Η

ΑΡΧΑΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
 LEWIS HENRY MORGAN

H
ΑΡΧΑΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Μετάφραση: Επιμέλεια:
ΓΡΗΓ. ΛΙΟΝΗ Κ. ΜΕΤΡΙΝΟΓ

ΕΚ Δ Ο Σ Ε ΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΑΗ
 ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ή πολύχρονη Αρχαιάτητα τής Ανθρωπότητας πάνω στή γή

Αναμφισβήτητα ίχει Αποδειχθεϊ. Φαίνεται παράξενο, πώς ot Απο­
δείξεις θά Ανακαλύπτονταν τόσο πρόσφατα στα τελευταία τριάνιτα
χρόνια, καί πώς ή σημερινή γενιά θά καλούνταν πρώτη νά Ανα­
γνωρίσει 2να τόσο σπουδαίο γεγονός.
Αναγνωρίσθηκε τώρα δτι ύπήρξαν στήν Ευρώπη Ανθρωποι
στήν περίοδο των παγετώνων καί Ακριβώς πρίν Απ’ τήν δναρξή
της, μέ κάθε πιθανότητα γιά τήν προέλευσή τους Από μιά προηγού­
μενη γεωλογική έποχή. Έχουν Ιπιζήσει μετά Από πολλά είδη
ζώων, πού μ’ αύτά ύπήρξαν σύγχρονοι, καί Ιχουν περάσει Από μιά
προοδευτική Ανάιττυξη, σχετικά μέ τούς διάφορους κλάδους τής
Ανθρώπινης οίκογένειας, τόσο σημαντική <ίτ1ς πορείες της δσο καί
στήν πρόοδό της.
’Α/πό τότε πού τό πιθανό μάκρος τής σταδιοδρομίας τους συν­
δέεται μέ τις γεωλογικές περιόδους, 6να περιορισμένο μέτρο χρό­
νου Αποκλείεται.
Εκατό ή διακόσιες χιλιάδες χρόνια θά ήταν ίνα μικρό χρο­
νικό διάστημα Απ’ τήν περίοδο τής έξαφώνισης τών παγετώνων στό
βόρειο ήμισφαίριο ώς τή σημερινή έποχή.
*Οποιεσδήποτε Αμφιβολίες μποροΟμε νά Εχουμε γιά τόν δπο-
λογισμό μιας περιόδου πού ή πραγματική της διάρκεια είναι Αγνω­
στη' ή ύπαρξη ωστόσο τοϋ ΑϊΟρώπινου γένους έκτείνεται Αμέτρη­
τα χρόνια πίσω, καί χάνεται σέ μιά βαθιά καί σκοτεινή Αρχαιό­
τητα. Λύτή ή γνώση Αλλάζει ούσιαστικά τΙς θεωρίες πού είχαν έ-
πικρατήσει, Αναφορικά μέ τΙς σχέσεις τών Αγρίων μέ τούς βαρβά­
ρους, καί τών βαρβάρων μέ τόν πολιτισμένο Ανθρωπο. Μπορεϊ νά
βεβαιωθεΐ μέ πειστική μαρτυρία, πώς ή περίοδος τής Αγριότητας
προηγείται Από κείνη τής βαρβαρότητας σ’ δλες τΙς φυλές τής Αν-

5
βρωπότιττας, δπως είναι γνωστό 8τι ή βαρβαρότητα Επίσης Εχει
προττγηθεΐ άπ’ τόν πολιτισμό. Ή ιστορία τής άνθρώπινης φυλής
είναι μιά ώς πρός την πηγή, μιά ώς πρός τήν πείρα, καί μ·.ά ώς
πρός τήν πρόοδο.
Είναι ταυτόχρονα μιά φυσική καί Ιδιαίτερη Επιθυμία γιά νά
μάθουμε, 4ν είναι δυνατόν, πώς δλες αύτές οί χρονικές περίοδοι
πάνω σέ περίοδους στό παρελθόν, Εχουν βιωθεΐ άπ’ τήν άνΛρωπό-
τητα* πώς οί άγριοι προχωρώντας πολύ άργά, σχεδόν μέ Ανεπαί­
σθητα βήματα, Εφτασαν τόν ύψηλότερο δρο ζωής τών βαρβάρων'
πώς οΐ βάρβαροι μέ δμοια προοδευτικά βήματα Ιφτααχν τελικά
στόν πολιτισμό, καί γιατί άλλες φυλές καί Εθνη είχαν μείνει πίσω
άπ’ τό ρεύμα τής προόδου — μερικές στό στάδιο τοϋ πολιτισμοϋ,
άλλες στό στάδιο τής βαρβαρότητας, καί άλλες στό στάδιο τής ά-
γριόιτητας. Καί δέν είναι πάρα πολύ τό νά περιμένουμε δτι τελι­
κά αύτά τά άναρίθμητα Ερωτήματα θά βροΟν άπάντηση.
’Εφευρέσεις καί άνακαλύψεις βρίσκονται σέ διαδοχικές σχέ­
σεις κατά μήκος τών γραμμών τής άνθρώπινης προόδου. Καί κα­
ταγράφουν τούς Επιτυχείς σταθμούς της, Επειδή κοινωνία καί άστι-
κά ήθη, βασιζόμενα στίς σχέσεις τους μέ τΙς διαρκείς άνθρώπινες
άνάγκες, Αναπτύχθηκαν άπό τά πρωτόγονα σπέρματα τής σκέψης*
αύτά παρουσιάζουν Ενα παρόμοιο συντελεστή τής προόδου. Αύτά
τά ήθη, Εφευρέσεις καί άνακαλύψεις Εχουν Ενσωματώσει καί δια­
τηρήσει τά άρχικά γεγονότα, πού παραμένουν σάν διευκρινιστικά
αύτής τής πείρας.
'Ο ταν αύτά συγκριθοϋν καί παραβληθοΟν, τείνουν νά δείξουν
τήν Ενότητα τής καταγωγής τής άνβρωπόπητας, τήν όμοιότητα τών
άνθρώπινων άναγκών στό Ιδιο στάδιο τής προόδου, καί τήν δμοιο-
|ΐορφία τών ένεργειών τοΟ άνθρώπινου μυαλοϋ κάτω άπ’ τις ίδιες
συνθήκες τής κοινωνίας.
Σ ’ δλη τή διάρκεια τοϋ τελευταίου τμήματος τής περιόδου
τής άγριότητας καί όλόκληρης τής περιόδου τής βαρβαρότητας, ή
άνβρωπότητα ήταν όργανωμένη σέ γένη, φρατρίες καί φυλές. Αύ­
τές ot όργανώσεις Επικράτησαν παντοΟ σ’ δλο τόν άρχαΐο κόσμο,
πάνω σ’ δλες τΙς ήπείρους, καί ήσαν ot τρόποι αύτοί ζωής τά μέ­
σα, μέ τά όποΐα ή άρχαία κοινωνία όργανώθηκε καί διατηρήθηκε
συσπειρωμένη.
 01 κατασκευές τους καί οί σχέσεις τους σάν αελών μιδς όργα-
νικής σειράς, τά δικαιώματα, τά προνόμια καί ot Υποχρεώσεις τών
μελών τοϋ γένους, καί τών μελών τής φραιτρίας καί τής φυλής, Α­
πεικονίζουν τό γιγάντωμα τ?)ς Ιδέας τής διακυβέρνησης στό Ανθρώ­
πινο μυαλό. Οί Αρχικοί Θεο]ΐο1 τής Ανθρωπότητας Ανέτειλαν στήν
έποχή τών Αγρίων, έξελίχτηκαν τήν έποχή τής βαρβαρότητας, καί
ωρίμασαν στόν πολιτισμό. Μέ τόν ϊδιο τρόπο, ή οικογένεια πέρα-
σε μέσα Από έπιτυχημένες μορφές, καί δημιούργησε μεγάλα συστή­
ματα συγγενείας αίματος καί ΑγΑπης, τά όποία διατηρήθηκαν μέ­
χρι σήμερα. Αύτά τά συστήματα, τά όποία καταγράφουν τΙς συγ­
γένειες πού ύπάρχουν στήν οίκογένεια κάθε περιόδου, δταν κάθ*
σύστημα μέ τή σειρά του έχει διαμορφωθεί, περιέχουν μιά διδα­
κτική καταγραφή τής πείρας τοϋ Ανθρώπου, καί πώς ή οίκσγένεια
προχώρησε Από ένδιάμεσα σχήματα, στή μονογαμία.
Ή Ιδέα τής Ιδιοκτησίας ύφίσταται μιά παρόμοια διεργασία
καί Ανάπτυξη. Ξεκινώντας Από τό μηδέν στήν έποχή τής Αγριό­
τητας, τό πάθος για τήν κατοχή τής Ιδιοκτησίας πού έξασφαλί-
ζε: μιά μόνιμη διατροφή, κυριαρχεί πάνω σϋί)ν Ανθρώπινη σκέψη
στίς πολιτισμένες φυλές.
01 τέσσερις τΑξεις τών γεγονότων, πού Αναφέρονιται πιό πά­
νω καί οί όποιες έκτείνονται σέ παράλληλες γραμμές, κατά μήκος
τής πορείας τής Ανθρώπινης προόδου Απ’ τήν Αγριότητα στόν πο­
λιτισμό, Αποτελοϋν τά κύρια Αντικείμενα πού περιέχονται σ’ αύ-
τόν τόν τόμο.
Έ δώ ύπΑρχει ένα πεδίο έργασίας, στό όποιο, σάν ’Αμερικα­
νοί Ιχουμε ίνα ειδικό ένδιαφέρον τόσο δικαιολογημένο δσο καί Ινα
ειδικό καθήκον. Καθώς είναι γνωστό, δπως ή ’Αμερικανική ήπει­
ρος είναι πλούσια σέ ύλικά Αγαθά, είναι έπίσης καί ή πιό πλού­
σια Απ’ δλες τις ήπείρους σέ έθνολογικό, φιλολογικό καί Αρχαιο­
λογικό ύλικό, ένδεικπικό τής μεγάλης περιόδου τής βαρβαρότητας.
Επειδή ή Ανθρωπότητα ήταν μιά στήν Αρχή, ή σταδιοδρο­
μία της Εχει γίνει είδικά μιΑ, διατρέχοντας διαφορετικά Αλλά δ-
μοιόμορφα κανάλια σ’ δλες τις ήπείρους, καί πολύ δμο.α σ’ δλες
τις φυλές καί τά Ιθνη τής Ανθρωπότητας πΑνω στίς Ιδιες θέσεις
τής προόδου. Έ τσι βγαίνει τό συμπέρασμα δτι ή Ιστορία καί ή
πείρα τών Ινδιάνικων φυλών, παρουσιάζει περισσότερο ή λιγότε-

7
ρο σχεδόν, τήν ιστορία καί τήν πείρα τών δικών μας μακρυνων
προγόνων σέ αντίστοιχους δρους.
Σχηματίζοντας 2να μέρος τής Ανθρώπινης Ιστορίας, ot θεσμοί
τους, ot τέχνες καί ot έφευρέσας τους καί ή πρακτική τους πείρα,
κατέχουν μιά ύψηλή καί ειδική Αξία, φτάνοντας μακριά πέρ’ άπ’
τήν Γδια τήν ’Ινδιάνικη φυλή.
Ό τα ν άνακαλύφθησαν ot ’Αμερικανο-ινδιάνικες φυλές, Αντι­
προσώπευαν τήν έποχή έκείνη τρεις ξεχωριστές έθνικές περιόδους
καί τις Αντιπροσώπευαν πληρέστερα άπό κείνες τις φυλές πού ζοϋ-
σαν σέ Αλλα μέρη τής γής.
Υλικά γιά τήν έθνολογία, φιλολογία καί Αρχαιολογία προσ-
φέρθηκαν σέ Ασυναγώνιστη Αφθονία. ’ Αλλά έπειοή αύτές ot έπι-
στήμες σπάνιζαν μέχρι σήμερα καί ύποτυπωδώς καλλιεργούνταν
μεταξύ μας στή στ^ιερινή έποχή, ot σκαπανείς της δέν Απολαβαί­
νουν Ισους δρους στήν ΙρευνΑ τους. ’Επί πλέον, Ινώ τά Απολιθωμέ-
να λείψανα, θαμμένα στή γή θά καλοϋν τόν έρευνητή τοϋ μέλλον­
τος, τά Απομεινάρια άπό τΙς ’Ινδιάνικες τέχνες, γλώσσες καί θε­
σμούς δέν θά δπάρχουν.
Χάνονται καθημερινά καί έχουν χαθεί Αφρούρητα χωρίς καμ-
μιά μέριμνα γιά τρεϊς αιώνες. Ή έθνική ζωή τών ’Ινδιάνικων φυ­
λών παρακμάζει κάτω άπό τήν Επίδραση τοϋ ’Αμερικάνικου πολι­
τισμού, ot τέχνες καί ή γλώσσα τους έξαφανίστηκαν, καί ot θε­
σμοί τους διαλύθηκαν. Μετά άπό λίγα χρόνια, στοιχεία πού μπο­
ρούν τώρα νά συγκεντρωθούν μέ ευκολία, θά γίνουν δύσκολα στήν
έρευνα. Αδτές οί περιπτώσεις καλοϋν έπειγόντως τούς ’ Αμερικα­
νούς νά καταγράψουν αδτό τό μεγάλο πεδίο καί νά συλλέξουν τήν
πλούσια συγκομιδή.
Ρότσεστερ, Νέα 'Γάρκη, Μάρτης 1877.
 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΝ ΟΙΑΣ Α ΙΑ ΤΩΝ

ΕΦΕΥΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΩΝ

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Π Ρ Ω Τ Ο

Ε Θ Ν ΙΚ ΕΣ Π Ε Ρ ΙΟ Δ Ο Ι

Π ρ ό ο δ ο ς τ ή ς α νθ ρ ω π ό τ η τ α ς άπό τ ή ν πιό χαμηλή

β α θμ ίδα. Δ ια σ ά φ η σ η μέ ε φ ε ν ρ έ σ ε ις , α να κ α λ ύ ψ εις χ α ι
θ ε σ μ ο ύ ς. Δ ν ό επ ίπεδα χ ν β έ ρ ν η σ η ς . " Ε ν α γ ε ν ο χ ρ α τ ιχ ό
χ α ι χ ο ιν ω ν ιχ ό , π ο ν δίδ ει μιά χ ο ιν ω ν ία , ( S O C I E T A S ) ·
Τ ό άλλο π ολ ιτικ ό, π ο ν δ ίδ ει iv a χ ρ ά τ ο ς ( C I V I T A S ) .
Τ ό π ρ ώ το σ τ η ρ ίχ τ η χ ε π ά ν ω σ τ ά π ρ ό σ ω π α χ α ι τ ή γ εν ο -
χ ρ α τία . Τ ό δ ε ύ τ ε ρ ο π ά ν ω σ τ ό έ δ α φ ο ς χ α ι τ ή ν ίδ ιο χ τη σ ία .
Τ ό π ρ ώ τ ο , π ερ ιο χ ή χ ν € έ ρ ν η σ η ς τ ή ς ά ρ χ α ία ς κ ο ιν ω ν ία ς .
Τ ό δ ε ύ τ ε ρ ο , π ερ ιο χ ή τ ή ς σ ύ γ χ ρ ο ν η ς ή π ο λ ιτισ μ έ νη ς χ οι-
ν ω ν ί α ς . *Ο μ οιομ ορφ ία τ ή ς α νθ ρ ώ π ιν η ς εμ π ειρ ία ς. Π ρ ο-
τ ε ιν ό μ ε ν ε ς γ ε ν ο χ ρ α τ ιχ ε ς π ερ ίοδοι. I . Α ρ χ α ιό τ ε ρ ο Σ τ ά ­
διο ’ Α γ ρ ι ό τ η τ α ς . I I . Μ εσ α ίο Σ τ ά δ ιο ’ Α γ ρ ι ό τ η τ α ς . I I I .
’ Α ν ώ τ ε ρ ο Σ τ ά δ ιο ’ Α γ ρ ι ό τ η τ α ς . I V . Κ α τ ώ τ ε ρ ο Σ τ ά δ ιο
Β α ρ β α ρ ό τ η τ α ς . V . Μ εσ α ίο Σ τ ά δ ιο Β α ρ β α ρ ό τ η τ α ς . V I .
*Α ν ώ τ ε ρ ο Σ τ ά δ ιο Β α ρ β α ρ ό τ η τ α ς . V I I . Σ τ ά δ ιο Π ο λ ιτι­
σμ ού.

Οί τελευταίες Ερευνες πού άφοροΰν τούς άρχίγονους δρους τής

άνθρώπινης φυλής, καταλήγουν στό συμπέρασμα, πώς ή άνθρωπό-
τητα άρχισε τή σταδιοδρομία της άπ’ τό πιό χαμηλό σκαλοπάτι
τής έξελικτικής κλίμακας καί πραγματοποιούσε τήν άνοδική της
πορεία άπ’ τήν αγριότητα στόν πολιτισμό δια μέσου μιας βραδείας
έμπειρικής γνώσης.
Είναι άναμφισβήτητο πώς, τμήματα τής Ανθρώπινης οίκογέ-

9
 νειας ίζησαν σ’ 2να καθεστώς Αγριότητας, άλλα τμή(ΐΛτχ σ’ 2να
καθεστώς βαρβαρότητας, καί Ακόμη άλλα τμήματα σ' ένα καθε­
στώς πολιτισμοϋ, καί φαίνβται έπίσης Ετσι, πώς αύτοί ot τρεις ξε­
χωριστοί δρο*. συνδέθηκαν μεταξύ τους |ΐέ μιά τόο φυσική δσο καί
Αναγκαία Αλληλουχία προόδου. Επίσης, αύτή ή Αλληλουχία ύ-
πήρξε Ιστορικά πραγ]ΐατική για δλη τήν ανθρώπινη οικογένεια, μέ-
χρι τό στάδιο πού επιτεύχθηκε Αμοιβαία Από κάθε κλάδο της, πρα-
γματοποιήθηκε μέ τούς δρους κάτω Απ’ τούς όποιους παρουσιάζε­
ται κάθε πρόοδος καί μέ τή γνωστή προαγωγή διαφόρων κλάδων
τής οικογένειας διά μέσου δύο ή περισσότερων Απ’ αυτούς τούς
δρους.
Mm προσπάθεια θά γίνει στίς έπόμενες σελίδες νά r .y x άλλω
πρόσθετες μαρτυρίες γιά τή βαναυσότητα τών Αρχέγονων όρων τής
Ανθρωπότητας, γιά τή βαθμιαία έξέλιξη τών πνευματικών καί ήθι-
κών της δυνάμεων διά μέσου τής έμπειρίας, καί γιά τή μακρόχρο­
νη πάλη της |ΐέ έμπόδια, τή στιγμή πού κέρδιζε τό 5ρό;ιο της
πρός τόν πολιτισμό, θ ά σχεδιασθεΐ, μερικά, Απ’ τή μεγάλη Αλλη­
λουχία τών έφευρέσεων καί Ανακαλύψεων, πού έκτείνεται σ’ δλη
τή διαδρομή τής Ανθρώπινης προόδου, Αλλά κυρίως Απ’ τούς οι­
κογενειακούς θεσμούς, πού έκφράζουν τήν έξέλιξη δρισμένων Ιδεών
καί συναισθημάτων.
"Οταν Ανατρέχουμε στό μήκος τις γραμμές προόδου σέ σχέση
μέ τις πρωτόγονες περιόδους τής Ανθρωπόττητας, καί διαχωρίζουμε
τή μιά μετά τήν άλλη, στή σειρά πού παρουσιάζονται, έφευρέσεις
καί ανακαλύψεις Απ’ τό 2να μέρος, καί θεσμοί Απ’ τό άλλο, κατα­
λαβαίνουμε, πώς τό προηγούμενο στέκει προοδευτικά γιά κάθε άλ­
λο, καί τό τελευταίο Απ’ αύτά βρίσκεται σέ έξελικιτικές σχέσεις.
’Ενώ ή πρώτη τάξη είχε μιά συνάφεια, περισσότερο ή λιγότερο
άμεση, ή τελευταία Αναπτύχθηκε Από λίγα Αρχέγονα σπέρματα
σκέψης. 01 σύγχρονοι θεσμοί στηρίζουν τις ρίζες τους στήν πε­
ρίοδο τής βαρβαρότητας, καί στήν όποία αύτές μεταβιβάστηκαν
Απ’ τήν προηγούμενη περίοδο τής Αγριόττητας. Είχαν μιά εύθύ-
γραμμη καταγωγή διαμέσου τών έποχών, μέ τά ποτάμια Από αί­
μα, καθώς έπίσης μέ μιά λογική Ανάπτυξη.
Δύο Ανεξάρτητες γραμμές δρευνας μέχρι τώρα τράβηξαν τήν
προσοχή μας. Ή μιά όδηγεϊ διά μέσου έφευρέσεων καί Ανακαλύ­

10
ψεων καί ή άλλη δια μέσου άρχέγονων θεσμών. Μέ τήν κερδισμέ­
νη άπό οώ γνώση, απορούμε νά δείξουμε τά κύρια στάδια τής Αν­
θρώπινης άνάπτυξης. Οί άποδείξεις γιά νά καταδειχθοΰν θά σχε-
διασθοΟν κυρίως άπό οίκογενειακούς θεσμούς* οί παραπομπές σέ
άκριβέστερα διανοητικά έπιτεύγματα είναι γενικές καθώς έπίσης
καί έξαρτημένες.
Τ ά γεγονότα δείχνουν τή βαθμιαία διαμόρφωση καί τή μετα­
γενέστερη άνάπτυξη όριαμένων Ιδεών, καί έλπίδων. Αύτά πού κα­
τέχουν τΙς πιό σπουδαίες θέσεις, μπορούν νά γενικευθούν σάν έξε-
λίξεις μερικών Ιδεών μέ τΙς όποϊες σκάπτονται κατά διάφορους
τρόπους. Εκτός άπ' τΙς έφευρέσεις καί άνακαλύψεις είναι καί οί
άκόλουθες άπόψεις:
I. Διατροφή,
II. Διακυβέρνηση,
III. Γλώσσα,
IV . Ή οίκογένεια,
V . θρησκεία,
V I. Διαμονή καί ’Αρχιτεκτονική,
V II. ’Ιδιοκτησία.
Πρώτον. 'Η διατροφή αύξήθηκε καί τελειοποιήθηκε μέ
μιά σειρά άπό διαδοχικές τέχνες, πού μπήκαν κατά μακρά χρονι­
κά διαστήματα στή ζωή τών ά^ρώπων καί συνδέθηκαν περισσό­
τερο ή λιγότερο άμεσα μέ έφευρέσεις καί άνακαλύψεις.
Δ ε ύ τ ερ ο ν . Τό σπέρμα τής διακυβέρνησης πρέπει ν*
άναζητηθεΐ στήν όργάνωση μέσα στά γένη στό καθεστώς τής άγριό-
τηαας* καί συνέχιζε, διά μέσο τών προχωρημένων μορφών αύτοΟ
τού θεσμού, δ ς τήν έγκατάστοση τής πολιτικής κοινωνίας.
Τ ρ ί τ ο ν . Ή άνθρώπινη όμιλία φαίνεπαι, πώς άναπυύ-
χθηκε μέσα άπ’ τΙς πολύ τραχιές κι άπλές μορφές Εκφρασης. Ε κ ­
φραστικές κινήσεις ή γλωσσικό σύμβολο, δπως ύποδείχνονταν άπ’
τό Λουκρήτιο (’ ) , πρέπει νά Εχουν προηγηθεΐ άπ’ τήν Εναρθρη

(1) Καί ατά παιίιά αυατήαοηε χαΐ οτό γυναικείο φύλο, μέ φωνές xzt
χειρονομίες, δταν συνεννοοΟνταν χωρίς γλώσσα, πώς είναι ίίκαιο νά ουμ-
πονοΟν βλους τούς άίύ;αιους. DE RERUM NATURA, Βι6λ. V, 1020.

11
γλώσσα, δπως ή σκέψη προηγείται άπ’ τήν όμιλία. Τό μονοσύλλα­
βο προηγείται απ’ τό συλλαβικό, δπως τό τελευταίο προηγήθηκε
άπ' τις συγκεκριμένες λέξεις. Ή άνθρώπινη διάνοια, άγνοώντας
τό σχεδιασμό, άνέ/πτυσσε τήν ίναρθρη γλώσσα μέ τή χρησιμοποίη­
ση φωνηεντικών ήχων. Αύτό τό μεγάλο θέμα, πού «Ιναι κλάδος
τής αότογνωσίας, δέν συμπίπτει μέ τόν δρίζοντα τής παρούσας Ε­
ρευνας.
Τέταρτον. Σχετικά μέ τήν οΙκογένεια, τά στάδια τής
εξέλιξής της είναι συσσωματωμένα σέ συστήματα όμαιμοσύνης καί
συγγένειας, καί σέ συνήθειες πού άναφέρονυαι στό γάμο, μέ τό μέ­
σο τών όποίιον, συλλογικά, ή οΙκογένεια μπορεϊ όριστικά νά χα-
ραχθεΐ μέσα άπό διαφορετικές διαδοχικές μορφές.
Π έ μ π τ ο ν. Ή άνάπτυξη τών θρησκευτικών Ιδεών περι­
βάλλεται μέ τόσες έσωτερικές δυσκολίες, ώστε ποτέ δέν μπορεϊ
νά δοθεί μιά τελείως Ικανοποιητική έκθεση. Ή θρησκεία κινείται
τόσο πλατιά μέ τή φανταστική καί συναισθηματική δεξιότητα, καί
έτ;ο|ΐένως μέ τόσα άβέβαια στοιχεία τής γνώσης, ώστε δλες ot πρω­
τόγονες θρησκείες είναι τραγελαφικές καί άφύσικες καί σέ δρι-
σ;ιένη έκταση άνόητες. Έυσι αύτό τό θέμα βρίσκεται έξω άπ’ τά
■πλαίσια αύτής τής έργασίας, άν έξαιρέσουμε πιθανές σύντο>ιες συμ-
■πτωματικές ύποβολές.
Έ κ τ ο ν. Ή οικιακή Αρχιτεκτονική, μέ τις Ιδιες τις συν­
δέσεις της μέ τή μορφή τής οίκογένειας καί μέ τό σχέδιο τής οΐ-
κιακής ζωής, προσφέρει μιά πλήρη, κατά τρόπο άνεκτό, διασαφή­
νιση τής προόδου άπ’ τήν άγριότητα στόν πολιτισμό. Ή άνάπτυ-
ξή της μπορεϊ νά χαραχθεί άπ’ τήν καλύβα τοϋ άγριου, διά μέ­
σου τών κοινοτικών σπιτιών τών βαρβάρων, ώς τό σπίτι τής ά-
πλής οίκογένειας τών πολιτισμένων έθνών, μέ δλους τούς διαδοχι­
κούς κρίκους, τό δνα άκρο συνδέεται μέ τό άλλο. Αύττό τό θέμα θά
σημειωθεί κατά περίσταση.
Υσ τ ερ ό γ ρ α φ ο . Ή Ιδέα τής Ιδιοκτησίας διαμορφώ­
νονταν στήν άνθρώπινη διάνοια άργά, παραμένοντας νηπιακή καί
αδύνατη διά μέσου τεραστίων χρονικών περιόδων. Εμφανίζεται στή
ζωή κατά τήν άγριότητα, καί χρειάζεται δλη τήν πείρα αύττής τής
περιόδου, άκόμη τής άκόλουθης περιόδου τής βαρβαρότητας γιά ν’
άναπτύξει τό σπέρμα, καί νά προετοιμάσει τόν άνθρώπινο έγκέ-

12
φαλο γιά τήν Αποδοχή της. Ή έπικράτησή της, σαν Ινα πάθος πά­
νω Απ’ δλχ τά άλλα πάθη, σημειώνει τήν έναρξη τοΟ πολιτισμοί»-
Αύτή δχι μόνον όδήγησε τήν Ανθρωπότητα να ξεπεράσει τά ^ι-
πόδια πού καθυστερούσαν τόν ελιτισμό, άλλά καί νά καθιερώσει
τήν πολιτική κοινωνία πάνω στή βάση τοΟ έδάφους καί τής Ιδιο­
κτησίας. Μιά κριτική γνώση τής έξέλιξης τής ιδέας τής ιδιοκτη­
σίας, θά συσσωμάτωνε, άπό όρισμένες άπόψεις, τήν πιό σημαντ’.-
κή μερίδα τής πνευματικής Ιστορίας τής Ανθρωπότητας.
Ό σκοπός μου θά είναι νά παρουσιάσω κάποια Απόδειξη γιά.
τήν Ανθρώπινη πρόοδο στό μήκος τών διαφόρων Ικείνων γραμμών,
καί διά μέσου διαδοχικών έθνικών περιόδων, δπως Αποκαλΰφθηκε
άπό έφευρέσεις καί Ανακαλύψεις, καί άπό τήν Ανάπτυξη τής Ιδέας
τοΟ κράτους, τής οίκογένειας καί τής Ιδιοκτησίας.
Μπορεΐ νά προβληθεί έδώ, &τι δλες οΕ μορφές διακυβέρνησης Α­
νάγονται σέ δύο γενικά σχεδιάσματα, χρησιμοποιώντας τό λογικό·
σχεδίασμα στό έπ^στημονικό νόημα. ΣτΙς βάεις τους βασικά καί τά
δύο διακρίνονται:
Τό πρώτο, στην τάξη τοϋ χρόνου, βασίσθηκε πάινω σέ πρόσω­
πα καί σέ σχέσεις καθαρά προσωπικές, καί μπορεΐ νά διακριθεΓ
σάν μιά κοινωνία (SO C IE TA S). Τό γένος είναι ή μονάδα αύ-
τής τής όργάνωσης, δίδοντας κατά τά διαδοχικά στάδια δλοκλή-
ρωσης, στήν Αρχαϊκή περίοδο, τό γένος, τή φράτρα, τή φυλή, καί
τήν δμοσπονδία τών φυλών, πού Αποτέλεσε Ινα λαό ή δθνος (ΡΟ-
P U L U S). Σέ μεταγενέστερη περίοδο Ινας συνασπισμός φυλών στόν
ίδιο χώρο, μέσα σ’ Ινα έθνος πήρε τή θέση μιάς όμοσπονδίας φυ­
λών πού κατέχουν Ανεξάρτητα έδάφη. Έ τσι, διά μέσου μακρώ·/
χρονικών περιόδων, μετά τήν έμφάνιση τών γενών, παρουσιάστη­
κε ούσιαστικά ή καθολική όργάνωση τής Αρχαίας κοινωνίας· κ:
α&τή παρέμεινε Ανάμεσα στούς Έλληνες καί τούς Ρωμαίους καί
μετά τόν πολιτισμό τους πού πέρασε.
Τ ό δεύτερο βασίσθηκε πάνω ατό Ιδαφος καί τήν Ιδιοκτησία,,
καί μπορεΐ νά ξεχωρισθεΐ σάν Ινα κράτος (CIVTTAS). Ή περι­
φέρεια ή τμήμα τής περιφέρειας τής κοινότητας περιγραμμένη άπό·
σύνορα καί δρια, μέ καθιερωμένο τό θεσμό τής Ιδιοκτησίας, είναι
ή βάση ή ή μονάδα τοϋ τελευταίου, καί τό Αποτέλεσμα είναι ή πο­
λιτική κοινωνία. Ή πολιτική κοι/νωνία είναι όργανωμένη πάνω σέ

15
Εδαφικό χώρο, ν.αΐ Εμφανίζεται μέ τήν Ιδιοκτησία, δπως Επίσης καί
μέ τα πρόσωπα διά μέσου σχέσεων Ιδιοκτησίας. Τά διαδοχικά στά­
δια. τής όλοκλήρωσης είναι ή κοινοτική περιφέρεια ή τμήμα τής
■κοινοτικής περιφέρειας, πού είναι ή μονάδα όργάνωσης' ή έπαρ-
χία, κι αύτή είναι 2να σύνολο άπό κοινοτικές περιφέρειες ή τμή­
ματα άπό περιφέρειες' καί ή Εθική περιοχή ή Εδαφος, πού είναι
Ινα σύνολο άπό έπαρχίες. Ό λαός κάβε μιάς άπ’ αύτές είναι Οργα­
νωμένος σ’ ένα πολιτικό σώμα. Αύτό ώθοΟσε τούς 'Ελληνες καί
Ρωμαίους στό νά άναπ,τύξουν τΙς Ικανάτητές τους, άφοϋ είχαν κερ­
δίσει τόν πολιτισμό, νά Επινοήσουν τό δήμο ή κοινότητα καί τό
διοικητικό διαμέρισμα πόλης* καί Ετσι Εγκαινιάζεται τό δεύτερο
;ιεγάλο σχεδίασμα κράτους, πού παρέμεινε |ΐβταξύ τών πολιτισμέ­
νων έθνών Εως σήμερα. Στήν άρχαία κοινωνία α&τό τό Ιδαφικό
σχεδίασμα ήταν άγνωστο. 'Οταν Εμφανίστηκε, σ’ αυτό στέριωσε ή
όριοθετική γραμμή άνάμεσα στήν άρχαία καί τή σύγχρονη κοινω­
νία, δπως ή διάκριση θ’ άναγνωρισθεΐ σ’ αύτές τΙς σελίδες.
Λύτό μπορεί νά παρατηρηθεί πιό πέρα, δτι ot οίκογενειακοΐ
θεσμοί τών βαρβάρων καί μάλιστα τών άγρίων προγόνων τής άν-
Αρωπότητας, Εχουν ώστόσο διευκρινισθεΐ σέ τμήματα τής άνβρώ-
πινης οικογένειας μέ τόση πληρότητα, ώστε, μέ τήν Εξαίρεση τής
αυστηρά πρωτόγονης περιόδου, τά διάφορα στάδια αύτής τής προ-
ύδου νά διασώζονται καλά κ»τά τρόπο άνεχτό. Ot θεσμοί αύτοί
■παρατηρήθηκαν στήν όργάνωση τής κοινωνίας μέ βάση τό σέξ (φύ-
7.6) ^ Επειτα πάνω στή βάση τής συγγένειας καί τελικά πάνω ατή
6άση τοΟ έδάφους, μέσω τών διαδοχικών μορφών τοΟ γάμου καί
τής οίκογένειας, μέ τά συστήματα όμαιμασύνης πού δημιουργήθη-
■καν μ’ αύτό τόν τρόπο, μέσω τής κατοικίας καί τής άρχιτεχτονι-
•κής· καί μέσω τής προόδου σέ συνήθειες, σέ σχέση μέ τήν κυριό­
τητα καί τήν κληρονομιά τής Ιδιοκτησίας.
Ή θεωρία τοΟ άνβρώπινου ξεπεμοϋ γιά τήν έξήγηση τής ύ­
παρξης τών άγρίων καί τών βαρβάρων δέν είναι πιά βάσιμη. Αύτή
ήρθε σάν Ενα πόρισμα άπ’ τή Μωσαΐκή κοσμογονία καί συμφωνσΟ-
σε μέ μιά όποτιθέμενη άναγκαιότητα, πού δέν ύπάρχει πιά. Σάν
Βεωρία, δέν είναι μόνον άνίικανη νά Εξηγήσει τήν ύπαρξη τών
άγρίων, άλλ’ είναι καί χωρίς κανένα στήριγμα μέσα στά γεγονό­
τα τής άνθρώπινης Εμπειρίας.

14
 Οί μακρινοί πρόγονοι τών Άρίων έθνών σύμφωνα μέ τά συμ-
περάσματά μας, πέοασαν άπό μιά έμπεφία δμοια μ’ έκείνη τών
βαρβάρων καί άγριων φυλών, πού σήμερα ύπάρχουν άκόμη. Ένώ
ή έμπειρία έκείνων τών έθνών συσσωματώνει δλες τις άναγ-
καΐες πληροφορίες γιά νά διαφωτίσει τις περιόδους τοϋ πολιτυσμοϋ,
καί τών δύο, άρχαίου καί μοντέρνου, μαζί μέ Ενα μέρος αύτοϋ στή
μεταγενέστερη περίοδο τής βαρβαρότητας, ή προγενέστερη έμπε·.-
ρία τους πρέπει νά έξαχθεϊ συνολικά, άπ’ τή σύνδεση, πού μπορεϊ
νά βρεθεί άνάμεσα στά στοιχεία τών θεσμών καί έφευρέσεων, πού
ύπάρχουν άκόμη, καί δμοιων στοιχείων, πού διασώζονται άκόμη
μέσα σέ κείνα τών άγρίων καί βαρβαρικών φυλών.
Μπορεϊ νά παρατηρηθεί τελικά, πώς ή έμπειρία τής Ανθρω­
πότητας κύλησε σέ 5μοια σχεδόν κανάλια1 δτι ot άνθρώπινες άνάγ-
κες, μέσα σέ δμοιους δρους υπήρξαν ούσιαστικά οί ίδιες' καί δτι οί
λειτουργίες τής πνευματικής άρχής, όπήρξαν δμοιόμορφες σέ ά­
ξια τής είδικής ταυτότητας τοϋ έγκεφάλου δλων τών φυλών τής
Ανθρωπότητας. Ά λλ’ αύτό, ωστόσο, είναι 2να μέρος γιά τήν έξή-
γηση τής όμοιομορφίας σέ άποτελέσμαιτα. Τ ά σπέρματα τών κυ-
ριοτέρων θεσμών καί τεχνών τής ζωής Αναπτύχθηκαν δταν δ άν­
θρωπος ήταν άκόμη £νας άγριος. Σέ ;αά πολύ μεγάλη Εκταση, ή
έμπειρία τών έπόμενων περιόδων τής βαρβαρότητας καί τοϋ πολι­
τισμού Αναλώθηκαν στήν πιό πέρα άνάπτυξη έκείνων τών πρωταρ­
χικών άντιλήψεων. 'Οπουδήποτε μιά συνάφεια μπορεϊ νά παρατη­
ρηθεί σέ διάφορες ήπείρους μεταξύ ένός παρόντος θεσμοϋ καί ένός
κοινού σπέρματος, ύποδηλώνειται ή προέλευση αύτών τών ιδίων
τών λαών άπό Ινα πρωταρχικό κοινό κορμό.
Ή συζήτηση γΓ αύηές τις διάφορες κατηγορίες γεγονότων,
θά Ιχει διευκολυνθεί άπ’ τήν καθιέρωση ένός δρισμένου άριθμοϋ
Εθνικών περιόδων, πού κάθε μιά παρουσιάζει Ιναν ξεχωριστό δρο
τής κοινωνίας καί πού μπορεϊ νά διακριθεϊ άπό Ινα Ιδιόρυθμο καθ’
έαυτόν τρόπο ζωής. Ot δροι «,Εποχή τοϋ Λίθου», «τοϋ ’ Ορείχαλ­
κου» καί «τοΟ Σιδήρου», πού είσήχθησαν άπό Δανούς Αρχαιολό­
γους, ύπήρξαν έξαιρεττικά χρήσιμοι γιά δρισμένες ύποθέσεις, καί
θά παραμείνουν τέτοιοι γιά τήν ταξινόμηση Αντικειμένων Αρχαίας
τέχνης" άλλά ή πρόοδος τής γνώσης Εχει φέρει άλλες, διαφορετικές
ύποδιαιρέσεις Αναγκαστικά. Τά λίθινα έργοβλεϊα δέν έγκαταλεί-

15
φθησχν τελείως μέ τήν εισαγωγή όργάνων άπό σίδηρο, οϋτε καί
όργάνων άπό όρείχαλκο. Ή έφεύρεση τής διαδικασίας γιά τή συγ­
χώνευση τοϋ σιδηρομεταλλεύματος δημιουργοϋσε μιά έθνική έπο-
χή· ώστόσο μόλις θά μπορούσχμε νά χρονολογήσουμε μιά άλλη άπ’
τήν παραγωγή τοΰ όρείχαλκου. Πάνω άπ’ δλα, άφοϋ ή περίοδος
τών λιθίνων έργαλείων προηγείται άπό κείνη τοϋ δρείχαλκου καί
τοϋ σιδήρου, καί άφοϋ έκείνη τοϋ όρείχαλκου ξεπερνά έπίσης έκεί-
νη τοΰ σιδήρου, δέν είναι έπιδεκτικές γιά μιά περιγραφή, πού νά
άφήνει κάθε μιά άπ’ αύτές άνεξάρτητη καί ξεχωριστή.
Είναι πιθανόν δτ: οΕ διαδοχικές τεχνικές γιά τήν ανάπτυξη
τοΰ τρόπου τή: διατροφής, πού προκύψανε κατά αακρά διαβήμα­
τα χρόνου, άπ' τή μεγάλη επίδραση πού πρέπει νά έχουν άτκή-
σει πάνω στόν τρόπο ζωής τής άνθρωπότητας, θά προσφέρουν τε­
λικά τις πολύ ικανοποιητικές βάσεις γΓ αυτές τις χρονικές διαιρέ­
σεις. ’Λλλ’ ή Ερευνα δέν δδηγή&ηκε άρκετά μακρυά σ’ αύτή τήν
κατεύθυνση γιά νά φέρει τήν άναγκαία γνώση πάνω σ’ αυτό τό θέ-
|ιλ. Μέ τή σημερινή γνώση μας, τό έξαγόμενο συμπέρασμα μπο-
ρεί νά έπιτευχθεΐ |ΐέ τήν έκλογή τόσων άλλων έφβυρέσεων ή άνα-
καλύψεων, ώσάν νά προσφέρει έπαρκή κριτήρια προόδου γιά νά
χαρακτηρίσει τήν έναρξη τών διαδοχικών έθνικών περιόδων. Κι
δν άκόμη είναι δεκτές σάν προσωρινές, αύιτές οΕ περίοδοι θά στη-
ριχθοϋν σάν κατάλληλες καί χρήσιμες. Κάβε μιά άπ’ αύτές πού
πρόκειται νά προταθεϊ, θά πρέπει νά καλύψει Ινα ξεχωριστό πο­
λιτισμό καί νά παρα/στήσει Ινα ιδιαίτερο τρόπο ζωής.
Ή περίοδος τής άγριότητας, τό πρωταρχικό μέρος τής ό-
ποίας πολύ λίγο είναι γνωστό, μπορεΐ νά διαιρεθεί προσι»ρινά, σέ
τρεϊς ύποπεριόδους. Μπορεΐ σχετικά νά όνομασθεΐ ’Α ρ χ α ί α ,
Μ έ σ η καί Ν ε ω τ έ ρ α περίοδος άγριόιτητας· καί δ δρος
τής κοινωνίας σέ κάθε μιά άπ’ αύτές, σχετικά, μπορεΐ νά διακρι-
θεΐ σάν δ Κ α τ ώ τ ε ρ ο ς , ό Μέ σ ο ς , κ α ίδ ’Α ν ώ τ ε ­
ρος βαθμός άγριότητας.
Κατά παρόμοιο τρόπο, ή περίοδος τής βαρβαρότητας διαιρεί­
ται σχετικά σέ τρεϊς ύποπεριόδους, πού θά άνομασθοΰν ’ Αρχαία,
Μέση καί Νεώτερη περίοδος βαρβαρότητας’ καί ό δρος τής κοι­
νωνίας σέ κάθε μιά άπ’ αύιτές, θά διακρ ΛεΙ σάν Κ α τ ώ τ ε ρ ο ς ,
Μ έ σ ο ς καί ’Α ν ώ τ ε ρ ο ς βαθμός βαρβαρότητας.

16
 Αύιτό είναι δύσκολο, Αν δχι Αδύνατο, νά βρούμε τέτοια κριτή­
ρια προόδου για νά σημειώσουμε τήν ίναρξη αύτών τών περιό­
δων δπως Θ4 στηριχθοΟν Απόλυτα στήν έφαρμογή τους, καί χωρίς
έξαιρέσεις πάνω άπ’ δλες τΙς ήπ*ίρους. Ούτε αύτό είναι Αναγκαίο,
γιά τήν προκείμενη ύπόθεση, ώστε δέν θά ύπάρχουν έξαιρέσεις.
θ ά είναι Αρκετό, άν ot κύριες φυλές τής Ανθρωπότητας, μπορούν
νά ταξινομηθούν σύμφωνα μέ τό βαθμό τής σχετικής τους προό­
δου, σέ δρους πού μπορούν νά ΑναγνωριαθοΟν σάν ξεχωριστοί.

I . Κ α τ ώ τ ε ρ ο Σ τ ά δ ιο ' Α γ ρ ι ό τ η τ α ς

Αύτή ή περίοδος άρχιζε μέ τήν παιδική ήλικία τής Ανθρώ­

π ινη φυλής καί μπορεί νά λεχθεί πώς Ιχει τελειώσει μέ τή χρη­
σιμοποίηση τής Ιχθυοτροφής καί μέ κάποια γνώση <πή χρήση
τής φωτι&ς. Τό Ανθρώπινο γένος ζοδσε τότ» στίς πρωτόγονες πε­
ριορισμένες κατοικίες του, καί τρέφονταν μέ φρούτα καί μέ καρύ­
δια. Ή ίναρξη τοΟ ϊναρθρου λόγου άνήκει σ’ αύτή τήν περίοδο.
Δέν διασώθηκε τίποτε τό συγκεκριμένο σάν παράδειγμα, γιά τΙς
φυλές τής Ανθρωπότητας σ’ αύτό τόν δρο, γιά τήν Ιστορική πε­
ρίοδο.

I I . Μ εσ α ίο Σ τ ά ό ιο *Α γ ρ ιό τ η τ α ς

Αύτό άρχισε μέ τήν Απόκτηση τής Ιχθυοτροφής καί μέ κά-

ποια γνώση γιά τή χρήση τής φωτιάς, καί τελείωσε μέ τήν έφεύ-
ρεση τού τόξου καί τοϋ βέλους. Τό Ανθρώπινο γένος, τότε, κάτ’
άπ’ αύτές τις συνθήκες, ξεχυνόταν άπ’ τΙς πρωτόγονες κατοικίες
του πάνω στό μεγαλύτερο μέρος τής γής. Ανάμεσα στίς φυλές πού
ζοϋν Ακόμη, θά φθάσουν στό Μέσο Στάδιο Αγριότητας, λόγου χά«-
ρη, οί Αύστραλιανές φυλές καί τό μεγαλύτερο μέρος τών Πολυνη-
σίων. Αύτό θά είναι Αρκετό νά δώσει μιά ή καί περισσότερες δια­
σαφήσεις γιά κάθε στάδιο.

17
2*
I I I . Ν ε ώ τ ε ρ ο Σ τ ά δ ιο ’ Α γ ρ ιό τ η τ α ς

Ά ρχισε μέ τήν έφεύρβση τοϋ τόξου καί τοϋ βέλου;, καί τέ-
λειωσε μέ τήν έφεύρεση τής Αγγειοπλαστικής τέχνης. Τό γεγο­
νός αύτό θά φέρει στό ’ Ανώτερο Στάδιο τής ’Αγριότητας τΙς φυ­
λές ATHAPASCAN τής περιοχής τοϋ κόλπου τοϋ Χούδσωνος, τις
φυλές τής κοιλάδας τής Κολομβίας καί όρισμένες παράκτιες φυ­
λές τής Βόρειας καί Νότιας ’ Αμερικής- άλλά σχετικά μέ τό χρό­
νο τής άνακάλυψής τους. Αύτή κλείνει τήν περίοδο τής ’ Αγριό­
τητας.

I V . Κ α τ ώ τ ε ρ ο Σ τ ά δ ιο β α ρ β α ρ ό τη τα ς

Ή έφεύρεση ή έφαρμογή τής άγγειοπλαστικής, είναι ή π·.ό

άποτελεσματική καί πειστική Απόδειξη, πού μπορεϊ νά παγιώσει
μιά συνδετική γραμμή, άναγικαστικά αύθαίρετη, άνΑμεσα στήν Α­
γριότητα καί τή 6αρβαρότητα. Ή διάκριση τών δύο δρων Ανα­
γνωρίσθηκε Αρκετά, άλλά δέν προβλήθηκε σάν κριτήριο προόδου
άπ’ τό προηγούμενο στό έπόμενο στάδιο μέχρι τώρα. 'Ο λες αυτές
ot φυλές, πού ποτέ δέν Εφτασαν στήν τέχνη τής άγγειοπλαστικής
θά ταξινομηθοϋν στις άγριες, κι Ικεϊνες πού κατέχουν αύτή τήν
τέχνη, άλλά πού ποτέ δέν βρήκαν Ινα φωνητικό Αλφάβητο καί τή
χρήση τής γραφής, θά ταξινομηθοϋν στίς βαρβαρικές φυλές.
Ή πρώτη ύποπερίοδος βαρβαρότητας άρχιζε μέ τή χειροτε­
χνία Αγγειοπλαστικής, είτε μέ πρωταρχική έφεύρεση είτε μέ μί­
μηση. Στήν Αναζήτηση τοϋ τερματιαμοϋ της, καί τήν Εναρξη τοϋ
Μέσου Σταδίου, συναντιέται μιά δυσκολία στίς άνισες έπιτεύξεις
τών δύο ήμισφαιρίων, πού άρχισαν νά έπιδροϋν πάνω στίς άνθρώ­
πινες ύποθέσεις, δτοκν πιά είχε περάσει ή περίοδος τής άγριότητας.
Αύτό μπορεϊ νά συγκριθεΐ, ωστόσο, μέ τήν υιοθεσία τών Ισοδύνα­
μων. Στό ’Ανατολικό ήμοσφαίριο, ή έξημέρωση ζώων, καί τό Δυ­
τικό, ή καλλιέργεια τοϋ Αραβόσιτου καί άλλων φυτών μέ άρδευση,
μαζί μέ τή χρήση άκαμίνευτων ήλιοψημένων τούβλων καί λίθων
γιά τό χτίσιμο σπιτιών, θεωρήθηκε σάν άρκετή άπόδειξη προό­
δου γιά μιά μετάβαση Απ’ τό Κατώτερο στό Μεσαίο Στάδιο τής
βαρβαρότητας. Αύτό Αφήνει, στό Κατώτερο Στάδιο, τΙς Ίνδιάνι-

18
κες φυλές τών Ενωμένων Πολιτειών άνατολικά τής 8χθης τοΟ
Μιβσούρι, καί άλλες παρόμοιες φυλές τής Ευρώπης καί τής ’Ασίας
πού άσκοΰσαν τήν αγγειοπλαστική τέχνη, άλλά ήσαν χωρίς οίκια-
κά ζώα.

V . Μ εσ α ίο Σ τ ά δ ιο β α ρ β α ρ ό τη τα ς

"Αρχιζε μέ τήν έξημέρωση ζώων στό Άναιταλικό ήμισφαίριο,

καί στό Δυτικό μέ καλλιέργεια μέσω άρδευσης καί μέ τή χρήση
άκαμίνευτων ήλιοψημένων τούβλων καί λίθο» στήν άρχιτεκπονι-
κή. Τό τέρμα του μπορεΐ νά δρισθεΐ μέ τήν έφεύρεση τής διαδι­
κασίας τής τήξης τοϋ σιδηρομεααλλεύματος, καί τοποθετεί στό Με­
σαίο Στάδιο, λόγου χάρη, τά ’Ινδιάνικα χωριά τοϋ Νέου Μεξι-
•κοϋ, τοΟ Μεξικού, τής Κεντρικής ’ Αμερικής καί τοϋ Περοϋ, καί
•τις φυλές στό ’Ανατολικό ήμισφαίριο, πού κατείχαν οίκιακά ζώα,
άλλά ζοΰσαν χωρίς τή γνώση τοϋ σιδήρου. CH άρχαΐοι Βρετπανοί,
άν καί γνώριζαν τή χρήση τοΰ σιδήρου, άνήκουν ώστόσο, σ’ αύτή
τήν κατηγορία. Ή γειτνίαση μέ πιό προηγμένες ήπειρωτικές φυ­
λές, είχε άναπτύξει τις βιοποριστικές τέχνες μεταξύ τους πολύ πέ­
ρα άπ’ τό στάδιο άνάουτυξης τών οικογενειακών θεομών τους.

V I . ’ Α ν ώ τ ε ρ ο Σ τ ά δ ιο β α ρ β α ρ ό τη τα ς

Αάτό άρχιζε μέ τή χρήση τοΰ σιδήρου, τέλειωνε μέ τήν έφεύ­

ρεση κάποιου φωνητι*κοΰ άλφάβηττου, καί τή χρήση τής γραφής.
’ Εδώ άρχίζει ό πολιτισμός, πού άφήνει στό ’Ανώτερο Στάδιο τής
βαρβαρότητας, τις 'Ελληνικές φυλές τής 'Ομηρικής έποχής, τΙς ’ Ι ­
ταλικές φυλές, πριν άπ’ τήν ίδρυση τής Ρώαης καί τις Γερμανικές
φυλές τών χρόνων τοΰ Καίσαρος.

V I I . Σ τ ά δ ιο Π ο λ ιτισ μ ο ύ

*Αρχιζε, δπως είπαμε, μέ τή χρήση ένός φωνητικοϋ άλφάβη-

•του καί τήν παραγωγή λόγιων σημειώσεων, καί διαιρείται σέ ’Αρ­
χαίο καί Σύγχρονο. Σάν Ισοδύναμο, μπορεΐ νά γίνει δεκτή ή Ιερο­
γλυφική γραφή πάνω σέ λίθους.

19
 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ

Περίοδοι
I. Παλαιότερη περίοδος ’Αγρι­ I. Κατώτερο Στάδιο ’Αγριότη­
ότητα;, τας.
II. Μεσαία περίοδος Αγριότη­ II. Μεσαίο Στάδιο ’Αγριότη­
τας. τας.
III. Τελευταία περίοδος ’Αγρι­ III. ’Ανώτερο Στάδιο ’Αγριό­
ότητας, τητας.
IV. Παλαβότερη περίοδος Βαρβα­ IV . Κατώτερο Στάδιο Βαρβα­
ρότητας, ρότητας.
V. Μεσαία περίοδος Βαρβαρό- V. Μεηαΐο Στάδιο Βαρβαρότη­
τητας, τας.
V I. Τελευταία περίοδος Βαρβα­ V I. ’Ανώτερο Στάδιο Βαρβαρό­
ρότητας, τητας.
V II. Στάδιο Πολιτισμοί).

I. Κατώτερο Στάδιο ’ Αγριότη­ ’ Απ’ τήν παιδική ήλικια τής

τας,
II. Μεσαίο Στάδιο ’Αγριότη­
τας,
III. Ανώτερο Στάδιο Άγριότη-
IV . Κατώτερο Στάδιο Βαρβα­
ρότητας,
V. Μεσαίο Στάδιο Βαρβαρότη­
τας,
άνθρώπινης φυλής έως τήν
άρχή τής προαεχοϋς περιό­
δου.
Ά π ’ τήν άπόκτηση Ιχθυοτρο­
φής καί τή γνώση τής χρή­
σης τής φωτιδς, κλπ.
Ά π ’ τήν έφεύρεση τοΟ τόξοι>
καί ,τοΟ βέλους κλπ.
Ά π ’ τήν έφεύρεση τής Αγγειο­
πλαστικής τέχνης, κλπ.
Ά π ’ τήν έξημέρωση τών ζ ώ ­
ων στό Ανατολικό ήμι^ραί-
ριο, καί |άπ’ τήν καλλιέρ-

V I. ’Ανώτερο Στάοιο Βαρβαρό-
τητας,
V II. Στάδιο Πολιτισμού,
γεια τοϋ Αραβοσίτου καί τών
φυτών μέ άρδευση, μέ τή
χρήση άκαμίνευτων ήλιοψη-
μ^νων πλίνθων καί λίθων
στό Δυτικό κλπ.
’Απ’ τήν έφεύρεση τής διαδι-
κασίας τής τήξης τοΟ σιδη-
ρομτταλλεύματος, μέ τή χρή­
ση σιδερένιων έργαλείων,
κλπ.
Ά π ’ τήν έφεύρεση ένός φωνη­
τικού Αλφαβήτου, μέ τή
χρήση γραφής, Ιως τόν πα­
ρόντα χρόνο.

Κάθε μιά άπ’ αύτές τις περιόδου; ίχει ξεχωριστό πολιτισμό

καί παρουσιάζει ένα περισσότερο ή λιγότερο είδικό καί Ιδιάζοντα
τρόπο ζωής. Αύτή ή Ιδιορρυθμία έθνικών περιόδων κάνει δυνατό
νά πραγματευθοϋμε μιά Ιδιαίτερη κοινωνία, σύμφωνα μέ τούς δρους
τής σχετικής προόδου, καί νά τήν κάμουμε θέμα Ανεξάρτητης σπου­
δής καί συζήτηση;; Αύτό δέν έπηρεάζει πραγματικά τό κύριο άπο-
τέλεσμα, δτι διαφορετικές φυλές καί έθνη στήν Ιδια ήπειρο, καί Α­
κόμη τής Ιδιας γλωσσικής οίκογένειας, βρίσκονται σέ διαφορετι­
κούς δρους στήν Ιδια χρονική περίοδο, Αφοϋ γιά τήν ύπόθεσή μας,
ό δ ρ ο ς κάθε μιας είναι τό όλικό γεγονός, δντας ό χρόνος
άυλος.
Άφοϋ ή χρήση τής άγγειοπλαστικής είναι λιγότερο σημαντι­
κή άπ’ τή χρήση τών οίκιακών ζώων, τοΟ σιδήρου, ή τοϋ φωνητι­
κού Αλφαβήτου, πού χρησΐ|ΐοποιοϋνταν γιά νά σημειώσουν τήν έ­
ναρξη τών έπόμενων έθνικών περιόδων, ot λόγοι γιά τήν υΐοθέτη-
σή τους θά έχουν λεχθεί. Ή χειροτεχνία τής άγγειοπλαστικής προ­
ϋποθέτει άγροτική ζωή, καί σημαντικές προόδους στίς άπλές τέ­
χνες (’ ) . Τά άπό πυριτόλιθο καί πέτρα έργαλεΐα είναι παληότερα

(1) Ό κ. EDWIN Β. TITLOR παρατηρεί, δτι 6 GOQUET «πρΑτος πρό-

21
άπ,' τήν Αγγειοπλαστική, λείψανα τοΟ παρελθόντος πού βρέθηκαν
σέ Αρχαίους τάφους καί σέ πολυάριθμες περιπτώσεις δέν συνοδεύ­
ονται άπ’ τά τελευταία (πήλινα). Μιά διαδοχή έφευρέσεων γιά
μεγαλύτερες άνάγικες καί προσαρμοσμένη σ’ Ιναν κατώτερο δρο,
πρέπει νά έχει βοηθήσει πρίν άπ’ τήν άνάγχη τής Αγγειοπλαστι­
κής. Ή έναρξη τής Αγροτικής ζωής, μέ κάποιο βαθμό έλέγχου πά­
νω <πή διατροφή, ξύλινα σκεύη καί έργαλεία, δάχτυλο πού ύφαί-
νει μέ κλωστές άπό φλοϋδες, καλαθοπλεκτική, καί τό τόξο καί τό
βέλος, κάνουν τήν έμφάνισή τους, πρίν άπ’ τήν τέχνη τής Αγγειο­
πλαστικής. Τά ’Ινδιάνικα χωριά πού βρίσκονται στό Μεσαίο Στά­
διο βαρβαρότητας, δπως οί ZUNIANS, ot Άτζέκοι καί ot CHO-
LULANS, είχαν χειροτεχνία άγγειοπλαστικής γιά μεγάλες ποσό­
τητες άγγείων καί σέ πολλές μορφές σημαντικής ύπεροχής- Ινα μέ­
ρος άπ’ τά ’Ινδιάνικα χωριά τών Ενωμένων Πολιτειών, πού βρί­
σκονταν στό Κατώτερο Στάδιο βαρβαρότητας, ίπως ot Ίροκέζοι, ot
CHOCTAS καί ot (1IEROKES, κατασκευάζουν αγγεία σέ μικρό­
τερες ποσότητες καί σέ περιορισμένο Αριθμό μορφών* άλλά ot μή
κηπουροκαλλιεργητές ’Ινδιάνοι, πού βρίσκονταν στό στάδιο άγριό-
τητας, δπως ot ATHAPASCANS, ot φυλές τής Καλιφόρνιας καί
τής κοιλάδας τής Κολούμπια, άγνοοΟσαν τή χρήση τους ( ') . Στούς

τείνε, τήν περασμένη έκατονταετηρίία, τήν Ιννοια, πώς δ ίρόμος άπ’ τόν
όποΐον ίημιουργήθηκε ή Αγγειοπλαστική, ήταν βτι πολλοί έπαλείφανε τά
ε5φλεκτα σκεύη μέ άργιΧλώδες χώμα γιά νά τά προστατεύσουν απ’ τή φω­
τιά, Εως δτου βρήκαν πώς μόνο του τό Αργιλόχωμα θά μπορούσε ν’ άνταπο-
κριθεΐ ο’ αύτή τήν Ανάγκη, καί ϊτοι ή Αγγειοπλαστική μπήκε στή χρήση».
— EAELr ISTORr OF MANKIND = Πρωτόγονη 'Ιστορία τής ’Αν­
θρωπότητας), σελ. 273. Ό GOQUET Αναφέρει γι* τόν CAPT. GONNEVIL-
LE πού έπισκέφθηκε τή νοτιοανατολική παραλία τής Νότιας ’Αμερικής στά
1603, πώς αότός βρήκε «τά οικιακά σκβόη τους ξύλινα, άκόμη τά Οοχεϊα
τους βραομοβ, σοφαντισμένα μέ Ινα είδος Αργιλοχώματος, Ινα παχύ δάχτυ­
λο, πού προφύλλασσαν νά τά κάψει ή φωτιά». — ΈκεΤ 273.
(1) Ή Αγγειοπλαστική βρέθηκε ατούς πανάρχαιοιις γηλόφους ατό 0-
REGON μέ;α σέ λίγα χρόνια τοΟ παρελθόντος. Τά πρώτα σκεύη Αγγειο­
πλαστικής στόΰς Ιθαγενείς τών Ενωμένων Πολιτειών φαίνεται, πώς Ιγιναν
«προϊστορικούς χρόνους» τοΟ LUBBOCK, στήν «πρωτόγονη ιστο­
ρία τής Ανθρωπότητας» τοϋ TITLOR, καί στό «Φυλές τοϋ Ανθρώ­
που» τοϋ PESCHEL, ot λεπτομέρειες πού Αφοροϋν αύτή τήν τόχνη,
καί ή έκταση τής διάδοσής της, Εχουν συλλεγεΐ σέ σημαντικό βαθ­
μό. Ή Αγγειοπλαστική ήταν άγνωστη στήν Πολυνησία (μέ τήν
έξαίρεση τών Ίαλανδών, τών TONGANS καί τών F IJIA N S),
στήν Αύστραλία, στήν Καλιφόρνια καί στόν κόλπο τοϋ Χούδσωνος.
Ό κ. TITLOR παρατηρεί, δτι «ή τέχνη τής ύφανσης ήταν άγνω­
στη στά πιό πολλά μέρη τής Ίσλα ^ ία ς μακριά άπ’ τήν ’Ασία», καί
δτι «στό μεγαλύτερο μέρος τής Νόττιας ’Ισλαινδικής θάλασσας δέν
γνώριζαν τήν Αγγειοπλαστική». Ό αίδβσιμώτατος LX3RIMER FI-
SON, Ινας "Άγγλος ιεραπόστολος πού μένει στήν Αύστραλία, μέ
πληροφοροϋσε Απαντώντας στά έρωτήματά μου, δτι «ot Αύστραλια-
νοί δέν κατασκεύαζαν ύφάοματα, ούτε άγγεία, καί δέν γνώριζαν
τό τόξο καί τό βέλος». Αύτό τό τελευταίο γεγονός ήταν έπίσης Α­
ληθινά γενικό γιά τήν Πολυνησία. Ή είσαγωγή τής κεραμικής
τέχνης δημιούργησε μιά νέα έποχή γιά τήν ΑΛρώπινη πρόοδο
στήν κατεύθυνση μιάς Αναπτυγμένης ζωής καί αύξησε τΙς οικια­
κές εύκολίες.
Δημιουργήθηκε ζήτημα Αν τά Αγγεία τών Ιθαγενών ξεραί­
νονταν μέ φωτιά ή γινόταν μέ τήν Απλή διαδικασία τοϋ στεγνώ-
ματος. Ό καθηγητής Ε. Τ. COX, τής Ίνδιανάιπολης, Εχει δείξει,
συγκρίνοντας τις Αναλύσεις τών Αρχαίων Αγγείων καί τών ύδραυ-
λικών κονιαμάτων (τσιμέντων), «δτι σ’ δτι Αφορά τά Αγγεία, τά
χημικά συστατικά τους σιηιφωνοϋιν Απόλυτα μέ τή σύνθεση τών ύ-
δραυλικών λίθων». Πιό πέρα παρατηρεί, δτι «8λα τά Αγγεία πού
Ανήκουν στήν έποχή τών χτιστών τύμβων, πού Ιχω Ιδεΐ, είναι συν-
θεμένα Από προσχώσεις μέ Αργιλλόχωμα καί άμμο, ή Ενα μείγμα
τοϋ πρώτου μέ κονιοποιημένα δστρακα γλυκοΟ νεροϋ. Μιά ζύμη
καμωμένη άπό τέτοιο μεϊγ^ια κατέχει σέ ύψηλό βαθμό τΙς Ιδιότη­
τες τοϋ κονιάματος PUZZUOLANI καί POZTLAND, fiwi πού'
κατασκεύασαν σκεύη Απ’ αύτό καί τά σκλήρυνοον χωρίς νά ψηθοΟν

σέ καλάθια 4π4 χόρτα ή λυγαριές, πού χρησιμοποιούνταν ο4ν χβμα μαλα­

κό πού χαίονταν μακριά μβτά τά σκεύη άπό σχληρδ χβμα.

23
στή φωτιά, δπως είναι συνηθισμένο στη σύγχρονη Αγγειοπλαστι­
κή. Τά τρίμματα τών όστράκων Εκαναν τή δουλειά μείγματος χα-
λικιών Ανακατωμένων μέ άμμο χοντρό ή κομμάτια άπό λίθο, δπως
σήμερα χρησιμοποιείται στή σύνδεση μέ Δδραυλική μέθοδο στή χει­
ροτεχνία τεχνητού λίθου» (’ ) . Ή σύνθεση τών ’ Ινδιάνικων άγγείων
σέ άναλογία μέ κείνη τοΟ ύδραυλιοοοϋ κονιάματος, δπενθυμίζει τΙς
δυσκολίες στή'/ έφεύρεση τής τέχνης καί τείνει έπίσης νά Εξηγήσει
τή βραδύτητα τής εισαγωγής της στήν πορεία τής Ανθρώπινης έμ-
πειρίας. Παρά τήν πνευματώδη ύπόδειξη τοϋ καθηγητή COX, εί­
ναι πιθανόν, δτι τά άγγεία ξηραίνονταν μέ τεχνητή θερμότητα. Σέ
μερικές περιπτώσεις τό γεγονός μαρτυρείται άμεσα. "Ετσ·., ό Α-
D AIR, μιλώντας γιά τις φυλές τοϋ Κόλπου, παρατηρεί δτι »κά-
νουν χωμάτινα άγγεία σέ πολύ διαφορετικά μεγέθη, Ετσι πού νά
περιέχουν άπό δύο εως δέκα γαλλόνια (4 λίτρα = 5348 γραμμ.),
πλατιά πιθάρια νά φυλάνε νερό, κύπελλα, πιάτα, γαβάθες, λουτή­
ρες καί Ενα τεράστιο άριθμό άπό άλλα σκεύη μέ τέτοιες άπαρχαιω-
μένες μορφές, πού θά ήταν άνιαρό νά περιγράφει κανείς, καί άδύ-
νατο νά τις όνομάσει. Ή μέθοδός τους γιά βερνίκωμα είναι νά τά
τοποθετούν πάνω άπό μιά πλατιά φωτιά, άπό πλούσια σέ ρετσίνη
πεΟκα πού καπνίζουν καί πού τά κάνουν γυαλιστερά, μαΟρα καί
στέρεα» (2) .
Έ να άλλο πλεονέκτημα γιά τόν όρισμό όρισμένων έθνικών
περιόδων είναι ή κατεύθυνση ειδικής Ερευνας γιά κείνες τΙς φυ­

(1) Ε. Τ. COX, GEOLOGICAL SURWEr OF INDIANA, 1873, σ. 119.

Δίβει τήν άκόλουθη άνάλυση:
’Αρχαία ’Αγγειοπλαστική, «BONE BANK·, TOSEr CO., INDIANA,
Τγρασία ατά 2120 f . , 1.00 Τπεροξείδιον σιδήρου δ.50
Πυριτι'κδν διοξείδιον 36.00 θειΐκδν όξύ 20
Άνθρακικδν άαβέοτιον 25.50 ΌργανικαΙ ούσίαι (άλκάλες καί άπώλει-
ε;) 23.60
’Ανθρακική Μαγνησία 3.02
’Αλοομίνα 5.00 100.00
(2) HISTORIS OF THE AMERICAN INDIANS, Λονδίνο, 1775, σ.
424. Ot Ίροκέζοι βεβαιώνουν, δτι ατούς άρχαΐους χρόνου; ot πρόγονοί τους
δούλευαν τά άγγεία του; μπροστά σέ φωτιά.

24
λές καί τά έθνη, πού παρέχουν τό πιό καλό παράδειγμα γιά κάθε
στάδιο, με τήν άποψη πού κάνει κάβε μιά πρότυπη καί έπεξηγη-
ματική. Μερικές φυλές καί γένη έγκαταλείφβηκαν στή γεωγραφι­
κή άπομόνωση, ώστε νά έργασθοϋν μακριά άπ’ τά προβλήματα τής
προόδου ;ιέ μιά πρωτότυπη πνευματική προσπάθεια’ καί κράτησαν,
έπομένως, τις τέχνες τους καί τούς θεσμούς τους καθαρούς καί ό-
μογενεΐς, ένώ οί θεσμοί καί οί τέχνες άλλων φυλών καί έθνών κα-
τευθύνθηκαν άπό έςωτερικές έπιδράσεις. Έ τσι, δίαν ή ’ Αφρική ή­
ταν καί είναι ένα έθνικό χάος αγριότητας καί βαρβαρότητας, ή Αυ­
στραλία καί ή ΙΙολυνησία ήσαν σέ άγριότητα, καθαρή καί άπλή,
μέ τις τέχνες καί ιούς θεσμούς πού άνήκουν σ’ αύτό τόν δρο. Μέ
δμοιο τρόπο, ή ’Ινδιάνικη οικογένεια τής ’Αμερικής Ανόμοια μέ
δποιαοήποτε άλλη ύπάρχουσα οικογένεια, άποδείχνει μέ παραδειγ­
ματικό τρόπο τόν δρο τής άνθρωπότητας, σέ τρεις διαδοχικές έθνι-
κές περιόδους, τήν άδιατάρακτη κατοχή μιας μεγάλης ήπείρου, κοι­
νής καταγωγής, καί μέ όμογενεΐς θεσμούς, καί είδικά έκείνους τοΟ
Κατώτερου καί του Μεσαίου Σταδίου τής βαρβαρότητας περισσό­
τερο περίτεχνου καί πιό πλήρους άπό δποιοδήποτε άλλο τμήμα τής
άνθρωπότητας. Οί μακρινοί βόρειοι ’Ινδιάνοι καί μερικές άπ’ τις
παράλιες φυλές τής βόρειας καί νότιας ’Αμερικής, ήσαν στό ’Α­
νώτερο Στάδιο άγριότητας. Μερικά ’Ινδιάνικα χωριά, άνατολικά
τοΟ Μισσισσιπή, ήσαν στό Κατώτερο Στάδιο βαρβαρότητας, καί
τά ’Ινδιάνικα χωριά τής βόρειας καί νότιας ’ Αμερικής ήσαν στό
Μεσαίο Στάδιο. νΕτσι μιά ευκαιρία νά Αποκτήσουμε πλέρια καί
λεπτομερειακά πληροφορίες γιά τήν πορεία τής Ανθρώπινης έμ-
πε’.ρίχς καί προόδου, στήν άνάπτυξη τών τεχνών τους καί τών θε­
σμών τους, διά μέσου αύτών τών διαδοχικών δρων, δέν Ιχει προσ-
φερθει στήν Ιστορική περίοδο. Οί μεγαλύτερες έλλείψεις σχετικών
στοιχείων άναφέρονται στήν περασμένη περίοδο, πού άναφέραμε.
Διαφορές στόν πολιτισμό τής Ιδιας περιόδου στό ’Ανατολικό
καί Δυτικό ήμισφαίριο άναμφίβολα ύπήρξαν σάν Αποτέλεσμα τών
άνισων πλεονεκτημάτων τών ήπείρων’ άλλά 6 δρος τής κοινωνίας
στό άντίστοιχο στάδιο, πρέπει νά ύπήρξε, στό σύνολό του, ούσια-
στικά δμοιος.
01 πρόγονοι τών έλληνικών, ρωμαϊκών καί γερμανικών φυ­
λών πέρασαν άπ’ τά στάδια πού δείξαμε. Ή διαφοροποίησή τους

2ϊ>
άπ’ τήν Αξεχώριστη μάζα τών βαρβάρων δέν Εμφανίζεται πιθανώς
νωρίτερα άπ’ τήν Εναρξη τής Μέσης IIεξόδου τής βαρβαρότητας.
Ή έμπειρία αύτών τών φυλών χάθηκε, μέ τήν έξαίρεση τόσο, δσο
αύτή παρουσιάζεται |ΐέ τούς θεσμούς, Εφευρέσεις καί Ανακαλύψει;
πού Εφεραν μαζί τους, καί κατείχαν τότε πού γιά πρώτη φορά ήρ­
θαν κάτω άπ’ τήν ιστορική παρατήρηση. Ot έλληνικές καί λατι­
νικές φυλές τής 'Ομηρικής καί Ρωμυλιανής περιόδου, προσφέρουν
τήν πιό μεγάλη Απόδειξη τοΟ Ανώτερου Σταδίου βαρβαρότητας. (Η
θεσμοί τους έπίσης ήσαν καθαροί καί ομογενείς, καί ή Εμπειρία
τους συνδέθηκε Αμεσα μέ τό τελικό έπίτευγμα τοΟ πολιτισμού. Έ ­
τσι, Αρχίζοντας μέ τΙς Αύστραλιανές καί Πολυνθιακές φυλές, συ­
νεχίζοντας μέ τις ’ Αμερικάνικες ’Ινδιάνικες φυλές, καί συμπεραί-
νοντας τελικά σάν κατακλείδα μέ τις Ρωμαϊκές καί Έλληνικές,
πού προσφέρουν τήν πιό ύψηλή άπόδειξη μέ τή σειρά τους ή κάθε
μιά γιά τά Εξη |ΐΕγάλα στάδια τής Ανθρώπινης προόδου, τό σύνο­
λο άπ’ τις Ενωμένες έμπειρίες τους μπορεΐ νά δποτεθεΐ σωστά γιά
νά έκφράσει κάτι γιά τήν Ανθρώπινη οΙκογένεια άπ’ τό Μεσαίο
Στάδιο τής Αγριότητας ώς τό τέλος τοϋ Αρχαίου πολιτισμού. Ε ­
πομένως, τά ’Αριανά Εθνη θά βροϋν τόν τόπο τοϋ δρου τών Απο-
ίνακρυσμένων προγόνων τους, στήν Αγριότητα, δηλ. τών Αυστραλια­
νών καί Πολυνησίων, στήν έποχή τοϋ Κατώτερου Σταδίου τής βαρ­
βαρότητας, πού σ’ αύτό βρίσκονται Ενα μέρος Απ’ τά ,Ινδιάνικα χω­
ριά τής ’Αμερικής, καί Ετσι στό Μεσαίο Στάδιο τώ<ν ’ Ινδιάνικων
χωριών, μέ τό όποιο συνδέεται δμεσα ή δική τους πείρα μέ τό ’ Α­
νώτερο Στάδιο. Τόσο ουσιαστικά ταυτόσημες είναι οί τέχνες, ot θε­
σμοί καί ό τρόπος ζωής στό ίδιο στάδιο σ’ δλες τις ήπείρους, ώστε
ή Αρχαϊκή μορφή τών κυριοτέρων οικογενειακών θεσμών τών Ε λ ­
λήνων καί τών Ρωμαίων, πρέπει άκόμη καί τώρα ν’ Αναζητηθεί
στούς Αντίστοιχους θεσμούς τών ’Αμερικανών Ιθαγενών, δπως θά
φανεί στήν πορεία αύττοΟ τοϋ τόμου. Τό γεγονός αύτό προσφέρει
Ενα μέρος άπ’ τις συσσωρευμένες Ενδείξεις πού τείνουν νά δείξουν,
δτι ot κύριοι θεσμοί τής Ανθρωπότητας Αναπττύχθηκαν Από λίγα,
Αρχέγονα σπέρματα σκέψης- καί δτι ή πορεία καί ό τρόπος τής Α­
νάπτυξής τους προκαθορίστηκε, δπως καί περιορίστηκε μέσα στά
στενά δρια διαφοράς, Απ’ τή φυσική λογική τής Ανθρώπινης διάνοιας
καί Απ’ τούς Αναγκαίας περιορισμούς τών δυνάμεών της. Ή πρόο­
δος βρέθηκε νά είναι ουσιαστικά ή Γδια σέ είδος, σέ φυλές καί ίθνη
πού καποικοϋν διαφορετικές καί μάλιστα μή συνεχόμενες ήπεί-
ρους, iv καί στό Γδιο στάδιο, μέ έκτροπές άπ’ τήν όμοιομορφία σέ
Ιδιόρρυθμες περιπτώσεις πού δημιουργήθηκαν άπό είδικά αΓτια. Τ ά
έπιχειρήματα Ετσι Ικτιθέμενα, τείνουν νά καθιερώσουν τήν ένότη-
τα καταγωγής τής Ανθρωπότητας.
Σπουδάζοντας τις συνθήκες ζωής τών φολών καί τών έθνών
σ' αύττές τΙς διάφορες έθνικές περιόδους, δείξαμε ούσιαστικά, μέ
τήν άρχαία Ιστορία, καί τόν δρο τών δικών μας μακρινών προγό­
νων.

2Τ
 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο ΔΕΓ ΤΕ ΡΟ

ΒΙΟΠΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ

' Υ π ερ ο χ ή τ ή ς α νθ ρ ω π ό τ η τ α ς π ά ν ω σ τ ή Γ ή . “ Ε λ ε γ ­
χ ο ς π ά ν ω σ τ ι ς σ ν ν θ ή χ ε ς δ ια τ ρ ο φ ή ς . Μ όνη ή Α νθρω π ό­
τ η τ α κ έρ δ ισε α υ τ ό τ ό ν ελ ε γχ ο . Δ ια δ ο χ ικ έ ς β ιο π ο ρ ισ τικ έ ς
τ έ χ ν ε ς . I . Φ υσικ ή Δ ια τ ρ ο φ ή . I I . ’ Ι χ θ υ ο τ ρ ο φ ή . I I I . ’ Α ­
μ υ λ ώ δ η ς Δ ια τρ ο φ ή . I V . Κ ρ ε ω φ α γ ί α κ αι γ α λ α κ το τρ ο ­
φ ί α . V . ’ Α π ερ ιό ρ ισ τη Δ ια τρ ο φ ή μ έ τ ή ν κ α λλ ιέργεια τ ώ ν
Α γ ρ ώ ν . Μ α κ ρά δ ια σ τή μ α τα χ ρ ό ν ο υ μ ε τ α ξ ύ τ ο υ ς .

Τό σπουθαϊο γεγονός, δτι ή Ανθρωπότητα Αρχιζε άπ’ τή βάση

-ή ς κλίμακας καί μέ τΙς προσπάθειές της άνέβαινε, Αποκαλύπτεται
V-έ τόν πιό έκφραστικό τρόπο άπ’ τΙς διαδοχικές βιοποριστικές τέ-
-χνες. ’Απ’ τήν έπιοεξιάτητά τους έξαρτιόταν δλη ή ύπόΟεση τής ύ-
περοχής τοϋ άνθρώπου πάνω στή γή. Οί άνθρωποι ήταν τά μόνα δν-
τα, πού μπορούμε νά ποΰμε, πώς έχουν κερδίσει Ιναν άπόλυτο I-
λεγχο πάνω στήν παραγωγή τής διατροφής τους πού στήν άρχή
■δέν τήν κατείχαν περισσότερο άπ’ τά άλλα ζώα. Χωρίς τήν έξέλι­
ξη στή βάση τής διατροφής, ot άνθρωποι δέν Θ4 είχαν άναπτυχθεΐ
■ο' άλλα πεδία καί τελικά ή έξάπλωσή τους πάνω σ’ δλη τήν Επι­
φάνεια τής γής' καί τέλος, χωρίς νά έπιτύχουν Ιναν άπόλυτο Ιλεγ-
y_o πάνω στήν ποικιλία της καί τήν ποσότητά της, δέν θά είχαν
-ολλαπλασιασθεί μέσα στους λαούς τά ϊθνη. Είναι έπομένως πιθα­
νόν, δτι ot μεγάλες έποχές τής άνθρώπινης προόδου ταυτίστηκαν,
περισσότερο ή λιγότερο άμεσα, μέ τό πλάτεμα τών πηγών τής δια­
τροφής.
Είμαστε σέ θέση νά διακρίνουμε πέντε άπ’ αυτές τΙς πηγές
τής διατροφής τοϋ άνθρώπου, πού έπιτεύχθηκαν άπό διαδοχικές τέ­
χνες, πού ή μιά έπιπροστίθεται πάνω στήν άλλη. Ot πρώτες δυό
γεννηθηκαν στήν περίοδο τής άγριότητας καί ot τελευταίες τρείς

28
στήν περίοδο τής βαρβαρότητας. Είναι ot Ακόλουθες, βαλμένες κα­
τά τή σειρά τής έμφάνισής τους.

I . Φ νσ ιχ ή δ ια τρ ο φ ή με Κ α ρ π ο ύ ς χ α ΐ Ρ ί ζ ε ς σ έ μ ιά π ε ρ ιο ­
ρ ισμ ένη π ερ ιο χ ή

Αύτή ή πρόταση μδς μεταφέρει στήν αύστηρά άρχέγονη πε­

ρίοδο τής ά^ρωπότητας, δταν λίγα άτομα, λιτά στή διατροφή του;
καί κατέχοντας περιορισμένα έδάψη, είχαν μπει στή νέα σταδιο­
δρομία τους. Δέν ύπάρχει οϋτε μιά τέχνη, οδτε Ινας θεσμός, πού νά.
μπορεί ν' άναφερθεϊ σ’ αύτή τήν περίοδο’ δμως ύπάρχει μιά έφεΰ-
ρεση, έκείνη τής γλώσσας, πού μπορεϊ νά συνδεθεί μέ μιά τόσο πα-
ρωχημένη έποχή. Τό άναφερόμενο είδος διατροφής ύποθέτει Ινα
τροπικό ή ύποτροπικό κλίμα. Σ ’ Ινα τέτοιο κλίμα, δλοι συμφωνούν
σ’ αύτό, τοποθετείται ή κατοικία τού πρωτόγονου άν^ρώπου. Σέ
καρποφόρα καί καρυδοφόρα δάση, κάτω άπό Ινα τροπικό ήλιο, συ-
νειθίσαμε, καί μέ τό δίκιο μας, νά βλέπουμε τούς προγόνους μας vx
Ιχ.>υν άρχίσει τήν ύπαρξή τους.
Τ ά γένη τών ζώων προηγήθηκαν άπ’ τήν άνθρώπινη φυλή/
στή σειρά τοϋ χρόνου. Είμαστε σίγουροι ύποθέτοντας, πώς αύτά ή­
σαν οτήν άκμή τής δύναμής τ»υς καί πολυάριθμα, δταν γιά πρώ­
τη φορά φάνηκε ό άνθρωπος. Ot κλασσικοί ποιητές παρασταίναν·
τις άνθρώπινες φυλές, πώς κατοικούσαν σέ δλση, σέ κοιλότητες καί
σέ δάση, πού γιά τήν κατοχή τους φιλονικούσαν μέ τ’ άγρια ζώα^
δίαν συντηρούσαν τόν έαυτό τους μέ τούς καρπούς τής γής ( ') . "Α ν
ή ανθρωπότητα άρχιζε τό στάδιο άνάπτυξή; της χωρίς πείρα, μα-
κρυά άπό δπλα, καί περιστοιχίζονταν άπό άγρια ζώα, δέν είνίχι άπί-
θανο, δτι ot άνθρωποι, τουλάχιστον μερικά, ζοϋααν πάνω στά δέντρα,
καί αύτό ήταν Ινα μέσο προστασίας καί Ασφάλειας.

(1) Δέν γνώριζαν άχόμη τής φωτιάς τή δύναμη, ο(he νά χρησιμοποιήσουν-

τό δέρμα τών Αγρίων ζώων, oflxe νά ντυθοΟν μέ τά τομάρια τους. Τά edct), of
σπηλιές τών βουνών, τα άλση, ήταν ή κατοικία τους. Στοδς θάμνου; γιά τ1·
άκάθαρτο σώμα τους ζητούσαν καταφύγιο κατά τών άνέμων καί τής βροχή;.
Λουχρήτιος, V, 951.

29
 Ή συντήρηση τής ζωής, μέσω τής σταθερής κατάχτησης τή;
•τροφής, είναι τό μεγάλο φορτίο πού έπίεζβ γ<ά τήν δπαρξη δλα τά
είδη τών ζώων. Ό τα ν κατεβαίνουμε τήν κλίμακα τής δομικής όρ-
γάνωσης, ή διατροφή γίνεται δλο καί πιό άπλή σέ κάθε στάδιο, μέ­
χρι πού τό μυστήριο τελιαά έξαφανίζεται. Ά λλά, στήν άνιοΟσα κλί­
μακα, γίνεται δλο καί πιό δύσκολη, μέχρι τήν πιό άνώτερη δομ.:-
κή μορφή, έκείνη τοΟ άΛρώπου, πού φθάνει τότε νά έπιτύχει τό
μέγιστον.
Έ διάνοια άπό δώ καί πέρα γίνεται ό πιό ύπέροχος συντελε­
στής. Οί ζωικές τροφές, κατά πδσα πιθανότητα, μπήκαν άπό πολύ
Iνωρίς στήν άνθρώπινη χρήση’ άλλ’ άν αύτό έ/πιδιώχθηκε ένεργά,
δταν ή ά^ρωπότητα ήταν ούσιαστικά στήν πράξη καρποφάγος, άν
καί παμφάγος στή δομική όργάνωση, πρέπει νά παραμείνει ύπόθε-
ση γιά έξαγωγή συμπεράσματος. Αύτός δ τρόπος διατροφής άνή-
•κει στήν αύστηρά άρχέγονη περίοδο.

I I . Ίχθνοτρ οφ ή

Στά ψάρια, πρέπει ν’ άναγνωρίσουμε τό πρώτο είδος τεχνητή;

τροφής, γιατί αύττή δέν ήταν πλέρια χρησιμοποιήσιμη χωρίς μα-
γείρευμα. Ή φωτιά πρώτα χρησιμαποιήθηκε, πιθανότατα, γι’ αύ'
τή τήν ύπόθεση. Τά ψάρια ήσαν γενικά διαδομένα, άπεριόριστα
στήν άναπαραγωγή, καί τό μόνο είδος τροφής προσιτό σ' δλες τις
έποχές. Τά δημητριακά στήν άρχέγονη περίοδο ήσαν ώστόσο ά­
γνωστα, άν πραγματικά ύπήρχαν, καί τό κυνήγι ήταν έπίσης ά-
€έ€αιο στό ν’ άποτελέσει ένα μέσο άποκλειστικό τής άνθρώπινης
συντήρησης. Μέ αύτά τά είδη τροφής ή άνΟρωπότητα Ιγινε άνε-
ξάρτητη άπ’ τό κλί{ΐΛ καί άπ’ τόν τόπο- καί άκολουθώντας τΙς πα­
ραλίες τών θαλασσών καί λιμνών, καί τούς δρόμους τών ποταμών,
στό στάδιο τής άγριότητας, θά έπεηοτείνονταν πάνω στό μεγαλύτερο
μέρος τής έπιφάνειας τής γής. Γιά τό γεγονός αύτής τής μετακί­
νησης, ύπάρχουν άφθονες ένδείξεις στά λείψανα τών έργαλείων
άπό πυριτόλιθο καί λίθο, τοϋ Σταδίου τής Αγριότητας, πού βρέ­
θηκαν σ’ δλες τις ήπείρους. Μέ βάση τους καρπούς καί τις 8τοιμες

30
τροφές, μιά μετακίνηση άπ’ τήν πρωτόγονη κατοικία θά ήταν άδύ-
νατη.
’Ανάμεσα στήν εισαγωγή τής Ιχθυοτροφής, που συνοδεύτηκε
μέ πλατιές μεταναστεύσεις, καί στήν καλλιέργεια άμυλώδους (δη­
μητριακά) τροφής, τό χρονικό διάστημα ήταν τεράστιο. Αύτό κα­
λύπτει Ινα μεγάλο μέρος τής περιόδου τής άγριότητας. ’Αλλά στή
διάρκεια αύτοΰ τοϋ χρονικοΟ διαστήματος Ιγινε μιά σημαντική αύ­
ξηση στήν ποικιλία καί τήν ποσότητα τής τροφής. Λόγου χάρη, δ­
πως τό ψωμί άπό ρίζες, ψημένο σέ στέρεους φούρνους, καί στή μό­
νιμη προσθήκη κυνηγιοϋ μέ βελτιωμένα δπλα καί ε&ικά μέ τό τό­
ξο καί τό βέλος. Λύτή ή σπουδαία έφεύρεση, πού ήρθε ύστερα άπ’
τό δόρυ καί τό πολεμικό ρόπαλο καί έδωσε τό πρώτο άποτελεσμα-
τικό δπλο στό κυνήγι, φάνηκε άργά στήν άγριότητα ( ' ) , πού θά
πρέπει να έχει σημειώσει τήν ϊναρξη τοϋ άνώτερου σταδίου της.
Πρέπει νά 2χει δώσει μιά γεμάτη δύναμη όψηλή έπίδραση στήν
άρχαία κοινωνία, πού βρίσκεται στήν Κια σχέση μέ τήν περίοδο
τής άγριότητας, δπως τό σιδερένιο ξίφος στήν περίοδο τής βαρβα­
ρότητας, καί τά πυροβόλα δπλα στήν περίοδο τοϋ πολιτισμού.
Ά π ’ τήν άβέβαιη φύση δλων έκείνων τών πηγών διατροφής,
έκτός άπ’ τή μεγάλη περίπτωση τής Ιχθυοτροφής, ό καννιβαλισμός
Ιγινε ή τρομερή καταφυγή τής άνθρωπότητας. Ή άρχαία καθο-
λικότητα αύτής τής συνήθειας Ιχει βαθμιαία άποδειχθεϊ.

(1) 24ν Ενας συνδυασμός δυνάμεων είναι τόσο δυσνόητο, Αστε πιθανόν
νά έπρεπε ν4 συμπέσουν στό ξεκίνημά του. Ή βλαστικότητα καί ή τραχύτη­
τα σέ όριαμένα είδη ξύλου, ή ένταση μιάς χορδής άπό νεΟρο ή άπό φυτι­
κές Τνες μέ τό τέντωμα τόξου, καί τελικά 6 συνδυασμό; τους νά ίξαχοντ!-
ζουν Ινα βέλο; μέ τούς Ανθρώπινους μυΟνες, δέν είναι πολύ σαφή πάροδείγ-
Ιΐατα γιά τό πνεΟμα ένός αγρίου. Όπως άλλοΟ παρατηρήσαμε, τό τόξο χαΐ
τό βέλος είναι άγνωστα ατού; Πολυνήοιου; γενικά, καί στούς λύατραλιχνού;.
Ά π ’ αύτό χαΐ μόνο τό γεγονός, φαίνεται, δτι ή άνθρωπότητα ήταν πολύ
προχωρημένη ατό στάδιο τής άγριότητας, δταν τό τόξο κα>. τό βέλος κάνουν
τήν πρώτη τους έμφάνιση.

31
I I I . ’ Α μ υ λ ώ δ η ς (δ η μ η τ ρ ια κ ά ) δ ια τρ ο φ ή μ έσ ω τ ή ς καλ­
λ ιέρ γ εια ς

’Αφήνουμε τώρα τήν ’Αγριότητα καί μπαίνουμε στό Κατώτερο

Στάδιο τής βαρβαρότητας. Ή καλλιέργεια δημητριακών καί φυτών
ήταν άγνωστη στό Δυτικό ήμισφαίριο έκτός άπ’ τις φυλές που είχαν
άναδυθεϊ άπ’ τήν άγριότητα. Φαίνεται έπίσης, πώς ήταν άγνωστη
στό ’Ανατολικό ήμισφαίριο μέχρι πού οί φυλές τής ’ Ασίας καί τής
Εύρώπης είχαν Εεπεράσει τό κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας
καί είχαν φτάσει πλησιέστερα στό Μέσο Στάδιο αύτής. Αύτό μάς
δίδει το έκπληκτικό γεγονός, ότι οί ’Αμερικανοί Ιθαγενείς είχαν
στήν κατοχή τους τήν κηπουρική, μιά ολόκληρη έθνική -ερίοϊο
νωρίτερα άπ’ τούς κατοίκους τοϋ ΆνατολικοΟ ήμισφαιρίου. Κ·. αυ­
τό όφείλονταν στά άνιοα πλεονεκτήματα τών δύο ήμισφαιρίων. Τό
Ανατολικό κατείχε δλα τά έξημερωμένα ζώα, έκτός άπό 2να, καί
πολλά δημητριακά' ένώ τό Δυτικό είχε μόνον ?να δημητριακό κα­
τάλληλο γιά καλλιέργεια άλλα τό καλύτερο. Αύτό Βτεινε στό νά
έπεκτείνει τήν παληότερη περίοδο τής βαρβαρότητας, νά τή συντο-
μ«ύσει στήν τελευταία καί μέ τό πλεονέκτημα τοΟ δρου σ’ τ,ντη τήν
περίοδο ώφέλησε τούς ’Αμερικάνους Ιθαγενείς. ’ Αλλ’ δταν οί πολύ
προχωρημένες φυλές στό ’ Ανατολικό ήμιοφαίριο, στήν άρχή τής
Μέσης Περιόδου τής βαρβαρότητας, είχαν Ιξημερώσει τά ζώα πού
τούς ?5ωααν κρέας καί γάλα, ό δρος τους χωρίς τή γνώση τών δη­
μητριακών, ήταν πολύ άνώτερος άπό κείνον τών Ιθαγενών ’ Αμερι­
κανών, στήν άντίστοιχη περίοδο, πού καλλιεργοϋσαν καλαμπόκι καί
φυτά, άλλά χωρίς κατοικίδια ζώα. Ή διαφορά στις Σημιτικές καί
Άριανές φυλές άπ’ τή μάζα τών βαρβάρων, φαίνεται πώς εχει άρ-
χίσει μέ τήν έξημέρωση τών ζώων.
"Οτι αύτή ή άνακάλυψη καί ή καλλιέργεια τών δημητρια­
κών άπ’ τήν Άριανή φυλή ήταν συνέπεια τής έξημέρωσης τών
ζώων, αύτό φαίνεται καί άπ’ τό γεγονός, δτι 6πάρχουν ot ίδιοι όροι
γιά κείνα τά ζώα στις διάφορες διαλέκτους τής Άριανής γλώσ­
σας, καί δχι καί ot Γδιοι δροι γιά τά δημητριακά ή τά καλλιερ­
γούμενα φυτά. Ό Μόμμσεν, άφοϋ ϊδειξε, πώς τά οίκιακά ζώα 1-
χουν τά ίδια όνόμα,τα στή Σανσκριτική, Ελληνική καί Λατινική
(πού ό MAX MULLER Ιπεξέτεινε καί οτίς άκόλουθες Άριανές

32
διαλέκτους), Αποδεικνύοντας έτσι, δτι αύτά ήσαν γνωατά καί συμ-
περασμΛ-ακά, έξη^ρωμένα πρίν άπ’ τό χωρισμό αύτών τών φυλών
τής μιας άπ’ τήν άλλη, προσθέτει καί τά έξής: «’Απ’ τό άλλο μέ­
ρος, δέν έχουμε ακόμη όρισμένες Αποδείξεις γιά τήν δπαρξη γεωρ­
γίας σ’ αύτή τήν περίοδο. Ή γλώσσα περισσότερο ευνοεί τήν Αρ­
νητική άποψη».

’Απ’ τά Λατίνο - Ελληνικά όνόματα γιά -τό σπόρο, κανένα δέν

παρουσιάζεται στή Σανσκριτική μέ μοναδική έξαίρεοη τό ζέα, πού
φιλολογικά έκφράζει τή Σανσκριτική TAVAS, άλλά σημαίνει στήν
’Ινδιάνικη, κριθάρι καί στήν Ελληνική, στάρι. Πρέπει δμως νά
παραδεχθοΰμε, δτι αύτή ή διαφορά στά όνόματα τών καλλιεργουμέ-
νων φυτών, πού τόσο πολύ άντιτίθεται μέ τήν ουσιαστική συμφω­
νία στις όνομασίες οικιακών ζώων, δέν Αποκλείει άπόλυτα τήν ύ-
πόθεση μιας κοινής άρχέγονης γεωργίας. Ή καλλιέργεια τοΰ ρυ-
ζιοΰ Ανάμεσα στους Ινδιάνους, έκείνη τών δημητριακών καί τοΰ
Ασπρόσταρου Ανάμεσα στούς "Ελληνες καί έκείνη τής σίκαλης καί
τής βρώμης Ανάμεσα στούς Γερμανούς καί τούς Κέλτες, μπορεΐ γε­
νικά νά Αναχθεΐ σ’ Ινα κοινό σύστημα πρωτόγονης γεωργίας» ( ') .
Αύτό τό τελευταίο συμπέρασμα είναι βιαστικό. Ή κηπουρική προ­
ηγείται Απ’ τήν Αγροκαλλιέργεια, δπως δ κήπος προηγείται άπ’
τόν Αγρό' καί μολονότι ό τελευταίος θέλει άπλώς σύνορα, δ πρώ­
τος προϋποθέτει άμεσα ένα «κλειστό χώρο». Πώς μπορεΐ ή γεωρ­
γία νά ύπήρξε παληότερη Απ’ τόν κλειστό κήπο. Πρώτη σέ φυσι­
κή τάξη, είναι ή καλλιέργεια κομματιών Ανοιχτής προσχωσιγενοΰς
χώρας, δεύτερη κλειστών χώρων ή κήπων καί τρίτη, τών Αγρών
μέ τό μέσο τοΰ Αλετοιοΰ πού όργώνει μέ ζωιν.ή δύναμη. ’ Αν ή καλ­
λιέργεια τέτοιων φυτών, δπως τά μπιζέλια, κουκιά, γογγύλια, κα-
ρότα, πατζάρια, κολοκύθια καί πεπόνια, ένα ή περισσότερα άπ’
αυτά, προηγήθηκε Απ’ τήν καλλιέργεια τών δημητριακών, δέν έ­
χουμε πρός τό παρόν τά μέσα νά τό γνωρίσουμε. Μερικά άπ’ αύ­
τά έχουν κοινούς 'όρους στήν Έλληνιχή καί Λατινική, άλλά 6ε-

(1) lIISTOHr o r HOME (Ίιτορία xflS Ρώμης), SCRIBER’ S ED.,

1871, σ. 38.

33
3*
βαιώθηκε Απ’ τόν Εξοχο φιλόλογό μας, καθηγητή W. Δ. WHI-
ΤΝΕΓ, δτι κανένα Απ’ αύτά δέν είχε 2να κοινό Ζρο στήν Ελλη­
νική ή Λατινική καί Σανσκριτική.
Ή κηπουρική φαίνεται, πώς είχε γεννηθεί περισσότερο γιά
τις άνάγκες τών οίκια/κών ζώων παρά γιά τΙς άνάγκες τών Ανθρώ-
πων. Στό Δυτικό ήμισφαίριο Αρχιζε μέ άραβάσιτο. Αύτή ή νέα έ-
ποχή, δχι ώστόσο σύγχρονη καί στά δύο ήμισφαίρια, είχε τεράστια
έπίδραση πάνω στά πεπρωμένα τής Ανθρωπότητας. Υπάρχουν λό­
γοι νά πιστέψουμε, δτι χρειάστηκαν αιώνες γιά νά καθιερωθεί ή
τέχνη τής καλλιέργειας, καί νά προσφέρουν ot Αμυλώδεις τροφές
μιά ουσιαστική σιγουριά στόν άνθρωπο. Αύτό δδήγησε ά "ό τότε
στήν ’Αμερική, στή μόνιμη κατοικία καί στή ζωή τοϋ χωριού, και
έτεινε, είδικά Ανάμεσα στά ’Ινδιάνικα χωριά, νά πάρει τή θέση
τοΰ ψαρέματος καί τοΟ κυνηγιοΟ. ’Απ’ τά δημητριακά καί τά καλ­
λιεργούμενα φυτά, πάνω Απ’ δλα, ή Ανθρωπότητα πέτυχε τήν πρώ-
τη της γνωριμία γιά τήν πιθανότητα μι&ς Αφθονίας στή διατροφή-
Ή Απόκτηση τροφής άπό άμυλο στήν ’Αμερική καί οικιακών
ζώων στήν ’Ασία καί στήν Εύρώπη, ήσαν τά μέσα Απελευθέρωσης
τών προοδευμένων φυλών, Απ’ τή μάστιγα τοΟ καννιβαλισμοϋ, πού
δπως έλέχθη άλλου, όπάρχουν λόγοι νά πιστεύουμε πώς συνηθί­
ζονταν καθολικά στήν περίοδο τής άγριότητας εις βάρος τών έ-
χθρών αιχμαλώτων, καί, σέ έποχή λιμοϋ, είς βάρος φίλων καί συγ­
γενών έξ αίματος. Ό καννιβαλισμός στόν πόλεμο, συνειθίζονταν
ά~' τά έμπόλεμα μέρη στό πεδίο τής μάχης, έπιβίωσε μεταξύ τών
’ Αμερικανών ιθαγενών δχι μόνο στό κατώτερο στάδιο, άλλ’ έπί-
σης στό Μεσαίο στάδιο τής βαρβαρότητας, δπως, λόγου χάρη, με­
ταξύ τών Ίροκέζων καί τών Άτζέτκων, άλλά ή γενική χρήση του
είχε έξαφανισθει. Αύτό δείχνει τή μεγάλη έπίδραση, πού Ασκεί­
ται Από μιά σταθερή αύξηση τής τροφής γιά τή βελτίωση τών συν­
θηκών διατροφής τής Ανθρωπότητας.

I V . Δ ια τρ ο φ ή μέ χ ρ έ α ς χ α ι γάλα

Ή έλλειψη ζώων γιά έξημέρωση στό Δυτικό ήμισφαίριο, έ-

34
κτός απ’ τό Αά;υα (') υλϊ ή ειδική διαφορά ατά δημητριακά τών
δύο ήμ·.σ^χ·.ρ'ων, Ασκούσαν σπουδαία έπίδρα-ση πάνω στή σχετική
πρόοδο τών κατοίκων τους. Ένώ αύτή ή Ανισότητα πλεονεκτημά­
των ήταν Ασήμαντη γιά τήν Ανθρωπότητα στήν περίοδο τής Αγριό­
τητας, καί δέν τήν έσφράγιβε μέ τ’ Αποτελέσματά της ατό κατώ­
τερο στάδιο τής βαρβαρότητας, ώστόσο προκΑλεσε μιά σπουδαία δια­
φορά μ’ έκείνη τήν κατηγορία πού είχε έπιτύχει στδ μεσαίο στά­
διο. Ή έξημέρωση τών ζώων προμήθευε μιά σταθερή τροφή Από
κρέας καί γάλα, πού έτεινε νά διαφοροποιήσει τις φυλές πού τήν
κατείχαν Απ’ τή μάζα τών Αλλων βαρβάρων. Στό Δυτικό ήμισφαί-
ριο, τό κρέας ήταν περιορισμένο σέ Αβέβαιες προμήθειες άπ' τό
κυνήγι. Αύτός ό περιορισμός πάνω σέ ούσιώδη εΓδη διατροφής, ή­
ταν δυσμενής γιά τά Ίνδιάνι-κα χωριά, καί χωρίς άμφιβολία έξη-
γεί Αρκετά τόν κατώτερο δγκο τοϋ έγκεφάλου μεταξύ τους σέ σύγ­
κριση μ’ έκεΐνον τών ’ Ινδιάνων τοΟ κατώτερου σταδίου τής βαρβα­
ρότητας. Στό 'Ανατολικό ήμισφαίριο, ή έξημέρωση τών ζώων, έ-
μίσχυσε τήν εύημερία καί τή δραστηριότητα, ώστε οί άνθρωποι νά
έξασφαλίσουν γιά τόν έαυαό τους μιά μόνιμη προμήθεια ζωικής
τροφής, δπως ήταν τό γάλα καί τό κρέας" ή ύγιεινή καί δυναμω-
τική έπΐ&ρασή της πάνω στή φυλή, καί ειδικά πάνω στά παιδιά,
ήταν άναμφισβήτητα σημαντική. Τουλάχιστον μποροϋμε νά ποΟμι,
πώς οί Άριανές καί Σημιτικές φυλές όφείλουν τά έξαιρετικά χα-
ρίσματά τους σέ ]ΐεγάλο βαθμό, στό δτι Ιχουν ταυτίσει τόν έαυτό
του, μέ τή συντήρηση πλήθους οίκιακών ζώων. Πραγματικά έν-
σωμάτωσαν τό κρέας, τό γάλα καί τούς μυώνες στό δικό τους τρό­
πο ζωής (2) . Καμμιά φυλή τής άνθρωπότητας δέν έχει κάνει αύτό

(1) Οί πρώτοι ΊοπανοΙ ουγγραφεΤς μιλοΟν γιά Ινα «χοντρό σκυλί» ποδ
βρέθηκε εξημερωμένο οτή Δυτική Ίολαν8(α τής Δυτικής Ίνίίας, καί έπί­
σης οτό Μεξικό καί ιτήν Κεντρική ’Αμερική. (Βλέπε εικόνες οκόλων τ<Βν
■Ατζέκων (III, τόμ. I) τοΟ CIAVIGERO HISTORr OF MEXICO). Έ χω
ΙδεΤ Βχι ταυτότητα τοΟ ζώου. ΜιλοΟν έπίσης γιά πουλερικά, καθώς έπίσης
γιά γάλλους ατήν ήπειρο. 01 Ιθαγενείς είχαν έξημερώσει τό γάλλο καί ot
φυλές NAHUATLAC μερικά είδη άγριων πουλερικβν.
(2) Μαθαίνουμε άπ’ τήν Ίλιάδα, π<ΰς οί Έλληνες άρμέγαν τά πρό-

35
στόν Γ&ο βαθμό- καί ot ’ΑριανοΙ τό Ιχουν πετύχει σέ μεγαλύτερο
Ακόμα βαθμό άπ’ τούς Σημίτες.
Ή έξημέρωση τών ζώων βαθμιαία καθιέρωσε Ινα καινούργιο
τρόπο ζωής, τόν ποιμενικό, στίς κοιλάδες τοϋ Ευφράτη καί τής Ι ν ­
δίας, καί στίς στέππες τής ’ Ασίας. Στά σύνορα τής μιδς ή τής άλ­
λης χώρας, ή έξημέρωση τών ζώων πιθανόν νά πραγμα/τοποιή-
θηκε γιά πρώτη φορά. Σ ’ αύτές τΙς περιοχές, ot άρχαιότατες παρα­
δόσεις τους καί ot ίστορίες τους τά άναφέρουν παρόμοια. Μ’ αύτό
τόν τρόπο τραβήχτηκαν σέ χώρες πού, άπό κεΐ πού ήταν ot γε­
νέθλιες χώρες τής άνθρώπινης φυλής, ήσαν περιοχές πού δέν θά
είχαν καταλάβει σάν άγριοι, ή σάν βάρβαροι πού βρίσκονταν στό
κατώτερο στάδιο τής βαρβαρότητας, στούς οποίους ot δασικές πε­
ριοχές ήταν ot φυσικές κατοικίες τους. ’Αφοϋ συνήθισαν στήν ποι-
μενική ζωή, στάθηκε άδύνατο στήν κάθε μιά άπ’ αύτές τις φυλές
νά ξαναγυρίσουν στίς δασικές περιοχές τής Δυτυκής ’Ασίας καί τής
Εύρώπης μέ τά ποίμνιά τους καί τις άγέλες τους, χωρίς πρώτα νά
μάθουν νά καλλιεργούν μερικά άπ’ τά δημητριακά μέ τά όποια
συντηροϋνται καί καλλιεργούν σέ μιά άπόσταση άπ’ τις δασωμένε'
κοιλάδες. Φαίνεται έξαιρετικά πιθανό, ή καλλιέργεια τών δημη­
τριακών νά γεννήθηκε γιά τΙς άνάγκες τών οικιακών ζώων, καί
σέ συνδυασμό μέ τις μεταναστεύσει; πρός τά δυτικά, καί δτι ή χρή­
ση τής τροφή; άπό άμυλο άπ’ αύτέ; τΐ; φυλές ήταν τό άποτέλεσμα
τής γνώσης πού άποκτήθηκε μ ’ αύτό τόν τρόπο.
Στό δυτικό ήμισφαίριο, ot Ιθαγενείς έγιναν Εκανοΐ νά προχω­
ρήσουν γενικά στό κατώτερο στάδιο τή; βαρβαρότητας, καί §να
μέρος άπ' αύτού; στό μεσαίο στάδιο, χωρίς οικιακά ζώα, έκτό; άπό
τό Λ άμα στό Περοϋ, καί μ’ ένα μοναδικό δημητριακό, καλαμπό­
κι, μέ συνακόλουθα τά κουκκιά, κολοκύθια, καί καπνό, καί σέ με­
ρικές περιοχές, κακάο, μπανάνα καί πιπέρι. ’Αλλά τό καλαμπό­

6ατά τους, δπως καί τΙς άγελάδες καί τΙς κατσίκες τους:
ώοτ’ δίες πολυπάμονος άνδρός έν aOXfl
μυρίαι έοτήκαοιν άμελγόμεναι γάλα λευκδν. — (Ί λ . IV, φ. 33).
(έτα·. τά πρόβατα τοΟ πολυβασανισμένου άντρα στήν αύλή όρθά αρμέ­
γονταν γάλα λευκό χιλιάδες).
κι, άπ' τήν αύξησή του στό λόφο — πού εύνοοϋσε δμεσα τήν καλ-
λιέργειά του — άπ’ τή διπλή χρήσιμη Βιότητά του σάν χλωρό
καί σάν ξηραμένο, καί άπ’ τήν άφθονη σοδιά του καί τΙς θρεφτι­
κές του ιδιότητες, είναι πιό πλούσιο, γιά νά βοηθήσει μιά πρώιμη
άνθρώπινη πρόοδο, άπ’ δλα τά άλλα δημητριακά. Αύτό χρησιμεύει
γιά νά έξηγήσει τή σημαντική πρόοδο, πού ot ’ Αμερικανοί Ιθαγε­
νείς έκαμαν χωρίς τά οίκιακά ζώα, παράγοντας ot Περουβιανοί
τόν όρείχαλκο, μέ προσεχή στάδια, καί πολύ κοντά, στό διάβα τοΟ
χρόνου, στή διαδικασία γιά τό λυώσιμο τού σιδηρομεταλλεύματος.

V . ’ Α π ερ ιό ρ ισ τη τρ ο φ ή μ έσ ω τ ή ς γ ε ω ρ γ ία ς

Τά οίκιακά ζώα συμπληρώνοντας τΙς άνθρώπινες προσπάθειες

μέ τή ζωική τους δύναμη, συνεισφέρουν έναν νέο παράγοντα μέ
πιό ύψηλή άξία. Στό διάβα τοϋ χρόνου, ή παραγωγή σιδήρου έδω­
σε τό άλέτρ: ;l£ σιδερένια αιχμή (όνί), καί μιά καλύτερη σκαπάνη
καί τόν άξονα. ΙΙέρα άπ’ αύιτό καί πέρ’ άπό τήν προηγούμενη κη­
πουρική, ήρθε ή καλλιέργεια τών άγρών, καί μαζί μ’ αύτή γιά
πρώτη φορά καί ή άπεριόριστη σέ ποσότητα διατροφή. Τό άλέτρι
συρόμενο μέ ζωική δύναμη μπορεί νά θεωρηθεί σάν νά έγκαινιά-
ζει μιά νέα τέχνη. Γιά πρώτη φορά τώρα, γεννήθηκε ή σκέψη τοϋ
περιορισμού τού δάσους καί τής μετατροπής του σέ άγρούς, γιά
καλλιέργεια ( ') . Ό λ ο καί πιό πολύ τώρα μπορούν νά κατοικούν
πυκνοί πληθυσμοί σέ περιορισμένες περιοχές. Ή άγροτική καλ­
λιέργεια δέν είναι δυνατή παρά μόνον δταν μισό έκατομμύριο πλη­
θυσμός άναπτύχθηκαν καί μπήκαν κάτω άπό μιά κυβέρνηση σέ κά­
ποιο μέρος τής γής. "Αν παρουσιάσθηκαν έξαιρέσεις, αΰτές πρέπει
νά ίχουν προκύψει άπό μιά ποιμενική ζωή στίς πεδιάδες, ή άπ’ τή

(1) Άπό μέρα αέ μέρα Βλο καί πιό πολύ ο! Ανθρωποι λιγόστευαν τά
Βάση, περιορίζοντάς τα πάνω ατά βουνά καί χρησιμοποιόνταν οί πβΒιά-
8ες xal οί λόφοι οτήν καλλιέργεια. Λιβάδια, λίμνες, ποταμάκια, χαρούμε­
να άμπέλια, σπαρμένα χωράφια σκαρφάλωναν σ’ αύτά). Λουκρήτιου. DE
RERUM NATURA.

37
βελτιωμένη μέ αροευση κηπουρική, κάτω άπό ιδιόρρυθμες καί Ιξαι-
ρετικές συνθήκες.
Στή συνέχεια θά παραστεϊ άνάγκη νά μιλήσουμε γιά τήν οι­
κογένεια, δπως αύτή ύπήρχε στίς διάφορες έθνικές περιόδους- ή
μορφή της σέ μιά περίοδο ήταν τελείως διαφορετική άπ’ τή μορφή
της σέ μιά άλλη περίοδο. Στό II Μέρος, αύττές (Λ διάφορες μορ­
φές τής οίκογένειας θά έξετασθοΟν είδικά. Ά λ λ ’ έπειδή θά μνη-
μονευθοΰν συχνά στό προσεχές Μέρος, πού Ακολουθεί, θά προσδιο-
ρισθοΰν τουλάχιστον προκαταβολικά γιά τήν ένημέρωση τοΟ Ανα­
γνώστη. Αυτές οί μορφές είναι οί Ακόλουθες:

1) Ή α ί μ α τ ο σ υ γ γ ε ν ι κ ή Οικογένεια.
Στηριζόταν πάνω στήν έπιγαμία τών Αδελφών καί Αδελφάδων σέ
μιά όμάδα. Ένδειξη άπ’ αύτή διασώζεται Ακόμη στό πιό παληό
σύστημα αίματοσυγγένειας πού ύπάρχει, δηλαδή τό Μαλαγιανό,
πού τείνει νά δείξει, δτι ήταν ή πρώτη μορφή τής οικογένειας, πού
ήταν τόν παληό καιρό καθολικό, δπως καί τό Ιδιο σύστημα αίματο-
συγγένειας πού τό δημιούργησε.

2) Ή Π ο υ ν α λ ο υ α ν ή (PUNALUAN) Ο ι κ ο γ έ ­
ν ε ι α . Τό δνομά της παρΑγεται Απ’ τις Χαβαγιανές συγγενικές
σχέσεις τής PUNALUA. Βασίζονταν στήν έπιγαμία χωριστών Α­
δελφών μέ κάθε μιά άπ’ τις συζύγους τών άλλων σέ μιά όμάδα"
καί χωριστών άδελφάδων μέ καθένα άπ’ τούς συζύγους τών Αλλων
σέ μιά όμάδα. Ά λλά ό δρος Αδελφός, δπως έδώ χρησιμοποιούνταν,
περιείχε τούς πρώτους, δεύτερους, τρίτους, καί Ακόμη πιό Απομα­
κρυσμένους άρρενες έξαδέλφους, άπ’ τούς όποιους δλοι θεωροϋν-
ταν άδελφοί σέ κάθε άλλο, δπως θεωρούμε τούς Αδελφούς μας· καί
ό δρος Αδελφή περιείχε τούς πρώτους, δεύτερους, τρίτους καί Α­
κόμη πιό Απομακρυσμένους, θηλυκούς έξαδέλφους, άπ’ τις όποιες
δλες ήσαν Αδελφές μέ κάθε άλλη, τό Ιδιο δπως οί Αδελφές μας.
Αύτή ή μορφή τής οικογένειας στηριζόταν στήν αίματοσυγγένεια,
καί δημιούργησε τά Τουρανικά καί (Γκανοβανιανά (GANOWA-
ΝΙΑΝ) συστήματα αίματοσυγγένειας. Αύτές οί δυό καί ή προη­
γούμενη μορφή Ανήκουν στήν περίοδο τής άγριότητας.

38
 3) Ή Σ υ ν δ υ α σ μ ι α ν ή Ο ι κ ο γ έ ν ε ι α (Si*N-
D fA S M IA N ). Ό δρος προέρχεται άπ’ τό ρήμα σ υ ν δ υ ά ζ ω ,
ζευγαρώνω, συνδυασμός, μιά Ινωση δύο μαζί. Βασιζόταν πάνω στό
ζευγάρωμα ένός άρσενικοϋ μ’ Ινα θηλυκό κάτω άπ’ τή μορφή τοϋ
γάμου, άλλά χωρίς καμμιά Αποκλειστική συγκατοίκηση. Διαζύγιο
ή χωρισμός ήταν στήν έκλογή καί τών δύο, τοΟ συζύγου καί τής
συζύγου. Αύτή ή μορφή τής οικογένειας άπέτυχε νά δημιουργή­
σει ένα σύστημα αίματοσυγγένειας.

4) Ή Π α τ ρι α ρχ ι κή Οικογένεια. Βασι­
ζόταν πάνω στό γάμο ένός άντρα μέ πολλές συζύγους. Ό δρος χρη­
σιμοποιείται έδώ μέ περιορισμένη έννοια γιά νά ορίσει τήν είδική
οικογένεια τών Εβραϊκών ποιμενικών φυλών, τών δποίων ot Αρχη­
γοί καί ot ήγετικοΐ άνδρες έφάρμοσαν τήν πολυγαμία. Άλλά ά­
σκησε λίγη έπίδραση πάνω στίς Ανθρώπινες ύποθέσεις γιά τΙς Α­
νάγκες τής καθολικότητας.

5) Ή Μ ο ν ο γ α μ ι κ ή ΟΙκογένεια. Βασίστη­
κε πάνω στό γάμο ένός άνδρός μέ μιά γυναίκα, μέ μιά Αποκλει­
στική συγκατοίκηση. Αύτή είναι κατ’ έξοχήν ή οικογένεια τής
πολιτισμένης κοινωνίας καί έτσι είναι ούσιαστικά ή σύγχρονη. Αύ­
τή ή μορφή τής οικογένειας δημιούργησε έπίσης Ινα Ανεξάρτητο
σύστημα αίματοσυγγένειας.
Άλλοϋ θά φέρουμε Αποδείξεις, πού Αποβλέπουν στό νά δεί­
ξουν καί τά δυό, τήν ύπαρξη καί τή γενική ύπεροχή αύτών τών
διαφόρων μορφών τής οίκογένειας στά διάφορα στάδια τής Ανθρώ­
πινης προόδου.

39
 ΚΕΦΑ ΛΑ Ι Ο ΤΡΙ ΤΟ

Ο ΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ

’ Α να σκ ό π η ση σ τ ι ς γρ α μ μ έ ς τ η ς α νθ ρ ώ π ιν η ς π ρ οό­
δ ο υ . Κ ύ ρ ι ε ς π ρ ο σ φ ο ρ έ ς τ ο ν σ ύ γ χ ρ ο ν ο ν π ολ ιτισμ ού. Γ ι ά
τ ο ν α ρχα ίο π ολ ιτισμ ό. Γ ιά τ η β ρ α δ ύ τερ η π ορ εία τ ή ς β α ρ ­
β α ρ ό τ η τα ς. Γ ιά τ ή μ έση π ερ ίοδο. Γ ι ά τ ή ν α ρχ α ιότερ η
π ερ ίοδο. Γ ιά τ ή ν π ερ ίοδο τ ή ς α γ ρ ιό τ η τ α ς . Χ α μ η λ ός ο-
ρ ο ς τ ο ν ά ρ χ έ γ ο ν ο ν ά νθ ρ ώ π ο ν . ’Α ν θ ρ ώ π ινη π ρ όοδος σ έ
μ ιά γ εω μ ετρ ικ ή π ερ ίοδο. Λ ό γ ο ς . Σ χ ε τ ικ ό μ ή κ ο ς έ θ νικ ώ ν
π ε ρ ιό δ ω ν . *Ε μ φ ά νισ η τ ώ ν ο ικ ο γ ε ν ε ιώ ν Σ η μ ιτ ικ ή ς και *Α-
ρ ια ν ή ς .

Επιθυμούμε νά Εχουμε μιά ένημέρωση γιά τό σχετικό βαθμό

καί γιά τήν άναλογία τής άνθρώπινης προόδου στίς διάφορε; έθνι-
κές περιόδους, που όνομάσαμε, μέσω τής ταξινόμησης σέ μιά σει­
ρά τών έπιτευγμάτων κάθε μιδς, καί συγκρίνοντάς τες μέ κάθε
άλλη άπ’ αύτές σάν ξεχωριστές τάξεις γεγονότων. Αύτό θά |ΐΑς
δώσει τή δυνατότητα νά σχηματίσουμε κάποια άντίληψη γιά τή
σχετική διάρκεια αύτών τών περιόδων. Γιά νά τό πετύχουμε, πρέ­
πει μιά τέτοια έπισκόπηση νά είναι γενική, καί στό είδος μιδς Α­
νακεφαλαίωσης, πού θά περιορίζονταν κατά τόν Τδιο τρόπο στά
κυριώτερα χαρακτηριστικά τής κάθε περιόδου.

ΠροτοΟ ό άνθρωπος φτάσει στό στάδιο τοϋ πολιτισμοΰ, £πρε-

πε νά κατακτήσει δλα τά στοιχεία τοϋ πολιτισμού. Αύτό προϋπο­
θέτει μιά καταπληκτική άλλαγή τοϋ δρου, πρώτα άπό μιά πρωτό­
γονη άγριότητα σέ μιά βαρβαρότητα τοϋ κατώτερου σταδίου, καί
άπ’ τό τελευταίο σ’ Ινα Ελληνικό στάδιο τής 'Ομηρικής περιόδου ή
σ’ Ινα 'Εβραϊκό τών χρόνων τοϋ ’Αβραάμ. Ή προοδευτική άνά-
πτυξη πού ή Ιστορία άποδίδει στήν περίοδο τοϋ πολιτισμοϋ, δέν

40
ήταν λιγότερο Αληθινή γιά τόν ίΆρω πο σέ κάθε μ ιά άπ’ τις προη­
γούμενες περιόδους.
Ξανανεβαίνοντας κατά μήκος τών διαφόρων γραμμών τής αν­
θρώπινης προόδου πρός τις πρωτόγονες έποχές τής ύπαρξης τοϋ-
άνθρώπου, καί έξετάζοντας έναν Ιναν τούς κύριους θετούς της,
έφευρέσεις καί Ανακαλύψεις, στή σειρά πού Ιχουν έμφανισθεΐ, θά
έπιτευχθεΐ ή παρουσία της σέ κάθε περίοδο.
Οί ουσιώδεις συνεισφορές τοΟ σύγχρονου πολιτισμοϋ είναι ό ή-
λεκτρικός τηλέγραφος' τό φωταέριο' ή κλωστική μηχανή' ή όφαν-
τική μηχανή' ή Ατμομηχανή μέ πολλές έξαρτημένες άπ’ αύτή μη­
χανές, δπως ή κινητήριος μηχανή, ό σιδηρόδρομος, καί τό Ατμό­
πλοιο' τό τηλεσκόπιο' ή Ανακάλυψη τής βαρύτητας τής Ατμόσφαι­
ρας καί τής Ιλξης τοϋ ήλιακοϋ συστήματος' ή τυπογραφία' ή ύ-
δραυλική δικλείδα' ή ναυτική πυξίδα' καί τό πυροβόλο δπλο. Τό·
σύνολο τών Αλλων έφευρέσεων, τέτοιων, λόγου χάρη, δπως ό Ιλι-
κας τοϋ ERICSSON, θά βρούμε, πώς έξαρτώνται Απ’ τή μιά ή
Απ’ τήν Αλλη Απ’ τις προηγούμενες έφευρέσεις' Αλλά ύπάρχουν έ-
ξαιρέσεις, δπως ή φωτογραφία και Ινας Αριθμός μηχανών, πού δέν
είναι Ανάγκη νά σημειωθούν καί γενικά οί σύγχρονες έπιστήμες.
Έπίσης ή θρησκευτική έλευθερία, τά κοινά σχολεία, ή Αντιπροσω­
πευτική δημοκρατία, ή συνταγματική μοναρχία, μέ βουλές' τό τι­
μαριωτικό βασίλειο' σύγχρονες προνομιούχες τάξεις, διεθνές θέσπι­
σμα καί κοινός νόμος.
Ό σύγχρονος πολιτισμός έπανακτοϋσε καί Απορροφούσε δτι
δήποτε ήταν Αξιόλογο Απ’ τόν Αρχαίο πολιτισμό' καί ωστόσο Αν
καί οί συνεισφορές του στό σύνολο τής’ Ανθρώπινης γνώσης ύπήρ-
ξαν τεράστιες, λαμπρές καί γοργές, Απέχουν βμως πολύ Από τού νά
είναι τόσο δυσανάλογα πλατιές ώστε νά έπισκιάσουν τούς Αρχαίου;
καί νά τούς κατεβάσουν σέ μιά ταπεινωτική σύγκριση.
Περνώντας κάτω Απ’ τή μεσαιωνική περίοδο, πού έδωσε τή
Γοτθική Αρχιτεκτονική, τή φεουδαλική Αριστοκρατία μέ κληρονο­
μικούς τίτλους εύγένειας, καί μιά Ιεραρχία κάτω Απ’ τήν κεφαλή
τού πάπα, μπαίνουμε στό Ρωμαϊκό καί Ελληνικό πολιτισμό, θ ά
βρεθούν, πώς ύστερούν σέ μεγάλες έφευρέσεις καί Ανακαλύψεις, Αλ­
λά ξεχώριζαν στήν τέχνη, στή φιλοσοφία, καί στους όργανωτικούς
θεσμούς. Οί κύριες προσφορές αύτών τών πολιτισμών ήσαν έγκυρη

41
■καί άξιόλογη διακυβέρνηση, τό άστικό δίκαιο, ό Χριστιανισμός· μι-
ν.τή Αριστοκρατική καί δημοκρατική κυβέρνηση, μέ μιά γερουσία
■καί ύπάτους" δημοκρατική κυβέρνηση μ’ Ινα συμβούλιο καί λαϊκή
συνέλευση" ή όργάνωση τών στρατών στό Ιππικό καί πεζικό, μέ
στρατιωτική πειθαρχία* ή είσαγωγή πολεμικών πλοίων, μέ τή μέ­
θοδο τοΟ ναυτικοϋ πολέμου' ή διαμόρφωση μεγάλων πόλεων, μέ
δημαρχιακούς νόμους" θαλάσσιο έμπόριο" τό κόψιμο νομίσματος" καί
-ό κράτος στηριγμένο πάνω στό Ιδαφος καί πάνω στήν Ιδιοκτησία"
■καί άνάμεσα στίς έφευρέσεις, τά ψημένα στή φωτιά τούβλα, τό βα­
ρούλκο (γερανός) ( ’ ) , ό νερόμυλος γιά άλεσμα, ή γέφυρα, τό ύ-
οραγωγεΤο καί ή άποχέτευση, σωλήνας πού χρησιμοποιείται σάν
ένας άγωγός μέ διακόπτη" ή άψίδα, ή ζυγαριά μέ κλίμακα, οί τέ­
χνες καί ot έπιστήμες τής κλασσικής περιόδου, μέ τά άποτελέσμα-
τά τους, πού περιέχουν τούς Αρχιτεκτονικούς ρυθμούς, ot ’ Αραβικοί
Αριθμοί καί ή Αλφαβητική γραφή.
Αύτοί ot πολιτισμοί πήραν σέ μεγάλο βαθμό τις έφευρέσεις,
τις άνακαλύψεις καί τούς θεσμούς τής προηγούμενης περιόδου τής
βαρβαρότητας. Ot κατακτήσεις τοΟ πολιτισμένου άνθρώπου, 1ν καί
πολύ μεγάλες καί πολύ σημαντικές, δέν είναι ώστόσο, έπαρκεϊς ώ­
στε νά έξαλείψουν τά έτατεύγιυα-υα όοΟ άνθρώπου τής περιόδου τής
βαρβαρότητας.
'Ο άνθρωπος σάν βάρβαρος κατείχε δλα τά στοιχεία τοϋ πο­
λιτισμού, έκτός άπό τήν άλφαβητική γραφή. Τά έπιτεύγματά του
θά έξετάζονταν στή σχέση τους μέ τό σύνολο τής Ανθρώπινης προ­
όδου" καί μπορεϊ νά ύποχρεωθοϋμε νά οεχθοΰμε, πώς αύτά ύπερ-
βαίνουν, σέ σχετική υπουδαιότηπα, δλες τις έπόμβνες έπιτεύξεις.
Ή χρήση τής γραφής, ή τό Ισοδύναμό της στά ιερογλυφικά
-ά νω σέ πέτρα, προσφέρει μιά Αντικειμενική έξέτααη γιά τήν δ-
τνχρξη τοϋ πολιτισ»,ιοΟ (2) .

(1) 01 Αιγύπτιοι μπορεϊ νά βρήκαν τό γερανό (βλέπε 'Ηρόδοτος, II,

125). Έπίοης βρήκαν τή ζυγαριά μέ κλίμακα.
(2) Τό φωνητικό άλφάβητο ήρθε, δπως άλλες μεγάλες έφευρέσεις, στό
τέλος διαδοχικών προσπαθειών. Τό άνιαρό Αιγυπτιακό, χρησιμοποιώντας τήν
Ιερογλυφική μέ τΙς διάφορες μορφές της, είχε πετύχει μιά συλλαβή αυνθε-

42
 Χωρίς φιλολογικές άναγραφές, ουτε ιστορία, οδτε πολιτισμός,
μπορεΐ δίκαια νά λεχθεί, πώς όπάρχει. Ή παραγωγή τών 'Ομη­
ρικών ποιημάτων, εϊτε μεταδομένη προφορικά είτε γραμμένη μέ
τόν καιρό, προοιωνίζει τήν εισαγωγή τοϋ πολιτισμού Ανάμεοα στούς
Έλληνες. Αύτά τά ποιήματα, άκόμη ζωντανά καί θαυμάσια, κα­
τέχουν μιά έθνολογική άξία, πού ύψώνει Απεριόριστα τά άλλα τους
έκλεχτά χαρίσματα. Αύτή είδικά είναι ή Αλήθεια γιά τήν Ίλιά-
δα, πού περιέχει τήν πιό άρχαία, δπως έπίσης καί τόν πιό εμπε­
ριστατωμένο Απολογισμό πού ύπάρχει τώρα γιά τήν πρόοδο τής
Ανθρωπότητας στήν έποχή τής σύνθεσής της. Ό Στράβων χαρα­
κτηρίζει τόν 'Ομηρο σάν τόν πατέρα τής γεωγραφικής έπιστη-
μης ( ' ) ' άλλά δ μεγάλος ποιητής Ιχει δώσει, Γοως χωρίς σχέδιο,
τό τί ήταν άπειρα πιό σπουδαίο στή διαδοχή τών γενεών: Ιδιαί­
τερα, μιά σημαντικά πλέρια έκθεση γιά τις τέχνες, τά ήθη, έφευ-
ρέσεις καί Ανακαλύψεις, καί τόν τρόπο ζωής τών Αρχαίων 'Ελλή­
νων. Παρουσιάζει έπίσης τήν πρώτη γιά μάς περιεκτική εΙκόνα
τής Άριανής κοινωνίας στήν έποχή τής βαρβαρότητας άκόμη, δεί­
χνοντας τήν πρόοδο πού ϊγινε τότε, καί άπό τί συνίστατο αύτή.
Μέσω αύτών τών ποιη;ιάτων μποροϋμε νά δηλώσουμε μέ πεποίθη­
ση, δτι όρισμένα πράγματα ήσαν γνωστά Ανάμεσα στούς Έλληνες
πριν αύτοί νά μποΰν στόν πολιτισμό. Έπίσης αύτοί Ιριξαν Ινα λαμ­
πρό φώς πολύ μακουά πρός τό παρελθόν, στήν περίοδο τής βαρ­
βαρότητας.

μένη άπό φωνητικού; χαραχτήρες, -/α! σ’ αύτό τό στάδιο είχε μείνει στά­
σιμο. Θ4 γραφόταν σέ σταθερούς χαραχτήρες στήν πέτρα. Τότε μπήκε ατούς
ερευνητικούς Φοίνικες, τούς πρώτους ναυτίλους καί έμπόρους στή θάλασσα,
πού, είτε άπό προηγούμενα Ιμπειροι στά Ιερογλυφικά ή άλλιΐδς, φαίνεται,
πώς Εθεσαν Ινα βριο στίς προσπάθειες τών Αιγυπτίων, καί μέ μιά μεγαλο­
φυή Ιμπνευση γιά νά Οποτάςουν τό πρόβλημα, πού πέρ’ άπ’ αύτό τό τελευ­
ταίο ήταν όνειρο. Αύτό δημιούργησε τό θαυμάσιο Αλφάβητο τών δεκαέ-η
γραμμάτων, πού μέ τόν καιρό Εδωσε στήν Ανθρωπότητα μι4 γραφτή γλώσ­
σα καί τό μέσο γιά φιλολογικές καί Ιστορικές σημειώσεις.
(1) Αρχηγέτην είναι τής γεωγραφικής έμπβιρίας Όμηρον. — Στρά­
βων, 1, 2.

43
 Χρησιμοποιώντας τα 'Ομηρικά ποιήματα σάν 2ναν δδηγό καί
συνεχίζοντας τήν άνασκόαηση μέσα στή νεώτερη περίοδο τής βαρ­
βαρότητας, άς άποκόψουμε άπ’ τή γνώση καί τήν πείρα τής Αν­
θρωπότητας τήν έπινόηση τής ποίησης, τήν άρχαία μυθολογία,
στήν έπεξεργασμένη της μορφή, μέ τΙς ’Ολύμπιες θεότητες- τό ναδ
άρχιτεκτονικής- τή γνώση τών δημητριακών, έκτός άπ’ τό κα­
λαμπόκι καί τά καλλιεργούμενα φυτά, μέ άγροτική γεωργία ( ' ) ,
πόλεις ζωσμένες μέ πέτρινα τείχη, μέ άμυντικά τείχη, πύργους καί
διόδους" τή χρήση τοϋ μαρμάρου στήν άρχιτεκτονική (2) , πλοίο
φτιαγμένο μέ σανίδες καί πιθανόν μέ τή χρήση καρφιών (3) , τό ό­
χημα καί τό πολεμικό άρμα (J4) , οπλισμός μέ μεταλλικές πλά
κες (5) , τό χάλκινο όξύ δόρυ καί τήν άνάγλυφη άσπίδα (6) , τό σι­
δερένιο ξίφος (7) , τήν παρασκευή οίνου, πιθανώς (8) , μηχανικές
δυνάμεις έκτός άπ’ τόν κοχλία, δ τροχός άγγειοπλαστικής καί ό
χειρόμυλος γιά τό άλεσμα κόκκων (’ ) , ύφαντικές μηχανές γιά λι­

(1) KpiWj, xpl λευκόν. Ίλιάδ. V, 196‘ VIII, 564· Ιλφιτον. Ίλ . XI.
637: έΟλοχύται (κριθή, μέλι, άλάτι γιά σπονδή στο&ς νεκρούς). Ίλ . II. Ir
449: πυρός (σιτάρι). Ίλ ., XI, 756: δλυρα. Ίλ . V, 196, VIII 564: σίτος.
Ί λ ., XXIV, 625: πεντηκον ογυος. Ίλ ., IX, 579: ίρκος. Ίλ ., V, 90: άλο>α.
Ί λ . V, 90: άροτρον. Ίλ ., X, 353' XIII, 703.
(2) δόμος. Ί λ ., VI, 390’ άνάκτορον Πριάμου: αύτάρ έν αίτφ πβντή-
κοντ’ ένεσαν θάλαμοι ζεστοίο λίθοιο. Ίλ . VI, 243.
(3) νηΟς. Ίλ ., I. 465" λευκόν Ιστόν. Ίλ ., I, 480· πρυμνήσιος. Ί λ .,
I, 476· έρετμός. ’ Οδύια. IV. 782: Ιστός >06. IV, 781: στείφη. Ίλ ., ΙΤ
482: ήλος. Ίλ ., X, 633' χρυσήΐος ήλος. Ίλ ., XI, 633.
(4) δχος. Ίλ ., VIII, 389, 565: τετράκοκλη άπήνη. Ίλ ., XXIV, 324:
δίφρος. Ί λ ., V. 727, 838.
(5) κόρυς. Ίλ ., XVIII, 611’ XX, 398: θάραξ. Ί λ ., XVI, 133· XVIII:
κνημίς. Ίλ ., XVI, 131.
(6) έγχος. Ίλ ., XV, 712' XVI, 140: σάκος. Ί λ ., XVIII, 478, 609:
άσπίς. Ί λ ., XIII, 611.
(7) ξίφος άργυρόκλον φάσγανον, άμφηκες φάσγανον.
(8) Οίνος, μελιηδέα οίνον.
(9) τροχός, μύλος.

44
νάρι καί μαλλί άπ’ τόν Αργαλειό (,0) , δ σιδερένιος Αξονας καί ή
σκαπάνη (η ) , τό τσεκούρι καί τό σκερπάνι (,2) , τό σφυρί καί τό ά-
μόνι (,3) τό φυσερό καί τό σιδερΑδικο (,4) , τό καμίνι στήν πλευρά
λόφου γιά λυώσιμο σιδηρομεταλλεύματος μαζί μέ μιά γνώση τοΰ
σιδήρου. Μαζί μέ τις πιό πάνω Αναφερόμενες -κατακτήσεις πρέπει
νά άναφερθεΐ ή μονογαμική οικογένεια, οί στρατιωτικές δημοκρα­
τίες τής ήρωικής έποχής, ή νεώτερη φάση τής όργάνωσης σέ γέ­
νη, φρατρίες καί φυλές" ή άγορά ή λαϊκή συνέλευση, πιθανόν μιά
γνώση τής άτομικής ιδιοκτησίας σέ σπίτια καί χωράφια' καί ή
προχωρημένη μορφή τής ζωής τής τοπικής αυτοδιοίκησης σέ όχυ-
ρωμένες πόλεις. "Οταν αύτό είχε γίνει, τό Ανώτατο στάδιο τής βαρ­
βαρότητας θά Ιχει παραχωρήσει στόν πολιτισμό τό κυριότερο μέ­
ρος τών θαυμαστών έπιτευγμάτων της, μαζί μέ τήν πνευματική καί
ήθική άνάπτυξη, πού Ιτσι είχαν Αποκτήσει.
’Απ’ τήν Αναδρομική άποψη, διά τοϋ Μέσου σταδίου τής βαρ­
βαρότητας οί Ινοείξεις Ιγιναν λιγότερο σαφείς, καί ή σχετική τά­
ξη στήν όποία παρουσιάζονταν θεσμοί, έφευρέσεις καί Ανακαλύ­
ψεις είναι λιγότερο καθαρή' άλλά μπορούμε νά δδηγήσουμε τά βή­
ματά μας άκόμη σ’ αύτές τις άπομακρυσμένες έποχές τής ’Αρια-
νής φυλής. Γιά λόγους πού άναφέραμε προηγούμενα, Αλλες φυ­
λές δίπλα στήν Άριανή, μπορούν τώρα νά χρησιμοποιηθούν στήν
έρευνά μας.
Μπαίνοντας πολύ κοντά στό Μεσαίο στάδιο, άς διαγράψουμε,
κατά τόν ίδιο τρόπο, άπ’ τήν άνθρώπινη έμπειρία· τή διαδικασία
κατασκευής όρειχάλκου, Αγέλες καί ποίμνια οικιακών ζ ώ ω ν ('),
κοινοτικές κατοικίες μέ τοίχους άπό ήλιοψημένα τούβλα, καί άπό

(ΙΟ)λΐς, λινοθώρηξ, πέπλο;, χιτών. χλαϊνα, τίπης, ρήγος, κρήίεμνον.

(ΙΙ)πέλεκυ;, μάκελλον.
(12)ά;ίνη, μάχαιρα, σκίπαρνον.
(13) ρχιατήρ, άκμων, πυράγρα.
(14) χοινο;.
(1) Ίππος. Ίλ ., XI, 680: πού βιακρίνονται σέ θρακικούς. Ίλ ., X,
588' Τρωικού;, V, 265' 6 Έριχβόνιο; έξουοϊαζε -ριοχιλίου; Ιππου;, Ίλ ., XX,
221: δνος, ήμίονος, 6ο0;, ταΟρος, αΧξ, κϋων, 5ϊ;, oOf, γλάνυ; (γάλα), πε-
ριγλβγέας πέλλας ( = κάδο; γεμά-ος γάλα).

45
πελεκυμένα λιθάρια βαλμένα σέ σειρές, μέ γουδί άπό κλωστή ν.χί
άμμο, τά κυκλώπεια τείχη, λιμναίες κατοικίες κατασκευασμένες
μέ πασσάλους’ ή γνώση τών φυσικών μετάλλων (’ ) , μέ τή χρήση
μισοκαΟμένων ξύλων καί τό χωνευτήρι γιά τό λυώσιμό του;’ ό χάλ­
κινος πέλεκυς καί τό κοπίδι' ή σαίτα καί τό Εμβρυο τοϋ άργαλειοΰ"
καλλιέργεια μέ άρδευση, συγκοινωνίες, δεξαμενές καί άρδευτικέ;
διώρυγες' λιθόστρωτοι δρόμοι, γέφυρες άπό κρεμασμένες λυγαριές"
προσωπικοί θεοί, μέ Ινα Ιερατείο διακρινόμενο άπό μιά ιδιαίτερη
στολή καί όργανωμένο σέ μιά Ιεραρχία' ανθρωποθυσίες' στρατιωτι­
κές δημοκρατίες, τύπου Άτζέκων' ύφαντήρια μπαμπακιού καί δλ-
λων φυτικών ϊνών στό Δυτικό ήμισφαίριο, καί μαλλιών και λινα­
ριού στήν ’Ανατολή' διακοσμητική άγγειοπλαστική' τό ςύλινι ξί­
φος, μέ τήν κόψη του άπό πυριτόλιθο' κατεργασμένος πυριτόλιθος
καί πέτρινα Εργαλεία' μιά γνώση τοϋ μπαμπακιού καί τοϋ λινα­
ριού' καί τά οικιακά ζώα.

Τό σύνολο τών Επιτευγμάτων σ’ αύτή τήν περίοδο ήταν μι­

κρότερο άπ’ τό σύνολο τής περιόδου πού άκολούθησε' άλλά σχετι­
κά μέ τό άθροισμα τής άνθρώπινης προόδου ήταν πολΰ μεγάλο.
Αύτό περικλείει τήν Εξημέρωση τών ζώων στό ’Ανατολικό ήμισφαί-
ριο, πού Εφερε Ενωρίς μιά μόνιμη διατροφή μέ κρέας καί γάλα, καί
τελικά τήν άγροκαλλιέργεια καί Εγκαινίασε Επίσης πειράματα μέ
τά φυσικά μέταλλα, πού προέκυψαν κατά τήν παραγωγή όρείχαλ-
κου (2) , δπως έπίσης προετοίμασαν τό δρόμο γιά τήν ύψηλότερη δια­
δικασία τήξης τοϋ σιδηρομεταλλεύματος. Στό Δυτικό ήμισφαίριο
Εγινε γεγονός άξιοσημείωτο μέ τήν άνακάλυψη καί Επεξεργασία
τών φυσικών μετάλλων, πού προέκυψε μέσα στήν παραγωγή άνε-
ξάρτητα άπ’ τόν όρείχαλκο' μέ τήν είσαγωγή τής άρδευση; στήν

(1) Ό "Ομηρος μνημονεύει τά φυσικά μέταλλα* Αλλ’ αύτά ήσαν γνω­

στά πολύ πιό πρ’.ν Απ’ ~Λ χρόνια του, καί πρίν Απ’ τό σίδηρο. Ή χρήση
ξυλοκάρβουνου καί χωνευτηρίου προπαρασκεύασε τό δρόμο γιά τό λυώσ·.μο
τοΟ σίδερου.
(2) Ot έρευνες τοΟ BECKMANN' άφησαν μιά Αμφιβολία γιά τήν Βπαρ-
ξη Αληθινού όρείχαλκου πιό νωρίς Απ’ τή γνώση τοΟ σιδήρου μεταξύ τών

46
καλλιέργεια του καλαμποκιού καί τών φυτών, καί μέ τή χρήση ή-
λιοψημένων τούβλων καί λίθων στήν κατασκευή λαϊκών κατοι­
κιών μέ μεγάλους αρμούς σέ είδος όχυροΟ.

Συνοψίζοντας τήν Αναδρομή καί μπαίνοντας στήν ’Αρχαιότε­

ρη Περίοδο τής βαρβαρότητας, Ας μεταφερθοΟμε άπ’ τΙς Ανθρώπι­
νες κατακτήσεις στήν όμοσπονδία, βασισμένη πάνω στά γένη, φρα-
τρίες καί φυλές, κάτω άπ’ τή διακυβέρνηση ένός συμβουλίου αρχη­
γών, πού έδωσε ένα πιό ύψηλά όργανωμένο κράτος τής κοινωνίας
άπό κείνο πού ήταν προηγούμενα γνωστό. Έπίσης ή άνακάλυψη
καί ή καλλιέργεια άραβόσιτου καί φασολιών, κολοκυθιών καί κα­
πνού, στό Δυτικό ήμισφαίριο, μαζί μέ μιά γνώση τής αμυλώδους
τροφής’ ή ύφανση στά χέρια μέ στημόνι καί ύφάδι' ή σκωτσέζικη
φούστα, ύποδήματα δερμάτινα καί καλύμματα άπό δέρμα έλαφιού-
Απλωμένα ώς τά γόνατα' τό χτύπημα μέ δπλο γιά τό σκότωμα ιου­
λιών" τό περιχαρακωμένο μέ πασσάλους γιά άμυνα χωριό' φυλετι­
κά θηράματα' στοιχεία λατρευτικά μέ μιά άόριστη Αναγνώριση

Ελλήνων καί Λατίνων. Αύτός νομίζει, 8τι τό ήλεκτρον, πού μνημονεύεται

στήν Ιλιάδα, ήταν Ινα μείγμα άπό χρυσό καί άργυρο καί 6τι δ κασσίτερος
(STANNUM) τών Ρω|ΐαίων, πού συνίοτατο άπό £ργυρο καί μόλυβδο, ήταν-
τό Ιδιο δπως ό κασσίτερος τοΟ 'Ομήρου (Ιστορ. Έφευρ., II, 217). Αύτή ή λέ­
ξη έχει έρμηνευθεΤ συνήθως σάν λευκοσίδηρος. Έπβξηγώντας τή σύνθεση πο>>
όνομάζεται όρείχαλκος, παρατηρεί: «Κατά τή γνώμη μου τό μεγαλύτερο μέ­
ρος αύτών τών πραγμάτων είχαν γίνει άπό κασσίτερο (STANNIJM), όνο-
μαζόμβνο περίπου έτσι, πού μέ τό μείγμα τών εύγενών μετάλλων, καί μερι­
κών μέ δύσκολη τήξη είχε γίνει καταλληλότερο γιά χρήση παρά δ καθα­
ρός χαλκός». (Αύτ. II, 213). Αύτές οΐ παρατηρήσεις ήσαν περιορισμένες
γιά τά Εθνη τής Μεσογείου μέσα στίς περιοχές τών δποίων δέν παρήγετο-
κασσίτερος. Πελέκια, μαχαίρια, ξυράφια, ξίφη, έγχειρίδια καί προσωπικά,
κοσμήματα πού άνακαλύφθηκαν στήν 'Ελβετία, Αύατρία, Δανιμαρκίχ, καί
άλλα μέρη τής Βόρειας Εύρώπης, βρέθηκαν στήν άνάλυση, δτι είχαν συν­
τεθεί άπό χαλκό καί κασσίτερο, καί έπομένως πέφτουν κάτω άπό τόν αύ-
στηρό δρισμό τοβ όρε (χαλκού. Βρέθηκαν έπίσης σέ σχέσεις πού δείχνουν-
προτεραιότητα στό σίδηρο.

4Τ
τοϋ Μεγάλου IIνεύματος' καννιβαλισμός σέ περίοδο πολέμου’ καί
τέλος, ή τέχνη τής άγγειαπλαστικής.

Ό σ ο άνεβαίνουμε στή σειρά τοΟ χρόνου καί τής ανάπτυξης,

■καί κατεβαίνουμε στή σκάλα τής Ανθρώπινης προόδου, τόσο οί έ-
φευρέσεις γίνονται πιό άπλές, καί πιό άμεσες στίς σχέσεις τους μέ
τις πρωταρχικές άνάγκες· καί ot θεσμοί προσεγγίζουν δλο καί πιό
•πολύ στίς στοιχειώδεις μορφές ένός γένους συνθεμένου άπό αίμα-
τοσυγγενικούς δεσμούς, κάτω άπό Ιναν άρχηγό τής δικής τους έ-
•κλσγής, καί στή φυλή πού άποτελεΐται άπό συγγενικά γένη, κάτω
άπ’ τή διακυβέρνηση ένός συμβουλίου άρχηγών.

Ό δρος τών Ασιατικών καί Ευρωπαϊκών φυλών σ' αύτή τήν

•περίοδο, (γιά τις Άριανές καί Σημιτικές φυλές δέν ύπάρχει τότε
πραγματικά), χάθηκε. ΆνκπροσωπεύείΒκ μέ τά ύπολείμματα τής
άρχαίας τέχνης άνάμεσα στίς έφευρέσεις τής άγγειοπλαστικής καί
τής έξημέρωσης τών ζώων καί άποτελεΐ τό λαό πού σχημάτιζε
τούς σωρούς άπό φλοιούς στήν παραλία τής Βαλτικής, πού φαίνε­
ται, πώς είχε έξημερώσει τό σκύλο, άλλ’ 8χι καί άλλα ζώα.

Σέ μιά ακριβή έκτίμηση τοϋ μεγέθους τών έπιτευγμάτων τής

ανθρωπότητας στίς τρεις ύποπεριόδους τής βαρβαρότητας, αυτά πρέ­
πει νά θεωρηθούν σαν τεράστιες έπιτυχίες, δχι μόνον στόν άριθμό
καί στήν πραγματική άξία, άλλ’ έπίσης στήν πνευματική καί ή-
θική άνάπτυξη μέ τήν όποία συνοδεύτηκαν άναγκαστικά.

’Ανεβαίνοντας στή συνέχεια μέσα άπ’ τή μακρυα περίοδο τής

άγριότητας, άς διαγράψουμε άπ’ τήν άνθρώπινη γνώση τήν όργά-
νωση σέ γένη, φρ>ατρίες καί φυλές’ τή συνδυασμιανή οικογένεια’ τή
λατρεία τών στοιχείων στήν κατώτερη μορφή της’ τή συλλαβική
γλώσσα’ τό τόξο καί τό βέλος’ τό λίθο καί τό κόκκαλο σαν έργα-
λεΐα’ καλάθια άπό καλάμι καί άπό πελεκούδια’ δερμάτινα φορέ­
ματα’ τήν πουναλουανή οικογένεια’ τήν όργάνωση πάνω στή βά­
ση τού σέξ* τό χωριό πού συνίσταται άπό δμοια σπίτια’ τή βάρκα,
πού δχει φλοιούς καί λαβές 2ξω άπ’ τό μονόξυλο’ τό δόρυ μέ τήν
δξεία αΙχμή άπό πυριτόλιθο, καί τήν πολεμική λόγχη’ έργαλεΐα
άπό πυριτόλιθο, άπο σκληρότερα είδη’ τήν αίματοσυγγενική οικο­
γένεια’ τή μονοσυλλαβική γλώσσα’ τήν είδωλολατρεία’ τόν καννιβα-
λισμό μιά γνώση γιά τή χρήση τής φωτιάς- καί τελικά, τή γλωσ­
σική Εκφραση μέ χειρονομίες ( ') .
"Οταν αύτή ή διεργασία έξάλειψης γίνει στή σειρά μέ τήν δ-
ποία αύτές οί διάφορες κατακτήσεις συντελέοθηκαν, θά Εχουμε πλη­
σιάσει πολύ κοντά τήν παιδική περίοδο τής δπαρξης τοϋ άνθρώπου,
δταν άκόμα οί άνθρωποι μάθαιναν τή χρήση τής φωτιάς, πού Εκα­
με δυνατή τή διατροφή μέ ψάρια καί μιά άλλαγή κατοικίας, καί
δταν πετύχαιναν τή διαμόρφωση τής Εναρθρης γλώσσας. Σ ’ Ινα
τέτοιον βρο άπόλυτα πρωτόγονο, ό άνθρωπος δείχνει πώς δέν ήταν

(1) Ή καταγωγή τή; γλώσσας έρευνήθηκε αρκετά γιά νά βροΟν τή

σοβαρή δυσκολία ατό δρόμο κάποιος λύσης τοΟ προβλήματος. Αύτό φαίνεται,
πώς έγκαταλείφθηκε μέ κοινή συμφωνία, σάν Ινα άνώφελο θέμα. Είναι πε­
ρισσότερο έν» θέμα τών νόμων τής άνθρώπινης άνάπτυξης χαΐ τών άναγ-
καίων λειτουργιών τή; πνευματικής άρχής, παρά τών Ολικών τής γλώσσας.
Ό Λουκρήτιο; παρατηρεί, δτι μέ τούς ήχους καί μέ τΙς χειρονομίες, στήν
πρωτόγονη περίοδο οί άνθρωποι φανέρωναν 6 ϊνας στόν άλλο τΙς σκέψεις
τους τραυλιστά. Αύτό προΟποθέτει, πώς ή σκέψη προηγείτο άπ’ τήν δμιλία,
καί πώς ή μέ χειρονομίες γλώσσα προηγείτο άπ’ τήν ϊναρθρη γλώσσα. Χει­
ρονομίες ή γ> βασικά σήματα, Οπήρξαν πρωταρχικά, ή πρεσβότερη άδελφή
τής εναρθρης όμιλίας. Αύτή ώστόσο είναι ή καθολική γλώσσα τών βαρβά­
ρων, άν δχι τών άγρίων, στίς άμοιβαΐες συναλλαγές τους, δταν ot διάλεκτοί
τους δέν είναι οί Τδιες. 01 ’Αμερικάνοι Ιθαγενείς έχουν άναπτύξει μιά τέ:
τοια γλώσσα, βπω; φαίνεται, πώς μπορεϊ νά μορφωθεί μιά τέτοια άνάλογη
γιά γενικές συναλλαγές. "Οπως χρησιμοποιόταν άπ’ αύτούς είναι μαζί χα­
ριτωμένη καί έκφραστική καί δίδει χαρά κατά τή χρήση της. ΕΤναι μιά
γλώσσα φυσικών συμβόλων, καί γι’ αύτό κατέχει τά στοιχεία μιάς καθολι­
κής γλώσσας. Είναι πιό εΟκολο νά βροΟμε μιά γλώσσα μέ σύμβολα, παρά
μιά μέ ήχους* και άπό τότε μαθαίνονταν μέ μεγαλύτερη εύκολία. Μιά 6πό-
θεση προβάλλει, δτι αύτή προηγείτο άπό τήν ίναρθρη γλώσσα. Ot ήχοι τής
φωνής θά ήρθαν στήν άρχή, σύμφωνα μ’ αύτή τήν Οπόθεση, γιά βοήθεια τής
χειρονομίας, καί δπως βαθμιαία αύτοί έπαιρναν μιά συμβατική σημασία, θά
άντικαθιοτοΟσαν, σ’ αύτή τήν έκταση, τή γλώσσα τών σημείων, ή συσσωμα­
τώθηκαν ο’ αύτή. Αύτό έπίσης θά έτεινε νά άναπτύξει τήν Ικανότητα τών
φωνητικών όργάνων. Δέν μπορεϊ νά είναι πιό άπλή πρόταση παρά βτι ή

49
4*
μόνον Ενα παιδί στήν κλίμακα τής έξέλιξής του, άλλά κατείχε καί
Ιναν έγκέφαλο πού μέσα σ’ αύτόν, μ’ αύτούς τούς θεσμούς, έφευρέ-
σεις καί Ανακαλύψεις, έκφραζόταν μιά σκέψη ή Αντίληψη καί δυ­
νητικά κάθετα πού αύτός ϊγινε Από τότε. Μέ τήν έπίτευξη τών έ-
φευρέσεων καί Ανακαλύψεων, καί μέ τήν αδξηση τών θεσμών, ή
Ανθρώπινη διάνοια Αναγκαστικά καλλιεργήθηκε καί Αναπτύχθηκε
καί είμαστε Αναγκασμένοι ν’ Αναγνωρίσουμε ένα βαθμιαίο πλάτε­
μα τοϋ ίδιου τοϋ έγκεφάλου, Ιδιαίτερα, τής Εγκεφαλικής μοίρας.
Ή βραδύτητα τής πνευματικής του Ανάπτυξης ήταν Αναπόφευκτη,
στήν περίοδο τής Αγριότητας, Απ’ τήν έξαιρετική δυσκολία νά κα­
τανοήσουν τήν πιό άπλή καί μηδαμινή έφεύρεση, ή σχεδόν νά κα­
ταβάλλουν μιά πνευματική προσπάθεια, καί ή βραδύτητα Ανακά­
λυψης μιας ύπόστασης ή δύναμης στή φύση, χρησιμοποιήσιμης 3’
αύτές τις τραχειές συνθήκες ζωής. Αύτό ήταν δχι λιγότερο δύσκο­
λο νά όργανώσουν τήν πιό άπλή μορφή τής κοινωνίας, μακρυά Από
τόσο Αγρια καί δυσκολομεταχείριστα ύλικΑ. Οί πρώτες έφευρέσεις
καί οί πρώτες κοινωνικές όργανώσεις ήσαν πιθανώς ot πιό σκλη­
ρές στήν έπίτευξή τους, καί ήσαν έπομένως χωρισμένες άπό κάθε
άλλη μέ πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα. Μιά θαυμάσια διασα­
φήνιση βρίσκεται στις διαδοχικές μορφές τής οίκογένειας. Σ ’ αύ­
τό τό νόμο τής προόδου, πού έξελίσσεται μέ μιά γεωμετρική Ανα-

χειροομία έχει πβτύχει τήν ϊναρθρη γλώσσα άπό τή γέννησή της. Είναι Λ;
τόοο άχώριατη άπ’ αότήν, καί μπορεί νά ένσωματώσει τά λείψανα, μέ έπι-
βίωαη, ένός άρχαίου πνευματιχοΟ ένόύματος. “Αν ή γλώσσα ήταν τέλεια, ή
χειρονομία γιά νά τήν έπιμηχύνει ή νά τονίσει τή σημασία της θά ήταν λά­
θος. 'Οπως κατεβαίνουμε μέοα άπό γλωσσικές Οποβαθμ(σεις στίς πιό τρα­
χείς μορφές της τό στοιχείο χειρονομίας αΰξαίνει στήν ποσότητα χαΐ ποι­
κιλία τών μορφών της, μέχρι ποί> βρίσκουμε μιά γλώοοα τόοο έξαρτημένη
άπό χειρονομίες. Αστε χωρίς αύτές θά ήσαν οόσιαστιχά άβιανόητη. Κραυ­
γάζοντας χαΐ έπιβειχνυόμενοι γιά άμοιβαία δποστήριξη έξ αΙτίας τής ά-
γριότητας, χαΐ πέρα μαχρυά στήν περίοβο τής βαρβαρότητας, αύτές Ιμει-
ναν, οέ τροποποιημένες μορφές, άβιάλυτα ένωμένες. ’ Εκείνοι πού είναι πε­
ρίεργοι νά λύσουν τό πρόβλημα τής καταγωγής τής γλώσσας θά Ιχαναν χα­
λά νά παρατηρήσουν τΙς βυνατές δποβολές άπό τή γλώοοα τών χειρονομιών.

50
λογία, μιά έπαρκής έξήγηση βρίσκεται στήν παρατετχμένη διάρ­
κεια τής περιόδου τής Αγριότητας.
Ό τ ι δ πρωτόγονος δρος τής Ανθρωπότητας ήταν ούσιαστικά,
δπως δείξαμε πιό πάνω, δέν είναι γνώμη αποκλειστικά πρόσφατη
οΰτε σύγχρονη. Μερικοί άπ’ τούς Αρχαίους ποιητές καί φιλοσόφους
Αναγνώριζαν τό γεγονός, δτι ή Ανθρωπότητα άρχισε μ’ Ινα στά­
διο Εξαιρετικής τραχύτητας, άπ’ τό δποίο βγήκε μέ άργά καί δια­
δοχικά βήματα. Λυτοί έπίσης άντιλήφθηκαν, δτι ή πορεία τής Α­
νάπτυξης τών άνθρώπων ρυθμιζόταν άπό μιά προοδευτική σειρά έ-
φευρέσεων καί Ανακαλύψεων, άλλά χωρίς πλήρη γνώση τών πιό
Αποφασιστικών έπιχειρη|ΐάτων άπό κοινωνικούς θεσμούς.
Τό σπουδαίο ζήτημα τής άναλογίας αύτής τής προόδου, πού
Ιχει μιά άμεση έπίδραση στό σχετικό μήκος τών διαφόρων έθνι-
κών περιόδων, παρουσιάζει τώρα τόν έαυτό του τόν Τδιο. Ή άν-
θρώπινη πρόοδος άπ’ τήν άρχή ώς τό τέλος, γινόταν δχι σέ μιά
αυστηρή άναλογία, άλλά γεωμετρική ούσιαστικά. Αύτό είναι κανο­
νικό στήν έμφάνιση τών γεγονότων’ καί δέν θά δδηγοϋσε θεωρητι­
κά σ’ εναν άλλο δρόμο. Κάθε Αντικείμενο κερδισμένης Απόλυτης
γνώσης, γινόταν £νας παράγων γιά πιό πέρα κατακτήσεις μέχρι τή
κατακτημένη σύγχρονη γνώση. 'Επομένως, άν καί ή πρόοδος ήταν
πάρα πολύ άργή στά χρόνια τής πρώτης περιόδου, καί πάρα πολύ
γοργή στά τελευταία, τό σχετικό της μέγεθος μπορεΐ νά ήταν πο­
λύ μεγάλο στά πρώτα, δταν οί έπιτεύξεις κάθε περιόδου θεωρηθούν
στίς σχέσεις τους μέ τό σύνολο. Μπορεΐ νά γίνει ύπόμνηση, σάν
δχι άπίθανη γιά τελική άναγνώριση, δτι ή πρόοδος τής Ανθρωπό­
τητας στήν περίοδο τής Αγριότητας, σχετικά μέ τό σύνολο τής Αν­
θρώπινης γνώσης, ήταν μεγαλύτερη σέ βαθμό Απ’ δτι ήταν κατό­
πιν στήν τρίτη ύπσπερίοδο τής βαρβαρότητας’ καί δτι ή έπιτευχθεϊ-
σα σ’ δλόκληρη τήν περίοδο τής βαρβαρότητας πρόοδος ήταν κατά
τόν ίδιο τρόπο, μεγαλύτερη σέ βαθμό Από κείνη πού ύπήρξε Από
-κεΐ καί πέρα σ’ δλόκληρη τήν περίοδο τοϋ πολιτισμού. Ποιό μπο-
f εΐ νά ύπήρξε τό σχετικό μήκος αύτών τών έθνικών περιόδων, εί­
ναι έπίσης Ινα θαυμάσιο θέμα Αναζήτησης. Δέν είναι κατορθωτή
στό Ακριβές μέτρο, άλλά μπορεΐ νά τήν προσεγγίσουμε μέ πιθανό­
τητα. Στή θεωρία τής γεωμετρικής προόδου, ή περίοδος τής Αγριό­
τητας ήταν Αναγκαστικά μακρότερη σέ διάρκεια άπ’ τήν περίοδο

51
τής βαρβαρότητας, δπως ή τελευταία ήταν μακρότερη άπ’ τήν πε­
ρίοδο τοΟ πολιτισμού. "Αν ύποθέσουμε έκατό χιλιάδες χρόνια σάν
τό μέτρο τής ύπαρξης τοϋ άνθρώπου πάνω στή γή, γιά νά βρούμε
τό σχετικό μήχος κάθε περιόδου, — καί γι’ αύτή τήν ύπόθεση μπο-
ρεϊ αύτό νά ύπήρξε μαχρότερο ή βραχύτερο— θά φανεί μιά γιά
πάντα, δτι τουλάχιστον έξήντα χιλιάδες χρόνια πρέπει νά όρισθοΟν
γιά τήν περίοδο τής άγριότητας. ’Απ’ τά ύπόλοιπα χρόνια, είκοσι,
χιλιάδες ή τό Ινα πέμπτο θά Εχουν διανυθεϊ στήν Παλαιότερη Πε­
ρίοδο τής βαρβαρότητας, γιά τή Μεσαία καί Τελευταία Περίοδο
Εμειναν δέκα πέντε χιλιάδες χρόνια, καί μόνο πέντε χιλιάδες χρό­
νια, περισσότερο ή λιγότερο γιά τήν περίοδο τοϋ πλουτισμού.
Τό σχετικά μεγάλο μήκος τής περιόδου τής αγριότητα; είναι
περισσότερο ίσως κάτω άπ’ τήν όρθή έκτίμηαή του παρά μεγαλο­
ποιημένο.
Χωρίς νά συζητήσουμε τις άρχές βάσει τών δποίων Εγινε αύ­
τή ή άναλογία, μπορεϊ νά παρατηρηθεί, πώς στήν προσθήκη στά
έ-ιχειρήματα άπ’ τή γεωμετρική πρόοδο κάτω άπό τήν όποία ή
άνθρώπινη άνάπτυξη άναγκαστικά πέρααε, μιά βαθμιαία κλί-
|ΐΛκα προόδου, παρατηρήθηκ£ γενικά στά ύπολείμμαππ. τής άρ-
χαίας τέχνης, καί αύτό θά βρεθεί Επίσης Αληθινό άπ’ τούς θεσμούς^
Είναι Ινα συμπέρασμα μεγάλης σπουδαιότητας στήν Εθνολογία, δτι
ή έμπειρία τής άνθρωπότητας στήν άγριότητα ήταν μακρότερη σέ
διάρκεια άπ’ δλη τήν έπακόλουθη έμπειρία της καί δτι ή περίοδος
τού πολιτισμού καλύπτει μόνον Ινα μικρό τμήμα τής ζωής τής άν-
θρώπινης φυλής.
Δύο φυλές τής άνθρωπότητας, ή ’Αριανή καί ή Σημιτική, άπ’
τό συνδυασμό διαφόρων Εργαλείων, άπ’ τήν ύπεροχή στή διατρο­
φή ή άπ’ τό πλεονέκτημα σέ Εδάφη καί κλίματα καί πιθανώς άπό-
δλα αύτά, ήσαν ot πρώτες πού άναδύθηκαν άπ’ τή βαρβαρότητα
στόν πολιτισμό. Αύτές οί φυλές ύπήρξαν ούσιαστικά ot Ιδρυτές τοϋ
πολιτισμού ( ') . Ά λλά ή ύπαρξή τους σάν ξεχωριστών φυλών ήταν
άναμφίβολα, συγκριτικά, Ενα πρόσφατο γεγονός. Ot πρόγονοί τους.

(1) 01 Αιγύπτιοι ύποθέτουν, πώς συνδέονται μέ μακρινή συγγένεια μ*:

τή Σημιτική φυλή.

52
χάθηκαν μέσα στην Αδιαμόρφωτη μάζα τών πιό πρώιμων βαρβά­
ρων. Ή πρώτη έξακριβωμένη έμφάνιση τί)ς Άριανής φυλής συν­
δέονταν μέ τά οικιακά ζώα, κατά τδ χρόνο πού άποτελοϋσαν Ενα
λαό στή γλώσσα καί στήν έθνικότητα. Δέν είναι πιθανόν, πώς ή
Άριανή καί Σημιτική φυλή Αναπτύχθηκαν σέ Ατομικότητες έ-
νωρίτερα άπ’ τήν έναρξη τής Μεσαίας Περιόδου τής βαρβαρότητας,
καί πώς ή διαφοροποίησή τους άπ’ τή μάζα τών βαρβάρων πέρασε
(via’ άπ’ τήν Απόκιτηση Απ’ α&τούς τών οικιακών ζώων.
Τό πιό μεγάλο τμήμα τής Ανθρώπινης φυλής σταμάτησε, σ’
όρισμένα στάοια προόδου, δπως ή έξημέρωση τών ζώων ή ή τήξη
τοΰ σιδηρομεταλλεύματος, πού έδωσε μιά νέα καί ισχυρή πρώιμη
ώθηση. Έ τσι οί τραχύτερες καί πιό καθυστερημένες φυλές, συνε­
χώς προοδεύοντας ;έ διάφορους βαθμούς, προσέγγιζαν στό ίδιο έ-
πίπεδο μέ τΙς πιό προηγμένες’ γιατί όπουδήποτε ύπήρχε μιά ή-
πειρωτική σύνδεση, δλες οί φυλές πρέπει νά Εχουν συμμερισθεΐ σ’
όρισμένο μέτρο τήν πρόοδο κάθε μιδς άπ’ τΙς άλλες. Ό λ ες οί με­
γάλες έφευρέσεις καί άνακαλύψεις διαδίδονται- άλλά οί κατώτερες
φυλές πρέπει νά έχουν έκτιμήσει τήν άξία τους, προτοϋ νά τΙς οί-
•κεισποιηθοϋν. Στήν ήπειρωτική περιοχή, δρισμένες φυλές θά διευ-
θύνανε: Αλλά ή Αρχηγία θά ήταν ίκανή νά έπισπεύσει καί νά συν-
τομεύσει τήν πορεία μιάς έθνικής περιόδου. Ή καταστροφή τοϋ έ-
θνικοϋ δεσμοΰ καί ζωής δρισμένων φυλών, Ακολουθούμενη άπ’ τήν
πτώση τους, πρέπει νά έχει σταματήσει γιά όρισμένο χρόνο, σέ
πολλές φάσεις καί σέ δλες τΙς περιόδους, τήν πρός τά επάνω πο­
ρεία τής άνθρώπινης προόδου.
Ά π ’ τή Μέση Περίοδο τής βαρβαρότητας, ή Άριανή καί Ση­
μιτική φυλή φαίνονται πώς Αντιπροσωπεύουν ΑρκετΑ, τά κεντρικά
νήματα αύτής τής προόδου, πού στήν περίοδο τοϋ πολιτισμοϋ είχε
βαθμιαία Αναληφθεί μόνο άπ’ τήν Άριανή φυλή.
Ή Αλήθεια αύτής τής γενικής θέσης μπορεί νά διευκρινισθεΐ
μέ τόν δρο τών Άμερικάνων ιθαγενών κατά τήν έποχή τής Ανα-
κάλυψής τους. Λύτοί Αρχισαν τή σταδιοδρομία τους στήν Αμερι­
κανική ήπειρο, στό στάδιο τής Αγριότητας" καί, ώστόσο, κατείχαν
Απ’ τό κατώτερο στάδιο πνευματικά χαρίσματα, πού Αναδύθηκαν
άπ’ τήν άγριότητα καί φτάσανε στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβα­
ρότητας' ένώ Ενα μέρος άπ’ αύτούς, τά ’ Ινδιάνικα χωριά τής Βό­

53
ρειας καί Νότιας Αμερικής, είχαν άνέβει στό Μεσαίο Στάδιο. Εί­
χαν έξημερώσει τό μαστοφόρο καμηλοειοές, τό μόνο ντόπιο τετρά­
ποδο στήν ήπειρο, πού προορίζονταν γιά πλήρη χρήση, καί είχαν
παραγάγει όρείχαλκο μέ τήν τήξη χαλκοΰ καί κασσίτερου. Είχαν
δμως άνάγκη άπό μιά έφεύρεση, καί μάλιστα τήν πιό σπουδαία, τήν
τήξη τοΟ σιδηρομεταλλεύματος, γιά νά προχωρήσουν στό ’Ανώτερο
Στάδιο. Εξετάζοντας τήν έλλειψη κάθε σύνδεση; μέ τό πιό προ­
χωρημένα τμήμα τής άνθρώπινης φυλής στό ’Ανατολικό ήμισφαί-
ριο, ή πρόοδός τους μέσα σέ μιά άβοήθητη αύτοανάπτυξη άπ’ τό
άγριο στάδιο, πρέπει νά Υπολογίζεται σημαντική. Ένώ οί ’ Ασιά-
τες καί οί Ευρωπαίοι περίμεναν παθητικά τό ευεργέτημα τών σι­
δερένιων έργαλείων, οί ’ Αμερικανοί ’Ινδιάνοι δφταναν στήν κατο­
χή τοΟ όρείχαλκου, πού στέκει κοντά στό σίδηρο στό διάβα τοΰ
καιροΟ.
Κατά τή διάρκεια αύτής τής περιόδου, πού σταμάτησε ή πρό­
οδος στό ’Ανατολικό ήμισφαίριο, οί ’Αμερικανοί ιθαγενείς προχώ­
ρησαν μόνοι τους, δχι στό στάδιο πού βρέθηκαν, άλλά πολύ κοντά
γιά νά τό πετύχουν, ένώ οί πρώτοι περνοϋσαν άπ’ τήν τελευταία
περίοδο τής βαρβαρότητας, στά πρώτα τέσσαρες χιλιάδες χρόνια
πολιτισμοί). Αύτό μάς δίδει Sva μέτρο γιά τό μέγεθος τοϋ χρόνου,
πού είχε πέσει πίσω ή Άριανή φυλή ατ6 δρόμο τής προόδου. ’ Ι ­
διαίτερα τή διάρκεια τής Τελευταίας Περιόδου τής βαρβαρότητας,
στήν όποια τά χρόνια τοΰ πολιτισμοϋ πρέπει νά προστεθοϋν. Ή Ά -
ριανή καί Γκανοβανιανή οικογένεια, μάς δείχνουν μέ τό παράδειγμά
τους τό σύνολο τής έμπειρίας τοϋ άνθρώπου μέσα σέ πέντε έθνι-
κές περιόδους, μέ τήν έξαίρεση τοϋ πρώτου μέρους τής Τελευταίας
περιόδου τής άγριότητας.
Ή άγριότητα ήταν ή διαμορφωτική περίοδος τής άνθρώπινης
φυλής. Αρχίζοντας άπ’ τό μηδέν σέ γνώση καί έμπειρία, χωρίς
φωτιά, χωρίς Ιναρθρη όμιλία καί χωρίς τέχνες, οί άγριοι πρόγονοί
μας άγωνίσθηκαν, πρώτα γιά τήν έπιβίωση, καί Ιπειτα γιά τήν
πρόοδο, μέχρι πού μέ σιγουριά Ασφαλίστηκαν άπ’ τά άγρια ζώα,
καί άπέκτησαν μόνιμη διατροφή. Πέρα άπ’ αύτές τις προσπάθειες,
ίφτασαν βαθμιαία σέ μιά άνεπτυγμένη όμιλία (γλώσσα), καί στήν
κατοχή τοΰ συνόλου τής έπιφάνειας τής γής. ’ Αλλά ή κοινωνία, άπ’
τήν τραχύτητά της ήταν άκόμη άνί'κανη νά όργανωθεΐ μέ πολυά­

64
ριθμα μέλη. "Οταν τό πιό προχωρημένο τμήμα τής άνθρωπότητας
είχε άναουθεί άπ’ τήν άγριότητα, καί έμπαινε στό Κατώτερο Στά­
διο τής βαρβαρότητας, ό συνολικός πληθυσμός τής γής πρέπει νά
ύπήρξε μικρός άριθμητικά. Ot πιό πρώιμες έφευρέσεις ήσαν πολύ
δύσκολο νά πραγματοποιηθούν, έξ αιτίας τής έλλειψης δύναμης
γιά άφαιρετική σκέψη. Κάθε ούσιαστικό Αντικείμενο άποκτι]μένης
γνώσης, θά σχημάτιζε μιά βάση γιά τήν πιό πέρα πρόοδο. ’Αλλ’
αύτή πρέπει νά ύπήρξε σχεδόν Ανεπαίσθητη άπό γενιά σέ γενιά,
τά έμπόδια γιά τήν πρόοδο σχεδόν Ισοζυγίζονταν μέ τήν άπαιτούμε-
νη δραστηριότητα γι’ αύτά. Τά έπιτεύγματα τής άγριότητας δέν
είναι Ιδιαίτερα σημαντικά στήν ποιότητά τους, άλλά άντιπροσω-
πεύουν Ινα συσσωρευμένο δγκο έπίμονου μόχθου μέ άδύνατα μέαα
πού συνεχίζονταν μέσα άπό μακρές περιόδους χρόνου πριν νά φτά-
σουν σ’ 2να σημαντικό βαθμό τελειότητας. Τό τόξο καί τό βέλος
μάς δίνουν μιά άπόδειξη γι’ αύτό. Ή πνευματικότητα τοΟ άγριου
άνθρώπου στήν πνευματική καί ήθική κλίμακα, άνεξέλιχτου, άδο-
κίμαστου καί συγκρατημένου χαμηλά μέ τΙς ταπεινές ζωικές όρέ­
ξεις του καί τά πάθη του, άν καί μέ δυσκολία άναγνωρίαθηκ*, ώ-
στόσο ούσιαστικά άποδείχθηκε άπ’ τά λείψανα τής άρχαίας τέχνης
σέ έργαλεϊα άπό πυριτόλιθο καί κόκκαλο, άπ’ τή ζωή του σέ σπή­
λαια σέ όρισμένες περιοχές, καί άπ’ τά όστεολογικά του ύπαλείμ­
ματα. ’Αποδείχνεται άκόμη πιό πέρα άπ’ τΙς παρούσες συνθήκες
τών φυλών τών άγριων πού βρίσκονται σ’ 2να χαμηλό στάδιο άνά-
πτυξης καί πού ύπολείπονται σέ μεμονωμένα τμήματα τής γής σάν
μνημεία τοΟ παρελθόντος. Καί άκόμη, σ’ αύτή τή μεγάλη περίοδο
τής άγριότητας άνήκει ή διαμόρφωση τής Ιναρθρης γλώσσας καί
ή πρόοδός της στό συλλαβιστικό στάδιο, ή καθιέρωση δύο μορφών
οίκογένειας καί πιθανόν μιάς τρίτης, καί ή όργάνωση σέ γένη πού
έδωσαν τήν πρώτη μορφή κοινωνίας άντάξιας τοΟ δνόματος τοϋ άν­
θρώπου. "Ολα αύτά τά συμπεράσματα περιέχονται έδώ, καί άνα-
φέρονται στήν άρχή τοϋ παρόντος βιβλίου, δηλ. δτι ή άνθρωπότη-
τα άρχισε τή σταδιοδρομία της άπ’ τό κατώτερο σκαλί τής κλί­
μακας, πού «ή σύγχρονη έπιστήμη ισχυρίζεται πώς Αποδείχνει μέ
τήν πολύ προσεκτική καί έξαντλητική σπουδή τοϋ άνθρώπου καί
τών Ιργων του».
Μέ τόν Κιο τρόπο, ή μεγάλη περίοδος τής βαρβαρότητας έπι-

55
σημοποιόταν μέ τέσσερα γεγονότα έξαιρετικής σπουδαιότητας: δη­
λαδή, τήν έξημέρωση τών ζώων, τήν Ανακάλυψη τών δημητρια­
κών, τή χρήση τοϋ λίθου στήν Αρχιτεκτονική καί τήν έφεύρεση τής
διαδικασίας γ:4 τήν τήξη τοϋ σιδηρομεταλλεύματος. ’Αρχίζοντας
πιθανόν μέ τό σκύλο σάν Ινα σύντροφο στό κυνήγι, Ακολουθούσε σέ
μεταγενέστερη περίοδο μέ τή σύλληψη τών νεογνών τών Αλλων ζ ώ ­
ων καί τήν Ανατροφή τους, πιθανόν Απ’ τήν Απλούστατη Ιδιοτρο­
πία ΑγΑπης, γιατί αύτό Απαιτούσε χρόνο καί πείρα γιά ν’ Ανακα­
λύψει τή χρησιμότητα τοΟ καθενός, νά βρεϊ τά μέσα τής διατρο­
φής τους σέ ποσότητες καί ν’ Αποκτήσει τήν Αναγκαία ύπομονή νά
τά λυπάται στήν έμφάνιση τής πείνας. "Αν γινόταν γνωστή ή εϊδι-
κή ιστορία τής έξημέρωσης κάθε ζώου, θά παρουσίαζε μιά σειρά
άπό θαυμαστά γεγονότα. Τό πείραμα περιορισμένο στις Αμφίβολες
περιπέτειές του, έπιδροΰσε πολύ στό μελλοντικό πεπρωμένο τής
Ανθρωπότητας. Δεύτερο, ή Απόκτηση τής τροφής άπό Αλεύρι μέ
τήν καλλιέργεια τών δημητριακών, πρέπει νά θεωρείται σάν Ινα
Απ’ τά μεγαλύτερα έπιτεύγματα τής Ανθρώπινης έμπειρίας, πού ή­
ταν λιγότερο σημαντική στό ’Ανατολικό ήμισφαίριο, μετά τήν έ­
ξημέρωση τών ζώων, παρά στό Δυτικό, δπου αύτή έγινε τό δργα-
νο προώθησης, γιά Ινα μεγάλο μέρος τών ’ Αμερικανών ιθαγενών
στό Κατώτερο, καί γιά Ινα άλλο μέρος στό Μεσαίο στάδιο τής βαρ­
βαρότητας. "Αν ή Ανθρωπότητα δέν είχε ποτέ προχωρήσει πέρα
Απ’ αύτό τόν τελευταίο δρο, δέν θά είχε τά μέσα γιά μιά συγκρι­
τικά εϋκολη καί χαρούμενη ζωή. Τρίτον, μέ τή χρήση τοϋ ήλιο-
ψημένου τούβλου καί τοϋ λίθου γιά τό χτίσιμο σπιτιών, Ινας βελ­
τιωμένος τρόπος ζωής είχε ένταχθεί, έξαιρετικά κατάλληλος νά
ξυπνήσει τΙς πνευματικές Ικανότητες, καί νά δημιουργήσει τή συ­
νήθεια τής δραστηριότητας — τή γόνιμη πηγή τών βελτιώσεων.
Ά λλά, σχετικά μέ τήν ύψηλή σταδιοδρομία τής Ανθρωπότητας, ή
τέταρτη έφεύρεση μπορεί νά θεωρείται τό πιό μεγάλο έπίτευγμα
τής άνθρώπινης έμπειρίας, προπαρασκευαστική στόν πολιτισμό. 'Ο ­
ταν οί βάβαροι, προχωρώντας βήμα πρός βήμα, είχαν Ανακαλύψει
τά φυσικά μέταλλα, καί μάθαιναν νά τά λυώνουν στή χοάνη καί
νά τά χύνουν σέ καλούπια' δταν Ικαναν κράμα τό φυσικό χαλκό
μέ τόν κασσίτερο καί παρήγαγαν όρείχαλκο' καί δταν, τελικά, μέ
μιά Ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια τής σκέψης είχαν βρεί τόν κλί­

56
βανο, xal παρήγαγαν σίδερο άπ’ τό σιδηρομετάλλευμα, τα έννέα
δέκατα τής μάχης γιά τόν πολιτισμό είχαν κερδηθεϊ ( ') .
’Εφοδιασμένη μέ σιδερένια Ιργαλεΐα, κατάλληλα νά πε-
τύχουν ταυτόχρονα μιά κόψη καί μιά αίχμή, ή Ανθρωπότητα ήταν
βέβα·.η πώς θά φτάσει στόν πολιτισμό. Ή παραγωγή σιδήρου ή­
ταν τό κατόρθωμα τών κατορθωμάτων στήν άνθρώπινη έμπειρία,
χωρίς ενα παράλληλο καί χωρίς Ινα ισοδύναμο- δίχως αύτό δλες οί
άλλες έφευρέσεις καί Ανακαλύψεις θά ήσαν άσήμαντες, ή τουλά­
χιστον έξαρτημένες. ’Απ’ αύτό έπί πλέον Ιγινε τό μεταλλικό σφυ­
ρί καί τό άμμόνι, ό άξονας καί τό ψαλίδι, τό άλέτρι μέ μιά σιδε­
ρένια αίχμή, τό σιδερένιο ξίφος, τελικά, ή βάση τοϋ πολιτισμού,
πού μπορεΐ νά λεχθεί, δτι στηρίζεται πάνω σ’ αύτό τό μέταλλο.
Ή έλλειψη σιδερένιων έργαλείων σταμάτησε τήν πρόοδο τής Αν­
θρωπότητας στή βαρβαρότητα, θ ά βρίσκονταν έκεϊ μέχρι σήμερα,
Αν δέν είχαν καταπιαστεί νά γεφυρώσουν τό χάσμα. Φαίνεται πι­
θανόν, δτι ή Αντίληψη καί ή διαδικασία γιά τήν τήξη τοϋ σιδηρο-
μεταλλεύματος ήλθε κάποτε στόν άνθρωπο, θ ά ήταν μοναδική ή
Ικανοποίηση άν θά ήταν γνωστό σέ ποιά φυλή καί ποιά οικογέ­
νεια χρωστ&με αύτή τή γνώση, καί έξ αιτίας αύτής τόν πολιτι­
σμό.

(1) Ό Μ. QUIQUEHEZ, Ενας Ελβετός μηχανικός, Ανακάλυψε στό

καντόνι τής Βέρνη; τά λείψανα μερικών καμινιών λοφοπλεύρειων γιά τήν
τήξη τού σιδηρομεταλλεύματος- μαζί μέ έργαλεϊα, θραύσματα άπό σίδερο
καί Από αποκαΐδια. Γ·.ά νά κάμουν ενα καμίν; γινόταν μιΑ άναοκαφή στήν
πλευρά ένός λόφου, πού σχηματιζόταν Ενα κύρτωμα Από Αργιλλόχωμα, μέ
μιά καπνοϊόχο στό σχήμα ένός Οόλου πάνω Απ’ αύτό νά δημιουργήσει Ενα
σχέδιο. Δέν διευκρινίσθηκε ή χρήση τών κάτω τοΟ λόφου. Τά κυρτώματα
φαίνονται 5τι τά γέμιζαν μέ αλλεπάλληλα στρώματα κονιοποιημένου με­
ταλλεύματος καί μέ κάρβουνα άπό ξύλο, καί ή καύση γινόταν μέ τό Ανέμι­
σμα των φλογών. Τό Αποτέλεσμα ήταν μιά σπογγώδης μάζα μερικά λυωμί-
νου μεταλλεύματος, πού ένωνόταν Επειτα σέ συμπαγή μάζα μέ σφυρηλάτη-
ση. "Ενα απόθεμα άπό Αποκαίβια βρέθηκε άπό κάτω άπό Ινα στρώμα άπό
ξυλοκάρβουνα σέ είκοσι πόδια πάχος. Δέν είναι πιθανόν, 8τι αύτοί οί φοΟρ-
νοι ήσαν σύγχρονοι μέ τή γνώση τής τήξης τοδ σιδηρομεταλλεύματος, άλλά
ήσαν, πιθανόν, κλειστά Αντίτυπα τοϋ Αρχέγονου φούρνου.

67
 Ή Σημιτική φυλή ήταν τότε πιό προχωρημένη άπ’ τήν Ά ρια-
νή, καί στήν καθοδήγηση τής άνθρωπότητας. Αι/τοί ot Σημίτε; !-
δωσαν τό φωνητικό άλφάβητο στήν ά^ρωπότητα καί φαίνεται δχι
άπίθανο καί τή γν<ί>ση τοϋ σιδήρου έπίσης.
Στήν έποχή τών 'Ομηρικών ποιημάτων, ot Ελληνικές φυλές
είχαν κάμει τεράστια όλική πρόοδο. "Ολα τά κοινά μέταλλα ήσαν
γνωστά, περιλαμβάνοντας καί τή διαδικασία τής τήξης τών μετάλ­
λων, καί πιθανόν τής μεταβολής τοϋ σιδήρου σέ χάλυβα" τά κυριό-
τερα δημητριακά άνακαλύφθηκαν, μαζί μέ τήν τέχνη τή; καλλιέρ­
γειας καί τή χρήση τοϋ άλετριοϋ στήν Αγροκαλλιέργεια- τό σκυ­
λί, τό άλογο, τό γαϊδούρι, ή γελάδα, ό χοίρος, τό πρόβατο, ό τρά­
γος, έξημερώθηκαν καί άνατράφηκαν σέ άγέλες καί όρδέ;. Ή αρ­
χιτεκτονική είχε δημιουργήσει σπίτια χτισμένα μέ σταθερά όλι-
κά, πού περιλάβαινε χωριστά διαμερίσματα ( ' ) , καί συνίστατο άπό
περισσότερα άπό Ινα άπλό πάτωμα (2) , πλοία, δπλα, υφαντουρ­
γεία, οίνοποιία χειροτεχνική μέ σταφύλια, ή καλλιέργεια τοϋ μή­
λου, τό άχλάδι, ή έλιά καί τά σύκα(3) . ’ Επιπλα βολικά καί πλή-
ρης χρήση έργαλείων καί σκευών, είχαν κατασκευασθεϊ καί είχαν
μπει στήν έξυπηρέτηση τοϋ άνθρώπου. ’Αλλά ή πρωταρχική ιστο­
ρία τής άνθρωπότητας χάθηκε στή λήθη τών έποχών. Ή παρά­
δοση άνατρέχει σέ μιά προγενέστερη βαρβαρότητα μέσω τή; ό-
ποίας ήταν άδύνατο νά εισχωρήσουμε. Ή γλώσσα είχε πετύχει τέ­
τοια άνάίπτυξη, ώστε ή ποίηση τής πιό ύψηλής όργανικής ',ιορφής
ήταν σχεδόν σέ θέση νά ένσαρκώσει τις έμπνεύσεις μιά; μεγχλο-
φυΐας. Τό κλείσιμο τής περιόδου τής βαρβαρότητας Ιφερε αύτό τό
μέρος τής άνθρώπινης φυλής στήν κατάκτηοη τοϋ πολιτισμού, Ιμ-
ψυχωμένο άπ’ τις μεγάλες έπιτυχίες τοϋ παρελθόντος, καλλιεργη­
μένο ριψοκίνδυνα καί ξυπνημένο στό σχολείο τής έμπειρία;, καί
μέ τήν άπειθάρχητη φαντασία στήν πλήρη λάμψη τών δημιουργι­
κών της δυνάμεων. Ή βαρβαρότητα τελειώνει μέ τις έπιτεύξει;
τοϋ τελευταίου στάδιου τής βαρβαρότητας. Έ νώ ό δρος τής κοι­

(1) Ανάκτορο τού Πριάμου. Ίλ . VI, 242.

(2) Σπίτι τοΟ Όδοοαέα. ’0 8.. X V I, 448.
(3) ’ 08., VII, 115.

58
νωνίας σ’ αύτή τήν περίοδο ήταν κατανοητός άπ’ τούς μεταγενέ­
στερους ’ Ελληνες καί Ρωμαίους συγγραφείς, τό προηγούμενο κα­
θεστώς, μέ τόν ξεχωριστό πολιτισμό του και τήν εμπειρία του, ή­
ταν βαθιά κρυμμένο άπ’ τήν Αντίληψή τους δπως καί άπ’ τή δική
μας: έκτός άν κατείχαν μιά πλησιέστερη άποψη στό χρόνο, δπότε
θά Εβλεπαν πιό καθαρά τΙς σχέσεις τοΟ παρόντος μέ τό παρελθόν.
ΤΗταν φανερό σ’ αύτούς, πώς μιά όρισμένη συνέπεια ύπήρχε στή
σειρά τών Εφευρέσεων καί τών άνακαλύψεων, βπως έπίσης μιά δ-
ριαμένη σειρά στήν άνάπτυξη τών θεσμών, μέσα άπ’ τΙς δποίες οί
άνθρωποι είχαν προχωρήσει μόνοι τους άπ’ τό στάδιο τής άγριότη-
τας στό στάδιο τής 'Ομηρικής έποχής. ’ Αλλά τό τεράστιο χρονικό
διάστημα άνάμεσα στις δυδ περιόδους δέν φαίνεται πραγματικά,
πώς Εγινε Ενα θέμα θεωρητικής Εξέτασης άκόμη.

59
 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

ι
' Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο ΠΡ Ω Τ Ο

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΑΝΩ

ΣΤΗ ΒΑΣΗ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ <S£X)

Α υ σ τ ρ α λ ια ν έ ς τ ά ξ ε ι ς . ’ Ο ρ γ α ν ω μ έ ν ε ς μέ βάση τ ό
<ρύλο ( σ ε ξ ) . 'Α ρ χ α ϊκ ό ς χ α ρ α χ τ ή ρ α ς τ ή ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς . Α υ ­
σ τρ α λ ια ν ά γ έ ν η . Ο ί ’ Ο χ τ ώ Τ ά ξ ε ι ς . Κ α ν ό ν α ς τ ο ϋ Γ ά μ ο ν .
Κ α τ α γ ω γ ή σ ύ μ φ ω ν α μ έ τ η θη λυκ ή γρ α μ μ ή . Κ α τ α π λ η ­
κ τ ικ ό σ υ ζ υ γ ικ ό σ ύ σ τη μ α . Δ ύ ο α ρ σ ε ν ικ έ ς κ αί δύ ο θη λ υ ­
κ έ ς τ ά ξ ε ι ς σέ κάθε γ έ ν ο ς . Α ν α ν έ ω σ η μέ 6ά οη τ ϊ ς τ ά ­
ξ ε ι ς . Γ έ ν ο ς ακόμη σ τ ο ιχ ε ιώ δ ε ς .

"Οταν πραγματεύεται κανείς τό θέμα τής άνάπτυξης τής Ι­

δέας τής κυβέρνησης, ή όργάνωση σέ γένη πάνω στή βάση τής
συγγένειας φυσικά προβάλλει μόνη της σάν τό αρχαϊκό σχεδία­
σμα τής άρχαίας κοινωνίας. ’Αλλά ύπάρχει μιά άκόμη παλαιότε-
ρη καί πιό αρχαϊκή όργάνωση, έκείνη τών τάξεων πάνω στή βά­
ση τοϋ φύλου (σέξ), πού τραβά πρώτη τήν προσοχή μας. Λύτή
οέν θά έξετασθεΐ, έξ αίτίας τοϋ νεωτερισμοΰ της γιά τήν Ανθρώπι­
νη εμπειρία, άλλά γιά τόν πολύ σπουδαίο λόγο, δτι φαίνεται πώς
περιέχει τή σπερματική άρχή τών γενών. "Αν αύτό τό συμπέρα­
σμα δικαιωθεί άπ’ τά πράγματα, τότε θά δώσει σ’ αύτή τήν όργά­
νωση σέ άρσενικές καί θηλυκές κλίσεις, πού τώρα βρέθηκαν σέ
πλήρη ζωτικότητα άνάμεσα στους Αύστραλιανοΰς Ιθαγενείς, μιά
άρχαία έπικράτηση. άπλωμένη τόσο πλατιά, στίς φυλές τής Αν­
θρωπότητας, δσο καί ή άρχική όργάνωση σέ γένη.
θ ά γίνει γρήγορα κατανοητό, δτι αύτή ή εύτελής μορφή στήν

€0
άγρια κοινότητα τών άρρένων καί θηλέων συζύγων, μέσα σέ προ­
διαγεγραμμένα δρια, ήταν ή κεντρική άρχή τοΟ κοινωνικοΟ συστή­
ματος. Τά συζυγικά δικαιώματα καί προνόμια (JURA CONJU-
GIALIA) ( ' ) , καλλιεργήθηκαν μέσα σ' Ινα έκπληκτικό σχήμαΓ
πού ϊγινε ή όργανική άρχή, μέ τήν όποία συγκροτήθηκε ή κοινω­
νία. ’Απ’ τή φύση τής περίπτωσης, αύτά τά δικαιώματα καί προ­
νόμια ρίζωναν τελικά τόσο πολύ ώστε ή άπελευθέρωση άπ’ αυτά
πραγματοποιήθηκε πολύ άργά, μέσα άπό κινήσεις πού κατέληξαν
σέ ύποσυνείδητες μεταμορφώσεις. 'Επομένως θά διαπιστωθεί, π ώ;
ή οίκογένεια έχει προχωρήσει άπό μιά κατώτερη σέ μιά όψηλότε-
ρη μορφή, δταν ή τάξη αύτοΰ τοϋ συζυγικοί} συστήματος ήταν βαθ­
μιαία περιορισμένη. Ή οικογένεια, άρχίζοντας άπ’ τήν αίματοσυγ-
γένεια, βασίζονταν πάνω στήν έπιγαμία τών άδερφών καί άδερφά-
6ων σέ μιά δμάδα, πέρασε στή δεύτερη μορφή, τήν πουναλουανι-
κή, κάτω άπό 2να κοινωνικό σύστημα δμοιο μέ τΙς Αυστραλιανές
τάξεις, πού έσπασαν τά πρώτα εϊδη τοΟ γάμου, όποκχθιστώντας δ-
μάδες τών άδελφών, πού μοιράζονταν άπό κοινοΟ τις συζύγους των·
καί δμά/>ες άδερφάδων πού μοιράζονταν άπό κοινοϋ τούς συζύγους
των — δντας καί στίς δυό περιπτώσεις 6 γάμος δμαδικός. Ή όρ-
γάνωσιτ σέ τάξε·ς πάνω στό φύλο καί ή άκολουθήσασα όργάνωση,
σέ γένη τάνω στή συγγένεια, πρέπει νά θεωροϋνται σάν Αποτελέ­
σματα μεγάλων κοινωνικών κινημάτων, πού συντελέσθηκαν δποσυ-
νείδητα μέσω τής φυσικής έπιλογής. Γι’ αύτούς τούς λόγους τό Αύ-
στραλιανό σύστημα πού πρόκειται νά περιγράφει έδώ, αξίζει μιά.
προσεχτική έξέταση, άν καί μάς δδηγεΐ σ’ 2να κατώτερο βαθμό εί­
δους ζωής. Παρουσιάζει μιά διακοπτόμενη φάση τής άρχαίας κοι­
νωνικής Ιστορίας τής φυλής μας.
Ή όργάνωση σέ τάξεις πάνω στή βάση τοϋ φύλου, καί ή άνε-
ξέλικτη όργάνωση σέ γένη πάνω στή βάση τής συγγένειας, τώρα
ύπερισχύει άνάμεσα σ’ αύτό τό μέρος τών Αύστραλών Ιθαγενών,
πού μιλοϋν τή γλώσσα τών KAMILAROI. ΑύτοΙ κατοικοϋν τό ώ-

(1) 01 Ρωμαίοι ϊχαναν μιά ίιάχριση άνάμεσα στό CONNUBIUM, ποί>·

άναφερόταν στό γάμο θεωρούμενο σάν ϊνα πολίτικο θεομό, καί στό CONJU-
GIUU, πού ήταν μιά περισσότερο φυσική ϊνωση.

61
ραίο βόρειο παραποτάμιο διαμέρισμα τοϋ ΣίδνεΟ. Ot δυό όργανώ-
σεις βρέθηκαν έπίσης σ’ άλλες Αυστραλιανές φυλές, καί τόσο πλα­
τιά διαδομένες, ώστε νά κάμουν πιθανή τήν άρχαία καθολική ό-
■περοχή μεταξύ τους. Καί είναι φανερό άπό βαθύτατες παρατηρή­
σεις, δτι ot άρσενικές καί θηλυκές τάξεις είναι παλαιότερες άπ’ τά
γένη: πρώτον, έπειίή ή γενοκρατική όργάνωση είναι άνώτερη
■άπό κείνη τών τάξεων καί δεύτερον, έπειδή οί προγενέστερες, άνά-
μεσα στους KAMILAROI, βρίσκονται σέ έξελικτική πορεία νά ά-
νατρέψουν τις τελευταίες. Ή τάξη στοίΐς άρσενικούς καί θηλυκούς
κλάδους της είναι ή μονάδα τοϋ κοινωνικού τους συστήματος, θέ­
ση πού δίκαια άνήκει στό γένος, δταν αύτό βρισκόταν σέ πλήρη έ­
ξέλιξη. Έ νας σπουδαίος συνδυασμός γεγονότων παρουσιάζεται I-
τσΓ δηλαδή, μ:ά γενετήσια καί μιά γενοκρατική όργάνωση πού
•καί ot δυό ύπάρχουν στόν ίδιο χρόνο, ή προγενέστερη διατηρώντας
τήν κεντρική θέση, καί ή τελευταία άνεξέλικτη άλλά προχωρών­
τας πρός τήν πληρότητα σφετεριζόμενη τήν προηγούμενη.
Αύτή ή όργάνωση πάνω στό φύλο δέν βρέθηκε, μέχρι τώρα, σ’
άλλες φυλές άγριων έξω άπ’ τήν Αύστραλία, άλλά, ή άργή άνά-
πτυξη αύτών τών νησιωτών στήν περιχαρακωμένη κατοικία τους,
καί ό περισσότερο άρχαϊκός χαραχτήρας τής όργάνωσης πάνω στό
φύλο παρά σ’ έκείνη τών γενών, ύποβάλλει τό συμπέρασμα, δτι τό
προγενέστερο μπορεϊ νά ύπήρξε καθολικό σέ τόσους κλάδους τής
Ανθρώπινης οικογένειας, ώστε δπειτα τό κατάκτησε ή γενοκρατι­
κή όργάνωση. "Αν καί τό σύστημα τών τάξεων, δταν χαράχτηκε
πλέρια, κλείνει μέσα του μερικές συγκεχυμένες περιπλοκές, δμ<»ς
θά μάς Ικανοποιήσει δταν τό γνωρίσουμε προσεκτικά. Σάν μιά πε­
ρίεργη κοινωνική όργάνωση άνάμεσα στους άγριους, κατέχει μόνο
μικρό ένδιαφέρον, άλλά σάν ή πιό άρχέγονη μορφή τής κοινωνίας
πού μέχρι τώρα άνακαλύφθηκε, καί πιό είδικά μέ τήν ένδεχόμε-
νη πιθανότητα, πώς ot άπομακρυσμένοι πρόγονοι τής δικής μας
τής Άριανής φυλής ήσαν κάποτε παρόμοια όργανωμένοι, γίνεται
Ινδιαφέρουσα, καί μπορεϊ ν’ άπσδειχθεϊ έποικοδομητική.
Ot ΑύστραλιανοΙ ταξινομούνται κάτω άπ’ τούς Πολυνήσιους
καί πιό κάτω άπ’ τούς Άμερικάνους Ιθαγενείς. Στέκουν κοντά
στούς μαύρους ’ Αφρικανούς καί κοντά στό τελευταίο σκαλί τής
-κλίμακας. Ot κοινωνικοί τους θεσμοί, γι’ αύτό, πρέπει νά πλησιά­

62
ζουν τόν πρωτόγονο τύπο, καθώς έπίσης κοντά σέ κείνον ένός λαοΟ,
πού ύπάρχει (') Ακόμη.
Στό μέτρο πού τό γένος έγινε τό θέμα τοϋ κεφαλαίου πού Α­
κολουθεί, θά γίνει εισαγωγή σ’ αύτό χωρίς συζήτηση, καί μόνο
γιά τήν Απαραίτητη θρησκεία τών τάξεων.
Οί KAMILAROI είχαν διαιρεθεί σέ Ιξη γένη, πού μέ Ανα­
φορά τό δίκαιο τοϋ γάμου είχαν δύο διαιρέσεις. ’ Αρχικά τά πρώτα
τρία γένη δέν είχαν παραδεχτεί τήν έπιγαμία μέ κανένα άλλο, για­
τί ήσαν ύποδιαιρέσεις ένός Αρχικοΰ γένους' άλλ’ είχαν έπιτρέψει
νά παντρεύονται μέ Ινα Απ’ τά άλλα γένη, καί Α ν τ ί σ τ ρ ο ­
φ α . *0 Αρχαίος κανόνας έχει τώρα τροποποιηθεί μεταξύ τών
KAMILAROI, μέ κάποιες όρισμένες Ιδιορρυθμίες, άλλά δέν όδη-
γοϋσε σέ μεγάλη έκταση πού νά έπιτρέπει γάμο Ανάμεσα σέ ίποια-
δήποτε γένη, Αλλά μόνο Ατομικό. Ούτε τά άρρενα ούτε τά θήλεα
μπορούν νά παντρευτούν μέσα στό δικό τους γένος, δντας Απόλυτη
ή Απαγόρευση. Ή καταγωγή ύπολογίζεται Απ’ τή θηλυκή γραμμή,
πού προσδιορίζει τό γένος Απ’ τή μητέρα τους. Αύτά είναι μεταξύ
τών ουσιωδών χαρακτηριστικών τοϋ γένους, δπουδήποτε βρέθηκε
αύτός ό θεσμός στήν Αρχαϊκή ·ιορφή του. Στά έξωτερικά του χα­
ρακτηριστικά, αύτό είναι τέλειο καί πλήρες >ιεταξύ τών ΚΑΜΙ-
LAROI.

(1) Γιά τά λεπτομερειακά γεγονότα τοϋ ΑύιτραλιανοΟ συστήματος δα­

νείζομαι άπό τόν αϊδεσ. LORINER FISON, ίναν ’ Εγγλέζο Ιεραπόστολο στήν
Αύοτραλία, πού άπ’ αύτά πήρε ϊνα μέρος άπό τόν αίδεα. W. RIDLEF, καί
ένα Αλλο μέρος άπό τόν Τ. Ε. LANCE, ESQ., πού ό καθένας άπό τούς 6υό
είχαν μείνει πολλά χρόνια μεταξύ τβν Αύστραλί&ν ίθαγενδν, καί βρήκαν
ίξαιρετικές εύκαιρίες γιά παρατήρηση. Τά γεγονότα έστάλησαν άπό τόν L.
FISON μέ μιά κριτική άνάλυση καί συζήτηση γιά τό σύστημα, ποό, μέ πα­
ρατηρήσεις τοϋ συγγραφέα, Βημοσιεύθηχαν στό PROCEDINGS OF THE AM.
ACAD. OK ARTS AND SCIENCE FOR 1872. Βλέπ* τόμ. VIII, σ. 412.
Έ να σύντομο σημείωμα γιά τΙς τάζεις τδν KAM1LAR0I δόθηκε στό PRI­
MITIVE MARRIAGE, τοΟ MC LENNANT σελ. 118 καί στό EARLr ΗΙ-
STORr OF MAN KIND τοΟ TFLOR, οελ. 288.
(1) PADrMELON: είδος KANGAROO.

63
 Ά λλά ύπαρχε·, μιά πιό παληά διαίρεση τοΰ λαοϋ σέ όχτώ κλά-
σεις, άπ’ τις όποιες τέσσερις άποτελοΟνται άποκλειστικά άπό άρ-
ρενες, καί τέσσερις άποκλειστικά άπό θήλεις. Συνοδεύεται μέ μιά
ρύθμιση σέ σχέση μέ τό γάμο καί τήν καταγωγή, πού Εμποδίζει τ ί
γένη, καί άποοείχνει δτι ή τελευταία όργάνωση βρίσκεται σέ πο­
ρεία άνάπτυξης στήν άληθινή λογική μορφή της. Μόνο μια άπ’
τις τέσσερις τάξεις άρρένων μπορεϊ νά παντρευτεί μέσα σέ μιά μό­
νο άπ’ τις τέσσερις τάξεις θηλέων. Σ^ό έπακόλουθο αύτοΰ θα βρε­
θεί, πώς δλοι οί άρρενες μιας τάξης είναι, θεωρητικά, οί σύζυγοι
δλων τών όηλέων τής τάξης μέσα στήν όποία Εχει Επιτραπεί νά
παντρεύονται. Εκτός άπ’ αύτό, αν τό άρρεν άνήκει σ’ 2να ά - ’ τά
πρώτα τρία γένη, τό θηλυκό πρέπει νά άνήκει σ’ Ινα άπ’ τά αντί­
στοιχα τρία. Ό γάμος περιορίζεται Ετσι σέ Ινα ·ιέρος τών άρρέ­
νων ένός γένους, μέ Ινα μέρος τών θηλέων ένός άλλου γένους, ποΰ
άντιπαραθέτεται στήν άληθινή θεωρία τοϋ γενοκρατικοΰ θεσμού,
γιατί δλα τά μέλη κάθε γένους θά Επιτρεπόταν νά παντρεύονται
πρόσωπα τοϋ άντίστοιχου φύλου σ’ δλα τά γένη μέ Εξαίρεση τό δι­
κό τους.

Οί τάξεις είναι οί άκόλουθες:

Αρσενικό θηλυκό
1. ΙΡΡΑΙ. 1. ΙΡΡΑΤΑ.
2. KUMBO. 2. BUTA.
3. MURRI. 3. ΜΑΤΑ.
4. KUBB1. 4. ΚΑΡΟΤΑ.

'Ολοι οί Ίππας, δποιουδήποτε γένους, είναι άδελφοί σέ κάθε

άλλο γένος, θεωρητικά, κατάγονται άπό Ιναν ύποτιθέμενο κοινό
θηλυκό πρόγονο. "Ολοι οί Κοΰμπος είναι τό Ιδιο καί Ετσι είναι γιά
δλους τούς Μούρρις καί Κοϋμπις, σχετικά μέ τή διδόμενη σειρά,
καί γιά τόν ίδιο λόγο. Κατά τόν ίδιο τρόπο, δλες οί Ίππάτας, δ-
ποιουδήποτε γένους, είναι άδερφές σέ κάθε άλλη σειρά καί γιά τόν
Γδιο λόγο’ δλες οί Μπούτας είναι τό ϊδιο καί Ετσι είναι δλες οί Μά-
τας καί Καπότας, σχετικά μέ τή διδόμενη σειρά διαδοχής. Στήν
κοντινή θέση, δλοι οί “Ιππαϊς καί δλες οί Ίππάτας είναι άδελφοί

€4
καί άδελφές σέ κάθε άλλον, είτε παιδιά άπ’ τήν ίδια μάνα είτε
πλάγιο: συγγενείς, καί σέ δποιοοήποτε γένος κι άν βρίσκονται. Οί
ΚοΟμπις καί οΐ Μπούτας είναι άοέρφια καί άδερφές' καί έτσι εί­
ναι οί Μοΰρρις καί οί Μάτας καί οί Κουμπίς καί Καπότας σχετι­
κά. "Αν έν*χς Ίππάϊ καί μία Ίππάτα άνταμωθοϋν, πού ποτέ πιό
μπροστά δέν είχαν ϊδει δ Ινας τδν άλλον, προσφωνούν, δ καθένας
τόν άλλον σάν άδερφό καί άδερφή.
01 Καμιλαρόϊ, γι’ αύτό, είναι όργανωμένοι σέ τέσσερις μεγά­
λες στοιχειώδεις δμάοες άοελφών καί άδελφάιδων καί κάθε δμάδα
άποτελείται άπό έναν άρσενικό καί ένα θηλυκό κλάδο1 άλλά άνα-
κατεύονταν πέρα άπ’ τις περιοχές πού κατέχουν. Τό σύστημα αύ­
τό, βασισμένο πάνω στό φύλο, άντί τής συγγένειας, είναι άρχαιό-
τερο άπ’ τά γένη, καί πιό άρχαϊκό, καί μπορεί νά έπαναληφθεί,
άπό κάποια μορφή κοινωνίας γνωστής Ιως τώρα.
Οί τάξεις ένσωματώνουν τό σπέρμα τών γενών, άλλά ύστεροΟν
στήν πραγματοποίησή του. Στήν πραγματικότητα οί Ίππαϊς καί
οί Ίππάτας σχηματίζουν μιά μοναδική τάξη μέ δύο κλάδους καί
άπό τότε δέν μπορούν νά παντρευτούν μ’ αύτούς πού θά σχημάτι­
ζαν τή βάση ένός γένους, μόνο γιά τό λόγο δτι ύπόκεινται σέ δύο
όνόματα, άπ’ τά όποια καθένα είναι άκέραιο γιά δρισμένους σκο­
πούς καί γιά τόν άπώτερο λόγο, δτι τά παιδιά τους παίρνουν δια­
φορετικά όνόματα άπ’ τά δικά τους. Ή διαίρεση σέ κλάσεις στη­
ρίζεται πάνω στό φύλο άντί στή συγγένεια καί 5χει τή στοιχειώ­
δη σχέση της μέ ένα κανόνα γάμου τόσο σπουδαίο δσο είναι άρχέ-
γονος.
Ά π ό τότε οί άδελφοί καί ά άδελφές δέν έπιτρέπεται νά έρ­
χονται σέ έπιγα<νία, οί τάξεις συμπεριφέρονται ή μιά ατήν άλλη
σέ μιά διαφορετική σειρά μέ σεβασμό στό δίκαιο τοΟ γάμου, ή μάλ­
λον, τής συγκατοίκησης, πού καλύτερα έκφράζει τή σχέση. Τέτοιος
ήταν 6 άρχέγονος νόμος, δπως:
Ό Ίππάϊ μπορεί νά παντρευτεί Καπό-οα καί δχι άλλη.
.0 Κοδμπο μπορεί νά παντρευτεί Μάτα καί δχι άλλη.
Ό Μπουρρί μπορεί νά παντρευτεί Μποϋτα καί δχι άλλη.
.0 Κούμπι μπορεί νά παντρευτεί Ίππάτα καί δχι άλλη.
Τό άποκλειστικό σχήμα τροποποιήθηκε σέ μιά λεπτομέρεια,
δπως θά φανεί άπό δώ καί πέρα: δηλαδή δίδοντας σέ κάθε τάξη

65
b*
άρρένων τό δικαίωμα έπιγαμία; μέ μιά πρόσθετη τάξη θηλέων.
’ Απ’ αύτό τό γεγονός προκύπτει δτι έτοιμάζεται καταπάτηση άπ’
-ό γένος ένάντια στήν τάξη, πού τείνει στήν άνατροπή τής τελευ­
ταίας.
Έ τσι είναι φανερό, δτι κάθε Αρσενικός, στήν έκλογή μιάς συ­
ζύγου, περιορίζεται στό Ινα^ τέταρτο μέρος δλων τών θηλέων ΚΑ-
MILAROI. Αύτό, δπωσδήποτε, δέν είναι τό σπουδαίο μέρος τοδ
συστήματος, θεωρητικά, κάθε Καπότα είναι ή σύζυγος κάθε Ίπ -
πάΓ, κάθε Μάτα είναι ή σύζυγος κάθε ΚοΟμπο' κάθε Μποϋτα είνα:
ή σύζυγος κάθε Μοϋρρι' καί κάθε Ίππάτα σέ κάθε Κοϋμπι. Πάνω
σ’ αύτό τό ύλικό σημείο ή πληροφορία είναι ειδική. Ό κ. FISON,
πού μνημονεύτηκε πιό πάνω, ϋστερ’ άπό παρατηρήσεις για «τις
πολλές συναλλαγές πού είχε κάμει μέ τούς Ιθαγενείς δ κ. LANCE,
πού είχε ζήσει άνά/υεσά τους πολλά χρόνια στόν ποταμό DAR­
LING καί στήν πέρα άπό τόν DARLING περιοχή», παραθέτει σέ
γράμμα του τά Ακόλουθα: « Ά ν οί ΚοΟμπι συναντήσουν Ιναν ξέ­
νον Ίππάϊ, τόν προσφωνούν, δπως καί κάθε Αλλον σάν GOLEER =
σύζυγο.
Έ νας Κοϋμπι συναντώντας Ιτσι μιά Ίππάτα, κι άν άκόμη αύ­
τή ήταν άπό άλλη φυλή, τήν μεταχειριζόταν σάν σύζυγό του, καί
τό δικαίωμά της, νά συμ/περιφέρεται Ιτσι, θά άναγνωριζόταν άπό
τή φυλή της». Κάθε Ίππάτα μέσα στόν άμεσο κύκλο τής γνωριμίας
της θά ήταν έπομένως ή σύζυγός του έπίσης.
’Εδώ βρίσκουμε, σέ μιά άμεση καί δριστική μορφή, γάμο που-
ναλουανικό σέ μιά έμάδα μέ άσυνείθιστη Ικταση· άλλά διασπασμέ-
νη σέ μικρότερες δμάδες, κάθε μιά μικρογραφική παράσταση τοΟ
δλου, ενώνονταν γιά κατοικία καί διατροφή. Κάτω άπ’ τό συζυ­
γικό σύστημα πού ήρθε ίτσι στό φώς, τό Ινα τέταρτο δλων τών άρ­
ρένων ένώνονται στό γάμο μέ τό Ινα τέταρτο δλων τών θηλέων
τών φυλών KAMILAROI. Αύτή ή εικόνα τής άγριας ζωής δέν
τούς Ανάγκαζε νά ξυπνήσει ή διΑνοιά τους, γιατί γι’ αύτούς ήταν
μιά μορφή σχέσεως γάμου, καί γι’ αύτό στερούνταν άπό άπρέπεια.
Είναι δμως μιά έκτεταμένη μορφή πολυγαμίας καί πολυανδρίας,
πού, μέσα σέ εύτελέστερες συ^ήκες, είχε έπικρατήσει καθολικά
άνάμεσα στίς άγριες φυλές. Ή άπόδειξη τοΟ γεγονότος ύπάρχει
άκόμη, σέ Αδιάψευστη μορφή, στά συστήματα τής αίματοσυγγέ-

66
νειας καί συγγένειας, πού έχουν έπιζήσει ατά ήθη καί τΙς συνή­
θειες στίς όποιες αύτοί γεννήθηκαν. θ ά σημειωθεί, δτι αύτό τό
σχήμα έπιγαμίας είναι ωστόσο, βήμα πρός τή σύμμιξη, έπειδή εί­
ναι Ισοδύναμο μ’ αύτή μέ τήν προσθήκη μιάς μεθόδου. Άκόμη,
έπειδή αύτό έγινε θέμα όργανικής ρύθμισης, άπομακρύνεται άπ’
τή γενική σύμμιξη (συναγελισμό). Κοντά σ’ αύτό, άποκαλύπτει Ινα
ύπάρχον καθεστώς γάμου καί οικογένειας, πού γι’ αύτό δέν θά
μπορούσε νά μορφωθεί άνάλογη άντίληψη έξω άπ’ τά γεγονότα.
Αύτό δίδει τήν πρώτη άμεση άπόδειξη γιά ένα στάδιο κοινωνίας,
πού πιό μπροστά είχε προκύψει, σάν έξαιρετικά πιθανόν, άπό συ­
στήματα αίματοσυγγένειας καί έπιγαμίας.
Ένώ τά παιδιά παρέμειναν στό γένος τής μητέρας τους, περ­
νούσαν σέ μιά άλλη τάξη, μέσα στό ίδιο γένος, διαφορετική άπ’
τήν τάξη τοϋ καθενός άπ’ τούς δυό γονείς τους. Αύτό θά γίνει φα­
νερό άπ’ τόν άκόλουθο πίνακα:
Αρσενικό θηλυκό Αρσενικό θηλυκό
Ίππάΐ παντρεύεται Καπότα. Τά παιδιά του; είναι ΜοΟρρι καί
Μάτα.
ΚοΟμπο παντρεύεται Μάτα. Τά παιδιά τους είναι ΚοΟμπι καί
Καπότα.
ΜοΟρρι παντρεύεται Μπούτα. Τ ά παιδιά τους είναι ΊππάΤ καί
Ίππάτα.
Κουμπί παντρεύεται Ίππάτα. Τά παιδιά τους είναι ΚοΟμπο
καί Μπούτα.
Ά ν αυτές οί καταγωγές συνεχίζονται, θά διαπιστωθεί δτι,
στή θηλυκή γραμμή, ή Καπότα είναι ή μητέρα τής Μάτα, καί ή
Μάτα μέ τή σειρά της είναι ή μητέρα τής Καπότα' έτσι ή Ίππά­
τα είναι ή μητέρα τής Μπούτα, καί ή τελευταία μέ τή σειρά της
είναι ή μητέρα τής Ίππά,τα. Συμβαίνει τό ίδιο μέ τις άρσενικές
τάξεις" άλλά, άπό τότε πού ή καταγωγή είναι στή θηλυκή γραμ­
μή, οί Καμιλαρόί άντλοΟν τήν καταγωγή τους άπό δύο ύποτιθέμε-
νους θηλυκούς προγόνους, πού άνάγονταν σέ δυό άρχικά γένη. Ε ­
ρευνώντας αύτές τις καταγωγές άκόμη πιό πέρα θά βρεθεί, πώς τό
αίμα κάθε τάξης περνά διά μέσου δλων τών άλλων τάξεων.
Ά ν καί κάθε άτομο άνήκει σ’ Ινα άπ’ τά ονόματα τών τά­
ξεων πού δόθηκαν πιό πάνω, θά κινοχνοηθεϊ, δτι καθένα είχε έπι-

67
πρόσθετα τό μοναδικό προσωπικό όνομα, πού είναι κοινό ατούς ά­
γριους, δπως έπίσης καί στις βάρβαρες φυλές. Ό σ ο πιό Αποκλει­
στικά, αύτή ή όργάνωση πάνω στό φύλο έξετάζεται λεπτομερεια­
κά, τόσο πιό σπουδαία φαίνεται σάν έπίτευγμα τών άγρίων. Μιά
καί καθιερώθηκε καί ϊπειτα μιά καί διαδόθηκε διαμέσου λίγων γε­
νεών, θά κρατήσει τήν κοινωνία μέ τέτοια δύναμη, ώστε νά γίνει
δύσκολη ή έκτόπιση αύτόϋ τοϋ συστήματος, θ ά άπαιτηθεΐ Ινα πα­
ρόμοιο καί ύψηλότερο σύστημα καί έκατοντάδες χρόνια, γιά νά έ-
πιτευχθεΐ αύτό τό Αποτέλεσμα’ ιδιαίτερα έάν ή σειρά τοΟ συζυγι-
κοϋ συστήματος θά είχε άπ’ αύτό συντομευθεΐ.
Ή γενοκρατική όργάνωση έπιβλήθηκε φυσικά πάνω στις τά­
ξεις σάν μιά ύψηλότερη μορφή όργάνωσης, μέ άπλό άγκάλιασμα
τών τάξεων χωρίς αύτές νά άλλάξουν. Ό τ ι αύτό ήταν έπακόλου-
θο στό πέρασμα τοϋ χρόνου, φαίνεται άπ’ τις σχέσεις τών δυό συ­
στημάτων, άπ’ τούς δρους τών γενών πού μόλις άρχιζαν, άπ’ τόν
Αδύναμο δρο τών τάξεων, μέσω τοϋ σφετερισμοΟ πού δπέστησαν άπ’
τά γένη, καί άπ’ τό γεγονός δτι ή τάξη είναι άκόμη ή μονάδα όρ­
γάνωσης. Αύτά τά συμπεράσματα θά έπαληθευθοϋν πιό κάτω.
’Απ’ τά παραπάνω ή σύνθεση τών γενών θά κατανοηθεί το­
ποθετημένη στις σχέσεις τους μέ τις τάξεις. 01 τελευταίες είναι
κατά ζεύγη άδελφών άρρένων καί θηλέων, πού προέρχονται άπό
κάθε άλλο γένος καί τά ίδια τά γένη διά μέσου τών τάξεων, εί­
ναι κατά ζεύγη, ώς έξής:

ΓΕΝΗ

’Αρσενικό θηλυκό ’ Αρσενικό θηλυκό

1. IGUANA. Ό λοι είναι MURRI καί Μ ΑΤΑ, ή KUBBI

καί Καπότα.
2. EMU. Ό λοι είναι KUMBO καί BUTA, ή Ίππάϊ καί Ίπ -
πάτα.
3. KANGAROO. "Ολοι είναι Μοϋρρι καί Μάτα, ή ΚοΟμπι καί
Καπότα.
4. BANDICOOT. Ό λοι είναι ΚοΟμπο καί Μποϋτα, ή Ίπ -
πάϊ καί Ίππάτα.
 5. OPOSSUM. 'Ολοι είναι Μοϋρρι καί Μάτα, ή Κοϋμπι καί
Καπότα.
6. BLACKSNAKE. Ό λοι είναι Κοϋμπο καί Μποϋτα, ή Ίπ -
πάϊ καί Ίππάτα.

Ό σύνδεσμο; τών παιδιών άπό Ινα ιδιαίτερο γένος άποδει-

κνύεται άπ’ τό νόμο τοϋ γάμου. Έ τσι, IGUANA - ΜΑΤΑ πρέπει
νά νυμφεύεται KUMBO' τά παιδιά της είναι KUBBI καί ΚΑΡΟ-
Τ Α καί άναγκαστικά IGUANA στό γένος, έπειδή ή καταγωγή εί­
ναι στή θηλυκή γραμμή. Ή IGUANA - ΚΑΡΟΤΑ πρέπει νά νυμ­
φεύεται ΙΡΡΑΓ τά παιδιά της είναι MURRI καί ΜΑΤΑ καί εί­
ναι έπίσης IGUANA στό γένος, γιά τόν ίδιο λόγο. Κατά τόν Ιδιο
τρόπο EMU - BUTA πρέπει νά νυμφεύονται MURRI- τά παιδιά
τους είναι ΙΡΡΛΙ καί ΙΡΡΑΤΑ, καί EMU άπ’ τό γένος. Έ τσι,
EMIJ ΙΡΡΑΤΑ πρέπει νά νυμφεύονται KUBBI' τά παιδιά της
είναι ΚΙΙΜΒΟ καί BUTA καί έπίσης στό γένος EMU. Μ’ αύτό
τόν τρόπο τό γένος διατηρείται, κρατώντας τά παιδιά δλων τών
θηλυκών μελών του. Τό ίδιο Ισχύει σ’ δλες τις λεπτομέρειες γιά
κάθε Ινα άπ’ τά γένη πού διασώζονται, θ ά σημειωθεί, δτι κάβε γέ­
νος συμπληρώνεται, θεωρητικά, άπ’ τούς άπσγόνους δύο ύποτιθέ-
μενων θηλυκών προγόνων, καί περιέχει τέσσερις άπ’ τις όχτώ τά­
ξεις.
Φαίνεται πιθανό, πώς άρχικά ύπήρχαν δυό άρσενικές καί δυό
θηλυκές τάξεις, πού είχαν ταχθεί άντίθετες σέ κάθε άλλη σέ σχέ­
ση μέ τό δίκαιο τοϋ γάμου’ καί δτι ot τέσσερις Ιπειτα όποδιαιρέ-
θηκαν σέ όχτώ. Ot τάξεις σάν μιά προηγούμενη όργάνωση, ήσαν
προφανώς ταξινομημένες μέσα στά γένη καί δέν σχηματίσθηκαν
jii τήν ύποδιαίρεση τών τελευταίων.
Εκτός άπ’ αύτό, άπό τότε τά γένη IGUANA, KANGAROO
καί OPOSSUM βρέθηκαν, δτι ήσαν άντίζυγα σέ κάθε άλλο στίς
τάξεις που άνήκαν, κατά συνέπεια, αύτά ήσαν δποδιαιρέσεις ένός
άρχικοϋ γένους. ’ Ακριβώς τό ίδιο Ισχύει καί γιά τά EMU, BAN­
DICOOT καί BLACKSNAKE, στίς δυό ιδιορρυθμίες- Ιτσι άνά-
γοντας τά Ιξη στά δύο άρχέγονα γένη, μέ τό δικαίωμα γιά τό κα­
θένα νά νυμφεύεται μέσα στό άλλο, άλλ’ δχι καί μέσα στό ίδιο τό
δικό του. Αύτό ένισχύεται άπ’ τό γεγονός, δτι τά μέλη τών πρώ­

69
των τριών γενών δέν θά είχαν άρχικά έπιγαμία, οδτε τά μέλη τών
τελευταίων τριών. Ό λόγος πού έμπόδιζε τήν έπιγαμία μέσα στό
γένος, δταν τά τρία ήσαν 6να, θά άκολουθοϋσε τΙς ύποδιαιρέσεις,
έπειδή αύτές ήσαν άπ’ τόν Rio άπόγονο άν καί κάτω άπό διαφο­
ρετικά γενοκρατικά όνόματα. ’ Ακριβώς τό ίδιο βρίσκεται καί με­
ταξύ τών SENCA - IROQUOIS, δπως θά φανεί άπό δώ καί πέρα.
Ά π ό τότε δ γάμος περιορίζεται σέ ιδιαίτερες τάξεις· δταν
ύπήρχαν μόνο δύο γένη, τό μισό δλων τών θηλυκών τού ένός ή­
σαν, θεωρητικά, οί σύζυγες τοϋ μισοϋ δλων τών άρρένων τοϋ άλ­
λου. Μετά τήν ύποδιαίρεσή τους σέ §ξη, ή ώφέλεια τοϋ γάμου 8ξω
άπ’ τό γένος, πού ήταν τό κύριο πλεονέκτημα τοϋ θεσμοϋ, σταμά­
τησε, άν δέν έςουδετερώθηκε άπό τήν παρουσία τών τάξεων μαζί
μέ τούς μνημονευόμενους περιορισμούς. Εκτείνονταν σέ συνεχείς
γάμους πέρα άπ’ τόν δμεσο βαθμό τοΟ άδελφοϋ καί τής άδελφής.
*Αν τά γένη θά είχαν ξερριζώσει τΙς τάξεις, αύτό τό κακό σέ ση­
μαντικό βαθμό, θά είχε άποφευχθεΐ (’ ) .

(1) "Αν Ινα 8ιάγραμμα άπογόνων γίνει, λόγου χάρη, τών Ίππάϊ καί
Καπότα, και όδηγοϋσε στήν τέταρτη γενεά, δίνοντας σέ κάβε ένβιάμεσο ζβΟ-
γος δύο παιδιά, Ινα άρσενικό καί Ενα θηλυκό, θά παρουοιάζει τά άκόλουθα
άποτελίοματα. Τά ::αιδιά τών Ίππάϊ καί τών Μάτα. Σάν άδέρφια καί ά-
δερφές τά τελευταία δέν μποροΟν νά παντρευτοΟν. Στό δεύτερο βαθμό, τά
παιδιά τών ΜοΟρρι, πού παντρεύονταν μέ τά παιδιά τών ΜποΟτα, ήσαν Ίπ-
πάΐ και Ίππάτα, καί τών Μάτα πού παντρεύονταν τά παιδιά τών ΚοΟμπο,
ήσαν ΚοΟμπι καί Καπότα. Ά π ’ αύτά, ό Ίππάΐ παντρευόταν τήν έξάδελφό
του Καπότα, καί δ ΚοΟμπι παντρεύεται τήν έξάδελφό του Ίππάτα. θά ση­
μειωθεί, δτι ot όχτώ τάξεις άναπροάγονται άπό δύο στή δεύτερη καί τρί­
τη γενιά, μέ τήν έξαίρεοη τών ΚοΟμπο καί τών ΜποΟτα. Στόν προσεχή ή
τόν τρίτο βαθμό, ίιπάρχουν δύο Μπούρρις, δύο Μάτας, δύο ΚοΟμπος καί δύο
Μπούτας- άπ’ αύτούς ot Μοΰρρις παντρεύονται τΙς Μποΰτας, τις δεύτερες
ξαδερφάδες των καί οΐ Κοβμπις τΙς Μάτας, τΙς δεύτερες έξαδίλφες των.
Στήν τέταρτη γενεά, Οπάρχουν τέσσαρες κάθε μιά άπό τούς Ίππάΐς, Καπό-
τας, ΚοΟμπις καί Ίππάτας, ποΟ είναι τρίτες των έξαδέλφες. Ά π ’ αύτούς,
ot ΊππάΤς παντρεύονται τΙς Καπότας, καί ot ΚοΟμπις τΙς Ίππάτας· καί I-
τσι τρέχει άπό γενιά σέ γενιά. Έ νας Βμοιος χάρτης γιά τΙς δπόλοιπες δρι-

70
 'Η όργάνωση σέ τάξεις φαίνεται, πώς κατευθυνόταν στό μονα­
δικό σκοπό να διακόψει τήν έπιγαμία τών άδελφών καί άδελφά­
δων, πού δίνει μιά πιθανή έξήγηση τής καταγωγής τοϋ συστήμα­
τος. ’Αλλά, άπό τότε δέν έβλεπε πέρα άπ’ αύτή τήν Ιδιαίτερη βδε­
λυγμία, πού προκάλεσε ένα συζυγικό σύστημα σχεδόν σάν άπαρά-
δεκτο, δπως καί σάν χυμένο σ’ ένα μόνιμο καλούπι.
Μάς ύπολείπεται νά σημειώσουμε έναν νεωτερισμό πάνω στόν
άρχέγονο θεσμό τών τάξεων, καί πρός τό συμφέρον τών γενών, πού
άποκαλύπτει ένα κίνημα, άκόμη σέ προσμονή, πρός τήν κατεύθυν­
ση τοϋ άληθινοΰ ιδεώδους τών γενών. Αύτό φαίνεται σέ δύο σημεία:
πρώτον, έπιτρέποντας κάθε προσπάθεια τών γενών νά έχουν έπιγα­
μία μέ κάθε άλλο, σέ μιά περιορισμένη έκταση- καί δεύτερον, νά
νυμφεύονται μέσα στίς τάξεις, πού δέν έπιτρεπόταν προηγούμενα.
Έ τσι, ot IGUANA - MURRI μποροΰν τώρα νά παντρεύονται MA­
T A στό γένος KANGAROO, τήν πλάγια άδελφή του, ένώ άρχικά
αύτό ήταν περιορισμένο γιά τόν BUTA στά άντίστοιχα τρία. Έ ­
τσι ot IGUANA - KUBBI μποροϋν τώρα νά παντρεύονται ΚΑΡΟ-
Τ Α , τήν πλάγια άδελφή τους. Ot EMU - KUMBO μποροϋν τώρα
νά παντρεύονται BUTA καί ot EMU - ΙΡΡΑΙ μποροϋν νά παν­
τρεύονται ΙΡΡΛΤΑ στό γένος BLACKSNAKE, άντίθετα μέ τούς
άρχικοΰς περιορισμούς. Κάθε τάξη άρρένων σέ κάθε τριάδα τών
γενών, φαίνεται τώρα δτι δεχόταν μιά πρόσθετη τάξη θηλέων στά

με; γιά γάμο τάζει; θά δημιουργήσει δμοια άποτελέσματα. Αύτές ot λεπτο­

μέρειες είναι ανιαρές, άλλά Εκαμαν φανερό τό γεγονός, δτι σ’ αύτό τόν δρο
άρχαίας κοινωνίας, δέν νυμφεύονται μόνον μεταξύ του; αυνεχΟς, άλλά
έξαναγκάζονται νά ένεργήσουν ϊτσι μέσω αύτής τής όργάνωσης πάνω στό
φύλο. Συγκατοίκηση δέν θά άκολουθοΟοε αύτή τήν άμετάβλητη πορεία, έ-
πειδή μιά όλόκληρη άρσενική καί θηλυκή τάξη παντρεύονταν σέ μιά 6μά-
δα" άλλ’ αύτή ή σύμπτωσή της πρέπει νά ύπήρξε σταθερή κάτω άπό τό σύ­
στημα. Έ να άπό τά πρβτα άντικείμενα πού στερεώθηκαν άπό τά γένη, 6-
ταν ωρίμασαν πλέρια, είχε Ιτσι καταπέσει: δηλαδή 6 άποχωρισμός τοΟ μι­
σού άπό τούς άπογόνονς, ένός ύποτιθέμενου κοινοΟ προγόνου κάτω άπό μιά
απαγόρευση έπιγαμίχς, άκολουθούμενη άπό Ινα δίκαιο γάμου μέσα σ’ Ινα
άλλο γένος.

71
δύο γένη πού μένανε τής Ιδιας τριάδας, άπ’ τήν όποία πιό μπροστά
Αποκλείονταν. Τά ύπομνήματα, πού έστάλησαν άπ’ τδν κ. FISON,
οπωσδήποτε, δέν φανερώνουν μιά άλλαγή στήν πλήρη Ικταση πού
δείχνεται έδώ ( ') .
Ό νεωτερισμός θά ήταν σαφώς μιά άναδρομική κίνηση, άλλ’
αύτός έτεινε νά συντρίψει άπό κόπωση τΙς τάξεις. Ή γραμμή προό­
δου μεταξύ τών KAM1LAROI, μέχρις έδώ, ήταν άπό τάξεις μέ­
σα σέ γένη, πού έπακολουθοΰσε μιά τάση νά κάμουν τό γένος, άν-
τί γιά τήν τάξη, τή μονάδα τοϋ κοινωνικοϋ όργανισμοϋ. Σ’ αύτή
τήν κίνηση, τό έπισκιαζόμενο σύστημα συγκατοίκησης ήταν τό άν-
τιστεκόμενο στοιχείο. Ή κοινωνική πρόοδος ήταν άδύνατη χωρίς
μείωση τής έκτασής της, πού ήταν έπίσης άδύνατη τόσο πολύ δσο
οί τάξεις, μέ τά προνόμια πού έφερναν, £μεναν σέ πλήρη ζωτικό­
τητα. Τά συζυγικά δίκαια (JURA CONJUGIALIA), πού σχετί­
ζονταν μ’ αύτές τις τάξεις, ήσαν τό νεκρό βάρος πάνω στούς ΚΑ-
M ILAROI, πού άν δέν Απελευθερώνονταν, θά είχαν παραμείνει γιά
πρόσθετες χιλιάδες χρόνια στίς Ιδιες συΛήκες, ούσιαστικά, στίς ό­
ποιες είχαν βρεθεί.
Μιά όργάνωση κάπως παρόμοια έμφανίζεται μέ τούς PUNA-
LUA τών Χαβανέζων, πού θά έξηγηθεΐ πιό κάτω. ’ Οπουδήποτε
τό μεσαίο ή κατώτερο στάδιο άγριότητας άποκαλύπτεται, άνακα­
λύφθηκαν γάμοι όλοκλήρων δμάδων, κάτω άπό ήθη πού καθορί­
ζουν τήν όμάδα, είτε σέ άπόλυτη μορφή, είτε τέτοια ίχνη, ώστε νά
μήν ύπάρχει κα;ιμιά άμφιβολία, δτι τέτοιοι γάμοι ήσαν κανονικοί
σ’ αύτή τήν περίοδο τής άνθρώπινης ιστορίας. Είναι άσήμαντο, έάν
ή όμάδα, θεωρητικά, ήταν μεγάλη εϊτε μικρή, ot άνάγκες τών δ-
ρων τής ζωής των θά καθόριζαν Ινα πρακτικό δριο στό μέγεθος τής
δμάδας πού ζοϋσε κάτω άπ’ αύτές τις συνήθειες. Ά ν τότε ό δμα-
δικός γάμος συζύγων καί συζυγισών βρίσκεται, δτι ύπήρξε Ινας
νόμος τοϋ άγριου σταδίου, καί γι’ αύτό τό λόγο, ό ούσιώδης δρος
τής κοινωνίας στήν άγριότητα, τό συμπέρασμα θά ήταν πειστικό,
δτι ot δικοί μας άγριοι πρόγονοι συμ;ΐ£τεϊχαν στήν κοινή πείρα
τής άνθρώπινης φυλής.
Σέ τέτοια ήθη καί Ιθιμα, βρίσκεται μιά έξήγηση τοΰ χαμηλοϋ
δρου τών άγρίων. "Αν ot άνθρωποι στήν άγριότητα δέν εΓχαν μεί­
νει πίσω, σέ μεμονωμένα τμήματα τής γής, νά έπιβεβαιώσουν δσον

72
άφορά τόν πρωτόγονο δρο τής άνθρωπότητας γενικά, θά ήταν άού-
νατο νά σχηματίσομε μιά δριστική άντίληψη γιά "ώ τί αύτός πρέ­
πει νά ήταν. "Ενα σπουδαίο συμπέρασμα μονομιάς προβάλλει, δη­
λαδή, δτι οί θεσμοί τής άνθρωπότητας άναπήδησαν μέσα άπό μιά
προοδευτική συνεκτική σειρά, κάθε δρος τής όποία; παριστάνει τό
άποτέλεσμα υποσυνείδητων μεταμορφωτικών κινήσεων, ώστε νά
βγάλουν τήν κοινωνία άπ’ τά δεινά που ύπάρχουν. Ή παρακμή τών
έποχών γίνεται πάνω σ’ αυτούς τούς θεσμούς, πού γιά τήν πληρέ­
στερη κατανόησή του; πρέπει νά μελετηθούν κάτ’ άπ’ αύτό τό φως.
Δέν μπορεϊ νά ύποστηριχθεΐ, δτι οί ΑύστραλιανοΙ άγριοι είναι τώ­
ρα στό χαμηλότερο σκαλί τής κλίμακας, έπεκδή ot τέχνες τους καί
ot θεσμοί τους’ άν καί βρίσκονται πολύ χαμηλά, ωστόσο φαίνονται
τό άντίθετο’ οδτε ύπάρχει κάποια βάση γιά νά ύποστηρίξουμε τήν
ΰποβάθμισή τους άπό Ιναν ύψηλότερο δρο, έπειδή τά γεγονότα τής
άνθρώπινη; έμπειρίας οέν προσφέρουν στέρεες βάσεις γιά μιά τέ­
τοια ύπόθεση. Περιπτώσεις φυσικής καί πνευματικής κατάπτωσης
σέ φυλές καί Ιθνη μποροϋν νά παρουσιασθοϋν, γιά λόγους πού εί­
ναι γνωστοί, άλλ’ αύτές ποτέ δέν προδικάζανε τή γενική πρόοδο
τής άνθρωπότητας. "Ολα τά γεγονότα τής άνθρώπινης γνώσης καί
έμπειρίας τείνουν ν’ άποδείξουν δτι ή άνθρώπινη φυλή, σάν Ινα σύ­
νολο, Εχει σταθερά προοδεύσει άπό Ινα κατώτερο σ’ Ιναν ύψηλό­
τερο δρο. Ot τέχνες μέ τις όποιες ot άγριοι συντήρησαν τή ζωή
τους είναι σημαντικά μόνιμες. Αύτές ποτέ δέν Ιχασαν, μέχρι πού
Υποσκελίστηκαν άπό άλλες ύψηλότερες σέ βαθμό. Μέ τήν πρακτι­
κή αύτών τών τεχνών καί μέ τήν έμπειρία πού κεσδήθηκε διά μέ­
σου κοινωνικών όργανισμών, ot άνθρωποι προχώρησαν κάτω άπό
Ιναν άναγκαΐο νόμο άνάπτυξης, άν καί ή πρόοδός τους μπορεϊ νά
ύπήρξε ούσιαστικά άσύλληπτη γιά αϊώνες. Τό ίδιο γινόταν μέ φυ­
λές δπως καί μέ άτομα, άν καί ot φυλές καί τά Ιθνη Ιχουν χαθεί
μέσα στίς διασπάσεις τής έθνικής τους ζωής.
Ot Αύστραλιανές τάξεις προσφέραν τή μόνη περίπτωση στήν
όποία μποροΰμε νά παρατηρήσουμε προσεκτικά μέσα στά άρχικά
στάδια τής όργάνωσης σέ γένη, καί άκόμη μέσ’ άπ’ αύτά, σέ μιά
προηγούμενη όργάνωση τόσο άρχαϊκή (πρωτόγονη) σάν έκείνη
πού στηρίζεται στό φύλο (σέξ). Αύτό μάς έπιτρέπει νά ρίξουμε μιά
γρήγορη ματιά στήν ιστορία τής πρωτόγονης κοινωνίας. ’ Ανάμεσα

73
 •σέ άλλες φυλές, τό γένος φαίνεται πώς προχώρησε άνάλογα μέ τή
συντόμευση τοΰ συζυγικού συστήματος. Ot άνθρωποι άνεβαίνουν
στήν κλίμακα προόδου καί ή οικογένεια προοδεύει μέσα άπ’ τ’.ς
διαδοχικές μορφές της, καθώς έκεΐνα τά δικαιώματα φθίνουν μπρο­
στά στίς προσπάθειες τής κοινωνίας νά βελτιώσει τήν έσωτερική
της όργάνωση.
01 Αύστ;>χλιανοΙ δέν θά μπορούσαν νά πετύχουν τήν Ανατροπή
τών τάξεων μέσα σέ χιλιάδες χρόνια, άν δέν τούς είχαν άνακαλύ­
ψει' ένώ πιό εύνοημένες ήπειρωτικές φυλές είχαν πολύ πιό μπρο­
στά τελειοποιήσει τό γένος, δταν αύτό προόδευε διά μέσου τών δια­
δοχικών του φάσεων καί έπί τέλους, τό παραμέρισαν μετά τήν εί-
σοοό τους στόν πολιτισμό. Γεγονότα πού διαφωτίζουν τήν άνοδο
διαδοχικών κοινωνικών όργανισμών, τέτοιων δπως έκείνου πού στη­
ρίζεται πάνω στό φύλο (σέξ), καί έκείνου πού στηρίζεται πάνω
•στή συγγένεια, είναι μεγίστης έθνολογικής άξίας. Μιά γνώση γιά
τό τί σημαίνουν αύτά, είναι Αναγκαία, άν ή πρωτόγονη ιστορία τής
Ανθρωπότητας μπορεί νά άποκαλυφθεϊ.
’Ανάμεσα στίς Πολυνησιακές φυλές τό γένος ήταν άγνωστο'
άλλά φυλές μ’ δνα άνάλογο σύστημα στίς Αύατραλιανές κλάσεις,
φαίνονται στίς Χαβαγιανές συνήθειες τής PUNALUA. Πρωτότυ­
πες ιδέες άπόλυτα άνεξάρτητες άπό προηγούμενη γνώση καί πεί­
ρα, είναι άνκχγκαστικά λίγες σέ άριθμό. "Αν ήταν δυνατόν νά Α-
ναγάγουμε τό ποσόν τών άνθρωπίνων Ιδεών σέ πρωταρχικές, μή Α­
ναγωγές σέ άπλούστερες, τό μικρό άριθμητικό Αποτέλεσμα θά ή­
ταν καταπληκτικό. ’ Ανάπτυξη είναι ή μέθοδος τής Ανθρώπινης
προόδου.
Στό φώς αύτών τών γεγονότων, μερικές άπ’ τις άνώμαλες έ-
ξελίξεις τού σύγχρονου πολιτισμού, τέτοιες δπως 6 Μορμονισμός, φαί­
νονται δτι είναι λείψανα τής παληδς Αγριότητας, πού δέν ξεριζώ­
θηκαν άκόμη άπ’ τήν άνθρώπινη σκέψη. Έχουμε τό Ιδιο μυαλό,
πού διαιωνίζετα: μέ τήν Αναπαραγωγή, πού Ιξελίσσονταν μέσα στά
κρανία τών βαρβάρων καί τών άγρίων στίς περασμένες έποχές, καί
έφτασε ώς έμάς φορτωμένο, κορεσμένο μέ τις σκέψεις, έλπίδες καί
πάθη, μέ τά όποια άσχολεΐτο ό άνθρωπος διά μέσου τών ένδιάμε-
σων περιόδων. Είναι τό ίδιο μυαλό πού αύξήθηκε βαθύτερα καί
πλατύτερα μέ τήν έμπειρία τών έποχών. Αύτές οί έπιβιώσεις τής

74
βαρβαρότητα; είναι πολλές Αποκαλύψεις τών παληών ροπών τη;
καί μπορούν νά έξηγηθούν σαν ενα είδος πνευματικού Αταβισμού.
Πέρ’ άπό λίγα σπέρματα σκέψης, πού γεννήθηκαν στίς πρω­
τόγονες εποχές, Αναπτύχθηκαν όλοι ot κύριοι θεσμοί τής Ανθρω­
πότητας. ’Αρχίζοντας τήν Ανάπτυξή τους στήν περίοδο τής Αγριό­
τητας καί διά μέσου τής περιόδου τής βαρβαρότητας, συνέχισαν
τήν πρόοδό τους στήν περίοδο τοΰ πολιτισμού. Ή έξέλιξη αύτών
τών σπερμάτων τής σκέψης δδηγήθηκε μέ μιά φυσική λογική, πού
σχημάτιζε μιά σπουδαία ιδιότητα τοΰ ίδιου τοΰ έγκεφάλου. Τόσο
Αλάθητα είχε αύτή ή Αρχή έπιτελέσει τις λειτουργίες της σ’ δλους
τούς δρους τής έμπειρίας καί σ’ δλες τις περιόδους τοΰ χρόνου, ώ ­
στε τά άποτελέσματά της, είναι δμοιόμορφα, συνεκτικά καί πού
μποροΰν ν’ Ανακαλυφθούν στίς πορείες τους. Αύτά τά Αποτελέσμα­
τα μόνα τους θά δώσουν μέ τόν καιρό πειστικές άποδείξεις γιά τήν
ένότητα τής καταγωγή; τής Ανθρωπότητας. Ή πνευματική Ιστο­
ρία τής Ανθρώπινης φυλής πού Αποκαλύπτεται στούς θεσμούς, έ-
φευρέσεις καί Ανακαλύψεις της, είναι συμπερασματικά ή Ιστορία
ένός μοναδικοΟ είδους, πού Βιαιωνίζεται διά μέσου τών Ατόμων,
καί Αναπτύσσεται οιά μέσου τής έμπειρίας. ’Ανάμεσα στά άρχικά
σπέρματα σκέψης, πού Ιχουν Ασκήσει τήν πιό δυνατή έπίδραση
πάνω στήν Ανθρώπινη διάνοια καί πάνω στό Ανθρώπινο πεπρωμέ­
νο, είναι Ικεΐνα πού Αναφέρονται στή διακυβέρνηση, στή θρησκεία
καί στήν Ιδιοκτησία. Αύτές είχαν Ινα συγκεκριμένο ξεκίνημα πί­
σω μακριά Απ’ τήν έποχή τής Αγριότητας, καί μιά λογική πρόο­
δο, Αλλά δέν μποροΰν νά ίχουν τελική συμπλήρωση, Ιπειδή είναι
Ακόμη στό στάδιο τής προόδου καί μποροΰν άκόμη νά συνεχίσουν
να προοδεύουν.

75
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΓΤΕΡΟ

ΤΟ ΙΡΟΚΕΖΙΚΟ ΓΕΝΟΣ

Ή γενοκρατική όργάνωση. Ή πλατιά επικράτησή

της. 'Ορισμός ένός γένονς. Κ α τα γω γή μέσα στή θηλυ­
κή γραμμή, ο αρχαϊκός κανόνας. Δικαιώματα, Προνόμια
και Υ π οχρεώ σ εις τώ ν Μελών ένός Γ ένους. Δικαίωμα
εκλογής και απόλυσης κάθε 'Ινδοαμερικάνου φύλαρχου,
κάθε αρχηγού. Δ έν υπάρχει δέσμευση γιά γάμο στά γέ­
νη. ’ Αμοιβαία δικαιώματα κληρονομιάς τ ή ς Ιδιοκτησίας
τ ώ ν αποθαμένων μελών. ’ Αμοιβαίες υποχρεώσεις βοή­
θειας, υπεράσπισης και έπανόρθωσης ζημιών. Δ ικαίω­
μα ονομασίας τώ ν μελών. Δικαίωμα υίοθεσίας τώ ν ξ έ ­
νω ν μέσα στά γένη. Κ οινές θρησκευτικές Ιεροτελεστίες,
αναζητήσεις. Συμβούλιο τώ ν γενώ ν. Γ ένη μέ ονομασίες
ζώ ω ν. ’ Αριθμός ατόμων σ' ενα γένος.

Ή έμπειρία τής άνθρωπότητχς, δπως σ’ άλλο σημείο άναφέ-

ραμε, Ιχει αναπτύξει δύο μόνο σχεδιάσματα διακυβέρνησης, χρη­
σιμοποιώντας τή λέξη σχεδίασμα στήν έπιστημονική σημασία της.
Καί τά δυδ ήταν συγκεκριμένες καί συστηματικές δργανώσεις τής
κοινωνίας. Τδ πρώτο καί τδ πιδ άρχαΐο ήταν μιά κοινωνική δργά-
νωση, πού βασιζόταν πάνω στά γένη, φρατρίες καί φυλές. Τδ δεύ­
τερο καί τελευταίο χρονικά ήταν μιά πολιτική όργάνωση, πού βα­
σιζόταν πάνω στδ Ιδαφος καί στήν ιδιοκτησία. Κάτω άπ’ τδ πρώ­
το είχε δημιουργηθεί μιά γενοκρατική κοινωνία, στήν δποία ή κυ­
βέρνηση συγκροτείται άπό πρόσωπα μέ βάση τΙς σχέσεις τους \'.ϊ
2να γένος καί τή φυλή. Αύτές ot σχέσεις ήσαν κα&αρά προσωπικές.
Κάτω άπ’ τδ δεύτερο, μιά πολιτική κοινωνία είχε συγκροτηθεί,
στήν δποία ή κυβέρνηση άποτελεΐται άπό πρόσωπα ;ii βάση τις

76
σχέσεις τους ;ιέ τό Ιδαφος, δηλ. κοινότητα, έπαρχία καί κράτος.
Αύτές οί σχέσεις ήσαν καθαρά έδαφικές. Τά δυό διαγράμματα ή­
σαν βασικά διαφορετικά. Τό Ινα άνήκει στήν πρωτόγονη κοινωνία,
καί τό άλλο στή σύγχρονη.
Ή γενοκρατική όργάνωση άνοίγει σέ ;ιάς Ιναν άπ’ τούς πιό
παληούς καί τούς πιό πλατιά έπικρατοΟντες θεσμούς τής ανθρωπό­
τητας. Πρόσφερε τό σχεδόν καθολικό διάγραμμα διακυβέρνησης
τής άρχαίας κοινωνίας, ’Ασιατικής, Ευρωπαϊκής, ’ Αφρικανικής, ’ Α­
μερικανικής καί Αύστραλιανής. Ή ταν τό μέσον μέ τό όποιο ή κοι­
νωνία ήταν όργανωμένη και διατηρήθηκε σέ σύμπνοια. ’Αρχίζον­
τας στήν άγριότητα καί συνεχίζοντας διά μέσου τών τριών ύποπε-
ριόδων τής βαρβαρότητας, διατηρήθηκε μέχρι τήν έγκαθίδρυση
τής πολιτικής κοινωνία;, καί δέν παρουσιάζεται τώρα μετά τήν
Ιναρξη τού πολιτισμού. Τό Ελληνικό γένος, φρατρία καί φυλή, τό
Ρωμαϊκό γένος, φρατρία (CURIA) καί φυλή βρίσκουν τις άναλο-
γίες του; στό γένος, φρατρία καί φυλή τών ’Αμερικανών Ιθαγενών.
Μέ τόν ίδιο τρόπο, ή ’Ιρλανδική SEPT (φυλή), ή Σκωτική CLAN
(φυλή), ή ’ Αλβανική φράρα (φάρα) καί ή Σανσκριτική GAMAS
(φυλή), χωρίς νά έπεκτείνουμε τή σύγκριση πιό πέρα, είναι τό ί­
διο δπως τό ’Αμερικάνικο - Ινδιάνικο γένος, πού συνήθως όνομά-
σθηκε CLAN (γένο;). "Οσο μακριά έπεκτείνεται ή γνώση μα;, ή
όργάνωση διατρέχει όλόκληρο τόν άρχαϊο κόσμο πάνω σ' δλες τις
ήπείρους καί Ιφτασε στήν Ιστορική περίοδο μέ τόσες φυλές όσες I-
φτασαν στόν πολιτισμό. Ούτε άκόμη είναι δλο αύτό. Ή γενοκρα-
τική κοινωνία, δπουδήποτε Ιδρύθηκε, είναι ή ίδια στή δομική όρ-
γάνωσή της καί στίς άρχές δράσης της- άλλά, άλλάζοντας άπ’ τις
κατώτερες στίς άνώτερεξ μορφές, μέ τήν προοδευτική άνοδο τού
λαού. Αύτές ot άλλαγέ; δίδουν τήν ιστορία τής άνάπτυξης τών ί­
διων άρχικών άν,τιλήψεων.
GENS, γένο; καί GAMAS στή Λατινική, Ελληνική καί Σαν­
σκριτική ϊχουν τό ίδιο τήν άρχέγονη σημασία τής συγγένειας (γέν­
νησης) . Περιέχουν τήν ίδια ρίζα δπως τό Λατινικό ρήμα GIGNO
( < ρίζα - γεν), τό Ελληνικό γίγνομαι ( < γι - γεν - ομαι), καί
τό Σανσκριτικό GANAMAI, στίς ίδιες γλώσσες, πού σημαίνει γεν­
νώ' σημαίνοντας Ιτσι σέ κάθε μιά γλώσσα Ιναν άμεσο κοινόν άπό-
γονο τών μελών ένός γένους. ΓΓ αύτό, Ινα γένος είναι Ινα σώμα

77
αίματοσυγγένειας πού κατάγεται άπ’ τόν ίδιο κοινό πρόγονο, πο·>
διακρίνετα: μέ Ινα γενοκρατικό δνομα, καί πού συνδέεται μέ συγ­
γένειες αίματος. Αύτό περιέχει τό μισό μόνο τών άπογόνων. Έκεί
πού ή καταγωγή μετριέται άπ’ τή θηλυκή γραμμή, δπως γενικά
συνέβαινε αυτό στήν πρωτόγονη περίοδο, τό γένος άποτελεΐται άπό
Ιναν ύποτιθέμενο θηλυκό πρόγονο καί τά παιδιά τοϋ θηλυκού προ­
γόνου, μαζί μέ τά παιδιά τών θηλυκών της άπογόνων, διά μέσου
τών θηλυκών καί Ετσι συνέχεια’ καί έκεϊ πού ή καταγωγή μετριέ­
ται άπ’ τήν άρσενική γραμμή — στήν όποια αύτή είχε άλλάξει
μετά τήν έμφάνιση τή: ιδιοκτησία; — άπό ?ναν ύποτιθέμενο αρσε­
νικό πρόγονο καί τά παιδιά του, μαζί μέ τά παιδιά τών άρρένων
άπογόνων του, διά μέσου τών άρρένων καί ϊτσι συνέχεια. Τό οικο­
γενειακό όνομα σ’ έμάς τούς ίδιους είναι μιά έπιβίωση τοϋ γενο-
κρατικοΟ όνόματος, μέ καταγωγή στήν άρσενική γραμμή καί πέ­
ρασμα κατά τόν ίδιο τρόπο. Ή σύγχρονη οίκογένεια, δπως έκφρα-
ζόταν μέ τό δνομά της, είναι Ινα άδιοργάνωτο γένος, ιέ σπασμέ­
νο τό δεσμό τής συγγένειας καί μέ τά μέλη της τόσο πλατιά δια­
σκορπισμένα, δσο συναντιέται τό οικογενειακό δνομα.

’Ανάμεσα στά Ιθνη πού όνομάσαμε, τό γένος ϊδειχνε μιά κοι­

νωνική όργάνωση μέ Ινα σημαντικό γνώρισμα, πού είχε έπικρατή-
σει άπό μιά τόσο άπομακρυσμένη άρχαιότητα, ώστε ή καταγωγή
του χανόταν στό σκοτάδι πολύ άπομακρυσμένων έποχών. Αύτό ή­
ταν έπίσης ή μονάδα όργάνωσης ένός κυβερνητικοϋ καί κοινωνικοί
συστήματος, ή θεμελιώδης βάση τής άρχαίας κοινωνίας. Αύτή ή
όργάνωση δέν ήταν περιορισμένη στή Λατινική, Ελληνική καί
Σανσκριτική φυλή, στόν Ιναρθρο λόγο τών φυλών αύτών, μέ τις
όποΐες αύτή Ιγινε Ιτσι Ινας έπιφανής θεσμός. Βρέθηκε καί σ’ άλ­
λους κλάδους έθνών τής ’Αριανής οικογένειας, στίς Σημιτικές, Ού-
ραλιανές καί Τουρανικές οικογένειες, άνάμεσα στίς φυλές τής ’ Α­
φρικής καί τής Αύστραλίας καί τών ’ Αμερικανών Ιθαγενών.

Μιά έκθεση τής στοιχειώδους συγκρότησης τοϋ γένους, μέ τις

λειτουργίες του, δικαιώματα καί προνόμια, τραβάει τό ένδιαφέρον
μας" μετά άπ’ αύτά, θά βρεθοϋν τά ίχνη, δσο τό δυνατόν πλατιά,
άνάμεσα στίς φυλές καί τά Ιθνη τής άνθρωπότητας, γιά νά έλέγ-
ξουμε μέ συγκρίσεις, τή βασική της ένότητα. θ ά φανεί τότε, δτ:

78
αύτό πρέπει να έξετασθεΐ σαν £νας άπ’ τούς άρχέγονους θεσμούς
τής Ανθρωπότητας.
Τό γένος Εχει περάσει μέσα άπό διαδοχικά στάδια άνάπτυξης
στή μετάβασή του άπ’ τήν άρχέγονη στήν τελική του μορφή μέ τήν
πρόοδο τής άνθρωπότητας. Αύτές οί άλλαγές ήσαν περιορισμένες,
ούσιαστικά, σέ δύο: πρώτον, άλλαγή καταγωγής άπ’ τή θηλυκή·
γραμμή, πού ήταν ό άρχέγονος κανόνας, δπως λόγου χάρη μετα­
ξύ τών Ίροκέζων, στήν άρσενική γραμμή, πού ήταν ό τελικός κα­
νόνας, δπως καί μεταξύ τών Ελληνικών καί Ρωμαϊκών γενών καί,
δεύτερον, άλλαγή τής κληρονομίας τής ιδιοκτησίας ένός άποθανόν-
τος μέλους τού γένους άπ’ τά μέλη τού γένους του, πού τόν κληρο-
νομοϋσαν στήν άρχαϊκή περίοδο, πρώτα στούς πατρικούς συγγενείς
του καί τελικά στά παιδιά του. Αύτές οί άλλαγές, μπορούν νά δεί­
ξουν μέ σαφήνεια, πολύ μεγάλες μεταβολές τών συ^ηκών τής ζω­
ής τους, δπως έπίσης καί 2να μεγάλο βαθμό προοδευτικής άνά­
πτυξης.
Ή γενοκρατική όργάνωση πού γεννήθηκε στήν περίοδο τής:
άγριάτητας καί που κράτησε διά μέσου τριών περιόδων τής βαρ­
βαρότητας, τελικά άνοιξε τόν δρόμο, άνάμεσα στίς πιό προοδευμέ-
νες φυλές, δταν αύτές ίφθασαν στόν πολιτισμό, πού γιά τΙς άπαι-
τήσεις τους ή γενοκρατική όργάνωση δέν μπορούσε ν* άνταποκρι-
θεΐ Έ τσι άνάμεσα στούς "Ελληνες καί τούς Ρωμαίους έμφανίστηκε
πάνω στή γενοκρατική κοινωνία ή πολιτική κοινωνία, χωρίς ώστό-
σο αύτοί νά έχουνε μπεϊ στόν πολιτισμό.
Ή κοινότητα (καί τό ισοδύναμό της, ή διοικητική περιφέ­
ρεια τής πόλης), μέ τήν Ακίνητη περιουσία της, μέ τούς κατοί­
κους της, όργανωμένη σάν ένα πολιτικό σώμα, έγινε ή μονάδα καί:
ή βάση ένός νέου καί ριζικά διαφορετικού συστήματος διακυβέρ­
νησης. ’Αφού συγκροτήθηκε ή πολιτική κοινωνία, ή παληά καί σε­
βαστή άπ’ τό χρόνο όργάνωση, μέ τή φρατρία καί τή φυλή πού ά-
ναπτύχθηκε άπ’ έκείνη, παράδιναν τήν ύπαρξή τους. Αύτό θά εί­
ναι τό θέμα μου, στήν πορεία αύτού τού τόμου, νά άνιχνεύσω τήν
πρόοδο αύτής τής όργάνωσης άπ’ τήν έμφάνισή της κατά τήν πε­
ρίοδο τής άγριότητας ώς τήν τελική Ανατροπή της στήν περίοδο
τού πολιτισμού’ γιατί αύτή ήταν κάτω άπ’ τούς γενοκρατικούς θε­
σμούς, πού ή βαρβαρότητα είχε κερδίσει άπό μερικές φυλές τής άν-

19
θρωπότητας στήν περίοδο τής άγριότητας καί πού 6 πολιτισμός εί­
χε κερδίσει άπ’ τούς άπογόνους μερικών άπ’ τΙς Εδιες φυλές στήν
περίοδο τής βαρβαρότητας. CM γενοκρατικοί θεσμοί όδήγησαν Ινα
μέρος τής άνθρωπότητας άπ’ τήν άγριότητα στόν πολιτισμό.
Αύτή ή όργάνωση μπορεϊ νά μελετηθεί μέ έπιτυχία άπό δύο
άπόψεις, δηλαδή στήν έξέλιξή της καί στίς Ιστορικές μορφές της,
σ’ Ινα πλατύ αριθμό φυλών καί πατρυιών. Σέ μιά τέτοια Ιρευνα
ΐίναι προτιμότερο ν’ άρχίσουμε μέ τό γένος στήν άρχαϊκή μορφή
του καί νά τό παρακολουθήσουμε μέσα άπ’ τις διαδοχικές μεταμορ­
φώσεις του άνάμεσα στά προχωρημένα Ιθνη, γιά ν’ άποκαλύψουμε
-χα'ι τά δυό καί τις άλλαγές καί τά αίτια πού τις προκάλεσαν. Γι’
αύτό, θ’ άρχίσω μέ τό γένος, δπως αύτό τώρα ύπάρχει άνάμεσα
στούς ’ Αφρικανούς Ιθαγενείς, δπως βρέθηκε <ττήν άρχαϊκή μορφή
του, καί άνάμεσα στούς όποιους ή θεωρητική του συγκρότηση καί
οί πρακτικές διεργασίες μπορούν νά έρευνηθοΟν μέ μεγαλύτερη έ-
πιτυχία παρά στά ιστορικά γένη τών Ελλήνων καί τών Ρωμαίων.
Π ραγ]ΐατικά, γιά νά καταλάβουμε μέ πληρότητα τά γένη τών μνη-
■μονευομένων πιό πάνω έθνών, είναι έπιτακτικά άναγκαία μιά γνώ­
ση πάνω στίς λειτουργίες καί τά δικαιώματα, τά προνόμια καί τις
■ύποχρεώσεις τών μελών τοϋ ’Αμερικανό - ινδιάνικου γένους.
Στήν ’ Αμερικάνικη Εθνογραφία, ή πατρυιά καί ή φρατρία
(TRIBE καί C L A N ), χρησιμοποιήθηκαν στή θέση τοϋ γένους σάν
Ινας ισοδύναμος δρος καί άκολουθώντας τούς προδρόμους μου τις
χρησιμοποίησα κατά τόν ίδιο τρόπο ( ') . Μιά σύγκριση τής ’ Ινδιά­
νικης πάτριάς μέ τό γένος τών Ελλήνων καί τών Ρωμαίων, άπο-
καλύπτει μονομιάς τήν ταυτότητά τους στή δομή καί τις λειτουρ­
γίες. Επίσης έπεκτείνεται στή φράτρα καί στή φυλή. ’Εάν ή ταυ­

(1) ΣτΑ α) LETTERS ON THE IROQUOIS ΒΓ SHENANDOAH, δη­

μοσιευμένο στήν AMERICAN REVIEW ατά 1847' ft) ατό LEAGUE OF THE
IROQUOIS, δημοσιευμένο οτΑ 1851' καί γ) ατό SYSTEMS OF CONSANGUI-
ΝΊΤΓ AND AFFINITr OF THE HUMAN FAMILI-, δημοσιευμένο οτΑ 1871
(SMITHSONIAN CONTRIBUTION TO KNOWLEDGE, τόμ. XVII). Έ χω
-χρησιμοποιήσει τή λέξη TRIBE οΑν ισοδύναμη στή λέξη GENS (γένος) καί
οτή θέση της, άλλά μ’ Ιναν ακριβή δρισμδ τής δμΑδας.

SO
τότητα τών διαφόρων αυτών όργανισμών μπορεΐ να φανεί, καί γι’
αυτό δέν ύπάρχει άμφιβολία, είναι ούσιώδης δμως ή έπιστροφή στήν
Ελληνική καί Λατινική όρολογία, πού είναι πλήρεις καί άκριβεΐς,
δπως έπίσης καί ιστορικές. Έ χ ω κάμει σ’ αύτές, τΙς άπαραίτητες
άντικαταστάσεις καί σκοπεύω νά δείξω τόν παραλληλισμό τών δια­
φόρων αύτών όργανισμών.
Τό σχεδίασμα τής διακυβέρνησης τών ’Αμερικανών ιθαγενών
άρχιζε μέ τό γένος καί τέλειωνε μέ τήν όμοσπονδία, πού αύτή ή
τελευταία ήταν τό πιό ύψηλό σημείο, στό δποϊο έφτασαν ot κυβερ­
νητικοί θεσμοί τους. Αύτή βοήθησε γιά τις όργανικές σειρές: πρώ­
τον, τό γένος, Ινα σώμα αίματοσυγγένειας, πού Ιχει Ινα κοινό γε-
νοκρατικό δνομα’ δεύτερον τή φράτρα, Ινα σύνολο άπό σχετικά γέ­
νη ένωμένα σέ μιά ύψηλότερη Ινωση γιά βρισμένους κοινούς σκο­
πούς' τρίτον, τή φυλή, Ινα σύνολο άπό γένη, συνήθως όργανωμέ-
να σέ φράτρες, πού δλα τά μέλη τους μιλοϋσαν τήν ϊδια διάλεκτο'
καί τέταρτον, μιά όμοσπονδία φυλών, πού τά μέλη τους μιλούσαν
διαλέκτους σχετικά τοϋ ίδιου γλωσσικοϋ θησαυροϋ. Αύτό κατέλη­
γε σέ μιά γενοκρατική κοινωνία (SO C IE TA S), πού ξεχώριζε άπδ
μιά πολιτική κοινωνία ή άπ’ τό κράτος (C IV IT A S ).
Ή διαφορά μεταξύ τών δύο είναι πλατιά καί βασική. Δέν ύ-
πήρχε ούτε πολιτική κοινωνία, οδτε Ινας πολίτης, οδτε Ινα κρά­
τος, ούτε Ινας πολιτισμός στήν ’Αμερική, δταν αύτή άνακαλύφθη-
κε. Μιά όλόκληρη έθνική περίοδος μεσολαβοΟσε άνάμεσα στίς πιό
πρΓ ηγμένες ’ Αμερικανό - ινδιάνικες φυλές καί τήν Ιναρξη τοΟ πο­
λιτισμού, δπως αύτός 6 δρος νοήθηκε στήν κυριολεξία.
Μέ τόν ίδιο τρόπο τό σχεδίασμα τής διακυβέρνησης τών Ε λ ­
ληνικών φυλών, τό προγενέστερο άπ’ τόν πολιτισμό, περιλάβαινε
τις ίδιες όργανικές σειρές, μέ τήν έξαίρεση τοΟ τελευταίου μέλους:
πρώτον, τό γένος, Ινα σώμα αίματοσυγγένειας πού Ιφερνε Ινα κοι­
νό γενοκρατικό δνομα’ δεύτερον, τί) φράτρα, Ινα σύνολο άπό γέ­
νη, ένωμένα γιά κοινωνικούς καί θρησκευτικούς σκοπούς’ τρίτον, τή
φυλή, Ινα σύνολο γενών τής ίδιας συγγενικής γραμμής, όργανωμέ-
νο σέ φράτρες’ καί τέταρτον, Ινα ϊθνος, Ινα σύνολο φυλών, πού εί­
χε συνασπισθεΐ σέ μιά γενοκρατική κοινωνία, πάνω σ’ Ινα κοινό
Ιδαφος, δπως ot τέσσερις φυλές τών ’ Αθηναίων στήν ’Αττική καί οί
τρεϊς Δωρικές φυλές στή Σπάρτη. Ό συνασπισμός ήταν μιά όψη-

81
β*
λότερη διαδικασία παρά ή δμοσπονδία. Στήν τελευταία'περίπτωση
οί φυλές κατείχαν Ανεξάρτητα έδάφη.
Τό Ρωμαϊκό σχεδίασμα καί οί σειρές ήταν τά ϊδια: Πρώτον,
τό γένος, Ινα σώμα άπό αίματοσυγγένεια, πού ίφερνε Ινα κοινό γε-
νοκρατικό δνο·κχ· δεύτερον, ή φράτρα (C U R IA ), Ινα σύνολο άπό
γένη ένωμένα σέ μιά ύψηλότερη Ινωση γιά τήν έκτέλεση θρησκευ­
τικών καί κυβερνητικών λειτουργιών τρίτον, ή φυλή, Ινα σύνο­
λο άπό γένη όργανωμένα σέ φράτρες (IN C U R IA S )' καί τέταρ­
τον, Ινα Ιθνος, Ινα σύνολο άπό φυλές, πού είχαν συνασπισθεϊ σέ
μιά γενοκρατική κοινωνία. Οί άρχέγονοι Ρωμαίοι προσαγόρευαν
τόν έαυτό τους, μέ πλήρη ύπερηφάνεια, Ρωμαϊκό λαό (POPULUS
RO M ANU S).
’ Οπουδήποτε έπικρατοΟσαν οί γενοκρατικοΐ θεσμοί, καί προ­
γενέστερα άπ’ τήν έγκατάσταση τής πολιτικής κοινωνίας, βρίσκου­
με λαούς ή Ιθνη σέ γενοκρατικές κοινωνίες, καί τίποτα περισσότε­
ρο. Τό κ ρ ά τ ο ς δέν ύπάρχει. 01 κυβερνήσεις τους ήσαν ού­
σιαστικά δημοκρατικές, Ιπειδή οί άρχές πάνω στίς όποιες τό γέ­
νος, ή φράτρα καί ή φυλή ήσαν όργανωμένες, ήσαν δημοκρατικές.
Αύτή ή τελευταία πρόταση, Αν καί Αντίθετη πρός τΙς παραδεγμέ­
νες γνώμες, είναι ιστορικά σπουδαία. Ή άλήθεια γι’ αύτήν μπο-
ρεΐ νά δοκιμασθεΐ, δσο τό γένος, ή φράτρα καί ή φυλή τών ’Αμε­
ρικανών ιθαγενών καί οί Ιδιες δργανώσεις μεταξύ τών Ελλήνων
καί τών Ρωμαίων έξετάζονται διαδοχικά. "Οπως τό γένος, δηλ. ή
μονάδα τής όργάνωσης, ήταν ούσιαστικά δημοκρατική, Ιτσι Αναγ­
καστικά ήταν καί ή φρΑτρα πού Αποτελεΐτο Από γένη, ή φυλή πού
Αποτελεϊτο Από φράτρες, καί ή γενοκρατική κοινωνία πού σχημα­
τίζονταν άπ’ τήν όμοσπονδία ή τό συνασπισμό τών φυλών.
Τό γένος, διά (ΐέσου μιάς πολύ παληδς κοινωνικής όργάνω­
σης, πού βασιζόταν πάνω στή συγγένεια, δέν περιλαβαίνει δλους
τούς Απογόνους ένός κοινοϋ προγόνου. Κι αύτό γινόταν γιά τό λό­
γο, δτι δταν τό γένος παρουσιάσθηκε, δ γΑμος μεταξύ μοναχικών
ζευγαριών ήταν άγνωστος καί ή καταγωγή διά μέσου τών Αρσενι­
κών δέν θά είχε χαραχθεΐ μέ βεβαιότητα. Οί συγγενείς Απ’ τό Γδιο
αίμα συνδέονταν κυρίως διά μέσου τοϋ δεσμοϋ τής μητρότητας. Στό
Αρχαίο γένος, ή καταγωγή περιορίζονταν στή θηλυκή γραμμή. ’ Αγ­
κάλιαζε Ιτσι δλα τά πρόσωπα, δπως χάραζε τήν καταγωγή τους
άπό Ιναν ύποτιθέμενο κοινό θηλυκό πρόγονο, διά μέσου τών θη­
λέων, πού άποτελοϋσε άπόδειξη γι’ αύτό τό γεγονός ή κατοχή ένός
κοινοϋ γενοκρατικοΰ όνόματος. θ ά περιλάβαινε έκείνη τήν πρόγο­
νο καί τά παιδιά της, τά παιδιά τών άδερφάδων της καί τά παι­
διά τών θηλυκών άπογόνων της, διά μέσου τών θηλυκών, σέ συνέ­
χεια' ένώ τά παιδιά τοΟ γιοΟ της, καί τά παιδιά τών άρρένων
άπογόνων της, ο:ά μέοου τών άρρένων, θά άνήοοοον σ’ άλλα γένη,
δηλαδή Ικεϊνα τών άπό άγχιστεία μητέρων τους. Έ τσι ήταν τό γέ­
νος στήν άρχαϊκή μορφή του, δταν ή πατρότητα τών παιδιών δέν
μπορούσε ;ii βεβαιότητα νά έξα/κριβωθεϊ καί έφόσον ή μητρότητά
τους πρόσφερε τό μόνο βέβαιο κριτήριο καταγωγής.
Αύτό τό σύστημα άπογόνων, πού μπορεΐ ν’ άνευρεθεΐ πίσω στό
Μεσαίο Στάδιο τής άγριότητας, δπως καί άνάμεσα στούς Αύστρα-
λιανούς, έμεινε στούς ’Αμερικανούς Ιθαγενείς διαμέσου τοϋ ’ Ανώ­
τερου Σταδίου τής άγριότητας καί μέσα στό Κατώτερο Στάδιο τής
βαρβαρότητας, μέ τυχαίες έξαιρέσεις. Στό Μεσαίο Στάδιο τής βαρ­
βαρότητας, οί ’Ινδιάνικες φυλές άρχισαν ν’ άλλάζουν καταγωγή άπ’
τή θηλυκή γραμμή στήν άρσενική, δπως καί ή συνδιασμιανική οίκο-
γένεια αύτής τής περιόδου, άρχισε ν’ άποκτδ μονογαμικά χαρα­
κτηριστικά. Στό Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, ή καταγωγή
είχε άλλάξει πρός τήν άρσενική γραμμή άνάμεσα στίς Έλληνικές
φυλές, μέ έξαίρεση τούς Λυκίους καί άνάμεσα στις ’Ιταλικές φυ­
λές, μέ έξαίρεση τούς Έτρούσκους. Ή έπίδραση τής Ιδιοκτησίας
•καί ή κληρονομιά της πού συνετέλεσε στήν προαγωγή τής μονο­
γαμικής οίκογένειας, πού έξασφάλιζε τήν πατρότητα τών παιδιών,
καί πού προκάλεσε μιά άλλαγή καταγωγής άπ’ τή θηλυκή γραμ­
μή στήν άρσενική, θά έξετασθεί πιό κάτω. ’Ανάμεσα στά δυό ά-
χρα, πού έκφράζονται μέ δυό κανόνες καταγωγής, μεσολαβούν τρεις
δλάκαιρες έθνικές περίοδοι, πού καλύπτουν πολλές χιλιάδες χρό­
νια.
Μέ καταγωγή στήν άρσενική γραμμή, τό γένος άγκάλιαζε
δλα τά πρόσωπα, πού άνεύρισκαν τήν καταγωγή τους άπό Ιναν ύ-
-ποτιθέμενο κοινό άρσενικό πρόγονο, διά μέσου τών άρσενικών μό-
νον, δντας ή άπόδειξη γι’ αύτό τό γεγονός, δπως καί σ' άλλες πε­
ριπτώσεις, ή κατοχή ένός κοινοϋ γενοκρατικοΰ όνόματος. Αύτό
περιλαβαίνει έκεΐνον τόν πρόγονο καί τά παιδιά του, τά παιδιά τοϋ
γιού ίου καί τά παιδιά τών άρσε νικών άπογόνων του, διά μέσου
άρσενικών, συνέχεια* ένώ τά παιδιά τών άδερφάδων του καί τά
παιδιά τών θηλυκών άπογόνων του, διά μέσου θηλυκών, θά άνή-
καν σ’ άλλα γένη, δηλαδή, έκείνα τών πλάγιων άδελφών τους. Ε ­
κείνα πού περιλαβαίνονταν στό γένος σέ μιά περίπτωση, ήσαν έ­
κεΐνα πού άποκλείονταν στήν άλλη καί άντίστροφα. Τέτοιο ήταν
τό γένος στήν τελική μορφή του, βταν ή πατρότητα τών παιδιών
μπορούσε νά έξακριβωθεί μέ τήν έμφάνιση τής μονογαμίας. Ή με­
τάβαση ένός γένους άπό μιά μορφή στήν άλλη ήταν τελείως ά-
πλή, χωρίς νά προκαλεϊ τήν άνατροπή του. Αύτό πού χρειάζον­
ταν, ήταν Ινα άνάλογο κίνητρο, δπως θά φανεί πιό κάτω. Τό ίδιο
γένος, μέ καταγωγή άλλαγμένη πρός τήν άρσενική γραμμή, Εμε-
νε ή μονάδα τού κοινωνικού συστήματος. Δέν θά είχε εύδοκιμήσει
ή δεύτερη μορφή χωρίς προηγούμενη ύπαρξη μέ τήν πρώτη μορφή.
Ό π ω ς ή έπιγαμία \iiov. στό γένος ήταν Απαγορευμένη, αύ­
τό άπομάκρυνε τά μέλη του άπ’ τά κακά τοΟ αίματοσυγγενικοΰ γά­
μου καί Ιτσι έτεινε νά τονώσει τό σφρίγος τής φυλής. Τό γένος γεν-
νήθηκε πάνω στή βάση τριών κύριων άντιλήψεων, δηλαδή: τού δε­
σμού τής συγγένειας, μιάς καθαρής γραμμικής σειράς μέσω κατα­
γωγής σέ θηλυκή γραμμή καί τής μή έπιγαμίας μέσα στό γένος.
Ό τα ν ή ιδέα ένός γένους ήταν άναπτυγμένη, αύτό φυσικά θά Ε­
παιρνε τή μορφή γενών σέ ζευγάρια, έπειδή τά παιδιά τών άρρέ-
νων ήσαν άποκλεισμένα καί έπειδή ήταν έπίσης αναγκαίο νά όρ-
γανώσουν δύο τάξεις άπογόνων. Μέ δυό γένη πού πρόβαλαν στήν
ύπαρξη ταυτόχρονα, τό πλήρες άποτέλεσμα θά είχε έπιτευχθεΓ άπό
τότε τά άρρενα καί τά θήλεα ένός γένους θά παντρεύονταν τά θή-
λεα καί τά άρρενα τού άλλου" καί τά παιδιά, πού άκολουθοΰν τά
γένη τών πλάγιων μητέρων τους, θά διαιρούνταν μεταξύ τους. Στη-
ριζόμενο στό δεσμό τής συγγένειας σάν στή συνεκτική του άρχή, τό·
γένος πρόσφερε σέ κάθε άτομικό μέλος έκείνη τήν προσωπική προ­
στασία πού καμμιά άλλη ύπάρχουσα δύναμη δέν θά τού Εδιδε.
'Αφού έξετάσαμε τά δικαιώματα, τά προνόμια καί τις ύπο-
χρεώσεις τών μελών του, θά πρέπει νά παρακολουθήσουμε τό γέ­
νος στίς όργανικές του σχέσεις μέ τή φράτρα, φυλή καί όμοσπον-
δία, γιά νά βρούμε τις συνήθειες καί τά προνόμια πού άπένεμε καί
τις άρχές πού καθιέρωνε. Τ ά γένη τών Ίροκέζων θά ληφθούν σάν

84
ό Υποδειγματικός κανόνας αύτού τοϋ θεσμού στήν Γκανοβανιανή'
(GANOWANIAN) οίκογένεια. Είχαν αύτοί προαγάγει τό σχήμα
διακυβέρνησής τους άπ’ τό γένος στήν δμοσπονδία, συμπληρώνον­
τας το σέ καθένα άπ’ τά μέρη του καί μιά έξαιρετική έξεικόνιση
τών πλεονεκτημάτων τής γενοκρατικής όργάνωσης στήν άρχαϊκή
μορφή της. "Οταν Ανακαλύφθηκαν οί Ίροκέζοι, βρίσκονταν στό Κα­
τώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, δμως ήσαν πολύ προχωρημένοι
στίς βιοποριστικές τέχνες πού άφορούσαν αύτό τόν βρο. Κατεργά­
ζονταν στή χειροτεχνία καθαρά στριμμένα νήματα καί χοντρά σκοι­
νιά άπό νήμα μέ φλούδα δένδρου’ δφαιναν ζώνες καί λουριά γιά
φόρτωμα, μέ στημόνι καί μαλλί, άπ’ τά ίδια ύλικά. Είχαν μιά χει­
ροτεχνία άγγείων άπό χώμα καί σωλήνων άπό άργιλλόχωμα Ανα­
κατωμένο μέ ύλικά πυριτόλιθου, πού ξεραίνονταν στή φωτιά, πού
άπ’ αύτά μερικά ήσαν διακοσμημένα μέ τραχιά μετάλλια’ καλλιερ­
γούσαν τό άραποσίτι. κουκιά, κολοκύθια καί καπνό, σέ κήπους μέ
πρασιές καί Εκαναν άζυμο ψωμί άπό κοπανισμένο άραποσίτι, πού
τό Εψηναν σέ πήλινα δοχεία ( ') . Κατεργάζονταν τά δέρματα καί
Εφτιαναν φούστες έξωτερικές, δερμάτινα όποδήματα Ινδιάνικα’
χρησιμοποιούσαν τό τόξο καί τό βέλος καί τό πολεμικό όχυρό σάν
τά κύρια δπλα τους’ χρησιμοποιούσαν δπλα άπό πυριτόλιθο καί κόκ-
καλο, φορούσαν δερμάτινα φορέματα καί ήσαν Ιμπειροι κυνηγοί
καί ψαράδες. Κατασκεύαζαν σπίτια άρκετά ευρύχωρα μέ πολλά
διαμερίσματα γιά νά έξυπηρετήσουν πέντε, δέκα καί εϊκοσι οικο­
γένειες καί κάθε οικογένεια έφάρμοζε τόν κομμουνισμό στούς πό­
ρους τής ζωής’ άλλ’ ήσαν άπειροι στή χρήση τού λίθου ή τών η­
λιοψημένων πλίνθων γιά τήν άρχιτεκτονική καί τή χρήση τών φυ­
σικών μετάλλων. Στήν πνευματική ικανότητα καί στή γενική πρό­
οδο ήσαν ό άντιπροσωπευτικός κλάδος τής ’Ινδιάνικης οίκογένειας,
βόρεια τού Νέου Μεξικού. Ό στρατηγός F. A. WALKER σχεδια-
γράφησε τή στρατιοπική τους όργάνωση ώς έξής: Ή στρατιωτική
μέθοδος των Ίροκέζων ήταν άπλώς -ρο<ιοκρατική. Ή σαν ή μά­
στιγα τοΟ θεοΰ πάνω στούς ί&χγενεΐς τής ήπείρου» (2) .

(1) Αύτά τά ψωμιά ή τ4 γλυκά ήσαν περίπου 8ξη Τντσες οτή διάμετρο
καί μιά Τντοα πάχος.
(2) NORTH AMERICAN REVIEW, ’Απρίλης, No 1873, οβλ. 370. Ση­

85
 Μέ τό πέρασμα τοϋ χρόνου ot Ίροκέζικες φυλές κζτϋληξαν
νά διαφέρουν έλαφρά στόν άριθμό καί στά όνόματα τών συγγενι­
κών τους γενών. Ό μεγαλύτερος άριθμός ήταν όκτώ, ώς έξής:
SENECAS. — 1. Λύκος. 2. Αρκούδα. 3. Χελώνα. 4. Κάστο­
ρας. 5. Ελάφι. 6. Μπεκάτσα. 7. Ερωδιός. 8. Γεράκι.
C A iU G A S. — 1. Λύκος. 2. Αρκούδα. 3. Χελώνα. 4. Κά­
στορας. 5. Ελάφι. 6. Μπεκάτσα. 7. Ερωδιός. 8. Γεράκι.
ONONDAGAS. — 1. Λύκος. 2. Αρκούδα. 3. Χελώνα. 4.
Κάστορας. 5. Ελάφι. 6. Μπεκάτσα. 7. Χέλι. 8. Κουβάρι.
ONEIDAS. — 1. Λύκος. 2. ’ Αρκούδα. 3. Χελώνα.
MOHAWKES. — 1. Λύκος. 2. ’Αρκούδα. 3. Χελώνα.
TUSCARORAS. — 1. Μεγάλος Λύκος. 2. Αρκούδα. 3. Με­
γάλη Χελώνα. 4. Κάστορας. 5. Κίτρινος Λύκος. 6. Μπεκάτσα. 7.
Χέλι. 8. Μεγάλη Χελώνα.
Οί άλλαγές αύτές δείχνουν, δτι όρισμένα γένη στό σύνολο τών
φυλών έξαφανίστηκαν μέσα στίς περιπέτειες τοϋ χρόνου' καί δτι
άλλα διαμορφώθηκαν μέ τήν κατάτμηση όπερπληρωμένων γενών.
Γνωρίζοντας τά δικαιώματα, τά προνόμια καί τΙς Υποχρεώ­
σεις τών {ΐελών ένός γένους, θά καταλάβουμε καλύτερα τΙς ίκανό-
τητές του σάν μονάδας ένός κοινωνικοϋ καί κυβερνητικοϋ συστήμα­
τος, καθώς έπίσης καί τόν τρόπο μέ τόν ύηοΐο πέρασε στίς ύψηλό-
τερες όργανώσεις τής φατρίας, φυλής καί όμοσπονδίας.
Τό γένος έξατομικεύεται μέ τά άκόλουθα δικαιώματα, προνό­
μια καί δποχρεώσεις, πού κατέχει καί έπιβάλλει στά μέλη του καί
|ΐέ τά όποία συμπληρώνει τό γενοκρατικό δίκαιο (JUS GENTI-
LIC IU M ).
I. Τό δικαίωμα έκλογής φυλάρχου καί άρχηγών του.
II. Τό δικαίωμα καθαίρεσης φυλάρχου καί άρχηγών του.
III. Τήν ύποχρέωση νά μή παντρεύονται μέσα στό γένος.
IV . ’Αμοιβαία δικαιώματα κληρονομιάς τής Ιδιοκτησίας τών
θανόντων μελών.
V. ’ Αμοιβαίες δποχρεώσεις γιά βοήθεια, δπεράσπιση καί Επα­
νόρθωση άδικιών.

μείωση.
 VI. Τό δικαίωμα άπονομής όνομάτων στά μέλη του.
V II. Τό δικαίωμα υΙοθέτησης ξένων μέσα στό γένος.
V III. Κοινά θρησκευτικά ήθη καί προβλήματα.
IX . Κοινό νεκροταφείο.
X . "Ενα Συμβούλιο τοΟ γένους.
Αύτές οί λειτουργίες καί Ιδιότητες Κωσαν ζωτικότητα, δπως
έπίσης καί άτομικότητα στήν όργάνωση καί προστάτευαν τά προ­
σωπικά δικαιώματα τών μελών του.

I . Το δικαίωμα εκλογής τοϋ φνλάρχου και τώ ν αρχηγών

Σχεδόν δλες οί ’ Αμερικανό - ινδιάνικες φυλές είχαν δύο εϊδη

άρχηγών, πού μποροΰν νά διακριθοϋν σέ φυλάρχους (SACHEMS)
καί σέ κοινούς άρχηγούς (CH IEFS). ’Απ’ αύτούς τούς δύο στοι­
χειώδεις βαθμούς ήσαν παραλλαγές όλοι οί άλλοι. ’Εκλέγονταν σέ
κάθε γένος, μεταξύ τών μελών του. Έ νας γιός δέν θά έκλέγονταν
να διαδεχθεί τόν πατέρα του, έκεΐ δπου ή καταγωγή ύπολογιζόταν
μέ τή θηλυκή γραμμή, έπειδή αύτός άνήκε σ’ Ινα διαφορετικό γέ­
νος καί τό γένος δέν θά ήθελε Ιναν άρχηγό ή φύλαρχο άπό Ινα
όποιοδήποτε άλλο γένος, άλλά μόνο άπ’ τό δικό του. Τό άξίωμα τού
φυλάρχου ήταν κληρονομικό στό γένος, μέ τήν δννοια, δτι αύτό συμ­
πλήρωνε πολύ συχνά Ινα κενό, ένώ τό άξίωμα τοΟ άρχηγοϋ δέν ή­
ταν κληρονομικό, έπειδή δινόταν σάν άμοιβή προσωπικής άξίας καί
χανόταν μέ τό άτομο πού κατείχε. Κοντά σ’ αύτό, τά καθήκοντα
τοϋ φυλάρχου περιορίζονταν στίς ύποθέσεις ειρήνης. Αύτός δέν θά
πήγαινε Ιξω στόν πόλεμο σάν φύλαρχος.
Ή θέση τοϋ φυλάρχου ήταν πρωταρχικής ση)νασίας στό γέ­
νος, τοϋ όποίου αύτός ήταν ή έπίσημη κεφαλή, ένώ έκείνη τοΰ άρ­
χηγοϋ ήταν πρωταρχικής σημασίας στή φυλή, στό συμβούλιο τής
όποίας αύτός, δπως έπίσης καί ό φύλαρχος, ήσαν μέλη.
Τό άξίωμα τοϋ φυλάρχου είχε μιά φυσική βάση στό γένος,
πού ήταν Ινα όργανοηιένο σώμα αίματοσυγγένειας καί πού, σάν τέ­
τοιο στερούνταν μιας άντι-ροσωπευτικής άρχής. Σάν άξίωμα, δπωσ-
δήποτε, ήταν παλαιότερο άπ’ τή γενοκρατική όργάνωση. Στό γέ­
νος, ή καθιέρωση τοΰ φυλάρχου ήταν σαφώς καθορισμένη, ή βάση

87
τής σχέσης ήταν σταθερή, καί τά καθήκοντά του πατρικά. Ένώ
τό άξίωμα ήταν κληρσνο;ιικό στό γένος, ώστόσο, ήταν αίρετό με­
ταξύ τών άρσενικών μελών του. "Οταν τό ’ Ινδιάνικο σύστημα αίμα-
τοσυγγένειας έρευνηθεί, θά βρεθεί, δτι δλα τά άρσενικά μέλη ένός
γένους ήσαν είτε άδελφοί σέ κάθε άλλο, δικό τους ή πλάγιο, θειοι
ή άνειψιοί, δικοί τους ή πλάγιοι, ή πλάγιοι πάπποι καί ϊγγονοι (’ ) .
Αύτό θά έξηγήσει τή διαδοχή τοϋ άξιώματος τοϋ φύλαρχου, πού
περνούσε άπό άδελφό σέ άδελφό, ή άπό θείο σέ άνεψιό καί πολύ
σπάνια άπό παππού σέ έγγονό. Ή έκλογή, πού γινόταν μέ έλεύθε-
ρη ψήφο καί τών δύο, δηλ. άρρένων καί θηλέων ώριμης ήλικίας,
συνήθως έπεφτε πάνω σ’ Ιναν άδερφό πεθαμένου φυλάρχου, ή πά­
νω σ’ Ιναν άπ’ τούς γιούς μιδς άδελφής- Ινας δικός του Αδελφός, ή
δ γιός μιας δικής του άδελφής είναι πολύ πιθανόν νά προτιμηθούν.
Έ τσι, μεταξύ τών διαφόρων άδελφών, δικών του καί πλάγιων, άπ’
τή μιά, καί τών γιών διαφόρων άδερφάδων, δικών του καί πλάγιων,
άπ’ τήν άλλη, δέν ύπήρχε προτεραιότητα δικαιώματος, γιά τό λό­
γο δτι δλα τά άρρενα μέλη τοϋ γένους ήσαν έπίσης έκλέξιμα. Τό
νά κάμουν μιά έκλογή ;ιεταξύ τους αύτό ήταν ή άρ<ιοδιότηΌα τοΟ
έκλογικοϋ σώματος.
Μετά τό θάνατο ένός φυλάρχου, λόγου χάρη μεταξύ τών Σε-
νέκα - Ίροκέζων, Ινα συμβούλιο τών μελών τοϋ γένους του (GEN­
TILES) , συνερχόταν γιά νά όποδείξει τό διάδοχό του. Δυό ύποψή-
φιοι, σύμφωνα μέ τΙς συνήθειές τους, πρέπει νά ψηφισθοϋν καί ot
δυό άπ’ τά μέλη τοϋ γένους. Κάθε πρόσωπο ώριμης ήλικίας έκα-
λεΐτο σχετικά νά έκφράσει τήν προτίμησή του καί αύτός πού συγ­
κέντρωνε τό μεγαλύτερο άριθμό έπιδοκιμαστικών Ικδηλώσεων όνο-
μαζόταν άρχηγός. Χρειάζονταν έπίσης ή συγκατάθεση τών ύπό-
λοιπων έπτά γενών, γιά νά είναι πλήρης ή άνακήρυξή του. 'Α ν αύ-

(1) 01 γιοί τών διαφόρων αδερφάδων είναι άδελφοι μέ κάθβ 4λΧη ά-

δελφή, άντί έξαδέλφια. 01 τελευταίοι διαχρίνονταν σάν πλάγιοι άδελφοί.
Έτοι ένας γιός ένός έκ τών άδελφών άνδρών είναι γιός τών άδελφών αύ-
τών άν-1 άνηψιός τους- ένώ δ γιός τών πλάγιων άδερφάδων τοος είναι ά­
νηψιός τους, δπως έπίσης 6 γιός τών άδερφάδων τους. Ό προηγούμενος δια-
κρίνεται σάν ίνας πλάγιος άνηψιός.

88
τά τά γένη, πού συγκεντρώνονταν κατά φρατρίες, άρνιόνιαν νά έπι-
κυρώσουν τήν έκλογή, αυτός παραμερίζονταν, καί τό γένος προ-
χωροΟσε σέ άλλη έκλογή. "Οταν τό όνομασμένο άπ’ τό γένος του
πρόσωπο γινόταν δεχτό άπ’ τά ύπόλοιπα γένη, ή έκλογή είχε συμ­
πληρωθεί' άλλά ήταν άκόμη άνάγκη γιά νά άνακηρυχθεΐ ό νέος
φύλαρχος, νά χρησιμοποιήσουν τήν άπόφασή τους ή νά περιβάλ­
λουν τό άξίωμά του μέ Ινα συμβούλιο όμοσπονδίας, πριν αύτός νά
άναλάβει τά καθήκοντά του. Αύτή ήταν ή μέθοδός τους μετάδοση;
τής έξουσίας (IM PERIUM ). Μ’ αύτό τόν τρόπο τά δικαιώματα
καί τά συμφέροντα τών διαφόρων γενών διαβουλεύονταν καί προ­
στατεύονταν, γιατί ό φύλαρχος ένός γένους ήταν λόγω άξιώματος,
μέλος τοΰ συμβουλίου τής φυλής καί τοϋ άνωτέρου συμβουλίου τής
όμοσπονδίας. Ή Γδια μέθοδος έκλογής καί έπικύρωσης ύπήρχε καί
στό Αξίωμα τοϋ άρχηγοϋ καί γιά τούς Ιδιους λόγους. ’Αλλά Ινα γε­
νικό συμβούλιο ποτέ δέν συνέρχονταν ν’ άνακηρύξει άρχηγούς κά­
τω άπ’ τό βαθμό ένό; φυλάρχου. Άνεμε ναν τόν καιρό πού οί φύ­
λαρχοι θά ήσαν περιστοιχισμένοι άπ’ τό συμβούλιο.
Ή άρχή τής δημοκρατίας, πού είχε γεννηθεί άπ’ τά γένη, έκ-
δηλωνόταν μέ τήν Οποστήριξη άπ’ τά μέλη τοϋ γένους, τοϋ δικαι­
ώματος νά έκλέγουν τό φύλαρχό τους καί τούς άρχηγούς, τήν προ-
σπάθειά τους νά ύπερασπίσουν τό άξίωμα καί νά προλάβουν τήν κα­
τάχρηση έξουσίας.
Σέ σχέση μέ τόν άριθμό τών γενών σέ μιά φυλή, ό πιό πο­
λυάριθμος λαός, συνήθως είχε τό μεγαλύτερο άριθμό γενών. Ό ά ­
ριθμός έποίκιλε στίς διάφορες φυλές, άπό τρία, μεταξύ τών DE­
LAWARES καί MUNSEES, Ιως είκοσι, μεταξύ τών OJIBWAS
καί CREEKS' Ιξη. όκτώ καί δέκα δντας κοινοί άοιθμοί.

I I . Τό δικαίωμα καθαίρεσης τοΰ φυλάρχου και τω ν άρ­

χη γώ ν τον

Αύτό τό δικαίωμα, πού δέν ήταν λιγότερο σπουδαίο άπό κεί­

νο τοΰ έκλέγειν, είχε καθιερωθεί άπ’ τά μέλη τοΰ γένους. Ά ν καί
τό άξίωμα ήταν όνομαστικά ισόβιο, ή κατοχή του στήν πράξη ϊσχυε
μόνον στήν άσκηση καλής διοίκησης. Ή έγκατάσοχση τοϋ φυλάρ­
χου συμβολιζόταν σάν Ανάληψη έξουσίας καί ή καθαίρεσή του σάν
απομάκρυνση άπ’ τήν έξουσία. Μεταξύ τών χωρισμένων σέ διάφο­
ρα πλάτη τής γής άνθρώπινων φυλών, τά κέρατα ίγιναν τό 1>ιβλη-
μα άξιώματος καί αύθεντίας, πού δπως κάνει νύξη ό T1TLOR, εί­
χαν πιθανώς έπιβληθεΐ άπ’ τήν παρουσία μυρηκαστικών ζώων πού
φέρουν κέρατα. ’ Ανάξια διαγο>γή, άποτελοΟσε έπαρκή λόγο γιά κα­
θαίρεση. "Οταν Ινας φύλαρχος ή άρχηγός είχε καθαιρεθεΐ μέ τόν
πρέποντα τρόπο άπό Ενα συμβούλιο τοϋ γένους του, Ιπαυε νά Ανα­
γνωρίζεται σάν τέτοιος καί γινόταν άπό κεϊ καί πέρα Ινα κοινό
πρόσωπο. Τό συμβούλιο τής φυλής έπίσης είχε έξουσία νά καθαι-
ρέσει καί τούς δύο, φυλάρχους καί άρχηγούς, χωρίς νά περιμένει
τήν έπικύρωση άπ’ τό γένος καί άκόμη καί ένάντια στίς διαθέσεις
του. Μέ τήν ύπαρξη καί τήν περιπτωσιακή άσκηση αύτής τής έ­
ξουσίας, ή ύπεροχή τών μελών τοΰ γένους πάνω άπ’ τό φύλαρχό
τους καί τούς άρχηγούς τους ήταν άπόλυτη. Αύτό άποκαλύπτει τό
δημοκρατικό θεσμό τοϋ γένους.

I I I . Ή υποχρέωση νά μη παντρεύονται μέσα στο γένος

Ά ν καί μιά άρνητική πρόταση ήταν βασική, ήταν προφανώς

Ινας πρωταρχικός σκοπός τής όργάνωσης ν’ Απομονώσει τό μισό
τών άπογόνων ένός υποτιθέμενου ίδρυτοΰ τοϋ γένους, καί νά άπο-
φύγει τήν έπιγαμία τους γιά λόγους συγγένειας. "Οταν ό θεσμός
τοϋ γένους καθιερώθηκε, οί άδελφοί είχαν έπιγαμία μέ κάθε μιά
άπ’ τις συζύγους τών άλλων μέσα σέ μιά όμάδα καί οί άδελφές μέ
καθέναν άπ’ τούς συζύγους τών άλλων μέσα σέ μιά όμάδα στούς ό­
ποιους τό γένος δέν έμπόδιζε. ’ Αλλά ζητοϋσε ν’ Αποκλείσει τούς
άδελφούς καί τις άδελφές άπ’ τή γαμήλια σχέση, πού είχε πραγ­
ματοποιηθεί, μέ τήν Απαγόρευση πάνω σ’ αύτό τό θέμα. Τό γένος
είχε προσπαθήσει νά ξεριζώσει όλάκαιρο τό συζυγικό σύστημα αύ­
τής τής περιόδου μέ τήν άμεσο δράση του, άκολουθώντας τό γενικό
θεσμό. Ό θεσμός τοϋ γένους, πού γεννήθηκε πιθανώς άπ’ τήν εύ-
φυία μιας μικρής όμάδας άγοίων, θά πρέπει νά είχε δοκιμάσει γρή­
γορα τήν ώφελιμότητά του γιά τή δημιουργία άνώτερων άνθρώ-
πων. Ή σχεδόν καθολική έπικράτησή του στόν άρχαΐο κόσμο, εί-

90
vat ή πιό μεγάλη Απόδειξη τών πλεονεκτημάτων πού αύτό έφερνα
καί ή καταλληλότητά του γιά τις Ανθρώπινες άνάγκες στήν περίο­
δο τής άγριότητας καί τής βαρβαρότητας. Οϊ Ίροκέζοι προσκολλή-
θηκαν σταθερά στόν κανόνα πού άπαγορεύει νά παντρεύονται στό
δικό τους γένος.

I V . ’ Αμοιβαία δικαιώματα κληρονομιάς τ ή ς Ιδιοκτησίας

τώ ν πεθαμένων μελών

Στό Στάδιο τής άγριότητας καί στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρ­
βαρότητας, τό μέγεθος τής Ιδιοκτησίας ήταν μικρό. Συνίστατο κα­
τά τόν πρώτο δρο σέ προσωπικά άποκτήματα έργασίας, στά όποια,
στό τελευταίο στάδιο, είχαν προστεθεί δικαιώματα κατοχής σέ συν­
δεμένα διαμερίσματα κατοικιών καί σέ κήπους. Τά πολυτιμότερα
προσωπικά άντικείμενα θάπτονταν μέ τό σώμα τοϋ άποθανόντος
συγγενή. 'Ωστόσο, τό ζήτημα τής κληρονομιάς ήταν βέβαιο, πώς
αύξαίνει σέ σπουδαιότητα μέ τήν αδξηση τής ιδιοκτησίας σέ ~ο:-
κιλία καί μέγεθος καί πώς καταλήγει τελικά σάν καθιερωμένος κα­
νόνας κληρονομιάς. Συνεπώς βρίσκουμε τήν άρχή καθιερωμένη στό
κατώτερο στάδιο τής βαρβαρότητας καί άκόμη πιό πίσω, σέ κείνο
τής άγριότητας, πού ή Ιδιοκτησία θά ίμενε στό γένος καί θά μοι­
ραζόταν μεταξύ τών μελών τοϋ γένους τοΟ άποθανόντος συγγενή.
ΤΗταν συνήθως νόμος, στά Ελληνικά καί Λατινικά γένη στό Α ­
νώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, καί παρέμεινε σάν γραφτός νό­
μος γιά πολύ στόν πολιτισμό, δτι ή Ιδιοκτησία ένός άποθανόντος
προσώπου θά Ιμενε στό γένος. ’ Αλλά μετά τούς χρόνους τοΰ Σόλω-
να, στούς ’Αθηναίους 6 νόμος αύτός περιορίστηκε μόνο σέ περιπτώ­
σεις έλλειψης διαθήκης.
Τό ζήτημα, ποιός θά Ιπαιρνε τήν ιδιοκτησία, ϊχει δημιουργή­
σει τούς τρεις μεγάλους καί διαδοχικούς κανόνες κληρονομιάς.
Πρώτον, δτι θά μοιραζόταν μεταξύ τών μελών τοΟ γένους τοϋ άπο­
θανόντος συγγενή. Αύτός ήταν ό κανόνας στό Κατώτερο Στάδιο
τής βαρβαρότητας καί άκόμα πιό πίσω, ώστε είναι γνωστός στό
τελευταίο Στάδιο τής άγριότητας. Δεύτερον, δτι ή Ιδιοκτησία θά'
μοιραζόταν μεταξύ τών πατρικών συγγενών τοϋ άποθανόντος καί

91
μέ Αποκλεισμό τών υπόλοιπων συγγενών τοϋ γένους. Τό σπέρμα
αύτοΰ τοϋ κανόνα ίκαμε τήν έμφάνισή του στό Κατώτερο Στάδιο
τής βαρβαρότητας καί πιθανώς καθιερώθηκε πλήρως στό Μεσαίο
Στάδιο. Τρίτον, δτι ή Ιδιοκτησία θά κληρονομείτο άπ’ τα παιδιά
τοϋ άποθανόντος, μέ τόν άποκλεισμό τών ύπολοίπων πατρικών συγ­
γενών. Αύτό Ιγινε 6 κανόνας στό ’Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρό­
τητας.
θεωρητικά, οί Ίροκέζοι ήσαν κάτω άπ’ τόν πρώτο κανόνα
άλλά, πρακτικά, τά άποκτήματα τοΟ άποθανόντος προσώπου Ιδιο­
ποιούνταν άπ’ τις πιό στενές σχέσεις του μέσα στό γένος. Σ ’ αύτή
τήν περίπτωση, ένός άρσενικοϋ τά δικά του άδέρφια καί οί άδερ-
φάδες καί οί μητρικοί θείοι μοίραζαν τά άποκτήματά του μεταξύ
τους. Αύτός ό πρακτικός περιορισμός τής κληρονομιάς στούς πιό
κοντινούς συγγενείς τοΟ γένους, άποκαλύπτει τό σπέρμα τής κλη­
ρονομιάς άπ’ τούς πατρικούς συγγενείς. Στήν περίπτωση ένός θη­
λυκού, ή ιδιοκτησία του κληρονομείτο άπ’ τά παιδιά της καί άπ’
τις άδερφάδες της, μέ τόν άποκλεισμό τών άδελφών της. Σέ κάθε
περίπτωση, ή ιδιοκτησία έμενε στό γένος. Τά παιδιά τών άποθανόν-
των άρρένων δέν έπαιρναν τίποτε άπ’ τόν πατέρα τους, έπειδή ά-
νήκαν σέ διαφορετικό γένος. Γιά τόν Ιδιο λόγο δ σύζυγος δέν S-
•παιρνε τίποτε άπ’ τή σύζυγο, ή ή σύζυγος άπ’ τό σύζυγό της. Αύ­
τά τά άμοιβαία δικαιώματα κληρονομιάς δυνάμωναν τήν αύτονομία
τοΰ γένους.

V . 'Αμοιβαίες υποχρεώσεις βοήθειας, -υπεράσπισης, καί

επανόρθωσης αδικιών

Στήν πολιτισμένη κοινωνία, τό κράτος άναλαβαίνει ύπεύθυ-

να τήν προστασία τών προσώπων καί τής Ιδιοκτησίας τους. ’Επει­
δή τά άτομα είχαν συνηθίσει νά άποβλέπουν καί νά έλπίζουν σ’
αύτή τήν έξουσία γιά τήν ύποστήριξη τών προσωπικών τους δι­
καιωμάτων, σημειο')θηκε Ινας άντίστοιχος μετριασμός τής δύναμης
τοϋ δεσμοϋ τής συγγένειας. ’ Αλλά κάτω άπ’ τή γενοκρατική κοι­
νωνία, τό άτομο έξαρτιόταν γιά τήν άσφάλειά του άπ’ τό γένος
του. Αύτό πήρε τή θέση πού Ιπειτα στηρίχθηκε στό κράτος καί el-

92
χε τά Απαραίτητα όργανα γιά νά καταστήσει τή φρούρηση τοϋ θε-
σμοϋ Αποτελεσματική. Μέσα στίς Ιδιότητες τών μελών τής Ινωσής
του 6 δεσμός τής συγγένειας ήταν Ινα Ισχυρό στοιχείο γιά τήν α­
μοιβαία ύποστήριξη. ’Αδικία σ’ Ινα πρόσωπο ήταν Αδικία γιά ο­
λόκληρο τό γένος του* καί ύποστήριξη σ’ Ινα πρόσωπο, ήταν ή συμ­
παράσταση δλων τών συγγενών τοϋ γένους του.
ΣτΙς δοκιμασίες τους καί τΙς δυσκολίες τους, τά μέλη τοΰ γέ­
νους βοηθοΰσαν τό Ινα τό άλλο. Δυό ή τρεϊς διευκρινίσεις μποροΰν
νά δοθοΰν άπ’ τις ’Ινδιάνικες φυλές μέ λεπτομέρειες. Μιλώντας γ:χ
τούς MATAS τοΰ YUCATAN, ό HERRERA σημειώνει, δτι «δταν
δινόταν μιά ικανοποίηση γιά ζημιές, έάν αύτός πού έδικάζετο νά
πληρώσει, ήταν πιθανόν νά ξαναπέσει στή φτώχεια, ot συγγενείς,
συνεισφέρανε τή βοήθειά τους».
Πρόσωπα πού μεταφέρθηκαν Απ' τό Ινα χωριό στό Αλλο δέν-
θά μεταβίβαζαν τό κτητικό τους δικαίωμα σέ καλλιεργημένα χω­
ράφια ή τμήματα συνδεμένων διαμερισμάτων κατοικιών σ’ Ιναν ξέ­
νο, Αλλά πρέπει νά τ’ Αφήσουν στούς συγγενείς των.
Ά π ’ τήν ιδιοκτησία τους Ανήκαν τόσο πολύ στήν κυριότητχ
τοΰ γένους, ώστε ό κανόνας τής ζωής τους δέν ϊδιδε τήν άδεια γιά.
τήν Απαλλοτρίωσή του σ’ Ινα πρόσωπο ένός άλλου γένους. Πρακτι­
κά τό δικαίωμα γιά τό ποσόν Ιδιοκτησίας πού μπορούσε νά ήταν κά­
τοχος καί πότε μποροΰσε νά τήν έγκαταλείψει, αύτό έξαρτιόταν Απ”
τό γένος.
Ό GARCILASSO DE LA VEGA παρατηρεί γιά τΙς φυλές
τών Περουβιανών Ά νόεων, δτι, «δταν ό κόσμος, ή όρισμένα πρό­
σωπα, παντρεύονταν, ot κοινότητες ύποχρεώνονταν νά κτίσουν καί
νά έφοδιάσουν τά σπίτια τους». Γιατί ot κοινότητες, δπως συνείθι-
ζαν έδώ, ήσαν δικαιολογημένες στήν Αντίληψη τοϋ γένους.
Τό παληό σύστημα τής έκδίκησης γιά τό αίμα τοϋ σκοτωμένοι
(βεντέττας), πού έπικρατοϋσε τόσο πλατιά στίς φυλές τής Ανθρω­
πότητας, είχε τή γέννησή του στό γένος. Παρέμενε νά έκδικηθοϋν
μέ τήν Γδια τή ζωή του τό φονιά ένός άπ’ τά |ΐέλη του. Δικαστή­
ρια γιά τήν τιμωρία τών έγκληματιών καί νόμοι πού προδιαγρά­
φουν τήν ποινή τους γεννήθηκαν πολύ Αργά στή γενοκρατική κοι­
νωνία. Ά π ’ τήν άλλη πλευρά τό Εγκλημα τοϋ φόνου είναι τόσ»
noιληό δσο καί ή άνθρώπινη κοινωνία καί ή τιμωρία του μέ τήν-

9&
έκδίκηση καί ένάντια στούς συγγενείς τοΟ φονι& άκόμη, είναι τό­
σο παληά δσο καί τό Ιδιο τό έγκλημα. Άνάμεσα στούς Ίροκέζους
καί τις άλλες ’Ινδιάνικες φυλές γενικά, ή ύποχρέωση νά έκδικηθοΰν
τό φόνο ένός συγγενή ήταν γενικά Αναγνωρισμένη (’ ) .
Ή ταν, δπωσδήποτε, τό καθήκον τοΟ γένους τοϋ φονιά καί τοϋ
σκοτωμένου, νά πετύχουν Ινα διακανονισμό τοϋ έγκλήματος πριν
νά φτάσουν σέ Ακρότητες. Έ ν α συμβούλιο τών μελών κάθε γένους
γινόταν χωριστά καί προτάσεις γίνονταν ύπέρ τοϋ δολοφόνου γιά
μιά συγχώρηση τής πράξης, συνήθως ένα είδος έκφράσεων λύπης
ν.αί δώρων σημαντικής Αξίας. "Αν ύπήρχαν δικαιολογίες ή έλα-
φρυντικές περιστάσεις, κατέληγε γενικά σ’ ένα συμβιβασμό, άλλ’
αν οί συγγενείς τοΰ γένους τοΰ σκοτωμένου προσώπου ήσαν Ανυπο­
χώρητοι, ένας ή περισσότεροι έκδικητές δρίζονταν Απ' τό γένος
του πού τό καθήκον τους ήταν νά καταδιώξουν τόν φονιά έως δτου
τόν Ανακαλύψουν καί τόν σκοτώσουν.
Τό ίδιο αίσθημα Αδελφότητας έκδηλωνόταν σέ άλλα σημεία
γιά τή βοήθεια συντρόφων τοΰ γένους καί γιά τήν προστασία του;
Από Αδικίες.

V I . Τό δικαίωμα απονομής ονομάτων ατά μέλη του.

Ανάμεσα στίς άγριες καί βάρβαρες φυλές δέν ύπάρχει δνομα

οικογενειακό. Τά προσωπικά όνόματα τών Ατόμων τής ίδιας οικο­
γένειας δέν δείχνουν Ιναν οικογενειακό δεσμό μεταξύ τους. Τό οι­
κογενειακό δνομα δέν είναι παλαιότερο Απ’ τόν πολιτισμό.
Τά ’Ινδιάνικα προσωπικά όνόματα, συνήθως δείχνουν τό γέ­
νος τοϋ Ατόμου στά πρόσωπα άλλων γενών στήν ίδια φυλή. Σάν
Ινα κανόνα, κάθε γένος είχε όνόματα γιά πρόσωπα, πού Ανήκαν σ’

(1) «01 καρδιές τους πονοΟοαν δυνατά μέρα καί νύχτα χωρίς διαχοπή
μέχρι ποί> είχαν χύσει τό αίμα τους σταγόνα σταγόνα. Μετάίιδαν Από πατέ­
ρα στό γιό τήν Ανάμνηση γιΑ τήν Απώλεια τ<3ν συγγενδν τους, ή σέ μιΑ Απ’
τις φυλέ; τους, Ί) οικογένεια, κι Αν αύτή ήταν μιΑ γρηΑ γυναίκα». ADAIR’ S
HIST. AUER. INDIANS, Λονδίνο, 1x6. 1775, a. 160.

94
αύτό καί, σάν τέτοια, δέν θά είχαν χρησιμοποιηθεί άπό άλλα γέ­
νη τής ίδιας φυλής. Έ να γενοκρατικό δνομα περιλάβαινε άπό μό­
νο του γενοκρατικά δικαιώματα. Αύτά τά ονόματα είτε διακηρύσ­
σανε μέ τή σημασία τους τό γένος, είς τό όποιο τά μέλη άνήκαν,
ειτε ήσαν γνωστά σάν τέτοια γενικά. ( ') .
Μέ τή γέννηση ένός παιδιού Ινα δνομα ήταν διαλεγμένο
τή μάνα τον», άπό κείνα πού κατά τή χρήση δέν άνήκαν στό γένος,
μέ τή συμφωνία τών πιό στενών συγγενών της, πού δίδονταν στό
νήπιο. Ά λλά τό παιδί δέν ήταν τελείως βαφτισμένο κατά τή γέν­
νησή του καί τό δνομά του, μαζί μέ τό δνομα καί τό γένος τής μά­
νας του καί τό δνομα τοϋ πατέρα του, άναγγέλλονταν στήν προσε­
χή σύνοδο τής φυλής. Κατά τό θάνατο ένός προσώπου τό δνομά του
δέν θά χρησιμοποιείτο πάλι στή διάρκεια τής ζωής τοϋ πρεσβύτε-
ρου έπιζώντος γιοϋ του, χωρίς τή συγκατάθεση τοϋ τελευταίου (2) .
Δυό τάξεις όνομάτων ήσαν σέ χρήση, μιά προσαρμοσμένη στήν
παιδική ήλικία καί ή άλλη στήν ώριμη, πού Ανταλλάσσονταν στήν
κατάλληλη περίοδο μέ τόν ίδιο τυπικό τρόπο* ή μιά παραμερίζον­
ταν καί ή άλλη Ιμπαινε στή θέση της.
Στήν ήλικία τών δεκαέξη ή δέκα όχτώ χρονών, τό πρώτο δ­
νομα διαγράφονταν, συνήθως άπό Ιναν άρχηγό τοϋ γένους καί Ινα
άπ’ τή δεύτερη τάξη δίδονταν στή θέση του. Στήν προσεχή σύνοδο
τής φυλής, ή άλλαγή όνομάτων άναγγέλλονταν δημόσια, 'μετά τήν

(1) "Eva άπό τά ϊώϊεκα γένη τοΟ OMAHAS είναι ΙΛ - ΤΑ - DA, Πε­
ριστέρι — Γεράκι, πού ϊχει μεταξύ τδν δλλων τά ακόλουθα όνόματα:
Άγοριών όνόματα
AH - HISE - ΜΑ - DA, «Μακρύ Φτερό·.
GLA - DAN - ΝΌΗ - CHE «Γεράκι πού άεροζυγιάζεται».
NES - TASE - ΚΑ, «Λευκό παρατηρημένο πουλί*.
Kopitoifflv όνόματα
ΜΕ - ΤΑ - ΝΑ, «Πουλί ώόικό τής ήμέρας».
LA - ΤΑ - DA - WIN, «Έ να άπό τά πουλιά».
WA - ΤΑ - ΝΑ, «Αύγό πουλιοΟ».
(8) Όταν Ιδιαίτερες συνήθειες άναφέρονται, θά ίννοείται, ότι είναι
Ίροχέζιχες, &ν ίέν άναφέρεται τό άντίθετο.

95
όποια τό πρόσωπο, άν ήταν αρσενικό, άναλάβαινε τά καθήκοντα
τής άνδρικής ήλικίας. Σέ μερικές 'Ινδιάνικες φυλές ή νεότητα δια­
τάζονταν νά πάει μπροστά στήν πολεμική πορεία καί νά κερδίσει τό
δεύτερο δνομά της μέ μερικές πράξεις προσωπικής άνδρείας. "Γ-
στερ’ άπό μιά σοβαρή άσθένεια δέν ήταν άσυνήθιστο γιά τό πρόσω­
πο, άπό σκέψεις προληπτικές, νά έπιδιώξει καί νά πετύχει μιά
δεύτερη άλλαγή όνόματος. Κάποτε αύτό γινόταν πάλι ρέ πολύ πΐ-
ρασμένη ήλικία. Ό τα ν Ενα πρόσωπο είχε έκλεγεΐ φύλαρχος ή άρ-
χηγός, τό δνομά του άφαιρείτο καί Ινα νέο δινόταν τή στιγμή τής
εγκατάστασής του. Τό άτομο δέν είχε λόγο πάνω στό ζήτημα τής
αλλαγής. Λύτό ήταν τό προνόμιο τών θηλυκών συγγενών του κχ'ι
τών άρχηγών' άλλά Ινα ώριμο πρόσωπο μπορούσε ν’ άλλαξε; τό
προβλεπόμενο δνομά του, πού θά πρότεινε Ινας άρχηγός νά αναγγεί­
λουν στό συμβούλιο. Έ ν α πρόσωπο πού είχε τό δικαίωμα ένός Ιδι­
αίτερου όνόματος, δπως δ πρωτότοκος γιός έκεΐνο τοϋ άποθανόν-
τος πατέρα του, μποροΰσε νά τό δώσει σ’ Ινα φίλο ένός άλλου γέ­
νους* άλλά μετά τό θάνατο τοϋ προσώπου, πού τό Ιφερνε, τό δνομα
ξαναγύριζε στό γένος, δπου αύτό τό δνομα άνήκε.
Ot προφυλάξεις πού παίρνονται μέ εύλάβεια γιά τή χρήση δ-
νομάτων πού άνήκουν στό γένος, δείχνουν άρκετά τή σπουδαιότη-
τα πού Αποδίδονταν σ’ αύτά καί τά γενοκρατικά δικαιώματα, πού
φέρνουν.
Ά ν καί αύτό τό ζήτημα τών προσωπικών δνομάτων οιακλα-
δώνεται σέ πολλές κατευθύνσεις, ώστόσο, είναι ξένο στό σκοπό μου
νά κάνω περισσότερο άπό μιά διασάφηση τών γενικών έθίμων, δ­
πως άποκαλύπτουν οί σχέσεις τών μελών ένός γένους. Σέ οικογε­
νειακές σχέσεις καί σέ τοπικούς χαιρετισμούς, οί ’Αμερικανό - Ιν­
διάνοι προσφωνούν ό Ινας τόν άλλο μέ τόν δρο τής συγγένειας, ώ ­
στε τό προσφωνούμενο πρόσωπο ν’ άναγνωρίσει τόν δμιλητή. Ό ­
ταν συγγενεύουν, χαιρετούν μέ τό βαθμό τής συγγένειας" δταν δέν
συγγενεύουν, τό «φίλε μου», άναπληροϋσε τό βαθμό τής συγγένειας,
θ ά θεωρούνταν σάν μιά πράξη τραχύτητας νά προσφωνούν δναν
’ Ινδιάνο μέ τό προσωπικό του δνομα, ή νά ζητούν τό δνομά του ά­
μεσα άπ’ τόν ϊδιο.
01 πρόγονοί μας Σάξονες είχαν Αποκλειστικά προσωπικά ό-
νήιατα πριν άπ’ τή Νορμανδική κατάκτηση, χωρίς νά σημαίνει

96
κανένα τήν οικογένεια τους. Αύτό δείχνει τή μεταγενέστερη έμφά-
νιση τής μονογαμικής οικογένειας μεταξύ τους· καί προβάλλει τό
συμπέρασμα γιά τήν ύπαρξη σέ μιά πρωϊμάτερη περίοδο ένός Σα-
ξωνικοϋ γένους.

V I I . Τό δικαίωμα νίοθεσίας ξένω ν μέσα στό γένος

Έ να άλλο ξεχωριστό δικαίωμα τοΟ γένους ήταν ή παραδοχή

νέων μελών μέ υιοθεσία. Αιχμάλωτοι πολέμου ή σφάζονταν, ή υιο­
θετούνταν μέσα σέ κάποιο γένος. Γυναίκες καί παιδιά, πού πιάνον­
ταν σάν αιχμάλωτοι πολέμου, συνήθως κάτω άπ’ αύτές τις συνθή­
κες βρίσκανε έπιείκεια. Ή υΙοθεσία έδινε δχι μόνον γενοκρατικά
δικαιώματα, άλλ’ Ιπίσης καί τήν έθνικότητα τής φυλής. Ό άνδρας,
πού υιοθετούσε έναν αιχμάλωτο, έβαζε τόν αίχμάλωτο άνδρα ή γυ­
ναίκα στό βαθμό συγγένειας άδελφοϋ ή Αδελφής' άν μιά μάνα υίο-
θετοϋσε, τόν έβαζε ή τήν έβαζε στή θέση τοϋ γιοΰ ή τής θυγατέ­
ρας' καί άκόμη Ιπειτα μεταχειριζόταν τόν άνδρα μέ κάθε σεβασμό,
σάν νά είχε γεννηθεί μέσα στήν ίδια συγγένεια. Ή δουλεία, πού
στό ’ Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας ήταν ή μοίρα τοΰ αιχμα­
λώτου, ήταν άγνωστη μεταξύ τών φυλών στό Κατώτερο Στάδιο τής
πρωτόγονης περιόδου. Αίχμάλωτο*. δρίζονταν συχνά στήν οικογέ­
νεια στίς θέσεις τών άποθανόντων προσώπων, πού σκοτώθηκαν στή
μάχη, γιά νά συμπληρώσουν τις άποδεκατισμένες σειρές τών συγ­
γενών. Έ να γένος, πού παρακμάζει, μπορεϊ ν’ άναπληρώσει τά μέ­
λη του μέ υιοθεσίες, άν καί τέτοιες περιπτώσεις είναι σπάνιες. Κά­
ποιο καιρό τά γένη HAWK τών SENECAS μειώθηκαν σέ τέτοιο
βαθμό πού άπειλοΰνταν νά έξαφανισθοΰν. Γιά νά σώσουν τό γένος,
Ινας άριθμός προσώπων άπ’ τό γένος WOLF (λύκος), μέ άμοιβαία
συμφωνία μεταφέρθηκαν άπ’ τό Ινα σώμα μέ υίοθεσία σ’ αύτό τών
H AWK. Τό δικαίωμα τής υιοθεσίας φαίνεται, δτι Αφήνονταν στή
διάκριση κάθε γένους.
Στούς Ίροκέζους ή τελετή τής υιοθεσίας διαμορφώθηκε σέ
μιά δημόσια σύνοδο τής φυλής, πού Ιγινε στήν πράξη Ινας θρησκευ­
τικός τύπος ( ') .

(1) ΆφοΟ δ λαός συγκεντρώνονταν στήν αίθουσα συγκεντρώσεων Ινας

97
7*
V I I . Θρησκευτικά έθιμα στό γένος

Ε ρ ω τη μ α τολόγιο. Άνάμεσα στις Ελληνικές καί

Λατινικές φυλές αύτά τά Εθιμα διατήρησαν μιά περίβλεπτη θέση.
Ή πιό ύψηλή πολυθεϊστική μορφή θρησκείας, πού είχε τότε έμφα-
νιστεΐ, φαίνεται πώς γεννήθηκε άπ’ τά γένη, στά όποια τά θρη­
σκευτικά Ιθνμα οιατηρήθηκαν σταθερά. Μερικά άπ’ αύτά, άπ’ τήν
Ιερότητα πού ύποτίθετο δτι διατηρούν, Εγιναν έθνικά. Σέ μερικές
πόλεις τό άξίωμα τοΟ πρωθιερέα βρισμένων θεοτήτων ήταν κληρο­
νομικό σέ Ινα ιδιαίτερο γένος. Τό γένος Ιγινε τό φυσικό κέν­
τρο θρησκευτικής άνάπτυξης καί τόπος γέννησης θρησκευτικών τε­
λετών.
Ά λλά οί ’Ινδιάνικες φυλές, άν καί είχαν Ινα πολυθεϊστικό σύ­
στημα, δχι πολύ άνόμοιο μέ κεϊνο τών Ελλήνων καί τών Ρωμαίων,
ώστόσο δέν Εφθασαν σέ κείνη τή θρησκευτική άνάπτυξη, πού είχε
τόσο δυνατά έντυπωθεΐ στά γένη τών τελευταίων. Μόλις μπορεί νά
λεχθεί, δτι Ινα Ινδιάνικο γένος είχε είδικά θρησκευτικά Εθιμα,
καί άκόμη δτι ή θρησκευτική λατρεία τους είχε Ινα μεγαλύτερο ή
μικρότεερο δεσμό μέ τά γένη. Ή άλήθεια ήταν, δτι ot θρησκευτι­
κές Ιδέες θά βλάσταιναν φυσικά έδώ καί βτι οί μορφές θά καθιερώ­
νονταν. Ά λλά θά έπεκτείνονταν άπ’ τό γένος πάνω άπ’ τή φυλή,
μάλλον παρά νά ίμεναν Ιδιαίτερα σ’ Ενα γένος.
Κάθε γένος έφοδίαζε Ιναν άριθμό «Φρουρών τής Πίστης» (’ ) ν

άπ’ τούς άρχηγούς Sxave μιά προσφώνηση δίδοντας μερικά στοιχεία γιά τό·
πρόσωπο, γιά τό λόγο τής υΙοθεσίας του, τό δνομα xal τό γένος τοΟ υΐοθε-
τοΟντος προσώπου, καί τό δνομα πού ίδίδετο οτό νεοφώτιστο. Δύο άρχηγοί
Γ.ιάνοντας τόν Αντρα άπ’ τά μπράτσα, βάδιζαν μαζί του διά μέοου τοΟ 6ου-
λευτηρίου καί γύριζαν πίσω, ψάλλοντας τό άσμα τής υιοθεσίας. 2 ’ αύτούς
ό λαός άπαντοΟσε σάν μουσικός χορός βτό τέλος κάθε έπωδής. Ή πορεία συ­
νεχίζονταν μέχρι πού οί στίχοι τοΟ άσματος τελείωναν, καί πού άπαιτοΟ-
σαν τρείς κύκλους. Μ’ αύτούς ή τελετή έκλεινε. ’Αμερικανοί υΐοθετήθηχα*
κάποτε μέ φιλοφρόνηση. Συνέβη σ’ έμένα λίγα χρόνια πιό μπροστά νά υΐο-
θετηθώ οτό γένος HAWK τών Σενέκας, Βταν αύτή ή τελετή έπανβλήφθη.
(1) 01 «Φρουροί τής Πίστης» ήσαν περίπου τόσοι τόν άριθμό δσοι καί

98
πού άποτελοΰνταν άπό άνδρες καί γυναίκες καί πού ήσαν έπιφορ-
τισμένοι «ιέ τόν έορτασμό αύτών τών θρησκευτικών τελετών. Ό
αύξημένος ά ρ τιό ς σ’ αύτό τό άξίωμα, θεωροϋνταν άπ’ τόν καθένα
σάν άπόδειξη τής πίστης τοΟ γένους στή θρησκεία. Αύτοί προσδιό­
ριζαν τις ήμέρες γιά τήν τήρηση τών έορτών, Ικαναν τις άναγκαΐες
ταξινομήσεις γιά τόν έορτασμό τους καί καθοδηγοϋσαν τις τελετές
σέ συνεργασία μέ τό φύλαρχο καί τούς άρχηγούς τής φυλής, πού
ήσαν, λόγω αξιώματος, οί «Φρουροί τής Πίστης». Χωρίς έπίσημο τε­
λετάρχη καί χωρίς σύμβολα ιερατείου, ot λειτουργίες τους ήσαν ισό­
τιμες. Οί θηλυκοί «Φρουροί τής Πίστης», ήσαν ειδικότερα έπιφορ-
τισμένοι μέ τήν προετοιμασία τής γιορτής, πού προγραμματίζονταν
σ’ δλα τά συμβούλια, καί μέ τό κλείσιμο κάθε ήμέρας γιά δλα τά
πρόσωπα πού ήσαν σέ ύπηρεσία. Γινόταν Ινα κοινό γεϋμα. Τά θρη­
σκευτικά ϊθιμα πού σχετίζονταν μ’ αύτές τις έορτές, δέν χρειάζε­
ται ji. έξετασθοϋν πιό πέρα παρά γιά νά παρατηρήσουμε, δτι ή λα­
τρεία τους ήταν μιά εύχαριστία μέ έπικλήσεις στό Μεγάλο ΠνεΟ-
μα καί στά Κατώτερα Πνεύματα, γιά νά συνεχίσουν γι’ αύτούς τήν
εύ)*>γία τής ζωής.
Μέ τήν πρόοδο τής άνθρωπότητας άπ’ τό Κατώτερο στό Με­
σαίο καί πιό συγκεκριμένα άπ’ τό Μεσαίο στό ’Ανώτερο Στάδιο τής
βαρβαρότητας, τό γένος ϊγινε πιό πολύ τό κέντρο μιδς θρησκευτι­
κής έπίδρασης καί ή πηγή θρησκευτικής άνάπτυξης. Έχουμε μό­
νον τό πιό χοντροκομμένο μέρος τοϋ θρησκευτικοϋ συστήματος τών
’Ατζέκων. Ά λλά κοντά στούς έθνικούς θεούς, έδώ φαίνονται πώς

οί άρχηγοί καί είχαν έκλεγε! άπ’ τούς σοφούς κα· τΙς κυρίες κάθε γένους.
Μετά τήν έκλογή τους συγκαλοΟνταν άπό ίνα συμβούλιο τής φυλής μέ τε­
λετές προσαρμοσμένες σ* αύτή τήν περίπτωση. ΤΑ ίνόματά τους άφαιροΟν-
ταν και νέα δλλα πού άνήκαν σ’ αύτή τήν τάξη δίδονταν στή θέση τους. Ά ν -
βρες καί γυναίκες σχεδόν έκλέγονταν σέ Ισο άριθμό. ΤΗοαν τιμητές τοΟ λαοΟ
μέ τή δικαιοδοσία νά Αναφέρουν τά κακά έργα τών προσώπων στό συμβού­
λιο. Αύτό ήταν τό καθήκον τών ατόμων, πού έκλέχτηκα* νά δεχθοΟν τό ά­
ξίωμα· άλλά μετά μιά λογική έξυπηρέτηση καθένας μπορεϊ νά έγκαταλεί-
ψει αύτό, πού είχε γίνει μέ τήν έκπτωση τοΟ δνόματός του σάν ΦρουροΟ τής
Πίστης, άναλαβαίνοντας τό πρηγούμενο Βνομά του.
ύπήρξαν άλλοι θεοί, πού άνήκαν σέ μικρότερα άπ’ τΙς φρατρίες τμή­
ματα τοϋ λαοϋ. Ή δπαρξη ένός θρησκευτικού τυπικού καί ιερα­
τείου Άζτέαικου θά μάς έπέτρεπε νά ύποθέσουμε άνάμεσά τους Ινα
πιό κλειστό σύνδεσμο θρησκευτικών έθίμων μέ τά γένη παρά αύ­
τό πού βρίσκεται στούς Ίροκέζους- άλλά ot θρησκευτικές πεποιθή­
σεις τους καί ή τήρησή τους είναι κάτω άπ’ τό ίδιο σύννεφο σκο­
τεινιάς, δπως καί ή κοινωνική τους όργάνωση.

IX . 'Έ να κοινό νεκροταφείο

Έ νας άρχαϊος άλλ’ δχι άποκλεισηκός τρόπος ταφής ήταν τό

θάψιμο μέσα σέ ξυλοδεσιά τοΟ σώματος μέχρι πού ή σάρκα έξαφα-
νίζονταν καί μετά άπ’ αύτό τά όστά συλλέγονταν καί διατηρούνταν
σ’ Ινα κιβώτιο άπό φλούδια μέσα σ’ Ινα οίκημα φτιαγμένο γιά τήν
έναπόθεσή τους (όστεοφυλάκιο). ’Εκείνα πού άνήκαν στό ίδιο γέ­
νος τοποθετούνταν συνήθως στό ίδιο οίκημα. Ό αίδεσ. BR. CIT­
RUS B riN G T O N βρήκε αύτούς τούς τρόπους άνάμεσα στούς CHO-
CTAS στά 1827' καί ό ADAIR μνημονεύει τή χρήση τους καί ά­
νάμεσα στούς CHEROKES. «Είδα τρία άπ’ αύτά», παρατηρεί, «σέ
μιά άπ’ τΙς πόλεις τους, ώραΐα, τό Ινα κοντά στό άλλο. Κάθε οί­
κημα περιείχε τά όστά μιάς χωριστής φυλής, μέ τΙς Ιερογλυφικές
παραστάσεις κάθε οικογένειας (γένους), σέ κάθε σαρκοφάγο, θ ε ­
ωρούσαν άσέβεια νά άναμείξουν τά όστά ένός συγγενή μέ τά όστά
ένός ξένου, σάν νά ήσαν πάντα μαζί συνδεμένα όστοϋν άπό όστοΟν
καί σάρκα άπό σάρκα. CK Ίροκέζοι στούς παληούς χρόνους χρησι­
μοποιούσαν ξυλοδεσιές καί προφύλαγαν τά όστά τών άποθανόντων
συγγενών σέ κιβώτια άπό φλούδες, κρατώντας τους στό σπίτι πού
είχαν, θάπτονταν έπίσης στό Ιδαφος. Στήν τελευταία περίπτωση,
έκεΐνοι άπ’ τό ίδιο γένος δέν θάπτονταν πάντα τοπικά μαζί, παρά
μόνον άν δέν είχαν Ινα κοινό κοιμητήριο γιά τό χωριό. Ό μακα­
ρίτης Αίδεσιμώτατος ASHUR W RIG H T, πολύ καιρό Ιεραπόστο­
λος άνάμεσα στούς SENECAS καί Ινα εύγενικό πρότυπο τής ’Α ­
μερικάνικης ιεραποστολής, έγραψε στό συγγραφέα τά έξής: «Δέν
βρίσκω ίχνος άπ’ τήν έπίδραση τής οικογένειας στήν ταφή τοΟ θα-
νόντος. Πιστεύω, πώς τούς ίθαπταν άδιάκριτα. "Οπωσδήποτε, λέ­

100
νε, πώς παλαιότερα τά μέλη τών διαφόρων οικογενειών, πιό συχνά
κατοικούσαν μαζί άπό δσο τό κάνουν τώρα. Σάν μιά οίκογένεια ή­
σαν περισσότερο κάτω άπ’ τήν έπίδραση οικογενειακών αισθημά­
των καί είχαν σέ μικρότερο βαθμό άτσμικά ένδιαφέροντα. Ά π ό τό­
τε, μπορούσε πότε πότε νά συμβεΐ, ώστε μιά πλατιά άναλογία τών
άποθανόντων σέ μερικά νεκροταφεία νά είναι άπ’ τήν Ιδια οίκογέ-
νεια*.
Ό σύζυγος και ή σύζυγος χωρίζονται άπ’ τούς άλλους καί
θάπτονται σέ διαφορετικές σειρές' οί πατέρες καί τά παιδιά τους τό
Ιδιο' άλλά οί μητέρες καί τά παιδιά τους καί οί άδελφοί καί οί ά-
δελφές βρίσκονται στήν Ιδια σειρά. Αύτό δείχνει τή δύναμη τών
γενοκρατικών αίσθημάτων καί τήν ταχύτητα μέ τήν όποία παληά
έθιμα έπανέρχονται κάτω άπό εύνοίκούς δρους' γιατί οί TUSCA-
RORAS έχουν τώρα έκχριστιανισθεϊ χωρίς τό έθιμο νά ύποχωρή-
σει. 'Ενας ONONDAGA ’Ινδιάνος πληροφορούσε τό συγγραφέα,
δτι ό ίδιος τρόπος ταφής κατά γένη έπικρατοΟσε τώρα στά κοιμη­
τήρια τών ONONDAGA καί ONEIDA. Ένώ αύτό τό έθιμο, Ισως
δέν μπορεί νά χαρακτηρισθεΐ σάν γενικό μεταξύ τών ’ Ινδιάνικων
φυλών, ύπήρχε άναμφίβολα στούς παληούς καιρούς μιά τάση πρός
αύτό καί μιά προτίμηση γι’ αύτό τόν τρόπο ταφής.
Μεταξύ τών Ίροκέζων καί αύτό πού είναι πραγματικό γι’ αύ­
τούς είναι γενικά πραγματικό καί γι’ άλλες Ινδιάνικες φυλές στό
ίδιο στάδιο προόδου, δλα τά μέλη το0 γένους πενθούσαν στήν ταφή
ένός άποθανόντος συγγενή. Ή έπίβλεψη στήν κηδεία, ή προετοιμα­
σία τοϋ τάφου καί ή ταφή τού σώματος έκτελοΰνταν άπό μέλη άλ­
λων γενών.
Τά ’Ινδιάνικα χωριά τού Μεξικού καί τής Κεντρικής ’Αμερι­
κής έκαναν μιά άκατάστατη καύση, δπως έπίσης καί φέρετρο ξύ­
λινο καί ταφή στό χώμα. Τό πρώτο προορίζονταν γιά τούς άρχη­
γούς καί τούς έπιφανεΐς άντρες.

X . "Ενα συμβούλιο τον γένους

Τό συμβούλιο ήταν τό μεγάλο χαρακτηριστικό τής άρχαίας

κοινωνίας, Ασιατικής, ΕύρωπαΓκής καί Αμερικανικής, άπ’ τή συγ­

101
 κρότηση τοΰ γένους κατά τήν περίοδο τής άγριότητας Ιως τήν πε­
ρίοδο τοϋ πολιτισμοί). Αύτό ήταν τό όργανο τής κυβέρνησης, δπως
έπίσης καί ή ύπέρτατη έξουσία πάνω άπ’ τό γένος, τή φυλή καί τήν
όμοσπονδία. Συνειθισμένες ύποθέσεις έκδικάζονταν άπ’ τούς άρ­
χηγούς, άλλά έκεινες πού είχαν γενικό ένδιαφέρον ύποβάλλονταν
στή ρύθμιση ένός συμβουλίου. "Οπως τό συμβούλιο γεννήθηκε άπ’
τή γενοκρατική όργάνωση, ot δυό θεσμοί διατηρήθηκαν ταυτόχρο­
να διά μέσου τών έποχών. Τό Συμβούλιο τών ’ Αρχηγών έκφράζει
τήν παληά μέθοδο άνάπτυξης τής φρόνησης τής άνθρ(ι>πότητας καί
τής έφαρμογής της στίς άνθρώπινες ύποθέσεις. Έ γενοκρατική, φυ­
λετική καί όμοσπονδιακή του ιστορία θά έξέφραζε τήν άνάπτυξη
τής ίοέας τής κυβέρνησης στήν πλήρη έξέλιξή της, Εως δτου πα-
ρουσιάσθηκε ή πολιτική κοινωνία, στήν όποία μεταβιβάστηκε, με-
Όχβλημένο σέ γερουσία.
Ή πιό άπλή καί ή πιό κατώτερη μορφή τοΟ συμβουλίου ήταν
έκείνη τοΟ γένους Ή ταν μιά δημοκρατική συνέλευση, έπειδή κάθε
ώριμος άνδρας καί κάθε γυναίκα μέλος είχε γνώμη πάνω σέ δλα
τά ζητήματα πού ϊρχονταν στήν κρίση της. ’Εξέλεγε καί καθαι-
ροϋσε τό φύλαρχό της καί τούς άρχηγούς, έξέλεγε τούς Φρουρούς
τής Πίστης, συγχωρούσε ή έκδικεΐτο τό φονιά ένός μέλους τοΟ γέ­
νους καί υιοθετούσε πρόσωπα μέσα στό γένος. Ή ταν τό σπέρμα τοϋ
ύψηλότερου συμβουλίου τής φυλής, άκόμη καί άπ’ αύτό ύψηλότε-
ρο, τής δμοσπονδίας, καθένα άπ’ τά δποΐα άποτελεΐτο Αποκλειστι­
κά άπό άρχηγούς σάν άντιπροσώπους τών γενών.
Τέτοια ήσαν τά δικαιώματα, προνόμια καί ύποχρεώσεις τών
μελών ένός Ίροκέζικου γένους* καί τέτοια ήσαν έκεϊνα τών μελών
τών γενών τών ’Ινδιάνικων φυλών γενικά, στό μέτρο πού πέτυχε ή
έρευνα. "Οταν έξετασθοϋν ot Έλληνικές καί Λατινικές φυλές θά
βρούμε, πώς ύπάρχουν τά Γδια δικαιώματα, προνόμια καί ύποχρεώ-
σεις, μέ τήν έξαίρεση τών I, II καί VI* καί σχετικά μ’ έκείνη τήν
άρχαία ύπαρξή τους, είναι πιθανόν, άν καί ή άπόδειξη δέν έπιτυγ-
χάνεται Γσως.
"Ολα τά μέλη ένός Ίροκέζικου γένους ήσαν προσωπικά έλεύ-
θερα καί ύποχρεωμένα νά ύπερασπίσουν τήν έλευθερία κάθε άλ­
λου* ήσαν Γσα στά προνόμια καί στά προσωπικά δικαιώματα, χωρίς
δ φύλαρχος καί ot άρχηγοί νά ζητούν γιά τόν έαυτό τους καμμιά

102
ύπεροχή- καί Αποτελοϋσαν μιά Αδελφότητα συνδεμένη μέ τούς δε­
σμούς τής συγγένειας. Ελευθερία, Ισότητα καί Αδελφότητα, δν καί
•ποτέ δέν διατυπώθηκαν, ήσαν ot κύριες Αρχές τοϋ γένους. Αύτές ot
άρχές ύλοποιοϋνταν, έπειδή τό γένος ήταν ή μονάδα τοϋ κοινωνι­
κού καί κυβερνητικού συστήματος, τό θεμέλιο πάνω στό όποιο ήταν
όργανωμένη ή ’Ινδιάνικη κοινωνία. Μιά δομή άποτελούμενη Από
τέτοιες μονάδες, θά ϊφερνε Αναγκαστικά τό Αποτέλεσμα τών χα-
ραχτηριστικών, τόσο σάν μονάδα, ίσο καί σάν σύνολο. Αύτό χρησι­
μεύει στό νά έξηγήσει δτι ή έννοια τής Ανεξαρτησίας καί προσω­
πικής Αξίας γενικά, elvxi 2να γνώρισμα τοϋ ’Ινδιάνικου χαρα-
χτήρα.
Έ τσι, ούσιαστικό καί σημαντικό στό κοινωνικό σύστημα ήταν
τό γένος, δπως αύτό ύπήρχε παληά μεταξύ τών Ιθαγενών Άμερ·.-
κάνων καί δπως αύτό Ακόμη ύπάρχει σέ πλήρη ζωτικότητα σέ πολ­
λές ’ Ινδιάνικες φυλές. ΆποτελοΟσε τή βάση τής φράτρας, τής φυ­
λής καί τής όμοσπονδίας τών φυλών.
Οί λειτουργίες του μπορεί νά παρουσιάσθηκαν πιό έπεξεργα-
σμένες σέ διάφορες περιπτώσεις, άλλά Αρκετά Ιχουν δοθεί γιά νά
δείξουν τό μόνιμο καί διαρκή χαραχτήρα του.
Στήν έποχή τής Ανακάλυψης τής ’Αμερικής, ot ’Αμερικανό -
ινδιάνικες φυλές γενικά, ήσαν όργανωμένες σέ γένη, μέ καταγω­
γή σέ θηλυκή γραμμή. Σέ μερικές φυλές, δπως μεταξύ τών DAKO-
TA S τών OMAHAS καί τών MAlfAS τοϋ YUCATAN, ή καταγω­
γή άλλαξε Απ’ τή θηλυκή στήν Αρσενική γραμμή. Γενικά στούς Ά -
μερικάνους ιθαγενείς, τό γένος πήρε τό δνομά του άπό κάποιο ζώο,
ή άψυχο Αντικείμενο, καί ποτέ Από 5να πρόσωπο. Σ ’ αύτό τόν πρώι­
μο δρο τής κοινωνίας ή Ατομικότητα τών προσώπων χάνονταν μέ­
σα στό γένος. Αύτό τουλΑχιστον πρέπει νά υποθέσουμε, δτι καί τά
γένη τών Ελληνικών καί Λατινικών φυλών όνομάσθηκαν 6τσι σέ
κάποια προηγούμενη περίοδο" Αλλ’ δταν Ιφτασαν πρώτοι κάτω Απ’
τήν περίοδο τής Ιστορίας, όνομάσθηκαν ύστερα μέ πρόσωπα. Σέ με­
ρικέ; Απ’ τις φυλές, δπως ή MOQUI VILLAGE, Ινδιάνοι τοϋ Νέ­
ου Μεξικοϋ, τά μέλη τοϋ γένους Αξιοϋσαν τήν καταγωγή τους Απ’
τό ζώο, τοϋ οποίου είχαν τό δνομα, — Αφοϋ ot μακρινοί τους πρό­
γονοι μεταμορφώθηκαν μέσω τοϋ Μεγάλου Πνεύματος Απ’ τό ζώο
στήν Ανθρώπινη μορφή. Σέ μερικές φυλές τά μέλη ένός γένους δέν

103
τρώνε τό ζώο πού φέρουν τό δνομά του καί τό όποίο έπιδρδ σ’ αύ-
τοΰς μ’ αύτή τή σκέψη.
Σχετικά μέ τόν άριθμό τών προσώπων σ’ ένα γένος, αύτός έ-
ποίκιλλε, μέ τόν άριθμό τών γενών, καί μέ τήν ευημερία ή τήν
παρακμή τής φυλής. Τρεϊς χιλιάδες Σενέκας διαιρούνταν σέ ίσα
μέρη άνάμεσα σέ όκτώ γένη πού θά Εδιναν Ινα μέσον δρο άπό τρια­
κόσια έβδομήντα πέντε πρόσωπα σέ κάθε γένος. Δέκα πέντε χιλιά­
δες OJIBWAS διαιρούνταν έπίσης σέ είκοσι τρία γένη, πού θά έδι­
δαν έξακόσια πενήντα πρόσωπα σέ κάθε γένος. Οί CHEROKEES
θά ήσαν κατά μέσον δρον περισσότεροι άπό μιά χιλιάδα σέ κάθε γέ­
νος. Στόν παρόντα δρο τών σπουδαιότερων ’Ινδιάνικων φυλών, ό ά-
ριθμός τών προσώπων σέ κάθε γένος θά ταξινομούνταν άπό μιά
έκατοντάδα Ιως μιά χιλιάδα.
*Ενας άπ’ τούς πιό άρχαίους καί έπ;κρατέστερους σέ πλα­
τιά κλίμακα θεσμούς τής άνθρωπότητας, είναι δτι τά γένη ταυτί­
σθηκαν άποκλειστικά μέ τήν ά^ρώπινη πρόοδο, πάνω στήν όποία
έχουν άσκήσει ισχυρή έπίδραση. Αύτή ή Ισχυρή έπίδραση βρέθηκε
σέ διάφορες φυλές, στό Στάδιο τής άγριότητας καί στό Κατώτερο,
στό Μεσαίο καί στό ’Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας στίς διά­
φορες ήπείρους καί σέ πλήρη ζωτικότητα στίς Ελληνικές καί Λα­
τινικές φυλές, ΰατεο’ άπ’ τήν Ιναρξη ΌοΟ πολιτισμού. Κάθε οικογέ­
νεια τής άνθρωπότητας, έξαιρέσει τών Πολυνησίων, φαίνεται πώς
είχε φτάσει κάτω άπ’ τή γενοκρατική όργάνωση καί πώς χρωστού­
σε σ' αύτή τήν άνάπτυξή της καί τά \ιέαα τής προόδου. Τό γένος
βρίσκει τή μοναδική παραπλήσια Ιδιότητά του, στή διάρκεια τών
αίώνων, στά συστήματα αίματοσυγγένειας, πού, άφού αύτά προέ-
κυψαν άπό |αά άκόμη πιό πρώϊμη περίοδο, έχουν μείνει ώς σήμε­
ρα, άν καί τά γαμήλια Εθιμα, άπ’ τά όποια γεννήθηκαν, Εχουν ά­
πό τότε έξαφανισθεΐ.
’Απ’ τόν πρώιμο θεσμό του καί άπ’ τή διατήρησή του διά μέ­
σου τόσων τεράστιων χρονικών περιόδων, ή Εκπληκτική προσαρ­
μογή τής γενοκρατικής όργάνωσης στήν άνθρωπότητα, στή διάρ­
κεια ένός άγριου καί ένός βάριβαρου σταδίου, πρέπει νά θεωρηθεί
σάν νά Εχει άποδειχθεΐ έπαρκώς.

104
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η ΙΡΟΚΕΖΙΚΗ ΦΡΑΤΡΑ

'Ορισμός τή ς φράτρας. Γένη συγγενικά άπό αίμα

ένωμένα σέ μιά υψηλότερη οργάνωση. Φράτρα τω ν Ί ρ ο -
κέξικων φ υλών. Ή σύνθεσή τη ς. 01 συνήθειές τη ς και
οί λειτουργίες τη ς. Κ οινωνική και θρησκευτική. Δ ιευ­
κρινίσεις. Φράτρες τώ ν CH O C TAS , τώ ν C H IC K Α-
S A S , τώ ν M O H E CAN S, τώ ν T H L IN K E E T S . Π ιθα­
νή καθολικότητά τους σ τις φ υλές τώ ν Α μερικ ανώ ν Ιθα­
γενώ ν.

Ή φρατρία είναι μιά Αδελφότητα, δπως 6 δρος σημαίνει, καί

μιά φυσική Εξέλιξη άπ’ τήν όργάνωση σέ γένη. Είναι μιά όργανική
Ενωση ή έταιρεία άπό δύο ή περισσότερα γένη τής Ιδιας φυλής γιά
βρισμένους κοινούς σκοπούς. Αότά τά γένη ήσαν συνήθως τέτοια,
δπως είχαν διαμορφωθεί άπ’ τήν κατάτμηση ένός άρχικοϋ γένους.

’Ανάμεσα στίς Έλληνικές φυλές, δπου ή φρατρική όργάνω­

ση ήταν σχεδόν τόσο σταθερή, δσο καί τό γένος, ή φράτρα Εγ·.νε
Ενας πολύ καταφανής θεσμός. Κάθε μία άπ’ τΙς τέσσερες φυλές τών
’ Αθηναίων ήταν όργανωμένη σέ τρεις φρατρίες καί κάθε μιά άπο-
τελεΐτο άπό τριάντα γένη, πού Εκαναν Ενα σύνολο άπό δώδεκα φρα­
τρίες καί τριακόσια Εξήντα γένη. Τέτοια άκριβής άριθμητική δ-
μοιομορφία στή σύνθεση κάθε φράτρας καί φυλής, δέν είχαν προκύ-
ψει άπ’ τήν ύποδιαίρεση τών γενών μέ φυσικές διαδικασίες. Πρέ­
πει νά Ιχουν δημιουργηθεΐ, δπως όποδείχνει ό GROTE, άπό νομο­
θετική πρόνοια γιά τά συμφέροντα μι&ς συμμετρικής όργάνωσης.
Ό λ α τά γένη μι&ς φυλής, σάν Ενας κανόνας, ήσαν κοινής κατα­
γωγής καί Εφερναν Ενα κοινό φυλετικό δνομα" Ιπομένως αύτό δέν
άποκτοϋσε αύστηρό καταναγκασμό γιά νά ένώσει τό προσδιορισμέ­

105
νο μέλος σέ κάθε φρατρία, καί νά σχηματίσει τόν προσδιορισμένο
αριθμό φρατριών σέ κάθε φυλή. Ά λλά ή φρατρική όργάνωση εί-
-χε Ινα φυσικό θεμέλιο στήν Αμεση συγγένεια όρισμένων γενών σάν
ύ"οδιαιρέσεων ένός Αρχικοϋ γένους, πού Αναμφίβολα ήταν ή βά­
ση πάνω στήν όποία ή Ελληνική φράτρα ήταν Αρχικά διαμορφωμέ­
νη. Ή ένσωμάτωση Αλλοδαπών γενών καί ή μεταφορά δστερα Από
συγκατάθεση ή καταναγκασμό, θά έξηγοΰσε τήν Αριθμητική ρύθ-
;μιση τών γενών καί φρατριών στίς Αθηναϊκές φυλές.
Ή Ρωμαϊκή φρατρία (C U R IA ), ήταν τό Ανάλογο τής Ε λ ­
ληνικής φρά-ρας. Μνημονεύεται σταθερά Απ’ τό Διονύσιο σάν μιά
φράτρα ( ') . Υπήρχαν δέκα γένη σέ κάθε φράτρα (C U R IA ), καί
δέκα φράτρες (CURIAE) σέ κάθε μιά Απ’ τις τρεις Ρωμαϊκές φυ-
λέ;, πού Ικαναν τριάντα φράτρες καί τριακόσια γένη τών Ρω­
μαίων. Ot λειτουργίες τής Ρωμαϊκής φράτρας είναι πολύ καλύτε­
ρα γνωστές άπό κείνες τής Ελληνικής φρΑτρας, καί βρίσκονταν σέ
υψηλότερο βαθμό, έπειδή ή φράτρα έμπαινε άμεσα μέσα στίς λει­
τουργίες τής κυβέρνησης. Ή συνέλευση τών γενών (COMITIA
C U R IA T A ), ψήφιζε κατά φράτρες, Ιχοντας κάθε μιά μιά συλ­
λογική ψήφο. Αύτή ή συνέλευση ήταν ή ύπέρτατη έξουσία τοϋ Ρω-
]ΐαΧ7ΐαΰ Αοοοΰ, τόσο παληά στόν καιρό τοΟ Σέρβιου Τούλλιου.
Άνάμεσα στά καθήκοντα τής Ελληνικής φρατρίας ήταν νά
διατηρήσει τις είδικές θρησκευτικές έθιμοτυπίες, τή συγγνώμη ή
τήν έκδίκηση τοΰ φονιά ένός φράτορα καί ό έξαγνισμός ένός φο­
νιά, Αφοϋ είχε διαφύγει τήν ποινή τοΰ έγκλήματός του, προπαρα­
σκευαστικός γιά μιά έπανόρθωαή του στήν κοινωνία (2) . Σέ μιά με­
ταγενέστερη περίοδο, μεταξύ τών Αθηναίων — διότι ή φράτρα
στήν Αθήνα έπέζησε τοΰ θεσμοϋ τής πολιτικής κοινωνίας κάτω Απ’
τόν Κλεισθένη — αύτή έπέβλεπε γιά τήν τακτοποίηση τών πολι­

(1) Εθη 8’ άν Έλλάίι γλώττη τά δνδματα ταΟτα μεθερμηνευόμενα φυ­

λή μέν καί τρττώς ή τρίβους, φράτρα 8έ καί λόχος ή κουρία.
— Διονύοιος, βιβλ. II, κεφ. VII καί 6ι6λ. II, κεφ. ΧΠΙ.
(*2) Αύτός δ εξαγνισμός έχτελεΐτο άπ’ τή φράτρχ, ?πως 6πο8ε(χνονταν
άτ.’ τόν ΑΙσχόλο:
ποία δέ χέρνιψ φρατέρων Γροοίίξεται — Εύμενίδες. 656.

106
τών, γινόμενη έτσι δ φρουρός τής καλής άγωγής τών άπογόνων
καί τής άπόδειξης τής Ιδιότητας τοϋ δημότη. Ή σύζυγος κατά τό
γάμο της ένσωματώνονταν στή φράτρα τοϋ συζύγου της, καί τά
παιδιά τοϋ γάμου ένσωματώνονταν στό γίνος καί τή φράτρα τοϋ
πατέρα τους. ΤΗταν έπίσης καθήκον αύτής τής όργάνωσης νά κα­
ταγγέλλουν τό φονιά ένός φράτορα στα δικαστήρια. Αύτά είναι ά­
νάμεσα στούς γνωστούς σκοπούς καί λειτουργίες στίς πιό πρώιμες
καί στίς μεταγενέστερες περιόδους. Ή σαν δλες οί λεπτομέρειες πλέ­
ρια έξακριβωμένες, ή φράτρα πιθανόν θά έκδηλωνύταν σέ συνδυα­
σμό μέ τά κοινά γεύματα, τούς δημόσιους άγώνες, τΙς κηδείες δια­
κεκριμένων άνδρών, τήν πρωϊμότατη στρατιωτική όργάνωση καί
τή διαδικασία τών συμβουλίων, δπως έπίσης στή διατήρηση τών
θρησκευτικών έθιμοτυπιών καί στή φρούρηση τών κοινωνικών προ­
νομίων.
Ή φράτρα ύπήρχε σέ πολυάριθμες φυλές τών Άμερικάνων Ι­
θαγενών, στις όποιες φαίνεται προβάλλει μέ φυσική άνάπτυξη, καί
στέκει σάν τό δεύτερο μέλος τής όργανικής σειράς δπως καί μετα­
ξύ τών Ελληνικών καί Λατινικών φυλών. Δέν είχε πρωταρχικές
κυβερνητικές λειτουργίες, τέτοιες δπως τό γένος, ή φυλή καί ή δ-
μοσπονδία’ άλλ’ ήταν προικισμένη μέ όρισμένες πλήρεις έξουσίες
στό κοινωνικό σύστημα, άπ’ τήν άνάγκη γιά κάποια όργάνωση πιό
πλατιά άπό §να γένος καί πιό στενή άπό μιά φυλή καί είδικά δταν
ή φυλή ήταν πολυάριθμη. Τόν ίδιο θεσμό σέ ούσιώδη μορφή καί
χαρακτήρα παρουσιάζει ή όργάνωση στήν άρχαίκή μορφή της καί
μέ τις άρχαϊκές λειτουργίες της. Μιά γνώση τής ’Ινδιάνικης φρά-
-ρας είναι άναγκαία γιά μιά σαφή κατανόηση τής Ελληνικής καί
τής Ρωμαϊκής.
Τ ά όκτώ γένη τής φυλής SENECA - IROQUOIS είχαν έν-
ταχθεΐ σέ δυό φράτρες, ώς έξής:
Πρώτη φράτρα.
Γένη. — 1. ’ Αρκούδα. 2. Λύκος. 3. Κάστορας. 4. Χελώνα.
Δεύτερη φράτρα
Γένη. — 5. Ελάφι. 6. Μπεκάτσα. 7. Ερωδιός. 8. Γεράκι.
Κάθε φράτρα (DE - A - NON - DA - A - ΓΟΗ) είναι μιά ά-
δελφότητα, δπως αύτός ό δρος σημαίνει. Τά γένη στήν ίδια φρά­
τρα είναι άδελφ-.κά γένη μεταξύ τους, καί έξάδελφα γένη μ’ έκεί-

107
να τής άλλης φράτρας. Είναι Γσα σέ βαθμό, χαρακτήρα καί προ­
νόμια. Είναι κοινή τακτική τών Σενέκα νά καλούν τά γένη τής
δικής τους φράτρας άδελφά γένη καί έκεΐνα τών άλλων φρατριών
έξάδελφά τους γένη, δταν τά μνημονεύουν στή σχέση τους μέ τΙς
φράτρες. 'Αρχικά γάμος δέν Επιτρεπόταν μεταξύ τών μελών τής ί­
διας φράτρας· άλλά τά μέλη κάθε γένους τής Ιδιας φράτρας μπο­
ρούσαν νά παντρεύονται μέσα σ’ δποιοδήποτε γένος τής άλλης. Αυ­
τή ή άπαγόρευση τείνει νά δείξει, δτι τά γένη κάθε φράτρας ήσαν
ύποδιαιρέσεις ένός αρχικού γένους καί γι’ αύτό ή άπαγόρευση τού
γάμου μέ Ενα πρόσωπο τοΰ δικοΰ τους γένους ήταν Επακόλουθο τών
δποδιαιρέσεών του. Αύτός δ περιορισμός, δπωσδήποτε, είχε γιά πο­
λύ καιρό άπό τότε καταργηθεΐ, μέ έξαίρεση σέ σχέση μέ τό γένος
τοΰ άτόμου. Μιά παράδοση τών Σενέκα βεβαιώνει, πώς ή Αρκούδα
καί τό Ελάφι ήσαν τά πρωταρχικά γένη, καί τά άλλα ήσαν υπο­
διαιρέσεις τους. Έ τσι, φαίνεται πώς ή φράτρα είχε Ενα φυσικό θε­
μέλιο στή συγγένεια τών γενών, άπ’ τά όποια αύτή άποτελοΰνταν.
Μετά τήν ύποδιαίρεσή τους άπ’ τήν αύξηση τοΰ άριθμού τών με­
λών, ύπήρχε μιά φυσική τάση γιά τήν Ενωσή τους σέ μιά ύψηλό-
τερη όργάνωση γιά κοινούς σκοπούς γιά δλους αύτούς. Τ ά Βια γέ­
νη δέν είναι σταθερά άπεριόριστα, σέ μιά φράτρα, δπως θά φανεί
δταν ή σύνθεση τών φρατριών θά έξετασθε! στίς δπολοιπόμενες Ί -
ρακέζικες φυλές. Μεταφορά όρισμένων γενών άπό μιά φράτρα σέ
μιά άλλη πρέπει νά Εχει συμβεϊ, δταν ή Ισορροπία στά συγγενικά
μέλη τους είχε άνατραπεΐ. Είναι σπουδαίο νά γνωρίσουμε τόν άπλό
τρόπο μέ τόν όποίο αύτή ή όργάνωση γεννιέται καί ή εύκολία μέ
τήν όποία διοικεϊται, σάν Ενα μέρος τοΰ κοινωνικοΰ συστήματος τής
άρχαίας κοινωνίας. Μέ τήν αύξηση τών μελών σ’ Ενα γένος, άκο-
λουθούμενη μέ Εναν τοπικό χωρισμό τών μελών του, προκαλοΰνταν
κατάτμηση καί τό τμήμα πού άποχωρούσε, υίοθετοΰσε Ενα νέο γε-
νοκρατικό δνομα. Ά λλά μιά παράδοση τής προγενέστερης ένότη-
τάς τους θά Εμενε καί γινόταν ή βάση τής Αναδιοργάνωσής τους σέ
μιά φρατρία.
Ά ν καί τά μέλη μιάς φυλής άνακατώνονται μέσω τού γάμου,
κάθε γένος σέ μιά φράτρα άποτελεΐται άπό θηλυκά μέ τά παιδιά
τους καί τούς απογόνους, μέσω τών θηλυκών, πού σχημάτιζαν τό
σώμα τής φράτρας. θ ά Ετειναν τουλάχιστον νά μείνουν τοπικά μλ -

108
ζ£, καί Ιτσι μπορούσαν νά καταλήξουν χωρισμένοι σ’ Ινα σώμα. Τά
άρσενικά μέλη τοϋ γένους παντρεύονταν μέ γυναίκες άλλων γενών
καί μένοντας μέ τίς συζύγους τους δέν θά έπηρέαζαν τό γένος, άπό
τότε πού τά παιδιά τών άρσενικών δέν άνήκαν στό σύνδεσμό του.
"Αν ή λεπτομερής ιστορία τών ’Ινδιάνικων φυλών ξαναβρίσκεται
άκόμη, πρέπει να άναζητηθεί διά μέσου τών γενών καί φρατρών,
πού μπορούν νά άκολουθοΟν άπό φυλή σέ φυλή. Σέ μιά τέτοια I-
ρευνα, άξίζει νά προσέξουμε, άν οί φυλές διασπάζονταν άκόμη άπ’
τίς φράτρες. Αύτό είναι τουλάχιστον άπίθανο.
’Απ’ τίς διαφορές στή σύνθεση τών φρατρών στίς διάφορες φυ­
λές, φαίνεται πιθανόν, πώς οί φράτρες τροποποιούνται στά γένη τους
κατά διάφορα χρονικά διαστήματα γιά νά βροϋν άλλαγές δρου. Με­
ρικά γένη προκόβουν καί αυξάνονται σέ άριθμούς, ένώ άλλα διά
μέσου συμφορών καταρρέουν καί άλλα έξαφανίζονται, σέ τέτοια βαθ­
μό, ώστε μεταφορές γενών άπό μιά φράτρα σέ άλλη βρέθηκαν ά-
ναγκαΐες γιά νά διατηρήσουν κάποιο βαθμό ισορροπίας στόν άριθμό
τών φρατόρων σέ κάθε μιά. Ή φρατρική όργάνωση δπήρξε μετα­
ξύ τών Ίροκέζων άπό άανημόνευ-οους χρόνους. Π ιθανόν νά είναι πα­
λαβότερη άπ’ τήν ομοσπονδία πού έγινε πάνω άπό τέσσερις Ικατον-
ταετίες πρωτύτερα. Τό ποσόν διαφοράς στή σύνθεσή τους, δπως στά
γένη πού τή συγκροτούν, παριστάνει τις περιπέτειες διά μέσου τών
όποιων κάθε φυλή είχε περάσει στό ένδιάμεσο χρονικό διάστημα.
Ά π ό κάθε άποψη, τό θέμα αύτό είναι ;ίΐκρό, τείνοντας να διευκρι­
νίσει τή σταθερότητα τής φράτρας, δπως καί τοϋ γένους.
Οί Ίροκέζικες φυλές είχαν Ινα σύνολο άπό τριάντα όχτώ γέ­
νη καί στίς τέσσερις άπ’ τίς φυλές Ινα σύνολο άπό όχτώ φράτρες.
Στούς σκοπούς της καί στά ϊθιμά της ή Ίροκέζικη φράτρα πέ­
φτει κάτω άπ’ τήν Ελληνική, δπως θά ύποτίθονταν, άν καί ή γνώ­
ση μας πάνω στίς λειτουργίες τής τελευταίας είναι περιορισμένη καί
κάτω άπό δτι είναι γνωστό γιά τά έθιμα τής φράτρας άνάμεσα στίς
Ρωμαϊκές φυλές. Συγκρίνοντας τήν τελευταία μέ τήν προηγούμε­
νη, γυρίζουμε πίσω διά μέσου δύο έθνικών περιόδων, καί μέσα σ’
Ιναν πολύ διαφορετικό δρο τής κοινωνίας. Ή διαφορά είναι στό βαθ­
μό προόδου, καί δχι στό είδος' γιατί Ιχουμε τόν Γδιο θεσμό σέ κά­
θε φυλή πού παράγεται άπ’ τό Γδιο ή άπό Ινα παρόμοιο σπέρμα,
καί πού διατηρείται άπό κάθε μιά μέσα άπό τεράστιες χρονικές πε­

109
ριόδους, σάν Ινα μέρος τοΰ κοινωνικού συστήματος. Ή γενοκρΛτ.κή
κοινωνία Ιμενε κατ’ άνάγκη άνάμεσα στίς Ελληνικές καί Ρωμαϊ­
κές φυλές μέχρις δτου παρουσιάσθηκε ή πολιτική κοινωνία' καί ~α-
ράμενε άνάμεσα στίς Ίροκέζικες φυλές, έπειδή υπήρχαν άκόμη
δυό έθνικέ; περίοδοι γιά να φθάσουν κάτω άπ’ τόν πολιτισμό. Κά­
θε γεγονός, έπομένως, σχετικό μέ τΙς λειτουργίες καί τά Ιθιμα τής
’ Ινδιάνικης φράτρας Ιχει ένδιαφέρον, έπειδή τείνει νά διευκρινί­
σει τόν άρχαϊκό χαραχτήρα ένός θεσμοΟ, πού ϊγινε τόσο σημαντικό:
σ’ Ινα πιό άναπτυγμένο δρο τής κοινωνίας.
Ή φράτρα, άνάμεσα στους Ίροκέζους, ήταν μερικά γιά κοι­
νωνικούς καί μερικά γιά θρησκευτικούς σκοπούς. Οί λειτουργίες
της καί τά Ιθιμά της μποροϋν πολύ καλά νά φανοϋν μέ πρακτικά
παραδείγματα.
Ή φρατρική όργάνωση έκδηλώνονταν μέ πολλούς τρόπους. Σ ’
Ινα συμβούλιο τής φυλής, ot φύλαρχοι καί ot άρχηγοί σέ κάθε φρά­
τρα συνήθως κάθονταν στίς άντίθετες πλευρές μιάς φανταστικής I-
δρας συμβουλίου καί οί όμιλητές προσφωνοϋσαν τά. δυό άντίθετα
σώματα, δηλαδή τούς άντιπροσώπους τών φρατριών. Τυπικότητες,
τέτοιες δπως αύτή, ϊχουν μιά έκπληκτική γοητεία γιά τόν Ερυ­
θρόδερμο στίς συναλλαγές του.
Εξάλλου, δταν διαπράττονταν Ινας φόνος ήταν συνειθισμένο γιά
τό γένος τοϋ σκοτωμένου προσώπου νά συνέλθει σέ συμβούλιο' καί
δστερ’ άπ’ τήν έξακρίβωση τών αίτίων, νά πάρει μέτρα γιά τήν
έκδίκηση τοϋ σκοτωμένου. Τό γένος τοϋ φονιά έπίσης, συνέρχον­
ταν σέ συμβούλιο καί προσπαθούσε νά έπιτύχει Ινα συμβιβασμό ή
συγχώρηση τοΰ φονιά άπ’ τό γένος τοϋ σκοτωμένου προσώπου. ’Αλ­
λά συχνά συνέβαινε, ώστε τό γένος τοϋ φονιά καλοϋσε τό σύνολο
τών άλλων γενών τής φράτρας τους, δταν ό φονιάς καί ό φονευμέ-
νος άνήκαν σέ άντίθετες φράτρες, νά ένωθοϋν μαζί τους καί νά I-
πιτύχουν μιά συγχώρηση τοϋ έγκλήματος. Σέ μιά τέτοια περίπτω­
ση ή φράτρα συγκαλοϋσε Ινα συμβούλιο, καί τότε μόνη της καλοϋ-
αε τήν άλλη φράτρα στήν όποία έστελνε μιά έπιτροπή μέ μιά ζώ ­
νη μέ λευκό περιδέραιο, πού τήν καλοϋσε σ’ Ινα συμβούλιο τής φρά­
τρας καί γιά μιά ρύθμιση, συμβιβασμό τοϋ έγκλήματος. Πρόσφεραν
έπανορθώσεις στήν οΙκογένεια καί τό γένος τοϋ σκοτωμένου προσο')-
που μέ έκφράσεις λύπης καί μέ προσφορά διάφορων Αντικειμένων.

110
Οί διαπραγματεύσεις συνεχίζονταν άνάμεσα στά δυό συμβούλια μέ­
χρι πού νά φτάσουν σέ μιά θετική ή άρνητική συμφωνία. Ή έπί-
δραση μιας φράτρας άποτελούμενης άπό διάφορα γένη θά ήταν με­
γαλύτερη άπό έκείνη ένός μόνου γένους" καί μέ τήν έπίκληση για
συμβιβασμό μιας άντίθετης φράτρας ή πιθανότητα γιά μιά συγχώ­
ρηση θά μεγάλωνε ειδικά άν ύπήρχαν εύμενεΐς γιά τόν φονιά πε­
ριπτώσεις. Μπορούμε έτσι φυσικά νά Ιδοϋμε, πώς ή Ελληνική φρά­
τρα, ή προγενέστερη άπ’ τόν πολιτισμό, άναλάβαινε ύπεύθυνα τόν-
κύριο άν καί δχι άποκλειστικό χειρισμό τέτοιων περιπτώσεων φό­
νου καί έξαγνισμοϋ έπίσης τοϋ φονιά.
Μετά τή συγκρότηση τής πολιτικής κοινωνίας, άν ό φονιάς γλύ­
τωνε άπ’ τήν τιμωρία, ή φράτρα άναλάβαινε τό καθήκον προσαγω­
γής τοΟ φονιά στά δικαστήρια.
Στίς κηδείες προσώπων Αναγνωρισμένης σπουδαιότητας γιά;
■οή φυλή, ή φρατρική όργάνωση έκδηλωνότον *ι’ Ινα καταφανή τρό­
πο. Ot φράτορες τοϋ θανόντος πού άνήκαν στό σώμα ήσαν οί κηδευ-
τές καί τά μέλη τής άντίθετης φράτρας διευθύνανε τις τελετές..
Στήν περίπτωση ένός φύλαρχου ήταν συνειθισμένο γιά τήν άντίθε-
τη φράτρα νά στείλει, άμέσως μετά τήν κηδεία, τήν έπίσημη ται­
νία περιδέραιο τοΟ άποθανόντος στήν Ιδρα τοϋ κεντρικοΟ συμβουλίου·
στούς ONONDAGA, σάν μιά γνωστοποίηση τοϋ θανάτου του. Αύ­
τό κρατούσε μέχρι τήν έγκατάσταση τοϋ διαδόχου του, δπότε αύτή
παραχωρεΐτο σ’ αύτόν σάν έμβλημα τοΟ άξιώματός του. Ή συνει-
θισμένη προσφώνηση στό νεκρό σώμα καί οί άλλες προσφωνήσεις
πριν άπ’ τή μετακίνηση τοϋ νεκροϋ, γίνονταν άπό μέλη τής άντί­
θετης φράτρας. Ύστερα, δταν τελείωναν οί προσφωνήσεις, ό νεκρός
έφέρετο στόν τάφο άπό πρόσωπα έκλεγμένα άπ’ τήν τελευταία ό-
νομασθεϊσα φράτρα, συνοδεύετο, πρώτον, άπ’ τούς φυλάρχους καί.
τούς άρχηγούς, ύστερα άπ’ τήν οικογένεια καί τό γένος τοϋ θανόν­
τος, σέ συνέχεια άπ’ τούς ύπόλοιπους φράτορές του καί τελευταία
άπ’ τά μέλη τής άντίθετης φράτρας. Άφοϋ τό σώμα κατατίθονταν
στόν τάφο, ot φύλαρχοι καί ot άρχηγοί σχημάτιζαν 2να κύκλο γύ­
ρω του μέ τό σκοπό νά τόν σκεπάσουν μέ χώμα. Καθένας μέ τή
σειρά, άρχίζοντας άπ’ τόν μεγαλύτερο στά χρόνια, ρίχνει τρεις:
φτυαριές, τυπικός άριθμός στό θρησκευτικό σύστημά τους" άπ’ αύ­
τές ή πρώτη είχε σχέση μέ τό Μεγάλο Πνεϋμα, ή δεύτερη μέ τόν

111
"Ηλιο καί ή τρίτη |ΐέ τή Μητέρα Γή. *Οταν δ τάφος είχε καλυ­
φθεί, 6 πρεσβύτερος φύλαρχος, μέ μιά Αγόρευση, κατάθετε «τά κέ­
ρατα» τοϋ άποθανόντος φύλαρχου, έ|ΐβλή|ΐατα τοϋ άξιώματός του
στόν σκεπασμένο τάφο πάνω άπ’ τό κεφάλι του, γιά νά |ΐείνουν έ-
κεΐ μέχρι πού νά έγκατασταθεΐ ό διάδοχός του στό άξίωμα. Στήν
τελετή τής έγκατάστασης, τοϋ άδελφοΟ του, «τά κέρατα» λέγον­
ταν, πώς παίρνονταν άπ’ τόν τάφο τοϋ άποθανόντος, καί τοποθε-
τοϋνταν πάνω στό κεφάλι τοϋ διαδόχου του ( ') . Ot κοινωνικές καί
θρησκευτικές λειτουργίες τής φράτρας καί ή φυσική τους εισαγω­
γή στό όργανικό σύστημα τής άρχαίας κοινωνίας, ϊγιναν φανερά
άπ’ αύτό τό συγκεκριμένο έθιμο.
Ή φράτρα έπίσης προορίζονταν άμεσα στήν έκλογή τών φυ­
λάρχων καί τών άρχηγών τών διαφόρων γενών, πάνω στήν όποία
ΐίχαν μιά άρνητική δσο καί μιά θετική ψήφο. Άφοϋ τό γένος ένός
άποθανόντος φυλάρχου είχεν έκλέξει τό διάδοχό του, ή είχε έκλέ-
ξει Ιναν άρχηγό δευτέρου βαθμοϋ, ήταν άνάγκη, δπως έλέχθη άλ-
λοϋ, νά γίνει ή έκλογή τους δεχτή καί νά έπικυρωθεϊ άπό κάθε
φράτρα. Αναμένονταν, δτι τά γένη τής ίδιας φράτρας σχεδόν θά
Ιπικύρωναν τήν έκλογή σάν μιά συνειθισμένη όπόθεση· άλλ’ ή άν-
τίθετη φράτρα πρέπει έπίσης νά συμφωνήσει καί άπ’ αύτή τήν πλευ­
ρά παρουσιάζονταν κάποτε άντιθέσεις. Έ ν α συμβούλιο κάθε φρά­
τρας γινόταν πού άποφάσιζε πάνω στά ζητήματα, άποδοχή ή ά-
-πόρριψη. "Αν ή έκλογή ήταν άποδεκτή καί άπ’ τΙς δυό φράτρες,
■ήταν πλήρης" άλλ’ άν ή μιά άπ’ τΙς δυό άρνιόταν, τότε άκυρωνό-
ταν καί μιά νέα έκλογή γινόταν άπ’ τό γένος. 'Ο ταν ή έκλογή

(1) Αύτό ήταν Ινα ταξίδι δέκα ήμερών άπ’ τή γή οτόν οΰρανό γιά τό
πνεΟμα πού έφυγε, σύμφωνα μέ τήν Ίρακέζικη πίστη. Γιά δέκα μέρες με­
τά τό θάνατο ένός προσώπου, οΐ κηδευτές συναντιόνται νύχτα νά κλάψουν
ιόν πεθαμένο καί παραδίδονταν σέ 0περβολικό θρήνο. Τό μοιρολόι καί
4 θρήνος έκτελοβνταν από γυναίκες. ΤΗταν Ινα παληό έθιμο ν* Ανάβουν μιά
φωτιά πάνω στόν τάφο κάθε νύχτα γιά τήν Ιδια περίοδο. Στήν ένδέκατη ήμί-
ρα έκαναν μιά γιορτή' τό πνεύμα τοΟ θανόντος είχε φτάσει στόν ούρανό, τή
θέση τής άνάπαυσης, δέν Οπήρχε πιό πέρα αΙτία γιά πένθος. Μέ τή γιορτή
Ιληγε καί τό πένθος.

112
πού γινόταν απ’ τδ γένος είχε γίνει άποδεκτή άπ’ τις δυό φρά­
τρες, ήταν άκόμη άνάγκη, δ νέος φύλαρχος, ή δ νέος άρχηγδς νά
περιβληθεΐ άπ* τδ συμβούλιο τής όμοσπονδίας, μέ τδ άξίωμα τής
έξ ουσίας.
Ή φράτρα δέν είχε κυβερνητικές λειτουργίες στδ αυστηρό νό­
ημα τής φράσης, δντας περιορισμένη στήν δργανική σύνθεση τοΟ
γένους, τής φυλής καί τής όμοσπονδίας, άλλά έπέμβαινε στίς κοι­
νωνικές τους ύποθέσεις μέ πλατιές διοικητικές έξουσίες καί θά έν-
διαφέρονταν δλο καί πιό πολύ μέ τΙς θρησκευτικές ύποθέσεις τους,
σάν δ δρος ένός προοδευμένου λαοϋ. ’Αντίθετα, ή Ελληνική φρά­
τρα καί ή Ρωμαϊκή CURIA δέν είχαν έπίσημη άρχή. Δέν ύπήρ-
χε άρχηγδς τής φράτρας σάν τέτοιος, οδτε καί θρησκευτικοί λει­
τουργοί πού ν’ άνήκαν σ’ αύτήν, δπως αύτοί ξεχώριζαν στδ γένος
καί τή φυλή. Ό φρατρικδς θεσμός άνάμεσα στούς Ίροκέζους ή­
ταν στή στοιχειώδη άρχαϊκή |ΐ©ρφή του' άλλά άακοΟνταν στή
ζωή μέ φυσική καί άναπόφευχτη άνάπτυξη, καί Ιμενε σταθερός,
έπειδή άνταποκρινόταν σέ σπουδαίες άνάγκες. Κάθε θεσμός τής
άνθρωπότητας, πού Ιφτανε σέ μιά σταθερότητα, θ’ λκολουθεϊται άπδ
μιά συνεχή άνάγκη. Μέ τό γένος, τή φυλή καί τήν δμοσπονδία ύ-
πάρχουσες καί ή ύπαρξη τής φράτρας ήταν ούσιαστικά άπαραίτη-
τη. Χρειάζονταν χρόνος, δπωσδήποτε καί άκόμα πιό πέρα έμπει­
ρία γιά νά φανεί δλη της ή χρησιμότητα καί νά γίνει έξυπηρε-
τική.
’Ανάμεσα στούς ’Ινδιάνους χωρικούς τού Μεξικού καί τής Κεν­
τρικής ’Αμερικής ή φράτρα πρέπει νά Ιχει ύπάρξει, άν σκεφθοΟμε
πάνω σέ γενικές άρχές' καί πρέπει νά Ιχει ύπάρξει μέ μιά πλή­
ρη άνάπτυξη καί σημαντική όργάνωση παρά άνάμεσα στούς Ίρο-
κέζους. Άτυχώς, μόνο άπλές ματιές σ’ Ινα τέτοιο θεσμό είναι δλο
αύτό πού μπορεϊ νά βασισθεϊ στίς έμβριθεΐς διηγήσεις τών Ισ π α ­
νών συγγραφέων στόν πρώτο αίώνα μετά τήν ‘Ισπανική κατάκτη-
ση. Οί τέσσερις «γενεαλογίες τών THASCALANS, πού κατέχανε
τις τέσσερις συνοικίες τοΟ ’Ινδιάνικου χωριοϋ τής THASCALA, ή­
σαν κατά πάσα πιθανότητα, άλλες τόσες φράτρες. Ή σαν έπαρκείς
άριθμητικά γιά τέσσερις φυλές' άλλ’ δπως κατέχανε τό ίδιο ’Ιν­
διάνικο χωριό καί μιλούσαν τήν ίδια διάλεκτο, ή φρατρική δργά-
νωση ήταν προφανώς μιά άνάγκη. Κάθε γενεαλογία, ή φράτρα, β-

113
8*
πως άποκαλείτο, είχε μιά ξεχωριστή στρατιωτική όργάνωση, μιά
Ιδιόρρυθμη στολή καί σημαία, καί τόν έπικεφαλής πολεμικό άρχη-
γό της (T E U C T L I), πού ήταν δ γενικός στρατιωτικός διοικητής
της. Έπήγαιναν έμπρδς γιά νά πολεμήσουν κατά φράτρες. Ή όρ­
γάνωση τής στρατιωτικής δύναμης κατά φράτρες καί κατά φυλές
δέν ήταν άγνωστη στούς 'Ομηρικούς 'Ελληνες. "Ετσι, δ Νέστορας
συμβουλεύει τόν Άγαμέμνονα «Βάλε τούς στρατιώτες κατά φυλές,
κατά φράτρες, Άγαμέμνονα, γιά νά βοηθάει ή φράτρα τΙς φρά­
τρες καί οί φυλές τις φυλές» (’ ) . Κάτω άπ’ τούς γενοκρατικούς θε­
σμούς τοϋ πιό προχιορημένου τύπου, ή άρχή τής συγγένειας Ιγινε,
σέ σημαντικό βαθμό, ή βάση τής στρατιωτικής δργάνωσης. Ot Ά τ -
ζέκοι, μέ τόν ίδιο τρόπο, κατέχανε τό ’Ινδιάνικο χωριό τοΰ Μεξ’.-
κοϋ σέ τέσσερα ξεχωριστά διαμερίσματα, άπ’ τά όποια ot κάτοικοι
τοϋ καθενός ήσαν οί πιό στενοί συγγενείς άπ’ τούς κατοίκους τών
άλλων διαμερισμάτων. Ή σαν χωρισμένες γενεαλογίες, δπως ot
THASCALAN καί αύτό φαίνεται πολύ πιθανόν, πώς ήσαν τέσσα-
ρες φράτρες, χωριστά όργανωμένες σάν τέτοιες. Διακρίνονταν άπό
κάθε άλλη μέ συνήθειες καί διάφορα σήματα καί πήγαιναν νά πο­
λεμήσουν, σάν ξεχωριστά τμήματα. Ot γεωγραφικές τους περιο­
χές έκαλοϋντο, ot τέσσερις συνοικίες τοϋ Μεξικοϋ. Στό θέμα αύτό
θά άναφερθώ καί πάλι.
Σχετικά μέ τήν έπικράτηση αυτής τής δργάνωσης, άνάμεσα
στις ’Ινδιάνικες φυλές στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, τδ
θέ|να έρευνήθηκε μόνον έπιπόλαια. Είναι πιθανόν, δτι αύτή ή όργά­
νωση ήταν γενική στίς κυριότερες φυλές, άπ’ τδ φυσικό τρόπο μέ
τόν όποιο άναδύθηκε σάν Ινα άναγκαΐο μέλος τών δργανικών σει­
ρών καί άπ’ τίς συνήθειες, διαφορετικές άπ’ τΙς κυβερνητικές, στίς
δποΐες αύτή είχε προσαρμοσθεΐ.
Σέ μερικές άπ’ τίς φυλές, οί φράτρες ύπερεΐχαν πολύ στή μορ­
φή τής δργάνωσής τους’ Ιτσι, τά γένη CHOCTA είναι ένωμένα σέ
δυό φράτρες, πού πρέπει νά μνημονεύονται, κατ' άρχήν, γιά νά

(1) 'Ομήρου Ίλιάβα, Β' οτίχ. 362.

•κρίν’ Ινδρχς κατ4 φΟλα, κ«τ4 φρήτρας. Άγάμβμνον, 4>ς φρήτρη φρή-
τρηφιν άρήγη, φΟλα 8έ φύλο;;·.

114
δείξουν τή σχέση τών γενών μεταξύ τους. Ή πρώτη φράτρα όνο-
μάζεται «Διαιρεμένος Λαός» καί περιέχει τέσσερα γένη. Ή δεύτε­
ρη όνομάζεται «Προσφιλής Λαός», καί περιέχει τέσσερα γένη, έ­
πίσης. Αύτός 6 χωρισμός τοΟ λαοϋ σέ δυό τμήματα άπό γένη, δη­
μιούργησε δυό φατρίες. Κάποια γνώση τών λειτουργιών αύτών τών
φρατρών είναι συνήθως έφικτή, άλλά χωρίς αύτή, τό γεγονός τή;
ύπαρξής τους διαπιστώνεται άπ’ τίς ίδιες τις διαιρέσεις. Ή έξέ-
λιξη μι&ς όμοσπονδίας άπό Ινα ζεύγος γενών, γιατί λιγότερα άπό
δύο ποτέ δέν βρέθηκαν σέ καμμιά φυλή, μπορεί νά συμπερανθεΐ,
θεωρητικά, άπ’ τούς γνωστούς παράγοντες τής ’Ινδιάνικης έμπει­
ρίας. Έ τσι, τό γένος αύξάνει στόν άριθμό τών μελών του καί διαι­
ρείται στά δύο' αύτά πάλι ύποδιαιροϋνται καί μέ τόν καιρό συνε­
νώνονται σέ δύο ή περισσότερες φράτρες. Αύτές ot φράτρες σχημα­
τίζουν μιά φυλή, καί τά μέλη της μιλοϋν τήν ίδια διάλεκτο. Μέ τό
πέρασμα τοϋ χρόνου, αύτή ή φυλή άποτυγχάνει μερικά μέ τή δια­
δικασία τή; κατάτμησης καί στή συνέχεια ένωνεται σέ μιά ο­
μοσπονδία. Μιά τέτοια όμοσπονδία είναι μιά έξέλιξη, διά μέσου
τής φυλής καί τής φράτρας, άπό ένα ζεύγος γενών.
Είναι σπάνιο νά βροϋμε άνάμεσα στίς ’ Αμερικανό - ινδιάνικες
φυλές τέτοια πλήρη άπόδειξη τής κατάτμησης τών γενών στήν έξω-
τερική τους όργάνωση, Ακολουθούμενη άπ’ τή διαμόρφωση σέ φρα-
τρίες τών συγγενικών τους ύποδιαιρέσεων. Αύτό δείχνει έπίσης δτι
ή φράτρα βασίζεται πάνω στή συγγένεια τών γενών. Σάν κανό­
νας, τό δνομα τοϋ άρχικοϋ γένους, έξω άπ’ τό όποΐο διαμορφώθη­
καν τά άλλα, δέν είναι γνωστό’ άλλά σέ κάθε μιά άπ’ αύτές τις πε­
ριπτώσεις, αύτό παραμένει σάν τό δνομα τής φράτρας. ’ Από τότ«
ή τελευταία, σάν τήν Ελληνική, ήταν μιά κοινωνική καί θρησκευ­
τική μάλλον παρά μιά κυβερνητική (πολιτική) όργάνωση’ έξωτε-
ρικά ήταν λιγότερο έμφανής άπό Ινα γένος ή φυλή, πού ήσαν ού­
σιαστικά στή διακυβέρνηση τή; κοινωνίας. Τό δνομα τής κάθε μιάς
δμως άπ’ τίς δώδεκα ’Αθηναϊκές φράτρες Ιφθασε ώς έμδς στήν ι­
στορία. "Ομως τά όνόματα τών Ίροκέζων δέν είχαν άλλο δνομα έ­
κτός άπό έκεΐνο τής άδελφότητας.
Ά π ’ τά διασωζόμενα γεγονότα, ή ύπαρξη τής φράτρας προσ­
διορίζεται μέ διάφορα γλωσσολογικά ύλικά τών Άμερικάνων Ιθα­
γενών. Ή παρουσία της στις όνομαζόμενες φυλές προβάλλει τήν ύ-

115
πόθεση τής γενικής έπικράτησής της στή Γκανοβχνιανή οικογένεια.
’ Ανάμεσα στα 'Ινδιάνικα χωριά, δπου οί Αριθμοί σ’ Ινα γένος καί
φυλή ήσαν μεγαλύτεροι, θά είχε Αναγκαστικά Αναπτυχθεί καί με­
γαλύτερη σπουδαιότητα καί πληρότητα έπομένως. Σάν Ινας θεσμός
ήταν Ακόμη στήν Αρχαϊκή του μορφή, Αλλά καπειχε τά ούαώδη
στοιχεία τοϋ ΈλληνικοΟ καί Ρωμαΐκοϋ. Μπορεϊ τώρα νά βεβαιιο-
θεΐ, δτι ή πλήρης όργανική σειρά τής Αρχαίας κοινωνίας, δπΑρ-
χει σέ πλήρη ζωτικότητα πάνω στήν ’Αμερικανική ήπειρο, δηλα­
δή, τό γένος, ή φράτρα, ή φυλή, καί ή δμοσπονδία τών φυλών. Μέ
πάρα πέρα άκόμη Αποδείξεις πού θά προσκομισθοΟν, ή καθολικό-
τητα τής γενοκρατικής όργάνωσης πάνω σ’ ίλες τΙς ήπείρους θά
προσδιορισθεΐ.
"Αν ή μελλοντική Ιρευνα κατευθύνεται ειδικά στίς λειτουρ­
γίες τής φρατρικής όργάνωσης μεταξύ τών φυλών τών ’ Αμερικα­
νών Ιθαγενών, ή γνώση πού Αποκτήθηκε θά Ιξηγήσει πολλές Ιδιορ­
ρυθμίες καί τρόπους τής ’Ινδιάνικης ζωής, πού δέν ϊχουν καλά κα-
τανοηθεΐ καί θά ρίξει έπιπρόσθετο φώς πάνω στίς συνήθειες καί τά
2θιμά τους καί πάνω στό έπίπεδο ζωής καί διακυβέρνησής τους.

116
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Η ΙΡΟΚΕΖΙΚΗ ΦΥΛΗ

Ή φυλή σάν μιά οργάνωση. Ά π οτελεϊτα ι άπό γέ­

νη πού μιλοϋν τήν Ιδια διάλεκτο. Χωρισμός σέ περιοχές
πού όδηγοΰν στή διαφοροποίηση τη ς γλώσσας, και κα­
τάτμηση. Ή φυλή μιά φυσική αύξηση. Διευκρινίσεις.
Γνωρίσματα μιας φυλής. 'Έ να έδαφος και όνομα. Μιά
αποκλειστική διάλεκτος. Τό δικαίωμα νά περιβάλλει μέ
εξουσία και νά καθαιρεί τούς φυλάρχους και τούς άρχη­
γούς. Ό επικεφαλής τή ς φ υλής σέ μερικές π εριπτώσεις.
Τ ρεις διαδοχικές μορφές γενοκρατικής κυβέρνησης :
Π ρώ τον, μιά κυβέρνηση μιας εξουσίας' δεύτερον, δύο
εξουσ ιώ ν · τρίτον, τριώ ν εξουσιώ ν.

Είναι δύσκολο νά περιγράφουμε μιά ’Ινδιάνικη φυλή μέ τά

θετικά στοιχεία τής σύνθεσής της. 'Ωστόσο, αύτά σημειώνονται κα­
θαρά δπως καί ή βασική όργάνωση τοϋ μεγάλου σώματος τών ’Α ­
μερικανών ιθαγενών. Ό μεγάλος άριθμός τών Ανεξάρτητων φυλών
στόν όποϊο κατέληξαν μέ τή φυσική διαδικασία τής κατάτμησης,
είναι τό καταπληκτικό χαρακτηριστικό τοϋ δρου τους. Κάθε φυλή
ήταν έξατομικευμένη μέ Ινα 8νομα, μέ μιά χωριστή διάλεκτο, μέ
μιά άνώτατη κυβέρνηση καί μέ τήν κατοχή τοϋ έδάφους, πού αύτή
κατείχε καί τό όπερααπιζόταν σάν δικό της. Ot φυλές ήσαν στόν
άριθμό τόσες, δσες καί ot διάλεκτοι, γιατί δ χωρισμός δέν γινόταν
πλήρης, (ΐ-έχρι τότε πού είχε άρχισει ή ποικιλία τών διαλέκτων. Ot
’Ινδιάνικες φυλές, γι’ αύτό, άποτελοϋν μιά φυσική άνάπτυξη διά
μέσου τοΟ χωρισμού τοΰ ίδιου λαοϋ στήν περιοχή τής κατοχής τους,
Ακολουθούμενη άπό μιά διαφοροποίηση τής όμιλίας, κατάτμηση καί
άνεξαρτησία.
Έχουμε Ιδεϊ, δτι ή φράτρα δέν ήταν τόσο πολιτική, δσο μιά'

117
κοινωνική όργάνωση, ένώ τό γένος, ή φυλή καί ή δμοσπονδία, ή­
σαν Αναγκαίοι καί λογικοί σταθμοί προόδου στήν Ανάπτυξη τής ι­
δέας τής διακυβέρνησης. Μιά δμοσπονδία δέν θά ύπήρχε, κάτω άπ’
τή γενοκρατική κοινωνία, χωρίς φυλές σάν μιά βάση· ούτε οί φυ­
λές θά ύπήρχαν χωρίς γένη, άν καί μπορούσαν χωρίς φράτρες. Σ ’
αύτό τό κεφάλαιο θά προσπαθήσω νά δείξω, τόν τρόπο μέ τόν ό­
ποιο αύτές οί πολυάριθμες φυλές δια*ιορφώθηκαν καί, κατά συμπε­
ρασμό ?ξω άπό Ινα πρωταρχικό λαό, τίς αιτίες πού δημιούργησαν
τή συνεχή κατάτμησή τους, καί τά κύρια χαρακτηριστικά πού ξε­
χώριζαν μιά ’ Ινδιάνικη φυλή σάν μιά όργάνωση.
Ή άποκλειστική κατοχή μιας διαλέκτου καί ένός τμήματος
τοϋ έδάφους, είχε δδηγήσει στήν έφαρμογή τοϋ δρου έ θ ν ο ς σέ
πολλές ’Ινδιάνικες φυλές καί παρά τόν μικρό άριθμό τοϋ λαοϋ σέ
κάθε μιά Φ υ λ ή καί έ θ ν ο ς , δπωσδήποτε, δέν είναι αύ-
στηρά ισοδύναμα. Τό έθνος δέν προέκυψε, κάτω άπό γενοκρατικούς
θεσμούς, παρά δταν οί ένωμένες φυλές κάτω άπ’ τήν ίδια κυβέρνη­
ση συνασπίσθησαν σ’ ένα λαό, δπως ot τέσσερις ’Αθηναϊκές φυλές
συνασπίσθηκαν στήν ’ Αττική, τρεις Δωρικές φυλές στή Σπάρτη,
καί τρεις Λατινικές καί Σαβινικές φυλές στή Ρώμη. Ή δμοσπονδία
άπαιτεΐ Ανεξάρτητες φυλές σέ χωριστές έδαφικές περιοχές' άλλά δ
συνασπισμός τις ένώνει σέ μιά πιό ύψηλή διαδικασία στήν ίδια πε­
ριοχή, άν καί ή τάση γιά τοπικό χωρισμό άπό γένη καί άπό φυ­
λές θά συνεχιζόταν. Ή δμοσπονδία είναι τό πλησιέστερο άνάλογο
τοϋ έθνους, άλλ’ δχι αύστηρά ισοδύναμο. 'Οπου ή γενοκρατική όρ­
γάνωση ύπάρχει, ή όργανική σειρά δίδει δλους τους δρους, πού
χρειάζονται γιά μιά σωστή περιγραφή.
Μιά ’Ινδιάνικη φυλή άποτελεϊται άπό διάφορα γένη, πού ά-
ναπτύσσονται άπό δύο άρχικά ή περισσότερα, δλα τά μέλη τών δ-
ποίων άνακατώνονται μέ τό γάμο καί δλα σ’ αύτά μιλάνε τήν ίδια
διάλεκτο. Γιά Ιναν ξένο, ή φυλή διακρίνεται καί δχι τό γένος. Ot
περιπτώσεις είναι έξαιρετικά σπάνιες, άνάμεσα στούς Άμερικά-
νους ιθαγενείς, στίς δποίες ή φυλή περιλάβαινε λαούς πού μι-
λοϋσαν διάφορες διαλέκτους. Ό τα ν τέτοιες περιπτώσεις παρουσιά­
ζονται, αύτές προκύπτουν άπ’ τήν Ινωση μιας άσθενέστερης μέ μιά
Ισχυρότερη φυλή πού μιλοϋσε μιά Αποκλειστική διάλεκτο, δπως ή
Ινωση τών MISSOURIS μέ τούς OTOES, μετά τήν άνατροπή τών

118
πρώτων. Τό γεγονός δτι τό μεγαλύτερο μέρος τών Ιθαγενών βρέθη­
καν σέ Ανεξάρτητες φυλές, διαφωτίζει τήν άργή καί δύσκολη έξέ­
λιξη τής ιδέας τής διακυβέρνησης κάτω άπ’ τούς γενοκρχτικούς
θεσμούς. Μιά μικρή μερίδα μόνον είχε πετύχει νά γνωρίσει μετα­
ξύ τους, τό τελικό στάδιο, έκείνο τής όμοσπονδίας τών φυλών πού
μιλοϋν διαλέκτους μέ τό Ιδιο γλωσσικό όλικδ. Έ να ς συνασπισμός
φυλών μέσα σ’ ένα έθνος δέν είχε συμβεϊ σέ καμμιά περίπτωση σέ
κανένα μέρος τής ’ Αμερικής.
Μιά σταθερή τάση γιά διάσπαση, πού έχει Αποδείξει ένα τέ­
τοιο κώλυμα γιά τήν πρόοδο άνάμεσα στίς Αγριες καί βάρβαρες φυ­
λές, ύπήρχε στά στοιχεία τής γενοκρατικής όργάνωσης. Αύτό είχε
χειροτερέψει σέ μιά πιό πέρα τάση γιά διαφοροποίηση τής όμιλίας,
πού ήταν Αχώριστη Απ’ τό κοινωνικό τους καθεστώς καί Απ’ τήν
πλατιά περιοχή τής έδαφικής κατοχής τους. Μιά προφορική γλώσ­
σα, άν καί έπιμένει στίς λέξεις καί άκόμη πιό πολύ στούς γραμμα­
τικούς τύπους της, είναι Ανίκανη γιά σταθερότητα. Ό χωρισμό; τοΟ
λαοΟ στήν έδαφική πε.ριοχή, Ακολουθείτο μέ τόν καιρό Από μιά δια­
φοροποίηση στήν όμιλία' καί αύτή, μέ τή σειρά της, όδηγεί στό
χωρισμό τών ένδιαφερόντων καί τελικά σέ Ανεξαρτησία. Αύτό δέν
ήταν ό καρπός μιάς σύντομης περιόδου, άλλά πολλών αΙώνων, πού
συμποσοΟνται τελικά σέ χιλιάδες χρόνια. Ό μεγάλος άριθμός τών
διαλέκτων καί τά γλωσσικά όλικά στή Βόρειο καί Νότιο ’Αμερική,
πού υποθετικά προέκυψχν, έξαφέσει τών ’Εσκιμώων, άπό μιά Αρ-
χέγονη γλώσσα, Απαιτεί γιά τή διαμόρφωσή τους, πολύ χρόνο, πού
μετριέται μέ τρεϊς έθνικές περιόδους.
Νέες φυλές, δπως καί νέα γένη διαμορφώνονταν σταθερά μέ
φυσική αύξηση καί ή διαδικασία έπιταχύνθηκε αίσθητά μέ τή με­
γάλη έκταση τής 'Αμερικανικής ήπείρου. Ή μέθοδος ήταν άπλή.
Στήν πρώτη θέση έδώ, θά παρουσιάζονταν ένα βαθμιαίο ξεχείλι-
σ·ΐΛ τοϋ λαοϋ άπό κάποιο ύπερπληρωμένο γεωγραφικό κέντρο, πού
κατείχε Ανώτερα πλεονεκτήματα στά μέσα διατροφής. Σέ συνέχεια
άπό χρόνο σέ χρόνο, ένας σημαντικός πληθυσμός θά Αναπτύσσονταν
έτσι σέ μιά κάποια Απόσταση Απ’ τήν πρωταρχική έδρα τής φυ­
λής. Στό πέρασμα τοΟ χρόνου, οί μεταναστεύοντες θά ξεχώριζαν
στά ένδιαφέροντα, στά συναισθήματα καί τελικά στή γλώσσα. Χ ω ­
ρισμός καί άνεξαρτησία θά άκολουθοΟσαν, άν καί τά έδάφη τους

119
θά ήσαν γειτονικά. Μιά νέα φυλή δημιουργήθηκε ίτσι. Αύτή είναι
μιά σύντομη Ικθεση τοϋ τρόπου μέ τόν όποιο οί φυλές τών Άμερι-
κάνων ιθαγενών διαμορφώθηκαν, δμως ή Ικθεση πρέπει νά θεωρη­
θεί σάν γενική. Επαναλαμβανόμενη άπό έποχή σέ έποχή στά νεο-
αποκτημένα, δπως καί στά παλαιά έδάφη, πρέπει νά θεωρηθεί σάν
Ινα φυσικό, δπως έπίσης καί Αναπόφευκτο Αποτέλεσμα τής γενο-
κραιικής δργάνωσης, ένω^ιένης μέ τις άνάγκες όοΟ δρου των. Ό ­
ταν ot αύξανόμενοι άριθμοί στένευαν, σχετικά μέ τά μέσα διατρο­
φής, τό πλεόνασμα τοϋ πληθυσμού μετακινείτο σέ μιά νέα Ιδρα,
δπου έγκαθίσταντο μέ εύκολία, έπειδή ή διακυβέρνηση ήταν τέ­
λεια σέ κάθε γένος καί σ’ Ιναν βρισμένο άριθμό γενών, ένώνονταν
σέ μιά βμάδα.
’Ανάμεσα στά ’Ινδιάνικα χωριά, τό ίδιο πράγμα έπαναλαμβά-
νονταν κατά έλαφρά διάφορο τρόπο. Ό τα ν Ινα χωριό όπερπληρώ-
νονταν άπό κατοίκους, μιά άποικία δημιουργοϋνταν, μεγάλωνε ή μί­
κραινε μέσα στό ίδιο ρεϋμα καί άρχιζε Ινα νέο χωριό. ’Επαναλαμ­
βανόμενα κατά διάφορα χρονικά διαστήματα τέτοια χωριά, θά φαί­
νονταν καθένα Ανεξάρτητο άπ’ τό άλλο καί μ’ Ινα αύτοκυβερνού-
μενο σώμα, άλλά ένωμένα σέ μιά συμμαχία ή όμοσπονδία γιά ά-
μοοβαία προστασία. Ποικιλία στίς διαλέκτους θά προέκυπτε καί I-
τσι ήταν πλήρης ή έξέλιξή τους σέ φυλές.
Ό τρόπος μέ τόν όποιο ot φυλές έξελίχτηκαν ή μιά μέσα άπ’
τήν άλλη, μπορεΐ νά δειχτεί άμεσα μέ παραδείγματα. Τό φαινόμε­
νο τοϋ χωρισμοϋ παράγεται μερικά άπό παράδοση, μερικά άπ’ τήν
κατοχή τής κάθε μιας ένός άριθμοΟ άπ’ τά ίδια γένη, καί μερικά
άπ’ τις σχέσεις τών διαλέκτων τους. Φυλές σχηματίζονταν Απ’ τΙς
Υποδιαιρέσεις μιας πρωταρχικής φυλής, πού θά κατείχαν Ιναν ά­
ριθμό γενών Από κοινοϋ καί πού μιλοΰσαν διαλέκτους τής ίδιας
γλώσσας. Ύ στερ’ άπό αιώνες χωρισμοϋ, θά είχαν άκόμη Ιναν ά­
ριθμό άπ’ τά ίδια γένη.
Τά προηγούμενα παρουσιάζουν τή φυσική διαδικασία μέ τήν
όποία ot φυλές έξελίσσονται ή μιά άπ’ τήν άλλη, ή άπό μιά συγγε­
νή φυλή έγκαταστημένη σέ μιά πλεονεκτική θέση. Κάθε μετανα-
στευτική όμάδα ήταν στήν ούσία στρατιωτική άποικία, άν μπορεΐ
νά χαρακτηρισθεί μέ τόση άκρίβεια, πού ζητοϋσε ν’ άποκτήσει καί
νά διατηρήει μιά καινούργια έδαφική περιοχή διατηρώντας κατ’

120
άρχήν δσο είναι δυνατόν, ενα σύνδεσμο μέ τή μητέρα φυλή. Μ’ αύ­
τές τις διαδοχικές μετακινήσεις, έπεδίωξαν νά έπεκτείνουν τις συν­
δεμένες κατακτήσεις τους καί ϊπειτα ν’ άντισταθοϋν στήν εισβολή
άλλου λαοΟ μέσα στά δριά τους. Είναι Αξιοσημείωτο γεγονός, δτι οί
’ Ινδιάνικες φυλές, μιλώντας διαλέκτους τοΟ ίδιου γλωσσικοί) κορ­
μού, βρέθηκαν συνήθως νά ίχουν ένιαία έδαφική κατοχή δπουδή-
ποτε Απλώνονταν ή κοινή έδαφική περιοχή τους. Τό ίδιο γενικά
στάθηκε Αληθινό γιά δλες τΙς φυλές τής ένωμένης γλωσσικά άν­
θρωπότητας. Αύτό συμβαίνει, έπειδή Ινας λαός, άπλωνόμενος άπό
κάποιο γεωγραφικό κέντρο καί κρατώντας καί διεξάγοντας 2να Α­
γώνα γιά τή διατροφή του καί γιά τήν κατοχή τών νέων Ιδαφών
-ου, ξχει διατηρήσει τό σύνδεσμό του μέ τή μητέρα χώρα σάν ένα
μέσο βοήθειας σέ καιρούς κινδύνου καί σάν μιά θέση καταφυγής
στήν περίπτωση κάποιας συμφοράς.
Χρειάζονταν ειδικά πλεονεκτήματα στά μέσα διατροφής γιά
νά δώσει μιά περιοχή τήν Αφετηρία μετανάστευσης διά μέσου τής
βαθμιαίας έξέλιςης ένός πλεονάζοντος πληθυσμού. Αύτά τά φυσικά
κέντρα ήσαν λίγα στή Βόρειο ’Αμερική, ύπάρχουν μόνον τρία. Πρώ­
τον Ανάμεσά τους είναι ή Κοιλάδα τής Κολομβίας, ή πιό ϊξοχη πε­
ριοχή στήν Ιπιφάνεια τής γής σέ ποικιλία καί ποσότητα μέσων δι­
ατροφής, πού αύτή πρόσφερε, πριν άπό τήν καλλιέργεια τοΰ κα­
λαμποκιού καί τών άλλων φυτών (’ ) . Δεύτερον, ή χερσόνησος με-

(1) Σάν Ανάμειξη δάσους καί λειβαδιοΟ ήταν μιά χώρα έξαιρετική γιά
κυνήγι. Έ να είδος ψωμιοΟ άπό ρίζες, τδ KAMASH, καλλιεργείτο μέ Αφθο­
νία ατά λειβάδια. Στό καλοκαίρι Οπήρχε αφθονία Από μοΟρα. Άλλά καί μ’
αύτά άκόμη, δέν ήταν Ανώτερη Από μιά Αλλη περιοχή. Εκείνο πού έκανε
αξιοσημείωτη αύτή τήν περιοχή ήταν δ Ανεξάντλητος πορισμός μέ σολομό
στήν Κολομβία, καί σ’ Αλλα ποτάμια τής Ακτής. Γέμιζαν αύτούς τούς κόλ­
πους σέ Εκατομμύρια καί πιάνονταν στή σαιζόν μέ εόκολία καί στήν πιό
μεγάλη Αφθονία. ΆφοΟ σχίζονταν στό δπαιθρο καί ξεραίνονταν στόν ήλιο,
πακεταρίζονταν καί μεταφέρονταν στά χωριά τους καί ΑποτελοΟσαν τήν κυ-
ριώτερη τροφή τους κατά τή διάρκεια τοΟ μεγαλύτερου μέρους τοΟ έτους. ’ Ε­
κτός άπ’ αύτό ήσαν τά οστρακόδερμα τής άκτής πού συμπλήρωναν ϊνα με­
γάλο μέρος τής τροφής τους στούς χειμωνιάτικους μήνες. ’Επιπρόσθετα ο’

121
ταξύ τών LAKES SUPERIOR, HURON καί MICHIGAN, ήταν
ή 8δρχ τών OJIBVVAS καί ή τροφός χώρα πολλών 'Ινδιάνικων φυ­
λών καί τρίτον, ή λιανώδης περιοχή στή MINNESOTA, ήταν ή
τροφός έδαφική περιοχή τών σημερινών φυλών DAKOTA. Υπάρ­
χουν στή Βόρειο ’ Αμερική οί μόνες περιοχές πού μποροΰν νά όνο-
μασθοΰν φυσικά κέντρα διατροφής καί φυσικές πηγές γιά τούς πλη­
θυσμούς πού πλεονάζουν. Υπάρχουν λόγοι νά πιστεύουμε, π ώ; ή
MINNESOTA ήταν Ινα μέρος τής περιοχής τών ALGONKIN, πού
προηγούμενα είχε καταληφθεί άπ’ τούς DAKOTAS. Ό τα ν άρχισε
εκεί ή καλλιέργεια τοϋ καλαμποκιού, αύτό Ιτεινε νά μονιμοποιή­
σει τήν έγκατάσταση τοϋ λαοϋ καί νά τόν στηρίξει σέ μικρότερα
έδάφη, δπως έπίσης καί νά αύξήσει τούς κατοίκους του' άλλά δέν
μπορούσε νά έπιβληθει ό ίλεγχος πάνω στήν ήπειρο άπ’ τϊ; π.ό
προχωρημένες φυλές τών ’ Ινδιάνικων χωριών, πού ζοϋσαν σχεδόν
έξ όλοκλήρου μέ τήν καλλιέργεια. Ή κηποκαλλιεργεια Απλώνον­
ταν άνάμεσα στίς κυριώτερες φυλές στό Κατώτερο Στάδιο τή; βαρ­
βαρότητας καί προήγε σέ μεγάλο βαθμό τόν δρο τους. Αύτοί κρά­
τησαν, μέ τις μή κηποκαλλιεργητικές φυλές, τή μεγάλη περιοχή
τής Βόρειας ’Αμερικής, δταν αύτή είχε Ανακαλυφθεί καί άπ’ τι;
γραμμές τους ή ήπειρος είχε ξαναγεμίσει μέ κατοίκου; (’ ) .

αύτά τά συγκεντρωμένα πλεονεκτήματα, -6 κλίμα ήταν μαλακό καί όμοιό-

μορφο ο’ δλο τό πέρασμα τοΟ χρόνου — περίπου έκεΐνο τοΟ TENNESSE καί
τής VIRGINIA. Ήταν 6 παράδεισος τών φυλών χωρίς καμμιά γνώση τών
σιτηρών.
(1)Αύτό μπορεί νά διευκρινισθεί, μέ μεγάλο βαθμό πιθανότητας, 8τ; ή Κοι­
λάδα τής Κολούμπια ήταν ή καρποφόρα γή τής GANOWANIAN οίκογένειας.
άπ* τήν δποία βγήκαν, σέ περασμένες έποχές, διαδοχικά ρεύματα άπό με-
ταναστευτικά κύματα, μέχρι πού τά δύο τμήματα τής ήπείρου είχαν κατχ-
ληφθεΤ. Καί πιό πέρα, Βτι τά δύο τμήματα συνέχιζαν νά συμπληρώνονται μέ
κατοίκους απ’ αύτή τήν καταφανή πηγή, στήν έποχή τής άνακάλυψη; άπ’
τούς Εύρωπαίους. Αύτά τά συμπεράσματα μποροΟν νά έξαχθοΟν άπό φυσικές
αίτιες, άπ’ τούς σχετικούς δρους καί άπ’ τΙς γλωοαολογικές σχέσεις τών
’ Ινδιάνικων φυλών. Ή μεγάλη έκταση τών κεντρικών λειβαδιών, πού άπλώ-
νονται σέ συνέχεια περισσότερο άπό χίλια πεντακόσια μίλια άπό 6ορί πρός
 Ό πολλαπλασιασμός τών φυλών καί τών διαλέκτων ύπήρξε ή
καρποφόρος πηγή τής Ασταμάτητης έμπόλεμης κατάστασης τών ιθα­
γενών τής μιας μέ τήν ίλλη. Σάν Ινας κανόνας ή μόνιμη Ιμπόλεηη
κατάσταση δπήρχε μεταξύ φυλών πού μιλοϋσαν διαφορετικούς γλωσ­
σικούς κορμούς' δπως, λόγου χάρη, μεταξύ τών φυλών τών Ίροκέ-
ζων καί τών ALGONKIN καί μεταξύ τών φυλών DAKOTA καί

νότο καί περιααότερο άπό μιά χιλιάδα μίλια άπό Ανατολή πρός τή βύαη,
παρεμβάλλανε 8να φυσικό φράγμα οτήν έλεόθερη έπικοινωνία μεταξύ τδ>ν
δυό πλευράν τοΟ ΕίρηνικοΟ χαΐ τοΟ ΆτλαντικοΟ οτή Βόρειο ’Αμερική. Φζί-
νεται πιθανόν, γι’ αύτό, πώς μιά πρωταρχική φυλή άρχίζοντας τό άπλωμά
της άπ’ τήν Κοιλάδα τής Κολοδμπια καί μεταναστεύοντας κάτω άπ’ τήν
έπίδραση φυαικΛν αιτίων, θά Ιφθανε γρηγορότερα οτήν Παταγονία άπό Βοο
θά ιφθανε οτή Φλωρ(δα. Τά γνωστά γεγονότα δείχνουν τόσο έντονα σ’ αύ­
τή τήν περιοχή, δπως είναι ή πρωταρχική κατοικία τής ’ Ινδιάνικης φυλής,
Λοτε δρισμένες πρόσθετες άποδείξεις θά κάνουν τήν 6πό9εση πιό πειστική.
Ή άνακάλυψη καί ή καλλιέργεια τοΟ καλαμποκιοΟ δέν άλλαξε ύλιχά
τήν πορεία τ<5ν γεγονότων, ή δέν άνέοτειλε τήν έπίδραση τ<δν προηγούμε­
νων αΙτίων, δμως ήταν ίνας σπουδαίος παράγων οτήν πρόοδο γιά βελτίωση.
Δέν Βγινε γνωστό. ποΟ αύτό τό ’Αμερικάνικο δημητριακά ήταν Ιθαγενές· άλ­
λά ή τροπική χώρα τής Κεντρικής ’Αμερικής, 8που ή βλάστηση είναι 5ντο-
να όργιαστική, δπου αύτό τό φυτό είναι έξαιρετικά καρποφόρο καί βπου οΐ
πιό παληές κατοικίες τδν ’ Ινδιάνικων χωριΦν είχαν Ιδρυθεί, ίχει γίνει ir.o-
δεκτό μέ κοινή συμφωνία, οάν ή πιθανή πατρίδα τής γέννησής του. Ά ν , τό­
τε, ή καλλιέργεια άρχιζε στήν Κεντρική ’Αμερική, θά είχε άπλωθε? πάνα>
άπ’ τό Μεξικό καί άπό έκεΐ στό Νέο Μεξικό καί τήν κοιλάδα τοΟ Μισσισοι-
καί άπό δ<5 πάλι άνατολικότερα στίς άκτές τοΟ ΆτλαντικοΟ, ένβ b δγ-
κος τής καλλιέργειάς του έλαττώνονταν άπ’ τήν άφετηρία πρός τά άκρα.
θά διαδίδονταν, ανεξάρτητα άπ’ τά ’ Ινδιάνικα χωριά, λόγφ τής έπιθυμίας
τών πιό βάρβαρων φυλών νά κερδίσουν τό νέο είδος τροφής* άλλά δέν ίπλώ-
θηκε ποτέ πέρα άπ’ τό Νέο Μεξικό ώς τήν Κοιλάδα τής Κολούμπια, έστω
κι δν ή καλλιέργεια γινόταν άπ’ τούς MINNITAREES καί τούς MANDANS
τοΟ Ά νω Μισσούρι, άπ’ τούς SH1TANS στόν Κόκκινο Ποταμό τοΟ Βορά. άπ’
τούς HURONS τής Λίμνης SIMOE στόν Καναδά, καί άπ’ τούς ABENAKIES
τοβ KENNEBEC, δπω; έπίσης άπ’ τΙς φυλές τΙς έγκατεστημένες μεταξύ
τών όμοιων τους. ’ Αντίθετα ot φυλές ALGONKIN καί DACOTA,
-μέ διάφορους τρόπους, είχαν, γενικά, ζήσει σέ ειρήνη μεταξύ τους.
Συνέβη Ιτσι έπειδή δέν κατείχαν συνεχή έδάφη. Ή χειρότερη έ-
ξαίρεση ήσαν οΐ Ίροκέζοι, πού έπεδίωκαν £ναν πόλεμο έξόντωσης
κατά τών συγγενικών τους φυλών, τών ERIES, τών NEUTRAL
NATION, τών HURONS καί τών SUSQUEHANNOCKS. Φυ­
λές πού μιλοΟσαν διαλέκτους τοΟ ϊδιου γλωσσικού κορμοϋ είναι Ικα­
νές νά Επικοινωνήσουν προφορικά καί νά λύσουν Ετσι τΙς διαφορές
τους. Μάθαιναν έπίσης, μέ βάση τήν κοινή καταγωγή τους, νά συν­
δέονται μέ τούς άλλους σάν ·ιέ φυσικούς συμμάχους.
Ό πληθυσμός <ιέσα σέ μιά δοσμένη περιοχή καθορίζονταν άπ’
τήν ποσότητα διατροφής πού αύτή παρείχε. "Οταν τό ψάρεμα καί
τό κυνήγι, ήταν ή κύρια πηγή διατροφής, αύτό άπαιτοΟσε μιά τε­
ράστια ϊκταση γιά νά συντηρήσει μιά μικρή φυλή. ’ Αργότερα, ή

τοΟ ΜισσισσιπΙ καί toO ΆτλαντικοΟ. Μεταναατευτικά σώματα άπ’ τήν Κοι­
λάδα τής Κολούμπια, Ακολουθώντας τά Ιχνη τών προδρόμων τους, θά πίε­
ζαν τά ’ Ινδιάνικα χωριά τοΟ Νέου ΜεξικοΟ καί τοΟ ΜεξικοΟ, τείνοντας νά
τά Αναγκάσουν νά μετατοπισθοΟν διά τοΟ ΊσθμοΟ στή Νότιο ’Αμερική. Τέ­
τοια διωγμένα σώματα θά έφερναν μαζί τους τά πρώτα σπέρματα τής προό­
δου, πού είχαν Αναπτυχθεί στή ζωή τών ’ Ινδιάνικων χωριών. Έπαναλαβαί-
'/οντας αύτό κατΑ χρονικΑ διαστήματα, θά έτειναν νά δώσουν στή Νότιο ’Α­
μερική μιά κατηγορία κατοίκων πολύ Ανώτερη Απ’ τά Αγρια σώματα ποδ
προηγούμενα Αντικατάοτησαν, καί μέ ζημιά τοβ βόρειου τμήματος, πού έ-
ξααθενοΟσε έτσι. Στό τελικό Αποτέλεσμα, ή Νότιος ’Αμερική θά πετύχαινε
τήν προχωρημένη θέση σέ Ανάπτυξη, Ακόμη σέ μιά κατώτερη χώρα, πού φαί­
νεται δτι ύπήρξε τό γεγονός. 'Ο Περουβιανός μύθος τοΟ MANCO CAPAC καί
ΜΑΜΑ OELLO, παιδιών τοΟ ήλιου, ΑδελφοΟ καί Αδελφής, τοΟ συζύγου καί
τής συζύγου, δείχνει δτι ένα μέρος τών ’ Ινδιάνικων χωριών πού μετανα­
στεύει Από μιά Απόσταση, Ιστω καί δχι Αναγκαστικά Απ’ τή Βόρειο ’Αμε­
ρική άμεσα, έχει συγκεντρώσει καί διδάξει στίς τραχιές φυλές τών Ά ν ­
δεων τις ύψηλότερες τέχνες τής ζωής, πβριλαβαίνοντας τήν καλλιέργεια τοΟ
καλαμποκιού καί τών φυτών. ’Από μιά Απλή καί φυσική διαδικασία, ό θρύ­
λος έχει Απομακρυνθεί Απ’ τόν πολύ λαό καί κρατοΟσε μόνο τόν Αρχηγό καί
τή σύζυγό του.

124
Αμυλώδης τροφή προστέθηκε στό ψάρεμα καί τό κυνήγι, καί τότε
τό κατεχόμενο Ιδαφος άπό μιά φυλή ήταν άκόμη πιό πλατύ σ’ Α­
ναλογία μέ τόν πληθυσμό πού τό κατοικοϋσε. Ή Νέα Ύόρκη μέ
τά σαράντα έφτά χιλιάδες τετραγωνικά της μίλια, ποτέ δέν περιεί­
χε καί σέ καμμιά έποχή, περισσότερο άπό εΓκοσι πέντε χιλιάδες
’ Ινδιάνους, περιλαβαίνοντας μέ τούς Ίροκέζους καί τούς ALGON-
KINS στήν άνατολική πλευρά τοϋ HUDSON καί στή LONG IS ­
LAND καί τούς ERIES καί NEUTRAL NATION στό δυτικό τμή­
μα τοϋ κράτους. Μιά προσωπική κυβέρνηση στηριγμένη πάνω στά
γένη, ήταν άνίκανη ν’ Αναπτύξει έπαρκή κεντρική έξουσία, ώστε.
νά παρακολουθεί καί νά έλέγχει τήν αδξηση τοϋ πληθυσμοϋ, άν δέν
Ιμεναν μέσα σέ μιά λογική Απόσταση μεταξύ τους.
’Ανάμεσα στά ’Ινδιάνικα χωριά τοϋ Νέου ΜεξικοΟ, τοϋ Μεξι-
κοΰ καί τής Κεντρικής ’ Αμερικής, μιά αδξηση τοϋ άριθμοϋ τών-
κατοίκων μέσα σέ μιά μικρή περιοχή δέν σταμάτησε τήν πρόοδο
τής διάσπασης. Κάθε Ινδιάνικο χωριό ήταν συνήθως μιά άνεξάρ-
τητη αύτισκυβερνούμενη κοινότητα. ’Εκεί πού διάφορα Ινδιάνικα
χωριά είχαν Ιδρυθεί κοντά τό Ινα στό Αλλο στόν Γδιο κόλπο, 6 λα­
ός ήταν συνήθως κοινής καταγωγής καί τό καθένα Απ’ αυτά, βρί­
σκονταν κάτω Από μιά φυλετική ή δμοσπονδιακή κυβέρνηση. Τ -
πάρχουν κάπου έφτά γλωσσικοί κορμοί στό Νέο Μεξικό μόνο καί
καθένας μιλιέται σέ διάφορες διαλέκτους. Στήν έποχή τής έκστρα-
τείας τοϋ CORONADO (1540 - 15 42 ), τά Ιδρυμένα χωριά ήσαν
πολλά άλλά μικρά. ΤΗσαν έπτά καί άνήκαν στίς CIBOLA, TU-
CATAN, Q UIVIRA καί ΗΕΜΕΖ, καί δώδεκα πού άνήκαν στήν
TIGUEX καί σ’ Αλλες δμάδες πού παρουσιάζουν μιά γλωσσική
σύνδεση τών μελών τους. ’Εάν κάθε δμάδα ήταν ή δχι συνασπισμέ­
νη σέ δμοσπονδία, δέν εΓμαστε σέ θέση νά γνωρίζουμε. Τά έπτά ’Ιν­
διάνικα χωριά MOQUI (τά TUGATAN χωριά τής έκστρατείας-
τοϋ CORONADO), είναι συνασπισμένα σέ ομοσπονδία σήμερα καί.
πιθανόν ήσαν καί στόν καιρό τής άνακάλυψής τους.
Ή διαδικασία ύποδιαίρεσης, συντελέσθηκε στούς ’ Αμερικα­
νούς Ιθαγενείς μέσα σέ χιλιάδες χρόνια, μέχρι πού σημειώθηκε μιά
Ανοδική κίνηση σαρΑντα γλωσσικών κορμών, 6πως περίπου είναι
γνωστό, μόνο στή Βόρειο ’Αμερική' καθένας μιλιόταν σ’ Ιναν Α­
ριθμό διαλέκτων, Από Ιναν Γσον άριθμό άνεξάρτητων φυλών. Ή

12ί>
έμπειρία τους, πιθανόν, ήταν περίπου μιά έπανάληψη έκείνης τών
φυλών τής ’ Ασίας, Εύρώπης καί ’Αφρικής, δταν αύτές βρίσκον­
ταν σέ Αντίστοιχους δρους.
’Απ’ τίς προηγούμενες παρατηρήσεις, είναι φανερό, πως μιά
’ Αμερικανό - ’Ινδιάνικη φυλή είναι μιά πολύ άπλή δσο καί ταπει­
νή όργάνωση. ’Απαιτούσε λίγες έκατοντάδες καί, τό πολύ πολύ, λί­
γες χιλιάδες άτο|ΐα γιά νά σχηματίσουν μιά φυλή, καί μιά έντιμη
τοποθέτηση στήν GANOWΑΝΙΑΝ οίκογένεια.
Υπολείπεται νά παρουσιάσω τίς λειτουργίες καί τις ιδιότητες
μιδς ’Ινδιάνικης φυλής, πού μπορεΐ νά συζητηθούν κάτω άπ’ τίς
Ακόλουθες προτάσεις:
I. Τήν κατοχή ένός έδάφους καί ένός όνόματος.
II. Τήν Αποκλειστική κατοχή μιδς διαλέκτου.
III. Τό δικαίωμα νά έπικυρώνει τό Αξίωμα τών φυλάρχων
καί Αρχηγών, πού είχαν έκλεγεΐ Απ’ τά γένη.
IV . Τό δικαίωμα νά καθαιρεϊ αύτούς τούς φυλάρχους καί Αρ-
χηγούς.
V . Τό δικαίωμα μιδς θρησκευτικής πίστης καί λατρείας.
V I. Μιά υπέρτατη κυβέρνηση πού Αποτελεΐτο Από ένα συμβού­
λιο Αρχηγών.
V II. 'Εναν έπικεφαλής Αρχηγό τής φυλής σέ μερικές είδικές
περιπτώσεις.
θ ά είναι Αρκετό νά κάνουμε μιά σύντομη Αναφορά σέ κάθε
μιά Απ’ αύτές τις διάφορες Ιδιότητες μιδς φυλής.
α) Ή κ α τ ο χ ή έ δ ά φ ο υ ς κ α ί ό ν ό μ α τ ο ς . Τό
Ιδαφός τους συνίστατο άπ’ τήν περιοχή τών σύγχρονων άποικισμών
τους καί Όόσο πολύ Απ’ τήν περιβάλλουοα χώρα δσο ή φυλή έξαρ-
τάνιαν στό θέμα τής διατροφής της Απ’ τό κυνήγι καί τό ψάρ^ια,
καί Απ’ τήν Ικανότητά τους νά ύπερασπίσουν τόν έαυτό τους ένάν-
τια στίς έπεμβάσεις τών άλλων φυλών. Εκτός άπ’ αύτή τήν περιο­
χή ύπήρχε Ινα πλατύ περιθώριο οδδέτερων έδαφών, πού τούς χώ­
ριζαν Απ’ τούς πιό κοντινούς γείτονές τους, Αν αύτοί μιλούσαν μιά
διαφορετική γλώσσα καί δέν διεκδικοΟνταν αύτό τό ούδέτερο Ιδα­
φος οδτε άπ’ τόν Ινα οδτε Απ’ τόν άλλο' δμως λιγότερο πλατιά καί
λιγότερο καθαρά σημειωνόταν ή διαχωριστική γραμμή, δταν μι­
λούσαν διαλέκτους τής Ιδιας γλώσσας. Ή χώρα Ιτσι προσδιορισμέ­

126
νη, μεγάλη τ) μικρή. ήταν ή περιοχή τής φυλής καί Αναγνωρίζον­
ταν σάν τέτο'.α άπ’ τις άλλες φυλές καί ύπερασπίζονταν σάν τέτοια
άπ’ αυτούς τούς ίδιους.
Μέ τήν πάροδο τού χρόνου, ή φυλή έξατομικεύθηκε μέ 2να
όνομα, πού άπ’ τό συνειθισμένο χαρακτήρα του, πρέπει νά ύπήρ­
ξε σέ πολλές περιπτώσεις συμπτωματικό μάλλον παρά έσκεμμένο.
β )Ή άποκλειστική κατοχή μι ας δια­
λέκτου. Φυλή καί διάλεκτος ουσιαστικά συνυπάρχουν, άλλ’
ύπάρχουν έξαιρέσει; πού γεννιούνται σέ είδικές περιπτώσεις. Έ ­
τσι, τά δώδεκα σώματα τών DAKOTA είναι τώρα φυλές κυρίως,
επειδή Ιχουν ξεχωριστά Ενδιαφέροντα καί άλλη οργάνωση" άλλ’
αναγκάσθηκαν σέ πρόωρο χωρισμό άπ’ τήν προώθηση τών ’Αμερι­
κανών πάνω στήν άρχική περιοχή τους, πού τούς άνάγκασε νά κα-
τέβουν σέ πεδιάδες. Είχαν παραμείνει σέ τέτοιο στενό σύνδεσμο προ­
ηγούμενα, ώστε μόνον μιά νέα διάλεκτος είχε άρχίσει νά διαμορ­
φώνεται, ή ΤΕΕΤΟΝ, στό Μισσούρι, ή ISAUNTIE τοΰ Μισσισ-
σιπί, δντ>ας ή άρχική τ*χ>ς γλώ^^χ. Λίγα χρόνια πιό μτ,ρντώ. οί
CHEROKEES άριθμοΰσαν είκοσι Ιξη χιλιάδες, τόν μεγαλύτερο ά ­
ριθμό τών ’Ινδιάνων, πού άπό τότε βρέθηκαν μέσα στά δρια τών
Ενωμένων Πολιτειών νά μιλδνε τήν ίδια διάλεκτο. ’Αλλά στά ό-
ρεινά διαμερίσματα τής Γεωργίας, μιά σαφής διαφορά γλώσσας πα-
ρουσιάσθηκε, άν καί δχι έπαρκής γιά νά ξεχωρισθεΐ σάν μιά διάλε­
κτος. Υπάρχουν λίγες άλλες δμοιες περιπτώσεις, άλλά δέν Εξαφά­
νισα.·/ τό γενικό κανόνα κατά τή διάρκεια τής ί&χγενοΟς περιό­
δου, πού Εκανε φυλή καί διάλεκτο νά συνυπάρχουν. Οί OJIBWAS,
πού δέν είνα». άκόμη στό σύνολο κηποκαλλιεργητές. τώρα Αριθμούν
περίπου δέκα πέντε χιλιάδες καί μιλούν τήν ίδια διάλεκτο- καί οί
φυλές DAKOTA συλλογικά περίπου είκοσι πέντε χιλιάδες, πού μι­
λούν δυό πολύ στενά σχετικές διαλέκτους, δπως άναφέρθηκε. Αύ­
τές οί διάφορες φυλές είναι Εξαιρετικά πολυάριθμες. Οί φυλές μέ­
σα στίς Ενωμένες Πολιτείες καί τή Βρεττανική ’ Αμερική θά Εδι­
ναν καί Ενα μέσον δρο, λιγότερο άπό δύο χιλιάδες πρόσωπα σέ μιά
φυλή.
γ)Τό δικαίωμα νά έ π ι κ υ ρ ώ ν ο υ ν τό
άξίωμα τών φ υ λ ά ρ χ ω ν κ α ί ά ρ χ η γ ώ ν , πού
Ε κ λ έ γ ο ν τ α ν ά π ’ τ ά γ έ ν η . ’Ανάμεσα στούς Ίροκέ-

127
 ζους, τό έκλεγμένο πρόσωπο δέν θά γινόταν άρχηγός μέχρις δτου
να έπικυρωθεϊ άπ’ τό συμβούλιο τών άρχηγών. "Οπως οί άρχηγοί
τών γενών άποτελοϋσαν τό συμβούλιο τής φυλής, μέ έξουσία πάνω
στα κοινά συμφέροντα, ύπήρχε μιά φανερή φροντίδα άπ’ αύτό τό
συμβούλιο στόν διορισμό προσώπων μέ άξίωμα. ’Αλλ’ άφοϋ διαμορ­
φώθηκε ή όμοσπονδία, ή έξουσία νά «άνακηρύσσουν» τούς φυλάρ­
χους καί τούς άρχηγούς μεταβιβάσθηκε άπ' τό συμβούλιο τής φυ­
λής στό συμβούλιο τής δ|ΐοσπονδίας. Σέ σχέση μέ τίς φυλές γενικά,
ot πληροφορίες είναι άνεπαρκεΐς να έξηγήσουν τόν τρόπο έπικύρω-
σης τή; π εριβολή; τή; έξου σία;. Είναι 2να άπ’ τά πολυάριθμα θέμα­
τα πού άποκτοΰν τήν πάρα πέρχ έρευνα, πρίν νά μπορέσει τό κοινω­
νικό σύστημα τών ’ Ινδιάνικων φυλών νά έξηγηθεΐ πλέρια. Τό α ξίω ­
μα τοΟ φυλάρχου καί τοΟ άρχηγοϋ ήταν γενικά αίρετό άνάμεσα στίς
φυλές βορείως τοϋ Μεξικού, μέ έπαρκεΐς άποδείξεις, δπως σέ άλλα
μέρη τής ήπείρου. πού δέν άφήνουν καμμιά άμφιβολία γιά τήν κα-
θολικότηια τοΟ κανόνα.
δ) Τ ό δ ι κ α ί ω μ α τής κ α θ α ί ρ ε σ η ς τών
φυλάρχων καί ά ρ χ η γ ώ ν . Αύτό τό δικαίωμα άρχι-
κά στηρίζονταν στό γένος, στό όποιο ό φύλαρχος καί ό άρχηγός ά­
νήκαν. ’Αλλά τό συμβούλιο τής φυλής κατείχε τήν Γδια έξουσία,
καί θά ένεργοΟσε άνεξάρτητα άπ’ τό γένος καί άκόμα σέ άντίθεση
μέ τις έπιθυμίες του. Στό Στάδιο τής άγριότητας καί στό Κατώ­
τερο καί έπίσης στό Μεσαίο Στάδιο τής βαρβαρότητας, τό άξίωμα
χορηγούνταν Ισόβια, ή κατά τήν έπίδειξη καλής διαγωγής σ ζ ψ
άσκηση τών καθηκόντων του. Ή άνθρωπότητα δέν είχε μάθει ά­
κόμη νά περιορίζει ένα αίρετό άξίωμα μέσα σέ χρονικά δρια. Τό
δικαίωμα τής καθαίρεσης, γι’ αύτό, έγινε τό πιό ούσιώδες γιά τήν
ύποστήριξη τής άρχής τής αύτοκυβέρνησης. Αύτό τό δικαίωμα ή­
ταν μιά συνεχής διαβεβαίωση τής κυριαρχίας τοϋ γένους έπίσης
καί τής φυλής- ήταν μιά κυριαρχία σιωπηλά άποδεκτή, άλλά ώστό-
σο, ήταν καί πραγματικότητα.
ε) Ή κ α τ ο χ ή μ ι α ς θ ρ η σ κ ε υ τ ι κ ή ς πί­
στης καί λ α τ ρ ε ί α ς . Σύμφωνα μέ τόν τρόπο τών βαρ­
βάρων, ot ’Αμερικανό - Ινδιάνοι ήσαν ?νας λαός θρησκευτικός. Οί
φυλές γενικά τηροϋσαν θρησκευτικές γιορτές Ανάλογες μέ τίς ιδι­
αίτερες έποχές τοϋ έτους, πού άσκοϋνταν μέ μορφές λατρείας, χο­

128
ρούς καί Αγώνες. Ή ’Ιατρική Κατοικία, σέ πολλές φυλές, ήταν τό
κέντρο αύτών τών τελετών. Ή ταν συνειθισμένο ν’ Αναγγέλλουν τήν
δπαρξη ένός ΊατρικοΟ Σπιτιοϋ έβοομάδες καί μήνες προκαταβολι­
κά γιά νά προκαλέσει Ινα γενικό ένδιαφέρον γιά τΙς γιορτές του.
Τ ό θρησκευτικό σύστημα τών ιθαγενών είναι Ινα άπ’ τά θέματα,
πού μόνο μερικά έχουν έξετασθεϊ. ΕΓναι πλούσιο σέ ύλικό γιά τόν
μελλοντικό σπουδαστή. Ή έμπειρία αύτών τών φυλών στήν Ανάπτυ­
ξη τών θρηκευτικών τους πεποιθήσεων καί τοΟ τρόπου λατρείας εί­
ναι Ινα μέρος τής έμπειρίας τής Ανθρωπότητας· καί αδτά τά γεγο­
νότα θά πάρουν μιά σπουδαία θέση στήν έπιστήμη τής συγκριτικής
θρησκείας.
Τό σύστημά τους ήταν περισσότερο ή λιγότερο Ασαφές καί Αό­
ριστο καί γεμάτο μέ ώμές προλήψεις. Μιά στοιχειώδης λατρεία
μπορεΐ νά σχεδιασθεϊ άνάμεσα στίς κυριώτερες φυλές καί μιά τά­
ση πρός τόν πολυθεϊσμό στίς πιό προχωρημένες φυλές. CH Ίροκέ-
ζοι, λόγου χάρη, Αναγνώριζαν Ινα Μεγάλο καί Ινα Κακό ΠνεΟμα,
καί Ινα πλήθος κατώτερων πνευματικών δντων, τήν Αθανασία τής
ψυχής καί μιά μέλλουσα ζωή.
Ή Αντίληψή τους γιά τό Μεγάλο ΠνεΟμα Απέδιδε σ’ αύτό
μιά ανθρώπινη μορφή, πού ήτιχν έπίσης Αληθινή γιά τό Κακό ΠνεΟ­
μα, τό HE - NO, τό ΠνεΟμα τής Βροντής, τό GA - ΟΗ, τό ΠνεΟ­
μα τών ’ Ανέμων καί τών Τριών Άδελφάδων, τό ΠνεΟμα τοΟ Κα-
λαμποκιοΟ, τό ΠνεΟμα τοΟ ΚουκκιοΟ τό ΠνεΟμα τοΟ Κολοκυ-
θιοΟ. Τά τελευταία όνομάζονταν, συλλογικά. «Ή Ζωή Μας»
καί έπίσης «οί Ύποστηριχτές μας». Εκτός άπ’ αότά ύπήρχαν πνεύ-
ματα άπ’ τά διάφορα δένδρα καί φυτά, καθώς καί τά τρεχούμενα
νερά. Ή δπαρξη καί οί Ιδιότητες αύτών τών πολυάριθμων πνευμα­
τικών δντων είχαν πολύ λίγο κατανοηθεΐ. Στίς φυλές πού ήσαν στό
Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, ή είδωλολατρεία ήταν άγνω­
στη ( ') . Ot Άτζέκοι είχαν προσωπικούς θεούς, πού τούς παράσται-

(1) Κοντί ατδ τέλος τοΟ περασμένου αΐδνα ot SENECA - IROQUOIS,

σ’ Ινα άπ’ τά χωριά τους οτδν ποταμΑ ALLEGHANT Βψωσαν ϊνα ξύλινο εί­
δωλο χαΐ έχτελοΟσαν χορούς κι άλλες θρησχευτιχές τελετές, γύρω in ' αύ­
τό. Ό πληροφοριοδότης μου, δ μαχαρίτης WILLIAM PARKER, β!8ε αδτδ

129
9*
ναν μέ είδωλα, καί Ινα νχό λατρείας. "Αν ot Ιδιορρυθμίες τοΟ θρη­
σκευτικού τους συστήματος ήσαν γνωστές μέ Ακρίβεια, ή έξάπλω-
σή του πέρ’ Απ’ τις κοινές δοξασίες τών ’ Ινδιάνικων φυλών θά εί­
χε πιθανόν γίνει καταφανής.
Ό χορός ήταν μιά μορφή λατρείας στους Άμερικάνους ιθα­
γενείς καί άποτελοϋσε Ινα μέρος τών τελετών σ’ ίλες τΙς θρησκευ­
τικές τους γιορτές. Σέ κανέννα μέρος τής γής, άνάμεσα στούς βαρ­
βάρους, 6 χορός δέν είχε μιά τόσο μελετημένη Ανάπτυξη. Κάθε φυ­
λή Ιχει άπό δέκα ώς τριάντα σειρές χορών' καθένας άπ’ αύτούς I-
χει τό δικό του δνομα, σκοπούς ήχων, μουσικά δργανα, βήματα,
σχέδια καί κοστούμι γιά τά πρόσωπα πού τούς χορεύουν.
στ) Μ ι ά ύ π έ ρ τ α τ η κ υ β έ ρ ν η σ η μέσω έ­
νός σ υ μ β ο υ λ ί ο υ ά ρ χ η γ ώ ν . Τό συμβούλιο είχε μιά
φυσική βάση στά γένη, άπ’ τούς άρχηγούς τών δποίων συνθέτον-
ταν. Αύτό τό συμβούλιο καλύπτει μιά άναγκαία έλλειψη καί είναι
βέβαιο, δτι παραμένει τόσο χρονικό διάστημα ίσο διαρκεΐ ή γενο­
κρατική κοινωνία. "Οπως τό γένος Αντιπροσωπεύονταν άπ’ τούς
άρχηγούς του, Ιτσι καί ή φυλή Αντιπροσωπεύονταν Από Ινα συμ­
βούλιο συγκροτημένο Απ’ τούς Αρχηγούς τών γενών. Ή ταν Ινα μό­
νιμο γνώρισμα τοΟ κοινωνικοϋ τους συστήματος, πού διατηρούσε τό
ύπέρτατο κϋρος πάνω Απ’ τή φυλή. Συγκαλούμενο κάτω Από γνω­
στές σέ δλους περιστάσεις, διατηρήθηκε μεταξύ τοϋ λαοΟ, καί ή­
ταν έλεύθερο στούς ρήτορές του' ήταν βέβαιο δτι τελεί κάτω άπ’
τή λαϊκή θέληση. ’ Αν καί δλιγαρχική στή μορφή, ή κυβέρνηση ή­
ταν μιά Αντιπροσωπευτική δημοκρατία" ot Αντιπρόσωποι έκλέγον-
ταν Ισόβιοι, Αλλά ύπόκεινταν στήν καθαίρεση. Ή Αδελφότητα τών
μελών κάθε γένους καί ή έκλογική Αρχή σέ σχέση μέ τό Αξίωμα,
ήσαν τό σπέρμα καί ή βάση τής δημοκρατικής Αρχής. ’ Αναπτυγμέ­
νη Ατελώς, δπως καί πολλές άλλες μεγάλες Αρχές, σ’ αύτό τό πρώι­
μο στάδιο τής προόδου, ή δημοκρατία μπορεί ν’ Αποδείξει μιά πο­
λύ άρχαία γενεαλογία στίς φυλές τής Ανθρωπότητας.
Αύτή μεταβίβαζε στό συμβούλιο τήν έντολή νά φυλάει καί νά

τό είδοιλο στόν ποταμό πού τό πλοίο του είχε άγκυροβολήαει. Τό τ( παρ?-

οτανε έχεϊνο τό είδωλο, αύτός δέν 2μάθε.

130
προστατεύει τά κοινά συμφέροντα τής φυλής. Ά π ’ τή διάνοια χαΐ
τό θάρρος τοΰ λαοϋ καί άπ’ τή σοφία καί τήν πρόβλεψη τοΟ συμ­
βουλίου, έξαρτιόταν ή ευημερία καί ή ύπαρξη τής φυλής. Προέκυ-
πταν ζητήματα καί προβλήματα, έξαιτίας τών αδιάκοπων πολέ­
μων μέ άλλες φυλές, πού άπαιτοΰσαν τήν άσκηση δλων αύτών τών
ικανοτήτων για να άνταποκριθοΰν καί νά τα χειρισθοΰν. Γι’ αύτό,
ήταν άναπόφευκτο, τό λαϊκό στοιχείο νά κατευθύνει καί νά Επη­
ρεάζει τις πράξεις του. Σάν Ενα; γενικός κανόνας, τό συμβούλιο ή­
ταν άνοιχτό σέ κάθε άτομική πρωτοβουλία πού Επιθυμούσε νά τό
κατευθύνει στήν Εξέταση δημόσιου θέματος. 'Ωστόσο, ή απόφαση
παίρνονταν άπ’ τό συμβούλιο. 'Ομοψυχία καί ίσοψηφία ήταν 6 βα­
σικός νόμο; τής δράσης του μεταξύ τών Ίροκέζων άλλ’ άν αύτό τό
Εθιμο ήταν γενικό, δέν είμαι σέ θέση νά τό διαπιστώσω.
01 στρατιωτικές έπιχειρήσεις συνήθως άφήνονταν στή δρά­
ση τοϋ αύθορμητισμοϋ. Υποθετικά, κάθε φυλή ήταν σέ πόλεμο μέ
κάθε άλλη φυλή μέ τήν όποία δέν εΓχε συνάψει μιά συνθήκη ειρή­
νης. "Οποιοοήποτε πρόσωπο, ήταν Ελεύθερο νά όργαινώσει. Ενα πο­
λεμικό τμή]ΐα καί νά τό όδηγήσει δπου δήποτε ήθελε. ’Ανάγγελ­
λε τό σκοπό του, δίνοντας Ενα πολεμικό χορό χαΐ προσχαλώντα; Ε­
θελοντές. Αύτή ή μέθοδος δπλιζε μέ πρακτική δοκιμασία τή δημο­
τικότητα τής Επιχείρησης. Ά ν αύτή πετύχαινε νά σχηματίσει μιά
όμάδα, πού θά συνίστατο άπό τόσα πρόσωπα δσα τόν άκολουθοΟσαν
στό χορό ξεκινούσαν άμέσως, Ενώ ό Ενθουσιασμός ήταν στήν άκμή
του. "Οταν μιά φυλή άπειλεϊτο άπό μιά Επίθεση, τά πολεμικά τμή­
ματα συντάσσονταν καί συναντιόνταν σχεδόν κατά τόν ϊδιο τρόπο.
"Οπου ο£ στρατιωτικές δυνάμεις πού στρατεύονταν Ετσι, Ενώνονταν
σ’ Ενα σώμα, καθένας ήταν κάτω άπ’ τόν δικό του πολεμικό άρχη-
γό καί οί συνδυασμένες κινήσεις τους καθορίζονταν άπό Ενα συμ­
βούλιο άπ’ αύτούς τούς άρχηγούς. "Αν ύπήρχε μεταξύ του; Ενα;
πολεμικός άρχηγός άναγνωρισμένης άξίας, θά γινόταν φυσικά ό ή-
γέτης του;. Αύτές οί πολεμικές διαδικασίες Εχουν σχέση καί άφο-
ροΰν τις φυλές στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας. Ot AZ­
TECS καί οί THASCALAUS πήγαιναν στό μέτωπο κατά φρά­
τρες, κάθε ύποοιαίρεση κάτω άπ’ τόν άρχηγό της καί διακρίνον-
ταν άπ’ τις στολές καί τις σημαίες τους.
Ινδιάνικες φυλές καί άκόμη όμοαπονδίες, ήσαν άδύνατα όρ-

131
γανωμένες γιλ στρατιωτικές έπιχειρήσεις. Έκείνη τών Ίροκέζων
καί έκείνη τών Άτζέκων, ήσαν οί πιό σημαντικές γιά έπιθετικούς
σκοπούς. Στίς φυλές τοΟ Κατώτερου Στάδιου τής βαρβαρότητας, ποΰ
περιλάβαιναν καί τούς Ίροκέζους, ή πιό καταστρεπτική πολεμική
έπιχείρηση έκτελεΐτο άπό άσή]ιαντα πολεμικά τμήματα, πού δια­
μορφώνονταν μέ συνοχή καί έκαναν έκστρατεΐες σέ μακρινές περιο­
χές. Ό έφοδιασμός τους μέ τρόφιμα συνίστατο άπό καψαλισμένο
άραποσίτι πού γινόταν άλεύρι, καί πού τό έφεραν μέσα σέ μιά πα­
λάσκα (θηλάκιο), δεμένη στή ζώνη κάθε πολεμιστή, μέ τόσα ψά­
ρια καί κυνήγια, δσα ό δρόμος τούς προμήθευε. Ή έκστρατεία Ιξω
άπ’ τή χώρα, αύτών τών πολεμικών τμημάτων καί ή δημόσια ύ-
ποδοχή τους κατά τήν έπιστροφή τους ήταν άνάμεσα στά έξαιρε-
τικά γεγονότα τής ’Ινδιάνικης ζωής. Ή έπικύρωση άπ’ τό συμβού­
λιο γι’ αύτές τις έκατρατεϊες δέν ζητούνταν, οδτε ήταν άναγκαία.
Τό συμβούλιο τής φυλής είχε τήν έξουσία νά κηρύσσει τόν
πόλεμο καί νά συνάπτει εΙρήνη, νά στέλνει καί νά δέχεται πρεσβευ­
τές καί νά συνάπτει συμμαχίες. ΆσκοΟσε βλες τις άναγκαϊες έ-
ξουσίες σέ μιά τόσο άπλή καί τόσο περιορισμένη στίς ύποθέσεις της
κυβέρνηση. Έ έπικοινωνία άνάμεσα σέ άνεξάρτητες φυλές διεξά­
γονταν μέ έπιτροπές άπό μυαλωμένους άνθρώπου; καί άρχηγούς.
Ό τα ν μιά τέτοια έπιτροπή άναμένονταν άπό κάποια φυλή, συγ­
κροτούνταν 2να συμβούλιο γιά τήν ύποδοχή τους καί τή διεξαγω­
γή τών διαπραγματεύσεών τους.
ζ) Έ ν α ς έ π ί κ ε φ α λ ή ς ά ρ χ η γ ό ς τής
φυλής σέ όρι σμένες π ε ρ ι σ τ ά σ ε ι ς . Σέ μερι­
κές ’Ινδιάνικες φυλές, ένας άπ’ τούς φυλάρχους Αναγνωρίζονταν
σάν έπί κεφαλής άρχηγός καί σάν άνώτερος, στή σειρά τών συν­
τρόφων του. 'Οταν παρουσιάζονταν ή άνάγκη ένός τέτοιου άρχη-
γοϋ καί τό συμβούλιο δέν βρίσκονταν σέ σύνοδο, άντιπροσωπεύον-
ταν άπ’ αύτόν. Ά λλά τά καθήκοντα καί ot έξουσίες τοϋ άξιώματος
ήσαν περιορισμένα. "Αν καί τό συμβούλιο ήταν άνώτατο στό κϋρος
ώστόσο, σπάνια συνεδρίαζε καί μποροΟσαν νά προκύψουν ζητήματα
πού ζητοϋσαν τήν προσωρινή δράση κάποιου έξσυσιοδοτημένου ποΰ
νά άντιπροσωπεύει τή φυλή, καί ύποκείμενου σέ έπικύρωση τών
πράξεών του άπ’ τό συμβούλιο. Αύτή ήταν ή μόνη βάση, δσο γνω­
ρίζει ό συγγραφέας, γιά τό άξίωμα τοϋ έπί κεφαλής άρχηγοϋ. Αύ-

132
τός ύπήρχε σ’ όρισμένες φυλές, άλλά μέ μιά μορφή τόαο ίσχνοΟ κύ­
ρους, ώσ-ε νά μην θεωρείται σάν 2να είδος έκτελεστικοϋ άρχοντα.
Οί ’Ινδιάνικες φυλές δέν προχώρησαν άρκε-'ά στήν έμπειρία μιάς
κυβέρνησης πού ν’ άναπτύσσει τήν Ιδέα ένός έκτελεστικοϋ δημό­
σιου άρχηγοϋ. Ή Ίροκέζικη φυλή δέν άναγνώριζε κανένα έπΐ κε­
φαλής άρχηγό καί ή ομοσπονδία κανένα έκτελεστικό άξιωμα-τοϋχο.
Ή αίρετή άπόκτηση τοΟ Αξιώματος τοΟ άρχηγοϋ καί ή Υποχρέω­
ση τοϋ προσώπου σέ παραίτηση, παραμένει τό χαρακτηριστικό τοϋ
άξιώματος.
Έ να συμβούλιο ’Ινδιάνων άρχηγών είναι καθ’ έαυτό μικρής
σημασίας, άλλά σάν σπέρμα τοϋ σύγχρονου κοινοβουλίου, συνεδρί­
ου καί νομοθετικοϋ σώματος, ίχει μιά σπουδαία συμβολή στήν Ιστο­
ρία τής άνθρωπότητας.
Ή άνάπτυξη τής Ιδέας τής κυβέρνησης Αρχιζε μέ τήν όργά­
νωση σέ γένη κατά τήν περίδο τής άγριότητας. Αύτή άποκαλύπτει
τρία στάδια προοδευτικής άνάπτυξης, άνάμεσα στήν Ιναρξή της
καί στό θεσμό τής πολιτικής κοινωνίας μέχρι τής έποχής πού έ-
πιτεύχθηκε ό πολιτισμός. Τό πρώτο στάδιο ήταν ή διακυβέρνηση
μιδς φυλής άπό Ινα συμβούλιο έκλεγμένων άρχηγών άπ’ τά γένη.
Μπορεί νά όνομασθεΐ μιά κυβέρνηση μ έ μ ι ά έξουσία*
δηλαδή, τ ό σ υ μ β ο ύ λ ι ο , πού έπεκράτησε γενικά άνάμε­
σα στίς φυλές στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας. Τό δεύτε­
ρο στάδιο ήταν μιά κυβέρνηση συνδιαταγμένη άνάμεσα σ’ Ινα συμ­
βούλιο άρχηγών καί ένός γενικοϋ στρατιωτικοϋ διοικητή, ή μιά άν-
τιπροσώπευε τίς πολιτικές καί ή άλλη τις στρατιωτικές έξουσίες.
Ή δεύτερη μορφή άρχισε νά έμφανίζεται στό Κατώτερο Στάδιο
τής βαρβαρότητας, δταν διαμορφώθηκαν ot δμοσπονδίες καί Ιγινε
όριστική στό Μεσαίο Στάδιο. Τό άξίωμα τοϋ στρατηγοϋ ή τοϋ κύ­
ριου στρατιωτικού ήγέτη, ήταν τό σπέρμα τοϋ άξιώματος τοϋ δη­
μόσιου έκτελε·3τικοϋ ήγέτη, τοϋ βασιλιά, τοϋ αύιοκράτορα καί τοϋ
προέδρου. Μπορεί νά όνομασθεΐ κυβέρνηση τών δ ύ ο έ ξ ο υ-
σ ι ώ ν, δηλαδή, τοϋ σ υ μ β ο υ λ ί ο υ τών άρχηγών
καί τ ο ϋ σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ο ϋ άρχηγοϋ. Τό τρίτο
στάδιο ήταν ή κυβέρνηση ένός λαοΟ ή Ιθνους άπό Ινα συμβούλιο άρ­
χηγών, μιά συνέλευση τοϋ λαοϋ καί Ινα γενικό στρατιωτικό διοικη­
τή. Αύτή ή μορφή διακυβέρνησης φάνηκε άνάμεσα στίς φυλές, πού

133
είχαν φτάσε; στό 'Ανώτερο Στάδιο τής 6%?67.yizrtvzz, λ.χ. στούς 'Ο ­
μηρικούς "Ελληνες καί στίς ’Ιταλικές φυλές τής περιόδου τοΰ Ρω-
μύλου. Μιά πλατιά αύξηση τοΰ πληθυσμού πού ένώθηκε σ’ 2να 2-
θνος, τούς Ανάγκασε νά Εγκατασταθούν σέ περικλεισμένες πόλεις
καί ή δημιουργία πλούτου σέ χωράφια καί σέ κοπάδια, Ιδωσε στή
συνέλευση τοΰ λαοΰ 2να δργανο διακυβέρνησης. Τό συμβούλιο τών
άρχηγών, πού διατηρείτο άκόμη, τήν έστήριξε άναγκαστικά, Αναμ­
φίβολα μέσω τής λαϊκής πίεσης, γιά νά ύποβάλλει τά πιό σπου­
δαία δημόσια μέτρα στή συνέλευση τοΰ λαοΰ νά τ’ Αποδεχθεί ή νά
τ’ άπορρίψει' άπό οώ προέρχεται ή λαϊκή συνέλευση. Ή συνέλευ­
ση δέν Επαιρνε Αποφάσεις γιά τήν έπιβολή νέων μέτρων, έπειδή οί
Εξουσίες της ήταν νά έγκρίνει ή νά Απορρίπτει τά ύποβαλλόμενα,
άλλά οί Αποφάσεις της ήταν τελεσίδικες. ’ Απ’ τήν πρώτη έμφάνι-
σή της 2γινε μιά μόνιμη Εξουσία στή διακυβέρνηση. Τό συμβούλιο
δέν Επαιρνε εύρύτερα σπουδαία δημόσια μέτρα, Αλλ’ 2γινε 2να προ-
βουλευτικό συμβούλιο, μέ έξουσία νά προωθήσει καί νά διαμορφώ­
σει δημόσιους νόμους, στούς όποίους μόνο ή γενική συνέλευση θά
Εδιδε κΰρος. Αύτό τό σύστημα μπορεϊ νά όνομασθεΐ σάν κυβέρνη­
ση τριών Εξουσιών' δηλαδή, τοΰ προβουλευτικοΰ συμβουλίου, τής
συνέλευσης τοΰ λαοΰ, καί τοΰ στρατιωτικού άρχηγοΰ. Παρέμεινε
τό Εδιο μέχρι τήν Εγκατάσταση τής πολιτικής κοινωνίας' δταν, λό­
γου χάρη, στούς ’Αθηναίους, τό συμβούλιο τών Αρχηγών Εγινε ή
γερουσία καί ή συνέλευση τοΰ λαοΰ ή Εκκλησία ή λαϊκή συνέλευ­
ση. Οί ϊδιες όργανώσεις Εφθασαν ώς τούς σύγχρονους καιρούς στά
δυό κοινοβουλευτικά σώματα, τοΰ κογκρέσσου καί τής γερουσίας.
Κατά τόν ίδιο τρόπο τό άξίωμα τοΰ γενικοΰ στρατιωτικού ήγέτη,
δπως Ελέχθη προηγούμενα, ήταν τό σπέρμα τοΰ Αξιώματος τοΰ συγ­
χρόνου δημοσίου Εκτελεστικού Αρχοντος.
Σχετικά ή φυλή περιορίζονταν στούς Αριθμούς καί στόν
δγκο τοΰ λαού, Αδύνατη σέ μήκος καί φτωχή σέ πηγές' Αλλά κά­
πως σέ μιά πλήρως όργανωμένη κοινωνία. Αύτό διαφωτίζει τόν
δρο τής άνθρωπότητας στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας.
Στό Μεσαίο Στάδιο ύπήρχε μιά αισθητή αδξηση Αριθμητικά, σέ
μιά φυλή καί Ενας δελ·κωμέν»5; δρος4 άλλά σέ μιά συνέχεια τής
γενοκρατικής κοινωνίας χωρίς ούσιαστική άλλαγή. Ή πολιτική
κοινωνία ήταν άκόμη άδύνατη άπό Ελλειψη προόδου. Τά όργανωμέ-

134
να σέ φυλές γένη έμεναν δπως καί προηγούμενα' άλλά πρέπει νά
ύπήρξαν δμοσπονδίες πιό συχνά. Σέ μερικές περιοχές, δπως στήν
Κοιλάδα τοΟ Μεξικού, πολυάριθμοι πληθυσμοί άνεπτύχθησαν κάτω
άπό μιά κοινή κυβέρνηση, μέ βελτιώσεις στίς βιοποριστικές τέ­
χνες’ άλλά δέν ύπάρχει ένδειξη γιά τήν άνατροπή άνάμεσά τους
τής γενοκρατικής κοινωνίας καί τήν άντικατάστασή της άπ’ τήν
πολιτική κοινωνία. Είναι άδύνατον νά βρούμε μιά πολιτική κοινω­
νία ή Ινα κράτος πάνω στά γένη. Έ να κράτος πρέπει νά στηρί­
ζεται πάνω στό έδαφος καί δχι πάνω στά πρόσωπα, πάνω σέ μιά
κοινοτική περιφέρεια σάν τή μονάδα ένός πολιτικοϋ συστήματος.
Λυτό άπαιτοΰσε χρόνο καί μιά τεράστια έμπειρία, περισσότερη άπό
ν.είνη τών Αμερικανό - ινδιάνικων φυλών, σάν μιά προετοιμασία
γιά μιά τόσο βασική άλλαγή συστημάτων. Καί άπαιτοΰσε έπίσης
ανθρώπους μέ τό πνευματικό άνάστημα τών Ελλήνων καί τών Ρω­
μαίων καί μέ τήν έμπειρία πού προέρχεται άπό μιά μακριά άλυσ-
σίδα προγόνων, γιά νά μαντεύσουν καί βαθμιαία νά εϊσαγάγουν αύ­
τό τό νέο σχέδιο διακυβέρνησης, κάτω άπ’ τό όποιο πολιτισμένα I-
θνη έχουν ζήσει μέχρι σήμερα.
’Ακολουθώντας τίς άνιοΰσες δργ>ανικές σειρές, έρχόμ-αστε νά
έξετάσουμε τήν όμοσπονδία φυλών, στήν όποία τά γένη, οί φρα-
τρίες καί οί φυλές, θά έξετασθοΰν μέσα σέ νέες σχέσεις. Ή άξιό-
λογη προσαρμογή τής γενοκρατικής δργάνωσης στίς συνθήκες καί
τίς άνάγκες τής άνθρωπότητας, άν καί σέ Ινα στάδιο βαρβαρότητας,
θά διευκρινισθεΐ πιό πέρα.

135
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Η ΙΡΟΚΕΖΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ

Φυσικές ομόσπονδες αυξήσεις , βασιζόμενες στά κοι­

νά γένη, και σε μιά κοινή γλώσσα. Οί Ίροκ έζικ ες φ υ ­
λές. Ό εποικισμός τους στή Νέα Ύ όρκη. Διαμόρφωση
τή ς *Ομοσπονδίας. Ή δομή τη ς καί οί αρχές της. Π ε­
νήντα δημιουργημένοι φύλαρχοι. ’Έ γινε κληρονομική σε
ορισμένα γένη. 'Ορισμένος αριθμός σε κάθε φυλή. Α υ ­
τοί οί φύλαρχοι διαμόρφωσαν τό συμβούλιο τ ή ς δμοσπον-
δίας. Τό πολιτικό συμβούλιο. Ό τρόπος διεξα γω γή ς τώ ν
εργασιών του. *Αναγκαία ομοψυχία στή δράση του. Τό
πένθιμο συμβούλιο. Τρόπος ανακήρυξης τώ ν φυλάρχων.
Γενικός στρατιω τικός ήγέτης. Α υτό τό άξίωμα είναι τό
σπέρμα εκείνου τοϋ δημόσιου έκτελεστικοϋ άρχηγοϋ.
Πνευματική ικανότητα τώ ν Ίροκ έζω ν.

Μιά τάση όμοσπονοιοποίησης γιά άμοιβαία άμυνα θά υπήρχε

φυσικά άνάμεσα σέ συγγενικές καί γειτονικές φυλές. 'Οταν τά πλε­
ονεκτήματα τής Ινωσης έκτιμήθηκαν άπ’ τήν κεκτημένη πείρα, ή
οργάνωση, θά σταθεροποιούνταν βαθμιαία σέ μιά όμόσιτονδη ένύτη-
τα. Τό κράτος τοϋ διαρκούς πολέμου στόν όποιον ζοϋσαν, θά ένίσχυε
τή φυσική τάση γιά δράση άνάμεσα σέ τόσες φυλές, δπως ήσαν I-
παρκώς άνεπτυγμένες σέ εύφυία καί στις βιοποριστικές τέχνες γιά
ν’ άποκτήσουν τ’ άγαθά τής ζωής. 'Απλώς θά ήταν μιά έςέλιξη άπό
μιά κατώτερη σέ μιά άνώτερη όργάνωση, μέ μιά έπέκταση τής άρ-
χής πού Ινωνε τά γένη σέ μιά φυλή.

’ Οπως άναμενόταν, διάφορες όμοσπονδίες ύπήρχαν σέ διά­

φορα μέρη τής Βορείου ’Αμερικής, δταν άνακαλύφθηκε, μερι­
κές άπ’ τις όποιες ήσαν πολύ σημαντικές σέ σχέδιο καί δομή. Ά -

136
νάμεσά τους, μπορούν νά μνημονευθούν ot Ίροκέζικες όμοαπονοίες
πέντε Ανεξάρτητων φυλών, ή CREEK ( = Κρίκ), όμοσπονδία τών
ίξη, ή όμοσπονδία τών τριών τής Όττάβας, ή Λίγκα (ένωση) τής
Ντακότα τών «Έπτά Συμβουλίων - Εστιών», ή όμοσπονδία ΜΟ-
QUI στό Νέο Μεξικό τών Έφτά Ινδιάνικων χωριών καί ή όμο­
σπονδία τών ’Λτζέκων τών τριών φολών στήν Κοιλάδα τού Μεξι­
κού. Είναι πιθανόν, δτι τά ’Ινδιάνικα χωριά στ’ άλλα μέρη τοϋ Με­
ξικού, στήν Κεντρική καί στή Νότιο ’Αμερική, ήσαν γενικά κά­
πως οργανωμένα σέ όμοσπονδίες πού άποτελοΰνταν άπό δυό ή πε­
ρισσότερες συγγενείς φυλές. Ή έξέλιξη Αναγκαστικά πήρε αύτή
τήν κατεύθυνση Απ’ τή φύση τών θεσμών τους καί Απ’ τό νόμο πού
κυβερνά τήν Ανάπτυξή τους. Ώστόσο, ή διαμόρφωση μιδς όμοσπον-
δίας πέρ’ άπό τέτοια δεδομένα καί μέ τέτοιες Ασταθείς γεωγραφι­
κές σχέσεις, ήταν μιά δύσκολη έπιχείρηση. Ή ταν εύκολότατο γιά
τά ’Ινδιάνικα χωριά λόγω τής γειτνίασης τό £να μέ τό άλλο καί
άπό τή μικρή Εκταση τών περιοχών τους, Αλλά πραγματοποιούν­
ταν κΑτω Από εύκαιριακές περιστάσεις, άπό φυλές πού βρίσκονταν
στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας καί ιδιαίτερα Απ’ τούς Ί -
ροκέζους. "Οπουδήποτε μιά όμοσπονδία διαμορφώνονταν, θ’ Από-
δειχνε τήν Ανώτερη εύφυία τών λαών της.
Ot δροι κάτω Απ’ τούς όποίους ot όμοσπονδίες γεννήθηκαν καί
ot Αρχές στίς όποιες διαμορφώθηκαν, είναι σημαντικά Απλές. Αύ-
ξάνουν φυσικά, μέ τόν καιρό, πέρ’ άπ’ τά προΟπάρχοντα στοιχεία.
"Οπου μιά φυλή είχε διαιρεθεί σέ διάφορες άλλες κι αύτές ot υπο­
διαιρέσεις κατείχαν Ανεξάρτητα άλλά γειτονικά έδάφη, ή δμοσπον-
δία τούς άνασύνταζε πάλι σ’ Ιναν ύψηλότερο όργανισμό, στή βάση
τών κοινών γενών πού κατείχαν καί στίς συγγενικές διαλέκτους
πού μιλούσαν. Τό αίσθημα τής συγγένειας ένσωματωμένο στό γέ­
νος, ή κοινή γενεαλογία τών γενών καί ot διάλεκτές τους άκόμα κα­
τανοητές Αμοιβαία, άποτελοΰσαν τά ύλικά στοιχεία γιά μιά όμο­
σπονδία. Ή όμοσπονδία, γι’ αύτό, είχε γιά βάση της τά γένη καί
τό γλωσσικό ύλικό γιά περιφέρειά της. Τίποτε δέν βρέθηκε, πού
νά ϊφτανε πέρα Απ’ τούς δεσμούς τών διαλέκτων μιδς κοινής γλώσ­
σας. Ά ν αύτός ό φυσικός φραγμός είχε διασταυρωθεί, θά είχε ώ-
θήσει έτερογενή σκκχεΐα μέ-ax στήν όργάνωση. Συντρέξανε περι­
πτώσεις, δπου τά ύπολείμματα μιδς φυλής, βχι συγγενή γλωσσικά,

137
δπως b NATCHEZ ( ' ) , ϊγ-.ναν δεχτά σέ μιά ύπάρχουσα όμοσπον-
δία’ άλλ’ αύτή ή έξαίρεση δέν άλλαζε τό γενικό κανόνα. Ή ταν ά-
δύνατο, γιά μιά ’Ινδιάνικη έξουσία πάνω στήν ’ Αμερικάνικη ήπει­
ρο νά ύψωθεΐ διά μέσου μιας όμοσπονδίας φυλών όργανωμένων σέ
γένη καί νά προχωρήσει σέ μιά γενική ύπεροχή, έκτός άν τά μέ­
λη τους ήσαν άναπτυγμένα άπ’ τό δικό τους κορμό. Τό πλήθος τών
γλωσσικών κλάδων, είναι μιά σταθερή έρμηνεία τής αποτυχία;.
Δέν ύπήρχε δυνατός τρόπος νά συνδεθοΰν, πάνω σέ ίσους δρους μέ
μιά δμοσπονδία έκτός μόνο διά μέσου τής ιδιότητας τοϋ μέλους σ’
Ινα γένος καί μιά φυλή, καί σέ μιά κοινή γλώσσα.
Μπορεϊ έδώ νά παρατηρηθεί παρενθετικά, δτι ήταν άδύνατο
στό Κατώτερο, στό Μεσαίο, ή στό ’ Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρό­
τητας γιά Ινα βασίλειο νά ύψωθεΐ μέ φυσική έξέλιξη σ' Ινα μέρος
τής γής δταν αύτό βρίσκονταν κάτω άπό γενοκρατικοΰς θεσμούς.
Διακινδυνεύω νά κάνω αύτή τήν ύπόδειξη σ’ αύτό τό πρώϊμο στά­
διο τής συζήτησης, μέ σκοπό νά έπικαλεσθώ τήν προσοχή περισ­
σότερο γιά τή δομή καί τις άρχές τής άρχαίας κοινωνίας, σάν όρ-
γανωμένης σέ γένη, φρατρίες καί φυλές. Ή Μοναρχία είναι άσυμ-
βίβαστη μέ τόν γενοκρατικό θεσμό καί άνήκει στή μεταγενέστερη
περίοδο τού πολιτισμού. Δεσποτισμοί φάνηκαν σέ μερικές περιπτώ­
σεις άνάμεσα στίς Ελληνικές φυλές, στό ’ Ανώτερο Στάδιο τής βαρ­
βαρότητας. ’Αλλά βασίσθηκαν πάνω στόν σφετερισμό, θεωρήθηκαν
παράνομοι άπ’ τό λαό καί ήσαν, πραγματικά, ξένοι πρός τήν Ιδέα
τής γενοκρατικής κοινωνίας. 01 Ελληνικές τυραννίες ήσαν δεσπο-
τισμοί βασισμένοι πάνω στό σφετερισμό καί άποτελούσαν τό σπέρ­
μα, πέρ’ άπ’ τό όποιο ή μεταγενέστερη βασιλεία ύψώθηκε, άν καί
οί καλούμενες Ιτσι βασιλείες τής ήρωϊκής έποχής, ήσαν πιό πολύ
στρατιωτικές δημοκρατίες καί τίποτε περισσότερο.
ΟΕ Ίροκέζοι Ιχουν προσφέρει Ινα έξαίρετο παράδειγμα τοΰ
τρόπου μέ τόν όποιο μιά δμοσπονδία διαμορφώνεται φυσιολογικά
βοηθίούμενη άπό μιά κατάλληλη νομΌθεσία.
Σ ’ αύτούς ή δμοσπονδία διαμορφώθηκε άπό Ινα συμβούλιο συ­
νετών άνθρώπων καί άρχηγών τών πέντε φυλών, που συναντού|ΐε

(1) ΑύτοΙ Ιγ;νιν ϊεκ-ο! οτήν Όμοο-ονδία CREEK μετά τήν άνατρο-
-ή τους άπ’ τή Γαλλική.

138
γι’ αύτό τό σκοπό στή βόρεια Ακτή τής λίμνης ONONDAGA, κον­
τά στή θέση τών Συρακουσών1 και δτι, πρίν νά συγκροτηθεί αύτό
τό συμβούλιο, ή όργάνωση είχε τελειοποιηθεί καί μπήκε σέ άμε-
ση λειτουργία. Στά περιοδικά τους συμβούλια γιά τήν έκλογή φυ­
λάρχων, έξηγοΰν άκόμη τήν καταγωγή της σάν τό Αποτέλεσμα μιας
μακρόχρονης νομοθετικής προσπάθειας. Ή ταν πιθανόν ή συνέπεια
μιας προηγούμενης συμμαχίας γιά Αμοιβαία άμυνα, τά πλεονεκτή­
ματα τής δποίας άντελήφθησαν καί Ιπεδίωξαν νά τά καταστήσουν
μόνιμα.
Ή Ιδέα τοΰ σχεδίου Αποδίδεται σ’ 2να μυθικό, ή, τουλάχιστον,
παραδοσιακό πρόσωπο, ΗΑ - ΪΌ - WENT - ΗΑ, περίφηαο ποίημα
τής HIAWATHA OF LONG - FELLOW, πού ήταν παρόν σ’ αύ­
τό τό συμβούλιο καί τό κεντρικό πρόσωπο στή λειτουργία του. Στις
επικοινωνίες του μέ τό συμβούλιο χρησιμοποιούσε Ιναν συνετό άν­
θρωπο άπ’ τούς ONONDAGAS, DA - GA - NO - WE - DA, σάν
Ιναν έρμηνευτή καί όμιλητή, γιά νά έρμηνεύσει τή δομή καί τΙς
αρχές τής προτεινόμενης ομοσπονδίας. Ή Ιδια παράδοση πιό πέρζ
)ΐάς λέει, δτι δταν ή έργασία έκτελεΐτο, ό ΗΟ - ΪΌ - WENT - ΗΑ
έξαφανίζονταν μυστηριωδώς μ’ Ινα λευκό μονόξυλο, πού τό σήκω­
νε στόν Αέρα καί τόν Ιφερνε πέρ’ Απ’ τό φώς. Ά λ λ α θαύματα, σύμ­
φωνα μ’ αύτή τήν παράδοση, συνόδευαν καί Ικαναν Αξιοσημείωτο
γεγονός τή διαμόρφωση τής όμοσπονδίας, πού γιορτάζεται άκόμη
μεταξύ τους σάν Ινα άριστουργηματικό έπίτευγμα τής ’ Ινδιάνικης
σοφίας. ’ Ετσι ήταν Αληθινά’ καί θά μείνει στήν Ιστορία σάν Ινα
μνημείο τής εύφυίας τους, στήν Ανάπτυξη τών γενοκρατικών θε­
σμών. θ ά άναφέρεται έπίσης σάν Ινα παράδειγμα, γιά τό τί ot φυ­
λές τής Ανθρωπότητας στάθηκαν ικανές νά πραγματοποιήσουν στήν
τέχνη τοϋ κυβερνάν, στήν περίοδο τοϋ Κατώτερου Σταδίου τής βαρ­
βαρότητας, καί κάτω άπό τά μειονεκτήματα πού αύτός δ δρος έμ-
περιέχει.
Ποιό άπ’ τά δυό πρόσωπα ήταν ό ιδρυτής τής όμοσπονδίας εί­
ναι δύσκολο νά καθορίσουμε. Ό σιωπηλός ΗΑ - ΓΟ - WENT - ΗΛ
ήταν, πολύ πιθανόν, Ινα πραγ>ιαιτικό πράσωπο τής Ίροκέζικης γε­
νεαλογίας (’ ) ’ άλλ’ ή παράδοση είχε καλύψει τό χαρακτήρα του τό­

(1) Ό φίλος μου, HORATIO HALE, Ιξοχος φιλόλογο;, ίφ'ΐαε, 8πω;

139
σο πλέρια μέσα στό υπερφυσικό, ώστε αύτή Ιβλαψε τή θέση του μετα­
ξύ τους σαν ίνα, yss.vb πρόσωπο ?ζηοε άνά{ΐεσά τους. "Αν οί
H IAWATHA ήσαν πραγματικά πρόσωπα, δ DA - GA - NO - WE -
DA πρέπει να κατέχει μιά έξαρτημένη θέση, άλλά άν 2να μυθικό
πρόσωπο καλούνταν μαγικά νά έμφανισθεϊ μέ τήν εύκαιρία αύτή,
τότε στό τελευταίο άνήκει ή τιμή τού σχεδιασμοΰ τής ομοσπονδίας.
Οί Ίροκέζοι βεβαιώνουν, ότι ή όμοσπονδία, δπως διαμορφώ­
θηκε άπ’ αύτό τό συμβούλιο, μέ τις έξουσί&ς της, τΙς λειτουιργίΐ; καί
τόν τρόπο διοίκησης, έφτασε σ’ αύτούς διά μέσου πολλών γενεών
μέχρι σήμερα, μέ μιά μικρή μεταβολή στήν έσωτερική της όργά­
νωση. 'Οταν οί TUSCARORAS Ιγιναν μεταγενέστερα δεχτοί στήν
όμοσπονδία, οί φύλαρχοί τους Ιγιναν έπίσης δεκτοί άπό ευγένεια
νά κάθονται σάν Γσοι στό γενικό συμβούλιο, άλλά ό άρχικός άριθμός
τών φυλάρχων δέν αύξήθηκε καί γιά τήν άκρίβεια, έκείνοι τών
TUSCARORAS δέν άποτελοΟσαν μέρος τοϋ διοικητικοΰ σώματος.
Τ ά γενικά χαρακτηριστικά τής Ίροκέζικης όμοσπονδίας μπο­
ρούν νά συνοψισθοΰν στίς άκόλουθες προτάσεις:
I. Ή δμοσπονδία ήταν μιά Ινωση πέντε φυλών, άποτελούμε-
νη άπό κοινά γένη, κάτω άπό μιά κυβέρνηση στή βάση τής Ισότη­
τας’ κάθε φυλή Ιμενε άνεξάρτητη σ’ δλα τά θέματα πού άφοροΰσαν
τήν τοπική αυτοδιοίκηση.
II. Συγκρότησε Ινα Γενικό Συμβούλιο άπ’ τούς φυλάρχους,
πού ήσαν περιορισμένοι στόν άριθμό, ίσοι στήν τάξη καί στό κύρος
καί περιβάλλονταν μέ ύπέρτατες έξουσίες πάνω σ’ δλα τά θέματα
πού άφοροΰσαν τήν όμοσπονδία.
III. Πενήντα φυλαρχίες δημιουργήθηκαν καί όνομάζονταν ά­
πό δρισμένα γένη τών διαφόρων φυλών, μέ έξουσία πάνω σ’ αύτά
τά γένη νά κάμουν διακοπές, μέ έκλογή μεταξύ τών οϊκείων μελών
τους καί μέ τήν έπϊ πλέον έξουσία νά καθαιροϋν άπό τό άξίωμα,
άλλά τό δικαίωμα νά περιβάλλουν τούς φυλάρχους μέ άξίωμα έπι-
φυλλάσσονταν στό Γενικό Συμβούλιο.
IV. Οί φύλαρχοι τής όμοσπονδίας ήσαν έπίσης φύλαρχοι στίς
φυλές τους καί μέ τού; άρχηγούς τών άλλων φυλών, σχημάτιζαν

μέ πληροφόρησε, σ’ αύτ6 τό συμπέρασμα.

140
τό Συμβούλιο τής κάθε μιας, πού ήταν τό άνώτερο πάνω σ’ δλα τά
θέματα πού άφορούσαν άποκλειστικά τή φυλή.
V. 'Ομοψυχία στό Συμβούλιο τής όμοσπονδίας ήταν ούσιαστι-
κή σέ κάθε δημόσια πράξη.
V I. Στό Γενικό Συμβούλιο ot φύλαρχοι ψήφιζαν κατά φυλές,
πού Εδιδαν σέ κάθε φυλή μιά άρνητική ψήφο πάνω στις άλλες.
V II. Τό Συμβούλιο κάθε φυλής είχε τό δικαίωμα νά συγκα-
λεΐ τό Γενικό Συμβούλιο' άλλά τό τελευταίο δέν μπορούσε νά συγ-
κληθεΐ μόνο του.
V III. Τό Γενικό Συμβούλιο ήταν άνοιχτό γιά τούς ρήτορες
τοΰ λαοϋ, πάνω στή συζήτηση δημοσίων θεμάτων' άλλά αύτό άπο-
φάσιζε μόνο του.
IX. Ή δμοσπονδία δέν είχε δημόσιο Εκτελεστικό άρχηγό.
X. ΑΙσθανόμενοι τήν άνάγκη γιά Ινα Γενικό Στρατιωτικό Η ­
γέτη, συνέστησαν το άξίωμα μέ μιά διπλή μορφή, πού ή μιά μπο-
ρεΐ νά Εξουδετερώνει τήν άλλη. Ot δυό κύριοι πολεμικοί άρχηγοί,
πού άνακηρύχθηκαν, Εγιναν ίσοι στήν έξουσία.
Αύτές ot διάφορες προτάσεις θά Εξετασθοϋν καί θά διευκρινι-
σθοΟν, άλλά χωρίς ν’ άκολουθοΟμε τήν άκριβή μορφή ή τάξη, στήν
όποία Εχουν άναφερθεί.
Στό θεσμό τής όμοσπονδίας πενήντα μόνιμες φυλαρχίες δημι-
ουργήθηκαν, πού όνομάσθηκαν καί διατηρούνταν συνεχώς στά γέ­
νη, στά όποια είχαν όρισθεΐ. Μέ τήν έξαίρεση δυό πού Εκλέγονταν
-κάποτε μόνοι, δλοι οί άλλοι συνδέονταν σάν πολλά διαφορετικά πρό­
σωπα στή διαδοχή, άφοΰ ot γενεές άπομακρύνθηκαν άπό τότε μέ­
χρι σήμερα. Τό δνομα κάθε φυλαρχίας Εχει τό προσωπικό δνομα
κάθε φύλαρχου, δλο τό χρονικό διάστημα πού αύτός διατηρεί τό ά-
ξίωμα, κρατώντας καθένας κατά τή διαδοχή τό δνομα τού προκα-
τόχου του. Αύτοί ot φύλαρχοι, δταν συγκεντρώνονταν, σχημάτιζαν
τό συμβούλιο τής όμοσπονδίας, στήν όποια ή νομοθετική, ή Εκτελε­
στική καί δικαστική έξουσία είχαν παραχωρηθεϊ, άν καί μιά τέ­
τοια διάκριση λειτουργιών δέν συνέβη ποτέ. Γιά νά Εξασφαλίσουν
τάξη στή διαδοχή, τά διάφορα γένη στά όποία αύτά τά άξιώματα
είχαν γίνει κληρονομικά, Εξουσιοδοτούνταν νά Εκλέξουν διαδόχους
άνάμεσα στά οίκεΐα μέλη τους, δταν γίνονταν διακοπές, δπως άλ-
λοΟ έξηγήθηκε. Σάν Ενα πιό πέρα μέτρο προστασίας στό πρόσωπό

141
τους, κάθε φύλαρχος, μετά τήν έκλογή του καί τήν έπικύρωσή της,
περιβάλλονταν μ’ αύτό τό άξίωμα άπ’ τό συμβούλιο τής όμοσπον-
δίας. "Οταν 2τσι έγκαθίστατο, τό προσωπικό του δνομα «παραμε­
ρίζονταν» καί έπαιρνε τό δνομα τής φυλαρχίας. Μ’ αύτό τό δνομα,
ήταν πιά γνωστό; μεταξύ τους. Ή σαν δλοι ίσοι σέ τάξη, κύρος καί
προνόμια.
Αύτές οί φυλαρχίες διανέμονταν άνισα άνάμεσα στίς πέντε φυ­
λές, άλλά χωρίς νά δώσουν στή μιά ή στήν άλλη καμμιά υπεροχή
έξουσίας' καί τό ίδιο συνέβαινε καί άνάμεσα στά γένη τών τελευ­
ταίων τριών φυλών.
Σ ’ δλα τά συμβούλια γιά τήν έπικύρωση τοΰ αξιώματος τών
φυλάρχων, τά όνόματά τους έκφωνοΰνται άκόμη μαζί μέ τά άλλα
σάν Ινας φόρος σειβασμοΰ στή μνήμη τους. Τό γενικό συμβούλιο,
γι’ αύτό, συνίστατο μόνο άπό σαράντα όχτώ μέλη.
Κάθε φύλαρχος είχε ένα βοηθό φύλαρχο, πού έκλέγονυχν άπ’
τό γένος τοΰ προϊσταμένου του μεταξύ τών μελών του καί πού έγ-
καθίστατο μέ τούς Ιδιους τύπους καί τελετές. Αύτός όνομαζόταν «βο­
ηθός» καί τό καθήκον του ήταν νά στέκει πίσω άπ’ τόν άνώτερό
του σ’ δλες τίς γιορτές, νά ένεργεΐ σάν άγγελιαφόρος του καί γενι­
κά νά όπόκειται στίς έντολές του. Έδιναν στό βοηθό τό άξίωμα
τοϋ άρχηγοΰ καί Ικαναν πιθανή τήν έκλογή του σάν διαδόχου τοΰ
προϊσταμένου του μετά τό θάνατο τοϋ τελευταίου. Στή μεταφορική
τους γλώσσα, αύτοί οί βοηθοί τών φυλάρχων έκαλοϋντο «Στύλοι τοΰ
Μεγάλου Σπιτιοΰ», πού συμβόλιζε τήν όμοσπονδία. Τά χορηγούμε­
να όνόματα στούς άρχικοΰς φυλάρχους ϊγιναν τά όνόματα καί τών
διαδόχων τους στή συνέχεια. Λόγου χάρη, σχετικά μέ τήν παραί­
τηση τοΟ GA - ΝΕ - Ο - DI - ΓΟ, ένός άπ' τούς όχτώ φυλάρχους
SENECA, ό διάδοχός του θά Ικλέγονταν άπ’ τό γένος Χελώνα, στό
όποιο αύτή ή φυλαρχία ήταν κληρονομική καί δταν θά άνακηρύσ­
σονταν άπ’ τό γενικό συμβούλιο, θά ίπαιρνε αύτό τό δνομα, στή θέ­
ση τοΟ δικοΰ του, σάν £να μέρος τής τελετής. Σέ πολλές διαφορε­
τικές περιπτώσεις παρακολούθησα τά συμβούλιά τους γιά τήν άνα-
κήρυξη φυλάρχων στούς ONONDAGA καί τούς SENECA καί ή­
μουνα μάρτυρας στίς τελετές πού άνεφέροντο σ’ αύτό. "Αν καί Ινα
ύπόδειγμα τής παληδς όμοσπονδίας παραμένει τώρα, αύτή είναι
πλέρια όργανωμένη μέ τά συμπληρώματά της τών φυλάρχων καί

142
τών βοηθών, μέ τήν έξαίρεση τής φυλής MOHAWK, πού μετακινή-
θηκε στόν Καναδά περίπου στά 1775. Άκόμη καί δταν γίνονται
διακοπές, οί θέσεις τους συμπληρώνονται καί Ενα γενικό συμβού­
λιο συνέρχεται νά Εγκαταστήσει τούς νέους φυλάρχους καί τούς βο­
ηθούς τους. Ot σημερινοί Ίροκέζοι είναι έπίσης προσαρμοσμένοι στή
δομή καί τις άρχές τής άρχαίας όμοσπονδίας.

Γιά τις Ιπιδκόξεις τής κυβέρνησης, τής ό*ιοστπονδίας, οί πέντε

φυλές ήσαν Ανεξάρτητες ή μιά άπ’ τήν άλλη. Τά έδάφη τους χω­
ρίζονταν μέ σταθερές όροθετικές γραμμές και τά Ενδιαφέροντα κά­
θε φυλής ήσαν ξεχωριστά. Οί όχτώ φύλαρχοι SENECA, σέ συνερ­
γασία μέ τούς άλλους Σενέκα άρχηγούς, σχημάτιζαν τό συμβούλιο
τής φυλής, άπ’ τό δποϊο ρυθμίζονταν ot ύποθέσεις της, άφήνοντας
σέ κάθε μιά άπ’ τις άλλες φυλές τόν ίδιο Ελεγχο πάνω άπ’ τά ξε­
χωριστά ένδιαφέροντά τους. Σάν Ενας όργανισμός, ή φυλή οδτε Ε-
ξασθενοϋσε οϋτε ζημιωνόταν άπ’ τήν δμοσπονδιακή όργάνωση. Κάθε
μιά είχε τΙς δραστηριότητές της μέσα στή δική της περιοχή, πα­
ρουσιάζοντας κάποια άναλογία μέ τΙς δικές μας πολιτείες μέσα σέ
μιά δμόσπονδη δημοκρατία. Είναι Αξιομνημόνευτο, τό δττι ot Ίροκέ-
ζοι συστήσανε θερμά στούς προγόνους μας, μιά Ενωση τών δμοιων
άποικιών μέ τΙς δικές τους άπ’ τά 1775 άκόμα. Είχαν δει στά κοι­
νά συμφέροντα καί στήν κοινή γλώσσα τών διαφόρων άποικιών, τά
στοιχεία γιά χιά δμοσπονδία, πού ήταν σάν δικό τους δραμα κατάλ­
ληλο νά έμβαθύνουμε καί νά μελετήσουμε.

Ή συνεκτική άρχή τής δμοσπονδίας δέν γεννήθηκε άποκλει-

στικά άπ’ τά προνόμια μιας συμμαχίας γιά άμοιβαία προστασία, άλ­
λά είχε Ενα βαθύτερο θεμέλιο στό δεσμό τής συγγένειας. Ή δμο­
σπονδία στηριζόταν πάνω στίς φυλές φαινομενικά, άλλά πρωταρ­
χικά, πάνω στά κοινά γένη. "Ολα τά μέλη τοϋ ίδιου γένους, είτε
MOHAWKS, ONEIDAS, ONONDAGAS, CArUGAS, είτε SE­
NECAS, ήσαν άδελφοί καί άδελφές γιά κάθε άλλο γένος, βάσει τής
καταγωγής τους άπ’ τόν ίδιο κοινό πρόγονο' κι άναγνώριζαν κάθε
άλλο σάν τέτοιο μέ πλήρη Εγκαρδιότητα. Ό τα ν συναντιόνταν, ή
πρώτη Ερώτηση ήταν τό δνομα τοϋ γένους καί κατόπιν άμέσως ή
γενεαλογία τών συγγενών τους φυλάρχων- μετά άπ’ αύτό, ήσαν συ­
νήθως Ικανοί νά βροϋν, κάτω άπ’ τό Ιδιόρρυθμο σύστημά τους τής

145
αίματοσυγγένειας ( ' ) , τή συγγένεια μέ τήν δποία συνδέονταν μέ
-κάθε άλλον.
Αύτή ή συγγενική διασταύρωση άνάμεσα σέ πρόσωπα τοΟ ί­
διου γένους στίς διάφορες φυλές, διατηρείται άκόμη καί σήμερα
καί Αναγνωρίζεται μεταξύ τους σ’ δλη τήν άρχική της δύναμη. Αύ­
τό έξηγεΐ καί τήν έπιμονή μέ τήν δποία τά ύπολείμματα τής πα-
ληάς δμοσπονδίας μένουν άκόμη συνδεμένα μεταξύ τους. "Αν κά-
ποια άπ’ τις πέντε φυλές είχε άποχωρήσει άπ’ τήν δμοσπονδία, Θά
είχε διακόψει τδ δεσμδ τής συγγένειας, άν καί Θά είχε καλυφθεί
Ιλαφρά.
Κατά τή μακρά περίοδο μέσω τής δποίας ή δμοσπονδία διατη­
ρείτο, ποτέ δέν ίπεσαν σέ άναρχία, οδτε διέρηξαν τήν όργάνωση
τους.
Τδ «’Επίμηκες Σπίτι», είχε γίνει τό σύ·ιβολο τής δ»ιοσπ>τνδ£ας,
καί καλοϋσαν τόν έαυτό τους «Λαό τοΟ Μεγάλου Σπιτιού». Αύτό ή­
ταν τό δνομα καί τό μόνο δνομα, μέ τό δποϊο διακρίναν τούς έαυ-
-τούς τους. Ή δμοσπονδία προήγαγϊ μ*ά γενοκραπική όργάνωση πιό
περίπλοκη άπό κείνη μιδς μοναδικής φυλής, άλλά άκόμη πιό δια­
κριτικά, μιά γενοκρατική κοινωνία. ΤΗταν, βπως δήποτε, 2να στά­
διο προόδου στήν κατεύθυνση ένός Ιθνους, γιατί ή έθνικότητα δγι-
νε έφικτή κάτω άπό γενοκρατικούς θεσμούς. Ό συνασπισμός είναι
τό τελευταίο στάδιο στή διαδικασία. Οί τέσσερις ’ Αθηναϊκές φυλές
συνασπίζονται στήν ’Αττική σ’ £να Ιθνος μέ τήν άνάμειξη τών φυ­
λών στήν ϊδια έδαφική περιοχή καί μέ τή βαθμιαία έξαφάνιση τών
γεωγραφικών δρίων μεταξύ τους. Τά φυλετικά όνόματα καί ot όρ-
γανώσεις Ιμειναν σέ πλήρη ζωτικότητα δπως προηγούμενα, άλλά
■χωρίς τή βάση ένός άνεξάρτητου έδάφους. 'Οταν ή πολιτική κοινω-

(1) Τά παιδιά ιών άδελφβν ένός γένους, είναι μεταξύ τους άδελφοί
καί άδελφές μέ κάθε Αλλο, τά παιδιά τ<δν τελευταίων ήσαν έπίσης άδελ­
φοί καί Αδελφές χαΐ έτσι βέ χατιοΟσα γραμμή άπεριόριατα: τά παιδιά καί
οΐ άπόγονοι τίδν άδερφάδων είναι τό Ιδιο. Τά παιδιά ένός άδελφοΟ χαΐ μιβς
αδελφής είναι έξαδέλφια, τά παιδιά τΛν τελευταίων είναι έξαδέλφια καί I-
τσι άπεριόριατα σέ κατιοΟσα γραμμή. Μιά γνώση τής συγγένειας μέ χάθβ άλλο
άπό τά μέλη τοΟ Ιδιου γένους δέν χάνεται ποτέ.

144
νία Ιδρύθηκε πάνω στή βάση τοϋ δήμου ή τής κοινοτικής περιφέ­
ρειας καί δλοι ot διαμένοντες στό δήμο Ιγιναν 2να πολιτικό σώμα,
άσχετο μέ τό γένος τους ή τή φυλή, ό συνασπισμός ίγινε πλήρης.
Ό συνασπισμός τών Λατινικών καί Σαβινικών γενών στό Ρω­
μαϊκό λαό καί ϊθνος ήταν Αποτέλεσμα τής Ιδιας διαδικασίας. Πα­
ρόμοια γενικώς τό γένος, ή φράτρα καί ή φυλή ήσαν τά πρώτα
τρία στάδια δργάνωσης. Ή όμοσπονδία άκολούθησε σάν τό τέταρ­
το. ’ Αλλά δέν φάνηκε οδτε μεταξύ τών Ελληνικών, οδτε τών Λα­
τινικών φυλών στή Νεώτερη Περίοδο τής βαρβαρότητας, δτι Ιγι-
νε περισσότερο άπό μιά χαλαρή 2νωση γιά έπιθετικούς καί Αμυν­
τικούς σκοπούς. Γιά τή φύση καί τΙς λεπτομέρειες τής δργάνωσης
στίς Έλληνικές καί Λατινικές όμοσπονδίες, ή γνώση μας είναι πε­
ριορισμένη καί άτελής, έπειδή τά γεγονότα είναι θαμμένα στό σκο­
τάδι τής παραδοσιακής περιόδου. Έ διαδικασία τοϋ συνασπισμού
προβάλλει άργότερα άπ’ τήν όμοσπονδία στή γενοκρατική κοινω­
νία' άλλ’ αύτή ήταν μιά άνάγκη δπως έπίσης καί ζωτικό στάδιο
προόδου μέσω τοϋ όποιου τό ϊθνος, τό κράτος καί ή πολιτική κοι­
νωνία τουλάχιστον έπετεύχθησαν. Στις Ίροκέζικες φυλές αύτή δέν
είχε καθόλου έκδηλωθεϊ.
Ή κοιλάδα τοϋ ONONDAGA, σάν ή ίορα τής κεντρικής φυ­
λής καί ή θέση στήν όποία τό Βουλευτήριο τοποθέτησε τόν Πυρ­
σό γιά νά καίει συνεχώς, ήταν ή συνειθισμένη, δχι δμως ή Αποκλει­
στική θέση γιά τή σύνοδο τών συμβουλίων τής όμοσπονδίας. Στούς
Αρχαίους χρόνους έ καλείτο νά συνέρχεται τό φθινόπωρο κάθε χρό­
νου* άλλά δημόσιες Ανάγκες ίκαναν συχνά τή σύνοδό του πιό Ιπι-
τακτική. Κάθε φυλή είχε τό δικαίωμα νά συγκαλεΐ τό συμβούλιο
καί νά ύποδεικνύει τό χρόνο καί τή θέση τής συνόδου στήν Ιδρα κά­
θε φυλής, δταν οί περιστάσεις ζητοϋσαν μιά Αλλαγή άπ’ τή συνει-
θισμένη θέση τήν έπιθυμητή στήν ONONDAGA. ’Αλλά τό συμβού­
λιο δέν είχε τό δικαίωμα νά συνέλθει μόνο του.
’Αρχικά ό κύριος σκοπός τοΰ συμβουλίου ήταν νά άνακηρύξει
τούς φυλάρχους, νά συμπληρώσει τά κενά στίς γρα>ψ1ς -αοϋ κυβερ-
νώντος σώματος, τά προκαλούμενα άπ’ τό θάνατο ή άπό καμμιά
παραίτηση, καί νά διεκπεραιώνει δλες τις άλλες ύποθέσεις πού Α­
φορούσαν στήν κοινή εύημερία. Στό διάβα τοϋ χρόνου, δπως πολ-
λαπλασιάζονταν τά μέλη καί ot συναλλαγές τους μέ τις ξένες φυ-

145
10*
λες γίνονταν πιό Εκτεταμένες, τό συμβούλιο διαιρέθηκε σέ τρία ξε­
χωριστά τμή|ΐατα πού μποροϋν νά διακριθοϋν σάν πολιτικό, πένθι­
μο καί θρησκευτικό. Τό πρώτο κήρυσσε τόν πόλεμο καί Εκανε εΐρή-
νη, Εστελλε καί δέχονταν πρεσβευτές, σύναπτε συνθήκες μέ ξένες
φυλές, ρύθμιζε τις ύποθέσεις τών ύποταγμένων φυλών καί Επαιρ­
νε δλα τά άναγκαΐα μέτρα γιά νά προαγάγει τήν εύημερία τοϋ λα­
οΰ. Τό δεύτερο άνακήρυσσε τούς φυλάρχους καί τούς περιέβαλλε μέ
τό άξίωμά τους. Λέγονταν Πένθιμο Συμβούλιο, έπειδή ή πρώτη
άπ’ τις τελετές του ήταν ό θρήνος γιά τό πεθαμένο κυβερνήτη, πού
ή κενή θέση του Επρεπε νά συμπληρωθεί. Τό τρίτο δρίζονταν γιά
τήν τήρηση μιας γενικής θρησκευτικής γιορτής. Άποτελοΰσε μιά
ευκαιρία γιά τις όμόσπονδες φυλές νά ένωθοϋν κάτω άπ’ τούς οι­
ωνούς ένός γενικοϋ συμβουλίου, γιά τήν τήρηση κοινών θρησκευ­
τικών τύπων καί τελετών. Ά λλά, δπως τό Πένθιμο Συμβούλιο πα-
ρευρίακετο σέ πολλές άπ’ τΙς Ιδιες τελετές, μέ τόν καιρό, Εφτασε ν’
άνταποκρίνεται στά καθήκοντα καί τών δυό. Τώρα είναι τό μόνο
συμβούλιο πού διατηροϋν, καθώς ot πολιτικές Εξουσίες τής όμοσπον­
δίας τερματίσθηκαν μέ τήν έπικράτηση πάνω σ’ αύτές τής πολιτι­
κής κοινωνίας ή τοϋ κράτους.
Ά ν γινόταν μιά πρόταση στήν όμοσπονδία άπό μιά ξένη φυ­
λή, αύτή μποροϋσε νά ύποβληθεΐ διά μέσου τής μι&ς άπό τΙς πέν­
τε φυλές. Αύτό άποτελοΰσε τό προνόμιο τοϋ συμβουλίου τής φυλής
πού ύπέβαλλε τήν πρόταση νά καθορίσουν, Εάν ή όπόθεση ήταν Ε-
παρκοϋς σπουδαιότητας ώστε νά άπαιτείται μιά σύνοδο τοϋ συμβου­
λίου τής όμοσπονδίας. Άφοϋ Εβγαζαν Ενα καταφατικό συμπέρασμα,
Ενας κήρυκας στέλλονταν στις πιό κοντινές γεωγραφικά φυλές, στήν
άνατολή καί στή δύση, μέ μιά ταινία περιδέραιου άπό κοχύλια, πού
περιείχε Ενα άγγελμα πρός Επίδειξη, δτι Ενα πολιτικό συμβούλια
θά συνέρχονταν σΕ μιά όρισμένη θέση καί χρόνο καί γιά συγκεκρι­
μένους σκοπούς, άπ’ τούς όποιους ό καθένας ήταν λεπτομερώς προσ­
διορισμένος. Καθήκον τής φυλής πού δέχθηκε τό άγγελμα ήταν νά.
τό προωθήσει στήν πιό κοντινή της γεωγραφικά φυλή καί Ετσι ή
γνωστοποίηση είχε γίνει πλήρης (’ ) . Δέν συγκαλείτο Επίσης συμ-

(1) Ένα πολιτικό συμβούλιο, πού μποροΟββ v i αυγχληθβΤ Απ’ τό Ινα.

146
βούλ’.ο, άν 5έν είχε κληθεί κάτω άπ’ τούς προδιαγεγραμμένους τύ­
πους.
Οί φυλές πού Αντιπροσωπεύονταν στδ συμβούλιο ήσαν άδελ­
φές φυλές σέ κάθε άλλη καί υΐϊκές φυλές στίς άπέναντι τρεϊς. Ot
φύλαρχοί τους έπίσης ήσαν άδελφοί σέ κάβε άλλον καί γιοί έκεί-
νων στδ άπέναντι τμήμα. ΑύτοΙ σχημάτιζαν μιά δεύτερη φυλετική
φράτρα, δπως ot ONEIDA ήσαν μιά ύποδιαίρεση τών MOHAWKS
καί ot CA iU G A S μιά ύποδιαρίεση τών ONONDAGAS ή τών SE­
NECAS πού ήσαν στήν πραγ^ιατικότητα νεώτβρες φυλές· άπό δώ ή
συγγένεια τών προσβύτερων καί νεώτερων καί ή έφαρμογή τής
φρατρικής άρχής.
Ή ταν συνήθεια γιά τήν ξένη φυλή νά άντιπροσωπεύεται στό
συμβούλιο άπό μιά έπιτροπή συνετών άνθρώπων καί άρχηγών, πού
έφερναν τΙς προτάσεις τους καί τίς παρουσίαζαν προσωπικά ot Ι­
διοι. Ά φοΟ άνοιγε ή σύνοδος τυπικά καί ή έπιτροπή Ικανέ τίς εΐ-
σηγήσεις της, Ινας άπ’ τούς φυλάρχους Ικανέ μιά σύντομη προσφώ­
νηση, εύχαριστώντας τό Μεγάλο ΠνεΟμα, πού φροντίζει γιά τίς
ζωές τον/ς καί τούς έπιτρέπει νά συνέρχονται" μετά άπ’ αύτό, πλη-
ροφοροΟσε τήν έπιτροπή, δτι τό συμβούλιο ήταν Ιτοιμο νά τούς ά-
κούοει πάνω στήν ύπόθεση γιά τήν bmaia είχαν σννέλβε*. 'Εν®
άπ’ τά μέλη τής έπιτροπής ύπέβαλλε τότε τήν πρότασή τους δια­
μορφωμένη καί τήν ύποστήριζε μέ διάφορα έπιχειρήματα, άνάλογα

ή τό Αλλο έθνος, έχαλεΐτο συνήθως χαΐ Αρχιζε μέ τούς έξής τρόπους: Ά ν ,

λόγου χάρη, ol ONONDAGAS έχαναν τήν πρόοχληση, θά έστελναν τούς χή-
ρυχες ατούς ONEIDAS, στά άνατολιχά χαΐ τούς CAHJGAS στά δυτικά τους,
μέ ταινίες πού περιείχαν μιά πρόσκληση νά συναντηθοΟν στό δάσος πού συ­
νέρχονταν τό συμβούλιο τών ONONDAGAS σέ μιά όρισμένη ήμέρα, όρισμέ-
νου σεληνιακοΟ μήνα, γιά σκοπούς πού Αναφέρονταν έπίσης. Τό χαθήκον
τών CArUGAS θά ήταν νά στείλουν τήν Ιδια γνωστοποίηση στούς SENE­
CAS xal τών ONEIDAS νά τή γνωστοποιήσουν στους HOHAWKS. "Αν τό
συμβούλιο έπρόχειτο νά γίνει γιά είρηνιχούς σκοπούς, τότε κάθε φύλαρχος
έπρεπε νά φέρει μαζί του μιά δέσμη άπό ξύλα λευχοΟ κέδρου, συμβόλου ει­
ρήνης, ΑφοΟ γιά πολεμικούς σκοπούς χρησιμοποιούνταν τά ξύλα πού ήσαν
άπό χόχχινο χέδρο καί πού ήσαν τό Ιμβλημα τοΟ πολέμου.

147
 μέ τήν ικανότητά του. Πλήρης προσοχή δίδονταν άπ’ τά μέλη τοΟ
συμβουλίου, ώστε νά μποροΰν σαφώς νά καταλάβουν τό ύπό συζή­
τηση θέμα. Μετά τό πέρας τής εισήγησης, ή Ιπιτροπή Αποσύρον-
ταν σέ κάποια άπόσταση άπ’ τό συμβούλιο καί περίμενε τό Αποτέ­
λεσμα τής σύσκεψης τοϋ συμβουλίου. Τότε πραγματοποιούνταν ή ύ-
ποχρέωση τών φυλάρχων νά συμφωνήσουν πάνω σέ μιά Απάντη­
ση, πού θάπρεπε νά δώσουν, ύστερα Απ’ τή συνειθισμένη τυπική
διεξαγωγή τής συζήτησης. 'Οταν παίρνονταν μιά Απόφαση, όρί-
ζονταν ένας όμιλητής γιά ν’ Ανακοινώσει τήν Απάντηση στήν έπι-
τροπή. Ό όμιλητής συνήθως έκλεγόταν Απ’ τή φυλή γιά τήν ύπό-
θεση τής όποίας τό συμβούλιο είχε συνέλθει. ΤΗταν συνηθισμένο γι’
αύτόν ν’ Ανασκοπήσει τό δλο θέμα σέ μιά τυπική όμιλία, στήν πο­
ρεία τής όποίας ή Αποδοχή, όλικά ή μερικά ή ή Απόρριψη τής πρό­
τασης Αναγγέλλονταν μέ τή σχετική γι’ αύτό αΐτιολογία. Ό που
μιά συμφωνία έπιτυγχάνονταν, ταινίες μέ κομπολόι Από κοχύλια
Ανταλλάσσονταν σάν Απόδειξη γιά τήν Αποδοχή τών δρων της. Μ’
αύτή τή διαδικασία τερματίζονταν ή σύνοδος.
«Αύτή ή ταινία τηρεί τούς λόγους μου», ήταν μιά τυπική πα­
ρατήρηση ένός Ίροκέζου Αρχηγοϋ στό συμβούλιο. Τότε αύτός πα·
ρόδινε τήν ταινία σάν έγγύηση γιά δτι είχε πεϊ. Τέτοιες διάφορες
ταινίες θά δίνονταν στήν πορεία μιδς διαπραγμάτευσης στήν Αντί­
θετη πλευρά. Σ ’ Απάντηση τοϋ ένός Απ’ τούς δυό, μιά ταινία θά έ-
πιστρέφονταν γιά κάθε δεχτή πρόταση. 01 Ίροκέζοι δοκίμασαν τήν
Ανάγκη γιά μιά Ακριβή καταγραφή μιδς πρότασης πού δεσμεύει
τήν πίστη τους καί τήν τιμή τους στήν έκτέλεσή της καί έπινόη-
σαν αύτή τή μέθοδο, γιά νά τή θέσουν έξω άπό κάθε Αμφισβήτηση.
'Ομοψυχία μεταξύ τών φυλάρχων Απαιτούσαν πάνω σ’ δλα τά
&ασικά δημόσια θέματα, πού ήταν ούσιώδης γιά τό κύρος κάθε δη­
μόσιας πράξης. Άποτελοϋαε ένα δασικό νόμο τής όμοσπονδίας (’ ) .

(1) Στό ξεκίνημα τής ’Αμερικάνικης έπανάστασης, οί Ίροκέζοι Βέν

μπορούσαν νά συμφωνήσουν πάνω σέ μιά δήλωση πολέμου ένάντια στήν όμο-
σπονδία μας άπό έλλειψη όμοψυχίας στό συμβούλιο. Ένας άριθμός τών φυ­
λάρχων ONEIDA άντισιάθηκε στήν πρόταση καί τελικά άρνήθηκε τή συμ­
φωνία τους. "Οπως ήταν άδύνατη ή ουδετερότητα μέ τούς MOHAWKS καί

148
 Γίοθέτησαν μιά μέθοδο μέ τήν δποία προσδιορίζονταν οί γνώμες
τών μελών τοΰ συμβουλίου, πού έφαρμοζόταν μέ τήν άνάγκη ύπο-
λογισμοΰ των ψήφων. ΈπΙ πλέον ήσαν τελείως άπειροι σχετικά μέ
τήν άρχή τής πλειοψηφίας καί μειοψηφίας στή δράση τών συμβου­
λίων. Ψήφιζαν στδ συμβούλιο κατά φυλές καί οι φύλαρχοι κάθε φυ­
λής Επρεπε νά έχουν τήν ?2ια γνώμη γιά νά βγάλουν μιά άπόφα-
ση. Αναγνωρίζοντας τήν δμοψυχία σάν μιά άναγκαία άρχή, οί Ι­
δρυτές τή; όμοσπονδίας διαιρούσαν τούς φυλάρχους κάθε φυλής σέ
τάξεις, σάν Ινα μέσο έπιτυχίας της. Δέν Επιτρεπόταν δ φύλαρχος
νά Εκφράσει μιά γνώμη στδ συμβούλιο πάνω στδ θέμα μιάς ψηφο­
φορίας δταν είχε πρώτα συμφωνήσει μέ τδ φύλαρχο ή τούς φυλάρ­
χους τής τάξης του πάνω στήν άποψη πού Ιπρεπε νά δποστηριχθεϊ
καί είχε δρισθεΐ νά Ενεργήσει σάν Ινας δμιλητής άντιπρόσωπος γιά
τήν τάξη του. νΕ τ «, οί όχτώ φύλαρχοι SENECAS, πού ήσαν σέ τέσ­
σερις τάξεις, θά είχαν μόνον τέσσερις γνώμες καί οι δέκα φύλαρ­
χοι C A iU G A , άν καί είναι στδν Γδιο άριθμδ τάξεων, θά είχαν μό­
νο τέσσερις. Μ’ αύτδ τδν τρόπο οί φύλαρχοι σέ κάθε τάξη Ιφταναν
-ρώ οχ σέ ό;ιοψυχία μεταξύ τους. Έ ν α συμβούλιο τότε γινόταν με­
ταξύ τών τεσσάρων φυλάρχων, πού δρίζονταν ν’ άντιπροσωπεύσουν
τις τέσσερις τάξεις' καί δταν είχαν συμφωνήσει, δριζαν Ιναν άνά-
μεσά τους νά έκφράσει τήν άποφασισθεϊσα άποψη, πού ήταν καί ή
άπάντηση τής φυλής τους. 'Οταν οι άρχηγοί τών διαφόρων φυ­
λών είχαν, μ’ αύτή τήν έξυπνη μέθοδο φτάσει σέ μιά Ιδιαίτερη γνώ­
μη, ύπολείπονταν νά συγκρίνουν τΙς διάφορες γνώμες τους καί άν
συμφωνοΰσαν ή άπόφαση τοΰ συμβουλίου Εφαρμόζονταν. "Αν άπο-
τύχαιναν στή συμφωνία, τδ μέτρο ματαιώνονταν καί τδ συμβούλιο
τερματίζονταν. Τά πέντε πρόσωπα, πού δρίσθηκαν νά έκφράσουν
τήν άπόφαση τών πέντε φυλών, μποροΟν πιθανδν νά Εξηγήσουν τή'

ol SENECAS δρίσθηκαν νά πολεμήσουν, άποφασίσβηκ» τδτε, κάθε φυλή ν4

μπορεϊ νά μπεί στόν πόλεμο 6π’ εύθόνη της, ή νά μείνει ούδέτερη. Ό πό­
λεμος ένάντια στους ERIES, ένάντια ατό ΟΟίέτερο Έβνος καί στούς SUSQU-
EHANNOCKS καί διάφοροι άλλοι πόλεμοι ένάντια στή Γαλλία, άποφαοΐ-
σβηκαν σέ γενικό συμβούλιο. 01 Αποικιακές συμφωνίες μας Ιγιναν σέ εΰρεία
κλίμακα μέ διαπραγματεύσεις μέ τήν Ίροκέζικη 'Ομοσπονδία.

149
συνέντευξη καί τίς λειτουργίες τών Ιξη έκλεκτόρων, πού έκαλοϋν-
το Ιται στήν ύ'ΐ&ττ.ονοίη τών Άχζέκων καί πού θ’ άνχφε£θεϊ σέ άλ­
λο μέρος αύτοϋ τοϋ Εργου.
Μ’ αύτή τή μέθοδο, γιά νά Επιτύχουν τή συμφωνία, ή Ισότητα
καί άνεξαρτησία τών διαφόρων φυλών άναγνωρίζονταν καί διαφυ-
λάσσονταν. "Αν κάποιος φύλαρχος ήταν Ενοχλητικός ή παράλογος,
άσκοΰνταν πιέσεις πάνω του διά μέσου τοΟ έπικρατοϋντος συστήμα­
τος, πού σ’ αύτό Εκείνος δέν θά Αντιστέκονταν πολύ* Ετσι σπάνια συ-
νέβαινε νά προκύψει Εμπόδιο ή κάποια δυσχέρεια άπ’ τήν Εμμονή
στόν κανόνα. "Οποτεδήποτε δλες ot προσπάθειες γιά νά δώσουν δ-
μοψυχία είχαν άποτύχει, τό δλο θέμα άφήνετο κατά μέρος, Επειδή
- :ό πέρα συζήτηση γινόταν άδύνατη.
Έ άνοδος νέου φυλάρχου στό άξίωμα ήταν Ενα γεγονός μεγά­
λου Ενδιαφέροντος γιά τό λαό καί δχι λιγότερο γιά τούς φυλάρ­
χους, πού είχαν κάποιον Ελεγχο σχετικά μέ τήν είσοδο νέων με­
λών στό σώμα τους. Γιά νά τελεσθεΐ ή έορτή τής άνακήρυξης φυ­
λάρχων, πρώτα συγκαλοϋνταν Εγκαιρα τό γενικό συμβούλιο, ή συ­
νέρχονταν ύστερα άπό πρόσκληση τοΟ Πένθιμου Συμβουλίου, Επει­
δή αύτό άναλάβαινε τό διπλό σκοπό γιά τό θρήνο τοΟ θανάτου τών
άποθανόντων φυλάρχων καί γιά τήν έγκατάσταση τοϋ διαδόχου
τους. Σχετικά μέ τό θάνατο ένός φυλάρχου, ή φυλή στήν όποία ό
πεθαμένος άνήκε, είχε τό δικαίωμα νά συγκαλέσει μιά γενική σύ­
νοδο καί νά όρίσει τό χρόνο καί τή θέση τής σύγκλησής της. Έ ­
νας κήρυκας στέλλονταν Εξω μέ μιά ταινία - κομπολόι άπό κοχύ-
λια’ συνήθως ή Επίσημη ταινία τοΰ άποθανόντος φυλάρχου δίδον­
ταν στό διάδοχό του κατά τήν Εγκατάστασή του, πού μετέφερε αύ­
τό τό λακωνικό διάγγελμα: — «τό δνομα» (μνημονεύοντας τό δ­
νομα τοΰ τελευταίου κυβερνήτη) «καλεϊ γιά Ενα συμβούλιο». Έπί­
σης άνάγγελλε τήν ήμέρα καί τή θέση τής σύγκλησης. Σέ μερικές
περιπτώσεις ή έπίσημη ταινία τοΰ φυλάρχου στέλλονταν στήν κεν­
τρική Εδρα τοϋ συμβουλίου, στούς ONONDAGA, άμέσως μετά τήν
ταφή του, σάν μιά γνωστοποίηση τοϋ θανάτου του καί δ χρόνος γιά
τή σύγκληση τοΰ συμβουλίου καθορίζονταν Επειτα.
Ό τα ν δ φύλαρχος, πού έπρόκειτο ν’ άνακηρυχθεϊ, άνήκε σέ
μιά άπ’ τίς τρεϊς πρεσβύτερες φυλές, ή έορτή διεξάγονταν άπ’ τούς
φυλάρχους τών νεώτερων φυλών καί ό νέος φύλαρχος Εγκαθίστα­

150
το σάν Ενας πατέρας. Μέ τόν Γδιο τρόπο, Αν Ανήκε σέ μιά άπ’ τις
τρεις νεώτερες φυλές ή έορτή διεξάγονταν άπ’ τούς φυλάρχους τών
πρεσβυτέρων φυλών καί 6 νέος φύλαρχος Εγκαθίστατο σάν Ινας
γιός. Αύτές οί ειδικές περιπτώσεις μνημονεύονται γιά νά δείξουν
τόν Ιδιαίτερο χαραχτήρα τής κοινωνικές καί κυβερνητικής ζωής
τους. Στούς Ίροκέζους αύτοί οί τύποι καί ή είκονογραφική γλώσσα
ήσαν γεμάτες σημασία.
’Ανάμεσα σέ άλλα πράγματα, τά άρχαία κομπολόγια άπό κο-
χύλια μέ τίς ταινίες τους, δημιουργήθηκαν καί μελετήθηκαν γιά
τήν Ενημέρωση τοΟ μόλις έγκαταστημένου φυλάρχου. "Ενας συνε­
τός άνθρωπος, δχι Αναγκαστικά Ινας άπ’ τούς φυλάρχους, Επαιρνε
αύτές τίς ταινίες τή μιά μετά τήν άλλη καί βαδίζοντας μπρός άπ’
τά δυό τμήματα τών φυλάρχων, διάβαζε άπ’ αύτές τά γεγονότα,
πού Αναγράφονταν. Σύμφωνα μέ τήν ’Ινδιάνικη Αντίληψη, αύτές οί
ταινίες μποροΟν νά λένε. μέσω ένός έρ·ιηνευτή, τόν Ακριβή κανόνα,
πρόνοια ή συναλλαγή πού άναφέρονταν μέσα σ’ αύτές Εγκαιρα καί
πού ήσαν ή άποκλειστική άναγραφή.
Ή Ερμηνεία αύτών τών διαφόρων ταινιών καί σειρών οδήγη­
σε, σύμφωνα μέ τήν καθοδήγηση τοϋ σοφοΟ Ανθρώπου, σ’ Ινα συν­
δυασμένο ύπολογισμό τών περιπτώσεων γιά τή διαμόρφωση τής ό­
μοσπονδίας. Ή παράδοση Επαναλαμβάνονταν συνεχώς καί Ενισχύ-
ονταν στά ούσιώδη μέρη της σέ σχέση μέ τήν άναγραφή πού περιέ-
χονταν σ’ αύτές τις ταινίες. Έ τσι τό συμβούλιο γιά τήν άνακήρυξη
τών φυλάρχων Ιγινε Ινα διδακτικό συμβούλιο, πού διατηροϋσε μέ
συνεχείς Ανανεώσεις στά πνεύματα τών Ίροκέζων τή δομή καί τις
άρχές τής όμοσπονδίας, δπως έπίσης καί τήν Ιστορία τής διαμόρ­
φωσής της. Αύτές οί μέθοδες ΑπασχολοΟσαν τό συμβούλιο μέχρι τό
μεσημέρι κάθε μέρα' τό Απόγευμα Αφιερωνόταν σέ Αγωνίσματα καί
διασκεδάσεις. Στό ήλιοβασίλεμα, κάθε μέρα δίδονταν Ινα κοινό δεί­
πνο σ’ όλόκληρο τό σώμα τοϋ συμβουλίου.
Αύτές οί γιορτές, συνέχιζαν πολλές μέρες κχί μέ τις χαρού­
μενες αύτές Εκδηλώσεις πού άκολουθοΟσαν, οί φύλαρχοί τους άνέ-
βαιναν στό άξίωμα.
Περιβάλλοντας τούς φυλάρχους τους μέ τό Αξίωμα διά μέσου
ένός γενικοΟ συμβουλίου, οί Αρχηγοί τής όμοσπονδίας είχαν δπ’ δψη
τους τόν τριπλό σκοπό μιδς συνεχοϋς διαδοχής στό γένος, τά πλεο­

151
νεκτήματα μιας έλεύθερης έκλογής μεταξύ τών μελών καί μιά τε­
λική έπιτήρηση τής έκλογής διά μέσου τής τελετής τής περιβολής
μέ έξουσία τών φυλάρχων. Έάν τό δικαίωμα περιβολής μέ έξου­
σία ήταν καθαρά τυπικό, ή σ’ αύτή τή γιορτή συνυπήρχε καί τό δι­
καίωμα Αποκλεισμού, δέν μπορώ νά πώ. Περίπτωση Απόρριψης δέν
μνημονεύεται. Τό υιοθετημένο σχήμα Απ’ τούς Ίροκέζους γιά νά
υποστήριξε; Ινα ήγετικό σώμα φυλάρχων μπορεϊ νά Αξιώνει, Από
διάφορες Απόψεις, τήν τιμή τής πρωτοτυπίας, δπως έπίσης τής προ­
σαρμογής στόν δρο τους. Στή μορφή μιά όλιγαρχία, δταν ληφθεΐ
αύτός δ δρος στήν πιό καλή του ϊννοια, ήταν Ακόμη μιά Αντιπρο­
σωπευτική δημοκρατία Αρχαϊκοϋ τύπου. Έ να κυρίαρχο λαϊκό στοι­
χείο διαπότιζε τόν δλο όργανισμό καί έπιδροϋσε πάνω στή δράση
του. Αύτό φαίνεται στό δικαίωμα τών γενών νά έκλέγουν καί νά
καθαιροϋν τούς φυλάρχους τους καί τούς άρχηγούς, στό δικαίωμα
τοΟ λαοΰ νά Ακούεται στό συμβούλιο διά τών ρητόρων τής δικής
του έκλογής καί στό έθελοντικό σύστημα γιά στρατιωτική ύπηρε-
σία. Σ ’ αύτό καί στίς πλησιέστερες διαδοχικές έθνικές περιόδους, ot
δημοκρατικές Αρχές ήσαν τό ζωτικό στοιχείο τής γενοκρατικής κοι­
νωνίας.
Τό Ίροκέζικο δνομα γιά Ινα φύλαρχο (HO - TAR - ΝΑ -
GO - W A R ), πού σημαίνει «Ινας σύμβουλος τοϋ λαοΟ», ήταν Απο­
κλειστικά κατάλληλο γιά Ινα κυβερνήτη σ’ Ινα είδος έλεύθερης δη­
μοκρατίας. Αύτό δέν καθορίζει μόνον τό Αξίωμα Ακριβώς, Αλλ’ έπί­
σης ύποβάλλει τόν Ανάλογο προσδιορισμό γιά τά αέλη τού Ελλη­
νικού συμβουλίου άρχηγών. Οί Έλληνες Αρχηγοί όνομάζονταν
«σύμβουλοι τοϋ λ α ο ΰ » ('). ’ Απ’ τή φύση καί τό περιεχόμενο τοϋ Α­
ξιώματος ΑνΑμεσα στούς Ίροκέζους, ot φύλαρχοι δέν ήσαν άρχον­
τες πού κυβερνούσαν βάσει αύτοτελοϋς καί Ανεξάρτητου δικαίου,
Αλλ’ Αντιπρόσωποι πού βαστοϋσαν Απ’ τά γένη μέσω έλεύθερης έ­
κλογής. ’Αξίζει νά σημειωθεί δτι Ινα Αξίωμα πού γεννήθηκε στήν

(1) δοχοΟντα και δόξαντα άπαγγέλλβιν μ* χρή

δήμου προβούλοις τήοδβ καδμείας πόλεως'
— Αίσχύλου, Επτά έπΐ Θήβας, οτιχ. 1005. ( = Αδτά ποδ φαίνονται
χαλά καί πού άποφαοίοθηχαν πρέπει έγώ ν’ άναγγβίλω ατούς συμβούλους τοΟ
λαοΟ αύτής τής πόλης τοΟ Κάδμου).

152
περίοδο τής άγριότητας καί συνεχιζόταν διά μέσου τών τριών ύπο-
περιάδων τής βαρβαρότητας, θά Αποκάλυπτε άπ’ τόν άρχαϊκό χα-
ραχτήρα του άνάμεσα στούς Έλληνες, άφοΟ έφερε τή γενοκρατι­
κή όργάνωση, αύτή τή μοίρα τής άνθρώπινης οίκογένειας στά σύ­
νορα τοΰ πολιτισμού. Αύτό δείχνει πιό πέρα πόσο βαθιά έντυπώ-
θηκε στήν άνθρώπινη διάνοια ή άρχή τής δημοκρατίας, πού είχε
διαμορφωθεί κάτω άπ’ τή γενοκρατία.
Ό προσδιορισμός γιά Ινα άρχηγό δεύτερου βαθμού, HA - SA -
NO - W A - ΝΑ, «Ινα έξυψωμένο δνομα», δείχνει μιά έκτίμηση άπ’
τούς βαρβάρους τών συνηθισμένων κινήτρων γιά προσωπική φιλο­
δοξία. Αύτό έπίσης άποκαλύπτει τήν ό|Μκομαρφ£α τής φύσης το·>
άνθρώτ.ου, εϊτε ψηλά είτε χαμηλά βρίσκεται γύρω άπ’ τήν κλί;ΐΛ-
κα τής προόδου. Οί περίφημοι ρήτορες, οί σοφοί, καί οί πολεμικοί
ήγέτες τών Ίροκέζων, ήσαν άρχηγοί τοϋ δεύτερου βαθμού σχεδόν
χωρίς έξαίρεση. Έ νας λόγος γι’ αύτό μπορεί νά βρεθεί στήν όργα-
νική πρόβλεψη, πού περιορίζει τά καθήκοντα τοϋ φυλάρχου στίς
ύποθέσεις τής ειρήνης. Έ νας άλλος λόγος μπορεί νά ύπήρξε γιά
ν' άποκλείσει άπ’ τό ήγετικό σώμα τούς πιό ίκανούς άνθρώπους,
μήπως οί φιλόδοξοι σκοποί τους θά προκαλοϋσαν σύγχυση στή δρά­
ση τους. "Οπως τό άξίωμα τοϋ άρχηγοΟ χορηγούνταν σ’ άνταμοι-
βή τής άξίας του, αύτό άντανακλδ άναγκαστικά στούς πιό ίκανούς
άνθρώπους.
Τήν έποχή πού ή δμοσπονδία διαμορφώθηκε ό ΤΟ - DO - DA -
HO, ήταν δ πιό Ιξοχος καί ό πιό σημαντικός άπ’ τούς άρχηγούς
ONONDAGA. Ή προσχώρησή του στό σχέδιο μιάς όμοσπονδίας,
στήν δποία αύτός θά ύφίστατο μιά μείωση τής έξουσίας του, σήμαι-
νε Ινα γεγονός δξιο προσοχής. ’Ανακηρύχθηκε σάν Ινας άπ’ τούς
φυλάρχους ONONDAGA καί τ’ δνομά του μπήκε πρώτο στόν κα­
τάλογο. Δυό βοηθοί φύλαρχοι άνακηρύχθηκαν μαζί μ’ αύτόν νά έ-
νεργοΟν σάν βοηθοί του καί νά στέκονται πίσω του στίς δημόσιες
έμφανίσεις του. Έ τσι έξυψωμένος δ θεσμός τής φυλαρχίας, »εωρη-
θηκε άπό τότε άπ’ τούς Ίροκέζους σάν ή πιό λαμπρή άπ’ τίς σα­
ράντα όχτώ, άπ’ τίς δοσμένες άπ’ τήν πρώτη DO - DA - HO όπη-
ρεσίες. Αύτή ή περίπτωση ϊγινε νωρίς άντιληπτή έσφαλμένα άπ’
τούς περίεργους άποίκους, πού ϊβλεπαν νά έκπροσωπεϊ τό πρόσωπο
πού κατείχε αύτό τό άξίωμα ·τή θέση τοΟ βασιλιά τών Ίροκέζων

153
άλλ’ ή παρανόηση αποδείχθηκε άστοχη καί οί θεσμοί τών Ίροκέ-
ζων Απαλλάχτηκαν άπ’ τδ βάρος ένός Απίθανου χαρακτηρισμού.
Στό γενικό συμβούλιο αύτός κάθονταν μεταξύ τών ίσων του. Ή δ-
μοσπονδία δέν είχε δημόσιο έκτελεστικό Αρχηγό.
Κάτω άπό μιά όμοσπονδία φυλών, τό Αξίωμα τοΟ στρατηγού,
«Μεγάλος τού πολέμου στρατιώτης», κάνει τήν πρώτη του έμφάνι­
ση. θ ά προέκυπταν τώρα περιπτώσεις, πού ot διάφορες φυλές μέ­
σα στήν όμόσπονδη όργάνωσή τους θά ύποχρεώνονταν σέ πόλεμο,
καί ή Ανάγκη γιά ένα γενικό διοικητή γιά νά διευθύνει τίς κινή­
σεις τών ένωμένων τμημάτων. Ή καθιέρωση αύτοΰ τού Αξιώματος
σάν ένός μόνιμου γνωρίσματος στήν κυβέρνηση, ήταν Ινα μεγάλο
γεγονός στήν ιστορία τής Ανθρώπινης προόδου. ΤΗταν ή Αρχή μι&ς
διαφοροποίησης τής στρατιωτικής Απ’ τήν πολιτική έξουσία, πού,
όταν συμπληρώνονταν θά Αλλαζε ούσιαστικά ή έξωτερική δραστη­
ριότητα τής κυβέρνησης. Ά λλ’ Ακόμη σέ μεταγενέστερα στάδια
προόδου, δταν έπικρατοΰσε τό στρατιωτικό πνεύμα, τό ούσιώδες
γνώρισμα τής κυβέρνησης δέν είχε Αλλάξει. Τό σύστημα τής γβνο-
κρατίας Αναχαίτισε τό σφετερισμό τής έξουσίας Από Ινα πρόσωπο.
Μέ τήν έμφάνιση τού Αξιώματος τοΰ στρατηγού, ή κυβέρνηση βαθ­
μιαία είχε Αλλάξει άπό κυβέρνηση μιδς μορφής έξουσίας, σέ κυ­
βέρνηση μέ δυό ειδών έξουσίες. Ot λειτουργίες τής κυβέρνησης, μέ
τήν πάροδο τοΰ χρόνου, συνδιατάχθηκαν μεταξύ τών δυό, τής πο­
λιτικής καί τής στρατιωτικής. Αύτό τό νέο άξίωμα ήταν δ σπό­
ρος τοϋ Αξιώματος ένός έκτελεστικοΰ δημοσίου Αρχηγού (έκτελε-
ατικής έξουσίας Σ .Μ .)' γιατί πέρ’ Απ’ τό στρατηγό ήρθε δ βασι­
λιάς, ό αύτοκράτορας καί δ πρόεδρος τής δημοκρατίας, δπως Αλλού
υποδείχθηκε. Τό Αξίωμα γεννήθηκε Απ’ τίς στρατιωτικές Ανάγκες
τής κοινωνίας καί είχε μιά λογική Ανάπτυξη. Γι’ αύτό τό λόγο ή
πρώτη του έμφάνιση καί ή πάρα πέρα άνάπτυξή του, είχαν μιά
σπουδαία θέση σ’ αύτό τόν θε-σμό. Στήν πορεία αύτής τής συγ­
γραφής, θά προσπαθήσω νά χαράξω τήν προοδευτική Ανάπτυξη αύ­
τοϋ τοΰ Αξιώματος, Απ’ τόν Μεγάλο τοΰ πολέμου Στρατιώτη τών Ί -
ροκέζων διά μέσου τού TEUCTLI τών Άτζέκων, στό Βασιλέα τών
Ελληνικών καί τόν Ρήγα (βασιλέα = REX, γεν. REGIS) τών
Ρωμαϊκών φυλών. Άνάμεσα σ’ δλους αύτούς καί διά μέσου τριών
ν.αδοχικών έθνικών περιόδων, τό άξίωμα ήταν τό ίδιο, δηλαδή, τό

154
άξίωμα ένός στρατηγού σέ μιά στρατιωτική δημοκρατία. Μεταξύ
τών Ίροκέζων, τών Άτζέκων καί τών Ρωμαίων, τό άξίωμα ήταν
αιρετό, ή έπικυρωτικό, άπό Ινα έκλογικό σώμα.
Κατά συμπέρασμα, αύτό ήταν τό ίδιο καί μεταξύ τών Ελλή­
νων τής πατροπαράδοτης περιόδου. Αύτή άπαιτοΰσε ώστε τό άξίω­
μα τοΰ βασιλιά (βασιλέως = BA SILE U S), μεταξύ τών Ελληνι­
κών φυλών στήν 'Ομηρική περίοδο νά ήταν κληρονομικό άπό πα­
τέρα σέ γιό. Αύτό είναι τουλάχιστον άμφίβολο. Είναι μιά τόσο πλα­
τιά καί όλοκληρωτική υποχώρηση άπ’ τό άρχικό περιεχόμενο τοΰ
Αξιώματος, ώστε νά ζητάμε δικαιολογημένα μιά θετική Απόδειξη
γιά νά παραδεχτούμε Ινα τέτοιο γεγονός. Μιά έκλογή, ή έπικύρω-
ση άπό Ινα έκλογικό σώμα, θά ήταν άκόμη Αναγκαία κάτω Απ’
τούς γενοκρατικούς θεσμούς. "Αν σέ πολυάριθμες περιπτώσεις, πού
ήσαν γνωστές, αύτό τό άξίωμα είχε περάσει Από πατέρα σέ γιό, αύ­
τό μπορεϊ νά Ιχει ύποβάλλει τό συμπέρασμα τής κληρονομικής δια­
δοχής, υιοθετημένο τώρα σάν ιστορικά Αληθινό, ένώ διαδοχή μ’ αύ­
τή τή μορφή ούσιαστικά δέν ύπήρξε. Άτυχώς, μιά βαθιά γνώση
τοΰ όργανισμοΰ καί τών έθίμων τής κοινωνίας στήν παραδοσιακή
περίοδο είναι τελείως έλλιπής. Οι μεγάλες Αρχές τής Ανθρώπινης
δράσης προσφέρουν τόν πιό Ασφαλή όδηγό, γιά τό πότε ή λειτουρ­
γία τους πρέπει νά ύπήρξε Αναγκαία. Είναι πιό πιθανό, δτι ή κλη­
ρονομική διαδοχή, δταν γιά πρώτη φορά έμφανίστηκε, καθιερώθη­
κε μέ τή βία καί δχι μέ τήν έλεύθερη συγκατάθεση τοΰ λαοΰ’ καί
δτι αύτή οέν ύπήρχε άνάμεσα στίς Ελληνικές φυλές στήν 'Ομηρι­
κή περίοδο.
"Οταν διαμορφώθηκε ή Ίροκέζικη δμοσπονδία, ή λίγο μετά
τό γεγονός αύτό, δυό μόνιμες πολεμικές ήγεσίες συγκροτήθηκαν,
πού καί οί δυό άνήκαν στή φυλή SENECA. Έ νας Απ’ αύτούς (ΤΟ -
WAN - Ν - ARS, πού «μιαίνει βελσνοθραύστης), είχε γίνει κλη­
ρονομικός στό γένο; Λύκο, καί ό Αλλος (SO - NO - SO - WA, πού
σημαίνει κέλυφο; δστρακου) , στό γένος Χελώνα. Ό καθοριστικό;
λόγος πού τούς Ανάγκασε νά δώσουν αύτά τά δυό στούς Σενέκας,
ήταν ό μεγαλύτερος κίνδυνος έπίθεσης στό δυτικό τμήμα τών έ-
οαφών τους. Είχαν έκλεγεϊ μέ τόν ίδιο τρόπο δπως οί φύλαρχοι,
είχαν άνακηρυχθεΐ Από Ινα γενικό συμβούλιο καί ήσαν ισότιμοι
στή σειρά καί στήν έξουσία. Μιά Αλλη Ικδοχή Αναφέρει, δτι αύτά

ΙδΓ)
τά δυό άξιώματα, συγκροτήθηκαν άργότερχ. ’Ανακάλυψαν άμεσα,
δταν συγκροτήθηκε ή όμοσπονδία, δτι ή δομή τοϋ Μακροϋ Σπιτιού
ήταν άσυμπλήρωτη, έπε'.δή δέν υπήρχαν άξιωματοϋχοι να έφαρ-
(ΐόσουν τίς στρατιωτικές διαταγές τής όμοσπονδίας. Έ να συ]υβού-
λιο συνέρχονταν γιά νά διορθώσει τήν παράλειψη καί τό όποιο κα­
θιέρωνε τούς όνο;ΐ/αζό*(ιενους ούο ;ι^>νάνους πολεμικούς αρχηγού;.
Σάν γενικοί στρατιωτικοί διοικητές, είχαν τό βάρος τών στρατιω­
τικών έπιχειρήσεων τής όμοσπονδίας καί τή διοίκηση τών συνασπι­
σμένων δυνάμεών της, ένωμένων σέ μιά γενική έκστρατεία. Ό Κυ­
βερνήτης BLACKSNAKE, πού πέθανε πρόσφατα, πήρε πρώτο; τό
καθιερωθέν άξίωμα, δείχνοντας Ιτσι δτι ή διαδοχή διαφυλάχθηκι
κανονικά. Ή συγκρότηση 5υό κύριων πολεμικών έξουσιών άντί μιά;,
καί μέ ίσες οικαιοδοσίες, ένισχύει τή λεπτή καί ύπολογισμένη πο­
λιτική, νά προλάβει τήν άνακήρυξη ένός μοναδικού άνδρός κχΐ μά­
λιστα στίς πολεμικές ύποθέσεις τους. Τό ίπραξαν χωρίς έμπειρία,
άκριβώς δπως τό έφάρμοσαν οί Ρωμαίοι, άνακηρύσσοντες δύο ύπά-
τους άντί ένός, άφοΰ κατάργησαν τό άξίωμα τοϋ βασιλιά (R E X ).
Δυό ΰπατοι θά μοιράζονταν τή στρατιωτική έξουσία μεταξύ τους
καί θά προλάβαιναν ώστε νά μή γίνει δ Ινας άπ’ τούς δυό μονάρ­
χης. ’ Ανάμεσα στούς Ίροκέζους αύτό τό άξίωμα ποτέ δέν Ιγινε Α­
ποτελεσματικό (άποκλειστικό).
Στήν ’Ινδιάνικη ’Εθνογραφία, τά θέματα πρωταρχικής σπου-
δαιότητας είναι τό γένος, ή φράτρα, ή φυλή καί ή δμοσπονδία. Λυ­
τά παρουσιάζουν τόν τρόπο δργάνωσης τής κοινωνίας. Κοντά σ’ αύ­
τά είναι τό περιεχόμενο καί οί λειτουργίες τοϋ άξιώματος τοϋ φυ­
λάρχου καί τοϋ άρχηγοϋ, οί λειτουργίες τοϋ συμβουλίου τών άρχη­
γών καί τό περιεχόμενο καί ο£ λειτουργίες τοϋ άξιώματος τοϋ κύ­
ριου πολεμικοΰ άρχηγοϋ. Ό τα ν αύτά προσδιορίζονται, ή δομή καί
ο! άρχές τοϋ κυβερνητικού συστήματός τους θά γίνουν γνωστά. Μιά
γνώση τών ήθών καί έθίμων τους, τών τεχνών καί έφευρέσεων καί
τοϋ έπίπεδου ζωής τους, θά συμπληρώσουν τήν εικόνα. Στις έρ-
γασίες τών ’ Αμερικανών έρευνητών, δόθηκε πολύ μικρή προσοχή σ’
αύτά πού άναφέραμε προηγούμενα. Προσφέρουν άκόμη Ινα πλού­
σιο Ιδαφος στό όποιο πολλές πληροφορίες μποροϋν νά συγκεντρω­
θούν. Ή γνώση μας, πού είναι τώρα γενική, θά γινόταν λεπτομε­
ρειακή καί συγκριτική. Ot ’ Ινδιάνικες φυλές στό Κατώτερο, καί

156
στό Μεσαίο Στάδιο τής βαρβαρότητας, Αντιπροσωπεύουν δυό άπ
τΙς μεγάλες έποχές έξέλιξης καί προόδου άπ’ τήν άγριότητα στόν
πολιτισμό. Ot μακρυνοί πρόγονοί μας πέρασαν μέσα άπ’ τούς ί­
διους δρους, τόν Ινα δστερ’ άπ’ τόν άλλον καί Απόκτησαν, έδώ δέν
ύπΑρχει καμμιά Αμφιβολία, τούς ίδιους ή πολύ όμοιους θεσμούς, μέ
πολλά άπ’ τα ίδια ήθη καί Ιθιμα. Όσοδήποτε λίγο κι άν είναι δυ-
νατόν νά ένδιαφερόμαστε γιά τούς ’Αμερικανό - Ινδιάνους προσωπι­
κά, ή πείρα τους μάς φέρνει πιό κοντά, σάν μιά έξήγηση τής έμ­
πειρίας τών δικών ;ιας προγόνων. Οί πρωταρχικοί θεσμοί μας ά-
ναζητοΰνται σέ μιά προηγούμενη γενοκρατική κοινωνία, στήν δ-
ποία τό γένος, ή φράτρα καί ή φυλή ήσαν ot όργανικές σειρές και
στήν όποία τό συμβούλιο τών άρχηγών ήταν τό όργανο τής κυβέρ­
νησης. Τά φαινόμενα τής άρχαίας κοινωνίας τους πρέπει νά Ιχουν
παρουσιάσει πολλά κοινά σημεία μ’ έκεΐνα τών Ίροκέζων καί άλ­
λων ’Ινδιάνικων φυλών. Αύτή ή άποψη παρέχει Ινα πρόσθετο έν-
διαφέρον στούς συγκριτικούς θεσμούς τής άνθρωπότητας.
Ή Ίροκέζικη όμοσπονδία είναι μιά έξαίρετη έξεικόνιση μιδς
γενοκρατικής κοινωνίας κάτω Απ’ αύτή τή μορφή δργάνωσης. Φαί­
νεται, πώς πραγματοποιεί δλες τΙς δυνατότητες τών γενοκρατικών
θεσμών στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, άφήνοντας μιά
ευκαιρία γιά πιό πέρα Ανάπτυξη, δμως δχι συνακόλουθο σχέδιο δια­
κυβέρνησης ώς τούς θεσμούς τής πολιτικής κοινωνίας.
Συγκροτήθηκε πάνω στό Ιδαφος καί πάνω στήν Ιδιοκτησία,
πού μέ τήν καθιέρωσή της ή γενοκρατική όργάνωση θά Ανατρέπον-
ταν. Τά ένδιάμεσα στάδια ήσαν μεταβατικά καί παρέμειναν σάν
στρατιωτικές δημοκρατίες ώς τό τέλος, μέ έξαίρεση έκεί όπου έγ-
καθιδρόθηκαν τυραννίες, πού έγκαταστάθηκαν πρόσκαιρα στή θέση
τους μετά τόν σφετερισμό. Ή όμοσπονδία τών Ίροκέζων ήταν ου­
σιαστικά δημοκρατική, έπειδή Αποτελεΐτο Από γένη, πού καθένα
Απ’ αύτά ήταν δργανωμένο πάνω στίς κοινές Αρχές τής δημοκρα­
τίας, δχι τοΟ πιό ύψηλοΟ Αλλά τοϋ πιό πρωταρχικοΟ τύπου καί έ-
πειδή οί φυλές διατηρούσαν τό δικαίωμα τής τοπικής αυτοδιοίκη­
σης. Κατακτούσαν άλλες φυλές καί τις κρατοϋσαν στήν ύποταγή, δ­
πως λόγου χάρη τούς DELAWARES' άλλ’ ot τελευταίοι Ιμεναν
κάτω Απ’ τήν κυβέρνηση τών δικών τους Αρχηγών, καί δέν πρό-
σθεταν τίποτε στήν ισχύ τής όμοσπονδίας. Ή ταν Αδύνατο σ’ αύτή

157
τήν κατάσταση τή; κοινωνία; v i ένώσουν φυλές πού μιλούσαν δια­
φορετικές γλώσσες κάτω άπό μιά κυβέρνηση, ή νά κρατούν κατα­
χτημένες φυλές υποτελείς σέ φόρο.
Αύτή ή έκθεση τής Ίροκέζικης δμοσπονδία; δχι έςαντλητι-
κή σέ γεγονότα, προχώρησε άρκετά μακριά γιά νά άνταποκριθε!
στό σημερινό θέμα μου. 01 Ίροκέζοι ήσαν ένας δυναμικό; καί εύ-
φυής λαός, μέ Ινα έγκέφαλο πού πλησιάζει στόν δγκο τόν ’Λρια-
νό μέσο δρο. Εύφραδεΐς στή ρητορική, μαχητικοί στόν πόλεμο καί
άδάμαστοι στήν όπομονή, Ιχουν κερδίσει μιά θέση στήν ιστορία.
Ά ν τά στρατιωτικά κατορθώματα τους είναι λυπηρά άπ' τι; σκλη­
ρότητες ένό; άγριου πολέμου, ώστόσο, αύτοΐ Ιχουν λαμπρύνει με­
ρικές άπ’ τις πιό ύψηλέ; αρετές τής άνθρωπότητας στίς ιχέσει;
τους μέ τούς άλλους. Ή δμοσπονδία πού όργάνωσαν πρέπει νά κρι-
θεΐ σάν Ινα σπουδαίο έπίτευγμα φρόνησης καί όξύνοιας. "Ενας άπ’
τούς δμολογημένους σκοπούς ήταν ή ειρήνη’ νά μετατοπίσουν τό
θέμα τής διαμάχης μέ τήν Ινωση τών φυλών τους κάτω άπό μιά
κυβέρνηση καί έπεκτείνοντάς την μέ τήν ένσωμάτωση και άλλων
φυλών τοϋ Γδιου δνόματος καί τής Ιδιας γενεαλογίας. Πίεζαν τούς
ERIES καί τό Ούδέτερο Έθνος νά γίνουν μέλη τής όμοσπονδίας
καί έπειδή άρνοϋνταν, τούς έδιωχναν άπ’ τά σύνορά τους. Μιά τέ­
τοια διείσδυση στούς πιό δψηλούς σκοπούς τής κυβέρνησης είναι τι­
μητική γιά τή νοοτροπία τους. Ό πληθυσμός τους ήταν μικρός, άλ­
λά περιλάβαιναν στίς γραμμές τους πολλούς Ικανούς άνθρώπους.
Αύτό δείχνει τόν ύψηλό βαθμό τής καταγωγής τους.
’Απ’ τή θέση τους καί τή στρατιωτική τους ισχύ, ασκούσαν
σημαντική έπίδραση πάνω στήν πορεία τών γεγονότων, άνάμεσα
στούς "Αγγλους καί τούς Γάλλους, στόν άνταγωνισμό τους γιά τήν
έπικράτησή τους στή Βόρεια ’ Αμερική. 'Ο πως καί οί δυό ήσαν
σχεδόν Γσοι σέ δύναμη καί μέσα κατά τή διάρκεια τής πρώτη; έ-
κατονταετίας τοϋ άποικισ<ιοϋ, ot Γάλλοι μποροϋν νά άποδώσουν
στούς Ίροκέζους, δχι σέ μικρό βαθ·ιό, τήν άνατροπή τών σχεδίων
τους γιά τήν κυριαρχία τους στό Νέο Κόσμο.
Μέ μιά γνώση τοϋ γένους στήν άρχαϊκή μορφή του καί τών
Ικανοτήτων του σάν ένότητας ένός κοινωνικοϋ συστήματος, θά είμα­
στε πιό Ικανοί νά κατανοήσουμε τά γένη τών Ελλήνων καί τών Ρω­
μαίων άκόμα, πού πρέπει νά έξετασθοϋν. Τό ΓΒιο σχήμα κυβέρνη­

158
σης, πού άποτελεϊτα: άπό γένη, φράτρες καί φυλές σέ μιά γενοκρα­
τική κοινωνία, θά βρεθεί μεταξύ τους, δπως φάνηκαν στά πρόθυρα
τοϋ πολιτισμού μέ τήν έπιπρόσθετη έμπειρία δυό όλόκληρων έθνι-
κών περιόδων. Ή καταγωγή άνάμεσά τους λογαριαζόταν σέ άρσε­
νική γραμμή, ή ιδιοκτησία κληρονομούνταν άπ’ τά παιδιά τοϋ Ιδιο­
κτήτη, άντί τών συγγενών τοϋ πατέρα, ή οίκογένεια έπαιρνε τώ­
ρα τή μονογαμική της μορφή. Ή άνάπτυξη τής Ιδιοκτησίας, πο>
γινόταν τώρα Ινα ρυθμιστικό στοιχείο καί ή αύξηση τοϋ άριθμοΰ·
τών κατοίκων πού μάζευαν στίς περιτειχισμένες πόλεις, έδειχναν-
γρήγορα τήν άνάγκη γιά τό δεύτερο μεγάλο σχέδιο διακυβέρνη­
σης — τό πολιτικό. Τό άρχαιο γενοκρατικό σύστημα γινόταν άνί-
κανο πιά ν’ άνταποκριθεΐ στίς άπαιτήσεις τής κοινωνίας, δταν αύ­
τή πλησίαζε στό πολιτισμό. ’Επιπόλαιες καί γρήγορες ματιές γιά.
Ινα κράτος, πού βασιζόταν πάνω στό έδαφος καί τήν Ιδιοκτησία, ά-
ποτύχαιναν σχετικά μέ τά Ελληνικά καί Ρωμαϊκά συστήματα, στα
όποια τά γένη καί οί φυλές ήσαν στό στάδιο τής έξαφάνισης. Γιά.
νά διεισδύσουν στό δεύτερο σχέδιο διακυβέρνησης, ήταν άνάγκη νά.
παραμερισθοϋν τά γένη άπ’ τις κοινοτικές, διοικητικές, έδαφικές
περιφέρειες καί διοικητικά διαμερίσματα τών πόλεων, καί γενικά ή
γενοκρατία άπό Ινα σύστημα πού στηρίζονταν στό Ιδαφος καί τήν-
ιδιοκτησία. Ή κατάδυση τών γενών καί ή άνάδυση τών όργανω-
μένων πόλεων μέ έδαφική περιφέρεια, δείχνει τήν δριακή γραμμή,,
σχεδόν μεταξύ τής βαρβαρότητας καί τοϋ πολιτισμένου κόσμου, με­
ταξύ άρχαίας καί σύγχρονης κοινωνίας.

15»
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

ΓΕΝΗ Σ’ ΑΛΛΕΣ ΦΥΛΕΣ

ΤΗΣ ΓΚΑΝΟΒΑΝΙΑΝΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Τμήματα τώ ν ’ Αμερικανών ’ Ιθ α γενώ ν. Γένη σ τις

’ Ινδιάνικες φυλές μέ τούς κανόνες τους, κ ατα γω γής και
κληρονομιάς. I . H O D EN O SAU N IA N φυλές. I I . Ντα-
κ οτιανές. I I I . Κόλπος. I V . PAW NE. V . A L K O N K IN .
V I . A T H A P A S C O - A P A C H E . V I I . Φυλές τή ς Β ο­
ρειοδυτικής ’ Α κ τής. Έ σκιμώοι, μιά ξεχωριστή οικογέ­
νεια. V I I I . S A L IS H , S A H A P T IN και K O O T E N A Y
φ υλ ές. I X . SH O SH O N EE. X . ’ Ινδιάνικα χωριά τοϋ
Νέου Μ εξικού , Μεξικό και Κεντρική ’ Αμερική. X I . Νό­
τιό - ’ Αμερικάνικες ’ Ινδιάνικ ες φ υλές. Πιθανή καθολι-
χότητα τ ή ς οργάνω σης σέ γένη στήν Γκανοβανιανή οικο­
γένεια.

Ό τα ν ή ’Αμερική Ανακαλύφθηκε γιά πρώτη φορά στίς διά­

φορες περιοχές της, ot ’Ιθαγενείς βρέθηκαν μέσα σέ δυό διαφορετι­
κές συνθήκες. ΙΙρώτον ήσαν τά ’Ινδιάνικα χωριά, πού έξαρτιόν·
ταν σχεδόν άποκλειστικά άπ’ τήν κηποκαλλιέργεια γιά τή διατρο­
φή τους. Σ ’ αύτή τήν κατάσταση ήσαν οί φυλές στδ Νέο Μεξικό,
Μεξικό καί Κεντρική ’Αμερική καί στό όροπέδιο τών "Ανδεων. Δεύ­
τερον, ήσαν ot μή κηποκαλλιεργητές ’Ινδιάνοι, πού έξαρτιόνταν άπ’
τό ψάρεμα, ψωμί άπό ρίζες καί τό κυνήγι' τέτοιο: ήσαν ot ’ Ινδιά­
νοι τής Κοιλάδας τής Κολούμπια, τής Κάτω Χώρας τοϋ Χούδσω-
νος, όρισμένα μέρη τοΰ Καναδά καί μερικά άλλα τμήματα τής ’Α ­
μερικής. Άνάμεσα σ’ αύτές τΙς φυλές πού σύνδεναν τά δυό άκρα
μέ μικρές διαβαθμίσεις, ήσαν κατά Ινα μέρος ’Ινδιάνικα χωριά, κη-
ποκαλλιεργητικά, δπως ot Ίροκέζοι τής Νέας Αγγλίας καί τής
Βιργίνιας, ot CREEKS, ot CHOCTAS, CHEROKEES, MINI-
TAREES, DAKOTAS καί SHAWNEES. Τά δπλα, ot τέχνες, τά

160
ήθη, έφευρέσεις, χοροί, Αρχιτεκτονική κατοικιών, μορφή κυβέρνη­
σης καί έπίπεδο ζωής, δίνουν δλα τήν έντύπωση ένός κοινοϋ πνεύ­
ματος καί αποκαλύπτουν, διά μέσου τής πλατι&ς τάξης τους, τά έ-
ξαιρετικά στάδια Ανάπτυξης τών ίδιων άρχικών Αντιλήψεων.
Τό πρώτο λάθος μας συνίστατο στήν ύπερεκτίμηση τής συγκρι­
τικής προόδου τών ’Ινδιάνικων χωριών’ καί τό δεύτερο στήν Αποτί­
μηση τής συγκριτικής προόδου τών μή - κηποκαλλιεργητικών, με­
ρικών ’Ινδιάνικων χωριών. Ά π ό δώ προέκυπτε Ενα τρίτο λάθος,
τοϋ χωρισμού τοϋ ένός άπ’ τό άλλο καί τής έξέτασής τους σάν δια­
φορετικών φυλών. Υπήρχε μιά ούσιώδης διαφορά στίς συνθήκες
στίς όποϊες βρέθηκαν κατά διάφορο τρόπο, γιατί ένα μέρος τών μή
κηποκαλλιεργητικών φυλών βρίσκονταν στό ’Ανώτερο Στάδιο τής
Αγριότητας· ot ένδιάμεσες φυλές, ήσαν στό κατώτερο στάδιο τής
βαρβαρότητας καί τά Ινδιάνικα χωριά ήσαν στό Μεσαίο Στάδιο.
Ή Απόδειξη γιά τήν ένότητα τής καταγωγής τους Ιχει τώρα έν-
τοπισθεΐ σέ τέτοιο βαθμό, ώστε δέν Αφήνει καμμιά άμφιβολία πάνω
σ’ αύτό τό θέμα, άν καί αύτό τό συμπέρασμα δέν είναι καθολικά
δεκτό. Ot Έσκιμώοι Ανήκουν σέ μιά διαφορετική οίκογένεια.
Σέ μιά προηγούμενη έργασία, παρουσίασα τό ίύστημα αίμα-
τοσυγΊ ένειας καί συγγένειας κάπου έβοομήντα ’Αμερικάνικων ’Ιν­
διάνικων φυλών καί πάνω σ’ αύτό τό γεγονός τήν κατοχή τοϋ συ-
νεκτικοϋ δεσμού τοϋ ίδιου συστήματος, μέ άποδείξεις τής προέλευ­
σής του άπό μιά κοινή πηγή. Διακινδύνεψα νά ζητήσω γΓ αύτούς
τήν ξεχωριστή τάξη μι&ς οίκογένειας τής Ανθρωπότητας, κάτω
Απ’ τό δνομα τής GANOWANIAN, τής «Οίκογένειας τοΟ Τόξου
καί τοϋ Βέλους».
Άφοϋ έξετάσαμε τά γνωρίσματα τοΟ γένους στήν Αρχαϊκή του
μορφή, ύπολείπεται νά δείξουμε τήν έκταση τής δπεροχής του στίς
φυλές τής Γκανοβανιανής οίκογένειας. Σ ’ αύτό τό κεφάλαιο ή όρ­
γάνωση θά χαραχθεϊ μεταξύ τους, περιορίζοντας τΙς περιγραφές
στά όνόματα τών γενών σέ κάθε φυλή, μέ τούς κανόνες τους κατα­
γωγής καί κληρονομιάς, δπως καί τής Ιδιοκτησίας καί τοϋ άξιώ­
ματος. ΙΙιό πέρα θά δοθούν έξηγήσεις, έάν παραστεϊ άνάγκη. Τό
ούσιώδες σημείο γιά διαπίστωση είναι ή δπαρξη ή μή τής γενο-
κρατικής όργάνωσης άνάμεσά τους. 'Οπουδήποτε σ’ αύτές τΙς διά­
φορες φυλές, ό θεσμός είναι ό ίδιος σ’ δλες τΙς ούσιώδεις σχέσεις του,

161
11*
δπως στό γένος τών Ίροκέζων, καί γι’ αύτό δέν χρειάζεται πιό πέ­
ρα ϊκθεση γι’ αύτό τό σύνδεσμο. Εκτός άν άναφέρονταν τό άντίθε-
το, μπορεΐ νά νοηθεί δτι ή δπαρξη τής δργάνωσης έξακρ-.βώθηκε
άπ’ τό συγγραφέα στήν Ινδιάνικη φυλή ή σέ μερικά άπ’ τά μέλη
της. Ή ταξινόμηση τών φυλών σημαίνει δτι υίοθετήθηκε πάνω
στά «Συστήματα Αίματοσυγγένειας».

I . Φυλές H O D EN O SAU N IA N

1) Ί ρ ο κ έ ζ ο ι . Τά γένη τών Ίροκέζων έξετάσθηκαν.

2) WrANDOTES. Αύτή ή φυλή, πού είναι τά ύπολείμματα
τών άρχαίων HUROUS, άποτελεϊται άπό όχτώ γένη. Ή καταγωγή
όπολογίζεται στή θηλυκή γραμμή, μέ άιοαγορευμένο γάμο στό γέ­
νος. Τό άξίωμα τοϋ φυλάρχου ή τοΟ πολιτικοϋ άρχηγοϋ, είναι κλη­
ρονομικό στό γένος, άλλ’ αιρετό μεταξύ τών μελών του. “Εχουν έ-
πτά φυλάρχους καί έπτά πολεμικούς άρχηγούς. Τό άξίωμα τοΟ φυ­
λάρχου περνάει άπό άδελφό σέ άδελφό, ή άπό θείο σέ άνεψιό’ άλ­
λά τό άξίωμα τοΟ πολεμικού ήγέτη δίδονταν σάν άνταμοιβή στούς
Ικανότερους καί δέν ήταν κληρονομικό. Ή Ιδιοκτησία ήταν κλη­
ρονομική στό γένος, έπομένως τά παιδιά δέν ίπαιρναν τίποτε άπ’
τόν πατέρα τους' άλλά κληρονομούσαν τά πράγματα τής μητέρας
τους. ΈκεΙ δπου ό κανών προκαθορίζεται, μετά άπ’ αύτό θά ύπο-
νοεϊται, δτι τά άγαμα δπως έπίσης καί τά Εγγαμα πρόσωπα πβρι-
λαβαίνονται. Κάθε γένος είχε τήν έξουσία νά καθαιρεϊ, δπως έπί­
σης καί νά έκλέγει τούς άρχηγούς του. Οί WTANDOTES είχαν
χωρισθεΐ άπ’ τούς Ίροκέζους τουλάχιστον τετρακόσια χρόνια πρίν,
άλλ’ Ιχουν άκόμη πέντε γένη κοινά, άν καί τά όνόματά τους ϊχουν
εΓτε άλλάξει πέρ’ άπό ταυτοποίηση, ή νέα όνόματα ϊχουν ύποκατα-
σταθεΐ άπ’ τό ϊνα ή άπ’ τό άλλο.

I I . Ν ταχοτιανες φυλές

Έ νας μεγάλος άριθμός άπό φυλές περιλαβαίνοντα: σ’ αύτό

τό μεγάλο κορμό τών ’Αμερικανών Ιθαγενών. Στόν καιρό τής άνα-

162
κάλυψής τους, είχαν περιορισθεΐ σέ όρισμένες όμάδες καί ή γλώσ­
σα τους σέ μερικές διαλέκτους’ άλλά κατοικούσαν, γενικά σέ συνε­
χείς έδαφικές περιοχές. Κατείχαν τά κεφαλόβρυσα τοΟ Μισσισσιπ-
πί καί τις δυό δχθες τοϋ Μισσούρι, μιά έκταση πάνω άπό χίλια μί-
λια. Μέ κάθε πιθανότητα, ot Ίροκέζοι καί ot συγγενικές τους φυ­
λές, ήσαν Ινα παρακλάδι άπ’ αύτό τόν κορμό.
1) Ντακότας ή Σιούζ. Οί Ντακότας, που άπο-
τελοϋνται τώρα κάπου άπό δώδεκα άνεξάρτητες φυλές, είχαν άφή-
σει τή γενοκρατική όργάνωση νά περιπέσει σέ παρακμή. Φαίνεται
ούσιαστικά βέβαιο, δτι κάποτε τήν κατείχαν, γιατί οί πιό κοντινοί
συγγενείς τους, οί φυλές τοϋ Μισσούρι, είναι τώρα όργανωμένοι γε-
νοκρατικά. Έχουν κοινωνίες μέ όνομασίες ζώων, άνάλογα μέ τά
γένη, άλλά τά τελευταία είναι τώρα λειψά. Ό CARVER, πού ήταν
άνάμεσά τους στά 1707, παρατηρεί δτι «κάθε χωρισμένο σώμα Ι ν ­
διάνων διαιρείται σέ τμήματα ή φυλές- τό τμήμα ή φυλή σχημα­
τίζει μιά μικρή κοινότητα μέσα στό ϊθνος στό όποιο άνήκει. 'Οπως
τό Ιθνος Ιχει κάποιο ιδιαίτερο σύμβολο, μέ τό όποίο διακρίνεται άπ’
τ' άλλα, Ιτσι καί κάθε φυλή Ιχει Ινα !μ£λημα, άπ’ τό όποιο καί
ονομάζεται.
Σ ’ δλη τήν έκταση προσδιορίζεται γενεαλογικά κάθε ϊθνος μέ
τόν ίδιο τρόπο καί τό πιό άσήμαντο πρόσωπο μεταξύ τους θά θυμά­
ται τή γενεαλογική καταγωγή του καί θά διακρίνει τόν έαυτό του
μέ τή συγγενική οίκογένειά του». 'Επισκέπτονταν τούς άνατολικούς
Ντακότας στό Μισ3ΐσσιπί. ’ Απ’ αύτή τήν είδιαή Ικθεση δέν βλέ­
πω λόγο ν’ άμφιβάλω, δτι ή γενοκρατική όργάνωση ήταν τότε στήν
πλήρη ζωτικότητά της άνάμεσά τους. 'Οταν έπισκεπτόμουνα τούς
άνατολικούς Ντακότα στά 1861 καί τούς δυτικούς στά 1862, δέν
θά εδρισκα άνάμεσά τους Γχνη τών γενών πού νά μέ ίκανοποιοϋν.
Μιά άλλαγή στόν τρόπο ζωής στούς DACOTAS γινόταν αύτή τήν
περίοδο, δταν άπωθήθηκαν στίς πεδιάδες καί κατάληξαν σέ νομαδι­
κά τμήματα, πού μποροϋν ίσως νά έξηγήσουν τήν κατάσταση τής
γενοκρατίας μεταξύ τους.
Ό CARVER έπίσης τόνισε τούς δυό βαθμούς άρχηγών άνά-
\uo& στούς δυτικούς ’Ινδιάνους, πού έξηγήθηκαν δπως ύπάρχουν
καί στούς Ίροκέζους. «Κάθε τμήμα», παρατηρεί, «Εχει Εναν άρχη-
γό πού ονομάζονταν 6 Μέγας ’Αρχηγός, ή ό Πολεμικός ’ Αρχηγός

163
καί πού έκλεγόταν υστέρα άπ’ τήν έξέταση τής πολεμικής του έμ­
πειρίας καί τής δοκιμασμένης άξίας του, νά διευθύνει τΙς στρατιω­
τικές έπιχειρήσεις τους καί νΐ ρυθμίζει δλες τΙς συμφωνίες πού ά-
νήκαν σ’ αύτό τό διαμέρισμα. Ά λλ’ αύτός 6 άρχηγός δέν θεωροΟν-
ταν ή κεφαλή τοϋ κράτους' πέρ’ άπ’ τό μεγάλο πολεμιστή, πού έ-
κλέγονταν γιά τίς πραγματικές του Ικανότητες, ύπάρχει Ινας άλ­
λος πού άπολαβαίνει Ινα πρωτείο σύμφωνα μέ τό κληρονομικό δί­
καιο καί έχει τή μεγάλη άμεση διαχείριση τών πολιτικών τους ύ-
ποθέσεων. Αύτός ό άρχηγός μποροΰσε μέ μεγαλύτερα δικαιώματα
νά όνομασθεΐ φύλαρχος' ή συγκατάθεσή του είναι άναγκαία σέ δ­
λες τίς μεταβιβάσεις τής έξουσίας καί τις συνθήκες πού συνάπτουν,
στίς όποιες έπικολλά τό Εμβλημα τής φυλής ή τοΰ Ιθνους».

I I I . Φνλές Μ ισσονρι

1) PUNKAS. Αύτή ή φυλή άπο-κλίϊται άπό 6χτώ γένη. Σ ’

αύτή τή φυλή, άντίθετα πρός τό γενικό κανόνα, ή καταγωγή όπο-
λογίζεται στήν άρσενική γραμμή καί τά παιδιά άνήκουν στό γέ­
νος τοϋ πατέρα τους. ’Επιγαμία στό γένος άπαγορεύεται.
Τό άξίωμα τοΟ φυλάρχου είναι κληρονομικό στό γένος καί ή
απόδοσή του καθορίζεται μέ έκλογή' άλλά ot γιοι τοΰ άποθανόν­
τος φυλάρχου είναι αίρετοί. Είναι πιθανόν, δτι ή άλλαγή άπ’ τήν
άρχαϊκή μορφή ήταν πρόσφατη, άπ’ τό γεγονός δτι άνάμι^α στούς
OTTOES καί τούς MISSOURIS, δύο άπ’ τίς όχτώ φυλές Μισσού-
ρι καί έπίσης στούς MANDANS, ή καταγωγή ύπολογίζεται άκόμη
στή θηλυκή γραμμή. Ή Ιδιοκτησία είναι κληρονομική στό γένος.
2) OMAHAS. Αύτή ή φυλή άποτελεΐτα* άπό δώδεκα γένη.
Καταγωγή, κληρονομιά καί ό θεσμός τοΰ γάμου είναι τά ίδια δ­
πως καί στούς PUNKAS.
3) IOWAS. Μέ τόν ίδιο τρόπο ot Γιόβας Ιχουν όχτώ γένη.
4) OTOES καί MISSOURIS.
Ή καταγωγή στούς OTOES καί MISSOURIS είναι στή θηλυκή
γραμμή καί τά παιδιά άνήκουν στό γένος τής μητέρας τους. Τό ά­
ξίωμα τοΰ φυλάρχου καί ή Ιδιοκτησία είναι κληρονομικά στό γέ­
νος, στό όποιο ή έπιγαμία άπαγορεύεται.

164
 δ) Οί KAVVS. "Εχουν δεκατέσσερα γένη καί είναι άπ’ τούς
πιό άγριους Αμερικανούς ιθαγενείς, άλλ’ είναι Ινας Εξυπνος καί
Ενδιαφέρον λαός. Καταγωγή, κληρονομιά καί γάμος ρυθμίζονται με­
ταξύ τους τό ίδιο δπως καί στούς PUNKAS.
'Οταν έπισκέφθηκα τίς φυλές MISSURI στά 1858 καί 1860,
δέν ήμουνα σέ θέση νά πρωχωρήσω στούς OSGES καί QUAPPAS.
ΟΕ όχτώ όνοματισμένες Ετσι φυλές όμιλοΟν άποκλειστικά συγγενι­
κές διαλέκτους τοϋ Ντακοτιανοϋ γλωσσικοΟ κορμοϋ καί ή ύπόθεση,
δτι οί OS AGES καί QUAPPAS είναι όργανωμέ νοι σέ γένη είναι
ούσιαστικά πειστική. Στά 1869, ol KAWS, δταν λιγόστεψαν πολύ,
άριθμοϋσαν έφτακόσιες ψυχές, πού θά Εδιναν Ενα μέσο δρο μόνο πε­
νήντα πρόσωπα σ’ Ενα γένος. Ή Ιδιαίτερη χώρα αύτών τών διαφό­
ρων φυλών ήταν κατά μήκος τοΟ Μισσούρι καί τών παραπόταμών
του άπ’ τό στόμιο τή; δχθης BIG SIOUX τοϋ Μισσισσιπί καί κά­
τω άπ’ τό δυτικό άνάχω<Αα τής κάτω δχθης τοΟ ARKANSAS.
6) VVINNEBAGOES. Ό τα ν άνακαλύφθηκε αύτή ή φυλή,
κατοικοϋσε κοντά στή λίμνη πού Εχει τό δνομά τους στό WISCO­
NSIN. Έ να παρακλάδι άπ’ τό Ντακοτιανό κορμό, δπως φαίνεται,
άκολουθοϋσαν τά ίχνη τών Ίροκέζων άνατολικά τής κοιλάδας τοΟ
Σαίντ - Αωράνς, δταν ή πιό πέρα προώθησή τους σ’ αύτή τήν κα­
τεύθυνση σταμάτησε άπ’ τΙς φυλές ALGONKIN μεταξύ τών λι­
μνών HURON καί SUPERIOR. Ό πιό κοντινός συγγενικός δε­
σμός τους είναι μέ τίς φυλές Μισσούρι. Έχουν όχτώ γένη.
Καταγωγή, κληρονομιά καί 6 θεσμός τοΟ γάμου είναι τά ίδια
σ’ αύτούς δπως καί σοούς PUNKAS. Είναι Εκπληκτικό, δτι τόσες
πολλές φυλές αύτοϋ τοϋ κορμοϋ θά άλλαζαν καταγωγή άπ’ τή θη­
λυκή γραμμή στήν άρσενική, έπειδή, δταν γιά πρώτη φορά γνώρι­
σαν τόν θεσμό τής ιδιοκτησίας, αύτή ούσιαστικά ήταν άνεξέλιχτη,
ή μόνον έπιπόλαια πέρ’ άπ’ τό σπερματικό στάδιο, ή θά ήσαν, δ­
πως στούς Έλληνες καί στούς Ρωμαίους, ή άποτελεαματιχή αίτια.
Είναι -ιθανόν, δτι αύτό συνέβαινε στήν πρόσφατη περίοδο, κάτω
ά~ό ’ Αμερικάνικες καί ιεραποστολικές έπιδράσεις. Ό CARVER
βρήκε ίχνη καταγωγής μέ θηλυκή γραμμή στά 1787, στούς WIN-
NEBAGOES. «Μερικά Εθνη», παρατηρεί, «δταν τό άξίωμα είναι
κληρονομικό, -εριορίζουν τή διαδοχή στή θηλυκή γραμμή. Κατά
τό θάνατο ένός άρχηγοΰ, δ γιός τής άδελφής του τόν διαδέχεται κα­

165
τά προτίμηση άπ’ τό δικό του γιό καί άν αύτός συμπέσει να μήν
Ιχει άδελφή, τότε ό πιό κοντινός άπό θηλυκή γραμμή συγγενής Α­
ναλαβαίνει τό άξίωμα. Αύτοί οί ύπολογισμοί, δηλ. νά είναι μιά γυ­
ναίκα έπί κεφαλής τοΟ Εθνους WINNEBAGO, πρίν νά γνωρίσω
τούς νόμους τους, φαίνονταν παράξενη σ’ Εμένα». Στά 1869. οί
WINNEBAROES ύπολογίζονταν σέ χίλιους τετρακόσιους. πού θά
Ιδιναν Ενα μέσο δρο Εκατόν πενήντα πρόσωπα στό κάθε γένος.

I V . Φνλές στόν “Α νω Μισσούρι

1) MANDANS. Στήν εύφυία καί στίς βιοποριστικές τέχνες, οί

MANDANS ήσαν πιό προχωρημένοι άπ’ δλες τίς συγγενικές φυ­
λές τους, πού πιθανόν τό χρωστούσαν στους MINNITAREES. Δι­
αιρούνται σέ έπτά γένη.

Ή καταγωγή είναι στή θηλυκή γραμμή, μέ άξίωμα καί ιδιο­

κτησία κληρονομικά στό γένος. Επιγαμία στό γένος δέν Επιτρέπε­
ται. Καταγωγή στή θηλυκή γρα|ΐμή στούς MANDANS θά ήταν
μοναδική, Εκεί πού τόσες άλλες φυλές τού ίδιου κορμού τήν λογα­
ριάζουν στήν άρσενική γραμμή’ δέν βρίσκονταν στήν άρχαϊκή μορ­
φή άπ’ τήν όποία οί άλλες φυλές είχαν πρόσφατα ξεκινήσει. Αύτό
παρέχει μιά Ισχυρή όπόθεση, δτι ή καταγωγή άρχικά ήταν στή θη­
λυκή γραμμή σ’ δλες τίς Ντακοτιανές φυλές. Ή πληροφορία σχε­
τικά μέ τούς MANDANS πάρθηκε στό παληό χωριό MANDAN
στόν Ά ν ω Μισσούρι, στά 1862, άπ’ τόν ’Ιωσήφ ΚΙΡ, πού ή μάνα
του ήταν μιά γυναίκα άπ’ τή φυλή MANDANS. Αύτό ένίσχυε τό
γεγονός τής καταγωγής μέ τήν όνομασία άπ’ τό γένος τής μάνας
του, πού ήταν έπίσης καί δικό του.

2) MINNITAREES. Αύτή ή φυλή καί ή UPSAROKAS ή

CROWS, είναι ύποδιαιρέσεις ένός πρωταρχικού λαού. Είναι άμφί-
βολα μέλη αύτοΰ τού κλάδου τής Γκανοβανιανής οίκογένειας: άν
καί άπ’ τόν άριθμό τών λέξεων στίς διαλέκτους των καί σέ κείνες
τών φυλών Μισσούρι καί Ντακότα, πού είναι κοινές, τοποθετήθη-
καν γλωσσολογικά μ’ αύτούς. Είχαν μιά προηγούμενη Εμπειρία πού
γι’ αύτήν δμως λίγα είναι γνωστά. Οί MINNITAREES Εκαναν κη­

166
ποκαλλιέργεια, ξύλινα σπίτια καί είχαν 2να ιδιόρρυθμο θρησκευ­
τικό σύστημα σ’ αύτή τήν περιοχή, πού δίδασκαν στούς MANDANS.
Υπάρχει μιά πιθανότητα, δτι είναι άπάγονοι τών MOUND - BUI-
I.DERS (οικοδόμων, πού οίκοδομοΟσαν μέ χ ώ μ α ). "Εχουν έφτά
γένη.

Ή καταγωγή είναι άπ’ τή θηλυκή γραμμή, ή έπιγαμία μέσα

στό γένος Απαγορεύεται καί τό άξίωμα τοΟ φυλάρχου, δπως έπίσης
καί ή Ιδιοκτησία είναι κληρονομικά στό γένος. Οί MINNITAREES
καί οί MANDANS, ζοΰν τώρα μαζί μέσα στό ίδιο χωριό. Σέ προ­
σωπική έμφάνιση είναι άνάμεσα στούς πιό τέλειους Αντιπρόσωπους
τοϋ ΈρυθροΟ ’Ανθρώπου, πού τώρα ζεΐ σ’ δποιοδήποτε μέρος τής
Βόρειας ’ Αμερικής.

3) UPSAROKAS ή CROWS. Αύτή ή φυλή έχει δεκατρία

γένη.

Καταγωγή, κληρονομιά καί ή άπαγόρευση έπιγαμίας μέσα

στό γένος, είναι τά ίδια δπως καί στούς MINNITAREES. Μερικά
άπ’ τά όνόματα τών γενών CROWS είναι άσυνήθιστα καί πιό δπο-
βλητικά τών τμημάτων παρά τών γενών. Γιά Ινα χρονικό διάστη­
μα Ικλινα νά μή τούς πιστεύω. ’Αλλά ή ύπαρξη τής όργάνωσης μέ­
σα στά γένη διαπιστώθηκε καθαρά άπ’ τούς κανόνες τους καταγω­
γής, άπ’ τίς συζυγικές συνήθειες καί άπ’ τούς νόμους τους τής κλη­
ρονομιάς σέ σχέση μέ τήν Ιδιοκτησία. Ό Διερμηνέας μου τότε στούς
CROWS ήταν ό ROBERT MELDRUM, Ινας άπ’ τούς δημιουργούς
τής ’ Αμερικάνικης Εταιρείας Γουναρικών, πού είχε ζήσει |ΐέ τοδς
( ’ROWS σαράντα χρόνια, πού ήταν καί Ινας άπ’ τούς άρχηγούς
των. Είχε μάθει τή γλώσσα τόσο καλά, ώστε δίδασκε σ' αύτή. 01
άκόλουθες ειδικές συνήθειες σέ σχέση μέ τήν κληρονομιά μνημο-
νεύθηκαν άπ’ αύτόν. "Αν Ινα πρόσωπο, πού είχε στήν κατοχή του
Ινα άντικείμενο, πέθαινε καί είχε πεθάνει καί 6 δωρητής τοϋ άν-
τικείμενου, αύτό έπιστρέφονταν στό γένος τοΟ τελευταίου. Ή ιδιο­
κτησία, πού άποκτιόταν άπό μιά σύζυγο, μετά τό θάνατό της άνή-
κε στούς γενοκρατικούς συγγενείς της. Ά ν Ινα πρόσωπο Ικανέ Ινα
δώρο σ’ Ινα φίλο καί πέθαινε, ό τελευταίος πρέπει νά έκτελέσει κά-
ποια Αναγνωρισμένη πράξη πένθους, τέτοια δπως άποκοπή τοΟ άρ-

167
μοΰ ένός δακτύλου κατά τήν ταφή, ή νά παραδώσει τήν ιδιοκτησία
στό γένος τοΟ άπο&ανόντος φίλου τ ο υ ( ') .
Οί CROWS έχουν μιά συνήθεια σχετικά μέ τό γάμο, πού βρή­
κα τουλάχιστο σέ σαράντα άλλες Ινδιάνικες φυλές καί πού μπορεΐ
νά μνημονευθεΐ έοώ, έπειδή θά χρησιμοποιηθεί σέ άλλο κεφάλαιο.
Ά ν £νας άντρας παντρευτεί τήν πρωτότοκη θυγατέρα μιδς οίκο-
γένειας, έχει δικαιώματα καί πάνω σ’ δλες τΙς Αδελφάδες της σάν
πρόσθετες συζύγους, δταν αύτές φτάσουν σέ ώριμη ήλικία. Αύτός
μπορεΐ νά έγκαταλείψει τό δικαίωμά του αύτό, άλλ’ έάν έπιμένει,
ή Απαίτησή αύτή θά Αναγνωρίζονταν άπ’ τό γένος της.
Έ πολυγαμία έπιτρέπεται άπό συνήθεια στούς ’Αμερικανούς Ιθα­
γενείς γενικά' άλλά ποτέ δέν άποτελοΟσε κυριαρχοΟσα μορφή σέ
κάποια Αξιόλογη έκταση, άπό Αδυναμία νά συττηροΰν περισσότερες
άπό μιά οίκογένειες. Ά μ εση άπόδειξη γιά τήν δπαρξη αύτής τής
συνήθειας, πού γιά πρώτη φορά μνημονεύεται, προσφέρθηκε άπ’ τή
σύζυγο τοΰ MELDRUM, δταν ήταν σέ ήλικία είκοσι πέντε έτών.
Αύτή αιχμαλωτίστηκε παιδί σέ μιά έπίθεση γιά λαφυραγωγία στά
Μαϋρα Πόδια (BLACK FEET) καί Εγινε αιχμάλωτη τοΰ MEL­
DRUM. Αύτός πρότεινε στήν πεθερά του νά υίοθετήσει τό παιδί
μέσα στό γένος της καί τήν οίκογένειά της, πού έκανε τήν αίχμά-
λωτη σάν νεώτερη άδελφή τής τότε γυναίκας του καί τοϋ έδωσε τό
δικαίωμα νά τήν πάρει σάν μιά άλλη σύζυγο, δταν αύτή θά Ιφτα-
νε σέ ώριμη ήλικία. Έ τσι βοηθήθηκε άπ’ αύτό τό Ιθιμο τής φυλής
γιά νά κάμει τήν Αξίωσή του κυριαρχική καί νόμιμη. Αύτό τό Ιθι-
μο είναι πολύ άρχαϊο στήν Ανθρώπινη οικογένεια καί άποτελεΐ μιά
έπιβίωση τοϋ Αρχαίου έθίμου τής PUNALUA.

(ί) Αύτή ή συνήθεια σάν μ-.ά -ράςη "ένΟους είναι πολύ κοινή ατούς
CROWS καί σάν μ·.4 έπίσης θρησκευτική προσφορά, 8ταν ίιατηροΟν μιά « Ι α ­
τρική Κατοικία», ένα μεγάλο θρησκευτικό τυπικό. Σ’ Ενα καλάθι κρεμασμέ­
νο στήν ’ Ιατρική Κατοικία» γιά τήν Οποίοχή τών προσφοράν τους, πενήν­
τα καί κάποτε κάπου έκατό άρμούς άπ* δάχτυλα, μοΟ είπαν, Βτι βρέθηκαν
ίτσι συγκεντρωμένα. 2έ μιά κατασκήνωση τών CROWS στόν Ά νω Μισσού-
ρι, σημείωσα ένα άριθμό γυναικών καί άνδρών μέ τά χέρια τους Ακρωτηρια­
σμένα ir.’ αύτή τή συνήθεια.

168
I V 1 . Φυλές τον Κόλπου

1) MUSCOKEES ή CREEKS. Ή ομοσπονδία τών Κρίκς

(CREEK S), συνίστατο άπό Ιξη φυλές καί δλες αύτές μιλοϋσαν
διαλέκτου; τής ίδιας γλώσσας, μέ τήν έξαίρεση τών NATCHES,
πού Ιγιναν δεχτοί στήν όμοσπονδία μετά τήν άνατροπή του; άπ’
τούς Γάλλους. Οί ΚρΙχς άποτελοϋνται άπό είκοσι δύο γένη.
2) CHOCTAS. ’ Ανάμεσα στούς CHOCTAS, ή φρατρική όρ­
γάνωση φαίνετχί μ’ 2να καταφανή τρόπο, έπειδή κάθε φράτρα εί­
ναι δνομα στική καί όπερέχει σάν μιά φράτρα. Καί πιθανόν όπήρ-
χε σέ μιά πλειονότητα άπό φυλές πού όνομάσθηχαν πρωτύτερα,
άλλά τό θέμα δέν έρευνήθηκε είδικά. Ή φυλή τών Κρίκς συνί-
σταται άπό όχτώ γένη ταξινομημένα σέ δυό φράτρες, άποτελούμε-
νες άπό τέσσερα γένη κάθε μιά, δπως καί στούς Ίροκέζους.
Τά γένη τής ίδιας φράτρας δέν θά είχαν έπιγαμία' άλλά τά
μέλη σέ καθένα άπ’ τά πρώτα γένη θά παντρεύονταν Ινα άπ’ τά μέ­
λη τοΟ γένους τών δεύτερων καί άντίστροφα. Φαίνεται, δτι οί CHO­
CTAS, δπως καί οί Ίροκέζοι, άρχιζαν μέ δυό γένη, καθένα άπ’
τά όποια Ιπειτα όποδιαιρέθηκε σέ τέσσερα καί δτι ή πρωταρχική
άπαγόρευση τή; έπιγαμίας στό γένος άκολούθησε τις ύποδιαιρέ-
σεις. Έ καταγωγή στούς CHOCTAS ήταν στή θηλυκή γραμμή.
Ή ιδιοκτησία καί τό άξίωμα τοϋ φυλάρχου ήσαν κληρονομικά στό
γένος. Στά 1869 υπολογίζονταν κάπου δώδεκα χιλιάδες πού θά I-
διναν ένα μέσο δρο χιλίων πεντακοσίων προσώπων στό κάθε γένος.
Μερικές ’Ινδιάνικες φυλές τώρα Ιχουν σημαντική Ιδιοκτησία
σέ οικιακά ζώα καί σέ σπίτια καί χωράφια άναγνωρισμένα σέ ά­
τομα, άνάμεσα στά όποια ή μέθοδος νά τά δίνουν στά παιδιά τους
στή διάρκεια τής ζωής τους, Ιγινε κοινή γιά ν’ άποφεύγουν τή γε­
νοκρατική κληρονομιά.
Ό τα ν ή Ιδιοκτησία αύξανε, ή άποκλήρωση τών παιδιών άρ­
χισε νά είναι άντίθετη στό θεσμό τής γενοκρατικής κληρονομιάς'
καί σέ μερικές άπ’ τίς φυλές, δπως στούς CHOCTAS, τό παληό I-
θΐ|ΐο καταργήθηκε σέ λίγα χρόνια καί κατά τό κληρονομικό δίκαιο,
παραχωροϋνταν άποκλειστικά στά παιδιά τοϋ άποθανόντος πλησιέ-
στερου συγγενούς των. Αύτό, δπως δήποτε ήρθε μέσω τής άντικα-
τάστασης άπό Ινα πολιτικό σύνθημα ένός γενοκρατικοϋ συστήμα­

169
τος, άφοϋ ινα. αιρετό συμβούλιο καί δημόσιοι άρχοντες ύποκατέστη-
σαν στή θέση τής παλιάς κυβέρνησης τών άρχηγών. Κάτι» άπ’ τά.
προηγούμενα έθιμα ή σύζυγος δέν κληρονομοΟσε τίποτε άπ’ τό σΰ-
ζυγό της, ούτε έκείνος άπ’ αύτήν, άλλά τά πράγματα τής συζύ­
γου μοιράζονταν στα παιδιά της καί έλλείψει αύτών, στίς αδερφά­
δες της.
3) CHICKASAS. Μέ τόν Γδιο τρόπο ot CHICKASVS ήσαν
δργανωμένο·. σέ δυό φράτρες. άπ’ τις όποιες ή πρώτη άποτελείται
άπό τέσσερα, καί ή δεύτερη όχτώ γένη.
Ή καταγωγή υπολογιζόταν στή θηλυκή γραμμή, ή έπιγαμία
στό γένος άπαγορευόταν καί ή ιδιοκτησία, δπως έπίσης καί τό ά­
ξίωμα τοϋ φυλάρχου ήσαν κληρονομικά στό γένος. Τά τν.ό πάνω
χαρακτηριστικά συγκεντρώθηκαν άπ’ τόν ΑΙδεσιμώτατο CHAR­
LES C. COPELAND, Ιναν άμερικανό ιεραπόστολο πού Ιμενε μ’
αύτή τή φυλή. Στά 1869 όπολογίζονταν κάπου πέντε χιλιάδες, πού
θά έδιναν Ινα μέσο δρο άπό τετρακόσια πρόσωπα σέ κάθε γένο:.
'Ενα νέο γένος φαίνεται, δτι διαμορφώθηκε, μετά τή συναλλαγή
τους μέ τούς Ισπανούς ή αύτό τό δνομα, γιά όρισμένους λόγους,
μπορεϊ νά υποκαταστάθηκε στή θέση ένός άρχικοϋ όνόματος. Μια
άπ’ τίς φράτρες όνομάζεται έπίσης 'Ισπανική.
4) CHEROKES. Αύτή ή φυλή παληά άποτελοΰνταν άπό δέ­
κα γένη, άπ’ τά δποία δύο Ιχουν τώρα έξαφανισθεΐ. Ή καταγωγή
είναι στή θηλυκή γραμμή καί ή έπιγαμία στό γένος άπαγοοεύεται.
Στά 1869 ot CHEROKEES ύπολογίζονταν περί τις δέκα τέσσε­
ρις χιλιάδες, πού θά έδιναν Ινα μέσο δρο χίλια έφτακόσια πενήντα
πρόσωπα σέ κάθε γένος. Αύτός είναι δ μεγαλύτερος άριθμός. δ μέ­
χρι τώρα γνωστός, πού βρέθηκε άκόμη σ’ Ινα μοναδικό γένο; στούς
’ Αμερικανούς ιθαγενείς. Ot CHEROKEES καί ot OJIBW.VS σή­
μερα ύπερβαίνουν δλες τίς ύπολειπόμενες ’Ινδιάνικες φυλές στις Ε ­
νωμένες Πολιτείες στόν άριθμό προσώπων πού μιλοϋν τήν ίδια διά­
λεκτο. Μπορεϊ νά παρατηρηθεί πιό πέρα. ονι δέν είναι πιθανόν, πώς
άκόμη ύπήρχαν, γιά άρκετό διάστημα σέ κάποιο μέρος τής Βό­
ρειας ’ Αμερικής έκατό χιλιάδες ’ Ινδιάνοι, πού μιλούσαν τήν Τδια
διάλεκτο. Οί Άτζέκοι. TEZCUCANS καί THASCALANS ήσαν
ot μόνες φυλές άπ’ τις όποιες Ινας τόσο ;ιεγάλος άριθμός, θά άπα:-
τοϋνταν, μέ κάποια προσέγγιση* καί σέ σχέση μ’ αύτούς είναι δύ­

170
σκολο νά καταλάβουμε πώς ή ύπαρξη ένός τόσο [«γάλου Αριθμό·}
σέ κάθε μιά φυλή θά στηρίζονταν, στήν έποχή τής Ισπανικής Κα­
τάχτησης, πάνω σέ Αξιόπιστες άποδείξεις. Ot Ασυνήθιστοι Αριθμοί
τών CREEKS καί CHEROKEES όφείλονται στήν κατοχή οικια­
κών ζώων καί σέ μιά καλά Αναπτυγμένη Αγροκαλλιέργεια. Είναι
τώρα μερικά πολιτισμένοι, ΑφοΟ έχουν ύποκαταστήσει μιά αιρετή
συνταγματική κυβέρνηση στή θέση τών Αρχαίων γενών, πού κάτω
Απ’ τήν έπίορασή της τά τελευταία χρόνια γρήγορα πέσανε στήν
παρακμή.
5) SEMINOLES. Αύτή ή φυλή είναι στήν καταγωγή CRE­
EKS. ’Αναφέρονται, πώς είναι άργανωμένοι σέ γένη, άλλά λεπτο­
μέρειες δέν συγκεντρώθηκαν.

V I . Φυλές PAW NE

’Εάν όργανώθηκαν ή δχι σέ γένη ot PAWNES, αύτό δέν έςα-

κριβώθηκε.
Ot ARIKAREES, τών όποίων τό χωριό είναι κοντά σέ κεί­
νο τών MINNITAREES, είναι ot πιό κοντινοί συγγενείς τών PA­
WNEES καί ή ίδια δυσκολία παρουσιάσθηκε μ’ αύτούς. Αύτές ot
φυλές, μέ τούς HUECOS καί κάπου δυό ή τρεις άλλες μικρές, που
ζοΰσαν στήν Καναδική Ακτή, Εζησαν πάντα δυτικά τοΟ Μισσούρι
καί άποτελοΰν Ιναν ΑνεξΑρτητο γλωσσικό κορμό. ’Εάν ot PAW ­
NEES είναι όργανωμένοι σέ γένη, κατά συμπερασμό είναι τό ίδιο
καί ot άλλες φυλές.

V I I . Φυλές A L G O N K IN

Κατά την έποχή τής Ανακάλυψής τους αύτός ό μεγάλος κορ­

μός τών ’ Αμερικανών ιθαγενών κατείχε τήν περιοχή Απ’ τά δρη
ROCKT μέχρι τόν Κόλπο τοΟ Χούδσωνα, νότια τών SISKATCHE-
WUN και άπό κεί Ανατολικά πρός τόν ’ Ατλαντικό, περιλαβαίνον-
τας τΙς δυό Ακτές τής 'Α νω Λίμνης, έκτός τής κορυφής της καί
δύο δχθες τοΰ 'Αγίου Λαυρέντιου κάτω Απ’ τή Λίμνη. Ή περιοχή
τους έκτείνονταν νότια κατά μήκος τής ’ Ατλαντικής άκτής τής Βό-

171
οειας Καρολίνας καί κάτω Απ’ τήν Ανατολική δχθη τοΟ ΜισσισσιπΙ
ϋως ατό WINSCONSIN καί ILLINOIS στό KENTUCKr. Μέσα
στό Ανατολικό τμήμα αύτής τής τεράστιας χώρας, οί Ίροκέζοι καί
οί συγγενικέ; του; φυλές ήσαν Ινας ένοχλητικός λαός.

VIII. Φυλές G IT C H IG A M IA N

1) OJIBWAS. Οί OJIBWAS μιλοϋν τήν Ιδια διάλεκτο καί

£Ϊναι όργανωμένοι σέ είκοσι τρία γένη, πού τά όνόματά τους συνε-
λέγησαν χωρίς νά είναι βέβαιο, δτι αύτά είναι δλα. Στή διάλεκτο
τών OJIBWAS ή λέξη ΤΟΤΕΜ, άκριβώς δπως συχνά προφερά-
ταν DODAIM, σημαίνει τό σύμβολο ή τό Ιμβλημα τοϋ γένους' Ε­
τσι ή εικόνα ένός λύκου ήταν τό τοτέμ τοϋ γένους Λύκος. Ά π ’ αύ­
τό ό SCHOOLCRAFT χρησιμοποιοΟσε τίς λέξεις «τοτεμικό σύστη­
μα» γιά νά έκφρΑσει τή γενοκρατική όργάνωση, πού δέν θά δεχό­
μαστε Απόλυτα, δτι Ιχουμε καί στίς δυό, Λατινική καί Ελληνική,
μιά όρολογία γιά κάθε Ιδιότητα καί γνώρισμα τοϋ συστήματος πού
είναι πιά ιστορικό. Μπορεΐ νά χρησιμοποιηθεί, δπως δήποτε, έπω-
φελώς. Οί OJIBWAS Εχουν είκοσι τρία γένη.
'Η καταγωγή υπολογίζεται Απ’ τό Αρσενικό γένος, τά παιδιά
Ανήκουν στό γένος τοϋ πατέρα τους. Τπάρχουν διάφοροι λόγοι νά
συμπεράνουμε, δτι Αρχικά ή καταγωγή δπολογιζόταν Απ’ τή θηλυ­
κή γραμμή καί δτι ή Αλλαγή ήταν πρόσφατη. Σέ πρώτη θέση οί
DELAWARES, πού Αναγνωρίζονταν Απ’ δλες τΙς φυλές ALGON-
ΚΙΝ σάν μιά άπ’ τίς πιό παληές τής γενεαλογίας τους καί πού εί­
χαν όνομααθίΐ «Παππούδες» άπό δλους έπίσης, άκόμη υπολόγιζαν
τήν καταγωγή Απ’ τή θηλυκή γραμμή. Διάφορες Αλλες φυλές AL-
GONKIN, τήν ύπολογίζουν παρόμοια. Δεύτερον, παραμένει άκό­
μη ή Απόδειξη, τό γεγονός δτι μέσα σέ δυό ή τρεις γενιές πιό μπρο­
στά άπό τώρα, ή καταγωγή ήταν άπ’ τή θηλυκή γραμμή, σέ σχέ­
ση μέ τό άξίωμα τοΰ άρχηγοΰ (’ ) . Τρίτον, Αμερικανικές καί ίερα-

(1) Ένας φύλαρχος OBJIBWAS, πού πέθανε περίπου 3τά 1840, οτήν
ήλ'.κία τών ένενήντχ έτδν, δταν ρωτήθηχε άπό μένα, πού ζητοΟσα νά μάθω.

17 2
ποστολικές έπιδράσεις έχουν γενικά άντιτάξει αύτό. Έ να σχήμα
καταγωγής πού αποκλήρωνε τούς γιούς, πού φαίνονταν στίς πρώ­
τες Ιεραποστολές, συνηθισμένους κάτω άπό πολύ διαφορετικές Αν­
τιλήψεις, χωρίς δικαιοσύνη ή λογική καί δέν φαίνεται άπίθανο, δτι
σ’ Ιναν άριθμό φυλών, περιλαβαίνοντας καί τούς OJIBWAS ή Αλ­
λαγή είχε γίνει κάτω άπ’ τΙς ύποδείξεις τους. Καί τελευταία, διά­
φορες φυλές ALGONKIN μέχρι τώρα Ιχουν καταγωγή άπό θη­
λυκή γραιψή κι αύτό τό γεγονός όδηγεϊ στό συμπέρασμα, δτι αύ­
τός ό θεσμός ήταν Αρχικά καθολικός στήν Γκανοδιανιανή οίκογέ-
νεια, δντας έπίσης ή Αρχαϊκή μορφή τοϋ θεσμοΰ.
Έπιγαμία στό γένος Απαγορεύεται· καί τά δύο, ίδ'.οκτηαίχ
καί άξίωμα, είναι κληρονομικά στό γένος. Τά παιδιά, δπωσδήπο-
τε, σήμερα, φροντίζουν ν’ άποκλείσουν αύτό άπ’ τή γενοκρατική
τους συγγένεια. Ή ιδιοκτησία καί τά πράγματα τής μητέρας περ-
νοΟν ατά παιδιά της καί έλλείψει αύτών, στά παιδιά τών Αδερ­
φάδων της, ή τών πλάγιων άδερφάδων της. Μέ τόν Ιδιο τρόπο ό
γιός μπορεϊ /ά διαδεχθεί τόν πατέρα του στό άξίωμα τοϋ φυλάρ­
χου" άλλ’ δπου ύπάρχουν πολλοί γιοί, ή έκλογή καθορίζεται άπ’
τό έκλο^κό σώμα. Τά γενοκρατικά μέλη δχι μόνον έκλέγουν, άλλά
διατηρούν έπίσης καί τό δικαίωμα τής καθαίρεσης. Σήμερα οί 0 -
JIBVVAS άριθμοΰν κάπου δέκα §ξη χιλιάδες, πού θά έδιναν Ινα
μέσο δρο περίπου επτακόσια άτομα σέ κάθε γένος.
2) PO TTAW A T T AMIES. Αύτή ή φυλή είχε δέκα έφτά.
γένη·
Καταγωγή, κληρονομία καί δ θεσμός τοϋ γάμου, είναι τα Ι­
δια, δπως καί μεταξύ τών OJIBWAS.

γιατί δέν παραιτήΟηκε άπ’ τό άξίωμα καί δέν ίίωοε τή θέση tou στό γιό·
του, άπάντηοε, δτι δ γιός του δέν θά τόν διαδεχόταν, δτι τό δίκαιο τής δια­
δοχή άνήκε στά άνήψια του κα*. αύτά πρέπει νά Ιχουν τό άξίωμα. ΑύτόΓ
δ Ανεψιός ήταν Ινας γιός μιδς άπ* τΙς άδελφές του. Άπ* αύτή τήν περι­
γραφή άκολουθεΐ, δτι ή καταγωγή, Αρχικά, χαί μέσα σέ μιά πρόσφατη πε­
ρίοδο, ήταν σέ θηλυκή γραμμή. Δέν συνάγεται άπ’ τή μορφή τής περιγρα­
φής, Βτι δ άνεψιός θά τήν έπαιρνε μέ κληρονομικό δίκαιο, άλλ’ Βτι ήταν-
οτή γραμμή τής διαδοχής κα! ή έκλογή του ήταν οΰσιαστικά άσφαλισμένη..

175
 3) OTAWAS. Ot OJIBWAS, ot OTAWAS καί ot POTA-
W ATTAM IES, ήσαν ύποδιαιρέαεις μιάς άρχικής φυλής. Ό ταν
γιά πρώτη φορά έγιναν γνωστοί, ήσαν όμόσπονδοι. Ot OTAWAS
ήσαν Αναμφίβολα δργανωμένοι σέ γένη, άλλά τά όνάματά τους δέν
διασώθηκαν.
4) CREES. Αύτή ή φυλή, δταν Ανακαλύφθηκε, κρατούσε τή
βορειοδυτική δχθη τής LAKE SUPERIOR καί έκτείνονταν άπό
■κεΐ έως τόν Κόλπο τοϋ Χούδσωνος καί δυτικά πρός τόν Ερυθρό
ΙΙοταμό (RED RIVER) τοΟ Βορδ. Σέ μιά |ΐεταγενέστερη έποχή
καταλάβανε τήν περιοχή τού SISKATCHEWUN καί τά νότια άπ’
αυτόν. Ό π ω ς οί DAKOTAS κι αύτοί έχασαν τή γενοκρατική τους
Οργάνωση, πού κατά συμπερασμό κάποτε ύπήρχε μεταξύ τους. Γλωσ­
σικά οί πιό κοντινοί συγγενείς τους είναι οί OJIBWAS, μέ τούς
δποίους μοιάζουν Αποκλειστικά στούς τρόπους, τΙς συνήθειες καί
στήν προσωπική έμφάνιση.

I X . Φνλές ΜισαισσιηΙ

Οί δυτικοί ALGONKINS, συνταγμένοι κάτω άπ’ αύτό τό δ-

vcqwi, κατείχαν τήν Ανατολική δχθη τοΟ Μισσισσιπί στό WISCON­
SIN καί τό ILLINOIS καί έκτείνονταν δυτικά πρός τό KENTU-
ΌΚΓ καί Ανατολικά πρός τήν Ινδιάνα.
1) MIAMIS. Ot Αμεσοι συγγενείς τών MIAMIS, δηλαδή οί
WEAS, PIANKESHAWS, PEORIAS καί KASKASKIAS, γνω­
στοί άπό παληά, δπως ot ILLINOIS, είναι τώρα δλιγάριθμοι καί
έχουν έγκαταλείψει τά παληά τους έθιμα γιά μιά μόνιμη άγροκαλ-
"λιεργητική ζωή. Έάν προηγούμενα ήσαν δργανωμένοι σέ γένη ή
δχι, δέν 2χει έξακριβωθεί, άλλ’ είναι πιθανόν, δτι ήσαν. Οί MIA­
MIS ϊχουν δέκα γένη.
Κάτω Απ’ τις μεταβαλλόμενες συνθήκες τους καί τούς μειωνό-
μ,ενους Αριθμούς, ή γενοκρατική όργάνωση Εξαφανίζεται γοργά.
~Οταν ή πτώση τους άρχιζε, ή καταγωγή ήταν Απ’ τήν άρσενική
γραμμή, ή έπιγαμία στό γένος ήταν άπαγορευμένη καί τό άξίωμα
τοϋ φυλάρχου μαζί μέ τήν Ιδιοκτησία ήσαν κληρονομικά στό γένος.
2) SHAWNEES. Αύτή ή σπουδαία καί πολύ προχωρημένη

174
φυλή, μια άπ’ τίς πιό άντιπροσωπευτικές τοϋ κορμοΰ ALGONKIN,
διατηρεί άκόμη τά γένη της, άν καί Εχουν ύποκαταστήσει στή θέ­
ση τοϋ παληοΰ γενοκρατικοΰ συστήματος μιά πολιτική όργάνωση
«ιέ Ιναν πρώτο καί δεύτερο έπί κεφαλής άρχηγό καί Ινα συμβούλιο,
•πού τό καθένα μέλος της έκλέγεται κάθε χρόνο μέ τή λαϊκή ψή­
φο’ έχουν δεκατρία γένη συνολικά, πού άκόμη διατηρούνται γιά
κοινωνικούς καί γενεαλογικούς σκοπούς.
Καταγωγή, κληρονομιά καί ό κανόνας ό σχετικός μέ τό γάμο
Ιξω άπ’ τό γένος, είναι τά Γδια, δπως καί μεταξύ τών MIAMIS.
Στά 1869 ot SHAWNEES άριθμοϋνταν σχεδόν σέ έπτακόσιους,
πού θά έδιναν Ινα μέσο δρο περίπου πενήντα πρόσωπα στό κάθε γέ­
νος. Κάποτε άριθμοϋνταν τρεις ή τέσσερις χιλιάδίς πρόσωπα, πού
ήσαν πάνω άπ’ τό ;ιέσο δρο άνάμεσα στις ’ Αμερικανό - ινδιάνικες
φυλές.
Οί SHAWNEES είχαν μιά πρακτική, κοινή έπίσης στούς ΜΙ-
AMIS καί SAUKS καί FOXES, νά παίρνουν παιδιά μέσα στό γέ­
νος τοΰ άδελφοϋ ή τής μάνας ή Ινα άλλο γένος, κάτω άπό όρισμέ-
νους περιορισμούς, πού άξίζει μιά στιγμή νά σημειώσουμε. Φάνη­
κε, δτι ατούς Ίροκέζους κάθε γένος είχε τά δικά του ειδικά όνόμα-
τα γιά πρόσωπα, πού δέν είχε δικαίωμα άλλο γένος νά χρησιμο­
ποιήσει . Αύτό τό Εθιμο ήταν πιθανόν γενικό. Στούς SHAWNEES
αύτά τά ονόματα Εφερναν μαζί τους τά δικαιώματα τοΰ γένους, στό
όποιο αύτά άνήκαν. Ετσι πού τό δνομα καθόριζε τό γένος τοϋ κάθε
•προσώπου. ’ Οπως ό φύλαρχος πρέπει, σ’ δλες τις περιπτώσεις, νά
άγτΎ.α στό γένος άπ’ τό όποιο !χει αύτός περ-βληθεΐ μέ κϋρος, δέν
ίίναι παράξενο, δτι ή άλλαγή τής καταγωγής άπ’ τή θηλυκή γραμ­
μή στήν άρσενική άρχιζε μ’ αύτή τήν πρακτική· στήν πρώτη θέ­
ση, νά κάνουμε Ικανό Ινα γιό νά διαδεχθεί τόν πατέρα του καί στή
δεύτερη, νά κάνουμε Ικανά τά παιδιά νά κληρονομοΰν τήν ιδιοκτη­
σία τοϋ πατέρα τους. ’Εάν Ινας γιός, δταν βαφτιζόταν, Επαιρνε Ενα
6νο|ΐα πού άνήκε στό γένος τοΰ πατέρα του, αύτό θά τόν τοποθετού­
σε στό γένος τοϋ πατέρα του καί στή γραμμή διαδοχής, άλλά ύπο-
κείμενο στήν άρχή τής έκλογής. Ό πατέρας, οπωσδήποτε, δέν εί­
χε τόν Ελεγχο πάνω στό θέμα, γιατί αύτός είχε δοθεί άπ’ τό γένος
σέ όρισμένα πρόσωπα, πολλά άπ’ αύτά εύγενεΐς κυρίες, πού Επρε-
•πε νά τίς συμβουλεύονται, δταν τά παιδιά έπρόκειτο νά όνομασθοΰν,

175
μέ τό δικαίωμα νά καθορίσουν τό δνομα πού Επρεπε νά τού; δοθεί.
Ά π ό μερικές ταξινομήσεις άνά;ιεαχ στά γένη SHAWNEES, αύτά
τά πρόσωπα είχαν αύτό τό δικαίωμα καί τό βνομα, όταν δίδονταν
κατά τόν προκαθορισμένο τρόπο, Εμπαζε τό πρόσωπο μέσα στό γέ­
νος, πού σ’ αύτό άνήκε τό δνομα.
3) SAUKS καί FOXES. Αύτές οί φυλές ένώθηκαν καί στα-
θεροποιήθηκαν σέ μιά καί Εχουν δεκατέσσερα γένη.
Καταγωγή, κληρονομιά καί κανόνας πού δριζε τό γάμ3 Εξω
άπ’ τό γένος είναι τά ίδια δπως καί στούς MIAiMIS. Στά 1869 ύ-
-ολογίζοντκν μόνον επτακόσιοι, πού θά Εδιναν Ινα μέσο δρο πενήν­
τα πρόσωπα στό γένος. Ό Αριθμός τών γενών, πού διατηρούνταν ά­
κόμη, Αποδείχνει, δτι ήσαν κάποτε πιό πολλοί στίς δυό προηγούμε­
νες Εκατονταετίες.

X . M E N O M IN E ES xal K IK A P O O S

Αύτές οί φυλές, πού είναι Ανεξάρτητες άπό κάθε άλλη, είναι

όργανωμένες σέ γένη, άλλά τά όνόματά τους δέν μάς δόθηκαν. Σχε­
τικά μέ τούς MENOMINEES μπορεϊ νά συναχθεΐ τό συμπέρασμα,
δτι, μέχρι μιά πρόσφατη περίοδο, ή καταγωγή ήταν άπ' τή θηλυκή
γραμμή, συμπέρασμα πού βγαίνει άπ’ τήν Ακόλουθη Ανακοίνωση
πού Ιγινε στό συγγραφέα, στά 1859, άπ’ τόν ANTOINE GOOKIE,
Ινα μέλος αύτής τής φυλής. Σέ μιά έρώτηση πού άφοροϋσε τόν κα­
νόνα κληρονομιάς, έκεϊνος Απάντησε: "Αν πεθάνω, οί Αδελφοί μου
καί οί μητρικοί μου θείοι θά διεκδικοΰσαν άπ’ τή γυναίκα ;ιου καί
Απ’ τά παιδιά μου τήν ιδιοκτησία μου. Τώρα Ελπίζουμε, πώς τά
παιδιά μας θά κληρονομήσουν τά πράγματά μας, άλλά δέν υπάρχει
Απόλυτη βεβαιότητα γι’ αύτό. Ό παληός νόμος δίδει τήν ιδιοκτη­
σία μου στούς πιό κοντινούς συγγενεϊς μου, πού δέν είναι τά παιδιά
μου, άλλά οί Αδελφοί μου καί οί Αδελφές μου καί οί μητρικοί θείοι».
Φαίνεται, δτι ή ιδιοκτησία ήταν κληρονομική στό γένος, Αλλά πε-
ριορίσθηκε στούς πατρικούς συγγενείς μέσα στή θηλυκή γραμμή.
1) ROCKT ’ Ο ρ ε ι ν έ ς Φυλές. Συγγενής Μαυρο-
πόδαρος. Αύτή ή φυλή άποτελεΐται Από πέντε γένη.

176
 Ή καταγωγή είναι στήν άρσενική γραμμή, άλλ’ ή έπιγαμία
στό γένος δέν έπιτρέπεται.
2) PIEGAN Μ α υ ρ ο π ό δ α ρ ο ι . Αύτή ή φυλή Εχε:
όχτώ γένη.
Ή καταγωγή είναι άπ’ τήν άρσενική γραμμή καί ή έπιγαμία
στό γένος άπαγορεύεται. Πολλά άπ’ τά δοσμένα όνόματα είναι πιό
κατάλληλα γιά όμάδες παρά γιά γένη' άλλ’ δπως ή πληροφορία
πάρθηκε, άπ' τό Μαυροπόδαρο (BLACK FELT) άμεσα, μέσω ι­
κανών διερμηνέων (τοϋ κ. καί τής κ. ALEXANDER CULBER­
TSON, ή τελευταία μιά Μαυροπόδαρη γυναίκα), πιστεύω δτι εί­
ναι Αξιόπιστη. Είναι πιθανόν αύτά τά αρχικά όνόματα στά γένη,
σέ όρισμένες περιπτώσεις, νά μποροϋν νά παραγκωνίσουν άλλα δο­
σμένα όνόματα.

X I . Α τλ α ντικ ές φ νλές

1) DELAWARES. Ό π ω ς άλλοϋ έλέχθη οί DELAWARES

είναι, στή διάρκεια τής χωριστής ύπαρξής τους, μιά άπ’ τΙς πιό
παληές ALGONKIN φυλές. Ή κατεχόμενη άπ’ αύτούς χώρα, δ­
ταν ά νακαλύφθηκαν, ήταν ή περιοχή γύρω καί υόραα τοΟ Κόλ­
που DELAWARE. Περιλαβαίνονται σέ τρία γένη.
Ή καταγωγή στούς DELAWARES είναι άπ’ τή θηλυκή γραμ­
μή, πού κάνει πιθανή τήν παληά της καθολικότητα σ’ αύτή τή μορ­
φή στίς φυλές ALGONKIN. Τό άξίωμα τοϋ φυλάρχου ήταν κλη­
ρονομικό στό γένος, άλλ’ αίρετό μεταξύ τών μελών του, πού είχαν
τό δικαίωμα τοϋ έκλέγειν καί τοϋ καθαιρείν. Ή ιδιοκτησία ήταν
έπίσης κληρονομική στό γένος. ’Αρχικά τά μέλη τών τριών πρωταρ­
χικών γενών δέν θά είχαν έπιγαμία μέσα στό δικό τους γένος, άλ­
λά στά τελευταία χρόνια ή άπαγάρευση περιορίσθηκε στά ύπο - γέ­
νη. ’Εκείνα πού είχαν τό Ιδιο δνομα μέ τό γένος Λύκος, πού έν μέ-
ρει τώρα ίγιναν μιά φράτρα, λόγου χάρη, δέν μποροϋν νά Εχουν έ-
πιγαμία’ άλλ’ έκεΐνα μέ διαφορετικά όνόματα μποροϋν νά παντρεύ­
ονται. Ή συνήθεια όνομασίας τών παιδιών μέσα στό γένος τοΟ πα­
τέρα τους έπικρατει έπίσης στούς DELAWARES καί προκάλεσε τήν
Τδια σύγχυση καταγωγής πού βρέθηκε στούς SHAWNEES καί ΜΙ-

177
12*
AMIS. Ό ’Αμερικάνικος πολιτισμός καί ή συναλλαγή αναγκαστι­
κά έδωσαν Ινα γερό χτύπημα στούς ’Ινδιάνικους θεσμούς, κάτω άπ’
τούς όποιους ή έθνική ζωή τοϋ λαοΰ βαθμιαία συντρίφτηκε.
Παραδείγματα διαδοχής στό άξίωμα μάς δίνουν οί πιό ικα­
νοποιητικές διευκρινίσεις τοϋ Ιθαγενοϋς νόμου καταγωγής. Μιά γυ­
ναίκα DELAWARE, άφοϋ άνέφερε στό συγγραφέα, δτι αύτή, μέ
τά παιδιά της, άνήκε στό γένος Λύκος καί ό σύζυγός της στό γέ­
νος Χελώνα, παρατήρησε δτι δταν δ Κάπταιν KETCHUM, άλλο­
τε έπικεφαλής άρχηγός ή φύλαρχος τοϋ γένους Χελώνα, πέθανε, ά-
ναπληρώθηκε άπ’ τόν άνεψιό του σάν διάδοχο, cov JOHN COR­
NER, γιό μιάς άπ’ τίς άδελφές τοϋ άποθανόντος φυλάρχου, ποΰ ή­
ταν έπίσης άπ’ τό γένος Χελώνα. 'Ο άποθανών άφησε ενα γιό. άλ­
λα αύτός ήταν άλλου γένους καί έπομένως δέν μποροϋσε νά τόν
διαδεχθεί. Μέ τούς DELAWARES, δπως καί μέ τούς Ίροκέζους,
τό άξίωμα περνοϋσε άπό άδελφό σέ άδελφό, ή άπό θείο σέ άνεψιό,
έπειδή ή καταγωγή ήταν άπό θηλυκή γραμμή.
2) MUNSEES. Ot MUNSEES είναι Ινα παρακλάδι άπ’ τούς
DELAWARES καί Ιχουν τά ίδια γένη. Ή καταγωγή είναι άπ’ τή
θηλυκή γραμμή, ή έπιγαμία στό γένος δέν έπιτρέπεται καί τό ά­
ξίωμα τοΰ φυλάρχου, δπως έπίσης καί ή Ιδιοκτησία, είναι κληρο­
νομικά στό γένος.
3) MOHEGANS. 'Ολοι <Λ Ινδιάνοι τής Νέας ’Αγγλίας, νό­
τια τοΰ ποταμοΰ KENNEBECK, άπ’ τούς όποιους ot MOHEGANS
σχημάτιζαν Ινα μέρος, ήσαν συγγενείς γλωσσικά καί θά καταλάβαι­
ναν καθένας τις διαλέκτους τών άλλων.
Οί MOHEGANS Ιχουν τά ίδια τρία γένη μέ τούς DELAWA­
RES, καθένα άπ’ τά όποια άποτελεΐται άπό Ινα άριθμό γενών. Αύ­
τό δείχνει τόν άμεσο σύνδεσμό τους μέ τους DELAWARES καί
MUNSEES μέσω καταγωγής καί έπίσης άποκαλύπτει, δπως άλ-
λοΰ έλέχθη, τή διαδικασία όποδιαίρεσης, μέ τήν όποία Ινα πρω­
ταρχικό γένος διακλαδώνεται σέ πολλά, πού μένουν ένωμένα σέ
μιά φράτρα. Σ ’ αύτή τήν περίπτωση έπίσης μπορεΐ νά φανεί πώς
ή φράτρα πρόβαλε φυσικά κάτω άπ’ τούς γενοκρατικούς θεσμούς.
Είναι σπάνιο στούς ’Αμερικανούς ιθαγενείς νά βροϋμε τήν άπόδει-
ξη τής κατάτμησης τών άρχικών γενών τόσο καθαρά δσο στήν πα-
ροϋσα περίπτωση.

178
 Ή καταγωγή είναι στή θηλυκή γραμμή, ή έπιγαμία στό γέ­
νος Απαγορεύεται καί τό Αξίωμα τοΰ φυλάρχου είναι κληρονομικό
στό γένος, περνώντας είτε Από Αοελφό σέ Αδελφό εΓτε Από θείο σέ
Ανεψιό. Μεταξύ τών PEQUOTS καί τών NARRAGENSETTS
ή καταγωγή ήταν Απ’ τή θηλυκή γραμμή, δπως έμαθα Από μιά γυ­
ναίκα NARRAGANSETTS. μέ τήν όποία συναντήθηκα στό KAN­
SAS.
4) ABENAK1S. Τό δνομα αύτής τής φυλής, σημαίνει «Λαός
τοΰ Άνατέλλοντος 'Ηλιου». ΑύτοΙ συνδέονταν συγγενικά πιό στε­
νά μέ τους MICMACS, παρά μέ τους Ινδιάνους τής Νέας ’ Αγγλίας
νότια τοΰ KENNEBECK. Έχουν δέκα τέσσερα γένη.
Ή καταγωγή είναι τώρα σέ Αρσενική γραμμή, ή έπιγαμία
στό γένος ήταν παληά Απαγορεμένη, Αλλά ή Απαγόρευση είχε χά­
σει τώρα πολύ Απ’ τή δύναμή της. Τό Αξίωμα τοΰ φυλάρχου ήταν
κληρονομικό στό γένος, θ ά σημειωθεί, δτι πολλά Απ’ τά πιό πάνω
γένη είναι τά ίδια δπως καί στιούς OJIBWAS.

XII. Φυλές A T H A P A S C O - AP A C H E

’Εάν ot φυλές ATHAPASCANS τής περιοχής τοΰ κόλπου τοΰ

Χούδσωνος καί ot φυλές APACHES τοΰ Νέου Μεξικοΰ, που ήσαν
ύποδιαφέσεις ένός ΑρχικοΟ κορμοΟ, είναι όργανωμένοι σέ γέ­
νη ή δχι δέν Ιχει όριστικά έξακριβωθεΐ.
Ό ταν, στά 1861, Ικανα μιά προσπάθεια νά καθορίσω τό ζή­
τημα μεταξύ τών γενών Λαγός καί Κόκκινο Μαχαίρι τών φυλών
ATHAPASCANS, άπέτυχα άπό έλλειψη τών Αρμόδιων έρμηνευ-
τώ ν καί ωστόσο, φαίνεται πιθανόν, δτι άν υπήρχε τό σύστημα, ό-
ρισμένα Γχνη του θά είχαν Αποκαλυφθεΐ Ιστω καί μέ Ατελή μέσα
Ιρευνας.
Ό μακαρίτης ROBERT KENNICOTT Ικανέ μιά παρόμοια
προσπάθεια γιά τό συγγραφέα άνά{ΐ£σα στούς A - CHA - Ο - TEN -
ΝΕ, ή στούς SLAVE LAKE (έρυβρόδουλων), ATHAPASCAUS
χωρίς έπιτυχία. Αύτός βρήκε ειδικές διαδικασίες σέ σχέση μέ τό
γάμο καί τήν καταγωγή τοΰ Αξιώματος τοΰ φυλάρχου, πού φαίνσν-

179
ταν δτι δείχνουν τήν παρουσία τών γενών, άλλά δέν πέτυχε κι έ-
κείνος Ικανοποιητικές πληροφορίες.
Στούς KOLUSHES τής Νοτιοδυτικής ’Ακτής, πού συγγενεύ­
ουν γλωσσικά μέ τούς ATHPASCANS, ή όργάνωση σέ γένη ύ-
πάρχει. Ό κ. GALLATIN παρατηρεί, δτι αύτοί είναι «δπως ot δι­
κοί μας ’Ινδιάνοι, διαιρεμένοι σέ φυλές ή φατρίες (C LAN S), μιά
διάκριση γιά τήν δποία, σύμφωνα μέ τόν κ. HALE, δέν ύπάρχει.
ίχνος στούς ’Ινδιάνους τοΟ OREGON.
Τό δικχίω·,ια τής διαδοχής είναι άπ’ τή θηλυκή γραμμή, άπ’
τή θεία στήν άνεψιά, έξαιρέσει τοΟ κύριου άρχηγοΟ, πού είναι γενι­
κά δ πιό Ισχυρός τής οίκογένειας».

X I I I . *Ινδιάνικες φυλές τ ή ς Βορειοδυτικής ’ Α κ τή ς

Σέ μερικές άπ’ αύτές τΙς φυλές, πέρα άπ’ τούς KOLUSHES,

έπικρατει ή γενοκρατική όργάνωση. «’ Αλλοτε ζώντας στόν Πορθμό
τοΟ PUGET», παρατηρεί ό κ. GIBBS, σ’ Ινα του γράμμα στό συγ­
γραφέα, «στάθηκα τυχερός, πού συνάντησα άντιπροσώπους τριών
κύριων οίκογενειών άπ’ τις όποιες όνομάζουμε τούς Βόοειους ’ Ιν­
διάνους, τούς κατοίκους τής Νοτιοδυτικής ’ Ακτής, πού έκτείνονται
άπ’ τό Ά ν ω άκρον τής Νήσου τοϋ VANCOUVER ώς τις Ρωσσι-
κές κτήσεις καί τα σύνορα τών Έσκιμώων. ’Απ’ αύτούς έξακρίβι»-
σα θετικά, δτι τό τοτεμικό σύστη;ια όπάρχει. Τουλάχιστον σ’ αύ­
τούς τούς τρεις. Ot οίκογένειες γιά τΙς όποίες δμιλώ, άρχίζοντας
άπ’ τό νοτιοδυτικό TL1NKITT, καλούνταν άπό κοινοϋ STIKE-
ENS, σύμφωνα μέ Ινα άπ’ τά τήμ^τά τους' ot TLAIDAS' καί CHI-
MSl'ANS, πού έκαλοϋντο άπ’ τό GALLATIN, WE AS. Υ πάρ­
χουν τέσσερα κοινά τοτέμ σ’ αύτούς, ή Φάλαινα, δ Λύκος, ό ’ Αετός
καί ό Κόρακας.
Κανένας άπ’ αύτούς δέν μπορεί νά παντρευτεί μέσα στό ϊ5·.ο
τοτέμ, άλλά σ’ Ινα διαφορετικό ϊθνος ή οίκογένεια. Σημαντικό εί­
ναι δτι αύτά τά Ιθνη άποτελοΟν συνολικά διαφορετικές οίκογένειες.
’ Εννοώ μ’ αύτό δτι ot γλώσσες τους είναι ούσιαστικά διαφορετικές,
μήν Ιχοντας καμμιά νοητή άναλογία».
Ό κ. DALL, στήν έργασία του γιά τήν ALASKA, γραμμένη
ύστερότερα ακόμη, παρατηρεί ότι «οί TLINKETS διαιροΟνται σέ
τέσσερα τοτέμ: ό Κόρακας, δ Λύκος, ή Φάλαινα καί ό ’ Αετός. Μά
νον Αντίθετα γένη μποροΰν νά παντρευτούν καί τό παιδί συνήθως
παίρνει τό τοτέμ τής μητέρας.
Οί Έσκιμώοι δέν άνήκαν στήν Γκανοβανιανή οίκογένεια. Ή
κατοχή τους έδαφών πάνω στήν ’ Αμερικανική ήπειρο σέ σύγκριση
μέ κείνη τής τελευταίας οικογένειας, ήταν πρόσφατη ή σύγχρονη.
Αύτοί είναι έπίσης χωρίς γένη.

X I V . Φνλες S A L IS H , S A H A P T IN xal K O O T E N A Y

Ot φυλές τής Κοιλάδας τής COLUMBIA, άπ’ τΙς όποιες έ-

κεϊνες πού πιό πάνω άναφέρθηκαν καί παρουσιάζουν τούς κύριους
κορμούς, είναι χωρίς γενοκρατική όργάνωση.
Υπάρχουν ισχυροί λόγοι νά πιστεύουμε, πώς αύτή ή ση)ΐαντι-
κή περιοχή ήταν ή τροφός χώρα τής Γκανοβανιανής οϊκογένειας,
άπ’ τήν όποία. σάν άρχική άφετηρία τών μεταναστεύσεών τους, Α­
πλώθηκαν σέ ξένες χώρες πάνω άπ’ τά δυό τμήματα τής ήπείρου.
Φαίνεται πιθανόν, ότι ot πρόγονοί τους κατείχαν τήν όργάνωση σέ
γένη καί δτι πέσανε σέ παρακμή καί τελικά έξαφανίσθηκαν.

X V . Φυλές SH O SH O N CE

Ot COMANCHES τοϋ TEXAS, μαζί μέ τις φυλές UTE, ot

BONNAKS, ot SHONEES καί μερικές άλλες φυλές, άνήκουν σ’
αύτό τόν χορμό. Ό MATHEW WALKER Ινας μιγάς WTANDO-
ΤΕ, πληροφοροϋσε τό συγγραφέα, στά 1859, βτι είχε ζήσει άνάμε­
σα στούς COMANCHES, πού είχαν Ιξη γένη.
Έ ά ν ot COMANCHES είναι όργανωμένοι σέ γένη, ύπάρχει
μιά είκασία δτι καί ot άλλες φυλές αδτοΟ τοΟ κορμοϋ είναι τό ίδιο.
Αύτό συμπληρώνει τήν επισκόπησή μας γιά τό κοινωνικό σύ­
στημα τών ’Ινδιάνικων φυλών τής Βόρειας ’ Αμερικής, βόρεια τοΟ
Νέου Μεξικοϋ. Τό μεγαλύτερο μέρος τών φυλών, πού άναφέραμ*,
ήσαν στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας τήν έποχή τής ά-

181
νακάλυψης τή» 'Αμερική; καί τό ύπόλοιπο στό 'Ανώτερο Στάδιο
τής άγριότητας. ’ Απ’ τήν πλατιά καί σχεδόν καθολική όπεροχή τής
όργάνωσης σέ γένη, ή άρχαία καθολικότητά της μεταξύ τους μέ
καταγωγή άπ’ τή θηλυκή γραμμή, μπορεϊ λογικά νά όποστηριχθεϊ.
Τό σύστημά του; ήταν καθαρά κοινωνικό, έχοντας τό γένος σάν μο­
νάδα του καί τή φράτρα, φυλή καί δμοσπονδία σάν ύπόλοιπα |ΐέλη
τή; όργανική; σειράς. Αύτά τά τέσσερα διαδοχικά στάδια όλοκλή-
ρωσης έκφράζουν τό σύ·νολο τής έμπείιρίας τους στήν άνάπτυξη τή;
Ιδέας τής διακυβέρνησης. ’ Από τότε πού οί κύριες ’ Αριανές καί Ση­
μιτικές φυλές είχαν τίς ίδιες όργανικές σειρές, δταν ξεπρόβαλαν άπ’
τή βαρβαρότητα, τό σύστημα ήταν καθολικό ούσιαστικά στήν άρ­
χαία κοινωνία καί κατά συμπερασμό είχε μιά κοινή καταγωγή. 'Η
πουναλουανή όμάδα, πού άπό δώ καί πέρα, θά περιγράφει πληρέ­
στερα, σέ συνδυασμό μέ τήν άνάπτυξη τής Ιδέας τής οίοκγένειας,
προφανώς έδωσε τή γέννηση στά γένη, έτσι, πού οί ’ Αριανές, Ση­
μιτικές, Ούραλιανές, Τουρανικές καί Γκανοβανιανέ; οικογένειες
τής άνθρωπότητας δείχνουν Ινα φαινομενικά χαρακτηριστικό άλά-
θητο γιά £να κοινό πουναλουανό κορμό, μέ τήν όργάνωση σέ γένη
μπολιασμένα πάνω σ’ αύτόν, άπ’ τόν όποίο τό καθένα καί δλα μα­
ζί, έχουν παραχθεΐ καί τελικά διαφοροποιημένο σέ οικογένειες. Αύ­
τό τό συμπέρασμα, πιστεύω, θά ένισχύσει τελικά τήν άποδοχή της,
δταν μιά μελλοντική έρευνα θά έχει άναπτύξει καί έπαληθεύσει τά
γεγονότα σέ μιά πιό λεπτομερειακή κλίμακα. Μιά τέτοια μεγάλη
όργανική σειρά, ικανή νά διατηρήσει τήν άνθρωπότητα σέ κοινω­
νία διά μέσου τοϋ τελευταίου μέρους τής περιόδου τής άγριότητας,
διά μέσου όλόκληρης τής περιόδου τής βαρβαρότητας καί κατά τήν
αυγή τής περιόδου τοΟ πολιτισμοΟ, δέν άνέκυψε τυχαία, άλλά είχε
μιά φυσική άνάπτυξη άπό προΟπάρχοντα στοιχεία. Λογικά καί μέ
άκρίβεια έρμηνευόμενη, φαίνεται πιθανόν, δτι μπορεϊ νά γίνει ά-
ποδεικτική τής ένότητας καταγωγής δλων τών οίκογενειών τής άν­
θρωπότητας, πού κατείχαν τήν όργάνωση σέ γένη.

X V I . ’ Ινδιάνικα χωριά

1) MOQUI ’Ι ν δ ι ά ν ι κ ω ν χωριών. Οί έπτά φυ­

182
λές MOQUI κατέχουν άκόμη τίς παληές κοινοτικές κατοικίες τους,
κοντά ατό Μικρό Κολοράντο στήν Άριζόνα, άλλοτε Ινα μέρος τοϋ
Νέου Μεξικοϋ. Ζοϋν κάτω άπ’ τούς παληούς θεσμούς τους καί Α­
ναμφισβήτητα στήν παρούσα στιγμή παρουσιάζουν πιστά τόν τύπο
τής Ινδιάνικης ζωής στό χωριό πού έπικραυοϋσε τήν έποχή τής ’ Α­
νακάλυψης, άπ' τό ZUNI ώς τό CUZCO καί σέ διάφορα άλλά Ι ν ­
διάνικα χωριά τοϋ Νέου ΜεξικοΟ (PUEBLO). Είναι οί ϊδιες δο­
μές πού βρέθηκαν έκεί άπ’ τόν CORONADO στά 1540 - 1542.
Παρά τό όλοφάνερα εύκολο πλησίασμά τους, ώστόσο, γνωρίζουμε
στήν πραγματικότητα πολύ λίγα σχετικά μέ τόν τρόπο τής ζωής
τους ή μέ τούς οικιακούς θεσμούς τους. Δέν Ιγινε άκόμη συστημα­
τική Ιρευνα. Κάθε μικρή πληροφορία πού Ιχει βρει τό δρόμο της
στόν τύπο, είναι γενική καί συμπτωματική.
Οί MOQUIS είναι όργανωμένοι σέ έννέα γένη. Ό Δόκτορας
TEN BROECK, πρόσφερε στόν κ. SCHOOLCRAFT τό θρύλο τών
MOQUI γιά τήν καταγωγή τους, πού τόν βρήκε σέ Ινα άπ’ τά χω­
ριά τους. Αύτοί έλεγαν δτι «πρίν άπό πολλά χρόνια, ή Μεγάλη Μη­
τέρα τους», Ιφερε άπ’ τό σπίτι της στή Δύση έννιά ράτσες (σπό­
ρους) άνθρώπων. Άφοϋ τά μεταφύτεψε στόν τόπο, τά μεταμόρφω­
σε σ’ άνθρώπους, πού έχτισαν τά σημερινά ’Ινδιάνικα χωριά καί ή
διάκριση τής ράτσας προβάλλεται άκόμη.
ΙΙιστεύουν σταθερά στή μετεμψύχωση καί λένε, δτι δταν πε-
θάνουν, θά διαλυθούν στίς άρχικές μορφές τους καί θά γίνουν πά­
λι άρκοϋδες, έλάφια κλπ... Ή κυβέρνηση είναι κληρονομική, άλλά
δέν πηγαίνει άναγκαστικά στό γιό τοϋ άποθανόντος' γιατί μποροϋν
νά προτιμήσουν Ινα άλλον μέ συγγενικό αίμα».
Άφοϋ πέρασαν άπ’ τό Κατώτερο στό Μεσαίο Στάδιο τής βαρ­
βαρότητας καί βρήκαν τήν όργάνωση σέ γένη σέ πλέρια άνάπτυξη,
ή προσαρμογή του; στούς μεταβλημένους δρους, άποδεικνύεται. Ή
ύπαρξη τοϋ θεσμοϋ στά ’Ινδιάνικα χωριά γενικά, είναι πιθανή' άλ­
λά άπ’ αύτό τό πρώιμο σημείο στό ύπόλοιπο τοϋ Βορά καί στό σύ­
νολο τής Νότιας ’Αμερικής, Ιχουμε μείνει χωρίς άκριβεΐς πληρο­
φορίες μέ έξαίρεση τούς LAGUNAS. Αύτό δείχνει, πόσο έλαττω-
ματικά Ιγινε ή ίργασία στήν ’ Αμερικάνικη Εθνολογία, δτι ή μο­
νάδα τοϋ κοινωνικού τους συστήματος μερικά μόνον άποκαλύφθηκε
και ή σημασία της δέν κατανοήθηκε δπως Ιπρεπε. Ακόμα, ύπάρ-

183
χουν Ιχνη γι’ αύτό στούς πρώτους 'Ισπανούς συγγραφείς καί άμε­
ση γνώση γι’ αύτό σέ λίγους μεταγενέστερους συγγραφείς, πού θά
άφήσουν μικρή άμφιβολία γιά τήν Αρχαία καθολική έπικράτηση
τής γενοκρατικής όργάνωσης διά μέσου τής ’ Ινδιάνικης οικογέ­
νειας.
Υπάρχουν τρέχουσες παραδόσεις σέ πολλά χωριά, 3πω; έκεί-
νη τών MOQU1S, γιά τή μεταμόρφωση τών πρώτων προγόνων
-Μυς άπ’ τό ζώο, ή άπό Ινα άψυχο Αντικείμενο, πού Ιγινε τό σύμ­
βολο τοϋ γένους, σέ άνδρα καί γυναίκα. Έ τσι, τά γένη (Γερανό;)
CRANE τών OJIBWAS ιχουν Ινα θρύλο, δτι Ινα ζευγάρι γερα­
νοί πέταξαν πάνω άπ’ τήν πλατιά περιοχή Απ’ τόν Κόλπο τών Mt-
γάλων Λιμνών χαί άπ’ τά λιβάδια τοΟ ΜισσισσιπΙ Ιως τόν Ατλαν­
τικό σέ Αναζήτηση μι&ς τοποθεσίας, δπου ή τροφή ήταν άφθονη,
καί τελικά διάλεξαν τά ’Απόκρημνα στή διέξοδο τής Ά ν ω Λίμνης
(LAKE SIJPEZIOR), άπό τότε περίφημης γιά τούς δικούς της
ψαρότοπους.
Άφοϋ κατέβηκαν στό άνάχωμα τοϋ ποταμοΟ καί δίπλωσαν τά
κτερά τους, τό Μεγάλο Πνεϋμα τούς μεταμόρφωσε σέ Ιναν άνδρα
καί μιά γυναίκα, πού Ιγιναν οί πρόγονοι τοΟ γένους Γερανός τών
OJIBWAS. Υπάρχει Ινας άριθμός άπό γένη σέ διάφορες φυλές,
πού άπέχουν άπ’ τό νά τρώνε τό ζώο, πού φέρνουν τό δνομά του,
άλλ’ αύτό δέν είναι γενικό.
2) LAGUNAS. Οί ’Ινδιάνοι τοϋ χωριοΟ LAGUNA είνα·. όρ-
γανωμένοι σέ γένη, μέ καταγωγή στή θηλυκή γραμμή, δπως φαίνε­
ται άπό μιά όδηγία τοϋ αίδεσιμώτατου SAMUEL GORMAN πρίν
Απ’ τήν Ιστορική έταιρεία τοϋ Νέου ΜεξιχοΟ στά 1860.
«Τά παιδιά άνήκουν στήν Ιδια φυλή μέ τή μητέρα τους. Καί,
σύμφωνα μέ τήν άρχαία συνήθεια, δυό πρόσωπα τής Γδιας φυλής
Απαγορεύεται νά παντρευτούν, άλλά, τελευταία, αύτή ή συνήθεια
άρχίζει νά τηρείται λιγότερο αυστηρά άπό παληά.
Ή χώρα τους κατέχεται άπό κοινοϋ, σάν Ιδιοκτησία τής κοι­
νότητας, άλλ’ άν Ινα πρόσωπο καλλιεργήσει. Ινα κλήρο, Ιχει μιά
προσωπική Απαίτηση πάνω σ’ αύτόν, πού μπορεΐ νά τόν πουλήσει σ’
δποιονδήποτε άλλον μέσα στήν ίδια κοινότητα’ ή διαφορετικά, δταν
πεθάνει, αύτός άνήκει στή χήρα του ή στίς θυγατέρες του’ ή, άν
αύτός ήταν άγαμος, δ κλήρος μένε*, στήν οικογένεια τοϋ άδελφοϋ

184
του». Τό δ'·. ή σύζυγο; ή ή θυγατέρα κληρονομεί άπ’ τόν -ατερχ
είναι άμφίβολο.
3) AZTECS, TERZUCANS καί TLACOPANS. Τό ζήτη­
μα τής όργάνωση; αύτών καί τών ύπόλοιπων NAHUATLAC φυ­
λών τοϋ ΜεξικοΟ, σέ γένη, θχ έξετασθεϊ στό συνεχόμενο κεφάλαιο.
4) MATAS OF rUCATAN . Ό HERRERA κάνει συχνή ά-
ναφορά στή «συγγένεια», καί μ’ 2να τέτοιο τρόπο σέ σχέση μέ τίς
φυλέ; στό Μεξικό, Κεντρική καί Νότια ’ Αμερική σ4ν νά συμπε­
ραίνει τήν ύπαρξη ένός σώματο; άπό πρόσωπα όργανω^να στή βά­
ση τής αίματοσυγγένειας πολύ πιό πολυάριθ*ια άπό όσχ θά βρί­
σκονταν σέ χωριστά γένη. ’’Ετσι: «Αύτός πού σκότωνε 2ναν έλεύ-
θερο άνθρωπο, Ιπρεπε νά δώσει [κανοποίηση στά παιδιά του καί
στούς συγγενείς του». Αύτό έλέχθη γιά τούς Ιθαγενείς τή; Νικα­
ράγουας καί γιά τούς Ίροκέζους, μεταξύ τών όποιων τό Ιθιμο ήταν
τό ίδιο' ό δρος συγγενείς (KIN D R E D), θά ήταν Ισοδύναμος μέ τό
γένος (G E N S). Καί πάλι, μιλώντας γενικά γιά τούς ’ Ινδιάνους
ΜΑΤΑ τοϋ TUCATAN, παρατηρεί, δτι «βταν έπρόκειτο νά δοθεί
κάποιο. Ικανοποίηση γιά ζημιές, άν έκεΐνος πού δικάζονταν νά πλη­
ρώσει, ήταν πιθανό νά ξανχπέσει στή φτώχια, ot συγγενείς του τόν
βοηθοΟσαν». Σ ’ αύτό τό γεγονός, μιά άλλη γενοκρατική συνήθεια
μπορεϊ νά άναγνωρισθεΐ. Πάλι, μιλώντας γιά τούς Άτζέκους* «άν
αύτοί ήσαν 2νοχοι, καμμιά εδνοια ή συγγένεια δέν θά τούς Ισωζαν
άπ’ τό θάνατο». Μιά έπί πλέον άναφορά γιά τό Γδιο άποτέλεσμα,
μπορεϊ νά γίνει, πού άπευθύνεται στούς ’ Ινδιάνους τής FLORIDA,
πού ήσαν όργανωμένοι σέ γένη. Αύτός παρατηρεί «’ Αγαπούσαν I-
ξαιρετικά τά παιδιά τους καί τά περιθάλπανε, καί δταν πέθαιναν, ot
γονείς καί ot συγγενείς τά ϊκλαιγαν Ινα όλόκληρο χρόνο». Ot πρώ­
τοι παρατηρητές σημείωναν, σάν μιά Ιδιορρυθμία τής ’ Ινδιάνικη;
κοινωνίας, τό δτι πολυάριθμα πρόσωπα συνδέονταν μέ τό δεσμό τής
συγγένειας, καί γι’ αύτό ή ό|ΐάδα Ιφτασε νά μνημονεύεται σάν «συγ­
γενική». ’ Αλλά δέν προωθοϋσαν άρκετά τήν προσεκτική Ιρευνα, ν’
άποκαλύψουν, ποιά ήταν πιθανόν ή άλήθεια, βτι δηλ. ή συγγένεια
σχημάτιζε 2να γένος καί, σάν τέτοιο, τή μονάδα τοϋ κοινωνικοϋ
τους συστήματος.
Ό HERRERA παρατηρεί πιό πέρα γιά τούς MATAS, δτι
«συνήθιζαν νά σκέφτονται τις γενεαλογίες τους πάρα πολύ, καί γι*

185
Λυτό ένδιαφέρονταν γιά δλους τούς συγγενείς και βοηθούσαν από­
λυτα ό Ινας τόν άλλον... Δέν παντρεύονταν πεθερές ή κουνιάδες,
ούτε Ιναν πού Εφερνε τό Γδιο δνομα, δπως καί τόν άδελφό τους, πού
θεωρούνταν σάν παράνομο». Ot γενεαλογίες ένός ’ Ινδιάνου κάτω
άπ’ τό σύστημά τους τής αίματοσυγγένειας δέν θά είχαν καμμιά
ξεχωριστή σημασία άπό Ινα γένος' άλλά παραλείποντας αύτό άπ’
τήν προοπτική, δπήρχε δχι πιθανή όδός, κάτω άπ’ τούς ’Ινδιάνι­
κους θεσμούς, μέ τήν όποίαν Ινας πατέρας καί τά παιδιά του θά Ε­
φερναν τό Γδιο δνομα έκτός διά μέσου τού γένους, πού Ιφερνε Ινχ
κοινό γενοκρατικό δνομα γιά δλα τά μέλη του. Αύτό έπίσης θά ά-
παιτοΰσε καταγωγή στήν άρσενική γραμμή γιά νά φέρει πατέρα
και παιδιά στό Γδιο γένος. Ή περιγραφή δείχνει έκτός άπ’ αύτό,
δτι ή έπιγαμία στό γένος άνάμεσα στούς M A iA S άπαγορευόταν.
Άναλαβαίνοντας ύπεύθυνα τή διόρθωση τής Εκφρασης τού HER­
RERA, αύτό είναι άπόδειξη πειστική γιά τήν ύπαρξη γενών στούς
MAFAS, μέ καταγωγή στήν άρσενική γραμμή. Ό TTLOR, στήν
αξιόλογη έργασία του γιά τήν προϊστορία τής ’Ανθρωπότητας, πού
είναι ενα ταμείο πλατιού στοχασμού καί καλά άφομοιωμένης έθνο-
λογικής πληροφόρησης, άναφέρει τό Γδιο γεγονός άπό μιά άλλη πη­
γή, μέ τΙς άκόλουθες παρατηρήσεις: «Ή άναλογία τών συνηθειών
τών Βορειο - Αμερικανών ’Ινδιάνων είναι έπομένως δπως έκείνη
τιϋν Αυστραλιανών πού σχηματίζουν μιά φράτρα σέ θηλυκή πλευ­
ρά, Ινας φραγμός στό γάμο, άλλ’ άν πάμε πιό πέρα πρός νότο στήν
Κεντρική ’Αμερική, έπικρατει ή άντίστροφη συνήθεια, δπως στήν
Κίνα.
Ό DIAGO DE LANDA λέει γιά τό λαό τοϋ YUCATAN, δτι
■ούτε Ινας δέν πήρε σύζυγο τού όνόματός του, άπ’ τήν πλευρά τοϋ
πζτέρα, γιατί αύτό θεωρούνταν κάτι τό πολύ εύτελές άνάμεσά
τςυς' μποροϋν δμως νά παντρευτούν πρώτα έςαδέλφια άπ’ τήν πλευ­
ρά τής μητέρας.

X V I I . 'Ινδιάνικες φ νλές στή Νότιο ’ Αμερική

Ί χ νη τού γένους βρέθηκαν σ’ δλα τά μέρη τής Νότιας ’ Αμε­

ρικής, δπως Ιπίσης σάν τή ζωντανή παρουσία τοΟ ΓκανοβανιανοΟ

1Η6
συστήματος τής αίματοσυγγένειας, άλλά τό θέμα δέν Ιχει έρευνη-
θεΐ τελείως. Μιλώντας γιά τΙς πολυάριθμες φυλές τών Ά νδεων πού
ήρθαν μέ τούς "Ινκας κάτω άπό 2να είδος δμΛσπσνδίας, ό HER­
RERA παρατηρεί δτι «αύτή ή ποικιλία διαλέκτων προερχόταν άπ’
τά Ιθνη πού ήσαν διαιρεμένα σέ ράτσες, φυλές, ή τάξεις». ’Εδώ
στις τάξεις ή δπαρξη τών γενών άναγνωρίζετα*.
Ό BRETT παρατηρεί γιά τΙς Ινδιάνικες φυλές στή Γουιά­
να, δτι αύτές «είναι διαιρεμένες σέ οικογένειες, κάθε μιά άπ’ τίς δ-
πεΐες Ιχει Ινα ξεχωριστό όνομα, δπως ot SIW IDI, KARUAFU-
1)1, ONISIDI, κλπ. Διαφορετικά οί οίκογένειές τους δλες, κατά­
γονται άπό θηλυκή γραμμή καί κανένα άτομο δποιουδήποτε φύλου
δέν έπιτρέπεται νά παντρευτεί Ινα άλλο τοϋ όνόματος τής ίδιας οΐ-
κογένειας. Έ τσι μ·.α γυναίκα τής οικογένειας SIW IDI φέρει τό
ίδιο δνομα μ’ έκείνο τής μητέρας της, άλλά οδτε ό πατέρας της οδ­
τε δ σύζυγός της μποροΰν νά είναι άπ’ τήν ίδια οικογένεια. Τά παι­
διά της καί τά παιδιά τών θυγατέρων της θά καλούνται έπίσης SI­
W IDI, άλλά καί οί δύο, οί γιοί της καί οί θυγατέρες Εμποδίζονται
σέ μιά έπιγαμία μέ Ινα άτομο πού φέρει τό Ιδιο δνομα, ένώ μπορούν
νά νυ]ΐφεύονται μέσα στήν οίκογένεια τοΰ πατέρα τους, άν προτι­
μούν. Αύτές οί συνήθειες τηροΟνται αύστηρά καί ή παράβασή τους
θά θεωρούνταν σάν κακοήθεια». Στήν οίκογένεια αύτοΰ τοΟ συγγρα­
φέα μπορεί άμέσως ν’ άναγνωρισθεϊ τό γένος στήν άρχαϊκή μορφή
του. “ Ολες οί Νοτιο - Ά;ιερικάνικες φυλές, πού άναφέρθηκαν πιό
πάνω, μέ τήν έξαίρεση τών φυλών τών "Ανδεων, δυαν άνακαλύφθη-
καν, βρίσκονταν είτε στό Κατώτ&ρο Στάδιο τής βαρβαρότητας, είτε
στό τελευταίο Στάδιο τής άγριότητας. Μερικές άπ’ τίς Περουβια­
νές φυλές συγκεντρωμένες κάτω άπό μιά κυβέρνηση καθιερωμένη
άπ’ τούς ’ Ινδιάνους τοΰ χωριού "Ινκα, ήσαν στό Κατώτερο Στάδιο
τής βαρβαρότητας, άν μπορεΐ νά διατυπωθεί μιά γνώμη άπ’ τήν α­
πλή περιγραφή τών οικιακών τους δεσμών πού βρέθηκαν στό GAR-
CILLASCO DE Ι Λ VEGA.
Στά ’Ινδιάνικα χωριά τής Βόρειας καί Νότιας ’ Αμερικής, δ-
που ό ντόπιος πολιτισμός τά είχε προαγάγει, κατά τό τέλος τής Με­
σαίας Περιόδου τής βαρβαρότητας, ή προσοχή μας φυσικά στρέφε­
ται πρός τήν πατροπαράδοτη Ιστορία τών γενών. Ό άρχαϊκός θε­
σμός τοΰ γένους Ιχει φανεί' οί τελευταίες του φάσεις ύπολείπετζι

187
να παρουσιασθοΰν στά γένη τών Ελλήνων καί τών Ραχιαίων άλλ’
οί ένδιάμεσε; άλλαγές, τής καταγωγής καί τής κληρονομιά;, πού
συνέβησαν στή Μέση Περίοδο, άποτελοϋν ούσιαστικά μιά πλήρη ι­
στορία τής γενοκρατικής όργάνωσης. Οί πληροφορίες μας είναι κά­
πως εόρεϊες σέ σχέση |ii τόν πρωΐμότερο καί μεταγενέστερο δρο
αύτοΟ τοϋ μεγάλου θεσμοϋ, άλλά έλλιπεϊ; σέ σχέση μέ τό μεταβατι­
κό στάδιο. Έκεΐ δπου ή γενοκρατική όργάνωση σέ κάποια φυλή
βρέθηκε στή μεταγενέστερη ;ιορφή της, οί άπώτα-τοι πρόγο­
νοί της πρέπει νά τήν ϊχουν κατακτήσει στήν άρχαϊκή της ·ιορ-
φή, άλλ’ ό ιστορικός κριτικισμός άπαιτεϊ έπιβεβαιωτικές άποδείξεις
|ΐάλλον, παρά συμπεράσμΛτα καί εικασίες. Αύτές οί άποδείξεις ν.ά-
ποτε ύπήρχαν άνάμεσα στά ’Ινδιάνικα χωριά. Έχουμε τώο-α βε­
βαιωθεί καλά, δτι τό σύστημα τής διακυβέρνησής τους ήταν κοινω­
νικό καί δχι πολιτικό. Τ ά άνώτερα μέλη τής σειράς, δηλαδή, τή
φυλή καί τήν όμοσπονδία, τά συναντάμε σέ πολλά σημεία, μέ θετι­
κή άπόδειξη τής ύπαρξης τοΟ γένους, σάν |ΐονάδας, ένότητας το}
συστήματος, σέ πολυάριθμες φυλές τών ’Ινδιάνικων χωριών. Ά λ ­
λά δέν είμαστε σέ θέση νά βεβαιώσουμε γιά τά γένη άνά;ιεσα στα
’ Ινδιάνικα χωριά γενικά μέ τήν Γδια άκριβή πληοοφορία πού προ-
σφέρεται άπ’ τις φυλές στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας. Ή
χρυσή εύκαιρία παρουσιάσθηκε στούς 'Ισπανούς καχακτητές καί ά-
ποικιστές καί χάθηκε άπ’ τήν όλοφάνερη άνικανότητά του; νά κα­
ταλάβουν Ινα δρο τής κοινωνίας, άπ’ τόν όποϊο ό πολιτισμένο; άν­
θρωπος Ιχει ξεκινήσει άπό τόσο μακριά στήν πρόοδό του πρό; τά
έμπρό;. Χωρίς μιά γνώση τή; μονάδα; τοΟ κοινωνικοϋ του; συστή­
ματος, πού Ιπέβαλε τό χαρακτήρα τη; πάνω σ’ βλο τόν όργανισμό
τής κοινωνία;, οί Ιστορίες τών 'Ισπανών, χρεωκοποϋν τελείω; στήν
περιγραφή τών κυβερνητικών τους θεσμών.
Μιά ματιά στά ύπολείμματα τής άρχαίας άρχιτεκτονικής στήν
Κεντρική ’Αμερική καί τό Περού, άποδείχνει άρκετά δτι ή Μεσαία
Περίοδος τής βαρβαρότητα; ήταν μιά άπ’ τίς μεγάλες προόδου;
στήν άνθρώπινη άνάπτυξη, γιά τήν αύξανόμενη γνώση καί γιά τή
διανοητική έπέκταση. Αύτή άκολουθήθηκε άπό ;uic άκόμη πιό
ση;ιαντική περίοδο στό ’ Ανατολικό ήμισφαίριο μετά τήν άνακάλυψη
τοϋ σιδήρου, πού δδωσε τήν τελική |ΐ*γάλη ώθηση στήν άνθρώπινη
πρόοδο καί πού προορίζονταν νά φέρει Ινα τμήμα τή; άνθρωζάτητα;
στόν πολιτισμό. Έ έκτίμησή μα; γ'.ά τό μεγαλείο τής σταδιοδρο­
μίας τών άνθρώπων στήν τελευταία περίοδο τής βαρβαρότητας, δ­
ταν οί έφευρέσε:; καί Ανακαλύψεις πολλαπλασιάζονταν μέ τόσο γρή­
γορο ρυθμό, θά Επιταχύνονταν άπό μιά ραγδαία Εξέλιξη στή γνώ­
ση τοΟ ορου τής κοινωνίας στή Μέση Περίοδο, τόσο σημαντικά Α­
ποσαφηνισμένης άπ' τά ’Ινδιάνικα χωριά. Μέ μιά μεγάλη προσπά­
θεια, συνοδευόμενη μέ ύπομονητικό μόχθο, μπορεί άκόμη νά είναι
δυνατόν νά άνακτήσουμε Ενα μεγάλο μέρος τουλάχιστον άπ’ τού;
θησαυρούς γνώσης πού τούς άφησαν νά έξαφανισθοΟν. Σχετικά μέ
τήν παροϋσα γνώμη μας, πρέπει νά ύποστηριχθεΐ τό συμπέρασμα,
δτι d Αμερικανό - ινδιάνικες φυλές ήσαν καθολικά όργανωμένε;
σέ γένη, τήν έποχή τής Ανακάλυψής τους άπ’ τούς Ευρωπαίους καί
δτι ot μικρές έξαιρέσεις πού βρέθηκαν δέν είναι άρκετές ν’ Ανατρέ­
ψουν τόν γενικό κανόνα.
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

Η ΑΤΖΕΚΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ

Παρανόηση τ ή ς Ά τζ έκ ικ η ς κοινωνίας. " Ορος προ­

όδου. Φυλές N A H U A T L A C . Ή εγκατάστασή τους στό
Μ εξιχό. Ίνδιά νιχο χωριό τοϋ Μ εξιχοϋ που ιδρύθηκε στά
1 3 2 5 μ.Χ . Ά τζέκ ικ η όμοσπονδία, πού εγινε ατά 1 4 2 6
μ.Χ . ‘Έ χτα ση εδαφικής κυριαρχίας. Π ιθανός αριθμός
τοϋ λαοϋ. ΤΗσαν οι Ά τ ζ έ κ ο ι οργανωμένοι ή δχι, σέ Γ έ­
νη και Φράτρες. Τό Συμβούλιο τώ ν ’Α ρχη γώ ν. Οι πιθα­
νές λειτουργίες του. 'Αξίωμα διατηρούμενο από τούς ΜΟ-
NTEJU M A. Αιρετό στό περιεχόμενο. Καθαίρεση τοϋ
M ON TEJU M A. Π ιθανές λειτουργίες τοϋ αξιώματος. Οί
’ Ατζέκιχοι θεσμοί ουσιαστικά δημοκρατικοί. Ή κυβέρ­
νηση μιά στρατιωτική δημοκρατία.

Οί Ισπανοί τυχοδιώκτες, πού κατέλαβαν τό ’Ινδιάνικο χωριό

τοϋ Μεξικού, υιοθέτησαν τήν πλανημένη θεωρία, δτι ή Άτζέκικη
κυβέρνηση ήταν μιά μοναρχία, άνάλογη στίς ούσιώδεις της από­
ψεις μέ τις ύπάρχουσες μοναρχίες στήν Εύρώπη. Αύτή ή γνώμη
υίοθετήθηκε γενικά άπ’ τούς πρώτους 'Ισπανούς συγγραφείς, χω­
ρίς νά έρευνήσουν λεπτομερειακά τή δομή καί τΙς άρχές τού Ά τζ ί-
κικου κοινωνικού συστήματος. Μιά δρολογία δχι σέ συμφωνία με
τούς θεσμούς τους μπήκε μ’ αύτή τήν παραγνώριση πού εϊχε παρα­
ποιήσει σχεδόν τούς θεσμούς τους, άν καί ήταν, γενικά μιά προμε-
λετημένη κατασκευή. Μέ τήν κατάκτηση τοϋ μόνου φρουρίου, πού
κατείχαν οί Άτζέκοι, ό κυβερνητικός τους μηχανισμός διαλύθηκε
καί στή θέση του ύποκαταστήθηκε άπ’ τόν Ισπανικό κανόνα, καί
τό θέμα τής έσωτερικής τους όργάνωσης καί τοϋ πολιτεύματος άφέ-
θηκε ούσιαστικά νά περάσει στή λήθη (’ ) .
(1) 01 Ιστορίες τής Ίαπανικής ’Αμερικής μποροΟν νΑ ίπαναπαύοντι:

190
 Οί Άτζέκοι καί οί όμοσπονδιακές φυλές τους άγνοούσαν τ£
σίδηρο καί έπομένως δέν είχαν σιδερένια έργαλεΐα, δέν είχαν νό­
μισμα καί συναλλάσσονταν μέ άντ αλλαγές χρήσιμων πραγμάτων,
άλλά κατεργάζονταν τά φυσικά μέταλλα, καλλιεργούσαν μέ άρδευ­
ση, Ικαναν χειροποίητα άκατέργαστα ύφάσματα άπό μπαμπάκι, I-
χτιζαν πολυκατοικίες μέ ήλιοψημένα τούβλα καί πέτρες καί Ικα-
ναν πήλινα άγγεϊα έξαιρετικής ποιότητας. Είχαν, γι’ αύτό, φτά-
σει στό Μεσαίο Στάδιο τής βαρβαρότητας. Καλλιεργούσαν άκόμη
τούς άγρούς τους άπό κοινού, ζοΟσαν σέ μεγάλες πολυκατοικίες ά-
ποτελούμενες άπό Ιναν άριθμό συγγενών οικογενειών, καί, οπω; υ­
πάρχουν Ισχυροί λόγοι νά τό πιστέψουμε, έφάρμοζαν τόν κομμουνι­
σμό ζώντας στό νοικοκυριό τους. Γινόταν λογικά βέβαιο, οτι έτν!-
μαζαν φαγητό κάθε μέρα, γιά Ινα γεύμα- σ' αύτό χωρίζονταν, τρώ­
γοντας πρώτα οί άνόρες καί μόνοι τους καί οί γυναίκες καί τά παι­
διά Επειτα. Μήν Ιχοντας οδτε τραπέζια οδτε καθίσματα γιά τή λει­
τουργία τού γεύματος, δέν είχαν μάθει νά τρώνε τό μοναδικό ημε­
ρήσιο φαγητό τους κατά τόν τρόπο τών πολιτισμένων έθνών. Λύτά
τά χαρακτηριστικά τοΟ κοινωνικού τους δρου φανερώνουν άρκετά.
τό σχετικό τους έπιπεδο προόδου.
Σέ συνδυασμό μέ τά Ινδιάνικα χωριά σέ άλλα μέρη τοϋ Με­
ξικού, τής Κβντρικής ’Αμερικής m l τοΟ Περού, πρόσφεραιν καλύ­
τερα παραδείγματα αότοΰ τοΰ δρου τής άρχαίας κοινωνίας, πού ύ-
πήρχε τότε πάνω στή γή. Παρουσίαζαν Ινα άπ’ τά |ΐεγάλα στάδια,
τής προόδου πρός τόν πολιτισμό, στόν όποιο οί θεσμοί πού προήρ-

σέ Βποιεσδήποτβ σχέσεις, οτοδς νόμους τ<3ν Ισπανών καί στούς νόμου; χαΓ
τά προσωπικά χαρακτηριστικά τών ‘ Ινδιάνων, ο* δποιεσδήποτε σχέαβις, γιά-
τΑ Βπλα τους, τά όργανα, έργαλεΐα, κατασκευάσματα, τροφή καί Ιματισμό
καί πράγματα παρόμοιου χαραχτήρα. ΆλλΑ σ’ δποιεσδήποτε σχέσεις μέ τήν-
Ινδιάνικη κοινωνία καί κυβέρνηση, οί κοινωνικές τους σχέσεις καί τό έπίπβ-
8ο ζωής, είναι σχεδόν χωρίς Αξία, έπειδή 6iv μάθαιναν τίποτ· καί βέν γνώ­
ριζαν τίποτ* γιά τό καθένα Απ’ αδτά. ΕΤμαστ* Απόλυτα ίλβΰθβροι νΑ τΑ Α-
πορρίφουμε καί νΑ Αρχίσουμε έκ νέου, χρησιμοποιώντας μεριχΑ γεγονότα,,
ποδ μποροΟν νΑ συγκροτήσουν σέ Αρμονία, βτι «Ιναι γνωστό γιΑ τήν ’ Ινδιά­
νικη κοινωνία.

191
χονιο άπό μιά προηγούμενη Εθνική περίοδο, φαίνονται σέ αψηλότε­
ρη πρόοδο καί πού έμελλαν νά μεταβιβασθοϋν στήν πορεία τής άν-
βρώπινης έμπειρίας, σ’ Ιναν Εθνικό δρο άκόμη ύψηλότερο καί δο­
κιμάζουν μιά άκόμη πιό πέρα άνάπτυξη, πριν νά φτάσουν στόν πο­
λιτισμό. Ά λλά τά Ινδιάνικα χωριά δέν ήσαν προορισμένα νά φτά­
σουν στό Ανώτερο Στάδιο τής βαιρβαρότητας, πού τόσο καλά άντι-
προσωπεύεται άπ’ τούς 'Ομηρικούς Έλληνες.
Τά .Ινδιάνικα χωριά στήν κοιλάδα τοϋ ΜεξικοΟ άποκάλυψαν
στούς Εόρωπαίους Εναν χαμένο δρο τής άρχαίας κοινωνίας, πού ή­
ταν τόσο σημαντικός καί Ιδιόρρυθμος, ώστε προκάλεσε στόν καιρό
του μιά άχόρταστη περιέργεια. Πιό πολλοί όγκώδεις τόμοι Εχουν
γραφεί, σέ άναλογί-α δέκα πρός Ενα, γιά τούς Μεξικάνους ιθαγε­
νείς καί τήν Ισπανική κατάκτηση, παρά γιά μερικούς άλλους λα­
ούς μέ τήν Γδια πρόοδο, ή γιά κάποια γεγονότα τής Γδιας σπουδαιό-
τητας. Καί άκόμη, δέν υπάρχει λαός γιά τόν όποίο, θεσμοί καί έπί-
πεδο ζωής νά είναι γνωστοί τόσο λίγο λεπτομερειακά. Τό σημαν­
τικό θέχ>ια πού παρουσίαζε ή φλογισμένη φαντασία, ήταν τέτοιο,
ώστε τό δνειροπόλημα σάρωσε τό Εδαφος, καί τό κράτησε γιά τήν
παροΟσα ώρα. Ή άποτυχία στό νά Εξακριβώσουμε τή δομή τής Ά τ -
ζέκικης κοινωνίας, ήταν μιά σοβαρή άπώλεια γιά τήν ιστορία τής
άνθρωπότητας. Δέν θά γινόταν αιτία μομφής γιά κανένα, άλλά μάλ­
λον γιά μιά βαθιά λύπη. Άκόμη αύτό πού ϊχει γραφεί, μέ τόση
γραφική φιλοπονία, μπορεϊ ν’ άποδείξει τήν ώφέλειά του σέ κά-
ποια |ΐελλοντική προσπάθεια γιά ν’ άναπαραστήσουν τήν ιστορία
τής Άτζέκικης όμοσπονδίας. 'Ορισμένα γεγονότα θετικής φύσης
παραμένουν, άπ’ τά όποια άλλα γεγονότα μποροϋν νά έξαχθοΟν I-
τσι, ώστε δέν είναι άπίθανο, δτι μιά καλά κατευθυνόμενη άρχική
Ερευνα, μπορεϊ άκόμη ν’ άποκαλύψει, σέ μέτριο τουλάχιστον βαθμό,
τά ούσιώδη γνωρίσματα τοϋ Άτζέκικου κοινωνικοϋ συσχή|ΐατος.
Τό «Βασίλειο τοϋ ΜεξικοΟ», δπως παρουσιάζεται στίς πρώτες
ιστορίες, καί ή «χύτοκρατορία τοΰ Μεξικοϋ», δπως φαίνεται στίς με­
ταγενέστερες, είναι Ενα πλάσμα τής φαντασίας. Γότε ύπήρχε μιά
φαινομενική βάση γιά περιγραφή τής κυβέρνησης σάν μιΛς μοναρ­
χίας, γιατί Ελλειπε ή σωστή γνώση τών θεσμών τους· άλλά, ή πα­
ραγνώριση δέν μπορεϊ νά δποστηρίζεται γιά πολύ καιρό. Εκείνο
πού οί Ισπανοί βρήκαν, ήταν άπλώς μιά όμοσπσνδία άπό τρεις Ίν-

192
διάνικες φυλές, για τίς όποιες τό άντίστοιχο ύπήρχε σέ δλα τά μέ­
ρη της ήπείρου καί δέν είχαν τήν ευκαιρία στίς περιγραφές τους,
νά προχωρήσουν Ινα βήμα πιό πέρα άπ’ αύτό τό μοναδικό γεγο­
νός. Ή κυβέρνηση άσκοϋνταν άπό Ινα συμβούλιο άρχηγών, μέ τή
συνεργασία ένός γενικού διευθυντοΟ τών στρατιωτικών τμημάτων.
ΤΗταν μιά κυβέρνηση δυό Εξουσιών’ ή πολιτική έξουσία Εκπροσω­
πούνταν άπ’ τό συμβούλιο, καί ή στρατιωτική άπό Ιναν κύριο πολε­
μικό αρχηγό. Ά π ό τότε οί θεσμοί τών όμόσπονδων φυλών ήσαν ού­
σιαστικά δημοκρατικοί, ή κυβέρνηση μπορεί νά όνομάζεται στρα­
τιωτική δη;ιοκρατία, άν άπαιτείται Ινας όρισμός πιό είδικός άπ’
τόν ορισμό όμοσπονδία.
Τρείς φυλές, οί Άτζέκοι ή Μεξικανοί, ot TERCUCANS καί
οί TLACOPANS, ήσαν Ινωμένες στήν Άτζέκικη όμοσπονδία, πού
δίνει τά δυό άνώτερα μέλη τής όργανικής κοινωνικής σειράς. Ά ν
καΤείχαν ή δχι τό πρώτο καί τό δεύτερο, δηλαδή τό γένος καί τή
φράτρα, δέν φαίνεται σέ μιά δριστική μορφή, σέ κανένα άπ’ τούς
Ισπανούς συγγραφείς’ άλλ’ αύτοί Ιχουν περιγράφει άόριστα δρι-
σμένους θεσμούς, πού μπορούν μόνο νά κατανοηθοΰν μέ τήν ύποκα-
τάσταση τών χαμένων μελών τής σειράς. Ά ν καί ή φράτρα δέν εί­
ναι ούσιαστικά μόνη, άλλά μαζί μέ τό γένος, έπειδή αύτό άποτελεΐ
τή μονάδα πάνω στήν δποία στηρίζεται τό κοινωνικό σύστημα. Χ ω ­
ρίς νά μπώ στόν τεράστιο καί άξεδιάλυτο λαβύρινθο τών Άτζέκι-
κων ύποθέσεων, δπως αύτές τώρα βρίσκονται ιστορικά, θά τολμή­
σω νά έπιστήσω τήν προσοχή σας σέ λίγα γνωρί^ιατα μόνον τού
Άτζέκικου κοινωνικού συστήματος, πού μπορεί νά βοηθήσουν στό
νά διασαφηνίσουν τόν πραγματικό χαραχτήρα του. Προτού προχω­
ρήσω σ’ αύτό, θά σημειώσω τις σχέσεις τής δμοσπονδίας μέ τΙς γύ­
ρω φυλές.
Οί Άτζέκοι ήσαν μιά άπ’ τίς έπτά συγγενείς φυλές, πού εί­
χαν |ΐετα\«στεύσει άπ’ τό βορρά καί Εγκαταστάθηκαν μέσα καί κον­
τά στήν κοιλάδα τού Μεξικού καί πού βρέθηκαν άνάμεσα στίς ιστο­
ρικές φυλές αύτής τής χώρας, στήν έποχή τής 'Ισπανικής Κατά-
κτησης. ’Ονόμαζαν τούς έαυτούς τους συλλογικά ot NAHUATLACS
στίς παραδόσεις τους. Ό ACOSTA, πού έπισκέφθηκε τό Μεξικό
στά 1585, καί πού ή έργασία του είχε δημοσιευθεί στή Σεβίλλη στά
1589, είχε δώσει, μέ βάση τήν Επικρατούσα ντόπια παράδοση γιά

193
13*
τις μεταναστεύσεις τών φυλών, τη μιά μετά τήν άλλη, άπ' τό AJT-
LAN, μέ τά όνόματά τους καί τίς θέσεις έγκατάστασής τους.
Π·.ό πέρα παρατηρεί, βτι ήλθαν «άπό μακρινές χώρες, πού
βρίσκονται ατό βορρά, έκεϊ πού τώρα βρήκαν ένα βασίλειο, πού τό
λένε Νέο Μεξικό. Ή Γδια παράδοση δίδεται άπ’ τόν HERRERA,
έπίσης καί άπ’ τόν CLAVIGERO.
Αύτή ή παράδοση περικλείνει Ινα σημαντικό γεγονός, δηλαδή,
δτι οί έφτά φυλές ήσαν άμεσης κοινής καταγωγής, καί τό γεγονός
αύτό ένισχύεται άπ’ τις διαλέκτους πού κατείχαν, καί Ινα δεύτερο
γεγονός σημαντικό, δτι αύτοί ήρθαν άπ’ τό βορρά. Φαίνεται, πώς
άρχικά ήσαν Ινας λαός, πού άποτελοΟνταν άπό έφτά καί περισσό­
τερε; φυλές, πού προήλθε άπό φυσική διαδικασία κατάτμησης. ’Επ':
πλέον, ήταν αύτό τό ϊδιο γεγονός πού Ικανέ τήν ’ Ατζέκικη όμοοπον-
δία δυνατή, δπως έπίσης καί πιθανή, γιατί μιά κοινή γλώσσα ή­
ταν ή ούσιαστική βάση γιά .τέτοιους όργανισμούς.
Οί Άτζέκοι κατέλαβαν τίς πιό καλές τοποθεσίες (έδάφη) στήν
κατεχόμενη κοιλάδα καί μετά πολλές άλλαγές θέσης, τελικά έγκα-
ταστάθηκαν σέ μιά μικρή Ικταση άγονης χώρας στό μέσον ένός
βάλτου μέ χωράφια καί γεμάτου μέ φυσικές λιμνοΟλες. Έ δώ θεμε­
λίωσαν τό περίφημο ’Ινδιάνικο χωριό τοΟ ΜεξικοΟ (TENOCHTIT-
L A N ), τό 1325, σύμφωνα μέ τόν CLAVIGERO, έκατόν ένενήντα
Ιξη χρόνια πρίν άπ’ τήν Ισπανική κατάκτηση. Ή ααν λίγοι στόν
άριθμό καί φτωχοί στόν δρο. Ά λ λ ’ εύτυχώς γι’ χύτούς, ή διέξοδο;
τών λιμνών XOCHIMILCO καί CHALCO καί τά ποταμάκια άπ’
τούς δυτικούς λόφους, περνώντας άπ’ τά έδάφη τους χύνονταν στή
λίμνη TEZCUCO. Έχοντας τή νοημοσύνη νά καταλαβαίνουν τά
πλεονεκτήματα τής τοποθεσίας τους, τήν άξιοποίησαν, μέ λιθόστρω­
τους δρόμους καί αύλάκια, γύρω άπ’ τό χωριό τους, < (ιέ ι«ά τεχνη­
τή λίμνη μεγάλης Ικτασης, πού τά νερά της προέρχονταν άπ’ τί;
πηγές πού όνομάσαμε' καί τό έπίπεδο τής λίμνης TEJCUCO ύψη-
λότερο τότε άπ’ τό σημερινό, τούς Ιδωσε, δταν δλοκληρώθηκε ή έρ-
γασία, τήν πιό άσφαλή τοποθεσία άπό έπίθεση κάθε άλλης φυ­
λής στήν κοιλάδα. Τό μηχανικό Εργο μέ τό όποιο πέτυχαν αύτό τό
άποτέλεσμα ήταν Ινα άπ’ τά πιό μεγάλα κατορθώματα τών Ά τζέ-
κων, πού χωρίς αύτό δέν θά είχαν πιθανόν όψωθεϊ πάνω άπ’ τό I-
πίπεδο τών γύρω φυλών. Ανεξαρτησία καί εύημερία άκολούθησαν

194
χαί μέ τόν καιρό Ινας ίλ-εγχος πού άσκοϋσαν πάνω στίς φυλές τής
κοιλάδας. Τέτοιος ήταν ό τρόπος καί τόσο πρόσφατος ό χρόνος ί­
δρυσης τής ’Ινδιάνικης έπικράτειας σύμφωνα μέ τίς Άτζέκικες πα­
ραδόσεις, πού μποροΟν νά γίνουν δεκτές σάν ουσιαστικά άξιόπιστες.
Στήν έποχή τής Ισπανικής κατάκτησης, πέντε άπ’ τις έφτά
φυλές, δηλαδή, οί Άτζέκοι, οί TEJCUCANS, οί TLACOPANS,
οί SOCHIMILCAS καί οί CHALCANS, διαμέναν στήν κοιλάδα,
πού ήταν μιά περιοχή τελείως περιορισμένων διαστάσεων, ϊση πε­
ρίπου μέ τό κράτος τής RHODE ISLAND. Ή ταν Ινα βουνό ή Ινα
ύψίπεδο πού δέν είχε διέξοδο, ώοειδές στό σχήμα, μακρόστενο άπ’
τό βορρά στό νότο, σέ μήκος, έκατόν είκοσι {«λίων στήν περιφέ­
ρεια καί άποτελοΟνταν άπό χίλια περίπου έξακόσια τετραγωνικά
μίλια στήν έπιφάνεια τή σκεπασμένη άπό νερό. 'Η κοιλάδα, δπως
περιγράφονταν, περιβάλλονταν άπό ;«ά σειρά άπό λόφους, μέ μιά
κατεύθυνση πού ΰψωνε έπάνω μιά άλλη μέ χαμηλώματα ένδιάμε-
σα, περιζώνοντας τήν κοιλάδα μέ Ινα βουνό σάν φραγμό. Οί φυλές
πού άναφέραμε Ιμεναν περίπου σέ τριάντα ινδιάνικα χωριά (PU­
EBLOS) , πάνω ή κάτω, πού άπ’ αύτά έκεΐνο τοϋ ΜεξικοΟ ήταν τό
πιό μεγάλο. Αύτή δέν είναι άπόδειξη, δτι Ινα σπουδαίο τμήμα αύ-
τών τών φυλών είχε άποικισθεΐ πέρα άπ’ τήν κοιλάδα καί τούς πα­
ρακείμενους λόφους - ραχοϋλες, άλλά, άντίθετα, όπάρχουν Ισχυρές
αποδείξεις, δτι τό ύπόλοιπον τοΟ σύγχρονου ΜεξικοΟ κατέχονταν
τότε καί άπό άλλες πολυάριθμες φυλές, πού μιλοϋσαν γλώσσες δια­
φορετικές άπ’ τή NAHUATLAC, καί οί πιό πολλές άπ’ αύτές ή-
σαν ανεξάρτητες.
Έ νας μεγάλος άριθμός άπό άλλες φυλές, πού σχημάτιζαν κά­
που δεκαεφτά έδαφικές ομάδες, πάνω ή κάτω καί πού μιλοΟσαν
πολλούς γλωσσικούς κορμούς, κρατούσαν τό ύπόλοιπο τοΟ Μεξι-
κοϋ. Παρουσιάζονται στό κράτος τους διασπασμένοι καί άνεξάρ-
τη-oot, μιά σχεδόν ακριβή έπανάληψη τών φυλών τών Ενωμένων
ΙΙολιτειών καί τής Βρεττανικής ’ Αμερικής, στόν καιρό τής άνακά-
λυψής τους, μιά έκατονταετία ή καί πε<ρισσότερο άργότ&ρα.
Πριν άπ’ τό 1426, δταν ή ’ Ατζέκικη δμοσπονδία είχε διαμορ-
φο)θεΐ, πολύ λίγο είχε συμβάλει στίς ύποθέσεις τών φυλών τής κοι­
λάδας, μέ κάποια ιστορική σημασία. Αύτές ήσαν διασπασμένες καί
πολεμοχαρείς, καί χωρίς καμμιά έπιρροή πέρ’ άπ’ τά έδάφη πού

195
κατείχαν. ΙΙερίπου αύτή τήν περίοδο ή άνώτερη θέση τών Ά τζέ-
κων άρχισε να έκδηλώνεται μέ μιά ύπεροχή σέ άριθμούς τών κα­
τοίκων καί σέ δύναμη. Κάτω άπ’ τόν πολεμικό άρχηγό τους, ITJ-
COALT, ή προηγούμενη ύπεροχή τών TTEZCUCANS καί τών
TLACOPANS άνατράπηκε καί μιά Ενωση ή όμοσπονδία καταστά-
θηκε, πού ήταν τό αποτέλεσμα τών προηγούμενων πολέ{Κι)ν τους ε­
νάντια σέ κάθε άλλη φυλή.
Τό σχέδιο όργάνωσης αύτής τής όμοσπονδίας χάθηκε. Ά π ό
έλλειψη λεπτομερειών, είναι τώρα δύσκολο νά καθορίσουμε, Εάν ή­
ταν άπλά μιά Ινωση γιά νά συνεχίζεται ή νά διαλύεται κατά βού­
ληση, ή μιά σταθεροποιημένη όργάνωση, δπως έκείνη τών Ίροκέ-
ζων, στήν δποία τά μέρη ρυθμίζονταν μέ διαρκείς καί όν.στικές
σχέσεις. Κάθε φυλή ήταν άνεξάρτητη σέ δτι δήποτε σχετικό μέ τήν
τοπική αύτο - κυβέρνηση· άλλά καί ot τρεις άποτελοΟσαν Εξωτερι­
κά ένα λαό σέ δτι δήποτε σχετικό μέ τήν έπίθεση ή τήν άμυνα.
Ά ν καί κάθε φυλή είχε τό δικό της συ|ΐ£ούλιο άρχηγών καί τόν
οικό της πολεμικό άρχηγό, ό πολεμικός άρχηγός τών Άτζέκων ή­
ταν δ άρχηγός - διοικητής τών δμόσπονδων τμημάτων. Αύτό μπο-
ρεί νά συμπερανθεϊ άπ’ τό γεγονός, δτι ot TERCUCANS καί TLA­
COPANS είχαν δμοφωνία εΓτε στήν έκλογή είτε στήν Επικύρωση
του πολεμικού άρχηγοϋ τών Άτζέκων. Ή άνακήρυξη τοϋ άρχη-
γού - διοικητή άπ’ τούς Άτζέκους τείνει νά δείξει, δτι ή Επιρροή
τους Εδέσποζε στήν καθιέρωση τών δρων πάνω στούς δποίους ot φυ­
λές συνασπίζονταν.
ΙΙ.ροτοΰ νά συζητήσουμε γιά τόν περιορισμένο άριθμό γεγονό­
των, πού τείνει νά διασαφηνίσει τό χαραχτήρα αύτής τής όργά­
νωσης, θά γινόταν μιά σύντομη άναφορά πάνω στό τί ή δμοσπονδία
πραγματοποιούσε κατά τήν κατάκτηση έδαφών, στή διάρκεια τής
μικρής περιόδου τής ύπαρξής της.
Ά π ’ τό 1426 Ιως τό 1520, μιά περίοδο Ενενήντα τεσσάρων Ε­
τών, ή όμοσπονδία μπλέχτηκε σέ συχνούς πολέμους μέ παρακείμε­
νες φυλές καί ιδιαίτερα μέ τά άδύνατα ’Ινδιάνικα νότια χωριά άπ’
τήν κοιλάδα τ»ϋ Μεξικού έως τόν Ειρηνικό καί άπό κεί, άνατολι-
κά πρός τή Γουατεμάλα. Άρχισαν μέ τούς πιό κοντινούς γείτονές
τους, πού τούς καταβάλανε, μέ τίς άνώτερες δυνάμεις τους καί
τή συγκεντρωμένη δράση τους καί τούς Εκαναν φόρου ύποτελεΐς.

196
 Αύτές οί επιθέσεις συνεχίζονταν άπό καιρό σέ καιρό γιά τόν
δμολογημένο σκοπό άρπαγής λαφύρων, έπιβολής φόρων καί σύλλη­
ψης αιχμαλώτων γιά θυοία(’ ) . Μέχρι πού οί κύριες φυλές μέσα
οτήν περιοχή, πού όνομάσαμε, μέ μερικές έξαιρέσεις, ύπετάγησαν
καί έγιναν φόρου ύποτελεΐς, περιλαβαίνοντας τά σκορπισμένα χω­
ριά τών TOTONACS κοντά στή σημερινή VERA CRUJ.
Δέν ίγινε καμμιά προσπάθεια νά ένσωματώσουν αύτές τΙς φυ­
λές στήν ’Ατζέκικη όμοσπονδία, έπειδή τό έμπόδιο τής γλώσσας
τήν έκανε άδύνατη κάτω άπ* τούς θεσμούς τους. Ή σαν άφημένοι
κάτω άπ’ τήν κυβέρνηση τών δικών τους άρχηγών. Σέ μερικές πε­
ριπτώσεις Ινας είσπράκτορας τών φόρων Ιμενε άνάμεσά τους. Τά
έμπόοια πού προκύπτουν άπ’ αύτές τΙς κατακτήσεις άποκαλύπτουν
τόν ένεργητικό χαρακτήρα τών θεσμών τους. Μιά κυριαρχία τών
ίσχυρών πάνω στούς άδύνατους, γιά κανένα 4λλο σκοπό παρά γιά

(1) 01 Άτζέκοι, δπως καί οΐ Βόρειοι ’ Ινδιάνοι, οΟτβ Αντάλλαζαν, ofl-

τε απέλυαν τούς αίχμαλο>τους. Μεταξύ τών τελευταίων δ πάσσαλος προσδέ-
αεως ήταν ή καταδίκη τοΟ αιχμαλώτου, έκτός έάν έσώζετο μέ υΙοθεοία' Αλ­
λά μεταξύ τών προηγούμενων, κάτω άπ’ τούς διδασκάλους τής προϊστορίας,
6 άτυχής αίχμάλωτος προσφέρονταν οάν μιΑ θυσία στόν κύριο θεό πού έλά-
τρευαν. ΓιΑ νά διαθέσουν τή ζωή τοΟ αίχμαλώτου στήν Οπηρεοία τοΟ θ·οβ,
μιά ζωή δημευμένη σύμφωνα μέ τά πανάρχαια έθιμα τών άγρίων χαΐ τών
βαρβάρων, ήται ή 6ψ<)λή Αντίληψη γιά τήν πρώτη Ιεραρχία στή σ·ιρΑ τών
θεσμών. Έ να όργανωμένο Ιερατείο πρώτα φάνηκε Ανάμεσα οτοΰς Άμερικά-
νους ιθαγενείς στό Μεσαίο Στάδιο τής βαρβαρότητας- καί αύτό συνδέεται μ*
τήν καθιέρωση τών βίδώλων καί τών άνθρωποθυσιών, σάν ίνα μέσο Απόκτησης
•/.Ορους Γ,άνω οτήν ανθρωπότητα μέσω τών θρησκευτικών συναισθημάτων. Αύ­
τό -ιθανόν ιχει μιά παρόμοια Ιστορία στίς κύριες φυλές τής άνθρωπότητα;.
Τρία διαδοχικά έθιμα σέ σχέση μέ τούς αίχμαλώτους φάνηκαν στίς τρεϊς
ύποπεριόδους τής βαρβαρότητας. Στό πρώτο καίονταν στόν πάσσαλο πρόσδε-
σης, στδ δεύτερο θυσιάζονταν στό θεό καί στό τρίτο γίνονταν σκλάβοι. Α ­
πόλυτα δμοια γίνονταν σύμφωνα μέ τήν Αρχή, δτι ή ζωή το3 αίχμαλώτου
ήταν δημευμένη άπ’ τόν κύριό του. Αύτή ή άρχή έμεινε βαθιά χαραγμένη
οτήν Ανθρώπινη διάνοια, ώστε 6 πολιτισμός καί 6 Χριστιανισμός συνδυασμέ­
να, χρειάστηκαν νΑ δράσουν γιΑ τήν έκτόπιβή της.

197
νά Επιβάλλουν έναν άκούσι© φόρο, δέν συ·ιβάλλε'. κοκ σήμερα ακό­
μη στή διαμόρφωση ένός Εθνους. Ά ν ήταν δργανωμένοι κατά γέ­
νη, δέν θά ύπήρχε τρόπος γιά ένα άτομο νά γίνει μέλος τή; κυβέρ­
νησης παρά μόνο διά μέσου ένός γένους, καί δέν ύπήρχε τρόπος
γιά τήν παραδοχή ένός γένους παρά |ΐόνο μέ τήν ένσωμάτωσή του
στά γένη τών Άτζέκων, TEJCUCA, ή TLACOPAN. Τό σχέδιο
πού άποδίδονταν στό Ρωμύλο γιά τή |ΐετακίνηση τών γενών τών
κατακτημένων Λατινικών φυλών πρός τή Ρώμη, μπορεϊ νά Εχει
προκύψει καί στήν Άτζέκικη ομοσπονδία σέ σχέση μέ τίς φυλές
πού εΙσβάλανε' άλλά δέν είχαν άρκετά προχωρήσει γιά νά διατυ­
πώσουν μιά τέτοια αντίληψη, άκόμη καί άν τό Εμπόδιο τής γλώσ­
σας θά είχε παραμερισθεϊ. Οδτε γιά τόν Γδιο λόγο, άν Εστελναν ά-
ποικιστές [Μεταξύ τους, θά είχαν τόσο πολύ άφομοιώσει τΙς κατακτη-
μένες φυλές σέ σημείο νά τΙς προετοιμάσουν γιά έντωμάτωση στό
Άτζέκικο κοινωνικό σύστημα. "Οπωσδήποτε, ή δμοσπονδία δέν κέρ­
διζε σέ δύναμη μέ τήν τρομοκρατία πού άσκοϋσε, ή μέ τή συγκρά­
τηση αύτών τών φυλών κάτω άπό δεσμούς, πού ένέπνεαν Εχθρότη­
τα καί ο£ φυλές ήταν έτοιμες πάντα νά στασιάσουν.
Ot Άτζέκοι, μετά τή διαμόρφωση τής όμοσπονδίας θά τήν Ε-
πεκτείνανε πάνω άπ’ τίς ύπόλοιπες φυλές NAHUATLAC, πού ή­
σαν άνίκανες νά τήν πραγματοποιήσουν. 01 XOCHIMILCAS καί
οί CHALCANS δέν ήσαν συστατικά μέλη τής όμοσπονδίας, άλλά
άπολάβαιναν μιά κατ’ δνομα άνεξαρτησία, άν καί ήταν φόρου υπο­
τελείς.
Αύτό περίπου είναι δλο πού μπορεϊ τώρα ν’ άποκαλυφθεΐ άπ’
τήν ύλική βάση τής αύτοκαλούμενης βασιλείας ή αύτο/.ρατορίας
τών Άτζέκων. Ή δμοσπονδία άντιμετώπζε Εχθρικές άνεξάρτητες
φυλές στή δυτική, βορειοδυτική, βορειοανατολική, άνατολική καί
νοτιοανατολική πλευρά.
Πρός αύτές τίς διάφορες κατευθύνσεις δπου ή κυριαρχία τής
Άτζέκικης όμοσπονδίας δέν Εκτείνονταν πέρ’ άπό έκατό μίλια
στήν κοιλάδα τοΟ ΜεξικοΟ, ύπήρχε ένα τμήμα πού ή γύρω περιο­
χή του ήταν ουδέτερο Εδαφος καί χώριζε τήν ομοσπονδία άπ’
τίς συνεχείς Επιθέσεις τών Εχθρών της. Πέρα άπό τέτοια περιορι­
σμένα ύλικά δρια, ή βασιλεία τοΟ ΜεξικοΟ τών Ισπανών χρονικο­
γράφων ήταν κατασκευασμένη καί έπειτα μεγαλοποιημένη σέ Ά τ ­
ζέκικη αυτοκρατορία τής σημερινής Ιστορίας.
Λίγα λόγια φαίνονται, πώς είναι άναγκαϊα, σχετικά μέ τόν
πληθυσμό τής κοιλάδας χαΐ τής ’Ινδιάνικης έπικράτειας τού Μεξι­
κού. Δέν υπάρχουν μέσα γιά νά έξακριβώσουμε τόν άριθμό τοϋ λαοΟ
στις πέντε φυλές NAHUATLAC, πού χατοιχοΟααν τήν κοιλάδα.
"Ενας ύπολογισμός (γιά τόν άριθμό τών κατοίκων), πρέπει νά συμ-
περανθεϊ καί σάν συμπέρασμα, πού βασίζεται στό τί είναι γνωστό
γιά τήν κηποκαλλιέργειά τους, τά μέσα διατροφής τους, τούς θε­
σμούς τους, τά περιορισμένα έδάφη τους καί χωρίς νά λη3;ιονοΰμε
τό φόρο, πού είσέπρατταν, διακόσιες πενήντα χιλιάδες πρόσωπα
στό σύνολο θά ήταν πιθανόν Ινας ύπερβολικός άριθμός. θ ά Ιδιν*
περίπου έκατόν έξήντα πρόσωπα άνά τετραγωνικό μίλι, ϊσο περί­
που μέ τό διπλάσιο τοΟ σημερινού μέσου δρου πληθυσμού τής πολι­
τείας τής Νέας Ύόρκης, καί περίπου ϊσο μέ τό μέσο δρο πληθυσ|ΐού
τού RHODE ISLAND. Είναι δύσκολο νά δεχθούμε, βτι Ινας έπαρ-
κής λόγος μπορεί νά προσδιορισθεΐ γιά Ινα τόσο εύρύ άριθ|ΐό κα­
τοίκων, σ’ δλα τά χωριά μέσα στήν κοιλάδα, δηλαδή άπό τριάντα
έως σαράντα κατά τετραγωνικό μίλι. Εκείνοι πού δηλώνουν Ιναν
ύψηλότερο άριθμό, θά ύποχρεωθούν ν’ άποδείξουν, πώς Ινας βάρ­
βαρος λαός, χωρίς ποίμνια καί άγέλες καί χωρίς άγροκαλλιέργεια,
θά συντηρούνταν σέ ίσα έδάφη μέ Ινα μεγαλύτερο άριθμό κατοίκων,
άπό έναν πολιτισμένο λαό, πώς μπορεί τώρα νά νικήσει Ιναν λαό
έφοδιασμένο μέ δλα έκείνα τά πλεονεκτήματα. Αύτό δέν μπορεί ν’ ά-
ποδειχτεΐ γιά τόν άπλό λόγο, δτι δέν θά ήταν άληθινό. Πέρ’ άπ’
αύτό τόν πληθυσμό, τριάντα χιλιάδες μπορούν, ίσως, νά προσδιο-
ρισθούν στό ’Ινδιάνικο χωριό τού Μεξικού ( ') .

(1) Υπάρχει κάποια διαφορά οτίς Εκτιμήσεις τοΟ πληθυσμοΟ τοΟ Μβ-
ξικοΟ, πού βρίσκονται στίς 'Ισπανικές Ιστορίες’ άλλά πολλές Απ’ αΰτές ονμ-
φωνοΟοαν στόν άριθμό τβν σπιτιών, πού, παράξενο νά ποΟμβ, τοποθβτβΤτβι
οτίς έξ^ τα χιλιάδες. Ό ZUAZO, πο6 έπισκέφθηκε τό Μεξικό στά 1521, I-
γραψε έξί]ντα χιλιάδες κατοίκους (PRESCOTT, CONQ. OF HEX., 11, 119,
σημβ(ωση)’ 6 ’Ανώνυμος Καταχτητής, πού συνόδευε τόν Κορτέζ έπίσης, ίγρα-
ψε έξ!)ντα χιλιάδες κάτοικοί, «SOIXANTE MILLE HABITANS» (Η. TER-
 θ ά είναι περιττο νά συζητήσουμε τήν τοποθέτηση καί τίς σχέ­
σεις τών φυλών τή; κοιλάοας πέρ’ άπ’ τίς ύποδείξεις πού έγιναν.
Ή ’Ατζέκικη |Μοναρχία θά Απορρίπτονταν άπ’ τήν ’ Λ;ιερικάνικη Ι­
στορία τών Ιθαγενών φυλών, δχι μόνο σάν ψεύτικη άλλά καί σάν
μιά κακή παρουσίαση τών ’ Ινδιάνων, πού δέν εΓχαν άναπτύξει οδ­
τε καθιερώσει μοναρχικού; θεσμούς. Ή κυβέρνηση, πού σχημάτι­
ζαν, ήταν μιά όμοσπονδία φυλών καί τίποτε περισσότερο’ καί πιθα­
νόν δχι ίση σέ σχέδιο καί συμ|ΐετρία μ’ έκείνη τών Ίροκέζων.
Ό ii^ q u x 0; άρχηγός, δ φύλαρχος καί ό άρχηγός, είναι τίτ­
λοι έπαρκει; γ:ά νά ξεχωρίζουν τά έπίσημα πρόσωπά τους.
Μερικά γνωρίσματα άναφέρθηκαν πού τείνουν να δείξουν τήν
έκταση τής Άτζέκικης προόδου, στά δποϊα μερικά άλλα μποροΟν
τώρα νά προστεθοϋν. Βρέθηκαν καλλωπιστικοί κήποι, καταστήμα­
τα κατασκευή; δπλων καί στρατιωτικών ένδυμασιών, βελτιωμένοι
μηχανισμοί, χειροποίητα κατασκευάσματα άπό μπαμπάκι μέ άνώ-
τερη έπεξεργασία, βελτιωμένα έργαλεΐα καί σκεύη καί μιά αόξη-
μένη ποικιλία τροφής’ είκονογραφία, πού χρησιμοποιόταν άριστο-
τεχνικά γιά νά δείξει τό φόρο σέ είδος κάθε ύπσταγμένου χωριού,
πού έπρεπε νά πληρώσει ένα ήμερολόγιο γιά τή μέτρηση τοϋ χρό-

NAUX — COMI'ANS, X, 92)· άλλ’ 6 GOMORA χαΐ ό MART1R έγραψαν

έξήντα χιλιάδες σπίτια καί αότή ή έχτίμηαη υΕοθετήθηκε άπ’ τόν CLAVI­
GERO (HIST. OK ΜΕΧ., 11, 360), άπ’ τόν HERRERA (HIST. OF Α-
MER., 11, 360), καί άπ’ τόν PRESCOTT (CONQ. OF ΜΕΧ., I. C., 1,
393). Αύτή ή έκτίμητη θά Ιίινε Ινα πληθυσμό 300.000, άν χαΐ τό Λονδίνο
σ’ «Οτό τόν καιρό είχε μόνο 145.000 κατοίκους (BLACK’S LONDON, 6, 5).
Τελικά, ό TORQUEMADA, πο-i άναφέρεται άπ’ τόν CLAVIGERO (11, 360,
σημείωση), ρητά γράφει έχατόν είκοσι χιλιάδες σπίτια. ’Εδώ μπορεΐ νά 6-
πάρξει μιά άμφιβολία, δτι τά σπίτια σ’ αύτό τό ’ Ινδιάνικο χωριό ήσαν γε­
νικά κοινοτικά σέ πλατιά έκταση, ή πολυκατοικίες, βμοιες μ’ έχείνες οτό
Νέο Μεξικό τής Ιδιας περιόδου, άρκετά πλατιά νά έξυπηρβτήσουν άπό δέ­
κα έως πενήντα άτομα καί μιά έκατοντάδα οικογένειες στήν χάθε μιά. Σέ
καθένα άριθμό τό λάθος είναι φανερό. Ό ZUAZ0 καί δ ’Ανώνυμος Κατα­
χτητής πλησίασαν πολύ σέ μιά πιθανή έκτίμηαη, έπειδή δέν Ιχαμαν πιό πο­
λύ παρά διπλάσιο τόν πιθανό άριθμό.

200
νου καί ανοιχτές αγορές γιά τή συναλλαγή χρησίμων έμπορευμά-
των.
Διοικητικά αςιώμ/ατα είχαν συσταθεί γιά ν’ άνταποκριθοΰν
στίς απαιτήσεις μιας άναπτυσσόμενης δημόσιας ζωής' Ινα ιερατείο,
μέ ένα ναό λατρείας καί 2να θρησκευτικό τυπικό πού περιλάβαινε
Ανθρωποθυσίες, είχε καθιερωθεί. Τό άξίωμα toG επί κεφαλής πο­
λεμικού άρχηγοΰ είχε έπίσης ύψωθεΐ μέσα σέ αύξανόμενη σπου-
δαιότητα. Λυτά καί άλλα περιστατικά τοΟ δρου τους, δχι άναγ-
Ά7ΜΧ νά έκτεθοϋν λεπτομερειακά, ϊχουν σάν άποτέλεσμα μιά άντί-
στοιχη άνάπτυξη τών θεσμών τους. Τέτοιες είναι μερικές άπ’ τις
διαφορές άνάμεσα στό Κατώτερο καί τό Μεσαίο Στάδιο τής βαρβα­
ρότητας, δπως διευκρινίζονταν άπ’ τούς σχετικούς δρους τών Ίρο-
κέζων καί τών Άτζέκων, πού καί <Α δυό άναμφίβολα Ιχουν τούς I-
5ιους άρχικούς θεσμούς.
Μέ αύτές τίς προκαταρκτικές ύποδείξεις, πού κάναμε, τρία τά
πιό σπουδαία καί πιό δύσκολα ζητήματα σέ σχέση μέ τό Άτζέκι-
•κο κοινωνικό σύστημα, μένουν νά έξετασθοΟν. Άναφέρονται πρώ­
τον, στήν ύπαρξη τών Γενών καί Φρατριών δεύτερον, στήν ύπαρξη
•καί τις λειτουργίες τοϋ Συ*ιβουλίου τών Αρχηγών' καί, τρίτον, στήν
ύπαρξη καί τις λειτουργίες τοϋ άξιώματος τοϋ ΓενικοΟ Στρατιωτι­
κοί} Διοικητή πού άσκεΐται άπ’ τόν MONTEZUMA.

I . Ή νηαρξη τώ ν γενώ ν χαι τώ ν φρατριών

Μπορεϊ νά φαίνεται σάν μοναδικό, τό δτι ο{ πρώτο. Ισπανοί

συγγραφείς δέν άνακάλυψαν τά Άτζέκικα γένη, άν πραγματικά
αύτά δπήρχαν* άλλά ή περίπτωση ήταν σχεδόν ή ίδια μέ τών Ί -
ροκέζων, κάτω άπ’ τήν Ιρευνα καί παρατήρηση τοϋ δικοϋ μας λαοΰ
πάνω άπό διακόσια χρόνια. Ή ύπαρξη φρατριών μεταξύ τους
(CLA N S), μέ όνομασίες ζώων, έπισημάνθηκε πολύ ένωρίς, άλλά
χωρίς νά ύπσπτευθοΰν δτι αυτή ήταν ή μονάδα τοΰ κοινωνικοΰ τους
συστήματος, πού πάνω σ’ αύτήν στηρίζονταν καί τά δυό, ή φυλή
καί ή δμοσπονδία. Ή άποτυχία τών 'Ισπανών έρευνητών νά ση­
μειώσουν τήν ύπαρξη τής γενοκρατικής όργάνωσης μεταξύ τών φυ­
λών τής Ισπανικής Ά;ιερικής, δέν θά ϊδινε τήν άπόδειξη τής άνυ-

201
παρξίας -η;, άλλ’ άν αύτή ύπήρξε, θά άπόδειχνε άπλώς or. ή έρ-
γασία τους ήταν έπιπόλαιη πάνω σ’ αύτό τό θέμα.
Υπάρχουν πολυάριθμες έμ^σες καί άποσπασματικές αποδεί­
ξεις στούς 'Ισπανούς συγγραφείς, πού δείχνουν καί τά δύο γιά τό
γένος καί γιά τή φράτρα, μερικές άπ’ τίς όποιες θά έξετασθοϋν τώ­
ρα. ’Αναφορά είχε γίνει στή συχνή χρήση τοϋ όρου «συγγένεια άπό
αίμα», άπ’ τόν HERRERA, πού δείχνει, δτι ύπήρχαν όμάδβς προ­
σώπων γνωστών, πού ήσαν συνδεμένα μέ συγγένεια αίματος. Αύ­
τή, άπ’ τό μέγεθος τής ομάδας, φαίνεται, δτι ύπονοεϊ ενα γένος.
Ό δρος «γενεαλογία», χρησιμοποιείται κάποτε γιά νά δείξει μ·.ά
άκόμη μεγαλύτερη όμάδα, πού ση;ιαίνει μιά φράτρα.
Τό ’Ινδιάνικο χωριό τοϋ ΜεξικοΟ ήταν διαιρεμένο τοπογρα­
φικά σέ τέσσερες συνοικίες, κάθε μιά άπ’ τίς όποιες ν.ατίχονταν
άπό μιά γενεαλογία, 2να σώμα λαοϋ πιό στενά συνδεμένου |ΐέ αί-
ματοσυγγένεια μεταξύ τους παρά μ’ αύτήν πού συνδέονταν οί κά­
τοικοι άλλων συνοικιών.
Συμπερασματικά, κάθε γενεαλογία ήταν μιά φράτρα. Κάθε συ­
νοικία ήταν πάλι ύποδιαιρεμένη καί κάθε τοπική ύποδιαίρεση κα-
τέχονταν άπό μιά κοινότητα προσώπων συνδεμένων μέ κάποιο κοι­
νό δεσμό. Συμπερασματικά, αύτή ή κοινότητα προσώπων ήταν Ινα
γένος.
Οί Άτζέκοι στίς κοινωνικές τους ύποδιαιρέσεις είχαν ταξινο­
μήσει μεταξύ τους τά μέρη τοϋ ’Ινδιάνικου χωριοϋ, πού ίπρόκειτο
νά καταλάβουν χωριστά, καί αυτά τά διαμερίσματα θά προέκυπταν
άπ’ τόν τρόπο έγκατάστασής νους. Ά ν οί σύντομες σημειώσεις γ·.’
αύτές τίς συνοικίες σχετικά μέ τήν ίδρυση τοϋ Μεξικοϋ, πού δό­
θηκαν άπ’ τόν HERRERA, τόν όποιο άκολουθεΐ δ ACOSTA, με­
λετηθούν κάτω άπ’ τό φώς αύτής τής έξήγησης, ή άλήθεια γι’ αύ­
τό τό θέμα θά έλθει πολύ κοντά. Άφοϋ μνηιιονεύει τό χτίσιμο «έ­
νός ναίσκου άπό άσβέστη καί πέτρα γιά τό είδωλο», δ HERRERA
συνεχίζει, ώς Ιξής: «’ Οταν έγκατέστησαν αύτό τό είδωλο, Ινας Ιε­
ρέας κάλεσε τούς άρχηγούς νά διαιρέσουν τά τμήματά τους, σύμ­
φωνα μέ τήν αίματοσυγγένεια καί τούς άκολούθους, σέ τέσσερις
φρουρές ή συνοικίες, άφήνοντας τό σπίτι πού είχε χτιστεί γι’ αύ-
τόν νά βρίσκεται στό μέσον καί κάθε άλλο μέρος νά κτίζει, δπου τοϋ
άρεσε καλύτερα. Αύτές είναι οί τέσσερις συνοικίες τοϋ Μεξικοϋ, πού

202
τώρα καλοϋνχαι ST. JOHN, ST. ΜΑΗΓ THE ROUND, S T .
PAUL m l ST. SEBASTIAN. ΆφοΟ σύμφωνα μ’ αύτά έγινε ή δι­
αίρεση, τό είδωλό τους τούς διεύθυνε νά διανείμουν μεταξύ ίου;
τους θεούς, πού αύτό θά ονόμαζε καί κάθε συνοικία, νά δείξε; τις.
κατάλληλες θέσεις, δπου θά λατρεύονταν ot θεοί’ καί έτσι κάθε συ­
νοικία είχε —ολλές μικρότερες ύποδιοικήσεις σύμφωνα μέ τόν άριθ­
μό τών θεών τους, πού τό είδωλο τούς καλοΟσε νά λατρεύουν... Έ ­
τσι, ιδρύθηκε τό Μεξικό, τό TENCHTITLAN*.
'Οταν ένας λαός, όργανωμένας σέ γένη, φράτρες καί φυλές,
έγκαθίστατο σέ μιά πόλη ή άστυ, αύτοί προσδιόριζαν τή θέση ν.α-
τά γένη m l m τά φυλές, σάν μιά άναγκαία συνέπεια τής κοινωνι­
κής τους οργάνωσης. Οί Έλληνικές m l Ρωμαϊκές φυλές έγκαθί-
σταντο στίς τόλεις τους μ’ αύτό τόν τρόπο. Λόγου χάρη, οί τρεις
Ρωμαϊκές φυλές ήσαν όργανωμένες σέ γένη m l φράτρες (GEN-
TES, C U R IA E ), ή CURIA ήταν άνάλογη μέ τή φράτρα’ καί κα­
τοικούσαν στή Ρώμη κατά γένη, κατά φράτρες καί κατά φυλές. Οί
Ραμνίτες (RAM NES), κατείχαν τόν Παλατίνο Λόφο. Οί (Τ ΙΤ Ι-
ES) Τίτιες, ήσαν κατά τό μεγαλύτερο μέρος στό Κυρηνάλιο (QIJI-
R1NAL) m l ot Λούκερες κατά τό μεγαλύτερο μέρος στόν Έσκιλίν»
(ESQUILINE). "Αν ot Άτζέκοι ήσαν κατά γένη καί κατά φρά­
τρες, έχοντας μόνο μιά φυλή, θά έγκαθίσταντο Αναγκαστικά σέ τό­
σες πολλές συνοικίες δσες είχαν φράτρες, μέ κάθε γένος τής ίδιας
φράτρας στήν κύρια τοποθεσία μόνο του. 'Οταν ένας σύζυγος ν.αΐ
μιά σύζυγος ήσαν άπό δαφορετικά γένη, m l τά παιδιά ήσαν ά-*
τό γένος τοϋ πατέρα ή τής μητέρας, άνάλογα μέ τήν καταγωγή δν
ήταν άπ’ τήν άρσενική ή τή θηλυκή γραμμή, ό άριθμός τών κατοί­
κων, πού Ιπικρατοϋσε σέ κάθε τοποθεσία θά ήταν τοϋ ίδιου γένους.
Ή στρατιωτική όργάνωσή τους βασίζονταν πάνω σ' αύτές τις
κοινωνικές διαιρέσεις. Ό π ω ς δ Νέστορας συμβούλευε τόν Ά γ α ­
μέμνονα νά συντάξε: τά στρατεύματα κατά φράτρες καί κατά φυ­
λές, m l ot Άτζέκοι φαίνεται, πώς ταξινομοϋνταν κατά γένη καί
κατά φράτρες. Στά Μεξικάνικα Χρονικά, άπ’ τόν αύτόχθονα συγ­
γραφέα TEZOZOMOCI, άναφέρεται μιά προσχεδιασμένη έπιδρο-
μή τών MICHACAN. Ό AXA1TCATL «μιλοϋσε στούς Μεξικά­
νους άρχηγούς TLACATECATL m l TLACOCHCALCATL καί
σ’ δλους τούς άλλους καί ρωτοΟσε, έάν δλοι οί Μεξικανοί ήσαν προ­
ετοιμασμένοι, σύμφωνα μέ τις συνήθειες καϊ τά ήθη κάθε β ή μ α ­
τος, κάθε ένα μέ τούς άρχηγούς του, νά άρχίαουν νά βαδίζουν καί
νά ένώνονται πάλι δλοι στδ MATLATJINCO TOLUCA». Αύτδ
δείχνει, δτι ή στρατιωτική όργάνωση ήταν κατά γένη καί κατά
φράτρες.
'Ε να συμπέρασμα γιά τήν ύπαρξη τών ’Ατζέκικων γενών προ­
βάλλει έπίσης άπ’ τή γαιοκτησία τους. Ό CLAVIGERO παρατη­
ρεί δτ. «οί χώρες πού έκαλούντο ALTEPETLALLI (ALTE-
PETL — GUEBLO = ’ Ινδιάνικο χωριό), ήταν διαιρεμένες σέ
τόσα πολλά μέρη δσα διαμερίσ]ΐατα ύπήρχαν σέ μιά πόλη καί κά­
θε διαμέρισμα κατείχε τδ δικό του μέρος τελείως χωρισμένο καί ά-
νεξάρτητο άπδ κάθε άλλο. Αύτοί ot χώροι δέν θά άπαλλοτριώνον-
ττ,ν μέ κανένα μέσο».
Σέ κάθε μιά άπ’ αύτές τίς κοινότητες άναγνωρίααμε ένα γέ­
νος, τοΟ δποίου ή τοποθέτηση ήταν μιά άναγκαία συνέπεια τοϋ κοι­
νωνικού τους συστήματος. Ό CLAVIGERO έρευνδ τά διοικητικά
διαμερίσματα πού άνήκαν στήν κοινότητα, έπειδή ή τελευταία ή-
■3XV πού Εκανε τδ διαμέρισμα καί πού έξουσίαζε τή χώρα άπδ κοι­
νού. Τδ στοιχείο τής συγγένειας, πού ένωνε κάθε κοινότητα, πού
παρέλειψε δ CLAVIGERO, συμπληρώθηκε άπ’ τδν HERRERA.
«Ύπήρχαν άλλοι νοικοκυραΐοι, δνομαζόμενοι πρεσβύτεροι συγγε­
νείς (φύλαρχοι), τών δποίων, δλόκληρη ή κτηματική Ιδιοκτησία
ανήκε σέ μιά γενεαλογία (γένος), πού ζοϋσε σ’ ένα διοικητικό δια­
μέρισμα καί ύπήρχαν πολλά άπ’ αύτά δταν τά κτήματα είχαν δια­
νεμηθεί στδν καιρδ πού τά είχε άποικήσει ή Νέα Ισπανία· καί κά­
θε γενεαλογία δεχόταν τδ δικό της καί τά κατέχανε μέχρι τώρα.
Αύτά τά κτήματα δέν άνήκαν σέ κανέναν Ιδιώτη, άλλά σ’ δλους,
άπδ κοινού, κι αύτδς πού τά κατείχε δέν τά πουλούσε, άλλά τά
απολάβαινε ισόβια καί τά άφηνε στούς γιούς του καί «ύ ς κληρο­
νόμους του" καί άν ένα σπίτι ξεκληρίζονταν, άφηναν τά κτή|ΐατα
αύτά στούς πιό κοντινούς συγγενείς καί δχι σ’ άλλον κανένα, δ δ-
τ.οίος διοικούσε τδ Ιδιο διαμέρισμα ή τήν Ιδια γενεαλογία».
Σ ’ αύτή τή σημαντική διαπίστωση, δ συγγραφέας μας βρέθη­
κε σέ άμηχανία νά έναρμονίσει τά γεγονότα μέ τήν έπικραυοΟσα
θεωρία γιά τούς Άτζέκικους θεσμούς. Αύτδς παρουσιάζει σέ μ4ς
ένα ’Ατζέκικο νοικοκύρη πού Επαιρνε τήν άντιμισθία ταΟ χωραφιού

204
σάν Ινας ιδιοκτήτη; φεουδαλικό; καί Ινα τίτλο τάξης που ανήκε
σ’ αύτήν, καί πού τα μεταβίβαζε στό γιό του καί τούς κληρο­
νόμους του. Ά λλά συμμορφούμενος μέ τήν άλήθεια, άναφέρει ~i>
ουσιαστικά γεγονός, δτι τά γαιοκτήματα άνήκαν σ’ Ινα σΰ^νχ αίμα-
τοσυγγένειας, άπ’ τό όποιον όνομάζονταν δ πρεσβύτερος συγγενής
φύλαρχος, αύτό μπορεί να ύποτεθεϊ, γιά τό γένος καί είναι δ τελευ­
ταίος πού κρατοϋσε αύτές τίς γαιοκτησίες άπό κοινού. Ή ύπόθε-
ση, δτι αύτός κρατούσε τα γαιοκτήματα σάν παρακαταθήκη δέν ση­
μαίνει τίποτε.
Βρήκαν τούς ’ Ινδιάνους άρχηγούς συνδεμένους μέ γένη, κάθε
γένος κρατούσε 2να σώ;ια γαιοκτησιών άπό κοινοΟ καί δταν ό άρ­
χηγός πέΟαινε ή θέση του συμπληρωνόταν άπ’ τό γιό του, σύμφωνα,
μέ τόν H ERRERA. Κατά τούτο αύτό μπορεί νά ύπήρξε άνάλογο μέ
μιά Ισπανική Ιδιοκτησία καί Ινα τίτλο (φεουδαλισμό Σ.Μ.) καί ή
παραγνώριση προέκυψε άπό άγνοια γιά τή φύση καί τήν κατοχή
τού άξιώματος τού άρχηγοΟ. Σέ μερικές περιπτώσεις βρήκαν, δτι ό
γιός δέν διαδέχτηκε τόν πατέρα του, άλλά τό άξίωμα πήγε σέ με­
ρικά ά>λα πρόσωπα- άπό δώ ή πιό πέρα διαπίστωση «έάν μιά οι­
κογένεια ξεκληρίζονταν, αύτές ot γαιοκτησίες άφήνονταν στόν π·.ό
κσνι<νό πρεαβύτερ© συγγενή», δηλαδή πρόσωπο πού είχε έκλεγεί
φύλαρχος, τόσο κοντινό δσο δνα συμπέρασμα μπορεί νά έξαχθεΐ γ:ν
αύτό άπ* τή γλώσσα. ’ Οτι άσήμαντο μδς παραδόθηκε άπ’ τούς Ι ­
σπανούς συγγραφείς σχετικά μέ τούς ’Ινδιάνους άρχηγούς καί τή
γαιοκτησία τών φυλών, παραλλάζει άπ’ τή χρήση τής γλώσσας,
πού προσαρμόσθηκε στούς φεουδαλικούς θεσμούς, πού δέν υπήρχαν·
ποτέ άνάμεσα στούς Άτζέκους.
Σ ’ αύτή τή γενεαλογία δικαιούμεθα νά άναγνωρίσουμε Ινα.
Άτζέκικο γένος καί σ’ αύτό τόν νοικοκύρη (=φεουδάρχη) (LORD)
Ιναν Ά τζέκο φύλαρχο, τοΟ δποίου τό άξίω*ία ήταν κληρονομικό στό·
γένος, μέ τήν Ιννοια πού άλλοΟ έλέχθη καί αίρετό μεταξύ τών με­
λών του. Έάν ή καταγωγή ήταν στήν άρσενική γραμμή, ή έκλο­
γή θά Ιπεφτε σ’ Ιναν άπ’ τούς γιους τοΟ άποθανόντος φυλάρχου,,
δικό του ή πλάγιο, σ’ Ιναν Ιγγονο, |νέσω ένός άπ’ τούς γιού; του, ή
σ’ Ιναν άδελφό, δικό του ή πλάγιο. Ά λ λ ’ άν ήταν fj καταγωγή στή
θηλυκή γραμμή, ή έκλογή θά Ιπεφτε σ’ Ιναν άδελφό ή άνεψιό δι­
κό του ή πλάγιο, δπως άλλοΟ έξηγήσαμε.

20?>
 Ό φύλαρχος δέν είχε δποιοδήποτε τίτλο ( = φεουδαλικό Σ.
Μ.) στή γαιοκτησία, καί κανένα δικαίωμα γι’ αύτό νά τόν μεταβι­
βάσει ο’ δποιονδήποτε. Αύτός θεωροΟνταν, πώς ήταν δ ιδιοκτήτης,
Ιπειδή διατηροΰσε Ινα άξίωμα, πού ύποστηρίζονταν συνεχώς καί έ-
πειδή ύπήρχε ενα σώμα άπό γαιοκτησίες, πού συνεχώς άνήκαν ο’
■ενα γένος, πάνω στό όποιο έκεΐνος ήταν Ινας φύλαρχος. Ή παρα­
γνώριση αύτοϋ τοΰ άξιώματος καί τής κατοχής του ύπήρξε ή καρ­
ποφόρα πηγή Αναρίθμητων λαθών μέσα στίς Ιστορίες μας γιά τούς
ιθαγενείς. Ή γενεαλογία τοϋ HERRERA, καί οί κοινότητες τοϋ
{ ’LAAIGERO ήσαν προφανώς ή ίδια όργάνωση. Βρήκαν στό σώ-
jia τής αίματοσυγγένειας, χωρίς νά γνωρίζουν τό γεγονός, ένότη-
τα τοϋ κοινωνικού τους συστήματος — Ινα γένος, δπως πρέπει νά
■δποθέσουμε.
Οί ’ Ινδιάνοι άρχηγοί χαρακτηρίζονταν σάν νοικοκυραϊοι (φε­
ουδάρχες) , άπ’ τούς Ισπανούς συγγραφείς καί περιβάλλονταν μέ
δικαιώματα πάνω στίς γαιοκτησίες ναι πάνω στά πρόσωπα, πού
ποτέ δέν έξουσίαζαν. Είναι μιά παρανόηση τό νά προσαγορεύουμε
Ιναν Ινδιάνο άρχηγό, σάν Ιναν οικοδεσπότη (φεουδάρχη) μέ τήν
Ευρωπαϊκή έννοια, γιατί αύτή ύποδηλώνει έναν δρο κοινωνίας, πού
δέν ύπήρχε τότε. "Ενας χωροδεσπότης (φεουδάρχης), κατέχει μιά
τάξη καί Ινα τίτλο (φεουδαλικό) βάσει κληρονομικού δικαιώμα­
τος, πού έξασφαλίζεται γΓ αύτόν μέ ειδική νο)νοθεσία καί μειώνει
τά δικαιώματα τοΰ λαοϋ, σάν συνόλου. Σ ’ αύτή τήν τάξη καί τόν
τίτλο, πριν άπ’ τήν ανατροπή δέν άναφέρονται οί φόροι πού μποροΰν
νά ζητηθοϋν άπ’ τό βασιλέα ή τό βασίλειο, σάν Ινα θέμα δικαιώ­
ματος. ’Αντίθετα, Ινας ’Ινδιάνος άρχηγός διατηρεί ενα άξίωμα, δχ:
.μέ κληρονομικό δικαίωμα, άλλά μέ Ικλογή άπό μιά έκλογική πε-
ριφέρ«ια, πού διατηροΰσε τό δικαίωμα τής καθαίρεσής του γιά μιά
κάποια κατηγορία. Τό άξίωμα τοΰ έπέβαλλε τήν ύποχρέωαη νά 1-
κτελέσει ορισμένα καθήκοντα γιά δφελος τών έκλογέων. Δέν είχε
έξουσία πάνω στά πρόσωπα ή τήν ιδιοκτησία ή τή γαιοκτησία τών
•μελών τοΰ γένους. Έ τσι, φαίνεται, δτι δέν ύπάρχει κα;ιμιά άναλο-
γία μεταξύ ένός χωροδεσπότη καί τοϋ τίτλου του, καί ένός ’ Ινδιά­
νου άρχηγοϋ καί τοΰ άξιώματός του. Ό Ινας άνήκει στήν πολιτική
κοινωνία καί άντιπροσωπεΰει τή1; έπίθεση τών όλίγων πάνω στούς
πολλούς" ένώ ό άλλος άνήκει στή γενοκρατική κοινωνία καί βασί­
ζεται πάνω στά κοινά συμφέρον-α τών μελών τοϋ γένους. Ά νισα
προνόμια δέν βρίσκουν θέση στό γένος, τή φράτρα ή τή φυλή.
Ίχ νη πιό πέρα γιά τήν ύπαρξη τών Άτζέκικων γενών θά πα-
ρουσιασθοϋν. Ά π δ πρώτη άποψη, περίπτωση τής ύπαρξης γενών με­
ταξύ τους είναι τουλάχιστον κατανοητή. Υπήρχε έπίσης μιά προη­
γούμενη πιθανότητα γι’ αύτό τό άποτέλεσμα, άπ’ τήν παρουσία τών
δύο άνώτερων μελών τής δργανικής σειράς, τής φυλής καί τής ό­
μοσπονδίας, καί άπ’ τή γενική όπεροχή τής όργάνωσης άνάμεσα
σέ άλλες φυλές.
Τά έθιμα ποΰ ρύθμιζαν τήν κληρονομιά τής Ιδιοκτησίας στούς
Άτζέκους, Εφτασαν σέ μάς μέ Ινα συγκεχυμένο καί άντιφατικό τρό­
πο. Δέν υπάρχουν υλικά πάνω σ’ αύτό τό θέμα, έκτός άπ’ αύτά πού
αποκαλύπτουν ή ύπαρξη σωμάτων αίματοσυγγένει·.·^ καί ή κληρο­
νομιά τών παιδιών άπ’ τούς πατέρες τους. Ά ν τά τελευταία ήσαν
πραγματικά, θά φαίνονταν, δτι ή καταγωγή ήταν στήν άρσενική
γραμμή καί μιά έπίσης έξαιρετική πρόοδος στό θέμα τής ιδιοκτη­
σίας. Δέν είναι πιθανόν, δτι τά παιδιά καρπώνονταν μιά άποκλειστι-
κή κληρονομιά, ή δτι Ινας Άτζέκος άποκτοϋσε Ινα μέτρο γής, πού
θά όνόμαζε δική του, μέ δικαίω;ια νά τό πουλήσει ή νά τό μεταβι­
βάσει σ’ δποιονδήποτε ήθελε.

I I . Ή νηαρξη xai οί λειτουργίες τον Συμβουλίου τω ν

*Α ρχηγώ ν

Ή ύπαρξη ένός τέτοιου συμβουλίου μεταξύ τών Άτζέκων μπο-

ρεΐ νά είχε προβλεφθεϊ άπ’ τήν άναγκαία συγκρότηση τής ’ Ινδιά­
νικης κοινωνίας, θεωρητικά, θά είχαν συγκροτηθεί άπό έκείνη τήν
τάξη τών άρχηγών, πού διακρίνονταν σάν φύλαρχοι καί πού έκ-
προαωποΰσαν σώματα αίματοσυγγένειας μέσω ένός άξιώματος, πού
διατηρείτο συνεχώς. ’Εδώ πάλι, δπως άλλοϋ, μιά άνάγκη φαίνε­
ται γιά τά γένη, τών όποιων οί κύριοι άρχηγοί θά έκπροσωποϋσαν
τό λαό στίς Εσχατες κοινωνικές ύποδιαιρέσεις, δπως μεταξύ τών
Βορείων φυλών. Τά Άτζέκικα γένη είναι πολύ άναγκαία γιά νά Ε­
ξηγήσου^ τήν ύπαρξη τών Άτζέκων άρχηγών. Γιά τήν ύπαρξη
ένός Άτζέκικου συιιβουλίου δέν ύπάρχει καμμιά αμφιβολία' άλλά

207
γιά τόν άριθμό τών μελών του καί γιά τις λειτουργίες του βρισκό­
μαστε σχεδόν σέ παντελή άγνοια.
Ό BRASSEIJR Ι)Ε BOURBOURG παρατηρεί γενικά δτ.
«σχεδόν δλες ot πόλεις ή φυλές είναι διαιρεμένες σέ τέσσερα γένη
ή συνοικίες, τών όποίων ot άρχηγοί άποτελοΟν τό μεγάλο συμβού­
λιο». "Αν αύτός σκόπευε νά περιορίσει τόν άριθμό σέ Ιναν άρχηγό
άπό κάθε συνοικία δέν είναι σαφές’ άλλά, άλλοΟ αύτός περιορίζει
τό Άτζέκικο συμβούλιο σέ τέσσερις άρχηγούς. Ό DIEGO DURAN,
πού έγραψε τήν έργασία του στα 1572 - 1581 κα'ι Ιτσι προηγήίΐη-
κε άπό τού; δύο. οηλ. τόν ACOSTA καί τόν TEZOZOMOC. πα­
ρατηρεί τά έςής: «IIρώτα. πρέπει να γνωρίζουμε, δτι στό Μϊξικό,
άφοΟ έκλέγανε ένα βασιλιά, έκλέγανε καί τέσσερις χωροδεσπότες
άπ’ τούς άδελφούς ή κοντινούς συγγενείς αύτοϋ τοϋ βασιλιά, στούς
όποίους Ιδιναν τούς τίτλους άρχόντων, καί άπ’ τούς όποιους έπρό-
κειτο νά έκλέξουν τό βασιλιά. Αυτοί ot τέσσερις χωροδεσπότες καί
τιτλοΟχοι, άφοΰ έκλέγονταν άρχοντες, άποτελοΟσαν τό βασιλικό συμ­
βούλιο, δπως ot πρόεδροι καί ot δικαστές τοϋ άνώτατου συμβουλίου,
χωρίς τούς όποίους καμ·αά άπόφαση δέν παίρνονταν».
Τά πιό πάνω άναγνωρίζουν τήν ύπαρξη ένός ύπέρτατου συμ­
βουλίου, μέ έξουσία πάνω στίς ένέργειες τοΟ κύριου πολεμικού άρ-
χηγοΟ, πού είναι καί δ στόχος. Αύτό τείνει νά δείξει δτι ot Ά τζέ-
κοι προστατεύοντχν άπό έναν άνεύθυνο δεσπότη, ύποβάλλοναχς τή
δράση του στήν κρίση ένός συ)ΐβουλίου άρχηγών καί κάνονηάς τον
αίρετό καί καθχιρετό. "Αν ο! περιορισμένες καί έλλιπεΐς διαπιστώ­
σεις αύτών τών συγγραφέων σκόπευαν νά περιορίσουν τό συμβούλιο
αύτό σέ τέσσερα μέλη, τά όπβΐα ό DURAN φαίνεται δτι έπιβάλ-
λει, ό περιορισμός είναι άπίθανος. Σάν τέτοιο τό συμβούλιο θά έκ-
προσωποΟσε, δχι τήν Άτζέκικη φυλή, άλλά τό μικρό σώμα τών
συγγενών άνδρών, άπ’ τούς όποίους ό στρατιωτικός διοικητής ?;ιελ-
λε νά έκλεγεΐ. Αύτή δέν είναι ή θεωρία ένός συμβουλίου άρχηγών.
Κάθε άρχηγός άντιπροσωπεύει μιά έκλογιχή περιφέρεια καί οί άρ­
χηγοί δλοι μαζί άντιπροσωπεύουν τή φυλή. Μιά έπιλογή άνάμε­
σά τους γίνεται κάποτε γιά νά σχηματίσουν 2να γενικό συμβούλιο"
άλλά γίνεται μέσω μιας όργανικής σειράς πού καθορίζει τόν άριθμό
καί προβλέπει για τή συνεχή ύποστήριξή τους. Τό συμβούλιο τών
TEZCUCAN λέγεται δτι συγκρστήθηκε άπό δέκα τέσσερα μέλη.

208
ένώ τό συμβούλιο στους TLASCALA ήταν ενχ πολυάριθμο σώμα.
Έ ν α τέτοιο συμβούλιο μεταξύ τών ’ Ατζέκων είναι χρήσιμο λόγω
τής δομής καί τών αρχών τής ’ Ινδιάνικης κοινωνίας και γι’ αύτό
θέλανε νά υπάρχει. Σ ’ αύτό τό συμβούλιο μπορεΐ ν' άναγνω-
ρισθεΐ τό χαμένο στοιχείο στήν ’ Ατζέκικη ιστορία. Μιά γνώση τών
λειτουργιών του είναι οόσιώδης γιά νά κατανοηθεΐ ή ’ Ατζέκικη κοι­
νωνία. Στις ιστορίες πού γράφονται σήμερα, αύτό τό συμβούλιο τό
πραγματεύονται σάν Ινα συμβουλευτικό σώμα τοΰ MONTEZUMA,
σάν Ινα συμβούλιο λειτουργών μέ δική του δημιουργία- Ιτσι ό CLA­
VIGERO: «Στήν ιστορία τής κατάκτησης θά βροΟμε τόν MONTE­
ZUMA σέ πολύ συχνές συσκέψεις μέ τό συμβούλιό του πάνω στίς
απαιτήσεις τών 'Ισπανών. Δέν γνωρίζουμε πράγματι τόν άριθμό
μελών κάθε συμβουλίου, οδτε οί ιστορικοί μά; προσφέρουν τίς άναγ-
καϊες διασαφηνίσεις, γιά νά διευκρινίσου^ Ινα τέτοιο θέμα». Αυ­
τό ήταν Ινα άπ’ τά πρώτα ζητήματα, πού άπαιτοΰν μιά έρευνα καί
τό γεγονός δτι οί πρώτοι πάνω στό θέ<ια συγγραφείς παραλείψανε
νά έξακριβώσουν τή σύνθεση καί τίς λειτουργίες του, είναι άπόοει-
ξη πειστική γιά τόν έπιπόλαιο χαραχτήρα τής έργασίας τους. Γνω­
ρίζουμε, δπωσδήποτε, δτι τό συμβούλιο τών άρχηγών είναι Ινας θε­
σμός, πού είσήχθη μέ τά γένη, πού Αντιπροσωπεύει έκλογικές πε­
ριφέρειες, καί πού άπό άμνημάνευτους χρόνους είχε μιά άποστολή,
δπως έπίσης καί πρωταρχικές κυβερνητικές έξουσίες. Βρίσκουμε
Ινα TEZCUCAN καί TLACOPAN συμβούλιο, Ινα TLASCALAN,
Ινα CHOLIJLAN καί ενα MICHOACAN συμβούλιο, κάθε Ινα συν-
θεμένο άπό άρχηγούς. Οί άποδείξεις ύποθέτουν τήν ύπαρξη ένός
’ Ατζέκικου συμβουλίου άρχηγών. Ά λλ * {ΐέχρις έδώ δπου αύτό πε­
ριορίζεται σέ τέσσερα μέλη, δλα άπ’ τήν ίδια γενεαλογία, παρου­
σιάζεται σέ μιά άπίθανη μορφή. Κάθε φυλή στό Μεξικό καί τήν
Κεντρική ’Αμερική, πέρα άπό μιά λογική άμφιβολία, είχε τό συμ­
βούλιό της τών άρχηγών. Αύτό ή-οαν τό κυβερνών σώμα τής φυλής,
καί Ινα σταθερό φαινόμενο σ’ δλα τά μέρη τών ιθαγενών τής ’Α φ ­
ρικής. Τό συμβούλιο τών άρχηγών είναι ό παλαιάτερος θεσμός τής
•κυβέρνησης τής άνθρωπότητας. Μπορεΐ νά μάς δείξει μιά άδιάσπα-
στη διαδοχή στίς διάφορες ήπείρους άπ’ τό ’ Ανώτερο Στάδιο τή;
άγριότϊρας διά μέσου τών τριών ύποπεριόδ^ν τής βαρβαρότητας,
.Εως τό ξεκίνημα τοΰ πολιτισμοϋ, δταν, άφσΰ μεταβλήθηκε σ’ Ινα
προβουλευτικδ συμβούλιο pi τήν έμφάνιση τής συνέλευσης τοΰ λα­
οΰ, άνέδειξε τή σύγχρονη νομοθετική έξουσία μέ δυό σώματα.
Δέν φαίνεται πραγματικά, πώς ύπήρχε Ινα γενικό συμβού-
λιο τής Άτζέκικης όμοσπονδίας, άποτελούμενο άπ’ τούς κύριους αρ­
χηγούς τών τριών φυλών, σάν ξεχωριστό άπ’ τά Ιδιαίτερα συμβού­
λια κάθε μιάς φυλής. Μιά πλέρια διασάφηση αύτοΰ τοΰ θέματος ά-
παιτεϊται πρίν μπορέσουμε νά γνωρίσουμε, άν ή Άτζέκ.κη όργά­
νωση ήταν άπλά μιά ϊνωση, έπιθετική καί άμυντική και σάν τέ­
τοια ν.ίτω άπ’ τόν αρχικό έλεγχο τής Άτζέκικης φυλής, ή μιά δ­
μοσπονδία στήν δποία τά μέρη ήσαν Ινσωματω',ιένα σ’ Ινα συμμε­
τρικό σύνολο. Αύτό τό πρόβλη;ια πρέπει ν’ άναμένει τή μελλοντική
του λύση.

I I I . Ή κατοχή καί oi λειτουργίες τοΰ αξιώματος τοϋ κύ­

ριον πολεμικού άρχηγοΰ

Ή ονομασία τοΰ άξιώματος πού κατείχε δ MONTEZUMA,

ήταν άπλώς TEUCTLI, πού σημαίνει πολεμικός άρχηγός. Σάν
ένα μέλος τοΰ συμβουλίου τών άρχηγών, Εκαλείτο κάποτε TLATO-
ΑΝΙ, πού σημαίνει όμιλητής. Αύτό τό άξίωμα ένός γενικοΰ στρα­
τιωτικού διοικητή ήταν τό πιό γνωστό στούς Άτζέκους. Ή ταν τό
ίδιο άξίωμα καί διατηροΟσε τήν Τδια δύναμη, δπως έκείνο τοΰ κύ­
ριου πολεμικοΰ άρχηγοΟ στήν Ίροκέζικη δμοσπονδία, κι αύτός πού
τό κατέχει γίνεται μέλος τοΰ συμβουλίου τών άρχηγών, δπως μπο-
ρεϊ νά συμπεράνουμε άπ’ τό γεγονός, δτι σέ μερικές άπ’ τΙς φυλές,
δ κύριος πολεμικός άρχηγός είχε τά πρωτεία στό συμβούλιο, δηλα­
δή στή συζήτηση καί στήν έκφραση τής γνώμης του.
Στήν ’Ινδιάνικη γλώσσα τό άξίωμα, πού είχε δ MONTEZU­
MA ήταν Ισοδύναμο ]ii τό άξίωμα τοΰ έπΐ κεφαλής πολεμικοΰ άρ­
χηγοΰ, καί στά Αγγλικά μέ τό άξίωμα τοΟ στρατηγοΰ.
Ό CLAVIGERO άναγνωρίζει αύτό τό άξίωμα σέ πολλές φυ­
λές τών NAHUATLAC, άλλά ποτέ δέν τό χρησιμοποιεί γιά τόν
Ά τζέκο πολεμικό άρχηγό. «Ή πιό ύψηλή τάξη εύγένειας στούς
TLASCALA, στ»ύς HUEXOTJINCO καί στούς CHOLULA ήταν
τδ άξίωμα τοΰ TEUCTLI. Γιά νά φτάσει κανείς σ’ αύτή τήν τάξη,

210
ήταν άνάγκη νά είναι άπό εΰγενη καταγωγή, να έχει οώσει άπο-
οείξεις ύπερβολικοΰ θάρρους σέ πολλές μάχες, νά Ιχει φτάσει σέ
ορισμένη ήλ:κ!α, νά Ιχει διαχειρισθεΐ πολλά πλσύτη καί ν’ άντα-
ποκρίνεται στά ύπέρμετρα Ιξοδα, που ήσαν άναγκαία γιά νά ύπο-
στηριχθεΐ άπ’ τόν κάτοχο ένός τέτοιου άξιώματος» (’ ) . 'Επειτα δ
MONTEZUMA (2) , έκθειάστηκε ;ιέσα σέ μιά άπόλυτη μοναρχία,
μέ πολιτικές, δπως καί στρατιωτικές λειτουργίες, ή φύση δμως
καί οί έξουσίες τοϋ άξιώματος, πού αύτός είχε, άφέθηκαν στό βά­
θος — πραγιιατικά— άνεξερεύνητα. Σάν γενικός στρατιωτικός δι­
οικητής τους, κατείχε τά μέσα νά κερδίσει τή λαϊκή εδνοια καί ν’
άπαιτεΐ τό λαϊκό σεβασμό. Αύτό ήταν Ινα έπικίνδυνο άλλ’ άναγ-
καϊο άξίωμα γιά τή φυλή καί γιά τήν όμοσπονδία. Διά μέσου τής
άνθρώπινης έμπειρίας, άπ’ τό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότη­
τας ώς τή ση<ιε.ρινή έποχή, ύπήρξε άκόμη Ινα έπικίνδυνο άξίωμα.
θε<ηιοί καί νόμοι δίνουν τή ση;ιερινή άσφάλεια τών πολιτισμένων
έθν&ν μέχρι ς έδώ, δπως βρίσκονται μερικά. Έ να σύνολο άπό ήθη
καί έθιμα καλλιεργήθηκαν καί άναπτίχθηκαν, κατά πάσα πιθανό­
τητα, μεταξύ τών προχωρημένων ’ Ινδιάνικων φυλών καί τών φυ­
λών τής κοιλάδας τοϋ ΜεξικοΟ, πού ρυθμίζουν τΙς έξουσίες καί προ­
διαγράφουν τά καθήκοντα τοϋ άξιώματος αύτοΟ. Υπάρχουν γενικοί
λόγοι, πού μάς κάνουν νά πιστεύουμε, δτι τό ’ Ατζέκικ© συμβούλιο
τών άρχηγών ήταν υπέρτατο, δχι μόνο στίς πολιτικές ύποθέσεις, άλ­
λά καί πάνω στίς στρατιωτικές, περιλαβαίνοντας καί τό πρόσωπο
καί τή διοίκηση τοΟ πολεμικού άρχηγοΟ. Τό ’ Ατζέκικο πολίτευμα
κάτω άπό αύξημένους πληθυσμούς καί ύλική πρόοδο, είχε γίνει ά-
ναμφίβολα πολυσύνθετο καί γι’ αύτό τό λόγο ή γνώση του θά ήταν
πολύ έπακοδομητική. θ ά έξακριβώνονταν τά δκριβή γνωρίσματα
τής κυβερνητικής τους όργάνωσης, πού θά ήσαν αρκετά σπουδαία
χωρίς έξωραϊσμούς.

(1) HISTOHr OF MEXICO, 11, 132.

(2) ’Ατζέκος αύτοκράτορας τοΟ ΜεξιχοΟ (14C6 - 1520) κατά τήν έπο­
χή τής 'Ισπανικής κατάχτησης. Αϊχμαλωτίοθηχ* χαΐ χρατήθηκβ σάν Ινας
δμηρος άπ’ τδν Κορτέζ χαΐ τραυματίσθηκε θανάσιμα, βταν 6 λαός τον άπο-
πειράθηχε νά τόν έλβυθερώοβι. 2.Μ.

211
 Οί Ίσηανοί συγγραφείς συ^ωνοΟν γενικά στή διαπίστωση,
δτι τό άξίωμα, πού είχε ό MONTEZUMA, ήταν αιρετό, μέ περιο­
ρισμό τής έκλογής σέ κάποια Ιδιαίτερη οικογένεια. Τό άξίωμα βρέ­
θηκε, πώς περνάει άπό άδελφό σέ άδελφό, ή άπό θεϊο σέ άνεψιό.
Ή σαν, δπωσδήποτε, άνίκανοι νά έρμηνεύσουν, γιατί σ’ όρισμένες
περιπτώσεις δέν περνάει άπό πατέρα σέ γιό. Ά π ό τότε ό τρόπος τής
διαδοχής ήταν άσυνήθιστος γιά τού* Ισπανούς καί δέν ύπήρχε ή
δυνατότητα γιά λάθος έρευνώντας τό κύριο γεγονός. Κοντά σ’ αύ­
τό, δύο διαδοχές είχαν συμβεΐ, κάτω άπ’ τήν άμεση παρατήρηση
τών κατακτητών. Τόν MONTEZUMA διαδέχθηκε ό CU1TLA-
HUA. Σ ’ αύτή τήν περίπτωση, τό άξίωμα πέρασε άπό άδελφό σέ
άδελφό, άν καί δέν μποροΟμε νά ξέρουμε, έάν ήσαν πραγματικά ή
πλάγια άδέλφια χωρίς μιά γνώση τοΟ συστήματός τους τής αίματο-
συγγένειας. Μέ τό θάναττο τοΟ τελευταίου, 6 GUATEMOZIN τόν
είχε διαδεχθεί. Έ δώ τό άξίωμα πέρασε άπ’ τό θείο στόν άνεψιό,
άλλά δέν γνωρίζουμε πραγματικά, έάν αύτός ήταν Ινας γνήσιος ή
πλάγιος άνεψιός. ΣτΙς προηγούμενες περιπτώσεις τό άξίωμα είχε
περάσει άπό άδελφό σέ άδελφό, έπίσης καί άπό θείο σέ άνεψιό. Έ ­
να αιρετό άξίωμα χρειάζεται μιά έκλογική περιφέρεια* άλλά ποιά
ήσαν τά συστατικά σ’ αύτή τήν περίπτωση, γιά ν’ άντιμετωπίσουν
αύτό τό ζήτημα- οί μνημονευόμενοι τέσσαρες άρχηγοί άπ’ τόν DU­
RAN όρίζανταν σάν έκλέκτορες, στούς όποίους προστίθεντο
Ινας έκλέκταρας άπ’ τούς TEZCUCO καί Ινας άπ’ τούς TCA-
COPAN, πού γίνονταν Ιξη καί πού περιβάλλονταν μέ έξουσία νά
έκλέξουν άπό μιά Ιδιαίτερη οικογένεια τόν κύριο πολε|ΐικό άρχηγό.
Αύτή δέν είναι ή θεωρία γιά Ινα αίρετό ’Ινδιάνικο άξίωμα,
καί μπορεΐ νά άπορριφθεΐ σαν άπίθανη. Ό SAHAGUN υποδείχνει
Ινα πολύ ευρύτερο έκλογικό σώμα. «'Οταν δ βασιλιάς ή ό χωροδε­
σπότης πέθαινε», παρατηρεί, «δλα οί γερουσιαστές, πού έκαλοΟν-
το TECUTLATOQUES καί οί πρεσβύτεροι άνδρες τής φυλής, πού
έ καλούντο ACHCACALLHTI καί οί άρχηγοί έπίσης καί παλαιοί
πολεμιστές, πού καλούνται Γ AUTEQUIOAQUES, καθώς καί άλ­
λοι έξέχοντες άρχηγοί σέ πολεμικά θέματα καί έπίσης οί ίερβΐς πού
καλούνται TLENAMACAQIJES, ή PAPASAQUES — δλα αύ-
τοί συγκεντρώνονταν στά βασιλικά άνάκτορα.
Συσκέπτονταν πάνω σ’ αύτό τό θέμα καί καθάριζαν ποιός είχε

212
δικαίωμα να γίνε: χωροδεσπότης, καί έκλέγανε Ιν αν άπ’ τούς πιό
εύγενεΐς τής γενεαλογίας τοΟ άποθανόντος χωροδεσπότη, πού θά
ήταν Ενας γενναίος άνδρας, Ιμπειρος σέ πολεμικά θέματα, τολμη­
ρός καί άνδρ-εΐος... "Οταν συμφωνούσαν για κάποιον, άμέσως τόν
όνόμαζαν χωροδεσπότη' αύτή ή έκλογή δέν γινόταν μέ σφαιρίδιο ή
ψηφοδέλτια, άλλα ;ιέ πα^ιψηφία. Μιά καί έκλέχτηκε ό χωροδεσπό­
της, έκλέγανε έπίσης τέσσερις άλλους πού ήσαν σάν γερουσιαστές,
καί πού ήσαν ύποχρεωμένο; νά είναι πάντα κοντά στό χωροδεσπό­
τη, καί νά πληροφορούνται γιά δλες τις ύποθέσεις τοΟ βασιλείου».
Αύτό τό σχή<ια έκλογής άπό μιά εύρεία συνέλευση, άν καί δείχνει
συμμετοχή τοΰ λαϊκοΰ στοιχείου στήν κυβέρνηση, είναι ώστόσο χω­
ρίς τή μέθοδο τών ’Ινδιάνικων θεσμών. Πριν ή κατοχή αύτοΰ τοΟ
άξιώματος καί ό τρόπος έκλογής γίνουν κατανοητά, είναι άνάγκη
να βροΰμε, έάν ήσαν ή δχι όργανωμένοι σέ γένη, έάν ή καταγωγή
ήταν στή θηλυκή γρα^ιμή ή τήν άρσενική, καί νά γνωρίσουμε κά­
τι γιά τό σύστημά τους τής αί|ΐατοσυγγένειας. ’ Αν είχαν βρει τό
σύστημα σέ πολλές άλλες φυλές τής Γκανοβανιανής οικογένειας,
πού είνα: πιθανόν, Ινας άνδρας θά όνόμαζε γιό τοο τό γιό τοΰ ά
οερφοΰ του, καί άνηψιό του τό γιό τής άδελφής του' αύτός θά όνό­
μαζε πατέρα του τόν αδελφό τοϋ πατέρα του, καί θείο του τόν άδελ-
φό τής μάνας του- τά παιδιά τοΰ άδελφοΰ τοΰ πατέρα του άδέρφια
του καί άδελφές καί τά παιδιά τοΰ άδελφοΰ τής μάνας του έξαδέλ-
φια του, καί Ιτσι συνέχεια. ’ Αν όργαινώνονταν σέ γένη μέ κατα­
γωγή στή θηλυκή γραμμή, δνας άνδρας θά είχε άδέρφια, θείους
καί άνεψιούς, πλάγιους παπποΟδες καί έγγόνια μέσα στό δικό του
γένος' άλλ’ δχι δικό του πατέρα, οδτε γιό, ή γενεαλογικό έγγονό.
0 1 δικοί του γιοι καί <Λ γιοι τοΰ άδερφοΟ του θά άνήκαν σέ άλλα
γένη. Δέν μπορεϊ ώς τώρα νά βεβαιωθεί, δτι ot Άτζέκοι ήσαν όρ-
γανωμένοι σέ γένη' άλλά ή διαδοχή τοΟ άξιώματος τοϋ κύριου πο-
λεμικοΰ άρχηγοΰ είναι άπό μόνη της Ισχυρή άπόδειξη τοΰ γεγονό­
τος, έπειδή θά έξηγοΰσε πλέρια αύτή τή διαδοχή. Τότε μέ καπαγω-
γή στή θηλυκή γραμμή τό άξίωμα θά ήταν κληρονομικό σέ Ινα
ιδιαίτερο γένος, άλλά αίρετό μεταξύ τών μελών του. Σ ’ αύτή τήν
περίπτωση, τό άξίωμα θά περνοΟσε, μέσω έκλογής μέσα στό γένος,
άπό άδελφό σέ άδελφό, ή άπό θείο σέ άνβψιό, άκριβώς δπως αύτό
γινόταν μεταξύ τών Άτζέκων, χαί ποτέ άπό πατέρα σέ γιό. Στούς

•213
Ίροκέζους, κατά τήν iota αύτή χρονική περίοδο, τα άξιώματα τοϋ
φυλάρχου καί τοϋ κύριου πολεμικού χρχηγοΟ περνούσαν από άδελ­
φό σέ άδελφό ή άπό θείο σέ άνηψιό, καί τοττέ στό γιό. Ή ταν τό
γένος, ;ιέ καταγωγή στή θηλυκή γραμμή, πού έδινε αύτό τόν τρό­
πο διαδοχής. Είναι δύσκολο ν’ άντισωθούμε στό συμπέρασμα, άπ’
αύτά τά γεγονότα, δτι ot Άτζέκοι ήσαν όργανωμένοι σέ γένη, καί
δτι σέ σχέση μ’ αύτό τό άξίωμα τουλάχιστον, ή καταγωγή ήταν ά­
κόμη στή θηλυκή γραμμή.
Μπορεί έπομένως νά ύποστηριχθεί, σάν μιά πιθανή έξήγηση,
δτι τό άξίωμα, πού είχε 6 MONTEZUMA ήηαν κληρονομικό' σ’
Ενα γένος (δ άετός ήταν τό οικόσημο ή τό τοτέμ στό σπίτι πού κα­
τείχε δ MONTEZUMA), γιά τά μέλη τοϋ δποίου ή έκλογή γινό­
ταν μεταξύ τους, ή άνακήρυξή τους ύποβάλλονταν χωριστά στίς
τέσσερις γενεαλογίες ή τμήματα τών Άτζέκων (πού εικάζεται,
πώς ήταν φράτρες), γιά τήν άποδοχή ή άπόρριψη- έπίσης καί στούς
TEZCUCANS καί TLACOPANS, πού ένδιαφέρονταν ϊμεσα γιά
τήν έκλογή τοϋ γενικοϋ διοικητή. Άφοϋ συσκέπτονταν χωριστά καί
έπικύρωναν τήν άνακήρυξη, κάθε τμήμα διόριζε Ινα πρόσωπο νά
δηλώσει τή σύμπραξή τους* άπό δώ καί δ θεσμός τών Ιξη, πού, λα­
θεμένα δνομάζοντχν έκλέκτορες. Δέν είναι άπίθανο, δτι ot τέσσε­
ρις μεγάλοι άρχηγοί τών Άτζέκων, πού μνημονεύονται σάν έκλέ-
κταρες άπό (ΐερικούς συγγραφείς, νά ήσαν πραγματικά ot τέσοερις
πολεμικοί άρχηγοί τών τεσσάρων τμημάτων τών Άτζέκων, δπως
ot τέσσερις πολεμικοί άρχηγοί τών τεσσάρων γενεανλογιών τών
TLASCALANS. Τό λειτούργημα αύτών τών προσώπων δέν ήταν
νά έκλέγουν, άλλά νά έξακριβώσουν, σέ σύσκεψη μέ κάθε άλλον,
άν ή έκλογή πού γινόταν άπ’ τά γένη ήταν δμόφωνη, καί νά Ανα­
κοινώσουν τό άποτέλεσμα, άν ήταν Ivy.. Τά προηγούμενα ύποβάλ-
λονταν σάν μιά πιθανή έξήγηση, πάνω στίς ύπολειπόμενες άποδεί-
ξεις, γιά τόν τρόπο διαδοχής τοϋ Άτζέκ{.κου άξιώματος τοϋ κύ­
ριου πολεμικού άρχηγοϋ. Αύτό φαίνεται, δη συμφωνεί μέ τά Ι ν ­
διάνικα ήθη, καί μέ τή θεωρία τοϋ άξιώματος γιά Ιναν αίρετό άρ-
χηγί-
Τό δικαίωμα καθαίρεσης άπ’ τό άξίωμα άκολουθεί σάν άναγ-
καία συνέπεια τοϋ δικαιώματος έκλογής, έκεί πού δ δρος ήταν Ισό­
βιος. ’’Ετσι τό δικαίωμα άποσκσποϋσε πρός ένα άξίωμα, κατά τή

214
διάρκεια καλής διαγωγής. Ά π ’ τις δυό αύτές κύριες άρχές έκλο­
γής καί καθαίρεσης, καθολικά καθιερωμένες στό κοινωνικό σύστη-
jva. τών Άμερικάνων Ιθαγενών, προκύπτει μιά έπαρκής απόδειξη,
δτι ή ύπέρτατη έξουαία έμενε πρακτικά στά χέρια τοΟ λασΟ. Αύ­
τή ή έξουσία τοΰ καθαιρειν άν καί σπάνια άσκοΟνταν, ήταν ώστό­
σο ζωτική γιά τή γενοκρατική όργάνωση. Ό MONTEZUMA δέν
άποτελούαε έξαίρεση στόν κανόνα,. Χρειάζονταν χρόνος γιά νά έπι-
τύχει αύτό τό αποτέλεσμα άπ’ τΙς ιδιαίτερες πβριπτώσεις τής πε­
ρίστασης, γιατί Ινας καλός λόγος ήταν άνχγκαϊος. "Οταν δ MON­
TEZUMA δεχόταν, μέ έκφοβισμό, νά όδηγηθεΐ άπ’ τή θέση του
δια;ιονής στούς τόπους τοϋ Κορτέζ, δπου έμπαινε κάτω άπό περιο-
ρ:σ]ιό, οί Άτζέκοι είχαν παραλύσει γιά 6να χρονικό διάστημα άπ’
τήν έλλειψη ένός στρατιωτικού άρχηγοΟ. Οί ’ Ισπανοί κατείχαν καί
τά δύο, καί τόν άνθρωπο καί τό άξίωμά του(’ ) . Περί|ΐεναν μερι­
κές έβδομάδες, έλπίζοντας πώς οί Ισπανοί θά άποσύρονταν, άλλ’
βταν ορήκαιν δτι οι τελευταίοι σκόπευαν νά μείνουν, Αντιμετώπι­
σαν τήν άνάγκη, νά καθχιρέσουν τό'; MONTEZUMA γιά έλλειψη
Αποφασιστικότητας καί έκλέξανε τόν άδελφό Όου. Αμέσως ύστερα,
έπετέθησαν ένάντια στίς 'Ισπανικές θέσεις μέ |ΐεγάλη μανία καί
τελικά πέτυχαν νά -οούς άπωθήαουν έξω άπ’ τό Ινδιάνικο χωριό

(1) Στή Λυι-κή Ινδιάνικη Ισλανδία, οΐ Ισπανοί βρήκαν δτι, δταν

αιχμαλώτισαν τόν άρχηγό μιδς φυλής καί τδν χρατοΟσαν αιχμάλωτο, οΐ ’ Ιν­
διάνοι άπογοητεύθηκαν κι άρνήθηκαν νά πολεμήσουν. Διδαγμένοι άπ’ αύτή
τήν Ιμπ£'.ρία, δταν έφτασαν στήν ήπειρωτιχή χώρα, τή χρησιμοποίησαν γιά
v i παγιδεΰσουν τδν χόριο άρχηγό, μέ τή βία 1) τήν άπάτη καί τδν κράτησαν
αιχμάλωτο, μέχρι πού νά πετύχουν τδ σκοπό τους. Ό Κορτέζ άπλδς ένερ-
γοϋιε ΐΰμφωνα μ’ αύτή τήν πείρα, δταν αίχμαλώτισβ τδν HONTEZUHA
καί τδν κράτησε αιχμάλωτο χαΐ δ Πιζάρο ϊκανε τδ Ιδιο, βταν Ιπιαοβ τδν
ATAIIUALLPA. Κάτω άπ’ τά Ίνδιάνιχα ήθη δ αιχμάλωτος Ιπρεπβ νά πβ-
θάνει καί άν ήταν κύριος άρχηγός, τδ άξίωμα έπέστρεφβ στή φυλή χαΐ άμέ-
σως συμπληρωνόταν. Άλλά σ’ αύτές τΙς περιπτώσεις δ αίχμάλωτος ϊμενβ
ζωντανός καί διατηρούιε τό άξίωμά του, δστε αύτό δέν θά συμπληρωνόταν.
Ή δράση τοΟ λαοΟ παράλυνε ο* αύτές τΙς περιστάσεις. Ό Κορτέζ Ιθ·σ· τούς
’Ατζέκους σ’ αύτή τήν δοκιμασία.

215
τους. Αύτό το συμπέρασ;ια, σχετικά μέ τήν καθαίρεση τοΰ MON­
TEZUMA είναι βέβαιο &η τήν Εκθεση τοΟ HERRERA πάνω στά
γεγονότα. Μετά τήν έναρξη τής έπίθεσης, ό Κορτέζ βλέποντας τ:ως
ot Άτζέκοι ύπακούαν σέ νέο άρχηγό, «έστειλαν τόν MARINA νά
ρωτήσει τόν MONTEZUMA, άν οί Άτζέκοι είχαν Αναθέσει τήν
αρχηγεία στό νέο άρχηγό. Ό MONTEZUMA λέγεται, ότι απάν­
τησε «3τι αυτοί οέν θά τολ',ΐΛδοχν νά έκλέξουν Ινα βασιλιά στό Με­
ξικό, οαο αύτός ήταν ζωντανός». Τότε Ανέβηκε στή στέγη τοΰ σπι­
τιού καί ρώτησε τούς Άτζέκους άν είχαν έκλέξει Ινχν άλλο βασι­
λιά- δέχτηκε τήν Ακόλουθη Αχάριστη Απάντηση άπό Ιναν Ά τζέ-
κο πολε|Μ<ττή: ^Κρατήστε τήν είρήνη οας, σεις γυναικούλα άσυνεί-
δητη, γεννημένη γιά νά ύφαίνεις καί γιά νά γνέθεις, αύτά τά σκυ­
λιά σέ κρατούν αίχμάλωτο, εΐσαταε Ινας άνανδρος» καί άδειαταν τά
βέλη τους πάνω του, καί τόν λιθοβολούσαν. Ά π ’ τή βαθιά ταπεί­
νωση πού ύπέστη, αργότερα πέθανε. Πολεμικός άρχηγός στή διοί­
κηση τών Άτζέκων κατά τήν έπίθεση αύτή ήτχν δ CUITLAHUA,
ό Αδελφός τοΰ MONTEZUMA καί διάδοχός του.
Σχετικά μέ τίς λειτουργίας αύτοΰ τοΰ άξιώματος πολύ λίγες
Ικανοποιητικές πληροφορίες μποροϋν νά έξαχθούν άπ’ τούς 'Ισπα­
νούς συγγραφείς. Δέν δπάρχει λόγος γιά νά ύποθέσουιιε, δτι δ
MONTEZUMA κατείχε κάποια έξουσία πάνω στίς πολιτικές ύπο-
θέσεις τών Άτζέκων. Κοντά σ’ αύτό, κάθε ύπόθεση είναι έναντίον
του. Στις στρατιωτικές ύποθέσεις είχε τίς έξουσίες ένός στρατη­
γού, άλλ’ οί στρατιωτικές κινητοποιήσεις άποφασίζοντχν άπ’ τό
συμβούλιο. Είναι ένδιαφέρον νά σημειωθεί τό γεγονός, δτι τά θρη­
σκευτικά λειτουργήματα ένός [ερέα ήσαν συνδεμένα μέ τό άξίωμα
τοΰ κύριου πολεμικού Αρχηγού, καί, δταν αύτό χρειαζόταν, κι έ-
κεΐνα τού δικαστή.
Τό άξίω)ΐΛ τοΰ κύριου πολεμικού άρχηγοΰ καί ή παρουσία έ­
νός σιπ,ιβουλίου μέ έξουσία νά καβαιρεΐ Απ’- τό άξίωμα, τείνει νά
δείξει, δτι οί θεσμοί τών Άτζέκων ήσαν ούσιαστικά δη»ιοκρατικοί.
Ή αιρετή έκλογή, σχετικά μέ τόν πολεμικό άρχηγό, τήν όποία
καί πρέπει νά ύποθέσουμε, δτι ύπάρχει καί σχετικά μέ τό φύλαρ­
χο καί τόν άρχηγό, καί ή παρουσία ένός συ]ΐβουλίου άρχηγών, κα­
θορίζει τόν ύλικό παράγοντα. Μιά καθαρή δημοκρατία τού Α θη ­
ναϊκού τύπου ήταν άγνωστη στό Κατώτερο, στό Μεσαίο, ή άκόμη

216
στό ’Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας' είναι πολύ σπουδαίο νχ
γνωρίσουμε. 5ν οί θεσμοί ένός λαοΟ είναι ούσιαστικά δημοκρατικοί
ή μοναρχικοί, δταν ζητούμε νά τούς κατανοήσουμε, θεσμοί τοΰ πρώ­
του είδους είναι χωρισ{ΐ<ένοι σχεδόν τόσο πλατιά άπ’ τού; δεύτε­
ρους, δσο είναι ή δημοκρατία άπ’ τή μοναρχία. Χωρίς νά έξακρι-
βώσουνε τή μονάδα του κοινωνικού τους συστήματος, έάν όργανώ-
θηκαν σέ γένη, οπω; πιθανόν ήσαν, καί χωρίς νά άποκτήσουν μιά
γνώση τοϋ συστήματος, πού πράγματι ύπήρχε, δλοι οί 'Ισπανοί συγ­
γραφείς έπινόησαν γιά τους Άτζέκους μιά άπόλυτη μοναρχία μέ
I ντονα φεουδαλικά χαρακτηριστικά καί πέτυχαν νά τά περί λάβουν
στήν Ιστορία. Αύτή ή παρανόηση στάθηκε δυνατή έξ αιτίας τής
’ Α'ΐΐρικάνικης άδράνειας. Ή Άτζέκικη όργάνωση παρουσιάζον­
ταν σαφώς στούς 'Ισπανούς σάν μιά λίγκα ή όμοσπονδία τών φυ­
λών. Ά λλά καί ή πιό χοντροκομμένη παραμόρφωση τών ολοφάνε­
ρων γεγονότων δέν θά ?καίνε τούς Ισπανούς συγγραφείς ικανού;
νά κατασκευάσουν τήν Άτζέκικη μοναρχία Εξω άπό μιά ? τ);ιλκρα­
τική όργάνωση.
θεωρητικά, οί Άτζέκοι, TEZCUCANS καί TLACOPANS
θά είχαν χωριστά εναν έπί κεφαλής φύλαρχο νά άντιποοσωπεύει
τή φυλή στίς πολιτικές ύποθέσεις, οταν τό συμβούλιο τών άρχηγών
δέν συνήρχετο, καί νά παίρνει τήν πρωτοβουλία γιά νά ποοε^ιμά-
σει τήν έργασία του. Υπάρχουν ίχνη ένός τέτοιου άξιω;ιαι»ύχου
άνάμεσα στούς Άτζέκους στόν ZIAHUACATL, πού καλείται κά­
ποτε δεύτερος άρχηγός. δπως δ πολεμικός άρχηγός καλείται ό πρώ­
τος.
Φανερό, δτι μεταξύ τών ’ Ιροκέζων, οί πολεμιστές θά παροοσιά-
ζονταν μπροστά στό συμβούλιο τών άρχηγών καί θά έκφράζανε τίς
άπόψεις τους πάνω στά δημόσια ζητή|ΐατα, καί ότι ot γυναίκες θά
έκαναν τό Γδιο μέσω τών ρητόρων τής δικής τους έκλογής. Αύτή
ή λαϊκή συμμετοχή στή διακυβέρνηση, όδήγησε μέ τόν καιρό στή
λαϊκή συνέλευση, μέ έξουσία νά υιοθετεί ή ν’ άπορρίπτει δημόσια
μέτρα, πού ύποβλήθηκαν σ’ αύτήν άπ’ τό συμβούλιο .
Δέν ύπήρχε κα^ιμ^ά άπόδειξη γιά τά Ινδιάνικα χωριά, δπως
καί ό συγγραφέα; γνωρίζει, δτι ύπήρχε μιά συνέλευση τοΟ λαοϋ
πού νά δουλεύεται γιά δημόσια ζητήματα καί μέ έξουσία νά νομο-

217
θετεϊ πάνω σ’ αυτά. Οί τέσσαρες γενεαλογίες πιθανόν, συγκεντρώ­
νονται γιά ειδικά μόνον ζητήματα.
Ή Ανάπτυξη τής Ιδέας τής κυβέρνησης μεταξύ τών ιθαγενών
’ Αφρικανών, δπως άλλοΟ παρατηρήθηκε, άρχισε μέ τό γένος καί
τελείωσε μέ την όμοσπονδία. Ot όργανώσεις τους ήοαν κοινωνικές
■καί δχι πολιτικές. Μέχρις δτου ή Ιδέα τής Ιδιοκτησίας νά προχωρή­
σει πολύ μακριά, πέρα άπ’ τό σημείο πού εϊχαιν έπιτύχει, ή δπο-
-κατάστχση τής πολιτική στή γενοκρατική κοινωνία ήταν άδύνα­
τη. Δέν ύπάρχει Ινα γεγονός πού νά δείχνει, δτι κάποιο ψ·ήμα τών
ίθχγενών, τουλάχιστον στή Βόρειο ’Αμερική, είχε φτάαει σέ κά-
τ λ ια αντίληψη γιά τό δεύτερο μεγάλο στάδιο διακυβέρνησης, 6α-

σισινένης πάνω στό έδαφος καί στήν Ιδιοκτησία. Τό πνεύμα τής κυ­
βέρνησης καί ό δρος τοΟ λαοΟ έναρμονίζονται μέ τούς θεσμούς κά­
τω άπ’ τούς όποιους ζοϋν.
"Οταν τό στρατιωτικό πνεύμα έπικρατεί, δπως γίνεται στούς
Άτζέκους, μιά στρατιωτική δημοκρατία προβάλλει φυσικά κάτω
άπ’ τούς γενοκρατικούς θεσμούς. Μιά τέτοια κυβέρνηση οδτε ύπο-
σκελίζει τό έλεύθερο πνεύμα τών γενών, οδτε έξαοθενίζει τίς άρ-
χές τής δημοκρατίας, άλλά συμφωνεί μ’ αύτές Αρμονικά.

218
 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο ΟΓΔΟΟ

ΤΟ Ε Λ Λ Η Ν ΙΚ Ο ΓΕΝΟΣ

Π ρώϊμος ορος τώ ν 'Ελληνικών φ υλών. ’ Ο ργανωμένες

σέ γένη. ’ Αλλαγές στό χαρακτήρα τοΰ Γ ένου ς. ’ Ανάγκη
γιά ενα πολιτικό σύστημα. Πρόβλημα γιά λύση. Ή δια­
μόρφωση ένός κράτους. Ή περιγραφή τοΰ G R O TE γιά
τά 'Ελληνικά γένη. Γιά τ ις φράτρες τους καί γιά τ ίς φ υ ­
λές. Γνωρίσματα τον γένους. *Ομοιότητες μέ τά γνω ρί­
σματα τώ ν Ίροκ έζικ ω ν γενώ ν. Τό άξίωμα τοΰ άρχηγοΰ
τοΰ γένους. Αιρετό ή κληρονομικό. Τό γένος, ή βάση τοΰ
κοινωνικού συστήματος. ’ Αρχαιότητα τ ή ς γενοκρατικήΐς
γενεαλογίας. Κληρονομιά τ ή ς Ιδιοκτησίας. ’ Αρχαϊκός
και τελικός κανών. Σ χέσεις μεταξύ τώ ν μελών ένός γέ ­
νους. Τό γένος κέντρο τ ή ς κοινωνικής καί θρησκευτικής
επίδρασης.

Ό πολιτισμός μπορεϊ νά λεχθεί, πώς ϊχει άρχίσει μεταξύ τών

Ελλήνων τής ’Ασίας, μέ τή σύνθεση τών 'Ομηρικών ποιημάτων
γύρω στα 850 π.Χ.· καί μεταξύ τών Ελλήνων τή; Εύρώπης, περί­
που μιά έκατονταετία αργότερα, μέ τή σύνθεση τών ποιημάτων τοΰ
Ησίοδου. Πριν άπ’ αύτή τήν έποχή, ύπήρχε μιά περίοδος πολλών
χιλιάδων έτών, στό διάστημα τών δποίων οί Ελληνικές φυλές εί­
χαν προχωρήσει διά μέσου τής Τελευταίας Περιόδου τής βαρβα­
ρότητας καί προπαρασκευάσθηκαν γιά τήν είσοδό τους στόν πολι­
τισμό. Οί πανάρχαιες παραδόσεις υους ·»ύς βρίσκουν πιά έγκατα-
στημένους στήν Ελληνική χερσόνησο, στά Ανατολικά άκρογιάλια
τής Μεσογείου, καί στις ενδιάμεσες καί παρακείμενες νήσους. Έ ­
νας παλαιότερος κλάδος άπ’ τόν Γδιο κορμό, τοΰ όποιου οί Πελασγοί
ήταν <Λ Αντιπροσωπευτικοί τύποι, είχε προηγηθεΐ άπ’ αυτούς
στήν κατοχή τοϋ μεγαλύτερου μέρους αύτών τών περιοχών καί μέ

219
τόν καιρό είτε είχαν από κείνους έςελληνισθεΐ, ή αναγκάσθηκαν νά·
μεταναστεύσουν. 'Ο προηγούμενος δρος τών Ελληνικών φυλών καί
τών προδρόμων τους, πρέπει να ίχει προκύψβι άπ’ τις τέχνες ν/Α
εφευρέσεις, πού είχαν φέρε: «ναζί τους άπ’ τήν προηγούμενη περίο­
δο, άπ’ τό έπίπεοο ανάπτυξης τής γλώσσας τους, άπ’ τις παραδό­
σεις τους καί άπ’ τούς κοινωνικούς τους θεσμούς, πού ιδιαίτερα έπι-
βίωσαν στήν περίοδο τοϋ πολιτισμοΰ. Ή ίρευνά ;ιας θά είναι περιο­
ρισμένη, κυρίως, στήν τελευταία τάξη τών γεγονότων.
Οί IIελασγοί καί οί Έλληνες ήσαν οργανωμένοι σέ γένη, φρά­
τρες καί φυλές" οί τελευταίες ένώθηκαν σέ Ιθνη. Σέ μερικές περι­
πτώσεις ή έργανική σειρά δέν ήταν πλέρια. Είτε σέ φυλές είτε σέ
?0νη, ή κυβέρνησή τους στηριζόταν πάνω στό γένος σάν -.ή ι^νάδα.
οργάνωσης καί κατέληγε σέ jua γενοκρατική κοινωνία ή ενα λαό,
πού ξεχώριζε άπό μιά πολιτική κοινωνία ή 2να κράτος. Ή κυβέρ­
νηση άποτελοδνταν άπό 2να συμβούλιο άρχηγών, μέ τή συνεργα­
σία τής άγοράς ή συνέλευσης τοϋ λαοΰ, καί ένός βασιλιά ή στρα­
τιωτικού διοικητή. Ό λαός ήταν έλεύθερος καί οί θεαμ/οί του δημο­
κρατικοί. Κάτω άπ’ τήν έπίδραση προοδευτικών Ιδεών καί αναγ­
κών, τό γένος είχε περάσει έξω άπ’ τήν άρχαϊκή στήν τελευταία
μορφή του. Τροποποιήσεις ύπήρξαν άναγκαίες σ’ αύτό άπ’ τις ά-
ναμφισόήτητες απαιτήσεις μιας προηγμένης κοινωνίας" άλλά, πα­
ρά τίς ύποχωρήσεις πού ϊγιναν, ή άποτυχία τών γενών ν’ άνταπο-
κριθοϋν σ’ αύτές τίς ανάγκες ϊγινε σταθερά πιό φανερή. Οί ά φ α ­
γες ήσαν περιορισμένες, κυρίως σέ τρία χαρακτηριστικά: πρώτον,
ή καταγωγή είχε άλλάξει πρός τήν άρσενική γραμμή· δεύτερον, ή
έπιγαμία στό γένος είχε έπιτραπεί στήν περίπτωση τών θηλυκών
όρφανών καί θηλυκών κληρονόμων' καί τρίτον, τά παιδιά είχαν
κερδίσει μιά άποκλεισκκή κληρονομιά άπ’ τήν Ιδιοκτησία τοΰ πα­
τέρα τους.
θ ά προσπαθήσουν νά σκιαγραφήσουμε σύντομα αύτές τις με­
ταβολές καί τίς αιτίες, πού τίς δη^αούργησαν.
Οί Έλληνες γενικά ήσαιν σέ Αποσπασματικές φυλές, πού πα­
ρουσίαζαν τά ίδια χαρακτηριστικά στή μορφή τής διακυβέρνησής
τους, δπως καί οί βάρβαρες φυλές γενικά, δταν όργανώθηκαν σέ
γένη, καί βρίσκονταν στό ίδιο στάδιο τής Ανάπτυξης. Ό δρος τους

220
ήταν άκριβώς τέτοιο; δπως, θα ύπήρχε κάτω άπ’ τούς γενοκρατι-
κούς θεσμούς καί γΓ αύτό δέν παρουσιάζει τίποτε τό σημαντικό.
'Οταν ή Ελληνική κοινωνία ήρθε γιά πρώτη φορά κάτω άπ’
■τήν Ιστορική παρατήρηση, περίπου κατά τήν πρώτη ’Ολυμπιάδα
(776 π.Χ.) καί άπό κεΐ στή νομοθεσία τοϋ Κλεισθένη (509 π.Χ .),
υποχρεώθηκε νά λύσει ένα μεγάλο πρόβλημα. Αύτό δέν ήταν λιγό-
τερο άπό μιά βασική άλλαγή στό κυββρνητικό σχέδιο, πού άποτε-
λοΰσε μιά ;ιεγάλη τροποποίηση τών θεσμών. Ό λαός ζητούσε νά
ξεπεράσει τή γενοκρατική κοινωνία, στήν δποία είχε ζήσει άπό Α­
μέτρητους χρόνους, καί νά φτάσεί στήν πολιτική κοινωνία, πού
βασιζόταν πάνω στό έδαφος καί στήν ιδιοκτησία, πού είχε γίνει ού-
σίΛττική μέ τήν έξέλιξη τοΰ πολιτισμού. Κοντολογίς, άγωνίσθηκαν
νά έγκαταστήσουν ϊ'/α. κράτος, τό πρώτο γιά τήν έμπειρία τής Ά -
ριανής οικογένειας, καί νά τό θέσουν πάνω σέ μιά έδαφική βάση,
τέτοια ίπως τό κράτος τήν έννοούσε άπό τότε μέχρι σήμερα. Ή
άρχαία κοινωνία στηριζόταν πάνω σέ μιά όργάνωση προσώπων καί
κυβερνιόταν διά μέσου τών σχέσεων τών προσώπων με τό γένος καί
τή φυλή- άλλά οί Ελληνικές φυλές είχαν ξεπεράσει αύτό τό πά­
λη ό σχή]ΐα διακυβέρνησης καί άρχισαν 'Λ νιώθουν τήν άνάγκη γιά
ενα πολιτικό σύστημα. Γιά νά πετύχουν αύτό τό άπατέλεσμα, ή­
ταν άνάγκη νά έπινοήσουν τόν δήμο ή τή διοικητική περιφέρεια,
περιβαλλόμενη μέ σύνορα, νά τής δώσουν ένα δνομα καί νά όργα-
νώσουν τό λαό σέ πολιτικό σώ(ΐα. Ή διοικητική περιφέρεια, μέ
τήν άκίνητη Ιδιοκτησία πού περιείχε καί μ’ Ινα λαό πού τήν κατοι­
κούσε, έμελλε νά γίνει ή μονάδα τής όργάνωσης στό νέο σχέδιο
διακυβέρνησης. Μετά, τό |ΐέλος τοΟ γένους, πού [Μεταβάλλονταν σέ
πολίτη, θά συνεργάζονταν μέ τό κράτος διά μέσου τών σχέσεών του
ιδιοκτησίας καί δχι διά μέσου τών προσωπικών του σχέσεων μ’ Ινα
γένος. Βά έντάσαονταν στό δήμο τής διαμονής του, στόν όποιο ή
Ινταξή του ήταν ή άπόδειξη τής πολιτογράφησής του, θά ψήφιζε
•καί θά καταγράφονταν στό δήμο του καί βάσει αύτοΟ, θά έκαλεί­
το σέ στρατιωτική ύπηρεσία. Ά ν καί φαίνεται ·κά άπλή ιδέα, χρει­
άστηκαν ώστόαο, έκατοντάδες χρόνια καί μιά όλόκληρη έπανάστα-
ση κατά τών προκαταλήψεων πού ύπήρχαν, σχετικά )ΐέ τή διακυ­
βέρνηση, γιά νά πετύχουν αύτό τό άποτέλεσμα. Τό γένος, πού γιά
τόσο μακρύ χρονικό διάστημα ύπήρξε ή |μονάδα ένός κοινωνικού
συστήματος, είχε κριθεΐ σάν άκατάλληλο, ν’ Ανταποκριθεΐ τ:ίς α­
παιτήσεις μιας προοδευτικής κοινωνίας. ’Αλλά για νά παραθερί­
σουν αύτή τήν όργάνωση, μαζί μέ τή φράτρα, χαί τή φυλή καί νά
τά δποκαταστήσουν μ’ Ιναν άριθμό ορισμένων περιοχών, κάθε μ·.ά
μέ τήν κοινότητά της άπό πολίτες, ήταν, πολύ δύσκολο. Ot σχέσεις
τοΟ Ατόμου jii τό γένος του, πού ήσαν προσωπικές, Εμελλε νά μετα-
φερθοΟν στή διοικητική δημοτική περιφέρεια καί νά γίνουν έδαφι-
κές μέ βάση τήν ιδιοκτησία. Ή πορεία τής διοικητικής, δημοτικής
ή κοινοτικής περιφέρειας, παίρνει, μέ κάποιο νόημα, τή θέση τού
αρχηγού τοΰ γένους. Μιά πόλη |ΐέ τήν άκίνητη Ιδιοκτησία της θα
ήταν μόνιμη καί μέσα σ’ αύτή θά ήταν Ετσι δ λαός αύτάρκης' Εν:'»
τό γένος ήταν Ενα κυμαινόμενο σύνολο προσώπων, πιότερο ή λιγό-
τερο σχορπισ>ίένων καί τώρα πού αύξάνεται σέ πληθυσμό, δέν είναι
Ικανό γιά μιά μόνιμη Εγκατάσταση σέ (ΐιά τοπική περιφέρεια. II ρίν
άπ’ αύτή τήν έμπειρία, |ν.ά πόλη, σάν |ΐονάδα ένός πολιτικού συ­
στήματος, ήταν πολύ άσαφής καί δέν μπορούσε νά κρίνει τούς "Ελ­
ληνες καί τούς Ρωμαίους κατά τό βάθος τών ικανοτήτων τους, πριν
άπ’ τήν Αντίληψη, πού διαμορφώθηκε καί μπήκε στήν πράξη. Ή Ιδι­
οκτησία ήταν τό νέο στοιχείο, πού ξανάπλα-σσε βαθμιαία ο>ύς Ε λ ­
ληνικούς θεσμούς γιά νά προετοιμάσουν τό Sp0*to τής πολιτικής κοι­
νωνίας, τής δποίας Εμελλε νά γίνει δ κύριος σκοπός, καί τό θεμέ­
λιο. Δέν ήταν εύκολο νά πραγ^ιαταποιήσει μιά τέτοια βασική άλ-
λαγή, δσο άπλή καί καταφανής μπορεϊ νά φαίνεται τώρα’ γιατί
δλη ή προηγού)ΐενη Εμπειρία τών Ελληνικών φυλών, ταυτίστηκε
μέ τά γένη, πού οί Εξουσίες τους έπρόκειτο νά παραχω^ηθοΰν στούς
νέους πολιτικούς όργανισμούς.
Πολλοί αΙώνες πέρασαν, μετά τις πρώτες προσπάθειες, πού Ε-
γιναν γιά νά θειιελιώσουν τό νέο πολιτικό σύστη;ια, πριν νά λυθεί
δριστικά τό πρόβλη>υα. "Οταν ή έμπειρία Απέδειξε, δτι τά γένη ή-
ααν Ανίκανα νά διαμορφώσουν τή βάση ένός κράτους, πολλά ξεχω­
ριστά σχήματα νομοθεσίας δοκηιάσθηκαν στις διάφορες Ελληνι­
κές κοινότητες, πού Αντιγράψανε πιότερο ή λιγότερο κάθε |uA άπ’
τίς έμπειρίες τών άλλων, γιατί δλες Ετειναν στήν Ιδια επιδίωξη.
Στούς ’Αθηναίους, πού άπ’ τήν Εμπειρία τους θά σκιαγραφη-
θοΟν τά πιό άριστοτεχνικά Επιτεύγματα, μποροΟν νά μνη;ιονευθοΟν
ή νομοθεσία τοϋ θησέα, μέ τό κΟρος τής παράδοσης" ή νομοθεσία
τοΟ Δρ άγοντος (624 π .Χ .)' ή νομοθεσία τοϋ Σόλωνος (594 π.Χ.) "
καί ή νομοθεσία xrn Κλεισθένη (509 π .Χ .), Απ’ τις όποιες οί τε­
λευταίες τρεις ήσαν μέσα στήν Ιστορική περίοδο. Ή Ανάπτυξη τής
δημοτικής ζωής καί τών δημοτικών θεσμών, ή συγκέντρωση πλού­
του σέ περιτοιχισμένες πόλεις και οί )ΐεγάλες Αλλαγές στόν τρόπο·
τής ζωής που προήχθη μ’ αύτό, προετοίμαζαν τό δρόμο γιά τήν α­
νατροπή τοϋ γενο·κρατικοϋ συστήματος καί γιά τήν έγκατάσταση
τής πολιτικής κοινωνίας στή θέση του.
Πριν νά προσπαθήσουμε νά χαράξουμε τή μετάβαση Απ’ τή
γενοκρατική στήν πολιτική κοινωνία, μέ τήν όποία ταυτίζεται τό·
κλείσιμο τής ιστορίας τών γενών, τό Ελληνικό γένος καί τά ειδι­
κά χαρακτηριστικά του θά έξετασθοΟν πρώτα.
01 ’Αθηναϊκοί θεσμοί είναι ύποδειγματικοί γιά τούς Ελληνι­
κούς θεσμούς γενικά, σ’ δποιεσδήπο^ε σχέσεις μέ τή συγκρότηση
τοΟ γένους καί τής φυλής, δ ς τό τέλος τής Αρχαίας κοινωνίας. Στήν
Αρχή τί)ς ιστορικής περιόδου, οί “Ιωνες τής ’Αττικής ήααν διαι­
ρεμένοι, σέ τέσσερις φυλές (Γελέοντες, ’Οπλίτες, ΑΙγίνοροι καί
’Αργάδες), πού μιλοϋαχν τήν ίδια διάλεκτο καί πού κατείχαν ενα
κοινό Εδαφος. Είχαν συνασπισθεί σ’ Ινα ϊθνος, πού διακρίνονταν
άπό μιά όμοσπονδία φυλών. ’Αλλά μιά τέτοια όμοσπονδία ύπήρχε
πιθανόν σέ -ταλζιότερους χρόνους (’ ) . Κάθε ’Αττική φυλή Αποτε-
λεϊτο Από τρεις φρΑτρες καί κάθε φράτρα άπό τριάντα γένη, πού·
2και*χν Ινα σύνολο Από δώδεκα φράτρες καί τριακόσια έξήντα γέ­
νη στίς τέσσεμς φυλές. Τέτοια είναι ή γενική μορφή τής διαπί­
στωσης, ίντας τό γεγονός σταθερό σέ σχέση μέ τόν Αριθμό τών φυ­
λών καί τόν άριθμό τών φρατρών σέ κάθε μιά, άλλά ύποκεί|ΐενο
στήν ποικιλία μέσα στόν Αριθμό τών γενών σέ κάθε φράνρα. Κα­
τά τόν ίδιο τρόπο ot Δωριείς γενι/κά, στηρίχθηκαν σέ τρεις φυλές
(Ύλλεΐς, Π άμφυλοι καί Δυμδνες), μολονότι σχημάτιζαν Ιναν Α­
ριθμό έθνοτήτων, δπως στή Σπάρτη, τήν Κόρινθο, τήν Επίδαυρο·
καί τήν Τροιζήνα’ καί πέρ’ άπό τήν Πελοπόννησο στά Μέγαρα
καί ΑλλοΟ. Μιά ή περισσότερες μή Δωρικές φυλές βρέθηκαν σέ

(1) Ό HERMANN μνημονεύει τίς δμοοπονίΐις τί}ς Αίγινας, ’ΑθηνΑν,.

Πραοιβν, ΝαοπΧίας, χλπ.

225
μερικές περιστάσεις ένω^νες, δπως στήν Κόρινθο, τή Σικυώνα καί
τό "Αργος.
Σ ’ δλες τις περιπτο>σεις ή Ελληνική φυλή προϋποθέτει τά γέ­
νη, τό δεσμό τής συγγένειας καί τής διαλέκτου, πού Αποτελεΐ τή
βάση πΑνω στήν δποία ένώνονταν σέ μιά φυλή’ Αλλά ή φυλή δέν
προϋπόθετε τή φρΑτρα, πού, σάν μιά ένδιάμεση όργάνωση, άν καί
■πολύ κοινή μεταξύ αύτών τών φυλών, διακόπτονταν προσωρινά.
2 τή Σπάρτη, ύπήρχαν ύποδ«αρέσεις τών φυλών που όνομάζονταν
(ώβαί), Απστελούμενες κΑθε φυλή Από δέκα, Απ’ αύτές καί πού ή-
<>αν Ανάλογες μέ τίς φράτρες' Αλλά τελικά μέ τή λειτουργία αύ-
■τών τών ύποδιαιρέσεων έπικρατει κάποια Αβεβαιότητα ( ') .
Τά 'Αθηναϊκά γένη θά έξετασθοΰν τώρα, δπως φάνηκαν στήν
τελευταία τους μορφή καί στήν πλέρια ζωτικότητά τους' άλλά ;*.έ
τά στοιχεία ένός άρχόμενου πολιτισμοΟ πού άντ&παρατάσαονταν i-
νάντια σ’ έκεϊνα, πού μπροστά τους ύποχώρησαν καί μέσω τών ό­
ποιων έμελλαν νά ΑνατραποΟν μαζί μέ τό κοινωνικό σύστημα, πού
αύτά τά γένη δημιούργησαν. ’ Από κάποιες Απόψεις, αύτό είναι τό
πιό ένδιαφέρον -ομ-ήμα τής Ιστορίας αύτής τής σπουδαίας όργάνω-
σης, πού έβγαλε τήν Ανθρώπινη κοινωνία Απ’ τήν Αγριότητα καί
τήν δδήγησε διά μέσου τής βαρβαρότητας στά πρώτα στάδια όοΟ
-πολιτισ·ιοΟ.
Τό κοινωνικό σύστημα τών ’Αθηναίων παρουσιάζει τήν άκό-
λουθη σειρά: πρώτον, τό γένος (G ENS), πού βασίζεται στή συγ­
γένεια' δεύτερον, τή φράτρα (φράτρα καί φρατορία), |uA άδελφό-
τητα γενών πού προέρχεται άπό κατάτμηση, πιθανόν, Από ένα άρ-
χικό γένος' τρίτον, τή φυλή (φΟλαν, άργότερα φυλή), Αποτελού-

(2) «Στήν αρχαία Ρ ή τ ρ α τοΟ Λυκούργου, οΐ φυλές καί ot ώβές

έντέλλονται ν* ίιατηρηβοΟν άναλλοίωτβς1 άλλά ή διαπίστωση τοΟ Ο. MUL-
LER xat BOECKH — δτι ύπήρχαν τριάντα ώβές συνολικά, δέκα σέ κάθε
φυλή — στηρίζεται πάνω σέ δχι Ισχυρότερη άπόδειξη άπό μιά παράξενη
στίξη ο’ αύτή τή Ρήτ ρα , πού διάφοροι άλλοι κριτικοί άπορρίπτουν
καί χατά τά φαινόμενα μέ βασικό λίγο. Έτσι, είμαστε άφημένοι χωρίς καμ-
■μιά πληροφορία σχετικά μέ τήν ώβή, άν καί γνωρίζουμε δτι αύτή ήταν μιά
παληά Ιδιόρρυθμη καί διαρχής διαίριση μεταξύ τοΟ ΣπαοτιατικοΟ λαοΟ».

224
μενη άπό 5ιάφορες φράτρες, τα μέλη τής όποίας μιλούσαν τήν ίδια
διάλεκτο' καί τέταρτον, Ινα λαό ή έθνος, άποτελούμεινο άπό διάφο­
ρες φυλές ένωμένες μέαχ σέ μιά γενοκρατική κοινωνία καί ή όποία
κατείχε ίδιο (δικό της) έδαφος. Αύτές οί όλοκληρω(ΐένες καί ά-
νιοΟσες όργανώσεις έξάντλησαν τό κοινωνικό τους σύστημα κάτω
άπ’ τά γένη, έκτός άπ’ τήν δμοσπονδία τών φολών πού κατείχαν Α­
νεξάρτητα έδάφη, πού, άν καί συνέβαλαν σέ (ΐερικές περιστάσεις
στήν πρώιμη τυερίοδο καί φυσικά προήλθαν άπ’ τούς γενσκραιτι-
κούς θεσμούς, ωστόσο, δέν δδήγησαν σέ σπουδαία άποτελέσματα.
Είναι πιθανόν, δν. οί ό·ιόσπονδες τέσσερις ’ Αθηναϊκές φυλές, άφοϋ
συγκεντρώθηκαν σ’ ένα Ινιαοο έδαφος, συνασπίσθηκαν κάτω άπ’
τήν πίεση άλλων φυλών. "Αν αύτά άληθεύουν, τότε τά ϊδια θά Ι­
σχύουν καί γιά τούς Δωριείς καί γιά τίς άλλες φυλές. Ό τα ν τέ­
τοιες φυλές συνχσπίσθηκαν σ' £να έθνος, δέν ύπήρχε δ κατάλλη­
λος δρος στή γλώσσα για, νά έκφράσουν αύτή τήν Ινωση μ’ Ινα έ-
θν*.κό δνομα. Οί Ρωμαίοι, κάτω άπό πολύ δμαιους θεσ^ιούς, δνόμα-
σαν τόν εαυτό τους Ρωμαϊκό λαό (POPULUS ROM ANU S), πού
έξέφραζε μέ Ακρίβεια τό γεγονός. Ή σαν τότε άπλά Ινας λαός, καί
•Ιπατε περισσότε,Λ’ κι δλο αύτό θά προέκιιπτε άπό Ινα άθροισμα
άπό γένη, φράτρες (CURIAE) καί φυλές. Οί τέσσερις ’Αθηναϊ­
κές φυλές σχηίΐάτισαν μιά κοινωνία ή Ινα λαό, πού Ιγινε τελείως
αυτόνομος στήν κλασσική περίοδο κάτω άπ’ τό δνομα τών ’Αθη­
ναίων. Διά μίσσυ τών πρώτων Ελληνικών κοινοτήτων, τό γένος,
ή φράτρα καί ή φυλή ήααν σταθερά στοιχεία τών κοινωνικών τους
συστημάτων, ;ιέ τήν περκπασιακή άπουσία τής φράτρας.
Ό GROTE είχε συλλέξε* τά κύρυα γεγονότα σχετικά μέ τά
Ελληνικά γένη μέ τόση κριτική Ικανότητα, ώστε δέν μπορούν νά
παρουσιασθοΟν άπό άλλον μ’ Ιναν πιό αύθε-ντικό τρόπο άπ’ τό δικό
του, πού θά άναφερθούν έκεϊ δπου αύτός πραγματεύεται τό θέ;ια
γενικά. Μετά τά σχόλια πάνω στίς φυλετικές διαιρέσεις τών Ε λ ­
λήνων, συνεχίζει έτσι: «’ Αλλά οί φράτρες καί τά γένη είναι μιά
κατανομή τελείως διαφορετική άπ’ αύτά. Τά γένη φαίνονται άθροί-
quxro άπό μικρές πρωταρχικές μονάδες μέσα στίς πιό πλατιές’ εί­
ναι Ανεξάρτητες Απ’ τή φυλή καί δέν τήν προϋποθέτουν. ’Εμφανί­
ζονται χωριστά καί αύθόρμητα, χωρίς προδιαγεγραμμένη όμοιο­
μορφιά καί χωρίς Αναφορά σ’ Ινα κοινό πολιτικό σκοπό’ δ νομοθέ-

225
15*
της τά βρήκε νά προϋπάρχουν, καί τά προσαριιΛζει ή τά τροπο­
ποιεί γιά νά διαμορφώσει κάποιο Εθνικό σχήμα. Πρέπει νά ξεχω­
ρίσουμε τό γενικό παράγοντα τής ταξινόμησης καί τή διαδοχική υ­
ποταγή στήν κλίμακα, άπ’ τήν οικογένεια στό γένος, άπ’ τά γένη
στή φράτρα καί άπ’ τίς φράτρες στή φυλή — άπ’ τήν άκριβή ά-
ριθμητική συμμετρία μέ τήν όποία περιβάλλεται αύτή ή ύπαγωγή,
δπως τό διαβάζουμε, — τριάντα οΙκογένειες σ’ Ινα γένος, τριάντα
γένη σέ μιά φράτρα, τρεις φράτρες σέ κάθε φυλή. "Αν τόσο λεπτό-
λογη Ισότητα άριθμών θά είχε κάποτε έπινοηθεΐ, μέ νομοθετικό κα­
ταναγκασμό, πού άσχολήθηκε πάνω σέ προΟπάρχσντα φυσικά στοι­
χεία, oi άναλογίες δέν θά διατηροϋνταν σταθερά. ’Αλλά μποροΟμε
λογικά νά άμφιβάλλουμε, έάν αύτή ή άριθμητική άναλογία ύπήρ­
χε πάντα ίτσι... "Οτι κάθε φράτρα περιείχε Ιναν Γσον άριθμό άπό
γένη καί κάθε γένος Ιναν Γσον άριθμό άπό οίκαγέναες, αύτή είναι
μιά ύπόθεση τολμηρά παραδεκτή, χωρίς μιά καλύτερη άπόδειξη
άπ’ αύτή πού κατέχουμε. Ά λλά άτ/εξάρνηχα άπ’ αύτή τήν προβλη­
ματική άκρίβεια τής άριθμητικής κλίμακας, οί φράτρες καί τά γέ­
νη τά Ιδια ήααν πραγμαιτικές, άρχαίες καί σταθερές Ενώσεις με-
ταξύ όοΟ ΆθηναΓκοΟ λαοϋ, πού είναι πολύ Ενδιαφέρουσες, ώστε νά
πρέπει νά τίς κατανοήσουμε. Ή δάση γενικά ήταν τό σπίτι, ή γή,
ή ή οίκογένεια — δπου Ινας ά ρ τιό ς «μεγαλύτερος ή μικρότχρος,
άπστελοϋσε τό γένος (G E N S). Αύτό τό γένος ήταν Επομένως Ινα
στίφος (CLAN = άριθμός προσώπων αίματοσυγγενικών καί άδελ-
φωμένων Σ.Μ .), έπτά ή περισσότεροι καί κάπως Εθελοντικά Ενω­
μένο σέ άδελφότητα, πού συνδέονταν μέ: 1) Κοινές θρησκευτικές
Εορτές καί άποκλειστικό προνόμιο Ιερατείου, πρός τιμήν τοΟ Τδιου
θεοϋ, πού θεωροΟνταν, δτι είναι ό πρωταρχικός πρόγονος καί χαρα­
κτηριζόταν μέ είδικό Επώνυμο. 2) Μέ Ινα κοινό νεκροταφείο ( ') .
3) Μέ ά;ιοιβαΙα δικαιώματα διαδοχής στήν Ιδιοκτησία. 4) Μέ ά-
μοιβαΐες ύποχρεώσεις βοήθειας, άμυνας καί Επανόρθωσης άδικιών.

(1) Καίτοι τίς Ιστιν Βοτις δν βίς τά πατρδ* μνήματα τούς μηβέν ίν
γένβι τιθέντας έίααι. ( = Καί βμως ποιδς βΐναι πού μηορβΐ νά 4φήo«t Ικ«ί-
νους ποίι θάφτουν ατά π α τ ρ ι χ ά μνήματα, ϊκβίνοος πού Μν 4-
νήχουν σέ χανένα γένος;) — Δημοσθένους, ΕΜουλίβης, 1307.

226
5) Μέ άμοιβαιο δικαίωμα καί ύποχρέωση νά νυμφεύονται σέ όρι-
<^ένες καί καθορισμένες περιπτώσεις, ειδικά έκεΐ πού ήταν μιά
όρφανή κόρη ή κληρονόμος. 6) Μέ κατοχή. σέ μερικές περιπτώ­
σεις, τουλάχιστον, κοινής Ιδιοκτησίας, μ’ Ιναιν άρχοντα καί ταμία
τών άγοΛών τους. Τέτοια ήσαν τά δικαιώματα καί ot Υποχρεώσεις
πού χαρακτηρίζουν τή γενοκρατική ινωση. Ή φρατρική ένωση συν­
δέοντας διάφορα γένη ήταν λιγότερο συγγενική ένωση, άλλά πε-
ριλάβοΜ,νε άκόμη μερικά άμοιβαδα δικαιώματα καί ύποχρεώσεις μέ
άνάλογο χαρακτήρα' ειδικά μιά σχέση μέ βίδικούς Ιβροΰς τύπους
καί ά|ΐοι6αόα προνόμια ποινικής δίωξης, στήν περίπτωση τοϋ φό­
νου ένός φράτορα. Κάθε φράτρα έ θεωρείτο σάν νά άνήκει σέ μιά
άπ’ τίς τέσσερις φυλές καί δλες ot φράτρες τής Ιδιας φυλής άπο-
λάβαιναν μιά όριομένη περιοδική κοινωνικότητα τών Ιερών τύπων
κάτω άπ’ τήν προεδρία ένός άρχοντα πού όνομάζονταν Φυλοβασι-
λεύς ( = βασιλιάς τής φυλής), πού έκλεγόταν άπό τούς Εύπατρί-
δες».
Οί ομοιότητες |ΐεταξύ τοΟ Ελληνικού καί Ίροκέζικου γένους
θά άναγνωρισθοΟν άμέσως. θ ά καπανσηθούν έπίσης, ot διαφορές στά
χαρακτηριστικά, τά όποια γεννιούνται καί άναπτύσσονται άπ’ τόν
πιό προηγμένο δρο τής Ελληνικής κοινωνίας καί μιά πληρέστερη
άνάπτυςη τοΟ θρησκευτικού τους συστήματος. Δέν θά είναι άνάγκη
νά έπαληθεύσουμε τήν ύπαρξη τών διαφόρων χαρακτηριστικών τοϋ
γένους πού κατονομάζονται άπ’ τόν GROTE, άφού ή άπόδειξη el-
ναι πλήρης στίς κλασσικές πηγές. Ύπήρχαν άλλα χαρακτηριστι­
κά, πού άναμφίβολα άνήκαν στό Ελληνικό γένος, άν καί μπορεϊ
νά είναι δύσκολο νά διαπιστώσουμε τήν ύπαρξή τους, σάν τέτοιων.
7) Ό περιορισμός τής καταγωγής στήν άρσενική γραμμή. 8) Ή
άπαγόρευση τής έπιγαμίας μέσα στό γένος μέ έξαίρεση τήν περί­
πτωση γυναικών κληρονόμων. 9) Τ ό δικαίωμα υιοθεσίας ξένων μέ­
σα στό γένος' καί 10) Τό δικαίωμα έκλογής καί καθαίρεσης τών
άρχηγών του.
Τά δικαιώμαπα, προνόμια καί Υποχρεώσεις τών μελών τοΟ
Ελληνικού γένους μπορούν νά άνακεφαλοαωθοϋν, μέ τΙς προσθήκες
πού όνομάζονται, ώς έξής:
I. Κοινό θρησκευτικό τυπικό.
II. Κοινό νεκροταφείο.
 III. ’Αμοιβαία δικαιώματα διαδοχής τής ιδιοκτησίας τών Α-
τκ>θανόντων μελών.
IV . ’Αμοιβαίες ύποχρεώσεις βοήθειας, άμυνας καί Επανόρθω­
σης Αδικιών.
V. Τό δικαίωμα τής έπιγαμίβς μέσα στό γένος στίς περιπτώ­
σεις όρφανών θυγατέρων καί γυναικών κληρονόμων.
V I. Ή κατοχή κοινής ιδιοκτησίας, Ινχς άρχων καί Ινας -τα­
μίας.
V II. Ό περιορισμός τής καταγωγής στήν Αρσενική γραμμή.
V III. Ή ύποχρέωση νά μή νυμφεύονται {ΐέαα στό γένος μέ έ­
ξαίρεση γιά ειδικές π®ριπτώσεις.
IX. Τό δικαίωμα τής υιοθεσίας ξένων μέσα στό γένος.
X. Τό δικαίωμα έκλογής καί καθαίρεσης τών άρχηγών του.
Μιά σύντομη Αναφορά πρός τά προστιθέμενα χαρακτηριστικά
θά γίνει στήν παράγραφο V II.

V I / . * 0 π ερ ιο ρ ισ μ ό ς τ ή ς καταγω γής στή * ά ρ α εν ικ ή

γρα μ μ ή

Δέν ύπάρχει Αμφιβολία, δτι τέτοιος ήταν ό κανών, έπεοδή αύτό

Αποδεικνύεται άπ’ τις γενεαλογίες τους. Δέν μπόρεσα νά βρώ σ’ I-
νχν κάποιον "Ελληνα συγγραφέα, έναν όριαμό ένός γένους ή ένός
μέλους τοϋ γένους πού θά πρόσφερε μιά έπαρκή Απόδειξη γιά τό
δίκαιο ένός προσώπου, πού άνήκει στό γενοκροοτικό σύνδεσήίο. 'Ο
Κικέρων, ό Ούάρρων καί ό Φήστος, Ιχουν όρίσει τό Ρωμαϊκό γέ­
νος καί τά μέλη τοΰ γένους, πού ήααν αύστηρώς Ανάλογα πρός τά
Ελληνικά, μέ έπαρκή πληρότητα γιά νά δείξουν, δτι ή καταγωγή
ήταν στήν άρσενική γραμμή. ’Απ’ τή φύση τοΟ γένους, ή καταγω­
γή ήταν είτε στή θηλυκή γραμμή είτε στήν Αρσενική καί περιλά-
βαινε μόνον τό μισό τών καπαγομένων άπ’ τούς ιδρυτές. Αύτό εί­
ναι άκριβώς δπως ή Ιδική μας οΙκογένεια. ’Εικεΐνοι πού κατάγον­
ται άπ’ τίς άρσενικές «κρές φέρνουν τό οίκογενεχακό δνομα καί ά-
ποτελοΰν Ινα γένος μέ τήν πλήρη σημασία τοΟ δρου, άλλά σέ μιά
κατάσταση διασποράς, χαί χωρίς Ινα δεα^ιό ένωτικό, έξαιρέσει τών
πιό στενών στή διαβάθμιση συγγενών. Οί θηλυκοί χάνουν, μέ τό

228
γάμο τοος τό οικογενειακό τους δνομα καί μαζί μέ τά παιδιά τους
μεταφέρσνται σέ άλλη οίκογένεια. Ό GROTE ποφατηρεί, δτι 6 Ά -
ριστοττέλης ήταν ό «γιός τοϋ γιατροΟ Νικόμαχου, πού άνήκε ατό γέ­
νος τών Άσκληποχδών». ’Εάν ό ’ Αριστοτέλης fp xv άπ’ τό γένος
τοΰ πατέρα του είναι βέβαιο τό πιό πέρα θέμα, έάν κι οί δυό υπο­
λόγιζαν τήν καταγωγή τους άπ’ τόν ’Ασκληπιό, διά μέσου προγό­
νων, άποκλειστικα άρσενικών. Αύτό φαίνεται άπ’ τό Ααέραο, πού
άναφέρει δτι «ό ’Αριστοτέλης ήταν ό γιός νοΟ Νικόμαχου... καί δ
Νικόμαχος κατάγονταν άπ’ τό Νικόμαχο τό γιό ν Λ Μαχάονα, γιοΰ
τού Ασκληπιού». "Αν καί τά άρχαιότερα μέλη τής σειράς μπορεΐ
νά είναι πρόσωπα μυθικά, ό τρόπος χαρακτηριαμοΟ τής καταγωγής
θά φα/νέρωνε τό γένος τοΰ προσώπου. Ή διαπίστωση τοΟ HER­
MANN, κατά τή ;υ*ρτυρία τοΰ Ισχίου, είναι έπίσης ένδεικτική.
«Κάθε νήπιο κααα/γράφσνταν στή φράτρα καλ στό γένος τοΰ πατέ­
ρα του». Καταγραφή στό γένος τοΰ πατέρα Υποδηλώνει δτι τά παι­
διά του ήσαν τοΰ γένους του.

V I I I . Ή υποχρέωση νά μη νυμφεύονται μέσα στό γένος

μέ εξαίρεση εΐόικών περιπτώσεων

Αύτή ή ύποχρέωση μπορεΐ νά Ιξαχθεΐ άπ’ τΙς συνέπειες τοΟ

γάμου. Ή σύζυγος μέ τό γάμο της ίχανε τή θρησκευτική έθψοτυ-
πία τοΰ γένους της καί άποοιιτοΟσε έκείνη τοΟ γένους νοΟ συζύγου
της. Ό κανόνας άναφέρανταν σάν τόσο γενικός, ώστε νά ύποδηλώ-
νει δτι δ γ^ΐΛς συνήθως γινόταν !ξω άπ’ τό γένος. «Ή παρθένχ
πού έγκαταλείπει τό σπίτι τοϋ πατέρα της», παρατηρεί ό WACHS-
MUTH», δέν είναι πιά Ινας κανωνός τής πατρικής θυτήριας ίστίας,
άλλά άπολοΰβαίνει τή θρησκευτική κοινωνία τοΰ συζύγου της καί
αύτό Ιδινε κύρος στό γαμήλιο δεομό». Τό γεγονός τής καταγραφής
της άναφέρεται άπ’ τόν HERMANN, ώς έξής: «Κάθε νεοπαντρί-
μένη γυναίκα έντάσσονταν στή φράτρα τοΰ συζύγου της». ΕΙδικχ
θρησκευτικά ήθη καί τυβκκό (SACRA GENTILICIA) ήταν κοι­
νά στό Ελληνικό καί τό Λατινικό γένος. Ά ν ή σύζυγος στερούν­
ταν τά πατρικά της δικαιώμα-οχ μέ τό γάμο της, δπως μεταξύ τών
Ρωμαίων, δέν εί',ιαι σέ θέση νά τό άναφέρω. Δέν είναι πιθανόν, δτι

229
6 γάμος τής άπέκοπτε κάθε δεα>ιό μέ τό γένος της καί ή σύζυγος
Αναμφίβολα λογάριαζε άκόμη τόν έαυτό της στό γένος τοΰ πατέ­
ρα της.
Ή άπαγόρευση τής έπιγαμίας στό γένος ήταν βασική στήν
άρχαϊκή περίοδο καί αύτή άσφαλώς Γσχυε καί μετά τήν άλλαγή
τής καταγωγής στήν άρσενική γροψμή, μέ τήν έξαίρεση τών γυ­
ναικών κληρονόμων καί τών θηλυκών όρφανών, που γιά τήν περί­
πτωσή τους είχε γίνει ειδική πρόβλεψη. "Αν καί μιά τάση γιά ε­
λεύθερο γάμο, πέρα άπό δρισμένους βαθμούς αί)ΐατοσυγγένειας, 9ά
άκολουθοΟσε τήν πλήρη καβιέρο)ση τής {μονογαμικής oty/ιγένειας,
ό κανόνας πού άπαιτοΟσε νά παντρεύονται τά πρόσωπα ίςω άπ’ τό
δικό τους γένος, θά μπορούσε νά παραμείνει τόσο μακρό χρονικό
διάστημα, δσο τό γένος ήταν ή βάση τοΟ κοινωνι/κοΟ συσυή{ΐατος.
Ή ειδική πρόνοια σχετικά μέ τίς κληρονόμους γυναίκες, τείνει νά
ένισχύσει αύτή τήν όπόθεση. Ό BECKER παρατηρεί πάνω σ’ αύ­
τό τό ζήτημα., δτι «ή συγγένεια δέν ήπκον, μέ άσήμαντους περιορι­
σμούς, έμπόδιο στό γάμο, πού θά Επαιρνε θέση μέσα σ’ δλους τούς
βαθμούς τής άγχιστείας, ή συγγένειας, Ιστω καί φυσικά δχι στό
ίδιο τό γένος».

I X . Τό δικαίωμα τή ς νϊοθεσίας ξένω ν μέσα ατό γένος

Αύτό τό δικαίωμα άσκοΟντον στά κατοπινά χρόνια, τουλάχι­

στον μέσα σέ οίκογένειες" άλλά γινόταν μέ δημόσιους τύπους καί
ήταν άναμφίβολα περιορισμένο σέ ειδικές περιπτώσεις. Έ καθα­
ρότητα στή γενεαλογία ίγινε μιά όπόθεση ύψηλής συμφωνίας στά
’Αττικά γένη, γιατί παρεμβάλλονταν χωρίς ά|ΐφιβολία σοβαρά έμ-
πόδια στή χρήση τοΟ δικαιώματος μέ έξαίρεση στήν περίπτωση σο­
βαρών λόγων.

X . Τό δικαίωμα εκλογής και καθαίρεσης τω ν άρχηγώ ν

Αύτό τό δικαίωςία άναμφίβολα ύπήρχε στά Ελληνικά γένη

κατά τήν πρώιμη περίοδο. Υποθετικά τό κατείχαν στήν περίοδο

230
τοϋ 'Ανώτερου Σταδίου τί)ς βαρβαρύτητας. Κάθε γένος είχε τόν άρ­
χοντα του (άρχός), πού ήτοον τό κοινό δνομα γιά Ιναν άρχηγό.
*Αν τό άξίωμα ήταν αίρεττό, λόγου χάρη, στήν 'Ομηρική περίοδο,
ή μεταβιβάζονταν βάσει κληρονομικού δικαίου στό πρεσβύτερο γιό,
είναι ένα πρόβλημα. Τό δεύτερο δέν ήτακν ή άρχαία θεωρία τοϋ ά-
ξιώματος' καί μιά άλλαγή τόσο μεγάλη καί ριζική, πού έπιδρά στήν
ανεξαρτησία καί τά προσωπικά δικαιώματα δλων τών μελών τοϋ
γένους, άπαιτεΐ θετική άπόδειξη πού ν’ άναιτρέπει τήν όπόθεση έ-
νάντια σ’ -αύτό. Κληρονομικό δικαίωμα γιά ένα άξίωμα, πού περι-
κλείνει τήν αυθαιρεσία είς βάρος τών άλλων μελών τοϋ γένους καί
ύποχρεώσεις πρός τόν άρχοντα άπ’ τά άλλα μέλη τοΟ γένους, εί­
ναι κάτι πολύ διαφορετικό άπό Ινα άξίωμα, πού παραχωρεΐται άπό
μιά έλεύθερη έκλογή, μέ τό έπιφυλασσόμενο δικαίωμα τής καθαί­
ρεσης γιά άνάξια διαγωγή. Τό έλεύθερο πνεϋμα τών ’Αθηναϊκών
γενών άπό παληά, ώς τούς χρόνους τοϋ Σόλωνα καί τοϋ Κλεισθέ­
νη, δέν έπιτρέπε* τήν ύπόθεση, γι’ αυτούς, δτι άποχωρίσθηκαν Ινα
δικαίω|ΐα τόσο ζωτικό γιά τήν άνεξαρτησία τών μελών τοϋ γένους.
Δέν μπόρεaa νά βρώ μιά Ικανοποιητική έξήγηση γιά τήν κατοχή
τοΰ άξιώματος. Κληρονο(ΐική διαδοχή, άν αύτή ύπήρχε, θά Ιδειχν*
μιά σημαντική άνάπτυξη τοϋ άριστοκρατικοϋ στοίχείου στήν άρχαία
κοινωνία, μέ έξευτελισμό τοϋ δημοκρατακοϋ θεαμοϋ τών γενών. ’Ε­
πί πλέον, θά ήταν Ινα σημάδι γιά τήν έναρξη, τουλάχιστον, τής
παρακμή; τους. "Ολα τά μέλη ένός γένους ήααν έλεύθερα καί ίσα,
ό πλούσιος καί ό φτωχός άπολαιβαίνοντας ίσα δικαιώματα καί προ­
νόμια καί άναγνωρίζοντας τά ίδια γιά κάθε άλλον. Βρίσκουμε έ-
λευθερία, Ισότητα καί άδελφότητα, γραμμένη μέ τόση σαφήνεια
στό θεσμό τών ‘Αθηναϊκών γενών, δπως καί σέ κείνα τών Ίροκέ-
ζων. Κληρονομικό δικαίωμα γιά τό κύριο άξίωμα τοϋ γένους είναι
τελείως άστήρικτο μέ τό άρχαιότερο δόγμα τών ίσων δικαιωμάτων
καί προνομίων.
’ Αν τά άνώτερα άξιώματα τοϋ άνακτος, κοιράνου καί βασι-
λέως μεταβιβάζονταν μέ κληρονομικό δικαίωμα άπό παπέρα σέ γιό,
ή ήσαν αίρετά ή έπικυρωτικά άπό μιά πλατύτερη έκλογική περιφέ­
ρεια, είναι έπίσης Ινα πρόβλημα. Αύτό θά έξετασθεΐ άλλοϋ. Τό
πρώτο θά ?δείχνε τήν άνατροπή, δπως τό τελευταίο τή συντήρηση,
τών γενοκρατικών θεσμών. Χωρίς άποφασιστική άπόδειξη γιά τό

231
 αντίθετο, κάθε Υπόθεση είναι άντίθετη πρός τό κληρονομιχό δικαί­
ωμα. Κάπως περισσότερο φώς θά χυθεί πάινω στό θέμα, δταν θά
έςετχσθούν τά Ραν,ιαϊκά γένη. Μιά προσεκτική έπανεξέταση τής
κατοχής τοϋ άξιώνχτος, θά τροποποιούσε, πιθανόν, ούσιαστικά τΙς
παραδεγμένες σκέψεις πάνω σ’ αύτό τό ζήτημα.
Μπορεί ούσιαστικά νά παρατηρηθεί σάν βέβα*ο, 2-u τά Ε λ ­
ληνικά γένη κατείχαν τά άναφερόμενα δέκα ούσιώδη γνωρί^υατα.
Καί τά τρία, δηλαδή, καταγωγή σέ άρσενική γραμμή, έπιγαμία
μέσα τό γένος στήν περίπτωση γυναίκας κληρονόμου, καί ή μεταβί­
βαση τοΟ Ανώτατου στρατιωτικού άξιώματος βάσει κληρονομικού
δικαίου, βρέθηκαν έπίσης ;ii Ασήμαντες παραλλαγές στά γένη τών
Ίροκέζων. Έ τσι ίγ,νε φανερό, δτι στά γένη καί τά δύο τό Ε λ ­
ληνικό καί τό Ίρσκέζικο, ot φυλές κατείχαν τόν Γδιο άρχικό θεσμό,
τό ένα ϊχσνΌχς τό γένος στήν τελευταία, καί τό άλλο στήν άρχαΐκή
μορφή του.
Επανερχόμενοι τώρα στήν παράθεση χωρίου άπό κ*ίμ®νο τού
GROTE, μποροΰμε νά παρατηρήσουμε, δτι αύτός είχε γνωρίσει
τήν άρχαΐκή μορφή τού γένους καί σχετικά μέ τίς διάφορες μορ­
φές τής οίκογένειας τής προγενέστερης άπ’ τή μονογαμία καί πι­
θανόν θά τίς είχε τροποποιήσει ούσιαστικά σέ κάποιο μέρος τής
ίκθεσής του. Μιά έξαίρεση πρέπει νά γίνει δεκτή στή θέση του,
δτι ή βάση τού κοινωνικού συστήματος τών Ελλήνων «ήταν ή οι­
κία, ή γή, ή ή οίκογένεια».
Ή μορφή τής οίκογένειας, κατά τή γνώμη επιφανών Ιστορι­
κών, ήταν προφανώς ή Ρωμαϊκή, κάτω άπ’ τόν κανόνα πυγμής τοΟ
PATER FAMILIAS, πρός τόν δποΐον ή Ελληνική οίκογένεια τής
'Ομηρικής περιόδου έμοιαζε μέ τήν πλήρη έπικράτηση τού πατέ­
ρα πάνω στό νοικοκυριό, θ ά -ήταν πιθανόν άβάσιμο, άν είχαν δια-
νοηθεϊ άλλες |ΐορφές οίκογένειας. Τό γένος, στήν καταγωγή του,
είναι τοαληότερο άπ’ τή «ιονογαμική οίκογένεια, παληότερο άπ’ τή
συνδυααμιανική καί ούσιαστικά σύγχρονο μέ τήν πουναλουανή. Μέ
κανένα τρόπο δέν ήταν μέ άλλη βάση. Δέν άνζγνωρίζει πραγματι­
κά τήν ύπαρξη τής οικογένειας δποιοσδήποτε μορφής σάν Ινα συ­
στατικό αύτής τής ίδιας. ’ Αντίθετα, κάθε οίκσγένεκα στήν άρχαΐκή,
δπως έπίσης καί στή μεταγενέστερη περίοδο, ήταν μερικά μέσα
καί μερικά Ιξο) άπ’ τό γένος, έπειδή δ σύζυγος καί ή σύζυγος πρέ-

232
7χ ι νά άνήκουν σέ δίαφαρετικά γένη. Ή έξήγηση είναι καί στα
δύο, άπλή καί πλήρης’ δηλαδή, δτι ή οίκογένεια γεννήθηκε ανε­
ξάρτητα άπ’ τό γένος, έλεύθερη νά προχωρήσει άπό μιά κατώτε­
ρη σέ μιά άνώτερη μορφή, ένώ τό γένος είναι σταθερό, σάν ή |to-
νάδα τοϋ κοινωνικοί» συστήματος. Τό γένος ίμπαινε όλόκληρο μά­
σα στή φράτρα, ή φράτρα έμπαινε δλόκληρη μέσα στή φυλή καί ή
φυλή έμπαινε μέαα, στό ϊθνος' άλλά ή οικογένεια 5έν Εμπαινε δλό­
κληρη μέσα στό γένος, γιατί δ σύζυγος καί ή σύζυγος πρέπει νά
άνήκουν σέ διαφορετικά γένη.
Τό ζήτημα, πού άνακινήθηκε έδώ, είναι σημαντικό, έπειδή
δχι μόνον δ GROTE. άλλ’ έπίσης δ NIEBUHR, δ THIRLWALL,
i MAJNE, δ MOMMSEN, καί πολλοί άλλοι Ικανοί καί όξεΐς έρευ-
νητές, πήραν τήν ίδια θέση σέ σχέση μέ τή ;νονογοψΛκή οικογέ­
νεια τοΟ πατριαρχικού τύπου, σάν τό δλοκληρωμένο στοιχείο (δπό-
δειγ^ια), πού ή κοινωνία συμπλήρωνε στά Ελληνικά καί Ρω^ναΐκά
συστήματα. Τίποτε άπόλυτο δέν βασιζόταν πάνω στήν οικογένεια
σέ δποιαδήποτε άπ’ τίς μορφές της, έπειδή ήταν ανίκανη νά είσα-
γάγει ένα γένος σάν ένα σύνολο. Τό γένος ήταν δμογενές καί σέ
(ΐεγάλη έκταση σταϋερό σέ διάρκεια καί σάν τέτοιο, ή φυσική βά­
ση ένός κοινωνικοΟ συστήματος. Μιά οικογένεια τοΟ (ίονογαμικοΟ
τύπου μΛοροΟσε νά έξαχομικευθεΐ καί νά γίνει ισχυρή σ’ £να γένος
και σέ μιά κοινωνία σέ μεγάλη ίκχαση' άλλά τό γένος ποτέ δέν
τήν άναγνώρισε καί δέν θά μποροΟσε νά τήν Αναγνωρίσει, οδτε θά
έξαρτιόταν άπ’ τή'; οίκογένεια σάν μιά δλοκληρωμένη καθ’ έαυ­
τήν δπαρξη. Οί ίδιες παρατηρήσεις είναι έπίσης άληθινές σέ σχέ­
ση |ii τή σύγχρονη οικογένεια καί τήν πολιτική κοινωνία. Ά ν καί
έξατομικευ;ιένη μέ δικαιώματα ιδιοκτησίας καί προνόμια καί άνα-
γνωριαμένη νομικά σάν μιά νόμιμη δντότητα, ώστόσο, ή οικογέ­
νεια δέν είναι ή μονάδα τοϋ πολίτικο0 συστήματος. Τό κράτος ά-
ναγνωρίζε·. τις έτοαρχίες άπ’ τις όποιες άποτελεΐται, ή έπαρχία τις
κοινότητές της, άλλά ή κοινότητα δέν λαβαίνει 6π’ δψη τήν οικο­
γένεια- έτσι τό έθνος άναγνώριζε τίς φυλές του, οί φυλές τίς φρά­
τρες του, καί οί φράτρες τά γένη τους" άλλά τό γένος δέν έλαβε
ύπ’ δψει τήν οικογένεια. Στήν Ιρευνά μας μέ τή δομή τής
κοινωνίας, πρόκειται να έξετασΟοΟν μόνον δργανικές σχέσεις. Ή
κοινότητα (τό διοικητικό διαμέρισμα τής κοινότητας), στέκει στήν

233
Γδια σχέση |ΐέ τήν πολιτική κοινωνία, στήν όποία στέκει τό γένος
μέσα στή γενοκρατική κοινωνία. Καθένα είναι ή μονάδα ενός yj-
στήμαπος.

Υπάρχουν ;ιερικές άξιόλογες παρατηρήσεις άπ’ τόν GROTE,

πάνω στα Ελληνικά γένη, τίς όποιες έπιθυ;ιώ νά ένσω^ιατώαω σά·>
μιά Ικθεση γι’ αύτά" άν καί αύτές d παρατηρήσεις φαίνονται π ω;
ση;ιαίνουν, δτι δέν είναι παλαιότερες άπ’ τήν τότε ύπάρχουσα μυθο­
λογία ή Ιεραρχία τών θεών, άπ’ τά μέλη τών όποιων ;ιερ:κά άπό
τά γένη διεκδικοϋσαν, οτι κατάγονται οί έπώνυμοι πρόγονοί του;.
Στό φώς τών γεγονότων, τά γένη φαίνονται δτι υπήρξαν πολΰ πριν
ν’ αναπτυχθεί αύτή ή ;ιυθολογία, πρίν ό Δίας ή ό Ποσειδώνα;, ό
Ά ρ η ς ή ή Αφροδίτη 'Λ συλληφθοΟν στήν άνθρώπινη διάνοια.

Ό GROTE συνεχίζει: «Έ τοι ιδρύθηκε ή πρώτη θρησκευτι­

κή καί κοινωνική ένωση τοΟ πληθυσμοΟ τής Αττικής στή βαθ|ΐιαΐα
άνιοδσα κλί·ιακά του — δπως ξεχώριζε άπ’ τήν πολιτική ένωση,
πιθανόν μεταγενέστερης εισαγωγής, πού έκφραζόταν πρώτα μέ τι;
τριττύες καί τίς ναυκραρίες, καί στούς μβτέπειτα χρόνους ;ii τίς δέ­
κα Κλεισθένειες φυλές, ύποδιαφεμένες σέ τριττύες καί δήιιους. Ό
θρησκευτικός καί οικογενειακός δεσμός τοΟ συνόλου είναι πρωϊμό-
τερος αύτών τών δύο’ άλλά ό πολιτικός δεσμός, Λν καί άρχισε με­
ταγενέστερα, θά βρεθεί, δη άπέκτησε σταθερά αύξανόμενη έπίδρα­
ση διά μέσου τοϋ ^ιεγαλύτερου μέρους αότής τής Ιστορίας. Στόν
πρώτο, ή προσωπική σχέση είναι τό ουσιώδες καί έπικοατέστερο
χαρακτηριστικό — δντας ή τοπική σχέση έξαρτημένη' στό δεύτε­
ρο, ή Ιδιοκτησία καί ό τόπος διαμονή; έγινχν οί κύριες απασχολή­
σεις καί τό προσωπικό στοιχείο «ιετράει ;u>vov σάν ρυθμό; ;ιαζί μ’
αύτές τις Αρμονίες. Ό λ ες αύτές οί φρατρικές m l γενοκρατικές έ-
νώσεις, ot μεγαλύτερες δπως καί οί μικρότερες, βασίσθηκαν πάνω
στίς ίδιες άρχές καί τάσεις τής Ελληνικής διάνοιας — ένας συνα­
σπισμός τής Ιδέας τή; λατρείας καί i κείνης τής γενεαλογίας, ή τής
κοινωνίας σέ όρισμένο θρησκευτικό τυπικό μέ κοινωνία αϊ;ιατο;,
πραγματικού ή ύποθετικοΟ. *0 θεός ή ό ήρωας, στόν δποίο τά συ­
νασπισμένα μέλη πρόσφεραν τίς θυσίες τους, ήταν νοητό; aiv ένα;
πρωταρχικός πρόγονος στόν όποιο χρωστούσαν τήν καταγωγή τους·
συχνά διά μέσου μιας μακριάς σ«ράς άπό ένδιάμεσα όνόματα, δπως

234
στήν περίπτωση τιοϋ Μιλήσιου Έκαταίου, πού τόσο συχνά Αναφέ-
ρονυχν σ’ αύτόν.
Κάθε οικογένεια είχε τό δικό της ίβρό τυπικό καί δικές της
έπικήδειες μνημονεύσεις ιών προγόνων άπ' τόν άρχηγό τοΰ σπι­
τιού, μέαα στό όποιο κανένας έκτός άπό τά μέλη τί)ς οικογένειας
δέν ήταν δεκτός... Οί μεγαλύτερες ένώσεις, τό γένος, ή φράτρα, ή
φυλή, διαμορφώθηκαν μέ μιά έπέκταση τής ίδιας Αρχής — τής οι­
κογένειας θεωρούμενης σάν μιας θρησκευτικής Αδελφότητας, πού
λάτρευε κάποιο κοινό θεό ή ήρωα μέ Ινα Ιδιαίτερο έπώνυμο ,ν.αΐ
πού τόν Αναγνώριζε σάν στενό τους πρόγονο- καί ή έορτή τά θεοί-
νια (') καί τά Άπατούρια (2) (ή πρώτη ’Αττική, ή δεύτερη κοινή
σ’ δλη τήν ’Ιωνική φυλή) κάβε χρόνο συγκέντρωνε τά μέλη αότών
τών φρατρών καί γενών γιά λατρεία, ψυχαγωγία, καί γιά ν’ ανα­
πτύξουν ειδικές συμπάθειες' έτσι δυνάμω\**ν οί εύρύτεροι δεσμοί
χωρίς νά σβύνουν οί μικρότε*ροι... Ά λ λ ’ ό Ιστορικός πρέπει να δε­
χθεί σάν Ενα έσχατο γεγονός τήν πρωταρχική κατάσταση τών πραγ­
μάτων, πού οί μαρτυρίες τους τά κάνουν γνωστά σ’ αύτόν καί στήν
περίπτωση πού τώρα είναι μπροστά μας, οί γενοκρατικές καί φρα-
τρικές ένώσεις είναι θέματα πού δέν μποροΟμε νά Ισχυρισθοΰ[νε,
πώς βρήκαμε τή λύση τους.
«Τά γένη καί στίς δυό περιπτώσεις, στήν Αθήνα καί σ’ Αλ­
λα μέρη τής Ελλάδας, έφεραν ένα πατρωνυμικό δνομα, σάν σφρα­
γίδα τής θεωρούμενης κοινής πατρότητάς τους (3) ... Ά λλά στήν Ά -

(1) Τά θεοίνια ή Ίοβάχχεια, έορτή φθινοπωρινή tfflv δήμων ’Αττι­

κής. Βλέπε Λεξιχόν Έλλ. Γλώσσης Δημητράχου. (Σ.Μ .).
(2) 'Εορτή xftv φρατρβν τής ’ Ιωνίας. Βλέπε Λβξιχόν Έλλ. Γλώοοης
Δημητράχου. (Σ.Μ .).
(3) «Βρίσκουμε τούς ’Ασχληπιάδες σέ πολλά μέρη τής 'Ελλάδας— τούς
’Αλευάδας στή Θεσσαλία — τούς Μιίυλίδας, τούς Φαλυχίδας, τούς Βλβψιά-
βας, τούς Εύξενίδας, στήν ΑΤγινα — τούς Βραγχίβας στή Μίλητο — τούς
Νεβρίδας στήν ICffi — τούς Ίαμίδας καί Ελυτιάδας στήν ’Ολυμπία — τούς
Άχεστορ ίδας οτό 'Αργος — τούς Κινυράδας στήν Κύπρο — τούς Πενθιλίδας
στή Μυτιλήνη — τούς Ταλθυβιάδας στή Σπάρτη — δχι λιγότερους άπ’ τούς
Κοδρίδας, Εύμολπίδας, Φυταλίδας, Αυχομήδβς, Βουτάδας, Εύν»(βας, Χβσυ-

235
Οήνα, τουλάχιστον μετά τήν Ιπανάσνχτη τοϋ Κλεισθένη, τό γενο··
κρατικό δνομα δέν χρησιμοποιούνταν. Κάθε άνθοωιτος προσδιορί­
ζονταν μέ τό δικό του Ατομικό δνομα, άκολουθοΟσε κοντά τό δνο|ΐα
τοϋ πατέρα του και συνέχεια τό δνομα τοΟ δήμου στόν όποιο άνήκε,
— δπως Αισχίνης υΙός τοϋ Άτρομήτου, Κοθοκίδης(’ ) ... Τό γένος
άποτελοΰσε μιά κλειστή συσσωμάτωση καί στά δύο, τόβο Λήν Ιδιο­
κτησία δσο καί στά πρόσωπα. Μέχρι τά χρόνια τοϋ Σάλωνα, κανέ­
νας δνδρας δέν είχε τό δικαίωμα νά κάνει διαθήκη. "Αν αύτός πέ-
βαινε χωρίς παιδιά, τά μέλη τοΟ γένους του (οί γεννάτες του) τόν
διαδέχονταν στήν ιδιοκτησία του καί ίτσι συνήθιζαν νά κάνουν ά­
κόμη καί μετά τό Σόλωνα, γι’ αύτόν πού πέθαινε χωρίς ν’ άφήσβι
διαβήκη. Έ ν α άρφανό κορίτσι μποροΰσε νά ζητηθεί σέ νό;ιιμο γά-
3to άπό Ινα μέλος τοϋ γένους, προτιμωμένων τών πιό στενών πατρι­
κών συγγενών' άν αύτή ήταν φτωχή καί έκεΐνος δέν ήθελε νά τήν
-παντρευτεί, 6 νόμος τοϋ Σόλωτνα τόν έξανάγκαζε νά τήν προικίσει
ανάλογα μέ τό μέγεθος τής ιδιοκτησίας του καί νά τή δώσα Ιξω
άπ' τό γένος σέ γάμο μ’ ίναν άλλον... "Αν Ινας ίνδρας έδολοφο­
νείτο, πρώτα d πιό στενοί συγγενείς του, Ιπειτα οί γεννάτες του καί
οί φράτορές του (δηλ. τά μέλη τοΟ γένους του καί τής φράτρας του
Σ.Μ .), ζητοΟσαν τήν άδεια νά έγχαλέαουν τό φονιά σέ δίκη' ένώ
«I συνδημότες του ή οί κάτοικοι τοϋ Ιδιου δήμου δέν είχαν τό Ιδιο
δικαίωμα τής δίωξής του. Ό λ ο αότό πού άκοΟμε γιά -βρύς πάρα πο­
λύ Αρχαίους ’ Αθηναϊκούς νόμους, βασίζεται πάνω στίς γβνοχρατι-
κες καί φρατρικές διαιρέσεις, πού θεωροΟνται πέρα γιά πέρα σάν
Ιπεκτάσεις τοΰ θεσμοϋ τής οικογένεια;. Καί πρέπε-ι νά παροετηρη-
8 εϊ δτι αύτή ή διαίρεση είναι τελείως Ανεξάρτητη άπό δποιοδήπο-
τε περιουσιακό χαρακτηρισμό — συμπεριλαμβανομένων στό Γδιο
γένος τών πλουσίων άνδρών δσο καί τών φτωχών. Κοντά σ’ αύτό,

■χίϊας, Βρικζτκίδας, κλπ., οτήν ’ Αττική. Σέ χαθέναν άπ’ αΟτούς άντιατοιχοΟα*

Ινας μυθικός πρόγονος λίγο πολύ γνωατός χαΐ θεωρούμενος γιά πρδτος πα­
τέρας δπως ίπίιης έπώνυμος ήρωας τοΟ γένους — ΚδΒρος, ΕΟμολπος, Βοί-
τας, Φύταλος, Ήουχος, χλπ.». GHOTE HIST. OF CREECE, III, 89.
(1) Π.χ. θουκυίίδης Όλόροο Άλιμούοιος (γιός τοΟ Όλόρου, άπ’ τ4
βήμο ’Αλίμου ( = Καλαμχκίου οημβρινοΟ) Σ.Μ.

236
τά διάφορα γένη ήσαν πολύ άνισα στό άξίω;ια, πού κυρίως προερ­
χόταν άπό θρησκευτικές γιορτές, πού τό καθένα κατείχε τήν κλη­
ρονομική καί ά7Κ>κλειστ·.κή άσκηση καί πού, περιβαλλόμενες σέ με­
ρικές περιπτώσεις μέ έξχιρετικό κύρος, σέ σχέση μέ τό σύνολο, τήν
πόλη, έθν.κοποιοΰνταν. νΕτσι, οί Εύμολπίδες καί οί Κήρυκες, πού·
άντικαθιστοΟαα,ν τόν Ιεροφάντη καί τόν έπιμελητή τών μυστηρίων
τής Έλευσινιακής Δήμητρας — καί ot Βουτάδες, πού Ιδιναν τούς
Ιερείς τής Πολιάδος ’Αθηνάς, δπως έπίσης καί τόν [ερέα τοΰ II ο-
σειδώνα Έρεχθέα στήν ’Ακρόπολη — φαίνονται, πώς άπολάβαινχν-
Ινα Ιδιαίτερο σεβ^ νό πάνω άπ’ δλα τά άλλα γένη».

Ό GROTE {κλάε: γιά τό γένος σάν μιά έπέκταση τής οικο­

γένειας καί σάν προϋπόθεση τής ύπαρξής του' θεωρώντας τήν οι­
κογένεια οάν πρωταρχικό καί τό γένος σάν δευτερεΰον. Αύτή ή ά­
ποψη γιά τούς λόγους πού άναφέρα^ιε, είναι άστήρικτη. Οί δυό ορ­
γανώσεις η ροχώρησαν πάνω σέ διαφορετικές Αρχές καί είναι ανε­
ξάρτητες άπό κάθε άλλη. Τό γένος περιλαβχίνει Ινα ;^έρος μόνο
τών άπογόνων τοΰ υποτιθέμενου κοινοΰ προγόνου, καί άπακλείει τό·
όπόλοιπο' έπίσης περιλαβαίνει Ινα μέρος μόνο τής οικογένειας ν.αί
άποκλείει τό ύπόλοιπο. Γιά νά είναι ένα συστατικό τοΰ γένους, ή
οΙκογένεια θά μπει όλόκληρη |ΐ>έσα στίς πτυχές του, γιατί ήοχν α­
δύνατη στήν άρχαϊκή περίοδο καί Εποικοδομητική μόνο μεταγενέ-
σ-α ,». Στήν όργάνωση τής γενοκρα/τικής κοινωνίας τό γένος εί­
ναι πρωταρχικό, σχηματίζοντας τή βάση καί τή |ΐονάδα τοΰ συστή­
ματος. Έ οικογένεια έπίσης είναι πρωταρχική καί παλαιότερη άπν
τό γένος’ οί οίκογένειες πουναλουανή καί αίμαποσυγγενική, προη-
γήθηκαν άπ’ αύτό στό πέρασμα τοΰ χρόνου- άλλ’ αύτή δέν ήταν
Ινα μέλος τής όργανικής σειράς σέ μιά άρχαία κοινωνία κάπως πε­
ρισσότερο άπό δσο είναι σήμερα.

Τό γένος ύπήρχε στήν Άριανή οΙκογένεια, δταν στή γλώσσα,

τους ήσαν Ινας λαός οί φυλές Λατινική, Ελληνική καί Σανσκριτι­
κή, δπως φαίνεται άπ’ τΙς διαλέκτους των μέ τόν ίδιο δρο (GENS,
γένος καί GANAS) , γιά νά έκφράσουν τήν όργάνωση. Τόν παρή-
γαν άπ’ τούς βάρβαρους προγόνους τους καί πιό παληά άπ’ τούς ά­
γριους προγόνους τους. "Αν ή ’Αριανή οικογένεια διαφοροποιήθη-
κε, τόσο νωρίς δσο στή Μεσαία Περίοδο τής βαρβαρότητας,

23Τ
φαίνεται πιθανόν, τό γένος πρέπει νά {ΐεττβιβάστηκε σ’ αύτήν στήν
άρχαΐκή του μορφή.
Ύ στερ’ άπ’ αύτό καί κατά τή διάρκεια μακρών χρονικών πε­
ριόδων πού πέραααν άνάμεσα στό χωρισμό αύτών τών φι>λών άπό
κάθε άλλη καί τής Ιναρξης τοΟ πολιτισμοΟ, έκεΐνες οί άλλαγές στό
θεσμό τοΟ γένους, πού σημειώθηκαν κατά συμπερασμό, πρέπει νά
Ιχουν συ·ι£εϊ. Είναι άδύνατον νά καταλάβουμε τό γένος στήν έμ-
φάνισή του, γιά πρώτη φορά, μέ μιά άλλη έκτός άπ’ τήν άρχαΐκή
μορφή του' έπομένως τό Ελληνικό γένος πρέπει νά ύπήρξε άρχι-
χά μ’ αύτή τή μορφή. Ά ν μποροΟν νά βρεθοΟν έπαρκή αίτια πού
νά έξηγήσουν μιά τόσο μεγάλη άλλαγή τής καταγωγής, σάν έκεί-
νη άπ’ τή θηλυκή γρα^ιμή στήν άρσενική, τό έπιχείρημα θά είναι
πλήρες, άν καί στό τέλος αύτό θά ύποχαθιστοΟσε Ινα νέο στοιχείο
συγγένειας στό γένος στή θέση τής παληάς.
Ή άνάπτυξη τής Ιδέας τής Ιδιοχτησίας, καί ή έμφάνιση τής
μονογαμίας, προκάλεσε ισχυρά κίνητρα, ώστε νά ζητήσουν καί νά
Ιπιτύχουν αύτή τήν άλλαγή, γιά νά φέρουν τά παιδιά στό γένος
τοΟ πατέρα τους καί σέ μιά συμμετοχή στήν κληρονομιά τής Ιδιο­
κτησίας του. Ή μονογαμία έξασφάλιζε τήν πατρότητα τών παι­
διών, πού ήταν άγνωστη, δταν τό γένος είχε συγκροτηθεί καί δ ά-
ποκλεισμός τών παιδιών άπ’ τήν κληρονομιά δέν ήταν πολύ Ισχυ­
ρός. Στήν έμφάνιση τών νέων περιστατικών, τό γένος θά άναγκα-
ζόταν σέ άναμόρφωση ή διάλυση. 'Οταν τό γένος τών Ίροκέζων,
δπως αύτό έμφανιζόταν στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας,
τοποθετοΟνταν πέρα άπ’ τό γένος τών Ελληνικών φυλών, δπως αύ­
τό έμφανιζόταν στό ’Ανώτερο Στάδιο, δέν είναι άδύνατον νά κατα­
λάβουμε, δτι είναι ή ίδια όργάνωση, ή μιά στήν αρχαϊκή της μορ­
φή καί ή άλλη στή μεταγενέστερή της μορφή. ΟΙ διαφορές τους
είναι άκριβώς έκεΐνες πού θά ήταν άναγκαστικές πάνω στό γένος
άπ’ τις άπαιτήσεις τής άνθρώπινης προόδου.
Μαζί μ’ αύτές τίς μεταβολές στό θεσμό τχΑ γένους βρίσκονται
καί ot παράλληλες μεταβολές <πόν κανόνα τής κληρονομίας. Ι δ ιο ­
κτησία, πάντοτε κληρονομική στό γένος, ήταν πρώτα κληρονομική
άνάμεσα στούς γεννάτε; (μέλη τοϋ γένους) ‘ δεύτερον, κληρονομι­
κή άνά^ιεσα στούς πατρικούς συγγενείς, μέ άποχλεασ>ιό τών Υπο­
λοίπων γεννχτών' καί τρίτον, τώρα κληρονομική άνάμεσα στηύς πα-

238
τριιοούς συγγενείς σέ διαδοχή, 6άσει τοϋ βαθμού συγγένειας πρός
τόν άπο(*χνόντα, που Ιδωσε μιά Αποκλειστική κληρονομιά στά παι­
δία «χν τούς πιό κοντινούς πατρικούς συγγενείς. Ή Επιμονή |ΐέ τήν
όποία ή άρχή διατηρήθηκε στά χρόνια τού Σόλωνα, δτι δηλ. ή ι­
διοκτησία θά Εμενε στό γένος τοΰ δικοΰ τους άποθανόντος, δείχνει
τή ζωτικότητα τής δργάνωσης διά μέσου δλων τών περιόδων. Αυ­
τός ήταν ό κανόνας πού ανάγκαζε τή γυναίκα κληρονόμο νά νυμ­
φεύεσαι μέσα στό δικό της γένος γιά νά προλάβει μιά μεταφορά τής
Ιδιοκτησίας μέ τό γάμο της σέ άλλο γένος. 'Οτα,ν ό Σόλων έπέ-
τρεψε στόν κάτοχο μιας περιουσίας νά διαθέσει άπ’ αύτή κάτι κα­
τά βούληση, στήν περίπτωση πού δέν είχε ποκ,διά, προκαλεϊ τήν
πρώτη ρωγμή πάνω στά δικαιώματα ιδιοκτησίας τοϋ γένους.
Πώς περίπου τά μέλη ένός γένους σχετίζονταν ή 4ν σχετί­
ζονταν καθόλου, αύτό δημιούργησε ζήτημα. Ό GROTE παρατη­
ρούσε δτι «ό POLLUX (’ ) μάς πληροφορεί σαφώς, δτι τά μέλη τοϋ
ίδιου γένους στήν ’Αθήνα δέν συνδέονταν μέ αί'ίΛτοσυγγένεια καί
μάλιστα χωρίς κάποια ρητή μαρτυρία, μποροΰ|ΐε νά συμπεράνου;ιε,
δτι Ιτσι είναι τό γεγονός. Σέ ποιό βαθμό τό γένος, κατά τήν άγνω­
στη έποχή τής διαμόρφωσής του βασίζονταν πάνω σέ πραγματικέ;
συγγενικές σχέσεις, δέν μ/ποροΰμε νά καθορίσουμε, παρατηρώντας
τά ’Αθηναϊκά ή τά Ρωμαϊκά γένη, πού ήσαν ούσιαστικά Ανάλογα.
Έ γενοκρατία είναι Ενα»; δεσμός μεμονωμένος, ξέχωρος άπ’ τούς
οικογενειακούς δεξιούς, άλλά προϋποθέτει τήν ύπαρξή τους καί
τούς Επεκτείνει μέ μιά τεχνητή άναλογία, ;μερικά βασισμένη στή
θρησκευτική πίστη και μερικά σέ θετικές συμφωνίες, Ετσι ώστε νά
δέχονται ξένους μέαα στήν αίματοσυγγένεια. "Ολα τά μέλη Ενός
γένους, ή άκόμη ;ιι&ς φράτρας, πίστευαν γιά τόν Εαυτό τους, πώς
γεννήθηκαν, δχι πραγματικά άπ’ τόν Ιδιο παππού ή προσπάππου,
άλλά άπ’ τόν Ιδιο θεϊκό ή ήρωϊκό πρόγονο... ιΚαί αύτή ή βασική
πίστη, μέσα στήν όποία τό Ελληνικό πνεύμα πέρααε τόσο εΟκολα,
υίοθετήθηκε καί ιιβταπιράπηκε σέ θετική συμφωνία μέσα στή γενο-

(1) POLLUX (JULLIUS POLrDEUKES), 2 αί. μ.Χ. άπό τή Ναύκρατ.ν

τής Αϊγΰπτου — φιλόλογος καί ρήτωρ, !γραψε Λίξικό θεάτρου, Μουσικής
Ιστορίας τ<5ν άρχαίων ’Αττικών χρόνων. 2 .Η.

239
κρατική καί φρατρική άρχή τή; ένωση;... ’Αναμφίβολα, ό NIE­
BUHR, στήν άξιόλογη άνάπτυξή του γιά τά άρχαία Ρω·ιαϊκά γέ­
νη, δικαιώνεται |ΐέ τήν ύπόθεση, δτι αύτά δέν ήσαν πραγματικές
οικογένειες, πού γεννήθηκαν άπό κάποιο κοινό Ιστορικό πρόγονο.
'Ωστόσο, δέν elwt λιγότερο άλήθαα (άν καί αύτός φαίνεται, πώς
ύποθέτει κατ’ άλλο τρόπο), δτι ή Ιδέα τοϋ γένους περιλάβαινε τήν
πίστη σ’ ?ναν κοινό πρώτο πατέρα, θεϊκό ή ήρωϊκό — μιά γενεα­
λογία, πού μπορούμε Ιδιαίτερα ν’ άποκαλέσου·ιε μυθική, άλλά τκ·>
ήταν καθιερωμένη καί πιστευτή άνάμεσα στά )ΐέλη τοϋ ίδιου τοϋ γέ­
νους· καί ο·.χτηρούνταν σάν Ινας σπουδαίος δεσμός ένότη·57.ς μετα­
ξύ τους... Οί φυσικές οικογένειες συ'/ήθως άλλαζαν άπό γενιά σέ
γενιά, έπεκτείνοντχς κάπως τό μέγεθός τους, ένώ άλλες ελαττώ­
νονταν ή ίσβυναν' άλλά τό γένος δέν δεχόταν διαφοροποιήσεις πα­
ρά ji0vo μέσω τής γέννησης, έξαφάνισης ή ύπαδιαίρεσης αύτών τών
συνθετικών οίκογενειών. ’ Ανάλογα μέ τίς σχέσεις τών οικογενειών
μέ τό γένος, ήσαν σέ διαρκή έξελικτική κυμαινόμενη πορεία καί ή
γενοκρατική προγονική γενεαλογία, προσάρμοσαιένη στόν πρώϊμο
δρο τοϋ γένους, ϊγινε στό γίγνεσθαι τοϋ χρόνου Απαρχαιωμένη
καί άκατάλληλη. Σπάνια άκοϋμε γι’ αύτή τή γενεαλογία έπειδή
παρουσιάζεται σέ όρισμένες περιπτώσεις ξεχωριστές καί Αξιόλογες.
’Αλλά τά φτωχότερα γένη είχαν κοινό θρησκευτικό τυπικό καί
κοινό ύπεράνθρωπο πρόγονο καί γενεαλογία, δμως τό σχή;ια και ή
ιδεώδης βάση ήταν ή ίδια σέ δλα».

Ot διάφορες διαπιστώσεις τοϋ ’Ιουλίου Πολυδεύκη, τοΰ NIE­

BUHR καί τοΰ GROTE είναι Αληθινές κάτω άπό μιά όρισιιένη έν­
νοια, άλλ’ δχι τόσο Απόλυτα. Ή γενεαλογία ένός γένους άνέτρεχε
πίσω άπ’ τό γνωστό πρόγονο, καί γι’ αύτό, τό γένος τής αρχαίας
χρονολογίας, δέν είχε ένα γνωστό πρόγονο, ούτε ό δεσμό: ανίατο;
θά άποδεικνυόταν μέ τό σύστημά τους τής οΛματοσυγγένειας· 'Ωσ­
τόσο, οί γεννάτε; δέν πίστευαν μόνο στήν κοινή τους καταγωγή,
άλλά δικαιώνονταν στήν πίστη τους. Τό σύστημα αίματοσυγγένειας,
πού άναφερόταν στό γένος στήν άρχαϊκή μορφή του καί πού πιθα­
νόν κάποτε οί Έλληνες κατείχαν, διαιτηροϋσε μιά γνώση τής συγ­
γένειας δλων τών μελών ένός γένους μέ κάθε άλλο. Έ πεσε δμως
σέ άχρηστία μέ τήν έμφάνιση τής μονογαμικής οικογένειας, δπως

240
θά προσπαθήσω νά δείξω άλλοΟ. Τδ γενοκρατικό δνομα δημιούργη^
oe μιά γενεαλογία πού μπροστά της έκείνη μιας οικογένειας ήταν
άσήμαντη. Προορισμός αύτοΰ twj ονόματος ήταν νά διαφυλάξει τό
γεγονός τής κοινής κα/ταγωγής έκείνων πού τό ϊφεραν, άλλά, ή
γενεαλογία τοΟ γένους ήοχν τόσο άρχαία, ώστε τά μέλη της δέν
μποροϋσαν ν' αποδείξουν τήν πραγματική συγγένεια, πού ύπήρχε
μεταξύ τους, έκτός άπό όρισμένες περιπτώσεις, διά μέσου τών πρό­
σφατων κοινών προγόνων. Τό ίδιο τό δνομα ήταν ή άπόδειξη μιας
κοινής καταγωγής καί πειστικής, έκτός άν ήταν Υποκείμενο σέ διά­
σπαση έξαιτίας τής υιοθεσίας ξένων προσώπων στήν αίματοσυγγέ-
νεια στήν προηγούμενη Ιστορία τοΟ γένους. Ή πρακτική άρνηση
δλων τών σχέσεων ;ιεταξύ τών μελών του πού Ιγιναν άπ’ τόν Πο­
λυδεύκη καί τόν NIEBUHR καί πού θά μεταβάλλανε τό γένος σέ
μιά καθαρά τεχνητή συντροφιά, δέν Ιχει καμμιά βάση. Μιά πλα­
τιά άναλογία τοΟ αριθμού θά άπόδειχνε τή σχέση τους διά ;ιέσου
τής καταγωγής άπό κοινούς προγόνους μέσα στό γένος καί σάν ύ-
πόλοιτ», τό γενοκρατικό δνομα, πού έφερναν, ήταν έπαρκής από­
δειξη τής κοινής καταγωγής γιά πρακτικούς σκοπούς. Τό Ελληνι­
κό γένος δέν ήταν συνήθως Ινα ευρύ σώμα προσώπων. Τριάντα οι­
κογένειες σ’ Ινα γένος, μήν υπολογίζοντας τίς χήρες τών άρχηγών
τών οίκογενειών, θά έδιναν μέ τόν κανό κανόνα ύπολογισ’ ΐοΟ, Ινα
μ έ » δρο έκατόν είκοσι προσώπων στό γένος.
Σάν [ίονάδα τοϋ όργανικιοϋ κοινωνικού συστήματος, τό γέν^ς
θά γινόταν φυσικά τό κέντρο τής κοινωνικής ζωής καί δραστηριό­
τητας. τΗταν όργανωμένο σάν κοινωνικό σώμα, jii τόν Λρχοντά
του ή άρχηγό καί vwiia' είχε κοινές γαΐες σέ άρκετή έκταση, Ινα
κοινό νεκροταφείο καί κοινό θρησκευτικό τυπικό. Πέρ’ άπ’ αύτά,
ύπήρχαν τά δικαιώματα, προνόμια καί ύποχρεώσεις, πού τό γένος
Ιφβρνε καί έπέβαλλε πάνω σ’ δλα τά μέλη του. Αύτή ήταν στό γέ­
νος ή θρησκευτική δραστηριότητα τών πρώτων Ελλήνων, πού έπε-
κτάθηκε πάνω άπ’ τίς φράτρες καί κορυφώθηχε σέ κοινές σέ δλες
τίς φυλές περιοδικές γιορτές. Αύτό τό θέμα πραγ^ιατεύθηκε θαυ;ιά-
3ΐα ό DE COULANGES, στήν πρόσφοοτη έργασία του πάνω στό
«Άρχαΐον Ά στυ».
Γιά νά κατανοήσουμε τόν δρο τής Ελληνικής κοινωνίας, τόν
προγενέστερο άπ’ τή διαμόρφωση τοΟ κράτους, είναι άνάγκη νά

241
16*
 καλ
γνωρίσουμε τό θεσμό τίς άρχές νοΟ ΈλληνιχοΟ γένους' γιατί ό
χαραχχήρας τής μονάδας καθορίζει τό χαρακτήρα τών σύνθετων
mi
στήν άνοοΟσα σειρά, μπορεΐ μόνο νά προσφέρ» τά μέσα γιά τήν
έξήγησή τοος.

242
 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΡΑΤΡΑ ΦΥΛΗ ΚΑΙ ΕΘΝΟΣ

Ή ’ Αθηναϊκή φράτρα. Π ώ ς διαμορφώθηκε. 'Ορι­

σμός τον Δικαιάρχου. Θέματα κυρίω ς θρησκευτικά. Ό
Φρατριάρχης. Ή Φυλή. Σ ύνθετος and τρεις φράτρες.
Ό φυλο - βασιλέας. Τό "Ε θνος. Σ ύνθετο άπό τέσσερις
φυλές. Βουλή, η Συμβούλιο τώ ν ’ Α ρχηγώ ν. Α γ ο ρ ά , ή
Συνέλευση τοΰ Ααοϋ. Ό Βασιλεύς. Κατοχή τοϋ αξιώμα­
τος. Σ τρα τιω τικ ές και Ιερατικές λειτουργίες. Πολίτικες
λειτουργίες δχι εμφανείς. Κ υβερνήσεις τ ή ς ηρωικής ε-
ποχής. Σ τρα τιω τικ ές δημοκρατίες. 'Ορισμός ενός Βασι-
λέω ς απ' τόν ’ Αριστοτέλη. Μ εταγενέστερη ’Αθηναϊκή
Δημοκρατία. Κληρονομιά απ’ τά γένη. Ή παντοδύναμη
επίδρασή τους πάνω στήν ’ Αθηναϊκή ανάπτυξη.

Ή φράτρα, δπως είδαμε, ήταν τό δεύτερο στάδιο δργάνωσης

στό Ελληνικό κοινωνικό σύστημα. Συνίστατο άπό πολλά γένη έ­
νωμένα γιά σκοπιούς, Ιδιαίτερα θρησκευτικούς, που ήσοον κοινοί σ’
δλα αύτά. Είχε Ινα φυσικό θεμέλιο μέσα στό δεαμΑ τής συγγέ­
νειας, δπως τά γένη σέ μιά φράτρα ήσαν πιθανόν Υποδιαιρέσεις έ­
νός άρχικοΟ γένους, δπως διασώθηκε άπ’ τήν παράδοση. «Ό λ α τά
σύγχρονα μ/έλη τής φράτρας τοΟ Έκαταίου», παρατηρεί ό GROTE,
«είχαν ίνα κοινό θεό σάν πρόγονό τους μέχρι τό δέκατο Ικτο βαθ­
μό», πού δέν θά διεκδικοΟααν παρά μόνον τά διάφορα γένη τά πε­
ριλαμβανόμενα στή φράτρα τοϋ Έκαπ»ίου καί πού Υπέθεταν δτι κα­
τάγονται ;ιέ κατάτμηση άπό ένα άρχικό γένος. Αύτή ή γενεαλο­
γία, άν καί μερικά μυθική, θά χαράσσονταν σύμφωνα μέ τά γενο-
κρατικά έθιμα. Ό Δικαίαρχος(') ύπέθετε, δτι ή πρακτική όρισμέ-

(1) Ό Δικαίαρχος, οτά 300 π.Χ., in ' τή Μεααήνη, μαθητής τοΟ ’Apt-

243
νων γενών νά Ιφοδιάσουν κάθε άλλο (U νύμφες συζύγους, δδηγοΟ-
σε στή φρατρική όργάνωση γιά τήν έκτέλβση κοινών θρησκευτι­
κών τύπων. Αύτή είναι μιά έξήγηση πού άξίζει νά τή χειροκροτή­
σουμε, έπειδή τέτοιοι γάμοι θά άνακάτωναν τό αίμα τών γενών.
’Αντίθετα, γένη διαμορφωμένα, οπήν πορεία τοΟ χρόνου, μέ τή δι­
αίρεση ένός γένους καί μέ τίς έπακόλουθες ύπ»5ιαιρέσεις, θά ϊδι-
ναν σέ δλους μιά κοινή γενεαλογία καί θά σχημάτιζαν μιά φυσική
βάση γιά τήν έπανένταξή τους σέ |ΐ*ά φράτρα. Σάν τέτοια ή φρά-
τρα θά ήταν μιά φυσική άνάπτυξη καί {ΐάνο σάν τέτοια μπορεί νά
έξηγηθεΐ σάν Ινας γενοκρατικός θεσμός. ’Έτσι, τά γέινη ένω^ιένα
ήσαν άδελφά γένη καί ή συντροφιά καθ’ έαυτήν ήταν μιά άδελφό-
τητα, δπως δ δρος τό έπιβάλλει.
Ό Στέφανος Βυζάντιος (’ ) ίχει διασώσει Ινα άπόσπασμα τοϋ
Δικαίαρχου, στό δποϊο δίνεται μιά έξήγηση τής καταγωγής τοϋ γέ­
νους, τής φράτρας καί τής φυλής. Αύ'τό δέν έπαρκεί πλήρως, σέ
σχέση μέ άλλα, γιά νά καταλήξει σ’ έναν όρισμό’ άλλ’ είναι Αξιό­
λογο σάν μιά άναγνώριση τών τριών σταδίων δργάνωσης στήν dp-
χαία Ελληνική κοινωνία. Αύτός χρησιμοποιεί τήν πάτρα στή θέ­
ση τοϋ γένους, δπως τό κάνει ό Πίνδαρος(2) σ’ όρισμένες περιπτώ­
σεις καί δ 'Ομηρος περιστασιακά. Τό άπόσπασμα μπορούμε νά τό
παραθέσου«ιε: «Πάτρα είναι |«ά άπ’ τίς τρεις μορφές τής κοινω­
νικής Ινωσης >ιετχξΰ τών Ελλήνων, σύμφωνα μέ τό Δικαίαρχο,
πού τίς καλοϋσε jii διαδοχική σειρά, πάτρα, φράτρα καί φυλή. Ή
πάτρα έμφαινίζεπαι, δταν ή συγγένεια άρχικά άπομονωμένη, περ­
νάει στό δεύτερο στάδιο (τή συγγένεια γονέων |U παιδιά καί παι­
διών μέ γονείς) καί παράγει τό έπώνιηιό της. άπ’ τό πιό παληό κα>
κύριο μέλος τής πάτρας, δπως Αίακίδες (Αιακός), Πελοπίδες (Π ε­
λότας) .

οτοτέλη, έγραψε Β ίο ν 'Ελλάδος. Έπτά Σοφούς, κλπ. (Σ.Μ .).

(1) Γραμματικός τοΟ 6ou αΐ., συντάκτης γεωγραφικοί) ΛεξικοΟ, μέ τίτ­
λο «Εθνικά».
(2) Έζτ,3ε -Λ 520 - 445 π.Χ., άπ’ τΙς Κυν6ς κεφαλές οτή Θήβα τής
Βοιωτίας, δ μέγιοτος Έλληνας χορικός καί λυρικός ποιητής. Έοώθηοαν
άπ’ τό ϊργο του οΐ περίφημοι Έπίνικοι γιά τούς αθλητικούς άγδνες ’Ολυμ­
πίας, Ίοθμίας, Νεμέας καί τ(δν Δελφικών (Πυθίων) άγώνων. Σ.Μ.

244
 «’Αλλ’ αύτό συντέλεσε νά όνομαοθεΐ φατρία καί φρατρία, δταν
(ΐερικοί Ιδωσαν τίς θυγατέρες τους νά νιηιφευθοΟν σέ juA άλλη πά-
τρα' επειδή ή γυναίκα, πού δόθηκε σέ γά<ΐΛ, δέν συμιιετεΐχε περισ­
σότερο στίς καθιερωμένες πατρικές ίερές Εθιμοτυπίες της, άλλα Εν­
τάσσονταν στήν πάτρα τοΰ συζύγου της" σέ τρόπο, πού γϊά τήν Ε­
νότητα, πού ύπήρχε παληά μέ συναίσθημα μεταξύ άδερφάδων καί
αδερφών, καθιερώθηκε μιά άλλη Ενότητα, πού βασίσθηκε πάνω
στίς κοινές θρησκευτικές έθψοτυπίες, πού τήν όνόμασαν φράτρα-
καί Ιτσι, ένώ ή πάτρα Εμφανίστηκε στήν πορεία πού προηγού·ιενα
μνημονεύσαμε, άπ’ τή συγγένεια αίματος μεταξύ γονιών καί παι­
διών καί παιδιών καί γονιών, ή φράτρα άναδείχθηκε άπ’ τή συγ­
γένεια |υεταξύ άδελφών».

«’Αλλά ή φυλή καί άνδρες τής φυλής όνομάσθηκαν έτσι άπ’

τό συνασπισμό σέ κοινότητες καί Εθνη κ*. αύτό, έπειδή καθένα άπ’
τά συνασπιζόμενα σώματα όνομάζονταν ‘ ΐ*ά φυλή».

’ Ας σημειωθεί, δτι δ γάμος Εξω άπ’ τό γένος αναγνωριζόταν

σαν μιά συνήθεια καί δτι ή σύζυγος Εντάσσονταν στό γένος μάλλον
παρά στή φράτρα τοΟ συζύγου της. 'Ο Δικαίαρχος, πού ήταν ιναθη-
τής τοΰ ’Αριστοτέλη, ζοΰσε σέ μιά έποχή, δταν άκόμα τό γένος δ-
πήρχε κυρίως σάν μιά άρχαία καταγωγή άτόμων, Εχοντας οί Εξου­
σίες του |ΐεταφερθεΐ σέ νέα πολιτικά σώματα. Αύτός άντλοΰσε τήν
καταγωγή τοΰ γένους άπ’ τούς πρωτόγονους χρόνους- άλλά ή δια­
πίστωσή του, δτι ή φράτρα προέρχονταν άπ’ τίς γαμήλιες Ενώσεις
τών γενών, άν καί άναμφίβολα άληθινή σχετικά μέ τίς Ενώσεις,
ωστόσο, είναι μιά γνώμη γιά τήν καταγωγή τής όργάνωσης. ’Επι­
γαμίες, μέ κοινές Θρησκευτικές διατυπώσεις, Θά στερέωναν τή φρα-
τρική Ενωση- άλλά μιά πιό Ικανοποιητική βάση γιά τή φράτρα μπο-
ρεϊ νά στηριχθεΐ στήν κοινή γενεαλογία τών γενών, άπ’ τά όποια
άποτελοΟνταν. Πρέπει νά θυμηθοΟμε, δτι τά γένη Ιχουν μιά ιστο­
ρία πού γυρνά πίσω διά μέσου τών τριών δποπβριόδων τής βαρβα­
ρότητας στήν προηγούμενη περίοδο τής άγριότητας, πού χρονολο­
γείται άκόμη καί άπ’ τήν ύπαρξη τής ’ Αριανής καί Σημιτικής οι­
κογένειας. Ή φράτρα Εχει άποδειχθεϊ, δτι Εμφανίστηκε άνάιιεσα
στούς ’Αμερικανούς Ιθαγενείς στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρό­
τητας- Ινώ οί “Ελληνες τήν είχαν γνωρίσει μόνον στήν προηγού­

246
μενη Ιστορία τους, δπως αύτή ύπήρχε στό ’ Ανώτερο Στάδιά τής
βαρβαρότητας.
Ό GROTE δέν πέτυχε νά ορίσει τις λειτουργίες τής φράτρας
παρά ;ιόνο γενικά. Χωρίς ά))/ριδολία αύτές ήσοον κυρίως θρησκευ­
τικού χαραχτήρχ’ άλλά πιθανόν νά Ασκούνταν, όπως μεταξύ τών Ί ­
ροκέζων καί στήν ταφή τού νεκρού, στούς δημόσιους Αγώνες, στίς
θρησκευτικές πανηγύρεις καί στά συμβούλια καί στίς συνελεύσεις
τοΰ λαού, όπου ή συνάθροιση τών άρχηγών και τοϋ λαοϋ θά γίνον­
ταν κατά φρατρίες μ&λλαν παρά καπά γένη. ’Επίσης θά παρουσια­
ζόταν στήν παράταξη τών στρατιωτικών δυνάμεων, γιά τήν όποία
άξιομνημόνευι» παράδειγμα δίνεται άπ’ τόν "Ομηρο στήν έντολή
τοϋ Νέστορα πρός τόν Άγαμέμνονα: (κρΐν’ άνδρχς καπά φΰλα, κα­
τά φρήτρας, Άγάμεμνσν, ώς φρήτρη φρήτρηφιν άρήγη, φΟλα δέ
φύλοις) = Νά παρατάξεις τούς άντρες κατά φυλές, κατά φρά­
τρες, Ετσι πού νά μπορεΐ ή φράιτιρα νά βοηθάει τΙς φράτρες καί οί
φυλές τΙς φυλές). Ά ν θά κώνβις ta x καί οί Έλληνες άν Υπακού­
σουν, τότε θά έξακριβώσεις, ποιός άπ’ τούς διοικητές καΑ τούς στρα­
τιώτες είναι δειλός, καί ποιός άπ’ αύτούς μπορεΐ νά είναι γενναίος,
γιατί θά πολεμήσουν τούς καλύτερούς τους». ΊλιΑδα II. 362. Ό
Αριθμός τών άνδρών άπ’ τό ίδιο γένος σέ μιά croparaωηκή δύναμη
θά ήταν πολύ μικρός γιά ν’ Αποτελέαει μιά βάση στήν όργάνωση
ένός στρατού" άλλά έκείνος άπ’ τίς φρατρίες καί άπ’ τΙς φυλές θά
ήσαν έπαρκεΐς. Δυό πράγματα μπορούν νά συμπερανθοϋν άπ’ τή
συμβουλή τού Νέστορα: πρώτον, δτι ή όργάνωση τών στρατών κα­
τά φράτρες καί κατά φυλές είχε πάψει τότε νά είναι καθολική* καί
δεύτερον, δτι στούς Αρχαίους χρόνους αύτή στάθηκε τό συνειθισμένο
σχέδιο στρατιωτικής δργάνωσης, πού ή γνώση του δέν είχε τό­
τε έξαφανισθεϊ. Είδαμε δν. οί TLASCALANS καί οί Άτζέκοι, πού
ήσαν στό Μεααΐο Στάδιο τής βαρβαρότητας, όργανώθηκαν καί έ­
στειλαν £ξω τά στρατιωτικά τους τμήματα κατά φράτρες, πού, στίς
κοινωνικές συνθήκες τοΰ δρου τους, ήσαν πιθανόν ή μόνη μέθοδος
μέ τήν όποία θά όργανώνονταν μιά στρατιωτική δύναμη. 01 Αρχαί­
ες Γερμανικές φυλές, όργΑνωναν τούς σοραιτούς των γιά |ΐΑχη σύμ­
φωνα μέ |wA παρό{ΐοοα άρχή. ΤΑκιτος, GERMANIA κεφ. V II.
Είναι ενδιαφέρον νά σημειωθεί, πόσο στενά κλειστή ύπήρξε γιά

246
τις φυλές τής Ανθρωπότητας, ή θεωρία όοΟ κοινωνικού τους συστή­
ματος.

Έ Υποχρέωση τής έκοίκησης τοϋ αίμοοιος, πού έστράφη σέ

μεταγενέστερη έποχή σέ καθήκον προσαγωγής τοΟ δολοφόνου μπρο­
στά σέ νό]ΐιμα δικαστήρια, στηριζόταν Αρχικά πάνω στό γένος τοϋ
σκοτωμένου προσώπου’ άλλ’ αύτή Αναλαμβάνονταν καί άπό τή φρά­
τρα καί Εγινε μιά φρατρική ύποχρέωση(’ ) . Στις Ευμενίδες τοϋ Αι­
σχύλου, οί Έρινύες, άφοϋ μίλησαν γιά τό φόνο άπ’ τόν ’Ορέστη
τής μάνας του, θέτουν τό Ερώτημα: «Ποιό καθαρτικό νερό έφαγνι-
σ)ΐΛϋ τών φρχτόρων του θά τόν δεχθεί;» (2) , πού οαίνεηαι, δτι ση­
μαίνει, πώς άν ή τιμωρία τοϋ Εγκληματία ξέφευγε, δ τελικός κα­
θαρτικός έξαγν.σμός έκτελείτο άπ’ τή φράτρα του άντί τοΟ γένους
του. ΈπΙ πλέον, ή Εκταση τής όποχρέωσης άπ’ τό γένος στή φρά­
τρα, σημαίνει μιά κοινή γενεαλογία δλων τών γενών σέ μιά φρά­
τρα.

Επειδή ή φράτρα ήταν Ενδιάμεση μεταξύ τοΟ γένους καί τής

φυλής καί δέν πβριβαλλόιπιν μέ τίς κυβερνητικές λειτουργίες, ή­
ταν λιγότερο βασική καί λιγότερο Ενδιαφέρουσα άπό δποιαδήποτε
άπ’ τίς άλλες δύο όργανώσεις' άλλ’ ήταν βμως αότή Ενα. κοινό, φυ­
σικό καί Γσως άναγιοαΐο στάδιο τής ξανά άποκατάστασης μεταξύ
τών δύο. Μιά βαθιά γνώση τής κοινωνικής ζωής τών Ελλήνων σ’
αύτή τήν πρώιμη περίοδο θά μάς Εκαναν νά δοϋμε, δτι τά φαινό­
μενα θά συγκεντρώνονταν πιθανόν στή φρατρι/κή όργάνωση πιό
φανερά άπ’ τΙς σπάνιες έπιδόσεις μας, πού μάς όδηγοΟν σέ συμπε­
ράσματα. Πιθανόν νά κατείχε περισσότερη έξουσία καί έπιρροή
άπ’ αύτή πού συνήθως Εχει Εξακριβωθεί γι’ αύτήν σάν Ινας όργα-
νισμός. Στούς ’Αθηναίους ή φράτρα Ιπέζησε τής άνα.τραπής τών
γενών σάν βάση ένός συστήμαιτος καί διατήρησε, κάτω άπ’ τό νέο
πολιτικό σύστημα, κάποιον Ελεγχο πάνω στήν καταγραφή τών πο­
λιτών συούς καταλόγους τί|ς αύτοδιοίκησης, τήν έγγραφή τών γά-

(1) GROTE’S HISTORr OF GREECE, III, 56: Τό Δικαοτήριο τοΟ

Άρε ίου Πάγου βΐχβ Βικαιο&οαία έπΐ τ(3ν ίιχδν γιά άν6ρωποχτον(*(.
(2) Ποια 8έ χέρνιψ φρατίρων προοδέξβται. Εδμ., 666.

947
μων ατούς ληξιαρχικούς καταλόγους καί τήν προσαγωγή τοΰ δολο­
φόνου ένός φράτορος μπροστά στά δικαστήρια.
Eive. συνειθισμένο να ;αλάμε γιά τΙς τέσσερις 'Αθηναϊκές φυ­
λές αά νά διαιρούνται κάθε μιά σέ τρεϊς φράτρες καί γιά κάθε μιά
φράτρα σά νά είναι διαιρεμένη σέ τρία γένη· άλλ’ αύτό γίνεται α­
πλώς γιά ευκολία στήν περιγραφή. Έ νας λαός κάτω άπό γενο-
κρατικούς θεσμούς δέν διαιρεί τόν έαυτό του σέ συμμετρικές διαι­
ρέσεις καί υποδιαιρέσεις. Τό φυσικό γίγνεσθαι τής διαμόρφωσής
τους ήταν άκριβώς τό άντίθετ© αυτής τής μεθόδου* τά γένη Ιγιναν
φράτρες καί στό τέλος φυλές, πού ένώθτροαν πάλι σέ μιά κοινωνία
ή 2να λαό. Καθένα άποτελοΟσε μιά φυσική άνάπτυξη. "Οτι ό α­
ριθμός τών γενών σέ κάθε ’ Αθηναϊκή φράτρα ήταν τριάντα, είναι
Ινα άξιοσημείωτο γεγονός πού δέν έπιδέχεται καμμιά έξήγητη μέ
φυσικά αίτια. "Ενα κίνητρο άρκετά Ισχυρό, τέτοιο δπως μιά επιθυ­
μία γιά μιά συικ,ιετρική όργάνωση τών φρατρών καί τών φυλών,
όδήγησε σέ μιά όποδιαίρεση τών γενών μέ συμφωνία |ΐέχρι πού ό
αριθμός άνέβηκε σέ τριάντα σέ κάθε μιά άπ’ αύτές τΙς φράτρες' καί
σταν ό άριθμός σέ ;αά φυλή ήταν σέ ίξαρση, μέ τήν παγίωση τών
συγγενών γενών, ό άριθμός <ιειώναναχν στά τριάντα. Μιά πιό πι­
θανή λύση θά ήταν ή παραδοχή άλλων γενών |ΐέαχ στίς φράτρες,
πού είχαν άνάγκη άπό μιά αδξηση τού άριθμοΟ τών προσώπων.
Έχοντας Ινα.ν όρισμένο άριθμό φυλών, φρατρών καί γενών (ιέ φυ­
σική αδξηση, ή μείωση τών δύο τελευταίων γιά ό|ΐΛΐθ|ΐ»ρφία μέσα
στίς τέσσερις φυλές θά είχε Ιτσι έξασφαλισθεϊ. Μιά καί άλλάζει
στήν Αριθμητική κλίμακα τών τριάντα γενών σέ μιά φράτρα καί
τρεϊς φράτρες σέ μιά φυλή, ή άναλογία μπόρεσε εύκολα νά διατη­
ρηθεί γιά αίώνες, έκτός Ισως δπως στόν άριθμό γενών σέ κάθε
φράτρα.
Ή θρησκευτική ζωή τών Ελληνικών φυλών είχε τό κέντρο
της καί τις ρίζες της στά γένη καί τίς φράτρες. Πρέπει νά Οττοθί-
σουμε, δτι μέσα καί διά jiioou αυτών τών οργανισμών, τελειοποιή­
θηκε αύτό τό θαυμάσιο πολυθεϊστικό σύστημα, μέ τήν Ιεραρχία τών
θεών του, τά σύ;ιβολα καί τίς μορφές τής λατρείας του, πού έντυ-
πωσίασαν τόσο Ισχυρά τή σκέψη τοϋ κλασσικού κόσμου. *Οχι σέ
μικρό βαθμό αύτή ιΛ μυθολογία ένέπνεε τά μεγάλα κατορθώματα
τών θρυλικών καί Ιστορικών περιόδων καί δημιούργησαν έκείνο

248
τόν ένθουσιασμό πού παρήγαγε τό ναό καί τήν Αρχιτεκτονική 5·.α-
κοσμητική, στήν όποία ό σύγχρονος κόσμος βρήκε μιά τόσο (ΐ^γχ-
λη εύχαρίστηση. Μερικές άπ’ τίς θρησκευτικές έθιιιοχυπίες, πού
γεννήθηκαν μέσα σ’ αύτά τά κοινωνικά σύνολα, έθνικοποιήθηκχν
άπ’ τή μεγάλη άγιότητα, πού ένομίσθηκαν, δτι κατείχαν, δείχνον­
τας δτσι σέ ποιά ?κταση τά γένη καί οί φράτρες ήσαν οί τροφοί τής
θρησκείας. Τά γεγονότα αύτής τής έξαιρετικής περιόδου, πού εί­
ναι ή πιό πλήρης άπό πολλές άπόψεις στήν Ιστορία τής ’ Αριανής
οίκογένειας, χάθηκαν γενικά μέσα στήν Ιστορία, θρυλικές καί διη-
γημ»ακές γενεαλογίες, μύθοι καί άποσπάσματα τής ποίησης, πού
τελειώνουν μέ τά 'Ομηρικά καί Ήσιόδεια ποιήματα, Αναπληρώ­
νουν τά γραπτά της ύπόλοιπα. ’Αλλ’ οί θεσμοί τους, οί τέχν*ς, οί
έφευρέσεις, τό μυθολογικό σύστημα, μέ μιά λέξη, ή οόσία νοΰ πο­
λιτισμοί), πού έφεραν μαζί τους, ήσαν ή κληρονομιά, πού εΐσφέρα-
νε στή νέα κοινωνία, τήν όποία έκείνοι ήταν προορισμένοι νά ιδρύ­
σουν. Ή Ιστορία αυτής τής περιόδου μπορεΐ άκόμη νά άνχπαρα-
σταθεί μέ έκεΐνες τίς ποικίλες πηγές γνώσης, άναπαράγοναχς τά
κύρια γνωρίσ|ΐα<τα τής γενοκρατικής κοινωνίας, δπως δείχτηκαν μέ
συντομία πρίν άπ’ τό θεσμό τής πολιτικής κοινωνίας.

"Οπως τό γένος είχε τόν άρχοντά του, πού Ιερουργούσε σάν

ιερέας του, ϊτσι καί κάθε φράτρα είχε τόν φρατρίαρχο, πού προέ­
δρευε στίς συγκεντρώσεις της καί Ιερουργούσε στίς έορταστικές καί
θρησκευτικές Ιεροτελεστίες της. «Ή φράτρα», παρχτηρεΐ ό FU-
STEL DE COULANGES, «είχε τΙς συνελεύσεις της καί τά δικα­
στήριά της καί θά fβγάζε τά ψηφίσ^ια/τά της. Σ ’ αύτήν, δπως έπί­
σης και στήν οικογένεια, ύπήρχε Ινας θεός, ένα ιερατείο, Ινχ νό­
μιμο δικαστήριο καί ]ua κυβέρτ/ηση». Οί θρησκευτικές εθιμοτυπίες
τών φρατρών ήσαν μιά έπ έκταση έκείνων τών έθιμοτυπιών τών γε­
νών, άπ’ τά όποια άποτελεΐτο. Αύτές βρίσκονται σ’ Ικεΐνες τίς κα­
τευθύνσεις, στίς όποιες θά έστρέφετο ή προσοχή μας γιά νά κατα­
νοήσουμε τή θρησκευτική ζωή τών Ελλήνων.

Κοντά στήν άνιοΟσα κλίμακα τής όργάνωση; ήταν ή φυλή,

πού άπστελοΟνταν άπό Ινα άριθμό φραιτρών καί πού κάθε μιά άπ’
οώτές άποττελεϊτο άπό γένη. Τ ά πρόσωπα σέ κάθε φράτρα ήσαν άπ’
τήν ίδια κοινή γενεαλογία καί μιλούσαν τήν ίδια διάλεκτο. ’ Ανά-

24»
«ιεσα στούς ’ Αθηναίους, δπως προηγούμενα έλέχθη, κάθε φυλή ά-
ποτελούνιαν άπό τρεις φράτρες, πού Ιδωσαν σέ κάθε μιά μιά δμοια
■οργάνωση. Έ φυλή άντισταιχεϊ μέ τή Λατινική φυλή καί έπίσης
μ’ έκείνη τών ’Αμερικάνων Ιθαγενών, δντας άναγκαία μιά Ανε­
ξάρτητη διάλεκτος γιά κάθε φυλή γιά νά ύπάρχει μιά πλήρης ά-
ναλογία μέ τήν τελευταία. Ή συγκέντρωση τόσων Ελληνικών φυ­
λών, δπως είχαν συνασπιβθεΐ \\Aaa. σ’ ένα λαό, μέσα σέ μιά μικρή
περιοχή, έτεινε στό νά έξαφαινίσει τήν ποικιλία τών διαλέκτων καί
jua συνακόλουθη ένιαία γραπτή γλώοοα καί φιλολογία, έτεινε ά­
κόμη πιό πολύ νά έπιβληθεΐ, γενικά. Κάθε φυλή άπό προηγούμε­
νες συνήθειες, δπωσδήποτε, ήταν πιότερο ή λιγότειρο έντοπισμένη
•αε )αά όριαμένη περιοχή, διά μέσου τών άναγκών ένός κοινών;-
v.yj συστήματος, πού στηρίζονταν σέ προσωπικές σχέσεις. Φαίνε­
ται πιθανόν δτι κάθε φυλή είχε τό συμβούλιο τών άρχηγών της,
ύπέρτατο σ’ δλα τά θέματα πού σχετίζονται άπακλεισακά μέ τή φυ­
λή. ’Αλλά άπό τότε πού οί λειτουργίες καί οί έξουσίες τοΟ γενι­
κού συμβουλίου τών άρχηγών, πού διοικούσε τίς γενικές ύποθέσεις
τών ένωμένων φυλών, κατέληξατν νά πέσουν σέ άφάνεια, δέν θά μπο­
ρούσαν έκείνες ένός κατώτερου καί έξαρτημένου συμβουλίου νά δια­
τηρούνταν. Ά ν Ινα τέτοιο συμβούλιο ύπήρχε, πού ήταν Ενα άναμ-
φισβήτητο γεγονός, άπ’ τήν άναγκοαότητά του κάτω άπ’ τό κοινω­
νικό τους σύστημα, αύτό θά άπστελοβνταν άπ’ τούς άρχηγούς τών
γενών.
*Οταν ot διάφορες φράτρες μιΛς φυλής ένώθηκαν σέ άνάμνη-
ση τών θρησκευτικών τους έθίμων, αύτή ήταν στόν πιό ύψηλό όο-
γανικο θεο^ιό τους σάν μιά φυλή. Σάν τέτοιοι, αύτοί ήααν κάτο)
άπ’ τήν προεδρία ένός φυλαβασιλέα, πού ήταν δ κύριος άρχηγός
τής φυλής. ’Εάν αύτός ένεργούσε σάν άρχηγός τους στή στρατιο)-
τική Ιεραρχία, δέν ε^ιαι σέ θέση νά διαπιστώσω. 'Οπωσδήποτε,
άσκούσε θρησκευτικές λειτουργίες, σχεδόν σύμφυτες |ΐέ τό άξίωμα
τού βασιλιά, καθώς καί μιά δικαστική έξουσία σέ περιπτώσεις φό­
νου' έάν ήταν νά άνακρίνει ή νά διώξει ποινικά Ινα δολοφόνο, δέν
εί;ιαι σέ θέση νά άναφέρω. Ot ιερατικές καί δικαστικές λειτουργίες
οί συνδεόμενες μέ τό άξίωμα τοϋ βασιλιά, τείνουν νά έξηγήσουν τό
κΰρος πού άπόκτησε στίς θρυλικές καί ήρωΤκές περιόδους. ’ Αλλά
ή άπουσία πολιτικών λειτουργιών, μέ τήν αύστηρή Εννοια τού δ-

250
ρου, γιά τήν ύπαρξη τών όποιων δέν ϊχουμε ίκανιοποιη-κκές άπο·
οείξεις, είναι άρκετή νά θεωρήσουμε τόν δρο KING, πού χρησιμο-
ποιήθηκε τόσο σταθερά στήν Ιστορία, σάν τόν ισοδύναμο τού δρου
βασιλεύς, σάν ακυρολεξία. Στούς ’Αθηναίους έχουμε (TRIBE -
BASILEUS) φυλοβασιλέα, έκεΐ πού ό δρος χρησιμοποιούνταν άπ’
τούς ίδιους τούς "Ελληνες τόσο νόμιμα, δσο δταν έφαρμόζονταν στό
γενικό στρατιωτικό διοικητή τών τεσσάρων ένωμένων φυλών. 'Ο ­
ταν αύτός περιγράφετα: σάν ένας βασιλιάς, διαπράττουιιε τό σο­
λοικισμό ν’ άναγνωρίζουμε γιά κάθε μιά άπ’ τίς τέσσερις φυλές
Ινα βασιλιά χωριστά, καί ot τέσσερις φυλές *ιαζΙ κάτω άπό Ιναν
άλλο βασιλιά. Ύπάρχειΐ Ινας μεγαλύτερος άριθμός πλαστών βασι­
λιάδων έδώ άπ’ δτι ή περίπτωση τό άπαιτεΐ. Κοντά σ’ αύτό, δταν
γνωρίζουμε δτι οί θεσ|ΐοί τών ’Αθηναίων ήσαν ούσιασακά δημο­
κρατικοί, αύτό καταντά μιά γελοιογραφία τής ’ Αθηναϊκής κοινω­
νίας. Αύτό σάν νά δείχνει τήν έπιστροφή στήν άπλή καί άρχική
γλώσσα, χρησιμοποιώντας τόν δρο βασιλεύς έκεΐ πού οί "Ελληνες
χρησιμοποιούσαν αύτόν καί άπορρίπτόντας τόν δρο KING σάν Ινα
έσφαλμένο ισοδύναμο. Ή μοναρχία είναι άσυμβίβαστη μέ τή γενο-
κρατία, γιά τό λόγο δτι οί γενοκραακοί θεσμοί είναι οόσιασακά δη­
μοκρατικοί. Κάθε γένος, φράτρα καί φυλή ήταν Ινα πλήρες όργα-
νωμένο αυτοκυβέρνητο σώμα- καί έκεϊ πού διάφορες φυλές συνα­
σπίστηκα ν σ’ Ινα Ιθνος, ή προκύπτουσα κυβέρνηση θά συνεκροτεΐ-
το σέ άρμονία μi τίς έμψυχώνουσες, τά συστατικά μέρη της άρχές.
Τό τέταρτο καί τελευταίο στάδιο όργάνωσης ήταν τό ένωμέ-
νο Ιθνος μέσα σέ |«ά γενοκρατική κοινωνία. Έκεΐ πού διάφορες
φυλές, δπως έ κείνες τών ’Αθηναίων καί τών Σπαρτιατών, συνασπί-
σθηκαν σ’ Ινα λαό, αύτό μεγέθυνε τήν κοινωνία, άλλά τό άθροισμα
ήταν απλώς Ινα πιό περίπλοκο πανο;ιοιότυπο τής φυλής. Ot φυλές
πήραν τήν ίδια θέση μέσα στό Ιθνος, πού οί φράτρες κρατούσαν
μέσα στή φυλή καί τά γένη μέσα στίς φράτρες. Δέν ύπήρχε καμ-
μιά όνομασία γι’ αύτόν τόν όργανισμό ( ' ) , πού ήταν άπλώς μιά
κοινωνία (SO C IE TA S), άλλά στή θέση της Ινα δνομα προέκυψε

(1) Ό Άρισ-οτέλης. 6 θουκυ3:ίης κα! Λλλοι συγγραφείς, χρησιμοποι­

ούν τδν !ρο β α σ ι λ ε ί α γ>.4 τίς κυβερνήσεις τί]ς ήρωΐκί)ς περιόδου.

251
γιά τό λαό ή τό ϊθνος. Στήν περιγραφή τοΰ 'Ομήρου για τίς συνα­
θροισμένες ένάντια στήν Τροία δυνά{ΐεις, δόθηκαν Ιδιαίτερα όνόμα­
τα σ’ έκεϊνα τά Εθνη, πού ύπήρχαν, δπως ’Αθηναίοι, Αΐτωλοί, Λο-
κρο£· άλλά σ’ άλλες περιπτώσεις π&ριγράφονταν μέ τό 6vqia τή;
πόλης ή πατρίδας άπ’ τήν όποία ήλθαν. Τό τελευταίο γεγονός Ε-
φτασε Ετσι, πού οί "Ελληνες, πριν άπ’ τούς χρόνους τοΟ Λυκούργου
καί τοϋ Σόλωνα, είχαν πιά τά τέσσερα στάδια τής κοινωνικής ορ­
γάνωσης (γένος, φράτρα, φυλή καί Εθνος), πού ήταν tqoj σχε­
δόν καθολική στήν άρχαία κοινωνία καί πού φάνηκε, πώς ύπήρξε,
κατά Ινα μέρος, στό Στάδιο τής άγριότητας καί πλήρης στό Κα­
τώτερο, στό Μεσαίο καί στό ’ Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας,
καί ύπάρχει άκόμη καί μετά τήν Εναρξη ι»0 7Κ)λιτιο(ΐ-οΟ. Αύτή ή
όργανική σειρά Ικφράζει τήν ϊκυαση τής άνάπτυξης τής ίοέας τής
κυβέρνησης άνάμεσα στούς άνθρώπους καί στό θεσμό τής πολιτι­
κής κοινωνίας. Τέτοιο ήταν τό Ελληνικό κοινωνικό σ ύ σ κ ια . Αύ­
τό Εδωσε μιά κοινωνία, συμπληρωμένη άπό μιά σειρά συγκεντρω­
μένων προσώπων, μέ τά όποια ή κυβέρνηση συνδέθηκε διά (ΐέσου
τών προσωπικών τους σχέσεων μ’ Ινα γένος, μιά φράτρα ή φυλή.
ΤΗταν έπίσης μιά γενοκιρατοιή κοινωνία σάν ξεχωριστή άπό μιά
πολιτική κοινωνία, άπ’ τήν δποία ήταν βασικά διαφορετική '/ax δια-
κρινόταν εδκολα.
Τό ’Αθηναϊκό Εθνος τής ήρωϊκής περιόδου, παρουσιάζει στή
διακυβέρνησή του τρία ξεχωριστά καί κατά κάποια Εννοια συνδια-
ταγμένα, τμή-ιατα ή έξουσίες, δηλαδή: πρώτον, τό συμβούλιο τών
άρχηγών (βουλή)' δεύτερον, τήν άγορά, ή συνέλευση τοϋ λαοϋ'
καί τρίι»ν, τόν βασιλέα, ή γενικό στρατιωτικό διοικητή. "Αν καί
δημαπιικά και έξαρτημένα στρατιωτικά άξιώματα σέ εΰρύ άριθ;ιό
είχαν συσταθεί άπ’ τίς αύξανήιενες άνάγκες τοΟ δρου των, οί κύ­
ριες έξουσίες τής διακυβέρνησης κατέχονχαν άπ’ τούς τρεις δργα-
νισμούς πού άναφέραμε. Δέν είμαι σέ θέση νά έκθέσω τίς λειτουρ­
γίες καί έξουσίες τοϋ συ;ιβουλίου, τής άγοράς ή τοϋ βασιλέως, άλ­
λά θά περιοοισθώ σέ λίγες ύποδείξεις πάνω στά θέματα, too χά­
ραξαν άρκετά. άλλά πού χρειάζονται Ιπανεξέταση, τών δμολογου-
μένων Ελληνιστών.

252
I . Τό Σνμβονλιο τώ ν Ά ρ χ η γ ώ ν

Τό άξίωμα τοϋ βασιλιά στις Ελληνικές φυλές τράβηξε μεγαλύ­

τερη προσοχή άπό κείνη είτε τοΟ συ*ιβουλίου τών άρχηγών ή τής ά-
γορας. Σάν μιά συνέπεια αύτό Αναπτύχθηκε υπερβολικά, ένώ τό συμ­
βούλιο καί ή άγορά εΓτε ύποτιμήθηκαν εϊτε άγνοήθηκαν. Γνωρί­
ζουμε, δπωσδήπστε, δτι τό συμβούλιο τών άρχηγών ήταν Ινα στα­
θερό φαινόμενο σέ κάθε Ελληνικό έθνος, άπ’ τήν πιό πρώιμη πε­
ρίοδο στήν όποία έκτείνεται ή γνώση μας μέχρι τό θεσμό τής πο­
λιτικής κοινωνίας. Ή σταθερότητά του σάν Ινα γνώρισμα τοϋ κοι-
νωνιχοΰ τους συστήματος, εΐ'/xι πειστική άπόδειξη, δτι οΐ λειτουρ­
γίες του ήσαν ουσιαστικές καί δτι οί έξουσίες του, τουλάχιστο'/ Υ­
ποθετικά, ήσαν έσχατες και Υπέρτατες. Αύτή ή Υπόθεση προβάλ­
λει άπό τό τί είναι γνωστό γιά τόν άρχαίκό χαραχτήρα καί τί;
λειτουργίες τοΰ συιι£ουλίου τών άρχηγών κάτω άπ’ τούς γενοκρα-
τικούς θεσμούς καί άπ’ τήν άποστολή του. Πώς αύτό είχε συγκρο­
τηθεί στήν ήρωϊκή έποχή καί κάτω άπό ποιά Ιδιότητα τό άξίωμα
τοΰ άρχηγοΰ διατηρήθηκε, δέν έχουμε σαφώς πληροφαρηθεΓ άλλ’
είναι ενα λογικό συμπέρασμα, δτι τό συμβούλιο άποτελείτο άπ’ τούς
άρχηγούς τών γενών. ’Από τότε δ άριθμός πού σχημάιαζε τό συμ­
βούλιο ήταν συνήθως μικρότερος άπ’ τόν άριθμό τών γενών καί μιά
έπιλογή πρέπει νά είχε γίνει σέ μερικά σημεία στό σώ»ια τών άρ­
χηγών. Μέ ποιό τρόπο ή έκλογή γινόταν δέν γν ω ρίζουν Ή ά-
ποστολή τοΰ συ|ΐβουλίου σάν νομοθετικού σώμβοτος πού έκπροσωπεί
τά κύρια γένη καί ή φυσική του έξέλιξη κάτω άπ’ τή γενοκοατι-
ν.ή όργάνωση, τό καθιστούσε άνώτατο στήν πρώτη φάση καί δτ·.
πιθανόν, παρέμεινε δτσι ώς τό τέλος τής Υπαρξής του. Ή σπου­
δαία ενίσχυση τοΰ άξιώ^ατος τοΰ βασιλιά καί τά συσταθέντα νέα
άςιώματα στίς στρατιωτικές καί δημοτικές Υποθέσεις τους μέ τήν
αύξησή τους σέ πληθυσμό καί σέ πλοΟτο, θά άλλαξαν κάπως τΙς δι­
καιοδοσίες τοΰ συμβουλίου πάνω στίς δημόσιες Υποθέσεις καί Ισως
νά μείωσαν τή σημασία του, άλλά δέν άνατράπηκε δίχως μιά ρι­
ζική άλλαγή θεσμών. Φαίνεται πιθανόν, δτι κάθε άξίωμα τής κυ­
βέρνησης, άπ’ τό άνώτερο ώς τό κατώτερο Ιμεναν Υπόλογα στό
συμβούλιο γιά τις έπίσημες πράξεις τους. Τό συμβούλιο ήταν βα-

263
σικό στό κοινωνικό τους σύστημα^)' καί οί Έλληνες χύτής τής
περιόδου ήσαν έλεύθεροι αύτοκυβερνώμενοι λαοί, κάτω άπό θεσμούς
ουσιαστικά δημοκρατικούς. Μιά μοναδική άπε*κόνιση τής ύπαρξη;
τοΟ συμβουλίου μπορεϊ νά δοθεϊ άπ’ τόν Αίσχύλο, μόνον γιά νά δεί­
ξει, δτι ατήν Ελληνική άντίληψη αύτό ήταν πάντοτε ποορόν καί
έτοιμο γιά δράση. Στούς Έπτά έπΐ θήβαις, ό Ετεοκλής παρου­
σιάζεται στή διοίκηση τής πόλης καί 6 άδερφός του, Πολυνείκης,
οάν Ινας άπ’ -οοΰς έφτά άρχηγούς, πού είχαν πολιορκήσει τήν πό­
λη. Ή έπίθεση άποκρούστηκε, άλλά οί άδελφοί σκατώθηχαν σέ
μιά προσωπική μονομαχία μπροστά σέ μιά άπ’ τ!ς πύλες τεί­
χους. Μετά άπ’ αύτό τό περιστατικό ό κήρυκας λέει: «Είνα; άνάγ­
κη γιά μένα νά άναγγείλω τό ψήφισμα καί τή γνώμη τοϋ συ>ιβου-
λίου τοΟ λαοΟ αύτής τής πόλης τοΟ Κάδμου. ’ Αποφάσιζεw .,» (2)
κ.λ.π. Έ να συμβούλιο, πού μπορεϊ νά κάνει καί νά διακηρύξει Ινα
ψήφισμα σέ ·υιά στιγμή, πού 6 λαός θ&πρεπε νά ύπακούσει, κατέ­
χει τΙς υπέρτατες έξουσίες τής κυβέρνησης. Ό Αίσχύλος, άν καί
άσχολεϊται σ’ αύτή τήν περίπτωση μέ γεγονάνα τής θρυλικής πε­
ριόδου, άναγνωρίζει τό συμβούλιο τών άρχηγών σάν Ινα αναγκαίο
μέρος τοΟ συστή·ιατος τής διακυβέρνησης κάθε Ελληνικού λαοΟ.
Ή βουλή τής άρχαίας Ελληνικής κοινωνίας ήταν τό πρότυπο τής
γερουσίας κάτω άπ’ τό σημερινό πολιτικό σύστημα τοϋ κράτους.

77. Ή Myoga (Σ υνέλευση τον λαοΰ)

"Αν καί μιά σανέλευση τοΟ λαοΟ ήταν ταιριαστή στή θρυλι­

(1) Έλληνικόν 84 4ρα καί τοΟτο τό Ιθνος ήν τοίς γοΟν βαοιλεϋαιν, Bzot
■ce πατρίους άρχάς παραλάβοιν καί δοους ή πλενθός αύ-ίή καταστήααΐΐο ή-
γεμόνας, βουλευτήριον ήν ίκ tfflv κρατίοτων, ώς 'Ομηρός τε και ot παλαιό-
τατοι τών ποιητών μαρτυροΟοι' καί οΟχ δσπερ έν τοίς καθ' ήμβς χρόνοι;
αύθ&δεις χαί μονογνώμονες ήοαν at τών Αρχαίων βασιλέων δυναατεΟαι. —
Δισνύοιος, 2, XII.
[(2) ΒοκοΟντα καί Μξαντ’ άπαγγίλλειν με χρή δήμου προβούλοις τήσβ·
Καδμείας πόλεως- Έτεοκλέα μ4ν τόνδ* 4π’ εδνο(φ χθον&ς θάπτειν Ιβοξε γ<|ς
φίλαις καταοκαφαϊς. — ΑϊοχόΧου, Έπτ4 έπΐ Θήβας, 1005.

254
κή περίοδο, μέ μιά Αναγνωρισμένη έξουσία νά υίοθετήσει ή νά ά -
πορρίψε* δημόσια μέτρα, πού ύποβλήθηκαν σ’ αύτήν, άπ’ τό συμβού­
λιο, ώστόσο, δέν είναι τόσο παληά δσο τό συμβούλιο. Τό τελευταίο
δημιουργήθηκε μέ τό θεσμό τών γενών άλλά είνα* άναμφίβολο,
έάν ύπήρχε ή άγορά, μέ τίς άναφερόμενες λειτουργίες, πρίν Απ'
τό ’Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας. ’Αποδείχθηκε, δτι άνάμε-
αα στούς Ίροκέζους, στό Κατώτερο Στάδιο, δ λαός παρουσίαζε τά
αίτήματά Όου ατό συ·ι6ούλκ> τών άρχηγών |χέ Αντιπροσώπους τής
έκλογής του καί &w ή λαϊκή έπιρροή βάραινε στίς ύποθέσεις τής
όμοσπονδίας' άλλά μιά συνέλευση τοΟ λαοϋ, μέ τό δικαίωμα νά υίο-
θετεί ή νά άπορρίπτει δημόσια ;ιέτρα, θά ϊδειχνε μιά κάποια τφόο-
δο στή διάνοια καί στή γνώση πέρ’ άπ’ τούς Ίροκέζους. 'Ο ταν
πρωτοφανήκε ή άγορά, δπως τήν παριστάνουν δ 'Ομηρος καί οί
Ελληνικές Τραγωδίες, είχε τά ίδια χαρακτηριστικά, πού άργότε-
ρα διατήρησε στήν έκκλησία τών ’ Αθηναίων καί στή φρατρική Ικ-
κλησία τών Ρωμαίων (COMLTIA C U R IA T A ). ΤΗταν τό προνό­
μιο « 0 συμβουλίου τών άρχηγών ν’ άναπτύξει δημόσια μέτρα, καί
νά τά ύποβάλλει στή συνέλευση τοΟ λαοϋ γιά άποδσχή ή άπόρρι-
ψη, άλλά ή άπόφασή της ήταν τελική. Οί λειτουργίες τής άγορδς
περιορίζονταν σ’ αύτή τή μοναδική πράξη, δέν θά έπαιρνε οδτε μέ­
τρα οδτε θά έπέμβαινε στή διοίκηση τών ύποθέσεων' ώστόσο, ή­
ταν μιά ύποοίαοιακή έξουσία, Ιξοχα προσαρμοσμένη στήν προστα­
σία τής έλευθερίας τους. Στήν ήρωϊκή έποχή βέβαια καί πολύ πιό-
πίσω, στή θρυλική περίοδο, ή άγορά είνοκ Ινα σταθερό φαινόμενο
άνάμεσα στίς Ελληνικές φυλές καί, σέ συνδυασμό μέ τό συμβού-
λιο, είναι μιά πειστική άπόδειξη τής δημοκρατικής συγκρότησης
τής γενοκρατικής κοινωνίας διά μέσου έκείνων τών περιόδων. Έ ­
να καινό αίσθημα, Αναπτύχθηκε μεταξύ τοΟ λαοΟ σ’ δλα τά σπου­
δαία ζητήματα, μέ τήν άσκηση τής διάναάς τους, γιά τό δημόσια
άγαθό καί γιά τή διατήρηση τών δικαιωμάτων τους. ΆφοΟ άκου-
γε τά ύποβληθέντα θέμαιτα καί τά συζητούσε, ή συνέλευση τοΟ λαοΟ,
πού ήταν έλεύθερη γιά δλα δαα ήθελβ νά συζητήσει ( ' ) , Ιβγαζε
τήν άπόφασή της, στούς άρχαίους χρόνους, συνήθως μέ τήν άνάτα-

(1) Εδριπίδου Όρέοτης, 884.

255-
ση τών χεριών ( ') . Μέ τή συμμετοχή στίς δημόσιες ύποθέσεις, πού
επηρέαζαν τά συ'ΐφέροντα δλων, δ λαός (βάθαινε σταθερά τήν τέ-
■χνη τής αύτοκυβέρνησης, καί Ινα μέρος τοϋ λοαοΟ, δπως στούς ’Α ­
θηναίους, προετοιμάζονταν γιά τήν πλήρη δημοκρατία, πού Ακο­
λούθως έγκαθιδρύθηκε μέ τούς θεσμούς τοΟ Κλεισθένη. Ή συνέ­
λευση τοϋ λαοϋ, πού συνείρχσνταν νά συσκεφθεΐ πάνω στά δημόσιο
θέματα καί πού δχι σπάνια έσατυρίζετο σάν Ινας δχλος, άπό συγ­
γραφείς πού ήχον Ανίκανοι νά κατανοήσουν ή νά έκτιμήσουν τήν
άρχή τής δη;νοκρατίας, ήοαν τό απέλυα τής έκκλησίας τών Α θη­
ναίων καί τής κάτω βουλής τών συγχρόνων νομοθετικών σωμά­
των.

I I I . Ό Βασιλιάς

Αύτός ό ΑξιωματοΟχος 5γινε Ινας Αξιοσημείωτος χαρακτηρι­

στικές τύπος στήν Ελληνική κοινωνία τής ήρωϊκής έποχής καί ή­
ταν Ιπίσης Ιξέχων στή θρυλική περίοδο. Τοποθετήθηκε άπ’ τούς
ιστορικούς στό κέντρο τοΟ συστήματος. Τό δνομα τοΟ ά ξι^ιατ»;
(βασιλεύς) χρησιμοτακήθηκε άπ’ τούς καλύτερους 'Ελληνες συγ­
γραφείς γιά νά χαρακτηρίσουν τήν κυβέρνηση, πού όνο;ιΑσθηκε βα­
σιλεία.
Οί σύγχρονοι συγγραφείς, σχεδόν χωρίς έξαίρεση, μεταφρά­
ζουν τό βασιλεύς μέ τόν δρο KING καί βασιλεία μέ τόν δρο KING­
DOM, χωρίς κανένα χαρακτηρισμό καί σάν άκριβώς ϊ«)δύνα{ΐα.
Έπ*θυμώ νά έπΐ/στήσω τήν προσοχή σας σ’ αύτό τό άξίωμα τοϋ βα-
σιλιΛ, δπως αύτό ύπήρχε στις Ελληνικές φυλές καί στό ζήτημα
τής όρθάτητας αύτής τής έρμηνείας. Δέν ύπάρχει δποιαδήπστε δ-
^ΐΛΐότητα μεπαξύ τής βασιλείας τών Αρχαίων ’ Αθηναίων καί τοϋ
σύγχρονου βασιλείου ή μοναρχίας" βέβαια δέν Αρκεί νά δικαιολο­
γ ο ύ ν τή χρήση τοΰ Ιδιου δρου γιά νά περιγράφουμε καί τά δύο.
"Η Ιδέα μας γιά μιά βασιλική κυβέρνηση εΓνα* ούσιαστικά ένός τύ­

(1) ΠανΒημ!? γ4ρ χερα1

. 6·.εξωνύμθ’.ς ϊφριςεν αίοβήρ -όνίβ xpaiνόντων
λόγον. — Αίαχΰλο;, Ίκέτιδβς, 607.

256
που στόν όποιον Ινας βασιλιάς, περιστοιχιζόμενος άπό |Μά προνο­
μιούχα καί μέ τίτλους εύγενείας τάξη, πάνω στήν Ιδιοκτησία καί
τήν κατοχή τών γαιών, κυβερνά σύμφωνα μέ τή θέλησή του καί
τήν έπιθυμία του μέσω διαταγμάτων και Αποφάσεων, διεκονκών-
τας Ινα κληρονομικό δικαίωμα στή διακυβέρνηση. Τόσες κυβερ­
νήσεις αύτοεπιβλήθηκαν μέσω τής Αρχής τοΟ κληρονομικού δι­
καίου, μέσα στό όποιο τό Ιερατείο είχε ζητήσει νά προσθέσει έπί
πλέον καί τό θείο δίκαιο. 01 βασιλείς Τυδώρ τής ’Αγγλίας καί οί
Βουρβώνοι τής Γαλλίας είναι χαρακτηριστικοί τύποι. Ή συνταγμα­
τική μοναρχία είναι μιά σύγχρονη Ανάπτυξη καί είναι ούσιαστι­
κά διαφορετική άπ’ τή βασιλεία τών Ελλήνων. Ή βασιλεία δέν ή­
ταν οδτε μιά άπόλυτη οδτε μιά συνταγματική μοναρχία’ οδτε ήταν
μιά τυραννία ή Ινας δεσποτισμός. Τάτε, τί ή « ν ;
Ό GROTE Ισχυρίζεται δτι «ή πρωταρχική Ελληνική κυ­
βέρνηση είναι ούσιαστικά μοναρχική, στηριζόμενη στά προσωπικά
αισθήματα καί τό θείο δίκαιο»· καί γιά νά ένισχύαει αύτή τήν ά­
ποψη, πιό πέρα παρατηρεί, δτι «ή περίφημη γνωμική φράση στήν
Ίλίάδα ύποστηρίζε-ται άπό δλο αύτό πού άκοΟμε στή σημερινή
πρακτική: «ή κυβέρνηση άπό πολλούς δέν είναι κάτι τό καλό' άς
είναι Ινας μόνο κυβερνήτης — Ινας βασιλιάς — έκβίνος, πού σ’
αύτόν ό Δίας Ιχει δώσει τό σκήπτρο, μέ τίς κυρώσεις τοΟ κηδεμό­
να». Αύτή ή γνώμη δέν είναι Αποκλειστική μόνο στόν GROTE, τοϋ
όποιοι, ή ύπεροχή σάν ΙστορικοΟ είναι Αναγνωρισμένη' Αλλά αύτό
βεβαιωνότανε σταθερά καί γενικά άπό Ιστορικούς σχετικά μέ τά
Ελληνικά θέμοντα, μέχρι πού ϊγινε δεκτό σάν Ιστορική άλήθεια.
Οί Απόψεις μας πάνω στά Ελληνικά wal Ρωμαϊκά θέματα διαμορ­
φώθηκαν άπό συγγραφείς συνηθισμένους σέ μοναρχική διακυβέρ­
νηση καί προνο(κοΟχες τάξεις, πού σχεδόν τούς εύχαριστοϋσε νά
έπικαλοδνται γιά τίς πρώιμα γνωστές κυβερνήσεις τών Ελληνι­
κών φυλών μιά έπικύρωση αύτής τής μορφής διακυβέρνησης, σάν
Αμεσα φυσικής, ούσιαστικής καί πρωταρχικής.

(1) Ίλιάίχ, II, 204

«ούχ άγαθόν πολυχοιρανίη' εις χοΐρανος Ιοτω, εις βααιλεύς, £ 8(3*·
Κρόνου τ.άΧί άγχυλομήτεω σχ!)πτρον τ’ ήίέ θέμιοτας, Ινα αφίοιν Βς βαοι-
λβόη».

257
17*
 Έ άληθινή διαπίστωση, είναι άκριβώς ή ίγτ16ετη άπό κείνη
τοϋ GROTE’ δηλαδή, δτι ή άρχέγονη Ελληνική κυβέρνηση ήταν
ούσιατοικά δημοκρατική, στηριζόμενη στά γένη, φράτρες καί φυ­
λές, όργανωμένα σέ αύτοκυβερνώμενα σώματα, καί στίς άρχές τή;
έλευθερίας, ισότητας καί άδβλφότητας. Αύτή ή Αποψη ένισχύεπαι
άπό δλα τά στοιχεία πού γνωρίζουμε γιά τή γενοκρατική όργάνω­
ση, πού έδειξε πώς στηρίζεται σέ άρχές ουσιαστικά δημοκρατικές.
Τό ζήτημα λοιπόν είναι, άν τό άξίωμα τοϋ βασιλιά περνούσε πραγ-
|ΐατικά άπό πατέρα σέ γιό βάσει τοΰ κληρονο<ακοϋ δικαίου' πού, άν
είναι αληθινό, θά έτεινε νά δείξει ;ιιά άνατροπή αυτών τών άρχών.
Είδαμε, δτι στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, τό άξίωμα
τοϋ άρχηγοΰ ήταν κληρονομικό σ’ ένα γένος, |ΐέ τό όποιο δηλώνε­
ται δτι ή διακοπή συμπληρωνόταν άπ’ τά μέλη τοΰ γένους τόσο συ­
χνά, όσο συνέβχινε αύτό. ’Εδώ ή καταγωγή ήταν στή θηλυκή γραμ­
μή, δπως μεταξύ τών Ίροκέζων' δνας δικός τους άδελφός έκλέ-
γονταν συνήθως νά διαδεχθεί τόν άποθανόντα άρχηγό καί έκεΐ 8-
που ή καταγωγή ήταν στήν άρσενική γραμμή, δπως μεταξύ τών
OJIBWAS καί ONAHAS, έκλέγονταιν ό πρεαβύτερος γχός. 'Ετσι
ή έλλειψη άναρρήσεων γιά τό πρόσωπο έγινε ό κανών” άλλά ή
έκλεκτική άρχή τηχρέμενε, πού ήταν καί ή οόσία τής αύτοκυβέρ­
νησης. Δέν μπορεϊ ν’ άποδειχθεΐ, Ικανοποιητικά, δτι δ πρεαβύτερος
γιός τοΰ βασιλιά έπαιρνε τό άξίωμα, κατά τήν παραίτηση τοϋ πα­
τέρα του, |ΐέ άπόλυτο κληρονομικό δικαίωμα. Αύτό είναι τό ούσια-
στικό γεγονός, καί αύτό άπαιτεΐ μιά πειστική Απόδειξη γιά τήν ά-
ποδοχή του. Τό γεγονός δτι δ πρεσβύτερος γιός, ή Ινας άπ’ τούς
γιούς, συνήθως τόν διαδεχόταν, δέν καθαρίζει τό γεγονός στό θέ­
μα' έπειδή λόγω τοΟ καθιερωμένου, αώτός ήταν στήν πιθανή σειρά
διαδοχής μέ μιά έλεύθερη έκλογή άπό ένα έκλογικό σώμα.Ή περί­
πτωση, |ΐέ βάση τούς Ελληνικούς θεσμούς, είναι κατά τής διαδο­
χής τοΰ άξιώματος τοϋ βασιλιά βάσει κληρονομικού δικαιώιιατος·
καί είναι ύπέρ είτε |«&ς έλεύθερης έκλογής dve μ-ιδς έπικύρωσης
τοϋ άξιώμαπος άπ’ τό λαό μέσω τών Αναγνωρισμένων όργανώσεών
του, δπως στήν περίπτωση τοϋ Ρωμαϊκοϋ βασιλιά (REX) (’ ) . Μέ

(1) Ό Γλάί^των (GLADSTONE), πού παρουσιάζει ατούς άναγνδοτες

258
τό άξίωμα τοϋ βασιλιά με·οαβιβαζόμενο ji-έ τόν τρόπο, που άναφέρ-
θηκε τελευταία, ή κυβέρνηση θά Ιμενε στά χέρια τοϋ λαοϋ. ’Επει­
δή χωρίς ;ua έκλογή ή έπικύρωση, -αύτός δέν θά άνχλάόαινε τό Α­
ξίωμα’ καί έπειδή πιό πέρα, ή έξουσία τού έκλέγειν καί έπικυρώ-
νειν ύποδηλώνει καί τό έπιφυλασσόμενο δικαίωμα τοϋ καβχιρείν.
Ή δι-ευκρίνηση τοϋ GROTE, παρμένη άπ’ τήν Ίλιάδα, εί-
νχι χωρίς σημασία στό ζήτημα πού δημιουργήθηκε. Ό Όδυσαέας,
άπ’ τήν άγάρευση τοϋ οποίου αύτή ή παράθεση Εχει ληφθεΐ, μι­
λούσε γιά τή διοίκηση ένός στρατού μπροστά άπό μιά πολιορκη-
μένη πόλη. Είπε άκριβώς τά έξής: «Ό λ οι οί Έλληνες δέν μπο­
ρ ο ύ ν μέ κάθε τρόπο νά κυβερνούμε έδώ. Ή πολυαρχία δέν είναι
καλή. "Ας είνχι Ινας άρχοντας, Ινας βασιλιάς, πού σ’ αύτόν δ Δίας
Ιχει δώσει τό σκήπτρο καί τό θεϊκό δικαίωμα τής ποινής γιά νά
μπορεί νά μ&ς διοικεί» (’ ) . Ά ρχοντας (κοίρανος) καί βασιλιάς,
χρησΐ|«>ποιήθηκαν σάν Ισοδύναμα, έπειδή κι οί δυό έπίσης, έσή-
μαιναν Ινα γιενικό στρατιωτικό διοικητή. Δέ·/ ύπήρχε εύκαιρία γιά
τόν Όδυσσέα νά συζητήσει ή νά προσυπογράψει Ινα σχέδιο κυ­
βέρνησης' άλλ’ είχε έπαρκείς λόγους νά συστήσει ύπακοή σ’ Ιναν
•ιοναδικό διοικητή τοϋ στρατού, μπροστά σέ μιά πολιορκούμενη
πόλη.
Ή βασιλεία μπορεί νά δρισθεί σάν μιά στρατιωτική δημοκρα­
τία, δντας έλεύθερος ό λαός, καί τό πνεϋμα τής κυβέρνησης, πού
είναι τό ουσιώδες, όντας δημοκρατικό. Ό βασιλιάς ήταν δ στρα­

τούς Έλληνες άρχηγούς τής ήρωϊκής εποχής σάν βασιλιάδες xal πρίγκη-
-πες, μέ τΙς έπιπρδσθετες Ιδιότητες τοΟ εύγενή (GENTLEMEN), άναγκάζε-
ται νά παραδεχθεί δτι «οτό σύνολο φαινόμαστε, πώς ϊχουμβ τή συνήθεια ή
τό νόμο τδν πρωτοτοκίων άρκετά, άλλ’ δχι δρίσβι τέλεια». JUVENTUS
MUNDI, εκδ. LITTLE AND BROWN, ο. 428.
(1) Οΰ μέν πως πάντες βασιλεύσομεν ένθάδ* ’Αχαιοί,
οόκ άγαθδν πολυκοιρανίη- είς κοίρανος Ιατω,
είς βασιλεύς, ω Ιδωκε Κρόνου παίς άγκυλομήτε®.
[σκήπτρον τ’ ήδέ θέμιστας, Τνα σφίσι βασιλεύς].
Ot λέξεις έντδς άγκυλών δέν βρέθηκαν σέ διάφορα. Η. S. ( = MANXJS
SCRTPTORUM GRAEOORUM), λόγου χάρη, στδ Υπόμνημα τοΟ ΕΑβταθ(ου.

259
τηγός τους, ίχοντας τό άνώτατο, τό πιό ση|ΐαγτικό καί τό πιό σπου­
δαίο γνωστό άξίωμα στό κοινωνικό τους σύστη;ια. ’ Απ’ τήν έλλειψη
ένός καλύτερου δρου γιά νά περιγράφουν τήν κυβέρνηση, ή βχσι-
λεία υίοθετήθηκε σάν δρος άπ’ τούς Έλληνες συγγραφείς, έπειδή
έφερνε τήν ιδέα μιάς στρατηγίας, πού είχε γίνει τότε Ινα σ η π ­
τικό άξίωμα γιά τήν κυβέρνηση. Μέ τό συμβούλιο καί τήν άγορά,
πού συνυπήρχαν μέ τό βασιλέα, άν άπαιτεΐται πιό ειδικός όρισμός
γι’ αύτή τή μορφή διακυβέρνησης, ή στρατιωτική δημοκρατία τήν
έκφράζει μέ λογική τουλάχιστον όρθότητα, ένώ ή χρήση τοΟ δρου
βασιλεία, μέ τή σημασία πού αύτή έχει, θά ήταν μιά άκυριολεξία.
•Στήν ήρωϊκή έποχή οί Έλληνικές φυλές ζοϋσαν σέ χεριτοι-
χισ;ιένες πόλεις, καί γίνονταν πολυάνθρωπες καί πλούσιες |ii τήν
άγροκαλλιέργεια, μέ τΙς χειροτεχνικές δραστηριότητες, τά ποίμνια
m l τις άγέλες. Νέα άξιώματα άπαιτήθηκαν, δπως έπίσης κάποιος
βαθμός διαχωρισμού τών καθηκόντων τους' καί Ινα. νέο δη;ιοτικό
σύστημα άναπτύσαονταν μέ γοργό ρυθμό μαζί μέ τήν άνάπτυξη τής
διάνοιάς τους καί τών άναγκών τους. ΤΗταν έπίσης μιά περίοδος Α­
σταμάτητων στρατιωτικών άγώνων γιά τήν κατοοχή τών πιό εύφο­
ρων περιοχών. Στήν πορεία τής άνάπτυξης τής Ιδιοκτησίας, τό ά-
ρίστοκρατικό στοιχείο στήν κοινωνία άναμφίβολα αύξάνονταν, καί
ήταν ή βασική αιτία έκείνων τών ταρχχών, πού έπικρατοΟσαν στήν
’ Αθηναϊκή κοινωνία άπ’ τά χρόνια τοϋ θησέα ώς τά χρόνια τοΟ
Σόλω'ι*χ καί τού Κλεισθένη. Στή διάρκεια αύτής τής περιόδου καί
μέχρι τήν τελική έξαφάνιση τοΟ άξιώμαπος, λίγο χαφό πρίν άπ
τήν πρώτη ’ Ολυμπιάδα, (776 π ,Χ .), ό βασιλιάς, άπ’ τό χαραχτή-
ρα tcO άξιώματός του καί άπ’ τήν κατάσταση τών συνθηκών τής
εποχής εκείνης, Ιγινε πιό έπιφανής καί πιό Ισχυρός άπό όποιοδή-
ποτε άλλο πρόσωπο στήν προηγούμενη έμπειρία τους. Τά λειτουρ­
γήματα τοΟ Ιερέα καί τοΟ δικαστή προσαρτήθηκαν ή Ιγιναν συμ­
φυή μέ τό άξίωμά του’ καί φαίνεται, δτι αύτός ύπήρξε, λόγω άξιώ-
ματος (EX OFFICIO) μέλος τοΟ συμβουλίου τών άρχηγών. Αύτό
ήταν Ινα μεγάλο, δπως έπίσης καί Ινα άναγκαΐο άξίωμα, μέ τίς
έξουσίες ένός στρατηγού πάνω στό στρατό στό πεδίο τής μάχης m l
πάνω στή φρουρά τής πόλης, πού τοΟ Ιδωσαν τά μέσα νά άποκτή-
σει έπίσης έπφροή πάνω στίς δημόσιες ύποθέσεις. ’Αλλά δέν φαί­
νεται πιθανόν, δτι αύτός κατείχε καί πολιτικά λειτουργήματα. *0

260
καθηγητής MASSON παρατηρεί, δτι «οί γνώσεις σχετικά μέ τού;
'Ελληνες βασιλιάδες στήν προϊστορική περίοδο δέν είνα* Αρκετά
λεπτομερειακές, ώστε νά μποροΟμε νά χαράξουμε 2να λεπτομερεια­
κό σχήμα τών λειτουργημάτων τους». Τά σιτρατιωτικά καί ιερατι­
κά λειτουργήματα τοϋ βασιλιά κατανοοΟνται Αρκετά καλά, τά δι­
καστικά έντελώς καί τά πολιτικά λειτουργήματα δέν μπορεί σωστά
νά ύποστηριχθεΐ, δτι ύπήρξαν. ΟΙ έξουσίες ένός τέτοιου αξιώματος
κάτω άπ’ τούς γενοκρατικούς θεσμούς θά καθαριζόταν βαθμιαία
άπ’ τήν πείρα, άλλά μέ μιά σταθερή ροπή τοϋ βασιλιά νά άναλά-
6ει <ιερικά νέα άξιώματα έπικίνδυνα στήν κοινωνία. ’Από τότε πού
τό συμβούλιο τών άρχηγών παρέμε^νε σάν ένα συστοοτικό στοιχείο
τής κυβέρνησης, μπορεί νά λεχθεί, πώς αότό έχεχ έκφράσ» τίς δη­
μοκρατικές άρχές τοϋ κοινωνικού τους συστήματος, δπως έπίσης καί
τά γένη, ένώ ό βασιλιάς γρήγορα κατέληξε στό νά έκφράζει τίς
άρχές τής άρισττκρατίας. E iw i πιθανόν δτι μιά συνεχής πάλη
κράτησε μεταξύ τοΟ συμβουλίου καί τοϋ βασιλιά, γιά νά συγκρο­
τήσει τόν τελευταίο <ιέοα στά δρια τών έξουσιών πού δ λαός ήταν
πρόθυμος νά παραχώρησε/, στό Αξίω(ΐα. Κοντά σ’ αότό, ή κατάργη­
ση τού άξιώματος άπ’ τούς ’Αθηναίους, κάνει πιθανόν, δτι βρήκαν
τό άξίωμα δυσκολομεταχείρΐστο καί Ασυμβίβαστο μέ τούς γενοκρα-
τικούς θεσμούς, Από τήν τάση του νά σφετερίζεται έπιπρόσθεχες έ­
ξουσίες.
’Ανάμεσα στίς Σπαριτιατικές φυλές, ή έφορία έγκαθιδρύθηκε
σέ μιά πολύ πρώιμη περίοδο, γιά νά περιορίσει τίς έξουσίες τοΟ βα­
σιλιά υστέρα άπό παρόμοια έμπειρία. "Αν καί τά λειτουργήματα
τοϋ συμβουλίου στήν 'Ομηρική καί τή θρυλική περίοδο δέν ήσαν
άκριβώς γνωστά, ωστόσο, ή σταβερή παρουσία του είναι έπαρκής ά-
πόοειξη, δτι οί έξουσίες του ήσαν πιραγμαπικές, ούσιαστχκες καί μό­
νιμες. Μέ ταυτόχρονη δπαρξη τής άγοράς καί τήν ϋλλαψη Απο­
δείξεων γιά μιά άλλαγή θεσμών, δδηγούμαστε στό συμπέρασμα, δτι
τό συ;ιβούλιο, κάτω άπ’ τά καθιερωμένα ήθη, ήταν μιά ύπέρτατη
άρχή πάνω άπ’ τά γένη, τίς φράτρες, τίς φυλές καί τό ϊθνος, καί
δτι δ βασιλιάς ήταν ύπόλογος σ’ αύτό τό συμβούλιο γιά τίς έπίση-
μες πράξεις του. Ή έλευθερία τών γενών, πού τά μέλη τοϋ συμ­
βουλίου ήσαν έκπρόσωποί τους, προϋποθέτει τήν Ανεξαρτησία τοϋ
συμβουλίου, δπως έπίσης καί τήν ύπεροχή του.

261
 Ό Θουκυδίδης άναφέρεται κατά τύχην στίς κυβερνήσεις τής
παραδοσιακής περιόδου, ώς έξής: «Τώρα πού οί 'Ελληνες έγιναν
πιό ισχυροί καί άπάκτησαν ιδιοκτησία άκόμη πιό μεγάλη άπό πρώ­
τα, πολλές τυραννίες έγκαθιδρύθηκαν στίς πόλεις, άφοΟ τά είσο-
δή|ΐατά τους έγιναν {ΐεγαλύτερα' έπειδή προγενέστερα ύπήρξε κλη­
ρονομική βασιλεία μέ εΙδικές έξουσίες». (Πρότερον δέ ήσαν έπί ρη-
τοίς γέρασι πατρικαί βασιλεΐαι). Τό άξίωμα ήτο κληρονο;ΐΑκό μέ
τήν έννοια τής διάρκειας, έπειδή συμπληρώνονταν τόσο συχνά, δσο
συνέβαινε μιά διακοπή, άλλά πιθανόν κληρονομική σ’ Ινα γένος,
Ινώ ’ή έκλογή γινόταν άπΛλυτα έλεύθερη άπ’ τούς γενέτες του, ή
·,ιέ ένδεχόμενη όνομααία dire* τό συμβούλιο καί έπικύρωση απ' τά
γένη, δπως στήν περίπτωση τοΟ βασιλιά (REX) τών Ρω;ιαίων.
Ό ’Αριστοτέλης Εχει δώσει τόν πιό ικανοποιητικό όρ;σ;ιό τής
βασιλείας καί τοϋ βασιλιά τής ήρωΐκής περιόδου άπό δποιονοήποτε
άλλον άπ’ τούς ’ Ελληνες συγγραφείς. Καί γι’ αύτά τά τέσσερα εί­
δη βασιλείας παρατηρεί: τό πρώτο είναι τών ήρωϊκών χοόνιον, πού
ήταν |αά κυβέρνηση πάνω άπό Ινα έλεύθερο λαό, μέ περιορισμένα
δικαιώματα σέ μερικά συγκεκριμένα ζητήματα- γιατί δ βασιλιάς ή­
ταν ό στρατηγός τους, δ δικαστής τους και 6 ιερατικός άρχηγός
τους. Τό δεύτερο, Ικεΐνο τών βαρβάρων, πού είναι μιά κληρονομική
δεσποτική κυβέρνηση, ρυθμιζόμενο άπό νόμους· τό τρίτο είναι έ-
•/.είνο πού όν^,ιάζουν Αίσυμνητικόν, πού είναι μιά αίρετή τυραννία.
Τό τέταρτο είναι τό Λακεδαι;ιόνιο, πού δέν elvxt περισσότερο άπό
μιά κληρονομική στρατηγία (’ ) . ’ Οπωσδήποτε μπορεΐ να λεχθεί
γιά τΙς τρεις τελευταίες μορφές, ή πρώτη δέν άνταποκρίνεται στήν
ιδέα ένός βασιλείου τοϋ άπόλυτου τύπου, ούτε σέ μιά άναγνωρισμί-
νη μορφή μοναρχίας. Ό ’Αριστοτέλης άπαριθμεΐ μέ έκπληκτική

(1) Βασιλείας μέν οδν εΚη ταΟτα τέτταρα τόν αριθμόν, μία μέν ή περί
τούς ήρωϊκοΰς χρόνους- α6τη 8’ ήν έκόντων μέν, έπί τισΐ 8’ ώρισμένων στρα­
τηγός γάρ ήν καί δικαστής δ βασιλεύς καί xfflv πρός τοδς θεούς κύριος. Δευ­
τέρα 8έ ή βαρίαρική, αΒτη δ’ έστίν έκ γένους άρχή βεσποτική κατ4 νόμον.
Τρίτη δέ ήν αίσυμνητίαν προοαγορεόουσιν αΟτη 8’ έατίν αίρητή τυραννίς.
Τετάρτη δ’ ή Λακωνική τούτων αΟτη δ* έστίν, ώς είπείν θ’ ίπλ&;. στρα­
τηγία κατά γένος άΐδιος. — Άριατοτέλους, ΠολιτικΟν, III, C. X.

262
-/.xftoιρότητα τά κύρια λειτουργήματα τοΟ βασιλιά, πού κανένα άπ’
αύτά δέν δποοηλώνει πολιτικές έξουσίες, ot όποιες παραχωροΰτιαι
μόνον κατόπιν έκλογής καί πού δλα είναι συνακόλουθα μ’ Ινα ισό­
βιο άξίωμα. Αύτά είναι έπίσης συνακόλουθα μέ τή συνολική ύπο-
ταγή τής βασιλείας στό συ{ΐβοδλιο τών άρχηγών. Τά «περιορισμέ­
να δικαιώματα», καί οί «ειδικές έξουσίες», μέσα στούς όρισμούς αύ-
τών τών συγγραφέων, τείνουν νά δείξουν, δτι ή κυβέρνηση Ιχει έ-
νισχυθεΐ |ΐ’ αύτή τή μορφή σέ άρμονία μέ τούς γενσκροοτικούς θε­
σμούς. Τό ούσιώδες στοιχείο στόν όρισμό τοΟ ’ Αριστοτέλη είναι ή
έλευθερία τοϋ λοοοϋ, πού στήν άρχαία κοινωνία ύποδηλώνει, δτι ό
λαός διατήρησε τ4ς έξουσίες τής κυβέρνησης κάτω άπ’ τόν έλεγχό
του, δτι τό άξίωμα τοΟ βασιλιά παραχωρεί·» έκούσια, καί δτι αδτό
άνακαλεΐτο δταν δπήρχε δικαιολογημένη αιτία. Μιά τέτοια κυβέρ­
νηση σάν αύτή πού περιγράφεται άπ’ τόν ’ Αριστοτέλη, μπορεϊ νά
νοηθεί σαν μιά στρατιοπική δημοκρατία, πού, σάν ]u i ]<-ορφή κυ­
βέρνησης κάτω άπό έλεύθερους θεσμούς, προήλθε φυσικά άπ’ τή γε­
νοκρατική όργάνωση, δταν τό στρατιωτικό πνεϋμα ήταν κυρίαρχο,
σταν έμφανίστηκε ό πλοΟτος καί ή αδξηση τοΟ πληθυσμοϋ, ;ι! μιά
συνηθισμένη ζωή σέ όχυρωμένες πόλεις καί πρίν ή πείρα νά Ιχει
προετοιμάζει τό δρόμο γιά μιά καθοορή δημοκρατία.
Κάτω άπ’ τούς γενοκρατικούς θεσ»ιούς, >ιέ Ινα λαό άποτελού-
|ΐενο άπό γένη, φρά-ρε; καί φυλές, καί μέ τό κάθε τι όργανωμένο
σέ άνεξάρτητα αύτοκυβερνώιενα σώ>ιατα, δ λαός θά ήταν άναγκα-
στικά έλεύθειρος. Ό κανόνας ένός βασιλιά βάσει κληρονομικοΟ δι­
καιώματος καί χωρίς άμεση λογοδοσία σέ μιά τέτοια κοινωνία, ή­
ταν άπλούστατα άδύνατος. Ή άδυνχμία προβάλλει άπ’ τό γεγονός,
δτι ot γενοκρατικοί θεσμοί είναι άσυμβίβαστοι μέ Ινα βασιλιά ή μέ
μιά βασιλική κυβέρνηση. Αύτό θά προϋπέθετε, (πράγμα πού σκέ­
πτομαι πώς δέν μπορεϊ νά παράσχει τή θετική άπόδειξη τοϋ άπό-
λυτου κληρονο^κοϋ δικαιώματος γιά τό άξίωμα τοϋ βασιλιά), τήν
δπαρξη πολιτικών λειτουργημάτων, νά άνατρέψουν τήν κατάστα­
ση πού προβάλλει άπ’ τή δομή καί τίς άρχές τής άρχαίας Ελλη­
νικής κοινωνίας. "Ενχς Ά γγ λος, κάτω άπό τή συνταγματική μο­
ναρχία του είναι τόσο έλεύθερος δσο Ινας ’Αμερικανός κάτω άπ’
τή δημοκρατία, καί τά δικαιώματά του καί οί έλευθερίες του προ­
στατεύονται έπίσης καλά" αύτός δμως, όφείλει αύτή τήν έλευθβρία

263
καί προσχασία σ’ ένα σύνολο γραπτών νόμων, πού συγκροτήθηκαν
μέ τή νομοθεσία καί ένισχύθηκαν άπ’ τά δικαστήρια. Στήν άρχαία
Ελληνική κοινωνία, ήθη καί £θ^υα ύποκαθιστοΟσαν τή θέση τών
γραπτών νόμων, καί τό πρόσωπο στηρίζονταν γιά τήν έλευθερία
του καί τήν προστασία του πάνω στούς θεσμούς τού κοινωνικοί) του
συστήματος. Ή προστασία του βρισκόταν κα/c’ έξοχήν σέ τέτοιους
θεσμούς, δπως τό ύπιοδηλώνει ή αίρετή κατοχή τοϋ άξιώματος.
01 βασιλείς (REGES) τών Ρωμαίων ήσαν, κατά τόν Γδιο τρό­
πο, στρατιωτικοί διοικητές, μέ Ιερατικά λειτουργήματα προσαρτη-
μένα στό άξίωμά τους' καί αύτή ή λεγόμενη βασιλική κυβέρνηση,
έμπίπτει στήν Ιδια κατηγορία μιας στρατιωτικής δημοκρατίας. Ό
βασιλιάς (R E X ), δπως άναφέρθηκε προηγούμενα, άνακηρύσσον-
ταν άπ’ τή σύγκλητο (γερουσία) καί έπικυρώνονταν άπ’ τή φρατρι­
κή έκκλησία (COMITIA CURIATA) καί τελικά καθαψείτο. Μέ
τήν καθαίρεσή του τό άξίωμα έξαφανίζονχαν, σάν άσυμβίβαστο μέ
βτι παρέμεινε άπ’ τή δημοκρατική άρχή, (ΐετά τήν ίδρυση τής Ρω­
μαϊκής πολιτικής κοινωνίας.
01 πληρέστερες άνχλογίες μέ τίς βασιλείες άνάμεσα στίς Ε λ ­
ληνικές φυλές ήσαν ot τυραννίες, πού φύτρωσαν έ3ώ κι έκεί, στήν
πρώϊμη περίοδο, σέ διάφορα μέρη τής Ελλάδας. Ή σαν κυβερνή­
σεις πού έπιβλήθηκαν μέ τή βία, καί ή άπαιτούμενη δύναμη δέν
ήταν μεγαλύτερη άπό κείνη τών φεουδαλικών βασιλιάδων τών με­
σαιωνικών χρόνων. Μιά μεταβίβαση τόΟ άξιώματος άπό πατέρα σέ
γιό διά μέσου λίγων γενεών γιά νά προστεθεί έπί πλέον τό κληρο­
νομικό δικαίωμα, ήταν άναγκαία γιά νά συμπληρώσει τήν άναλο-
γία. ’Αλλά τέτοιες κυβερνήσεις ήσαν τόσο άταίριαστες μέ τις Ε λ ­
ληνικές Ιδέες, καί τόσο άλλότριες στούς δημοκρατικούς θεηιούς
τους, ώστε καμιά άπ’ αύτές δέν πέτυχε μιά μόνιμη βάση στήν Ε λ ­
λάδα. 'Ο GROTE παρατηρεί, δτι «άν ένας δραστήριος άνθρωπος
μέ θράσος ή βία άν έτρεπε τό σύνταγμα καί Ικανέ τόν έαυτό του
μόνιμο άρχοντα καί κανόνα σύμφωνα μέ τή δική του θέληση, — ά­
κόμη κι άν κυβερνούσε καλά— πατέ δέν θά ένέιτνεε στό λαό κάποιο
συναίσθημα καθήκοντος πρός αύτόν. Τό σκήπτρο του ήταν παρά­
νομο άπ’ τήν άρχή καί άκόμη ή άφαίρεση τής ζωής του, άπό κά­
ποιον, μακριά άπό τό νά άπαγορεύειται άπ’ αύτό τό ήθικό αίσθη­
μα, πού καταδίκαζε αύτόν πού έχυνε αίμα σ’ άλλες περιπτώσεις,

2G4
έδώ θά θεωρούνταν άξιος γιά Επαινο». Δέν ήταν τόσο τδ παράνομο
σκήπτρο 7ιού ξεσήκωσε τήν Εχθρότητα τών Ελλήνων, δσο δ άντα-
γωνισμδς τών δη;ιοκρατικών |U τΙς μοναρχικές Ιδέες, άπ’ τίς ό­
ποιες οί πρώτες είχαν κληρονομηθεί άπ’ τά γένη.
'Οταν οί ’ Αθηναίοι Εγκατέστησαν τδ νέο πολιτικό τους σύ­
στημα καί τδ θεμέλιωσαν πάνω στδ Εδαφος m l στήν ιδιοκτησία,
ή κυβέρνησή τους ήταν καθαρά δημοκρατική. Δέν ήταν μιά νέα
θεωρία, ή ειδική Επινόηση τοΰ ’ Αθηνχϊκοΰ πνεύματος, άλλά Ινα
τιαληδ καί οικείο σύστημα, μέ μιά άρχαιότητα τόσο μεγάλη, δσο
έκείνη τών ίδιων τών γενών. Δη(ΐοκρατικές ιδέες είχαν ύπάρξει
στή θεωρία καί στήν πράξη τών προγόνων τους άπδ άμνημΛνευτους
χρόνους, καί τώρα βρήκαν τήν Εκφρασή τους σέ μιά πιδ Επεξεργα­
σμένη, καί, άπδ πολλές άπόψεις Εξελιγμένη κυβέρνηση. Τδ νόθο
στοιχείο, δπως έκεΐνο τής άριστοιφατίας, πού είχε διαποτίσει τδ σύ-
στημα καί είχε δημιουργήσει |ΐεγάλη διαμάχη στήν παραδοσιακή
περίοδο, πού συνδεόταν μέ τδ άξίωμα τοϋ βασιλιά, καί είχε μείνει
ϋστερ’ άπ’ αύτό, είχε έξαφανισθεΓ άλλά τδ νέο σύστημα εί­
ναι πού προκάλεσε τήν άνατροπή του. Μέ μεγαλύτερη έπιτυχία πα­
ρά οI ύπολοιπόμενες Ελληνικές φυλές, <Λ ’Αθηναίοι στάθηκαν Ικα­
νοί να σπρώξουν τις Ιδέες τους γιά τήν κυβέρνηση ώς τίς λογικές
τους συνέπειες. Αύτδς είναι Ινας λόγος, πού αδτοί Ιγιναν, ή πιδ
διαλεχτή, ή πιδ πνευματική καί ή πιδ δλοκληρωμένη φυλή δλό-
κληρης τής άνθρώπινη; οικογένειας, πού προόδευσε κάποτε. Στά
καθαρώς πνευ]ΐατικά κατορθιί^ιατά τους άποτελοΰν άκόμη μιά Εκ­
πληξη γιά δλόκληρη τήν άνθρωπότητα. Κ; αύτδ Επιτεύχθηκε, έ-
πειδή ot Ιδέες πού είχαν βλαστήσει διά μέσου τής προηγούμενης
Εθνικής περιόδου, καί πού είχαν συνυφανθεΐ (ιέ κάθε Ινα τοϋ έγ-
κέφαλού τους, είχαν βρει μιά καλοσήμαδη Ελπίδα πραγ>ιατοποίη-
σης, μέσα σέ μιά δημοκρατικά συγκροτημένη πολιτεία.
Τό σχέδιο διακυβέρνησης, πού καθιερώθηκε άπ’ τδν Κλει­
σθένη άπόρριψε τδ άξίωμα ένδς δη;ιόσιου Εκτελεστικού άρχηγοϋ,
ένώ διατηρούσε τδ συμβούλιο τών άρχηγών μέ μιά αίρετή γερου­
σία, καί τή λαϊκή συνέλευση. Είναι φανερό, δτι τδ συμβούλιο, ή
συνέλευση τοΰ λαοΰ καί ό άρχηγδς τών γενών ήσαν τά σπέρματα
τής γερουσίας, τή; λαϊκής συνέλευσης καί τοϋ Εκτελεστικού δη­
μοσίου άρχηγοϋ (βασιλιά, αύτοκράτορα καί προέδρου) τής σύγ­

265
χρονης πολιτική; κοινωνίας. Τό τελευταίο άξίω;ια ξεφύτρωνε άπ’
τις στρατιωτ:κέ; άνάγκε; τή; δργανωμένης κοινωνίας καί ή άνά-
πτυξή του μέ τήν άνιοϋσα πρόοδο τής άνθρωπότητας είναι διδα­
κτική. Μπορεΐ να άνευρεθοϋν τά ίχνη του απ’ τδν κοινό πολεμικό
άρχηγό, πρώτα στό Στρατιώτη τοΰ Μεγάλου Πολέμιου, δποι; στήν
Ίρσκέζικη δ|ΐοσπονδία· δεύτερον, στόν ίδιο στρατιωτικό διοικητή
σέ μια δμοσπονδία φυλών πιό προχωρημένων, μέ ;ά λειτουργήματα
τοΟ ίερέως συνδεμένα μέ τό άξίωμα, δπως οί TEUCTLI τής Ά τζέ-
κικης όμοσπονδία;’ τρίτον, στόν ίδιο στρατιωτικό διοικητή σ’ Ινα
ϊθνος δια>ιορφω]ΐένο άπό Ινα συνασπισμό φυλών, μέ τά λειτουρ­
γήματα τοΟ Εερέως καί το0 δικαστή συνδεμένα μέ τό άξίωμχ, δπω;
στό βασιλέα τών Ελλήνων' καί τελικά, στό δημόσιο άρχηγό στή
σύγχρονη πολιτική κοινωνία. Ό αιρετός & ρ χ ω ν τών ’ Αθη­
ναίων, πού διαδέχθηκε τόν β α σ ι λ έ α , καί 6 πρόεδρος τών
συγχρόνων δημοκρατιών, άπό τήν αίρετή κατοχή υοΟ άξιώ(ΐΛτος,
ήσαν ή φυσική κατάληξη τής γενοκρατίας. Είμαστε δφειλέτες στήν
έμπειρία τών βαρβάρων γιά τήν ίδρυση καί Ανάπτυξη τών κύριων
τριών τρόπων διακυβέρνησης, πού τώρα τόσο καθολικά ένσωιυατώ-
θηκαν στό σχέδιο διακυβέρνησης στά πολιτισμένα κράτη. Ή άν-
θρώπινη διάνοια, ή ίδια άκριβώς σέ δλα τά άτομα, σέ δλες τις φυ­
λές καί τά Εθνη τής άνθρωπότητας καί μέ περιορισμένες τις δυνά­
μεις της μέσα στίς τάξεις, έργάζεται καί πρέπει νά έργάζεται, jU-
σα στό ίδιο ό<ιοιδμορφο αύλάκι, καί μέσα στά στενά δρια τής πα­
ραλλαγής. Τά άπστελέαματά της μέοα σέ άσύνδετες περιοχές τοΟ
χώρου καί σέ πλατιά χωρισμένες περιόδους τοΟ χρόνου, άρθρώνον-
ται σέ μιά λογικά δεμένη άλυσσίδα άπό κοινές έμπειρίες. Μέσα στό
(i-εγαλόπρεπο σύνολο μπορεΐ άκόμη νά άναγνωρισθοΟν τά λίγα πρω­
ταρχικά σπέρ|υχτα σκέψης, πού δροΟν πάνω στίς άρχέγονες ανθρώ­
πινες άνάγκες, καί διά μέσου τής φυσικής προόδου άνάπτυξης, I-
χουν πετύχει τόσο τεράστια άποτελέαματα.

266
 Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Ή χρεωχοπία τώ ν γενώ ν σάν βάση γιά μιά Κ υ€έρ-

νηση. Ή Νομοθεσία τον Θησέα. Προσπάθεια ΰποχατά-
στασης τώ ν τάξεω ν. Ή χρεωχοπία τη ς. ’Ε ξαφάνιση
τον άξιώματος τον Βασιλιά. Οι έννέα "Α ρχοντες. Ναν-
χραρίες χαι Τ ριττΰες. Ή Νομοθεσία τον Σάλωνα. 01
εύπορες τάξεις. Μεριχή μεταφορά τή ς πολιτιχής έξου-
σίας απ’ τά γένη στις τάξεις. Πρόσωπα απροσάρτητα σέ
γένος. Ά να χ ή ρ νξη πολιτών. Ή Γερονσία. Ή Έ χχλη-
σία. ’Επ ίτευξη μεριχά τ ή ς πολιτιχής χοινω νίας. Νομο­
θεσία τον Κλεισθένη. 'Ίδρνση τή ς Π ολιτιχής Κοινω νίας.
Ό ’ Α ττιχός Δήμος ή ή Διοιχητιχή Κοινοτιχή Π εριφ έ­
ρεια. Ή οργάνωσή τη ς xai οί Έ ξο νσ ίες . Ή τοπιχή αυ-
τοδιοίχησή της. Ή τοπιχή αυτοδιοίκηση ή διοικητικό δι­
αμέρισμα. Ή ’ Α ττιχή Κοινοπολιτεία. Ή ’ Αθηναϊκή Δ η­
μοκρατία.

01 διάφορες Ελληνικές κοινότητες περνοΟσαν ούσιαστικά άπό

μιά δμοια έμπεφία. μεταφερόμενες άπ’ τή γενοκρα-κκή στήν πολι­
τική κοινωνία- άλλ’ ό τρόπος μετάβασης μπορεί πολύ καλά νά 5ια-
φωτισθεί άπ’ τήν ’Αθηναϊκή ιστορία, έπειδή τά γεγονότα τά σχε­
τικά ;ιέ τούς ’ Αθηναίους, διατηρήθηκαν πληρέστερα. Μ·.ά άπλή
σκιαγραφία τών όλικών δρων τους, θά δώσει άπάντηση στό θέμα
μας, άφοΰ δέν Ιχει σαν στόχο ν’ άκολουθήσει τήν άνάπτυξη τής
Ιδέας τής κυβέρνηση: πέρ’ άπό τήν έγκατάσταση τοΰ νέου πολιτι­
κού συστήματος.
Etww φανερό, ότι ή άποτυχία τών γενοκρατ-.κών θελιών στό
ν’ άνταποκριθοΟν στις νέες περίπλοκες άνάγκες τής κοινωνίας, γέν-

267
νησε τήν άνάγκη ν’ άφχιρεθοΰν δλες οί πολιτικές έξουσίες άπ’ t i
γένη, φράτρες καί φυλές καί νά μεταβιβασθοϋν σέ νέα έκλογικά
σώματα. Αύτή ή κίνηση ήταν βαθμιαία, έκτεινόμενη διά μέσου μ’.άς
μακριάς σειράς χρονικών περιόδων καί ήταν ενσωματωμένη σέ
μιά σειρά άπό διαδοχικούς πειραματι^ιούς, μέσω τών όποίων άνα-
ζητήθηκε μιά θεραπεία γιά τά ύπάρχονοχ κακά. Ή Ελευση τοϋ
νέου συστήματος ήταν τόσο βαθμιαία δσο ή άποχώρηση τοϋ πα-
ληοΰ καί τά δυό μαζύ, γιά ένα μέρος τοϋ χρόνου ύπήρχαν δίπλα τό
Ινα στό άλλο. Στό χαραχτήρα καί τά άντικείμενα, τών πειρα{ΐατι*
σμών πού δοκιμάσθηκαν, μπορούμε ν’ άπσκαλύψουμε, έπειδή ή γε-
νοκρατική όργάνωση είχε άποτύχει ν’ ά/ταπσχριθεϊ στίς Απαιτή­
σεις τής κοινωνίας, τήν άνάγκη γιά τήν άνατροπή τών γενών, φρα-
-τριών καί φυλών σάν πηγών έξσυσίας καί τά μέσα μέ τά όποια αύ-
-χές είχαν έπιβληθεϊ καί σταθεροποιηθεί.
Στρέφοντας τή ματιά μας πρός τά πίσω καί παρακολουθώντας
τή γραμμή τής άνθρώπινης προόδου, μπορούμε νά παρατηρήσουμε,
δτι τό περιχαρακωμένο μέ παασάλους χωριό ήιαν ή συνηθισμένη Ι­
στία τής φυλής στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας. Στό Με-
tw,lo Στάδιο σπίτια μέ πολλές λαϊκές κατοικίες, χτισμένα άπό ή-
λιοψημένα τούβλα καί πέτρα, Ινα είδος όχυρωαεων, κάνουν τήν έμ-
φάνισή τους. ’Αλλά στό ’Ανώτερο Στάδιο, πόλεις περιβαλλόμενες
μέ στεφάνι άπό άνάχωμα καί τελικά μέ τείχη άπό πελεκημένο λι­
θάρι, έμφανίζονται γιά πρώτη φορά στήν άνθρώπινη έμπειρία. Αύ­
τό ήταν Ινα μεγάλο βήμα πρός τά έμπρός, δταν ή σκέψη βρήκε τήν
Ικφρασή της στήν οχύρωση μέ τήν όποία περιέβαλλε |αά έκτετα-
μένη περιοχή μέ Ινα σημαντικό σέ άριθμό πληθυσμό, |ΐέ Ινα άαυν-
τικό τείχος άπό λιθάρι πελεκημένο, μέ πύργους, αέ στηθαία καί μέ
πυλώνες, προορισμένα νά προστατεύσουν έπίσης δλους καί νά άμυν-
θούν μέ τήν κοινή δράση δλων. Πόλεις αύτοΟ τοϋ βαθμοϋ έξέλιξης
συνεπάγονται τήν δπαρξη μιάς σταθερής καί άναπτυγμένης άγρο-
καλλιέργειας, τήν κατοχή οικιακών ζώων σέ κοπάδια καί άγέλες,
έμπαρευμάτων σέ ποσότητες καί Ιδιοκτησίες σέ σπίτια καί χωρά­
φια. Ή πόλη (τό άστυ), Εφερε μαζί της νέες Απαιτήσεις γιά τήν
τέχνη τοΰ κυβερνάν, μέ τή μεταβολή τοΰ δρου τής κοινωνίας. Βαθ­
μιαία πρόβαλλε ή άνάγκη τοϋ διορισμού άρχόντων καί δικαστών,
στρατιωτικών καί δημοτικών άξιω·ιατούχων διαφόρων βαθμών, μέ

268
τήν έπιβολή αυξημένων φόρων, πού προϋποθέτουν τήν προΰπαρξη
δημοσίων έσόδων. Ή κοινοτική ζωή καί οί ανάγκες τοϋ πληθυσμοί
πρέπει νά ίχουν αύξήσει σέ μεγάλο βαθμό τά καθήκοντα καί τίς
εύθύνες τοϋ συμβουλίου τών άρχηγών καί ίσως νά ϊχουν καταπονή­
σει ύπέρμετρα τήν ικανότητά του νά κυβερνά.
’Αποδείχθηκε, δτι στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας ή
διακυβέρνηση καί δλες ot έξουσίες άνήκαν στό συμβούλιο τών άρ­
χηγών' δτι στό Μεσαίο Στάδιο, ή έξουσία ήταν χωρισμένη σέ δυόΓ
τό συμβούλιο τών άρχηγών καί τό στρατιωτικό διοικητή' καί δτι
στό ’Ανώτερο Στάδιο ήταν χωρισμένη σέ τρία, τό συμβούλιο τών
άρχηγών, τή συνέλευση τοϋ λαοΟ καί τό στρατιωτικό διοικητή. ’ Αλ­
λά μέ τήν έναρξη τοΟ πολιτισμοΟ, ή διαφοροποίηση τών έξουσιών·
τής διακυβέρνησης είχε προχωρήσει άκόμη πιό πέρα. Ή στρατιω­
τική εξουσία, πού πρώτα είχε μεταβιβασθεΐ στό βασιλιά, άσκείτο·
τώρα άπό στρατηγούς καί πλοιάρχους κάτω άπό μεγαλύτερους πε­
ριορισμούς. Μέ μιά πιό πέρα διαφοροποίηση, έμφοονίζεται τώρα ή,
δικαστική έξουσία <τοούς ’Αθηναίους. ’Ασκείτο άπ’ τούς άρχοντες
καί τούς δικαστές. Οί -αυταρχικές έξουσίες «ιεταβιβάσθηκαν τώρα.
στούς κοινοτικούς καί δημοτικούς άρχοντες. Βήμα πρός βή{ΐα, μέ
τήν πρόοδο τής πείρας καί μέ τήν προώθηση, αύτές οί διάφορες
έξουσίΐς διαφοροπσιήθηκαν άπ’ τό σύνολο τών έξουσιών τοΟ άρχι-
κοΟ συμβουλίου τών άρχηγών, μέχρι πού πέρασαν άπ’ Λ λαό στό-
συμβούλιο σάν άνππρσσωπευτικό σώμα.
Ή δημιουργία αύτών τών δημοτικών άξιωμάτων ήταν μιά ά -
ναγκαία συνέπεια τοϋ αύξανόμενου μεγαλείου καί τοΟ πολύπλοκου-
τών υποθέσεων τους. Κάτω άπ’ τό αυξανόμενο φορτίο, ot γβνοκρα-
τικοΐ θεσμοί κατάρευσαν. ’Αναρίθμητες Ακαταστασίες ύπήρχαν καί
άπ’ τή σύγκρουση τών έξουσιών καί άπ’ τήν κατάχρηση στίς άρ-
μοδιότητες πού δέν είχαν άκόμη καθορισθεΐ έπακριβώς. Ή σύντο­
μη καί Αριστοτεχνική σκιαγραφία άπ’ τό Θουκυδίδη τοϋ δρου τών
Ελληνικών φυλών στήν παραδοσιακή περίοδο καί ή σύμφωνος μαρ­
τυρία άλλων συγγραφέων πάνω στό ίδιο θέμα, δέν άφήνσυν καμ-
μιά άμφιβολία, δτι τό παληό σύστημα διακυβέρνησης άπέτυχε, καί
δτι κάποιο νέο σύστη|ΐα διακυβέρνησης είχε γίνει ό ούσιώδης δρος
γιά τήν παραπέρα πρόοδο. Μιά πιό πλατιά κατοΛΌμή τών έξουσιών
τής κυβέρνησης, Ινας πιό σαφής όρισμός γι’ αύτές, καί μιά πιό·
αύστηρή λογοδοσία τών έπίσημων προσώπων ήταν άναγκαία γιά
τήν ευημερία, δπως έπίσης καί τήν άσφάλεια τής κοινωνίας' καί
πιό ειδικά ή άποκατάσταση διά γραπτών νόμων, νομοθετημένων
άπό μιά άρμόδια έξουσία, στή θέση τών ήθών καί έθίμων. Αύτό
-κερδήθηκε μέ τήν έμπειρική γνώση σ’ αύτή καί τήν προηγούμε­
νη έθνική περίοδο, δτι ή Ιδέα τής πολιτικής κοινωνίας ή τό
κράτος, διαμορφώνονταν βαθμιαία στήν Ελληνική σκέψη. Ή ταν
μιά άνάπτυξη πού συνεχίζονταν έπΐ έκατοντάδες χράνια, άπ’ τήν
πρώτη έμφάνιση τής άνάγκης γιά μιά άλλαγή στό σχέδιο διακυ­
βέρνησης, πριν νά όλσκληρωθεΐ στό σύνολό του τό κράτος.
Ή πρώτη προσπάθεια άνάμεσα στούς ’Αθηναίους, ν’ Ανατρέ­
ψουν τή γενοκρατική όργάνωση καί νά έγκαθιδρύσουν 2να νέο σύ­
στημα διακυβέρνησης, άποδίδεται στό θησέα καί έξ αΙτίας αύτοϋ
στηρίζεται στήν παράδοση' άλλά δρισμένα γεγονότα παρέμειναν
στήν Ιστορική περίοδο, πού ένισχύουν έν μέρει τουλάχιστον τά σχε­
τικά μέ τήν ύποτιθέμβνη νομοθεσία του.
θ ά είναι άρκετό νά θεωρήσουμε τό θησέα σάν έκπρόσωπο μιάς
περιόδου, ή μ·.δς σειράς ιστορικών γεγονότων. ’ Απ’ τήν έποχή τοΟ
Κέκροπα ώς τό θησέα, σύμφωνα μέ τό Θουκυδίδη, ό ’Αττικός λα-
•ός είχε σχεδόν ζήσει σέ π όλ«ς, πού είχαν τά δικά τους πρυτανεία
καί τούς δικούς τους άρχοντες καί δταν δέν είχαν τόν φόβο τοΟ κιν­
δύνου, δέν συμβουλεύονταν τό βασιλιά τους, άλλά άσχολσΟνταν μέ
τίς δικές τους ύποθέσεις χωριστά, μέ βάση τά δικά τους συμβού­
λια. Ά λ λ ’ δταν ό θησέας έγινε βασιλιάς, τούς Επεισε νά γκρεμί­
σουν τά βουλευτήρια καί τά διοικητήρια τών πόλεών τους καί νά
συνδεθοΟν μέ τήν ’ Αθήνα, μέ σύνδεσμο τό β ο υ λ ε υ τ ή ρ ι ο
■καί τό π ρ υ τ α ν ε ί ο , στά όποια δλο; έθεωροΟντο, δτι άνή-
ΎΛυν ( ') . Αύτή ή διαπίστωση συνδέει ή έπιδάλλει όριαμένα σπου-

(1) Θουκυδίδης, 6ι6λ. II, κεφ. 15. Ό Πλούταρχος μιλάει σχεδόν βτοι
γιά τδ Τβιο θέμα: «’ Εκείνος συνοίκισε βλους τούς κατοίκους τής ’Αττικής
ιτήν ’Αθήνα καί τούς Ικαμε Ινα λαό σέ μιά πόλη (4στυ), πού πρίν ήταν
σκορπισμένοι πίνω καί κάτω, καί μέ δυσκολία θά συγκεντρώνονταν σέ μιά
επείγουσα περίσταση γιά τή δημόσια άσφάλεια. Διαλόοντας γι’ αύτό τΙς
ενώσεις, τά συμβούλια καί τά δικαστήρια σέ χάθε Ιδιαίτερη πόλη, Ικτισε

270
οαία γεγονότα καί προπαντός, δτι ό πληθυσμός τής ’ Αττικής ήταν
οργανωμένος σέ Ανεξάρτητες φυλές, έχοντας κάθε μιά τό δικό της
έδαφος, στό όποιο ό λαός είχε έγκατασταθεί, μέ τό δικό του βου­
λευτήριο καί τό πρυτανείο του καί δτι, ένώ ήσαν αύτοκυβερνώμε-
νες κοινωνίες, ωστόσο, πιθανόν ήσαν συνασπισμένοι γ*& μιά Αμοι­
βαία προστασία, καί εκλέγανε τό βασιλιά τους ή τό στρατηγό γιά
νά διευθύνει τίς κοινές στρατιωτικές δυνάμεις τους. Αύτή είναι μιά
εικόνα τών όργανωμένων δη*ιοκρατικά κοινοτήτων, πού είχαν ά­
νάγκη ένός στρατιωτικού διοικητή, ό όποιος δέν περιεβάλλετο μέ
τοολιτικα λειτουργήματα καί πού άπέκλειε τό γενοκρατικό σύστη­
μά τους. Κάτω άπ’ τό θησέα, συνασπίσθηκαν σέ £να λαό, ;ιέ έδρα
τήν ’Αθήνα, πού τούς έδωσε μιά ύψηλότερη όργάνωση άπό κείνη
πού προηγούμενα είχαν. Ό συνασπισμός τών φυλών σέ Ινα έθνος καί
σέ 2να ένιαϊο έδαφος, είναι χρονικά μεταγενέστερος άπ’ τίς ομο­
σπονδίες, έκεΐ δπου οί φυλές κατέχουν Ανεξάρτητα έδάφη. Αύτή
είναι μιά ύψηλότερη όργανική διαδικασία. Ένώ τά γένη είχαν
σχεδόν ανακατωθεί μέ τήν έπιγαμία, ot φυλές ήσαν τώρα άνακα-
τω)ΐένες. μέ τήν έξαφάν*ση τών διαχωμσηκών έδαφικών γραμμών
καί |ii τή χρήση ένός κοινού βουλευτηρίου καί πρυτανείου. Ή δια­
μόρφωση τοΰ συστήματος, πού Αποδίδεται στό θησέα, έξηγεί τήν
■πρόοδο τής γβνοκρατικής κοινωνίας τους Απο μιά κατώτερη σέ μιά
ύψηλότερη όργανική μορφή, πού πρέπει νά έχει έμφανισθεϊ σέ κά­
ποιο χρόνο, καί πιθανόν νά έχε* πραγματοποιηθεί ιιέ τόν τρόπο πού
άναφέραμε.
’ Αλλά μιά άλλη πράξη άποδίδεται στό θησέα, πού μάς δεί­
χνει ένα πιό ριζικό σχέδιο, δπως έπίσης μιά έκτίμηση τής Ανάγκης
γιά μιά βασική άλλαγή στό σχέδιο διακυβέρνησης. Αύτός διαίρε­
σε τό λαό σέ τρεις τάξεις, άσχετες μέ τά γένη, πού σχετικά δνο-
μάζονταν, Εύπάτρώες ( = άπό καλό γένος), Γεώμιαροι ή γεωργοί
καί Δημιουργοί ή τεχνίτες. Τά κύρια άξιώ\ΐΛτα ήσαν προδιορισμέ-
να γιά τήν πρώτη τάξη, ιιαΖ'ι καί τά δύο, πολιτική διοίκηση καί

Ινα κοινό πρυτανείο καί Βικαατήριο, δπου Οπάρχει ίως σήμερα. Ή Άκρόπο-
λις μέ τά έξαρτήματί της, καί τ6 4οτυ ή ή παληά χαί νέα πόλη, ένώθιριιν
κάτω άπ’ τό κοινό δνομα τών ’Αθηνών». Πλούταρχος, βίος Θησέως, κεφ. 24.

271
ίερωσύνη. Αύτή ή ταξινόμηση ήταν δχι μόνο μιά Αναγνώριση τής
ιδιοκτησίας και τοΰ άριστοκρατικοϋ στοιχείου στήν Ιεραρχία τής
κοινωνίας, άλλά ήταν άκόμα καί μιά άμεση στροφή Ενάντια στήν
κυβερνώαα έξουσία τών γενών. ΆπουελοΟσε μιά φανερή πρόθεση
νά Ενώσει τούς άρχηγούς τών γενών μέ τίς οίκογένειές τους καί
τούς άνθρώπους τοΰ πλούτου στά διάφορα γένη, σέ μιά τάξη καθ’
Εαυτήν, μέ τό οικαίω,ια νά διατηροϋν τά κύρια άξιώματα μέ τα δ-
ποία οΐ έξουσίες τής κοινωνίας είχαν Εκφρασθεί. Ό χωρισμός τοϋ
ύπόλοιπου σέ δυό μεγάλες τάξεις, διαχώριζε έπίσης τά γένη. Σπου­
δαία άποτελέ^ιατα Επήλθαν, δταν τό δικαίω(ΐα τής έκλογής άφαι-
ρέθηκε άπ’ τα γένη, τίς φράτρες καί τίς φυλές, καί δόθηκε στίς
τάξεις, υποταγμένες στό δίκαιο τής πρώτης τάξης, πού διατήρησε
τά κύρια άξιώματα. Αύτό δέν φαίνεται πράγματι, πώς Εγινε, άν
καί άπόλυτα άναγκαίο, γιά νά δώσει ζωτικότητα οτίς τάξεις. Κον­
τά σ’ αύτό, δέν άλλαξε ούσιαστικά ή προηγούμενη τάξη τών πραγ­
μάτων σέ σχέση μέ τό διατηρούμενο άξίω<(ια. Αύτοί τώρα πού ό/ο-
μάζονταν Εύπατρίδες ήταν πιθανόν ot άνθρωποι τών διαφόρων γε­
νών, πού είχαν προηγούμενα κληθεί γιά τό άξίωμα τοΟ άρχηγοϋ.
Αύτό τό σχήμα τοϋ θησέα άτόν.σε, έπειδή δέν ύπήρχε στήν πραγ­
ματικότητα μεταφορά τών Εξουσιών άπ’ τά γένη, τίς φράτρες καί
τίς φυλές στίς τάξεις καί έπειδή τέτοιες τάξεις ήσαν κατώτερες άπ’
τά γένη, πού άποτελοϋσαν τή βάση ένός συστήματος.
Οί Εκατοντάδες χρόνια πού πέρασαν άπ’ τήν άγνωστη χρο­
νικά περίοδο τοϋ θησέα ώς τή νομοθεσία τοϋ Σόλωνα (594 π.Χ.)
διαμόρφωσαν μιά άπ’ τις πιό σπουδαίες περιόδους στήν ’Αθηναϊκή
έμπειρία, άλλά ή διαδοχή τών γεγονότων είναι άτελώς γνωστή. Τ ό
άξίωμα τοϋ βασιλιά Εξαφανίστηκε προγενέστερα άπ’ τήν πρώτη ’ Ο­
λυμπιάδα (776 π.Χ.) καί άντικαταστάθηκε άπ’ τό άξίωμα τών εν­
νέα άρχόντων. Τό τελευταίο φαίνεται πώς ύπήρξε κληρονομικό
μέσα στό γένος καί άναφέρετα* σάν κληρονομικό σέ μιά ιδιαίτερη
οίκογένεια καί οί πρώτοι δώδεκα άρχοντες δνομάσθηκαν Μεδοντί-
δες, άπ’ τόν Μέδωνα, τόν πρώτο άρχοντα, πού λέγεται δτι ήταν
γιός τοϋ Κάδρου, τοϋ τελευταίου βασιλιά. Στήν περίπτωση αύτών
τών άρχόντων, πού διατηρούνταν Ισόβια, στό άξίωμα αύτό, τό Ιδιο
ζήτημα είχε προκύψει άλλοΟ σέ σχέση μέ τό βασιλιά* δτι μιά Εκλο-
γή ή Επικύρωση άπό Ενα Εκλογικό σώμα ήταν άναγκαία, πριν άπ’

972
την άνάληψη τοϋ άξιώματος. Ή ύπόθεση είναι ένάντια στή μετα-
βίβαση χοΟ άξιώματος 6άσει κληρονομικού δικαιώματος. Στά 711
π.Χ. τό άξίωμα τοΟ άρχοντα περιορίζονταν σέ ;αά δεκαετία, καί.
παρεχωρείτο βάσει μιδς έλεύθερης έκλογής, <ττό πρόσωπο πού έ-
θεωρεΐτο πολύ άξιο γι’ αύτή τή θέση. Φτάνουμε τώρα στήν ιστορι­
κή περίοδο, όπου συναντούμε τήν έκλογική άρχή σέ σχέση μέ τό
ύψηλότατο άξίωμα σάν δωρεά τοϋ λαού, καθιερωμένο καβαρά καί
πλέρια. Αύτό είναι άκριβώς, έκεΐνο πού θά περίμεναν άπ’ τό θεσμό
καί τίς άρχές τών γενών, άν καί ή άριστοκρατική άιρχή, δπως πρέ­
πει νά ύποθέσουμε, Ιχει αύξηθεΐ σέ δύναμη μέ τήν άνάπτυξη τοϋ
θεσμού τής Ιδιοκτησίας, καί ήταν ή πηγή μέσω τής δποίας τό κλη­
ρονομικό δικαίωμα είχε είσαχθεί έκεΐ δπου βρίσκεται. Ή ύπαρξη
όοΟ δικαιώματος τής έκλογής σέ σχέση μέ τούς μεταγενέστερους άρ­
χοντες, δέν είνα·. χωρίς σημασία στή σχέση της μέ τό ζήτημα τής
προηγούμενης πρακτικής τών ’ Αθηναία)';. Στά 683 π.Χ. τό άξίω­
μα ήταν αίρετό, έτήκο, ό άριθμός είχε αύξηθεϊ στούς έννέα καί τά
καθήκοντά τους είχαν γίνει διοικητικά ( ') . Οί Αθηναϊκές φυλές
είχαν κληρονομήσει άπ’ τούς Απομακρυσμένους προγόνους τους τό
άξίωμα τού άρχοντα (άρχός) σάν άρχηγοΟ τοΟ γένους. Αύτό ήταν
κληρονομικό στό γένος δπως μπορεί άκριβώς νά ύποτεθει καί αίρε-

(1) Άπό τού; έννέα άρχοντες, τών δποίων δ άριθμός συνέχιζε Αναλ­
λοίωτος άπ’ τό 683 -.X . 2ως τό τέλος τής δημοκρατίας, τρβίς έφερναν εί-
δικούς τίτλους. Επώνυμος Άρχων, γιατί άπό τό δνομά του γινόταν ή δνο-
μαοία κάθε έτους καί πού όνομαζόταν Άρχων άπλδς, 6 Άρχων Βασιλεύς,
ή πιό συχνά, 6 Βασιλεύς- χαΐ δ Πολέμαρχος. 01 Υπόλοιποι Ιξη όνομάζονταν
μέ τό γενικό δνομα θ&σμοθέται. Ό ’ Επώνυμο; Άρχων ρύθμιζε δλες τίς άμ-
φισβητήσεις τΙς σχετικές μέ τήν οικογένεια, τΙς γενοχρατικές, καί τΙς φρα-
τρικές σχέσεις: ήταν δ νόμιμος προστάτης τών όρφανών καί τών χηρών. Ό
Άρχων Βασιλεύς είχε Αρμοδιότητα στίς μηνύσεις τΙς σχετικές μέ τήν προ­
σβολή κατά τών θρησκευτικών αίσθημάτων καί σχετικά μέ τίς άνθρωποκτο-
νίες. Ό Πολέμαρχος (μιλώντας γιά χρόνους προγενέστερους τοΟ Κλεισθέ­
νη) ήταν δ άρχηγός τής στρατιωτικής δύναμης καί δικαστής στίς Αμφισβη­
τήσεις μεταξύ πολιτών καί μή πολιτών». GROTE, HISTORIS OF GREECE,
I. C. I l l , 74.

873
18*
τό ;ιετ>αξύ τών μελών του. Άφοϋ άλλαξε ή καταγωγή στήν άρσε­
νική γραμμή, οί γιοί τοΰ άποθανόντος άρχηγοϋ ήσαν μέσα οτή
γραμμή τής διαδοχής, καί ινα άπ’ τά μέλη τους θά ήταν ικανό 'Λ
έκλεγεϊ, άν δέν ύπήρχαν προσωπικές Αντιρρήσεις. Ά λλά ξαναγύ-
ριζαν στό άρχικό αύτό άξίωμα τοΟ Ανώτατου δημοσίου λειτουργοί
τους, τό ίκαμαν άσχετο άπ’ τό γένος, καί περιόρισαν τή διάρκειά
του, πρώτα σέ δέκα χρόνια καί τελικά σέ £να. Πρίν άπ’ αύτά ή
κατοχή τοΰ άξιώματος ήταν ισόβια. Στό Κατώτερο καί στό Μεσαίο
Στάδιο τής βαρβαρότητας, βρήκαμε τό άξίωμα τοϋ άρχηγοϋ, αίρε-
τό καί Ισόβιο κατά τή διάρκεια καλής διαγωγής, άλλά παραμένει
τό δικαίωμα τοΰ γένους νά καθαιρεΐ άπ’ τό άξίωμα. Αύτό είναι Ινα
λογικό συμπέρασ()α, δτι τό άξίωμα τοΰ άρχηγοϋ στό Ελληνικό γέ­
νος είχε διατηρηθεί μέ μιά έλεύθερη έκλογή καί μέ τά ίδια δικαι­
ώματα. Άποτελεΐ σημαντική πρόοδο στίς γνώσεις μας, σχετκκά μ’
αύτή τήν πιρώϊμη περίοδο, τό δτι ot Αθηναϊκές φυλές ύποκατέστη-
σαν Ινα δριο έτών γιά τό πιό σπουδαίο άξίωμά τους καί έπέτρεψαν
Ινα συναγωνισμό τών ύποψηφίων. "Ετσι, δπολόγ«»ν τή γενική θεω­
ρία ένός αίρετοΰ καί άντιπροσωπευτκκοΟ άξιώματος καί τό τοποθέ­
τησαν στήν άληθινή του βάση.
Στά χρόνια τοϋ Σόλωνα, μπορεΐ νά παρατηρηθεί, τό Δικαστή­
ριο τοΰ Άρείου Πάγου, άποτελούμενο άπό τέως άρχοντες, είχε συ-
σταθεΐ ;ji Αρμοδιότητες τίς δίκες γιά φόνο καί γιά τήν προσβολή
τών ήθών, μαζί μέ όρισμάνα νέα άξιώμα-ox στΙς στρατιωτικές, ναυ­
τικές καί διοικητικές ύπηρεσίες. Ά λλά τό πιό σπουδαίο γεγονός
πού συνέπεσε γύρω άπ’ αύτά τά χρόνια ήταν 6 θεσμός τών ναυκρα-
ριών, δώδεκα σέ κάθε φυλή καί σαράντα όχτώ συνολικά, άπ’ τΙς ό­
ποιες κάθε μιά ήταν μιά τοπική συγκέντρωση νοικοκυριών, άπ’ τά
όποια στρατολογούσαν γιά τή στρατιωτική καί ναυτική ύπηρεσία
καί άπ’ τά όποϊα πιθανόν συνέλεγαν φόρους. Ή ναυκραρία ήταν δ
Αρχικός δήμος ή κοινότητα πού, δταν ή Ιδέα μιάς έδαφικής βάσης
άναπτύχθηκε πλέρια, έπρόκβιτο νά γίνει τό θεμέλιο τοϋ δεύτερου·
μεγάλου σχεδίου διακυβέρνησης. Ά π ό ποιους άποτελοδνταν οί ναυ-
κραρίες είναι άγνωστο. «Πρέπει νά ύπήρχαν άκόμη πρίν άπ’ τούς
χρόνους τοΰ Σόλωνα», παρατηρεί ό BOECKH, «άφοϋ οί πρυτάνεις
τών ναυκράρων ( = οί προεδρεύοντες άξιω|ΐατ»Οχοι) μνημονεύον­
ται πρίν άπ’ τά χρόνια τής νομοθεσίας του· καί δτοον δ Άριστοτέ-

274
λης άποδίοει τό θεσμό τους στό Σόλωνα, μπορούμε v i ύποθέσουμ*
μόνο σχετικά μέ τήν έπικάρωσή τους άπ’ τό πολιτικό σύνταγμα τοϋ
Σόλωνα». Δώδεκα ναυκραρίες σχγ/μάτιζαν μιά τριττύν, μιά εύρύτε-
ρη έδαφική περιφέρεια, άλλά δέν έφάπτονταν Αναγκαστικά. Κατά
τόν ίδιο τρόπο, αύτή άπετέλεσε τό σπέρμα τής έπαρχίας, τό πλη­
ρέστερο στή διοικητική διαίρεση έδαφικό σύνολο πάνω άπ’ τό δή-
>10 ή τήν κοινότητα. Ωστόσο, παρά τΙς μεγάλες άλλαγές, πού συ-
νέβησαν σ’ αύτούς τούς όργανισμούς μέ τούς όποίους γινόταν ή δια­
κυβέρνηση, ό λαός βρισκόταν άκόμη στή γενοκρατική κοινωνία καί
ζοΟσε κάτω άπό γενοοφατικούς θεσμούς. Τό γένος, ή φράτρα καί
ή φυλή ήσαν σέ πλήρη ζωτικότητα, καί Αναγνωρίζονταν σάν πη­
γές έξουσίας. Πριν άπ’ τά χρόνια τοΟ Σόλωνα, κανένα πρόσωπο
δέν θά γινόταν μέλος αύτής τής κοινωνίας έκτός διά μέσου τοΟ συν­
δέσμου μέ Ινα γένος καί ;αά φυλή. *Ολα τά άλλα πρόσωπα ήσαν
πέρα άπό τά δρια τής διακυβέρνησης. Τό συμβούλιο τών άρχηγών
Ιμενε, τό παληό καί σεβαστό Απ’ τό χρόνο όργανο διακυβέρνησης*
άλλά ot έξουσίες τής κυβέρνησης ήσαν τώρα συνταγμένες άνάμεσα
στήν άγορά ή συνέλευση τοΟ λαοϋ, στόν Ά ρ ειο Πάγο καί στούς έν-
νέα άρχοντες. Ύπήρχε τό προνόμιο τοΰ συμβουλίου νά συντάσσει
καί νά Αναπτύσσει δημόσια μέτρα καί νά τά ύποβάλλει στό λαό,
γιά Εγκριση, πού τόν Εκανε Ιχανό νά μορφώνει τήν πολιτική τής
κυβέρ>Γ)σης. ’Αναμφίβολα είχε τή γενική διοίκηση τών δημοσίων
οικονομικών, καί αύτό Εμεινε ώς τό τέλος, δπως στάθηκε καί άπ*
τήν άρχή, τό κεντρικό χαρακτηριστικό τής διακυβέρνησης. Ή συ­
νέλευση τοΟ λαοΟ είχε πιά φτάσει σέ ύπερέχρυσχ Ανάπτυξη. Τά
λειτουργήματά της ήσαν άκόμη περιορισμένα στήν Εγκριση ή τήν
Απόρριψη δημοσίων μέτρων πού ύποβλήθηκαν άπ’ τό συμβούλιο γιά
νά έγκριθοΰν άπ’ αυτήν- άλλά ή συνέλευση άρχισε νά ασκεί μιά
πλήρη έπιρροή πάνω στίς δημόσιες ύποθέσεις. Ή προοδευτική άνο­
δος αύτής τής συνέλευσης σάν μιδς έξουσίας στή διακυβέρνηση, εί­
ναι ή πιό Ασφαλής άπόδειξη γιά τήν πρόοδο toO ’ΑθηναΓκοΟ λαοΟ
σέ γνώση καί πνεΟμα. ’Ατυχώς ot λειτουργίες καί οί έξουσίες αύ-
τοΟ τοΟ συμβουλίου τών άρχηγών καί τής συνέλευσης τοΟ λαοϋ σ’
αύτή τήν πρώιμη περίοδο, διασώθηκαν Ατελώς, καί μόνον μερικά
διευκρινίσθηκαν.
Στά 624 π X . δ Δράκων είχε συντάξει Ινα κώδικα άπό νόμους

275
γιά τούς 'Αθηναίους, πού ίγιναν περιβόητοι ειδικά γιά. τήν Αχρη­
στη αυστηρό τητά τους' άλλ’ αύτός 6 κώδικας άπόδειχνε, δτι δ χρό­
νος είχε ζυγώνει στήν Ελληνική Εμπεφία, δπου τά ήθη καί Εθιμα
ποοραμερίσθηκαν άπ’ τούς γραπτούς νόμους. Ot Αθηναίοι δέν εί­
χαν μάθει άκόμη τήν τέχνη τοϋ θεσμοθετεΐν, δπως φαινόταν ή ά-
νάγχη γι’ αύτούς, πού άπαιτοΟσε μιά όψηλότερη γνώση πάνω στίς
λειτουργίες τών νομοθετικών σωμάτων, άπό κείνη πού είχαν ώς τό­
τε έπιτύχει. Ή αχν σ’ αύτό τό στάδιο, στό όποιο Εμφανίζονται οί
νομοθέτες καί ή νομοθεσία βρίσκεται σ’ Ινα σχήμα ή γενικά κάτω
άπ’ τό κΟρος ένός προσωπικοϋ όνόματος. "Ετσι Εξελίχθηκαν γρή­
γορα τά μεγάλα Επιτεύγματα τής Ανθρώπινης προόδου.
"Οταν δ Σόλων Εγινε Ινας Απ’ τούς Εννέα άρχοντες (594
π .Χ .), οί πονηροί πού Επικρατοϋαχν στήν κοινωνία, είχαν πετύχε»,
σέ πρωτάκουστο βαθμό. Ό Αγώνας γιά τήν κατοχή ιδιοκτησίας,
είχε προκαλέσει μιά φοβερή Ανισότητα. 'Ε να μέρος τών ’Αθηναίων
είχε πέσει στή σκλαβιά, Εξαιτίας τών χρεών — τό πρόσωπο τοΟ ό-
φειλέτη ήταν ύποχρεωμένο νά γίνει δοΟλος, άν δέν μπορούσε νά
πληρώσει τό χρέος του (δανει^ιός Επί σώμασ*. Σ.Μ.) — άλλοι εί­
χαν ύποθηκεύσει τά χωράφια τους καί δέν μπορούσαν νά σηκώσουν
τά βάρη’ καί σάν μιά συνέπεια αύτών καί άλλων δυσχερών προβλη­
μάτων, ή κοινωνία σπαράσσσνοαν. Μέ τή βελτίωση άπό μιά σειρά
άπό νόμους, άπ’ τούς όποίους {ΐερικοΐ νεοφανείς, άλλά Επανορθωτι­
κοί τών δασικών χρηματιστικών δυσκολιών, ό Σόλων Ανανέωσε τό
σχέδιο τοϋ θησέα γιά νά όργανώσει τήν κοινωνία σέ τάξεις, δχι
σύμφωνα μέ τά προηγούμενα δεδομένα, άλλά σύμφωνα {ιέ τό μέγε­
θος τής ιδιοκτησίας τους. Είναι πολύ διδακτικό, τό νά παρακολου­
θήσουμε τήν πορεία αύτοΟ τοΟ πειράματος, ν’ Αντικαταστήσουν τα
γένη μ’ Ινα νέο σύστημα, Επειδή θά βρούμε τις Ρωμαϊκές φυλές,
στούς χρόνους τοϋ Σερβίου Τουλλίου, νά προσπαθούν τό ίδιο πείρα­
μα γιά τήν ίδια ύπόθεση. Ό Σόλων διαίρεσε τό λαό σέ τέσσερις τά­
ξεις σύμφωνα μέ τό μέτρο τοϋ πλούτου καί προχωρώντας πιό πέρα
άπ’ τό θησέα, περιέβαλε αύτές τις τάξεις μΕ δρισμένες έξουσίες,
άλλά καί Επέβαλε σ’ αύτές δρισμένες ύποχρεώσεις. Μετέφειρε Ενα
μέρος άπ’ τις πολιτικές έξουσίες, άπ’ τά γένη, τίς φράτρες καί τις
φυλές στίς ιδιοκτησίες τών τάξεων (τιμοκρατία Σ Μ .) . Στό βαθμό
πού ή έξουσία Αποσπάζονταν Απ’ τά γένη κλπ. καί δόθηκε στίς τε-

276
λευταΐες τιμοκρατικές τάξεις, τά γένη θά Αδυνάτιζαν καί θά Αρχι­
ζε ή κατάπτωσή τους. Ά λλά, δοο ot τάξεις ά/πατελούνταν άπό πρό­
σωπα, πού ύποκαθιστοϋσαν τά γένη, ή κυβέρνηση βασίζονταν άκό­
μη πάνω σέ πρόσωπα καί πάνω σέ σχέσεις καθαρά προσωπικές. Τό
σχήμα άστοχοΰσε νά έπιτύχει στήν ούσία τ»ϋ ζητήματος. Κοντά σ’
αύτό, μέ τή μετατροπή τοΟ συμβουλίου τών άρχηγών σέ γερουσία
(βουλή) τών τετρακοσίων, τά μέλη πάρθηκαν σέ ίσους Αριθμούς
άπ’ τίς τέσσερις φυλές, καί όχι άπ’ τις τάξεις. Άλλά πρέπει νά πα­
ρατηρηθεί, ότι ή ιδέα τής ιδιοκτησίας, σάν βάση ένός συστήματος
διακυβέρνηση;, ήταν τώρα ένσωματωμένη άπό τό Σόλωνα στό νέο
σχέδιο ταξικής ιδιοκτησίας. Αύτό άστοχοϋσε, δπωσδήποπε στό νά
φτάαει τήν Ιδέα τής πολιτικής κοινωνίας, πού πρέπει νά στηρίζε­
ται πάνω στό έδαφος, δπως έπίσης καί στήν Ιδιοκτησία καί νά διε-
ξαχθεΐ μέ πρόσωπα διά μέσου τών σχέσεών τους ιδιοκτησίας. Μό­
νον ή πρώτη τάξη ήταν έκλέξιμη γιά τά άνώτερα άξιώματα, ή
δεύτερη έκτελοΰσε στρατιωτική όπηρεσία έφιππος, ή τρίτη έκτε-
λοΟσε στρατιωτική υπηρεσία στό σώμα τών όπλιτών καί ή τέταρ­
τη στό σώμα τών έλαφρά δπλισμένων στρατιωτών. Ή τελευταία τά­
ξη ήταν Αριθμητικά ή πιό πολυπληθής. Αύτοί τής τελευταίας τά­
ξης είχαν χαρακτηρισθεΐ άκατάλληλοι γιά νά πάρουν δποιοδήποτε
άξίωμα, άλλά καί δέν πλήρωναν φόρους* όμως στή λαϊκή συνέλευ­
ση (έκκλησία τοΟ δήμου Σ J 1 .), τής όποίας ήσαν μέλη, είχαν τό
δικαίωμα τοϋ έκλέγειν όλους τους άρχοντες καί άξιωματούχους, καί
τό δικαίω;ια νά τούς καλοϋν σέ λογοδοσία. ’Επίσης είχαν τήν έξου­
σία νά έπικυρώσουν ή νά άπσρρίψουν δλα τά δημόσια μέτρα πού
Αποβάλλονταν άπ’ τή βουλή στήν έγκρισή τους. Κάτω άπ’ τό σύν­
ταγμα τοΰ Σόλωνα οί έξουσίες τους ήσαν πραγματικές καί διαρκείς
καί ή έπίδρασή τους πάνω στίς δημόσιες ύποθέσεις ήταν μόνιμη καί
ούσιαστική. Σάν έλεύθεροι άνθρωποι, άν καί δέν συνδέονταν μέ τό
γένος καί τή φυλή, μπήκαν τώρα στή διακυβέρνηση, σέ 2να όρι-
σμένο βαθμό, μέ τό νά γίνουν πολίτες καί μέλη τής έκκλησίας τοϋ
δήμου, μέ τις έξουσίες πού άναφέραμε. Αότό ήταν Ινα άπ’ τά πιό
σπουδαία Αποτελέσματα τής νομοθεσίας τοΟ Σόλωνα.
θ ά παρατηρηθεί πιό πέρα, ότι δ λαός ήταν τώρα όργανωμέ-
νος σάν Ινας στρατός, πού άποτελεΐτο άπό τρία τμήματα* τό ιππι­
κό, τό βαριά όπλισμένο πεζικό καί τό έλαφριά όπλισμένο πεζικό,

277
 καθένα μέ τούς δικούς του αξιωματικούς διαφόρων βαθμών. Ή κοι­
νωνική διάρθρωση περιορίζει τήν κατάταξη στίς τελευταίες τρεις
τάξεις, πού άφήνει τήν πρώτη τάξη στήν έλάχιοτα πατριωτική θέ­
ση να μονοπωλήσει τά κύρια άξιώματα τής κυβέρνησης καί νά μήν
παίρνει μέρος σέ καμμιά στρατιωτική ύπηρεσία. Αύτό Αναμφίβο­
λα έπιβάλλει κάποια τροποποίηση. Τό Ιδιο σχέδιο όργάνωσης, άλ­
λά περιλαμβάνοντας τΙς πέντε τάξεις, θά άνακαλύψουμε πάλι άνά­
μεσα στούς Ρωμαίους, κάτω άπ’ τόν Σέρβιο Τούλλιο, μέ τόν όποιο
τό σώμα τοΰ λαού ήταν άργανωμένο σάν ένας στρατός (EXERCI-
T U S ), στελεχωμένος πλέρια μέ Αξιωματικούς καί έξοπλισμένος σέ
κάθε υποδιαίρεσή του. Ή Ιδέα μιας στρατιωτικής δημοκρατίας, δια­
φορετικής σέ όργάνωση άλλά θεωρητικά ή Ιδια δπως έκείνη τής
προηγούμενης περιόδου, ξαναφαίνεται μέ νέο 6νδυ;ια στό Σολώνειο
καί στό Σέρβιο σύνταγμα.
Μέ τήν προσθήκη στό στοιχείο τής Ιδιοκτησίας, πού μπήκε
στή βάση τοϋ νέου συστήματος, τό έδαφικό στοιχείο μερικά ένσω-
ματώθηκε διά μέσου τών ναυκραριών πριν νά άναφερθεί σ' αύτό,
στό όποιο είναι πιθανόν, δτι ύπήρχε μιά δντοοξη πολιτών καί τής
Ιδιοκτησίας τους, γιά νά σχηματίσει μιά βάση γιά στρατιωτικές
εισφορές καί γιά φορολογία.
Μ’ αύτά τά Ιπιτεύγμα/τα, μέ τή βουλή, τή λαϊκή συνέλευση,
πού όνομάσθηκε έκκλησία, τούς έννέα άρχοντες και τό Δικαστή­
ριο τοΰ Άρείου Πάγου, δόθηκε στούς ’Αθηναίους μιά πολύ περισ­
σότερο έπεξεργασμένη κυβέρνηση άπό κείνη πού προηγούμενα εί­
χαν γνωρίσει καί πού άπαιτοΰσε Ιναν ύψηλότερο βαθμό διάνοιας.
Ήπαν έπίσης ούσιαστικά δημοκρατική σέ άρμσνία μέ τΙς προηγού­
μενες ιδέες τους καί τούς θεσμούς τους: ήταν πραγματικά μιά λο­
γική άκολουθία τους καί μποροΟσε νά έρμηνευθεί μόνο σάν τέτοια.
’ Αλλά μειονεκτοΰσε όλοφάνερα άπό Ινα καθαρό σύστημα σέ τρία
σημεία: πρώτον, δέν στηριζόταν πάνω στό Ιδαφος" δεύτερον, δλα
τά άξιώματα τοΰ κράτους δέν ήσαν προσιτά σέ κάθε πολίτη· καί τρί­
τον, ή άρχή τής τοπικής αύτοδιοίκησης στίς πρωτογενείς όργανώ-
σεις ήταν άγνωστη, μποροΟσε δμως νά ύπήρχε άτελώς στίς ναυκρα-
ρίες. Τά γένη, οί φράτρες καί οί φυλές βρίσκονταν άκόμη σέ πλή­
ρη ζωτικότητα, άλλά μέ έλαττωμένες έξουσίες. ΤΗταν Ινας πατρο­
παράδοτος δρος, πού άπαιτοΰσε μιά πιό πέρα έμπειρία γιά ν’ άνα-

278
•πτύξε·. τή θεωρία ένδ; πολίτικοΟ συστήματος, σάν £κείνο τ^>ύ ήταν
μιά |ΐ^γάλη πρόοδος. Έ τσι, αργά άλλά σταθερά, οί άνθρώπινοι θε­
σμοί έξελίχθηκαν άπ’ τΙς κατώτερες στις άνώτερες μορφές, διά μέ­
σου τών λογικών λειτουργιών τής άίΛρώπινης διάνοιας, πού έργά-
ζεται σέ δμοιό·ιορφχ άλλά προκαθορισμένα κανάλια.
Ύπήρχε S'/ας σοβαρός λόγος γιά τήν Ανατροπή τών γενών καί
τήν υποκατάστασή τους μέ Ινα νέο σχέδιο διακυβέρνησης. Αύτό εί­
χε πιθανόν άναγνωρισθεϊ άπ’ τό θησέα καί χωρίς άμφιβολία άπ’
τό Σόλωνα. ’Απ’ τόν ταραγμένο δρο τών Ελληνικών φυλών καί τίς
άνχπόφευχτες έξελίξεις τοΟ λαοΟ στήν πατρσπαράδοτη περίοδο καί
στούς χρόνους πού προηγήθηκαν άπ’ τό Σόλωνα, πολλά πρόσωπα
(ΐεταφέρθηκαν άπ’ τό Ινα ϊθνος στό άλλο καί ϊχασαν Ετσι τό σύν­
δεσμό -οους μέ τό δικό τους γένος, χωρίς νά συνδεθοΟν μ’ Ινα άλλο.
Αύτό θά έπαναλαμβάνονταν άπό κακρό σέ καιρό, μέαα άπό προσω­
πικές περιπέτειες τοΟ έμπορνκοΟ πνεύματος καί τών πολε^κών έ-
πιχειρήσεων, μέχρι τοΟ σημείου πού Ινας σημαντικός άριθμός άπ’
τούς άπογόνσυς τους θά είχε άναπτυχθεί σέ κάθε φυλή, χωρίς σύν-
Swjio μέ Ινα δποιοδήποτε άλλο γένος. Ό λ α τά αύτοΟ τοΟ είδους
πρόσωπα, δπως παρατηρήσαμε προηγούμενα, θά ήσαν χωρίς καμ-
μιά προστασία άπ’ τήν κυβέρνηση, μέ τήν δποία δέν θά είχαν κανέ­
να δεσμό έκτός άν συνδέονταν διά μέσου ένός γένους καί μι&ς φυ­
λής. Τό γεγονός σηκ ώ νεται άπ’ τόν GROTE. «Ot φράτρες καί
τα γένη», παρατηρεί, «σ’ δποιοδήποτε χρόνο, ποτέ δέν περιλάβαι-
ναν τόν συνολικό πληθυσμό τής πατρίδας — καί δ πληθυσμός δ μή
■περιλαμβανόμενος σ’ αύτές, ?τείνε νά γίνει εύρύτερος καί δλο με­
γαλύτερος στούς χρόνους τούς προηγούμενους άπ’ τόν Κλεισθένη,
δπω; έπίσης καί άργότερα». Τόσο νωρίς δσο καί οί χρόνοι τοΟ Λυ­
κούργου ύπήρξε μιά σπουδαία μετοανάστευση μέσ» στήν ηπειρωτική
Ελλάδα άπ’ τά νησιά τής Μεσογείου, καί άπ’ τίς ’Ιωνικές πόλεις
τών άνατολικών άκτών της, πού αβξησε τόν άριθμό τών άσύνδε-
των μέ κάποιο γένος προσώπων. Ό τα ν ήλθαν οίκογενειακώς, θά ϊ-
φεραν Ινα τμήμα ένός νέου γένους μαζί τους· άλλά θά παραμέναν
άλλοδαποί έκτός άν τό νέο γένος γινόταν δεκτό μέσα σέ μιά φυλή.
Αύτό πιθανόν συνέβαινε σέ δρισμένες περιπτώσεις καί μπορεί νά
βοηθήσει στήν έξήγηση τοϋ συνειθισμένου άριθμοϋ γενών στήν Ε λ ­
λάδα. Τά γένη καί οί φράτρες ήσαν κλειστές ένώσεις πού νοθεύον-

279
•qxv άπ ’ τήν Απορρόφηση αυτών τών Αλλοδαπών μέσω υΐοθεαίας
μέσχ σ’ ένχ φυσικό γένος. Πρόσωπα έξέχοντα υίοθετήθηκαν μέσα
σέ κάποιο γένος, ή έξασφάλισαν τήν Αποδοχή τοΰ δικοϋ τους γέ­
νους μέσα σέ κάποια φυλή' άλλά στις πιό φτωχές τάξεις θά άρνιόν-
τουσαν εΓτε τό Ινα εΓτε τό άλλο Απ’ αύτά τά προνόμια. Δέν υπάρ­
χει Αμφιβολία δτι Αργότερα, άπ’ τούς χρόνους τού θησέα καί πιό
ειδικά στά χρόνια τοΰ Σόλωνα, ό Αριθμός τών Ασύνδετων τάξεων,
καί ειδικά τών δούλων, είχε γίνει πολύ μεγάλος. Μήν έχοντας οδ­
τε γένος ούτε φράτρα, ήσαν έπίσης χωρίς άμεσα θρησκευτικά προ­
νόμια, πού ήσαν σύμφυτα καί Αποκλειστικά σ’ αύτούς τούς όργανι-
<3;ιούς. Δέν είναι δύσκολο νά δοΰμε σ’ αύτή τήν τάξη προσώπων,
Ινα αύξανόμενο στοιχείο έπικίνδυνης δυσαρέσκειας γιά τήν Ασφά­
λεια τής κοινωνίας.
Τά συστή{ΐατα τοϋ θησέα καί τοΟ Σόλωνα έκαμαν έσφαλμέ-
νη πρόβλεψη γιά τήν πολιτογράφησή τους διά μέσου τών τάξεων"
άλλά, έπειδή τά γένη καί ot φράτρες παραμέναιν, Απ’ τίς όποιες
αύτά τά πρόσωπο Αποκλείονταν, ή θεραπεία ήταν Ακόμη έλλιπής.
Ό GROTE πιό πέρα παρατηρεί, δτι «δέν είναι εύκολο 'Λ διακρί­
νουμε, ποιά ήταν ή πολιτική θέση τών Αρχαίων γενών καί φρα­
τριών, δπως ό Σόλων τίς Αφησε. Ot τέσσερις φυλές ήταν συγκροτη­
μένες άπό γένη καί φράτρες, σέ τρόπο πού κανείς δέν θά περιλα-
βχίνονταν σ’ δποιαδν/ποτε Απ’ τίς φυλές, πού δέν θά ήταν μέλος κά­
ποιου γένους καί κάποιος φράτρας. Τώρα ή προβουλεύουσα βουλή
Αποτελεΐτο Από τετρακόσια μέλη — 100 Από κάθε μιά Απ’ τίς φυ­
λές: Κανένας Από κείνους πού δέν περιλαβαίνανταν σ’ ένα δποιοδή-
ποτε γένος καί μιά φράτρα, δέν θά ήταν γι’ αύτό τό λόγο δεκτός
σ’ αύτή. Ot δροι τής έκλογιμότητας ήταν δμοιοι, σύ>ιφωνα μέ τό Αρ­
χαίο έθιμο, γιά τούς έννέα Αρχοντες — συνήθως καί γιά τή γερου­
σία τοΟ Άρείου Πάγου, κατά τέτοιο τρόπο, ώστε όπολείπονταν μό­
νον ή έκκλησία τοΰ δήμου, στήν όποία ένας ’ Αθηναίος, πού δέν ή­
ταν μέλος αύτών τών φυλών, θά έπαιρνε μέρος' άκόμη αύτός ήταν
Ινας πολίτης, έφ’ δσον θά έδινε τήν ψήφο του γιά τούς Αρχοντες
καί γιά τούς γερουσιαστές καί έφ’ δσον θά έπαιρνε μέρος στήν έτή-
σια Απόφαση γιά τή λογοδοσία τών Αρχόντων καί ΙπΙ πλέον εΓχε
τό δικαίωμα νά ζητήσει έπανόρθωση γιά κάποιο Αδίκημα τών Αρ­
χόντων κατά τοΟ προσώπου του — ένώ δ Αλλοδαπός θά τό έκαν*

280
αύτό μόνο μέσω ένός πολίτη έγγυητή, ή Προστάτη. Γι’ αύτό φαί­
νεται, δτι δλα τά πρόσωπα, πού δέν περιλαβαίνονταν στίς τέσσερις
φυλές, δποια κι άν ήταιν ή κοινωνική τους θέση ή ή περιουσία τους,
βρίσκονταν στό ίδιο έπίπεδο σέ σχέση μέ τά πολιιτικά προνόμια δ-
ζω ς ή τέταρτη καί ή πιό φτωχή τάξη τής Σολώνειας τίμησης. 11α-
ρατηρεϊται τώρα, δτι άκόμη καί πρίν άπ’ τούς χρόνους τοϋ Σόλων*,
6 άριθμός τών Αθηναίων, πού δέν περιλαβαίνονταν στά γένη ή τ:ίς
φράτρες, ήταν πι&χνόν σημαντικός καί έτεινε νά γίνει δλο καί πιό
μεγάλος, έπειδή αύτοί οί όργανιομοί ήσαν κλειστοί καί μή έλαστ·.-
κοί, άν καί ή πολιτική τών νέων νομοθετών Iτείνε να προσελκύει
φιλόπονους κατοίκους άπό άλλα μέρη τής Ελλάδας στήν ’Αθήνα».
Οί Ρωμαίοι πληβείοι Εγιναν τέτοιοι άπό παρόμοιες αίτιες άχριβώς.
Αύτοί δέν ήσαν μέλη ένός γένους καί γΓ αύτό δέν άποτελοΰσαν μέ­
ρος τοΰ ΡωξίΛϊκοΟ λαοΟ (POPULUS ROM ANUS). Μποροϋ|ΐε στά
άναφερόμενα γεγονότα νά δούμε Ιναν άπ’ τούς λόγους τής αποτυ­
χίας τής γενοκρατικής όργάνωσης, ν’ άνταποκριθεΐ στίς Απαιτήσεις
τής κοινωνίας. Στά χρόνια τοϋ Σόλωνα, ή κοινωνία, είχε ξεπερά-
σει τήν Ικανότητα τής γενοκρατικής όργάνωσης νά κυβερνάει' οί
Αποθέσεις της είχαν προχωρήσει πολύ μακριά, πέρα άπ’ τόν ορο
στόν όποιο τά γένη γεννήθηκαν. Πιρόσφεραν μιά βάση πολύ Ανε­
λεύθερη γιά Ινα κράτος, στό μέτρο πού ό λαός είχε αύξηθεί.
Ύπήρχεν έπίσης μιά αύξανόμενη δυσκολία στή συγκράτηση
τοπικά τών μελών ένός γένους, μιας φράτρας καί μιας φυλής. Σάν
μέρος μιας κυβερνητικής όργοενικής σειράς, αύτό τό γεγονός έντο-
πισμοΰ ήταν πολύ Αναγκαίο. Στήν πιό πρώιμη περίοδο, τό γένος
διατηρούσε τά κοινά του χωράφια, οί φράτρες διαπηροΰσαν ορισμέ­
νες γαίες κοινές γιά θρησκευτικές τελετές καί ή φυλή πιθανόν δια­
τηρούσε άλλες κοινές γαΐες. "Οταν Εγκαταστάθηκαν σέ μιά περιο­
χή ή σέ πόλη, συνοικίσθηκαν τοπικά κατά γένη, κατά φράτρες καί
κατά φυλές, σάν μιά συνέπεια τής κοινωνικής τους όργάνωσης. Κά­
θε γένος συσπειρώνονταν άπό μόνο του στό σύνολό του — δχι δλα
τα μέλη του δμως, άφοΰ δυό γένη άναπροσωπεύο/ταν σέ κάθε οι­
κογένεια, άλλά τό σώ;ια πού πολλαπλασίαζε τό γένος. Τά γένη πού
άνήκαν στήν ίδια φράτρα, φυσικά ζητούσαν συνεχόμενα ή τουλά­
χιστον γειτονικά έδάφη καί τό ίδιο συνέβαινε μέ τις διάφορες φρά­
τρες τής φυλής. ’Αλλά στά χρόνια τού Σόλωνα, έδάφη καί σπίτια
■κατάντησε νά ίδιοποιηθοϋν άπό μεμονωμένα άτομα, μέ δικαίωμα ά-
τ-ζλλοτρίωσης δπως στά έδάφη, άλλ’ δχι τών σπιτιών δξω άπ’ τό
γένος. Άναμφίβολα μ’ αύτό γινόταν δλο m l πιό άδύνατο νά κρα­
τηθούν συσπειρωμένα τοπικά τά μέλη ένός γένους, έξαιτΐας τών με­
ταβαλλόμενων σχέσεων τών προσώπων πάνω στά έδάφη xal άπ’ τή
5η;νιουργία μι&ς νέας ίδιοκτησίας άπ’ τά |ΐέλη της σέ Αλλους τό­
πους. Ή μονάδα τοϋ κοινωνκοΟ υους συστήματος γινόταν άσταθής
σέ θέση, καθώς καί στό χαραχτήρα. Χωρίς νά σταματάει νά άνα-
πτύσσετται ή έςέλ'.ξη τοϋ όρου τους, πρέπει νά Εχει άποδειχθεΐ σάν
Ινας άπ’ τούς λόγους τής άποτυχίας τοΟ παλαιού σχεδίου διακυ­
βέρνησης. Ή κοινοτική περιφέρεια, μέ τήν καθαρισμένη Ιδιοκτησία
τη; καί τού; κατοίκους της, έδινε έκεϊνο τό στοιχείο τής μονΐ|ΐότη-
τας πού τώρα χρειάζονταν στό γένος. Ή κοινωνία είχε κάμει τερά­
στια πρόοδο άπ’ τόν προηγού^ιενο δρο της τής άκρας άπλότητας.
ΤΗταν πολύ διαφορετική άπό κείνη πού στή γενοκρατική δργά-
νωση είχε θεσπισθεΐ νά κυβερνά. Γενικά βμως, 6 άβέβαιος δρος καί
ό συνεχής πόλεμος τών Αθηναϊκών φυλών, άπ’ τήν έγκατάστασή
τους στήν Αττική ως τά χρόνια τοΟ Σόλωνα, δέν είχαν προφυλά-
ξει αύτή τήν όργάνωση άπ’ τή'/ άνατροπή. Μετά τήν έγκατάστα-
σή τους σέ περιτειχισμένες πόλεις, αύτή ή ραγδαία άνάπτυξη τοϋ
πλούτου καί τών μελών, συνετέλεσαν στό νά φέρουν τά γένη στήν
τελική τους δοκιμασία, καί ν’ άποδείξουν τήν Ανικανότητά τους νά
•κυβερνήσουν Ινα λαό πού τώρα πλησίαζε γοργά στόν πολιτισμό.
Ά λ λ ’ ή έκτόπισή τους τότε, άποατοϋσε άκόμη μιά μακρά χρονική
περίοδο.
Οί σοβαρές δυσκολίες, πού Επρεπε νά ξεπεραστοΟν γιά τή δη­
μιουργία μιάς πολιτικής κοινωνίας, διευκρινίζονται καταπληκτικά
μέσα στήν έμπειρία τών Αθηναίων. Στά χρόνια τοΟ Σόλωνα, οί ’ Α­
θηναίοι είχαν πιά δημιούργησε* ίκανούς άνθρώπους' ot χρησιμοθη-
ρικές τέχνες είχαν έπιτύχει ι«ά πολύ σημαντική άνάπτυξη- τό Εμ­
πόριο στή θάλασσα Ιφερε Ινα ση·ιαντικό έθνικό εισόδημα- ή γεωρ­
γία και ή βιοτεχνία είχαν άναπτυχθεί καί ή γραπτή έμμετρη σύν­
θεση είχε άρχισε;. ΤΗσαν πραγματικά Ινας πολιτισμένος λαός καί
στάθηκαν ϊτσ; γιά δυό αιώνες’ άλλά ot κυβερνητικοί τους θεσ·ιοΙ ή-
σχν άκόμη γενοκρατικοΐ καί μέ έπικρατοϋντα τύπο έκεϊνον τής τε­
λευταίας περιόδου τής βαρβαρότητας. Μεγάλη δρμή δόθηκε στήν

282
’ Αθηναϊκή κοινοπολιτεία άπ' τό νέο σύστημα τοΰ Σόλωνα. Ω σ τ ό­
σο, πέρασε Ινας αιώνας γεμάτος άνωμαλίες, πρίν ή 15έα ένός κρά­
τους ν’ άναπτυχθεϊ πλήρως στήν ’ Αθηναϊκή σκέψη. Πέρ’ άπ’ τή
ναυκραρϊα, μιά άντίληψη γιά μιά κοινοτική περιφέρεια σάν μονά­
δα ένός πολιτικοΰ συστήματος έπεξεργάσθηκε τελικά, άλλ’ αύτό
άπαιτοΰσε £ναν άνθρωπο μέ Ιξοχο πνεϋμα, δπως έπίσης καί ;ιέ με­
γάλη προσωπική έπιρροή, γιά νά συλλάβει τήν Ιδέα στήν πληρότη-
τά της καί νά τής 5ώσει μιά όργανική όντότητοα. Αύτός ό άνθρω­
πος τελικά φάνηκε στό πρόσωπο τοΟ Κλεισθένη (509 π .Χ .), πού
πρέπει νά θε(ι>ρηθεΐ σάν ό πρώτος άπ’ τούς ’Αθηναίους νομοθέτες
— ό ιδρυτής τοΰ δεύτερου* μεγάλου σχεδίου διακυβέρνησης, κάτω
απ’ τό όποιο όργανώθηκαν τά σύγχρονα πολιτισμένα Ιθνη.
Ό Κλεισθένης πήγε στό βάθος τοϋ ζητήματος καί τοποθέτη­
σε τό ’Αθηναϊκό πολιτικό σύστημα πάνω στή βάση στήν όποία πα-
ρέμεινε, γιά νά όλοκληρώσει τήν άνεξάρτητη ύπαρξη τής κοινοπο­
λιτείας. Αύτός διαίρεσε τήν ’Αττική σέ έκατό δήμους, ή διοικητι­
κές κοινοτικές περιφέρειες, κάθε μιά περιγράφονταν μέ μέτρα καί
σύνορα καί διακρινότοίν μ’ Ινα δνομα. Κάθε πολίτης Ιπρεπε νά κα-
ταγραφεϊ στό ληξιαρχικό βιβλίο, καί νά προσκομίσει μιά καταγρα­
φή τής ιδιοκτησίας του στό δήμο, πού Ιμ®νε. Αύτή ή καταγραφή
ήταν ή άπόδε>ιξη δπως έπίσης καί τό θεμέλιο τών πολιτικών του
προνομίων. Ό δήμος έκτόπισε τή ναυκραρϊα. Ot κάτοικοί του ή­
σαν Ινα όργανωμένο πολιτικό σώμα μέ έξουσίες τοπικής αύτοδιοί-
κησης, δπως ή σύγχρονη ’ Αμερικανική κοινοτική περιφερειακή δι­
οίκηση. Αύτό είναι τό ζωτικό καί τό πιό σημαντικό γνώρισμα τοϋ
συστήματος, πού άποκαλύπτει τό δημοκρατικό χαραχτήρα του. Ή
κυβέρνηση ήταν στά χέρια τοϋ λαοϋ, στήν πρώτη άπ’ τΙς σειρές τών
έδαφικών όργανισμών. Ot δημότες έκλέγαν Ιναν δήμαρχο, πού ά-
ναλάβοΛνε τή συντήρηση τοϋ δημόσιου ληξιαρχείου’ είχε έπίσης
τήν έξουσία νά συγκαλεϊ τούς δημότες γιά τήν έκλογή άρχόντων
καί δικαστών, γιά τήν Αναθεώρηση τοΟ ληξιαρχικοϋ βιβλίου τών
πολιτών καί γιά τήν καταγραφή έκείνων πού Εφταιναν σέ νόμιμη
ήλικία στή διάρκεια τοϋ Ιτους. ’Εκλέγανε Ιναν ταμία καί φρόντι­
ζαν γιά τόν άναλογικό προσδιορισμό καί τή συλλογή τών φόρων
καί γιά τή στρατολογία τών πολιτών, πού άπαιτοϋνταν άπ’ τό δή­
μο γιά τήν ύπηρεσία τοϋ κράτους. ’Επίσης έκλέγανε τριάντα δικα-

283
στες, πού έκριναν δλες τις διαφορές πού προέκυπταν στό δήμο. II έρ’
άπ’ αύτές τίς έξουσίες τής τοπικής αύτοδιοίκησης, πού είναι ή ού-
σία τοΟ δημοκρατικού συστήματος, κάθε δήμος είχε τό δικό του
ναό, τή δική του θρησκευτική λατρεία καί τόν δικό του ιερέα, πού
έπίσης έκλεγόταν άπ’ τούς δημότες. ΙΙαραλείποντας μικρότερες ι­
διορρυθμίες, βρίσκουμε τό έποικοδομητικό καί σπουδαίο γεγονός δτι
ή κοινοτική ή δημοτική έδαφική διοικητική περιφέρεια, όπως αρ­
χικά 'ιδρύθηκε, κατείχε δλες τίς έξουσίες αύτοδιοικησης καί μάλι­
στα ακόμα μιά πληρέστερη καί πλατύτερη βαθμίδα άπό μιά ’Αμε­
ρικάνικη αύτοδιοίκηση. Είναι έπίσης Αξιοσημείωτη ή έλευθερία
στή θρησκεία, πού τοποθετούνταν έκεΐ πού άνήκει δικαιωματικά,
κάτω άπ’ τόν έλεγχο. Ό λοι οί έγγεγραμμένοι πολίτες ήσαν έλεύ-
θεροι καί ίσοι στά δικαιώματά τους καί σιτά προνόμιά τους, μέ τήν
έξαίρεση ίσως τής έκλογιμότητας στά ύψηλότερα Αξιώματα.
Τέτοια ήταν ή νέα μονάδα όργάνωσης στήν ’Αθηναϊκή πολι­
τική κοινωνία, ένα άμεσο πρότυπο γιά ένα έλεόθερο κράτος, καί
ένα θαύμα σοφίας καί γνώσης. Οί ’Αθηναίοι άρχισαν μέ μιά δημο­
κρατική όργάνωση στό σημείο πού κάθε λαός πρέπει ν’ άρχίζει,
πού έπιθυμεΐ νά δημιουργήσει ένα έλεύθερο κράτος καί τοποθβτεϊ
έτσι τόν έλεγχο τής κυβέρνησης στά χέρια τών πολιτών του.
Τό δεύτερο μέρος τής έδαφικής όργανικής σειράς συνίστατο
άπό δέκα δήμους, ένωμένους σέ μιά εύρύτερη έδαφική περιφέρεια.
Αύτή όνομαζόταν τοπικόν φϋλον, γιά νά διασώσουμε κάποιο μέρος
τής δρολογίας τού Αρχαίου γενοκρατικοΰ συστήματος (’ ) . Κάθε πε­
ριφέρεια είχε τό ονο*ια ένός ’ΑττικοΟ ήρωα, καί άποτελοΟσε τό ά-
νάλογο μιάς σύγχρονης έπαρχίας. Οί δή|ΐοι σέ κάθε περιφέρεια ή­
σαν συνήθως συνεφαπτόμενοι, πού θά μπορούσαν σέ κάθε φάση νά

(1) Ή Λατινική φυλή ( = TH1BUS), σήμαινε άρχιχά €§να τρίτο μέ­

ρος», χαί χρησιμοποιείτο γιά νλ έκφράζει 8να τρίτο μέρος τοΟ λαοΟ πού Λ-
ποτελεΐτο τότε 4πό τρεϊς φυλές' άλλί οτήν πορεία τοΟ χρόνου, άφοΟ ot Λα­
τινικές φυλές είχαν γίνει τοπικές, άντί αίματοσυγγενικές, βπως οΐ 'Αθη­
ναϊκές τοπικές φυλές, δ δρος φυλή Ιχασε τήν Αριθμητική του Ιδιότητα, καί
κατάντησε, δπως τό φΟλον τοΟ Κλεισθένη vdt εϊναι τοπικός προσδιορισμός.
Βλέπε MOMMSEN, HIST. OF ROME, 1 C., I, 71.

284
οώσουν μιά πλήρη Αναλογία’ άλλά σέ δρισμένες λίγες περιπτώσεις,
Ινας ή περισσότερο·, άπ’ τούς δέκα δήμους ήσαν άποσπαα^ιένοι, πι­
θανόν ΰστερ’ άπό Ιναν τοπικό χωρισμό τών μεριδίων τής άρχικής
αΐ’ΐατοσυγγενικής φυλής, πού έπιθυμοΟαχν νά Ιχουν τό δήμο τους
ένσωματωμένο στήν περιφέρεια τών άμεσων συγγενών τους. Ot κά­
τοικοι κάθε περιφέρειας ή έπαρχίας ήσαν έπίσης Ινα σώμα πολιτι­
κό, με ορισμένες έξουσίες τοπικής αυτοδιοίκησης. Εκλέγανε ίναν
φύλαρχο, πού διοικούσε τό ιππικό’ Ιναν ταξίαρχο, πού διοικοΟσε
τούς πεζούς στρατιώτες καί Ινα στρατηγό, πού διακοϋσε καί τούς
δύο’ καί έπειδή κάθε περιφέρεια έζητεϊτο νά προσφέρει πέντε τριή-
ρεις, έκλέγανε πιθανόν άνάλογους τριηράρχους γιά νά τις κυβερ­
νούν. Ό Κλεισθένης αύξησε τόν άριθμό τών άντιπροσώπων στή
βουλή σέ πεντακόσιους καί καθάρισε πενήντα γιά κάθε περιφέρεια,
πού έκλέγονταν άπ’ εύθείας άπ’ τόν λαό. Ύπήρχαν καί άλλα λει­
τουργήματα αύτοϋ τοϋ εύρύτερου πολιτικοί) σώματος, άλλά έρμη-
νεύθηκαν άτελώς.
Τό τρίτο καί τελευταίο μέρος τής έδαφικής σειράς, ήταν ή
’ Αθηναϊκή κοινοπολιτεία ή κράτος, πού άποτελοΟνταν άπό δέκα
τοπικές φυλές ή περιφέρειες. Ή ταν Ινα όργανικό πολιτικό σώ­
μα, πού περιλάβαινε τό σύνολο τών ’ Αθηναίων πολιτών. ’Αντιπρο­
σωπεύονταν άπό μιά βουλή (γερουσία, άνω βουλή Σ.Μ .), μιά έκ-
κλησία τοΟ δήμου ( = κάτω βουλή ή λαϊκή έθνοσυνέλευση Σ.Μ .),
άπ’ τό δικαστήριο τοΟ ’Αρείου Πάγου, τούς άρχοντες καί δικαστές
καί τό σώμα τών έκλεγμένων στρατιωτικών καί ναυτικών διοικη­
τών.
Έ τσι ot ’Αθηναίοι ίδρυσαν καί στήριξαν τό δεύτερο ;ιεγάλο
σχέδιο διακυβέρνησης πάνω στό έδαφος καί πάνω στήν ιδιοκτησία.
' Γποκατοοστήσανε μιά σειρά έδαφικής συγκρότησης στή θέση μιάς
άνερχόμενης σειράς συγκεντρωμένων προσώπων. Σάν σχέδιο δια­
κυβέρνησης, στηριζόταν πάνω στό Εδαφος, πού ήταν άναγκαστικά
σταθερό καί πάνω στήν Ιδιοκτησία, πού ήταν περκ»ό<τερο ή λιγό-
τερο έντοπισμένη’ καί αύτό τό Ιδαφος (γή), μοιρασμένο |ΐέ τούς
πολίτες του, ήταν συσσωματωμένο τώρα στούς δήμους διά μέσου τών
έδαφίκών τους σχέσεων Ιδιοκτησίας. Γιά νά είναι Ινας πολίτης τοϋ
κράτους, Ιπρεπε πρώτα νά είναι πολίτης ένός δήμου. Τό πρόσωπο
ψήφιζε, ήταν ένιαγμένο στό δήμο του καί Ικαλεϊτο στή στρατιωτι­

285
κή ύπηρεσία άπ’ τό δήμο του. Καπά τόν ίδιο τρόπο έκαλείτο μέ
έκλογή στή βουλή καί στή διοίκηση ένός τμήματος τοΟ στρατοϋ ή
τοΟ ναυτικοϋ, άπ’ τήν εύρύτερη τοπική περιφέρεια τής φυλής του.
Οί σχέσεις του μέ Ινα γένος ή φράτρα Ιπαυαν νά ρυθμίζουν τά κχ-
θήκοντά του σαν πολίτου. Έ άντίθεση μεταξύ τών δύο συστη(ΐάτων
είναι τώρα τόσο σημαντική, ώστε ή διαφορά τους είναι βασική. Έ ­
νας συνασπισμός τοϋ λαοΰ μέσα στά πολιτικά σώματα σέ έδαφικές
περιοχές, ϋγινε τώρα πλήρης.
Ή έ&χφική έξάρτηση μ είν ει στό σχέδιο διακυβέρνησης των
σύγχρονων πολιτισμένων έθνών. Σέ μ&ς, λόγου χάρη, ύπάρχει ό
δήμος, ή έπαρχία, τό κρά-οος καί οί Ηνωμένες Πολιτείες' πού οί
κάτοικοι κάθε μιάς είναι 2m όργανωμένο πολιτικό σώ(ΐα μέ έξου­
σίες τοπικής αύτοδιοίκησης. Κάθε όργάνωση βρίσκβται σέ πλήρη
αύτοτέλεια καί έκτελεΐ τίς λειτουργίες της μέσα σέ μιά καθορισμέ­
νη σφαίρα στήν όποία αύτή είναι κυρίαρχη. Ή Γαλλία είχε |ui
παρόμοια όργάνωση, τήν κοινότητα, τήν έπαρχία, τό νομό καί τήν
αυτοκρατορία, τώρα τή δημοκρατία. Στή Μεγάλη Βρενχννία ή όρ­
γάνωση ήταιν ή κοινότητα, ή έπαρχία, τό βασίλειο καί τά τρία βα­
σίλεια. Στή Σαξωνική περίοδο, ή έπαρχία φαίνε^Η. πώς ύπήρξε
τό άνάλογο τοϋ δήμου. Ώστόσο, άδυνάτισε απ’ τις έξουσίες τής το­
πικής αύτοδιοίκησης, μέ τήν έξαίρεση τοϋ έπαρχιακοϋ δικαστη­
ρίου. Ot κάτοικοι αύτών τών διαφόρων περιοχών όργανώθηκαν σχν
πολιτικά σώ|ΐατα, άλλά ύπάγονταν κάτω άπό Ινα άνώτερο σώ;ια
μέ πολύ περιορισμένες έξουσίες. Ή τάση τοϋ συγκεντρωτι^ιοϋ κά­
τω άπό μοναρχικούς θεσ^νούς είχε καιταντήσει άτροφικούς στήν πρά­
ξη, δλους τούς κατώτερους όργανισμούς.
Σάν μιά συνέπεια τής νομοθεσίας τοϋ Κλεισθένη, τά γένη, οί
φράτρες καί οί φυλές ίχασαιν τήν έπίδρασή τους, έπειδή οί Ιξου-
σίες τους πάρθηκαν άπ’ αύτές καί παραχωρήθηκαν στό δή(ΐο, τήν
τοπική φυλή καί τό κράτος, πού ίγιναν άπό τότε ot πηγές ζ,χθε
πολιτικής έξουσίας. Δέν διαλύθηκαν, δπωσδήπατε, άκόμη καί |ΐετά
τήν άνατρσπή αύτή, άλλά παρέμβιναν γιά έκαταντάδες χρόνια σάν
μιά άρχαία καταγωγή καί γενεαλογία, καί σάν πηγές τής θρη­
σκευτικής ζωής. Σ ’ όριαμένους λόγους τοΟ Δημοσθένη, 5ποι> τά θέ-
|ΐατά τους περιλάβαιναν προσωπικά δικαιώματα καί άναφέρονταν
στήν Ιδιοκτησία καί τήν καταγωγή, ή σοά δικαιώμαιτα ταφής καί
τά δύο, τό γένος καί ή φράτρα παρουσιάζονται σάν ζωντανοί δ',γζ-
νισμοί στόν καιρό τ ο υ ( ') . ’Αφέθηκαν άθικτοι άνθρωποι άπ’ τό νέο
σύστημα μέχρι τότε πού ot δεσμοί τους μέ τίς θρησκευτικές έθιμο-
τυπ£ες, μέ όρισμένες νομικές πράξεις καί μέ βρισμένες κοινωνικές
μεθόδους συνδυάζονταν καί πού σταμάτησαν τήν όλοκληρωτική
διάλυση. Οί τάξεις, δπωσδήποτε καί έκεΐνες πού Ιδρύθηκαν άπ’ τό-
θησέα καί έκεΐνες πού άργότερα δημιουργήθηκαν άπ’ τό Σόλωνα,.
έξαφανίσθηκαν ύστερα άπ’ τά χρόνια τοϋ Κλεισθένη.
Ό Σόλων θεωρείτο* συνήθως σάν 6 ιδρυτής τ?)ς ’ Αθηναϊκής
δημοκρατίας, ένώ μερικοί συγγραφείς Αποδίδουν Ινα μέρος αύτής
τής άλλαγής στόν Κλεισθένη καί τό θησέα, θ ά προσεγγίσουμε στήν
άλήθεια, θεωρώντας τό θησέα, τό Σόλωνα καί τόν Κλεισθένη cav
σταβμούς, συνδεμένους μέ τρία μεγάλα κινήμαηα τοΟ ’Αθηναϊκού-
λαοϋ, δχι γιά νά ιδρύσουν μιά δημοκρατία, γιατί ή ’Αθηναϊκή δη­
μοκρατία ήταν παλιάτερη άπό καθένα άπ’ αύτά, άλλά γιά νά αλ­
λάξουν τό σχέδιο διακυβέρνησης άπό δνα γενοκρατικό σέ Ινα πολι­
τικό όργανισμό. Οδτε ζήτησαν νά μεταβάλλουν τίς ύπάρχουσες άρ­
χές τής δημοκρατίας, πού κληρονομήθηκαν άπ’ τά γένη. Αύτοί συ;ι-
βάλανε, ό καθένας στόν καιρό του, στό μεγάλο κίνημα γιά τή δια­
μόρφωση ένός κράτους, πού Απαιτούσε τήν Αποκατάσταση μιας πο­
λιτικής στή θέση μιάς γενοκρατικής κοινωνίας. Ή έπινόηση μιας
κοινοτικής περιφέρειας καί ή όργάνωση τών κατοίκων της σέ £να
πολιτικό σώμα, ήταν τό κύριο γνώρισμα αύτοΟ τοΟ προβλήματτος.
Μπορεϊ νά μάς φαίνεται Ινα άπλό θέμα' άλλά δραστηριοποιούσε τίς
Ικανότητες τών ’Αθηναίων στά κατάβαθα τής ψυχής τους, πριν ή
ιδέα μιάς κοινοτικής αύτοδιοίκησης βρει τήν Εκφρασή της στή ση­
μερινή όλοκληρωμένη δημιουργία της. Ή ταν μιά έμπνευση τής ι­
διοφυίας τοΟ Κλεισθένη' καί στέκει σάν τό Αριστούργημα μιάς α ­
ριστούχου διάνοιας. Στή νέα πολιτική κοινωνία, πραγματοποιούσαν
αύτή τήν πλήρη δημοκρατία, πού ήδη ύπήρχε μέσα σέ κάθε ού-
σιώδη άρχή, άλλά πού άπαιτοΟσε μιά άλλαγή στό σχέδιο διακυ­
βέρνησης, νά τής δώσει Ινα πιό εύρύ πεδίο καί μιά πληρέστερη Ικ-
φραση. ’Εδώ άκριβώς είναι, πού, δπως φαίνεται αύτό στό συγγρα­

(1) Βλέπβ (ϊίως τοΟς Λόγους χ*τά Ε6βουλι8<3ν, χαί Ηαρχάχου.

287
φέα, παραπλανηθήκαμε άπ’ τή λαθεμένη ύπόθεση τοϋ {ΐεγάλου Ι­
στορικού, GROTE, τοΟ όποίου οί γενικές άπόψεις γιά τούς Ελλη­
νικούς θεσμούς είναι τόσο λογικές καί περίφημες, δηλαδή δτι οί
πρωταρχικές κυβερνήσεις τών Ελληνικών φυλών ήααν οόσιασιι-
κά αναρχικές ( ') . Τοϋτο σ’ αύτή τήν ύπόθεση Απαιτεί μιά έπανά-
σχαση θεσμών γ*.ά να έξηγήσει τήν ύπαρξη αύτής τής ’Αθηναϊκής
δημοκρατίας, κάτω άπό τήν οποία γεννήθηκαν τά μεγάλα πνευμα­
τικά έπιτεύγματα τών ’Αθηναίων. Δέν συνέβη μιά τέτοια Ιπανάστα-
ση καί δέν πραγματοποιήθηκε ποτέ καμμιά ριζική άλλαγή θεσμών,
γιά τόν λόγο δτι αύτοί ήαχν καί πάντοτε ύπήρξαν ούσιαστικά δη­
μοκρατικοί. Δέν συνέβησαν Απίθανοι σφετερισμοί, Ακολουθούμενοι
άπό Αντιθέσεις γιά τήν έπανάρθωση τής προηγούμενης τάξης* άλ­
λά δέν Ιχααχν ποτέ τις έλευθερίες τους, ή έκεΐνες τις Ιδέες τής έ-
λευθερίας καί τοϋ δικαιώματος αότοκυβέρνησης, πού στάθηκαν ή
κληρονομιά τους σ’ δλες τις έποχές.
Ξα/ναγυρίζουμε γιά μιά στιγμή στό βασιλιά, τό άξίωμα πού
-κάνει τόν άνθρωπο πιό έπιφανή άπό δποιονδήποτε άλλον. Αύτός ή­
ταν τό πρώτο πρόσωπο πού συνέλαβε τό πνεϋμα τοϋ ίστορικοϋ, μέ
τόν όποιο έκεΐνος μεταμορφώθηκε σέ ένα βασιλιά (K IN G ), άν καί
είχε γίνει νά βασιλεύει μέ τό θείο δίκαιο, πάνω άπό μιά άνυπότα-
γ τ η δη|Αοκρατία. Σάν ϊνας στραπηγός σέ μιά στρατιωτική δημο­
κρατία, δ βασιλιάς γίνεται κατανοητός, καί χωρίς παραβία­
ση τών θεσμών, πού πραγματικά ύπήρχαν. Ή καθιέρωση αύ­
τοϋ τοΟ άξιώματος δέν Αλλαξε τίς άρχές τών γενών, φρατρών καί
φυλών, πού στήν όργάνωσή τους ήσαν ούσιαστικά δημοκρατικές καί
πού άπό άνάγκη έπέβαλαν αύτό τό χαρακτήρα στό γενοκρατικό
τους σύστημα. Δέν χρειάζεται άπόδειξη, δτι τό λαϊκό στοιχείο ή­
ταν σταθερά άπορχσισμένο ν’ άντισιαθεΐ στόν σφετερισμό τών προ­
σωπικών του δικαιωμάτων. Ό βασιλιάς άνήκει στήν παραδοσιακή
■περίοδο, δταν οί έξουσίες τής κυβέρνησης ήσαν περισσότερο ή λιγό-
τερο άκαθόριστες· άλλά τό συμβούλιο τών Αρχηγών ύπήρχε στό
κέντρο τοϋ συστήματος, καθώς έπίσης καί τά γένη, οί φράτρες καί

(1) «Ή Λρχέγονη 'Ελληνική κυβέρνηση είναι οΟαιαοτιχά μοναρχική,

οτηριζόμενη οέ προσωπικά αισθήματα καί ατό Θείο δίκαιο». HISTORF OF
GREECE, 11, 69.

288
ol φυλές σέ πλήρη ζωτικότητα. Αύτά είναι άρκετά γιά νά καθορί­
σουν τό χαραχτήρα τής κυβέρνησης ( ') .
Ή κυβέρνηση δπως αυτή καταστάθηκ* άπ’ τόν Κλεισθένη,
αιέφερε σημαντικά άπ’ τήν προηγούμενη τών χρόνων τοΟ Σόλωνα.
Άλλά, ή μετάβαση δέν ήταν μόνο φυσική, άλλ’ άναπόφευχτη, άν
δ λαός άκολουθοϋαε τΙς ιδέες του ώς τΙς τελικές τους συνέπειες.
τΗταν μια άλλαγή σχεδίου, άλλ’ δχι άρχών οδτε άκόμη όργανώ-
αεων. Τό συμβούλιο τών άρχηγών παρέμενε στή γερουσία, ή άγο-
ρά στήν Εκκλησία- οί τρεις άνώτατοι άρχοντες ήσαν οί άντίσακχοι
ύπουργοί τοϋ κράτους, τής θρησκείας καί τής δικαιοσύνης, δπως καί
προηγούμενα, άν καί οί Εξη κατώτεροι Αρχοντες άσκοϋσα,ν δικα­
στικές λειτουργίες σέ συνεργασία μέ τά δικαστήρια καί τό εύρΰ σώ­
μα τών δικαστών, που Εκλεγόταν πιά κάθε χρόνο γιά τήν άσκηση
τής δικαστικής ύπηρεσίας. Δέν ύπήρχε Εκτελεστικός άξιωματοϋ-
χος κάτω άπ’ τό σύστημα, πού είναι μιά άπ’ τΙς πιό χτυπητές ί-
δ-ορρυθμίες του. Τό πιό κοντινό άξίωμα σ’ αύτό ήταν δ πρόεδρος
τής βουλής, πού Εκλέγονταν μέ κλήρο γιά μιά |ΐόνη ήμέρα (Ιπιστά-
της τών πρυτάνεων Σ.Μ .), χωρίς τή δυνατότητα μιάς Επανεκλογής
στή διάρκεια τοϋ Ετους. Γιά μιά μόνη ήμέρα αύτός προήδρευε πά­
νω στή λαϊκή συνέλευση καί κρατοϋσε τά κλειδιά τής άκρόπαλης
καί τοΰ δημόσιου θησαυροΰ. Κάτω άπ’ τή νέα κυβέρνηση, ή λαϊκή
συνέλευση κρατοϋσε ουσιαστικά τήν έξουσία, καί δδηγοϋσε τά πε­
πρωμένα τών Αθηνών. Τό νέο στοιχείο, πού Εδωσε σταθερότητα
καί τάξη στό κράνος, ήταν δ δήμος ή ή κοινοτική περιφέρεια, μέ
τήν πλήρη αυτονομία του, καί τήν τοπική αότοδιοίκηση. Μιά έ-
•/ατοντάδχ δήμων, όργανωμένοι κατά τόν ίδιο τρόπο, θά καθόριζαν

(1) Ή Σπάρτη διατήρησε τό άξίωμα τοΟ βασιλι* οτήν περίοδο τοΟ πο­
λιτισμού. Αύτό άποτελοΟσε μιά διπλή στρατηγία καί ήταν κληρονομικό σέ
μιά Ιδιαίτερη οικογένεια. 01 έξουσίες τής κυβέρνησης ήταν συνταγμένες Α­
νάμεσα στή Γερουσία ή συμβούλιο, τής λαϊκής συνέλευσης (άπέλλας Σ.Μ .),
τδν πέντε έφόρων, χαί βόο στρατιωτικών διοικητών. Ot Ιφοροι έκλέγονταν
Ιτήσια, μέ έξουσίες ανάλογες τών Ρωμαίων δημάρχων. Ή βασιλεία στή
Σπάρτη είναι χαρακτηριστική. Οί βασιλείς διοικοΟσαν τό στρατό καί γιά τήν
Ικανότητά τους ot Ιερείς πρόαφεραν θυσίες στους θεούς.

289
19*
τή γενική πορεία τής κοινοπολιτείας. Αύτό σημαίνει έδώ, δτι ό
λαός, θά πρέπει ν’ Αρχίσει νά μαθαίνει τήν τέχνη τής αύτοδιοίκη-
σης καί νά 07τοστηρίζει τήν Ισότητα στούς νόμους, τά δικαιώματα
καί τά προνόμια. Πρέπει νά κρατήσει στά χέρια του δλες τίς έξου­
σίες τής κοινωνίας πού δέν είναι Αναγκαίες στό κράτος, γιά νά έ-
ξασφαλίαει μιά Αποτελεσματική γενική διοίκηση, όπως έπίσης καί
τόν έλεγχο τής αύτοδιοίκησης.
Ή ’Αθήνα ύψώθηκε γοργά άπό άποψη έπφρσής καί ύπερο-
χής, κάτω άπ’ τό νέο πολιτικό σύστημα. Αύπή ή σημαντική Ανά­
πτυξη τής μεγαλοφυίας καί τοϋ πνεύματος, πού Ανύψωσε τούς ’Α ­
θηναίους στήν πιό ύψηλή κορυφή Ανάμεσα στά Ιστορικά Εθνη τής
Ανθρωπόττ/τας, Ιγινε κάτω Απ’ τήν ώθηση τών δημοκρατικών θε­
σμών.
Μέ τήν ίδρυση τής πολιτικής κοινωνίας Απ’ τόν Κλεισθένη, ή
γενοκρατική όργάνωση toχραμερίσθηκε σάν 2να μέρος Απ’ τά ύπο-
λείμματα τής βαρβαρότητας. Οί πρόγονοί τους είχαν ζήσει Από Α­
μέτρητες έκατσνταετίες στό γενοκρατισμό μέ τόν όποίο είχαν κα­
τορθώσει νά δημιουργήσουν δλα τά στοιχεία τοΰ πολιτισμοϋ, περ:-
λαβαίνοντας μιά γραφτή γλώσσα. Ή ιστορία τής γενοκροοτικής δρ­
γάνωσης θά μείνει σάν Ινα αΙώνιο μνημείο τών προηγούμενων έ-
ποχών, ταυτιζόμενη, δπως ύπήρξε, μέ τήν πιό σπουδαία καί μα­
κρόχρονη έμπειρία τής Ανθρωπότητας. Πρέπει γιά πάντα νά κα-
ταχωρισθεϊ σάν Ινας Απ’ τούς πιό μεγάλους θεσμούς τής Ανθρώ­
πινης οίκογένειας.
Σ ’ αύτή τή σύντομη καί Ανεπαρκή Ανασκόπηση, ή έκθεση πε-
ριορίσθηκε στήν κύρια πορεία τών γεγονότων στήν ’ Αθηναϊκή ιστο­
ρία. “Οτιδήποτε ήοαν Αληθινό γιά τΙς ’Αθηναϊκές φυλές, θά βρεθεί
ούσιαστικά Αληθινό καί γιά τΙς ύπόλοιπες Έλληνικές φυλές, άν καί
δχι σέ τόσο πλατιά καί τόσο μεγαλόπρεπη κλίμακα. Ή έκθεση τεί­
νει νά κάνει άκόμη πιό έμφανή Ιναν Απ’ τούς κυριώτερους προο­
δευτικούς σκοπούς — δτι ή ίδέα τής κυβέρνησης σ’ δλες τίς φυλές
τής Ανθρωπότητας, ύπήρξε μιά έξέλιξη διά μέσου διαδοχικών στα­
δίων Ανάπτυξης.

290
 Κ Ε Φ Α ΛΑ Ι Ο Ε Ν Δ Ε Κ Α Τ Ο

το Ρ Ω Μ Α Ϊ Κ Ο ΓΕΝΟΣ

'Ιταλικές φ υλές οργανωμένες σέ γένη. "Ιδρυση τ η ς

Ρ ώμης. Φυλές οργανωμένες σέ μιά στρατιωτική δημο­
κρατία. Τδ Ρωμαϊκό γένος. ' Ορισμός ένός γενάτη (= μ έ -
λους τοΰ γ έ ν ο υ ς ) an' τόν Κικέρωνα. ’ Α π ’ τόν Φήστο
( = F E S T U S ). ’A n ’ τόν Οΰάρρωνα ( = V A R R O ). Κ α ­
ταγω γή στήν άρσενική γραμμή. Γάμος εξω απ’ τό γέ­
νος. Δικαιώματα και υποχρεώσεις τώ ν μελών ένός γέ ­
νους. Δημοκρατικό σύνταγμα τ ή ς αρχαίας Λ ατινικής
κοινωνίας. ’ Αριθμός προσώπων μέσα σ ’ Ινα γένος.

'Οταν ot Λατίνοι καί οί συγγενείς τους ot Σαβίνοι, οί ’ Οακοι

καί οί Οδμπριοι, μπήκαν στήν Ίταλι-κή χερσόνησο, πιθανόν σάν I-
■/χς λαός, κατείχαν οικιακά ζώα καί πιθανόν νά καλλιβργοϋσαν δη­
μητριακά καί φ υ τ ά ('). Τουλάχιστον ήσαν άρκετά προχωρημένοι

(1) «Κατά τή διάρκεια τής περιόδου, δταν τά Ίνδο - Γερμανικά Ιθνη,

-ού είναι τώρα χωριστά, σχημάτιζαν άχόμη Ιναν χορμό, πού μιλοΟσαν τήν
Ιδια γλώοσα, πέτυχαν Ινα όρισμένο στάδιο πολιτισμοΟ, καί είχαν Ινα λεξι­
λόγιο αντίστοιχο μ’ αύτό. Αύτό τδ λεξιλόγιο, τά διάφορα ϊθνη γιά πολδ και­
ρό τό έγερναν μαζί τους, στή συμβατική καθιερωμένη χρήση του, οάν Ινα
-/.οινό ίώρο καί μιά 6άση γιά πιό πέρα δομές στή διχή τους χρήση. Σ’ αύτό
τό δρόμο κατέχουμε Αποδείξεις γιά τήν άνάπτυξη τής ποιμενικής ζωής σ’
αύτή τήν απόμακρη έποχή, στά παγιοποιημένα Αναλλοίωτα όνόματα τ<3ν οι­
κιακών 'ώ ω ν τό Σανσκριτικό GAUS στό Λατινικό BOS, στδ 'Ελληνικό 6ο0ς·
τό Σανσκριτικό DUIS, είναι τό Λατινικό OVIS, τό Ελληνικό 8ίς· Σανσκρι­
τικό ACUAS, Λατινικό EQUUS, Ελληνικό ίππος- Σανσκριτικό HANSAS,
Λατινικό ANSKR, Ελληνικό χήν'... άπ’ τήν άλλη μεριά δέν έχουμε άκόμη

291
στό Μεσαίο Στάδιο τής βαρβαρότητας καί δταν ήλθαν άρχικά κά­
τω άπ’ τήν Ιστορική παρατήρηση, ήσοβν στό ’Ανώτερο Στάδιο καί
κοντά στό κατώφλι τοΟ πολιτιομοΟ.
Ή παραδοσιακή Ιστορία τών Λατινικών φολών, προγενέστερη
άπό τήν έποχή τοΟ Ρωμύλου, είναι πολύ πιό άνεπαρκής καί άτε-
λής άπό έκείνη τών Ελλήνων, τών όποίων ή πρωϊμότερη σχετική
φιλολογική μόρφωση καί οί πιό ρωμαλέες φιλολογικές τους ροπές
τούς άξίωααν νά διατηρήσουν μιά πιό πλατιά άναλογία άπ’ τίς πα­
ραδοσιακές Αφηγήσεις τους. Σύμφωνχ μέ τήν προηγούμενη έμπει-
ρία τους, ή παράδοση δέν Εφτασε πέρα άπό τήν προηγούμενη ζωή
τους στούς λόφους τής "Αλβας καί τΙς σειρές τών ’Αππενίνων, ά-
νατολικά άπ’ τήν Ιδρα τής Ρώμης.
Φυλές τόσο πολύ προχωρημένες στίς βιοποριστικές τέχνες, θά

βέβαιες αποδείξεις γιά τήν Οπαρξη τής Αγροκαλλιέργεια; ο’ αύτή τήν πε­
ρίοδο. Ή γλώσσα μάλλον εϋνοεϊ τήν άρνητική άποψη». MOMMSEN, HISTO-
ΠΓ OF 1\ΟΜΕ, έκβ. 1871, 1, 37. Σέ μιά σημείωση παρατηρεί Βτι «κριθάρι,
σιτάρι και σίκαλη βρέθηκαν νά φυτρώνουν μαζί σέ εύρεία έκταση στή δεξιά
δχθη τοΟ Εύφράτη, βορειοδυτικά άπ’ τδ ΑΝΑΗ. Ή αΟξηση τοΟ κριθαριοΟ
και τοΟ σταριοΟ οέ εύρεία Εκταση στή Μεσοποταμία, μνημονεύτηκε άχόμα
άπ’ τό Βαβυλώνειο Ιστορικό BEROSUS».
*0 FICK παρατηρεί πάνω ατό Τδιο θέμα τά έξής: «Ένώ ό ποιμενικός
βίος προφανές άποτελοΟσε τή βάση τής πρωτόγονης κοινωνίας, ωστόσο, μπο­
ρούμε νά βροΟμε σ’ αύτή ένα πολύ άδύνατο ξεκίνημα γεωργίας. Γνώρισαν
κατά βάθος λίγους σπόρους, άλλ’ ή καλλιέργειά τους γινόταν πολύ συμπτο)-
ματικά γιά νά κερδίσουν ένα Οποκατάστατο στό γάλα καί στό κρέας. Ή 6-
λική Οπαρξη τοΟ λαού μέ κανένα τρόπο δέν στηριζόταν στή γεωργία. Αύτό
εγινε τελείως σαφές άπ’ τόν μικρό άριθμό άρχέγονων λέξεων πού είχαν σχέ­
ση μέ τή γεωργία. Αύτές οΐ λέξεις είναι ΓΑΥΑ, άγριος καρποός, VARKA,
τσαπί, ή άλέτρι, RAVA, δρεπάνι, μαζί μέ τό ΡΙΟ, PINSERE (ψήνω) καί
ΜΑΚ, 'Ελληνικό μάσσω, πού δίνουν ένδείξεις γιά τό λίχνισμα καί τό άλε­
σμα τών σπόρων». FICK, PRIMITIVE ΙΙΝΙΤΓ OF INDO — EUROPEEN
LANGUAGE, Γοτίγγη, 1873, ο. 280. Βλέπε έπίσης CHIPS FROM A GER­
MAN WORKSHOP, 11, 42. Σχετικά μέ τή χρησιμοποίηση τής γεωργίας άπ”
τόν Έλληνο - Λατινικό λαό, βλέπε MOMMSEN, I, 6. 47, καί έξής.
χρειάστηκαν μια παρατεταμένη χρονικά πχραμονή στήν ’Ιταλία
γιά νά σβύσει κάθε γνώση τους γιά τήν πατρίδα άπ’ τήν όποία προ­
έρχονταν. Στά χρόνια τοΟ Ρωμόλσυ, είχαν σχεδόν καταντήσει μέ
κατάτμηση σέ τριάντα άνεξάρτητες φυλές, ένωμένες άκόμη σέ μιά
χαλαρή όμοσπονδία γιά άμοιβαία προστασία καί Αμυνα. Έπίσης
κατείχαν συνεχόμενες έδαφικές περιοχές. ΟI Σαβίνοι, ot ’ Οσκοι
καί οί (K>(JLopo'. βρίσκονταν στόν ίδιο γενικό δρο’ ot συγγενικές φυ­
λές τους ήσαν στίς ίδιες σχέσεις’ καί τά έ&κρικά τους δρια, δπως
μπορεΐ νά ύποτεθοΰν, ήσαν βασισμένα πάνω στή διάλεκτο. Π α­
ρόμοια, πε,ριλαβαίνοντας τούς βόρειους γείτονές τους, τούς Έ«φού-
σκ»υς, ήσαν όργανωμένοι σέ γένη, μέ θεσμούς δμοιους μ’ έκείνους
τών Ελληνικών φυλών. Τέτοιος ήταν δ γενικός δρος τους, δταν γιά
πρώτη φορά άνεδύθηααν άπ’ τό σκοτάδι τοΟ προγενέστερου ζόφου
τους καί τό φώς τής ιστορίας Ιπεσε πάνω τους.
Ή Ρωμαϊκή Ιστορία είχε έγγίσει έλαφρά τά χαρακτηριστικά
μι&ς τεράστιας προγενέστερης άπ’ τήν Ιδρυση τής Ρώμης (περί­
που 753 π .Χ .), έμπεορίας. Ot ’Ιταλικές φυλές ίγιναν πολυάριθμες
καί πολυάνθρωπες’ ίγιναν στήν άκρίβεια, άγροκιαλλιεργητΜίές στίς
συνήθειές -οους, είχαν στήν κατοχή τους ποίμνια καί άγέλες ο2κια-
κών ζώων καί είχαν προοδεύσει πολύ στίς βιοποριστικές τέχνες. Εί­
χαν έπίσης φτάσει στή μονογο^ακή οίκογένεια. Ό λ ο αύτό φαίνε­
ται άπ’ τόν δρο τους, δταν γιά πρώτη φορά Ιγννε γνωστός σ’ έμδς’
άλλά οί Ιδιορρυθμίες τής προόδου τους άπό Ινα κατώτερο σ’ Ινα Α­
νώτερο στάδιο, κυρίως, Ιμειναν Ιξω άπ’ τή γνώση μας. ΤΗσαν πί­
σω στήν άνάπτυξη τής Ιδέας τής διακυβέρνησης" άπό τότε &χόμα,
ή όμοσπονδία τών φυλών άποτελοΟσε τήν πλήρη έπέκταση τής προ­
όδου τους. Ά ν καί οί τριάντα φυλές είχαν συνασπισθεΐ, αύτό ήταν
στή φύση τής Ινωσης γιά άμοιβαία άμυνα καί ποτέ δέν ήταν άρκετά
κλειστή ή ψυχική, ώστε νά τείνει σέ μιά έθνικότητα.
Οί Έτρουσκικές φυλές ήσοον όμόσιτονδες· καί τό ίδιο πιθανόν
ήταν άληθινό καί γιά τΙς Σαβινικές, ’ Οσκικές καί Ούμβρικές φυ­
λές. Ένώ ot Λατινικές φυλές κατείχαν πολυάριθμες όχυρωμένες
πόλεις καί όχυρές θέσεις, είχαν έξαπλωθεΐ ώστόσο, πάνω στήν I-
πιφάνεια όλόκληρης τής χώρας γιά άγροκαλλιεργητικούς σκοπούς
καί γιά νά συντηροδν τά ποίμνιά τους καί τίς άγέλες τους. Συγ­
κέντρωση καί συνασπισμός δέν είχαν σημειωθεί σέ καμιά ξεδια-

293
λεγμένη έκταση μέχρι τή μεγάλη κίνηση πού Αποδόθηκε στδ Ρω-
μύλο, πού καιτάληξε στήν Ιδρυση τής Ρώμης. Αύτές ot χαλαρά έ-
νωμένες Λατινικές φυλές πρόσφεραν τά κύρια ύλικά μέ τά όποια
ή νέα πόλη έπρόκειτο νά συγκροτήσει τή δύναμή της. Ot ύπολογι-
σμοί γι’ αύτές τΙς φυλές άπδ τούς χρόνους τής ύπεροχής τών Αρχη­
γών τής "Αλβας, έως τούς χρόνους τοϋ Σέρβιου Τούλλιου, Εγιναν
π-.δ πολύ Απδ μύθους καί παρχδόσεις' άλλ’ ορισμένα γεγονότα πα-
ρέ^ιειναν στούς θεσμούς τους καί τά κοινωνικά ήθη μεταδόθηκαν
στήν Ιστορική περίοδο, πού τείνει νά διευκρινίσει τδν προηγούμενο
δρο τους. Αύτά είναι άκόμη πιδ σπουδαία Απδ μιά περιληπτική Ι­
στορία τών πραγματικών γεγονότων.
’Ανάμεσα στούς θεσμούς τών Λατινικών φυλών πού ύπήρχαν
στήν Αρχή τής ιστορικής περιόδου, ήταν τά γένη, οί φράτρες καί
ot φυλές, πάνω στίς δποϊες δ Ρωμύλος καί ot διάδοχοί του καθιέ­
ρωσαν τή Ρωμαϊκή δύναμη. Ή νέα κυβέρνηση δέν ήταν σ’ δλες
τΙς άπόψεις μιά φυσική έξέλιξη, άλλά τροποποιημένη στά Ανώ­
τερα μέλη τής όργανικής σειράς άπδ νομοθετική φροντίδα. Τά γέ­
νη, δπωσδήποτε, πού σχημάτιζαν τή βάση τής όργάνωσης, ήσα,ν φυ-
σι/κές άναπτύξεις καί γενικά εΓτε άπδ κοινή ή άπδ συγγενική γε­
νεαλογία. Αύτδ δείχνει, δτ* τά Λατινικά γένη ήσαν τής Ιδιας γε­
νεαλογίας, ένώ τά Σαβινικά καί άλλα γένη, μέ τήν έξαίρεση τών
Έτρούσκων, ήσαν συγγενικής καταγωγής. Στ»ύς χρόνους τοϋ Ταρ-
κυνίου τοϋ Πρεσβύτερου, τοϋ τέταρτου στή διαδοχή Απ’ τδ Ρωμύλο,
ή όργάνωση μεταφέρθηκε σέ μιά Αριθμητική κλίμακα, δηλαδή:
δέκα γένη σέ μιά φράτρα, δέκα φράτρες σέ μιά φυλή καί τρεις φυ­
λές τών Ρωμαίων, δίδοντας ένα σύνολο τριακόσιων γενών ένσωμα-
τωμένων σέ μιά γενοκρατική κοινωνία.
Ό Ρωμύλος είχε τήν δξύνοια νά καταλάβει, δτι μιά ό>ΐΛσπον-
δία φυλών, Αποτελούμενη Απδ γένη καί κατέχοντας |ua χωριστή
περιοχή, δέν είχε οδτε ένόπητα οδτε μιά Ανεξάρτητη ύπαρξη. Ή
τάση γιά διάσπαση έξουδετέρωνε τά πλεονεκτήματα τής διιοσπον-
διακής Αρχής. Συγκέντρωση καί συνασπισμός ή*ιιν ή θεραπεία πού
προτάθηκε Απ’ τδ Ρωμύλο καί άπ’ τούς συνετούς Ανθρώπους τοΟ
καιροϋ του. Ή ταν μιά σπουδαία κίνηση γι’ αύτή τήν περίοδο καί
άκόμη πιδ σπουδαία στήν έξέλιξή της άπ’ τήν έποχή τοϋ Ρωμύλου
ώς τδ θεσμό τής πολιτικής κοινωνίας κάτω άπ’ τδ Σέρβιο Τύλλιο.

294
’ Ακολουθώντας τήν πορεία τών ’Αθηναϊκών φυλών καί συγκβντρω-
νόμενοι σέ μιά πόλη, διέγραψαν σέ πέντε γενιές μιά παρόμοια καί
ολοκληρωμένη άλλαγή στό σχέδιο τής διακυβέρνησης, άπό μιά γε­
νοκρατική σέ μιά πολιτική όργάνωση.
Φθάνει νά θυμηθεί ό Αναγνώστης, 3τι ό Ρωμύλος ένωσε πάνω
καί γύρω άπ' τόν Παλατίνο Λόφο μιά έκατοντώδα Λατινικά γένη,
οργανωμένα σέ μιά φυλή, τους Ραμνίτες, δτι άπό μιά ευνοϊκή σύμ­
πτωση περιστάσεων, ένα σημαντικό σώμα Σαβίνων προστέθηκαν
σέ μιά νέα κοινότητα, τής όποίας τά γένη που άργότερα αύξήθη-
καν σέ μιά έκατοντάδα, όργανώθηκαν σέ μιά δεύτερη φυλή, τούς
Τίτιες· καί ότι στά χρόνια τοϋ Ταρκυνίου τοϋ Πρεσβύτερου μιά
τρίτη φυλή, οί Λούκορες, σχηματίαθηκε, άποτελούμενη έπίσης άπό
μιά έκατσντάδα γένη, άποσπασμένα άπ’ τές γύρω φυλές, πού περι-
λάβχιναν καί τούς Έτρούσκους. Τριακόσια γένη, σέ διάστημα πε­
ρίπου έκατό έτών, ήσαν έτσι συγκεντρωμένα στή Ρώμη καί πλή­
ρως οργανωμένα, κάτω άπό ένα συμβούλιο άρχηγών πού τώρα ό-
νο(ΐάζονταν Ρωμαϊκή Σύγκλητος, σέ μιά συνέλευση τοΟ λαοΟ όνο-
μαζ&ιενη φρατρική έκκλησία (COMITA C U R IA T A ), καί Ινα
στρατιωτικό διοικητή, τόν βασιλιά (REX)· μέ τό σκοπό, νά έπι-
βάλλουν μιά στρατιωτική ύπεροχή στήν ’Ιταλία.
Κάτω άπ’ τό σύνταγμα τοΟ Ρωμύλου, καί τήν έπόμενη νομο­
θεσία τοΟ Σέρβιου Τούλλιου, ή κυβέρνηση ήταν ούσιαστικά μιά
στρατιωτική δημοκρατία, έπειδή τό στρατιωτικό πνεύμα έδέσπο-
ζε στήν κυβέρνηση. ’Αλλά μπορεί νά παρατηρηθεί δτι Ινα νέο καί
άνταγωνιστικό στοιχείο, ή Ρωμαϊκή Σύγκλητος, βρίσκονταν
τώρα στό κέντρο τοϋ κοινωνικού συστήματος, πού άπένεμε τό βαθμό
τοϋ πατρικίου στά μέλη της καί στούς διαδόχους των. Μιά προνο­
μιούχος τάξη δη>ωουργήθηκ£ πού περιχαρακώθηκε πρώτα στό γε-
νοκρατικό καί ίπειτα στό πολιτικό σύστημα καί τελικά άνέτρεψε
τίς δημοκρατικές άρχές, πού κληρονομήθηκαν άπ’ τά γένη. Αύτή
ήταν ή Ρωμαϊκή Σύγκλητος, μέ τή δημιουργημένη τάξη τών πα­
τρικίων, πού άλλαξε τούς θεσμούς καί τά πεπρωμένα τοΟ Ρωμαϊ­
κού λαοϋ μέ μιά πορεία, άνάλογη μ’ έκείνη τών ’Αθηναίων, πρός
τήν όποίαν Ιτειναν οί φυσικά καί λογικά κληρονομημένες άρχές
τους.
Στά κύρια γνωρίσματά της, ή νέα όργάνωση ήταν Ινα άρι-

295
στούργτήΐα σοφίας γιά στρατιωτικούς σκοπούς, πού τούς όδήγησε
δλότελα πέρ’ άπ’ τις δπδλοιπες ’Ιταλικές φυλές, καί τελικά σέ μιά
ύπεροχή πάνω σ’ δλη τή χερσόνησο.
Ή όργάνο«η τών Λατινικών καί άλλων ’Ιταλικών φυλών σέ
γένη έρευνήθηχε άπό τούς NIEBUHR, HERMANN, MOMMSEN,
LONG καί άλλους' άλλ’ οί διάφοροι ύπολογισμοί τους είναι έλλει-
πεϊς γιά μιά σαφή καί πλήρη έκθεση τής δομής καί τών άρχών τοΟ
ΊταλικοΟ γένους. ΤοΟτο όφείλεται έν μέρει στό σκοτάδι πού κάλυ­
πτε* όρισμένες άπόψεις τοΟ θέματος καί στό δτι δέν ύπάρχουν έξα-
κριβωμένες λεπτομέρειιες στούς Λατίνους συγγραφείς καί έν μέρει
στήν παρανόηση, άπό μερικούς συγγραφείς, γιά τΙς σχέσεις τής
οίκογένειας μέ τό γένος. ΘεωροΟν τό γένος σά νά άποτελεΐται άπό
οικογένειες, έπειδή αύτό άπτστελεΐτο άπό μέρη, άπό οικογένειες,
ίτσι ώστε τό γένος καί δχι ή οικογένεια ήταν ή μονάδα τοΟ κοινω-
νικοϋ συστήματος. Μπορεΐ νά είναι δύσκολο νά δδηγήσουμε τήν I-
ρευνα πολύ πιό πέρα άπό τό σημείο πού τήν είχαν άφήαε*' άλλά
στοιχεία παρμένα άπ’ τήν άρχαΐκή σύνθεση τοΟ γένους, μπορούν
νά διευκρινίσουν |ΐερικά άπ’ τά χαρακτηριστικά του, πού είναι τώ­
ρα άσαφή.
Σύμφωνα μέ τήν ύπερσχή τής δργάνωσης σέ γένη στίς Ι τ α ­
λικές φυλές, ό NIEBUHR παρατηρεί τά έξής: «’Εάν θά Ισχυριζό­
ταν κανείς, δτι, δέν μπορεΐ νά έξαχθεΐ συμπέρασμα άπ’ τό χαρα­
κτήρα τών ’Αθηναίων γεννατών (GENNETES) γιά νά κρίνει τό
χαρακτήρα τών Ρωμαίων μελών τοΟ γένους (GEN TILES), θά ύ-
ποχρεωθεΐ νά δείξει, πώς ένας θεσμός πού διατρέχει διά μέσου δ-
λοκλήρου τοΟ άρχαίου κόσμου, Ιφτααε νά άποκτήσει ένα δλότελα
διαφορετικό χαρακτήρα στήν ’Ιταλία καί στήν Ελλάδα... Κάθε
σώμα πολιτών διαιρείτο μ’ αύτό τόν τρόπο' στούς Γεφυροποιούς καί
Σαλαμίνιους, δπως έπίσης στούς ’ Αθηναίους, τούς Τουσκουλάνους
δπως έπίσης καί τούς Ρωμαίους».
Πέρα άπό τήν ύπαρξη τοϋ ΡωμαΐκοΟ γένους, πρέπει νά γνω­
ρίσουμε τή φύση τής κοινωνικής τους δργάνωσης, τά δικαιώματά
της, τά προνόμια καί τίς ύποχρεώσας της καί τΙ< σχέσεις τών γε­
νών μέ κάβε άλλο, σάν μελών ένός κοινωνικού συστήματος.
Άφοϋ συγκεντρώσουμε πληροφορίες άπό διάφορες πηγές πά­
νω σ’ αύτά τά θέματα, θά βρεθούν έλλιπή άπό πολλές άπόψεις, ά-

296
φήνοντας μόνο εικασίες σέ μερικά γνωρίσματα καί λειτουργήμα­
τα τοϋ γένους. Οί έξουσίες τών γενών μεταφέρθηκαν σέ νέα πολί­
τικα σώματα πριν ν’ άρχισε* έπαρκώς ή ιστορική σύνθεση τών Ρω­
μαίων. Δέν ύπήρχε, γι’ αύτό, πρακτική άνάγκη στηριζόμενη πάνω
στούς Ρωμαίους για διατήρηση τών ειδικών χαρακτηριστικών ένός
συστήματος ούσιαστικά παραμερισμένου. Ό Γάϊος (G A IU S ), πού
ίγραψε τίς παρατηρήσεις του (INSTITU TES) στήν πρώϊμη πε­
ρίοδο τής δεύτερης έκατονταετηρίδας τής χρονολογίας μας, παρα­
τήρησε βτι γενικά τό γενακρατικό δίκαιο (JUS GENTILICIUM)
είχε πέσει σέ άχρηστία καί έπομένως ήοαν περιττό νά πραγματευ-
θεΐ τό θ έ μ α ( ') . Ά λλά κατά τήν ίδρυση τής Ρώμης καί γιά πολ­
λές έκατονταετηρίοες μετά άπ’ αύτό, ή γενοκρατική όργάνωση ή­
ταν ζωτική.
Ό Ρωμαϊκός όρισμός ένός γένους (GENS) καί ένός μέλους
τοϋ γένους (GENTILIS) καί ή γραμμή ατήν 6ποία χαράζονταν
ή καταγωγή, θά παρουσιάζονταν πρίν νά έξειασθοϋν τά χαρακτη­
ριστικά ένός γένους. Στά Τοπικά τοϋ Κικέρωνα Ινας γενάτης δ-
ρίζεται ώς έξής: Γενάτες είναι, δαοι Ιχουν τό ίδιο δνομα; Δέν εί­
ναι άρκετό. 'Οσοι γεννήθηκαν άπό έλεύθερους γονείς; Οδτε αύτό
λοιπόν είναι άρκετό. ’Εκείνοι τών δποίων κανένας άπ’ τούς προ­
γόνους δέν ύπήρξε Ινας δοϋλος; Άκόμη καί τώρα κάτι λείπει. Ό ­
σοι δέν καταδικάστηκαν σέ προσωπική μείωση; Αύτό Γσως είναι
έπαρκής όριαμός. Διότι δέν βλέπω τίποτε, δτι Ιχει ό Σκαιβόλας, ό
Ποντίφηκας, πού προσθέσει σ’ αύτό τόν ορισμό. Υπάρχει Ινας
άπ’ τόν FESTUS (Φήστον) : «'Ενας γενάτης πεπιγράφεται δι­
πλά και σάν Ινας πού γεννήθηκε άπ’ τόν Ιδιο κορμό, καί σάν Ινας
πού όνοιάζεται μέ τό ϊδιο δνομα». ’Επίσης άπ’ τόν VARRO (Ού-
άρρωνα) : 'Ο πως άπό Ιναν Αιμίλιο οί Ανθρωπο·, γεννιώνται Λίμί-
λιοι καί συγγενείς Ιτσι άπό τό δνομα Αιμίλιος παράγσνται δροι,
πού άναφέρονται ττη γενοκρατία (2) .

(1) ΠοιοΙ el-jxi δμως οί γενάτες (μέλη τοΟ γένους), οτδ πρΟτο 6πό-
μνημα άναφίραμε' κιΐ Ιπειίή έχεί μνημονεύοαμε, βτι δλο τδ γενοχρατιχό
ίΐκαιο είχε πέσε; αέ ίχρηοτία, Γ.αρακάμφθη/ε, γι4 νά -ραγματευθοΟμε αδ-
τδ τό θέμα λεπτομερέστερα, INST. III, 17.
(2) 'Οπως στούς Ανθρώπους δπάρχουν χάποιες πατρικές συγγένειας καί

297
 Ό Κικέρων δέν κατόρθωνε να προσδιορίσει 2να γένος, άλλά
μάλλον νά προσφέρει δρισμένες {ΐαρτυρίες, μέ τίς όποιες τό 5-καιο
για τό γενοκρατικό σύνδεσμο μπορεί νά Αποδειχθεί, ή ή ζημιά γ·.'
αύτό νά Αποκαλυφθεί. Οΰτε άπ’ αύτούς τούς όριομούς φαίνεται ή
σύνθεση ένός γένους' αύτό στχκχίνε*, δτι δλοι ή 2να μέρος μίνον,
άπ’ τούς Απογόνους ένός ύποτιθέ^ιενου γενάρχη είχαν τό δικαίωμα
νά φέρουν τό γενοκρατ.κό δνομα. Μέ καταγωγή στήν άρσενική
γραμμή τό γένος θά περιλάβ*ινε έκείνους μόνον πού θά χάραζαν
τήν καταγωγή τους Αποκλειστικά διά μέσου τών άρρένων' καί άν
στή θηλυκή γ·ραμ*ιή, τότε διά μέσου τών θηλέων μόνον. Ά ν δέν
περιορίζονταν σέ κανένα, τότε δλοι οί Απόγονοι θά περιλαβχίνον-
■οαν. ΑύτοΙ οί όρισμοί προϋποθέτουν, δτι ή καταγωγή στήν Αρσϊ-
νική γραμμή ήταν ένα γεγονός γνωστό σ’ δλους. Ά π ό άλλες πη­
γές φαίνεται αύτό, δπ δηλ. έκεΐνοι μόνον άνήκαν στό γένος, πού
θά χάραζαν τήν καταγωγή τους διά μέσου τών Αρσενικών φύλων
της. Οί Ρω·ιαϊκές γενεαλογίες παρέχουν αύτή τήν άπόδειξη. Ό
Κικέρων παρέλειψε τό γεγονός, δτι γενάτες ήσαν έκεΐνοι πού θά
είχαν τήν καταγωγή τους διά μέσου τών Αρσενικών Αποκλειστικά,
άπό Ιναν Αναγνωρισμένο πρόγονο ·ιέσα στό γένος. Αύτό προσφέρε-
ται μερικά άπ’ τόν Φήστο καί τόν Ούάρρωνα. Ά π ό Ιναν Αιμίλιο,
παρατηρεί δ τελευταίος, γεννώνται άνδρες Α θ λ ιοι καί συγγενείς
τους' καθένας πρέπει νά κατάγεται άπό Ινα Αρσενικό πού φέρνει
τό γενοκρατικό δνομα. Ά λλά ό δρισμός τοΟ Κικέρωνα δείχνει έπί­
σης, δτι Ινας γενάτης πρέπει νά φέρει τό γενοκρατικό δνομα.
Στήν προσφώνηση τοΟ Ρωμαίου δημάρχου CANULEIUS
(445 π .Χ .), πάνω στήν πρότασή του ν’ Ακυρώσουν Ιναν ίσχύοντα
νόμο πού Απαγορεύει τήν έπιγαμία μεταξύ πατρικίων καί πληβεί­
ων, ύπάρχει μιά φράση πού σημαίνει καταγωγή στήν άρσενική
γρα»ΐ/μή. Γιατί τί άλλο ύπάρχει στό ζήτη]ΐα, παρατηρεί. Ιάν Ινας

γενοκρατίες, Ιτο·. καί α'Ις λέξεις· γιατί 8πω; άπό τόν Αίμόλιο κατάγονται
Ανθρωποι ΑΙμύλιοι, καί γενάτες, Ιται, Alt' τό βνομα τοΟ Αιμίλιου Ερχονται
λέξεις γιά δνοματική γενοκρατ Ια' γιατί, άπό αύτό ποί> έτέβη σέ δρθή πτώ-
βη Αίμΰλιος, Αίμύλιον, ΑίμυΧίους, Αίμυλίων καί ϊτσι τό Υπόλοιπον, πού εί­
ναι ρίζα Βποιουδήποτε.

298
πατρίκιος άνορας θά παντρευτεί μιά πληβεία γυναίκα, ή Ινας πλη­
βείος άνδρας μιά πατρικία γυναίκα; Ποιό δίκαιο Ιχει άλλάξει; Τ ά
παιδιά άσφαλώς άκολουθοΟν τόν πατέρα, (NEMPE PATREM SE-
QULiNTUR LIBERI = μήπως τά παιδιά άκολουθοΟν τόν πατέ-
ρχ;) (’ )
Μιά πρακτική διασαφήνιση, πού παράγεται άπό μεταδιδόμε­
να γενοκρατικά όνόματα, θά δείξει άποκλε^σ-ακά δτι ή καπαγωγή
ήταν στήν άρσενική γραμμή. Ή ’Ιουλία, ή άδελφή τοΟ Γαίου Ιου ­
λίου Καίσαρα παντρεύτηκε τόν MARCUS ATTIUS BALBUS.
Τό δνομά της δείχνει δτι αύτή άνήκε στή; ’Ιουλία γενεά (2) . Ή
θυγατέρα της Α Τ Τ ΙΑ , σύμφωνα μέ τό ΙΟιμο, πήρε τό γενοκρατικό
δνομα τοϋ πατέρα της καί άνήκε στήν ’ Αττία γενεά. Έ Ά ττία
παντρεύτηκε τόν Γάϊο ’Οκτάβιο, καί 6γννε ή μητέρα τοΟ Γαίου Ό -
κταβίου, τοΰ πρώτου Ρωμαίου αύτσκράτορα. Ό γιός, δπως συνή­
θως, πήρε τό γενακρατικό δνομα τοΟ πατέρα του, καί άνήκε στήν
’Οκταβία γενεά. "Επειτα πού Ιγκνε αύτοκράτορας πρόσθετε τά
όνόματα Καΐσαρ Αύγουστος.
Στό Ρωμαϊκό γένος ή καταγωγή ήταν στήν άρσενική γραμμή
άπ’ τόν Αύγουστο πίσω πρός τό Ρωμύλο, καί γιά μιά άγνωστη πε­

(1) Γιατί τι άλλο ύπάρχει στό ζήτημα αύτό, δν πληβείαν πατρίκιος

νυμφευΟεϊ, έάν πατρικίαν 6 πληβείος; Ποιό δίκαιο λοιπόν μεταβάλλεται; μή­
πως τά παιδιά δέν άκολουθοΟν τόν πατέρα;).
(2) «'Όταν ύπήρχε μόνον μιά θυγατέρα σέ μιά οίκογένεια, αύτή συνή­
θιζε νά ονομάζεται άπό τό Τδιο δνομα τοΟ γένους- 6τσι, ή Τουλλία, ή θυγα­
τέρα τοΟ Κικέρωνα, ’ Ιουλία, ή θυγατέρα τοΟ Καίσαρα. ’ Οκταβία, ή άδελφή.
τοΟ Αύγουστου, χλπ.- καί διατηροΟσαν τό Γβιο δνομα καί μετά τό γάμο τους.
Όταν Οπήρχαν δυό θυγατέρες, ή μιά όνομάζονταν Πρεσβυτέρα καί ή άλλη
Νεωτέρα. Ά ν ύπήρχαν περισσότερες άπό δύο, διακρίνονταν άπό τόν άριθμό
τους: ϊτσ;. Πρώτη, Δεύτερη, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, κλπ. Κατά τή διάρ­
κεια τής άκμής τοΟ κράτους τής δημοκρατίας, τά όνόματα τδν γενδν καί τά
επίθετα τής οικογένειας, πάντα έμεναν σταθερά καί βέβαια. Ήσαν κοινά σ’
δλα τά παιδιά τής οίκογένειας, καί κατέβαιναν στούς άπογόνους των. Ά λ ­
λά μετά τήν άνατροπή τής έλευθερίας, άλλαξαν καί συγχέονταν». ADAMS,
ROMAN ANTIQUITIES, Γλασκώβη ϊκδ. 1825, σ. 27.

29»
ρίοδο πίσω m l Απ’ τόν τελευταίο. Δέν ήοαν κάνεις γενάτης έξαι-
ρέσει έκείνων πού θά χάραζαν τήν καταγωγή τους διά μέσου Απο­
κλειστικά Αρσενικών, Από μερικούς Αναγνωριομένσυς προγόνους
jiioa στό γένος. Ά λ λ ’ αύτό ήταν περιττό, έπειδή ήταν Αδύνατον,
•πώς δλοι θά ήσαν Ικανοί νά χαράξουν τήν καταγωγή τους Απ’ τόν
ίδιο κοινό πρόγονο' καί πολύ λιγότερο Απ’ τόν έπώνυμο πρόγονο.
Θά σημειωθεί δτι σέ κάθε μιά Απ’ τίς πιό πάνω περιπτώσεις,
στις όποιες δνας μεγάλος άριθμός μπορεϊ νά προστεθεί, τά πρόσω­
πα νυμφεύονταν Εξω Απ’ τό γένος. Τέτοια ήταν Αναμφίβολα ή γε­
νική έφαρμογή Απ’ τόν έθιμικό νόμο.
Τό Ρωμαϊκό γένος ήταν έξατ^κευμένο Απ’ τά Ακόλουθα δι­
καιώματα, προνόμια καί ύποχρεώσεις:
I. ’Αμοιβαία δικαιώματα διαδοχής στήν Ιδιοκτησία Αποθα-
voyrtav γενατών.
II. Τήν κατοχή κοινοΟ νεκροταφείου.
III. Κοινά θρησκευτικά ήθη καί τύπους* ίερά γενσκρατικά.
IV . Τήν ύποχρέωση νά μή νυμφεύονται μέσα <πό γένος.
V . Τήν κατοχή άπό κοινοΟ χωραφιών.
V I. ’Αμοιβαίες ύποχρεώσεις βοήθειας, ύπεράσπισης καί έπα-
νόρθωσης άδικιών.
V II. Τό δικαίωμα νά φέρουν τό γενοκρατικό δνομα.
V III. Τό δικαίωςίλ νά υίοθετούν ξένους μέσα στό γένος.
IX. Τό δικαίωμα τοΟ έκλέγειν καί καθαιρεΐν τούς άρχηγούς
του' έλεγχος.
Αύτά τά διάφορα χαρακτηριστικά θά έξεταοθοϋν κοπά τή σει­
ρά, πού όνομάσθηκαν.

I . ’Αμοιβαία δικαιώματα διαδοχής στήν Ιδιοκτησία αηο-

θανόντων σνγγενώ ν

"Οταν ή οωδεκάδελτος δημοσιεύθηκε (451 π .Χ .), δ άρχαΐος

κανών, πού τελικά μοίραζε τήν κληρονομία μεταξύ τών γενατών, ύ-
ποσκελίσθηκε άπό νέους νόμους. Ή Ιδιοκτησία ένός Αδιάθετου περ­
νούσε τώρα, πρώτα στούς κληρονό;ιους του, δηλαδή στά παιδιά

300
του' καί έλλείψει παιδιών, στους γραμμικούς του Απογόνους 5ιά
μέσου τών Αρρένων ( ') . Τά ζώντα τέκνα έπαιρναν έπίσης m l τά
δρρενα τέκνα τοΟ θανόντος, έπαιρναν τό μερίδιο τοΟ πατέρα τους έ­
πίσης. θ ά σημειωθεί, δτι ή κληρονομιά έμενε στό γένος' τά παιδιά
τών θηλυκών Απογόνων τοΟ Αδιαθέτου, πού Ανήκαν σέ Αλλα γένη,.
Αποκλείονταν. Δεύτερον, Αν δέν ύπήρχαν κληρονόμοι του (SUI
HEIVEDES), μέ τόν Ιδιο νόμο, ή κληρονομία τότε περνούσε στούς
πατρικούς συγγενείς. Ή πατρική συγγένεια περιλάβαινε δλα έκεΐ-
να τά πρόσωπα, πού θά χάραζαν τήν καταγωγή τους διά μέσου τών
Αρσενικών Απ’ τόν ϊδιο κοινό πρόγονο μέ τόν Αδιάθετο. Βάσει μ’.ας
τέτοιος καταγωγές έφερναν δλοι τό γενοκρατικό δνομα, θηλυκοί
δπως έπίσης καί Αρσενικοί καί ήσαν πιό κοντά πιρός τό'/ καταγό­
μενο παρά οί ύπολοιπόμενοι γενάτες. Οί πιό κοντινοί στό βαθμό
πατρικοί συγγενείς είχαν τήν προτίμηση' πρώτον, οί Αδελφοί καί
<Λ άγαμες Αδελφές' δεύτειρον, οί πατρικοί θείοι καί οί άγαμες θείε;
τοΟ Αδιάθετου, καί έτσι μέχρι πού οί πατρικοί συγγενείς έξαντλοΟν-
ταν. Τρίτον, Αν δέν ύπήρχαν πατρικοί συγγενείς τοΟ ΑδιΑθετου, ό
Ιδιος νό)ΐος καλοΟσε τούς γενάτες στήν κληρονομία. Αύτό φαίνε­
ται σπουδαίο, έπειδή τά παιδιά τής Αδελφής τοΟ Αδιάθετου Απο­
κλείονταν Απ’ τήν κληρονομία καί ή προτίμηση δίνονταν στούς γε­
νάτες συγγενείς τούς τόσο Απομακρυσμένους, ώστε ή συγγένειά τους
(ιέ τόν Αδιάθετο δέν χαράζονταν καθόλου καί ύπήρχε μόνον βάσει
μιας Αρχαίας γενεαλογίας διατηρούμενης μέ Ινα κοινό δνομα γενο­
κρατικό. Ό λόγος, δπωσδήποτε, εΙ\«ι φανερός' τά παιδιά τών ά­
δερφάδων τοΟ Αδιάθετου άνήκαν σέ άλλο γένος καί τό γενοκρατ:-
κό δίκαιο ύπερίσχυε πάνω άπ’ . τήν πιό μεγάλη στενότητα αίματο-
συγγένειας, έπειδή ή άρχή πού διατηρούσε τήν Ιδιοκτησία στό γέ­
νος ήταν βασική. Αύτό είναι Ινα σαφές συμπέρασμα Απ’ τό νόμο
τής Δωδεκαδέλτου, δτι ή κληρονομία άρχισε μέ Αντίστροφο τάξη,
καί δτι οί τρεις τάξεις τών κληρονόμων της παρουσιάζουν τούς
τρεις διαδοχικούς κανόνες τής κληρονομιάς' δηλαδή: πρώτον, τούς
γενάτες' δεύτερον, τούς πατρικούς συγγενείς, μεταξύ τών όποιων

(1) GATUS, INSTITUTES, 6ι6λ. I ll, 1 xal 2. Ή ούζυγος ήταν ίν*ς

συγχληρονόμος μέ τά παιδιά.

301
ήσαν τά παιδιά τοΟ άποθανόντος, δταν ή καταγωγή είχε άλλάξει
στήν άρσενική γραμμή1 καί τρίτον, τά παιδιά, στόν άποκλεισμό τών
ύπολοίπων πατρικών συγγενών.
Έ ν α θτ}λι>κό, μέ τό γάμο του, ύφίστατο, αύτό πού τεχνικά λέ­
γονταν μιά άπώλεια προνομίου ή προσωπική μείωση (DIMINU-
Τ ΙΟ C A P IT IS ), μέ τήν όποίο έχανε τά πατρικά της δικ*ι-
ώ|νατα. Έ δώ πάλι ό λόγος είναι φανερός. Έάν μβτά τό γάμο της
κληρονο|)Λΰσε σάν Ινας πατρικός συγγενής, θά μετέφερε τήν Ιδιο­
κτησία πού κληρονόμησε άπ’ τό δικό της γένος σέ κείνο τοϋ συζύ­
γου της. Μιά άγαμη άδελφή θά κληρονομούσε, άλλ’ δχι καί μιά
έγγαμη άδελφή.
Μέ τή γνώση μας γιά τίς άρχαϊκές άρχές τοϋ γένους, είμα­
στε ικανοί νά ρίξουμε μιά ματιά πίσω στήν έποχή κατά τήν δποίαν
ή καταγωγή στό Λατινικό γένος ήταν στή θηλυκή γραμμή, δταν
ή Ιδιοκτησία ήταν άσήμαντη καί μοιραζόταν μεταξύ τών γε νατών'
δχι Αναγκαστικά μέσα στό χρόνο ζωής τοϋ AomvwtoO γένους, για­
τί ή δπαρξή του έκτείνονυοον πίσω άπ’ τήν περίοδο τής κατοχής
τους στήν ’Ιταλία. "Οτι τό Ρωμαϊκό γένος είχε πιεράσει άπ’ τήν
άρχαιϊκή στήν Ιστορική του περίοδο, άποδακνύεται μερικά άπ’ τήν
έπιστροφή τής Ιδιοκτησίας σέ όρισμένες περιπτώσεις στούς γενά­
τες ( ') .
Ό NIEBUHR λέγει δτι: «Τό δίκαιο τής διαδοχής στήν Ιδιο­
κτησία τών μελών, πού πέθαναν χωρίς συγγενείς καί χωρίς διαθή­
κη, ήταν έκεΐνο πού διάιρκεσε πάρα πολύ' τόσο πολύ πραγματικά,
•ώστε νά προσελκύσει τήν προσοχή τών νομικών καί άκόμη — άν
καί άσφαλώς σάν κάτι περισσότερο άπό ένα. Ιστορικό θέμα, — έ­
κείνη τοϋ Γαίου, τό χειρόγραφο τοϋ δποίου είναι άτυχώς δυσανά­
γνωστο σ’ αύτό τό !ΐέρος».

(1) Ένα μοναδικό ζήτημα προέχυψε άνάμεσα στοδς Μαρκέλλους κχΐ

τούς Κλαυδίους, 66ο οικογένειες τοΟ ΚλαυδιανοΟ γένους, σέ σχέση μέ τήν
ιδιοκτησία τοΟ γιοΟ ένός απελεύθερου τ(3ν Μχρχέλλων ή προηγούμενη ά-
παίτηση ήταν τοΟ οικογενειακοί) δικαίου, χαΐ ή τελευταία 4η’ τδ γβνοκρα-
τιχδ δϊχαιο. Ή ίωίεχάδελτος έδινε τήν περιουσία ένδς Απελεύθερου ατδν
προηγούμενο κύριό του, πού μέ τήν πράξη τής Απελευθέρωσης τοΟ δούλου
I I . Κοινύ νεκροταφείο.

Τό αίσθημα τοϋ γενοκρατιομοΟ φαίνεται δτι όπήρξε δυνατό­

τερο στό ’Ανώτερο στάδιο τής βαρβαρότητας παρά σέ προηγούμε­
νους δρους, διά μέσου μιάς Αψηλότερης όργάνωσης τ})ς κοινωνίας,
καί διά μέσου ήθικής καί πνευματικής προόδου. Κάβε γένος συνή­
θως είχε ένα νεκροταφείο γιά τήν άποκλειατική χρήση τών με­
λών του. Μερικές διευκρινίσεις θά παρουσιάσουν τά Ρωμαϊκά ήθη
σχετικά μέ τήν ταφή.
Ό Ά ππιβς Κλαύδιος, ό άρχηγός τοΰ Κλαυδιανοΰ γένους, με-
τακινήθηκε άπ’ τό Ρήγιον, μιά πόλη τών Σαβίνων, πρός τή Ρώμη
στά χρόνια τοΰ Ρωμύλου καί ίγινε συγκλητικός καί πατρίκιος. Αύ­
τός έφερε |ΐαζί του τό Κλαυδιανό γένος καί £να μεγάλο άριθμό προ­
σώπων, ώστε ή προσέλευσή του στή Ρώμη, θεωρήθηκε σάν Sva
σ-συδαίο γεγονός. Ό Σουετώνιος παρατηρεί δτι τό γένος ϊλαβε άπ’
τό κράτος χωράφια πάνω στόν Ά /ιο ν (ΑΝΙΟ) γιά τά μέλη του,
καί ενα νεκροταφείο γιά τή χρήση τους κοντά στήν πρωτεύουσα ( ') .

ίγινε 6 πάτρωνάς του, πρόβλεπε, Sv αύτός πέθαινε χωρίς διαθήκη, καί χω­
ρίς κληρονόμους δικούς του' άλλά δέν έκάλυπτε τήν περίπτωση τοΟ γιοΟ τοΟ
απελεύθερου. Τό γεγονός βτι οί Κλούβιοι ήσαν μιά οΙκογένεια πατρικίων,
Ινώ οΐ Μάρκελλοι δέν ήσαν, δέν θά έπηρέαζε τό ζήτημα. Ό απελεύθερος
δέν ΪΓ.οκ-οΟσε γενοκρατικά δικαιώματα στό γένος τοΟ κυρίου του μέ τήν
Απελευθέρωσή του άπ’ τήν τάξη τοΟ δούλου, άν καί τοΟ έπιτρεπόταν νά υΐο-
θετήοε: τό γενοκρατ ικό δνομα τοΟ πάτρωνά του, βπως ό άπελεόθερος τοΟ
Κ-.κέρωνα, Τύρων, όνομάσθηκε Μάρκος Τοόλλιος Τύρων. Δέν είναι γνωστό,
πώς ή περίπτωση, που μνημονεύεται άπ’ τόν Κικέρωνα (DE ORATORE, I,
39 ), καί σχολιάζεται άπ’ τόν NIEBUHR, κρίθηκε' άλλ’ ό τελευταίος 6πο-
βάλλει, δτι αύτή πιθανόν κρίθηκε εις βάρος τοΟ Κλαυβίου (Ιστορ. τής Ρώ­
μης, I, 245 σημ.). Είναι δύσκολο ν’ άποκαλύψουμε, πώς βποιαδήποτβ άπαί-
τηση θά έπιαπεύδονταν άπό τόν Κλαύδιο' ή βποιαδήποτε άπό τό Μάρκελλο,
εξαιρέσει διά μέσου μιάς Ικτασης τοΟ πατρωνικοΟ δικαίου μέ βικανική ένέρ-
γεια. Αύτή *Τναι μιά αξιοσημείωτη περίπτωση, έπειδή δείχνει πόσο δραστι­
κά περιχαρακώνονταν μέσα στό γένος τά άμοιβαΐα δικαιώματα σέ σχέση μέ
τήν κληρονομία τής Ιδιοκτησίας.
(1) ( = Ή πατρικία γενεά Κλαυδία... άγρόν πάνω άπ’ τό Άνιον γιά

303
Αύτή ή διαπίστωση φαίνεται, δτι ύποδηλώνει, πώς ύπήρχε 2να κοι­
νό νεκροταφείο, σ’ αύτή τήν έποχή, θεωρούμενο άπαραίτηιο γιά.
ϊνα γένος. Οί Κλαύδιοι έγκαταλείποντας τό Σαβινικό σύνδεσμό τους
καί ταυτιζόμενοι μέ τό Ρωμαϊκό λαό, δέχτηκαν ταυτόχρονα καί
μιά παραχώρηση χωραφιών καί 6να νεκροταφείο γιά τό γένος, γιά
νά τούς θέσουν σέ Ισότητα δρων μέ τά Ρωμαϊκά γένη. Ό συ»ιβι-
βασμός Αποκαλύπτει μιά συνήθεια τής έποχής.
Ό οίκογενειακός τάφος δέν είχε -τελείως Υποσκελίσει έκεΐνον
τοΟ γένους στήν έποχή τοϋ ’ Ιουλίου Καίσζρα, δπως διευκρινίσθηκα
άπό τήν περίπτωση τοΰ Κουϊντιλίου Βάρου, πού, άφοϋ ϊχασε τά
δπλα του στή Γε.ρμχνία, αύτοκτόνησε καί τό σώμα του ϊπεαε στά
χέρια τοΰ έχθροΰ. Τό μισοκαμένο σώμα τοΟ Βάρου, λέει 6 PATER­
CULUS, ήταν καταξεσχισμένο άπ’ τόν άγιριο έχθρό- τό κεφάλι του
Αποκόπηκε καί μεταφέρθηκί στόν MAROBODUUS καί άφοϋ άπ*
αύτόν στάλθηκε στόν Καίσαρα, τιμήθηκε λαμπρά μέ ταφή στό γε­
νοκρατικό νεκροταφείο.
Στήν πραγματεία του γιά τούς νόμους, ό Κικέρων άναφέρεται
στά έθιμα τών χρόνων του σέ σχέση μέ τήν ταφή μέ τήν Ακόλου­
θη γλώσσα: τώρα ή ιερότητα τών νεκροταφείων είναι τόσο μεγάλη,
ώστε θεωρείται άτοπο νά έκτελέσουν τήν ταφή Ανεξάρτητα άπ’ τά
Ιερά έθιμοτυπικά τοϋ γένους. Έ τσι στούς χρόνους τών προγόνων
μας ό A. TORQUATUS τό άπεφάσιαε σχετικά μέ τήν Ποπιλία
γενεά Ο . Τό νόημα τής διαπίστωσης είναι δτι αύτό ήταν ενα θρη­
σκευτικό καθήκον νά θάψουν τό νεκρό μέ τά Ιερά έθιμοτυπικά καί
άν ήταν δυνατόν σέ έδαφος πού ν’ Ανήκει στό γένος. Πιό πέρα
φαίνεται, δτι ή καύση και ή ταφή πραγματοποιούνταν και τά δυό
προγενέστερα άπ’ τή δημοσίευση τής Δωδεκαδέλτου, πού Απαγό­
ρευε τήν ταφή καί καύση τών '/εκρών μέσα στό άστυ. Τό ύπόγειο

τούς πελάτες καί νεκροταφείο γιά τόν ίαυτό της πρός τοιφήν κάτω άπό τό
Καπιτώλιο ϊλαίε δημοσία). Σουετώνιος VIT. TIBERIUS κεφ. I.
(1) «Τόση Ιερότητα ύπάρχει τής ταφής, δατε ϊξω άπό τά ίτερά καί
ϊξω άπό τό γέος άρνοΟνται βτι είναι Βοιον νά θάπτονται· καί αύτό στους
προγόνους μας τό άποφάσισε 6 Δ. Τορκουάτος γ·.ά τήν Ποπιλία γενεά. Κικ.
DELEG, II, 22».

304
νεκροταφείο, πού συνήθως Θα συντόνιζε πολλές έκατο«ντάδες τεφρο­
δόχες, ήταν έξοχα προσαρμοσμένο στά, ήθη ένός γένους. Στά χρό­
νια τοϋ Κικέρωνα ή γενοοορατική όργάνωση είχε πέσει σέ παρακμή,
άλλ’ ορισμένα έθιμα Ιδιόρρυθμα σ’ αύτή είχαν μείνει, καθώς καί
1κείνα πού σχετίζονται μέ τό κοινό νεκροταφείο. Ό οικογενειακός
τάφος χρχιαε νά παίρνει τή θέση έκείνου τοϋ γένους, δπως οί οί-
κογένειες στά άρχαία γένη, πού βρίσκονταν σέ πλήρη αύτονομία*
ώστόσο, ύπολείμματα άπ’ τά άρχαία γενακρατνκά έθψα σέ σχέση
μέ τήν ταφή έκδηλώνονταν μέ διάφορους τρόπους καί ήσαν άκόμη
νωπά στήν Ιστορία τοϋ παρελθόντος.

///. Κ ο ινές θρησκευτικές έθιμοτυπίες · Ιερά γ εν οχρατ ι-

χα

Τά Ρωμαϊκά ίερά έκφράζουν τήν Ιδέα μας τής θείας λατρεί­

ας καί ήσαν εΓτε δημόσια «Γτε Ιδιωτικά. Ot θρησκευτικές έθιμοτυ-
πΐε; ν. έκτελούμενες άπό ενα γένος όνομάζονταν Ιδιωτικά Ιερά
(SACRA P R IV A T A ), ή γενοκρατικά Εερά (SACRA GENTI-
L IC IA ). Έκτελοϋνταν κανονικά σέ άναφερόμενες περιόδους άπ’
τό γένος (’ ) . Μνημονεύονται περιπτώσεις στίς όποιες τά έξοδα γιά
τή διατήρηση αύτών τών έθιμοτυπικών είχαν γίνει βάρος, έξαιτίας
τών «ιειωμένων μελών στό γένος. Κερδίζονταν καί χάνονταν κατά
τίς περιστάσεις, λόγου χάρη υίσθεσίας ή γάμου. « 'Ο τχ τά μέλη
τοϋ Ριομαΐκοϋ γένους είχαν κοινά Ιερά έθιμστυπικά», παρατηρεί δ
Νκ,νποΰρ, «είναι γνοκκό' ύπήρχαν θυσίες όρισμένες γιά καθιερωμέ­
νες ήμέρες καί θέσεις». Τά ίερά έθ’.μσχυπικά, μαζί δημόσια καί Ι­
διωτικά, ήααν κάτω άπ’ τήν άρχιερατική ρύθμιση άποκλειστικά,
καί δέν ύπόκεινταν στήν πολιτική δικαιοδοσία.

(1) «Ί'πήρχαν δριομέα lepdt έθιμοτυπιχά (SACRA GENTILICIA) ποΰ

άνϊ,κχν σ’ Εν* γένος, μέ τήν έπιτήρηοη τοΟ 6πο(ου 8λα τά μέλη του συνδέ­
ονταν, είτε ήσαν μέλη άπό γενετή, υΙοθεσία, ή κύρωση. "Ενα πρόσωπο ήταν
άποδεσμευμένο άπ’ τήν τήρηοη τέτοιων tepffiv χαΐ Ιχανβ τά προνόμια τά συν­
δεόμενα μέ τά γενοκρατικά δικαιώματα, βταν ίχανε τό γένος του». Σμίθ,
Λεξικό ’Αρχαιοτήτων, Γένος.

305
20*
 Τά θρησκευτικά έθιμοτυπικά τών Ρωμαίων φαίνονται πώς πή­
ραν τόν πρώτο τους σύνδεσμο μέ τό γένος μάλλον παρά μέ τήν οι­
κογένεια. Έ νας σύλλογος άπό ποντίφηκες, άπό Εφημέριους καί άπό
οίωνοσ κόπους, μέ Ινχ έπεξβργασμέν» σύστημα λατρείας κάτω άπό
αύτό τό ιερατείο, σέ όρισμένο χρόνο καλλιεργήθηκαν στή μορφή καί
καβιερώθηκαν" άλλά τό σύστημα ήταν άνεκτό καί Ελεύθερο. Ή ίε-
ρωσύνη ήταν στό σύνολό της αίρετή. Ή κεφαλή κάθε οίκογένειας
ήταν έπίσης ό [ερέας τοϋ νοικοκυριού. Τ ά γένη τών Ελλήνων καί
τών Ρωμαίων ήσαν <Λ πηγές άπ’ τΙς δποϊες έκχύονταν ή κατα­
πληκτική μυθολογία τοϋ κλασσικού κόσμου.
Στίς πρώτες ;ιέρ«ες τής Ρώμης, πολλά γένη είχαν τό καθένα
τόν δικό τους τρόπο πού έκτελοΰοχν τις θρησκευτικές του; έθιμο-
τυπίες. Είχαν έπίσης τό καθένα είδικές θυσίες, πού μεταδόθηκαν
άπό γενεά σέ γενεά καί θεωρούνταν σάν ύποχρεωτικές, δπως έκεΐ­
νες τών Ναυαικών στήν Άθηνά, τών Φαβίων στόν Έρακλή καί τών
Όρατίων γιά τόν καθαρμό τού φόνου τής άδελφής, πού διαπράχθη-
κε άπό τόν Όράτιο. Είναι άρκετό πού έδειξα γενικά, πώς κάθε
γένος είχε τά δικά του θρησκευτικά Εθιμα σάν Ινα άπ’ τ4 χαρα­
κτηριστικά τής όργάνωσης.

I V . Ή υ π ο χ ρ έ ω σ η νά μ η ν π α ν τρ ε ύ ο ν τα ι μ έσ α σ τ ο γ έ ν ο ς

Οί γενοκρατικές διαδικασίες ήσαν συνήθειες πού είχαν τήν

ισχύ νήιου. Ή ύποχρέωση νά μήν παντρεύονται μέσα στό γένος ή­
ταν μιά άπ’ αύτές. Δέν φαίνεται πραγματικά δτι μεταβλήθηκε, σ’
ένα νόμιμο θέσπισμα' άλλ’ άπόδειξη, δτι τέτοιος ήταν ό κανόνας
τοΰ γένους, φαίνεται σέ όρισμένες περιπτώσεις. Ot Ρωμαϊκές γενεα­
λογίες δείχνουν, πώς ό γάμος ήταν Εξω άπ’ τό γένος, παραδείγμα­
τα τοΰ δποίου δόθηκαν. Αύτός, δπως εϊδαμε, ήταν ό άρχαϊκός κα­
νόνας γιά λόγους αίματοσυγγένε*ας. Μιά γυναίκα μέ τό γάμο της
στερούνταν τά πατρικά συγγενικά της δικαιώματα χωρίς καμμιά
έξαίρεση. Αύτό γινόταν γιά νά προλάβει τή μεταφορά τής Ιδιοκτη­
σίας μέ τό γάμο άπ’ τό ένα γένος στό άλλο, άπ’ τό γένος τής γέν­
νησής της στό γένος τοΰ συζύγου της. Ό άποκλεισμός τών παιδιών
ένός θηλυκού άπό δλα τά δικαιώματα κληρονομιάς άπό Ινα μη-

306
-ρικό θείο ή άπό Ινα μητρικό πάππο, πού άκολουθοΟσε, ήταν γιά
τόν Γδιο λόγο' δπως τό θηλυκό ύπήρχε άπαίτηση να νυμφευθεί Ιξω
άπ’ τό γένος του, τά παιδιά του θά ήσαν τοϋ γένους τοΟ πατέρα
τους καί δέν θά ύπήρχε προνόμιο κληρονομιάς μεταξύ μελών τών
διαφόρων γενών.

V . Ή κατοχή χωραφιών από κοινού

Ή Ιδιοκτησία χωραφιών άπό κοινοΟ ήταν τόσο γενική άνά-

μεσ* στίς βάρβαρες φυλές, ώστε τό ίδιο πού συμβαίνει καί στίς Λα­
τινικές φυλές δέν πρέπει νά μάς ξαφνιάζει. "Ενα μέρος τών χωρα­
φιών τους φαίνεται, δτι κροττήθηκε συνέχεια άπό άτομα άπό μιά
πολύ πρώϊμη περίοδο. Δέν μπορεί νά προσδιορισθεϊ 6 χρόνος, δταν
αύτό δέν ήταν ή περίπτωση" άλλά άρχικά ήταν πιθανόν τό δικαίω­
μα κιτήσης στά χωράφια πραγματικά, πού άναφέρονταν τόσο συχνά
τρογενέστερα, ήταν άναγνωρισμένο μέχρι πίσω στό Κατώτερο Στά­
διο τής βαρβαρότητας.
Άνάμεσα στίς άγρστικές Λατινικές φυλές, χωράφια κρατοΰν-
τχν άπό κοινσϋ άπό κάθε φυλή, άλλα χωράφια άπ’ τά γένη, καί ά­
κόμη άλλα άπ' τά νοικοκυριά.
Μερίδια χωραφιών σέ άτομα, Ιγιναν στή Ρώμη στήν έποχή
τοΰ Ρωτιύλου καί έπει-Όα τό μέτρο γενικεύθηκε. Ό Ούάρρων καί ό
Διονύσιος, κι οί δυό άναφέρουν δτι ό Ρωμύλος παραχωροΟσε δυό
πλέθρα (περίπου δύο καί Ινα τέταρτο στρέμματα) σέ κάθε άν-
δ ρ α ( ') . "Ομοιες παραχωρήσεις άναφέρσνται, πώς Ιγιναν Ιπειτα
άπ’ τό Νουμα καί άπ’ τό Σέρβιο Τούλλιο. Αύτές ήσαν οί άπαρχές
τής άπόλυτης Ιδιοκτησίας σέ άτομα καί προϋποθέτουν μιά μόνιμη
ζωή δπως έπίσης μιά μεγάλη διανοητική πρόοδο. Αύτό τό μέ-φο
δέν προσδιορίζονταν μόνο άλλά καί έγκρίνανταν άπ’ τήν κυβέρνη­
ση, πού ήταν πολύ διαφορετικό άπό Ινα άπλό κτηματικό δικαίωμα

(1) Δύο πλέθρα, πού έλέγοντο 8τι τό πρώτον μοιράαθησαν κ*τ4 4ν-
ίρι, τά ίποϊα Θ4 4κολουθο0οαν τόν κληρονόμον, δνόμαοαν κληρονομιάν. VA-
RO, DIO RE HUSTICA, 6ιίλ. I, κβφ. 10.

307
 σέ χωράφια και πού αύξαίναν άπό μιά άτομική δραστηριότητα. Ή
Ιδέα τής άπόλυτης άτομικής Ιδιοκτησίας τοΟ χωραφιού ήταν μιά
άνάπτυξη διά μέσου τής έμπειρίας, πού πλήρης έπιτυχία τής άνή-
κβι στήν περίοδο τοϋ πολιτισμού. Αύτά τά χωράφια, δπωσδήποτε,
•ήταν άπό κείνα πού διατηροΟνΒαν κοινά άπ’ τό Ρωμαϊκό λαό. Τ ά
γένη, ot φράτρες καί ot φυλές διατηρούσαν όριαμένα χωράφια άπό
κοινοϋ καί μετά τήν έναρξη τοϋ πολιτισμοϋ, πέρα άπό κείνα πού
διατηρούνταν άπό άτομα μέ προσωπική Ιδιοκτησία.
Ό Μόμσεν παρατηρεί δτι «τό Ρωμαϊκό έδαφος διαιρείτο στούς
πρώτους χρόνους σέ όρισμένα διαμερίσματα τών γενών καί έπομέ-
νως χρησιμοποιούνταν γιά τή διαμόρφωση τών πρώτων άγροτικών
διαμερισμάτων (TRIBUS R U S T IC A E )... Αύτά τά όνόματα, δέν
παράγονταν, — δπως έκεϊνα τών διαμερισμάτων που προστίθονταν
σέ μιά μεταγενέστερη περίοδο — άπ’ τΙς τοποθεσίες, άλλά διαμορ­
φώνονταν χωρίς έξαίρεση άπ’ τά όνόματα τών γενών* ( ') .
Κάβε γένος διατηρούσε Ινα άνεξάρτητο διαμέρισμα καί άναγ-
καστικά έντοπίζονταν πάνω σ’ αύτό. Αύτό ήταν Ινα βήμα πρός τά
έμπρός, άν καί ήταν ή έπικρατούσα συνήθεια δχι μόνον στά άγρο-
τικά δια|ΐερίσμαΌχ, άλλ’ έπίσης στή Ρώμη, γιά νά έντοπίζουν τά
γένη σέ χωριστές περιοχές. Ό MOMMSEN πιό πέρα παρα/τηρεί:
«'Ο πως κάθε νοικοκυριό είχε τό δικό του μερίδιο γής, έτσι καί τό
νοικοκυριό τοϋ γένους ή τοϋ χωριού, είχε γαίες πού άνήκαν σ’ αύ­
τό καί δπως θά φανεί έπειτα, τό διαχειρίζονταν σέ μιά συγκριτικά
μεταγενέστερη περίοδο, σύ|ΐφωνα μέ τήν άναλογία τών οικογενεια­
κών γαιών, δηλαδή σύμφωνα μέ τό σύστημα τής Οργανωμένης κα­
τοχή;... Αύτά τά γένη, σάν σύστημα, δπωσδήποτε δέν θεωρούνταν
άπ’ τήν άρχή καί Ανεξάρτητες κοινωνίες, άλλά σάν μέρη ένσωμα-
τ ωμένα σέ jνΑ πολιτική κοινότητα (CIVITAS PO PU LI). Παρου­
σιάζεται σάν σύνολο άπό Ιναν άριθμό χωριών τών γενών άπ’ τόν
Ιδιο κορμό, τήν ίδια γλώσσα καί τούς Γδιου; τρόπους, συνδεμέ-

(1) 'Ιστορία τής Ρώμης, I, 62. Αύτός όνομάζει τούς Καμίλλιους, Γα-
λερίους, Λεμονίους, Πολλίους, Πουπινίους, Βολτινίοος, ΑΙμιλίους, Κορνηλί-
οι>ς, Φαδίους, Μενηνίους, Παπυρίους, Ρωμυλ(οι>ς, Σεργίους, Βετουρίους. Έ ­
χει, ο. 63.

308
νων γιά τήν Αμοιβαία τήρηση τού νόμου καί τή νόμιμη έπανόρθω·
ση χαι γιά τήν ένιαία δράση σιήν έπίθεση καί στήν Αμυνα». Τό
(ττίφος (CLAN) χρησιμοποιείται έδώ Απ’ τόν MOMMSEN, ή τόν
ι,ιεταφραστή του, στη θέση τοΰ γένους καί ΑλλοΟ τό καντόνι' (CAN­
TON = διοικητική ύποδιαίρεση) χρησιμοποιείται στή θέση τής
φυλής, πού είναι οί πιό Ασυνήθιστες λέξεις Από τόνε πού ή Λατινι­
κή γλώσσα προσφέpei είδικούς δρους γι’ αύτούς τούς Ιστορικούς όρ-
γανιομοός. Ό MOMMSEN παριστάνει τίς Λατινικές φυλές, τΙς
προγενέστερες Απ’ τήν Ιδρυση τής Ρώμης, σαν νά διατηρούν γαΐες
γιά τό νοικοκυριό, γιά τά γένη m l γιά τΙς φυλές' καί ό ίδιος π;ό
πέρα δείχνει τήν Ανιούσα σειρά Απ’ τίς κοινωνικές όργανώσεις σέ
κείνες τΙς φυλές, πού σέ σύγκριση μέ κείνες τών Ίροκέζων, Απο­
καλύπτει τόν κλειστό παραλληλισμό τους δηλαδή τό γένος, τή φυ­
λή καί τήν ομοσπονδία ( ') . Ή φρώτρα δέν μνημονεύεται, Αν καί

(1) «"Ενα δριαμένο τοπικό κέντρο ήταν άπόλυτα άναγκαΐο, τόσο στήν
περίπτωση ένός τέτοιου καντονιού 8οο χαί αέ κείνη ένός γένους- άλλ* δπως
τά μέλη τοβ γένους, ή μ’ άλλα λόγια, τά συστατικά στοιχεία τοΟ καντονίου,
κατοικούσαν ατά χωριά, ατό κέντρο τοΟ καντονίου δέν μπορεϊ νά ύπήρξε μιά
πόλη ή θέοη συναρμοσμένης διαμονές ατό αΟστηρό της νόημα. Πρέπει, άντί-
θετα, νά ύπήρξε άπλΟς μιά θέση γιά χοινή συνέλευση, περιλαβαίνοντας τήν
εδρα τής δικαιοσύνης καί τό κοινό Ιερόν τοΟ καντονίου, δπου τά μέλη του
συναντιόνταν κάβε δγδοη ήμέρα γιά ύποθέσεις συναλλαγήν χαί ψυχαγωγίας,
καί δπου, σέ περίπτωση πολέμου, πετύχαιναν Ινα άσφαλέστερο καταφύγιο
γιά τόν έαυτό τους καί γιά τά ζώα τους παρά στά χωριά- σέ συνειθιαμένβς
περιστάσεις αύτή ή θέση συγκέντρωσης δέν κατοικβίτο πάντα άλλά σπάνια.
Αύτά τά χατόνια έπομένως, έχοντας τΙς συγκεντρώσεις τους σέ μερικά όχυ-
ρά καί περιλαβαίνοντας 8ναν όρισμένον άριθμό άπό γένη, σχηματίζουν τίς
άρχέγονες πολιτικές ένότητες, πού άρχίζβι μ’ αύτές ή ’ Ιταλική Ιστορία...
Ό λα αύτά τά καντόνια ήσαν στούς άρχέγονους χρόνους πολιτικά κυρίαρχα
καί κάθε ίνα άπ’ αύτά κυβερνιόταν άπ’ τόν ήγεμόνα του μέ τή συνεργασία
τοΟ συμβουλίου τών πρεσβυτέρων καί τής συνέλευσης τών πολεμιστών. Ώιπό-
σο, τό αίσθημα τής συναδελφότητας, βασισμένο στήν κοινότητα τής καταγω-
ϊής καί τής γλώσσας δχι μόνο διαπότιζβ τό σύνολό τους, άλλά έκβηλωνό-
ταν καί σέ Ιναν Ιερό καί πολιτικό θεσμό — τή διαρκή ϊνωση τών συλλογι-
πιθανόν ύπήρχε. Τό νοικοκυριό άναφερόταν, σάν σπάνια περίπτω­
ση οίκογένειας. Δέν είναι άπίθανο, δτι αύτό άποτελεϊτο άπό συγ­
γενικές οίκογένειες, πού κατείχαν μιά συναρμοσμένη λαϊκή πολυκα­
τοικία καί άσκοΟαε τόν κομμουνισμό στή ζωή τής πολυκατοικίας.

V I. ’Αμοιβαίες υποχρεώσεις βοήθειας, άμυνας xal £πα~

νόρθωσης αδικίας

Στήν περίοδο τής βαρβαρότητας, ή έξάρτηση τών γενατών Ενας

άπ’ τόν άλλο γιά τήν προστασία τών προσωπικών τους δικαιωμάτων
θά ήταν σταθερή· άλλά μετά τήν έγκατάσταση τής πολιτικής κοι­
νωνίας, δ γενάτης, Ενας πολίτης τώρα, θά στρεφόταν πρός τό νόμο
καί πρός τό κράτος γιά τήν προστασία του πού πρώτα τήν φρόντιζε
τδ γένος του. Αύτό τό γνώρισμα τοΟ άρχαίου συστήματος θά ήταν
Ενα άπ’ τά πρώτα πού Εξαφανίσθηκαν κάτω άπ’ τό νέο πολκακό
σύστημα. Επομένως μόνον ανεπαρκείς άναφορές γι’ αύτές τΙς ά-
μοιβαΐες ύποχρεώσεις βρίσκονται στούς πρώτους συγγραφείς. Δέν
βγαίνει άπ’ αότό τό συμπέρασμα, δπωαδήποτε, πώς οί γενάτες δέν
άσκησαν αύτά τά καθήκοντα άντί κάθε άλλου στήν προηγούμενη

κών Λατινικών καντονίων». Ίστορ. τής Ρώμη:, I. 64 - 66. Ή διαπίστωση

δτι τό καντόνιο ή ή φυλή κυβερνιόταν άπ’ τόν ήγεμόνα του μέ τή συνβργα-
οία τοΟ συμβουλίου, κλπ., είναι μιά άναατροφή τή; σωστή; διαπίστωσης καί
γι’ αύτό παραπειστική. Πρέπει νά ύποθέσουμε δτι ό στρατιωτικός διοικητής
βιατηρούοε Ινα άποτελεοματικό άξίωμα, καί δτι ήταν καθαιρετό; κατά τή
βοϋλησϊ, τή; εκλογική; περιφέρεια; πού τόν έξέλεγε. Πιό πέρα άπ’ αύτό,
δέν ύπάρχει ίδαφο; γιά νά ύποθέσουμε πώς αύτό; κατείχε δποιβσδήποτε πο­
λιτικέ; λειτουργίε;. Αύτό είναι 8να λογικό, δν δχι Ινα άναγκαίο συμπέ­
ρασμα, έπομένως, 8τι ή φυλή κυβερνιόταν άπό Βνα συμβούλιο άποτελούμβνο
άπό τοϋ; άρχηγούς τών γενών καί άπό μιά συνέλευση τών πολεμιστών, μέ
τή συνεργασία ένό; γενικού στρατιωτικού διοικητή, πού ή δικαιοδοσία του
ήταν αποκλειστικά στρατιωτική. ΤΗταν μιά κυβέρνηση τριών ίξουσιών,' κοι­
νή στδ ’Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας καί ταυτιζόταν ούοιαστικά μέ θε­
σμού; δημοκρατικούς.

310
περίοδο' Αντίθετα, τό συμπέρασμα, δτι τά άσκούσαν αάτά, είναι ά­
ναγκαΐο έξαγάμενο άπ’ τίς άρχές τής γενοκρατική όργάνωσης.
Τπολείιψατα αύτών τών εΙδικών συνηθειών φαίνονται, κάτω άπό
ειδικές περιστάσεις, δτι ίφτασαν στήν Ιστορική περίοδο. ’ Oimv ό
Άππιος Κλαύδιος κλείϋθηκε στή φυλακή (περίπου τό 432 π .Χ .),
ό Γάϊος Κλαύδιος, τδτε σέ έχθρα μαζί του, έπένθησε, δπως έπίσης
δλόκληρο τό Κλαυδιανό γένος. Μιά συμφορά ή δ’/στυχία πού έπε­
φτε πάνω σ’ ένα μέλος τού γένους, γινόταν αισθητή άπό δλους καί
δλοι τή συμμερίζονταν. Κατά τή διάρκεια τού δευτέρου Καρχηδο-
νιακού πολέμου, παρατηρεί ό Νίμποαρ, «οί γενάτες Ινώνονταν γιά
νά ελευθερώσουν μέ λύτρα τούς συντρόφους των, πού αιχμαλωτί­
ζονταν, 4ν καί έμποδίζονταν άπ’ τή σύγκλητο νά τό πράςουν. Αύτή
ή ύποχρέωση είναι ένα ούσιώδες χαρακτηριστικό τού γένους». Στήν
περίπτωση τού Καμίλλου, πού ένας δήμαρχος κατηγόρησε γιά τή
λαφυραγωγία τών Βηίων (πόλης τής Έτρουρίας Σ.Μ .), αύτός κά-
λεσε στό σπίτα του πρίν άπ’ τήν όρισμένη μέρα γιά τή δοκιμασία
του τούς φυλέτας των καί τούς πελάτες νά ζητήσουν τή συμβουλή
τους καί έλαβε τήν άπάντηση, δτι aCrool θά συγκέντρωναν δποιοδή-
ποτε ποσάν, στό όποιο θά καταδικάζονταν νά πληρώσει, άλλά νά
τόν άθωώαουν ήταν άδύνα,το^). Ή δραστήρια άιρχή τού γενοκρα-
τισ;ιού διασαφηνίσθηκε πλέρια σ’ αύτές τίς περιπτώσεις. Ό NIE­
BUHR πιό πέρα παρατηρεί, δτι ή ύποχρέωση νά βοηθούν τούς ά­
πορους γενάτες τους στηρίζονταν στά μέλη τού Ρωμαϊκού γέ­
νους.

V I I . Τό δικαίωμα νά φέρουν τό γενοχρατιχό όνομα

Αύτό ήταν άναγκαστκκή συνέπεια τής φύσης τού γένους. Ό λ α

τά πρόσωπα αύτού τού είδους, έπειδή είχαν γεννηθεί γιοι ή θυγατέ-

(1) Ίοτορία τϊ)ς Ρώμης, I, 242 : 8που άναφέρει τό Διονύοιο, 11, 10:
(Ϊ5ει τούς πελάτας) τβν άναλωμάτων ώς τούς γένει προσήκοντος μετέ-
χε·.ν = Ιπρεπε οί πελάτες, δπως καί ot ουγγενβΐς άρχοντες πού Μ Jxav στό
ΐβιο γένος, νά συμμετέχουν στά Ιξοβα).

311
ρες άπό ένα άρσΐνικό μέλος τοΰ γένους ήσαν καί αύτά τά ίδια μέ­
λη καί δίκαια μπορούσαν νά φέρνουν τό γενοκρατικό δνομα. Μέ τό
πέρασμα τοϋ χρόνου, βρέθηκε Αδύνατο γιά τά μέλη ένός γένους vc
ποφακολουθήσουν τήν καταγωγή τους πίσω άπ’ τόν Ιδρυτή, καί έ-
πομένως γιά διάφορες οικογένειες μέσα στό γένος νά βρουν τό σύν­
δεσμό τους διά μέσου ένός μεταγενέστερου κοινοϋ προγόνου. Άφοϋ
αύτή ή Αδυναμία Απόδειχνε τήν Αρχαιότητα τής γενεαλογίας,
αύτό δέν ήταν Απόδειξη δτι αύτές, οί οίκογένειες δέν είχαν γεννη­
θεί Από Ιναν Απομακρυσμένο κοινό πρόγονο. Τό γεγονός δτι πρό­
σωπα είχαν γεννηθεί μέσα στό γένος, καί δτι καθένα θά εΰοισκε τήν
καταγωγή του διά ;ιέσου μιας σειράς γνωστών μελών τοΰ γένους,
ήταν έπαρκής Απόδειξη τής γενοκρατικής καταγωγής καί ισχυρή
Απόδειξη τοΰ δεσμοΟ αίματος δλων τών γενατών. Ά λλά μερικοί έ-
ρευνητές, μεταξύ τών όποίων καί 6 NIEBUHR, Ιχουν Αρνηθεΐ τήν
ύπαρξη κάποιος συγγένειας αίματος μεταξύ τών οικογενειών μέ­
σα σ’ Ινα γένος, Αφοϋ δέν μποροΟσαν νά δείξουν Ινα σύνδεσμο διά
μέσου ένός κοινοϋ προγόνου. Αύτός πραγματεύεται τό γένος σάν
μιά κα®»ρά πλασματική όργάνωση, πράγμα Αστήρικτο. Τό συμπέ­
ρασμα τοΰ NIEBUHR σχε-κκά μέ τό σύνδεσμο αίματος Απ’ τόν ορι­
σμό τοΰ Κικέρωνα δέν μπορεΐ νά ύποστηριχθεί. "Αν τό δικαίωμα
ένός προσώπου νά φέρει τό γενσκρατικό δικαίωμα έξετάζονταν, ή
Απόδειξη γιά τό δικαίωμα θά συνίστατο, δχι στήν Ανεύρεση τής
καταγωγής του Απ’ τό γενάρχη, άλλά άπό Ιναν Αριθμό γνωστών
προγόνων μέσα στό γένος. Χωρίς γραπτά ύπομνήματα ό Αριθμός
τών γενών διά μέσου τών όποίων μιά γενεαλογία μπορεΐ νά άνευ-
ρεθεΐ, θά ήταν περιορισμένος. Λίγες οίκογένειες μέσα στό ίδιο γέ­
νος δέν μποροΰν νά βροϋν Ινα κοινό πρόγονο, άλλ’ αύτό δέν θά εί­
χε σάν έπακόλουθο συμπέρασμα, δτι αύτές δέν ήσαν κοινής κατα­
γωγής άπό κάποιο Απομα/κρυσμένο πρόγονο μέσα στό γένος ( ') .

(1) «.Ωστόοο, συγγένεια αίματος πάντοτε φαινόταν οτοΰς Ρωμαίους, 8ti

συνδέει μέ τή ρίζα τοΟ συνδέσμου μεταξύ έκείνων μιίς οικογένειας' καί ή
Ρωμαϊκή κοινότητα μπορεΐ μόνον ν4 Ανακατεύεται μ* έκεΤνες τίς 6μάδες ok
μι& περιορισμένη Ιχταση πού διατηροΟν τά βασικέ γνωρίσματα συγγένειας».
Ηόμμσεν, Ιστορία Ρώμης, I, 103.

312
 "Οταν είχε άλλάξει ή καταγωγή πρός τήν άρσενική γραμμή,
τά άρχαία όνόματα τών γενών, πού δχι άπίθανα παίρνονταν άπό
ζ ώ α ( ]) , ή άπό άψυχα άντικείμενα, έδωσαν θέση στά προσωπικά
όνόματα. Κάποιο άτομ-ο, πού διακρίθηκε στήν Ιστορία τοϋ γένους,
έγινε ό ύπεύθυνος ήρωάς του καί αύτό τό πρόσωπο, δπως άλλοδ
άναφέραμε, ύποσκελίζονταν πιθανόν άπό άλλο, μέσα σέ μεγάλα έν-
διάμεσα χρόνου. "Οταν 2να γένος διαιρείτο υστέρα άπό χωρισμό
τής έοαφικής του περιοχής, ή διαίρεση θά μπορούσε νά πάρει ένα
νέο Svojjux· άλλά μιά τέτοια άλλαγή όνόματος δέν θά άνέτρεπε τή
συγγένεια πάνω στήν όποία στηρίζονταν τό γένος. 'Οταν έξετα-
σθεΐ, δτι ή γενεαλογία τών Ρωμαϊκών γενών, κάτω άπό άλλαγές
όνομάτων, άνερχόταν στήν έποχή πού οί Λατίνοι, οί "Ελληνες χ-αΐ
6 λαός τής Ινδίας πού μιλούσε Σανσκριτικά ήσαν ένας λαός, χω­
ρίς νά φτάσου)ιε τήν πηγή του, μπορεί νά σχηματίσουμε κάποια αν­
τίληψη γιά τήν άρχαιότητά του. Ή άπώλεια τοΟ γενοκρατικού ό-
νόμαπος σέ κάποια χρονική στιγμή άπό κάποιο άτομο, ήταν ή πιό
άπίθανη άπ’ δλες τΙς περιπτώσεις" έπομένως ή κατοχή του ήταν ή
πιό ύψηλή άπόδειξη. δτι συμμεριζόταν μέ τούς γενάτες του τήν ίδια
άρχαία γενεαλογία. Ύπήρχε ένας δρόμος καί μόνον έ^χς, γιά τή
νόθευση τής γενοκρατικής καταγωγής, δηλοοδή: μέ τήν υιοθεσία
ξένων άπό άποψη ανίατος μέσα στό γένος. Αύτή ή μέθοδος έπι-
κρατοΰσε, άλλά ή έκτασή της ήταν μικρή. "Αν ό Νίμπουρ Ισχυρι­
ζόταν, δτι ή συγγένεια άπό αίμα τών γενατών είχε άδυνατίσεχ ση­
μαντικά |ΐέ τό πέρασμα σέ μερικούς άπ’ αύτούς, δέν θά προβάλλον­
ταν καμιά άντίρρηση στήν άποψή του’ άλλά μιά άρνηση κάθε συγ­
γένειας, πού στρέφει τό γένος μέσα σέ ένα πλααματιικό σύνολο προ-

(1) Είναι ένα περίεργο γεγονός, δτι 6 Κλεισθένης τοΟ Άργους άλλαξε
τά όνόματα τών τριών δωρικών φυλών τής Σικυώνος, τής μιάς σέ &άτης,
πού σημαίνει ιδιαίτερα κάπρος- μι8ς Αλλης οέ όνεάτης, πού σημαίνει ένας
δνος καί τής τρίτης σέ χοιρεάτης, πού σημαίνει μικρός χοίρος. Αύτά προο­
ρίζονταν σάν μιά βρισιά πρός τούς Σικυωνίους' άλλ’ έμειναν κατά τή διάρ­
κεια τής ζωής του καί έξήντα χρόνια ϊπειτα. Ή Ιδέα αϊτών τών όνομάτων
άπό ζώα μάς ήλθε άπό τή παράδοση. Βλέπε GROTE, Ιστορία τής Ε λλά­
δας, III, 33, 36.

313
σώπων, χωρίς κάποιο δεσμό ένότητας Αντιφάσκει πρός τήν άρχή
μέ τήν όποία τό γένος γεννήθηκε καί πού τή συνέχιζε διά μέσου
τρ:ών ολόκληρων έθνικών περιόδων.
’Λλλοϋ έχω έπιστήσει τήν προσοχή στό γεγονός, δτι τό γένος
παρουσιάσθηκε μέ Ινα σύστημα αίματοσυγγένειας, πού περιόριζε
κάθε άλλη συγγένεια σέ Ενα μικρό άριθμό κατηγοριών καί κρατοΟ-
σε τούς Απογόνους του Αόριστα στό Ιδιο. Ot συγγένειες προσώπων
«νευρίσκοντιτν εύκολα, Αδιάφορο πόσο Απόμακρα είναι 6 πραγμα­
τικός κοινός του πρόγονος. Σ ’ Ινα Ίροχέζικο γένος άπό πεντακό­
σια πρόσωπα, δλα τά μέλη του συνδέονται μεταξύ τους καί κάθε
■πρόσωπο γνωρίζει ή μπορεΐ νά δρει τή συγγένειά του μέ κάβε άλ­
λο’ ίτσι, ώστε τό γεγονός τής συγγένειας ήταν συνεχώς παρόν μέ
σα στό γένος τής Αρχαϊκής περιόδου. Μέ τήν έμφάνιση τής (ίονο·
γαμικής οίκογένειας, iva νέο καί τελείως διαφορετικό σύστημα αΐ-
ματοσυγγένειας Ιμφανίζεται, κάτω άπ’ τό όποιο οί συγγένειες με­
ταξύ πλαγίων συγγενών γρήγορα έξαφανίσθηκαν. Τέτοιο ήταν τό
σύστημα τών Λατινικών καί Ελληνικών φυλών στήν άρχή τής I-
στοριαής περιόδου. Αύτό πού προηγήθηκε ήταν κατά συμπερασμό
τουλάχιστον, Τουρανικό, κάπω άπ’ τό όποιο ή συγγένεια τών γενα-
τών θά ύπήρξε γνωστή.
Ό τα ν Αργότερα άρχισε ή παρακμή τής γβνοκρβπικής όργά-
νωσης, νέα γένη ίπαψαν νά διαμορφώνονται μέ τήν παλιά διαδι-
-/.ασία τής κατάτμησης, καί μερικά άπό κείνα πού ύπήρχαν, Ισβυ-
σαν. Αύτό ϊτεινε στό νά ύπερημήσουν τήν άξία τής γενσκραηκής
καταγωγής σάν μιάς γενεαλογίας. Στά χρόνια τής αύτοτκρατορίας,
νέες οικογένειες έγκαθίσταντο σταθερά στή Ρώμη άπό ξένα μέρη
καί παίρνανε γενοκρατικά όνόματα γιά νά κερδίσουν κοινωνικά
-λεονεκτήματα. ’Επειδή αύτή ή μέθοδος θεωρήθηκε μιά κατάχρη­
ση. 6 αυτοκράτωρ Κλαύδιος, έμπόδιζε τούς ξένους νά παίρνουν Ρω­
μαϊκά όνόματα, ειδικά έ κείνα τών Αρχαίων γενών. Οί Ρωμαϊ­
κές οίκογένειες, πού άνήκαν σιά ιστορικά γένη, Απέδιδαν τήν πιό
ύψηλή άξία στις γενεαλογίες τους τόσο κάτω άπ’ τή δημοτκρατία
$30 καί κάτω άπ’ τήν αύτοκραταρία.
Ό λ α τά μέλη ένός γένους ήσαν έλεύθερα καί Ισα στά δικαι­
ώματα τους καί στά προνόμια, τά πιό φτωχά, δπως έπίσης καί τά
-:b πλούσια, τά πιό πλούσια, τά πιό έπιφανή, βπως έπίσης καί τά

314
Ασημα, καί συμμετείχαν ίσότι^ια σ’ δποιοδήποτε άξίωμα ατό φε-
ρόμενο γενοκρατ; κό δνομα, πού κληρονομούσαν σάν Ενα οικαίωμα
άπό καταγωγή. Ελευθερία, Ισότητα καί άδελφότητα ήσαν οί κύ­
ριες άρχές τοΟ Ρωμαϊκού γένους, δχι λιγότερα βέβαια άπό δσο τοΟ
Ελληνικού καί τού ’Αμερικανό - ’Ινδιάνικου.

V I I I . Τό δικαίωμα τή ς υιοθεσίας ξένω ν άπό άποψη αί­

ματος μέσα στό γένος

Στούς χρόνους τής δημοκρατίας καί τής αύτοκραταρίας έπί­

σης, ή υιοθεσία μέσα στήν οΙκογένεια, ήταν κάια τό συνειθισμένο'
άλλά χυτή γινόταν μέ τύπους πού τήν Εκαναν δύσκολη. Έ να πρό­
σωπο πού δέν είχε παιδιά καί πού ήταν περασμένης ήλικίας, ώστε
νά μην περιμένει τέτοια, μπορούσε νά υίοθετήσει Ινα γιό μέ τή
συγκατάθεση τών άρχι©ρέων καί τής φρατρικής έκκλησίας (CO-
Μ ΙΤΙΑ C U R IA T A ). Ό σύλλογος τών άρχιβρέων είχε τό δικαίω­
μα νά συσκεφθεΐ, μήπως τά Ιερά ίθιμα τής οίκογένενχς, μέ τά ό­
ποια παίρνονταν τό υιοθετημένο πρόσωπο, είναι δυνατόν νά παρα-
βιασθοδν μ’ αύτό τόν τρόπο (’ ) , δπο>ς έπίσης ή συνέλευση, έπειδή
τό υιοθετημένο πρόσωπο θά έπαιρνε τό γενοκρατικό δνομα καί
μπορούσε νά κληρονομήσει τήν περιουσία τοϋ θετοϋ πατέρα του.
’ Απ’ τίς προφυλάξεις, πού παρέμεναν στά χρόνια τοϋ Κικέρωνα,
τό συμπέρασμα είναι λογικό, δτι δηλ. κάτω άπ’ τό προηγούμενο
σύστημα, πού ήταν καθαρά γενοκρατικό, οί περιορισμοί πρέπει νά
ύ-ήρξαν μεγαλύτερα καί οί άπαιτήσεις υίοθεσίας σπάνιες. Δέν εί­
ναι πιθανόν δτι ή υίοθεσία στήν πρώιμη περίοδο έπιτρεπόταν χω­
ρίς τή συγκατάθεση τοΰ γένους καί τής φράτρας, στήν όποία τό
γένος άνήκε" καί άν είναι Ετσι, τότε ό άριθμός τών υιοθετημένων
πρέπει νά ύπήρξε περιορισμένος. Λίγες λεπτομέρειες σώζονται άπ’
τά άρχαία Ιθιμα σχετικά μέ τήν υίοθεσία.

(I) Κικέρωνος. &πέρ έοτίας, κεφ. 13.

315
IX . Τό δικαίωμα τον εχλέγειν χαϊ χαθαιρείν το ν ς αρχη­
γούς τον γένονς· άνάχριση.

Ή άγνο;ά μας γιά τά Ρωμαϊκά γένη φαίνεται τελείως κα­

θαρά άπ’ τήν έλλειψη δμεσων στοιχείων σέ σχέση μέ τήν κατοχή
τοΰ άξιώματος τοϋ άρχηγοϋ (PRINCEPS). Πρίν άπ’ τό θεσμό
τής πολιτικής κοινωνίας, κάθε γένος είχε τόν άρχηγό του καί πι­
θανόν περισσότερους άπό Iw v. "Οταν τό άξίωμα χήρευε, άναγκα-
στικά συμπληρωνόταν, εΓτε μέ τήν έκλογή ένός άπ’ του; γενάτες,
δπως μεταξύ τών Ίροκέζων, ή χορηγούνταν βάσει κληρονομικού
δικαιώματος. ’Αλλ' ή έλλειψη κάποιου τεκμήριου γιά τό κληρονο­
μικό δίκαιο καί ή παρουσία τής έκλογικής άρχής σέ σχέση μέ δλα
σχεδόν τά άξιώματα κάτω άπ’ τή δημοκρατία καί πρίν ά " ’ αύτή,
κάτω άπ’ τούς βασιλιάδες (R E G E S), όδηγεί στό συμπέρασμα, δτι
τό κληρονομικό δικαίωμα ήταν ξένο στους θεσμούς τών Λατινικών
φυλών. Τό πιό ύψηλό άξίωμα, δπως τοϋ βασιλιά (R E X ), ήταν αί­
ρετό, τό άξίωμα τοΰ συγκλητικού ήταν αίρετό ή μέ διορισμό, κα­
θώς καί τών ύπάτων καί τών κατωτέρων άρχόντων. ΙΙαράλλχςε
σέ σχέση μέ τό σύλλογο τών άρχιερέων τόν έγκαθιδρυμένο άπ’ τό
Νου-,ιά. Γιά πρώτη φορά, ot ίδιοι ot Αρχιερείς συμπλήρωναν τΙς χη-
ρεύουσες θέσεις μέ έκλογή. Ό Λίβιος μιλάει γιά τήν έκλογή τοΰ
μεγίστου άρχιερέα (PONTIFEX M AXIM US), διά μέσου τής συ­
νέλευσης (COMITIA) περίπου στό 212 π.Χ. Μέ τό νό·ιο τοΰ Δο-
μιτίου (LEX D O M ITIA ), τό δικαίωμα τοϋ έκλέγειν τά μέλη τών
διαφόρων συλλόγων τών άρχιερέων καί τών Ιερέων μεταβιβάσθηκε
στό λαό, άλλά ό νό{ΐος έπειτα τροποποιήθηκε άπ’ τό Σύλλα.
Ή ένεργητική παρουσία τής έκλογικής άρχής μεταξύ τών Λα­
τινικών γενών, δταν αύτά ήλθαν κάτω άπ’ τήν Ιστορική παρατή­
ρηση καί άπ’ αύτή τήν έποχή διά {ΐέσου τής περιόδου τής δημοκρα­
τίας στόν πολιτισμό, γεννά τό συμπέρασμα, δτι τό άξίω;ια τοΟ άρ-
χηγοΰ ήταν αίρετό. Τά δημοκρατικά χαρακτηριστικά τοΰ κοινω­
νικού τους συστήματος, πού παρουσιάζονται σέ τόσα πολλά σημεία,
κληρονομήθηκαν άπ’ τά γένη. θ ά χρειαζόταν θετική άπόδειξη, δτι
τό άξίωμα τοΰ άρχηγοϋ μεταβιβάζονταν βάσει τοΰ κληρονο»ιικοϋ
δικαιώματος, ώστε νά άνατραπεΐ ή ύπόθεση έναντίον του. Τό δι­

316
 καίωμα τοϋ έκλέγειν συνεπιφέρει καί τό δικαίωμα τοϋ καθαιρ^ίν
άπ’ τό άξίωμα, δπου ή Ασκηση είναι ισόβια.
Λυτοί οί άρχηγοΐ ή μιά έπιλογή άπ’ αύτούς, άποτελοΰσαν τό
συ{ΐβούλιο τών διαφόρων Λατινικών φυλών πρίν άπ’ τήν ίδρυση
τής Ρώμης, πού ήταν τό κύριο όργανο τής κυβέρνησης. Ίχ νη τών
τριών συνδιαταγμένων έξουσιών στή διακυβέρνηση, φαίνονται ά-
νήιεια στίς Λατινικές φυλές, δπως φαίνονται καί στίς Ελληνικές,
δηλαδή: τό συμβούλιο τών άρχηγών, ή συνέλευση τοϋ λαοϋ, στήν
όποία πρέπει να δποθέσουμε, πώς Αποβάλλονταν γιά ϊγκριση ή ά-
πόρριψη τα πιό σπουδαία δημόσια μέτρα καί δ στρατιωτικός διοι­
κητής. Ό MOMMSEN παρατηρεί δτι «°Ολα αύτά τά καντόνια
(φυλές) ήσαν στούς άρχέγονους χρόνους πολιτικώς κυρίαρχα, καί
κάθε Ινα άπ’ αύτά κυβερνιόταν άπ’ τόν ήγεμόκχ του καί μέ τή συ­
νεργασία τοΰ συμβουλίου τών γερόντων καί τή συνέλευση τών πο­
λεμιστών». Ή σειρά τών Ισχυρισμών τοϋ Μόμ(ΐχκν θά άνατρέπον-
ταν καί ή διαπίστωση θά χαρακτηρίζονταν σωστή. Τό συμβούλιο,
απ' τίς λειτουργίες του καί άπ’ τήν κεντρική θέση του στό κοινω­
νικό τους σύστημα, τοΰ όποιου αύτό ήταν μιά άνάπτυξη, διατηροϋσε
άναγκαστικά τήν υπέρτατη έξουσία στίς πολιτικές ύποθέσεις. Κυ­
βερνούσε τό συ·ιβούλιο καί δχι ό στρατιωτικός διοικητής. «Σ’ δλες
τίς πόλεις πού άνήκαν στά πολιτισμένα ϊθνη στίς άκτές τής Μεσο­
γείου», παρατηρεί ό NIEBUHR, «μιά γερουσία ήταν ούσιαστική
καί άπαραίτητο στοιχείο τοϋ κράτους, δσο καί μιά λαίκή συνέλευση·
ήταν Ινα έκλεγμένο σώ,ια άπ’ τούς πρεσβύτερους πολίτες’ Ινα τέ­
τοιο σώμα, λέει ό ’Αριστοτέλης, ύπάρχει πάντοτε, είτε είναι άρι-
ριστοκρατικό είτε δημοκρατικό- κι άν άκόμη στίς όλιγαρ-
χίες, ό άριθμός τών μ-ετεχόντων στήν έξουσία είναι τόσο μικρός,
ώστόσο, όρισμένοι σύμβουλοι άρίζονται γιά νά προετοιμάσουν τα
δη; ιόσια μέτρα». Ή γερουσία τής πολιτικής κοινωνίας διαδέχτηκε
τό συμβούλιο τών άρχηγών τής γενοκρατικής κοινωνίας. Ό Ρωμύ­
λος σχημάτισε τήν πρώτη Ρωμαϊκή γερουσία (σύγκλητο) άπό έ-
κατό πρεσβύτες· καί έπειδή ύπήρχαν τότε μόνον μιά έκατοντάδα
γενών, τό συμπέρασμα είναι ούσιαστικά πειστικό, δτι αύτοί ήσαν
°* γενών. Τό άξίωμα ήταν ισόβιο, καί δχι κληρονο­
μικό- άπό δώ τό τελικό συμπέρασμα, δτι τό άξίωμα τοϋ άρχηγοϋ
ήταν αιρετό. Ή άπόδειξη toO ούσιασηκοΰ δημοικρατικοϋ συντάγμα­

317
τος τής Αρχαίας κοινωνίας μάς παρουσιάζεται άπό πολλές Από­
ψεις.
Σχετικά μέ τόν άριθμό τών προσώπων σ’ Ινα Ρωμαϊκό γένος,
είμαστε εύτυχώς δχι χωρίς κάποια γνώση. Περίπου στΑ 474 π.Χ.
τό Φαβιανό γένος πρότεινε στή σύγκλητο νά άναθέσει σ’ αύτό τόν
πόλεμο κατά τών Βηίνων, σέ Ινα γένος, πού δπως έλεγαν, χρειά­
ζεται μιά σταθερή όλιγάριθμη παρά |«ά μεγάλη δύναμη. Ή προ­
σφορά τους Ιγινε δεκτή καί αυτοί βάδισαν Ιξω άπ’ τή Ρώμη τρια­
κόσιοι Ιξη Ανδρε;, δλοι πατρίκιοι Ανάμεσα στά χειροκροτή·ιατα τών
συμπατριωτών του;. Μετά Α~ό ;u i σειρά έπιτυχιών τελικά κατα-
κόπηκαν μέχρι τόν τελευταίο σέ μιά ένέδρα. Ά λλά Αφησαν -ίσω
τους στή Ρώμη 2να ]ΐοναδικό άρρενα στήν ήλικία τής έφηβείας,
πού έμεινε μόνος να διαιωνίσει τό Φαβιανό γένος. Φαίνεται δύσκο­
λα πιστευτό, δτι θά είχαν μείνει στίς οίκογένειές τους, μόνον Ινα
|ΐΛναδικό άρσενικό παιδί, στήν ήλικία τής έφηβείας, δμως τέτοια
είναι ή διαπίστωση. Αύτός ό Αριθμός προσώπων θά έδειχνε Ιναν
ίσον άριθμό θηλυκών, πού, μέ τά παιδιά τών άρρένων, θά έδιναν
ένα άθροισμα τουλάχιστον έφτακοσίων μελών τοϋ Φαβιανού γέ­
νους.
Ά ν καί τά δικαιώματα, οί όποχρεώσεις καί τά λειτουργή­
ματα τοϋ Ρωμαϊκοϋ γένους περιγράφηκαν άνεπαρκώς, ώστόσο προ-
σφέρθηκε Αρκετά για νά δείξει, δτι δλη αύτή ή όργάνωση ήταν ή
πηγή στίς κοινωνικές, κυβερνητικές καί θρησκευτικές τους δρα­
στηριότητες. Σάν μονάδα τοΰ κοινωνικού τους συστήματος, προ­
βάλλει τό χαρακτήρα της στίς πιό ύψηλέ; όργανώσει;, μέσα στίς
όποιες μπήκε σάν Ινα συστατικό στοιχείο. Μιά πιό πλέρια γνώση
τοϋ Ρωμαϊκοϋ γένους Από κείνη πού τώρα κατέχουμε, είναι ου­
σιαστική γιά μιά πλέρια κατανόηση τών Ρωμαϊκών θεσμών στήν
καταγωγή τους καί στήν άνάπτυξή τους.

318
 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Δ Ω Δ Ε Κ Α Τ Ο

Η ΡΩΜΑΤΚΗ ΦΡΑΤΡΑ Η Φ ΥΛΗ

ΚΑΙ Ο ΛΑΟΣ
Ή Ρωμαϊκή γενοκρατική κοινωνία. Τέσσερα Σ τά ­
δια οργάνω σης. 1. Τδ γένος· 2 . Ή φράτρα, πού άποτε-
λεϊται άπό δέκα γένη- 3 . Ή φυλή, άποτελονμενη άπό δέ­
κα φ ράτρες · 4 . Ό Ρωμαϊκός Λαός, άποτελούμενος άπδ
τρεις φ υλές. Α ριθμη τικ ές άναλογίες. Π ώ ς δημιουργή-
θηκαν. Σ υγκέντρω ση τώ ν Γ ενώ ν στή Ρώμη. Ή Ρωμαϊ­
κή Σ ύγκλητος. Οί λειτουργίες τη ς. Ή συνέλευση το ν
λαοϋ. Οί έξουσίες της. Ό κυρίαρχος λαός. Τό άξίωμα
τοΰ Σ τρατιω τικοϋ Διοικητή (βασιλεύς = R E X ). Οί ε­
ξουσίες του και τά λειτουργήματά του. Οί Ρωμαϊκοί γε-
νοκρατικοι θεσμοί ήταν ουσιαστικά δημοκρατικοί.

Άφοΰ έξετάσαμε τό Ρωμαϊκό γένος, Απολείπεται νά έξετάσου-

με .-ή φράτρα πού άποτελεΐτο άπό πολλά γένη, τή φυλή πού άπο-
τελεΐτο άπό διάφορες φράτρες καί τελευταία τό Ρωμαϊχό λαί, πού
άΐίοτελεΐτο άπό διάφορες φυλές. Στήν πορεία τοϋ θέματος ή έξέ-
ταση θά περιορισθεΐ στό σύνταγμα τής κοινωνίας, δπως αύτό φά­
νηκε άπ’ τά χρόηα τοΰ Ρωμύλου 2ως έκείνα τοΰ Σέρβιου Τούλλιου,
μέ κάποια ένημέρωση γιά τΙς άλλαγές πού συνέβησαν στήν πρώτη
περίοδο τής δημοκρατίας, δταν τό γενοκρατικό σύστημα ύποχωροϋ-
σε καί τό νέο πολιτικό σύστημα καθιερώνονταν.
θ ά άποκαλυφθεϊ, δτι δύο κυβερνητικές όργανώσει; ύφίσταν-
ται γιά Ινα χρονικό διάστημα, ή μιά δίπλα στήν άλλη, δπως μετα­
ξύ τών ’Αθηναίων, ή μιά ύποχωρώντας καί ή άλλη προχωρώντας.
Ή πρώτη ήταν μιά κοινωνία (SO C IE TA S), πού βασιζόταν πά­
νω στά γένη' καί ή άλλη Ινα κράτος (C lV ITA S = πολιτεία),
πού βασιζόταν πάνω στό έδαφος καί πάνω στήν Ιδιοκτησία καί πού
βαθμιαία ύποκαθιστοΰσε τήν προηγούμενη. Μιά κυβέρνηση σ’ ένα

31»
μεχα&χτικό στάδιο είναι άναγκαστικά πολύπλοκη καί γι’ αύτό εί­
ναι δύσκολο νά κατανοηθεϊ. Αύτές οί άλλαγές δέν ήταν βίαιες, άλ­
λά βαθμιαίες, Αρχίζοντας μέ τό Ρωμύλο καί ούσιαστικά συμπληρώ­
θηκαν, άν καί δέν όλοκληρώθηκαν, άπ’ τό Σέρβιο Τούλλιο. ’ Ετσι,
μιά ύποτιθέμενη περίοδο διακοσίων περίπου χρόνων, γέμιζε μέ γε­
γονότα, τίς μεγάλες στιγμές τής νηικακής δημοκρατίας. Γιά νά πα­
ρακολουθήσουμε τήν Ιστορία τών γενών μέχρι τήν άνατροπή τους,
£ΐναι άνάγκη, άφοϋ έξετάσουμε τή φράτρα, τή φυλή καί τό έθνος,
να έξηγήσουμε σύντομα τό νέο πολιτικό σύστημα.
Ή γενοκρατική κοινωνία στούς Ρωμαίους, παρουσιάζει τέσσε­
ρα στάδια όργάνωσης: πρώτον, τό γένος, πού ήταν ένα σώμα αί-
{ΐΛτοαυγγένειας καί ή μονάδα τοϋ κοινωνικού συστήινατος’ δεύτε­
ρον, τήν CURIA, άνάλσγη μέ τήν Ελληνική φράτρα, πού συνί-
στατο άπό δέκα γένη, ένωμένα σ’ Ινα ύψηλόπερα συγκροτημένο σύ­
νολο· τρίτον, τή φυλή, πού συνίσχατο άπό δέκα φράτρες, πού κα­
τείχαν μερικά άπ’ τά γνωρίσματα ένός έθνους κάτω άπό γενοκρα-
τικούς θεσμούς' m l τέταρτο, τό Ρωμαϊκό λαό (POPULUS RO-
M A N U S), πού συνίστατο στά χρόνια τοϋ Τύλλου Χοστίλιου, άπό
τρεϊς τέτοιες φυλές ένωμένες σέ μιά γενοκρατική κοινωνία, πού πε-
ρ ιλώβα'.νε τριακόσια γένη.
Φαίνεται, δτι δλες οί ’Ιταλικές φυλές ήσαν δμσια όργανωμέ-
νες στήν άρχή τής Ιστορικής περιόδου- άλλά μ’ αύτή, ίσως, τή διατ
φορά, δτι ή Ρω}ΐαϊκή CURIA ήταν μιά πιό προχωρημένη όργά­
νωση άπ’ τήν Ελληνική φράτρα, ή τήν άντίστοιχη φράτρα τών δ-
πολοίπων ’Ιταλικών φυλών’ καί δτι ή Ρωμαϊκή φυλή, μέ τή γρή­
γορη έπέκτασή της, Ιγινε μιά όργάνωση πιό περιεκτική άπ’ τίς ύ-
πόλοιπες ’Ιταλικές φυλές. Κάποια άπόδειξη γιά τήν ύποστήριξη
αύτών τών διαπιστώσεων θά φανεί στή συνέχεια.
Πρίν άπ’ τά χρόνια τοϋ Ρωμύλου οί ’Ιταλοί, στούς διάφορους
κλάδους των, είχαν γίνει Ινας πολυάριθμος λαός. Ό εύρύς άριθμός
τών άσήμαντων φυλών, στίς όποιες είχαν υποδιαιρεθεί, άποκαλύ-
πτει τήν άναπόφευχτη διάσπαση, πού συνοδεύει τούς γενοκρατι-
κοΰς θεσμούς. ’ Αλλά ή άρχή τής όμοσπονδίας είχε ύποστηριχθεΐ
μεταξύ τών άλλων ’Ιταλικών φυλών, δπως έπίσης καί τών Λατι­
νικών, άν και αύτή δέν κατέληξε σέ μιά συνομοσπονδία, πού θά έ­
φερνε σπουδαία άπστελέσματα. Σ ’ αύτή τήν κατάσταση πραγμά­

320
των, ή μεγάλη κίνηση, πού άποδίδονταν στό Ρωμύλο, Εφερε: τή
συγκέντρωση έκατό Λατινικών γενών στίς δχθες τοϋ Τίβερι, π»ύ
άκολσυθήθηκαν άπ’ τούς Σαβίνους, Λατίνους καί Έτρούσκους καί
άλλα γένη, στόν πρόσθετο άριθμό τών διακοσίων, μεταβάλλοντας
τόν τελικό συνασπισμό τους σ’ Ινα λαό. Τά στοιχεία Ιδρυσης τής
Ρώμης συγκροτήθηκαν Ετσι, χαί ή Ρωμαϊκή έξουσία καί ό πολιτι­
σμός Εμελλε νά Επακολουθήσουν. Αύτή ή σταθεροποίηση τών γε­
νών καί φυλών κάτω άπό μιά κυβέρνηση, πού Αρχισε μέ τό Ρωμύ-
λο καί συμπληρώθηκε άπ’ τούς διαδόχους του, προετοίμασε τό δρό-
ιιο γιά τό νέο πολιτικό σύστημα γιά τή ιιετάβαση άπό μιά κυβέρ­
νηση, πού βασίζονταν πάνω σέ πρόσωπα καί πάνω σέ προσωπικές
σχέσεις, σέ μιά κυβέρνηση πού βασίζονταν πάνω στό έδαφος καί
τήν Ιδιοκτησία.
E iw i Επουσιώδες, άν είτε άπ’ τούς έφτά αύτακαλούμενους βα­
σιλιάδες τής Ρώμης ύπήρχαν πραγματικά εϊτε μυθικά πρόσωπα, εϊ-
τε άν ή νομοθεσία ή άποδίδόμενη στόν καθένα άπ’ αύτούς είναι μυ­
θική ή άληθινή, 2ως έκεΐ πού αύτή ή Ερευνα τούς άφορδ: γιατί τά
γεγονόϊα σέ σχέση μέ τό άρχαΐο σύνταγμα τής Λατινικής κοινω­
νίας Εμεναν Ενσωματωμένα στούς Ρωμαϊκούς θεσμούς, καί Ετσι Ε-
φτασαν στήν Ιστορική περίοδο. Αύτό εύτυχώς συμβαίνει τόσο, ώστε
τά γεγονότα τής άνθρώπινης προόδου νά ένσωματώνονται, άνεξάρ-
τητα άπό τά συγκεκριμένα πρόσωπα σέ μιά συγκεκριμένη άναγρα-
φή, πού σταθεροποιείται σέ θεσμούς, ήθη καί Εθιμα, καί διασώζε­
ται σέ έφευρέσεις καί άναικαλύψεις. 'Ορισμένοι Ιστορικοί, άπό Ενα
είδος άνάγκης, άποδίδουν στά άτομα μεγάλη ύπεροχή, σχετικά μέ
τά γεγονότα, τοποθετώντας πρόσωπα, πού είναι διαβατικά, στή θέ­
ση τών άρχών, πού είναι διαρκείς. Ή ένεργητικότητα τής κοινω­
νίας στό σύνολό της, μέσω τής όποίας συμβαίνει κάθε πρόοδος, ά-
παδίδεται πάρα πολύ σέ δρισμένα άτομα καί πολύ λίγο στή δημό­
σια σκέψη, θ ά άναγνωρισθεΐ γενικά, δτι ή ούσία τής άνθρώπινης
Ιστορίας συνδέεται μέ τήν άνάπτυξη τών Ιδεών, πού έπεξεργάζον-
ται άπ’ τό λαό καί Εκφράζονται στούς θεσμούς, τά ήθη, τΙς Εφευρέ­
σεις καί άνακαλύψεις.
Ή άριθμητνκή προσαρμογή, πού πρίν άναφέρονταν σέ μιά
φράτρα άπό δέκα γένη, σέ μιά φυλή άπό δέκα φράτρες καί τρεϊς
φυλές τοΟ Ρωμαϊκού λαοϋ, ήταν άποτέλεσμα νομοθετικής φροντί­

321
21*
 δας δχι παλαιότερης, στίς πρώτες δύο φυλές, άπ’ τά χρόνια τοϋ Ρω­
μύλου. Αύτό έγινε δυνατόν άπ’ τήν προσέλευση τών γύρω φυλών,
με πρόσκληση ή μέ κατάχτηση, πού οί καρποί τους ένσωματώθη-
καν κυρίως στούς Τίτιες χαΐ τούς Λούχερες, βπως αύτοί διαδοχι­
κά διαμορφώθηκαν. ’Αλλά μιά τέτοια άχριβής άριθμητική προ-
σαρ>ΐΛγή δέν θά διετηρείτο μόνιμα διά μέσου τών έχατονταετηρί-
δων, ειδικά σέ σχέση μέ τόν άριθμό τών γενών σέ κάθε φράτρα.
Είδαμε δτι ή Έλληνιχή φράτρα ήταν μάλλον μιά θρησχευτι-
κή καί κοινωνική παρά μιά κυβερνητική όργάνωση. Διατηρώντας
μιά ένδιάμεση θέση μεταξύ τοϋ γένους καί τής φυλής, θά ήταν λι-
γώτερο σπουδαία παρά μιά άπ’ τις δυό, μέχρι που οί κυβερνητι­
κές λειτουργίες ίγιναν έπιπρόσθετες. Αύτό φαίνεται στούς Ίροκέ-
ζους σέ μιά στοιχειώδη μορφή, δντας ή κοινωνική της μορφή σάν
ξεχωριστή άπ’ τόν κυβερνητικό χαραχτήρα σ’ αύτή τήν πρώϊμη
έποχή. Ά λλά ή Ρωμαϊκή φράτρα, δτιδήποτε κι άν μποροΟσε νά ύ­
πήρξε στήν προηγούμενη περίοδο, Αναπτύχθηκε σέ μιά όργάνωση
περισσότερο δλοκληρωμένη καί κυβερνητική άπ’ τή φράτρα τών
Ελλήνων' είναι όπωσδήποτε, πιό γνωστή άπ’ τήν προηγούμενη,
παρά άπ’ τήν τελευταία. Είναι πιθανόν, δτι τά περιλαβαινόμενα σέ
κάθε φράτρα γένη ήοχν, στό σύνολό τους, γένη σχετικά καί δτι
ή έπανένωσή τους σέ μιά ύψηλότερη όργάνωση, σταθεροποι·
ήθηκε περισσότερο μέ έπιγαμίες, τά γένη τής Ιδιας φράτρας προ­
μηθεύοντας τό Ινα στό άλλο συζύγους.

Οί πρώτο: συγγραφείς δέν Εδωσαν σημασία στό θεσμό τής

φράτρας* άλλ’ αύτό δέν Ιχει σάν συμπέρασμα, δτι αύτή ήταν μιά
νέα δημιουργία τοΰ Ρω)νύλου. Μνημονεύεται γιά πρώτη φορά σάν
Ινας Ρωμαϊκός θεσμός σέ συνδυασμό μέ τή νομοθεσία του, άφοϋ
καθιερώθηκε στά χρόνια του δ άριθμός τών φρατρών σέ δυό άπ’
τίς φυλές. Ή όργάνωση, σάν φράτρα, ύπήρξε πιθανόν μεταξύ τών
Λατινικών φυλών άπό άμνημόνευτους χρόνους.

Ό Λίβιος, μιλώντας γιά τήν εδνοια μέ τήν δποία οί Σαβίνες

γυναίκες Ιγιναν δεκτές άπ’ τούς Ρωμαίους μετά τήν άπσχατάστα-
ση τής είρήνης άνάμεσα στούς Σαβίνους καί τούς Λατίνους, παρα­
τηρεί δτι δ Ρωμύλος, γι’ αύτό τό λόγο, δταν είχε διαιρέσει τό λαό

322
σέ τριάντα φράτρες, τούς άπένβιμε καί τά όνόματά τ ο υ ς ('). Ό
Διονύσιος χρησιμοποιεί τόν δρο φράτρα σάν τό ισοδύναμο τής CU­
R IA , άλλά δίνει χαΐ τό τελευταίο έπίσης κουρία (CURIA) (2) ,
καί παρατηρεί πιό πέρα, δτι 6 Ρωμύλος διαίρεσε τις κουρίες σέ
δεκάδες, τά δέκα γένη δντας 6 συνήθης άριθμός τής φράτρας (3) .
Μέ τόν Γδιο τρόπο καί δ Πλούταρχος άνχφέρειται στό γεγονός, δτι
χάβε φυλή περιείχε δέκα κουρίες, πού σύμφωνα ;ιέ κάποια φήμη,
όνομάσθηκαν |ΐέ όνόματα τών Σαβίνων γυναικών (4) . Αύτός είναι
πιό άκριβής στή χρήση τής γλώσσας άπ’ τό Λίβιο ή άπ’ τό Διονύ­
σιο, δταν λέα δτι κάβε φυλή περιλάβαινε δέκα κουρίες, μ&λλον
δτι κάβε μιά ήταν διαιρεμένη σέ δέκα, έπαδή ot κουρίες είχαν γί­
νει άπό γένη σάν άρχέγονες μονάδες καί δχι τά γένη έξω άπό μιά
φράτρα μέ ύποδιαίρεση. Αύτό πού έγινε άπ’ τό Ρωμύλο ήταν ή
προσαρμογή τοΟ άριβμοΟ τών γενών σέ κάβε φράτρα καί τοϋ άριθ-
μοΟ τής φράτρας σέ κάβε φυλή, πού κατάφερε νά συμπληρώσει μέ
τις προσελεύσεις, πού κέρδιζε άπ’ τις γύρω φυλές, θεωρητικά κά­
θε φράτρα θά είχε συντεθεί άπό γένη πού παράγονταν μέ κατάτμη­
ση άπό Ινα ή περισσότερα γένη, καί τής φυλής μέ φυσική αύξηση
μέσω τής δια>ιάρφωσης άπό περισσότερες άπό μιά φράτρες, τής
χάθε μιας άποτελούμενης άπό γένη ένωμένα μέ τό δεσμό μιας κοι­
νής διαλέκτου. Τά έκατό γένη τών Ραμνίων ήσαν Λατινικά. Στήν
όργάνωσή τους σέ δέκα φράτρες, πού κάθε ;«ά άποτελείτο άπό δέ­
κα γένη, ό Ρωμύλος Αναμφίβολα σεβάστηκε τό δεσμό τής συγγέ­
νειας, τοποθετώντας συγγενικά γένη στήν Γδια φράτρα, δσο ήταν
δυνατόν καί τότε πέτυχε άριθμητική συμμβτρία, άφαιρώντας αύ-

(1) Όθει άφοΟ ίιήρεοε τό λαό οέ τριάντα κουρίας (φράτρας) τά όνό­

ματα έκείνων Ιπέδαλε οτίς φράτρες. Λ(βιος, I, 13.
(2) Φράτρα 6& καί λόχος ή κουρία. Διονύσιος, ’Αρχαιολογία τής Ρώ­
μης. II, 7.
(3) Διήρηντο 8έ καί ε(ς ίεκάίας at φράτραι πρός αύτοΟ, χαΐ ήγ·μών
ίκάοτην ίκόομβι όεκάδαρχος κατά τήν έπιχώριον γλδτταν προσαγοριυόμ»-
νος. Διονύσιος, II, 7.
(4) Έκάστη 8έ φυλή δέκα φρατρίας είχεν, 5ς ϊιοι λέγουοιν ίπονύμους
βΐναι έκείνων τδν γυναικδν. Πλούταρχος, Βίος Ρωμύλου, κ«φ. 20.

323
θαίρετα τό πλεόνασ{ΐα τών γενών άπό μιά φυσική φράτρα γιά νά
συμπληρώσει τό έλλειμμα σέ μιά άλλη. Τά έκατό γένη τής φυ­
λής Τίτιες ήσαν, στό σύνολό τους, Σαβινικά. Ή σαν έπίσης ταξι­
νομημένα σέ δέκα φράτρες καί άπαράλλακτα πάνω στήν Ιδια άρ­
χή. Ή τρίτη φυλή, οί Λούκερες, διαμορφώθηκε άργότερα μέ βαθ­
μιαίες όποδοχές καί κατακτήσεις. Αύτή ήταν έτερογενής στά στοι­
χεία της, περιλαβαίνοντας, μεταξύ τών άλλων, 2ναν άριθμό Έτρου-
σκικών γενών. Μεταφέρθηκαν στήν [δια άριθμητική κλίμακα τών
δέκα φρατριών, πού κάθε μιά άποτελεΐτο άπό δέκα γένη. Κάτω
άπ’ αύτή τήν <£νασύνθεση, άν καί τό γένος, ή ·ιονάδα όργάνωσης,
έμενε καθαρό καί ό^ιετάβλητο, ή φράτρα είχε ύψοιθεΐ πάνω άπό τή
λογική στάθμη του καί κατόρθωσε νά περιλάβει. σέ μερικές -επι­
πτώσεις, Ινα ξένο στοιχείο, πού δέν άνήκε σέ μιά αύστηρή φυσική
φράτρα’ καί ή φυλή έπίσης είχε ύψωθεΐ πάνω άπ’ τή φυσική της
στάθμη καί κατόρθωσε νά περιλάβει ξένα στοιχεία, πού δέν άνή­
καν σέ μιά φυλή, δπως αύτή άναπτύχθηκε φυσικά. Μ’ αύτό τό νο­
μοθετικό καταναγκασμό, οί φυλές, μέ τίς φράτρες τους καί τά γέ­
νη τους, είχαν γίνει Γσες κατά διαφορετικό τρόπο, ένώ ή τρίτη φυ­
λή ήταν κατά Ινα μεγάλο μέρος μιά τεχνητή κατασκευή κάτω άπ*
τήν πίεση τών περιστάσεων. Οί γλωσσολογικές συγγένειες τών Έ -
τρούσκων είναι άκόμη Ινα θέμα γιά συζήτηση. Υπάρχει μιά ύπό-
θεση δτι ή διάλεκτός τους δέν ήταν τελείως άκατάληπτη στίς Λα­
τινικές φυλές, διαφορετικά δέν θά ήσαν δεκτοί μέσα στό Ρωμαϊ­
κό κοινωνικό σύστημα, πού τόν καιρό Ικεϊνο ήταν καθαρά γενοκρα-
τικό. Οί άριθμητικές άναλογίες Ιτσι άσφαλισμένες, διευκόλυναν τήν
κυβερνητική δράση τής κοινωνίας σάν 6να σύνολο.
Ό NIEBUHR, πού ήταν & πρώτος πού άπόκτησε μιά σωστή
άντίληψη τών θεσμών τών Ρωμαίων σ’ αύτή τήν περίοδο, πού ά-
ναγνώρισε τό γεγονός, δτι δ λαός ήταν κυρίαρχος, δτι οί αύτοκα-
λούμενοι βασιλιάδες άσκοδσαν μιά δοτή έξουσία καί δτι ή σύγκλη­
τος βασίσθηκε στήν άρχή τής έκπροσώπευσης. Ιχοντας κάθε γένος
Ινα συγκλητικό, ήλθε σέ άντίθεση μέ τά γεγονότα, υποστηρίζοντας,
|ΐέ βάση τή σύνδεση, τή βαθ;ιολογημένη κλίμακα, δτι «τέτοιες ά­
ριθμητικές άναλογίες είναι μιά άναμφισβήτητη άπόδειξη δτι οί Ρω-

324
μαϊκοΐ οίκοι (γένη) (') δέν ήσαν Αρχαιότερο: άπ’ αύτή τή νομο­
θετική τακτοποίηση- άλλά συσσωματώσεις σχηματίζονταν άπό Ινα
νομοθέτη σέ Αρμονία μέ τή βοήθεια αύτοϋ τοϋ σχήματος» (2) . ’ Οτι
Ινα μικρό ξένο στοιχείο δοκίμασε καταναγκασμό μέσα στίς φρά-
τρες τής δεύτερης καί τρίτης φυλής καί Ιδιαίτερα μέσα στήν τρί­
τη, είναι άναπάρνητο· άλλά δτι ένα γένος μεταβάλλονταν στή σύν­
θεσή του ή ανακατασκευάζονταν ή γινόταν, ήταν τελείως Αδύνα­
το. “Ενας νομοθέτης δέν θά Ιφτιαχνε Ινα γένος· οδτε θά Ιφτιαχνε
μιά φράτρα, έκτός μέ τό συνδυασμό τών υπαρχόντων γενών γύρο)
άπό Ινα πυρήνα συγγενών γενών, άλλ’ αύτός μποροϋσε νά αύξή-
σει ή νά μειώσει μέ καταναγκασμό τόν άριθμό τών γενών μέσα σέ
μιά φράτρα, καί νά αυξήσει ή νά μειώσε* τόν Αριθμό τών φρατρών
μέσα σέ |uA φυλή. Ό Νίμπουρ έχε* έπίσης δείξει, &τι τό γένος ή­
ταν μιά άρχαία καί καθολική όργάνωση μεταξύ τών Ελλήνων καί
τών Ρωμαίων, πού κάνε; τήν προηγούμενη δήλωσή του άκατανόη­
τη. Άκόμη περισσότερο φαίνεται, δτι ή φράτρα ήταν καθολική,
τουλάχιστον μεταξύ τών Ελλήνων τής ’ Ιωνίας πού κάνει πιθα­
νόν, δτι καί ή κουρία - φράτρα, ίσως κάτω άπό Ινα άλλο δνομα, ή-
mv έπίσης άρχαία μεταξύ τών Λατινικών φυλών. Οί άναφερόμενες
Αριθμητικές άναλογίες δέν ύπάρχει Αμφιβολία, δτι ήσαν τό Απο­
τέλεσμα νομοθετικής φροντίδας στά χρόνια τοϋ Ρωμύλου, καί S-
χουμε άποδείξεις γιά τίς πηγές άπ’ τίς όποιες τά νέα γένη εΓχαν
έπιτευχθεϊ μέ τά δποία αύτές οί άναλογίες μπόρεσαν νά διαμορφω­
θούν.
Τ ά μέλη τών δέκα ένωμένων σέ μ;ά κουρί% (φράτρα) γε­
νών όνο·ιάζονταν φρατρικοί (CUR IA LE S). ’Εκλέγανε Ινα ιερέα
(C U R IO ), πού ήταν δ άξιωματοϋχος άρχηγός τής Αδελφότητας.
Κάθε κουρία εϊχε τό ίερό έθιμοτυπικό της, στήν τήρηση τοΰ δποίου
μετείχε ή Αδελφότητα" τό βωμό της (SACELLUM) σάν μιά θέ­

(1) "Αν δ Νίμπουρ χρησιμοποίησε τή λέξη «οίκος» άντί γένος, ή αύτή

είναι μιά ιδέα τοΒ μεταφραστή, δέν μπορώ v i πώ. Ό THIRLWALL, ίνας
άπ* τούς μεταφραστές, εφαρμόζει αύτό τόν δρο συχνά στό Ελληνικό γένος,
πού είναι στό ίπαχρο άπαράδεκτος.
(2) Ιστορία τής Ρώμης, I, 244.

325
ση λατρείας καί τόν τόπο τϊ)ς συνέλευσης. ’Εατός άπό τόν ιε­
ρέα, πού είχε τό κύριο βάρος τών θρησκευτικών του ύποθέσεων,
τ& μέλη τής κουρίας (CURIALES) έκλέγανε έπίσης Ενα βοηθό
ιερέα, (FLAMEN C U R IA L IS), πού είχε τό καθήκον αύτών τών
έπιτηρήσεων. Ή κουρία δδωσε τό δνομά της στή συνέλευση τών γε­
νών, φρατρική συνέλευση (COMITIA C U R IA T A ), πού ήταν ή
κυρίαρχη έξουσία στή Ρώμη, σ’ &να μεγαλύτερο βαθ<ιό άπ’ τή γε­
ρουσία κάτω άπ’ τό γενοκρατικό σύστημα. Τέτοια, σέ γενικούς 8-
ρους, ήταν ή όργάνωση τής Ρωμαϊκής κουρίας ή φράτρας ( ') .
Κοντά στήν άνιοΰσα κλίμακα ήταν ή Ρωμαϊκή φυλή, άποτε-
λούμενη άπό δέκα κουρίες καί μιά έκατοντά»α γέν/j.
Σέ μιά φυσική αδξηση, Ανεπηρέαστη έξωτερικά, μιά φυλή θά
ήταν 2να σύνολο τέτοιων γενών, δπως παιράγονταν |U κατάτμηση
άπό £να άρχικό γένος ή ζεύγος γενών, δλα τά μέλη τών όποίων θά
μιλοϋσαν τήν Γδια διάλεχτο. Μέχρι πού ή φυλή διαιρείτο, μέ διαδι­
κασίες, πού προηγούμενα ύποδείξαμε, θά περιλάβαινε δλους τούς
Απογόνους τών μελών αύτών τών γενών. Ά λλά ή Ρωμαϊκή φυλή,
|ΐέ τήν όποία τώρα άσχολούμεθα, ήταν τεχνητά διευρυμένη γιλ εί-
δικούς σκοπούς καί μέ είδικά μέσα, άλλά ή βάση καί τό σώμα τής
φυλής ήταν μιά φυσική άνάβττυξη.
Πρίν άπ’ τά χρόνια τοϋ Ρωμύλου, κάθε φυλή έξέλεγε Ιναν

(1) Ό Διονύσιο; έχει δώσει μ;4 καθορισμένη καί περιστααιακή άνά-

λυση τϊ)ς όργάνωσης πού Αποδίδονταν ζτύ Ρωμύλο, άν καί Ινα μέρος αύτής
φαίνεται, πώς άνήχει οέ μι4 μεταγενέστερη περίοδο. Αύτή είναι ένδιαφέ-
ρουσα άπ’ τήν παράλληλο πού αύτός εισάγει μεταξύ τών γενοχρατιχών θε­
σμών τών Ελλήνων, μέ τούς 6ποιους ήταν έπίσης έξοικειωμένος καί έκεί­
νων τών Ρωμαίων. Κατά πρώτον, παρατηρεί, Θ4 όμιλήσω γι4 τήν τάξη τής
πολιτείας του, τήν όποίαν νομίζω σάν τήν πιό έπαρκή άπ’ βλες τΙς πολιτι­
κές ταξινομήσεις οτήν ειρήνη χαΐ στόν καιρό τοΟ πολέμου. Αύτή ήταν, ώς
έξής: ΆφοΟ διαίρεσαν τό βλον πλήθος σέ τρία τμήματα, βρίσε τόν πιό έξέ-
χοντα 4νδρα σάν Εναν όδηγό πάνω στό χαθένα άπ’ τά τμήματα' στήν πιό
κοντινή σειρά, άφοΟ διαίρεσαν πάλι κάθε ένα άπ’ τά τρία τμήματα σέ δέκα,
δρισαν τούς πιό γενναίους άνδρες άρχηγούς, πού είχαν ίση τάξη καταγωγής·
καί όνόμασαν τά μεγαλύτερα τμήματα φυλές χαΐ τά μικρότερα κουρίες (CU-

326
άρχηγό άξιωματοϋχο, τοΟ όποίου τά καθήκοντα ήσαν διοικητικά,
στρατιωτικά καί θρησκευτικά. Αύτός έκτελοΟσε μέσα στήν πόλη
διοικητικά καθήκοντα γιά τή φυλή, δπως έπίσης οιεύθυν* τά ίβρά
της (S A C R A ), καί κυβερνοϋαε έπίσης τΙς στρατιωτικές της δυνά­
μεις. Πιθανόν έκλεγόταν άπ’ τή φράτρα συγκεντρωμένη σέ μιά
γενική συνέλευση’ άλλ’ έδώ πάλι ή πληροφορία μας είναι έλλει-
πής. ’ Ηταν Ινα άρχαίο άξίωμα σέ κάθε Λατινική φυλή, Ιδιόρρυθμο
σέ χαραχτήρα καί διατηρείτο μέ τήν έκλογή. ΆποτελοΟσε τό σπέρ­
μα τοΟ άκόμη πιό ύψηλοΟ άξιώματος τοΟ βασιλιά (R E X ), ή τοΟ
γενικού στρατιωτικοΟ διοικητή, όντας δμοιες οί λειτουργίες τών
δύο άξιωμάτων. Οί άρχηγοί τών φυλών όνομάζονται άπ’ τό Διονύ­
σιο, ήγέτες των φυλών (τριβών ήγεμανίας). "Οταν οί τρεις Ρωμαϊ­
κές φυλές είχαν συνασπισθεΐ σ’ Ινα λαό, κάτω άπό μιά γερουσία,
μιά συνέλευση τοΟ λαοϋ καί Ινα στρατιωτικό διοικητή, τό άξίωμα
τοϋ άρχηγοϋ τής φυλής είχε έπισκιασθεΐ καί ίγινε λιγότερο σπου­
δαίο άλλά ή συνεχιζό*ιενη διατήρηση τοΟ άξιώματος μέ έκλογή,
ένισχύει τό συμπέρασμα τοϋ άρχικοϋ λαϊκοϋ χαραχτήρα του.
Μιά συνέλευση τής φυλής, πρέπει έπίσης νά Ιχει ύπάρξει,
άπό μιά άπόμακρη άρχαιότητα. Πρίν άπ’ τήν Ιδρυση τής Ρώμης,
κάθε ’ Ιταλική φυλή ήταν πρακτικά άνβξάρτητη, άν καί οί φυλές

M A E ), δπως αύτές έπίσης όνομάζονται άκόμη σύμφωνα μέ τή συνήθεια. Καί

αύτά τά όνόματα μεταφραζόμενα στήν 'Ελληνική γλώσσα θά ήσαν ή TRI­
BUS, Ενα τρίτο μέρος, μιά φυλή- τό CURLA, μιά φράτρα, καί έπίσης Ινας
λόχος' καί αίτοί οί άνθρωποι πού ασκούσαν τήν άρχηγία τών φυλών ήοαν
καί τά δύο, φύλαρχοι καί τριττϋαρχοι, πού ot Ρωμαίοι όνομάζουν δημάρ­
χους ( = TRIBUNUS PLEBIS)’ καί έκείνοι πού είχαν τή διοίκηση τής
κουρίας (φράτρας) καί τά δϋο, φρατρίαρχοι καί λοχαγοί, τούς όποΙους ot
Ρωμαίοι όνομάζουν CUHIOKES. Καί ot φράτρες ήσαν έπίσης διαιρεμένες
σέ δεκάδες καί ό άρχηγός έκαλείτο στήν κοινή όμιλία δεκάδαρχος, καί εί­
χε τή διοίκηση μιάς άπ’ αύτές. Καί δταν είχαν δλοι ταξινομηθεί σέ φυλές
καί φράτρες, διαίρεσε τή χώρα σέ τριάντα Ισα μερίδια καί Ιδωσε Ινα πλή­
ρες μερίδιο σέ κάθε φράτρα, έκλέγοντας Ινα έπαρκές μερίδιο γιά θρησκευ­
τικές γιορτές καί γιά ναούς, καί άφήνοντας Ινα όρισμένο κομμάτι τοΟ έδά-
φους γιά κοινή χρήση. ANTIQ. OF ROME, II, 7.

327
ήσαν περισσότερο ή λιγόιερο ένωμένες μέ ό|ΐοσπονδιακές σχέσεις.
Σάν I w αύ·ταδιοικούμ€νο σώμα κάβε <ν.ά άπ’ αύτές τίς Αρχαίες φυ­
λές είχε τό συμβούλιο τών Αρχηγών της (πού ήσαν Ασφαλώς ot άρ­
χηγοί τών γενών), τή συνέλευση τοϋ λαοϋ της καί τούς άρχηγούς
της πού διοικούσαν τά στρατιωτικά της σώματα. Αυτά τά τρία
στοιχεία στήν όργάνωση τής φυλής, 'δηλαδή, τό συμβούλιο, ό άρ­
χηγός τής φυλής, καί ή συνέλευση τής φυλής, ήσαν οί τύποι πά­
νω στούς όποίους έρυθμίσθηκαν έπειτα ή Ρωμαϊκή σύγκλητος (RO-
ΜΛΝΛ S E N A T U S), ό Ρ^ιαίος βασιλιάς (ROMANUS R E X ),
καί ή φρατρική έκκλησία (COMITIA C U R IA T A ). Ό φυλετικός
Αρχηγός κατά πάσαν πιθανότητα έκαλείτο μέ τό δνομα τοΰ βασι­
λιά πριν άπ’ τήν ίδρυση τής Ρώμης' καί ή ίδια παρατήρηση έφαρ-
μόζΐται στό δνομα τών γερουσιαστών (SENEX) καί τής συνέλευ­
σης (COM ITIA<CON - I R E ). Τό συμπέρασμα προκύπτει, άπό
δ,τ: είναι γνωστό γιά τόν δρο καί τήν όργάνωση αότών τών φυλών
καί δτι ot θεσμοί τους ήσαν ουσιαστικά δημοκρατικοί. Μετά τό συ­
νασπισμό τών τριών Ραχ,ιαΐκών φυλών, b έθνικός χαραχτήρας τής
φυλής είχε χαθεί ;ιέσα στήν άνώτερη όργάνωση, άλλά παρέμενε
άκόμη σάν Ινα Αναγκαίο όλοκλήρωμα στήν όργανική σειρά.
Τό τέταρτο καί τελευταίο στάδιο όργάνΐιΜης ήταν τό Ρωμαϊ­
κό ϊθνος ή λαός, πού σχηματίσθηκε, δπως έλέχθη, άπ’ τό συνασπι­
σμό τριών φυλών. ’Εξωτερικά ή όργάνωση Εκδηλώθηκε μέ μιά γε­
ρουσία (SENATUS), μ:ά λαϊκή συνέλευση (COMITIA CURIA­
TA) καί Ινα γενικό στρατιωτικό διοικητή (R E X ). Έπίσης μέ
τούς άρχοντες τοΰ άστεως, <ιέ μιά στρατιωτική όργάνωση καί μέ Ι-
να κοινό έθνικό ιερατείο τών διαφόρων τάξεων ( ') .

(1) Ot τριάκοντα φρατρίαρχοι (CURIONES) σάν Ινα οΑμα, ήσαν όρ-

γανωμένοι σέ μιά Ινωση Ιερέων, κρατώντας Ινας in ’ αύτούς τό άξίωμα τοΟ
μεγίστου φρατριίρχου (CURIO MAXIMUS) καί έκλεγόταν άπ’ τή συνέλευ­
ση τών γενών. Πέρ’ άπ’ αύτό ήταν ή Ινωση τών οΐωνοσχόπων, πο6 ουγκρο-
τοΟνταν κάτω άπ’ τόν νόμο OGULNIAN (300 π.Χ.) άπό έννέα μέλη, περι-
λαβαίνοντας τόν άξιωματοΟχο άρχηγό τους (MAGISTER C0LLEGII) · xal
τήν Ινωση τών ποντιφήκων ( = Αρχιερέων), άποτελοόμενο μέ τόν ϊίιο νό­
μο, άπό έννέα μέλη, πού περιλάβαινε καί τόν μέγιστον άρχιερέα (ΡΟΝΤΙ-
FEX MAXIMUS).

328
 Μιά πανίσχυρη αστική όργάνωση ήταν άπό τά πρώτα ή α ν ­
τρική Ιδέα τών κυβερνητικών καί στρατιωτικών συστημάτων του;,
στήν όποία δλες οί περιοχές πέρα άπ’ τή Ρώμη έμεναν Επαρχιακές.
Κάτω άπ’ τή στρατιωτική δημοκρατία τοΰ Ρωμύλου, κάτω άπ’ τή
μικτή δημοκρατική καί άριστοκρατική όργάνωση τής πολιτείας καί
κάτω άπ’ τό μεταγενέστερο ιμπεριαλισμό, ήταν καί κυβέρνηση μέ
μιά μεγάλη πόλη (άστυ) στό κέντρο της, Ινα διαρκή πυρήνα, στόν
όποιο δλες οί προσαρτήσεις μέσω κατακτήσεων προσθέτονταν σαν
Επαυξήσεις, άντί νά γίνουν, μαζί μέ τό άστυ, κοινές συνιστώσες τής
κυβέρνησης.
Τίποτε άκριβώς ομοιο μ’ αύτή τή Ρωμαϊκή όργάνωση, αύτή
τή Ρωμαϊκή έξουσία καί τή σταδιοδρομία τής Ρωμαϊκής φυλής, δέν
Ιχει έμφανισθεΐ στήν έμπειρία τής άνθρωπότητας. Αύτή θά παρα­
μένει πάντοτε τό θαϋμα τών αιώνων.
Σάν όργανωμένοι άπ’ τό Ρωμύλο οί Ρωμαίοι, αύτοπροσαγορεύ­
ονταν Ρωμαϊκός Λαός (POPULUS ROM ANU S), τίτλος πού ήταν
όλότελα άκριβής. Είχαν σχηματίσει μιά γενοκρατική κοινωνία καί
τίποτε περισσότερο. ’Αλλ’ ή γοργή αύξηση τών μελών στά χρόνια
τοΰ Ρωμύλου, καί ή άκόμη μεγαλύτερη αύξηση μεταξύ αύτής τής
περιόδου καί έκείνης τοϋ Σέρβιου Τούλλιου, προκάλεσαν μιά βα­
σική αλλαγή στό σχέδιο τής κυβέρνησης. Ό Ρωμύλος καί οΐ σοφοί
άνθρωποι τοϋ καιροΟ -του, είχαν Επιτύχει τό μέγιοτο τών γενοκρα-
τικών θεσμών. Είμαστε όφειλέτες στή νομοθεσία του καί στή μεγα­
λόπρεπη προσπάθειά του νά Ιδρύσει πάνω στά γένη μιά μεγάλη
έθνική καί στρατιωτική έξουσία' καί Ιτσι τοϋ όφείλουμε τή γνώση
τοϋ χαρακτήρα καί τής δομής τών θεσμών, πού μπορούσαν διαφο­
ρετικά νά Ιχουν ξεθωριάσει μέσα στή σκοτεινιά, άν δέν είχαν σβύ-
σει άπ’ τήν άνάμνηση. Ή άνάλυση τής Ρωμαϊκής έξουσίας πάνω
άπ’ τούς γενοκρατικούς θεσμούς, ήταν Ινα σπουδαίο γεγονός στήν
άνθώπινη έμπειρία. Δέν είναι παράξενο τό δτι τά γεγονότα πού συ
νόθευαν τό κίνημα, θά Ερχονταν σ’ έμδς χρωματισμένα μέ ρωμαντι-
σμό, γιά νά μήν ποϋμε κρυμμένα στό μύθο. Ή Ρώμη πρωτοεμφανί-
ζεται διά μέσου μιάς καλής Ιδέας, άποδιδόμενης 3τό Ρωμύλο, καί
υίοθετημένης άπ’ τούς διαδόχους του, άπ’ τή συγκέντρωση δηλ. δσο
μποροΟσε πιό μεγάλου άριθμοϋ γενών μέσα σ’ Ινα καινούργιο άστυ,
κάτω άπό μιά κυβέρνηση, καί μέ τΙς Ενωμένες στρατιωτικές τους

329
 δυνάμεις κάτω άπό Ιναν διοικητή. Οί σκοποί τού άστεως ήσαν ού-
σιαστικά στρατιωτικοί, γιά νά κερδίσει μιά ύπεροχή στήν ’ Ιταλία
καί δέν είναι έκπληκτικό τό δτι ή όργάνωση πήρε τή μορφή μιάς
στρατιωτικής δημοκρατίας.
Εκλέγοντας μιά μεγαλόπρεπη θέση πάνω στόν Τίβερη, δπου,
άφοΟ άφηνε τήν όρεινή σειρά είχε πατήσει στήν πεδιάδα, ό Ρωμύ­
λος κατέλαβε τόν Παλατίνο λόφο, τήν έδρα ένός άρχαίου φρου­
ρίου, μέ μιά φυλή τών Λατίνων τής όποίας αύτός ήταν δ άρχηγός.
Έ παράδοση άνέφερε δτι κατάγονταν άπ’ τούς άρχηγούς τής Ά λ -
βας, πού είναι μιά ύπόθεση δευτερεύουσας σημασίας. Ό νέος συνοι­
κισμός αύξήθηκε μέ θαυμαστή ταχύτητα, άν ή πληροφορία είναι α­
ξιόπιστη, δτι δηλ. στό τέλος τής ζωής του, οί στρατιωτικές του δυ­
νάμεις άριθμοΟσαν 46.000 πεζούς καί 1.000 ιππείς, πού θά προΟ-
πέθεταν κάπου 200.000 λαό στό άστυ καί στή γύρω χώρα πού ή­
ταν κάτω άπ’ τήν προστασία του. Ό Λίβιος παρατηρεί, δτι ήταν
Ινα άρχαϊο Ιμβλημα (VETUS CONSILIUM) τών ιδρυτών τών
πόλεων νά σέρνουν μαζί τους Ινα σκοτεινό καί ταπεινό πλήθος καί
τότε Ιστηναν γιά τούς άπογόνους τους τήν άπαίτηση, τής «ύτόχθο-
νης Ιθαγένειας. Ό Ρωμύλος έπιδιώκοντας αύτή τήν άρχαία συνή­
θεια λέγεται, δτι άνοιξε Ινα άσυλο κοντά στόν Παλατίνο λόφο καί
δτι Ικάλεσε δλα τά πρόσωπα τής γύρω περιοχής, χωρίς νά έξετά-
ζει τό χαραχτήρα ή τήν περιουσία τους, νά συμμερισθοϋν μέ τίς φυ­
λές του τά πλεονεκτήματα καί τό πεπρωμένο τοΟ νέου δστεως. "Ε­
να μεγάλο πλήθος λαοϋ, παρατηρεί πιό πέρα δ Λίβιος, Ιτρεξε γρή­
γορα σ’ αύτή τήν τοποθεσία άπό τά γύρω έδάφη, δοϋλοι δπως Ιπί-
βης καί έλεύθεροι, πού ήταν ή πρώτη προσέλευση ξένης δύναμης
στή νέα έπιχείρηση ( ') . Ό Πλούταρχος(2) , καί ό Διονύσιος^)
κι ot δύο άναφέροντα·. στό άσυλο ή άλσος, τό άνοιγμα τοϋ όποίου
ύπήρξε μιά έπιτυχία καί πού ήταν Ινα γεγονός πιθανής σύμπτω­

(1) Έ80 άπό γειτονικούς λαούς 8λο τό πλήθος χωρίς διάκριση, 5ν ή­

ταν έλβύθβρος ή δοΟλος, άπό τή βουλιμία νεωτερισμόν χατέφογβ' καί αύτό
πρώτον ύπήρξε γιά τή μεγαλειώδη άπώκτηση δύναμης. Λίβιος, I, 8.
(2) Βίος ΡωμΑλου, κεφ. 20.
(8) ’Αρχαιότητες Ρώμης, II, 15.

330
σης. Αύτό τείνει νά δείξει δτι 6 λαός τής ’Ιταλίας είχε τότε γίνει
πολυάριθμος γιά τούς βαρβάρους καί δτι έπικρατοΰσε δυσαρέσκεια
άνάμεσά τους, πιθανόν έξαιτίας τής Ατελοΰς προστασίας τών προσω­
πικών δικαιω)ΐάτων τους, τής ύπαρξης οικιακής δουλείας καί τού
φόβου τής βίας. ’Aat0 μιά τέτοια κατάσταση πραγ^ιάτων, Ινας έξυ­
πνος Ανθρωπος θά έπωφελοϋνταν Αν είχε Αρκετή στρατιωτική ιδιο­
φυία, γιά νά χρησιμοποιήσει τούς Ανθρώπους πού |ΐάζευε Ιτσι. Τ ό
έπόμενο σπουδαίο γεγονός σ’ αύτή τή ρωμαντική διήγηση, ήταν ή
έπίθεση τών Σαβίνων γιά νά έκδικηθοϋν τήν άρπαγή τών Σαβίνων
παρθένων, τών τιμημένων πια συζύγων τών αρπαγών τους. Αύτό
κατέληξε σέ μιά συμφωνία μέ τήν όποία ot Λατίνοι καί οί Σαβίνοι
συνασπίσθηκαν σέ μιά κοινωνία, κρατώντας δμως κάθε τμήμα τό
δικό του στρατιωτικό άρχηγό. Οί Σαβίνοι κατέλαβαν τόν Κυρινά-
λιο καί τόν Καπιτωλίνο λόφο. ’ Ετσι, προστέθηκε τό κύριο μέρος
τής δεύτερης φυλής, οί Τίτιες, μέ τόν Τίτιο Τάν,ο, στρατιωτικό άρ­
χηγό τους. Μετά τό θάνατο τοΟ τελευταίου, αυτοί ύπήχθησαν κάτω
Απ’ τή στρατιωτική διοίκηση τοϋ Ρωμύλου.
Περνώντας πάνω Απ’ τό Νουμά ΙΙομπίλιο, τό διάδοχο τοΰ Ρωμύ­
λου, πού Ιδρυσε πάνω σέ μιά εύρύτερη κλίμακα τούς Θρησκευτικούς
Θεσμούς τών Ρωμαίων, ό διάδοχός του, Τούλλιος Χοστίλιος, κυρί­
ευσε τό Λατινικό Αστυ τής ’ Αλβας καί μετέφερε όλόκληρο τόν πλη­
θυσμό της στή Ρώμη. ΑύτοΙ κατέλαβαν τόν Κοιλιανό λόφο, μέ δλα
τά προνόμια τών Ρωμαίων πολιτών. 'Ο Αριθμός τών πολιτών είχβ
τώρα διπλασιασθεΐ, παρατηρεί ό Λίβιος, Αλλ’ δχι πιθανόν Αποκλει­
στικά Απ’ τήν ίδια πηγή. Ό 'Αγιος Μάρτιος, ό διάδοχος τοϋ Τουλ-
λίου, κατέλαβε τό Λατινικό άστυ POLITORIUM, καί συμμορφού-
μενος μέ τό ίσχύον πολίτευμα μετέφερε τό λαό στή Ρώμη ολοκλη­
ρωτικά. Γι’ αύτούς όρίσθηκε ό ’ Αβεντίνος λόφος, μέ δμοια προνό­
μια. Λίγο έπειτα οί κάτοικοι τοΰ TELLINI καί τοΰ FICANA ύπε-
τάχθησαν καί μεταφέρθηκαν στή Ρώμη, δπου έπίσης κατέλαβαν τόν
’ Αβεντΐνο λόφο. θ ά σημειωθεί δτι σέ κάθε περίπτωση, τά μεταφε-
ρόμενα στή Ρώμη γένη, βπως έπίσης καί τά Αρχικά Λατινικά καί
Σαβινικά, Ιμεναν τοπικά χωρισμένα. Αύτό ήταν τό καθολικό Ιθι-
μο στή γενοκρατική κοινωνία, καί στό Μεσαίο μαζί καί στό ’ Ανώ­
τερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, δταν οί φυλές Αρχισαν νά συναθροί­
ζονται σέ δχυρά καί σέ περιτειχισμένα Αστεα, για νά έγκαταστα-

331
Οοΰν τά γένη τοπικά μαζί καί κατά φράτρες (’ ) . Τέτοιος ήταν ό
τρόπος μέ τόν όποιο, τά γένη έγκαθίσταντο στή Ρώμη. Τό μεγαλύ­
τερο μέρος αύτών τών προσχωρήσεων ήταν Ινωμένο στήν τρίτη φυ­
λή, τούς Λούκερες, πού Ιδωσαν μ’.ά εύρεία βάση τών Λατινικών
γενών. Δέν ήταν τελείως συμπληρωμένη μέχρι τών χρόνων τοϋ
Ταρκινίου τοΟ Πρεσβύτερου, τοϋ τετάρτου στρατιωτικοϋ άρχηγοϋ
άπ’ τό Ρωμύλο, δντας μερικά άπ’ τά νέα γένη Έτρουτοκικά.
Μέ αύτά καί άλλα μέσα, τριακόσια γένη συγκεντρώθηκαν στή
Ρώμη καί όργανώθηκαν σέ κουρίες καί φυλές, διαφέροντας κάπως
σέ φυλετική γενεαλογία' έπειδή οί Ράμνιοι, δπως παρετηρήθη προ­
ηγούμενα , ήσαν Λατίνοι, οί Τίτιες ήσαν στό σύνολό τους Σαβίνοι
καί οί Λούκερες ήσαν πιθανόν στό σύνολό τους Λατίνοι μέ πλατιές
προσχωρήσεις άπό άλλες πηγές. Ό Ρωμαϊκός λαός καί ή όργάνω­
ση Ιτσι αύξήθηκαν μέ μιά περισσότερο ή λιγότερο αναγκαστική συ­
νάθροιση τών γενών μέσα στίς κουρίες, οί κουρίες μέσα στίς φυ­
λές καί οί φυλές μέσα σέ μιά γενοκρατική κοινωνία. ’Αλλά 2να
πρότυπο γιά κάθε όλοκληρωμένη όργάνωση, μέ Εξαίρεση τήν τε­
λευταία, είχε ύπάρξει μεταξύ τους καί τών προγόνων τους άπό ά-
μνημονεύτων χρόνων* μέ μιά φυσική βάση γιά κάθε κουρία στά συγ­
γενή γένη, πραγματικά ένωμένα σέ κάθε μιά. καί μιά δμοια βάση
γιά κάθε φυλή μέσα στήν κοινή γενεαλογία ένός μεγαλύτερου μέ­
ρους τών ένωμένων γενών σέ κάθε μιά. Αύτό πού ήταν νέο στήν όρ­
γάνωση, ήταν οί άριθμητικές άναλογίες τών γενών σέ μιά κουρία,
τών κουριών σέ μιά φυλή, καί ό συνασπισμός τών τελευταίων σ’ Ινα
λαά Έ τσι μπορεϊ νά όνομασθΐϊ μιά αδξηση κάτω άπό νομοθετικό
καταναγκασμό, έπειδή οί φυλές Ιτσι πού σχηματίζονταν, δέν ήσαν
τελείως καθαρές άπ’ τήν άνάμειξη ξένων στοιχείων* άπό δώ προέ-

(1) Στά ΐνΒ'.άνικα σπίτια οτό Νέο Μεξικό δλοι οί κάτοχοι κάθε οπι-
τιοΟ άνήκαν στήν Ι6ια φυλή καί σέ μερικές περιπτώσεις μιά ξεχωριστή λαϊ­
κή πολυκατοικία περιλάβαινε μιά φυλή. Στό ίνβιάνικο χωριό τοΟ ΜεξικοΟ
Οπήρχαν τέσσερις κύριες συνοικίες, κάθε μιά κατεχόταν άπό μιά γενεαλο­
γία, πιθανόν μιά φράτρα* ένΟ ot TLATELULCOS κατείχαν ϊνα πέμπτο ίια-
μέρισμα. Στά TLASCALA όπήρχαν έπίσης τέσσερις συνοικίες πού κατέχον-
ταν άπό τέσσερις γενεαλογίες, πιθανόν φράτρες.
κυψε τό νέο δνομα φυλή (TRIBUS = τό τρίτο μέρος τοϋ λαοϋ) >
πού τώρα Ιφτασε νά ξεχωρίζει.
Ή Λατινική γλώσσα πρέπει νά είχε Ιναν δρο ισοδύναμο μέ τό-
Ελληνικό φΰλον = φυλή έπειδή είχαν τήν ίδια όργάνωση’ πάν­
τως, άν ήταν Ιτσι, αύτός Ιχει έξαφανισθεϊ. Ή έπινόηση αύτοΟ τοΰ·
νέου δρου, είναι μιά άπόδειξη, δτι οΐ Ρωμαϊκές φυλές περιλάβαιναν
έτερσγενή στοιχεία, ένώ οΐ Ελληνικές ήσαν καθαρές καί συγγε­
νείς στή γενεαλογία τών γενών πού περιλάβαιναν.
Έ γνώση μας γιά τό προηγούμενο καθεστώς τής Λατινική;
κοινωνίας προέρχεται κυρίως άπό τήν άποδιδόμενη στό Ρωμύλο νο­
μοθεσία, άφοϋ αύτή φέρνε: στήν Ιπιφάνεια τήν προηγούμενη οργά­
νωση τών Λατινικών φυλών, πού τόσε; βελτιώσεις καί τροποποιή­
σεις, δπως ή σοφία τή; ήλικίας ήταν Εκανή νά ύποβάλλει. Αύτό·
φαίνεται στό θεσμό τής γερουσίας, σάν Ινα συμβούλιο άρχηγών, στή
φρατρική έκκλησία. (COMITIA CURIATA) σάν μιά συνέλευ­
ση τοϋ λαοΰ κατά φράτρες ( = κουρίες), στό άξίωμα ένός γενικού-
στρατιωτικού διοικητή, καί στήν άνιούσα σειρά τών όργανώσεων.
Καί άκόμα πιό συγκεκριμένα, φαίνεται στήν παρουσία τών γενών,,
μέ τά άναγνωρισμένα δικαιώματά τους, τά προνόμιά τους καί τΙς
ύποχρεώσεις τους. Έπί πλέον, ή κυβέρνηση πού θεσπίσθηκε άπ’ τό
Ρωμύλο καί τελειοποιήθηκε άπ’ τούς άμεσους διαδόχους του, πα­
ρουσιάζει μιά γενοκρατική κοινωνία στήν πιό ύψηλή δομική μορ­
φή της, πού Ιφτασε κάποτε ή άνθρώπινη οικογένεια. Ό χρόνος πού
άναφέρεται άμεσα σ’ αύτήν ήταν προγενέστερος άπ’ τήν ίδρυση τής
ιτολ'.τικής κοινωνίας άπ’ τό Σέρβιο Τούλλιο.
Ό πρώτος σπουδαιότατος νόμος τοΰ Ρωμύλου, σάν νομοθέτη,.
ήταν ή βέσιαση τής Ρωμαϊκής γερουσίας. Αύτή άποτελεϊτο άπό μιά
έκατοντάδα μέλη, Ινα άπό κάθε γένος, ή δέκα άπό κάθε κουρία.
Έ να συμβούλιο τών άρχηγών σάν τό πρώτο δργανο κυβέρνησης δέν
ήταν κάτι τό νέο στίς Λατινικές φυλές. ’ Από άμνημόνευτους χρό­
νους, είχαν συνηθίσει στήν ϋπαρξή του καί στό κΰρος του. ’Αλλ’ εί­
ναι πιθανόν, δτι πρίν άπ’ τόν Ρωμύλο, είχε καταλήξει ν’ άλλάξει,
σάν τήν Ελληνική βουλή, σέ προβουλευτικό σώμα, ΰποχρείι^ιένο νά
προετοιμάσει καί νά ύποβάλλε: στή συνέλευση τοΰ λαού τά πιό σπου­
δαία δημόσια μέτρα γιά Ιγκ,ριση ή άπόρριψη. Ή ταν πραγμΛτικά
μιά άνάληψη άπό μέρους τού λαοΟ τών έξουσιών πού προγενέστερα

33a
 είχαν παραχωρηθεΐ στό συμβούλιο τών άρχηγών. ’Από τότε πού κα­
νένα δημόσιο μέτρο ούσιαστικής σπουδαιότητας δέν θά γινόταν ά-
ποτελεσματικό μέχρι πού νά δεχόταν τήν έπικύρωση τής λαϊκής συ­
νείδησης, τό γεγονός αύτό καί μόνο φανερώνει, δτι ό λαός ήταν κυ­
ρίαρχος καί δχι τό συμβούλιο, ούτε ό στρατιωτικός διοικητής. Αύ­
τό Αποκαλύπτει έπίσης τήν έκταση στήν όποία ot δημοκρατικές Αρ­
χές είχαν διαποτίοει τό κοινωνικό τους σύστημα. Ή Εδρυθεϊσα άπ’
τό Ρωμύλο γερουσία, άν καί of λειτουργίες της ήσαν ούσιαστικά
δμοιες μ’ έκεϊνες τοΟ προηγούμενου συμβουλίου τών Αρχηγών, ώ­
στόσο ήταν μιά πρόοδος άπό πολλές Απόψεις. Συμπληρώθηκε είτε
Απ’ τούς Αρχηγούς εΓτε Από συνετούς Ανθρώπους τών γενών. Κά­
θε γένος, δπως παρατηρεί ό Νίμπουρ, «έστελνε τόν δεκάδαρχό του,
πού ήταν ό δημοτικός του σύμβουλος» (’ ) νά τό έκπροσωπήσει στή
γερουσία. Έ τσι άποτελοδσε Ινα Αντιπροσωπευτικό καί αίρετό σώμα
στήν Αρχή καί έμεινε αίρετή, ή έκλεκτική, δ>ς τά χρόνια τής αύτο-
κρατορίας. Of γερουσιαστές διατηρούσαν τό Αξίωμά τους Ισόβια,
πού ήταν 6 μόνος δρος τοϋ τότε γνωστού Αξιώματος μεταξύ τους.
*0 Λίβιος Αποδίδει τήν έπιλογή τών πρώτων γερουσιαστών στό Ρω­
μύλο, πού είναι πιθανόν μιά έσφαλμένη διαπίστωση, γιά τό λόγο
δτι αύτή δέν θά βρισκόταν σέ Αρμονία μέ τούς θεσμούς τους. Ό Ρω-
μΰλος έξέλεξε μιά έκατοντάδα γερουσιαστές, παρατηρεί, εΓτε έπειδή
αύτός δ Αριθ;ιός ήταν έπαρκής, είτε έπειδή ΰπήρχαν |ΐόνον έκατό,
πού θά ήσαν κατάλληλοι Πατέρες. Πατέρες βέβαια έκαλοΟνταν έξ
αιτίας τοΟ έπίσημου Αξιώματός τους, γι’ αύτό καί οί Απόγονοί τους
έκαλούνιτο πατρίκιοι (2) . Ό χαρακτήρας τής γερουσίας (Συγκλή­
του) σάν ένός Αντιπροσωπευτικοί! σώματος, δ τίτλος τών Πατέρων
τοΟ ΛαοΟ έδιδε στά μέλη της, τήν Ισόβιο διατήρηση τοΟ Αξιώματος
ΑλλΑ, πιό πολύ Απ’ δλες αύτές τΙς σκέψεις, ή διάκριση τών πατρι­

(1) Ίοτορία τής Ρώμης, I, 258.

(1) «Έκατό δημιουργεί γερουαιαατές: εΓτε έπειίή αύτός 6 Αριθμός ή­
ταν έπαρκής, είτε έπειΜ) μόνον έκατό ήοαν, πού μποροΟοαν νά όημιουργη-
θοΟν Πατέρες. Πατέρες βέβαια ΘΑ μποροΟοαν νΑ όνομαοθοΟν, Απ’ τό Αξίω­
μά τους καί ot Απόγονοί τους πατρίκιοι. Λίβιος I, 8. Καί δ Κικέρων: 'Α ρ­
χοντες, πού όνομάοθηοαν, Ενεκα Αξιώματος, πατέρες. ΠβρΙ Πολιτείας, II, 8.

334
 κίων πού οιεβιβάζετο στά παιδιά τους καί στούς γενεαλογικούς τους
άπογόνους, καθιέρωνε μονομι&ς μιά Αριστοκρατία στό κέντρο τού
κοινωνικοΟ τους συστήματος, δπου αύτό έγινε πραγματικό άχυρό.
Ή Ρωμαϊκή γερουσία, άπ’ τήν ύψηλή κλήση της, άπ’ τή σύνθεσή
της, καί άπ’ τήν τάξη τών πατρικίων πού δέχθηκε τά μέλη της καί
πού μεταβίβασε στούς Απογόνους των, κράτησε μιά πανίσχυρη θέ­
ση στό μετέπειτα κράτος. Αύτό τό Αριστοκρατικό στοιχείο, πού τώ­
ρα γιά πρώτη φορά φύτρωνε στή γενοκρατία, ίδωσε στή δη;ιοκρα-
τία τό μικτογέννητο χαρακτήρα της, κορυφώθηκ£, στόν Ιμπεριαλι-
σμό καί μ’ αύτόν στήν τελική διάλυση τής φυλής. Αύτός μπορεϊ ί­
σως νά ίχει αύξήσει τή στρατιωτική δόξα καί νά Ιχει έπεκτείνει
τΙς κατακτήσεις τής Ρώμης, πού οί θεσμοί της Αποβλέπανε άπ’ τήν
άρχή σ’ Ινα στρατιωτικό πεπρωμένο' ωστόσο συντό|ΐ£υσε τή σταδιο­
δρομία αύτοϋ τοϋ μεγάλου καί έξαιρετικοΟ λαοϋ καί άπόδειξε τήν
Ιδέα, δτι ό Ιμπεριαλισμός άναγικαστικά θά καταστρέψει δποιαδήπο-
τε πολιτισμένη φυλή. Κάτω άπ’ τήν πολιτεία, τή μισή αριστοκρα­
τική, ot Ρωμαίοι Ιφτασαν στή φήμη τους, πού καθένας μπορεϊ να
σκεφθεΐ, δτι θά ϊφθαναν σέ υψηλότερο βαθμό δόξας καί μονιμότε-
ρους τούς καρπούς της, άν είχε ή έλευθερία καί ή Ισότητα έθνικο-
ποιηθεΐ, άντί τών άνισων προνομίων καί μιας σκληρής δουλείας.
Ή μακροχρόνια μάχη τών πληβείων ένάντια στό Αντιπροσωπευόμε­
νο στή γερουσία Αριστοκρατικό στοιχείο, γιά τήν Ανάκτηση τών
παληών Αρχών τής δημοκρατίας, πρέιπει νά καταχωρηθεΐ μεταξύ
τών ήρωίκών άγώνων τής άνθρωπότητας.
Μετά τήν Ινωση μέ τούς Σαβίνους, ή γερουσία αύξήθηκε σέ
διακόσιους μέ τήν προσθήκη μιδς έ*ατοντάδας γερουσιαστών Απ’
τά γένη τής φυλής Τίτιες' καί δταν ot Λούκερες είχαν αύξηθεΐ σέ
μιά έκατοντάδα γενών στά χρόνια τοΟ Ταρκυνίου τοϋ Π ρβσβυτέ-
ρου, μιά τρίτη έκατοντάδα γερουσιαστών προστέθηκαν Απ’ τά γένη
*ύτήζ τής ψ υλήςΟ · *0 Κικέρων Ιχει Αφήσει κάποια Αμφιβολία

(J) .Ενθυμούμενος τόοο γι4 τήν ένίσχυση τοΟ βασιλείου, 8οο κβΐ τήν
«βξηση τής πολιτείας, διάλεξε έκατό Πατέρες- πού Ιπειτα όνομάαθηοαν τ®ν
μικρότερων γενών. Άπό τέχνασμα τοΟ βασιλιί, μέ τήν εΒνοιά του, ήλθαν
οτή φράτρα. Λίβιος, I, 36.

335
πάνω σ’ αύτή τή διαπίστωση τοϋ Αίβιου, λέγοντας δτι δ Ταρκίνιος b
Πρεσβύτερος διπλασίασε τόν άρχικό άριθμό τών γερουσιαστών (Ί) .
'Αλλά ό SCHMITZ σωστά προτείνει, σάν ;ιιά έξήγηση τής άορι-
στίας, δτι στά χρόνια τής τελικής αδξησης τοϋ άριθμοΰ τών γε­
ρουσιαστών μπορεί νά έχει γίνει μείωση σέ έκατόν πενήντα μέλη
καί συμπληρώθηκε σέ διακόσιους άπ’ τά γένη τών πρώτων δύο φυ­
λών, δταν οί έκατό προστέθηκαν άπ’ τήν τρίτη. Οί γερουσιαστές
πού πάρθηκαν άπ’ τις φυλές Ραμνίων καί Τίτιων όνομάζονταν άπό
τότε Πατέρες τών Μεγαλύτερων Γενών (PATRES MAJORUM
GENTIUM) καί έκεΐνοι τών Λουκέρων Πατέρες τών Μικροτέρο>ν
Γενών (PATRES MINORUM GENTIUM) (2) . ’ Απ’ τή μορφή
τής διατύπωσης προβάλλει τό συμπέρασμα, δτι ot τριακόσιοι γερου­
σιαστές άντιπροσώπευαν τά τριακόσια γένη, κάθε γερουσιαστής άν-
τιπροσωπεύοντας ένα γένος. ’Εκτός άπ’ αύτό, δπως κάθε γένος εί­
χε τόν κύριο άρχηγό του (PRINCEPS), φαίνεται πιθανόν, δτι αύ­
τό τό πρόσωπο είχε έκλεγεΐ είτε άπ’ τό γένος του, είτε ot δέκα εί­
χαν έκλεγεΐ μαζί καί άπ’ τήν κουρία (φράτρα). Μιά τέτοια μέθο­
δος άντιπροσώπευσης καί έκλογής συμφωνεί πολύ μέ δτι είναι γνω­
στό γιά τούς Ρωμαϊκούς καί τούς γενοκρατικούς θεσμούς (3) . Μετά
τήν καθιέρωση τής πολιτείας, ot τιμητές (QUENSORES), συμ­
πλήρωναν τά κενά στή γερουσία μέ δική τους έκλογή, μέχρι πού
αύτό τό δικαίωμα μεταβιβάστηκε στούς όπάτους. ΑύτοΙ γενικά έκλέ-
γονταν άπ’ τούς τέως άρχοντες τών ύψηλότερων βαθμών.
Ot έξουσίες τής γερουσίας ήσαν πραγματικές καί ούσιαστικές.
*Ολα τά δημόσια μέτρα έπήγαζαν άπ’ αύτό τό σώμα — έκεϊνα βά-
σει τών οποίων ot γερουσιαστές θά νομοθετούσαν άνεξάίρτητα, δ-

(1) Καί αύτός (6 Ταρκύνιος), 6ταν είσήγαγε νόμο γιά τήν έξουοία του,
κατ’ Αρχήν ίιπλααίααε έχεΐνο *4ν Αρχαίο Αριθμό τ<ΰν πατέρων καί Αρχαίους
πατέρες τών μεγαλυτέρων γενών έκάλεαε, τών 6ποίων προτίρων τή γνώμη
έρώτηοε· τούς γραμμένους Απ’ αύτόν έκάλεαε πατέρες Μικροτέρων Γενών.
Κικέρων, περί Πολιτείας, 11, 20.
(2) Κικέρωνος, περί Πολιτείας, 11, 20.
(8) Αύτή ήταν οΰοιαστικά ή γνώμη τοΟ Νίμπουρ. «ΜποροΟμβ νά πΟμβ
πιό πέρα καί νά βεβαιώσουμε χωρίς διοταγμό, δτι άρχιχΑ, βταν 6 Αριθμός τών

336
πως έπίσης έκείνα πού πρέπει νά ύποβληθοΰν στή λαϊκή συνέλευση
καί νά υΐαθετηθοϋν πρίν νά γίνουν δρκττικά. Ή γερουσία είχε τή γε­
νική φροντίδα τής δημόσιας ευημερίας, τή διαχείριση τών έξωτε-
ρικών σχέσεών τους, τήν είσπραξη τών φόρων, τή στρατολογία τών
στρατιωτικών δυνάμεων καί τδ γενικό δλεγχο τών προσόδων καί
τών έξόδων. Ά ν καί ή διεύθυνση τών θρησκευτικών ύποθέσεων Α-
νήκβ στίς διάφορες ένώσεις τών ιερέων, ή γερουσία είχε τήν Υπέρ­
τατη έξουσία πάνω άπ’ τή θρησκεία. Ά π ’ τΐε λειτουργίες της καί
τήν κλήση της ήταν τδ πιδ σημαντικό σώμα, πού πάντα ύπήρχε
κάτω άπ’ τούς γενοκρατικούς θεσμούς.
Ή συνέλευση τοϋ λαοϋ, μέ τδ Αναγνωρισμένο δικαίωμα νά έ-
πηρεάζει τά σπουδαία δηαόσια μέτρα, νά έγκρίνει ή ν’ Απορρίπτει,
ήταν Αγνωστη <πδ Κατώτερο καί πιθανόν στδ Μεσαίο Στάδιο τής
βαρβαρότητας' Αλλ’ αύτή ύπήρχε στδ ’Ανώτερο Στάδιο, στήν Αγο­
ρά τών Ελληνικών φυλών καί πέτυχε τήν πιδ ύψηλή μορφή της
στήν Ικκλησία τών ’ Αθηναίων ύπήρχε έπίσης στή συνέλευση τών

οΐχων (γενών) ήταν πλήρης, αντιπροσωπεύονταν άμεσα οτή γερουσία, 6 ά-

ριθμός τδν μελών τής όποίας ήταν Ανάλογος μ* αύτούς. 01 τριαχόσιο·. γε­
ρουσιαστές άντιστοιχοΟσαν ατούς τριακόσιους οίκους (γένη), πού ύποθέσαμε
στηριζόμενοι πάνω αέ γερές βάσεις, δτι ήταν δ άριθμδς αύτών· χάθε γένος
Ιστελλε τδν δεκάδαρχό του, πού ήταν δ δημοτικός του σύμβουλος χαΐ δ πρόε­
δρος τδν συναθροίσεων του γιά νά τδ άντιπροσωπεύαει στή γερουσία... Ό τι
οί γερουσιαστές θά ύποδεικνυόταν άπ’ τούς βασιλιάδες χατά τήν χρίση τους,
αύτό ούδέποτβ ύπήρξε ό άρχικός θεσμός. Άκόμη δ Διονύσιος ύποθέτει δτι 6-
πήρχε μιά έχλογή: ή Ιννοιά του γι’ αύτή, δπωσδήποτε, είναι τελείως άστή-
ριχτη καί οί βουλευτές πρέπει νά έκλέγονταν, τουλάχιστον άρχικά, άπ’ τούς
οίκους χαΐ δχι άπ’ τΙς φράτρες». ' Ιστορία τής Ρώμης, I,
268. Μιά έχλογή άπ’ τΙς φράτρες είναι χατ’ άρχήν, πολύ πιθανή, άν τό ά-
ξίωμα δέν πήγαινε στόν άρχηγό έξ αιτίας προνομίου (EX OFFICIO), έπει-
δή τά γένη μέσα σέ μιά φράτρα είχαν ίνα άμεσο ένδιαφέρον γιά τήν άντιπρο-
σώπευσή τους. Αύτό γινόταν γιά τόν Ιδιο λόγο, δτι δηλ. Ινας φύλαρχος, Ινδι­
άνος έχλεγμένος άπό τά μέλη ένός Ίροχέζιχου γένους, πρέπει νά γίνει δε­
χτός άπό δλα τά γένη τής Ιδιας φυλής, προτοΟ ή όνομασία του νά είναι πλή­
ρης.

337
22*
πολεμιστών μεταξύ τών Λατινικών φυλών, πετυχαίνοντας τήν πιό
ύψηλή μορφή της στή φρατρική έκκλησία (COMITIA CURIATA)
τών Ρωμαίων. Ή άνάπτυξη τοϋ θεσμοϋ τής Ιδιοκτησίας έτεινε στήν
καθιέρωση τής λαϊκής συνέλευσης, σάν μιάς τρίτης έξουσίας στή
γενοκρατική κοινωνία, γιά τήν προστασία τών προσωπικών δικαι­
ωμάτων καί σάν μιάς Ασπίδας ένάντια στις έπεμβάσεις τοϋ συ;ιβου-
λίου τών άρχηγών καί τοΟ στρατιωτικοΟ διοικητή. Ά π ’ τήν περίο­
δο τής άγριότητας, μετά τή σύσταση τών γενών, μέχρι τών χρόνων
τοϋ Σόλωνα καί τοϋ Ρωμύλου, τό λαϊκό στοιχείο ύπήρξε πάντοτε
δραστήριο στήν άρχαία γενοκρατική κοινωνία. Τό συμβούλιο τών
άρχηγών ήταν άνοιχτό συνήθως στούς πρώιμους δρους γ:ά τούς ρή­
τορες τοϋ λαοϋ καί τό δημόσιο αίσθημα έπηρέαζε τήν πο-οεία τών
γεγονότων. ’Αλλ’ δταν οί Ελληνικές καί Λατινικές φυλές ήλθαν
πρώτες κάτω άπ’ τήν Ιστορική παρατήρηση, ή συνέλευση τοϋ λαοϋ
γιά νά συζητήσει καί νά έγκρίνει ή νά άπορρίψει δημόσια μέτρα,
ήταν Ινα φαινόμενο τόσο τέλεια σταθερό δσο κι έκεΐνο ένός συμ­
βουλίου άρχηγών. Αύτή ήταν πιό τέλεια συστηματοποιημένη στούς
Ρωμαίους κάτω άπ’ τό σύνταγμα τοϋ Ρωμύλου, παρά μεταξύ τών
’Αθηναίων στούς χρόνους τοϋ Σόλωνα. Μέ τήν άνοδο καί πρόοδο
αύτοΰ τοΰ θεσμοΰ μπορεϊ νά παραλληλισθεϊ ή αδξηση καί ή άνά­
πτυξη τών άρχών τής δημοκρατίας.
Αύτή ή συνέλευση στούς Ρωμαίους όνομαζόταν COMITIA CU­
R IA T A ( = φρατρική έκκλησία), γιατί τά μέλη τών γενών τής ώ­
ριμης ήλικίας συναθροίζονταν στή συνέλευση συνταγμένα κατά φρά­
τρες καί ψήφιζαν μέ τόν Ιδιο τρόπο. Κάθε φράτρα είχε μιά συλ­
λογική ψήφο, ή πλειοψηφία σέ κάβε μιά έξακριβονόταν χωριστά-
καί καθόριζε τί θά ήταν αύτή ή συνέλευση τών γενών καί άπ’ αύ-
τήν Απστελοΰνταν τά μέλη τής κυβέρνησης. Οί πληβείοι καί οί πε­
λάτες, πού σχεδόν σχημάτιζαν μιά πολυάριθμη τάξη, άπoκλεtovταvr
έπειδή δέν θά είχαν σύνδεσμο μέ τό Ρωμαϊκό λαό, μέ έξαίρεση μό­
νον διά μέσου ένός γένους καί μιάς φυλής. Αύτή ή συνέλευση, δπως
προηγούμενα έλέχθη, δέν θά Ιπαορνε δημόσια μέτρα, ούτε μετέτρε­
πε αύτό πού ύποβάλλονταν σ’ αύτήν άλλά δέν θά γινόταν όριστικά-
ώς πού νά υίοθετηθοϋν άπ’ τή φρατρική έκκλησία. Ό λοι οί νόμοι
έγκρίνονταν ή Απορρίπτονταν άπ’ αύτή τή συνέλευση, δλοι οί Αρ­
χοντες καί οί Ανώτεροι δημόσιοι λειτουργοί, μαζί καί δ βασιλιάς

338
 (R E X ), έκλέγονταν άπ’ αύτή ΰστερ’ άπό πρόταση τής γερουσί­
ας (’ ) . Ή έξουσία (1MPERIIJM) έδίδετο σ’ αύτά τά πρόσωπα άπό
Ινα νόμο τής συνέλευσης (LEX CURIATA DE 1M PERIO), πού
ήταν ή Ρωμαϊκή μέθοδος περιβολής μέ άξίωμα. "Οσο νά χορηγηθεί
Ιτσι ή έξουσία, τό πρόσωπο, άν καί ή έκλογή ήταν πλήρης, δέν θά
άναλάβαινε τό άξίωμά του. Ή φρατρική έκκλησία, είχε τήν τελι­
κή άπόφασή σέ έγκλήματα πού περιπλέκανε τή ζωή τοΰ Ρωμαίου
πολίτη. Μ’ Ινα λαϊκό κίνημα, τό άξίωμα τοΰ βασιλιά καταργήθη-
κε. "Αν καί ή συνέλευση τοΰ λαοΰ ούδέποτε άποκτοΰσε τήν έξου­
σία γιά τή σύνταξη νομοθετημάτων, ώστόσο σί έξουσίες της ήσαν
πραγματικές καί άποτελεσματικές. Σ ’ αύτή τήν περίοδο, δ λαδς ή­
ταν κυρίαρχος.
Ή συνέλευση δέν είχε ή ίδια τήν έξουσία v i συγκαλεΐται, άλ­
λά συνέρχονταν ΰστερ’ άπό κλήτευση άπ’ τόν βασιλιά (R E X ), ή,
κατά τήν άπουσία του, άπ’ τόν έπαρχο (PRAEFECTUS U R B I).
Στά χρόνια τής δημοκρατίας, συγκαλοΰνταν άπ’ τους ύπάτους, ή,
κατά τήν άπουσία τους, άπ’ τόν πραίτωρα- σ’ δλες τις περιπτώσεις
τό πρόσωπο, πού συγκαλοΰσε τή συνέλευση, προέδρευε στίς έργα-
σί·ς της.
Ά π ό μιά άλλη σχέση τό άξίωμα τοΰ βασιλιά (REX) Ιχει έ-
ξ·τασθεΐ. Ό REX ήταν ό στρατηγός καί δ [ερέας έπίσης, άλλά χω-
pl( πολιτικές λειτουργίες, δπως (ΐερικοΐ συγγραφείς προσπάθησαν

(1) Ό Νουμ&ς Πομ-·λ·.ος (Κικέρων περί Πολιτείας, II, 11' Λίβιος, I,

17), 6 Τούλλιος Χοοτίλιος (Κικέρων, llepl Πολιτείας, II, 17), χαΐ ’ Αγ­
νός Μάρτιος (Κιχέρων. Περί Πολιτείας, II, 18' Λίβιος, I, 32) έχλέχθη-
καν άπ’ τή φρατρική έκκλ η 3ία (COMITIA CURIATA) Στήν
περίπτωση τοΟ Ταρκινίου τοΟ ΙΙρεσβΰτερου, 6 Λίβιος παρατηρεί βτι 6 λαός
μέ μεγάλη πλειοψηφία τόν έξέλεξε βασιλέα (REX) (I, 35). Αυτό γινόταν
κατ* άνάγκην άπ’ τή φρατρική έκκλησία. Ό Σέρβιος Τούλλιος άνάλαβε τό
άξίωμα, πού Επειτα έπικυρώθηχε άπ’ τά COMITIA (Κιχέρων, Περί Πολιτεί­
ας, II, 21). Τό δικαίωμα έκλογής πού έτσι έπιφυλαααόταν γιά τό λαό, δεί­
χνει βτι τό άξίωμα τοΟ βασιλιά ήταν λαϊκό, καί 8τ·. οΐ έξουσίες του ήτχν δο­
τές.

339
 νά τοϋ Αποδώσουν ( ') . OC έξουσίες του σάν στρατηγού, άν καί δέν
καθορίζονταν, ήσαν κατ’ Ανάγκην Απόλυτες πάνω στίς στρατιωτι­
κές δυνάμεις στό στρατόπεδο καί στήν πόλη. "Αν αύτός άσκούσε
κάποιες πολιτικές έξουσίες σέ Ιδιαίτερες περιπτώσεις, πρέπει νά
ύποτεθεΐ δτι αύτές είχαν δοθεί σ’ αύτόν κατά περιστάσεις. Τό νά
τόν λέμε Ιναν βασιλιά, δπως αύτός δ δρος κατ’ Ανάγκην νοείται,
αύτό σημαίνει δτι χαλάμε καί παρεξηγοΰμε τή λαϊκή κυβέρνηση
στήν όποία αύτός Ανήκε, καί τούς θεσμούς πάνω στούς δποίους αύ­
τή στηρίζονταν. Ή μορφή τής κυβέρνησης κάτω Απ’ τήν δποία ό
βασιλιάς καί 6 REX φαίνονταν, ταυτίζεται μέ τούς γενοκρατικούς
θεσ·ιοϋς καί έξαφανίζεται μετά τήν Ανατροπή τής γενοκρατικής κοι­
νωνίας. Αύτή ήταν μιά ιδιόρρυθμη όργάνωση, πού δέν Ιχει παράλ­
ληλό της στή σύγιχρονη κοινωνία καί είναι Ανεξήγητη μέ δρους
προσαρμοσμένους στούς μοναρχικούς. Μιά στρατιωτική δη(Αοκρατία
κάτω άπό μιά γερουσία, μιά συνέλευση τοΟ λαοϋ καί ένας στρατη­
γός μέ δική τους έκλογή, είναι μιά δημοκρατία, iv καί μπορεϊ νά
μήν είναι τέλειος, δ χαρακτηρισμός μιάς τόσ® Ιδιόρρυθμης κυβέρ­
νησης, πού Ανήκει Αποκλειστικά στήν άρχαία κοινωνία, καί στη­
ριζόταν σέ θεομούς ούσιαστικά δημοκρατικούς. Ό Ρωμύλος, κατά
πάσα πιθανότητα, ένθαρρυνόμενος άπ' τΙς μεγάλες έπιτυχίες του,
Ανάλαβε έξουσίες πού θεωρούνταν σάν Επικίνδυνες γιά τή γερου­
σία καί γιά τό λαό καί ή πιθανή δολοφονία του άπ’ τούς Ρωμαίους
άρχηγούς είναι Ινα Αμερόληπτο συμπέρασμα Απ’ τΙς διαπιστώσεις
πού Αφορούν τή μυστηριώδη έξαφάνισή του, πού Ιφτασαν &ς έμάς.
Αύτή ή ένέργεια, πού πρέπει νά χαρακτηρίζεται τόσο θηριώδης,

(1). Ό LEONHARD SCHMITZ, ένας άπ' τούς πιό Ικανούς ύπερασπι-

στές τής θεωρίας τής βασιλικής κυβέρνησης ατούς Έλληνες χαί τούς Ρωμαί­
ους, μέ μεγάλη είλιχρίνεια παρατηρεί: «Είναι πολύ δύσκολο v i καθορίσου­
με τήν έκταση τών έξουσιδν τοΟ βασιλιά, Οπως ot άρχαϊοι συγγραφείς φο­
βικά έκριναν γιά τή βαοιλιχή περίοδο, βάσει τοΟ διχοΟ των δημοκρατικού
συντάγματος, καί συχνά άποβίδαν στό βασιλιά, τή γερουσία, χαί τήν έ %-
χ λ η ο ί α τής φράτρας, τΙς σχετικές έξουσίες καί λειτουργίες,
πού ήσαν μόνο άληθινές σέ σχέση μέ τούς 0πάτους, τή γερουσία καί τήν έκ-
χλησία τοΟ διχοΟ του; καιρού», SMITH, Λεξιχό Έλλ. καί Ρωμ. ’Αρχ., Ά ρ ­
θρο Βασιλιάς.

340
δείχνει δτι τό πνεύμα Ανεξαρτησίας, κληρονομούνταν άπ’ τά γένη,
πού δέν θά ύποτάσσονταν στήν αυθαίρετη προσωπική έξουσία. "Ο­
ταν τό άξίωμα είχε καταργηθεΐ χαΐ ή ύπατεία είχε έγκαθιδρυθεΐ
στή θέση του, δέν είναι έκπληκτικό, βτι δημιουργήθηκαν δύο ύπα­
τοι άντΐ γιά Ιναν. Ένώ οί έξουσίες τοϋ άξιώματος μπορούσαν νά
σπρώξουν 2να άτομο σέ έπιχίνδυνες περιπέτειες, δέν θά γινόταν αύ­
τό, άν ύπήρχαν δύο σ’ αύτό. Ό ίδιος ίξύπνος συλλογισμός όδήγη-
σε τούς Ίροχέζοος, χωρίς κου,ιμιά άρχιική έμπειρία, νά δημιουργή­
σουν δύο πολεμικούς άρχηγούς γιά τήν όμοσπονδία άντΐ γιά Ιναν.
Μέ τήν Ιδιότητά του σάν θρησκευτικού άρχηγοϋ, ό βασιλιάς έ-
ξέταζε τούς οΙωνούς σέ σπουδαίες περιστάσεις, γεγονός πού ήταν
μιά άπ’ τΙς πιό ύψηλές πράξεις τοϋ Ρωμαϊκοϋ θρησκευτικού συστή­
ματος καί κατά τήν έκτίμησή τους, σάν τελείως άναγκαίο στό στρα­
τόπεδο τήν παραμονή τής μάχης, δπως καί στήν πόλη. Αύτός Ικτε-
λοϋσε καί άλλες θρησκευτικές Ιεροτελεστίες. Δέν είναι έκπληκτικό
δτι σ’ έκείνους τούς καιρούς τέτοιες Ιερατικές λειτουργίας βρίσκον­
ται μεταξύ τών Ρωμαίων, δπως καί |ΐεταξύ τών Ελλήνων, συνδεμέ­
νες ή καί σύμφυτες μέ τό πιό ύψηλό στρατιωτικό άξίωμα. 'Οταν έ-
πήλθε ή κατάργηση αύτοϋ τοΰ άξιώματος, θεώρησαν άναγκαίο νά
παραχωρήσουν σέ κάποιον τΙς θρησκευτικές λειτουργίες πού άνή-
καν σ’ αύτό καί πού ήσαν προφανώς είδικές. Ά π ό τότε ή συγκρό­
τηση τοϋ νέου άξιώματος τοϋ ίερατικοϋ βασιλέως (REX SACRI-
FICULUS) ή τοϋ βασιλέως τών Ιερέων (REX SACRORUM) ,τοϋ
όποίου ό τιτλούχος έκτελοϋσε τά θρησκευτικά καθήκοντα στό θέμα
αύτό. Στούς Αθηναίους ό ίδιος θεσμός ξαναφαίνεται στό δεύτερο
άπ’ τούς έννέα άρχοντες, πού όνομαζόταν άρχων βασιλεύς, καί εί­
χε τή γενική έπίβλεψη τών θρησκευτικών ύποθέσεων. Γιατί ot θρη­
σκευτικές λειτουργίες συνδέονταν μέ τό άξίωμα τοϋ REX καί τοϋ
βασιλέως, στούς Ρωμαίους καί τούς Έλληνες καί μέ τό άξίωμα τοΟ
TEUCTLI στούς Άτζέκους καί γιατί μετά τήν κατάργηση τοϋ ά­
ξιώματος στίς δύο προηγούμενες περιπτώσεις, ο( συνειθισμένοι ιε­
ρείς δέν τά έκτελούσαν, αύτό δέν Ιχει έξηγηθεΐ.
Έ τσι διατηρήθηκε ή γενοκρατική Ρωμαϊκή κοινωνία άπ’ τά
χρόνια τοϋ Ρωμύλου ώς τά χρόνια τοϋ Σέρβιου Τούλλιου, διά μέ­
σου μι&ς περιόδου διακσσίων έτών καί άνω, στή διάρκεια τής δ-
ποίας τά θεμέλια τής Ρωμαϊκής έξουσίας είχαν τεθεί. Ή κυβέρνη­

341
 ση, ήταν συγκροτημένη άπό τρεϊς έξουσίες, μιά γερουσία, μιά συ­
νέλευση τοϋ λαοϋ καί 2να στρατιωτικό διοικητή. Είχαν δοκιμάσει
τήν άνάγκη γιά όρισμένους γραπτούς νόμους, ώστε νά νομοθετοΰν-
ται μόνο άπ’ αύτούς, σάν άντικατάσταση γιά τά ήθη και έθιμα. Στό
αξίωμα τοϋ βασιλιά (REX) είχαν τή σπερματική ιδέα ένός έκτε-
λεστικοϋ δημοσίου άρχοντος, πού ή άνάγκη τούς έπέβαλλε καί πού
Ιμελλε νά προχωρήσει σέ μιά πιό πλέρια μορφή, μετά τήν έγκαθί-
δρυση τής πολιτικής κοινωνίας. Ά λλά τό βρήκαν έπικίνδυνο σέ κεί­
νους τούς χρόνους τής περιορισμένης πείρας, σχετικά μέ τις πιό ύ-
ψηλές άντιλήψε’.ς διακυβέρνησης, έπειδή ot έξουσίες τοϋ βασιλιά
(REX) ήσαν, στό σύνολό τους, άόριστες, όπως έπίσης δύσκολες
στόν καθορισμό τους. Δέν είναι έκπληκτικό δτι, δταν μιά σοβαρή
άντίθεση προέκυψε μεταξύ τοΰ λαοΰ καί τοϋ Ταρκινίου τοϋ Υπερή­
φανου, καθαίρεσαν τόν άνδρα καί κατάργησαν τό άξίωμα. Μόλις ή
άνεύθυνη έξουσία τοΰ βασιλιά, βρέθηκε άσυμβίβαατη μέ τήν έλευ­
θερία, αύτοί κέρδισαν τή νίκη. Ή σαν πρόθυμοι, δπωσδήποτε, νά Ε­
πιτρέψουν στό σύστημα διακυβέρνησης μιά περιορισμένη έκτελεστι-
κή άρχή καί δημιούργησαν τό άξίωμα σέ μιά διπλή μορφή μέ τούς
δύο ύπάτους. Αύτό συνέβη μετά τήν έγκαθίδρυση τής πολιτικής κοι­
νωνίας.
Δέν Εγιναν προσπάθειες, πρίν άπό τά χρόνια τοΰ Σέρβιου Τούλ-
λιου, γιά νά Εγκατοκττήσουν ένα κράτος βασισμένο πάνω στό Εδαφος
καί στήν Ιδιοκτησία, άλλά τά προηγούμενα μέτρα ήσαν μιά προε­
τοιμασία γι’ αύτό τό Ενδεχόμενο. Σάν προσθήκη στούς όνομαζό)ίχ­
νους θεσμούς, είχαν δημιουργήσει μιά άστική διοίκηση καί Ενα πλέ­
ριο στρατιωτικό σύστημα, περιλαβαίνοντας τό θεαμό τής τάξης τδν
Ιππέων. Κάτω άπ’ τούς καθαρά γενοκρατικούς θεσμούς ή Ρώμη εί­
χε γίνει, στά χρόνια τοϋ Σέρβιου Τούλλιου, ή Ισχυρότερη στρατιω­
τική δύναμη στήν Ιταλία.
’ Ανάμεσα στίς νέες δημόσιες λειτουργίες πού δημιουργήθηκαν,
έκείνη τοϋ φρουροϋ τής πόλης (CUSTOS URBIS) ήταν ή πιό
σπουδαία. Αύτός 6 άξιωματοΰχος, πού ήταν άρχηγός τής γερουσίας
(PRINCEPS S E N A TU S), ύποδείχθηκε, σύμφωνα μέ τό Διονύσιο,
άπ’ τό Ρωμύλο. Ή γερουσία, πού δέν είχε τήν έξουσία νά συγκλη-
θεϊ μόνη της, συγκαλοϋνταν άπό κείνον. Έπίσης άμφισβητεΐται τό
δτι ό (REX) βασιλεύς είχε τήν έξουσία νά συγκαλεϊ τή συνέλευ-

342
οη. 'Ο τι αύτή θά |ΐ~οροΰαε νά συγκληθεϊ μόνη της, είναι πιθανόν
άλλ’ δτι δ βασιλιάς θα κατεύθυνε τΙς συνεδριάζεις της είναι άπίθα-
νο, άπ’ τήν άνεξαρτησία της στίς λειτουργίες της, άπ’ τό άξίωμά
της καί άπ’ τόν άντιπροσωπευτικό χαρακτήρα της. Ύστερ’ άπ’ τούς
χρόνους τής Αρχής τών Δέχα ’Ανδρών (DECEMUIRS), ή δνομα-
σία τοΰ άξιώματος άλλαξε σέ Ιπαρχο τής πόλεως (PRAEFECTUS
U R B I), οί έξουσίες του διευρύνθηκαν καί αύτδς έκλεγόταν άπ’ τή
νέα κατά λόχους ή λοχίτιδα έκκλησία (COMITIA CENTURIA-
Τ Λ ) f ) . Κάτω άπ’ τή δημoκfατία, οί ύπατοι καί κατά τήν άπου-
σία τους, δ πραίτωρας, είχε έξουσία νά συγκαλεΐ τή γερουσία- συγ-
χαλοΰσε έπίσης τήν έκκλτ/σία (C O M ITIA ). Σέ μεταγενέστερο χρό­
νο, τδ άξίωμα τοΰ πραίτωρα (PRAETOR URBANUS) άπορρόφη-
σε τίς λειτουργίες αύτοΰ τοΰ άρχαίου άξιώματος καί ίγινε δ διάδο­
χός του. Σάν διχαστικός λειτουργός, δ Ρωμαίος πραίτωρ ήταν τδ
πρότυπο τοϋ σύγχρονου δικαστή. Έ τσι, κάθε ούσιαστικός θεσμός
τής κυβέρνησης ή διοίκησης τών ύποθέσεων τής κοινωνίας, μπορεϊ
γενικά νά άποδοθεΐ σ’ Ινα άπλό σπέρμα, πού ξεφύτρωσε σάν μιά
τραχιά μορφή άπ’ τΙς άνθρώπινες άνάγκες, καί δταν είναι Ιχανό νά
άντέξει στή δοκιμασία τοϋ χρόνου καί τής πείρας, άναπτύσσεται σ’
iva μόνιμο θεσμό.
Μιά γνώση γιά τήν κατοχή τοΟ άξιώματος τοΰ άρχηγοϋ, καί
τών λειτουργιών τοΰ συμβουλίου τών άρχηγών, πρίν άπό τά χρόνια
τοΰ Ρωμύλου, άν μποροΰσαν νά έξακριβωθοΰν, θά Ιχυναν πολύ φώς
πάνω στόν δρο τής Ρωμαϊκής γενοκρατικής κοινωνίας στά χρόνια
τοΰ Ρωιιύλου. Έκτός άπ’ αύτό, οί διάφορες περίοδοι θά μελετιόν­
ταν χωριστά, έπειδή τά γεγονότα τοΰ κοινωνικοΰ τους δρου άλλα­
ζαν μέ τήν άνάπτυξη τής διάνοιας. Ή προγενέστερη άπ’ τό Ρωμύ-
λο ’Ιταλική περίοδος, ή περίοδος τών έπτά βασιλέων (REGES) καί
οί άκολουθοΰσες περίοδοι τής δημοκρατίας καί τής αύτοκρατορίας,
σημειώνονται μέ μεγάλες διαφορές στό πνεΰμα χαί στό χαραχτήρα
τής κυβέρνησης. Ά λλά οί θεσμοί τής πρώτης περιόδου διαπότιζαν

(1) CENTURIATA άπδ τό CENTUM = έκατό = ίνας λόχος στρατιω­

τών, διότι ή συνέλευση ( — COMITIA) διεξάγονταν συντεταγμένη στρατιω­
τικά κατά λόχους. Σ.Μ.

343
τούς θεσμούς τής δεύτερης καί αύτοί πάλι μεταβιβάζονταν στούς
θεσμούς τής τρίτης καί Εμεναν μέ τροποποιήσεις στήν τέταρτη. Ή
αδξηση, ή άνάπτυξη καί ή πτώση αύτών τών θεσμών ένσαρκωνει
τή ζωτική Ιστορία τοΟ Ρωμαϊν.οΟ λαοΟ. Αύτό σημαίνει, μέ τή χάρα­
ξη αύτών τών θεσμών άπ’ τό σπέρμα διά μέσου τών διαδοχικών
σταδίων τους αύξησης, στήν πλατιά κλίμακα τών φυλών καί έθνών
τής άνθρωπότητας, δτι μπορούμε νά παρακολουθήσουμε τά μεγάλα
κινήματα τής άνθρακα νης διάνοιας στήν έξέλιξή της, άπ’ τήν παι­
δική της ήλικία κατά τήν έποχή τής άγριότητας 2ως τή σημερινή
ύψηλή άνάπτυξή της. ’Απ’ τήν άνάγκη τής άνθρωπότητας γιά τήν
όργάνωση τής κοινωνίας ήρθε τό γένος, άπ’ τό γένος ήρθε ό άρχη­
γός καί ή φυλή μέ τό συμβούλιο τών άρχηγών της, άπ’ τή φυλή ήρ­
θε μέ κατάτμηση ή όμάδα τών φυλών, πού Ιπειτα ένώθηκαν πάλι
σέ μιά όμοσπονδία καί τελικά σταθεραποιήθηκαν μέ συνασπισμό μέ­
σα σέ Ινα έθνος' άπ' τήν πείρα τοΟ συμβουλίου ήρθε ή άνάγκη γιά
μιά συνέλευση τοΟ λαοΟ μέ μιά διαίρεση τών έξουσιών τής κυβέρ­
νησης μεταξύ τους' καί τελικά, άπ’ τΙς στρατιωτικές άνάγκες τών
ένωμένων φυλών ήρθε δ γενικός στρατιωτικός διοικητής, πού Ιγινε
μέ τόν καιρό μιά τρίτη έξουσία στήν κυβέρνηση, άλλά ύποταγμέ-
νη στίς δύο άνώτερες έξουσίες. Αύτό ήταν τό σπέρμα τοϋ άξιώμα­
τος τοϋ έπακολουθοϋντος δημοσίου άρχηγοΟ, τοϋ βασιλιά καί τοϋ
προέδρου. Οί κύριοι θεσμοί τών πολιτισμένων έθνών είναι άπλώς
συνέχειες έκείνων πού βλάστησαν κατά τήν άγριότητα, έπεκτάθη-
καν -κατά τήν περίοδο τής βαρβαρότητας καί πού άκόμη ύφίστανται
καί προοδεύουν μέσα στόν πολιτισμό.
Ή Ρωμαϊκή κυβέρνηση κατά τό θάνατο τοΰ Ρω;ώλου ήταν
κοινωνική καί δχι πολιτική. Στηρίζονταν πάνω στά πρόσωπα καί
δχι στό Ιδαφος. 01 τρείς φυλές ήταν τοποθετημένες, είναι άλήθεια,
σέ χωρισμένες καί διακρινόμενες περιοχές μέσα στά δρια τοΰ ά-
στεως' άλλά αύτός ήταν ό τύπος πού έπικρατοΰσε στόν οΙκισ',ιΛ κά­
τω Απ' τούς γενοκρατικούς θεσμούς. Ot σχέσεις τους μεταξύ τους
στήν προκύπτουσα κοινωνία, σάν γενών, φρατρών καί φυλών, ήσαν
τελείως προσωπικές καί ϊτσι ή κυβέρνησή τους συμπεριφέρονταν ;ια-
ζί τους σάν σέ όμάδες προσώπων καί μέ τό σύνολο σάν Ρωμαϊκό
λαό. Προσδιορισμένη τοπικά μ’ αύτό τόν τρόπο μέσα σέ κλειστά
όχυρά, ή Ιδέα μι&ς φρούρησης, δημοτικής ή κοινοτικής περιφέρειας

344
ή άστεως θά σχηματίζονταν μόνη της, δταν ή άνάγκη γιά μιά άλ-
λαγή στδ σχέδιο τής κυβέρνησης έπιβάλλονταν άναγκαστικά σ’ αύ-
τούς άπ’ τήν περίπλοκη αδξηση τών ύποθέσεων. Ή Ρώμη είχε ι­
δρυθεί καί ο( πρώτες της νίκες είχαν κερδηθεΐ κάτω άπδ θεσαούς
καθαρά γενοκρατικούς' άλλά οί καρποί αύτών τών έπιτευγμάτων,.
μέ τδ άληθινδ μεγαλείο τους, άπέδειξαν τήν άνικανότητα τών γε­
νών νά σχηματίσουν τή βάση ένδς κράταυς. Ά λ λ ’ αύτδ άπαιτοΰσε
δύο έκατονταετηρίδες έντονης δραστηριότητας γιά τήν άνάπτυξη
τής πολιτείας ώστε νά προετοιμάσει τδ δρόμο γιά τδ σύνταγ|ΐα τοΰ
δεύτερου μεγάλου σχεδίου διακυβέρνησης, βασιζόμενης πάνω 3τδ·
έδαφος καί πάνω στήν Ιδιοκτησία. Ή άφαίρεση κυβερνητικών έ­
ξουσιών άπ’ τά γένη, τΙς φράτρες καί τΙς φυλές και ή παραχώρησή,
τους στά via έκλογικά σώματα ήταν ή άναγκαία θυσία. Μιά τέτοια
άλλαγή θά γινόταν δυνατή μόνον μέ τήν πεποίθηση, δτι τά γένη δέν
θά ήσαν Εκανά νά δημιουργήσουν μιά τέτοια κυβέρνηση, πού έπέ-
βαλλε b προχωρημένος δρος τους. Αύτδ πρακτικά ήταν Ινα ζήτημα
διαιώνισης στή βαρβαρότητα, ή προόδου μέσα στδν πολιτισμό. Ή
έγκαθίδρυση αότοΰ τοΰ νέου συστήματος θά άποτελέσει τδ θέμα τοϋ
προσεχούς κεφαλαίου.

345
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ

ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΡΩΜΑΪΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Ό Λαός. Οί Πληβείοι. Οί Π ελάτες. Οί Πατρίκιοι.

*Ό ρια Τ άξης. ΚΗ Νομοθεσία τοϋ Σέρβιον Τονλλιον.
Σχηματισμός τώ ν Οικονομικών Τ άξεω ν. Γιά τίς Ε κ α ­
τονταρχίες. ‘Ά νισ η ’ Ε πιφάνεια. Λοχίτιδα ’Εκκλησία.
Π αραγκωνισμένη Φρατρική *Εκκλησία. Οί Τ άξεις υπο­
σκελίζουν τά γένη. Οί Τιμητές. Οί Πληβείοι γίνονται Π ο­
λίτες. "Ιδρυση τώ ν αστικών Φρουρών. Γιά τό χώρο τή ς
Κ οινοτική ς δημοτικής περιφερείας. Οί φυλές αυξάνον­
ται σέ τέσσαρες. Τοπικές άντι συγγενικ ές. Χαραχτήρας
τοϋ Νέου Πολιτικοϋ Σ υστήματος. Παρακμή και εξαφ ά­
νιση τ ή ς Γ ενοχρατικής ’ Ο ργάνω σης. Ή εργασία τή συμ­
πλήρωσε.

Ό Σέρβιος Τούλλιος, δ Εκτος άρχηγός τής Ρωμαϊκής στρα­

τιωτικής δημοκρατίας, ήλθε στή διαδοχή περίπου έκατόν τριάντα
τρία χρόνια μετά τό θάνατο τοϋ Ρωμύλου περίπου, ώσότου ή άκρι-
βής χρονολογία έξακριβωθεΐ. Αύτό θά συνέπιπτε γύρω στά 576 π.Χ.
Σ ’ αύτό τό σπουδαίο άνορα ot Ρωμαίοι όφείλουν κυρίως τήν καθιέ­
ρωση τοϋ πολιτικοϋ τους συστήματος, θ ά είναι άρκετό νά δείξουμε
τά κύρια χαρακτηριστικά του, μαζί μέ μερικούς άπ’ τούς λόγους
πού όδήγησαν σ’ αύτό τό συμπέρασμα.
’Απ’ τήν έποχή τοϋ Ρωμύλου ώς έκείνη τοϋ Σέρβιου Τούλλιου,
οί Ρωμαίοι άποτελοϋνταν άπό δύο ξεχωριστές τάξεις, τό λαό καί
τούς πληβείους. Καί ot δύο ήσαν προσωπικά έλεύθερες καί οί δύο
έγγράφονταν στίς τάξεις τοΰ στρατού’ άλλά ή πρώτη μόνο ήταν Ορ­
γανωμένη σέ γένη, φράτρες καί φυλές καί κρατοϋσε τίς έξουσίες
τής κυβέρνησης. Οί πληβείοι, άπ’ τήν άλλη πλευρά, δέν άνήκαν σέ

346
■κανένα γένος, φράτρα ή φυλή καί έπομένως ήσαν έξω άπ’ τήν κυ­
βέρνηση^1) . ’Αποκλείονταν άπδ κάθε άξίωμα, άπ’ τή φρατρική έκ­
κλησία (COMITIA CURIATA) καί άπ’ τίς Ιεροτελεστίες τών γε­
νών. Στά χρόνια τοϋ Σέρβιου είχαν γίνει περίπου, άν δχι τελείως
κανονικά, σάν λαός (POPULUS). ΤΗσαν στήν άνώμαλη θέση τών
Υποκειμένων σέ στρατιωτική ύπηρεσία, κατείχαν οίκογένειες καί ι­
διοκτησία, πού τούς ταύτιζαν μέ τά συμφέροντα τής Ρώμης, χωρίς
νά είναι δμως μέ κάποιο νόημα, συνδεμένοι μέ τήν κυβέρνηση. Κά­
τω άπ' τούς γενοκρατικούς θεσμούς, δπως είδαμε, δέν θά ύπήρχε ού­
τε σύνδεση μέ τήν κυβέρνηση μέ έξαίρεση διά μέσου ένός άναγνω-
ρ-.σμένου γένους. Μιά τέτοια κατάσταση, πού έπηρέαζε τόσο πολύ
ένα μέρος τοΟ λαοΰ, ήταν έπικίνδυνη γιά τήν πολιτεία. ’Εφόσον δέν
μπορούσε νά γίνει τίποτε κάτω άπ’ τούς γενοκρατικούς θεσμούς, θά
-πρέπει νά πρόσφεραν έναν άπ’ τούς έπείγοντας λόγους γιά τήν προ­
σπάθεια τής άνατροπής τής γενοκρατικής κοινωνίας και τήν ύπο-
κατάστασή της μέ τήν πολιτική κοινωνία. Τό Ρωμαϊκό σύστημα θά
είχε καταρρεύσει, άν δέν είχε έπι νοηθεί μιά διόρθωση. Αύτή άρχι­
σε στά χρόνια τοΟ Ρωμύλου, άνανεώθηκε άπ’ τό ΝουμΛ Πομπίλιο
•καί συμπληρώθηκε άπ’ τόν Σέρβιο Τούλλιο.
Ή καταγωγή καί τών δύο, τών πληβείων και τών πατρικίων,
καί οί έπακόλουθες σχέσεις μεταξύ τους, ύπήρξαν καρποφόρα θέ­
ματα συζήτησης καί διαφωνίας. Λίγες ύποθέσεις μπορούμε νά κά­
νουμε πάνω σέ καθένα άπ’ αύτά τά ζητήματα.
Έ να πρόσωπο ήταν Ινας πληβείος, έπειδή δέν ήταν Ινα μέλος
ένός γένους, όργανωμένου μέ άλλα γένη σέ μιά φράτρα καί μιά φυ­
λή. Είναι εύκολο νά καταλάβουμε πόσο πολλά πρόσωπα θά είχαν
άποσπασθεΐ άπ’ τά γένη τους, στούς άκατάστατους χρόνους πού προ-
ηγήθηκαν καί άκολούθησαν τήν ίδρυση τής Ρώμης. Οί τυχοδιώ-
χτες πού συνέρευσαν στή νέα πόλη άπ’ τις γύρω φυλές, οί αίχμά-

(1) Ό Νίμπουρ λέει: «Ή ύπαρξη τής πληθύος σάν αναγνωρισμένης

μ·.5ς έλεύθερης καί πολυάριθμης μερίίας τοΟ ϊθνους, μπορεϊ ν4 άνευρεθε? στή
βασιλεία τοΟ "Ανγκου- άλλά πρίν άπό τά χρόνια τοΟ Σέρβιου ήταν μόνον ϊνα
ίθροισμα άσύνϊετων μερών, όχι Ινα κανονικά ένωμένο σύνολο». Ιστορία τή;
Ρώμης, 1, C, I, 315.

347
λωτοι πού πιάνονταν στούς πολέμους καί Επειτα Ελευθερώθηκαν καί
τά άαύνοετα πρόσωπα πού άνακατεύονται μέ τά μεταφερόμενα γέ­
νη στή Ρώμη, γρήγορα θά έφοδίαζαν μιά τέτοια τάξη. Μπορούσε
έπίοης βέβαια νά συμβεϊ Ετσι, ώστε κατά τήν συμπλήρωση τών έ-
κατό γενών κάθε φυλής, άποσπάσματα άπό γένη, καί γένη πού εί­
χαν λιγότερο άπό Ιναν όρκιμένο άριθμό προσώπων, νά αποκλείον­
ταν. Αύτά τά άσύνδετα πρόσωπα, μέ τά άποσπάσματα τών αποκλει­
σμένων Ετσι άπ’ τήν άναγνώριση καί τήν όργάνωση μέσα σέ μ:ά
φράτρα γενών, θά γίνονταν γρήγορα, μέ τά παιδιά τους καί τούς α­
πογόνους τους, μιά μεγάλη καί αύξανόμενη τάξη. ΑύτοΙ ήσαν οί
Ρωμαίοι πληβείοι, πού, σάν τέτοιοι, δέν ήσαν μέλη τής Ρωμαϊκής
γενσκρατικής κοινωνίας. Αύτό φαίνεται, πώς είναι Ινα ά;ιερόληπτο
συμπέρασμα πού βγαίνει άπ’ τό χαρακτηρισμό, τόν έφαρμοζόμενο
στούς γερουσιαστές τών Αουκέρων, τής τρίτης άποδεκτής ΡωμΛϊκής
φυλής, οί όποιοι όνομάζονταν «Πατέρες τών Μικροτέρων Γενών»,
ένώ τά παληά γένη δέν άναγνώριζαν τήν πλήρη Ισότητά τους. Γιά
Ενα πιό ούσιώδη λόγο, άπόκλειαν τούς πληβείους καί άπό κάβε συμ­
μετοχή στήν κυβέρνηση. 'Οταν ή τρίτη φυλή συμπληρώθηκε μέ
τόν όρισμένο άριθμό γενών, ό τελευταίος δρόμος παραδοχής τους
είχε κλείσει, μετά τόν όποιο δ άριθμός στήν τάξη τών πληβείων θά
αδξαινε μέ μεγαλύτερη ταχύτητα. Ό Νίμπουρ παρατηρεί δτι ή ύ­
παρξη τής τάξης τών πληβείων μπορεί νά διαπιστωθεί στά χρόνια
τοϋ "Αγκου, ύπονοώντας Ετσι δτι κάνουν τήν πρώτη έμφάν.σή τους
σ’ αύτή τήν περίοδο.
Έπίσης άρνείται δτι οί πελάτες ήσαν Ινα μέρος τοΰ σώματος
τών πληβείων (’ ) καί στίς δυό ύποθέοεις του διαφέρει άπ’ τό Διο-

(1) «'Οτι ot πελάτες ήσαν τελείως ξένοι στήν πληβειαχή ποιότητα κα!
δέν συνασπίστηκαν μ’ αδτή μέχρις άργά, δταν δ θεσμός τής βουλεία; βίχε χα­
λαρωθεί, μερικοί άπό τούς οίκους τδν πατρώνων των DUING OFF ή βυθι­
ζόμενους στήν παραχμή, μερικοί άπό τήν πρόοδο βλου τοΟ Ιθνους πρός τήν
έλευθερία, ΘΑ άποβειχθεΐ στή συνέχεια τής Ιστορίας. 'Ιστορία τή; Ρώμης.
I, 316.

348
νύσ-ο Ο καί άπ’ τόν Πλούταρχο (2) . Ό θεσμός ιής σχέσης τοΰ
πάτρωνα καί τοΟ πελάτη άποβίδετα: άπ’ τούς τελευταία άναφερό-
μενους συγγραφείς στό Ρωμύλο καί αύτό άναγνωρίζεται άπ’ τό Σου-
ετώνιο σά νά ύπάρχει στά χρόνια τοΟ Ρωμύλου (3) . Μιά άνάγκη
γιά Ινα τέτοιο θεσμό θά ύπήρχε στήν περίπτωση μιάς τάξης χωρίς
γενοκρατικό καθεστώς, καί χωρίς θρησκευτικά τυπικά, πού θά τούς
ώφελοϋσε καί γι’ αύτό άκριβώς τό δικαίωμα τούς δδωσε τά θρησκευ­
τικά προνόμια. Τά μέλη ένός γένους δέν θά ύπήρχαν χωρίς αύτή
τήν προστασία ή αύτά τά προνόμια’ οδτε θά ταίριαζε ή άξία ή ή
συ]αφωνία μέ τις ύποχρεώσεις ένός γένους νά έπιτρέψει νά δεχθεί
Ινα άπ’ τά μέλη του Ινα πάτρωνα μέσα σέ Ινα άλλο γένος. Ή ά-
προσάρτητη τάξη, ή, μ’ άλλα λόγια, οί πληβείοι, ήσαν τά μόνα πρό­
σωπα πού θά ζητούσαν φυσικά πάτρωνες καί Ιγιναν πελάτες τους.
01 πελάτες δέν άποτελοΟααν μέρος τοΟ λαοϋ (POPULUS) γιά τούς
λόγους πού άναφέραμε. Αύτό είναι σαφές, παρά τό βάρος τοϋ κύ­
ρους τοΟ Νίμπουρ στά Ρωμαϊκά ζητήματα, ότι οί πελάτες ήσαν Ινα
μέρος τοΟ σώματος τών πληβείων.
Τό έπόμενο ζήτημα είναι Ινα άπ’ τά πάρα πολύ δύσκολα, δη­
λαδή: ή καταγωγή καί ή Ιπέκταση τής τάξης τών πατρικίων, έάν
αύτή γεννήθηκε ταυτόχρονα μέ τό θεσμό τής Ρωμαϊκής Γερουσίας
καί περιοριζόταν στούς γερουσιαστές, στά παιδιά τους καί στούς ά-
πογόνους τους, ή άν περιλάβαινε τό σύνολο τού λασΟ, σάν ξεχωρι­
στού άπ’ τούς πληβείους. Αύτό Αμφισβητείται άπ’ τΙς πιό Εξοχες
σύγχρονες αύθεντίες, δτι τό σύνολο λαός (POPULUS) ήσαν πα­
τρίκιοι. Ό Νίμπουρ, πού βέβαια είναι δ πρώτος στά Ρωμαϊκά ζη­
τήματα, υίοθετεΐ αύτή τήν άποψη, τή; όποία 6 LONG, 6 SCHMITZ
καί άλλοι ύποστηρίζουν. ’ Αλλά οί άναφερόμενο« λόγοι δέν είναι πει­
στικοί. Ή δπαρξη τής τάξης τών πατρικίων καί τής τάξης τών
πληβείων, μπορεΐ ν’ άνευρεθεΐ, δπως άναφέραμε, ατούς χρόνους τοϋ
Ρωμύλου. "Αν δ λαός (POPULUS), πού ήταν δλόκληρο τό σώμα
τοϋ όργανωμένου σέ γένη λαοϋ, ήσαν δλο: πατρίκιοι σ’ αύτούς τούς

(1) Διονύσιο;, II, 8.

('2) Πλούταρχος, Βίος Ρωμύλου, XIII, 16.
(3) Ζωή τοΟ Τιβίριου, xe<p. 1.

349
πρώιμους χρόνους, αύτή ή διάκριση θά ήταν όνομαστική, άφοΰ ή
τάξη τών πληβείων ήταν τότε χωρίς σημασία. Κοντά σ' αύτό, οί
σαφείς διαπιστώσεις τοΟ Κικέρωνα καί τοΰ Λίβιου δέν συμβιβά­
ζονται μ’ αύτό τό συμπέρασμα. Ό Διονύσιος, είναι άλήθεια, μιλάει
γιά τό θεσμό τής κλάσης τών πατρικίων, σάν νά έμφανίσθηκε πρίν
άπ’ τόν θεσμό τής γερουσίας καί σάν νά άποτελεϊται άπό 2να πε­
ριορισμένο άριθμό προσώπων, πού ξεχωρίζουν άπ’ τή γέννησή τους.
τήν άρετή τους καί τόν πλοϋτο τους, ίτσι, πού άποκλβίει τούς φτω­
χούς καί τούς άφανεϊς άπ’ τή γέννησή τους, άν καί αύτοί άνήκαν
στά Ιστορικά γένη. "Οταν παραδεχτούμε μιά τάξη πατρικίων χω­
ρίς σύνδεση ;ιέ τή γερουσία, μένει ακόμα μια εύρεία τάξη πού έ­
μενε σέ διάφορα γένη καί πού δέν ήσαν πατρίκιοι. Ό Κικέρων κά­
νει μιά σαφή διαπίστωση, δτι οί γερουσιαστές καί τά παιδιά τους
ήσαν πατρίκιοι καί χωρίς άναφορά στήν δπαρξη κάποιας τάξης πα­
τρικίων, πέρα άπ’ τόν άριθμό τους. 'Οταν αύτή ή γερουσία τοΰ Ρω-
μύλου, παρατηρεί, πού είχε συγκροτηθεί άπ' τούς πιό διαλεχτούς
άνδρες, τούς όποίους ό Ρωμύλος αύτός ό ίδιος έκτιμοΟσε τόσο πολύ,
ώστε ήθελε νά καλοΰνται άδελφοί του καί τά παιδιά τους νά όνο-
μάζονται πατρίκιοι, προσπαθούσε ( ' ) , κλπ. Ή σημαοία πού συνδέε­
ται μέ τή λέξη πατέρες (P A T R E S ), δπως χρησιμοποιούνταν έδώ,
ήταν ένα θέμα διαφωνίας μεταξύ τών Ιδιων τών Ρωμαίων' άλλά ή
λέξη πατρίκιοι, γιατί ή τάξη διαμορφώνεται πάνω στούς πατέρες,
τείνει ίτσι νά δείξει τόν άναγκαϊο σύνδεσμο τών πατρικίων μέ τό
γερουσιαστικό άξίωμα. ’Από δώ κάθε γερουσιαστής στήν άρχή άν-
τιπροσώπευε, κατά πάσα πιθανότητα, Ινα γένος καί οί τριακόσιοι άν-
τιπροσώπευαν Iwt, δλα τά άναγνωριομένα γένη, αύτό τό γεγονός
δέν θά έκανε μόνο του δλα τά μέλη τών γενών πατρικίους, καί
βέβαια πατέρες, παρατηρεί, έξ αΙτίας τοΰ Ιπίσημου άξιώματός τους
τό άξίωμα ήταν περιορισμένο στούς γερουσιαστές, τά παιδιά του; καί
τούς άπογόνους τους. Ό Λίβιος είναι έπίσης σαφής. ’Ονομάζονταν

(1) Περί Πολιτείας, II, 12, ( = Αύτή ή γερουσία τοΟ Ρωμύλου πού ά-
πβτ«λεΤτο άπό άρίοτους, πού 6 Ιδιος 6 βασιλιάς τόσο έκτιμοΟσε, δστε ήθε­
λε αύτοί νά όνομάζονται πατέρες καί προσπαθοΟοε νά όνομάζονται πατρίκιοι
τά παιδιά τους).

350
καί οί άπόγονοί των (PROGENES) πατρικία. Κάτω άπ’ τούς βα­
σιλείς καί κάτω έπίσης άπ’ τή δημοκρατία, τά άτομα δγιναν πα­
τρίκιοι άπ’ τήν κυβέρνηση' άλλά έκτός άπ’ τό γερουαιαστικό άξίω­
μα καί τήν είδική δημιουργία άπ’ τήν κυβέρνηση, ή τάξη δέν θά εί­
χε έπικρατήαει. Δέν είναι άπίθανο, δτι ό άριθμός προσώπων, πού
δέν περιελήφθησαν στή γερουσία, δταν αύτή συγκροτήθηκε, τοπο-
θετήθηκαν μέ δημόσια πράξη στό Ιδιο έπίπεδο μέ τούς γερουσια­
στές σάν στή νέα τάξη τών πατρικίων. ’Αλλ’ αύτή θά περιλάδαινε
ένα μικρό άριθμό μόνο άπ’ τά μέλη τών τριακοσίων γενών, άπό 5λα
έκεϊνα πού περιλαβαίνονταν στό ΡωμαΓκό Λαό (POPULUS RO­
MAN US) .
Δέν είναι άπίθανο, δτι οί άρχηγοί τών γενών έκαλοϋντο πατέ­
ρες πρίν άπ’ τά χρόνια τοΟ Ρωμύλου, γιά νά δείξουν τόν πατρικό
χαρακτήρα τοΟ άξιώ*ιατος· καί δτι τό άξίωμα μπορεί νά Εχει προ­
σφέρει δνα είδος άναγνωρισμένης τάξης πάνω στούς άπογόνους -ου;.
’Αλλά δέν είχαμε δμεση άπόδειξη γι’ αύτό τό γεγονός. Τποθέτον-
τας δτι ύπήρξε αύτή ή περίσταση καί πιό πέρα, δτι ή γερουσία κατά
τήν ίδρυσή της δέν περιέλαβε δλους τούς κύριους άρχηγούς καί πιό
πέρα άκόμη, δτι δταν τά κενά στή γερουσία συμπληρώνονταν συνα­
κόλουθα, ή έκλογή γινόταν βάσει τής άξίας καί δχι βάσει τής κα­
ταγωγής, μιά θεμβλίωση γιά μιά τάξη πατρικίων μπορούσε νά ύπήρ­
χε προγενέστερα, άνεξάρτητα άπ’ τή γερουσία. Αύτές οί ύποθέσεις,
μπορούσαν νά χρησιμοποιηθούν γιά νά έξηγήσουν τήν Ιδιόρρυθμη,
γλώσσα τοΰ Κικέρωνα, δηλαδή, δτι ό Ρωμύλος έπιθυμοΰσε οί γε­
ρουσιαστές νά μπορούν νά δνομάζονται Πατέρες, ϊσως γιατί αύτός
ήταν b Εντιμος τίτλος πιά τών άρχηγών τών γενών. Σ ’ αύτή τήν
κατεύθυνση μιά περιορισμένη θεμελίωση γιά μιά κλάση πατρικίων
μπορεί νά βρεθεί άνεξάρτητη άπ’ τήν γερουσία' άλλά δέν θά ήταν
άρκετά εύρεία νά περιλάβει δλα τά άναγνωρισμένα γένη. Βρισκό­
ταν σέ σύνδεσμο μέ τούς γερουσιαστές, ώστε ή είσήγηση είχε γίνει,
δτι τά παιδιά τους καί οί άπόγονοί τους θά ονομάζονταν πατρίκιοι.
Ή ίδια διαπίστωση έπαναλαβαίνεται άπ’ τόν PATERCULUS.
’Απ’ αύτό συνάγεται δτι δέν θά ύπήρχε γένος πατρικίων οδτ*
καί γένος πληβείων, άν καί δρισμένες οίκογένειες μέσα σ’ Ινα γέ­
νος θά μπορούσαν νά είναι πατρίκιοι καί σ’ ένα άλλο πληβείοι. Υ ­
πάρχει κάποια σύγχυση έπίσης πάνω σ’ αύτό τό σημείο. Ό λ α τά

351
Αρρεν* ώριμα μέλη τοΟ Φαβιανού γένους, στόν άριθμό τών τριακο-
σίων ίξι, ήσαν πατρίκιοι. Αύτό πρέπει νά έξηγηθεϊ μέ τήν ύπόθβ-
αη δτι δλες ot οίκογένειες σ’ αύτό τό γένος θά Ανεύρισκαν τήν κα­
ταγωγή τους Από γερουσιαστές, ή σέ κάποια δημόσια πράξη μέ τήν
όποία ot πρόγονοί τους ύψώθηκαν στήν τάξη τών πατρικίων. Τ -
πήρχαν συνήθως οίκογένειες πατρικίων σέ πολλά γένη καί σέ κάτ
■ποιο μεταγενέστερο χρόνο οίκογένειες πατρικίων καί πληβείων μέ­
σα στό Γδιο γένος. ’ Ετσι, ot Κλαύδιοι καί ot Μάρκελλοι, ήσαν δυό
■οίκογένειες τής Κλαυδιανής γενιάς, άλλά ot Κλαύδιοι μόνο ήσαν
πατρίκιοι, θ ά έχουμε ύπ’ δψη μας δτι πρίν άπό τά χρόνια τοϋ Σέρ­
γιου Τούλλιου, ot Ρωμαίοι ήσαν διαιρεμένοι σέ δυό τάξεις, τό λαό
καί τούς πληβείους· άλλά δτι άργότερα, καί ιδιαίτερα, μετά τή Λι-
■κίνια νομοθεσία (367 π .Χ .), μέ τήν όποία δλα τά άξιώματα τοΟ
κράτους ήσαν άνοιχτά γιά κάθε πολίτη, ό Ρωμαϊκός λαός διαιρέθη-
-κε σέ δυό πολιτικές τάξεις, πού μποροΟοαν νά διακριθοΟν σάν ή Α­
ριστοκρατία καί ό δχλος. Ό προηγούμενη τάξη άποτελούνταν άπό
γερουσιαστές, πού κατάγονταν άπό γερουσιαστές, μαζί μ’ έκείνους
πού κρατούσαν είτε άπ’ τά τρία CURULE άξιώματα, (ύπάτου,
πραίτωρες καί CURULE AEDILE (άγορανόμου), καί τούς άπογό-
νους τους. Ό δχλος ήταν τώρα Ρωμαίοι πολίτες. Ή γενοκρατική
δργάνωση έπεσε σέ παρακμή καί ή παληά διαίρεση δέν θά διατη­
ρείτο γιά μακρό χρονικό διάστημα. Πρόσωπα, πού στήν πρώτη πε­
ρίοδο, έπειδή άνήκαν στό λαό, δέν θά ταξινομούνταν μέ τούς πληβεί­
ους, στήν έπόμενη περίοδο θά άνήκαν στήν Αριστοκρατία χωρίς νά
είναι πατρίκιοι. CM Κλαύδιοι θά Ανεύρισκαν τήν καταγωγή τους
Απ’ τόν Ά π πιο Κλαύδιο, πού είχε γίνει γερουσιαστής στήν έποχή
τοΰ Ρωμύλου, Αλλά ot Μάρκελλοι δέν θά άνεύρισκαν τήν καταγω­
γή τους Απ’ αύτόν, ούτε άπό κάποιο άλλο γερουσιαστή, άν καί δπως
παρατηρεί ό Νίμπουρ, «Ισοι μέ τούς Άππίους στή λαμπρότητα τών
τιμών, καί Ασύγκριτα πιό χρήσιμοι στήν πολιτεία». Αύτή είναι μιά
Ιπαρκής έξήγηση τής θέσης τών Μαρκέλλων χωρίς προσφυγή στή
φανταστική ύπόθεση τού Νίμπουρ, δτι ot Μάρκελλοι είχαν χάσει τήν
•πατρικία τάξη έξαιτίας ένός γάμου ύποτιμητικοϋ. (Ί) .

(1) ΈχίΙ, I, 246.

352
 Ή τάξη ιών πατρικίων ήταν Αναγκαστικά πολυάριθμη, έπει-
οη οΐ γερουσιαστές, σπάνια λιγότεροι άπό τριακόσιους, έκλέγονταν
τόσο συχνά δσο προκαλοΟνταν κενά, περιλαβαίνοντας ιτσι σταθερά
νέες οικογένειες' καί έπειδή άπένεμαν τόν τίτλο τοΰ πατρίκιου στούς
προγόνους τους. Ά λλοι είχαν γίνει πατρίκιοι μέ τήν έπέμβαση τοΰ
κράτους. Αύτή ή διάκριση, άρχικά πιθανόν μικρής άξίας, έγινε με­
γάλης σημασίας μέ τήν αύξησή τους σέ πλοΰτο, άριθμούς καί δύνα­
μη· καί αύτό άλλαζε τή σύνεση τής Ρωμαϊκής κοινωνίας. Τό πλέ­
ριο άποτέλεσμα άπό τήν εισαγωγή μιάς προνομιούχου τάξης στή
Ρωμαϊκή γενοκρατική κοινωνία δέν έκτιμήθηκε πιθανόν Ιγκαιρα*
καί έρωτάται, άν αύτός δ θεσμός δέν έχει άσκήσει μιά βλαβερή μάλ­
λον παρά εύεργετική έπίδραση στή μετέπειτα έξέλιξη τοΰ Ρωμαϊ-
κοΰ λαοΰ.
Ό τα ν τά γένη είχαν παύσει νά είναι όργανισμοί γιά κυβερ­
νητικές έπιδιώξεις κάτω άπ’ τό νέο πολιτικό σύστημα, δ λαός δέν
Εμεινε πιά σάν ξεχωριστός άπ’ τούς πληβείους· άλλά ή σκιά τής
παληάς όργάνωσης καί τής παληάς διάκρισης έμενε γιά πολύ και­
ρό μέσα στή δημοκρατία. 0 ( πληβείοι κάτω άπ' τό νέο πολιτικό σύ­
στημα ήσαν Ρωμαίοι πολίτες, άλλά ήσαν τώρα ό δχλοί' τό ζήτη­
μα τής σύνδεσης ή δχι μέ &να γένος δέν είχε πιά σημασία.
Ά π ’ τό Ρωμύλο ώς τό Σέρβιο Τούλλιο, ή Ρωμαϊκή όργάνω­
ση, ήταν άπλώς μιά γενοκρατική κοινωνία, χωρίς σχέση μέ τδ Ιδα-
φος ή τήν Ιδιοκτησία. Ό λ α αύτά πού βρίσκουμε είναι μιά σειρά
άπό άθροίσματα προσώπων, μέσα στά γένη, τΙς φράτρες καί τΙς φυ­
λές, μέ τά δποϊα κυβερνοΰνταν σάν δμάδες προσώπων πού σχημά­
τιζαν αύτές τΙς διάφορες δργανικές μονάδες. Ό δρος τους ήταν ά-
κριβώς δμοιος μ’ έκεϊνον τών Αθηναίων πρίν άπ’ τά χρόνια τοϋ
Σόλωνα. Ά λ λ ’ είχαν συγκροτήσει μιά γερουσία, οτή θέση τοΰ πα-
ληοϋ συμβουλίου τών άρχηγών, μιά φρατρική έκκλησία (COMITIA
C U R IA T A ), στή θέση τής παληάς συνέλευσης τοΰ λαοΰ καί είχαν
έκλέξει Ινα στρατιωτικό διοικητή, μέ τΙς πρόσθετες λειτουργίες τοΰ
Ιερέα καί τοΰ δικαστή. Μέ μιά κυβέρνηση τριών έξουσιών, συνδια-
ταγμένων σέ σχέση μέ τΙς κύριες άνάγκες τους καί μέ Ινα συνασπι­
σμό τών τριών φυλών, πού άποτελοΰνταν άπό Ινα ίσο άριθμό γενών
καί φρατρών, κατείχαν μιά ύψηλότερη καί πιό πλέρια κυβερντ^·
τική όργάνωση άπό κείνην πού είχαν προηγούμενα ot Λατινικές φυ­

353
23*
 λές. Μιά πολυάριθμη τάξη είχε βαθμιαία άναπτυχθεί, πού ήταν χω­
ρίς τό φραγμό τής κυβέρνησης καί χωρίς θρησκευτικά προνόμια, έ­
κτός άπό τό μέρος έκεΐνο πού είχε περάσει στήν κατηγορία τών
πελατών.
Μιά αύτοδιοίκηση άναπτύασονταν, πού Ιπέβαλλε μιά είδική όρ­
γάνωση γιά νά διευθύνει τΙς τοπικές τους ύποθέσεις. Μιά άνάγκη
γιά μιά άλλαγή στό σχέδιο τής διακυβέρνησης πρέπει νά είχε έπι-
βληθεϊ δλο καί πιό πολύ πάνω στήν προσοχή τών στοχαστικών Αν­
θρώπων. Ή αύξηση τών κατοίκων καί τού πλούτου καί ή δυσκο­
λία τού χειρισμού τών όποθέσεών τους, άρχισαν νά άποκαλύπτουν
τό γεγονός, δτι οέν ήσαν συσπειρωμένοι κάτω άπ’ τους γενοκρατι-
κούς θεσμούς. “Ενα τέτοιο συμπέρασμα χρειάζεται γιά νά έξηγή-
σει τούς διάφορους τρόπους πού είχαν δοκιμασθεΐ.
Ό Νουμ&ς, ό διάΐδοχος τού Ρωμύλου, έκανε τήν πρώτη σπου­
δαία κίνηση, πού δείχνει δτι, μιά Ισχυρή έξουσία δέν θά στηριζό­
ταν πάνω στά γένη σάν βάση τοΰ συστήματος. Δοκίμασε νά καταρ­
γήσει τά γένη, δπως τό έκανε ό θησέας, διατηρώντας τό λαό σέ
τάξεις, κάπου όχτώ στόν άριθμό, σύμφωνα μέ τΙς τέχνες τους καί
τά έπαγγέλματά τους f 1) . Ό Πλούταρχος, πού είναι ή πρώτη αό-
θεντία γι’ αύτή τή διαπίστωση, δμιλεϊ γι’ αύτή τή διαίρεση τοϋ
λαού σύμφωνα μέ τΙς κλήσεις τους οάν τούς πιό θαυμαστούς θεσμούς
τοΰ Νουμδ' καί παρατηρεί πιό πέρα, δτι αύτή προορίζονταν νά πα­
ραμερίσει τή διάκριση μεταξύ Λατίνων καί Σαβίτνων, άνακατεύον-
τάς τους σέ μιά νέα κατανομή. ’Αλλ’ έπειδή δέν περιέβαλε τίς τά­
ξεις μέ τΙς άσκούμενες άπ’ τά γένη έξουσίες, τό μέτρο άπέτυχε, δ­
πως καί ή δμοια προσπάθεια τού θησέα καί γιά τόν Γδιο λόγο. Κά­
θε συντεχνία, δπως μάς βεβαιώνει ό Πλούταρχος, είχε τή χωριστή
αΓθουσά της, δικαστήρια καί θρησκευτικούς τύπους. Αύτά τά ύπο-
μνήματα, άν καί παραδοσιακά, άπ’ τό Γδιο πείραμα στήν Άτττική
καί στή Ρώμη, πού Ιγιναν γιά τόν Γδιο σκοπό, γιά δμοιους λόγους
καί μέ τούς Γδιους τρόπους, Εδωσαν τό λογικό συμπέρασμα, δτι τό

(1) Ή ν ίέ ή ίιανομή κατά τάς τέχνας, αϋλητΦν, χρυοοχόων, τεκτό­

νων, βαφέων, σκυτοτόμων, σκυτοβεψβν, χαλχόων, κεραμέων.
— Πλουτάρχου, Βίος ΝουμΛ, XVII, 20.

354
πε(ρ3ψ.α, δπως άναφέρθηκε, ήταν άληθινά δοκιμασμένο γιά κάβε
περίπτωση.
Ό Σέρβιος Τούλλιος Κρυσβ τό νέο σύστημα καί τδ τοποθέτη­
σε πάνω σέ μιά βάση, άν καί Ιγιναν Ιπειτα πολλές βελτιώσεις. Ή
περίοδός του (περίπόυ 576 - 533 π.Χ.) Ακολουθεί άπό κοντά έκεί-
νη τοϋ Σόλωνα (596 π,Χ.) καί προηγείται άπό κείνη τοϋ Κλεισθέ­
νη (509 π Χ . ) . Έ Αποδιδόμενη σ’ αυτόν νομοθεσία, ή δποία ήταν
προφανώς ρυθμισμένη πάνω σ’ έκείνη τοϋ Σόλωνα, μπορεΐ νά γίνε·.
Αοιοδεκτή σά νά Ιχει συμβεΐ τόσο πρώιμα δσο δ χρόνος πού Αναφέ-
ρεται, έπειδή τό σύστημα ήταν οέ λειτουργία, δταν ή δημοκρατία
είχε καβιερωθεΐ τό 509 π.Χ., στήν ιστορική περίοδο.
ΟΙ τρεις κύριες άλλαγές πού άκυρώνουν τά γένη καί έγκαι-
νιάζουν τήν πολιτική κοινωνία καί πού βασίζονταν πάνω στό έδα­
φος καί στήν ιδιοκτησία, ήσαν: πρώτον, ή ύποκατάσταση τών τά­
ξεων, πού σχηματίαθηκαν μέ βάση τόν άτομικό πλοϋτο, στή θέση
τών γενών' δεύτερον, δ θεσμός τής λοχίτιδας έκκλησίας (COMI-
Τ ΙΑ C E N T U R IA TA ), σάν ή νέα λαϊκή συνέλευση, στή θέση τής
φρατρικής έκκλησίας (COMITIA C U R IA T A ), τής συνέλευσης
τών γενών, πού Ιχει μεταφερθει άπ’ τίς ουσιαστικές έξουσίες τής
τελευταίας στήν προηγούμενη' καί τρίτον, ή δημιουργία τεσσάρων
διοικητικών περιφερειών πόλεων, στό είδος τής κοινοτικής διοικη­
τικής περιφέρειας, πού περιβάλλονταν άπό σύνορα καί δρια καί ό-
νομάζονταν έδαφική περιοχή, στήν δποία ot διαμένοντες ύποχρεώ-
νονταν νά έγγραφοϋν καί νά καταγράψουν τήν Ιδιοκτησία τους.
Μιμούμενος τόν Σόλωνα, πού τό σχέδιό του διακυβέρνησης Α­
ναμφίβολα γνώριζε, δ Σέρβιος διαίρεσε τό λαό σέ πέντε τάξεις,
σύμφωνα μέ τό μέγεθος τής περιουσίας τους, συγκεντρώνοντας σέ
μιά τάξη τούς πιό πλούσιους άπ’ τά διάφορα γένη (’ ) . Κάθε τάξη
ήταν τότε ύποδιαιρεμένη σέ έκατονταρχίες, δντας δ άριθμός καθο­
ρισμένος αύθαίρετα κάθε μιδς χωρίς Ιδιαίτερη προσοχή στόν πρα­
γματικό Αριθμό τών προσώπων, πού περιέχονται σ’ αύτήν καί μέ

(1) Ό περιουσιακός προσδιορισμός γιά τήν πρώτη τάξη ήταν 100.000

ποδάρια γής· γιά τή δεύτερη τάξη 75.000 πόδια" γιά τήν τρίτη 60.000· γιά
τήν τετάρτη, 25.000· καί γιά τήν πέμπτη 11.000 πόδια. — Λίβιος, I, 43.

355
μιά ψήφο έχααονταρχία γιά τήν (COMITIA CENTURI-
Α Τ Α ).
Τό ποσοστό τής πολιτικής έξουσίας πού κρατοϋσε κάθε τάξη,
καθορίζονταν 2τσι άπ’ τόν άριθμό τών έκατονταρχιών. Έ τσι, ή
πρώτη τάξη άποτελοϋντα/ν άπό όγδόντα έκατονταρχίες μέ Ογδόν­
τα ψήφους στήν COMITIA CENTURIATA* ή δεύτερη τάξη άπο-
τελείτο άπό είκοσι έκατονταρχίες στίς όποιες είχαν προσαρτηθεΐ
δύο έκατονταρχίες τεχνιτών, μέ είκοσι δύο ψήφους* ή τρίτη τάξη
άποτελεϊτο άπό είκοσι έκατονταρχίες, μέ είκοσι ψήφους* ή τέταρτη
τάξη άπό είκοσι, στίς δποϊες δυό λόχοι σαλπιγκτών καί αύλητών
είχαν προσκολληθεΐ. μέ είκοσι δύο ψήφους* καί ή πέμπτη τάξη άπό
τριάντα έκατονταρχίες, μέ τριάντα ψήφους. Κοντά σ’ αύτές, οί Ιπ­
πείς άποτελοϋνταν άπό δέκα όχτώ έκατονταρχίες, μέ δέκα οχτώ
ψήφους. Σ ’ αύτές τίς τάξεις δ Διονύσιος προσθέτει μιά έκτη τάξη,
πού συνίστατο άπό μιά έκατονταρχία μέ μιά ψήφο. Αύτή άποτελεϊ-
το άπ’ αύτούς που δέν είχαν Ιδιοκτησία, ή λιγότερο άπ' τό ποσο­
στό τδ άπαιτούμενο γιά τήν εισδοχή τους στή πέμπτη τάξη. Οδ­
τε φόρους πλήρωναν, οδτε ύπηρετοΟσαν στόν πόλεμο. Ό συνολικός
άριθμός τών έκατονταρχιών στίς έξη τάξεις μέ προσθήκη καί τών
Ιππέων, έκανε ένα σύνολο έκατόν ένεινήντα τριών, σύμφωνα μέ τό
Διονύσιο. Ό Λίβιος, συμφωνώντας μέ τόν προηγούμενο σχετικά μΐ
τόν άριθμό τών κανονικών έκατονταρχιών στίς πέντε τάξεις, διαφέ­
ρει άπ’ αύτόν άποκλείοντας τήν έκτη τάξη, δντας τά πρόσωπα συν­
ταγμένα μέσα σέ μιά έκατονταρχία μέ μιά ψήφο, καί περιλαβαινό-
μενα μέσα ή συνδεόμενα μέ τήν πέμπτη τάξη. Αύτδς έπίσης άνα-
φέρει τρεϊς έκατονταρχίες αύλητών άντί τών δύο καί στό σύνολο
μιά περισσότερο άπ’ τό Διονύσιο. Ό Κικέρων παρατηρεί, δτι ένε-
νήντα έξη λόχοι ήσαν μιά μειοψηφία, πού θά ήταν ίσως άληθινή κά­
τω άπό μιά άπ’ τΙς δυό διαπιστώσεις (’ ) . Οί έκατονταρχίες κάθε
τάξης ήσαν διαιρεμένες σέ πρεσβύτερες καί νεώτερες, άπ’ τΙς ό­
ποιες ot πρεσβύτερες άποτελοϋνταν άπό τόσα πρόσωπα δζχ ήσαν
πάνω άπ’ τήν ήλικία τών πενήντα πέντε έτών, καί ήσαν έπιφορτι-
σμένοι μέ τό καθήκον, σάν στρατιώτες, νά ύπερασπίσουν τήν πό­

(1) ΠβρΙ Πολιτ·(ας, Π, 30.

366
λη, ένώ ο[ νεώτερες έκαιτονταρχίες άποτελούνταν άπό έκεϊνα τά
πρόσωπα, πού ήσαν κάτω άπ’ αύτή τήν ήλικία καί πάνω άπ’ τά δέ-
■κα έφτά, καί έπιφορτίζονταν μέ έξωτερικές στρατιωτικές έπιχειρή-
σεις. Ό όπλισμός κάθε τάξης είχε δρισθεΐ καί είχε γίνει διαφορε­
τικός γιά κάθε μιά.
θ ά σημειωθεί δτι, ό έλεγχος τής κυβέρνησης μέχρι πού ή συ­
νέλευση τοΰ λαοΟ θά έπηρέαζε τΙς πράξεις της, βρισκόταν στά χέ­
ρια τής πρώτης τάξης καί στούς ιππείς. Διαθέτανε ot δυό μαζί έ-
νενήντα όχτώ ψήφους, μιά άπόλοτη πλειοψηφία στό σύνολο. Κά­
θε έκατονταρχία συμφωνούσε σχετικά μέ τήν ψήφο τους χωριστά,
δταν συνέρχονταν στήν COM ITIA CENTURIATA, άκριβώς δπως
κάθε φράτρα συνείθιζε νά κάνει στή φρατρική έκκλησία. "Οταν γι­
νόταν ψηφοφορία πάνω σέ κάποιο δημόσιο ζήτημα, οι ιππείς κα-
λοΟνταν πρώτοι, καί τότε άποτελοϋσαν τήν πρώτη τ ά ξ η ('). "Αν
συμφωνούσαν κατά τήν ψηφοφορία, τό ζήτημα είχε κριθεί καί Ά
ύπόλοιπες έκατονταρχίες δέν καλούνταν γιά νά ψηφίσουν, άλλ’ άν
διαφωνούσαν, έκαλεϊτο ή δεύτερη τάξη καί έτσι ώς τήν τελευταία,
έκτός άν ή πλειοψηφία πετύχαινε πιό γρήγορα.
Οί έξουσίες πού τόν παληό καιρό άσκούνταν άπ’ τή φρατρική
έκκλησία καί πού μεταβιβάσθηκαν στήν COMITIA CENTURIA­
TA , διευρύνθηκαν μέ κάποιες μικρές λεπτομέρειες κατά τήν έπό-
μενη περίοδο. Αύτή έξέλεγε δλους τούς άξιωματούχους καί τούς άρ­
χοντες μετά άπό πρόταση τής γερουσίας (συγκλήτου) · έπικύρωνε ή
άπέρριπτε νόμους, πού προτείνονταν άπ’ τή γερουσία' άκύρωνε ύ-
πάρχοντες νόμους έπειτα άπό πρόταση τοΟ Ιδιου τοΟ σώματος καί
κήρυττε τόν πόλεμο μέ πρόταση τής Ιδιας. Ά λλά ή γερουσία Ικλει-
νε είρήνη χωρίς νά συμβουλεύεται τή συνέλευση. Μιά προσφυγή, σ’
δλες τΙς περιπτώσεις θανατικής ποινής, θά γινόταν σ’ αύτή τή συ­
νέλευση, σάν άνώτατου δικαστικού βήματος τοϋ κράτους. Αύτές οί
έξουσίες ήσαν ούσιαστικές, άλλά περιορισμένες — άπαγορευομένου
τού έλέγχου πάνω στά δημόσια οικονομικά. Μιά πλειοψηφία πάν­

(1) Λίβιος, 1, 43. Ά λλ’ 6 Διονύοιος τοποθετεί τούς Ιππείς 3τήν πρώ­
τη τάξη, xal παρατηρεί δτι αύτή ή τάξη δνομάζετο πρώτη. — Διονύσιος, IV,
19.

357
τοτε, δπωσδήποτε, ύπήρχε στήν πρώτη τάξη, πού περιλάβαιν*
τούς Ιππείς, πού Αποτελοϋσαν τό σώμα τών πατρικίων, δπως πρέ­
πει νά όποθέσουμε, καί -τούς πλουσιώτερους πολίτες. Ή Ιδιοκτησία
καί δχι οί Αριθμοί έλέγχανε τήν κυβέρνηση. ΜποροΟσαν, δπωσδή-
ποτε, νά συντάξουν νότιους πού παρείχαν Ιση προστασία σέ δλους
καί ίτσι ϊτειναν νά Αντισταθμίσουν τά κακά Αποτελέσματα Απ’ τήν
Ανισότητα τοΰ συστήματος.
01 συγκεντρώσεις τής COMITIA CENTURIATA γινόταν
στό ΙΙεδίον τοΰ Ά ρ εω ς γιά τήν έκλογή τών Αρχόντων καί τών Α-
ξιο)ματούχων καί σ’ Αλλες περιστάσεις, δταν τό καλοΰσαν αύτό οί
δημόσιες Ανάγκες. Ό λαός συγκεντρωνόταν κατά λόχους καί κατά
τάξεις κάτω Απ’ τούς Αξιωματικούς τους, όργανωμένους σάν Ινας
στρατός (E XERCITU S)' γιά τούς λόχους καί τίς κλάσεις δρί-
ζονταν νά ύποβοηθοΰν δλ,ρυς τούς σκοπούς μιδς στρατιωτικής, δπως
έπίσης καί μιδς Αστικής όργάνωσης. Στήν πρώτη συνέλευση κάτω
Απ’ τό Σέρβιο Τούλλιο, όγδόντα χιλιάδες πολίτες παρουσιάσθηκαν
στό ΙΙεδίο τοΰ Ά ρ εω ς όπλισμένοι, κάθε Αντρας στόν δικό του λόχο,
κάθε λόχος στήν τάξη του καί κάθε τάξη Ανεξάρτητη καί μόνη
της (’ ) . Κάθε μέλος ένός λόχου ήταν τώρα Ινας πολίτης τής Ρώμης
πού ήταν τό πιό σπουδαίο έπίτευγμα τοΰ νέου πολιτικοϋ συστήμα­
τος. Στήν περίοδο τής πολιτείας τών όπάτων, καί κατά τήν Απου­
σία τους, ό πραίτωρ είχε τήν έξουσία νά συγκαλεΐ τήν έκκλησία,
πού προεδρεύετο Απ’ τό πρόσωπο πού τή συγκαλοδσε.
Μιά τέτοια κυβέρνηση φαίνεται, σήμερα τραχιά καί Ακαμπτη,
Αλλ’ αύτή Αποτελοΰσε μιά αίσθητή πρόοδο πάνω στήν προηγούμενη
γενοκρατική κυβέρνηση, έλατττωματική καί Ανελεύθερη, δπως φαί­
νεται. Κάτω Απ’ τή νέα κυβέρνηση, ή Ρώμη Ιγ:νε κυρία τοϋ κό­
σμου. Τό στοιχείο τής ιδιοκτησίας, ύψωμένο τώρα σέ πρωταρχική
σπουδχιάτητα, καθόριζε τό χαρακτήρα της. Είχε φέρει τήν Αρι­
στοκρατία καί τό προνόμιο σέ Ιξαρση, πού Απέσπασε τόν Ελεγχο τής
κυβέρνησης σέ μεγάλο βαθμό Απ’ τό λαό καί τήν Ανάβεσε στούς Ι­
διοκτήτες. Ή ταν μιά κίνηση σέ Αντίθετη κατεύθυνση Από κείνη,

(1) Λίβιος, I, 44' 6 Διονύσιος άναφέρει τόν Αριθμό οέ 84.700. — IV,

22.

358
 σύμφωνα μέ τήν όποία ot δημοκρατικές άρχές κληρονομοϋνταν άπ*
τά γένη καί έξελίσσονταν φυσιολογικά. Κατά τών νέων στοιχείων
τής άριστσκρατίας καί τοϋ προνομίου, πού τώρα ένσωματώθηκαν
στούς κυβερνητικούς θεσμούς τους, οί Ρωμαίοι πληβείοι άγωνίζον-
ταν σ’ δλη τή διάρκεια τής δημοκρατίας καί κατά καιρούς μέ κά­
ποιο μέτρο έπιτυχίας. Ά λλ ά ot τίτλοι τών πατρικίων καί ή ιδιοκτη­
σία πού κατέχονταν άπ’ τΙς άνώτερες τάξεις, ήσαν πολύ ισχυροί,
άν καί σοφώτερες καί πιό μεγαλειώδεις θεωρίες γιά ίσα δικαιώμα­
τα καί γιά ίσα προνόμια έκφράζονταν άπ’ τούς πληβείους. Αύτό ή­
ταν τότε πολύ βαρύ φορτίο στή Ρώμη, πού θά κουβαλοϋσε μιά προ-
νομιοϋχο τάξη.
Ό Κικέρων, πατριώτης καί εύγενής Ρωμαίος, δπως ήταν, έπι-
δοκίμαζε καί συνιστοϋσε αύτή τή διοίβάθμιση τοϋ λαοϋ σέ τάξεις, μέ
τήν παραχώρηση ένός έλέγχου τής κυβέρνησης πάνω στή μειοψηφία
τών πολιτών. Ό Σέρβιος Τούλλιος, παρατηρεί, Ιχοντας δημιουργή­
σει Ινα (ΐεγάλο άριθμό ιππέων άπ’ τή μάζα τοϋ λαοϋ, διαίρεσε τήν
δπόλοιπη σέ πέντε τάξεις, διακρίνον.τας άνάμεαά τους τούς πρεσβύ-
τερους καί τούς νεώτερους καί τούς κατέταξε έτσι ώστε νά δώσει
τούς ψήφους δχι στό πλήθος, άλλά στούς άνθρώπους τής Ιδιοκτη­
σίας- παίρνοντας τή φροντίδα νά τήν κάνει ώστε δ μεγαλύτερος ά ­
ριθμός δέν θά είχε καί τδ μεγαλύτερο βάρος» (’ ) . Στό φώς τής πεί­
ρας δυό χιλιάδων χρόνων πού μεσολάβησαν, μπορεϊ νά παρατηρη­
θεί, δτι ή άνκχότητα τών προνομίων καί ή άρνηση τοϋ δικαιώματος
τής αδτοδιοίκησης, δημιούργησε καί άνέπτυξε αδτή τήν άπαίδευτη
μάζα καί τή διαφθορά, πού τελικά κατέστρεψε μαζί κυβέρνηση καί
λαό. Ή άνθρώπινη φυλή ?]ΐαθε βαθμιαία τό άπλό μάθημα, δτι δ
λαός σάν Ινα σύνολο είναι σοφώτερος γιά τδ δημόσιο άγαθδ καί γιά
τή δημόσια εύτυχία, παρά μιά προνομιοϋχος τάξη άνΐρώπων, δ-
πωσδήποτε έξευγενισμένη καί καλλιεργημένη, πού ύπήρξε κάπο­
τε ή, ένδεχόμενα, μπορεϊ πάντοτε νά ύπάρξει.
Ot τάξεις τών Ιδιοκτητών δποβοηθοϋσαν τήν ύπόθεση τής διά­
σπασης τών γενών, πού άποτελοϋσαν τή βάση τοϋ κυβερνητικού συ­
στήματος, μέ μεταφορά τών έξουσιών τους σ’ Ινα διαφορετικό σώ­

(1) Κιχέρωνος, Περί Πολιτείας, II, 20.

859
 μα. Αύτό ήταν προφανώς τό κύριο Αντικείμενο τής νομοθεσία; τοΰ
Σέρβιου Τούλλιου, νά Απαλλαγεί Απ’ τά γένη, πού ήσαν κλειστοί
δργανισμοί καί νά δώσει στή νέα κυβέρνηση μιά βΑση Αρκετά πλα­
τιά, γιά νά περιλάβει δλους τούς κατοίκους τής Ρώμης, μέ τήν έ­
ξαίρεση τών δούλων. Άφοϋ οί τάξεις συμπλήρωσαν αύτή τή διαδι­
κασία, θά περίμεναν δτι ή γενοκρατία θά έκπνεύσει δπως στήν ’Α ­
θήνα- καί δτι οί φρουρές τών πόλεων καί ot τοπικές διοικητικές πε­
ριφέρειες, μέ τούς κατοίκους τους όργαινωμένους σάν πολιτικά σώ­
ματα, θά γίνονταν ή βάση τοϋ νέου πολιτικού συστήματος, δπως δί­
καια καί λογικά θά ϊπρεπε νά γίνουν. ’Αλλά ή δημοτική όργάνω­
ση τής Ρώμης έμπόδιζε τήν δλοκλήρωσή της. Αύτή κέρδισε στήν
Αρχή καί διετήρησε ώς τό τέλος τήν κεντρική θέση στήν κυβέρνη­
ση, στήν δποία δλες d έκτός τής Ρώμης περιοχές είχαν ύποταχθεί.
Παρουσιάζει τήν Ανωμαλία μιας μεγάλης κεντρικής δημοτικής κυ­
βέρνησης πού άπλώθηκε πραγματικά, πρώτα πάνω στήν ’Ιταλία,
καί τελικά πάνω στίς κατακτημένες περιοχές τών τριών ήπείρων.
Ot πέντε κλάσεις, μέ μερικές τροποποιήσεις τοϋ τρόπου ψηφοφορί­
ας διατηρήθηκαν ώς τό τέλος τής δημοκρατίας. Ή δημιουργία μιας
νέας συνέλευσης τοΰ λαοϋ γιά νά πάρει τή θέση τής παλη&ς, Απο­
καλύπτει τό ριζικό χαραχτήρα τοϋ συντΑγματος τοϋ Σέρβιου Τούλ-
λιου. Αύτές οί τάξεις ποτέ δέν θά Αποκτούσαν ζωτικότητα, χωρίς
μιά νεοΐδρυμένη συνέλευση, πού θά τίς περιέβαλε μέ πολιτικές έ­
ξουσίες. Μέ τήν αδξηση τοϋ πλούτου καί τοΰ πληθυσμού, τά καθή­
κοντα καί οί εύθύνες αύτής τής συνέλευσης αύξήθηκαν πολύ. Αύ­
τός ήταν προφανώς δ σκοπός τοϋ Σέρβιου Τούλλιου, δτι δηλ. μέ τό
νέο σύνταγμα θά έξαφάνιζε τή φρατρική έκκλησία καί μαζί της
καί τήν έξουσία τών γενών.
Αύτός ό νομοθέτης, λέγεται, δτι είχε Ιδρύσει τή φυλέτιδα έκ­
κλησία (COMITIA T R IB U T A ), μιά χωριστή συνέλευση γιά κά­
θε τοπική φυλή ή διοικητικό διαμέρισμα, τής άποίας σάν κύρια κα­
θήκοντα Αναφέρονταν δ ύπολογισμός φοροθέτησης, ή συλλογή τών
φόρων καί ή ένδεχόμενη προσφορά στρατευμάτων. Σέ μιά μεταγε­
νέστερη χρονολογία αύτή ή συνέλευση έξέλεγβ τούς δημάρχους τοΰ
λαοΰ (TRIBUNUS P L E B I). Τό διοικητικό διαμέρισμα ήταν ή
φυσική μονάδα τοΰ πολιτικού τους συστήματος καί τό κέντρο δπου
θά Εγκαθίστατο ή τοπική αύτοδιοίκηση, δπως τδ είχε έπιθυμήσει δ
 Ρωμαϊκός λαός, νά δημιουργήσει 2να δημοκρατικό κράτος. Άλλά
ή γερουσία καί οί Ιδιοκτήτριες τάξεις τούς είχαν προλάβει μ’ αυ­
τό τόν τρόπο.
Μιά άπ’ τις πρώτες ένέργειες πού άποδίδονται στό Σέρβιο
Τούλλιο ήταν 6 θεσμός τής τιμητείας (CENSUS). Ό Λίβιος δια­
κηρύσσει τήν τιμητεία σάν τό πιό σωτήριο μέτρο γιά μιά αύτοκρα-
τορία, πού Ιγινε τόσο μεγάλη, πού άνάλογα μέ τό μέγεθός της οί
άνάγκες τής είρήνης καί τοΰ πολέμου ϊπρεπε νά καλύπτονται
δχι κατά κεφαλήν, δπως πρώτα μέ Ισες προσφορές, άλλά σύμ­
φωνα |ΐέ τό μέτρο τοΰ προσωπικοΰ πλούτου (’ ) . Κάθε πρόσωπο ύ-
ποχρεωνόταν νά ένταχθεΐ στό διοικητικό διαμέρισμα τής διαμονής
του, μέ μιά καταγραφή τοΰ ποσοΰ τής περιουσίας του. Αύτή γινό­
ταν παρουσία τοΰ τιμητή, καί οί κατάλογοι, πού συμπληρώνονταν,
Εδιναν τή βάση πάνω στήν όποία διαμορφώνονταν οί τάξεις.
’Αποτέλεσμα αότής τής καταγραφής ήταν ή δημιουργία τεσ­
σάρων άστικών διοικητικών διαμερισμάτων, πού περιγράφονταν μέ
δρια καί διακρίνονταν μέ Ιδιαίτερα όνόματα. Αύτό Ιγινε πρίν άπ’
τήν Ιδρυση τών Αττικών δήμων άπ’ τόν Κλεισθένη' άλλά καί στίς
5υό περιπτώσεις ήταν τελείως διαφορετικές στίς σχέσεις τους μέ
τήν κυβέρνηση. Ό Αττικός δήμος, δπως φάνηκε, όργανώθηκε σάν
Ινα σώμα πολιτικό μέ Ινα δμοιο άρχειοφυλάκιο τών πολιτών καί
τής ιδιοκτησίας τους, πού είχε πέραν άπ’ αύτά καί μιά πλέρια το­
πική αύτοδιοίκηση, μέ μιά αιρετή δημοτική, δικαστική καί ιερατι­
κή άρχή. Ά π ό τήν άλλη, τό Ρωμαϊκό διοικητικό διαμέρισμα ήταν
μιά γεωγραφική περιοχή, |ΐέ Ινα άρχειοφυλάκιο τών πολιτών καί
τής περιουσίας τους, μέ μιά τοπική όργάνωση. μιά δημαρχία καί
άλλα αιρετά άξιώματα, καί μέ μιά συνέλευση (βουλή). Γιά Ινα πε­
ταρισμένο άριθμό είδικών θεμάτων, οί κάτοικοι τών διοικητικών
διαμερισμάτων διαπραγματεύονταν μέ τήν κυβέρνηση διά μέσου
τών έδαφικών τους σχέσεων. Ά λλά ή κυβέρνηση τοΰ διοικητικού

(1) Διότι Τδρυοε τήν τιμητείαν, αωτήριον πράγμα γιά τόοο μεγάλο κρά-
”°ί, μίοω αύτής τά καθήκοντα τοΟ πολέμου χαΐ τής ειρήνης, θά γίνονταν
δχι κατά κεφαλήν, δπως πρώτα, άλλά βάοει τής περιουοία; (κατοχή; χρη­
μάτων). Λίβιος 1, 42.

361
 διαμερίσματος δέν είχε τά στέρεα γνωρίσματα τοϋ διαμερίσματος
τοϋ ’Αττικοϋ δήμου. Ή ταν Ινα πλησιέστερο άντίγραφο τής προη­
γούμενης ’Αθηναϊκής ναυκραρίας, πού πιθανόν Κινε τό πρότυπο,
δπως οί Σολώνειες τάξεις τό Ικαναν γιά τΙς τάξεις τοϋ Σέρβιου
Τούλλιου. Ό Διονύσιος παρατηρεί, δτι άφοϋ ό Σέρβιος Τούλλιος
είχε κλείσει τούς έπτά λόφους μέ Ινα τείχος, διαίρεσε τήν πόλη σέ
τέσσερα μέρη καί Ιδωσε τά όνόματα τών λόφων στίς άναδιαιρέσεις:
στό πρώτο, Παλατίνος, στό δεύτερο, Σουμπούρρα, στό τρίτο Κολλί-
να καί στό τέταρτο Έσκιλίνο' ίκανε τήν πόλη νά άποτελεΐται άπό
τέσσερα μέρη, πού προηγούμενα ήταν άπό τρία· καί διέταξε τό λαό
πού κατοικοΰσε σέ κάθε μιά άπ’ τίς τέσσερις περιοχές, σάν χωρι­
κούς, νά μήν παίρνουν μιά άλλη κατοικία, νά μήν πληρώνουν φό­
ρους άλλοϋ, νά μήν προσφέρουν άλλοϋ τΙς στρατιωτικές τους όπη-
ρεσίες, νά μήν πληρώνουν τΙς φοροθετήσεις τους γιά στρατιωτικούς
σκοπούς καί άλλες άνάγκες' γιατί δλα αύτά δέν θά δίδονταν πιά
σύμφωνα μέ τΙς τρεις αίματοσυγγενκκές φυλές (φυλάς τάς γενικάς
= άπό τό γένος Σ 3 ί .) , άλλά σύμφωνα μέ τΙς τέσσερις τοπικές φυ­
λές (φυλάς τάς τοπικάς), πού τελευταία είχαν ταξινομηθεί άπ’ αύ­
τόν τόν ίδιο' καί αύτός δρισε διοικητές πάνω άπό κάθε φυλή, δπως
φυλάρχους ή κωμάρχας, καί διέταξε νά σημειώσουν ποιό σπίτι κα­
τοικούσε δ καθένας. Ό MOMMSEN παρατηρεί, δτι «καθένα άπ’ αύ­
τά τά τέσσερα στρατολογικά καί φορολογικά διαμερίσματα υποχρε­
ωνόταν νά προσφέρει δχι μόνο τδ τέταρτο μέρος τής συνολικής στρα­
τιωτικής δύναμης, άλλά καί κάθε μιάς άπ’ τΙς στρατιωτικές ύπο-
διαιρέσεις τών μονάδων τοϋ στρατοϋ, σέ τρόπο πού κάθε λεγεώνα
καί κάθε λόχος συγκαταριθμούσε μιά Ιση άναλογία στρατευσίμων,
προφανώς γιά τδ σκοπό συγχώνευσης δλων τών διακρίσεων μιάς
γενοκρατικής καί τοπικής φύσης σέ Ινα κοινό στρατολογικό καί φο­
ρολογικό διαμέρισμα τής κοινότητας καί είδικά ένός δεσμοϋ, διά μέ­
σου τής παντοδύναμης ίσοπεδωτικής έπίδρασης τοϋ στρατιωτικοΰ
πνεύματος, τών μετοίκων καί τών δημοτών σ’ Ινα λαό»
Μέ τόν ίδιο τρόπο, ή γύρω χώρα κάτω άπ’ τή διακυβέρνηση
τής Ρώμης, ήταν δργανωμένη σέ διοικητικά διαμερίσματα (T R I­
BUS RUSTICAE = φυλές άγροτικές), δ άριθμός τών όποίων ά-
ναφέρεται σέ είκοαι Ιξι άπό μερικούς συγγραφείς, καί σέ είκοσι μία
άπό άλλους, πού άποτελοΰσαν, μέ τά τέσσερα διοικητικά διαμερί­

362
σματα τής πόλης, Ινα σύνολο άπό τριάντα στή μιά περίπτωση, καί.
άπό είκοσι πέντε στήν άλλη. Ό συνολικός άριθμός ούδέαιοτε αυξή­
θηκε πάνω άπό τριάντα πέντε. Αύτά τά διοικητικά διαμερίσματα
ποτέ δέν όλοκληρώθηκαν στό νόημα τής συμμετοχής στή διοίκηση
τής κυβέρνησης.
’Αφοϋ τελικά καθιερώθηκε κάτω άπό τό Σέρβιο σύνταγμα, ή
κυβέρνηση κατέληξε στή μορφή στήν όποία παρέμεινε κατά τή δι­
άρκεια τής δημοκρατίας, όπότε οί δπατοι πήραν τή θέση τών προη­
γουμένων στρατιωτικών διοικητών. Αύτή δέν βασιζόταν στό Εδα-
φος μέ τήν άποκλειστική Εννοια τής ’Αθηναϊκής κυβέρνησης, ή μέ
τή σύγχρονη Εννοια' άνερχόμενη άπ’ τό διοικητικό διαμέρισμα τής
πόλης ή τής ύπαίθρου, ή μονάδα όργάνωσης, στήν έπαρχία ή τήν
περιοχή της καί άπό τήν τελευταία στό κράτος, κάθε μιά όργανω-
νόταν καί περιβάλλονταν μέ κυβερνητικές λειτουργίες σάν συστα­
τικά ένός δλου. Ή κεντρική κυβέρνηση έπισκίαζε καί έξασθένιζε
τά μέρη. Στηριζόταν περισσότερο πάνω στήν Ιδιοκτησία παρά στό
Εδαφος, πού ήταν μάλλον Ινα διοικητικό στοιχείο, δπως φαίνεται
άπ’ τήν παραχώρηση τοΰ έλέγχου τής κυβέρνησης στίς τάξεις τών
μεγαλοϊδιοκτητών. Είχε, ώστόσο, μιά έδαφική βάση έπίσης, άφοϋ
άναγνώριζε καί χρησιμοποιούσε έδαφικές ύποδιαιρέσεις γιά πολιτο­
γράφηση καί γιά οικονομικούς καί στρατιωτικούς σκοπούς, στούς
όποίους συμ|ΐορφωνόταν ό πολίτης διά μέσου τών έδαφικών του σχέ­
σεων.
Οί Ρωμαίοι πέρχσαν τώρα έπιδέξια άπ’ τή γενοκρατική κοι­
νωνία, στό δεύτερο μεγάλο σχέδιο κυβέρνησης, πού βασιζόταν πά­
νω στό Εδαφος καί πάνω στήν Ιδιοκτησία. Ά φησαν πίσω τους τή
γενοκρατία καί τή βαρβαρότητα καί μπήκαν σ’ Ενα νέο στάδιο, στόν
πολιτισμό. ’ Από τότε ή δημιουργία καί προστασία τής Ιδιοκτησίας
Εγιναν ot πρωτεύοντες σκοποί τής κυβέρνησης, μέ Ιναν έπιπρόσθε-
το άγώνα κατακτητικό, γιά κυριαρχία πάνω σέ διάφορες φυλές καί
Εθνη. Αύτή ή μεγάλη άλλαγή θεσμών, δημιουργώντας τήν πολιτική!
κοινωνία, σάν ξεχωριστή άπ’ τή γενοκρατική, ήταν άπλώς ή είσα-
γωγή τών νέων στοιχείων, τοΟ έδάφους καί τής Ιδιοκτησίας, κάνον­
τας τήν τελευταία μιά πραγματική έξουσία πάνω στήν κυβέρνηση»
πού προηγούμενα άσκοΟσε άπλώς μιά έπίδραση. Τά άγροτικά καί
άστικά διαμερίσματα είχαν όργανωθεϊ μέ πλήρεις έξουσίες τοπι­

365
κής αύτοδιοίκησης καί ή γερουσία είχε γίνει αίρετή, άπ' αύτές τίς
τοπικές έκλογικές περιφέρειες, χωρίς διάκριση τάξεων καί ή προ-
κύπτουσα κυβέρνηση θά ήταν μιά δημοκρατία, σάν τήν ’Αθηναϊκή·
γιατί αύτές οί τοπικές κυβερνήσεις θά διαμόρφωναν τό κράτος κα­
τά τή δική τους σύνθεση. Ή γερουσία, μέ τήν κληρονομικά εύγενή
τάξη, πού περιλάβαινε, καί ή περιουσιακή βάση πού χαρακτήριζε
τήν έκλογική διαδικασία στή συνέλευση τοϋ λαού, έκλινε τό βάρος
ένάντια στούς δημοκρατικούς θεσμούς καί δημιουργοΟσε μιά μικτή
κυβέρνηση, μερικά άριατοκρατική καί μερικά δημοκρατική. Έ ξ ο ­
χα ύπολογισμένη νά γεννά ένα συνεχή ένθουσιασμό άνάμεσα στίς
δύο τάξεις τών πολιτών, πού δημιουργήθηκαν έτσι σκόπιμα καί ά­
σκοπα άπ’ τή θετική νομοθεσία. Είναι σαφές, νομίζω, δτι ό λαός
είχε άπατηθεϊ άπ’ τό σύνταγμα τοΟ Σέρβιου καί είχε βάλλει πάνω
στό κεφάλι του μιά κυβέρνηση, πού ή πλειοψηφία θά είχε άπορ-
ρίψει, άν είχε καταλάβει ποιό θά ήταν τό Αποτέλεσμα. Έ άπόδει-
ξη είναι πειστική άπ’ τΙς προηγούμενες δημοκρατικές άρχές τών
γεινών. Ή άπόδαξη γιά τό έλεύθερο πνεΟμα καί γιά τούς έλεύθε-
ρους θεσμούς τους είναι τόσο Αποφασιστική, ώστε ή πρόταση πού
άναφέραμε άλλοΟ, δτι ή γενοκρατία ·είναι άσυμβίβαστη μέ τή μο­
ναρχία, φαίνεται πώς είναι άμετάτρεοττη.
Σάν ένα σύνολο, ή Ρωμαϊκή κυβέρνηση ήταν άνώμαλη. Ό
έπισκιάζουαα κάθε άλλη έξουσία δημαρχία τής Ρώμης, έγινε τό
κέντρο τοϋ κράτους στό σχέδιο διακυβέρνησής του, ήταν μιά άπ’
τίς βασικές αιτίες τοΟ νέου χαρακτήρα του. Έ άρχέγονη όργά«ω-
ση τοϋ λαοϋ μέσα α’ ένα σφατό, πού τόν έτρεφε τό στρατιωτικό
πνεϋμα, δημιούργησε τή συνεκτική δύναμη, πού συσπείρωσε τή
δημοκρατία, καί έπειτα τήν αύτοχρατορία. Μέ μιά αίρετή γερου­
σία πού διατηρούσε Ισόβια τό άξίωμα καί κατείχε ούσιαστικές έ­
ξουσίες, μέ μιά τάξη εύγένειας πού περνούσε στά παιδιά τους καί
στούς άπογόνους τους, μέ αιρετούς δημόσιους λειτουργούς διαβαθμι­
σμένους άνάλογα μέ τίς άνάγκες μιδς κεντρικής μητρόπολης’ μέ
μ·.ά συνέλευση τοΰ λαού όργανωμένη βάσει τής περιουσίας τών τά­
ξεων πού είχαν άνισο άριθμό ψήφων, άλλά πού διαθέτανε μαζί μιά
καταφατική καί μιά άρνητική ψήφο πάνω σ' δλη τή νομοθεσία’ καί
μέ μιά έπεξεργα^μένη στρατιωτική όργάνωση, ώστε καμιά άλλη
άνάλογη κυβέρνηση δέν είχε φανεί άνάμεσα στούς άνθρώπους. ΤΗ-

364
ταιν τεχνητή, παράλογη, πού πλησίαζε τήν τερατωδία’ άλλά ικανή
γιά θαυμοκπά κατορθώματα, λόγω τοΟ στρατιωτικοΟ της πνεύμα­
τος, καί έπειδή οί Ρωμαίοι ήσαν προικισμένα μέ Ικανότητες στήν
όργάνωση καί τόν χειρισμό το>ν ύποθέσεων. Ή συρραφή στή σύν­
θεσή της ήταν τό προϊόν τής άνώτερης πανουργίας τών εύπόρων
τάξεων, πού σκοποΟσαν ν’ Αρπάξουν τήν έξουσία, άν χαί άπέβλε-
παν στό νά σεβασθοΟν τά δικαιώματα καί τά συμφέροντα δλων.
"Οταν τό νέο πολιτικό σι>στημα έγκαβιδρύθηκε, τό παλιό δέν
Εξαφανίσθηκε άμεσα καί δλότελα. 01 λειτουργίες τής γερουσίας
καί τοΟ στρατιωτικοί} διοικητή παρέμειναν δπως καί πρώτα' άλλά
οί τάξεις τών Ιδιοκτητών πήραν τή θέση τών γενώ<ν, καί ή »>νέ-
λευση τών τάξεων, πήρε τή θέση τής συνέλευσης τών γενών. Έ ­
νώ οΐ άλλαγές ήσαν ριζικές, περιορίσθηκαν, κυρίως, σ’ αύτές τις
ίθΐίΐρρυθμίες. καί έγιναν χωρίς προστριβές ή βία. Ή παλιά συνέ­
λευση (COMITIA C U R IA T A ), έπιτράπηκε νά διατηρήσει ίνα μέ­
ρος άπ’ τΙς έξουσίες της, πού κράτησε ζωντανές γιά μιά μχκριά
χρονική περίοδο, τίς άργανώσεχς τών γενών, φρατριών καί αίμα-
•οοσυγγενικών φυλών. Άκόμη άιπένβμε τήν έ ξ ο υ σ ί α (ΙΜ-
PERIUM) σ’ βλους τούς άνώτερους δημόσιους λειτουργούς, άφοϋ
είχε συμπληρωθεί ή έκλογή τους, άν καί μέ τόν καιρό αύτή Ιγινε
μιά όπόθεση άπλσϋ τύπου' έγκαθίδρυαε όρισμένους Ιερείς καί έρύ-
θμιζε τΙς θρησκευτικές έπιτηρήσεις τύπων στίς φράτρες. Αύτή ή
κατάσταση συνεχιζόταν ώς τά χρόνια τοΟ πρώτου Καρχηδονιακοδ
πολέμου, μετά τόν όποϊον ή φ ρ α τ ρ ι κ ή έ κ κ λ η σ ί α έ­
χασε τή σπουδαιότητά της καί γρήγορα περιέπεαε στή λήθη. Καί
τά δύο, ή συνέλευση καί ή φράτρα ύποσκελίσθηκαν μάλλον παρά
έξαφανίσθηκαν, καί ψυχοραγοΟσαν άπό έξάντληση' άλλά τά γένη
παρέμαναν γιά παλύ καιρό στήν αότιοκρατορία, δχι σάν Ινας όρ-
γαινιαμός, γιατί αύτός έπίσης μέ τόν καιρό έσβυσε, άλλά σάιν |αά
άρχαία καταγωγή καί γενεαλογία.
’ Ετσι, ή μετάβαση άπ’ τή γενοκρατική στήν πολιτική κοινω­
νία συμπληρώθηκε βαθμιαία άλλά σταθερά, καί τό δεύτερο μεγά­
λο σχέ&ο τής άνθρώπινης διακυβέρνησης ύποκαταστά&ηκε άπ’ τούς
Ρωμαίους στή θέση τοϋ πρώτου πού είχε έπικρατήσει άπό άμνημο-
νεύτους χρόνους. "Γστερι’ άπό μιά ύοοερβολικά παρατεταμένη δι­
άρκεια, άρχίζσντας άπ’ τή χωριστή δπαρξη τής Άριανής οίκογέ-
ναας, καί δστβρ’ άπώ τήν Απσδοχή της άπ' τίς Λατινικές φυλές μέ
προέλευση άπ' τούς Απόμακρους προγόνους τους, ή γενοκρχτική όρ-
γΑνωση παραχώρησε τήν ύπαρξή της, στίς Απαιτήσεις τοΰ πολιτι-
σμοΟ. ΕΙχε τήν Αποκλειστική κατοχή τής κοινωνίας διά μέσου έ-
κείνων τών διαφόρων <έθνυκώ>ν περιόδων, καί μέχρι πού κέρδισε μέ
τήν πείρα δλα τά στοιχεία τοΟ πολιτισμού, πού δείχτηκε Ανίκανη
νά χρησιμοποιήσει. Ή άνθρωπότητα όφείλε* εύγνωμοσύνη σοούς
άγριους προγόνους της, που Επινόησαν ένα θεσμό Ικανό νά δβηγή-
σει τήν προοδευτική μερίδα τής Ανθρώπινης φυλής ϊξω Απ’ τήν Α­
γριότητα στή βαρβαρότητα, καί διά μέσου τών διαδοχικών σταδί­
ων τής τελευταίας πρός τόν πολιτισμό. ’Επίσης μέ τήν πείρα, τή
σκέψη καί τήν Αναγκαία γνώση έπινόηκ τήν πολιτική κοινωνία
Αν καί τό σύνταγμά της παρέμενε Ακόμη. Κράτησε μιά θότη στό
μεγάλο χάρτη τής Ανθρώπινης προόδου εύνοϊκή στήν έπίδρασή της.,
στά έπιτεύγματΑ της καί στήν Ιστορία της. Σάν &να σχέ&ο διακυ­
βέρνησης, ή γενοκρατική όργάνωση ήταν Ακατάλληλη γιά τίς Α­
νάγκες τοΟ πολιτισμένου Α-Λρώπου- Αλλά μπορεί κάπως νά λεχθεί
γιά τήν Ανάμνησή της, 5u Ανέιττυξε Απ’ τό σπέρμα τούς κύριους
κυβερνητικούς θεσμούς τών σύγχρονων πολιτισμένων κρατών. Με­
ταξύ δλλων, δπως προγενέστερα είπαμε, Από τήν άρχαία συνέλευ­
ση τοΟ λαοΟ προήλθε ή σύγχρονη γερουσία καί ή σύγχρονη Αντι­
προσωπευτική συινέλευση (^ουλή Σ.Μ .), συγκροτώντας κι’ οί δύο
;ιαζΙ τά σύγχρονα νομοθετικά σώματα* Απ’ τόν Αρχαίο γενικό στρα­
τιωτικό διοικητή, προήλθε 6 σύγχρονος δημόσιος έπικεφαλής άρ­
χηγός, είτε Ινας φεουδαλικός είτε συνταγματικός βασιλιΑς, Ινας
αύτοηφάιτορας ή Ινας πρόεδρος, δντας δ τελευταίος τό φυσικό καί
λογικό άιπστέλεομα' καί Απ’ τόν άρχαίο φρουρό τής πόλ>εως (CU-
STOS U R B IS ), μέ μιά κυκλική παραγωγή, προήλθε 6 Ρωμαίος
πραίτωρ καί δ σύγχρονος δικαστής. Ί σ α δικαιώματα καί προνό­
μια, προσωπική έλευθερία καί κύριες άρχές τής δημοκρατίας κλη-
ρονομήΟηκαν έπίσης Απ’ τά γένη. Ό τα ν ή Ιδιοκτησία είχε έπε-
κταθεϊ, καί ή έπίδρασή της καί ή έξουσία της άρχισαν νά βαραί­
νουν πάνω στήν κοινωνία, Εμφανίσθηκε ή δουλεία1 Ινας θεαμός πού
παραβίαζε δλες αύτές τΙς άρχές, Αλλά ύποστηριζόταν άπ’ τή φί-
λαυτη καί Απατηλή σκέψη δτι τό πρόσωπο πιού ίγινε δούλος ήταΛ»
ξένο αίμα καί Ινας Εχθρός αιχμάλωτος. Μέ τήν ιδιοκτησία έπίσης

366
έμφανίσθηκε βαθμιαία ή άρχή τής άριστοκρατίας, άγωνιζότ^ενη;
γιά τή δημιουργία τών προνομιούχων τάξεων. Τό στοιχείο τής Ι­
διοκτησίας, πού είχε έλέγξει τήν κοινωνία οέ μιά μεγάλη έκταση
κατά τή μικρή συγκριτικά διάρκεια τοΟ πολτησμοΟ, ιχει δώσει μια
Ανθρωπότητα δεσποτι/κή, ίμπβριαλκχαχή, μοναρχική, προνομιοΟ-
χες τΛξ*ις, χαΐ τελικά, μιά άναπροσωπευτική δημοκρατία. Έ χομε
έπίσης τή σταδιοδρομία τών πολιτισμένων έθνών ούσιαστικά μιά
πορεία γιά τή δημιουργία περιουσίας. ’ Αλλ’ δταν τό πνεύμα τών
άνθρώπων άνεδεΐ στό δψος τοΟ μεγάλου προβλήματτος τών άφηρη-
μένων δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, — πίριλαμβΑνονιτας τΙς σχέσεις
ιδιοκτησίας πρός τό κράτος, δπως έπίσης τά δικαιώματα τών προ­
σώπων σχετικά μέ τήν ιδιοκτησία — μιά Αλλαγή τής παρούσας
τάξης πραγμάτων μπορεΐ νά άναμένεπαι. Τή φύση τών άλλαγών
πού έρχονται, μπορεΐ νά είναι Αδύνατον νά τή/ συλλάέουμε’ άλλά
φαίνεται πιθανόν, δτι ή δημοκρατία, κάηοατε καθολική σέ μιά στοι­
χειώδη μορφή, καί σήμερα χαιταπνιγμένη σέ πολλά πολιτισμένα
κράτη, είναι προορισμένη νά γίνει πάλι καθολική καί ύπέρτ>»τη.
Έ νας ’Αμερικανός διαπαιδαγωγημένος στίς άρχές τής δη-
(ΐοκρατίας, καί βαθιά μαγεμένος άπ’ τήν άξία καί τό ;μεγαλείο αύ­
τών τών μεγάλων Λνταλήψβων, πού άναγνωρίζουν τήν έλευθερίο.,
τήν Ισότητα καί τήν Αδελφότητα τής άνθρωπότητας, μπορεΐ νά έκ-
φρασθεΐ έλεύθβρα γιά μιά προτίμηση πρός τήν αυτοδιοίκηση καί
τούς έλεύθερους θεσμούς. Ταυτόχρονα τά ίσα δικαιώματα κάθε άλ­
λου προσώπου πρέπει νά Αναγνωρίζονται, δσον άφορά τό νά δέχεται
καί νά έπιδοκιμάζει χάποια μορφή κυβέρνησης είτε αύτοκρατορική
είτε μοναρχική, ώστε νά Ικανοποιεί τις προτιμήσεις του.

367
 Κ Ε Φ ΑΛΑΙΟ Ε Ν Α Τ Ο

ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟ ΤΗ ΘΗΛΥΚΗ

ΣΤΗΝ ΑΡΣΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ

Π ώ ς ή άλλαγή θά μπορούσε νά είχε γίνει. Κληρο­

νομιά τ ή ς Ιδιοκτησίας ■ ή αιτία. Κ α τα γω γή στή θηλνχή
γραμμή μ εταξύ τώ ν Α νκ ίω ν . Οί Κ ρ ή τ ε ς. Οί Έ τρο ϋ σ χοι.
Πιθανή μ ετα ξν τώ ν ’Α θηναίων στά χρόνια τοϋ Κ έχροπα.
Οί έχατό οικογένειες τώ ν Αοκρώ ν. 'Απόδειξη άπό γά-
μους. Τονρανικό σύστημα αίματοσνγγένειας μ εταξύ τώ ν
Ε λληνικώ ν Φυλών. 'Ο μύθος τώ ν Δαναΐδων.

-Ένα σπουδαίο ζήτημα ύπολείπεται νά έξετασθεΐ, δηλαδή: άν

ύπάρχει κάποια άπόδειξη, δτι ή καταγωγή ήταν παληά οπή θη­
λυκή γραμμή σαά Ελληνικά καί Λατινικά γένη. θεωρηηχκά, αύ­
τή πρέπει νά ύπήρξε σέ κάποια προγενέστερη περίοδο μεταξύ τών
άπόμακρων προγόνων τους' άλλά δέν είμαστε ύποχρεωμένο: νά στη-
ριχτοΟμε πάνω στή θεωρία μόνο. ΆφοΟ μ:ά άλλαγή πρός τήν άρ-
σενική γραμμή περιλάβαινε μιά σχεδόν όλική μεταμόρφωση τού
μέλους οτό σύνολο ένός γένους, μιά μέθοδος μέ τήν όποίαν αύτή
μποροΟσε νά έχει έκπληρωθεΐ, θά ύποδειχνόταν. 'Εκείνο πού θά
μπορούσε νά δειχτεί, είναι άν ένα άνάλογο αίτιο πού έπέβαλλε τήν
άλλαγή, ύπήρξε μέ τήν πρόοδο τής κοινωνίας πέρχ άπ’ τδν δρο
μέσα στόν δποΐον γεννήθηκε αύτή ή μορφή. Καί τελνκά, ή ύπαρ­
ξη τής άρχαίας καταγωγής στή θηλυκή γραμμή μεταξύ τους, θά
παρουσιάζονταν.
Έ ν α γένος <πήν άρχαϊκή περίοδο, συνίστατο άπό μ:ά ύποτ:-
θέμενη θηλυκή πρόγονο ικαί τά παιδιά της, μαζί μέ τά παιδιά τών
θυγατέρων της καί τών θηλυκών άπογόνων της διά μέσου θηλυκών
συνέχεια. Τ ά παιδιά τών γcώv της, καί τών άρρένων άπογόνων
της, διά μέσου άρρένων, Αποκλείονταν. ’Απ’ τήν άλλη πλευρά, μέ

368
καταγωγή στήν άρσενική γραμμή Ινα γένος συνίστατο άπό Ιναν
ύποτιθέμενο άρσενικό πρόγονο καί τά παιδιά του 'ΐαζί <ιέ τά παι­
διά τοΰ γιοϋ του καί τών άρρένων άπογόνων του διά μέσου άρ^έ-
νων συνέχεια. Τά παιδιά τών θυγατέρων του καί τών θηλυκών ί-
πογάνων του, διά μέσου θηλυχών, άποκλείονταν. Οί άποκλειόμε-
vot στήν πρώτη περίπτωση θά ήσαν μέλη Όοϋ γένους στή δεύτερη
περίπτωση, καί ά ν τ ί σ τ ρ ο φ α . Τότε προκύππε* τό ζήτη­
μα, πώς ή καταγωγή θά άλλαζε άπ’ τή θηλυκή γραμμή στήν άρ­
σενική χωρίς τήν καταστροφή τοϋ γένους;
Ή μέθοδος ήταν άπλή καί φυσική ύπό τόν δρο δτι τό αίτιο
τής άλλαγής ήταν γενικό, έπεϊγσν καί Επιτακτικό. "Οταν αύτό ύ­
πήρχε σέ δεδομένη στιγμή καί μέ προσχεδιασμένο καθαρισμό, ήταν
μόνον άνάγκη νά συμφωνήσουν, δτι δλα τά παρόντα μέλη τοΰ γέ­
νους θά Εμεναν μέλη, άλλ’ δτι στό μέλλον δλα τά παιδιά, τών ό­
ποιων οί πατέρες άνήκαν στό γένος, θά Ιμεναν μόνον σ’ αύτό καί
θά φέρνανε τό γενοκρατικό δνομα, ένώ τά παιδιά τών θηλυκών με­
λών του θά Αποκλείονταν. Αύτό δέν θά σύντριβε ή δέν θά άλλαζε
τή συγγένεια ή τίς σχέσεις τών ύπαρχόντων γεναΛτών' άλλά θά δι­
ατηρούσαν στό γένος τά παιδιά πού προηγούμενα i -οκλείονταν.
καί θά άπέκλειαν έκεΐνα πού προηγούμενα διατηρούσε. "Αν καί αύ­
τό μπορεί νά φαίνεται Ινα πρόβλημα δύσκολο, γιά νά τό λύτννιε,
ώστόσο ή πίεση ένός έπαρκοΰς αίτιου θά τό Ικανέ εύκολο, καί τό
πέρασμα λίγων γενεών θά τό Ικανέ πλήρες. Σάν Ινα πρακτικό ζή­
τημα, αότό είχε άλλάξει άπ’ τή θηλυκή γραμμή στήν άρσενική
στούς Άμερικαινούς Ιθαγενείς σέ όριομένες περντητώσεις. Έ τσι,
«τούς OJIBWAS, ή καταγωγή είναι τώρα στήν άρσενική γραμμή,
ένώ ατούς συγγενείς τους, τών DELAWARES καί MOHEGANS,
ή καταγωγή ήταν στή θηλυκή γραμμή σ’ δλόκληρο τόν κορμό AL­
GONKIN.
"Οτι ή καταγωγή στή θηλυκή γραμμή είναι άρχαΐκή, καί πε­
ρισσότερο σύμφωνη μέ τόν πρώιμο δρο τής άρχαίας κοινωνίας πα­
ρά ή καταγωγή στήν άρσενική γραμμή, ύπάρχει μιά ύπόθεση, ύ-
πέρ τής άρχαίας ύπεροχής της στά Ελληνικά καί Λατινικά γένη.
ΈπΙ πλέον, έάν ή άρχαΐκή μορφή μι&ς όργάνωσης, πού μεταβιβά­
σθηκε, Ιχει άπσκαλυφθεΐ καί έπαληθευθεΐ, είναι άδύνατον νά κα-

369
24*
τανοήαουμε τήν όργάνωσή της στήν mb προχωρημένη τελευτά:ζ
μ/φφή.
Παραδεχόμενοι μιά άλλαγή καταγωγής «μεταξύ τους άπ’ τή
θηλυκή γραμμή στήν άρσενική, αύτή πρέπει νά Ιχει γίνει πολύ
πρίν Απ’ τήν [αηορική περίοδο. Ή Ιστορία ιτους στό Μεσαίο Στάδιο
τής βαρβαρότητας χώθηκε όλότελα, έκτός Απ’ αύτή πού διατηρή-
θηκε κάπως στίς τέχνες τους, τούς θεομοΰς τους καί τίς έφευρέαεις
τους, καί στίς προόδους τους στή γλώσσα. Τό ’Ανώτερο Στάδιο εί­
χε τό έπιπρόσθετο φώς άαι τήν παράδοση καί άπ’ τά Όμηρικά ποι­
ήματα γιά νά μάς γνωρίσει τήν πείρα καί τό μέτρο πού Ιγινε τότε.
’Αλλά κρίνοντας άπ’ τόν δρο στόν όποίον τούς τοποθετούν οί παρα­
δόσεις τους, φαίνεται πιθανόν δτι ή καταγωγή στή Θηλυκή γραμμή
δέν είχε τελείως έξαφανιστεί τουλάχιστον μεταξύ τών Πελασγικών
καί Ελληνικών φυλών, δταν αυτοί μπήκαν στό ’Ανώτερο Στάδιο
τής βαρβαρότητας.
"Οταν ή καταγωγή ήταν στή θηλυκή γραμμή στά Ελληνι­
κά και Λατινικά γένη, τό γένος κατείχε τά άκόλουθα άνάμεσα σέ
άλλα χαρακτηριστικά: 1. Γάμος μέσα στό γένος ήταν άπαγορευ-
μένος" &οσι, τοποθεποϋντο* τά παιδιά σ’ ένα διαφορετικό γένος ά­
πό κείνο τοϋ νομιζόμενου πατέρα τους. 2. "Ιδιοκτησία καί τό άξί­
ωμα τοΟ άρχηγοϋ ήσαν κληρονομικά στό γένος, άποκλείοντας 6ται
τά rawδιά άπ’ τήν κληρονομιά τής Ιδιοκτησίας ή άπ’ τή διαδοχή
τοϋ άξιώματος τοΰ νομιζόμενου πατέρα τους. Αύτή ή κατάσταση
θά συνεχιζόταν μέχρι πού πρόβαλε ένα αΓ«ο άρκετά γενικό καί
έπιτακτικό γιά νά καθιερώσει τό Sfcvxo αύτοΰ τοϋ Αποκλεισμού
μπροστά στόν Αλλαγμένο δρο τους.
Ή φυσική θεραπεία ήταν μιά άλλαγή καταγωγής άπ’ τή θη­
λυκή στήν άρσενική γραμμή. Αύτό πού ήταν άνχγκαίο γιά νά
πραγματοποιηθεί ή άλλαγή, ήταιν Ινα έπαρκές κίνητρο. ’Αφού τά.
οικιακά ζώ α δρχιααν νά άνατρέφονται κατά άγέλες καί ποίμνια,
πού Ιτσι γίνονταν πηγή διαπροφής. δπως έπίσης m l Αντικείμενα
Ατομικής περιουσίας καί άφοϋ ή γεωργία είχε όδηγήσει στήν Ιδι­
οκτησία σιατχών καί χωροκριών χωριστά, ένας άνταγωνυσμός θά ή-
τ*ν βέβαιο, δη ύψώνεται ένάντια στήν ύπερισχύουσα μορφή τής
γεναχρατικής κληρονομίας, έπεχδή αάτή Απέκλειε τά παιδιά τού
Ιδιοκτήτη, τών όποίων ή πατρότητα είχε γίνει πιό βέβαιη καί I -

370
δινε τήν Ιδιοκτησία τους στή γβνοκρατ»ιή συγγένειά τους. 'Ενας
Αγώνας γιά 2να νέο κανόνα κληρονομιάς πού θ’ Ασκούνταν άπ’ τούς
πατέρες καί τά παιδιά τους, θά ήταν Ινα άρκετά πλήρες αίτιο, γιά
νά πραγματοποιηθεί ή άλλαγή. Μέ μιά συγκεντρωμένη περιουσία
έπβνδυμένη σέ σταθερές μορφές, ή καταγωγή στή θηλυκή γραμ­
μή ήταν βέβαιο πώς θά είχε άνατραιπεΐ καί πώς θά είχε έξααφαλι-
σθεϊ ή ύποκατάστασή της άπ’ τήν άρσενωιή γραμμή- Μιά τέτοια
άλλαγή θά άφηνε τήν κληρονομία στό γένος δπως προηγούμενα,
άλλά θά τοποθετηΟσε τά παιδιά στό γένος τοΰ πατέρα τους. καί
στήν άρχηγία τής πατρικής συγγένειας. Γιά ένα διάστημα, κοιτά
πάοα πιθανότητα, θά μετείχαν στή διανομή τής ιδιοκτησίας |ΐέ τούς
ύπόλοιπους πατρικούς συγγενείς· άλλά μιά Ιπέκτοση τής αρχής
μέ τήν άποίαν οί παπρικοί συγγενείς άποκόψαν τούς ύπόλοιπους γε­
νάτες θά κατέληγε μέ τόν καιρό στόν άποκλεισ»ιό καί τών πατρι­
κών συγγβνών καί θά Ιμενε Αποκλειστική κληρονομιά μέσα στόν
κύκλο τών παι&ών. Πιό πέρα, ό γιός τώρα θά έμπαινε στή γραμ­
μή διαδοχής τοΟ άξιώματος τοΟ πατέρα του.
’ Ετσι είχε γίνει ό νόμος τής κληρονομιάς στό ’Αθηναϊκό γέ­
νος στόν καιρό τοΟ Σόλωνα ή λίγο μετά' δταν ή ίδιοοατησία πέρα-
αε στούς γιούς, τούς ύπσχρέωνε νά συντηρούν τίς θυγατέρες καί νά
τΙς δίδουν Αναλογικά σέ γάμο’ καί έλλείψει γιών στίς θυγατέρες έ­
πίσης. Έάν δέν ύπήρχαν παιδιά, τότε ή κληρονομία περνούσε στήν
πατρική συγγένεια, καί έλλείψει τής τελευταίας, στούς γενάτες. Ή
νομοθεσία τής Ρωμαϊκής δωδεκαδέλτου ήταν οδσιασακά ή Ιδια.
Φαίνεται πιθανόν πιό πέρα, δτι δταν ή καηαγωγή είχε Αλλά­
ξει πρός τήν Αρσενική γραμμή, ή άκόμη ένωρίτερα, τά όνόμα/τα
ζώων στά γένη παραμερίαθηκαν καί προσωπικά όνό·ιαπα ύπσκα-
ταατάθηκαν στή θέση τους. Ή Ατομικότητα τών προσώπων θά lm-
βάλλονταν δλο καί πιό πολύ μέ τήν πρόΰδο τής κοινωνίας καί μέ
τήν αύξηση τής Ατομικής Ιδιοκτησίας, δίδεται στήν όνομασία τού
γένους τό δνομα ένός προγονικού ήρωα. "Αν καί νέα γένη διαμορ­
φώνονταν άπό καιρό σέ καιρό μέ τή διαδικασία τής κατά»τμτ/3ης,
ένώ δλλα γένη Ιαβυναν, ή γενεαλογία ένός γένους Ιφθανε πίσω,
διά μέσου έκατοντάδων γιά νά μήν πώ χιλιάδων έτών. Μετά τήν
ύποτιθέμενη ύποκαιτάσταση, ό έπώνυμος πρόγονος θά ήταν Ι\*α πρό-
σωαο9, πού ύπήρξε οπή διάρκεια τών χρόνων πού πέραοαν, καί κά­

371
 ποιο μεταγενέστερο πρόσωπο ξεχωριστό, στήν ιστορία τοΟ γένους,
τοποθετοΟνταν στή θέση του, δταν ή γνώση τοΟ προηγούμενου -προ­
σώπου γινόταν άσοφης, καί ξεθώριαζε μέσα στήν όμίχλη τοΟ πα­
ρελθόντος. 'Οτι τά πιό φημισμένα Ελληνικά γένη έκαναν τήν άλ­
λαγή τών όνομάτων, φαίνεται άπ’ τό γεγονός, δτι διατηροΟσαν τό
δνομα τής μητέρας τοΟ γενοχρατικοΟ τους πατέρα καί άπέδιβαν τή
γέννησή του στόν έναγκαλιαμό της άπό κάποιο ιδιαίτερο θεό. Έ ­
τσι, δ Εδμαλπος, ό έπώνυμος πρόγονος τών Εύμολπιδών τής ’Ατ­
τικής ήταν ό φημισμένος γιός τοΟ Ποβαδώνα καί τής Χιώνας’ άλ­
λά άκόμη τό Ελληνικό γένος ήταν παλαιότερο άπ’ τήν άντίληψη
γιά τόν Ποσειδώνα.
’ΑναφερΑμενοι τώρα στό κύριο θέμα, τήν έλλειψη άμεσης ά-
πόδειξης γιά τήν άρχαία καταγωγή σέ θηλυκή γραμμή στά Ε λ ­
ληνικά καί Λατινικά γένη, δέν θά Αποσιωπούσαμε τήν ύπόθεση.
πού συνηγορεί ύπέρ αύτής τής άποψης’ άλλ’ αύ<τό συμβαίνει, έτσι,
ώστε αύτή ή μορφή καταγωγής έμεινε σέ μερικές φυλές συνδεό­
μενες στενά μέ τούς Έλληνες, μέ τΙς ρίζες τους σ’ έναν άριθμό
Ελληνικών φυλών.
Ό έρευνητικός καί παρατηρητικός Ηρόδοτος βρήκε ένα έ­
θνος. τούς Λυκίους μέ γενεαλογία Πελασγική, άλλά μέ έξακρίβω-
ση πατρότητας 'Ελληνική πού σ’ αύτούς, αύτή τήν έποχή (440
π -Χ .), ή καταγωγή ήταν στή θηλυκή γραμμή. Μετά τήν παρατή­
ρηση, δτι οί Λύκιοι ξεκίνησαν άπ’ τήν Κρήτη, καί τήν έκθεση με­
ρικών λεπτομερειών γιά τή μετανάστευσή τους στή Λυκία μέ άρ­
χηγό τό Σαρπηδόνα. προχωρεί ώς έξής: «Τά έθιμά τους είναι κα­
τά Ινα μέρος Κρητικά καί κατά ένα άλλο μέρος Καρικά. Έχουν
δπω^δήποτε δνα Ιθιμο ξεχωριστό, μέ τό όποίο διαφέρουν άπό κά­
θε άλλο έθνος στόν κόσμο. Έρώτησα lyav Λύκιο, ποιός είναι, κι’
αύτός άπαντά δίνοντας στό δικό του δνομα, τό δνομα τής μητέρας
του, καί έτσι συνέχεια στή θηλυκή γραμμή. Κοντά σ’ αύτό, άν μιά
έλεύθερη γυναίκα παντρευτεί Ιναν άντρα πού είναι δούλος, τά παι­
διά τους είναι λεύτερα πολίτες’ άλλ’ άν ένας έλεύθερο; άντρας νυμ-
φευθεΐ μιά ξένη γυναίκα, ή συγκατοικήσει μέ μιά άστεφάνωπη, ά­
κόμη κι’ άν είναι τό πρώτο πρόσωπο στό κράτος, τά πα*διά χάνουν
δλα τά δικαιώματα πολιτογράφησης». Συνάγεται άναγκαστ:κά άπ’
αύτή τήν περιστασιακή διαπίστωση, δτι οί Λύκιοι ήσαν όργανωμέ-

372
νοι σέ γένη μέ μιά, άπαγόρευση τής έπιγαμίχς μέσα ατό γέ­
νος, καί δτι τά παιδιά άνήκα/ν στό γένος τής μητέρας τους. Τό γε­
γονός αύτό παρουσιάζει μιά σαφή άπόδειξη γιά ένα γένος στήν άρ-
χαϊκή του μορφή, έπιβεβαιωτικά κριτήρια γιά τΙς συνέπειες έ­
νός γάμου ένός άνδρα Λύχιου μέ μιά ξένη γυναίκα, καί μιας Λύ-
κ*ας γυναίκας μέ έναν δ ο θ λ ο ('). Ot Ιθαγενείς τής Κρήτης ήσαν
Πελασγικές, Έλληνικές καί Σημιτικές φυλές, ζώντας τοπικά χω­
ρισμένες. Ό Μίνωας, 6 άδερφός τοΟ Σαρπηδόνα, θεωρείται συνήθως
σάν ή κεφαλή των Πελασγών στήν Κρήτη' άλλά οί Αύταοί ήσαν
κιόλας έξελληνισμένοι στά χρόνια τοΟ Ηρόδοτου καί άπόλ’>τα πε­
ρίβλεπτα άνάμεσα στούς Έλληνες τής ’Ασίας, γιά τήν πρόαδί
τους. Ή άπομόνωση τών προγόνων τους πάνω στή νήσο Κρήτη,
προγενέστερη άπ’ τή μετανάστευσή τους καπά τή θρυλική περίο­
δο στή Λυκία, μπορεΐ νά δώσει μιά έξήγηση γιά τή διατήρηση ά­
πό μέρους των τής καταγωγής τους άπ’ τή θηλυκή γραμμή σ’ αύ­
τή τή μεταγενέστερη περίοδο.
Στούς Έψούσκους έπίσης ό Γδιος κανόνας γιά τήν καταγωγή
έπικρατοΟσε. «Είναι άρκετά παράξενο», παρατηρεί 6 CRAMER,
«δη δύο έθιμα Ιδιαίτερα στούς Έτρούακους, δπως άποκαλύψαμε,
άπ’ τά μνημεία τους, θά σημειώνονταν άπ’ τόν Ηρόδοτο σάν χα­
ρακτηριστικά τών Αυκίων καί τών Καρίων τής Μικρός ’Ασίας.
Τό -πρώτο είναι, δτι οί ’ΕηροΟσκα προσδιορίζουν σταθερά τά συγ­
γενικά τους καί τήν οίκογένεια μέ άι/αφαρά σχετική πρός τή μη-
τέραι, καί δχι τόν πατέρα. Τό άλλο, δτι δέχονταν τις συζύγους των
στίς γιορτές τους καί στά συμπόσια» (2) .
Ό CURTIUS σχολιάζει τήν Λύκεια. Έτρουσκική καί Κρη­
τική καταγωγή στή θηλυκή γραμμή jil τήν άκόλουθη έκφραση:

(1) “Αν Ινας Σενέκα - Ίροχέζος άντρας νυμφεύεται μιά ξένη γυναίχα,
τά παιδιά τους είναι ξένοι' άλλά έάν μιά Σενέκα - Ίροχέζα παντρεύεται έ­
να ξένο ή Ιναν ’Ονύνταγκα, τά παιδιά τους είναι Ίροχέζοι τής φυλής Σενέ­
κα χαΐ τοΟ γένους χαΐ τής φράτρας τής μητέρας τους. Ή γυναίχα έπιβάλ-
λει τήν έθνικότητά της χαΐ τό γένος της πάνω οτά παιδιά της, βποιος κι* fiv
ήταν ό πατέρας τους.
(2) Περιγραφή τής ’Αρχαίας ’ Ιταλίας, I, 163' βπου άναφέρβι τόν LAN-
ΖΙ, II, 314.

373
«θ ά ήταν μιά πλάνη τό νά νομίζουμε τό δθιμο σάν ένα σ3&χσμό
στό θηλυκό φύλο. Είναι μάλλον ριζωμένο στούς άρχέγανους δρους
τής κοινωνίας, στήν όποίαν ή μονογαμία δέν είχε άκόμη καθιερω­
θεί μέ έπαρκή βεβαιότητα, γιά νά βεβαιωθεί σίγουρα ή καταγωγή
στηριγμένη άπ’ τήν πλευρά τοΟ πατέρα. Επομένως τό έθιμο έκτεί-
νεται ‘ίακριά πέρα άπ’ τό ίδαφος, τό βιακούμενο άπ’ τή Λύκεια έ-
θνότητα. Αυτό συμβαίνει, άκόμη καί σήμερα, στίς Ίνδίε;. Μπορεί
ν’ άποδειχθεί, δτι ύπήρξε έπίσης άνάμεσα στούς άρχαίους ΑΙγυ-
πτίους. Αύτό μνημονεύεται άπ’ τόν SANCHONIATHON (σ. 16, 0-
R E L L ), δπου οί λόγοι γιά τήν ύπαρξή του άναφέρονται μέ μεγά-
λη έλευθερία καί πέρ’ άιπό τά σύνορα τής ’ Ανατολής έ/ιφαινίζεται
στούς Έτρούσκους, τούς Κρήτες, πού ήσαν τόσο στενά συνδε»ιένοι
;ιέ Όούς Λυκίους, καί πού οοαλοΟσαν τήν πατρική τους χώρα μητρι­
κή χώρα- καί στούς ’Αθηναίους, άποφαίνεται δ BACHOFEN, κί.
λπ. Ά ν ό Ηρόδοτος θεωρεί τό ύ*ιοό έξέταση Ιθιμο σάν τελείως ι­
διαίτερο χαρακτηριστικό ατούς Λυκίους, πρέπει νά έχει διατηρη­
θεί γιά πολύ καιρό μεταξύ των, δπως άποδεικ»νύεται καί απ’ τΙς
έπιγραφές τών Λυκίων. Επομένως πρέπει γενικά >νά θεωρούμε τή
χρήση τοΟ μητρικοΟ όνόματος γιά προαδιοριαμό τής καταγωγής,
σάν τά λείψανα ένός άπελούς δρου κοινωνικής ζωής καί οίκογενει-
ακοΟ νόμου m l πού, είχε έγκαπαλειφθεί, άργότερα. γιά χάρη, κα­
θολικών έθίμων στήν Ελλάδα, γιά τήν όνομασία δηλ. τών παιδιών
σύμφωνα μέ τόν πατέρα. Αύτή ή διαφορά έθίμων, πού είναι έξκ -
ρετικά σπουδαία γιά τήν Ιστορία τοΟ άρχαίου παλιτισμοΟ, συζητή-
θηκε πρόσφαιτα άπό τόν BACHOFEN στό λόγο του πού μνημ/ονεύ-
θηκε πιό πάνω»(]) .

(1) Ιστορία τής 'Ελλάδος (HISTORIS OF GREECE, SCRIBNER καί

ARMSTRONG έκδοση, Μετάφρ. Ά γγλ. WARD, I, 94, σημ.). 01 Έτεόκρη-
τες, άπό τούς δποίους καταγότανε 6 ήρωας Μίνωας, ήσαν άαφαλβς Πελασγοί.
Κατέχανε τό άνατολικό άκρο τοΟ νησιοΟ τής Κρήτης. Ό Σαρπηβών, Ινας ά-
δελφός τοΟ Μίνωα, δδήγηαβ τοδς μετανάστες στή Λυκία, βπου αύτοί έκτοπί-
σανε τού; Σολόμους, μιά Σημιτική πιθανόν φυλή, άλλά ot Λΰκιοι είχαν έξε-
ληνισθεΐ, δπως πολλές άλλες Πελασγικές φυλές, πρίν άπό τά χρόνια τοΟ Η ­
ρόδοτου, βνα περιστατικό τελείως δλικό σάν συνέπεια τής προέλευσης τβν

374
 Σέ μιά έργασία τεράστια; έρευνας, δ BACHOFEN έχε·, αυλ-
λέξει καί συζητήσει τίς άποδείξεις γιά, τή θηλυκή έξουσία (τό μη­
τρικό δίκαιο) καί γιά τό θηλυκό κανόνα (γυνκακοκρατία) (Μεταξύ
τών Λυκίων, Κρητών, ’Αθηναίων, Λημνίων, Αιγυπτίων, Όρχομε-
νών, Αοκρών, Λεσβίων, Μαντινέων καί μεταξύ τών άνατολικών ’Α ­
σιατικών έθνών. Ό δρος τής άρχαία; κανωνίχς. έτσ: πού ήριθε κά­
τω άπ’ τήν έπανεξέταση, άπαιτεϊ γιά τήν πλέρια έξήγηση οου τ^ν
ΰΐοαρξη τοϋ γένους ατήν άρχαΐκή μορφή του σάν τήν πηγή τών
φαινομένων. Αύτή θά έφερινε τή μητέρα καί τα παιδιά τη; μέσα
στό Βιο γένος, καί στή /σύνθεση τού κοινοτικού νακοκυριοΰ, στή
€άση τοΰ γένους, θά έδινε στό γένος τήν ύπεροχή -τών μητέρων στό
νακοκίφΐό. Ή οικογένεια, πού είχε πιθανόν έπιτύχει τή συνδυα-
σμιανική μορφή, ήταν άκόμη περιβλημένη μέ τά ύπολείμματα αυ­
τού τού συζυγικού συστήματος, πού άνήκε σέ έναν άκόμη πιό πρώ­
ιμο δρο. Μιά τέτοια οίκογένεια, άπαιελουμένη άπό ένα τοαντρε;ιέ-
νο ζευγάρι μέ .τά παιδιά τους, θά είχε φυοικά ζητήσει καταφύγιο
μαζύ μέ άλλες συγγΒνικές οικογένειες σ’ ένα κοινοτικό νοικοκυριό,
στό όποιο ot διάφορες μητέρες καί τά παιδιά τους θά ήσαν τού Ι­
διου γένους, καί ot θεωρούμενα πατέρες αύτών τών παιδιών θά ή-
σ*ν άπό άλλα γένη. ΚανοΙ άγροί καί συναφής γεωργία θά ώδη-
γοΟσαν σέ λαϊκές πολυκατοικίες καί κομμουνισμό ατϊά σχεπικά μέ
τή ζωή, κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ή γυναικοκρατία φαίνεται δτι ά-
παί/τεΐ γιά τή συγκρότησή της, καταγωγή ττή θηλυκή γρα/ιμή. Γυ
•αϊκες ίτσι άβιοκιχολημένες σέ μεγάλα νακοκυριά, έφο&άζονταν 4
πό κανά καταστήματα (άιποθήκες), θά δημιουργούσαν τό καθε­
στώς τοΰ μητρικού δικαίου καί τής γυναικοκρατίας, πού δ ΒΑ-
CHOPEN έχει άποκαλύψει καί άνατιαραστήσει μέ τή βοήθεια ά-
πσσπασμάτων τής ιστορίας καί τής παράδοσης. Έ χ ω άλλοΰ άνα-
φερθεϊ στή δυσμενή έπίδραση πάνω στή θέση τή; γυναίκα;, πού

Ελληνικών καί Πελασγικών φυλών Από Ιναν άρχικό χοινό κορμό, ϊτά χρό­
νια τοΟ Ηρόδοτου οί Λύκιοι ήσαν τόοο πολύ προχωρημένοι οτίς βιοποριστι­
κές τέχνες, 6σο xal οί ΕόρωπαΤοι Έλληνες (Κοΰρτιος, I, 33- GROTE, I,
224). Φαίνεται πιθανόν, βτι ή καταγωγή στή θηλυκή γραμμή παρήχθη Aid
τούς Πελασγούς προγόνους.

379
είχε προκληθεϊ άπό μιά άλλαγή καταγωγής άπό τή θηλυκή
γραμμή στήν άρσενική καί άπ’ τήν άνάδυση τής μονογαμικής οΐ-
κογέναας, πού έκτάτασε τή λαϊκή πολυκατοικία. καί στό μέσον
|αάς καθαρά γενοκραιτικής κοινωνίας, (τοποθέτησε τή σύζυγο καί
μητέρα σ’ ένα σπίτι μοναχικό καί τή χώρισε άπ’ τή γενοκρατική
της α γ έ ν ε ι α ( ') .
Ή μονογαμία πιθανόν δέν είχε καθιερωθεί στίς 'Ελληνικές
φυλές, πρίν παρά μόνο άφοΰ Εφθασαν στό ’Ανώτερο Στάδιο τής βαρ­
βαρότητας’ καί φαινόμαστε .πώς φτάνουμε στό χάος σχετικά μέ τΙς
γαμήλιες σχέσεις μέσα σ’ αύτή τήν περίοδο, είδικά τ:ίς ’Αθηναϊ­
κές φυλές. Σχετικά μέ τίς τελευιταΐες, 6 BACHOFEN παρατηρεί:
«’Επειδή, πρίν άπό τά χρόνια τοΟ Κέκροιτα, τά παιδιά, δπως είδα­
με, είχαν μόνο μητέρα, δχι πατέρα, ήσαν μιας μόνον γραμμής. Συν­
δεμένη δχι μέ Ενα άτοοκλειστικό άνδρα, ή γυναίκα Εφερνε μόνον
νόθα παιδιά στόν κάαμο. Ό Κέκρωψ έδωσε ϊ'/α τέλος αύτοϋ τοϋ δ­
ρου; καί όδήγησε τήν παράνομη Ενωση τών φύλων πρός τήν ά'πο-
■χλειστικότηχα τοΰ γάμου. ’ Εδωσε στά παιδιά &να πατέρα καί μιά
μητέρα, καί Ετσι άπ’ τό νά είναι μιας γραμμής (μονόιπλευρα =
UNILATERES) τά Εκαμε άπό δύο γραμμές (άμφατερόπλευρα =
B ILA TE R E S)» (2) . Αύτό πού έδώ προσδιορίζεται σάν ή παράνο­
μη Ενωση τών φύλων, πρέπει νά γίνει δεκιτό μέ τροποποιήσεις, θ ά

(1) Ό BACHOFEN, μιλώντας γιά τήν Κρητική -ίλη -οΟ Λύκτου,

ρατηρηθεΐ δτι «αύτή ή πόλη είχε θεωρηθεί σάν Λακεδαιμόνια άποικία καί σάν
συγγενική μέ τοί»ς ’Αθηναίους. τΗταν καί οτίς δυδ περιπτώσεις μόνο απ’ τήν
άποψη τής μητέρας, γιατί μόνον ot μητέρες ήσαν Σπαρτιάτισσες. Ή ’Αθη­
ναϊκή συγγένεια, δπωσδήποτε, Ανέρχεται στά περασμένα, ο’ έκεΐνες τΙς ’Α­
θηναίες γυναίκες τΙς όποΤες ot ΤυρρηνοΙ Πελασγοί λέγεται πώς είχαν τρα­
βήξει μακριά άπ’ τό άκρωτήρι τής Βραυρώνας». DAS MUTTERRECHT, κβφ.
13, 37.
Μέ καταγωγή οτήν άρσενική γραμμή ή γενεαλογία τδν γυναικών θά εί­
χε μείνει Απαρατήρητη’ άλλά μέ καταγωγή στή θηλυκή γραμμή ot άποικι-
στές θά είχαν δώσει τή γενεαλογία τους μόνον διά μέσου θηλέων.
(2) BACHOFEN, DAS MUTTERRECHT, κεφ. 3S, α. 73. ( = Μητρι­
κό Δίκαιο).

376
περιμένουμε νά βροΟμε τή συνδυασμιανική οικογένεια, άλλά συνο-
δευμένη μέ ιτά ύπαλείμματα ένός προηγούμετνου συζυγικού συστή­
ματος, πού γεννήθηκε άπό γάμους δμαδικούς. Ή πουναλουαινή οι­
κογένεια, πρέπει νά έχει έξαφανισθεϊ, πρίν αύτοί νά φθάνουν τήν
έθνική περίοδο πού όνομάσαμε. Αύτό τό θέμα θά έξετασθεί στά ά-
κόλουβα κεφάλαια σέ συνδυααμό μέ τήν άνάπτυξη τής οικογένει­
ας. Υπάρχει μιά ένδιαφέραυσα άναφαρά άπ’ τόν Πολύβιο γιά τίς
έκατό οικογένειες τών Λοκρών τής ’Ιταλίας. «01 ίδιοι οί Λοκροί
μέ έχουν βεβαιώνει, δτι οί παραδόσεις τους είναι -ιό σύμφωνες μέ
τήν άφήγηση τοΟ ’Αριστοτέλη παρά μ’ έκείνη τοΰ Τίμαιου. IV
αύτό άναφέρουν τΙς ακόλουθες άπσδείξ-εις. Ή πρώτη είναι, δτι δ-
λοι οΐ τίτλοι εύγενείας άπ’ τούς προγόνους τους προέρχονται άπό
γυναίκες, καί δχι άπό δνδρες. Λόγου χάρη, εύγενεΐς είναι μόνον
έκεΐνοι, πού έλκουν τήν καταγωγή τους άπ’ τίς έκατό οικογέ­
νειες. ’ Ow αύτές ot οικογένειες ήσοαν εύγενεΐς στούς Λσκρού;, πρίν
νά μεταναστεύσουν’ καί ήσαν οί ίδιοι, πράγματι, άπ' τούς όποιους
μιά έκατοντάδα παρθένες πάρθηκαν μέ κλήρο, δπως τό μαντείο εί­
χε παραγγείλει, καί στάλθηκαν στήν Τροία» (’ ) . Αύτή είναι του­
λάχιστον μιά λογική όπόθεση, δτι ή άιναφερόμενη Ιδώ γραμμή εύ­
γενείας συΊ&εόταν μέ τό άξίωμα τοΰ άρχηγοϋ τοΰ γέινους, πού έ-
ξευγένιζε τήν κάθε οικογένεια μέσα στό γένος, πάνω σ’ ένα απ’ τά
μέλη τοΰ όποίου άναφέρετο. Ά ν αύτή ή ύπόθεση είναι ύποστηρί-
ξιμη, σημαίνει δτι ή καταγωγή ήταν στή θηλυκή γραμμή καί στά
δύο καί στά πρόσωπα καί στό άξίωμα. Τό άξίωμα τοΟ άρχηγοϋ.
ήταν κληρονομικό στό γένος, καί αίρετό μεταξύ τών άρρένων με­
λών του στούς άρχέγονους χρόνους’ καί μέ καιταγωγή στή θηλυκή
γραμμή, αύτό θά περτοΰσε άπό άδελφό σέ άδελφό, καί άπό θείο
σέ άνεψιό. Ά λ λ ά τό άξίωμα σέ κάθε περίπτωση περνοΟσε διά μέ­
σου τών θηλυκών, τής έκλογιμότητας τοΟ προσώπου έξαρτώμενης
άπ’ τό γένος τής μητέρας του, πού τοΟ έδωσε τό σύνδεσμό του >ιέ
τό γένος, καί μέ τό θανόντα άρχηγό πού ή θέση του έπρόκειτο νά
συμπληρωθεί. 'Οπουδήποτε άξίωμα ή γραμμή εύγενείας, διέρχε-

(1) Πολύβιος, XII.

377
ται διά μέσου τών θηλυκών, αύτό άπαχτεΐ καταγωγή στή θηλυκή
γραμμή γιά τήν έξήγησή του.
’Απόδειξη γιά τήν χαταγωγή στή θηλυκή γραμμή μεταξύ τών
'Ελληνικών φυλών βρίσκεται σέ Ιδιόρρυθμους γάμους πού συνέβη-
ααν οπήν παρα&κκακή περίοδο. ’Έτσι, ό Σαλμονέας χαί ό Κρηθέ-
ας ήααιν πραγματικοί άδελφοί, ot γιοί τοΟ Αιόλου. Ό πρώτος Εδω­
σε τή θυγατέρα του Τυρώ σέ γάμο στό θείο της. Μέ καταγωγή
στήν άραεινική γραμμή, ό Κρηθέας χαί ή Τυρώ θά ήσαν τοΰ ίδι­
ου γένους, χαί δέν θά παντρεύονταν γι’ αύτό τό λόγο’ άλλά μέ χα-
-κχγωγή στή θηλυκή γραμμή, θά ήταν άιπό διαφορετακά γένη, χαί
γ ι’ αύτό δχι άπό γ®νοκρατική συγγένεια. Ό γάζίος τους σ’ αύτή
τήν περίπτωση δέν θά είχε αύστηρά παραβιάσει τά γενοκρατικά ί-
θΐ'ΐΛ. Είναι άνυπόστατο, δτι τά Ονομαζόμενα πρόσωπα είναι μυθι-
■κά, γιατί ό θρύλος θά έφάρμοζε άκρι&δς τά γενοκραπικά
Αύτός i γάμος, μπορεϊ νά έξηγηθεϊ μέ τήν ύπόθεση καπαγωγής
<πή θηλυκή γραμμή, πού μέ τή σειρά προβάλλει τήν ύπόθεση γιά
τήν ύπαρξή της στήν έποχή, ή δπως δικαΛολογοΟνταιν άπ’ τά άρ-
χ αΐα Ιθιμά τους, πού δέν δσβυσαν δλοχληρωτικά.
Τό Ιδιο γεγονός άποκαλύπτεπαι άπό γάμους στήν Ιστορική πε­
ρίοδο, πού μιά άρχαία πρακτική φαίνεται, πώς Ιχει έπιβίώσε: στήν
μεταβολή τής καταγωγής στή"/ άρσετ/ική γραμμή, άν καί άκόμη
αύτή παραβίαζε τις γβνσκρατικές ύποχρειίηεις τών μερών. Μετά
τά χρόνια τοΰ Σόλωνα, Ινας άδελφός μποροΟσε νά παιντρευτίΐ τήν
■έτεραθαλή άδελφή του, άρκεΐ μόνον νά ήσαν γεννημένα άπό δια­
φορετικές μητέρες, άλλ’ δχι άντίστροφα. Μέ καταγωγή στή θηλυ­
κή γραμμή, Θ4 ήσαν άπό διαφορετικά γένη, καί γι’ αύτό δχ: συγ­
γενείς γενοκρατικά. Ό γ&,ιος τους δέν θά συγκρού</Λ»ν μέ γενο-
κρα,-πκή ύποχρέωση. ’Αλλά ιμέ καταγωγή στήν άρσενική γρα;ιμή,
πού ήταν τό γεγονός πού έπρόκειτο νά άναφερθοΟν οί περιπτώσεις,
άν συμβοΰν, θά ήσα,ν τοΟ Γδιου γένους, καί έπομένως ύπό άπαγό-
ρευση. Ό Κ ίμω ν(') ένυμφεύθη τήν έτεροθαλή άδελφή του ’Ελπι­
νίκη, δντας κι’ ot δύο άπ’ τόν Ιδιο πατέρα άλλά άπό διαφορετική
μητέρα. Στόν Ε ύ β ο υ λ ί δ η τοΰ Δημοσθένη βρίσκει* |u4

(1) Κίμων, ατρατηγδς ’Αθηναίος (504 - 449). Σ.Μ.

378
παρόμοια περίπτωση' «ά δ e λ φ ή ν γ ά ρ ό π ά π π ο ς
ο ύ μ 6 ς έ γ η μ ε ν ο ύ χ δ μ ο μ η τ ρ ί α ν», λέει δ Εύξ:-
θεος(’ ) . Τέτοια γάμοι, έναντίον τών δποίων μια έντονη προκα­
τάληψη είχεν άνοεκύψει μεταξύ τών ’Αθηναίων τόσον πρώ'όμα. δσο
οί χρόνοι τοΟ Σόλωνα, μποροϋν νά έξηγηθοΟν σάν μιά έπιβίωση έ­
νός άρχαίου έθίμου σχετικοΟ μέ τό γάμο, πού έπιχραιτοΰσε δταν ή
καταγωγή ήταν στή θηλυκή γραμμή, m l πού δέν είχε τελείως ξερ­
ιζω θ εί στά χρόνια τοΰ Δημοσθένη.
Καταγωγή <πή θηλυκή γραμμή, προϋποθέτει τό γένος νά δι­
ακρίνει τή γενεαλογία. Μέ τή σημερινή γνώση μας γιά τήν άρχαία
καί σύγχρονη Ιπικράαηση τής γενοκρί»«κής όργάνωσης πάνω στίς
πέντε ήπβίρους, καί γιά τόν ίφχαίο θεσμό τοΟ γόνους, ίχνη κατα­
γωγής στή θηλυκή γραμμή μπορούν νά ύπάρχουν στις παραδόσεις
άν δχι στά έθιμα πού έρχονται ώς τούς Ιστορικούς χρόνους. Δέν
είναι νοητόν, έπομένως, δτι οί Λύκισι, οί Κρήτες. οί ’Αθηναίοι καί
οί λσχροί, άν ή άπόδειξη είναι έπαρκής γιά νά περιλά/6ει τούς δύο
τελευταίους, έπινόησαν ένα έθιμο τόσο <3ποαδαίο, δπως ή καταγω­
γή <πή θηλυκή γραμμή. Ή ύπόθεση δτι αύτό ήταν δ άρχαίος νό­
μος τών Λατινικών, Ελληνικών καί άλλων Έλληνο - ’Ιταλικών
γενών, προσφέρει μιά πιό λογική, δπως έπίσης καί [κοΜλαχηακή
έξήγηση τών γεγονότων. Ή έπίδραση τής Ιδιοκτησίας καί ή έπι-
θυμία νά τή μεταβιβάσουν στά παιδιά, προσέφερε κατάλληλα κί­
νητρα γιά τήν άλλαγή στήν άρσενική γραμμή.
Τό συμ/πέρααμα, δτι δ γάμος έξω άπ’ τό γένος ήταν δ κανό­
νας στούς Αθηναίους πρίν, δπως έπίσης καί μετά τούς χρόνους τοΰ
Σόλωνα, μπορεί νά συναχθεϊ άπ’ τή συνήθεια έγγραφής τής συζύ­
γου, σχετικά μέ τό γάμο της, στή φράτρα τοΰ συζύγου της, καί
τών παιδιών, θυγατέρων, δπως έπίσης καί γτών. στό γένος καί τή
φράτρα τοΟ πατέρα τους (2) . Ή βασική άρχή πάνω στήν δποίαν

(1) Δημοσθένους χατΑ Εύβουλίδου 20. ( = δ παππούς μου παντρεότηχε

τήν Αδελφή του, πού 8μως δέν ήταν άπ’ τήν Τδια μητέρα).
’(2) Δημοοθένους, Εύβουλίδης, 24: Στήν έποχή του ή έγγραφή ήταν στό
Δήμο' Αλλ’ αύτό ΘΑ έδειχνε, ποιοί ήσαν ot φρΑτορες, ot συγγενείς Από αίμα,
συμπολίτες xal γενάτες τοΟ έγγραφόμενου προσώπου- δπως δ Εύξίθβος

379
τό γένος είχε βαβι-σθεϊ ήταν ή άπαγόρευση τής έπιγαμίας μεταξύ
τών μελών του σάν αίματοσυγγενών. Σέ κάθε γένος, ό άριθμός τών
μελών δέν ήοαν εύρύς. Δεχόμενοι έξήντα χιλιάδες σάν τόν άριθμό
τών έγγεγραμμένων ’Αθηναίων <πά χρόνια τοΟ Σόλωνα, καί μοι­
ράζοντας τους ίσα μεπαξύ τών τριακοσίων έξήνα ’Ατακών γενών,
θά δδιδαν «jL0vav έκατόν έξήντα πρόσωπα σέ κάθε γένος. Τό γέ­
νος ήταν μιά μεγάλη οικογένεια άπό συγγενικά πρόσωπα, μέ κοι-
νά θρησκευτικά τυπικά, ?να κοινό νεκροταφείο, καί, γενικά, κοι­
νούς άγρούς. ’Απ’ τή θεωρία τοΟ θεσμού του. έπιγαμία ατό γένος
θά ήταν Απαγορευμένη. Μέ τήν άλλαγή τής καταγωγής σ:ήν 4ρ-
σβνική γραμμή (ΐέ τήν έμφάνιση τής μονογαμίας καί μιά άποκλει-
στιχή κληρονομία γιά τά παιδιά καί μέ τήν έμφάνιση κληρονόμων,
προεττοιμάΛηκε βαθμιαία ό δρόμος γιά τόν έλεύθερο γά;ιο, πού δέν
λάβαινε ύπ’ δψη του τό γένος, άλλά μέ μιά περιορισμένη άπαγό­
ρευση σ’ όρισμένους βαθμούς τών στενών αίματοσυγγενών. Οί γά-
μ α στή/ άΜ)ρώπινη οίκογένεια δρχιααν μέσα στήν όμάδα, δλα τά
άρρενα καί τά θήλεα τής όποίας, Αποκλείοντας τά παιδιά, ήσαν
συνδεμένοι σύζυγοι καΑ σύζυγες' άλλά οί σύζυγοι καί οί σύζυγες
ήσαν άπό διαφορετικά γένη' καί αύτοί καταλήγανε σέ γάμο μετα­
ξύ |ΐοναχιχών ζευγαριών, μέ μιά Αποκλειστική συγκατοίκηση. Στά
έπόμενα κεφάλαια θά γίνει μιά προσπάθεια νά άναπαραστήσουμε
τΙς διάφορες μορφές γάμου καί τής οίκογένειας άπ’ τό πρώτο στά­
διο ώς τό τελευταίο.
’ Ενα σύστημΛ α!,;ιατοσυγγένειας ήρθε μέ τό γένος, πού ξε­
χώρισε σάν τό Τουρανικό στήν ’Ασία, καί σάν τό Γκανοβιανό στήν
’Αμερική, πού έπεξέτεινε τήν άπαγόρευση τής έπιγααίας ;^έχρι
τή συγγένεια τοϋ ΑδβρφοΟ καί τής άδελφής καί μέχρι τούς πλάγι­
ους συγγενείς. Αύτό τό σύστημα άκόμη ισχύει μετοχξύ τών ’Α φ ­
ρικανών ιθαγενών, σέ τμήματα τής ’Ασίας καί τής ’Αφρικής καί
στήν Αύπραλία. Χωρίς άμφιβολία. ϊσχυε καί μεταξύ τών Ελλη­
νικών καί Λατινικών φυλών στήν ϊδια προηγούμενη περίοδο, καί
Γχνη του διασώθηκαν στήν παραδοσιακή περίοδο. "Ενα χαρακτη-

λέει, λέγω φρέτεροι, συγγενέοι, δημόταις, γεννήταις. Βλέπε έπίσης τοΟ

HERMANN POLIT. ANTIQ. OF GREECE, παρ. 100.

380
ρισηχχό osO ΤουρανικοΟ συστήματος μπορεί νά συνοψισθεΐ πάλι, ώς
έξής: τά παιδιά τών άδελφών elvou m i αύτά άδελφοί m l άδελ-
φές, m l σάν τέτοια δέν θά παντρβόονακ μεταξύ τους. Τ ά παιδιά
τών άδίρφάδων βρίσκονται στήν Ιδια συγγένεια, m l ήααν κάτω άεζ'
τή*/ Γδια άπαγόρευση. Αύτό μπορεί νά έξηγήσα τόν περιώνυ«ΐΛ μύ­
θο τών Δαναΐδων, μιά παραλλαγή τοΟ όποίου πρό<η>ερε στόν Αι­
σχύλο τό θέμα του γιά τήν τραγωδία τών Ί κ έ τ ι δ ω ν . Ό
άναγνώστης θά θυμηθεί δτι 6 Δαναός m l 6 Αίγυπτος ήσαν άδελ-
φοί m l άπόγονοί τής ’Αργίτισοας Ί ώ ς. Ό πρώτος άπό διάφορες
συζύγους είχε πενήντα θυγατέρες m l ό δεύτερος άπό διάφορες συ­
ζύγους είχε έπίσης πενήντα γιούς" m l οπόν καιτάλληλο χράνο οί
γιοΙ τοϋ Αίγυπτου ζήτησαν τίς θυγατέρες τοΟ Δαναοϋ σέ γ-άηο. Κά­
τω iee’ τό σύστημα τής αίματοσυγγένειας που άνήκε στό γένος στήν
άρχαΐκή μορφή του, m l πού έμενε μέχρι πού ύποσκελίσθηκε άπ’ τδ
σύστημα, πού είσήχθτροε άπ’ τή μονογαμία, ή3αν άδελφοί καί ά-
δελφές m l γι’ αύτό τό λόγο δέν θά παντρεύονταν μεταξύ τους. "Αν
ή καταγωγή τότε ήταν στήν άρσενική γραμμή, τά παιδιά τοϋ Δα-
ναοΟ m l τοϋ Αίγυπτου θά ήσαν άπ’ τό Γδιο γένος, πού θά είχε πα­
ρεμβάλει μιά πρόσθετη αντίρρηση m i γάμο τους, καί ίσου βάρου;.
Ω στόσο <Λ γιοί τοϋ Αίγύπτου ζήτησαν νά ύπερπηδήσουν αύτά τά
έμπόδια m l νά έπιβάλλουν τό γάμο στί; Δαναίοε;- ένώ οί τελευταίε;
διασχίζοντας τή θάλασσα γιά τό Ά ρ γ ο ς δραπέτευσαν γιά ν’ άπο-
φύγουν τόν γάμο, πού θεωροΟσαν μιά παράνομη m l αιμομικτική
ένωση. Στόν Π ρ ο μ η θ έ α τοϋ Ιδιου συγγραφέα, αύτό τό γε­
γονός προφητεύεται στήν Ί ώ άπ’ τόν Προμηθέα, δηλαδή: δτι στήν
πέμπτη γενεά άπ* τό μελλοντικό γιό της "Επαφο, θά ίλθεχ στό
Ά ρ γ ο ς μιά δμάδα, άπό πενήντα παρθένες, δχι θελη;ιατι,κά. άλλά
δραπετεύοντας γιά ν’ άποφύγουν Ινα αιμομικτικό γάμο μέ τού; γ:ού;
τοϋ ΑΙγύπτου. Ή άποφυγή μέ άπέχθεια άπ’ τούς προκείμενους γά-
μους βρίσκει τήν έξήγησή της στό άρχαίο σύστημα αίμαιτοσυγγέ-
νειας, άνεξάρτητα άπ’ τό γενοκρατικό νόμο. "Εξω άπ’ αύτή τήν έ­
ξήγηση τό γεγονός δέν Εχει καμιά σημασία, m l ή άποστροφή του;
γιά τούς γάμους δέν θά ήταν τίποτε άλλο άπό σεμνοτυφία.
Ή τραγωδία τών Ί κ έ τ ι δ ω ν βασίζεται στό έπε»σόδιο,
δταν διασχίζουν τή θάλασσα γιά τό Ά ρ γο ς, γιά νά ζητήσουν τήν
προστοοσία τών ’Αργείων συγγενών τους ένάντια στήν Υποτιθέμενη
βία τών γιών τοϋ Αίγύπτου, πού τΙς καταδίωκαν. Στό "Αργος ot
Δαναΐδες δηλώνουν, δτι δέν έφυγαν άπ’ τήν ΑΓγυβητο σάν έξόρι-
στες, άλλά δραπέτευσαν άπό άνδρες κοινής καταγωγής μ’ αυτούς
τούς Ιδιους, καταφρονώντας ένα άνίβρο γάμο μέ τούς γιούς τοϋ Αί-
γύπτου ( ') . Ή Αποστροφή των τοποθετείται άποκλειστικά πάνω
στό γεγονός τής συγγένειας, έπιβάλλοντας έτσι μιά ύπάρχουαα ά-
παγόρευση ένάντια σέ τέτοιους γάμους, «ιού άπέκτηοαν σεβασμό.
’ ΑφοΟ άκουσαν τήν περίπτωση τών Ίκέτιδων. οί ’Αργίτες σέ συμ-
βούλοο άποφάαιοαν νά τούς προσφέρουν τήν προστασία τους, πού
•ιόνο αύτή έπιβάλλει τήν ύπαρξη τής άπαγόρευης τών γάμων καί
τήν έγκυρύτητα τών άνΐφρήσεών τους. Στά χρόν-χ πού γράφτηκε
αύτή ή τραγωδία, δ ’Αθηναϊκός νόμος έπέιρεπε καί μάλιστα επέ­
βαλλε τόν γάμο άνάμεσα στά παιδιά τών έξαδέλφων στήν περί­
πτωση γυναικών •κληρονόμων -καί γυναικών όρφανών, άν καί 6 κα­
νόνας φαίνειτοα δτι περιορίσθηκε σ’ αύτές τΙς έξαφετικές περιπτώ­
σεις. Τέτοοα γάμα, γι’ αύτό, δέν θά φαίνονταν στούς ’Αθηναίους
οδτε αιμομικτικοί οδτε παράνομα' άλλ’ αύτή ή παράδοση τών Δα­
ναΐδων είχε διασωθεί άπό μιά Απόμακρη άρχαιότητα, καί δλη ή
σημασία της στηριζόταν πάνω οπόν έξαιναγκασμό τοΟ έθιμου, πού
άπαγόρευε τούς γάμους. Ή κρίσιμη στιγμή τής παράδοσης καί τά
περιστατικά της. ήταν ή βαθύριζη άποσηροφή τους πρός τούς προ-
τεινόμενους γάμους σάν άπαγορευμένους άπ’ τό νόζΐο καί άπ’ τό έ­
θιμο. Κανένας άλλος λόγος δέν άναφέρετα* καί οδτε χρειάζεπαι.
Ταυτόχρονα ή συμπεριφορά τους είναι κατανοητή {ΐέ τήν ύπόθεση,
δτι τέτοια γάμα ήσαν τόσο ά/επίτρείττα, δσο ό γάμος μειταξύ έ­
νός άδελφοΟ καί μιάς άδελφής θά ήσαν σήμερα. Ή προσπάθεια τών
γιών τοΟ Αίγύπτου νά διασπάαουν τό παρεμβαλλόμενο άπ’ τό Του-
ρανικδ σύστημα αίμαπησυγγένβιας έμιπόδιο, μπορεϊ νά σ η κ ώ σ ει
τό χρόνο πού αύτό τό σύστημα άρχισε νά όποχωρεΐ, καί τό παρόν
σύστημα, πού παρουσιάοθηκε μέ τή μονογαμία, άρχισε νά έπιβάλ-
λει τά δικαιώματά του, καί πού προορίζονταν νά παραμερίσει τά

(1) άλλ’ αΰτογβνβΐ φκξανορία,

γάμου ΑΙγόπτοο Παίίων άο*Μ| τ*
δνομαζόμβνα. — ΑΙοχύλου, Ίχέτιίβς, 9.
γενσκρατικά ίθιμα καί τήν Τουρανική αίματοσυγγένεια μέ τήν ύ-
ποκατάσαχση σταθερών βαθμών σάν τά δρια τής άπαγόρευσης.
Ά π ό τήν ένδειξη, πού άναφέραμε, φαίνεται πιθανόν δτι άνά-
μεισα στίς Πελα<5γιχές, Έλληνικές καί ’Ιταλικές φυλές, ή κατα-
γωγή ήταν άρχικά στή θηλυκή γραμμή, άπ’ τήν άποία κάτω £π’
τήν έπίδραση τής Ιδιοκτησίας καί τής κληρονομιάς, είχε άλλάξει
7ΐρός τήν άρσβνιχή γραμμή. "Αν αύτές οί φυλές παλιά κατείχαν
ή δχι τό Τουρανικό σύστημα αίματοσυγγένειας, 6 άναγνώστης θά.
είνοα περισσότερο ικανός νά κρίνει, άφοΟ έμφανίσθηκε αυττό τό σύ­
στημα, μέ τήν Απόδειξη τής πλατιάς ύπερσχής τ»υ στήν άρχαία
κοινωνία.
Τό μάκρος τής παραδοσιακής περιόδου αύτών τών φυλών εί­
ναι συνήθως άγνωστο γιά τά χρόνια τής διαρκείας της, άλλά πρέ­
πει νά μετρηθεί μέ χιλιάδες χρόνια. Πιθανόν έφθανε πίσω άπ’ τ ή /
έφεύρεση τής μεθόδου τήξης τοΟ <Ηδηρ*ομεχαλλεύμα.τος, καί άν εί­
ναι Ι ό » , περνούσε διά μέσου τής πρώτης περιόδου τής βαρβαρότη­
τας καί Ιμπχινε στή Μέση Περίοδο. Ό δρος τής προόδου των στή
Μεσαία Περίοδο, πρέπει νά Ιχει τουλάχιστον έξισωθεΐ μέ τόν δρ»
τών Άτζέκων, τδν Μάγιας καί τών Πβρουβιανών, πού βρέθηκαν
στό στάδιο τής Μέσης Περιόδου* καί 6 δρος τους συήν τελευταία
Περίοδο πρέπει νά Εχα ξεπεράσει κατά πολύ τόν δρο τών ’Ινδιά­
νικων φυλώ\, πού άναφέραμε. Ή τεράστια καί ποικίλη έμπειρία
αύτών τών Ευρωπαϊκών φυλών στίς δύο μεγάλες έθνικές περιόδους
πιυύ άναφέραμε, σνή διάρκαα τών όποίων έπέτυχαν τά ύπολειπό-
μενα σαχχεία τοΟ πολιτιαμοΟ, έχάθη τελείως, έκτός τόσον έκείνοο
πού άτελώς άποκαλύφθηκ« <πΙς παραδόσεις τους, καί πιό πλέρια
άπ’ τις βιοποριστικές τέχνες, στά ίθιμά τους, τή γλώσσα καί τούς
θεσμούς, δσο καί έκ^ί,νου πού μάς άποκαλύφθηκε μέ τά ποιήματα
τσΟ 'Ομήρου. Αυτοκρατορίες καί βασιλείες ήσαν ά/ναγκασακά ά­
γνωστες σ’ αύτές τΙς περιόδους· άλλά φυλές καί άσήμαντα 5θνη, ή
ζωή τής πόλης καί τοΟ χωριού, ή αδξηση καί ή άνάπτυξη τών βι­
οποριστικών τεχνών, καί ή φυσική, .πνευματική καί ήθική πρόο­
δος, ήσαν άνάμεσα στά χαρακτηρισακά αυτής τής προόδου. Ή α­
πώλεια τών συμβάντων αύτών τών μεγάλων περιόδων γιά τήν άν-
θρώπινη πρόοδο, ήταν πολύ μεγαλύτερη άπό δσο μπορεΐ κανείς νά
«ραντααθεί.

385
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ

ΓΕΝΗ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΦΥΛΕΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Άφοϋ έξετάαημε τήν όργάνωση σέ γένη, φράτρες καί φυλές

στήν αρχαϊκή τους, δπως έπίσης καί στήν τελευταία τους μορφή,
ύπολείπεπαι νά σκιαγραφήσουμε τήν ύατεροχή της στήν άνΛρώπι-
νη οικογένεια καί Ιδιαίτερα σχετικά μέ τό γένος, τή βάση τοΰ συ­
στήματος.
Ό Κελτικός κλάδος τής Άριανής οικογένειας δια/τήρησε, στό
Σκωτσέζικο CLAN καί <πό Ιρλανδικό SEPT τήν όργάνωση σέ γέ­
νη σέ μιά πιό πρόσφατη περίοδο άπό δποιοδήπατε κλάδο τής οικο­
γένειας, έκτός άπ’ τούς Άρίους τών ’Ινδιών πού άποτελοϋν μιά έ­
ξαίρεση. Τό Σκωτσέζικο γένος ιδιαίτερα βρισκόταν σέ σημαντική
ζωτικότητα στίς Ά ν ω χώρες τής Σκωτίας στά μέσα τής τελευταί­
ας έ^ατονταετίας. Αύτό άποτελοΟσε ένα έξαίρη» τύπο τοϋ γένους
σέ όργάνωση καί σέ πνεϋμα, καί ένα πρωτοφανές παράδειγμα γιά
τήν έξουσία τής γενσκρατικής ζωής πάνω σώ. μέλη του. Ό περί­
φημος συγγραφέας τοΰ VAVERLEI έχει διασώσει έναν άριθμό ά-
- ό καταπληκτικά χαρακτηριστικά, πού άναπτΰχθηκαν κάτω άπ’ τή
ζωή τοΰ γένους καί τά άποτύπωσε μέ τίς ιδιορρυθμίες τους. Ό
EVAN ϋΗ Γ, TORQUIL, ROB R O r καί μερικοί άλλοι, μάς προ­
βάλλουν σάν παραδείγματα τήν έπίδραση τοΰ γένους στή διάπλα­
ση τοϋ χαρακτήρα τών άτόμων. Ά ν ό Σέρ WALTER μεγαλοποί­
ησε <ατώ. τά χαρακτηριστικά άπό μεροκές άπόψενς γιά νά πετύχε*
τή σύλληψη ένός διηγήματος, ώστόσο αύτά είχαν μιά πραγματική
βάση. Τ ά Ιδια γένη, λίγους αΙώνες ένωρίτερα, δταν ή ζωή τοϋ γέ­
νους ήταν πιό ρωμαλέα καί οί έξωτερικές έπιδράσεις ήσαν Ασθενέ­
στερες θά είχαν πιθανόν έλέγξεχ τΙς ®1κάνες. Βρίσκουμε στίς οι­
κογενειακές τους δχθρες καί στήν έκδίκηση αϊμα/τος, ατούς κατά
γένη συνοικισμούς τους, στήν άπό κοινοϋ χρήση τών άγρών, στήν
πίστη τών άνθρώπων τοΰ γένους στόν άρχηγό του καί τών μελών

384
τοΰ γένους σέ κάθε άλλο, τά. συνηθισμένα καί μόνιμα. γνωρίσματα
τής γενοκρατικής κοινωνίας. "Οπως περιγράφηκε άπό τόν SCOTT,
ήταν μιά πιό δντανη καί πιό {/ποιοτική γβννακρατιχή ζωή άπό δ-
ση μπορούμε νά βροΟμε στά γένη τών Ελλήνων -χαί τών Ρωμαίων,
ή στό άλλο άκρο, σέ κείνη τών Άμερακώνων Ιθαγενών. Έ άν ή φρα­
τρική όργάνωση ύπήρχε σ’ αύτούς δέν φαίνεται πράγματι, άλλά σέ
κάποια προηγούμενη περίοδο ή φράτρα καί ή φυλή άνοβ[ΐφίβολα ύ-
πήρξαν. Είναι γνωστό δτι ή Βρεταννική κυβέρντρη έξαναγκάσθη-
χε νά έξαφανίσει τά γένη τής Ά ν ω Χώρας (HIGHLAND) σάν
όργανώσεις, γιά νά φέρει τό λαό κάτω άπό τό χϋρος τοΰ νό\ιου καί
τών έθίμων τής παλιτι/κής κοινωνίας. Ή καταγωγή ήταν στήν χρ-
σενική γραμμή, τά παιδιά τών άρσενυκ&ν ,παρέμειναν μέλη τού γέ­
νους, ένώ τά παιδιά τών θηλυκών της μελών άνήκαν στά γένη τών
πλάγιων πατέρων τους.
0 ά αφήνουμε τό ’Ιρλανδικό γένος (S E P T ), τό PHIS ή τ ή
φ ά ρ α τών ’Αλβανών, πού ένσωματώνε* τά ύπολείμμαπα μιάς
προηγούμενης γενοκρατικής όργάνωσης, καί τά ίχνη μιάς βίαιος
όργάνωσης στή Δαλμχτία καί Κροατία, καί έπίσης τή Σα/νσκριτι-
κή GANAS ( = γένος), τού όποίου ό δρος στή γλώσσα σημαίνει δ-
τι αύτός ό κλάδος τής ’Αριαινής οικογένειας άλλσαε κατείχε τόν Ι­
διο θβαμό. Οί κοινότητες τών άπόρων στίς Γαλλικές ιδιοκτησίες
σέ προηγούμενους χρόνους, πού άναφέρσνται άπ’ τόν HENRlf MAI­
NE στήν πρόσφατη έργασία του, μπορούν νά Αποδείξουν, δπως έ-
δήλωσε, δτι εί/οα ύπολείμματα τών άρχαίων Κελτικών γενών. «Τώ­
ρα δτι αύτή ή έξήγηση δόθηκε κάποτε», παρατηρεί αύτός. μπορ®!
οί συντροφιές αύτές νά μήν ήσαν έκούσιοι συνεταιρισμοί, άλλά ό-
μάδες συγγενών, δπως δήποττε, δχι τόαο συχνά όργανωμένες στό
συναθι^μένο τύπο τής Κοινότητας Χωριού, δσο στόν τύπο τού Σπι­
τιού - Κοινότητας πού τελευταία £χα έρευνηθεΐ στή Δαλμχτία καί
τήν Κροατία. Κάθε μιά άπ;’ αύτές, ήταν, δπως ό HINDUS τήν ό-
ναμάζ-ει, μιά άδιαίρετα συνδεμένη οικογένεια, μιά συνάθροιση 6-
ποπχθέμενων άπογόνων άπό έναν κοινό πρόγονο, πού δια/τηροΰ3αν
κχτά τή διάρκεια πολλών γενεών» μιά κοινή έστία καί διατροφή.
Μιά σύντομη άναφορά θά γίνει στό θέμα άν έμειναν ίχνη γε-
νοκραικκής όργάνωσης άνάμsna στίς Γερμχνικές φυλές, δταν αύ­
τές γιά πρώτη φορά ήρθαν κάτω άπ’ τήν Ισνορική έρευνα. "Οτι

385
25*
κληρονόμησαν αότό τό θεσμό, μέ Αλλες ’Αριανές φυλές, άπ’ τούς
κοινούς προγόνους τής ’Αριανής οίκογένειας, είναι πιθανόν. Ό ­
ταν γιά πρώτη φορά έγιναν γνωστοί στούς Ρωμαίους, βρίσκονταν
στό 'Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας. Μέ μεγάλες π ρ «π ά θ ε «;
θά είχαν Αναπτύξει τήν Ιδέα τής διακυβέρνησης πιό πέρ’ άπ’ τούς
"Ελληνες xal Λατίνους πού προπορεύονταν. "Αν καί ot Γνμανοί
μποροΟν νά έχουν άποκτήσει μιά άτελή άντίληψη τοΰ κράτους, στη­
ριγμένου πάνω στό Εδαφος καί στήν Ιδιοκτησία, δέν είναι ώστόσο
πιθανόν, δτι είχαν μιά γνώση τοΟ μεγάλου δεύτερου σχεδίου δια­
κυβέρνησης, πού ot ’Αθηναία πρώτα μεταξύ τών ’Αρίων θά δη-
μιουργοΟσαν. Ό δρος καί 6 τρόπος τής ζωής τών Γερμανικών φυ­
λών, δπως περιγράφεται άπ’ τόν Καίσαρα καί 4π’ τόν Τάκιτο, τεί­
νει στό συμπέρασμα, δη οί διάφορες κοινωνίες τους διαιτηρήθηκαν
συνεκτικές μέσω τών προσωπικών σχέσεων, καί μέ έλάχιστη μόνο
άναφορά πηρός τήν έδαφνκή περιοχή’ καί δτι ή διακυβέρνησή τους
άσκοΰνταν μέσω αότών τών σχέσεων. Ot πολιτικοί καί στρατιωτι-
κοί άρχηγοί άποοοτοΟααν καί διατηροΟααν τό άξίωμα μέσω τής έ
λεύθερης έκλογής καί συγκροτοΟσαν τό συμβούλιο πού ήταν τό κύ
ριο δργανο διακυβέρνησής. ΣτΙς πιό μικρές ύποθέσεις, παρατηρεί
6 Τάκιτος, συσκέπτονται οί άρχηγοί άλλά στίς ύποθέσεις ;ιεγαλύ-
τερης σπουδαιότητας άπεφάσιζε δλόκληρη ή κοινότητα. ’ Αν καί
ή τελική άπόφασή γιά δλα τά σπουδαία ζητήματα άνήκε στό λαό,
προηγουμένως Εξετάζονταν άπ’ τούς άρχηγούς. Ή άποκλειστική ό-
μοιότητά τους μέ τά Έλληννκά καί Λατινι/κά Εθιμα θά κατανοη-
θεϊ. Έ κυβέρνηση άποτελοΟνταν άπό τρεις έξουσίες, δηλ. τό συμ­
βούλιο τών άρχηγών, τή συνέλευση τοΰ λαοΟ, καί τό στρατιωτικό
διοικητή.
Ό ΚαΙσαρ παρατηρεί, δτι ot Γερμανοί δέν ήταν έπιμελεϊς
στήν Αγροκαλλιέργεια, καί δ η τό μεγαλύτερο μέρος τής διατροφής
τους συνίστατο άπό γάλα, τυρί καί κρέας. «Δέν κατείχαν άτομιχή
Ιδιοκτησία, άλλά ot άρχοντες καί οί άρχηγοί κάθε χρόνο, προσδι­
όριζαν γιά τά γένη καί γιά τούς συγγενείς, πού είχαν ένώσα σ’ έ­
να σώμα τόση γή, καί σέ τέτοιες θέσεις, έξαναγκάζοντάς τους τό
προσεχές Ετος νά μ«τακινηθοΟν σέ άλλη θέση»(1) .

(1) Ίοόλιος ΚαΙοαρ. ΠβρΙ Γαλατικοβ πολέμου VI 22.

386
 Πρέπει νά δπσθέσσυμε δτι αύτός βρήκε άνάμεσά τους διάδες
προσώπων, πολυπληθέστερες Από μιά ο&κογένεια. ένω^νες |ΐέ βά­
ση τήν αίμβ-οοσυγγέναα, σά ς όποιες, είχαν παραχωρηθεί χωρά­
φια. Αύ·τό άποκλείει ιτά ξεχωριστά άτομ/x, άκόμη καί τή/ οικογέ­
νεια, πού καί τά δύο συγγχωνεύανταν στήν ένωμένη δισι όμάδα,
γιά καλλιέργεια καί διατροφή. Φαίνεται πιθανόν, άπ’ τή μορφή
τής διήγησης, δτι ή Γερμανική οικογένεια σ’ αύτή τήν περίοδο ή­
ταν συνδυαΰμιαΛΜίή· xai δτι διάφορες συγγενικές οικογένειες ή­
σαν ένωμένες σέ νοικοκυριά πού έφάρμσζαν τόν κσμμ/ουνιαμό.
Ό Τάοατος άναφέρβται σ’ &να έθιμο τών Γερμανικών φυλών
σχετικά μέ τή διάταξη τών δυνάμεών τους στή μάχη, κατά τήν ό­
ποιον ot συγγενείς τοποβ&υοΟνταν πλάϊ - πλάϊ. Αύτό δέν θά είχε
σημασία, άν ή συγγένεια περιοριζόταν στούς στενούς συγγενείς. Καί
ήταν τόση ή είδακή όποκίνηση τοΟ θάρρους των, παρατηρεί, ώστε
κ«r/ένα περιστατικό οδτε καί καμμιά τυχαία συγκέντρωση δυνά­
μεων νά μειώνει τή μαχητικότητα μι&ς ίλης Ιππικού ή μιά σφήνα
πεζικού" άλλά μιαίνουν σέ σχηματισμούς κατά οίκογένειες καί συγ­
γένειες (FAMILIAIE ΕΤ PROPINQUITATES) (’ ) . Αύτή ή
Ικφροοση, καί έκείνη ή προηγούμενη παράθεση χωρίου άπ’ τόν Και-
ααρα, φαίνεται δτι δείχνουν τουλάχιστον τά ύπολείματα μκάς προ­
γενέστερης γενοκρατικής δργάνωσης, πού αύτή τήν περίοδο έδιδε
θέση σέ μιά έκταση γής ή σέ τοπικό διαμέρισμα, ισάν τήν βάση έ­
νός άτελοΟς άύοόμη πολίτικο*} συστήματος.
Ot Γερμανικές φυλές γιά λόγους στρατιωτικής φορολογίας,
κρατούσαν μιά περιφέρεια πού ύπήρχε έπίσης άνάμεσα στούς ’Αγ-
γλασάξονες, καί μιά εύρύτερη όμάδα, τό GAU, στήν όποίαν 6 Καΐ-
σαρ καί δ Τάκιτος Εδωσαν τό δνομα PAGUS (=φρούριο, χωριό,
καντόνι, διαμέρισμα) (2)j. Είναι άμφίβολο, Ίάν ή περιφέρεια

(1) Γερμανία, χεφ. 7. Ή γραμμή μάχης, παρατηρβΐ αότός 6 συγγραφέ­

ας, διαμορφώνεται χατ4 σφήνες. Ή παράταξη συνθέτβται χατΑ σφήνες (Γβρμ.
χεφ. 6 ). Ό KOHLRAUSCH παρατηρεί 8τι «οί συνασπισμένοι ένός τμήματος
ή λόχου χαΐ μιβς φυλής ή ένός SEPT =γένους, μάχονταν &νο>μένοι». ’ Ι­
στορία τής Γερμανίας, Μ . APPLETON, μετάφρ. J. D. HADS, σ. 28.
(2) Καίσαρος, Περί ΓαλατιχοΟ Πολέμου, IV, I., Ταχίτου, Γερμανία,
χεφ. β.

387
 (MARK) καί ή δμάβα (GAU) άπότελσΟσαν τό-οε γεωγραφικά <δι-
αμίρίαματα, πού βρίσκονταν μεταξύ των σέ σχέσεις δημοτικής ή
(κοινοτικής περιφέρειας, πού κάθε μία περιβάλλονταν μέ δρια, μέ
τό λαό όργανωμέινο πολιτκ/κά. Φαίνεται πιό πιθανόν δτι ή GAU ή­
ταν μιά όμάδα συνοικισμών συνδεμένων σχετικά μέ στρατιωτικές
φορολογίες. Σάν τέτοια ή MARK καί ή GAU ήταν τά σπέρματα
τής μελλοντικής δημοτικής καί κοινοτικής περιφέρειας, ακριβώς
δπως ή ’Αθηναϊκή ναυηιραρία καί οί Τριττύες fpatt τά θ®(ΐέλια τοΟ
δήμου τοΟ Κλεισθένη καί τής τοπυκής φυλής. Αύτές οί όργαινώσεις
λποτελοΟσαν μεταβατικά στάδια, άνάμεσα στό γσ^ηφατιηώ καί τό
πολιτικό σύστημα, καί ή ένταξη τοϋ λαοΟ σέ όμάδες. στηριζόταν
άκόμη στήν αίμχτο3υγγένεια ( 1) .
Στρεφόμαστε φυσικά πρός τήν ’Ασιατική ήπειρο, δπου οί τύ-

(1) Ό δόκτωρ FREEMAN, πού είχε μελετήσει τό θέμα αύτό ειδικά,

παρατηρεί: «Ή κατώτατη μονάδα στό πολιτικό σύστημα είναι αύτή πού άχό-
μη &πάρχει κάτω άπό διάφορα όνόματα, δπως MARK, GEMINDE, COMMUNE,
ή PARISH ( = ίνορία). Είναι μιά άπ’ τίς μερικές μορφές τοΟ γένους ( =
CLAN), πού συνδέεται μέ άλλες μορφές γιά νά σχηματίσει ίνα συστατικό
στοιχείο μιβς κοινοπολιτείας. Σ’ αύτό τό στάδιο τό γένος παίρνει τή μορφή,
ένός άγροκαλλιεργητικοΟ όργανισμοϋ, πού διατηρεί τίς κοινές γαϊες του —
τό σπέρμα τοΟ δημοσίου άγροΟ (AGER PUBLICUS) τής Ρώμης καί τοΟ λαϊ­
κού χωραφιού (FOLKLAND) τής ’Αγγλίας. Αύτή είναι ή άγροτική κοινότη­
τα (MAREOGENOS SENSCHAFT) τής Δύσης. Αύτή ή κατώτατη πολιτική,
μονάδα, αύτή ή συγκέντρωση πραγματικών ή 6ποθετικών συγγενών, συνδέει
οικογένειες, πού κάθε μιά ζεΐ κάτω άπό τόν κανόνα, τής πατρικής δεσπο­
τείας (PATRIA POTESTAS) πού έπιζούσε στή Ρώμη γιά νά σχηματίσει 8-
να χαρακτηριστικό γνώρισμα τού Ρωμαϊκού νόμου. "Οπως ή Ενωση τών οικο­
γενειών σχηματίζει τό γένος, καί δπως τό γένος στήν έδαφική του σύστασή
σχηματίζει τήν MARKGENOSSENSCHAFT, Ιτσι καί ή Ινωαη τών τόαο δια­
φορετικών Αγροτικών κοινοτήτων καί τών περιφερειών τους (MA­
RKS), ή τών κοινών άγρών, σχηματίζει τήν προσεχή πολιτική Ινωση, τό
διαμέρισμα (HUNDRID), όνομασία πού βρίσκεται κάτω απ’ τή μιά μορφή ή.
τήν άλλη σέ πολλές χώρες στίς όποΐες ή Τεκτονική φυλή είχε έπεκταθεΐ...
Πάνω άπ’ τό διαμέρισμα Ερχεται 6 PAGUS (καντόνι), 6 GAU, ό Δανικός SF-

388
ία» τής Ανθρωπότητας είναι πολυάριθμα, καί δπου, έπομένως. ή
περίοδος τής Ανθρώπινης έξουσίας, ύπήρξε μακρόχρονη, γιά νά
βροϋμε τά πιό άρχέγανα ϊχνη τής γενσκρατικής όργάνωσης. ’Αλλ’
έδώ οί μεταμορφώσεις τής κοινωνίας ύπήρξαν οί πιό έ/κτεταμένες,
καί ή έπίδραοη τών φυλών καί έ#νών πάνω σέ κάθε άλλη ή πιό
σταθερή. Ή πρώψη Ανάπτυξη τοΟ Κινέζικου καί Ίνδνχ,οϋ πολιτι­
σμού xal ή άκατανίκητη έπίδράση τοϋ σύγχρονου πολιτισμού, I-
χουν έπιφέριε: τόσες Αλλαγές 3τόν ορο τών Ασιατικών κορμών,
ώστε οί άρχαία θεαμοί τους δέν μποροϋν νά έξακρίιβωθοίΐν ε&κολα.
'Ωστόσο, ή καθολική έμπειρία τής άνθρωπότητας άπ’ τήν Αγριό­
τητα ώς τόν πολιτισμό π άτυχε αύτό πού ζητούσε σχεπκκά μέ τήν
’Ασιατική ήπειρο, καί πρέπει τώρα νά άναζητηβοΟν. Ανάμεσα στίς
Ακρωτηριασμένες φυλές της, τά λείψανα τών Αρχαίων θεσμών τους.
Καταγωγή στή θηλυκή γραμμή είναι Ακόμη πολύ κοκνή στίς
πιό τραχείς Άσιοκτακές φυλές- άλλά είναι πολλές φυλές στίς όποϊ-
ες ή καταγωγή χαράζεται στήν άρσενική γραμμή. Αύτός είναι δ
περιορισμός τής καπαγωγής σέ μιά γραμμή ή σέ άλλη, Ακολου­
θούμενος άπ’ τή'; όργάνωση τοϋ σώματος αίματοσυγγένειας, ξεχω-
ρισμένου δτσι κάτω άπό ένα κοινό δνομα πού δείχνει Ινα γένος.
Στή φυλή MAGAR τοϋ Νεπάλ, παρατηρεί b Λάθαμ, «ύπάρ-
χουν δώδεκα THIJM. "Ολα τλ i'wyj., -<?') Ανήκ/ουν στό Γδιο θύμ,
θεωρούνται πώς καπάγοτ/τιοα άπ’ τόν Ιδιο άρσενιχό πρόγονο- /κατα­
γωγή An’ τήν Ιδια μητέρα δέν ύπολογιζόταιν σάν ά'/αγκαία μέ κα­
νένα τρόπο. Έ τσι, ό σύζυγος καί ή σύζυγος πρέπει νά Ανήκουν σέ
διαφορετνκά θύμ. Μέσα σέ δνα ικαί τό Γ&ο θύμ δέν γίνεται γά;ιος.
θέλεις πραγματικά μιά σύζυγο; Ά ν ναί, τότε 'κύτταξε τό θύμ τοϋ
γείτονά σου- δπως δήποτε χύτταξε πέρα Απ’ τό δικό σου θύμ. Αύ­
τή είναι ή πρώτη φορά, πού βρήκα τήν ευκαιρία νά μνημονεύσω

SSEL, 6 ’Αγγλικός SH1RE, ποδ σημαίνει τή φυλή πού ot νά φαίνεται δτι

κατέχει 8να ϊδαφος δρισμένο. Καί κάθε ίνα άπ’ αύτά τά τμήματα, μεγαλύ­
τερο καί μικρότερο, είχε τόν άρχηγό του... Ή έκατοοτή ή διαμέρισμα, άπο-
τελεΐται άπό χωριά, MARKS, GEMINDEN, δτιδήποτε όνομάζοι>μβ τήν κατώ­
τερη μονάδα. Ή SHIRE, ή GAU, ή PAGUS, άποτελεϊται άπό έκατοστές (HU­
NDREDS) . — Συγκριτικά Πολιτικά, MCMILLAN AND CO. Έκδοση, σ. 116.
αώιή τήν πρακτική. Δέν θά είναι καί ή τελευταία- ά/ντίθεχα ή άρ-
χή, πού ύποβάλλει αδτό, είναι τόσο κοινή, ώστε νά είναι σχεδόν
καθολική. θ ά τήν βροΟμε στήν Αύστραλία’ θά τήν βροΟμε στή Βό-
oeto καί Νότιο ’Αμερι/κή, θά τήν βροΟμε στήν ’Αφρική· θά τήν 6ρο0
με στήν Εύρώπη- θά τήν βροΟμβ Οπαπτη καί θά καπαλήξουμε σ’ Ι-
να, τέτοιο συμπέρασμα γι’ αύτή, σέ πολλούς τόπους πού ή πειστι­
κή άπόδειξη γιά τήν ΰπαρξή της είναι έλλιπής». Σ ’ αύτή τήν πε­
ρίπτωση Ιχουμε στό θύμ σαφή άπόδειξη γιά τήν δπαρξη ένός γέ­
νους, πού ή «απαγωγή ύιπολογίζετται στήν άρσεινκκή γραμμή.
Ό BELL, μιλώντας γιά τό TELUSH τών Κφκασιίακ/, πα­
ρατηρεί δτι ή παράδοση σχετικά μ’ αύτούς είνα:, 5τι τά μέλη τού
καθενός καί δλα μαζύ, ξεφύτρωσαν άπ’ τό'/ Ιδιο κορζΐό ή άπ’ τόν
ίδιο πρόγονο’ καί Ιτσι μποροΰν νά θεωρούνται σάν τόσα SEPTS ή
CLANS... Αύτά τά πρώτα ξαδέρφια, ή |ΐέλη τής Ιδιας άδϊλφότη-
τας, δχι μόινον έμποδίζονται στήν έπιγαμία μεταξύ τους. άλλά καί
οί δοΟλαι τους, έπίσης, πρέπει νά νυμφεύονται μέ δούλους jua; άλ­
λης Αδελφότητας». Είνοα πιθανόν, &w τό TELUSH είνα- Ινα γέ­
νος.
Άνάμεσα στούς BENGALESE «οί τέσσερις κάστες ύποδιαι-
ροΟνται σέ πολλά καί διάφορα τμήματα ή τάξεις, καί καθένα άπ’
αύτά ύποδιαφεΐται πάλι’ γιά παράδειγμα, είμαι τής φυλής (γέ­
νους;) NUNDf καί άν ήμουν Ινας ειδωλολάτρης δέν θά νυμφευό­
μουν μιά γυναίκα τής δδοας φυλής, άν καί ή κάστα πρέπε*. νά el-
ναι ή Γδια. Τ ά παιδιά είναι τής φυλής τοΟ πατέρα τους. Ή Ιδιο­
κτησία μεταβιβάζεται στούς γιούς. Στήν περίπτωση πού τό πρόσω­
πο δέν Ιχει γιούς μεταβιβάζεται σείς θυγατέρες του- καί άν δέν I-
χει οδτε θυγατέρες, μεταβιβάζεται στούς πιό στενούς συγγενείς. Ό
κ. T fL E R παρατηρεί βτχ στίς ’Ινδίες είναι ποφάτ/ομο γιά Ινα Βρα-
χμάνο νά νυμφευθεΐ μιά σύζυγο, πού τό δνομα τοϋ γένους της ή
GHOTRA (γραμμαπικά «άγελάδα - σπαύλου») είναι τό Γδιο ;ιέ
τό διοιό του, μιά άπαγόρευση πού έμπιοδίζα τό γάμο μεταξύ τών
«χιγγενών στήν άραενική γραμμή dwtep»0p«m. Αύτός ό νόμος φαί­
νεται στών κώδικα τοΰ ΜανοΟ, σά νά έφαρμόζεται σιΐς τρεϊς /πρώ­
τες χάστες. καί συζεύξεις στή θηλυκή πλευρά Απαγορεύονται έπί­
σης μέσα σέ όριαμένα δρια».
01 Μογγόλοι .ιοροαεγγίζουν παλύ στά φυσικά χαρακτηριστικά

390
τούς ’Αμερικανούς Ιθαγενείς. Διαιρούνται σέ πολλές φυλές. «Ό
σύνδβαμος», λέα δ Αάθαμ, «μεταξύ τών μελών μιάς φυλής είναι
αίματος, γενεαλογίας, ή καταγωγής' ή φυλή όνσμάζετα», σέ με­
ρικές ιηεριπτώσβς σύμφωνα μ’ έναν ύποβετικό ή πραγματικό πα­
τριάρχη. Ή φυλή άπ’ τήν δποίαν μεταφράζουμε τό έγχώρto δνο­
μα AIMAUK, ή ΑΙΜΑΚ, είναι μιά πλατιά διαίρεση, καταμερί­
ζεται σέ πολλές όμάοες». Έ διαπίστωση δέν είναι άρκετά πλήρης
γιά νά δείξει τήν δπαρξη τών γενών. 01 γείτανές τους, οί Τουγγού-
otoi άπακλοΟνται άπό ύποδιαιρέσας, πού παίρνουν όνόματα ζώων,
πού έϋκβάλλουν οί γενοκραακές όργανώσεις, άλλ’ αύτό δέν μπο-
ρεϊ νά Εξακριβωθεί χωρίς mb πέρα στοιχεία.
Ό Σέρ Τζών Αούμποκ (LUBBOCK) παρατηρεί γιά τούς
Καλμούχους, δτι σύμφωνα μέ τόν DE HELL, αύτοί «διαιροΟνται
σέ δρδές, καί δέν μπηρεϊ ένας άνδρας νά νυμφευθεί μιά γυναίκα
άπ’ τήν ίδια άρδή»' καί γιά τούς O STIAKS, δτι w.’ αύτοί τό Θε­
ωροΟν Εγκλημα νά νυμφεύομαι μιά γυναίκα τής ίδιας οικογένειας
ή άκόμη καί τοϋ Ιδιου άνόματος» καί δια «δταν Ινας JACUT (Σι­
βηρία) θέλει νά παντρευτεί, πρέπει νά διαλέξει μιά κόρη άπό ένα
άλλο γένος». Έχυομε σέ κάβε μιά άπ’ αύιτές τΙς περ«υτώσεις ά-
πόδεχξη γιά τήν ύπαρξη ένός γένους, πού Ινας άπ’ τούς κανόνες
του, δπως Εχ&ι άποδειχθεΐ, είναι ή άπαγόρβυση τής έπιγαμίας ά-
•/άμεη7 στά μέλη -οου.
*Ενα ιδιόρρυθμο οικογενειακό σύστημα έπικρατεΐ στήν Κίνα
πού φχίνεται, δτι ένσωματώνα τά ύπολείμματα μχάς άρχαίας γε-
νοκραπικής όργάνωσης. Ό ROBERT HART, άπ’ τήν Καντώνα,
σέ μιά έπισυολή του στό συγγραφέα παραιτηρεΐ, «δτι ή Κινέζικη
έκφραση γιά τό λαό είναι ΡΕΗ - SING, πού σημαίνει τά Έηοατό
Oboeγενειακά ’Ονόματα. Ά λλ ά άν αύτή είναι άπλώς βίκονογραφι-
κή λέξη, ή Εχει τήν καταγωγή της στών καιρό πού ή Κινέζικη οι­
κογένεια άπστελοΟνταν άπό μιά έκατοντάδα Υποοικογένειες ή φυ­
λές (γένη;), δέν είμαι βέ θέση νά τό καθορίσω. Σήμερα ύπάρχουν
περίπου τετρακόσια οικογενειακά όνόματα σ’ αύτή τή χώρα, άνά-
μβαα στά όποια βρίσκουμε μερικά πώς έχουν σχέση μέ τά ζώα, τούς
καρπούς, τά μέταλλα, τά φυσικά άνακείμενα κλπ.
...’Ακριβώς δπως μεταξύ τών Bqp&o - ’Αμ,ερικάνων ’ Ινδιάνων,
οί σύζυγοι καί ot σύζυγες είναι διαφορετικών φυλών (γενών), I-
 τσι καί στήν Κίνα 6 σύζυγος καί ή σύζυγος είναι άπό διαφορετι­
κές «οίκογένειες, λόγου χάρη, άπό διαφορετικά έιπώνυμα. Ή συνή­
θεια yjxI ό νόμος άπαγορ<εύοον τήν έπιγα/,ώχ σ’ αύττοΰς πού Ιχουν
τό ί&ο οίκογβνειαοιό Ιπώνυμο. Τ ά παιδιά είνοκ τής οίκογένειας τοΟ
παιτέρα, αύτό σημαίνει, δτι παίρνουν τό οίκογεινιαΛιό του έπώνυμο...
Έκεϊ πού ό πατέρας πεθαίνει χωρίς διαθήκη, γεννκά ή Ιδιοκτησία
παραμένει άδιαίριετη άλλά κάτω 4π’ τόν Ιλεγχο τοΰ προσβΰτερου
γιοϋ κατά τή διάρκεια τής ζωής τής χήρας. Μέ τό θάνατό της αύ-
τός διαιρεί τήν ϊβιακιτησία Ανάμεσα στόν έαυτό του καί ·»ύς Αδερ­
φούς του' τά -υερόδια, τών νεωτέρων έξαρτιένται όλότελα άπ’ τή θέ­
ληση τού πρωτότοκου άδελφοΟ».
Ή περιγραφόμενη έδώ οικογένεια φαίνεται δτι είναι ένα γέ­
νος, Ανάλογο μέ τό Ρωμα&κό ατά χρόνια τοΟ Ρωμύλου' έάν δμως
αύτό Ινσωματώθηοοε, μέ άλλα γένη κοινής καταγωγής, σέ μιά φρά­
τρα. αύτό δέν φαίνεται. Ταυτόχρονα, ot γβνάτες είναι συνοικισμέ­
νοι Ακόμη, σάν 5να Ανεξάρτητο αίμαιτοσυγγενικό w.jux σέ μιά πε­
ριοχή, δπως τά Ρωμαϊκά γένη είχαν συνοικισθεϊ στην Αρχέγονη
περίοδο, καί τά όνόματα τών γενών είναι Ακόμη τοΟ άρχαϊκοΟ τύ­
που. Ή αύξησή τους σέ τετρακόσια μέσω κατάτμησης θά μπορού­
σε να άιναμένετα/ΐ' Αλλά ή διατήρησή τους σήμερα, Αφού ή περί­
οδος τής βαρβαρότητας Από καιρό Ιχει παραμερ’Λθεί, είναι τό α­
ξιοσημείωτο γεγονός, καί μιά πρόσθετη Απόδειξη τής στασιμότη­
τάς του; σάν ένός λαού. Μπορεί έπίσης νά ύπ<Λέσουμε, δτι ή μο­
νογαμική οίκογένεια σ’ αύτά τά χωριά δέν είχε φτάνει τήν πλέ­
ρια Ανάπτυξή της, καί δτι δ κομμουνισμός στά οίκον9;υικά Αγαθά,
καί στίς συζύγους έπίσης. μπορεί νά μήν είνα* άγνωστα ΑνΑμεσά
τους. ’AvAjwrsa στίς άγριες Ιθαγενείς φυλές, πού κατονκοΰν άκόμη
τις όρεινές περιοχές τής Κίνας καί πού μιλούν διαφορετικές διαλέ­
κτους άπ’ τούς Μανδαρίνους, μπορεί ν’ Ανευριεθεί τό γένος στήν άρ-
χαϊκή μορφή του. Σ ’ αύτές τίς Απομονωμένες φυλές, θά έρευνή^ου-
ιμε φυσικά τούς Αρχαίους θεϊσμούς τής Κίνας.
Κατά τόν 5διο τρόπο ot φυλές τοϋ ’Αφγανιστάν λένε δτι είχαν
ύποδ’,αιρβθεί σέ CLANS' άλλ’ άν αύτά τά CLANS είναι άληθινά
γένη δέν Ιχει έξακριβωθεΐ.
Έ νας έπαρκής Αριθμός περιπτώσεων ίχουν συγκετ^ρωθεί γιά
νά σχηματίσουν τήν ΰιπόθεοη, δη ή γβνσκρατική όργάνωση έπι-
κρατοΰσε γενικότερα καί πλατύτερα Ανάμεοα στούς Απόμακρους
προγόνους τών σημερινών ’Ασιατικών φυλώ»; καί έθνών. Οί δώδε­
κα φυλές ιών Εβραίων, δπως άναφέρανται στή Β^βλο, Αντιπροσω­
πεύουν μιά ΑναΜοιτασκευή τής Εβραϊκής κοινωνίας άπ’ τή νο*νο-
θεσία. Ό δρος τής βαρβαρότηπας είχε τότε παραμερισθεΐ καί έοοεί-
νος τοΟ πολιτισμοΟ είχε άρχίαει. Ή άρχή πάνω στή·/ όποίαν οί φυ­
λές είχαν όργανωθεΐ, σάν σώματα αίμα,τοσυγγενιαά. προϋποθέτει
ενα προηγούμενο γενακρατοκό σύστημα, πού είχε παραμείνει καί
ήταν τώρα συσιημΛταικκημένο. Σ ’ αύτά τά χρόνια δέν ήξεραν άλ­
λο σύιτημα διακυβέρνησης παρά μόνο αύτό τής γενοκρατχ,κής κο·.-
νωνίας, πού σχηματίαθγ/κε άπό αίματασυγγενικές όμάδες πού ένώ-
νονταν μέ προσωπικές αχέαεις. Ό έπακόλουθος £π>«ηασμός του;
στήν Παλαιστίνη άπό αίματοσυγγενικές φυλές, δταν κάθε διαμέ­
ρισμα δνομάσθηκε σύμφωνα μέ δναν άπ’ τούς δώδεκα γιούς τοϋ Ι­
ακώβ, μέ έξαίρειση τής φυλής τοΟ Αεβή, «ίναι μιά πρακτική Ανα­
γνώριση τοϋ γεγονότος, δτι ήταν όργανωμένοι κατά γενεαλογίες,
καί δχι. σέ μιά «κοινότητα πολιτών. Ή ιστορία τοϋ πολύ άξιόλογου
Ιθνους τής Σημιτικής οίκογένειας £χει συγκεντρωθεί γύρω άπ’ τά
δνόμβτα τοϋ ’Αβραάμ, ’ Ισαάκ καί ’ Ιακώβ, καί τών δώδεκα γιών
τοΟ τελευταίου.
Ή ΈβραΙ/κή Ιστορία άρχιζε* ούσιαστικά μέ τόν ’Αβραάμ, πού
ή περιγραφή τών προγόνων περιορίζεται σέ μιά γενεαλογία στείρα
άπό λεπτομέρειες. Λίγα χωρία θά δείξουν τή ; ίκτα-ση τής προόδου
πού ίγινε τότε, καί τό βαθμό προαγωγής μέ τόν όποιον έμφανίσθηκε
6 "Αβραάμ. Περιγράφεται σάν «πολύ πλούσιος σέ ζώο, άργυρο καί
χρυσό» (’ ) . Γιά τό σπήλαιο τής Χ®βρών «’Αβραάμ ήκουοε τοΰ Έ -
φρών, χαΐ άποκαιτέσΐτρεν ’Αβραάμ τφ ’Εφρών τό άργυρον, δ £-
λάλησεν είς τά ώτα τών υίών Χέτ, τετρακόσια δίδραχ;ια Αργυρί­
ου δοκίμου έμπόρσις». Σχεπικά μέ τήν οίοοογενειακή ζωή καί τή
διατροφή, τό Ακόλουθο χωρίο μπορεΐ νά άναφερθεΐ: «Καί Ι^π^υσεν
’Αβραάμ έπί τήν Σκηνή; πρός Σάρραν καί είπεν αύτή- σπεΰσον
καί φύρασον τρία μτέρα 3©μι>δάλευ>ς καί ποίησον έγκρυφίας». «Καί

(1) Γένεσις, XIII, 2. «’ Αβραάμ ίέ ήν πλούσιος σφόδρα κτήνεσι καί ip-

γυρίψ καί χρυσίφ».

393
αύτός έλαβε βούτυρον καί γάλα, καί τό μοσχάρια/ δ έποίησε, οcat
παρέθηκεν αύτοίς καί έφαγον’ αύτός δέ παρειστήκει αύτοίς ύπό
τό δέ\£ρσν». Σχετικά δέ μέ τά σκεύη, ένδύματα m l κοσμήματα:
«έλα£ε δέ ’Αβραάμ τά ξύλα τής όλακαριπώσεως καί έπέθηοιεν ’Ι­
σαάκ τψ υίφ αύτοΟ' έλαβε δέ μετά χεϊρας m l τό πΰρ καί τήν μά-
χαιραν». «Καί έξενέγκας 6 τπχΐς σκεύη αργυρά καί χρυσά m l ι­
ματισμόν έδωκε τή Ρεβέκκα m l δώρα έδωκε τφ άδελφψ αυτής τή
μητρί αύτής». "Οταν ή Ρεβέκκα συνάντησε τόν ’ Ισαάκ «λαβοΟ^α
τό θέριστραν περ<6άλλετο». Στήν !δια οί/κογειν©!Λκή συνάφεια μνη­
μονεύονται ή καμήλα, ό δνος, 4 βοΟς, τό πρόδχτον m l ή αίγα. \ιλ -
ζύ μέ άγέλες seal ποίμνια’ ό Αλευρόμυλος, πίδαοοχς νεροϋ. σκουλα­
ρίκια, βραχιόλια, σκηνές, σπίτια m l πάλας. Τό τόξο m l τό βέ­
λος, τό ξίφος, σιτάρι m l κρασί, m l άγροί σπαρμένοι μέ κόκκους,
μνημονεύονται. Αύτά δείχνουν τό ’Ανώτερο Στάδιο βαρβαρότητας
γιά τόν ’Αβραάμ, ’Ισαάκ m l ’Ιακώβ. Ή γραφή σ’ αύτό τόν κλά­
δο τής Σημιτικής αϊκογέναας ήοαΛ» τό-οε πι&χνόν άγνωϊτη. Ό βα­
θμός τής άνάπτυξης, πού φαίνεται, Αντιστοιχεί ούσια/τκαά μ’ έκεϊ-
νσν τών 'Ομηρικών Ελλήνων.
Τ ά πρώιμα γαμήλια Εβραϊκά έθιμα δείχνουν τήν παρουσία
τοϋ γένους καί στήν άρχαΒκή μορφή του. Ό Αβραάμ μέ τόν ύπη-
ρέτη του, m τά τά φαινόμενα άγόρασε τήν Ρεβέκκα σάν μ·.4 σύζυγο
γιά τόν ’ Ισαάκ. Τ ά «.πολύτιμα πράγματα» δόθηκαν στόν άδελφό,
m l στή μητέρα τής νύφης, άλλ’ δχι στόν πατέρα. Σ ’ αύτή τήν πε­
ρίπτωση σί παρόντες πήγοεν στή γενοκρατική -συγγένεια, πού προ-
έβλετίε Ινα γένος μέ m τaγωγή στή θηλυκή γραμμή. ’Επίσης δ Α ­
βραάμ παντρεύτηκε τήν έτεραθαλή άδελφή του Σάρα. «Καί γάρ
άληθώς άδελφή μου έστίν έκ πατρός. άλλ’ ούκ Ικ μητρός’ Ιγένε-
το δέ μοι είς γυναίκα» ( ') .
Μέ τήν ύπαρξη ένός γένους καί μέ καταγωγή στή θηλυκή
γραμμή δ ’Αβραάμ m l ή Σάρα θά άνήκαν σέ διαφορετικά γένη,
καί μολονότι ήσαν άπό τό Ιδιο αίμα δέν ήσαν τής Εδιας γιεναχραπι-
κής συγγένειας m l θά νυμφεύονταν σύμφωνα μέ τό γβνακρατικό
ϊθιμο. Ή περίπτωση θά άνατρέπονταν στίς δύο Ιδιορρυθμίες μέ κα-

(1) Γένεοις, XX, 12.

394
ταγωγή στήν άρσβνική γραμμή. Ό Ναχώρ παντριεύτηκιε τήν άνη-
ψιά του, τή θυγατέρα όοΟ άδελφοΟ Φου Χαράν, «ncai έλαβον ’Aj6pa-
άμ xal Ναχώρ έαυτοίςς γυναίκας· δνομα τή γυναικΐ ’Αβραάμ Σά­
ρα xal δνομα τ } γυναωιΐ Ναχώρ Μελχά, θυγάτηρ Χαράν καί tita-
τήρ Μβλχά καί πατήρ Ίεισχά»· xal δ ’Αμράν, 6 πα/τέρας τοϋ Μω-
Οσή, ένυμφεύθη τή θεία του, τήν άδελφή τοΟ πατέρα του, που Ιγι-
νε ή μητέρα τοϋ Εβραίου νομοθέτη. Σ ’ αύτές τίς περιπτώσεις, ;ιέ
κατταγωγή στή θηλυκή γραμμή, τά νυμφευόμενα πρόσωπα θά ά­
νήκαν σέ διαφορετικά γένη — άλλά διαφορετικά »,ιέ καταγωγή στήν
άρσενική γραμμή. "Αν καί αύτές οί περιπτώσεις δέν άπόδειξαν ά-
πόλυτα τήν ύπαρξη τών γενών, ή τελευταία θά πρόσφορε μιά τέ­
τοια έξήγηση γι’ αύτά ώστοε νά προβάλλουμε μιά ϋπόθεση γιά τήν
ύπαρξη τής γενοκρατιοιής άργάνωσης στήν άρχαΐκή της μορφή.
’ Οοαν ή Μωσαϊκή νομοθεσία είχβ συμπληρωθεί, οί Εβραίοι
ήσαν δνας πολιτισμένος λαός, άλλ’ δχι άρικετά προχωρημένος, ώ ­
στε νά ιδρύσει μιά πολιτική κοινωνία. Ό γραπτός λάγος δείχνει,
δτι ήχην όργανωμένοι σέ μιά σεχρά άπό αίμαιτοσυγγενιηιές δμάιδες,
σέ μιά κλίμακα άνιοΟσα, ά/νάλογη μέ τό γένος, φράτρα καί φυλή
τών Ελλήνων. Στή χερσόνησο τοΟ Σινά. ot έπαναλαμβανόμενες συ­
σχετίσεις Εχουν γίνει σ’ έηοεΐνες τΙς α&μαιτοσυγγενικές όμάδες σέ
μιά άνιοΟσα σειρά, πού φαίνονται Ισοδύναμες ένός γένους, φράτρας
καί φυλής. "Ετσι, ή φυλή τοϋ Λ«6ή συνίστο&το άπό όκτώ γένη, όρ-
γανωμένα σέ τρεις φράιτρβς, ώς έξής:

ΦΓΛΗ ΤΟΓ ΛΕΒΗ

Γιοί I. Γεσών, 7,500 άρρενβς

τοΟ II. Καχάθ, 8,600 δρρενες
Λεβή I II. Μεραρί, 6,200 δρρενες

I. Γεδωνίτις Φράτρα
Γένη — Λίβνι. 2. Σίμεί.
II. Καχαθίης Φράπρα.
Γένη. 1. ’Αμράν. 2. Ίαχάρ. 3. Χεβρών. 4. Ούζίελ.
III. Μεραρί-κς Φράτρα.

39&
 Γένη. — Μαχλί. 2. Μουσχί.

«Ό άριθμός τών παιδιών τοΰ Λεβή σύμφωνα μέ τόν οίκον τών

πατέρων τους, μέ τΙς ο&ογένειές τους... «Καί ήσαν αύτοί οί υίοΐ
Λευί 4ξ όνομάπων αώτων. Γεδσών, ΚαάΒ, καί Mepapt' καί τούτα
τα όνόματα τοϋ υίοϋ Γβδσώ.ν κατά δήμους αυτών. ΛοβενΙ καί Σε-
μ<εί' καί υΙοΙ Καάθ κατά δήμους αύτών. ’Αιμράμ χαί Ίσϊζά ρ καί
Ίσσαάρ - Χεβρων χαί ’Οζιήλ' χαί olol Μεροφί κατά δήμους αυ­
τών. ΜοαλΙ καί Μουσί. Οδτα είοΐ δήμοι (οίκογένειιες) τών Λευι­
τών κατ’ οίκους παιηριών αύαών».
Ό περιγραφή αυτών τών όμάδων κάποτε άρχιζα μέ τόν Α­
νώτερο άριθμό τής σειράς καί κάποτιε μέ τόν κατώτερο ή τή μ<ανά-
δα. ’ Ετσι: «Γιά τά παιδιά τοΟ Συμεών, σύμφωνα μέ τΙς συγγένει-
ές τους, άινάλογα μέ τΙς οίκογέναές τους, σύμφωνα μέ τό γένος τών
πατέρων τους». ’Εδώ τά παοδιά τοΰ Συμεών, μέ τΙς συγγέτνοιες τους,
συγκρστοϋν τή φυλή" οί οικογένειες είναι οί φράιρες' καί ό οίκος
τοϋ πατέρα είναι τό γένος. ’Επίσης: «Καί δ δρχων οίκου πατριών
τών δήμων τοΟ Καάθ Έλισαφάν, υίός ’Οζιήλ». ’Εδώ βρίσκουμε τά
γένη πρώτα·/, καί χατόπν/ τή φράτρα, χαί τελευταία τή φυλή. Τό
άναφερύμεινο πρόσωπο ήταν δ άρχηγός τής φράτρας. Κάβε γένος
άπ’ τόν πατέρα έπίσης είχε τό σήμα του ή τή σημΛσία του γιά νά
τό διακρίνει άπό άλλες. «'Κάθε δνδρας άπ’ τά παι-διά τοϋ ’Ισραήλ
θά πήρα-οαχθεΐ μέ τή δική του σημαία., μέ τά σήματα τοΰ γένους
τοΰ πατέρα του».
Λύττή ή περιγραφή τής πραγ^τι/κής όργάνωσης δείχνει δτι
ή στρατιωτική τους όργάνωση ήταν κατά γένη, κατά φράτρ-ες καί
κατά φυλές.
Σχετι/κά μέ τό πρώτο καί τό πιό μικρό άπ’ αύτά τά γκρουπ,
«τό γένος τοΟ πατέρα» πρέπει νά άριθμοϋσε πολλές έκαταντάδες
πρόσωπα άπό εικόνες πού δίδονται γ:ά τόν άριθμό σέ κάθε φράτρα.
Ό έβραίκός δρος ΒΕΤΗ’ΑΒ, σημαίνει π α τ ρ ι κ ό σπίτι,
σ π ί τ ι τ ο ϋ π α τ έ ρ α , ικαί ο ι κ ο γ ε ν ε ι α κ ό σπί­
τι . Ά ν οί Ε βραία κατείχαν τό γένος, αύτό ήταν ή δ>ιάδα προ­
σώπων. Ή χρησιμοποίηση τών δύο δρων νά τό περιγράφουμε, θά
άφηνε μιά άμ,φιβαλία, έκτός άν Ατομικές οίκογέινε&ες κάτω άπό τή
;κ/Λγαμ^α είχαν τότε γίνει τόσο πολυάριθμες καί τόσο έξέχουσες,
ώστε αύτή ή περίφραση νά ήταν άναγκαία γιά νά καλύψεί τή συγ-
γένβα. ’ Εχουμε τό απίιχ τοΟ ’Αμράμ, όοΟ Ίζχάρ, τοϋ Χεβρών, teal
τοΟ Ούζίβλ’ άλλ’ δπως οί Εβραίοι ο ’ αύτό τό χρόνο δέν θά είχαν
Αντίληψη γιά 2να σπίτι, δπως τώρα χρτ/χμοιποιεϊται γιά jua οι­
κογένεια, αύτό πιθανόν έσήμαι/ve, δπως συνειθίζετ», συγγένεια ή
γενεαλογία. ’Από τότε κάθε διαίρβση καί ύπαδιαίρβση διευθύνεται
άπό ένα άραενικό, καί οί Εβραϊκές καταγωγές έκφράζονται διά
μέσου τών άρισενικών Αποκλειστικά, ή καταγωγή μεταξύ τους. ή­
ταν Αναμφίβολα στήν Αρσενική γραμμή. Κοιτά τήν Αν*οΟσα κλί',ια-
κα είναι ή οίκογένεια, πού δπως φαίνεται, είναι ή φράτρα. Ό Ε ­
βραϊκός δρος γι’ αύτή τήν όργάνωση, MISHPACAK, σημαίνει έ­
νωση, γενιά. Αύτή ΑττοτελοΟντα/ν άπό δύο ή περισσότερα γέ­
νη τοΰ παιτέρα, πού παράγονταν μέ κατάτμηση άπό μιά άρχίκή
όμ*5α, καί διακρίνονταν (ΐέ Ινα φρατρικό δνομα. Αύτό Αντιστοιχεί,
μέ τή φράτρα. Ή οίκογένεια ή φράτρα είχε μιά έτήσια θυσιαστή­
ρια γιορτή. Τελικά, ή φ υ λ ή , έκαλεΐτο στά Εβραϊκά ΜΑ-
ΤΤΕΗ, πού σημαίνει, Ινα κ λ ά δ ο , σ τ έ λ ε χ ο ς ή βλα­
σ τ ό , καί είναι ή άνάλογη τής Ελληνικής φυλής.
Πολύ λίγες λεπτομέρειες έχουν δοθεί σχετικά μέ τά δικαιώ­
ματα, προνόμια ,καί ύιποχρεώαας τών μελών αύτών τών σωμάτων
αίματοσυγγένεΜίς. Ή ιδέα τοΟ συγγενοΟς, πού ένωνε κάθε όργά­
νωση άπ’ τό ϊ π ί τ ι τ ο 0 π α τ έ ρ α έως τ ή φ υ λ ή .
καταλήγει σέ μιά μορφή πολύ πιό εύδιάκριτη καί άκριβή άπ’ τΙς
άντίσταχες όργανώσεις τών Ελληνικών, Λατινικών ή ’Αμερικανό -
’ Ινδιάνικων φυλών. Ένώ οί ’Αθηναϊκές παραδόαεις ισχυρίζονταν,
δτι οί τέαοερις φυλές, παράγονταν άπ’ τούς τέασερις γιούς τοΟ Ί -
ωνα, δέν σκόπευαν ώστόσο νά έξηγήσουν τήν καταγωγή τών γε­
νών καί φραηρών. ’Αντίθετα, ή Έβραδκή "παράδοση δχι μόνον πα­
ράγει τΙς δώδεκα φυλές γενεαλογικά άπ’ τούς δώδεκα γιούς τοΟ
’ Ιακώβ, άλλ’ έπίσης τά γένη καί τίς φράτρες άπ' τά παιδιά καί
τούς Απογόνους κα#’ ένός άπ’ αύτούς. Ή Ανθρώπινη έμπειρία δέν
προσφέρει παράλληλα γιά τήν αδξηση τών γενών καί φρατρών Α­
κριβώς μιά τέτοια ύπόθεση. Ή διήγηση πρέπει νά Ιξηγεΐται σάν
νά ταξινομεί τΙς ύπάρχουσες αίματοσυγγετΛκές όμάιδες, σύμφωνα
μέ τή γνώση πού διασώζεται άπ’ τήν παράδοση.
01 Εβραίοι καλοδσαν τόν έαυτό τους «Λαό τοΟ ’ Ισραήλ», καί

397
ίτνίχτης «Συναγωγή». Αύτό άπατελεϊ μιά άμεση άναγνώριοη τοϋ γε­
γονότος δτι ή όργάνωση τους ήταιν κοινωνική, καί δχι πολιτική.
Στήν ’Αφρική συνα/ντοϋμε ένα χάος λγριότητας καί βαρβαρό­
τητας. ’Αρχέγονες τέχνες καί έφευρέαεις έχουν έξαφανκπεί σέ
■πλατιά κλίμαικα, διά μέσου καταακευών καί έργαλείων πού είση-
χθησαν άπό έξωτερικές πηγές· άλλά ή άγριάττρα σ*1ς κατώτατες
μορφές της περιλαμβα/νομένου χαΐ τοϋ καννυβαλισμοϋ, χαΐ ή βαρβα­
ρότητα στίς κατώτερες μορφές της, έπνχρατεί χαΐ τώρα πάνω άπό
τό μεγαλύτερο μέρος τής ήπείρου. ’Ανάμεσα στίς ένδόπερες φυλές,
ύπάρχει μιά στενότερη προσέγγνση μ’ Ιναν αύτόχθονα πολιτισμό
xal μ’ έναν δμαλό δρο' άλλά ή ’Αφρική, γενικά, είναι μιά στείρα
£θνολ©γ*«ή περιοχή.
Ή πατρίδα τής Μαύρης φυλής, είναι γνωστό, δτι τά μέλη της
είναι περιορισμένα καί οί περιοχές της μικρές. Ό LATHAM
παραπηρεΐ δτι «ό νέγρος είναι Ινας έξοκρβακός ’Αφρικανός*. Ot Α-
SHIRAS, APONOS, ISHOGOS καί ASHANGOS, άνάμβσα στό
Κογγό καί τή Νιγηρία, πού τούς έπισκέφθηκε ό DU CBAILLU,
είναι τοϋ άληβινοϋ νέγρικου τύπου, «Κάβε χωριό», παρατηρεί, «εί­
χε τόν άρχηγό ταυ, καί πιό πέρα «τό έσωτερικό τά χωριά φαίνον­
ταν, δτι κυβερνώνται άπό πρεσβύτερους έχοντας καθένας άπ’ αύ­
τούς μέ τό λαό του ένα χωριστό μερίδιο τοϋ χωριοϋ γιά τόν Γδιο
τόν έαυτό τους. Υπήρχε σέ κάθε γένος (CLAN) ό IFOUMOU, FU-
MOU, ή δ άναγνωριαμένος άρχηγός τοΰ γένους (IFOUMOU σημαί­
νει π η γ ή, ό π α τ έ ρ α ς ) . Δέν μπόρεσα να έπντύχω άπό τούς
ιθαγενείς καμιά πληροφορία πού άφορά τή διαίρεση τών φυλών τους
σέ γένη’ δέν φαίνονταν νά γνωρίζουν πώς Ετυχε αύτό, άλλά ή δια­
μόρφωση νέων γενών δέν πρα/γματοποιήθηκε τώρα μεταξύ τους...
Τό σπίτι τοΟ άρχηγοϋ ή τοϋ πρεσβύτεραυ δέν είναι καλύτερο
άπό Ικεΐνα τών γειτόνων του. Έ δε/τηκτακή μορφή διακυβέρνησης
είναι άγνωστη σ’ αύτούς. Έ ν α συμβούλιο τών περεπβυιτέρων είναι
άναγκαϊο πρίν νά καταδικάσουν κάποιον είς θάνατον... Φυλές καί
γένη έχουν έπιγαμία μεταξύ τους, καί αύτό φέρνει σχετικά ένα φι­
λικό αίσθημα άνάμεσα στό λαό. Ό λαός τοϋ ίδιου γένους δέν
μπορεί νά Ιχει έπιγαμία μέ κανένα άλλον Εξω άπ’ τό ίδιο γέ­
νος. Καί ή παραμικρή αίματοσυγγένεια θεωρείται κάτι τό άνόσιο-
ώστόοο ό άνεψιός δέν βρίακει τό παραμικρό έ·νπόδιο νά πάρει

398
τή χήρα τοΟ θείου του, καί, δπως άνάμεσα στούς B A L A K A T , δ
γιός παίρνε*, τή χήρα τοΰ πατέρα του, έχτός άοώ τή δική του μη­
τέρα... Ή πολυγαμία καί ή δουλεία ύπάρχα παντού άνάμεσα στις
φυλές πού ίχω έπισκεφθεί... Ό νόμος τής κληρονομιάς άνάμεσα
στίς Δυτ.κές φυλές είναι, δτι ό έπόμενος άδελφός κληρονομεί τόν
πλοΟτον τοό πρεσβύτερου (γυναίκα, δούλους, κλπ.), άλλά καί άν ό
νεώτερος πεθάνα, 6 πρβσβύτερος κληρονομεί τήν ιδιοκτησία του,
καί άν δέν ύπάρχουν άδελφοί, τόν κληρονομεί ό Ανεψιός. Ώ ή-
γεαία τοΟ γένους ή τής οικογένειας είναι κληρονομική, Ακολουθεί
τόν Ιδιο νόμο μ’ έκείναν τής κληρονσμίας τής ιδιοκτησίας. Στήν πε­
ρίπτωση πού ίχουιν πεθάνει δλοι οΐ άδελφοί, ό πρεσβύτερος γιός
τής πρεσβύτερης Αδελφής κληρανμεί, καί αύτό πάει έτσι μέχρι πού
ό κλάδος έξαφανίζεται, γιατί δλα τά γένη θεωρούνται σάν νά κα­
τάγονται άπό τή θηλυκή πλευρά.
"Ολα τά στοιχεία ένός ΑληθινοΟ γένους ένσωματώνσνται στά
προηγούμενα χαρακτηριστικά, δηλαδή, ή καταγωγή περιορίζεται,
σέ μιά γραμμή, σ’ αύτή τήν περίσταση, τή θηλυική, πού δίνε» τό
γένος στήν άρχαϊκή του μίρφή. Έπίσης, ή .καταγωγή είναι ατή
θηλυκή γραμμή σέ σχέση μέ τό άξίωμα καί τήν Ιδιοκτησία, δπως
έπίσης καί τό γενοκρατικό δνομα. Τό άξίωμα τοΟ άρχηγοϋ περνά­
ει άπό άδελφό σέ άδελφό, ή άπό θείο σέ άνεψιό, έκεΐνον τόν άνε-
ψιό πού είναι ό γιός μι&ς άδελφής, δπως άνάμεηα στούς ’Αμβρωιά-
νους Ιθαγενείς, ένώ οί γιοι Αποκλείονται, έπειδή δέν είναι μέλη τοΰ
γένους τοΟ άποθανόντος άρχηγοϋ. Ό γάμος μέσα στό γένος έπίσης
Απαγορεύεται. Ή μόνη ύλική παράλειψη σ’ αύτές τις άκριβείς δια­
πιστώσεις είναι τά όνόματα σέ μερικά άπό τά γένη. Τό .κληρονομι­
κό γνώρισμα Απαιτεί μιά πιό πέρα έξήγ-ηση.
’Ανάμεσα στούς BANG A T τοΰ ποταμού ZAMBEZI, πού εί­
ναι ένας λαός ύψηλότερου πολνοστικοϋ βαθμού άπό τούς νέγρους,
ό δόκτωρ LIVINGSTONE παρατήρησε τά έξής έθιμα: «Ή κυβέρ­
νηση τών B A N G A T είναι μάλλον Ιδιόρρυθμη, δντας δνα είδος φε-
ουδαρχικοΟ δημοκρατιαμοΟ. Ό άρχηγός είναι αίρετός καί έκλέγουν
τό γιό τής Αδελφής τοΟ άποθανόντος άρχηγοΟ, κατά προτίμηση
Απόγονό του. “Οταν δέν ίκαναηοιοΟνται άπό κάποιον Υποψήφιο, τό­
τε πηγαίνουν σέ μιά Απόμακρη φυλή γιά ένα διάδοχο, πού είναι
συνήθως τής οικογένειας τοΟ τέως άρχηγοΟ, ένας γιός τοΟ άδελφοΟ

399
ή μι&ς Αδελφής, άλλά ποτέ στό διχό του γ*ό ή τήν ικόρη του... Ό ­
λες ot χήρες, τά άγοαθά ooxl τά πααδιά τοΰ πρακατόχου του ανήκουν
σ’ αώτόν»'. Ό Δόκτωρ LIVINGSTONE δέν δδωαε τίς λεπτομέ-
ραες τής *ανωνκ/κής τους δργάνωσης· άλλά ή μειαβίβα,ση τοΰ ά-
ξιώμαπος τοΟ άρχηγοΟ άπό άδελφό σέ άδελφό, ή άπό θείο σέ άνε­
ψιό, ύτποδηλώνει τήν δπαρξη τοΰ γένους μέ καταγωγή στή θηλυκή
γραμμή·
Οί πολυάριθμες φυλές πού κατέχουν τή χώρα πού διαβρέχετζι άπό
τόν Ζαμπέζι καί άπό κεϊ νότια πρός τό Άκρωτήρι COLONU, θε-
ωροΟνται άπό τούς ϊ&ους τούς ιθαγενείς, σύμφωνα μέ τόν δόικτορα
Αί&νγκστον, σάν ένας κορμός jii τρία μεγάλα τιμήματα, ζΆ ς ΒΕ-
CHUANAS, τούς BASUTOS, χαί τούς KAFIRS. Σχετ.ν,ά <u
■οούς πρώτους, παρατηρώ δτι «οί BECHUANA φυλές όνομάζονται
σύμφωνα μέ δριαμένα ζώα, πού δείχνουν πκ&ονόν δτι στούς άρχαίους
χρόνους είχαν παραδοθεί στή λατριε/.α τών ζώων δπως οί άρχαΐο:
Αίγύπττιοι. Ό δρος BAKATLA σημαίνει «έ%είνους τοΰ πιθήκου»'
BACUONA «έκείνους τοΰ Κροκόδειλου»' BATLAPI, έοοείνους τοΰ
ψαριοΰ' κάθε φυλή τρέφει §ναν ϋπερβολχικό φόβο γιά τό ζώο Ιηοεΐ-
νο πού φέρνει τό δνομά του, καί ποτέ δέν τό τρώα. Αύτά τά ζωιχά
όνόματα Υπενθυμίζουν τό γένος μάλλον παρά τή φυλή, οα’ άκόμα,
τό γεγονός δτι μεμονωμένα άτομα βρίσκονται, πού καθένα άπ’ αύ­
τά ήταν ή τελευταία έπιβίωση τής φυλής του, θά ήταν πιό πιθανόν
νά ίχουν παρουοιασθεί, έάν τά γένη νοηθοΰν στή θέση τής φυλής.
Άνάμεσα στούς BANGALAS τής Κοιλάδας τοΰ CASSANGE,
στήν ARGOLA, ό LIVINGSTONE παραπηρ,εί δτα «ένας αδελφός
τοΟ άρχηγοϋ κληρονομεί προτιμούμενος άπ’ τούς γιούς του. Οί γιοι
μιδς άδελφής άνήκουν στόν άδελφό της' κι’ αύτός συχνά πουλάει
τά άνήψια του νά πληρώαει τά χρέη του». ’Εδώ πάλιν Ιχου^ΐιε τήν

(1) Τ α ξ ( 8 ι α ο τ ή Νό τ ιο ’Α φ ρ ι κ ή . Κεφ. 30, σ. 660

«'Οταν Ενας νέος άν&ρας ίχει μιά συμπάθεια γιά μιά κόρη άπό Ενα άλλο χω­
ριό, καί ot γονείς 84ν Ιχουν άντίρρηοη γιά νά παντρεοτοΟν, αδτός δποχρεώ-
νεται νά έλθει καί νά ζήσει οτό χωριό της. 'ΓποχρεοΟται νά προσφέρει όρι-
σμένες Οπηρεσίες οτήν πεθερά του... "Αν άποτραβηχθεί άπ’ αύτή τήν κατά­
σταση δποτέλειας, καί θέλει νά 4πιστρέφ»ι στή 8ική του οίκογένεια, «Τναι 6-

400
άπόδειξη γιά τήν καταγωγή στή θηλυκή γραμμή' άλλα ot διαπι­
στώσεις του είναι έπίσης σύντομες καί γενικές σ’ αύτές καί σ’ άλλες
•περιπτώσεις γιά νά δείξουν δριστικά άν αύτοί κατείχαν ναΐ ή δχι
τό γένος.
’Ανάμεσα στούς Αυστραλούς τά γένη τών Καμιλαρόϊ έχουν
σχεδόν σημειωθεί. Σέ έβνική θέση οί Ιθαγενείς αύτής τής ήπείρου
είναι κανατά στή βάση τής κλίμακας. "Οταν άνχκαλύφθητχαν, δέν
ήραν μόνον άγρια, άλλά καί σ’ έναν χαμηλό δρο άγριότητας. Με­
ρικές άπ’ τΙς φυλές ήσαν καννιβαλικές. Πάνω σ’ αύτό τό τελευ­
ταίο ζήτημα, δ FISON, πού μ/νημονεύθηκε προηγούμενα, γράφει,
στό συγγραφέα: «Μερικές τουλάχιστον, άπό τΙς φυλές είναι καν­
ιβαλικές. Ή άίπάδειξη γι’ αύτό clvat πειστική. Ot φυλές τοΟ Πλα­
τιού Κόλπου τρώνε δχι μάναν τούς έχθρούς τους πού σκοτώθηκαν
στή ;ιΑχη. άλλά m l τούς φίλους τους έπίσης πού σκοτώθηκαν,
άικόμη καί κείνους πού πέθαναν μέ φυσικό θάνατο, άρκεί μόνον νά
είναι σέ καλή κατάσταση. Πρίν νά τούς φάνε, τούς γδέρνουν, καί
διατηρούν τά δέρματά τους τρίβαντάς ·οα μέ λίπος ά'/ά^ΐί.κτο ;ιέ κάρ­
βουνο. Αύτά τά δέρματα τά ΰπςρεκτιμοΟν, πιστεύοντας πώς έχουν
μεγάλη ιατρική άξία».
Τέτοιες «ίκόνες τής Ανθρώπινης ζωής μάς βοηθούν '/ά κατα­
λάβουμε τόν δρο τής άγριότητας, τό Επίπεδο τών έθίμων της, τό
βαθμό τής ύλικής άνά&πυξης, καί τή χαμηλή στάθμη τής πνευμα­
τικής καί ήθικής ζωής τοΰ λαο& Ή Αυστραλιανή άνθρωπότητα,
δπως φαίνεται στά κανιβαλικά της ήθη, στέηοετοα στό χαμηλότε­
ρο έπίπεδο πού ύπήρξε ποτέ πάνω στή γή. Καί άκόμη, ot Αύστρα-
λοί κατείχαν μιά ττεριοχή ήπαρωτικών διαστάσεων, πλούσια σέ
μέταλλα, προσαρμόσιμη στό κλίμα, καί έφοδιασμένη άρκετά μέ τά
μέσα διατροφής. Ά λλ ά ύστερα άπό μιά κατοχή, πού πρέτοει νά
μετρηθεί μέ χιλιάδες χρόνια, ot ΑύστραλοΙ είναι άκόμη άγριοι στό
βαθμό πού δείξαμε πιό πάνω. ’Εγκατβαλΐλεψμένα στόν έαυπό τους,
θά είχαν πιθανόν μείνει γιά χιλιάδες άκόμα χρόνια, μέ τόσο άσή-

ποχρβωμένος ν’ Αφήσβι Ολα τά natfiidt του π(σω — αΰτ4 Ανήκουν οτή σύζυγό
του».— ο. 667.

401
26*
μαντη βελτίωση, ώστε μόλις νά φωτίζει τή σκοτεινή οχιά τής 4-
γριάς τους καχ&ττασης.
Άνάμεσα στούς Αύστραλούς, πού οί θεσμοί τους είναι κανονι­
κοί καί όμογενεΐς, ή όργάνωση σέ γένη δέν περιορίζεται στούς Κα-
μηλαρόϊ, άλλά φαίνεται πώς είναι καθολική. Οί N A R R IN fE R I
τής Νότιας Αύστραλίας, στόν Κόλπο LACEPEDE είναι όργαινω-
μένοι σέ γένη καί ιχουν όνόματα άπό ζώα καί έντομα. Ό αίδ. Γε­
ώργιος TAPLIN, γράφοντας στό φίλο μου Μίστερ FISON, άφοΰ
άνέφερε δτι οί N A R R IN iE R I δέν νυμφεύονται μέσα στδ δικό τους
γένος, καί δτι τά παιδιά ήσαν τοΟ γένους τοϋ πατέρα τους, συνε­
χίζει, ώς έξής: «Δέν ύτπάριχουν κάστες, οδτε τάξεις, δμαες μ’ έ-
κείνες τών φυλών τής Νέας Νότιας Ούαλίας. πού «νά μιλούν δπως
οί ΚαμιλαρόΕ. Ά λλ ά κάθε φυλή ή οίΜογάνε&α (καί μιά φυλή εί­
ναι μιά οίικογένευχ) Εχ-α τό βικό της τοτέμ, ή ΝΟΛΙΤΓΕ' καί πρα-
γματκκά, μερικά άτομα ιχουν αύτό τό Ν βΑ ΙΤΓ Ε , πού θεωρείτο*
σάν τό προστατευτικό πινεΟμα τοΟ άνθρώπου, καί πού είναι κάποιο
ζώο, πουλί, ή Εντομο... Οί ιθαγενείς είναι πολύ αύστηροί σττίς γαμή­
λιες σχέσεις τους. Μιά φυλή (γένος) θεωρείται μιά οΐχογένεκα, καί
ένας άνδρας ποτέ δέν νυμφεύεται μέσα στή δκκή του φυλή».
Ό Μίστερ FISON γράφει έπίστ^, «δτι άνάμεσα στίς φυλές
τοΟ διαμερίσματος MARANOA, QUEENSLAND, τών δποίων ή
οιάλεκιτος λέγεται URGHI, ή Ιδια ταξινόμηση ύπάρχει δπως καί
άνάμεσα στίς φυλές πού μώοδν τή γλώσσα τών ΚαμιλαρόΓ. Σχε­
τικά μέ τούς Αύστραλούς τοΟ Ποταμού DARLING, αύτοί ύπο-
διβΑρο&ντοκ σέ φυλές (γένη) ’ άναφέρουμε τούς Στρουθοκάμηλος,.
Άγριόπαπια, καί Καγκουρώ, άλλά δέν ξέρουμε, άν ύπάρχουν άλ­
λες, καί δτι τά παιδιά παίρνουν τδ δνομα τής τάξης καί τοΰ το­
τέμ τής μητέρας.
Ά π δ τήν ύπαρξη τής γεναχρατιχής όργάνωσης άνάμεσα στίς
φυλές πού όνομάσαμε, ή γενική της έπικράτηση άνάμεσα στούς Αυ­
στραλούς ιθαγενείς φέρεναχ πιθανή άν rxcd δ θεσμός δπως άλλοΟ ση-
"υειώθηκε, είνοοι στά άρχ«κά στάδια τής άνάπτυξής του.
Οί πληροφορίες μας σχετικά μέ τούς οίκογενειαΜούς θεσμούς
τών κατοίκων τής Πολυνησίας, Μικρονησίας καί τών νήσων Πα-
πούα είναι άκόμη περιορισμένες καί άτελεΐς. Οδτε ίχνη γενοκρατι-
κής όργάνωσης άπακαλύφθηκαν άνάμεσα στούς H AW AITANS,.

402
SA M O A N S , MARQUESAS, Νησιώτες τής Νέας Ζηλ»νβίας. Τό
σύστημά τους αίμαποσυγγένειας είναι άκόμη πρωτόγονο, πού δεί­
χνει δτι οί θεημοί τους δέν δχουν προχωρήσει τόσο {ίακριά δσο αύ­
τή ή όργάνωση προΟπαθέτα. Σέ μφκκά Νησιά τής Μικρονησίας,
τό Αξίωμα τοΟ ΑρχηγοΟ μεταβιβάζεται διά μέσου τών θηίλέων, άλ­
λά αύτή ή συνήθεια μπορεΐ νά ύπάρχει Ανεξάρτητα άπ’ τό γένος.
Ot FIZIANS ύπο&αιροΟνται σέ διάφορες φυλές πού μχλοΟν δια­
λέκτους τοΟ ϊδιου γλωσσικοΟ κορμοϋ. Μιά Απ’ αύτές, ο{ REWAS,
συνίσοαται άπό τέσσερις ύΛοδιακρέοεις κάτω άπό ξβχωρνστά όνό­
ματα καί κάβε μιά πάλι άπ’ αύτές ύπο&αιρείται. Δέ*/ φαίνεται πι­
θανόν, δη οί τελευταίες ύπαδιαιρέαεις «Ινα» γένη, έπειδή τά μέλη
τους, Ιπηρέπεται νά ίχουν έπιγαμία μεταξύ τους. Ή καταγωγή
είναι στήν άρσενική γραμμή. Μέ τόν Ιδιο τρόπο ol TONGANS Α-
πστελοΟνται Από διαιρέσεις πού είναι πάλι ύποδιαιρεμένοι τό ίδιο δ­
πως ot REWAS.
Γύρω Από τίς Απλές ιδέες πού άναχρέρονται <τώ γάμο καί στήν
οίκογένεια, στή διατροφή καί στήν διακυβέρνηση, διαμορφώθηκαν
ot πιό πρώψες κοινωνικές όργανώσεις' καί μαζί τους μιά έκθεση
τής δομής καί άρχής τής Αρχαίας κοινωνίας πρέπει νά άρχίσει. Π-
οβιτώντας τή θεωρία μι&ς ιπιροαδει«ικής άνάπτυξης τής Ανθρωπό­
τητας διά μέσου τής πιείρχς τών έποχών, ή Απομόνωση τής ’ Ωκε­
ανίας, ot ικριοριομένες τοποκές περιοχές τους, καί τά περιορισμ-
να μέσα τής διαπροφής τους, προκαθόριζαν Ινα πολύ άργό ρυθμό
προόδου. ’Αντιπροσωπεύουν έπίσης δναν δρο τής άνθρωπότητας στήν
’Ασία, σέ χρόνους πολύ άιιοόμακρους άπό τό παρόν' καί ένώ οί ι­
διορρυθμίες, πού συμπίπτουν μέ τήν Απομόνωσή τους Ασφαλώς ύπάρ-
χουν, αύτές ot νησιωτικές κοινωνίες παρουσιάζουν μιά άπ’ τίς πιό
πρώιμες φάσεις τοΟ μεγάλου ρεύματος τής άνθρώπινης προόδου.
Μιά Iχθεση τών θεσμών τους, τών έφευρέσεων καί άτβι,καλύψεων,
καί τών πνευματικών καί ήθικών χαρακτηριστικών τους, θά Ικανο-
ποιοΟσαν μιά Απ’ τΙς μεγάλες Ανάγκες τής Α·$ρωπολογ·.κής έπι-
στήμης.
Αύτό τό συμπέρασμα βγάζει ή συζήτηση γιά τήν όργάνωση
σέ γένη, καί τήν ταξινόμησή τους. Ή όργάνωση βρέθηκε άνάμεσα
στούς Αύστραλούς καί τούς Νέγρους ’Αφρικανούς, μέ ίχνη τοΟ συ­
στήματος στίς άλλες ’Αφρικανυκές φυλές. Γενικά βρέθηκε Ιαχύου-

403
 σα άνάμεσα σ’ αότό τό τμ,ήμα τών ’Αψυεροοανών Ιθαγενών, πού δ­
ταν άνακαλύφθηκαν ήααν <πό «απώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας*
καί άνάμεσα έπίσης σ’ Ινα τμήμα τών ’Ινδιάνικων χωριών, πού ήσαν
στό Μεσαίο Στάδιο τής βαρβαρότητας. Μέ τόν ίδιο τρόπο αύτό 6-
πήριχε σέ πλέρια ζωτικότητα άνάμεσα στις Ελληνικές καί Λαπινι­
νίκές φυλές στό ’Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας' μέ ίχνη του
σέ πολλούς άπ’ τούς ύπολειπόμβνους (κλάδους τής ’Αριατ/ής οικογέ­
νειας. Ή όργάνωση βρέθηκε, ή Ιχνη τής ύπαρξής της, έπίσης στίς
Τουρανικές, Ούραλιανές καί Μογγολικές οίκογένειες' στόν Τουνγ-
κουζιανό καί Κινέζικο κορ*ιό, καί στή Σημιτική οίκογένεια άνά-
μεαα στούς Εβραίους. Γεγονότα πολυάριθμα καί έπιτακτικά έχουν
πρασαχθεϊ, ώστε νά διεκ&κήσουν γι’ αύτό <ι*α άρχαία καθαλικό-
τητα μ<έσα στήν Ανθρώπινη οικογένεια, δπως έπίσης μιά γενική έ-
πνφάτηση διά μέσου τοΰ τελευταίου μέρους τής περιόδου τής άγριό-
τητας, καί πέρα γιά πέρα σιήν περίοδο τής βαρβαρότητας.
Ό Speuva έχει έπίσης προβάλλει £να σύνολο άπό γεγονότα
γιά νά άποδείξει δτι αύτός ό σημαντικός θεσμός ήταν τό ξεκίνημα
καί ή βάση τής ’Αρχαίας Κοινωνίας. Αύτή ήταν ή πρώτη όργανο»
τική άρχή, πού άναπτύχθηκε διά μέσου τής πείρας, πού ήταν Ικα­
νή νά όργαινώσει τήν κοινωνία πάνω σ’ Ινα καθορισμένο σχέδιο,
καί τήν διατήρησε σέ όργανική ένότητα μέχρι πού αύτή προχώρη­
σε άοκετά γιά τή μετάβαση στήν πολιτική κοινωνία. Ή άρχαιότητά
της, ή ούσιαστική της καθολικότητα καί ή ζωτική διάρκειά της,
άποδείχθηκαιν έπαρκώς άπ’ τή διαιώνισή της πάνω άπ’ δλες τις
ήπείρους. Ή έκπληκτική προσαρμοστικότητα τής γενακρατικής όρ-
γάνωσης στίς άνάγκες τής άνθρωπότητας σ’ αύτές τίς διάφορες πε­
ριόδους καί τούς διάφορους δρους, μαρτυρεΐτα: άρκετά άπ’ τήν έπ·.-
-κράτησή της καί άπ’ τή διατήρησή της. Ταυτίσθηκε αέ τήν γε­
μάτη άπό γεγονότα jioipa τής πείρας τής άνθρωπότητας.
’Εάν τό γένος γεννιέται αύθόρ»χη«χ ·ιέσχ σ’ ένα δοσμk-n δρο
τής κοινωνίας, καί άν έτσι θά έπαναλάβαινε τόν έαυτό του σέ ά-
νεξάρτητες καί άσύνδετες περιοχές’ ή άν αύτό είχε αιά ιχαΛοδική
καταγωγή, καί έπεκτάθηκε άπό Ινα Αρχικό κέντρο, διά ;ιέσου δια­
δοχικών ικετΜΒναατεύσεων, πάνω στήν έπκφάνεια τής γής. είναι θαυ­
μάσια έρωτήματα γιά θεωρητική σκέψη. Ή τελευταία ύπόθεση, μέ
{ΐ/.ά άπλή τροποποίηση, φαίνεται πώς είναι ή καλύτερη, γιά τούς

404
έξής λόγους: Βρίσκουμε δτι δύο μορφές γάμου, καί δύο μορφές <£-
κογέναας προηγήθηκαν άαι τό θεσμό τοΟ γένους. Αύτό άπαιτοΟαε
{ΐχάν ί&άζουσα έμπειρία γιά νά φττάσβι οπή δεΰωερη μορφή τοΟ γά­
μου μοΙ τής οΐχογένειας, καί νά συμπληρώσει αύτή τήν πλευρά μέ
τήν έμφάνιση τοΟ γένους. Αύτή ή δεύτερη μορφή τής οικογένειας
ήταν τό τελικό άποτέλεσμα, διά μέσου τής φυλικής έπιλογής, τής
ύπαγοίγής μέσα αέ στενιίχοερα δρια ένός έκπληκτικοΟ συζυγικού
συστήματος, πού άγκάλιασε τόν άγριο άνθρωπο καί τόν κράτησε ι­
σχυρά. Ή τελική του Απελευθέρωση ήταν έπίσης σπουδαία καί Α­
πίθανη, δπως θά φαινόταν, νά έπαναλαμβάνεταΑ κατά πολλούς δια­
φορετικούς χρόνους καί σέ πλατιά χωριαμένες περιοχές. 'Ομάδες
αίμαποαυγγένειας, ένωμένες γιά λόγους προστασίας καί διατροφής,
αναμφίβολα ύπήρχαν άπό τήν παιδική ήλικία τής άνθρώπινης οι­
κογένειας- άλλά τό γεγονός είνα: πολύ διαφορετικό σώμα συγγένειας.
Αύτό περιέχει ένα τμήμα καί Αποκλείει τό ύπόλοιπον* όργάνωσε
αύτό τό μέρος πάνω στό δεσμό τής συγγένειας κάτω «ιπό ένα κοινό
δνομα, καί μέ κανά δικαιώματα καί προνόμια. Έπιγαμία μέσα
στό γένος ήταν άπαγορβυμένη, γιά νά έξασφαλίσα τά πλεονεκτήμα­
τα τοΟ γάμου έξω άπό τό γένος, μέ ξένα πρόσωπα. THuav μιά ζω­
τική άρχή τοΟ όργανισμού, καί παλύ δύσκολη στήν καθιέρωσή της.
’Αντί γιά μιά φυσική καί σαφή άντίληψη, τό γένος ήταν ούσ-.αστι-
κά άααφές· καί, σάν τέτοιο, &*ζ προϊόν υψηλής διάνοιας ατούς χρό­
νους πού γεννήθηκέ. ’Απαιτούσε μακρεϊς περιόδους χρόνου, άφοΟ
ή ιδέα άνα/πτύχθηκε στή ζωή. νά τό φέρει στήν ωριμότητα μέ Ανε­
πτυγμένες τις χρησιμότητές του. Οί Πολυνήσια εϊχαν αύτή τήν
πουναλουανή οίκογένεια, άλλά άπτέτυχαν νά βρούνε τό γένος" οί
Αυστραλοί είχαν τήν Ιδια μορφή οικογένειας καί κατείχαν τό γένος.
Αύτό γεννιέται μέΰχ στήν παυνβλοιχχνή οΙκογένεια. καί δπαεαβή-
ποοε φυλές είχαν φτάσει σ’ αύτό, κατείχαν τά στοιχεία έξω άπ’ τά
όποια είχε τό γένος διαμορφωθεί. Στήν προγενέστερη όργάνωση,
στή βάση τοΟ σέξ, τό σπέρμα τοϋ γένους ύπήρχε. "Οταν τό γένος
είχε πλέρια Αναπτυχθεί στήν άρχαϊκή του μορφή, θά έπεκτβίνονταν
πάνω σέ τοράστιες περιοχές διά μέσου τών άνωτέρων δυνάμεων, έ­
νός προοδευμένου κορμού πού έτσι διαμορφώθηκε. Ή διάδοσή του
έξηγεΐται πιό εδκολα άπ’ τήν Ιδρυσή του. Αύτές οί σκέψεις τείνουν
νά δείξουν τό άιπίθανον τής Επαναλαμβανόμενης άναπαραγωγής του

406
 σέ Ασύνδετες περιοχές. Ά π ό τήν Αλλη πλευρά, τά ώφέλι<ια άποτε-
λέαματά του οτή διαμόρφωση ένός κορμού Αγρίων, Ανώτερου άπό
όποισχδήποτε άλλον πού ύπήρχε τότε πάνω στή γή, πρέπιει νά γίνει
δεχτών. 'Οταν οί μετα/ναστεύίεις ήχον όμχδικές, κάτω άπ’ τό νόμο
τής άγριας ζωής, ή ματάκινήσας σ’ Αναζήτηση καλύτερων έδαφών,
ένας τέτοιος κορμός θά έπεχτανόααν σέ άλλεπάλληλα κύτ,ιατα μέ­
χρι πού σκέπασε τό βύρύτερο μέρος τής έπ^φάτ/αας τής γής. Μιά
έξέταση τών κυρτότερων γεγονότων πού έξακριβώθηκα-ν τώρα καί
πού άναφέρονται σ’ αύτό τό ζήτημα, φαίνεται πώς εύνοεί τήν ύπό-
θεση κάποιος μονα&κής καταγωγής τής όργάνωσης μέσα στά έθνη,
έκιτός άν πάμε πίσω άπ’ αύτό αττίς Αύστραλιανές τάξεις, πού έδωσαν
τήν πουναλουαινή οίκαγένεια,, έξω άπ’ τήν δποίαιν γεννήθηκβ τό γέ­
νος, ικα1 θεωρήσομε αύτές τίς τάξεις σάν τήν άρχική βάση τής άρ-
χαίας κοινωνίας. Σ ’ αύτή τή περίπτωση, όπΒουδήποτε είχαν προκύ-
ψει οί τάξας, τό γέ>νος ύπήρχε σέ λανθάνουσα κατάσταση δυνηττικά.
Υποθέτοντας τήν ένότητα καταγωγής τής άνθρωπότητας, ή
κατοχή τής γής προήλθε άπ’ τΙς μεπακννήαεις άπό ένα άρχιχό κέν­
τρο. Ή Άσιαπική ήπβρος πρέπει τότε να θεωρηθεί ή /κοιτίδα τοΰ
είδους, άπ’ τόν μεγαλύτερο Αριθμό τών Αρχικών τύπων τοΟ ΑΛρώ-
που πού ύπάρχουν σέ σύγκριση μέ τή/ Ευρώπη, ’Αφρική καί Άμε-
ρι/κή. θ ά έβγαινε έπίσης τό συμπέρασμα, δτι ό χωρισμός τών Νέ­
γρων καί Αύστραλών άπ’ τόν κοινό κορμό έγινε δταν ή κοινωνία
ήταν όργανωμένη στή βάση τοΟ φύλου (S E X ). καί δταν ή οίκο-
γένεια ήταιν πουναλουανή: δτι ή Πολυνησια/κή μβτανάστε*>ση Ιγινε
αργότερα, άλλά μέ κοινωνία παρόμοια συγκροτημένη- καί τελικά,
δτι ή Γκανοβανιανή μειτοονάστευοη στήν ’Αμεροκή Ιγινε Αργότερα
άκόμη, καί μειτά άπ’ τή συγκρότηση τών γεινών. Αύτά τά συμπε­
ράσματα προβάλλονται άπλώς σάν ύποθέσεις.
Μιά γνώση τοΟ γένους καί τών γνωρισμάτων του. καί τής κα­
τεύθυνσης τής κατανομής ταυ, «Ινα* άπόλυτα άναγκαία γιά μιά πλη­
ρέστερη κατανόηση τής ’Αρχαίας Καωνίας. Αύιτό είναι τό μεγάλο
θέμα πού τώρα Απαιτεί βίδική καί έκτεταμένη έρευνα. Αύτή ή κοι­
νωνία Ανάμσσα στούς προγόνους πολιτισμένων έθνών, πέτυχε τήν
πιό ύψηλή της άνάιπτυξη τήν /τελευταία ήμέρα τής βαρβαρότητας.
’Αλλ’ ύπήρξαν φάσεις αύτής τής Ιδιας κοινωνίας μακριά, πίσω
πρός τις προγενέστερες έποχές, πού πρέπει τώρα νά ά,νβζητηθοΟν

406
άνάμεσα «τούς βαρβάρους καί -οούς άγριους μέ Αντίστοιχους δρους.
Ή Ιδέα μιας Οργανωμένης κοινωνίας ύπήρξε μιά ά,νάπτυξη διά μέ­
σου τής συνολικής ύπαρξης τής Ανθρώπινης φυλής- οί διάφορες φά­
σεις της συνδέονται λογικά. δίνοντας ή μιά γέννηση στήν βλλη δια­
δοχικά- καί σ’ αύτή τή μορφή σταθήκαμε έπιακοπώντας την, πού
γεννήθηκε στό γένος. Κανένας δλλος θεαμός τής άνθρωπότητας δέν
διατήρησε ,μιά τόσο παλιά καί σημαντική Αναφορά στήν πορεία τής
ΑΛρώπινης προόδου. Ή πραγματική Ιστορία τής Ανθρωπότητας
περικλείνεται στήν Ιστορία τής Ανάπτυξης καί τής έξέλιξης τών
θελιών, στούς όποίους τό γένος είναι βέβαια τό μοναδικό. Είναι δ-
πωσδήποτε ή βάση έκείνων πού Εχουν Ασκήσει τήν πιό «μεγάλη ό-
λι*ή έπίδραση πάνω στίς Ανθρώπινες Αποθέσεις.

407
 ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝ ΕΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η ΑΡΧΑΙΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Π έ ν τ ε δ ια δ ο χ ικ έ ς μ ο ρ φ έ ς τ ή ς Ο ίκ ο γ έ ν ε ια ς. Π ρ ώ τ ο ν r
ή α ίμ α τ ο σ ν γ γ ε ν ικ ή ο ικ ο γ έν εια . — Α ύ τ ή δη μ ιο ύ ρ γη σ ε
τό Μ α λ α για νό σ ύ σ τη μ α α ίμ α τ ο σ υ γ γ έ ν ε ια ς και σ υ γ γ έ ν ε ια ς .
— Δ ε ύ τ ε ρ ο ν ή Π ο υ ν α λ ο υ α ν ή . — Α ύ τ ή δη μ ιού ρ γη σ ε τ ό
Τ ο υ ρ α νικ ό κ αι Γ κ α ν ο β α ν ια νό σ ύ σ τη μ α . — Τ ρ ίτ ο ν , ή μ ο­
νο γα μ ικ ή . — Α ύ τ ή δ η μ ιο ύ ρ γη σ ε τ ό Ά ρ ι α ν ό , Σ η μ ιτικ ό κ α ί
Ο νρα λ ια νό σ ύ σ τη μ α . — Ο ί ε ν δ ιά μ εσ ε ς Σ υ νδ υ α σ μ ια ν ικ ή
κ α ι Π α τρ ια ρ χ ικ ή ο ίκ ο γ έν εια . — Κ ι οι δ υ ό ά π έ τυ χ α ν ν ά
δ η μ ιο υ ρ γή σ ο υ ν ί ν α σ ύ σ τη μ α α ί μ α τ ο σ υ γ γ έ ν ε ια ς . — Α ύ τ ά
τ ά σ υ σ τ ή μ α τ α φ υ σ ι κ έ ς α ν α π τ ύ ξ ε ις . — Δ ύ ο τ ε λ ε υ τ α ίε ς
μ ο ρ φ έ ς . Ή μιά τ α ξ ιν ο μ ικ ή , ή άλλη π ε ρ ιγ ρ α φ ικ ή . — Γ ε ­
ν ικ έ ς ά ρ χ έ ς α υ τ ώ ν τ ώ ν σ υ σ τ η μ ά τ ω ν . — Ή σ τα θερ ή δ ια ­
τή ρ η σή το υ ς .

'Εχουμε συνηθίσει νά θεωροϋμ/ε τή μονογαμική οικογένεια

σαν τή μορφή πού ύπήρχε ικαντοΟ, άλλά πού διαχόφτονταν σέ δρι-
σμ^νες περιοχές άπ’ τήν πατριαρχική. γι’ αύτό, ή Ιδέα τής
οικογένειας ύπήρξε μιά Ιξέλιξη διαμέσου διαδοχικών σταθμών ά-
νάπτυξης, δντας ή μονογα^χία. ή τελευταία ίπ τή σειρά τών μορφών
της. Αύτό θά είναι τό θέμα μου, &στε νά δείξω δτι προηγήθηκαν
άπ’ αυτήν Αρχαιότερες μορφές, πού ΙπΜίρατοΟσαιν καθολικά πέρα
γιά πέρα διά μέσου τής περιόδου τής Αγριότητας, καί τής παλαιό-
τερης καί Μεσαίας Περιόδου τής βαρβαρότητας' καί δτι οδτε ή μο­
νογαμική οδτε ή πατριαρχική μποροϋν ν’ άνευρεθοΟν πίσω Απ’ τήν
τελευταία toερία&ο τής βαρβαρότητας. Αύτές ήσαν ούσιαστικά σύγ­
χρονες, καί ΑκόμΛ, ήσαν Αδύνατες γιά νά φανοϋν στήν άρχαία κοι­

408
νωνία, μέχρι που μιά προηγούμενη πείρα, κάτω άπό πιό πρώιμες
μορφές σέ χάβε φυλή τής άνθρωπότητας είχε προετοιμάσει τδ δρό­
μο γιά τήν είααγωγή τους.
Πέντε 8ιαΰοχκχές καί διαφορετικές μορφές μπορούν τώρα νά
διακριθοΟν, έχοντας ή κάθε μιά ένα θεαμδ γάμβυ Ιδιάζοντα γιά τδν
έαυτό της. Αύτές elvat οί έξής:
,1) Ή α ί μ α τ ο σ υ γ γ ε ν ι κ ή ο Ι κ ο γ έ ν ε ι α : Αύ­
τή βασίζεται πάνω στήν έπιγαμία τών άρρένων καί θηλέων άδελ-
φών, γνήσιων καί πλάγιων, σέ μιά όμάδα.
II. Ή π ο υ ν α λ ο υ α ν ή οικογένεια: Βασι­
ζόταν στήν έπιγαμία διαφόρων θηλέων άδελφών, γνήσιων καί πλά­
γιων, μέ καθένα άπ’ τούς συζύγους τών άλλων, σέ μιά όμάδα, ot
συνδ^ιυένα σύζυγοι μή έχοντας άναγκαιτακά συγγένεια μεταξύ τους.
'ΈιπΙσης, στήν έπιγαμία τών διαφόρων άρρένων Αδελφών, γνήσιων
καί πλάγιων, μέ κάθε μιά άπ’ τΙς συζύγους τών άλλων' αύτές οί
σύζυγοι δέν συ^δέσ/ταιΐ άναγκαστικά μέ συγγένεια μέ κάθε άλλη,
άν καί συχνά είναι ή περίπτωση καί στά δυδ παραδείγματα. Σέ
κάθε περίπτωση ή όμά&ζ τών άνδρών νυμφεύονταν μαζί μέ τήν
όμάδα τών γυναικών.
III. Ή σ υ ν δ υ α σ μ ι α ν ι κ ή ή ζ ευ γ α ρ ω τ ή
οΙκογένεια.
Βασιζόταν στδ γάμο μεταξύ μονα&.κών ζβυγαριών, άλλά χω­
ρίς μιά άπακλειστχκή συγκατοίκηση. Ό γάμος συνεχίζονταν άνά-
λογα μέ τήν εύχαρίστηση τών μερών.
IV. Ή π α τ ρ ι α ρ χ ι κ ή οΙκογένεια.
Αύτή βασιζόταν στδ γάμο ένός άντρα μέ πολλές συζύγους· ά-
κολουθοΟσε, γενικά, μέ άποκλε'.σμό τών συζυγισσών.
V. Ή μ ο ν ο γ α μ ι κ ή οΙκογένεια:
Βασιζόταν στδ γάμο μεταξύ μοναδικών ζβυγαριών. μέ {αά Α­
ποκλειστική συγκατοίκηση.
Τρεΐς άπ’ αύτές τίς μορφές, δηλαδή, ή πρώτη, ή δεύτεοη, καί
ή πέμπτη, ήσαν ριζικές’ έπειδή ήσαν άρκετά γενικές καί ικανές νά
δημιουργήσουν τρία ξεχωριστά ^υστή;ιατα αί;ι;ιατοσυγγένειας,
πού ύπάρχουν άκόμη σέ ζωντανές μορφές. Αμοιβαία, αύτά τά
συστήματα είναι έπαρκή άφ’ έαωτών, γιά ν’ Αποδείξουν τήν προγε­
νέστερη ύπαρξη τών μορφών τής οικογένειας καί τοΟ γάμου, μέ τά

409
hmoia συνδέονται κατά διαφόρους τρόπους. 01 ύπόλοιπες δύο, ή συν-
δυασμιανιχή καί ή πατριαρχική, ήσαν έ'ν&άμ&σες, καί δχι άρχετά
σημαντικές πάνω στίς Ανθρώπινες ύποθέσεις, πού νά δημιουργήσουν
2να νέο, ή νά -φοπαποιήσουν ούσιασακά τό τότε ύπάρχον σύστημα
αίματοσυγγένειας. Δέν θά ύποθέσουμε δτ» αυτοί ot τύποι τής οικο­
γένειας χ ιάζονται άπό χάβε άλλον μέ σαφώς καθορισμένες γραμ­
μές· Αντίθετα, ό πρώτος περνάει μέσα στό δεύτερο, ό δεύτερος μέ­
σα στόν τρίτο, xal ό τρίτος στόν πέμπτο μέ Ανεπαίσθητες διαβαθμί­
σεις. 0< προτάσεις πού πρέπει νά διευκρινίζουν καί νά χαθορισθοΰν,
είναι βτι ot τύποι αύτοί γεννήθηκαν διαδοχικά ό Ινας άπ’ τόν άλ­
λο, καί δτ; παραβιάζουν συλλογικά τήν άνάπτυξη τή; Ιδέας τής
οικογένειας.
Γιά νά έξηγήηυμε τήν έμφάνιση αύτώιν τών διαφόρων μορ­
φών τής οΐχογέναας καί τοΟ γάμου, δέν είναι άνάγκη νά παρου­
σιάσουμε τήιν ύπάαταση τοΟ συστήματος αίματοσυγγένειας xal συγ­
γένειας πού Ανήκα στό καθένα. Αύτά τά συστήματα περιχλ£ΐνουν
μιά σύντομη καί Αποφασιστική άπόδειξη, έλεύθερη Από κάθε όπο-
ψία σχοποΟ, πού όδηγεί &μεχ» στό θέμα. Κι Ακόμα, μχλοΟν μέ Ινα
κύρος xal μιά βεβαιότητα, πού δέν Αφήνουν θέση ν’ άμφιβάλλουμε
γιά τά συμπεράσματα πού προκύπτουν. Ά λλά Ινα σύστημα αΐ^ιατο-
συγγένειας είναι σκοτεινό καί περίπλοκο, μέχρι πού αύπό γίνειται
οίοοεϊο. Αύτό θά Απαιτήσει τήν όπομονή τοΟ Αναγνώστη νά παρα­
τηρήσει μέσα στό θέμα Αρχετά μαχριά, νά είναι Ικανός νά δοκιμά­
σει τήν άξία καί τό βάρος τής άπόδειξης, πού αύτή περιέχει. Επει­
δή πραγματευθήκαμε πλατιά, σέ μιά προηγούμενη έργοοσία τά «Συ­
στήματα Αίματοσυγγένειας ικαί Συγγένειας τής ’Ανθρώπινης Οικο­
γένειας C) κλπ. θά περιορίσω τΙς διαπιστώσεις μέσα στά ύλικά γε­
γονότα, πού καταλήγουν στόν κατώτοτο συστατκκό Αριθμό μέ σα­
φήνεια, άναφ®ρόμενος στήν άλλη έργασία γιά περισσότερες λβπτο-
«ιέρειες, καί γιά τούς γενικούς Πίνακες. Ή σπου&κότητα τής κύ­
ριας πρότασης σάν 6νός μέρους τής ιστορίας τοϋ άνθρώπου, δηλαδή,
δτι ή οικογένεια ύπήξε μιά έξέλιξη διά μέσου πολλών διαδοχικών
μορφών, είναι Ινας έπιτακτικός λόγος γιά τήν παρουσίαση καί τή

(1) ΣμιΟοίνβιβς Συμβολές στή Γνώση, τόμ. XVII.

410
μελέτη αύτών τών σι>στημάτων, άν μπορούν άληθινά νά στηρίξουν
τό γεγονός. Αύτό θά άπαιτήσει τό παρόν καί τ&«ερα διαδοχικά
κεφάλαια γιά νά χάνουμε, μιά σύντομη γβνική έκθεση τής Απόδει­
ξή -
Τό πιό άρχέγονο σύστημα αίματοσυγγένειας, πού κάποτε α­
νακαλύφθηκε, βρίσκεται άνάμεσα οπούς Πολιχνήσιους, γιά τό όποιον
τδ Χαβαγιανό σύστημα θά χρησιμοποιηθεί σάν πρότυπο. Τό έχω
ονομάσει Μαλαγιανό αύστημα. Κάτω άπ’ αύτό δλη ή αίματοσυγγέ-
νεια, κοντινή, καί μαχρν/ή, έμπίπχει σέ χάποιαν άπ’ τούς ακόλου­
θους βαθμούς συγγένειας' δηλαδή, γονιός, παιδί, παππούς, έγγο-
νός, άδελφός, καί άδελφή. Κανένας άλλος βαθμός συγγένειας αί­
ματος δέν Αναγνωρίζεται. Καντά σ’ αΔτά είναι ot γαμήλιες συγγέ­
νειες. Αύτό τό σύστη;ια αίματοσυγγένειας φάνηκε μέ τήν πρώτη
μορφή τής οίκογένειας, τήν αίματοσυγγέναα, καί περιέχει τήν κύ­
ρια Απόδειξη τής άρχαίας δπαρξής της. Ίσιος νά φαίνεται μιά
στενή βάση γιά ένα τόσο σπουδαίο συμπέρασμα. ’Αλλ’ άν είμαστε
δικαιολογημένοι δποβέτανχας, δτι κάβε συγγένεια, δπως δ,ναγνωρι-
ζόταιν, ήταν ή μόνη πού πραγματικά ύπήρχε, τό συμπέρασμα στηρί­
ζεται πλέρια. Αύτό τό σύστημα έπυχρατοΟοε πολύ πλατιά στήν Πο­
λυνησία, άν καί ή οικογένεια άνάμεσά τους είχε περάσει έξω άπ’
τήν αίματοσυγγένεια στήν πουναλουανή. Αύτή έμενε Αμετάβλητη,
έπειδή κανένα άρκετά ισχυρό κίνητρο, χαΐ καμμιά άρχετά ριζική
άλλοίωση τών θεομών δέν είχε συμβεϊ, Αστε νά προκαλέσει τήν τρο­
ποποίησή της. Έπιγαμία μεταξύ τών άρρένων καί θηλέων Αδελ­
φών δέν είχε τελείως έξαφανισθκϊ άπ’ τά Νησιά ΣάντουΓχς (SAN­
DWICH) ( ' ) , δταν οί Άμερικαηκκές Αποστολές, πρίν πενήντα πε­
ρίπου χρόνια, έγκατεστάθηκαν μεταξύ τους. Γιά τήν άρχαία γενι­
κή έτακράπηση τοΟ συστήματος αίματοσυγγένειας στήν ’Ασία, έδώ
?έν μπορεΐ νά ύπάρχει άμφιβολία. γιατί αύτό είναι ή βάση τοϋ
ToupovcKoO συστήματος πού ισχύει άκόμη στήν ’Ασία. ’ Απατελεΐ
έπίσης τή βάση τοΟ Κινέζικου.
Στήν πάροδο τοΟ χρόνου, ένα δεύτερο {ΐεγάλο σύστημα αίμα-

(1) ΌμΛΰα ήφαιστίΐωίών χαΐ κοραλλιογενών νητ.δίν στό Βόρειο Είρηνι-

χδ, οτήν χατοχή τ<3ν Ήνωμί wv Πολιτειδν 'Αμερικής. 2.Μ.

411
τοσυγγένείας, τό Τουρανικό, παρενεβλήθη καί απλώθηκε πάινω σ'
Ινα. μεγάλο μέρος τής έιαφάνκας τής γής. Αύτό ήταν καθολικό
άνάμεοα στούς ιθαγενείς Bopeio - ’Αμερικανούς, καί άπλώ&ηκε άρ-
κετά ά/νάμεσα σέ κείνους τής Νότιας ’Αμερικής, γ*ά νά έπιβάλ-
λει πιθανόν τήν καθολική έπωφάτησή του άνάμεσά τους. Ίχ νη
του βρέθηκαν σέ πολλά μέρη τής ’Αφρικής' άλλά τό σύστημα τών
’ΑφρικανΜιών φυλών γενικά προσέγγιζα τν.ό πολύ τό Μαλαγιανό.
Αύτό ισχύει άκόμη «τίς Νότιες ’Ινδίες άνάμεσα στούς Ινδούς, πού
]αλοΟν διαλέκτους τής Δραβιδιανής γλώσσας, καί Ιπίσης, σέ |κά
τροποποιημένη μορφή, στίς Βόρειες ,Ινδίες, άνάμεσα στούς Ινδούς,
πού μιλάνε διαλέκτους τής γλώσσας GAURA. ’ Ισχύει έπίστ,ς στήν
Αύστραλία σέ μιά μερικά άναπτυγμένη κατάσταση, δπου φαίνεται,
πώς γεννήθηκε είτε μέσα σέ μιά όργάνωση σέ τάξεις, ·ειτε στήν
άρχόμενη όργάνωση σέ γένη, πού όδηγοΟν στό ίδιο άτ^οτέλεσμα.
Στίς κύριες φυλές, στίς Τουρανικές καί Γκαναβανιανές οικογένει­
ες, όφείλει τήν καταγωγή του στόν ποοναλουανό όμαδιικό γάμο καί
στη γενοκρατική όργάνωση, άπ’ τΙς όπο&ες ή τελευταία ίτανε νά
καταπνίξει τούς αίματοσυγγβνικοός γάμους. ’Αποδείχθηκε. πώς αυ­
τή τελειοποιήθηκε μέ τή-/ άπαγόρευση τής έπιγαμίας μέσα. στό γέ­
νος, πού έπίμονα άπέκλειε τούς δικούς του άδελφούς καί τις δικές
του άδελφές άπ’ τή γαμήλια σχέση. "Οταν τό Τουρανικό σύστη­
μα αίματοσυγγένειας έπεβλήθη, ή μορφή τής οικογένειας ήταν που-
ναλουανή. Αύτό άποδεικνύεται άπ’ τό γεγονός δτι ό πουναλουανός
όμαδικός γάμος έξηγιεϊ τις κύριες συγγένειες κάτω άπ’ τό σύστη­
μα, δείχνοντάς τες, δτι είναι έκεΐνες πού θά ύπήρχαν ένεργά δυ­
νάμει αύτής τής μορφής γάμου. Διά μέσου τής λογνκής τών γεγο­
νότων είμαστε σέ θέση νά δείξουμε δτι ή ποοναλουανή οικογένεια
ήταν κάποτε τάσο πλατιά άπλωμένη, δπως καί τό Τουρανικό σύ­
στημα αίματοσυγγένειας. Σττήν όργάνωση σέ γένη καί στήν πουνα-
λουαινή οΙκογένεια, τό Τουρα^κό σύστημα αίματοσυγγένειας πρέ­
πει νά προσδιοριστεί, θ ά φανεί στή συνέχεια, δτι αύτό τό σύστημα
διαμορφώθηκε Ιξω άπ’ τό Μαλαγιανό, μέ <ιετα£ολή έκείνων τών
συγγενειών μόνον, πού προέκυπταν άπ’ τήν προηγούμενη έπιγαμία
τών άρρένων καί θηλέων άδελφών, γνήσιων καί πλάγιων, καί πού
ήσαν, πραγματικά, άλλαγμένες, άττ* τά γένη, άποδείχνοντας μ,’ αύ­
τό τόν τρόπο τόν δμεισο σύνβεαμο μεταξύ τους. Ή πανίσχυρη έπί-

412
δράση τής γενσκραιτίας πάνω στήν κοινωνία, καί ίδιαίτερα πάνω
στήν πουναλουανή όμάδα, άπαδβίχνετat άπ’ αύττή τήν άλλαγή συ­
στημάτων.
Τό Τουραινικό σύστημα «Ινα» άπλώς καταπληκτικό. Αύτό α­
ναγνωρίζει δλες τις γνωατές Λ>γγένευες κάτω άπ’ τό ’Αριανό σύ­
στημα, έκτός άπό Ιναν Επιπρόσθετο άριθμό, άπαρατήρητο άπ’ τό τε­
λευταίο. Αίματοσυγγένειες κοντινές κι’ άπόμακρθς, ταξινομούνται
σέ κατηγορίες1 καί άνευρίσκονται μέ μέσα κατάλληλα στό σύστη-
;ιλ , πέρα άπ* τή συνηθισμένη ταξινόμηση τοΟ ’ApiawG συστήμα­
τος. Σέ οικογενειακό καί σέ τυπικό χαιρετισμό, οί άνθρωποι προ­
σφωνούν ό Ινας τόν άλλο μέ τόν δρο τής συγγένειας, καί ποτέ μέ
τό προσωπικό τους δνομα, πού τείνει νά έπεκτείνει πρός τά Ιξω
μιά γνώση τοΟ συστήματος, δπως έπίσης καί νά διατηρήσει μέ στα­
θερή Αναγνώριση, τή συγγένεια τοΟ πιό άπόμακρου συγγενή. 'Ο ­
που δέν ύπάρχει συγγένεια, ή μορφή χαιρετισμού elvca άπλώς «φί­
λε μου». Κανένα άλλο σύστημα αίμα/τοσυγγένβιας πού βρέθηκε ά­
νάμεσα σέ ά'Λρώπους δέν προσεγγίζει τόσο σέ περιπλοκή, σέ δια­
κριτικότητα ή στήν Ικ,ταση ειδικών γνωρισμάτων.
'Οταν οί ’Αμερικανοί Ιθαγενείς άνακαλύφθηκαν, ή οικογέ­
νεια άνάμεσά τους είχε περάσει ϊξω άπ’ τήτ/ ,πουναλουατ/ή πρός τήν
συνδιακϊ,ΐιίανίίκή μορφή, σέ τρόπο πού οί άναγνωριζόμενες συγγέ­
νειες άπ’ τό -σύστημα αίματοσυγγένειας δέν ήσαν έκεΐνες, σ’ Ιναν
όρισμένο άριθμό περιπτώσεων, πού ύπήρχαν ένεργά στή αυινδυα-
σμλανική οίκογένεια. Αύτή ήταν μιά άκρι/βής έπανάληψη άπ’ αύ­
τό πού είχε συμβεί κάτω άπ’ τό Μαλαγιανό σύστημα, δπου ή οι­
κογένεια είχε π&ράαει Ιξω άπ’ τήν αίματοσυγγένεια πρός τήν που-
ναλουανή, τό σύστημα τής αίματοσυγγένειας μένοντας άμετάβλη-
το, κοντά τρόπο πού, ένώ οί συγγένειες, πού δίνονται στό Μαλαγια-
νό σύστημα, ήσαν έκεΐνες πού ύπήρχαν ένεργά στήν αίματοσυγγε-
νι/κή οικογένεια, ήταν άμφίβολες σέ μερικές στήν πουναλουανή οΐ-
κογένεια. Καπά τόν ίδιο τρόπο, ένώ οί δοσμένες συγγένειες σ ώ
Τουρανικό σύστημα, έκεΐνες πού ύπήρχαν ένεργά στήν πουναλου-
ανή οίκογέναα, ήσαν άμφίβολες σέ μερικές στή συνδυασμιανική οι­
κογένεια. Ή μορφή τής ο&κογένειας προχωρεί Αναγκαστικά πιό
γρήγορα άπ’ τά συστήματα αίματοσυγγένειας, πού άκολουθοΟν γιά
νά χαρακτηρίσουν τΙς οικογενειακές συγγένειες. Ό π ω ς ή καθιέ­

413
ρωση τής πουναλουανής οικογένειας δέν πρόσφερε έπαρκή κίνητρα
ώστε νά μεταρρυθμίσουν τό Μαλαγιανό σύστημα, ίτσι ocal ή Ανά­
πτυξη τής συ\€υασμ*ανικής οίκογένειας δέν έδωσε έπαρκή κίνη­
τρα γιά νά μετατρέψουν τήν Τουρανική. Αύτό άπαιτοΰσε ένα θε­
σμό τόσο μεγάλο δσο ή γενοκρατική όργάνωση γιά ν’ Αλλάξει τό
Μαλαγιανό σύστημα στό ΤουροΜχά' καί άπβκ/τοΟαε ένα θεσμό τό­
σο μεγάλο, δπως ή Ιδιοκτησία στή εγκεκριμένη μορφή της, μέ
τά δικαιώματά της τής κληρονομιάς, μαζί μέ τή μονογαμική οίκ/ο-
γένεχα, πού τή δημιούργησε, γιά ν’ άνατρέψα τό Τουρανικό σύ­
στημα αίματοσυγγένειας οιαΐ νά τό ύποκαιταστήσει μέ τήν 'Αριανή
οικογένεια.
Στή/ παρά πέρα πορεία τοΰ χρόνου, ένα -φίτο μεγάλο σύστη­
μα αίματοσυγγένειας μπήκιε, πού μπορβΐ νά όνομασβεΐ κατά βού­
ληση, ’ΑρΜβνό, Σημιτικό, ή Ούραλιανό, καί πιθανόν παραγκώνι­
σε 2να προγενέστερο Τουρανικό σύστημα άνάμεσα στά κυριώοερα
έθνη, πού έπειτα έψτασαν στόν παλι-ααμό. Είναι τό σύστημα, πού
καθορίζει τΙς συγγένειες στή μονογαμική οίκογένεια. Αύτό τό σύ­
στημα δέν βασίσθηκε πάνω στό Τουρανικό, &πως τό τελευταίο βα­
σίσθηκα πάνω στό Μαλαγιανό* άλλά παραγκώνισε <πά πολιτισμέ­
να έθνη ένα προηγούμενο Τουρανικό σύστημα, δπως μπορεΐ νά φα­
νεί άπό άλλες Αποδείξεις.
Oi τελευταίες τέσσαρες μορφές τής οίκογένειας ύπήρξαν jii-
σα στήν Ιστορική περίοδο' άλλά ή πρώτη, ή αίματοσυγγενί/κή, Ε­
χε* έξαφανισθεΐ. Ή άρχαία της δπαρξη δπως δήπουε, μπορεΐ νά
έξαχθεΐ άπ’ τό Μαλαγιανό σύστημα αίματοσυγγένενχς. "Εχου^ιε τό­
τε τρεις ριζικές μορφές τής οίκογένειας, πού παρουσιάζουν τρεϊς
μεγάλους καί ούσιασακά διαφορετικούς δρους ζωής, μέ τρία δια­
φορετικά καί καλά σημαδεμένα συστήματα αίματοσυγγένειας, έ­
παρκή γιά ν’ άποδείξουν τήν δπαρξη αύτών τών οικογενειών, άν
αύτά περιείχαν τίς Απολειπόμενες μόνον Αποδείξεις. Αύτή ή δια­
βεβαίωση θά χρησιμεύσει στό νά τροοβήξει τήν προσοχή στή συγ­
κεκριμένη σταθερότητα καί έπιμονή τών συστημάτων αίματοσυγ-
)ηένειας, καί αττήν άξία τής άπά&ειξης, πού περιέχουν σέ σχέση μέ
τόν δρο τής άρχαίας κοινωνίας.
Κάθε μιά άπ’ αύτές τΙς οίκογένειες δ'.έτρεξε μιά μακρινή
πορεία μέσα στίς φυλές τής άνθρωπότητας, μέ {«ά περίοδο πα*04-

414
κής ήλικώος, ώριμότητας -χαί κατάπτωσης. Ή μονογαμική οίκογέ-
νεια όφείλβ τήν καταγωγή της στήν Ιδιοκτησία, δπως ή συνδυα-
σ’,ιχανική, πού περιείχε τό οπέρμα της, δφειλε τήν καταγωγή της
στό γένος. "Οταν οΓΕλληνικές φυλές γιά πρώτη φορά ήλθαν κά­
τω άπ’ τήν Ιστορική παρατήρηση, ή μονογαμική οΙκογένεια ύπήρ­
χε άλλά δέν σταβεροποιήθηκε πλέρια .παρά μόνον δταν ή νομοθε
σ£α είχε καθορίσει τό καθεστώς της καί τά δικαιώματά της. Έ ά­
νάπτυξη τής ιδέας τής Ιδιοκτησίας στήν άνθρώπινη διάνοια, δ.ά
μέσου τής δημιουργίας της καί άπόλαυσής της, καί «Εδικά διά μέ­
σου τής άποκατάσ^ασης νομίμων 5ικαιω;ιάτων σέ σχέση μέ τήν
κληρονομιά, συνδέονται στενά μέ τήν Εγκαθίδρυση αύτής τής μορ­
φής τής οικογένειας.
Ή Ιδιοκτησία Ιγινε άρκβτά Ισχυρή ώστε νά Επηρεάσει τήν όρ-
γαν.κή δομή τής κοινωνίας. Ή βεβαιότητα σχετικά μέ τήν πα­
τρότητα τών παιδιών, θά είχε τώρα μιά σημασία άγνωστη σέ προ­
ηγούμενους δρους. Ό γάμος άνάμεσα σέ μοναχικά ζεύγη είχε ύ-
/«άρξει άπό τήν Παλαιότ&ρη Περίοδο τής βαρβαρότητας, κάτω Α­
πό τή μορφή τοϋ ζευγαρώματος, σύμφωνα μέ τήν θέληση τών δύο-
Ι^βρών. Αύτό είχε τήν τάση νά γίνει πιό απ#£ερό, δσο προχωρούσε
ή άρχαία κοινωνία, μέ τΙς προόδους τών θεσμών, τών έφευρέσεων
καί τών Ανακαλύψεων μέσα σέ ύψηλότερους διαδοχικούς δρους" άλ­
λά τό ουσιώδες στοιχείο τής μονογαμικής οίκογένειας, μιά άποκλει-
στική συγκατοίκηση, έλα/πε άκόμη. Ό άνδρας πίσω, μακριά στή
βαρβαρότητα άρχισε νά άπαιτεΐ πίστη άπ’ τή σύζυγο, κάτω άπό ά­
γριες κυρώσεις, άλλά έςοαροΟαε τόν Εαυτό του. Ή όποχρέωση εί­
ναι άιναγκαστικά άμαώαιία, καί ή Εκττέλεσή της άνάλογη. Στούς
'Ομηρικούς "Ελληνες, οί συνθήκες ζωής τής γυναίκας στήν οίκο-
γενεχακή σχέση ήταν τής άπομόνωσης καί τής συζυγικής κυριαρ­
χίας, μέ Ατελή δι-και<ώματα καί ύπερβολική άνισόιτητα. Μιά σύγ­
κριση τής Ελληνικής οικογένειας, στίς διάφορες έποχές άπ’ τά
‘Ομηρικά χρόνια Ιως Εκείνα τοΟ Περικλή, δείχνει μιά αισθητή
πρόοδο, μέ τή βαθμιαία Αποκατάστασή της μέσα σ’ ιναν καθορισμέ­
νο θεσμό. Ή σύγχρονη οΙκογένεια είναι μιά άδιαφιλονί,κητη πρό­
οδος σχετικά μέ κείνη τών Ελλήνων καί τών Ρωμαίων, Επειδή ή
γυναίκα Ιχε* κιερδίσε» πάρα πολύ σέ κοινωνική θέση. ’Απ’ τήν κα­
τάσταση τής σχέσης μιάς κόρης μέ τό σύζυγό της, δπως άνάζοεσα

41&
στους 'Ελληνες καί Ρωμαίους, αύτή Ιχει προχωρήσει πιό x<m4
σέ μιά Ισότητα στήν Αξιοπρέπεια καί στά Αποκτημένα προσωπικά δι­
καιώματα. Έχουμε μιά περιγραφή τής μονογαμικής οικογένειας,
πού τρέχει πίσω, σχεδόν τρεϊς χιλιάδες χρόνια, στή διάρκεια τών ό­
ποιων αύτή μπορεί ν’ ΑναζητηθεΓ Ιδώ ύπήρξε μιά βαθ*Αΐαία άλλά
συνεχής πρόοδος :ττό χαρακτήρα της. Αύτή προορίζεται νά προο­
δεύει ακόμη πιό πέρα, μέχρι πού ή ισότητα τών φύλων νά Αποκτη­
θεί, καί τά δίκαια τών γαμήλιων σχέαεων νά άναγνωρισθοΟν πλέ­
ρια. Έχουμε παρόμοια Απόδειξη άν καί δχι τόσο τέλεια, γιά τήν
προοδευτική βελτίωση τής συνδυασμιανικής οικογένειας, πού άρχί-
ζ<//ιας άπό δνα χαμηλό τύπο, κατάληξε στή {ίονογαμία. Αύτά τά
γεγονότα πρέπει νά διατηρηθούν στή μνήμη, έπειδή εΐΆΧ-. ού-κώδη
σ’ αύτή τή συζήτηση.
Στά προηγούμενα κεφάλαια Ιπακαλεοθήκαμε τήν προσοχή
->χς στό καταπληκτικό συζυγικό σύστημα πού στηριζόταν πάνω στήν
παιδική ήλικία τής Ανθρωπότητας, καί ίφτανε ώς τόν πολιτισμό,
5r; καί έχανε σπαβερά έδαφος μέ τήν προοδευτική πορεία τής άν­
θρωπότητας. Ό λόγος τής άινθρώπινης προόδου μπορεί νά μετρη-
θεϊ «έ κάποια Ιχταση μέ τό βαθ>νό τής Αναγωγής αύτοϋ τοΟ συστή-
;ιατος διά ιμέσου τών ήθωιών ·σταιχείων μιας κοινωνίας πού παρε-
τάσσετο Απέναντι του. Κάθε διαδοχική μορφή τής οίκογένειας καί
τού γάμου είναι *κά σημαντική καταγραφή αύτής τής Αναγωγής.
’ ΛφοΟ αύτό τό συζυγικό σύστημα Ικμηδενίστηκε, κατέστη δυνα/τή
ή μονογαμική οικογένεια. Αύτή ή οικογένεια μπορεί ν’ ΑινευρεθεΙ
μακριά, πίσω στήν Τελευταία Περίοδο τής βαρβαρότητας, δπου
έξαφανίζεται στή συνδυααμιανική οίκογένεια.
Πήραμε ϊτ α κάποια Ιδέα γιά τΙς έποχές πού πέρασαν, ένώ
αύτές οί δύο ΐ]ΐΛρφές τής οικογένειας διανύατ/ε τή'/ πορεία Ανάπτυ­
ξής τους. ’Αλλά ή δημιουργία πέντε διαδοχικών ί,ΐΛρφών οικογέ­
νειας, πού διαφέρουν μεταξύ τους, καί πού Ανήκα>ν σέ τελείως Α­
νόμοιους κοινωνικούς δρους, ένισχύει τήν Αντίληψή μας γιά τό μά­
κρος τών πιεριόδων, στή διάρκιεια τών όποιων ή Ιδέα τής οΐοοογέ-
νειας είχε άναπτυχθεί Απ’ τήν αίματοσυγγένεια, διά μέαου τών έν-
διαμέσων μορφών, στήν ήρεμη μονογαμική πρόοδο. Κανείς θεσμός
τής ΑΛρωπότητας δέν Απόκτησε μιά πιό σπουδαία ή πιό δημιουργι­
κή Ιστορία, ούτε συσσωμάτωσε τά Αποτελέσματα μιας πιό πλατιάς

416
χ,αί πολύ·ιορφης έμ^τ-ειρύχς. Αύτή άπαυτοΟαε τΙς mb ύψηλές πνβ>-
ματικές καί ήθικές προσπάθειες, διά μέσου Αναρίθμητων έποχών
χρόνου νά διατηρήσει τήν ύπαρξή της καί νά τή; μεταβιβάσει διά
μέισου τών διαφόρων φάσεών της οτήν παρούσα μ<φφή της.
Ό γάμο» περνο&σε άπ’ τή·/ παυναλουανή διά μέσου τής συνδυ-
ασμιανικής στή μονογαμική μορφή, χωρίς κάποια ύλική άλλαγή
<rc0 Τουρανικό σύστημα αίματαίυγγένειας. Αύτό τό σύστημα πού
καταγράφει τΙς συγγένειες στίς πουναλουανές οικογένειες, έμενε
ούοιαστικά άμετάβλητο μέχρι τήν έγκατάσκοση τής ;ΐ/α/ογαμικής
οικογένειας δταν αύτό σχβδόν Ιγν/ε τελείως ψεύτικο γιά τή φύση
τών καταγομένων καί άκόμη δνα σκάνδαλο πάνω στή μονογαμία.
Λι-ευκρινίζουμε: Κάτω άπ’ τό Μαλαγιανό σύστημα Ινας άντρας κα-
λεϊ τόν γιό τοΟ άδελφοϋ του γιό του, έπβδή ή γυναίκα τοϋ άδελ-
φσΟ του είναι γυναίκα του, δπως έπίσης καί ή δική του, γυναίχα
άδερφοΰ του γιό του άν χαΐ ή σύζυγος τοϋ άδελφού τυ Ιχει παύσει
έπ»δή ή άδελφή του είναι γυναίκα του. Κάτω άπ’ τό Τουρανικό
σύστημα ό γιός τοΟ ά&ελφοΟ του είναι άκόμη γιός του, καί γιά τόν
ϊδιο λό',ο, άλλά 6 γιός τής άδελφής ταυ είναι τώρα άνιψιός του,
έπειδή κάτω άπ’ τή γενοκρατική όργάνωση ή άδελφή του Ιχ β παύ-
σει νά είναι σύζυγός του. Μεταξύ τών Ίροκέζων, δπου ή οικογέ­
νεια είναι συ^«δυασμια'Λκή, άνδρας καλεϊ άκόμη τό γιό τοΟ
άδερφοΟ του γιό ταυ άν καί ή σύζυγος τοϋ άίΐδλφοΟ του ϊχ α παύσει
νά είναι σύζυγός του* καί Ετ* μ’ Ιναν -υεγάλο άριβμό συγγενειών
έπίσης άσυνεπή μέ τήν ύπάι,τχαλχι «,ιορφή τοΰ γάμου. Τό σύστημα
Ιχει ιέπιζήσει άπ’ τά ήθη, μέσα στά όποια γεννήθηκε, καί διατη­
ρείται άκόμη άνάμεσά τους, άν καί ψεύτικο ουσιαστικά, στούς άπογό-
νους δπως αύτοί τώρα όπάρχουν. Οδτε προέκυψε δνα κίνητρα έπαρ-
κές γιά τήν άνατραπή ένός μεγάλου καί άρχαίου συστήματος αίμα-
τασυγγένεοας. Ή μονογαμία, δταν τιαρβασιά^ηκε, πρόσφιερε αύτό
τό κίνητρο στά ’Αριανά ΙΘνη, δπως αύτά όδηγοΰνταν πρός τόν πολι­
τισμό. Αύτός βεβαίωνε τήν πατρότητα τών παιδιών καί τή νομιμό­
τητα τών κληρονόμων. Μιά μεταρρύθμιση τοΟ Τουρανικοϋ συστή­
ματος γιά νά συμφωνήσει μέ τούς μονογαμικούς άπογόνους ήταν
άδύνατη. Αύτό ήταν λαβεμένο γιά τή μονογαμία πέρα γιά πέρα.
Μιά θεραπβία, όπωαδήποτε, ύπήρχε, εύθύς άπλή καί πλήρης. Τό
Τουρανικό σύστημα είχιε καταρρεύσει καί ή περιγραφική μέθοδος,

417
27*
 πού οί Τουρανικές φυλές παντού χρηαιμοποιοβσαν, όταν έπΛ>μοΟ-
σαν νά δημιουργήσουν μιά ειδική δεδομένη συγγενική αχάτη, ύπο-
«απαστάβηκε αιτή θέση του. Πισωδρόμησαν πάνω στά άπλά γεγονό­
τα τής αίματοσυγγένβιας καί καθόρισαν τή συγγένεια κάβε προσώ­
που μέ ένα συνδυασμό τών πρωταρχικών δρων. Έ τσι, είπαν γ:δ
τού ά&ερφοΰ, έγγονο τοΟ άδελφοΰ, άδελφό τοϋ πατέρα καί γιό τοϋ
άδελφοΰ τοΰ πατέρα. Κάβε <ρράση καθόριζε ένα πρόσωπο, έγκαπα-
λείποντας τή συγγένεια σάν ένα, θέμα ένοχής. Τέτοιο ήταν τό σύ­
στημα τών Άριανών έβνών, δπως τό βρίσκουμε, στήν πάρα πολύ
παληά μορφή του, άνάμεσα στίς Ελληνικές, Λατινικές, Σανσκρι­
τικές, Γερμανικές, καί Κελτικές φυλές· καί σιτίς Σημιτικές έπίσης,
δπως μαρτυρεί ή ΈβραΒκή Γραφή, στίς γενεαλογίες. Ίχ ν η τοϋ
Τουρανι/κοϋ συστήματος, μερικά άπ’ τά όποία άναφέρο^ιυε, έμειναν
άνάμεσα στά ’Ασιανά καί Σημιτικά έθνη δ ς τήν ιστορική περίο­
δο' άλλ’ αύτό είχε ξφριζωβεί, καί τό περιγραφικό σύστημα ύποκα-
ταστάβηκε οπή θέση του.
Γιά νά διευκρινίσουμε καί νά ένισχύαουμε αύτές τίς διάφορες
προτάσεις, θά είναι άνάγκη, νά έξετάσουμε, μέ τή σειρά τής γέν­
νησής τους, αύτά τά τρία συστήματα καί τΙς τρεϊς ριζικές ;ΐΛρφέ;
τής οικογένειας, πού φάνηκαν σέ συνδυασμό (ΐΐ τήν ά;ιοι6αιότητά
τους.
Έ να σύστημα αίμαιτοσυγγένειας έξεταζόμενο κα/θ’ έαυτό βίναι
ι'ΐόνο'/ ςν,κρής σημασίας. Περιορισμένο σέ άριθμό Ιδεώτ^, πού τις
συσσω·ΐΛτώνει, καί στηριζόμενο φαινομενικά πάνω σέ άπλές ύπο-
δολές, θά φαν/όταν Ανίκανο νά προσφέρει χρήσνιες πληροφορίες,
κα,ί λιγότερο [κανό νά διαφώτισε* τόν πρώιμο δρο τής άνθρωπότη-
τχς. Τέτοιο, τουλάχιστον, θά ήταν τό φυσικό συμπέρααμα, δταν οί
συγγενικές σχέσεις μιάς δζΐάδας Ιξετάζονται άφηρημένχ. Ά λλ, δ­
ταν τό σύστημα πολλών φυλών συγκρίνεται, καί αύτό φαίνεται δτι
έντάσΜτχι σαν ένας οικιακός θεομός, καί δτι έχε; ;υετχ6ιδο&3θεΐ
διά (ΐέσου άπορα παρατεταμένων περιόδων χρόνου, αύτό παίρνει
;ιιά πολύ διαφορετική άποψη. Τρία τέτοια συστή;ΐΛτα, πού τό Ινχ
διαδέχεται τό άλλο, Αντιπροσωπεύουν τή συνολική άνάπτυξη τής
οικογένειας άπ’ τήν αίματοσυγγένεια στή μονογαμία. Ά π ’ αύττό
έχουμε τό δικαίωςια νά ύπαθέσουμε δη κάβε ένα έκφράζει τήν πρα­
γματική συγγενική σχέση πού ύπήρχε στήν οΙκογένεια στήν έποχή

418
τής έγκατάσταχιής όοο, καί άποκαλύπτα, μέ τή σειρά του, τή μορ­
φή γάμου καί τοΟ θεσμοϋ τής οίκογένειας πού έπικρατοϋσε τότε, λ
καί τα δυό μπορούν νά δχουν προχωρήσει σ’ Ινα ύψηλότερο στάδιο,
ένώ τό σύστημα βΛμαποσυγγένειας £μεν«ε άμεττώβληττο.
θ ά σημειωθεί πιό πέρα δτι αύτά τά συστή>ια·υα άπιοτελούν φυ­
σικές άνχπτΰξεις μέ τήν πρόοδο τής κοινωνίας άπό ενα κατώτερο
σέ Ενα άνώτερο δρο, διάτας ή άλλαγή σέ κάθε περόπ/τωση στχνειω-
μένη άπ’ τήν £μφάνΐ/ση κάποιου θ©σμοϋ πού έπηρ^άζει βαθιά τό
σύστημα τής κοινωνίας. Ή συγγένεια τής μητέρας καί τοΰ παιδιού,
-»ϋ άιδελφσϋ καί τής άδελφής, καί τοΟ πώππου ocoi τοΰ έγγονοϋ
■όπήρξαν έξ«ίκριβώσομα σ’ δλες τΙς περιόδους μέ πλήρη βεβαιότη­
τα' άλλά έκεΐνες τοϋ παιτέρα καί τοΟ παιδιοϋ, καί τοΟ πάππου καί
τοϋ έγγονοϋ δέν ήσαν έξακριβώσιμα μέ βεβαιότητα μέχρι πού ή
(ιυτκτγωιιία. συνέβαλε στόν πιό όψηλό βαθμό 6ει6α»ιδτητας. "ΕτΑχς άρι-
θμός προσώπων θά ά νηολογούσε σέ κάβε μ*ά άπ’ αύτές τίς σχίσεις
στόν Γδιο χρόνο σάν πιβαινός έπίσης, δταν δ γάμος ήταν δμαδικός.
Στούς πολύ τραχείς δρους τής άρχαίας κοινωνίας, αύττές οί συγ­
γενικές σχέσεις θά διακρύνονταιν, καί ot δύο, οί πραγματικές καί οί
πιθανές, καί δροι θά εϊχα/ν έπινοηθεί νά τίς έκφράσουν. Έ να σύ­
στημα αίματοσυγγένειας θά προέκυπτε Ιγκαι,ρα άπ’ τή συνεχή έ-
φαρ;ιογή αύτών τών δρων σέ πρόσωπα διαμορφωμένα έτσι σέ (ua
όμάδα συγγενική. ’Αλλ’ ή μορφή τοϋ συστήματος, δπως προηγού-
ΐυενα άναφέρθηκε, θά έξαριαόταιν άπ’ τή μορφή όοΟ γάμου. ’ΕοοεΙ
πού ot γάμοι ήσαν άνάμεσα στούς άδελφούς καί άδελφές, γνήσιους
καί πλάγιους, όμα&κοί, ή οικογένεια θά ήταν αίματοσυγγετΛκή,
καί τό αίμαποσυγγενικό σύστημα, Μαλαγιαινό. ΈκεΤ πού οί γάμοι
ήσαν άνά(ΐβσα σέ διάφοριες ά&λφές μέ καβέναιν άπ’ -οούς συζύγους
τών άλλων, δμαδι/κά, καί άνάμεσα σέ διάφορους άδελφούς μέ κάθε
μιά άπ’ τΙς συζύγους τών άλλων όμα&κό, ή οικογένεια θά ήταν
πουναλουανή, καί τό σύστημα αίματοσυγγένειας Τουρανικό' καί
δπου δ γάμος ήταν άνάμεσα σέ μοναχικά ζευγάρια, μέ μιά άπο-
■κλειστική συγκατοίκηση, ή οικογένεια θά ήταν μονογαμική, καί
τό σύστημα αίματοσυγγένειας θά ήταν ’Αριανό. Έπομένως τά τρία
συστήματα βασίζονται πάνω σέ τρεϊς μορφές γάμου' καί ζητσϋν νά
Ικφράσουν, δσο πιό πολύ θά γίνεται γνωστό, τΙς πραγματικές συγ­
γενικές σχέσεις πού ύπήρχαν άνάμβσα σέ πρόσωπα κάιτω άπ’ αύ-

419
τές τίς μορφές 3χετιχοϋ γάμου. θ ά φοονεΐ, άητ’ αύτό, δτι δέν στηρί-
χθηκα/y οτή φύση, άλλά στό γάμο’ 5χ< πάνω σέ τεχνητές σκέψεις,
άλλά πώνω ατό γεγονός' καί δτι σέ κάθε στροφή του είναι ένα λογι-
οο6, δπως έπίσης καί άληθι/νό -σύστημα. Έ ά/πόιδειξη, πού περιέχουν,
είναι πολύ μεγάλης άξίας, δπως έπίσης καί διδακτικού χαρακτήρα.
’Αποκαλύπτει τόν δρο τής άρχαίας κοινωνίας πληρέστατα μέ άλά-
θευτη κατεύθυνση.
Αύττά τά συατήμαιτα Αναλύονται σέ δυό τελβυιταίες μορφές, 6 α « -
κά ξεχωριστές. Μιά άπ’ αύτές είναι τ α ξ ι ν ο μ η τ ι κ ή καί
ή άλλη π ε ρ ι γ ρ α φ ι κ ή . Κάτω άπ’ τήν πρώτη οί αίμαπο-
συγγένειες ποτέ δέν περιγράφανται, άλλά ταιξινομο&νοαι σέ καιτη-
γορίες, άαχβτες μέ τό βαθμό κοντινής ή μακρινής άπότναττ,ς τους
άπ’ τό ’Εγώ’ καί ό Ιδιος δρος συγγένειας έφαρμόζεται σέ δλα τά
πρόσωπα στήν Ιδια κατηγορία. ’ Ετσι ot γνήσιοι ά&λφοί μου, ot
γνήσιες άδελφές μου, καί οί θυγατέρες τών άδελφών τής μητέρας
μου είναι έπίσης παρόμοια άδελφές μα>· τέτοια είναι ή ταξι/νόμη-
ση κάτω άπ’ τά δύο, τό Μαλαγιανό καί τό Τουρανιχό σύστημα. Σιτή
δεύτερη περίπτωση, οί αίματοσυγγένειες πςριγράφανται είτε μέ τούς
άρχικοός δρους τών συγγενικών σχέσεων είτε μέ ένα συνδυαομό αύ­
τών τών δρων, κάνοντας δκκ είδική τή συγγενική σχέση κάθε προ­
σώπου. ’ Ετσι λέμε γιός τοΟ άδελφοϋ, άίδελφός τοΟ πατέρα, καί γιός
τοϋ άδελφοΟ τοΟ παιτέρα. Τέτοιο ήταν τό σύστημα τής 'Αριανής,
Σημιτικής, καί Ούραλιανής οίκογένειας, πού tfticuxw στή μανογα^
μία. Μιά μοχρή ποσότητα ταξινόμησης Ιπομένως μπήκε μέ τήν έ-
πινάηση τών κανών δρων* άλλά ή πιό πρώιμη μορφή τοΟ συστή­
ματος, τής όποίας ή Σκωτική καί ή ΣκανδιναυΓκή είναι τυπικές,
ήταιν καθαρά περιγραφική, δπως διευκρινίστηκε άπ’ τά πιό πάνω
παραδείγματα’ ή ριζική διαφορά άνάμεσα στά δύο συστήματα, πού
προκύπτουν άπό πλήθος δμαδικών γάμων στή |κά 7ΐερίπτωση, καί
άπό μοναχικούς γάμους άνάμεσα σέ μοναχικά ζεύγη στήν άλλη.
Ένώ τό περιγραφικό σύστημα είναι τό Βιο στήν ’Αριανή, Ση­
μιτική, χαΐ Ούραλιανή οικογένεια, τό ταξιινομητικό έχει δύο ξε­
χωριστές μορφές. Πρώτον, τή Μαλαγιανή, πού είναι ή πιό παληά
μέ άκρίβεια χρονολογική· καί δεύτερον, ή Τουρανική καί Γκανοΐβα-
νιανή, πού είναι ούσιαστικά βμοιες καί διαμορφώθηκαν μέ τήν τρο­
ποποίηση ένός προηγούμενου ΜαλαγιανοΟ συστήματος.

420
 Μιά σύντομη Αναφορά στό δι/κό μας σύστημα αίματοσυγγέτ,«ιας
6ά όδηγήσει στή γνώση τών άρχών, πού ύητόκειηπαι δλα τά συ-
στήμα<τα.

01 συγγενικές σχέαας είνα* δύο βϊδών: Πρώτκν, μέ οοίματο-

συγγένεια ή μέ όμακμοσύνη· δεύτερον, μέ Αγχιστεία ή γάμο. Ή
αίματοσυγγένεια είναι έπτίσης δύο είδών, εύθύγραμμη *χλ Ι πλάγια.
Εύθύγραμμη οοίμαποσυγγάνεια είναι 6 σύνδεομος, .πού ύφί-τοαται ά-
νάμιεσα σέ πρόσωπα άιπ’ <τά όποια τό 6να κατάγεται άπ’ τό άλλο.
Πλάγια αίματοσυγγένεια. είναι ό σύνδεσμος πού ύπαρχοι ά'/άμεαα
σέ πρόσωπα πού κατάγονται άπό κοινούς .προγόνους, άλλά όχι ό I-
νας άπ’ τόν άλλο. Γαμήλιες σχέσεις ύπάρχουν σύμφωνα μέ τό I-
θιμο.

Γιά νά μήν βίδικεύουμ-ε πολύ τό θέμα, μιπορεΐ ν’άναφερθεί γε­

νικά, &τι σέ κάθε σύστημα αίματοσυγγένειας, δπου ό γάμος με­
ταξύ μονίοχι/κών ζιευγαριών ύπάρχα, έκεΐ πρώτει νά είναι μιά εύ-
θύγραμμ,η mal πολλές .πλάγιες γραμμές, διακλα&ζόμβνης τής τελευ­
ταίας άπ’ τήν προηγούμενη. Κάβε πρόσωπο είνα* τό κέντρο μιάς
όμάδας συγγενών, ιτό Έ γ ώ άπό τό όποϊον 6 βαθμός συγγέ­
νειας κάθε προσώπου ύπολογίζεται, καί στό άποϊσν ή συγγένεια
έπκσιρέφει. Ή θέση του είναι Αναγκαστικά στήν εύθεία γραμμή,
καί αύτή ή γραμμή είνχι κατακόρυφη. Πάνω καί κάτω άπ’ αύτήν
μπορούν νά έγγραφοΟν, οί διάφοροι πρόγονοί του καί άπόγανο» σέ μιά
δμεση σειρά άπ’ τόν πα,τέρχ στό γιό, καί δλα αύτά τά πρόσω­
πα θά αποΦελέ3ουν τή σωστή εύθεία. άρσενική γραμμή. ’ Εξω άπ’
αύτή τήν κύρια γραμμή άναιδύανποκ οί διάφορες πλάγιες γραμμές,
άρσβνικές καί θηλυκές, πού άριθμοΟνται έξωττερικά. θ ά είναι άροοε-
τό γιά μιά τέλεια γνώση τοΟ συστήματος, ν’ άναγ/ωρίαουμε τήν
κύρια ευθεία γραμμή, καί δνα μαναΙδι<κό άρσενικό καί θηλυκό κλά­
δο τών πρώτων πέντε πλάγιων γραμμών, περιλαμβάνοντας έκείνους
άπ’ τήν πλευρά τοΰ παιτέρα, καί Από τή·/ πλευρά τής μητέρας, καί
προχο>ρώντας σέ κάθε περίπτωση άπ’ τό γονιό σέ Ινα μόνον άπ’ τά
παιδιά του ή τά παιδιά της, άν καί αύτό θά περιλαβαίνει μόνον ένα
μικρό τμήμα άπ’ τή συγγένεια τοΟ ’Ε γ ώ , εδτε στήν ά'Λούαα εί­
τε στήν καιπούσα σειρά. Μιά προσπάθεια νά παρακολουθήσουμε δ­
λες τΙς διακρίσεις καί δλους τούς κλάδους τών διαφόρων πλάγιων

421
γραμμών πού αυξάνει σέ άριθμό στήν Ανιούσα σειρά κατά ένα γεω­
μετρικό λόγο, δέν θά Suave τό σύστημα πιό κατανοητό.
Ή πρώτη πλάγια γραμμή, άραενική, άποτελεΐτα* άπ’ τόν ά­
δελφό μου καί τούς Απογόνους του. Ή δεύτερη πλάγια γραμμή,
Αρσενική, άπ’ τήν πλευρά τοΟ πατέρα, συτ/ίστατα· άπ’ τόν Αδελφό
τοΟ πατέρα μου m l -χύς Απογόνους του’ καί ή δεύτερη θηλυκή,
άπ’ την Αδελφή τοΟ πατέρα μου m l τούς Απογόνους της: ή δεύτε­
ρη, άρσενική, άπ’ τήν πλευρά τής μητέρας άποτελεϊται άπ’ τόν
άδελφό τής μητέρας μου m l τούς Απογόνους του- καί ή δεύτερη θη-
λυτκή, άπ’ τήν Αδελφή τοΟ πατέρα μου m i τούς Απογόνους της: ή
δεύτερη, άρ-σενι/κή, άπ’ τήν πλευρά τής μητέρας, Αποτελεΐτο* άπ’
τόν άδελφό τής μητέρας μου καί τούς άπογόνους του’ καί ή δεύτε­
ρη, θηλυκή, άπ’ τήν άδιελφή τής μητέρας μου m l τούς Απογόνους
της. Ή τρίτη πλάγια γραμμή, Αρσενική, άπ’ τήν πλευρά τοϋ πατέ­
ρα, συνίσταται άπ’ τόν άδελφό τοϋ πατρικού παπποϋ μου m l τούς
Απογόνους του· άπ’ τήν πλευρά τής μητέρας ή Εδνχ γραμμή, ατούς
Αρσενικούς καί θηλυκούς κλάδους της, Αποτελεϊται άπ’ τόν άδελφό
m l τήν Αδελφή τοϋ μητρικού παπποϋ μου καί τούς Απογόνους τηυς
μέ τή σειρά τους. θ ά σημειωθεί, ατήν τελευταία περίπτωση, δτι
έχουμε στραφεί έξω Απ’ τήν εύθεία γραμμή στήν πλευρά τοϋ πατέ­
ρα μέσα σέ κείνη Ait’ -οήν πλευρά τής μητέρας. Έ τέταρτη πλάγια
γραμμή, Αρσενική καί θηλυική, Αρχίζει μέ τόν Α&ελφό m l τήν Α­
δελφή τοϋ Από τόν πατέρα καί τήν μητέρα πρόπαππου' m l ή πέμ­
πτη πλάγια γραμμή, Αρσενική m l θηλυκή, μέ τόν Αδελφό m l τήν
Αδελφή τοϋ Από πατέρα m l μητέρα δίπαππαυ, καί κάθε γραμμή
m l κλάδος βγοοίνει ϊξω μέ τόν Ιδιο τρόπο δπως ή τρτη. Αύτές ot
πένηε γραμμές, στήν εύθεία, περιλαβαίνουν τό μεγάλο σώμχ τής
συγγένειάς μας, πού βρίσκοντ» . μέσα στή σειρά πρακτικής Ανα­
γνώρισης.
Μιά πρόσθετη έξήγηση αυτών τών διάφορων γραμμών Απαι-
■οεϊται. ’Εάν 6χω πολλούς άδελφούς καί Αδελφές, αύτοί, μέ τούς Α­
πογόνους τους, άπατελοΟν τόσες πολλές γραμμές, κάθε μιά άνεξάρ-
τητη Απ’ τήν άλλη, δαους έχω Αδελφούς m l Αδελφές* άλλά μαζί
σχηματίζουν τήν πρώτη μονοπλάγια γραμμή σέ δυό κλάδους, ιναν
Αραενικό m l έναν θηλυκό. Μέ τόν ίδιο τρόπο, ot διάφοροι Αδερ­
φοί καί Αδελφές τοϋ πατέρα μου, καί τής μητέρας μου, μέ τούς

422
 σχετοοούς άπογόνους τους, άναδεικνύουν τόσες πολλές γραμμές, κά­
βε μιά Ανεξάρτητη άπ’ τήν άλλη, δσα Αδελφοί καί άδελφές ύπάρ-
χαυν' άλλά δλα Ενώνονται γιά νά σχηματίσουν τή δεύαερη πλάγια
γραμμή σέ δυό διαιρέσεις, έκείνη στήν πλευρά τοΟ παπέρα, καί έ-
χείνη στήν πλευρά τής μητέρας· καί σέ τέσσερις κύριους κλάδους,
δύο Αρσενικούς καί δύο θηλυκούς. Έάν ή τρίτη πλάγια γραμμή
πήγαινε πολύ μακριά, στούς διάφορους κλάδους τους, θά έδινε τέσ­
σερις γενικές διαιρέσεις προγόνων καί όχτώ κύριους κλάδους· καί
ό Αριθμός κάβε μιδς θά αδξαινε μέ τήν Γδια Αναλογία σέ κάθε δια­
δοχική πλάγια γραμμή.
Μέ ένα τέτοιο δγκο διαιρέσεων καί κλάδων, περιλαβαίνοντας
Ενα τέταο πλήθος αίματοσυγγβναών, θά φανεί Αμέσως, δτι μιά μέ­
θοδος ταξινόμησης καί περιγραφής, πού διατηροΟαε κάθε ;αά ξε­
χωριστή καί Εκανε τό σύνολο κατανοητό, δέν θά ήταν συνήθως κα­
τόρθωμα. Αύτό τό καθήκον Εκπληρώθηκε τέλεια Απ' τούς Ρωμαίους
εύγενεΐς τών όποίων ή μέθοδος υίοθετήθηκε Από τά κυριώτερα Ευ­
ρωπαϊκά Εθνη, καί είναι £τσι όλότελα άβτλή, ώστε ν’ Αποσπά τό θαυ-
μααμό1. Ή Ανάπτυξη τοΟ όνοματολογίου στήν Απαιτούμενη ϊκιταση
πρέπει νά ύπήρξε Εξαιρετικά δύσκολη τόσ?, ώστε δέν θά συνέβαι-
νε ποτέ έκτός ικάτω άπό τό κίνηιτρο μχάς Επείγουσας Ανάγκης, δη­
λαδή τής Ανάγκης ένός κώδικα γιά τήν καπαχώρηση τής καταγω­
γής, γιά νά ρυθμίσουν τήν κληρονομία τής Ιδιοκτησίας.
Γιά νά γίνει ή νέα μορφή κατορθωτή, ήταν άνάγκη νά δια­
κρίνουν τΙς συγγενικές σχέσεις τοΰ θείου καί τής θείας άπ’ τήν πλευ­
ρά τοΟ παπέρα καί τής μηπέρας μέ συγκεκριμένους δραυς, ένα κα­
τόρθωμα πού Εγινε σέ λίγες μόνο γλώσσες τής Ανθρωπότητας. Αύτοί
οί δρα τελικά φάνηκαν Ανάμεσα στούς Ρωμαίους σέ PATRUUS
καί ΑΜ ΙΤΑ, γιά τό θείο καί τή θεία άπ’ τήν πλευρά τοΟ πουτέρα,
καί σέ AVUNCULUS καί M ATERTERA γιά τό ίδιο άπ’ τήν
πλευρά τής μητέρας. ΆφοΟ βρέθηκαν αύτά, ή Αναπτυγμένη Ρωμα­
ϊκή μέθοδος γιά τόν προσδιορισμό τής αίματοσυγγένειας καθιερώ­

(1) Πανίέκται, βιβλ. ΧΧΧΧΙΙΙ, τίτλος X. (ΠβρΙ xfflv βαβμδν χαΐ τ(Βν
δρίων καί xfilv Ανομάτων αύτβν): καί ΝβαραΙ τοΟ ·ΙουστινιανοΟ, βιβλό ΠΙ,
τίτλος VI. Περί βαθμϋν σογγενείας.
θηκε'. Αύτή υίοθετήθηκε στά ούσιώδη χαρακτήρατ^κά της, απ’
τούς διάφορους κλάδους τής ’Αρια.νής οικογένειας, μέ τήν έξαίρεση
τής Σκωτικής, τής ΣοιαΜδίΜαυϊκής καί τής Σλαβονικής.
Τό ’Αριανό σύστημα άναγκαστικά πήρε τήν περιγραφική μορ­
φή, δταν τό Τουρανικό είχεν έγκαταλαφβεί, δπως ατή Σκωτία. Κά­
θε συγγένεια στίς εύθεϊες καί στίς πέντε πρώτες πλάγιες γραμμές,
στόν άριθμό μιάς έκατοντάδας καί περισσότερο, ήταν Ανεξάρτητη,
άπαιτώντας πολλές περιγραφικές έπίσης φράσεις, ή τή βαθμιαία έ-
πινόηση κοινών δρων.
θ ά σημειωθεί, δτι οί δύο ριζικές μορφές — ή ταξιναμητική
καί ή περιγραφική — άποδίδουν σχεδόν τήν άκριβή γραμμή όρο-
θεσίας άνάμεσα στά βάρβαρα οοαί πολιτισμένα έθνη. "Ενα τέτοιο
άπστέλεαμα μπορεϊ νά έχει πρ-αλεχθεΐ άπ’ τό νόμο τής προόδου πού
άποκαλύφθηηοε άπό κείνες τίς διάφορες μορφές γάμου καί οικογέ­
νειας.
Συστήματα αίμαίταιυγγένβας ούτε υΙοΟετοΟνται, ή τροποποι­
ούνται, οδτε .παραμερίζονται κοιτά βούληση. Ταυτίζονται στήν κα­
ταγωγή τους μέ όργαινικά κινήματα τής κοινωνίας, πού πρσκάλε-
σε μιά μεγάλη μεταβολή δρου. "Οταν μιά Ιδιαίτερη (ναρφη είχε
φτάσει σέ γενική χρήση, μέ τό έπινοημένο όνοματολόγιό της καί
μόνιμες μεθόδους του, θά ήταν άπό τή φύση τής περίπτωσης, πολύ
άργά νά άλλάξει. Κάθε άνθρώπινο δν είναι τό κέντρο μιάς έμάδας
«Λγγενειών καί γι’ αύτό κάβε πρόσωπο έξοΜαγκάζεται νά χρηκ-
μβπαήσει καί νά καταινοήοει τό έπικρατοΟν σύστημα. Μιά άλλαγή
σ’ δποιαδήπστε άπ’ αύτές τίς συγγένειες θά ήταν έξαιρεικκά δύσκο­
λη. Αύτή ή τάση έμμονής αύξάνεται άπ’ τό γεγονός δτι αύτά τά
συστήματα ύπάρχουν άπό συνήθεια μάλλον παρά άπό νομική θέ­
σπιση, σάν προσθήκες φυσικές μάλλον παρά τεχνητές δημιουργίες,
καί γι’ αύτό Ινα κίνητρο γιά άλλαγή πρέπει νά efowti τόσο καθολι-

(1) Ό δρος μας θεία ( = ALNT) ε!ναι 4κό τδ ΑΜΙΤΑ, καί θείος
(= UNCLE) 4-6 τό AUNCULUS. AUNS σημαίνει παππού; χαί γίνεται
AUNCULUS μέ τήν προοθήκη Οποκοριιτικής κατάληξης κιΐ γι’ αύτδ αη-
μαΐνει μικρός ικιππο'ίς. MATERTERA, Οποτίθεται, δτι παράγεται 4πό τό
MATER καί ALTERA = 5λλη.

424
χό, δσο καί χρήσιμο. Ένώ ένα πρόσωπο είναι ενα. μέρος τοΰ συ­
στήματος, τό κανάλι τής μεταβίβασής του είναι τό αίμα. Υπήρχαν
Ιτχλ Ισχυρές ίαηδράαεις πού νά διαιωνίζουν τό σύστημα γιά μακρό
χρόινο καί έοαιτα άπ’ τούς δρους κάτω άπ’ τούς διάκους κάθε Ινα
πού γεννήθηηοε, είχε τροποποιηθεί ή είχε όλότελα έξαφανισθεΐ. Αύ­
τό τό στοιχείο έμμ/>νής δίνει βεβαιότητα στά συζί/περάσματα πού
βγήκαν άπ’ τά γεγονότα, καί είχε διασώσει xal άναπτύξει |ua κα­
ταγραφή τής άρχαίας κοινωνίας, πού .διαφορετικά θά είχε τελείως
χαθεί γιά τήν άνθρώπινη γνώση.
Δέν θά κάνουμε τήν ύπόθεση, δτι ένα σύστημα τάχ> δοκιμα­
σμένο δσο τό Toupa-Λκό, θά διατηριόταν σέ διάφορα έθνη καί οι­
κογένειες τής άνθρωπότητας σέ άιπόλυτη ταυτότητα. Διαφορά σέ
πιό έπουχώδας λεπτομέρειες βρίσκεται, άλλά τά βασικά γνωρί-
σμαίτα είναι, στό σύνολό τους, σταθερά. Τό σύστημα αί|ΐατοσυγγέ-
νειας τοΰ λαού TAMIL, τών Νότιων ’Ινδιών, καί έκείνο τών Σε-
νέκα - ’Ιροκέζων, τής Νέας Ύόρκης, είναι άκόμη ομοια διά μέσου
διακσσίων γενεαλογιών- μιά έφαριμογή τής φυσικής λογικής στά
γεγονότα τοΰ κοινωνικού δρου χωρίς μιά παράλληλη στήν kropia
τής άν6ρώπονης ίιάηκκας. Υπάρχει έπίσης μιά -αροποπαημέ'/η μορ­
φή τού συστήματος, πού στέκει μόνη της καί λέει τή δική της ι­
στορία. Είναι έκείνη τών HINDI, BENGALI, MARATHI, καί
άλλων λαών τής Νότιας Ινδίας, πού σχηματίκΛηκε άπό Ινα συν­
δυασμό τοΰ ’Αριανοΰ καί Τουρανικοΰ συστήματος. "Ενας πολιτι­
σμένος λαός, οί Βραχμάνοι, συνασπίΛηκαν «ιέ ενα βάρβαρο κορ­
μό καί έχαβαν τή γλώσσα τους μέσα στή νέα όνο;ιαζόμενη τοπική
διάλεκτο, πού διατηρεί τή γραμματική δομή τής ιθαγενούς δα λί­
ας, στήν όποίαν ή Σανσκριτική Ιδωσε τά ένενήντα τοΐς έκατό
άπό τίς λέξεις της. Αύτό Εφερε τά δύο ^στήμχτα αίματοσυγγένει-
ας σέ σύγκρουση, τοΰ ένός βασισμένου στη «ΐΛνογαμία ή τή συνδυ-
ασμιανία, καί τοΰ δλλου πάνω σέ πολλούς γάμ/ους σέ μ/.ά όμάδα,
πού καταλήγει σ’ ένα μικτό σύστημα. Οί Ιθαγενείς πού έπικρατοΟ-
σαν άριθμηπακά, έπέβαλλαν πάνω σ’ αύτό Ινα Τουρανκκό χαρακτή­
ρα, ένώ τό Σανσκριτικό στοιιχεΐο Εμπαζε τόαες τροποποιήσεις δοες
διέσωζε ή μονογα^η κή οικογένεια. Ό Σλαβσνικός κορμός φαίνεται
δτι παρήχθη άπ’ αύτή τήν άνάμιξη φυλών. "Ενα σύστημα αίματο-
συγγένειας πού παρουσιάζει μόνον δύο φάσεις διά μέσου τών περι­

425
 όδων τής άγριότητας καί τής βαρβαρότητας καί προβάλλει μιά τρί­
τη μόνον τροποποιημένη ·μορ;ρή μακριά μέσα στήν περίοδο τοΰ πο-
λιιχαμοΟ, έκδήλώνει Ενα σ-κκ/χεϊο άξιοπρόσειχτης σταθερότητας.
Δέν θά είναι άνάγκη νά <έξετάσουι;ΐ£ τήν πατριαρχική οίκο-
γέναα, που δασίζεταζ στήν πολυγαμία. ’Απ’ τήν πιεριορισμένη έια-
κράτησή της, άνέπτυξε μόνον μικρή έπίδραση πάνω στίς άι\#ρώπι-
νες ύποθέσεις.
Ή οικιακή ζο>ή τών αγρίων καί βαρβάρων δέν |Αελετήθηκε μέ
τήν προσοχή, πού έβαβάλλεται πάνω σ’ αύτό τό θέμα. ’Ανά^υεσα
στίς Ινδιάνικες φυλές τής Νότιας ’Αμεριχής ή οίκογόναα ήταν
αυνδυαομιανική' άλλ’ αύτοί ζοΰσχν γενικά σέ λαϊκές πολυκατοι­
κίες καί πραγματοποιοΟσαν τόν κομμουνισμό στό νοικοκυριό. Ό ­
ταν κατεβαίνουμε τήν κλίμακα πρός τήν κατεύθυνση τής πουναλου-
ανής καί αίματοσυγγεινικής οίκογένειας, ή όμάδα τοδ νακσκυριοΰ
γίνεται πλατύτερη, μέ περισσότερα πρόσωπα στρ<μωγμένα στό Γδιο
διαμέρισμα. Οί παράκτιες φυλές στή Βενεζουέλα, άνάμεσα στίς ό­
ποιες ή οίκογένεια φακ'νεται δτι ύπήρξε πουναλουα/νή, περιγράφον-
ται άπ’ τούς πρώτους έρευνητές πώς ζοϋν σέ δμορφα σπίτια, περι-
λαμβάνοντας τό καθένα κάπου έκατόν έξήντα πρόσωπα. 01 σύζυ­
γοί ζοΟσαν μαζί σέ μιά όμάδα μέσα στό ίδιο σπίτι, καί γενικά στό
Ρ5;ο οίκημα. Τό συμπέρασμα είναι λαγν/ό, δτι αύτός ό τρόπος οι­
κιακής ζωής ήταν πολύ γενικός στήν άγριότητα.
Μιά Ιξήγηση γιά τήν καταγωγή αύτών τών συστημάτων αί-
■|ΐατοσυγγένειας καί συγγένειας θά δοθεί στά έπόμενα κεφάλαια.
Αύτά θά στηριχθοΟν στίς μορφές τοΰ γάμου καί τής οίκογένειας,
που τά δημιούργησαν, δταν ύποΛέσουμε δεδομένη τήν δπαρξη αύ­
τών τών μορφών. ’ Αν ;^ά Ικανοποιητική έξήγηση γ».ά κάθε σύστη­
μα έπιτευχθεΐ δτσι, ή προηγούμενη δπαρξη κάθε μορφής γήιου καί
οίκογένειας μπορεΐ νά έξαχθεΐ άπ’ τό σύστημα πού τήν έξηγεΐ. Σ ’
Ινα τελικό κεφάλαιο θά γίνα μιά προσπάθεια νά συναρμολογήσου­
με σέ μιά άλληλουχία τούς κύριους θεσμούς, πού συμβάλανε στήν
ανάπτυξη τής οίκογένειας διά μέσου διαδοχικών μορφών. Ή γνώ­
ση μας γιά τόν πρώιμο δρο τής άνθρωπότηοας είναι άκόμη τόσο
περιορισμένη, ώστε πρέπβ νά χρησιμοποιήσουμε τΙς πιό έφικτές έν-
δείξας. Έ άλληλουχία πού θά προβληθεί είναι, μερικά, ύποβετι-
κή· άλλ’ αύτή ύπσστηρίζειται άπό έπαροοεΐς άποδείξας, γιά νά μάς

426
mtpaywrfps* γιά μιά έξέτασή της. Ή πλέρια άποχατ&πααή της
πρέκα νά άφβΟεϊ ατά πορίσματα τών μελλοντικών εθνολογικών έ-
ρευνών.

427
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΪΤΕΡΟ

Η ΑΙΜΑΤΟΣΥΓΓΕΝΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Π ρ ώ τ η ύ π α ρ ξ η α υ τ ή ς τ ή ς ο ικ ο γ έ ν ε ια ς. ’ Α π οδ εικ ν ύ -
€ τ α ι άπό τ ό Μ α λ α γ ια νό σ ύ σ τη μ α α ίμ α τ ο σ ν γ γ έ ν ε ια ς . Τ ό
Χ α β α γ ια ν ό σ ύ σ τη μ α χ ρη σιμ ο π ο ιείτα ι σά ν τυ π ικ ό . Π έ ν τ ε
βαθμοί σ χ έ σ ε ω ν . Λ ε π τ ο μ έ ρ ε ιε ς τ ο ϋ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς . ’ Ε ξ η ­
γ ε ί τ α ι α π ’ τ ή ν έπ ιγα μ ία α δ ε ρ φ ώ ν κ αι ά δ ε ρ φ ά δ ω ν μέσα
<τέ μ ιά όμ άδα. Π ρ ώ ιμ η κ α τά σ τα σ η τ ή ς κ ο ιν ω ν ία ς σ τ ι ς ’ Ι σ ­
λ α ν δ ικ έ ς ν ή σ ο υ ς S A N D W I C H ( ') . ’ Ε ν ν έ α βαθμοί σ υ γ γ ε ­
ν ικ ώ ν σ χ έ σ ε ω ν τ ή ς Κ ί ν α ς . 'Ό μ ο ιο ι κ α τ ’ α ρ χ ή ν μέ τ ο υ ς
Χ α β α γ ι α ν ο ύ ς . Π έ ν τ ε βαθμοί σ υ γ γ ε ν ι κ ώ ν σ χ έ σ ε ω ν σ τ ή ν
ιδ εώ δ η Π ο λ ιτε ία τ ο ϋ Π λ ά τ ω ν α . Π ίν α κ α ς τ ο ϋ Μ α λ α για -
ν ο ϋ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς α ιμ α τ ο σ υ γ γ έ ν ε ια ς και σ υ γ γ έ ν ε ι α ς .

Ή δπαρξη τής αίμΛτοσυγγσΛκής οΙκογένειας π^έπε: νά άπο-

δαχ-χΐ διαφορετικά παρά ή προέλευση τής Ιδιας τής οικογένειας
καθ’ έαυτήν. Σάν πρώτη καί πολύ άρχαία μορφή τοϋ θεσμού, εί­
χε πάψει νά ύπάρχει άκόμη καί άνάμβσα στίς πιό καθυστερημένες
φυλές τών άγιρ/ων. Αύτή άνήκει σ’ έναν δρο τής κοινωνίας έξω ά­
πό τόν δποίον τό ιέλάχιστα προΰδευμένο τμήμα τής άνθρώπινης φυ­
λής Ιχει άναφανεΐ. Μεμα/ωμένες περιπτώσεις τοϋ γά;ιου ένός ά-
δελφοΟ καί άδελφής στή βαρβαρότητα, άκόμη καί στά πολιτισμέ­
να έθνη συνέβηκ&ν στήν ιστορική περίοδο- άλλ’ αύτές είναι πολύ
διαφορετικές άπ’ τήν άλληλεπιγαμία ένός άριθμοϋ άπ’ αύτούς μέ­
σα σέ μιά όμάδα, σέ μιά κατάσταση τής κοινωνίας δπου τέτοιοι γά-

(1) Όμάδα ήφαιοτειωδών καί κοραλιογενδν νήαων ατό Βόρε'.ο ΕΙρηνικό,

πού κατέχονται άπό τϊς Ηνωμένε; Πολιτείες Αμερικής. Σ.Μ.

428
μ α έηωφαποΟσαν καί σχημάτιζαν τή βάση ένός κανών* κοΰ συστή­
ματος. Υπάρχουν φυλές Αγρίων στήν Πολυνησία, στίς νήσους τών
Παπούα χαΐ στήν Αύστραλία, πού φοκΜομ3νικά δέτ; ά/πέχουν καί
πολύ άπ τό πρωτόγονο χα/θβστώς’ άλλ’ αύτές δχουτν προχωρήσει πέ­
ρα &π’ τόν δρο, πού έπιβάλλει τήν χίματασυγγετΛκή οίκογέ/εια..
Τότε, έδώ μπαρεί νά. προβληθεί τό έρώτημα, &λ αύτό είναι ή ά-
πόδβυξη πώς μιά τέτοια οίκογένεια ύπήρχε πάντοτε άνάμεσα στούς
Ανθρώπους; 'Οπααδπήπστε άπόδαξη πρασαχθεΐ, πρέπα νά είναι
ιτειστκκή, διαφορετικά ή πρόταση δέν στηρίζεται. Στηρίζεται σ’ ε­
να σύστημα αίματοσυγγένειας καί συγγένειας πού Ιχουν έπιβιώσίΐ
γιά πολλούς αιώνες γαμήλιιων Ιθίμων, μέσα στα όποια αύτή γον-
νήθηχιε χαΐ πού άψή'/ν. νά μαρτυρούν τό γεγονός, δτι μιά τέτοια
οικογένεια ύπήρχε δτα/ν τό σύστημα είχε διαμορφωθεί.
Αύτό τό σύστημα είναι τό Μαλαγιαινό, καθορίζΐ* τίς συγγενι-
κές σχέσεις, πού θά ύοτήρχαιν στήν αΙμαπ»συγγενική οίκογένεια- κ*.
αύτό άπαιτεΐ τήν ύπαρξη μιδς τέτοιος οίιχαγένειας γιά νά έξηγή-
σει τή &.κή του δπαρξη. ’Επτί πλέον, άποδακνύει μέ &&«ότηρχ τ ή /
ύπαρξη μιας χίματασυγγενικής οίκογένειας, δταν τό σύστημα είχε
διαμορφωθεί.
Αύτό τό σύστημα, πού είνα* τό πιό άρχαϊκό πού ώς τώρα ά-
νευρέθη, θά έξ«ταοθεΙ πώς έμφαινί^ηκε άπ’ τις συγγενικές του σχέ­
σεις. Αύτή ή οίκογένεια, άιπκπιελεΐ έπίσης, τή/ ιπιό άρχαΕκή ;ι/3ρφή
γιά τ4 θεαμό, τοΟ άποίου μιά άκόμη γνώση »ιάς λείπει.
Μ&ά τέτοια σημαντική περιγραφή τοΟ δρου τής άρχαίας κοι­
νωνίας δέν θά διασώζονταν σήμερα, γιά τή / άποχλεκτακή σταθε-
|»ότητα τών συστημάτων αίμα/τοσυγγέναας. Τό ’ Αριανό σύστημα,
λόγου χάρη, στάθηκε χΛΓ^τά τρεϊς χιλιάΐδες χρόνια χωρίς ριζική άλ­
λαγή, καί θά διαρκοϋσε άκόμα μιά έκαποντάδα χιλιάδες χρόνια
στό μέλλον, άρκεΐ μόνον ή μονογαμική οί,κογέ/αα, τής όποίας τίς
συγγενικές σχέσεις αύτό καθορίζει, νά κλείνουν τόσο ;ιακρό χρο­
νικό διάστημα. Αύτό ποριγράφα τις συγγενικές σχέσεις πού τώ­
ρα ύπάρχουν κάτω άατ’ τή μονογαμία, καί γι’ αύτό είναι άδύνατο
γιά μιά άλλαγή, καί γιά τόσο μαχρό χρονικό διάστημα, δσο ή οι­
κογένεια παραμένει δπως τώρα συγκροτημένη. ’ Αν μιά νέα μορ­
φή τής οικογένειας θά έμφανιζόταν άνάμεσα στά ’Αριανά Ιθνη, αύ­
τή δέν θά έπηρέαζε τό παρόν σύστημα, αίμαιτασυγγένειας μέχρι πού

42»
νά γινόταν καθολική' καί ένώ σ’ αύτή τήν (περίπτωση μπορεί νά
τροπαπαήαα τό σύστημα σέ κάβκχεε λειπϊκ^ιέρειβς, ωστόσο δέν θά
τό Ανέτρεπβ, έκτός Αν ή νέα ο£κογένεια ήρχν ριζι/κά Suufopeaxij
Απ’ τή μονογαμική. Τό σύστημα αότό ήταν άικριβώς τό ©ιο μέ τόν
Αμεσο πρόδρομό της, τό Τουραινικό, m l πρίν άπ’ αότό μέ τό Μα-
λαγιανό, τό προδρομοκό τοΟ ΤουρανικοΟ στήν τάξη έξέλιξης. Μιά
Αρχαιότητα Αγνωστης διάρκβας μπορεί νά Αποδοθεί στό Μαλαγι-
ανό σύστημα, πού φφανίαθηκε μέ τήν αίμοποσυγγ®ν*οιή οίκογένεια,
παρέμεινε γιά μιά Απροσδιόριστη περίοδο μετά τήν έμφάνιση τής
π^υναλουανής οίκογένειας, m l φαώνετα* πώς έκταπίαθηκε σέ Αλλες
φυλές άπ’ τό Τουραινικό, μέ τήν έγ-καθίδρυση τής όργώνωσης σέ
γένη.
01 κάτοικοι τής Πολυνησίας περιλαβαίνονται στή Μαλαγια-
νή οικογένεια. Τό σύστημά τους αίματοσυγγένειας είχεν όνο»ιασθεΙ
Μαλαγιοανό, Av m l ot ίδιοι ot Μαλαΐα τροποποίησαν τό δικό τους
μέ μερικές λεπτομέρειες. Άνάμεαχ στίς Χοοβαγιανές m l Αλλες Πο-
λυνησιακές φυλές, ύπάρχει Ακό*,ια σέ καθημερινή χρήση ινα σύ­
στημα αίματοσυγγένειας, πού δίδεται πιό κάτω, m l πού μπορεί νά
χαραοοτηρ«Λεΐ σάν τό πιό παλιά γνωστό Ανάμεσα στήν Ανθρωπό­
τητα. Οί Χαβαγια/νές m l οί ROTUMAN (’ ) μορφές χρησιμοποι-
οΟνυοοι σάν τύπος τοΟ συστήματος, m l άποκαλύπυει τήν άρχέγανη
;ΐΛρφή {ii τήν όποία ή Τουρανική m l ή Γκανοβανιανή μ/πολιάστη-
κα,ν Αργότερα.
ΕΓνα: φανερό, δτι τό Μαλαγιανό δέν θά παράγονταν Αχό Ινχ
ύπάρχον σύστημα.
Μόνον ot Αναγνωρισμένες συγγένειας αίμοκος είνοα άρχέγονες. πού
είναι πέντε στόν Αριθμό, χωρίς διάκριση τοΟ φίλου. "Ολες οί αί-
*»ατοσυγγένειες, κοντινές m l μααρυνές, vjfy'foyA'/vu κάτω Απ’ αύ­
τές τΙς συγγένειες σέ πένπε κατηγορίες. Έ τσι, Ίγώ, ot Αδελφοί μου
m l ot Αδελφές μου, καί τά πρώτα μου. δεύτερα, τρίτα καί πιό ά-

(1) Ή ROTUMAN £86) γιά πρώτη φορά δημοσιεύεται. ΈπβξεργάαΟη-

•χε άπό τόν αΐββο. JOHN OSBORN imabi τοΟ μεθοδ'.ατή θρησκευτικοΟ διδα­
σκάλου JOHN WESLEf, Ιεραπόστολου οτή ROTUMA, Αντιπροσώπου μου, πού
μοΟ τά διαβίβασε μέ τόν αίϊεσ. LORINER FISON, τοΟ ΣύδνεΟ τί)ς ΑΟστρα-
λ(ας.

430
πόμακρα αρσενικά καί θηλυκά έξοαδέλφια, είναι δ πρώτος βαθμός
ή κατηγορία. "Ολοι αύτοί, χωρίς διάκριση, είναι άδελφοί μου καί
αδελφές μου. Ή λέξη έξάδελφος (COUSIN) χρησιμοποιείται έδο")
•ιέ τήν ένναά μας, δντας άγνωστη στήν Πολυνησία αύτή ή συγγέ­
νεια. Ό πατέρας μου καί ή μητέρα μου, μαζί μέ τούς Αδελφούς των
καί τίς άδελφές των, χαί οί πρώτοι τους, δεύτεροι, καί πιδ άπό-
«ιακρα έξά& λφα, είναι δ δεύτερος βαθμός. "Ολα αύτοί, χωρίς δι­
άκριση, είναι γονείς μου. Οί παπποΟδες μου χαί οί γιαγιάδες μου,
άπ’ την πλευρά τοΟ πατέρα |ΐου χαί τής μητέρας μου, μέ τούς Αδελ­
φούς των χαί τίς άδελφές των. χαί τούς διάφορους έξαδέλφους των,
είναι δ τρίτος βαθμός. "Ολοι αύιτοί είναιι οί παππούδες μου. Κάτω
άπδ μένα, οί γιοί μου καί ot θυγχτέρες μου, μέ τούς διάφορους έ­
ξαδέλφους των, είκχι δ τέταρτος βαθμός. Ό λ α αύτοί, χωρίς δ.-
άκρίίση, είναι παιδιά μου. Τ ά έγγόνια «ίου καί ot έγγονές μου, μέ
τούς διάφορους έξαδέλφους των, είναι δ •πέμπτος βαθμός. "Ολα αύ­
τοί μέ τδν Ιδιο τρόπο είναι έγγόνια μου. Κοντά σ’ αύτό, δλα τά ά­
τομα τοΟ ίδιου βαθμοΟ είναι άδελφοί καί άδελφές μεταξύ τους. Μ’
αύτδ τόν τρόπο δλα ot πιθανοί συγγενείς ένός δεδομένου (προσώπου
έντάσσονται σέ πέντε κατηγορίες· χάθε πρόσωπο έφαρτ,ιόζοντας σέ
κάθε άλλο ατήν Ιδια κατηγορία μέ τόν έαυτό -του τόν Ιδιο δρο συγ­
γένειας. ’Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται γιά τούς πέντιε βαθμούς
σνγγενιών στδ Μαλαγιανό σύστημα, έπειδή ή Ιδια ταξινόμηση
φαίνεπαι ατούς «’Εννέα βαθμούς Σχέσεων» τής Κίνας, πού έκιτεί-
'Mrrm Ιτσι, ώστε νά περιλαβαίνουν δύο πρόσθετους προγόνους καί
δύο πρόσθετους άπσγόνους, δπως θά φανεί ΑλλοΟ. ’ Ετσι ;κά βα>σι-
χή σύνδεση άνά;υεσα στά δύο σι>στήματα Αποκαλύπτεται.
Υπάρχουν δρα ατή Χαβαγιανή διάλεκτο γιά τόν παππού,
KUPUND· γιά τδ γονιό, MAKUA1 γιά τδ παιδί, ΚΑΙΚΕΕ’ χαί
γιά τό έγγόνι MOOPUNA. Τό γένος έκφράζετα* προσθέτοντας τδν
2ρο ΚΑΝΑ, γιά τό άρίσεν.χό, χαί WAHEENA γιά τδ θηλυκό* 6-
τσι, KUPUNA KAMA = Αρσενικός παπτούς. χαί KUPANA WA-
ΗΕΝΑ. παοηπούς θηλυκός. Είναι Ισοδύνα^ια γιά τόν παππού χαί γιά
τή γιαγιά, χαί έχφράζουν αύτές τίς συγγενικές σχέσεις συγχεχρι-
jiiva. Πρόγονα χαί άπόγονα πού δνομάζα/τβκ πάνω χαί χάπω άπ’
αύτούς, διακρίνονται Αριθμητικά, δπως πρώτος, δεύτερος, τρίτος, δ-
ταν αύτδ είναι άΛογχαΐο νά προοδιορισθεΐ ειδικά· άλλά στήν χ α -

431
νή χρήση KUPANA έφαρμόζεται σέ δλα τά πρόσωπα πάνω άπδ
τόν παππού, m l ΜΟΟΡΑΝΑ έφαρμόζετα/·. σ’ δλοος τούς άπογ6w j ;
κάτω άπδ τδ έγγόνι.
01 αυγγενικές σχέαεις τοΰ άδελφοΰ καί τής άδελφής νοούνται
στή διπλή μ«ρφή ό** πριεσβύτιερου καί νεώτερου, m l χωριστοί ο­
ροί έφαρμόζοντ>αι στδν καθένα' άλλά δέν μεταφίρεταχι μέ άχρ*6ή
πληρότητα αύτό.
θ ά παρατηρηθεί δτι ένας άνδρας καλεΐ τδν πρβαβύτίρο άδελ­
φό του KAIKUAANA, χαί δτι μιά γυναίιχα καλεΐ τήν πρ^οβύτε-
ρη άδελφή 'της τδ ίδιο' δτι §νας άνδρχς καλεΐ τδ νεώτερο άδελφό
του ΚΑΙΚΑΙΝΑ, χαί μιά γυναίκα χαλεΐ τή νεώτερη άδελφή της
τδ Γδιο' γι’ αύτδ αύτοοί σΐ δρα είναι σέ κοινό γένος, χαί ύποβάλλουν
τήν ίδια Ιδέα .πού βρίσκεται στδ Καρικό σύστημα (Καρία) δηλα­
δή, έχεϊτη όοΟ προγόνου χαί τοΰ διαδόχου οπή γέ'/ντ/3η. "Ενας μο-
Άχδικός δρος χρησιμοποιείται άπ’ τά δριρετΛΧ γιά τήν ιπρΐΐίβύτειρη
χαί νεώτερη άδελφή, χαί ένας μοναδικός δρος άπ’ τά Ιθήλιεα γχά
τδν πρεαβύτβρο χαί νεώτερο άδβλφό. ’ Etw, φαίνεται δτι ένώ οί ά-
δβλφοί έτν6ς άνδρδς ταξινομούντο* σέ πρεαβύτερους ·χαΙ νεώτερους,
οι άδελφές του δέν ταξινομούνται’ χαί, ένώ οί άδελφές μιας γυναί­
κας -Βαξινοιιούνται σέ πρεαβύ'τερες xai νεώτβρες, ot άδελφοί της δέν
ταξινομούνται. Μιά διπλή σειρά άπδ δρους ίτσι άναπτύσσεται πού
μιά άπ’ αύτές χρησιμοποιείται άπ’ τά άρσενικά καί ή άλλη άπ’ τά
θηλυκά, μιά ιδιορρυθμία πού ξαναφαίνεται στό σύστημα ένός άρι-
θμοΟ Πολυνησιακών φυλών. 'Awbxsaa. στίς άγριες χαί βάρβαρες
φυλές ot συγγενικές σχέσεις τοΟ άδελφοΰ χαί τής άδελφής αποάνια
νοούνται άφηρημένα.
Ή ούσία τού συστήματος τοεριέχετται στίς πένπε χαιτηγορίιες αί-
-ιαπ»συγγόνεχας· άλλά ύπάρχουν ειδικά γνωρόαματα γιά νά σημει­
ωθούν, πού θά άπαιτήσουν τήν παρουσίαση λεπτομερειακά τΙς πρώ­
τες πλάγιες συγγενικές γραμμές. Άφοΰ φάνηκε δ σύνδεσμος τοΰ
συστήματος μέ τήν έπιγαμία άδελφών καί άδελφάδων, γνήσιων καί
πλάγιων, ύμαδϋχή, βά φανεί τώρα στήν ίδια τή συγγενυκή σχέση.
Πρώτη πλάγια γραμμή. Στόν άροετΛκό κλάδο, μέ έμένα τόν
Ιδιο δνα άρββνιικό, τά παι&ά τοΰ άδελφοΰ μου, μιλώντας σάν ?νας
Χαδαγιανός, είναι γιοί μου καί θυγατέρες μου, καδένα άπ’ αύτά

432
χαλώντας με πατέρα" χαΐ τ ί «παιδιά τών τελευταίων είναι έγγόνια
μου, χαθένα άπ’ αύτά χαλώντας με παππού.
Στό θηλυχό κλάδο τά παιδιά τής άδελφής μου είναι τό Εδ>.ο
γ».σί μου χαΐ θυγατέρες μου χλπ. Μ* έμένα τόν Ι&© δνα θηλυκό, οί
συγγενικές οχέαας τών προσώπων πού άνομάαθηκαν πιό πάνω εί­
ναι οί Γ&£ς στούς δυό χλάδους, μέ Αντίστοιχες μειτα&λές γιά τό
φύλο.
01 σύζυγοι ocal ot -συζυγές αύτών τών "διάφορων γιών καί θυ­
γατέρων είναι γαμπροί μου καί νυφάδες μου' τών δρων χρηχμο-
ποιουμένων σέ χανό γένος χαί προσθέτοντας τούς δρους γιά τό άρ-
σβνιχό καί τό θηλυκό στό χαθέινα μέ τή σειρά.
Δεύτυερη πλάγια γραμμή. Σιτόν άρσεηκκό κλάδο, άπό τήν πλευ­
ρά τοΟ πατέρα δ άδελφός τοΟ πατέρα μου ύναι παπέρας μου χαί
μέ χαλεΐ γιό του- τά παιδιά του είναι άδελφοί μου χχί άδελφές ;ιου,
προσβύπΕρα ή νεώτεροι' τά παιδιά τους είναι γιοί μου καί θυγατέ­
ρες ijuou* καί τά παιδιά τών τελευταίων είναι έγγόνια {ίου, χαΛένα
άπ’ αύτά <ττΙς -προηγούμενες χαΐ διαδοχικές περιπτώσεις έφαρμό-
ζοτ/υας γιά μένα τό χαπάλληλο συαχετικό. Ή άδελφή τοΟ πατέρα
μου είναι μητέρα μου' τά παιδιά της είναι άδελφοί του χαί άδελ­
φές ι]ΐ/Λ>, πριεαβύτεροι ή ρ^εωρερα' τά παιδιά τους είναι γιοι (ίου owd
θυγατέρες μου' χαΐ τά παιδιά τών τελευταίων είνοΛ έγγόνια μου.
Στήν Ιδια γραμμή άπ’ τήν πλευρά τής μητέρας μου. ό άδ©λ-
φός τής μητέρας μου είναι πατέρας μαυ, τά παιδιά του είναι άδελ­
φοί μου χαΐ άδελφές μου* τά παιδιά τους είναι γυοί μου οοαΐ θυγα­
τέρες μου- καί τά παιδιά τών τελευταίων .είναι έγγότν»ια μ<ου. Ot
συγγενικές σχέσεις τών προσώπων, πού δνομάααμε rs δλους τούς
κλάδους αύτής χαΐ τών διαδόχων γραμμών είναι οί Γδοες σέ σχέ­
ση μ’ έμένα τόν ίδιο σάν θηλυικό.
01 σύζυγες αύτών τών διαφόρων άδελφών γνήσιων καί πλά­
γιων, είναι ot σύζυγές μου, δπως έπίσης χαΐ δικές τους. "Οταν προ­
σφωνώ δποιαδήποτε άπ’ αύιτές, τήν όνομάζω σύζυγό μου, χρησι­
μοποιώντας τό συνηθισμένο δρο γιά νά έχφράσω αύτό τό σύνδεπμο.
Οί σύζυγοι αύτών τών διαφόρων γυναικών, συνδεμένων ίτσι μαζί
μου, είναι άνδράδβλφοί μου. Μέ μίνα τόν Ιδιο σάν &να θηλυκό, ot
σύζυγοι τών διαφόρων άδερφάδων μου, γνήσιων χαΐ πλάγιων, εί-
να·. οί σύζυγοί μου δπως έπίσης καί δικοί τους. 'Ο ταν πρβτρωνώ

433
28*
ίποιανδήπο^ε άπ’ αύτούς, χρησιμοποιώ τών κανό δρο γιά σύζυγο.
CM συζυγές αύτών -τών διάφορων <*>ζύγων, πού συνδέονται £τσι μα­
ζί μου, είναι οί γυναικάδελφές μου.
Τρίτη πλάγια γραμμή. Στόν άραενικό κλάδο αύτής τής γραμ­
μής άπό τήν πλευρά τοΟ ιπατέρα, ό άδβλφός τοΟ παππού μου είναι
πατητούς μου' τά παιδιά του είναι πατέρες μου καί μητέρες μου’ τά.
παιδιά τους είναι άδελφοί μου καί άδελφές μου, πρεσβύτερ* ή νε-
ώταροι· τά παιδιά τών τελευταίων είναι γιοί μου καί θυγχτέριες
μου- «αΐ τά παιδιά τους είναι έγγόνια μου. Ή άδελφή τοϋ Λχπού
μου είναι γιαγιά μου' καί τά παιδιά της καί ot άπόγονοί της ακο­
λουθούν ατίς ίδιες συγγενικές σχέσεις &πως στή'/ τελευταία περί­
πτωση.
Στήν Ι&α γραμμή άπ' τήν πλευρά τής μητέρας, ό άδελφός
τής γιαγιάς μου είναι παβοηούς μου’ ή άδελφή του είναι ή γιαγιά
μου" καί τά σχετικά παιδιά τους καί ο[ άπόγονοί των έμπίπτουν στις
ίδιες κατηγορίες, δπως έμεινες στόν πρώτο κλάδο αύτής τής γραμ-
V-K·
Ot γαμήλιες συγγενικές σχέσεις είναι ot ίδιες σ’ αύτή δπως
στή δεύτερη πλάγια γραμμή, αύξάναντας δ τ « πλατιά τό-/ ένοαΐο
άριθμό στους δεσμούς τοΟ γάμου.
'Ο σο μακριά ot αίματοσυγγένειας μπορούν νά άνευρεθοΟν στίς
77.ό άπόμχκρες πλάγιες γραμμές, τό σύστημα, πού περιλαβαίνει δ­
λα, είναι τό Ιδιο στίς ταξννονομήσεις του. ’ Ετσι, ό προσπάππους μου
στην τέταρτη πλάγια γραμμή είναι ό παππούς μου- ό γιός του είναι
παππούς μου έπίσης- ό γιός τοΰ τελευταίου είναι άδελφός μου’ ό γιός
του είναι άδελφός μου, πρεσβύτερος ή νεώτερος- καί δ γιός του καί
τό έγγόνι του εΤναι γιός μου καί έγγόνι μου.
θ ά /παρατηρηθεί, δτι ot διάφορες πλάγιες γραμμές μπαίνουν
καί συγχωνεύονται στήν βύθεία γραμμή. άνιό<ντας δπως έπίσης καί
καπχόντας· σέ -φόπο πού ot πρόγονοι καί οί άπόγονοί τών πλάγιων
άδερφών μου καί άδερφάδων μου γίνονται δικοί μου, δπως έπίσης
καί δικοί τους. Αύτό είναι £να άπό τά χαρακτηριστικά τοϋ ταξι-
νομητικοϋ συστήματος. Τίποτε άπό τήν αίμχτοσυγγένεια δέν χάνε­
ται.
’Από τήν άπλότητα τοΰ συστήματος μπορεί νά παρατηρηθεί,
πόσο εδκολχ ot συγγενικές σχέσεις τής αίματοσυγγένειας γνωρίζον-

434
τα* καί Αναγνωρίζονται, καί πώς μιά γνώση γι’ αύτές διατηρείται
άπό γενιά σέ γενιά. "Ενας μοναδικός κανόνας προσφέρει Ινα παρά­
δειγμα: τά παιδιά τών άδελφών είναι κι αύτά τά ίδια άδελφοί καί
άδβλφές. τά παιδιά τών τελευταίων εϊνοα άδελφοί καί άδελφές· καί
1-ολ άπεριόρκτεα κατιόντας. Είναι τό ϋδοο μέ τά παιδιά καί τούς
Απογόνους τών άδερφάδων, καί τών άδερφών καί άδερφάδων.
'Ο λα τά μέλη χάβε βαθμίδας άνάγονται στό Εδιο έπίπεδο στίς
συγγενικές αχέαας τους, χωρίς διάκριση στήν έγγύτητα ή στή με­
γάλη άπόσταση σέ άριθμητικές τάξεις' έκεΐνες σέ κάθε βαθμίδα
ατέκσντας στό έ γ ώ σέ δμοια συγγενική σχέση. Έπίσης βγαίνει
τό συμπέρααμα δτι ή γνώση τών άριθμητικών τάξεων σχημάτιζε
Ινα άκέραιο μέρος τοΟ ΧαέαγιανοΟ συστήματος πού χωρίς αότό ή
κατάλληλη βαθμίδα κάθε προσώπου δέιν θά ήταν γνωστή. Ό άπλός
καί ξεχωριστός χαρακτήρας τοΟ συστήματος μ&ς κάνει νά δοΟμ<
μέ ευθύτητα, πώς αότό είναι, στήν όμαδκκή έπιγαμία τών άδελφών
καί άδερφάδων, γνήσιων καί πλάγιων, σάν ή πηγή άπ’ τήν δποίαν
ξ*φύτρωσε.
Φτώχια τής γλώσσας ή άδιαφορία στίς συγγενικές σχέσεις δέν
άσκοΟσε καμμιά έπίδραση πάνω στή διαμόρφωση τοΟ συστήματος,
δπως θά φανεί στή συνέχ-εχα.
Τό σύστημα, δπο>ς έδώ άκτέθηκε μέ λεπτομέρεια, βρίσκεσαι
seal σέ άλλες Πολυνησιακές φυλές έκτός άπ' τούς Χαβανέζους καί
τούς Ροτουμάινους, δπως καί άνάμεσα στους Ίσλαν&ός, Μαρτκέαας,
καί τούς Μαορί τής Νέας Ζηλανδίας. Αότό έπικραιτεΐ έπίσης, άνά­
μεσα στούς Σαμόαινς, Κουζάϊενς καί τούς Χίλιους Νησιώτες τοΟ
βασιλιά τής Μικρονησίας, καί χωρίς καμμ,ά άμφιβολία σέ κάθε κα-
ταΜίημένη νήσο τοΟ ΕΙρηνκκοΟ, έκτός έικεϊ πού πλησιάζουν στό Του-
ρανικό σύστημα.
’Απ’ τό σύστημα αότό, ή προηγούμενη ύπαρξη τής αίμχτσσυγ-
γενικής οίκογένειας, ,μέ τό είδος τοΟ γάμου πού άνήκει σ’ αότή, μπο-
ρεϊ νά συμπερανθεΐ. Ύπ^θετι/κά αότό είναι Ινα φυσικό οοαί πραγμα­
τικό σύστημα, πού έκφράζα τις συγγενικές σχέσεις πού άληθινά ύ-
πήρχαιν, δταν τό σύστημα είχα διαμορφωθεί, μέ τόση προσέγγιση μέ
δση ή καταγωγή τοΟ γένους τών /παιδιών θά ήταν γνωστή. Τά αχε-
τΜίά μέ τό γάμο ίθιμα, .πού τότε έπικρατοΟσαν, δέν μποροΟν νά I-
πι/χραποΟν σήμερα. Δέν είναι άνάγκη νά όποστηρίξουμε τήν άποψη,

435
δτι θά έπικρατοΟσαν σήμερα. Συστήμαιτα αίματοοσυγγένειας, δπως
προηγούμενα άναφέραμε, βρίσκονται, πώς παραμένουν συστηματι­
κά άμετάβλητα m l σέ πλήρη Ισχύ, σύμφωνα μέ τά γαμήλια Ε&μα
μέσα σοά όποία γεννήΟηκαν, γιά πολύ καιρό, δμως έχουν μερικά ή
όλκκά παραμερισθεϊ. Τ ά λίγα Ανεξάρτητα συστήματα αίμαπ»αυγγέ-
νειας, πού δημιουργήθηκαν καπά τή διάροοεια μιας ·;ιεγάλης χρονι­
κής περιόδου τής άνθρώπινης έμπειρίας, είναι έπαρκής άπόδαξη
τής σταθερότητάς τους. Δέν διαπιστώθηκε, πώς άλλάζουν έκτός
σέ συνδυασμό μέ μεγάλες έποχές προόδου. Γιά νά έξηγήκυμε τήν
«απαγωγή όοΟ ΜαλαγκχνοΟ συστήματος, άπ’ τή φύση τών άπογό­
νων, είμαστε έλεύθεροι νά ύπ»6έσουμε τήν προηγούμενη όμαδ^κή
έπιγαμία τών γνήσιων καί πλάγιων άρρένων καί θηλέων ά&λφών’
οα άν συμβαίνει αύτό, τόπε βρίσκουμε, πώς οί άναγνωριαμένες κύ­
ριες συγγενικές σχέσεις, είναι έκεΐνες πού πραγματικά θά ύπήρ-
χαν κάτω άπ’ αύτή τή μορφή γάμου, όπότε τό Ιδιο τό σύστημα μό­
νο ταυ γίνεται πειστική άπόδαξη γιά τήν δπαρξη τέτοιων γάμων.
Μπορσϋμε σαφώς νά συμπεράνουμε δ » τό σύστημα γεννήθηκε μέ­
σα σέ πολλούς αίματασυγγενικούς γάμους, περιλαβαίνα/τας γνήσι­
ους καί πλάγιους ά&ελφούς καί άδελφές· πραγματικά άρχισε |ii τήν
έπιγαμία τών τελευταίων, καί βαθμιαία περιέλαβε τούς πλάγιους
άδελφούς καί άδελφές, άφοϋ ή ίχτααη τοΟ συζυγικοί} συστήξιατο;
πλάτυνε. Στήν πορεία τοΟ χρόνου τά μειονεκτήμιτα τής πρώτης
μορφής τοΟ γάμου κατέληξαν νά συνειδητοποιηθούν, δδηγώντας.
δν δχι στήν άμ®50 έξαφάνισή της, άλλά σέ μιά προτίμηση γιά συ­
ζύγους περ’ άπ’ αύτή τή βαθμίδα. Άνάμεσα στούς Αύστραλια/νούς
Εξαφανίσθηκε σταθερά μέ τήν όργάνωση σέ τάξεις, καί πιό πλακά
άνάμεσχ στίς ΤουρατΛκές φυλές μέ τήν όργάνωση σέ γένη. Είναι
άδύνατο νά έξηγήσουμε τό σύστημα σάν μιά φυσική άνάτττυξη στη­
ριγμένη πάνω σέ μιά άλλη ύπόθεση άπ’ τή μοναδική πού όνομά-
ααμε, άφοΟ μόνο αύτή ή μορφή γάμου μπορεΐ νά προσφέρει τό κλει­
δί γιά τήν έρμηνεία του. Στήν αίματοσυγγενική οίκογένεια, πού
συγκροτήθηκε Ιτσι, οί σύζυγοι ζοΟσαν σέ πολυγυνχικία, καί οί σύ­
ζυγες σέ πολυανδρία, πού φαίνεται πώς είναι τόσο άρχαία δαο καί
ή άνθρώτπνη κοινωνία. Μιά τέτοια οικογένεια οΟτε άφΰσικη ήταν
ο&τε άξιόλογη. θ ά ήταν δύσκολο νά δείξουμε μιά κάποια άλλη πι­
θανή έναρξη τής οικογένειας στήν άρχέγονη περίοδο. Ή παρατε-

436
ταμένη συνέχειά της, σέ μιά μερική μορφή άνάμεσα στίς φυλές
τής άνθρωπότητας είναι ή μεγαλύτερη αΙτία μιάς άπορίας. Γιατί
δλα τά ίχνη της δέν είχαν έξαφανισθεΐ άνάμεσα στούς Χαβαγιανούς
κατά τήν έποχή τής άνακάλυψής τους.
Ή έξήγηση τής καπαγωγής τσΟ Μαλαγιανοϋ συστήματος, ηού
δίδεται σ’ αύτό τό κεφάλαιο, καί τοϋ ΤουρανικοΟ καί Γκανοιβανια-
νοΟ πού θά δοθεί στό προσεχές, ιχει έξετασθεΐ καί ιχει άπορρι-
φθεί άπό τόν κ. JOHN F. MC LENNAN (Τζών Μάκ Λένναν),
συγγραφέα τοΟ «PRIMITIVE MARLAGE* («Άρχέγονου Γάμου).
Δέν έχω λόγο, όπωσδήποτε, νά -φοποιτοιήαω τΙς άπόψεις που πα­
ρουσιάζονται σ’ αύτό, ικαί πού εδνχι οί Ιδιες ούααστικά, σάν έκεΐ-
νες πού δόθηκαν στό «ΣύττττμΛ ΑΙματοσυγγόνειας», κλπ. Ά λλ ά έ-
τκκαλοΟμχα τήν προκχή τοΟ άναγνώστη στήν έρμηνεία πού έπα·
ναλαβαίνεται έδώ, καί σέ μιά σημείωση στό τέλος τοϋ βιβλίου, στήν
όποίαν ot άντιρρήσεις τοϋ κ. Μάκ Λένναν έξετάζονται.
"Αν ot ·4ναγνωρ»β|ΐένες συγγετΛκές σχέσεις στδ Μαλαγιανό
σύστημα δοκιμάζονται τώρα μ’ αύτή τή μορφή τοΟ γάμου, θά βρε­
θεί, πώς αύτές στηρίζονται πάνω στήν διμαδική έπιγαμία τών γνή­
σιων καί πλάγιων άρρένων καί θηλέων άδελφών.
θ ά ύπενθυμίσουμε, δτι ot συγγενικές σχέσεις πού γίνονται 8-
ξω άπό τήν οικογενειακή όργάνωση είνβα δύο είδών' έοοεΐνες τοΟ
αϊμαπος πού καθορίζονται άπ’ τούς άπογόνα>ς, *al έκεΐνες τής άγ-
χιβοείας, πού καθορίζονται μέ γάμο. Ά π ό τότε πού στήν αίμαποσυγ-
γενική οΙκογένεια ύπάρχουν δύο ξεχωριστές δμάδες προσώπων, μιά
τών πατέρων καί μιά τών μητέρων, ή έξακρίβωση τής πατρότη­
τας τών παιδιών στίς δύο άμάιδες θά ήταν τόσο ισχυρή, ώστε ή διά­
κριση άνάμεσα στίς συγγενικές σχέσεις άπό αζμα καί άπό άγχι-
στεία δέν θά άναγνωρκζότοον στό σύστημα σέ κάθε περίπτωση.
I. 'Ο λα τά παιδιά τών διαφόρων άδελφών μου, γιά μένα τόν
Ιδιο δνα άρσεινικό, είναι γιοί μου οοαΐ θυγατέρες μου.
ΑΙτιολογία: Μιλώντας σάν ένας Χαβαγιανός, δλες ot συζυγές
τών διαφόρων ίδβλφών ρμου είναι σύζυγές μου, δπως καί δυκές τους.
Έπειδή θά μοΟ ήτχν άδύνατο νά διακρίνω τά γνήσια δικά μου παι­
διά άπό έκείνα τών άδελφών μου, άν όνομάζω δνα όποιοδήπν»
ποοιδί μου, πρέπει νά τά όνομάσω δλα παιδιά μου. Τό δνα είναι πι­
θανόν νά είναι δικό μου, δπως καί κάθε Αλλο.

437
 II. 'Ο λα τά έγγόνια τών διαφόρων άδελφών μου μ,οΰ είναι
έγγόνια μου.
Αιτιολογία: Είναι τά παιδιά τών γιων μου καί τών θυγατέ­
ρων μου.
III. Μέ μένα ίνα θηλυκό. ot προηγοήιενες συγγενικές σχέ­
σεις είναι οί Ε&ες.
Αύτό είναι καθαρά δνα ζήτημα συγγενικών σχέσεων άπό γάμο.
Ό ντας ot διάφφοι άδελφοί μου σύζυγοί μου, τά παιδιά τους άπό
άλλες συζύγους θά ήσαν προγόνια μου, πού, άφοϋ δέν ώ'Λγτ/ωρί-
ζεται ή συγγενική σχέση, έμπΛπτουν φυακά στήν κατηγορία των
γιών μου καί τών θυγατέρων μου. ’Αλλιώς αύτά δέν θά Ισχύανε
χωρίς τό σύστημα. Άνάμθσά μας *ΐΛά μτρρυιά καλείται μητέρα,
καί Ινας προγονός είναι γιός.
IV . Ό λ α τά παιδιά τών δνχφάρων άδερφάδων μ&υ, yrrpιων
καί πλάγιων, γιά μένα Ινα Αρσενικό, είναι γιοί μου καί θυγατέρας
μου.
Αιτιολογία: Ό λ ες οί άδελφές μου alvac συζυγές μου, δπως
έπίσης καί συζυγές τών διαφόρων Αδελφών μου.
V . 'Ο λα τά έγγόνκα τών διαφόρων άδερφάδων μου είναι έγ­
γόνια μου.
Αιτιολογία: Είνα* τά παιδιά τών γ'.ών μου καί τών θυγατέ­
ρων μου.
V I. 'Ο λα τά παιδιά τών διαφόρων άδερφάδων μου γιά μένα
δνα θηλυκό, είναι γιοί μου καί θυγατέρες μου.
ΑΙτιολογία: Οί σύζυγοι τών άδερφάδων μου, είναι σύζυγοί ;ιου,
δπως έπίσης καί δικοί τους. Αύτή ή διαφορά, όπωσδήπατε, ύπάρ-
χει: Μπορώ νά δια/κρίνω τά γνήσια παιδιά ;i/w λπό έ.κ£ΐνχ τών
άδερφάδων μου. στά τελευταία τών άποίων είμοα μιά μτρχά. ’ Αλλ’
άπό τόοε πού αύτή ή συγγενική σχέση δέν ξεχωρίζεται, αύτά έμπΐ-
πτουν στήν κατηγορία τών γιών μου καί τών θυγατέρων μου. ’ Αλ­
λιώς δέν θά συμφωνούσαν μέ τό σύστημα.
V II. 'Ο λα τά παιδιά τών διαφόρων γνήσιων άδελφών είναι
άδελφοί καί άδβλφές μεταξύ τους.
ΑΙτνΛογία: ΑύΦοΙ ot άδελφοί είναι ot σύζυγοι δλων τών μη­
τέρων αύτών τών παιδιών. Τά παιδιά μποροϋν νά διακρίνουν τίς
γνήσιες μηιτέρες τους, άλλά δχι τούς παπέρβς τους, γ»’ αύτό, δπως
<τώ προηγούμενο, ενα μέρος είναι γνήσιοι άδελφοί καί άδελφές,
καί έτεροθαλείς άδελφοί καί έτεραθαλείς άδερφές στό όιπόλοιπ»·
άλλ’ δπως στό τελευταίο, είναι πιθανοί άδβλφοί καί άδελφές. Γι’
αύτούς τούς λόγους αύτοί φυσικά έμπίπτουν σ’ αύτή τήν κατηγορία.
V III. Τά παιδιά αύτών τών άδελφών καί άδερφάιδων είναι έ­
πίσης άδελφοί καί άδελφές μεταξύ τους’ τά παιδιά τών τελευταίων
είναι άδελφοί καί άδελφές πάλι, καί αύτή ή συγγενική σχέση συ­
νεχίζεται στούς κατιόντες άνάμεαα στούς άπογόνους τους απεριό­
ριστα. Είναι άκρι6ώς τό Ιδιο μέ τά παιδιά καί τούς Απογόνους τών
διαφόρων γνήσιων άβερφάδων, καί τών διαφόρων άδερφών οιαΐ ά-
δβρφάδων. Μιά άπειρη σειρά δημιουργεΐτα/ι έτσι, πού είναι 6να &χ-
<ποώ μέρος τοϋ συστήματος. Γιά νά όπολογίσουι;ΐί γι’ αύτή τή σει­
ρά, πρέπει νά ύπαθέσουμε πιό πέρα, δτι ή γαμήλια σχέση Εκτεί­
νονταν δπουδήποτε ή συγγενική σχέση άδελφοΰ καί άδελφή; άνα-
γνωριζάταν, διχ όπάρχει, κάθε άδελφός ίχο/ιας τόσες πολλές συ­
ζυγές δσες είχε ά&ρφάδες, γνήσιες ή πλάγιες, καί κάθε άιδελφή έ­
χοντας τόσους πολλούς συζύγους, δσους αύτή είχε άδελφούς, γνή­
σιους ή πλάγιους. Γάι;ιος καί οΙκογένε«ι φαίνονται δτι σχηματίζον­
ται άνάλογα μέ τήν βαθμίδα ή κατηγορία, καί δτι συνυπάρχουν
μαζί της. Τέτοια προφανώς ήταν ή Εναρξη αύτοϋ τοϋ έκιπλτρα%κ.ο3
συζυγικού συστήματος, σέ διάφορες έποχές.
IX . Ό λοι οί Αδελφοί τοΟ πατέρα μου είναι πατέρες μου’ καί
δλες ot άδελφές τής μητέρας μου είνχι μητέρες μου.
Αιτιολογίες, δπως στά I, II, καί V I.
X. Ό λοι οί άδελφοί τής μητέρας μου είναι πατέρες ;ιου.
Αιτιολογία: Είναι ot σύζυγοι τής μητέρας μου.
X I. Ό λ ες ο£ άδελφές τής μητέρας μου είναι μητέρες 'ίου.
Αιτιολογία: δπως <πή V I.
XII. Ό λ α τά παιδιά τών πλάγιων άδελφών μου καί άδερφά-
δων μου, χωρίς διάκριση, είναι γιοί μου καί θυγατέρες (ίου.
Αιτιολογία: δπως στήν I, III, IV , V I.
X III. Ό λοι οί άδελφοί καί οί άδελφές τοϋ πατρικού μου παπ­
πού καί τής μητρικής μου γιαγιάς, άπ’ τήν πλευρά τοΟ πατέρα καί
άπ’ τήν πλευρά τής μητέρας, είναι πατρόπαπποι καί μητρόπαππο·..
ΑΙτιολογία: Είναι ot πατέρες καί ot μητέρες τοΟ παττέρα 'ίου
καί τής μητέρας μου.

439
 Κάθε άΛΜίγνωριομένη συγγεννκή σχέση κάτω ίπ τό σύστη­
μα. έξηγεΐται έτσι άπ’ τή φύση τής αίματοαυγγενικής οίοοογένειας,
πού βασίζεται πάνω στήν {μηδική έπιγαμία τών άδερφών χαί ά-
δφφάδων, γνήκων m l πλάγιων. Συγγενικές σχέσεις άπ' τήν πλευ­
ρά όοΟ πατέρα άκολουθσϋν τόσο κοντά δσο τό γένος τών παιδιών
θά γνωρίζεται, έφόσσν οί πι&χνοί πατέρες θά λογίζονταν σάν πρα­
γματικοί. Συγγενικές σχέσεις άπ’ τήν πλευρά τής μητέρας καθορί­
ζονται άπό τήν άρχή τής άγχιστείας, έφόσον οΕ πρόγονοι, Θ4 θεω-
ροϋνται σάν πραγματικά παιδιά.
’Ασχολούμενοι άπό κοντά μέ τΙς γαμήλιες συγγενικές ζ έ ­
σεις, πβτύχαμε πειστικά συμπεράσματα, δπως θά δείξει ό ακόλου­
θος πίνακας:

TON GAM ΣΓΣΤΗΜΑ

1) Ή σύζυγος τοϋ άδελφοϋ μου γιά μένα σάν άραενικό είναι

σύζυγός μου.
2) Έ άδελφή τής συζύγου μου γιά μένα σάν Αρσενικό είναι
σύζυγός μου.
3) Ό άδςρφός τοϋ συζύγου μου γιά μένα σάν θηλυκό elwu
σύζυγός μου.
4) Ή σύζυγος τοΟ γιοΟ τοϋ άδελφοΟ όοΟ πατέρα μου γιά μέ­
να σάν άρατΛκό είναι σύζυγός μου.
5) Ή σύζυγος τοϋ γιοϋ τής άδελφής τής μητέρας μαυ γιά μέ­
να σάν άραβνοκό είναι σύζυγός μου.
6) Ό σύζυγος τής θυγατέρας τοϋ άδελφοΟ τοϋ παπέρα |υου
γιά μένα σάν θηλυκό είναι σύζυγός μου.
7) Ό σύζυγος τής θυγατέρας τής άδελφής τής μητέρας μου
γιά μένα σάν θηλυκό είναι σύζυγός μου.

HAWAIIAN ΣΓΣΤΗΜΑ

Είναι τό Βδιο μέ τό προηγούμενο έ/κτός άπ’ τήν 6η καί 7η πκ-

ρίπτωση στήν όποίαν dbvrcl συζύγου ίχουμε κουνιάδο.
'Οπουδήποτε ή συγγενική σχέση τής συζύγου στηρίζεται στήν

440
πλάγια γραμμή, έκείνη τοΰ συζύγου πρέπει νά άναγνωρίζετι» στή/
εύθεία, καί άγνΟτψο φ α ( ') . ° Οταν αότό τό σύστημα αίματοσυγγε-
νειας καI άγχκττείαις ήλθε πρώτα σέ χρήση, συγγενικές σχέσεις,
πού δίαυηροΟντοα άικώμη, δέν θά ύπήρχαν δλλες παρά έχείνβς πού
πραγματικά ύπήρχαν, ότιδήτοοττε μποροΟσε άργότερα νά αυμβεΐ στά
γαμήλια έθιμα.
Ά π ’ τήν άπόδειξη πού ένσωματώθηκε σ’ αότό τό σύστημα αί-
|ΐατο3υγγέν«ας βγαίνα τό συμπέρααμα, &u ή αίμαιτασυγγενι&ή ol-
κογένεια δπως όρίσθηκε, ύπήρχε άνάμεσα στούς προγόρ«υς φυλών
τής Πολυνησίας, δταν τό σύστημα είχε διαμορφωθεί. Μ(ά τέτοια
μορφή τής οικογένειας είναι άναγκαία, γιά νά δώσε* μιά έρμηι/εία
αύτβΟ τοΟ πιθανού συστήματος. Κονπά σ’ αότδ αότή προσφέρει μιά
έρμηνεία κάθε συγγενικής σχέσης μέ λβγι/κή άκρίβεια.
Ή έκόμενη παρατήρηση τοϋ κ. ’ Οσκαρ Πέσχελ άξιζε: νά
προσεχθεί: «*Οτ» σέ κάποιο χρόνο καί σέ κάποιο x4to, τά παιδιά
τής Ιδιας μητέρας πολλα/πλαΛάαθηκαν γβνετιοιά, γιά κάποια μα-
κρά περίοδο, £γχνε Ιδιαίτερα. άπίστευτο, άπό τάτε πιού ίγινε παρα­
δεκτό, δτι άκόμη acal στήν περίπτωση όργανισμών πού στερούνται
άπό αίμα, τέτοιων δπως τά φυτά, άμο&6αία γονιμοποίηση τών &-
παγάνων άπ’ τούς Ιδιους γονείς είναι σέ μεγάλη ίκπαση άδύναπη.
(Φυλές τοΟ άνθρώπου 1876). Π ρέπα 'Λ θυμηθούμε δτι ή αίματο-
συγγενι/κή Αμάδα έινωμένη σέ γαμήλια σχέση δέιν .περιοριζόταν στά
γνήσια άρσενικά χαΐ θηλυκά άδέρφια, άλλά περιλάβαινε έπίσης
πλάγιους άδελφούς καί άδελφές, άναγνωρίζοντας ή εόρύτερη όμά-
δα τή γαμήλια σχέση, ή σοενώτερη τό μειονέκτημα τής κλεοϊϊής
διασιαύρωσης.
Ά π ό γενικές παραιτηρήαεις ή άρχαία δπαρξη μιας τέοαας οι­
κογένειας ήταν πιθαινή. 01 φυαικές ναλ άναγκαϊες σχέσεις άπ’ τήν
αΛματοουγγενιχή οίκογένεια μέχρι τήν πουιναλουανή, άπ’ τήν που-
ναλβυανή ιστή συνδυααμιαΓκ.κή, καί άπ’ τή συνδίίοσμιαινί/κή στή μο-

(1) Άνάμβσα στοός Κάφρους τής Νότιας Αφρικής, ή σύζυγος τοΟ γιοΟ
τοΟ άββλφοΟ τοΟ πατέρα μου, καί τοΟ γιοΟ τής άίβλφής τής μητέρας μου,
βίναι βλβς έπίσης οόζυγές μου, βπως έπίσης δικές των, δπως φαίνβτα: άπό
τό σύστημά των αίματοσυγγένβιας.

441
νογαμχκή, κάθε μιά προϋποθέτοντας τήν προηγούμενή της, 65η-
γοΟσαν άμεσα α’ αύτό τό συμπέραπμα. Στέκουν μετταξύ τους σέ μιά
λογική άικολουθία, καί μαζί άπλώνονυαι μέσα άπό διάφορες έθν.-
κές περιόδους άπ’ τήν άγριότητα &ς τόν πολιτί/αμό.
Μέ τόν Ιδιο τρόπο τά τρία μεγάλα συστήματα αίμαιτοιΛγγέ-
νειας, πού συνδέονται μέ τΙς τρεϊς ριζικές μορφές τής οίκογένειας
στέκονται μεπαξύ τους μέ μιά παρόμοια, συνδεμένη σεχρά, τρέχαν-
τας παράλληλα μέ τήν προηγούμενη, καί δείχνοντας έπίσης οαφώς
μιά δμ αα γραμμή τής άνθρώπινης προόδου άπ* τήν άγριότητα στόν
πολιτιομό. Υπάρχουν λόγοι νά ουμπερώνουμε, δτι οί άπόμακροι
πρόγονοι τής Άριαινής, Σημιτικής καί Ούραλιανής οικογένειας κα­
τείχαν £να σύστημα δμαιο μέ τό Μαλαγιανό, δταν ήταν στήν άγρια
καίτάσταση, πού τροποποιήθηκ£ τελικά <πήν Τουρανική μετά τήν
έγκατάσταση τής γεναχρατωιής δργάνωσης, καί τότε άνατράπηκε,
δταιν έμφαινίαθηκε ή μονογαμική οίκογένεια, ενάγοντας τό Άρια-
νό σύστημα αίμοοτοσυγγένειας.
Παρά τό ύψηλό κΟρος τής άπόδαξης πού δώσαμε, ύπάρχα ά­
κόμη άλλη μιά άπάδεχξη γιά τήν άρχαία δπαρξη τής αίματοσυγγε-
νικής οίκογένβας άνάμεαα στούς Χαβαγκονούς, πού δέν θά τούς
παραβλέψουμε.
Ή προηγούμενη δπαρξή της γί-χεττα* πιθανή άπ’ τών δρο τής
κοινωνίας στά Νησιά Σάιντουϊτς, δταν αύτή πρώτα ίγινε τελ«ίως
γνωστή. Οί Άμερικαινικές άποστολές έγχαταστάθηχαιν Ιγχαιρα πά­
νω σ’ αύτά τά Νησιά (1 82 0), καί βρέιθηκε Ινα κοινωνικό κοοθε-
στώς, πού (κατατρόμαξε τούς Ιεραποστόλους. 01 σχέσας τών φύλων
καί τά γαμήλια έθιμα προκάλ&σαν τά; κύριο θαυμααμό τους. Μπή­
καν ξαφνικά σέ μιά φάση τής άρχαίας κοινωνίας, δπου ή μονογα­
μική καί ή συνδυασμιανική οικογένεια ήταν άγνωστη. Ά λλά στή
θέση αύτών, καί χωρίς νά καταναοϋν τόν όργανιομό, βρήκαν τήν
πουναλουανή οικογένεια, μέ τούς γνήσιους άδελφούς καί άδελφές δ-
χ: τελείως άποχλε*Λμένους, στήν δποίαν τά άρσετΛκά ζοΟσαν σέ πο-
λυγυναΐΛαα. καί τά θηλυκά σέ πολυανδρία. Φαινόταν σ’ αύτούς δ-
τι είχαν άποκαλύψα τό κατώτατο σημείο τής άνθρώπινης ύποβά-
θμισης καί έξευτελιομοΟ, γιά νά μήν ποΟμε διαφθοράς καί φαυλό-
τητας. Ά λλ ά οί άθώοι Χαιβαγιανοί, πού δέν σώθηκαν Ικανοί νά
προωθηθούν Εξω άπ’ τήν άγριότητα, ζοΟσοον, άναμφίβαλα Εντιμα

442
καί σεμνά γιά άγρίους, κάτω άπό έθιμα καί συνήθειες, πού σ’ αύ-
τοΰς είχαν τή δύναμη νόμων. Είναι πιθανόν, δη ζοϋαχν τόσον έ-
'/άρετα κατά τήν πιστή τήρηση όοΟ νόμου, δσο καί έκεϊνοι οί έξν
χ<κ ίεραπόαιολα ήσαν κατά τήρ έκτέλεση τοΟ δικοΟ τους κουθήκον-
τος. Ό συγκλονιομός, πού δοκίμασαν ot τελευταίοι άπ’ τίς άνακα-
λύψας τοος, έκφράζει τό βάθος τής έκτασης, πού χωρίζει τόν πο­
λιτισμένο άπ’ τόν άγριο άνθρωπο. Ή ύψηλή ήθνκή αίσθηση καί οί
λαμποοοφισμένες αισθηματικότητες, πού ύπήρξαν ή άνάπτυξη τών
έτιοχών, ήλθαν άνημέτωποι μέ τήν άδύναμη ήθυκή αίσθηση καί
την όρμηηκή αισθηματικότητα τοΟ άγρίου άνθρώπου δλων έκείνων
τών προηγούμενων έποχών. Σάν άντίθ&ση ήταν δλική καί πλήρης.
Ό αΐδεσιμώτατος HI RAM BINGHAM, δνας άπ’ αύτούς τούς πα­
λαίμαχους Ιεραπόστολους, μάς £χα δώσει μιά έξαίρετη Ιστορία τών
Νησιών Σάι/εουϊτς, βααισμένη πάνω στήν άρχική έξερεύνηση, σιήν
άποίαν ζωγραφίζει τό λαό, πού πραγμαιτοποοεΐ τό άθροισμα τών άν-
θρώπινων βδελυρών καί άηδιασακών πράξεων.
«Ή πολυγαμία, έπιβάλλοντας μιά πληθώρα συζύγων καί συ-
ζυγιασών. παρατηρεί, δη ή πορνεία, μοιχεία, αιμομιξία, δολοφονία
άνηλίκων, έγκατάλειψη τοΟ συζύγου καί τών συζυγισσών, γονέων
καί παιδιών- μαγβία, φθόνος, καί καταπίεση έκπιεταμένη έπιοφα-
τοδσαν, καί φαίνονται δη μέ δυσκολία είχαν άπαγαρευθεϊ άπ’ τήν
θρησκεία τους». Ό πουναλουανός γάμο; καί ή πουιναλουανή οικο­
γένεια διαθέτουν κύρια καθήκοντα σ’ αύτή τή σοβαρή άγωγή καί
οι ΧαΐβαγιανοΙ άφήνουν μιά έλπίδα σ’ δνα ήθικό χαρακτήρα. Ή ύ­
παρξη τής ήθικότητας. άκόμη άνάμεσα στούς άγρίους, πρέπει ν’
αναγνωρίζεται, άν καί χαμηλή τυπικά- γιατί ποτέ δέν θά ύπήρχε
ενας χρόνος στήν άνθρώπινη έμπειρία, δταν ή άρχή τής ήθικότη-
τχς δέν ύπήρξε πραγματικά. Ό WAKEA, δ έπώνυμος πρόγονος
τών Χαβαγιανών, σύμφωνα μέ τόν κ. BINGHAM, άναφέρεται δ-
τι είχε παντρευτεί τή μεγαλύτερη θυγατέρα του. Στόν καιρό αύτών
τών Ιεραποστόλων ot άδελφοί καί άδελφές νυμφεύονταν χωρίς μομ­
φή. «Ή Ινωση τοΟ άδελφοΰ «οί τής άδελφής στίς άνώτατες τάξεις»,
π^ραπηρεί πιό πέρα, «Εγινε τοΟ συρμού, καί συνεχιζόταν μέχρι πού
ή άποκαλυφθεΐαα θέληση τοΟ θεοΟ δγινε γνωστή σ’ αύτούς». Δέν
είναι έκπληκηκό, δη ή έπιγαμία άδελφών καί άδερφάδων θά I-
χει έπιζήσει άπ’ τήν αίματοσυγγεν.κή οΙκογένεια μέσα στήν που-

443
 ναλουανή σέ μεροιέ ς περιπτώσεις, στά νησιά Σάντουιτς, έπειδή &
λαός δέν είχε φτάσει στή γενοκραιτική όργάνωση, καί έπειδή ή
πουναλουα/νή οικογένεια ήταν μιά Ανάπτυξη έξω άπό τήν οαίματο-
συγγένεια, πού άκόμη δέν είχε τελείως καταργηθεΐ. Ά ν καί ή
οίκογένεια ήταν ούαιασακά πουναλουανή, τό αίματοσυγγενιχό σύ­
στημα Εμενε Αμετάβλητο, δπως έμφοονίαθηκε μέ τήν αίματοσυγγε-
νική οίκογένεια, μέ τήν έξαίρεση δρισμένων γαμήλιων συγγενικών
σχέσεων.
Δέν είναι πιθανών, δτι ή πραγματική οικογένεια, ανάμεσα
στούς Χαβαγιανούς, ήχον τόσο πλα-αά δσο καί ή δνωμένη άμάδα,
σέ γαμήλια σχέση. Ή άνάγκη θά έπέβαλλε τήν ύπαδιαίρεσή της
σέ δμαες όμάδες γιά τήν φροντίδα τής διατροφής, καί για άμ/κ-
βαία προστασία' άλλά κάθε μικρότερη οικογένεια θά ήταν μ;ά μι­
κρογραφία τής όμάδας. Δέν είναι άπίθανο, δτι διάφορα άτομα περ-
νοΟααν κατά βούληση άπό μιά άπ’ αύτές τίς ύπο&αιρέαεις σέ άλλη
στήν πουναλοοανή, δπως έπίσης χαί τήν αίμχτοσυγγενική οικογέ­
νεια, προκαλώντας αύτή τήν έμφανή άμοιβαία Εγκατάλειψη άπ’
τούς συζύγους καί τΙς σύζυγες καί τών παιδιών τους άπ’ τούς γο­
νείς τους, πού μνημονεύεται άπ’ τόν κ. BINGHAM. Ό χο^ψατ?.-
αμός στά μέσα διατροφής πρέπει, Αναγκαστικά, νά έχει έπακρατή-
αει καί στίς δυό, δηλ. τήν αίματσσυγγεν.κή χαί τήν rax>ναλουανή
οίκογένεια, έπειδή αύτός ήταν μιά Απαίτηση τοΟ δρου τους. Αύτός
Επικρατεί άκόμη Ανάμεσα στίς άγριες καί βάρβαρες φυλές.
Μιά σύντομη άναφορά θά Ιχει γίνει στους «’Εννέα βαθιούς
τών Σχέσεων στήν Κίνα». Έ νας άρχαΐος Κινέζος συγγραφέας πα­
ρατηρεί, τά έξής: « Ό λ α οί άνδρες πού γεννήθηκαν στόν κόομο I-
χουν έννέα τάξεις συγγενικών σχέσεων. Ή δική μου γεη*ά είναι
μιά βαθμίδα, τοΟ πατέρα μου είναι μιά τοΟ πατροπάπτπου μου, εί­
ναι μιά, τοΟ πατέρα τοΟ πατιραπάτυπου μου είναι μιά, τοΟ έγγονοΟ
μου είναι μιά, τοΟ γιοΟ τοΟ έγγονοΟ μου είναι μιά, καί τοΟ έγγονοΟ
τοΟ έγγονοΟ μου* δτσι, κάτω άπό μένα είναι τέσσερις βαθμίδες' πβ-
ριλαβαίινοντας Ιμένα τόν Ιδιο στόν ύπολογισμό, σέ δλες τίς έννιά
βαθμίδες, πού ύπάρχουν. Υπάρχουν άδελφοί (σάιν παιδιά όοΟ θ ε -
οΟ, Σ.τ.Μ .), καί μολονότι χάβε βαθμίδα Ανήκει σ’ ίνα δοχφορετκ-
χό σπίτι ή οίκογένεια, ύπάρχουν άκόμη δλες οί συγγενικές σχέ­
σεις μου, καί ύπάρχουν οί έννέα βαθμίδες συγγενικών σχέσεων».

444
 «Οί βαθμοί συγγένειας σέ μιά οίκογένεια e lm δμ α α μέ τά
ρυάκια μιάς πηγής, ή -τούς κλώδα>ς ένός δένδρου.· άν καί τά ρεύ­
ματα διαφέρουν καπά τή μεγαλύτερη ή μικρότερη στό είναι τους Α­
πόσταση, καί ot κλάδοι στήν πιό κοντινή ή μακρυνή άπόσταση τοΰ
είναι τους- άκόμη ύπάρχει μόνον ένας κίρμός καί ένα κεφαλόβρυ-
30 ».
Τό Χα/βαγιανό σύστημα αίματοσυγγένειας πραγμα/κπαεί τίς
έννιά 6οοθ|ΐ*δες τών συγγενικών σχέσεων (ιαάνοντάς τες συνεπτυ-
γμένες σέ πέντε, διαγράφοντας τά δύο άνω καί τά δύο κάτω μέλη)
πιό τέλεια άπ’ τό Κινέζικο στή σημερινή έποχή. ’Ενώ τό τελευταίο
Ιχει άλλάξει μέ τήν εισαγωγή Τουρανικών στοιχείων, καί πιό πο­
λύ άκόμη μέ «Ιδικές προσθήκες γιά νά διακρίνουν τίς διάφορες πλά­
γιες γραμμές, τό προηγούμενο εΖχε κρατηθεί, καθαρό καί άατλό,
στίς άρχέγονες βαθμίδες, πού ύποθετχκά κατέχοντας δλες άρχι,κά
στό Κινέζικο. Είναι φανερό διχ ot αίμαιτ»3υγγέν«&ες, στό Κινέζικο
δπως καί ατό Χαΐβαγιανό, γενικεύονται σέ κατηγορίες κατά γενεές*
δλα οί πλάγια τής ίδιας βαθμίδας όντας άδελφοί καί άδελφές με­
ταξύ τοος. Κοντά σ’ αύτό, ό γάμος καί ή οικογένεια ναΛντα» σάν
νά σχηματίζονται μέσα στή βαθμίδα, καί περιορίζονται, Ιως έκεΐ
που ot σύζυγοι καί ot σύζυγες ένδιαψέροντοΛ, μέσα στά δριά της.
’ Ουοως έξηγήθηκε μέ τίς Χα/6χγιανές κατηγορίες, αύτό είναι τε­
λείως κατανοητό. Στόν Ιδιο χρόνο αύτό δείχνει £να προηγούμενο
δρο άνάμεσα στούς άπομακρυαμένους προγόνου; τής Κίνας, τοΟ ό­
ποιου αύτό τό άπόαπααμα διατηρεί μιά γνώση άκριβώς Ανάλογη
μ’ έκείνη πού καθρεφτίζεται άπ’ τό Χαβαγιανό. Μ* άλλα λόγια, αύ­
τό έδειχνε τήν παρουσία τής πουναλουανής οίκογένειας, δταν αύτές
ot βαθμίίδες «ίχαν διαμορφωθεί, πού ή αίματοσυγγένειά τους ήταν
£νας Αναγκαίος πρόδρομος.
Στόν «Τίμαιο» τοΟ Πλάτωνα ύπάρχει μιά πειστική Αναγνώ­
ριση τών δδιων πέντε άρχέγονων βαθμίδων τών συγγενικών σχέσε­
ων. Ό λ α ot αίματοαυγγενικοΐ στήν Ιδεώ δη Πολιτεία έπρβπε νά
ένταχθοΟν σέ πέντε κατηγορίες, στίς όποΐες ot γυναίκες θά ήσαν
σάν σύζυγες κοινοκτημοσυνυκές καί τά παιδιά κοινά γιά τούς γο­
νείς. «’Αλλά πώς πιερίπου θά ήταν ή δημιουργία τών παιδιών;*, 6
Σωκράτης λέει στόν Τίμοοο: «Αύτό, ίσως τό θυμάστε ε&κολα, λό-
γω τοΟ νεωτεριαμοΟ τής πρόττασης, γιατί, όρίσαμε δτι ot γαμήλιες

445
ένωσες καί τά παιδιά θά είναι οέ κοινοκτημοσύνη γ.ά δλ·χ τα πρό­
σωπα δποιαδήποτε, καί θά Αναλαμβάνεται ή φροντίδα, ώστε κα­
νείς νά μήν είναι Ικανός νά διακρίνει τό γνήσιο παι&ί του ατομι­
κά, άλλά δλα νά τά ΘεωροΟν δλα συγγενείς τους’ θεωρώνοχς Ικεΐ-
να πού έχουν Ιση ήλικία, καί βρέχονται στήν άκμή τής νεότητας,
σάν άδελφούς τους καί άδελφές τους, έκεΐνα πού προηγούνται άπ’
αύτά, καί άκόμη προγενέστερα σάν γονείς τους καί παππούδες τους
καί έκεΐνα πού ‘είναι μεταγενέστερα άπ’ αύτούς, σαν παιδιά ·&ους
καί έγγάνια τους». Ό Πλάτων άναμφίβολα ήταν οίκείος μέ τις
Ελληνικές καί Πελασγικές παραδόσεις, πού δέν είναι σ’ έμας γνω­
στές, καί πού έφταναν ;ιακριά, πίσω στήν περίοδο τής δχρβαρότη-
τας, καί άποκάλυπταν Ιχνη ένός άκόμη πιό πρώιμου δρου τών Ε λ ­
ληνικών φυλών. Έ Ιδανική ταυ οΙκογένεια μπορεϊ νά έχ-α παρα-
χθεΐ άπό έκεΐνα τά αχεδιογραφήμκτα, μιά ύπόθεση πολύ πιό πι­
θανή άπό κείνη πιού νομίζεχ, δτι ή Ιδανική του οΙκογένεια ήταν I-
να φιλοσοφικό συμπέρασμα, θ ά σημειωθεί δτι οί πέντε βαθμίδες
τών αυγγδνΜιών σχέσεων είναι άκριβώς οί Εδΐιες δπως οί Χαβαγια-
νές* δτι αύτή ή οΙκογένεια έμελλε νά διαμορφωθεί σέ κάθε βαθμί­
δα, στήν όποιον ή συγγενική σχέση ήταν μεταξύ τών άρρένων καί
θηλέων άδελφών* καί δτι οί σύζυγοι καί οί σύζυγες ϊμελλε νά εί­
ναι κοινές στήν δμάδα.
Τελικά, θά γίνα κατανοητό, δτι τό καθεστώς τής κοινωνίας,
πού παρουσιάζεται due" τήν αίματοαυγγενική οΙκογένεια, δείχνει μέ
λογνκή όρθότητα Ιναν προηγούμενο δρο συγκεχυμένης αχένης καί
συναλλαγής. ’Εδώ φαίνεται πώς δέν ύΐπάρχα δταφυγή άπ’ αύτό τδ
αυμπέρααμα, άν καί άμφιαβητήθηκε άπό ένα τό»> Ιξοχο συγγρα­
φέα , δπως ό κ. DARWIN (’ ) . Δέν είναι π*θανά·ν, δτι ή σύμμιξη
σσήν άρχέγονη περίοδο συνεχίσθηκε γιά πολύ άκόμη στήν όρδή* έ-
πε*δή ή τελευταία διασπάζονταν αέ μωφότερίς όμάδες γιά τήν έ-
ξοιοοονόμηση τής διατροφής, καί θά συναντούσε τήν αίμαποαυγγε-
νική οΙκογένεια. Τό πολύ πολύ πού άσφαλώς μπορεϊ ν’ άπαιτηθεΐ
πάνω σ’ αύτό τό ζήτημα τό δύσκολο είναι, δτι ή αίματοσυγγενι-
κή οΙκογένεια, ήταν ή πρώτη όργανωμένη μορφή τής κοινωνίας,

(1) Καταγωγή τοΟ άνθρώπου, II, 360. Βλέπ. Έκ8. Άναγνωπίδη.

446
καί 8η αύτή ήτα/ν Αναγκαστι/κά μιά πρόοδος σχετικά μέ τό προη­
γούμενο Ανοργάνωτο καβεστώς, βποιο κΓ άν μπόρβαε νά είναι αυ­
τό. Αύτό βρή*£ -φ» Ανθρωπότητα στό κατώτερο σημείο τής κλί­
μακας, άπ’ τό όποΙο, σάν Αφετηρία, καί τό κατώτατο γνωπό, μπο-
ροΟμε νά Αναζητήσουμε τήν Ιστορία τής Ανθρώπινης προόδου, καί
νά τήν «βιογραφήσουμε &ά μέσου τής Ανάπτυξης τών οικιακών θε-
αμών, έφευρέαεων m l Ανακαλύψεων, Απ' τήιν Αγριότητα στόν πο­
λιτισμό. Ά λλά ή άλοσσίδα τών γεγονότων δέν μπορεί νά δειχθεί
πιό φοονερά παρά μέσα στήν Ανάποτυξη τής Ιδέας τής οίκογένειας
διά μέσου διαδοχικών μορφών. Μέ τήν δπιαρξη τής αίματοσυγγε-
νιχής οίκογένειας καθιερωμένη, Απ’ τήν όποίαν οί προαχγήνενες
Αποδείξεις φαίνονται πώς είναι έπαρκεΐς, οί ύπόλοιπες μορφές τής
οίκογένβας Αποδακνύονται εύκολα.

44Τ
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η ΠΟΥΝΑΛΟΥΑΝΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Ή πουναλουανή οικογένεια παρεμβάλλεται με τήν

αίματοσυγγενική. Π ώ ς εγινε ή μεταβίβαση. Το Χαβα-
γιανό έθιμο τ ή ς Πουναλούα. Ή πιθανή άρχαία υπεροχή
π άνω άπό πλατιές περιοχές. Τά Γ ένη γεννήθηκαν πιθα­
νόν μέσα σ τις Π ουναλουανές όμάδες. Τό Τονρανικό σύ­
στημα αίματοσνγγένειας. Δημιονργήθηχε απ’ τήν π ον­
ναλονανή οΐχογένεια. Δ ντό αποδείχνει τήν ύπαρξη αυτής
τ ή ς οικογένειας, δταν διαμορφώθηκε τό σύστημα. Λεπ το­
μέρειες τοϋ συστήματος. ’ Ε ξήγηση τώ ν συγγενικ ώ ν αχέ -
αεω ν στήν καταγω γή τους. Πίνακας τοΰ Τουρανικοΰ χαί
Γχανοβανιανοΰ συστήματος αίματοσνγγένειας χαί άγχυ-
<ττείας.

Ή Πουναλουοανή οΙκογένεια ύπήρξε αττί/ν Ευρώπη, Ά σία, καί

’ Αμβριοιή, στήν Ιστορική περίοδο, χαί οπήν Πολυνησία στήν πα­
ρούσα έηοατονταβτηρίδα. Μέ μιά ππλατιά έπνκράτηση στίς φυλές rij;
άνθρωπότητας στό Καθεστώς τής Άγριόττ/τας, αύτό παράμειινε σέ
μερικές «οεριπτώσβίζ άνάμεαα στίς φυλές πού είχαν προχωρήσει στό
Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας καί σέ μιά περίπτωση, έ/κείνη
τών Βρεταννών, άνάμεσα στίς φυλές πού είχαν πετύχε* τό ΜεσαΤο
Στάδιο.
Στήν πορεία τής άτΛρώιανης προόδου αύτή άκολουβοΰαε τήν
αί,ματοσυγγενί'κ.ή οικογένεια, πάνω στήν όποίαιν παρενεβλήθη, καί
τής &ποίας έκείνη ήτταν μ Λ τροποποίηση. Ή μετάβαση άπ’ τή μιά
στήν άλλη ϊγκνε μέ τό βοο&μΛαΐο άποχλεχ/αμό τών γνήσιων άρρένων
-καί θηλέων άδελφών άπό τή γαμήλια σχέση, τά μεκνεκπήματα

448
τών όποίων άπό τότε δέν θά είχαν διαφύγει άπ’ τήν Ανθρώπινη πα­
ρατήρηση. Μπαρεϊ νά είναι Αδύνατον νά ξαναβροΟμε τα γεγονότα
πού όδήγτραν στήν Απαγόρευση* άλλά δέν σκροάμαπε άπό κά-
ποια Απόδειξη πού τείνει νά δείξβι πώς Εγινε αύτή. Ά ν καί τά
γεγονότα άπ’ τά δποία βγήκαν αύτά τά συμπεράαμαπα είναι ακο-
τανσΟ καί ψυχροΟ χαραχτήρα, δέν θά μάς φανερώνουν τή γνώση
πού π&ρυχλείνουν χωρίς μιά ύπομανηακή δπως έπίσης m l προσε­
κτική Ερευνα.
Έ αίμα/τοσυγγενκκή οίκογένεια, πού περοείχε γνήσιους άδελ-
φούς m l άδελφές, δπως έπίσης καί πλάγιους Αδελφούς m l άδελ­
φές, ήταν άνάγκη ν’ άια/κΧείσει μόνον τούς πρώτους άπ’ τήν όμά­
δα, καί νά κρατήσει τούς δεύτερους, γιά νά μεταβάλλει τήν αίμα-
τασυγγενι/κή σέ πουναίλουανή οικογένεια. Γιά νά πετύχει τό*/ άπο-
κλειαμό τής μιδς τάξης m l τήν διατήρηση τής άλλης ήτοον μιά δύ­
σκολη διαδικασία, έπειδή ιαριέκλεινε μιά ρ<ζ«κή άλλαγή στή σύν­
θεση τής οίκογένειας, γιά νά μήν ,ποΟμε στό άρχαΐο ϊ,τώηώο τής
οικιακής ζωής. Αύτή έπίσης άπβοιτοΟσε τήν έκχώρηση κάπ/χαι προ­
νομίου, πού ot άγριοι θά ήσαν άκατάλληλοι νά Ιπιτύχουν. Ξεκι­
νώντας, μπορεΐ νά ύιπαθέσουμε, άπό ί,ιεμονωμέϊίες περιπτώσεις, m l
μέ μιά βραδεία Αναγνώριση τών πλεσλϊκτημάτων της. δτχ αύτή πα-
ράμενε μιά δαη«μή βιά μέσου τεράστιων χρονι/κών Αποστάσεων' ;υπή-
κε μ*φωιά στήν Αρχή, κατόπιν γενικεύθηκε καί τελικά ίγινε m -
θολική άνάμεαα στίς προχωρημένες φιΛίς, στήν άγριότητα άκόμη,
άνάμεσα στίς όποιες γεννήθτροε ή κίνηση. Έ τσι προσφέρει £να m -
λό παράδειγμα τής λειτουργίας τής άρχής τής φυσκκής έπαλογής.
Ή σημασία τοΟ Αύστραλιανοϋ συστήματος τάξιεων παρουσιά­
ζεται πάλι σ’ αύτό τό σύνδεσμο. Είναι φανερό άπ’ τόν τρόπο μέ τόν
όποιον διαμορφώθηκαν <Α τάξεις, καί άπ’ τόν κανόνα σέ σχέση μέ
τό γάμο καί τούς άπογόνους, δτι ό άρχικός τους σκοπός ήταν ν’ ά-
ϊοακλείσουν τούς γνήχους Αδελφούς m l άδελές άπ’ τή γαμήλια
σχέση, ένώ ot πλάγια Αδελφοί καί άδελφές διαιτηρήθηκαν σ’ αύ­
τή τή σχέση. Ό πρώτος σκοπός έπιβλήθηκε πάνω στίς τάξεις άπό
Εναν έξωτερικό νόμο* άλλά ό δεύτερος, πού δέν εί\«κ φχνερός στήν
έπιφάνεια τής δργάνωσης, γίνεται φανερός μέ τό σχεδιογράφησα

449
τών άπογόνων τους ( ') . ’ Ikoi, βρίσχβται δη πρώτα, δεύτεροι, καί
πιό ώτόμαχροι έξάδελφα, πού είναι πλάγιοι άδελφοί καί άδελφέ;
κάτω άπό τό σύστημα. τής αίματοσυγγένειας, όδηγσύνται πίσω συ­
νεχώς πρός τή γαμήλια αχέση, ένώ d γνήσιοι άδελφοί m l άδελ-
φές άποτκλείσνιται. Ό άριθμός τών προσώπων ατήν Αύστραλιανή
πουναλουανή όμάδα είναι μεγαλύτερος παρά στή Χαβαγιανή, m l
ή σύνθεσή της είναι σαφώς διαφορετική- άλλά τό σημαντικό γεγ>
νός παραμένει m l στίς δύο περιπτώσεις, δτι ή άδελφότητα τών συ­
ζύγων σχημάτιζε τή βάση τής γαμήλιας σχέσης μέσα σέ μιά δμά-
δα, m i ή άδελφόιτητα τών ουζυγισσών τή βάση στήν άλλη. Αύτή
ή διαφορά, δπως δήποτε ύπήρχε σέ σχέση μέ τούς Χαβαγιανούς. Α­
στε δέν φαίνεται πράγ^ιατι μέχρι τώρα, δτι ύπήρχαν μερικές τά­
ξεις άνάμεσά τους πού μεταξύ τους πρέπει νά γίνονται ά γάμο·..
Ά π ό τότε που οί Αύστραλιανές τάξεις δδωααν γέννηση στήν που­
ναλουανή ίμάδα, πού περιείχε τό σπέρμα τοΟ γένους, αύτό ύπσβάλ-
λ α τήν πιθανότητα, πώς αύτή ή όργάνωση σέ τάξεις στηριγμένες
κάποτε στό φύλο, έπικρατοΟαε άνάμεσα σ" δλες τΙς φυλές τής άν­
θρωπότητας πού δπειτα χατάληξα/ν κάτω άπό τή γενσχραηοιή όρ­
γάνωση. Δέν θά ήταν έκπληκΉ/χό, άν οί Χαβαγχανοί, σέ κάιποια
προηγού|ΐενη περίοίδο, είχαν άργανωθεΐ σέ τέτοιες τάξεις.
"Οπως μπορεί νά φανεί άξιοπαρατήρητο, τρείς άπ' τούς πιό
σπουδαίους m l ιαό πλατιά διαδομένους θεσμούς τής άνθρωπότητας,
δηλαδή, ή πουναλουανή οίκογένεια, ή όργάνωση σέ γένη. m l τό
Τουρανιν.6 σύστημα αίματοσυγγένειας, ριζώνουν σέ ;ν.ά προηγού­
μενη άνάλογη όργάνωση μέ τήν πουναλουανή ό^ΐ/λδα, στήν όποίαν
βρίσκεται ό καθένας. Κάπκχα άπόδειξη γιά τήν άλήθεια αύτής τής
πρότασης θά φανεί στή συζήτηση γι’ αύτή τήν οικογένεια.
Ό π ω ς δ πουναλουανός γάμο; έδωσε τήν πουναλουανή οίκογέ-

(1) 01 Ίππάϊς xal Καπότα; νυμφεύονται δμαδικά. Ό ΊππάΤ γεννΐ

ΜοΟρρ: καί δ Μοοΰρρι μέ τή οε'.ρά του γεννά Ίππάϊ- μέ τόν Ιδιο τρόπο ί
Καπότα γεννά Μάτι καί δ Μάτα μέ τή σειρά τοο γεννά Καπότα' Ιτσι πο·1
τά έγγόνια τοΟ Ίππάϊ χαΐ Καπότα είναι κι αύτά Ίππάϊς καί Καπότας, 8-
πως επίσης πλάγιο: άϊελφοοί καί άϊελφές1 χα! σάν τέτοιοι γίνονται σύζυ­
γοι καί σύζυγες.

450
νεια. ή τελευταία θά ίδιδε τό Τουρανικό σύστημα αίμχτοσυγγένει-
ας, ευθύς μόλις τό ύπάρχον σύστημα μεταρρυθμίστηκε Ιτσι ώστε νά
έκφράσει τΙς συγγενικές σχέσεις, δπως πραγματικά ύπήρχαν σ’ αυ­
τή τήν οικογένεια. Ά λλά κάτι περισσότερο άπ’ τήν πουναλουανή
όμάδα άναγκάΛηκε νά δημιουργήσει αύτό τό άποτέλεσμα, δηλαδή
ή όργάνωση σέ γένη, πού σταθερά άπέκλειε άδελφούς καί άδελφές
άπ’ τή γαμήλια σχέση μέ Ιναν όργανικό νόμο, πού τ&ρίν άπ’ αύ­
τόν. πρέπει συχνά νά περιλαβαίνονταν σ’ αύτή τή σχέση. "Οταν αύ­
τός ό άποκλεισμός Ιγινε πλήρης, θά άπεργαζόταν μιά μεταβολή
σ’ δλες αύτές τίς συγγενικές σχέσεις, πού στηρίζονταν πάνω σ’ αύ­
τούς τούς γάμους' καί δταν τό σύστημα αίματοσυγγένε.ας κατάλη-
ξε νά συμμορφωθεί μέ τό νέο καθεστώς αύτών τών συγγενικών σχέ­
σεων, τό Τουρανικό σύστημα θά παρεμβάλλονταν πάνω στό Μαλα-
γιανό. Οί ΧαβαγιανοΙ είχαν τήν πουναλουανή οΙκογένεια, άλλά δέν
είχαν τήν όργάνωση σέ γένη οδτε τό Τουρανικό σύστημα α!ματο-
συγγένειας.
Ή συγκράτησή τους στό παληό σύστημα αίματοσυγγενικής οι­
κογένειας όδηγεϊ στήν ύπόνοια, πού ένισχύεται άπ’ τΙς διηγήσεις
τοϋ κ. BINGHAM, δτι γνήσιοι άδελφοί καί άδελφές περιλαβαίνον-
ταν συχνά στήν πουναλουανή όμάδα, κάνοντας Ιτσ'. άδύνατη μιά
μεταρρύθμιση τοϋ παλιοϋ συστήματος αίματοσυγγένείΛς. "Αν ή που­
ναλουανή όμάδα τοϋ Χαβαγιανοϋ τύπου μπορεϊ '/ά άξ-.ώσε: μιά ίση
Αρχαιότητα μέ τίς Αύστραλιανές τάξεις είναι συζητήσιμο, έπειδή δ
τελευταίος είναι πιό άρχαϊκός άπό δποιοδήποτε άλλο γνωστό θε­
σμό τής κοινωνίας. Ά λλ ά ή ύπαρξη μιάς πουναλουανής όμάδας έ­
νός ή άλλου τύπου ήταν ούσιώδης γιά τή γέννηση τών γενών δπως
τά τελευταία ήσαν ούσιώδη γιά τή δημιουργία τοϋ Τουρανικοϋ συ­
στήματος αίματοσυγγένειας. 01 τρεϊς θεσμοί θά έξετασθοϋν χωριστά.

I. Ή πουναλουανή οΙκογένεια. Σέ σπάνιες

περιπτώσεις μιά συνήθεια άποκαλύφθηκε σέ μιά συγκεκριμένη μορ­
φή χρησιμοποιήσιμη σάν Ινα κλειδί γιά νά ξεκλειδώσουμε μερικά
άπ’ τά μυστήρια τής άρχαίας κοινωνίας, καί νά Εξηγεί τί προηγού­
μενα θεωρούνταν άπραγματοποίητο. Μιά τέτοια συνήθεια είναι ή
Πουναλούα τών Χαβαγιανών. Στά 1860 δ Δικαστής LORIN AN­
DREWS, άπ’ τή Χονολουλοϋ, σ’ Ινα του γράμμα συνοδεύοντας I-

461
να συγκεντρωτικό πίνακα τοϋ Χαβαγιανοΰ συστήματος αίματοσυγ-
γένειας, σχολίαζε έναν άπ’ τούς Χαβαγιανούς δρους συγγενικών
σχέσεων, ώς έξής: «Ή συγγενική σχέση τής πουναλούα είναι μάλ­
λον άμφίβιος. Αύτή προέρχεται άπ’ τό γεγονός δτι δύο ή πιό πολ­
λοί άδελφοί μέ τίς συζύγους των, ή δύο ή περισσότερες άδελφές μέ
τούς συζύγους των, είχαν τήν τάση νά έχουν ό ένας τόν άλλον άπό
κοινοϋ· άλλά ή σύγχρονη χρήση τής λέξης είναι έκείνη τοΰ ά -
γαπημένου φίλου ή στενοΰ συντρόφου»,
Αύτό πού ό JUDGE ANDREWS λέει, δτι είχαν τάση νά κάνουν,
καί μπορεϊ τότε νά είχε ύπάρξει μιά πρακτική ροπή, άποδείχνει,
δτι τό σύστημά τους αΙμΑτοσυγγένειας ήταν κάποτε καθολικό με­
ταξύ τους. Ό αίδ. ARTEMUS BISHOP, πού πέθανε τελευταία,
ένας άπ’ τούς παλαιότερους ιεραποστόλους σ’ αύτά τά Νησιά, έστει­
λε στό συγγραφέα τήν ίδια χρονιά, μέ ένα παρόμοιο γενεαλογικό
πίνακα, τήν άκόλουθη έκθεση πάνω στό Ιδιο θέμ α: « Αύτή ή
συγχώνευση τών συγγενικών σχέσεων είναι τό άποτέλεσμα τής
άρχαίας συνήθειας άνάμεσα στούς συγγενείς γιά μιά ζωή τών συ­
ζύγων καί συζυγισσών άπό κοινοϋ». Σ ’ ένα προηγούμενο κεφάλαιο
ή παρατήρηση τοΟ BINGHAM είχε άναφερθεΐ, δτι ή πολυγαμία
γιά τήν δποίαν αύτός είχε γράψει, «έπέβαλλε πλήθος συζύγων καί
συζυγισσών». Τό Ιδιο γεγονός έπαναλαβαίνεται άπό τόν δόκτορα
B ARLETT: «Οί ϊθαγενεϊς μόλις είχαν λίγο μεγαλύτερη συστολή
ή ντροπή άπό τόσα άλλα ζώα. Ot σύζυγοι είχαν πολλές συζύ­
γους, καί ot σύζυγες πολλούς συζύγους, καί άνταλλάσονταν άμοι-
βαϊα άνάλογα μέ τήν εύχαρίστηση πού άπολάμβαναν. Αύτή ή μορ­
φή γάμου βρήκαν δτι δημιούργησε τήν πουναλουανή δμάδα, στήν
δποίαν ot σύζυγοι καί ot σύζυγες συνδέονταν μέ άμοιβαία δμαδική
έπιγαμία μεταξύ τουή. Κάθε μιά άπ’ αύτές τΙς δμάδες, περιλαμ­
βάνοντας τά παιδιά τών γάμων, ήταν μιά πουναλουανή οίκογέ-
νεια' άπ’ τή μιά μεριά συνίστατο άπ’ τούς διάφορους άδελφούς
καί τΙς σύζυγές των, καί άπ’ τήν άλλη άπ’ τΙς διάφορες άδελφές
μέ τούς συζύγους των.
'Α ν τώρα έπιστρέψουμε ατό Χαβαγιανό σύστημα αίματοσυγ-
γένειας, αχόν γενεαλογικό πίνακα, θά βρεθεί δτι δ άνδρας θεωρεί
τήν άδελφή τής συζύγου του σύζυγό του, δλες ot άδελφές τής συ­
ζύγου του, γνήσιες δπως έπίσης καί πλάγιας, είναι έπίσης σύζυ-

452
γές του. ’Αλλά. τό σύζυγο τής άδελφής τής συζύγου του τόν όνο-
μάζει PUNALUA, δηλαδή, στενό σύντροφό του' καί δλοι ot
σύζυγοι τών διαφόρων Αδερφάδων, τής συζύγου του τό ϊδιο, συν­
δέονταν μέ άμοιβαία έπιγαμία όμαδική. Αύτοί ot σύζυγο: δέν ή­
σαν, πιθανόν, άδελφοί’ άν ήσαν, ή συγγενική έξ αϊματος σχέση θά
έπικρατοϋσε φυσικά πάνω άπ’ τήν άγχιστειακή άλλά οί συζυγές
των ήσαν άδελφές, γνήσιες καί πλάγιες. Σ ’ αύτή τήν περίπτωση
ή άδερφοσύνη τών αυζυγισσών ήταν ή βάση πάνω στήν δποίαν ή
όμάδα είχε διαμορφωθεί, καί οί σύζυγοί των βρίσκονταν μεταξύ
των στή συγγενική σχέση τής PUNALUA. Στήν άλλη όμάδα,
πού στηρίζεται πάνω στήν άδερφοσύνη τών συζύγων άνδρών, μ·.ά
γυναίκα καλεΐ τόν άδελφό τοϋ συζύγου της σύζυγό της. "Ολοι οί
άδελφοί τοΟ συζύγου της, γνήσιοι δπως έπίσης καί πλάγιοι, ήσαν
έπίσης σύζυγοί της. Ά λλά τή σύζυγο τοΟ άδελφοϋ τοϋ συζύγου της
τήν καλεϊ PUNALUA, καί ot διάφορες σύζυγες τών άδελφών τοΰ
συζύγου της βρίσκονται μ’ αύτήν στή συγγενική σχέση τής PU­
NALUA. Αύτές ot σύζυγες δέν ήσαν, πιθανόν, άδελφές μεταξύ
τους, γιά τό λόγο πού άναφέραμε στήν άλλη περίπτωση, Sv καί
άναμφισβήτητες έξαιρέσεις ύπήρχαν κάτω καί άπ’ τούς δύο κλά­
δους τοϋ έθίμου. Ό λες αύτές οί σύζυγες μεταξύ τους βρίσκονταν
στή συγγενική σχέση τής PUNALUA.
Είναι φανερό, δτι ή πουναλουανή οίκογένεια διαμορφώθηκε
Εξω άπό τήν αίματοσυγγεν.κή. Αδελφοί Ιπαψαν νά παντρεύονται
τΙς γνήσιες άδελφές των. Καί μετά πού ή γενοκρατική όργάνωση
είχε φέρει στήν κοινωνία τά πλήρη άποτελέσματά της, έπίσης δέν
παντρεύονταν τΙς πλάγιες άδελφές των. Ά λλά στό μεσοδιάστημα
μοιράζονταν τΙς ύπόλοιπες συζύγους των άπό κοινοϋ. Μέ τόν ίδιο
τρόπο, οί άδελφές Ιπαψαν νά παντρεύονται τούς γνήσιους άδελ-
φούς των, καί δστερα άπό μ;ά μακρά περίοδο χρόνου, καί τούς
πλάγιους άδελφούς των" άλλά μοιράζονταν τούς ύπόλοιπους συζύ­
γους των άπό κοινοϋ. Ή προώθηση τής κοινωνίας ίξω άπ’ τήν αί-
ματοσυγγένεια <πήν πουναλουανή οίκογένεια ήταν ή άρχή μιάς
μεγάλης άνοδικής κίνησης, προπαρασκευάζοντας τό δρόμο για τή
γενοκρατική όργάνωση, πού βαθμιαία δδήγησε στή συνδυασμιανι-
κή οίκογένεια, καί τελικά στή μονογαμική.
'Ενα άλλο άξιόλογο γεγονός σέ σχέση μέ τό Ιθιμο τής που-

463
ναλούα, είναι ή άνάγκη πού ύπάρχει γιά τήν άρχαία έπικράτησή
της άνάμεσα στούς προγόνους τών Τουρανικών καί Γκανοβανιανών
οικογενειών, δταν τό σύστημά τους αίματοσυγγένειας είχε διαμορ­
φωθεί. Ό λόγος είναι άπλός καί πειστικός. Ο! γάμοι σέ πουνα-
λουανές όμάδες έξηγοϋν τΙς συγγενικές σχέσεις στό σύστημα. Υπ ο­
θέτουμε, δτι είναι έκεΐνες πού πραγματικά ύπήρχαν, δταν αύτό
τό σύστημα διαμορφώθηκε. Ή ύπαρξη τοΰ συστήματος, γι’ αύτό,
άπαιτεί τήν προγενέστερη έπικράτηση τοΰ πουναλουανοΰ γάμου,
καί τής πουναλουανής οίκογένειας. Προχωρώντας στά πολιτισμέ­
να Ιθνη, έκεΐ φαίνεται δτι ύπήρξε μ'.ά ίση άνάγκη γιά τήν άρχαία
ύπαρξη τών πουναλουανών όμάδων άνάμεσα στούς Απομακρυμέ­
νους προδρόμους δλων δσοι είχαν τή γενοκρατική όργάνωση —
Ελλήνων, Ρωμαίων, Γερμανών, Κελτών, Εβραίων — γιατί είναι
λογικά βέβαιο, δτι δλες ο£ οίκογένειες τής άνθρωπότητας. πού πρό-
βαλαν κάτω άπό τή γενοκρατική όργάνωση γιά τήν έφαρμογή τής
μονογαμίας, κατείχαν, σέ προηγούμενους καιρούς, τό Τουρανικό
σύστημα αίματοσυγγένειας, πού γεννήθηκ* άπ’ τήν πουναλουανή
οίκογένεια. θ ά βρεθεί, δτι ή μεγάλη κχνηση, πού άρχισε κατά τή
διαμόρφωση αύιτής τής όμάδας, κυρίως, είχε συμπληρωθεί διά μέ­
σου τής όργάνωσης σέ γένη, καί δτι ή τελευταία είχε γενικά συ-
νοδευθεϊ, πρίν άπ’ τήν έμφάνιση τής μονογαμίας, άπό τό Τουρα­
νικό σύστημα αίματοσυγγένειας.
Ίχ νη τοΰ πουναλουανοΰ έθίμου Ιμειναν, έδώ καί έκεΐ, στή
Μέση Περίοδο τής βαρβαρότητας, σέ έξαιρετικές περιπτώσεις,
ατίς Εύρωπαΐκές, ’Ασιατικές, καί ’Αμερικάνικες φυλές. Τό πιό
άξιόλογο παράδειγμα δίδεται άπ’ τόν Καίσαρα, άναφέροντας τά
γαμήλια έθιμα τών άρχαίων Βρεταννών. 'Αύτός παρατηρεί δτι,
«άνά δέκα ή άνά δώδεκα σύζυγοι κατέχουν τίς συζύγους των άπό
κοινοΰ* καί είδικά άδελφοί μέ άδελφούς καί γονείς μέ τά παιδιά
τους».
Αύτό τό χωρίο άποκαλύπτει Ινα έθιμο έπιγαμίας μέσα στήν
όμάδα, πού ή PUNALUA έξηγεί. Οί βάρβαρες μητέρες δέν θά
περίμεναν νά έπιδείξουν δέκα καί δώδεκα γιούς, σάν Ινα κανόνα,
παρά σέ έξαιρετικές περιπτώσεις' άλλά κάτω άπό τό Τουρανικό
σύστημα αίματοσυγγένειας, πού είμαστε δικαιολογημένοι νά ύπο-
θέσουμε δτι τό είχαν οί Βρεταννοί, μεγάλες όμάδες άδελφών €ρέ-

454
θηκαν πάντοτε, πολλοί άρρενες έξάδελφοι, κοντινοί ή μ/χκρυνοί
έντάχθηκαν σ’ αύτή τήν κατηγορία μέ τό ’Εγώ. Πολλοί άδελφοί ά­
νάμεσα στούς Βρεταννούς, συμφώνησε μέ τόν ’Ιούλιο Καίσαρα, κα­
τείχαν τίς συζύγους των άπό κοινού. ’Εδώ βρίσκουμε Ινα κλάδο
τοϋ πουναλουανού έθίμου, καθαροϋ καί άπλοϋ. Ή συγγενική όμά­
δα, πού έκείνη προϋποθέτει, στήν όποίαν πολλές άδελφές συμμερί­
ζονταν τούς συζύγους των άπό κοινοϋ, δέν ύποδείχθηκε άμεσα άπ’
τόν Καίσαρα' άλλ’ αύτή πιθανόν ύπήρχε σάν τό συμπλήρωμα τής
πρώτης. Κάποτε πέρα άπό τήν πρώτη, παρατηρούσε αύτός, δηλα­
δή, δτι ot γονείς, μέ τά παιδιά τους, συμμερίζονταν τίς συζύγους
των άπό κοινοϋ. Δέν είναι άπίθανον, δτι αύτές ot σύζυγες ήσαν ά­
δελφές. ΕΓτε ό Καΐσαρ μ’ αύτή τήν Ικφραση άναφερόταν ή δχ·.
στήν άλλη όμάδα, αύτό συντελεί στό νά σημειώσει τήν έκταση
στήν όποίαν πολλοί γάμοι όμαδικοί ύπήρχαν άνάμεσα στούς Βρε­
ταννούς· καί δτι ήταν τό άποφασιστικό γεγονός, πού τράβηξε τήν
προσοχή αύτοϋ τοϋ ξεχωριστού παρατηρητή. ’Εκεί πού πολλοί ά­
δελφοί παντρεύονταν τις συζύγους ό Ινας τοΰ δλλου, έκεΐ οί σύ­
ζυγες παντρεύονταν τούς συζύγους ή μιά τής άλλης.
Ό Ηρόδοτος, μιλώντας γιά τούς Μασσαγέτες, πού ήσαν στό
Μεσαίο Στάδιο τής βαρβαρότητας, παρατηρεί δτ·. κάθε άνδρας εί­
χε μιά σύζυγο, άκόμη καί δλες ot σύζυγες ήσαν κοινές. (Ί) Μπο-
ρεϊ νά συμπεράνουμε άπ’ αύτή τή διαπίστωση, δτι ή συνδυασμια-
νική οικογένεια είχε άρχίσει νά παρεμβάλλιεται πάνω στήν πουνα­
λουανή. Κάθε σύζυγος ζευγάρωνε μέ μιά σύζυγο, πού Ιτσι γινό­
ταν ή κύρ:α σύζυγός του, άλλά μέσα στά δρια τής όμάδας ot σύ­
ζυγοι καί ot σύζυγες συνέχιζαν άπό κοινού. Ά ν ό Ηρόδοτος είχε
σκοπό νά ύποδείξει Ινα καθεστώς σύσμιξης, αύτό πιθανόν δέν ύ-
πάρχει πράγματι. Ot Μασσαγέτες, άν καί άγνοοΰσαν τό σίδηρο,
κατείχαν κοπάδια καί άγέλες, μάχονταν Ιφιπποι όπλισμένο: μέ
δρεπανοφόρα χάλκινα άρματα μάχης καί μέ χάλκινα αιχμηρά
άκόντια, καί μέ χειροποίητα εύκολόχρηστα άμάξια. Δέν είναι δυ-

(1) Γυναίκα μ4ν γαμεί Ικασιος, ταΰτηοι 84 έπίκοινα χρέονται = Μι*

γυναίκα παντρεύεται 6 καθένας, καί τή χρηαιμοποιοΟν in i κοινοΟ. Βιβλίον,
I. κ*φ. 216.

465
νατόν νά ύποθέσουμε, δτι λαός πού ζοϋσε σέ σύσμιξη (συνχγελα-
ομό) θά είχε έπιτύχει Ινα τέτοιο βαθμό προόδου. Ό ίδιος έπίσης
παρατηρεί γιά τούς ’Αγαθύρσους, πού πιθανόν ήσαν στό ίδιο στά­
διο, δτι αύτοί είχαν τΙς γυναίκες άπό κοινοϋ, ώστε μπορούσαν δ-
λοι νά είναι άδελφοί, καί, σάν μέλη μιδς κοινής οίκογένειας, νά
μή φθονούν οδτε νά άποσιτρέφονται ό Ινας τόν ά λ λ ο ('). Ό που-
ναλουανός όμα£ικός γάμος δίνει μιά πιό λογική καί Ικανοποιητι­
κή έξήγηση αύτών καί άλλων έθίμων πού μνημονεύονται γι’ άλ­
λες φυλές άπ τόν 'Ηρόδοτο, παρά ή πολυγαμία ή ή γενική σύσμι-
ξη. Οί ύπολογιομοί του είναι πάρα πολύ ίσχνοί γιά νά διαφωτί­
σουν τήν πραγματική κατάσταση τής έπικοινωνίας άνάμεσά τους.
Ίχ νη τοϋ πουναλουανοϋ έθίμου σημειώθηκαν σέ μερικές άπ’
τΙς τελευταία προχωρημένες φυλές τών Νότιων ’Αμερικανών Ιθα­
γενών" άλλά ot λεπτομέρειες δέν δόθηκαν πλήρως. Έ τσι, οί πρώ­
τοι θαλασσοπόροι, πού έπισκέφθηκαν τίς παράκτιες φυλές τής Βε­
νεζουέλας, βρήκαν μιά κατάσταση, πού ΙξηγεΙ τις πουναλουανές ό-
μάδες. «Τηρούν δχι νόμο οδτε κανόνα στό γάμο, άλλά Ιπαιρναν
τόσες πολλές συζύγους, δσες θά ύπήρχαν, καί ήταν τόσο πολλοί σύ­
ζυγοι, έγκαιταλείποντας τή σύζυγο ό Ινας στόν άλλο κατά ευχαρί­
στηση χωρίς νά καταλογίζουν κάποια άκατάλληλη πράξη σέ κανέ­
να άπό τά δύο μέρη. Δέν ύπήρχε τέτοιο πράγμα, δπως ή ζηλοτυ­
πία άνάμεσά τους, ζώντας δπως τούς εύχαριστοΰσε πιό καλά, χω­
ρίς νά θεωρείται προσβολή γιά Ιναν άλλο....
Τ ά σπίτια, πού κατοικούσαν, ήσαν κοινά γιά δλους, καί τό­
σο εύρύχωρα ώστε περιείχαν κάπου έκατόν έξήντα πρόσωπα, γε­
ρά χτισμένα, άν καί σκεπασμένα μέ φύλλα άπό φοινικόδεντρα, καί
σχηματίζονταν δμοια μέ μιά καμπάνια (2) . Αύτές οί φυλές χρησι-

(1) Έπίκοίνον 8έ τδν γοχχικβν τήν μίξιν ποιοΟνται, ινα καοίγνητο:

τε άλλήλων ϊασι καί οΐκήΐοι έόντες πάντες μήτε φθόνψ μή-’ Ιχθεΐ χρέων-
ται ές άλλήλους. Βιβλ. IV, χεφ. e, 104 ( = Νυμφεύονται άζό κοινοΟ τίς
γυναίκες, γιά νά είναι άδελφοί μεταξύ τοος χαί δντας Βλοι αυγιενείς μή­
τε νά φθονοΟν μήτε νά έχθρεύονται 6 βνας τών άλλο.
(2) HERRERA, 'Ιστορία ’Αμερικής, I, κβφ. I, 216. Μιλώντας γιά
τίς παράκτιες φυλές τής Βραζιλίας, 6 HERRERA πιό πέρα παρατηρεί δτι
ζοΟν σέ BOHIOS, ή εύρύχωρα καλαμοοκέπαοτα σπιτάκια, άπδ τά δποία 0-

456
μοποιοΟσαν χωμάτινα άγγεΐα καί γι’ αυτό ήσαν στό Κατώτερο
Στάδιο τής βαρβαρότητας' άλλά κατά τόν ύπολογιαμό αύτό είχαν
μόνον άπομακρυνθεϊ άπ’ τήν άγριότητα. Σ ’ αύτή τήν περίπτωση,
καί σέ κείνες πού μνημονεύονται άπ’ τόν Ηρόδοτο, οί παρατηρή­
σεις πάνω στίς όποιες έγιναν οί περιγραφές ήσαν έπιπόλαιες. Αυ­
τός φαίνεται, τουλάχιστον, ένας χαμηλός δρος τής οίκογένειας καί
τών οικογενειακών σχέσεων.
’ Οταν ή Βόρειος ’Αμερική είχεν άνακαλυφθεΐ στά διάφορα
μέρη της, ή πουναλουανή οίκογένεια φαίνεται δτι είχε τελείως έ-
ξαφανισθεΐ. Οδτε έμενε καμμιά παράδοση άνάμεσά τους, δσο έγώ
γνωρίζω, γιά τήν άρχαία έπικράτηση τοΰ πουναλουανοΰ έθίμου.
Ή οίκογένεια γενικά είχε περάσει ϊξω άπ’ τήν πουναλουανή καί
Ιφτασε στή συνδυασμιανική μορφή' άλλ’ είχε περιβληθεΐ μέ τά ύ-
πολείμ4ΐατα τοΰ άρχαίου συζυγικοΰ συστήματος πού δείχνει πίσω
πρός τΙς πουναλουανές όμάδες. Έ να έθιμο μπορεί ν’ άναφερθεΐ σάν
άδιάψευστης πουναλουανής προέλευσης, πού Αναγνωρίζεται άκόμη
τουλάχιστον σέ σαράντα Βορειο - ’Αμερικάνικες - ’Ινδιάνικες φυ­
λές. Εκεί, πού ένας άντρας παντρευόταν τήν πρεσβύτερη θυγατέ­
ρα μι&ς οίκογένειας, είχε άπ’ τό έθιμο τό δικαίωμα πάνω σ’ δλες
τΙς άδερφάδες της σάν συζύγους, δταν αύτές έφταναν σέ γαμήλια
ήλικία. Αύτό ήταν Ινα δικαίωμα σπάνια έπιβαλλόμενο, άπ’ τή δυ­
σκολία, τής διατήρησης πολλών οίκογενειών, άν καI ή πολυγαμία
Αναγνωριζόταν καθολικά σάν ένα προνόμιο τών άρρένων. Βρί­
σκουμε σ’ αύττό τά ύπολείμματα τοΰ έθίμου τής πουναλούα άνάμε­
σα στούς μακρινούς προγόνους τους. Άναμφίβολα ύπήρχε μιά έ­
ποχή πού οί γνήσιες άδελφές είχαν γαμήλιες σχέσεις μέ βάση τήν
άδελφότητά τους, δντας δ σύζυγος τής μιάς ό σύζυγος δλων τών
άλλων, άλλά δχι δ μόνος σύζυγος γιατί δλοι οί άρρενες ήσαν συν­
δεμένοι σύζυγοι μαζί του όμαδικά. Άφοϋ ή πουναλουανή οίκογέ-

«Ιρχουν π*ρ(που όχτώ σέ κάθε χωριό, γεμάτα άπύ κόσμο, μέ τίς φωληές
των ή κούνιες των γιά νά πλαγιάζουν σ' αύτές... ΖοΟν οέ κτηνώδη τρόπο,
χωρίς σκοπό δικαιοσύνης ή ε&πρέπειας». Αύτόθι, 6ιβλ. IV, 94. *0 CARCI-
LASSO DE LA VESA δ(δβι Ιναν Ισως δυσμενή Απολογισμό τβν γαμήλιων
σχέσεων άνάμεσα σέ μερικές άπ* τΙς κατώτατες φυλές τοΟ Περού. — R0-
TAL COM OF PERr, I, C „ σελ. 10 xal 106.

467
νεια ξεπεράστηκε, τό δικαίωμα £μείνε μέ τό σύζυγο τής πρεσβύ-
τερης άδελφής νά γίνε» αύτός δ σύζυγος δλων τών άδερφάδων της,
4ν αύτός τό προτιμοΟσε αύτό. Αύτό μπορεϊ λογιχά νά θεωρηθεί
σάν γνήσια έπιβίωση τοΟ άρχαίου πουναλουανοΟ έθίμου.
"Αλλα ίχνη αύτής τής οικογένειας άνάμεσα στίς φυλές τής
άνθρωπότηιτας μπορούν ν’ άναφερθοΰν άπ’ τΙς ιστορικές έργασίες,
πού τείνουν νά δείξουν δχι μόνον τήν άρχαία ύπαρξή της, άλλά έ­
πίσης τήν πλατιά έπικράτησή της.
Δέν είναι άνάγκη, δπως δήποτε, νά έπεκτείνουμε αύτές τΙς
παραπομπές' ή προηγούμενη ύπαρξη τής πουναλουανής οικογέ­
νειας άνάμεσα στούς προγόνους δλων τών φυλών, πού κατέχουν, ή
κατείχαν τό Τουρανικό σύστημα αίματοσυγγένειας, μπορεϊ ν» συμ-
περαν^εϊ άπ’ τό Γδιο τό σύστημα.

II. Κ α τ α γ ω γ ή τής ’Ο ρ γ ά ν ω σ η ς σέ Γένη

Π ρ ο ηγο ύμ ε ν α ύποδείχθηκε, δτι 6 χρόνος, δταν αύ­

τός 6 Θεσμός γεννήθηκε, ήταν ή περίοδος τής άγριότητας, πρώτον,
έπειδή αύτός βρίσκεται σέ πλέρια άνάπτυξη στό Κατώτερο Στάδιο
τής βαρβαρότητας" καί δεύτερον, έπειδή βρίσκεται σέ μερική ά­
νάπτυξη στό Στάδιο τής άγριότητας. Κοντά σ’ αύτό, δ σπόρος τοΟ
γένους βρίσκεται τόσο καθαρά στίς Αύστραλιανές τάξεις δσο καί
στή Χαβαγιανή πουναλουανή δμάδα. Τ ά γένη βρίσκονται έπίσης
άνάμεσα στούς Αύσχραλιανούς, βασιζόμενα πάνω στίς τάξεις, μέ
τό φανερό τρόπο τής όργάνωσής τους Ιξω άπ’ αύτές. 'Ενας τέ­
τοιος άξιοσημείωτος θεσμός σάν τό γένος δέν θά άναμενόταν νά
γεννηθεί σέ πλέρια ύπαρξη, ή ν’ αύξηθεΐ άπ’ τό τίποτε, δηλαδή
χωρίς μιά προηγούμενη βάση διαμορφωμένη άπό φυσική άνάπτυ­
ξη. Ή γέννησή του πρέπει ν’ άναζητηθεΐ σέ προΟπάρχοντα στοι­
χεία τής κοινωνίας, καί ή ώρίμανσή του θά έπρεπε νά συμβεΤ σέ
μακρά χρονική περίοδο μετά τή γέννησή του.
Δυό άπ’ τούς βασικούς κανόνες τοΟ γένους στήν άρχαϊκή μορ­
φή του βρίσκονται στίς Αύστραλιανές τάξεις, δηλαδή, ή άπαγόρευ-
ση τής έπιγαμίας άνάμεσα στούς άδελφούς καί άδελφές, καί ή κα­
ταγωγή στή θηλυκή γραμμή. Τό τελευταίο γεγονός γίνεται τε­
λείως φανερό, δταν τό γένος φάνηκε, γιατί τά παιδιά βρίσκονταν

458
τότε στό γένος τών μητέρων τους,. Ή φυσική προσαρμογή τών τά­
ξεων νά δώσει γέννηση στό γένος είναι άρκετά όφθαλμοφανής.
ώστε νά ύποβάλλει τήν πιθανότητα, δτι αύτό πραγματικά έτσι συ­
νέβη. Κοντά σ’ αύτό, αύτή ή πιθανότητα ένισχύεται καί άπ’ ιό
γεγονός, δτι τό γένος βρίσκεται έδώ σέ σύνδεσμο μέ μιά προηγού­
μενη καί πιό άρχαΐκή όργάνωση, πού ήταν άκόμη ή μονάδα τοΰ κοι­
νωνικού συστήματος, δικαιωματικά άνήκοντας μιά θέση στό γένος.
Έπιστρέφοντας τώρα στή Χαβαγιχνή πουναλουανή όμάδα, τά
Γδια στοιχεία βρίσκονται νά περιέχουν τό σπέρμα τοΰ γένους. Αύ­
τό περιορίζεται, δπως δήποτε, στό θηλυκό κλάδο τοΰ έθίμου, στόν
όποΐον πολλές άδελφές, γνήσιες καί πλάγιες συμμερίζονταν τούς
συζύγους των άπό κοινοΰ. Αύτές οί άδελφές, μέ τά παιδιά τους καί
τούς άπογόνους των διά μέσου τών θηλυκών, προσφέραν τήν άκρι-
βή ιδιότητα τοΰ μέλους ένός γένους άρχαϊκοΰ τύπου. Ή καταγωγή
άναγκαστικά θά χαράσσονταν διά μέσου τών θηλυκών, έπειδή ή
πατρότητα τών παιδιών δέν μπορούσε νά έξακριβωθεΐ μέ βεβαιότη­
τα: Εύθύς μόλις αύτή ή Ιδιαίτερη μορφή όμαδικοΰ γάμου εγινε
ένας καθιερωμένος θεσμός, ή βάση γιά ένα γένος ύπήρχε. Αύτό τό­
τε άποατοΟσε μιά άσκηση τής διάνοιας νά στρέψει αύτή τή φυσική
πουναλουανή όμάδα σέ μιά όργάνωση, πού περιορίσθηκε σ’ έκεΐνες
τΙς μητέρες, τά παιδιά τους, καί τούς άπογόνους σέ θηλυκή γραμ­
μή. Οί Χαβαγιανοί, άν καί αύτή ή όμάδα ύπήρχε άνάμεσά τους,
ώστόσο, δέν ύψώθηκαν στή σύλληψη τής έννοιας &νός γένους. ’Αλ­
λά γιά νά καθορίσουμε μιά τέτοια όμάδα σάν αύτή, πού στηρίζε­
ται πάνω στήν άδελφότητα τών μητέρων, ή στήν δμοια Αυστρα­
λιανή όμάδα, πού στηρίζεται πάνω στήν Γδια άρχή ένωσης, ή κα­
ταγωγή τοΰ γένους πρέπει νά προσδιορισθεΐ. Τό γένος πήρε αύτή
τήν όμάδα, δπως τήν βρήκε καί όργάνωσε όρισμένα άπ’ τά μέλη
του, μαζύ μέ όρισμένα άπ’ τούς μεταγενεστέρους των, σ’ Ινα γέ­
νος πάνω στή βάση τής συγγένειας.
Γιά νά έξηγήσουμε τόν άκριβή τρόπο μέ τόν όποιον γεννήθη-
κε τό γένος, είναι άδύνατο. Τά γεγονότα καί ot περιστάσεις άνή-
κουν σέ μιά άπομακριαμένη άρχαιότητα. ’Αλλά τό γένος μπορεΓ
ν’ άνευρεθεΐ σ’ Ιναν δρο τής άρχαίας κοινωνίας. Αύτό είναι δλο πού
προσπάθησα νά κάμω. Τό γένος άνήχει σχετικά μέ τήν καταγω­
γή του σ’ Ινα χαμηλό στάδιο τής άνθρώπινης άνάπτυξης, καί σ’

459
ίναν πολύ Αρχαίο δρο τής κοινωνίας, άν καί μεταγενέστερο χρονι­
κά άπ’ τήν πρώτη έμφάνιση τής πουναλουανής οικογένειας. Είναι
φανερό, δτι μεταπήδησε σ’ αυτή τήν οίκογένεια, πού συνίστατο άπό
,μιά δμάδα προσώπων πού συμπίπτανε ουσιαστικά μέ τήν ιδιότητα
τοϋ μέλους ένός γένους.
Ή έπίδραση τής γενοκρατικής δργάνωσης πάνω στήν άρχαία
κοινωνία ήταν συντηρητική καί έξυψωτική. ΆφοΟ είχε πλέρια Α­
ναπτυχθεί καί έιοεκταθεΐ πάνω σέ πλατιές περιοχές, καί άφοΰ πέ-
ρασε άρκετός χρόνος γιά νά άσκήσει τήν πλήρη έπίδρασή της πά­
νω στήν κοινωνία, ot σύζυγες ϊγιναν σπάνιες στή θέση τής προ­
γενέστερης άφθονίας τους έπειδή αύτό έτεινε νά συμπτύξει τό μέ­
γεθος τής πουναλουανής όμάδας, καί τελικά νά τήν άνατρέψει. Ή
συνδυααμιανική οίκογένεια δήμιουργή&ηκε βοβθμιαϊα μέσα στήν
πουναλουανή, άφοΟ ή γενοκρατική όργάνωση ίγινε δεσπόζουσα
πάνω στήν άρχαία κοινωνία. Τ ά ένδιάμεσα στάδια προόδου δέν έ-
ξακριβώθηκαν καλά, άλλά, έδωσαν τήν πουναλουανή οίκογένεια
στό στάδιο τής άγριότητας, καί τή συνδυασμιανική οίκογένεια στό
Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, καί τό γεγονός τής προόδου
άπό τή μιά στήν άλλη μπορεΐ νά τό συμπεράνουμε μέ λογική βε-
■βαιότητα. Αύτό συνέβη, άφοΟ ή τελευταία οίκογένεια άρχισε νά
έμφανίζεται, καί οί πουνχλουανές όμάδες νά έξαφανίζονται, ώστε
οΐ σύζυγες κατάντησε νά άναζητοΟνται μέ άγορά καί μέ αίχμαλω-
σία. Χωρίς νά συζητούμε τήν άκόμη προσιτή άπόδειξη, αύτή εί­
ναι Ινα σαφές συμπέρασμα, δτι ή γενοκρατική όργάνωση ήταν ή
αιτία γιά τήν τελική Ανατροπή τής πουναλουανής οικογένειας, καί
τής βαθμιαίας έλάττωσης τοΟ καταπληκτικού συζυγικού συστήμα­
τος τής περιόδου τής άγριότητας. Ένώ αύτή γεννήθηκε μέσα στήν
πουναλουανή όμάδα, δπως πρέπει νά ύποθέσουμε, ώς τόσο όδήγησε
τήν κοινωνία πέρα καί πάνω άπό τήν περιοχή της.

I II . Τό Το υρ α νι κ ό ή Γκανοβανιανό σύ­
στημα Αί μ α τ ο σ υ γ γ έ ν ε ι α ς

Αύτό τό σύστημα καί ή γενοκρατική όργάνωση, στήν τό­

τε άρχαϊκή μορφή της, βρίσκονται συνήθως μαζί. Δέν έξαρτώνται
Αμοιβαία, άλλά πιθανόν δέν φάνηκαν πολύ χωρισμένα στή σειρά

460
τής Ανθρώπινης προόδου. Ά λλά συστήματα αίματοσυγγένειας καί
ot διάφορες μορφές τής οικογένειας βρίσκονται σέ άμεσες σχέσεις -
Ή οΙκογένεια παρουσιάζει μιά δραστική άρχή. Ποτέ δέν είναι.
σταιακή άλλά προχωρεί άπδ μιά κατώτερη σέ μιά άνώτερη μορ­
φή, δπως ή κοινωνία προχωρεί άπό Ιναν κατώτερο σ’ Ιναν ύψηλό-
τερο δρο, καί τελικά περνάει Εξω άπδ μιά μορφή σέ μιά άλλη ύ-
ψηλότερης βαθμίδας. Συστήματα αίματοσυγγένειας, άντίθετα, εί­
ναι παθητικά' άναγράφουν τήν πρόοδο πού γίνεται άπ’ τήν οίκο-
γένεια σέ μακρά διαστήματα χρόνου χωριστά, καί μόνο άλλά-
ζοντας ριζικά δταν ή οικογένεια είχεν άλλάξει ριζικά.
Τδ Τουρανικό σύστημα δέν θά είχε διαμορφωθεί έκτός άν δ-
πουναλουανός γάμος καί ή πουναλουανή οικογένεια είχαν ύπάρξει.
ταυτόχρονα. Σέ μιά κοινωνία μέσα στήν δποία κατά γενικό I-
θιμο πολλές άδερφές παντρεύονταν δμαδικά τούς συζύγους ή μιά
τής άλλης, βρίσκονταν ot δροι γιά τή δημιουργία τοϋ Τουρανικοΰ
συστήματος. Έ να σύστημα πού διαμορφώθηκε γιά νά έκφράσει τίς
πραγματικές συγγενικές σχέσεις, δπως ύπήρχαν σέ μιά τέτοια οί-
κογένεια, θά ήταν, άναγκαστικά, τό Τουρανικό' καί θά άπόδειχνε*.
άπδ μόνο του, τήν δπαρξη μιδς τέτοιος οίκογένειας δταν αύτή εί­
χε διαμορφωθεί.
Σκοπός -μΐ4 τώρα είναι νά παρουσιάσουμε αύτό τό άξιόλογο
σύστημα, δπως αύτό ύπάρχει άκόμη στήν Τουρανική καί Γκανο-
βανιανή οίκογέναα, και πού προσφέρεπαι σάν ένδειξη γιά ν’ άπο-
δείξουμε τήν δπαρξη τής πουναλουανής οίκογένειας στόν καιρό·
πού αύτή καθιερώθηκε. Αύτή Ιφτασε στή σημερινή έποχή σέ δύο-
ήπείρους, άφοϋ ο! γαμήλιες συνήθειες στίς δποίες είχε γεννηθεί,
είχαν έξαφανισθεί, καί ή οικογένεια είχε περάσει άπ’ τήν πουνα­
λουανή στή συνδυασμιανική μορφή.
Γιά νά έκτιμήσουμε τήν άπόδειξη, θά παραστεί άνάγκη νά
έρευνήσουμε τΙς λεπτομέρειες τοΰ συστήματος' έκείνη τών Σενέκα
- Ίροκέζων θά χρησιμοποιηθεί σάν τυπική άπ’ τήν πλευρά τών·
Γκανοβανιακών φυλών Αμερικής, καί έκείνη τοΰ TAMIL, λαοΰ
τής Νότιας ’ Ινδίας άπ’ τήν πλευρά τών Τουρανικών φυλών τής
Άσίας. Αύτές οί μορφές, πού είναι ούσιαστικά δμοιες στήν άνιού-
®α γραμμή διακοσίων συγγενικών σχέσεων τοΰ ίδιου προσώπου,
θά βρεθοΰν στό τέλος αύτοϋ τοϋ κεφαλαίου. Σέ μιά προηγούμενη

461
έργασία 2χω παρουσιάσει πλέρια τό σύστημα αίματοσυγγένειας
κάπου έβδομήντα ’Αμερικάνικων ’Ινδιάνικων φυλών καί άνάμεσα
στίς ’Ασιατικές φυλές καί 6θνη έκείνη τοϋ TAMIL, TELUGU,
καί CANARESE λαοϋ τής νότιας ’Ινδίας, πού τό σύστημά τους,
6ρίσκΐται τώρα σέ πρακτική ήμερήσια χρήση. Υπάρχουν διαφο­
ρές στα συστήματα τών διαφόρων φυλών καί έθνών, άλλά τά βα­
σικά χαρακτηριστικά είναι σταθερά. 'Ολοι οί συγγενείς, χαιρετί­
ζουν δμοια, άλλά μ’ αύτή τή διαφορά, δτι άνάμεσα στό λαό T A ­
MIL έκεΐ πού τό προσφωνούμενο πρόσωπο είναι νεώτερο άπ’ τόν
προσφωνοΰντα, πρέπει νά χρησιμοποιηθεί δ δρος τής συγγενικής
σχέσης' άλλ’ δταν είναι πρεσβύτερο μπορεί νά χαιρετήσει συγγε­
νικά ή μέ τό προσωπικό δνομα. ’Αντίθετα, άνάμεσα στούς ’Αμερι­
κανούς Ιθαγενείς, ή προσφώνηση πρέπει πάντοτε νά είναι μέ τόν
δρο τής συγγένειας. Χρησιμοποιούν αύτό τό σύστημα στις προσφω­
νήσεις, έπειδή είναι Ινα σύστημα αίματοσυγγένειας καί Αγχιστείας.
Αύτό ήταν έπίσης τό μέσο μέ τό όποϊον κάθε άτομο στά άρχαία
γένη μπορούσε νά χαράξει τό σύνδεσμό του μέ κάθε μέλος τοϋ γέ­
νους του μέχρι πού ή μονογαμία Ισπασε τό Τουρανικό σύστημα,
θ ά εύρεθεΐ σέ πολλές περιπτώσεις, δτι ή συγγενική σχέση τοΰ ί­
διου προσώπου μέ τό ’Εγώ είναι διαφορετική, άφοϋ τό φύλο τοΰ
’ Εγώ μεταβάλλεται. Γι’ αύτό τό λόγο ύπήρξε άνάγκη νά άναφέ-
ρουμε τό ζήτημα δύο φορές, μιά φορά πού τό ’Εγώ είναι άρσενικό,
καί πάλι μιά φορά πού είναι θηλυκό. Ώ ς τόσο αύτό τό σύστημα
είναι λογικό πέρα γιά πέρα. Γιά νά έκθέσουμε τό χαραχτήρα του,
θά είναι άνάγκη νά περάσουμε διά μέσου τών διαφόρων γραμμών,
δ~ως Εγινε στό Μαλαγιανό σύστημα. Ot Σενέκα - Ίροκέζοι θά χρη­
σιμοποιηθούν.
Ot συγγενικές σχέσεις τοΰ πατρόπαππου καί τοΰ μητρόπαπ-
που καί τοΰ έγγονοϋ καί τής έγγονής, ot πιό άπόμακρες άναγνω-
ρισμένες είτε στήν άνιούσα είτε στήν κατιούσα σαρά. Πρόγονοι
καί άπόγονοί πάνω καί κάτω άπ’ αύτούς, έμπίπτουν στίς ίδιες κα­
τηγορίες μέ τή σειρά.
Ot συγγενικές σχέσεις τοϋ άδελφοΰ καί τής άδελφής νοοϋνται
σέ διπλή μορφή τοϋ πρεσβυτέρου καί τοϋ νεωτέρου, καί δχι άφη-
ρημένα' καί ύπάρχουν ειδικοί γιά τόν καθένα, ώς έξής:
Πρεσβύτερος ’Αδελφός — Νεώτερος ’Αδελφός

462
 Νεώτερος ’Αδελφός — Νεώτερη Άδελφή
Αύτές οί μορφές χρησιμοποιούνται άπ’ τα άρσενικά καί άπ’
τα θηλυκά, καί έφαρμδζονται σέ δλους τούς άδελφούς ή άδελφές
ίτσι δπως είναι πρεοβύτβροι ή νεώτεροι άπ’ τό πρόσωπο πού μι­
λάει. Στούς TAMIL ύπάρχουν δύο συστήματα δρων γι’ αύτές τΙς
συγγενικές σχέσεις, άλλά χρησιμοποιούνται τώρα καί άπό τά δύο
φύλα.
Πρώτη πλάγια Γραμμή. Μ’ έμένα Ινα άρσενικό, καί σά νά
μιλάω σάν Ενας Σενέκα, ό γιός καί ή θυγατέρα τού άδελφού μου
είναι γιός μου καί θυγατέρα μου, καθένας άπ’ αύτούς χαλώντας με
πατέρα. Αύτό είναι τό πρώτο ένδεικτικό γνώρισμα τού συστήματος.
Αύτό τοποθετεί τά παιδιά τού άδελφού μου στήν ίδια κατηγορία
μέ τά γνήσια δικά μου. Είναι παιδιά μου, δπως έπίσης καί δικά
του. Τά έγγόνια τού άδελφού μου είναι έγγονοί μου καί έγγονές
μου, καθένα άπ’ αύτά καλώντας με παππού πατρικό. Οί συγγενι­
κές σχέσεις έδώ πού δίδονται είναι έκεΐνες πού άναγνωρίζονται καί
Ιφαρμόζονται' δέν είναι άλλες γνωστές.
'Ορισμένες συγγενικές σχέσεις Θά ξεχωρισθούν σάν ένδεικτι-
κές. Συνήθως έλέγχουν έκείνες πού προηγούνται καί έπονται. 'Ο ­
ταν αύτές συμφωνούν στά συστήματα τών διαφόρων φυλών, καί ά­
κόμη τών διαφόρων οικογενειών τής άνθρωπότητας, δπως στό Του­
ρανικό καί τό Γκανοβανιανό, διαπιστώνουν τή βασική τους ταυτό­
τητα.
Στό θηλυκό κλάδο αύτής τής γραμμής, έγώ δ ίδιος άκόμη έ­
να άροενικό, ό γιός καί ή κόρη τής άδερφής μου είναι άνηψιός μου
καί άνηψιά μου, καθένα άπ’ αύτά καλώντας |w θείο. Αύτό είναι έ­
να δεύτερο ένδεικτικό χαρακτηριστικό. Αύτό περιορίζει τις συγγε­
νικές σχέσεις τοΟ άνεψιοϋ καί τής άνεψιάς στά παιδιά τών άδελ-
φάδων ένός άνδρός, γνήσια ή πλάγια. Τ ά παιδιά αύτού τοΰ άνε-
ψιού καί αύτής τής άνεψιάς είναι έγγόνια μου, δπως προηγούμενα,
καθένα άπ’ αύτά έφαρμόζοντας σέ μένα τό κατάλληλο συσχετικό.
Μ’ έμένα Ινα θηλυκό, Ινα μέρος αύτών τών συγγενικών σχέ­
σεων άνατρέπονται. Ό γιός καί ή κόρη τού άδελφού μου είναι ά-
νεψιός μου καί άνεψιά μου, καθένα άπ’ αύτά καλώντας με θείο. θ ά
σημειωθεί δτι ot δροι γιά τόν άνεψιό καί τήν άνεψιά πού χρησιμο­
ποιούνται άπ’ τά άρσενικά είναι διαφορετικοί άπό κείνους πού χρη­

463
σιμοποιούνται άπ’ τά θηλυκά. Τ ά παιδιά αύτών τών άνηψιών κα:
τών άνηψιάδων είναι έγγόνια μου. Στδ θηλυκό κλάδο, 6 γιός καί ή
θυγατέρα τής άδερφής μου είναι δ γιός μου καί ή θυγατέρα μου,
καθένα άπ’ αύτά καλώντας με μητέρα, καί τά παιδιά τους είναι έγ-
γόνια μου, καθένα άπ’ αύτά καλώντας με μητρική γιαγιά.
Οί σύζυγες αύτών τών γιών και άνεψιών είναι νύφες μου, καί
οί σύζυγοι αύτών τών θυγατέρων καί άνηψιάδων είναι γαμπροί μου,
καί Εφαρμόζουν γιά μένα τδ κατάλληλο συσχετικό.
Δεύτερη Πλάγια Γραμμή. Στόν άρσενικό κλάδο αύτής τής
γραμμής, άπ’ τήν πλευρά τοΰ πατέρα, καί άνεξάρτητα άπ’ τό φύ­
λο τοΰ Έ γ ώ, ό άδερφός τοΰ πατέρα μου είναι πατέρας μου, καί
μέ φωνάζει γιό του ή θυγατέρα του, άνάλογα άν είμαι ενα άρσενι-
κό ή δνα θηλυκό. Τρίτο ένδεικτικό γνώρισμα. 'Ολοι ο£ άδελφοί τοΰ
πατέρα τοποθετοϋνται στή σχέση τοΰ πατέρα. Ό γιός του καί ή θυ­
γατέρα του είναι άδελφός μου καί άδελφή μου, πρεσβύτερος ή νε-
ώτερος, καί έφαρμόζω γι’ αύτούς τούς Γδιους δρους, πού χρησιμο­
ποιώ γιά νά προσδιορίσω τούς γνήσιους άδελφούς καί άδελφές. Τ έ­
ταρτο Ινδεικτικό γνώρισμα. Αύτό τοποθετεί τά παιδιά τών άδελ­
φών στήν ίδια συγγενική σχέση τών άδερφών καί άδερφάδων. Τ ά
παιδιά αύτών τών άδελφών, μέ έμένα Ινα άρσενικό, είναι γιοί μου
καί θυγατέρες μου, καί τά παιδιά τους είναι έγγόνια μου* ένώ τά
παιδιά αύτών τών άδερφάδων είναι άνήψια μου καί άνηψιάδες μου
καί τά παιδιά τών τελευταίων είναι έγγόνια μου. Άλλά, μ,’ έμένα
δνα θηλυκό, τά παιδιά αύτών τών άδελφών είναι άνήψια μου καί ά­
νηψιάδες μου, τά παιδιά αύτών τών άδερφάδων είναι γιοί μου καί
θυγατέρες μου, καί τά παιδιά τους, έπίσης είναι άνήψια μου. "Ετσι,
φαίνεται, δτι ή ταξινόμηση στήν πρώτη πλάγια γραμμή μεταφέρε-
ται στή δεύτερη, δπως αύτό συμβαίνει στήν τρίτη καί δσο πιό Από­
μακρη μέχρι τήν αίματοσυγγένεια πού μπορεϊ νά άνευρεθεΐ.
Έ άδερφή τοΰ πατέρα μου είναι θεία μου καί μέ καλεϊ άνη-
ψιό ιτης, άν είμαι δνας άρσενικός. Πέμπτο ένδεικπχκό γνώρισμα. Ή
συγγενική σχέση τής θείας περιορίζεται στις άδελφές τοΰ πατέρα
μου, καί στίς άδελφές τέτοιων άλλων προσώπων, πού βρίσκονται μα-
ζύ μου στή σχέση ένός πατέρα, μέ τόν άποκλεισμό τών άδερφάδων
τής μητέρας μου. Τ ά παιδιά τής άδελφής τοΟ πατέρα μου είναι έ-
ξαδέλφια μου, κάθε δνα άπό αύτά καλώντας με έξάδελφο. Μ’ έμέ-

464
να Ινα άρσενικό, τά παιδιά τών άρσενικών έξαδέλφων μου είναι
γιοί μου καί θυγατέρες μου, καί τών θηλυκών έξαδέλφων μου είναι
άνηψιοί μου καί άνηψιές μου1 άλλά μ’ έμένα £να θηλυκό αύτές οί
τελευταίες συγγενικές σχέσεις Αντιστρέφονται. "Ολα τά παιδιά τών
τελευταίων είναι έγγόνια μου.
’Απ’ τήν πλευρά τής μητέρας, μ’ έμένα Ινα άρσενικό, δ άδελ­
φός τής μητέρας μου είναι θείος μου, καί μέ καλεΐ άνηψιό του. Έ ­
κτο Ενδεικτικό γνώριαμα. Ή συγγενική σχέση τοΟ θείου περιορίζε­
ται στούς άδελφούς τής μητέρας μου, γνήσιους καί πλάγιους, μέ τόν
άποκλεισμό τών άδελφών τοϋ πατέρα μου. Τ ά παιδιά του είναι έ-
ξαδέλφια μου, τά παιδιά τών άρσενικών έξαδέλφων μου είναι γιοί
μου καί θυγατέρες μου, τών θηλυκών έξαδέλφων μου είναι άνήψια
μου καί άνηψιές μου, άλλά μ’ έμένα Ινα θηλυκό, αύτές ot τελευ­
ταίες συγγενικές σχέσεις άνατρέπονται, τά παιδιά δλων έπίσης εί­
ναι έγγόνια μου.
Στό θηλυκό κλάδο τής ίδιας γραμμής ή άδελφή τής μ,ητέρας
μου είναι μητέρα μου. Έβδομο ένδεικτικό γνώρισμα. "Ολες οί διάφο­
ρες άδελφές, γνήσιες καί πλάγιες, τοποθετούνται στή σχέση μια;
μητέρας πρός τά παιδιά ή μιά τής άλλης. Τά παιδιά τών άδερφά­
δων τής μητέρας μου είναι άδελφοί μου καί άδελφές μου, πρεσβύ-
τεροι ή νεώτεροι. ’ Ογδοο ένδεικτικό γνώρισμα. Αύτό είσάγει τή
συγγενική σχέση άδελφοϋ καί άδελφής άνάμεσα στά παιδιά τών
άδερφάδων. Τ ά παιδιά αύτών τών άδελφών είναι γιοί μου καί θυ­
γατέρες μου, αύτών τών άδερφάδων είναι άνηψιοί μου καί άνηψιές
μου' καί τά παιδιά τών ιτελευταίων είναι έγγόνια μου. Μ5 έμένα
σάν Ινα θηλυκό ot ίδιες συγγενικές σχέσεις άνατρέπονται δπως στίς
προηγούμενες περιπτώσεις.
Κάθε μιά άπ’ τΙς συζύγους αύτών τών διαφόρων άδελφών, καί
αύτών τών διαφόρων άρρένων έξαδέλφων είναι γυναικαδέλφη, κά­
θε μία άπ’ αύτές χαλώντας με άνδράδελφο. Έ άκριβής σημασία
τοϋ προηγούμενου δρου δέν είναι γνωστή. Κάθε Ινας άπ’ τούς συ­
ζύγους αύτών τών διαφόρων άδερφάδων καί ξαδερφάδων είναι άν-
δράδελφος, καί δλοι έφαρμόζουν γιά μένα ιτό κατάλληλο συσχετικό.
Ί χ ν η τοϋ πουναλουανοΰ έθίμου παραμένουν έδώ καί έκεΐ στίς γα­
μήλιες σχέσεις τών ’Αμερικάνων ιθαγενών, δηλαδή άνάμεσα στό
Έ γ ώ καί τΙς σύζυγες τών διαφόρων άδερφάδων. Στό MANDAM

465
30*
ή σύζυγος τοΟ άδελφού μου είναι άδελφή μου, καί στό PAWNER
καί τό ARICKAREE τό ίδιο. Στό CROW ή σύζυγος τού άδελφού
τοΟ συζύγου μου είναι «συντρόφισσά μου», στό ΚρΙκ (CR£EK) 6
«παρών κάτοχός» μου, καί στό MUNSEE «φίλη μου». Στό WINNE­
BAGO καί AjCHAOTINNE αύτή είναι «άδελφή μου». Ό σύζυγος
τής άδελφής τής συζύγου μου, σέ μερικές φυλές είναι «άδελφός
μου», σ’ άλλες «άνδράδελφός μου», καί στό ΚρΙκ «ό μικρός χωρι­
στής», δτι κι’ άν μπορεΐ νά σημαίνει.

Τρίτη Πλάγια Γραμμή. ’Επειδή οί συγγενικές σχέσεις στούς

διάφορους κλάδους αύτής τής γραμμής είναι οί ίδιες δσο καί στούς
άντίστοίχους κλάδους τής δεύτερης, μέ τήν έξαίρεση ένός πρόσθε­
του προγόνου, θά είναι άρκετό νά παρουσιάσω Ινα κλάδο άπ’ τούς
τέσσερις. 'Ο άδελφός τοΟ πατέρα τού πατέρα μου είναι πατρόπαπ-
πός μου, καί μέ καλεΐ έγγονό του. Αύτό είναι Ινα Ενα/το ένδεικτι-
κό γνώρισμα, καί τό τελευταίο τού άριθμού. Τοποθετεί αύτούς τούς
άδελφούς στή σχέση τών πατρόπαππων, καί Ετσι Εμποδίζει πλάγι­
ους άνιόντες άπ’ τό πέρασμα άπ’ αύτή τή συγγενική σχέση. Ή άρ­
χή πού συγχωνεύει τΙς πλάγιες γραμμές στήν εύθεία γραμμή ένερ-
γεϊ στήν άνιούσα δπως έπίσης καί στήν κατιούσα. Ό γιός αύτού τοΟ
παιτρόπαππου είναι πατέρας μου* τά παιδιά του είναι άδελφοί μου
καί άδελφές μου' τά παιδιά αύτών τών άδελφών είναι γιοί μου καί
θυγατέρες μου, αύτών τών άδερφάδων είναι άνηψιοί μου καί άνη-
ψιές μου- καί τά παιδιά τους είναι έγγόνια μου. Μ’ έμένα σάν θη­
λυκό ot ίδιες συγγενικές σχέσεις άνατρέπσντα: δπως στίς προηγού­
μενες περιπτώσεις. Κοντά σ’ αύτό, ό συσχετικός δρος Εφαρμόζεται
σέ κάθε περίπτωση.

Τετάρτη Πλάγια Γραμμή, θ ά είναι άρκετό, γιά τόν ίδιο λό­

γο, νά δώσουμε μόνον Ινα συγκεκριμένο κλάδο αύ«ής τής γραμμής.
Ό άδελφός τού πατέρα τοΰ πατροπάππου μου είναι πατρόπαππός
μου- δ γιός του είναι έπίσης πατρόπαππός μου’ ό γιό; τού τελευταί­
ου είναι πατέρας μου’ ό γιός του καί ή θυγατέρα του είναι άδελφός
μου καί άδελφή μου, νεώτερος ή πρεσβύτερος- καί τα παιδιά τους
καί τά έγγόνια τους άκολουθοΰν στήν ίδια συγγενική σχέση μέ τό
Έ γ ώ δπως στίς άλλες περιπτώσεις. Στήν πλάγια γραμμή ή τα­
ξινόμηση είναι ή ίδια στούς διάφορους κλάδους της δπως στούς άν-

466
τίστοιχους κλάδους τής δεύτερης, μέ τήν έξαίρεση πρόσθετων προ­
γόνων.
Ά π ό τή φύση τοΟ συστήματος, βγαίνει τό συμπέρασμα, δτι ή
γνώση τών άριθμητικών βαθμίδων τής αίματοσυγγένειας είναι ού-
σιώδης γιά μιά κατάλληλη ταξινόμηση τής συγγένειας. Άλλά σ’ Ε­
ναν ’Ινδιάνο Ιθαγενή συνηθισμένο στήν καθημερινή χρήση της, δ
φαινομενικός λαβύρινθος τών συγγενικών σχέσεων δέν παρουσιά­
ζει καμμιά δυσκολία.
Άνάμεσα στίς ύπόλοιπες γαμήλιες συγγενικές σχέσεις ύπάρ-
χουν δροι στούς Σενέκα - Ίροκέζους γιά πεθερό, γιά πατέρα τής
συζύγου, καί γιά πατέρα τοΟ συζύγου. Ό προηγούμενος δρος χρη­
σιμοποιείται έπίσης γιά νά προσδιορίσει Ιναν γαμπρό, δείχνοντας
ίται, πώς αύτός είναι άμοιβαίος. Υπάρχουν έπίσης δροι γιά πα-
τρυιό καί γιά μητρυιά καί γιά προγονό καί γιά προγονή. Σ ’ Ιναν ά­
ριθμό φυλών δύο πεθεροί καί δύο πεθερές συσχετίζονται, καί Υπάρ­
χουν ίροι νά έκφράσουν τό σύνδεσμο. Ή άφθονία όνοματολογ ίας άν
καί ίγινε άναγκαστικά άπ’ τΙς χρησιμοποιημένες διακρίσεις τοϋ συ­
στήματος είναι ώστόσο άξιόλογη. Πλέριες λεπτομέρειες τοϋ Σενέ­
κα - Ίροκέζικου καί TAMIL συστήματος άναφέρονται άλλοϋ. Ή
δμοιότητά τους φαίνεται στήν άπλή παρατήρηση. Δείχνει δχι μό­
νον τήν έπικράτηση τοϋ πουναλουανοΰ γάμου άνάμεσα στους άπόμα-
κρους προγόνους, δταν τό σύστημα είχε διαμορφωθεί, άλλ’ έπίσης
τήν ισχυρή έπίδραση πού αύαή ή μορφή τοϋ γάμου προκάλεσε στήν
άρχαία κοινωνία. Είναι, ταυτόχρονα, μιά άπ’ τΙς πιό άσυνείθιστες
έφαρμογές τής Εμφυτης λογικής τής Ανθρώπινης διάνοιας στά γε­
γονότα τοϋ κοινωνικού συστήματος, πού διατηρήθηκε στήν Εμπειρία
τής άνθρωπότητας.
"Οτι τό Τουρανικό καί Γκανοβανιανό σύστημα μπολιάστηκαν
πάνω σ’ Ινα προηγούμενο Μαλαγιανό, ή Ενα δμοιο τέτο-.ο σ' δλες τΙς
ούσιώδεις του άπόψεις, Εχει τώρα άποδειχθεϊ. Σχεδόν στά μισά άπ’
δλα αύτά τά συγγενικά συστήματα πού όνομάσαμε, τά δύο είναι δ-
μοια. "Αν έκεϊνα Εχουν έρευνηθεΐ, στά όποϊα τό Σενέκα καί TAML
διαφέρουν άπ’ τό Χαβαγιανό, 6ά βρεθεί δτι ή διαφορά είναι πάνω
σ’ Εκείνες τις συγγενικές σχέσεις, που στηρίζονται στήν έπιγαμία
ή δχι τών άδελφών καί άδελφάδων. Στά προηγούμενα δύο, λόγου
χάρη, ό γιός τής άδελφής μου είναι άνηψιός μου, άλλά στό τελευ-

467
ταΐο είναι γιός μου. Ot δύο συγγενικές σχέσεις έκφράζουν τή δια­
φορά άνάμεσα στίς οικογένειες atματο συγγενική καί πουναλουανή.
Ή άλλαγή τών συγγενικών σχέσεων, πού προέκυψε άπ’ τήν ύπο-
κατάσταση τών πουναλουανών στή θέση τών αίματοσυγγενικών γά-
μων, στρέφει τό Μαλαγιανό στό Τουρανικό σύστημα. Ά λλά μπο-
ρεΐ νά έρωτηθεϊ, γιατί οί Χαβαγιανοί, πού είχαν τήν πουναλουανή
οικογένεια, δέν μεταρρυθμίσανε τό σύστημά τους αίματοσυγγένειας
σύμφωνα μ’ αύτό; Έ άπάντηση ιχει δοθεί άλλοϋ, άλλά μπορεϊ νά
έπαναληφθεΐ. Ή μορφή τής οίκογένειας άπομακρύνεται προκατα­
βολικά άπ’ τό σύστημα. Στήν Πολυνησία αύτή ήταν πουναλουανή,
ένώ τό σύστημα έμενε Μαλαγιανό. Στήν Αμερική, ήταν συνδυασμι-
ανική, ένώ τό σύστημα έμενε Τουρανικό' καί στήν Εύρώπη καί
στή Δυτική Ά σ ία μονογαμική, ένώ τό σύστημα φαίνεται πώς είχε
μείνει Τουρανικό γιά ένα χρονικό διάστημα, άλλά έπεσε σέ παρακ­
μή, καί τό διαδέχθηκε τό Άριανό. Κοντά σ’ αύτό, ένώ ή οίκογέ-
νεια είχε περάσει διά μέσου πέντε μορφών, ώστόσο δημιουργήθηκαν
τρία ξεχωριστά συστήματα αίματοσυγγένειας, δπως τώρα είναι γνω­
στά. Χρειάζονταν μιά όργανική άλλαγή στήν κοινωνία μέ Ασυνή­
θιστες διαστάσεις γιά ν’ άλλάζουν ούσιαστικά Ινα καθιερωμένο σύ­
στημα αίματοσυγγένειας. Νομίζω, πώς θά βρεθεί, δτι ή όργάνωση
σέ γένη ύπήρξεν άρκετά σημαντική καί καθολική γιά ν’ Αλλάξει τό
Μαλαγιανό σύστημα στό Τουρανικό" καί δτι ή μονογαμία, δταν κα­
θιερώθηκε πλέρια στούς πιό προχωρημένους κλάδους τής^ανθρώπι-
νης οικογένειας, ήταν Ικανή, μέ τήν έπίδραση τής Ιδιοκτησίας, ν’
Ανατρέψει τό Τουρανικό σύστημα καί νά τό ύποκατχστήσει μέ τό
Άριανό.
Υπολείπεται νά έξηγήσουμε τήν καταγωγή πολλών Τουρανι­
κών συγγενικών σχέσεων, πού διαφέρουν άπ’ τις Μαλαγιανές. Ot
πουνάλουανοί γάμοι καί οί γενοκρατικές όργανώσεις σχηματίζουν
τή βάση τής έξήγηαης.
I. "Ολα τά παιδιά τών διαφόρων Αδελφών μου, γνήσιων καί
πλάγιων, μ’ έμένα ένα άρσενικό, είναι γιοί μου καί θυγατέρες μου.
ΑΙτιολογίες: Μιλώντας σάν Ινας Σενέκα, δλες οί σύζυγες τών
διαφόρων Αδελφών μου είναι δικές μου, δπως έπίσης καί δικές τους.
Μιλοΰμε τώρα γιά τήν έποχή πού τό σύστημα διαμορφωνόταν. Τό
ίδιο συμβαίνει στό Μαλαγιανό, δπου ot λόγοι προσδιορίσθηκαν.

468
 II. Ό λ α τά παιδιά τών διαφόρων Αδερφάδων μου, γνήσιων
καί πλάγιων, μ’ έμένα Ινα Αρσενικό, είναι άνήψια μου καί άνηψ^ί
μου.
ΑΙτιολογίβς: Κάτω άπ’ τή γενοκρατική όργάνωση αύτά τά θη­
λυκά, μέ 2να νόμο τού γένους, δέν μπορεΐ νά είναι σύζυγές μου. Τά
παιδιά τους, γι’ αύτό, δέν μποροΰν πιά νά είναι παιδιά μου, άλλά
βρίσκονται μαζί μου σέ πιό Απόμακρη συγγενική σχέση" Από δω ot
νέες συγγενικές σχέσεις ΑνηψιοΟ καί άνηψιάς. Αύτό δ:αφέρει άπό
τό Μαλαγιανό.
I II. Μ’ έμένα Ινα θηλυκό, τά παιδιά τών διαφόρων Αδελφών
μου, γνήσιων καί πλάγιων, είναι άνηψιοί μου καί Ανηψιές μου. Αι­
τιολογίας, δπως στό II. Αύτό έπίσης διαφέρει Απ’ τό Μαλαγιανό.
IV . Μ’ έμένα £να θηλυκό, τά παιδιά τών διαφόρων Αδερφά­
δων μου, γνήσιων καί πλάγιων, καί τών διαφόρων έξαδελφάδων μου,
είναι γιοί μου καί θυγατέρες μου. ΑΙτιολογίες: Ό λοι οί σύζυγοί
τους είναι σύζυγοί μου έπίσης. Μέ άκρίβεια αύτά τά παιδιά είναι
προγόνια μου, καί έτσι προσδιορίζονται στήν OJIBWA καί σέ δι­
άφορες άλλες ALGONKIN φυλές' άλλά στή Σενέκα - Ίροκέζικη
καί στήν Ταμίλ, Ακολουθώντας τήν άρχαία ταξινόμηση, τοποθετούν­
ται στήν κατηγορία τών γιών μου καί τών θυγατέρων μου, γιά λό­
γους πού δίδονται στό Μαλαγιανό.
V . Ό λ α τά παιδιά αύτών τών γιών καί θυγατέρων είναι έγ­
γόνια μου.
ΑΙτιολογία: Είναι τά παιδιά τών γιών μου καί τών θυγατέ­
ρων μου.
V I. Ό λ α τά παιδιά αύτών τών άνηψιών καί άνηψάδων είναι
έγγόνια μου.
ΑΙτιολογία: Αύτές ήσαν οί συγγενικές σχέσεις τών ίδιων
προσώπων κάτω Απ’ τό Μαλαγιανό σύστημα, πού ύποθετικά προη-
γήθηκε Απ’ τό Τουρανικό. Τίποτ* καινούργιο δέν έπινοήθηκε, θά
Ιμ«νε τό παληό.
V II. Ό λοι οί άδελφοί τοΟ πατέρα μου, γνήσιοι καί πλάγιοι,
είναι πατέρες μου.
ΑΙτιολογία: Είναι ot σύζυγοι τής μητέρας μου. Είναι τό ίδιο
καί στό Μαλαγιανό.
 V III. Ό λες ot Αδερφάδες τοΰ πατέρα μου, γνήσιες χαί πλά­
γιες, είναι θείες μου.
Αιτιολογία: Κάτω άπ’ τή γενοκρατική όργάνωση καμιά δέν
μπορεΐ νά είναι ή σύζυγος τοΰ πατέρα μου' άπό κεί ή προηγούμε­
νη συγγενική σχέση τής μητέρας είναι άπαράδεκτη. Μιά νέα συγ­
γενική σχέση, γι’ αύτό, χρειάσθηκβ άπό δώ έκείνη τής θεία£.
IX. 'Ολοι ot άδελφοί τής μητέρας μου, γνήσιοι καί πλάγιοι,
είναι θείοι μου.
Αιτιολογία: Αύτοί δέν είναι πιά ot σύζυγοι τής μητέρας μου
καί πρέπει νά βρίσκονται μ’ έμένα σέ μιά άπόμακρη συγγενική σχέ­
ση άπό έκείνη τοΰ πατέρα: άπό δώ ή νέα συγγενική σχέση τοΰ
θείου.
X. 'Ολες ot άδερφάδες τής μητέρας μου, γνήσιε: καί πλάγι­
ες, «Ιναι μητέρες μου.
ΑΙτιολογία δπως στό IV.
X I. Ό λ α τά παιδιά τών άδελφών τοΰ πατέρα μου, καί δλα τά
παιδιά τών Αδερφάδων τής μητέρας μου, γνήσια καί πλάγια, είναι
άδελφοί μου καί άδελφές μου.
Αιτιολογία: Είναι τό Ιδιο στό Μαλαγιανό, καί γιά λόγους
πού δίδονται έκεΐ.
X II. Ό λ α τά παιδιά τών διαφόρων θείων μου καί δλα τά παι­
διά τών διαφόρων θειάδων μου, γνήσια καί πλάγια, είναι έξάδελ-
φοί μου καί έξαδέλφες μου.
Αιτιολογία: Κάτω άπ’ τή γενοκρατική όργάνωση δλο*. αύ-
τοί οί θείοι καί οί θείες Αποκλείονται άπ’ τή γαμήλια σχέση μέ τόν
πατέρα μου καί τή μητέρα μου" άπό δώ τά πα>ιδ(ά τόυς δέν μποροΰν
νά βρίσκονται μ’ έμένα στή σχέση τών άδελφών καίΐάδερφάδων, δ­
πως στό Μαλαγιανό, άλλά πρέπει νά τοπσθετηθοΰν σέ μιά πιό άπό­
μακρη: άπό δώ ή νέα συγγενική σχέση τοΰ έξάδελφου.
X III. Στό Ταμίλ δλα τά παιδιά τών Αρρένων έξαδέλφων μου,
μ’ έμένα ένα Αρσενικό, είναι άνηψιοί μου καί Ανηψιές μου, καί δ­
λα τά παιδιά τών θηλυκών έξαδέλφων μου είναι γιοί μου καί θυ­
γατέρες μου. Αύτή είναι ή άκριβής Αντιστροφή τοΰ κανόνα άνάμε­
σα στούς Σενέκα - ’Ιροκέζους. Αύτό τείνει νά δείξει δτ: άνάμεσα στό
λαό Ταμίλ, βταν έμφανίστηκε τό Τουρανικό σύστημα, βλοι ot θη­
λυκοί έξαδέλφα μου ήσαν σύζυγές μου, ένώ ot σύζυγες τών άρσε-

470
νικών έξαδέλφων μου δέν ήσαν. Αύτό είναι Ινα μοναδικό γεγονός,
δτι ή άπόκλιση σ’ αύτές τις συγγενικές σχέσεις είναι μιά μόνον μέ
κάποια σημασία άνάμεσα στά δύο συστήματα στίς συγγενικές σχέ­
σεις τοϋ Έ γ ώ κάπου διακοσίων προσώπων.
XIV . 'Ολο: οί άδελφοί καί ot άδελφές τοΟ πατροπάππου μου
καί τοΟ μητροπάππου μου είναι πατρόπαπποί μου καί μητρόπαπποί
μο·4·
ΑΙτιολογία: Είναι τό Ιδιο στό Μαλαγιανό, καί για τούς λό­
γους πού δίδονται έκεί.
Τώρα γίνεται πρόσθετα σαφές, δτι καί τά δύο, τό Τουρανικό
καί τό Γκανοβανιανό σύστημα, πού είναι δμοια, παρεμβλήθηκαν πά­
νω σ’ ενα άρχικό Μαλαγιανό σύστημα· καί δτι τό τελευταίο πρέπει
να Ιχει έπικρατήσει γενικά στήν ’Ασία πριν άπ’ τή Μαλαγιανή
μετανάστευση στά Νησιά τοϋ ΕΙρηνικοϋ. ’Ακόμα ύπάρχουν λόγοι
νά πιστέψουμε δτι τό σύστημα μεταβιβάσθηκε στή Μαλαγιανή μορ­
φή μέ τό κοινό αίμα τών προγόνων τριών οίκογενειών, άπό μ:ά ’Α ­
σιατική πηγή, καί Ιπειιτα, τροποπο'.ήθηκε στή σημερινή μορφή του
μέ τούς άπόμακρους προγόνους τής Τουρανικής καί Γκανοβανιανής
οίκογένειας.
Ot κύριες συγγενικές σχέσεις τοϋ Τσυρανικοϋ συστήματος έ­
χουν τώρα έξηγηθεϊ στήν καταγωγή τους, καί διαπιστώνεται πώς
είναι έκεΐνες πού πραγματικά θά ύπήρχαν στήν πουναλουανή οικο­
γένεια τόσο κοντά δσο τό γένος τών παι&ών θά είνα·. γνωστό. Τό
σύστημα έξηγεϊται μόνο του σάν μιά όργανική αδξηση, καί πρίν
άπ’ αύτήν δέν θά είχε γεννηθεί χωρίς μιά άνάλσγη αιτία, καί τό
συμπέρασμα γίνεται σωστό δπως έπίσης καί άναγκαίο, δτ: δημιουρ-
γήθηκε άπ’ τις πουναλουανές οίκογένειες. θ ά σημειώσουμε, δπως
δήποτε, δτι πολλές άπ’ τις γαμήλιες συγγενικές σχέσεις έχουν άλ-
λάξει.
Τό σύστημα μεταχειρίζεται δλους τούς άδελφούς, σάν συζύ­
γους γιά κάθε μιά άπ’ τις συζύγους τών άλλων, καί δλες τις Αδερ­
φάδες σάν τις σύζυγες γιά καθένα άπ’ τούς συζύγους τών άλλων,
καί σά νά παντρεύονταν μεταξύ τους όμαδικά. Έγκαιρα τό σύστη­
μα διαμορφώθηκε, δπουδήποτε Ινας άντρας βρίσκει Ιναν άδερφό,
γνήσιο ή πλάγιο, καί έτοεΐνα σ’ αύτή τή συγγενική σχέση ήσαν πο­
λυάριθμοι, στή σύζυγο αύτοϋ τοϋ άδελφοϋ αύτός βρίσκει μιά πρό­

471
σθετη σύζυγο. Μέ τόν Ιδιο τρόπο, δπουδήποτε μια γυναίκα βρίσκει
μιά άδερφή, γνήσια ή πλάγια, κι’ έκεΐνες σ’ αύτή τή συγγενική
σχέση ήσαν έπίσης πολυάριθμες, στδ σύζυγο αύιτής τής άδελφής
αύτή βρίσκει Ιναν πρόσθετο σύζυγο. Ή άδελφότητα τών άρρένων
συζύγων καί ή άδελφότητα τών θηλέων συζύγων σχημάτιζαν τή
βάση αύτής τής συγγενικής σχέσης. Αύτδ έκφράζεται πλέρια άπδ
τό Χαβαγιανό έθιμο τής πουναλούα. θεωρητικά, ή οικογένεια τής
περιόδου είχε τήν Ιδια έκταση μέ τήν δμάδα τήν ένωμένη μέ τήν
Ιδια γαμήλια σχέση· άλλά, πρακτικά, πρέπει νά έχει ύποδια'.ρεθεΐ
σ’ έναν άριθμό πιό μικρών οικογενειών γιά τό βόλεμα τής κατοικί­
ας καί τής διατροφής. 01 άδελφοί, άνά δέκα καί δώδεκα, τών Βρε-
ταννών πού παντρεύονταν μέ κάθε μιά άπό τίς συζύγους τών άλλων,
θά έδειχναν τό μέγεθος μιάς συνηθισμένης ύποδιαίρεσης μιάς που-
ναλουανής δμάδας. *0 κομμουνισμός στά πρ2* τό ζεΐν φαίνεται πώς
έχει γεννηθεί μέσα στίς άνάγκες τής αΓιματοσυγγενικής οικογένει­
ας, πώς συνεχίσθηκε στήν πουναλουανή καί πώς μεταβιβάσθηκε στή
συνδυααμιανική άνάμεσα <πσύς Άμερικάνους Ιθαγενείς, μέ τούς δ-
ποίους αύτή παράμεινε σάν Ινας τρόπος ζωής ώς τήν έποχή τής ά-
νακάλυψής των. Ό πουναλουανός γάμος είναι τώρα άγνωστος άνά­
μεσα τους, άλλά τό σύστημα αίματοσυγγένειας πού τόν δημιούργη­
σε, Ιχει έπιβιώσε» ατά έθιμα μέσα στά όποια αύτός γεννήθηκε. Ή
περιοχή τής οικογενειακής ζωής καί κατοικίας άνάμεσα στίς ά­
γριες φυλές έχει άτελώς μελετηθεί. Μιά γνώση τών έθίμων τους
μέσα σ’ αύτές τίς σχέσεις καί τοΰ τρόπου διαιτροφής των θά Ιρριχνε
Ινα Ισχυρό φώς πάνω στά ύπό έξέταση ζητήματα.
Δυό μορφές οίκογενείας Ιχουν τώρα έξηγηθεΐ στήν προέλευ­
σή τους άπό δύο παράλληλα συστήματα αίματοσυγγένειας. Οί άπο-
δείξεις φαίνονται πώς είναι πειστικές. Αύαό δείχνει τήν άφετηρία
τής άνθρώπινης κοινωνίας, άφοΰ ή Ανθρωπότητα άναδύθηκε άπό
Ινα άκόμη πιό χαμηλό δρο καί Ιμπασε τόν δργανισμό τής αίματο-
συγγενικής οικογένειας. ’Απ’ αύτή πρώτα τή μορφή στή δεύτερη
ή μετάβαση ήταν φυσική’ μιά άνάπτυξη άπό τόν κατώτερο στόν ά-
νώτερο κοινωνικό δρο μέσα άπό παρατήρηση καί πείρα. Αύτό ήταν
τό Αποτέλεσμα τών βελτιώσιμων πνευματικών καί ήθικών Ιδιοτή­
των, πού άνήκουν στό άνθρώπινο είδος. Έ αίματοσυγγενική καί που­
ναλουανή οικογένεια άντιπροσωπεύουν τήν ύπόσταση τής άνθρώπι-

472
νης προόδου διά μέσου τοΟ μεγαλύτερου μέρους τής περιόδου
άγριότητας. Ά ν καί ή δεύτερη ήταν μιά μεγάλη βελτίωση πάνω
οτήν πρώτη ώστόσο, βρισκόταν άκόμη μακριά άπό τή μονογα­
μία. Μιά έντύπωση μπορεΐ νά προκληθεϊ άπό μιά σύγκριση
τών διαφόρων μορφών τής οίκογένειας, άπό τό γρήγορο ρυθμό προ­
όδου στήν άγριότητα, δπου τά μέσα προώθησης ήσαν Ασήμαντα, καί
τά έμπόδια ήσαν τρομερά. Εποχές πάνω σέ έποχές ουσιαστικά στά­
σιμης ζωής, μέ προώθηση καί παρακμή, Αναμφίβολα σημείωσαν
τήν πορεία τών γεγονότων" άλλά ή γενική κίνηση τής κοινωνίας
ήταν άπό τόν κατώτερο στόν ύψηλότερο δρο, άλλιώς ή Ανθρωπότη­
τα θά είχε μείνει στήν άγριότητα. ’Αξίζει νά βροΟμε Ινα σίγουρο
Αρχικό σημείο, πού Απ’ α4τό ξεκίνησε ή Ανθρωπότητα στή μεγάλη
καί θαυμαστή πορεία της πρός τήν πρόοδο, άν καί Ακόμη τόσο κον­
τά στό κατώτερο σκαλί τής κλίμακας καί μολονότι περιοριζόταν σέ:
μιά μορφή οίκογένειας τόσο παράξενης δσο ή αίματοσυγγενική.

473
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Η ΣΥΝΔΥΑΙΜΙΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Ή Συνδυασμιανική οίκογένεια. Π ώ ς συγκροτήθη-

χ ε. Τά χαρακτηριστικά τη ς. 'Επίδραση τη ς γενοκρατ ι·
κ ής δργάνω σης πάνω σ ’ αυτή. Ή ροπή γιά ζευγάρωμα
jtta αργή ανάπτυξη. Ή άρχαία κοινωνία θά μελετηθεί i-
χ εϊ που βρίσκονται τά πιό υψηλά παραδείγματα. Ή Π α­
τριαρχική οίκογένεια. Ή ουσία τη ς ή πατρική δύναμη.
Χαρακτηριστικά. Πολυγαμία έξαρτημένη. Ή Ρωμαϊκή
οίκογένεια ομοια. Ή πατρική δύναμη άγνω στη στις προ­
ηγούμενες οίκογένειες.

'Οταν οί ’Αμεριχάνοί ιθαγενείς Ανακαλύφθηκαν, αύτό τό τμή­

μα τους πού ήσαν στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, είχε
φτάσει στή συνδυασμιανική ή ζευγαρωτή οικογένεια. 01 πλατιές δ-
μάδες στή γαμήλια σχέση, πού πρέπει νά ύπήρξαν στήν προηγού­
μενη περίοδο, είχαν έξαφανισθεϊ καί στίς θέσεις των παντρεύονταν
ζευγάρια, σχήματα σαφώς διακρινόμενα, άν καί μερικά μόνον έ-
ξαιτομικίυμένες οικογένειες. Σ ’ αύτή τήν οικογένεια, μπορεί ν’ ά-
ναγνωριοθεϊ δ σπόρος τής μονογαμίας, άλλ’ ήταν δμως κάτω άπό
τήν τελευταία άπό διάφορες ούσιώδεις Απόψεις.
Ή συνδυασμιανική οίκογένεια ήταν είδική καί ιδιόρρυθμη.
ΙΙολλά άτομα βρίσκονταν συνήθως σ’ Ινα σπίτι, σχηματίζοντας
2να κοινοτικό νοικοκυριό, μέσα στό δποϊσν ή άρχή τοΰ κομμουνισμού
στά πρός τό ζεΐν είχε πραγματοποιηθεί. Τό γεγονός τής σύνδεσης
διαφόρων τέτοιων οίκογενειών σ’ Ινα κοινό νοικοκυριό κάνει άπό
μόνο του παραδεκτό, δτιι ή οικογένεια ήταν πολύ άδύνατη σέ όργά-
ν<ι>ση γιά ν’ Αντιμετωπίσει μόνη τις σκληρότητες τής ζωής. Ώστό-

474
σο αύτή βασίσθηκε πάνω στό γάμο άνάμεσα σέ μοναχικά ζευγάρια,
καί κατείχε μερικά άπό τά χαρακτηριστικά τής μονογαμικής obw-
γένειας. Ή γυναίκα ήταν τώρα κάιτι περισσότερο άπό τήν κυριώτε-
ρη σύζυγο τοϋ συζύγου της' αύτή ήταν ή σύντροφός του, δ παρα-
σκευα-στής τής τροφής του, καί ή μητέρα τών παιδιών γιά τά δ-
ποΐα αύτός άρχισε μέ κάποια σιγουριά νά τά θεωρεί σάν δικά του.
Ή γέννηση τών παιδιών, γιά τά δποία δεμένοι μαζί φρόντιζαν, I-
τεινε νά στερεώσει τήν Ινωση καί νά τήν κάμει μόνιμη.
’Αλλά δ γαμήλιος θεσμός ήταν τόσο ίδιόρυθμος δσο καί ή οι­
κογένεια. Ot άνδρες δέν ζητούσαν σύζυγες, δπως ζητούν στήν πο­
λιτισμένη κοινωνία, άπό συναίσθημα, γιατί τό έρωτικό πάθος, πού
άπαιτοΰσε μιά όψηλότιερη Ανάπτυξη άπ’ αύτή πού είχαν έπιτύχει,
■ήταν άγνωστο σ’ αύτούς. Γι’ αύτό τό λόγο, δ γάμος δέν στηριζόταν
στό αίσθημα, άλλά στήν εύκολία καί στήν άνάγκη. Άφέθηκε στίς
μητέρες, πραγματικά, νά τακτοποιήσουν τούς γάμους τών παιδιών
τους, καί τούς διαπραγματεύονταν γενικά χωρίς τή γνωριμία τών
μερών πού έπρόκειτο νά παντρευτούν, καί χωρίς νά έρωτοΰν γιά
προηγούμενη συγκατάιθεσή τους. Κάποτε συνέβαινε, ώστε τελείως
ξένοι, δδηγούνταν ίτσι σέ γαμήλια σχέση. Στόν κατάλληλο χρόνο
ειδοποιούνταν, πότε ή άπλή γαμήλια τελετή θά τελούνταν. Τέτοια
ήταν τά έθιμα τών Ίροκέζων καί πολλών άλλων ’Ινδιάνικων φυ­
λών. Σιωπηρή συναίνεση σ’ αύτές τις μητρικές συμφωνίες, ήταν Ι-
να καθήκον πού τά μέρη σπανίως άρνοΰνταν. Πρίν άπό τό γάμο ή
παρουσία τών στενών συγγενών τής νύφης, πού συμμετέχουν στό εί­
δος τών άπαιτουμένων δώρων, Ιγιναν Ινα γνώρισμα σ’ αύτές τίς γα­
μήλιες συναλλαγές. Ή γαμήλια σχέση, δπως δήποτε, συνεχιζόταν
δσο διαρκοΰσε ή άμοιβαία έκτίμηση τών μερών, καί δχι περισσότε­
ρο. ΓΓ αύτό τό λόγο ξεχωρίζονταν δπως ή ζευγαρωτή οικογένεια.
Ό σύζυγος θά άπομάκρινε τή σύζυγό του κατά βούληση καί θά I-
παιρνε μιά άλλη χωρίς ήθική προσβολή, καί ή γυναίκα άπολάβαι-
νε τό Ιδιο δικαίωμα νά έγκαταλείψει τό σύζυγό της καί νά πάρει
έναν άλλο, πού μ’ αύτόν δέν θά παραβιάζονταν τά ϊθιμα τής φυλής
της καί τοΰ γένους της. ’Αλλά μιά δημοσία συγκατάθεση βαθμιαία
διαμορφώθηκε καί μεγάλωσε σέ δύναμη ένάντια σέ τέτοιους χωρι­
σμούς. "Οταν ή άποξένωση πρόβαλλε άνάμεσα στό παντρεμένο ζευ­
γάρι, καί δ χωρισμός τους Ιγινε Απειλητικός, σί γενοκρατικοΐ συγ-

475
γενβΐς κχθενός άπό τούς δύο δοκίμαζε μιά έπανασυμφ'.λίωση τών με­
ρών, πού συχνά πετύχαιναν" άλλ’ άν δέν μποροϋσαν νά παραμερί­
σουν τις δυσκολίες τοΟ χωρισμού τους, τόν έγκρίνανε. Ή σύζυγος
τότε άφηνε τό σπίτι τοϋ συζύγου της, παίρνοντας μαζί τη; τά παι­
διά της πού θεωρούνταν Αποκλειστικά δικά της γνήσια, καί τά προ­
σωπικά της Αντικείμενα, πάνω στά όποια ό σύζυγός τη; δέν είχεν
άπαίτηση" ή έκεΐ πού ot συγγενείς τής συζύγου έπικρατοΰσαν στό
κοινοτικό νοικοκυριό, συνηθισμένη περίπτωση, ό σύζυγος άφηνε τό
σπίτι τής συζύγου του. Έ τσι ή διάρκεια τών γαμήλιων σχέσεων,
στηριζόταν στή συγκατάθεση τών μερών.
Ύπήρχε Ινα άλλο γνώρισμα τής γαμήλιας σχέσης, πού δεί­
χνει πώς οί ’Αμερικανοί ιθαγενείς στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρ­
βαρότητας δέν είχαν έπιτύχει τήν ήθική άνάπτυξη, πού έπέβαλε ή
μονογαμία.
’Ανάμεσα στούς Ίροκέζους, πού ήσαν βάρβαροι όψηλοΰ πνευ­
ματικού έπιπέδου, καί άνάμεσα στίς έπίσης προχωρημένες ’ Ινδιά­
νικες φυλές γενικά, κατάληξε νά άπχιτεϊται άγνότητα άπ’ τή σύ­
ζυγο κάτω άπό αύστηρές ποινές, πού μποροΰσε νά έπιβάλλει δ σύ­
ζυγος" άλλ’ αύτός δέν παραδέχθηκε γιά τόν έαυτό του άμαβαία αύ­
τή τήν ύποχρέωση. Έ μιά δέν μπορεϊ νά πραγματοποιηθεί σταθε­
ρά χωρίς τήν άλλη. Κοντά σ’ αύτό, ή πολυγαμία ήταν καθολικά Α­
ναγνωρισμένη ώς τό δίκαιο τών άρρένων, Ινώ ή έφαρμογή περιο­
ριζόταν Α π ’ τή ν Α νι κ α νότ ητ α νά ύποστηρίξουν
τήν έπιείκεια. Ύπήρχαν άλλα Ιθιμα, πού δέν χρειάζεται νά
μνημονεύσουμε, καί πού έτειναν άκόμη πιό μακριά νά δείξουν, πώς
ήταν κάτω άπό μιά Αντίληψη μονογαμίας, ώστε ό μεγΑλος αύτός
θεσμός νά καθορίζεται καθαρά. Εξαιρετικές περιπτώσεις πολύ πι­
θανόν ύπήρχαν. θ ά βρεθεί έπίσης τό Εδιο, δπως πιστεύω, καί στίς
βάρβαρες φυλές γενικά. Τό κύριο γνώρισμα, πού διέκρινε τή συν-
δυασμιανική άπ’ τή μονογαμική οΙκογένεια, άν καί ύποκείμενη σέ
πολυΑριθμες έξαιρέσεις, ήταν ή Απουσία μιάς Αποκλειστικής συγ­
κατοίκησης, τό παληό συζυγικό σύστημα, μιά περιγραφή τοϋ όποι­
ου διασώζεται άκόμη στό σύστημά τους αίματοσυγγένειας, Αναμφί­
βολα παρέμενε, Αλλά κάτω άπό μειωμένες καί περιορισμένες μορ­
φές.
Σημειώσαμε μερικές άπ’ τΙς έπιδράσεις, πού άνέπτυξε αύτή

476
ή οικογένεια άπ’ τήν πουναλουανή. Στήν τελευταία ύπήρχε περισ­
σότερο ή λιγότερο Ινα ζευγάρι άπ’ τίς άνάγκες τοΟ κανωνικοΟ κα­
θεστώτος, έχοντας κάβε άνδρας μιά κύρια σύζυγο άνάμεσα σ’ ιναν
άριθμό συζυγισσών, καί κάβε γυναίκα Ιναν κύριο σύζυγο άνάμεσα
σ’ Ιναν άριθμό συζύγων' Ιτσι πού ή τάση στήν πουναλουανή οίκο-
γένεια, ήταν στήν κατεύθυνση τής συνδυασμιανικής.
Ή όργάνωση σέ γένη ήταν τό κύριο ίργο, πού έκπλήρωσε αύ­
τό τό άποτέλεσμα, μέ μακρόχρονη καί βαθμιαία διαδικασία. Πρώτο,
αύτή δέν έσπασε μονομιάς τήν δμαδική έπιγαμία, πού βρέθηκε κα­
θιερωμένη άπό συνήθεια' άλλά ή άπαγόρευση τής έπιγαμίας στό
γένος Απόκλειε τούς γνήσιους άδελφούς καί άδελφές έπίσης καί τά
παιδιά τών γνησίων Αδερφάδων, καί άπό τότε δλοι αύτοί ήσαν τοϋ
ίδιου γένους. 01 γνήσια άδελφοί θά μοιράζονταν άκόμη τίς συζύ­
γους των άπό κανοΟ, καί ot γνήσιες άδερφές τούς συζύγους των' έ-
πομένως τό γένος δέν συγκρούσθηκε άμεσα μέ τόν πουναλουανό γά­
μο, παρά μόνο γιά νά μικρύνει τή σειρά. ’Αλλ’ αύτή άνέκοψε στα­
θερά άπ’ αύτή τή σχέση δλους τούς άπογόνους τής θηλυκής γραμ­
μής κάθε προγόνου μέσα στό γένος, πού ήταν Ινας μεγάλος νεωτε­
ρισμός πάνω στήν προηγούμενη πουναλουανή όμάδα. 'Οταν τό γέ­
νος ύποδιαιρέθηκε, ή άπαγόρευση άκολούθησε τούς κλάδους του,
γιά μακρόχρονη περίοδο, δπως φάνηκε πώς ήταν ή περίπτωση άνά-
μεσα στούς Ίροκέζους. Δεύτερον. Ή δομή καί ot άρχές τής όργά-
νωσης Ετειναν νά δημιουργήσουν μιά προκατάληψη ένάντια στόν αί-
ματοσυγγενικό γάμο, άφοΟ τά πλεονεκτήματα τοΟ γάμου άνάμεσα
σέ δχι συγγενικά πρόσωπα άνκαλύφθηκαν βαθμιαία διά μέσου τής
τέλεσης γάμου ϊξω άπ’ τό γένος. Αύτό φαίνεται πώς μεγάλωσε γρή­
γορα μέχρι πού Ινα δημόσιο αίσθημα τοΟ άντιτάχθηκε τελικά πού
είχε γίνει πολύ γενικό άνάμεσα στούς Άμερικάνους ιθαγενείς, δ­
ταν άνακαλύφθηκαν. Λόγου χάρη, άνάμεσα στούς δχι άπό αίμα συγ­
γενείς Ίροκέζους μποροΟσε νά γίνει γάμος. ’Από τότε πού Ιγινε ά-
ναγκαϊο νά ζητοΟν σύζυγες άπό άλλα γένη, άρχισαν νά άποκτοΟν
συζύγους μέ διαπραγματεύσεις καί μέ άγορά. Ή γενοκρατική όρ­
γάνωση πρέπει νά δδήγησε, βήμα βήμα, άφοΟ ή Ιπίδρασή της Ιγι-
νε γενική, σέ κάπαα ίλλειψη συζυγισσών στή θέση τής προηγού­
μενης άφθονίας των' καί σάν μιά συνέπεια, μειώθηκαν βαθμιαία ot
Αριθμοί τής πουναλουανής όμάδας. Αύτό τό συμπέρασμα είναι λο­

477
γικό, έπειδή υπάρχουν έπαρκεΐς λόγο; γιά νά ύποθέσουμε τήν ύ­
παρξη τέτοιων όμάδων, δταν διαμορφώθηκε τό Τουρανικό σύστη­
μα αίματοσυγγένειας. Έχουν τώρα έξαφανισθεΐ, άν καί τό σύστη­
μα παραμένει,. Αύτές oi όμάδες πρέπει βαθμιαία νά ιχουν μειωθεί,
καί τελικά, νά έχουν έξαφανισθεΐ μέ τή γενική καθιέρωση τή; συν-
δυασμιανικής οίκογένειας. Τρίτον, Αναζητώντας σύζυγες δέν πε-
ριορίσθηκαν στίς δικές τους, οδτε άκόμη στίς φιλικές φυλές, άλλά
τΙς αιχμαλώτιζαν μέ τή βία άπό έχθρικές φυλές. Αύτό προσφέρει
μιά δικαιολογία γιά τό Ινδιάνικο Ιθιμο νά φείδονται τή ζωή τών
γυναικών αιχμαλώτων, ένώ θανάτωναν τούς άνδρες αιχμαλώτους.
"Οταν οί συζυγές κατάληξε νά άποκτιένται μέ άγορά καί μέ αιχμα­
λωσία, καί δλο καί πιό πολύ μέ προσπάθεια καί θυσία, δέν θά τίς
συμμερίζονταν τόσο πρόθυμα μέ άλλους. Αύτό θά έτεινε, τουλάχι­
στον νά άποκόπτουν αύτό τό μέρος άπ’ τή θεωρητική όμάδα πού δέν
συνδέονταν άμεσα γιά διατροφή" καί έτσι μειώνεται άκόμη πιό πο­
λύ τό μέγεθος τής οικογένειας καί ή τάξη τοΰ συζυγικοΟ συστήμα­
τος. Πρακτικά, ή όμάδα θά έτεινε νά περιοριάθεΐ, γιά πρώτη φορά,
στούς γνήσιους άδελφούς πού συμμερίζονταν τίς σύζυγές των άπό
κοινοΟ, καί στίς γνήσιες άδελφές πού συμμερίζονταν τούς συζύγους
των άπό κοινοϋ. Τελικά. Τ ά γένη δημιούργησαν μιά ύψηλότερη όρ­
γανική δομή τής κοινωνίας άπό κείνη πού προγενέστερα ήταν γνω­
στή, μέ διαδικασίες άνάπτυξης σάν fva κοινωνικό σύστημα κατάλ­
ληλο γιά τίς άνάγκες τής άνθρωπότητας έως δτου παρενεβλή&η ό
πολιτισμός. Μέ τήν πρόοδο τής κοινωνίας κάτω άπό τά γένη, προ­
ετοιμάσθηκε δ δρόμος γιά τήν έμφάνιση τής συνδυασμιανικής οι­
κογένειας.
Ή έπίδραση τής νέας πράξης, πού Ιφερε σέ γαμήλια σχέση δ-
χι συγγενικά πρόσωπα, πρέπει νά έχει δώσει μιά σημαντική ώθη­
ση στήν κοινωνία. Αύτή έτεινε νά δημιουργήσει Ινα ζωτικό κορμό
φυσικά καί πνευματικά. Υπάρχει ένα κέρδος μέ τήν άνάπτυξη τοΰ
συνασπισμού τών διαφόρων κορμών, πού έχει άσκήσει μεγάλη έπί­
δραση πάνω στήν άνθρώπινη πρόοδο, δταν δύο προχωρημένες φυ­
λές, μέ ισχυρά πνευματικά καί φυσικά χαρίσματα, σμίγουν σ’ ένα
καί μόνο λαό" τό νέο κρανίο καί δ έγκέφαλος θά πλάταινε καί θά
μάκραινε μέ τό άθροισμα τών ικανοτήτων καί τών δύο.
Έπεται, δτι ή ροπή γιά ζευγάρωμα, τώρα τόσο Ισχυρά άνε-

478
πτυγμένη σχίς πολιτισμένες φυλές, είχε μείνει Αδιαμόρφωτη μέσα-
στήν Ανθρώπινη διάνοια μέχρι πού τδ πουναλουανό έθιμο Αρχισε νά.
έξαφανίζεται. Εξαιρέσεις άναμφίβολα έγιναν έκεϊ πού τά Ιβιμα
θά τδ έπιτρέπαν' άλλά αύτό κατάληξε νά γίνει γενικό μέχρι πού'
φάνηκε ή συνδυασμιανική οίκογένεια. Γι* αύτό τό λόγο, αύτή ή
ροπή δέν μπορεί νά καλείται δμαλή γιά τήν Ανθρωπότητα, άλλ’ εί­
ναι μ&λλον μιά Ανάπτυξη διά μέσου τής πείρας, βπως δλα τά με­
γάλα πάθη xal οί δυνάμεις τής διάνοιας.
Μιά άλλη έπίδραση μπορεί ν’ άναφερθεΐ πού έτεινε νά καθυ­
στερήσει τήν έξέλιξη αύτής τής οικογένειας. Πόλεμος άνάμεσα
στούς βαρβάρους είναι πιο καταστρεπτικός γιά τή ζωή παρά Ανά­
μεσα στούς Αγρίους, έπειδή ύπήρχαν τελειοποιημένα δπλα καί ι­
σχυρές αίτίες. Ot άρρενες, σ’ δλες τΙς περιόδους, καί σ’ δλους τού;
δρους τής κοινωνίας, έχουν Αναλάβει τήν ύπάθεση τής πάλης, πού
έτεινε ν’ Αλλάξει τήν ισοστάθμιση τών φύλων, καί άφηνε τά θη­
λυκά νά ύπερέχουν σέ Αριθμούς. Αύτό φανερά θά έτεινε νά δυνα­
μώσει τό συζυγικό σύστημα πού δημιουργήθηκε άπό δμαδικούς γά-
μους. θ ά καθυστερούσε έπίσης τήν πρόοδο τής συνδυααμιανικής
οίκογένειας μέ τή διατήρηση αίσθημάτων κατωτέρου βαθμού Ανα­
φορικά μέ τίς σχέσεις τών φύλων, καί τό χαραχτήρα καί τήν Α­
ξιοπρέπεια τής γυναίκας.
Ά π ’ τή\ Αλλη πλευρά, ή πρόοδος στό θέμα τής διατροφής,,
πού Επακολούθησε τήν καλλιέργεια τού καλαμποκιού καί άλλων
φυτών άνάμεσα στούς Άμερικάνους Ιθαγενείς, πρέπει νά έχει εύ-
νοήσει τή γενική έξέλιξη τής οίκογένειας. Αύτό δδηγοΰσε σέ βίο-
μόνιμης Εγκατάστασης, στή χρήση έπιπρόσθετων τεχνών, σ’ Ινα
βελτιωμένο τρόπο Αρχιτεκτονικής σπιτιών καί σέ μιά πνευματικό-
τερη ζωή. Δραστηριότητα καί λιτότητα, άν καί σέ περιορισμένο
βαθμό, μέ αύξημένη προστασία τής ζωής, πρέπει νά έχουν συνο­
δεύσει τή διαμόρφωση οικογενειών άπό μοναχικά ζεύγη. "Οσο πιό
πολύ πραγματοποιούνταν αύτά τά πλεονεκτήματα, τόσο πιό σταθε­
ρή θά γινόταν μιά τέταα οίκογένεια καί τόσο πιό πολύ θά Ανα­
πτύσσονταν ή άτομικότητά της. Βρίσκοντας καταφύγιο σ’ Ινα κοι­
νοτικό νοικοκυριό, στό δποΐον μιά δμάδα άπό τέτοιες οικογένειες
διαδεχόταν τήν πουναλουανή όμάδα, τώρα Αντλούσε Απ’ τόν Ιαυτ.6
της τό στήριγμά της. Έ μεγάλη πρόοδος τής κιονωνίας πού έπι-

4 7»
 τελοϋνταν μέ τή μετάβαση άπ’ τήν άγριότητα έως τό Κατώτερο
Στάδιο τής βαρβαρότητας, θά έφερνε μαζί της μιά άντίστοιχη πρό­
οδο στόν δρο τής οίκογένειας, τής δποίας ή πορεία τής άνάπτυξης
στρέφονταν σταθερά σέ άνιοΟσα γραμμή πρός τή μονογαμία. Ά ν ή
■δπαρξη τής συνδυασμιανικής οίκογένειας ήταν άγνωστη, πού έδω-
σε τήν πουναλουανή πρός τό ένα άκρο, καί τή μονογαμική στό άλ­
λο, τό περιστατικό μιάς τέτοιος ένδιάμεσης μορφής μπορούσε νά
έχει προλεχθεΐ. Αύτή είχε μιά μακριά διάρκεια στήν άνθρώπινη
έμπειρία. Αναφαινόμενη στά δρια άγριότητας καί βαρβαρότητας,
διέσχισε τό Μεσαίο καί τό μεγαλύτερο μέρος τής τελευταίας Πε­
ριόδου τής βαρβαρότητας, δταν παραμερίσθηκε άπό μιά χαμηλή
μορφή τής μονογαμίας. Επισκιασμένη άπ’ τό συζυγικό σύστημα
αύτής τής περιόδου, κέρδισε σέ άναγνώριση μέ τή βαθμιαία πρό­
οδο τής κοινωνίας. Ή φιλαυτία τής άνθρωπότητας, καθυστερούσε
τήν πραγματοποίηση μιάς αύστηρής μονογαμίας μέχρι τή μεγάλη
ζύμωση τής άνθρώπινης διάνοιας πού δδήγησε στόν πολιτισμό.
Δύο μορφές τής οίκογένειας είχαν φανεί πρίν άπ’ τή συνδυα-
σμιανική καί είχαν δημιουργήσει δύο μεγάλα συστήματα αίματοσυγ-
γένειας, ή μάλλον δύο ξεχωριστές μορφές τοΰ ίδιου συστήματος'
άλλ’ αύτή ή τρίτη οικογένεια δέν δημιούργησε ένα νέο σύστημα
οδτε τροποποίησε αισθητά τό παληό. 'Ορισμένες γαμήλιες συγγε­
νικές σχέσεις φαίνονται δτι έχουν άλλάξει γιά νά συμφωνήσουν μ’
έκείνες μέσα στή νέα οίκογένεια' άλλά τά ουσιώδη γνωρίσματα τού
συστήματος έμειναν άναλλοίωτα. Πραγματικά, ή συνδυασμιανική
οικογένεια συνέχιζε γιά μιά άγνωστη περίοδο χρόνου πού καλύ­
πτεται μέσα σ’ ένα σύστημα αίματοσυγγένειας, νάθο στό σύνολο,
ΐιέ τΙς ύπάρχουσες συγγενικές σχέσεις, καί πού δέν είχε τή δύνα­
μη νά σπάσει. Αύτό γινόταν γιά τόν έπαρκή λόγο, δτι τό σύστη­
μα στερούνταν τή μονογαμία, δύναμη ίκανή πού έρχόταν νά δια­
λύσει τό κατασκεύασμα. Ά ν καί ή οικογένεια δέν είχε ξεχωριστό
σύστημα αίματοσυγγένειας γιά ν’ άποδείξει τήν δπαρξή της, δπως
οί προηγούμενες άπ’ αύτήν, ύπήρξε μόνη της πάνω άπό πλατιές
περιοχές τής γής μέσα στήν ιστορική περίοδο, καί ύπάρχει άκόμη
σέ πολυάριθμες βάρβαρες φυλές.
Μιλώντας έτσι θετικά γιά τΙς διάφορες μορφές τής οικογένειας
μέσα στή σχετική τάξη τους, ύπάρχει κίνδυνος νά είμαι δυσκολο-

480
νόητος. Δέν σκοπεύω νά δηλώσω, δτι μιά μορφή ύψώνεται πλέρια
σ’ Ινα όρισμένο καθεστώς τής κοινωνίας, άκμάζΐΐ καθολικά καί ά-
ποκλειστικά, δπου δήποτε βρίσκονται φυλές τής άνθρωπότητας στό
Γδιο καθεστώς, καί τότε έξαφανίζεται μέσα σέ μιά άλλη, πού εί­
ναι καί ή πιδ κοντινή άνώτερη μορφή. ’Εξαιρετικές περιπτώσεις
τής πουναλουανής οικογένειας μπορεί νά Ιχουν έμφανισθεΐ στήν
αίματοσυγγενική, καί άντίατροφα' έξαιρετικές περιπτώσεις τής
συνδυασμιανικής μπορεί νά Ιχουν έμφανισθεΐ μεταξύ τής πουναλου-
ανής, καί άνιτίστροφα' καί έξαιρετικές περιπτώσεις τής μονογαμι­
κής μεταξύ τής συνδυασμιανικής, καί άντίατροφα. Άκόμη έξαιρε-
τικές περιπτώσεις τής μονογαμικής μποροϋν νά Ιχουν έμφανισθεΐ
σάν φτωχής στήν πουναλουανή καί τήν συνδυασμιανική, τόσο φτω-
χιδς δσο καί ή αίματοσυγγενική. Κοντά σ’ αύτό, μερικές φυλές
φτάσανε σέ μιά Ιδιαίτερη μορφή ένωρίτερα άπδ άλλες πιδ προχω­
ρημένες μορφές' λόγου χάρη οί ’ Ιροκέζοι είχαν τή συνδυασμιανική
οίκογένεια, κατά τήν περίοδο τοΰ Κατώτερου Σταδίου τής βαρβα­
ρότητας, άλλά οί Βρεταννοί, πού ήσαν στδ Μεσαίο Στάδιο, άκό­
μη είχαν τήν πουναλουανή. Ό ύψηλός πολιτισμός στίς άκτές τής
Μεσογείου είχε μεταδόσει τέχνες καί έφευρέσεις στούς Βρεταν-
νούς πιό πέρα άπ’ τήν πνευματική άνάπτυξη τών Κελτών κατοί­
κων της, πού τά οίκειοποιήθηκαν μόνον στοιχειωδώς" φαίνεται πώς
ύπήρξαν άγριοι στό νοΰ, άν καί φοροΰσαν τεχνικές ένδυμασίες τών
πιό προχωρημένων φυλών. Αύτό πού Ιχω προσπαθήσει νά ύποστη-
ρίξω, καί γιά τό δποΐον οί άποδείξεις φαίνονται πώς είναι κατάλ­
ληλες, είναι, δτι ή οικογένεια άρχισε μέ τήν αίματοσυγγένεια, εύ-
τελής στήν άγριότητα, καί άναπτύχθηκε, προοδευτικά πρός τή μο­
νογαμία, διά μέσου δύο καλά έπισημασμένων ένδιάμεσων μορφών.
Κάθε μιά ήταν μερική στήν έμφάνισή της, Ιπειτα γενική, καί τε­
λικά καθολική πάνω άπδ εύρεΐες περιοχές. Μετά αύτή διασκευά­
σθηκε βαθμιαία μέσα στήν πιό κοντινή διάδοχο μορφή, πού, μέ τή
σειρά της, ήταν πρώτα μερική, Ιπειτα γενική, καί τελικά καθολι­
κή στήν Γδια περιοχή. Στήν έξέλιξη αύτών τών διαδοχικών μορ­
φών ή κύρια κατεύθυνση προόδου ήταν άπ* τήν αίματοσυγγένεια
στή μονογαμία. Μέ άπόκλιση άπ’ τήν δμοιομορφία, στήν πρόοδο
τής άνθρωπότητας διά μέσου τών διαφόρων μορφών, θά διαπιστω­
θεί γενικά δτι οί αίματοσυγγενικές καί πουναλουανές οικογένειες

481
31*
 άνήκουν στό καθεστώς τής άγριότητας — τό πρώτο στόν κατώτε­
ρό του, καί τό τελευταίο ατόν άνώτερό του δρο — ένώ ή πουνα­
λουανή συνεχιζόταν στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας' δτι
ή συνδυασμιανική άνήκει στό Κατώτερο καί Μεσαίο Στάδιο τής
βαρβαρότητας, καί συνεχιζόταν στό ’Ανώτερο' καί δτι ή μονογα­
μική άνήκει στό ’Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, καί συνεχι­
ζόταν στήν περίοδο τοϋ πολιτισμοϋ.
Δέν θά είναι άνάγκη, κι’ άν ακόμη ό χώρος τό έπίτρεπε, νά
σκιαγραφήσουμε τή συνδυασμιανική οΙκογένεια διά μέσου τών
βαρβάρων φυλών γενικά, στηριζόμενοι πάνω στίς μερικές περιγρα­
φές τών ταξιδιωτών καί παρατηρητών. Οί άναλύσεις, πού δώσαμε,
μποροϋν νά έφαρμοοθοΰν άπ’ τόν καθένα πιό εδκολα σέ περιπτώ­
σεις δικών του πληροφοριών. ’Ανάμεσα στούς ’Αμερικάνους Ιθαγε­
νείς στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, αύτή ήταν ή έπικρα-
τοϋσα μορφή τής οίκογένειας στήν έποχή τής άνακάλυψής τους.
Στά ’ Ινδιάνικα χωριά στό Μέσο Στάιδιο, αύτή ήταν άναμφίβολα ή
έπικρατοϋσα μορφή, άν καί οί πληροφορίες πού έχουμε άπ’ τούς
'Ισπανούς συγγραφείς είναι άόριστες καί γενικές. Ό κοινοτικός
χαραχτήρας τών λαϊκών πολυκατοικιών τους είναι άπό μόνος του
ισχυρή άπόδειξη δτι ή οΙκογένεια δέν είχε περάσει άπ’ τή συνδυα-
σμιαν'.κή μορφή. Δέν είχεν αύτή οδτε τήν άτομικότητα ούτε τήν
άποκλειστικότητα, πού έπιβάλλει ή μονογαμία.
Τά ξένα στοιχεία πού άνακατεύονταν μέ τόν ιθαγενή πολι­
τισμό σέ τμήμαιτα τοϋ ’Ανατολικού ήμισφαιρίου, δημιουργούσαν
δναν άντικανονικό δρο τής κοινωνίας, δπου οί τέχνες τής πολιτι­
σμένης ζωής Αναπροσαρμόζονταν στίς ικανότητες καί άνάγκες τών
άγρίων καί τών βαρβάρων ( ') . Φυλές αύστηρά νομαδικές έχουν
έπίσης κοινωνικές ιδιορρυθμίες, πού άνέπτυξαν άπ’ τόν Ιδιαίτερο
τρόπο τής ζωής τους, καί πού δέν οοατανοήθηκαν καλά. Μέ έπι-
δράσεις άπό πιό προηγμένες φυλές, ό ιθαγενής πολιτισμός πολλών
φυλών σταμάτησε, καί τόσο πολύ νσθεύθηκε ώστε νά άλλάξει τή

(1) Ό σίδηρος έτήχ&ηκε άπ’ τό μέταλλο άπό μερικές Άφρικάνικες

φυλές, πού ο’ αύτές περιλαβαίνονται ot ’ Οττβντότοι, πολύ παληά δσο μπο-
pet νά άνατρέξει ή γνώση μας γι’ αύτές. ΆφοΟ φτιάξανε τό μέταλλο μ! ε­
πίπονη μέθοδο πού έμαθαν άπό ξένες πηγές, πέτυχαν νά κατασκευάζου·. σκλη­
ρά έργαλεΤα καί Βπλα.

482
φυσική ροή τής έξέλιξής τους. Ot θεσμοί τους καί τό κοινωνικό
τους καθεστώς τροποποιήθηκαν σάν συνέπεια αύτών τών έπ*δρά­
σεων.
Είναι ούσιώδες γιά μιά συστηματική πρόοδο στήν Εθνολο­
γία, τό δτι ό δρος καί τών δύο, τών άγριων καί βάρβαρων φυλών
θά μελετηθεί στήν κανονική του άνάπτυξη σέ περιοχές, δπου οί
θεσμοί τοΟ λαοΰ είναι όμοιογενεϊς. Ή Πολυνησία καί ή Αύστρα-
λία, δπως άλλοΰ άναφέραμε, είναι οί καλύτερες περιοχές γιά τή
σπουδή τής κοινωνίας τών άγριων. Σχεδόν δλη ή θεωρία τής ά­
γριας ζωής μπορεΐ νά συμπερανθεϊ άπ’ τούς θεσμούς τους, τά έ­
θιμά τους καί τίς συνήθειες, τΙς έφευρέσεις καί τίς Ανακαλύψεις
τους. Ή βόρεια καί νότια ’Αμερική, δταν άνακαλύφθηκαν, πρόσφε-
ραν τΙς καλύτερες εύκαιρίες γιά τή μελέτη τοΰ δρου τής κοινωνίας
στό Κατώτερο καί στό Μεσαίο Στάδιο τής βαρβαρότητας. Οί Ιθα­
γενείς, Ινας κορμός σέ αίμα καί γενεαλογία, έκτός άπό τούς Έ-
σκιμώους, είχαν έπιτύχει τήν κατοχή μιας μεγάλης ήπείρου.
προικισμένης πιό πλούσια γιά τήν άνθρώπινη Απασχόληση Απ’ τις
’Ανατολικές ήπείρους, έκτος Από ζώα κατάλληλα γιά Εξημέρω­
ση. Τ ά πρόσφερε σέ μιά εύρεία περιοχή γιά μιά άδιατάρακτη ά­
νάπτυξη. Πέτυχαν προφανώς τήν κατοχή της σέ μιά άγρια κατά­
σταση' άλλά ή καθιέρωση τής δργάνωσης κατά γένη τούς δδήγη-
σε στήν κατοχή τών κύριων σπόρων προόδου, πού κχτέχονταν άπό
τούς προγόνους τών Ελλήνων καί τών Ρωμαίων ( ') . ’Αποκομμέ­
νοι ίτσι πρώιμα, καί χάνοντας κάθε πιό πέρα σύνδεσμο μέ τό κεν­
τρικό ρεΟμα τής άνθρώπινης προόδου, άρχισαν τή σταδιοδρομία
τους πάνω σέ μιά νέα ήπειρο μέ τά ταπεινά πνευματικά καί ήθι-

(1) Υποτίθεται ή ’Ασιατική καταγωγή τβν ’Αμερικάνων ίθαγενδν.

’Αλλ’ αύτό σομπεραίνεται σάν μιά συνέπεια τής ένότητας καταγωγές τής
Ανθρωπότητας — Αλλη όπόθεση, πρός τήν όποίαν τείνουν βλα τά γεγονό­
τα tSJc άνθρωπολογίας. *Γπάρχει ίνα σύνολο άποίείξεων, πού στηρίζει χαί
τά 8όο συμπεράσματα μέ τόν πιό πειστικό χαραχτήρα. Ή άφιξή τους στήν
’Αμερική δέν θά Ιχει προκόψει άπό μιά έσχεμμένη μετανάστευση- άλλά
πρέπει νά όφείλεται σέ περιστατικό τής θάλασσας καί τών μεγάλων ώκε-
άνειων ρευμάτων άπό τήν *Ασ1α ιτή Νότιο - Βυτιχή παραλία τής ’Αμερι­
κής.

483
κά χαρίσματα τών άγρίων. Ή Ανεξάρτητη έξέλιξη τών άρχικών
Ιδεών, πού έφερναν μαζί τους, άρχισε κάτω άπδ δρους πού έξα-
σφάλιζαν μιά άδιατάρακτη σταδιοδρομία άπδ έξωτερικές έπιδρά-
σεις. Αύτδ παραμένει άληθινδ έπίσης καί γιά τήν Ανάπτυξη τής
ιδέας τής διακυβέρνησης, τής οικογένειας, τής οίκιακής ζωής, τής
Ιδιοκτησίας, καί δλων τών βιοποριστικών τεχνών. Οί θεσμοί τους,
έφευρέσεχς καί άνχχαλύψεις, άπ’ τήν άγριότητα, διά μέσου τοΟ Κα­
τωτέρου καί στδ Μεσαίο Στάδιο τής βαρβαρότητας, είναι δμοιογε-
νείς, καί άκόμη άποκαλύπτουν μιά συνέχεια άνάπτυξης τών Γδιων
άρχικών Ανακαλύψεων.
Σέ κανένα μέρος τής γής, σήμερα, δέν θά βρεθεί ένα πιδ τέ­
λειο παράδειγμα τοΰ Κατώτερου Σταδίου τής βαρβαρότητας άπ’
αύτδ πού προσφέρθηκε άπ’ τούς Ίροκέζους καί άπδ άλλες φυλές
τών Ηνωμένων Πολιτειών άνατολικά τοΰ Μισισσιππή. Μέ τίς Ιθα­
γενείς καί Αμιγείς τέχνες τους, καί μέ τούς καθαρούς καί όμοιο-
γενεΐς θεσμούς τους, ό πολιτισμδς αύτής τής περιόδου, στήν ταξι­
νόμησή του, τά στοιχεία καί τΙς δυνατότητες, διευκρινίζεται άπ’
αύτούς μέ τδν πιδ πλέριο τρόπο. Μιά συστηματική έκθεση αύτών
τών διαφόρων θεμάτων πρέπει νά γίνει, προτού τά γεγονότα ν’ άρ-
χίσουν νά έξαφανίζονται.
Μέ Ινα άκόμη πιδ ύψηλδ βαβμδ αύτδ ίσχύει έπίσης, σέ σχέ­
ση μέ τδ Μεσαίο Στάδιο, καί στδ Νέο Μεξικό, στδ Μεξικό, στή
Κεντρική ’Αμερική, στή Γρανάδα, στδ Έκουαντόρ, καί τδ Περού.
Σέ κανένα μέρος τής γής δέν ίπρόχεντο νά βρεθεί μιά τέτοια έκ­
θεση τής κοινωνίας σ’ αύτδ τδ Στάδιο, στδ δέκατο Ικτο αΙώνα, μέ
τις προχωρημένες τέχνες του καί έφευρέσεις, τή βελτιωμένη Αρ­
χιτεκτονική του, τις γεννώμενες χειροτεχνίες καί τις άρχόμενες
έπιστήμες του. Οί ’Αμερικανοί σπουδαστές έχουν νά προσφέρουν
2να φτωχδ άπολογισμδ γιά τή δουλειά τους πού έχουν κάμει σ’ αύ­
τή τή γόνιμη περιοχή. Αύτή ήταν πραγματικά Ινας χαμένος δρος
τής άρχαίας κοινωνίας πού ξαφνικά άποκαλύφθηκε στούς Εύρω-
πχίους παρατηρητές μέ τήν άνακάλυψη τής ’Αμερικής.' άλλ’ Α-
πέτυχαν νά κατανοήσουν τή σημασία του, ή νά έξχκριβώσουν τή
δομή του.
Υπάρχει Ινας άλλος μεγάλος δρος τής κοινωνίας, έκείνος τοΰ
Ανώτερου Σταδίου τής βαρβαρότητας, πού τώρα δέν διευκρινίζεται

484
άπ’ τά ύπάρχοντα Ιθνη' άλλ’ αύτός μπορεϊ νά βρεθεί στήν ιστορία
καί τίς παραδόσεις τών Ελλήνων καί τών Ρωμαίων, καί άργοτε-
ρα τών Γερμανικών φυλών. Πρέπει νά συμπερανθεί, στό σύνολο,
άπ’ τούς θεσμούς τους, τΙς έφευρέσεις καί άνακαλύψεις τους, άν
καί ύπάρχουν πολλές διευκρινιστικές πληροφορίες γιά τόν πολιτι­
σμό αύτής τής περιόδου, Ιδιαίτερα στά Όμηρικά ποιήματα.
"Οταν αύτοί οί διάφοροι δροι τής κοινωνίας μελετηθούν καί
κατανοηθοϋν, ή πορεία τής άνθρώπινης άνάπτυξης άπ’ τήν Αγριό­
τητα, διά μέσου τής βαρβαρότητας πρός τόν πολιτισμό, θά γίνει
νοητή σάν Ινα δεμένο σύνολο. Ή πορεία τής άνθρώπινης έμπειρίας
θά βρεθεί έπίσης, δτι Ιτρεξε σέ όμοιόμορφα σχεδόν κανάλια.
Ή πατριαρχική οικογένεια τών Σημιτικών φυλών άπαιτεί μό­
νον μιά σύντομη ένημέρωση, γιά λόγους πού άλλοϋ άναφέραμε. Οί
άρχηγοί, τουλάχιστον ζοΰσαν σέ πολυγαμία' άλλ’ αύτή δέν ήταν
ή ύλική άρχή τοΟ πατριαρχικού θεσμού. Ή όργάνωση ένός άριθ-
μοδ προσώπων, αΙχμαλώτων καί έλεύθερων, μέσα στήν οικογένεια,
κάτω άπό τήν πατρική έξουσία, μέ τό σκοπό νά διατηρήσουν χώ­
ρους, καί γιά τήν έπιμέλεια τών κοπαδιών καί άγελών, ήταν τό ου­
σιώδες χαρακτηριστικό αύτής τής οίκογένειας. Τούς κρατούσαν σέ
δουλεία, καί τούς χρησιμοποιούσαν σάν ύπηρέτες, κατοικούσαν μέ
γαμήλια σχέση, καί, μέ τόν πατριάρχη σάν άρχηγό τους, σχημά­
τιζαν τήν πατριαρχική οΙκογένεια. Αύθεντία πάνω στά μέλη της
καί πάνω στήν ιδιοκτησία της ήταν τό ύλικό στοιχείο. ΤΗταν ή
ένσωμάτωση τών άριθμών σέ δουλικές καί έξαρτημένες σχέσεις,
πρίν άπ’ αύτή τήν άγνωστη περίοδο, μάλλον παρά ή πολυγαμία,
αύτή σφράγιζε τήν πατριαρχική οικογένεια μέ τά γνωρίσματα έ­
νός πρωτότυπου θεσμού. Στή μεγάλη κίνηση τής Σημιτικής κοι­
νωνίας, πού δημιούργησε αύτή τήν οικογένεια, ή πατρική έξουσία
πάνω άπ’ τήν όμάιδα ήταν ό έπιδιωκόμενος σκοπός' καί μαζί μ’ αύ­
τόν μιά ύψηλότερη Ατομικότητα προσώπων.
Τό ίδιο άκριβώς κίνητρο γέννησε τή Ρωμαϊκή οΙκογένεια κά­
τω άπ’ τήν πατρική έξουσία (P A T R IA PO TESTAS)' μέ τήν έ­
ξουσία τού πατέρα γιά ζωή καί θάνατο πάνω στά παιδιά του καί
τούς άπογόνους του, δπως έπίσης πάνω στούς δούλους καί τις δού­
λες, πού σχημάτιζαν τόν πυρήνα της καί έπαιρναν τό δνομά της'
καί μέ τήν άπόλυτη κυριότητα δλης τής ιδιοκτησίας πού δημιούο-

485
γησαν. Χωρίς πολυγαμία 6 PATER FAMILIAS ήταν 2να; πα­
τριάρχης καί ή οικογένεια κάτω άπ’ αύτόν ήταν πατριαρχική. Σ ’
Sva μικρότερο βαθμό, ή άρχαία οικογένεια τών Ελληνικών φυλών
είχε τά Γδια χαρακτηριστικά. Είναι τό χαρακτηριστικό αύτή; τής
ίδιόρυθμης έποχής στήν άνθρώπινη πρόοδο, δταν ή άτομικότητα
άρχισε νά ύψώνετα* πάνω άπό τό γένος, μέσα στό δποΤον είχε
προηγούμενα άπορροφηθεΐ, ζητώντας έπίμονα μιά άνεξάρτητη ζωή
καί Ινα πιό πλατύ πεδίο άτομικής δράσης. Έ γενική της επίδρα­
ση έτεινε παντοδύναμη στήν καθιέρωση τής μονογαμικής οίκογέ-
νειας, πού ήταν ούσιαστική γιά τήν πραγματοποίηση τών έπιδιω-
κόμενων σκοπών. Αύτά τά έκπολιτιστικά γνωρίσματα τών πατρι­
αρχικών οικογενειών, τόσο άνόμοια μέ μιά προηγούμενα γνωστή
μορφή, Ιχουν δώσει σ’ αύτήν μιά δεσπόζουσα θέση- άλλά ή Εβραϊ­
κή καί ή Ρωμαϊκή μορφή ήσαν έξαίρετικές μέσα στήν άνθρώπινη
έμπειρία. Στήν αίματοσυγγενική καί πουναλουανή οικογένεια, ή
πατρική αύθεντία ήταν άδύνατη δπως έπίσης καί άγνωστη· κάτω
άπό τή συνδυασμιανική αύτή άρχισε νά φαίνεται σάν μια άδύνατη
έπίδραση’ άλλ’ ή άνάπτυξή της σταθερά προχωρούσε, δταν ή οι­
κογένεια γινόταν 8λο καί πιό πολύ Ιξατομικευμένη καί καθιερώ­
θηκε πλέρια κάτω άπ’ τή μονογαμία, πού έξασφάλιζε τήν πατρό­
τητα τών παιδιών. Στήν πατριαρχική οικογένεια τού Ρωμαϊκού
τύπου, ή πατρική αύθεντία περνούσε πέρ’ άπό τά δρ:α τού λογικού
σέ μιά έξαρση κυριαρχίας.
Δέν δημιουργήθηκε νέο σύστημα αίματοσυγγένειας άπ’ τήν
Εβραϊκή πατριαρχική οίκογένεια. Τό Τουρανικό σύστημα θά έναρ-
μονιζόταν μέ ένα μέρος τών συγγενικών του σχέσεων' άλλ’ έπειδή
αύτή ή μορφή οικογένειας γρήγορα παρήκμασε, καί ή μονογαμία
ϊγινε γενική, άκολούθησε τό Σημιτικό σύστημα αίματοσυγγένειας
δπως τό ’Αριανό άκολούθησε τό Ελληνικό καί Ρωμαϊκό. Καθένα
άπό τά τρία μεγάλα συστήματα — τό Μαλαγιανό, τό Τουρανικό,
καί τό ’Αριανό — δείχνουν μιά συμπληρωμένη όργανική κίνηση
τής κοινωνίας, καί καθένα έξασφάλιζε τήν παρουσία, μέ άλάθευτη
βεβαιότητα, τις συγγενικές σχέσεις έκεινη; τή: μορφής τή; οικο­
γένειας τήν δποία περιλάβαινε.

486
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Η ΜΟΝΟΓΑΜΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

ΧΗ σνγκριτικά σύγχρονη οΙκογένεια. Ό ορος F A M I-

L IA (οικ ογένεια ). Ή οΙκογένεια τώ ν αρχαίων Γερμα­
νώ ν. Τ ώ ν 'Ομηρικών Ε λ λή νω ν. Τ ώ ν πολιτισμένων *Ελ­
λή νω ν. Ό αποκλεισμός τώ ν σ νξνγισ σώ ν. ' Υποχρεώσεις
τή ς Μονογαμίας πον δέν εγιναν σεβαστές άπό τους άρ-
ρενες. Ή Ρωμαϊκή ΟΙκογένεια. Οί Σ ύ ζ υ γ ε ς κάτω άπό
έξουσία. Τό ’ Αριανό σύστημα αίματοσνγγένειας. Α ν τό
μπήκε κάτω άπό τή Μονογαμία. Προηγούμενο πιθανό σύ­
στημα τό Τονρανικό. — Μετάβαση άπό τό Τονρανικό στό
’ Αριανό . — Ρωμαϊκό και ’ Αραβικό σύστημα άίματοσνγ-
γένειας. — Λεπτομέρειες τον Προηγούμενου. — Παρού­
σα Μονογαμική Οικογένεια

Ή καταγωγή τής κοινωνίας βρέθηκε τόσο συνεκτική μέ τή

μονογαμική οικογένεια, ώστε ή συγκριτικά σύγχρονη ήμερομηνία,
πού Αποδίδεται σ’ αύτή τήν οικογένεια, φέρνει τή φαινομενική δ-
μοιότητα νεωτερισμοί). Εκείνοι οί συγγραφείς, πού Ιχουν ίρευνή-
σειΐ τήν καταγωγή τής κοινωνίας φιλοσοφικά, βρήκαν αύτή τή δυ­
σκολία νά καταλάβουν τήν ύπαρξή της χωριστά άπ’ τήν οικογέ­
νεια σάν μονάδα της, ή αύτής τής ίδιας τής οικογένειας σάν δια­
φορετικής άπδ τή μονογαμία. Αύτοί έπίσης βρίσκουν άναγκαΐο νά
ΘεωροΟν τδ παντρεμένο ζευγάρι σάν τδν πυρήνα μι&ς δμάδας προ­
σώπων, χωριστά άπ’ τδν δποΐον ήσαν δουλοπρεπείς καί χαμερπεϊς,
καί πού δλοι άπ’ αύτδ ήσαν κάτω άπδ έξουσία' Ιτσι φτάναμε στδ
συμπέρασμα, βτι ή κοινωνία άρχισε μέσα στήν πατριαρχική οικο­
γένεια, δταν γιά πρώτη φορά όργανώθηκε. Καί πραγματικά,
ήταν ή πιδ παληά μορφή τοΰ θεσμοϋ πού Ιγινε γνωστή σ’ έμδς ά-

487
νάμεσα σέ Λατινικές Ελληνικές καί Εβραϊκές φυλές. Έ τσι, σχετι­
κά, ή πατριαρχική οικογένεια ίγινε ή τυπική οίκογένεια τής άρ-
χέγονης κοινωνίας, πού νοήθηκε εΓτε στή Λατινική «Γτε τήν Ε ­
βραϊκή μορφή, δντας ή πατρική έξουσία ή ούσία τοϋ όργανισμοΰ.
Τό γένος, δπως αύτό φάνηκε στή τελευταία περίοδο τής βαρ­
βαρότητας, κατα νοήθηκε καλά, άλλά ύπέθεσαν λαθεμένα, πώς αύ­
τό ήταν έπακόλουθο χρονικά τής μονογαμικής οικογένειας. Μιά ά­
νάγκη γιά κάποια γνώση τών θεσμών τών βαρβάρων καί άκόμη
τών άγριων φυλών, ίγινε συνεχώς πιό φανερή σάν ?να μέσο γιά
τήν έξήγηση τών δικών μας θεσμών. Μέ τήν ύπόθεση, πού δια­
τυπώθηκε, πώς ή μονογαμική οικογένεια ήταν ή μονάδα όργάνω-
σης στό κοινωνικό σύστημα, τό γένος θεωρήθηκε σαν Ινα άθροισμα
άπό οικογένειες, ή φυλή σάν Ινα άθροισμα άπό γένη, καί τό ϊθνος
σάν Ινα άθροισμα άπό φυλές. Τό λάθος βρίσκεται στήν πρώτη πρό­
ταση, πώς τό γένος ίμπαινε δλόκληοο στή φράτρα, ή φράτρα στή
φυλή, καί ή φυλή στό ϊθνος' άλλά ή οικογένεια δέν θά μπει δλό­
κληρη μέσα στό γένος, Ιπαδή δ σύζυγος καί ή σύζυγος ήσαν άναγ-
καστικά άπό διαφορετικά γένη. Ή σύζυγος, στήν τελευταία περί­
οδο, λογάριαζε τόν έαυτό της στό γένος τοΰ πατέρα της, και έφερ­
νε τό Γδιο δνομα τοΰ γένους της άνάμεσα στούς Ρωμαίους. ’Αφοΰ δ­
λα τά μέρη πρέπει νά άνήκουν στό δλον, γι’ αύτό καί ή οίκογένεια
δέν θά γίνει ή μονάδα τής γενοκρατικής δργάνωσης. Αύτή ή θέ­
ση κρατιέται άπ’ τό γένος. Κοντά σ’ αύτό, ή πατριαρχική οικογέ­
νεια, εΓτε τοΰ Ρωμαϊκοΰ είτε τοΰ Έβραϊκοΰ τύπου, ήταν άγνωστη
πέρα γιά πέρα στήν περίοδο τής άγριότητας, διά μέσου τής παλαι-
ότερης, καί πιθανόν διά μέσου τής Μεσαίας, καί παλαβότερα μέσα
στήν Τελευταία Περίοδο τής βαρβαρότητα^· ’Αφοΰ φάνηκε τό γέ­
νος, Ιποχές πάνω σέ έποχές, καί άκόμη περίοδοι πάνω σέ περιό­
δους, κυλοΰσαν μακριά, πρίν νά Ιλθει σέ δπαρξη ή μονογαμική οι­
κογένεια. Αύτή δέν ύπήρχε παρά μόνο μετά τήν Ιναρξη τοϋ πολι­
τισμού, πού καθιερώθηκε σταθερά.
Ή σύγχρονη έμφάνισή της άνάμεσα στίς Λατινικές φυλές μπο­
ρεΐ νά συμπερανθεϊ άπό τή σημασία τής λέξης φαμίλια, πού πα-
ράγεται άπ’ τό FAMILIA, πού περιέχει τήν Ιδια ρίζα δπως τό FA­
MULUS = ύπηρέτης, πού ύποτίθετα: πώς παράγετακ άπό τό Ό -
σκικό FAMEL = SERUUS = δοΰλος. Στήν πρωταρχική της ση­
 μασία ή λέξη οίκογένεια (FAMILIA) δέν είχε σχέση μέ τό παν­
τρεμένο ζευγάρι ή μέ τά παιδιά τους, άλλά μέ τό σώμα τών δούλων
πού ήσαν κάτω άπ’ τήν έξουσία τοϋ πατέρα τής οικογένειας (PA­
TE R F A M IL IA S). Ή οίκογένεια σέ μερικές διατάξεις τοΰ κλη­
ρονομικού δικαίου καί τών διαθηκών χρησιμοποιείται σάν Ισοδύνα­
μο μέ τή λέξη PATRIMONIUM, πού σημαίνει τήν κληρονομία
πού περνούσε στούς κληρονόμους. Αύτή είσήχθη στή Λατινική κοι­
νωνία, νά προσδιορίσει Ινα νέο όργανισμό, ή κεφαλή τοΰ όποίου εί­
χε σύζυγο καί παιδιά, καί Ινα σώμα δούλων προσώπων κάτω άπό
τήν πατρική έξουσία. Ό Μόμσεν χρησιμοποιεί τή φράση «σώμα
δούλων» σάν τή Λατινική σημασία τής FAMILIA. Γι’ αύτό, αύτός
ό δρος καί ή ίδέα αύτή πού τόν έκφράζει, δέν είναι παλαιότερος ά­
πό τό σύστημα σιδηρόφρακτης οικογένειας τών Λατινικών φυλών,
πού ήλθαν μετά τήν Αγροκαλλιέργεια καί μετά τή νομιμοποίηση
τής δουλείας, δπως έπίσης μετά τό χωρισμό τών Ελλήνων καί Λα­
τίνων. ’ Αν κάποιο δνομα δόθηκε στήν προηγούμενη οικογένεια, αύ­
τό τώρα δέν μπορεί νά έξακριβωθεΐ.
Στίς δύο μορφές τής οικογένειας, τήν αίματοσυγγενική καί τήν
πουναλουανή, ή πατρική έξουσία ήταν άδύνατη. ’ Οταν τό γένος
φάνηκε στό μέσο τής πουναλουανής δμάδας, αύτό ίνωσε τΙς διάφο­
ρες άδελφές, μέ τά παιδιά τους καί τούς άπογόνους των στή θηλυ­
κή γραμμή, συνέχεια, σ’ Ινα γένος, πού ίγινε ή μονάδα τής όργά-
νωσης μέσα στό κοινωνικό σύστημα, πού τό δημιούργησε. Έ ξ ω
άπ’ αύτή τήν κατάσταση, Αναπτύχθηκε βαθμιαία ή συνδυασμιανι-
κή οικογένεια, καί μαζί μ’ αύτή τό σπέρμα τής πατρικής έξουσίας.
Ή αδξηση αύτής τής έξουσίας, στήν άρχή άδύνατη καί ρευστή, άρ­
χισε τότε, καί αύξήθηκε σταθερά, δταν ή νέα οικογένεια δλο καί
π:ό πολύ ϊπαιρνε μονογαμικά χαρακτηριστικά μέ τήν άνιούσα πρό­
οδο τής κοινωνίας. Ό τα ν ή ιδιοκτησία άρχισε νά δημιουργεΐτα:
στίς μάζες, καί ή έπιθυμία τής μεταβίβασής της στά παιδιά είχε
άλλάξει καταγωγή άπό τή θηλυκή γραμμή στήν άρσενική, μιά
πραγματική βάση γιά τήν πατρική έξουσία γιά πρώτη φορά είχε
καθιερωθεί. ’Ανάμεσα στις Εβραϊκές καί τίς Λατινικές φυλές, δ­
ταν γιά πρώτη φορά Ιγιναν γνωστές, ή πατριαρχική οικογένεια
τοΰ Έβραϊκοΰ τύπου ύπήρχε στίς πρώτες, καί τοϋ Ρωμαϊκοΰ τύπου
στίς τελευταίες· στηριγμένες καί στίς δύο περιπτώσεις πάνω στήν

489
περιορισμένη ή άπόλυτη δουλεία ένός άρ-.θμοΰ προσώπων μέ τίς οί-
κογένειές τους, πού δλες, μέ τίς σύζυγες καί τά παιδιά τού πατρι­
άρχη στή μιά περίπτωση, καί τοΰ πάτερ φαμίλια στήν άλλη, ήσαν
κάτω άπ’ τήν πατρική έξουσία. ΤΗταν μιά έξαιρετική, καί, στή Ρω­
μαϊκή οικογένεια, μιά ύπερβολική Ανάπτυξη τής πατρικής αύθεν-
τίας, πού, μακριά άπό τό νά είναι καθολική, ήταν περιορισμένη στό
σύνολο τοΰ λχοΰ πού άναφέραμε. Ό Γάϊος δηλώνει δτι ή έξουσία
τοΟ Ρωμαίου πατέρα πάνω στά παιδιά του ήταν ίδιάζουσα στούς Ρω­
μαίους καί δτι γενικά δέν είχε άλλος λαός τήν ίδια έξουσία1.
θ ά είναι άρκετό νά παρουσιάσω λίγα παραδείγματα τής πρώι­
μης μονογαμικής οίκογένειας άπό κλασσικούς συγγραφείς γιά νά
δώσω μιά Ιδέα γιά τό χαρακτήρα της. Ή μονογαμία φαίνεται μέ­
σα σέ μιά καθορισμένη μορφή στήν τελευταία περίοδο τής βαρβα­
ρότητας. Πολύ πιό μπροστά, μερικά άπό τά χαρακτηριστικά της εί­
χαν Αναμφίβολα προσκολληθεϊ στήν προηγούμενη συνδυασμιανική
οικογένεια' άλλά τό ούσιώδες στοιχείο τής προηγούμενης, μιά ά-
ποκλειστική συγκατοίκηση, δέν θά διαπιστωθεί στήν τελευταία.
"Ενα άπό τά πιό πρώϊμα καί τά πιό ένδιαφέροντα παραδεί­
γματα βρέθηκε στήν οικογένεια τών Αρχαίων Γερμανών. Οί θεσμοί
τους ήσαν όμογενείς καί ιθαγενείς' καί ό λαός είχε προχωρήσει στόν
πολιτισμό. Ό Τάκιτος, σέ λίγες γραμμές, Αναφέρει τά έθιμά τους,
τά σχετικά μέ τό γάμο, χωρίς νά δώσει τή σύνθεση τής οικογένει­
ας ή νά καθορίσει τά γνωρίσματά της. Άφοΰ άναφέρει, δτι οί γά-
μοι ήσαν αύστηροί μεταξύ τους καί άφοΰ τούς διακηρύξει Αξιοσύ­
στατους, παρατηρεί πιό πέρα, δτι σχεδόν μόνον οί βάρβαροι ίκανο-
ποιοΟνταν μέ μιά μόνη σύζυγο — μέ πολύ λίγες έξαφέσεις. πού κα­
τέληγαν σέ πολυγαμίες, δχι άπό πάθος, άλλά μέ ύπολογισμό γιά
τήν τάξη τους. "Οτι ή σύζυγος δέν έφερνε μιά προίκα στό σύζυγό
της, άλλά ό σύζυγος στή σύζυγό του ένα στολισμένο άλογο, καί μιά
άσπίδα, μέ ένα κοντάρι καί ξίφος. 'Οτι βάσει αύτών τών δώρων ή

(1) Έπίσης οτήν έξουσία μας είναι τά παιδιά μας πού γεννήσαμε
άπό νόμιμους γάμους, διότι αύτό είναι ιδιαίτερο δίκαιο tfflv Ρωμαίων πο­
λιτών: διότι σχεδόν δέν είναι Αλλοι Ανθρωποι πού Ιχουν τέτοια έξουσία στά
παιδιά τους, σάν έκείνη πού έχουμε έμεΤς. INST. I, 65. Άνάμεσα σέ Αλ­
λα, είχαν τήν έξουσία ζωής καί θανάτου (JUS VITAE NECISQUE).

490
σύζυγος ήταν παντρεμένη καί τά δώρα δίνονταν σ’ αυτήν καί δχι
στούς γενοκρατικούς συγγενείς της.
Άλλοϋ δ Τάκιτος μνημονεύει τούς δύο ύλικούς παράγοντες μέ­
σα στούς όποιους βρίσκεται ή ύπόσταση τής μονογαμίας: πρώτον, δ-
τι κάθε άντρας άρκοϋνταν σέ μιά μόνη σύζυγο (SINGULIS UXO-
RIBUS CONTENTI SUNT) · καί, δεύτερον, δτι οί γυναίκες ζοΰ-
σαν περιφρουρημένες στήν παρθενιά τους (SEPTAE PUDICITIA
A G U N T ). Φαίνεται πιθανόν άπ’ δτι είναι γνωστό γιά τόν δρο τής
οικογένειας στίς διάφορες έθνικές περιόδους, δτι στούς άρχαίους
Γερμανούς ήταν πολύ άδύνατη, σάν όργάνωση, καί γι’ αύτό Ιπρεπε
νά φροντίσουν νά προστατευθεϊ μέσα σ’ Ινα συζυγικό νοικοκυριό,
πού άποτελοϋνταν άπό οίκογένειες συγγενικές. 'Οταν ή δουλεία I-
γινε θεσμός, αύτά τά νοικοκυριά βαθμιαία έξαφανίζονταν. Ή Γερ­
μανική κοινωνία δέν ήταν άρκετά προχωρημένη σ’ αύτή τήν περί­
οδο γιά τήν έμφάνιση ένός ύψηλοϋ τύπου τής μονογαμικής οικογέ­
νειας.
Σχετικά μέ τούς 'Ομηρικούς 'Ελληνες, ή οικογένεια, άν καί
μονογαμική, ήταν άδύνατη. Οί σύζυγοι άπαιτοϋσαν αγνότητα άπ’
τίς γυναίκες τους, πού ζητοϋσαν νά ένισχύσουν μέ κάποιο βαθμό Α­
ποκλεισμού" άλλά δέν δέχονταν τήν άμοιβαία όργάνωση μέ τήν όποΐ-
αν μόνον αύτή θά έξασφαλιζόταν μόνιμα. Υπεραρκετή άπόδειξη,
φαίνεται στά 'Ομηρικά ποιήματα, τό δτι ή γυναίκα είχε λίγα δι­
καιώματα. Τέτοιες γυναίκες αιχμάλωτες, άπ’ τήν Τροία, πού τρα­
βήχτηκαν άπ’ τούς 'Ελληνες άρχηγούς μέσα στά πλοία τους, προ­
ορίζονταν γιά τά πάθη τους χωρίς τύψη καί χωρίς περιορισμό. Αύ­
τό πρέπει νά θεωρηθεί σάν μιά Αξιόπιστη εικόνα τών χρόνων έκεί­
νων, είτε τά περιγραφόμενα μέσα στά ποιήματα γεγονότα ήσαν πρα­
γματικά είτε πλασματικά. Ά ν καί τά πρόσωπα ήσαν αίχμάλωτα,
αύτό καθρεφτίζει τή μικρή έκτίμηση πού είχαν γιά τή γυναίκα γε­
νικά. Έ άξιοπρέπειά της δέν Αναγνωριζόταν, καί τά προσωπικά δι-
καιώματά της ήσαν άβέβαια. Γιά νά καταπραΰνει τή μνησικακία
τοϋ Άχιλλέα, δ Άγαμέμνονας πρότεινε, σ’ Ινα συμβούλιο τών Ε λ ­
λήνων άρχηγών, νά δώσει σ’ έκείνον, άνάμεσα σέ άλλα πράγματα»
έφτά Λέσβιες γυναίκες, έξαίρετες σέ προσωπική δμορφιά, πού φύ­
λαξε γιά τόν έαυτό του άπ’ τή λαφυραγώγηση τής πόλης τους καί
τής Βρισηίδας τής ϊδιας νά πάνε άνάμεσα στόν άριθμό τους" καί τό·

491
•πιό πέρα δικαίωμα, δταν θα πάρουν τήν Τροία, νά διαλέξει είκοσι
γυναίκες Τρωαδίτισσες, τις πιό δμορφες άπ’ δλες τΙς θεραπαινίδες
τής Άργίτισσας Ελένης. «’Ομορφιά καί λεία» ήσαν τά συνθήματα
τής Ήρωϊκής ’Εποχής, πού διακηρύσσονταν άναίσχυντα. Ή μετα­
χείριση τών βηλέων αιχμαλώτων τους άντανακλά τόν πολιτισμό τής
περιόδου σχετικά μέ τΙς γυναίκες γενικά. "Άνθρωποι πού δέν £χουν
σεβασμό γιά τά συγγενικά, συζυγικά ή προσωπικά δικαιώματα τών
έχθρών τους, δέν θά έχουν φτάσει σέ κάποιο ύψηλό βαθμό γιά τά
δ:κά τους.
Περιγράφοντας τή σκηνική ζωή τοΰ άγαμου Άχιλλέα, καί
τοΰ φίλου του Πάτροκλου, ό 'Ομηρος νόμιζε δτι αύτή τοκριάζει στό
χαρακτήρα καί τήν άξιοπρέπεια τοΰ Άχιλλέα σάν ένός άρχηγοϋ
γιά νά δείξει, δτι έκείνος κοιμόταν άποχωρώντας στήν καλοφτιαγ-
μέγη σκηνή του καί δίπλα του πλάγιαζε μιά γυναίκα, ροδομάγου­
λη, πού ό Διομήδης τοΰ τήν είχε φέρει άπ’ τή Λέσβο. Καί δτι 6
Πάτροκλος άπ’ τό άλλο μέρος ξάπλωνε, καί κοντά του έπίσης ξά­
πλωνε ή Ίφ ις, μέ δαχτυλίδι μέση πού τοΰ τήν είχε δώσει ό εύγε-
Λ*κός Άχιλλέας αίχμαλωτίζοντάς την στή Σκύρο.
Τέτοια ήθη καί Εθιμα άπ’ τήν πλευρά τών άγάμων, δπως έ­
πίσης καί τών έγγάμων άνδρών, άναφερόμενα έπιδοκιμαστικά άπ’
τό μεγάλο ποιητή τής περιόδου καί ύποστηριζόμενα άπ’ τή δημό­
σια συγκατάθεση, τείνουν νά δείξουν, δτι ότιδήποτε άπ’ τή μονο­
γαμία ύπήρχε διά μέσου ένός άναγκαστικοΰ περιορισμού πάνω στις
σύζυγες, ένώ οί σύζυγοί τους δέν ήσαν μονογαμικοί στόν Αντίστοιχο
€αβμό. Μιά τέτοια οίκογένεια είχε τελείως πολλά συνδυασμιανικά
ίπως καί μονογαμικά χαρακτηριστικά.
Ό δρος τής γυναίκας στήν Ήρωϊκή ’Εποχή ύποτίθεται πώς
ύπήρξε πιό ευνοϊκός καί ή θέση της στό νοικοκυριό π:ό τιμητική άπ’
£τι ήταν στό ξεκίνημα τοΰ πολιτισμοΰ, καί άκόμη έπειτα κάτω άπ’
τήν πιό ύψηλή άνάπτυξή τους. Αύτό μπορεΐ νά στάθηκε άληβινό σέ
μιά προγενέστερη περίοδο, προτοΰ ή καταγωγή νά άλλάξει πρός τήν
άρσενική γραμμή. Μιά μεγάλη μεταβολή πρός τό καλύτερο γινόταν,
μέχρι πού τά μέσα καί δ τύπος τής ζωής ήσαν διαφέροντα, άλλ’ αύ­
τά χρησίμευαν νά κάνουν πιό προφανή τήν πραγματική έκτίμηση
πού στηρίχθηκε πάνω σ’ αύτήν διά μέσου τής τελευταίας Περιόδου
τής βαρβαρότητας.

492
 ’Αλλοΰ έπιστήσαμε τήν προσοχή σας στό γεγονός, δτι δταν ή,
καταγωγή είχε άλλάξει άπ τή θηλυκή γραμμή στήν άρσενική, χυ­
τή έπιδροϋσε βλαβερά πάνω στή θέση καί τά δικαιώματα τής συ­
ζύγου καί τής μητέρας. Τά παιδιά της μεταφέρθηκαν άπ’ τό δικό-
της γένος, σέ κείνο τοΟ συζύγου της, καί αύτή στερήθηκε τά πατρι­
κά της δικαιώματα μέ τό γάμο της χωρίς νά έπιτύχει 2να Ισοδύνα­
μο. Πρίν άπό τήν άλλαγή, τά μέλη τοΟ δικοΟ της γένους, κατά πά­
σα πιθανότητα, Επικρατούσαν στό νοικοκυριό, πού Εδωσαν παντο­
δυναμία στό μητρικό δεσμό, καί Εκαναν τή γυναίκα μάλλον πιό πο­
λύ άπό τόν άντρα κέντρο τής οικογένειας. Έπειτα άπ’ τήν άλλαγή
αύτή Εμεινε μόνη στό νοικοκυριό τοΟ συζύγου της καί άπομονώθη-
κ·ε άπ’ τή γενοκρατική της συγγένεια. Αύτό πρέπει νά Εχει άδυνα-
τίαει τήν έπίδραση τοϋ μητρικοΟ δεσμοϋ, νά Εχε* φέρει πρός τό κα­
τώτερο τή θέση της καί νά Εχει σταματήσει τήν πρόοδό της στήν
κοινωνική κλίμακα): ’Ανάμεσα στίς εύπορες τάξβις, ό δρος της Α­
ναγκαστικοί) άποκλεισμοϋ, μαζί μέ τόν Αναγνωρισμένο άρχικό σκο­
πό τοΟ γάμου, νά γεννήσει παιδιά μέσα σέ νόμιμο γάμο (παιδοποι-
είσθαι γνησίως), δδήγησε στό συμπέρασμα, δτι ή θέση της ήταν λι-
γότερο εύνοοιή στήν Όμηρική Έποχή παρά στήν έπόμενη περίο­
δο, σχετικά μέ τήν όποία είμαστε πολύ καλύτερα πληροφορημένοι.
’Από τήν πρώτη στήν τελευταία στούς Έλληνες ύπήρχε μιά
άρχή έγωϊσμοϋ, ή καλλιεργοϋσαν τήν έγωπάθ&ια στήν έργασία στά
άρρενα, νά λιγοστϊύουν τήν Εκτίμηση τής γυναίκας, πού σπάνια βρί­
σκεται στούς άγριους. Αύτό άποκαλύπτεται στήν περιοχή τής οίκο-
γενειακής τους ζωής, πού στίς άνώτερες τάξεις άπομόνωνε τή σύ­
ζυγο, ώστε νά τήν έξαναγκάσουν σέ μιά άποκλειστική συγκατοίκη­
ση, χωρίς νά δεχθοϋν τήν άμοιβαία όποχρέωση καί άπ’ τό μέρος
τοϋ συζύγου της. Αύτό ύποδηλώνει τήν δπαρξη ένός προηγγούμε-
νου συζυγικού συστήματος Τουρανικοϋ τύπου, άπ’ τό όποιον Εκείνο
σκόπευε νά προφυλαχθεϊ. Τόσο ισχυρά τά αιωνόβια Εθιμα είχαν έν-
τυπώσει στή διάνοια τών Έλληνίδων γυναικών Ενα αίσθημα μειο­
νεξίας, ώστε δέν θεραπεύτηκαν άπ’ αύτό καί στήν τελευταία άκό­
μη περίοδο τής έλληνικής άκμής. Αύτό ήταν, ίσως, μιά άπ’ τις θυ­
σίες πού ζητήθηκαν άπ’ τό γυναικείο φύλο, νά φέρει αύτό τό μερί­
διο τής άνθρώπινης φυλής άπ’ τή συνδυασμιανική στή μονογαμική
οικογένεια, ϋαραμένει Ενα αίνιγμα άκόμη δτι μιά φυλή, μέ άρκε-

493
τά μεγάλα χαρίσματα ώστε νά έπιβάλλει τήν πνευματική ζωή της
πάνω στόν κόσμο, 6ά Εχει παραμείνει βάρβαρη ούσιαστικά στή συμ­
περιφορά της πρός τό γυναικείο φύλο, παρά τό ΰψος τοϋ πολιτισμού
της. Ot γυναίκες δέν είχαν μεταχείριση σκληρή οδτε άγενή, άλλά
ή άγωγή τους ήταν έπιπόλαιη, τή συναναστροφή μέ τό άντίθετο φύ­
λο τούς τήν άρνήθηκαν, καί ή μειονεξία των χαράχτηκε στό πνεύ­
μα τους, μέχρι πού κατήντησε νά γίνει δεκτή σάν μιά πραγματικό­
τητα άπ’ τίς ίδιες τΙς γυναίκες. Ή σύζυγος δέν ήταν ή σύντροφος
καί ισότιμη τοϋ συζύγου της, άλλά βρισκόταν άπέναντί του σέ σχέ­
ση θυγατέρας' Ιτσι άρνήθηκαν τή βασική άρχή τής μονογαμίας, δ­
πως 6 θεσμός στήν πιό ύψηλή του μορφή πρέπει νά νοηθεί. Ή σύ­
ζυγος είναι κατ’ άνάγκην ή ισότιμη τοΰ συζύγου της σέ άξία, σέ
προσωπικά δικαιώματα καί σέ κοινωνική θέση. Μπορούμε Ιτσι ν’
άπσκαλύψουμε μέ ποιά τιμή πείρας καί διάρκειας κερδήθηκε αύτός
6 μεγάλος θεσμός τής σύγχρονης κοινωνίας.
Ο: γνώσεις μας είναι πολύ έκτεταμένες καί ειδικές σέ σχέση
μέ τόν δρο τών Έλληνίδων γυναικών καί τής Ελληνικής οικογέ­
νειας κατά τή διάρκεια τής Ιστορικής περιόδου. Ό BECKER, μέ
τή θαυμαστή Ερευνα γιά τήν δποίαν ot έργασίες του ξεχωρίζουν, Ε-
χει συλλέξει τά ούσιώδη στοιχεία καί τά Ιχει παρουσιάσει μέ σα­
φήνεια καί δύναμη1. Ot διαπιστώσεις του, ένώ δέν πρόσφεραν μιά
πλέρια εΙκόνα τής οίκογένειας τής Ιστορικής περιόδου, είναι πολύ
Ιπαρκείς γιά νά δείξουν τή μεγάλη διαφορά άνάμεσα στήν Ελλη­
νική καί στή σύγχρονη πολιτισμένη οικογένεια, καί νά φανερώσουν

(1) Ή άκδλουθη συμπυκνωμένη Βιαπίστωοη παρμένη άπό τό Χαρι-

κλή (EXCURSUS, XII), -zy.iyz·. -Λ ε ξ α γ ν ισ τ ικ ά Ολικά γεγονότα τοΟ
θέματος. ΆφοΒ έκφράζ» τή γ>ώμη δτι ή γυναίκα τοΟ 'Ομήρου κατείχε
μιά πιό τιμητική θέση στό νοικοκυριό άπ’ τή γυναίκα τής Ιστορικής πε­
ριόδου, κάνει τΙς άκόλουθες διαπιστώσεις σχετικά μέ τόν δρο τοΟ πολιτι-
ομοΟ. Παρατηρεί δτι ή μόνη δπεροχή γιά τήν όποίαν ή γυναίκα ένομίζε-
το Ικανή, διέφερβ λίγο μόνον άπό κείνη τοΟ πιατοΟ δούλου (ο. 464) · δτι
ή έσχατη άνάγκη της γιά άνεξαρτησία όδήγησε, στό νά θεωρείται τό εί­
ναι της σάν κάτι τό κατώτερο, βτι 6έν ύπήρχαν οδτε έκπαιδευτικοΐ θεσμοί
γιά κορίτσια, οδτε κάποιοι Ιδιωτικοί δαικάλοι στό σπίτι, δντας δλη ή παι­
δεία τους στά χέρια τών μητέρων τους, καί τών τροφισσδν τους, καί πε­
ριοριζόταν στό νά γνέθουν καί νά όφαίνουν καθώς καί άλλες γυναικείες ά-
αχολί·ς·

494
έπίσης τόν δρο τής μονογαμικής οικογένειας στά πρώΙμα στάδια
-ί)ς ΑνΑπτυξής της.
Άνάμεσα στα γεγονότα πού Αναφέρονται άπό τόν BECKER,
υπάρχουν δύο πού Αξιζε* νά σημειώσουμε πιό πέρα: πρώτον, τή δή­
λωση δτι δ κύριος σκοπός τοϋ γάμου ήταν ή γέννηση παιδιών μέσα
σέ νόμιμο γάμο' καί δεύτερον, δ άποκλεισμός τών γυναικών νά έ-
ςασφαλίσουν αύτό τό άποτέλεσμα. Τά δύο είναι στενά συνδεμένα,
καί ρίχνουν κάποιο Αντανακλώμενο φώς πάνω στόν προηγούμενο δ­
ρο Από τόν όποιον αύτά Ανεδύθηκαν. Σέ πρώτη θέση, τό πάθος τοΰ
έρωτα ήταν Αγνωστο Ανάμεσα στούς βαρβάρους. Μειονεκτοϋσαν στό
συναίσθημα αύτό, πού είναι τό σπέρμα τοΰ πολιτισμού καί πρόσθε­
τε έπί πλέον τόν έξευγενισμό. Ot Έλληνες γενικά, δπως δείχνουν
τά γαμήλια δθιμά τους, δέν είχαν φτάσει σέ μιά γνώση αύτοΰ τοΰ
πάθους, Αν καί ύπήρχαν, συνήθως, πολλές έξαιρέσεις. Φυσική Αξία,
στήν Ελληνική έκτίμηση ήταν τό μέτρο δλων τών διακρίσεων γιά
τις όποιες τό γυναικείο φύλο ήταν ικανό. Γι’ αύτό, ό γάμος δέν θε­
μελιώνονταν πΑνω στό συναίσθημα, Αλλά πΑνω στήν ΑνΑγκη καί
στό καθήκον. Αύτές οί σκέψεις είναι έπίσης πού κυβερνούσαν τούς
Ίροκέζους καί τούς Άτζέκους’ πραγματικά αύτές γεννήθηκαν μέ­
σα στή βαρβαρότητα, καί Αποκαλύπτουν τόν προγενέστερο βάρβαρο
δρο τών προγόνων τών Ελληνικών φυλών. Φαίνεται παράξενο, δ-
τι αύτές ήταν έπαρκεΐς ν’ Ανταποκριθοΰν στό Ελληνικό Ιδεώδες τής
οικογενειακής σχέσης στό μέσον τοϋ Έλληνικοΰ πολιτισμού. Ή Α-
νΑπτυξη τής ιδιοκτησίας καί ή έπιθυμία γιά τή μεταβίβασή της στά
παιδιά ήταν, στήν πραγματικότητα, ή κινητήρια δύναμη, πού έφε­
ρε στή μονογαμία, γιά νά έξασφαλίσει νόμιμους κληρονόμους, καί
νά περιορίσει τόν άριθμό τους στούς πραγματικούς Απογόνους τοΰ
συζυγικού ζεύγους. Μιά Αναγνώριση τής πατρότητας τών παιδιών
είχεν Αρχίσει νά πραγματοποιείται κάτω Απ’ τή συνδυασμιανική οι­
κογένεια, Απ’ τήν δποία ή Ελληνική μορφή είχε προφανώς παρα-
χθεΐ, άλλά δέν είχε πβτύχει τόν Απαιτούμενο βαθμό βεβαιότητας, έ-
ξαιτίας τής έιαβίωσης κάποιου μέρους Απ’ τά Αρχαία συζυγικά δί­
καια (JURA CONJUGIALIA). Αύτό έξηγεί τό νέο έθιμο, πού
κΑνει τήν έμφάνισή του στό Ανώτερο ΣτΑδιο τής βαρβαρότητας,
δηλαδή, τόν ΑποκλειαμΑ τών συζύγων. Έ να συμπέρασμα προβΑλλει
Από τήν περίπτωση, δτι μιά ΑνΑγκη γιά τόν Αποκλεισμό τής συζύ­

495
γου πρέπει νά Εχει ύπάρξει Εγκαιρα, καί πού φαίνεται, πώς ύπήρ­
ξε τόσο τρομερή, ώστε τό πεδίο τής οίκιακής ζωής στούς πολιτισμέ­
νους 'Ελληνες ήταν, στήν πραγματικότητα, ενα σύστημα περιορι­
σμοί) χαί περιστολής. ‘ Ώστόσο οΕ άναφερόμενες ιδιορρυθμίες συνδέ­
ονται πιό ειδικά μέ τήν οικογένεια άνάμεσα στίς εδπορες τάξεις, καί
δπου τό πνεΰμα πού τό φανερώνει ήταν άναμφίβολα γενικό.
Στή Ρωμαϊκή οίκογένεια, ό δρος τής γυναίκας είναι πιό ευνο­
ϊκός, άλλά ή έξάρτησή της ή ίδια. Τήν μεταχειρίστηκαν μέ σεβα­
σμό στή Ρώμη δπως καί στήν ’Αθήνα, άλλά στή Ρωμαϊκή οίκογέ-
vsia ή Επίδρασή της καί τό κύρος της ήσαν μεγαλύτερα. Σάν ;ιη-
τριάρχισσα τή; οικογένειας (MATER FAMILIAS) ήταν ή δέ­
σποινα τής οικογένειας. Αύτή βάδιζε στούς δρόμους έλεύθερα χωρίς
περιορισμό άπ’ τήν πλευρά τοϋ συζύγου της, καί σύχναζε μέ τού;
άνδρες στά θέατρα καί στά γιορταστικά συμπόσια. Στό σπίτι ήταν
δχι περιορισμένη σέ Ιδιαίτερα διαμερίσματα, οδτε Αποκλείονταν άπ’
τό τραπέζι τών άνδρών. Ή άπουσία τών περιορισμών πού έμπαιναν
πάνω στά Ελληνικά θηλυκά, ήταν εύνοϊκή .γιά τήν άνάπτυξη έ­
νός αισθήματος προσωπικής άξιοπρέπειας καί άνεξαρτησίας άνάμε­
σα στίς Ρωμαίες γυναίκες. Ό Πλούταρχος παρατηρεί δτι μετά τήν
εΙρήνη μέ τούς Σαβίνους, πού πραγματοποιήθηκε μέ τή μεσολάβη­
ση τών Σαβίνων γυναικών, πολλά τιμητικά προνόμια δόθησαν σ’
αύτές” οί άνδρες Επρεπε νά τΙς άφήσουν νά περάσουν, 4ν τΙς συναν-
τοΟσαν στό δρόμο* δέν μπορούσαν νά ξεστομίσουν μιά χυδαία λέξη
μπροστά σέ θηλυκά, οδτε νά φανερωθούν γυμνοί μπροστά σ’ αύτές.
'Ο γάμος, δπως δήποτε, τοποθετούσε τή σύζυγο στήν έξουσία τοΰ
συζύγου της (IN MANUM U I R I )' ή Εννοια δτι αύτή πρέπει νά
μένει κάτω άπ’ τήν άνδρική έξουσία, άπό μιά φανερή άνάγκη, εί­
χε σάν Επακόλουθο τήν άπελευθέρωσή της μέσω τοϋ γάμου της ά­
πό τήν πατρική έξουσία. Ό σύζυγος μεταχειριζόταν τή σύζυγό του
δπως καί τή θυγατέρα του, καί δχι σάν ίση μέ αύτόν. Κοντά σ’ αύ­
τό, Εκείνος είχε τήν έξουσία τής σωφρονιστικής τιμωρίας, καί τό
δικαίωμα ζωής καί θανάτου πάνω σ’ αύτή σέ περίπτωση μοιχεί­
ας* άλλά ή άσκηση αύτής τής τελευταίας έξουσίας φαίνεται πώς ύ-
ποβάλλονταν ύπό τήν Εγκριση τοϋ συμβουλίου τοϋ γένους της.
’Ανόμοιος μέ άλλον λαόν, οί Ρωμαίοι καιτείχαν τρεις
μορφές γάμου. Τοποθετούσαν τή σύζυγο κάτ’ άπ’ τήν έξουσία τοϋ συ­

496
ζύγου της, καί Αναγνώριζαν σάν κύριο σκοπό τοϋ γάμου τή γέννη­
ση παιδιών μέ νόμιμο γάμο (LIBERORNM QUEREDORUM
C A U SA ). (ΚουΓντιλιανός). Αύτές ot μορφές (CONFARREATIO,
COEMPTIO καί USUS) έπιζοϋσαν διά μέσου τής Δημοκρατίας,
άλλά κατέρευσαν κάτω άπ’ τήν Αύτσκρατορία, δταν μιά τέταρτη
μορφή, δ έλεύθερος γάμος, υίοθετήθηκε γενικά, έπειδή αύτός δέν
τοπαθετοΟσε τή γυναίκα στήν έξουσία τοϋ συζύγου της. Διαζύγιο,
άπ’ τήν πιό πρώϊμη έποχή, ήταν στήν προαίρεση τών μερών, Ινα
χαρακτηριστικό τής συνδυασμιανικής οικογένειας, πού μεταβιβά­
σθηκε πιθανόν άπ’ αύτή τήν πηγή. Πάντως, σπάνια συνέβαινε μέ­
χρι σχεδόν τό κλείσιμο τής Δημοκρατίας1.
Έ άκολασία πού έπικρατοϋσε στίς Ελληνικές καί Ρωμαϊκές πό­
λεις στήν άκμή τοϋ πολ*τισμοΰ θεωρήθηκε γενικά σάν Ινα όλίσθημα
άπό Ιναν ύψηλότερο καί καθαρότερο δρο τής άρετής καί τής ήθικό-
τητας. ’Αλλά τό γεγονός είναι έπιδεκτικό γιά μιά διαφορετική ή
τουλάχιστον γιά μιά τροποποιημένη έξήγηση. Αύτοί ποτέ δέν εί­
χαν φτάσει σέ μιά καθαρή ήθικότητα στή σχέση τών φύλων, άπ’
τήν δποίαν άρχισαν νά παρακμάζουν. Πιεζόμενη ή μετριαζόμενη ά­
νάμεσα σέ πολέμους καί άγώνες, πού διακινδύνευαν τήν Ιθνική τους
ύπαρξη, ή άκολασία ξαναζοϋσε μέ τήν ειρήνη καί ευημερία, έπει-

Χχετικά μ& τή συζυγική πίστη τών Ρωμαίων - γυναικών, 6 BECKER

παρατηρεί «6τι στούς πιό πρώΤμους χρόνους Ακρότητες στήν κάθε μιά άπό
τίς 86ο πλευρές σπάνια συμβαίνανε», πού πρέπει νά θεωρηθεί σάν Ινα κα­
θαρό συμπέρασμα' άλλά «δταν τά ήθη άρχισαν νά χειροτερεύουν, βρίσκου­
με πρώτα άνδρες μέ μεγάλα δλισθήματα άπ’ αύτή τήν συζυγική πίστη, χαί
άνβρες, καί γυναίκες πλειοδοτούσαν μεταξύ τους σέ άκόλαατες άπολαύσβις.
Ή άρχική μετριοφροσύνη τών γυναικών ίγινε γενικά πιό σπάνια, ένώ ή
πολυτέλεια καί ή δπερβολή έχηρέαζαν πιό βυνατά καί άπό πολλές γυναί­
κες θά Ιχει λεχθεί, Οπως ή Κλιτιφώ παραπονιόταν γιά τή Βακχίδα της.
Πολλές Ρωμαίες κυρίες, γιά νά άντισταθμίοουν τήν περιφρόνηση τών συ­
ζύγων τους είχαν Βναν έραστή άπό τούς δικούς των άνθρώπους, πού κάτω
άπό τό προκάλυμμα, πώς είναι ό προμηθευτής τής κυρίας, τή συνόδευε πάν­
τοτε καί παντού. Σάν μιά φυσική συνέπεια άπ’ αύτό, τά γεροντοπαλλήκα-
ρα συνεχώς πληθαίναν άνάμεσα στούς άνδρες, χαί ύπήρχε ή πιό μεγάλη
κουφιοκβφαλιά σχετικά μέ τά διαζύγια». — GALLUS, EXCURSUS, I, σ.
166.

497
32*
δή τά ήθικά στοιχεία τής κοινωνίας δέν ξεσηκώθηκαν ένάντια σ’
αύτή γιά τήν έξάλειψή της. Αύτή ή άκολασία ήταν, κατά πάσα
πιθανότητα, τό ύπόλειμμα ένός άρχαίου συζυγικού συστήματος, πού
ποτέ δέν Ισβυσε πλέρια, πού διασώθηκε μέχρι τώρα άπ’ τή βαρβα­
ρότητα σάν 2να κοινωνικό κατάλοιπο καί πού τώρα έκφράζει τήν
ύπερβολή του στό νέο κανάλι τού έταιρισμοΟ. ’ Αν οι ’ Ελληνες καί
οί Ρωμαίοι είχαν μάθει νά σέβονται τά δικαιώματα τής μονογαμί­
ας, άντί νά κλείνουν τΙς σύζυγές των στούς γυναικωνίτες άπό τή
μιά, καί νά τΙς κρατ&νε κάτω άπ’ τήν έξουσία άπό τήν &λλη, ύ-
πάρχει λόγος νά πιστεύουμε βτι ή έπικοινωνία άνάμεσά τους θά εί­
χε παρουσιάσει μιά πολύ διαφορετική άποψη. Γι’ αύτό οΰτε τό 2να
μέρος οδτε τό άλλο είχε άναπτύξει μιά άνώτερη ηθικότητα, άλλά
είχαν μονάχα τήν εύκαιρία νά πενθοΟν πάνω άπό μιά βαθμιαία φθο­
ρά τών δημοσίων ήθών. Ή ούσία τής έρμηνείας στηρίζεται στό γε­
γονός δτι ποτέ δέν άναγνωρίσθηκε στήν δλοκλήρωσή της ή άρχή
τής μονογαμίας πού ήταν ή μόνη ικανή νά θέσει τις άμοιβαίες έπι-
κοινωνίες τους πάνω σέ μιά ήθική βάση. Ό πρόωρη καταστροφή
τής έθνικής ζωής αύτών τών σπουδαίων φυλών, όφείλεται στά άκα-
τάλληλα μέτρα καί τήν άποτυχία τους ν’ άναπτύξουν καί νά χρη­
σιμοποιήσουν τΙς ήθικές καί συντηρητικές δυνάμεις τής διανόησης
τών θηλυκών πού δέν ήταν λιγότερο ούσιώδης άπό τΙς άντίστοιχες
δυνάμεις τών άνδρών γιά τήν πρόοδό τους καί γιά τή διατήρησή
τους. ’ Γστερα άπό πολύ έκτεταμένη έμπειρία στή βαρβαρότητα στή
διάρκΐΐα τής δποίας κέρδισαν τά ύπόλοιπα στοιχεία τοΰ πολιτισμού,
έξαφανίσθηκαν πολιτικά, στό τέλος ένός σύντομου άγώνα, κατά τά
φαινόμενα άπό τό μειδίαμα τής νέας ζωής, πού είχαν δημιουργή­
σει.
Στούς Εβραίους, ένώ ή πατριαρχική οικογένεια στήν πρώιμη
περίοδο ήταν κοινή μέ τούς άρχηγούς, ή μονογαμική μέσα στήν ό-
ποίαν ή πατριαρχική γρήγορα βυθίστηκε, ήταν κοινή άνάμεσα στό
λαό. Ά λλά σχετικά μέ τή συγκρότηση τής τελευταίας, καί τΙς σχέ­
σεις συζύγου καί συζόγισσας μέσα στήν οικογένεια, οί λεπτομέρει­
ες είναι φτωχές.
Χωρίς νά ζητούμε νά πολλαπλασιάσουμε τά παραδείγματα, εί­
ναι σαφές δτ* ή μονογαμική οικογένεια έχει γεννηθεί στή μορφή
πού έμφανίσθηκε, κατά τήν Ιναρξη τής ιστορικής περιόδου, άπό 2-

498
yαν κατώτερο τύπο' καί δτι κατά τή διάρκεια τής κλασικής περι­
όδου προχώρησε αίσθητά, άν καί χωρίς νά. πετύχει τήν πιδ ύψηλή
μορφή της. Γεννήθηκε προφανώς άπό μιά. προηγούμενη συνδυασμι-
ανική οικογένεια, σάν τδ άμεσο σπέρμα της- καί κατά τή διάρκεια
τής διαμόρφωσής της μαζί μέ τήν άνθρώπινη πρόοδο ϊπεσε Απότο­
μα άπ’ τδ άληθινό της Ιδανικό στήν κλασσική περίοδο. Ή πιδ ύψη-
λή γνωστή τελείωσή της, τουλάχιστον, δέν είχε πετύχει μέχρι σή­
μερα. Ή γραπτή άπεικόνιση τής κοινωνίας στδ ’Ανώτερο Στάδιο
τής βαρβαρότητας άπ’ τούς πρώιμους συγγραφείς, ύποδηλώνει τή
γενική έφαρμογή τής μονογαμίας, άλλά μέ παρακολούθηση περι­
στάσεων, πού δείχνουν, πώς αύτή ήταν ή μονογαμική οικογένεια
τοΟ μέλλοντος, πού πάλευε γιά τήν ύπαρξή της κάτω άπδ Αντιθέ­
σεις, άδύνατη σέ ζωτικότητα, σέ δικαιώματα καί περιβλημένη μέ
τά λείψανα ένδς άρχαίου συζυγικού συστήματος.
'Οπως τδ Μαλαγιανό σύστημα ίκφραζε τΙς συγγενικές σχέ­
σεις, πού ύπήρχαν στήν αίματοσυγγενική οίκογένεια, καί δπως τδ
Τουρανικό Ικφραζε έκείνες πού ύπήρχαν στήν πουναλουανή, ίτσι
καί τδ ’Αριανδ ίκφραζε έκεΐνο πού ύπήρχε στή μονογαμική1 κάθε
;1κβγένεια στηριζόταν σέ διαφορετική καί ξεχωριστή μορφή γά­
μου.
Αύτό δέν μπορεΐ νά φανεί Απόλυτα, στήν παρούσα βαθμίδα τής
γνώση μας, δτι δηλαδή οί ’Αριανές, ot Σημιτικές καί ot Ούραλιανές
οίκογένειες άλλοτε κατείχαν τδ Τουρανικδ σύστημα αίματοσυγγέ-
νειας καί δτι αύτό ίπεσε σέ άχρηστία κάτω άπ’ τή μονογαμία. 'Ο ­
πως δήποτε, τέτοια θά ήταν ή ύπόθεση άπ’ τά έξακριβωμένα γεγο­
νότα. Ό λ ες ot ένδείξεις τείνουν πρδς αύτή τήν κατεύθυνση τόσο Α­
ποφασιστικά, ώστε νά άποκλείουν μιά άλλη ύπόθεση, Πρώτον. Ή
όργάνωση σέ γένη είχε μιά φυσική καταγωγή άπ’ τήν πουναλουανή
οίκογένεια, δπου μιά δμάδα άπό άδελφές παντρεύονταν ή μιά μέ
τούς προσφερόμενους συζύγους τών άλλων, μέ τά παιδιά τους καί
τούς άπογόνους των στή θηλυκή γραμμή, πού ήταν τό Ακριβές δ-
ριο δπως έπίσης καί τό σώμα ένός γένους στήν άρχαϊκή μορφή του.
Ot κύριοι κλάδοι τής ’Αριανής οικογένειας ήσαν όργανωμένοι σέ
γένη, πού τότε πρώτη φορά έγνώσθησαν Ιστορικά, καί ύποστηρί-
ζουν τό συμπέρασμα δτι, τότε Ινας άδιαίρετος λαός. ήταν ίτσι όρ-
γανωμένος. ’Απ’ αύτό τό γεγονός προβάλλει ή πιό πέρα ύπόθεση,

499
δτι παρήγαγ-αν τήν όργάνωση άπό άπόμάκρους προγόνου;, πού ζοΰ-
σαν μέσα στόν Γδιο πουναλουανδ δρο, πού Εδωσε γέννηση σ’ αύτό τό
σπουδαίο καί πλατιά διαδομένο θεσμό. Πέρ’ άπ’ αύτό, τό Τουρα-
νικό σύστημα αίματοσυγγένειας βρίσκεται άκόμη συνδεμένο μέ τό
γένος στήν άρχαΐκή μορφή του άνάμεσα στούς ’Αμερικάνους Ιθα­
γενείς. Αύτός δ φυσικός σύνδεσμος θα έμενε άδιάσπαστος μέχρι πού
νά γινόταν μιά άλλαγή τοϋ κοινωνικού δρου, τέτοια δπως θά δη­
μιουργούσε ή μονογαμία, έχοντας τήν δύναμη νά έπιτΰχει τήν άνα-
τροπή της. Δεύτερον. Στδ ’Αριανό σύστημα αίματοσυγγένειας, ύ-
πάρχει κάποια ένδειξη πού τείνει πρός τδ Γδιο συμπέρασμα. Μπο-
ρεί σωστά νά ύποτεθεΐ δτι ένα εύρύ μέρος τοΰ όνοματολογίου τοϋ
Τουρανικοϋ συστήματος θά Εφθανε κάτω άπ’ τή μονογαμία, άν αύ­
τό τδ σύστημα είχε προηγούμενα έπικρατήσει άνάμεσα στά ’Αρια-
νά Εθνη.
Τποθέτοντας δτι τά Εθνη τών ’Αριανών, Σημιτικών καί Ούρα-
λιανών οικογενειών τόν παλιό καιρό κατείχαν τδ Τουρανικό σύστη­
μα τής αίματοσυγγένειας, ή μετάβαση άπ’ αύτό σ’ ένα περιγραφικό
σύστημα ήταν άπλή καί φυσική, άφοϋ τδ άρχαΐο σύστημα, διά μέ­
σου τής μονογαμίας, είχε γίνει νόθο γιά τούς άπογόνους, δπως θά
ύπήρχαν τότε. Κάθε συγγενική σχέση κάτω άπ’ τή μονογαμία εί­
ναι είδική. Τδ νέο σύστημα, διαμορφωμένο κάτω άπδ τέτοιες περι­
στάσεις, θά περιέγραφε τά πρόσωπα μέ μέσα τών άρχέγονων δρων
ή μέ τδ συνδυασμό τους, δπως τό γιό τοϋ άδερφοΰ γιά άνηψιό, τόν
άδελφό τοΰ πατέρα γιά θείο, καί τό γιό τοϋ άδελφοΰ τοΰ πατέρα
γιά έξάδελφο.
Τέτοιο ήταν τό πρότυπο τοΰ παρόντος συστήματος τών ’Αρια-
νών, Σημιτικών καί Ούραλιανών οικογενειών. Οί γενικεύσεις πού
τώρα περιέχουν ήταν μεταγενέστερης είσαγωγής. Ό λες οί φυλέ;
πού κατέχουν τό Τουρανικό σύστημα, περιγράφουν τδ συγγενολόι
τους μέ τόν Γδιο τύπο, δταν άπαντοΰσαν μέ ποιόν τρόπο ένα πρόσω­
πο συγγένευε μέ Ενα άλλο. 'Ενα περιγραφικό σύστημα άκριβώς κα­
θώς τό ’Αριανό ύπήρχε πάντοτε μαζί μέ τδ Τουρανικό καί μέ τδ
Μαλαγιανό, δχι σάν Ενα σύστημα αίματοσυγγένεια;, γιατί είχαν
Ινα σταθερό σύστημα, άλλά σάν Ενα μέσο σχεδιαγράφησης συγγε­
νικών σχέσεων. Είνοοι σαφές άπ’ τούς Εξαντλημένους δρους τών ό-
νοματολογίων τους, δτι τά Άριανά, Σημιτικά καί Ούραλιανά Εθνη

500
πρέπει νά Εχουν άπορρίψει Ενα προγενέστερο σύστημα αίματοσυγ-
γένειας κάποιου είδους. Τό συμπέρασμα, άπ’ αύτό, είναι λογικό, 8-
τι δταν ή μονογαμική οικογένεια καθιερώθηκε γενικά, αύτά τά Ε­
θνη όπισθοδρόμησαν στήν παλιά περιγραφική μορφή, πάντοτε σέ
χρήση κάτω άπ’ τό Τουρανικό σύστημα, καί παραδέχθηκαν τό δ-
ποιοδήποτε προηγούμενο νά Εκπνεύσει σάν άχρηστο καί ψεύτικο γιά
τούς άπογόνους. Αύτός θά ήταν ό φυσικός καί προφανής τρόπος με­
τάβασης άπ’ τό Τουρανικό στό Άριανό σύστημα' καί αύτό Εξηγεί,
μ’ Εναν Ικανοποηιτικό τρόπο, τήν καταγωγή δπως έπίσης καί τόν
ιδιαίτερο χαρακτήρα τοΟ τελευταίου.

Οί πέντε διαδοχικές μορφές τής οικογένειας, πού μνημονεύθη-

καν στήν άρχή παρουσιάσθηκαν τώρα καί έξηγήθηκαν, μέ τέτοια
σαφήνεια γιά τήν δπαρξή τους, καί τέτοιες λεπτομέρειες γιά τή
δομή τους, δπως ή παροΟσα γνώση μας, προσφέρει. Ά ν καί ή ά-
νάλυση κάθε μιάς ύπήρξε γενική, Εχει θίξει ώστόσο τά ούσιώδη γε­
γονότα καί γνωρίσματα, καί καθιέρωσε τήν κύρια πρόταση, δτι ή
οικογένεια πού άρχισε άπ’ τήν αίματοσυγγένεια, μεγάλωσε, διά μέ­
σου διαδοχικών σταδίων άνάπτυξης, μέσα στή μονογαμία. Δέν ύ-
πάρχει τίποτε σ’ αύτό τό γενικό συμπέρασμα, πού μπορεϊ νά μήν
Εχει προκαταβολικά συλληφθεΐ άπό σκέψεις έκ τών προτέρων' άλ­
λά ot δυσκολίες καί τά Εμπόδια, πού φράζανε τήν άνάπτυξη της
φαίνονται πώς στάθηκαν πολύ πιό μακρυά άπό δσο θά είχαν ύπο-
τεθεϊ. Σάν μιά άνάπτυξη διά μέσου τών περιόδων, πήρε μέρος σ’ δ­
λες τΙς περιπέτειες τής άνθρώπινης έμπειρίας, καί τώρα Αποκαλύ­
πτει πιό Εκφραστικά, Ισως, άπό κάθε άλλο θεσμό, τή διαβαθμισμένη
κλίμακα τής άνθρώπινης προόδου άπ’ τήν άβυσσο τής άρχέγονης
άγριότητας, διά μέσου τής βαρβαρότητας, ώς τόν πολιτισμό. Αύτή
μάς φέρνει κοντά στήν καθημερινή ζωή τής άνθρώπινης οικογένει­
ας στίς διάφορες Εποχές τής προοδευτικής άνάπτυξής της, δείχνον­
τας, σέ κάποιο μέτρο, τΙς ταλαιπωρίες της, τούς άγώνες της καί Ε­
πίσης τΙς νίκες της, δταν διάφορες περίοδοι τής άντιστάθηκαν. θ ά
Εκτιμήσουμε τό μεγάλο θεσμό τής οίκογένειας, δπως αύτός τώρα
ύπάρχει, σέ κάποια άναλογία μέ τήν άνάλυση τοΟ χρόνου καί τής
σκέψης γιά τή δημιουργία της' καί θά τή δεχθοϋμε σάν τήν πιό
πλούσια κληρονομιά, πού μάς μεταβιβάσθηκε άπ’ τήν άρχαία κοι­

501
νωνία, έπειδή αύτή ένσωμοπώνει καί ταιριάζει τά πιό ύψηλά Απο­
τελέσματα τής ποικίλης καί έκτεταμένης πείρας της.
’Εάν είναι άποδεκτό τό γεγονός, δτι ή οίκογένεια 2χε·. περά-
σει διά μέσου τεσσάρων διαδοχικών μορφών, καί είναι τώρα σέ μιά
πέμπτη, προβάλλει Αμέσως τό έρώτημα, έάν αύτή ή μορφή μπο-
ρεϊ νά είναι μόνιμη στό μέλλον. Έ μόνη Απάντηση πού μπορεΐ νά
δοθεί είναι, π ώ; κι’ αύτή πρέπει νά προχωρήσει, δπως καί ή κοι­
νωνία προχωρεί, καί νά Αλλάξει, δπως άλλάζει καί ή κοινωνία, ά­
κόμη καί δπως αύτή άλλαξε στό παρελθόν. Είναι τό δημιούργημα
τοϋ κοινωνικοί) συστήματος, καί θά καθρεφτίζει τόν πολιτισμό του.
Ό π ω ; ή μονογαμική οικογένεια Εχει βελτιώσει σέ μεγάλο βαθμό
άπό τότε τό ξεκίνημα τοΟ πολιτισμοΟ, καί πολύ αισθητά στούς ση­
μερινούς χρόνους, μπορούμε νά ύποθέσουμε τουλάχιστον, πώ; αύτή
είναι ικανή γιά μιά πιό πέρα άκόμη βελτίωση, μέχρι πού νά έπι-
τευχθεΐ ή Ισότητα τών φύλων. Ή μονογαμική οικογένεια μελλον­
τικά θά καταλήξει ν’ άνταποκριθεΖ στίς Απαιτήσεις τής κοινωνίας,
άναλαβαίνοντας τή συνεχή πρόοδο τοΟ πολιτισμοΟ, Αλλά είναι Αδύ­
νατον νά προείποομε τή φύση τής διαδόχου της.

502
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

ΣΥΝΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΘΕΣΜΩΝ
ΣΥΝΔΕΜΕΝΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Συναχολουθία μεριχά υποθετική. Σχέση αύτώ ν τώ ν

θεσμών στή σειρά τ ή ς κ ατα γω γής τους. ’Απόδειξη τή ς
κ ατα γω γή ς τους στήν δνομαζόμενη σειρά. 1Υπόθεση τή ς
θεωρούμενης ΰποβάθμισης. Ή άρχαιότητα τ ή ς άνθρω­
πότητας.

Υπολείπεται νά θέσουμε στίς σχέσεις τους τά ήθη καί τους θε­

σμούς, πού ϊχουν συμβάλλει στήν άνάπτυξη τής οικογένειας διά μέ­
σου διαδοχικών μορφών. Ή άρθρωσή τους σέ μχά συνεχή σειρά εί­
ναι μερικά ύποθετική' άλλ’ ύπάρχει μιά στενή καί άναμφισβήτη-η
σύνδεση μεταξύ τους.
Αύτή ή συνακολουθά ένσωματώνει τούς κύριους καί οικιακούς
θεσμούς πού Ιχουν έπηρεάκι τήν άνάπτυξη τής οίκογένειας άπό
τήν αίματοσυγγένεια στή μονογαμία. Μπορούν νά νοηθούν αά νά
γεννήθηκαν στούς διάφορους κλάδους τής άνθρώπινης οικογένειας
ούσιαστικά στήν δνομαζόμενη σειρά, καί σά νά ύπάρχουν γενικά
σ’ έκείνους τούς κλάδους στά άντίστοιχα &ν τφ μεταξύ στάδια.
Π ρώ το Στάδιο τ ή ς Συνακολουθίας
I. Συγκεχυμένη σχέση.
II. ’Επιγαμία άδελφών καί άδελφάδων, γνήσιων και πλάγι­
ων, δμαδική: δίδοντας,—
III. Τήν Αίματοσυγγενική Οικογένεια. (Πρώτο Στάδιο τής
Οίκογένειας) : Δίδοντας,—
IV . Τό Μαλαγιανό Σύστημα Αίματοσυγγένειας καί Συγγέ­
νειας.

503
Δεύτερο Στάδιο ΣυναχολονθΙας

V . Ή Όργάνωση πάνω στή βάση τοϋ Φύλου (S E X ), καί τό

Πουιναλουανό Εθιμο, πού τείνει νά χαλιναγωγήσει τήν έπιγαμία ά­
δελφών χαί άδερφάδων: Δίδοντας,—
V I. Τήν Πουναλουανή οικογένεια. (Δεύτερο Στάδιο τής Οικο­
γένειας) : Δίδοντας,—
V II. Τήν Όργάνωση σέ Γένη, πού άποκλείουνε άδελφούς καί
άδελφές άπό τή γαμήλια σχέση: Δίδοντας,—
V III. Τ ά Τουρανικό καί τό Γκανοβανιανό σύστημα Αίματοσυγ-
γένειας καί Συγγένειας.

IX. Αύξοονόμενη Επίδραση τής Γενοκρατικής Όργάνωσης καί

βελτίωση στίς βιοποριστικές τέχνες, προχωρώντας ίνα τμήμα τής
άνθρωπότητας στό Κατώτερο Στάδιο βαρβαρότητας: Δίδοντας,—
XL Γάμο άνάμεσα σέ μοναχικά ζευγάρια, άλλά χωρίς μιά ά-
ποκλειστική συγκατοίκηση: Δίδοντας,—
X I. Τή Συνδυασμιανική Οικογένεια. (Τρίτο Στάδιο τής Οι­
κογένειας) .
X II. Ποιμενική ζωή στίς πεδιάδες σέ περιορισμένες περιοχές:
Δίδοντας,—
X III. Τήν Πατριαρχική ΟΙκογένεια (Τέταρτο, άλλα άσυνή-
θιστο Στάδιο τής Οίκογένειας).

X IV . Εμφάνιση τής Ιδιοκτησίας, καί Αποκατάσταση τής εό-

θύγραμμης διαδοχής στά κτήματα: Δίδοντας,—
X V I. Τό Άριανό, Σημιτικό κα! Ούραλιανό σύστημα Αίματο-
συγγένειας καί Συγγένειας καί προκαλώντας τήν άνατροπή τοϋ
ΤουρανικοΟ.
Λίγες παρατηρήσεις πάνω στήν προηγούμενη συνακολουθία
καί συνέπεια τών έθίμων καί θεσμών, μέ σκοπό νά σκιαγραφήσου­
με τό σύνδεσμό τους καί τις σχέσεις, θά κλείσε: αύτή τή συζήτηση
γιά τήν άνάπτυξη τής οίκογένειας.
'Ο πως ot διαδοχικές γεωλογικές διαμορφώσεις, Ετσι καί ot
φυλές τής άνθρωπότητας μποροϋν νά ταξινομηθοϋν, σύμφωνα μέ
τούς συγγενικούς των δρους, σέ διαδοχικά στρώματα. Ταξινομημέ-

604
νες, δτσι Αποκαλύπτουν μέ κάποιο βαθμό βεβαιότητας τήν δλη σει­
ρά τής άνθρώπινης προόδου άπό τήν άγριότητα στόν πολιτισμό. Μιά.
προσεκτική σπουδή κάθε διαδοχικού στρώματος, θά Αναπτύξει 3-
τιδήποτε είναι είδικό οτόν πολιτισμό του καί στά χαρακτηριστικά,
του, καί θά παράγει μιά καθορισμένη άντίληψη τοϋ δλου, στις δι­
αφορές τους καί στίς σχέσεις τους. 'Οταν αύτή θά έχει συμπληρω­
θεί, τά διαδοχικά στάδια τής άνθρώπινης προόδου θά κατανοηθοΰν
όριστικά. Ό χρόνος ύπήρξε Ινας σπουδαίος παράγοντας στή δια­
μόρφωση αύτών τών στρωμάτων' καί αύτός πρέπει νά μετρηθεί μα­
κριά σέ κάθε Εθνική περίοδο μέσα σέ δχι περιορισμένο μέτρο. Κά­
θε περίοδος προγενέστερη άπ’ τόν πολιτισμό Αναγκαστικά Αντιπρο­
σωπεύει πολλές χιλιάδες χρόνια.
I. Συγκεχυμένη σ χ έ σ η . — Αύτή έκφράζει τό κα-
τώτατο κατανοητό στάδιο τής άγριότητας — Αντιπροσωπεύει τήν
κατώτερη βαθμίδα τής κλίμακας. Ό άνθρωπος σ’ αύτό τόν δρο σπά­
νια θά Εχει ξεχωρίσει άπ’ τά άλαλα ζώα, άπ’ τά δποία περιστοιχί­
ζονταν. ’Αγνοώντας τό γάμο, καί ζώντας πιθανόν μέσα σέ μιά όρ-
δή, δέν ήταν μόνον ενας άγριος, άλλά κατείχε καί μιά άδύνατη
νόηση καί μιά πιό άδύνατη ήθική αίσθηση. Ή Ελπίδα του γιά Ανύ­
ψωση στηριζόταν στή ζωντάνια τών παθών του, γιατί φαίνεται πάν­
τα, πώς στάθηκε θαρραλέος' Εχοντας χέρια άπ’ τή φύση έλεύθερα
καί βελτιώσιμο χαρακτήρα τών γεννώμενων πνευματικών καί ή-
θικών του δυνάμεων. Σ ’ έπιβεβαίωση αύτής τής άποψης, ό μειω-
νόμενος δγκος τοΟ κρανίου καί τά αύξανόμενα ζωϊκά χαρακτηρι­
στικά του, δπως Ανατρέχουμε γυρίζοντας πίσω άπ’ τόν πολιτισμέ­
νο πρός τόν άγριο άνθρωπο, δίνει κάποια μαρτυρία πού άφορά τήν
Αναγκαστική κατωτερότητα τοΟ πρωτόγονου Ανθρώπου. "Αν ήταν
δυνατόν νά φτάσουμε αύτόν τόν πιό πρώιμο Αντιπροσωπευτικό άν­
θρωπο τοϋ είδους, πρέπει νά κατεβοϋμε πολύ μακριά κάτω άπ’ τόν
κατώτατο άγριο πού τώρα ζεΐ πάνω στή γή. Τ ά Εργαλεία άπό άλεί-
αντο πυριτόλιθο πού βρίσκονται σέ διάφορα μέρη τής Επιφάνειας
τής γής, καί πού δέν χρησιμοποιούνται άπ’ τούς σύγχρονους άγρι­
ους, μαρτυρούν τήν άκρα τραχύτητα τοΟ δρου του δταν είχε άναδυ-
θεΐ καί ΰστερ’ άπ’ αύτό άπ’ τήν πρωτόγονη κατοικία του, καί άρ­
χιζε, σάν Ενας ψαράς, τήν έξάπλωσή του πάνω στις ήπειρωτικές
περιοχές. Αύτό σημαίνει, σχετικά μ’ αύτό τόν πρωτόγονο άγριο,

605
-καί σχετικά μ' αύτόν μόνο, δτι ή σεξουαλική σύσμιξη μπορεί νά
•βγει σάν συμπέρασμα.
Γεννιέται τό έρώτημα, άν ύπάρχει κάποια άπόδειξη γι’ αύτόν
τόν προγενέστερο δρο. Σάν μιά άπάντηση, μπορεϊ νά σημειωθεί, δ-
τι ή αίματοσυγγενική οικογένεια καί τό Μαλαγιανό σύστημα αίμα-
τοσυγγένειας προϋποθέτουν προγενέστερη σεξουαλική σύσμιξη. Αυ­
τή ήταν περιορισμένη, δχι χωρίς πιθανότητα, στήν περίοδο πού ή
Ανθρωπότητα ήταν καρποφάγος, καί ot άνθρωποι ζοΰσαν μέσα στήν
πρωτόγονη κατοικία τους, καί άπό τότε ή συνέχεια της θα ύπήρξε
άπίθανη' έπειτα έγιναν ψαράδες καί άρχισαν τήν έξάπλωσή τους
πάνω στή γή, σ’ έξάρτηαη μέ τήν τεχνητά άποχτημένη τρ^φή. 01
αίματοσυγγενικές όμάδες θά σχηματίζονταν τότε μέ έπιγαμία μέσα
στήν όμάδα σάν μιά άνάγκη, πού προκύπτει άπ’ τή διαμόρφωση
τών αίματοσυγγενικών οικογενειών. Σέ δλα τά γεγονότα, ή ίρχ αι-
•ότατη μορφή τής κοινωνίας, πού γνωρίζουμε άπ’ τό παρελθόν μέ
έξαγωγή άπό συστήματα αίματοσυγγένειας, είναι αύτή ή οικογέ­
νεια. θ ά ήταν στή φύση μιάς συμφωνίας άπ’ τήν πλευρά διαφό­
ρων άρρένων γιά τή συνδυασμένη διατροφή τής όμάδας, καί γιά
τήν ύπεράσπιση μαζικά τών γυναικών τους ένάντια στή βία τής κοι­
νωνίας. Στή δεύτερη θέση, ή αίματοσυγγενική οικογένεια σφραγίζε­
ται μέ τά σημάδια αύτής τής Υποτιθέμενης προηγούμενης κατάστα­
σης. Αύτή άναγνώριζε σύσμιξη μέσα σέ καθορισμένα δρια δχι τά
πιό στενά, καί αύτό δείχνει διά μέσου τοϋ όργανισμοϋ της πρός έ­
να χειρότερο δρο, ένάντια στόν όποΙον παρενέβαλε μιά άσπίδα:. ’Α ­
νάμεσα στήν αίματοσυγγενική οικογένεια καί τήν όρδή πού ζοϋσε
στή σύσμιξη, τό βήμα, άν καί μακρινό, δέν άπαιτοϋσε εναν ένδιά-
μεσο δρο. "Αν ύπήρχε τέτοιος, δέν άφίνει κανένα γνωστό ίχνος άπ’
αύτό. Ή λύση αύτοΰ τοϋ ζητήματος, δπωσδήποτε, δέν είναι ύλική.
Είναι άρκετό, γιά τό παρόν τουλάχιστον νά έχουμε άποκτήσει τήν
όριστική άφετηρία μακρυά πίσω στήν έπισημασμένη άγριότητα, έ­
ξω άπ’ τήν αίματοσυγγενική οίκογένεια, πού φέρνει πίσω τή γνώ­
ση μας γιά τόν πρώιμο δρο τής άνθρωπότητας, πού ρέπει πρός τήν
πρωτόγονη περίοδο.
Ύπήρχαν φυλές άγρίων καί άκόμη βαρβάρων γνωστές στούς
“Έλληνες καί Ρωμαίους, ot όποΐες παρουσιάζονται σά νά ζοϋν σέ
σύσμιξη. ’Ανάμεσά τους ήσαν Αύσόνιοι τής Βόρεια; ’Αφρικής, πού

■506
μνημονεύονται άπό τόν Ηρόδοτο, (βιβλ. IV κεφ. 1 8 0 ), οί Γχαρα-
μάντες τής Αιθιοπίας, πού μνημονεύονται άπό τόν Πλίνιο, (βιβλ.
V κεφ. 8) χαί οί Κέλται τής ’ Ιρλανδίας, πού μνημονεύονται άπό
τόν Στράβωνα (βιβλ. IV , κεφ. 5 ). Ό τελευταίος Επαναλαβαίνει μιά
παρόμοια διαπίστωση πού άφορά τούς ’ Αραβες. Δέν είναι πιθανόν
δτι ένας λαός μέσα στό χρόνο τής άναγραφόμενης άνθρώπινης πα­
ρατήρησης είχε ζήσει σέ μιά κατάσταση σεξουαλικής σύσμιξης σάν
τά άγελαΐα ζώα. Ή διαιώνιση ένός τέτοιου λαοϋ άπ’ τήν παιδική
ήλικία τής άνθρωπότητας θά ήταν προφανώς άδύνατη. Τ ά άναφε-
ρόμενα αίτια, καί πολλά άλλα πού μποροϋν νά προστεθούν Εξη­
γούνται καλύτερα σάν νά προβάλλουν κάτω άπ’ τήν πουναλουανή
οικογένεια, πού, γιά τόν ξένο παρατηρητή, μέ περιορισμένα μέσα
παρατήρησης, θά έδιναν τΙς Εξωτερικές Ενδείξεις, πού όνομάζονται
άπ’ αύτούς τούς συγγραφείς. Ή σύσμιξη μπορεϊ νά Εξαχθεί θεω­
ρητικά σάν ένας άναγκαϊος δρος προγενέστερος άπ’ τήν αίματοσυγ-
γενική οικογένεια" άλλ’ αύτή βρίσκεται κρυμμένη στήν δμιχλώδη
άρχαιότητα τής άνθρωπότητας πέρ’ άπ’ τήν Επιτυχία τής θετικής
γνώσης.
II. Έπιγαμία, μέ ά δ ε λ φ ο ύ ς καί ά δ ε λ ­
φές, γ ν ή σ ι ο υ ς καί πλάγιους, όμαδική.
Σ ’ αύτή τή μορφή γάμου ή οΙκογένεια είχε τή γέννησή της" είναι
ή ρίζα τοϋ θεσμού. Τό Μαλαγιανό σύστημα αίματοσυγγένειας
προσφέρει πειστική άπόδειξη τής άρχαίας ύπεροχής του. Μέ τήν
άρχαία ύπαρξη τής αίματοσυγγενικής οικογένειας πού καθιερώ­
θηκε, οί ύπόλοιπες μορφές μπορούν νά Εξηγηθούν σάν διαδοχικές
παραγωγές άπό τή μιά στήν άλλη. Αύτή ή μορφή τοϋ γάμου δί­
νει (III) τήν αίματοσυγγενική οικογένεια κ α ΐ ( ΐ ν ) τ ό Μαλαγιανό
σύστημα αίματοσυγγένειας, πού δίνει τό τρίτο καί τό τέτατρτο άπ’
τά μέλη τής συνακολουθίας. Αύτή ή οικογένεια άνήκει στό Κατώ­
τερο Στάδιο τής άγριότητας.
V. Τό Π ουναλουανό Έθιμο. Στίς Αύστρα-
λιανές άρσενικΕς καί θηλυκές τάξεις ένωμένες σέ γάμο, βρίσκονται
οΐ πουναλουανές όμάδες. ’Ανάμεσα στούς Χαβαγιανούς, βρίσκεται
Επίσης ή Ιδια όμάδα, μέ τό γαμήλιο έθιμο πού τήν Εκφράζει. Αύ­
τή Επικρατούσε άνάμεσα στούς άπόμακρους προγόνους δλων τών
φυλών τής άνθρωπότητας, πού τώρα κατέχουν ή πού κατείχαν τό

507
Τουρανικό σύστημα αίματοσυγγένειας, έπειδή πρέπει νά τό £χο»ν
πάρει άπ’ τούς πουναλουανούς προγόνους. Δέν ύπάρχει κατά τά
φαινόμενα άλλη έξήγηση τής καταγωγής τοϋ συσττ^ιατος αύτοΰ.
Έ προσοχή προσηλώθηκε στό γεγονός δτι ή πουναλουανή οικογέ­
νεια πού περιλάβαινε τά ίδια πρόσωπα, στηρίχθηκε στήν προηγού­
μενη αίματοσυγγενική, μέ τήν έξαίρεση τών γνησίων άδελφών καί
άδερφάδων, πού ήσαν θεωρητικά, δν δχι σέ κάθε περίπτωση, άπο-
κλεισμένο·.. Αύτό είναι ένα άμερόληπτο συμπέρασμα, τό πουναλου-
ανό ίθιμο χάραζε τό δρόμο του μέσα στή γενική υΙοθέτηση 5ιά μέ­
σου μιας Αποκάλυψης τής εύεργετικής έπίδρααής του. ’ Εξω άπ’
τόν πουναλουανό γάμο ήλθε (VI) ή πουναλουανή οίκογένεια, πού
δίδει τό έκτο μέλος τής συνακολουθίας. Αύτή ή οικογένεια γεννή-
θηκε, πιθανόν, στό Μεσαίο Στάδιο τής άγριότητας.
V II. Ή ’Ο ρ γ ά ν ω σ η σέ Γ έ ν η . Ή θέση αύτοΰ
τοΟ θεσμοΰ στήν άκολουθία είναι τό μόνο ζήτημα πού έδώ θά συ­
ζητηθεί. Άνάμεσα στις Αυστραλιανές κλάσεις, ή πουναλουανή ό­
μάδα βασίζεται σέ μιά πλατιά καί συστηματική κλίμακα. Ό λαός
ήταν έπίσης όργανωμένες σέ γένη. ’Εδώ ή πουναλουανή οικογέ­
νεια είναι πρεσβύτερη άπ’ τό γένος, γιατί στηριζόταν πάνω στίς
τάξεις πού προηγήθηκαν άπ’ τά γένη. Ot ΑύστραλιανοΙ έπίσης έ­
χουν τό Τουρανικό σύστημα αίματοσυγγένειας, γιά τό όποιον οί
τάξεις έβαλαν τή βάση, έξαιρώντας τούς γνήσιους άδελφούς καί
άδελφές άπ’ τήν πουναλουανή όμάδα, πού ένώθηκε στό γάμο. Αύ-
τοί γεννήθηκαν μέλη τών τάξεων, πού δέν θά παντρεύονται μετα­
ξύ τους. Άνάμεσα στούς Χαβαγιανούς, ή πουναλουανή οίκογένεια
ήτα>ν άνίκανη νά δημιουργήσει τό Τουρανικό σύστημα αίματοσυγ-
γένειας. Οί γνήσιοι άδελφοί καί άδελφές συχνά περιλαμβάνονταν
στήν πουναλουανή όμάδα, πού τό έθιμο δέν έμπόδιζε, άν καί έτει­
νε νά ένεργήσει Ετσι. Αύτό τό σύστημα άποκτεί καί τά δύο, καί
τήν πουναλουανή οίκογένεια καί τή γενοκρατική όργάνωση νά τό
φέρει στήν ύπαρξη. "Επεται, δτι τό τελευταίο ήλθε μετά καί πά­
νω στό πρώτο. Στή σχετική σειρά του αύτό άνήκει στό Μεσαίο
Στάδιο τής άγριότητας.
V III καί IX. Αύτά έξετάσθηκαν άρκετά.
X καί X I. Ό Γ ά μ ο ς άνάμεσα σέ μ ο ν α χ ι ­
κά ζ ε υ γ ά ρ ι α , καί ή Σ υ ν δ υ α σ μ ι α ν ι κ ή

508
Ο ί κ ο γ έ ν ε ι α . Άφοϋ ή άνθρωπότητα προχώρησε άπ’ τήν
Αγριότητα καί μπήκε στδ Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, δ
δρος τών άνθρώπων είχε τεράστια βελτιωθεί. Περισσότερο άπ’ τδ
μισό, ή μάχη γιά τδν πολιτισμό είχε κερδηθεΐ. Μιά τάση, νά μει­
ώσουν τήν δμάδα τών παντρεμένων προσώπων σέ μικρότερες άνα-
λογίες, πρέπει νά Εχει άρχίσει νά έκδηλώνεται μόνη της πρίν άπ’
τδ τέλος τής άγριότητας, έπειδή ή συνδυασμιανική οικογένεια ί-
γινε Ινα σταθερό φαινόμενο στδ Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότη­
τας. Τδ ϊθψο πού δδήγησε τδν πιδ άνεπτυγμένο άγριο ν’ άναγνω-
ρίσει μιά άνάμεσα σ’ Ιναν άριθμό άπδ συζύγισσες σάν τήν κύρια
σύζυγό του, ώρίμασε μέ τδν καιρδ μέσα στήν πρακτική τοϋ ζευγα­
ρώματος, καί κάνοντας αύτή τή σύζυγο Ινα σύντροφο καί συνέται­
ρο στή συγκρότηση μιδς οίκογένειας. Μέ τήν αδξηση τής τάσης
γιά ζευγάρωμα ήρθε καί μιά αύξανόμενη βεβαιότητα γιά τήν πα­
τρότητα τών παιδιών. Ά λλά δ σύζυγος θά παραμερίσει τή σύζυ­
γό του, καί ή σύζυγος θά άφήσει τδ σύζυγό της, καί καθένας θά
ζητήσει Ινα νέο σύντροφο στδ γοϋστο του. Πιδ κάτω άπ’ αύτό, δ
άνδρας δέν άναγνώρισε, άπδ τήν πλευρά του, τις ύποχρεώσεις τοΰ
γαμήλιου δεσμοϋ, καί γΓ αύτδ δέιν είχε τδ δικαίωμα νά περιμένει
τήν άναγνώρισή του καί άπ’ τή σύζυγό του. Τδ παληδ συζυγικδ
σύστημα, τώρα μειωμένο σέ πιδ στενά δρια άπ’ τή βαθμιαία έξα-
φάνιση τών πουναλουανών δμάδων, άκόμη περιστοίχιζε τήν προηγ­
μένη οίκογένεια, πού ίμελλε νά Ακολουθήσει στδ μεταίχμιο τοϋ πο-
λιτισμοϋ. Ή μείωσή της στδ μηδέν ήταν Ινας προκαταβολικός δ­
ρος γιά τήν εισαγωγή τής μονογαμίας. Τελικά έξαφανίσθηκε μέ­
σα στή νέα μορφή τοϋ έταιρισμοϋ, πού άκόμη άκολουθεΐ τήν άν­
θρωπότητα μέσα στδν πολιτισμό σάν μιά σκοτεινή σκιά πάνω στήν
οικογένεια. Ή άντίθεση άνάμεσα στήν πουναλουανή καί τή συν-
δυασμιανική οικογένεια ήταν μεγαλύτερη άπδ έκείνην άνάμεσα
στήν τελευταία καί στή μονογαμική. Αύτδ ήταν έπόμενο μέ τδν
καιρδ γιά τδ γένος, πού ήταν πλατιά δργανωτικό στή δημιουργία
του. Ό τ ι αύτδ ήταν Ινα μεταβατικό στάδιο τής οικογένειας άνά­
μεσα στίς δυό, γίνεται φανερό άπ’ τήν άν.κανότητά του νά άλλά-
ξει ύλικά τδ Τουρανικδ σύστημα τής αίματοσυγγένειας, πού μόνο
ή μονογαμία ήταν ικανή νά άνατρέψει. Ά π ’ τδν ποταμό Κολούμ-
πια Ιως τήν Παραγουάη, ή ’ Ινδιάνικη οικογένεια ήταν συνδυασμια-

609
νική γενικά, πουναλουανή σέ όρισμένες περιοχές, καί μονογαμική
ίσως σέ καμμιά.
X II καί X III. Π ο ι μ ε ν ι κ ή ζ ω ή καί II a-
τ ρ ια ρ χ ι κ ή οΙκογένεια.
Παρατηρήσαμε άλλοϋ, δτι ή πολυγαμία δέν ήταν τό ουσιώδες
γνώρισμα αύτής τής οικογένειας, πού Αντιπροσώπευε μιά κίνηση
τής κοινωνίας γιά νά διεκδικήσει τήν Ατομικότητα τών προσώπων.
Άνάμεσα στίς Σημιτικές φυλές, ήταν μιά όργάνωση ύπηρετών καί
δούλων κάτω άπό έναν πατριάρχη πού είχαν τήν φροντίδα στά κο­
πάδια καί στίς Αγέλες, γιά τήν καλλιέργεια τών άγρών, καί γιά
τήν Αμοιβαία προστασία καί διατροφή. Ή πολυγαμία ήταν περ>
στασιακή. Μέ Ινα μοναδικό Αρσενικό έπί κεφαλής καί μια Απο­
κλειστική συγκατοίκηση, αύτή ή οικογένεια ήταν μιά πρόοδος ένα.
βαιθμό πιό πάνω Απ’ τή συνδυασμιανική, καί γι’ αύτό δχι μιά πι-
σωδρομική κίνηση. Έ έπίδρασή της πάνω στήν Ανθρώπινη φυλή
ήταν περιορισμένη' Αλλ’ αύτή φέρνει μαζύ της μιά μαρτυρία γιά
ένα στάδιο τής κοινωνίας στήν προηγούμενη περίοδο, πού-ένάντιά
του έκείνη ήταν προορισμένη νά σχηματίσει ένα φραγμό.
XIV . Π ρ οα γω γή τ ή ς ’Ι δ ι ο κ τ η σ ί α ς κ α ί
κ α θ ιέρ ω ση εύθύ γρ αμ μ η ς διαδοχής στά
Κτήματα.
’Ανεξάρτητα άπ’ τήν κίνηση πού κορυφώθηκε στήν πατριαρ­
χική οΙκογένεια τοϋ Έβραϊκοϋ καί Λατινικοΰ τύπου, ή ιδιοκτη­
σία, δπως αύτή αύξήθηκε σέ ποικιλία καί σέ ποσότητα, Ασκούσε
μιά σταθερή καί στέρεα αύξανόμενη έπίδραση πρός τή κατεύθυν­
ση τής μονογαμίας. Είναι Αδύνατον νά ύπερεκτιμήσουμε τήν έπί­
δραση τής ιδιοκτησίας στόν πολιτισμό τής Ανθρωπότητας. Αύτή ή­
ταν ή δύναμη πού έβγαλε τό Άριανό καί Σημιτικό έθνος Απ’ τή
βαρβαρότητα καί τά έφερε στόν πολιτισμό. Ή Ανάπτυξη τής ιδέας
τής Ιδιοκτησίας στήν άνθρώπινη διάνοια, άρχισε μέσα στήν Αδυ­
ναμία καί κατάληξ* νά γίνει τό χύρο πάθος της. Κυβερνήσεις
καί νόμοι συγκρστοΟνται μέ πρωταρχική Αναφορά στή δημιουργία
τής Ιδιοκτησίας, τήν προστασία της καί τήν Απόλαυσή της. Αύτή
έμπασε τόν θεσμό τής Ανθρώπινης δουλείας σάν ένα δργανο γιά
τή δημιουργία της' καί, έπειτα πάλι προκάλεσε τήν έξαφάνιση τής
δουλείας στηριζόμενη στήν Αποκάλυψη, δτι δ έλεύθερος Ανθρωπος

510
ί}ταν μιά καλύτερη ιδιοκτησία πού κάνε* μηχανές. Ή σύμφυτη
σκληρότητα στήν καρδιά τοϋ άνθρώπου, πού 6 πολιτισμός καί δ
Χριστιανισμός Εχουν μαλακώσει χωρίς δμως να ξεριζώσουν, προ­
δίδει άκόμη τήν άγρ:* καταγωγή τής Ανθρωπότητας καί σέ δρό­
μο δχι πιό Απότομο Απ’ τή χρησιμοποίηση τής Ανθρώπινης δου­
λείας, διά μέσου δλων τών έκατονταετηρίδων τής γραπτής ιστο­
ρίας. Μέ τήν καθιέρωση τή; κληρονομιάς τής Ιδιοκτησίας στά παι­
διά τοΰ Ιδιοκτήτη της, ήρθε ή πρώτη δυνατότητα μ.άς αύστηρ&ς
μονογαμικής οικογένειας. Βαθμιαία, 4ν καί Αργά, αύτή ή μορφή
γάμου, μέ μιά Αποκλειστική συγκατοίκηση, Εγινε δ κανόνας μάλ­
λον παρά ή έξαίρεση' Αλλ’ αύτός δέν ύπήρχε ώ ; τότε πού άρχ'.ζε
ό πολιτισμός, δταν καθιερώθηκε σταθερά.
X V. Ή Μ ο ν ο γ α μ ι κ ή Ο ικ ο γ ένεια
Άφοϋ τελικά συγχροτήθηκε, αύτή ή οικογένεια Εξασφάλισε,
τήν πατρότητα τών παιδιών, ύποκατέστησε τήν άτομ’.κή κυριότη­
τα τής πραγματικής, δπως έπίσης καί τής προσωπικής Ιδιοκτησίας
μέ τήν ένιαία κυριότητα, καί μιά Αποκλειστική κληρονομιά Απ’ τά
παιδιά στή θέση τής πατρικής κληρονομιάς. Ή σύγχρονη κοινω­
νία στηρίζβται πάνω στή μονογαμική οικογένεια. "Ολη ή προη­
γούμενη έμπειρία καί πρόοδος τής Ανθρωπότητα; κορυφώθηκε καί
σταθεροποιήθηκε σ’ αύτό τόν προεξέχοντα θεσμό. Αύτή ήταν μια
άργή Ανάπτυξη, πού στερέωνε τΙς ρίζες της μακριά πίσω στήν πε­
ρίοδο τής Αγριότητας — Ενα τελικό Αποτέλεσμα πρός τό όποιον ή
Εμπεχρία τών Εποχών Ετεινε σταθερά. Ά ν καί ούσιαστικά σύγχρο­
νη, ήταν τό προϊόν μιάς τεράστιας καί ποικίλης Εμπειρίας.
XV I. Τ ά Άριανό, Σημιτικό καί Ούραλιανό συστήματα, πού
είναι ούσιαστικά βμοια, είχαν δημιο^ργηθεΐ άπ’ τή μονογαμική οϊ-
κογένεαι. Οί συγγενικές σχέσας της είνοκ Εκείνες πού πραγματι­
κά ύπήρχαν κάτω άπό τή μορφή αύτή τοϋ γάμου καί τής οίκογέ-
νειας. Έ να σύστημα αίματοσυγγγένειας δέν είναι 2να αύθαίρ$το
θέσπισμα, άλλά μιά φυσική Ανάπτυξη. Αύτό Εκφράζει καί πρέπει
νά Εκφράζει Αναγκαστικά τούς πραγματικούς παράγοντες αίματο-
συγγένειας, δπως φάνηκαν στήν κοινή διάνοια, δταν διαμορφώθη­
κε τό σύστημα. 'Οπως τό Άριανό σύστημα καθιερώνει τήν προγε­
νέστερη δπαρξη μιας μονογαμικής οίκογένειας, Ετσι καί τό Του­
ρανικό καθιερώνει τήν προηγούμενη δπαρξη μ·.άς πουναλουανής

511
οίκογένειας, καί τό Μαλαγιανό τήν προγενέστερη ύπαρξη μιάς αΐ-
ματοσυγγενικής οίκογένειας. Ή άπόδειξη πού αύτά περιέχουν, πρέ­
πει νά θεωρηθεί σάν πειστική, ένεκα τοϋ πειστικοί) της χαρακτήρα
σέ κάθε περίπτωση. Μέ τήν καθιερωμένη δπαρξη τριών είδών γά­
μου, τριών μορφών τής οίκογενείας. καί τριών συστημάτων αίμα-
τοσυγγένειας, έννέα άπό τά δέκα έξη μέλη τής συνακολουθίας ά-
ναγνωρίσθηκαν σάν έγκυρα. Ή δπαρξη καί οί σχέσεις τών ύπο-
λοίπων είναι έγγυημένη μέ Επαρκείς άποδείξεις.
Ο: άπόψεις πού έδώ παρουσιάζονται παραβαίνουν, δπως γνω­
ρίζω, μιά ύπόθεση, πού γενικά γιά Εκατονταετηρίδες είχε γίνει δε­
κτή. Είναι ή ύπόθεση τής άνθρώπινης ύποβάθμισης γιά νά έξηγή-
σουν τήν δπαρξη βαρβάρων καί άγρίων, πού βρέθηκαν, φυσικά καί
πνευματικά, πολύ πιό κάτω άπό τό θεωρούμενο Επίπεδο Ενός ύπο-
θετικοΰ πρωταρχικοΟ άνθρώπου. Δέν ήταν μιά έπιστημονική πρό­
ταση στηριγμένη σέ γεγονότα. Άναιρέθηκε άπό τή συνεκτική σει­
ρά έφευρέσεων καί άνακαλύψεων, άπ’ τήν προοδευτική άνάπτυξη
τοϋ κοινωνικού συστήματος, καί άπ’ τΙς διαδοχικές μορφές τής οι­
κογένειας.
Οί ΆριανοΙ καί Σημιτικοί λαοί κατάγονταν άπό βάρβαρους
προγόνους, καί τό ζήτημα πού άντιμετωπίζουμε είναι, πώς θά έ­
χουν οΐ βάρβαροι φτάσει στό ’Ανώτερο Στάδιο τή; βαρβαρότητας,
στό όποιον γιά πρώτη φορά αύτοί Εμφανίζονται, χωρίς προηγού­
μενα νά περάσουν άπ’ τήν έμπειρία καί νά μάθουν τίς τέχνες καί
τήν άνάπτυξη τού Μέσου Σταδίου' καί, πιό πέρα άπ’ αύτό, πώς
6α έχουν φτάσει στό Μεσαίο Στάδιο, χωρίς πρώτα νά περάσουν άπ’
τήν έμπειρία τοΰ Κατώτερου. Πέρ’ άπ’ αύτό, μπαίνει τό ζήτημα,
πώς ένας βάρβαρος θά ύπάρξει χωρίς ένα προηγούμενο άγριο. Αύ­
τή ή ύπόθεση ύποβάθμισης όδηγεΐ σέ μιά άλλη άναγκαιότητα, δη­
λαδή' δτι άπ’ τήν ύπόθεση δτι δλες οί φυλές τΙς άνθρωπότητας έκ­
τός άπ’ τόν ’Αριανό καί Σημιτικό σχηματισμό, είναι άντικανονι-
κές φυλές — οί φυλές ξεπέφτουν πολύ μέ Εκφυλισμό άπό τό κανονι­
κό τους έπίπεδο. Τό Άριανό καί τό Σημιτικό έθνος, είναι άλή-
θεια, άντιπροσωπεύουν τά κύρια ρεύματα τής άνθρώπινης προόδου,
Επειδή τήν όδήγησαν στό πιό ύψηλό σημείο πού έχει ώς τώρα φθά-
σει' άλλά ύπάρχουν βάσιμα λόγοι νά ύποθέσουμε, δτι πρίν νά δια-
φοροπαηθοΰν σέ Αριανές καί Σημιτικές φυλές, σχημάτιζαν μιά

512
άξεχώριστη μάζα βαρβάρων. 'Οπως αύτές ot φυλές ξεφύτρωσαν
μακριά έρχόμενες άπό βαρβάρους, κι’ άκόμη πιό μακριά άπό ά­
γριους προγόνους, ή διάκριση κανονικών καί άντικανονικών φυλών
γκρεμίζεται συνθέμελα.
Αύτή ή συνακολουθία, κοντά σ’ αύτό καταπατεί καί μερικά
άπ’ τά συμπεράσματα έκείνου τοϋ σώματος έξόχων φιλολόγων, πού
στίς θεωρίες των πάνω στήν καταγωγή τής κοινωνίας, Εχουν uto-
θετήσει τήν πατριαρχική οίκογένεια τοΟ |ΈβραϊκοΟ καί ΛατινικοΟ
τύπου, σάν τήν πιό άρχαία μορφή τής οικογένειας, κι’ αύτή σάν
νά παρήγαγε τήν πρωταρχική κοινωνία. Ή άνθρώπινη φυλή εί­
ναι έτσι ντυμένη, άπ’ τή παιδική της ήλικία, μέ μιά γνώση τής
οίκογένειας κάτω άπ’ τήν πατρική έξουσία. ’Ανάμεσα στούς πιό
πρόσφατους, καί στήν πρώτη σειρά, είναι ό Σέρ HENRT MAINE,
τοΟ όποίου ot λαμπρές έρευνες στίς πηγές τοΟ άρχαίου νόμου, καί
στήν πρώϊμη ιστορία τών θεσμών, έχουν προωθήσει τόσο πλατιά
τή γνώση μας γι’ αύτά. Ή πατριαρχική οίκογένεια, είναι άλήθεια,
είναι ή πιό άρχαία πού Εγινε σ’ έμδς γνωστή, άνεβαίνοντας στό
μάκρος τών γραμμών τών κλασσικών καί Σημιτικών πηγών* άλ­
λά μιά Ερευνα κατά μήκος αύτών τών γραμμών είναι άνήμπορη
Λ διεισδύσε: πέρα άπό τό ’Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας,
άφήνοντας τουλάχιστον τέσσερις όλόκληρες έθνικές περιόδους ά­
θικτες, καί τήν άγνωστη συνοχή τους. Πρέπει νά ύποθέσουμε, δ­
πως δήποτε, δτι τά γεγονότα σέ σχέση μέ τόν πρώιμο δρο τής άν­
θρωπότητας προέκυψαν μόνον πρόσφατα, καί δτι συνετοί έρευνη-
τές είναι πολύ λίγο προσεκτικοί γύρω άπ’ τήν παράδοση παληών
θεωριών σάν νέων.
’Ατυχώς γιά τήν ύπόθεση τής ύποβάθμισης, εύρέσεις καί άνα-
καλύψβις θά Ερχονταν ή μιά δστερ’ άπ’ τήν άλλη* ή γνώση τοΟ
σχοινιού (τής χορδής πρέπει νά προηγείται άπ’ τό τόξο καί άπ’
τό βέλος, δπως ή γνώση τής μπαρούτης προηγήθηκε άπ’ τό πυρο­
βόλο δπλο, καί ή γνώση τής άτμομηχανής προηγήθηκε άπ’ τό σι­
δηρόδρομο καί άπ’ τό άτμόπλο:ο). ’ Ετσι ot βιοποριστικές τέχνες
άκολουθοΟσαν ή μιά τήν άλλη στά μακρινά διαστήματα τοϋ χρό­
νου, καί τά άνθρώπινα έργαλεία περνοΟσαν διά μέσου μορφών πυ­
ριτόλιθου καί άλλου λίθου, πρίν νά κατασκευασθοΟν άπό σίδερο.
Μέ τόν Γδιο τρόπο θεσμοί διακυβέρνησης είναι μιά έξέλιξη άπό

513
33*
άρχέγονα σπέρματα σκέψης. Αύξηση, άνάπτυξη καί μεταβίβαση,
πρέπει νά έξηγήσουν τήν δπαρξή τους άνάμεσα στά πολιτισμένα
δθνη. Μέ τήν Εδια σαφήνεια είχε δημιουργηθεΐ ή μονογαμική οι­
κογένεια, μέ τήν έμπειρία, διά μέσου τής συνδυασμιανικής μορφής
άπ’ τήν πουναλουανή, καί τήν άκόμη πιό παληά αίματοσυγγενι-
κή οικογένεια. Ά ν , τελικά, είμαστε ύποχρεωμένοι νά παραχωρή­
σουμε τούς άρχαίους χρόνους τής μονογαμικής οίκογένειας, κερ­
δίζουμε μιά γνώση γιά τήν προέλευσή της, πού είναι πιό μεγάλης
σπουδαιότητας, έπειδή αύτή Αποκαλύπτει τό τίμημα, πού μ’ αύτό
κατορθώθηκε έκείνη.
Ή άρχαιότητα τής άνθρωπότητας πάνω στή γή υπολογίζε­
ται τώρα μέ έπαρκεϊς άποδείξεις ώστε νά πείσουν τά πνεύματα πού
δέν κατέχονται άπό προκατάληψη. Ή δπαρξη τής φυλής πάει πί­
σω όρισπκά σέ μιά περίοδο παγετώνων στήν Εύρώπη, κι’ άκόμη
πίσω άπ’ αύτή μέσα στήν προγενέστερη περίοδο. Είμαστε τώρα ά-
ναγκασμένοι νά Αναγνωρίσουμε τΙς προεκτεταμένες καί άμέτρητες
έποχές τής ύπαρξης τοϋ άνθρώπου. Ή άνθρώπινη διάνοια είναι
φυσικά καί δίκαια περίεργη νά γνωρίσει κάτι άπ’ τή ζωή τοΟ άν­
θρώπου κατά τή διάρκεια τών τελευταίων έκατό χιλιάδων ή καί
περισσοτέρων χρόνων, τώρα πού βεβαιωθήκαμε γιά τόν τόσο μα-
κρό χρόνο του πάνω στή γή. Ό λος αύτός 6 χρόνος δέν θά έχει
δαπανηθεΐ άσκοπα. Τ ά μεγάλα καί θαυμαστά του κατορθώματα
δείχνουν τό άντίθετο, δπως έπίσης ύποδηλώνουν τήν διάρκεια μα­
κρών παρατεταμένων έθνικών περιόδων. Τό γεγονός δτι ό πολιτι­
σμός ήταν τόσο πρόσφατος, ύποβάλλει δυσκολίες στό δρόμο τής
προόδου, καί προκαλεϊ κάποιον ύπαινιγμό γιά τήν κατωτερότητα
τοϋ έπιπέδου άπ’ τό όποιον ξεκίνησε ή Ανθρωπότητα στήν Ιξέλ·.-
ξή της.
Τό προηγούμενο συμπέρασμα μπορεΐ νά άπαιτήσει τροποποίη­
ση, καί Γσως ούσιώδη άλλαγή σέ κάποιο άπ’ τά μέρη του' άλλ’ αύ­
τό φέρνει καί τά δύο, δηλ. μιά λογική καί μιά Ικανοποιητική έςή
γηση τών γεγονότων τής άνθρώπινης πείρας, μέχρι τώρα, στό βαθ­
μό πού είναι γνωστά, καί γιά τήν πορεία τής άνθρώπινης προόδου
μέ τήν άνάπτυξη τών ιδεών τής οίκογένειας καί τής διακυβέρνησης
στίς φυλές τής άνθρωπότητας.

514
 ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΙΛΕΑΣ ΤΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

Ή Ιδιοκτησία στό καθεστώς τή ς αγριότητας. Β ρα­
δ ύ ς ρυθμός Προόδου. Π ρώ τος κανόνας κληρονομιάς. ’ Ι ­
διοκτησία διανεμόμενη μεταξύ τώ ν μελών τον γένους δη­
λαδή γεν ατώ ν (G E N T I L E S ). Ιδιοκ τη σ ία στό Κ α τώ ­
τερο Σ τάδιο τ ή ς Βαρβαρότητας. Σπέρμα τοϋ Δεύτερου
Κ ανόνα Κληρονομιάς. Διανομή άνάμεσα στούς Π ατρι­
κ ούς Σ υγγενείς. Βελτιωμένος χαραχτήρας τοϋ ’ Α νθρώ ­
π ου. *Ιδιοκτησία στό Μεσαίο Στάδιο. Κ ανόνας Κληρο­
νομιάς άτελώς γνω στός. Πιθανή πατρική κληρονομιά.

Υπολείπεται νά Εξετάσουμε τήν άνάπτυξη τής ιδιοκτησίας

στίς διάφορες Εθνικές περιόδους, τούς κανόνες πού άνέκυψαν σχε­
τικά μέ τήν κυριότητά χης καί χήν κληρονομιά, καί χήν έπίδρα­
ση, πού αύτή Ασκησε πάνω σχήν άρχαία κοινωνία.
Οί πιό πρώΓμες ιδέες ίδιοκχησίας συνδέθηκαν στενά μέ τόν
προσπορισμό χής διαχροφής, πού ήχαν ή άρχέγονη άνάγκη. Τά άν-
χικείμενα χής ιδιοκτησίας θά αύξαίναν φυσικά σέ κάθε διαδοχική
έθνική περίοδο, μέ τόν πολλαπλασιασμό έκείνων τών τεχνών άπ'
τίς όποιες έξαρχιόνταν τά μέσα διαχροφής. Ή Εξέλιξη χής Ιδιοκχη-
σίας θά διατηρούσε Ex<χ χό προβάδισμα μέ χήν πρόοδο χών έφευρέ­
σεων καί άνακαλύψεων. Κάθε έθνική περίοδος δείχνει μιά έπιση-
μασμένη προώθηση πάνω στήν προηγουμένη χης, δχι μόνο στόν ά­
ριθμό τών έφευρέσεων, άλλ’ έπίσης στήν ποικιλία καί τήν ποσότη­
τα τής ιδιοκτησίας, πού προέκυψε άπ’ αύτές. Ή πολλαπλότητα τών
μορφών Ιδιοκτησίας θά συνοδευόταν άπ’ τόν πολλαπλασιασμό όρ·.-

515
σμένων ρυθμίσεων μέ άναφορά στήν κατοχή της καί τήν κληρονο­
μία. Τ ά Εθιμα πάνω στά δποία αύτοί ot κανόνες τής άτομικής κα­
τοχής καί κληρονομιάς στηρίζονται, καθορίζονται καί τροποποι­
ούνται άπ’ τόν δρο καί άπ’ τήν πρόοδο τής κοινωνικής όργάνωσης.
Έ έξέλιξη τής ιδιοκτησίας Ετσι συνδέεται Αποκλειστικά μέ τήν
πρόοδο τών Εφευρέσεων καί άνακαλύψεων, καί μέ τή βελτίωση τών
κοινωνικών θεσμών, πού σημειώνουν τΙς διάφορες έθνικές περιόδους
τής άνθρώπινης προόδου.

I . Ή Ιδιοκτησία στό Σ τάδιο τ ή ς ’ Α γριότη τας.

Ά π ό κάποια άποψη τού θέματος, είναι δύσκολο νά φαντασθοΟ-

με τόν δρο τής άνθρωπότητας σ’ αύτή τήν πρώϊμη περίοδο τής δ-
παρξής της, δταν ήταν γυμνή άπό δλα έκεϊνα πού είχε κερδίσει
μέσω τών Εφευρέσεων καί άνακαλύψεων, καί μέσω τής άνάπτυξης
τών ένσωματωμένων ιδεών είς τούς θεσμούς, τά ήθη καί Εθιμα. Ή
άνθρώπινη πρόοδος άπό 2να καθεστώς άπόλυτης άγνοιας καί άπει-
ρίας ήταν βραδεία μέσα στό χρόνο, άλλά γεωμετρική σέ ρυθμό. Ή
άνθρωπότητα μπορεί νά σκιαγραφηθεΐ μέ μιά άλυσσίδα άπό άναγ-
καΐα συμπεράσματα πίσω σέ μιά έποχή δταν, άγνοώντας τή φω­
τιά, χωρίς Εναρθρη γλώσσα, καί χωρίς Ιντεχνα δπλα, έξαρτιόταν,
σάν τά άγρια ζώα, άπ’ τούς αύτοφυείς καρπούς τής γής. Άργά,
σχεδόν άνεπαίσθητα, προχωρούσαν διά μέσου τής άγριότητας, άπό
γλώσσα κινητικοχειρονομική καί άναρθρους ήχους στήν Εναρ-
θρη όμιλία’ άπ’ τό ρόπαλο, σάν πρώτο δπλο, στό δόρυ μέ μύτη άπό
πυριτόλιθο, καί τελικά στό τόξο καί τό βέλος· άπ’ τό μαχαίρι καί
ψαλίδι άπό πυριτόλιθο σιό λίθινο τσεκούρι καί σφυρί’ άπ’ τό κα­
λάθι άπό καλάμια, στό δοχείο τό φτιαγμένο μέ κοκινόχωμα, πού
Εδωσε, Ενα σκεύος γιά νά βράζουν τήν τροφή μέ τή φωτιά’ κχί,
τελικά, στήν τέχνη τής άγγειοπλασκκής, πού Εδωσε Ενα σκεύος
ικανό ν’ άντέξει στή φωτιάΙ. Στά μέσα τής διατροφής, προχώρη­
σαν άπ’ τούς φυσικούς καρπούς σέ μιά περιορισμένη κατοικία
σκαρφαλωτή, φυσική σάν τών ζώων καί σέ ψαρόβαρκες στίς άκτές
τής θάλασσας, καί τελικά στό ψωμί άπό ρίζες καί στό κυνήγι. Κά­
νοντας χορδές άπό κλωστές φλούδας, Ενα είδος ύφάσματος καμω­

516
μένο άπό φυτικό πολτό, τήν κατεργασία τοΟ δέρματος, ώστε νά χρη­
σιμοποιείται σάν περιβολή καί σάν Ενα κάλυμμα γιά σκηνές, καί
τελικά τό κατασκευασμένο μέ Λίθους σπίτι καί σκεπασμένο μέ
φλοϋδες, ή καμωμένο άπό σανίδες διαχωρισμένες μέ πέτρινες σφή­
νες, άνήκουν μέ κείνα πού όνομάσαμε προηγούμενα, στό Στάδιο τής
Άγριότητας. Άνάμεσα στίς λεπτότερες έφευρέσεις μποροΟν νά μνη-
μονευθοΟν τό τρυπάνι μέ φλόγα, τό μαλακό δέρμα έλαφιοΟ καί τά
χιονοπέδιλα.

Πρίν άπό τό κλείσιμο αύτής τής περιόδου, οί άνθρωπο: είχαν

άπλωθεΐ πάνω στήν έπιφάνεια τής γής, καί Εφθαοατν νά κατέχουν
δλες τΙς δυνατότητες τών ήπείρων καί νά τίς χρησιμοπο:οΟν γιά
τήν άνθρώπινη πρόοδο. Σέ κοινωνική όργάνωση, είχαν προχωρή­
σει άπ’ τήν αίματοσυγγενική όρδή σέ φυλές όργανωμένες σέ γένη,
καί ίτσι κατείχαν τά σπέρματα άπ’ τούς κυριώτερους κυβερνητι-
κούς θεσμούς. Ή άνθρώπινη φυλή είχε τώρα μέ πλήρη έπιτυχία
ριχτεί στή μεγάλη της προσπάθεια γιά τήν άπόκτηση τοϋ πολιτι-
σμοΟ, πού τότε πιά, μέ τήν έναρθρη γλώσσα, τΙς έφευρέσεις, μέ τήν
τέχνη τής Αγγειοπλαστικής καί μέ τά γένη στούς θεσμούς, ήταν
ούσιαστικά έξασφαλισμένη. Ή περίοδος τής άγριότητας κατερ-
γάσθηκε τεράστιες άλλαγές στόν δρο τής άνθρωπότητας. Αύτό τό
τμήμα, πού δδήγησε στήν πρόοδο, είχε τελικά όργανώσει τή γε­
νοκρατική κοινωνία καί είχε Αναπτύξει μικρές φυλές μέ χωριά έδώ
κι’ έκεϊ, πού έτειναν νά ύποκινοϋν τΙς έφευρετικές τους Ικανότη­
τες. Οί τραχιές τους δραστηριότητες καί οί τραχύτερες τέχνες τους
είχαν κυρίως άφιερωθεϊ στόν άγώνα τής διατροφής. Δέν είχαν Ε­
πιτύχει στό χωριό περίφραξη μέ πασσάλους γιά άμυνα, οδτε τροφή
άπό άλεύρ:, καί ή μάστιγα τοΟ καννιβαλισμοϋ τούς καταδίωκε ά­
κόμη. Ο! τέχνες, έφευρέσεις καί θεσμοί, πού όνομάσαμε, άντιπρο-
σωπεύουν σχεδόν τά άποκτήματα καί τή μάθηση τής άνθρωπότη­
τας στήν άγριότητα, μέ τήν έξαίρεση τών θαυμαστών προόδων στή
γλώσσα. Αύτό στό σύνολο φαίνεται μικρό, άλλά ήταν μιά τεράστια
δυνητικότητα· έπειδή περιλάβαινε τά στοιχεία τής γλώσσας, τής
διακυβέρνησης, τής οίκογένειας, τής θρησκείας, τής οίκιακής άρχι-
τεκτονικής καί τής ιδιοκτησίας, μαζί μέ τά κύρια σπέρματα τών
βιοποριστικών τεχνών. "Ολοι έκείνοι οί άπόγονοί τους δούλεψαν

517
πιό πλέρια στήν περίοδο τής βαρβαρότητας, καί οί πολιτισμένο: ά-
πόγονοί τους τΙς τελειοποιοϋν άκόμη.
’Αλλά ή Ιδιοκτησία τών άγρίων ήταν άσήμαντη. CM Ιδέες τους
πού άφοροΟν τήν έκτίμηση τής άξίας της, τήν φλογερή έπιθυμίχ
της καί τήν κληρονομία της τούς ήταν άδύνατες. Κακότεχνα 8-
πλα, κατασκευάσματα, έργαλεϊα, μηχανήματα, δργανα άπό πυρι­
τόλιθο, λίθους καί όστά, καί προσωπικά κοσμήματα άντιπροσω-
πεύουν τά κύρια άντικείμενα ιδιοκτησίας στήν άγρια ζωή. "Ενα
πάθος γιά τήν κατοχή της σπάνια διαμορφώθηκε στά πνεύματά
τους, έπειδή αύτό τό Γδιο τό πράγμα σπάνια ύπήρχε. Αύτό άφέ-
θηκε στήν περίοδο τοϋ πολιτιαμοϋ γιά ν’ άναπτύξε: σέ πλέρια ζ ω ­
τικότητα τή «λαιμαργία τοΟ κέρδους» (STUDIUM L U C R I), πού
τώρα Ιγινε μιά τόσο Ιθύνουσα δύναμη στό άνθρώπινο πνεύμα. Πά­
νω στά καθαρώς προσωπικά άντικείμενα, πού αύξαιναν μαζί μέ τήν
βραδεία πορεία τών έφευρέσεων, Ινα μεγάλο πάθος γεννιόταν. Αύ­
τά πού έκτιμο&σαν σάν τά πιό πολύτιμα, καταθέτονταν στόν τάφο
τού άποθανόντος Ιδιοκτήτη τους γιά νά τά χρησιμοποιεί στή χώ­
ρα τών πνευμάτων. ’Εκείνο πού έμενε ήταν άρκετό νά ξυπνήσει
τήν έπιθυμία τής κληρονομίας του. Γιά τόν τρόπο τής διανομής
του πρίν άπ’ τήν όργάνωση στά γένη, ή γνώση μας περιορίζεται,
ή στό σύνολο είναι έλλειπής. Μέ τό θεσμό τοϋ γένους, ήλθαν στόν
πρώτο μεγάλο κανόνα κληρονομίας, πού μοίραζε τά πράγματα ίνός
θανόντος προσώπου μεταξύ τών γενατών του. Πρακτικά, αύτά οί-
κειοποιοΰνταν άπ’ τούς πιό κοντινούς συγγενείς" άλλά ή άρχή ή­
ταν γενική, δτι δηλ. ή Ιδιοκτησία θά έμενε στό γένος τού θανόντος,
καί δτι θά μοιραζόταν άνάμεσα στά μέλη του. Αύτή ή άρχή δια-
τηρήθηκε καί στόν πολιτισμό άπ’ τά Ελληνικά καί Λατινικά γέ­
νη. Τ ά παιδιά κληρονομούσαν άπ’ τή μητέρα τους, άλλά τίποτε δέν
παίρναν άπ’ τόν άμφισβητούμενο πατέρα τους.

I I . Ή Ιδιοκτησία στό κατώτερο στάδιο τ ή ς βαρβαρότη­

τας.

Ά π ’ τήν έφεύρεση τής άγγειοπλαστικής ώς τήν έξημίρωση

τών ζώων, ή, σάν Ινα ισοδύναμο, τήν καλλιέργεια τού άραβόσιτου

518
καί φυτών μέ άρδευση, ή διάρκεια τής περιόδου πρέπει νά ύπήρξε
μικρότερη άπό κείνη τής Αγριότητας. Μέ τήν έξαίρεση τής Αγ­
γειοπλαστικής τέχνης, τής χειροτεχνικής βφανσης καί τής τέχνης
τής καλλιέργειας, στήν ’Αμερική, πού ϊδωσε τροφή άπό Αλεύρι,
δέν σημείωσε καμμιά μεγάλη έφεύρεση ή Ανακάλυψη αύτή ή έθνι-
κή περίοδος, Αλλά ξεχώριζε πιό πολύ γιά πρόοδο στήν άνάπτυξη
τών θεσμών. Ή χειροτεχνική δφανση, μέ στημόνι καί ύφάδι, φαί­
νεται πώς άνήκει σ’ αύτή τήν περίοδο, καί πρέπει νά ταξινομηθεί
σάν μιά άπ’ τΙς πιό μεγάλες Εφευρέσεις' άλλά δέν μπορεί σίγουρα
νά βεβαιωθεί, δτι αύτή ή τέχνη δέν είχε Επιτευχθεί στήν άγρ.ότη-
τα. 01 ’Ιροκέζοι καί οί άλλες φυλές τής ’Αμερικής στό ίδιο στά­
διο, Εκαναν χειροποίητα, ζώνες καί λουριά γ.ά φορτία μέ στημό­
νι καί ύφάδι Εξαιρετικής ποιότητας καί τελειωμέ να' χρησιμοποι­
ώντας τέλειους σπάγγους καμωμένους άπό κλωστές άπό φτελιά καί
φλούδα κορμού. Οί άρχές αύτής τής μεγάλης έφεύρεστ,ς, πού είχε
άπό τότε ντύσει τήν άνθρώπινη οίκογένεια, είχαν τέλεια πραγμα­
τοποιηθεί' άλλ’ ήσαν άνίκανες νά τήν Επεκτείνουν στήν παραγω­
γή τοϋ ύφαντοϋ Ενδύματος. Εικονογραφημένη γραφή φαίνεται έπί­
σης πώς είχε κάνει τήν πρώτη έμφάνισή της σ’ αύτή τήν περίοδο.
’ Αν αύτή γεννήθηκε πρωτύτερα, τώρα δεχόταν μιά πολύ σημαντι­
κή άνάπτυξη, καί είναι Ενδιαφέρουσα σάν Ινα άπ’ τά στάδια μιας
τέχνης πού κορυφώθηκε στήν έφεύρεση τοϋ φωνητικού άλφαβήτου.
Οί σειρές τών συνδεμένων ή μιά μέ τήν άλλη Εφευρέσεων φαίνον­
ται πώς στάθηκαν οί άκόλουθες: 1. Γλώσσα χειρονομοκινητική, ή
ή γλώσσα τών προσωπικών συμβόλων' 2. Είκονογραφική, ή Ιδεο­
γραφικά σύμβολα. 3. Ιερογλυφική, ή συμβατικά σύμβολα' 4. 'Ιε­
ρογλυφική τής φωνητικής δύναμης, ή φωνητικά σύμβολα, πού χρη­
σιμοποιούνται σέ μιά συλλαβή' καί 5. Ινα Φωνητικό ’Αλφάβητο, ή
γραπτοί φθόγγοι. Ά π δ τότε ή γλώσσα τών γραπτών φθόγγων ή­
ταν μιά Εξέλιξη διά μέσου διαδοχικών σταδίων άνάπτυξης, ή ύψω­
ση τών προηγουμένων άπ’ αύτήν διαδοχικών διαδικασιών είναι καί
τά δύο, δηλ. σπουδαία καί Εποικοδομητική. Τά χαρακτηριστικά
στά μνημεία COPAN είναι Εμφανώς Ιερογλυφικά τοΰ βαθμοΰ τών
συμβατικών συμβόλων. Αύτά δείχνουν δτι οί Άμερικάνοι Ιθαγενείς,
πού Εφάρμοσαν τΙς τρεις πρώτες μορφές, προχωρούσαν άνεξάρτητα
στήν κατεύθυνση ένός φωνητικού άλφαβήτου.

519
 Ή έφεύρεση τής όχύρωσης μέ πασσάλους γύρω γύρω σάν έ­
να μέσο ύπεράσπισης τοΰ χωριού, τής άσπίδας άπό άκατέργαστο
δέρμα σάν μιά υπεράσπιση ένάντια στό βέλος, πού είχε τώρα γίνει
ένα θανατηφόρο βλήμα, ot διάφορες ποικιλίες τοΟ πολεμικοΟ άκον-
τίου, δπλισμένου μέ ένα έντεθε'.μένο λίθο ή μέ ένα μυτερό έλαφοκέ-
ρατο, φαίνονται έπίσης πώς Ανήκουν σ’ αύτή τήν περίοδο. Καθ’ δ­
λα τά ένδεχόμενα ήσαν σέ κοινή χρήση άνάμεσα στίς Αμερικανό-
Ίνδιάνικες φυλές στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, δταν ά-
νακαλύφθηκαν. Τό δόρυ μέ προσαρμοσμένο σ’ αύτό μυτερό πυριτό­
λιθο ή κόκκαλο δέν ήταν ένα συνηθισμένο δπλο γιά τΙς δασόβιες φυ­
λές, άν καί κάποτε κάποτε χρησιμοποιόταν. Αύτό τό δπλο άνήκει
στήν περίοδο τής άγριότητας, πριν άνακαλυφθοΰν τό τόξο καί τό
βέλος, καί ξαναφαίνεται σάν ένα περίβλεπτο δπλο στό ’Ανώτερο Στά­
διο τής βαρβαρότητας, δταν τό χάλκινο μυτερό δόρυ ήρθε σέ χρήση
καί ή κλειστή μάχη Ιγινε δ κύριος τρόπος τοΰ πολέμου. Τό τόξο
καί τό βέλος καί τό πολεμικό κοντάρι ήσαν τά κύρια δπλα τών Ά
μερικάνων Ιθαγενών στό Κατώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας. Κά-
ποια πρόοδος στήν άγγειοπλαστική Ιγινε στό αύξανόμενο μέγεθος
καί τή στίλβωση τών σκευών, καί στή διακόσμησή τους. ’Αλλ’ αύ­
τή παρέμενε έξαιρετικά κακότεχνη στό τέλος τής περιόδου. Ύπήρ­
χε μιά αίσθητή πρόοδος στήν οίκογενειακή άρχιτεκτονική, στό μέ­
γεθος καί στόν τρόπο τής κατασκευής. Άνάμεσα στίς νεώτερες έ-
φευρέσεις ήσαν τά άεροβόλα δπλα γιά σκότωμα πουλιών, τό ξύλι­
νο γουδί καί τό κοπανιστήρι γιά τή μετατροπή τοΰ άραβόσιτου σέ ά-
λεύρι, καί τό λίθινο γουδί γιά τήν προετοιμασία χρωμάτων' χωμα­
τένιες καί πέτρινες σωλήνες καί πίπες, γιά τή χρήση τοΰ καπνού'
κοκκάλινα καί λίθινα έργαλεϊα πιό ύψηλών βαθμίδων, μέ λίθινα
σφυριά καί κόπανα, δντας ή λαβή καί τό ύψηλότερο μέρος τοΰ λί­
θου ϊνθετες σέ άκατέργαστες προβιές' καί μαλακά δέρματα έλαφιοΰ
καί λουριά διακοσμημένα μέ άγκάθια άκανθόχοιρων. Μερικές άπ’
αύτές τίς έφευρέσεις είχαν δανασθεΐ πιθανόν άπό φυλές στό Μεσαίο
Στάδιο- γιατί αύτό είχε μ’ αύτή τή διαδικασία σταθερά Ιπαναλη-
φθεΐ, ώστε οί πιό προχωρημένες φυλές ύπερηφανεύονταν γι’ αύτό
στούς πιό κάτω άπ’ αύτούς, τόσο συχνά ώστε οί τελευταίοι ήσαν Ι­
κανοί νά Ιχτιμήσουν καί νά οίκειοποιηθοΰν τά μέσα προόδου.
Έ καλλιέργεια τοΰ άραβόσιτου καί τών φυτών έδωσαν στό

520
λαό άζυμο ψωμί, τό ’Ινδιάνικο βρασμένο πράοινο Αραποσίτι μέ φα­
σόλια καί παστό χοιρινό, καί πληγούρι άπό άραποσίτι. Αύτό έπϊ-
σης έτεινε νά εισαγάγει δνα νέο είδος ιδιοκτησίας, δηλαδή, καλλι­
εργημένους άγρούς ή κήπους. ’ Αν καί οί άγροί είχαν άποκτηθεΐ
όμαδικά άπ’ τή φυλή, Ενα κτητικό δικαίωμα στόν καλλιεργημένο
άγρό είχε τώρα άναγνωρισθεΐ στό άτομο, ή στήν όμάδα, πού Ιγινε
θέμα κληρονομίας. Έ όμάδα ένωμένη σέ μιά κοινή πολυκατοικία,
ήταν τις πιό πολλές φορές τοΰ Γδιου γένους, καί δ κανόνας κληρο­
νομιάς δέν θά έπέτρεπε νά άποσπασθοΰν άπ’ τό συγγενολόι'.
Στή σημερινή έποχή, άνάμεσα στίς προχωρημένες ’Ινδιάνικες
φυλές, άρχισε νά έικδηλώνεται άποστροφή πρός τή γενοκρατική κλη­
ρονομιά. Κάπως αύτή άνατράπηκε, καί μιά άποκλειστική κληρονο­
μία στά παιδιά ύποκαταστάθηκε στή θέση της. ’Απόδειξη γι’ αύτή
τήν άποστροφή δόθηκε άλλοΰ, άνάμεσα στούς Ίροκέζους, τούς Κρί-
κς, τούς Χ^ρόκες, τούς Χότιας, τούς Μενομίνεες, τούς Κρύους, τούς
'Οζίμπβας, μέ άναφορές στά έπινοήματα πού υίοθετήθηκαν νά δι­
ευκολύνουν τούς πατέρες νά δώσουν τήν ιδιοκτησία τους τώρα πλα­
τιά αύξημένη ποσοτικά στά παιδιά τους.
Ή μείωση τοΰ καννιβαλισμοΰ, αύτής τής κτηνώδους μάστιγας
τής άγριότητας, ήταν πολύ έπισημασμένη στήν ’Αρχαιότερη Πε­
ρίοδο τής βαρβαρότητας. Είχε έγκαταλειφθεΐ σάν μιά κοινή πρα­
κτική' άλλά παρέμενε σάν μιά πολεμική πρακτική, δπως άλλοΰ έ-
ςηγήσαμε, διά μέσου αύτής τής περιόδου, καί μέσα στή Μεσαία
Περίοδο. Σ ’ αύτή τή μορφή, βρέθηκε στίς κύριες φυλές τών Ε νω ­
μένων Πολιτειών, τό Μεξικό, καί τή Κεντρική ’Αμερική. Ή άπό-
κτηση τής άμυλώδους τροφής (άλεύρου) ήταν τό κύριο μέσο άπαλ-
λαγής τής άνθρωπότητας άπ’ αύτό τό άγριο ίθιμο.
’ Εχουμε τώρα περάσει, μέ μιά άπλή ματιά, δύο έΟνικές περι­
όδους, πού κάλυπταν τά τέσσερα πέμπτα, τουλάχιστον, τής συνολι­
κής ύπαρξης τής άνθρωπότητας πάνω στή γή. Ένώ στό Κατώτε­
ρο Στάδιο τά ύψηλότερα χαρίσματα τοΰ άνθρώπου άρχισαν νά έκδη-
λώνονται. Προσωπική άξιοπρέπεια, εύφράδεια στήν όμιλία, θρη­
σκευτική συναισθηματικότητα, εύθύτητα, άνδροπρέπεια καί θάρρος
ήσαν τώρα κοινά γνωρίσματα τοΰ χαρακτήρα τοΰ άνθρώπου' άλλά
σκληρότητα, δολιότητα καί φανατισμός ήσαν έπίσης κοινά. Στοι­
χείο λατρείας στή θρησκεία, μέ μιά άμυδρή άντίληψη προσωπικών
θεών, καί ένός Μεγάλου Πνεύματος, κακότεχνη στιχοποιία, λαϊ­
κές πολυκατοικίες, καί ψωμί άπό άραποσίτι, Ανήκουν σ’ αύτή τήν
περίοδο. Αύτή έπίσης δημιούργησε τή συνδυασμιανική οικογένεια
καί τήν όμοσπονδία φυλών όργανωμένων σέ γένη καί φράτρες. Ή
φαντασία, αύτή ή μεγάλη δεξιότητα, πού είχε συμβάλλει τόσο πλα­
τιά στήν έξύψωση τής άνθρωπότητας, τώρα δημιουργούσε μιά ά­
γραφη φιλολογία μύθων, θρύλων καί παραδόσεων, πού είχε κιό-
λας γίνει Ινα πανίσχυρο κίνητρο πάνω στή φυλή.

I I I . Ή ιδιοκτησία στό Μεσαίο Στάδιο τή ς βαρβαρότητας

Ό δρος τής άνθρωπότητας σ’ αύτή τήν έθνική περίοδο χάθη­

κε πιό πολύ άπ’ τόν δρο δποιασδήποτε άλλης περιόδου. Αύτή πα-
ρουσιάσθηκε άπ’ τά ’ Ινδιάνικα Χωριά τής Βόρειας καί Νότιας ’Α ­
μερικής μέ βαρβαρική λαμπρότητα κατά τήν έποχή τής άνζκάλυ-
ψής τους. Οί κυβερνητικοί θεσμοί τους, τό Θρησκευτικό τους δόγμα,
ή περιοχή τής οίκιακής ζωής τους, οί τέχνες τους καί ot κανόνες
τους σέ σχέση μέ τήν ιδιοκτησία καί τήν κληρονομία, μποροϋσαν νά
έχουν πλήρως βρεθεί" άλλά ή εύκαιρία άφέθηκε νά διαφύγει. Ε ­
κείνο πού μένει είναι σκόρπια κομμάτια τής άλήθειας, πού είναι
θαμμένη στήν ήμιμάθεια καί τά ρωμαντικά διηγήματα.
Αύτή ή περίοδος Ανοίγει στδ ’Ανατολικό ήμισφαίριο μέ τήν
έξημέρωση τών ζώων, καί στή Δύση μέ τήν έμφάνιση τών ’ Ινδιά­
νικων χωριών, πού ζοΟν σέ μεγάλες λαϊκές πολυκατοικίες άπό ή-
λιοψημένα τούβλα, καί σέ μερικές περιοχές, άπό πέτρες βαλμένες δ­
πως τύχει. Συνοδευόταν μέ τήν καλλιέργεια τοϋ άραβόσιτου, καί
φυτών μέ άρδευση, πού άπαιτοϋσε τεχνητές διώρυγες, καί κήπων
|ΐ! πρασιές πού ήσαν σέ πλατείες, μέ ύψωμένα αύλάκια γιά νά κρα-
τοΰν τδ νερό ώσπου ν’ άπορροφηθεΐ. "Οταν Ανακαλύφθηκαν, ήσαν
πολύ προχωρημένοι κατά τό κλείσιμο τής Μέσης Περιόδου, Ινα
τμήμα τους κατασκεύασε όρείχαλκο (μπρούντζο), πού τούς Ιφερε
κοντά στήν 7«ό ύψηλή διαδικασία τήξης τοϋ σιδηρομεταλλεύματος.
Ή λαϊκή πολυκατοικία ήταν άντί όχυρώματος, καί είχε μιά ένδι-
άμεση θέση Ανάμεσα στδ περίστυλα χαρακωμένο χωριό τοϋ Κατώ­
τερου, καί τήν περιτειχισμένη πόλη (άστυ) τοϋ ’Ανώτερου Σταδί­
ου. Δέν ύπήρχαν πόλεις, στήν κυριολεξία τοΰ δρου, στήν ’Αμερική
δταν άνακαλύφθηκαν. Στήν τέχνη τοϋ πολέμου είχαν κάνε: μόνο
μικρή πρόοδο, μέ έξαίρεση τήν άμυνα, μέ τήν κατασκευή μεγάλων
οικημάτων γενικά Απρόσιτων στήν ’ Ινδιάνικη έπίθεση. Ά λ λ ’ είχαν
έφεύρει τδ μαντύα έφάπλωμα παραγεμισμένο μέ μπαμπάκι, σάν μιά
άλλη άσπίδα ένάνικα στδ βέλος, καί τδ δίκοπο ξίφος, έχοντας κά­
θε κόψη μιά σειρά άπδ γωνιώδεις άπδ πυριτόλιθο αιχμές ένθεμένες
στήν ξύλινη λεπίδα της. Χρησιμοποιοϋσαν άκόμη τδ τόξο καί τδ βέ­
λος, τδ δόρυ, καί τδ πολεμικό ρόπαλο, πυριτολίθινα μαχαίρια καί
τσεκούρια, καί πέτρινα έργαλεϊα, άν καί είχαν χάλκινα πελέκια
καί ψαλίδια, πού γ:ά κάποιο λόγο ποτέ δέν ήλθαν σέ γενική χρή-
ση.
Στδν Αραβόσιτο, τά κουκκιά, τά κολοκύθια καί τδν καπνό, προ­
στέθηκαν τώρα μπαμπάκ:, πιππέρι, τομάτες, κακάο καί ή φροντί­
δα γιά δρισμένους καρπούς. Μιά μπύρα γινόταν μέ ζύμωση τοϋ·
χυμοϋ τής μαγιάς (M A G U E f). Οί Ίροκέζοι, δπως δήποτε, είχαν
παραγάγει Ινα δμοιο ποτδ Απδ ζύμωση χυμοϋ άπδ σφεντάμι. Χω-
μΑτινα Αγγεία Εκανά νά χωρέσουν πολλά γαλλόνια μέ τέλεια πλο­
κή καί Ανώτερη διακόσμηση, παρήγαγαν μέ βελτιωμένες μεθόδους
στήν κεραμική τέχνη. Κύπελλα, ποτήρ:α καί στάμνες νεροϋ έκα­
ναν χειροτεχνικά σέ άφθονία. Ή άνακάλυψη καί ή χρήση τών φυ­
σικών μετάλλων πρώτα γιά στολίδια, καί τελικά γιά δργανα καί έρ-
γαλεϊα τέτοια δπως τά χάλκινα τσεκούρια καί ψαλίδια, άνήκουν σ’
αύτή τήν περίοδο. Τδ λυώσιμο αύτών τών μετάλλων στδ χωνευτή-
ρι χοάνης, μέ τήν πιθανή χρήση καμινευτικού αύλοΰ καί κάρβου­
νου, καί χύνοντάς τα σέ καλούπια, ή παραγωγή δρειχάλκου, τά
κακότεχνα σέ λίθους γλυπτά, τδ ύφαντδ ένδυμα Από μπαμπάκι, τό
σπίτι Από διακοσμημένους λίθους, ιδεογραφικά ή ιερογλυφικά σκα­
λισμένα στούς τάφους - θήκες τών άπαθανόντων άρχηγών, τδ ήμερο-
λόγιο γιά τή μέτρηση τοΰ χρόνου, καί τό λίθινο ήλιοστάσιο γιά
νά σημειώνει τις έποχές, τά κυκλώπεια τείχη, ή έξημέρωση τοΰ ζώ­
ου LAMA τοΰ είδους τοΰ σκυλ*οΰ, τοΰ γαλλόπουλου καί άλλων
πουλερικών, άνήκουν στήν ίδια περίοδο στήν Αμερική. Έ να ιερα­
τείο δργανωμένο σέ μιά Ιεραρχία, καί διακρινόμενο άπ’ τήν περιβο-
λή, προσωπικοί θεοί, μέ ειδώλια γιά νά τούς παρασταίνουν, καί άν-
θρωποθυσίες, φαίνονται γιά πρώτη φορά σ’ αύτή τήν έθνική περί-

521
■οδο. Δύο έκτεταμένα ’ Ινδιάνικα χωριά, τό Μεξικό καί τό CUSCO,
φαίνονται τώρα, νά περιλαβαίνουν πάνω άπό είκοσι χιλιάδες κατοί­
κους, Ινα άριθμό άγνωστο στήν προηγούμενη περίοδο. Τό άριοτο-
-κρατικό στοιχείο στήν κοινωνία άρχισε νά έκδηλώνεται σέ άδύνα-
τες μορφές άνάμεσα στούς άρχηγούς, πολιτικούς καί στρατιωτικούς,
-κάτω άπ’ τήν Ιδια κυβέρνηση, καί τήν αύξανόμενη περιπλοκή τών
-υποθέσεων.
Επανερχόμενοι στό ’Ανατολικό ήμισφαίριο, βρίσκουμε τΙς αύ-
-τοφυείς φυλές του, κατά τήν άντίστοιχη περίοδο, μέ οίκιακά ζώα,
πού τούς δίνουν τροφή άπό κρέας καί γάλα, άλλά πιθανόν χωρίς
κηποκαλλιέργεια καί χωρίς τροφή άπό άλεύρι. "Οταν ή μεγάλη ά-
νακάλυψη Ιγινε, δη δ άγριος ίππος, ή άγελάδα, τό πρόβατο, ό
£νος, ό χοίρος καί ή αίγα μπορούν νά ήμερωθοΟν, καί, δταν δημι-
ουργήθηκαν σέ άγέλες καί ποίμνια, δγχναν μιά πηγή μόνιμης τρο­
φής, καί αύτό τό γεγονός πρέπει νά ?χει δώσει μιά πανίσχυρη ώ ­
θηση στήν άνθρώπινη πρόοδο. ’Αλλά τό άποτέλεσμα δέν θά γινό­
ταν γενικό παρά μόνο δταν ή ποιμενική ζωή γιά τήν παραγωγή
yal τή διατήρηση τών ποιμνίων καί άγελών παγιώθηκε. Ή Εύ-
ρώπη, σάν μιά δασώδης περιοχή στό σύνολό της, ήταν άπροσάρμο-
στη στό ποιμενικό καθεστώς’ άλλά ot πράσινες πεδιάδες τής άνω Ά -
σίχς, τοΟ Εύφράτη, τοϋ Τίγρη καί άλλων ποταμών τής ’Ασίας, ή­
σαν ot φυσικές έστίες τών ποιμενικών φυλών. Σ ’ δλες τΙς κατευθύν­
σεις θά Ιτειναν φυσικά καί σ’ αύτές τις περιοχές βρίσκουμε τούς δι-
■κούς μας άπόμακρους προγόνους, δπου βρέθηκαν ν’ Αντιμετωπίζουν
έπίσης ποιμενικές Σημιτικές φυλές. Έ καλλιέργεια τών δημητρια­
κών καί φυτών πρέπει νά Ιχει προηγηθεϊ άπ’ τή μετανάστευσή τους
άπ’ τΙς πράσινες πεδιάδες στίς δασώδεις περιοχές τής Δυτικής ’Α­
σίας καί Εύρώπης. Γι’ αύτό θά τούς άνάγκασαν οί άνάγκες τών οί-
-κιακών ζώων πού τώρα είχαν ένσωματωθεΐ στόν τρόπο τής ζωής
τους. Υπάρχουν λόγοι, νά ύποθέσουμε δτι ή καλλιέργεια τών δη­
μητριακών άπ’ τΙς ’Αριανές φυλές προηγήθηκε άπ’ τή δυτική με­
τανάστευσή τους, μέ τήν έξαίρεση ίσως τών Κελτών. Υφαντά κα­
τασκευάσματα άπό λινάρι καί μαλλί, καί όρειχάλκινα έργαλεϊα καί
δπλα, φαίνονται σ’ αύτή τήν περίοδο στό ’Ανατολικό ήμισφαίριο.
Τέτοιες ήσαν ot έφευρέσεις καί άνακαλύψεις, πού σημειώνουν
τή Μέση Περίοδο τής βαρβαρότητας. Ή κοινωνία ήταν τώρα πιό

624
υψηλά Οργανωμένη, καί ot ύποθέσεις της γίνονταν πιό περίπλοκες-
Διαφορές στόν πολιτισμό τών δύο ήμισφαιρίων ύπήρχαν τώρα λό-
γω τών άνισων προικισμάτων τους' άλλά τό κύριο ρεΟμα τής προ­
όδου Ανερχόταν σταθερά γιά μιά γνώση τοϋ σιδήρου καί τής χρή­
σης του. Γιά νά παραμερίσουν τά Εμπόδια στό ’Ανώτερο Στάδιο, ή­
σαν Απαραίτητα μεταλλικά έργαλεϊα κατάλληλα νά κρατήσουν. Ό·
σίδηρος ήταν τό μόνο μέταλλο γιά ν’ άνταποκριθεϊ σ’ αύτές τΙς Α­
παιτήσεις. Ο! πολύ προχωρημένες φυλές είχαν σταματήσει στό Εμ­
πόδιο, Αναμένοντας τήν έφεύρεση τής διαδικασίας τήξης τοΰ σιδη-
ρομεταλλεύματος.
Ά π ’ τΙς προηγούμενες σκέψεις είναι φανερόν δτι μ:ά πλατιά,
αδξηση τής προσωπικής Ιδιοκτησίας είχε τώρα ΙπιτευχθεΙ, καί με­
ρικές Αλλαγές στίς σχέσεις τών προσώπων στή χώρα. Ή έδαφική
περιοχή Ανήκε άκόμη στή φυλή Από κοινού' άλλά Ενα μερίδιο Εμ­
παινε τώρα κατά μέρος γιά τήν ύποστήριξη τής κυβέρνησης, Ενα
άλλο γιά θρησκευτικές τελετές, καί Ενα Αλλο τό πιό σπουδαίο, έ-
κεϊνο άπ’ τό δποϊον ό λαός παρήγε τήν τροφή του, διαιρείτο άνάμε­
σα στά διάφορα γένη, ή κοινότητες προσώπων, πού μένανε στό ίδιο
Ινδιάνικο χωριό. 'Οτι μερικά πρόσωπα Αποκτούσαν χωράφια ή σπί-
τ X στή δική του τό καθένα δικαιοδοσία, μέ δικαίωμα νά πουλούν
καί νά δίνουν σάν άπλή Αμοιβή σ’ δποιον δήποτε ήθελε, δέν είναι,
μόνον Απαράδεκτο άλλά καί άπίθανο. Ό τρόπος άπόκτησης τών ά-
γρών τους άπό κοινοΰ, κατά γένη ή κατά κοινότητες προσώπων, οί
λαϊκές πολυκατοικίες της, καί δ τρόπος κατοχής τους άπό συγγε­
νικές οικογένειες, άπόκλ«ε τήν άτομική Ιδιοκτησία τών σπιτιών ή
τών Αγρών. Έ να τέτοιο δικαίωμα, γιά νά πουλήσουν άγρούς ή σπί­
τια, καί νά μεταβιβάσουν τό ίδιο σ’ Εναν ξένο, θά άνέτρεπε τόν τρό­
πο τής ζωής τους. Τό κτητικό δικαίωμα, πού πρέπει νά ύποθέσου-
με, πώς ύπήρχε στά άτομα ή στίς οικογένειες, ήταν Αναπαλλοτρί­
ωτο, έκτός μόνο μέσα στό γένος, καί σέ παραίτηση τοΰ προσώπου-
Απ’ αύτό θά περνοϋσε βάσει κληρονομιάς στά μέλη τοΰ γένους του
(γενάτες) ή τοϋ γένους της. Ot λαϊκές πολυκατοικίες, καί ot κοι­
νοί Αγροί, δείχνουν Ενα Επίπεδο ζωής δλότελα άντίθετο στήν άτομ:-
κή Ιδιοκτησία.
Ot Ισπανοί συγγραφείς Εχουν άφήσει τή γαιοκτησία τών νο­
τίων φυλών σέ άξεδιάλυτη σύγχυση. 'Οταν βρήκαν μιά κοινότητα

525-
προσώπων, πού κατείχαν γαίες άπό κοινοΟ, πού δέν θά Αλλοτριω­
θούν, καί δτι 2να πρόσωπο άνάμεσά τους Αναγνωριζόταν σάν άρχη­
γός τους, διαπραγματεύτηκαν Αμέσως αύτές τΙς γαίες σάν Ινα φε­
ουδαλικό κτήμα, τόν Αρχηγό σάν Ινα φεουδάρχη, καί τό λαό, πού
χάτεχε τίς γαίες Από κοινοϋ σάν ύποτελεΐς του. Αύτό ήταν μιά δι­
αστροφή τών γεγονότων. "Ενα πράγμα είναι σαφές, δηλαδή, δτι
αύτές οί γαίες Αποκτήθηκαν Από κοινοϋ Από μιά κοινότητα προ­
σώπων. ’Αλλά Ινα, δχι λιγότερο ούσιώδες, δέν δίδεται, δηλαδή, 6
δεσμός τής ένότητας πού κράτησε αύτά τά πρόσωπα ένωμένα. "Αν
Ινα γένος, ή ενα μέρος τοΰ γένους, είναι δ δεσμός, τότε τό δλον θέ­
μα θά γινόταν Αμέσως κατανοητό.
Καταγωγή στή θηλυκή γραμμή Ιμενε Ακόμη σέ κΑποιες Από
τίς φυλές τοΰ Μεξικοϋ καί τής Κεντρικής ’Αμερικής, Ινώ σέ Αλλες,
ν.αί πιθανόν σέ πλατύτερη μερίδα, είχε αύτή Αλλάξει πρός τήν Αρ­
σενική γραμμή. Ή έπίδραση τής Ιδιοκτησίας πρέπει νά Ιχει προ-
καλέσει τήν άλλαγή, σύμφωνα μέ τήν όποία τά παιδιά μποροΰσαν
νά συμμετάσχουν σάν πατρικοί συγγενείς στήν κληρονομιά τής ι­
διοκτησίας τοΰ πατέρα τους. Στούς MATAS, ή καταγωγή ήταν
στήν άρσενική γραμμή, ένώ στούς ’Ατζέκους, είναι δύσκολο νά τό
καθορίσουμε αύτό, Αν δηλαδή ή καταγωγή ήταν στήν Αρσενική ή
στή θηλυκή γραμμή. Είναι πιθανόν, δτι ή κατταγωγή Αλλάζονταν
πρός τήν Αρσενική γραμμή Ανάμεσα στά ’ Ινδιάνικα χωριά γενικά,
ΐιέ υπολείμματα τοϋ άρχαίκοϋ κανόνα, πού έκδηλωνόταν, δπως στήν
περίπτωση τοϋ Αξιώματος τοϋ TEUCTLI. Ή Αλλαγή δέν θά Ανέ­
τρεπε τή γενοκρατική κληρονσμία. Αύτό ύποστηρίζεται άπό 'Ισπα­
νούς συγγραφείς, δτι δηλ. τά παιδιά καί σέ μερικές περιπτώσεις 6
πρεσβύτερος γιός, κληρονομοϋσαν τήν ιδιοκτησία ένός άπσθανόντος
πατέρα' άλλά τέτοιες διαπιστώσεις, ξεκομμένες άπό μιά έκθεση τοΰ
συστήματος τους, είναι μικρής Αξίας.
’ΑνΑμεσα στά ’ Ινδιάνικα χωριά, θά περιμένουμε νά βροΟμε τό
δεύτερο μεγάλο κανόνα κληρονομιάς, πού μοίραζε τήν ιδιοκτησία
άνάμεσα στούς πατρικούς συγγενείς. Μέ καταγωγή στήν Αρσενική
γραμμή, τά παιδιά τοϋ άποθανόντος προσώπου θά τοποθετούνταν
στήν κεφαλή τών πατρικών συγγενών, καί πολύ φυσικά θά παίρ­
νανε τό μεγαλύτερο μερίδιο τής κληρονομίας. Δέν είναι πιθανόν, 8-
τ·. δ τρίτος μεγάλος κανόνας, πού Ιδωσε μιά Αποκλειστική κληρονο­

526
μιά στά παιδιά τοϋ άποθανόντος Ιδιοκτήτη, καθιερώθηκε άνάμεσά
τους. Ή συζήτηση τής κληρονομίας άπ’ τούς πρωΕμότερους καί άπ’
τούς τελευταίους συγγραφείς δέν είναι Ικανοποιητική, καί χωρίς ά-
κριβείς πληροφορίες, θεσμοί, Εθιμα καί συνήθειες, άκόμη Ιπηρέα-
ζαν τό ζήτημα. Χωρίς καλύτερη άπόδειξη άπ’ αύτή πού τώρα κα­
τέχουμε, μιά Αποκλειστική κληρονομία άπό παιδιά δέν μπορεϊ νά
βεβαιωθεί.

Β2Τ
 ΚΕΦΑΛΙΟ ΔΕΪΤΕΡΟ

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ

(συνέχεια)

Ο ί τρεις κανόνες κληρονομιάς — συνέχεια. ’Ιδιο­

κτησία στο ’Ανώτερο Στάδιο τή ς βαρβαρότητας. Δου­
λεία. Κ ατοχή αγρών σε *Ελληνικές φ υλές. Πολιτισμός
τή ς ηεριόδου. Ή λαμπρότητά του. Τρίτος κανόνας κλη­
ρονομιάς. *Αποκλειστικά στα παιδιά. 'Εβραϊκές φ υλές.
Κανόνας κληρονομιάς. Θυγατέρες τον ZE L O P H E H A D .
’Ιδιοκτησία , που μένει στη φράτρα, και πιθανόν ατό γ έ ­
νος. Ή ανατροπή. ’Αθηναϊκή κληρονομιά. ’Αποκλειστι­
κά ατά παιδιά. Ή ανατροπή. Κληρονομιά που μένει στό
γένος. Κληρονόμοι. Δ ιαθήκες. Ε μ φ ά ν ισ η τή ς αριστο­
κρατίας. ’Αγω νιστική Ιδιότητα τή ς ανθρώπινης φ υλή ς.
*Ενότητα κα τα γω γής τή ς ανθρωπότητας.

Ή τελευταία μεγάλη περίοδος τής βαρβαρότητας ποτέ δέν άρ­

χισε μέ τούς Άμερικάνους Ιθαγενείς. Αύτή άρχισε στήν ’Ανατολή,
σύμφωνα μέ τό υιοθετημένο σχίσμα, μέ τήν παραγωγή καί χρησιμο­
ποίηση τοϋ σιδήρου.
Ή διαδικασία τήξης τοϋ σιδηρομεταλλεύματος, ήταν ή έφεύ-
ρεση των έφευρέσεων, δπως άλλοΟ ύποδείχθηκε, πέρα άπδ τήν δ-
ποία δλες οί άλλες έφευρέσεις καί άνακαλύψεις κατέχουν μ’.ά θέ­
ση έξαρτημένη. 01 άνθρωποι, παρά τή γνώση τοΰ όρειχάλκου, εί­
χαν άκόμη σταματήσει στήν πρόοδό τους άπδ έλλειψη άποτελεσμα-
τικών μεταλλικών έργαλείων, καί άπδ τήν έλλειψη Ινός μετάλλου
έπαρκοϋς μήκους καί σκληρότητας γιά μηχανικές έφαρμογές. Ό ­
λες αύτές σΐ Ιδιότητες βρέθηκαν γιά πρώτη φορά στδ σίδηρο. Ή έ-
πιταχυμμένη πρόοδος τής ά'Λρώπινης διάνοιας, χρονολογείται άπ’
αύτή τήν έφεύρεση. Αύτή ή έθνική περίοδος, πού ϊγινε γιά πάντα

528
Αξιομνημόνευτη, ήταν άπδ πολλές Απόψεις, ή πιδ λαμπρή καί ή
πιδ σημαντική στή συνολική έμπειρία τής Ανθρωπότητας. Είναι
τόσο ύπερπληρωμένη μέ κατορθώματα, ώστε νά δδηγεί στήν ύπό­
θεση, βτι πολλά άπ’ τά έπιτεύγματα πού Αποδίδονται σ’ αύτή, Ανή­
κουν στήν προηγούμενη περίοδο.

I V . Ή Ιδιοκτησία στδ ανώτερο στάδιο τ ή ς βαρβαρότη­

τα ς.

Κοντά στδ τέλος αύτής τής περιόδου, ή ιδιοκτησία συνολικά,

πού συνί<πατο Απδ πολλά είδη, καί παρέμενε σταθερή Ατομική κυ­
ριότητα, Αρχισε νά γίνεται γενική, διά μέσου τής παγιοποιημένης
γεωργίας, τής χειροτεχνίας, τής τοπικής συναλλαγής καί τοϋ έξω-
τερικοΰ έμπορίου' Αλλά ή παληά κατοχή Αγρών κΑτω Απδ τήν δ­
ποίαν, αύτοί έξουσιάζονταν Απδ κοινοϋ, δέν είχε ύποχωρήσει, έκτος
ένός μέρους, στή χωριστή κυριότητα. Ή συστηματική δουλεία γεν-
νήθηκε σ’ αύτδ τδ στάδιο. Αύτδ συνδέεται Αμεσα μέ τή δημιουργία
τής ιδιοκτησίας. Έκτδς Απ’ αύτή ήλθε ή πατριαρχική οικογένεια
τοϋ Έβραϊκοϋ τύπου, καί ή παρόμοια οΙκογένεια τών Λατινικών
φυλών, κΑτω Απδ τήν πατρική έξουσία, δπως έπίσης καί μιά τρο­
ποποιημένη μορφή τής ίδιας οικογένειας ΑνΑμεσα στίς Ελληνικές
φυλές. ’Απ’ αύτές τίς αιτίες, άλλά πιδ είδικά Απ’ τήν Αφθονία <τής
διατροφής στούς κλάδους τής γεωργίας, τά έθνη Αρχισαν ν’ Ανα­
πτύσσονται, Αριθμώντας πολλές χιλιάδες λαοϋ κάτω Απδ μιά κυ­
βέρνηση έκεΐ πού πριν δέν θά Αριθμούσαν παρά μόνον μερικές χι­
λιάδες. Ό Αποικισμδς τών φυλών σέ δρισμένες περιοχές καί σέ ό-
χυρωμένες πόλεις, μέ τήν Αριθμητική αδξηση τοϋ λαοϋ, δυνάμω­
σε τδν άγώνα γιά τήν κατοχή τών πιδ έπιθυμητών έδαφών. Αύ­
τό συνέτεινε στδ νά προωθήσει τήν τέχνη τοϋ πολέμου, καί νά αύ-
ξήσει τίς άνταμοιβές τής προσωπικής Ανδρείας. Αύτές ot Αλλαγές
δρου καί έπιπέδου ζωής, δείχνουν τήν προσέγγιση τοϋ πολιτισμού,
πού έπρόκειτο νά Ανατρέψει τή γενοκρατική καί νά έγκαταστήσει
τήν πολιτική κοινωνία.
Ά ν καί ot κάτοικοι τοΰ Δυτικοΰ ήμισφαιρίου δέν πήραν μέ­
ρος στήν έμπειρία πού -Ανήκει σ’ αύτδ τδ στάδιο, ώστόσο βρέθηκαν

529
34*
τελευταία ν’ άκολουθοϋν τΙς ίδιες γραμμές, πού είχαν περίσε·, καί
οί κάτοικοι τοϋ ’Ανατολικοϋ. Αύτοί είχαν πέσε; πίσω άπ’ τήν προ-
οδεύουσα φάλαγγα τής άνθρώπινης φυλής σχετικά μέ τήν άπόστα-
ση πού μετριέται άπ’ τό ’Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας καί
τά Επιπρόσθετα χρόνια τοϋ πολιτισμοϋ.
Σκοπεύουμε τώρα νά σκιαγραφήσουμε τήν άνάπτυξη τής ι­
δέας τής ιδιοκτησίας σ’ αύτό τό στάδιο προώθησης, δπως φαίνε­
ται άπ’ τήν άναγνώρισή της σέ είδη, καί άπό τούς κανόνες πού ύ­
πήρχαν σέ σχέση μέ τήν κυριότητά της καί τήν κληρονομιά.
Οί πολύ πρώϊμοι νόμοι τών Ελλήνων, Ρωμαίων καί Εβραί­
ων, πού ίγιναν δταν άρχιοε ό πολιτισμός, Ιπέδρασαν κάπως περισ­
σότερο καί μετάτρεψαν σέ νόμιμα θεσπίσματα τά Αποτελέσματα,
πού ή προηγούμενη έμπειρία τους είχε Ενσωματώσει σέ ήθη καί I-
θιμα. Έχοντας τούς τελικούς νόμους καί τούς προηγούμενους άρ-
χαΤκούς κανόνες, οΐ Ενδιάμεσες άλλαγές, πού δέν ήσαν τότε σα­
φώς γνωστές, μποροΰν νά συμπερανθοϋν μέ άνεκτή βεβαιότητα.
Μέ τό κλείσιμο τής Τελευταίας Περιόδου τής βαρβαρότητας,
μεγάλες άλλαγές συνέβησαν στήν κατοχή τών άγρών. Αύτή βαθ­
μιαία έτεινε σέ δύο μορφές κυριότητας, δηλαδή, άπό τό κράτος καί
άπό τά άτομα. ’Αλλ’ αύτό τό άποτέλεσμα δέν βοηΐθήθηικε πλέρια
μέχρι πού άργότερα τό είχε πετύχει δ πολιτισμός. Τά χωράφια ά­
νάμεσα στούς Έλληνες Εξουσιάζονταν, δπως είδαμε, μερικά άπ’
τίς φυλές άπό κοινοϋ, μερικά άπ’ τή φράτρα άπό κοινού γιά θρη­
σκευτικούς λόγους, καί μερικά άπ’ τό γένος άπό κοινοϋ' άλλά τό
σύνολο τών χωραφιών είχαν πέσει, κάτω άπ’ τήν άτομική κυριό­
τητα χωριστά. Στά χρόνια τοϋ Σόλωνα, ένώ ή ’Αθηναϊκή κοινω­
νία ήταν άκόμη γενοκρατική, τά χωράφια γενικά κατέχονταν άπό
άτομα, πού είχαν κιόλας μάθει νά τά ύποθηκεύουν' (') άλλ’ ή ά­
τομική κυριότητα δέν ήταν τότε κάτι τό νέο. Οί Ρωμαϊκές φυλές,
άπ’ τήν πρώτη τους άκέμα έγκατάσταση, είχαν μιά δημόσια πε­
ριοχή, τό Ρωμαϊκό άγρό (AGER ROM ANUS)' στό διάστημα

Σ*μνύν·ται γάφ Σόλων έν τούτοΐζ, δτι τί)ς τε προΟποκβιμένης γ1)ς.

Όρους <tv«Ue πολλαχΑ πβπηγότας-
πρόοθ·ν δέ δουλβόουοα, νΟν έλευθέρα.
Πλουτάρχου, Βίος Σόλωνος, κ*φ. XV.

530
αύτό τά χωράφια έξουσιάζονταν άπ’ τή φράτρα (CURIA) γιά
θρησκευτικούς λόγους, άπ’ τό γένος, καί άπό μεμονωμένα άτομα.
Ό ταν αύτά τά κοινωνικά σώματα ϊσβυναν, τά χωράφια, πού
έξουσιάζονταν άπ’ αύτούς άπό κοινοΟ, βαθμιαία έγιναν άτομική
Ιδιοκτησία. Πολύ λίγα γνωστά πέρα άπό τό γεγονός, δτι δρισμέ-
να χωράφια έξουσιάζονταν άπ’ αύτούς τούς όργαν.σμούς γιά είδι-
κές χρήσεις, ένώ τά άτομα βαθμιαία οίκειοποιήθηκαν τά Υποστα­
τικά τών έθνικών περιοχών.
Αύτές ot διάφορες μορφές κυριότητας τείνουν νά δείξουν, δτι
ή παλαιότερη κατοχή, μέ τήν δποίαν τά χωράφια έξουσιάσθηκαν,
γινόταν άπό τή φυλή άπό κοινού' δτι άφοϋ άρχισε ή καλλιέργειά
τους, 2να μερίδιο τών φυλετικών χωραφιών είχε μοιρασθεϊ στά γέ­
νη, καθένα άπ’ τά όποια έξουσίαζε τό μερίδιό του άπό κοινού' καί
δτι αύτό άκολουθήθηκε, στδ πέρασμα τοϋ χρόνου, άπό διανομές σέ
άτομα, ot δποΐες τελικά ώρίμασαν καί έγιναν άτομική κυριότητα.
ΆργοΟντα καί έρημα χωράφια έμεναν άκόμη σάν κοινή Ιδιοκτη­
σία στδ γένος, τή φυλή καί τό έθνος. Αύτή, ούσιαστικά, φαίνεται,
πώς ύπήρξε ή πρόοδος τής έμπειρίας σέ σχέση μέ τήν κυριότητα
τών άγρών.
Ή μονογαμική οικογένεια κάνει τήν πρώτη της έμφάνιση στδ
’Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, πού ή άνάπτυξή της άπό μιά
προηγούμενη συνδυασμιανική μορφή ήταν στενά συνδεμένη μέ τήν
έξέλιξη τής ιδιοκτησίας, καί μέ τά έθιμα τά σχετικά μέ τήν κλη­
ρονομία της. Ή καταγωγή είχε άλλάξει πρός τήν άρσενική γραμ­
μή· άλλά δλη ή Ιδιοκτησία, πραγματική δπως έπίσης καί προσω­
πική, έμενε, δπως αύτό ύπήρξε άπό άμνημόνευτους χρόνους, κλη­
ρονομική στδ γένος.
Έ γνώση μας πού άφορά τά είδη Ιδιοκτησίας, πού ύπήρχαν
στίς Ελληνικές φυλές σ’ αύτή τήν περίοδο, προέρχεται άπ’ τά Ό -
μηρικά ποιήματα, καί άπ’ τούς πρώιμους νόμους τής περιόδου τοϋ
πολιτισμού, πού άντικαθρεφτίζουν τά άρχαία έθιμα. Μνεία γίνεται
στήν Ίλιάδα γιά τούς φράχτες γύρω άπδ καλλιεργημένους άγρούς,
ένός κλειστού περιβόλου τών πενήντα άκρών (πεντηκοντόγυος),
άπ’ τό δποΐο τδ μισδ ήταν κατάλληλο γιά κρασιά καί τδ ύπόλοιπο
γιά γεωπονία’ αύτδ λέγεται γιά τδν Τυδέα, δτι ζοϋσε σέ Ινα μέ­
γαρο πλούσιο σέ έφόδια, καί είχε άγρούς σιτοπαραγωγούς σέ άφθο-

531
νία. Δέν ύπαρχε: λόγος ν’ Αμφιβάλλουμε, δτι άγροί ήσαν τότε φραγ­
μένοι καί μετρημένοι, καί κατέχονταν άπό Ατομικό Ιδιοκτήτη. Αύ­
τό δείχνει Ινα μεγάλο βαθμό προόδου γιά μιά γνώση τής ιδιοκτη­
σίας καί τών χρήσεών της. Εκτροφή ίππων ξεχώριζε κιόλας για
προσωπική έπίδειξη. Κοπάδια άπό κτήνη καί ποίμνια προβάτων,
πού κατέχονταν άπό Ατομα, μνημονεύονται, σάν «πρόβατα ένός πλού­
σιου άνθρώπου πού ήσαν Αμέτρητα στή μάντρα». Χρήμα σέ κέρμα­
τα ήταν άκόμη Αγνωστο, έπομένως τό έμπόριο γινόταν μέ Ανταλλα-
γή προϊόντων, δπως φαινόταν άπ’ τΙς Ακόλουθες γραμμές: «Τότε
ot μακρομάλληδες 'Ελληνες άγόραζαν κρασί Ινα μέρος μέ χαλκό,
Ινα μέρος μέ στιλπνό σίδηρο, Αλλα μέ δέρματα, Αλλα μέ βόδια, καί
Αλλα μέ δούλους» (Ίλιάδα IV 433 ). Χρυσός σέ ράβδους, δπως δή­
ποτε όνομάζεται, δπως συμβαίνει, βάσει τοϋ βάρους καί ύπολογίζε-
τ'αι σέ τάλαντα. Χειροποίητα Αντικείμενα άπό χρυσό, άσήμι, χαλ­
κό καί σίδηρο, καί ύφαντικά κατασκευάσματα άπό λινάρι καί μαλ­
λί σέ πολλές μορφές, μαζί μέ σπίτια καί μέγαρα, μνημονεύονται.
Δέν θά παραστεϊ άνάγκη νά έπεκτείνουμε τά παραδείγματα. Αύ­
τά πού δόθηκαν είναι Αρκετά νά δείξουν τή μεγάλη προώθηση πού
ή κοινωνία είχε πετύχε* στό ’Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας,
σ’ Αντίθεση μ’ έκείνη πού είχε φτάσει στήν Αμεσα προηγούμενη πε­
ρίοδο.
’ Οταν τά σπίτια καί τά χωράφια, τά κοπάδια καί ο£ άγέλες,
καί τά Ανταλλάξιμα προϊόντα είχαν γίνει σέ τόσο μεγάλη ποσότη­
τα, τό ζήτημα τής κληρονομίας τους θά τραβοΰσε τήν άνθρώπινη
προσοχή μέχρι πού τό δίκαιο τέθηκε σέ μιά βάση πού ίκανοποιοϋσε
τήν αύξανόμενη εύφυία τοϋ Έλληνικοϋ πνεύματος. ’Αρχαϊκά I-
θιμα θά τροποποιούνταν πρός τήν κατεύθυνση τών τελευταίων Αντι­
λήψεων. Τ ά οίκιακά ζώα ήσαν Ινα άπόκτημα μέ μεγαλύτερη άξία
άπ’ δλα τά είδη ιδιοκτησίας. Χρησιμοποιούνταν γιά τροφή, ήσαν
Ανταλλάξιμα μέ Αλλα προϊόντα, μποροϋσαν νά χρησιμοποιηθούν γιά
τήν έξαγορά τών αιχμαλώτων, γιά τήν πληρωμή προστίμων, καί
στίς θυσίες κατά τήν τήρηση τοϋ θρησκευτικού τυπικού. Κοντά σ’
αύτό, Αφοϋ ήσαν ικανά γιά Απεριόριστο πολλαπλασιασμό, ή κατο­
χή τους άποκάλυπτε στήν άνθρώπινη διάνοια τήν πρώτη της Αντί-
ληψη γιά τόν πλοϋτο. Συνέχεια σ’ αύτά, στήν πορεία τοΰ χρόνου,
ήταν ή συστηματική καλλιέργεια τής γής, πού Ιτεινε νά ταυτίσει

532
τήν οίκογένεια μέ τό Εδαφος, καί να τή κάνει μιά ιδιοκτησία όργα­
νωμένη. Αύτό άμέσως βρήκε Εκφραση, στή Λατινική, Ελληνική
καί Εβραϊκή φυλή, στήν οικογένεια κάτω άπ’ τήν πατρική έξου­
σία, περιλαμβάνοντας δούλους καί ύπηρέτες. Ά π ό τότε δ κόπος τοϋ
πατέρα καί τών παιδιών του ένσωματώβηκε δλο και πιό πολύ στό
χωράφ:, μέ τήν παραγωγή τών οίκιακών ζώων, καί μέ τή δημιουρ­
γία τοϋ έμπορεύματος’ αύτό θά Ετεινε δχι μόνο νά έξατομικεύσει
τήν οικογένεια, μονογαμική τώρα, άλλ’ έπίσης νά έπιβάλλει τΙς
άνώτερες άπαιτήσεις γιά τήν κληρονομιά τής ιδιοκτησίας, πού βοή­
θησαν στή δημιουργία της. Προτοϋ τά χωράφια νά καλλιεργηθοϋν,
τά κοπάδια καί οί άγέλες θά ύπάγονταν φυσικά κάτω άπ’ τήν Ε­
ξαρτημένη κυριότητα προσώπων ένωμένων σέ μ:ά όμάδα, πάνω σέ
μιά βάση τής συγγένειας, γιά διατροφή. Ή πατρική κληρονομία
θά ήταν κατάλληλη νά βοηθήσει μέσα στόν δρο τών πραγμάτων.
Ά λ λ ’ δταν τά χωράφια είχαν γίνει θέμα ιδιοκτησίας, καί οί πα­
ραχωρήσεις στά άτομα είχαν καταλήξει σέ άτομική κυριότητα, &
τρίτος μεγάλος κανόνας κληρονομιάς, πού Εδωσε τήν ιδιοκτησία στά
παιδιά τοϋ άποθανόντος ιδιοκτήτη, ήταν βέβαιο δτι θά παρεμβλη­
θεί πάνω στήν πατρική κληρονομία. Δέν ύπάρχει άμεση άπόδειξη,
δτι αύστηρή πατρική κληρονομία ύπήρχε πάντοτε άνάμεσα στίς Λα­
τινικές, Έλληνικές ή Εβραϊκές φυλές, έκτός σέ έπιστροφή δω­
ρεάς, καθιερωμένη δμοια στό Ρωμαϊκό, Ελληνικό καί Εβραϊκό
νόμο" άλλ’ δτι μιά άποκλειστική πατρική κληρονομία ύπήρχε στήν
πρώϊμη περίοδο, μπορεΐ νά συμπερανθεϊ άπ’ τήν έπιστροφή δω­
ρεάς.
'Οταν ή άγροκαλλιέργεια είχεν άποδείξει δτι ή συνολική έ-
π·.φάνεια τής γής θά γίνει τό θέμα ιδιοκτησίας έξουσιαζόμενη χω­
ριστά άπό άτομα, καί βρέθηκε δτι ή κεφαλή τής οικογένειας Εγινβ
τό φυσικό κέντρο συσσώρευσης, ή νέα περίοδος τής άτομικής Ιδιο­
κτησίας είχεν έγκαινιασθεϊ. Αύτό συντελέσθηκε πλήρως πριν άπ’
τό κλείσιμο τής Τελευταίας Περιόδου τής βαρβαρότητας. Λίγη σκέ­
ψη πρέπει νά πείσει δποιον δήποτε γιά τήν πανίσχυρη έπίδραση,
πού τώρα θά άρχιζε νά άσκεϊ πάνω στήν άνθρώπινη διάνοια ή Ιδιο­
κτησία. Ή άπόδειξη φαίνεται, άπό πολλές πηγές, δτι ή άδύνατη
δθηση πού πρόβαλε στήν διάνοια τοϋ άγριου, είχε τώρα γίνει Ενα
τρομερό πάθος στή βαρβαρική λάμψη τής ήρωϊκής έποχής. Οδτε

533
τά άρχαϊκά οδτε τά μεταγενέστερα έθιμα θά δ-εατηρηθοΰν σ’ Εναν
τόσο προχωρημένο δρο. Ό χρόνος είχε φθάσει -τώρα, δταν ή μονο­
γαμία, Εξασφαλίζοντας τήν πατρότητα τών παι-β-διών, θά βοηθούσε
καί θα διατηρούσε τό άποκλειστικό τους δικαίί*>^ια νά κληρονομούν
τήν ιδιοκτησία τοϋ άποθανόντος πατέρα τους (;’ )
Στίς Εβραϊκές φυλές, τών όποιων ή έμ7ΕΕΐρία στή βαρβαρό­
τητα πολύ λίγο εΐνακ γνωστή, ή άτομική κυρι<5τ=ητα τών άγρών ύ­
πήρχε πρίν άπ’ τήν έναρξη τοϋ πολιτισμού τ ο ο <5 . Ή πώληση άπό
τόν EPHRON στόν Αβραάμ τοϋ σπηλαίου τοΟ IMACHPELAH εί­
ναι Ενα παράδειγμα. Είχαν άναμφίβολα π ερ ά ,σ £: δ:ά μέσου μιάς
προηγούμενης έμπειρίας άπ’ δλες τΙς φάσεις &μκ3ΐας μ’ Εκείνη τών
Άριανών φυλών, καί βγήκαν άπ’ τή βαρβαρό-υ-ητα, καθώς αύτοί,
μέ τήν κατοχή τών οίκειακών ζώων καί τών δημητριακών, μαζί
μέ τή γνώση τοΰ σιδήρου καί τοϋ χαλκοΰ, τοΰ χ ρ υ σ ο ύ καί τοΰ άρ-
γύρου, έμπορευμάτων καί προϊόντων ύφαντουργ l > οών. Ά λλ ' οί γνώ­
σεις τους τής άγροκαλλιέργειας ήταν περιορισμέ %/η στά χρόνια τοϋ
Αβραάμ. Ή άνόρθωση τής Εβραϊκής κοινωνί<κ& μετά τήν ’ Εξο­
δο, στή βάση τών αίματοσυγγενικών φυλών, σ τ -ί^ ν όποίαν παίρνον­
τας τίς έδαφικές περιοχές τής Παλαιστίνης ά<ρ ι £ρώθηκαν, τούς έ­
στρεψε πρός τήν άγροκαλλιέργεια. Φαίνεται δτι. δ πολιτισμός τούς
βρήκε κάτω άπό γενοκρατικούς θεσμούς, καί χ & ,τ ω άπό μιά γνώ­
ση τής πολιτικής κοινωνίας. Σέ σχέση μέ τήν κυ ριότητα καί τήν
κληρονομία τής Ιδιοκτησίας, ή έμπειρία τους < ρ«ίν ετ α ι πώς συνέ­
πεσε μ’ έκείνη τών Ρωμαϊκών καί τών Ε λ λ η ν ι κ ώ ν φυλών, δπως
μπορεί νά συμπερανθεΐ, μέ κάποιο βαθμό σαφήν-ε ιας, άπ’ τή νομο-

(1) 01 Γερμανικές φυλές, ποΰ τότε γιΑ πρώτη φ ορ dt- ϊγιναν γνωστές, ή­
σαν στό ’Ανώτερο Στάίιο τής βαρβαρότητας. Χρησιμοπο c. οΟσαν σίδηρο, Αλλά
σέ περιορισμένες ποσότητες, κατέχανε ποίμνια xal i f έ : Λες, χαλλιεργσΟσαν
τά σιτηρά, xal κατασκεύαζαν Ακατέργαστα (χραντουργ ix .c3 l προϊόντα άπό λι­
νάρι xal μαλλί’ άλλά ίέν είχαν τότε φτάσει στήν ίβέοκ τή; άτομικής κυρι­
ότητας στά χωράφια. Σύμφωνα μέ τούς όπολογισμούς τ ο ϋ Κα,Ιζτρχ, πού ά-
ναφέραμε άλλοΟ, τά καλλιεργήσιμα χωράφια παραχο>ροβνταν έτηοίως Από
τούς άρχηγούς, ivffl τΑ βοσκίσιμα χωράφια κρατιόνταν <&-3ΐό κοινοΟ. Αύτό θά
Ιβειχνε, 8τι, γι’ αότό, ή ΙΒέα τής άτομικής Ιδιοκτησίας στά χωράφια ήταν
Αγνωστη στήν ’Ασία καί Εύρώπη, στή Μέση Περίοδο τ ^ ς βαρβαρότητας, άλ­
λά φάνηκε στήν τελευταία περίοδο.

634
θεσία τοϋ Μωϋσή. Έ κληρονομιά ήταν αυστηρά μέσα στή φράτρα,
καί πιθανόν μέσα στό γένος, δηλαδή, τόν οίκον τοϋ πατρός. Ό Αρ­
χαϊκός κανόνας τής κληρονομίας στούς Εβραίους είναι άγνωστος,
μέ έξαίρεση, δπως αύτός φαίνεται άπό τήν έπιστροφή δωρεάς, πού
ήταν ούσιαστικά ή ίδια, δπως στό Ρωμαϊκό νόμο τής δωδεκαδέλ-
του. Έχουμε αύτό τό νόμο τής Ιπιστροφής δωρεάς, καί μιά έπίσης
διευκρινιστική περίπτωση, πού δείχνει δτι ύστερα άπό τά άρρενα
παιδιά πού είχαν άποκτήσει μιά άποκλειστική κληρονομία, τά δια­
δέχονταν οί θυγατέρες έλλείψει γιών. ,Ό γάμος θά μετέφερε τότε
τήν Ιδιοκτησία τους άπό τό δικό τους γένος σ’ έκεΐνο τοϋ συζύγου
των, έκτός άν κάποιος περιορισμός στήν περίπτωση θηλέων κληρο­
νόμων, έμπόδιζε τό δικαίωμα. Συμπερασματικά καί φυσικά, ό γά­
μος μέσα στό γένος άπαγορευόταν. Αύτός παρουσίαζε τό τελευταίο
μεγάλο ζήτημα, πού προέκυψε σχετικά μέ τή γενοκρατική κληρο­
νομιά, καί πριν άπό τό Σόλωνα σάν ένα ζήτημα ’Αθηναϊκής κλη­
ρονομίας, διεκδικώντας τό γένος ένα ύπέρτατο δίκαιο γιά τή συγ­
κράτησή του στήν ιδιότητα τοϋ μέλους' καί αύτό είχε έπιδικασθεϊ
καί άπό τά δύο, μέ τόν ίδιο τρόπο. Μπορεϊ νά όποτεθεϊ λογικά, δτι
τό ίδιο ζήτημα προέκυψε στά Ρωμαϊκά γένη καί άντιμετωπίσθηκε
μερικά άπ’ τόν κανόνα, σύμφωνα μέ τόν δποίον ό γάμος ένός θη­
λυκού συνιστοϋσε μιά DEMINUTIO CAPITIS ( ' ) , καί μαζί μ’ αύ­
τή μιά στέρηση τών πατρικών δικαιωμάτων. 'Ενα άλλο ζήτημα
περιελήφθηκε σ’ αύτή τή λύση' δηλαδή, άν ό γάμος θά περιορισθεϊ
άπό τόν κανόνα πού τόν άπαγορεύει μέσα στό γένος, ή θά γίνει έ-
λεύθερος, δ βαθμός, καί δχι τδ γεγονός τής συγγένειας, δντας τδ
μέτρο τοϋ περιορισμοϋ. Αύτδς ό τελευταίος κανόνας έπρόκειτο νά
είναι τό τελικό άποτέλεσμα τής άνθρώπινης έμπειρίας σέ σχέση μέ
τό γάμο. Μ’ αύτές τις σκέψεις, ή περίπτωση γιά ν’ άναφέρεται, ρί­
χνει ένα ισχυρό φώς πάνω στούς πρώτους θεσμούς τών Εβραίων,
καί δείχνει τήν ού»αστική τους δμοιότητα μ’ έκείνη τών Ελλή­
νων κα! τών Ρωμαίων κάτω άπδ τή γενοκρατία.
Ό ZEL0PHEHAD πέθανε άφήνοντας θυγατέρες, δχι δμως
γιους, καί ή κληρονομία δόθηκε στίς πρώτες. Έπειτα, δταν οί θυ­
γατέρες έπρόκειτο νά παντρευτούν έξω άπ’ τή φυλή τοϋ Ιωσήφ,
στήν δποίαν αύτές άνήκαν, τά μέλη τής φυλής άρνούμενα μιά τέ­
τοια μεταφορά ιδιοκτησίας έφεραν τό θέμα μπροστά στδ ΜωΟσή,

535
λέγοντας: « Ά ν αύτές θά παντρευτούν μέ κάποιον, άπό τούς γιούς
τών άλλων φυλών τών παιδιών τοΰ ’Ισραήλ, τότε ή κληρονομία θά
παρθεΐ άπ’ τήν κληρονομία τών πατέρων μας, καί θά μπει στήν
κληρονομία τής φυλής στήν δποίαν αύτές θά γίνουν δεκτές, Ετσι
αύτή θά άφαιρεβεΐ άπό τό μερίδιο τής κληρονομιάς μας». Ά ν καί
αύτή ή γλώσσα είναι μόνον ή Εκφραση τών Αποτελεσμάτων ένός
προκειμένου νόμου, ύποδηλώνει ώστόσο Ενα παράπονο' κι’ αύτό τό
παράπονο ήταν ή μεταφορά τής Ιδιοκτησίας άπ’ τό γένος καί τή
φυλή στήν όποίαν αύτή ένομίζετο δτι άνήκει σάν Ενα κληρονομικό
δικαίωμα. Ό Εβραίος νομοθέτης δέχεται αύτό τό δικαίωμα στή
γλώσσα τής άπόφασής του. «Ή φυλή τών γιών τοΰ ’ Ιωσήφ είχε
μιλήσει σωστά. Αύτή είναι ή έντολή πού ό Κύριος Εδωσε σχετικά
μέ τίς θυγατέρες τοΟ ZELOPHEHAD, λέγοντας, άς παντρευτούν μ’
δποιον νομίζουν καλύτερο: μόνο στήν οίκογένεια τής φυλής τοΰ πα­
τέρα τους θά παντρευτούν. Έ τσι ή κληρονομία τών παιδιών τοΰ
’ Ισραήλ δέν θά μετακινηθεί άπό φυλή σέ φυλή, γιατί καθένα άπό
τά παιδιά τοΰ ’ Ισραήλ θά κρατηθοΰν στήν κληρονομία τής φυλής
τών πατέρων του. Καί κάθε θυγατέρα, πού κατείχε μιά κληρονο­
μία μέσα σέ κάποια φυλή τών παιδιών τοΰ ’Ισραήλ, θά είναι σύ­
ζυγος μέ κάποιον άπ’ τήν οίκογένεια τής φυλής τοΰ πατέρα της
ώστε άπό τά παιδιά τοΰ ’Ισραήλ μπορεΐ κάθε άνδρας νά καρπώ­
νεται τήν κληρονομία τών πατέρων του». ΤΗταν άνάγκη νά παν­
τρεύονται μέσα στή δική τους φράτρα, άλλ’ δχι Αναγκαστικά μέ­
σα στό δικό τους γένος. Οί θυγατέρες τοΰ ZELOPHEHAD έπομέ-
νως «παντρεύτηκαν μέ τούς γιούς τών άδελφών τών πατέρων
τους», πού δέν ήσαν μόνο μέλη τής δικής τους φράτρας, άλλ’
έπίσης καί τοΰ δικοΟ τους γένους. ΤΗσαν έπίσης ot πιό κοντινοί πα­
τρικοί συγγενείς τους.
Ό ΜωΟσής είχε καθιερώσει τόν κανόνα κληρονομίας καί Ε­
πιστροφής τής δωρεάς ώς έξής. «Καί σύ όφείλεις νά μιλήσεις στά
παιδιά τοΰ ’ Ισραήλ, λέγοντας, Ά ν Ενας άνδρας πεθάνει και δέν
Εχει γιό, τό*ε θά Ενεργήσετε νά περάσει ή κληρονομία του στίς θυ­
γατέρες του. Κι’ άν αύτός δέν Εχει θυγατέρα, τότε όφείλετε νά
δώσετε τήν κληρονομία του στούς άδελφούς του. Κι’ άν αύτός δέν
Εχει άδελφούς, τότε όφείλετε ύμείς νά δώσετε τήν κληρονομία του
στούς άδελφούς τοΰ πατέρα του. Κι’ άν δ πατέρας του δέν Εχει ά-

536
δελφούς, τότε ύμείς όφείλετε νά δώσετε τήν κληρονομία του σέ άν­
δρα συγγενή του, τόν πιό κοντινό σ’ αύτόν άπ1 τήν οίκογένειά του,
καί έκείνος θά τήν κατέχει» (’Αριθμοί X X XV I, I I ) .
Τρεις τάξεις κληρονόμων μνημονεύονται έδώ' πρώτον, τά παι­
διά τοϋ άποθανόντος ιδιοκτήτη· δεύτερον, οί πατρικοί συγγενείς, μέ
τή σειρά προσέγγισης βαθμοϋ συγγενείας· καί τρίτον, οί γενάτες
(τά μέλη τοϋ γένους), πού περιορίζονταν στά μέλη τής φράτρας
τοϋ άποθανόντος. Έ πρώτη τάξη τών κληρονόμων ήσαν τά παιδιά'
άλλά τό συμπέρασμα θά ήταν δτι οί γιοί θά παίρνανε τήν Ιδιοκτη­
σία, μέ τήν δποχρέωση νά ύποστηρίξουν τίς θυγατέρες. Βρίσκου­
με άλλοϋ δτι i πρεσβύτερος γιός Ιπαιρνε μιά διπλή μερίδα. Σέ έλ­
λειψη γιών, οί θυγατέρες παίρνανε τήν κληρονομία. Ή δεύτερη τά­
ξη ήταν οί πατρικοί συγγενείς, πού διαιροϋνταν σέ δύο βαθμίδες*
πρώτον, τούς άδελφούς τοϋ άποθανόντος, σέ έλλειψη παιδιών, παίρ­
νανε τήν περιουσία’ καί δεύτερον, σέ έλλειψη έκείνων, οί άδελφοί
τοϋ πατέρα τοϋ άποθανάντος. Έ τρίτη ήταν οί γενάτες, έπίσης μέ
τή σειρά βαθμοϋ συγγένειάς των, δηλαδή, «δ συγγενής άνδρας ποΰ
είναι κοντά σ’ αύτόν άπ’ τήν οίκογένειά του». Έπειδή ή «οικογέ­
νεια τής φυλής» είναι τό άνάλογο τής φράτρας, ή ιδιοκτησία, σέ
έλλειψη παιδιών καί πατρικιών συγγενών, πήγαινε στόν πιό κον­
τινό φράτορα τοϋ άποθανόντος ιδιοκτήτη. Αύτό άπέκλειε άπό τήν
κληρονομία συγγενείς άπ’ τήν ίδια ρίζα, έτσι ώστε ένας φράτορας
πιό άπόμακρος άπό Ιναν άδελφό τοΰ πατέρα, θά κληρονομοϋσε, προ-
τιμούμενος άπ’ τά παιδιά μιάς άδελφής τοΰ άποθανόντος. Ή κατα­
γωγή φαίνεται, δτι ύπήρξε σέ άρσενική γραμμή, καί ή ιδιοκτησία
πρέπει νά μένει κληρονομικά στό γένος, θ ά σημειωθεί, δτι δ πα­
τέρας δέν κληρονομοϋσε άπ’ τό γιό του, οδτε δ πατρόπαππος άπ’ τόν
έγγονό του. ’Απ’ αύτή τήν άποψη καί σχεδόν άπ’ δλες τις άπόψεις,
δ Μωσαίκός νόμος συμφωνεί μέ τό νόμο τής δωδεκαδέλτου. Αύτό
προσφέρει μιά καταπληκτική διευκρίνιση γιά τήν δμοιομορφία τής
άνθρώπινης έμπειρίας, καί γιά τήν άνάπτυξη τών Γδιων ίδεών σέ
παράλληλες γραμμές σέ διαφορετικές φυλές.
Σέ μεταγενέστερο χρόνο, ό Λευΐτικός νόμος καθιέρωνε τό γά­
μο πάνω σέ νέα βάση, άνεξάρτητη άπό τό γενοκρατικό νόμο. Αύτός
έμπόδιζε τήν τέλεση Ικείνου μέσα σέ δριαμένους προγεγραμμένους
βαίθμούς αίματοσυγγένειας καί συγγένειας, καί τόν διακήρυσσε έ-

537
λεύθερο πέρα άπό κείνους τούς βαθμούς. Ξερίζωνε τά γενοκρατικά
-Εθιμα σέ σχέση μέ τό γάμο άνάμεσα στούς Εβραίους καί ίγινε ό
κανόνας τών Χριστιανικών έθνών.
Επανερχόμενο: στούς νόμους τοΟ Σόλωνα πού άφοροΰν τίς κλη­
ρονομιές, τούς βρίσκουμε ούσιαστικά ίδιους μ' έκείνους τοΟ ΜωΟσή.
’Απ’ αύτή τή σύμπτωση, προκύπτει Ινα συμπέρασμα, δτι τά προ­
ηγούμενα ίθιμα, ήθη καί ot θεσμοί τών ’Αθηναίων καί τών Εβραί­
ων ήσαν πολύ δμοια σχετικά μέ τήν ίδ:οκτησία. Στά χρόνια τοΰ
-Σόλωνα, ό τρίτος μεγάλος κανόνας κληρονομίας καθιερώθηκε πλέ­
ρια στούς ’Αθηναίους. 01 γιοί παίρνανε τά κτήματα έξ ίσου τοΰ ά-
ποθανόντος πατέρα τους' άλλά ύποχρεώνονταν νά ύποστηρίξουν τίς
θυγατέρες, στό γάμο τους. "Αν δέν ύπήρχαν γιοί, ο! θυγατέρες κλη­
ρονομούσαν έπίσης. Αύτό δημιουργούσε κληρονόμες (έ π ι κ λ ή -
ρ ο υ ς ) , περιβάλλοντας τίς γυναίκες μέ δικαιώματα κληρονομίας
τών κτημάτων, πού δπως ot θυγατέρες τού ZELOPHEHAD, θά
μεταφέραν τήν Ιδιοκτησία, μέ τό γάμο τους, άπ’ τό δικό τους γέ­
νος σ’ έκεΐνο τού συζύγου των. Τό ϊδιο ζήτημα ήλθε μπροστά στό
Σόλωνα, πού είχε ίρθει καί στό ΜωΟσή, καί κρίθηκε μέ τόν ίδιο
τρόπο. Γιά νά προλάβει τή μεταφορά τής ιδιοκτησίας άπό γένος σέ
γένος μέ τό γάμο, δ Σόλων έθέσπισε, δτ: ή κληρονόμος θά παντρεύ-
£ται τόν πιό στενό άρσενικό πατρικό συγγενή της, άν καί άνήκε
στό ίδιο γένος, καί είχε προηγούμενα άπαγορευθεί άπ’ τό ίθιμο δ
γάμος μεταξύ τους. Αύτό ίγινε Ενας τόσο σταίθερός κανόνας τού ’Α ­
θηναϊκού νόμου, ώστε δ DE GOULANGES, στήν πρωτότυπη καί
ύποβλητική έργασία του, έκφράζει τή γνώμη, δτι ή κληρονομία
περνούσε στόν πατρικό συγγενή, ύποκείμενο στήν ύποχρέωση νά
παντρέψει τίς κληρονόμες. Υπήρξαν περιπτώσεις, δπου ot πιό στε­
νοί πατρικοί συγγενείς, παντρεμένοι κιόλας, παραμέρισαν τή σύζυ­
γό τους γιά νά παντρευτούν τήν Επίκληρο, καί Ετσι κέρδιζαν τά
κτήματα. Ό Πρωτόμαχος, στόν Εύβουλίδη τοΰ Δημοσθένη, είναι
Ινα παράδειγμα. ’Αλλά δύσκολα μπορεΐ κανείς νά ύποθέσει δτι δ
νόμος έξανάγκαζε τόν πατρικό συγγενή νά διαζευχθεΐ τή σύζυγό
του καί νά παντρευτεί τήν έπί κλήρο, ή δτι θά έπαιρνε τά κτήματα
χωρίς νά γίνει σύζυγός της. Ά ν δέν ύπήρχαν παιδιά, τό κτήμα
περνοΰσε στούς πατρικούς συγγενείς, καί σέ ίλλειψη πατρικών συγ­
γενών, στούς γενάτες (μέλη τοΰ γένους) τοΰ άποθανόντος Ιδιοκτή-

538
 :η. Ή ιδιοκτησία διετηρείτο μέσα στδ γένος στους Αθηναίους, δπως
καί στούς Εβραίους καί τούς Ρωμαίους. Ό Σόλων ξαναγύριζε σ’ έ­
να νόμο, πού πιθανόν είχε προηγούμενα γίνει ένα καθιερωμένο έ­
θιμο.
Ή προοδευτική έξέλιξη τής Ιδέας τής ιδιοκτησίας, διευκρινί­
ζεται μέ τήν έμφάνιση τών καθιερωμένων άπ’ τό Σόλωνα διατάξε­
ων διαθηκών. Αύτό τό δικαίωμα ήταν δρισμένο γιά μιά βασική υι­
οθεσία' άλλά άπαιτοΰσε χρόνο καί έμπειρία γιά τήν άνάπτυξή του.
Ό Πλούταρχος παρατηρεί δτι ό Σόλων άπόκτησε φήμη μέ τό νό­
μο του τό σχετικό μέ τίς διαθήκες, πού πρίν άπ’ αύτόν δέν παρε-
χωροΰντο' άλλά ή ιδιοκτησία καί ή οικογενειακή Ιστία πρέπει νά
μένουν στό γ έ ν ο ς τοϋ άποθανόντος. 'Οταν αύτός έπέτρεπε
σ’ Ινα πρόσωπο νά κληροδοτήσει τή δική του περιουσία σέ Ιναν 2-
ποιον δήποτε πού τοΟ άρεσε, στήν περίπτωση πού αύτός δέν είχε
παιδιά, τιμοΰσε τή φιλία περισσότερο άπ’ τή συγγένεια. Αύτός ό
νόμος άναγνώριζε τήν άπόλυτη άτομική κυριότητα τής ιδιοκτησίας
άπ’ τό πρόσωπο, πού έν τψ μεταξύ ζοϋσε, στήν δποίαν τώρα πρόσθε­
τε τό δικαίωμα νά τήν διαθέτει κατά βούληση σ’ δποιον τοϋ άρεσε,
σέ περίπτωση πού δέν είχε παιδιά' άλλά τό γενοκρατικό δικαίωμα
γιά τήν ιδιοκτησία παρέμενε ύπέρτατο τόσο μακρό χρονικό διάστη­
μα δσο ύπήρχαν παιδιά νά τόν έκπροσωπεύουν στό γένος. ’ Ετσι, ά­
πό κάθε άποψη συναντοΰμε τήν άπόδειξη, δτι οί μεγάλες άρχές, πού
τώρα κυβερνοϋν τήν κοινωνία, είχαν έπεξεργαστεϊ βήμα πρός βή­
μα, προχωρώντας συνεχώς, καί τείνοντας άταλάντευτα πρός τήν ί­
δια άνιοΰσα πορεία. "Αν καί πολλά άπ’ αύτά τά παραδείγματα έ-
λήφθησαν άπ’ τήν περίοδο τοϋ πολιτισμού, δέν ύπάρχει λόγος νά ύ-
ποθέσουμε, πώς οί νόμοι τοΰ Σόλωνα ήσαν νέες δημιουργίες, άνε-
ξάρτητες άπ’ τίς προηγούμενες. Μάλλον έχουν ένσωματώσει σέ θε­
τικές μορφές αύτές τις άντιλήψεις, σέ σχέση μέ τήν Ιδιοκτησία, ποΰ
βαθμιαία είχε άναπτυχθεΐ διά μέσου τής έμπειρίας, σέ πλήρες μέ­
τρο αύτών τών ίδιων τών νόμων, θετικός νόμος είχε τώρα ύποκα-
τααταθεΐ σέ έθιμικό νόμο.
Ό Ρωμαϊκός νόμος τής Δωδεκαδέλτου (πού γιά πρώτη φορά
δημοσιεύθηκε στά 449 π.Χ.) περιέχει τούς κανόνες τής κληρονο­
μίας δπως τότε καθιερώθηκαν. Έ Ιδιοκτησία περνοΟσε γιά πρώτη
φορά στά παιδιά' έπίσης μαζί μ’ αύτά ή σύζυγος τοΰ άποθανόντος

539
ήταν μιά κληρονόμος' σέ έλλειψη παιδιών καί άπογόνων στήν άρ­
σενική γραμμή, αύτή περνούσε στούς πατρικούς συγγενείς στή σει­
ρά βαθμοϋ συγγενείας τους' καί σέ έλλειψη πατρικών συγγενών περ­
νούσε στά μέλη τοϋ γένους (γενάτες). Έ δώ βρίσκουμε πάλι, σάν τή
θεμελιακή βάση τοϋ νόμου, δτι ή Ιδιοκτησία πρέπει νά μένει στό
γένος. Έάν οΐ άπώτεροι πρόγονο: τών Λατινικών, Ελληνικών καί
Εβραϊκών φυλών κατείχαν, τό ένα μετά τόν άλλο, τούς τρβϊς 6πό
έξέταση μεγάλους κανόνες κληρονομιάς, δέν έχουμε μέσο νά γνωρί­
σουμε, έκτός μόνο μέσω τής έπιστροφής τής δωρεάς. Λυτό φαίνε­
ται ένα λογ:κό συμπέρασμα, δτι ή κληρονομία είχε άποκτηθεΐ κα­
τά τήν άντίστροφο σειρά τοΰ νόμου, δπως αύτός βρίσκεται στή Δω-
δεκάδελτο' δτι ή κληρονομία άπό τά μέλη τοΰ γένους (γενάτες),
προηγήθηκε άπ’ τήν κληρονομία πού μεταβιβαζόταν στούς πατρι­
κούς συγγενείς, καί δτι ή κληρονομία άπ’ τούς πατρικούς συγγενείς
προηγήθηκε άπό μιά άποκλειστική κληρονομία άπό μέρους τών παι­
διών.
Κατά- τή διάρκεια τής Τελευταίας Περιόδου τής βαρβαρότη­
τας ένα νέο στοιχείο, αύτό τής άριστοκρατίας, είχε μιά έπισημασμέ-
νη άνάπτυξη. Ή άτομικότητα τών προσώπων, καί ή αδξηση τοϋ
πλούτου τώρα πού κατέχονταν άπό άτομα, έβαλαν τά θεμέλια τής
προσωπικής έπιρροής. Ή δουλεία, έπίσης, μέ τή μόνιμη ύποβάθμι-
ση ένός μέρους τοϋ λαοϋ, έτεινε νά είσαγάγει άντιθέσεις δρου άγνω­
στες στίς προηγούμενες έθνικές περιόδους. Αύτό, μέ τήν Ιδιοκτη­
σία καί τήν άξιωματοϋχο τοποθέτηση, βαθμιαία άνέπτυσε τό αίσθη­
μα τής άριστοκρατίας, πού είχε τόσο βαθιά διαποτίσει τή σύγχρο­
νη κοινωνία, καί άνταγωνιζόταν τις δημοκρατικές άρχές, πού δη-
μιουργήθηκαν καί τροφοδοτήθηκαν άπ’ τά γένη. ’ Ετσι διατάραξε
τήν Ισορροπία τής κοινωνίας μέ τήν εισαγωγή άνισων προνομίων,
καί βαθμών έκτίμησης γιά όρισμένα άτομα άνάμεσα στό λαό τής
Γδιας έθνικότητας, καί έγινε ή πηγή διχόνοιας καί διαμάχης.
Στό ’Ανώτερο Στάδιο τής βαρβαρότητας, τό άξίωμα τοϋ άρ-
χηγοϋ στούς διάφορους βοοθμούς του, άρχικά κληρονομικού στό γέ­
νος καί αίρετοϋ άνάμεσα στά μέλη του, περνούσε, άπαράλλακτα, στίς
Ελληνικές καί Λατινικές φυλές, άπ’ τόν πατέρα στό γιό, σάν ένας
κανόνας. 'Οτι αύτό περνοϋσε μέ κληρονομικό δικαίωμα δέν μπο-
ρεΐ νά γίνει δεκτό μέ τις ύπάρχουσες ένδείξεις' άλλά ή κατοχή ένός

540
άπό τά δύο άξιώματα, τοΰ ά ρ χ ο ν τ ο ς , τοΟ φ υ λ ο β α σ ι-
λ έ ω ς, ή β α σ ι λ έ ω ς άνάμεσα στούς Έλληνες, καί τοϋ
ήγεμόνος (PRINCEPS) καί τοΟ βασιλέως (REX) άνάμεσα στούς
Ρωμαίους, ϊτεινε νά Ενδυναμώσει μέσα στίς οίκογένειές τους τδ αί­
σθημα τής άριστοκρατίας. Αύτδ δέν ίγινε, δπως δήποτε, άρκετά Ι­
σχυρό, ώστε νά μεταβάλλει ούσιαστικά τδ δημοκρατικό σύνταγμα τών
πρώτων κυβερνήσεων αύτών τών φυλών, άν καί πέτυχε έκεΐνο μιά
μόνιμη δπαρξη. Ή Ιδιοκτησία καί τά άξιώματα ήσαν τά θεμέλια
-πάνω στά δποία βλάστησε ή άριστοκρατία.
"Αν αύτή ή άρχή θά ζήσει ή θά πεθάνει, στάθηκε Ινα άπ’ τά
μεγάλα προβλήματα, μέ τά δποία ή σύγχρονη κοινωνία καταπιά­
στηκε δ:ά μέσου παρεμβαλλομένων περιόδων. Σάν Ινα ζήτημα ά­
νάμεσα σέ ίσα καί άνισα δικαιώματα, άνάμεσα στά δικαιώματα τοϋ
•πλούτου, τής τάξης καί τής άξιωματούχου τοποθέτησης, καί τής δύ­
ναμης τής δικαιοσύνης καί τοΰ πνεύματος, έδώ μπορεΐ νά ύπάρχει
μικρή άμφιβολία γιά τό τελικό άποτέλεσμα. "Αν καί πολλές χιλιά­
δες χρόνια ίχουν περάσει χωρίς τήν άνατροπή τών προνομιούχων
τάξεων, μέ έξαίρεση τΙς Ενωμένες Πολιτείες, δμως έχε: άποδειχ|θεΐ
δ φορτικός χαρακτήρας τους πάνω στήν κοινωνία.
Μέ τήν έμφάνιση τοΰ πολιτισμοϋ, ή ύπεραύξηση τής Ιδιοκτη­
σίας ύπήρξε τόσο τεράστια, ot μορφές της τόσο διαφοροποιημένες,
οί χρήσεις της τόσο Εκτεταμένες καί ή διαχείρισή της τόσο έξυπνη
γιά τά συμφέροντα τών Ιδιοκτητών της, ώστε αύτή ίγινε, άπ’ τήν
πλευρά τοϋ λαοϋ, μιά δυσκολοϋπόταχτη δύναμη. ,Ή άνθρώπινη δι­
άνοια συγχύσθηκε μπροστά στή δική της δημιουργία, θ ά ϊλθει και­
ρός, ώστόσο δταν αύτή θά έπιβάλλει τήν κυριαρχία της πάνω στήν
Ιδιοκτησία, καί θά καθόρισε·, τίς σχέσεις τοϋ κράτους μέ τήν ιδιο­
κτησία, πού αύτό προστατεύει, δπως έπίσης καί τις ύποχρεώσεις
καί τά δρια τών δικαιωμάτων τών Ιδιοκτητών της. Τά συμφέρον­
τα τής κοινωνίας είναι ύπέρτερα άπ’ τά άτομικά συμφέροντα καί
τά δύο πρέπει νά φθάσουν σέ σωστές καί Αρμονικές σχέσεις. Έ νας
άγώνας άπλώς γιά άπόκτηση περιουσίας καί ιδιοκτησίας δέν εί­
ναι τδ τελικό πεπρωμένο τής άνθρωπότητας, άν πρόκειται ή πρόο­
δος νά είναι δ νόμος τοϋ μέλλοντος, δπως αύτή ύπήρξε καί στό πα­
ρελθόν. Ό χρόνος πού πέρασε ώστόσο, άπό τότε πού άρχισε δ
πολιτισμός, είναι μόνον Ινα κλάσμα άπ’ τήν περασμένη διάρκβια τής

541
δπαρξης τοϋ άνθρώπου’ καί μόνον Ινα κλάσμα άπ’ τΙς Ιποχές ποΰ
άκόμη θά Ελθουν. Έ δπαρξη τής κοινωνίας Επιτάσσει άμερόληπτα
νά λήξει ό άγώνας, πού ή Ιδιοκτησία είναι τό τέλος καί δ σκοπός. Ε­
πειδή Ινας τέτοιος άγώνας περιέχει τό σπέρμα τής αύτοκαταστροφής.
Δημοκρατία στή διακυβέρνηση, άδελφότητα στήν κοινωνία, ισότη­
τα στά δικαιώματα καί προνόμια, καθολική Εκπαίδευση, προδηλώ-
νουν τό Εγγύς άνώτερο Επίπεδο τής κοινωνίας στό δποϊον ή Εμπει­
ρία, ή διάνοια καί ή γνώση τείνουν σταθερά. Αύτό θά είναι μιά ά-
ναβίωση, μέσα σΕ μιά ύψηλότερη μορφή, τής Ελευθερία;, ισότητας
καί άδελφότητα; τών άρχαίων γενών.
Μερικές άπ’ τίς άρχΕς καί μερικά άπ’ τά άποτελέσματα τής Ε­
ξέλιξης τής ιδέας τής ιδιοκτησίας στήν άνθρώπινη διάνοια παρου-
σιάσθηκαν τώρα. ’ Αν καί τό θέμα πραγματεύθηκε άνισζ, ή σημα­
σία του Ιχει άποδειχθεΐ τουλάχιστον.
ME μιά άρχή τής διάνοιας καί μιά φυσική μορφή, δυνάμει μιάς
κοινής καταγωγής, τά άποτελέσματα τής άνθρώπινης έμπειρίας ύ-
πήρξαν οόσιαστικά τά Γδια σ’ δλους τούς καιρούς καί σ’ δλες τις
περιοχές στό Ιδιο Εθνικό στάδιο.
Ή άρχή τής διάνοιας, άν καί καθορισμένη στή δύναμή της μέ­
σα σέ στενά δρια μεταβλητότητας, ζητάει Ιδεώδη Εμβλήματα άμε-
τάβλητα, τά Ιδια. Επομένως, οί λειτουργίες της ύπήρξαν δμοιόμορ-
φες διά μέσον δλων τών σταδίων τής άνθρώπινης προόδου. Κανέ­
να Επιχείρημα γιά τήν Ενότητα τής καταγωγής τής άνθρωπότητας
δέν μπορεϊ νά γίνει, πού στήν ουσία του νά είναι πιό ικανοποιητι­
κό. Μιά κοινή άρχή τής διάνοιας μάς γνωρίζεται στόν άγριο, στό
βάρβαρο, καί στόν πολιτισμένο άνθρωπο. Μέ τή δύναμή της, ή άν-
θρωπότητα ήταν Ικανή νά παραγάγει ύπό δμοιους δρους τά ίδια Ερ­
γαλεία καί δργανα, τΙς ίδιες Εφευρέσεις, καί ν’ άναπτύξει δμοιους
θεσμούς άπ’ τά ϊδια άρχικά σπέρματα τής σκέψης. Υπάρχει κάτι
πολύ καταπληκτικό σέ μιά άρχή, πού Εδωσε σάν τελικό άποτέλε-
σμα τόν πολιτισμό, μέ Επίμονη έφαρμογή άπό μικρούς άρχάριους' ά­
πό τήν αιχμή τοϋ βέλους, πού Εκφράζει τή σκέψη στόν Εγκέφαλο
τοΟ άγρίου, Ιως τήν τήξη τοϋ σιδηρομεταλλεύματος, πού Εκφράζει
τήν ύψηλότερη εύφυΐα τοϋ βάρβαρου, καί, τελικά, ώς τόν σιδηρό­
δρομο σΕ κίνηση, πού μπορεϊ νά όνομάζεται δ θρίαμβος τοϋ πολιτι-
σμοϋ.

542
 Πρέπει να παρατηρηθεί σάν Ινα θαύμα >τό γεγονός δτι ενχ
τμήμα τής άνθρωπότητας πρίν άπό πέντε χιλιάδες χρόνια, πάνω
κάτω, ϊφτασε στόν πολιτισμό. Στήν άκρίβεια μόνον δύο οικογένει­
ες, ή Σημιτική καί ή Άριανή, πραγματοποίησαν αότό τό Εργο διά.
μέσου άβοήθητης αύτοανάπτυξης. Ή Άριανή οικογένεια άντιπρο-
σωπεύει τό κεντρικό ρεύμα τής άνθρώπινης προόδου, έπειδή παρή-
γαγε τόν ύψηλότατο τύπο τής άνθρωπότητας, καί έπειδή έχει άπο-
δείξει τήν ένυπάρχουσα άνωτερότητά της μέ τή βαθμιαία άνάληψη,
τού έλέγχου τής γής. Καί άκόμη ό πολιτισμός πρέπει νά θεωρεί­
ται σάν ένα γεγονός τών περιστάσεων. Ή έπιτυχία του σέ κάποιο
χρονικό διάστημα ήταν βέβαιη· άλλ’ δτι θά είχε πραγματοποιηθεί
δποτεδήποτε κι’ άν συνέβαινε αύτό, είναι άκόμη ένα Εξαιρετικό γε­
γονός. Τ ά έμπόδια πού κράτησαν τήν άνθρωπότητα στήν άγριότη-
τα ήσαν μεγάλα, καί ξεπεράστηκαν μέ δυσκολία. Μετά τήν κατά-
κτηση τού Μέσου Σταδίου τής βαρβαρότητας, ό πολιτισμός έκρίθη.
τή στιγμή πού οί βάρβαροι συνειδητοποιούσαν τό δρόμο τους, δοκι­
μάζοντας τά φυσικά μέταλλα καί στρεφόμενοι πρός τή διαδικασία,
τής τήξης τοϋ σιδηρομεταλλεύματος. Πρίν νά γίνει γνωστός 6 σί­
δηρος καί of χρήσεις του, ό πολιτισμός ήταν άδύνατος. Ά ν άναγνω-
ρίσουμε τή διάρκεια τής ύπαρξης τού άνθρώπου πάνω στή γή, τις
Εκτεταμένες περιπέτειες, μέσα άπ’ τις όποιες πέρασε στήν άγριό-
τητα καί στή βαρβαρότητα, καί τήν πρόοδο, πού άναγκάσθηκε να
κάνει, τή δύναμη τοΰ πολιτισμοΰ, άν καί άπό τή φύση είχε έμπο-
δισθεΐ γιά πολλές χιλιάδες χρόνια άπ’ τήν πορεία τοΰ μέλλοντος,,
δέν θά ήταν έπαρκής λόγος γιά νά έξηγήσει τήν έκπληξή μας τό·
γεγονός, δτι ή άνθρωπότητα είχε κείνη τή στιγμή μόνο νά ξεπερά-
σει άύτό τό έμπόδιο, πού προέρχονταν άπ’ τήν άγνοια χρήσης τοΰ>
σιδήρου, καί θά φαινόταν τό ξεπέρασμα τών έμποδίων σάν νά έχει
συμβεΐ πράγματι άπ’ τήν καλή πρόνοια τού θεού. Αναγκαστικά κα­
ταλήγουμε στό συμπέρασμα, δτι ό πολιτισμός ήταν τό Αποτέλεσμα,,
σχετικά μέ τό χρόνο τής πραγμάτωσής του, άπό μιά σειρά τυχαί­
ων περιστάσεων. Αύτό βέβαια μπορεί νά χρησιμεύσει γιά νά μδς
ύπενθυμίσει, δτι χρεωστοΰμε τόν παρόντα δρο μας, μέ τά πολλαπλά
του μέσα άσφαλείας καί εύτυχίας, στούς άγώνες, στίς ταλαιπωρί-
ες, τις ήρωΐκές προσπάθειες καί τούς συνεχείς κόπους τών βαρβά­
ρων μας καί πιό άπώτερα τών άγριων προγόνων μα^.

643:
 ΣΧΟΛΙΟ

«Ο ΑΡΧΕΓΟΝΟΣ ΓΑΜΟΣ»
τοϋ 1 F. MC LENNAN
'Οταν αύτές οί σελίδες πέρασαν άπ’ τό πιεστήριο, πέτυχαμιά
δοευρυμίνη Ικδοση τής έργασίας πού μνημονεύεται πιό πάνω. Εί­
ναι Ινα άνάτυπο τής άρχικής, μέ πολλά προσαρτημένα δοχίμια μέ
τόν τίτλο « Σ π ο υ δ έ ς σ τ ή ν Ά ρ χ α ί α ' Ι σ τ ο ρ ί α , π ο ύ
π ε ρ ι λ α μ β ά ν ο υ ν Ινα Ά ν ά τ υ π ο τοΰ Ά ρ χ έ γ ο -
νου Γάμου).
Σ ’ Ινα άπ’ αύτά τά Δοκίμια, τιτλοφορούμενο «Τό Ταξινομητι-
κό Σύσίημα τών Συγγενικών Σχέσεων» ό κ. Mac Lennan άφιερώ-
νει Ινα τμήμα (41 σελίδων) σέ μιά προσπάθεια άρνησης τής έξή-
γησής μου γιά τήν καταγωγή τοΟ ταξινομητικοΟ συστήματος' καί
ενα άλλο (36 σελίδων) σέ μιά έξήγηση τής δικής του γιά τήν κα­
ταγωγή τοΟ Γδιου συστήματος. Ή άναφερομένη πρώτη ύπόθεση σ’
αύτό περιέχεται στήν έργασία μου πάνω στά «Συστήματα Αίματο-
συγγένειας καί Συγγένειας στήν Ανθρώπινη Οικογένεια». Τ ά γε­
γονότα καί ή έρμηνεία τους είναι τά Γδια ούσιαστικά, δπως αύτά
παρουσιάζονται στά προηγούμενα κεφάλαια αύτοΟ τοϋ τόμου (Κεφ.
II καί III, Μέρος I I I ) , «Ό άρχέγονος γάμος» είχε πρώτα δημο-
σιευθεΐ στά 1865, καί τό «Σύστημα αίματοσυγγένειας» κ.λ.π. στά
1871.
ΆφοΟ συνέλεξα τά γεγονότα πού Ιμπαζαν τήν δπαρξη τοϋ τα­
ξί νομητικοΰ συστήματος αίματοσυγγένειας, τόλμησα νά ύποβάλλω,
]ΐέ τούς Πίνακες μιά ύπόθεση έρμηνευτική τής καταγωγής του. Τό
οί ύποθέσεις είναι χρήσιμες καί συχνά Απαραίτητες γιά τήνέ-
πιτυχία τής άλήθε;ας, δέν θά τό συζητήσω. Ή έγκυρότητα τής λύ­
σης, πού παρουσιάζονταν σ’ Ικείνη τήν έργασία, καί έπαναλα|ΐβχτ
νόταν σέ τούτη, θά έξαρτηθβΐ άπ’ τήν άποτελεσματικότητά της
στήν έρμηνεία βλων τών γεγονότων τοΟ προβλήματος. Μέχρι πού
νά άντικατασταθεΐ άπό κάποια καλύτερα τιτλοφορημένη γιά άποδο-
-χή σ’ αύτό τό θέμα, ή θέση της στήν έργασία μου είναι σωστή, καί
σέ συμφωνία μέ τήν μέθοδο τής έπιστημονικής Ιρευνας.

544
 Ό κ. M e Lennan Εχει κριτικάρει αυτή τήν ύπόθεση μέ με­
γάλη Ιλευθερία. Τδ συμπέρασμά του άναφέρεται γενικά, ώς έξής:
«'Ο χώρος, πού έχω άφιερώσει στήν έξέταση τής λύσης, μπορεϊ να
φαίνεται δασανάλογος, στή σπουδαιότητά της- άλλά βγαίνοντας άπ’
τό πιεστήριο τοΟ Σμιθσονίου ’ Ινστιτούτου, καί βοηθούμενη ή προε­
τοιμασία του άπ’ τήν Κυβέρνηση τών Ενωμένων Πολιτειών, ή έρ-
γασία τοϋ κ. Morgan στάθηκε πολύ γενική, άναφερόμενη σά μιά
έργασία καμομένη άπό έπιστημονική αύθεντία, καί φαινόταν ικα­
νή νά παραμερίσει τήν άναγκαία δυσχέρεια, ώστε νά δείξει τόν δ-
λότελα άντιεπιστημονικό χοφακτήρα της». ’ Οχι μόνον ή ύπόθεση,
άλλά τό σύνολο τής έργασίας καλύπτεται άπ’ τήν κατηγορία.
Αύτή ή έργασία περιέχει 187 σελίδες τών «Πινάκων Αίματο-
συγγένειας καί Συγγένειας», προβάλλοντας τά συστήματα 139 φυ­
λών καί έθνών τής άνθρωπότητας, πού άντ:προσωπεύουν τά τέσσε­
ρα πέμπτα, άριθμητικώς, τής συνολικής άνθρώπινης οίκογένειας.
Αύτή ήταν ή πρώτη συζήτηση μιάς πλατιάς μάζας νέου ύλι-
κοΟ, καί τοΟ κ. Me Lennan ή ύποχρέωση ύπήρξΐ περιορισμένη, σ’
αύτό τό κεφάλαιο’ έκεΐ θά ύπήρχε μικρή άνάγκη γιά μιά συζήτη­
ση έδώ. ’Αλλ’ αύτός κατηύθυνε τήν κύρια έπίθεσή του ένάντια
στούς Πίνακες άρνούμενος δτι τά συστήματα πού έκθέτε: έκεϊνος
είναι συστήματα αίματοσυγγένειας καί συγγένειας, πηγαίνοντας έ­
τσι στή βάση τοΟ θέματος.
ΤοΟ κ. Me Lennan ή θέση βρίσκει μιά Ιξήγηση στό γεγονός
δτι σάν σ υ σ τ ή μ α τ α α ί μ α τ ο σ υ γ γ έ ν ε ι α ς καί σ υ γ ­
γ έ ν ε ι α ς άνταγωνίζονται καί άρνιέται τΙς κύριες θεωρίες πού
προτείνονται στόν «’Αρχέγονο Γάμο». Ό συγγραφέας τοϋ «’Αρχέ-
γονου Γάμου» θά προσδοκούσε νά σταθεί μέ τΙς προκατειλημμένες
γνώμες του.
Σάν συστήματα αίματοσυγγένειας λόγου χάρη: 1) Αύτά δεί­
χνουν, δτι ot νέοι δροι τού κ. Me Lennan, «Εξωγαμία καί ’Ενδο­
γαμία» είναι προβληματικής χρησιμότητας — δη δπως χρησιμο­
ποιούνταν στό «’Αρχέγονος Γάμος» όί θέσεις των άνατρέπονται, καί
δτι «ή ένδογαμία είχε πολύ μικρή έφαρμογή στά γεγονότα πού δι­
απραγματεύονται σ’ αύτή τήν έργασία, ένώ «ή έξωγαμία» είναι ά-
πλώς 2νας κανόνας ένός γένους, καί θά άναφέρεται σάν τέτοιος. 2)
’ΑναιροΟν τή φράση τοΟ κ. Me Lennan, «Συγγενολόι μόνο διά τών

645
35*
θηλέων», δείχνοντας δτι τό συγγενολόι διά μέσου τών άρρένων ά-
ναγνωριζόταν τόσο σταθερά δσο καί τό συγγενολόι διά μέσου τών
Θηλέων άπ’ τόν ίδιο λαό. 3) Δείχνουν δτι ή πολυανδρία τοΟ Ναΐρ
καί τοϋ Θιβέτ ποτέ δέν θά ύπάρξουν γενικά στίς φυλές τής άνθρω-
πάτητας. 4) ’Αρνοϋνται καί τά δύο, δτ^λ. τήν άνάγκη καί τήν Εκ­
ταση τής «κλοπής τής συζύγου», δπως προτείνονταν στόν «’Αρχέ-
γονο Γάμο».
Μιά Ερευνα τών βάσεων, πάνω στίς όποιες έπιτελεΐιαι τό κα­
θήκον τοϋ κ. Me Lennan, θά δείξει δχι μόνον τήν άποτυχία τής
κριτικής του, άλλά καί τήν άνεπάρκεια τών θεωριών, στίς όποιες
βασίζεται αύτή ή κριτική.
Μιά τέτοια Ερευνα όδηγεΐ σέ άποτελέσματα καταστρεπτικά σ’
όλόκληρη τήν έργασία του, δπως θά γίνει φανερό μέ τή συζήτηση
τών άκόλουθων προτάσεων:
I. "On ot κύριοι δροι καί θεωρίες πού χρησιμοποιούνται στόν
«’Αρχέγονο Γάμο» δέν Εχουν άξία στήν έθνολογία.
II. 'Οτι ή ύπόθεση τοϋ κ. Me Lennan γιά νά Ιξηγήσει τήν
καταγωγή τοϋ ταξινομητικοϋ συστήματος, συστήματος τοϋ συγγενο-
λογικοϋ, δέν έξηγεί τήν καταγωγή.
III. 'Οτι οί άντιρρήσεις τοΰ κ. Me Lennan πού συμπαρουσιά-
ζονται διά «Συστήματα Αίματοσυγγένειας», κ.λ.π. δέν είναι Ισχυ­
ρές.
Αύτές σί προτάσεις θά έξετασθοϋν στή σειρά πού κατονομά­
ζονται.
'Οτι οί κύριοι δροι καί θεωρίες πού χρησιμοποιούνται στόν
«’Αρχέγονο Γάμο» δέν Εχουν άξία στήν Έθνολογία.
"Οταν αύτή ή έργασία παρουσιάστηκε, Εγινε εύνοϊκά δεκτή
άπό τούς Εθνολόγους, έπειδή σάν μιά θεωρητική πραγματεία, άγγι­
ζε όρισμένα ζητήματα, τά δποία είχαν πολύ δουλευτεί. Μιά προ­
σεκτική έξέταση, όπωσδήποτε, άποκάλυψε Ελλείψεις στούς όρισμούς,
άνεγγύητες ύποθέσεις, άκατέργαστες θεωρίες καί λαθεμένα συμπε­
ράσματα. Ό κ. Herbert Spenoer, στίς «’Αρχές τής Κοινωνιολογί-
ας» του, είχε δείξει όρισμένα άπ’ αύτά. Ταυτόχρονα άπορρίπτει ό ί­
διος τό μεγαλύτερο μέρος τών θεωριών τοϋ κ. Me Lennan σχετικά
μέ τή «θηλυκή Παιδοκτονία», τή «Κλοπή Γυναίκας» καί τήν « Ε ­
ξωγαμία καί Ενδογαμία». Τό τι αύτός άφήνει άπό έκείνη τήν έρ-

546
γασία, πέρα άπό τήν κατάταξή του δρισμένων έθνολογικών γεγο­
νότων, είναι δύσκολο νά τό βροΟμε. θ ά είναι άρκετό Ιδώ νά Εξετά­
σουμε τρία σημεία:
1) Τή χρησιμοποίηση άπό τόν κ. Me Lennan τών δρων «Ε ­
ξωγαμία» καί «Ενδογαμία», δρο: τοϋ δικοϋ του νομίσματος σέ χρή­
ση πού ύποδηλώνουν άμοιβαΐα, μιά ύποχρέωση νά «παντρεύονται
Ιξω», καί μέσα» σέ μιά Ιδιαίτερη όμάδα προσώπων.
Αύτοί ot δροι έφαρμόζονται τόσο χαλαρά καί μέ τόση άνακρί-
βεια άπό τόν Me Lennan στά όργανωμένα γκρουπ που τοϋ Ιγιναν
γνωστά άπ’ τούς συγγραφείς πού άναφέρει, ώστε καί τά δύο, οΐ
δρα του καί τά συμπεράαματά του είναι μικρής άξίας. Αύτή είναι
μιά βασική δυσκολία μέ τόν «’Αρχέγονο Γάμο», ώστε τό γ έ ν ο ς
κ α ΐή φ υ λ ή , ή οί όμάδες πού άντιπροσωπεύουν, δέν διακρίνονται
άπό κάθε άλλη σάν μέλη μιδς όργανικής σειράς. Έ να άπ’ τά γέ­
νη μιάς φυλής, λόγου χάρη, μπορεΐ νά είναι «έξώγαμο» σέ σχέση
μ’ αύτό τό ίδιο καί «ένδόγαμο» σέ σχέση μέ τά έφτά ύπόλοιπα γέ­
νη. Κι’ άκόμα αύτοί οί δροι σέ μιά τέτοια περίπτωση, άν έφαρμο-
ζόνταν «οστά, είναι παραπλανητικοί. Ό Me Lennan φαίνεται δτι
προβάλλει δ ύ ο μ ε γ ά λ ε ς ά ρ χ έ ς , πού παρουσιάζουν ξεχω­
ριστούς δρους κοινωνίας καί πού Ιχουν έπηρεάοεί τΙς άνθρώπινες
ύποθέσι,’.ς. ’Ακριβώς, Ινώ ή «ένδογαμία» Ιχει πολύ μικρή έφαρμο-
γή σέ δρους τής κοινωνίας πού πραγματεύονται στόν «’Αρχέγονο
Γάμο», «ή Ιξωγαμία» Ιχει άναφορά πρός 2να κανόνα ή νόμο ένός
γένους — I ν α θ ε σ μ ό— καί σάν τέτοιος μέ τή μονάδα τής όρ-
γάνωσης ένός κοινωνικοΟ συστήματος.
Αύτό είναι τό γένος πού Ιχει έπηρεάσει τίς άνθρώπινες ύπο-
θέσεις, καί πού είναι τό άρχέγονο γεγονός. Είμαστε άμέσως σύμ­
φωνοι νά γνωρίσουμε τΙς λειτουργίες του καί τά γνωρίσματά του,
μέ τά δικαιώματα, προνόμια καί ύποχρεώσεις τών μελών του. Γι’
αύτό τό ύλικό τών περιστάσεων δ Me Lennan δέν κάνει ύπολογι-
σμό, οδτε πράγματι φαίνεταχ πώς πήρε τήν όλοξάστερη ϊννοια τοϋ
γένους σάν Ινα κυβερνητικό θεσμό τής άρχαίας κοινωνίας. Δύο άπ’
τούς κανόνες του είναι οί άκόλουθοι: 1) Έ π ι γ α μ ί α μ έ σ α
σ τ ό γ έ ν ο ς ά π α γ ο ρ ε ύ ε τ α ι . Αύτή είναι «ή έξωγαμία»
τοϋ M e Lennan περιορισμένη, δπως πάντα συμβαίνει σ’ Ινα γένος,
άλλά πού άναφέρεται άπ’ αύτόν χωρίς μιά άναφορά πρός τό γέ­

647
νος. 2) Στήν άρχαϊκή μορφή τοΟ γένους ή κ α τ α γ ω γ ή π ε ρ ι ­
ο ρ ί ζ ε τ α ι σ τ ή θ η λ υ κ ή γ ρ α μ μ ή , πού είναι «τό συγ-
γενολόϊ» τοΟ Me Lennan «διά μέσου τών θηλυκών μόνον», καί πού
έπίσης άναμένεται άπ’ αύτόν χωρίς μιά άναφορά σ’ Ινα γένος.
Ά ς Ακολουθήσουμε αύτό τό θέμα πιό πέρα. Έφτά όρισμοί τού
φ υ λ ε τ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς , καί τής φ υ λ ή ς δόθη­
καν.
«Καθαρή έξωγαμία 1) Φυλετικό (ή οίκογενειακό) σύστημα.
Φ υ λ έ ς χ ω ρ ι σ μ έ ν ε ς . Ό λ α τά μέλη κάθε φυλής τοϋ ίδιου
αίματος, ή πού Ισχυρίζονταν δτι είναι τοϋ ίδιου αίματος. Ό γάμο;
άπαγορευόταν άνάμεσα ατά μέλη τής φυλής.
2) Φυλετικό σύστημα. Φυ λ ή , Ι ν α ς δ μ ι λ ο ς ά π ό
οικογενειακές όμάδες. 'Οχι συζυγία άνάμεσα στά
μέλη τοϋ ίδιου τμήματος: Γάμος άνάμεσα σέ δλα τά τμήματα.
«3) Φυλετικό σύστημα. Φ υ λ ή Ι ν α ς δ μ ι λ ο ς ά π ό
ο ί κ ο γ ε ν ε ι α κ έ ς ό μ ά δ ε ς . Ό χ ι γάμος άνάμεσα σέ πρό­
σωπα, πού τό οίκογενειακό τους δνομα δείχνει πώς είναι άπ’ τόν
ίδιο κορμό.
«4) Φυλετικό σύστημα. Φ υ λ ή σέ τ μ ή μ α τ α . Ό χ ι γά­
μος άνάμεσα στά μέλη τών Ιδίων τμημάτων' γάμος άνάμεσα σέ με­
ρικά τμήματα* μόνον μερική συζυγία άνάμεσα σέ άλλα.
«6) Φυλετικό σύστημα. Φ υ λ ή σ έ τ μ ή μ α τ α . Ό χ ι συ­
ζυγία άνάμεσα σέ πρόσωπα τοΰ ίδιου κορμού: συζυγία άνάμεσα σέ
κάθε τμήμα καί μερικά άλλα. Ό χ ι συζυγία άνάμεσα σέ μερικά
άπ’ τά τμήματα. Φυλετική τάξη.
«6) Καθαρή Ινδογαμία. Φυλετικό (ή οίκογενειακό) σύστη­
μα. Φ υ λ έ ς χ ω ρ ι σ τ έ ς . Ό λ α τά μέλη κάθε φυλής άπ’ τό
ίδιο αίμα, ή πού Ισχυρίζονται πώς είναι τέτοια. Γάμος άνάμεσα στά
μέλη τή; φυλής: γάμος χωρίς τή φυλετική άπαγόρευση καί τι­
μωρία.
«7) Φυλετικό σύστημα άξεχώριατο». Οί ’ Ιταλικοί ύπονομεύον-
ται. Έφτά όρισμοί τοΰ φυλεηκοϋ συστήματος, βφειλαν νά καθορίσουν
τήν όμάδα πού έ καλείτο ή φυλή, μέ έπαρκή εύκρίνκα γιά νά Ανα­
γνωρίζεται .
Ό πρώτος όρισμός, δπως δήποτε, είναι Ινα αίνιγμα. Υπάρ­
χουν πολλές φυλές σ’ Ινα φυλετικό σύστημα, άλλ’ δχι δρος γιά τό

548
σύνολο τών φυλών. Δέν ύποβάλλονται για νά μορφώσουν Ινα Ενω­
μένο σώμα. Τό πώς οί χωριστές φυλές Εμπίπτουν σ’ Ενα φυλετικό
σύστημα ή συνέχονται σ’ Ενα σώμα πραγματικά δέν φαίνεται. "Ο­
λα τά μέλη κάθε φυλής είναι άπ’ τό ίδιο αίμα, ή ισχυρίζονται πώς
είναι καί γι’ αύτό δέν μπορούν νά Εχουν Επιγαμία άνάμεσά τους.
Αύτό άνταποκρίνεται στόν δρισμό Ενός γένους άλλά τό γένος πο­
τέ δέν βρίσκεται μόνο, χωρισμένο άπ’ τά άλλα γένη. Υπάρχουν δι­
άφορα γένη άναμειγμένα άπό τό γάμο σέ κάθε φυλή πού άποτε-
λείται άπό γένη. Ά λλά δ M e Lennan δέν θά Εχει χρησιμοποιή­
σει τή φυλή έδώ σάν Ισοδύναμη ατό γένος, οδτε σάν Ιναν δμιλο
άπό οικογενειακές όμάδες. Σάν χωρισμένα σώματα αίματοσυγγενι­
κά πού διατηρούνται μαζί σ’ Ενα φυλετικό σύστημα, πού τά σώμα­
τα είναι άδιόριστα καί τό σύστημα άνεξήγητο, προσφέρουμε κάτι
όλότελα νέο. Ό όρισμός 6 είναι κατά πολύ ό ίδιος.
Δέν είναι πιθανόν, δτι μιά φυλή πού άνταποκρίνεται στόν Ενα
άπό αύτούς τούς δύο όρισμούς ύπήρχε κάποτε σέ κάποιο μέρος τής
γής· γιατί αύτό δέν είναι ούτε Ενα γένος, οδτε μιά φυλή άποτελού-
μενη άπό γένη, οδτε Ενα Εθνος, πού διαμορφώθηκε άπό τό συνασπι­
σμό φυλών.
Ο! όρισμοί 2, 3, 4 καί 5 είναι κάπως πιό κατανοητοί. Δεί­
χνουν σέ κάθε περίπτωση μιά φυλή πού άποτελείται άπό γένη, ή
τμήματα, πού βασίζονται πάνω στή συγγένεια. Ά λλ’ αύτό είναι
Ενα γενοκρατικό μάλλον παρά Ενα φυλετικό σύστημα. Άφού δ γά­
μος Επιτρέπεται άνάμεσα στίς όρδές, (TH UM S), ή τίς διαιρέσεις
τής Ιδιας φυλής, «ή έξωγαμία» δέν μπορεί νά βεβαιωθεί γιά τή φυ­
λή σέ κάθε μιά άπ’ τίς δύο περιπτώσεις. Ή όρδή ή τό τμήμα είναι
«Εξώγαμα», σχετικά μέ τόν ίδιο τόν Εαυτό τους, άλλά «ένδόγαμα»
σχετικά μέ τίς άλλες όρδές ή τμήματα. ’Ιδιαίτεροι περιορισμοί ά-
ναφέρονται πώς ύπάρχουν σέ μερικά παραδείγματα.
"Οταν δ Me Lennan Εφαρμόζει τούς δρους «Εξωγαμία» ή «Εν­
δογαμία» σέ μιά φυλή, πώς μπορεί νά γίνει γνωστό, έάν είναι άπό
διάφορες χωριστές φυλές σ’ Ενα φυλετικό σύστημα, δτιδήποτε αύτό
μπορεί νά σημαίνει, ή μιά φυλή καθορισμένη σάν Ενας δμιλος οίκο-
γενειακών δμάδων.
Στήν σελίδα 116 παρατηρεί :«Οί χωριστές Ενδόγαμες φυλές
είναι σχεδόν πολυάριθμες καί Εχουν άπό δρισμένες άπόψεις σάν κα-

549
viva, χωριστές Εξώγαμες φυλές». Ά ν αύτός χρησιμοποιεί τή φυ­
λή σάν έναν δμιλο άπό οικογενειακές όμάδες, πού είναι μιά φυλή
άποτελούμενη άπό γένη, τότβ «ή έξώγαμη» δέν μπορεϊ νά βεβαιω­
θεί γιά τή φυλή. Δέν ύπάρχει ή σαφέστατη πιθανότητα δτι «ή έ­
ξωγαμία» πάντα ύπήρχε σέ μιά φυλή άποτελούμενη άπό γένη σέ δ-
ποιοδήποτε μέρος τής γής. "Οπουδήποτε ή γενοκρατική όργάνωση
βρέθηκε, ή έπιγαμία στό γένος άπαγορεύεται. Αύτό δίνει, έκεΐνοπού
6 Me Lennan, όνομάζει «έξωγαμία». Ά λλά, σάν Ινας έπίσης γε­
νικός κανόνας, ή έπιγαμία άνάμεοα στά μέλη ένός γένου; καί τα
μέλη δλων τών άλλων γενών τής ίδιας φυλής έπιτρέπεται. Τό γέ­
νος είναι «έξώγαμο» καί ή φυλή είναι ούσ:αστικά «ένδόγαμη». Σ
αύτές τις περιπτώσεις, άν δχι σ’ άλλες, ύπήρχε ύλικό νά γνωρί­
σουμε τήν όμάδα πού καλύπτονταν άπ’ τή λέξη φυλή. Ά ς πάρουμε
ένα άλλο παράδειγμα: « Ά ν μπορεϊ τελικά νά δειχθεΐ, πρώτον, δ-
τι ot έξώγαμες φυλές ύπάρχουν, ή έχουν ύπάρξει' καί, δεύτερον, δ-
τι σέ τραχύτερους χρόνους, ot σχέσεις τών χωριστών φυλών ήσαν
όμοιόμορφες, ή σχεδόν όμοιόμορφες, έχθρικές, έχουμε βρεϊ δρισμέ-
νες περιπτώσεις στϊς διποϊες οί άνδρες θά άποκτήσουν συζύγους, μό­
νο μέ τήν αιχμαλωσία τους».
Έ δώ βρίσκουμε τό άρχικό σημείο τής θεωρίας τοΰ Me Len­
nan γιά τήν κλοπή τής συζύγου. Γιά νά κάνουμε τή «σειρά περι­
στάσεων» (δηλαδή έχθρικές καί γι’ αύτό άνεξάρτητες φυλές), ή
φυλή δπως χρησιμοποιείται έδώ, πρέπει νά άναφερθοΰμε στήν εύ-
ρύτερη όμάδα, μιά φυλή άποτελούμενη άπό γένη. Γιά τά μέλη τών
διαφόρων γενών μιάς φυλής άνακατώνονται μέ τόν γάμο σέ κάθε
οικογένεια πέρα γιά πέρα άπό τή περιοχή πού καταλαμβάνεται ά­
πό τή φυλή. "Ολα τά γένη πρέπει νά είναι έχθρικά ή δχι. Έάν
ό δρος έφαρμόζεται στή μικρότερη όμάδα, τό γένος, τότε αύτό
είναι «Εξώγαμο», καί ή φυλή, στή δοσμένη περίπτωση είναι έφτά
φορές στίς όχτώ «ένδόγαμη», καί τότε τι γίνεται γιά τίς περιπτώ­
σεις πού άναγκάζουν τήν κλοπή τής γυναίκας.
Ot ουσιώδεις περιπτώσεις πού άναφέρονται στόν «Άρχέγονο
γάμο» γιά νά άποδείξουν «τήν έξωγαμία» είναι ot KHONDS, KAL­
MUCKS, Κφκάσιοι, Γιουράκ Σαμογιέτες, δριαμένες φυλές τής 'Ιν­
δίας καί τής Αύστραλίας, καί όρισμένες ’Ινδιάνικες φυλές τής Α ­
μερικής, ot Ίροκέζοι άνάμεσα στόν άριθμό. Ot Αμερικάνικες φυ­

550
λές άποτελοϋνται γενικά άπό γένη. Έ νας άνδρας δέν μπορεΐ νά
παντρευτεί μιά γυναίκα τοϋ Γδιου γένους μέ τό δικό του, άλλά μπο­
ρεΐ νά παντρευτεί μιά γυναίκα κάποιου άλλου γένους τής δικής του
φυλής.
Έ δώ ίχουμε τήν «έξωγαμία» τοϋ Me Lennan, άλλά περιο­
ρισμένη, δπως είναι πάντοτε, στό γένος τοϋ άτόμου. ’Αλλά Ινας
άνδρας μπορεΐ νά παντρευτεί μιά γυναίκα σέ κάποιο άπό τά έφτά
ύπόλαπα γένη Σενέκα. Έ δώ έχουμε «ένδογαμία» στή φυλή, πού έ-
φαρμόζεται άπ’ τά μέλη κάθε γένους στά έφτά ύπόλοιπα γένη Σε­
νέκα.
Καί οί δύο έφαρμογές ύπάρχουν πλάι πλάι στόν Γδιο χρόνο,
στήν ίδια φυλή, καί έχουν έτσι ύπάρξει άπό άμνημόνευτα χρό­
νια.
Τό Γδιο γεγονός είναι άληθινό γιά τΙς Άμερικανο-Ίνδιάνικες
φυλές γενικά, άναφέρονται ώστόσο, άπ’ τόν Me Lennan, σάν παρα­
δείγματα «Ιξώγαμων φυλών» καί Ιτσι είσάγονται στή βάση τών θε­
ωριών του.
Σέ σχέση μέ τήν «ένδογαμία», ό Me Lennan, πιθανόν θά ά-
πέφευγε τή χρησιμοποίηση στήν άνωτέρω περίπτωση: Πρώτον, έ-
πειδή «ή έξωγαμία» καί ή «ένδογαμία» δέν πετυχαίνουν έδώ νά πα­
ρουσιάσουν δύο άντίθετες άρχές δπως ύπάρχουν στή φαντασία του
καί, δεύτερον, έπειδή ύπάρχει, στήν πραγματικότητα, Ινα γεγονός
γιά νά ύποδειχθεΐ, δηλαδή, δτι ή έπιγαμία μέσα στό γένος άπαγο-
ρεύεται.
Οί ’Αψ^ρικανο - ’ Ινδιάνοι γενικά μποροΰν νά παντρεύονται μέ­
σα στή δική τους ή μέσα σέ μιά ξένη φυλή, δπως τούς άρέσει, άλλ’
δχι μέσα στό γένος τους. Ό Me Lennan ήταν ικανός νά άναφέρει
μιά δίκαιη περίπτωση «ένδογαμίας», έκείνη τών MANTCHU
TAETARS (σ. 116), πού άπαγόρευε τό γάμο άνάμεσα σέ πρό­
σωπα, πού τά οίκογενεικά τους όνόματα είναι διαφορετικά».
Μερικές άλλες περιπτώσεις βρέθηκαν άνάμεσα στίς ύπάρχου-
σες φυλές.
Έάν ot όργανώσεις, λόγου χάρη, τών XTJRAK SAM01TEDS
τής Σιβηρίας (8 2 ), ot MAGAR τοϋ NEPAUL (8 3 ), ot MUN-
NIEPOREES, KOUPOOEES, MOWS, MURAN καί MURING
φυλές τής ’ Ινδίας (8 7 ), είχαν έρωτηθεΐ σχετικά μέ τήν άρχική Ιν-

551
δειξη, είναι πολύ πιθανόν, δτι θά βρίσκονταν άκριβώς άνάλογοι μέ
τΙς Ίρακέζικες φυλές, δντας τά τμήματα καί τά «THUMS» γένη(.
Ό LATHAM, μιλώντας γιά τή TURAK ή τήν KASCYVO όμάδα
τών Σαμογετών, παραθέτει χωρία άπό τδν KLAPTOTH, ώς έξής:
«Αύτό τό τμήμα τού συγγενολογιοΰ παρα<τηρεϊτα·. τόσο αυστηρά, ώ­
στε δέν παίρνει Σαμογέτης μιά σύζυγο άπό τό συγγενολόι, πού σ’
αύτό άνήκε: αύτός ό ίδιος. ’Αντίθετα τήν ζητεί σ’ ενα άπό τά δυό
άλλα».
Ό ίδιος ό συγγραφέας, μιλώντς γ<ά τούς MAGAES, σημει­
ώνει: «Υπάρχουν δώδεκα τμήματα (THUMS». "Ολα τα άτομα
πού άνήκουν στό ίδιο τμήμα (TH UM ), υποτίθεται πώς κατάγονται
άπό τόν ίδιο άρσενικό πρόγονο" δντας ή καταγωγή άπό τήν ίδια με­
γάλη μητέρα δχι άναγκαστικά άπό τά ίδια μ έ;». Έ τσι, ό σύζυγος
και ή σύζυγος πρέπει νά άνήκουν σέ διαφορετικά (THUMS) τμή­
ματα. Μέ τό Ινα καί ίδιο δέν ύπάρχει γάμος, θέλετε μιά σύζυγο;
’ Αν ναί, τότε κύτταξε στό τμήμα (THUM) τού γείτονά σας' μέ
κάποιο γνώμονα κύτταξε πέρα άπό τό δικό σου. Αύτή είναι ή πρώ­
τη φορά πού βρήκα τήν εύκαιρία νά ύπενθυμίσω αύτή τήν άσκηση.
Αύτή δέν θά είναι ή τελευταία: άντίθετα, ή άρχή, πού αύτή δπο-
βάλλει, είναι τόσο κοινή, ώστε νά είναι πάντοτε καθολική».
Ot MURRING καί οί άλλες φυλές τής ’ Ινδίας είναι σέ τμή­
ματα, μέ τόν ίδιο κανόνα σέ σχέση μέ τό γάμο. Σ ’ αύπές τΙς περι­
πτώσεις είναι πιθανόν δτι έχουμε φυλές πού άποτελούνται άπό γέ­
νη, μέ άπαγορευμένη έπιγαμία μέσα στό γένος. Κάθε γένος είναι
«έξώγαμο» σέ σχέση μέ τόν έαυτό του, καί «ένδόγαμο» σέ σχέση
μέ τά ύπόλοιπα γένη τής φυλής.
Ωστόσο άναφέρονται άπό τόν Me Lennan, σάν παραδείγ­
ματα «έξώγαμων» φυλών. Οί κύριες Αύστραλιανές φυλές είναι γνω­
στές, δτι όργανώνοντοοι σέ γένη, μέ έπιγαμία άπαγορευμένη μέσα.
στό γένος. Έ δώ πάλι τό γένος είναι έξώγαμο καί ή φυλή ένδό-
γαμη.
Έκεΐ πού τό γένος είναι «έξώγαμο» σέ σχέση μέ τόν έαυτά
του, καί «ένδόγαμο» σέ σχέση μέ τά ύπόλοιπα γένη τής ίδιας φυ­
λής, ποιάς χρήσης είναι αύτό τό ζεύγος δρων νά ύποδηλώσουν δ-
τι είναι μόνον 2να γεγονός — τήν άπαγόρευση τής έπιγαμίας μέ­
σα στό γένος; «Έξωγαμία» καί «ένδογαμία» δέν είναι ϊγκυρες σάν

552
Ινα ζευγάρι δρων, Ισχυριζόμενοι, δτι δήθεν παρασταίνουν πραγμα­
τικά ή έκφράζουν Αντίθετους δρους τής κοινωνίας. Δέν ιχουν ε­
φαρμογή στήν ’Αμερικάνικη έθνολογία, καί πιθανόν οδτε στήν ’Α ­
σιατική ή Ευρωπαϊκή. « Έ έξωγαμία» πού Ισχύει μόνο καί έφαρμό-
ζεται στή μικρή όμάδα (τό γένος), γιά τό όποιον μόνον μπορεϊ νά
βεβαιωθεί, μπορεϊ νά είναι άνεκτή. Δέν ύπάρχουν «έξώγαμες» φυ­
λές στήν ’Αμερική, άλλά μιά πληθώρα άπό «έξώγαμα» γένη' καί
δταν τό γένος στερεώνεται, συμφωνούμε μέ τούς κανόνες του, καί
θά άναφέρονται πάντοτε σάν κανόνες ένός γένους. Ό Me Lennan
βρίσκει τήν δρδή, τό τμήμα, τό THUMS «έξώγαμα» καί τό σύνολο
τών όρδών, καί τμημάτων «ένδόγαμα»' άλλά δέν λέει τίποτε σχετι­
κά μέ τό «ένδόγαμο». Ούτε λέει τήν όρδή, τό τμήμα, ή τό THIJM,
δτι είναι «έξώγαμα», άλλ’ δτι ή φυλή είναι «έξώγαμη».
Μπορούμε νά ύποθέσουμε, δτι αύτός είχε σκοπό νά χρησιμοποι­
ήσει τή φυλή σάν Ισοδύναμο μέ τήν όρδή, τό THUM, καί τό τμή­
μα' άλλά σκοντάφτουμε στή δυσκολία τούτη, δτι δηλ. αύτός όρί-
ζει μιά «φυλή σάν έναν δμιλο άπό οικογενειακές όμάδες, καιαλή-
γοντας σέ τμήματα, όρδές, THUMS, κλπ.» καί έμμεσα παρατη­
ρεί δτι «οί χωριστές ένδόγαμες φυλές είναι σχεδόν τόσο πολυάριθ­
μες, καί είναι άπό μερικές Απόψεις τόσο βάναυσες, δσο καί οί χω­
ριστές έξώγαμες φυλές».
Ά ν πάρουμε τούς κύριους όριομούς του μπορεϊ νά λεχθεί χω­
ρίς φόβο γιά άντίφαση, δτι ό Me Lennan δέν έχει παρουσιάσει μιά
συγκεκριμένη περίπτωση μιάς «έξώγαμης» φυλής στόν τόμο του.
Υπάρχει μιά άλλη Αντίρρηση γιά τό ζευγάρι αύτό τών δρων.
Τοποθετούνται κατάντικρυ σέ κάθε δλλη γιά νά δείξουν Αντίθεση
καί άνομοιότητα δρων τής κοινωνίας. Ποιά άπό τίς δυό είναι πιό
βάναυση καί ποιά πιό προχωρημένη; Άφθονες προειδοποιήσεις προ-
σάγονται άπό τόν Me Lennan. «Μποροϋν νά έκφράζουν μιά πρόο­
δο άπό τήν έξωγαμία στήν ένδογαμία, ή όπ’ τήν ένδογαμία στήν
έξωγαμία»' «μποροϋν νά είναι έπίσης άρχαϊκές»' καί «είναι σέ με­
ρικές άπόψεις» έπίσης βάναυσες' άλλά πριν νά τελειώσει ή συζή-
τηση, «ή ένδογαμία» ύψώνετα* στήν Ανώτερη θέση, καί στέκει πάνω
Από τό μετριοπαθή πολιτισμό, ένώ «ή έξωγαμία» κατρακυλάει πί­
σω πρός τήν κατεύθυνση τής άγριότητας.
Αύτό Ιγινε κατάλληλο στίς θεωρίες τοϋ Μάκ Λένναν, ώστε «ή

553
έξωγαμία» νά εισαγάγει τήν έτερογένε*α, ένώ «ή ένδογαμία» χρη­
σιμοποιείτο* νά τήν έκδιώξει, καί νά φέρει στήν δμογένεια έτσι πού
«ή ένδογαμία» τελικά κερδίζει τδ καλύτερο άπ’ «τήν έξωγαμία» σάν
μιά .προειδοποιητική έπίδραση.
Έ να άπδ τά σφάλματα τοΟ Μάκ Λένναν ήταν ή Αντίστροφή
του στίς θέσεις αύτών τών δρων. "Οτι αύτδς δνομάζει «νέδαμαγία»
προηγείται άπδ τήν «έξωγαμία» στή σειρά τής άνθρώπινης προό­
δου, καί άνήκει στόν κατώτατο δρο τής άνθρωπότητας.
Άνατρέχοντας στδ χρόνο τοΟ παρελθόντος, δταν είχε διαμορ­
φωθεί τό Μαλαγιανό σύστημα αίματοσυγγένειας, πού είχε προηγη-
θεϊ άπό τό γένος, βρίσκουμε αίματοσυγγενικέ; δμάδες σέ γαμήλια
σχέση. Τό σύστημα αίματοσυγγένεχας δείχνει καί τά δυό, καί τό
γεγονός καί τό χαραχτήρα τών δμάδων, καί προβάλλει «τήν ένδο-
δογαμία» στήν άρχαία δύναμή της.
Προχωρώντας άπ’ αύτό τό καθεστώς πραγμάτων, ή πρώτη ά-
ναχαίτιση πάνω στήν «ένδογαμία» βρίσκεται στήν πουναλονανή ό­
μάδα, πού ζήτησε ν’ Αποκλείσει τούς γνήσιους άδελφούς καί άδελ­
φές άπ’ τή γαμήλια σχέση, ένώ διαιτηροΟσε σ’ αύτή τή σχέση τά
πρώτα δεύτερα καί άπόμακρα έξαδέλφια, κάτω άκόμη άπ’ τό δνομα
λν,ίυΐυά ,άατοικ ίαςή,έ,έα Μόοθέτ ώόρΣ χμφ χμφωυ χμφω σθ σθ
άδελφών καί άδερφάδων. Τό Γδιο πράγμα άκριβώς βρίσκεται στήν
Αύστραλιανή όργάνωση πάνω στό φύλο (S E X ).
Στή συνέχεια τοΰ χρόνου τό γένος φάνηκε, μέ καταγωγή στή
θηλυκή γραμμή, καί μέ έπιγαμία άπαγορευμένη μέσα στό γένος.
Αύτό δδήγησε στήν έξωγαμία τοΟ Μάκ Λένναν. ’Απ’ αύτό τό χρό­
νο ή πρώιμη «ένδογαμία» μπορεΐ νά άπορριφθεΐ σαν μιά έπίδραση
πάνω στίς άνθρώπινες ύποθέσεις.
Ό Μάκ Λένναν έξωράϊζε μέ τή διήγηση (σ. 372) τό δτι «τά
φαινόμενα πού παρουσιάζονταν σ’ δλες τίς μορφές (τοΰ ταξινομη-
τικοΟ συστήματος) μποροΟν τελικά ν’ άναφερθοΟν στό γαμήλιο νό­
μο' καί τό δτι σύμφωνα μέ τήν καταγωγή του πρέπει νά είναι έπί­
σης». Αύτή είναι ή βάση τής έξήγησής μου' αύτή είναι μόνον με­
ρικά δπως καί ή δική του.
Ό γαμήλιος νόμος, κάτω άπό τόν δποΤον αύτός προσπαθεί νά
έξηγήσει τήν καταγωγή τοΟ Μαλαγιανοϋ συστήματος, είναι αύτό;
πού βρίσκεται στήν πολυαιδρία τοΟ Ναίρ' καί δ γαμήλιο; νόμο; κά­

554
τω άπό τόν όποϊον αύτός προσπαθεί νά έξηγήσει τήν καταγωγή τοΟ
Τσυρανικοϋ καί Γκανοβιανοϋ συστήματος, είναι έκεϊνος πού δει­
χνόταν άπ’ τή θιβετιανή πολυανδρία. ’Αλλ’ αύτός δέν Ιχει οδτε τό
σύστημα Natp οδτε τό θιβετιανό τής αίματοσυγγένειας καί συγγέ­
νειας, μέ τό όποΐον νά έξηγεΐ ή νά δοκιμάζει τήν ύπόθεσή του. Αυ­
τός ξεκινάει, χωρίς κάποιο ύλικδ άπό τΙς πηγές Natp ή τοϋ Θιβέτ,
καί μέ μορφές γαμήλιου νόμου πού ποτέ δέν ύπήρχαν άνάμεσα στίς
φυλές καί τά 6θνη, πού κατέχουν τό ταξινομητικό σύστημα τών συγ­
γενικών σχέσεων. ’ Ετσι βρίσκουμε στήν άρχή δτι ή έξήγηση στό
ζήτημα είναι μιά θεωρία άπλώς καί μόνον.
Ό Μάκ Λένναν άρνεΐται δτι τά συστήματα στούς Πίνακες (Αί-
ματοσυγγένεια, σ. 298 - 382' 523 - 567) είναι συστήματα αίμα-
τοσυγγένειας καί συγγένειας. ’Αντίθετα, βεβαιώνει δτι αύτά είναι
«ενα σύστημα τρόπων πρόσθεσης προσώπων». Είναι διφορούμενος
στήν άρνησή του, άλλά ή έννοια τής γλώσσας του είναι γι’ αύτό τό
συμπέρασμα. Στήν έργασία μου γιά τήν Αίματοσυγγένεια ύποδεί-
κνυα τό γεγονός δτι οί ’Αμερικανό - ’Ινδιάνοι στίς οικογενειακές
σχέσεις καί στούς τυπικούς χαιρετισμούς προσφωνούσαν δ Ινας τόν
άλλον μέ τήν άκριβή οικογενειακή σχέση στήν δποίαν βρίσκονταν
μεταξύ τους, καί ποτέ μέ τό προσωπικό δνομα' καί δτι τό Γδιο Εθι­
μο έπικρατοΰσε στή Νότιο ’Ινδία καί στήν Κίνα. Αύιτοί χρησιμο­
ποιούν τδ σύστημα στό χαιρετισμό, έπειδή αύτό είναι Ινα σύστημα
αίματοσυγγένειας καί συγγένειας — μιά αίτία συστηματική. Ό
Μάκ Λένναν θέλει νά πιστέψουμε, δτι δλα αύττά τά περιεκτικά συ­
στήματα ήσαν άπλώς συμβατικά, καί σχηματίζονταν γιά νά κάμουν
ικανά τά πρόσωπα νά προσφωνούν τό Ινα τδ άλλο στδ χαιρετισμό,
καί δχι γι’ άλλο σκοπό. Αύτός είναι Ινας εύτυχής δρόμος γιά τή
διάθεση αύτών τών συστημάτων, καί γιά τήν Απερίσκεπτη σπατά­
λη τής πιδ σημαντικής περιγραφής γιά τήν ύπαρξη πού άφορά τόν
πρώιμο δρο τής άνθρωπότητας.
Ό Μάκ Λένναν φαντάζεται έδώ, δτι πρέπει νά ύπήρξε Ινα σύ­
στημα αίματοσυγγένειας κάπως δλότελα άνεξάρτητο άπ’ τδ σύστη­
μα προσφωνήσεων' «διότι φαίνεται λογικό νά πιστεύει», παρατηρεί
αύτός (σ. 3 7 3 ), «δτι τδ σύστημα τών δεσμών άπό αΓμα καί τδ σύ­
στημα προσφωνήσεων θά άρχιζαν νά Αναπτύσσονται μαζί, καί γιά
κάποιο μικρό διάστημα θά είχαν μιά κοινή ιστορία». "Ενα σύστημα

556
δεσμών άπό αίμα είναι ένα σύστημα αίματοσυγγένειας. Τότε, ποΰ
είναι τό χαμένο σύστημα; Ό Μάκ Λένναν δέν δείχνει τήν ύπαρξή
του. Ά λλά βρίσκω, δτι χρησιμοποιεί τά συστήματα στούς Πίνακες
σάν συστήματα α ί μ α τ ο σ υ γ γ έ ν ε ι α ς καί σ υ γ γ έ­
ν ε ι α ς , μέχρι ποΰ αύτά έξυπηρετοΰν τήν ύπόθεσή του, χωρίς νά
παίρνουν τόν κόπο νά τροποποιήσουν τή βεβαίωση, δτι αύτά είναι α­
πλώς «τρόποι γιά προσφώνηση προσώπων».
'Οτι οί άγριες καί βάρβαρες φυλές, άπό άμνημόνευτους χρό­
νους, θά ήσαν τόσο Ανήσυχες ζητώντας τόν κατάλληλο τρόπο γιά
τήν προσφώνηση τών συγγενών, δπως καί δτι δημιούργησαν τα συ­
στήματα Μαλαγιανό, Τουρανικό καί Γκανοβανιανό, στήν πληρότη-
τά τους καί στήν πολυπλοκότητά τους, γι’ αύτό τό σκοπό καί δχι
γιά άλλον, καί δχι άλλα συστήματα άπ’ αύτά τά δύο — 5τι στήν
Ά σία, Αφρική, Πολυνησία καί Αφρική θά είχαν αύτά συμφωνή­
σει, λόγου χάρη δτι Ινας άδελφός δεδομένων προσώπων τοΰ παπ-
ποΰ θά προσφωνιόταν σάν παππούς, δτι οί παλαιότεροι άδελφοί θά
προσφωνιόνταν πρεσβύτεροι άδελφοί καί Iκείνοι σί νεώτεροι σάν νε-
ώτεροι άδελφοί, μόνο καί μόνο γιά νά προμηθεύσουν ένα συμβατι­
κό τρόπο γιά προσφώνηση συγγενών — είναι τόσο σπουδαίες συμ­
πτώσεις καί γιά ένα τόσο μικρό λόγο, ώστε αύτός νά είναι τελείως
έπαρκής γιά τό συγγραφέα αύτής τής λαμπρής Αντίληψης ώστε νά
τήν πιστέψει.
Έ να σύστημα τρόπων προσφώνησης προσώπων θά ήταν έφή-
μερο, έπειδή δλες ot συμβατικές χρήσεις είναι έφήμερες. θ ά ήσαν
έπίσης, Αναγκαστικά τόσο διαφορετικές δσο καί ot φυλές τής άν­
θρωπότητας. Ά λλά Ινα σύστημα αίματοσυγγένειας είναι ένα πολύ
διαφορετικό πράγμα. Οί συγγενικές σχέσεις του γεννιώνται άπό τήν
οΙκογένεια καί άπό τό γαμήλιο νόμο, καί κατέχουν μάλιστα μεγα­
λύτερη σταθερότητα άπό τήν ϊδια τήν οΙκογένεια, πού προχωρεί, έ­
νώ τό σύστημα μένει Αμετάβλητο. Αύτές οί συγγενικές σχέσεις έκ-
φράζανε τά πραγματικά γεγονότα τοΰ κοινωνικοΰ δρου, δταν τό σύ­
στημα είχε διαμορφωθεί καί είχε πάρει μιά καθημερινή σπουδαιό-
τητα στή ζωή τής άνθρωπότητας. Ή δμοιομορφία τους πάνω άπό
τεράστιες περιοχές τής γής, καί ή διατήρησή των διά μέσου τερά­
στιων χρονικών περιόδων, είναι συνέπειες τοΰ συνδέσμου των μέ τό
γαμήλιο νόμο.

556
 'Οταν τό Μαλαγιανό σύστημα αίματοσυγγένειας είχε διαμορ­
φωθεί, μπορεί νά ύποτεθεΐ δτι μιά μητέρα θά καταλάβαινε δτ>. 6 γνή­
σιος γιός της καί ή γνήσια κόρη της βρίσκονταν μαζί της σέ δρι-
σμένες συγγενικές σχέσεις, πού θά έκφράζονταν μέ κατάλληλους δ-
ρους· δτι ή γνήσια μητέρα της καί ή γνήσια μητέρα τής μητέρας
της βρίσκονταν μαζί της σέ άλλες δρισμένες συγγενικές σχέσεις’ δ-
τι τά άλλα παιδιά τής γνήσιας μητέρας της βρίσκονταν μαζί της
σ’ άλλες άκόμη συγγενικές σχέσεις- καί δτι τά παιδιά τής γνήσιας
άδελφής της βρίσκονταν μαζί της σέ άλλες άκόμη — ot δποΐες δ­
λες μποροΟσαν νά έκφρασθοϋν μέ κατάλληλους δρους. Αύτό θά Εδι­
νε τδ ξεκίνημα γιά Ινα σύστημα αίματοσυγγένειας βασισμένο πάνω
σέ προφανή δεσμό αίματος. Αύτό θά έπέβαλλε τήν ίδρυση τών πέν­
τε* κατηγοριών συγγενικών σχέσεων στό Μαλαγιανό σύστημα, καί
χωρίς κάποια άναφορά στό γαμήλιο νόμο.
'Οταν δ γάμος στήν δμάδα καί στήν αίματοσυγγενική οικογέ­
νεια έμφανίσθηκε, πού γιά τά δυό τό Μαλαγιανό σύστημα προσφέ­
ρει άπόδειξη, τό σύστημα θά άπλωνόταν πέρα άπό τήν δμάδα πά­
νω στή βάση αύτών τών άρχέγονων άντιλήψεων. Μέ τήν έπιγαμία
τών άδελφών καί άδελφάδων, γνήσιων καί πλάγιων, σέ μιά δμάδα,
τό σύστημα πού προκύπτει άπδ τήν αίματοσυγγένεια καί τή συγγέ­
νεια θά ήταν Μαλαγιανό. Μιά ύπόθεση έρμηνευτική τής καταγω­
γής τοϋ Μαλαγιανοϋ συστήματος πρέπει νά σφάλλεται, άν αύτά τά
γεγονότα άγνοοϋνται. Μιά τέτοια μορφή γάμου καί τής οικογένει­
ας θά δημιουργούσαν τό Μαλαγιανό σύστημα. Αύτδ θά ήταν 2να σύ­
στημα αίματοσυγγένειας καί συγγένειας άπδ τό ξεκίνημα, καί έ-
ξηγήσιμο μόνο σάν τέτοιο.
’ Αν αύτές οί άπόψεις είναι σωστές, δέν θά είναι άνάγκη νά
σκεφθοΟμε λεπτομερειακά τά σημεία τών ύποθέσεων τού Μάκ Λέν­
ναν, πού είναι πολύ άσαφή γιά μιά φιλοσοφική συζήτηση, καί τε­
λείως άνικανα νά δώσουν μιά έξήγηση τής καταγωγής αύτών τών
συστημάτων.
Π άνω στήν ούσιώδη διαφορά άνάμεσα στήν έξήγηση τοδ Μάκ
Λένναν γιά τήν καταγωγή τοΟ Ταξινομητικοΰ Συστήματος, καί σέ
μιά άλλη πού παρουσιάζεται σ’ αύτδ τόν τόμο — είτε είναι αύτή Ι-
να σύστημα τρόπων γιά προσφώνηση προσώπων, είτε Ινα σύστημα
αίματοσυγγένειας καί συγγένειας— μέ μεγάλη μου εύχαρίστηση,
έπιθυμώ νά ύποβάλλω τό ζήτημα στήν κρίση τοΟ άναγνώστη.
657
 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
«λ .
ΠΡΟΛΟΓΟΣ 5

ΜΕΡΟΣ Π ΡΩ ΤΟ

ΑΓΞΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΝΟΙΑΣ ΔΙΑ ΤΩΝ ΕΦΕΓΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ

ΑΝΑΚΛΑΓΨΕΩΝ
Κεφ.
Α ' Εθνικές περίοδοι 9
Β ' Βιοποριστικές τέχνες 28
Γ ' Ό λόγος τής άνθρώπινης προόδου 40

ΜΕΡΟΣ ΔΕ Γ Τ Ε Ρ Ο

Η ΑΝΑΠΤΓΞΗ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ ΤΗΣ ΚΓΒΕΡΝΗΣΗΣ

Κεφ.
Α ' Όργάνωση τής κοινωνίας πάνω στή βάση τοϋ φύ­
λου 60
Β ' Τό Ίροκίζικο γένος 76
Γ ' Ή Ίροκέζικη φράτρα 105
Δ ' Ή ’Ιροκέζικη φυλή 117
Ε ' Ή Ίροκέζικη όμοσπονδία 136
Σ Τ ' Γένη σ’ άλλες φυλές τής γκανοβιανής οικογένει­
ας 160
Ζ ' Ή ’Ατζέκικη όμοσπονδία 190
Η ' Τό Ελληνικό γένος 219
θ ' Ή Ελληνική φράτρα, φυλή καί ϊθνος 243
I ' Ή ίδρυση τής Ελληνικής πολιτικής κοινωνίας 267
ΙΑ ' Τό Ρωμαϊκό γένος 291
I B ' Ή Ρωμαϊκή φράτρα, ή φυλή καί 6 λαός 319
ΙΓ ' Τό Σύνταγμα τής Ρωμαϊκής πολιτικής κοινωνίας 346
Ι Δ ' ’Αλλαγή καταγωγής άπ’ τή θηλυκή στήν άρσε­
νική γραμμή 368
ΙΕ ' Γένη σέ άλλες φυλές τής άνθρώπινης οίκογένειας 384

558
 ΜΕΡΟΣ Τ Ρ Ι Τ Ο

Η ΑΝΑΠΤΓΞΗ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Κεφ.
Α ' ΓΗ άρχαία οικογένεια 408
Β ' Ή Αίματοσυγγενική οίκογένεια 428
Γ ' Ή Πουναλουανή οικογένεια 448
Δ ' Ή Συνδυασμιανική χαΐ πατριαρχική οικογένεια 473-
Ε ' Ή μονογαμική οικογένεια 486-
Σ Τ ' Συνακολουθία θεσμών συνδεμένων μέ τήν οίκο-
γένεια 503

ΜΕΡΟΣ Τ Ε Τ Α Ρ Τ Ο

ΑΝΑΠΤΓΞΗ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ ΤΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗ ΣΙΑΣ

Κεφ.
Α ' 01 τρείς κανόνες κληρονομιάς 614
Β ' Οί τρεις κανόνες κληρονομιάς (Συνέχεια) 52Τ

ΣΧΟΛΙΟ
Ό Άρχέγονος γάμος τοϋ Me Lennan 544

55£>