1

Οδυσσέας Γκιλής
Επιμέλεια

ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ.
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ
ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ
Ανθολόγηση αποσπασμάτων

Το διάσημο σκίτσο του Πικάσο που στην άκρη του μένει ανοιχτό. Οταν τον ρώτησαν για δεν
το έκλεισε, απάντησε: «Εναν τόσο μεγάλο άνθρωπο δεν μπορείς να τον κλείσεις σε ένα
πορτρέτο»...

Θεσσαλονίκη 2017
 2

Περιεχόμενα
 3

Ντοκουμέντο: Το βιογραφικό που συνέταξε το 1947 ο ίδιος ο Νίκος Μπελογιάννης ............ 5

Νίκος Μπελογιάννης 1915 – 1952 ......................................................................................... 15
Νίκος Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο........................................................... 18
Ο γιος του ανθρώπου με το γαρύφαλλο, Νίκος Μπελογιάννης μιλά στη HuffPost Greece:
«Δεν πούλησα την ψυχή μου σε κανέναν διάβολο» .............................................................. 21
Νίκος Μπελογιάννης: 100 χρόνια 22 Δεκ 2015...................................................................... 34
Ποιος σκότωσε τον Νίκο Μπελογιάννη.................................................................................. 38
ΒΗΜΑ. Ο Νίκος Μπελογιάννης ως ιστορικός λογοτεχνίας 05 Ιαν. 2010 ............................. 51
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. 24.01.2010 Μια ιστορία νεοελληνικής λογοτεχνίας από τη φυλακή Της
Ολγας Σελλα ............................................................................................................................ 53
Νίκος Μπελογιάννης: Οι χειρόγραφες σημειώσεις από τη δεύτερη δίκη έως την εκτέλεση 55
ΑΥΓΗ. Εγκαίνια στο μουσείο Ν.Μπελογιάννης στις 27 Μαρτίου 15 Μαρτίου 2017 ............. 67
Αποσπάσματα για τον Νίκο Μπελογιάννη............................................................................. 80
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ............................................................................................................................. 102
4
 5

Ντοκουμέντο: Το βιογραφικό που συνέταξε το 1947 ο ίδιος ο

Νίκος Μπελογιάννης
 6

Νίκος Μπελογιάννης

Μοναδικά ντοκουμέντα που έχουν παραχωρηθεί από το Αρχείο του ΚΚΕ

στο Μουσείο «Νίκος Μπελογιάννης» παρουσιάζει σήμερα ο
Ριζοσπάστης. Ανάμεσά τους, το βιογραφικό που έγραψε ο ίδιος ο
Μπελογιάννης την περίοδο που ήταν στον ΔΣΕ

Εκτενή αποσπάσματα από το βιογραφικό που συνέταξε το 1947 ο ίδιος ο

Νίκος Μπελογιάννης λίγο μετά την άφιξή του στην έδρα του Γενικού
Αρχηγείου του ΔΣΕ

Η τελευταία σελίδα από το βιογραφικό που κατέθεσε ο Νίκος

Μπελογιάννης λίγο μετά την άφιξή του στην έδρα του Γενικού Αρχηγείου
του ΔΣΕ (ολόκληρο έχει παραχωρηθεί από το Αρχείο του ΚΚΕ στο
Μουσείο «Νίκος Μπελογιάννης» στην Αμαλιάδα)
Η τελευταία σελίδα από το βιογραφικό που κατέθεσε ο Νίκος
Μπελογιάννης λίγο μετά την άφιξή του στην έδρα του Γενικού Αρχηγείου
του ΔΣΕ (ολόκληρο έχει παραχωρηθεί από το Αρχείο του ΚΚΕ στο
Μουσείο «Νίκος Μπελογιάννης» στην Αμαλιάδα)
«Γεννήθηκα στην Αμαλιάδα (Πελ/σου) στα τέλη του 1915. Ο πατέρας μου
ήταν αγρότης από τα ορεινά χωριά της περιοχής μας που κατέβηκε στην
πόλη και έγινε επαγγελματίας. Επίσης και η μητέρα μου είναι αγρότισσα,
αγράμματη αλλά πολύ καλή γυναίκα. Είχα δύο ακόμη μικρότερες αδερφές,
από τις οποίες η μία δεν άντεξε στα κυνηγητά και τις κακουχίες που
πέρασαν στην πρώτη κατοχή, αρρώστησε και πέθανε. Ολοι οι δικοί μου
είναι δοσμένοι στον αγώνα και έχουν υποστεί κάθε είδους καταστροφή.

(...)Μαθητής ακόμα από το γυμνάσιο μαζί με μια άλλη παρέα συμμαθητών

μου, αρχίσαμε να συζητάμε για το Σοσιαλισμό, κάναμε αγώνα με τους
καθηγητές για την επιβολή της δημοτικής και οργανώσαμε (1931) δύο
απεργίες (...) Το 1934 έγινα μέλος του Κόμματος σε ηλικία 19 χρονών.
Στην πρώτη γραμμή

Με πήρανε κατευθείαν στο Κόμμα γιατί οργάνωση της ΟΚΝΕ δεν υπήρχε
τότε στην Αμαλιάδα. Το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου πήγα να δώσω
εξετάσεις στο πανεπιστήμιο. Γράφτηκα στα Νομικά και ξαναγύρισα στην
πατρίδα μου με σκοπό να πηγαίνω στην Αθήνα μόνο για εξετάσεις.

Το 1935 τοποθετήθηκα Γραμματέας στην ΚΟ -υπαχτίδα τότε- της

πατρίδας μου. Το Σεπτέμβρη ανέβηκα στην Αθήνα για εξετάσεις.
Γνωρίστηκα με τους συντρόφους της Πανεπιστημιακής Αχτίδας της
ΟΚΝΕ (Δρακόπουλο, Βέττα κ.λπ.) και χρησιμοποιήθηκα, χωρίς να έχει
έρθει ακόμα η σύνδεσή μου, σε διάφορες δουλειές (ομιλητής στις
παράνομες φοιτητικές συγκεντρώσεις της Κονδυλικής κοσμογονίας,
 7

επίσης στις διαπραγματεύσεις με τις άλλες οργανώσεις της νεολαίας

κ.λπ.). Τα Χριστούγεννα του ΄35 ξαναπήγα Γραμματέας της Οργάνωσης
της πατρίδας μου και τον Μάρτη του ΄36 πιάστηκα και εκτοπίστηκα ένα
χρόνο στην Ιο και το Μάη δικάστηκα ερήμην 2 χρόνια για κάτι απεργίες
που είχαν γίνει στην Αμαλιάδα.

Εν τω μεταξύ η σύγκλητος με απόφασή της με απέβαλε από το

Πανεπιστήμιο.
Καταδιωκόμενος

Η δευτεροβάθμια επιτροπή Ασφαλείας εμείωσε την ποινή εκτοπισμού σε

4 μήνες (...) γύρισα από την εξορία στα τέλη του Ιούλη του 1936. Από τότε
έζησα καταδιωκόμενος ή στη φυλακή.

(...) Τον Οκτώβρη του 1936 που η κλάση μου κλήθηκε στον στρατό, πήρα
εντολή να παρουσιαστώ, γιατί η νέα εκτόπιση που είχαν αποφασίσει, θα
αναστελλόταν εφόσον ήμουνα φαντάρος και η δικαστική απόφαση για να
εκτελεστεί, έπρεπε πρώτα να εκδικαστεί η ανακοπή.

Από την προηγούμενη χρονιά το περιοδεύον συμβούλιο, μην ξέροντας

ποιος είμαι με είχε τοποθετήσει στη σχολή εφέδρων αξιωματικών του
Μηχανικού. Μόλις όμως παρουσιάστηκα με έδιωξαν αμέσως, γιατί εν τω
μεταξύ είχαν πάει από την ασφάλεια τα χαρτιά μου. Με έστειλαν απλό
φαντάρο στο σύνταγμα της Πάτρας.

Εκεί η Κ.Ο με τοποθέτησε Γραμματέα της Στρατ. Οργάνωσης.

Το Δεκέμβρη του ΄36 που πιάστηκε το Πελ/κό Γραφείο της Κ.Ε. και η
καθοδήγηση της Πάτρας (Στρίγγος, Σινάκος, Βατουσιανός κ.λπ.), ο
σύνδεσμος της έξω οργάνωσης με το Σύνταγμα, στον οποίο ο υπεύθυνος
για την στρατιωτική δουλειά είχε πει το όνομά μου - καθώς και του βοηθού
μου Γιάννη Ντάβου -, πιάστηκε και μας μαρτύρησε. Μας έπιασαν και τους
δύο μάς βασάνισαν, αλλά δεν απέσπασαν τίποτα και η Στρατιωτική
οργάνωση έμεινε άθιχτη.

(...) μας δίκασαν 3 μήνες φυλακή και 6 εξορία. Μόλις τελείωσε η φυλακή
μου, επειδή την εξορία την έκανες μετά το τέλος της θητείας, με έστειλαν
στο πειθαρχικό λόχο της Κεφαλονιάς, που είχε τότε φτιάξει ο Μεταξάς.
Τον Ιούλη του ΄37 κατάφερα και έφυγα. Ηρθα στην Πάτρα και δούλεψα
στην οργάνωση της Π.Ε.

Τον Οκτώβρη ήμουνα βοηθός του Γραμματέα της οργάνωσης και όταν οι
νομοί Ηλείας - Ολυμπίας και Ζακύνθου έγιναν ξεχωριστή Περιφερειακή
Οργάνωση στάλθηκα εκεί Γραμματέας.
 8

Το Πάσχα του ΄38 προδόθηκα στον Πύργο από τον φοροεισπράκτορα και
πιάστηκα στο δρόμο.

Πήγα να φύγω, με πυροβόλησαν, έπεσα και με έπιασαν. Επίσης ύστερα

από λίγες μέρες έφυγα από το κρατητήριο, αλλά με κυνήγησαν πολύ και
επειδή από το πολύ ξύλο δεν μπορούσα να τρέξω, με έπιασαν.
Δεσμώτης

Με πήγαν στην Αίγινα όπου έμεινα μέχρι την άνοιξη του 1942 και από κει
μεταφέρθηκα στην Ακροναυπλία. Το Δεκέμβρη του ΄42 οι Ιταλοί μάς
πήγανε στα στρατόπεδα Κατούνας, Βόνιτσας, Κέρκυρας.

Εκεί με ενέργειες της ομάδας, οι Ιταλοί ξεχώρισαν οχτώ άρρωστους

συντρόφους (το Ζαχαράτο, εμένα και 6 άλλους) και μας έστειλαν για τη
φυλακή της Σωτηρίας, τέλη Αυγούστου 1943. Με τη συνθηκολόγηση των
Ιταλών Σ/βρης 1943 καταφέραμε να απελευθερωθούμε. Στάλθηκα στην
Πελ/σο όπου δούλευα σαν β΄ στην αρχή και ύστερα σαν α΄ Γραμματέας
στην ΚΟ της Πάτρας.

Την Ανοιξη του '44 στάλθηκα οργανωτής του Γραφείου Περιοχής στη Ν.
Πελοπόννησο. Αργότερα έγινα μέλος του Γραφείου κ΄ δούλεψα σε όλες
τις περιφέρειες της Πελ/σου. Δούλεψα επίσης στην διαφώτιση λίγο
διάστημα, με απόφαση του Γραφείου τοποθετήθηκα καπετάνιος στη
Μεραρχία του ΕΛΑΣ Πελ/σου (...).
Στο βουνό

Μετά την απελευθέρωση δούλεψα επικεφαλής της Διαφώτισης κ΄ σαν

μέλος της γραμματείας της κομ. Επιτροπής της Περιοχής,
παρακολουθούσα ορισμένες οργανώσεις. Αργότερα δούλεψα σαν μέλος
της γραμματείας της ΚΟ Πάτρας κ΄ τέλος από τον Αύγουστο του ΄46
παρακολουθούσα την οργάνωση της Κ και Ν Πελ/σου κ΄την οργάνωση
του αντάρτικου.

Μόλις είχε γίνει το αρχηγείο Πελ/σου ειδοποιήθηκα και ανέβηκα στην

Αθήνα (Φλεβάρης του ΄47). Από κει μέσω Θεσ/ίας έφυγα για την έδρα του
Γ.Α.

Περιπλανήθηκα 4 περίπου μήνες σ' όλη σχεδόν την Μακεδονία κ' την
Ηπειρο γιατί έπεσα πάνω στην «εαρινή εκστρατεία».

Στο Γ.Α. τοποθετήθηκα πρώτα στο ΙΙο Γραφείο, ύστερα υποδιοικητής στη
σχολή αξιωματικών, σήμερα δουλεύω στην διαφώτιση. Δεν έχω κανένα
λόγο να μην είμαι ικανοποιημένος από τη δουλειά που έχω τοποθετηθεί.
Δεν είμαι όμως ικανοποιημένος από την απόδοση ή την ποιότητα της
 9

δουλειάς μου, που ακόμα δεν μπόρεσα να την πλησιάσω στο ύψος, που
απαιτούν οι σημερινές περιστάσεις.

Νίκος Μπελογιάννης».

Από τη Βικιπαίδεια Ο Νίκος Μπελογιάννης (22 Δεκεμβρίου 1915 - 30

Μαρτίου 1952) ήταν Έλληνας κομμουνιστής, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ,
αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης κατά των Γερμανών και στέλεχος του
ΔΣΕ. Εκτελέστηκε το 1952 ως κομμουνιστής με την κατηγορία της
κατασκοπείας. Η δίκη που έμεινε στην ιστορία ως «υπόθεση
Μπελογιάννη» και η εκτέλεσή του έλαβαν μεγάλη δημοσιότητα και
προκάλεσαν διεθνείς αντιδράσεις, ενώ έμειναν στην ιστορία ως
παράδειγμα υπερβολικής σκληρότητας των μετεμφυλιακών
αντικομμουνιστικών διώξεων.
Προς τιμήν του ονομάστηκαν δρόμοι και οικισμοί σε χώρες της
ανατολικής Ευρώπης,[1] όπως το χωριό Μπελογιάννης στην Ουγγαρία.
Η ζωή του
Ο Νίκος Μπελογιάννης γεννήθηκε στην Αμαλιάδα το 1915, από σχετικά
εύπορη οικογένεια (ο πατέρας του ήταν ιδιοκτήτης ξενοδοχείου). Από
μικρή ηλικία εντάχθηκε στο ΚΚΕ. Υπήρξε άριστος μαθητής, και εισήλθε
με εξετάσεις στη Νομική Σχολή Αθηνών,[2] προτού όμως μπορέσει να
αποφοιτήσει, συνελήφθη λόγω της εμπλοκής του με το παράνομο ΚΚΕ
και φυλακίστηκε στην Ακροναυπλία,[3] στα χρόνια της δικτατορίας της 4ης
Αυγούστου του Μεταξά. Ο πόλεμος του 1940 τον βρήκε έγκλειστο στην
Ακροναυπλία απ' όπου μαζί με τους 600 συγκρατούμενούς του
κομμουνιστές ζήτησε να πολεμήσει στην πρώτη γραμμή, αλλά η μεταξική
κυβέρνηση το αρνήθηκε. Αντί αυτού τον Απρίλιο του 1941 παραδόθηκε
από το καθεστώς στις γερμανικές αρχές Κατοχής μαζί με τους άλλους
κομμουνιστές κρατουμένους.
Το 1943 κατάφερε να δραπετεύσει και εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ
Πελοποννήσου ως πολιτικός επίτροπος και διαφωτιστής. Όταν ο Άρης
Βελουχιώτης την άνοιξη του 1944 πήγε στην Πελοπόννησο, ο
Μπελογιάννης ήταν από τους στενούς του συνεργάτες.
Κατά τον Εμφύλιο πόλεμο που επακολούθησε ήταν πολιτικός επίτροπος
της 10ης Μεραρχίας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ). Μετά
την ήττα του ΔΣΕ ήταν ένας από τους τελευταίους που εγκατέλειψαν τη
χώρα τον Αύγουστο του 1949 και εγκαταστάθηκε σαν πολιτικός
πρόσφυγας στην Πολωνία.
 10

Η σύλληψη και η δίκη του

Τον Ιούνιο του 1950 επέστρεψε κρυφά στην Ελλάδα με σκοπό να
ανασυγκροτήσει τις οργανώσεις του παράνομου τότε ΚΚΕ στην Αθήνα,
που είχαν διαλυθεί από τις συλλήψεις και εκτελέσεις πολλών στελεχών
του. Στις 20 Δεκεμβρίου 1950 συνελήφθη και δικάστηκε με βάση τον
Αναγκαστικό Νόμο 509/1947, που θεωρούσε εγκληματική οργάνωση το
ΚΚΕ και το είχε κηρύξει παράνομο. Επίσης, κατηγορήθηκε ως
κατάσκοπος της Σοβιετικής Ένωσης.
Η πρώτη δίκη του Μπελογιάννη ξεκίνησε στην Αθήνα στις 19 Οκτωβρίου
1951 με 92 κατηγορούμενους συνολικά, από το Έκτακτο Στρατοδικείο
Αθηνών στο Αρσάκειο Δικαστικό Μέγαρο. Ένα από τα μέλη του
δικαστηρίου ήταν ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, ο μετέπειτα δικτάτορας την
21η Απριλίου 1967, ως έκτακτος στρατοδίκης. . Η δίκη ολοκληρώθηκε
στις 16 Νοεμβρίου με δώδεκα θανατικές καταδίκες. Μετά την διεθνή
κατακραυγή που ακολούθησε, ο πρωθυπουργός Νικόλαος Πλαστήρας
δηλώνει ότι η απόφαση δεν θα εκτελεστεί. Αποφασίζεται όμως ο
Μπελογιάννης και ορισμένοι άλλοι κατηγορούμενοι να παραπεμφθούν σε
νέα δίκη με τη βαρύτερη κατηγορία της κατασκοπείας, με στόχο να
αναιρεθεί η υπόσχεση που υποχρεώθηκε να δώσει. Εν τω μεταξύ στις 16
Νοεμβρίου 1951 ανακαλύπτονται από την Ασφάλεια Προαστίων της
Χωροφυλακής παράνομοι ασύρματοι στις περιοχές Καλλιθέας και
Γλυφάδας, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους στρατοδίκες, για
επιστράτευση του νόμου περί κατασκοπείας. Έτσι ο Μπελογιάννης και οι
άλλοι κατηγορούμενοι προσάγονται σε νέα δίκη. Η δεύτερη αυτή δίκη
αρχίζει στις 15 Φεβρουαρίου 1952, με βάση τον μεταξικό νόμο 375/1936
περί κατασκοπείας, ενώπιον του Διαρκούς Στρατοδικείου Αθηνών. Ο
Μπελογιάννης αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες και πρόβαλε τις πατριωτικές
ενέργειες του ίδιου και του ΚΚΕ κατά τη διάρκεια της κατοχής. Η δίκη
του πήρε μεγάλη δημοσιότητα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλο τον
κόσμο. Σε πολλές πόλεις της Ευρώπης έγιναν εκδηλώσεις
συμπαράστασης. Ο Νίκος Μπελογιάννης έμεινε γνωστός ως «Ο
άνθρωπος με το γαρύφαλλο», από ένα κόκκινο γαρύφαλλο που κρατούσε
καθημερινά κατά τη διάρκεια της δίκης. Ο Πάμπλο Πικάσο εμπνεύστηκε
ένα διάσημο σκίτσο από την εικόνα του ανθρώπου με το γαρύφαλλο.
Διεθνής κινητοποίηση
Μέσα σε χρονικό διάστημα μίας εβδομάδας, η κυβέρνηση Πλαστήρα
έλαβε περίπου 250.000 τηλεγραφήματα από όλο τον κόσμο, με τα οποία
πολλοί επώνυμοι και μη ζητούσαν τη σωτηρία του Μπελογιάννη.
 11

Ανάμεσά τους ο Σαρλ ντε Γκολ και σχεδόν όλες οι προσωπικότητες της
γαλλικής πολιτικής ζωής, καθώς και 159 βουλευτές των δύο μεγάλων
κομμάτων της Μεγάλης Βρετανίας. Ο Πωλ Ελυάρ, ο Ζαν Κοκτώ, ο Ζαν-
Πωλ Σαρτρ, ο Ναζίμ Χικμέτ, ο Πάμπλο Πικάσσο, ο Τσάρλι Τσάπλιν είναι
μερικά μόνο από τα ονόματα διανοούμενων και καλλιτεχνών που
προσπάθησαν να σώσουν τον Μπελογιάννη.
Παρέμβαση υπέρ του Μπελογιάννη έκανε και ο τότε Αρχιεπίσκοπος
Αθηνών, Σπυρίδων λέγοντας: «Έχω συγκλονιστεί από το ηθικό μεγαλείο
του Μπελογιάννη. Το θεωρώ ανώτερο και από των πρώτων χριστιανών,
γιατί ο Μπελογιάννης δεν πιστεύει ότι υπάρχει μέλλουσα ζωή»[4].
Η καταδίκη και η εκτέλεσή του
Παρά την παγκόσμια κινητοποίηση και συγκίνηση, το δικαστήριο
αποτελούμενο αυτήν την φορά από τακτικούς στρατοδίκες, καταδίκασε
τον Μπελογιάννη και τους συντρόφους του Έλλη Παππά, Νίκο
Καλούμενο, Δημήτρη Μπάτση, Ηλία Αργυριάδη και Τάκη Λαζαρίδη
ομόφωνα σε θάνατο, την 1η Μαρτίου 1952. Λίγο αργότερα έρχεται στη
δημοσιότητα το γράμμα του ηγετικού στελέχους του ΚΚΕ Νίκου
Πλουμπίδη, με το οποίο αναλαμβάνει κάθε ευθύνη για την καθοδήγηση
του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ και υπόσχεται να παρουσιαστεί στις
αρχές με τον όρο να μην εκτελεσθεί ο Μπελογιάννης. Ακολουθεί η
διάψευση από τον Νίκο Ζαχαριάδη από τον ραδιοφωνικό σταθμό
«Ελεύθερη Ελλάδα» του Βουκουρεστίου, αλλά και από το Πολιτικό
Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, που χαρακτηρίζουν την
επιστολή «μύθευμα της Ασφάλειας», ενώ αντίθετα το Υπουργείο
Εσωτερικών ανακοινώνει πως ο γραφικός χαρακτήρας της επιστολής και
η υπογραφή είναι γνήσια.
Πάντως όταν αυτό έγινε γνωστό ο ίδιος ο Ν. Μπελογιάνης που ανέμενε
στη φυλακή απόφαση του Συμβουλίου Χαρίτων φέρεται να δήλωσε στον
συνήγορό του Μηνά Γαλέο, που τον επισκέφτηκε ότι «ο Νίκος Πλουμπίδης
σε καμιά περίπτωση δεν ήταν όργανο της Ασφάλειας».
Τελικά η επιστολή δεν είχε κανένα αποτέλεσμα και η κυβέρνηση δήλωσε
ότι δεν θα συναλλαγεί με τον καταζητούμενο για κομμουνιστική δράση
Πλουμπίδη.
Η θανατική καταδίκη δεν άλλαξε ποτέ, ούτε δόθηκε χάρη από τον βασιλιά
Παύλο, παρά τις διεθνείς εκκλήσεις. Τελικά, στις 30 Μαρτίου 1952, ημέρα
Κυριακή και ώρα 04:10 τη νύχτα, οι τέσσερις μελλοθάνατοι,
Μπελογιάννης, Νίκος Καλούμενος, Δημήτης Μπάτσης και Ηλίας
 12

Αργυριάδης μεταφέρθηκαν από τις φυλακές της Καλλιθέας στο

στρατόπεδο του Γουδή και εκτελέστηκαν δια τυφεκισμού. Η Έλλη Παππά
δεν εκτελέστηκε λόγω του παιδιού του Μπελογιάννη που γέννησε μέσα
στη φυλακή και ο Τάκης Λαζαρίδης λόγω του νεαρού της ηλικίας του. Η
ώρα και η ημέρα της εκτέλεσης ήταν εξαιρετικά ασυνήθιστη (οι εκτελέσεις
γινόταν πάντα με το πρώτο φως του ήλιου και ποτέ μέρα Κυριακή ακόμα
και από τους Γερμανούς Ναζί κατακτητές) και φέρεται να έγινε τότε για
να προλάβουν οι υπέρμαχοι της εκτέλεσης τυχόν απονομή χάριτος.
Το πολιτικό παρασκήνιο

Το (πρώην) σπίτι της οικογένειας Μπελογιάννη στα Τσίπιανα Ηλείας

Η δίκη και η εκτέλεση του Μπελογιάννη συνέβησαν την περίοδο που ο
τότε πρωθυπουργός, στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας, επιχειρούσε να
επιβάλει πολιτική εθνικής συμφιλίωσης. Στο πρόγραμμά του ήταν η
απελευθέρωση των εκτοπισμένων και των πολιτικών κρατουμένων και
ενδεχομένως ακόμα και η νομιμοποίηση του ΚΚΕ. Η ενεργοποίηση όμως
του νόμου περί κατασκοπείας και η καταδίκη του Μπελογιάννη ώθησαν
τα πράγματα στα άκρα, αποκαλύπτοντας έτσι ότι η όλη υπόθεση
υποκινήθηκε από ανώτερους αξιωματικούς, ΙΔΕΑτες έτσι ώστε να
τορπιλιστεί η πολιτική Πλαστήρα. Ο ίδιος ο Πλαστήρας φέρεται να ήταν
αντίθετος στις εκτελέσεις, όμως ήταν μόνος και άρρωστος, (οι άλλοι δύο
πολιτικοί αρχηγοί του Κέντρου, Σοφοκλής Βενιζέλος και Γεώργιος
Παπανδρέου, τάχθηκαν υπέρ των εκτελέσεων, γεγονός που στιγμάτισε τις
σχέσεις τους με την Αριστερά μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960 και
κήρυξη του Ανένδοτου Αγώνα). Επίσημα όμως διέψευσε ότι δεν ήταν
κύριος της κατάστασης και ότι οι εκτελέσεις έγιναν χωρίς την έγκρισή του.
Η εκτέλεση Μπελογιάννη κατάφερε πλήγμα στην αξιοπιστία της
κεντρώας κυβέρνησης, η οποία σε ένα από τα βασικά της συνθήματα, την
ειρήνευση, φάνηκε ανακόλουθη. Συνιστούσε μια «...απότομη
οπισθοδρόμηση στις πρακτικές του Εμφυλίου Πολέμου...» από μια
κυβέρνηση που ταυτόχρονα προωθούσε τα μέτρα ειρήνευσης και από ένα
 13

πρωθυπουργό που δεν είχε διστάσει να παραιτηθεί τον Αύγουστο του

1950, υποστηρίζοντας την κατάργηση της θανατικής ποινής.[5]
Με τον θάνατό του ο Μπελογιάννης έγινε ένας από τους μεγαλύτερους
ήρωες της ελληνικής Αριστεράς. Λίγες μέρες μετά την εκτέλεση το όνομά
του δόθηκε σε πλατείες και δρόμους σε διάφορες σοσιαλιστικές χώρες,
καθώς και σε χωριό στην Ουγγαρία που στέγαζε Έλληνες πολιτικούς
πρόσφυγες. Το χωριό Μπελογιάννης υπάρχει μέχρι σήμερα.
Πολύ σημαντικό στοιχείο για την δίκη του είναι ότι ο Μπελογιάννης
κατάφερε να την μεταστρέψει ενάντια των κατηγόρων του με την ιστορική
του απολογία. Ανάμεσα σε άλλα είπε: «ο λόγος που δικάζομαι είναι η
ιδιότητα μου ως μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ» καθώς και ότι
«οι κομμουνιστές που τους καταδικάζουν ως προδότες δώσανε το αίμα τους
για το ψωμί και τις ελευθερίες του Λαού. Αγωνιστήκαμε δίχως να
γνωρίσουμε ύπνο για να προφτάσουμε την Αυγή και το Αύριο, και να
δημιουργήσουμε νέους χρόνους και εποχές, στο μπόι των ονείρων μας, στο
μπόι των ανθρώπων!».
Εργογραφία
Στην τελευταία του επιστολή, από το κελί των μελλοθανάτων, ο Ν.
Μπελογιάννης αναφέρεται στην ύπαρξη δύο δικών του βιβλίων, με
θέματα την οικονομική ιστορία της Ελλάδας και την ιστορία της ελληνικής
λογοτεχνίας αντίστοιχα.[6] Από αυτά τα «χαμένα βιβλία», το πρώτο
εκδίδεται το 1998 με αφορμή τον εορτασμό των 80 χρόνων του ΚΚΕ με
τον τίτλο «Το Ξένο Κεφάλαιο στην Ελλάδα».[7] Εκεί παρουσιάζεται η
νεότερη ιστορία της Ελλάδας μέσω του εξωτερικού της δανεισμού. Από
τα «Δάνεια της Ελευθερίας» του 1824 και τον ερχομό των Βαυαρών μέχρι
και την εποχή της συγγραφής του βιβλίου, η ιστορία της Ελλάδας
εμφανίζεται σαν μια ιστορία υποτέλειας σε ξένες δυνάμεις που, συχνά και
υπό την αμφίεση του φιλελληνισμού, δάνειζαν την χώρα με δυσχερείς, υπό
το άρτιο όρους, αποσπώντας τα πολλαπλάσια με την συνέργεια της
ελληνικής πολιτικής ελίτ. Το άλλο έχει τον τίτλο: «Σχέδιο για μια ιστορία
της Nεοελληνικής Λογοτεχνίας. Πρώτες μακρινές ρίζες - Προσχέδια -
Σημειώσεις» και το άφησε ανολοκλήρωτο. O Nίκος Mπελογιάννης έγραψε
το «Σχέδιο για μια ιστορία της Nεοελληνικής Λογοτεχνίας» περίπου σε μια
διετία, στα κρατητήρια της Aσφάλειας και τις φυλακές της Kέρκυρας. Tο
έγραψε έγκλειστος, «για να δουν πως είμαστε και γραμματισμένοι
άνθρωποι».[8] Tα χειρόγραφα έβγαζε κρυφά από τη φυλακή ο θεατρικός
κριτικός Στάθης Δρομάζος. H «Iστορία» του έχει σαφή ιδεολογικό
προσανατολισμό, αφού ακολουθεί τη μαρξιστική μεθοδολογία για να
 14

προσεγγίσει τα λογοτεχνικά έργα. H πρώτη έκδοση της «Iστορίας» έγινε

με το ψευδώνυμο M. Kουλουριώτης, το 1952, με έξοδα της μητέρας
Mπελογιάννη. H δεύτερη έγινε ένα χρόνο μετά, στη Pουμανία, με πρόλογο
του Nίκου Zαχαριάδη. H τρίτη έκδοση τυπώθηκε το 1976 από τον οίκο
«Πορεία». Tο έργο, το οποίο έμεινε ανολοκλήρωτο, γράφτηκε επειδή ο
Mπελογιάννης «διεπίστωσε ότι έλειπε μια μαρξιστική ιστορία για τους
όρους διαμόρφωσης του νεοελληνικού έθνους» επισημαίνει η Xριστίνα
Nτουνιά. Mπορεί σήμερα να ελέγχεται για την επιστημονική του επάρκεια,
αποτελεί όμως τεκμήριο μιας εποχής και μιας πολιτικής «διαφωτισμού»
της Aριστεράς.[8]
Πολιτιστικές αναφορές
Β. Παπακωνσταντίνου, «Πόρτο Ρίκο»
Βασίλη Νικολαίδη, «Η ιστορία της Μαρίας»
Γιάννη Ρίτσου, ποιητική συλλογή Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο (1952)
Διδούς Σωτηρίου, βιβλίο Εντολή
Κ. Βάρναλη, ποίημα «Στους Μπελογιάννηδες» από την ποιητική συλλογή
Ελεύθερος κόσμος (1965)
Μαρία Δημητριάδη, «Ο Μπελογιάννης Ζει»
Ναζίμ Χικμέτ, ποίημα «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» (1952)
Νίκου Τζίμα, ταινία «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» (1980).
Πάμπλο Πικάσο, σκίτσο «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο».
Πίτερ ντε Φράντσια, «The Execution of Beloyannis» (Η εκτέλεση του
Μπελογιάννη), (1953)
Τζίμη Πανούση, «Ο Μπελογιάννης Ζει»
Δείτε επίσης
Μπελογιάννης, χωριό της Ουγγαρίας που ονομάστηκε προς τιμήν του.
Παραπομπές

«tovima.gr - Νίκος Μπελογιάννης: Ο αγωνιστής με το αξεπέραστο

ηθικό μεγαλείο». TO BHMA. Ανακτήθηκε στις 2016-04-16.
 15

Nίκος Mπελογιάννης Bιβλία μέσα από τη φωτιά της παρανομίας και των
αγώνων Σχέδιο για μια ιστορία της Nεοελληνικής Λογοτεχνίας - Tο ξένο
κεφάλαιο στην Eλλάδα Της Tέας Bασιλειάδου [2]
Βασίλης Ραφαηλίδης, «Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού
κράτους 1830-1974», Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 1993, σελ.
330, -23-2 (για την ενότητα Διεθνής κινητοποίηση)
Γιάννης Αντωνίου (2010) Εισαγωγή στο «Το Ξένο Κεφάλαιο στην
Ελλάδα» του Νίκου Μπελογιάννη. Εκδόσεις: Άγρα. σελ. 14
Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Πάπυρος Larousse
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Ηλίας Νικολακόπουλος, «Η τελευταία κυβέρνηση Πλαστήρα», Ιστορία
του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΣΤ, 2000, σελ.181
Ιστορία της Αντίστασης 1940-45 (1979), σελ.206-208
Ιστορία της Αντίστασης 1940-45, Εκδόσεις Αυλός, Αθήνα 1979.
Νίκος Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο Ντοκιμαντέρ του TV
Χωρίς Σύνορα
Ο Νίκος Μπελογιάννης ως ιστορικός λογοτεχνίας [3]
Πηγές
Σπύρος Λιναρδάτος, «Από τον Εμφύλιο στη Χούντα», τ. Α΄, Εκδόσεις
Παπαζήση, Αθήνα 1977.
Συλλογικό Έργο (1952) Νίκος Μπελογιάννης. Εκδόσεις Γ.
Παπακωστατνίνου. σελ 61
Το μνημείο του Νίκου Μπελογιάννη στο Βερολίνο (Αναδημοσίευση από
το περιοδικό ΕΞΑΝΤΑΣ του Βερολίνου)

Νίκος Μπελογιάννης 1915 – 1952

 16

Ο Νίκος Μπελογιάννης γεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου του 1915 στην

Αμαλιάδα. Από μαθητής του Γυμνασίου βρέθηκε στο δημοκρατικό
κίνημα. Σπούδασε νομικά, αλλά δεν τέλειωσε τις σπουδές του, διότι
αποβλήθηκε από το Πανεπιστήμιο με απόφαση της Συγκλήτου για τη
δράση του «εναντίον της κοσμογονίας του Κονδύλη».

Έγινε μέλος του ΚΚΕ το 1934. Από τότε, πέρασε από πολλές
δοκιμασίες. Φυλακές, εξορίες, βασανιστήρια στην Ασφάλεια Πατρών,
τρομοκρατία στα ιταλικά στρατόπεδα. Στα χρόνια της ναζιστικής
κατοχής ήταν καπετάνιος μεραρχίας του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο και
μέλος του Γραφείου Περιοχής Πελοποννήσου του ΚΚΕ. Στον εμφύλιο, ο
Νίκος Μπελογιάννης ήταν πολιτικός επίτροπος μεραρχίας του
Δημοκρατικού Στρατού. Παράλληλα με την καθοδηγητική του δουλειά,
έγραψε άρθρα και μελέτες που αφορούσαν στην ελληνική ιστορία και
στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Περίπου ένα χρόνο μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου, ο Νίκος

Μπελογιάννης και 93 ακόμη σύντροφοί του -μεταξύ των οποίων ο
δημοσιογράφος Στάθης Δρομάζος, ο Στέργιος Γραμμένος και η Έλλη
Ιωαννίδου- συλλαμβάνονται και στις 22 Οκτωβρίου 1951 οδηγούνται σε
δίκη. Κατηγορούνται για απόπειρα ανασυγκρότησης του Κομουνιστικού
 17

Κόμματος Ελλάδος (ΚΚΕ), το οποίο -βάση του Αναγκαστικού Νόμου

509/1947- θεωρείται παράνομο, προδοτικό και ξενοκίνητο κόμμα, που
δρα ενάντια στην εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας.

Στις 15 Νοεμβρίου ο πρόεδρος του έκτακτου στρατοδικείου

Αντισυνταγματάρχης Ανδρέας Σταυρόπουλος ανακοινώνει την
ετυμηγορία, πλαισιωμένος από τους στρατοδίκες Γεώργιο Παπαδόπουλο
(τον μετέπειτα δικτάτορα), Ν. Κομιάνο, Γ. Κοράκη, και Θ.
Κυριακόπουλο. Ο Νίκος Μπελογιάννης είναι μεταξύ των
καταδικασθέντων σε θάνατο. Η απόφαση προκαλεί διεθνή κατακραυγή,
ενώ στο εσωτερικό της χώρας το πολιτικό κλίμα φορτίζεται και πάλι
επικίνδυνα.

Τρεις μήνες μετά, στις 15 Φεβρουαρίου 1952, η δίκη επαναλαμβάνεται.

Δεσπόζουσα μορφή, ο 37χρονος Μπελογιάννης, ο οποίος παρακολουθεί
την όλη διαδικασία μ' ένα κόκκινο γαρύφαλλο στο χέρι, άψογα ντυμένος
 18

και με περισσή ευπρέπεια και ψυχραιμία. Την 1η Μαρτίου ο πρόεδρος

του Στρατοδικείου Σίμος ανακοινώνει την ετυμηγορία... Εις θάνατον
καταδικάζονται ο Νίκος Μπελογιάννης και επτά ακόμη
κατηγορούμενοι.

Τα ξημερώματα της Κυριακής 30 Μαρτίου, ο βασιλικός επίτροπος

συνταγματάρχης Αθανασούλας ανακοινώνει στους Μπελογιάννη,
Καλούμενο, Αργυριάδη και Μπάτση ότι η αίτηση χάριτος που υπέβαλαν
απορρίφθηκε. Λίγο αργότερα οδηγούνται στο Γουδί, όπου και
εκτελούνται δια τυφεκισμού στις 4:12 π.μ. Στο άκουσμα των
πυροβολισμών, ο πρωθυπουργός Νικόλαος Πλαστήρας κυριολεκτικά
καταρρέει. Όλη η κινητοποίηση εντός και εκτός Ελλάδας δεν κατάφερε
να αποτρέψει το γεγονός.

Τα άσχημα μαντάτα ταξιδεύουν γρήγορα μέχρι το στρατόπεδο

συγκέντρωσης πολιτικών κρατουμένων στον Αϊ Στράτη, όπου ζει
εξόριστος ο Γιάννης Ρίτσος. Την ίδια μέρα θα γράψει το ποίημα Ο
Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο.

Σήμερα το στρατόπεδο σωπαίνει.

Σήμερα ο ήλιος τρέμει αγκιστρωμένος στη σιωπή
όπως τρέμει το σακάκι του σκοτωμένου στο συρματόπλεγμα.
Σήμερα ο κόσμος είναι λυπημένος.
Ξεκρέμασαν μια μεγάλη καμπάνα και την ακούμπησαν στη γη.
Μες στο χαλκό της καρδιοχτυπά η ειρήνη.
Σιωπή. Ακούστε τούτη την καμπάνα.
Σιωπή. Οι λαοί περνούν σηκώνοντας στους ώμους τους
το μέγα φέρετρο του Μπελογιάννη.

Νίκος Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο

«Η πληγή μας μεγαλώνει μέρα με τη μέρα, το ίδιο κι η πίστη μας./ Θα
φέρουμε την κληρονομιά σου στους ώμους μας,/ ως την πόρτα του ήλιου,
Μπελογιάννη. Καλημέρα αδέρφια μου./ Καλημέρα ήλιε / Καλημέρα κόσμε./
Ο Μπελογιάννης μας έμαθε άλλη μια φορά/ πώς να ζούμε και πώς να
πεθαίνουμε.» Γ. Ρίτσος «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο»
Στις 30 Μαρτίου 1952, στις 4.12 π.μ ο Νίκος Μπελογιάννης, με τρεις
συντρόφους του, τους Καλούμενο, Αργυριάδη και Μπάτση, στήνονται
απέναντι από το εκτελεστικό απόσπασμα, στο Γουδί και εκτελούνται δια
τυφεκισμού.
Ο Νίκος Μπελογιάννης γεννήθηκε στην Αμαλιάδα το 1915. Από
παιδική ηλικία γαλουχήθηκε με τα ιδανικά του κομμουνισμού και από
 19

νωρίς, στα φοιτητικά του κιόλας χρόνια, στη Νομική Αθηνών,

στοχοποιείται λόγω της πολιτικής του δράσης. Από το 1934 ο
Μπελογιάννης είναι μέλος του ΚΚΕ. Η δυναμική του παρουσία στην
πολιτική ζωή της Αμαλιάδας, ως γραμματέας της τοπικής οργάνωσης,
δημιουργεί ρίξεις με την καθεστωτική τάξη και σύντομα συλλαμβάνεται
και εξορίζεται.
Το πραξικόπημα της 4ης Αυγούστου του 1936, του Ιωάννη Μεταξά,
σηματοδοτεί και την έναρξη ενός ανηλεούς αντικομουνιστικού μένους. Οι
φυλακίσεις, οι εξορίες και τα βασανιστήρια σημάδεψαν τη ζωή του Νίκου
Μπελογιάννη. Την στιγμή που οι ναζί εισβάλουν στην Ελλάδα, ο
Μπελογιάννης βρίσκεται κρατούμενος στις φυλακές Ακροναυπλίου.
Ζητά την ελευθερία του για συμμετάσχει στον πόλεμο αλλά η κυβέρνηση
αρνείται. Καταφέρνει να αποδράσει και εντάσσεται στον ΕΛΑΣ ως
καπετάνιος μεραρχίας στην Πελοπόννησο.
Με την απελευθέρωση της χώρας από τους ναζί και το ξέσπασμα του
εμφυλίου πολέμου ο Μπελογιάννης αναλαμβάνει ρόλο Πολιτικού
Επιτρόπου της 10ης Μεραρχίας του Δημοκρατικού Στρατού. Από αυτή τη
θέση θα παλέψει για τα ιδανικά του μέχρι και την τελευταία στιγμή της
εμφύλιας σύρραξης. Το 1949, μετά την ήττα, εγκαταλείπει τη χώρα,
βρίσκοντας προσωρινό καταφύγιο στις γειτονικές σοσιαλιστικές χώρες.
Ένα χρόνο αργότερα τον Ιούνιο του 1950, ως μέλος πλέον της Κεντρικής
Επιτροπής του ΚΚΕ, επιστρέφει στην Ελλάδα, με εντολή να
ανασυγκροτήσει και να οργανώσει τους μηχανισμούς του ΚΚΕ στην
Αθήνα, το οποίο βάση νόμου θεωρείται παράνομο, προδοτικό και
ξενοκίνητο κόμμα, που δρα ενάντια στην εδαφική ακεραιότητα της
Ελλάδας.
Το Δεκέμβρη του 1950 συλλαμβάνεται, μαζί με 93 συντρόφους του, και
μετά από εννιά μήνες βασανιστηρίων, τον Οκτώβρη του 1951, οδηγείται
ενώπιον του έκτακτου στρατοδικείου, το οποίο αποτελούσαν οι Ανδρέας
Σταυρόπουλος (πρόεδρος), Γ. Παπαδόπουλος (μετέπειτα δικτάτορας), Ν.
Κομιάνος, Γ. Κοράκης, και Θ. Κυριακόπουλος. Ο Μπελογιάννης
καταδικάζεται σε θάνατο και η εύθραυστη μετεμφυλιακή ισορροπία της
ελληνικής κοινωνίας κινδυνεύει.
«Τα δικαστήριά σας είναι δικαστήρια σκοπιμότητας. Γι’ αυτό δε ζητώ
την επιείκειά σας. Αντικρίζω την καταδικαστική σας απόφαση με
περηφάνια και ηρεμία. Με το κεφάλι ψηλά θα σταθώ μπροστά στο
εκτελεστικό σας απόσπασμα. Αλλά είμαι σίγουρος πως θα ‘ρθει η μέρα,
 20

που οι ίδιοι δικαστές που τώρα με δικάζουν, θα ζητήσουν χάρη απ’ τον
ελληνικό λαό. Δεν έχω άλλο τίποτε να πω», θα δηλώσει ο Μπελογιάννης
κλείνοντας την απολογία του.
Η διεθνής κατακραυγή αναγκάζει τον τότε πρωθυπουργό Νικόλαο
Πλαστήρα, να ανακοινώσει την άρση της απόφασης. Ωστόσο
αποφασίζεται ότι ο Μπελογιάννης και μερικοί ακόμη σύντροφοί του, θα
δικαστούν και πάλι με την κατηγορία της κατασκοπείας, η οποία θα
ενισχυθεί όταν οι αρχές θα ανακοινώσουν στις 14 Νοεμβρίου 1951, ότι
βρήκαν παράνομους ασύρματους σε χώρους κομμουνιστών σε Καλλιθέα
και Γλυφάδα.
Στις 15 Φεβρουαρίου 1952, ξεκινάει το δεύτερο μέρος της πολύκροτης
δίκης, η οποία έσπασε τα σύνορα της Ελλάδας και κέντρισε το ενδιαφέρον
της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης. Ο Μπελογιάννης ενώπιον του Διαρκούς
Στρατοδικείου Αθηνών, αντικρούει όλες τις κατηγορίες περί
κατασκοπείας και δηλώνει: «Εμείς αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της
περισσότερο από εκείνους που μας κατηγορούν. Το αποδείξαμε τότε που
η λευτεριά, η ανεξαρτησία και η εδαφική ακεραιότητα βρίσκονταν σε
κίνδυνο. Παλεύουμε για να ξημερώσουν και για την πατρίδα μας
καλύτερες μέρες, χωρίς πείνα και πόλεμο. Κι αν χρειαστεί θυσιάζουμε γι’
αυτό και τη ζωή μας».
Την 1η Μαρτίου, ο Νίκος Μπελογιάννης, κρατώντας ένα γαρύφαλλο
όπως κάθε μέρα κατά τη διάρκεια της δίκης, ακούει τον πρόεδρο του
στρατοδικείου να ανακοινώνει ότι μαζί με επτά συντρόφους του
(Δημήτρης Μπάτσης, Ηλίας Αργυριάδης, Νίκος Καλούμενος, Τάκης
Λαζαρίδης, Χαρίλαος Τουλιάτος, Μιλτιάδης Μπισμπιάνος και Έλλη
Ιωαννίδου) καταδικάζεται σε θάνατο.
Λίγες ημέρες αργότερα, έρχεται στο φως της δημοσιότητας ένα γράμμα
από το ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, Νίκο Πλουμπίδη, με το οποίο
αναλαμβάνει κάθε ευθύνη για την οργάνωση του ΚΚΕ στην Ελλάδα και
υπόσχεται να παραδοθεί στις αρχές με αντάλλαγμα να μην εκτελεστεί ο
Νίκος Μπελογιάννης. Η γνησιότητα του γράμματος του Πλουμπίδη
αμφισβητείται από το ΚΚΕ, όχι όμως και από το Υπουργείο Εσωτερικών,
το οποίο ωστόσο αρνείται να διαπραγματευτεί με τον καταζητούμενο Νίκο
Πλουμπίδη.
Όλες οι προσπάθειες και οι διεθνείς πιέσεις για απόδοση χάριτος στον
Μπελογιάννη απέβησαν άκαρπες. Έτσι στις 30 Μαρτίου ο βασιλικός
επίτροπος συνταγματάρχης Αθανασούλας ανακοινώνει στους
 21

Μπελογιάννη, Καλούμενο, Αργυριάδη και Μπάτση ότι η αίτηση χάριτος

απορρίφθηκε και στις 4:12 π.μ., ο Νίκος Μπελογιάννης εκτελείται μαζί
με τους συντρόφους του στο Γουδί.

«Πόσο μικρή είναι τούτη η λευτεριά μπροστά στην άγρια λευτεριά / να

βγάζεις την καρδιά σου σα γαρύφαλλο απ' τον κόρφο σου/ για να
μοσκοβολάν τα σύμπαντα θυσία και ειρήνη. /Καλημέρα ανθρώποι μου/
Καλημέρα ήλιε/ Καλημέρα Μπελογιάννη» Γ. Ρίτσος «Ο άνθρωπος με το
γαρύφαλλο»
Διαβάστε επίσης:
Ο Νίκος Μπελογιάννης ως ιστορικός λογοτεχνίας
Η Ελλη Παπά για τον έρωτα, την επανάσταση, τον «υπαρκτό σοσιαλισμό»
και τον αληθινό Μπελογιάννη
Έλλη Παππά: «Ο διάλογος... ξέπεσε σε βυζαντινολογίες...»
1953: Ο Νίκος Πλουμπίδης καταδικάζεται σε θάνατο για κατασκοπεία
Κυκλοφόρησε η πολιτική της διαθήκη της Έλλης Παππά
Αμφισβητεί τις προσωπικές μαρτυρίες της Έλλης Παπά το ΚΚΕ
«Η εκτέλεση του Ν. Μπελογιάννη» μέσα από το βλέμμα του ντε Φράντσια
Η ιστορία του ξένου κεφαλαίου. Toυ Νίκου Μπελογιάννη
Η βαρειά βιομηχανία στην Ελλάδα. Δημήτρης Μπάτσης

Ο γιος του ανθρώπου με το γαρύφαλλο, Νίκος Μπελογιάννης μιλά

στη HuffPost Greece: «Δεν πούλησα την ψυχή μου σε κανέναν
διάβολο»

Στην εξώπορτα της πολυκατοικίας ένα κουδούνι που μοιάζει βγαλμένο

από κινηματογραφική ταινία, ή βαριές, αιματοβαμμένες σελίδες της
σύγχρονης ελληνικής ιστορίας- «Έλλη Παππά Μπελογιάννης Ν.».
 22

Στο διαμέρισμα, που από τον φωταγωγό του έχεις θέα στον Λυκαβηττό,
συναντώ τον Νίκο Μπελογιάννη, γιο του «ανθρώπου με το γαρύφαλλο»
που εκτελέστηκε το ’52 στο Γουδή και της δημοσιογράφου Έλλης Παππά,
της αγωνίστριας δημοσιογράφου που τον μεγάλωνε για τρία χρόνια μέσα
στις φυλακές. Ο Νίκος Μπελογιάννης είναι ένας ευγενέστατος, σεμνός
άνθρωπος που στο τέλος της συνέντευξης διστακτικά δέχτηκε να τον
φωτογραφήσω για τις ανάγκες της δημοσίευσης. «Έγινα χημικός
μηχανικός- μου άρεσε η χημεία αλλά ήθελα να ακολουθήσω μια αυτόνομη
πορεία για να αποφύγω τις συγκρίσεις- την πολιτική την θεωρούσα μπόχα,
δημοσιογράφος ήταν η μάνα μου».

Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο: Ανατύπωση του σκίτσου του Πάμπλο

Πικάσο με το ιδιόχειρο σημείωμα του ίδιου που βρίσκεται στην πίσω
πλευρά. «Η τύχη του αυθεντικού αγνοείται», λέει ο Μπελογιάννης

Μια μέρα πριν την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου κι ενώ ο
πρόεδρος Ομπάμα εκφωνεί τον λόγο του στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος,
συζητάμε για ώρες- για τη Χούντα, την Αριστερά και το ΚΚΕ, το ελληνικό
μετεμφυλιακό κράτος και τη Δεξιά, την Μεταπολίτευση και πως φτάσαμε
στο μνημονιακό σήμερα. Μιλάει καθαρά, με μπέσα, χωρίς κολακείες και
ωφελιμιστικά φτιασιδώματα στον πυκνό λόγο του. Τα όσα λέει μαρτυρούν
μια αυτόνομη πορεία ζωής, ούτε επιτρέπουν τη σύναψη λυκοσυμμαχιών
με οποιοδήποτε σημείο του τρισδιάστατου πολιτικού (και κομματικού)
φάσματος.

«Χαίρομαι που σας γνωρίζω, όχι για το όνομα που φέρετε και την
προσωπική ιστορία που κουβαλάτε, όσο για τον τρόπο που επιλέξατε να
ζήσετε με αυτά»- σε αυτά τα λόγια μου προς τον ίδιο συμπυκνώνεται η
εντύπωση που μου άφησε αυτός ο τίμιος, οξύνους, άνθρωπος. Αυτός ο μη
παρωπιδοφόρος αριστερός.

Μιλάμε για τον Τραμπ- δεν έχει σχέση με τον Ομπάμα, τον Σάντερς που
στην Αμερική κατηγoρείται ως σοσιαλιστής. Επικεντρώνει την κριτική
στον Τραμπ στην περιβαλλοντική πολιτική, «δεν αποδέχεται την
κλιματική αλλαγή» και στην συμπάθεια ή τον θαυμασμό που τρέφει σε
δικτάτορες όπως ο Πούτιν ή ο Ερντογάν. «Τι κι αν ο Ερντογάν είναι
ισλαμιστής; Ο Τραμπ είναι αλλοπρόσαλος».

Η βιβλιοθήκη της Έλλης Παππά και του Νίκου Μπελογιάννη

«Η Χούντα την ελληνική Αριστερά την έπιασε στον ύπνο- το φύλλο της
«Αυγής» το πρωί 20 προς 21 Απριλίου είχε άρθρο που ανέλυε γιατί δεν θα
 23

γίνει Χούντα... Δε συνέβη, όμως, η Χούντα από το πουθενά, πολλοί ήξεραν,

έβλεπαν τους Αμερικανούς, το Παλάτι, το Στρατό, τη σκληρή δεξιά ότι
κινούνταν σε αυτή την κατεύθυνση ήδη από το 1965 . Η ΕΔΑ στις εκλογές
του... είχε φτάσει το 25% και είχε 80 έδρες στη Βουλή- εν μέσω του Ψυχρού
Πολέμου οι Αμερικανοί δε θα ρίσκαραν το παραμικρό «γλίστρημα» της
Ελλάδας προς τα αριστερά. Ούτε έναν πόντο επιρροής δεν επέτρεπαν να
κερδίσει η Σοβιετική Ένωση, η Ελλάδα για τους Αμερικανούς είχε τεράστια
γεωστρατηγική σημασία».

Τη θεωρείτε αμερικανοκίνητη τη Χούντα;

Εντελώς. Οι Αμερικάνοι ήθελαν ανέκαθεν να ελέγχουν την περιοχή. Και

όταν έπεσε ο Παπαδόπουλος, αυτοί έβαλαν στη θέση του τον πιο σκληρό
Ιωαννίδη. Οι Αμερικάνοι, παλιοί διπλωμάτες και στελέχη του Στέιτ
Ντιπάρτμεντ εκείνης της εποχής, επιμένουν να το αρνούνται...Καλά,
εντάξει... (γελάει).

«Αλλά η Χούντα την Αριστερά την έπιασε στον ύπνο- δεν αναφέρομαι
τόσο στον κόσμο της ΕΔΑ, όσο στα μεγαλοστελέχη του ΚΚΕ. Αδιάφορο
αν ήταν στο Βουκουρέστι ή βρισκόνταν στην Ελλάδα, αδυνατούσαν να
προσαρμοστούν στην ελληνική πολιτική πραγματικότητα. Όλοι έβλεπαν πως
ερχόνταν η Χούντα, γελοιογράφοι την απεικόνιζαν ως μια χοντρή κυρία.
Όμως, το ζήτημα αιχμής για αυτούς ήταν η νομιμοποίηση του Κόμματος»,
μου λέει.

Λογική επιδίωξη δεν ήταν όμως αυτή;

Δεν είχε πια ιδιαίτερο νόημα, η ΕΔΑ τον είχε συσπειρώσει τον αριστερό
κόσμο, αλλά η νομενκλατούρα του Κ.Κ. ήθελε τις καρέκλες. Στα κόμματα
υπάρχει αυτός ο αυτοσκοπός, ειδικά σε κόμματα σαν το κομμουνιστικό να
αναπαράγεται ο μηχανισμός τους. Και οι Εκκλησίες έτσι λειτουργούν και
αυτό επιδιώκουν. Ποιον άλλο σκοπό έχουν σήμερα; Η ελλαδική,
ελληνορθόδοξη Εκκλησία υπηρετεί κάποιον άλλο σκοπό εκτός του να
αναπαράγεται η Ιερά Σύνοδος;

Το δωμάτιο της Έλλης Παππά. Πάνω από το κρεβάτι η ιστορική

φωτογραφία του Νίκου Μπελογιάννη κατά τη διάρκεια της δίκης του

«Η Αριστερά δεν είχε προετοιμάσει κανένα μηχανισμό αντίστασης σε μια

επερχόμενη δικτατορία. Η μάνα μου γύριζε στο σπίτι 3- 4 το πρωί από τα
γραφεία της «Δημοκρατικής Αλλαγής» (η απογευματινή εφημερίδα της
ΕΔΑ), είδε τα τανκς να κατεβαίνουν από το Γουδί και κατάλαβε ότι έγινε
Χούντα. Όταν έφτασε σπίτι μου είπε, «να βγω στην παρανομία γιατί; Δεν
υπάρχει ο παραμικρός μηχανισμός αντίστασης, να βγω στην παρανομία
 24

μόνο για να κρυφτώ σε κάποια τρύπα;». Έκατσε σπίτι και την πιάσανε οι
χωροφύλακες το μεσημέρι».

«Την περίοδο εκείνη ουσιαστικό κουμάντο στην ΕΔΑ δεν έκανε ο

Παρτσαλίδης, που ήταν ένας μορφωμένος άνθρωπος με ευρύ νου, αλλά οι
«του εξωτερικού» που ήταν εκτός τόπου και χρόνου όσον αφορά την
ελληνική πραγματικότητα. Υπήρχαν δύο στελέχη που ανεβοκατέβαιναν στη
Μόσχα και μόλις επέστρεφαν άλλαζε η γραμμή του κόμματος».

Σε ποια σημεία;

Ως προς την αντιμετώπιση του Γεωργίου Παπανδρέου, το αν θα γίνει

δικτατορία ή όσον αφορά τη στρατηγική νομιμοποίησης του ΚΚΕ. Κάθε
λίγους μήνες συνεδρίαζε η ΕΔΑ και υπό την επιρροή τους έβγαζε μια
«βαθυστόχαστη» απόφαση που συνήθως ήταν εκτός τόπου και χρόνου. Ήταν
η ίδια ομάδα ανθρώπων που μεταπολεμικά «έπαιρναν στο λαιμό τους» το
αριστερό κίνημα.

Ο κόσμος της ΕΔΑ, το ακροατήριο της, πως μπορεί να περιγραφεί;

Είναι οι εργαζόμενοι της εποχής, οι άνθρωποι που είχανε τον πόθο να δούνε
κάτι καλύτερο για την Ελλάδα και να ζήσουν κάπως καλύτερα από ότι οι
γονείς τους. Συνυπήρχαν γενιές που είχαν υποστεί την Κατοχή, όλες τις
δικτατορίες πριν από αυτήν, τον εμφύλιο που ακολούθησε, τις διώξεις, τις
εξορίες. Ήταν γενιές που είχαν δυστυχήσει και ήθελαν οι ίδιοι και τα παιδιά
τους να ζήσουν καλύτερες μέρες. Και είχαν όλη τη διάθεση, να βοηθήσουν,
αγωνιστούν, να θυσιαστούν ακόμα, αλλά συνεχώς όλα τινάζονταν στον
αέρα. Ούτε επίτηδες να ήθελαν να το κάνουν τα μέλη της ηγεσίας, επέβαλλαν
μια βλακώδη γραμμή η οποία τελικά οδηγούσε στο αντίθετο αποτέλεσμα.

Αν έχω μια ένσταση για τον Λένιν είναι πως έφτιαξε έναν μηχανισμό
στην κορυφή του οποίου βρέθηκε αμέσως μετά από αυτόν ένας
άνθρωπος σαν τον Στάλιν- λέει ο Μπελογιάννης

Η Μόσχα γιατί επέβαλλε αυτή τη γραμμή; Από άγνοια ή σκοπιμότητα;

Είναι δύσκολο να το κρίνεις αυτό. Ήμασταν στον Ψυχρό Πόλεμο- η Ελλάδα,

πριν ακόμα ξεκινήσει η ψυχροπολεμική περίοδος, είχε γίνει πειραματόζωο.
Ο ελληνικός εμφύλιος ήταν μια πολεμική πρόβα τζενεράλε του Ψυχρού
Πολέμου. Το αρχικό σχέδιο ήταν το ρόλο αυτό να παίξει η Ιταλία, αλλά εκεί
κράτησε μια πολύ λογική στάση το Κ.Κ., φέρθηκαν πολύ έξυπνα οι Ιταλοί
κομμουνιστές, ενώ οι δικοί μας αποδείχτηκαν οι πιο κατάλληλοι για να
βαρέσουν το κεφάλι τους κατευθείαν στον τοίχο. Ο Ζαχαριάδης αποτελούσε
την εγγύηση ότι θα συμβούν τα χειρότερα. Οι Ιταλοί κομμουνιστές, όπως
 25

τους γνώρισα τη δεκαετία του ’70, αν κάποιο τραπέζι έγερνε, έβαζαν στο
πόδι του τα Άπαντα του Τσαουσέσκου για να το στεριώσουν...

Θέλω να πάρουμε την ιστορία σας από την αρχή. Γεννηθήκατε στις
Φυλακές Αβέρωφ;

Στο μαιευτήριο «Έλενα» γεννήθηκα, αλλά έζησα στις γυναικείες φυλακές

Αβέρωφ και στις γυναικείες φυλακές Πειραιά μέχρι τα τρία μου χρόνια.

Έχετε κάποιες θολές έστω μνήμες από τότε;

Το μόνο που θυμάμαι είναι το σφύριγμα από το τρένο, οι φυλακές του

Πειραιά ήταν δυο τετράγωνα πίσω από τις γραμμές. Σήμερα το κτίριο έχει
γκρεμιστεί και απομένει μόνο ο μαντρότοιχος.

Μετά;

Με παρέλαβε η Διδώ (Σωτηρίου), αδελφή της μητέρας μου. Αυτό ήταν

τεράστιο πλεονέκτημα- να μεγαλώνεις με ανθρώπους με τόσο ευρύ πνεύμα
όπως η Διδώ και μαζί με όλη τη διανόηση της εποχής. Θυμάμαι τη Γαλάτεια
Καζαντζάκη, τις πετυχημένες ατάκες του Βάρναλη.

Η Έλλη Παππά, κατηγορούμενη και η ίδια στην δίκη που κατέληξε

στην εκτέλεση του συζύγου της Νίκου Μπελογιάννη, μαζί με τους Νίκο
Καλούμενο, Δημήτρη Μπάτση, Ηλία Αργυριάδη. Η Έλλη Παππά
καταδικάστηκε επίσης σε θάνατο και μόνο λόγω μητρότητας δεν
βρέθηκε μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα
 26

Την ίδια περίοδο η μητέρα σας;

Ήταν στη φυλακή, πήγαινα και την έβλεπα- μια φορά τη βδομάδα ή στις
δεκαπέντε, ανάλογα με το πόσο σφίγγαν ή χαλάρωναν τα μέτρα. Ήμουν
πλέον 12 χρονών όταν αποφυλακίστηκε τα Χριστούγεννα του 1963.

Τι λέγατε στα επισκεπτήρια;

Τα νέα μου της έλεγα, από το σχολείο, από την παιδική μου καθημερινότητα.
Η ίδια δεν είχε πολλά να πει, τι νέα να έχει; Προσπαθούσε απλώς να
προσαρμόζεται, πράγμα που δεν κατέστη ποτέ δυνατό. Τα δώδεκα πρώτα
δικά μου χρόνια τα είχε χάσει. Είχε υποστεί και μεγάλο πόλεμο από στελέχη
του κόμματος, διάφορες κυράτσες εκεί στη φυλακή.

1955 γράφει στο οπισθόφυλλο. «Ούτε 4 χρονών δεν είμαι», λέει ο

Μπελογιάννης. Τη φωτογραφία την έδωσαν σε επισκεπτήριο στη
μητέρα του Έλλη Παππά, ενώ ήταν κρατούμενη στις γυναικείες
φυλακές Πειραιά

Γιατί;

Για τα στελέχη στο κατεστημένο του κόμματος η Έλλη ήταν ξένη, με την
προσωπικότητα της και όλες της τις διαφωνίες δεν μπορούσαν να την
ανεχθούν. Και φυσικά υπήρχε η ιστορία των εκτελέσεων- ο Πλουμπίδης
έστειλε γράμμα από την παρανομία ότι αυτός ήταν ο αρχηγός και ο
Ζαχαριάδης τον διέψευσε αμέσως. Ήταν σα να έστελνε τον πατέρα μου στο
απόσπασμα.
 27

Η ζωή σας με την Διδώ Σωτηρίου πως κυλούσε;

Μέναμε σε ένα παλιακό διαμέρισμα πολυκατοικίας του 1937 στην οδό

Κοδριγκτώνος- το δώρισε η ίδια στην Εταιρεία Συγγραφέων που στεγάζεται
εκεί. Θυμάμαι ένα ευήλιο, ευάερο σπίτι και την Διδώ, που μόνο υποχόνδρια
δεν ήταν για τον εαυτό της, να είναι υπερπροστρατευτική μαζί μου. Είχε και
το Κόμμα από πάνω της να την ελέγχει αν με μεγαλώνει «σωστά». Με
υπεραγαπούσε και από μια ηλικία και έπειτα με είχε συνέχεια μαζί της, σε
κομματικές συναντήσεις και διεργασίες. Εκεί κατάλαβα πόσο αγράμματα
ήταν πολλά στελέχη του κόμματος, που ποτέ του δε συμπάθησε τους
διανοούμενους- εσωκομματικά ο όρος «διανοούμενος» χρησιμοποιούνταν
συχνά σαν κατηγορία, ήταν μονίμως ύποπτοι οι πνευματικοί, μορφωμένοι
άνθρωποι για ροπή προς τον αστισμό...

Γιατί;

Ένας αγράμματος άνθρωπος είναι πιο εύπιστος, πιο υπάκουος στις άνωθεν
εντολές. Ο μορφωμένος, ο διανοούμενος δεν γίνεται εύκολα πρόβατο.

Πώς είχατε στο μυαλό σας τον πατέρα σας; Σας έλειπε; Νιώθατε την
απουσία του;

Πως να σου λείψει κάτι που δεν είχες ποτέ; Περισσότερο μετράει τι
προσπαθούσαν να μου εμφυσήσουν οι άλλοι- η Διδώ κατέβαλλε προσπάθεια
να μην ηρωοποιηθεί η κατάσταση, κι ο ίδιος ήθελα να αποφύγω τα
«εικονίσματα», προτιμούσα να σκέφτομαι τον πατέρα μου σαν ένα
 28

διανοούμενο της Αριστεράς που έχασε τη ζωή του. Βέβαια Διάφορες

«θείτσες» με τρέλαιναν, «να γίνεις σαν τον πατέρα σου»... Ειδικά μετά την
Μεταπολίτευση αυτό είχε γίνει μαρτύριο.

Την ανάσα του μετεμφυλιακού κράτους της Δεξιάς τη νιώθατε σαν

παιδί;

Ο πατέρας μου είχε εκτελεστεί, η μάνα μου ήταν στη φυλακή. Η Διδώ είχε
από το ’47 διαγραφεί από το ΚΚΕ από τον Ζαχαριάδη, εξαιτίας ενός άρθρου
της στον «Ριζοσπάστη»- ήξεραν οι μπάτσοι ότι όχι μόνο δεν είναι τμήμα του
μηχανισμού πλέον, αλλά τελούσε σε πλήρη απομόνωση από το Κόμμα.
«Καμμένο χαρτί» την θεωρούσαν και για αυτό δεν την συνέλαβαν, ούτε
φυλακίστηκε. Παρόλαυτά ερχόντουσαν κατά καιρούς κλήσεις στη Διδώ να
παρουσιαστεί στην ασφάλεια «δι’ υπόθεσίν της» και βλέπαμε συνεχώς
αστυνομικούς, μπάτσους με πολιτικά και μαύρα γυαλιά να παρακολουθούν
το σπίτι μας. Αλλά αυτά σαν παιδί δεν τα ένιωθα τόσο, ή έμαθα να τα θεωρώ
προφανή, όπως ότι ο πατέρας μου είχε εκτελεστεί, όπως ότι έβλεπα τη μάνα
μου στη φυλακή.

Στο σχολείο;

Στο Βαρβάκειο ευτυχώς μπήκα την τελευταία χρονιά της οκταετίας

Καραμανλή, όταν είχαν ήδη βάλει νερό στο κρασί τους γιατί έβλεπαν ότι δεν
βγαίνει έτσι η ιστορία... Ένιωθα έχθρα από πολλούς καθηγητές αλλά όχι από
συμμαθητές μου, αυτοί ήταν μάλλον προστατευτικοί. Όταν έγινε η Χούντα
μας πήρε όλους η μπάλα (τους μαθητές)- θυμάμαι έναν θεολόγο μας,
υποκριτή σαν τον Χριστόδουλο, να μας μετράει τα μαλλιά με το
υποδεκάμετρο (γελάει).

Το κοινωνικοπολιτικό κλίμα εκείνης της μετεμφυλιακής περιόδου;

Το ’60 ακόμα οι τραμπούκοι ήταν παντού, βία και νοθεία στις εκλογές και,
ειδικά στην ύπαιθρο δεν υπήρχε δυνατότητα να αναπνεύσεις. Να είσαι στην
Ιστιαία, π.χ., και να αγοράσεις στο περίπτερο την «Αυγή»; (γελάει). Σε είχαν
πιάσει οι χωροφύλακες και σε είχαν σαπίσει.

Χωρίς άλλη κατηγορία;

Ναι, μόνο γιατί αγόρασες την «Αυγή». Δεν είχαν κάτι να φοβηθούν,
απεναντίας και έπαινο θα έπαιρναν. Υπήρχαν ακόμα στην ύπαιθρο τα
«ΤΕΑ» (Τάγματα Εθνικής Ασφαλείας), τα συγκροτούσαν πολίτες αλλά
αποτελούσαν την ιστορική συνέχεια των ταγματασφαλιτών. Τύποις ήταν
πολιτοφυλακή, επί της ουσίας τίποτα άλλο από τραμπούκοι που γύριζαν και
σπάζαν κόσμο στο ξύλο.
 29

Ήσασταν φοιτητής του Πολυτεχνείου την περίοδο της Χούντας. Πώς

ήταν τα πράγματα;

Μαύρη μαυρίλα ήταν. Γεμάτα χαφιέδες τα πανεπιστήμια- κάποιοι ήταν

μπάτσοι, άλλοι ήταν πιο «μυστικοί», φοιτητές που τους είχε προσλάβει η
Ασφάλεια, τους ξέραμε βέβαια ποιοι ήταν. Αλλά γινόντουσαν ζυμώσεις,
αντικαθεστωτικές, επαναστατικές, με αρχή την προσπάθεια το ‘71 να
ξηλωθούν τα διορισμένα από τη Χούντα φοιτητικά συμβούλια και να γίνουν
ελέυθερες εκλογές στα πανεπιστήμια. Σε όλες τις Σχολές στις εκλογές του
‘72 έγινε νοθεία, εκτός από τη δική μας και τους Αρχιτέκτονες- σε εμάς ο
καθηγητής Νίκος Κουμούτσος, ένας έντιμος και δημοκρατικός άνθρωπος,
έκατσε σαν κέρβερος πάνα από την κάλπη και εμπόδιζε τους χαφιέδες να
κάνουν τα δικά τους. Στις υπόλοιπες άδειαζαν οι χαφιέδες εν ψυχρώ την
κάλπη και άλλαζαν τα ψηφοδέλτια. Την πλήρωσε τη στάση του αυτή με
φυλάκιση στο ΕΑΤ- ΕΣΑ... Προς το ’73 είχαμε αποκτήσει διασυνδέσεις με
στελέχη του αντιδικτατορικού «Ρήγα Φεραίου», είχα πάθει κορεσμό από την
πολιτική και αυτές οι αντιδικτατορικές ζυμώσεις μου άνοιξαν την όρεξη.
Θυμάμαι την περίοδο αυτή των (φοιτητικών) εκλογών που μου έλεγαν οι
άλλοι να μείνω λίγο στα μετόπισθεν για να μην δώσουμε πάτημα στην
Χούντα να μας καταγγείλει ως «κομμουνιστοκίνητους», το τήρησα, έμεινα
μαζί τους αλλά δεν έβγαινα φάτσα φόρα. Αντί για «κόκκινο πανί» έγινα
πρακτικογράφος. (γελάει)

Πως ξεκινούσαν αυτές οι αντιχουντικές επαφές;

Στον κήπο του Μουσείου, στις μικρές μπουάτ της εποχής που ακούγονταν
όλα τα επαναστατικά τραγούδια και τον Λόρκα στα φόρτε του, στα
κουλτουριάρικα σινεμά όπως η «Αλκυονίδα». Σταδιακά καταλάβαινες με
ποιους υπήρχε κοινό έδαφος- ποιοι ήταν παιδιά νοικοκυραίων που απλώς
ήθελαν να επιβιώσουν και έμεναν εντελώς αμέτοχοι και ποιοι ήταν
χουντικοί, βέβαια. Κάποιους τους ήξερα ήδη, ποιοι ήταν αριστεροί, ποιοι
ήταν χαφιέδες.

Στο Πολυτεχνείο τις ημέρες της εξέγερσης του ’73 ήσασταν παρών;

Τα βράδια ναι, εκεί κοιμόμουν, μέσα. Την ημέρα προτιμούσα να είμαι στις
διαδηλώσεις στους γύρω δρόμους.

Ποιο ήταν το κλίμα;

Επαναστατικό. Γνήσια επαναστατικό. Το Πολυτεχνείο ήταν μια αυθόρμητη

εξέγερση εναντίον της Χούντας, δεν ήταν προσχεδιασμένο και για αυτό η
 30

ΚΝΕ αρχικά δε συμμετείχε, παρά μόνο όταν ένιωσε ότι το ξεπερνάν τα

γεγονότα. Υπήρχαν και κόντρες και διαφωνίες, πολλές και εντασιακές, εντός
του Πολυτεχνείου. Αλλά ήταν λογικό αυτό- υπήρχε πολύς κόσμος μέσα
διαφορετικών πολιτικών ιδεολογιών, ρηγάδες αριστεριστές, μαοϊκοί,
κομμουνιστές, τροτσκιστές, αναρχικοί, φιλελεύθεροι, δημοκράτες κεντρώοι.
Είχε ανοίξει ο ασκός του Αιόλου. Όλοι τους, όμως, ήταν κατά της Χούντας.
Ήταν το Πολυτεχνείο ένα μη συντεταγμένο ξέσπασμα κατά της Χούντας.
Πολλά οδοφράγματα τα έστησαν αυθόρμητα εργαζόμενοι των τρόλεϊ.

Οι δυνάμεις καταστολής;

Η αστυνομία είχε αποσυρθεί διακριτικά. Ίσως έγινε και σκόπιμα αυτό για να
δώσουν πάτημα στο στρατό να επέμβει και να εκτραχυνθούν τα πράγματα.
Γιατί παρά την «διακριτική παρουσία» προετοίμαζαν επίθεση.

Διαφορές της Χούντας από τη σημερινή αστική δημοκρατία;

Δε μπορούσες να μιλήσεις ελεύθερα, δε μπορούσες να δημοσιεύσεις τίποτα.

Σε έσερναν στη φυλακή για «ψύλλου πήδημα», με δίκες παρωδίες. Ένιωθες,
όμως, ότι ο πολύς κόσμος απλώς προσπαθούσε να τα «βγάλει πέρα»,
φοιτητές και κάποιοι διανοούμενοι αντιδρούσαν όπως μπορούσαν. Και
κάποιοι, όπως συμβαίνει σε κάθε καθεστώς, προσπαθούσαν να
επωφεληθούν, προσχωρούσαν στη Χούντα. Όταν η Χούντα σταμάτησε να
τυπώνει χρήμα το ’73, με τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή και τον πόλεμο του
Γιομ Κιπούρ (η τιμή του πετρελαίου σχεδόν διπλασιάστηκε απότομα),
απώλεσε ταχύτατα υποστηρικτές.

Η ανάπτυξη επί Χούντας είναι από τα μεγαλύτερα παραμύθια της

ελληνικής ακροδεξιάς;

Η Χούντα το ’73 δεν μπορούσε να συνεχίσει την «τεχνητή αναθέρμανση» της

οικονομίας και όλο αυτός ο επίπλαστος μύθος ξεφούσκωσε. Η Ελλάδα ήταν
μια φτωχή χώρα, στην Αθήνα υπήρχαν ακόμη παραγκογειτονιές. Ο
εργαζόμενος κόσμος, εργάτες, υπάλληλοι, στα όρια του ζούσε, τρεις κι
εξήντα ήταν οι μισθοί. Απλά, τότε, οι καταναλωτικές ανάγκες ήταν πολύ
λιγότερες και αυτή η ένδεια δεν ήταν τόσο αισθητή.

Στο πολιτιστικό επίπεδο;

Τη δεκαετία του ’60, ειδικά μετά το ’63, συντελέστηκε στην Ελλάδα μια
«αναγέννηση», ήταν μια «άνοιξη» για το τραγούδι, τα γράμματα και τις
τέχνες. Αυτή η περίοδος διακόπηκε απότομα από τη Χούντα. Πολιτιστική
κίνηση επί Χούντας ήταν τα φεστιβάλ τραγουδιού του Οικονομίδη στο
Καλλιμάρμαρο, κιτς στα όρια του τρόμου απομιμήσεις της πολεμικής αρετής
 31

των Ελλήνων, κάτι ανεκδιήγητα Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ο Τέρης Χρυσός,

οι ταινίες του Τζέημς Πάρις και η «Υπολοχαγός Νατάσσα». Το 1971 η
εκδότρια του Κέδρου, Νανά Καλλιανέση, δημοσίευσε τα «18 Κείμενα»,
αντιστασιακού ύφους γραπτά από ισάριθμους λογοτέχνες. Ήταν μια
πραγματική κυρία- την μάζεψαν στο ΕΑΤ ΕΣΑ και της έκαναν τέτοια
βασανιστήρια, που ποτέ δεν ανέκαμψε πλήρως. Λέγεται ότι πάνω της
δοκίμασαν μέχρι και μεσκαλίνη, αντιγράφοντας την βραζιλιάνικη χούντα.

Η Χούντα έπεσε. Αποχουντοποίηση έγινε;

Περιορισμένη. Πολλοί εξαφανίστηκαν, υπήρχαν παρόμοια καθεστώτα τότε

στην Χιλή, την Βραζιλία, κάποιοι πρόσφεραν εκεί τις υπηρεσίες τους. Άλλοι
προσπάθησαν να «ξεπλυθούν», με κύριο όπλο τους το θράσος κάποιοι
έγιναν ακόμη και πασόκοι.

Η μεταπολίτευση;

Μια υπεραισιόδοξη περίοδος, που όμως γρήγορα άρχισε να «στραβώνει» με

πολλούς τρόπους. Πολλοί θέλαμε να προσφέρουμε- προσωπικά παράτησα
μια υποτροφία στη Γαλλία για να εργαστώ ως υπεύθυνος συντήρησης
αρχαιολογικών χώρων και μνημείων στην Αρχαιολογική Υπηρεσία,
θεωρούσα ότι έτσι θα προσφέρω στον τόπο μου. Το οριστικό τέλος αυτής
της περιόδου είναι η 18η Οκτωβρίου 1981, όταν το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις
εκλογές. Τότε η μεταπολιτευτική Ελλάδα μεταλλάχτηκε στην πασοκική
Ελλάδα των αεριτζήδων, του φαίνεσθαι, της δηθενιάς, της λαμογιάς. Πλέον
δεν έχει μείνει τίποτα από εκείνη την περίοδο- γιατί και του
νεοφιλελευθερισμού κύρια μέριμνα ήταν να μην αφήσει τίποτα όρθιο, σε
πανευρωπαϊκό επίπεδο, από εκείνη την περίοδο και όσα δικαιώματα είχε
κατακτήσει ο κόσμος της εργασίας. Σε πολιτιστικό επίπεδο, ακόμα και η
τηλεόραση της πρώτης μεταπολιτευτικής επταετίας της Νέας Δημοκρατίας,
ήταν ένα αριστούργημα, πνευματικότατη σε σχέση με τον σημερινό βόθρο.
 32

Τι έφταιξε;

Τσιμπάγαμε εύκολα σε κάθε δηθενιά, σε κάθε εύκολη υπόσχεση. Πολύς

κόσμος έβγαινε από μεγάλη στέρηση και ήταν αποφασισμένος με κάθε τρόπο
να πάρει όσα θεωρούσε ότι του χρωστάνε, ακόμα και με θαλασσοδάνεια και
με ευρωαπάτες, με μαρμαρόσκονη κάτω από το βαμβάκι... Νομίζω ότι τη
ζημιά που κάνανε στην Ελλάδα οι 6 Γλίξμπουργκ, την ίδια κάνανε οι τρεις
Παπανδρέου...

Η Αριστερά έχει ευθύνες;

Ου.. Κι αν έχει.. Η Αριστερά που ακολουθούσε σαν ουρά τον Παπανδρέου

και του έγνεφε να κάνει ότι θέλει. Η ανανεωτική Αριστερά που ήθελε σώνει
και καλά να διατηρήσει και τον κομμουνιστικό χαρακτήρα, ενώ την
σφραγίδα την κράταγε ο Μπρέζνιεφ, προσπαθώντας για κάτι μάταιο, όπως
φάνηκε το ’89 και το ’91. Το δε ΚΚΕ, κλεισμένο στον κόσμο του, σαν
ανεξάρτητο κρατίδιο.

Εσείς μεταπολιτευτικά δεν ασχοληθήκατε με την πολιτική;

Ήμουν στον Ρήγα Φεραίο, ασχολήθηκα με τον «Θούριο», το περιοδικό της

οργάνωσης. Προτίμησα αντί να αφισοκολλώ να κάνω κάτι πιο δημιουργικό
μέσα από το οποίο γνώρισα πνευματικούς ανθρώπους όπως τον Μανόλη
 33

Αναγνωστάκη και τον Χρόνη Μίσσιο, σπουδαίους ανθρώπους. Όχι ότι

γλίτωσα και την αφισοκόλληση- να κάνεις αφισοκόλληση βράδυ στην
Πανεπιστημίου με την Ντίνα Κώνστα και τη Μάρθα Βούρτση... (γελάει).
Σταμάταγαν οι περαστικοί και τους έλεγε η Μάρθα, «αυτή είναι η βούρτσα,
εγώ είμαι η Βούρτση». (γελάει). Αλλά το βράδυ του ’81, όταν ο ελληνικός
λαός επιβράβευσε τον τριτοκοσμικό λόγο του Ανδρέα κατάλαβα πως ήρθε η
ώρα να φύγω... Το ΠΑΣΟΚ είχε ήδη επιδράμει ληστρικά στην ελληνική
Αριστερά, με γελοία συνθήματα, σαν το «ΕΟΚ ΚΑΙ ΝΑΤΟ ΤΟ ΙΔΙΟ
ΣΥΝΔΙΚΑΤΟ», σε μια εποχή που η ΕΟΚ ήταν πολύ διαφορετική από την
σημερινή Ε.Ε., που έκτιζε ένα κοινωνικό κράτος και ακολουθούσε μια πιο
τίμια από τη σημερινή σοσιαλδημοκρατία.

Είστε επιθετικός απέναντι στον Ανδρέα Παπανδρέου..

Μα ήταν ένας τσαρλατάνος. Η προσφορά του ήταν ότι κατέβασε τη

διαφθορά από τις ελίτ, όπου προϋπήρχε, και στη βάση. Επί ΠΑΣΟΚ δεν τα
πιάνανε μόνο οι υπουργοί αλλά και οι τμηματάρχες... Και αργότερα
προσχώρησε (το ΠΑΣΟΚ) στο νεοφιλευθερισμό και έφτασε από το 40 στο
4%, δημιουργώντας ένα πολιτικό φαινόμενο εξαΰλωσης που μπορεί να
επεκταθεί και στα ευρωπαϊκά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και ο Guardian
έχει ήδη αποκαλέσει “pasokization”.

Η γνώμη σας για τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα;

Για τον Τσίπρα θέλω μόνο να πω ότι χωρίς να μου είναι απωθητικός, μου
φαίνεται σαν ένα τυπικό δείγμα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.
Για τον ίδιο και τον ΣΥΡΙΖΑ σαν κόμμα, αναρωτιέμαι μόνο «τι το ‘θελε;»...

Την εξουσία εννοείται;

Ναι, την «εξουσία» σε μια χώρα που είναι σε οικονομική κατοχή από το
2010, που οι υπουργοί νομοθετούν τα τηλεγραφήματα των Βρυξελλών και
όλοι περιμένουμε με αγωνία τις εντολές της Βελκουλέσκου, όπως περιμέναμε
στην ίδια χώρα, χρόνια πριν, τις διαταγές του Πιουριφόι (Αμερικανός
πρέσβης). Ψήφισα ΣΥΡΙΖΑ στις αρχές του 2015, υποστήριξα την θέση του
για ΟΧΙ στο δημοψήφισμα. Στις επόμενες εκλογές του Σεπτέμβρη από το σοκ
δεν πήγα καν να ψηφίσω.

Στις επόμενες;

Για να μην βγει ο «Κούλης» και μόνο θα ψηφίσω ΣΥΡΙΖΑ, «κοψοχέρικα»

τελείως.
 34

Τελικά δεν το μετανιώσατε που δεν εκμεταλλευθήκατε πολιτικά το

όνομά σας, την προσωπική ιστορία σας;

Θα μπορούσα να δεχτώ να με περιφέρουνε σε χρυσό κλουβί, να γίνω

πολιτικός τουρίστας, να αναλάβω μετά θέσεις σε ιδρύματα του Μονακό ή σε
κάποια Goldman Sachs. Μπόρεσα όμως να γεράσω χωρίς τύψεις, γιατί
τουλάχιστον έζησα έντιμα. Δεν πούλησα την ψυχή μου σε κάνεναν διάβολο.

Νίκος Μπελογιάννης: 100 χρόνια 22 Δεκ 2015

Υποκειμenikos
Στις 22 Δεκέμβρη 1915, σαν σήμερα πριν ακριβώς από 100 χρόνια,
γεννιέται στην Αμαλιάδα ο Νίκος Μπελογιάννης. «Έφυγε» μόλις 37
ετών. Εκτελέστηκε.
Ο Μπελογιάννης ίχε πολλά «κουσούρια» που δεν θα μπορούσαν να
περάσουν απαρατήρητα από τους δολοφόνους του.
Εκτός από μαχητής με το όπλο στο χέρι ενάντια στους κατακτητές και
στους εκμεταλλευτές ήταν και μαχητής με «όπλο» την πένα. Ήταν ένας
διανοούμενος στην υπηρεσία του λαού.
Απόδειξη τόσο το βιβλίο του «Η Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας»,
όσο και το βιβλίο του «Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα» που εκδόθηκε
το 1998 από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» στην επέτειο των 80 χρόνων
του ΚΚΕ. Ένα έργο γραμμένο σε συνθήκες εγκλεισμού του στην
Ακροναυπλία από την μεταξική δικτατορία και στη συνέχεια μέχρι την
απόδρασή του από τις ναζιστικές δυνάμεις κατοχής.
Στο βιβλίο εξετάζεται ο ρόλος του ελληνικού κεφαλαίου σε συνδυασμό
με τη διείσδυση και τη συνεργασία του με το ξένο κεφάλαιο στην
Ελλάδα. Πρόκειται για μια ακτινογραφία της ελληνικής οικονομίας που
ξεκινά από το 1824 και φτάνει έως το 1940 για το πώς λειτούργησε ο
«σωτήριος» δανεισμός, από τα πρώτα «δάνεια της ανεξαρτησίας» μέχρι
και τη μεταξική δικτατορία.
Ο Μπελογιάννης περιγράφει τους ληστρικούς όρους των δανείων με
σκοπό την αποκόμιση κερδών από ντόπιους και ξένους τοκογλύφους και
το πώς οι επακόλουθες πτωχεύσεις του 1827, του 1843, του 1893 και του
1932 έγιναν πεδίο θησαυρισμού της πλουτοκρατίας μέσα από επιβολή
συνθηκών αποστέρησης του λαού.
 35

«...ο λαός υπόφερνε - γράφει ο Μπελογιάννης. Είχε γονατίσει από τους

φόρους, κι η τοκογλυφία ερχότανε ύστερα να του δώσει τη χαριστική βολή.
Αφήνω κατά μέρος κάθε δική μου περιγραφή και παίρνω ένα κομμάτι από
την Ιστορία του Καρολίδη, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο: "Την εποχή εκείνη
η χώρα εσπαράζετο υπό της φυγοδικίας και των συμμοριών τοκογλύφων,
οίτινες εν συνεργασία προς τους ταμίας του κράτους και αυτούς ακόμα
τους δικαστάς είχον δημιουργήσει αλληλεγγύην και κατέτρωγαν τας σάρκας
του λαού" (...). Κι έτσι, τοκογλύφοι, κομματάρχες, δικαστές, ταμίες,
Εθνοτράπεζα, κράτος και ληστές - τούτοι οι τελευταίοι πολύ λιγότερο από
τους άλλους - εκτελούσαν το ίδιο "εθνοφελές" έργο: Την ερήμωση της
χώρας και τον αφανισμό του λαού. Και στο αντιλαϊκό τούτο όργιο,
έρχονται και οι ξένοι κεφαλαιούχοι να πάρουν μία από τις καλύτερες
θέσεις».
Στον επίλογο του βιβλίου ο Μπελογιάννης σημειώνει:
«… Γενικά, η πολιτική ζωή της χώρας μας μέσα στα 120 χρόνια της
ελεύθερης ύπαρξής της επηρεάστηκε σημαντικά από τις θελήσεις κι τα
συμφέροντα των ξένων κεφαλαιούχων και των χωρών τους. Και τα
συμφέροντα αυτά ήταν πάντοτε αντίθετα με τα συμφέροντα της Ελλάδας
και του λαού της. Παρ’ όλα αυτά όμως, οι ελληνικές κυβερνητικές κλίκες,
όταν έφταναν στο σταυροδρόμι που οδηγούσε ή στην υπεράσπιση της
ανεξαρτησίας της πατρίδας τους ή στην υποταγή στις επιθυμίες και τους
εκβιασμούς των ξένων, προτίμησαν πάντοτε, σχεδόν χωρίς εξαίρεση, το
δεύτερο δρόμο (…)».
Ο δημοσιογράφος Γιώργος Κορωναίος, σε ένα συγκλονιστικό ρεπορτάζ
που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Προοδευτική Αλλαγή» την επόμενη
μέρα της εκτέλεσης του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του,
περιγράφει τις τελευταίες στιγμές:
«Ο υπαρχιφύλαξ, διαταχθείς υπό του διευθυντού του, μετέβη αμέσως εις
την πτέρυγαν όπου ευρίσκοντο τα κελιά των 8 μελλοθανάτων και εισήλθεν
πρώτον εις το υπ' αριθμ. 2 απομονωτήριον, εις το οποίο εκρατούντο οι
Μπελογιάννης, Λαζαρίδης και Μπάτσης. Πλησιάζει τον Μπελογιάννη.
"Νίκο σήκω"
Ατάραχος ο Μπελογιάννης σηκώνεται και λέει:
"Πάμε για καθαρό αέρα;"
"Ναι, του απαντά, σας πάνε για εκτέλεση" (...)»
 36

Ήταν Κυριακή. Στις 30 Μάρτη 1952. Ήταν Κυριακή! Μέρα που κατά
της διάρκεια της Κατοχής ακόμα και αυτοί οι Γερμανοί ναζί δεν έκαναν
εκτελέσεις…
Πριν ακόμα χαράξει, μέσα στο σκοτάδι, στις 4.12’ τα χαράματα, σαν
κοινός δολοφόνος, το κράτος των γερμανοτσολιάδων, αυτών που πλέον
είχαν ντυθεί αμερικανοτσολιάδες, το κράτος των μαυραγοριτών, αυτών
που έχτιζαν «Νέους Παρθενώνες» στη Μακρόνησο, προχωρούσε στο
στυγερό έγκλημα.
Ο Νίκος Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του, ο Δημήτρης Μπάτσης, ο
Νίκος Καλούμενος και ο Ηλίας Αργυριάδης, πέφτουν νεκροί από τις
σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος.
Το παράγγελμα γι' αυτή την πολιτική δολοφονία, που θα αποτελεί
αιώνιο στίγμα για το καθεστώς της αμερικανοκρατίας και για το πολιτικό
σύστημα της ολιγαρχίας στην Ελλάδα, δόθηκε σαν σήμερα, πριν από 63
χρόνια.
Την ίδια μέρα που το μετεμφυλιακό καθεστώς της άρχουσας τάξης, η
κυβέρνηση Πλαστήρα, το παλάτι, το στρατιωτικό και παραστρατιωτικό
κατεστημένο και οι πάτρωνές τους, οι Αμερικάνοι, εκτέλεσαν τον
Μπελογιάννη, ο Γιάννης Ρίτσος, εξόριστος στον Αϊ - Στράτη, στο
ποίημά του «Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ», γράφει:
«Ο Μπελογιάννης μας έμαθε άλλη μια φορά πώς να ζούμε και πώς να
πεθαίνουμε./ Μ' ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία./ Μ' ένα
χαμόγελο έλαμψε τον κόσμο για να μη νυχτώσει (...)».
Ο Μπελογιάννης από την πρώτη στιγμή της σύλληψής του όχι μόνο δεν
αφαίρεσε, αλλά είχε φροντίσει να προσθέσει και άλλους λόγους στους
εκτελεστές του για του πάρουν τη ζωή.
Εκείνοι ισχυρίζονταν ότι ήταν «προδότης» και ότι γι’ αυτό τον δίκαζαν.
Εκείνος τους απαντούσε:
«Είμαι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και ακριβώς για την ιδιότητά μου αυτή
δικάζομαι, γιατί το Κόμμα παλεύει και χαράζει το δρόμο της Ειρήνης, της
Ανεξαρτησίας και της Ελευθερίας...».
Εκείνοι ισχυρίζονταν ότι είναι κομμουνιστής και ως εκ τούτου
«κατάσκοπος». Εκείνος τους απαντούσε:
«Οι μάρτυρες φτάσανε μέχρι του σημείου να λένε πως κάθε Κομμουνιστής
είναι κατάσκοπος και πως οι Κομμουνιστές δεν είναι Έλληνες και πως το
 37

ΚΚΕ δεν είναι ελληνικό Κόμμα. Τι άτιμο ψέμα! Ο πατριωτισμός κάθε

κόμματος μετριέται μόνο τότε που η λευτεριά και η εδαφική
ακεραιότητα της χώρας μας διατρέχει κίνδυνο. Απ' αυτό και μόνο αν
βγάζατε συμπέρασμα, θα σχηματίζατε τη σωστή εντύπωση για το
χαρακτήρα του ΚΚΕ, που χωρίς καμία αμφιβολία πρόκειται για καθαρό
πατριωτικό Ελληνικό Κόμμα».
Όλο το σύστημα εξουσίας που προσήγαγε τον Μπελογιάννη στο εδώλιο
πίστευε ότι με μηχανορραφίες θα μετέτρεπε τις δίκες σε πεδίο
διαπόμπευσης των κομμουνιστών. Αλλά ο Μπελογιάννης με τα λόγια
του κατά τη διάρκεια της απολογίας του είχε ανατρέψει τα πάντα. Είχε
μετατρέψει τους στρατοδίκες του από κατηγόρους σε κατηγορούμενους.
Στον αντικομμουνισμό και στις απειλές τους, απαντούσε:
«... αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν στη χώρα μας καλύτερες μέρες,
χωρίς πείνα και πόλεμο. Για το σκοπό αυτό αγωνιζόμαστε κι όταν
χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας».
Ο Μπελογιάννης είχε «ενοχλήσει» τους στρατοδίκες του. Η σύγκριση
μαζί του ήταν ανυπόφορη για τους διώκτες του. Τον Νοέμβρη του ’51,
στην πρώτη του απολογία στο στρατοδικείο, ξεκαθάρισε:
«Εάν έκανα δήλωση αποκήρυξης θα αθωωνόμουνα κατά πάσα πιθανότητα
μετά μεγάλων τιμών... Αλλά η ζωή μου συνδέεται με την ιστορία του ΚΚΕ
και τη δράση του... Δεκάδες φορές μπήκε μπροστά μου το δίλημμα: Να ζω
προδίδοντας τις πεποιθήσεις μου, την ιδεολογία μου, είτε να πεθάνω,
παραμένοντας πιστός σ' αυτές. Πάντοτε προτίμησα το δεύτερο δρόμο
και σήμερα τον ξαναδιαλέγω».
Ο Μπελογιάννης μετέτρεψε το εναντίον του Στρατοδικείο σε πεδίο
κατηγορίας και γελοιοποίησης των κατηγόρων του. Ο διάλογος, κατά τη
διάρκεια της δίκης με έναν από τους βασικούς κατηγόρους του, τον
αστυνομικό Αγγελόπουλο, είναι ενδεικτικός:
«ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Ισχυρίζεστε ότι ήρθα εδώ για να εφαρμόσω τις
αποφάσεις των Ολομελειών της ΚΕ του ΚΚΕ;
ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Μάλιστα.
ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Οι αποφάσεις αυτές λένε ότι βάση της δράσης του
ΚΚΕ είναι ο αγώνας για το ψωμί, τις δημοκρατικές ελευθερίες, την ειρήνη.
Έτσι δεν είναι;
ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Έτσι.
 38

ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Επομένως, ο αγώνας για το ψωμί, τις δημοκρατικές

ελευθερίες και την ειρήνη είναι συνωμοσία κατά της Ελλάδας;
ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Όχι.
ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Ευχαριστώ. Αυτό μονάχα ήθελα να διευκρινίσω».
«Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της περισσότερο από τους
κατηγόρους μας. Το δείξαμε όταν εκινδύνευε η ελευθερία, η
ανεξαρτησία και η ακεραιότητά της και, ακριβώς, αγωνιζόμαστε για
να ξημερώσουν στη χώρα μας καλύτερες μέρες χωρίς πείνα και
πόλεμο. Για το σκοπό αυτό αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί
θυσιάζουμε και τη ζωή μας. Πιστεύω ότι δικάζοντάς μας σήμερα,
δικάζετε τον αγώνα για την ειρήνη, δικάζετε την Ελλάδα».
Ήταν τα τελευταία λόγια του Μπελογιάννη κατά την απολογία του, το
Φλεβάρη του '52. Λίγες μέρες πριν από την εκτέλεσή του.
Τα λόγια του Μπελογιάννη – παντοτινό σύμβολο του πατριώτη, του
διεθνιστή, του ανθρώπου, του κομμουνιστή – αποδείχτηκαν πολύ πιο
ισχυρά από τις κάννες του εκτελεστικού αποσπάσματος. Πολύ πιο
ανθεκτικά από τους μικρόνοες που νόμιζαν ότι δολοφονώντας τον
Μπελογιάννη θα τον φίμωναν. Τον εκτέλεσαν νομίζοντας ότι έτσι τα
λόγια του θα έπαυαν να δονούν για πάντα τις καρδιές όλων εκείνων που
δεν κάνουν «δήλωση μετανοίας». Τι ηλίθιοι…
Μετά τη δολοφονία ο Πωλ Ελυάρ έγραψε:
«Ο Μπελογιάννης είναι νεκρός. Δε θυσίασε τίποτα απ’ την τιμή και την
ελπίδα μας για ένα αύριο φωτεινό. Χαμογελούσε…»
Ο Μπελογιάννης, στα όπλα των δολοφόνων έστρεψε το δικό του
«όπλο»: Ένα γαρύφαλλο. Και τρεις κουβέντες:
«Αγωνιζόμαστε για να προφτάσουμε την αυγή και το αύριο, για να
δημιουργήσουμε νέους χρόνους κι εποχές, στο μπόι των ονείρων μας,
στο μπόι των ανθρώπων». email: mpog@enikos.gr

Ποιος σκότωσε τον Νίκο Μπελογιάννη

 39

Του Νίκου Λακόπουλου 5 Μαϊου 2016

Η εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη την 30η Μαρτίου του 1952 εξήντα
χρόνια είναι ακόμα τυλιγμένη με αναπάντητα ερωτηματικά- στα οποία η
σύντροφός του Έλλη Παππά αλλά κι ο γιος τους Νίκος έδωσαν μια
απάντηση που σοκάρει: ο Νίκος Ζαχαριάδης ήθελε έναν ήρωα- τον
Μπελογιάννη- κι έναν πράκτορα- τον Πλουμπίδη που χαρακτήρισε
«χαφιέ»- αν και εκτελέστηκε κι αυτός μετά, φωνάζοντας «Ζήτω το
ΚΚΕ». «Ο Ζαχαριάδης ήταν ένας δικτάτορας» είπε σήμερα στον 105,5
FM o Nίκος Μπελογιάννης- υιός.

Ο Γεώργιος Παπανδρέου, είχε ταχθεί υπέρ των εκτελέσεων. Ο γιος του

Ελευθερίου Βενιζέλου, Σοφοκλής, είχε απειλήσει ότι θα παραιτηθεί, αν
δεν γίνει η εκτέλεση. Φαινομενικά την τελική απόφαση την πήρε το
Συμβούλιο Χαρίτων αλλά υπήρχε κάποιος εδώ, όμως που ενώ αποφάσιζε
δεν φαινόταν καθόλου. Ήταν, «σταθμάρχης» της CIA. Ήταν έλληνας και
ονομαζόταν Jhon Karamesinis. Αυτός φαίνεται ότι οργάνωσε την δίκη
και την εκτέλεση του Μπελογιάννη και των συντρόφων του. Για να
δικασθεί ο Μπελογιάννης έπρεπε να συλληφθεί. Για να συλληφθεί
έπρεπε να κατηγορηθεί. Αλλά γιατί θα μπορούσε να κατηγορηθεί ένας -
έστω «παράνομος»- κομμουνιστής σε καιρό ειρήνης; Επιπλέον ο
Μπελογιάννης ήταν εκτός Ελλάδας. Κάποιος υπήρχε που θα φρόντιζε
και για τα δυο. Κι αυτός δεν μπορούσε να είναι ο Kαραμεσίνης.
 40

Λίγο πριν τον Μπελογιάννη, ένα άλλο κλιμάκιο κομμουνιστών ήρθε

στην Ελλάδα. Θα αναλάμβανε την κυκλοφορία του «Ριζοσπάστη». Δεν
πρόλαβε. Συνελήφθησαν όλοι. Ωστόσο, δυο μήνες μετά έρχεται στην
Ελλάδα, ο Νίκος Μπελογιάννης. Λες και κάποιος έστελνε τα ποντίκια
στη φάκα. Το σπίτι, όπου συναντούσε τον Μπελογιάννη, στην οδό
Πλαπούτα, στα Εξάρχεια ήταν ήδη υπό παρακολούθηση. Ένας σπάγγος
στην πόρτα, που ήταν το σημάδι, ότι, όλα είναι εντάξει, ήταν εκεί. Κι
έτσι εκείνος μπήκε στο σπίτι, όπου τον περίμεναν οι ασφαλίτες. Με τον
ίδιο τρόπο συνελήφθησαν η συντρόφισα του Έλλη Ιωαννίδου και άλλα
ενενήντα στελέχη στην Αθήνα, τον Πειραιά, τα Ιωάννινα, το Ηράκλειο.

Το 1946 η αγγλική πολιτική ήθελε να περιθωριοποιήσει την ισχυρή

Αριστερά και το ΕΑΜ. Το έκανε ο Ζαχαριάδης. Το 1950 η αμερικάνικη
ηγεμονία ήθελε έναν κομμουνιστικό κίνδυνο για να δικαιολογηθεί το
απροκάλυπτο παρακράτος. Φρόντισε γι’ αυτό ο Ζαχαριάδης. Το 1951
έπρεπε πάσει θυσία να αποτραπεί το μπλοκ ενωμένων αριστερών και
κεντρώων, απέναντι σε μια αδύναμη Δεξιά. Φρόντισε και γι’ αυτό ο
Ζαχαριάδης. Το 1952 ο «Αυλάρχης « θα πάρει 36,53%, αλλά κεντρώοι
και η ΕΔΑ συγκεντρώνουν αθροιστικά 56%. Είναι αυτή η στιγμή που
εντοπίζεται ο πρώτος ασύρματος. Οι μυστικές υπηρεσίες ωστόσο
γνώριζαν ήδη από το 1950, τη βίλα ‘Αύρα» της Γλυφάδας. Ένα
διεστραμμένο μυαλό, θάλεγε πως η Ασφάλεια και η ηγεσία του ΚΚΕ
επικοινωνούν και συνεργάζονται μεταξύ τους!

Ο στόχος ήταν ο Μπάτσης;

Στην οδό Αρτέμιδος 43 στη Γλυφάδα μένει ένας φιλήσυχος κτηνότροφος.

Ο Ηλίας Αργυριάδης. Οι ασφαλίτες παρακολούθησαν την βίλα και με
ραδιογωνιόμετρα και διαπίστωσαν εκπομπές ραδιοσημάτων. Ωστόσο δεν
επεμβαίνουν στην βίλα αλλά συλλαμβάνουν στην οδό Σοφοκλέους τον
δικηγόρο και οικονομολόγο Δημήτρη Μπάτση, που στο βιβλίο του «Η
βαρειά βιομηχανία στην Ελλάδα» έχει αποκαλύψει την εκποίηση
ελληνικών εδαφών, ποταμών, λιμνών σε αμερικάνικες εταιρείες με την
μυστική Συμφωνία Κούπερ. Αυτός αποκάλυψε τη ληστεία των ακινήτων.
 41

Μπορεί ο Μπελογιάννης να έγραφε βιβλία για το ξένο κεφάλαιο, αλλά ο

Μπάτσης ήταν πιο επικίνδυνος. Πιθανόν η δίκη να είχε στόχο τον
Μπάτση που ενόχλησε το κατεστημένο των ληστών ακινήτων. Ο
Μπελογιάννης έπρεπε να καταδικασθεί σε θάνατο για να να τον
ακολουθήσει ο εντελώς άσχετος με τους ασυρμάτους Δημήτρης
Μπάτσης. Ο γιος βασιλόφρονος ναύαρχου είχε παντρευτεί την κόρη του
υπουργού του Λαϊκού Κόμματος την χώρισε και παντρεύτηκε την κόρη
ενός βιομήχανου. Είναι κομμουνιστής, κοσμικός, δημοσιογραφεί, αλλά
δεν έχει καμιά σχέση με τους ασύρματους. Στις 14 Νοεμβρίου 1951, η
αστυνομία, θα προσπαθήσει να τον διασυνδέσει. Ανακοινώνει ότι από
όταν πιάστηκε ο Μπάτσης ο σταθμός στην βίλα «Αύρα» διέκοψε τις
εκπομπές του. Οι εκπομπές, όμως προς το Βουκουρέστι συνεχίζονται.
Άρα, υπάρχει δεύτερος ασύρματος.

Ο Τομ Καραμεσίνης, ο έλληνας ντετέκτιβ στη Νέα Υόρκ, που στον

πόλεμο έπιασε δουλειά στην «OSS», τον πρόδρομο της CIA είναι εδώ.
Θα βρεθεί αργότερα στην Ρώμη, όπου δολοφονήθηκε ο «κόκκινος»
βιομήχανος, Ενρίκο Ματέι, -τότε συμπτωματικά εμφανίζεται η
φασιστική οργάνωση «Ordine Nuovo». Η δράση του συνδέεται με τις
δολοφονίες του Πατρίς Λουμούμπα, του Τσε Γκεβάρα και το
Γουότεργκεϊτ. Με την βοήθεια του αεροπλανοφόρου «Φραγκλίνος
Ρούσβελτ», ραδιογωνιομέτρων και ενός ελικοπτέρου η προπαγάνδα
ανακοινώνει ότι εντοπίστηκε ο δεύτερος σταθμός των κομμουνιστών
στην Καλλιθέα. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Ρέντη- ο οποίος έκανε εκτός
από συλλήψεις, ο ίδιος και …ανακρίσεις!- με όλη η δύναμη της
Αστυνομίας και της Χωροφυλακής, οργανώνει μία εντυπωσιακή
επιχείρηση, στα δύο σπίτια και σε πολλά άλλα συλλαμβάνει δεκάδες
υπόπτους.

Ο Αργυριάδης δεν προέβαλε αντίσταση. Η γυναίκα του αυτοκτόνησε.

Στο σπίτι στην Καλλιθέα ο ασύρματος ήταν στο πλυσταριό. Κάτω από
μία κορνίζα υπήρχε μία οπή. Ο αξιωματικός πέρασε μίαν ξύλινην βέργαν
και αντελήφθη ότι η ράβδος είχε χτυπήσει επί ανθρωπίνου σώματος.
Εκάλεσεν τον άγνωστον να παραδοθεί. «Δώστε μου ένα τέταρτο, είπε ο
Νικόλαος Βαβούδης. Ακούστηκε ένας πυροβολισμός. Ύστερα από λίγα
λεπτά βγήκαν καπνοί. «Ο κομμουνιστής επροτίμησεν να αυτοκτονήσει».

Αν κάποιος ήθελε να ακυρώσει την «ειρήνευση» έπρεπε να

κατασκευάσει ο ίδιος έναν ασύρματο. Η ασφάλεια έπρεπε να στήσει μια
προβοκάτσια με κατασκοπεία, ασύρματους, προδοσία της πατρίδας,
“κομμουνιστικό κίνδυνο”. Αυτό ακριβώς, θα πει την άλλη μέρα, ο
σταθμός του ΚΚΕ. «Ο Βαβούδης είναι χαφιές! Ήταν πράκτορας της
ασφάλειας, δεν σκοτώθηκε και φυγαδεύτηκε στην Αμερική».
 42

Ο ρόλος του Ζαχαριάδη

Ο Πιουριφόι, επισκέπτεται τον Πλαστήρα στο σπίτι του. Μπελογιάννης,

Αργυριάδης δις εις θάνατον, παμψηφεί. Μπάτσης, Καλούμενος,
Ιωαννίδου (η Έλλη Παππά) μία φορά, παμψηφεί. Συνολικά οχτώ σε
θάνατο. Η Έλλη Παππά καταδικάζεται, ενώ είναι έγκυος. Η γυναίκα του
Μπάτση κάνει απόπειρα αυτοκτονίας. Ο πατέρας του Μπάτση, ο
ναύαρχος, ζητάει να δει τον Βασιλιά. Εκείνος αρνείται να τον δεχθεί. Ο
Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδονας, εντυπωσιάζεται από την αυταπάρνηση του
Μπελογιάννη, που “δεν πιστεύει στην μέλλουσα ζωή, αλλά έχει
μεγαλύτερη πίστη από τους πρώτους χριστιανούς».

– Έτσι αγαπάμε εμείς, την Ελλάδα. Με την καρδιά μας και με το αίμα
μας, θα πει στην δίκη ο Ανθρωπος με το Γαρύφαλλο.

Ο Καρτάλης απειλεί ότι θα παραιτηθεί, αν γίνουν εκτελέσεις, ο Βενιζέλος

θα παραιτηθεί, αν δεν γίνουν. Ο Πλαστήρας καταρρέει. Και τότε ξαφνικά
ο Πλουμπίδης στέλνει επιστολή για να αναλάβει εκείνος την ευθύνη. Θα
παρουσιασθεί -γράφει- αν μετατραπούν οι ποινές. Ο σταθμός του
κόμματος ξαναχτυπά. Μεταδίδει ότι η επιστολή είναι πλαστή. Αν
υπάρχει ελπίδα για να μην εκτελεσθούν, οι κατάδικοι, το κόμμα την έχει
σβήσει. Η απίστευτη παρέμβαση Ζαχαριάδη στη δίκη δεν προκαλεί μόνο
 43

ανατριχιαστικά ερωτηματικά, αλλά κάνει πολλούς να γυρίσουν την

Ιστορία πίσω. Χαϊτάς, Βελουχιώτης, Σιάντος, Βαφειάδης, Παρτσαλίδης,
Καραγιώργης. Ναι, ένα αόρατο χέρι φαίνεται να εξοντώνει, συστηματικά
τα ηγετικά στελέχη του κόμματος. Τον Μάιο του 1945, επέστρεψε ο
Ζαχαριάδης. Τον Ιούνιο αυτοκτόνησε ο Βελουχιώτης. Μερικοί
παρατήρησαν, ότι όταν γύρισε o Αρχηγός με ένα αμερικάνικο μπουφάν
και με αγγλικό αεροπλάνο, δεν είχε σημάδια ταλαιπωρημένου. Ο
γραμματέας επιβίωνε παντού, αγρατσούνιστος. Ο ίδιος θα πει ότι επέζησε
στο Νταχάου, ως διερμηνέας των γερμανών. Φαίνεται ότι ο Νίκος
Μπελογιάννης ήξερε. Το γαρύφαλο που κρατούσε στην δίκη
χαμογελαστός, δεν ήταν για το κόμμα. Ήταν μόνο για την ‘Ελλη. Το
“Κόμμα δεν έκανε “λάθος”.

Κυριακή ξημερώματα, τρεις το πρωί, μεγάλες δυνάμεις του στρατού

έχουν αποκλείσει τις φυλακές. Ξυπνούν τους τέσσερις μελλοθανάτους. Ο
Μπάτσης ζητάει να δει τον διευθυντή της Αστυνομίας. «Μας πάνε για
εκτέλεση;» ρωτάει ο Καλούμενος. «Μας πάνε για καθαρό αέρα, λέει ο
Μπελογιάννης.». Οι τρεις κοινωνούν. Εκείνος όχι. «Σας παρακαλώ,
σεβαστείτε τη στιγμή, πάτερ. Πάω για εκτέλεση». Στο Γουδί 3.48 ανάβουν
οι προβολείς. Στις φυλακές «Σωτηρία» έχουν ξυπνήσει οι κρατούμενοι
και φωνάζουν ρυθμικά. «Όχι, άλλο αίμα». Στις 4.12 ακούγεται το
παράγγελμα «Πυρ». Ύστερα η χαριστική βολή.

Η ΕΔΑ κατεβαίνει μόνη της ξέροντας ότι έτσι ευνοεί τον Παπάγο. Στη
Φιλαδέλφεια συλλαμβάνεται ένας αστυνομικός διευθυντής να μοιράζει
με πολιτικά ρούχα μαζί με ένα ενωμοτάρχη πλαστές προκηρύξεις που
καλούν τους αριστερούς με την υπογραφή της ΕΔΑ να μαυρίσουν τον
Πλαστήρα. Η γραμμή Ζαχαριάδη είναι ίδια με αυτήν της αστυνομίας.
 44

-Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ Πλαστήρα και Παπάγου. Και οι δυό ειναι
λακέδες της αμερικανοκρατίας. Ο Πλαστήρας είναι πιο επικίνδυνος από
τον Παπάγο, γιατί εμφανίζεται με δημοκρατική μάσκα», θα μεταδώσει ο
σταθμός του κόμματος.

Το 1947, ο υπουργός εξωτερικών της Τσεχίας, εκπαραθυρώνεται από την

σταλινική μυστική αστυνομία την ίδια μέρα που ο στρατηγός Βαν Φλιτ
έφτασε στην Ελλάδα. Οι Αμερικάνοι δεν αντέδρασαν στην ανακοίνωση
των Τσέχων ότι αυτοκτόνησε ύστερα από νευρική κρίση. Οι Σοβιετικοί
περιορίστηκαν σε μια διακοίνωση προς την Ελλάδα για τις εκτελέσεις
κομμουνιστών.«Κανείς δεν εκτελέστηκε για τα πολιτικά του φρονήματα
στην Ελλάδα» απάντησε η ελληνική κυβέρνηση. Μόνο εγκληματίες του
κοινού ποινικού δικαίου και ένοπλοι αντάρτες κατά της νόμιμης
κυβέρνησης». Το ίδιο και στην Σοβιετική Ένωση.

Ο Μπελογιάννης είχε βρεθεί απέναντι από τον Ζαχαριάδη όταν

διαφώνησε με το γράμμα του στον Ιωάννη Μεταξά, αλλά και με την
ηγεσία όταν του ζητήθηκε στο βουνό την εκτέλεση ενός αντάρτη που
κατηγορήθηκε ότι …φίλησε μια κοπέλα. Εκείνος αρνήθηκε και έκανε
δικαστήριο. Ο Μπελογιάννης διαφωνούσε με την παράνομη –
συνωμοτική πρακτική του κόμματος. Ήταν όμορφος, γελαστός,
διανοούμενος. Αν ζούσε η Αριστερά στην Ελλάδα θα είχε μια άλλη
πορεία κι άλλη μορφή.

Η «δίκη» του Ζαχαριάδη

 45

Όσο κι αν φαίνεται παράδοξο η Συμφωνία της Γιάλτας έφερε κοντά τους

αντιπάλους απέναντι σε κοινούς εχθρούς και σε μια πρακτική
συγκάλυψης των εγκλημάτων τους- αμοιβαία. Η ΕΔΑ- όπως κι ο
Μπελογιάννης- δεν είχαν τόσο μεγάλους εχθρούς έξω από το Κόμμα,
όσο μέσα σ΄αυτό. Ο μετέπειτα δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος,
στρατοδίκης στην δίκη Μπελογιάννη, ψήφισε την αθώωσή του. Ο
Ζαχαριάδης τον είχε καταδικάσει σε θάνατο, όπως και άλλα ηγετικά
στελέχη.

Τον Μάιο του 1945, επέστρεψε ο Ζαχαριάδης. Τον Ιούνιο αυτοκτόνησε ο

Βελουχιώτης. Ο αρχηγός του ‘Δημοκρατικού Στρατού», ο Βαφειάδης θα
βρεθεί μπροστά σε δολοφονική ενέδρα και θα ξεφύγει στην Αλβανία. Ο
Παρτσαλίδης θα διαγραφεί. Ο διευθυντής του «Ριζοσπάστη» Κώστας
Καραγιώργης κατηγορείται για προδοσία, καθαιρείται και διαγράφεται.
Στελέχη του ΚΚΕ του στήνουν ενέδρα στο Βουκουρέστι και τον
κλείνουν σε ρουμάνικες φυλακές. Ούτε τα γραπτά του, ούτε τα οστά του
θα βρεθούν, ποτέ. Η σύζυγος του θα πει ότι πέθανε –«βορά των
λυκανθρώπων»- από βασανιστήρια .

Στις 16 Νοεμβρίου 1952 ο Παπάγος παίρνει 49,22% και 240 έδρες. Η

ΕΔΑ 9,55% και καμία έδρα. Αν κάποιος θέλει να περιθωριοποιήσει την
Αριστερά το έχει καταφέρει. Δυο χρόνια μετά ο Πλουμπίδης
συλλαμβάνεται. Αν ήταν πράκτορας γιατί να συλληφθεί; Kαι γιατί ένας
πράκτορας της ασφάλειας ήθελε να παραδοθεί για να αφεθεί ελεύθερος ο
Μπελογιάννης; Ο παράξενος σταθμός του κόμματος ξαναμιλάει. Ο
«πράκτορας της Ασφάλειας από 27ετίας είναι αυτός που έχει προδώσει
τον Μπελογιάννη». Ο Πλουμπίδης δικάζεται . «Ο Ζαχαριάδης είναι
αρχηγός του Κόμματος, για να με πει πράκτορα θα έχει τους λόγους
του». Θα εκτελεσθεί το 1954.
 46

Πολλά χρόνια μετά η σύντροφος του Μπελογιάννη, Έλλη Παππά θα

προσπαθήσει να ρίξει φως στο μυστήριο. «Ο Ζαχαριάδης ήθελε έναν
ήρωα και ένα προδότη». Προφανώς κάποιος άλλος κι όχι βέβαια ο
Πλουμπίδης, πρόδωσε τον Μπελογιάννη.

Ο Στάλιν πεθαίνει στις 5 Μαρτίου 1953. Το «Κου-κου-Σέ» αποκηρύσσει

τον Στάλιν το 1956. Ο Ζαχαριάδης καθαιρείται. Η σύζυγος του τον
αποκηρύσσει ως προδότη. Θα διαγραφεί το 1967 από το κόμμα και θα
αυτοκτονήσει το 1973. Ήταν- λέει η Κεντρική Επιτροπή «αντικομματικό,
φραξιονιστικό, αντιδιεθνιστικό, εχθρικό στοιχείο».

«Η πολιτική γραμμή του ήταν αριστερίστικη, σεχταριστική, τυχοδιωκτική.

Οδήγησε σε ήττα το ρωμαλέο ελληνικό δημοκρατικό κίνημα. Δικαίωνε την
επέμβαση των άγγλων ιμπεριαλιστών στην Ελλάδα. Με την εγκληματική
στάση του στα ζητήματα της παράνομης δουλειάς είναι ο κύριος υπεύθυνος
για τα χτυπήματα που έδωσε η Ασφάλεια στο ΚΚΕ». Η Έβδομη
Ολομέλεια, το 1964 θέτει σοβαρά ερωτηματικά για ένα πρόσωπο
«ύποπτο, εχθρικό και επικίνδυνο στοιχείο για το Κόμμα και το λαϊκό
κίνημα. Οι πράξεις του «αντικειμενικά δεν προκαλούν μικρότερη ζημιά στο
Κόμμα και στο λαϊκό κίνημα από τις πράξεις πρακτόρων του εχθρού»!

Το πόρισμα καταλόγιζε στο Ζαχαριάδη και ποινικές ευθύνες. Τρία χρόνια

αργότερα, όμως, η Ενδέκατη Ολομέλεια κατέληξε ότι «δεν βγαίνει ότι
είναι πράκτορας του εχθρού». Μια Πανελλαδική Συνδιάσκεψη ακυρώνει
όλες τις αποφάσεις της 6ης και της 7ης Ολομέλειας. Το κόμμα, τελικά,
αποκατέστησε τον Ζαχαριάδη.
 47

*Αποσπάσματα από το βιβλίο «Ο Αλέξης στη Χώρα των Θαυμάτων»-

Εκδόσεις Λιβάνη- 2014

Σταυρόπουλος Λάμπρος ΕΛΛΗ ΠΑΠΠΑ «Ο Ζαχαριάδης ευθύνεται για την

εκτέλεση του Μπελογιάννη» Κυκλοφόρησε από το Μουσείο Μπενάκη η
«πολιτική διαθήκη» της συντρόφου του στελέχους του ΚΚΕ 10/09/2010

Η χαρακτηριστική φωτογραφία του Νίκου Μπελογιάννη: ο άνθρωπος

με το γαρίφαλο

«Αλμπατρος” έλεγε τον Μπελογιάννη ο Ζαχαριάδης. “Οπως το

άλμπατρος είναι το πουλί που πετάει μέσα στην καταιγίδα, έτσι κι ο
Μπελογιάννης ανοίγει τα φτερά του μέσα σ΄ όλες τις καταιγίδες” έλεγε ο
Ζαχαριάδης. Ο Νίκος το θεωρούσε αυτό μεγάλο έπαινο και έτσι το
θεώρησα κι εγώ όταν μου το είπε. Επρεπε να περάσω από πολλούς
κύκλους της κολάσεως για να δω την ωμή αλήθεια. Ενα τέτοιο πουλί της
καταιγίδας χρειαζόταν ο αρχηγός, ένα πουλί που θα ριχνόταν μέσα στην
καταιγίδα και θα έπεφτε κεραυνοβολημένο για τη δόξα του κόμματος, που
είχε ακολουθήσει τυφλά τον αρχηγό του στα λάθη του για τη δόξα του
ίδιου του αρχηγού».

Με τα λόγια αυτά καταλήγει ένα από τα κείμενα της «πολιτικής διαθήκης»

που άφησε η Ελλη Παππά, σύντροφος στη ζωή και στον αγώνα μιας
ηρωικής μορφής του κομμουνιστικού κινήματος της χώρας, του Νίκου
 48

Μπελογιάννη, που εκτελέστηκε στις 30 Μαρτίου 1952 από το

μετεμφυλιακό καθεστώς. Τα κείμενα που άφησε η ίδια αρκετά χρόνια πριν
από τον θάνατό της (πέθανε τον Οκτώβριο του 2009) στον διευθυντή του
Μουσείου Μπενάκη κ. Αγγ. Δεληβορριά με τον όρο να δημοσιευθούν μετά
θάνατον μόλις κυκλοφόρησαν σε βιβλίο που εξέδωσε το Μουσείο υπό τον
τίτλο «Μαρτυρίες μιας διαδρομής» (σε επιμέλεια του ιστορικού κ. Τ.
Σακελλαρόπουλου). Φωτίζοντας άγνωστες πτυχές της υπόθεσης
Μπελογιάννη, όπως και της αλληλένδετης με αυτήν υπόθεσης
Πλουμπίδη, η Ελλη Παππά εξαπολύει δριμύ κατηγορώ κατά του τότε
πανίσχυρου ηγέτη του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη, στον οποίο αποδίδει την
(πολιτική) ευθύνη για τη θυσία του Μπελογιάννη. Οπως προκύπτει από
τα γραπτά της, η στάση του εκτός Ελλάδος γενικού γραμματέα του
κόμματος απέναντι στην ανοιχτή επιστολή του Ν. Πλουμπίδη (επικεφαλής
του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ) η οποία δημοσιεύθηκε λίγες
ημέρες πριν από την εκτέλεση και στην οποία αναλάμβανε κάθε ευθύνη
δηλώνοντας έτοιμος να παραδοθεί προκειμένου να γλιτώσει ο
Μπελογιάννης το εκτελεστικό απόσπασμα ήταν η καθοριστική εκείνη
κίνηση η οποία επίσπευσε και προσδιόρισε τις εξελίξεις. Ο Ζαχαριάδης
είχε χαρακτηρίσει «προδότη» και «χαφιέ» τον Πλουμπίδη και
κατασκεύασμα της Ασφάλειας την επιστολή του ανοίγοντας έτσι τον
δρόμο για την ολοκλήρωση του μακάβριου έργου που επιτελούσε το
μετεμφυλιακό καθεστώς καθώς αφαιρούσε κάθε περιθώριο (νομικό ή
πολιτικό) ώστε να διασωθούν ο Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του.

Η Ελλη Παππά καταθέτει στη δίκη του Νίκου Μπελογιάννη

«Τ ο γιατί ο Ζαχαριάδης επέσπευσε την εκτέλεση του Νίκου αφαιρώντας
κάθε νομική δυνατότητα αναβολής έκανα χρόνια να το βρω» αναφέρει η
Παππά στη «διαθήκη» της και συμπληρώνει: «Δεν θα το έβρισκα ποτέ όσο
η σκέψη μου έμενε κολλημένη στη μία πλευρά, του Πλουμπίδη. “Γιατί ο
Ζαχαριάδης χτύπησε τον Πλουμπίδη καταγγέλλοντας εσπευσμένα το
γράμμα του; ” ήταν το ερώτημα στο οποίο προσπαθούσα να απαντήσω.
 49

Ετσι όμως το “Πυρ! ” που ακούσαμε να βγαίνει από το στόμα του

Ζαχαριάδη εμφανιζόταν σαν “παρενέργεια”, σαν ένα λάθος που άθελά του
διέπραξε ο αρχηγός του κόμματος καθώς βιάστηκε να αποκηρύξει το
γράμμα του Πλουμπίδη χωρίς να μετρήσει τις συνέπειες που θα είχε για τη
ζωή του Νίκου εκείνη η- επιεικώς “εσπευσμένη”- ενέργειά του».

Κατά την Ελλη Παππά, το «λάθος» αυτό το είχε επισημάνει ο ίδιος ο

Μπελογιάννης όταν πια όλα είχαν δρομολογηθεί: «Και να σκέφτεσαι ότι
πάμε να πεθάνουμε για ένα λάθος» της είχε πει. «Που σήμαινε: “Λάθος
όλα”. Ολα όσα έγιναν από την αποχή (σ.σ.: εννοεί την απόφαση του
Ζαχαριάδη να απέχει το ΚΚΕ από τις εκλογές του 1946) κι έπειτα» γράφει
η Παππά «με ευθύνη της ηγεσίας και προσωπική ευθύνη του γραμματέα».
Και συνεχίζει: «Και τώρα ερχόταν άλλο ένα λάθος που δεν ήταν κατ΄
ανάγκην συνέπεια του αρχικού αλλά συνδεόταν από άλλον δρόμο με το
αρχικό: ήταν αναγκαίο για να αποπλύνει το μέγα λάθος, που στάθηκε η
αφετηρία σειράς λαθών. Ο Μπελογιάννης έπρεπε να πεθάνει!».

«Σε σπίτι που είχα ραντεβού πήγε η Ασφάλεια»

Η Ελλη Παππά τον Μάιο του 2002

Ε νας από τους κρίσιμους κρίκους στην υπόθεση
Μπελογιάννη ήταν το θέμα της σύλληψής του. Στην
Ελλάδα έφτασε παράνομα από το εξωτερικό τον
Ιούνιο του 1950 με αποστολή την ανασυγκρότηση των
διαβρωμένων από την Ασφάλεια κομματικών
οργανώσεων. Ηρθε σε επαφή με τον Πλουμπίδη, ενώ
γνώρισε και την Ελλη Παππά (Ιωαννίδου, τότε). Ο
Μπελογιάννης συνελήφθη στις 20 Δεκεμβρίου 1950,
ενώ λίγες ημέρες αργότερα συνελήφθη και η
σύντροφός του. Πιάστηκαν στο ίδιο σπίτι, του Τάκη Καλοφωλιά, στον
οποίο κάποιοι έχουν αποδώσει την ευθύνη για τις συλλήψεις. Η Ελλη
Παππά ωστόσο αποκαθιστά τα πράγματα, λέγοντας ότι «εμείς ποτέ δεν
είπαμε πως ο Καλοφωλιάς ήταν χαφιές, ούτε ότι “πρόδωσε τα πάντα”».

Και αυτό παρ΄ ότι ο Πλουμπίδης «τον χαρακτήριζε “χαφιέ”, προφανώς με

βάση ότι στο δικό του σπίτι, στο σπιτάκι της οδού Πλαπούτα, είχαμε
συλληφθεί και ο Νίκος κι εγώ». Αποκαλεί μάλιστα «μεγάλη ατυχία» τη
σύλληψη του Μπελογιάννη «γιατί έγινε τυχαία - και αυτό συσκότισε τα
 50

πράγματα κι εμπόδισε να καταλάβουμε τι πραγματικά συνέβαινε εκείνο τον

καιρό στο κόμμα» . Τις συνθήκες της σύλληψής του τις είχε περιγράψει ο
ίδιος ο Μπελογιάννης σε σημείωμα που κατάφερε να της δώσει όταν πια
στην απομόνωση κατόρθωσαν να επικοινωνούν χρησιμοποιώντας
κομμάτια από ακάθαρτες εφημερίδες, τις οποίες έπλεναν και έγραφαν σε
αυτές είτε με μια μύτη μολυβιού που είχε τον πρώτο καιρό ο
Μπελογιάννης είτε με τα καμένα σπίρτα της Παππά. «Σε σπίτι όπου είχα
ραντεβού είχε πάει η Ασφάλεια. Η κοπέλα του σπιτιού κατάφερε να
βρίσκεται έξω από την πόρτα την ώρα που θα πήγαινα, μου έκανε νόημα
από μακριά κι έτσι γλίτωσα. Εφυγα, πήρα ένα ταξί, κατέβαινα τη λεωφόρο
Αλεξάνδρας. Καθώς πλησιάζαμε στο σπίτι του Καλοφωλιά, σκέφτηκα αυτό
που μου είχε ζητήσει απ΄ έξω ο σύντροφος που σου έλεγα προχτές (ο
Ζαχαριάδης), να πάω να βρω τη μητέρα του. Στην αρχή είχα σκεφτεί να πάμε
μαζί, θα ήταν ευκαιρία και για έναν ωραίο περίπατο. Μα ύστερα είπα πως
θα ήταν αντισυνωμοτικό και σκέφτηκα να στείλω τον Καλοφωλιά. Οταν
φτάναμε στην Πλαπούτα, σαν τον διάβολο άφησα το ταξί και πήγα στο σπίτι
του. Βρέθηκα μπροστά στην Ασφάλεια». Η Παππά επισημαίνει ότι «αυτό
ήταν το τυχαίο». «Δεν είχε ραντεβού ο Νίκος με τον Καλοφωλιά, γι΄ αυτό
και ήξερε πως δεν θα υπήρχε το σημάδι πως το σπίτι ήταν εντάξει. Μπήκε».
Λίγες ημέρες αργότερα στο ίδιο σπίτι πήγε και η Ελλη Παππά μετά από
συνεννόηση με τον Πλουμπίδη δίχως να γνωρίζει κανείς για τις συλλήψεις.
Η ίδια είχε γράψει παλαιότερα ότι το σημάδι στην πόρτα του σπιτιού (ένας
σπάγκος που κρεμόταν από την κλειδαριά) ήταν στη θέση του κι έτσι ο
Μπελογιάννης αλλά και η ίδια μπήκαν ανυποψίαστοι ενώ τους περίμεναν
οι ασφαλίτες. Οπως εξηγεί, το σημάδι αυτό ήταν παλιό. «Παρασύρθηκα
από το παλιό σημάδι, τράβηξα τον σπάγκο και μπήκα» γράφει.

«Αποκαλυπτήρια πρακτόρων»
Ειδικές αναφορές σε πρόσωπα τα οποία διαδραμάτιζαν καίριο ρόλο εκείνη
την ταραγμένη εποχή περιέχει η «διαθήκη», η οποία μεταξύ των άλλων
ξεχωρίζει τον Ν. Βαβούδη, ο οποίος ήταν υπεύθυνος των παράνομων
ασυρμάτων του ΚΚΕ και αυτοκτόνησε στην κρύπτη του στην Καλλιθέα
όταν εντοπίστηκε από την Ασφάλεια και ενώ ο Μπελογιάννης βρισκόταν
στη φυλακή. Μάλιστα η ανακάλυψη των ασυρμάτων οδήγησε στη
μετατροπή της κατηγορίας του Μπελογιάννη από παράνομη
κομμουνιστική δραστηριότητα σε κατασκοπεία εις βάρος της Ελλάδος και
ως εκ τούτου άνοιξε ο δρόμος για το εκτελεστικό απόσπασμα. Η Ελλη
Παππά θεωρεί ότι ο Βαβούδης ήταν «χαφιές» και του αποδίδει σκευωρία
εναντίον του Πλουμπίδη. «Ο Βαβούδης ήξερε καλά ποια χορδή χτυπούσε.
Ο Ζαχαριάδης ζούσε με το άγχος ότι η οργάνωση της Αθήνας ήθελε να
 51

ανεξαρτητοποιηθεί από την ηγεσία έξω, επομένως μια καταγγελία ότι ο

Νίκος (Πλουμπίδης) είχε “τάσεις ανεξαρτησίας” τον κατέτασσε αυτόματα
στους εχθρούς του Ζαχαριάδη» γράφει αναφορικά με σήματα που έστελνε
ο Βαβούδης προς την κομματική ηγεσία στο εξωτερικό και τα οποία
αποκαλύφθηκαν μετά την εξάρθρωση του μηχανισμού των ασυρμάτων
«Σκοτεινή η περίπτωση Ακριτίδη»

Η Ελλη Παππά με τον Νίκο Μπελογιάννη σε

διάλειμμα της δίκης
Ενα ακόμη στέλεχος της ΚΕ του ΚΚΕ είχε εισέλθει
στην Ελλάδα παράνομα λίγους μήνες μετά τον
Μπελογιάννη με την ίδια αποστολή. Ηταν ο Νίκος
Ακριτίδης. Η Ελλη Παππά υπαινίσσεται στη
«διαθήκη» της ότι ο ρόλος του ήταν ύποπτος. Την
άποψη αυτή είχε εκφράσει από τότε προς την ηγεσία
του κόμματος, η οποία είχε ερευνήσει την υπόθεση και
είχε καταλήξει ότι δεν ευσταθούν οι κατηγορίες της.
Η ίδια ωστόσο αναφέρει ότι «η περίπτωση του Ακριτίδη ήταν- και έμεινε-
από τις πιο σκοτεινές εκείνης της σκοτεινής εποχής». Και καταγράφει το
εξής περιστατικό: «Ενα βράδυ, λίγες ημέρες μετά τη σύλληψή μας, ήρθε ο
Κροντήρης (της Ασφάλειας) στο κελί μου. “Εχεις χαιρετισμούς από τον
Νίκο” μού είπε περιχαρής. Η πρώτη μου σκέψη ήταν πως θα είχε μιλήσει
ο Σταθμός έξω (της Ελεύθερης Ελλάδας) για μας. “Από ποιον Νίκο; Τον
Ζαχαριάδη; ” τον ρώτησα αθώα. “Όχι. Από τον Ακριτίδη. Τον πιάσαμε κι
αυτόν. Εδώ τον έχουμε”». Μπελογιάννης και Ακριτίδης είχαν κανονίσει
συνάντηση τις παραμονές των Χριστουγέννων, αλλά λίγες ημέρες
νωρίτερα ο πρώτος είχε συλληφθεί. Ετσι θεωρήθηκε ότι, αν ο Ακριτίδης
είχε πάει στο σημείο του παράνομου ραντεβού, μπορεί και να είχε
συλληφθεί. Οπως αναφέρει η Παππά, «περιμέναμε να τον δούμε στην
απομόνωση», κάτι όμως που δεν συνέβη ποτέ. Οταν με κάποια ευκαιρία
ρώτησε τον Κροντήρη «τι κάνει ο Ακριτίδης;», εκείνος έκανε τον ανήξερο,
διαψεύδοντας τον αρχικό ισχυρισμό του ότι τον είχαν συλλάβει, κάτι που,
κατά την ίδια, «επιβεβαίωνε τις υποψίες μας».

ΒΗΜΑ. Ο Νίκος Μπελογιάννης ως ιστορικός λογοτεχνίας 05 Ιαν.

2010

Στα μπουντρούμια της Ασφάλειας και στις Φυλακές της Κέρκυρας

έγραψε το πιο φιλόδοξο έργο του. Το έστω ανολοκλήρωτο «Σχέδιο για
 52

μια ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας» κυκλοφόρησε από την

«Άγρα». Αναμένεται μέχρι τον Μάρτιο και η μελέτη του «Το ξένο
κεφάλειο στην Ελλάδα». Αναδημοσίευση του άρθρου του Βασίλη
Καλαμαρά, για την σημερινή «Ελευθεροτυπία».

Δύο βιβλία κατάφερε να γράψει ο Νίκος Μπελογιάννης (1915-1952),

από τα οποία μόνο το ένα ολοκλήρωσε, τη μελέτη «Το ξένο κεφάλαιο
στην Ελλάδα». Το άλλο, το «Σχέδιο για μια ιστορία της νεοελληνικής
λογοτεχνίας. Πρώτες μακρινές ρίζες - Προσχέδια - Σημειώσεις» το οποίο
ήταν και πιο φιλόδοξο, το άφησε ανολοκλήρωτο.

Κυκλοφορεί, όμως, με διπλή εισαγωγή της Χριστίνας Ντουνιά και της

Ελλης Παππά (1920-2009), από τις εκδόσεις «Αγρα». Ο εν λόγω
εκδοτικός οίκος, ο οποίος έχει τα πνευματικά δικαιώματα, θα
κυκλοφορήσει και το πρώτο βιβλίο του Μπελογιάννη και θα
παρουσιάσει και τα δύο έργα στις 30 Μαρτίου, ημερομηνία της
εκτέλεσής του -θυμίζουμε ότι τουφεκίστηκε στο στρατόπεδο του Γουδή,
ημέρα Κυριακή και ώρα 4.10.

Ο Νίκος Μπελογιάννης έγραψε το «Σχέδιο για μια ιστορία της

νεοελληνικής λογοτεχνίας» περίπου σε μια διετία, υπό αντίξοες
συνθήκες. Σχετικά θυμόταν η σύντροφός του Ελλη Παππά: «Ξεκίνησε
μέσα στα μπουντρούμια της Ασφάλειας, στους ατέλειωτους μήνες της
απομόνωσης, από τη σύλληψή μας ώς την πρώτη δίκη. Το γράψιμό της
ολοκληρώθηκε στη Φυλακή της Κέρκυρας, όπου είχε μεταφερθεί ο
Νίκος, όταν τέλειωσε η πρώτη δίκη, ώς τη μεταφορά του και πάλι στα
απομονωτήρια της Ασφάλειας, τον Γενάρη του '52, για τη δεύτερη δίκη».

Η «Ιστορία» του έχει σαφή ιδεολογικό προσανατολισμό, αφού ακολουθεί

τη μαρξιστική μεθοδολογία για να προσεγγίσει τα λογοτεχνικά έργα.
Ξεκινάει από τους ύστερους χρόνους του Βυζαντίου, γιατί, όπως
επισημαίνει η Χριστίνα Ντουνιά, «αναζητά τις απαρχές μιας ιστορίας που
θέλει να παρακολουθήσει την εξέλιξή της, τις κρίσιμες καμπές, τις
περιόδους που την τέμνουν και τις δυνάμεις που συγκρούονται κάθε
φορά. Το νήμα που ακολουθεί είναι η ιστορία της νεοελληνικής
λογοτεχνίας, αλλά το αντικείμενο της έρευνας είναι η συνάρθρωση λαού,
γλώσσας και λογοτεχνίας, που συστήνει την εθνική ενότητα, που
συγκροτεί την ιδιαίτερη ταυτότητα και τη συνείδηση του νεοελληνικού
έθνους».

Το έργο του Νίκου Μπελογιάννη, ακολουθώντας λίγο πολύ τα βήματα

του Κ. Θ. Δημαρά, περνά μέσα από πρόσωπα του Νεοελληνικού
Διαφωτισμού, τα οποία συνομίλησαν με τον δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό,
και φτάνει στον Παπαδιαμάντη, στον Ψυχάρη, στον Παλαμά. Η πρώτη
 53

έκδοση της «Ιστορίας» έγινε με το ψευδώνυμο Μ. Κουλουριώτης, το

1952, με έξοδα της μητέρας Μπελογιάννη. Η δεύτερη έγινε έναν χρόνο
μετά, στη Ρουμανία, με πρόλογο του Νίκου Ζαχαριάδη. Η τρίτη έκδοση
τυπώθηκε το 1976 με μια παράγραφο του ζαχαριαδικού προλόγου, από
τον οίκο «Πορεία».

Το «Ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα» γράφτηκε το 1940, όταν ο Νίκος

Μπελογιάννης βρέθηκε φυλακισμένος στην Ακροναυπλία. Σ' αυτό, όπως
μας εξηγεί ο γιος του Νίκος, αποτυπώνεται «πώς υποδουλώθηκε η
Ελλάδα στο ξένο κεφάλαιο μέσω δανείων του 19ου αιώνα κυρίως επί
Χαριλάου Τρικούπη». Τον ιστορικό πρόλογο θα τον υπογράφει ο
ιστορικός Γιάννης Αντωνίου. Η χρονολόγηση, η μελέτη, η ανάδειξη και
η δημοσίευση του αρχειακού υλικού έγινε από τον Νίκο Μπελογιάννη.

Διασώθηκαν τρία αντίγραφα αυτής της μελέτης. Το ένα βρίσκεται στα

αρχεία του ΚΚΕ -το είχε παραδώσει ο ίδιος ο συγγραφέας το 1945 στην
«Κομμουνιστική Επιθεώρηση» για να το εκδώσει, αλλά δεν τυπώθηκε
ποτέ, κάτι που του στοίχισε. Τα άλλα δύο τα είχε σ' ένα μπαούλο ο
Πατρινός μεταλλειολόγος Αλέκος Κωνσταντόπουλος και τα παρέδωσε,
το 2006, στον Νίκο Μπελογιάννη τον νεότερο. Αρχικά, τον Ιούνιο του
1946, τα είχε εμπιστευτεί ο Νίκος Μπελογιάννης στην πατρινή
οικογένεια Βέργου, στο σπίτι της οποίας είχε μείνει για έναν χρόνο. Κι
αυτή, από την πλευρά της, τα παρέδωσε στον τελικό αποδέκτη τους, για
να τα διασώσει.

Το «Ξένο κεφάλαιο» είχε κυκλοφορήσει σε «πειρατική» έκδοση το 1998

από το εκδοτικό τμήμα του ΚΚΕ, τη «Σύγχρονη Εποχή», με αφορμή την
επέτειο των ογδοντάχρονων του ΚΚΕ. «Η επιλογή ήταν
ευθυγραμμισμένη με την αρχή του υπαρκτού σοσιαλισμού ότι οι νεκροί
ανήκουν στο Κόμμα», είναι το χθεσινό σχόλιο με νόημα του Νίκου
Μπελογιάννη.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. 24.01.2010 Μια ιστορία νεοελληνικής λογοτεχνίας

από τη φυλακή Της Ολγας Σελλα

Εχουμε συνηθίσει οι πολιτικοί να μιλούν πολύ και για πολλά. Εκείνο που
συνήθως αναζητούμε είναι πολιτικούς που να ασχολούνται με τα
πολιτιστικά δρώμενα, τις τέχνες, τα γράμματα, να έχουν άποψη γι' αυτά
και να την εκφράζουν. Ενα βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε παραπέμπει
στα ήθη μιας εποχής περασμένης και στον ρόλο που καλούνταν να
παίξουν τα πολιτικά στελέχη, της Αριστεράς στη συγκεκριμένη
περίπτωση, σε συνθήκες έκρυθμες. Οταν, δηλαδή, ήταν κρατούμενοι,
εξόριστοι ή μελλοθάνατοι.
 54

Το βιβλίο του Νίκου Μπελογιάννη «Σχέδιο για μια ιστορία της

νεοελληνικής λογοτεχνίας» (εκδ. Αγρα, εισαγωγή Χριστίνα Ντουνιά)
έχει ενδιαφέρον κυρίως από ιστορικής πλευράς. Οι σημερινοί
αναγνώστες του ίσως να μη σταθούν τόσο στο φιλολογικό κύρος αυτής
της ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνίας, αλλά στις συνθήκες υπό τις
οποίες γράφτηκε και κυρίως στο πώς λειτουργούσε ένας ολόκληρος
πολιτικός χώρος σε συνθήκες δίωξης και κράτησης.

Στα μπουντρούμια

Ο Νίκος Μπελογιάννης έγραψε τις σημειώσεις που αποτελούν τη

σημερινή έκδοση «στα μπουντρούμια της Ασφάλειας στους ατέλειωτους
μήνες της απομόνωσης, από τη σύλληψή μας ώς την πρώτη δίκη. Το
γράψιμό της ολοκληρώθηκε στη φυλακή της Κέρκυρας, όπου είχε
μεταφερθεί ο Νίκος, όταν τελείωσε η πρώτη δίκη, ώς τη μεταφορά του
και πάλι στα απομονωτήρια της Ασφάλειας, το Γενάρη του '52, για τη
δεύτερη δίκη», έγραφε στον πρόλογο της έκδοσης του 1983 η Ελλη
Παππά.

Με ελλιπή ή ανύπαρκτη βιβλιογραφία, με ελάχιστο χαρτί και ελάχιστο

φως, ολοκληρώθηκαν αυτές οι σημειώσεις. Κάποια βιβλία τού έφερνε
ένας φρουρός που αγαπούσε το διάβασμα. «Ο Νίκος του άνοιξε
κουβέντα για βιβλία, εκείνος είπε πως αγαπούσε το διάβασμα και τα
καλά βιβλία, ο Νίκος του πρότεινε να μας αγοράζει βιβλία και, αφού τα
διαβάζουμε, να του τα χαρίζουμε», θυμίζει πάλι η Ελλη Παππά. Τα
κείμενα βγήκαν κρυφά από τις φυλακές μέσω του θεατρικού κριτικού
Στάθη Δρομάζου και η πρώτη έκδοση του έργου έγινε το 1952 με το
ψευδώνυμο Μ. Κουλουριώτης, έναν από τους δικηγόρους του
Μπελογιάννη, τον Μηνά Γαλέο, καταγόμενο από τη Σαλαμίνα
(Κούλουρη). Ακολούθησαν ακόμα δύο εκδόσεις μετά τη δικτατορία, από
την «Πορεία» και τη «Σύγχρονη Εποχή».

Διαφώτιση και αυτομόρφωση

«Είναι μια στάση που εντάσσεται στο πνεύμα του μαρξισμού», λέει στην
«Κ» ο κριτικός λογοτεχνίας Δημήτρης Ραυτόπουλος. «Με όπλο τον
διαλεκτικό και ιστορικό μαρξισμό θεωρούσαν ότι όλα είναι ανοικτά και
προσβάσιμα. Και ο κομματικός ηγέτης πίστευε ότι μέσα στον
διαφωτιστικό του ρόλο ήταν και τα θέματα λογοτεχνίας, αφού κι αυτό,
όπως όλα τα θέματα, ήταν φαινόμενο της κοινωνίας».

Οι έγκλειστοι ηγέτες και τα στελέχη της Αριστεράς έχουν να επιδείξουν

αρκετά έργα τα οποία έγραψαν στη διάρκεια της φυλάκισής τους. Και
πολλά τα οποία μετέφρασαν. Από τους πρώτους ήταν ο Δημήτρης
 55

Γληνός. Ο Βασίλης Ρώτας δουλεύει πολλές από τις σαιξπηρικές του

μεταφράσεις στην εξορία, ο γραμματέας του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης
συμβάλλει με τη μελέτη του «Ο αληθινός Παλαμάς» και ο Στάθης
Δρομάζος γράφει το βιβλίο «Οι δεσμοί του νεοελληνικού έθνους με την
αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο» (εκδ. το 1958).

Η επιστημονική εγκυρότητα αυτών των έργων ελεγχόταν από τότε. Οπως

μας θυμίζει ο Δημήτρης Ραυτόπουλος, για το βιβλίο του Στ. Δρομάζου
είχε ασκηθεί κριτική στην «Επιθεώρηση Τέχνης» από τον ιστορικό
Σπύρο Ασδραχά, σε ό, τι αφορά την επιστημονική του επάρκεια. Η
παράδοση αυτή συνεχίστηκε και στα χρόνια της δικτατορίας με έμφαση
στο μεταφραστικό έργο, με κορυφαίο παράδειγμα τον Παύλο Ζάννα και
τη μετάφραση του «Αναζητώντας το χαμένο χρόνο» του Μαρσέλ
Προυστ.

«Το πνεύμα που κυριαρχούσε είναι ότι οι διανοούμενοι του κόμματος θα

πρέπει να διαφωτίζουν τα απλά μέλη και να εξυψώνουν το πνευματικό
τους επίπεδο, γι' αυτό και υπάρχει μια σειρά από πολιτιστικές
δραστηριότητες μέσα στις φυλακές», εξηγεί στην «Κ» ο ιστορικός και
επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Πολυμέρης Βόγλης.
«Τα κείμενα στόχο έχουν κατ' αρχήν τη διαφώτιση των μελών. Πρόκειται
για μια ολόκληρη κουλτούρα που βασίζεται στην αυτομόρφωση. Δηλαδή
και οι ίδιοι θα πρέπει να διαβάζουν, αλλά και το κόμμα να τους υποδείξει
τον σωστό τρόπο, ακριβώς για να εξυψώσουν το πνευματικό τους
επίπεδο και να καλλιεργήσουν την ταξική τους συνείδηση»,
συμπληρώνει ο Πολ. Βόγλης.

Βιβλία που γράφτηκαν σε πολύ ιδιαίτερες συνθήκες, που

σηματοδοτούσαν μιαν άλλη αντίληψη. Σήμερα έχουν την ιδιαίτερη
σημασία τους όχι μόνο στην ιστορία του βιβλίου αυτής της χώρας, αλλά
στην ιστορία των ιδεών, στην Ιστορία εντέλει.

Νίκος Μπελογιάννης: Οι χειρόγραφες σημειώσεις από τη δεύτερη

δίκη έως την εκτέλεση
 56

ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟΣ Ιστορια • 19 Μαρτιου 2017

Τις χειρόγραφες σημειώσεις του Νίκου Μπελογιάννη, όπως εμφανίζονται

στο τελευταίο μπλοκ που χρησιμοποίησε από την έναρξη της δεύτερης δίκης
έως και τις τελευταίες ώρες πριν από την εκτέλεση, δημοσίευσε σήμερα ο
«Ριζοσπάστης». Ενα μοναδικό ντοκουμέντο από το Αρχείο του ΚΚΕ.
Αναδημοσιεύουμε το κείμενο και το ιστορικό ντοκουμέντο:

Το τμήμα του χειρογράφου του Νίκου Μπελογιάννη που περιέχει τη

φράση «Ετσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα. Με την καρδιά μας και με το
αίμα μας»
 57

«Στην τελευταία του επιστολή, πριν την εκτέλεσή του, ο Νίκος

Μπελογιάννης είχε βάλει τίτλο τη φράση «That is the question». Και κάτω
από τον τίτλο παρουσίαζε την κατάσταση στο δικαστικό σύστημα εκείνης
της περιόδου, η οποία ήταν τέτοια που θα έκανε ακόμα και τους θεούς του
Ολύμπου να πάνε αλλού να δικαστούν. Το λογοπαίγνιο χρησιμοποιήθηκε
σαν εισαγωγή σε μια ανάλυση που έδειχνε πως η αστική τάξη μπορεί να
είναι ανεκτική απέναντι σε κάθε έγκλημα αλλά είναι αμείλικτη όταν
πρόκειται να χτυπήσει την ίδια την αμφισβήτηση της εξουσίας της.

Αντίγραφο από την πρώτη σελίδα αυτής της επιστολής έχει ήδη εκτεθεί
στην έκθεση που οργάνωσε το ΚΚΕ, το 2015, στην Αμαλιάδα στα 100
χρόνια από τη γέννησή του και αποτελεί σήμερα ένα από τα πολλά
ντοκουμέντα που έχουν παραχωρηθεί από το Αρχείο του ΚΚΕ στον δήμο
Αμαλιάδας για τη λειτουργία του Μουσείου «Νίκος Μπελογιάννης».

Με αφορμή τη συμπλήρωση 65 χρόνων από την εκτέλεσή του,

ανασύρουμε σήμερα από το Αρχείο του ΚΚΕ τις χειρόγραφες σημειώσεις
του Νίκου Μπελογιάννη, όπως εμφανίζονται στο τελευταίο μπλοκ
σημειώσεων που χρησιμοποίησε από την έναρξη της δεύτερης δίκης έως
και τις τελευταίες ώρες πριν την εκτέλεση. Κρατά λεπτομερείς σημειώσεις
και συγκροτεί εντέλει τη δική του απολογία που περιέχει τη συγκλονιστική
φράση «έτσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα».

***

Στην πρώτη ενότητα των σημειώσεων, καταγράφονται τα στοιχεία όπως

παρουσιάζονται από τον Βασιλικό Επίτροπο με σύντομα σχόλια όπως:

«Αρχή: Η δίκη αυτή είναι συνέχεια της προηγούμενης δίκης. Είναι στην
ουσία επανάληψη της προηγούμενης. Ο 2ος γύρος»

και «Οι κατήγοροί μας είναι οι από 25ετίας διώκτες μας».

Στις 18 Φλεβάρη σημειώνει τους ισχυρισμούς Ταβουλάρη ότι «η ηγεσία

(σ.σ. του ΚΚΕ) είχε ανάγκη να μάθει τι μέσα διαθέτουν αι ένοπλαι
δυνάμεις για να επαναλάβει την επίθεσή της».
 58

«…για το σκοπό αυτό όταν χρειαστεί δίνουμε αδίσταχτα τη ζωή μας»

Στις 20/2 βρίσκουμε σημειώσεις για απάντηση στον Ρακιντζή, με

υπενθύμιση της 7ης Ολομέλειας και την ομιλία Ζαχαριάδη για συνδυασμό
νόμιμης και παράνομης δουλειάς.

Από μια χρονική στιγμή και μετά, κρατά σημειώσεις που παραπέμπουν σε
προετοιμασία της απολογίας.

Εδώ εκτιμά ότι η β’ έκδοση της δίκης είναι «βελτιωμένη, επιτελικά

οργανωμένη», και αναφέρει στα χαρακτηριστικά της:

« 1. βιαστικά βιαστικά ούτε τους δικηγόρους.

2. καταθλιπτική ατμόσφαιρα για να μην έχει κανείς κατηγορούμενος

ελεύθερη βούληση

3. Πρωτοφανή ατμόσφαιρα προκαταλήψεων».

«Οι κατήγοροι – σημειώνει – ήρθαν να εξοφλήσουν τους λογαριασμούς

τους. Οχι όμως τίμια».

Και φέρνει σαν παραδείγματα τους ισχυρισμούς «κάθε κομμουνιστής

κατάσκοπος», «δεν είναι κόμμα ελληνικό» κ.λπ.

«Αρχίζω από αυτό το σημείο», σημειώνει ο Μπελογιάννης, και γράφει:

 59

«Ο πατριωτισμός ενός κόμματος ή ατόμου δεν κρίνεται κυρίως από την θέση
του κόμματος ή του ατόμου στον πολιτικό και κοινωνικό αγώνα στο
εσωτερικό της χώρας. Και ιδίως όταν ο αγώνας οξύνεται, οπότε δεν υπάρχει
όριο στις συκοφαντίες (σ.σ. αναφορά στον Βάντερμπιλντ, 1915-17). Ο
πατριωτισμός ενός κόμματος ή ενός ατόμου κρίνεται όταν κινδυνεύει η
ανεξαρτησία και η ελευθερία της πατρίδας μας. Εκεί η λυδία λίθος». Και ως
προς αυτό σημειώνει: «1941. Γράμμα Ζαχαριάδη. Για ποια εξάρτηση από
έξω μπορούμε να μιλάμε;»

Για να καταλήξει:

«Ετσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα. Με την καρδιά μας και με το αίμα
μας.

Τα γεγονότα μιλάνε τόσο δυνατά στον τοίχο».

Για την προστασία των παράνομων οργανώσεων

Στη σελίδα 8 σημειώνει:

«τίποτα το καινούργιο δεν προστίθεται τώρα. Λένε: 1. Παράνομος

μηχανισμός. Από το 1903 ο Λένιν, συνδυασμός νόμιμης και παράνομης
δουλειάς. Γλαύκα στην Αθήνα; Νόμιμη άμυνα. Το ΚΚΕ από το 1925 στην
παρανομία. Σκοπός: το μεγάλωμα της επιρροής μας για να καταχτήσουμε
την πλειοψηφία. Πώς θα το πετύχουμε; Δίνοντας εξετάσεις και
αποδείχνοντας ότι είμαστε κόμμα του λαού και της Ελλάδας. Αυτό γίνεται με
τις νόμιμες οργανώσεις. Και το πετυχαίνεις μόνον όταν διατηρείς και φυλάς
την παράνομη οργάνωση. Γι’ αυτό και η μάχη κατά των παράνομων
οργανώσεων. Γι’ αυτό και η δίκη, ένας σκοπός της είναι να τρομοκρατήσει
όσους βοηθάνε την παράνομη οργάνωση».
 60

Η σελίδα των σημειώσεων για την τελευταία επιστολή του Μπελογιάννη

πριν την εκτέλεσή του, που καταλήγει με τη φράση του Σαίξπηρ «that is
the question»

«Δεν αρνιέμαι ότι ήρθα στην Ελλάδα για να συντελέσω στη σωστή εφαρμογή
της πολιτικής γραμμής. Ποια

είναι αυτή η πολιτική;

– Στο εσωτερικό της χώρας: Ειρήνευση, δημοκρατία, γενική αμνηστία.

Σταματήσαμε τον ένοπλο αγώνα. Οι πρόσφυγες έξω δεν ετοιμάζουν καμμιά
επίθεση. Ολοι θέλουν να γυρίσουν. Αμβλυνση των παθών, έμποροι του
μίσους που ζουν απ’ αυτό.

– Εξωτερική πολιτική: Πιστεύουμε ότι πρέπει (σ.σ. να μείνουμε) μακρυά από

τον ενδεχόμενο πόλεμο.

(….) Πιστεύουμε ότι ένας καινούργιος πόλεμος δεν πρέπει να βρει την
Ελλάδα αντίπαλο αλλά φίλο της Σοβιετικής Ενωσης.

(…) Μέσα στα πλαίσια αυτής της πολιτικής που εξυπηρετεί κ.λπ. μας
ενδιαφέρουν όλες οι εκδηλώσεις της πολιτικής. Πολιτικός τομέας,
οικονομικός, κοινωνικός, πνευματικός, και οι ενδεχόμενες πολεμικές
προετοιμασίες. Γενικά τα παρασκήνια Ζαχαράτου. Εμείς όμως κρυμμένοι.

Απ’ αυτή την πλευρά φροντίζουμε να μαθαίνουμε ό,τι είναι δυνατό.

 61

Για να ρυθμίζουμε την πολιτική μας. Το ίδιο όλοι («Εθνος», «Αθηναϊκή»)

Αν μας μισούν γι’ αυτή, το ίδιο κι εμείς μισούμε στη βουλή επίτροπους
αμερικάνους. Κατασκοπεία όμως όχι».

Στη σελίδα 19, σημειώνει:

«Δεν χτυπιέται με τέτοια μέσα το Κ.

Εχει ρίζες βαθειές και ακατάλυτες, ποτισμένες στους αγώνες του για …

Πιστεύουμε στο πιο ωραίο ιδανικό που από τα αρχαία χρόνια

οραματίστηκαν τα πιο φωτισμένα (σ.σ. μυαλά)

και αγωνιζόμαστε για να γίνει το ιδανικό αυτό πραγματικότητα στην Ελλάδα

και σ’ όλο τον κόσμο.

Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της πολύ περισσότερο από τους κατηγόρους
μας

το δείξαμε όταν κινδύνευε κ.λπ.

Αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν για τη χώρα μας καλύτερες,

ευτυχισμένες ημέρες χωρίς πείνα και πολέμους. Και για το σκοπό αυτό
όταν χρειαστεί δίνουμε αδίσταχτα τη ζωή μας.

Δικάζοντάς μας, δικάζετε την ειρήνη και τη δημοκρατία. δικάζετε την ίδια
την Ελλάδα».

Ο λαός θα πιάσει πάλι τα ταμπούρια

Παρότι το τέλος είναι ήδη προδιαγεγραμμένο παρακολουθεί τις εξελίξεις

και γράφει:
 62

Το χειρόγραφο άρθρο για το ενδεχόμενο νέας επίθεσης στη Σοβιετική

Ενωση και τη στάση που πρέπει να κρατήσει ο λαός

«Ολα δείχνουν ότι ο Αμερ. ιμπερ. την Ελλ. και τα Βαλκ. διαλέγει σαν
πεδία για την επόμενη πολεμική του πρόκληση. Πρέπει οι αμερ. οι
πλουτοκρ. κλπ. κλπ. που τρέφονται από τον πόλεμο, να καταλάβουν πως
τα πολεμικά τους σχέδια δεν θα περάσουν. Ο λαός της Ελλ. αδούλωτος
και περήφανος ξαναλέει το όχι. Και αν τον κάνουνε τον πόλεμο θα πιάσει
πάλι τα ταμπούρια, θ’ ανεβεί με τους αντάρτες στα βουνά, θα τους κάνει
τον πόλεμο τάφο τους. Αν οι εκμεταλ. τολμήσουν, θα τους τσακίσουμε
κλπ . Θα τους χτυπήσουμε και από πίσω μαζί με τους στρατούς των
λαϊκών δημ. Δεν θα πολεμήσουμε τη Σοβ. Ενωση. Δεν θα ξαναγίνει 2η
Ουκρανία».

Η περίπτωσή μου δεν είναι μοναδική

Στο σημειωματάριο βρίσκουμε και την πρώτη φόρμα για το τελευταίο

γράμμα. Διαβάζουμε:

«Αντί για καριέρα – και μπορούσα εύκολα να δημιουργήσω τέτοια –

προτίμησα μια ζωή γεμάτη διωγμούς, στερήσεις, πείνα και δάκρυα.

Οι Γερμανοί και Ιταλοί κατακτητές με έκλεισαν σε στρατόπεδα

συγκέντρωσης. Κατάφερα να φύγω και τους πολέμησα μ’ όλη μου τη δύναμη
με διάφορες μονάδες του απελευθερωτικού στρατού. Μετά την
απελευθέρωση συνέχισα τον αγώνα μου.
 63

Το τμήμα του χειρογράφου με τη φράση «ίσως όταν το διαβάζετε να μη

ζω»

Συγχρόνως εχρημάτισα διευθυντής στο πολιτικό οικονομικό περιοδικό

Ελεύθερος Μωρηάς. Η ανάπ. του 1945 μούδωσε την δυνατότητα να
συνεχίσω διάφορες μελέτες μου και να γράψω και δύο βιβλία. Την
οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας και Ιστορία της Νεοελληνικής
Λογοτεχνίας, που όμως είναι ακόμα ανέκδοτα γιατί οι νέοι διωγμοί
εμπόδισαν την έκδοσή τους. Από το τέλος του 1946 με καταδιώκουν πάλι.

Η οικογ. όλη εξοντώνεται. Και τώρα η ίδια τύχη

περιμένει και μένα.

 64

Η περίπ. μου δεν είναι μοναδική. Είναι πολλές, πάρα πολλές.

Αυτός ο μονόπλευρος εμφύλιος πόλεμος κατά των οπαδών της αριστ. θα

φέρει νέες μεγάλες συμφ. στην Ελλ. Ενώ αν υπήρχε καλή θέληση από την
πλευρά της δεξιάς το πρόβλημα της σωτηρίας της άτυχης χώρας μας και του
λαού της θα ήταν αρκετά απλό γιατί κρίνεται στις λέξεις: Γενική αμνηστία,
Δημοκρατία, Ειρήνη και μέτρα για τη βελτίωση του βιωτικού επιπέδου του
λαού. Αλλά ποια κυβέρνηση θα εφαρμόσει ένα τέτοιο πρόγραμμα; Ιδού το
ερώτημα όπως λέει και ο μεγάλος Αγγλος ποιητής. That is the question».

ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Μετά την ήττα του ΔΣΕ στον εμφύλιο πόλεμο, στα τέλη Αυγούστου του
1949, οι δυνάμεις του πέρασαν στις Λαϊκές Δημοκρατίες και την ΕΣΣΔ.
Το ΚΚΕ μετέφερε το κέντρο βάρους της δουλειάς του από τον ένοπλο
αγώνα στη μαζική πολιτική δράση. Ετσι αποφασίζεται από την ΚΕ του
ΚΚΕ η αποστολή στελεχών της στην Ελλάδα για την οργάνωση της
δράσης του παράνομου ΚΚΕ και της λαϊκής κοινωνικοπολιτικής πάλης.
Πρώτη αποστολή είναι αυτή του Ν. Μπελογιάννη, τότε αναπληρωματικού
μέλους της ΚΕ του Κόμματος.

Ο Ν. Μπελογιάννης έφτασε παράνομα στην Αθήνα αρχές Ιούνη του 1950

και άρχισε τη δράση. Πολύ γρήγορα ο κρατικός κατασταλτικός
μηχανισμός τον συλλαμβάνει, στις 20 Δεκέμβρη του 1950. Η Ασφάλεια
έδωσε στη δημοσιότητα το γεγονός στις 5 Γενάρη 1951. Η πρώτη δίκη του
Ν. Μπελογιάννη και 92 ακόμη συντρόφων του, με τον ΑΝ 509, το νόμο
δηλαδή με τον οποίο βγήκε και τυπικά παράνομο το ΚΚΕ – το Δεκέμβρη
του 1947 – άρχισε στο έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών, στις 19 Οκτώβρη
1951 και ολοκληρώθηκε στις 16 Νοέμβρη του ίδιου έτους. Ο Ν.
Μπελογιάννης καταδικάζεται σε θάνατο. Θα ακολουθήσει και δεύτερη
δίκη, που ξεκίνησε στις 15 Φλεβάρη 1952 και τελείωσε την 1η Μάρτη του
1952. Ο Μπελογιάννης και άλλοι επτά σύντροφοί του καταδικάστηκαν σε
θάνατο. Η παγκόσμια λαϊκή κινητοποίηση δεν στάθηκε δυνατή να
εμποδίσει το έγκλημα της κυβέρνησης Πλαστήρα. Το καθεστώς
χρειαζόταν αίμα για να τρομοκρατήσει το λαϊκό κίνημα. Το φοβόταν
ακόμη και ηττημένο, όπως και το ΚΚΕ, γιατί γνώριζε τη δύναμη του
Κόμματος στη συνείδηση του λαού. Ετσι, ο Ν. Μπελογιάννης πέρασε
στην Ιστορία.

Ας δούμε μια σειρά χαρακτηριστικά διεθνή γεγονότα που συνθέτουν το

πλαίσιο της περιόδου. Απειλές για νέο παγκόσμιο πόλεμο και σειρά
προκλήσεων από την πλευρά του ιμπεριαλισμού. Ενταξη της Ελλάδας στο
 65

ΝΑΤΟ. Προσπάθειες για συγκρότηση του άξονα Βελιγράδι – Αθήνα –

Αγκυρα. Πόλεμος Κορέας. Ισχυρά και ταχύρρυθμα μέτρα στην Ελλάδα
για τη θωράκιση του αστικού καθεστώτος, μετά τους μεγάλους κινδύνους
που γνώρισε αυτό στην προηγούμενη δεκαετία. Και, βεβαίως, η συνολική
στρατηγική δολιοφθοράς του ιμπεριαλισμού για την υπονόμευση του
σοσιαλιστικού συστήματος. Στρατηγική, που, όπως αποδείχτηκε, έδινε
ιδιαίτερη σημασία στο ρόλο που θα μπορούσαν να παίξουν (και που
έπαιξαν) ο οπορτουνισμός και η σοσιαλδημοκρατία της Δυτικής Ευρώπης.

Στο εσωτερικό της Ελλάδας, χαρακτηριστικά στοιχεία της

κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας είναι η αντικομμουνιστική υστερία
με τις διώξεις, φυλακίσεις, βασανιστήρια, δίκες σκοπιμότητας και εξορίες
των κομμουνιστών και άλλων αγωνιστών και η μεγάλη φτώχεια στην
οποία ζει η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων. Οι καπιταλιστές
και το καθεστώς τους εκμεταλλεύονται με τον πλέον άγριο τρόπο την
εργατική τάξη, τα λαϊκά στρώματα. Το σχέδιο Μάρσαλ, με τα κεφάλαια
που τοποθετούσε στην Ελλάδα, έδινε σημαντικά στηρίγματα στην αστική
τάξη στο πλαίσιο της επιδιωκόμενης τότε καπιταλιστικής
ανασυγκρότησης.

Η ανάγκη, επομένως, να οργανώσει το ΚΚΕ την πάλη του λαού,

συμβάλλοντας στη δημιουργία εκείνων των προϋποθέσεων που θα
επέτρεπαν τη λαϊκή πολιτική αντεπίθεση στις τότε συνθήκες, ήταν
αδήριτη. Και πρόβαλλε επιτακτικά ως πρώτο ζήτημα ένα ΚΚΕ γερό,
συσπειρωμένο και ιδεολογικοπολιτικά προετοιμασμένο για ένα τόσο
σοβαρό καθήκον. Που θα έπρεπε να πραγματοποιείται στις τότε συνθήκες
που επέβαλλε το αστικό κράτος, δηλαδή συνθήκες εκτελέσεων,
βασανιστηρίων, διωγμών κάθε μορφής και γενικά πολλαπλών μεθόδων
καταστολής κατά των κομμουνιστών και άλλων αγωνιστών.

Καθήκον που επιβάλλεται να πραγματοποιείται σε όλες τις συνθήκες

(νόμιμες, ημινόμιμες, παρανομίας), όποια και αν είναι η μορφή του
αστικού πολιτικού συστήματος.

Το ΚΚΕ προσπαθούσε να ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις του στην Ελλάδα

δρώντας παράνομα. Ταυτόχρονα (μαζί με την παράνομη δουλειά), να
αξιοποιήσει τις όποιες νόμιμες δυνατότητες υπήρχαν. Στο πλαίσιο αυτό
έκανε συμπράξεις με άλλα κόμματα και πρόσωπα, καταλήγοντας – την 1η
Αυγούστου 1951 – στην ίδρυση της ΕΔΑ. Στο μεταξύ, είχαν προκηρυχτεί
βουλευτικές εκλογές για τις 9 Σεπτέμβρη 1951.

Το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός διδάσκει πως ακόμη και στις πιο

αδυσώπητες συνθήκες της ταξικής πάλης, με ήττα του
λαϊκοεπαναστατικού κινήματος, με τον πιο άνισο σε βάρος του
 66

συσχετισμό, η ύπαρξη, η διαφύλαξη, η υπεράσπιση του Κομμουνιστικού

Κόμματος ως επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης και η
αυτοτέλειά του είναι θεμελιακό καθήκον των κομμουνιστών και
αποκλειστικά δική τους υπόθεση.

Απέναντι στα κάθε άλλοθι διαφόρων της τότε περιόδου και ερμηνεία μαζί
για τη στάση τους απέναντι στον Ν. Μπελογιάννη και το ΚΚΕ, που πάει
να δικαιολογήσει τη μη υπεράσπισή τους, αλλά και για τους σημερινούς
ομοϊδεάτες τους, που απεμπόλησαν μετά τις ανατροπές των σοσιαλιστικών
καθεστώτων την κομμουνιστική τους ιδεολογία και ταυτότητα, για να
αισθάνονται την πλάτη τους ζεστή από την ανάσα της προστασίας του
συστήματος, που δεν διστάζουν τώρα να «τιμούν» τάχα τον Μπελογιάννη
ως «ανοιχτό μυαλό» κόντρα στα «παρωχημένα του ΚΚΕ» σήμερα
(απέναντι στη μέγιστη υποκρισία για την υπόκλιση στον καπιταλισμό και
την απεμπόληση του δίκιου της εργατικής τάξης), παραθέτουμε τα ίδια τα
λόγια του Ν. Μπελογιάννη στην πρώτη του δίκη, το Νοέμβρη του 1951:

«…Η ζωή μου συνδέεται με την ιστορία του ΚΚΕ και τη δράση του…
Δεκάδες φορές μπήκε μπροστά μου το δίλημμα: να ζω προδίδοντας τις
πεποιθήσεις μου, την ιδεολογία μου, είτε να πεθάνω, παραμένοντας
πιστός σ’ αυτές. Πάντοτε προτίμησα το δεύτερο δρόμο και σήμερα τον
ξαναδιαλέγω».

Στις 27 Μάρτη τα εγκαίνια του Μουσείου «Νίκος Μπελογιάννης»

Την επόμενη Δευτέρα, 27 Μάρτη, στις 12 το μεσημέρι, θα γίνουν στην

Αμαλιάδα τα εγκαίνια του Μουσείου «Νίκος Μπελογιάννης», το οποίο θα
στεγάζεται στο κέντρο της πόλης, στο πατρικό σπίτι του ηρωικού
στελέχους του ΚΚΕ και το οποίο έχει παραχωρηθεί στον δήμο Ηλιδας
(Αμαλιάδας). Η εκδήλωση που διοργανώνει ο δήμος γίνεται υπό την αιγίδα
της Βουλής που θα εκπροσωπηθεί από τον πρόεδρό της Ν. Βούτση ο
οποίος και θα χαιρετίσει. Την κυβέρνηση θα εκπροσωπήσει και θα
χαιρετίσει ο πρωθυπουργός Α. Τσίπρας.

Στα εγκαίνια του Μουσείου θα παραβρεθεί και θα χαιρετίσει ο Γενικός

Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας. Το Μουσείο θα
φιλοξενεί πλήθος υλικών που προέρχονται από το Αρχείο του ΚΚΕ.
Μέρος του υλικού αυτού, μάλιστα, έχει ήδη εκτεθεί στην Αμαλιάδα, σε
ειδική έκθεση που είχε οργανώσει το ΚΚΕ το 2015.

Για τη λειτουργία του Μουσείου και τα υλικά που θα φιλοξενεί έχουν γίνει
ήδη δύο συναντήσεις του Δ. Κουτσούμπα με τον δήμαρχο της Ηλιδας, Χρ.
Χριστοδουλόπουλο, η μία το Δεκέμβρη του 2015 στην Αμαλιάδα την
ημέρα που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση της ΚΕ του ΚΚΕ για τον Ν.
 67

Μπελογιάννη στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ
και η άλλη το Γενάρη του 2016 στον Περισσό. Και στις δύο συναντήσεις
τονίστηκε ότι το ΚΚΕ θα δώσει κάθε δυνατή βοήθεια τόσο για την
οργάνωση του Μουσείου, όσο και για τα εκθέματά του, με υλικό από το
Αρχείο του ΚΚΕ για τον Ν. Μπελογιάννη και τους αγώνες του εργατικού
– λαϊκού κινήματος στην ευρύτερη περιοχή.

Η δημοτική αρχή απευθύνθηκε στο προεδρείο της Βουλής, έτσι ώστε η

λειτουργία του Μουσείου να στηριχθεί από το ελληνικό Κοινοβούλιο. Από
την πλευρά του, το ΚΚΕ έχει ήδη ανταποκριθεί σε ό,τι αφορά το ιστορικό
και αρχειακό υλικό για το Μουσείο «Νίκος Μπελογιάννης».Το
πρόγραμμα της εκδήλωσης περιλαμβάνει κατάθεση στεφανιών στην
προτομή του Ν. Μπελογιάννη, και εγκαίνια του Μουσείου αφού
προηγηθούν σύντομοι χαιρετισμοί.

Πηγή: Ριζοσπάστης

ΑΥΓΗ. Εγκαίνια στο μουσείο Ν.Μπελογιάννης στις 27 Μαρτίου 15

Μαρτίου 2017

Το οίκημα Μπελογιάννη, στο Δήμο Αμαλιάδας, ανοίγει για να στεγάσει

τη μουσειακή συλλογή που αφορά τη ζωή και την πολιτική δράση του
«ανθρώπου με το γαρύφαλλο». Στα εγκαίνια θα παραστεί ο Αλ.Τσίπρας, ο
Ν.Βούτσης, και ο Δ.Κουτσούμπας

Εξήντα πέντε χρόνια μετά την εκτέλεση, τον Μάρτιο του 1952, ο Νίκος
Μπελογιάννης «επιστρέφει» στην πόλη που γεννήθηκε.

Το οίκημα Μπελογιάννη, ανοίγει για να στεγάσει τη μουσειακή συλλογή

που αφορά τη ζωή και την πολιτική δράση του «ανθρώπου με το
γαρύφαλλο», του χαμογελαστού ήρωα που στο πρόσωπό του
συμπυκνώθηκε το δράμα της μετεμφυλιακής Ελλάδας, η τραγωδία της…

Το οίκημα του Μουσείου, κτίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 20, για
να στεγάσει την επιχειρηματική δραστηριότητα του πατέρα του, Γιώργου
Μπελογιάννη από τα Τσίπιανα, μέλους πολυμελούς οικογένειας η
πλειοψηφία των οποίων μετανάστευσε στις ΗΠΑ για να πορευτεί, στις
αρχές του 20 αιώνα.

Κτισμένο στο κέντρο της πόλης λειτούργησε σαν Ξενοδοχείο αλλά και
κατοικία της 5μελούς οικογένειας, με τα τρία παιδιά, το Νίκο, την Ελένη
και την Αργεντίνα.
 68

«Στέγη» μικρής διάρκειας μέσα στη δίνη των πέτρινων χρόνων, με

τελευταία κάτοικο την μητέρα του Νίκου, Βασιλική που πέθανε το 1956
«μόνη». Από το 1944, μέχρι το 1952 η Βασιλική έχασε ολόκληρη την
οικογένεια. Πρώτα η Αρτζεντίνα σε ηλικία 19 χρόνων, ύστερα ο πατέρας,
το 1949 η Ελένη και το 1952 εκτελείται ο Νίκος Μπελογιάννης.

Το οίκημα Μπελογιάννη παραχωρήθηκε πριν είκοσι χρόνια στο Δήμο

Αμαλιάδας από τον γιο του Νίκο και την Έλλη Παπά, με σκοπό τη
δημιουργία του Μουσείου.

Τα χρόνια που μεσολάβησαν από την εκκίνηση του σχεδίου μέχρι σήμερα
άργησαν πολύ…

Μέχρι τη στιγμή που η Βουλή των Ελλήνων ανέλαβε τα ηνία.

Η ευτυχής σύμπτωση τη στιγμή αυτή να εγκαινιάζει το Μουσείο, ο

πρωθυπουργός της Κυβέρνησης της Αριστεράς.

Η Βουλή των Ελλήνων ανέλαβε να συγκεντρώσει τη μουσειακή συλλογή

και να οργανώσει την έκθεση στο χώρο, συμπληρώνοντας την συλλογή
που η Έλλη Παπά και ο γιος Νίκος Μπελογιάννης, διέθεσαν αρχικά, η
οποία περιλαμβάνει υλικό από τη ζωή, την πολιτική διαδρομή, το
συγγραφικό και δημοσιογραφικό έργο του Νίκου Μπελογιάννη, αλλά και
προσωπικά αντικείμενα.

Το άνοιγμα του Μουσείου Μπελογιάννη αποτελεί ένα από τα πιο

σημαντικά πολιτιστικά γεγονότα στην περιοχή της Ηλείας.

Η Ηλεία και η Αμαλιάδα αποκτά πλέον ένα χώρο που θα φιλοξενήσει

άσβηστες μνήμες, θα ανασυνθέτει και θα πλάθει σβησμένες εικόνες,
χρησιμοποιώντας τεκμήρια της ιστορίας, δημιουργώντας ένα τόπο
αλήθειας για τη ζωή και τη δράση της εμβληματικής προσωπικότητας του
Ν. Μπελογιάννη.

Ένα Μουσείο προορισμένο να ανοίξει νέους δρόμους αυτογνωσίας, με τη

γνώση και τη σοφία που σωρεύτηκε από την ιστορία στα πιο κρίσιμα
χρόνια του 20ου αιώνα.

Χρόνια στη διάρκεια των οποίων βιώθηκαν εθνικές και κοινωνικές ήττες,
σωρεύτηκε μνήμη, διαμορφώθηκε συνείδηση, απέκτησε ταυτότητα το
εργατικό και τα κοινωνικά κινήματα στη χώρα, μέσα από τους δρόμους
συνεχών αγώνων, από το έπος της εθνικής Αντίστασης, την τραγωδία του
Εμφυλίου και όσα ακολούθησαν στα μετεμφυλιακά χρόνια, που ευτυχώς
δεν κατάφεραν να εξορίσουν τα ίχνη των αγώνων του λαού από το δημόσιο
 69

χώρο και την κοινή θέα, μέσα στον καταιγισμό της καταναλωτικής
ευτέλειας που κυριάρχησε.

Όλα τα παραπάνω συγκεντρωμένα στη λαμπρή φυσιογνωμία και

προσωπικότητα του Νίκου Μπελογιάννη… Όπως ακριβώς τη διατυπώνει
και ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος, στη μυθιστορηματική του βιογραφία με
τον τίτλο: «Αυτά που Μένουν».

«…Η χειρονομία του Μπελογιάννη είχε άλλη σημασία - ύστερα από την
Εθνική Αντίσταση και τον Εμφύλιο, σαν να σφράγιζε μια κίνηση που έγινε
όλη μπροστά στα μάτια μας, το καλό δέσιμο μιας ιδεολογίας, σε πολλά
ακόμα αναφομοίωτης, με την εθνική παράδοση.

» Ο Μπελογιάννης πρόσθεσε ένα σύμβολο στις ηρωικές μας παραδόσεις,

αλλά αυτός ο μελλοθάνατος με το γαρύφαλλο ήταν και μια ελληνική
προσφορά στους άλλους, μια ανταπόδοση για τα πολλά ξένα δάνεια που
είχε κάνει, το ελληνικό κοινωνικό κίνημα. …Η συμπεριφορά του έδειξε
άνθρωπο με πεντακάθαρο μυαλό, κατασταλαγμένη αντίληψη για όσα
συνέβαιναν.

» Τη διαθήκη του αυτός την έγραψε με σώας τας φρένας και πλήρη
συνείδηση. Η ειλικρίνειά του, η ανθρώπινη και η πολιτική του εγκυρότητα
δεν ήταν δυνατόν ν' αμφισβητηθούν κι από τον κακόπιστο αντίπαλο. Η
ομορφιά μιας ωραίας προσπάθειας αποτυπώθηκε στο παράδειγμά του και
το πιο σπουδαίο ήταν ο τρόπος, με τον οποίον δηλώθηκε η ωριμότητά της.
Χωρίς υπερβολικούς τονισμούς, χωρίς αχώνευτες παρορμήσεις και
καθόλου κραυγές.»

Η συλλογή παραχωρείται στο Δήμο Ήλιδας, που αναλαμβάνει τη

λειτουργία του Μουσείου. Από τη Βουλή των Ελλήνων, το έργο της
έκθεσης ανέλαβε ομάδα επιστημόνων ιστορικοί, δημοσιογράφοι,
αρχιτέκτονες, με επικεφαλής τον σκηνογράφο Γιάννη Μετζικώφ.

Τα εγκαίνια έχουν προγραμματιστεί για τη Δευτέρα 27 Μαρτίου, στις 12

το μεσημέρι όπου θα παραστεί ο Αλέξης Τσίπρας, ο πρόεδρος της Βουλής
Νίκος Βούτσης, και ο Γ.Γ του Κ.Κ.Ε Δημήτρης Κουτσούμπας.

KKE
Νικος Μπελογιάννης: Μαχητής με το όπλο και την πένα
Η ομιλία της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ στην εκδήλωση για τα αποκαλυπτήρια
του μνημείου του Ν.
Μπελογιάννη στην Αμαλιάδα
 70

Την πολυσύνθετη προσωπικότητα του ήρωα κομμουνιστή Ν.

Μπελογιάννη, που ήταν συγχρόνως μαχητής,
διανοητής και άνθρωπος, σκιαγράφησε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκα
Παπαρήγα, μιλώντας στην εκδήλωση που
διοργάνωσε η ΝΕ Ηλείας του ΚΚΕ, με την ευκαιρία των αποκαλυπτηρίων
του μνημείου του στην Αμαλιάδα,
την περασμένη Κυριακή, υπογραμμίζοντας πως σήμερα περισσότερο από
ποτέ είναι αναγκαίο οι κομμουνιστές
να προσεγγίσουν το παράδειγμά του, καταπολεμώντας τη μονομέρεια.
Η Αλ. Παπαρήγα τόνισε, αρχίζοντας την ομιλία της: «Για άλλη μια χρονιά
βρισκόμαστε εδώ δηλώνοντας ότι
δεν ξεχνάμε: Νίκο Μπελογιάννη, ζεις και θα ζεις στην καρδιά και τη
συνείδησή μας. Χωράς εσύ και οι χιλιάδες
άλλοι και άλλες, επώνυμοι και ανώνυμοι, που δε δίστασαν να προσφέρουν
και τη ζωή τους για το λαό, για τους
εκμεταλλευόμενους και καταπιεζόμενους.
Ας αναρωτηθούμε με την ευκαιρία, τι ήταν αυτό που έκανε το Νίκο
Μπελογιάννη, ήρωα, παράδειγμα;
Τι έκανε ο Μπελογιάννης, ώστε ακόμα και σήμερα νέοι άνθρωποι, που
γεννήθηκαν πολλά χρόνια μετά το
θάνατό του, να αισθάνονται ένα ρίγος συγκίνησης στο άκουσμα του
ονόματός του ή μπροστά στο σκίτσο του,
που φιλοτέχνησε με την καρδιά και το πενάκι του ο κορυφαίος Πάμπλο
Πικάσο;
Δε θα απαντήσω με υψηλούς τόνους, ούτε με περίτεχνο τρόπο, αν και θα
ταίριαζε, γιατί εκτός των άλλων ο
Νίκος Μπελογιάννης ήταν ο άνθρωπος με πολιτιστικές, καλλιτεχνικές
ευαισθησίες, φαινόμενο όχι σπάνιο, ούτε
όμως και συνηθισμένο εκείνο τον καιρό, της μεγάλης λαϊκής τραγωδίας.
Επιτρέψατέ μου να πω απλά και λιτά: Ο Μπελογιάννης έγινε ήρωας, γιατί
έκανε το καθήκον του έως το τέλος.
 71

Ηταν συνειδητή, προμελετημένη η απόφασή του να πεθάνει. Ηξερε τι τον

περίμενε, ήξερε ότι μπορούσε αν
ήθελε να κερδίσει τη ζωή του, όμως δεν το ρίσκαρε, γιατί τον ενδιέφερε
να κρατήσει τη συνείδηση και την
αξιοπρέπειά του έως το τέλος, μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Προτιμώ να μην αναφερθώ αναλυτικά κάτω από ποιες συνθήκες
δολοφονήθηκε ο Μπελογιάννης και οι άλλοι
σύντροφοί του. Δε θα σταθώ στους πρωτεργάτες της εν ψυχρώ δολοφονίας
του, που έδειξαν ωμή περιφρόνηση
στο παγκόσμιο κίνημα αλληλεγγύης που ξεσηκώθηκε για τη διάσωσή του.
Δε θα σταθώ ούτε στους σκοπούς της
δολοφονίας του. Οχι γιατί είναι όλα γνωστά και βαθιά συνειδητοποιημένα,
ιδιαίτερα στις νεότερες ηλικίες,
αλλά γιατί πιστεύω ότι και ο ίδιος ο Μπελογιάννης, όταν στάθηκε
παλικαρίσια μπροστά στο θάνατο, σκεπτόταν
το μέλλον, δηλαδή το σήμερα. Αυτή η πλευρά πρέπει να μας ελκύσει
περισσότερο.
Βεβαίως, έχει αξία η νέα γενιά να ξέρει ότι δολοφονήθηκε για τις ιδέες
του, γιατί δεν έκανε αυτό που έκαναν
τα πιο διαλεχτά παιδιά της αστικής τάξης, να προδώσουν ή να κρυφτούν
στα πιο κρίσιμα χρόνια της
γερμανοϊταλικής κατοχής. Δολοφονήθηκε γιατί πίστευε, όπως είπε και στο
τακτικό στρατοδικείο, "στην πιο
σωστή θεωρία που διανοήθηκαν τα πιο προοδευτικά μυαλά της
ανθρωπότητας". Γιατί δεν έμεινε στα λόγια,
αλλά προχώρησε στα έργα, να γίνει πραγματικότητα αυτή η θεωρία, για
την Ελλάδα και τον κόσμο ολόκληρο.
Γιατί απέδειξε ότι ο ίδιος και όλοι οι σύντροφοί του στον αγώνα αγάπησαν
την Ελλάδα και το λαό της
περισσότερο από τους κατηγόρους τους. Εχει αξία η νέα γενιά να ξέρει ότι
οι δολοφόνοι του Μπελογιάννη δεν
 72

ήταν μόνο οι στρατοδίκες και πολύ περισσότερο οι εκτελεστές, αλλά πριν

απ' όλα η πλουτοκρατία του τόπου,
το Παλάτι, οι ΗΠΑ, η κυβέρνηση Πλαστήρα. Να ξέρει ότι ο Πλαστήρας
μπορούσε να απαιτήσει την απονομή
Σελίδα 1 / 5
KKE
Νικος Μπελογιάννης: Μαχητής με το όπλο και την πένα
χάρης και δεν το έκανε».
Κάθε στιγμή μαχητής, άνθρωπος, διανοούμενος
Συνεχίζοντας υπογράμμισε: «Σήμερα αισθάνομαι την ανάγκη να μιλήσω
για αυτό που ο ίδιος ο Νίκος
αντιπροσωπεύει, έναν κομμουνιστή αγωνιστή που κάνει έως το τέλος το
καθήκον του. Εναν κομμουνιστή που
συνδυάζει κατά τον καλύτερο τρόπο, σε δύσκολες μέρες, τον πρακτικό
αγωνιστή και τον διανοητή αγωνιστή.
Στο ένα χέρι του το όπλο και στο άλλο χέρι του η πένα. Αυτά τα δύο, κατά
τη γνώμη μου, συνθέτουν το
ολοκόκκινο γαρίφαλο του Νίκου Μπελογιάννη.
Απόλυτη είναι η συγκίνησή μας όταν προσπαθούμε να φανταστούμε τι
έκφραση είχε το πρόσωπο του
Μπελογιάννη στο εκτελεστικό απόσπασμα, το ύφος και το βλέμμα του,
την τελευταία σκέψη του. Απόλυτη
όμως είναι και η συγκίνηση όταν παίρνεις στα χέρια σου τα "ΚΕΙΜΕΝΑ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ", που
ξεκίνησε να τα γράφει μέσα στα μπουντρούμια της Ασφάλειας, στους
ατελείωτους μήνες της απομόνωσης, από
τη σύλληψή του ως την πρώτη του δίκη. Το γράψιμο ολοκληρώθηκε στη
φυλακή της Κέρκυρας, όπου είχε
μεταφερθεί μετά την πρώτη δίκη έως τη μεταφορά του και πάλι στην
απομόνωση της Ασφάλειας, το Γενάρη του
1952, για τη δεύτερη δίκη.
 73

Συγκλονιστικά γίνονται τα αισθήματα όταν ξέρουμε ότι αυτά τα κείμενα

γράφτηκαν με την καύτρα των
σπίρτων, που καίγονταν με το αναμμένο τσιγάρο. Οτι μαζί με τη
συγκρατούμενη του Ελλη Παππά μάζευαν
βρώμικα χαρτιά από τα απορρίμματα για να επικοινωνούν και να
ανταλλάσσουν τις σκέψεις που γέννησαν τα
κείμενα του Μπελογιάννη.
Μα πιότερη συγκίνηση προκαλεί το θέμα των κειμένων που έγραψε και
που τελικά εκδόθηκαν ως βιβλίο από
τη "Σύγχρονη Εποχή" μεταγενέστερα.
Το θέμα αφορούσε τις ρίζες της ελληνικής λογοτεχνίας, την ιστορία της
ελληνικής σκέψης. Πότε; Στους μήνες
που προηγήθηκαν πριν από την εκτέλεσή του.
Η Ελλη Παππά στην εισαγωγή της έκδοσης της "Σύγχρονης Εποχής"
γράφει: "Δε θα ήθελα να σταθώ στο τι
μπορεί να πει ή να μην πει η φιλολογική και η ιστορική έρευνα για τη
δουλιά αυτή του Νίκου Μπελογιάννη, για
την αξιοπιστία και την επάρκεια των σπουδών του, για την επιστημοσύνη
της μεθοδολογίας του. Σίγουρα είναι
πολύ διαφορετικό να δουλεύεις μέσα στις "ιδεώδεις" συνθήκες ενός
σπουδαστηρίου, από τη δουλιά που
μπορείς να κάνεις μέσα στα μπουντρούμια της απομόνωσης και στις
φυλακές, όταν μάλιστα ο θάνατος είναι ο
μόνιμος φρουρός του κελιού σου. Κι όμως αυτό δε μειώνει την αξία των
συμπερασμάτων και τοποθετήσεών
του". Συμφωνούμε μαζί της πέρα για πέρα.
Να, γιατί ο Μπελογιάννης ζει στις καρδιές μας. Γιατί στο μέτρο των
δυνατοτήτων που είχε, και αυτές ήταν
περιορισμένες λόγω συνθηκών, έδωσε το παράδειγμα της προσφοράς της
ζωής του, αλλά και το παράδειγμα
έως πού μπορεί να φθάσει ένας κομμουνιστής, με όλη τη σημασία της
λέξης, να είναι κάθε στιγμή, σε κάθε φάση
 74

και μαχητής, και άνθρωπος, και διανοούμενος. Ο ίδιος έγραψε στα

σημειώματά του ότι με τη δουλιά του αυτή
ήθελε να δείξει ότι οι κομμουνιστές είμαστε και γραμματιζούμενοι
άνθρωποι. Θαρραλέοι και σκεπτόμενοι
αγωνιστές, άνθρωποι.
Την εποχή που έζησε ο Μπελογιάννης, οι κομμουνιστές, οι προοδευτικοί
άνθρωποι είχαν πολύ λιγότερες
δυνατότητες να συνταιριάζουν σε ένα πρόσωπο όλες τις ιδιότητες, του
πρακτικού μαχητή, του μελετητή, του
διανοητή. Σήμερα όμως, παρά τις νέες δυσκολίες που συναντάμε,
μπορούμε να φθάσουμε σε ένα τέτοιο επίπεδο
προσφοράς και δράσης. Εμείς οι κομμουνιστές και όλοι εκείνοι και εκείνες
που μπορεί να έχουν ορισμένες
διαφορές με εμάς, όμως θέλουν να πλήξουν καίρια την αντιλαϊκή πολιτική,
στα βάθρα της, όλοι μας που
είμαστε εχθροί του καπιταλισμού, της ιμπεριαλιστικής στρατηγικής του,
ανεξάρτητα από τις ακαδημαϊκές μας
γνώσεις και πτυχία, μπορούμε και πρέπει να αναπτύσσουμε όλες τις
ικανότητές μας, συνεχώς, ακατάπαυστα».
Σελίδα 2 / 5
KKE
Νικος Μπελογιάννης: Μαχητής με το όπλο και την πένα
Είναι ανάγκη να είμαστε πολύπλευροι κομμουνιστές
Η ομιλήτρια αναφέρθηκε εκτενώς, απευθυνόμενη στα μέλη και τους
φίλους του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, στην
ανάγκη: «Να είμαστε πολύπλευροι, πολυσύνθετοι, εχθροί της μονομέρειας
και της αποσπασματικότητας, αλλά
και της γενικότητας. Ωστε να πλήττουμε τον αντίπαλο σε όλα τα μέτωπα,
στην ιδεολογία, την πολιτική του, την
πρακτική του δράση. Ο ταξικός αγώνας είναι και ιδεολογικός και
πολιτικός και μαζικός. Είναι αγώνας και στο
 75

πεδίο της οικονομίας και των εργασιακών σχέσεων, αλλά και στο πεδίο
της μόρφωσης, της επιστήμης και του
πολιτισμού, των νέων τεχνολογιών και του περιβάλλοντος, στο πεδίο του
ελεύθερου χρόνου και της αναψυχής.
Αγώνας κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου, της αλλαγής των συνόρων,
των επεμβάσεων.
Ο πολύπλευρος κομμουνιστής, που συνδέει την επαναστατική θεωρία με
την επαναστατική πράξη, που
εμπλουτίζει τη θεωρία με τη μελετημένη πείρα της πράξης, είναι η
αναγκαιότητα των καιρών μας. Είναι το
κλειδί για να αντιμετωπίσουμε τον καταιγισμό των ιμπεριαλιστικών
επιλογών που πλήττουν όλες τις πλευρές
της ζωής μας, που πνίγουν τον ελεύθερο χρόνο. Είναι το κλειδί για να
σταθούμε παλικαρίσια στην επιχείρηση
τρομοκράτησης, χειραγώγησης, ενσωμάτωσης.
Σε κάθε βήμα μας βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το ίδιο φαινόμενο,
ανεξάρτητα από παραλλαγές, αποχρώσεις
και διαβαθμίσεις. Από τη μια η δικαιολογημένη κραυγαλέα λαϊκή
δυσαρέσκεια, η επίσης δικαιολογημένη
απαξίωση των θεσμών του αστικού πολιτικού συστήματος στα μάτια
πολλών. Από την άλλη η έλλειψη
εμπιστοσύνης ότι υπάρχει εναλλακτική λύση ή ότι δεν είναι ρεαλιστική.
Σε κάθε βήμα μας πέφτουμε μπροστά στα συστήματα εξαγοράς,
χειραγώγησης και τρομοκρατίας που
πλήττουν με ιδιαίτερο τρόπο τις νεότερες ηλικίες, τους νέους και τις νέες.
Δε χωράνε σήμερα οι απλουστευτικές απόψεις, ότι όσο οξύνονται τα
προβλήματα τόσο τα λαϊκά στρώματα θα
οργανώνονται, θα ριζοσπαστικοποιούνται, θα αντιδρούν και θα
αντεπιτίθενται, αυθορμήτως προσελθόντα
στην οργανωμένη πάλη, στον επαναστατικό αγώνα. Αυτή η θέση είναι
ξένη προς τη θεωρία μας.
 76

Βεβαίως και σήμερα το λίπασμα στην πολιτική σκέψη είναι τα μεγάλα

κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα.
Είναι η εμπειρία που αποκτούν όσοι αντιδρούν με τον έναν ή τον άλλο
τρόπο, η εμπειρία από κινητοποιήσεις,
απεργίες, συλλαλητήρια και άλλες δραστηριότητες.
Ομως όλα αυτά και πριν, πολύ περισσότερο σήμερα, δεν αποφέρουν
ανάλογους καρπούς, δε μεταβάλλουν την
πολιτική και κοινωνική συμπεριφορά των φτωχών λαϊκών στρωμάτων και
της νεολαίας, δεν επιταχύνουν
αυτόματα τις διεργασίες συνείδησης.
Αυτό που σήμερα δεν έχει επαρκώς αναδειχτεί είναι η ευεργετική
επίδραση της συστηματικής ιδεολογικής
διαπάλης, της ανάπτυξης της ολόπλευρης επαναστατικής θεωρίας. Η
ευεργετική επίδραση της σχεδιασμένης
προγραμματισμένης δράσης, της πολύπλευρης δράσης, που αναπτύσσεται
και κλιμακώνεται, ανεξάρτητα αν
οδηγούν σε ορατά άμεσα αποτελέσματα.
Για σκεφτείτε, αν ο Μπελογιάννης και τόσοι άλλοι αγωνιστές μπροστά
στον αντίπαλο, μπροστά στο
δεσμοφύλακα και το βασανιστή, σε συνθήκες μάλιστα που το
επαναστατικό κίνημα είχε υποστεί πριν από λίγα
χρόνια ήττα, το ΚΚΕ είχε κηρυχτεί εκτός νόμου, να έθετε το ερώτημα ποιο
θα ήταν το άμεσο αποτέλεσμα της
δικής του θυσίας.
Δεν ξέρω και δεν μπορώ να πω τι πετάγματα κάνει ο νους λίγες στιγμές,
λίγες ώρες μπροστά στο θάνατο. Αυτό
που έχει σημασία είναι ότι η θυσία του Μπελογιάννη είχε άμεσο και
χειροπιαστό και διαχρονικό αποτέλεσμα.
Σελίδα 3 / 5
KKE
Νικος Μπελογιάννης: Μαχητής με το όπλο και την πένα
 77

Οι αγώνες που ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια, οι όποιες κατακτήσεις

αποσπάστηκαν στην πορεία σίγουρα
ήταν αποτέλεσμα ΚΑΙ της θυσίας του Μπελογιάννη. Η εκτέλεσή του δε
σημάδεψε θετικά μόνο το λαό, τους πιο
πρωτοπόρους ριζοσπάστες και αγωνιστές. Είμαι βέβαιη ότι η εκτέλεσή
του, άφησε κάτι και στους πολιτικούς
του δημίους. Παίρνουν και αυτοί το μάθημά τους. Μαθαίνουν να
φοβούνται το λαό, μαθαίνουν βεβαίως ακόμα
και την τέχνη της παραπλάνησης και των ελιγμών απέναντι στο λαϊκό
κίνημα. Μαθαίνουν ότι δεν είναι
ανίκητοι σε όλα τα πεδία, διδάσκονται βεβαίως και να ξεγελάνε το λαό, να
του δίνουν "ασπιρίνες", καθώς
τρέμουν, ακόμα και όταν είναι ισχυροί, το λαϊκό ξέσπασμα, τρέμουν το
παράδειγμα των αγωνιστών, των
αλύγιστων. Ο αντίπαλος ξέρει να δουλεύει στρατηγικά. Διδασκόμαστε από
τη θεωρία και την πείρα του
κινήματος, αλλά ας υπολογίζουμε και τα μαθήματα στη στρατηγική
αντίληψη που δίνει και ο αντίπαλος».
Εχουμε την πιο δυνατή ιδεολογία της κοινωνικής αισιοδοξίας
Καταλήγοντας, η Αλ. Παπαρήγα επισήμανε: «Η ζωή και το παράδειγμα
του Μπελογιάννη, η ζωή και το
παράδειγμα χιλιάδων κομμουνιστών φέρνει στην επιφάνεια, ιδιαίτερα
σήμερα, ένα μεγάλο ζήτημα, που κατά τη
γνώμη μας αφορά πριν απ' όλα τις νεότερες ηλικίες, τη νέα γενιά, ακόμα
και τα παιδιά που βρίσκονται στη δύσκολη φάση της εφηβείας.
Το θέτουμε με τη μορφή ερωτήματος.
Ποια θεωρία, ποιο πολιτικό κίνημα μπορεί να εμπνεύσει και να
καλλιεργήσει το μοναδικό και αναντικατάστατο αίσθημα της κοινωνικής
αισιοδοξίας; Η αστική ιδεολογία ή η κομμουνιστική κοσμοθεωρία;
Η απάντηση δε χωράει αμφιβολία. Η θεωρία του επιστημονικού
σοσιαλισμού, η κομμουνιστική επαναστατική θεωρία, είναι η κατ'εξοχήν
η πιο δυνατή ιδεολογία της κοινωνικής αισιοδοξίας.
 78

Η αστική ιδεολογία, αλλά και οι ρεφορμιστικές και οπορτουνιστικές

αυταπάτες, αναζητούν εις μάτην το
σχέδιο του παρόντος και ιδιαίτερα του μέλλοντος που θα γοητεύσει,
δηλαδή θα καθηλώσει και θα παγιδεύσει,
τα πιο πρωτοπόρα τμήματα του λαού, συνολικά το λαό.
Ούτε η αστική θεωρία, ούτε τα διάφορα παράγωγα και υποπαράγωγά της
έχουν καταφέρει να καλλιεργήσουν
μαζικά το πνεύμα και τη στάση της κοινωνικής αισιοδοξίας. Το βλέπουμε
γύρω μας, το βλέπουμε στα μάτια και
κυρίως το νιώθουμε στη σκέψη και τη στάση εκατομμυρίων Ελλήνων,
εκατομμυρίων Ευρωπαίων. Εύκολα
παγιδεύονται σε γοητευτικά μηνύματα και πλάνες. Αυτό το άρωμα δεν
κρατάει για πάντα, για χρόνια. Γιατί
αργά ή γρήγορα περνάνε στη δυσαρέσκεια, την απόγνωση, την αδιαφορία.
Η αστική αντίληψη δεν μπορεί να καλλιεργήσει την κοινωνική αισιοδοξία,
την πίστη στη δύναμη του λαϊκού
παράγοντα, πολύ περισσότερο δεν μπορεί να καλλιεργήσει τη συνειδητή
θυσία για το λαϊκό συμφέρον.
Οταν εμείς οι κομμουνιστές μιλάμε για τη σημασία της επαναστατικής
αισιοδοξίας, δεν εννοούμε σε καμία
περίπτωση την αισιοδοξία της άγνοιας, την επιπόλαια αισιοδοξία ότι
μπορεί να αλλάξουν τα πράγματα από τα
πάνω χωρίς την ανατρεπτική δράση της εργατικής τάξης και των άλλων
λαϊκών στρωμάτων, χωρίς την επίλυση
του ζητήματος της εξουσίας. Η δική μας κοινωνική και πολιτική
αισιοδοξία βασίζεται στη γνώση και στη
συνεχή επαφή με το λαό και τα προβλήματά του.
Η δική μας κοινωνική και πολιτική αισιοδοξία βασίζεται στην ιδεολογική
σταθερότητά μας, αλλά και στην
ετοιμότητα να μελετάμε ό,τι καινούριο προκύπτει. Στην επίγνωση της
ευθύνης, αλλά και στην επίγνωση ότι
 79

κανένα ουσιαστικό βήμα δεν μπορεί να γίνει προς τα εμπρός, δίχως

κόστος, θυσίες και προπάντων σκληρή
δουλιά. Η ιδεολογική σταθερότητα σήμερα είναι προϋπόθεση για την
πολιτική και ηθική σταθερότητα. Πριν
απ' όλα αφορά τους κομμουνιστές και τις κομμουνίστριες, αλλά τελικά
αφορά κάθε αγωνιστή και αγωνίστρια
που έχει οράματα.
Σελίδα 4 / 5
KKE
Νικος Μπελογιάννης: Μαχητής με το όπλο και την πένα
Για το ΚΚΕ ο προσανατολισμός προς το μέλλον, δηλαδή το σοσιαλισμό,
τον κομμουνισμό είναι υποχρεωτικός,
αναγκαστικός. Μόνο έτσι θα κατακτήσουμε την ικανότητα να είμαστε
βαθιά στο λαό, δίπλα και στο πλευρό του
σε κάθε του πρόβλημα, σε κάθε του ανησυχία. Μόνο έτσι μπορούμε να
εμπνέουμε θέληση και ικανότητα
αντίστασης, αντεπίθεσης, θέληση για τη νίκη.
Οσοι δε θέλουν και άρα δεν μπορούν να φέρουν στην επιφάνεια τις
βαθύτερες κοινωνικές, ταξικές ρίζες των σύγχρονων προβλημάτων, όσοι
πιστεύουν, κάτω από το βάρος των αυταπατών ότι μπορεί να
εξανθρωπιστεί ο καπιταλισμός, αυτοί, ανεξάρτητα από θέληση ή
σκοπιμότητα, δε θα έχουν την ευτυχία να είναι αισιόδοξοι, μαχητικοί,
αποτελεσματικοί πολέμιοι του απάνθρωπου καπιταλιστικού συστήματος,
που προ πολλού εξάντλησε μέχρι κεραίας ό,τι θετικό έδωσε στην
ανθρωπότητα, στα πρώτα βήματα της εμφάνισής του, της πορείας του προς
την εδραίωση και ανάπτυξη των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής.
Μπροστά στο μνημείο του Μπελογιάννη μια κουβέντα μπορούμε να
πούμε: Σε σκεπτόμαστε σήμερα ακόμα πιο πολύ, όπως και τους αγωνιστές
που τα έδωσαν όλα για το λαό, για την πρόοδο, το σοσιαλισμό. Η θυσία
του, η πολυσύνθετη προσωπικότητά του, μας δίνει φτερά, συνεχίζουμε
ακούραστοι και απτόητοι. Μελετάμε την πείρα του χτες, δουλεύουμε για
να είμαστε ικανοί και αδάμαστοι στα προβλήματα του σήμερα, κοιτώντας
το μέλλον που θα 'ρθει, το μέλλον του σοσιαλισμού, του κομμουνισμού».
 80

Αποσπάσματα για τον Νίκο Μπελογιάννη

Akronauplia kai Akronaupliōtes, 1937-1943 - Σελίδα 214 Antōnēs I.

Phlountzēs - 1979 - ... Μάρκος Βαφειάδης, Κώστας Λουλές, Διονύσης
Πυλιώτης καί άπό τούς νέους οί Νίκος Ζαγουρτζής, Νίκος Μπελογιάννης,
Γιώργης Τσιτήλος, Νίκος Ακριτίδης, Αδάμ Μουζενίδης, Φώκος Βέττας,
Όρέστης Στεφανι δη ς καί Γιώργης Χαραλάμπους.
Alexia: glōssiko drama me polles praxeis - Σελίδα 351 Sarantos I.
Kargakos - 1991 - Διαφωνώ. Πρέπει νά πάμε πιό μακριά. Ό Νίκος
Μπελογιάννης, τούς μήνες της παρανομίας, τών δικών καί της αναμονής
τού εκτελεστικού αποσπάσματος, στοχάσθηκε πολύ πάνω στό πολιτικό
πρόβλημα τής Αριστεράς. Ήταν καλλιτεχνική φύση.
Alvania: hē vyphē tōn aetōn : ereuna-meletē, Ιστορία & technē,
...Lampros Malamas - 1980 - ... δούλοι ζεμένοι στο ζυγό-τους, σαν
υποζύγια καματερά. Οι 25.000 που απολάμβαναν τα θεάματα, ήταν οι
προύχοντες, η κυρίαρχη τάξη. Το 912 - 913 βασίλεψε εδώ ο
αυτοκράτοΔυρράχιο κοντά στα θέρετρα της εργατιάς «Νίκος
Μπελογιάννης».
Anthología Giánnê Rítsou - Σελίδα 461 Giannēs Ritsos, Chrysa
Prokopakē, Aikaterinē Makrynikola - 2000 - Νίκος Μπελογιάννης (1952)
- θρήνος τοΰ Μάη. Γρηγόρης Λαμπράκης (1963) - Ό Μαΰρος "Αγιος.
Πάτρις Λουμούμπα (1961) — Ημερολόγια έξορίας (Στρατόπεδο
συγκέντρωσης πολιτικών κρατουμένων Κοντοπούλι Λήμνου, 27
Όχτωβρίου ...
Anti - Τεύχη 886-891 - Σελίδα 33 2007 - 1951 Γεννιέται ο γιος της 'Ελλης
Νίκος Μπελογιάννης. Μέχρι τα 3 του χρόνια μεγαλώνει στη φυλακή με τη
μάνα του. • Στις 19 Οκτώβρη αρχίζει στο Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών
η δίκη των 93 κομμουνιστών, που θα κρατήσει 25 μέρες και θα ...
Antistasē kai antistasiakos typos stē Messēnia - Σελίδα 78 Giannēs
Schinas - 1981 - ... εφημερίδων Κώστα Ψαλτήρα. Τό κύριο άρθρο τοΰ
πρώτου φύλλου της «Λαίκής Νίκης», πού εκδόθηκε στήν έλεύθερη
Καλαμάτα μέ τίτλο «Πιά ψηλά τή Σημαία» τό εγραψε — οπως θυμαται ό
Αντ. ό Παυλόπουλος— ό Νίκος Μπελογιάννης.
Ap' to dogma Trouman sto dogma chounta: apo to Trouman ston
...Spyros K. Theodōropoulos - 1977 - Ή Αθήνα είναι έκείνη τή στιγμή
ανάστατη μέ τό πρόβλημα της έκτέλεσης τοϋ Μπελογιάννη, μέλους τής
 81

Κεντρικής Επιτροπής τοϋ ... Και στις 30 Μαρτίου 1952 έκτελοϋνται στό
Γουδί μέ τουφε- κισμό ό Νίκος Μπελογιάννης, ό νέος δικηγόρος και ...
Aphēgēsē tēs Stamatias Barmpatsē - Σελίδα 160 Tasoula Verveniōtē,
Stamatia Barmpatsē - 2003 - Ο Σιάντας, που μαζί έδρασαν, αποσιωπάται.
Ο Νίκος Μπελογιάννης εκτελέσθηκε -έγινε μάρτυρας- γιατί ήταν ήρωας.
Ο Νίκος Πλουμπίδης αποσιωπάται. Σε γενικότερο επίπεδο η Αντίσταση
θεωρείται γεμάτη ηρωισμούς και μαρτυρικές θυσίες, ενώ ...
Apo ton Emphylio stē Chounta - Τόμος 1 - Σελίδα 182 Spyros
Linardatos - 1977 - Συλλαμβάνεται ό Νίκος Μπελογιάννης Στίς 5
Ιανουαρίου, ή Ασφάλεια ανακοινώνει τή σύλληψη τού Νίκου
Μπελογιάννη, μέλους τής Κεντρικής Επιτροπής τού ΚΚΕ, πού Εχει έλθει
στην Ελλάδα πρίν άπό έξι μήνες μέ πλαστό διαβατήριο.
Apo ton lao tōn nomimophronōn sto ethnos tōn ethnikophronōn: hē
...Despoina Papadēmētriou - 2006 - Η κυκλοφορία της καθημερινής
εφημερίδας Δημοκρατικός ανεστάλη την επομένη της δημοσίευσης του
συγκεκριμένου άρθρου της Βραδυνής, ενώ ο Νίκος Μπελογιάννης είχε
ήδη συλληφθεί. Εξάλλου, ο ανταποκριτής της εφημερίδας αυτής στη ...
Arthra kai logoi - Σελίδα 6 Nikos Belogiannēs - 1977 - Στήν .πρώτη
επέτειο από τη δολοφονία του αξέχαστου ί&νι- κοϋ μας ήρωα Νίκου
Μπελογιάννη, τό Εκδοτικό «Νέα Ελλάδα» προσφέρει στους αναγνώστες
τη μικρή αυτή συλλογή αρ&ρων πού δ Νίκος Μπελογιάννης έγραψε στην
περίοδο της ...
Diavazō - Τεύχη 403-406 2000 - 30 Μάρτιο»: Εκτελείται ο Νίκος
Μπελογιάννης, και ο Γιάννης Ρίτσος (1909-1990) εμπνέεται από το
γεγονός και γράφει τον «Ανθρωπο με το γαρύφαλλο». Το ποίημα
κυκλοφορεί με σκίτσο του Πικάσο και γίνεται γνωστό όχι μόνο στην
Ελλάδα ...
Domē Hellada: apo genia se genia : Ιστορία , politismos - Σελίδα 379
Stephanos Rozanēs - 2003 - Ηττάται ο Δημοκρατικός Στρατός στο Βίτσι
και το Γράμμο. Κυβέρνηση κεντρώου συνασπισμού υπό τον Σ. Βενιζέλο.
Νέα κυβέρνηση υπό τον Ν. Πλαστήρα. Εκτελείται ο Νίκος Μπελογιάννης.
Ξεκινά ο Κυπριακός εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας ...
Enthymemata potismena me haima kai dakrya - Τόμος 3 - Σελίδα 199
Giannes G. Papakonstantinou - Ούτε της Κυριακής που ποτέ δεν είχε γίνει
εκτέλεση Κυριακή. Ούτε ότι οι εκτελέσεις γίνονταν με την ανατολή του
Ηλίου. Οι εκτελεσθέντες ήταν: Νίκος Μπελογιάννης Δημήτριος Μπάτσης
Ηλίας Αργυριάδης Ν. Καλου μένος Την εκτέλεση αυτή δεν ...
 82

Gioura: "To aparto kastro" : ston emphylio kai tē chounta - Σελίδα

62 Dēmētrēs Manousos - 2005 - ... μετά την συμμετοχή σε τάγματα
Στρατού κ.λπ. ων ουκ έστι τέλος...22 Όπως είχε πει ο Νίκος Μπελογιάννης
στην απολογία του, με την πολιτική των δηλώσεων μάθαιναν την ελληνική
νεολαία να σηκώνει τα χέρια μπροστά στον πρώτο κίνδυνο.23 ...
Hē katochē kai hē antistasē ston hellēniko kinēmatographo (1945-
1966) Giōrgos Andritsos - 2004 - Ενδεικτικά το 1951 εκτελέστηκε ο Νίκος
Νικηφορίδης, γιατί μάζευε υπογραφές για την έκκληση του Κινήματος
Παγκόσμιας Ειρήνης. Το 1952 εκτελέστηκαν ο Νίκος Μπελογιάννης και
οι σύντροφοι του, ενώ το 1954 έχουμε την εκτέλεση του ...
Hē metapolemikē pezographia: apo ton polemo tou '40 hōs tē ...Takēs
Karvelēs - 1992 - Ήδη από την 1η του Μάρτη 1952, ο Νίκος
Μπελογιάννης, ο Δ. Μπάτσης, η Έλλη Ιωαννίδου και άλλοι πέντε έχουν
καταδικαστεί σε θάνατο από το Τακτικό Στρατοδικείο με την κατηγορία
της κατασκοπείας του μετα- ξικού νόμου 375/1936.
Hē tragikē anametrēsē: 1945-1949 : ho mythos kai hē alētheia
Alexandros L. Zaousēs - Όπως και στην περίπτωση Γιαννούλη στον
Γράμμο, έτσι και * Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μπελογιάννης έκανε χρέη
Πολιτικού Επιτρόπου και στην ταξιαρχία του άτυχου Γιαννούλη, στις
μάχες του Γράμμου, ο δε Σκοτίδας ήταν τότε επιτελάρχης στο ...
Hellēnika vivlia - Σελίδα 170 Kyriakos Ḏelopoulos - 1976 - Νίκος
Μπελογιάννης. Εθνικός ήρωας της Ελλάδας. Ή δίκη τοϋ Νίκου
Μπελογιάννη στο ταχτικό στρατοδικείο της Αθήνας 15)2 - 1)3)1952 και ή
δολοφονία του στις 30)3)52. Ανατύπωση άπό τήν έκδοση, πού έγινε στις
Λαϊκές Δημοκρατίες τόν ...
Hellēniko staurolexo - Σελίδα 237 Thōmas Skassēs - 2000 -
Δημιουργήθηκε έτσι το γνωστό χωριό Γκέρεκφαλοου που αργότερα το
ονομάσανε Νίκος Μπελογιάννης. [...] Η Ουγγαρία ήταν τότε και πέρασμα
για την παράνομη δουλειά στην Ελλάδα». Λ. Βουτσάς (Λ. Μαυροειδής,
Οι δύο όψεις της Ιστορίας) ...
Henas aiōnas Hellada: mia diaphoretikē prosengisē stē scholikē
Ιστορία Rena Brisimē-Marakē - 2000 - Διδώ Σωτηρίου, Εντολή, εκδόσεις
Κέδρος (τα αποσπάσματα σε εισαγωγικά είναι από εφημερίδες της εποχής)
Ο Νίκος Μπελογιάννης, ο «άνθρωπος με το γαρίφαλο» όπως έμεινε στη
μνήμη πολλών. Το σκίτσο του Πικάσο που δημοσιεύτηκε στη ...
Hērōes kai martyres: synechia ethnikēs antistasēs, 1940-1945 Nikos M.
Perakakēs - 1978 - synechia ethnikēs antistasēs, 1940-1945 Nikos M.
 83

Perakakēs ... νικος Μπελογιάννης 12.3.1952» Τωρινή σημείωση τοϋ

συγγραφέα: — Στΐς 24 Μάρτη 1952 τό Κοινοτικό Συμβούλιο
Μελισσουργακίου Μυλοποτάμου Ρεθύμνης Κρήτης συνελθόν ...
Historika - Τόμος 8 - Σελίδα 4 2001 - ... 1952, αποδείχθηκε μοιραίο και
για τη δική μας πρόσφατη Ιστορία. Για να θυμίσουμε μόνο μια θλιβερή
επέτειο των ημερών αυτών: στις 30 Μαρτίου 1952 έπεφτε νεκρός από τις
σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος ο Νίκος Μπελογιάννης, ...
Historiobiographika sēmeiōmata: Kypros-Aigyptos-Hellada : Ethnikē
...Kleōn Papaloizos - 1977 - τσος Ρεμπούτσικας, Σπΰρος Κωτσάκης,
Λεωνίδας Στρί- γκος, Σωτήρης Σουκαρας, Νίκος Παπαπερικλής (Φιλικός)
Κώστας ... Βαγγέλης Καββαδίας, Νίκος Μπελογιάννης, Χρήστος Κάλφας,
Νίκος Ζαγουρτζής, Σπΰρος Αντύπας, Ηλίας Καρρας, ...
Hoi Kommounistes: mnēmes kai martyries - Σελίδα 57 Giannēs
Angelou - 1998 - Κι ας μην ξεχνάμε πως ήταν η εποχή της σύλληψης του
Μπελογιάννη και των συντρόφων του . ... Ο Νίκος Μπελογιάννης κι η
Έλλη Παππά, αφού πέρασαν πρώτα από το έκτακτο στρατοδικείο για να
καταδικαστούν σε θάνατο, έπρεπε να ...
Hoi phoniades tēs dēmokratias - Σελίδα 232 Kyriakos I. Diakogiannēs -
1990 - Νίκος Μπελογιάννης! Μπροστά στόν ήρωισμό αύτής της
άξεπέραστης μορφής, άκόμη κι οί ίδιοι οί φονιάδες του άποκαλύφθηκαν.
Ό Νίκος Μπελογιάννης ξεπέρασε τό φράγμα των Ιδεολογικών, τών
πολιτικών, τών άγωνιστικών, τών άνθρωπίνων ...
Holē hē Hellada einai hena patari - Σελίδα 149 Loukas Chrelias - 1998
- Και ήταν ο νεαρός επισκέπτης της Μανωλάδας ο μεγάλος κι αθάνατος
Νίκος Μπελογιάννης, που ανήκει στο πάνθεο των ηρώων. Ως ο άνθρωπος
με το γαρίφαλο. Βολοδέρνω στα χωριά της Αχαΐας και Ηλείας. Η Αθήνα
αραιά και πού με βλέπει.
Katochē-Antistasē - Σελίδα 1946 1975 - ... Αθήνα 1950 "Αρχιεπίσκοπος
Δαμασκηνός (οί χρόνοι της δουλείας)", Αθήνα 1952 "Εμμανουήλ
Τσουδερός", Αθήνα 1966 Βίτιν Μ. : "Νίκος Μπελογιάννης", Αθήνα 1974
Βοβολίνης Κ. : "Μυστικές εκδόσεις", Αθήνα '45 Βολταιράκης Α. : "Εγώ
εις τήν ...
Ki' astrapse phōs hē Akronauplia!: apo tēn epopoiïa tōn laïkōn
...Vasilēs G. Bartziōtas - 1977 - Σεμνός και δλο ζωντάνια, ό Νίκος
Μπελογιάννης, παίρνει μέρος σ. δλες τις εκδηλώσεις της ζωής της
Ακροναυπλίας, στην πάλη κατά τών «δηλώσεων μετανοίας», γιά την κα-
λυτέρεψη της ζωής τών κρατουμένων, στην οργάνωση τής μορφωτικής ...
 84

Kōstas Stamatiou1988-1991: - Σελίδα 1178 - 2004 - ... έχει επιτελέσει

μιαν ολόδική του πορεία από τη νεανική μίμηση του Επιτάφιου του Γιάννη
Ρίτσου (πρώτη συλλογή, Τα μοιρολόγια της Ιωάννας, 1940) κι ως τα
αδημοσίευτα αυτού του τόμου, όπου π.χ. η πολιτική κραυγή ((Νίκος
Μπελογιάννης» ...
Logotechnia kai Ιστορία stē metapolemikē aristera: hē paremvasē tou
...Venetia Apostolidou - 2003 - Ο Νίκος Μπελογιάννης κατά τη διάρκεια
της φυλάκισης του το 1951-1952 επιδόθηκε στη μελέτη και τη συγγραφή
σχεδίων για μια ιστορία της λογοτεχνίας, της οποίας έγραψε το πρώτο
κεφάλαιο με τίτλο «Πρώτες μακρινές ρίζες της νεοελληνικής ...
Makronēsos: historikos topos - Τόμος 2 - Σελίδα 346 2003 - Με το νόμο
αυτό καταδικάστηκαν σε θάνατο ο Νίκος Μπελογιάννης, Δημήτρης
Μπάτσης κ.ά., καθώς και ο Νίκος Πλουμπίδης. Η Νομοθεσία της
Μεταξικής δικτατορίας ίσχυε καθ' όλη τη διάρκεια της Κατοχής και πολλοί
νόμοι όπως ο 1 092 « περί ...
Mnēmōn - Τόμος 28 - Σελίδα 333 2007 - ... Στα γραφεία της ΕΜΝΕ
(Ζωσίμου 11) έγιναν από τον Ιανουάριο 2006 έως τον Ιούνιο του 2007
(Τετάρτες) οι ακόλουθες συναντήσεις: 11.1.2006 Κατερίνα
Κουτσογιαννάκη, Για την ταυτότητα του χωριού Νίκος Μπελογιάννης
Ουγγαρίας.
Mε αφορμή την ταινία «O άνθρωπος με το γαρύφαλλο» Tο παράδειγμα
...Tις τελευταίες βδομάδες, σε πολλούς κινηματογράφους της Aθήνας,
αλλά και των επαρχιών προβάλλεται η ταινία «O άνθρωπος με το
γαρύφαλλο». H ταινία αυτή ...
Nea hestia - Τόμος 140 - Σελίδα 289 1996 - Ό Νίκος Μπελογιάννης τήν
άνοιξη τοΰ 1946 έπετέθηκε άπό μιά πατρινή εφημερίδα προσωπικά κατά
τοΰ Κανελλόπουλου και τόν κατηγόρησε, πώς τήν έφημερίδα τοΰ
Μετώπου «Άχρίς» τής XIII Μεραρχίας τό 1941, τήν έβγαλε γιά
κομματικούς ...
Neoellēnika philologika pseudōnyma: 1800-1981 - Σελίδα 56 Kyriakos
D̲elopoulos - 1983 - ... Κόλλιας Κουτρούλης Κράκ Κράλης, Μάνος
Κραναίος, Νίκος Κραναός, Νίκος Κρανιώτης, Στέφανος Κρατίνος
Γεώργιος ... Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης Κώστας Κόκκινος Εμμανουήλ
Ροΐδης Τριαντάφυλλος Πίττας Νίκος Μπελογιάννης Σαράντος Ι.
Nikos Mpelogiannēs-Nikos Ploumpidēs: dyo laïko ethnikoi agōnistes :
...Koulēs Zampathas - 1977 - Τοϋ Νίκου Μπελογιάννη, τοϋ Άργυριάδη,
τοϋ Μπάτση και τοϋ Καλούμενου. Έτσι στις 31 τοϋ Μάρτη, νύχτα άκόμα
 85

στις τρεισήμισυ τά μεσάνυχτα, τούς σήκωσαν άπ' τό κελλί της φυλακής

τους για έκτέλεση. Άναστατώθηκε ή φυλακή. Ή Έλλη ...
O anthropos me to garyfallo (1980) - IMDb Biography · The story of Nikos
Belogiannis member of the communist party and officer of Ellas that has
come back to Greece only to get arrested, tried for ...
O anthrōpos me to garyphalo - Σελίδα 29 Potēs Paraskeuopoulos - 1980
- Ό Μπελογιάννης ήταν δοκιμασμένος κομμουνιστής. Από τά νεανικά του
κιόλας χρόνια μπήκε στις δοκιμασίες των διώξεων και ιών φυλακίσεων. Ό
Νίκος Μπελογιάννης γεννήθηκε στήν Αμαλιάδα τοΰ νομοΰ Ηλείας στις
22 Δεκεμβρίου 1915.
Philmographia tou Hellēnikou kinēmatographou: 1914-1998 - Σελίδα
33 Stathēs Balukos - 1998 - Ερμ.: Κώστας Χατζηχρήστος, Βασίλης
Αυλωνίτης, Γεωργία Βασιλειάδου, Νίκος Ρίζος, Πόπη Λάζου, Θάνος
Μαρτίνος, Νίκος ... Ερμ.: Φοίβος Γκικόπουλος (Νίκος Μπελογιάννης),
Μάνος Κατράκης (Πλαστήρας), Αλέκος Αλεξανδράκης, Αγγελος ...
Poioi kai giati skotōsan to Niko Belogiannē kai tous syntrophous
...Tasos Vournas - 1981 - Ό Νίκος Πλουμπίδης, μέλος της Κ. Ε. τοΰ ΚΚΕ
κατά την κρίσιμη εκείνη περίοδο γιά τό κίνημα μετά τή λήξη τοΰ εμφυλίου
... ήταν επικεφαλής τοΰ παράνομου κλιμακίου τοΰ ΚΚΕ στήν Αθήνα.
Όταν δικάστηκε σέ θάνατο ό Νίκος Μπελογιάννης τό ...
Poios skotōse ton Mpelogiannē: hē dikastikē synecheia tou emphyliou
...Potēs Paraskevopoulos - 1976 - Ό Μπελογιάννης ήταν δοκιμασμένος
κομμουνιστής. Από τά νεανικά του κιόλας χρόνια μπήκε στις δοκιμασίες
των διώξεων και των φυλακίσεων. Ό Νίκος Μπελογιάννης γεννήθηκε
στήν Αμαλιάδα τοϋ νομοΰ Ηλείας στις 22 Δεκεμβρίου 1915.
Politikē Ιστορία tēs Patras - Τόμος 3 - Σελίδα 165 Vasilēs K. Lazarēs -
Τη γενική καθοδήγηση των αντιστασιακών οργανώσεων της ΑχαΓας πολύ
γρήγορα την ανέλαβε, σαν αντικαταστάτης του Κώστα Γαμβέτα, ο Νίκος
Μπελογιάννης, ο οποίος είχε αναπτύξει πολιτική δράση σ ' αυτή ακριβώς
την περιοχή και ...
Politikoi & politikē: 70 chronia : anamnēseis, agōnes, d̲okoumenta
Spyros Linardatos, Angelos Sideratos - 1999 - Η επιμονή του Ζαχαριάδη
να μπει ακόμα και ο Μπελογιάννης υποψήφιος προκάλεσε τρανταγμούς
στην ΕΔΑ, που μόλις ... Πρώτα θύματα αυτής της σατανικής επινόησης θα
είναι ο Νίκος Μπελογιάννης, ο οικονομολόγος και συγγραφέας Δημ.
 86

Spyros Linardatos 4ē [i.e. Tetartej] - Σελίδα 239 - 1975 - Τή Σοσιαλιστική

Πρωτοπορία οί Μανοΰσος Πλουμίδης, Νίκος Λου- ρωτός1, Γιάννης
Παπαθεοδώρου, Γ. Σταύρας2 κλπ., ... Στα τέλη τοΰ 1936 πιάστηκε στήν
Πάτρα ό Νίκος Μπελογιάννης πού εκανε τότε τή θητεία του και
ύποβλήθηκε σέ ...
Ste thyella: anamneseis apo ten ethnike antistase kai te drase tou
...Demos K. Votsikas - 1985 - Εισήγηση στη σύσκεψη έκανε ο Βασίλης
Μπαρτζιώτας και έκλεισε ο Νίκος Ζαχαριάδης. ... Κυβερνητικού Στρατού.
Στη σύσκεψη ανάμεσα στους άλλους μίλησε και ο Νίκος Μπελογιάννης ο
οποίος μεταξύ των άλλων είπε περίπου και τα παρακάτω.
Synchrone hellenike Ιστορία : 1949-1952 - Σελίδα 182 Spyros
Linardatos - 1979 - Συλλαμβάνεται ό Νίκος Μπελογιάννης Στίς 5
Ιανουαρίου, ή Ασφάλεια άνακοινώνει τή σύλληψη τού Νίκου
Μπελογιάννη, μέλους τής Κεντρικής Επιτροπής τού ΚΚΕ, πού έχει έλθει
στήν Ελλάδα πριν άπό έξι μήνες μέ πλαστό διαβατήριο.
Tachydromos - Τεύχη 10-13 - Σελίδα 45 1991 - Το σπίτι του «πύργου»
της Εθνικής όπως τον αποκαλούν στα εκατοντάδες γράμματα που του
στέλνουν οι πιτσιρικάδες από ολόκληρη την Ελλάδα. Στα ράφια οι τίτλοι
των βιβλίων - Νίκος Μπελογιάννης, Χαμογέλα ρε τι σου ζητάνε, 1984 -
και στα ...
Vivliographikos hodēgos ... - Σελίδα 579 1981 - ΒΙΤΙΝ, μ., Νίκος
Μπελογιάννης. Α 1974, Προοδευτική Νέα Γενιά Αγωνιστών. 167 σ.
(21404). ΒΟΥΡΝΑΖ, ΤΑΖΟΣ, Ποιοι καΙ γιατί σκότωσαν τό Νίκο
Μπελογιάννη και τους συντρόφους του; Α1981, Τολίδης. 184 σ. (21405).
ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ, ΝΙΚΟΣ, Ή ...
Ανατρέχοντας στις κριτικές των Cineργών παρατήρησα ότι διακατέχονται
από ακραίες απόψεις είτε ανακηρύσσοντάς την αριστούργημα, είτε
υποστηρίζοντας ότι ...
ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ (Ο) - Φιλμογραφία - Φιλμογραφία
...Ο Εμφύλιος Πόλεμος που ρήμαξε τη χώρα τελείωσε και ένας απ' τους
πολλούς φυγάδες αγωνιστές της Αριστεράς, ο Νίκος Μπελογιάννης, ο
άνθρωπος με το ...
απο το τελος του εμφυλιου στο τελος τες μεταπολιτευσης ΜιΧαλης
Τσαπογας, Νικος Αλιβιζατος ... σε ισχύ συντακτικές-αντισυνταγματικές
πράξεις της εμφυλιοπολεμικής περιόδου, ενώ εκτελέστηκε ο Νίκος
Μπελογιάννης και οι σύντροφοι του και ...
 87

Ατλας της Ελληνικης διασπορας Vlasēs Agtzidēs - 2001 - Η νεόχτιστη

εκκλησία των Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης στο χωριό Μπελογιάννης.
τυχία, αλλά όλης της παροικίας μας. ... Η αρχική ονομασία του ήταν
Ελληνικό Χωριό ή Χωριό και τελικά, μετονομάστηκε σε Νίκος
Μπελογιάννης, στις 3 Απριλίου ...
Γιάννης Ρίτσος: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο (3) - Ατέχνως 30 Μαρ 2015
- Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο. Γιάννης Ρίτσος. ΣΗΜΕΡΑ το στρατόπεδο
σωπαίνει. Σήμερα ο ήλιος τρέμει αγκιστρωμένος στη σιωπή όπως τρέμει ...
Γραμματα στο γιο μου: φυλακες Καστορος, Αβερωφ, Καλλιθεας :
1955-1962 Hellē Pappa - 2007 - φυλακες Καστορος, Αβερωφ, Καλλιθεας
: 1955-1962 Hellē Pappa. Ό Νίκος Μπελογιάννης και ή "Ελλη Παππα
κατά την απολογία τους.
Ε.Λ.Α.Ν: Ελληνικο Λαικο Απελευθερωτικο Ναυτικο - Σελίδα 163
Mētsos Kaïlas - 1975 - 12.3.52 Νίκος Μπελογιάννης ΤΣΤΈΡΟΓΡΑΦΟ: Οί
γραμμές αύτές γράφονται πρόχειρα καί βιαστικά, άπό τό κελλί των
μελλοθανάτων, δπου βρίσκομαι άπο- μονομένος, περιμένοντας τό θάνατο.
"Ισως δταν θά τίς διαβάζετε νά μη ζω πιά. θά ...
Εικόνες για ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο
Έλλη Αλεξίου: ένας αιώνας ζωής Εύας Νικολαΐδου - 2015 - Ο Νίκος δεν
μπορούσε να είναι ευχαριστημένος, διότι ήταν απαιτητικός και από τον
εαυτό του και πολύ πιο ... Ο Νίκος ήταν μεγάλων οριζόντων συγγραφέας
και οραματιστής. ... Τι κέρδισε ο Μπελογιάννης με τη θυσία του; Την
εκτέλεσή του.
Ελληνικο ροκ: ιστορια της νεανικης κουλτουρας απο τη γενια του
Χαους ...Μανωλης Νταλουκας - 2006 - Φτάνω στο σπίτι. «Παιδί μου,
μάθαμε πως βγήκε η Καρυστιάνη, είναι καλά;» λέει ο πατέρας μου. Μόλις
μπαίνω στο δωμάτιό μου με κοιτάζει από τον τοίχο ο Νίκος Μπελογιάννης.
Μετά που μου τα πήραν όλα ο Μπάμπαλης και ο Λουκόπουλος, ...
Εμφύλια πάθη: 23 ερωτήσεις και απαντήσεις για τον Εμφύλιο Στάθης
Ν. Καλύβας, Νίκος Μαραντζίδης - 2015 - Τα Εμφύλια Πάθη προσεγγίζουν
τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο μέσα από 23 κρίσιμες ερωτήσεις και
απαντήσεις, ξεκινώντας από το τι είναι ...
Εμφύλιος πόλεμος , 1945-1949 - Τόμος 4,Τεύχος 2 - Σελίδα 232
Demetres Vlantas - 1981 - Στη σύσκεψη πήραν μέρος: Νίκος Ζαχαριάδης,
Γιώργος Βοντίτσιος, Δημήτρης Βλαντάς, Νίκος Θεοχαρόπουλος
 88

(Σκοτίδας), Νίκος Μπελογιάννης, Αχιλλέας Παπαϊωάννου, Δημήτρης

Βύσιος, Δημήτρης Παπαγεωργίου (Βελισάρης), Τάσης ...
Η αρχαία σκουριά: Μάρω Δούκα - 2016 - Άκουγα απ' το δωμάτιό μου
τα λιγωμένα ψιθυρίσματά τους, η Βικτωρία επέμενε να καλέσουν το
πνεύμα του Νίκου Μπελογιάννη. Στην αρχή οι άλλες είχαν ενδοιασμούς,
η αρχηγός μάλιστα της παρέας αντέδρασε ενοχλημένη. Τελικά
υποχώρησαν.
Η ζωή του · Η σύλληψη και η δίκη του · Η καταδίκη και η εκτέλεσή του
Η θρυλική, πια, ταινία του Νίκου Τζίμα «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο»
(1980) για τη δίκη και την εκτέλεση του ήρωα του λαϊκού κινήματος, ...
Η λαικη εξουσια στην ελευθερη Ελλαδα - Τόμος 1 - Σελίδα 222
Γεωργουλας Μπεικος - 1979 - "Γστερα άπό ενα χρόνο, τό 1951, στή
φυλακή τής Κέρκυρας ό Νίκος Μπελογιάννης μοΰ έλεγε: — «Ό
Διαμαντής δέν έπρεπε νά έκτελέσει τή διαταγή τοΰ Κλιμακίου* νά μπεί
στόν κλοιό, ήξε- * Ή συζήτησή μας ήτανε γιά τόν Κώστα Καραγιώργη,
κατά ...
Ημερολογιο 1947-1949 - Σελίδα 288 Δημητρης Βλαντας, Γιωργος
Αντωνιου, Νικος Α Μαραντζιδης - 2007 - Στη σύσκεψη πήραν μέρος:
Νίκος Ζαχαριάδης, Γιώργος Βοντίτσιος (Γούσιας), Δημήτρης Βλαντάς,
Νίκος Θεοχαρόπουλος (Σκοτί- δας), Νίκος Μπελογιάννης, Αχιλλέας
Παπαϊωάννου, Μήτσος Βύσιος, Μήτσος Παπαγεωργίου (Βελισάρης),
Τάσος ...
Ημερολογιο 1947-1949 Δημητρης Βλαντας, Γιωργος Αντωνιου, Νικος Α
Μαραντζιδης - 2007 -
Ιστορία tēs synchronēs Helladas - Τόμος 1 - Σελίδα 80 Tasos Vournas
- 1986 - Ενδεικτικά αναφέρω την περίπτωση του Παντελή Κιουρτσή και
του Γ. Γεωργίου, του μετά τη δραπέτευσή τους πήγαν και κρύφτηκαν στο
ίδιο σπίτι της Κυψέλης όπου είχαν καταφύγει στο παρελθόν ο Νίκος
Μπελογιάννης και ο Νίκος Πλουμπίδης.
Ιστορία tou hellēnikou kinēmatographou - Τόμος 1 - Σελίδα 52
Giannēs Soldatos - 1982 - Ό μηχανισμός των εκτάκτων μέτρων πού
πάρθηκαν στόν έμφύλιο συνεχίζει νά χτυπάει κάθε τί άντιπολιτευόμενο,
δημιουργώντας ένα κλίμα τρομοκρατίας πού φτάνει σέ επίσημες
έκτελέσεις πολιτικών προσώπων (Νίκος Μπελογιάννης, Νίκος ...
Ιστορία του Ελληνικού Εθνους: Σύγχρονος ελληνισμός από το 1941
έως ...Geórgios Cristópoulos, Ioánnis Bastiás, Euangelos Kofos - 1941 ...
 89

Κάρ. 570 Μητοάχης, Νίκος 584 Μήτσορα, Μαρία 570 Μητσοτάκης,

Κωνσταντίνος 199, 201, 208- 209, 211, 215-216, 218, ... Δημήτρης 315
Μπεκατώρος, Στέφ. 570 Μπεκιάρη, Κούλα 582 Μπελεζίνης, Αντρ. 570
Μπελογιάννης, Νίκος 167, 176, ...
Κωστας Μητσοτακης: πολιτικη βιογραφια - Τόμος 1 - Σελίδα 360
Dēmētrēs P. Dēmētrakos - 1989 - Στις 22 Οκτωβρίου 1952 άρχισε στο
στρατοδικείο η δίκη του Νίκου Μπελογιάννη, στελέχους του παράνομου
ΚΚΕ και μέλους της Κεντρικής του Επιτροπής. Το γεγονός της δίκης
προκάλεσε έντονη συγκίνηση και ξεπέρασε τα όρια της Ελλάδος.
Μαρτυριες για τον Εμφυλιο και την ελληνικη αριστερα - Σελίδα 291
Στελιος Κουλογλου - 2006 - ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΚΑΛΛΕΡΓΗΣ* Η δίκη ήταν
στημένη Το 1951-1952 συνεδρίαζαν στο σπίτι μου, σε τακτά διαστήματα,
ο Νίκος Πλουμπίδης, ο Νίκος Μπελογιάννης, ο Δρομάζος και η Έλλη
Παπά. Δεν μετείχα στις συνεδριάσεις τους αλλά τους ...
Μη μ' αφήσεις να χαθώ: Παύλος Θ. Κάγιος - 2013 - Τα πήρες όλα κι
έφυγες, μα τίποτα δεν σκέφτηκες, τραγουδάει ο Στράτος Διονυσίου στο
ραδιόφωνο του ταξίπου μεπάειστον «Νίκο Μπελογιάννη», το σύλλογό
μας, και σκάω ειρωνικό χαμόγελο, σκεφτόμενη αυτό που λέειο πατέρας
μου,«Τα καλά ...
Νίκος Μπελογιάννης - Βικιπαίδεια Ο Νίκος Μπελογιάννης έμεινε
γνωστός ως «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», από ένα κόκκινο γαρύφαλλο
που κρατούσε καθημερινά κατά τη διάρκεια της δίκης.
Νίκος Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο - Tvxs Γ. Ρίτσος «Ο
άνθρωπος με το γαρύφαλλο». Στις 30 Μαρτίου 1952, στις 4.12 π.μ ο Νίκος
Μπελογιάννης, με τρεις συντρόφους του, τους Καλούμενο, Αργυριάδη ...
Νίκος Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο | Protagon.gr 16 Οκτ
2015 - Ο «άνθρωπος με το γαρύφαλλο», όπως τον αποκαλούσε ο
παγκόσμιος Τύπος (εμφανιζόταν καθημερινά στη δίκη του με ένα κόκκινο
γαρύφαλλο ...
Νίκος Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος με το Γαρύφαλλο...(photos) - Fx ...31
Μαρ 2016 - Η δίκη του πήρε μεγάλη δημοσιότητα όχι μόνο στην Ελλάδα
αλλά σε όλη την Ευρώπη. Έμεινε γνωστός ως «Ο άνθρωπος με το
γαρύφαλλο», από ...
Νίκος Μπελογιάννης:Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο (vid) — INFOWAR
Νίκος Μπελογιάννης:Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο (vid). 30/03/2015.
 90

Στις 30 Μαρτίου του 1952 εκτελείται ο Νίκος Μπελογιάννης. Δικάστηκε

και καταδικάστηκε ...
Ο αγωνας του Δημοκρατικου Στρατου Ελλαδας - Σελίδα 123 Βασιλης
Γ Μπαρτζιωτας - 1985 - Μέ τή δημιουργία τής Κομματικής σχολής «Νίκος
Μπελογιάννης» προετοιμάστηκαν πολλά καί ίκανά στελέχη. Στήν όλη
αύτή προσπάθεια τής άναδιοργάνωσης βοήθησε καί ό ραδιοσταθμός
«Έλεύθερη Ελλάδα» μέ τίς είδικές έκπομπές του.
Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο - (1980) - [Full Movie] - YouTu.be Δεν
διατίθεται περιγραφή για αυτό το αποτέλεσμα λόγω του robots.txt αυτού
του ιστότοπου
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο - Leftview 22 Δεκ 2016 - Ο Νίκος
Μπελογιάννης γεννήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου του 1915 στην Αμαλιάδα.
Από μαθητής του Γυμνασίου βρέθηκε στο δημοκρατικό κίνημα.
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο - retroDB Τίτλος κινηματογραφικής ταινίας:
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο. Έτος: 1980. Πρεμιέρα: Οκτώβριος 1980.
Διάρκεια: 125'. Είδος: Ιστορική. Εταιρία παραγωγής: ...
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ - Εκδόσεις Κέδρος Το ποίημα Ο
άνθρωπος με το γαρύφαλλο περιλαμβάνεται και στον τόμο «ΠΟΙΗΜΑΤΑ,
ΤΟΜΟΣ Ε', ΤΑ ΕΠΙΚΑΙΡΙΚΑ (1945-1969 ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ)» ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο (1980) [Ελληνική ταινία] - 90lepta
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ (1980) | Σινεμά | clickatlife.gr
περίληψη. Η τέταρτη ταινία του Νίκου Τζίμα ήταν η μεγάλη εμπορική
επιτυχία το 1980. Η κινηματογράφηση είναι πολύ κλασική, θυμίζοντας
παλιό ελληνικό ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο (ταινία) - Βικιπαίδεια Το Ο άνθρωπος με το
γαρύφαλλο είναι ελληνική δραματική, ιστορική, βιογραφική
κινηματογραφική ταινία του 1980. Τη σκηνοθεσία υπέγραψε ο Νίκος
Τζίμας, ενώ ...Πλοκή · Διανομή · Παραγωγή · Διακρίσεις - Βραβεύσεις
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ (του Νίκου Τζίμα 1980) -
YouTube
Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο , πληροφορίες της ταινίας - Σινεμά
...Αξιολόγηση: 2 - Κριτική από τον Χρήστο Μήτση Συνοπτική κριτική.
Ένα απλοϊκό, συναισθηματικά φορτωμένο ιστορικό δράμα, που στην
εποχή του προσέλαβε διαστάσεις εθνικού γεγονότος, συγκέντρωσε όλα
τα ...
 91

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ / ΡΙΤΣΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ - Πολιτεία

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ. ΡΙΤΣΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ....
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ | Apodytiriakias.gr 30 Μαρ 2014
- Apodytiriakias.gr | Ήταν ένας καλός άνθρωπος, κεφάτος, με το χαμόγελο
στα χείλη. Τον εκτελέσανε διότι ήταν αγύριστο κεφάλι κομουνιστής.
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο | Skroutz.gr Τιμές καταστημάτων και
απόψεις χρηστών για το βιβλίο 'Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο'.
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο | Άρθρα | Ελευθεροτυπία Έντυπη Έκδοση
Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 18 Ιουνίου 2009. Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο.
ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ. Ελλάδα, 1980.
ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο Archives - ert.gr Ετικέτα: ο άνθρωπος με το
γαρύφαλλο. Ο Νίκος Μπελογιάννης μιλά στο Πρώτο Πρόγραμμα (audio).
24 Μαρ 2017. Ο Νίκος Μπελογιάννης, ο γιος του ήρωα της ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο Παντιέρα αντικαπιταλιστική ενημέρωση 30
Μαρ 2016 - Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο. Η σύντροφός του Έλλη Παππά
του δίνει ένα κόκκινο γαρύφαλλο. Το κρατάει με ένα χαμόγελο. Ο
φακός ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο, το σκίτσο του Πικάσο, ο Νίκος ...30 Μαρ
2015 - Ο Νίκος Μπελογιάννης έμεινε στην ιστορία ως ο «άνθρωπος με το
γαρύφαλλο» καθώς σε όλη τη διάρκεια της δίκης κρατούσε ένα
γαρύφαλλο ...
Ο ζωγράφος του Μπελογιάννη Νίκος Δαββέτας - Εκείνη ακριβώς τη
χρονική στιγμή, συνελήφθη ο Νίκος Μπελογιάννης. Η δίκη του, όπως και
η δική των αεροπόρων λίγο αργότερα, κλόνισαν ανεπανόρθωτα τη
σταθερότητα της κυβέρνησης και αποκάλυψαν τις ανυπέρβλητες
δυσκολίες που ...
Οικονομικός ταχυδρόμος - Τεύχη 2026-2034 1993 - υπουργός («Νέα»,
10-3-1993) «Το μοναδικό μέρος της Ουγγαρίας όπου κστα τις τελευταίες
εκλογές κέρδισαν οι κομμουνιστές ήταν το χωριό "Νίκος Μπελογιάννης
,που κατοικείται από Έλληνες». Α. ΑΝΔΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Υπουργός
Επικρατείας ...
Ονειρεύτηκα πως πέθανα Νίκος Κούνδουρος - 2010 - Στις 8 του Μάρτη
το συμβούλιο χάρητος αποφασίζει: Χάρη θα πάρουν ο Λαζαρίδης, ο
Μπιστιάνος, ο Τουλιάτος και η Έλλη Ιωαννίδου. Σε θάνατο, ο Νίκος
Μπελογιάννης, ο Δημήτρης Μπάτσης, ο Νίκος Καλούμενος και ο Ηλίας
Αργυριάδης.
 92

Παιδια της ελπιδας: ζωη μεσα απ' τη σταΧτη - Σελίδα 358 Michalēs
Pagounēs - 2006 - Νίκος Μπελογιάννης, Δημήτρης Μπάτσης, Ηλίας Αργυ-
ριάδης, Νίκος Καλούμενος: αντιστασιακοί στελέχη και οπαδοί της
Αριστεράς. Καταδικάστηκαν από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών για
την πολιτική τους δράση και εκτελέστηκαν στις 30 ...
Πιασε με, αν μπορεις-- «: η παιδικη ηλικια και οι αναπαραστασεις
...Βασω Θεοδωρου, Μαρια Μουμουλιδου, Αναστασια Οικονομιδου - 2006
- Ίσως ήταν που το γύρισμα της ταινίας συνέπεσε με τη σύντομη πολιτική
άνοιξη της κυβέρνησης Πλαστήρα. Τότε όμως, το 1952, εκτελέστηκε ο
Νίκος Μπελογιάννης και οι σύντροφοι του και το 1954, ο Νίκος
Πλουμπίδης. Ο Γρηγόρης Θαλασσινός ...
Πορεία αριστερά...: Όταν κομμουνιστές και σοσιαλιστές είχαν φτερά
Γιώργος Α. Λεονταρίτης - 2014 - - Ο Μπελογιάννης μου είπε: «Θατα
καταφέρεις». Πήγα στην Πάτρα απότην Καλαμάτα ... Ο Μπελογιάννης
ήταν πολύ ανήσυχος. Και ξαφνικά: «Έρχεται ο Ζαχαριάδης! ... Ο Νίκος
τότε ούτε σήκωσετοκεφάλι του. Κρατούσε σημειώσεις γιατολόγο του.
Σταλινισμός: η τέταρτη μονοθεϊστική θρησκεία : «Δεν έχουμε να
...Νίκος Μπελογιάννης - 2012 -
Στο αυτί της αλεπούς Ευγενία Φακίνου - 2016 - ... στις χώρες όπου είχαν
καταφύγει οι αγωνιστές του Δημοκρατικού Στρατού. Ξεκίνησε από την
Ουγγαρία, όπου επισκέφθηκε το χωριό Νίκος Μπελογιάννης, εξήντα
χιλιόμετρα από τη Βουδαπέστη, στην προσπάθειά της να βρει ή τους ίδιους
τους ...
Στο μεγάλο περίπτερο στη στάση του τραμ έριξε μια ματιά στις εφημερίδες
που ήταν κρεμασμένες με μανταλάκια κι έπεσε σαν μαύρη σκιά στα μάτια
του ο τρίστηλος τίτλος στην πρώτη σελίδα του Ελληνικού Βορρά, κάτι για
τον Νίκο Μπελογιάννη ...
Τα δικαιωματα στην Ελλαδα 1953-2003: απο το τελος του εμφυλιου
στο ...Μιχαλης Τσαπογας, Νικος Αλιβιζατος - 2004 -
Τα παιδιά του Φλεβάρη: Μαρτυρίες συλληφθέντων αγωνιστών 40
χρόνια ...Λάμπρος Τόκας - 2014 - Με τον ίδιο νόμο καταδικάστηκαν σε
θανατική ποινή και εκτελέστηκαν στις 30Μαρτίου του 1952 οΝίκος
Μπελογιάννης, ο Δημήτρης Μπάτσης,ο Ηλίας Αργυριάδης και ο Νίκος
Καλούμενος.Αξίζει νασημειωθεί επίσης ότι, ενώο509 φτιάχτηκε στη ...
Το τελευταίο τραμ: Θανάσης Καρτερός - 2011 -
 93

Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο - Livanis.gr Βασισμένο στον "άνθρωπο με το

γαρίφαλο", αυτό το βιβλίο - μαρτυρία ανατρέχει στη δύσκολη ζωή στη
Γαλλία αμέσως μετά τον πόλεμο και στις αρχές του Ψυχρού ...
Cine.gr - Τανίες Ο Ανθρωπος με το Γαρύφαλλο - The Man with the ...Ο
Ανθρωπος με το Γαρύφαλλο (1980). - Μεταφρασμένος Τίτλος: The Man
with the Carnation. Βιογραφική | 125'. Πρεμιέρα στην Ελλάδα: Κυρ 23
Νοε 1980
Νίκος Μπελογιάννης, ''Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο'' - Frapress 30 Μαρ
2015 - «Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της περισσότερο από τους
κατηγόρους μας. Το δείξαμε όταν εκινδύνευε η ελευθερία, η ανεξαρτησία
και η ...
Ολόκληρη η ταινία για το Νίκο Μπελογιάννη "Ο άνθρωπος με το
...Ολόκληρη η ταινία για το Νίκο Μπελογιάννη "Ο άνθρωπος με το
γαρύφαλλο" (vid). από @καταληψειςπαντου 16/10/2016 7:06 πμ. Η ταινία
για τον μεγάλο ήρωα ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο - Κινηματογράφος info.gr (cinemainfo.gr)
Η τέταρτη ταινία του Νίκου Τζίμα, «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», ήταν
η μεγάλη εμπορική επιτυχία το 1980. Μας φέρνει τριάντα περίπου χρόνια
πίσω, όταν ο ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο | kaktos.gr Αρχική /; Σύγχρονες Εκδόσεις /;
Πολιτική - Κοινωνία - Επικαιρότητα /; Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο.
Εικόνα της Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο ...
Λογοτεχνικό Ανθολόγιο - Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο [Ναζίμ Χικμέτ]
Έχω πάνω στο τραπέζι μου τη φωτογραφία του ανθρώπου με τ᾿ άσπρο
γαρούφαλο που τον τουφέκισαν στο μισοσκόταδο πριν την αυγή κάτω απ᾿
το φως των ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο | Public Βρες εδώ το βιβλίο Ο άνθρωπος με
το γαρύφαλλο - Συγγραφέας: Ρίτσος Γιάννης..
Νίκος Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος που «μ' ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε
...22 Δεκ 2016 - Ο Νίκος Μπελογιάννης ή αλλιώς ο "άνθρωπος με το
γαρύφαλλο", γεννήθηκε σαν σήμερα το 1915, στην Αμαλιάδα. Σπούδασε
νομικά, αλλά δεν ...
Ο Μπελογιάννης (Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο) | Στίχοι | Ζορμπαλά ...Ο
Μπελογιάννης (Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο) στίχοι (lyrics).
Τραγουδιστής/τραγουδίστρια Ζορμπαλά Μαργαρίτα. Στιχουργός
Θεοδωράκης Γιάννης. Συνθέτης ...
 94

Ο Ανθρωπος Με Το Γαρυφαλλο Array - The Man With The Carnation ...o

anthropos me to garyfallo dvd extra photo 1 o anthropos me to garyfallo
dvd extra photo 2 o anthropos me to garyfallo dvd extra photo 3 o
anthropos me to ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο (Film, Political Drama): Reviews ...Ο
άνθρωπος με το γαρύφαλλο. Directed by: Νίκος Τζίμας [Nikos Tzimas].
Starring: Φοίβος Γκικόπουλος, Σπύρος Καλογήρου, Ανέστης Βλάχος,
Βαγγέλης Καζάν ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο – Αντικλείδι 31 Μαΐ 2014 - Στο εξής ο
Μπελογιάννης θα είναι “Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο”. Έτσι ονόμασε
τον πίνακα που ζωγράφισε ο Πάμπλο Πικάσο με βάση την ...
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ (1980) του Νίκου Τζίμα -
myFILM.gr 18 Ιουν 2009 - Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ (1980)
του Νίκου Τζίμα [επανέκδοση] Υπόθεση: Μια ταινία ύμνος στα
δημοκρατικά ιδεώδη και τον αγωνιστή ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο | Το Κουτί της Πανδώρας Η New Star
προβάλλει την ταινία του Νίκου Τζήμα "Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο",
το Σάββατο 29 και την Κυριακή 30 Μαρτίου στον κινηματογράφο ...
Δις εις θάνατον» ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο…1η Μάρτη 1952: « 28
Φεβ 2017 - Στις 1η Μάρτη του 1952 ο Νίκος Μπελογιάννης
καταδικάζεται από το τακτικό στρατοδικείο μαζί με άλλους επτά
συντρόφους του σε θάνατο.
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ": Στη Μνήμη της Εκτέλεσης των
...30 Μαρ 2016 - Κυριακή 30 Μάρτη 1952. Μια γλυκιά Ανοιξιάτικη Μέρα
χαράζει. οι δημοσιογράφοι στο καθημερινό τους καρτέρι έξω από τις
Φυλακές της ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» | ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 8 Ιουν
2009 - Η θρυλική, πια, ταινία του Νίκου Τζίμα «Ο άνθρωπος με το
γαρύφαλλο» (1980) για τη δίκη και την εκτέλεση του ήρωα του λαϊκού
κινήματος, ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο, το σκίτσο του Πικάσο, ο Νίκος ... - SDNA
30 Μαρ 2016 - Γεννήθηκε το 1915 για να διδάξει Δημοκρατία και να
εκτελεστεί για τα πιστεύω του μια μέρα σαν σήμερα.
Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο | photos , photos | SentraGoal 16/6/2009 -
Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο - Η αληθινή ιστορία της σύλληψης, της
 95

δίκης και της εκτέλεσης του Νίκου Μπελογιάννη το 1950 σε μια ταινία η
οποία- ...
Ο αδικοχαμένος Νίκος Μπελογιάννης | Newsbeast 1 Απρ 2015 - Ο
«Άνθρωπος με το Γαρίφαλο» ενέπνευσε ακόμα και τον Πάμπλο Πικάσο
.... Την 1η Μαρτίου, ο Νίκος Μπελογιάννης, κρατώντας ένα
γαρύφαλλο, ...
Ο γιος του ανθρώπου με το γαρύφαλλο, Νίκος Μπελογιάννης μιλά στη
...17 Νοε 2016 - Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο: Ανατύπωση του σκίτσου
του Πάμπλο Πικάσο με το ιδιόχειρο σημείωμα του ίδιου που βρίσκεται
στην πίσω ...
-Νίκος Μπελογιάννης: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ « Πόντος
...3 Απρ 2009 - [ Nâzım Hikmet, Ο 'Ανθρωπος Με Το Γαρύφαλο, Απρίλης
1952 ]. Τελικά το μόνο που μας έμεινε είναι η Μνήμη … Σα σήμερα, 30
Μάρτη του '52 ...
Studio 52 | CD : Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ - ΜΙΚΗΣ
...Studio 52 Κατάστημα Μουσικής / CD Shop - Πληροφορίες CD: Ο
ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ - ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ -
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΖΟΡΜΠΑΛΑ - (OST)
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο - Proper Man 14 Φεβ 2017 - Ο Νίκος
Μπελογιάννης δεν θα μπορούσε να είναι κάτι άλλο, αν και σαφώς ήταν
πολλά άλλα, πέρα από ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο. Ο μόνος ...
Ολόκληρη η ταινία για το Νίκο Μπελογιάννη «Ο άνθρωπος με το
...Ολόκληρη η ταινία για το Νίκο Μπελογιάννη «Ο άνθρωπος με το
γαρύφαλλο». Posted on Οκτώβριος 17, 2016 by vforvolos ...
Μποτίλια Στον Άνεμο: Γιάννης Ρίτσος: Ο Άνθρωπος Με Το Γαρύφαλλο
30 Μαρ 2014 - Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ. 1952. Τον καιρό
του Μάρξ ήταν μια χούφτα άνθρωποι. Στις μέρες μας είναι 800
εκατομμύρια. Μεθαύριο θα ...
Συνέντευξη Τύπου με αφορμή την επανέκδοση στους κινηματογράφους
στις 18 Ιουνίου, της ταινίας «Ο Άνθρωπος Με Το Γαρύφαλλο» του Νίκου
Τζίμα.
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ - ΝΙΚΟΥ ΤΖΙΜΑ (1980) -
Αντιφωνίες Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ (1980). του Νίκου
Τζίμα. Υπόθεση: Μια ταινία ύμνος στα δημοκρατικά ιδεώδη και τον
αγωνιστή Νίκο Μπελογιάννη που ...
 96

Νίκος Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο | Gr.Greekreporter

...30 Μαρ 2016 - Σαν σήμερα, στις 30 Μαρτίου 1952, μέρα Κυριακή, στις
4.10 το πρωί, «εις τον συνήθη τόπον εκτελέσεων παρά το Γουδί»
εκτελέστηκαν οι Νίκος ...
Νίκος Μπελογιάννης | Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο - Προοδευτική ...29
Φεβ 2016 - Νίκος Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο. του
Άγγελου Αγγελή. ΄΄ Αγωνιζόμαστε για να προφτάσουμε την αυγή και το
αύριο , για να ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο, Νίκος Μπελογιάννης εκτελέσθηκε τα ...30
Μαρ 2013 - Έμεινε γνωστός ως «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο», από ένα
φρέσκο κόκκινο γαρύφαλλο που κρατούσε καθημερινά. Ο Πάμπλο
Πικάσο ...
Νίκος Μπελογιάννης Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο... - Οδυσσέας ...30
Μαρ 2016 - Νίκος Μπελογιάννης Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο... 30
Μαρτίου του 1952, ο Νίκος Μπελογιάννης εκτελείται στο Γουδή με τους
συναγωνιστές ...
Σινεφίλια [Cinephilia.Gr] - Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο Ο άνθρωπος με
το γαρύφαλλο του Νίκου Τζίμα (η δήλωση του σκηνοθέτη)
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο, Μίκης Θεοδωράκης-Μαργαρίτα ...Τίτλος:
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο. Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης. Στίχοι:
Γιάννης Θεοδωράκης. Η μουσική της ταινίας του Νίκου Τζίμα Μαργαρίτα
Ζορμπαλά ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο - ERT Open 31 Μαρ 2016 - αναδημοσίευση
από την pandiera Γράφει ο kokkiniotisΤα χαράματα της Κυριακής 30
Μάρτη 1952, πριν την αυγή, στις 4.10′ το πρωί κάτω από ...
«Ο άνθρωπος με το γαρύφαλο» του Ναζίμ Χικμέτ - 3pointmagazine.gr
28 Ιαν 2015 - Ὁ ἄνθρωπος μὲ τὸ γαρύφαλο. Ἔχω πάνω στὸ τραπέζι μου τὴ
φωτογραφία τοῦ ἀνθρώπου μὲ τ᾿ ἄσπρο γαρούφαλο ποὺ τὸν τουφέκισαν
Θέατρο Τζένη Καρέζη Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο - Penna.gr 30 Μαρ
2016 - Άλμπατρος έλεγε τον Μπελογιάννη ο Νίκος Ζαχαριάδης. Όπως το
άλμπατρος είναι το πουλί που πετάει μέσα στην καταιγίδα, έτσι κι ο ...
Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο - PatrisNews 11 Δεκ 2015
- Δεκάδες φορές μπήκε μπροστά μου το δίλημμα: να ζω προδίδοντας τις
πεποιθήσεις μου, την ιδεολογία μου, είτε να πεθάνω παραμένοντας ...
 97

30 Μαρτίου του 1952:Εκτελείται ο άνθρωπος με το Γαρύφαλλο ...30 Μαρ

2015 - Ο Νίκος Μπελογιάννης ή ο άνθρωπος με το γαρύφαλλλο όπως
είναι γνωστός, εκτελέστηκε την Κυριακή 30 Μαρτίου του 1952. Ήταν μια
από τις ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο - Pints 30 Μαρ 2014 - Ένα αφιέρωμα για
τον άνθρωπο που εκτελέστηκε Κυριακή, για τον άνθρωπο των πιστεύω
του, για τον άνθρωπο με το γαρύφαλλο.
stixoi.info: Ο Μπελογιάννης 7 Νοε 2002 - 05-02-2014 11:38, Πρώτη
εκτέλεση: Μαργαρίτα Ζορμπαλά , από τη ταινία Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ
ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ (Lyra,1980). Chrysa_mkr
O "Ανθρωπος με το γαρύφαλλο" ανθίζει ξανά στη μεγάλη οθόνη ...2 Ιουλ
2009 - Ο Νίκος Τζίμας βγάζει ξανά στις κινηματογραφικές αίθουσες τον
θρυλικό «Ανθρωπο με το γαρύφαλλο», την ιστορία του Νίκου
Μπελογιάννη, ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο (full movie) | Κίνηση «Απελάστε το ...1
Μαρ 2013 - Ο κομμουνιστής Νίκος Μπελογιάννης έγινε παγκοσμίος
γνωστός ως «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλο», από την φωτογραφία που
τράβηξε ο ...
Fadomduck2: Η ταινία της εβδομάδας: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλο 30
Μαρ 2014 - Γ. Ρίτσος «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο». Την Κυριακή 30
Μάρτη 1952 ο Νίκος Μπελογιάννης και ακόμα 3 από τους 8
καταδικασμένους σε ...
Ο Άνθρωπος με το γαρύφαλλο» - ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ 24 Νοε 2015 - Εκδήλωση
- αφιέρωμα στον Νίκο Μπελογιάννη πραγματοποιεί το ΚΚΕ Στο πλαίσιο
των εκδηλώσεων τιμής και μνήμης στο Νίκο Μπελογιάννη και ...
Μπελογιάννης: Ντοκουμέντα για τον «ανθρώπο με το γαρύφαλλο ...Πριν
από 20 ώρες - 25/3/2017 - Μπελογιάννης: Ντοκουμέντα για τον
«ανθρώπο με το γαρύφαλλο» - Ενας κιτρινισμένος, εύθρυπτος
χαρτοφύλακας της Ελληνικής ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο, το σκίτσο του Πικάσο, ο Νίκος ... - iNews
22 Δεκ 2015 - Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο, το σκίτσο του Πικάσο, ο
Νίκος Μπελογιάννης - o anthropos me to garyfallo, to skitso tou pikaso,
o nikos ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο - Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος στον ...13
Οκτ 2010 - Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο (1980) Ν. Τζίμας. Δείτε την
 98

ταινία. Σκηνοθέτης -Σενάριο: ΤΖΗΜΑΣ ΝΙΚΟΣ. Είδος: ΜΕΓΑΛΟΥ

ΜΗΚΟΥΣ, ΙΣΤΟΡΙΚΗ, ...
Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο – (1980) – [Full Movie] | ΔΉΘΕΝ 30 Μαρ
2014 - Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ (1980) του Νίκου Τζίμα.
Υπόθεση: Μια ταινία ύμνος στα δημοκρατικά ιδεώδη και τον αγωνιστή
Νίκο ...
Σινεμά: Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο () | LiFO Αξιολόγηση: 1,5 -
Κριτική από τον ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΟΔΩΡΗ...18 Ιουν 2009 - Η τραγική ιστορία
του κομμουνιστή αγωνιστή Νίκου Μπελογιάννη, που δικάστηκε και
εκτελέστηκε για τα ιδανικά του μετά τον πόλεμο.
Ένα τραγούδι για το Νίκο Μπελογιάννη - Ogdoo.gr 30 Μαρ 2016 - Ο
Νίκος Μπελογιάννης έμεινε γνωστός ως «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο»,
από ένα κόκκινο γαρύφαλλο που κρατούσε καθημερινά κατά τη ...
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ!ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ ...30
Μαρ 2015 - Στις 30 Μαρτίου του 1952 εκτελείται ο Νίκος Μπελογιάννης.
Δικάστηκε και καταδικάστηκε ως κομμουνιστής με την κατηγορία της
κατασκοπίας.
Εφημερίδα Ανασύνταξη: Γιάννη Ρίτσος: «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο»
8 Απρ 2012 - Γιάννη Ρίτσος: «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο». Σήμερα το
στρατόπεδο σωπαίνει. Σήμερα ο ήλιος τρέμει αγκιστρωμένος στη σιωπή
όπως τρέμει ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» | ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 8 Ιουν
2009 - Η θρυλική, πια, ταινία του Νίκου Τζίμα «Ο άνθρωπος με το
γαρύφαλλο» (1980) για τη δίκη και την εκτέλεση του ήρωα του λαϊκού
κινήματος, ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο | ΙΣΤΟΡΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 26 Απρ 2008
- Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο . - Μέσα σε ατμόσφαιρα έντονης
συγκινησιακής φόρτισης, ο Κ. Καζάκος, απήγγειλε με τη θερμή και
στεντόρεια ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο | Προγράμματα | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 29 Απρ
2000 - Στον άνθρωπο με το γαρύφαλλο, στον άνθρωπο με το φωτεινό
χαμόγελο, στον κομμουνιστή - αγωνιστή που έγραψε ιστορία, στον Νίκο ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο (ταινία) - Βικιπαίδεια Το Ο άνθρωπος με το
γαρύφαλλο είναι ελληνική δραματική, ιστορική, ... του παράνομου ΚΚΕ, ο
οποίος ήταν άρρωστος και μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο. Αργότερα ...
 99

Νίκος Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο - Tvxs Νίκος

Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο ... επιστρέφει στην Ελλάδα,
με εντολή να ανασυγκροτήσει και να οργανώσει τους μηχανισμούς του
ΚΚΕ στην ...
Στις 30 Μαρτίου του 1952 ο Νίκος Μπελογιάννης καταδικάζεται σε ...30
Μαρ 2015 - Γι' αυτό ισχυρίζεται πως την καθαίρεσε νωρίς η ηγεσία του
ΚΚΕ, δίνοντάς ..... Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο (1980), ταινία του Νίκου
Τζίμα. Βλ.
Σφυροδρέπανο: Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο 30 Μαρ 2012 - ... και με τη
λογική ότι "τον έφαγαν οι παλινωδίες του ζαχαρι-άδικου ΚΚΕ". ... Καρπός
αυτής της εποχής είναι και η ταινία του τζίμα «ο άνθρωπος με ...
Κόκκινος Τύπος: «Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο» - 30 Μαρτίου 1952
...29 Μαρ 2014 - Στον «Άνθρωπο με το Γαρύφαλλο», ο Νίκος Τζίμας
πετυχαίνει να κάνει .... Αλλά η ζωή μου συνδέεται με την ιστορία του ΚΚΕ
και τη δράση του.
Μία αριστερή κριτική στην ταινία «Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο 31 Μαρ
2011 - Έτσι, η ταινία «O άνθρωπος με το γαρύφαλλο» αποτέλεσε όχι
απλά ένα .... Παπάγο (σ.κ.μ. πράγμα πάντως που δεν έκανε το ζαχαριαδικό
ΚΚΕ), ...
Ο αδικοχαμένος Νίκος Μπελογιάννης | Newsbeast 1 Απρ 2015 - Ο
«Άνθρωπος με το Γαρίφαλο» ενέπνευσε ακόμα και τον Πάμπλο ... 1934,
όταν ο Μπελογιάννης γίνεται μέλος του ΚΚΕ και εγκαινιάζεται έτσι η
πρώτη .... Την 1η Μαρτίου, ο Νίκος Μπελογιάννης, κρατώντας ένα
γαρύφαλλο, όπως ...
Ο γιος του ανθρώπου με το γαρύφαλλο, Νίκος Μπελογιάννης μιλά στη
...17 Νοε 2016 - Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο: Ανατύπωση του σκίτσου
του Πάμπλο ... την Αριστερά και το ΚΚΕ, το ελληνικό μετεμφυλιακό
κράτος και τη Δεξιά, ...
Νίκος Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο | Protagon.gr 16 Οκτ
2015 - Ο «άνθρωπος με το γαρύφαλλο», όπως τον αποκαλούσε ο
παγκόσμιος ... Το παράνομο ΚΚΕ ήταν προδοτικό κόμμα που
λειτουργούσε υπέρ των ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο - Leftview 22 Δεκ 2016 - Έγινε μέλος του
ΚΚΕ το 1934. Από τότε, πέρασε από ... ο Γιάννης Ρίτσος. Την ίδια μέρα
θα γράψει το ποίημα Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο.
 100

Mε αφορμή την ταινία «O άνθρωπος με το γαρύφαλλο» Tο ... - Μ-Λ

ΚΚΕ Tις τελευταίες βδομάδες, σε πολλούς κινηματογράφους της Aθήνας,
αλλά και των επαρχιών προβάλλεται η ταινία «O άνθρωπος με το
γαρύφαλλο». H ταινία αυτή ...
Νίκος Μπελογιάννης:Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο (vid) — INFOWAR
30 Μαρ 2015 - Νίκος Μπελογιάννης:Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο (vid).
30/03/ ... γεννήθηκε το 1915 στην Αμαλιάδα και εντάχθηκε στο ΚΚΕ από
μικρή ηλικία.
Aristera sti Mitilini (v.1): " Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ " 17
Ιουν 2009 - Η δημιουργία του «Ανθρώπου με το γαρύφαλλο» είχε μεγάλη
προϊστορία προτού αρχίσουν να ρολάρουν οι κάμερες. ... Ο «Ανθρωπος με
το γαρύφαλλο» θα προβάλλεται σε πέντε αίθουσες από ... Rizospastis:
Politics stories.
Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο , πληροφορίες της ταινίας - Σινεμά
...Αξιολόγηση: 2 - Κριτική από τον Χρήστο Μήτση
Η ταινία που ένωσε ΝΔ και ΚΚΕ εναντίων της... 1 0. Παπαδερακη πριν
από 2 χρόνια. 5 Κι ομως υπηρξαν ανθρωποι σαν τον Μπελογιαννη...στο
κοντινο μας ...
ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ (Ο) - Φιλμογραφία - Φιλμογραφία
...ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΜΙΚΗΣ, "Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ" ...
και της αγαπημένης του συντρόφου Έλλης Ιωαννίδου, καθώς και μερικών
άλλων μελών του ΚΚΕ.
Νίκος Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος με το Γαρύφαλλο...(photos) - Fx ...31
Μαρ 2016 - Ο Νίκος Μπελογιάννης ήταν Έλληνας αγωνιστής της
αντίστασης κατά των Γερμανών και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του
ΚΚΕ που ...
Νίκος Μπελογιάννης: «Έτσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα» | Ημεροδρόμος
23 Δεκ 2016 - ... στον Αϊ – Στράτη, στο ποίημά του «Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ
ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ», γράφει: ... Μ' ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την
αθανασία. ... «Είμαι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και ακριβώς για την ιδιότητά
μου αυτή δικάζομαι, γιατί το ...
Σε εξέλιξη το τριήμερο αφιέρωμα στον Νίκο Μπελογιάννη | 902.gr 12
Απρ 2016 - ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΚΚΕ ΚΑΙ ΚΝΕ ΣΤΗ ΝΟΠΕ ... από το φοιτητή
Χριστόφορο Γιακουμέλο και προβολή της ταινίας «Ο άνθρωπος με το
γαρύφαλλο».
 101

30 Μαρτίου του 1952:Εκτελείται ο άνθρωπος με το Γαρύφαλλο ...30 Μαρ

2015 - Ο Νίκος Μπελογιάννης ή ο άνθρωπος με το γαρύφαλλλο όπως
είναι ... με σκοπό να ανασυγκροτήσει τις οργανώσεις του παράνομου τότε
ΚΚΕ ...
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ | Apodytiriakias.gr 30 Μαρ 2014
- Apodytiriakias.gr | Ήταν ένας καλός άνθρωπος, κεφάτος, με το χαμόγελο
στα χείλη. ... «Η ζωή μου συνδέεται με την Ιστορία του ΚΚΕ» έλεγε.
Νίκος Μπελογιάννης, ''Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο'' - Frapress 30 Μαρ
2015 - Νικος Μπελογιαννης, ”Ο ανθρωπος με το γαρυφαλλο” ... με
αποτέλεσμα πολλά μέλη του ΚΚΕ, μεταξύ άλλων και ο Μπελογιάννης, να
φυλακιστούν ...
Νίκος Μπελογιάννης | Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο - Προοδευτική ...29
Φεβ 2016 - Νίκος Μπελογιάννης: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο | του
Άγγελου ... Ως μέλος του ΚΚΕ έχει έντονη πολιτική δράση κάτι το οποίο
οδηγεί στην ...
Fadomduck2: Η ταινία της εβδομάδας: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλο 30
Μαρ 2014 - Η ταινία της εβδομάδας: Ο άνθρωπος με το γαρύφαλο ... Το
ΚΚΕ κατάγγειλε τη δολοφονία με ανακοίνωση του ΠΓ στις 30 Μάρτη
1952, όπου ...
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο, το σκίτσο του Πικάσο, ο Νίκος ...30 Μαρ
2015 - Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο, το σκίτσο του Πικάσο, ο Νίκος
Μπελογιάννης. ... το 1915 στην Αμαλιάδα και εντάχθηκε στο ΚΚΕ από
μικρή ηλικία.
Βαθύ Κόκκινο | Ο Μπελογιάννης, ο Πλουμπίδης και οι παραχαράκτες
...28 Αυγ 2016 - «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο». ... βλέπεις δεν διαβάζω
τι γράφω και ίσως βρεις και ασυναρτησίες ( σημείωση «Ριζοσπάστη»: «Η
Ελλη Παππά ...
Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ (1980) | Σινεμά | clickatlife.gr
Ηγείται της ανασύστασης του ΚΚΕ και παρουσιάζει ένα διαφορετικό
πρόσωπο ... ο άνθρωπος με το αφοπλιστικό χαμόγελο και το γαρύφαλλο,
πρώην λοχαγός του ...
1η Μάρτη 1952: «Δις εις θάνατον» ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο…28 Φεβ
2017 - 1η Μάρτη 1952: «Δις εις θάνατον» ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο…
... στην Ελλάδα τις αποφάσεις της 6ης και 7ης Ολομέλειας του ΚΚΕ.
 102

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ

1952, 10, 11, 12, 15, 16, 18, 19, 21, 37, 40, Διδώ Σωτηρίου, 28, 83
41, 46, 49, 53, 54, 55, 65, 68, 69, 73, 81, δίκη, 10, 11, 13, 14, 17, 18, 26, 40, 42, 43,
82, 83, 84, 85, 87, 90, 91, 93, 95, 96, 97, 45, 46, 49, 53, 55, 56, 58, 60, 65, 67, 73,
98, 99, 100, 102 81, 83, 89, 90, 92, 95, 99
CIA, 40, 42 Δρακόπουλο, 7
OSS, 42 ΔΣΕ, 7, 10, 65
Zαχαριάδη, 15 ΕΑΤ- ΕΣΑ, 30
Αβέρωφ, 26 ΕΔΑ, 24, 25, 41, 44, 46, 66, 86
Αϊ Στράτη, 19 εκτέλεση, 13, 14, 15, 22, 26, 36, 40, 44,
Ακροναυπλίου, 20 45, 48, 49, 56, 57, 58, 68, 82, 83, 89, 95,
Αμερικάνοι, 24, 37, 45 98, 99
αμερικανοκρατίας, 37, 45 ΕΛΑΣ, 9, 10, 17, 20
Αμερικανούς, 24 Έλλη Ιωαννίδου, 17, 21, 41, 83, 92
Ανδρέας Σταυρόπουλος, 18, 20 Έλλη Παππά, 12, 13, 22, 26, 27, 40, 43,
άνθρωπος με το γαρύφαλλο, 11, 15, 19, 47, 84, 92
22, 23, 85, 88, 89, 90, 91, 92, 94, 95, 96, Έλλης Παππά, 22, 23, 24
97, 98, 99, 100, 101, 102 Εμφύλιο, 10, 16, 70, 88
αντικομμουνιστική, 66 Εμφυλίου, 13, 69
Αριστερά, 13, 23, 24, 33, 34, 41, 45, 46, ετυμηγορία, 18, 19
100 Ζαν Κοκτώ, 12
Αριστεράς, 14, 29, 54, 55, 69, 81, 87, 93 Ζαν-Πωλ Σαρτρ, 12
Αστυνομίας, 42, 44 Ζαχαριάδη, 12, 29, 43, 44, 45, 47, 49, 50,
Ασφάλεια, 11, 17, 30, 41, 47, 50, 65, 82, 52, 54, 59, 60, 86
87 Ζαχαριάδης, 25, 27, 40, 41, 44, 46, 47, 48,
Ασφαλείας, 8, 29 49, 51, 56, 87, 88, 89, 93, 97
Αυγή, 14, 29 Ηλία Αργυριάδη, 12, 26
Βάρναλη, 15, 26 Ηλίας Νικολακόπουλος, 16
Βασίλης Ραφαηλίδης, 16 θάνατο, 12, 18, 20, 21, 22, 26, 42, 43, 46,
Βασίλης Ρώτας, 56 65, 72, 77, 83, 84, 85, 86, 88, 92, 95
Βαφειάδης, 44, 46, 81 Ιταλοί κομμουνιστές, 25
Βελουχιώτης, 10, 44, 46 Ιωαννίδη, 24
βιογραφία, 70 κατάσκοπος, 11, 37, 59
Βουκουρέστι, 24, 42, 46 Κατοχής, 10, 37, 85
Βούτσης, 68, 70 ΚΚΕ, 7, 10, 11, 12, 13, 14, 17, 18, 20, 21,
Γ. Παπαδόπουλος, 20 22, 23, 24, 25, 29, 33, 35, 37, 38, 40, 41,
Γαλάτεια Καζαντζάκη, 26 42, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 54, 56, 57,
Γερμανοί, 37, 63 58, 60, 65, 66, 67, 68, 70, 71, 75, 77, 80,
Γιομ Κιπούρ, 31 82, 86, 87, 90, 98, 99, 100, 101, 102
Γκεβάρα, 42 Κόμμα, 7, 28, 29, 37, 38, 44, 46, 47, 54
Γληνός, 56 κομμουνιστής, 10, 37, 40, 42, 59, 74, 76,
Γλίξμπουργκ, 33 86, 98, 99
Γουδί, 19, 22, 24, 44, 82, 97 Κουτσούμπας, 67, 68, 70
Γράμμου, 83 Κώστας Λουλές, 81
Δεξιά, 23, 41, 100 Λαϊκού Κόμματος, 42
Δημήτρη Μπάτση, 12, 26, 41 Λουμούμπα, 42, 81
Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, 10 Μανόλη Αναγνωστάκη, 34
Διδώ, 26, 28, 29, 83 Μάνος Κατράκης, 86
 103

Μέση Ανατολή, 31 Παπανδρέου, 13, 25, 33, 34, 40

Μεταξά, 10, 20, 45 Παρτσαλίδης, 25, 44, 46
Μεταξικής δικτατορίας, 85 ΠΑΣΟΚ, 32, 34
Μεταπολίτευση, 23, 29 Πιουριφόι, 34, 43
μετεμφυλιακής, 29, 68 Πλαπούτα, 41, 50
μετεμφυλιακό κράτος, 23, 100 Πλαστήρα, 11, 13, 16, 21, 37, 43, 44, 45,
Μπελογιάννη, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 19, 65, 73, 82, 93
20, 21, 22, 23, 24, 26, 36, 37, 38, 39, 40, Πλαστήρας, 11, 13, 19, 43, 45, 73, 86
41, 43, 46, 47, 48, 49, 50, 52, 53, 54, 55, Πλουμπίδης, 27, 43, 46, 47, 50, 102
57, 58, 61, 65, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, Πόλεμος Κορέας, 66
74, 77, 78, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 87, 89, Πολυτεχνείο, 30
90, 92, 93, 94, 96, 97, 98, 99, 101 Πωλ Ελυάρ, 12, 39
ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ, 1, 38, 39, 99 Ρακιντζή, 59
Μπελογιάννης, 7, 10, 11, 12, 14, 15, 18, Ρήγα Φεραίο, 33
19, 20, 21, 22, 23, 25, 27, 35, 36, 37, 38, Ριζοσπάστης, 7, 57, 68
39, 40, 42, 43, 44, 45, 46, 48, 50, 52, 59, Ρίτσος, 19, 22, 37, 82, 88, 90, 94, 96, 98,
65, 68, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 77, 80, 83, 99, 100
84, 86, 88, 90, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, Ρίτσου, 15, 85
100, 101, 102 Σαρλ ντε Γκολ, 12
μπουντρούμια, 52, 53, 55, 73, 74 Σιάντας, 82
Μπρέζνιεφ, 33 Σοβιετικής Ένωσης, 11
ναζί, 20, 37 Στάλιν, 25, 47
Ναζίμ Χικμέτ, 12, 15, 94, 97 Στέιτ Ντιπάρτμεντ, 24
ΝΑΤΟ, 34, 66 Στρατό, 24
Νέας Δημοκρατίας, 32 στρατοδικείο, 38, 72, 83, 84, 90, 95
Νίκο Καλούμενο, 12, 26 Στρατοδικείο, 11, 38, 65, 81, 83, 93
Νίκος Μπελογιάννης, 5, 6, 7, 10, 11, 15, Στρίγγος, 8
16, 17, 18, 19, 21, 22, 23, 35, 37, 41, 44, Σύγχρονη Εποχή, 35, 54, 55, 74
52, 53, 54, 55, 56, 58, 67, 68, 69, 71, 81, Συμφωνία της Γιάλτας, 46
82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, ΣΥΡΙΖΑ, 34
93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102 σχέδιο Μάρσαλ, 66
Νίκος Πλουμπίδης, 12, 22, 82, 85, 86, 89, Τάκη Λαζαρίδη, 12
90, 93 Τσαουσέσκου, 26
Νίκου Πλουμπίδη, 12 Τσάρλι Τσάπλιν, 12
Νόμο 509/1947, 11 Τσίπρας, 67, 68, 70
Νταχάου, 44 φυλακές, 13, 14, 20, 23, 26, 27, 44, 46, 55,
Ξένο Κεφάλαιο, 14, 16 56, 74
ΟΚΝΕ, 7 Φυλακές της Κέρκυρας, 52
Ουγγαρία, 10, 14, 83, 93 φυλακή, 8, 9, 12, 13, 14, 27, 29, 31, 51,
Παλαμάς, 56 54, 55, 73, 81, 86, 89
Παλάτι, 24, 73 Χούντα, 16, 23, 24, 29, 30, 31, 32
Πάμπλο Πικάσσο, 12 Χρόνη Μίσσιο, 34
Παπαδόπουλος, 11, 24, 46 Χωροφυλακής, 11, 42