ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ
Ε Ν ∆ Ο Ν
Έντυπο πνευματικής εσωτερικής καταγραφής
Περίοδος Α΄ Έτος 12ο Τεύχος 54ο Δεκέμβριος 2018
Γιατί να δοκιμάζονται οι
ευσεβείς.
Του (†)Αρχ. Καλλίστρατου Λυράκη
«Το να θλίβονται και να πονούν οι α-
σεβείς και άπιστοι το καταλαβαίνω. Το
να ταλαιπωρούνται οι κακοί, οι αμετα-
νόητοι, οι φαύλοι, οι εγκληματίες το
θεωρώ φυσικό. Απολαμβάνουν τα επί-
χειρα της κακίας τους. Να δοκιμάζο-
νται όμως άνθρωποι ευσεβείς,
άνθρωποι της Εκκλησίας, άνθρωποι
πιστοί και αφοσιωμένοι στον Θεό αυτό
πως εξηγείται; Tι απάντηση δίδεται;»
Παλαιά απορία. Παλαιό ερώτημα. Το
βρίσκουμε ακόμη με διαφορετική κά-
πως διατύπωση και στην Παλαιά Δια-
θήκη.
Προτού όμως απαντήσουμε, θα πρέπει
και εμείς με τη σειρά μας να ερωτή-
σουμε. Όταν λέτε την λέξη «ευσεβής»
τι εννοείται; Εννοείται τον άνθρωπο
που απλά εκκλησιάζεται και κάπου-
κάπου κοινωνεί, χωρίς να τον γνωρίζε-
τε ποιος είναι στο βάθος, ή εάν είναι
εγνωσμένης αγιότητας;
Ο καθένας όταν θέτει το ερώτημα αυτό
και ζητεί κατά κάποιο τρόπο ευθύνη
από τον Θεό, γιατί δηλαδή ο Α ευσε-
βής άνθρωπος να υποφέρει, θα πρέπει
να γνωρίζει καλά για ποιόν λόγο τον
λέει «ευσεβή». Διότι ο άνθρωπος είναι
μυστήριο σκοτεινό και δυσεξερεύνητο.
Τον βλέπεις απ’ έξω να είναι πρόβατο,
από μέσα του όμως μπορεί να είναι
λύκος. Τον συναντάς στην Εκκλησία
και τον εκτιμάς για την ευλάβειά του.
Ακούς τα λόγια του και θαυμάζεις την
ευγένεια των τρόπων του. Και όμως
αυτός που φαίνεται άνθρωπος θρη-
σκευτικός, χριστιανός, που δεν αφήνει
εσπερινό και Λειτουργία, εσωτερικά
μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος υποκρι-
τής. Ο άνθρωπος του συμφέροντος και
τίποτε άλλο. Είναι δυνατό να βαρύνεται ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΕ
και με πράξεις που θα έπρεπε πολλά να ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ
υποφέρει για να εξαγιασθεί. Επομένως,
Επιστολές προς
μπορεί να βλέπεις ένα τέτοιο άνθρωπο ως
ευσεβή; Αλλά ας υποθέσουμε ότι πράγ- ασθενείς
ματι κάποιος είναι ευσεβής ενώπιον του του Οσίου Θεοφάνους
Θεού, κι όμως δοκιμάζεται με θλίψεις. του Εγκλείστου
Πουθενά στη Γραφή δεν θα βρείτε μια
λέξη η οποία να λέει ότι «σεις θα μου Για το ότι πρέπει να
δίδετε ευσέβεια και Εγώ θα σας δίδω υ- συμπάσχουμε
γεία, καλοζωία, επίγεια ευτυχία». Εάν του Οσίου Αντιόχου
αυτό υπήρχε τότε ευσέβεια δεν θα ήταν
Η αδικία μαζεύει οργή
τίποτε άλλο, παρά ένα εμπόρευμα το ο-
ποίο θα το πωλούσες στον Θεό για να Θεού
πάρεις το είδος που σου χρειάζεται. Αλ- του Οσίου Παϊσίου
λοίμονο όμως, εάν ήσαν έτσι τα πράγμα-
Περί ασθενείας και πα-
τα και ο Θεός σκεπτόταν έτσι ταπεινά και ρακλήσεως
χωματένια, όπως σκεπτόμαστε εμείς οι
μικροί άνθρωποι..
του Οσίου Πορφυρίου
Στην Αγία Γραφή ο χριστιανός παρου- Πατήρ Νικηφόρος,
σιάζεται αγωνιστής. Τονίζεται καθαρά: πνευματικός αγωνι-
«Αγωνίζου τον καλόν αγώνα της πίστε- στής και οδηγός.
ως» (Α’ Τιμ. ΣΤ’ 12). Και ο θείος Παύ-
Η αρρώστια καρπός
λος τονίζει ότι: «δι’ υπομονής τρέχομεν
τον προκείμενον ημίν αγώνα» (Εβρ. ΙΒ’
αμαρτίας ή δοκιμασία
1). Τι σημαίνει η λέξη αγωνιστής στην Θεού;
εποχή μας, που τόσος λόγος γίνεται κάθε του γ. Θεόφιλου Παρα-
ημέρα για τους αθλητικούς και ποικίλους ϊάν
(Συνέχεια στη σελίδα 32) Λόγοι περί ασθενείας
του Αγ. Ιωάννου του
Χρυσοστόμου
Οι ιερείς του ναού και η Μια Αλληλογραφία
συντακτική ομάδα του του Αγίου Λουκά του
περιοδικού σας εύχονται, ιατρού
ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΑ Προς τον άρρωστον
του Αρχ. Επιφανίου Θε-
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ οδωροπούλου
Το τεύχος αυτό είναι
Ωφέλεια εκ των θλίψε-
αφιερωμένο στις ων, όταν υπομένωμεν
καθημερινές δοκιμασίες, του γ. Φιλοθέου Ζερβά-
την ασθένεια και τον πόνο. κου
 Σελίδα 18
Επιστολές του Οσίου Θεοφάνους του Εγκλεί-
στου προς ασθενείς.
Οι σωματικές ασθένειες: σωτήριες ή καταστροφι-
κές.
Η υγεία σας κλονίστηκε. Η κλονισμένη υγεία του
σώματος μπορεί να κλονίσει και την υγεία της ψυ-
χής, διακυβεύοντας τη σωτηρία της, αν ο άρρωστος
άνθρωπος βαρυγκωμάει, αγανακτεί ή απελπίζεται.
Εύχομαι, με τη βοήθεια του Κυρίου, ν’ απαλλαγείτε
και από τη μία και από την άλλη συμφορά.
Τόσο η υγεία όσο και η ασθένεια χρησιμοποιούνται
από τη θεία πρόνοια ως μέσα σωτηρίας μας, φτάνει να
τα εκμεταλλευόμαστε με πνεύμα πίστεως. Τα ίδια,
όμως, μπορούν να γίνουν και μέσα καταστροφής μας,
αν τ’ αντιμετωπίσουμε σφαλερά. Τί σας χρειάζεται,
λοιπόν, τώρα, στον καιρό της αρρώστιας σας; Με-
γαλόψυχη υπομονή και υποταγή στο θέλημα του
Θεού. Μόλις η ψυχή σας αποκτήσει αυτή τη διάθεση,
θα μπει στο δρόμο της σωτηρίας, θα μπει στον παρά-
δεισο!
Τα ίδια έχω να σας πω και για την ασθένεια της κόρης
σας. Είναι μεγάλος ο πόνος σας, το καταλαβαίνω. Α-
φού, όμως, δοκιμάσατε όλους τους τρόπους θεραπείας
και χρησιμοποιήσατε όλα τα ανθρώπινα μέσα δίχως
αποτέλεσμα, σας απομένει ένα πράγμα, ότι δηλαδή
σας συμβούλεψα ήδη: Να συμφιλιωθείτε και μ’ αυτή
τη συμφορά και να τη σηκώσετε με διάθεση υποταγής
στο Θεό, πιστεύοντας ότι είναι απαραίτητη για τη σω-
τηρία τη δική σας, της κόρης σας και του συζύγου
σας.
Να θυμάστε τους μάρτυρες, που βασανίζονταν φριχτά
και ρίχνονταν στις φυλακές για πέντε, δέκα ή είκοσι
ολόκληρα χρόνια. Και όλα τα υπέμεναν με γενναιότη-
τα, έχοντας ως μοναδική παρηγοριά την προσδοκία
του παραδείσου, που τον κέρδιζαν χάρη στην υπομονή
τους…
* νουν οι ευσεβείς χριστιανοί σ’ αυτές τις περιπτώσεις να
Να υπομείνετε μεγαλόψυχα την ασθένεια σας και να
ευχαριστείτε γι’ αυτήν το Θεό. Γιατί, αν δεν είχατε
αρρωστήσει, θα πετούσατε στα σύννεφα, ενώ τώρα
πατάτε σταθερά στη γη. Από το άλλο μέρος, αν
ήσασταν υγιής και επιθυμούσατε τη σωτηρία σας, θα
έπρεπε να κάνετε νηστείες, αγρυπνίες, κόπους πολ-
λούς. Όλα αυτά τα αντικαθιστάτε τώρα με την υπο-
μονή στην ασθένεια. Κάνετε, λοιπόν, υπομονή και
μην ανησυχείτε για τίποτε άλλο, παρά μόνο για την
ψυχή σας.
Πνευματικά είστε υγιής. Οφείλετε, επομένως, να δια-
κονήσετε τον Κύριο ολοκληρωτικά -με τη νήψη, με τη
γενναιοφροσύνη, με τη συντριβή και την ταπείνωση,
με την αδιάλειπτη προσευχή, με την απόρριψη των
κακών λογισμών, με την αποφυγή της καταλαλιάς, με
Ε Ν ∆ Ο Ν
Από το βιβλίο «Χειραγωγία στη πνευματική
ζωή» της Ιεράς Μονής Παρακλήτου Ωρωπού
τη μνήμη του Θεού και του θανάτου, με το «χαίρειν με-
τά χαιρόντων και κλαίειν μετά κλαιόντων» (Ρωμ. 12:15)
και με άλλα παρόμοια. Να, λοιπόν, η σωτηρία σας!
*
Όλοι μας πρέπει να έχουμε πάντα στο νου μας το νόμο
του Θεού. Με το νόμο Του κρίνει ο Κύριος την πολιτεία
μας πάνω στη γη. Ότι μας συμβαίνει εδώ, καλό ή κα-
κό, από το μικρότερο ως το μεγαλύτερο, προέρχεται
ή παραχωρείται από το Θεό και είναι μέρος του σύ-
νολου έργου της ετοιμασίας μας για τη μέλλουσα
ζωή. Αυτόν το σκοπό υπηρετούν τόσο η υγεία όσο και η
ασθένεια. Αυτόν το σκοπό υπηρετεί και της φίλης σας η
ασθένεια. Στην πορεία της προς την αιώνια μακαριότη-
τα, πρέπει, σύμφωνα με τη σοφή και αγαθή κρίση του
Θεού, να κάνει υπομονή. Αυτό να πιστεύετε. Αυτό να
εμπνεύσετε και σ’ εκείνη. Τότε το φορτίο της ασθένειας
θα πάψει να βαραίνει την ψυχή της. Τότε θ’ ανακουφι-
στεί και θα παρηγορηθεί. Το πιο δραστικό φάρμακο της
ψυχής είναι η πίστη, ενωμένη με την ελπίδα και την α-
γάπη.
Με μια τέτοια εσωτερική τοποθέτηση, φροντίστε την με
στοργή και κάντε ότι μπορείτε για τη θεραπεία της,
έχοντας ειρήνη στην καρδιά και απόλυτη εμπιστοσύνη
στο Θεό. Το ίδιο και η φίλη σας. Η εγκόσμια ευτυχία
είναι ένα αγαθό που όλοι θέλουμε. Αν, όμως, ο Κύρι-
ος κρίνει ότι είναι καλύτερα για μας να στερηθούμε
το κομμάτι της ευτυχίας που λέγεται υγεία, ας γίνει
το θέλημα Του!…
Τα αίτια των ασθενειών.
Απευθυνθείτε στο γιατρό σας. Συνάμα, όμως, και πολύ
περισσότερο, απευθυνθείτε με την προσευχή στον Κύρι-
ο. Παρακαλέστε Τον να φωτίσει το γιατρό, ώστε να δώ-
σει στην αδελφή σας το κατάλληλο φάρμακο. Και στις
πρεσβείες των άγιων να καταφεύγετε και όλα όσα κά-
κάνετε -μόνο τους κομπογιαννίτες ν’ αποφεύγετε-, γιατί
δεν γνωρίζετε που είναι κρυμμένη και από που θα έρθει
η θεία βοήθεια. Ίσως ο Θεός ν’ αφήσει ισόβια την αδελ-
φή σας σ’ αύτη την κατάσταση, αν είναι πιο ωφέλιμη
για την ψυχή της. Ας την υπομείνει, λοιπόν, σ’ όλη την
υπόλοιπη ζωή της για χάρη της σωτηρίας της. Ίσως πάλι
ο Θεός να παρατείνει την αρρώστια για ένα χρονικό διά-
στημα, θέλοντας να δοκιμάσει την πίστη τη δική της, τη
δική σας και των γονιών σας. Μόνο Εκείνος τα γνωρίζει
όλα αυτά. Η αρρώστια δεν είναι ντροπή ούτε δείγμα
αποδοκιμασίας του Θεού. Απεναντίας, και εδώ βρί-
σκεται το έλεος Του. Ότι προέρχεται ή παραχωρείται
από το Θεό είναι έλεος -ασθένεια, φτώχεια, συμφορά.
Ας προσεύχεται η αδελφή σας εγκάρδια, λέγοντας:
«Κύριε, κάνε με καλά! Ας μη γίνει, όμως, το δικό μου
θέλημα, αλλά το δικό Σου. Δόξα σ’ Εσένα, Θεέ μου! Πι-
 Έντυπο πνευματικής εσωτερικής καταγραφής
στεύω πως όσο καλή είναι η υγεία, άλλο τόσο και τούτη
η αρρώστια. Σ’ ευγνωμονώ για όλα, πολυεύσπλαχνε
Πλάστη μου!».
Η αντιμετώπιση των ασθενειών.
Όλα δίνονται από το Θεό. Και όλα δίνονται για τη
σωτηρία μας. Μ’ αυτή τη σκέψη να δεχθείς κι εσύ
την ασθένειά σου, ευχαριστώντας το Θεό, που φρο-
ντίζει για τη σωτηρία σου. Τώρα, το πως συντελεί
στη σωτηρία μας οτιδήποτε παραχωρεί ο Κύριος, μόνο
Εκείνος το γνωρίζει. Εμείς συνήθως δεν μπορούμε να
το αντιληφθούμε. Στέλνει λ.χ. μία συμφορά άλλοτε για
να μας παιδαγωγήσει, άλλοτε για να μας αφυπνίσει
πνευματικά, άλλοτε για να μας γλυτώσει από ένα μεγα-
λύτερο κακό, άλλοτε για να μας αυξήσει τον ουράνιο
μισθό, άλλοτε για να μας απαλλάξει από κάποιο πάθος
κ.ο.κ. Εσύ, λοιπόν, ν’ αναλογίζεσαι τις αμαρτίες σου
και να λες: «Δόξα σ’ Εσένα, Κύριε, που με τιμωρείς
δίκαια!». Να συλλογίζεσαι ότι πρωτύτερα είχες ξεχά-
σει το Θεό και να λες: «Δόξα σ’ Εσένα, Κύριε, που μου
έδωσες αφορμή και γνώση για να Σε θυμάμαι συχνά!».
Να σκέφτεσαι ότι, αν ήσουν υγιής, πιθανότατα δεν θα
έκανες το καλό, και να λες: «Δόξα σ’ Εσένα, Κύριε,
που μ’ εμπόδισες από την αμαρτία!». Αν αντιμετωπίζεις
μ’ αυτόν τον τρόπο και μ’ αυτές τις σκέψεις την ασθέ-
νειά σου, το φορτίο σου θα γίνει πολύ ελαφρό.
Από το άλλο μέρος, μολονότι οι ασθένειες παραχω-
ρούνται από το Θεό, η φροντίδα για τη θεραπεία δεν
είναι αμαρτία. Γιατί τόσο η ιατρική επιστήμη όσο
και τα φάρμακα είναι δώρα κι αυτά του Θεού στο
ανθρώπινο γένος. Καταφεύγοντας, λοιπόν, στους
γιατρούς, πάλι στο Θεό καταφεύγουμε.
Μέσα από την αρρώστια ας μαθαίνουμε και ας απο-
κτούμε την ταπείνωση, την υπομονή, τη γενναιοψυχία,
το αίσθημα της ευγνωμοσύνης προς το Θεό. Ανθρώπι-
νη, βέβαια, είναι η ανυπομονησία, η λιποψυχία. Μόλις,
όμως, εμφανιστεί, πρέπει να τη διώχνουμε. Όλες οι
δύσκολες καταστάσεις έχουν ένα βάρος, αυτό που πρέ-
πει να σηκώσουμε, αυτό που πρέπει να υπομείνουμε.
Χωρίς βάρος, δεν μπορούμε να μιλάμε για υπομονή.
Πάντως, η επιθυμία απαλλαγής από το βάρος δεν είναι
εφάμαρτη. Είναι φυσική ανάγκη της ψυχής. Αμαρτία
διαπράττουμε, όταν, από τη φυσική αυτή ανάγκη, οδη-
γούμαστε στην αδημονία και τον γογγυσμό. Αν νιώ-
σεις μέσα σου κάτι τέτοιο, απομάκρυνε το αμέσως,
ευχαριστώντας τον Θεό.
* Κλείστε τα μάτια σας. Ξεχάστε τα εγκόσμια. Ατενίστε
Αν αρρωστήσατε από υπαιτιότητά σας, μετανοήστε
ενώπιον του Θεού και ζητήστε Του συγχώρηση, ε-
πειδή δεν φυλάξατε το δώρο της υγείας, το δώρο
που Εκείνος σας πρόσφερε. Αν πάλι η αρρώστια σας
παραχωρήθηκε από τον Κύριο – γιατί τυχαία τίποτα
δεν γίνεται-, ευχαριστήστε Τον εγκάρδια. Και η αρ-
ρώστια, βλέπετε, είναι θείο δώρο, γιατί ταπεινώνει,
Σελίδα 19
μαλακώνει την ψυχή και απαλλάσσει από τις πολλές
μέριμνες.
Πως να προσευχόμαστε, όταν είμαστε άρρωστοι;
Δεν αμαρτάνουμε, όταν ζητάμε από το Θεό να μας
θεραπεύσει. Κάθε φορά που το ζητάμε, όμως, ας προ-
σθέτουμε και τη φράση: «αν είναι θέλημά Σου, Κύρι-
ε!». Όταν υποτασσόμαστε ολοκληρωτικά στο θείο
θέλημα και δεχόμαστε το καθετί ως θεία ευεργεσία,
τότε και η ψυχή μας παραμένει ειρηνική και ο Θεός
γίνεται πιο ελεητικός απέναντί μας. Έτσι μας χαρίζει
είτε την υγεία είτε, τουλάχιστον, παρηγοριά και παρά-
κληση μέσα στον πόνο.
Γιατί ο Θεός επιτρέπει την παράταση μιας ασθένει-
ας;
Ο Κύριος αφήνει μιαν αρρώστια να παρατείνεται,
όταν βλέπει ότι αυτή συμβάλλει περισσότερο από την
υγεία στη σωτηρία του ανθρώπου.
Ας οικοδομήσουμε μέσα μας ναό πνευματικό.
Είστε κατάκοιτη και γι’ αυτό δεν μπορείτε πια να πη-
γαίνετε στον μοναστηριακό σας ναό για τις ιερές ακο-
λουθίες. Εύχομαι να οικοδομήσετε μέσα σας, με τη
βοήθεια του Κυρίου, ένα ναό αχειροποίητο, πνευματι-
κό, όπου η ψυχή σας αδιάλειπτα θα προσφέρει «θυσίας
ευπρόσδεκτους τω Θεώ διά Ιησού Χριστού» (Α’ Πέτρ.
2:5) με τη νοερά και καρδιακή προσευχή.
Όλοι οι χριστιανοί, βέβαια, είμαστε ζωντανοί ναοί,
όπως μας λέει ο άγιος απόστολος: «Ναός Θεού έστε
και το Πνεύμα του Θεού οικεί εν υμίν» (Α’ Κορ. 3:16).
«Το σώμα υμών ναός του εν υμίν Άγιου Πνεύματος
έστιν, ου έχετε από Θεού» (Α’ Κορ. 6:19). Ο καθένας
μας, λοιπόν, οφείλει όχι μόνο να διατηρεί καθαρό, α-
γνό, άσπιλο και αμόλυντο από κάθε αμαρτία το «ναό»
του, αλλά και να τον καταστήσει τόπο ακατάπαυστης
δοξολογίας του Θεού. Οι κοσμικοί άνθρωποι βυθισμέ-
νοι στις μέριμνες του βίου, λησμονούν ή υποβαθμί-
ζουν τον υψηλό τούτο σκοπό, την ιερή τούτη λειτουρ-
γία της ψυχοσωματικής μας οντότητος. Οι μοναχοί και
οι μοναχές, όμως, γι’ αυτό ακριβώς ακολουθούν έναν
ιδιαίτερο τρόπο ζωής, για να πραγματώσουν, με ευνοϊ-
κές συνθήκες, τα παραπάνω αποστολικά λόγια.
Εσείς, λοιπόν, που είστε βαριά άρρωστη, διαθέτετε τις
καλύτερες προϋποθέσεις για την καλλιέργεια της εσω-
τερικής προσευχής, για την εκτέλεση αδιάλειπτης νοε-
ράς εργασίας, για τη δόμηση του ναού της ψυχής σας.
νοερά τον Κύριο, που είναι «πανταχού παρών και τα
πάντα πληρών». Μόνο Αυτός ας είναι μέσα στο νου
σας. Δοξάζετε, ευχαριστείτε, αινείτε Τον… Να, έτσι
γίνεστε ναός Του. Τοιχοδομή του ναού αυτού είναι η
υπομονή. Θυσιαστήριο του είναι η καρδιά πού ξεχειλί-
ζει από αγάπη και ευγνωμοσύνη προς το Θεό. Ύμνοι
(Συνέχεια στην επόμενη σελίδα)
 Σελίδα 20
(Συνέχεια από την προηγούμενη σελίδα3)
είναι οι προσευχές και τα ευλαβικά αισθήματα. Και
ψάλτης του ναού είναι το καλοπροαίρετο πνεύμα, που
συνθέτει τους ύμνους και τους εκτελεί με σταθερό
ευσεβή λογισμό.
Θεραπεία με θεία και ανθρώπινα μέσα.
Η θεία Κοινωνία και ό Αγιασμός έχουν αναμφισβή-
τητη ιαματική δύναμη. Θεραπεύουν όχι μόνο την
ψυχή, αλλά και το σώμα. Ωστόσο σε κάθε περίπτω-
ση η αποτελεσματικότητα τους εξαρτάται από τη δική
μας πίστη και από τη βουλή του Θεού. Δεν είναι κα-
κό, πάντως, να χρησιμοποιούμε και φάρμακα για
τη θεραπεία μας. Είναι, βέβαια, μέσα ανθρώπινα,
αλλά και σ' αυτά υπάρχει η ιαματική ενέργεια του
Θεού, αφού αποτελούν δώρα Εκείνου στο γένος
μας. Τα θεία και τα ανθρώπινα, λοιπόν, αλληλοπερι-
χωρούνται. Τα θεία δώρα προσφέρονται σ' εμάς με
ανθρώπινα μέσα.
* Του.
Η προσευχή, προσευχή! Και ο γιατρός, γιατρός! Ο
Θεός μας έδωσε και τους γιατρούς. Γι' αυτό το θέλημα
Του είναι να καταφεύγουμε στη γνώση και την πείρα
τους, όταν χρειάζεται. Άμεσα παρέχει τη βοήθεια
Του ο Κύριος, όταν τα ιατρικά μέσα αποδεικνύο-
νται ανεπαρκή. Και προσευχή, λοιπόν, θα κάνουμε
για τη θεραπεία μας, όταν αρρωσταίνουμε, αλλά και
την ιατρική επιστήμη δεν θα περιφρονούμε. «Αιτείτε
και λήψεσθε!» (Ιω. 16:24).
*
Η αρνητική θέση σας για τη φαρμακευτική αγωγή δεν
είναι σωστή. Ο Θεός δημιούργησε τα φάρμακα και
τους φαρμακοποιούς όχι μόνο για να υπάρχουν, αλ-
λά και για να χρησιμοποιούνται από τους ασθενείς.
Όλα από τον Κύριο εξαρτώνται και προέρχονται. Αυ-
τός παραχωρεί τις αρρώστιες, Αυτός μας δίνει και τη
δυνατότητα της θεραπείας. Αν έχουμε χρέος να προ-
στατεύουμε και να διαφυλάσσουμε τη ζωή, ως θείο
δώρο, τότε έχουμε χρέος να ενδιαφερόμαστε και
για τη θεραπεία μας, όταν αρρωσταίνουμε. Ίσως,
βέβαια, να μην το κάνουμε, είτε γιατί θέλουμε ν' α-
σκήσουμε τον εαυτό μας στην υπομονή είτε γιατί προ-
σμένουμε από το Θεό τη γιατρειά. Τέτοιοι σκοποί,
όμως, είναι πολύ υψηλοί και γι' αυτό πολύ τολμηροί.
Αν θέλετε ν' ασκηθείτε στην υπομονή και αν εγκατα-
λείπετε την υγεία και τη ζωή σας στα χέρια του Θεού,
τότε, όσο κι αν υποφέρετε, στην καρδιά και στα χείλη
σας δεν πρέπει να έχετε άλλο τίποτε από την ευγνώμο-
να ευχαριστία. Σ' αυτή την περίπτωση κάθε "ωχ!" εί-
ναι ανεπίτρεπτο.
*
Σας έγραψα και σας ξαναγράφω ότι δεν είναι αμαρ-
τία να χρησιμοποιούμε φάρμακα, όταν είναι απα-
Ε Ν ∆ Ο Ν
ραίτητα, γιατί κι αυτά του Θεού είναι. Ο Θεός δη-
μιούργησε τα φαρμακευτικά βότανα και ο Θεός φώτισε
τους ανθρώπους, ώστε ν' ανακαλύψουν τις θεραπευτικές
ιδιότητες αυτών των βοτάνων, όπως παραδέχονται οι
ειλικρινείς και ταπεινοί γιατροί. Επομένως κι εσείς δεν
αμαρτάνετε, καταφεύγοντας στους γιατρούς και τα φάρ-
μακα, φτάνει να έχετε την ελπίδα της γιατρειάς σας στον
Κύριο. Ο Πλάστης μας, όμως, εκτός από τα φυσικά
μέσα θεραπείας, μας έδωσε και τα υπερφυσικά. Από
κανένα μας δεν έχει αφαιρεθεί η δυνατότητα χρησι-
μοποιήσεως αυτών των μέσων. Όλοι μπορούμε να
περάσουμε τη θύρα του θείου ελέους. Μόνο που χρει-
αζόμαστε ένα κλειδί: την πίστη. Αν, λοιπόν, η πίστη
μας δεν είναι δυνατή, ας παρακαλάμε τον Κύριο:
«Βοήθει μου τή απιστία!» (Μάρκ. 9:24). Κι Εκείνος θα
μας δώσει και πίστη δυνατή και υγεία, αν μας συμφέρει
πνευματικά. Ας χρησιμοποιούμε για τη θεραπεία μας
όλα τα μέσα που μας παρέχει η ευσπλαχνία του Θεού,
τόσο τα φυσικά όσο και τα υπερφυσικά, γιατί δεν
ξέρουμε που βρίσκεται κρυμμένο κάθε φορά το έλεος
Τίποτε δεν μπορούμε να αποκτήσουμε, χωρίς την
υπομονή και την ταπείνωση.
Μέχρι να μπούμε στον Παράδεισο, πρέπει να
υπομένουμε, όσα ημπορούμε να μεταφέρουμε
«στην πλάτη»!
Είθε να σας δώσει ο Θεός υπομονή με αγάπη,
διότι διά της υπομονής κερδίζεται ο Παράδεισος.
Αγαπητοί μου πατέρες, υπομονή, υπομονή, υπο-
μονή! Όχι υπομονή με μέτρο, αλλά απέραντη
υπομονή με αγάπη!
Η υπομονή είναι δύο ειδών: επίκτητη και η εν
αγάπη. Δηλαδή υπομονή φυσική και πνευματική.
Υπομονή στην αρρώστια, στην δυσφήμηση, υπο-
μονή με ευχαριστία στον Θεό για την απόκτηση
της πολύτιμης σωτηρίας μας.
Ο Θεός είθε να μας δώσει υγεία και υπομονή με
χαρά στην αρρώστια μας, διότι όσο το σώμα μας
λυώνει, τόσο η ψυχή μας ενδυναμώνεται και κα-
θαρίζεται απ’ όλες τις αμαρτίες της.
Να προσευχόμαστε να μας δώσει ο Θεός υπομο-
νή, διότι, αυτός που υπομένει μέχρι τέλους, θα
σωθεί.
Επί του παρόντος σας ευχόμεθα υπομονή, και
μετά ψυχική ειρήνη και πνευματική χαρά.
Γέροντας Παῒσιος Ολάρου
 Έντυπο πνευματικής εσωτερικής καταγραφής
Οσίου Αντιόχου του Πανδέκτου (24/12)
Λόγος 92ος Για το ότι πρέπει να συμπάσχουμε.
Το να πάσχουμε και να υποφέρουμε ο ένας για τον
άλλο και να αλληλοβοηθούμαστε και να κοπιάζουμε
μαζί με τους άλλους, είναι πράγμα ευάρεστο στον Θεό.
Καθόσον χρωστούμε να το κάνουμε αυτό σαν δούλοι
και σύντροφοι και υπηρέτες του Θεού Λόγου, για να
γίνουμε αρεστοί σε Εκείνον του οποίου γίναμε στρα-
τιώτες, από τον οποίο θα λάβουμε και την ανταμοιβή.
Ο άνθρωπος που συμπονεί για τον συνάνθρωπό του
έχει ψυχή γεμάτη ευσπλαχνία. Και αυτός που έχει μια
τέτοια ψυχή, θα αναβλύσει όλα τα καλά. Γιατί, αν έχει
χρήματα, θα τα δωρίσει· αν δει κάποιον μέσα σε συμ-
φορές, θα κλάψει· αν συναντήσει κάποιον δοκιμαζόμε-
νο από θλίψεις, θα του απλώσει χέρι βοηθείας, και δεν
θα παραλείψει τίποτε από αυτά που μπορεί να κάνει.
Ας αγωνιστούμε λοιπόν, ώστε η πίστη μας και η αγάπη
και η υπομονή να γίνουν για μας σαν περικεφαλαία και
δόρυ και πανοπλία, δείχνοντας μακροθυμία μεταξύ μας
και ζώντας με πραότητα, όπως και ο Θεός δείχνει προς
εμάς. Ας μη παραβλέπουμε ταπεινό και με δάκρυα στα
μάτια, για να μη παραβλεφθούν και τα δάκρυα της
προσευχής μας. Και αν έχουμε κάποιο χάρισμα, ας μη
κυριευθούμε από αλαζονεία, αλλά να δείξουμε συμπά-
θεια προς εκείνους που δεν έχουν, και να παραμείνει σε
μας το χάρισμα μέχρι τέλους. Λέγει πραγματικά πρώ-
τος ο συμπαθέστατος Ιώβ· «Εγώ έκλαψα για τον κάθε
αδύνατο και στέναξα όταν είδα άνθρωπο μέσα σε ανά-
γκες» (Ιώβ 30,25) και· «Αν γύρισα τα μάτια μου αλλού
όταν είδα γυμνό και δεν τον έντυσα» (Ιώβ 31,19) και·
«Η πόρτα μου ήταν ανοιχτή στον καθένα που ερχό-
ταν» (Ιώβ 31,32). Επίσης και ο Τωβίας λέγει· «Έκανα
πολλές ελεημοσύνες. Και όταν έβλεπα πεθαμένους ριγμέ-
νους, τους μάζευα και τους έθαβα» (Τωβ. 1,17) . Ο προ-
φήτης πάλι Ωσηέ λέγει· «Ας επιδιώξουμε να γνωρίσου-
με τον Κύριο, γιατί αγάπη θέλει και όχι θυσία, και επί-
γνωση Θεού, και όχι ολοκαυτώματα» (Ωσηέ 6, 3,6). Και
ο Μιχαίας· «Μήπως δεν σου έγινε γνωστό, άνθρωπέ
μου, ότι το καλό ή το τι ζητεί ο Κύριος από σένα δεν
είναι τίποτε άλλο, παρά να εκτελείς τις εντολές του και
να αγαπάς την ευσπλαχνία;» (Μιχ. 6,8). Λέγει επίσης
και στη Σοφία· «Σώσε τους ανθρώπους που οδηγούνται
στην εκτέλεση, και μη λυπηθείς να εξαγοράσεις ανθρώ-
πους που πρόκειται να φονευθούν» (Παρμ. 24,11). Και
ο Ιάκωβος· «Εάν αδελφός ή αδελφή είναι γυμνοί και
στερούνται την καθημερινή τους τροφή, και πει κάποιος
σ’ αυτούς, Πηγαίνετε στο καλό, βρείτε ζεστασιά και χορ-
τάστε, και δεν τους δώσετε τα αναγκαία για το σώμα,
ποια η ωφέλεια;» (Ιακ. 2, 15-16). Συμβουλεύει επίσης
και ο Παύλος· «Ντυθείτε λοιπόν, σαν εκλεκτοί του
Θεού, άγιοι και αγαπημένοι, ευσπλαχνία, αγαθότητα,
ταπεινοφροσύνη, πραότητα, μακροθυμία, και ανοχή ο
ένας προς τον άλλο» (Κολ. 3,13). Λέγει επίσης και για
τον εαυτό του· «Αλήθεια σας λέγω στο όνομα του Χρι-
στού, δεν λέγω ψέματα, ότι υπάρχει λύπη μεγάλη και
Σελίδα 21
Από το βιβλίο «Αντιόχου μοναχού άπαντα τα
έργα» των εκδόσεων «Γρηγόριος ο Παλαμάς»
αδιάκοπος πόνος μέσα στην καρδιά μου· θα ευχόμουν
πραγματικά εγώ ο ίδιος να είμαι ανάθεμα, μακριά από
τον Χριστό, για χάρη των αδελφών μου, που είναι συγγε-
νείς μου κατά σάρκα» (Ρωμ. 9, 1-3)· και ότι, «Αν πάσχει
ένα μέλος, πάσχουν μαζί του όλα τα μέλη» (Α’ Κορ.
12,26). Και ο Πέτρος· «Και τέλος, να είσαστε όλοι της
ίδιας γνώμης, γεμάτοι συμπόνια, αδελφική αγάπη, ευ-
σπλαχνία και ταπεινοφροσύνη, χωρίς να ανταποδίδετε
κακό αντί κακού, ή κατηγορία αντί κατηγορίας· αντίθετα
να ευλογείτε ο ένας τον άλλον, γιατί σ’ αυτό έχετε κλη-
θεί, για να κληρονομήσετε ευλογία» (Α’ Πέτρ. 3, 8-9). Ο
εύσπλαχνος πάλι Κύριος, θέλοντας να μας αναδείξει
υιούς του Πατέρα του, λέγει· «Να είστε γεμάτοι ευσπλα-
χνία, όπως ο πατέρας σας ο ουράνιος είναι εύσπλα-
χνος» (Λουκά 6,36). Σ’ αυτόν πρέπει η δόξα στους
αιώνες. Αμήν.
Η αδικία μαζεύει οργή Θεού
Μεγάλη υπόθεση να έχει ο άνθρωπος την ευλογία
του Θεού! Πλούτος είναι! Ότι έχει ευλογία, στέκει,
δεν γκρεμίζεται. Ότι δεν έχει ευλογία, δεν στέκει. Η
αδικία είναι μεγάλη αμαρτία. Όλες οι αμαρτίες
έχουν ελαφρυντικά, η αδικία δεν έχει· μαζεύει οργή
Θεού. Φοβερό! Αυτοί που αδικούν, βάζουν φωτιά
στο κεφάλι τους. Από την μια μεριά βλέπεις να κά-
νουν μια αδικία και από την άλλη να πεθαίνουν δικοί
τους άνθρωποι και να μη δίνουν σημασία. Πώς να
κάνουν προκοπή οι άνθρωποι με τόσες αδικίες; Κά-
νουν αυτά που κάνουν, δίνουν δικαιώματα και στον
διάβολο, γι’ αυτό μετά περνούν δοκιμασίες, τους
βρίσκουν αρρώστιες κ.λπ. και σου λένε: «Κάνε προ-
σευχή να γίνω καλά».
Τα περισσότερα κακά που συμβαίνουν είναι από
αδικίες. Όταν λ.χ. μαζεύεται με αδικία η περιουσία,
ζουν οι άνθρωποι λίγα χρόνια σαν αρχοντόπουλα και
μετά τα δίνουν, όσα μάζεψαν, στους γιατρούς. Τί
λέει ο Ψαλμός; «Κρείσσον ολίγον τω δικαίω υπέρ
πλούτον αμαρτωλών πολύν». (Ψαλμ 36,16).
«Ανεμομαζώματα, ανεμοσκορπίσματα». Όσα μαζεύ-
ουν, φεύγουν· όλα εξανεμίζονται. Σπάνια, σε πολύ
λίγους συμβαίνει να είναι οι αρρώστιες, οι χρεωκο-
πίες κ.λπ. μια δοκιμασία του Θεού. Αυτοί θα έχουν
καθαρό μισθό. Σ’ αυτήν την περίπτωση συνήθως
γίνονται ύστερα πιο πλούσιοι, σαν τον Ιώβ. Αλλά
και πολλοί άνθρωποι που βγαίνουν άλειωτοι είναι
και από αυτό, κάποια αδικία έχουν κάνει.
Από το βιβλίο «Λόγοι Γέροντος Παϊσίου»
τόμος Α’
 Σελίδα 22
Λόγοι Οσίου Πορφυρίου περί ασθενείας και
παρακλήσεως.
Το μυστικό στην ασθένεια είναι ν’ αγωνιστείς
ν’ αποκτήσεις την χάρη του Θεού.
Πολλή ωφέλεια έχουμε απ’ τις ασθένειες, αρκεί να τις
υπομένομε χωρίς γογγυσμό και να δοξάζομε τον Θεό,
ζητώντας το έλεος Του. Οι ασθένειές μας βγάζουν σε
καλό, όταν τις υπομένομε αγόγγυστα, παρακαλώντας
τον Θεό να μας συγχωρήσει τις αμαρτίες και δοξάζο-
ντας το όνομά Του.
Όταν αρρωστήσομε, το θέμα δεν είναι να μην πάρομε
φάρμακα ή να πάμε να προσευχηθούμε στον Άγιο
Νεκτάριο. Όταν είμαστε άρρωστοι, ξέρετε τι πρέπει
να κάνουμε; Να παρακαλάμε τον Θεό να συγχωρή-
σει τις αμαρτίες μας. Κι ο Θεός επειδή θα Τον πα-
ρακαλάμε πονεμένοι και ταπεινωμένοι, θα μας συγ-
χωρήσει τις αμαρτίες και θα μας κάνει καλά και
στο σώμα. Αλλά προσέξτε! Να μην προσεύχεστε με
υστεροβουλία, να μη λέτε, «Θεέ μου, συγχώρεσε τις
αμαρτίες μου», και το μυαλό σας να είναι προσκολλη-
μένο στη σωματική σας ασθένεια. Μια τέτοια προσευ-
χή δεν θα έχει αποτέλεσμα. Όταν προσεύχεστε, να
ξεχνάτε την σωματική σας αρρώστια, να την απο-
δέχεστε σαν κανόνα, σαν επιτίμιο, για την άφεση
των αμαρτιών σας. Για τα παραπέρα μην ανησυχεί-
τε· αφήστε τα στον Θεό και ο Θεός ξέρει την δου-
λειά Του.
Πρέπει να ξέρομε και το άλλο μυστικό· ν’ αγωνιστού-
με ν’ αποκτήσομε την χάρη του Θεού. Αυτό είναι το
μυστικό. Τα άλλα θα μας τα διδάξει η χάρις, δηλαδή
το πώς θα αφεθούμε στον Χριστό. Εμείς, δηλαδή, πε-
ριφρονούμε την ασθένεια, δεν τη σκεπτόμαστε, σκε-
πτόμαστε τον Χριστό απαλά, ανεπαίσθητα, ανιδιοτε-
λώς, κι ο Θεός κάνει το θαύμα Του προς το συμφέρον
της ψυχής μας. Όπως λέμε στην Θεία Λειτουργία,
«πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα».
Αλλά πρέπει να θέλομε να περιφρονήσομε την ασθέ-
νεια. Αν δεν θέλομε, είναι δύσκολο, δεν μπορούμε να
πούμε, «την περιφρονώ». Κι έτσι ενώ νομίζουμε ότι
την περιφρονούμε κι ότι δεν της δίνουμε σημασία,
εμείς της δίνουμε, την έχουμε στο μυαλό μας συνέχεια
και δεν μπορούμε να έχομε μέσα μας μια ήρεμη κατά-
σταση. Κι αυτό θα σας το αποδείξω. Λέμε : «Πιστεύω
ότι θα με θεραπεύσει ο Θεός. Δεν παίρνω φάρμακα.
Έτσι θα το κάνω· θα μείνω όλη νύκτα άγρυπνος και θα
Τον παρακαλέσω γι αυτό το θέμα. Θα μ’ ακούσει ο
Θεός». Προσευχόμαστε όλη τη νύκτα, παρακαλούμε,
δεόμαστε, ζητάμε, φωνάζουμε, εκβιάζομε τον Θεό κι
όλους τους Αγίους να μας κάνουνε καλά. Εκβιάζομε
μέρα και νύκτα. Τρέχουμε από δω και από κει. Ε, δεν
δείχνομε με όλα αυτά ότι δεν την έχουμε περιφρονή-
σει την αρρώστια; Όσο επιμένομε και εκβιάζομε τους
Ε Ν ∆ Ο Ν
Από το βιβλίο της Ιεράς Μονής
Χρυσοπηγής Χανίων
Αγίους και τον Θεό να γίνομε καλά, τόσο ζούμε την
αρρώστια μας. Όσο ενδιαφερόμαστε να την διώξουμε,
τόσο την ζούμε. Γι αυτό δεν γίνεται τίποτα. Κι εμείς
έχουμε την εντύπωση ότι θα γίνει οπωσδήποτε ένα θαύ-
μα· κι όμως, στην πραγματικότητα δεν το πιστεύουμε
κι έτσι δεν γινόμαστε καλά.
Προσευχές κάνομε, δεν παίρνομε φάρμακα· όμως δεν
ηρεμούμε και το θαύμα δεν γίνεται. Μα θα πεις: «Δεν
πήρα το φάρμακο, πως δεν πιστεύω;». Κι όμως, στο βά-
θος υπάρχει μέσα μας αμφιβολία και φόβος και σκεπτό-
μαστε: «Άραγε θα γίνει αυτό;». Εδώ ισχύει το Γραφικό:
«ἐὰν ἔχητε πίστιν καὶ μὴ διακριθῆτε, οὐ μόνον τὸ τῆς
συκῆς ποιήσετε, ἀλλὰ κἂν τῷ ὄρει τούτῳ εἴπητε, ἄρθητι
καὶ βλήθητι εἰς τὴν θάλασσαν, γενήσεται». (Ματθ. 21,21)
Όταν η πίστη είναι πραγματική, είτε παίρνεις φάρ-
μακο είτε δεν παίρνεις, θα ενεργήσει. «Τίμα ἰατρὸν
πρὸς τὰς χρείας αὐτοῦ τιμαῖς αὐτοῦ, καὶ γὰρ αὐτὸν ἔκτισε
Κύριος. Κύριος ἔκτισεν ἐκ γῆς φάρμακα, καὶ ἀνὴρ φρόνι-
μος οὐ προσοχθιεῖ αὐτοῖς. Καὶ ἰατρῷ δὸς τόπον, καὶ γὰρ
αὐτὸν ἔκτισε Κύριος, καὶ μὴ ἀποστήτω σου, καὶ γὰρ
αὐτοῦ χρεία.» (Σοφ. Σειρ. 38, 1·4·12)
Είναι όμως εγωισμός, πονηρή ενέργεια, να νομίζετε
ότι ο Θεός θα κάνει, κατ’ εξαίρεσιν από τους πολ-
λούς, θαυματουργική επέμβαση σε σας και να αρνεί-
σθε την ιατρική βοήθεια. Ο Θεός κάνει θαύματα και
τώρα, αλλά εσείς δεν πρέπει να το προσδοκάτε για
τον εαυτό σας. Άλλωστε και μέσω των γιατρών ο
ίδιος ο Θεός ενεργεί.
Όταν αρρωσταίνουμε, για να μην κάνομε λάθη, πρέπει
να ακολουθούμε και τις οδηγίες της ιατρικής και της
λογικής. Πάνω απ’ όλα όμως, ν’ ακολουθούμε το θέλη-
μα του Θεού και να έχουμε εμπιστοσύνη στην αγάπη
Του.
Όλο το μυστικό είναι η πίστη· αδιάκριτη, απαλή, απλή
και αφελής. «Εν απλότητι και αφελότητι καρδίας». (Σοφ.
Σολ.1,1) Δεν είναι θέμα επιβολής. Την «επιβολή» μπο-
ρεί να την έχει ένας φακίρης. Να έχουμε πίστη ότι ο
Θεός μας υπεραγαπά και ότι θέλει να γίνουμε δικοί
Του. Γι’ αυτό επιτρέπει τις ασθένειες, μέχρι να παρα-
δοθούμε μ’ εμπιστοσύνη σ’ Αυτόν.
Να αγαπήσομε τον Χριστό και όλα θ’ αλλάξουν στη
ζωή μας. Να μην Τον αγαπάμε, για να πάρουμε ανταπό-
δομα, παραδείγματος χάριν, την υγεία. Αλλά να Τον
αγαπάμε με λαχτάρα, από ευγνωμοσύνη, χωρίς να σκε-
πτόμαστε τίποτα, μόνο τη θεία αγάπη. Ούτε να προσευ-
χόμαστε με σκοπιμότητα και να λέμε στον Θεό : «Κάνε
τον τάδε καλά στην υγεία του, να έλθει κοντά Σου». Αυτό
δεν είναι σωστό, να υποδεικνύουμε τρόπους στον Θεό.
Πώς να πούμε στον Θεό: «Κάνε με καλά»; Σε Αυτόν
 Έντυπο πνευματικής εσωτερικής καταγραφής
που τα πάντα γνωρίζει τι να γνωστοποιήσομε; Εμείς
θα προσευχηθούμε, αλλά ο Θεός μπορεί να μη θέλει να
μας ακούσει.
Να μην παρακαλάτε τον Θεό να σας κάνει καλά. Ε-
κείνος ξέρει τι είναι το καλό σας. Και θα ενεργήσει
με την άπειρη αγάπη Του, που έχει για τον άνθρωπο.
Είναι πολύ άσχημο να παρακαλούμε τον Θεό για ανά-
γκες μας. Θα πείτε, τον Πατέρα μας δεν θα τον παρα-
καλέσουμε; Βέβαια, αν αρρωστήσομε, άμα χάσομε
κάτι, τον Θεό θα παρακαλέσομε να το βρούμε. Δεν
είναι κακό… Διότι δεν Τον παρακαλούμε, επειδή νιώ-
θουμε ότι είμαστε μακριά Του και δεν Τον έχουμε αγα-
πήσει όπως πρέπει. Δεν ανοίγουμε τα χέρια μας να
πούμε: «θεέ μου, Σε αγαπώ, Σε λαχταράει η ψυχή μου,
μα δεν μπορώ να Σε αγαπήσω όπως Εσύ θέλεις..». Αν
είναι να Τον παρακαλέσομε έτσι, να Τον παρακαλέσο-
με! Όμως πάνω στην δυσκολία Τον εκβιάζουμε, δεν
Τον παρακαλούμε. Λέμε: «Δώσε, Θεέ μου, γιατί πονώ».
Κοιτάξτε το μυστήριο. Ο Θεός δεν το ξέρει ότι εγώ
είμαι δούλος Του; Δεν το ξέρει ότι πονάω; Είναι ανά-
γκη τώρα να Τον παρακαλέσω; Δεν έχω τόσα άλλα που
επείγουν για την ψυχή μου; Ο σκοπός είναι να με βοη-
θήσει να Τον αγαπήσει, να Τον λαχταρήσει η ψυχή
μου. Να μου δείξει το δρόμο τον άγιο, πως πρέπει ν’
ανοίγει η ψυχή μου και να μιλάει μαζί Του. Είναι πολ-
λά μυστήρια… Για τον πλησίον, βέβαια! Πρέπει να
αγρυπνήσετε, να κοπιάσετε, να παρακαλέσετε! Για τον
εαυτό σας όμως…
Ένας άνθρωπος με ρώτησε πριν από καιρό:
-Πότε θα γίνω καλά;
-Α! του λέω. Άμα λέεις, «πότε θα γίνω καλά;», ποτέ
δεν θα γίνεις καλά. Δεν είναι σωστό να παρακαλείς τον
Θεό για τέτοια πράγματα. Παρακαλείς με αγωνία τον
Θεό να σου πάρει την ασθένεια, αλλ’ αυτή τότε σε α-
γκαλιάζει και σε σφίγγει πιο πολύ. Δεν πρέπει να παρα-
καλούμε γι’ αυτό.
Φοβήθηκε και είπε:
-Να μην κάνω προσευχή!;
-Αλίμονο! του λέω. Να κάνεις, και πολύ προσευχή μά-
λιστα, αλλά για να συγχωρέσει ο Θεός τις αμαρτίες σου
και να σου δώσει τη δύναμη να Τον αγαπήσεις και να
Του δοθείς. Διότι όσο παρακαλείς να φύγει η ασθένεια,
τόσο αυτή κολλάει πάνω σου, σε αγκαλιάζει, σε σφίγ-
γει και δεν χωρίζεται από κοντά σου. Αν βέβαια σαν
άνθρωπος, αισθανθείς εσωτερική δυσκολία και αδυνα-
μία, τότε ας παρακαλέσεις ταπεινά τον Κύριο να σου
αφαιρέσει την ασθένεια.
Ν’ αφηνόμαστε με εμπιστοσύνη στην αγάπη του
Θεού.
Όταν παραδοθούμε στον Χριστό, ειρηνεύει ο πνευ-
Σελίδα 23
ματικός μας οργανισμός, με αποτέλεσμα τη φυσιο-
λογική λειτουργία όλων των οργάνων και των αδέ-
νων. Όλα επηρεάζονται. Γινόμαστε καλά, παύομε
να υποφέρομε. Και καρκίνο να έχουμε, αν τα’ αφή-
σουμε στον Θεό και γαληνέψει η ψυχή μας, μπορεί
η θεία χάρις με τη γαλήνη αυτή να ενεργήσει να
φύγει και ο καρκίνος και όλα.
Κι αν θέλετε να μάθετε, και το έλκος στομάχου από τη
νεύρωση δημιουργείται. Το συμπαθητικό σύστημα,
ενώ πιέζεται, σφίγγεται και παθαίνει, και έτσι δημι-
ουργείται το έλκος. Μια, δυό, τρείς, σφίξιμο, σφίξιμο,
σφίξιμο, στενοχώρια, στενοχώρια, στενοχώρια, άγχος,
άγχος, άγχος, πώπ! έλκος. Έλκος ή καρκίνος, εξαρτά-
ται. Όταν στην ψυχή μας υπάρχουν μπερδέματα,
επιδρούν στο σώμα και η υγεία δεν πηγαίνει καλά.
Εγώ αν αντέχω τόσες αρρώστιες που έχω, είναι που
δούλεψα, που έτρεχα, και ακόμη συντηρούμαι, με
την χάρη του Θεού.
Το τέλειο είναι να μην προσευχόμαστε για την υγεία
μας. Να μην ευχόμαστε να γίνουμε καλά, αλλά να
γίνουμε καλοί. Κι εγώ για τον εαυτό μου αυτό εύχο-
μαι, σας λέω. Ακούσατε; Όχι καλοί, δηλαδή ενάρετοι,
«να γίνουμε αυτό, αυτό, αυτό...», αλλά ν’ αποκτήσομε
θείο ζήλο· ν’ αφηνόμαστε με εμπιστοσύνη στην αγάπη
Του· να προσευχόμαστε μάλλον για την ψυχή μας.
Και την ψυχή μας θα την εννοούμε ενσωματωμένη
μέσα στην Εκκλησία, που κεφαλή της είναι ο Χριστός,
μαζί με όλους τους συνανθρώπους μας και μαζί με
όλους τους εν Χριστώ αδελφούς.
Κι εγώ ανοίγω τα χέρια και προσεύχομαι για όλους.
Μπροστά στο Άγιον Ποτήριον, όταν κοινωνώ, ανοίγω
την ψυχή μου να δεχθεί τον Κύριο και γέρνω το κεφά-
λι μου και εύχομαι για σας, για τον άλλο, για τον άλλο,
για όλη την Εκκλησία. Αυτό να κάνετε κι εσείς. Κα-
ταλάβατε; Να μην προσεύχεσθε για την υγεία σας.
Να μη λέτε: «Κύριε, κάνε με καλά». Όχι! Αλλά,
«Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον με», με ανιδιοτέλεια,
με αγάπη, χωρίς να περιμένετε τίποτα. «Κύριε, ότι
θέλει η αγάπη Σου...»· μόνον έτσι θα εργασθείτε από
δω και πέρα, αγαπώντας τον Χριστό και τους αδελ-
φούς μας.
Αγαπήστε τον Χριστό! Γίνετε Άγιοι! Ριχθείτε μόνο
στη φιλία με τον Χριστό, μόνο στην αγάπη Του, μόνο
στο θείο έρωτα.
Μήπως και για μένα, που νοιώθω αυτό το ζήλο, αυτή
τη λατρεία, δεν συμβαίνει αυτό, το να μη υποκύπτω
στην αρρώστια, ούτε στον καρκίνο, αν και αισθάνομαι
το σώμα μου να είναι σάπιο; Μπορεί σε μισή ώρα να
φύγω, δεν το ξέρω, ούτε το σκέπτομαι. Μόνο φροντί-
ζω - όχι ότι το έχω κατορθώσει - να είμαι κοντά στον
Χριστό, να σκέπτομαι πάντα το αγαθό.
Δεν πρέπει να μιλάω, αλλά η αγάπη μου για σας και
(Συνέχεια στην επόμενη σελίδα)
 Σελίδα 24
(Συνέχεια από τη προηγούμενη σελίδα )
για όλο τον κόσμο δεν μ’ αφήνει να σιωπήσω. Μιλώ-
ντας, οι πνεύμονες μου μένουν χωρίς οξυγόνο και εί-
ναι μεγάλο κακό, γιατί παθαίνει η καρδιά. Έπαθα κάτι
πολύ χειρότερο από έμφραγμα. Όμως ζω. Δεν είναι
αυτό του Θεού επέμβαση; Ναι, και εγώ κάνω υπακοή
στο θέλημα του Θεού, στην αρρώστια. Υπομένω α-
γόγγυστα και… με αγανάκτηση για τον εαυτό μου,
διότι «οὐδεὶς καθαρὸς ἀπὸ ῥύπου». (Ιώβ 14,4) Είμαι
άσχημα νοσεί και το πνεύμα μου.
Λέω σ’ έναν ερημίτη που επικοινωνώ:
- Προσευχήσου για μένα. Εγώ σ’ αγαπάω! Αγάπησέ
με κι εσύ και λυπήσου με και προσευχήσου για μένα,
ο Θεός να μ’ ελεήσει.
- Έ, εσύ, μου λέει, να προσεύχεσαι.
- Εγώ, του λέω, αρχίζω να υστερώ τώρα σε όλα αυτά
που έκανα τόσα χρόνια. Πως το λέει ένα τροπάριο;
«Ὁ νους τετραυμάτισται,
τὸ σῶμα μεμαλάκισται,
νοσεῖ τὸ πνεῦμα· ὁ λόγος ἠσθένησεν,
ὁ βίος νενέκρωται, τὸ τέλος ἐπὶ θύραις,
διὸ μοὶ τάλαινα ψυχή, τὶ ποιήσεις
ὅταν ἔλθη, ὁ Κριτὴς ἀνερευνῆσαι τὰ σὰ;» (Μ. Κανών
θ’ ωδή)
Για μένα ισχύει αυτό το τροπάριο, σ’ αυτό βλέπω τον
εαυτό μου. Σκέπτομαι ότι, αν δεν έκανα εκείνο και
εκείνο, δεν θα πονούσα τώρα, θα ήμουν πιο κοντά
στον Χριστό. Το λέω για τον εαυτό μου που είμαι α-
περίσκεπτος…
Αν θέλετε να έχετε υγεία και να ζήσετε πολλά χρόναι,
ακούστε τι λέγει ο σοφός Σολομών: «ἀρχὴ σοφίας
φόβος κυρίου καὶ βουλὴ ἁγίων σύνεσις τὸ γὰρ γνῶναι
νόμον διανοίας ἐστὶν ἀγαθῆς τούτῳ γὰρ τῷ τρόπῳ
πολὺν ζήσεις χρόνον καὶ προστεθήσεταί σοι ἔτη
ζωῆς» (Παροιμ. 9, 10-11). (Αρχή και θεμέλιον της
αληθινής σοφίας είναι η ευλάβεια και ο φόβος του
Κυρίου. Πόθος δε και θέλησις των αγίων είναι η κατά
Θεόν σύνεσις. Η δε κατανόησις του θείου νόμου είναι
δείγμα καλοπροαίρετου και φωτισμένης διανοίας. Με
αυτόν τον τρόπον, με την ευλάβειαν και υπακοήν σου
προς τον Θεόν, θα ζήσης πολύν χρόνον και θα προ-
στεθούν εις σε εκ μέρους του Θεού πολλά χρόνια
ζωής).
Να το μυστικό: ν’ αποκτήσομε αυτή τη σοφία, αυτή
τη γνώση, και τότε όλα θα λειτουργούν καλά, τα πά-
ντα θα τακτοποιούνται και θα ζούμε με υγεία και χα-
ρά.
Ε Ν ∆ Ο Ν
Πατήρ Νικηφόρος, πνευματικός αγωνιστής και
οδηγός.
(Μαρτυρία Αρχιμανδρίτου Νικοδήμου Γιαννακο-
πούλου)
Εγνώρισα τον π. Νικηφόρο το έτος 1961 στο Νοσοκο-
μείο Λοιμωδών Νόσων, το τότε Λεπροκομείο. Πηγαίνα-
με, μια συντροφιά νέων τότε, με τον τότε διάκονο και
μετέπειτα Μητροπολίτη Χαλκίδος Νικόλαο Σελέντη.
Αυτός μας παρακινούσε να δώσουμε λίγη χαρά στους
κοινωνικά απομονωμένους ασθενείς αδελφούς μας, να
τους αγκαλιάσουμε, να φάμε μαζί τους από το ίδιο πιάτο
τους, να κοινωνήσουμε μετά από αυτούς.
Ένας από αυτούς ήταν και ο π. Νικηφόρος. Έφερε πασι-
φανή τα σημάδια της νόσου. Τυφλός, ακρωτηριασμέ-
νος, καταβεβλημένος σωματικά. Αμέσως όμως διέ-
κρινες, μέσα από το ασθενικό εκείνο σώμα να βγαίνει
μια δύναμη πνευματική, ένας ένθεος ζήλος, μια απέ-
ραντη αγάπη και μια ειρήνη, που σε διαπότιζε ολό-
κληρον.
Εκείνο, που ιδιαιτέρως θυμάμαι ακόμα, ήταν η πάλη του
με τους δαίμονας. Δεχόταν πολλές επιθέσεις και ορισμέ-
νες φορές οι συμπλοκές έφθαναν και σε σωματική πάλη.
Και όταν «τη δυνάμει του Σταυρού» τους υπέτασσε, εν
τω ονόματι του Ιησού τους εμάστιζε και τους εξανάγκα-
ζε να ομολογούν τις δαιμονικές τους δραστηριότητες.
Έλεγε σ’ αυτούς: «Πες μου κασσίδη, που ήσουν απόψε;».
Και, όταν το δαιμόνιο ομολογούσε τις ήττες του, ο πα-
τήρ Νικηφόρος χαιρόταν και δόξαζε τον Θεό. Και, όταν
κάποιος Χριστιανός, έπεφτε στις παγίδες του, λυπόταν
και προσευχόταν.
Το μικρό νοσοκομειακό δωμάτιο του ήταν για μας τόπος
πνευματικής βοηθείας και αγαλλιάσεως. Είχαμε εμπρός
μας έναν αγωνιστή του «καλού αγώνος» και παίρναμε
δύναμη. Η παρρησία του στον θρόνο του Θεού, με τις
πυρφόρες προσευχές του, μας χάριζε τη δρόσο του
Πνεύματος, μας συμπαρέσυρε σε πνευματική ανάταση,
σε θείο ζήλο, έστω και αν για τον γράφοντα ο ζήλος μα-
ραινόταν εύκολα.
Με πολλή απλότητα, χωρίς πολλές διδασκαλίες, ήταν
πνευματικός οδηγός, γιατί ήταν ο ίδιος με τη ζωή του
μια πηγαία διδασκαλία. Έδειχνε σε όλους, πολλές φορές
και με την σιωπή του, τον λαλούντα μέσα του Θεόν -
«οὐ γὰρ ὑμεῖς ἐστε οἱ λαλοῦντες, ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα τοῦ
πατρὸς ὑμῶν τὸ λαλοῦν ἐν ὑμῖν» (Ματθ. 10,20).
Ας έχουμε την ευχή του, και ας πρεσβεύει για να εύρω-
μεν έλεος εν ημέρα κρίσεως.
Από το βιβλίο «Ο Άγιος Νικηφόρος ο λεπρός
και θαυματουργός» (4η Ιανουαρίου)
 Έντυπο πνευματικής εσωτερικής καταγραφής
Η αρρώστια είναι καρπός της αμαρτίας ή είναι
μια δοκιμασία του Θεού;
Η αρρώστια, όπως κάθε είδους πόνος, είναι κατά πρώ-
το λόγο μια πραγματικότητα ανεπιθύμητη, για τον λόγο
ότι η αρρώστια δεν ταιριάζει με την φύση, είναι κάτι
που προστίθεται, μια απόκλιση απ’ αυτό που εμείς θε-
ωρούμε φυσιολογικό. Είναι μια ανεπιθύμητη πραγματι-
κότητα, με την έννοια ότι κανένας δεν επιδιώκει ν’ αρ-
ρωστήσει και όλοι όσοι είναι άρρωστοι ή αρρωσταί-
νουν επιθυμούν να γιατρευτούν, γιατί φυσιολογικό θε-
ωρείται η υγεία.
Είναι πάλι ένα πρόβλημα, με την έννοια ότι δεν έχουμε
μία ικανοποιητική απάντηση για το τι είναι γενικά η
ταλαιπωρία, ο πόνος, και επομένως δεν έχουμε μια α-
πάντηση ικανοποιητική σχετικά με την αρρώστια ως
εκδήλωση της ταλαιπωρίας. Γενικά δε γνωρίζουμε ούτε
τις αιτίες της αρρώστιας ούτε το νόημα που έχει η αρ-
ρώστια ως ταλαιπωρία. Δεν ξέρουμε ποιος είναι ο σκο-
πός της αρρώστιας, αλλά σχετιζόμαστε με διάφορους
τρόπους μ’ αυτό το πρόβλημα και φυσικά πάντοτε με
την επιθυμία να το επιλύσουμε.
Σύμφωνα με την αντίληψη της Παλαιάς Διαθήκης, τις
πιο πολλές φορές η αρρώστια κατανοείται ως μια τιμω-
ρία για την αμαρτία. Δηλαδή αιτία της είναι η αμαρτία.
Έτσι σκέφτηκαν για την αρρώστια, ως συνέπεια δηλα-
δή της αμαρτίας, αυτοί που επισκέφτηκαν τον δίκαιο
Ιώβ, που έφτασε να υποφέρει πολύ, μεταξύ των άλλων
και να αρρωστήσει. Έτσι, στο βιβλίο του Ιώβ υπάρχει
μια συζήτηση μεταξύ του Ιώβ και των φίλων του πάνω
στη βάση ότι η αρρώστια κληρονομείται από την αμαρ-
τία. Στο Δευτερονόμιο έχουμε διά στόματος του Μωϋ-
σή δηλώσεις του Θεού ότι οι ευλογημένοι από το Θεό
δε θα κληθούν να υπομένουν αρρώστιες. Ενώ οι κατα-
ραμένοι του Θεού, εξ αιτίας των αμαρτιών τους, θα
κληθούν να υπομείνουν διάφορες αρρώστιες.
Στην Καινή Διαθήκη υπάρχει επίσης συσχετισμός αρ-
ρώστιας και αμαρτίας. Όπως, για παράδειγμα, στην
περίπτωση του παραλυτικού της Καπερναούμ διαπι-
στώνουμε ότι τα πρώτα λόγια που του είπε ο Κύριος
ημών Ιησούς Χριστός μπροστά στους τέσσερις ανθρώ-
πους που τον μετέφεραν ήταν: «Θάρσει, τέκνον·
ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι» (Ματθ. 9,2), και στη συνέ-
χεια ο Κύριος του χάρισε τη θεραπεία. Αλλά βέβαια τη
θεραπεία στην ευαγγελική περικοπή έρχεται ως επακό-
λουθο του γεγονότος της συγχωρήσεως των αμαρτημά-
των. Αυτά συνέβησαν στην περίπτωση του παραλυτι-
κού της Καπερναούμ. Όμως σε σχέση με τον παραλυτι-
κό της Βηθεσδά, βλέπουμε στο κατά Ιωάννην Ευαγγέ-
λιο ότι τον άνθρωπο που θεράπευσε ο Κύριος, όταν τον
συνάντησε στο Ναό των Ιεροσολύμων, του είπε:
«μηκέτι ἁμάρτανε, ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηται» (Ιωαν.
5,14). Επομένως, και εδώ υπάρχει μια σχέση μεταξύ
της αμαρτίας και της αρρώστιας.
Σελίδα 25
Από το βιβλίο «Ο γέροντας Θεόφιλος Παραϊάν»
των εκδόσεων «Άθως»
Παρά ταύτα, είναι βέβαιο ότι δεν αρρωσταίνουν μόνον
οι αμαρτωλοί, αλλά και οι ενάρετοι, και σ, αυτή την
περίπτωση η αμαρτία δεν προηγείται της αρρώστιας.
Πάνω σ’ αυτή τη βάση μπορούμε ν’ αναλογιστούμε τα
βάσανα που υπέφερε ο Ιώβ. Επίσης άριστα μπορούμε ν’
αναλογιστούμε τις ταλαιπωρίες του Αποστόλου Παύ-
λου, τις αρρώστιές που υπέμενε και τις οποίες έπρεπε
ίσως να υπομείνει, ώστε να καταδειχθεί η σταθερότητα
στην πίστη και τη σχέση του με το Θεό, ώστε να γίνει
ένα παράδειγμα καρτερίας, υπομονής πάνω στις ασθέ-
νειες. Είναι ενδιαφέρον ότι οι παλιοί, μη γνωρίζοντας τη
μικροβιακή αιτιολόγηση των ασθενειών, δε θεωρούσαν
τις ασθένειες με τον πιο πάνω τρόπο, όπως, αντίθετα,
κάνει ο σύγχρονος άνθρωπος ο οποίος γνωρίζει ότι με-
ρικές αρρώστιες οφείλονται σε παθογόνα μικρόβια. Οι
παλιοί ήξεραν απλά ότι ο ευλογημένος από τον Θεό
άνθρωπος δεν μπαίνει στη δοκιμασία της ασθένειας ή,
αν του συμβεί κάτι τέτοιο, είναι κατά παραχώρηση
Θεού, για κάποιο πνευματικό λόγο. Αλλά βέβαια στις
πιο πολλές περιπτώσεις η αρρώστια θεωρείται ως απο-
τέλεσμα της αμαρτίας. Αυτό το κατανοούμε καλύτερα
από το γεγονός ότι η αρρώστια ήλθε στον κόσμο μετά
την υγεία, μετά από την περίοδο που ο άνθρωπος είχε
πλήρη υγεία και ήλθε ως ένα είδος τιμωρίας για την
πτώση του. Επομένως η αρρώστια έρχεται μετά την
πτώση στην αμαρτία.
...Προ καιρού, με πλησίασε κάποια νεαρή κοπέλα
που το καντηλάκι της ζωής της φαίνεται να τρε-
μοσβήνει. Μέσα στον αβάσταχτο πόνο της διέ-
κρινα την ελπίδα. Μέσα από τα δακρυσμένα μά-
τια της αντίκρισα τη χαρά, τη δύναμη και τη σο-
φία.
-Θέλω να ζήσω, μου είπε. Αλλά δεν ήλθα για να
μου το επιβεβαιώσετε. Ήλθα για να με βοηθήσε-
τε να φύγω έτοιμη από αυτόν τον κόσμο.
-Εγώ είμαι παπάς της ζωής και όχι του θανάτου,
της απαντώ. Γι’ αυτό και θέλω να ζήσεις. Επίτρε-
ψέ μου, όμως, να σε ρωτήσω κάτι: μέσα στη δο-
κιμασία σου, ρωτάς ποτέ «γιατί σε μένα, Θεέ
μου;»
-Δεν σας καταλαβαίνω, πάτερ, μου λέει. Εγώ ρω-
τώ «γιατί όχι σε μένα, Θεέ μου; Και περιμένω,
όχι τον θάνατο μου: προσδοκώ τον φωτισμό
μου»!
Από το βιβλίο «Εκεί που δεν φαίνεται ο Θεός»
του Μητροπολίτου Μεσογαίας
και Λαυρεωτικής Νικολάου
 Σελίδα 26
Λόγοι Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου
Προηγούνται οι αμαρτίες της σωματικής ασθένειας
Πολλές φορές οι αμαρτίες προηγήθηκαν της σωμα-
τικής ασθένειας, όπως στην περίπτωση του Κάιν,
διότι, επειδή δεν έκανε καλή χρήση της δυνάμεως
του, πολύ σωστά έγινε παράλυτος (Γεν. 4,1)
Το ίδιο συνέβη και με εκείνον που καθόταν κοντά
στην κολυμβήθρα· διότι, επειδή αιτία της παραλυσίας
του ήταν τα αμαρτήματά του, λέει ο Χριστός:
«Πρόσεχε, απέκτησες την υγεία σου, μην αμαρτάνεις
λοιπόν στο εξής» (Ιω. 5,14). Και ο Παύλος πάλι λέει:
«Γι’ αυτό ανάμεσα σας υπάρχουνε πολλοί ασθε-
νείς» (Α’ Κορ. 113,30)· επειδή αμάρταναν παίρνοντας
μέρος στην κοινωνία του μυστηρίου της θείας ευχαρι-
στίας χωρίς καθαρή συνείδηση. Και εκείνον πάλι που
είχε διαπράξει την πορνεία, τον παραδίδει προς κατα-
στροφή του σώματός του και ζητεί αυτήν την τιμωρία
για τα αμαρτήματά του (Α’ Κορ. 5,1).
Βέβαια αυτό το επιτίμιο δεν επιβάλλεται σε όλες
τις περιπτώσεις εξ αιτίας των αμαρτημάτων, αλλά
υπάρχουν και περιπτώσεις που γίνεται αυτό το
πράγμα και αφορμή στεφάνων, όπως στην περί-
πτωση του Λαζάρου (Λουκ. 16,19 κ.ε.) και του Ιώβ.
Και δεν συνέβαιναν μόνο ασθένειες εξ αιτίας των α-
μαρτημάτων, αλλά και πολλές σωματικές κακώσεις
όπως η λέπρα του Οζία συνέβηκε εξ αιτίας της αναί-
σχυντης γνώμης του (Β’ Παραλ. 26,16), όπως το χέρι
του βασιλιά Ιεροβοάμ ξηράθηκε εξ αιτίας της παρα-
φροσύνης του και της αλαζονείας του (Γ’ Βασιλ.
13,1). Και του Ζαχαρία ακόμη η γλώσσα δεν δέθηκε
για καμιά άλλη αιτία, παρά εξ αιτίας της αμαρτίας της
ψυχής του (Λουκ. 1,8). Επειδή λοιπόν και στους Ιου-
δαίους η σωματική δύναμη και η ευρωστία καθώς και
η καύχηση γι αυτά τα πλεονεκτήματα γίνονταν αφορ-
μή αλαζονείας, απέκοψε την ρίζα της αλαζονείας,
νουθετώντας τους και κάνοντας τους καλύτερους και
δίνοντάς τους περισσότερα από εκείνα που τους αφαι-
ρούσε. Διότι ποια βλάβη υπάρχει από το ν’ ασθενεί
το σώμα, όταν εξ αιτίας αυτής της ασθένειας α-
σκείται προς το καλύτερο η ψυχή.
(Εις τον Ησαΐα κεφ. Γ’, ΕΠΕ 8,300-302. PG 56,40)
Οι περισσότερες ασθένειες προέρχονται από την
αμαρτία
Τα περισσότερα από τα σωματικά νοσήματα
προέρχονται από ψυχικά νοσήματα. Διότι, εάν το
σπουδαιότερο νόσημα, αυτός ο θάνατος, δηλαδή, έχει
την ρίζα και την αιτία του στην αμαρτία, πολύ περισ-
σότερο τα περισσότερα από τα νοσήματα. Εκτός από
αυτά στην αμαρτία οφείλεται και το ότι υποφέρουμε.
(Εις το κατά Ματθαίον ΚΖ’, ΕΠΕ 10,222. PG 57,345)
Ε Ν ∆ Ο Ν
Από το βιβλίο «Ο ανθρώπινος πόνος», έκδοση
της Συνοδίας Σπυρίδωνος Ιερομονάχου
Νέα Σκήτη Αγίου Όρους
Δίνονται τα νοσήματα, για να γίνουμε και ευσεβέστε-
ροι
Θα ρωτήσεις· όλα τα νοσήματα προέρχονται από
αμαρτίες; Όχι όλα, αλλά τα περισσότερα. Διότι η
γαστριμαργία, η μέθη και η αργία προξενούν αυτά τα
πάθη. Πρέπει λοιπόν σε κάθε περίπτωση να παρατη-
ρούμε μόνο ένα, ώστε να υποφέρουμε κάθε δυσκολία
με ευχαρίστηση. Και εξ αιτίας αμαρτημάτων γίνονται
πάθη, διότι βλέπουμε στα βιβλία των Βασιλειών, ότι
κάποιος έπαθε ποδάγρα από αυτά (Γ’ Βασιλ. 15,23).
Γίνονται, όμως, και για να γίνουμε ευσεβέστεροι, όπως
λέει ο Θεός στον Ιώβ: «Μη νομίσεις, ότι έχω ενεργήσει
με αυτόν τον τρόπο για σένα, για τίποτε άλλο, παρά για
να δείξεις την αρετή σου» (Ιώβ 40,3)
(Εις το κατά Ιωάννην ΛΗ’, ΕΠΕ 13,378-380.59,212)
Ο ιατρός και ο Θεός. Είδη τιμωρίας
Ο ιατρός δεν είναι άξιος θαυμασμού τότε μόνον όταν
οδηγεί τον ασθενή σε κήπους και λιβάδια, ούτε όταν
τον φέρνει σε λουτρά και κολυμβήθρες, ούτε όταν πα-
ραθέτει πλούσια τράπεζα, αλλά είναι και τότε αξιοθαύ-
μαστος όταν τον προστάζει να μείνει νηστικός και να
υποφέρει από την πείνα και να βασανίζεται από την δί-
ψα, όταν τον καθηλώνει στην κλίνη και μετατρέπει, κα-
τά κάποιον τρόπο, την οικία του σε φυλακή και τον α-
ποστερεί και από αυτό το φώς και όταν συσκοτίζει από
παντού το δωμάτιο με διάφορα παραπετάσματα και
όταν κάνει χειρουργική επέμβαση, και όταν καυτηριάζει
και όταν του προσφέρει πικρά φάρμακα.
Πως λοιπόν δεν είναι παράλογο εκείνον, που προκα-
λεί τόσα κακά να τον ονομάζουμε ιατρό, ενώ τον
Θεό, αν καμιά φορά προκαλέσει ένα από αυτά, όπως
επιδημία ή θάνατο να τον βλασφημούμε και να αρ-
νούμαστε την πρόνοια του για το σύμπαν; Και όμως
μόνον αυτός είναι ο αληθινός ιατρός, ιατρός των ψυ-
χών και των σωμάτων.
Γι αυτό πολλές φορές παραλαμβάνει τον άνθρωπο, όταν
σκιρτά από ευημερία και προκαλεί πυρετό αμαρτημά-
των, με την ένδεια και την πείνα και με τον θάνατο και
με τις άλλες συμφορές και με άλλα φάρμακα, που αυτός
γνωρίζει, τον θεραπεύει από τα νοσήματα. Αλλά μόνο
οι φτωχοί αισθάνονται την πείνα, θα πει κανείς. Όμως ο
Θεός δεν τιμωρεί μόνο με την πείνα, αλλά και με
άλλα αναρίθμητα μέσα· τον πτωχό πολλές φορές τον
σωφρόνισε με πείνα, τον πλούσιο και εύπορο με τους
κινδύνους, με τα νοσήματα, με πρόωρους θανάτους·
διότι είναι επινοητικός και έχει ποικίλα φάρμακα για
 Έντυπο πνευματικής εσωτερικής καταγραφής
την σωτηρία μας. Το ίδιο κάνουν και οι δικαστές· δεν
τιμούν μόνο, ούτε στεφανώνουν αυτούς που κατοι-
κούν στις πόλεις, ούτε δίνουν μόνο δώρα, αλλά και
τιμωρούν πολλές φορές. Γι αυτό ακονίζεται γι’ αυτούς
και ξίφος και βάραθρα έχουν ετοιμασθεί και τροχός,
και πάσσαλοι και δήμιοι και αναρίθμητα είδη τιμωρί-
ας. Αυτό που είναι στην περίπτωση των δικαστών ο
δήμιος, αυτό στην περίπτωση του Θεού είναι ο λιμός
που ως άλλος δήμιος μας σωφρονίζει και μας απομα-
κρύνει από την κακία. Το ίδιο μπορούμε να δούμε, ότι
συμβαίνει και στους γεωργούς. Διότι δεν περιποιού-
νται μόνο την ρίζα της αμπέλου, ούτε την περιφράτ-
τουν μόνο, αλλά και την περικόβουν και κόβουν πολ-
λά από τα βλαστάρια· γι’ αυτό δεν έχουν μόνο αξίνη,
αλλά και δρέπανα κατάλληλα για να κόβουν. Και
όμως δεν κατηγορούμε ούτε αυτούς· αλλά τότε περισ-
σότερο τους θαυμάζουμε, όταν τους βλέπουμε να κό-
βουν και να πετούν πολλά άχρηστα, ώστε με την απο-
μάκρυνση των περιττών να εξασφαλισθεί η σωτηρία
των άλλων. Πως λοιπόν δεν είναι παράλογο τον πα-
τέρα και τον ιατρό και τον δικαστή και τον γεωργό
να τους επιδοκιμάζουμε και ούτε εκείνον (τον πατέ-
ρα) όταν απομακρύνει τον γυιό του από την οικία,
ούτε τον ιατρό, όταν βασανίζει τον ασθενή, ούτε τον
δικαστή, όταν τιμωρεί, ούτε τον γεωργό, όταν κλα-
δεύει, να επικρίνουμε και να κατηγορούμε, ενώ τον
Θεό, αν θελήσει καμιά φορά, που είμαστε με βαρύ
κεφάλι εξ αιτίας της οινοποσίας να μας κάνει να
συνέλθουμε από την πολλή μέθη, να τον επικρίνου-
με και να βάλλουμε εναντίον του, με αναρίθμητες
κατηγορίες; Πόσο μεγάλο γνώρισμα ανοησίας είναι,
το να μη δίνουμε στον Κύριο ίση δικαιολογία προς
εκείνη, που αναγνωρίζουμε στους συνδούλους μας;
(Προς τους λέγοντας ότι οι δαίμονες διοικούσιν…,
ΕΠΕ 31,46-54. PG 49,249-252)
Διάφοροι οι τρόποι της δοκιμασίας
Λες όμως ότι έχεις πάθει πάρα πολλά φοβερά πράγμα-
τα, περισσότερο από ότι πρέπει. Αλλά ούτε και οι γυ-
μναστές γυμνάζουν όλους με τον ίδιο τρόπο, αλλά ε-
κείνους, που έχουν μικρή ικανότητα, τους βάζουν αδύ-
νατους αντιπάλους, ενώ στους γενναίους δίνουν γεν-
ναίους ανταγωνιστές. Διότι εκείνος που αντιμετωπίζει
αντίπαλο που είναι κατώτερος της δικής του δυνάμεως
και αν ακόμη συμπλέκεται όλη την διάρκεια της ημέ-
ρας με αυτόν, παραμένει αγύμναστος.
Θα πει όμως κάποιος· Γιατί ο Θεός δεν έδωσε τους
ίδιους μόχθους σε εκείνους που διάλεξαν τον ίδιο τρόπο
ζωής; Διότι ο Θεός δεν εφαρμόζει ένα μόνο τρόπο
ασκήσεως, αλλά ούτε και οι άνθρωποι όλοι έχουν ανά-
γκη από τις ίδιες δοκιμασίες, και αν ακόμα ακολου-
θούν τον ίδιο τρόπο ζωής· και πολλοί άρρωστοι που
πάσχουν από την ίδια ασθένεια, δεν χρειάσθηκαν τα
ίδια φάρμακα, αλλά, άλλα μεν αυτοί και άλλα οι
Σελίδα 27
άλλοι. Γι’ αυτό και οι τρόποι των δοκιμασιών είναι ποι-
κίλοι και διάφοροι, και άλλος υποφέρει από μακροχρό-
νια ασθένεια, άλλος από πολύ φοβερή πείνα, άλλος βιά-
ζεται και αδικείται και άλλος με το ότι βλέπει συνεχείς
και αλλεπάλληλους θανάτους και των παιδιών του και
των συγγενών του. Και αυτός δοκιμάζεται επειδή περι-
φρονείται από όλους και δεν απολαμβάνει καμμία τιμή,
ενώ άλλος επειδή συκοφαντείται για πράγματα, που
ούτε τα φαντάζεται, και υποφέρει έτσι το βάρος της συ-
κοφαντίας, και άλλος πάλι με άλλο τρόπο· διότι δεν
μπορούμε τώρα να τα απαριθμήσουμε όλα με ακρίβεια.
(Εις Σταγείριον Α’ ΕΠΕ 29,76-78.PG 62,658-659)
Ο Θεός επειδή μας αγαπά πολύ, γι’ αυτό μας αφήνει
στις θλίψεις
Όταν πέσεις σε κάποια απροσδόκητη συμφορά, μη χά-
σης το θάρρος σου, αλλά αμέσως ανύψωσε την σκέψη
σου και τρέξε προς το ακύμαντο λιμάνι και τον απόρθη-
το πύργο, την βοήθεια του Θεού. Διότι γι’ αυτό σε
άφησε να πέσεις στην συμφορά, για να καλέσεις αυτόν.
Αλλά οι πολλοί, όταν πέσουν σε συμφορά, αποβάλλουν
τότε και την ευλάβεια που υπάρχει, ενώ πρέπει να κά-
νουν το αντίθετο. Επειδή, δηλαδή, μας αγαπά πάρα πο-
λύ, γι’ αυτό μας αφήνει να θλιβόμαστε, ώστε η σύνδεση
μας μαζί του να γίνεται πιο τέλεια. Διότι και οι μητέρες
τα ανυπάκουα παιδιά, φοβερίζοντάς τα με διάφορα προ-
σωπεία, τα αναγκάζουν να καταφεύγουν στην αγκαλιά
τους, όχι επειδή θέλουν να τα στενοχωρήσουν, αλλά
επινοούν τρόπους για να τα κρατούν κοντά τους· έτσι
και ο Θεός θέλοντας πάντοτε να μας έχει ενωμένους
μαζί του, σαν κάποιος ακριβώς σφοδρός εραστής, μάλ-
λον δε επειδή είναι ορμητικότερος από οποιονδήποτε
εραστή, σε αφήνει να περιέλθεις σε τέτοιες ανάγκες,
ώστε να ασχολείσαι συνέχεια με την προσευχή και συ-
νέχεια να τον επικαλείσαι, και, αφήνοντας τα άλλα να
φροντίζεις για τα του Θεού.
(Εις τον ΡΙΔ’ Ψαλμόν, ΕΠΕ 6,522.PG 55,316)
Πολλοί από τις θλίψεις γίνονται σπουδαιότεροι
Πολλοί που ταπεινώνονται από τις συμφορές, γίνονται
σπουδαιότεροι, ενώ όταν απολαμβάνουν τα αγαθά, γίνο-
νται περισσότερο ράθυμοι και νωθροί, πράγμα που το
λέει σε άλλη περίπτωση για τους Ιουδαίους: «Όταν τους
παρέδινε σε θάνατο, τότε τον αναζητούσαν» (Ψαλμ.
77,34)
(Εις τον Θ’ Ψαλμόν, ΕΠΕ 5,456.PG 55,125)
 Σελίδα 28
Μια αλληλογραφία
Ο Άγιος Λουκάς. ο ιατρός και επίσκοπος, απ’ όπου κι
αν πέρασε δημιούργησε δυνατούς πνευματικούς δε-
σμούς. Δεν ξέχασε ούτε τους τόπους, ούτε τους αν-
θρώπους που γνώρισε και συνδέθηκε. Αλληλογρα-
φούσε με όλους και βοηθούσε οικονομικά όσους εί-
χαν ανάγκη.
Παρακάτω δημοσιεύονται κάποιες επιστολές του Αγί-
ου που γράφτηκαν στην Συμφερούπολη από το 1948
έως το 1961 και απευθύνονται στην Άννα Αλεξέεβνα
Μακάροβα, η οποία εργαζόταν ως νοσοκόμα με τον
Άγιο στο νοσοκομείο του Περεσλάβλ Ζαλέσκι. Είναι
γραμμένες παρηγορητικά προς την Μακάροβα, η ο-
ποία είναι ηλικιωμένη, μόνη και τυφλή. Τα θέματα
που επανέρχονται είναι βασικά δύο: Η κατάσταση της
υγείας του και τα νέα από τα παιδιά του Αγίου, τα
οποία η Μακάροβα τα είχε γνωρίσει μωρά. Ο Άγιος
δείχνει τη συμπόνια του στη φτωχή γερόντισσα και
προσπαθεί να τη στηρίξει. Όμως δεν μένει στα ευχο-
λόγια. Μεριμνά από τόσο μακριά για τις ανάγκες της,
την ενισχύει οικονομικά για να εξασφαλίσει τα ανα-
γκαία και ειδικά τη θέρμανση του χειμώνα.
* δε βλέπω καλά, πολύ χειρότερα από ότι εσείς, κι ακόμη
«Στη γερόντισσα του Θεού Άννα Αλεξέεβνα. Ειρήνη
κι ευλογία και ευχαριστίες για τις ευχές για τη μεγάλη
γιορτή του Νέου Έτους.
Να αφήσετε, σας παρακαλώ τη σκέψη πως στερούμαι
κάτι εγώ, στέλνοντάς σας χρήματα.
Σας ευχαριστώ για τη φωτογραφία που στείλατε,
όπου φαίνεστε πολύ γριούλα. Πόσο χρονών είστε;
Όλα τα παιδιά μου, τα εγγόνια κι η δισέγγονη ευημε-
ρούν και είναι καλά. Όσο για τη δική μου υγεία, κλο-
νίζεται. Να και τώρα, 3 μέρες πριν τη Γέννηση του
Χριστού, είμαι κατάκοιτος στο κρεβάτι από αδυναμία
καρδιάς και δεν ξέρω αν θα τελειώσω αισίως τη λει-
τουργία των Χριστουγέννων.
Δεν διακινδυνεύω να λειτουργήσω στην παννυχίδα
για να φυλάξω δυνάμεις για τη λειτουργία.
Η όρασή μου είναι χειρότερη από τη δική σας, δεν
μπορώ παρά να υπογράφω τα γράμματα και τα χαρ-
τιά, ενώ σχεδόν δεν βλέπω τι γράφω. Για την εγχείρη-
ση δεν έχει φτάσει ακόμη η ώρα .
Το φως του Χριστού ας φωτίζει τα μάτια και ας ζε-
σταίνει την καρδιά σας.
(1954; Αρχιεπίσκοπος Λουκάς)»
«Στην Άννα Αλεξέεβνα. Ειρήνη και ευλογία.
Σας πρόλαβα στην τύφλωσή μου: Δεν μου έχει μείνει
παρά η αίσθηση του φωτός μόνο. Το διέγνωσε ο για-
Ε Ν ∆ Ο Ν
Από το βιβλίο «Συνοδοιπορία με τον Άγιο Λουκά»
τόμος Γ΄ του Μητροπολίτου Αργολίδος Νεκταρίου
τρός από την Οδησσό, ο βοηθός του Φιλάτωφ, ο οποίος
βρήκε και την αιτία, ίδια με τη δική Σας– γλαύκωμα. Το
αποτέλεσμα της εγχείρησης θα ήταν ελάχιστη βελτίωση
της όρασης, ενώ η ίδια η εγχείρηση είναι πολύ επικίνδυ-
νη. Προφανώς όρισε ο Κύριος να είμαι τυφλός πριν
το θάνατό μου. Αρνήθηκα την εγχείρηση και αυτό το
θέλημα του Θεού το δέχομαι αγόγγυστα.
(1954) Αρχιεπίσκοπος Λουκάς»
«Την Άννα Αλεξέεβνα να ευλογεί ο Κύριος για την α-
γάπη προς το άτομό μου και για τις εόρτιες ευχές.
Δεν έχω πάει ακόμη για εγχείρηση στον ακαδημαϊκό
Φιλάτωφ, γιατί τρεις φορές είχα ετοιμαστεί να πάω
εγώ σε αυτόν, μία φορά να έρθει αυτός σ’ εμένα και
κάθε φορά ο Κύριος εμπόδιζε τα ταξίδια μας, στέλ-
νοντας αρρώστια ή σε αυτόν ή σ’ εμένα. Γι’ αυτό φο-
βάμαι να πάω, για να μην παροργίσω τον Κύριο. Σε
αυτή τη φάση θα μπορούσε να είναι δυνατή η εγχείρηση
προκαταρτική για την θεραπεία του καταρράκτη. Ήδη
κι αν γράφω λίγο, το κάνω σχεδόν μηχανικά, ενώ εδώ
και καιρό δεν μπορώ να διαβάσω. Είναι πολύ δύσκολο
να τελέσω τη λειτουργία, κατά τη διάρκεια της οποίας
όλες τις προσευχές μού τις διαβάζουν φωναχτά, ενώ
αναγκάστηκα να αρνηθώ να λειτουργήσω στην αγρυ-
πνία. Στο ιερό δεν βλέπω σχεδόν τίποτε. Όμως δεν στα-
ματώ να κηρύττω.
Ας μας δώσει ο Κύριος, και σ’ Εσάς και σ’ εμένα υπο-
μονή.
(1954;) Αρχιεπίσκοπος Λουκάς»
«Στην Άννα Αλεξέεβνα: Ειρήνη και ευλογία.
Εύχομαι να απαλύνει ο Κύριος τα βαριά και στερημένα
χαράς και μοναχικά γηρατειά σας.
Η τύφλωσή μου είναι πολύ πιο ελαφριά απ’ τη δική
σας, γιατί σε κάθε μου βήμα με προσέχουν η Ευγενία
Πάβλοβνα και η ανιψιά μου Βέρα, αλλά και μια ακόμη
ανιψιά μου, η Νίνα. Όχι μόνον δεν γογγύζω, αλλά ευ-
χαριστώ τον Κύριο για την τύφλωσή μου, διότι με
ωφελεί από πνευματικής πλευράς. Η μέρα του Αγγέ-
λου μου (ονομαστικής εορτής) πέρασε σε ατμόσφαιρα
μεγάλης αγάπης και σεβασμού προς το πρόσωπό μου εκ
μέρους των κληρικών και των λαϊκών . Έλαβα πάνω
από 150 ευχητήρια και σ’ ένα μεγάλο μέρος έπρεπε να
απαντήσω.
Καταλαβαίνω πολύ καλά την θλίψη σας και την αδιαθε-
 Έντυπο πνευματικής εσωτερικής καταγραφής
σία του πνεύματος μέσα στην απόλυτη μοναξιά και
όντας αβοήθητη, αλλά όλες αυτές τις μεγάλες δοκιμα-
σίες σας τις έχει δώσει ο Κύριος. Ας σας δώσει ο ελεή-
μων και την ταπείνωση και υπομονή στιες θλίψεις σας.
Προσεύχομαι καθημερινά για σας.
Αρχιεπίσκοπος Λουκάς.
«Να σώσει και ευλογεί την Άννα Αλεξέεβνα ο Κύριος!
Ανησύχησα πολύ, όταν έμαθα από το γράμμα σας πως
ο Κύριος σας έσωσε από κίνδυνο θανάτου, όταν φάγα-
τε φρυγανιές μουσκεμένες σε πολύ δυνατό δηλητήριο-
την πηλοκαρπίνη.
Σας συμβουλεύω να διακόψετε να βάζετε σταγόνες
πηλοκαρπίνης στα μάτια σας και να ξαναρχίσετε μόνο
στην περίπτωση που έχετε πόνους στα μάτια.
Η υγεία μου, δόξα των Θεώ, είναι καλά, είναι καλά
και τα παιδιά.
Αυτό το μήνα σας στέλνω περισσότερα για την αγορά
ξύλων από ότι συνήθως. Η χάρη του Θεού ας είναι
μαζί σας. Δεχτείτε την ευλογία μου.
Κάθε μέρα προσεύχομαι για σας.
Αρχιεπίσκοπος Λουκάς 14 Σεπτεμβρίου 1957»
«Τη δύστυχη, τυφλή γερόντισσα, μόνη και θλιβομένη,
ας ελαφρύνει και παρηγορήσει ο Κύριος!
Σας ευχαριστώ που με θυμάστε και για την αδιάλειπτη
φροντίδα σας για μένα και την υγεία μου, για την ευη-
μερία των παιδιών μου.
Υπάρχουν βέβαια ατέλειες στην ευημερία τους: η εγ-
γονή μου Όλια, η κόρη του Βαλεντίνου, μολύνθηκε
από αυτόν με φυματίωση των πνευμόνων, αρρώστια
που με τη χάρη του Θεού, δεν είναι βαριά.
Η Ελένη υποφέρει με την κοιλιά της, αλλά οι γιατροί
της Τασκένδης θεωρούν ότι η πάθησή της είναι κα-
λοήθης. Ο Θεός να δώσει να είναι έτσι.
Η υγεία μου παραμένει καλή για την μεγάλη μου ηλι-
κία.
Δεχτείτε την ευλογία μου και να δώσετε την ευλογία
στην Άννα Πέτροβνα Γρεμενίτσκαγια.
Αρχιεπίσκοπος Λουκάς 2 Οκτωβρίου 1958»
Ήταν ένας Γέροντας που όλο τον καιρό υπέφερε
από αρρώστιες. Συνέβη όμως στη διάρκεια ενός
έτους να μην αρρωστήσει. Αυτό τον έκανε να νιώ-
θει πολύ άσχημα και κλαίγοντας έλεγε: «Με εγκατέ-
λειψε ο Θεός και δεν με επισκέφθηκε».
Από το Γεροντικό
Σελίδα 29
Να αποδίδεις στον γιατρό τις τιμές που του ανήκουν,
γιατί κι αυτόν ο Κύριος τον έχει ορίσει στο λειτούρ-
γημά του. Ο ύψιστος δίνει στο γιατρό τη γνώση να
γιατρεύει· και με δώρα τον ανταμείβει ο βασιλιάς. Το
γιατρό η ικανότητά του τον αναδεικνύει, και προκα-
λεί το θαυμασμό σπουδαίων ανδρών. Ο Κύριος δη-
μιούργησε τα φάρμακα από τη γη κι ο άνθρωπος που
έχει φρόνηση δε θα διστάσει να τα χρησιμοποιήσει.
Μήπως από ένα κομμάτι ξύλο δε γλύκανε κάποτε το
νερό, ώστε να μάθουν όλοι του Κυρίου τη δύναμη;
Αυτός έδωσε στους ανθρώπους την ικανότητα να
γνωρίζουν αυτά τα φάρμακα, ώστε να τον δοξάζουν
με τα έργα του τα θαυμαστά. Μ’ αυτά γιατρεύει ο
Θεός και απαλύνει τον πόνο. Μ’ αυτά κι ο φαρμακο-
ποιός κάνει τα μίγματα. Μ’ αυτόν τον τρόπο συνεχί-
ζει ο Κύριος το δημιουργικό του έργο και στους αν-
θρώπους την υγεία δίνει πάνω στη γη.
Παιδί μου τις αρρώστιες σου μην τις παραμελείς αλ-
λά στο Κύριο να προσεύχεσαι κι αυτός θα σε γιατρέ-
ψει. Παράτησε την αδικία, κάνε το σωστό, κι από την
αμαρτία την καρδιά σου καθάριζε. Θυσία πρόσφερε
ευάρεστη στον Κύριο και σιμιγδάλι σαν τροφή που
για τον Κύριο καίγεται, και άλειψε την προσφορά
σου με λάδι πιότερο μάλιστα κι απ’ το συνηθισμένο.
Έπειτα κάλεσε και το γιατρό, γιατί ο Κύριος τον έχει
ορίσει στο λειτούργημα του· και να μη φύγει από
κοντά σου, γιατί σου είναι χρήσιμος. Εξάλλου υπάρ-
χουν περιπτώσεις που η θεραπεία σου βρίσκεται στα
χέρια των γιατρών· αλλά κι αυτοί στον Κύριο θα
προσευχηθούν για να μπορέσουν να ανακουφίσουν
και να θεραπεύσουν τον πόνο ή και να σώσουν μια
ζωή.
Εκείνος που αμαρτάνει ενάντια στον Πλάστη του,
αξίζει ν’ αρρωστήσει και να ’χει ανάγκη τον γιατρό.
Σοφία Σειράχ 38, 1 - 15
«...Και γι’ αυτό στους αμαρτωλούς η νόσος είναι
μερικές φορές ανώτερη από την υγεία, διότι συ-
νεργεί στην σωτηρία τους, και τις μεν έμφυτες
ορμές προς την κακία αμβλύνοντας, το δε χρέος
των σφαλμάτων εξοφλώντας κατά κάποιον τρό-
πο με την κάκωση, τους καθιστά δεκτικούς πρώ-
τα της ψυχικής θεραπείας, έπειτα και της θερα-
πείας του σώματος, και μάλιστα όταν ο ασθενής,
κατανοώντας ότι το κτύπημα είναι θεραπεία από
τον Θεό, το υποφέρει γενναία, προσπίπτει με
πίστη στον Θεό και επικαλείται τον ιλασμό δια
των έργων με όση δύναμη έχει...»
Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά (Ομιλία Ι’ τη Β’
Κυριακή της Αγ. Τεσσαρακοστής, ΕΠΕ 9,264.
PG 151,117 Α-Β)
Σελίδα 30
Προς τον άρρωστον
Του (†) Αρχ. Επιφανίου Θεοδωροπούλου
Αχ αδελφέ μου! Είσαι άρρωστος ε; Και θα πονείς. Κι
θα υποφέρεις. Το ξέρω. Σε λυπούμαι. Σε συμπαθώ. Σε
συμπονώ. Σε αγαπώ. Συμπάσχω και εγώ με σένα. Υπο-
φέρουμε και οι δυό. Η ψυχή μου αισθάνεται πόνους,
διότι πάσχεις. Τα δάκρυά της τρέχουν από συμπόνια.
Θλίβεσαι, αδελφέ μου, μαραίνεσαι, στενοχωρείσαι. Αχ
πόσον θα ήθελα να ήσουν υγιής. Να μη πονείς! Να μη
πάσχεις! Να μη λυπήσαι! Αλλά τι μπορώ να σου κάμω;
Μπορώ να σου δώσω την υγείαν σου; Μπορώ να στα-
ματήσω τους πόνους σου; Αχ Δεν μπορώ! Μπορώ όμως
να τους γλυκάνω λίγο, να τους κάμω ποιο υποφερτούς.
Πως; Θα μου πεις; Με το να σου πω λίγους λόγους πα-
ρηγορητικούς. Με του να σου χύσω λίγο βάλσαμο στην
πονεμένη και πληγωμένη σου καρδιά. Με το να σου
δώσω λίγο θάρρος. Έτσι ελπίζω να πως θα σε ανακου-
φίσω. Έτσι ελπίζω πως θα σου πραΰνω και θα σου ελα-
φρώσω λίγο τους πόνους. Έτσι ελπίζω πως θα σου ολι-
γοστεύσω τα δάκρυα. Έτσι ελπίζω πως θα σου κάμω
λιγότερο δυσάρεστη την κατάστασή σου. Έτσι ελπίζω
πως το ποτήρι της αρρώστιάς σου θα το κάμω λιγότερο
πικρό. Έτσι ελπίζω πως θα ελαττώσω λίγο τους βαθείς
και σπαραξικάρδιους στεναγμούς σου.
«Ναι αγαπητέ μου», ίσως να μου πεις. «Καλά τα λέ-
γεις. Μα εγώ δεν παίρνω ανακούφισιν. Δεν παίρνω
θάρρος. Διότι δεν πονώ μόνον εις το σώμα. Αυτό θερα-
πεύεται εύκολα. Μα πονώ πολύ περισσότερον εις την
ψυχήν. Είμαι απόκληρος από την ζωήν, από την κοινω-
νίαν. Είμαι απελπισμένος και απογοητευμένος από τον
κόσμον. Δεν έχω κανένα που να με πονεί. Κανένα που
να με συμπαθεί. Κανένα που να ενδιαφέρεται για μένα.
Από όλους ευρήκα ασπλαγχνίαν και εγκατάλειψιν. Από
όλους αδιαφορίαν και απάθειαν. Από όλους περιφρόνη-
σιν και αποστροφήν. Είμαι ο δυστυχέστερος των αν-
θρώπων. Τι θέλω λοιπόν να ζω; Η ζωή μου είναι ανω-
φελής, είναι άχρηστη, είναι περιττή. Καθημερινώς πίνω
ποτήρια πικρίας, οδύνης, και πόνου. Δεν παίρνω λοιπόν
παρηγορίαν. Είμαι απαρηγόρητος, αγανακτισμένος. Με
κατέχει η απόγνωσις...».
Αγαπημένε μου αδελφέ! Πόσον είσαι αποθαρρυμένος!
Πόσον είσαι απελπισμένος! Ο πόνος σου, η λύπη σου,
η πικρία σου, σε κάνει να τα βλέπεις όλα μαύρα και
απαίσια και σκοτεινά. Βλέπεις παντού νύκτα, σκοτάδι,
κακίαν. Και πουθενά ημέραν, φως, αγάπην. Νομίζεις
πως μόνον συ υποφέρεις. Πως μόνον συ πονείς. Πως
μόνον συ δυστυχείς. Νομίζεις πως όλοι οι άλλοι είναι
υγιείς, είναι ευχαριστημένοι, είναι ευτυχείς. Και όμως
πόσον απατάσαι! Πόσον πλανάσαι! Πόσον σφάλλεις…!
Λέγεις ότι σε εγκατέλειψαν όλοι. Ω! Πόσον είσαι μα-
κριά από την πραγματικότητα! Ξεχνάς πως όταν και
όλοι εγκαταλείπουν, ο Θεός παρακολουθεί και εποπτεύ-
ει; Ξεχνάς πως ο Θεός ουδέποτε μας λησμονεί; «Ρίξε σε
Μένα», λέγει, «κάθε σου φροντίδα κι Εγώ δεν θα σ’
εγκαταλείψω ποτέ». Ξεχνάς πως πάντοτε ο σπλαχνικός
Ε Ν ∆ Ο Ν
Αυτός Πατέρας μας μας αγαπά και μας προστατεύει;
Ξεχνάς πως έχει σε μας τόσην μεγάλην αγάπην ώστε
δεν εδίστασε να στείλει τον Υιόν Του τον Αγαπητόν
και Μονογενή δια να σταυρωθεί προς χάριν μας; Ξε-
χνάς πως μας έχει εις την άλλην Ζωήν ετοιμάσει Βα-
σιλείαν ένδοξον και περίλαμπρον; Ξεχνάς πως από
την πολλήν Του αγάπην θα κάμει και εμάς ομοίους με
Αυτόν, εάν τηρώμεν τον Νόμον Του; Τα ξεχνάς όλα
αυτά;
«Μα αφού μας αγαπά, γιατί να είμαι στο κρεβάτι,
γιατί να είμαι δυστυχής;», ίσως θα μου απαντήσεις.
Μα ακριβώς, αδελφέ μου, επειδή μας αγαπά μας α-
φήνει να υποφέρουμε. Ο καλός πατέρας δεν τιμωρεί
το παιδί του, όταν σφάλλει; Γιατί το τιμωρεί; Ασφα-
λώς επειδή το αγαπά και θέλει να το συνετίσει. Έτσι
και ο Καλός μας Πατέρας, ο Θεός. Όταν ιδεί ότι φεύ-
γομεν από τας εντολάς Του, μας τιμωρεί δια να μας
σωφρονίσει. Εάν μας αφήσει ατιμώρητους θα Τον
ξεχάσωμεν. Πρέπει λοιπόν να Τον ευχαριστώμεν, διό-
τι μας τιμωρεί δια καλόν μας.
23 Ιουλίου 1970
...Σχετικά με την υγείαν μου θα γίνει ότι είπεν ο
Θεός. Τι, θέλομε να γίνομε πάλιν νέοι 30 ετών;
Είναι αδύνατον. Με τσάϊ και μπαλώματα θα περ-
νούμε έως ότου πάρουμε το διαβατήριον δια τον
άλλον κόσμον. Χωρίς ανάγκη και αρρώστια δεν
πεθαίνει ο άνθρωπος. Και ποιος θα μείνει εδώ εις
την γήν; Όλοι διαβάτες είμεθα. Ήλθαμε, είδαμε
και θα φύγομε…
Μετ’ απείρων ευχών
Δημ. Γκαγκαστάθης Ιερεύς
Παρατήρησα τον λύκο της πορνείας να προσθέτει
πόνους στον ασθενή, και μέσα σε αυτούς τους πό-
νους να του προκαλεί σαρκικές κινήσεις και ρεύ-
σεις. Και ήταν το πράγμα καταπληκτικό: να βλέπεις
την σάρκα γεμάτη σφρίγος και μανία την ώρα των
φρικτών πόνων! Αντιθέτως έστρεψα σε άλλους α-
σθενείς και τους είδα να δέχονται επάνω στα κρε-
βάτια τους την ενέργεια της θείας χάριτος και την
παρηγορία της κατανύξεως, και να αποκρούουν
έτσι με την παράκληση αυτή τους πόνους, και να
μη θέλουν ποτέ να απαλλαγούν από την ασθένεια.
Και στρεφόμενος είδα άλλους να ταλαιπωρούνται
πάλι από ασθένεια και με αυτήν σαν με κάποιο επι-
τίμιο να απαλλάσσονται από κάποιο πάθος της ψυ-
χής τους· και δόξασα Εκείνον πού με την πηλό κα-
θάρισε την πηλό, (δηλαδή με την ασθένεια της πή-
λινης σάρκας καθάρισε την αμαρτία της).
Από την «Κλίμακα»
Του Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου
Έντυπο πνευματικής εσωτερικής καταγραφής
ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΚΑΙ ΕΚ∆ΗΛΩΣΕΙΣ
Κάθε Τρίτη μετά την ακολουθία του
Εσπερινού και της Παρακλήσεως στον Άγιο
Παντελεήμονα διενεργείται ο κύκλος
μελέτης της Αγίας Γραφής από τον
π. Γεώργιο Θεοδωρόπουλο.
Κάθε Παρασκευή μετά την ακολουθία του
Εσπερινού τελείται η Παράκληση των
Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης .
Το μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως τε-
λείται από τους ιερείς του Ναού κατόπιν
συνεννοήσεως ( τηλ. 2104615704 )
Η δύναμη της Αγίας Γραφής
Όταν οι μέριμνες του βίου με σκοτίζουν, κι όταν
οι θλίψεις μου κεντάνε την ψυχή, δεν βρίσκω που
αλλού να καταφύγω, παρά μονάχα στην Αγία Σου
Γραφή.
Κι όταν ανοίγω το αθάνατο βιβλίο και να διαβάσω
δυο σειρούλες προσπαθώ, ανακουφίζομαι ευθύς
και γαληνεύω γιατί μιλάω με Εσένα τον Χριστό.
Κι αμέσως βλέπω μες τις μπόρες της ζωής μου,
συμπαραστάτη μου πως έχω ισχυρό, μα τι αντάλ-
λαγμα να δώσω στον Θεό μου, μια προσευχούλα
μοναχά μπορώ να πω.
Γι αυτό Χριστέ μου Λυτρωτή θα υπομείνω, όσα
δεινά κι αν μου πληγώνουν την ψυχή, και θα
‘ρχεται στη σκέψη μου η μορφή Σου, στον Γολγο-
θά όπως υπέφερες κι Εσύ.
Κι αν επιμένει ο πόνος να με θλίβει, θα προσπαθή-
σω να αμύνομαι γερά, γιατί το φάρμακο το θείο το
γνωρίζω, κι από Εσένα θ’ αποκτήσω τη χαρά.
Θ’ ανοίξω το αθάνατο βιβλίο και βάλσαμο θα στά-
ξω στην πληγή και τον σταυρό μου αγόγγυστα θα
τον σηκώσω όπως Χριστέ μου για τις αμαρτίες
μου τον σήκωσες κι Εσύ.
Σ’ αυτόν τον κόσμο που ζείτε - μας το είπες - πως
θλίψεις θα ‘χετε και μπόρες και δεινά μα αν στηρι-
χθείτε εσείς με δύναμη κοντά μου κάποιαν ημέρα
θ’ αποκτήσετε χαρά.
Αυτόν τον σταυρό που σήμερα σηκώνεις, είμαι
δίπλα σου να ξέρεις και εγώ, και είναι το κλειδί
του Παραδείσου, που κάποια μέρα παιδί μου θα σε
δεχτώ.
Δ. Γερόντισσα
Σελίδα 31
23/12/2018
Θα τελεστεί Ιερά Αγρυπνία με Όρθρο, Ακολουθία
των Μεγάλων Ωρών, Μέγας Εσπερινός των Χριστου-
γέννων και η Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου
ώρα 21:00 με 01:30
25/12/2018
Την ημέρα των Χριστουγέννων θα τελεστεί ο Όρθρος
ώρα 05:00 π.μ. και εν συνεχεία η Θεία Λειτουργία.
26/12/2018
Σύναξις Υπεραγίας Θεοτόκου, Φυγή εις Αίγυπτον,
Ευθυμίου επ. Σάρδεων ιερομ. & ομολογητού, Ευαρέ-
στου Οσ., Κωνσταντίνου Οσ. Εξ Ιουδαίων, Κων/τιου
νέου ιερομ. Ρώσου.
27/12/2018
Στεφάνου Πρωτομάρτυρος & Αρχιδιακόνου, Θεοδώ-
ρου του γραπτού, Μαυρικίου, Φωτεινού & 70 ακόμη
μαρτύρων, Θεοδώρου Α΄ αρχιεπ. Κων/λεως, Λουκά
Οσ. του τριγλίνου.
31/12/2018
Ιερά Αγρυπνία επί τη ενάρξει του Νέου Έτους
ώρα 22:30
01/01/2019
Περιτομή του Ιησού Χριστού,
Βασιλείου του Μεγάλου, Αγίου Γρηγορίου Ναζιαν-
ζού, Οσίου Θεοδώρου, Πέτρου νεομάρτυρος εκ Τρι-
πόλεως.
04/01/2019
Θα τελεστεί η Ακολουθία των Μ. Ωρών της εορτής
των Θεοφανίων ώρα 17:00
05/01/2019
Θα τελεστεί ο Όρθρος. και εν συνεχεία η Θεία Λει-
τουργία και ο Μέγας Αγιασμός ώρα 06:00 π.μ.
Μέγας Εσπερινός της εορτής των Θεοφανίων ώρα
17:00
06/01/2019
Τα Άγια Θεοφάνεια του Σωτήρος Χριστού
ώρα 06:15 π.μ.
07/01/2019
Σύναξις Τιμίου ενδόξου Προφήτου Προδρόμου και
Βαπτιστού Ιωάννου, Αθανασίου νεομάρτυρος εξ
Ατταλείας, Ιουλιανού του εξ Αιγίνης, Ρωμανού του
νέου ιερομάρτυρος του Λακεδαίμονος.

ENDON
Περιοδική ενημερωτική έκδοση του
Ιερού Ναού Αγίου Παντελεήμονος
Δραπετσώνας
Διευθυντής εκδόσεως
π. Γεώργιος Θεοδωρόπουλος
Αρχισυντάκτης
Στέφανος Φ. Σωτηρόπουλος
Στοιχεία επικοινωνίας για παρατηρήσεις ,
σχόλια , προτάσεις , συνεργασίες
Ι.Ν. Αγίου Παντελεήμονος
Αγίου Παντελεήμονος 12
Τ.Κ. 186 48 Δραπετσώνα
Τηλέφωνο: 2104615704
Τηλεομοιότυπο: 2104615759
Ηλ. διεύθυνση: periodikoendon@yahoo.gr
Διαδικτυακό ιστολόγιο :
http://www.periodikoendon.blogspot.gr
Διαδικτυακό ιστολόγιο Ιερού Ναού :
http://www.agios-panteleimon.blogspot.gr
∆ιανέμεται από τον
Ιερό Ναό Αγίου Παντελεήμονος
∆ραπετσώνας
Εισφορές προαιρετικές.
Στείλτε μας την ηλεκτρονική σας
διεύθυνση , για να έχετε το
περιοδικό Ε Ν ∆ Ο Ν σε .pdf
αρχείο , στον υπολογιστή σας .
Πολλές είναι οι θλίψεις των
δικαίων. Και από όλες αυτές
θα τους απαλλάξει ο Κύριος
(Ψαλμ. 33, 20)
Οι αρρώστιες πολλές φορές,
είναι αποτέλεσμα της αμαρτί-
ας, είτε σωματικής είτε ψυχι-
κής. Και ο Θεός δεν είναι σα-
διστής, για να μας παιδεύει,
αλλά φιλάνθρωπος. Από φι-
λανθρωπία δίνει τις ασθένει-
ες, για να μετανοήσουμε και
να σωθούμε. Τις δίνει, για να
καθαριστούμε· τόσο πανάγα-
θος είναι. Το μέγα πρόβλημα
των ανθρώπων είναι οι ασθέ-
νειες.
Γέρων Αμβρόσιος Λάζαρης
Σελίδα 32
Ωφέλεια εκ των θλίψεων, όταν αυξάνονται και οι στέφανοι». Τι
υπομένωμεν. φαντάζεσαι ο πολύαθλος Ιώβ από τι
έγινε μακάριος, από τον πλούτον
(Απόσπασμα από επιστολή του και την ευτυχίαν ή από τας θλίψεις,
γέροντος Φιλοθέου Ζερβάκου) ασθενείας και στερήσεις; Ο Λάζα-
...Ναι μεν οι πειρασμοί και αι θλί- ρος από τι έγινε μακάριος και κλη-
ρονόμος της αϊδίου μακαριότητος;
ψεις και στενοχωρίαι σας είναι με-
γάλαι, αλλά πρέπει και η υπομονή Αλλά και όλοι οι Άγιοι διά ποίου
σας να είναι μεγάλη… Από τους μέσου και τρόπου ηγίασαν και επέ-
πειρασμούς, τας θλίψεις και τας τυχον των επηγγελθέντων αγαθών;
συμφοράς προέρχεται μεγάλη ωφέ- Φανερόν από τας θλίψεις, τους πει-
λεια, εάν έχει τις υπομονή, εάν δεν ρασμούς, τας στενοχωρίας και την
έχει υπομονήν ο άνθρωπος όχι μό- στενήν και τεθλιμμένην οδόν, την
οποίαν διόδευσαν. Λοιπόν και συ
νον ωφέλειαν δεν λαμβάνει αλλά
και ζημιώνει. Αυτό καλώς γνωρίζο- μην απελπίζεσαι, αλλά έχε θάρρος
ντες οι θείοι Απόστολοι και όλοι οι και υπομονήν. Λάβε θάρρος, αν-
Άγιοι όχι μόνον έχαιρον εις τας θλί- δρείαν και μεγαλοψυχίαν, πίστιν
ψεις των αλλά και εκαυχώντο… και ελπίδα· απεμάκρυνε τον δαίμο-
Και ο Απόστολος Ιάκωβος παραινεί να της απελπισίας ο οποίος τριγυρί-
τους χριστιανούς λέγων· χαίρετε ζει δια να σε κυριεύσει… Θάρσει,
όταν ποικίλοις πειρασμοίς περιπέση- ανδρίζου, ενδυναμού με την χάριν
τε… Λοιπόν συ αντί να χαίρεσαι εις του Θεού…
τους πειρασμούς που σου έρχονται
λυπείσαι και παραπονείσαι ότι ο ...Έπειτα ένα άλλο πράγμα που
Θεός κωφεύει εις τας παρακλήσεις ήθελα να σας πω είναι η εργασία,
σου, και το λυπηρόν ότι απελπίζε- είναι το ενδιαφέρον για την ζωή.
σαι. Πρέπει να έχεις τελείαν πίστην Είναι η τέχνη, ο κήπος, τα λου-
εις τον Θεόν και να ειπείς ότι ο λούδια, πολύ σπουδαία πράγμα-
Θεός περισσότερον της δυνάμεως τα. Η μελέτη στην Αγία Γραφή,
μας δεν αφήνει να πειρασθώμεν. τα ενδιαφέροντα στη θρησκεία,
Μα εάν οι πειρασμοί είναι μεγάλοι στην αγάπη του Θεού. Τι να τους
και αι θλίψεις πολλαί να ενθυμού- κάνεις τους ψυχιάτρους και τους
μεθα το λόγιον του Κυρίου μας «ότι ψυχαναλυτάς και τα ψυχοφάρμα-
δια πολλών θλίψεων θα εισέλθωμεν κα και τα ναρκωτικά. Λοιπόν
εις την αιώνιον ζωήν», και ως λέγει υπάγετε εν ειρήνη.
ο σοφός Ισαάκ ο Σύρος
«αυξανομένων και πληθυνομένων Άγιος Πορφύριος
Καυσοκαλυβίτης
των πειρασμών και των θλίψεων
(Συνέχεια από τη σελίδα 17) του στην κατά Θεό ζωή, δεν θα το
επιτύχει παίζοντας και γελώντας.
αγώνες, όλοι το κατανοούμε και δεν Αλλά θα πρέπει να γνωρίζει ότι
παρίσταται ανάγκη να αναπτυχθεί. στην κονίστρα του πόνου θα υποφέ-
Διότι για τον πολύ κόσμο αγωνιστής ρει, θα δοκιμασθεί σκληρά, για να
ασφαλώς σημαίνει κόπο, κακοπά- αναδειχθεί πραγματικός αγωνιστής
θεια, άσκηση, ιδρώτας, τρεξίματα, του καλού αγώνα.
καθημερινή προσπάθεια. Και για
Ένας μεγάλος αγωνιστής του καλού
όλα αυτά δεν διαμαρτύρεται, διότι,
αγώνα, ο Μ. Βασίλειος, ως εξής
εφ’ όσον θέλει να είναι αγωνιστής
χαρακτηρίζει τον καλό χριστιανό.
και αθλητής τα θεωρεί πολύ φυσικά.
Όπως λέει, στο στάδιο θα φανεί ποι-
Διότι μόνο κατ’ αυτόν τον τρόπο θα
τονώσει τα νεύρα του και θα γυμνά-
ος είναι ο καλός αθλητής και στην
τρικυμία ο καλός κυβερνήτης και
σει τους μυς του.
στον πόλεμο ο καλός στρατηγός, ο
Κάτι παρόμοιο γίνεται και με τον καλός χριστιανός θα φανεί όταν τον
αγωνιστή του καλού αγώνα, τον δοκιμάσει η συμφορά και ο πειρα-
χριστιανό. Για να τονώσει την ψυχή σμός.