Professional Documents
Culture Documents
Kajian wacana
Di dalam percakapan diatas Rico menjadi acuan, dan Aku sebagai pengacuan. Sehingga
analisisnya adalah endofora yang bersifat anaforis, melalui pronomina persona I, bentuk
tunggal bebas.
9) Nur Hadi : Kan wis ana Pak Amad, dadi nggo ngapa awake dhewe sing
repot Kur?
Rico : Nah ta, bener tembungku Kur. Ra ngandel ya kowe ro aku?
Kurnia : Ah kowe ki padha wae, ya wis yen ora gelem ngewangi.
Di dalam percakapan diatas Nur HAdi menjadi acuan, dan kowe sebagai pengacuan.
Sehingga analisisnya adalah endofora yang bersifat anaforis, melalui pronomina persona II,
bentuk tunggal bebas.
10) (Kurnia njupuk siji poro siji sampah sing ana neng kelas karo laci meja
bareng pira-pira kancane sing neng kelas kajaba Rico lan Nur Hadi. Nuli
ora suwe teka Ana lan kanca sing liya)
Ana : Sugeng enjing kabeh..
Kabeh : Sugeng enjing ugo na..
Di dalam percakapan diatas semua teman yang berada di dalam kelas menjadi acuan, dan
kabeh sebagai pengacuan. Sehingga analisisnya adalah endofora yang bersifat anaforis,
melalui pronomina persona II, bentuk jamak.
11) Ana : Lho, Nur Hadi lan Rico ngapa ora ngewangi Kurnia lan
kanca-kanca kanggo resik-resik?
Rico : Kan aku wis kandha, kuwi ben diresikna Pak Amad wae,
panjaga sekolah awake dhewe.
Di dalam percakapan diatas Pak Ahmad menjadi acuan, dan penjaga sekolah sebagai
pengacuan. Sehingga analisisnya adalah endofora yang bersifat anaforis, melalui pronomina
persona III, bentuk tunggal bebas.
12) Ana : Dadi sesuk-sesuk kowe cah loro, Nur Hadi lan Rico uga kudu
melu njaga keresikan kelas awake dhewe..
Di dalam percakapan diatas Nur HAdi lan Rico menjadi acuan, dan cah loro sebagai
pengacuan. Sehingga analisisnya adalah endofora yang bersifat kataforis, melalui pronomina
persona II, bentuk jamak.
13) Rico : Nggih pak, milai mbinjing kula badhe tumut piket lan njaga
keresikan kelas.
Nur Hadi : Kula ugi pak.
Di dalam percakapan diatas Rico menjadi acuan, dan kula sebagai pengacuan. Sehingga
analisisnya adalah endofora yang bersifat anaforis, melalui pronomina persona I, bentuk
tunggal bebas.
14) Rico : Nggih pak, milai mbinjing kula badhe tumut piket lan njaga
keresikan kelas.
Nur Hadi : Kula ugi pak.
Di dalam percakapan diatas Nur Hadi menjadi acuan, dan kula sebagai pengacuan. Sehingga
analisisnya adalah endofora yang bersifat anaforis, melalui pronomina persona I, bentuk
tunggal bebas.
Kalimat diatas menagalami pelesapan pada dialog terakhir. Kalimat selengkapnya berbunyi:
Kurnia ndeleng akeh sampah sing semebar neng kelas. Lan dheweke
njaluk tulung Rico lan Nawan kanggo ngewangi ngresiki sampah sing
semebar neng kelas.
2. Nawan : Kowe wis ngerjakne PR durung?
Kurnia : Uwis lah, Ibuku kan nuli mriksa PR ku saben dina.
Rico : Aku uga wis.
Kalimat diatas menagalami pelesapan pada dialog terakhir. Kalimat selengkapnya berbunyi:
Nawan : Kowe wis ngerjakne PR durung?
Kurnia : Uwis lah, Ibuku kan nuli mriksa PR ku saben dina.
Rico : Aku uga wis ngerjakne PR
3. Ana :Ben mengko dekne kabeh kuwi didukani pak guru Kur.
Kurnia : iya bener…
Kalimat diatas menagalami pelesapan pada dialog terakhir. Kalimat selengkapnya berbunyi:
Ana : Ben mengko dekne kabeh kuwi didukani pak guru Kur.
Kurnia : iya bener ben mengko dekne kabeh kuwi didukani pak guru
Kur.
4. Kurnia : Leres Pak Guru. Kui Rico lan Nur Hadi, rungoke pengarah
Pak Guru.
Rico : Iya-iya kawit mau-mau uga wis ngrungokake.
Kalimat diatas menagalami pelesapan pada dialog terakhir. Kalimat selengkapnya berbunyi:
Kurnia : Leres Pak Guru. Kui Rico lan Nur Hadi, rungoke pengarah
Pak Guru.
Rico : Iya-iya kawit mau-mau uga wis ngrungokake pengarah Pak
Guru.
5. Rico : Nggih pak, milai mbinjing kula badhe tumut piket lan njaga
keresikan kelas.
Kalimat diatas menagalami pelesapan pada dialog terakhir. Kalimat selengkapnya berbunyi:
Rico : Nggih pak, milai mbinjing kula badhe tumut piket lan njaga
keresikan kelas.
Nur Hadi : Kula ugi milai mbinjing kula badhe tumut piket lan njaga
keresikan kelas pak.
3. Konjungsi (perangkaian/kata sambung) adalah salah satu jenis kohesi gramatikal
yang dilakukan dengan cara menghubungkan unsur yang satu demgan unsur yang
lain dalam wacana.
Contoh:
1) Sebab-akibat (kausatif)
a) Kurnia : Awake dhewe ora oleh ngandhalake Pak Amad Rico,
kan awake dewe sik ngegeti. Sakudune awake dhewe sing
ngresikna.
c) Pak guru : Nah, bocak-bocah, lelara kuwi dudu mung teka saka
resik utawa orane lingkungan awake dhewe, nanging uga amarga
kondisi kekebalan awak, lan asupan gizi sing awake dhewe
pangan.
2) Pertentangan
a) Rico : Iya, reged banget. Ning wis ta, mengko uga diresikna ro
Pak Amad. Ya ta Wan?
d) Kurnia : wis ta An, aku wis omong ngono nang dekne kabeh,
ning dekne kabeh ora gelem ngrungokake kok.
3) Perkecualian
a) (Kurnia njupuk siji poro siji sampah sing ana neng kelas karo laci
meja bareng pira-pira kancane sing neng kelas kajaba Rico lan
Nur Hadi. Nuli ora suwe teka Ana lan kanca sing liya)
4) Tujuan
a) Pak guru : Tentu wae. Nanging awake dhewe bisa ngindari
supaya lelaran ora tambah parah kanthi tetap njaga keresikan.
Bayangna wae, kanthi njaga keresikan wae awake dhewe isih bisa
kena lara, apa maneh yen awake dhewe ora njaga, bener to?
5) Penambahan (aditif)
a) Kahanan kelas isih sepi wektu Kurnia teka, mung ana Nawan lan
Rico wae
b) Lan dheweke njaluk tulung Rico lan Nawan kanggo ngewangi
ngresiki.
c) Rico : Hey ugo Kur..
d) Rico : Aku uga wis.
e) Kurnia : Wah, kelas awake dhewe reged pisan ya, akeh sampah
dluwang lan plastik. Iki mesti turah sampah wingi.
f) Rico : Iya, reged banget. Ning wis ta, mengko uga diresikna ro
Pak Amad. Ya ta Wan?
g) Kurnia : Iya pancen, nanging awake dhewe kudu sinau
mandiri, awake dhewe ugo isih bisa ngresikna iki bebarengan karo
kanca sing liya.
h) (nuli teka Nur Hadi lan kanca sing liya)
i) (Kurnia njupuk siji poro siji sampah sing ana neng kelas karo laci
meja bareng pira-pira kancane sing neng kelas kajaba Rico lan
Nur Hadi. Nuli ora suwe teka Ana lan kanca sing liya)
j) Kabeh : Sugeng enjing ugo na..
k) Ana : Lho, Nur Hadi lan Rico ngapa ora ngewangi Kurnia
lan kanca-kanca kanggo resik-resik
l) Nur Hadi : Iya, meneh uga ta tugas awake dhewe sinau, iya ta
Rico?
m) (sakwise resik-resik buyar, bel banjur muni, lan murid banjur
linggih neng palungguhan dhewe-dhewe. Ora suwe pak guru
banjur rawuh lan mlebet menyang kelas)
n) Pak guru : Yo, sadurung nganyak piwulang dina iki, awake
dhewe doa dhisik. Salah sawong mangarepi doa, lan kelas dadi
tenang.
o) Pak guru : Bener pisan. Dadi keresikan kuwi sakanggonan saka
pangandel, amarga pas awake dhewe mangandel marang Tuhan,
mula awake dhewe kudu njaga keresikan, becik saka keresikan
awak ugo lingkiungan sekitar.
p) Nur Hadi : Yen kagem njaga kawarasan pak? Awake dhewe pun
resik kadang uga tasih lara?
q) Rico : Enggeh pak, kadang pun resikan, nanging tetap mawonlara
flu, watuk, demam, malaria, lan sing sanese.
r) Pak guru : Nah, bocak-bocah, lelara kuwi dudu mung teka saka
resik utawa orane lingkungan awake dhewe, nanging uga amarga
kondisi kekebalan awak, lan asupan gizi sing awake dhewe pangan
s) Kurnia : Leres Pak Guru. Kui Rico lan Nur Hadi, rungoke
pengarah Pak Guru.
t) Rico : Iya-iya kawit mau-mau uga wis ngrungokake.
u) Ana : Dadi sesuk-sesuk kowe cah loro, Nur Hadi lan Rico
uga kudu melu njaga keresikan kelas awake dhewe.
v) Pak guru : Bocah-bocah, kelas iki yaiku duwe awake dhewe
kabeh, dadi awake dhewe kabeh tanggung jawab kanggo ngrumat
lan njaga. Supaya awake dhewe terhindar saka lelara lan tetap
resik. Ngerti?
w) Rico : Nggih pak, milai mbinjing kula badhe tumut piket lan njaga
keresikan kelas.
x) Nur Hadi : Kula ugi pak.
6) Urutan
a) Kurnia : Uwis lah, Ibuku kan nuli mriksa PR ku saben dina.
b) (nuli teka Nur Hadi lan kanca sing liya)
c) (Kurnia njupuk siji poro siji sampah sing ana neng kelas karo laci
meja bareng pira-pira kancane sing neng kelas kajaba Rico lan
Nur Hadi. Nuli ora suwe teka Ana lan kanca sing liya)
d) sakwise resik-resik buyar, bel banjur muni, lan murid banjur
linggih neng palungguhan dhewe-dhewe. Ora suwe pak guru
banjur rawuh lan mlebet menyang kelas)
7) Waktu (temporal)
a) (sakwise resik-resik buyar, bel banjur muni, lan murid banjur
linggih neng palungguhan dhewe-dhewe. Ora suwe pak guru
banjur rawuh lan mlebet menyang kelas)
b) Pak guru : Yo, sadurung nganyak piwulang dina iki, awake
dhewe doa dhisik. Salah sawong mangarepi doa, lan kelas dadi
tenang.
c) Pak guru : Saiki piwulangan bisa anyak diawiti. Dina iki awake
dhewe bakal sinau ngenani
8) Syarat
a) Kurnia : Ah kowe ki padha wae, ya wis yen ora gelem ngewangi.
b) Nur Hadi : Yen kagem njaga kawarasan pak? Awake dhewe pun
resik kadang uga tasih lara?
c) Pak guru : Tentu wae. Nanging awake dhewe bisa ngindari
supaya lelaran ora tambah parah kanthi tetap njaga keresikan.
Bayangna wae, kanthi njaga keresikan wae awake dhewe isih bisa
kena lara, apa maneh yen awake dhewe ora njaga, bener to?
9) Cara
a) Pak guru : Tentu wae. Nanging awake dhewe bisa ngindari
supaya lelaran ora tambah parah kanthi tetap njaga keresikan.
Bayangna wae, kanthi njaga keresikan wae awake dhewe isih bisa
kena lara, apa maneh yen awake dhewe ora njaga, bener to?
A. Kohesi Leksikal
1. Repetisi
1) Repetisi anafora
a) Kurnia : Hey Rico, Nawan…
Rico : Hey ugo Kur..
b) Ana : Sugeng enjing kabeh..
Kabeh : Sugeng enjing ugo na..
2. Sinonimi (Padan Kata)
1) Sinonimi morfem (bebas) dengan morfem (terikat)
a) Rico : Nah ta, bener tembungku Kur. Ra ngandel ya kowe ro aku?
2) Sinonimi kata dengan kata
a) Pak guru : Saiki piwulangan bisa anyak diawiti. Dina iki awake
dhewe bakal sinau ngenani keresikan. Anak-anak mesti wis ngerti
ta apa kuwi keresikan?
b) Pak guru : Saiki piwulangan bisa anyak diawiti. Dina iki awake
dhewe bakal sinau ngenani keresikan. Anak-anak mesti wis ngerti
ta apa kuwi keresikan?
3) Sinonimi kata dengan frasa atau sebaliknya
a) Rico : Bener banget kuwi.. setuju pokoke!
B. Koherensi