Professional Documents
Culture Documents
2
8 điều cần làm để đi đúng hướng trong sự nghiệp...............................................................5
Để khởi sự cho một hành trình vinh quang..........................................................................7
Phát minh mới không bằng bắt chước cũ ..........................................................................10
Bài học “gối đầu giường” doanh nhân...............................................................................12
Sự thật về công việc tạm thời.............................................................................................14
12 vật dụng khởi nghiệp kinh doanh .................................................................................15
Những ngành đắt giá để khởi nghiệp.................................................................................17
Bí quyết lãnh đạo nhân tài.................................................................................................20
7 quy tắc khi cấp dưới là bạn bè........................................................................................21
Những kỹ năng lãnh đạo cần thiết trong 10 năm nữa?......................................................22
Tạo dựng thương hiệu cá nhân ngắn gọn...........................................................................24
12 nguyên nhân gây thất bại trong công việc....................................................................26
Làm gì khi bạn ghét công việc của mình?.........................................................................28
Lấy tài tạo thế.....................................................................................................................29
Bí quyết thiết lập mối quan hệ trong công việc.................................................................33
Mạng lưới quan hệ - chìa khóa thành công........................................................................34
Tự tin để thành công..........................................................................................................36
Dung hòa các thế hệ trong một tập thể..............................................................................39
7 bảy bài học vượt qua thách thức trong khủng hoảng......................................................39
Lường trước rủi ro bất khả kháng......................................................................................41
10 cạm bẫy luôn chờ doanh nhân mớI...............................................................................42
Mô hình tập đoàn kinh tế tư nhân: Kinh nghiệm từ Đức...................................................45
Nguyên tắc thành công cho những doanh nghiệp mớI......................................................47
1
http://doanhnhansaigon.vn/online/kinh-doanh/khoi-nghiep/2010/09/1047268/10-nguyen-
tac-vang-truoc-khi-khoi-nghiep/
Bên cạnh việc có ý tưởng tuyệt vời, tìm hiểu xem bạn cần phải làm những gì trước
khi khởi nghiệp.
Khi bắt đầu làm doanh nhân, điều đầu tiên là tìm hiểu xem ngành nào thích nhất với
phong cách và tài năng của bạn. Những ngành “hot” nhất để khởi nghiệp hiện nay là kỹ
thuật số (như ứng dụng điện thoại di động), sức khỏe (sản xuất thức uống tăng lực), xa xỉ
phẩm (trang sức phụ kiện)…
Trò chuyện với luật sư, tư vấn gia, chuyên gia. Bên cạnh đó, internet là công cụ hiệu quả
để tìm kiếm thông tin toàn cầu. Ngoài ra, nếu cần, đăng ký học những lớp kinh doanh,
tiếp thị, bán hàng rồi đề xuất ý tưởng của mình làm bài tập nhóm để mọi người cùng xây
dựng kế hoạch sơ bộ. Thông qua lớp học, bạn cũng có thể tiến hành nghiên cứu thị
trường không mất tiền.
Ghé thăm những cửa tiệm cùng ngành hoặc bán cùng sản phẩm. Ví dụ, nếu bạn muốn mở
nhà hàng, hãy liệt kê danh sách những nhà hàng trong khu vực mình muốn kinh doanh;
xem qua thực đơn, giá cả và những chi tiết phụ trợ như nhà để xe, quầy bar.
Tiếp theo, để ý xem khách hàng của họ như thế nào? Là thanh thiếu niên, sinh viên học
sinh, nhân viên công ty, hay là các gia đình?
Bên cạnh đó, bạn đến ăn thử, vào website, tìm đọc bài viết về các nhà hang; rồi thông qua
những liên kết sâu rộng trên website để tìm thong tin nhà cung ứng và thực khách “ruột”
của họ.
Mục tiêu của bạn là tìm hiểu xem đối thủ đang làm những gì để làm tốt hơn thế.
Bạn có thể chợt nảy ra ý tưởng kinh doanh khi đang trò chuyện với ban bè, hoặc đang
dùng bữa tối. Những ý tưởng tình cờ có thể rất lý thú đầy triển vọng. Nhưng để thành một
sự nghiệp kinh doanh thì cần nhiều hơn thế. Phải có kế hoạch.
2
Một vấn đề khác cần xem xét là khả năng tài chính cá nhân. Phải nắm rõ mình có khả
năng chi trả đến đâu.
Bạn có thể một mình đầu tư cho công ty? Hay bạn cần một khoản đầu tư nhỏ từ người
khác? Bạn có thể kiếm người thân trong gia đình hoặc bạn bè làm nhà đầu tư? Hay bạn
xin trợ giúp của quỹ đầu tư mạo hiểm? Tài chính là câu hỏi óc búa cho bất kỳ doanh nhân
nào. Và bạn cần nắm rõ cách thức quyên vốn.
Để rút tiền từ nhà đầu tư, bạn phải có ý tưởng tuyệt vời và biết cách thuyết phục mọi
người ý tưởng đó sẽ biến thành sơ sở kinh doanh có lời.
Khi bắt đầu thành lập doanh nghiệp nhỏ, bạn có thể nhờ vốn bản thân và chút ít tiền tiết
kiệm của gia đình, bạn bè. Nhưng khi phát triển, bạn nhất định cần vốn, nhiều vốn. Vậy
nên, ngay từ những phút đầu tiên, hãy tìm nhà đầu tư mạo hiểm và hoàn thiện dần kế
hoạch kinh doanh để thuyết phục nhà đầu tư thành công.
Nhưng như vậy dường như vẫn chưa đủ, vì việc kinh doanh của công ty đang chựng lại.
Simpson cho biết: “Tôi biết cách điều hành một công ty đang tồn tại, nhưng không biết
làm sao dựng nền tảng đầu tiên”. Thế là chị phải mở rộng dịch vụ từ A đến Z. Nhân viên
công ty bao trọn gói mọi việc.
Chuyển nhà xong thì treo quần áo vào tủ, trải giường, mua đồ ăn chất đầy tủ lạnh dự trữ
cho chủ nhà… Khách hàng bước vào nhà mới gọn hơ như bước vào khách sạn.
6. Tìm cố vấn
Bạn cần ý kiến đóng góp từ nhiều người ở nhiều vấn đề, từ chiến lược kinh doanh, xây
dựng mạng lưới quan hệ, cho đến cân bằng đời sống gia đình và công việc. Khi tìm người
tư vấn cho doanh nghiệp, bạn phải xác định mình cần những phẩm chất ưu tiên nào.
3
Lois Zachary, Chủ tịch Công ty Dịch vụ Hỗ trợ Lãnh đạo gợi ý bạn nên có một danh sách
những yêu cầu. Nhà tư vấn cần biết lắng nghe? Có quan hệ rộng? Chuyên về tiếp thị?
Nếu may mắn cực kỳ, bạn có thể tìm người thỏa mãn tất cả những yêu cầu mình đề ra.
Nhưng nếu không, bạn cũng phải hiểu rằng mình cần có những ưu tiên.
Sau đó, cũng cần phân biệt rõ: những phẩm chất hay tài năng nào của người cố vấn mà
bạn muốn? Còn phẩm chất hay tài năng nào là bạn thật sự cần? Cố vấn cho doanh nghiệp
có thể là người thân, bạn bè, đồng nghiệp trước đây, thậm chí có thể là đối thủ cạnh tranh
không trực tiếp.
7. Chọn tên
Đặt tên cho doanh nghiệp là công đoạn rất quan trọng. Cái tên đẹp tồn tại dài lâu và có ý
nghĩa tôn vinh giá trị và đặc điểm của doanh nghiệp.
Nếu chạy vòng vòng với danh sách những cái tên đẹp rồi hỏi xin ý kiến từng người quen
thì sẽ bị rối trí. Công ty chuyên về đặt tên doanh nghiệp có vài gợi ý sau cho bạn: chú ý
đến văn hóa doanh nghiệp, điểm độc đáo của doanh nhân, thông điệp cần chuyển tải đến
khách hàng.
Anh Phillip Davis, nhà sáng lập một công ty đặt tên doanh nghiệp hỏi khách hàng câu
đầu tiên là: “Bạn muốn nổi bật hay hòa nhập?” Câu hỏi đó có vẻ dư thừa, vì hình như ai
cũng muốn nổi bật? Nhưng Davis tiết lộ rằng: một số doanh nghiệp, chẳng hạn như
ngành dịch vụ tài chính, không cần nổi bật mà cần sự tín nhiệm dài lâu.
Nhưng đúng là hầu hết doanh nghiệp luôn cần sự xuất hiện nổi bật và ấn tượng.
Chủ doanh nghiệp không cần là chuyên gia tiếp thị. Nhưng nếu muốn xây dựng một ý
tưởng thành công ty thì phải biết ít nhiều về chiến lược tiếp thị sản phẩm, dịch vụ.
Doanh nghiệp mới thành lập cần nghĩ đến trước tiên là: đối tượng khách hàng mình nhắm
đến. Và bằng cách lập bảng hỏi, phiếu khảo sát, bạn sẽ bước đầu thu hút chú ý của họ đến
doanh nghiệp.
Một chiêu tiếp thị khác là hợp lực với doanh nghiệp khác (ví dụ như tiệm bánh và quán
nước trong cùng một lầu khu thương xá) để kích thích quan tâm khách hàng đến, và cả
hai bên đều có lợi.
Một nhân tố quan trọng của tiếp thị thời đại mới là xây dựng website qua mạng xã hội
như Facebook, Tweeter. Nghiên cứu về tối ưu hóa công cụ tìm kiếm trực tuyến để thu hút
và làm nổi bật website của mình.
4
Bạn tin chắc ý tưởng của mình đột phá? Bạn bảo đảm bao nhiêu phần trăm thành công?
Cách tốt nhất để kiểm định khả năng của ý tưởng là bạn phải thử làm người đi chào bán,
giới thiệu sản phẩm và dịch vụ đó rộng khắp. Lập bảng khảo sát, phiếu đánh giá, và gửi
đến nhóm khách hàng tiềm năng.
Phải hiểu khách hàng của mình, từ bước “yêu thích” đến bước “bỏ tiền ra mua” rất dài.
Giá cả như vậy có hợp lý chưa? Khách hàng tiềm năng thường nói gì về sản phẩm? Họ
khen ngợi những tính chất nào? Họ cần các cải thiện ra sao?
Câu trả lời của những câu hỏi đó có thể giúp bạn phát triển ý tưởng sát hợp với thực tế
hơn.
10. Bắt đầu tìm kiếm người tài cho tương lai
Vẫn còn sớm, nhưng cũng đừng quên khi thành lập doanh nghiệp rồi thì sẽ có ngày nó
phát triển. Dù hiện tại chưa đủ tiền để thuê người, nhưng cũng đừng quên tìm kiếm người
tài thích hợp cho doanh nghiệp tương lai.
Một sự nghiệp thành công được xây dựng cả đời. Mục tiêu của bạn không thể chỉ là
có một công việc và trong bản đánh giá hiệu quả công việc lúc nào cũng là “đáp ứng
yêu cầu”.
Đặc biệt, trong thị trường lao động nhộn nhịp như hiện nay, hầu hết mọi người đều trải
qua nhiều công việc trong sự nghiệp và
chúng ta cần đánh giả bản thân thường
xuyên để đảm bảo đi tới thành công.
5
trong công việc thực sự đầu tiên của bạn?”, cho biết: “Hầu hết người tìm việc đều gửi
một kiểu sơ yếu lí lịch tới nhiều công ty cho các vị trí khác nhau. Điều đó sẽ khó thu hút
sự chú ý của nhà tuyển dụng bởi họ muốn nhận thấy điểm gì đó đặc biệt ở ứng viên phù
hợp với tổ chức của họ. Do đó, hãy dành thêm chút thời gian để “chăm chút” cho sơ yếu
lí lịch của mình hướng tới từng công ty, nó chứng tỏ bạn thực sự quan tâm và biết cách
khiến mình nổi bật.”
Không chỉ sơ yếu lí lịch mà bạn còn phải luôn sẵn sàng cho cuộc phỏng vấn xin việc.
Lewis Lin, người thành lập một công ty tư vấn nghề nghiệp ở Seattle, Mĩ, lưu ý mọi
người nên chuẩn bị kĩ lưỡng: “Những câu hỏi phỏng vấn phổ biến như “Tại sao bạn
muốn làm việc cho công ty chúng tôi?” hay “Lí do bạn nghỉ việc là gì?” tuy cũ nhưng
nhiều ứng viên vẫn không trả lời trôi chảy. Hãy luyện tập câu trả lời và chuẩn bị một số
câu chuyện thú vị để kể trong cuộc phỏng vấn”.
2. Hình thành và phát triển một thương hiệu của bản thân
Thương hiệu đó là điều mọi người nhớ tới bạn. Chuyên gia nghề nghiệp Liz Ryan nói bạn
cần xây dựng một câu ngắn gọn mô tả bản thân một cách chuyên nghiệp. “Ví dụ, mọi
người có thể nhớ tới bạn như một người biết tuyển chọn nhân viên xuất sắc hoặc một
người giải quyết vấn đề nhanh và hiệu quả. Như vậy, danh tiếng của bạn sẽ ngày được
nâng cao.”
Yêu cầu phản hồi của người khác về bạn là việc cần làm. Julie Janse, nhà diễn thuyết,
viết sách và hướng dẫn nghề nghiệp, nói rằng bạn nên tìm hiểu ý kiến của mọi người về
bạn, nó sẽ giúp bạn nhận ra mặt tích cực cũng như hạn chế của bản thân. Bạn có thể
chuẩn bị sẵn vài câu hỏi, hẹn gặp sếp 5 – 10 phút. Với đồng nghiệp cũng vậy. Hãy nhấn
mạnh tới những điều họ muốn bạn cải thiện và xin lời khuyên, gợi ý từ họ.
4. Xuất hiện trên Interner một cách phù hợp và chuyên nghiệp
Ngày nay, Internet là kênh hữu dụng nhất với các nhà tuyển dụng để tìm hiểu về ứng
viên. Do đó, hãy đảm bảo rằng bạn kiểm soát được những thông tin của mình trên đó.
Trước tiên, hãy thực hiện một cuộc tìm kiếm bản thân trên Internet, xóa đi những thông
tin không thích hợp. Sau đó, bạn có thể bắt đầu phát triển thương hiệu trực tuyến của
mình bằng cách lập tài khoản trên Twitter, Facebook cũng như các mạng lưới xã hội khác
và diễn đàn về lĩnh vực của bạn.
5. Xây dựng, duy trì và phát triển mạng lưới nghề nghiệp vững mạnh
“Hãy xây dựng quan hệ với đồng nghiệp ở địa phương của bạn, trên đất nước và toàn
cầu”, nhà chiến lược của VocationVillage.com, tiến sĩ Janet Civitelli khuyên bạn. “Bạn
có thể tham dự một cuộc hội thảo lớn trong lĩnh vực một hoặc 2 lần trong năm và các câu
lạc bộ địa phương định kì. Xem xét tới khả năng đảm nhận vai trò lãnh đạo trong các hoạt
6
động đó để mở rộng tầm nhìn. Ngoài ra, đừng quên giữ liên lạc với đồng nghiệp từng làm
việc với bạn.”
Những thay đổi với nhịp độ nhanh về kĩ thuật công nghề và xã hội có thể nhanh chóng
tạo ra sự thay đổi nghề nghiệp. Mọi người cần đặt ra kế hoạch dài hạn và chuẩn bị cho sự
thay đổi đột ngột bởi chúng có thể kết thúc sự nghiệp của mình. Hãy lập ra một kế hoạch
cụ thể cho sự nghiệp của bạn như trong 2 năm tới bạn cần tích lũy thêm những kĩ năng
gì? 5, 10 năm nữa bạn sẽ ở vị trí nào?...
Hầu hết chuyên gia đều đồng tình rằng nếu việc đi làm hàng ngày khiến bạn sợ hãi, mệt
mỏi, sự nghiệp của bạn đang rơi vào bế tắc. Giải pháp cho tình trạng này có thể là tìm
kiếm một sếp mới, một sự nghiệp mới hoặc thái độ mới. Nhưng trước tiên bạn cần tìm ra
nguyên nhân của sự bế tắc.
http://doanhnhansaigon.vn/online/kinh-doanh/khoi-nghiep/2010/08/1046677/de-khoi-su-
cho-mot-hanh-trinh-vinh-quang/
Khởi sự kinh doanh nghĩa là bắt đầu tự đặt lên vai mình sứ mệnh của một người
lãnh đạo, cũng có nghĩa là khởi đầu cho một hành trình liên tục tìm tòi, học hỏi và
đua tranh.
7
Doanh nhân tại Lễ tôn vinh sự học do Trường Doanh Nhân PACE tổ chức hàng năm
Không phải ngẫu nhiên Trường Kinh doanh Harvard (Harvard Business School - HBS)
nổi danh là một “học viện lãnh đạo” mặc dù tên trường đã thể hiện rõ đây là nơi dạy kiếm
tiền, chứ không phải là lò luyện chính khách.
Ấy vậy mà cựu học viên của Harvard đều là những người đã và đang lãnh đạo nước Mỹ
và thế giới! HBS hoàn toàn có lý và xứng đáng với sứ mệnh “Chúng tôi đào tạo lãnh đạo,
những người tạo ra sự thay đổi cho thế giới” mà trường xây dựng gần trăm năm nay. Với
những gì mà ngôi trường danh giá này đã làm, kinh doanh thực sự là một nghề vinh
quang và đáng được tôn vinh.
Lịch sử kinh thương thế giới ghi nhận nhiều doanh nhân huyền thoại, những người kiếm
tiền nhanh nhất, nhiều nhất và bền vững nhất thế giới. Họ cũng là những người ghi dấu
ấn rõ nét trong từng bước tiến của nhân loại.
Họ là Henry Ford, người “đặt cả thế giới lên bốn bánh xe”, biến ô tô vốn là vật trang sức
sang trọng dành riêng cho giới thượng lưu thành “nô lệ” cho cả xã hội; là Larry Page với
Google dẫn đường cho nhân loại đi vào thế giới mênh mông của thông tin và tri thức trực
tuyến; là Bill Gates với Microsoft, linh hồn của ngành công nghệ thông tin đưa thế giới
bước vào một kỷ nguyên mới; là Thomas Watson Sr. với IBM biến máy tính trở thành vật
dụng cá nhân...
Còn nhiều, nhiều tên tuổi có thể liệt kê vào danh sách những huyền thoại đã và đang dẫn
dắt thế giới, khiến thế giới đổi thay tích cực.
Có nhiều cách để “định danh” bản thân, nhưng có thể khẳng định, kinh doanh là con
đường vinh quang mà mỗi lữ khách một khi đã lựa chọn là phải tự ý thức được rằng mình
đã chọn “nghề lãnh đạo”: lãnh đạo chính mình và những người xung quanh mình thực thi
sứ mệnh phục vụ, đáp ứng nhu cầu của xã hội bằng sản phẩm và dịch vụ mà mình cung
cấp.
8
Có nhiều cách kiếm tiền và cũng có vô số kiểu tiêu tiền. Tuy nhiên, chuyện kiếm tiền và
tiêu tiền của hai người giàu nhất nước Mỹ, Henry Ford (đầu thế kỷ XX) và Warren
Buffett (đầu thế kỷ XXI), đã trở thành kinh điển, thậm chí nhiều người không nói quá khi
gọi đó là “đạo” của thương giới.
Henry Ford đã khỏa lấp sự thiếu hụt học vấn do phải nghỉ học quá sớm bằng cách tự học,
học qua thực tế công việc, học từ người khác và đặc biệt là học từ sách vở. Thật cảm
động trước cảnh cậu bé Henry quên ăn quên ngủ, quay quắt, bất lực với đống sách vở ít
ỏi, cũ kỹ khi tìm hiểu về động cơ hơi nước, khởi nguồn cho đế chế ô tô Ford sau này.
Giải quyết cho thế giới vấn đề đi lại, Henry Ford trở thành người giàu nhất nước Mỹ vào
đầu thế kỷ XX. Ông sử dụng đồng tiền kiếm được để xây bệnh viện, lập viện bảo tàng,
xây trường học và đặc biệt là lập Quỹ Ford với sứ mệnh thúc đẩy phát triển văn hóa trên
toàn thế giới.
Trước khi trở thành nhà đầu tư tài ba, một trong những người giàu nhất và có ảnh hưởng
lớn nhất thế giới, Warren Buffett, đã phải trầy trật với sự học. Thi trượt Đại học Harvard,
Warren quyết tâm tìm bằng được thầy giỏi hồi đó là Benjamin Graham và theo thầy,
thậm chí xin vào làm việc trong công ty của thầy để học cho bằng hết “đạo” kinh doanh.
Sau này, khi được hỏi về bí quyết thành công, nhà hiền triết xứ Omaha đã không ngần
ngại thú nhận: “Trong tôi, 85% là Benjamin Graham”. Giống tiền bối Henry Ford, người
giàu nhất nước Mỹ đầu thế kỷ XXI đã hiến gần như toàn bộ tài sản khổng lồ của mình
cho công tác từ thiện. Song, có lẽ vô giá hơn là triết lý sống và kinh doanh mà ông để lại
cho đời. Triết lý đó vô cùng giản dị: “Sống thì phải tử tế. Làm ăn thì phải chính trực”.
Lương Văn Can, người được coi là người thầy đầu tiên của thương giới Việt Nam, đã
khái quát 10 nguyên nhân kìm hãm thương mại nói riêng, kinh tế nước ta nói chung. Đó
là: 1. Người mình không có thương phẩm; 2. Không có thương hội; 3. Không có tín thực;
4. Không có kiên tâm; 5. Không có nghị lực; 6. Không biết trọng nghề; 7. Không có
thương học; 8. Kém đường giao thiệp; 9. Không biết tiết kiệm; và 10. Không nội hóa.
Ngót một thế kỷ đã trôi qua nhưng đúc kết của tiền nhân vẫn còn nguyên giá trị. Cụ cử
Can cũng chỉ ra hai tố chất quan trọng gồm “thương đức” và “thương tài” mà doanh nhân
chỉ có thể có được bằng “thương học”.
Tinh thần này là sự tiếp nối tư tưởng chủ đạo của Yukichi Fukuzawa, nhà khai sáng,
người thầy của nước Nhật hiện đại: “Trời không sinh ra người đứng trên người. Trời
không sinh ra người đứng dưới người. Tất cả đều do sự học mà ra”.
Rõ ràng, hành trình đầy gian truân, thách thức nhưng vô cùng vinh quang mà doanh nhân
lựa chọn không thể tách rời sự học. Chỉ có học mới có thể tôi luyện “thương đức, thương
tài”, rút ngắn thời gian và giảm thiểu hậu quả của quá trình “Thử - Sai” mà bất cứ ai
trong bước đầu khởi nghiệp đều phải trả giá.
9
Cũng bắt đầu từ sự học, doanh nhân khởi nghiệp sẽ không mày mò “phát minh lại cái
bánh xe” mà biết cách “đứng trên vai của những người khổng lồ” để kiến tạo một cơ
nghiệp bền vững và trường tồn.
Để giúp doanh nhân rút ngắn thời gian mò mẫm tìm đường trong bước đầu
khởi nghiệp, Trường Doanh nhân PACE vừa cho ra mắt chương trình đào
tạo “Khởi tạo doanh nghiệp” (Sustainable Entrepreneurship Practice - gọi tắt
là SEP).
Chương trình dành riêng cho những người đang ấp ủ khát vọng khởi nghiệp,
hoặc đang điều hành doanh nghiệp trong giai đoạn đầu đầy khó khăn, thách
thức; những người quan tâm đến công việc “khởi tạo doanh nghiệp mới”
hoặc “tái tạo doanh nghiệp cũ”.
SEP bao gồm những nội dung cơ bản: Chân dung và tinh thần doanh nhân
khởi nghiệp; Ý tưởng kinh doanh và cộng sự khởi nghiệp; Mô hình doanh
nghiệp; Chiến lược công ty và kế hoạch kinh doanh; Nghiên cứu thị trường;
Lựa chọn hình thức pháp lý; Huy động vốn; Xây dựng đội ngũ; Nguyên tắc
sử dụng dịch vụ tư vấn doanh nghiệp; Đạo đức kinh doanh và văn hóa doanh
nghiệp...
Giáo sư Oded Shenkar đã tiến hành khảo sát mô hình kinh doanh và cả nghiên cứu khoa
học, lịch sử. Anh khám phá ra rằng: bắt chước là nguồn gốc dẫn đến tiến trình phát triển.
Bên cạnh đó, bắt chước giỏi đòi hỏi óc tưởng tượng và trí thông minh để đem lại hiệu quả
tích cực cho kinh doanh.
Câu hỏi gây tranh cãi là: hành động bắt chước có giá trị hơn một ý tưởng mới toanh? Bắt
chước thành công là việc làm không dễ và đòi hỏi những kỹ năng cần học tập, rèn luyện?
Giáo sư Shenkar sẽ trò chuyện với chúng ta xoay quanh vấn đề này.
Shenkar: Bắt chước tạo ra hiệu quả tuyệt vời, và vì thế rất cần thiết trên con đường phát
triển. Thực tế, bắt chước dẫn đến thành công không phải là điều quá hiếm hoi. Trong một
khảo sát tôi đã tiến hành, trong 48 thành quả thì có 34, chiếm ¾ tổng số, là được thực
hiện nhờ bắt chước một ý tưởng đã hình thành trước đó. Khảo sát cũng cho thấy rằng tỷ
lệ bắt chước đang tăng dần lên.
10
Ví dụ như việc Chrysler đã sáng chế ra chiếc xe tải nhỏ hiện đại năm 1984. Phải đến một
thập kỷ sau, một nhà sản xuất xe khác bắt chước nó. Rồi GM giới thiệu chiếc Spark, hãng
Chery của TQ cho ra đời chiếc QQ. Những chiếc xe đời sau mới thu hút thị trường
mạnh… 98% giá trị của phát minh không được hưởng bởi người sáng lập đầu tiên mà bởi
những người bắt chước sau này.
Hỏi: Vậy chỉ cần ngồi chờ cái gì đó thành công rồi bắt chước?
Shenkar: Những người bắt chước giỏi không ngồi chờ, mà tích cực tìm kiếm ý tưởng
đáng để bắt chước. Họ dành nhiều thời gian và công sức lần mò đến những ý tưởng ở các
địa phương rất xa, ở những ngành công nghiệp rất khác lạ… Ngoài ra, họ không chỉ đơn
thuần đem về y nguyên ý tưởng đã hình thành, mà thay đổi, cải biến thành sản phẩm mới
tốt và rẻ hơn.
Bắt chước sau thường thành công hơn ý tưởng trước. Vì người phát minh ban đầu thường
dễ sa đà vào hoạt động nghiên cứu sâu, trong khi kẻ bắt chước lại nhìn ý tưởng một cách
khách quan để điều chỉnh nó phù hợp với phản ứng của thị trường.
Hỏi: Làm thế nào bắt chước ý tưởng của công ty khác mà không xâm phạm luật
bản quyền phát minh sáng chế?
Shenkar: Trên thực tế, hầu hết sản phẩm, quy trình, ý tưởng đều không được bảo vệ bởi
luật bản quyền sáng chế. Thử nghĩ xem, một tạp chí ban đầu hình thành mục “Hỏi và
Đáp”, chẳng lẽ tạp chí của bạn không được có mục đó? Không. Bạn vẫn có thể làm. Và
nếu làm tốt thì sẽ thu hút nhiều độc giả hơn.
Hỏi: Anh có thể kể chúng tôi nghe một vài ví dụ kinh doanh mà chúng ta vốn nghĩ là
phát minh nhưng thực ra là một tác phẩm bắt chước xuất sắc?
Shenkar: Đơn giản nhất, chuỗi cửa hàng thức ăn nhanh McDonald’s đã bắt chước hệ
thống tiên phong của White Castle. Thẻ thanh toán quốc tế Visa, Mastercard đều vay
mượn ý tưởng một chiếc thẻ nhựa nhỏ để giao dịch giữa người mua kẻ bán của Diners
Club. Nhà sáng lập chuỗi cửa hàng tiện lợi Wal-Mart thừa nhận mình tổng hợp nhiều ý
tưởng tuyệt vời từ thế hệ đàn anh đi trước và cải thiện chút để tạo hệ thống siêu thị thành
công.
Hỏi: Nếu bắt chước đem lại hiệu quả tuyệt vời như vậy, tại sao các doanh nghiệp
không phổ biến khắp các nhân viên?
Shenkar: Từ “bắt chước” mang nghĩa không đẹp. Tôn vinh nó chẳng khác nào làm thui
chột những phát minh mới lạ nguyên thủy và đầy tiềm năng. Ngay cả những chủ doanh
nghiệp nhận thấy hiệu quả đích thực của bắt chước và cải tiến, họ cũng tránh không đề
cao việc đó. Kết quả là bắt chước thường được thực hiện trong bóng tối mà không có
chiến thuật hỗ trợ đích đáng.
11
Hỏi: Vậy nếu doanh nghiệp đánh giá đúng mức và chú trọng nhiều hơn, bắt chước
thì sẽ đem đến nhiều thành công hơn?
Shenkar: Chính xác! Tuy nhiên, không đơn giản vậy. Nhiều người bị thu hút bởi một
phát minh, nhưng không nhìn thấy hết cốt lõi tạo thành công từ ý tưởng thô sơ đó. Người
thì nhầm: thành công ở Peoria nhất định sẽ thành công tại New York. Người thì quá tin
tưởng sức mạnh của ý tưởng đầu tiên, nên không cải biến cho phù hợp với thị trường thực
tế.
Người bắt chước giỏi sẽ hiểu: phải phát triển những khả năng còn tiềm tàng trong ý tưởng
và triển khai các chiến lược cụ thể để đem lại hiệu quả đích thực.
Hỏi: Nghiên cứu khoa học nhận định sao về hành động bắt chước?
Shenkar: Trước đây, các nhà khoa học nhận định bắt chước là hoạt động ở cấp độ thấp.
Một vài người miêu tả chúng như đặc tính của động vật, trẻ em và người có thần kinh
kém phát triển.
Tuy nhiên, ngày nay, sau khi tiến hành nhiều thí nghiệm quan sát con người và động vật
trong đa dạng hoàn cảnh, môi trường, các nhà khoa học phát hiện: hành động bắt chước
là một tiến trình phức tạp, đòi hỏi trí thông minh và năng lực nhận thức cao cấp… Nghiên
cứu trên động vật cho thấy: con dã nhân đầu đàn nhờ bắt chước mà tồn tại trong môi
trường thù địch bất chấp sức mạnh thể lực không đủ chèo chống. Tôi thấy điều đó cũng
tương tự trong rừng kinh doanh hiện nay.
Hỏi: Con dã nhân bắt chước để tồn tại. Và những nhà lãnh đạo cũng thế?
Shenkar: Doanh nghiệp cần thay đổi cách nhìn. Nhớ lại những năm 1980, cách mạng
chất lượng, các công ty Hoa Kỳ vốn nghĩ khâu kiểm định chất lượng là cuối cùng sau quá
trình sản xuất. Nhưng cuộc cách mạng đó khiến doanh nhân phải hiểu: cần kiểm soát chất
lượng trong mọi khâu, tất cả quy trình, từ đầu đến cuối. Và bây giờ là cách mạng đánh
giá tầm quan trọng của việc bắt chước đi kèm cải biến trong phát triển doanh nghiệp.
12
- Nhận thức: tầm quan trọng của việc thoát ly khỏi mọi lề lối. Lãnh đạo đi liền với đổi
thay và hy vọng ở tương lai. Khi điều hành công ty, doanh nhân cần dấn bước vào những
lãnh thổ chưa được khai phá, để rèn luyện cách đương đầu với các khó khăn ẩn giấu và
khám phá nhiều tri thức tiềm tàng.
- Cam kết: không ngừng học tập để nâng cao năng lực bản thân. Nếu bệnh thì không thể
chăm sóc người ốm. Nếu nghèo thì không thể hỗ trợ người đói. Nếu không học thì không
thể giúp người ít học.
- Để có được địa vị lãnh đạo, doanh nhân hẳn đã từng trải qua đủ thành công và
thất bại. Khiêm tốn khi thành công và kiên cường khi thất bại là phẩm chất căn bản phải
mãi duy trì.
- Sẵn sàng đầu tư phát triển nhân viên. Đừng ngần ngại giúp đỡ đồng nghiệp và cấp
dưới phát huy tiềm năng của họ một cách tối đa.
- Học cách liên kết với cá nhân không phù hợp. Khi gặp người có tính cách và phương
án xử lý vấn đề khác mình, hầu hết đại gia thấy “chướng mắt” nên né xa, loại bỏ, hoặc ra
sức thay đổi đối phương. Nhưng, người lãnh đạo giỏi cần nhìn ra ưu điểm của mọi nhân
viên, đồng thời, chấp nhận tài năng thay vì cứ xăm soi thiếu sót.
- Công bằng và chính trực. Mọi nhân viên luôn yêu cầu sự công bằng. Họ muốn được
lắng nghe. Điều quan trọng không phải là quyết định cuối cùng của bạn có trùng với kiến
nghị cấp dưới đã đưa lên? Mà vấn đề cốt lõi là công việc tiến triển rõ ràng, minh bạch.
- Trung thành với tổ chức, nghề nghiệp, cộng đồng, xã hội, mà đặc biệt là gia đình.
- Có trách nhiệm không chỉ với kết quả công việc mà còn với tiến trình thực hiện và
những người cộng tác cùng mình suốt chặng đường dài. Cách thức đạt được thành quả
sẽ hình thành chính con người bạn.
- Chủ doanh nghiệp là người có đặc quyền. Chính xác. Đó là sức mạnh, nhưng cũng là
gánh nặng. Thành quả đạt được càng cao thì lòng trắc ẩn phải càng nhiều. Học tập phải đi
kèm thấu hiểu.
- Nhân viên đánh giá “sếp” không dựa vào lời hứa, mà căn cứ trên hành động và kết
quả đã đạt được. Thành công phải gắn liền với tình cảm và lòng quan tâm đến mọi
người xung quanh.
- Biết cười khuyết điểm của chính mình. Lãnh đạo là phải ý thức sự thất bại và hạn chế
của chính mình, để phát triển dựa trên sự khiêm tốn và tính nhân văn.
13
Sự thật về công việc tạm thời
Thứ Hai, 09/08/2010 13:16 (GMT+7)
Công việc tạm thời đang trở thành sự lựa chọn thích hợp cho cả người tìm việc lẫn
nhà tuyển dụng, đặc biệt khi tình hình kinh tế không khả quan. Nhà tuyển dụng có
thể tìm được sự giúp đỡ của các chuyên gia trong khi người tìm việc có thời gian
trải nghiệm...
Tuy nhiên, một số người vẫn còn băn khoăn về công việc tạm thời do chưa hiểu rõ nó.
Dưới đây là một số ý kiến về công việc tạm thời và sự thật về chúng, bạn có thể tham
khảo để quyết định sự lựa chọn của mình:
1. Công việc tạm thời chỉ dành cho những người có trình độ thấp
SAI. Nhân viên tạm thời thực sự làm việc ở mỗi lĩnh vực cho các tổ chức ở mọi cấp độ,
từ công ty tư nhân nhỏ đến tập đoàn lớn. Vị trí tạm thời có giá trị đối với hàng ngàn nghề
nghiệp. Chuyên gia kế toán và tài chính, chuyên viên IT, luật sư, nhân viên marketing,
thiết kế, trợ lí quản trị và thậm chí giám đốc điều hành đều có thể làm việc tạm thời. Lưu
ý rằng nếu nền tảng kĩ năng của bạn chỉ có thể đáp ứng nhu cầu trong ngắn hạn, công
việc tạm thời sẽ là sự lựa chọn thích hợp.
2. Nhân viên tạm thời không được trả lương tốt và không có nhiều khoản trợ cấp
SAI. Trong nhiều trường hợp, tiền lương dành cho vai trò tạm thời không thua kém nhân
viên chính thức. Những người có nhiều kĩ năng có thể áp dụng ở nhiều lĩnh vực “ hot” sẽ
nằm trong nhóm cao cấp, đôi khi kiếm được nhiều tiền hơn đồng nghiệp làm toàn thời
gian. Thêm vào đó, để thu hút các chuyên gia hàng đầu giúp đỡ tạm thời cho mình nên
các công ty còn cung cấp nhiều điểu khoản hấp dẫn như ưu đãi về bảo hiểm, khám sức
khỏe, phương tiện đi lại… Ngoài ra, họ cũng tạo cơ hội để bạn tham gia các khóa học,
mở rộng kĩ năng mới.
3. Không phải trả phí khi đăng kí việc làm tạm thời với công ty tuyển dụng trung
gian
ĐÚNG. Không có công ty danh tiếng nào lại yêu cầu bạn trả tiền để xin việc. Ngày nay,
nhiều công ty không trực tiếp đứng ra tuyển nhân viên mà thông qua một công ty tuyển
dụng trung gian. Công ty tuyển dụng nhận yêu cầu từ công ty khách hàng và sau đó tìm
kiếm ứng viên thích hợp. Công ty khách hàng, chứ không phải bạn, sẽ thanh toán cho
công ty tuyển dụng chi phí cho dịch vụ đó.
4. Bạn không thể tiếp tục tìm việc khi đang làm việc tạm thời
SAI. Một trong những ưu điểm lớn nhất của công việc tạm thời là tạo ra sự linh hoạt. Bạn
có thể chỉ làm việc ít hơn 40 tiếng một tuần hoặc làm việc cho một dự án kéo dài một vài
ngày hay vài tuần. Song song với nó, bạn vẫn có thể thực hiện quá trình tìm việc để xác
định công việc mình muốn gắn bó nhất và thích hợp nhất với điều kiện của bạn. Ngoài ra,
14
bạn vẫn có thể gửi hồ sơ và tham gia các sự kiện xây dựng mạng lưới quan hệ cũng như
các khóa học nâng cao nghiệp vụ.
5. Công việc tạm thời được coi là cầu nối tới công việc toàn thời gian
ĐÚNG. Theo thống kê của Hiệp hội tuyển dụng Mỹ, 77% người đã từng làm việc tam
thời cho biết đó là cách hay để đạt được công việc toàn thời gian. Do hiệu ứng của cuộc
khủng hoảng kinh tế, nhân viên muốn đảm bảo công việc của mình phải thật ổn định và
hoàn hảo. Kết quả là họ thử sức với nhiều công việc tạm thời để đưa ra sự lựa chọn phù
hợp nhất. Thêm nữa, sự nổi bật ở công việc tạm thời sẽ giúp bạn có một vị trí vững chắc
trong dài hạn.
Nếu khởi nghiệp kinh doanh với quy mô nhỏ thì vốn của bạn có thể không nhiều. Sau đây
là 12 vật dụng thiết yếu cho công việc nhưng với chi phí không cao, chỉ khoảng 43 triệu
đồng.
Ghế xoay
Dell Vostro 1015 (khoảng 8,5 triệu đồng) có màn hình 15 inch, chạy hệ điều hành
Windows 7 Home Premium. Bạn chỉ cần truy cập internet, đăng ký Google Apps để sử
dụng ứng dụng văn phòng miễn phí.
Với khoảng 2,3 triệu đồng, bạn có thể mua màn hình Acer X203H 20 inch để gắn với
máy tính Dell mới. Màn hình lớn làm bạn đỡ mỏi mắt, tư thế thoải mái và hiệu suất công
việc cao hơn.
Máy in đa năng
15
Bạn có thể chọn máy in HP, Brother hay Samsung chất lượng cao và giá phải chăng.
Nhưng ở buổi ban đầu, Epson WorkForce 610 All-In-One (khoảng 3,8 triệu đồng) thích
hợp cho bạn vì ngoài chức năng in gần chuyên nghiệp, nó còn có thể quét hình, gửi fax
và photocopy.
Khi kết hợp Google Apps và OpenOffice, chúng sẽ là những công cụ mạnh. Với những
chức năng như cộng tác tài liệu của Google, trình bày tài liệu và tính toán của
OpenOffice, chúng thích hợp với quy mô kinh doanh nhỏ.
Không những làm văn phòng đẹp mắt hơn, chuột và bàn phím vô tuyến còn giúp bạn
không bị vướng víu và tăng hiệu suất công việc. Có lẽ bạn sẽ thích thú với bàn phím
Microsoft Arc và chuột không gian Gyration (không cần để trên bàn mà chỉ cần trỏ lên
màn hình) với giá lần lượt khoảng 1,1 triệu đồng và 1,5 triệu đồng.
Là trợ thủ đắc lực vì ngoài chức năng email và duyệt web, iPhone có rất nhiều phần mềm
dành riêng cho nó. Với hình thức cam kết sử dụng 24 tháng của Viettel và gói cước
iPhone 1, iPhone 3G có giá khoảng 6 triệu đồng (chưa tính cước 350.000 đồng/tháng).
Ngoài iPhone, điện thoại BlackBerry cũng có nhiều ứng dụng văn phòng cho bạn.
USB D-com 3G của Viettel VinaPhone và MobileFone với giá từ khoảng 680.000 - 1,5
triệu đồng, giúp truy cập internet tốc độ cao từ máy tính xách tay ở mọi nơi, mọi lúc.
Tai nghe
Có thể kết hợp với bất kỳ kiểu điện thoại nào, tai nghe Ultimate Ears MetroFi 170vi là
một gợi ý cho bạn. Nó có chất lượng âm thanh cao với giá khoảng 1,1 triệu đồng.
Clickfree C2 Portable BackUp (khoảng 2,2 triệu đồng) là thiết bị lưu trữ dự phòng có
dung lượng 250 GB rất tiện dụng.
Máy chiếu
Để trình bày nội dung cho đối tác, khách hàng, bạn cần dùng máy chiếu. WowWee
Cinemin Swivel Pico (khoảng 4,9 triệu đồng) gọn nhẹ, có thể nhận tín hiệu từ máy tính
xách tay, iPhone hay BlackBerry ở dạng Powerpoint, video, hình ảnh và chiếu lên tường
16
Nguồn Entrepreneur và Viettel
Tại Mỹ, tổng giá trị ngành này hiện đạt 17,8 tỷ USD, và dự đoán sẽ tăng trưởng 9%/năm
trong 5 năm tới. Khởi nghiệp ngành này, bạn cần công ty nhỏ với đội ngũ nhân viên lành
nghề, có kỹ năng lắp đặt các thiết bị môi trường như turbine gió, tấm pin mặt trời và sân
thượng xanh, mái nhà xanh...
Khách hàng của công ty khá đa dạng: từ các văn phòng công cộng, doanh nghiệp, đến các
hộ gia đình có ý thức bảo vệ môi trường. Đi sâu vào chuyên môn, công ty sẽ nâng cao tay
nghề quản lý chất lượng không khí, đất, nước; nghiên cứu để phát triển dự án…
Biên dịch - Thông dịch. Toàn cầu hóa bùng nổ. Kết nối kinh doanh khắp thế giới.
Truyền thông trở thành vô giá. Theo AnythingResearch.com, tại Hoa Kỳ, ngành dịch
thuật có giá trị 2,7 tỷ USD, tăng trưởng trung bình 22% từ năm 2004.
Dân di cư toàn cầu đông, ngành chăm sóc sức khỏe trở thành khách hàng lớn của dịch vụ
thông dịch. Bên cạnh đó, quan hệ đối tác giữa các doanh nghiệp ngoài nước luôn cần
thông dịch viên. Ngoài ra còn có dịch website, dịch tài liệu đa ngôn ngữ…
Chăm sóc sức khỏe tại nhà. Dân số già và thu nhập bình quân đầu người tăng là hai
nhân tố kết hợp giúp ngành chăm sóc sức khỏe tại nhà ngày càng phát triển. Đối với
những nước giàu như Mỹ, Nhật, nhu cầu cao và ngày càng tăng. Họ trả lương cao nhưng
đòi hỏi y tá có bằng cấp chuyên môn và trình độ ngôn ngữ bản xứ tốt.
Du lịch sông nước quốc nội. Đường bộ ô nhiễm cao, không an toàn. Hàng không tiện lợi
nhưng chi phí đắt. Vậy nên, du lịch sông nước bằng du thuyền là khuynh hướng thư giãn
tái xuất hiện, đang rầm rộ trở lại. Mới khởi nghiệp, bạn có thể đào luyện nhân viên phục
vụ, thuê tuyển nhân viên lái tàu lành nghề, để làm tour du lịch sông nước hoàn chỉnh.
Trà và thức uống dinh dưỡng. Ngoài nước đun sôi để nguội, những thức uống thông
dụng nhất thế giới là nước khoáng, nước ngọt, bia, sữa, café và đặc biệt là trà. Vấn đề an
toàn vệ sinh thực phẩm và sức khỏe nổi lên ngày càng nhiều, nên trà trở thành thứ thức
uống thông dụng và được chuộng dùng toàn cầu. Kinh doanh nước ép giàu chất chống
oxi hóa, nước bổ sung vitamin cũng có triển vọng lớn.
Đồ chơi giải trí. Nhạc cụ chuyên nghiệp lẫn nghiệp dư, đồ chơi kích thích sáng tạo cho
trẻ, trò chơi điện tử gia đình… luôn chiếm phần đáng kể trong tổng chi tiêu hộ gia đình
tại những quốc gia đang nổi và các nước giàu. Khi kinh tế khó khăn, những chuyến du
lịch nghỉ dưỡng xa hoa bị đình lại, thì những món đồ chơi nho nhỏ vừa túi tiền và mang
tính giáo dục cao được các bậc phụ huynh chọn mua nhiều.
17
Dạy kèm. Mở trường hay lớp dạy kèm là dịch vụ bị cạnh tranh nhiều, nhưng luôn có tiềm
năng lớn. Khi bận rộn kiếm tiền, các bậc phụ huynh càng chịu khó đầu tư để điểm số của
các con tốt nhất, giúp mở ra tương lai tươi sáng cho thế hệ sau. Quan trọng là biết cách
chọn lựa hình thức lớp học phù hợp, tuyển và giữ được đội ngũ giáo viên giỏi, dày dặn
kinh nghiệm. Bên cạnh đó, kinh doanh ngành giáo dục, đừng quên bỏ qua những mảng:
giáo dục đặc biệt, dạy kèm ngoại ngữ, âm nhạc, hội họa, thể thao, kỹ năng sống…
Tiệm bánh. Nhu cầu ẩm thực ngày càng tăng. Mọi người không chỉ tìm đến nhà hàng
sang trọng để thưởng thức món Tàu, mà còn say mê tận hưởng hương vị ngọt ngào của
bánh Tây. Lò bánh và tiệm café bánh kem đông đảo các gia đình và nhóm bạn trẻ. Chủ
tiệm bánh cần tìm nét độc đáo riêng thông qua việc: giới thiệu những loại bánh đặc sản
địa phương lạ miệng, có mùi vị phù hợp theo mùa; sáng tạo trong hình thức và màu sắc
bánh…
Bán hàng thủ công trực tuyến. Hàng hiệu rất được chuộng, nhưng, quần áo, trang sức
làm bằng tay, đẹp, độc, rẻ, bán trực tuyến đang trở thành xu thế thời trang của thị trường
toàn cầu. Thanh toán trực tuyến ngày càng đa dạng và dễ dàng. Tại Việt Nam, xuất hiện
nhiều trang bán hàng trực tuyến, kèm dịch vụ xem hàng trực tiếp, chuyển hàng qua
đường bưu điện, tiện dụng tùy yêu cầu từng thượng đế.
Kiểm tra an toàn và chất lượng. Khách hàng của bạn sẽ là các doanh nghiệp, những
đơn vị sản xuất cần được kiểm định chất lượng nguyên liệu và sản phẩm. Đời sống nâng
cao, chất lượng sản phẩm được đưa lên hàng đầu, đặc biệt là an toàn sản phẩm dành cho
trẻ em. Những gì công ty bạn cần là phòng thí nghiệm hiện đại với đội ngũ chuyên gia
lành nghề có khả năng nghiên cứu và kiểm tra theo đặt hàng. Chữ tín của công ty là tối
quan trọng trong ngành này.
http://doanhnhansaigon.vn/online/doanh-nhan/phong-cach-doanh-
nhan/2010/08/1046844/ky-nang-noi/
Thuyết trình hay nói trước đám đông là nỗi e ngại bản năng của tất cả mọi người,
không chỉ riêng ở Việt Nam. Vấn đề là làm thế nào vượt qua được nỗi sợ đó thôi.
Nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề vì sao người ta sợ nói trước đám đông đã xác
định được những nguyên nhân chủ yếu như sau:
- Người ta sợ bị thất thố trước những người khác, bị người khác coi thường, chê bai, mất
lòng tin.
- Sợ phải sáng tạo ra cái gì đó là của riêng mình mà họ không làm được hay chưa thử bao
giờ (rõ nét nhất là khi được mời hát).
- Sợ bị hớ (do lời nói, cử chỉ, thói quen, ăn mặc, hình thể,…).
- Sợ ăn nói không lưu loát, ấp úng, không biết diễn đạt như thế nào,…
Vậy làm thế nào vượt qua được những nỗi sợ đó?
18
Đứng trước câu hỏi này, những người
làm chính trị, các nhà giáo và các doanh
nhân là những người quan tâm đặc biệt.
Riêng trường hợp doanh nhân, khả năng
nói (thuyết phục khách hàng, lôi cuốn
cộng sự, lãnh đạo, điều hành,…) gần như
quyết định hoàn toàn đến sự thành bại của
doanh nghiệp. Ngày nay, càng hội nhập
sâu vào thị trường quốc tế, để tạo được
chỗ đứng thật sự, người ta càng phải rèn luyện, phát triển kỹ năng nói của mình .
Cách phát triển kỹ năng nói tốt nhất là học về kỹ năng thuyết trình hay thuật diễn đạt
đước đám đông (public speaking). Môn khoa học này chỉ ra những nguyên nhân sâu xa vì
sao người ta sợ nói trước đám đông và làm thế nào vượt qua nỗi sợ đó, tiến đến làm chủ
khả năng diễn đạt của mình. Theo đó 5 nguyên tắc vàng đã được lập ra và những ai áp
dụng đúng những nguyên tắc đó thì kỹ năng nói của họ được cải thiện một cách chắc
chắn. Đó là:
1. Hiểu rõ đối tượng nghe (cử tọa): Họ là ai, họ trông chờ gì ở bài trình bày của bạn, họ
hiểu biết đến mức nào vấn đề mà bạn trình bày? Nếu những phân tích mang đến cho bạn
những câu trả lời xác thực thì bạn sẽ chủ động và yên tâm hơn nhiều khi trình bày. Đối
với cử toạ bạn mới gặp lần đầu bạn cần tìm ra cách để nắm được những thông tin trên, ví
dụ bạn có thể đặt vài câu hỏi ngắn gọn mang tính giao lưu vừa gây thiện cảm vừa nắm
được thông tin bạn cần.
2. Chuẩn bị bài nói: Tuy bạn sẽ trình bày bằng lời nhưng bạn vẫn phải chuẩn bị bài nói
với đầy đủ 3 phần mở bài, thân bài và kết luận. Phần mở đầu phải xác định rõ mục tiêu
của bài trình bày, mô tả tầm quan trọng của chủ đề dành cho cử toạ và điểm trước những
nội dung chính sẽ trình bày. Phần thân bài phải bao gồm những dàn ý sáng sủa về những
điểm chính, các luận cứ liên quan và các tư liệu hỗ trợ phong phú nhằm duy trì sự quan
tâm của cử toạ. Phần kết luận phải nhấn mạnh những điểm chính và kết thúc. Một trong
các cách làm điều này là tóm tắt lại những gì đã trình bày. Tuy nhiên việc tóm tắt không
lôi kéo sự chú ý của cử toạ bằng cách nhấn mạnh những hệ quả của những gì cử toạ đã
nghe. Nên chú trọng vào các lợi ích mà cử toạ sẽ áp dụng từ kinh nghiệm này. Những
công cụ hỗ trợ như powerpoint, webpage,… nên được sử dụng.
3. Trình bày bài nói: Bạn phải trình bày bằng lời chứ không phải đọc bài chuẩn bị sẵn
dù bài chuẩn bị đã viết rất công phu (*). Khi trình bày, bạn chỉ liếc qua những ý chính
được ghi lại trên các phương tiện hỗ trợ. Chú ý rằng những hình ảnh, biểu đồ minh hoạ
hấp dẫn có sức thu hút rất mạnh. Bạn phải vận dụng kiến thức của mình để diễn đạt từng
ý của bài trình bày. Bên cạnh đó, cách diễn đạt kết hợp ngôn ngữ cơ thể hợp lý (body
language - chuyển động của cơ thể, chân tay, gương mặt,…) sẽ mang lại hiệu quả cao.
4. Tiếp xúc với người nghe: Tiếp xúc bằng mắt với tất cả những người nghe, đặt câu hỏi
và mời những người năng động nhất cùng tham gia, tìm cách đưa mọi người vào cuộc là
cách tốt nhất đạt đến mục tiêu của bài trình bày.
19
5. Tự rút ra những kinh nghiệm cho mình sau mỗi lần trình bày: Mỗi lần tiếp xúc với
những cử toạ khác nhau luôn nảy sinh những vấn đề khác nhau mà ta cần đúc kết lại
thành kinh nghiệm. Việc làm này tích luỹ, làm giàu dần cho kỹ năng diễn đạt của bạn và
ở đỉnh cao, bạn sẽ được cộng đồng ngưỡng một như một nhà hùng biện.
Trong thực tiễn ở nước ta, ở tất cả các giới nói chung, giới doanh nhân nói riêng, kỹ năng
nói đều không cao. Từ những cuộc họp nhỏ như họp trao đổi chuyên môn, giao ban, tiếp
khách, đến những cuộc họp lớn như hội nghị, hội thảo, tổng kết,… ở đâu cũng phảng phất
sự thiếu vắng những bài trình bày chuyên nghiệp được diễn đạt bởi những người có kỹ
năng thuyết trình cao. Đây là một khiếm khuyết cần được khắc phục. Đó là một việc
không khó, cái khó nhất có lẽ là phải vượt qua thói quen của chính mình.
------
(*) Tài liệu nghiên cứu về kỹ năng nói của trường đại học Havard danh tiếng đã chỉ rõ:
“Nếu anh đọc cho người khác nghe, anh chỉ chuyển tải được khoảng 30% lượng thông
tin nhưng nếu anh trình bày cùng vấn đề cho họ nghe một cách xuất sắc thì anh có thể
truyền đạt đến họ 100% lượng thông tin đó”.
NGUYÊN THẢO
Để quản lý đội ngũ chuyên viên dày dặn kiến thức và kinh nghiệm, thì cần những kỹ
năng đặc biệt.
Mời các bạn theo dõi bài "Bí quyết lãnh đạo nhân tài" do Kim Quy trình bày.
Khi nhân viên có năng lực chuyên môn giỏi hơn, các sếp cần:
Có quan điểm đánh giá: lao động 40 tiếng/tuần và nghỉ du lịch 4-5 tuần/năm là thiếu lửa
đam mê với công việc đang làm. Người làm sếp phải thực sự yêu và gắn bó với công việc
phần lớn thời gian. Đó sẽ là tấm gương tốt để các nhân viên cảm phục và noi theo.
Khi cạnh tranh toàn cầu ngày càng quyết liệt, công việc thiếu ổn định, vị trí kém an toàn.
Vậy nên, mọi người liên tục cập nhật kiến thức và không ngừng trui rèn kỹ năng. Người
lãnh đạo cần có tầm nhìn xa, khuyến khích nhân viên học thêm kỹ năng và nghiệp vụ họ
sẽ cần trong tương lai.
20
Đánh giá cao thời gian
Giá trị của thời gian ngày càng tăng. Người lãnh đạo làm mất thời gian của nhân viên sẽ
không được đánh giá cao. Người quản lý thành công biết cách thu xếp công việc nhanh
mà vẫn bảo đảm chất lượng, khơi gợi nhân viên cống hiến hết mình, nâng cao năng lực
từng cá nhân.
Để là lãnh đạo giỏi, cần thực tài, đam mê và mối quan hệ. Các sếp phải xây dựng mạng
lưới quan hệ rộng, rồi giúp nhân viên mở rộng kết nối với trong và ngoài công ty để phục
vụ công việc hiệu quả hơn. Làm được diều đó, người lãnh đạo sẽ có được lòng trung
thành của một tập thể giỏi.
Chẳng ai muốn làm công việc nhàm chán vô nghĩa khiến mình uể oải, chán chường. Nhà
lãnh đạo giỏi phải mở một thế giới rộng lớn đầy triển vọng để nhân viên cảm thấy hài
long khi làm công việc mình yêu thích, an tâm sống với đam mê.
Quản lý đội ngũ nhân viên tài năng là công việc thử thách nhưng hết sức thú vị. Nhà lãnh
đạo thành công không chỉ nhìn vào việc, mà còn biết quan sát người thực hiện. Vạch ra
con tương lai giúp nhân viên nâng cao năng lực sẽ góp phần lớn để công ty phát triển.
21
Còn nếu tỏ ra thờ ơ với bạn bè, mối quan hệ cá nhân cũng có nguy cơ đổ vỡ. Để giúp bạn
tách bạch tình bạn với công việc, thể hiện sự chuyên nghiệp và duy trì sự cân bằng, dưới
đây là một số lưu ý cần nhớ khi có bạn là nhân viên cấp dưới:
1. Đặt ra những quy tắc ngay từ đầu, khi bạn vừa trở thành sếp. Nói chuyện riêng với
từng người bạn và thông báo với họ dù là bạn bè hay không thì công việc vẫn là công
việc. Hãy nói với họ rằng bạn hi vọng họ sẽ tiếp tục làm việc như trước và thể hiện sự
chuyên nghiệp mọi nơi mọi lúc. Nói với tông giọng thoải mái nhưng cứng rắn và khẳng
định rằng họ cũng phải làm theo nguyên tắc, quy định như mọi người khác.
2. Đối xử với bạn bè như với những nhân viên khác, không hơn, không kém và không có
bất cứ trường hợp ngoại lệ nào. Nếu bạn không làm vậy, nhân viên khác dễ dàng đánh giá
rằng bạn đang thể hiện sự thiên vị và sẽ nhanh chóng đánh mất sự tôn trọng với bạn.
3. Đừng ăn trưa hoặc nghỉ ngơi giữa giờ cùng bạn bè quá thường xuyên, nếu những nhân
viên khác không tham gia trong nhóm. Nhớ rằng mọi người đang quan sát bạn và sự biểu
hiện bề ngoài là tất cả. Họ có thể “ buôn chuyện” rằng bạn đang tiết lộ những thông tin
mật của công ty cho bạn bè.
4. Khi đánh giá bạn bè cho kì tăng lương hoặc thăng chức, đảm bảo công khai và công
bằng, chỉ dựa trên hiệu quả công việc chứ không phải mối quan hệ cá nhân.
5. Không thảo luận, đánh giá về cách cư xử của nhân viên khác với bạn bè bất cứ lúc nào,
dù là trong cuộc sống riêng.
6. Bên ngoài công sở, không thảo luận những vấn đề liên quan tới công việc với bạn bè.
7. Trong các bữa tiệc, liên hoan, lễ kỉ niệm… của công ty, hãy chú ý tới vị trí đứng hoặc
ngồi. Đừng chỉ ngồi cạnh và nói chuyện với bạn bè của mình. Hãy đảm bảo rằng những
nhân viên khác cũng tham gia trong nhóm.
Dù quản lí nhân viên bạn bè là hoạt động cân bằng và khó khăn nhưng chỉ cần nhớ 1 điều
đơn giản, hãy đối xử công bằng với tất cả nhân viên và bạn sẽ được tôn trọng.
Tôi bị thuyết phục rằng các nhà lãnh đạo với những kỹ năng mới đồng điệu với
tương lai có thể tạo ra những tổ chức tốt hơn, những cộng đồng tốt hơn và một thế
giới tốt hơn.
Động lực kinh tế lớn gần đây nhất của chúng ta là ngành xây dựng và giai đoạn đầu tiên
của kỷ nguyên kỹ thuật số. Tại Viện nghiên cứu tương lai, trong chương trình dự đoán 10
22
năm, chúng tôi nhận thấy có sự thay đổi cơ bản theo đó sinh học sẽ là một động lực thúc
đẩy thay đổi kinh tế và điều tôi bắt đầu nghĩ đến là "nền kinh tế toàn cầu thịnh vượng".
Nếu sinh học và nền kinh tế toàn cầu thịnh vượng cùng thúc đẩy tương lai thì điều đó có
ý nghĩa gì với các nhà lãnh đạo? Làm thế nào người lãnh đạo có thể phát triển sự thấu
cảm họ với tự nhiên và nền kinh tế toàn cầu thịnh vượng?
Sự tư lợi và cạnh tranh sẽ là không đủ. Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp sẽ vẫn cần thúc
đẩy phát triển doanh thu, tăng hiệu suất và giải quyết những mâu thuẫn nhưng sự ủy
quyền về tài chính vẫn là chưa đủ. Các nhà lãnh đạo phải mở rộng cái nhìn và nắm bắt
các cơ hội và tài sản chung xunh quanh họ nhưng không phải chỉ vì mục đích mang lại
lợi ích cho riêng bản thân họ. Các nhà lãnh đạo phải học cách chia sẻ ý tưởng, tin tưởng
rằng họ sẽ còn có nhiều lợi ích từ việc đó hơn trong tương lai.
May thay những công cụ dựa trên các trang web và sự phát triển của máy tính khiến cho
các đường lối lãnh đạo mới trở thành khả thi vào đúng thời điểm chúng trở nên cực kỳ
cần thiết. Chúng ta càng kết nối với nhau, chúng ta càng an toàn, tự do và mạnh mẽ hơn.
Nhưng cũng có những mặt tiêu cực: chúng ta càng kết nối liên kết chặt chẽ thì lại càng
rủi ro. Các nhà lãnh đạo cần phải tạo ra các mối liên kết và tổ chức mọi người hoạt động
nhưng cũng cần phải bảo vệ chống lại những liên kết sai chức năng và nguy hiểm. Dựa
trên 35 năm kinh nghiệm là người dự đoán 10 năm dưới đây là bối cảnh mà tôi dự đoán
cho các nhà lãnh đạo trong tương lai:
Sự không ổn định, bấp bênh, phức tạp và không rõ ràng sẽ trở nên tồi tệ hơn trong tương
lai. Có rất nhiều vấn đề có thể giải quyết được nhưng nhà lãnh đạo hàng đầu sẽ thường
phải đưa ra những quyết định và cố gắng đạt được thắng lợi khi phải đối mặt với những
tình huống tiến thoái lưỡng nan mà không có giải pháp. Nếu bạn không cảm thấy bối rối
bởi các tình huống, các sự kiện hiện thời thì điều đó có nghĩa là bạn đang không đủ chú
tâm.
Tương lai có thể giúp các nhà lãnh đạo khiến cho hiện thực có ý nghĩa nhưng chỉ nếu họ
học cách lắng nghe tương lai. Bạn không thể lắng nghe tương lai nếu bạn bị vướng mắc
trong hiện tại. Tôi tự nhắc mình điều đó khi tôi bị kẹt tại London trong đám mây bụi núi
lửa. Viết về một thế giới bất ổn, dễ thay đổi thì dễ dàng hơn so với việc trải nghiệm nó.
Các nhà lãnh đạo phải đối mặt với cả cơ hội và nguy cơ. Một trong số họ đảm nhận
những vị trí trọng trách ngày nay có thể trở nên cáu bẳn khó tính do sự tâm trạng thất
vọng vì thất bại cũng là điều dễ hiểu nhưng các nhà lãnh đạo không được phép để bản
thân mình chán nản, thất vọng hoặc bất động. Mặc dù làm được điều này rất khó nhưng
thường thì vẫn có thể có các nhân tố thay đổi tích cực giữa lúc hỗn loạn. Một số điều có
thể trở nên tốt đẹp hơn cũng như có những điều trở nên tồi tệ hơn.
Các nhà lãnh đạo phải học các kỹ năng mới để chuẩn bị cho tương lai. Cụ thể hơn, tôi đã
gợi ý đề xuất mười kỹ năng lãnh đạo mới cho tương lai. Đây là những kỹ năng bạn có thể
học để chuẩn bị sẵn sàng cho tương lai: bản năng sáng tạo, phân minh, khả năng ứng phó
với tình huống nan giải, khả năng học hỏi chuyên sâu, sự thấu cảm, tính xây dựng tích
23
cực, kỹ năng xóa đi mối bất hòa khôn khéo, sự minh bạch rõ ràng, khả năng tổ chức đám
đông linh hoạt và khả năng hòa đồng.
Các nhà lãnh đạo phải đạt được sự cân bằng tinh vi - đưa ra quyết định nhanh chóng
nhưng lại không được hấp tấp vội vàng. Họ phải nắm bắt được khoảng thời gian giữa
đánh giá mọi việc quá sớm (sai lầm cổ điển của các nhà giải quyết vấn đề) và quyết định
quá muộn (khoảng thời gian cổ điển của lý thuyết).
Tất cả những kĩ năng mới này sẽ còn được bàn đến nhiều. Tôi hy vọng rằng những kĩ
năng mới này sẽ có góp phần nào đó vào các cuộc đối thoại về về sự lãnh đạo trong
tương lai cho các tổ chức và các nhà lãnh đạo. Theo bạn thì những kĩ năng lãnh đạo nào
là cần thiết trong tương lai?
Trong giao tiếp, những cử chỉ ban đầu bao giờ cũng để lại nhiều ấn tượng. Giới
doanh nhân đã thống kê và cho biết câu hỏi họ thường xuyên gặp nhất trong những
cuộc đối thoại làm quen, gặp gỡ hay tại những buổi hội thảo chính là “anh (chị)
đang làm công việc gì?”.
Câu hỏi đơn giản để bắt đầu câu chuyện này xem ra lại không dễ trả lời một cách trôi
chảy để tạo ấn tượng khó quên trong lòng người đối diện.
Chị Thanh Nguyễn - Giám đốc điều hành mạng cộng đồng doanh nhân Caravat.com chia
sẻ rằng những câu hỏi mang tính chất xã giao và bắt đầu cho một mối quan hệ làm ăn
được gọi chung là “lời giới thiệu thang máy” (elevator speech).
24
Bạn hẳn rất ngạc nhiên vì lời giới thiệu bản thân thì liên quan gì đến thang máy? Thuật
ngữ này bắt nguồn từ thực tế là những cuộc gặp gỡ với khách hàng, đối tác tiềm năng…
thường diễn ra một cách rất tình cờ và chớp nhoáng như… trong thang máy!
Thời gian trung bình để hai người lạ đi chung trong thang máy chỉ là một phút, như vậy
mỗi người chỉ có khoảng 20-30 giây để giới thiệu ngắn gọn về mình nhưng vẫn phải đủ
tạo ấn tượng, sao cho khi bước ra khỏi thang máy, người còn lại vẫn nhớ và muốn tiếp
tục giữ liên lạc với bạn. Với ý nghĩa như vậy, “lời giới thiệu thang máy” được xem như
một cách xây dựng thương hiệu cá nhân ấn tượng cho lần đầu gặp gỡ.
Nhiều người cho biết do không chuẩn bị sẵn những lời giới thiệu nên khi bất ngờ gặp gỡ
các khách hàng tiềm năng thì thường bị lúng túng và bỏ lỡ mất cơ hội tạo những ấn tượng
cần thiết. Cũng như một đoạn phim quảng cáo 30 giây, “lời giới thiệu thang máy” phải
đơn giản, súc tích và làm nổi bật điểm khác biệt của bạn.
Tuy nhiên, dù câu hỏi là “Anh (chị) đang làm công việc gì?” nhưng câu trả lời không nên
tập trung kể về bản thân, mà ngược lại, phải xoay quanh những giá trị mà bạn có thể
mang lại cho người đối diện. Những người làm công việc liên quan đến giao tiếp thường
gặp gỡ rộng rãi nên trong trí nhớ sẽ ấn tượng với những cá nhân có liên quan đến lợi ích
công việc của mình. Do vậy, chị Thanh Nguyễn đã đúc kết những kinh nghiệm của giới
doanh nhân trên trang mạng Caravat.com cho thấy “lời giới thiệu thang máy” cần có
những điểm chính như sau:
- Nêu ngắn gọn sản phẩm và dịch vụ mà công ty bạn đang kinh doanh nhằm đem lại lợi
ích gì cho khách hàng.
25
- Quan trọng nhất là cho người đối diện thấy lợi ích đó ảnh hưởng trực tiếp đến họ và
khiến họ tò mò muốn tìm hiểu thêm về công ty của bạn.
Để tránh bị lúng túng trong những cuộc đối thoại giao tiếp, hãy chuẩn bị sẵn “lời giới
thiệu thang máy” để tạo được ấn tượng cá nhân thật tự nhiên và sâu sắc trong lòng người
đối diện. Hãy nhớ rằng trung tâm của cuộc đối thoại luôn là làm sao để tạo thiện cảm và
gây ấn tượng lâu dài với người tiếp chuyện, từ đó họ sẵn sàng xây dựng mối quan hệ tích
cực và lâu dài với bạn.
Thông qua lời giới thiệu đó, thương hiệu cá nhân của mỗi người sẽ dần được khẳng định
và cái “tôi” của bạn cũng bộc lộ ít nhiều. Nhà quản trị thương hiệu Peter Montoya đã
từng nói: “Xây dựng thương hiệu cá nhân là cách làm cho người khác chấp nhận tính
cách của bạn kể từ khi họ bắt đầu để ý đến bạn, có thể thông qua trong môi trường cá
nhân hoặc trong môi trường công việc”.
Xây dựng tốt thương hiệu cá nhân cũng là cách tạo bản sắc riêng cho công việc, cho công
ty mà bạn đang làm việc, từ đó phát triển song song lợi ích của cả hai phía. Dĩ nhiên,
thương hiệu cá nhân không cần phải quá rườm rà, cầu kỳ, nhưng cũng không thể chỉ được
giới thiệu đơn giản bằng việc trao một tấm danh thiếp. Điều đó đòi hỏi bạn phải luôn
chuẩn bị sẵn những lời giới thiệu ngắn gọn, súc tích và ấn tượng để thu hút sự chú ý của
các đối tác, khách hàng trong mọi cuộc giao tiếp.
LÊ ANH
Rất có thể nguyên nhân khiến bạn thất bại trong sự nghiệp nằm trong 12 hành vi
dưới đây:
Bạn là người thông minh có năng lực, nhưng ngay sau khi được thăng tiến lại không tự
tin vào chính mình, bạn là người ít tham vọng, lo lắng khi bản thân đứng ở vị trí cao. Rất
có thể hành vi nghi hoặc năng lực và hạn chế bản thân là nguyên nhân khiến bạn khó tiến
xa trong sự nghiệp.
Dưới con mắt của bạn mọi việc luôn cần làm sáng tỏ đúng với sự thật vốn có, giống như
bài kiểm tra cần có một đáp án chính xác, theo đúng nguyên tắc và quan niệm đúng đắn.
Hãy nhớ rằng không phải ai cũng có ý nghĩ như vậy, điều này sẽ khiến bạn có cảm giác
mình cô lập.
26
3. Theo đuổi mục tiêu với bất cứ giá nào
Luôn yêu cầu bản thân và người xung quanh theo một tiêu chuẩn nghiêm khắc, bạn là
mẫu người theo đuổi sự hoàn hảo trong công việc. Đôi khi yêu cầu của bạn tao ra cho
đồng nghiệp và cấp dưới một áp lực nặng nề. Bạn thích hợp làm việc độc lập.
Thông thường bạn sẽ tìm mọi cách để tránh gây xung đột và cạnh tranh. Thực tế sự bất
đồng đôi khi sẽ tạo ra sự năng động và sáng tạo trong công việc.
Bạn là người làm việc dứt khoát, lý trí và khả năng làm việc rất tốt, nhưng với cá tính quá
mạnh mẽ và mong muốn thành công với bất cứ giá nào, kỹ năng giao tiếp và ứng xử thiếu
khéo léo là nguyên nhân chính gây cản trở đến sự nghiệp của bạn.
Phấn đấu không mệt mỏi vì lý tưởng và mục tiêu của mình. Trong một doanh nghiệp và
xã hội ổn định, bạn sẽ nhanh chóng thể hiện lập trường bản thân, cho rằng sự thỏa hiệp
chính là thất bại, nếu không được sự chú ý của mọi người thì bạn sẽ làm mọi việc để
được sự chú ý của người khác.
Quá tự tin và vội vã thành công, điều này khiến bạn bất chấp thực tế để tìm đến thành
công. Đòi hỏi vượt quá năng lực bản thân khiến bạn nhanh chóng gặp thất bại. Thực tế,
bạn là người thiếu sự khẳng định vào bản thân, nếu khắc phục được điểm yếu này thành
công sẽ sớm tìm đến bạn.
Bạn là mẫu người theo chủ nghĩa bi quan, thích được người khác an ủi. Trước khi làm bất
cứ điều gì, bạn luôn tưởng tượng ra mặt trái của sự việc và tự thấy lo lắng. Nếu là trưởng
phòng khi gặp sự cố bạn khó có được cách xử lí xác đáng. Bạn cần rèn luyện khả năng
khống chế sự lo lắng tự ti khiến bạn thân có động lực làm việc hơn nữa.
Thường không đặt bản thân vào vị trí của người khác khi suy xét công việc, luôn mang
yếu tố cá nhân vào mọi tình huống, điều này khiến bạn trở thành một người vô tâm, đôi
khi hành vi của bạn khiến đồng nghiệp và cấp trên hiểu lầm.
27
Bạn luôn việc nói đây là công việc nhạt nhẽo nhưng tự mình lại không tự tin làm bất cứ
công việc nào. Mong muốn thành công từ rất sớm nhưng không có ý thức học hỏi. Cho
dù yêu cầu sự hoàn mỹ trong công việc nhưng sự chậm trễ khiến công việc khó hoàn
thành.
Điều này thực sự quan trọng nếu bạn làm việc trong môi trường văn phòng. Bởi sự lỡ
miệng rất có thể sẽ sớm chấm dứt cuộc đời sự nghiệp của bạn. Bạn cần đưa ra sự cảnh
báo cho bản thân mình những việc nào có thể nói, việc gì không nên.
Bạn thường xuyên mất đi phương hướng sự nghiệp của chính mình. Hoài nghi bản thân
và mặc cảm với chính mình. Tìm kiếm giá trị đích thực của bản thân và công việc thích
hợp với mình đó mới là điều quan trọng nhất.
Vì một lí do nào đó như sự đố kị của đồng nghiệp, sếp bất tài hay tính cạnh tranh
khốc liệt, bạn nhận ra những gì mình đang làm không còn là công việc “trong mơ”
và bắt đầu chán ghét nó. Phải làm sao đây?
Trước tiên, bạn nên xem xét lại tình huống, phân tích mọi khía cạnh của sự việc trước khi
đưa ra quyết định đúng đắn nhất.
Hãy tự mình giải đáp những câu hỏi sau: Giá trị của bạn là gì? Sức mạnh của như khả
năng của bạn ra sao? Công việc hiện tại có điểm gì hấp dẫn bạn? Tại sao bạn lại bắt đầu
chán ghét nó? Lập một danh sách để đánh giá lại bản thân mình. Bạn sẽ biết mình đang
đứng ở đâu và cần làm gì tiếp theo.
Hãy bắt đầu từ bức tranh toàn cảnh, xác định lĩnh vực và môi trường làm việc phù hợp
với bạn nhất. Sau đó là vị trí hấp dẫn bạn. Liệu vị trí hiện tại có khiến bạn hài lòng hay
bạn muốn vị trí cao hơn ở một công ty khác? Tiếp theo, hãy tìm kiếm các cơ hội để bạn
có thể kiểm tra sự lựa chọn của mình. Bạn sẽ biết mục tiêu thực sự của mình và tìm mọi
cách để đạt được chúng.
28
3. Thử nghiệm
Hãy tìm cách để thử nghiệm sự lựa chọn mới của bạn. Bạn có thể nói chuyện với những
người làm công việc và lĩnh vực mình đang hướng tới. Hãy hỏi cách họ đạt được công
việc cũng như những điểm khiến họ khác biệt. Bạn cũng có thể áp dụng một số thay đổi
nhỏ ở công việc hiện tại để sáng tạo những điều mới mẻ. Nếu không có kết quả, hãy bắt
đầu lại quá trình.
Đã đến lúc đưa ra quyết định về sự nghiệp của bạn sau khi xác định lại bản thân và các
yếu tố cần thiết. Xây dựng một chiến lược để chuyển đổi từ công việc hay vai trò bạn
ghét tới những gì bạn thích. Hãy đưa ra quyết định dựa trên sự xem xét cẩn thận:
- Ai cũng có những điều thích và không thích, điều quan trọng là bạn được làm những gì
khiến mình thực sự hạnh phúc. Nếu đã quá chán ghét công việc hiện tại và không thể tiếp
tục chịu đựng nó, bạn có thể “nhảy việc” để được thoải mái làm những gì mình thích và
phù hợp với bạn nhất.
- Liệu bạn có nhất thiết phải “nhảy việc” trong khi công việc hiện tại mang lại một khoản
thu nhập hàng tháng kha khá và một vị trí nhiều người mơ ước? Thêm nữa, thời đại kĩ
thuật số ngày nay sẽ giúp bạn cải thiện tình hình. Bạn có thể vừa tiếp tục công việc hiện
tại và vẫn có thể làm những những gì mình thích, dù rằng bạn sẽ vất vả hơn.
Nền giáo dục càng tốt, kinh tế càng phát triển, doanh nghiệp càng dễ kiếm tiền.
Chuyện giáo dục nước ta còn yếu kém thì ai cũng biết nhưng cải cách giáo dục là
chuyện lâu dài, còn làm ăn thì tức thời. Ngồi yên đợi đến khi mọi thứ hoàn hảo mới
làm, dễ lỡ mất thời cơ, tiền bạc hao hụt, nhuệ khí sa sút.
Khi gặp tình hình bất lợi, phải tìm cho ra điều lợi mới thành đại sự. Hai bí quyết giành lợi
thế trên thương trường có liên quan đến
óc sáng tạo và năng suất là thấu hiểu
thiên cơ và tùy cơ ứng biến.
29
Tùy cơ ứng biến
nhân không bằng cấp, doanh nghiệp vẫn sống khỏe. Không nắm được ý khách hàng,
người lãnh đạo dù có tốt nghiệp trường đại học hàng đầu trên thế giới doanh nghiệp cũng
khó tránh khỏi cảnh lao đao.
Biết người nghĩ gì, sẽ biết mình phải làm gì. Steve Jobs, nhà lãnh đạo huyền thoại của
Apple, không có một quá trình học vấn đáng để tự hào. Ông bỏ học đại học chỉ sau một
học kỳ. Nhưng cuộc đời của ông là chuỗi dài những ngày tháng miệt mài học cách hiểu
khách hàng, ông nói rằng, “tôi đặt cược vào nơi trái banh sẽ lăn, chứ không phải nơi nó
đã lăn”. Hơn ai hết, ông hiểu rõ chỉ khi nắm rõ khách hàng “sẽ” cần gì, ông mới có thể hô
mưa gọi gió.
Ông miệt mài sáng chế và đồng sáng chế hơn 230 phát minh các ứng dụng liên quan đến
máy vi tính, công cụ xách tay, giao diện sử dụng… Ông vật lộn trước thất bại của Apple
III. Hiểu sai khách hàng, sản phẩm thất bại, ông thẳng thắn thừa nhận sai lầm. Ông kiên
trì cải tiến sản phẩm cho đến khi khách hàng ưa thích (iPod đời 1, 2…).
Không như những doanh nhân khác có tình yêu mù quáng với những thứ mình làm ra,
ông thẳng tay loại bỏ những thứ khách hàng không thích. Ông mở to mắt, lắng nghe kỹ
khách hàng. Từ Apple I cho đến MacIntosh, iPod và iPhone, những gì Steve hiểu về
khách hàng đã giúp ông vươn đến vị trí những người có ảnh hưởng nhất trên thế giới
(theo danh sách bình chọn của tạp chí Forbes).
Năng suất lao động đến đâu, tạo ra sản phẩm đến đó. Chất lượng giáo dục giảm, năng
suất lao động thấp, doanh nghiệp luẩn quẩn ở sản phẩm thô sơ. Chất lượng giáo dục tăng,
năng suất lao động cao, doanh nghiệp tung hoành với sản phẩm trí tuệ. Năng suất lao
động càng cao, doanh nghiệp càng nhiều lựa chọn, ngược lại doanh nghiệp sẽ ít lựa chọn
hơn. Ít cơ hội thì phải chọn khéo, có tiền mới có thể đi tiếp. Chọn đúng cơ hội, tiền sinh
sôi nảy nở, kiến thức, kinh nghiệm ngày càng phong phú. Chọn sai cơ hội, doanh nghiệp
tiêu tốn thời gian, tiền bạc, dễ gặp bất trắc giữa đường.
Thị trường mới nổi, có ít thứ, thiếu nhiều thứ, đâu đâu cũng là cơ hội. Cơ hội tuy nhiều
nhưng ảo, thực đan xen lẫn nhau. Chạy theo cơ hội vượt quá năng lực của mình, cơ hội
chẳng khác nào ảo ảnh. Dựa vào thực lực bên trong, cơ hội nào nắm chắc cơ hội đó.
Khi gặp tình hình bất lợi, phải tìm cho ra điều lợi mới thành đại sự. 30
thông, Nokia quyết định tập trung toàn lực đầu tư vào ngành này, chính thức chuyển từ
dân sản xuất sang dân công nghệ cao.
Khi lựa chọn những cơ hội phù hợp với thực lực mình có tại từng thời điểm, từng bước
tích lũy tiền bạc, kiến thức, Nokia đã nhanh chóng trở mình, chuyển từ lao động chân tay
sang lao động trí óc, từ đơn giản sang phức tạp. Nokia hiện là nhà sản xuất điện thoại di
động lớn nhất trên thế giới, bán sản phẩm tại hơn 150 nước, tuyển dụng hơn 123.000
nhân viên.
Ngày nào nền giáo dục trong nước chưa thật sự cất cánh, ngày đó năng suất lao động,
năng suất cạnh tranh còn bị kìm hãm. Vì vậy phải dùng tài tạo thế. Khi hiểu người hiểu
mình, doanh nghiệp có thể biến đường vòng thành đường thẳng, nhanh chóng tạo ra lợi
thế cho riêng mình. Đó là phải biết rõ mình đang hiểu khách hàng đến mức nào, để từ đó
biết mình cần làm gì để hiểu khách hàng tốt hơn. Một khi doanh nghiệp nắm rõ thực lực
mình đang ở đâu, sẽ mau chóng nhận ra mình nên nắm bắt cơ hội nào.
Biết người biết ta, thắng mà không suy. Biết trời biết đất, thắng mà nguyên vẹn.
Sếp thì cũng là người! Sếp cũng có cá tính, có sở thích giống chúng ta... Nhưng liệu
đã bao giờ bạn thử đoán xem sếp muốn
gì từ bạn? Hãy thử tìm hiểu từ 12 cung
hoàng đạo dưới đây xem.
1. Bạch dương
2. Kim Ngưu
Họ mong muốn các nhân viên phải tuân thủ quy tắc và làm việc thật chuyên nghiệp. Họ
thích sự hoàn hảo. Tuy nhiên, họ có thể sẽ thận trọng với những ý tưởng mới và không
thích bị yêu cầu phải làm việc này việc nọ!
3. Song tử
31
Họ thích sự phức tạp và mong có kết quả cực sớm. Những thay đổi kế hoạch đột ngột là
chuyện thường tình!
4. Cự Giải
Họ hay ngại, vì vậy họ có vẻ hơi khó tiếp cận. Nhưng thực chất họ rất thân thiện, kiên
nhẫn và đánh giá cao những lời khen ngợi từ nhân viên.
5. Sư tử
Họ thích được tâng bốc. Họ muốn nhân viên của mình phải trung thành, làm việc chăm
chỉ, đặc biệt là phải làm việc lâu và chăm y như họ. Nếu bạn có thể chịu được bản chất
độc đoán của họ, hi vọng đó là một ông chủ hào phóng!
6. Xử nữ
Họ là những người rất thông minh. Họ mong muốn có một môi trường làm việc đều đặn,
có tổ chức đâu ra đấy.
7. Thiên Bình
Họ thích được yêu quý, vì vậy họ sẽ luôn khuyến khích đưa ra ý tưởng và phản hồi. Tuy
nhiên, họ cũng luôn mong nhân viên phải có thái độ cư xử đúng mực, bất kể bạn có quan
hệ gần gũi thế nào.
8. Bọ cạp
Họ yêu cầu nhân viên phải làm việc chăm chỉ, cầu toàn, họ đặt nhiều áp lực vào nhân
viên. Đừng mong đợi có thể gần gũi quá với kiểu sếp này.
9. Nhân mã
Họ rất nhiệt tình và thích nhân viên có thái độ vui vẻ, hòa nhã lúc làm việc.
10. Ma kết
Họ thích các nguyên tắc và muốn bạn phải gắn liền với chúng. Họ không thích sự quá
thân thiện và muốn bạn ăn mặc kín đáo, lịch sự.
Họ là người rất khó đoán, họ có thể bỏ ngang chuyên đề này để cho bạn làm một chuyên
đề khác. Họ thường không đưa ra những lời khen cởi mở và không quan tâm đến đời
sống riêng tư của bạn.
32
Họ thường hay đồng cảm, đánh giá cao sự trung thành và trách nhiệm ở nhân viên. Trong
khi họ không thể phụ thuộc thì họ lại dựa vào bạn để công việc được hoàn thành.
Là nhân viên dạn dày kinh nghiệm, bạn nghĩ chỉ cần thu thập được nhiều danh
thiếp của nhiều nghĩa là bạn đã làm tốt việc thiết lập quan hệ? Mọi chuyện không hề
đơn giản vậy.
Bất cứ doanh nghiệp thành công nào cũng được xây dựng nên từ nền tảng các mối quan
hệ bền vững. Để tạo dựng được mạng lưới khách hàng và thiết lập quan hệ với đối tác,
bạn cần chú ý những điều sau khi tạo dựng quan hệ với người khác.
Luôn giữ thái độ tích cực khi gặp gỡ người khác. Không ai thích trò chuyện với những
người luôn chau mày, lúc phê bình, khi khoe khoang. Những người lịch thiệp dễ tìm đến
với nhau hơn vì nó tạo được chất xúc tác cần thiết cho giao tiếp. Nhã nhặn và hài hước,
khi bạn làm người khác vui cười thì cũng là lúc cảm tình của họ dành cho bạn nhiều hơn
và họ sẽ giữ liên lạc thường xuyên với bạn. Nếu xuất hiện cơ hội giao thương, đừng vội
vàng, hãy từ tốn – trái ngọt sẽ có khi cành trĩu quả nên đừng vôi gì mà hái trái xanh.
Nếu cảm thấy ngại ngùng hay xấu hổ khi tiếp chuyện với người lạ, có lẽ bạn nên nghĩ đến
việc tham gia khóa học về kỹ năng giao tiếp. Tại các buổi giao lưu tiệc tùng, bạn không
có được nhiều thời gian tiếp cận mọi người; nhưng với một số kỹ năng giao tiếp tối thiểu
33
cộng thêm một chút tự tin, bạn có thể tạo nên cuộc trò chuyện sôi nổi với nhữnng người
mình gặp gỡ.
Bạn thu thập được khá nhiều danh thiếp sau một sự kiện và rồi bạn bỏ quên chúng trong
hộc tủ? Thậm chí bạn còn không có ấn tượng gì về những người mình đã gặp? Như vậy
chẳng phải là bạn đã tự huỷ hoại cơ hội phát triển mạng lưới của mình sao? Các mối quan
hệ cần sự nuôi dưỡng và điều này đòi hỏi ở bạn tính kiên nhẫn. Thỉnh thoảng hãy email
hoặc gọi điện hỏi thăm những người bạn đã gặp gỡ. Khi có cơ hội hợp tác, bạn sẽ là
người họ nghĩ đến đầu tiên.
Tất cả mối quan hệ mà bạn đã dày công thiết lập sẽ trở thành công cốc trừ khi bạn gầy
dựng được niềm tin với những người bạn gặp gỡ. Thiếu sự tin tưởng, các đối tác sẽ không
bao giờ xúc tiến việc hợp tác với bạn. Hãy bắt đầu bằng những hợp đồng nhỏ và cố gắng
thực hiện cam kết với khách hàng. Uy tín sẽ giúp đưa các hợp đồng lớn đến tay bạn
Theo một cuộc thăm dò ý kiến gần đây của Yahoo, mạng lưới quan hệ là cách hiệu
quả nhất để tìm việc thành công. Điều quan trọng là bạn phải biết cách để mạng
lưới của mình thật sự hoạt động và phát huy tác dụng.
Nhìn chung, thiếu sự chuẩn bị hoặc không thực hiện các bước tiếp theo sau khi gặp mặt
là nguyên nhân khiến mạng lưới quan hệ
hoạt động không hiệu quả. Do đó, hãy
năng động hơn để gây ấn tượng tốt với
những người bạn gặp bằng một số cách
sau:
34
trong công việc và cả trong cuộc sống. Ngoài ra, hãy mở rộng hình ảnh của mình trên các
trang web thích hợp.
Bạn sẽ chỉ sẵn sàng khi có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Hãy chuẩn bị trước những nội dung sẽ
nói trong buổi gặp mặt và câu trả lời cho những câu hỏi thường gặp.
Ví dụ với câu hỏi "Bạn làm gì?", câu trả lời không nên chỉ ngắn gọn là công việc của bạn.
Bạn nên đưa ra một số lời giải thích thêm để mọi người hiểu rõ về con người và công
việc của bạn.
Liz Lynch, chuyên gia nghề nghiệp và là tác giả cuốn sách Mạng lưới quan hệ thông
minh, khuyên bạn không nên nói quá dài, dùng những từ ngữ chuyên ngành khó hiểu.
"Nếu gần đây bạn đang thất nghiệp, hãy trả lời một cách tự nhiên và tập trung vào những
điều bạn đang tìm kiếm thay vì phàn nàn cuộc sống dạo này của bạn khó khăn ra sao",
Lynch bổ sung.
Rachel Weingarten, một nhà chiến lược marketing và thương hiệu, cho biết bước chuẩn
bị này rất quan trọng trong quá trình xây dựng mạng lưới quan hệ. Bà cũng đưa ra một
giải pháp đơn giản là chú ý tới những người bạn ngưỡng mộ trong lĩnh vực của mình và
học tập theo phong cách của họ. Tuy nhiên theo Weingarten, "đừng bắt chước họ hoàn
toàn mà hãy sử dụng phong cách đó để sáng tạo một lời giới thiệu ngắn gọn và mạnh mẽ
về bản thân mình".
Năng động
Để mạng lưới quan hệ thật sự tạo ra hiệu quả, hãy năng động trong các sự kiện, các cuộc
họp mặt. Nhà báo tự do Gina Roberts - Grey đề nghị bạn nên tham gia một tổ chức hay
câu lạc bộ nghề nghiệp nào đó bởi ở đấy cách thành viên thường giới thiệu với nhau về
đồng nghiệp của mình và chia sẻ thông tin liên lạc.
Hãy cởi mở và năng nổ vì bạn có thể tiếp cận với mối liên lạc tiềm năng của mình ở mọi
nơi: trong thang máy, sảnh chính hay thậm chí cả trong nhà vệ sinh...
Roberts - Grey cho biết khi bạn đang nói chuyện, đừng ngại nói về những thành tích của
bản thân, đồng thời cũng nên lắng nghe câu chuyện của những người khác. "Hãy nói
chuyện để tìm hiểu về công ty của họ. Đừng vội nói tới mong muốn được làm việc cho
công ty hay gửi hồ sơ xin việc. Trước tiên, hãy chú ý xây dựng mối quan hệ. Mọi việc sẽ
diễn ra dần dần một cách tự nhiên", Roberts - Grey lưu ý.
35
Các chuyên gia khuyên bạn nên gửi email hoặc gọi điện hỏi thăm càng sớm càng tốt sau
cuộc gặp mặt. "Điều đó thể hiện sự lịch sự, chuyên nghiệp và hướng tới sự gắn kết lâu dài
của mối quan hệ. Trong email hoặc điện thoại, hãy nhắc lại một số chi tiết trong cuộc nói
chuyện trước đó", Weingarten gợi ý.
Nguồn TTO
Tự tin là bước đầu tiên trong quá trình tiến tới sự thành công. Đôi khi, dù không tự
tin, bạn có thể gặp may và thành công nhưng để duy trì nó bạn cần tự tin thực sự.
Dưới đây là những lời khuyên giúp bạn có được sự tự tin đó.
Cách bạn nghĩ về bản thân mình rất quan trọng trong sự hình thành tự tin. Nếu luôn giữ
những suy nghĩ tiêu cực về bản thân như mình không đẹp, mình kém cỏi, mình không
được như đồng nghiệp…, vậy đâu là cơ sở để bạn xây dựng niềm tin về bản thân mình?
Hãy loại bỏ ngay những chướng ngại vật đó và suy nghĩ lạc quan, tích cực về mình. Một
người thành công vừa có sự tự tin vừa thực tế, hiểu rõ khả năng của bản thân.
Mọi người ai cũng gây ra những rắc rối trong cuộc sống và bạn cũng không phải ngoại lệ.
Điều quan trọng là bạn biết tha thứ cho bản thân, biết cách giải quyết để không phải ân
hận, dằn vặt về sai lầm của mình trong những ngày tháng tiếp theo. Hãy tiếp tục hành
động, mắc sai lầm. Sau đó, bước tiếp và biến những điều đã xảy ra thành bài học cuộc
sống để không lặp lại trong tương lai. Hãy quên đi sai lầm nhưng nhớ tới bài học rút ra.
Ai cũng có mục tiêu riêng trong cuộc sống. Điều đó có nghĩa bạn phải làm gì đó để tạo ra
ảnh hưởng với thế giới. Phần thế giới đó có thể chỉ là một người hoặc một nhóm người
nhưng bạn vẫn cần thực hiện mục tiêu của mình. Hãy ngừng lo lắng về bản thân và tình
thế của riêng mình. Nghĩ về bức tranh toàn cảnh lớn hơn, bạn sẽ đi tới đâu và có thể giúp
đỡ những ai. Sự tự tin cũng sẽ bắt đầu phát triển khi bạn có mục tiêu cụ thể để phấn đấu.
Bạn có lo lắng về ngoại hình của mình hay không? Bạn luôn cảm thấy rằng vẻ bề ngoài
khiến mình thiếu tự tin? Nếu vậy, hãy làm điều gì đó với ngoại hình của mình. Bạn có thể
tới cửa hàng và nhờ nhân viên tư vấn chọn phong cách thời trang phù hợp với bạn. Bạn
không nhất thiết phải tốn nhiều tiền cho công cuộc này, điều quan trọng là phải tìm được
phong cách, điều khiến mọi người nhớ tới bạn như một người chuyên nghiệp. Hãy học
36
cách chọn lựa trang phục phù hợp với mình. Đó sẽ là bước khởi đầu hoàn hảo để xây
dựng hình ảnh tự tin của bạn.
5. Mạnh mẽ
Một số điều không như ý xảy ra có thể khiến bạn tổn thương nhưng đừng nhìn nhận nó
một cách cá nhân, rằng đó là lỗi của bạn. Điều tương tự cũng có thể xảy ra với người
khác dù bạn có làm vậy hay không. Hãy mạnh mẽ vượt qua tình huống để tiếp tục tiến
lên. Đó sẽ là động lực để bạn tự tin với những sự kiện tiếp theo.
Đừng để ai đó phá hỏng ngày của bạn. Một người tự tin sẽ không dễ khuất phục hay bị
chi phối bởi người khác. Ví dụ, bạn sẽ cư xử ra sao nếu một đồng nghiệp tới chỗ bạn với
tâm trạng không tốt và gây chuyện? Việc đó sẽ không phải là vấn đề lớn nếu bản thân bạn
không phản ứng lại một cách tiêu cực. Bạn nên bình tĩnh, đừng để thái độ của người đó
kích động khiến bạn gây ra hành động sẽ khiến mình phải hối ân hận. Hãy suy nghĩ một
cách lạc quan và tìm cách giải quyết tình huống tốt hơn cả cho những người liên quan.
Chắc chắn rằng mọi việc sẽ rất khó khăn. Đó là một phần của cuộc sống. Nhưng nếu biết
cách tiếp cận chúng trong cuộc sống, bạn có thể vượt qua thử thách dễ dàng hơn. Từ đó,
các kĩ năng của bạn sẽ phát triển, đặc biệt bạn có thể đưa ra quyết định nhanh chóng và
chính xác hơn. Do đó, hãy không ngừng nỗ lực bằng cách tìm người cố vấn giúp bạn
vượt qua khó khăn, tìm hiểu cách đưa ra quyết định của người bạn ngưỡng mộ… Cố
gắng hết sức cho tới khi đạt được mục tiêu của mình và bạn sẽ nhận thấy mình có đủ tự
tin để thành công.
Làm sếp một bộ phận mới với những nhân viên xa lạ hoàn toàn… là điều không dễ
dàng! Làm sao bạn có thể chuyển mình thuần thục vào vị trí đó?
Những tháng đầu tiên sau khi nhận nhiệm vụ đóng vai trò quyết định thành bại. Nếu bạn
không khéo cư xử hoặc thiếu thông tin cụ thể và kiến thức quản lý thì sẽ gặp phải thất bại
thảm hại. Dù trong hầu hết tình huống, mọi người thường nói: Vạn sự khởi đầu nan.
Nhưng đối với việc nhảy vào làm sếp ở một tập thể xa lạ hoàn toàn, thì gian nan sẽ khiến
bạn bắt đầu nản, chất chồng các khó khăn…
Thực hành 7 quy tắc sau để vào việc thuận buồm xuôi gió.
37
Một: Chuẩn bị nhập cuộc. Nhà lãnh đạo
khôn ngoan luôn biết tranh thủ thời gian.
Không phải chờ đến khi chính thức ngồi
vào ghế giám đốc mới bắt đầu tìm hiểu
công việc. Khi nghe phong phanh quyết
định chọn mình vào vị trí đó, bạn đã phải
điều tra hoạt động và tìm hiểu nhân sự để
có kiến thức nền. Mục tiêu là: bắt tay vào Dù trong hầu hết tình huống, mọi người thường nói: Vạn sự khởi đầu nan.
công việc ngay ngày đầu tiên chính thức
nhậm chức.
Hai: Sắp xếp thời gian học. Đảm nhiệm vị trí cao tại nơi xa lạ giống như lèo lái con
thuyền độc mộc trong màn sương dày. Bởi vì có nhiều kỳ vọng đặt ra mà thời gian để
quen việc thì ngắn, bạn phải là người học nhanh. Có ba loại bài cần học: kỹ thuật, quản
trị và văn hóa. Học về kỹ thuật có nghĩa là tìm hiểu sản phẩm, thị trường, khách hàng,
chiến thuật, điều hành. Học về quản trị là học cách đưa ra quyết định và nắm bắt những
nhân tố chủ chốt có ý nghĩa quan trọng trong hoạt động doanh nghiệp. Học về văn hóa là
biết những giá trị, tập quán, đặc trưng của nhóm làm việc mới.
Ba: Lập tức thành công. Nhân viên cần cảm giác sự thay đổi rõ rệt và nhìn thấy thành
công nhanh chóng sau khi sếp mới xuất hiện. Vậy nên, bạn cần lựa chọn một vài vấn đề
còn tồn đọng nhưng có thể được giải quyết gọn tức thì. Đó có thể là các giải pháp hiệu
quả về điều hành, tài chính. Thành hình những thay đổi rõ rệt sẽ hướng tập trung của
nhân viên vào công việc (thay vì cứ bàn tán về quyết định bổ nhiệm sếp mới), đồng thời,
vẽ ra viễn cảnh thành công và khuyến khích nhân viên cống hiến nhiều hơn.
Bốn: Thiết lập nền tảng cho thành công lâu dài. Những thành công nhỏ ban đầu giúp
bạn giành niềm tin của nhân viên để có khởi đầu tốt. Tuy nhiên, chúng không tồn tại dài
lâu. Bạn cần lập ra nền tảng để tạo những thay đổi sâu sắc đem đến nhiều cải thiện thấy
rõ cho hoạt động của doanh nghiệp. Trong 6 tháng đầu, phải xây dựng tập thể làm việc
gắn kết, đồng thời, tìm cách phát triển năng lực của bản thân để hoàn thành mục tiêu.
Năm: Nhìn xa trông rộng. Để nhân viên tin theo và cùng mình đi tiếp những chặn
đường dài, lãnh đạo phải có tầm nhìn cá nhân và biết cách truyền cảm hứng cho mọi
người. Để có tầm nhìn, bạn phải quan sát, hình dung và chọn lọc. Quan sát kỹ hoạt động
của công ty, thẩm định những ưu tiên và mối đe dọa.
Sáu: Gây dựng đồng minh. Nhà lãnh đạo chỉ có thể dẫn dắt doanh nghiệp đến thành
công nếu có những người tài và các nhóm giỏi tận tâm phò trợ. Những lãnh đạo non trẻ
có thể học và lập kế hoạch, nhưng sẽ chỉ đạt vài thành tựu nhỏ. Để thành công toàn vẹn
thì phải có hỗ trợ từ tập thể nhân viên tài năng. Trong cuộc chuyển chủ, nhiều người sẽ
thấy mông lung, do dự. Tài năng của bạn là phải thuyết phục họ ở lại giúp đỡ bạn trên
mọi nẻo đường vì thành công là của tất cả.
Bảy: Quản lý chính mình. Hiểu rõ và biết quản lý chính mình quan trọng chẳng thua gì
hiểu và quản lý mọi người. Khi chuyển tới vị trí mới hoàn toàn, bạn lao đầu vào những
38
cuộc gặp gỡ, các chuyến công tác và làm hì hục. Bạn xáo trộn sinh hoạt thường ngày tại
gia đình để tập trung giải quyết những thử thách ở công ty. Những lúc này, bạn cần
chuyên gia tư vấn giúp mình thanh thản tinh thần, tập trung trí lực, cân bằng công việc và
cuộc sống.
7 bảy bài học vượt qua thách thức trong khủng hoảng
Thế giới Quản trị
Góc nhìn nhà quản trị
7 bảy bài học vượt qua thách thức trong khủng hoảng
Thứ Hai, 17/05/2010 21:03 (GMT+7)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Đánh giá : 0 phiếu
Một cuộc điều tra do Tiến sỹ Murat Alpaslan thực hiện đã chỉ ra rằng trước vụ
khủng bố ngày 11/9, về cơ bản, các doanh nghiệp Mỹ vẫn chưa sẵn sàng đối mặt với
khủng hoảng. Thậm chí, tồi tệ hơn, 4 năm sau ngày 11/9 hầu hết các doanh nghiệp
Mỹ vẫn chưa chuẩn bị tâm lý ứng phó với khủng hoảng. Điều này trái ngược với
những người từng trải qua những cuộc khủng hoảng lớn. Lúc nào cũng vậy, họ đều
39
ước rằng mình đã chuẩn bị kỹ lưỡng
hơn để có thể đối phó với những thách
thức tột đỉnh của khủng hoảng.
Thật không may, đa số các nhà quản trị và các tổ chức chỉ chuẩn bị kỹ lưỡng để đối phó
với một loại khủng hoảng nhất định, chủ yếu là các vụ hỏa hoạn và thiên tai. Một số ít tổ
chức thậm chí còn sẵn sàng đối mặt với những nguy cơ tổn hại trực tiếp đến hoạt động
kinh doanh chủ đạo của họ, như thực phẩm bị hỏng hay bị xáo trộn. Hơn nữa, những
doanh nghiệp có được tâm lý chuẩn bị như vậy hầu hết đều thuộc các ngành sản xuất cơ
bản như thực phẩm và dược.
Để có thể đối mặt và vượt qua những thách thức này, những tổ chức thành công sau cuộc
khủng hoảng đã nghiên cứu và áp dụng bảy bài học thiết yếu, dù không thể hoàn toàn làm
chủ chúng. Những bài học này có thể giúp chúng ta dự đoán, lên kế hoạch và đối phó với
những cuộc khủng hoảng, vốn là điều không thể tránh khỏi trong thế giới ngày nay.
Dưới đây là 7 bảy bài học thiết yếu giúp vượt qua những thách thức trong quá trình quản
lý khủng hoảng. Hay nói cách khác, các cuộc khủng hoảng đòi hỏi chúng ta phải phát
triển và thực hành những bài học sau:
Các cuộc khủng hoảng sẽ gây tổn hại lớn đến cảm xúc, do vậy, để có thể đối phó với
khủng hoảng cần có năng lực cảm xúc đặc biệt, hay chỉ số IQ cảm xúc. Quản lý khủng
hoảng (QLKH) hiệu quả đòi hỏi phải có năng lực cảm xúc tốt (ví dụ như sự nhạy cảm) và
độ co giãn cảm xúc; nếu không có những năng lực này, hầu hết mọi người không có khả
năng dự đoán được sự xuất hiện của những cuộc khủng hoảng nghiêm trọng, còn những
người khác sẽ không có năng lực cảm xúc trong cuộc sống.
2. Tư duy đúng:
Khủng hoảng đòi hỏi chúng ta phải có năng lực tư duy sáng tạo và lý trí, nghĩa là chúng
ta phải có năng lực tư duy ‘‘bên ngoài cái hộp”. Quản lý khủng hoảng hiệu quả yêu cầu
phải có chỉ số IQ sáng tạo cao.
40
3. Cảm nhận đúng:
Quản lý khủng hoảng hiệu quả đòi hỏi khả năng đặc biệt về tinh thần, hay còn gọi là IQ
tinh thần. Không có IQ này, cuộc chiến chống lại khủng hoảng sẽ trở nên vô nghĩa. Nhiều
người đã mất đi ý chí và mục tiêu cuộc sống; nói tóm lại, hầu hết những cuộc khủng
hoảng tàn khốc sẽ kéo theo một cuộc khủng hoảng khác, âm thầm hủy hoại sự tồn tại của
chúng ta. Không gì có thể hủy hoại tâm hồn bằng sự tàn phá của khủng hoảng.
Quản lý khủng hoảng hiệu quả đòi hỏi phải có chỉ số IQ về xã hội và chính trị đặc biệt.
Điều này hoàn toàn cần thiết nếu chúng ta mong muốn trở thành người đi đầu trong quản
lý khủng hoảng.
5. Kỹ thuật đúng:
Khủng hoảng đòi hỏi chúng ta phải biết được lượng thông tin tổng hợp với những kỹ
năng tổng hợp; đó là chỉ số IQ kỹ thuật. Ví dụ, để có thể lừa gạt nhóm khủng bố, chúng ta
phải học cách nghĩ giống như một kẻ hoảng loạn nhưng có kiểm soát để không trở thành
một kẻ khủng bố đầy toan tính, hay một kẻ thần kinh không ổn định.
Quản lý khủng hoảng đòi hỏi chúng ta phải tích hợp với những chỉ số IQ được đề cập ở
trên; do vậy, chỉ số IQ tích hợp rất cần thiết. Nhận thức được điều này và làm sao để có
được chỉ số IQ tích hợp là một trong những điểm quan trọng nhất và nổi bật nhất.
Nếu không có chỉ số IQ tích hợp thì ngày càng có nhiều người lao động trí óc và chuyên
gia bị mất việc; không có chỉ số IQ tích hợp, nước Mỹ sẽ có tỷ lệ thất nghiệp lớn hơn.
Cập nhật kiến thức và các chỉ số IQ mới là những yếu tố cần thiết; tôi gọi đây là chỉ số IQ
mỹ học, vì nó giúp chúng ta nhìn nhận thế giới theo một cách khác.
Quản lý khủng hoảng không chỉ cần thiết cho các doanh nghiệp mà còn là điểm mấu chốt
mà ai cũng nhận ra - thật sự cần thiết cho cảm xúc, tinh thần và sự tồn tại của chúng ta.
Không một cá nhân, doanh nghiệp, tổ chức, thể chế hay xã hội nào có thể tồn tại lâu dài
mà không có chiến lược quản lý khủng hoảng.
Nguồn VNEXPRESS
41
Kết quả khảo sát các doanh nghiệp (DN) ở Việt Nam thời gian gần đây cho thấy,
nhận thức về bảo mật dữ liệu đã bắt đầu được chú ý. Nhiều DN đã sẵn sàng đầu tư
cho các giải pháp an toàn thông tin. Tuy nhiên, điều cần quan tâm là việc đảm bảo
hoạt động thường xuyên của DN lại hầu như còn bỏ ngỏ.
Chế độ chính trị ổn định, DN hầu hết tập trung ở TP.HCM và Hà Nội, hai địa phương có
điều kiện địa lý tương đối an toàn, ít phải đối mặt với thiên tai... là lý do khiến DN ít chú
ý đến vấn đề này. Tất nhiên, đã không chú ý thì khi có sự kiện đặc biệt xảy ra, DN sẽ lâm
vào tình trạng bị động.
DN có hoạt động thường xuyên thì mới đảm bảo được lợi nhuận cũng như uy tín cho
thương hiệu. Ở Singapore nói riêng và các quốc gia khác nói chung, đảm bảo hoạt động
thường xuyên, chặt chẽ là một trong những đòi hỏi thiết yếu, đặc biệt là đối với hệ thống
ngân hàng, vì đã ứng dụng công nghệ thông tin là đối mặt với rủi ro.
Do đó, ngoài hệ thống trung tâm dữ liệu và hệ thống lưu trữ dữ liệu dự phòng, DN
thường phải đầu tư thêm cho một trung tâm đảm bảo hoạt động kinh doanh liên tục, có
khả năng hoạt động thay thế cho toàn bộ hệ thống khi có sự cố rủi ro, biến động chính trị,
thiên tai, dịch bệnh...
Đầu tư cho cả một trung tâm như thế thường mất khá nhiều chi phí, nhưng công suất thì
chắc chắn không sử dụng hết. Nếu nhiều DN cùng sử dụng một trung tâm thì hiệu quả
kinh tế sẽ cao hơn. Tại Việt Nam, Trung tâm Cung cấp dịch vụ đảm bảo hoạt động kinh
doanh liên tục và bền vững của IMB đặt tại công viên phần mềm Quang Trung có thể
phục vụ cho nhu cầu này.
Không phải đầu tư cho hạ tầng, nhiều DN cùng chia sẻ phí điều hành..., kinh phí dùng
cho việc đảm bảo hoạt động kinh doanh liên tục tại Trung tâm sẽ giảm ở mức thấp nhất.
Theo tôi, đây là hướng đầu tư “làm chuồng” trước khi “mất bò”.
Không thèm viết kế hoạch kinh doanh, muốn có lãi ngay, thích kiểm soát mọi hoạt
động của công ty là những sai lầm có thể bóp chết doanh nghiệp mới thành lập.
Hy vọng thường tới sau mỗi dịp năm mới. Một số người sẽ cảm thấy yêu quý hơn những
công việc tẻ nhạt hàng ngày. Nhiều chủ nhà dọn dẹp nhà kho ẩm mốc, còn một số cô gái
có can đảm cắt đứt quan hệ với chàng người yêu bê tha hoặc bất tài. Nhưng một số người
lại từ bỏ công việc làm thuê để lập doanh nghiệp cho bản thân.
Lập công ty là công việc đầy mạo hiểm trong mọi môi trường. Nó đòi hỏi tầm nhìn, vốn,
sự can đảm, lòng tin và thậm chí cả tính kiêu ngạo. Trên thực tế, sự thiếu tự tin có thể bóp
chết một công ty non trẻ. Nhưng quá tự tin đến mức thái quá cũng sẽ đẩy các doanh nhân
mới vào những sai lầm tai hại. Làm thế nào để đạt được sự cân bằng giữa tự tin và kiêu
42
căng? Theo các chuyên gia của tạp chí Forbes, có 10 cạm bẫy cổ điển mà người mới gia
nhập thương trường nên tránh.
Ngoài ra, việc viết kế hoạch kinh doanh cũng cho phép doanh nhân đánh giá khả năng
hoạt động của công ty. Nếu ai đó không thể đánh giá hoạt động của công ty, chắc chắn
người ấy không thể quản lý nó.
Một người nghiên cứu thành công một loại thuốc chống hói mới và nghĩ rằng nó thật sự
ưu việt hơn hẳn những loại thuốc chống hói hiện có. Vì thế anh ta quyết định thành lập
công ty để sản xuất thuốc chống hói mới và tin chắc sẽ hốt bạc trong tương lai gần.
Nhưng đó chỉ là suy nghĩ của một cá nhân. Những người bị hói chưa chắc chấp nhận mức
giá mà vị doanh nhân kia đưa ra, hoặc không quan tâm tới sản phẩm bởi họ chưa biết
nhiều về nó. Có thể vị doanh nhân vẫn bán được sản phẩm, nhưng với mức giá thấp đến
nỗi anh ta không có lãi sau khi trừ chi phí sản xuất, tiếp thị và phân phối. Có thể sản
phẩm của bạn rất tốt và rẻ, song bạn sẽ khó thành công nếu chưa hiểu thị trường. Vì thế,
thay vì tưởng tượng tới một viễn cảnh sáng lạn, việc đầu tiên mà bạn cần làm là nghiên
cứu thị trường và đánh giá cơ hội của sản phẩm hoặc dịch vụ mới.
Ngày nay người ta thường nhắc đến một thuật ngữ khá phổ biến là “tiếp thị miệng”. Có
thể hiểu nôm na thuật ngữ này như sau: “Chúng ta không tiến hành hoạt động tiếp thị,
nhưng sản phẩm của chúng ta tuyệt vời đến nỗi mọi người sẽ biết tới nó thông qua tiếp
thị miệng và các mạng xã hội”. Nhưng thực tế không đúng như thế. Tiếp thị miệng chỉ
thực sự phát huy tác dụng sau khi công ty tiến hành một dạng tiếp thị nào đó và chi
những đồng tiền thực.
43
Những nhà đầu tư mạo hiểm nghe câu nói này hàng trăm lần. Có một thực tế mà mọi
doanh nhân mới nên biết: Đối thủ cạnh tranh có thể là nhà sản xuất sản phẩm, dịch vụ
cùng loại hoặc nhà cung cấp sản phẩm, dịch vụ khác biệt nhưng có thể thay thế sản phẩm,
dịch vụ của bạn. Nếu bạn không thể xác định được đối thủ cạnh tranh thì có thể do hai
nguyên nhân: Bạn không tìm kiếm họ hoặc chẳng có thị trường nào dành cho sản phẩm,
dịch vụ của bạn.
Vô số công ty có khởi đầu đầy hứa hẹn nhưng chẳng bao lâu sau rơi vào cảnh phá sản do
thiếu vốn đầu tư. Nguyên nhân là người sáng lập công ty không chịu nhường vị trí giám
đốc điều hành cho một người có kinh nghiệm và tài năng hơn để nhận một khoản đầu tư
lớn. Những doanh nhân ít vốn nhưng thích làm giám đốc điều hành nên nhớ rằng trong
nhiều trường hợp họ nên hy sinh lợi ích trước mắt để bảo đảm sự tồn tại của công ty.
6. Chúng ta quá khôn ngoan nên các hãng lớn chẳng làm gì được
Thông thường các công ty lớn không phải là hiểm họa đối với sự tồn tại của các doanh
nghiệp mới bởi cơ hội của các doanh nghiệp mới quá nhỏ để có thể đe dọa vị thế hàng
đầu của họ. Phục vụ tốt một bộ phân khách hàng tương đối nhỏ có thể tạo ra mức lợi
nhuận thấp song bền vững. Nhưng một công ty tin học mới gặt hái một vài thành công
không nên tự mãn tới mức cho rằng họ đủ sức cạnh tranh ngang ngửa với những “đại gia”
như Microsoft hay IBM. Nếu một chủ doanh nghiệp mới nào đó nghĩ như vậy, tốt hơn
anh ta không nên để các nhà đầu tư biết, kẻo họ lại nghĩ họ đang gửi gắm tiền tiết kiệm
cho một doanh nhân không thực tế.
7. Sản phẩm của ta nhiều tính năng hơn mọi đối thủ
Một công ty tìm tất cả tính năng của những sản phẩm cùng loại đang có trên thị trường
rồi gộp tất cả những tính năng ấy vào một sản phẩm mới. Sau đó chủ công ty tin rằng sản
phẩm của anh ta sẽ giành lợi thế trên thị trường vì nó sở hữu nhiều tính năng hơn mọi sản
phẩm cùng loại. Nhưng thực tế là việc tiếp thị hàng đống tính năng chỉ khiến khách hàng
cảm thấy bối rối. Đấy là chưa kể tới việc bạn sẽ phải chi hàng núi tiền để chuyển sang sản
phẩm hoặc dịch vụ mới. Trong nhiều trường hợp sản phẩm càng đơn giản càng dễ bán.
Câu này có vẻ đúng, nhưng thực tế là chúng ta chỉ duy trì được lợi thế của kẻ tiên phong
nếu công ty sở hữu bằng sáng chế hay một thứ gì đó mang lại ưu thế lâu dài. Trong
trường hợp ngược lại, chính bạn cũng chẳng rõ bạn có lợi thế gì.
Đầu tư tiền túi là cách để bạn cho các cổ đông của công ty thấy sự khác biệt giữa khái
niệm "tham gia" và "cam kết" trong kinh doanh. Mọi cổ đông đều muốn nhìn thấy chủ
44
doanh nghiệp đầu tư bằng tiền riêng để thể hiện mức độ "cam kết". Vì thế bạn không nên
nghĩ "tôi chả việc gì phải mạo hiểm bằng tiền của mình".
Công việc thực sự của một doanh nhân chỉ thực sự bắt đầu khi công ty có thu nhập.
Nhưng ngay sau đó bạn sẽ phải làm vô số việc như quản lý các ngân quỹ, thực hiện các
kế hoạch, truyền cảm hứng cho nhân viên. Mọi nhà đầu tư sẽ cảm thấy bất an nếu chủ
doanh nghiệp có tư tưởng hưởng thụ khi công ty mới bắt đầu có lãi.
Đức không có luật, nghị định riêng về TĐKT nhưng TĐKT - Konzern là đối tượng điều
chỉnh của một số quy định trong pháp luật về tổ chức DN.
Có hai mô hình chủ đạo Unterordnungskonzern: Tập đoàn kinh tế phụ thuộc hoặc tập
đoàn kinh tế theo thứ bậc và Gleichordnungkonzernen: Tập đoàn kinh tế đồng cấp hoặc
tập đoàn kinh tế không phụ thuộc.
Đối với TĐKT đồng cấp, vị thế bình đẳng giữa các DN thành viên (không có DN chi
phối). Các DN tự ký kết hợp đồng để hình thành sự chỉ đạo thống nhất (cho phù hợp với
khái niệm TĐKT của luật).
45
Họ cùng nhau hình thành một cơ quan lãnh đạo tập đoàn (dưới hình thức một hội đồng
tham vấn hoặc tương tự). Tuy nhiên, hiện mô hình này không phổ biến và ít được pháp
luật điều chỉnh.
Mô hình TĐKT phụ thuộc hoặc TĐKT theo thứ bậc hiện diễn ra phổ biến ở Đức. Theo
đó các DN bị chi phối hoạt động dưới sự lãnh đạo của DN chi phối. Có ba dạng liên kết:
Liên kết thâu tóm; Liên kết hợp đồng; Liên kết theo tình huống.
Liên kết thâu tóm gồm: Cty bị thâu tóm vẫn là pháp nhân độc lập nhưng thực tế như một
bộ phận kinh doanh của Cty nắm quyền chi phối. Quan hệ này rất gần với quan hệ hợp
nhất và sáp nhập.
Đối với liên kết hợp đồng: HĐQT của Cty chi phối đưa ra các quyết định chỉ đạo hoặc
định hướng DN bị chi phối.
Liên kết theo tình huống: DN chi phối gây ảnh hưởng đến DN bị chi phối (là một Cty đối
vốn như CTCP, Cty TNHH, Cty hợp danh hữu hạn... trên nền tảng của việc tham gia vốn
đa số (hoặc đa số phiếu biểu quyết).
Cấu trúc tập đoàn tại Đức có ba dạng chủ yếu: Cấu trúc dọc, Cấu trúc ngang, Cấu trúc
hỗn hợp.
Cấu trúc dọc: DN thành viên tập đoàn hoạt động trong các khâu của một quá trình sản
xuất tạo giá trị/cung ứng dịch vụ khép kín từ thượng nguồn đến hạ nguồn. Họ ít phụ
thuộc vào bên ngoài trong quá trình tạo giá trị. Cấu trúc này đã lỗi thời.
Việc tự cung cấp đầu vào hay xử lý nguyên liệu không hiệu quả bằng tự thoả thuận hợp
đồng từ các đối tác bên ngoài. Dù vậy vẫn còn trong một số lĩnh vực đặc thù. VD Tập
đoàn văn hoá phẩm Mustermann bao gồm hệ thống DN xuất bản, in và bán hàng...
Cấu trúc ngang đã xuất hiện từ lâu và vẫn tương đối phổ biến ở Đức. Bao gồm các DN
thành viên trong cùng một lĩnh vực và cùng cấp độ sản xuất, thương mại.
Ví dụ như: VoklWagen bao gồm các DN thành viên chuyên sản xuất đa dạng từ xe giá rẻ
cho tới các dòng xe cao cấp, xa xỉ. Mục tiêu là thống lĩnh thị trường bằng cách thâu tóm
hoặc chèn ép các đối thủ khác.
Cấu trúc hỗn hợp: DN thành viên tập đoàn hoạt động trong nhiều ngành nghề, lĩnh vực và
địa bàn khác nhau. Một thành viên có thể không hoặc ít quan hệ kinh doanh với thành
viên khác.
46
Đó là phát triển và đa dạng hoá hoạt động
thông qua hệ thống DN thành viên (theo
chiều dọc, chiều ngang). Về lợi thế pháp
luật: Hiện là vấn đề còn tranh luận. Tuy
nhiên trường hợp chuyển lợi nhuận từ Cty
con về Cty mẹ thì lợi thế sẽ xuất hiện khi
tập đoàn đặt trụ sở Cty mẹ tại nơi có chính
sách thuế hấp dẫn.
Thực tế của Đức cho thấy tập đoàn là một nhóm DN liên kết, cơ bản vẫn là Cty mẹ - Cty
con. Các tập đoàn được hình thành đa dạng về hình thức và phương thức tổ chức, không
cứng nhắc áp dụng một mô hình duy nhất.
Việc liên kết bằng hợp đồng kinh tế là điểm đặc thù của Đức. Nền tảng của việc hình
thành tập đoàn chính là thể chế “tự do hợp đồng” phát triển ở mức độ cao. Pháp luật của
nhà nước: Liên quan đến nhiều văn bản khác nhau. Đức là một trong số ít quốc gia có
quy định về TĐKT, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề cần nghiên cứu như: Đăng ký, đặt tên,
luân chuyển lợi nhuận giữa các DN thành viên...
PHẠM ĐỨC TRUNG - Chuyên gia Kinh tế Viện nghiên cứu Quản lý Kinh tế trung ương
Bất kỳ doanh nghiệp mới thành lập nào trước khi đạt được những thành công
thường phải đối mặt với một thời điểm hết sức khó khăn - hoặc phát triển đi lên
hoặc bị tuột dốc đi xuống.
Mỗi người đã hoà trong dòng chảy công việc, thì đội ngũ đó sẽ làm việc với một hiệu quả
vượt trội. Trong nhiều trường hợp, họ đã làm được những điều tưởng như không thể làm
được, tạo ra một sản phẩm mới nhanh hơn, rẻ hơn, và tốt hơn bất kỳ ai có thể mong đợi.
47
Trước đây, những biến cố thường được
kiểm soát. Những cuộc họp ngắn với đầy
đủ các bên tham gia đã nhanh chóng được
giải quyết mọi vấn đề thay vì phải nỗ lực
nhiều hơn và thận trọng hơn. Trong cuộc
sống việc phòng cháy chữa cháy là một
phần của thú vui sống trong lo sợ. Tập "Liệu một đội ngũ nhân viên lành nghề hiểu rõ công việc sẽ không mắc phải
hợp các nguyên mẫu bị lỗi thông thường những sai lầm loại này nữa, đúng không?"
bị vứt bỏ (bởi vì khách hàng không mong
muốn điều đó) khi nó được sửa chữa (khi khách hàng làm điều đó).
Do vậy, việc cắt giảm chi phí thường làm tăng thêm lợi nhuận cho các cổ đông. Và với
thành công mang đến sự tăng trưởng: về nguồn lực, nhân sự và sự chú ý của công chúng.
Ngoài ra còn phải kể đến một số sự hỗn loạn bao trùm lên công việc.
Nhưng khi đội ngũ nhân viên đã lớn mạnh, những sai lầm ban đầu trở lên vô cùng tai hại.
Ngay lập tức, một cuộc họp tự vấn lương tâm phải diễn ra. "Liệu chúng ta có đang đi quá
nhanh?", "Liệu việc bổ sung thêm các quy trình mới có làm mất đi nét văn hoá đổi mới
của chúng ta?", "Liệu một đội ngũ nhân viên lành nghề hiểu rõ công việc sẽ không mắc
phải những sai lầm loại này nữa, đúng không?"
- Hãy chấm dứt tình trạng quá thoải mái về thời gian, thay vào đó, hãy thực hiện theo một
lịch trình đều đặn.
- Hãy thêm một bước đệm vào giữa khâu sản xuất và bán sản phẩm ra thị trường do đó bộ
phận quản lý chất lượng (Quality Assurance) có thể biết chắc rằng không có gì hỏng hóc.
- Hãy lập một chút kế hoạch ở mỗi lần tung sản phẩm ra thị trường, vì vậy chúng ta có
thể phối hợp các nỗ lực một cách tốt hơn.
- Hãy tập hợp lại những quyết định mà chúng ta đã làm để không thể bị mất phương
hướng.
- Hãy để mọi người bắt đầu tập trung một trong các lĩnh vực, do đó họ có thể thực hiện
một cách có hiệu quả hơn.
- Hãy tìm hiểu nguyên nhân cốt lõi của những vấn đề cụ thể mà chúng ta đang gặp phải,
và xem liệu chúng ta có thể thay đổi cách làm việc do đó có thể tránh được những rắc rối
đó xảy ra ngay từ đầu.
- Hãy cùng sẵn sàng đón nhận mọi khó khăn trên đời này chính xác là dù một lần, đổi lại
không bao giờ gặp cùng rắc rối hai lần.
- Và, trên tất cả, hãy tỏ ra có kỷ luật hơn về cách chúng ta làm việc, do đó mọi lỗi lầm
của chúng ta được gây ra từ những tình huống mới thực sự và không phải là do thực hiện
một cách sơ sài.
48
Phương thức giảm tốc được đặc trưng bởi câu châm ngôn cổ: thời gian, chất lượng, tiền
bạc - hãy chọn hai thứ. Đó là cách tôi được dạy về kỹ thuật xây dựng, quay trở lại thời kỳ
tôi biết rằng việc phát triển phần mềm tuân theo "phép ẩn dụ sản xuất" của sự phát triển.
Công việc diễn ra như thể trên một dây chuyền lắp ráp từ chức năng chuyên môn hoá này
đến chức năng chuyên môn hoá khác, và đưa ra một thành phẩm ở đầu bên kia. Hãy
tưởng tượng tôi đã cảm thấy sốc như thế nào khi tôi biết rằng họ không sản xuất theo
cách đó nữa.
Cuộc cách mạng sản xuất tinh gọn giúp các nhà máy vượt ra khỏi nghich lý thời gian -
chất lượng - giá thành thông qua việc nhận rằng việc đổi chất lượng lấy thời gian chỉ là
một ảo tưởng. Chất lượng thấp theo thời gian dẫn đến sản xuất chậm hơn, bởi vì các lỗi
sản xuất đòi hỏi phải làm lại và sửa chữa liên tục. Với ý nghĩ tương tự, các doanh nghiệp
mới thành lập đã cho phép mình thoát ra khỏi cái bẫy đó, và trong quá trình đó, họ chỉ
thực sự tăng tốc khi họ biết cách tăng quy mô và giảm giá thành sản phẩm.
Thật vậy sự lãnh đạo quản lý đòi hỏi những quy tắc khác hơn so với việc sản xuất. Áp
dụng cách suy nghĩ kiểu tinh gọn vào cách quản lý lãnh đạo đòi hỏi cách xác định tiến độ
mới, một cách mà tập trung vào việc đo lường những gì học hỏi được chứ không phải là
đo lường vật chất. Quy trình thường ngày mà các doanh nghiệp mới thành lập xây dựng
cũng cần phải cố gắng tối đa hoá tốc độ học hỏi. Đây chính là bản chất của quy tắc lãnh
đạo quản lý. Chúng ta đã xây dựng và phát triển một quy trình của công ty, để cho chính
hệ thống đó (kể cả yếu tố máy móc và con người) dạy chúng ta biết hệ thống đó cần gì.
Theo thời gian, văn hoá công ty mà công ty xây dựng sẽ phản ánh những lựa chọn ban
đầu: phức tạp hay tinh gọn, quản lý từ trên xuống dưới hay quản lý phân cấp, chậm hay
nhanh.
Thật là hết sức dễ dàng để nói rằng các công ty đang phát triển "thay đổi văn hoá" -
nhưng điều này không đề cập đến vấn đề liệu văn hoá đó thay đổi như thế nào. Thậm chí
một công ty mới thành lập có quy mô nhỏ nhất cũng có một văn hoá đã tồn tại trước đó -
là sản phẩm do chính những nhà sáng lập ra công ty đã cùng tạo nên. Những kỹ xảo đặc
biệt - được rút ra do sự vận động theo xu hướng truyền thống - có thể giúp nền văn hoá
của một doanh nghiệp mới thành lập phát triển nhanh hơn theo thời gian.
Kinh doanh yếu kém trong thời gian qua, cùng với việc đối tác chiến lược E-land
Asia Holdings PTE LTD - Singapore (E-land), thuộc Tập đoàn E-land của Hàn
Quốc, liên tục tăng tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu tại Công ty cổ phần Dệt may - Đầu tư -
Thương mại Thành Công (TCM Group), đồng thời đưa thêm người vào HĐQT,
nhiều cổ đông đặt câu hỏi liệu TCM Group có bị đối tác E-land thâu tóm?
49
Vốn là một doanh nghiệp nhà nước, với bề dày kinh nghiệm hơn 30 năm, TCM Group
được biết đến là một trong những doanh nghiệp dệt may hàng đầu Việt Nam. Tháng
7/2006, TCM chuyển thành công ty cổ phần. Hơn một năm sau đó, TCM Group chính
thức niêm yết cổ phiếu trên Sàn giao dịch Chứng khoán TP.HCM.
Khi ấy, nhiều nhà đầu tư và cổ đông đặt niềm tin vào sự thành công về hướng đi mới của
TCM Group. Do vậy, ngay trong phiên giao dịch đầu tiên, mã cổ phiếu TCM của TCM
Group đã khớp lệnh ở mức giá 54.000 đồng/CP, tăng hết biên độ cho phép 20% so với
giá dự kiến niêm yết (45.000 đồng) và tăng liên tục lên mức 111.000 đồng/CP
(6/11/2007).
Tuy nhiên, khủng hoảng kinh tế năm 2008 xảy ra, như một liều thuốc thử về hướng đi
mới của TCM Group sau khi cổ phần hóa. Chính việc sa đà vào những lĩnh vực không
chuyên sâu dẫn đến kết quả kinh doanh của TCM Group năm 2008 suy giảm mạnh, lợi
nhuận sau thuế năm 2008 của toàn công ty chỉ đạt 5 tỷ đồng, tương đương 6,2% so với kế
hoạch đề ra.
Ngày 18/3/2009, HĐQT của TCM Group ký hợp đồng phát hành hơn 10,3 triệu CP cho
đối tác chiến lược E-land với mức giá 10.000 đồng/CP. Ngày 9/11/2009, TCM tiếp tục
phát hành thêm 6 triệu CP cho E-land. Với hai đợt phát hành này, TCM đã tăng vốn điều
lệ từ 241,8 tỷ đồng lên 434,3 tỷ đồng, tương đương 37,67% vốn điều lệ. Đây cũng là tỷ lệ
nắm giữ cổ phiếu TCM Group của E-land đến thời điểm hiện tại.
Tại cuộc họp đại hội đồng cổ đông của TCM Group diễn ra mới đây, ông Đinh Công
Hùng, Chủ tịch HĐQT TCM Group cho rằng, sở dĩ có phương án phát hành này vì thời
điểm đó công ty gặp nhiều khó khăn về vốn, do kết quả kinh doanh năm 2008 không đạt
chỉ tiêu, cổ phiếu TCM có lúc rớt chỉ còn 6.000 đồng/CP, bán cho cổ đông hiện hữu
không ai mua, may mà có E-land đứng ra mua bằng mệnh giá.
Tuy vậy, không ít cổ đông cho rằng mức giá 10.000 đồng/CP bán cho E-land là quá rẻ.
TCM Group sở hữu nhiều mặt bằng đẹp, nhiều dự án bất động sản, qua đó, E-land sẽ
50
không tốn nhiều công sức để xây dựng mạng lưới phân phối, phát triển thương hiệu, đầu
tư nhà xưởng, máy móc, đội ngũ công nhân lành nghề...
Khi hợp tác với E-land, lãnh đạo TCM Group lúc bấy giờ kỳ vọng năng lực quản lý,
thương hiệu, tiềm lực tài chính vững chắc của E-land sẽ giúp TCM Group cấu trúc lại
hoạt động. Với mảng sợi của TCM Group, E-land sẽ mang về nhiều hợp đồng từ nước
ngoài. Ở mảng dệt và đan, E-land sẽ phát triển mạng lưới khách hàng mới tại Hàn Quốc,
đồng thời cải tiến chất lượng sản phẩm, phát triển năng lực thiết kế theo công thức bản
địa hóa các mẫu của họ. Cách làm này của E-land khá thành công khi áp dụng vào các
quốc gia khác.
Tuy nhiên, sau gần một năm E-land trở thành đối tác chiến lược, tình hình sản xuất kinh
doanh chính của TCM Group vẫn chưa thật sự thoát khỏi khó khăn. Lợi nhuận chính của
TCM Group năm 2009 lỗ 14 tỷ đồng. Khoản lợi nhuận hơn 45,2 tỷ đồng (đã kiểm toán)
có được chủ yếu phát sinh từ chênh lệch tỷ giá hơn 66 tỷ đồng.
Sau khi trừ các khoản theo quy định của pháp luật và thành lập quỹ theo nghị quyết của
HĐQT năm 2009, TCM Group không còn nguồn để trả 5% cổ tức năm 2009 còn lại cho
cổ đông. Thay vào đó, TCM Group sẽ trả 3% cổ tức cho cổ đông từ nguồn quỹ đầu tư
phát triển.
Về vấn đề quản trị tài chính, theo kế hoạch, toàn bộ số tiền thu được từ hai đợt phát hành
cổ phiếu cho E-land sẽ được bổ sung vào nguồn vốn lưu động phục vụ sản xuất kinh
doanh như những gì lãnh đạo TCM Group cho biết trước đó. Thế nhưng, sau khi E-land
thanh toán tiền mua cổ phiếu, TCM Group lại đem gửi ngân hàng.
Tính đến đầu năm 2010, số dư tiền gửi của TCM Group tại ngân hàng trên 133 tỷ đồng,
tăng 71 tỷ đồng so với năm 2008. Trong khi đó, TCM Group lại đang nợ ngân hàng hơn
887 tỷ đồng (theo tài liệu tại cuộc họp đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2010 của
TCM Group).
Với kết quả kinh doanh năm 2009, tại cuộc họp đại hội đồng cổ đông TCM Group năm
2010 diễn ra giữa tháng Tư vừa qua, nhiều cổ đông bày tỏ sự nghi ngờ vào khả năng lèo
lái TCM Group của E-land. Không ít cổ đông khác lo ngại về sự thôn tính của cổ đông
nước ngoài tại TCM Group khi E-land muốn đưa thêm hai đại diện nữa vào HĐQT (4
trong số 7 thành viên HĐQT hiện tại là người của E-land), nhưng việc bầu bổ sung này
không hề thông báo trước trong các tờ trình của đại hội.
Ngay Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex) đang nắm giữ 11,71% vốn tại TCM Group
cũng không hay biết chuyện này, và đặt nghi vấn phải chăng E-land muốn qua mặt các cổ
đông trong nước để giành quyền quản trị tại TCM Group. Bên lề đại hội, một số cổ đông
đã bàn tán về việc mới đây Công ty TNHH E-Land Việt Nam, liên quan đến ông Kim
Jung Heon, thành viên HĐQT kiêm Phó tổng giám đốc TCM Group, đã mua 150.000CP
TCM.
51
Ngoài ra, từ ngày 16/4 - 16/6, E-land Asia, liên quan đến ông Lee Eun Hong, thành viên
HĐQT kiêm Tổng giám đốc TCM Group, tiếp tục đăng ký mua thêm 1,3 triệu CP TCM,
nâng tỷ lệ nắm giữ cổ phiếu của mình từ 37,67% lên 40,67% tại TCM Group.
Trong khi đó Vinatex, Chủ tịch HĐQT cũng như một số cán bộ của TCM Group liên tục
bán bớt cổ phần. Do đó, nguy cơ TCM Group bị thâu tóm ngày càng hiển hiện rõ.
NGUYỄN QUÂN
52