124.

alea · 2019ko abuztua · Doako alea · Hamargarren urtea · Harpidetzak: 944213031 telefonoan · Lege Gordailua: BI ‐ 0371 ‐ 08

Automobilgintzaren
Jarraitu ezazu
es.scribd.com­en ELKARRIZKETA

G7ko herrialdeek
enpresa digitalen
fiskalitatea
adostu dute
G7 osatzen duten herrial‐
deek (Frantzia, Italia, Ale‐
mania, Japonia, Erresuma
Batua, Kanada eta Estatu Ba‐
tuak) enpresa digitalen fis‐
kalitatea erregulatzeko akor‐
dioa sinatu dute. Hitzarme‐
nean jaso dutenez, negozio
digitalek zergak ordaindu
beharko dituzte online jar‐
duten duten herrialde guz‐
tietan, presentzia fisikoa izan
zein ez. 3. orrialdea
industriaren krisia
Azken urteetan joera na‐
barmena du automobilgin‐
tzak: geroz eta auto gutxia‐
go saltzen dira. Krisi sako‐
nean murgilduta dago au‐
Jose Mari Amantes
Bilboko Moskotarrak
konpartsaren sortzailea
“Bilborako
onuragarriak
diren ekimenak
antolatu nahi
ditugu”
10-11. orrialdeak
tomobilgintza, eta ezinbes‐ eta kutsadura direla medio.
tekoa du erroko eraldaketa Brexita eta autoak homolo‐
bizirauteko. Diesel erregaia gatzeko araudi berria ere GRAFIKOAK
jomugan jarri dute aginta‐ izan daitezke beherakada‐
riek eta ekologistek, zergak ren arrazoi. 8. orrialdea

Emakumeen presentzia, gora

EAEko lan merkatuak norabide berria hartu du azken urteetan.
Behinola industria gune erraldoiak kokatzen ziren gunean geroz EAEko Administrazio
eta ugariagoak dira zerbitzuak. Eta, hirugarren sektorearen ber‐ Publikoen defizita
pizkundea batez ere turismoan gertatzen ari da. enpleguaren be‐ BPGd-ren % 1,5 izan
rreskuratzea hiru ardatz nagusiren inguruan garatzen ari da: os‐ zen 2017an
talaritza, osasungintza eta hezkuntzaren inguruan. 4. orrialdea 6. orrialdea
2 2019ko abuztua
ADITUAREN
IRITZIA
Juanjo Álvarez
Zuzenbideko katedraduna
Talentua erakartzea,
gizartearen erronka
nagusietako bat
Boladan dago talentua kon‐
tzeptua; antza, gure enpresen
lehiakortasunari eutsi eta abe‐
rastasun soziala eskuratzeko
giltza da. Instituzioek nahiz en‐
presek argi dute talentu berria
erakarri eta mantentzeko gai‐
tasuna dela negozioen egon‐
kortasuna bermatzeko bidea.
Eta, honekin batera, derrigo‐
rrezko itauna: zeri deritzogu
talentua? Bikaintasun akade‐
mikoaren bila gabiltza, edota
motibatuak eta arduratsuak
diren pertsonen bila?
Giza faktorea eta talentua‐
ren garapena ezinbesteko gil‐
tzak dira etorkizunerako, ho‐
rregatik erronka horren au‐
rrean dibertsitatea da eran‐
tzuna: talentuak ez du adinik,
ez arrazarik, ez generorik. Ta‐
lentua hazi egin behar da, eta
horretarako beldurraren tira‐
niatik, bertikaltasunetik eta in‐
posiziotik urrun kokatzen diren
lidergoak behar ditugu. Talen‐
tudunen belaunaldiak balioak
eta dialogoa behar ditu; batez
ere, pertsona motibatuak behar
ditu. Garrantzitsuena gauzak
egiteko erak dira.
LAGUNTZAILEAK:
KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILAK (HIZKUNTZA
POLITIKARAKO SAILBURUORDETZAK) DIRUZ LAGUNDUA
GORA BEHERA
57 urteko langile
bat hil da Mungian
Thyssenkrupp taldeak altzairu xa"lak ekoizteko Mungian
duen lantokian ari zen 2019an beharrean hildako azken
langilea, uztaileko hirugarrena; orga garraiatzaile batek ha‐
rrapatu zuen Sukarrietako gizona. Zamak eraman eta igotzeko
ibilgailu hori lankide batek gidatzen zuen, antza, eta Osalanek
Okupazioaren hazkunderik nabarmenena emakumeen artean gertatu da. ikerketa zabaldu du istripua nola gertatu den zehazteko. Se‐
gurtasun sailak jakinarazi duenez, eguerdiko 12:40 aldera
jakinarazi zien partikular batek istripua, eta jarraian bertaratu
Euskadiko langabezia tasak behera ziren Ertzaintza eta udal polizia jazoeraren tokira. Anbulantzia
egin du, eta %9,6koa da bat ere bertaratu zen, eta 14:20an zendu zen langilea.
Lanuztea
Euskadiko langabezia tasa 0,7 puntu jaitsi da aurreko hiru‐
hilekoarekin alderatuz gero. Eustatek egindako inkestaren LABek azaldu du hildako langilea Lamincerreko langilea eta
arabera, langabezia tasa %9,6 da gaur gaurkoz EAEn; hau Sukarrietako bizilaguna zela. Era berean, enpresa batzordeak
da, 2019ko lehen hiruhilekoan baino 6.700 langabetu gutxiago ezbeharra gertatu ondorengo astelehenean 24 orduko
daude. Beatriz Artolazabal, Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta lanuztea deitu zuen, lan istripua salatzeko.
Gizarte Politiketako Sailburua, baikor agertu da emaitzen
aurrean. “Dagoneko hazita zegoen tendentzia eta dinamikoan
sakontzen ari gara, kontratazioei zein enpleguaren kalitateari
dagokienez”. Aktibitate tasa, aldiz, %56,7 da, eta Gipuzkoa
izan da hazkunderik handiena eduki duen lurraldea.
Emakume gehiago
Datuak zehatz aztertuz, okupazioaren hazkunderik na‐
barmenena emakumeen artean gertatu da. 8.700 emakume
landun gehiago daude; gizonezkoen kasuan, berriz, 3.000 Orga garraiatzaile batek harrapatu zuen Sukarrietako gizona.
gehiago dira lana eskuratu dutenak.
Komikia STAFF:
HARREMANETARAKO TELEFONOA: 94 421 30 31 Banaketa:
POSTA ELEKTRONIKOA: ekonomiarenkz@leizaola.eus
POSTA HELBIDEA: 612 Posta Kutxatila, 48080 Bilbo
EUSKARA ARDURADUNA: Labayru Ikastegia
EGILEA: Leizaola Fundazioa - Mediagune
HARPIDETZAK: ekonomiarenkz@leizaola.eus
Aldizkari hau USOA LANTEGIAK eta EGUNON
POSTING ZERBITZU PROFESIONALAK banatu dute
Egin zaitez harpide!
Ekonomiaren KZ etxean hilero doan jaso nahi baduzu, bidal ezazu ondorengo
kupoia honako helbidera:
612 Posta Kutxatila. 48080 Bilbo,
edo idatz ezazu ekonomiarenkz@leizaola.eus posta helbidera, zure izen‐
deiturak, helbidea, telefonoa eta posta elektronikoa adieraziz.
ABIZENAK: _______________________________________________ IZENA:____________________
HELBIDEA: ____________________________________________________________________________
TELEFONOA: _______________________ E-MAILA: _____________________________________
HERRIA: ____________________________________________________ P.K: _____________________
blazquezcobo.blogspot.com
ELKARLANEAN:
Ekintza honek Bizkaiko Foru
Aldundiaren Kultura Sailaren
laguntza jaso du.
2019ko abuztua
G7ko herrialdeek
enpresa digitalen
fiskalitatea adostu dute
G7 osatzen duten herrialdeek
(Frantzia, Italia, Alemania, Ja‐
ponia, Erresuma Batua, Ka‐
nada eta Estatu Batuak) en‐
presa digitalen "iskalitatea
erregulatzeko akordioa sinatu
dute. Hitzarmenean jaso du‐
tenez, negozio digitalek zergak
ordaindu beharko dituzte on‐
line jarduten duten herrialde
Etekinak zerga
paradisuetara
barreiatzea saihestu
nahi dute
guztietan, presentzia "isikoa
izan zein ez. Era horretan, ete‐
kinak zerga paradisuetara ba‐
rreiatzea saihestu nahi dute.
Zergak nola ezarriko di‐
tuzten zehaztu ez duten
Hitzarmenean jaso dutenez, negozio digitalek zergak ordaindu beharko dituzte online
jarduten duten herrialde guztietan, presentzia fisikoa izan zein ez.
arren, ELGEk, Ekonomiako
Lankidetza eta Garapenerako
Erakundeak, hartuko du bere
gain formatuaren diseinua,
eta 2020aren bukaera aldera
jakinaraziko dute behin be‐
tiko erabakia.
Erreakzioak, alde eta aurka
Brune Le Marie ministro
frantziarrak pozik hartu du
berria, eta G7aren norabidea
goraipatu du. Neurriak “ikus‐
puntu koordinatu, aldeanitz
eta eraikitzailea” duela uste
du. Bestalde, G7 ez platafor‐
mak dei egin die herritarrei
Biarritzen izango den gailu‐
rrari aurka egiteko. Abuz‐
tuaren 19 eta 25 bitartean
egingo da “kontragailurra”,
sistema kapitalista kritika‐
tzea helburu.
Erreforma eskaerak xede du argitzea plataforma horietan diharduten langileak autonomoak izan behar dutela derrigor.
Plataforma digitalek eskatu
dute euren langileak legez
autonomoak izan daitezela
Aurtengo maiatzean, Glovoko
banatzaile bat harrapatu zuen
zabor‐kamioi batek Bartze‐
lonan, lanean ari zela. Bana‐
tzailea hil egin zen, eta ezbe‐
harrak agerian utzi zuen en‐
presa digitaletako banatzai‐
leek pairatzen dituzten lan
baldintza prekarioak.
Ordutik, biderkatu egin
dira epailearen aurreko sa‐
laketak, eta hainbatetan ge‐
ratu da agerian halako en‐
presek langile autonomoak
soldatapeko beharginak ba‐
lira bezala erabiltzen dituz‐
tela. Enpresek, aldiz, ukatu
egiten dute lan harreman
hori; izan ere, neurri judizia‐
lek kolokan jartzen dute en‐
presa horien eredua. Gauzak
horrela, Adigitalek (Espainia‐
ko Enpresa Digitalen Erakun‐
dea) dokumentu bat aurkeztu
du araudia aldatzeko. Erre‐
forma eskaerak xede du ar‐
gitzea plataforma horietan
diharduten langileak autono‐
moak izan behar dutela de‐
rrigor.
Lan ikuskaritzaren kezka
Lan ikuskaritzak tentuz erre‐
paratu dio beharginen egoe‐
3
ALBISTEAK
rari eta autonomo faltsu gisa
izendatu dute langile hauen
egoera. Horrexegatik Adigi‐
talek Langile Autonomoen
Lan ikuskaritzak
autonomo faltsu gisa
izendatu dute langile
hauen egoera
Estatutua aldatu nahi du, lan‐
gile horiek LABen, Langile
Autonomoen Araubide Bere‐
zian, jasotzeko, langileen
errealitatea eta “errealitate
digitala” bateratzeko asmoz.
4 2019ko abuztua
ALBISTEAK
50.000 emakume berrik eman dute izena gizarte segurantzan azken hamaika urteetan.
Emakumeen
presentzia, gora
EAEko lan merkatuak norabide
berria hartu du azken urteetan.
Behinola industria gune erral‐
doiak kokatzen ziren gunean
geroz eta ugariagoak dira zer‐
bitzuak. Eta, hirugarren sek‐
torearen berpizkundea batez
Industriako enplegu
galera zerbitzuen
hazkundearekin
orekatzen da
ere turismoan gertatzen ari da.
Gauzak horrela, enpleguaren
berreskuratzea hiru ardatz na‐
gusiren inguruan garatzen ari
160.000 eurora arte La Navaleko langileentzat
Langileek PFEZ ordaindu beharko dute jasotako diruaren proportzioan.
da: ostalaritzaren, osasungin‐
tzaren eta hezkuntzaren ingu‐
ruan. Ostalaritzan 67.000 lan‐
gile daude gizarte segurantzan
gaur‐gaurkoz. Hezkuntzari da‐
gokionean, 25.000 lagun ge‐
hiagok eman dute izena, eta
osasungintzan, berriz, 24.000
gehiagok.
Emakumeen presentzia, gora
Lan mapa berriak eragina du
batik bat kontratu motetan
eta gizon eta emakumeen ar‐
teko lan bereizketan. EHUko
ekonomia katedradun Sara
de La Ricak adierazi du zer‐
bitzuen gorakadak eragina
izan duela sexuen arteko ore‐
kan: “Susperraldi ekonomikoa
zerbitzuen bidez erdiesten
denean, emakumeari mesede
egiten dio horrek, are gehiago
susperraldia hezkuntzan eta
osasungintzan ematen bada”.
Datuei erreparatuz, 50.000
emakume berrik eman dute
izena gizarte segurantzan az‐
ken hamaika urteetan, eta,
aldiz, 70.000 gizonezko gut‐
xiagok dute izena emanda
2008tik. Horrela, industriaren
galeraren ondorioz jasandako
enplegu beherakada zerbi‐
tzuen enplegu hazkundeare‐
kin orekatzen da.
120.000 eta 160.000 euro bi‐
tarte jasoko dituzte Navan‐
tiara ez doazen La Navaleko
langileek.
Sepik 120.000 eta 160.000
euro bitarteko kalte‐ordaina
emango dio Navantiara ez
doazen La Naval ontziolako
beharginei. CCOOk, UGTk eta
Sepik adostu dituzte ordai‐
nak, Madrilen egindako Ses‐
taoko ontziolaren pribatizazio
itunaren jarraipen kontsei‐
Euskal langileek hiru urte
ematen dituzte behin-
behineko kontratuekin
Euskal ekonomia eta lan mer‐
katua berpizten hasiak dira
2008ko krisialdiaren ondo‐
ren. Hala ere, behin‐behine‐
kotasun tasa %25 da oraindik
EAEn. Datuen arabera,
2009an behin‐behineko kon‐
tratua zuten langileen % 40
EAEko behin-
behinekotasun tasa
%25 da oraindik
soilik iritsi zen 2017an behin
betiko kontratua izatera. Are,
beharginek ia hiru urte ema‐
ten dituzte enpresetan –35,2
hilabete, zehazki– behin be‐
tiko kontratu bat sinatzea
lortu aurretik. Hala jasotzen
du Lan Harremanen Kontsei‐
Behin-behinekotasun tasa %25 da oraindik EAEn.
luan. Adostu dutenaren ara‐
bera, langileek PFEZ ordaindu
beharko dute jasotako dirua‐
ren proportzioan.
Navantiara joandakoak
La Naval ontziola osatzen zuten
173 langileak kaleratu ondo‐
ren, horietako 150 Navantiak
Espainiar estatuan dituen hiru
ontzioletan berriz enplega‐
tzeari ekin zion Sepik. Hiru au‐
kera zituzten langileek: Madril,
luak (LHK) argitaraturiko
txostenak. Bide horretan, To‐
mas Arrietak, LHK‐ko presi‐
denteak, ohartarazi zuen
oraindik “zaila” dela behin‐
behineko kontratutik behin
betikora salto egitea.
Datuak, hobera
Dena dela, 2018an BPGd‐ak
izandako hazkundea dela me‐
dio, EAEko behin betiko kon‐
tratu kopuruak gora egin du.
% 21 da gaur‐gaurkoz, eta,
era berean, hazkunde eko‐
nomikoa soldatetan islatzen
hasia dela ohartarazi du
Arrietak. Horrenbestez, pre‐
sidentea pozik agertu da
2018ko balantzearekin. “Ia
alor guztietan nahiko emaitza
positiboak ageri dira”.
Cádiz edo Ferrol, bai eta lane‐
ratzeko bi aukera ere; hiru hi‐
labete baino lehen edo ondoren.
Oraingoz, 30 behargin hasi dira
lanean Navantiako hainbat zen‐
trotan. Gainerakoek, aldiz, aben‐
duaren 31ra bitarteko epea
dute norako berria aukeratu
edo kalte‐ordaina jasotzea au‐
keratzeko. Dagoeneko Navan‐
tian beharrean daudenek ez
dute kalte‐ordainak eskatzeko
aukerarik izango.
2019ko abuztua 5

EKINTZAILETASUNA

Siriren sortzaileak
Sherparekin egingo du lan
Sherpa konpainiaren taldera
batu da Tom Gruber, Siriren
sortzailea. Laguntzaile di‐
gitalak garatzen dihardu
Sherpak, eta, oraingoan, Ap‐
pleko euskarriaren egilea‐
rekin lanean hasiko da. En‐
presako sortzailea eta kon‐
tseilaria den Xabi Uribe‐
Etxebarriak jakinarazi berri
du albistea: “Gurera batu
berri den profesional honen
etorrera oso esanguratsua
da”.

Automobilgintzan edo
etxeko gailuen
merkatuan ezarri nahi
dute teknologia
2010etik egon da lanean
Tom Gruber Applen, Tim Coo‐
ken gidaritzapean. Iaz alde
egin zuen enpresatik, eta,
oraingoan, estrategia ahol‐
kulari gisa batuko da Sher‐
para. Euskal startupa lagun‐
tzea izango da bere egitekoa,
produktuari zein adimen ar‐
ti"izialeko teknikei dagokie‐
nez.
2010etik egon da lanean Tom Gruber Applen, Tim Cooken gidaritzapean.
Bien bitartean, Siriren
sortzaileak ezingo du lan egin
antzeko teknologia garatzen
ari diren sektore bereko en‐
presekin; bai, ordea, beste
jardun batzuei loturiko en‐
presekin. Uribe‐Etxebarriak
ere besoak zabalik jaso du
Gruberren lana berean ga‐
ratzea: “Sinesgarritasuna
emango digu, baita teknolo‐
gian lehen lerroan dabiltza‐
nekin lehian aritzeko aukera
ere”.
Elkarrizketa tresna
Sherpako kontseilariak ja‐
kinarazi du asmoa dela la‐
guntzaile digitalaren fun‐
tzioak murriztea eta indarra
jartzea dagoeneko dituen
funtzioak hobetzen. Era ho‐
rretan, automobilgintzan
edo etxeko gailuen merka‐
tuan ezarri nahi dute tek‐
nologia.
Langile gehiago
Gaur gaurkoz, 40 langilek
osatzen dute Sherpa, eta, au‐
rreikuspenen arabera, urte‐
beteren buruan kopuru hori
bikoizteko asmoa du enpre‐
sak. Izan ere, azken hilabe‐
teetan finantzaketa akordio
handiak sinatu ditu, eta ge‐
roz eta gehiago dira euskal
konpainiaren produktuetan
interesa agertzen ari diren
inbertitzaileak.
6 2019ko abuztua

HILEKO GRAFIKOAK

EAEko etxebizitza kopuruak 4.469 unitate egin du gora 2016an

Eustaten arabera, 2016ko urtarrilaren 1ean EAEko etxebizitza‐kopurua 1.045.061 izan
zen, urtebete lehenago baino 4.469 gehiago. Bizkaian daude etxebizitza horien %51,9;
Gipuzkoan, %32,5, eta Araban, aldiz, %15,6. Kopuru horiek 2015ekoekin alderatuz
gero, %+0,4 hazi da etxebizitza kopurua ehunekotan. Herrialdeka behatuz gero, haz‐
kunderik handiena izan du Bizkaiak: %0,6; horren erdia, %0,3, Gipuzkoak; eta, azkenik;
%0,2 hazi da Araban. Eskualdeei erreparatuz, batez bestekoaren gainetik daude Ara‐
bako mendialdea (%3,7), Gorbeiako inguruak (%1,0) eta Durangaldea (%0,9), kasu‐
rako. Beste muturrean, azpitik, Arratia‐Nerbioi, Donostialdea eta Bidasoa Beherea,
%0,3an daude. Eta, hiriburuetan, Bilbon 1.369 etxebizitza gehiago daude aurreko ur‐
tearekin alderatuz gero, Donostian 183 gehiago, eta Gasteizen 111.
Iturria: EUSTAT

EAEko Administrazio Publikoen defizita BPGd-ren % 1,5 izan zen 2017an

2017an, administrazio publikoek, hau da, Euskal Administrazioak, Estatuaren Admi‐
nistrazio Lurralderatuak eta Gizarte Segurantza Lurralderatuak 1.140 milioi euroko
de"izita erregistratu zuten, aurreko urtean baino %0,9 gutxiago, Eustaten datuen ara‐
bera. Kopuru hori BPGd‐ren %1,5 izan zen, aurreko urtekoaren aldean hamarreko bat
azpitik. Administrazio Publikoen artean, Euskal Administrazioek erregistratu dute bi‐
lakaera positiboena. Bada, 2016an zuten BPGd‐ren %0,4ko "inantzaketa‐ahalmena iza‐
tetik, 2017an %2,1 izatera igaro zen, eta, ondorioz, ehuneko 1,7 puntu hobetu zen.
EAEko administrazio publikoek, 2017an, 26.824 milioi euroko "inantzazkoak ez diren
baliabideak kudeatu zituzten, eta Finantzazkoak ez diren enpleguak 27.964 milioi eu‐
rora iritsi ziren.
Iturria: EUSTAT

EAEko etxeen gastua 34.000tik gorakoa da batez beste

Eustatek kaleratu berri duen inkestaren arabera, EAEko etxe bakoitzeko batez besteko
gastua 34.212 eurokoa izan zen 2018an, iaz baino %1,5 handiagoa. Halere, oraindik ez
da iritsi krisi ekonomikoaren aurreko urteetan zegoen batez besteko gastu‐mailara:
34.368 euro 2007an eta 34.672 euro 2008an, zehazki. Gastu‐taldeka, euskal etxeek,
2018an, Etxebizitza, ura, elektrizitatea, gasa eta bestelako erregaiak taldeko batez besteko
gastuari pisu handieneko gastutzat eusten diote; %2,9 igo da alor horietako gastua. Ga‐
rrantzi handieneko bigarren taldeak elikagaiak eta edari ez‐alkoholikoak dira. Altzariak,
etxeko gaiak eta etxearen mantentze arrunterakoen artean %10 igo da 2017arekiko. Eta
bestetik behera egin du gastuak hurrengo bizitza esparruetan: edari alkoholikoak eta ta‐
bakoa (‐%3,6), jatetxeak eta hotelak (‐%6,0), eta aisia eta kultura (‐%0,6).
Iturria: EUSTAT

EAEko BPGd-k urte arteko %2,3ko hazkundeari eutsi dio

Eustatek egindako Hiru Hileroko Kontu Ekonomikoen Aurrerapeneko zenbatespenen
arabera, urte arteko hazkundea aurreko hiruhilekorako zenbatetsitako berbera da.
Iazko bigarren lauhilekoarekin alderatuz gero, ordea, igo egin da. Urtaro‐ eta egutegi‐
eraginak erauzi ondoren, hiruhilekoen artean, BPGd %0,6 hazi da 2019ko lehen hiru‐
hilekoarekiko. Eskaintzaren aldetik, 2019ko bigarren hiruhilekoaren urte arteko eta
hiruhileko arteko hazkunde positiboaren arrazoia da sektore guztietan, lehen sektorea
salbu, agregatuak joera positiboa izan duela. Horrekin batera, aipatzekoa da ere in‐
dustriak bizitako susperraldi arina eta eraikuntzaren sektorearen neurrizko hazkun‐
dea. Enpleguari dagokionez, lanaldi osoko lanpostu baliokideetan neurtuta, %1,7 egin
du gora aurreko urteko hiruhilekoarekiko.
Iturria: EUSTAT
2019ko abuztua
Basque Culinary Centerrek kudeatuko du laborategia, eta asmoa da Gipuzkoako
sukaldaritza lehen lerroan kokatzen segitzea.
LABE gastronomia
laborategia irekiko
dute Donostian
Donostiako Tabakalera gu‐
nean irekiko dute LABE, os‐
talaritzaren alorrean ikertzea
eta produktu zein zerbitzu
berritzaileak garatzea helbu‐
ru duen laborategia. Basque
Culinary Centerrek kudeatu‐
ko du, eta asmoa da Gipuz‐
koako sukaldaritza lehen le‐
rroan kokatzen segitzea.
2011. urtean ireki zituen
ateak Basque Culinary Cen‐
terrek, estatuko lehenbiziko
fakultate gastronomikoa, su‐
kaldaritzan prestakuntza es‐
kaintzeko asmoz. Orain, LA‐
BEk beste urrats bat eman
nahi du, goi mailako gastro‐
nomiaren adarrean sakon‐
tzeko. Joxe Mari Aizeaga, Bas‐
que Culinary Centerreko zu‐
zendaria, erabat konbentzitua
dago laborategiaren irekiera
onuragarria izango dela. “Hau
aurrerapauso bat da gastro‐
nomia aberastasun eta en‐
plegu sortzaile gisa lehen le‐
rroan egoteko”.
Espazioaren banaketa
Tabakalera eraikineko 5. so‐
lairuan egongo da Labe, eta
1.400 metro karratuko es‐
pazioa izango du, orotara.
Prestakuntza eta ikerkun‐
tzarako guneez gain, hiru ja‐
tetxe egongo dira, bakoitza
estilo ezberdinekoa. Lehena
uztailaren 22an inauguratu
zuten, eta gainerakoak udaz‐
kenerako prest egotea da as‐
moa.
CIC energiGUNEk baterien
iraultza oinarri duen
Europako ekosistemaren
goi bilera antolatu du
CIC energiGUNEk, energiaren
biltegiratze elektrokimikoaren
eta termikoaren alorrean Eu‐
ropako erreferentziazko iker‐
keta zentroak, etorkizuneko
bateriak diseinatzeko ikerketa
bultzatzen ari diren Europako
ekimenen ordezkari nagusiak
batuko ditu Gasteizen, iraila‐
ren 12an. Hain zuzen, “Bate‐
rien iraultzarako Europako
ekosistema” izenburupean,
ibilgailu elektrikoari edo apli‐
kazio estatikoari zuzendutako
energia biltegiratzeko bate‐
riak sortzeari lotutako gaiak
izango ditu ardatz. Energia
biltegiratzeari lotutako mer‐
Energia biltegiratzeari lotutako merkatu, berrikuntza eta I+G+B esperientziak partekatzea ditu xede ikerketa zentroak.
katu, berrikuntza eta I+G+B
esperientziak partekatzea ditu
xede.
Programaren zehaztapenak
Egitarau oparoa antolatu du
ikerketa zentroak irailaren
12rako. Topaketa CIC Ener‐
giGUNEko zuzendari nagusi
Nuria Gisbert‐ek eta Arabako
Foru Aldundiko Ekonomia
Garapen eta Lurralde Oreka‐
ko diputatu Pilar Garcia de
Salazarrek inauguratuko dute,
eta hasierako hitzaldia Kris‐
tina Edström‐ek emango du,
baterien etorkizuneko erron‐
kak aurkezte aldera. Ondoren,
7
I+G+b ALBISTEAK
Europe Europako Teknologia
eta Berrikuntza Plataformako
kide Edel Sheridan Batteries‐
ek eta KIC InnoEnergyko CEO
Egitarau oparoa
antolatu du ikerketa
zentroak irailaren
12rako
eta European Battery Allian‐
ceren ordezkari Diego Pavíak
hartuko dute parte; azkenik,
Espainian esparru horretan
egiten ari den lanaren egoera
hurbilduko dute beste bi adi‐
tuk.
8 2019ko abuztua

ERREPORTAJEA

Automobilgintzaren industriaren
krisia: dieselaren gainbehera
Azken urteetan joera nabarmena du automobilgintzak: geroz eta auto gutxiago saltzen dira. Krisi sakonean murgilduta dago
automobilgintza, eta ezinbestekoa du erroko eraldaketa bizirauteko. Diesel erregaia jomugan jarri dute agintariek
eta ekologistek, zergak eta kutsadura direla medio. Brexita eta autoak homologatzeko araudi berria ere izan
daitezke beherakadaren arrazoi. Ekainean %8,3 jaitsi da autoen salmenta Espainiako estatuan.

Salmenta datuei erreparatuz Sektorea merkatuaren be‐

gero, hamar hilabete jarraian
igaro ditu autoen salmentak
beherakadan, eta, azken da‐
tuen arabera, %8,3 jaitsi zen
ekainean —2015eko ekainetik
izandako jaitsierarik borti‐
tzena—. Egoera kezkagarria
da sektoreko langileentzat,
eta aspalditik datorren joera
dela azpimarratu dute. Arrazoi
nagusia: dieselaren krisia.
Diesel erregaiak emititzen
duen kutsadura eta bizi duen
harretara egokitu ez izanak
alarma gorria piztu du lan‐
gile, patronal zein konpainia
handiengan. Denek ala de‐
nek, era batera zein bestera,
egoeraren aurrean gober‐
nuak izandako jarrera pasi‐
boa salatu dute. Anfac‐eko
lehendakariordea, Mario Ar‐
Ekainean %8,3 jaitsi
da autoen salmenta Diesel erregaia jomugan jarri dute agintariek eta ekologistek, zergak eta kutsadura direla medio.

prezio‐dantza direla eta, geroz
eta herritar gehiagok eskatzen
dituzte beste mota bateko
funtzionamendua duten au‐
toak. Lantegiak eta ekoizpen
katea, ordea, ez daude garai
berrietarako prestatuak. Ga‐
solina edo gas natural bitartez
higitzen diren autoak edo ibil‐
gailu hibridoak eskatzen hasi
dira erosleak, baina diesel bi‐
dezko autoak ekoizten dira
gehien fabriketan.
Krisiak era orokortuan jo ditu estatuko eta EAEko zenbait konpainia.
Espainiako estatuan
mero, kezkatuta agertu da
sektorea bizitzen ari den
egoerarekin: “Autoen sal‐
mentak hiru hiruhileko da‐
ramatza beherakadan; hor‐
taz, krisi hitza erabiltzen hasi
gaitezke. Are gehiago, kon‐
tsumitzaileen ziurgabetasu‐
na salbu, ez dago egoera
azaltzeko adierazle ekono‐
miko nabarmenik”. Ganva‐
mek, sektoreko beste patro‐
nalak, gainbehera eteteko
soluzioak eskatu ditu: “Auto
aldaketa sustatzen duen plan
berri bat pentsatzen hasi be‐
har gara, era berean, ingu‐
rumenaren gaineko inpaktu
murritzagoa izango duena.
Hori egin ezean, ibilgailuen
antzinatasunak gora egiten
segituko du”.
Gobernuaren partez, ai‐
patzekoa da Teresa Riberok,
trantsizio ekologikoko minis‐
troak, egin zuen adierazpen
esanguratsua: “Diesela desa‐
gertzera kondenatuta dago”.
2018ko uztailean esan zuen
Riberok esaldi hura, eta, or‐
dutik, egoera lazgarria da.
Salmenta eta enplegua eten‐
gabe ari dira jaisten, eta lan‐
tegietan ekoizteko modu be‐
rriak pentsatzera derrigortuta
daude.
Krisi orokorra
Krisiak era orokortuan jo ditu
estatuko eta EAEko zenbait
konpainia. Kasurako, Bartze‐
lonako Nissanek 600 langile
kaleratu zituen Riberok egin‐
dako adierazpenetatik aste
gutxira. Ford, Opel eta Mer‐
cedes enpresek antzeko bidea
jorratu dute ondoren, arra‐
kasta handirik gabe izan bada
ere. EAEko probintzien ar‐
tean, Araban du indarrik han‐
diena automobilgintzak —
BPGd‐ren % 30— eta bertan
ere hedatu da izua. Gorka Ur‐
taran Gasteizko alkateak
egoeraz duen iritzia plazaratu
du: “Ezin da dieselaren sek‐
torea errotik behera bota;
energia berriztagarrietara
igarotzeko trantsizio garaian
daude, eta posible da sektore
guztiak elkarlanean manten‐
tzea”.
Salmenta eta enplegua
etengabe ari dira
jaisten, eta lantegietan
ekoizteko modu berriak
pentsatzera
derrigortuta daude
Hortaz, dieselaren kontra
zabaldutako mezuek eta ener‐
gia berriztagarrietan oinarri‐
tutako autoen prestutasun
ezak zalantzaz bete ditu auto
berri baten bila dabiltzan he‐
rritarrak. Denborak esango
du hurrengo urteetan diesel
erregaia desagertu edo ber‐
piztu egingo den eta, bestalde,
energia berriztagarridun ibil‐
gailuek marraztuko ote duten
etorkizuna.
2019ko abuztua 9
10 2019ko abuztua

ELKARRIZKETA

Jose Mari Amantes

Bilboko Moskotarrak konpartsaren sortzailea

“Bilborako onuragarriak diren

ekimenak antolatu nahi ditugu”
Udarekin batera, jaiak datoz Euskal Herriko herri eta hiri gehienetara. Sanjuanak, Karmenak edo Santanak dira, besteak beste, oso data
esanguratsuak gure egutegian. Alabaina, herrietara ez ezik, jaiak hirietara ere iritsi dira. Donostiak eta Bilbok Aste Nagusia ospatzen dute; antzeko
ospakizuna dute Gasteizen, La Blanca ezizenez ezaguna. Hirurak ospatzen dira abuztuan; Donostiakoa da zaharrena; izan ere, errege-erreginek eta
aristokraziak Gipuzkoako hiriburuan uda igarotzen zuten garaikoa da. Bilbokoa, berriz, gazteena. Iaz, 40. urteurrena ospatu zuen. Hala ere, jai horiek
gero eta garrantzi handiagoa hartzen joan dira azken urteotan, turismoa bizitzen ari den hazkunde eta garapen harrigarriaren eskutik. Bilboko Aste
Nagusiari buruz, Jose Mari Amantesekin mintzatu gara. Amantes jai horren sortzaileetariko bat izan zen, Bilbon halako ospakizunik ia ez zegoenean.

Iaz, Bilboko Aste Nagusia-
ren 40. urteurrena ospatu
zenuten. Nola bururatu zi-
tzaizuen halako jaiak an-
tolatzea 1978. urtean? No-
lakoa izan da jaiaren bila-
kaera?
Hiri garrantzitsu batekin bat
ez zetozen jaiak ospatzen zi‐
Jose Mari Amantes pregoilaria, txupinera eta Marijaiarekin batera.
ren Bilbon; jarduera gores‐
garrienak zezen‐korridak,
opera eta antzerki denboral‐
diak edota zirkoa eta barra‐
kak izaten ziren, eta aldez
aurretik leihatilan ordaindu
behar izaten ziren. Hori ho‐
rrela, El Corte Inglesek bul‐
tzaturiko eta Udalak gauza‐
turiko ideia‐lehiaketa anto‐
latu zen, udako jaiak herri‐
koiagoak bihurtzeko asmoz.
Txomin Barullo deituriko tal‐
deak aurkeztutako proposa‐
mena garaile suertatu zen.
Jai erabat herrikoiak eta doa‐
ko jarduera ugari antolatzea
ziren aurkeztutako proposa‐
menaren muina. Horrela jaio
zen Bilboko Aste Nagusia. Bi‐
lakaera Bilboko hiriarena izan
da: antolakuntzaren profe‐
sionalizazioan eta ospakizu‐
nen ikusgarritasunean asko
irabazi du. Hor daude, esa‐
terako, lehiaketa gastrono‐
mikoa, nazioarteko su arti"i‐
zialen txapelketa eta beste
hamaika gauza. Egia da bi‐
dean galdu direla hasierako
inprobisazioa eta ilusioz be‐
teriko gure gazte garaiko
ametsak.
Moskotarrak Bilboko Aste
Nagusiko konpartsarik
adierazgarriena da, jai ho-
riek sortzen zuzenean har-
tu zuelako parte, eta zu ere
Moskotarrak konpartsaren
sortzaileetariko bat zara.
Nolakoak izan ziren kon-
partsaren hastapenak?
Garai hartako ametsak han‐
diak ziren. Eta konpartsa sor‐
tzeko egin behar izan genuen
ahalegina gure ametsak be‐
zain handia izan zen. Dena
egiteke zegoen, eta baliabi‐
deak oso eskasak ziren. Era
berean, ez genekien nola lortu
genitzakeen beharrezkoak zi‐
ren azpiegiturak, txosna, kar‐
toi‐bandaren antolakuntza...
Alabaina, gure gogoak eta
jaiak aurrera ateratzeko as‐
moak traba guztiak gaindi‐
tzen zituzten. Gainera, jende
mordoa inplikatu zen gure
“Egia da bidean galdu
direla hasierako
inprobisazioa eta ilusioz
beteriko gure gazte
garaiko ametsak”
proiektuan, eta horrek asko
lagundu zigun. Denbora pa‐
satu ahala, xedea jaiak os‐
patzera murrizten ez zuen
konpartsa bilakatu ginen;
gure ikusmirak zabaldu ge‐
nituen, eta jarduera kultura‐
lak edota solidarioak anto‐
latzeari ere ekin genion. Bil‐
borako onuragarriak diren
ekimenak antolatu nahi di‐
tuen konpartsa bihurtu gara.
Berrogei urte hauetan, jaie-
tan bizi izandako hamaika
pasadizo ezagutuko dituzu.
Zein goraipatuko zenuke?
Zalantzarik gabe, Aste Nagu‐
siko 40 urte hauetan bizi izan
dudan gertakizun esangura‐
tsuena 1983. urtekoa da. Urte
horretan, uholde ikaragarria
bizi izan genuen gure lurralde
osoan, eta jaiak ospatzen ari
ginen gertatu zenean. Urte
hartan, ni erabat murgilduta
nengoen jaietan, Jai Batzor‐
deko kidea bainintzen, eta
gure herriaren eskuzabalta‐
sunaren eta prestutasunaren
lekuko izan nintzen. Zintzo‐
tasun eta konpromiso horri
esker, Bilbok normaltasuna
uste baino askoz denbora
gutxiagoan berreskuratu
zuen. Hasieran, tristuraren
eraginez, negarrari ekin ge‐
nion, baina, gero, negarrez
hasi ginen berriro, alaitasu‐
nak eraginda, hiria, Fenix He‐
gaztiaren antzera, errautse‐
tatik suspertu zelako.
Bilboko Aste Nagusiak gero
eta eragin handiagoa du
turismoaren eremuan; izan
ere, gaur egun euskal hi-
rietan gorakada bizi duen
jarduera ekonomiko ga-
rrantzitsua da. Zer eragin
ekonomiko dauka? Nola-
koa da askotariko eremue-
tan (ostalaritza, saltokiak,
hotelak) egiten den balo-
razioa?
2019ko abuztua
Eragina erabat positiboa da,
ez Bilborentzat bakarrik, bai‐
zik eta gure inguru guztia‐
rentzat ere. Jaiei esker, eremu
guztiak asko indartzen dira,
eta eragin ekonomikoa oso
ona da, adierazi dudan mo‐
duan. Diru‐sarrera horiek hi‐
ritar guztiongan dute eragina.
Dena den, Aste Nagusian bizi
daitezkeen une paregabeak
goraipatzea nahiago dut nik;
izan ere, ez dute preziorik.
Jaietan zehar, zabor tona
ugari sortzen dira, baita
bestelako hondakinak ere,
eta, hiriko hainbat txoko-
“Jaiei esker, eremu
guztiak asko indartzen
dira, eta eragin
ekonomikoa oso ona da”
tan, jaiaren ondorioak pai-
ratu behar izaten dituzte...
Nola kudeatzen da horre-
lako erronka?
Urte asko joan dira inguru‐
giroaren zaintza eta jasanga‐
rritasuna lehenengoz azpi‐
marratu genituenetik. Jaien
hasierako urteetan, jai‐ere‐
mua beiraz, plastikoz eta, bes‐
teak beste, paperez beterik
zegoen. Hori guztia zuzentzen
joan gara, eta, jaiak dirauen
egunetan goi‐mailako birzi‐
klapena egiteaz gain, neurri
Bilboko alkate Juan Mari Aburto Don Diego Saria entregatzen Moskotarrak konpartsari 2018an.
osagarriak hartzen joan gara,
txosnen eremuan berriro era‐
biltzeko edalontziak jartzea,
esaterako. Bestalde, esanik
ere ez dago: udal garbiketa
zerbitzuak jasotzen ditu ba‐
lorazio onenetarikoak alor
horretan.
Bere hastapenetik, Mosko-
tarrak konpartsak arreta
berezia eskaini die jardue-
ra solidarioei, betiere talde
anitzetako beharrak ase
nahian. Horrela, laguntza
eman diezue talde ugariri,
besteak beste: DYA, mugi-
kortasun urriko pertsonak,
nagusiak, haur-minbiziaren
eremuko elkarteak... Nola
bururatu zitzaizuen jardue-
ra solidarioak antolatzea?
Lehen adierazi dudan mo‐
duan, Moskotarrak konpar‐
tsak, bere hastapenetik, ain‐
tzat hartu ditu, dibertimen‐
duaz gain, jarduera kulturalak
eta baita solidarioak ere. Az‐
ken atal horretan, 90eko ha‐
markadan, “Bilboko Jaietan
Aukerak Berdintzeko Taldea”
eratu genuen, aitzindariak
izan ginen. Talde horretan
(gaur egun oraindik ere jar‐
dunean), gure inguruan ezin‐
tasuna duten pertsonen el‐
karte nagusiek, Deustuko Uni‐
bertsitateak eta Bilboko Uda‐
lak hartzen dute parte, eta,
gure ekarpen xumearekin ba‐
tera, jaietan ezintasuna duten
Amantes Zirko Mundialeko zuzendariarekin batera Bilbon egindako ikuskizun baten ostean.
lagunen parte‐hartzea ahalik
eta gehien bultzatzen saiatzen
gara. Aurretik, 80ko hamar‐
kadako lehenengo urteetan,
Uribarri konpartsarekin ba‐
tera, “Bertako Adinekoaren
“Konpartsa sortzeko
egin behar izan genuen
ahalegina gure ametsak
bezain handia izan zen”
Eguna” ospatzen genuen. Ho‐
rrela, autobusetan Bizkaiko
hainbat egoitzatara hurbil‐
tzen ginen, nagusiak Bilboko
jaietara eramateko asmoz,
zirko emanaldia eta bazkaria
barne. Gaur egun, indarrean
jarraitzen du, antzeko egita‐
rauarekin, eta Udaleko gizarte
zerbitzuak babestuta eta Mos‐
kotarrak konpartsaren la‐
guntzarekin. Era berean, gure
txosnan txandak egin ditugu
minbizia duten haurren el‐
kartearen alde, Aspanovas el‐
kartearen alde; pertsonaia
ezagun ugarik hartzen dute
parte ekimen horren alde,
eta egiten den diru‐bilketa
erakunde horri ematen zaio.
Era berean, desagertutako
Astoria katearekin eta Radio
Bilbaorekin, urte batzuetan
zehar DYAren aldeko jaialdiak
antolatzen genituen, non Bil‐
boko Aste Nagusian zeuden
antzerkiko eta musikako per‐
tsona famatu gehienek parte
hartzen zuten.
Aurtengo emanaldiari da‐
gokionez, maitasun handia
hartu diegun bi jarduera os‐
patzera goaz: alde batetik,
animazio‐bisitaldia egingo
dugu “Conde Aresti” egoitzara,
eta, bestetik, Euskal Herriko
Down Sindromearen Funda‐
zioari gonbidapena egin dio‐
gu, talde horretako pertsonek
ikus dezaten Moskotarrak
txosnan edo antzeko txosne‐
tan zerbitzatzea zer den.
Abuztuan izango den 2019ko
Aste Nagusiari dagokionez,
zeintzuk izango dira zure us-
tez antolatuko diren jarduera
goraipagarrienak?
Aste Nagusian zehar jarduera
ugari egingo dira, eta denak
izango dira kalitate bikaine‐
11
ELKARRIZKETA
koak. Bai egitarau o"izialak
zein ostalariek, elkarteek eta,
nola ez, konpartsek antola‐
tzen duten eskaintza hain za‐
bala eta doakoa da, non ezi‐
nezkoa zaidan bakar bat go‐
raipatzea. Programatzen di‐
ren jarduera guztietatik, ikus‐
le gehien erakartzen dituena
su arti"izialen emanaldia da.
Aipatutako kanpainei da‐
gokienez, mantendu ez ezik,
indartu egingo dira, jai ba‐
ketsu eta arduratsuak izan
ditzagun, jaietatik kanpoko
inolako ezustekorik gabe.
Zer aholku emango zenieke
Bilboko 2019ko Aste Na-
gusira hurbilduko diren la-
gunei?
Atseden gutxi hartzeko eta
asko ibiltzeko prestatuta etor
daitezela esango nieke. Jai egi‐
tarau zabala bere osotasunean
aztertu eta, gogoaren arabera,
jarduera egokienak aukeratu
ditzatela. Kaleetako, taberne‐
tako eta hoteletako giroaz go‐
zatu dezatela, eta Etxebarria
Parkeko azoka‐barrutira igo
daitezela, su arti"izalak ikus‐
teko kokapen bikaina baita,
ogitarteko goxo bat jaten duten
bitartean. Eta, nola ez, txos‐
netara hurbildu daitezela, jaie‐
tako konpartsen erakustoki
onena baitira. Eta, Moskotarrak
txosnara etortzen badira, ziur
egon daitezela ongietorri bi‐
kaina eskainiko diegula.
12
AHOLKUAK
Zer eragin du lanean fitxatu behar izateak langileengan?
Aurtengo maiatzetik, derrigorrezkoa da fitxatzea lanera
sartzeko zein irteteko orduan; hau da, erregistratuta
gera dadila langileak lantokian igarotako denbora.
Orain arte, kontrol hori egiten zuten enpresa ugaritan,
baina beste askotan ez. Alabaina, zer eragin du
horrelako neurri batek langileengan? Eta zein ondorio
izan ditzake neurria ez ezartzeak?
Langile guztiek 6.435 ez ohiko lan ordu egin zituzten iaz.
Orain artean, lanaldi partziala zuten langileek soilik zuten fitxatzeko beharra.
Indarrean sartu berri da langileen
lan orduak erregistratzea derri‐
gortzen duen legea; horrela, langile
ororen lantokirako sarrera eta ir‐
teera orduak jasota geratu beharko
dira. Neurria aplikatzeko zenbait
arrazoi azaldu ditu Estatistikako
Institutu Nazionalak (EIN). Izan
ere, datuen arabera, langile guztiek
6.435 ez ohiko lan ordu egin zi‐
tuzten iaz, eta, horren aurrean, ez
ohiko lan orduak erregulatzea du
helburu lege berriak. Azalduta‐
koaren arabera, beharginak ba‐
bestu nahi ditu neurriak, orain ar‐
tean ordaindu ez diren lan orduen
ordainketa bermatzen laguntze‐
ko.
Zenbait aldaketa egin dira ho‐
rretarako. Orain artean, lanaldi
partziala zuten langileek soilik zu‐
ten fitxatzeko beharra; orain, den‐
denek egin beharko dute hori. La‐
naldi partziala duten beharginek
egunez eguneko ordutegi kontrola
eraman, eta hilero entregatu be‐
harko dute, soldataren ordainagi‐
riarekin batera. Lanaldi osoan da‐
biltzanen kasuan, ostera, egunez
eguneko lanaldi erregistroa ber‐
matu beharko du enpresak; bertan,
lanaldiaren hasiera eta bukaera or‐
Indarrean sartu berri da langileen lan orduak erregistratzea derrigortzen duen legea.
Beharginak babestu nahi ditu neurriak.
duak jaso beharko dira, baita or‐
dutegi malgua duten langileen ka‐
suan ere.
Neurria haustearen zigorra
Kontrol neurriak bete ezean, en‐
presako buruek 626 eta 6.250 euro
bitarteko isuna jaso dezakete. Ar‐
gitu gabe dago oraindik, baina, isu‐
na behin bakarrik ezarriko den edo
erregistratu gabeko langile kopu‐
ruarengatik biderkatuko den.
Erregistroa egiteko bideak
Era berean, orduen neurketa egi‐
teko hainbat bide daude, eta en‐
2019ko abuztua
presa bakoitzak bere kabuz zein
sektoreko hitzarmen bidez adostu
dezake bidea. Esaterako, paper ba‐
tean idatziz edota aplikazio bidez
jaso daiteke erregistroa. Erregistroa
lau urtez gordeta mantendu behar‐
ko da, eta eskuragarri egongo da
uneoro langile, ordezkari legal, lan
ikuskaritza edo segurantza sozia‐
leko kideentzat. Horrekin batera,
ez ohiko orduak erregistro horretan
jasota geratu beharko dira, eta lan‐
gileak kopia bat jasoko du. Aurtengo
maiatzetik, derrigorrezkoa da fi‐
txatzea lanera sartzeko zein irteteko
orduan
2019ko abuztua
Jon Aldazabal
Ekonomista
Jon Aldazabal ekonomistak enpre‐
sen berrikuntzaren paradoxari bu‐
ruzko nondik norakoak azaldu ditu
Deian argitaraturiko artikulu ba‐
tean.
Egiten diren hamar inbertsio‐
tatik bik porrot egiten dute hasie‐
ra‐hasieratik, seik arrakasta han‐
dirik gabe bizirauten dute eta bi
dira dagoeneko existitzen den pro‐
duktuen merkatua eraldatzeko gai.
Berrikuntzaren alorrari dagokio‐
nez, esango nuke erabat eskerga‐
bea dela. Enpresa batean, berri‐
kuntza sustatzea eguneko eskariari
era eraginkorrean erantzutea eta
aldi berean etorkizunerako espe‐
«Berrikuntza
sustatzea eguneko
eskariari era
eraginkorrean
erantzutea da»
rimentu posibleak lantzen ibiltzea
da. Eta hori oso zaila da.
Egun dauden antolaketa ere‐
duak ez daude garapena eta siste‐
ma alternatiboak sortzera bidera‐
tuta. Barkamena eskatzen dut aldez
aurretik orokortzeagatik, baina
iruditzen zait egun enpresa ge‐
hienak ez direla gai beren indus‐
trietan ematen ari diren aldaketei
erantzuteko, eta, ondorioz, beren
funtzionamendu propioan alda‐
ketak egiteko ere ezgai bihurtzen
dira.
Arrazoiak
Eta, zer dela eta gertatzen da hori?
Barne egiturari dagokionean, ku‐
deaketa estiloa eta antolaketa kul‐
tura dira arazo nagusiak, eta, ho‐
rrekin batera, alternatiben gara‐
penera bideratzen den funts pu‐
bliko zein pribatuen zenbatekoa.
Arintasuna, status quoaren bir‐
planteaketa, etengabeko ikusmira,
erne egotea eta ikusmina ezinbes‐
teko ditu berrikuntzak, beste au‐
kera batzuk identi"ikatu eta irten‐
bide bihurtu ahal izateko.
Enrique Rodal
Kazetaria
«Irrati kateak hasi dira
beren edukiak sarera
igotzen, gastuari
errentagarritasun
ekonomikoa nola atera
ondo jakin gabe»
Enrique Rodal kazetariak boladan
dauden podcasten etorkizunari
buruz hausnarketa interesgarria
egin du orain dela gutxi argitara‐
turiko artikulu batean.
Podcastak geratzeko heldu dira.
Hala ere, egiteko bidea geratzen
zaie oraindik; izan ere, Internetekin
lotura estua duten formatuen artean
hasiberriena da. Lehenago, idatzizko
prentsako komunikabideak edukiak
Interneten argitaratzeko bidea jo‐
rratzen hasi ziren, eta, ondoren, te‐
13
IKUSPEGIAK
lebista batu zen. Biek ala biek saltoa
egin zuten, ondo pentsatu gabe nola
lortuko zuten sareko edukien bidez
errentagarritasun ekonomikoa lor‐
tzea. Doan eskaintzen zituzten edu‐
kiak, eta oraindik ere ez dute ondo
asmatu nola egin. Beste bien bidetik,
orain irratiak heldu zaizkio eredu
berriari. Irrati kateak beren edukiak
sarera igotzen hasi dira, gastuari
errentagarritasun ekonomikoa nola
atera ondo jakin gabe. Izan ere, en‐
tzuleek edukiak edonon eta edonoiz
entzuteak kalte egiten dio entzule‐
riari.
Abantailak eta arazoak
Podcastek onura ugari eskaintzen
dituzte bideo edo testuekin alde‐
ratuz gero: nahi duzunean eta nahi
duzun tokian entzun ditzakezu, ez
zara edukiari begira egon behar,
eta beste gauza batzuk egin ditza‐
kezu, bai eta edukia deskargatu
eta eduki hori of!line entzun ere,
besteak beste.
14 2019ko abuztua

TEKNOLOGIA

Logitech Craft teklatua,

lanerako tresna aparta
Logitech enpresa elektroni‐
koak Logitech Craft teklatu
berria ondu du, eta lanerako
tresna egokia izatea du hel‐
buru. Diseinuari dagokionez,
laua eta oso arina da, eta, beste
askok ez bezala, bateria bidez
funtzionatzen du, eta usb sa‐
rrera bidez kargatzen da. Beste
elementu deigarri bat teklak
dira. Oso tresna laua izanik,
teklak erabat batuta daude
euren artean, baina, duten for‐
mari esker, oso erosoa da ber‐
tan idaztea. Kontuan hartu be‐
harreko azken elementua argia
da: ilun dagoenean, teklak piz‐
tu daitezke, eta, horrela, edo‐
zein tokitan lan egiteko aukera
ematen du. Horrek guztiak
pieza garesti samarra baina
oso dotorea bihurtzen du. 115
euroren truke aurki daiteke
gaur‐gaurkoz.

IKASKETAK

Datuen analisia,
zibersegurtasuna eta hodei-
konputazioa masterra
Mondragon Unibertsitateak
datuen analisia, zibersegur‐
tasuna eta hodei‐konputazioa
masterra eskaintzen du; batez
ere, informatikako zein in‐
geniaritzako ikasketak dituz‐
ten ikasleei zuzenduta. Mas‐
ter honek jakintza aurrera‐
tuetan oinarritutako hiru arlo
teknologiko hartzen ditu bar‐
ne, modu horretan, pro"il pro‐
fesional osoa eta gaurkotua
duten ikasleei prestakuntza
eman nahian. Horrela, ikas‐
leak gai izango dira datuetatik
balioak atera, zibersegurta‐
suna bere osotasunean eza‐
gutu eta azpiegitura seguruak
kudeatu eta horietan sortu‐
tako datuak lantzeko.

JATETXEA

Conde de bi jangelek 19 eta 50 lagu‐

nentzako tokia dute. Eskain‐

Alava jatetxea tzari dagokionez, 100 euskal

Gasteizko erdigunean dago,
eta euskal produktuetan oi‐
narritutako jakiak eskaintzen
ditu. Hiru areto nagusi ditu,
eta espazio bakoitza ekitaldi
ezberdinetarako atondu dai‐
teke: enpresa bazkariak, jau‐
nartzeak, ezkontzak, etab.
jakitik gora dastatzeko au‐
kera dago, eta 80 ardo mo‐
taren artean ere aukeratu
daiteke.
Zazpi menu ezberdin ditu,
enpresa bazkariei dagokie‐
nez. Merkeena 28 euroren
truke, eta garestiena 45en
truke.

Gela handiak 230 mahaiki‐

derentzako tokia du; beste www.condedealava.com
2019ko abuztua
AISIALDIA
Batetik bestera dabilen erakusketa
Aurtengo Ertibil Bizkaia erakusketa
ibiltaria zazpi udalerritan ibiliko da
abuztuaren 1etik irailaren 3ra bitarte.
Bizkaiko talentu artistikoarentzako
plaza izatea du xede ekimenak, eta
oraingoan 83 artistak aurkezturiko
113 lanen artean aukeratutako he‐
mezortzi obra erakutsiko ditu.
Orain dela 37 urte abiatu zuen
Bizkaiko Foru Aldundiak sorkuntza
programa, eta lurraldeko kultura
eta artea sortu eta ezagutarazteko
behar den bultzada instituzionala
EKONOMIA HIZTEGIA
Euskara - Castellano - English
Adierazle - Indicador - Sign
Azpiegitura - Infraestructura - Infrastructure
Behargina - Trabajador - Worker
Erronka - Reto - Challenge
Zerga - Impuesto - Fee
Bermatu - Garantizar - Guarantee
Lanaldia - Jornada laboral - Working day
Lehia - Competencia - Competition
Arakatu - Explorar - Explore
Gainbehera - Decadencia - Decline
Xede - Objetivo - Aim
Pairatu - Soportar - Endure
Partekatu - Compartir - Share
Urrats - Paso - Step
Ziurgabetasuna - Incertidumbre - Uncertainty
rrikuntza txertatu behar izan ditu
ezinbestean. Aurten, bigarren urtez
segidan, Japoniako egoitza artisti‐
koetan egonaldi bat egiteko aukera
eskainiko zaie Ertibil lehiaketaren
hiru irabazleei.
Horren bidez, kulturen arteko ko‐
munikazioa eta hartu‐emana sustatu
nahi dituzte. 37. edizioa Bilbon, Ean,
izateko asmoz jaio zen. Bide luzea Balmasedan, Elorrion, Arrigorriagan,
duen erakusketa ibiltari honek, ur‐ Eibarren eta Getxon egongo da ikus‐
teak joan urteak etorri, zenbait be‐ gai.
SUDOKU
ERANTZUNAK
Zenbat denbora eman duzu
sudokua ebazteko?
Hona hemen erantzunak.
Enpresa albisteak eta ekonomiaren bilakaera interesatzen al zaizkizu?
Har ezazu parte ekonomiaren eremuko euskarazko lehen elkargo digitalean.
Bultza dezagun euskara!!
Aldizkariaren zenbaki guztiak webgune honetan dituzu eskuragarri
www.leizaola.eus
15
LAN
ESKAINTZAK
INKESTAGILEA
Siadeco enpresak inkesta bat bu-
rutu behar du irailean zehar Bil-
boko dendetan. Horretarako jar-
dunaldi osoko langile bat behar
du 3 aste hilabete ingururako.
Ezinbestekoa da euskara eta gaz-
telania ezagutza maila altua izatea
eta erdi mailako ikasketak bukatuta
izatea.
AKADEMIAKO IRAKASLEA
Oñatiko Gainditu akademia eta
loopedia zentroak 14 eta 18 urte
bitarteko ikasleentzat irakaslea
behar du. Beharrezkoa izango da
matematika, fisika eta kimikako
ezagutzak izatea.
ZERBITZARIA
Amezketako taberna batean zer-
bitzaria behar dute. Euskalduna
izatea eta gutxienez bi urteko es-
perientzia edukitzea ezinbestekoa
izango da.
ADMINISTRARIA
Errezilgo (Gipzukoa) Domusa en-
presak egun erdiz administrari lanetan
ibiltzeko pertsona bat behar du. Ezin-
besteko baldintzak dira frantsesa ja-
kitea, ingurukoa izatea eta adminis-
trazioko ikasketak edukitzea.
INGLES ETA ALEMANEKO
IRAKASLEA
Iruñerriko ikastola batek, 2019-20
ikasturte osorako, ingles eta ale-
maneko irakaslea behar du, DBH
eta batxilergorako. Lanaldi osoa.
Ezinbesteko baldintzak: Graduatu
/ lizentziatua eta irakaskuntza mas-
terra ezinbestekoak dira. Halaber,
euskara (C1), inglesa (C1) eta
alemaneko maila (gutxienez B2)
beharrezkoak dira. Baloratu be-
harreko baldintzak: Irakaskuntzan
esperientzia. Eskaintzen da: Be-
hin-behineko lanaldi osoko kon-
tratua, ikasturte osorako, lanaldi
trinkoa, 8:30-15:30 ordutegia.
GARBITZAILEA
Kiroldegia eta kiroldegiak eskain-
tzen dituen instalazioen garbiketa.
Baloratu beharreko baldintzak: Es-
perientzia, euskara jakitea edo
ikasten aritzea. Ataunen erroldatuta
egotea. Ordutegia: 09:00-11:00
(10 ordu astean) Soldata: 524,87€.
ROBOTIKAKO IRAKASLEA
Lanpostuaren deskribapena: Lehen
hekuntzako haurrei robotika, bideo
joko, programazio trailerrak ema-
tea. Injenieritzai irasan daitezke.
Ezinbesteko baldintzak: robotika
eta programazioko ezagutzak eta
haurrekin lan egitea gustuko izatea.
Lan eskaintza gehiago Lanbide.net
Euskal enplegu zerbitzuko webgunean
HARREMANETARAKO TELEFONOA:
94 421 30 31
E-MAILA: ekonomiarenkz@leizaola.eus
POSTA HELBIDEA: 612 Posta Kutxatila,
48080 Bilbo
EUSKARA ARDURADUNA:
Labayru Ikastegia Ekintza honek Bizkaiko Foru
EGILEA: Leizaola Fundazioa - Mediagune Aldundiaren Kultura Sailaren
HARPIDETZAK: ekonomiarenkz@leizaola.eus laguntza jaso du. 2019ko abuztua