Professional Documents
Culture Documents
Praktikum
Anatomi
Biomedik I
Sistem
Muskuloskeletal
DEPARTEMEN ANATOMI
FAKULTAS KEDOKTERAN
UNIVERSITAS HASANUDDIN
2015
Penuntun Praktikum Anatomi Biomedik I: Sistem Muskuloskeletal 2015
8/18/2015
MENGETAHUI
KEPALA DEPARTEMEN ANATOMI
FAKULTAS KEDOKTERAN UNHAS
Foto
4 x 6 (+ Stempel
Bagian Anatomi
Unhas)
NAMA : .......................................................
NIM : ......................................................
KELAS : ......................................................
1 Osteologi-Arthrologi
2 Myologi-Topografi
4 Cardiovascular
5 Respirasi
6 Pelvis-Urinarius
7 Genitalia
DEPARTEMEN ANATOMI
FAKULTAS KEDOKTERAN UNIVERSITAS HASANUDDIN
2015
TIM PENYUSUN
dr. Saharuddin
DAFTAR PUSTAKA
1. Luhulima JW, Muskuloskeletal, Sistem Cardiovaskular, Sistem Respirasi, Bagian Anatomi Fakultas
Kedokteran Unhas. 2002.
2. Moore KL, Clinically Oriented Anatomy 5th ed, Lippicott W W, Baltimore, 2006.
3. Netter, FH, Atlas of Human Anatomy 5th ed, Saunders Elsevier, Philadelphia, 2011.
4. Paulsen F, Waschke J, Sobotta Atlas of Human Anatomy 15th ed, Elsevier GmbH, Munich, 2011.
5. Snell RS, Clinical Anatomy : An Illustrated Riview with Questions and Explanations 4 th+ edition,
Lippicott W W, Baltimore, 2004.
6. Snell RS, Clinical Anatomy By System, Lippicott W W, Baltimore, 2007.
7. Spatelholz, Atlas Anatomi, 2005.
8/18/2015
OSTEOLOGI
Aspectus superior
Aspectus anterior
Aspectus inferior
Aspectus posterior
OS SCAPULA OS CLAVICULA
margo medialis (margo vertebralis) cavitas glenoidalis processus coracoideus extremitas sternalis
margo superior spina scapulae incisura scapulae extremitas acromialis
margo lateralis (margo axillaris) trigonum spinae scapulae fossa subscapularis tuberositas costalis
angulus medialis (angulus superior) acromion tuberossitas supraglenoidalis sulcus subclavius
angulus inferior fossa supraspinata tuberositas infraglenoidalis tuberositas coracoidea
angulus lateralis (angulus axillaris) fossa infraspinata
OS HUMERUS
Proximal humeri Corpus humeri Distal humeri
caput humeri tuberositas deltoidea trochlea humeri
collum anatomicum sulcus spiralis (sulcus nervi radialis) capitulum humeri
tuberculum majus epicondylus medialis humeri fossa coronoidea humeri
tuberculum minus epicondylus lateralis humeri fossa radialis humeri
sulcus intertubercularis sulcus nervi ulnaris fossa olecranii humeri
crista tuberculi majoris
crista tuberculi minoris
collum chirurgicum
OS RADIUS
Proximal radius Corpus radii Distal radius
capitulum radii margo interossea (crista interossea) processus styloideus radii
fovea articularis margo anterior (margo volaris) incisura ulnaris
circumferentia articularis radii margo posterior facies articularis carpi
collum radii foramen nutricium
tuberositas radii
OS ULNA
Proximal ulna Corpus ulnae Distal ulna
incisura trochlearis (incisura semilunaris) margo interosseus capitulum ulnae
olecranon margo anterior circumferentia articularis ulnaris
processus coronoideus ulnaris margo posterior processus styloideus ulnaris
tuberositas ulnae
incisura radialis
Aspectus palmaris
OSSA MANUS
Ossa carpalia Ossa metacarpalia (I –V)
os scaphoideum (os naviculare)
os lunatum Ossa phalanges
os triquetrum phalanx proximalis
os pisiforme phalanx media
os trapezium (os multangulum majus) phalanx distalis
os trapezoideum (os multangulum minus)
os capitatum
os hamatum
COXAE
facies medialis (facies pelvina) Os ilium Os pubis
facies lateralis (facies externa) crista iliaca corpus ossis pubis
acetabulum spina iliaca anterior superior ramus superior ossis pubis
foramen obturatorium spina iliaca posterior superior ramus inferior ossis pubis
spina iliaca anterior inferior
limbus acetabuli symphysis osseum pubis
spina iliaca posterior inferior
incisura acetabuli linea glutea posterior crista pubica
fossa acetabuli linea glutea anterior tuberculum pubicum
facies lunata linea glutea inferior eminentia iliopectinea (iliopubica)
linea iliopectinea fossa iliaca
corpus ossis ilii Diameter
Cavitas pelvis facies auricularis diameter tranversa
pelvis minor tuberositas iliaca diameter obliqua
apertura pelvis superior (inlet diameter anatomica
Os ischium
= aditus pelvis) diameter vera
corpus ossis ischii
apertura pelvis inferior (exitus pelvis) tuber ischiadicum diameter diagonalis
promontorium ramus ossis ischii
linea arcuata incisura ischiadica major
OS FEMORIS
Proximal ossis femoris Corpus ossis femoris Distal ossis femoris
caput ossis femoris linea aspera labium laterale condylus medialis femoris
fovea capitis femoris linea aspera labium mediale condylus lateralis femoris
collum ossis femoris tuberositas glutea epicondylus lateralis femoris
trochanter major linea pectinea epicondylus medialis femoris
trochanter minor planum (facies) popliteum
fossa trochanterica tuberculum adductorium
crista intertrochanterica fossa intercondyloidea
facies patellaris
OS TIBIA OS FIBULA
Ujung proximal Corpus tibiae Ujung proximal
condylus medialis tibiae margo anterior (crista anterior) capitulum fibulae
condylus lateralis tibiae margo medialis apex capitis fibulae
fossa intercondyloidea anterior margo interosseus collum fibulae
fossa intercondyloidea posterior
eminentia intercondyloidea Ujung distal Corpus fibulae
tuberculum intercondyloidea mediale malleolus medialis margo anterior
tuberculum intercondyloidea laterale sulcus malleolaris margo interosseus
tuberositas tibiae incisura fibularis margo posterior
Ujung distal
malleolus lateralis
sulcus malleolaris
Aspectus dorsalis
OSSA PEDIS
Ossa tarsalia Ossa metatarsalia (I-V)
os talus
os calcaneus Ossa phalanges
os naviculare phalanx proximalis
os cuneiforme mediale phalanx media
os cuneiforme intermedium phalanx distalis
os cuneiforme lateralis
os cuboideum
Tunjuk dan tuliskan sesuai dengan keterangan yang ada di dalam kotak!
Aspectus anterior
Aspectus lateralis
CRANIUM
Neurocranium Viscerocranium glabella fossa temporalis
os occipitale os maxilla nasion linea temporalis superior
os temporale os mandibula foramen supraorbitale linea temporalis inferior
os parietale os zygomaticum foramen infraorbitale meatus acusticus externus
os frontale os nasale foramen mentale processus styloideus ossis sphenoidalis
os sphenoidale os lacrimale orbita processus mastoideus
os eithmoidale os vomer fissura orbitalis superior processus zygomaticus
os palatinum fissura orbitalis inferior arcus zygomaticus
os concha nasalis inferior canalis opticus sutura squamosa
tuberculum articulare
COLUMNA VERTEBRALIS
Vertebra cervicalis VII Promontorium Processus transversus
Vertebra thoracalis I Foramen vertebralis Processus spinosus
Vertebra thoracalis XII Foramen intervertebralis Processus articularis superior
Vertebra lumbalis V Discus intervertebralis Processus articularis inferior
Vertebrae sacrales (os sacrum) Corpus vertebra
Vertebrae coccygeales (os coccygeus) Pediculus arcus vertebra
Lordosis cervicalis Lamina arcus vertebra
Kyphosis thoracalis
Lordosis lumbalis
Kyphosis sacralis
COLUMNA VERTEBRALIS
Vertebrae Cervicales I&II (Atlas&Axis) Vertebra lumbalis Vertebrae sacrales
Arcus anterior atlantis Processus mamillaris basis ossis sacri canalis sacralis
Arcus posterior atlantis Processus accessorius apex ossis sacri hiatus sacralis
Tuberculum anterius ala ossis sacri cornu sacralis
Tuberculum posterius Discus intervertebralis linea transversus facies auricularis
Fovea dentis Nucleus pulposus foramina sacralia anteriora tuberositas sacralis
Foramen transversarium Anulus fibrosus crista sacralis medialis
Sulcus arteriae vertebralis crista sacralis intermedialis
Dens epistrophei Vertebrae coccygeales crista sacralis lateralis
Apex dentis Cornu coccygeum foramina sacralia posteriora
Vertebra thoracalis
Fovea costalis
COSTA STERNUM
MYOLOGI
Aspectus anterior
Aspectus posterior
REGIO BRACHIUM
REGIO MANUS
Otot Thenar Otot Hypothenar Gugusan Profundus
M. abductor pollicis brevis M. palmaris brevis Mm. lumbricales (IV)
M. opponens pollicis M. abductor digiti minimi Mm. interossei volares (III)
M. flexor pollicis brevis M. flexor digiti minimi brevis Mm. Interossei dorsales (IV)
M. adductor pollicis M. opponens digiti minimi
Aspectus anterior
Aspectus posterior
REGIO CRURALIS
Otot Anterior Otot Posterior
M.tibialis anterior Gugusan Superficialis Gugusan Profundus
M.extensor digitorum longus M.gastrocnemius M.flexor digitorum longus
M.peroneus tertius M.plantaris M.flexor hallucis longus
M.extensor hallucis longus M.soleus M.tibialis posterior
REGIO PEDIS
Otot Plantar sisi Medial Otot Plantar sisi Lateral Otot Tengah
M. abductor hallucis M. abductor digiti minimi M. flexor digitorum brevis
M. flexor hallucis brevis M. flexor digiti minimi brevis M. quadratus plantae
M. adductor hallucis M. opponens digiti minimi Mm. lumbricales
Mm. interossei plantares
Aponeurosis plantaris Otot Dorsal Mm. Interossei dorsales
M. extensor digitorum brevis
M. extensor hallucis brevis
Aspectus dorsalis
OTOT COLLIFACIALIS
Otot Mimik Otot Colli
M.orbicularis oculi M.zygomaticus-major M.plastysma myodes M.sternohyoideus
M.occipitofrontalis M.depressor anguli oris M.sternocleidomastoideus M.sternothyreoideus
M.corrugator supercilii M.depressor labii inferioris M.levator scapulae M.thyreohyoideus
M.procerus M.risorius M.trapezius M.omohyoideus
M.nasalis M.mentalis M.scalenus anterior M.digastricus
M.orbicularis oris M.auricularis anterior M.scalenus medius M.stylohyoideus
M.buccinator M.auricularis superior
M.scalenus posterior M.mylohyoideus
M.levator labii superioris alaeque nasi M.auricularis posterior
M.temporalis M.longus capitis M.hyoglossus
M.levator labii superioris
M.zygomaticus minor M.masseter
8/18/2015
ARTHROLOGI
Tunjuk dan tuliskan sesuai dengan keterangan yang ada di dalam kotak!
Articulatio Coxae
Ligamentum iliofemorale
Ligamentum pubofemorale
Ligamentum ischiofemorale
Ligamentum capitis femoris
Ligamentum transversum acetabuli
Membrana obturatoria
Articulatio Genu
Ligamentum collaterale tibiale
Ligamentum collaterale fibulare
Ligamentum transversum genu
Ligamentum cruciatum anterius
Ligamentum cruciatum posterius
Ligamentum meniscofemorale posterius
Meniscus lateralis
Meniscus medialis
8/18/2015
TOPOGRAFI
Plexus brachialis
PLEXUS BRACHIALIS
Ramus anterior nervus spinalis cervicalis 5 Fasciculus posterior
Ramus anterior nervus spinalis cervicalis 8 N.medianus
Ramus anterior nervus spinalis thoracalis 1 N.ulnaris
Truncus superior N.radialis
Truncus medius N. musculocutaneus
Truncus inferior N.axillaris (n.circumplexus)
Fasciculus superior (fasciculus lateralis) N.cutaneus brachii medialis
Fasciculus inferior (fasciculus medialis) N.cutaneus antebrachii medialis
N.femoralis N.ischiadicus
A.femoralis N.tibialis
V.femoralis N.peroneus(fibularis) communis
N.saphenus A.poplitea
N.obturatorius V.poplitea
A.iliaca externa V.saphena parva
V.iliaca externa
A.profunda femoris
Vascularisasi et innervasi
extremitas inferior