ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ

ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΥ

Επιμέλεια: Δημήτρης Κοσμίδης

ΑΘΗΝΑ 2016

0
1
 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Αρμονικοό μινοό ρε.............................................................................................................................................. 3

Διατονικοό ήό φυσικοό μινοό ρε (νήσιώότικο μινοό ρε)................................................................................ 3
Μελώδικοό μινοό ρε............................................................................................................................................ 4
Ποιμενικοό (ρουμαό νικο μινοό ρε).................................................................................................................. 4
Νιαβεό ντι.............................................................................................................................................................. 4
Φυσικοό /αρμονικοό μινοό ρε, Νιαβεό ντι........................................................................................................ 5
Μπουσελιόκ...................................................................................... Error: Reference source not found
Χήσαό ρ Μπουσελιόκ........................................................................ Error: Reference source not found
Σεχναό ζ Μπουσελιόκ.......................................................................Error: Reference source not found
Νεβεσεό ρ............................................................................................ Error: Reference source not found
Νικριόζ................................................................................................ Error: Reference source not found
Αρμονικοό μινοό ρε/Νιαβεό ντι – Χιτζαό ζ/Χιτζασκιαό ρ........................Error: Reference source not
found
Ουσαό κ................................................................................................ Error: Reference source not found
Κιουρντιό........................................................................................... Error: Reference source not found
Χιτζασκιαό ρ Κιουρντιό ...................................................................Error: Reference source not found
Καρτσιγαό ρ....................................................................................... Error: Reference source not found
Σαμπαό χ............................................................................................. Error: Reference source not found
Χιτζαό ζ (Χουμαγιουό ν)...................................................................Error: Reference source not found
Χιτζαό ζ («καθαροό »).......................................................................Error: Reference source not found
Ζιργκιουλελιό Χιτζαό ζ..................................................................................................................................... 14
Ουζαό λ................................................................................................. Error: Reference source not found
Πειραιώότικος.................................................................................................................................................. 16
Σεγκιαό χ............................................................................................................................................................. 16
Χουζαό μ.............................................................................................. Error: Reference source not found
Χιτζασκιαό ρ....................................................................................... Error: Reference source not found
Ζιργκιουλελιό Σουζιναό κ................................................................................................................................ 18
Τσαργκιαό χ....................................................................................................................................................... 19
Ματζοό ρε........................................................................................................................................................... 19
Ραστ................................................................................................................................................................... 20
Μαχούρ.............................................................................................................................................................. 20
Ραχαβιό............................................................................................... Error: Reference source not found
Σουζιναό κ........................................................................................................................................................... 21
Σαζκιαό ρ............................................................................................................................................................. 21
Χουσεϊνί............................................................................................ Error: Reference source not found
Ματζοό ρε-μινοό ρε............................................................................Error: Reference source not found

ΠΕΝΤΑΧΟΡΔΑ-ΤΕΤΡΑΧΟΡΔΑ-ΤΡΙΧΟΡΔΑ.............................Error: Reference source not found

ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΡΟΜΩΝ - ΒΑΘΜΙΔΩΝ - ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΩΝ - ΣΥΓΧΟΡΔΙΩΝ.......................................24

2
Αρμονικό μινόρε
re mi fa sol la sib do# re
Διαστήματα: Τ-Η-Τ-Τ-Η-ΤΡΙ-Η.

Σχηματίζει τριημιτόνιο η έκτη βαθμίδα με τον προσαγωγέα.

Κύριες συγχορδίες: Dm, Gm, A.
Δευτερεύουσες συγχορδίες: Edim, Faug, Bb.

do re mib fa sol lab si do

re mi fa sol la sib do# re
mi fa# sol la si do re# mi
fa sol lab sib do reb mi fa
sol la sib do re mib fa# sol
la si do re mi fa sol# la
si do# re mi fa# sol la# si

Παραδείγματα: Φραγκοσυριανή, Όλοι οι ρεμπέτες του ντουνιά, Πριν το χάραμα,

Μπαχτσέ τσιφλίκι, Βαδίζω και παραμιλώ, Χαράματα η ώρα τρεις, Σαν μαγεμένο το
μυαλό μου, Αν μ’ αξιώσει ο Θεός, Αχάριστη, Αρχόντισσα, Μη μου λες γιατί ξεχνάω.

Διατονικό ή φυσικό μινόρε (νησιώτικο μινόρε)

re mi fa sol la sib do (do#) re
Διαστήματα στην ανιούσα κλίμακα: Τ-Η-Τ-Τ-H-T-Τ
Στην κατιούσα κλίμακα αναιρείται η αύξηση του προσαγωγέα και η έκτη μειώνεται.

do re mib fa sol lab sib (si) do

re mi fa sol la sib do (do#) re
mi fa# sol la si do re (re#) mi
fa sol lab sib do reb mib (mi) fa
sol la sib do re mib fa (fa#) sol
la si do re mi fa sol (sol#) la
si do# re mi fa# sol la (la#) si

Παράδειγμα: Κάτω εκεί στη Δραπετσώνα (Μάρκος), Πίνω και μεθώ (Περιστέρης)

3
Μελωδικό μινόρε
re mi fa sol la si do# re
Διαστήματα στην ανιούσα κλίμακα: Τ-Η-Τ-Τ-Τ-T-Η
Στην κατιούσα κλίμακα αναιρείται η αύξηση του προσαγωγέα και η έκτη μειώνεται.

do re mib fa sol la si (sib) do

re mi fa sol la si do# (do) re
mi fa# sol la si do# re# (re) mi
fa sol lab sib do re mi (mib) fa
sol la sib do re mi fa# (fa) sol
la si do re mi fa# sol# (sol) la
si do# re mi fa# sol# la# (la) si

Παραδείγματα: Είναι αργά (Χιώτης), Γιατί με ξύπνησες πρωί, Απόκληρος.

Ποιμενικό (ρουμάνικο μινόρε): βλ. Νικρίζ / Σουζινάκ

re mi fa sol# la si do re
Διαστήματα: Τ-Η-ΤΡΙ-Η-Τ-Η-Τ

Νιαβέντι
Ένα τετράχορδο νιαβέντι και ένα διαζευγμένο τετράχορδο χιτζάζ.
re mi fa sol# la sib do# re
Διαστήματα: Τ-Η-ΤΡΙ-Η-Η-ΤΡΙ-Η

Κύριες συγχορδίες: Dm, G#dim, A.

Δευτερεύουσες συγχορδίες: E(b5), Faug, Bb.

do re mib fa# sol lab si do

re mi fa sol# la sib do# re
mi fa# sol la# si do re# mi
fa sol lab si do reb mi fa
sol la sib do# re mib fa# sol
la si do re# mi fa sol# la
si do# re mi# fa# sol la# si

Παραδείγματα: Μινόρε του τεκέ (Χαλκιάς), Καλόγρια, Ερηνάκι (Σκαρβέλης)

4
Φυσικό/αρμονικό μινόρε, Νιαβέντι
re mi fa sol la sib do# re

Ξεκινώντας από το φυσικό (διατονικό)Re μινόρε: έχουμε 5χ Re μινόρε (προσαγωγέας

τόνος), 5χ Sol μινόρε, 4χ La ουσάκ (με σιb), καθώς και 5χ Do ματζόρε (με Mi ψηλό).
Εμφανίζονται διφωνίες, καθώς και συνδυασμός με την σχετική Fa ματζόρε.
Συγχορδίες: Dm, Gm, C, F, Bb.
Παραδείγματα: Αφ’ ότου εγεννήθηκα, Mπαγλαμάδες (Kερομύτης), Καπηλειό
(Mητσάκης),
Συνήθως συνδυάζεται με το αρμονικό μινόρε, δηλαδή 5χ Re μινόρε (προσαγωγέας
ημιτόνιο), 5χ Sol μινόρε, 4χ La χιτζάζ. Ισχύει ό,τι και για το φυσικό μινόρε, με την
προσθήκη ενός 4χ χιτζάζ από το κάτω La, και της συγχορδίας A(7). (Aπόκληρος,
Πειραιώτισσα, Πού να βρώ γυναίκα να σου μοιάζει, Θα’ρθω να σε ξυπνήσω)
Επίσης εμφανίζεται και η έλξη Sol# προς το La. Έτσι συνδυάζεται με τον δρόμο
νιαβέντι από Re (ως μακάμ από Do είναι αυτούσια η αρμονική μινόρε), όπου υπάρχει
μόνιμη η Sol# στην ουσία γίνεται αντικατάσταση του βασικού 5χ μινόρε από 5χ
νικρίζ. (Νόστιμο τρελό μικρό μου, Μινόρε του τεκέ).

Μπουσελίκ
Ένα πεντάχορδο μπουσελίκ και ένα συνημμένο τετράχορδο κιουρντί
[do#] re mi fa sol la sib do re
Διαστήματα: Τ-Η-Τ-Τ-Η-Η-Τ

Παράδειγμα: Ο Χασάπης (Μάρκος).

Χησάρ Μπουσελίκ
4χ χησάρ στη μεσαία θέση (βαθμίδαV)· 5χ μπουσελίκ στην κύρια θέση· 4χ κιουρντί
στην άνω θέση.

Παράδειγμα: Ο Αντώνης ο Βαρκάρης (Περιστέρης)

5
Σεχνάζ Μπουσελίκ
5χ χουμαγιούν στην υπεράνω θέση· 5χ μπουσελίκ στην κύρια θέση· 4χ κιουρντί στην
άνω θέση.

Παράδειγμα: Χατζηκυριάκειο

Νεβεσέρ
Ένα πεντάχορδο νικρίζ και ένα συνημμένο τετράχορδο χιτζάζ
re mi fa sol# la sib do# re
Διαστήματα: Τ-Η-ΤΡΙ-Η-Η-ΤΡΙ-Η

Συγχορδίες: Dm, πιθανόν A στο κλείσιμο

Έχει 5χ Do νικρίζ (προσαγωγέας ημιτόνιο) και 4χ Sol χιτζάζ. Συνδυάζεται με την

αρμονική μινόρε.
.
Παραδείγματα: Μάγκες μου συμμορφωθείτε, Στην Πλάκα που επήγαινα, Νέα
μερακλού (δρόμος νικρίζ στο ρεφραίν), Ραντεβού σαν περιμένω, Σαν αρχινάς τη
μηχανή, Άδειασέ μου τη γωνιά (Μάρκος).

6
Νικρίζ
Ένα πεντάχορδο νικρίζ και ένα συνημμένο τετράχορδο ραστ:
re mi fa sol# la si do# (do) re
Διαστήματα: Τ-Η-ΤΡΙ-Η-T-Τ-Η / Τ-Η-ΤΡΙ-Η-Τ-Η-Τ

Κύριες συγχορδίες: Cm, F#dim, Gm, G(m).

Δευτερεύουσες συγχορδίες: D, Eb, Adim, Bbaug

do re mib fa# sol la sib (si) do

re mi fa sol# la si do# (do) re
mi fa# sol la# si do re (reb) mi
fa sol lab si do re mib (mi) fa
sol la sib do# re mi fa (fa#) sol
la si do re# mi fa# sol (sol#) la
si do# re mi# fa# sol# la (la#) si

Έχει 5χ Do νικρίζ (Do-Re-Mib-Fa#-Sol, προσαγωγέας ημιτόνιο) και συνημμένο 4χ

Sol ραστ, κατά κανόνα με Sib. Πιθανόν να περάσει σε 4χRe χιτζάζ, σπάνια στα
ρεμπέτικα αλλά συχνά στα ηπειρώτικα ή βαλκανικής προέλευσης κομμάτια (Συρτό
πολίτικο -Σκαρβέλης). Επίσης σε κάποια κομμάτια επαναλαμβάνεται κάποιο μοτίβο
από Sol νικρίζ (διάταξη 5χ+5χ) –«Εγώ θέλω πριγκηπέσσα».
Συγχορδίες: Cm, Cdim (εκφράζει την 4η αυξημένη, Fa#), πιθανόν G στο κλείσιμο.

Παραδείγματα: Θερμαστής, Έμαθα πως είσαι μάγκας

Fa νικρίζ
Συγχέεται/συνδυάζεται συχνά με το μακάμ καρτσιγάρ, και ως δρόμος δεν
διαχωρίζεται. Η διαφορά είναι πως δεν σχηματίζεται Sol χιτζάζ, και συνήθως το Fa
νικρίζ εμφανίζεται σε κάποια συγκεκριμένη φράση ενός ουσάκ ή μινόρε τραγουδιού.
Συγχορδίες: Dm, F

Παραδείγματα: Θα χαθώ μικρή μου, Κατινάκι μου για σένα, Το μπαγλαμαδάκι πάψε,
Αθηναίισα (Δελιάς), Μες την πολλή σκοτούρα μου, Απελπίστηκα.

7
Αρμονικό μινόρε/Νιαβέντι – Χιτζάζ/Χιτζασκιάρ
Αυτοί οι δυο δρόμοι έχουν τους ίδιους φθόγγους (και 4/5χορδα) με το χιτζάζ και το
χιτζασκιάρ αντίστοιχα, οπότε γράφτηκαν αρκετά κομμάτια που περνάνε από τα
μινόρε στα χιτζάζ (Είπα να σβήσω τα παλιά) και ανάποδα (Στρώσε μου να κοιμηθώ).
Με αφετηρία αυτή τη μίξη, εφαρμόστηκαν διφωνίες στο χιτζάζ (Αράπικο λουλούδι)
και προστέθηκε η ματζόρε συγχορδία στην δεύτερη βαθμίδα, ως αντικατάσταση της
μινόρε συγχορδίας της υποτονικής (Αφού μ’αρέσει να γυρνώ). Δηλαδή στο Re χιτζάζ
η Eb υποκατέστησε την Cm (το ίδιο και στο ουσάκ –Φέρτε μια κούπα με κρασί).
Σε αυτήν την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μίξη, παρατηρούμε ότι κάποιες δυτικές
επιρροές περνάνε μέσα από ανατολικό φίλτρο πριν εφαρμοστούν. Οι συγχορδίες στα
ματζόρε/μινόρε δεν έχουν πια τόσο άμεση σχέση με τα 4/5χορδα (Συννεφιασμένη
κυριακή), παρ’ όλα αυτά εμφανίζονται κάποιες ενδιαφέρουσες συμπεριφορές: στο
πέρασμα από την τονική (Re) στην τέταρτη βαθμίδα (Sol) μπαίνει μεν συγχορδία D7,
αλλά παράλληλα μεταλλάσσεται και το βασικό 5χορδο από μινόρε σε χιτζάζ –
θεωρείται δηλαδή ως προσωρινό πέρασμα σε Sol αρμονική μινόρε (Xαράματα η ώρα
τρεις). Στην αρχή μάλιστα έμπαινε εμβόλιμη και η σχετική ματζόρε συγχορδία,
δηλαδή Dm-F-D7-Gm (Τα μαναβάκια). Το ίδιο γίνεται και στην αλλαγή σε F, όπου
προηγείται η C7. Έτσι υιοθετήθηκε ο κύκλος του μινόρε, Dm-D7-Gm-C7-F-Gm-A-
Dm. (Πέντε μάγκες, Χατζή-μπαχτσέ, Τα ζηλιάρικά σου μάτια).

8
Ουσάκ
Ένα τετράχορδο ουσάκ και ένα συνημμένο πεντάχορδο μινόρε.
re mi fa sol la sib do re
Διαστήματα: T-H-T-Τ-Η-Τ-Τ / H-T-T-Τ-Η-Τ-Τ
Κύριες συγχορδίες: Dm, Gm, Cm.
Δευτερεύουσες συγχορδίες: Eb, F.

do re (reb) mib fa sol la sib do

re mi (mib) fa sol la sib do re
mi fa# (fa) sol la si do re mi
fa sol (solb) lab sib do reb mib fa
sol La (lab) sib do re mib fa sol
la si (sib) do re mi fa sol la
si do# (do) re mi fa# sol la si

Τετράχορδο Re ουσάκ, (Re-Mib- Fa-Sol), με προσαγωγέα τόνο (Do-Re), πιθανό

κλείσιμο Si-Do-Re και διαζευγμένο 4χ La ουσάκ (La-Sib-Do-Re). Tο Mi κινείται
μεταξύ Mi και Mi ύφεση αναλόγως την μελωδία. Δηλαδή όταν η μελωδία ανεβαίνει
παίζουμε Mi φυσικό, ενώ όταν κατεβαίνει παίζουμε Mi ύφεση. Να σημειώσουμε ότι
αυτό που συνήθως εννοείται ουσάκ στο μπουζούκι (σταθερό Mi ύφεση) ονομάζεται
κιουρντί. Μπορεί κάποια μελωδία να έχει σταθερά Mi ψηλό, παρόλα αυτά η
συμπεριφορά της να είναι ουσάκ και όχι διατονικό (φυσικό) μινόρε, με την δυτική
έννοια.
H μελωδία μπαίνει από Re ή Sol και καταλήγει στο Re. Συνδυάζεται με το 5χορδο
ραστ, εξάλλου το Do χρειάζεται να ακουστεί ώστε να συμπληρωθεί έκταση 5ης.
Επίσης περιέχει 5χ Do ραστ και 5χ Sol μινόρε (με προσαγωγέα τόνο, χωρίς έλξη Fa#
-εξαίρεση «Μήλο μου και μανταρίνι»). Σε αυτόν τον δρόμο θα συμπεριλάβουμε και
άλλες διατάξεις (μακάμ), όπως 5χ Re ουσάκ + 4χ La ουσάκ (Σφουγγαράδες, Τούτοι οι
μπάτσοι), 4χ Re ουσάκ + 5χ Sol μινόρε (Ψαράδες), με 4χ ουσάκ+ 5χ ραστ (Βάλε με
στην αγκαλιά σου), καθώς και 4χ Re ουσάκ που κινείται στα όρια της κλίμακας, από
το κάτω μέχρι το πάνω Do (διάταξη Τ+4χ+4χ).
Το Si συνήθως παίζεται χαμηλό (Si ύφεση), μόνο όταν η μελωδία κινείται γύρω από
το ψηλό Re παίζεται Si αναίρεση (συγκερασμένο). Επίσης παρατηρούμε ότι το ουσάκ
μπορεί να γίνει και 5χορδο (Re-La) οπότε δεν είναι απαραίτητο να παιχτεί ο
προσαγωγέας αφού μελωδικά έχει ήδη συμπληρωθεί 5η (Δυο μάγκες μες τη φυλακή).
Συγχορδίες: Dm, C/Cm, και πιθανόν Gm.

Παραδείγματα: Τεκετζής (Περιστέρης), To χαρέμι στο χαμάμ (Δελιάς), Γυφτοπούλα

(Μπάτης), Θα σπάσω κούπες, Εργάτης τιμημένος (Τούντας), Πώς θα περάσει η
βραδιά, Μαζί μου δεν ταιριάζεις, Μπιρ Αλλάχ.

9
Κιουρντί
Ένα πεντάχορδο κιουρντί και ένα συνημμένο τετράχορδο κιουρντί.
re mib fa sol la sib do re
Διαστήματα: H-T-Τ-T-H-Τ-Τ

Κύριες συγχορδίες: Dm, F, G, C.

Δευτερεύουσες συγχορδίες: Eb, Am, Bbdim.

do reb mib fa sol lab sib do

re mib fa sol la sib do re
mi fa sol la si do re mi
fa solb lab sib do reb mib fa
sol lab sib do re mib fa sol
la sib do re mi fa sol la
si do re mi fa# sol la si

Παραδείγματα: Εγώ μάγκας φαινόμουνα (Γενίτσαρης), Το βουνό (Νταράλας)

Χιτζασκιάρ Κιουρντί
Συνημμένα: 4χορδο Κιουρντί, 5χορδο Μπουσελίκ, 4χορδο ουσάκ
re mib fa sol la sib do re mi fa sol
Διαστήματα: H-T-Τ-T-H-Τ-Τ-Τ-Η-Τ

Παράδειγμα: Πέντε Έλληνες στον Άδη.

10
Καρτσιγάρ
Ένα τετράχορδο μινόρε και ένα συνημμένο πεντάχορδο χιτζάζ
re mi fa sol lab si do re
Διαστήματα: Τ-Η-Τ-Η-ΤΡΙ-Η-Τ

Κύριες συγχορδίες: Dm, Fm.

Δευτερεύουσες συχορδίες: Em, G, C,.

do re mib fa solb la sib do

re mi fa sol lab si do re
mi fa# sol la sib do# re mi
fa sol lab sib si re mib fa
sol la sib do reb mi fa sol
la si do re mib fa# sol la
si do# re mi fa sol# la si

Στην κατιούσα, η δεύτερη βαθμίδα μπορεί να είναι χαμηλωμένη κατά ένα ημιτόνιο.
Η μελωδία κατεβαίνει μέχρι το Re, οπότε έχουμε 5χ Sol χιτζάζ, 5χ Fa νικρίζ και
επιπλέον 4χ Re ουσάκ και 5χ Do ραστ.
Συγχορδίες: G, Fm, Dm, C

Παραδείγματα: Kοντραμπατζήδες, Ζουρλοπαινεμένης γέννα (Παπάζογλου), Ωραία

Θεσσαλονικιά (Γενίτσαρης), Όποιος ορφάνεψε μικρός (Περιστέρης), Μοίρα με
καταδίκασες, Για να σε κάνω άνθρωπο.

11
Σαμπάχ
Ένα πεντάχορδο Σαμπάχ και ένα συνημμένο τετράχορδο Ουσάκ.
re mi fa solb la sib do re[reb]

Συχνά, όταν η μελωδία φτάνει στην 8η βαθμίδα, χωρίς να την ξεπερνάει, αυτή
παίζεται χαμηλωμένη κατά ένα ημιτόνιο.

Διαστήματα: Τ-Η-Η-ΤΡ-Η-Τ-H
Κύριες συγχορδίες: Dm, F, C.
Δευτερεύουσες συγχορδίες: Edim, Am, Bb, C7.

do re mib mi sol lab sib do (si)

re mi fa solb la sib do re (reb)
mi fa# sol lab si do re mi (mib)
fa sol lab la do reb mib fa (mi)
sol la sib si re mib fa Sol (solb)
la si do reb mi fa sol la (lab)
si do# re mib fa sol la si (sib)

Σαμπάχ (συγκερασμένο), 5χ Fa χιτζάζ με 4χ Re ουσάκ + 5χ Do ραστ. Το Fa χιτζάζ

είναι δυνατόν να αναπτυχθεί αυτόνομα ως δρόμος Fa χιτζασκιάρ (Αϊβαλιώτικο). Το
Mi έλκεται από το Fa και είναι συνήθως ψηλό, στην κατάληξη όμως μπορεί να
χαμηλώσει σε Mib για να πάει στο Re (Φυλακές του Ωρωπού). Υπάρχει και μια
συμπεριφορά του σαμπάχ που ξεκινάει από το ψηλό Re και κατεβαίνει διατονικά (Re-
Do-Sib-La) και κατεβαίνει με σαμπάχ (La-Solb-Fa-Mib-Re) –Ήσουνα ξυπόλητη.
Συγχορδίες: Dm, F, C/Cm

Παραδείγματα: Τα παιδιά της γειτονιάς σου, Ήσουνα ξυπόλητη, Ντόκτορ, Στην

υπόγα, Συνάχης.

12
Χιτζάζ (Χουμαγιούν)*
Ένα τετράχορδο χιτζάζ και ένα διαζευγμένο τετράχορδο κιουρντί (ή ένα συνημμένο
πεντάχορδο μινόρε).
re mib fa# sol la sib do re
Διαστήματα: Η-ΤΡΙ-Η-Τ-Η-Τ-Τ

Κύριες συγχορδίες: D, Εb, Gm, η Cm.

Δευτερεύουσες συγχορδίες: F# dim, Bbaug.

do reb mi fa sol lab sib do

re mib fa# sol la sib do re
mi fa sol# la si do re mi
fa solb la sib do reb mib fa
sol lab si do re mib fa sol
la sib do# re mi fa sol la
si do re# mi fa# sol la si

*Ο δρόμος αυτός, στην Αραβική μουσική δεν αντιστοιχεί στο «καθαρό» Χιτζάζ, αλλά
στο Χιτζάζ-Χουμαγιούν.

Παραδείγματα: Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι (Απ. Καλδάρα), Μες στον τεκέ της Μαριγώς
(Σπ. Περιστέρη), Μπουζούκι μου διπλόχορδο. Μού είπαν να μη σ΄αγαπώ (Μάρκος).

13
Χιτζάζ («καθαρό»)
Ένα τετράχορδο χιτζάζ και ένα συνημμένο πεντάχορδο ραστ
re mib fa# sol la si do re
Διαστήματα: Η-ΤΡΙ-Η-Τ-Τ-Η-Τ (ανιούσα), Η-ΤΡΙ-Η-Τ-Η-Τ-Τ (κατιούσα)

Συγχορδίες: D, Gm (G), Cm.

do reb mi fa sol la (lab) sib do

re mib fa# sol la si (sib) do re
mi fa sol# la si do# (do) re mi
fa solb la sib do re (reb) mib fa
sol lab si do re mi (mib) fa sol
la sib do# re mi fa# (fa) sol la
si do re# mi fa# sol# (so)l la si

Παραδείγματα: Ξημερώνει και βραδιάζει, Τα λερωμένα τ’ άπλυτα, Καρδιά

παραπονιάρα, Ο ζωντανός ο χωρισμός, Mανώλης χασικλής. Mάγκικο, Mες τον τεκέ
της Μαριγώς, Ντυμένη σαν αρχόντισσα, Άνοιξε-άνοιξε, Πεντάμορφη.
Γενικά το νικρίζ/χιτζάζ συμπεριφέρεται όπως και το ραστ/ουσάκ. Επίσης λόγω της
κοινής βάσης το ραστ συχνά εμφανίζει 5χ νικρίζ, ειδικά στην κατάληξη (Χαρικλάκι,
Γιοβάν Τσαούς).

14
Ζιργκιουλελί Χιτζάζ
Ένα πεντάχορδο χιτζάζ και ένα συνημμένο τετράχορδο χιτζάζ
re mib fa# sol la sib do# re

Παράδειγμα: Μη μου μιλάς με μάσκα.

ΙΙ

Παράδειγμα: Μπουζούκι μου διπλόχορδο

Ουζάλ
Ένα πεντάχορδο χιτζάζ και ένα συνημμένο τετράχορδο ουσάκ
re mib fa# sol la si do re

Παράδειγμα: Πες το ναι (Καρίπης)

15
Πειραιώτικος
re mib fa# sol# la sib do# re
Διαστήματα: Η-ΤΡΙ-Τ-Η-Η-ΤΡΙ-Η

Κύριες συγχορδίες: D, Gm, Bm.

do reb mi (fa) fa# sol lab si do

re mib fa# (sol) sol# la sib do# re
mi fa sol# (la) la# si do re# mi
fa solb la (sib) si do reb mi fa
sol lab si (do) do# re mib fa# sol
la sib do# (re) re# mi fa sol# la
si do re# (mi) mi# fa# sol la# si

Παραδείγματα: Εφουμέρναμε ένα βράδυ, Χρόνια στον Περαία, Τα μαγεμένα μάτια

σου, Μεμέτης, Ένας μάγκας στον τεκέ μου, Ξεμάγκας, Το Μποχώρι (πειραιώτικος-
χιτζασκιάρ)

Σεγκιάχ
re mi# fa# sol la sib do# re
Ένα πεντάχορδο χουζάμ κι ένα συνημμένο τετράχορδο χιτζάζ.
.
Διαστήματα: ΤΡΙ-Η-H-Τ-Η-TΡΙ-Η

Κύριες συγχορδίες: D, Gm, A.

Δευτερεύουσες συγχορδίες: F#m, Gm7, Bbaug, C#(b5)

do re# mi fa sol lab si do

re mi# fa# sol la sib do# re
mi sol sol# la si do re# mi
fa sol# la sib do reb mi fa
sol la# si do re mib fa# sol
la do do# re mi fa sol# la
si re re# mi fa# sol la# si

Παραδείγματα: Σαν είσαι μάγκας και νταής, Καραντουζένι, Τα μάτια σου τ’ αράπικα
(Μάρκος), Μπήκε ο χειμώνας, Ντερβίσαινα, Όταν καπνίζει ο λουλάς.

16
Χουζάμ
Ένα πεντάχορδο χουζάμ και ένα συνημμένο τετράχορδο ραστ.
re mi# fa# sol la si do# re
Διαστήματα: ΤΡΙ-Η-Η-Τ-T-Τ-Η

Κύριες συγχορδίες: D, G, A.
Δευτερεύουσες συγχορδίες: G7, F#m, Bm, C#(b5)

do re# mi fa sol la si do
re mi# fa# sol la si do# re
mi sol sol# la si do# re# mi
fa sol# la sib do re mi fa
sol la# si do re mi fa# sol
la do do# re mi fa# sol# la
si re re# mi fa# sol# la# si

Οταν βρίσκεται σε καθοδική πορεία, μπορεί να κρατήσει την αρχική του μορφή ή να
χαμηλώσει την έβδομη βαθμίδα.
Η μελωδία κατεβαίνει μέχρι το Mi, οπότε εκτός από το 4χορδο Sol χιτζάζ και το 5χ
Fa νικρίζ, έχουμε και 3χ Mi σεγκιάχ. Η μελωδία ξεκινάει από το χιτζάζ (νότα Sol ή
Re) και καταλήγει στο Mi (ή στο Do) με συμπεριφορά σεγκιάχ, ραστ (Φτώχεια
κατηραμένη), ακόμα και χιτζάζ (Πώς πέρασαν τα χρόνια). Πάνω από την οκτάβα, αν
η μελωδία δεν ξεπεράσει το Mi, αυτό ίσως είναι χαμηλωμένο (Mib).
Συγχορδίες: C, Fm, G.

Παραδείγματα: Κάθε βραδάκι με γελάς, Λαχανάδες, Σαν εγύριζα από την Πύλο,
Αλανιάρης, Στρίβε λόγια, Η μόνη μου παρηγοριά (Κερομύτης), Ξαβεριώτισσα,
Ψαράς μέσα στη Χώρα (Μουφλουζέλης).

17
Χιτζασκιάρ
Δύο τετράχορδα χιτζάζ ή ένα πεντάχορδο χιτζάζ και ένα συνημμένο τετράχορδο
χιτζάζ
re mib fa# sol la sib do# re
Διαστήματα: Η-ΤΡI-Η-Τ-Η-ΤΡI-Η

Κύριες συγχορδίες: D, Eb, Gm, A. Δευτερεύουσες συγχορδίες: Cm

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η κιθάρα παίζει τη δεύτερη όχι ματζόρε, αλλά έβδομη
ματζόρε (αντί για Eb, παίζει E7)

do reb mi fa sol lab si do

re mib fa# sol la sib do# re
mi fa sol# la si do re# mi
fa solb la sib do reb mi fa
sol lab si do re mib fa# sol
la sib do# re mi fa sol# la
si do re# mi fa# sol la# si

Το βασικό 4χορδο παραμένει το Sol χιτζάζ, αλλά η μελωδία ξεκινάει από το ψηλό Do
και σχηματίζει Do χιτζάζ, και φτάνει μέχρι το χαμηλό Do, οπότε σχηματίζεται και
εκεί Do χιτζάζ. Εμφανίζει έντονη έλξη Fa# προς Sol, και όταν αυτή σταθεροποιείται
ακόμα και στην φράση Mi-Fa#-Sol τότε έχουμε τον δρόμο Πειραιώτικο. Στην
καταληκτική φράση όμως, το Fa επιστρέφει με αναίρεση.
Επίσης κάποιες φορές το Sol χιτζάζ γίνεται 5χορδο και εκτείνεται μέχρι το Re, οπότε
πιθανό μπαίνει και ακκόρντο G (Η γάτα, εισαγωγή Χρόνια στον Περαία)
Συγχορδίες: C, Fm, Βbm

Παραδείγματα: Δυο μεράκια στην καρδιά μου (Μάρκος), Κατάδικος (Γοβάν Τσαούς),
Ματσάκια πεντοχίλιαρα, Βασίλισσα (Δούσας), Παραπονιάρικο (με φράση σε
πειραιώτικο).

Ζιργκιουλελί Σουζινάκ
Ένα πεντάχορδο χιτζάζ και ένα συνημμένο τετράχορδο χιτζάζ
re mib fa# sol la sib do# re
Διαστήματα: Η-ΤΡI-Η-Τ-Η-ΤΡI-Η

Παράδειγμα: Λιώνω μυστικά (Μάρκος).

18
Τσαργκιάχ
Ένα τετράχορδο τσαργκιάχ και ένα συνημμένο πεντάχορδο τσαργκιάχ
do re mi fa sol la sib do
Διαστήματα: Τ-T-H-T-Τ-Η-Τ

do re mi fa sol la sib do
re mi fa# sol la si do re
mi fa# sol# la si do# re mi
fa sol la sib do re mib fa
sol la si do re mi fa sol
la si do# re mi fa# sol la
si do# re# mi fa# sol# la si

Παραδείγματα: Οι Φωνογραφιτζήδες, Αντιλαλούν οι φυλακές

Ματζόρε
Tετράχορδο ραστ και διαζευγμένο τετράχορδο ραστ.
re mi fa# sol la si do# re
Διαστήματα: Τ-Τ-Η-Τ-Η-Τ-Τ

Κύριες συγχορδίες: D, G, A
Δευτερεύουσες συγχορδίες: Em, F#m, Bm, C#dim

do re mi fa sol la si do
re mi fa# sol la si do# re
mi fa# sol# la si do# re# mi
fa sol la sib do re mi fa
sol la si do re mi fa# sol
la si do# re mi fa# sol# la
si do# re# mi fa# sol# la# si

Παράδειγμα: Αν με αγαπάς αληθινά (Παπαϊωάννου)

Λειτουργεί αρκετά σαν κλίμακα, αλλά επίσης ως δρόμος. Έχει τις συγχορδίες (όχι
πάντα βάσει 4/5χορδου) και τις διφωνίες της μείζονας κλίμακας, αλλά επίσης τις
έλξεις του ραστ και τον συνδυασμό με σεγκιάχ ή χουζάμ (αλλά όχι νικρίζ) –και
μάλιστα οι διφωνίες ακολουθούν αυτές τις συμπεριφορές (Ό,τι κι αν πώ δεν σε
ξεχνώ). Συνδυασμός με ραστ (βάση το Do): 5χ Do ματζόρε/ραστ, 5χ Fa ματζόρε, 4χ
Sol ματζόρε/ραστ. Συγχορδίες: C, F, G(7). Μοδιστρούλα, Μάγκας βγήκε για σεργιάνι.
Έκταση της μελωδίας από Do χαμηλό έως Do ψηλό ( βάση το Fa): Κάντονε Σταύρο,
Βάρκα μου μπογιατισμένη.

19
Ραστ
Ένα πεντάχορδο ραστ και ένα συνημμένο τετράχορδο ραστ.
re mi fa# sol la si do# (do) re
Διαστήματα: Τ-Τ-Η-Τ-Τ-Τ-Η

Κύριες συγχορδίες: D, Em, G, A.

Δευτερεύουσες συγχορδίες:F#m, Bm, C#dim

do re mi fa sol la si (sib) do
re mi fa# sol la si do# (do) re
mi fa# sol# la si do# re# (re) mi
fa sol la sib do re mi (mib) fa
sol la si do re mi fa# (fa) sol
la si do# re mi fa# sol#(sol) la
si do# re# mi fa# sol# la# (la) si

Παράδειγμα: Έχω τα πάντα βαρεθεί (Παπαϊωάννου)

Η διαφορά του Ραστ από το ματζόρε είναι το χαμήλωμα της 7ης βαθμίδας κατά ένα
ημιτόνιο όταν βρίσκεται σε καθοδική πορεία, αλλά και η στάση που επιμένει να κάνει
η μελωδία στη δεύτερη βαθμίδα. Στην ανιούσα η δεύτερη μπορεί να αυξηθεί (Mi#)
και να αναιρεθεί η δίεση του προσαγωγέα Do αν η τονικότητα είναι από Re.
Στο ταξίμι μπορούμε επίσης να ορίσουμε ως τονικό κέντρο την τέταρτη (Sol) ή την
πέμπτη (La) και να μειώσουμε ή να αυξήσουμε με ένα γρήγορο πέρασμα τις νότες
πριν και μετά το τονικό κέντρο. Μια παραλλαγή του Ράστ προκύπτει όταν έχουμε
ανιούσα σε Χουζάμ και κατιούσα σε καθαρό ματζόρε.

Παραδείγματα: Λαθρέμπορας (Παπάζογλου), Μαρίκα Χασικλού (Περιστέρης).

Μαχούρ

Παράδειγμα: Όσοι έχουνε πολλά λεφτά, Διαμάντω Αλανιάρα (Γιοβάν Τσαούς).

20
Ραχαβί
Ένα πεντάχορδο ραστ και ένα συνημμένο τετράχορδο ραστ.

Παράδειγμα: Όταν πλύνω τουμπεκάκι

Σουζινάκ
Ένα πεντάχορδο ραστ και ένα συνημμένο τετράχορδο χιτζάζ
re mi fa# sol la sib do# re
Διαστήματα: Τ-Τ-Η-Τ-H-ΤΡΙ-Η

do re mi fa sol lab si do
re mi fa# sol la sib do# re
mi fa# sol# la si do re# mi
fa sol la sib do reb mi fa
sol la si do re mib fa# sol
la si do# re mi fa sol# la
si do# re# mi fa# sol la# si

Παράδειγμα: Καλογεράκι

Σαζκιάρ
Ένα πεντάχορδο σαζκιάρ και ένα συνημμένο τετράχορδο ραστ
re mi# fa# sol la si do# re
Διαστήματα: ΤΡΙ-Η-Η-Τ-Τ-Τ-Η

do re# mi fa sol la si do
re mi# fa# sol la si do# re
mi sol sol# la si do# re# mi
fa sol la sib do re mi fa
sol la# si do re mi fa# sol
la do do# re mi fa# sol# la
si re re# mi fa# sol# la# si

Παράδειγμα: Στο Φάληρο που πλένεσαι.

21
Χουσεϊνί
Ο δρόμος Χουσεινί στην ανιούσα είναι ο δρόμος ματζόρε χωρίς προσαγωγέα:
re mi fa# sol la si do re
Διαστήματα: T -T -H -T -T -H –T
Στην κατιούσα γίνεται διατονικό μινόρε:
re do sib la sol fa mi re

do re mi fa sol la (lab) sib do

re mi fa# sol la si (sib) do re
mi fa# sol# la si do# (do) re mi
fa sol la sib do re (reb) mib fa
sol la si do re mi (mib) fa sol
la si do# re mi fa# (fa) sol la
si do# re# mi fa# sol#(sol) la si

Παράδειγμα: Βεργούλες

Ματζόρε-μινόρε

Δυτικές κλίμακες, από την πλευρά των δρόμων. Αντί για βάση Do ματζόρε – La
μινόρε, παίρνουμε ως συνήθως Mi ψηλό και Si χαμηλό (Mi-Sib) οπότε έχουμε Re
μινόρε και Fa ματζόρε. Παρατηρούμε τον προσαγωγέα τόνου στο φυσικό μινόρε,
αλλά και την έκταση του Fa ματζόρε από Do χαμηλό εως Do ψηλό.
Ορίζουμε το πεντάχορδο Re μινόρε (αντιστοιχία με μπουσελίκ) Re-Mi-Fa-Sol-La
(Τ-Η-Τ-Τ), όμως με εν δυνάμει προσαγωγέα ημιτόνιο αντί για τόνο. Συνήθως το
συναντάμε με βάση το Sol, όπως είδαμε στους μέχρι τώρα δρόμους. Επίσης το
πεντάχορδο Fa ματζόρε (αντιστοιχία με τσαργκιάχ) Fa-Sol-La-Sib-Do, επίσης
εμφανίζεται και στο Sib (Sib-Do-Re-Mib-Fa).
Η ομοιότητα αυτή με το συγκερασμένο ουσάκ (μινόρε) και το συγκερασμένο ραστ
(ματζόρε), επιτρέπει την αντικατάσταση του ενός από το άλλο. Δηλαδή το δίπολο Re
μινόρε και Fa ματζόρε μπορεί να μετατραπεί σε Re μινόρε και Fa ραστ (ή ακόμα και
νικρίζ) (ραστ: Χασάπης, νικρίζ: βλ. πιο πάνω) ή La σεγκιάχ (Μη μου ξαναφύγεις πια).
Επίσης το Fa μπορεί να πάρει ισχυρή θέση ως τρίτη βαθμιδα σε 5χ ουσάκ και να
έχουμε συνδυασμό Re ουσάκ με Fa ματζόρε, ή ακόμα και Fa χιτζάζ.

22
Πεντάχορδα
Ραστ (Τσαργκιάχ) Τ Τ Η Τ
Μινόρε (Μπουσελίκ) Τ Η Τ Τ
Σαμπάχ Τ Η Η ΤΡΙ
Νικρίζ Τ Η ΤΡΙ Η
Χιτζάζ Η ΤΡΙ Η Τ
Χουζάμ ΤΡΙ Η Η Τ
Ουσάκ (Κιουρντί) Η Τ Τ Τ
Πειραιώτικο Η ΤΡΙ Τ Η
Χησάρ ΤΡΙ Η Η ΤΡΙ
Χουμαγιούν ΤΡΙ Η Τ Η

Τετράχορδα

Ραστ Τ Τ Η
Μινόρε (Μπουσελίκ) Τ Η Τ
Σαμπάχ Τ Η Η
Χιτζάζ Η ΤΡΙ Η
Χουζάμ ΤΡΙ Η Η
Ουσάκ (Κιουρντί) Η Τ Τ

Τρίχορδα

Σεγκιάχ Η Τ
Ατζέμ Τ Τ
Μουσταάρ Τ Η

23
 Δρόμος I II III IV V VI VII VIII Διαστήματα Συγχ. Άλλες συγχορδίες

Αρμονικό
DE F G A Bb C# D Τ-Η-Τ-Τ-Η-ΤΡΙ-Η Dm Gm, A, Edim, Faug, Bb
μινόρε

Em, Fm, G, C
Καρτσιγάρ DE F G Ab B C D Τ-Η-Τ-Η-ΤΡΙ-Η-Τ Dm

Εb, F, G, Am, C, Am,

Κιουρντί D Eb F G A Bb C D H-T-Τ-T-H-Τ-Τ Dm
Bbdim

A, G, Em, F#m, Bm, C#dim

Ματζόρε D E F# G A B C# D Τ-Τ-Η-Τ-Τ-Τ-Η D

Φυσικό Μινόρε D E F G A Bb C D Τ-Η-Τ-Τ-Η-Τ-Τ Dm Gm, F, C, Am, Bb

Τ-Η-ΤΡΙ-Η-Η-
Νιαβέντι DE F G# A Bb C# D Dm A, Bb
ΤΡΙ-Η

Νικρίζ DE F G# A B C#(C) D Τ-Η-ΤΡΙ-Η-T-Τ-Η Dm E, G#dim, Am

Ουσάκ D Eb F G A Bb C D Η-Τ-Τ-Τ-Η-Τ-Τ Dm Gm, F, Cm, Bb, Eb

F#, Η-ΤΡΙ-Τ-Η-Η-
Πειραιώτικος D Eb G# A Bb C# D D Gm, Eb, Bm.
(G) ΤΡΙ-Η

Ποιμενικός DE F G# A B C D Τ-Η-ΤΡΙ-Η-Τ-Η-Τ Dm F, Am

Ραστ (ανοδ.) D E F# G A B C# D Τ-Τ-Η-Τ-Τ-Τ-Η D A, G, Em

Ραστ (καθοδ.) D E F# G A B C D Τ-Τ-Η-Τ-Τ-Η-Τ D G, C, Am, Bm, Em

Σαμπάχ DE F Gb A Bb C Db Τ-Η-Η-ΤΡΙ-Η-Τ-Η Dm F, Am, Bb

ΤΡΙ-Η-H-Τ-Η- Gm, A, F#m, Gm7, Bbaug,

Σεγκιάχ D E# F# G A Bb C# D D
TΡΙ-Η C#(b5)

Η-ΤΡΙ-Η-Τ - Η-Τ- Gm, Bbaug, Cm, Eb,

Χιτζάζ D Eb F# G A Bb C D D
Τ F#dim.

Η-ΤΡΙ-Η-Τ-Η-
Χιτζασκιάρ D Eb F# G A Bb C# D D Gm, Eb, E7, Cm, A.
ΤΡΙ-Η

Χουζάμ D E# F# G A B C# D ΤΡΙ-Η-Η-Τ-T-Τ-Η D G, G7, A, F#m, Bm, C#(b5)

Χουσεϊνί (ανοδ.) D E F# G A B C D Τ-Τ-Η-Τ-Τ-Η-Τ D G, C, Am, Bm, Em

Χουσεϊνί
DE F G A Bb C D Τ-Η-Τ-Τ-Η-Τ-Τ Dm Gm, F, C, Am, Bb
(καθοδ.)

24