]b˛s¡Tº\T, s¡#·q\T |ü+|üe\dæq ∫s¡THêe÷ :
m&ç≥sY
Á|üCø±Áy≤|ü + <∏
˚T&é dæ.|æ. uÛÑeHé
ë
Ç+.HÓ+. 2`1`594 (B `34, F `1)
¬s’˝Ò« ùdºwüHé s√&é, $C≤„q|ü⁄] ø±\˙, $<ë´q>∑sY
ôV’≤<äsêu≤<é ` 500 044. bò˛Hé : 040 - 27668471, 8019770547
e - mail: prajapandha2013@gmail.com
dü+|ü⁄{Ï : 36 dü+∫ø£ : 03
<˚X¯uÛÑøÏÔ ñHêà<ä+, ø±s√Œπs≥ ¢düVü≤ø±s¡+, Væ≤+<ä÷‘·« Á|ü#ês¡|ü⁄ |üsêø±wü˜\‘√ _C…|æ eTs√kÕ] ¬>\T|ü⁄!
Væ≤+<äT‘·« bòÕdædüTº |ü]bÕ\qqT m<äTs√ÿe&ÜìøÏ ◊ø£´+>± ñ<ä´$T+#ê*!!
2019 ˝À »]–q 17e kÕs¡«Á‹ø£ mìïø£˝À¢ πø+Á<ä+˝À
mHé.&ç.@ ≈£L≥$T uÛ≤Ø yÓTC≤]{°‘√ ¬>\Tbı+~+~. Ç~
uÛ≤s¡rj·TT&ç $»j·T+>± yÓ÷B ø°]Ô+#ê&ÉT. yêdüÔyêìøÏ <˚X¯uÛÑøÏÔ
ñHêà<ä+, ø±s√Œπs{¢ düVü≤ø±s¡+, Væ≤+<ä÷‘·« Á|ü#ês¡|ü⁄
|üsêø±wüº\‘√ _C…|æ eTs√kÕ] ¬>\Tbı+~+<äì dæ.|æ.◊ (m+.m˝Ÿ)
q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” πø+Á<äø£$T{° düŒwüº+ #˚düTÔ+~. yÓ÷B Á|üC≤ e´‹πsø£
$<ÛëHê\≈£î e´‹πsø£+>± ◊ø£´ ñ<ä´e÷\T ìs¡«Væ≤+#·&É+˝Àq÷,
◊ø£´+>± Á|ü‹|òüT{Ï+#·&É+˝Àq÷ Á|ü‹|üøå±\T $|òü\eTj·÷´j·Tì
á mìïø£\ |òü*‘ê\T yÓ\¢&çdüTÔHêïsTT.
2014˝À _.C….|æ. $&ÉT<ä\ #˚dæq e÷ìô|òk˛ºqT neT\T
#˚j·T&É+˝À yÓ÷B düsêÿs¡T |òüTÀs¡+>± $|òü\yÓTÆ+~. >∑T»sê‘Y,
eT<Ûä´Á|ü<˚XŸ, #Û·rÔdt|òüT&é, sê»kÕúHé nôd+;¢ mìïø£˝À¢ _.C….|æ.
e´‹πsø£ |üeHê\T M#êsTT. M{Ïì >∑eTì+∫q _.C….|æ.
yÓ÷dü|üP]‘·yÓTÆq mìïø£\ m‘·TÔ>∑&É\T Á|ü»\ eTT+<äT≈£î ‘Ó∫Ã+~.
1. nÁ>∑≈£î˝≤˝À¢ì yÓqTø£ã&çq esêZ\≈£î 10% ]»πs«wüHé‡ô|’
bÕs¡¢yÓT+≥T˝À _\T¢ ÄyÓ÷~+∫+|ü #˚düT≈£î+~. 2. ‘ê‘êÿ*ø£
ã&Ó®{Ÿ≈£î ã<äT\T |üP]ÔkÕúsTT ã&Ó®{Ÿ Á|ü‹bÕ<äq\T ÄyÓ÷~+|ü
#˚düT≈£î+~. n+<äT˝À s¡÷.8 \ø£å\ es¡≈£L |üqTï˝Ò≈£î+&Ü
m‹Ôy˚dæ+~. 3. düTÁ|”+ø√s¡Tº rs¡TŒ ù|]≥ sêeT eT+~s¡
ìsêàD≤ìï ªªeT<Ûä´es¡TÔ\ ø£$T{°øÏμμ n|üŒ–+∫ ñ‘·Ôs¡ uÛ≤s¡‘·
Äغdæ ø±]à≈£î\ Hê´j·TyÓTÆq &çe÷+&É¢qT ‘·ø£åDy˚T |ü]wüÿ]+#ê*!
Ä +Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ s√&ÉT¶ s¡yêD≤ dü+düú (ÄsY{Ïdæ)˝À eTs√kÕ]
düyÓTà ôd’s¡Hé yÓ÷–+~. j·÷»e÷q´+ ø±]à≈£î\≈£î Ç∫Ãq
Vü‰MT\qT neT\T#˚j·÷\ì, n<Ó› ãdüT‡\T ÄbÕ\ì ñ<√´>∑T\qT
‘=\–+#˚ Ä˝À#·qqT $s¡$T+#·Tø√yê\ì, @.|æ.mdt Äغdæì
Áô|’y˚{°ø£]+#˚ #·s¡´\qT e÷qTø√yê\ì &çe÷+&é #˚dü÷Ô y˚T 22
‘˚B qT+&ç ø±]à≈£î\T düyÓTà #˚düTÔHêïs¡T. Äغdæ j·÷»e÷q´+
nqTdü]düTÔqï nD∫y˚‘·, kÕ∫y˚‘· yÓ’K]ì ~Ûø£ÿ]+∫ ‘·eT
düeTdü´\ |ü]cÕÿs¡+ ø√dü+ ñ<ä´$TdüTÔqï Äغdæ ø±]àø£esêZìøÏ
uÛ≤s¡‘· ø±]àø£ dü+|òü÷\ düe÷K´ (◊m|òt{Ïj·TT) ‘·q dü+|üPs¡í
eT<䛑·TqT ‘Ó*j·TCÒdüTÔqï~. ÄsY{Ïdæ |ü]s¡ø£åD ø√dü+, ø±]à≈£î\
Vü≤≈£îÿ\ ø√dü+ dü+|òüT{Ï‘·+>±, ◊ø£´+>± b˛sê≥+
ø=qkÕ–+#ê\ì ◊m|òt{Ïj·TT |æ\T|ü⁄ìk˛Ô+~.
Á|üC≤ s¡yêD≤ e´edüúqT Áô|’y˚{°ø£]+∫ ô|≥Tºã&ç<ës¡T\≈£î
˝≤uÛ≤\qT, ø±]à≈£î\≈£î ø£cÕº\qT ô|+#·uÀ‘·THêïs¡T. n+<äT˝À
uÛ≤>∑+>±H˚ n‘·T´‘·ÔeT ùde\+~düTÔqï m.|æ.mdt.Äغdæì
Áø£eT+>± Áô|’y˚{°ø£]+#˚+<äT≈£î >∑‘·+˝ÀH˚ #·+Á<äu≤ãT Áoø±s¡+
#·T{≤º&ÉT.Äغdæì Á|üuÛÑT‘·«+˝À $©q+ #˚kÕÔqì #Ó|æŒq e÷≥
˙{ÏeT÷≥>± $T–*b˛sTT+~. C….dæ.~yêø£sY ¬s&ç¶ ˝≤+{Ï Áô|’y˚≥T
Á{≤yÓ˝Ÿ‡ e÷|òæj·÷\≈£î ˝≤uÛ≤˝§#˚à s¡÷≥¢qT n|üŒ–+∫, Äغdæì
n|ü\bÕ\T #˚kÕ&ÉT. <ëì‘√ m.|æ.mdt.Äغd” ãkÕº+&ÉT¢
e´ekÕú|üø£ dü+bÕ<ä≈£î\T : ø±Áy˚T&é e÷<ë\ Hêsêj·TDkÕ«$T
|”&ç‘· Á|ü»\ |üø£å |üÁ‹ø£
1`15 pHé : 2019 ù|J\T : 8
<˚X¯+˝À Væ≤+<ä÷ eT‘√Hêà<ä+‘√ e⁄qï XËø£åq¢ z≥T¢, Væ≤+<äTe⁄\
z≥T¢ >∑+|ü >∑T‘·Ô>± _.C….|æ.øÏ e#˚à $<Ûä+>± |ü<∏äø£+ y˚dæ+~. 4.
M≥ìï{Ï˙ ‘·\<äH˚ï$<Ûä+>± |ü⁄˝≤«e÷ <ä>∑Zs¡ »]–q e÷qe
u≤+ãT $k˛Œ¤{≤ìï n&ɶ+ô|≥Tºø=ì bÕøÏkÕÔHé uÛÑ÷uÛ≤>∑+˝À
e⁄Á>∑yê<äT\ •_sê\ $<Ûä«+dü+ ù|]≥ $e÷q <ë&ÉT\T
kÕ–+∫+~. u≤\ø√{Ÿ˝À ≈£L&Ü <ë&ÉT\T #˚dæ+~. á <ë&ÉT\‘√
<˚X¯uÛÑøÏÔ e⁄Hêà<ëìï düèwæº+#·&ÜìøÏ bÕøÏkÕÔHé e´‹πsø£, ø±oàsY
e´‹πsø£, eTTdæ¢+ e´‹πsø£‘· Á|ü#êsêìøÏ ‘Ós¡˝Ò|æ+~. mìïø£\
düeTj·T+˝À ≈£L&Ü e⁄Á>∑yê<äT\qT eT≥Tºu…fÒºù|]{ ø±oàsY
j·TTe≈£î\ô|’Hê, kÕ<Ûës¡D Á|ü»\ô|’Hê Vü≤‘ê´ø±+&ÉqT
kÕ–+∫+~. M{ÏH˚ ‘·eT mìïø£\ Äj·TT<Ûë\T>± <˚X¯yê´|æ‘·+>±
yÓ÷&û, n$T‘Y cÕ e¬>’sê _.C….|æ.Hêj·T≈£î\T ‘·eT X¯øÏÔq+‘ê
e⁄|üjÓ÷–+∫ Á|ü#ês¡+ #˚XÊs¡T: Á|ü‹|üø£å bÕغ\qT Ä‘·às¡ø£åD
dæú‹˝À |ü&˚XÊs¡T.
πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·eT #˚‹˝À e⁄qï+<äTq Á|ü<Ûëq sêC≤´+>∑
dü+düú\qT ` dæ._.◊, dæ.$.dæ, Ç&ç, dæ.Ç.dæ, düTÁ|”+ø√s¡Tº‘√ düVü‰
nìï ø√s¡Tº\qT ` ‘·eT CÒãTdü+düú\T>± e⁄|üjÓ÷–+#·T≈£îqï~.
Á|ü‹|üø£åbÕغ\ Hêj·T≈£î\T, yê´bÕs¡ dü+düú\ô|’q n<˚ |üì>±
<ë&ÉT\T #˚sTT+∫+~. @&ÉT $&É‘·\ mìïø£\T eTT+<äT≈£î‘Ó∫Ã
Á|ü‹|üø£å bÕغ\qT <Óã“rùd ≈£îj·TT≈£î\Ô T kÕ–+∫+~ yÓ÷&û,
◊m|òt{Ïj·TT &çe÷+&é
u≤´+≈£î˝À¢ ‘êø£≥Tºô|{Ϻ s¡÷.2026ø√≥T¢ rdüTø=ì Áã‘·T≈£î
ã+&çì ˝≤–düTÔqï~. á s¡TD≤\≈£î Á|ü‹ @{≤ s¡÷.181ø√≥T¢ e&û¶
#Ó*¢k˛Ô+~. ÄK]øÏ ø±]à≈£î\ |æm|òt &ÉãT“\T ≈£L&Ü Äغdæ
nìyês¡´+>± yê&ÉTø√e\dæq <äTdæú‹øÏ HÓ{Ϻ y˚j·Tã&ç+~.
yêdüÔyêìøÏ ÄsY.{Ï.dæ n|ü\T s¡÷.6500 ø√≥T¢ e⁄+fÒ,
#·+Á<äu≤ãT Á|üuÛÑT‘·«+ $$<Ûä s¡÷bÕ˝À¢ #Ó*¢+#·e\dæq ãø±sTT\T
s¡÷.7500 ø√≥T¢ e⁄HêïsTT.
n+‘Ó+<äT≈£î b˛\es¡+ ÁbÕ»≈£îº dü+<äs¡Ùq ø√dü+ Äغdæ
ãdüT‡\qT yê&ÉTø=ì #Ó*¢+#·e\dæq s¡÷.75ø√≥T¢ Ç+‘· es¡≈£L
#Ó*¢+#·H˚˝Ò<äT. Á|ü‘˚´ø£ôVA<ë kÕ<Ûäqù|]≥ ìs¡«Væ≤+∫q
<Ûäs¡àBø£åø√dü+ ÄsY.{Ï.dæ ãdüT‡˝À¢ »Hêìï ‘·s¡*+#ê&ÉT.
n+<äTø√dü+ >±qT #Ó*¢+#ê*‡q s¡÷.282ø√≥T¢ ÄsY.{Ï.dæ.øÏ
sTT+‘·es¡≈£L #Ó*¢+#·H˚˝Ò<äT. n+‘˚ø±<äT ÄsY.{Ï.dæ ÄdüTÔ\qT
_.z.C… $<Ûëq+˝À ø±s¡T#Íø£>± ‘·q nDT#·s¡ >∑D≤ìøÏ
ø£≥ºu…{≤º&ÉT.
Äغdæ j·÷»e÷q´+ yÓ÷{≤sY yêVü≤Hê\ |üqTï (m+$
{≤ø˘‡)qT ‘·–Z+#ê\ì mìïkÕs¡T¢ Á|ü‹bÕ<äq\T |ü+|æHê
‹s¡düÿ]+∫q #·+Á<äu≤ãT Á|üuÛÑT‘·«+ dü+e‘·‡sêìøÏ
s¡÷.1409ø√≥T¢ m+.$.{≤ø˘‡qT eTT≈£îÿ |æ+&ç edü÷\T #˚k˛Ô+~.
&ûõ˝Ÿ <Ûäs¡\T ô|]– dü+e‘·‡sêìøÏ 650ø√≥T¢ uÛ≤s¡+ |ü&ÉT‘·T+~.
ôV’≤<äsêu≤<é yÓ\ : 10/`
n$T‘YcÕ\ <ä«j·T+— Á|ü#ês¡+ ì$T‘·Ô+ Á|ü‹|üø£å bÕغ\≈£î
‘·–q+‘· düeTj·T+ ˝Ò≈£î+&Ü #˚XÊs¡T: yÓ÷&û‘√ düVü‰
_.C….|æ.Hêj·T≈£î\T mìïø£\ ø√&éqT j·T<∏˚#·Ã>± e⁄\¢+|òæT+∫
\_›bı+<ës¡T. Á|ü‹|üø£å bÕغ\ ø±fi¯Sfl #˚‘·T\T ø£fÒºXÊs¡T. ◊.{Ï.
|ü]XÀ<Ûäq\ ù|]≥ Ä+Á<Ûä Á|ü<˚XŸ˝À {Ï.&ç.|æ. Hêj·T≈£î\
sTTfi¯flô|’Hê, u…+>±˝Ÿ˝À eTeT‘ê nqT≈£L\Ts¡Tô|’Hê,
‘·$Tfi¯Hê&ÉT˝À &çj·T+¬ø nqT≈£L\Ts¡Tô|’Hê »]–q <ë&ÉT˝Ò
sTT+<äT≈£î Á|üã\ ‘êsêÿD+. Ç$j·T+\T, $$bÕ&é‡\qT Á|ü‹|üø£å
bÕغ\T ø√]q $<Ûä+>± e⁄|üjÓ÷–+#·&ÜìøÏ ìsêø£]+#·&É+ <ë«sê
_.C….|æ. ‘·q dü«Á|üjÓ÷»Hê\T HÓs¡y˚s¡TÃ≈£îqï~.
m\ø£åHé u≤+&É¢ ù|]≥ ø±s√Œπs{Ÿ X¯≈£îÔ\ qT+&ç y˚\ø√≥¢
mìïø£\ |òü+&éqT _.C….|æ. bı+~+~. BìøÏ q»sêHê>± ˙s¡yé
yÓ÷&û, $»jYTe÷˝≤´ ‘·~‘·s¡ ø±s√Œπs{Ÿ ~>∑ZC≤\T <=+>∑#ê≥T>±
<˚X¯+ $&ç∫ yÓfi¯fl&ÜìøÏ ‘√&ÉŒ&ç+~. n<˚ $<Ûä+>± |ü⁄˝≤«e÷
$k˛Œ¤{≤ìï e⁄|üjÓ÷–+#·Tø=ì <˚XÊìï _.C….|æ. e÷Á‘·y˚T
bÕøÏkÕÔHé, ø±oàsY, eTTdæ¢+ e⁄Á>∑yê<äT\ <ë&ÉT\ qT+&ç
s¡øÏå+#·>∑\<äH˚ uÛ≤eqqT <˚X¯yê´|æ‘·+>± düèwæº+#·T≈£îHêïs¡T. ‘·eT
Væ≤+<äT‘·« bòÕdædüTº Á|ü#êsêìï |üsêø±wüº≈£î #˚sêÃs¡T. áXÊq´
sêÁcÕº˝À¢ j·THé.ÄsY.dæ.ù|]≥ eTTdæ¢+\qT ã\e+‘·+>± yÓfi¯fl>=fÒº
#·{≤ºìøÏ ‘Ós¡˝ÒbÕs¡T.
<Ûäìø£esêZ\T Á|üj·÷DÏ+#˚ $e÷q Ç+<ÛäHêìøÏ ©≥s¡T≈£î 1%
yê{≤ e÷Á‘·y˚T edü÷\T #˚düTÔqï Á|üuÛÑT‘·«+ 16% ‘êH˚
uÛÑ]düTÔ+~. ø±ì ù|<ä\T Á|üj·÷DÏ+#˚ ÄsY.{Ï.dæ.˝À e÷Á‘·+
&ûõ˝Ÿô|’ 17XÊ‘·+ yê{Ÿ edü÷\T #˚k˛Ô+~. Á|üdüTÔ‘·+ ÄsY{Ïdæ˝À
11,687 ãdüT‡\T e⁄HêïsTT. Ç+ø± 1666 ãdüT‡\T ø±yê*.
ø=‘·Ô ãdüT‡\T ø=qT>√\T #˚j·T≈£î+&Ü Á|üdüTÔ‘·+ 25% e⁄qï n<Ó›
ãdüT‡\qT 35%øÏ ô|+#·&É+ <ë«sê eTs√ 1000 ãdüT‡\qT
düeT≈£Ls¡TÃø√yê\ì 19`6`2018q ÄsY.{Ï.dæ uÀs¡T¶
ìs¡ísTT+∫+~. n+‘˚ø±<äT 2014 qT+&ç Ç+‘·es¡≈£î 11y˚\
eT+~ ø±]à≈£î\qT j·÷»e÷q´+ ‘·–Z+∫+~.
n|üŒ{À¢ 64y˚\ eT+~ ø±]à≈£î\T e⁄+fÒ Á|üdüTÔ‘·+ 53,538
eT+~øÏ #˚s¡T≈£îHêïs¡T. M]˝Àq÷ 4500 eT+~ ø±]à≈£î\qT
‘·–Z+#˚+<äT≈£î ÄsY{Ïdæ j·÷»e÷q´+ s¡+>∑+ dæ<ä∆+ #˚dæ+~.
|üs¡´ekÕq+>± e⁄qï ø±]à≈£î\ô|’ |üìuÛ≤s¡+ ô|s¡T>∑T‘·T+~.
Ç|üŒ{Ïπø ø£+&Éø£ºs¡¢≈£î ø√‘·ô|{Ϻ Á&Ó’es¡¢ô|’ |üìuÛ≤s¡+ ô|+∫+~. á
#·s¡´\˙ï ÄsY{Ïdæì Áô|’y˚{°ø£]+∫ ø±s√Œπs{Ÿ X¯≈£îÔ\≈£î
n|üŒ–+#˚+<äTπøqì düŒwüº+ #˚düTÔHêïsTT. ø±e⁄q ÄsY{Ïdæ
ø±]àø£es¡Z+ ‘·eT &çe÷+&ÉT¢ |ü]wüÿ]+#˚+‘· es¡≈£î á ÁøÏ+~
&çe÷+&É¢ kÕ<Ûäqø√dü+ dü+|òüT{Ï‘·+>± ñ<ä´$T+#ê\ì uÛ≤s¡‘·
ø±]àø£ dü+|òü÷\ düe÷K´ (◊m|òt{Ïj·TT Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh
ø±s¡´es¡Z+) |æ\T|ü⁄ìk˛Ô+~. ($T>∑‘ê 2eù|J˝À)
 1`151`15
pHéy˚T: 2016,
2019,ôVôV’’≤<ä≤s<äêu≤<é
s êu≤<é
, dü,+dü|ü⁄+{|üÏ `⁄ {Ï33,` 36,
dü+∫ø£dü +`∫ø£1 ` 03
ñ‘·Ôs¡ Á|ü<˚XŸ ‘·~‘·s¡ _.C….|æ. sêÁcÕº˝À¢ b˛>=≥Tº≈£îH˚ d”≥¢qT
|ü.u…+>±˝Ÿ, ˇ]kÕ‡ sêÁcÕº˝À¢ ø=‘·Ô>± dü+bÕ~+#·Tø√&ÜìøÏ
Ç+≥*»Hé‡ n~Ûø±s¡T\qT, &ç.õ.|æ.\qT ã~©\T #˚dæ, ôd’Hê´ìï
≈£L&Ü ô|<ä›m‘·TÔq s¡|æŒ+∫ ø=ìï d”≥T¢ ¬>\TÃø√&ÜìøÏ
nìïs¡ø±\T>± Á|üj·T‹ï+∫+~. _.C….|æ.≈£îÁ≥\T, ≈£î‘·+Á‘ê\T
kÕ–+∫
Ç˝≤+{Ï Á|üj·T‘êï\‘√ _.C….|æ 303 kÕ˜Hê\T, mHé.&ç.@
353kÕúHê\T dü+bÕ~+#·Tø=ì ‹]– n~Ûø±sêìøÏ sê>∑*–+~.
_.C….|æ.ø° ‹]– uÛ≤Ø $»j·T+ \_Û+#·&ÜìøÏ ø±s¡D+ yÓ÷&û ◊<äT
dü+e‘·‡sê\ |ü]bÕ\q≈£î Á|ü»\T bÕõ{Ïyé>± düŒ+~+∫ y˚dæq
z≥Tø±<äT. yÓ÷&û`n$T‘YcÕ\ <ä«j·T+ #˚dæq yÓ÷dü|üP]‘·,
≈£îÁ≥|üP]‘· Á|ü#êsê\T, |ü<ä∆‘·T\T ne÷j·Tø£+>± qeTà&É+,
Á|ü‹|üøå±\T nHÓ’ø£´+>± ‘·j·÷¬s’ ã\yÓTÆq Á|ü‘ê´e÷ïj·T+ ˝Òì
dæú‹˝À Á|ü»\T _.C….|æ.øÏ y˚dæq z≥T¢ e÷Á‘·y˚T.
Ç{°e\ eT<Ûä´ Á|ü<˚XŸ, #·rúdt>∑&Ûé, sê»kÕúHé˝À _.C….|æ. z≥$T
qT+&ç >∑TDbÕsƒê\T rdüTø=ì ‘·q ã\>±\qT eT]+‘·
ø£≥Tº~≥º+>± dü+dæ<ä∆+ #˚düT≈£îqï~. ‘·eT $TÁ‘·|üø£å bÕغ\ eT<Ûä´
eTVü‰sêh˝À e∫Ãq $uÛÒ<ë\qT |ü]wüÿ]+#·Tø=ì ˇ|üŒ+<ä+
≈£î<äTs¡TÃ≈£îqï~. sê»kÕúHé, >∑T»sê‘Y, j·TT.|æ, ;Vü‰sY ‘·~‘·s¡
sêÁcÕº˝À¢ ‘·eT bÕغ ÁX‚DT\ eT<Ûä´ $uÛÒ<ë\qT |ü]wüÿ]+#·Tø=ì
◊ø£´+>± mìïø£\ s¡+>∑+˝À ~+#·T≈£îqï~. Á|ü‹|üø£å bÕغ\ eT<Ûä´
$uÛÒ<ë\T düèwæº+#·&Üìø°, e⁄qïyê{Ïì ô|+#·&Üìø° n$
◊ø£´+>±e&Üìø° M\T˝Ò≈£î+&Ü bÕ∫ø£\T Á|üjÓ÷–+∫+~.
Ä$<Ûä+>± _.C….|æ. ‹]– sê»kÕúHé, >∑T»sê‘Y, eT<Ûä´Á|ü<˚XŸ,
#·rÔdt>∑&Ûé\˝À 2014Hê{Ï ‘·q kÕúHê\T ì\u…≥Tºø√&Éy˚T>±ø£
ô|+#·T≈£îqï~. ø=‘·Ô>± ˇ&çkÕ‡, |ü.u…+>±˝Ÿ\˝À n<äq+>±
>∑D˙j·T+>± kÕúHê\T dü+bÕ~+#·T≈£îqï~.
n<˚ düeTj·T+˝À Á|ü‹|üø£å bÕغ\T _.C….|æ.ø° e´‹πsø£+>±
ˇø£ ◊ø£´ dü+|òüT≥q ì]à+#·Tø√&É+˝À $|òü\yÓTÆHêsTT. ‘·eT
kÕ«sê∆\‘√ me]øÏyêπs j·TeTTHêrπs nqï≥Tº e´eVü≤]+#êsTT.
‘·eT ‘·s¡|òü⁄q Á|ü<ÛëqeT+Á‹ mes√ eTT+<äT>±H˚ ìs¡ísTT+#·Tø=ì
Á|ü»\ eTT+<äT≈£î yÓfi¯fl˝Òø£ b˛j·÷sTT. C≤rj·T bÕغ nsTTq
ø±+Á¬>dt düVæ≤‘·+ mìïø£\ m‘·TÔ>∑&É\T s¡÷bı+~+#·Tø=ì
_.C….|æ.ì z&ç+#˚ Á|üj·T‘·ï+ #˚j·T˝Ò<äT. ø±+Á¬>dt bÕغì
ø£≥Tº~≥º+#˚düTø=ì sêVüQ˝Ÿ >±+BÛì Á|ü<Ûëì>± Á|üø£{Ï+#·&É+˝À
n+‘·T˝Òì ‘ê‘ê‡s¡+ #˚dæ+~. ø£sêï≥ø£˝À ø±+Á¬>dt`C….&ç.j·Tdt.\
e⁄qï‘· ÁX‚DÏ, ÁøÏ+~ ÁX‚DÏ Hêj·T≈£î\ eT<Ûä´ $uÛÒ<ë\T
ãVæ≤s¡+>∑eTe⁄‘·Tqï rs¡T nø£ÿ&É _.C….|æ.‹]– |ü⁄+Eø√&ÜìøÏ
‘√&ÉŒ&ç+~. ø±+Á¬>dt &Ûç©¢ mìïø£˝À¢ Ä|t‘√ e´eVü≤]+∫q yÓ’K]
&Ûç©¢˝À yÓTT‘·Ô+ bÕs¡¢yÓT+≥T kÕúHê\qT _.C….|æ.ø=\¢>=≥º&ÜìøÏ
<ë]rdæ+~. j·TT.|æ.˝À _.j·Tdt.|æ`j·Tdt.|æ.\T ø±+Á¬>dt‘√
ø£\e≈£î+&Ü Á|òü+≥T ø£{Ϻq+<äTe\¢ nø£ÿ&É _C…|æ j·TT.|æ.˝À
_.C….|æ.z&çb˛‘êqqT≈£îqï ‘·q kÕúHê\qT >∑D˙j·T+>±
ì\u…≥Tºø√>∑*–+~. ;Vü‰sY˝À ø±+Á¬>dt`ÄsY.C….&ç.\ Á|òü+≥T
≈£L&Ü ‘·eT eT<Ûä´ dü¬s’q ◊ø£´‘·qT @s¡Œs¡TÃø=ì z≥s¡¢≈£î
$XÊ«kÕìï ø£*Œ+#·&É+˝À $|òü\yÓTÆ+~. |òü*‘·+>± nø£ÿ&É
>∑D˙j·TyÓTÆq kÕúHê\T dü+bÕ~+#·T≈£îH˚ neø±XÊìï
b˛>=≥Tº≈£îHêïs¡T. ø±>± _.C….|æ ` ìrwt\ ≈£L≥$T
\_›bı+~+~. á $<Ûä+>± yÓTT‘·Ô+ kÕúHê\T ‹]–
dü+bÕ~+#·Tø=ì ‘·q dü«+‘·ã\+‘√H˚ πø+Á<ä+˝À
_.C….|æ.Á|üuÛÑT‘ê«ìï @s¡Œπsà dæú‹øÏ #˚]+~. _.C….|æ.Ç+‘· ô|<ä›
ã˝≤ìï kÕ~Û+#·Tø√&ÜìøÏ Á|ü‹|üø£å bÕغ\ nHÓ’ø£´‘˚ Á|ü<Ûëq
ø±s¡D+. <ëìøÏ ø±s¡D+ n~ ‘·q e÷ìô|òk˛ºqT neT\T #˚j·T≥+
<ë«sê Á|ü»\T yÓT∫à y˚dæq z≥T¢ ø±<äT
ø£sêï≥ø£˝À _.C….|æ. |ü⁄+Eø√&ÜìøÏ C….&ç.j·Tdt ` ø±+Á¬>dt
bÕغ\ e´eVü‰sê\ô|’ Á|ü»\≈£î ø£*–q ndü+‘·èù|Ô Á|ü<Ûëq
ø±s¡D+. ‘·$Tfi¯Hê&ÉT˝À »j·T\*‘· eTs¡D+ ‘·sê«‘·
m.◊.&ç.j·T+.πø, _.C….|æ.\T Ä&çq ≈£îÁ≥|üP]‘· m‘·TÔ>∑&É\ô|’
Á|ü»˝À¢ ø£*–q rÁe ndü+‘·èù|Ô &ç.j·T+.¬ø``ø±+Á¬>dt Á|òü+≥T
<ë<ë|ü⁄ nìï d”≥¢qT ¬>\TÃø√&ÜìøÏ ø±s¡D+.
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À {Ï.&ç.|æ.Á|üuÛÑT‘·«|ü⁄ |ü]bÕ\qô|’ Á|ü»˝À¢
@s¡Œ&çq rÁeyÓTÆq ndü+‘·èù|Ô yÓ’.ø±.bÕ.uÛ≤Ø, uÛ≤Ø $»j·T+
kÕ~Û+#·&ÜìøÏ Á|ü<Ûëq ø±s¡D+. m.|æ.˝À yÓ’ø±bÕ 151 kÕúHê\T
dü+bÕ~+#·Tø=ì »>∑Hé n~Ûø±sêìøÏ sêe&ÜìøÏ Hê\T>∑Tqïs¡
dü+e‘·‡sê\bÕ≥T _.C….|æ.‘√ n+≥ø±>∑&É+, Á|ü‘˚´ø£ ôVA<ë
$wüj·T+˝À _.C….|æ.‘√ ≈£îeTà≈£îÿ ø±e&Üìï sêh Á|ü»\T
J]ï+#·Tø√˝Òø£ b˛j·÷s¡T. ∫e] dü+e‘·‡s¡+˝À {Ï.&ç.|æ.
2 Á|üC≤|ü+<∏ë
Á|üy˚X¯ô|{Ϻq dü+πøåeT |ü<Ûäø±\T Á|ü»\qT ô|<ä›>± dü+‘·è|æÔ
|üs¡Ã˝Òø£b˛j·÷sTT. {Ï.&ç.|æ.Á>±e÷˝À¢ y˚dæq »qàuÛÑ÷$T ø£$T{°\T,
yê{Ï ìs¡+≈£îX¯ |üì|ü<ä∆‘·T\T Á>±e÷˝À¢ yê{Ï<ë«sê \_›bı+<äì
nìï ≈£î˝≤\ Á|ü»˝À¢ {Ï.&ç.|æ. e´‹πsø£ X¯≈£îÔ*ï düèwæº+#êsTT.
sê»<Ûëì ÁbÕ+‘·+˝À uÛÑ÷düMTø£s¡D≤, uÛÑ÷ùdø£s¡D≈£î
s¡÷bı+~+∫ ã\e+‘·+>± neT\T #˚dæq rs¡÷ {Ï.&ç.|æ.øÏ
Á|ü»˝À¢ rÁeyÓTÆq e´‹πsø£‘·qT düèwæº+#êsTT. ‘Ó\T>∑T <˚X¯+
ÁX‚DT\T sê»<Ûëì ÁbÕ+‘·+˝À kÕ–+∫q ]j·T˝…ùdº{Ÿ yê´bÕsê\T,
yê{Ï‘√ e+<ä\, y˚\ ø√≥T¢ dü+bÕ~+#·Tø√&É+ Á|ü»\T ø£fi≤flsê
#·÷kÕs¡T— Á|ü‹|üø£å bÕغ |ü≥¢ nôd+;¢˝À {Ï.&ç.|æ.eTTK´eT+Ár,
d”Œø£s¡T>±s¡T, eT+Á‘·T\T nÁ|üC≤kÕ«$Tø£+>±, ìj·T+‘·è‘·«+>±
neT\T #˚dæq |ü<ä∆‘·T\T kÕ<Ûës¡D Á|ü»˝À¢, bÕs¡¢yÓT+≥Ø
Á|üC≤kÕ«eT´+ <˚X¯+˝À e⁄+<äì qy˚Tà yêfi¯fl≈£L rÁe Äy˚<äqqT
ø£*–+#êsTT— ø√≥T¢ ≈£îeTà]+∫ kÕ–+∫q bÕغ\
|òæsêsTT+|ü⁄\T, ‘·eT ‘·eT ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\H˚ ˝Àπøwt e÷~]>±
yês¡düT\T>± #˚j·T&ÜìøÏ {Ï.&ç.|æ.Hêj·T≈£î\T #˚dæq $<ÛëHê\T
Á|ü»˝À¢ {Ï.&ç.|æ.|ü≥¢ e´‹πsø£‘·qT ìe⁄s¡T>∑|æŒq ì|ü˝≤ ‘·j·÷s¡T
#˚XÊsTT. |òü*‘·+>± {Ï.&ç.|æ.uÛ≤Ø n|ü$»j·T+ #·$#·÷&Ü*‡
e∫Ã+~.
nsTT‘˚ yÓ’.ø±.bÕ.kÕ~Û+∫q á $»j·T+ yÓ’.ø±.bÕ.
sê»ø°j·T, Ä]∆ø£ $<ÛëHê\≈£î Á|ü»\T y˚dæq z≥T ø±<äT. sê»X‚KsY
¬s&ç¶ ‘·qj·TT&ÉT>± Äj·Tq $<ÛëHê\qT neT\T #˚kÕÔ&É˙, z<ës¡TŒ
j·÷Á‘·, y˚\ øÏ˝ÀMT≥s¡¢ bÕ<ä j·÷Á‘·˝À #˚dæq yê>±›Hê\T $ì
ˇø£ kÕ] »>∑HéqT ¬>*|æùdÔ eT+∫ #˚kÕÔ&˚yÓ÷qì ÄX¯\T
ô|+#·Tø=ì y˚dæq z≥T¢ e÷Á‘·y˚T. á |ü]D≤e÷ìï #·+Á<äu≤ãT
|ü]bÕ\q |ü≥¢ rÁeyÓTÆq ndü+‘·è|æÔ‘√ Á|ü‘ê´e÷ïj·T+>± e⁄qï
yÓ’.ø±.bÕ.øÏ Á|ü»\T y˚dæq z≥T>± #·÷&Ü*. yÓ’.ø±.bÕ. uÛ≤Ø
$»j·T+ kÕ~Û+&É+˝À yÓ÷&û, ¬ø.dæ.ÄsY.\T nìïs¡ø±\T>± `
Ä]∆ø£+>±, sê»ø°j·T+>±, e´edüú\qT »>∑Hé≈£î nqT≈£L\+>±
#˚j·T≥+, #·+Á<äu≤ãT≈£î e´‹πsø£+>± eT\#·&É+ e¬>’sê ` #˚dæq
düVü≤ø±sê\T eTTK´+>± mìïø£\ eTT+<äT #·+Á<äu≤ãT≈£î
e´‹πsø£+>± yÓ’.ø±.bÕ.≈£î n+~+∫q düVü≤ø±sê\T ≈£L&Ü »>∑Hé
kÕ~Û+∫q mìïø£\ $»j·T+˝À Á|üeTTK bÕÁ‘·H˚ b˛wæ+#êsTT.
yÓ’.ø±.bÕ.uÛ≤Ø $»j·T+ kÕ~Û+#·>±H˚ yÓ’.ø±.bÕ.Hêj·T≈£î\÷,
yÓ÷&û, ¬ø.dæ.ÄsY, ¬ø.{Ï.ÄsY.\T |üs¡düŒs¡+ n_Ûq+~+#·T≈£î+≥÷
#˚düT≈£î+≥Tqï yê´K´\ rs¡T ≈£L&Ü Bìï q>∑ï+>±H˚
ãj·T≥ô|&ÉT‘·THêïsTT. á bÕs¡¢yÓT+≥T mìïø£˝À¢ πø+Á<ä, sêh
Á|üuÛÑT‘ê«\T y˚˝≤~ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T Á|ü»\≈£î |ü+∫, eT<ë´ìï
@s¡T\T>± bÕ]+∫ Á|ü»\ z≥T¢ dü+bÕ~+#·Tø√&ÜìøÏ
|üPqT≈£îHêïsTT. Ç$ ˇø£ s¡ø£+>± &ÉãT“\T $kÕÔs¡+>± |ü+#·&É+˝À
b˛{°|ü&ç &ÉãT“\‘√ ¬>*Ãq mqïø£\+fÒ ÄX¯Ãs¡´+ ø±<äT. á
mìïø£\T &ÉãT“\T ˝Òì yêfi¯Sfl, Á|ü»˝À¢ ˙r, ìC≤j·Tr>± Á|ü»˝À¢
b˛{°#˚dæ ¬>\«&É+ nkÕ<Ûä´eTH˚ $wüj·÷ìï q>∑ï+>± eTT+<äT≈£î
‘Ó#êÃsTT.
‘Ó\+>±D≤˝À yÓ÷&û`¬ø.dæ.ÄsY.\T ≈£îeTàø£ÿsTT nôd+;¢øÏ
eTT+<äT>± mìïø£\T »]π>˝≤ #·s¡´\T rdüT≈£îHêïs¡T. Á|ü‹|üø£å
bÕغ\ z≥¢qT \ø£å\ dü+K´˝À ‘=\–+#·≥+ ˝≤+{Ï e´eVü‰sê\
ø±s¡D+>± {Ï.ÄsY.j·Tdt. nôd+;¢ mìïø£˝À¢ uÛ≤Ø $»j·T+
kÕ~Û+∫+~. nsTT‘˚ bÕs¡¢yÓT+≥T mìïø£˝À¢ {Ï.ÄsY.j·Tdt.dü>∑+
kÕúHê\T e÷Á‘·y˚T ì\u…≥Tºø√>∑*–+~: _.C….|æ, ø±+Á¬>dt\T
<ë<ë|ü⁄ kÕúHê\T ¬>\TÃø√&É+ {Ï.ÄsY.j·Tdt.|ü≥¢ Á|ü»˝À¢
ô|s¡T>∑T‘·Tqï rÁe ndü+‘·è|æÔøÏ ì<äs¡Ùq+. ¬ø.dæ.ÄsY.≈£îe÷¬sÔ ø£$‘·
z≥$T {Ï.ÄsY.j·Tdt.≈£î ô|<ä› #Ó+|ü<Óã“. _.C….|æ. ‘Ó\+>±D≤˝À
bı+~q $»j·T+ πøe\+ _.C….|æ z≥s¡¢ ø±s¡D+>± e∫Ãq
$»j·T+ ø±<äT: ø±+Á¬>dt Á|üeTTKT\T mìïø£\≈£î ø=~›s√E\
eTT+<äT _.C….|æ.˝À #˚]q ø±s¡D+>± e∫Ãq $»j·T+.
ø±+Á¬>dt≈£î e´‹πsø£+>± ¬ø.dæ.ÄsY. mìï ≈£îÁ≥\T kÕ–düTÔHêï
ø±+Á¬>dt Hê\T>∑T bÕs¡¢yÓT+≥T kÕúHê\T kÕ~Û+#·Tø√&É+
‘Ó\+>±D≤˝À ˇø£ Á|üeTTKyÓTÆq |ü]D≤eT+. Ä+Á<Ûä˝À dæ.|æ.◊,
dæ.|æ.m+ bÕغ\T eT÷&√ Á|ü‘ê´e÷ïj·T+ ù|s¡T‘√ »qùdq,
_.mdt.|æ‘√ bı‘·TÔ ô|≥Tºø=Hêïs¡T. >∑‘·+˝À ‘Ó\T>∑T<˚X¯+, ø±+Á¬>düT
‘·~‘·s¡ ã÷s¡T®yê bÕغ\‘√ bı‘·TÔ\T ô|≥Tºø=ì ‘·eT πø&És¡TqT
ø√˝ÀŒj·÷eTì ‘·eT eTVü‰düuÛÑ˝À¢H˚ düMTøÏå+#·Tø=Hêïs¡T. ‹]–
mìïø£\T sê>±H˚ @<√ s¡ø£+>± nôd+;¢˝À d”≥T¢ dü+bÕ~+#ê\H˚
j·÷e‘√ neø±X¯yê<ä bı‘·TÔ\≈£î ~>±s¡T. Á|ü»˝À¢ ø£eT÷´ìdüTº
bÕغ n_Ûe÷qT˝À¢ rÁee´‹πsø£‘· e´ø£ÔyÓTÆHê |ü{Ϻ+#·Tø√≈£î+&Ü
eTs√kÕ] mìïø£\ô|’ ‘·eT ÁuÛÑeT\qT yÓ\¢&ç+#·T≈£îHêïs¡T.
#·+Á<äu≤ãTbÕ\qô|’ rÁe e´‹πsø£‘·‘√ Á|ü»\T y˚dæq HÓ¬>{Ïyé
z≥T‘√ >∑<Ó›HÓ≈£îÿ‘·Tqï yÓ’.ø±.bÕ. Á|üuÛÑT‘·«+ {Ï.&ç.|æ.e÷~]>±
ø±≈£î+&Ü yÓ+≥H˚ ‘·q e÷ìô|òk˛ºqT neT\T #˚j·T&É+ <ë«sê ‘·q
|üì$<ÛëHêìï, ìC≤sTTr˙ Á|ü»\ eTT+<äT s¡TEe⁄ #˚düTø√yê*.
Á|ü»\T ≈£L&Ü Ç∫Ãq Vü‰MT\T neT\T #˚j·TeTì &çe÷+&é
#˚j·÷*.
yÓ÷&û ‹]– πø+Á<ä+˝À @s¡Œs¡ÃuÀj˚T Á|üuÛÑT‘·«+ Væ≤+<äT‘·«
bòÕdædüTº bÕ\qqT eT]+‘· q>∑ï+>± kÕ–+#·&Üìø°, dü«<˚o, $<˚o
ø±s√Œπs≥¢≈£î >∑‘·+ø£+fÒ m≈£îÿe kÕqT≈£L\+>± |ü]bÕ\q
kÕ–+#·&ÜìøÏ |üPqT≈£î+≥T+~. yÓ÷&û Væ≤+<äT‘·« bòÕdædüTº
|ü]bÕ\q≈£î e´‹πsø£+>± nìï Á|ü‹|üø£å bÕغ\÷, Á|üC≤dü+|òü÷\T,
$|ü¢e dü+düú\T ◊ø£´e⁄<ä´e÷\T ì]à+#·&É+ <ë«sê yÓ÷&û bòÕdædüTº
|ü]bÕ\qqT m<äTs√ÿ>∑\T>∑T‘êsTT. Ç˝≤+{Ï ø£s¡Ôyê´\T
#˚|ü≥º&ÜìøÏ Á|ü»\÷, bÕغ\÷ eTT+<äT≈£î sêyê\ì dæ|æ◊
(m+`m˝Ÿ) q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” πø+Á<ä ø£$T{° $»„|æÔ #˚düTÔqï~. 
23`05`2019
#·+Á<äqï
Á|ü<Ûëq ø±s¡´<ä]Ù
dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) q÷´&ÓyÓ÷Áø£d”
πø+Á<äø£$T{°
yÓTT<ä{Ï ù|J ‘·s¡TyêsTT
&çe÷+&ÉT¢ :
1. Äغdæì n|ü\ }_˝ÀøÏ HÓ{Ϻq Á|üuÛÑT‘·«y˚T qcÕº\qT
uÛÑ]+#ê*. ãø±sTT\qT ‘·ø£åDy˚T #Ó*¢+#ê*.
2. 2019 |òæÁãe] 5q ø±]àø£XÊU≤ eT+Á‹ düeTø£å+˝À
#˚düT≈£îqï ˇ|üŒ+<ë\qT neT\T #˚j·÷*.
3. Äغdæ˝À nìï $uÛ≤>±˝À¢ #˚|ü&ÉT‘·Tqï 4500 eT+~
ø±]à≈£î\ ≈£î~+|ü⁄ #·s¡´\qT $s¡$T+#·Tø√yê*.
4. Äغdæ nìï $uÛ≤>±˝À¢ U≤∞\qT ¬s>∑T´\sY dæã“+~‘√
ìj·÷eTø±\T »s¡bÕ*.
5. n<Ó› ãdüT‡\qT ô|+#˚ ìs¡íj·÷\qT ñ|üdü+Vü≤]+#·Tø√yê*.
Äغdæ ãdüT‡\ dü+U´qT ô|+#ê*.
6. ÄغdæøÏ qwüº+ ø£*–düTÔqï nÁø£eT s¡yêD≤qT n]ø£fÒº+<äT≈£î
Á|üuÛÑT‘·«+ #·s¡´\T rdüTø√yê*.
7. Äغdæ ÄdüT|üÁ‘·T˝À¢ ¬s>∑T´\sY &Üø£ºs¡T¢, dæã“+~ì
ìj·T$T+#ê*. nedüsêìï ã{Ϻ nìï s√>±\≈£î ø±s√Œπs{Ÿ
ÄdüT|üÁ‘·T˝À¢ ∫øÏ‘·‡\T #˚sTT+#ê*.
8. Äغdæ˝Àì $$<Ûä $uÛ≤>±\qT Áô|’y˚{°ø£]+#˚ #·s¡´\qT
ñ|üdü+Vü≤]+#·Tø√yê*.
9. nHês√>∑´ ø±s¡D≤\‘√ nHé|òæ{Ÿ nsTTq dæã“+~øÏ
Á|ü‘ê´e÷ïj·T ñ<√´>∑+ sTTyê«*.
10. Äغdæ bÕ\ø£eT+&É*˝À ø±]àø£ dü+|òü÷\≈£î ÁbÕ‹ì<Ûä´+
ø£*Œ+#ê*.
11. ø±s¡TD´ ìj·÷eTø±˝À¢ Á|üuÛÑT‘·« ñ<√´>∑T\≈£î e]Ô+#˚
$<Ûä+>± ìã+<Ûäq\T e÷sêÃ*.
12. Äغdæ ñ<√´>∑T\≈£î ]f…ÆsYyÓT+≥T ø±\+ Á|üuÛÑT‘·« ñ<√´>∑T\
e÷~]>±H˚ 58 dü+e‘·‡sê\ qT+&ç 60 dü+e‘·‡sê\≈£î
ô|+#ê*.
13. &ÉãT˝Ÿ &É÷´{°\T #˚düTÔqï ø±]à≈£î\ ÁX¯eTqT <√|æ&û
#˚j·T≈£î+&Ü yê]øÏ &ÉãT˝Ÿ y˚‘·Hê\T sTTyê«*.
14. $T–*e⁄qï ø±+Á{≤≈£îº ø±]à≈£î\qT $<ÛäT˝À¢øÏ rdüTø=ì
n+<ä]˙ ¬s>∑T´\sY #˚j·÷*.
15. Äغdæ ñ<√´>∑T\≈£î #Ó+~q dæ.dæ.mdt qT+&ç yê&ÉTø=qï
s¡÷.285 ø√≥T¢, mdtÄsY_mdt, mdt_{Ï\ qT+&ç
yê&ÉTø=qï s¡÷.400 ø√≥¢qT yÓ+≥H˚ #Ó*¢+#ê*.
16. Äغdæì Á|üuÛÑT‘·«+ $©q+ #˚düTø√yê*. Áô|’y˚{°ø£s¡D
Ä˝À#·qqT $s¡$T+#·Tø√yê*. 
uÛ≤s¡‘· ø±]àø£ dü+|òü÷\ düe÷K´ (◊m|òt{Ïj·TT)
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh ø±s¡´es¡Z+
 Á|üC≤|ü+<∏ë
50 edü+‘ê\ Á|ü‹|òüT≥Hê b˛sê≥+ ` 3
>∑‘· dü+∫ø£ ‘·s¡TyêsTT...
1971˝À bÕغ N*ø£ qT+&ç 1973 sêh eTVü‰düuÛÑ es¡≈£î:
bÕ\ø£ esêZ\T sTT<˚ n<äqT>± uÛ≤$+∫ bÕغô|’Hê, kÕj·TT<Ûä
b˛sê≥ sê»ø°j·÷\ô|’Hê ‘·eT <äTÁwüŒ#êsêìï eTTeTàs¡+
#˚XÊsTT. |üÁ‹ø£˝À¢ $eTs¡Ù\T |üs¡+|üs¡>± kÕ>±sTT. b˛©düT\T
‘·eT ìs¡“+<Ûäø±+&ÉqT es¡+>∑˝Ÿ`ø£Ø+q>∑sY bòÕ¬sdüTº ÁbÕ+‘ê˝À¢
rÁe‘·s¡+ #˚XÊs¡T. |üÁkÕ, dü˝≤«sTT, |òüTq÷Œs¡T ÁbÕ+‘ê˝À¢ á
<ë&ÉT\T kÕ–+#ês¡T. ø±+Á{≤ø£ºs¡T¢, b˛©düT\T ≈£îeTàø£ÿsTT
dü÷sê´ù|≥ e∫Ãq|ü⁄&ÉT ø±Áy˚T&é |æ.ÄsY.qT n¬sdüTº #˚j·T&ÜìøÏ
ø£e«+|ü*¢ uÛÑ÷kÕ«$T <ë«sê Á|üj·T‹ï+#ês¡T. eTT\T>∑T @]j·÷
ø£$T{° <äfi≤\ Hêj·T≈£î\T m≈£îÿe eT+~ yÓTÆ<ëq ÁbÕ+‘ê\
qT+&ç e∫Ãqyêfi‚fl.
$T*f…+{Ÿ>± ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T kÕ–+#ês¡T. es¡+>∑˝Ÿ ã&Ü
ø£+Á{≤ø£ºsY ˇø£&ÉT yÓ÷dü+#˚dæ b˛©düT\qT ô|<ä› m‘·TÔq
‘Ó∫Ãq|ü⁄&ÉT ‘ê&Ü«sTT ø√|ü⁄˝ÀH˚ b˛©düT\qT Á|ü‹|òüT{Ï+∫ 50
eT+~ ≈£L©\qT düTs¡øÏå‘·+>± ãj·T≥≈£î |ü+|æ+#ês¡T.
uÛÑ÷|ü‹|ü⁄s¡+˝À b˛©düT\T J|ü⁄˝Àe∫à Á>±eT+˝À e⁄+&ç
ø±\TŒ\T kÕ–düTÔ+fÒ eTq <äfi≤\T #·T≥Tº ‹s¡T>∑T‘·÷ ø±\TŒ\T
»]bÕsTT. ãj·T´ø£ÿù|≥˝À u≤˝≤Ju≤ãTqT n¬sdüTº #˚dæq rs¡T,
‘ê{Ï#Ós¡¢˝À sTT+{À¢ e⁄qï <äfi¯düuÛÑT´*ï yêøÏ{À¢øÏ e∫Ã
#˚‘·T˝…‘·ÔeT+fÒ &Ó’¬s≈£îº>± ø±\TŒ\T »]|æ n+<äs¡T ãj·T≥|ü&çq
rs¡T, \yê«\`ã+<ë\ >∑T+&ÉT <ä>∑Zs¡ b˛©düT˝À¢ ø±\TŒ\T,
>√$+<äsêe⁄ù|≥˝À b˛©düT ø±´+|ü⁄ |üø£ÿH˚ e⁄qï b˛©düT
|üfÒ˝ŸqT Vü≤‘·´>±$+∫q rs¡T, yÓ+ø£{≤|ü⁄s¡+ ø±´+|ü⁄˝À eTq*ï
#·÷∫ >∑+≥ø=&ÉT‘·Tqï b˛©düTô|’ ø±\TŒ\T »]|æq rs¡T,
sêeTÁøÏcÕí|ü⁄s¡+ <ä>∑Zs¡ b˛©düT\T <ë&çøÏ eùdÔ m<äTs¡T<ë&ç #˚dæ
‘·]$Tq rs¡T, ô|<äu≤ãT≈£î ø£&ÉT|ü⁄˝À ‘·÷{≤|ü&ç‘˚ ≥e˝Ÿ
ø£≥Tºø=ì b˛©düT\‘√ #·ìb˛j˚T<ëø± kÕ–+∫q ø±\TŒ\T <äfi≤\
$T*f…˙‡øÏ ø=ìï e⁄<ëVü≤s¡D\T e÷Á‘·y˚T. ø±Áy˚T&é n+‹¬s&ç¶,
ô|<äu≤ãT\T b˛©düT\ e\j·T+˝ÀH˚ yêfi¯fl≈£î ìÁ<ä|ü≥º≈£î+&Ü
#˚dæq rs¡T nkÕe÷q´+.
eTÁ<ëdüT n¬sdüTº\≈£î ø±s¡≈£î&Ó’q X¯+ø£Ásêe⁄ sTT+{ÏøÏ n¬sdüTº\
‘·sê«‘· yÓ[flq|ü⁄&ÉT X¯+ø£Ásêe⁄ b˛©düT\≈£î #Ó|æŒ
sêeTqs¡‡j·T´>±]ì Äj·Tq‘√ e⁄qï eTTKT´\qT |ü{Ϻ+#·&ÜìøÏ
|üPqT≈£îHêï&ÉT. ø±Áy˚T&é sêeTqs¡‡j·T´ ‘·~‘·s¡T\T yÓTfi¯ó≈£îe>±
e´eVü≤]+∫ e\j·T+ qT+&ç ãj·T≥|ü&ܶs¡T. Á|üC≤düeTdü´\T
rdüT≈£î+≥÷, yê{Ï |ü]cÕÿsêìøÏ |üPqT≈£î+≥÷H˚ <äfi≤\T
rÁeyÓTÆq ìs¡“+<Ûä+˝À e⁄qï|ü⁄&ÉT ≈£L&Ü Á|ü»\T <äfi≤\qT
ø±bÕ&ÉT≈£îHêïs¡T. <äfi≤\T nÁ|üeT‘·Ô+>± e⁄qï|ü⁄&˚ <äfi≤\≈£î
qcÕº\T »]>±sTT. n˝≤+{Ï yê{Ï˝À ø=+&É|ü]Ô >∑T≥ºô|’ <äfi≤ìï
#·T≥TºeTT{Ϻ 8 eT+~ <äfi¯düuÛÑT´\qT Vü≤‘·´>±$+∫q |òüT≥q
eTTK´yÓTÆ+~. á dü+<äs¡“¤+>± eq+ Hêsêj·TD(<ëyÓ÷<äsY,
uÛÑTeq–] @]j·÷)nH˚ ˇø£ Ms¡T&ÉT ≈£L&Ü eTs¡DÏ+#ê&ÉT. á
@]j·÷ <äfi≤\ MT<ä πø+Á<äø£]+∫q b˛©düT\T sêÁ‹+ãefi¯ófl
‘Ó+|ü⁄˝Ò≈£î+&Ü <ës¡T¢, ˙{Ïdüú˝≤\T ø±|ü˝≤ ø±XÊs¡T. mdt.|æ.\T
ã\>±\≈£î uÛÀ»Hê\T ‘Ó∫à sTTdü÷Ô sêÁ‹+ãefi¯ó¢ e÷≥T¢
ô|{Ϻ+#ês¡T. á $<Ûä+>± 1973 sêh eTVü‰düuÛÑ Hê{Ïπø es¡+>∑˝Ÿ
@]j·÷˝À @]j·÷ ø£$T{° düuÛÑT´\T eq+ Hêsêj·TD, ô|<äu≤ãT,
eTT‘ÓÔuÀsTTq yÓ+ø£Á{≤eTj·T´ (>∑TeTà&ç<=&ç¶) d”‘·qï
(uÛÑ÷|ü‹|ü⁄s¡+)\qT yêCÒ&ÉT uÛÑ÷kÕ«eTT\T q$Tà+∫ <ë&ç#˚dæ
#·+bÕs¡T, á $<ÛäyÓTÆq eTTK´Hêj·T≈£î\ mHéøö+≥sY eTs¡D≤\
eT÷\+>± eTT\T>∑T @]j·÷ ø£$T{° ÁbÕ+‘·+ rÁe+>±
qwüºb˛sTT+~.
1971˝À bÕغ N*ø£ ‘·sê«‘· bÕ\«+#· ÁbÕ+‘êìøÏ e⁄<ä´eT
$düÔs¡D »]–+~. eTT\T>∑T @]j·÷ ‘·sê«‘· á ÁbÕ+‘·+ô|’
Á|üuÛÑT‘·« ìs¡“+<Ûä+ πø+ÁBø£]+∫+~. ô|<ä› ô|<ä› b˛©düT <ë&ÉT\T
»]>±sTT. qcÕº\T ≈£L&Ü uÛ≤Ø>±H˚ e#êÃsTT. ˇø£ kÕ] dæ.|æ,
s¡$, bÕ|üqï, #·+Á<ä+ ‘·~‘·s¡T\T e⁄+&É>±H˚ ø£≥T≈£Ls¡T>∑T≥º˝À¢
3 1`15 pHé : 2019, ôV’ ≤ <ä s êu≤<é , dü + |ü ⁄ {Ï ` 36, dü + ∫ø£ ` 03
b˛©düT\T <ë&çøÏ Á|üj·T‹ï+#ês¡T. eTq <äfi≤\T #êø£#·ø£´+>±
‘·|ü≈£îHêïsTT. eTT\T>∑T @]j·÷ e⁄<ä´eT+ qwüºb˛e&ÜìøÏ sêh
ø£$T{° ˇø£ düMTø£å ‘·j·÷s¡T #˚dæ+~. ø=ìï >∑TDbÕsƒê\T rdæ+~.
M{Ï‘√ ø±Áy˚T&é‡ sêeTqs¡‡j·T´, #·+Á<ä+\T $uÛÒ~+#ês¡T. eT÷\
ø±s¡D≤\T yÓ‘·≈£îÿ+&Ü rùd sTT˝≤+{Ï >∑TDbÕsƒê\ e\¢
e⁄<ä´e÷\≈£î ˝≤uÛÑ+ e⁄+&É<ä˙, e´≈£îÔ*ï $eT]Ù+#·T≈£î+{≤ìøÏ
|üìø=kÕÔj˚T>±ì e⁄<ä´e÷\≈£î ‘√&ÉŒ&Éeì düŒwüº+>±
Á|üø£{Ï+#ês¡T. n≥T‘·sê«‘· ˇø£ sêJ düMTø£å ‘·j·÷¬s’+~.
ˇø£ yÓ’|ü⁄ eTT\T>∑T @]j·÷ ÁbÕ+‘·+˝À e⁄<ä´eT+ rÁe
ìs¡“+<Ûä+ m<äTs=ÿ+≥T+&É>±, Ç\¢+<äT bòÕ¬sdüTº ÁbÕ+‘·eT+‘ê
Á|üXÊ+‘·+>± e⁄+&ç+~. ø±Áy˚T&é dæ.|æ, sê<Ûäø£ÿ‘√ düVü‰ <äfi≤\‘√
‹s¡T>∑T‘·÷ >∑T+&Ü\, ã+>±s¡T#·\ø£, fÒ≈£î\|ü*¢, ∫+‘√ì#·\ø£,
e÷DÏø±´s¡+, ãj·÷´s¡+, qs¡‡+ù|≥ ÁbÕ+‘ê˝À¢ Á|üC≤ düeTdü´\T
rdüTø=ì |üì#˚XÊs¡T. |ü+≥\≈£î –≥Tºu≤≥T <Ûäs¡\T, ≈£L©πs≥¢
ô|s¡T>∑T<ä\ kÕ~Û+#·T≈£îHêïs¡T. ≈£L|ü⁄˝À¢ ≈£L&Ü ≈£L©πs≥T¢
kÕ~Û+#·Tø√&É+˝À Á|ü»\ bÕÁ‘· ô|]–+~. bÕ\«+#·˝À e÷Á‘·+
<äfi≤˝Ò Á|ü»\qT düMTø£]+∫ $»j·÷\T kÕ~Û+#·&É+˝À Á|üeTTK
bÕÁ‘· b˛wæ+#êsTT. nø£ÿ&É ≈£L&Ü uÛÑ÷kÕ«eTT\T, ô|‘·Ô+<ës¡T¢
<ë&ÉT\T #˚sTT+#·&ÜìøÏ nH˚ø£ Á|üj·T‘êï\T #˚XÊs¡T. bı>∑fi¯fl|ü*¢,
düTã“q|ü*¢, >∑T+&Ü\bÕ&ÉT, q+~bÕ&ÉT, nqï|ü¬s&ç¶|ü*¢,
j·÷‘ê\≈£î+≥ ÁbÕ+‘ê˝À¢ b˛©düT\T ìs¡+‘·s¡+ <ë&ÉT\≈£î
Á|üj·T‹ï+#ês¡T.
yÓTÆ<ëq+˝À q˝§Z+&É, ìC≤e÷u≤<é, >∑T+≥÷s¡T, ø£ècÕí,
KeTà+, es¡+>∑˝Ÿ, ôV’≤<äsêu≤<é, ø£s¡÷ï\T, Á|üø±X¯+ õ˝≤¢˝À¢ bÕغ
õ˝≤¢ ø£$T{°˝Ò>±ø£ ÁøÏ+~ kÕúsTT ø£$T{°\ ìsêàD≤\T ≈£L&Ü
ÁbÕs¡+_Û+#·ã&ܶsTT. ôV’≤<äsêu≤<é˝À $<ë´s¡T∆\‘√ ø±Áy˚T&é ˙\+
sêeT#·+Á<äj·T´ Á|ü‘˚´ø£ Á|üj·T‘êï\T, C≤]®¬s&ç¶ eTs¡D+ ‘·sê«‘·
eT]+‘· ô|]>±sTT. |æ&çmdtj·TT ìsêàD≤ìøÏ #·s¡´\T
ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆHêsTT. j·TTer`j·TTe≈£î˝À¢ $<ë´]∆ e⁄<ä´eT
ìsêàD≤ìøÏ |ü⁄Hê<äT\T |ü&ܶsTT.
1971 N*ø£ nq+‘·s¡+ ‹]– e⁄<ä´eT+ bòÕ¬sdüTº˝Àq÷,
yÓTÆ<ëq+˝Àq÷ $düÔ]+#·&É+ ô|]–+~. Ç\¢+<äT ÁbÕ+‘·+˝À,
bÕ\«+#· ÁbÕ+‘·+˝À <äfi¯düuÛÑT´\ dü+K´ ô|]–+~. 71 N*ø£
düe÷y˚XÊìøÏ ø±Áy˚T&é s¡$ eTq e⁄<ä´e÷ìï >∑T]+∫
‘Ó\TdüTø√&ÜìøÏ dü÷s¡+bÕ&ÉT >∑T≥º˝À¢ »]–q düe÷y˚XÊìøÏ
e#êÃ&ÉT. #·s¡Ã˝À¢ eTq ˝…’qT q∫à eTq n&ç$ e⁄<ä´eT+˝À
e⁄+&çb˛&ÜìøÏ ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT. s¡$ bÕغ˝À CÒsêø£
KeTà+˝À $<ë´]∆ e⁄<ä´e÷ìøÏ |ü⁄Hê<äT\T |ü&ܶsTT.
KeTà+`ôV’≤<äsêu≤<é $<ë´s¡T∆\ eT<Ûä´ dü+ã+<Ûë\T
ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆHêsTT. b˛>=≥Tº≈£îqï y˚T<Ûëe⁄\ dü+ã+<Ûë\T ‹]–
ô|s¡>∑≥+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. $s¡dü+, m|ædæm˝Ÿdæ\ @sêŒ≥¢˝À eTq
yÓTÆ<ëq ø£$T{°\T bÕ˝§ZHêïsTT. yê{Ï ìsêàD+˝À eTqe+‘·T
bÕÁ‘· eTq+ b˛wæ+#ê+. yê{Ï Á|üD≤[ø£\‘√ ø=ìï $uÛÒ<ë\THêï
ø£*dæ |üì#˚j·÷\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï+. ø±Áy˚T&é dü‘·´Hêïsêj·TD
dæ+>¥, ô|’˝≤ yêdüT<˚esêe⁄\‘√ eTq Hêj·Tø£‘ê«ìø°, yÓTÆ<ëq
ø±Áy˚T&é‡≈£î dü+ã+<Ûë\T |ü⁄qs¡T<ä∆]+#·ã&ܶsTT. ¬s+&ÉT bÕغ\
eT<Ûä´ ◊ø£´‘ê #·s¡Ã\T kÕ>±sTT. ˇø£ n+^ø±s¡ |üÁ‘·+ ≈£L&Ü
‘·j·÷¬s’+~.
1973˝À »]–q Ä+Á<Ûä sêh Á|ü<∏äeT eTVü‰düuÛÑ:
á eTVü‰düuÛÑ ôdô|º+ãs¡T 24`27‘˚B˝À¢ »]–+~. á
eTVü‰düuÛÑ≈£î eTT+<äT õ˝≤¢ eTVü‰düuÛÑ\T »]>±sTT. sêh ø£$T{°
‘·j·÷s¡T #˚dæq ø±s¡´Áø£eT+, |ü+<∏ë, ìsêàD dü÷Á‘ê\T düuÛÑ˝À¢
$e]+#·ã&ܶsTT. á eTVü‰düuÛÑ˝À¢ yÓTÆ<ëq ÁbÕ+‘· 9 õ˝≤¢\
qT+&ç, bòÕ¬sdüTº ÁbÕ+‘ê\ qT+&ç 50 eT+~ Á|ü‹ì<ÛäT\T
bÕ˝§ZHêïs¡T. yÓTÆ<ëq ÁbÕ+‘ê\ qT+&ç ø±Áy˚T&é ñ*¢>∑&ɶ\ Ms¡qï,
sêeTqï>ö&é(ø£s¡÷ï˝Ÿ) j·÷{≤ ø√fÒX¯«sêe⁄(>∑T+≥÷s¡T)
yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢, bÕ\dt (Á|üø±X¯+ õ˝≤¢)•Ø˝Ÿ ¬s&ç¶, »+bÕ\,
eTVæ≤bÕ˝Ÿ ¬s&ç¶(ôV’≤<äsêu≤<é) $Áø£+ (q\¢>=+&É)
$¬øm+.(KeTà+)e¬>’sê\T Á|ü‹ì<ÛäT\T>± e#êÃs¡T. ø±Áy˚T&é
e÷<ë\ Hêsêj·TD kÕ«$T, ã+Á&ÉT q]‡+VüQ\T, yÓ÷>∑T\÷]
k˛e÷#ê]\T C…’˝À¢ e⁄qï+<äTe\¢ sê˝Òø£ b˛j·÷s¡T. eTT>∑TZs¡T
|æ.dæ.düuÛÑT´\T, ¬s+&ÉT Øõq˝Ÿ ø£$T{°\ düuÛÑT´\T, eT÷&ÉT bòÕ¬sdüTº
@]j·÷ ø£$T{°\ düuÛÑT´\T Á|ü‹ì<ÛäT\T>± Vü‰»¬s’Hês¡T. ø±Áy˚T&é
ìs¡à\ (sê<Ûäø£ÿ) {≤Hê´ (\øÏåà), kÕeT |üP\ø£ÿ\T eTVæ≤fi≤
Á|ü‹ì<ÛäT\T>± Vü‰»¬s’Hês¡T. <äfi≤\ düuÛÑT´\T (eTVæ≤fi≤
düuÛÑT´\‘√düVü‰)yê\+{°s¡T¢>± bÕ˝§ZHêïs¡T. Ä≥ bÕ≥\‘√,
&É|ü\T, y˚Tfi¯`‘êfi≤\‘√ Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ $|ü¢e ø£eT÷´ìdüTº bÕغ
yÓTT<ä{Ï eTVü‰düuÛÑ >∑T+&Ü\ bòÕ¬sdüTº˝À e⁄‘ê‡Vü≤|üP]‘·
yê‘êes¡D+˝À »]–+~.
eTVü‰düuÛÑ ìs¡íj·÷\T:
(1) qø£‡\“Ø, lø±≈£îfi¯+, >√<ëe] ˝Àj·T kÕj·TT<Ûä
b˛sê{≤˝À¢ eTs¡DÏ+∫q neTs¡Ms¡T\≈£î dü+‘ê|ü+
Á|üø£{Ï+∫+~. á b˛sê{≤˝À¢ <äfi≤\≈£î düVü≤ø£]+∫
neTs¡T˝…’q Á>±MTD Á|ü»\≈£L, Á|üuÛÑT‘ê«\ bòÕdædüTº
ìs¡“+<Ûë\≈£î >∑T¬s’q y˚˝≤~ Á|ü»\≈£L eTVü‰düuÛÑ ‘·eT
$|ü¢yê_Ûe+<äHê\T,CÀVü‰s¡T¢ #Ó|æŒ+~.
(2) 5 eT+~‘√ q÷‘·q |æ.dæ.mìïø£ »]–+~. ø±Áy˚T&é
|æ.sêeTqs¡‡j·T´ sêh ø±s¡´<ä]Ù>± ø±Áy˚T&é dæ.|æ, ˙\+
sêeT#·+Á<äj·T´, e÷<ë\ Hêsêj·TDkÕ«$T, j·÷Hê\
eT˝≤¢¬s&ç¶>±s¡¢‘√ sêh ø£$T{° mìïø£ »]–+~.
(3) ø±Áy˚T&é j·Tdt.j·THé.dæ+>¥, ô|’˝≤ yêdüT<˚esêe⁄,
{Ï.bÕ+&ÉTs¡+>±sêe⁄: |æ.sêeTqs¡‡j·T´, ˙\+
sêeT#·+Á<äj·T´\ dü+‘·ø±\‘√ ≈£î~]q ¬s+&ÉT bÕغ\
$©q |üÁ‘·+ eTTkÕsTT<ëqT eTVü‰düuÛÑ @ø£Á^e+>±
ÄyÓ÷~+∫+~. $©q+ |æ<ä|ü bÕغøÏ @ù|s¡T
e⁄+&Ü\H˚<ëìô|’ $yê<ä+ |ü&É≈£L&É<äì ìs¡ísTT+∫+~.
dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ)>± bÕغ ù|s¡T e⁄+&É{≤ìøÏ
n+^ø£]+∫+~.
(4) ¬s’‘·T`≈£L© dü+|òüT+, ø±]àø£ dü+|òüT+, bòÕ¬sdüTº
ÁbÕ+‘·+˝À –]»q dü+|òüT+ e¬>’sê dü+|òü÷\qT
(ãVæ≤s¡+>∑/s¡Vü≤dü´) ìsêàD+ #Ój·÷´\ì eTVü‰düuÛÑ
ìs¡ísTT+∫+~.
(5) e⁄<ä´e÷ìï ‘·÷s¡TŒ>√<ëe]øÏ $düÔ]+#ê\˙,
ø=+‘·eT+~ πø&És¡¢qT |üP]Ô>± nø£ÿ&˚ e⁄+&ç
|üì#˚j·÷&ÜìøÏ πø{≤sTT+∫ |ü+bÕ\ì, bÕ\«+#· ø£$T{°
Hêj·Tø£‘ê«q |ü•ÃeT >√<ëe] ÁbÕ+‘êìøÏ e⁄<ä´eT
$düÔs¡D #˚j·÷\ì eTVü‰düuÛÑ ìs¡ísTT+∫+~.
bòÕ¬sdüTº ÁbÕ+‘ê˝À¢q÷, yÓTÆ<ëq ÁbÕ+‘ê˝À¢q÷ e⁄<ä´eT+
n_Ûeè~∆ #Ó+<äT‘·Tqï |ü]dæú‹˝À ¬s+&ÉT ÁbÕ+‘ê\≈£î
e]Ô+#˚$<Ûä+>± eTVü‰düuÛÑ ø=ìï dü÷Á‘ê\T s¡÷bı+~+∫+~:
ªªkÕj·TT<Ûä e´ekÕsTTø£ $|ü¢e sê»ø°j·÷\ Á|ü#ês¡+, uÛÑ÷kÕ«eT´
e´‹πsø£, Á|üuÛÑT‘·« e´‹πsø£ b˛sê{≤\T, Á|üC≤dü+|òü÷\ ìsêàD+,
Á>±eT e\+{°s¡T <äfi¯ ìsêàD+, uÛÑ÷kÕ«eTT\≈£î, b˛©düT\≈£î
Á|ü‹|òüT≥q, Á>±eT ø£$T{°\ ìsêàD+μμ á n+XÊ\ìï{Ï˙
CÀ&ç+∫ |üì#˚j·÷\ì sêh eTVü‰düuÛÑ ìs¡ísTT+∫+~.
1973 sêh eTVü‰düuÛÑ qT+&ç
1980 C≤rj·T eTVü‰düuÛÑ es¡≈£î:
sêh eTVü‰düuÛÑ rdüT≈£îqï ìs¡íj·T+ Á|üø±s¡+ 12 eT+~
düuÛÑT´\T eTVü‰düuÛÑ »]–q ÁbÕ+‘·+ qT+&ç »qe] 1, 1974q
ãj·T\T <˚sês¡T. »qe] 10e >√<ëe] q~ì <ë{≤s¡T. e÷s¡Z
eT<Ûä´+˝ÀH˚ b˛©düT\T yÓ+{≤&ÉT‘·÷e⁄Hêï, ø£≥T≈£Ls¡T ø=+&É˝À¢
 1`151`15
pHéy˚T: 2016,
2019,ôVôV’’≤<ä≤s<äêu≤<é
s êu≤<é
, dü,+dü|ü⁄+{|üÏ `⁄ {Ï33,` 36,
dü+∫ø£dü +`∫ø£1 ` 03
ô|<ä› <ë&ç »]–Hê <äfi¯ düuÛÑT´\T Hêj·T≈£î\T <ÛÓ’s¡´+>± q~ˇ&ÉT¶≈£î
#˚sês¡T. q~ì <ë{Ï+#˚ ø=]j·Ts¡T yÓ÷dü+ #˚XÊ&ÉT. q~ ne‘·\
Á>±e÷\T #·÷|æ+#˚ ø£˙dü @sêŒ≥T¢ ≈£L&Ü ˝Òe⁄. nsTTHê <ÛÓ’s¡´+>±
q~ì <ë{Ï uÛÑÁ<ë#·\+ Á>±e÷\ yÓ’|ü⁄≈£î #˚sês¡T. Á>±e÷\qT
ø±+{≤≈£îº #˚düT≈£î+≥÷ Á|ü»\‘√ |ü]#·j·÷\T ô|+#·T≈£î+≥÷,
bòÕ¬sdüTº yêfi¯fl <√|æ&ûøÏ e´‹πsø£+>± Á|ü»\qT ø£~*dü÷Ô |òæÁãe]
11 sêÁ‹øÏ ‘·÷s¡TŒ>√<ëe] ÁbÕ+‘·+˝À <äfi≤\T ø±\Tô|{≤ºsTT.
15e ‘˚BøÏ <äfi≤\T ø=+&ÉyÓTT<ä\T Á>±e÷\≈£î #˚sêsTT. ø±Áy˚T&é
≈£î+&É¢ >∑+>∑sêE <äfi¯+˝À #˚sê&ÉT.
Çø£ MT<ä≥ ¬s+&ÉT <äfi≤\T Á|ü»˝À¢ |üì#˚j·T≥+
ÁbÕs¡+_Û+#êsTT.uÛÑÁ<ë#·\+ @]j·÷˝À ˇø£ <äfi¯+,
‘·÷s¡TŒ>√<ëe]˝À eTs=ø£ <äfi¯+ |üì#˚j·T≥+ ÁbÕs¡+_Û+#êsTT.
yÓ<äTs¡T ≈£L|ü⁄˝À¢ <√|æ&û, yÓ÷kÕ\T Á>∑Væ≤+∫, s√E ≈£L©
|ü⁄s¡Twüß&ÉTøÏ s¡÷.\T 3/` eTVæ≤fi¯\≈£î s¡÷.\T 2.50
sTTdüTÔqï<ëìô|’ πø+ÁBø£]+∫ <äfi≤\T Á>±eTdüTÔ*ï, ø±´+|æ+>¥
˝Òãs¡TqT düMTø£]+#êsTT. s√E ≈£L© Ád”ÔøÏ s¡÷.3.50,
|ü⁄s¡Twüß&çøÏ s¡÷.4≈£î ô|]–+~. ‘·÷ø±˝À¢ yÓ÷kÕ\T <ä>∑Zs¡T+&ç
<äfi≤\T ‘·ìF#˚dæ Á|ü»\≈£î <ÛÓ’s¡´+ ø£*–+#êsTT. |ü∫à yÓ<äTs¡T
≥qTï≈£î 20 s¡÷bÕj·T\ qT+&ç 25≈£î ô|+#·T≈£îHêïs¡T. m+&ÉT
yÓ<äTs¡T ≥qTï≈£î 25 s¡÷.\ qT+&ç 30øÏ ô|+#·T≈£îHêïs¡T.
>∑+&çMT<ä 20 Á>±e÷˝ Á|ü»\T, y˚\ eT+~ e\dü ø±]à≈£î\T
<äfi≤\≈£î düìïVæ≤‘·eTj·÷´s¡T. <äfi≤\qT Ä<äT≈£îHêïs¡T. {Ï+ãs¡T
≈£L|ü⁄˝À¢ ˝≤≥T ≈£L©, s√&ÉT¶ |üqT\ ≈£L©, yÓ÷‘· ≈£L©\T
ô|+#·T≈£îHêïs¡T. yÓ<äTs¡T ≈£L|ü⁄\ düeTdü´ô|’ <äfi≤\T 45s√E\T
düyÓTà#˚dæ $»j·T+ kÕ~Û+#·&É+‘√ bÕغô|’Hê, <äfi≤\ô|’Hê Á|ü»\≈£î
$XÊ«dü+ ô|]–+~.
eTs√yÓ’|ü⁄ ø=+&ÉyÓTT<ä\T ÁbÕ+‘·+˝À >∑‘·+˝À |üì#˚dæ eTø±+
m‹Ôy˚düTø=ì #·T≥º|ü⁄#·÷|ü⁄>± e∫Ãb˛‘·Tqï &ç.$.Á>∑÷|ü⁄
ø±s¡´ø£s¡Ô\T Vü≤sƒê‘·TÔ>± ˇø£ ø£s¡|üÁ‘·+ eTTÁ~+#·Tø=ì eTq
<äfi≤\≈£î e´‹πsø£+>± ˙#·yÓTÆq ã÷‘·T Á|ü#ês¡+ #˚XÊs¡T. Á|ü»*ï,
{°#·s¡¢qT, ∫qï ∫qï yê´bÕsê\T #˚düT≈£îH˚ yêfi¯flqT <äfi≤\ô|’
e´‹πsø£ uÛ≤e+ düèwæº+#·&ÜìøÏ ‘·eT X¯øÏÔe+#·q ˝Ò≈£î+&Ü Á|ü#ês¡+
#˚XÊs¡T. Ç˝≤+{Ï yêfi¯fl düVü≤ø±s¡+‘√H˚ #·\ø£M~Û düMT|ü+˝À ø√fi¯fl
|ü+<˚\ <ä>∑Zs¡≈£î &ç.$.Á>∑÷|ü⁄ ø±s¡´ø£s¡Ô\T e∫Ãq|ü⁄&ÉT Á|ü»˝À¢
yêfi¯fl ø£s¡|üÁ‘ê\T #·~$ s¡TEe⁄ #˚j·TeTì ì\y˚j·T&É+ »]–+~.
Á|ü»\T yêfi¯fl ‘·|ü&ÉT Á|ü#êsêìï NÛ ø={≤ºs¡T.
eTT\T>∑T @]j·÷˝À #˚dæq n‹yê<ä#·s¡´\T, <ëì eT÷\+>±
bÕغ˝À e∫Ãq Ä+‘·s¡+–ø£ #·s¡Ã\T, $uÛÒ<ë\÷, kÕ–q sêø£ådü
ìs¡“+<Ûä+, ìsêàD ø£s¡Ôyê´\T #˚|ü≥º˝Òø£ b˛e&É+, bı+~q
nqTuÛÑyê\T yÓTT<ä˝…’q yê{Ï H˚|ü<∏ä´+˝À ‘·÷s¡TŒ>√<ëe]
e⁄<ä´e÷ìï ‘·ø£åD ø±s¡´Áø£eT+, b˛sê≥ e⁄<ä´e÷ìøÏ |ü⁄Hê<äT\T
y˚j·T+&ç, lø±≈£îfi¯+ –]»H√<ä´e÷ìøÏ sê.ø£.sTT∫Ãq dü÷#·q\qT
<äèwæº˝À ô|≥Tºø=ì <äfi≤\ |üì$<ÛëHêìï düe]+#·T≈£îHêï+. á
|üì$<Ûëq+ eT÷\+>± $düÔs¡D, Á|ü»˝À¢ ø£<ä*ø£ ‘˚>∑*>±+.
e⁄<ä´e÷ìï ø±ìyê&É ÁbÕ+‘êìøÏ ø√≥`ãT˝ÒdüTbÕ˝…+ es¡≈£L
$düÔ]+#ê+. n&Éu≤\ ∫qïu≤“sTT, C…{Ϻ MÁsêE\ düVü≤ø±s¡+
≈£L&Ü u≤>± ‘√&ÉŒ&ç+~. yÓ<äTs¡T ≈£L|ü⁄\T, {Ï+ãs¡T ≈£L|ü⁄\
düeTdü´\T, bòÕ¬sdüTº yêfi¯fl <√|æ&û, <Ís¡®Hê´\T n]ø£≥º&É+‘√ Á|ü»˝À¢
bÕغ bÕ‘·Tø£ b˛sTT+~.
eTVü‰düuÛÑ ‘·sê«‘· Ç˝…¢+<äT ‘ê\÷ø±˝À bÕغ |ü⁄Hê~ì
Ä<Ûës¡+ #˚düTø=ì Á|ü»\T ÄÁø£$T+#·Tø=qï uÛÑ÷eTT\≈£î ˙{Ï edü‹
ø£*Œ+#ê\ì Á|ü»\ qT+&ç e∫Ãq &çe÷+&é≈£î bÕغ düŒ+~+∫+~.
Á|üuÛÑT‘·«+ô|’ Ä<Ûës¡|ü&É≥+ ø±≈£î+&Ü ∫qï ∫qï ≈£î+≥\T
ìsêàD+, ∫qï ∫qï ø±\«\T ‘·e⁄«ø√&É+, #Ós¡Te⁄\≈£î ø£≥º\T
b˛düTø√&É+ e¬>’sê dü$Twæº>± ÁX¯eT<ëq+‘√ |üP]Ô #˚düT≈£îH˚+<äT≈£î
&Ó’¬sø£åHé sTT∫Ã+~. ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\+‘ê á|üì˝À e⁄+fÒ
‹+&ç–+»\ düeTdü´ edüTÔqï~. bÕغ, <äfi≤\T ø±+Á{≤ø£ºs¡¢‘√
e÷{≤¢&ç Ä]∆ø£ düVü‰j·T+ n+~+#·T≥≈£î ‘√&ÉŒ&ܶs¡T. Ç~
Á|ü»\≈£î e⁄‘ê‡Vü‰ìï∫Ã+~. #Ós¡T«\≈£î eTsêeT‘·TÔ\T,
ø=‘·Ô≈£î+≥\T, ø±\«\ eTsêeT‘·TÔ\T eT]+‘· y˚>∑+>± »]>±sTT.
eTq <äfi≤\T≈£L&Ü #Ós¡T«\T, ø±\«\T, ≈£î+≥\ ‘·e«ø£+,
eTsêeT‘·TÔ\T #˚düTø√&É+˝À XÊØs¡ø£+>± bÕ˝§ZHêïsTT. <äfi≤\T
Á|ü‘·´ø£å+>±q÷, |üs√ø£å+>±q÷ bÕsƒ¡XÊ\\T @sêŒ≥T#˚dæ $<ä´
H˚]Œ+#·&ÜìøÏ ø£èwæ #˚XÊsTT. »ãT“\T, s√>±\ u≤]q|ü&çq|ü⁄&ÉT
4 Á|üC≤|ü+<∏ë
eT+<äT\T ≈£L&Ü ‘Ó|æŒ+∫ düVü‰j·T|ü&ܶsTT. á #·s¡´\T bÕغô|’
Á|ü»\≈£î eT]+‘· $XÊ«dü+ ø£*Œ+#êsTT. <äfi≤\≈£î Á>±eTdüTÔ˝Ò
ø=]j·T]+>¥ #˚j·T≥+ ≈£L&Ü nø£ÿ&Éø£ÿ&Ü ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. ‘·eT
düeTdü´\ô|’ bòÕ¬sdüTº yêfi¯flqT ì\y˚j·T&É+, b˛©düT\≈£î ø√fi¯ófl,
y˚Tø£\T sTTe«&ÜìøÏ ìsêø£]+#·{+, yÓ{Ϻ#˚j·T ìsêø£]+#·≥+
ô|]>±sTT. ìs¡+‘·s¡+ Á|ü»\‘√ <äfi≤\T m˝≤ eTy˚Tø£+ ø±yê*?
Á|ü»˝À¢ $T*f…˙‡ ô|+∫ b˛sê{≤\≈£î düqï<ä∆|üs¡#·&ÉyÓT˝≤? nì
ø±Áy˚T&é dæ.|æ. ìs¡+‘·s¡+ Ä˝À∫dü÷Ô #˚sTT+∫q |üqT˝À¢ uÛ≤>∑y˚T
Çe˙ï.
Ç˝…¢+<äT ‘ê\÷ø±˝À ≈£L&Ü dü]Vü≤<äT∆˝À¢ b˛©düT ìs¡“+<Ûä+
m≈£îÿe>±q÷, ˝À‘·≥Tº ÁbÕ+‘ê˝À¢ ‘·≈£îÿe>±q÷ e⁄+&˚~. 75˝À
ìs¡“+<Ûëìï Á|üuÛÑT‘·«+ ô|+∫+~. ˇø£ ø±+Á{≤ø£ºs¡T sTT∫Ãq
düe÷#ês¡+‘√ πøs¡>∑≥Tº <ä>∑Zs¡ y˚T HÓ\ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝ÀH˚ ø±Áy˚T&é
dæ.|æ. ‘·~‘·s¡T\T e⁄Hêïs¡qï düe÷#ês¡+‘√ ô|<ä› <ë&ç »]–+~
ñ<äj·T+ |üP≥H˚. <äfi¯+ Ä‘·às¡ø£åD˝À uÛ≤>∑+>± #˚dæq m<äTs¡T
ø±\TŒ˝À¢ sê$T¬s&ç¶ nH˚ mdt.◊.øÏ <Óã“‘·–*+~. b˛©düT\T
yÓ+≥ã&çsêe≥+ Ä–b˛sTT+~. <äfi¯+ düTs¡øÏå‘·+>± dæ.|æ.‘√ düVü‰
‘·|ü≈£îHêïs¡T. Bì ‘·sê«‘· sêfi¯fl>∑T≥º MT<ä ô|<ä› b˛©düT <ë&ç
»]–+~. ˝À‘·≥Tº ÁbÕ+‘ê\≈£î ≈£L&Ü ìs¡“+<Ûä+ $düÔ]+∫+~.
eTq ªªÁ|üC≤j·TT<ä∆ Áô|dtμμ ‘·~‘·s¡ eTTK´yÓTÆq kÕe÷Á– ≈£L&Ü
<ë&ÉT˝À¢ b˛>=≥Tº≈£îHêï+. b˛©düT ø±´+|ü⁄\ dü+K´ ô|+#ês¡T.
yêfi¯fl ‹s¡T>∑Tfi¯ófl eTT\T>∑T @]j·÷˝À neT\T#˚dæq |ü<ä∆‹ sTTø£ÿ&É
≈£L&Ü ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. Ç+~sê >±+BÛ n‘·´edüs¡|ü]dæú‹
$~Û+∫+~ pHé 26, 1975q. n|üŒ{Ï qT+&ç á ìs¡“+<Ûä+
eT]+‘· ô|]–+~. eTs√yÓ’|ü⁄ bÕغ, <äfi≤\ qT+&ç >∑]»qT\qT
y˚s¡T #˚j·TT≥≈£î ø±+Á¬>düT –]»q dü+|òü÷˝Òs¡Œ]Ã+~.–]»qT\qT
eTq –]»q dü+|òü÷˝À¢H˚ ñ+&˚$<Ûä+>± #·s¡´\T rdüTø√yê*.
ìs¡“+<Ûä rÁe‘· Ø‘ê´ ø=‘·Ôyê]ì <äfi≤˝À¢ #˚s¡TÃø√&ÜìøÏ ÁuÒø˘
ô|{≤ºs¡T. Á>±e÷˝À¢ eTT+<äT≈£îe#˚à j·TTe≈£î\qT Á>±e÷˝À¢H˚
|üì#˚sTT+#·Tø√yê* nì ø£$T{°\T ø=ìï C≤Á>∑‘·Ô\T
rdüT≈£îHêïsTT.
dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ)>± ¬s+&ÉT bÕغ\ $©q+ :
eTq sêh ø£$T{° ‘·j·÷s¡T#˚dæq bÕغ ø±s¡´Áø£eT+, |ü+<∏ë
ÁbÕ‹|ü~ø£>± ¬s+&ÉT ø£$T{°\T $©q+ ø±yê\ì ˇ|üŒ+<ä+
≈£î~]+~. Ç<ä›s¡+ ø£*dæ ˇø£ &Ü≈£î´yÓT+≥T ‘·j·÷s¡T#˚XÊ+. á
&Ü≈£î´yÓT+≥T $$<Ûä sêh ø£$T{°\≈£î, Ä+Á<Ûä˝Àì eTq õ˝≤¢
ø£$T{°\≈£î |ü+|æ+∫ yê{Ï n+^ø±s¡+ rdüT≈£îHêïs¡T. Ä+Á<Ûä˝À
n‘·´~Ûø£ õ˝≤¢ ø£$T{°\T á ◊ø£´‘·qT n+^ø£]+#êsTT. á
$<Ûä+>± 1975 @Á|æ˝Ÿ˝À ¬s+&ÉT ø£$T{°\T $©qeTj·÷´sTT. eTq
sêh ø£$T{°, ø±Áy˚T&é mdtmHémdt Hêj·Tø£‘ê«q e⁄qï dæ|æ◊
(m+`m˝Ÿ) πø+Á<ä ø£$T{°øÏ $©q+ dü+<äs¡“¤+>± ø=ìï $wüj·÷\qT
düŒwüº|ü]∫+~. n|ü|üŒ{ÏøÏ πø+Á<ä ø£$T{° ‘·j·÷s¡T #˚dæq
Ä‘·à$eTs¡ÙHê ]b˛s¡Tº˝Àì ø=ìï uÛ≤>±\≈£î eTq e´‹πsø£‘·qT
düŒwüº|ü]∫+~. ø±Áy˚T&é #ês¡T eTE+<ësYqT Á{≤{Ÿd”ÿsTTdüTº>±
dü÷Árø£]+#·&ÜìøÏ eTq e´‹πsø£‘·qT ‘Ó*bÕ+. nœ\ uÛ≤s¡‘·
düeTq«j·T ø£$T{°øÏ ` eTq sêh ø£$T{°ø° ÄHê{Ï dü+ã+<Ûë\qT
>∑T]+∫ πø+Á<ä ø£$T{° #˚dæq $es¡D\T, $eTs¡Ù\≈£î eTq
e´‹πsø£‘·qT düŒwüº|ü]#ê+. á ¬s+&ÉT n+XÊ\ô|’ bÕغ˝À ‹]–
#·s¡Ã »s¡>±\ì ø√sê+. πø+Á<ä ø£$T{° Á|ü‹ì<ÛäT\T n+<äT≈£î
n+^ø£]+#ês¡T. á $<Ûä+>± sTT|üŒ{Ï es¡≈£L #ê˝≤ø±\+>± eTq
sêÁcÕºìπø |ü]$T‘·yÓTÆ e⁄qï e⁄<ä´eT+ Ä*+&çj·÷˝À ‹]–
uÛ≤>∑kÕ«$T nsTT+~. eTq sêh+˝Àì lø±≈£îfi¯+ e⁄<ä´eT+, eTq
Hêj·Tø£‘·«+ ÁøÏ+<ä e⁄qï e⁄<ä´eT+ ‹]– @ø£eTj·÷´sTT.
1969˝À @s¡Œ&çq N*ø£qT ‹]– n~Û>∑$T+#·>∑*>±+. HÓ\÷¢s¡T,
$XÊK, lø±≈£îfi¯+ õ˝≤¢\‘√ dü+ã+<Ûë\T |ü⁄qs¡T<ä›]+#·ã&ܶsTT.
bòÕdædüTº e´‹πsø£ ◊ø£´dü+|òüT≥q ìsêàD≤ìøÏ |æ\T|ü⁄:
1975 pHé 26q <˚X¯+˝À meT¬s®˙‡ $~Û+#ês¡T. sêh
ø£$T{° düe÷y˚X¯yÓTÆ bòÕdædüTº ìs¡“+<ÛëìøÏ >∑Ts¡e⁄‘·Tqï
X¯≈£îÔ\ìï{Ï‘√ ø£*|æ sêh+˝À ªªbÂs¡ Vü≤≈£îÿ\ düeTdü´ô|’ bòÕdædüTº
e´‹πsø£ ◊ø£´dü+|òüT≥qμμ kÕú|æ+#ê\ì |æ\T|ü⁄ sTT∫Ã+~.
bòÕdædüTº e´‹πsø£ ◊ø£´dü+|òüT≥q ìsêàD≤ìï, e´ekÕj·Tø£
$|ü¢y√<ä´e÷ìï CÀ&ç+∫ |üì#˚j·÷\ì Ä+Á<Ûä sêh ø£$T{°
|æ\T|ü⁄ sTT∫Ã+~. πø+Á<ä ø£$T{° eTTKT´\ düe÷y˚X¯+
p˝…’`Ä>∑düTº˝À¢ »]–+~. m.|æ.sêh ø£$T{° sTT∫Ãq |æ\T|ü⁄qT
ÄyÓ÷~+∫+~. Bì‘√bÕ≥T ªª<˚X¯uÛÑø£Ô, Á|üC≤kÕ«$Tø£ ◊ø£´
dü+|òüT≥q, ªª<˚X¯ uÛÑøÏÔj·TT‘·, Á|üC≤kÕ«$Tø£ Á|üuÛÑT‘·«+μμ kÕú|üq
ø=s¡≈£î |üì#˚j·÷\ì ≈£L&Ü πø+Á<ä ø£$T{° |æ\T|ü⁄ sTT∫Ã+~.
meT¬s®˙‡ bÕ\qqT e´‹πsøÏ+#˚ uÛÑ÷kÕ«eTT\ kı+‘· uÛÑ÷eTT\T
|ü+#·uÀeTì ≈£L&Ü sTT+<äT˝À #˚sêÃs¡T. á ìHê<ë\ìï{Ï˙ eTq
sêh Á|ü‹ì~Û e´‹πsøÏ+#ê&ÉT. nsTTHê á Á|üuÛÑT‘·«+˝À q÷‘·q
Á|üC≤kÕ«$Tø£ X¯≈£îÔ˝Ò e⁄+{≤j·T˙, sTT~ kÕj·TT<Ûä b˛sê≥+
<ë«sêH˚ kÕú|æ+#·ã&ÉT‘·T+<äì $e]+#·&É+‘√ Ä rsêàHêìï
ÄyÓ÷~+#ê&ÉT.
πø+Á<ä ø£$T{° rsêàHêìï ‹]– sêh ø£$T{° #·]Ã+~. Ä
rsêàHêìï e´‹πsøÏ+∫+~. sêh+˝À bòÕ¬sdüTº ÁbÕ+‘·+˝Àq÷,
yÓTÆ<ëq ÁbÕ+‘ê˝À¢q÷ bòÕdædüTº ;ÛuÛÑ‘·‡ø±+&É neT\T»]–+~.
lø±≈£îfi¯+ õ˝≤¢˝À eTq <äfi¯+ô|’ <ë&ç »]–+~.ø±Áy˚T&é #·+Á<äeTà
n¬sdüºsTT+~. HÓ\÷¢s¡T õ˝≤¢ Äs¡ZHÓ’»s¡¢+<äs¡÷ n¬sdüºj·÷´s¡T. á
ø±\+˝À bÕ\«+#·, uÛÑÁ<ë#·\+, s¡+|ü#√&Ées¡+ ‘ê\÷ø±˝À¢
≈£L&Ü bòÕdædüTº ìs¡“+<Ûä+ neT\T»]–+~. ø±Áy˚T&é |ü⁄\¢qï
(∫+‘ê yÓ+ø£{Ï, q\¢>=+&É õ˝≤¢) n¬sdüºj·÷´&ÉT ∫Á‘·Væ≤+dü\≈£î
>∑Ts¡sTT, Vü≤‘·´>±$+#· ã&ܶ&ÉT. >∑T+≥÷s¡T˝À n+>∑&ç #Óqïj·T´,
\*‘·\T n¬sdüTº #˚j·Tã&ܶs¡T. ôV’≤<äsêu≤<é á ìs¡“+<Ûä+
$<ë´s¡Tú\ô|’ πø+ÁBø£]+#·ã&ç+~. Ád”Ô ø±s¡´ø£s¡Ô\T n¬sdüTº\≈£î
>∑Ts¡j·÷´s¡T.
ˇø£ Á<√Væ≤ sTT∫Ãq düe÷#ês¡+ Ä<Ûës¡+>± ø±Áy˚T&é ˙\+
sêeT#·+Á<äj·T´, »+bÕ\ Á|ükÕ<é\T $»j·Tyê&É˝À n¬sdüTº
#˚j·Tã&ç Nø£{Ï>∑+&ÉT¢ (sTT˝…¢+<äT ‘ê\÷ø±)˝À 1975 qe+ãs¡T
yÓTT<ä{Ï yês¡+˝À Vü≤‘·´≈£î >∑Ts¡j·÷´s¡T.
á |ü]dæú‘·T˝À¢ sêh ø£$T{°, bòÕdædüTº ìs¡“+<Ûä |ü]dæú‘·T˝À¢
s¡Vü≤dü´ ìsêàD j·T+Á‘ê+>±ìï nìï kÕúsTT˝À¢ m˝≤
ì]à+#·Tø√yê˝À $es¡yÓTÆq düs¡Tÿ´\s¡T |ü+|æ+∫+~. s¡Vü≤dü´,
ãVæ≤s¡+>∑ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\qT m˝≤ düeTq«j·T+ #˚j·÷˝À
$e]+∫+~. Bì‘√ |ü]dæú‹ ø=+‘· yÓTs¡T¬>’+~.
bòÕdædüTº ìs¡“+<Ûäø±\+˝À e´ø£ÔyÓTÆq ã\V”≤q‘·\T:
bòÕdædüTº ìs¡“+<Ûäø±\+˝À Á>±eT ô|<ä›˝À¢ ø=+<ä]˝À
eP–dü˝≤≥ e∫Ã+~. Á|ü»\T kÕ~Û+#·T≈£îqï $»j·÷\T ø=ìï
b˛>=≥Tº≈£îHêïs¡T. KeTà+ bòÕ¬sdüTº ÁbÕ+‘·+˝À |üì#˚düTÔqï sêh
ø£$T{° düuÛÑT´&ÉT, ø=+<äs¡T õ˝≤¢ Hêj·Tø£‘·«+˝À e⁄qï yêfi¯ófl ø=‘·Ô
düeTdü´\T eTT+<äT≈£î ‘Ó#êÃs¡T. Ç˝…¢+<äT ÁbÕ+‘·+˝À >∑‘·+˝À
»]–q b˛sê{≤˝À¢ Á|ü»\ bÕÁ‘· ˝Ò<äì, <äfi≤\ bÕÁ‘˚ e⁄+<äì
n+<äTe\¢H˚ ìs¡“+<Ûä |ü]dæú‘·T˝À¢ Á|ü»\T Ä $»j·÷\qT
b˛>=≥Tº≈£î+≥THêïs¡ì bÕsƒê\T rXÊs¡T. bòÕdædüTº ìs¡“+<Ûä ø±\+˝À
eTq kı+‘· –]»q dü+|òü÷\T @s¡Œs¡Ã&É+ kÕ<Ûä´+ ø±<äì,
ø±+Á¬>düT –]»q dü+|òü÷˝À¢ eTq Á|ü»\qT #˚]Œ+#ê\ì ‘·|ü&ÉT
dü÷Árø£s¡D\T eTT+<äT≈£î ‘Ó#êÃs¡T. Bì‘√ KeTà+ bòÕ¬sdüTº
ÁbÕ+‘·+˝Àq÷, yÓTÆ<ëq+˝Àq÷ ø=+‘· y˚Ts¡≈£î sê»ø°j·T
>∑+<äs¡>√fi¯+ @s¡Œ&ç+~.
rÁeyÓTÆq ìs¡“+<Ûä |ü]dæú‘·T˝À¢ <äfi≤\T ì\Te˝Òeì ≈£L&Ü
Hêj·Tø£‘·«+˝À ø=+<äs¡T n_ÛÁbÕj·T|ü&ܶs¡T. <ä÷s¡ ÁbÕ+‘ê\≈£î
yÓ[flb˛yê\H˚ n_ÛÁbÕj·÷ìøÏ e#êÃs¡T. á düeTdü´qT düuÛÑT´\+<ä]
eTT+<äT #·s¡Ã≈£î ô|{≤ºs¡T. Bì‘√ yÓTÆ<ëq+ qT+&ç nø£ÿ&É≈£î yÓ[flq
eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ j·TTe≈£î˝À¢ eP–dü˝≤≥ e∫Ã+~. Bì‘√ ˇø£ <äfi¯+
yÓTT‘·Ô+>± s¡<ä›sTT+~. Ä eT<ä´‘·s¡>∑‹ j·TTe≈£î\T ãj·T≥≈£î
e#˚ÃXÊs¡T. Ms¡T ãj·T≥≈£î e∫à bòÕ¬sdüTº e⁄<ä´eT+ ˙fi¯ófl>±]
b˛sTT+<äì $<ë´]› ø±s¡´ø£s¡Ô˝À¢ ìs¡T‘ê‡Vü≤+ yê´|æ+|ü#˚XÊs¡T.
Ç˝≤+{Ï $wüj·÷\T e⁄qï‘· ø£$T{°\ <äèwæºøÏ ‘Ó∫à ìs¡íj·÷\T
#˚düT≈£îH˚ |ü<ä∆‹ nqTdü]+#ê*. ˇø£ <äfi≤ìï ãj·T≥≈£î ‘Ó#êÃs¡T.
ø±Áy˚T&é |æ.ÄsY.>±]øÏ ‘Ó*dæ yêfi¯flqT |æ*|æ+∫ e÷{≤¢&ç ‹s¡–
bòÕ¬sdüTº≈£î |ü+|æ+#ês¡T. Ä ‘·sê«‘· 40 dü+e‘·‡sê\≈£î ô|’>± yêfi¯ó
fl ‘·T~ XÊ«dü<ëø± e⁄<ä´eT+˝À |üì#˚XÊs¡T. e⁄qï‘· ø£$T{°\
ìs¡íj·÷\T neT\T#˚j·÷*. bòÕdædüTº ìs¡“+<Ûä+ rÁe+>± e⁄qï|ü⁄&ÉT
dü+ã+~Û‘· ø£$T{°\T ø=+<ä]ì yês¡T |üì #˚düTÔqï ÁbÕ+‘·+˝ÀH˚
e⁄+∫ $T>∑‘ê düuÛÑT´\qT y˚πs ÁbÕ+‘ê\≈£î düø±\+˝À
‘·s¡*+#·T≈£î+fÒ e⁄<ä´e÷ìï düuÛÑT´\qT ø±bÕ&ÉTø√>∑\T>∑T‘ê+.
‘·sê«‘· ˝Ò≥T>±HÓ’q|üŒ{Ïø° ø=+<ä]ì sTT‘·s¡ õ˝≤¢\≈£î |ü+|ü&É+
eT÷\+>±H˚ eTq düuÛÑT´*ï, e⁄<ä´e÷ìï ø±bÕ&ÉTø√>∑*>±+.
(Ç+ø± e⁄+~ )
 Á|üC≤|ü+<∏ë
_mdtmHém˝Ÿ Á|üy˚{°ø£s¡Dπø $ÄsYmdt!
ˇø£Hê&ÉT <Ûäqe+‘·T\ Çfi¯fl˝À Á{Ï+>¥ Á{Ï+>¥eTì yÓ÷–q ªª˝≤+&é
bò˛qTμμ H˚&ÉT eT÷>∑uÀsTT+~. n+‘·sê®rj·T $|üDÏ˝À ø=&ç>∑&ÉT‘·Tqï
s¡÷bÕsTTì sêsêEqT #˚dæq ªªs¡÷bÕsTT ø±sTTHé u≤ø˘‡μμ
ø£qTeTs¡T¬>’+~. n ‘·s¡Tyê‘· yÓ’sY˝…dt bò˛Hé Á|ü|ü+#·eT+‘ê yÓ’s¡˝Ÿ
nsTT+~. Ç|ü⁄Œ&ÉT Á|ü‹ ˇø£ÿ] #˚‹˝À nedüs¡+ ˝Ò≈£îHêï ôd˝Ÿbò˛Hé
Vü≤˝Ÿ#·˝Ÿ #˚düTÔqï~. ns¡#˚‹˝Àì Ä+Á&ÜsTT&é bò˛Hé Ä$wüÿ]+#·ì
<äèX¯´+ ˝Ò<äT. #˚‹˝À kÕàsYº bò˛Hé kÕÁe÷»´yê<ä $wü dü+düÿè‹ì
düe÷» düeTdüÔ s¡+>±\˝À¢øÏ yê´|æ+|ü#˚k˛Ô+~. Ç<ä+‘ê 3 <äXÊu≤›\
ÁøÏ‘·+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq Á|ü|ü+Nø£s¡D |ü]D≤e÷\T q÷‘·q Ä]úø£
dü+düÿs¡D\ ù|s¡T‘√ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Á|üy˚•+∫q Á|ü|ü+Nø£s¡D
kÕÁe÷»´yê<ä ô|≥Tºã&çì uÛ≤s¡‘· f…*ø±+ s¡+>∑+˝ÀøÏ Á|üy˚X¯ô|{Ϻ+~.
n_Ûeè~∆ ù|s¡T‘√ n&ÉT>∑Tô|{Ϻq $<˚o Á|ü‘·´ø£å ô|≥Tºã&ç (m|òt&ç◊)\≈£î
uÛ≤s¡‘· <äfi≤Ø bÕ\≈£î\T Vü≤s¡‘·T\T |ü{Ϻ ÄVü≤«ì+#ês¡T. á $<˚o
ô|≥Tºã&ç dü«<˚o f…*ø±+ s¡+>∑+ô|’ <ë&ç yÓTT<ä\T ô|{Ϻ+~. Ä <ë&ç
H˚&ÉT |üsêø±wüº≈£î #˚]+~. uÛ≤s¡‘· dü+#êsY ì>∑yéT *$Tf…&é
(_mdtmHém˝Ÿ)qT |”ø£˝À¢‘·T qcÕº\ }_˝ÀøÏ HÓ{Ϻ+~. H˚&ÉT
_mdtmHém˝Ÿ ñ<√´>∑T\≈£î J‘ê\T Çe«˝Òì <äTw溋øÏ ~>∑C≤]+~.
$<˚o >∑T‘·Ô Á|üy˚{Ÿ f…*ø£+ ø£+ô|˙\qT ÄVü‰«ì+∫ _mdtmHém˝Ÿ
|ü‘·HêìøÏ ø±s¡≈£î˝…’q <äfi≤Ø bÕ\≈£î˝Ò _mdtmHém˝ŸqT
Á|üy˚{°ø£]+#˚+<äT≈£î |üs¡T>∑T\T rdüTÔHêïs¡T. ªªdü«<˚oμμ »|ü+ #˚dü÷Ô
kÕÁe÷»´yê<ä ô|≥Tºã&ç eTT+<äT yÓ÷ø£]*¢q qπs+Á<äyÓ÷&ç
_mdtmHém˝ŸqT ãVüQfi¯ C≤‹ dü+düú\≈£î n|üŒ–+#˚+<äT≈£î ø£+ø£D+
ø£≥Tº≈£îHêï&ÉT. n+<äTø£qT>∑TD+>± ]f…ÆsYyÓT+{Ÿ ej·TdüT‡ 58
dü+e‘·‡sê\≈£î ‘·–Z+∫ ø=+<ä]ì, yê\+≥Ø ]f…Ƭsà+{Ÿ d”ÿ+
($ÄsYmdt) ù|s¡T‘√ eT]ø=+<äs¡T ñ<√´>∑T\qT Ç+{ÏøÏ
|ü+|æ+#˚+<äT≈£î qπs+Á<äyÓ÷&ç Á|üuÛÑT‘·«+ q&ÉT+ _–+∫+~. 17e
kÕs¡«Á‹ø£ mìïø£\ |òü*‘ê\T yÓ\Te&ç ø=‘·Ô Á|üuÛÑT‘·«+ ø=\Te⁄ Bs¡>±H˚
54,000 eT+~ì Ç+{ÏøÏ |ü+|üqTqï≥T¢ Ä dü+düú j·÷»e÷q´+
Á|üø£{Ï+∫+~.
2014˝À 16e kÕs¡«Á‹ø£ mìïø£\ dü+<äs¡“¤+>± ÄsYmdtmdt e÷J
Á|ü#ês¡ø˘ qπs+Á<äyÓ÷&ç Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ dü+düú\qT ã˝Àù|‘·+ #˚kÕÔqì
yê>±›q+ #˚dæ z≥T <ä+&ÉT≈£îHêï&ÉT. &Ûû©¢ |”sƒ¡+ n~Ûwæº+∫
Á|ü<ÛëqeT+Á‹ ø±>±H˚ ù|¢≥T |òæsêsTT+∫, Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ dü+düú˝À¢
ô|≥Tºã&ÉT\ ñ|üdü+Vü≤s¡D ù|s¡T‘√ Áô|’y˚{°ø£s¡DqT y˚>∑e+‘·+
#˚XÊ&ÉT. n+<äT˝À uÛ≤>∑+>±H˚ ˇø£|ü⁄Œ&ÉT eTVü‰»«\+>± yÓ*–q
_mdtmHém˝ŸqT ø£cÕº\ ø£&É*˝ÀøÏ HÓ{≤ºs¡T. 2 <äXÊu≤∆\ ÁøÏ‘·+ es¡≈£î
s¡÷.40 ø√≥T¢ $T>∑T\T‘√ e⁄qï dü+düú 2018 &çX¯+ãsY Hê{ÏøÏ s¡÷.
15 y˚\ ø√≥T¢ qcÕº\T eT÷≥>∑≥Tº≈£î+~. 4 \ø£å\ eT+~ dæã“+~‘√
ø£fi¯ø£fi¯˝≤&çq dü+düú H˚&ÉT 1.76 \ø£å\ eT+~øÏ |ü&çb˛sTT+~. >∑‘·+˝À
mqï&É÷ ˝Òì $<Ûä+>± 2019 |òæÁãe]˝À dæã“+~øÏ J‘ê\T
#Ó*¢+#·˝Òø£ b˛sTT+~. _mdtmHém˝Ÿ e÷Á‘·y˚T ø±<äT, eTs√ Á|üuÛÑT‘·«
s¡+>∑ dü+düú m+{ÏmHém˝Ÿ (eTVü≤q>∑sY f…*ø£+ ì>∑yéT *$Tf…&é)˝À
≈£L&Ü ø=ìï HÓ\\ qT+&ç ñ<√´>∑T\≈£î J‘ê\T n+<ä&É+ ˝Ò<äT. á
dü+düú˝À |üì #˚ùd ˇ|üŒ+<ä ñ<√´>∑T\ |ü]dæú‹ eT]+‘· <äj·T˙j·T+>±
e⁄+~. yê]øÏ >∑‘· eT÷&ÉT HÓ\\T>± J‘ê\T ˝Òe⁄. ø=ìï sêÁcÕº\˝À
nsTT‘˚ 6 HÓ\\ qT+∫ J‘ê\T ˝Òe⁄. eTT+u≤sTT, &Ûç©¢ q>∑sê\˝À
ùde\+~+#˚ m+{ÏmHém˝Ÿ dæã“+~ 22 y˚\ eT+~ J‘ê\ ø√dü+
s¡÷.171 ø√≥T¢ πø+Á<ä f…*ø£eT÷´ìπøwüq¢ XÊK $&ÉT<ä\ #˚dæ+~.
_mdtmHém˝Ÿ n+‘·s¡Z‘· eqs¡T\ qT+&ç s¡÷.850 ø√≥T¢ düMTø£]+∫
J‘ê\T #Ó*¢+∫+~. ˇø£|ü⁄Œ&ÉT sêsêE>± ì*∫q _mdtmHém˝Ÿ
Ç+‘·>± ~>∑C≤s¡&ÜìøÏ Á|ü|ü+#· yêDÏ»´ dü+düú (&ÉãT¢´{Ïz) wüs¡‘·T\≈£î
‘·–Zq uÛ≤s¡‘· <äfi≤Ø bÕ\≈£î\T Á|üy˚X¯ô|{Ϻq C≤rj·T f…*ø£+
$<Ûëqy˚T Á|ü<Ûëq ø±s¡D+. Á|ü»\+<ä]øÏ ªf…*ø£+ ùde\qT
n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ <Ûäs¡\qT, ùde\qT n+~+#ê\ì ‘·q \ø£å´kÕ<Ûäq˝À
Á|üø£{Ï+∫+~. neT\T˝ÀøÏ ‘Ó∫Ã+~. ø±ì ndü\T \ø£å´+ e÷Á‘·+
dü«<˚o, $<˚o, ãVüQfi¯C≤‹ ø£+ô|˙\qT uÛ≤s¡‘· f…*ø£+ s¡+>∑+˝ÀøÏ
ÄVü‰«ì+#·&Éy˚T. n+‘·sê®rj·T |ü]dæú‘·T\≈£qT>∑TD+>± nH˚ ù|s¡T‘√
Á|üy˚≥T f…*ø£+ düØ«düT ÁbıyÓ’&ÉsY‡ (Á≥d”º)\≈£î n+fÒ msTTsYf…Æ˝Ÿ,
H√øÏj·÷, ◊&çj·÷ ˝≤+{Ï f…*ø£+ dü+düú\≈£î Á|üy˚X¯+ ø£*Œ+#·ø£
‘·|üŒ<äì uÛ≤s¡‘· <äfi≤Ø bÕ\≈£î\T düŒwüº+ #˚XÊs¡T. <ëìø£Hêï eTT+<äT
πø+Á<ä f…*ø£eT÷´ìπøwüHé XÊK qT+&ç ªª_mdtmHém˝ŸμμqT $&ÉBdæ
Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ dü+düú>± @s¡Œ]#ês¡T. yê{Ïì ìj·T+Á‹+#˚+<äTø£ì
f…*ø£+ ¬s>∑T´˝Ò≥Ø n<∏ë]{° (Á{≤jYT), {Ï&çXÊ{Ÿ e+{Ï ìj·T+Á‘·D
dü+düú\qT HÓ\ø=˝≤Œs¡T. Ä ‘·s¡Tyê‘· Á|üy˚{Ÿ f…*ø£+ ø£+ô|˙\≈£î
|ü]bÕ\q, $<Ûëq|üs¡yÓTÆq #·s¡´\‘√ ñ‘·Œ‹Ô e´j·÷\qT ‘·–Z+#ês¡T.
$$<Ûä ùde\≈£î $&ç$&ç ˝…’ôdHé‡\T C≤Ø Á|üÁøÏj·T, j·TTmmdt◊ #Û·Á‘·+
øÏ+<ä mø°ø£è‘·+ #˚XÊs¡T. ˝…’ôdHé‡ |ò”E $<Ûëq+, ôdŒÁø£ºyéT $ìjÓ÷>∑
5 1`15 pHé : 2019, ôV’ ≤ <ä s êu≤<é , dü + |ü ⁄ {Ï ` 36, dü + ∫ø£ ` 03
s¡TdüTeTTqT Áø£eT+>± dü&É*+#ês¡T. #Ó*¢+|ü⁄ >∑&ÉTe⁄\qT ≈£L&Ü
ô|+#ês¡T. $ìjÓ÷>∑<ës¡T\ s¡TdüTeTT\qT 30 ô|’dü\ qT+&ç 6
ô|’dü\≈£î ‘·–Z+#ês¡T. 2020 ø£˝≤¢ yÓTT‘·Ô+>± s¡<äT› #˚j·TqTHêïs¡T.
Á|üy˚≥T >∑T‘·Ô f…*ø£+ ø£+ô|˙\T me]øÏ yês¡T ‘·eT uÛÑeHê\T, $<äT´‘Y
düs¡|òüsê, ≥es¡T¢ ô|+#·Tø√e&ÜìøÏ nqTeT‹+#·<äT. neT÷\´yÓTÆq
C≤‹ dü+|ü<ä, eqs¡T nsTTq ôdŒÁø£ºyéT $Áø£j·÷\˝À j·TT|æm`2
s¡÷.1,76,000 ø√≥T¢ n$˙‹ »]–+~. $©Hê\T, kÕ«BÛHê\≈£î
$<ÛëHê\qT eT]+‘· düs¡∞ø£]+#ês¡T. Ä ‘·s¡Tyê‘· ]\j·THé‡
õjÓ÷qT qπs+Á<äyÓ÷&ç Á|üuÛÑT‘·«+ n+&É<ä+&É\‘√ Á|üy˚X¯ô|≥º&É+‘√
bÕ≥T, Á|üy˚{Ÿ f…*ø£+ dü+düú\T Vü≤j·÷+˝À e÷¬sÿ{Ÿ $düÔs¡D b˛{°˝À
eT]+‘· qcÕº\≈£î >∑T¬s’HêsTT. |òü*‘·+>± õjÓ÷ (]\j·THé‡) 2 \ø£å\
ø√≥T¢ s¡÷bÕj·÷\T msTTsYf…˝Ÿ 1.13 \ø£å\ ø√≥T¢ s¡÷bÕj·÷\T,
y=&Übò˛Hé 1.2 \ø£å\ ø√≥T¢ s¡÷bÕj·÷\T qcÕº\ bÕ\j·÷´sTT. n<˚
düeTj·T+˝À _mdtmHém˝Ÿ s¡÷.15 y˚\ ø√≥T¢ e÷Á‘·y˚T qcÕº\T
eT÷≥ø£≥Tº≈£î+~. ˇø£|ü⁄Œ&ÉT uÛ≤s¡‘· f…*ø£+ s¡+>∑+˝À ¬s+&√
kÕúq+˝À e⁄qï nì˝Ÿ n+u≤ìøÏ #Ó+~q ÄsYø±yéT s¡÷.46,000
ø√≥T¢ uÛ≤s¡+‘√ ~yêfi≤ n+#·Tq e⁄+~.
ÄsY. yÓ÷Vü≤Hé
Ç|òüPº m.|æ. sêh ñbÕ<Ûä´≈£åî\T
á |ü]dæú‘·T˝À¢ _C…|æ Á|üuÛÑT‘·«+ _mdtmHém˝ŸqT
Á|üy˚{°ø£]+#˚+<äT≈£î bÕe⁄\T ø£~|æ+~. ìC≤ìøÏ _mdtmHém˝Ÿ
j·TT|æm`2 Vü≤j·÷+˝ÀH˚ qcÕº\ u≤≥|ü{Ϻ+~. 2009`10
dü+e‘·‡s¡+ qT+&ç es¡Tdü qcÕº˝À¢ e⁄qï _mdtmHém˝ŸqT
Ä<äTø√yê\qï Ä dü+düú ñ<√´>∑T\T Ä+<√fi¯q‘√ eTHéyÓ÷Vü≤Hédæ+>¥
(Hê{Ï Á|ü<ÛëqeT+Á‹) Á|üuÛÑT‘·«+ ~– e∫Ã+~. qwüºìyês¡D #·s¡´\T
#˚|ü{Ϻ+~. |òü*‘·+>± 2014`15˝À s¡÷.672 ø√≥T¢, 2015`16˝À
s¡÷.3,854 ø√≥T¢ ìs¡«Vü≤D ˝≤uÛ≤\T (Ä|üπs{Ï+>¥ ÁbÕ|òæ{Ÿ‡)
e#êÃsTT. n<˚ düeTj·T+˝À 2014`15˝À s¡÷.8,234 ø√≥T¢ qcÕº\T
sê>±, 2015`16˝À s¡÷.4,859 ø√≥T¢, 2016`17˝À s¡÷.4,793
ø√≥T¢ qcÕº\T e#êÃsTT. n+fÒ qcÕº\T Áø£eT+>± ‘·–Z ˝≤uÛ≤\ u≤≥
|ü{Ϻ+~. á <äX¯˝ÀH˚ 2015 ôdô|º+ãsY˝À ]\j·THé‡ õjÓ÷ f…*ø£+
e÷¬sÿ{À¢øÏ Á|üy˚•+∫+~. Ç‘·s¡ f…*ø£+ ø£+ô|˙\qT <Óã“rùd
\ø£å´+‘√ 4õ ùde\qT ‘·≈£îÿe <Ûäs¡\≈£î Ç∫Ã+~. B+‘√ y=&Übò˛Hé,
◊&çj·÷ qcÕº\ bÕ\Tø±>± msTTsYf…˝Ÿ ˝≤uÛ≤\T ‘·>±ZsTT. ø±ì yÓ÷&ç
Á|üuÛÑT‘·«+ 4õ ôdŒÁø£ºyéTqT _mdtmHém˝Ÿ≈£î n+~+#·≈£î&Ü Ä\dü´+
#˚dæ+~. |òü*‘·+>± 2017`18˝À ìø£s¡ qcÕº\ s¡÷.7,992 ø√≥T¢
ô|]>±sTT. á qcÕº\≈£î y˚T+ u≤<ÛäT´\+ ø±<äT ø±ã{Ϻ,
_mdtmHém˝ŸqT qcÕº\ uÛ≤Ø qT+&ç ø=\Tø√ì ˝≤uÛ≤\ u≤≥
|üfÒº+<äT≈£î #·s¡´\T rdüTø√yê\ì, _mdtmHém˝Ÿ ñ<√´>∑T\T πø+Á<ä
Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ø=ìï Á|ü‹bÕ<äq\T #˚XÊs¡T. n<˚ düeTj·T+˝À ‘·eT≈£î
01.01.2019 qT+&ç y˚‘·q dües¡D »s¡>±\ì &çe÷+&é #˚XÊs¡T.
2019 |òæÁãe] 18 qT+&ç 20 es¡≈£î _mdtmHém˝Ÿ dæã“+~ düyÓTà
#˚XÊs¡T. dæã“+~ düyÓTà &çe÷+&é\ |ü]wüÿ]+#·≈£î+&Ü qπs+Á<äyÓ÷&ç
Á|üuÛÑT‘·«+ Áô|’y˚{°ø£s¡D≈£î Á|üD≤[ø£\T dæ<ä∆+ #˚dæ+~. 02.04.2019q
Á|ü<Ûëq eT+Á‹ ø±sê´\j·T+ Á|æì‡|ü˝Ÿ ôdÁ¬ø≥Ø &çz{Ï (&çbÕs¡TºyÓT+{Ÿ
Ä|òt f…*ø£+) n~Ûø±s¡T\qT |æ*∫ _mdtmHém˝Ÿ |ü⁄q]ïsêàD≤ìøÏ
ø±´_H˚{Ÿ H√{ŸqT yês¡+ s√E˝À¢ ‘·j·÷s¡T #˚j·÷\ì Ä<˚•+#ês¡T.
á ø±´_H˚{Ÿ H√{Ÿ˝À e⁄+&Ü*‡q n+XÊ\qT Á|ükÕÔ$+#ês¡T. (1)
_mdtmHém˝Ÿ ñ<√´>∑T\≈£î ˇø£ Äø£s¡¸D°j·TyÓTÆq $ÄsYmdt (yê*+≥]
]Áf…Ƭsà+{Ÿ d”ÿ+) |ü<∏äø£+ ‘·j·÷s¡T#˚j·÷*. (2) n+<äT≈£î nedüs¡yÓTÆq
ì<ÛäT\qT Á|üuÛÑT‘·« Vü‰$T u≤+&ÉT¢ s¡÷bı+~+∫ yê{Ïì n$Tà+∫
_mdtmHém˝Ÿ düeT≈£Ls¡TÃø√yê*. (3) >∑‘· y˚\+˝À ìsê›]+|üã&çq
<Ûäs¡ Á|üø±s¡+ _mdtmHém˝Ÿ≈£î 4õ ôdŒÁø£ºyéTqT πø{≤sTT+#ê\ì.
Ç+<äT≈£î _mdtmHém˝Ÿ #Ó[fl+#ê*‡q <ëìì Á|üuÛÑT‘·«+
_mdtmHém˝Ÿ˝À ô|{Ϻq ô|≥Tºã&ç>± #·÷|æ+#ê*. (4) _mdtmHém˝Ÿ
U≤∞ düú˝≤\qT, uÛÑeHê\qT Ç‘·s¡ ÄdüTÔ\qT <ÛäèMø£]+#ê*. Ä
|ü<∏äø±ìï ˙‹ njÓ÷>∑ Ksês¡T #˚j·÷*. &ç◊|æmyéT (&çbÕs¡TºyÓT+{Ÿ
Ä|òt ÇHÓ«dtºyÓT+{Ÿ n+&é |ü_¢ø˘ môd{Ÿ‡ y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ) á |üìì
‘·«s¡>± »]π>˝≤ #·÷&Ü*. (5) <ÛäèMø£s¡D e\q e#˚Ã k˛eTTàqT
u≤+&ÉT¢ ø=qïyê]øÏ #Ó*¢+#˚+<äT≈£î, n|ü⁄Œ\T rπsÃ+<äT≈£î
$ìjÓ÷–+#ê*. n+<äTø£qT>∑TD+>± ø±_H˚{Ÿ H√{Ÿ eTTkÕsTT<ë
‘·j·÷s¡T#˚dæ Ç‘·s¡ $uÛ≤>±\ |üØo\q≈£î &çz{Ï |ü+|æ+∫+~.
_mdtmHém˝ŸqT Áô|’y˚{°ø£]+#˚ eP´Vü≤+˝À $ÄsYmdt ˇø£ eTTK´yÓTÆq
n+X¯+ ` n+<äTπø qπs+Á<äyÓ÷&ç Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ dü+düú\
|ü⁄qs¡T<ä›s¡D, |ü⁄q:ìsêàD+, eT÷dæy˚‘·\ô|’ 29.10.2015H˚
e÷s¡Z<äs¡Ùø±\T Á|üø£{Ï+∫+~. M{Ï Á|üø±s¡y˚T _mdtmHém˝ŸqT
U≤sTT˝≤|ü&É&ÜìøÏ dæ<ä∆+>± e⁄qï<äì &çz{Ï Á|üø£{Ï+∫+~.
n+<äTø£qT>∑TD+>± _mdtmHém˝Ÿ |ü⁄qs¡T<ä›s¡D, |ü⁄q:ìsêàD+ô|’
dæbòÕs¡düT\T #˚ùd+<äT≈£î ◊◊m+ (Ç+&çj·THé ÇHédæº≥÷´{Ÿ Ä|òt
y˚TH˚CŸyÓT+{Ÿ) ÄVü≤à<ëu≤<é qT+&ç eTT>∑TZs¡T düuÛÑT´\‘√ ˇø£ ø£$T{°ì
ìj·T$T+∫+~. á eTT>∑TZs¡T düuÛÑT´\ ø£$T{° ªªy˚T+ #˚dæq
dæbòÕs¡düT\qT neT\T #˚dæ _mdtmHém˝Ÿ |üìrs¡T yÓTs¡T>∑T|ü&çq
‘·s¡Tyê‘· <ëìì Á|üy˚{°ø£]+#ê*μμ nì dæbÕs¡T‡ #˚dæ+~. n+‘˚
ø±<äT _mdtmHém˝Ÿ≈£î #Ó+~q nìï ôd˝Ÿbò˛Hé ≥es¡¢qT Ç{°e\
@sêŒ≥T #˚dæq ªª≥esY ø£+ô|˙øÏμμ ã<ä˝≤sTT+#ê\ì ≈£L&Ü dæbÕs¡T‡
#˚dæ+~. n<˚ dü+<äs¡“¤+˝À &çz{Ï qT+&ç yês¡dü‘·«+>± e∫Ãq n~Ûø£
dü+K´˝À e⁄qï ñ<√´>∑T\‘√, es¡Tdü qcÕº\‘√ Ç|ü⁄Œ&ÉTqï s¡÷|ü+˝À
_mdtmHém˝ŸqT ø=H˚ ÄX¯øÏÔ me]øÏ ñ+&É<äì düŒwüº+ #˚dæ+~. ◊◊m+
ø£$T{° <äèwæº˝À ñ<√´>∑T\T m≈£îÿe>± e⁄+&É≥y˚T qcÕº\≈£î
ø±s¡Dy˚Tø±ø£, Á|üy˚{°ø£s¡D≈£î Ä≥+ø£+ ø±ã{Ϻ ñ<√´>∑T\ dü+K´qT
‘·–Z+#ê\ì dæbÕs¡T‡ #˚dæ+~. 30.11.2018 Hê{ÏøÏ _mdtmHém˝Ÿ˝À
ñ<√´>∑T\ dü+K´ ` 1,76,000. $ÄsYmdt ÇùdÔ eTs√ 20,833
eT+~ rdüT≈£î+{≤s¡ì n+#·Hê, ]f…ÆsYyÓT+{Ÿ ej·TdüT‡ 58
dü+e‘·‡sê\≈£î ‘·–ZùdÔ M]˝À 33,568 eT+~ yÓ+≥H˚ ]f…ÆsY
ne⁄‘ês¡T. á $<Ûä+>± 54,445 eT+~ì Ç+{ÏøÏ |ü+|æ+#ê*. ø±ì
qcÕº\≈£î, ñ<√´>∑T\ dü+K´≈£î dü+ã+<ä+ ˝Ò<äì #·]Á‘· s¡TEe⁄
#˚düTÔqï~. 31.03.2015 Hê{ÏøÏ _mdtmHém˝Ÿ ñ<√´>∑T\ dü+K´
3,22,492 eT+~. Ç|üŒ{Ïø£Hêï 1,46,000 eT+~
m≈£îÿe>±e⁄Hêïs¡T. n<˚ düeTj·T+˝À 2004`05 Ä]úø£ dü+e‘·‡s¡+˝À
_mdtmHém˝Ÿ s¡÷.10,183 ø√≥T¢ ìø£s¡ ˝≤uÛÑ+ Ä]®+∫+~.
y=&Übò˛Hé, ◊&çj·÷≈£î 19,000 eT+~ ñ<√´>∑T\T ñ+&É≥y˚T ø±<äT,
_mdtmHém˝Ÿ ø£Hêï eT÷&ÉT ¬s≥T¢ m≈£îÿe $ìjÓ÷>∑<ës¡T\THêïs¡T.
nsTTq|üŒ{ÏøÏ u≤Ø qcÕº\T e#êÃsTT. Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ dü+düú
m+{ÏmHém˝Ÿ˝À ¬s+&ÉT kÕs¡T¢ $ÄsYmdt Ç∫ÃHê qcÕº\ u≤≥˝ÀH˚
e⁄+~. n+fÒ uÛ≤Ø qcÕº\T ‘·–Z+∫ ˝≤uÛ≤\ u≤≥ |ü{Ϻ+#·&ÜìøÏ
$ÄsYmdt m+‘· e÷Á‘·eT÷ |üì#˚j·T<äì ns¡úeTe⁄‘·T+~.
_mdtmHém˝ŸqT Áô|’y˚{°ø£]+#·&ÜìøÏ $ÄsYmdt Á|üø£{Ï+#·&É+
dü+|òtT|ü]yêsY bÕ\≈£î\ sê»ø°j·T m‘·TÔ>∑&É e÷Á‘·y˚T.
H˚&ÉT uÛ≤s¡‘· f…*ø£+ s¡+>∑+˝À y=&Übò˛Hé, ◊&çj·÷ msTTsYf…˝Ÿ,
]\j·THé‡ õjÓ÷ á eT÷&ÉT Áô|’y˚≥T >∑T‘·Ô ø£+ô|˙\THêïsTT. f…*ø£+
¬s$q÷´˝À 93 XÊ‘·+ á eT÷&ÉT ø£+ô|˙\πø ek˛Ô+~. $T>∑‘ê 7
XÊ‘·+ e÷Á‘·y˚T _mdtmHém˝Ÿ, m+{ÏmHém˝Ÿ≈£î ek˛Ô+~. ø±ì Á|üø£è‹
$|ü‘·TÔ\T e∫à Á|ü»\≈£î düe÷#ês¡+ n+~+#ê*‡ e∫Ãq|ü⁄&ÉT
Áô|’y˚≥T f…*ø£+ ø£+ô|˙\T |ü‘êÔ ˝Ò≈£î+&Üb˛‘êsTT. n+<äT≈£î
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À $XÊK|ü{≤ïìï $<Ûä«+dü+ #˚dæq VüQ<ä÷<é ‘·TbÕHé
dü+<äs¡“¤+>± ˇø£ÿ _mdtmHém˝Ÿ e÷Á‘·y˚T ìsê≥+ø£+>±
ùde\+~+∫+~. n+<äTe\q _mdtmHém˝Ÿ Áã‹øÏ e⁄+fÒH˚ Á|ü»\≈£î
Á|üjÓ÷»q+.
n+‘˚ø±<äT >∑T‘·Ô Á|üy˚≥T ø£+ô|˙\T eTq <˚X¯+˝À ‘·j·÷¬s’q
|ü]ø£sê\qT ø=q≈£î+&Ü Á|ü|ü+#· yêDÏ»´ dü+düú (&ÉãT¢´{Ïz)
ìã+<Ûäq\ ù|s¡T‘√ $<˚XÊ\ qT+&ç ~>∑TeT‹ #˚düT≈£î+≥THêïsTT.
f…*ø£+ HÓ{Ÿes¡ÿ $düÔs¡D ù|s¡T‘√ 83 XÊ‘·+ |ü]ø£sê\qT $<˚XÊ\
qT+&ç ~>∑TeT‹ #˚düT≈£î+≥THêïsTT. Ç+<äTø√dü+ dü+e‘·‡sêìøÏ
s¡÷.50,000 ø√≥¢qT $<˚XÊ\≈£î #Ó*¢düTÔHêï+. á $<Ûä+>±
2000`2018 es¡≈£î s¡÷.6,00,000 ø√≥T¢ f…*ø£+ |ü]ø£sê\
~>∑TeT‹ ø√dü+ $<˚XÊ\≈£î #Ó*¢+#ê+. n<˚ dü+<äs¡“¤+˝À f…*ø£+
s¡+>∑+˝ÀøÏ eTq <˚X¯+˝ÀøÏ e∫Ãq $<˚o ô|≥Tºã&ÉT\T s¡÷.69,089
ø√≥T¢ e÷Á‘·y˚T. á |üsêBÛq‘·qT ìyê]+∫ f…*ø£+ |ü]ø£sê\
‘·j·÷Ø‘√ kÕ«e\+uÛÑq kÕ~Û+#˚+<äT≈£î qπs+Á<äyÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+
ìsêø£]düTÔqï~. $<˚o Á|ü‘·´ø£å ô|≥Tºã&ÉT\≈£î (m|òt&ç◊) ÄVü‰«q+
|ü\T≈£î‘·T+~. n+<äTe\q eTq dü+|ü<ä $<˚XÊ\≈£î ô|<ä› yÓTT‘·Ô+˝À
‘·s¡*b˛‘·Tqï~. f…*ø£+ |ü]ø£sê\qT eTqy˚T ‘·j·÷s¡T #˚düT≈£î+fÒ
Ç+‘· ô|<ä› yÓTT‘·Ô+˝À eTq dü+|ü<ä $<˚XÊ\≈£î yÓfi¯fl<äT.
kÕ«e\+uÛÑq≈£î dü«dæÔ #Ó|æŒq dü+|òtT|ü]yêsY X¯≈£îÔ\T (_C…|æ,
ÄsYmdtmdt) dü«<˚o, $<˚o ô|≥Tºã&ç<ës¡T\≈£î eTq Á|ü»\ ÁX¯eTX¯øÏÔì
<√#·T≈£îH˚+<äT≈£î #·{≤¢qT düe]+∫ kÕ«>∑‘·+ |ü\T≈£î‘·Tqï |òü*‘·y˚T
_mdtmHém˝Ÿ˝À $ÄsYmdt m‘·TÔ>∑&É. n+<äTπø ø±]àø£es¡Z+
dü+|òüT{Ï‘·yÓTÆ $ÄsYmdt ù|s¡T‘√ eTT+<äTø=düTÔqï Á|üuÛÑT‘·«s¡+>∑ dü+düú\
Á|üy˚{°ø£s¡D≈£î e´‹πsø£+>± b˛sê&ÉT<ë+! 
 1`151`15
pHéy˚T: 2016,
2019,ôVôV’’≤<ä≤s<äêu≤<é
s êu≤<é
, dü,+dü|ü⁄+{|üÏ `⁄ {Ï33,` 36,
dü+∫ø£dü +`∫ø£1 ` 03
$|ü¢e ø£fi≤s¡+>∑ kÕ+düÿè‹ø£ ùdHêì ø±Áy˚T&é ns¡TD√<äj·T sêe÷sêe⁄øÏ CÀVü‰s¡T¢!
ø=+<ä] eTs¡D+ ø√&ç áø£
ø£+fÒ ‘˚*¬ø’q<ä˙, eT]ø=+<ä]
eTs¡D+ Væ≤e÷\j·T |üs¡«‘ê\
ø£+fÒ ñqï‘·yÓTÆq<ä+{≤s¡T.
e÷]ÿdüTº eTôVAbÕ<Ûë´j·TT\T
ø±Áy˚T&é e÷y√. á ¬s+&Ée ø√e≈£î #Ó+~+<˚ ø±Áy˚T&é ns¡TD√<äj·T
sêe÷sêe⁄ eTs¡D+. 65 dü+ˆˆsê\ J$‘êìï >∑&ç|æq sêe÷sêe⁄ >±s¡T
Hê\T>∑Tqïs¡ <äXÊu≤ú\bÕ≥T $|ü¢e kÕ+düÿè‹ø√<ä´eT ìsêàDy˚T
J$‘·+>± ã‹ø±s¡T. >√<ëe]˝Àj·T |ü]yêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+˝À
eTT+<äTø=∫Ãq Á|ü‹|òüT≥Hê b˛sê≥+‘√ ø±Áy˚T&é sêe÷sêe⁄ sê»ø°j·T
$|ü¢e J$‘·+ ô|qy˚düT≈£î kÕ–+~. \ø£å˝≤~ ‘Ó\T>∑T Á|ü»*ï Äj·Tq
>=+‘·T qT+&ç yÓ\Te&ɶ $|ü¢e ^‘ê\T ø±s√´qTàKT*ï #˚XÊsTT.
n‘·´<äT“‘·yÓTÆq Äj·Tq >=+‘·T, Ä >=+‘·T qT+&ç C≤\Tyê]q bÕ≥
Á|üyêVü≤+>± kÕ– \ø£å˝≤~ yÓT<äfi¯flqT #Ó’‘·q´e+‘·+ #˚dæ+~. q÷‘·q
Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢e+ $»j·Te+‘·+¬ø’ Äj·Tq kÕ–+∫q ø£èwæ
n»sêeTs¡yÓTÆ+~. Äj·Tq j·÷e‘Y J$‘·+, kÕ–+∫q $|ü¢e
kÕ+düÿè‹ø√<ä´eT ìsêàD+ H˚{Ï ‘·sêìøÏ Ä<äs¡ÙÁbÕj·TyÓTÆq~.
dü÷Œ]Ô<ëj·Tø£yÓTqÆ ~ ≈£L&Ü.
uÛ≤s¡‘· sê»ø°j·T j·Teìø£ô|’ ô|qT Á|üø£+|üq*ï düèwæº+∫q qø£‡˝ŸãØ
$|ü¢e sê»ø°j·T e÷s¡Z+ ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢˝À |ü⁄{Ϻ ô|]–q dü‘·´+ nH˚
j·TTe≈£î&çì ns¡TD√<äj·T sêe÷sêe⁄>± r]Ã~~›+~. dü+düú ù|s¡TH˚ Ç+{Ï
ù|s¡T>± e÷s¡TÃø√e&É+ yÓqø£ Äj·Tq Hê\T>∑Tqïs¡ <äXÊu≤∆\T>±
kÕ–+∫q Ä$s¡fi¯ ø£èwæ, |ü≥Tº<ä\, n+øÏ‘· uÛ≤e+ ø£fi≤ø±s¡T\+<ä]ø°
•s√<Ûës¡´+ ø±yê*. ø±\T≈£î ã\|ü+ ø£≥Tº≈£îì ø±q÷] ‘ê‘·‘√ ø£*dæ
j·÷e‘Y ‘Ó\T>∑T H˚\+‘ê ø£*j·T‹]–q ø±Áy˚T&é sêe÷sêe⁄ kÕ–+∫q
ø£èwæ kÕ+düÿè‹ø£ s¡+>∑+˝À Á|ü‘˚´øÏ+∫ $|ü¢e kÕ+düÿè‹ø√<ä´eT+˝À
|üì#˚düTÔqï ø£fi≤ø±s¡T\+<ä]ø° qeT÷Hê ø±yê*.
‘·q |ü<ä$ì |ü~\+ #˚düTø√e&ÜìøÏ ÄHê&ÉT Ç+~sê >±+BÛ
eTT+<äT≈£î ‘Ó∫Ãq meT¬s®˙‡ s√E˝À¢H˚ sêe÷sêe⁄ $|ü¢e kÕ+düÿè‹ø£
s¡+>∑+ ø±s¡´ø£s¡Ô>± ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢ qT+&ç sê»<Ûëì ôV’≤<äsêu≤<é q>∑sêìøÏ
‘·q eTø±+ e÷sêÃ&ÉT. uÛÑ÷$T ø√dü+, uÛÑTøÏÔ ø√dü+, <˚X¯ $eTTøÏÔ ø√dü+
kÕ–q eTVü‰‘·Ôs¡ ‘Ó\+>±D kÕj·TT<Ûä ¬s’‘ê+>∑ b˛sê≥+˝À kÕ+düÿè‹ø£
ôd’ì≈£î&ç>± ãTÁs¡ø£<∏ä ø£fi≤ø±s¡T&ç>± |üì#˚dæq ø±Áy˚T&é ø±q÷]
yÓ+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄ düVü≤#·s¡´+‘√ sêe÷sêe⁄ ‘·q ø£fi¯≈£î |ü<äTqT
ô|≥Tº≈£îHêï&ÉT. ø£fi¯ø£fi¯ ø√dü+ ø±<äT, n~ Á|ü»\ ø√dü+ nì ‘·q J$‘·
ø±\+˝Àq÷ ìs¡÷|æ+#ê&ÉT. mìï ˇ&ç<äT&ÉT≈£î\T, ø£cÕº\T, nes√<ë\T
m<äT¬s’Hê q$Tàq e÷s¡Z+ qT+&ç yÓ’<=\>∑˝Ò<äT. dæ˙e÷j·TC≤˝≤ìøÏ, {°M
Áb˛Á>±yéT\≈£î ∫ø£ÿ≈£î+&Ü Á|üC≤ ø£fi≤s¡+>±H˚ï J$‘·+>± uÛ≤$+∫ >=|üŒ>±
ã‹ø±&ÉT.
}&É\T ~–q ]$»ìC≤ìï ã<ä›\T #˚dæq qø£‡˝ŸãØ y˚T|òüT>∑s¡®q
Áù|s¡D>± eTT+<äTø=∫Ãq $<ë´]ú ñ<ä´eT+ Á|ü‘˚´øÏ+∫ ñkÕàìj·÷
j·T÷ìe]‡{° πø+Á<ä+>± |ü⁄s¡T&ÉT b˛düT≈£îqï Á|ü>∑‹o\ Á|üC≤kÕ«eT´
$<ë´]ú dü+|òüT (|”&ûmdtj·TT)˝ÀøÏ $<ë´s¡Tú\qT Äø£]Ù+#·&ÜìøÏ
sêe÷sêe⁄ ‘·~‘·s¡ ø£fi≤ø±s¡T\T bÕ&çq bÕ≥\T, ø£fi≤s¡÷bÕ\T m+‘·>±H√
‘√&ÉŒ&ܶsTT. Á≈£Ls¡ meT¬s®˙‡ ø±\+˝À ã÷≥ø£|ü⁄ mHéøö+≥sY Vü≤‘·´˝À¢
H˚\ ø=]–q »+bÕ\ #·+Á<äX‚KsY Á|ükÕ<éô|’ Á|üeTTK $|ü¢e ø£$ yÓ’.
ø±o|ü‹ sêdæq ñj·÷´˝À... »+bÕ\ bÕ≥qT ø±Áy˚T&é sêe÷sêe⁄ >±q+
#˚ùdÔ j·÷e‘Y ø±´+|üdt ñÁs¡÷‘·\÷– b˛sTT+~. ˇø£ÿ ñkÕàìj·÷H˚
ø±<äT, ø±e*... ø£+<äT≈£Ls¡T, $XÊK, $»j·Tyê&É, >∑T+≥÷s¡T,
nq+‘·|ü⁄s¡+, ø£s¡÷ï\T, ìC≤e÷u≤<é, KeTà+, es¡+>∑˝Ÿ ... Ç+ø±
õ˝≤¢\˙ï ñbıŒ+– b˛j·÷sTT. Ç<˚ meT¬s®˙‡ ø±\+˝À ÄHê{Ï yÓ+>∑Áfi≤yé
ø£kÕsTT Á|üuÛÑT‘·«+ d”|”◊ (m+`m˝Ÿ) sêÅwüº ø±s¡´<ä]Ù ø±Áy˚T&é b˛≥¢
sêeTqs¡‡j·T´qT ∫\Tø£\>∑T≥º n&Ée⁄˝À¢ ø±*à #·+|æ‘˚ >∑T+≥÷s¡T bÕغ
Hêj·T≈£î&É n+>∑&ç #Óqïj·T´ >±s¡T m+‘√ >=|üŒ>± sêdæq ªªnqï
neTs¡T&ÉTs¡Tsê... eTq sêeTqs¡‡j·T´μμ bÕ≥qT n<äT“¤‘·+>± ≥÷´Hé #˚dæ
bÕ&Ü&ÉTμμ. ªªnj·T´˝≤sê Ä\øÏ+#·+fμμ nH˚ bÕ≥qT m+‘√
uÛ≤y√<√«π><ä+‘√ bÕ&˚yê&ÉT. e+<ä˝≤~ bÕ≥*ï y˚˝≤~ kÕs¡T¢ bÕ&ç
Áù|ø£å≈£î*ï eT+Á‘·eTT>∑T∆\qT #˚dæq sêe÷sêe⁄ >±q+ ø±s¡´ø£s¡Ô*ï, Á|ü»*ï
$|ü¢y√H√àKT\qT #˚dæ+~.
|”&ûmdtj·TT sêÅwüº eTVü‰düuÛÑ˝À¢, Ç‘·s¡ Á|üC≤ dü+|òü÷\ sêÅwüº, πø+Á<ä
eTVü‰düuÛÑ˝À¢q÷, Á|üC≤ düeTdü´\ô|’ pjfhfv eTTK´yÓTÆq Ç‘·s¡
ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ˝À¢ Äj·Tq bÕ≥\ ø√dü+ ñ+&˚ &çe÷+&é n+‹+‘ê ø±<äT.
$s¡dü+, d”m˝Ÿd” Ç‘·s¡ Á|üC≤ dü+|òü÷\ düuÛÑ˝À¢q÷ sêe÷sêe⁄ bÕ≥\≈£î
eT+∫ Ä<äs¡D ñ+&˚~.
6 Á|üC≤|ü+<∏ë
1981 e÷]Ã˝À $XÊK˝À ‘·\ô|{Ϻq |”&ûmdtj·TT ◊<äe sêÅwüº
eTVü‰düuÛÑ*ï uÛÑ>∑ï+ #˚j·T&É+ ø√dü+ Ä õ˝≤¢ md”Œ düTu≤“¬s&ç¶ kÕ–+∫q
Á≈£Ls¡ ìs¡“+<Ûëìï ‹|æŒø=&ÉT‘·÷ ø±Áy˚T&é sêe÷sêe⁄ Ç‘·s¡ ns¡TD√<äj·T
ø£fi≤ø±s¡T\T bÕ&çq bÕ≥\T X¯Á‘·Te⁄ô|’ es¡Z ø£dæì ô|+#˚˝≤ kÕ>±sTT.
X¯Á‘·T ìs¡“+<Ûëìï ‘·T‘·TÔìj·T\T #˚j·T&Üìπø >±≈£î+&Ü Á|ü‹ Á|ü‹ì~Û
>∑T+&Ó ì+&Ü $|ü¢e Bø£åqT ì+|ü⁄ø√e&ÜìøÏ sêe÷sêe⁄ ˝≤+{Ï
ø£fi≤ø±s¡T\T, ø±o|ü‹ ˝≤+{Ï ñ|üHê´dü≈£î\T, |”|”, Á|üB|t, md”« ˝≤+{Ï
$<ë´]ú Hêj·T≈£î\T #˚dæq Á|üdü+>±\T e÷eTT*$ ø±e⁄.
meT¬s®˙‡ nq+‘·s¡ ø±\+˝À ÄHê{Ï $|ü¢e bÕغ d”|”◊ (m+`m˝Ÿ)
>√<ëe] ˝Àj·T |ü]yêVü≤ø£ ÁbÕ+‘·+˝À kÕ–düTÔqï $|ü¢y√<ä´eT ìsêàD+
dü+<äs¡“¤+>± KeTà+, es¡+>∑˝Ÿ, ñuÛÑj·T >√<ëe] õ˝≤¢˝À¢ uÛ≤Ø ãVæ≤s¡+>∑
düuÛÑ\T ìs¡«Væ≤ùdÔ sêe÷sêe⁄ bÕ≥\T Á|ü‘˚´ø£ Äø£s¡¸D>± ì*#˚$.
ø±o|ü‹, dü‘·´Hêsêj·TD dæ+>¥\ ñ|üHê´kÕ\≈£î sêe÷sêe⁄ bÕ≥\T,
ø±q÷] >±] ãTÁs¡ø£<∏ä\T n<äq|ü⁄ Äø£s¡¸D>± ì*#˚$.
q>∑‡\“Ø sê»ø°j·÷\‘√ ‘Ó\T>∑T H˚\ô|’ yÓ*¢$]dæq $|ü¢y√<ä´eT+˝À,
Á|ü‘˚´øÏ+∫ neTs¡T\T ø±Áy˚T&é #·+Á&É |ü⁄˝≤¢¬s&ç¶, ô|’˝≤ yêdüT<˚esêe⁄\
H˚‘·è‘ê«q eTT+<äT ø=∫Ãq Á|ü‹|òüT≥Hê b˛sê{≤ìï ø±Áy˚T&é sêe÷sêe⁄
>±q+ #˚j·T&É+˝À eTT+<äT es¡Tdü˝À ì*#ê&ÉT. ø±Áy˚T&é‡ ø±q÷],
Hê>∑qï, $eT\\‘√ ø£*dæ Äj·Tq kÕ–+∫q ø£èwæ Ç‘·s¡ kÕ+düÿè‹ø£
dü+düú\≈£î BÛ≥T>± ªªns¡TD√<äj·T kÕ+düÿè‹ø£ düe÷K´μμqT ì\|ü&É+˝À
Äj·Tq ø£èwæ nyÓ÷|òüTyÓTÆq~. yÓ\ø£≥º˝Òì~.
Á|ü‹|òüT≥Hê b˛sê≥ s¡÷|ü•*Œ, uÛ≤s¡‘· $|ü¢y√<ä´eT
nÁ>∑Hêj·T≈£î&Ó’q ø±Áy˚T&é #·+Á&É |ü⁄˝≤¢¬s&ç¶ô|’ Hê{Ï $s¡dü+ ø£$ Hêsêj·TD
kÕ«$T sêdæq ªªn&É$ m&çÃ+~... ô|<ä›qï m&Éìμμ nH˚ bÕ≥ >±˙. ø±ˆˆ
ø±q÷] ‘ê‘· sêdæq ªª‘·÷s¡TŒ ø=+&É\ MT<ä ns¡TDø±+‘·T\ C≤«\μμ ø±˙,
ø±Áy˚T&é •ekÕ>∑sY sêdæq ªªne÷àqqT ø£qï+<äT≈£î $|ü¢yê_Û e+<äHê\T
ø±˙, ø±Áy˚T&é ø=+&É|ü*¢ d”‘êsêeTj·T´ô|’ ø±q÷] ‘ê‘· sêdæq
bÕ≥\qT... ø±Áy˚T&é sêe÷sêe⁄ n‘·´<äT“¤‘·+>± bÕ&Üs¡T. á $|ü¢e
^‘ê\T, |ü<ë´\T nìï esêZ\ Áù|ø£å≈£î\qT ñÁs¡T‘·\÷–+#˚$. >=|üŒ
#Ó’‘·Hê´ìï ì+ù|$. ø±q÷] ‘ê‘· sêdæq ≈£îÁ≥ u≤>√‘·+, Á|ü>∑‹
uÀ>√‘ê˝À¢ì |ü<ë´\T Hê{Ï |ü+#êsTTr e´edüú˝Àì <√|æ&ûì ø£fi¯¢≈£î
ø£fÒº$. Äj·Tq sê>∑+, |ü\¢$ nì‘·s¡ kÕ<Ûä´+>± kÕπ>$. ˇø£ÿkÕ]
sêe÷sêe⁄ nqï bÕ≥ $+fÒ mes¡÷ yê{Ïì ‘·eT J$‘·+˝À
eT]∫b˛˝Òs¡+fÒ n‹X¯jÓ÷øÏÔ ø±<äT.
Hê\T>∑Tqïs¡ <äXÊu≤∆\T>± >=|üŒ sê>∑+‘√, |ü\¢$‘√ n\\\T>±
Á|üeVæ≤+∫q Äj·Tq bÕ≥ $|ü¢y√<ä´e÷ìï ñ‘˚Ô»|ü]∫+~. <ä[‘·,
eTVæ≤fi≤ Ç‘·s¡ kÕe÷õø√<ä´e÷\≈£î ø=+&É+‘· n+&É>± ì*∫+~.
qø£‡˝ŸãØ X¯ø£+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq ‘·sê«‘· ‘Ó\T>∑T H˚\ô|’ Á|ü<Ûëq+>±
>∑<ä›sY, e+>∑|ü+&ÉT, sêe÷sêe⁄\T $|ü¢e kÕ+düÿè‹ø£ s¡+>±ìøÏ eT÷\
düú+uÛ≤\T>± ì*#ês¡T. M]˝À ˇø£ÿ ø±Áy˚T&é sêe÷sêe⁄ e÷Á‘·y˚T ‘êqT
q$Tàq $|ü¢e kÕ+düÿè‹ø√<ä´eT+˝À ∫es¡ XÊ«dü <ëø± @˝≤+{Ï ‘·|ü&ÉT
e÷sêZ\≈£î, ~>∑C≤s¡T&ÉT≈£î˝ÀqT >±≈£î+&Ü ì{≤s¡T>± ì*#ê&ÉH˚~
>∑eTì+#ê*‡q n+X¯+.
Á|üyêVü‰\T>± N*Hê... #Ó<äs¡ì ∫s¡Tqe⁄« Äj·Tì~
meT¬s®˙‡ ìs¡“+<Ûä ø±\+˝Àq÷, ‘·<äq+‘·s¡ ø±\+˝Àq÷ $|ü¢e
kÕ+düÿè‹ø√<ä´eT ìsêàD+ ø√dü+ ø£èwæ kÕ–+∫q ns¡TD√<äj·T
kÕ+düÿè‹ø£ düe÷K´ 1984˝À yÓTT≥ºyÓTT<ä{ÏkÕ]>± N\ø£\≈£î >∑T¬s’+~.
ã\yÓTÆq Hêj·Tø£‘·«+, ñeTà&ç Hêj·Tø£‘·«+ ¬s+&ÉT bÕj·T\T>± N*+~.
ø±q÷] >±s¡T, Hê>∑qï\T ˇø£yÓ’|ü⁄ sêe÷sêe⁄, $eT\\T ˇø£yÓ’|ü⁄
Hêj·T≈£î\T>± N*b˛j·÷s¡T. Ä ‘·<äq+‘·s¡+ ø±\+˝Àq÷ sêe÷sêe⁄
>±s¡T Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤düTÔqï dü+düú nH˚ø£ N*ø£≈£î ˝ÀHÓ’+~.
kÕ+düÿè‹ø√<ä´eT+, kÕ+düÿè‹ø£ s¡+>∑+ ã\V”≤qyÓTÆq dü+<äsꓤ˝À¢q÷
Ç‘·s¡ ªyÓ’]μ dü+düú\‘√ e´eVü≤]+#˚|ü⁄&ÉT sêe÷sêe⁄ X¯Á‘·T |üP]‘·+>±
ñ+&É˝Òø£ b˛j˚Tyê&ÉT. >∑T+&Ó ì+&Ü u≤<Ûä ñqï|üŒ{Ïø° #Ós¡>∑ì
∫s¡Tqe⁄«‘√H˚ dü+j·TTø£Ô düe÷y˚XÊ\|ü&ÉT, ◊ø£´ ø±sê´#·s¡D|ü&ÉT ô|<ä›
~≈£îÿ>±, VüQ+<ë>± e´eVü≤]+#˚yê&ÉT.
bÕj·T\T bÕj·T\T>± N*b˛‘·÷ n|ü&É|ü&É÷ dü+düú ◊ø£´+ nsTTq
dü+<äs¡“¤+˝À Äj·Tq bı+~q Äq+<ä+ n+‹+‘ê ø±<äT. ìC≤e÷u≤<é˝À
ns¡TD√<äj·T eTVü‰düuÛÑ˝À <äT:K+, dü+‘√wü+ ø£\>∑*‡q Äj·Tq dü+<˚X¯+
Á|ü‹ì<ÛäT\ ø£fi¯ó¢ #˚eTπsÃ˝≤ kÕ–+~. 2000 dü+ˆˆs¡+˝À kÕ–q $<äT´‘Y
ñ<ä´eT+ dü+<äs¡“¤+˝Àq÷, Á|ü‘˚´ø£ ‘Ó\+>±D sêÅwüº &çe÷+&éqT 2008˝À
q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” bÕغ ÄyÓ÷~+∫, <ëìï ‘·\¬ø‘·TÔ≈£îì ñ<ä´$TdüTÔqï|ü⁄&ÉT
sêe÷sêe⁄ <ëì˝À dü+|üPs¡í+>± ìeT>∑ïeTj·÷´&ÉT. sêj·T\ d”eT _&ɶ>±
sê>∑ <˚«cÕ\T Á|ü<ä]Ù+#·≈£î+&Ü ‘Ó\+>±D ñ<ä´eT+˝À #·Ts¡T¬ø’q bÕÁ‘·
b˛wæ+#·&Éy˚T >±≈£î+&Ü, ìs¡“+<Ûëìø° >∑Ts¡j·÷´&ÉT. nìï ◊ø£´ ñ<ä´e÷˝À¢
sêe÷sêe⁄ bÕ≥, uÛ≤>∑kÕ«eT´+ ˝Ò<ä+fÒ n‹X¯jÓ÷øÏÔ ø±<äT.
bÕ≥˝Ò ø±<äT, bÕغj˚T ÁbÕD+>± ã‹ø±&ÉT
ô|’ô|’q #·÷ùd ø=+‘· eT+~øÏ ø±Áy˚T&é sêe÷sêe⁄ ns¡TD√<äj·T
Hêj·T≈£î&ç>±, bÕ≥\T bÕ&˚ >±j·T≈£î&ç>±, ø£fi≤ø±s¡T&ç>±H˚
ø£ì|æ+#·e#·TÃ. ø±˙ Äj·Tq $|ü¢e dü+düú˝…’q q÷´&ÓyÓ÷Áø£d”, »qX¯øÏÔ
bÕغ\ ìsêàD≤˝À¢ ø=qkÕ>±&ÉT. Äj·÷ dü+düú\T $$<Ûä dü+<äsꓤ˝À¢
kÕ–+∫q dæ<ë›+‘·, sê»ø°j·T $wüj·÷\ô|’Hê, yê{Ï eTVü‰düuÛÑ˝À¢,
düe÷y˚XÊ˝À¢ #·Ts¡T>±Z bÕ˝§ZH˚yê&ÉT. ªªø£fi≤ø±s¡T&ç>±H˚ ñ+fÒ dü]bı~›,
bÕغ >=&Ée\T Hêπø+<äTø£ìμμ Äj·Tq @Hê&ÉT uÛ≤$+#·˝Ò<äT. ô|’>± Äj·÷
n+XÊ\ô|’ ‘·q sê»ø°j·T n_ÛÁbÕj·÷\qT ≈£î+&Éã<ä›\T >=f…º˝≤
#Óù|Œyê&ÉT. Äyê<äq\≈£î ã\yÓTÆq Ä<Ûësê\q÷ ùdø£]+#˚yê&ÉT.
q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” bÕغ˝À ªªns¡úe\dü ` ns¡úuÛÑ÷kÕ«eT´+μμ ô|’Hê,
ªªÁ|ü‹|òüT≥Hê b˛sê≥+ô|’Hê, ≈£î\+ düeTdü´ô|’Hêμμ n+‘·s¡+–ø£+>± rÁe
kÕúsTT˝À¢ #·s¡Ã\T »]–q|ü⁄&ÉT H˚q÷ m+mdt ‘·~‘·s¡T\+ ø±Áy˚T&é
sêe÷sêe⁄‘√ ø£*dæ #·]Ã+#·T≈£îH˚ yêfi¯¢+. á dü+<äs¡“¤+>±H˚ ªªuÛ≤s¡‘·
<˚X¯+˝À ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+μμ nH˚ n+X¯+ô|’ e÷ Ç<ä›]˙ ôd+Á≥˝Ÿ
j·T÷ìe]‡{°˝À ñ+&˚ dü+ã˝Ÿ|üPsY j·T÷ìe]‡{°øÏ #Ó+~q Ábıˆˆ
ÄsY.mdt.sêe⁄ >±] <ä>∑Z]øÏ rdüT¬øfi≤fl&ÉT. ¬s+&ÉT eT÷&ÉT <äbòÕ\T>±
ns¡úe\dü ` ns¡úuÛÑ÷kÕ«eT´ dæú‹ô|’ Äj·Tq‘√ ø=ìï >∑+≥\bÕ≥T #·s¡Ã\T
»]bÕ+. Hê˝≤+{Ï yêfi¯fløÏ Ç$ m+‘·>±H√ ñ|üø£]+#êsTT. mø£ÿ&Óø£ÿ&ç
qT+&√ |ü⁄düÔø±\T ùdø£]+#˚ \ø£åD+ sêe÷sêe⁄ >±] ≈£î+&˚~. yê{Ïì
‘Ó|æŒ+∫ Çe«&ÉyÓ÷, õsêø˘‡ rsTT+∫ Çe«&ÉyÓ÷ #˚ùdyê&ÉT. C≤„Hêìï
n+<ä]ø° |ü+#ê\H˚ Ä ø±Áy˚T&é ‘·|üq ì»+>± yÓT#·Ã<ä–+~.
≈£î\+ô|’ #·s¡ÃqT ìs¡+‘·s¡+ sêe÷sêe⁄ nqï‘√ H˚qT kÕ–+#˚
yê&çì. #·T+&É÷s¡T |òüT≥q »]–q|ü&ÉT H˚qT >∑T+≥÷s¡T˝À
ªªÁ|üC≤|ü+<∏ëμμ |üÁ‹ø£ u≤<Ûä´‘·\T #·÷ùdyê&çì. Ä dü+<äs¡“¤+>±q÷,
≈£î\+ô|’ $$<Ûä ø£eT÷´ìdüTº $|ü¢e dü+düú˝À¢ #√≥T #˚düT≈£î+≥Tqï
yÓ’Ks¡T\ô|’ ø±Áy˚T&é sêe÷sêe⁄‘√ kÕ–+#˚ #·s¡Ã ÄdüøÏÔø£s¡+>±q÷,
Ä˝À#·Hê‘·àø£+>±q÷ ñ+&˚~. e÷]ÿ‡düTº ne>±Vü≤q≈£î ˝Àã&˚ $$<Ûä
dü+düú\ ìsêàD≤\≈£î nr‘·+>± kÕπ> #·s¡Ã\T dü÷ú\+>± ˇø£ düeTÁ>∑
yÓ’K]ì ø£*–+#·Tø√e&ÜìøÏ m+‘·>±H√ ‘√&ÉŒ&ܶsTT. uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À
≈£î\ e´edüú ã\V”≤q |ü&ÉT‘·T+<äH˚ ø=+<ä] $|ü¢eø±s¡T\ yê<äqqT
ø±Áy˚T&é sêe÷sêe⁄ ã\+>± ‹s¡düÿ]+#˚yê&ÉT. ‹|æŒø=fÒº yê&ÉT. ≈£î\+
uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ Á|ü‘˚´ø£ \ø£åD+>± ñ+<ä˙ nH˚ø£ ñ<ëVü≤s¡D\‘√ yê<äq
kÕ–+#˚yê&ÉT. ≈£î˝≤ìø°, esêZìø° ñ+&˚ dü+ã+<Ûä+ô|’ ‘·–q+‘·
düŒwüº‘·ì#˚Ãyê&ÉT. ndæú‘·« ñ<ä´e÷\ô|’ ôd’‘·+ Á|ü‘˚´ø£ <äèw溑√ n<Ûä´j·Tq+
#˚ùdyê&ÉT.
Ç{°e* ø±\+˝À ≈£î\+ô|’q, <˚X¯ ns¡ú uÛÑ÷kÕ«eT´ dü«uÛ≤e+ô|’
Äj·Tq |ü]o\Hê <äèwæº eT]+‘· ô|]–+~. <˚XÊìï Væ≤+<ä÷‘·«+
neVæ≤+∫ kÕ–düTÔqï ndüVü≤q+ |ü≥¢, <ëì nø£è‘ê´\T, n|òü÷sTT‘ê´\T,
Væ≤+dü, $<˚«wü+ |ü≥¢ ø±Áy˚T&é sêe÷sêe⁄ <äèwæº ô|{Ϻ ‘·q n<Ûä´j·THêìï
kÕ–+#ê&ÉT. ôV’≤<äsêu≤<é, &Ûç©¢\˝À ø=qkÕ–q ÁãVü≤àD°j·T Væ≤+<ä÷‘·«
e´‹πsø£ y˚~ø£\ dü<ädüT‡\ dü+<äs¡“¤+>± e÷ eT<Ûä´ m&É‘Ó>∑ì #·s¡Ã\T,
yê<√|üyê<ë\T kÕ>±sTT. <ä[‘·T\ô|’, eTVæ≤fi¯\ô|’, yÓTÆHê]{°\ô|’,
Ä~yêdüT\ô|’, y˚T<Ûëe⁄\ô|’ kÕ>∑T‘·Tqï Vü≤‘ê´ø±+&É, Væ≤+k˛Hêà<ë\ô|’
düe÷»+˝Àì u≤~Û‘· esêZ\H˚ >±≈£î+&Ü Ç‘·s¡ Á|üC≤kÕ«$Tø£, nuÛÑT´<äj·T
X¯≈£îÔ\qT, Ä˝À#·Hê|üs¡T\qT ◊ø£´+ #˚j·÷*‡q nedüsêìï ìs¡+‘·s¡+
m‹Ô#·÷ù| yê&ÉT ø±Áy˚T&é sêe÷sêe⁄.
Á|ü>∑‹o\ $|ü¢e $<ë´]ú ñ<ä´eT+ ÁbÕs¡+uÛÑ ø±\+ qT+&ç
ù|s¡T>±+∫q bÕ≥ >±&ç>±, ø£fi≤ø±s¡T&ç>± ø±Áy˚T&é sêe÷sêe⁄ ‘·q≈£î,
bÕغøÏ *+≈£î˝À e⁄+&˚ yês¡+<ä]‘√ dü+ˆˆsê\, <äXÊu≤∆\ ‘·s¡ã&ç
dü+ã+<Ûë\qT ø£*– ñ+&˚yê&ÉT. ø±\Áø£yÓ÷\ yês¡T $$<Ûä yê´|üø±˝À¢,
eè‘·TÔ˝À¢ dæús¡|ü&çq|üŒ{Ïø° dü‘Y dü+ã+<Ûë\qT ø£*– ñ+&˚yê&ÉT. ñ<ä´eT+
$$<Ûä bÕj·T\T>±, Ádüe+‘·T\T>± N*b˛sTTq|üŒ{Ïø° ø±ˆˆ sêe÷sêe⁄
n+<ä]ø° yês¡~Û>±q÷ ì\ã&ܶ&ÉT. $|ü¢e kÕ+düÿè‹ø√<ä´e÷ìø°,
ø£fi≤s¡+>±ìø° ùdHêì>± ùde\+~+#ê&ÉT.
$|ü¢y√<ä´e÷ìï, Ä ñ<ä´eT Ms¡T*ï >=|üŒ>± >±q+ #˚dæq ø±Áy˚T&é
sêe÷sêe⁄ Hê\T>∑Tqïs¡ <äXÊu≤∆\ ø£èwæì Á|ü‹ ø£fi≤ø±s¡T&ÉT |ü⁄ìøÏ
|ü⁄#·TÃø√yê*. q÷‘·q Á|üC≤kÕ«$Tø£ $|ü¢yêìï ø±+øÏå+#˚ $|ü¢eÁX‚DT\˙ï
Äj·Tq ÄX¯j·T kÕ<Ûäq≈£î gqs¡+øÏ‘·+ ø±yê*. ã÷s¡T®yê, uÛÑ÷kÕ«eT´,
kÕÁe÷»´yê<ä $wüdü+düÿè‹ì <Ûä«+dü+ #˚j·T>± Á|üC≤ kÕ+düÿè‹ø£
ø£fi≤s¡+>±ìï ã˝Àù|‘·+ #˚j·T&ÜìøÏ ◊ø£´+>± ø£èwæ kÕ–+#ê*. n<˚
ø±Áy˚T&é sêe÷sêe⁄ nqï≈£î ì»yÓTÆq ìyê[. 
 Á|üC≤|ü+<∏ë 7 1`15 pHé : 2019, ôV’ ≤ <ä s êu≤<é , dü + |ü ⁄ {Ï ` 36, dü + ∫ø£ ` 03

»\+‘·s¡ø√≥ ø=+&É˝À¢ Á|ü‹<Ûä«ìdü÷Ô ...

dæø√ÿ\T ø=+&É\qT ms¡Tô|øÏÿ+∫q ø±Áy˚T&é |ü+#ê~ neTs¡‘·«+
eTVü≤‘·Ôs¡ lø±≈£îfi¯+ kÕj·TT<Ûä –]»q ¬s’‘ê+>∑ b˛sê{≤ìøÏ b˛sê≥ ø±s¡´Áø£e÷\˝À ø±Áy˚T&é >∑D|ü‹, düTu≤“sêe⁄ jÓT‘·TÔq Äs¡ZHÓ’CŸ #˚j·T&É+ »]–+~. k˛+ù|≥ ‘ê\÷ø±˝À
50 j˚T+&ÉT¢ |üPs¡ÔsTTHêsTT. uÛÑ÷$T, uÛÑTøÏÔ, $eTTøÏÔ ø√dü+ bÕDÏÁ>±Væ≤‘√ düVü‰ |ü+#ê~ ≈£L&Ü ñHêïs¡T. ñ<ë›q+ ÁbÕ+‘·+˝À ø±Áy˚T&é‡ |ü+#ê~, >∑D|ü‹, #ê>∑+{Ï
»]–q á b˛sê≥+˝À m+<äs√ Ms¡T\T ‘·eT ÁbÕD≤*ï uÛ≤düÿs¡sêe⁄ uÛ≤<ä´‘· eVæ≤düTÔHêïs¡T. eTùV≤+Á<ä–] @C…˙‡
‘·èDÁbÕj·T+>± n]Œ+#ês¡T. ñeTà&ç ø£eT÷´ìdüTº ñ<ä´eT+ qT+&ç ì]à+∫q ñ<ä´eT+˝À ÁbÕ+‘·˝À düTu≤“sêe⁄ bÕDÏÁ>±Væ≤ Hêj·Tø£‘ê«q ñ<ä´eT+
ø±Áy˚T&é |ü+#ê~ ≈£L&Ü ‘·qe+‘·T u≤<Ûä´‘·qT ìs¡«Væ≤+#ês¡T. ã\+>± ñ+~. kÕj·TT<Ûä b˛sê{≤ìøÏ düqïVü‰ø£ <äX¯˝À
|”&ç‘· Á|ü»\ Á|æj·T‘·eT Hêj·T≈£î&ÉT, lø±≈£îfi¯ ñ<ä´eT+ dæ|æm+ qT+&ç $|ü¢eø±s¡T\T ãj·T≥≈£î e∫Ãq ‘·sê«‘· ñ<ä´eT+ ñ+~.
nÁ>∑Hêj·T≈£î\T, dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) bÕغ πø+Á<ä ø£$T{° düuÛÑT´&ÉT m|æÄsYdædæ yÓ’|ü⁄ ì\ã&ܶs¡T. Ä ‘·s¡Tyê‘· m◊dædæÄsY˝ÀøÏ
ø±Áy˚T&é |ü+#ê~ ø£èwüíeT÷]Ô neTs¡‘ê«ìøÏ 2019 y˚T 27 lø±≈£îfi¯+ ø±Áy˚T&金√ bÕ≥T yÓfi≤fls¡T. 1969 @Á|æ˝Ÿ 22q >∑s¡T&ÉuÛÑÁ<ä˝À e´ekÕj·T ≈£L© πs≥T¢ ô|+#ê\ì sê´©
Hê{ÏøÏ 50 j˚T+&ÉT¢ |üP]Ô ne⁄‘·Tqï$. ø±Áy˚T&é |ü+#ê~ @s¡Œ&ɶ dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) bÕغøÏ πø+Á<ä ø£$T{° düuÛÑT´ì>± #˚düTÔqï yê]ô|’ eT~› ø±y˚TX¯ó >∑÷+&Ü\T <ë&ç #˚dæ |ü+#ê~
ÁøÏwüíeT÷]Ôì eTs√ Äs¡T>∑Ts¡T $|ü¢eø±s¡T\qT b˛©düT\T ø±*à mìïø£j·÷´s¡T. ‘êqT ñ<ä´eT+˝À n&ÉT>∑Tô|{Ϻq|üŒ{Ï qT+&ç ìs¡à\ #˚‹˝À C…+&ÜqT ∫+|æy˚kÕs¡T. á dü+|òüT≥qô|’
#·+|æ mHéøö+≥sY˝À eTs¡DÏ+#ês¡ì |üÁ‹ø£˝À¢ Á|üø£{Ï+#ês¡T. eTs¡DÏ+#˚es¡≈£î m+‘√ Ä<äs¡ÙyÓTÆq ø£èwæì ø=qkÕ–+#ês¡T. ‘·ø£åDy˚T n+<äTu≤≥T˝À ñqï ø±Áy˚T&金√ düe÷y˚X¯yÓTÆ eT~›
yêdüÔyêìøÏ y˚T 13 ` 16 eT<Ûä´ $XÊK˝À »]–q sêÁwüº n+øÏ‘·uÛ≤e+‘√ |ü≥Tº<ä\‘√ ñ<ä´eT+˝À uÛ≤>∑kÕ«$T ø±y˚TX¯T |ü+≥ø√‘·≈£î dæ<ä∆eTj·÷´s¡T. @C…˙‡˝À
düeTq«j·T ø£$T{°øÏ |ü+#ê~ Vü‰»¬s’, k˛+ù|≥ ÁbÕ+‘êìøÏ nj·÷´s¡T. Ä neTs¡T\ dü÷Œ]ÔqT+∫ H˚{Ï ‘·s¡+ m+‘√ ˙\ø£+sƒê|ü⁄s¡+ uÛÑ÷kÕ«$T |ü+≥ø√‘· n<˚ s√E ø√j·T&É+
e#êÃ&ÉT. 17sêÁ‹ düTu≤“sêe⁄ bÕDÏÁ>±Væ≤ì yÓ+≥ô|≥Tºø=ì H˚s¡TÃø√yê*‡e⁄+~. »]–+~. á ¬s+&ÉT dü+|òüT≥q\‘√ kÕj·TT<Ûä b˛sê≥+
ø£\ø£‘êÔ yÓfi≤fls¡T. nø£ÿ&É Hêj·T≈£î\qT ø£\TdüTø=ì Á|üø£{Ï+#·ã&ç+~. lø±≈£îfi¯+ õ˝≤¢˝À Ä~yêd” ÁbÕ+‘·+,
24`25‘˚B˝À¢ ãs¡+|ü⁄s¡+ e#êÃ&ÉT. nø£ÿ&É |üqT\T #·÷düTø=ì Áoø±≈£îfi¯ ñ<ä´eT+ kÕ~Û+∫q $»j·÷\qT, n~ yÓTÆ<ëq ÁbÕ+‘·+ $düÔè‘·yÓTÆq @]j·÷˝À Á|üC≤ ñ<ä´eT+
$|ü¢e+˝À bÕ˝§Zq&ÜìøÏ ñ‘ê‡Vü≤+ #·÷|ü⁄‘·Tqï ìs¡+»Héì n+~+∫q nqTuÛÑyê\qT >∑TDbÕsƒê\qT $\TyÓ’q dü÷#·q\qT ã\+>± ñ+~. |ü~ùV≤qT dü+e‘·‡sê\T ì\ø£&É >∑\ bÕغ ø£èwæ
rdüTø=ì edüTÔ+&É>± k˛+ù|≥ ¬s’˝Ò«ùdºwüHé˝À Ä s√E y˚≈£îe uÛÑ$wü´‘·TÔ ‘·sêìøÏ $|ü¢eø±s¡T\T rdüTø√yê*. e÷]ÿ‡»+` ñ+~. bÕغ Bs¡Èø±\+>± ì]à+#·T≈£îqï Á|üC≤|ü⁄Hê~ì
C≤eTTq n¬sdüTº #˚kÕs¡T. ˇø£ Á<√Væ≤ sTT∫Ãq düe÷#êsêìï ˝…ìì»+ ` e÷y√ Ä˝À#·q $<Ûëq+ yÓ\T>∑T˝À qø£‡\ãØ kÕj·TT<Ûä b˛sê≥+˝À rdüTø√e\dæq C≤Á>∑‘·Ô\T, n+#·Hê\T
Ä<Ûës¡+ #˚düTø=ì ø±Áy˚T&é |ü+#ê~‘√ bÕ≥T u…’q|ü*¢ ñ‘˚Ô»+‘√ lø±≈£îfi¯ ñ<ä´eT ø±Áy˚T&é‡ $eTTøÏÔ ÁbÕ+‘ê\qT dü]>±˝Òø£ n‹yê<ä |ü+<∏ë≈£î ñ<ä´eT+ qwüºb˛sTT+~.
bÕbÕsêe⁄, <äTqï >√bÕ\sêe⁄, dæj·TTdæ nbÕŒsêe⁄, ‘êe÷&É
ñ<ä´eT nqTuÛÑe+ ø£*–q Ä+Á<Ûäsêh sêÁwüº Hêj·T≈£î\T
∫qïu≤ãT, X¯è+>∑es¡|ü⁄ qs¡dæ+VüQ\T, sêeT#·+Á<äHé \qT
ø£s¡≈£î ø£kÕsTT ø±+Á¬>dt bÕ\≈£î\T »˝≤+‘·s¡ø√≥ ø=+&É˝À¢
e+ø£\ e÷<Ûäesêe⁄ $\TyÓ’q dü÷#·q\T Áoø±≈£îfi¯ ø±Áy˚T&é‡ dü]>±Z ns¡∆+
ø±*à #·+bÕs¡T. ø±ì ÄHê{Ï Á|üuÛÑT‘·«+, b˛©düT\T ø£≥Tºø£<∏ä\*¢ dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” lø±≈£îfi¯+ õ˝≤¢ Hêj·T≈£î\T #˚düTø√˝Ò<äT, bÕ{Ï+#·˝Ò<äT. õ˝≤¢ Hêj·Tø£‘·«+ kÕj·TT<Ûä
mHéøö+≥sY˝À #·ìb˛j·÷s¡ì Á|ü#ês¡+ #˚XÊs¡T. sê»´+‘√ &Ûûø=≥ºe\dæ e∫Ãq|ü⁄&ÉT $$<Ûä õ˝≤¢\ qT+&ç bÕغ
ì]à+#ê\ì Á|ü»\qT dü+|òüT{Ï‘·+ #˚kÕs¡T. á b˛sê{≤ìï ìsêàD+, düVü≤ø±s¡+ nedüs¡+. n+‘·>± n~ »s¡T>∑˝Ò<äT.
ø±Áy˚T&é |ü+#ê~ ø£èwüíeT÷]Ô Ä<äs¡ÙÁbÕj·TyÓTÆq $|ü¢e $eTTøÏÔ e÷s¡Z+˝À q&ç|æ+#ê\ì uÛ≤$+#ês¡T. n+<äT≈£î @C…˙‡ ø=+‘·es¡≈£î >∑T+≥÷s¡T yÓT&çø£˝Ÿ ø±˝ÒJ qT+&ç $<ë´s¡T∆\T á
Hêj·T≈£î&ÉT. Áoø±≈£îfi¯+ <ä>∑Zs¡ u…\e÷+ Äj·Tq dü«Á>±eT+. ÁbÕ+‘·+ eP´Vü‰‘·àø£ ÁbÕ+‘·+>± πø+ÁBø£]+#ês¡T. yÓTÆ<ëHêìøÏ ñ<ä´e÷ìøÏ Äø£]¸‘·T˝…’Hês¡T. n˝≤ á ñ<ä´eT+˝ÀøÏ e∫Ã
ñqï‘· $<ä´qT nuÛÑ´dæ+#ê&ÉT. Ä+Á<Ûäj·T÷ìe]‡{°˝À $düÔ]+#ê\ì ˇø£ |ü<∏äø£+ Á|üø±s¡+ ø£èwæ #˚kÕs¡T. á ø£èwæ˝À Ä~yêd”\yÓ’|ü⁄ kÕj·TT<Ûä b˛sê≥+˝À ì\ã&ɶyêπs &Üø£ºsY
m+.@.#·~$ ñrÔs¡Tí˝…’Hês¡T. ñqï‘· $<ä´qT #·~$Hê kÕ{Ï ©>∑˝Ÿ <äX¯˝À ø±Áy˚T&é edü+‘ê&É sêeT*+>±#ê] ø£èwæ #ê>∑+{Ï uÛ≤düÿs¡sêe⁄, &Üø£ºsY <˚$H˚ì eT*¢U≤s¡THé, &Üø£ºsY
¬s’‘·T\‘√ ø£*dæ e´ekÕj·T+ #˚ùdyê&ÉT. Äj·Tq≈£î |ü<ë´\T ø°\ø£yÓTÆq~. @C…˙‡˝À ñyÓ«‘·TÔq Á|üC≤ ñ<ä´eT+ ˝Ò∫+~. •esê$T¬s&ç¶ e+{Ïyês¡T. dü+|ò”TuÛ≤e ñ<ä´eT+ ≈£L&É>∑≥º&É+˝À,
bÕ&É≥+, Hê≥ø±\T y˚j·T&É+ düs¡<ë. Hê≥ø±˝À¢ Ád”Ô bÕÁ‘· Á>±eT Á>±e÷q dü+|òü÷\T yÓ*XÊsTT. n|ü\÷, nÁø£eT e&û¶\ Ä]∆ø£ eqs¡T\T, Äj·TT<Ûë\T düMTø£s¡D #˚j·T&É+˝À nH˚ø£
≈£L&Ü <Ûä]+#ês¡T. 1956˝À |ü+#ê~ ø£eT÷´ìdüTº ñ<ä´eT+ s¡<äT› ø√dü+ b˛sê&Üs¡T. bÕ˝Òs¡¢ düyÓTà »]–+~. ≈£L©πs≥T¢ ˝ÀbÕ\T á ñ<ä´eT+˝À <=sê¢sTT. X¯Á‘·Te⁄ ã˝≤ìï ‘·≈£îÿe
yÓ’|ü⁄ Äø£]¸+|üã&ܶs¡T. 1960˝À j·TTe»q dü+|òü÷ìøÏ ô|+#·T≈£îHêïs¡T. bòÕ¬sdüTº uÛÑ÷eTT\T, b˛&ÉT uÛÑ÷eTT\T n+#·Hê y˚düTø√e&É+, j·TT<ä∆+jÓTTø£ÿ Bs¡Èø±*ø£ dü«uÛ≤yêìï
ø±s¡´<ä]Ù nj·÷´s¡T. n+<ä] ‘·*¢<ä+Á&É˝≤¢>±H˚ |ü+#ê~ –]»qT\T kÕ>∑T#˚j·T&É+ »]–+~. –]»qT\ uÛÑ÷eTT\T dü]>± n+#·Hê y˚düTø√˝Òø£b˛e&É+ ‘·~‘·s¡ nH˚ø£ ø±s¡D≤\‘√
‘·*¢<ä+Á&ÉT\T mH√ï ÄX¯\‘√ #·~$+#ês¡T. @<√ ˇø£ ñ<√´>∑+ –]»qT\πø #Ó+<ë\H˚ &çe÷+&ÉT‘√ á ñ<ä´eT+ eT]+‘· Áoø±≈£îfi¯ ñ<ä´eT+ qwüºb˛sTT+~. @~ @yÓTÆHê 360 eT+~
#˚j·TeTì ˇ‹Ô&ç #˚XÊs¡T. nsTTHê |”&ç‘· Á|ü»\ $eTTπøÔ }|ü+<äT≈£î+~. ]»s¡T«bòÕ¬sdüTº q]øÏ 4000 mø£sê\T ø±Áy˚T&é‡ ‘ê´>±\‘√ á ñ<ä´eT+ uÛ≤s¡‘· düe÷»+ MT<ä >=|üŒ
\ø£å´+>± |ü+#ê~ ø£èwüíeT÷]Ô b˛sê{≤ìøÏ n+øÏ‘·eTj·÷´s¡T. b˛&ÉTuÛÑ÷$Tì –]»qT\T kÕ«BÛq+ #˚düTø=Hêïs¡T. bòÕ¬sdüTº, Á|üuÛ≤e+ y˚dæ+~. n~ n+~+∫q nqTuÛÑyê\qT
k˛+ù|≥ ‘ê\÷ø± eT+<ädü ÁbÕ+‘êìøÏ |üP]Ôø±\+ b˛©düT, ÁbıVæ≤_wüHé, ¬syÓq÷´ n~Ûø±s¡T\ <√|æ&ûì, >∑DbÕsƒê\qT uÛÑ$wü´‘·TÔ ‘·s¡+ dü÷Œ¤]Ô>± rdüTø√yê*.
ø±s¡´ø£s¡Ô>± bÕغ |ü+|æ+∫+~. eT+<äkÕ #·T≥÷º ¬s’‘·T ñ<ä´eT ìs¡+≈£îX¯‘ê«ìï düeTs¡∆e+‘·+>± m<äTs=ÿHêïs¡T.
ìsêàD≤ìøÏ |üPqT≈£îHêïs¡T. ¬s’‘·T*ï düMTø£]+#ês¡T.nø£ÿ&É uÛÑ÷kÕ«eTT\≈£î, bÕ\≈£î\≈£î á ñ<ä´eT+ ø£+≥–+|ü⁄>± qø£‡˝…’{Ÿ ñ<ä´e÷ìï HêeTs¡÷bÕ\T ˝Ò≈£î+&Ü #˚j·÷\H˚
ø±+Á¬>düT |ü⁄Hê<äT\T ø£<ä\&É+‘√ Äj·Tqô|’ Vü≤‘ê´ Á|üj·T‘êï\T e÷]+~. –]»qT\≈£î #·<äTe⁄ H˚s¡Œ&É+, $<ë´e+‘·T*ï <äTwüº ‘·\+|ü⁄‘√ yÓ+>∑fi¯sêe⁄ ø±+Á¬>dt Á|üuÛÑT‘·«eTT ÄHê{Ï
≈£L&Ü »]>±sTT. n$ $|òü\eTe&É+‘√ nH˚ø£ ‘·|ü&ÉT πødüT˝À¢ #˚j·T&É+, Á|ü»˝À¢ eT÷&ÛÉ$XÊ«kÕ\qT ‘=\–+#·&É+ ‘·~‘·s¡ lø±≈£îfiÀ<ä´eTeTT MT<ä ñ≈£îÿbÕ<ä+ yÓ÷bÕs¡T. á @uÛ…’ @fi¯fl
Ç]øÏ+#ês¡T. n¬sdüTº yê¬s+≥T¢ ≈£L&Ü C≤Ø nj·÷´sTT. nH˚ø£ ø±s¡´Áø£e÷\qT Áoø±≈£îfi¯ $|ü¢y√<ä´eT+ #˚dæ+~. #·]Á‘·˝À ìs¡“+<ÛäeTT, eT÷ø£ Vü≤‘·´\T ∫Á‘· Væ≤+dü\T
–]»qT˝À¢ Ä‘·àôd’úsê´ìï ô|+∫+~. Vü≤‘·´\‘√ $|ü¢y√<ä´e÷ìï Ä|ü˝Òø£b˛j·÷s¡qï~ #·]Á‘· s¡TEe⁄
n≥Te+{Ï düeTj·T+˝À ‘·q eTø±+ u§&ɶbÕ&ÉT≈£î #˚dæq q>∑ï dü‘·´+. bòÕdædüTº ìs¡“¤+<Ûëìï Á|üjÓ÷–+∫,
e÷sêÃ\ì bÕغ ìs¡ísTT+∫+~. u§&ɶbÕ&ÉT Á|ü»\T Äj·TqTï 1967˝À –]»q dü+|òüT+ eTVü‰düuÛÑ\≈£î yÓTT+&Ó+ø£˝Ÿ yÓfi¯ó ñ<ä´e÷\qT XÊX¯«‘·+>± nD#·&É+ me] ‘·s¡eT÷ ø±<äT. ø±sY¢
>∑T+&Ó˝À¢ ô|≥Tºø=ì <ë#·T≈£îHêïs¡T. m|ü⁄&É÷ ø±s¡´ø£s¡Ô\‘√ ‘·Tqï yê]ô|’ ˝Ò$&ç e<ä› nø√ºãs¡T 31 Hê&ÉT y˚T&ç<ä dü‘·´+
ø£*$&ç>± e⁄+&˚yê&ÉT. ø√|ü+ Äj·Tq˝À ø£+#·Tø±>∑&Ü y˚dæ >∑÷+&Ü\T ø±\TŒ\T »]bÕs¡T. á ø±\TŒ\˝À ø√s¡qï, e÷sYÿ‡ #Ó|æŒq≥T¢>± esêZ\Tqï+‘·es¡≈£î es¡Z b˛sê{≤\T
yÓ‹øÏHê ø£ì|æ+#˚~ ø±<äT. @ |ü]dæú‘·T˝À¢HÓ’Hê ñÁ<˚ø±ìøÏ eT+>∑qï\T neTs¡T˝…’Hês¡T. yê] neTs¡‘·«+‘√ @C…˙‡ ñ+{≤sTT. qø£‡˝…’{Ÿ ñ<ä´e÷ìï nDÏ∫y˚kÕÔeTì y˚\ø√≥¢
˝ÀqTø±≈£î+&Ü ìÁ>∑Vü≤+>± e⁄+&˚yê&ÉT. ø±s¡´ø£s¡Ô\ Á>±e÷\˙ï mÁs¡u≤sêsTT. >∑s¡T&ÉuÛÑÁ<ä uÛÑ÷kÕ«$TøÏ uÛÑ÷kÕ«eTT\ s¡÷bÕj·T\T H˚{Ïø° Á|üuÛÑT‘ê«\T Ks¡Tà ô|&ÉT‘·THêïsTT.
n_ÛÁbÕj·÷\qT z|æ>±Z $ì m+‘· øÏ¢wüºyÓTÆq düeTdü´\HÓ’Hê uÛÑ÷eTT˝À¢ |ü+≥ø√‘·\T ø√kÕs¡T. bÕ˝Òs¡T¢ düyÓTà |ü{≤ºs¡T. <äXÊu≤∆\T >∑&ÉTdüTÔHêï, bÕ\≈£î\T e÷s¡T‘·THêï Á|ü»\
|ü]wüÿ]+∫ ø£s¡Ôy√´qTàKT*ï #˚ùd ìsêàD <äø£å‘·ø£*–q Á|ü»\+‘ê dü+|òüT+ |æ\T|ü⁄\≈£î dü+dæ<ä∆+>± ñHêïs¡T. ñ<ä´e÷*ï nDÏ∫y˚j·T&É+ me]ø° kÕ<Ûä´eTT ø±˝Ò<äT. ø±<äT
Hêj·T≈£î&ÉT ø±Áy˚T&é |ü+#ê~ ø£èwüíeT÷]Ô. eTTU≤q ∫s¡Tqe⁄«, ≈£L&Ü. <√|æ&ç, nDÏ∫y˚‘·\T ñqï+‘·es¡≈£î b˛sê≥+
ìsê&É+ãs¡ J$‘·+, Á|üD≤[ø±ã<ä›+>± |üqT\T #˚j·T&É+ bÕs¡«r|ü⁄s¡+, bÕ\ø=+&É ‘ê\÷ø± @C…˙‡˝À ø±Áy˚T&é‡ e⁄+≥T+~. b˛sê&˚ X¯≈£îÔ\T Á|ü»\qT n+{Ïô|≥Tºø=ì
Äj·Tq JeqXË’*. ‘·q e÷eT ≈£L‘·Ts¡T ø±Áy˚T&é ìs¡à\ J$‘· yÓ + |ü {≤|ü⁄ dü‘·´+, Ä~uÛÑ≥¢ ¬ø’˝≤dü+ Hêj·Tø£‘ê«q ñ<ä´eT+ ñ<ä´e÷*ï ì]à+#·&É+, kÕj·TT<Ûä b˛sê≥+ yÓ’|ü⁄ eT[fl+#·&É+
uÛ≤>∑kÕ«$T nsTTq ‘·sê«‘· ÄyÓT≈£î #·<äTe⁄ H˚]Œ ñ<ä´eT+˝À ñ<äè‘·+>± kÕ>∑T‘·T+~. qs¡düqïù|≥ ‘ê\÷ø±˝À yÓTÆ<ëq #˚j·T>∑\>±*. Áoø±≈£îfi¯+ neTs¡jÓ÷<ÛäT\ ‘ê´>±\qT yÓ\T¬>‹Ô
uÛ≤>∑kÕ«$Tì #˚j·T&É+˝À ‘·q e+‘·Tø£èwæ, düVü≤ø±s¡+ ÁbÕ+‘· ¬s’‘ê+>∑ ñ<ä´e÷ìøÏ e÷$T&ç n|üŒ\dü÷] Hêj·Tø£‘·«+ #ê≥T<ë+, @uÛ…’ @+&É¢ lø±≈£îfi¯ $|ü¢yêìøÏ $|ü¢e CÒCÒ\T.
n+~+#ês¡T. Ms¡Hê] ìs¡à\ Áoø±≈£îfi¯ b˛sê≥+˝À <Ûäèe‘ê¬s’ eVæ≤düTÔHêïs¡T. f…ø£ÿ*, #·+<äq–] ÁbÕ+‘·+˝À ø±Áy˚T&é ô|’˝≤ ã÷≥ø£|ü⁄ mHéøö+≥sY˝À neTs¡T˝…’q ø±ÁyÓT&é |ü+#ê~ ‘·~‘·s¡
ì*∫+~. ñ<ë›q ÁbÕ+‘·+ πø+Á<ä+>± kÕ–q nìï Á|ü<Ûëq yêdüT<˚esêe⁄ Hêj·Tø£‘ê«q e´ekÕj·T ≈£L©\qT ô|<ä› lø±≈£îfi¯ neTs¡T\+<ä]ø° $|ü¢eCÀVü‰s¡T¢. 

PRAJAPANDHA June 1-15 : 2019, Samputi : 36 Sanchika : 03 Hyderabad
<√|æ&ç, |”&çq ˝Òì düeTdüe÷» ìsêàDy˚T ø±Áy˚T&é yÓ+ø£≥sêe⁄øÏ ì»yÓTÆq ìyê[!
>∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ : dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” õ˝≤¢
Hêj·T≈£î&ÉT, neTs¡T&ÉT ø±Áy˚T&é q+<äq+ yÓ+ø£≥sêe⁄ 18e
es¡ú+‹ düuÛÑqT ‘˚~ : 02.05.2019q dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ)
q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” õ˝≤¢ ø£$T{° Ä<Ûä«s¡´+˝À eT+>∑fi¯–] eT+&É\+
∫qø±ø±ì Á>±eT+˝À ìs¡«Væ≤+#ês¡T. eTT+<äT>± Á>±eT+˝À
Á|ü<äs¡Ùq ìs¡«Væ≤+#ês¡T.
ìyê[ : ø±Áy˚T&é q+<äq+ yÓ+ø£≥sêe⁄ kÕàs¡ø£ dü÷ú|ü+ e<ä›
dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) q÷´&ÓyÓ÷Áø£d”, $$<Ûä Á|üC≤ dü+|òü÷\
Hêj·T≈£î\T, ø±s¡´ø£s¡Ô\T |üP\e÷\\T y˚dæ ìyêfi¯ó\]Œ+#ês¡T.
ãVæ≤s¡+>∑düuÛÑ : dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” õ˝≤¢
Hêj·T≈£î\T ø±Áy˚T&é {Ï.u≤ãTsêe⁄ n<Ûä´ø£å‘·q ãVæ≤s¡+>∑düuÛÑqT
ìs¡«Væ≤+#ês¡T. á ãVæ≤s¡+>∑düuÛÑ˝À dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ)
q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” õ˝≤¢ ø±s¡´<ä]Ù ø±Áy˚T&é mHé.ÁãVü≤àj·T´
ø±Áy˚T&é ∫e⁄≈£î\ X‚wüXÊÁdæÔ ÄX¯j·÷\ kÕ<Ûäq¬ø’b˛sê&ÉT<ë+!
>∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ : b˛sê≥jÓ÷<ÛäT&ÉT, Ä<äs¡Ù ø£eT÷´ìdüTº, ø±\+˝À kÕ–q eTVü≤‘·Ôs¡ ‘Ó\+>±D ¬s’‘ê+>∑ kÕj·TT<Ûä
∫e⁄≈£î\ X‚wü XÊÁdæÔ 69e es¡ú+‹ düuÛÑ dü+<äs¡“¤+>±
12.05.2019q u≤|ü≥¢˝Àì ø±Áy˚T&é e÷<ë\ Hêsêj·TDkÕ«$T
ø±\˙ qT+&ç N\Ts√&ÉT¶ es¡≈£î mÁs¡C…+&Ü\‘√ Á|ü<äs¡Ùq
ìs¡«Væ≤+#ês¡T. nq+‘·s¡+ N\T s√&ÉT¶ ôd+≥sY˝À >∑\ ∫e⁄≈£î\
X‚wüXÊÁdæÔ dü÷úbÕìøÏ |üP\e÷\\T y˚dæ ìyêfi¯ó\]Œ+#ês¡T.
dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ ø±s¡´<ä]Ù
ø±Áy˚T&é mHé. ÁãVü≤àj·T´ e÷{≤¢&ÉT‘·÷... u≤|ü≥¢ ÁbÕ+‘·+˝À bÕø°
|üì yê] düeTdü´\T, ôVA≥˝Ÿ ø±]à≈£î\ düeTdü´\T, <ä[‘·T\
düeTdü´\ô|’ b˛sê&çq ∫e⁄≈£î\ X‚wü XÊÁdæÔ 1946`51 eT<ä´
EDITED, PRINTED, PUBLISHED AND OWNED BY MADALA SULOCHANA, PRINTED AT NAVYA PRINTERS, D.NO: 3-6-194/1, OPP : URDU HALL, STREET NO. 17, HIMAYATHNAGAR, HYDERABAD - 500 029,
TELANGANA, PUBLISHED AT 305, DATTASAI APARTMENTS, BANJARAHILLS, ROAD NO. 1, BEHIND SAKSHI OFFICE, HYDERABAD - 34, TELANGANA. EDITOR : MADALA SULOCHANA.
Date of publication 27.05.2019
Date of Posting 13, 14 & 29, 30
Registered No. HSE / 673 / 2018 - 2020 & R.N.I. 66054/84
∫qø±ø±ì˝À »]–q ø±Áy˚T&é q+<äq+ yÓ+ø£≥sêe⁄ 18e es¡ú+‹ düuÛÑ˝À ø±Áy˚T&é mHé ÁãVü≤àj·T´ |æ\T|ü⁄
e÷{≤¢&ÉT‘·÷, ∫qø±ø±ì Á>±eT+˝À |ü⁄{Ϻq ø±Áy˚T&é q+<äq+
yÓ+ø£≥sêe⁄ õ˝≤¢ yê´|üÔ+>± uÛÑ÷b˛sê{≤\T, sTTfi¯fl düú˝≤\
kÕ<Ûäq¬ø’ »]–q b˛sê{≤\˝À ÁøÏj·÷o\ø£ bÕÁ‘·
b˛wæ+#ês¡Hêïs¡T. á Áø£eT+˝À bÕغ õ˝≤¢ Hêj·T≈£î&ç>±
m~>±s¡ì, ñ<ä´e÷edüsê\ Ø‘ê´ nìï ÁbÕ+‘ê\˝À |üì #˚dæ
e⁄<ä´eT ìsêàD≤ìøÏ bÕ≥T |ü&ܶs¡Hêïs¡T. ˇø£yÓ’|ü⁄ nyÓT]ø±
Ä+ø£å\≈£î ‘·˝§–Zq πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ ÇsêHé qT+&ç #·eTTs¡T
~>∑TeT‘·T\qT ì*|æy˚dæ+<äì, Ç~ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·« ˝§+>∑Tu≤≥Tì
dü÷∫düTÔ+<äHêïs¡T.
eTs√yÓ’|ü⁄ >∑T»sê‘Y˝À ã+>±fi¯<äT+|ü\T kÕ>∑T#˚düTÔqï ¬s’‘ê+>∑+ô|’
ô||”‡ ø£+ô|˙ nÁø£eT πødüT\T ãHêsTT+#·&É+ <äTsêàs¡ZeTHêïs¡T.
¬s’‘ê+>∑+ Ä‘·àVü≤‘·´\≈£î bÕ\Œ&ÉT‘·Tqï Á|üuÛÑT‘ê«\≈£î #·\q+
˝Ò<äì, ¬s’‘ê+>±ìï Ä<äTø√e&É+˝À πø+Á<ä sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«\T
|üP]Ô>± yÓ’|òü\´+ #Ó+<ëj·THêïs¡T. |”&ç‘·, ‘ê&ç‘· Á|üC≤˙ø£+
◊ø£´+>± <äTH˚ïyêìπø uÛÑ÷$T ø√dü+ ñ<ä´$T+#ê\ì, ø±Áy˚T&é
yÓ+ø£≥sêe⁄ b˛sê≥ |ü{ÏeTqT, Ä<äsêÙ\qT |ü⁄ìøÏ |ü⁄#·TÃø=ì
düeTdüe÷q ìsêàD≤ìøÏ ø£èwæ #˚j·T&Éy˚T ì»yÓTÆq ìyê[ nHêïs¡T.
Á|ü>∑‹o\ eTVæ≤fi≤ dü+|òüT+ (|æz&ÉãT¢´) sêÁwüº n<Ûä´≈£åî\T
ø±Áy˚T&é mHé.$wüßí e÷{≤¢&ÉT‘·÷, Ä~yêdüT\qT n&Ée⁄\ qT+&ç
¬>+{Ïy˚ùd+<äT≈£î πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üj·T‹ïdüTÔ+<äì, qe´+Á<Ûä
sê»sêì ù|]≥ #·+Á<äu≤ãT Á|üuÛÑT‘·«+ ¬s’‘ê+>∑+ qT+&ç 35 y˚\
mø£sê\ »ØãT uÛÑ÷eTT\qT ã\e+‘·+>± >∑T+E≈£îì ¬s’‘·T\T,
≈£L©\ J$‘·H˚ï Á|üe÷<ä+˝À |ü&Éy˚dæ+<äHêïs¡T. M{Ïì ø±+Áø°{Ÿ
eHê\T>± e÷]Ã+<äì Äs√|æ+#ês¡T. düeTdü´\ |ü]cÕÿsêìøÏ
düeTs¡o\ b˛sê{≤˝Ò X¯s¡D´eTHêïs¡T.
es¡ú+‹ düuÛÑ˝À ◊m|òt{Ïj·TT sêÁwüº ø√XÊ~Ûø±] ø±Áy˚T&é
mHé.|òüDÏ, |æz&ÉãT¢´ õ˝≤¢ ø±s¡´<ä]Ù ø±Áy˚T&é o\+ @düeTà, õ˝≤¢
n<Ûä´≈£åî\T mdt¬ø. s¡õj·÷ |æ&çmdtj·TT sêÁwüº n<Ûä´≈£å, Á|ü<Ûëq
ø±s¡´<äs¡TÙ\T m+.sêeTø£èwüí, j·TT.>∑ìsêE, õ˝≤¢ n<Ûä´≈£åî\T
mdt.s¡a≤ì‡, m◊¬øm+mdt õ˝≤¢ ø√XÊ~Ûø±] ø±Áy˚T&é mHé.
b˛‘·TsêE, ns¡TD√<äj·T kÕ+düÿè‹ø£ düe÷K´ sêÁwüº ø√XÊ~Ûø±]
ø±Áy˚T&é mHé.kÕÁe÷»´+, õ.X¯+ø£sY, mHé.$.ø£èwüí, ø±Áy˚T&é
yÓ+ø£≥sêe⁄ ≈£î≥T+ã düuÛÑT´\T bÕ˝§ZHêïs¡T.
b˛sê≥+˝À bÕ˝§ZHêïs¡ì, n~Ûø±s¡ e÷]Œ&ç nq+‘·s¡+ @s¡Œ&ɶ
Á|üuÛÑT‘·«+ Ä<˚XÊ\ y˚Ts¡≈£î X‚wü XÊÁdæÔì 1950 y˚T 12q eT\u≤s¡T
b˛©düT\T ø±*à #·+bÕs¡Hêïs¡T. uÛÑ÷$T, uÛÑTøÏÔ, $eTTøÏÔ¬ø’ ù|<ä\≈£î
uÛÑ÷eTT\T <äø±ÿ\ì X‚wüXÊÁdæÔ ø√s¡T≈£îHêïs¡ì, ù|<ä\≈£î uÛÑ÷eTT\T
<äø±ÿ\ì uÛÑ÷b˛sê{≤\qT rÁe‘·s¡+ #˚j·÷\Hêïs¡T.
nœ\ uÛ≤s¡‘· ¬s’‘·T ≈£L© dü+|òüT+ (m◊¬øm+mdt) õ˝≤¢
ø±s¡´<ä]Ù ø±Áy˚T&é y˚Tø£\ Á|ükÕ<é e÷{≤¢&ÉT‘·÷, 72 dü+e‘·‡sê\
kÕ«‘·+Á‘·´+ ‘·s¡Tyê‘· ≈£L&Ü nø£* #êe⁄\T, ìs¡T<√´>∑+,
ù|<ä]ø£+‘√ bÕ≥T Ä‘·àVü≤‘·´\T ô|]>±j·THêïs¡T. ù|<ä, <Ûäìø£
Á|üC≤|ü+<∏-ë Tel
‘ÓHê* : ‘ÓHê*˝Àì ø£¬sƒes¡+˝À |æz&ÉãT¢´ õ˝≤¢ ø±s¡´<ä]Ù
ø±Áy˚T&é o\+ @düeTà n<Ûä´ø£å‘·q ø±Áy˚T&é q+<äq+ yÓ+ø£≥sêe⁄
18e es¡ú+‹ düuÛÑqT ìs¡«Væ≤+#ês¡T. dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ)
q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” õ˝≤¢ ø±s¡´<ä]Ù ø±Áy˚T&é mHé.ÁãVü≤àj·T´
e÷{≤¢&ÉT‘·÷, ø±Áy˚T&é yÓ+ø£≥sêe⁄ eT+>∑fi¯–] eT+&É\+
∫qø±ø±ì˝À |ü⁄{Ϻ, õ˝≤¢ yê´|üÔ+>± »]–q uÛÑ÷b˛sê{≤\T, Çfi¯fl
düú˝≤\ kÕ<Ûäq˝À ÁøÏj·÷o\≈£ bÕÁ‘· b˛wæ+#ês¡Hêïs¡T.
<˚X¯+˝À ù|<ä`<Ûäìø£ n+‘·sê\T ô|s¡T>∑T‘·÷ ìs¡T<√´>∑+,
ù|<ä]ø£+, Äø£*#êe⁄\T, Ä‘·àVü≤‘·´\T $\j·T ‘ê+&Ée+
#˚düTÔqïj·Tì, Væ≤+<ä÷‘·« bòÕdædüTº <ë&ÉT\T ô|]>±j·Tì, ø±s√Œπs{Ÿ
X¯≈£îÔ\πø y˚T\T »s¡T>∑T‘·÷+<äì, sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·«+ ≈£L&Ü Á|üC≤
e´‹πsø£ $<ÛëHê\T neT\T #˚düTÔqï<äì, |òü*‘·+>± ù|<ä\T,
eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ Je⁄\ Jeqy˚T <äTs¡“¤s¡+>± e÷]+<äHêïs¡T. @
bÕ\ø£es¡Z bÕغ n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫ÃHê Çy˚ $<ÛëHê\qT
neT\TCÒdüTÔHêïj·Tì, n+<äTπø es¡Z b˛sê{≤˝Ò düeTdü´\
|ü]cÕÿs¡e÷s¡ZeTHêïs¡T. uÛÑ÷$T, uÛÑTøÏÔ, $eTTøÏÔ¬ø’ es¡Z b˛sê{≤\qT
rÁe‘·s¡+ #˚j·÷\ì, n<˚ ø±Áy˚T&é q+<äq+ yÓ+ø£≥sêe⁄≈£î
ì»yÓTÆq ìyê[ nHêïs¡T.
es¡ú+‹düuÛÑ˝À m◊¬øm+mdt õ˝≤¢ ø±s¡´<ä]Ù ø±Áy˚T&é y˚Tø£\
Á|ükÕ<é, dæ|æ◊ (m+`m˝Ÿ) q÷´&ÓyÓ÷Áø£d” õ˝≤¢ Hêj·T≈£î\T
ø±Áy˚T&é‡ {Ï.u≤ãTsêe⁄, mHé.b˛‘·TsêE, |æ&çmdtj·TT sêÁwüº Á|ü<Ûëq
ø±s¡´<ä]Ù ø±Áy˚T&é j·TT.>∑ìsêE‘√ bÕ≥T ‹s¡T|ü‘·eTà, sêE,
s¡eTD ‘·~‘·s¡T\T bÕ˝§ZHêïs¡T. 
n+‘·sê\T ô|s¡T>∑T‘·÷H˚ e⁄Hêïj·Tì, nsTTHê bÕ\≈£î\T ì‘·´+
n_Ûeè~∆ >∑T]+∫ >=|üŒ>± Á|ü#ês¡+ #˚düT≈£î+≥THêïs¡ì
Äs√|æ+#ês¡T. <äfi≤Ø bÕ\ø£ es¡Z Á|üuÛÑT‘ê«\T dü«<˚o, $<˚o
ø±s√Œπs≥¢≈£î eP&ç>∑+ #˚düTÔHêïsTT ‘·|üŒ kÕe÷q´ Á|ü»\
düeTdü´\T |ü{Ϻ+#·Tø√e&É+ ˝Ò<äHêïs¡T. _C…|æ n~Ûø±s¡+ #˚|ü{Ϻq
Hê{Ï qT+&ç <˚X¯+˝À bòÕdædüTº bÕ\q kÕ>∑T‘·÷ <ä[‘·T\T,
Ä~yêdü\T\T, eTTdæ¢+\T sTT‘·s¡ yÓTÆHê]{°ô|’ <ë&ÉT\T
ø=qkÕ>∑T‘·÷ ô|s¡T>∑T‘·THêïj·THêïs¡T. bÕ\≈£î\T ne\+_ÛdüTÔqï
$<ÛëHê\ |òü*‘·+>± e´ekÕj·Ts¡+>∑+ eT]+‘· dü+øå√uÛÑ+˝ÀøÏ
HÓ≥ºã&ÉT‘·T+<äHêïs¡T. ‘·«s¡˝À yÓ\Te&˚ mìïø£\ |òü*‘ê\ e\q
ù|<ä\≈£î »]π><˚MT e⁄+&ÉuÀ<äì, düeTdü´\ |ü]cÕÿsêìøÏ
b˛sê≥y˚T X¯s¡D´eTHêïs¡T.
es¡ú+‹ düuÛÑ˝À Á|ü>∑‹o\ eTVæ≤fi≤ dü+|òüT+ (|”y√&Éã÷¢´) õ˝≤¢
ø±s¡´<äs¡TÙ\T ø±Áy˚T&é o\+ @düeTà, C…. ø£\Œq, ø=+&ÉeTà,
eTTe«\ |ü\¢$, Á|ü>∑‹o\ Á|üC≤kÕ«eT´ $<ë´]ú dü+|òüT+
(|æ&çmdtj·TT) sêh n<Ûä´ø£å, Á|ü<Ûëq ø±s¡´<ä]Ù ø±Áy˚T&é‡ m+.
sêeTø£èwüí, j·TT. >∑ìsêE, m+. Á|üø£è‹, Á|ü>∑‹o\ Hê´j·Tyê<äT\
y˚~ø£ õ˝≤¢ ø£˙«qsY mdt. düTπsXŸu≤ãT, Á|ü>∑‹o\ j·TTe»q
dü+|òüT+ (|æyÓ’m˝Ÿ) Hêj·T≈£î\T Vü≤|ò”E˝≤¢, JeHé ‘·~‘·s¡T\T
e÷{≤¢&Üs¡T.