Nukleony - protony i neutrony

Z - liczba elektronow/protonow, czyli liczba atomowa

A- liczba nukleonow w jadrze, czyli liczba masowa

A-z - liczba neutronow

Unit - 1/12 masy atomu w�gla 12 6C

R=R0*rt(3)A

d=3mn/4piR0^3

Sily jadrowe - sily dzialajace pomiedzy nukleonami w jadrze:

Krotkozasiowego 1-2 fm
Oddzialywania silne
Dzialanie sil niezalezne od ladunkow
Nie sa silami centralnymi

Izotopy - odmiany atomow tego samego pierwiastka rozniace sie liczba neutronow w
jadrze

Promieniotw�rczo�� naturalna � zjawisko samorzutnego rozpadu j�der atomowych w

inne. W sk�ad j�der ci�szych pierwiastk�w wchodzi wi�ksza liczba proton�w, kt�re
oddzia�ywaj� poza si�ami j�drowymi r�wnie� si�ami elektrostatycznego odpychania. W
przypadku j�der o du�ej liczbie nukleon�w j�dro osi�ga tak du�e rozmiary, �e si�y
odpychania elektrostatycznego proton�w zaczynaj� dominowa� nad si�ami j�drowymi. Z
tego powodu, j�dra o liczbie atomowej wi�kszej ni� 83 nie s� stabilne i ulegaj�
rozpadowi. Energia uk�adu nukleon�w jest najmniejsza, gdy liczba neutron�w jest
r�wna lub nieco wi�ksza od liczby proton�w. W przypadku zachwiania tej r�wnowagi
j�dra ulegaj� rozpadowi, w wyniku kt�rego powstaj� l�ejsze j�dra o stabilniejszej
konfiguracji liczby proton�w i neutron�w. Ze wzgl�du na rodzaj cz�stki emitowanej
podczas rozpadu promieniotw�rczego rozr�niamy rozpad ? oraz rozpady �^- i �^+. W
rozpadzie ? bior� udzia� oddzia�ywania silne, natomiast za rozpady � odpowiedzialne
s� oddzia�ywania s�abe.

rozpad ? � polega na wyemitowaniu z j�dra cz�stki ?, czyli j�dra helu 4 2He.

rozpad �- - cz�stk� emitowan� w wyniku tego rozpadu jest elektron. Na skutek

rozpadu jednego z neutron�w j�dra nast�puje emisja elektronu oraz s�abo
oddzia�uj�cej, neutralnej cz�stki zwanej antyneutrinem elektronowym.

rozpad �+ - zwi�zany jest z emisj� antycz�stki elektronu zwanej pozytonem i

neutrina elektronowego. Pozyton powstaje w wyniku rozpadu jednego z proton�w j�dra.
Proces ten wymaga dostarczenia energii z zewn�trz i mo�e zachodzi� tylko wewn�trz
materii j�drowej.

Regu�y dotycz�ce zmian liczb A i Z podczas rozpad�w promieniotw�rczych nosz� nazw�

regu� przesuni�� Soddy�ego i Fajansa.

Promieniowanie ?,�,? nosi wsp�ln� nazw� promieniowania jonizuj�cego, nazwa ta

wynika z faktu, �e podczas zderze� cz�stek alfa i beta oraz kwant�w gamma z atomami
o�rodka nast�puje oderwanie elektron�w i powstanie jon�w. Mechanizm ten le�y u
podstaw dzia�ania detektor�w promieniowania.

Szybko�� rozpad�w - Rozwa�my grup� sk�adaj�c� si� z N0 promieniotw�rczych atom�w.

Zmiana liczby j�der deltaN(<0)nast�puj�ca w czasie deltaT jest proporcjonalna do
N0.

DeltaN/Deltat=-lambdaN0

Stala proporcjonalnosci lamba to stala zaniku promieniotworczego charakterystyczna

dla danego izotopu

lamda=1/T

N=N0*2-t/T1/2=N0e^-lambdat

N0-pocz�tkowa liczba j�der promieniotw�rzych w pr�bce

N - liczba j�der w prob�wce w danej chwili
e-liczba Eulera
t- czas trwania rozpadow

T1/2=ln2/lambda

Czas po ktorym w probowce pozostaje polowa jader

aktywnosc probowki - liczba rozpadow promieniotworzych w jednostce czasu

A=-deltaN/deltaT=lambdaN0

Bekerel=rozpad na sekunde

Energia wiazania - energia wydzielana podczas laczenia sie swobodnych nukleonow w

jadro atomowe lub wymagana do rozdzielenia jadra na poszczegolne skladniki

delta m=[Zmp+(A-Z)mn]-mj

Energia na jeden nukleon- Tyle trzeba dostarczyc aby wyrwac nukleon z jadra. im
wieksza tym ono jest stabilniejsze