Th

eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

THEART GARDEN ROHI

NGYA

ANNI
VERSARY MAGAZI
NE
No.01,Mar
ch2020

TheHear
tbeat
sofRohi
ngy
a

Publ
ishedby
TheAr
tGar denRohi
ngy
a
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

TheAr
tGar
denRohi
ngy
a
TheWor
ld’
sFir
stRohingyacommuni
tyPoet
ry
andArtPl
atf
orm est
abl
ishedonMarch21,2019.

Coversgraphi
cdesi
gned© Hai
kelandRohangKing
Publi
shedin2020byTheAr tGar
denRohingya
Copyri
ght© 2020byTheArtGardenRohi
ngya

Al
lri
ght
sreser
ved.No por
ti
on oft
hismagazi
ne maybe
r
epr
oduced,st
ored i
nar
etr
ievalsy
stem,ort
ransmi
tt
ed
i
n any f
orm or by any means,mechani
cal
,el
ect
roni
c,
phot
ocopy
ing, r
ecor
ding, or ot
her
wise, wi
thout wr
it
ten
per
missi
onf
rom t
hepubl
isher
.
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

I
n Prai
se ofThe ArtGarden
Rohingya

S
"
၂၀၁
၉ခႏ
ု
စ
ွ္မ
တ္လ(
၁)ရ
က္ေ
နမ
႔စ
ွ
၍ လူ
မ
ကြ
ႈ န
ယက္စ
္ ာမ်
က္
ႏာ
ွ
မ်
ား
ေပၚ
တြင
္
႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
အႏပ
ု
ညာဥ
ယ်ာ
ဥ္(
The Ar
tGar
den Rohi
ngy
a)အမ
ည္ျ
ဖင္
့
ေ
ရးသာ
းလာ
သည့
္႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
လူင
ယ္ေ
မာင
မ
္ယ္
မ
်ာ
း၏ အႏ
ပ
ုညာ
စာကဗ
်ာ
မ်
ား
ကို
ဖ
တ္႐
ၿ
ႈပး အာ
ီ းရေ
က်န
ပမ
္ပ
ိ
ါသည္
။႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
လူင
ယ္ကဗ
်ာ
ဆရာ(
၁၄၈
) ဥ
း
ီ၊
အမ
်ဳ
း
ိ
သမး
ီ
ကဗ်
ာ
ဆရာ(
၉)ဥ
း
ီတိ
ေ
႔
ု
ရးသာ
းထာ
းသည့
္ကဗ
်ာ(
၅၄၃
)ပဒ
ု
ကိ
္ ု
ဖ
တ္႐
ခ
ႈရ
့
ဲသည္
။

မ
ဘေ
ိ မ
တၱာေ
ဖာက်
္ဴး
ထား
သည့
္ကဗ
်ာ
မ်
ား
၊
မ်
ဳး
ိ
ခ်
စစ
္တ္
ိဓာ
တ္ထက္
သနေ
္
စသည့
္
ကဗ
်ာ
မ်
ား
၊ တန
း
္တူ
ညီ
မ်
ွ
ေရး
၊ တရ
ားမ
်
ွတေ
ရးကိ
ု လိ
လာ
ု း
ေတာ
ငတေ
္
့ န
သည့
္
ကဗ
်ာ
မ်
ား
၊အမ
န
ုး
္တရ
ားကင
း
္စင
ေ
္ရး
ကဗ်
ာ
မ်
ား
၊႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တို
၏ ဘ၀
႔ ျဖစ
တည္
္ မ
မ
ႈ်ာ
း၊
႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
မ်
ား အၾ
ကမး
္
ဖက္
ခ
ခ
ံရ
့
ဲပ
မ
ံ
ု်ာ
းကိ
ု ရ
သမ်
ဳ
း
ိစ
၊
ံ
ု ႐
ေ
ႈထာ
ငမ
္
့်
ဳ
း
ိစ
ျ
ံ
ုဖင
္
့
တင
ျ
္ပထာ
းသည္
ကိ
ုေ
တြ႕
ရသည္
။

စ
ာေပ
အႏပ
ု
ညာသည္
႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
မ်
ား
အတြ
က္အေ
ရးႀ
ကီ
းေ
သာၾ
ကား
ခတစ
ံ ခ
္
ျ
ုဖစ
သည့
္ ္
အာ
းေလ်
ာ
စ
္ာ႐
ြ ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တိ၏ က်
႔
ု နး
္
မာေ
ရး၊လူ
မ
ေ
ႈရး
အက်
ဳ
း
ိျ
ပဳ
ကဗ်
ာ
မ်
ား
ကိလည္
ု း
အခ
်န
ိႏ
္
င
ွတေ
္
့ ျ
ပး
ညီေ
ရးသာ
းဖႏ
႔
ဲ
ြ
တင
႔
ဲ
ြ ျ
္
ပထာ
းသည္
ကိ
ုေ
တြ႕
ရသျ
ဖင္
့
ကေလာ
ငရ
္င
ွ
မ
္်ာ
း
အာ
းလု
း
ံ
ကို
မခ်
း
ီ
က်ဴ
းပဲ
မေန
ႏင
ု
ိပ
္
ါ။

႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
လူင
ယ္မ
်ာ
းသည္ကဗ
်ာ
၏တန
ဖ
္း
ု
ိကိ
ုနာ
းလည္
သကဲ
သ႔
့ု႐
ိ ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တိ၏
႔
ု
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

အေ
တြး
အေခ
ၚျမ
ငမ
္
့ာ
းလာ
ေစရ
နေ
္သာ
လည္
္ း
ေကာ
ငး
္၊ပ
ညာရ
ည္တိ
း
ု
တက္
လာေ
စရန
္
ေ
သာလည္
္ း
ေကာ
ငးစ
္ မ
ြ
း
္စမ
ြ
း
္တမ
ံၾကဳ
း
ိ
ပမး
္
အား
ထုတ္
ေ
နသည္
မ
ာ႐
ွ ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တိ၏
႔
ု
အန
ာဂတ္
အတြ
က္အလာ
းအလာ
ေကာ
ငးျ
္ဖစပ
္
ါသည္
။

ယေ
နလူ
႔ငယ္
ေ
နာင
၀
္ယ္
လူ
ႀ
ကီ
း ဆိ
သည့
ု အတိ
္ င
ု
း
္ ႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
လူင
ယ္တိ
ု
၏
႔
အခ
နး
္က႑သည္
လည္
း႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ တစ
မ
္်ဳ
း
ိ
သား
လုး
ံ
အတြ
က္အလြ
န
အေ
္ ရ
းႀ
ကီ
းပ
ါ
သည္
။လူ
င
ယ္ဟု
ဆိ
ရ
ုာ
တြင
္က်
ာ
း၊
မမေ
ရး
ြပ
ါ၀င
ရ
္မည္
။

ပ
ညာျ
မင
ႇမ
္
့
လူ
ွ မ
်ဳ
း
ိ
တငမ
္
့
ည္ဆိ
ေ
ု
သာ စ
ကား
ရပသည္ ႐
္ ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တစမ
္
်ဳ
း
ိ
သား
လုး
ံ
အတြ
က္ေ
သေရ
းရင
ွ
ေ
္ရး
တမ်
ွ
အေရ
းႀ
ကီ
းသည္
။

႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
ပညာ
ေရး
ကိုတစ
ဖ
္က္
တစလမ
္ း
္
မွအာ
းေပ
းေန
သည့
္႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
အႏပ
ု
ညာ
ဥ
ယ်ာ
ဥကဲ
္သိ
့႔ အျ
ု ခာ
းျ
ခာ
းေသာ ပ
ညာေ
ရးအေ
ထာက္
အကူ
ျ
ပဳ အစ
အစ
ီ ဥ
မ
္်ာ
း
ေ
ပၚေ
ပါက္
လာေ
စရန
္ဆႏ
မြ
ၵ န
္ျ
ပဳ
အပပ
္
ါသည္
။
"

_ေ
ဒၚခ
င္
လွ
ေ
က်ာ
င္
းဆရ
ာမေ
ဟာင
္
း
ကမ
ာရြ
တ္
ျ
မဳ
ိ
႕န
ယ္၊
ရ
န္
ကု
န္
တု
ိ
င္
း(
ျမ
န္
မာ
ႏု
ိ
င္
င
ံ
)
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

S
"
႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
အႏပ
ု
ညာဥ
ယ်ာ
ဥသည္
္ စ
ာေပ
အႏပ
ု
ညာကိ
ု ခ
်စျ
္
မတ္
ႏ
း
ု
ိသည္
့
႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
လူင
ယ္မ
်ာ
း၏ အာ
းထု
တ္
မႈ တစ
ရ
္ပပ
္
ငျ
္ဖ
စသည္
္ ။ ဤမ
ဂဇ
ၢင
း
္ကိ
ု
ဖ
တ္႐
ရ
ႈသည္
မ
ာျ
ွ ဖ
ဴ၊န
၊ ညိ
ီ ဳ
၊ျပ
ာပန
း
္မ်
ဳ
း
ိစ
ုပ
ံ င
ြ
လန
့
္ း
္
ေဝဆာ
လ်က္
ရ
ေ
ွ
ိသာ
ပ
နး
္ဥ
ယ်ာ
ဥထဲေ
္ ရာက္
ေ
နသည္
အလာ
့ းခစ
ံ
ားမ
ပ
ိါသည္
။ဒကၡ
ုပင
လယ္
္ ေ
ဝေန
ေသာ
၊
အခ
က္အခ
ေ
ဲပါ
ငး
္
စုခ
ံ စ
ံ
ားေ
နၾကေ
သာ ဒ
ကၡ
ု သည္
စ
ခနး
္
မ်
ား
မွ ဤလူ
င
ယ္မ
်ာ
း၏
ကိ
ယ္
ုပင
ု
ိ
ခ
္စ
ံာ
းခ်
က္
မ်
ာ
း၊ကိ
ယ္
ုပင
ု
ိ
အေ
္ တြ
း
အေခ
ၚမ်
ာ
းကိ
ု
စာေ
ပျဖ
င့
္ေ
ဖာက်
္ဴး
ေရး
သား
၊
စ
ကံ
ီ း
ု
ေရး
စပၾ
္
ကသည္
မ
ာအမ
ွ န
ွပ
္င
္ခ်
း
ီ
မမ
ြး
္
ဖယ္
ြရာ
၊အာ
းရဖ
ယ္
ြ ရ
ာျဖ
စေ
္ပ
သည္
။

အမ
န
ုး
္စ
ရ
ဲ
ြနသူ
္တိ
သည္႐
႔
ု ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တိ၏သမ
႔
ု င
ု
ိး
္မ
န
ွကိ
္ုေဖ
်ာ
က္ရ
န၊ဖ
္ ်
က္
ရန
၊ဝ
္ က္
ွရန
္
ႀ
ကိ
ဳး
ပမး
္
ေနသည္
။႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
သမင
ု
ိ
း
္အာ
းေပ
်ာ
က္ျ
ခငး
္
၊ပ်
က္
ျခ
ငး
္၊ကြ
ယ္
ျ
ခငး
္
ကို
လိ
လာ
ု း
ေနသည္
။႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
သမင
ု
ိ
း
္မန
ွ
ကိ
္ ု
မမန
ွ
၊
္မဟု
တ္
၊မ
ရခ
ွ
ိဟု
့
ဲဆိ
လာ
ု သည္
။

သိ
ေ
႔
ု
ၾကာ
င-
့
္
ေ
ဖ်ာ
က္၍ေ
ပ်ာ
က္ခ
ရ
့
ဲေသာ
၊
ဖ
်က္
၍ပ်
က္
ခရ
့
ဲ
ေသာ
၊
ဝ
က္
ွ ၍ကြ
ယ္
ခရ
့
ဲ
ေသာ
၊
႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
သမင
ု
ိ
း
္မန
ွ
ကိ
္ ု အကိ
း
ု
အကာ
း၊ အေ
ထာက္
အထာ
း၊ အက်
ဳ
း
ိအေ
ၾကာ
ငး
္၊
အျ
ဖစအပ
္ ်
က္စ
လင
ု
ံ စ
္
ာ ေ
ြ ဖာထု
္တ္
ရမ
ည္တာ
့ ဝ
နမ
္ာ ႐
ွ ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
ထုတစ
ရ
္ပလံ
္း
ု၏
တာ
ဝနပ
္
ငျ
္ဖ
စေ
္ပ
သတည္
း
။"

_
AmanUl
lah,
Fr
eel
anc
ewr
it
erandr
esear
cher
.
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

S
"
Fir
stofa
ll,Il
i
ket
otha
nka
llofy
ou(
edi
tor
s)f
ory
our
e
nde
avor t
o ma
ke ha
ppe
nsuc
h a be
aut
if
ula
nd
i
mpor
tantwor
kfort
hec
ommuni
ty
.Iha
vene
vers
een
be
for
esuc
hagr
eata
ndf
abul
ousj
obdonebymyf
ell
ow
Rohi
ngy
abr
othe
rsa
nds
ist
ersi
nas
hor
tpe
riod.Who
s
aysRohi
ngy
aar
enott
ale
nte
d?Youc
anha
rdl
yfi
nd
s
uchk
indofi
ncr
edi
blet
ale
nti
not
herc
ommuni
ti
es.I
t
i
sinv
alua
blef
ort
hee
nti
reRohi
ngy
acommuni
tya
nd
f
utur
e ge
ner
ati
ons a
s we
ll.Is
trongl
ybe
li
evea
nd
e
ncour
aget
hate
duc
ati
ngc
ult
ure
,ar
t,l
angua
gea
nd
hi
st
oryt
othe y
oung ge
ner
ati
on i
simpor
tanta
nd
pr
eci
ous
.Ia
mve
rypr
oudofy
oua
llt
hos
ewhoha
ve
doi
ngt
his
.Ma
yAl
might
yAl
lahr
ewa
rdy
ourgr
eate
ffor
ts
i
nwr
it
ing,
compos
inga
ndc
ompi
l
ingt
hisma
gaz
ine
."

_
Zaw Mi
nHt
ut
Pr
esi
dent
Bur
meseRohi
ngyaAssoci
ati
oni
nJapan(
BRAJ)
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

S
"
From t
hede
pthofmyhe
art
,Iwoul
dli
ket
oof
fer
c
ongr
atul
ati
ons t
othe t
eam of T
he Ar
t Ga
rde
n
Rohi
ngy
aforma
kingourhi
st
orypowe
rful!

AsIwe
ntt
hrought
hisma
gaz
ine
,te
arswe
lle
dupoutof
j
oya
ndIwa
sawe
-st
ruc
kwi
tne
ssi
ngt
hepot
ent
iala
nd
t
ale
ntsofoury
oungRohi
ngy
a.Att
hes
amet
ime
,I
c
oul
dn’
the
lpmy
sel
fbutt
oempa
thi
zewi
thourpe
opl
e
f
ora
llt
hepa
ina
nda
troc
it
iest
heya
reha
vingt
oli
ve
t
hrough.HowIwi
sht
obea
not
herhe
lpi
ngs
oult
obe
a
blet
oer
aset
hei
rpa
ina
ndbe
comeape
ntohe
lp
t
hem wi
tht
hei
rfut
uret
ofi
l
lwi
thr
ainbow c
olor
sof
ha
ppi
nes
sand pe
ace
.To he
lpt
hem l
i
veal
i
fe of
r
espe
cta
nddi
gni
tya
ndpr
ote
cte
ver
yhuma
nsoul
.

Wi
thl
ovea
ndc
are
,

_
Dr.Ambi
aPer
veen
(
Pedi
atr
ici
an, Chi
ld'
s Psychi
atr
ist & Vi
ce
Chai
rper
son ofEur
opean Rohi
ngya Counci
land
Co-
founderofRohi
ngyaMedi
csOr
gani
zat
ion)
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

S
"
Foodsk
eepy
oua
li
ve,
medi
ci
nesk
eepy
ouhe
alt
hya
nd

a
rtsk
eepc
ult
urea
ndi
dent
it
yofape
opl
eal
i
ve.
TheAr
t

Ga
rde
nRohi
ngy
aisf
ir
sts
uchi
ni
ti
ati
vet
hatha
sma
dea

s
igni
fi
canti
mpa
ctt
ore
viv
ethec
ult
ureoft
heRohi
ngy
a

pe
opl
ewhi
chha
sne
arl
ygonee
xti
ncta
sar
esul
tof

c
ont
inuous ge
noc
ida
l pol
i
cie
s by t
he s
ucc
ess
ive

Bur
mes
ere
gime
s.

T
her
efor
e,Iwi
sht
heAr
tGa
rde
nRohi
ngy
aal
lthev
ery

be
sta
hea
dandf
lour
ishe
sev
enf
urt
her
."

_
MohammedS.Anwar(
M.S.Anwar
)
(
A Rohi
ngyaact
ivi
standj
our
nal
ist
)
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

"
Thi
sisama
jorc
ompe
ndi
umofma
ter
ial
sdoc
ume
nti
ng

t
her
ece
ntr
esur
genc
eofRohi
ngy
apoe
trywr
it
teni
n

Engl
i
sh,Bur
mes
eandRohi
ngy
ala
ngua
ges
.Cr
eat
inga

v
it
alpl
atf
ormofa
rti
st
ice
xpr
ess
ion,
inj
ustoney
earT
he

Ar
tGa
rde
nRohi
ngy
aha
spubl
i
she
dana
stoni
shi
ng500

poe
ms(
yes
,ana
rti
st
icmov
eme
nti
sha
ppe
ningi
nthi
s

ga
rde
n).
The
sea
repoe
tswhobr
ave
lys
pea
kba
ckt
othe

uns
pea
kabl
eat
roc
it
iest
heyha
veha
dtoe
ndur
easone

oft
hemos
tpe
rse
cut
edpe
opl
eont
hisf
ragi
l
epl
ane
tof

our
s.T
hee
dit
orshe
reha
vedones
omuc
htogi
vea

ne
ces
sar
ypl
atf
ormt
oar
angeofpoe
tics
tyl
es—f
rom

c
onf
ess
iona
ltoi
magi
st
ic
—inpoe
mswhi
chr
eve
alnot

j
ustt
hepa
ssi
ona
ndi
nte
gri
tyoft
heRohi
ngy
a,butt
hei
r

a
rti
st
icf
lai
r.Ma
nyoft
hes
e poe
tsa
res
urv
ivor
sof

ge
noc
idea
ndy
ett
hisi
sape
ace
ful
,communi
ty
-dr
ive
n
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

pr
oje
ct whi
ch de
ser
ves t
o be s
uppor
ted a
nd

c
ongr
atul
ate
dwi
del
y.I
mpor
tant
ly
,thi
spl
atf
orma
lso

honor
sthepa
st,c
it
inga
nce
str
alv
oic
est
hatgoba
ckt
o

t
he1
5thCe
ntur
yAr
aka
n(t
hehome
landoft
heRohi
ngy
a

pe
opl
e).

Someoft
hegr
eatpoe
tsIha
veha
dthepr
ivi
l
eget
o

wor
kwi
tha
rei
ncl
ude
dhe
re.Ha
ppybi
rt
hda
ytoT
heAr
t

Ga
rde
nRohi
ngy
aons
ucha
nimpr
ess
ivef
ir
sty
earof

publ
i
cat
ion.
Ilookf
orwa
rdt
oce
lebr
ati
ngy
eara
fte
rye
ar

ofy
oura
chi
eve
ment
s"

—DrJamesByr
ne,
(
Poet
,co-
edi
torof‘
IAM A ROHI
NGYA:Poet
ry
f
rom t
he Camps and Beyond (
2019,Ar
c)and
Seni
or Lect
urer i
n Poet
ry & Poet
ics at Edge
Hi
llUni
ver
sit
y,UK)
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

CONTENT

W HO W EÁRE 12

FORW ÁRD 13
For
wárdinBur
mese 18

Top15_
Engl
i
shPoems 24
Top15_
Bur
mesePoems 46
Tr
eásur
eofQuot
e-Engl
i
sh 68
Tr
eásur
eofQuot
e-Bur
mese 70
Rohi
ngyáPoet
ry 72
I
nter
viewswi
thPoet
s 81
2020_
New YeárResol
uti
onofPoet
s 92
BosonMál
á(Rohi
ngyáPr
over
bs) 97
Quest
ions&_
Ánswer
sSect
ion 103
Edi
tor
s’Opi
nions 106
Shor
tSt
ory 120
OurÁchi
evement 150
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

WHOWEARE

The Ar t Gar den Rohingya i st he f i

rst
Rohingya communi ty poet ry and ar t
plat
form.We publ i
sh poet ry and ot her
formsofar tworksin pri
nt,onlinewebsi te
and social medi a and hence,
encouraging Rohingya writersand ar t
ists
as wel l as pr omoting our l iterat
ure,
cult
ure,traditi
onandar t
.

Our aim ist o pr

ovi
de a pl atf
orm for
Rohingy
a y outh and encour age and
empower them f or revi
ving Rohingya
l
it
eratur
e,cul
tureandart.

The volunt
eer edit
ors provide required
edit
ori
alhands forthe poems submi tted
by ourbudding poets and publ
ish them
atourwebsi te,Facebook Page,Twi tter
,
Inst
agram,etc.
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

FORWARD

Histor icall
y ,geogr aphicallyand ancest r
ally,Rohi ngy a
belongs t o Bur ma ( now cal led My anmar ). Our
Rohi ngy a ancest ors have made Ar akan our
permanent home si nce t he 7t h cent ury C. E. We
belong t o a di sti
nctcul tur e,t r
adi t
ion,l anguage and
fai
th;and have ourown ar t s distinctf rom t he ar ts
ofot heret hicpeopl ei nt heUni onofMy anmar .
 
In 1824,Ar akan and Tani nthar yidi visionsf ellunder
thehandsofBr i
ti
shi mper ialists.Soon,peopl ewer e
int
roduced t o mixed cul tur es and t radi t
ions.On 4 t
h

Januar y 1948,My anmar got i tsi ndependence.I n

1962,t he mi l
itary dict
at orGener alNe Wi n sei zed
powert hrough a coup d’ ét atand hi s gover nment
systemat i
callyt argeted t he Rohi ngy a popul ation i n
Arakan.To dest r
oy t he ent ire popul ation,t hey f i
rst
tar
get ed our cul ture and ar ts ef fectively
deter i
or ati
ng t hem overt i
me.As a r esult,we,t he
Rohi ngy a,have gr aduallyl ostt ouch wi th ourown
culture, t raditi
ons and ar ts despi te our l ong
existenceandst r
ongnat ionali dent it
y .
 
Thel ongerwesuf fer,themor ewel oset ouch wi th
our own cul ture and ar ts. I n Ar akan’s hi story,
Rohi ngy a peopl ef oll
owi ng I slam wer e one oft he
most ci vi
lized peopl es.We wer e boast fulof our
ownar t
sandcul t
ure.Event hroughoutdi spl acement
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

and i mposed st atelessness,t he lightof ar ts and

cultur est illfl
our i
shi nt heRohi ngyacommuni ty.
 
In August ,2017,My anmarsecur i
tyf or
ces launched
a genoci dal oper ation i n t he name of ‘ ar ea
clear ance oper ation’ agai nst t he Rohi ngy a
popul at
ion i n Ar akan. Over 700, 000 Rohi ngy a
vil
lager sf led to nei ghbour i
ng Bangladesh,haunt ed
by st or
ies ofgang r ape,mass ki l
li
ngs and ar son
attacks.Al lt hese at rocit
ies prompted t he wor ld's
fastestex odus si nce t he 1994 Rwanda Genoci de.
Soon, t he My anmar gover nment bul ldozed and
fl
at tened t he l andmar ks such as Madr assahs,
mosques and ot her r eli
gious buil
dings in Ar akan.
They er ased our cul ture. They bul l
dozed our
birthmar ks.  

Thef ul
lerRohingyast or
yi saboutmuch mor et han
ourcollect
ivesuffer
ingsatt hehandsofMy anmar ’
s
mili
tar
y.We ar e a people withresil
ience,strength,
resour
ceful
ness.We seek di gni
ty and meani ng in
ourdailyli
ves,justasot her
sdo.  

The creat
ion ofartsis an i
mpor
tantmedi
um for
thi
s, thr
ough which we also af
fir
m our ri
ght
s,
heri
tageandident
ity
. 

Poetryis a cheri
shed form ofex pressi
on thatwe,
Rohingya,keep close t
o ourhear t
s.I thas been a
partofourcul tur
ef oral ong t
ime( Shah Alaoland
DualatKaziare considered t
wo oft he great
est16 t
h

century Ar
akanese Muslim poets)and we st i
lluse
ittothisday. 
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

On21 Mar
st
ch,2019,weest ablishedTheAr tGar den
Rohingya, t he f ir
st Rohi ngya Poet r
y and Ar t
platf
orm,Onl ineand i n Pr
int,in hist
ory.Byt heend
of Febr uar
y 2020,we publ ished mor et han 543
poems i n English and Bur mese. We have 148
budding Rohi ngya poets,including 9 women,who
have been wr it
ing for The Ar t Garden Rohingya
every day . Many of t heir poems ar e poems of
Arakan, our mot herl
and. Ot hers depict t
he l ong
sufferi
ng many of us have exper i
enced inside
My anmar , while fleei
ng t o Bangl adesh and i n
refugeecampsi nCox’ sBazar ,Bangladesh. 

Moder n Rohingyas are eager t o st r

ive for the
revi
valof our ar t
s and cul t
ure,even i f we ar e
survi
vors of genocide i
nside My anmar ,whilet he
hundredsoft housandslivi
ng in a survi
valsituati
on
depending on humanit
ari
an aidi nrefugeecampsi n
Bangladesh.Aswear ef or
ced to expressour sel
ves
indisplacementandexi l
e,ther evi
valisbi t
tersweet.
Nonetheless,i
tistakingplace.
 

We bel ieve thatt hi

s Anni ver
sary Magazi ne would
stand f ir
mly as a f ruit of t he ent i
re Rohingya
communi t
y'shar d workf orever.Thisi sthesuccess
ofnotonl yt hose5 pillars;Aung My o Zaw,YarTi n
(Rohinn Thar ),Maung AbdulKhan,May yu Aliand
RohangKi ng,but al so t hose al l poets,audiences
and r espected teachers who have been t ir
elessl
y
suppor t
ing t he Ar t Gar den Rohi ngy
a f rom t he
beginning. 
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

Fi
ndingl ostcul
tur
eandar tsarelikedivingintot he
ocean.Thedeepery oudive,themor ey oucanf i
nd.
There mightbe some otherknowl edge ofRohingy a
art
s and arti
stsin anci
entt i
mes ofAr akan st
illto
ber evi
ved.Let’
sfindoutandr evi
vet hem together.
 

Oursi ncerethanksto al
louraudiencesand art
ist
s
forsuppor ti
ng ourworkt i
rel
essl
y.The ArtGarden
Rohingya al ways welcomes any ar ti
st(
s). We
requesty ourconti
nuoussupport
sandcontri
buti
ons. 

Wi
thl
oveandsi
ncer
ethanks!
 

Edi
tor
ialTeam 
TheAr tGardenRohi
ngy
a 
March6,2020

U
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

&
d
k
[if
*
sm
tek
y
nmO
,sm
Of

သမ
င
ု
ိး
္ေ
ၾကာ
ငး
္အရ
ျဖစ
ေ
္စ၊ပ
ထဝအေ
ီ န
အထာ
းႏင
ွ
့ဘိ
္ း
ု
ဘြာ
းစဥ
ဆက္
္ မ
်ာ
း
အရ
ျဖစ
ေ
္စ ရ
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
မ်
ား
သည္ ျ
မနမ
္
ာနင
ု
ိ
င
္တြ
ံင္ ပ
ါ၀င
္
ပတ္
သက္
ေ
နသူ
မ
်ာ
း
ျ
ဖစၾ
္
ကသည္
။အာ
ရကန
ေ
္ျမ
သည္(
၇)ရ
ာစကတည္
ု း
က ရ
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
ဘိး
ု
ဘြာ
းတိ
၏
႔
ု
အျ
မတမ
ဲ း ေ
္ နထိ
င
ု
ရ
္ာေ
ဒသျ
ဖစခ
္
သည္
့
ဲ ။ ကၽ
န
ြပ
ု
္တိ
္သည္ စ
႔
ု ာေပ
ယဥေ
္
က်း
မ၊
ု
ွ
ရ
း
ု
ိရာ
အစဥ
အလာ
္ ၊ ဘာ
သာစ
ကား
၊ ယု
ၾ
ံ
ကည္
ကိ
း
ုကြ
ယ္
မတိ
ႈတြ
႔
ုင္ေ
နလိ
လလိ
ု ု
ထြ
န
း
္ေျ
ပာ
ငခ
္သည္
့
ဲ အျ
့ပင္ ျ
ပည္
ေ
ထာင
စ
္ု ျ
မနမ
္
ာႏင
ု
ိ
င
္အတြ
ံ င
း
္ရိ အျ
ွ ခာ
း
လူ
မ
်ဳ
း
ိ
မ်
ား
ကဲသိ
့႔
ုအႏ
ပ
ုညာ
ဘက္
တြ
ငလည္
္ းကြ
ျ
ဲ
ပာ
းထင
ရ
္ာ
ွး
ခသည္
့
ဲ ။

၁
၈၂၄ခ
ႏ
ုစ
ွတြ
္င္ၿ
ဗတိ
ိသၽ
တိ
ွသည္ရ
႔
ု ခင
ု
ိႏ
္
င
ွတန
္
့ သၤ
ာ
ရကိ
ီုသိ
မ
း
္ပက္
ု
ိခၿ
့
ဲ
ပး
ီ
ျ
ပည္
သူ
မ်
ာ
းအာ
းျ
ပည္
ပယဥ
ေ
္က်
း
မဓ
ႈေ
လ့ထု
း
ံ
စမ
ံ်
ာ
းႏင
ွ
္
့မတ္
ိဆက္
ေ
ပးခ
သည္
့
ဲ ။၁၉
၄၈
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ခ
ႏ
ုစ
ွ၊ဇ
္နန
္ဝ
ါရလ ၄ရ
ီ က္ေ
နတြ
႔င္
ျ
မနမ
္
ာနင
ု
ိ
င
္သည္
ံ လြတ္
လပေ
္
ရးရ
ခသည္
့
ဲ ။၁၉
၆၂
ခ
ႏ
ုစ
ွတြ
္င္စ
စေ
္ခ
ါငး
္
ေဆာ
င္ဦ
းေန
၀ငး
္
က အာ
ဏာသိ
မ
း
္ယူ
ခ
ၿ
့
ဲပး
ီ
ေနာ
က္သူ
၏
အာ
ဏာရ
င
ွအစ
္ း
ု
ိ
ရသည္ ရ
ခင
ု
ိ္
ျ
ပည္
ရ
ိရ
ွ ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
လူမ
်ဳ
ိ
း
မ်
ား
ကိုရ
ည္ရ
ယ္
ြ ခ
်က္
ရ
ရ
ွ
ိွ
ိ
ပ
စမ
္တ္
ွထား
ခသည္
့
ဲ ။လူ
မ
်ဳ
း
ိ
စတစ
ု ခ
္
လု
ု း
ံ
ကို
ဖ်
က္
ဆီ
းရ
င
ွး
္လင
း
္ရန
္ကၽ
န
ြပ
ု
္တိ
္၏စ
႔
ု ာ
ေပ၊
ယဥ
ေ
္က်
း
မႏ
ႈင
ွ
္
့အႏ
ပ
ုညာ
တိကိ
႔
ုုဦ
းစာပ
ြ စ
မ
္တ္
ွထားသု
တ္
သငခ
္
သည္
့
ဲ ။

ဤသိ
ျ
႔
ု
ဖင္
့
ရဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
မ်
ား
သည္
ႏစ
ွေ
္
ပါင
း
္မ်
ာ
းစာ
ြ
ကတည္
း
က တည္
ရ
ခ
ိ
ွသ
့ည္
ဲ ့
ခ
င
ု
ိမ
္ာ
ေသာအမ
်ဳ
ိ
း
သား
ေရး
အဂါ
ၤ
ရပလကၡ
္ ဏာမ
်ာ
းနင
ွ
့
္ျ
ပည္
စ
့
ေ
ု
ံနေ
သာလည္
္ း၎တိ
၏
႔
ု
ကိ
ယ္
ုပင
ု
ိ
ယဥ
္ ေ
္
က်း
မ၊ ဓ
ႈ ေလ့
ထု
း
ံစ
မ
ံ်ာ
း၊ အႏ
ပ
ုညာ
မ်
ား ႏ
င
ွ္ တျ
့ ဖည္
း
ျ
ဖည္
း
ကင
း
္ကြ
ာ
သြာ
းခၾ
့
ဲ
ကရသည္
။ႏပ
ွ
ိ
စ
္က္
ညႇ
ည္
းပ
မး
္မ
ကိ
ႈ ု
အခ်
န
ိၾ
္
ကာၾ
ကာခ
စ
ံား
ရေလေ
လ၊
ကၽ
န
ြပ
ု
္တိ
္႔ကိ
ု ယ္
ုပင
ု
ိ
ယဥ
္ ေ
္
က်း
မႈအႏ
ပ
ုညာ
ႏင
ွ္အဆက္
့ အသြ
ယ္ျ
ပတ္
ေ
လေလ
ျ
ဖစခ
္
ရ
့
ဲေလသည္
။

ရ
ခင
ု
ိရ
့
္
ာဇဝ
ငတြ
္င္ အစ
လာ
ၥ မ
ဘာ
္ သာ
၀င္ ရ
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တိသည္
႔
ု
ယဥ
ေ
္က်
း
ေသာလူ
မ
်ဳ
ိ
း
စမ
ု်
ာ
းထဲ
မ
ွတစ
စ
္ျ
ုဖ
စသည္
္ ။မမ
ိ
ိ
တိ၏ ကိ
႔
ု ယ္
ုပင
ု
ိ
္အႏ
ပ
ုညာ
၊
ယဥ
ေ
္က်
း
မတိ
ႈကိ
႔
ုု ဂ
ဏ္
ု ယူ
ခ
ၾ
့
ဲကသည္
။ ဖ
ႏ
ိပ
ွ
ိမ
္
ကြ
ႈ င
း
္ဆက္
ထဲ ရ
င
ွသန
္ ရ
္
၍
အိ
း
ု
မအိ
့
ဲမမ
္
ႏ
့
ဲင
ွ္
့
နင
ု
ိင
္
မ
ံမ
့
ဲဘဝ
ႈ သိ
႔
ု
ေရာ
က္ရ
ခ
ွ
ိေ
့
ဲသာ
လည္
္ းရဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာအသိ
င
ု
း
္အဝ
င
ု
ိး
္တြ
င
္
အႏ
ပ
ုညာ
၊စာ
ေပယဥ
ေ
္က်
း
မႈဓ
ေလ့
ထံ
း
ုစ
ံ
မ်ာ
းသည္ ယေ
နတိ
႔င
ု္ ထြ
န
း
္လင
း
္
ေ
တာက္
ပ
ေနဆဲ
ျ
ဖစသည္
္ ။

၂
၀၁၇ ခ
ႏ
ုစ
ွ၊ ၾ
္ သဂတ္
ုလတြ
င
္ ျ
မနမ
္
ာလု
ျ
ံ
ခဳ
ေ
ံရး
တပဖ
္
႕
ဲ
ြမ်
ာ
းသည္
ရ
ခင
ု
ိျ
္
ပည္
န
ယ္မ
ွ ရ
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
မ်
ား
အေပ
ၚ န
ယ္ေ
ျမရ
ွ
င္
းလင
္
းေရ
း ေ
ခါင
း
္စဥ
ျ
္ဖင
့
္
လူ
မ
်ဳ
း
ိ
တံး
ု
သတ္
ျ
ဖတ္
မ
ကိ
ႈ ုျ
ပနလည္
္ စ
တငခ
္
သည္
့
ဲ ။ အု
ပ
စ
္လိ
ုက္ မ
ု ဒ
ုမ
ိး
္
က်င
မ
့
္၊
ႈ
အစ
လိ
ု က္
ုအျ
ပဳ
လိ
ံ က္ သတ္
ု ျ
ဖတ္
မ
ႏ
ႈင
ွ္မ
့ း
ီ
႐႕
ႈ
ိ
တိက္
ုခက္
ု
ိမမ
ႈ
်ာ
းေၾ
ကာင
္ရ
့ ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
၇
၀၀,
၀၀၀ ေ
က်ာ
သည္ ဘဂ
္ လာ
ၤ း
ေဒရ
့
သိ
ွ
္ ႔ ထြ
ု က္
ေျ
ပး
တိမ
း
္ေရ
ာ
ွငခ
္
ၾ
့
ဲကရ
သည္
။
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ယင
း
္သည္
၁၉၉
၄ခႏ
ု
စ
ွ္ရ
၀မဒ
္
ါလူ
မ
်ဳ
ိ
း
တုး
ံ
သတ္
ျ
ဖတ္
မ
ႈေန
ာက္
ပ
င
ု
ိးကမ
္ ာ
ၻေပ
ၚတြ
င
္
လူ
ဦ
းေရအျ
မနဆု
္းေ
ံနရပ
စ
္န
ြခ
႔
္
ာထြ
ြ က္
သြ
ား
ရျ
ခငးျ
္ဖစခ
္
သည္
့
ဲ ။

မ
ၾကာ
မမ
ီာ
ွ
ပင္ ျ
မနမ
္
ာအစ
း
ု
ိရသည္ ရ
ခင
ု
ိျ
္
ပည္
န
ယ္မ
ွ အေ
ျခခ
ံ
စ
ာသင
ေ
္က်
ာ
ငး(
္ မ
ဒရ
္ဆာ
)၊ဗ
လီမ
်ာ
းႏင
ွ
္
့အျ
ခာ
းဘာ
သာေ
ရးအေ
ဆာက္
အအု
မ
ံ
်ာ
း
စ
ေသာ အထင
ကရ
္ ေ
နရာ
မ်
ား
ကို ဘူ
ဒ
ဇ
ု
ိာျ
ဖင္ဖ
့ ်
က္
ဆီ
းပ
စ္
ခသည္
့
ဲ ။ အစ
အန
ေ
ပ်ာ
က္ပ
စခ
္သည္
့
ဲ ။ထိ
လူ
ုယု
တ္
တိ
က ကၽ
႔
ု န
ြပ
ု
္တိ
္႔
ုလူ
မ
်ဳ
း
ိ
စႏ
ုင
ွ
အတူ
့
္ ႐း
ု
ိရ
ာယဥ
ေ
္က်
း
မႈ
အေ
မအႏ
ြ စ
ွ
တိ
္ ကိ
႔
ုု ၿ
ဖဳ
ိ
ခင
ြး
္
ဖ်
က္
ဆီ
းခ
သည္
့
ဲ ။ ကၽ
န
ြပ
္တိ
္႔
ု
၏ ေ
မး
ြရ
ာပါ
အေ
ထာက္
အထာ
းမ်
ာ
းကိ
ု
ဖ်
က္
ဆီ
းပ
စခ
္ၾ
့
ဲ
ကေလသည္
။

ရ
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တိသည္ျ
႔
ု မနမ
္
ာစစ
တပ
္ ၏လက္
္ ခ
်ျ
ဖင့တစ
္ မ
္်ဳ
း
ိ
သား
လံးစ
ု ေ
ု
ပါင
း
္
ခ
စ
ံား
ေနရ
ေသာ အမ
န
ွတကယ္န
္ စန
္ာ
ဆံး
ု
႐း
ႈ
ံ
မႈဇ
ာတ္
လမး အျ
္ ပည့
အစ
္ သည္
ံ
ု
န
ားႏ
င
ွၾ
့
္ကာ
းေန
ရသည္
ထက္
အဆေ
ပါင
း
္မ်
ာ
းစာ
ြ
မကပ
ကဲ
ု
ိ လြ
န
း
္လွ
ေ
ပသည္
။

သိ
ျ
႔
ု
ဖစေ
္
စကာ
မူ႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တိသည္အျ
႔
ု ခာ
းသူ
မ
်ာ
းနည္
း
တူခ
န
ံင
ု
ိရ
္
ည္၊
ခ
န
ြအာ
္ း
၊ႀကံ
ရ
ည္ဖ
နရ
္ည္ရ
ၾ
ိ
ွကၿ
ပးမ
ီ မ
ိ
တိ
ိ ႔
ု
၏ေန
စ
႔ဥဘ၀
္ မ
်ာ
းတြ
င
္ဂဏ္
ုသိ
ကၡ
ာရ
ရ
ိ
ွိ
ွ
အဓ
ပ
ိာ
ၸယ္
ရ
ရ
ိ
ွိ
ွ ျ
ဖတ္
သနး
္
ေနသူ
မ
်ာ
းျ
ဖစၾ
္
ကသည္
။ ထိ
ျ
႔
ု
ပင္ ကၽ
န
ြပ
ု
္တိ
္၏
႔
ု
အခ
င
ြအေ
္
့ ရ
းမ်
ာ
း၊အေ
မအႏ
ြ စ
ွ
မ
္်ာ
းႏင
ွ
္ျ
့ ဖ
စတည္
္ မ
ႈဝေ
ိ
သသလကၡ
ဏာမ
်ာ
းေပ
ၚတြ
င
္
ကၽ
န
ြပ
ု
္တိ
္႔
ုအခ
င
ု
ိအမ
္ ာရ
ပတည္
္ သည္
။

စ
ာေပ
အႏပ
ု
ညာသည္႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တိအတြ
႔
ု က္အေ
ရးႀ
ကီ
းေ
သာ ၾ
ကား
ခံ
တစ
ခ
္ျ
ုဖ
စသည္
္ ။ ကဗ
်ာ
လကၤ
ာ
သည္ ေ
ရး
ွပ
ေဝသဏီ
ကပင
္ ရ
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
မ်
ား
၏
ႏ
လု
ွ း
ံ
သား
ႏင
ွ့န
္း
ီကပ
စ
္ာရ
ြ ေ
ိ
ွ
နခသည္
့
ဲ ။၁၇ရ
ာစတြ
ုင္ရ
ာ
ွးအလာ
ဝလ္ႏ
င
ွ္ဒ
့လတ္
ု
ိ
ကာ
ဇီစ
ေသာ အာ
ရကန
ျ
္ပည္
မ
ွအထင
ရ
္ာ
ွး
ဆုးမ
ံ တ္
ြစလင
မ
္္စ
ာဆိ
ႀ
ု
ကီ
းမ
်ာ
း
ေ
ပၚေ
ပါက္
ခ
သည္
့
ဲ ။ကဗ
်ာ
လကၤ
ာ
သည္႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တိ၏ ယဥ
႔
ု ေ
္က်
း
မႈအစ
တ္
ိ အပ
င
ု
ိး
္
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

တစ
ခ
္လည္
ု းျ
ဖစခ
္
သည္
့
ဲ ။ယေ
နတိ
႔င
ု္
ရင
ွသန
္ ေ
္
နဆဲ
လည္
းျ
ဖစသည္
္ ။

၂
၀၁၉ ခ
ႏ
ုစ
ွ၊ မ
္ တ္လ (
၂၁) ရ
က္ေ
နတြ
႔င္ ကၽ
န
ြပ
ု
္တိ
္သည္
႔
ု
႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
အႏပ
ု
ညာဥ
ယ်ာ
ဥ္(
The Ar
t Ga
rde
n Roh
ing
ya) အမ
ည္ျ
ဖင့
္
လူ
မ
ကြ
ူ န
ယက္
္ Web
sit
e၊F
ace
bookႏ
င
ွ့
္Twi
tt
erတိ
တြ
႔
ုင္
အြန
း
္လိ
င
ု
းကဗ
္ ်ာ
စ
ာမ်
က္
ႏာ
ွ
တစခ
္
ုတည္
ေ
ထာင
္
၍မတ္
ြသိ
ပေ
္
နသည္
့႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ ကေ
လာင
ရ
္င
ွတိ
္႔
ု
အတြ
က္စ
ငျ
္မ
ငတစ
့
္ ခ
္
ုဖန
တီ
္ း
ေပး
ခသည္
့
ဲ ။ ယခ
အခ
ု ်
န
ိအထိအဂ
္ လိ
ၤ ပ
္ႏင
ွ
္
့
ျ
မနမ
္
ာဘာ
သာျ
ဖင္
့
ကဗ်
ာပဒ
ု
ေ
္ရေ
ပါင
း၅
္ ၄
၃ပဒ
ု
္ေက်
ာ
္တင
ေ
္ပး
ခသည္
့
ဲ ။Th
eAr
t
Ga
rde
nRoh
ing
yaအတြ
က္အၿ
မမ
ဲျ
ပတ္
စာေ
ရးသာ
းေန
သည့
္
အမ်
ဳ
ိ
းသမ
း
ီကဗ
်ာ
ဆရ
ာမ(
၉)ဦ
းအပ
ါအ၀
င္ရ
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
ကဗ်
ာ
ဆရာ၁
၄၈ေ
ယာက္
ေက်
ာ
ရ
္လ
ိာ
ွ သည္
။

ကဗ
်ာ
အမ်
ာ
းစသည္
ု လည္
း ဇ
ာတိ
ေ
ျမ အာ
ရကန
္(ရ
ခင
ု
ိ္
ျ
ပည္
)
၏
အေ
ၾကာ
ငး
္အရ
ာႏင
ွ
့
္ ႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တိ၏
႔
ု ခ
စ
ံား
ခ်
က္
ခယူ
ံခ်
က္
မ်
ာ
းအေ
ပၚ
ေ
ရးဖ
႕
ဲ
ြထာ
းသည္
ကိ
ုေတြ
႕
ရပါ
မည္
။ ဘဂ
လာ
ၤ း
ေဒရ
့
ႏ
္
ွင
ု
ိင
္
သိ
ံ ႔စ
ု စ
ေ
္ဘး
တိမ
း
္ေရ
ာ
ွင္
ထြ
က္
ေျ
ပး
ရန္ႀ
ကိ
ဳး
စား
ေနစ
ဥ္ကာ
လအတြ
င
းျ
္ မ
နမ
္ာ
ႏင
ု
ိင
္
တြ
ံ င
္နဖ
း
ူေတြ
႕
ဒး
ူ
ေတြ
႕
ႀ
ကံ
ဳေ
တြ႕
ခစ
ံာ
းခရ
့
ဲ
ေသာအေ
တြ႕
အႀကံ
ဳ
မ်
ားႏ
င
ွ့ဘဂ
္ လာ
ၤ း
ေဒရ
့
န
ွ
္င
ု
ိင
္
ံေကာ
ဘဇ
့ ာ
းရိ
ွ
ဒ
ကၡ
ု သည္
စ
ခနး
္
မ်
ား
တြင
္ ႀ
ကံ
ဳေ
တြ႕
ခစ
ံာ
းေန
ရေသာ အေ
တြ႕
အႀကံ
ဳ
အျ
ဖစအပ
္ ်
က္
မ်
ာ
းကိ
ု
ပေ
ု
ံဖ
ာေ
္ပ
းသည္
့
ကဗ်
ာ
မ်
ား
လည္
းအမ
်ာ
းအျ
ပာ
းေတြ
႕
ရပါ
သည္
။

မ
်က္
ေ
မာ
ွက္
ေ
ခတ္ရ
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
မ်
ား
သည္ျ
မနမ
္
ာနင
ု
ိ
င
္အတြ
ံ င
း လူ
္ မ
်ဳ
ိ
း
တုး
ံ
သတ္
ျ
ဖတ္
မ
၏ သာ
ႈ းေကာ
ငမ
္်
ာ
းျဖ
စလင
္ ကစ
္
့ ာ
းစာ
ပအႏ
ပ
ုညာ
ႏင
ွ္ယဥ
့ ေ
္က်
း
မႈ
ကိ
ု
ျ
ပနလည္
္ ရ
င
ွသန
္ ေ
္
ရးႏ
င
ွ့ ကာ
္ ကြယ္
ထိ
နး
္
သိမ
း
္ေရ
းအတြ
က္ ႀ
ကိ
ဳး
ပမး
္
လိစ
ု
တ္
ိ
ျ
ပငး
္
ျ
ပေန
သည္
ကိ
ုလည္
းေ
တြ႕
ႏင
ု
ိမ
္
ည္ျ
ဖစသည္
္ ။

သိ
န
း
္ေပ
ါငး
္
မ်
ား
စာ
ြေ
သာ ႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တိသည္အိ
႔
ု မ
န
္း
ီခ
်ငးဘဂ
္ လာ
ၤ း
ေဒရ
့
ွ
္
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

န
င
ု
ိင
္ရ
ံ
ိဒ
ွ ကၡ
ုသည္
စ
ခနး
္
မ်
ား
တြင
္လူ
သား
ခ်
ငး
္
စာန
ာေထာ
က္ထာ
းမႈအကူ
အညီ
မ
်ာ
း
အေ
ပၚမ
ခ
ီ
ွ၍ၿ
ု
ိ င
ဳ
ိျ
ငငစ
္
ာ အသက္
ြ ရ
င
ွ္ေ
နထိ
င
ု
ေ
္နရ
သည္
။မမ
ိ
ိ
တိကိ
႔
ုုျ
ပည္
ပ
သိ႔
ု
ႏ
င
ွထု
္တ္
ျ
ခငး
္
ႏင
ွ္အတင
့ း
္အဓ
မၼေ
ရ႕
ႊေ
ျပာ
ငး
္ေ
စျခ
ငး
္၊ လူ
မ
ဆနစ
္
ာ ညည္
ြ း
ပမး
္
ႏ
ပ
ွ
ိစ
္က္
ျ
ခငး
္
စသည္
တိ
ကိ
႔
ုု ထု
တ္
ေဖ
ာေ
္ျ
ပာ
ဆိျ
ု
ခငး
္
သည္ ခ
ါး
သီး
လွေ
ပသည္
။
မ
ည္သိ
ပ
႔
ု
ငဆိ
္ေ
ုစထိ
မ
ု
တရာ
းမမ
ႈ
်ာ
းသည္
တရာ
းေသာ
နည္
း
လမး
္
ျ
ဖင့
္
မရင
ဆိ
္ င
ု
သေ
္ ရ
႕
ြ
ဆက္
လက္
ျ
ဖစပ
္
်က္
ေ
နမည္
ပ
င္ျ
ဖစပ
္
ါသည္
။

ဤတစ
ႏ
္စ
ွျ
္
ပည္
့ ႏ
စ
ွပ
္တ္
လည္
အထိ
မ
း
္အမ
တ္
ွ မ
ဂဇ
ၢင
း
္သည္
တစ
မ
္်ဳ
း
ိ
သား
လံး
ု
၏ အက်
ဳ
း
ိကိ
ေ
ု
ရ႕
ွ႐
၍ စ
ႈ န
ြး
္စ
ားျ
ခငး
္
၏ သက္
ေ
သခခ
ံ
်က္
အျ
ဖစ္
သမ
င
ု
ိး
္တြ
င
္က်
နရ
္စ
ေ
္နမ
ည္။Th
eAr
tGa
rde
nRoh
ing
ya၏ကြ
ၽ
ႏပ
္
ုတိ
္႔
ုပ
ငမ
္
တိ
င
ု
င
္ါး
တိင
ု
ျ
္ဖစ
ေ
္သာေ
အာင
မ
္်ဳ
း
ိ
ေဇာ
၊ယ်
္ ာ
တင၊ေ
္မာင
အဗ
္ ဒ
ၺ
လ္
ူ ခ
ါန၊ေ
္မယု
အာလီ
ႏ
င
ွ့
္
႐
ဟင
ု
ိ း
္
ကိန
း
္တိ
၏
႔
ု စ
တ္
ိ ေ
ကာင
း
္ေစ
တနာ
့ ရ
လဒဟု
္ တစ
ခ
္်ဳ
႕
ိ
က
ဆိ
ေ
ု
ကာင
း
္ဆိ
ပ
ု
ါလိ
မ
မ
့
္ည္
။စင
စ
္စအာ
္ း
ျ
ဖင့ဤအခ
္ ်က္
ကားသက္
သက္
မ
ဟုတ္
ေ
ပ။
တစ
မ
္်ဳ
း
ိ
သား
လံး
ု
၏ လိ
အပ
ု ခ
္
်က္
တိ
ကိ
႔
ုု ကိ
ယ္
ုက်
ဳး
ိ
မင့ ျ
ဲ ဖည္
ဆည္
့ း
လိသည္
ု ့
ပ
ညာမ
တ္
ြ သိ
ပ
ေ
္နေ
သာလူ
င
ယ္မ
်ာ
း၊ေ
ထာက္
ခ
အာ
ံ း
ေပး
ေနေ
သာပ
ရတ္
ိသတ္
မ
်ာ
း၊
ဆရ
ာမဘမ
ိ ်
ာ
းစသည္
တိ
၏ေ
႔
ု အာ
ငပ
္န
း
္ဟု
သာTh
eAr
tGa
rde
nRoh
ing
yaက
ခ
ယူ
ံ ပ
ါသည္
။

ေ
ပ်ာ
က္ဆု
း
ံ
ေနေ
သာစ
ာေပယဥ
ေ
္က်
း
မႏ
ႈင
ွ
္
့အႏ
ပ
ုညာ
ကို
ရာ
ွေ
ဖျ
ြခ
ငး
္သည္
သမ
ဒ
ုရ
ၵာ
ထဲသိ
႔
ု
ဒင
ု
ိပ
္
ငထိ
္းဆင
ု း
္ရျ
ခငး
္
ကဲသိ
့ပ
႔
ုင
ျ
္ဖစ
္
ေပသည္
။ကၽ
န
ြပ
ု
္တိ
္႔
ုန
က္႐
င
ိ
ႈး
္မ
သိ
ႈ ႔
ု
ေ
ရာက္
ရ
ေ
ိ
ွလေ
လ၊ပ
မ
ု
ို
ိရ
ာ
ွေဖ
န
ြင
ု
ိေ
္
လေလျ
ဖစသည္
္ ။ေရ
း
ွရဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာစ
ာေပအႏ
ပ
ုညာ
၊
အႏ
ပ
ုညာ
ရင
ွမ
္
်ာ
းႏင
ွ
္ပ
့ တ္
သက္
၍ အျ
မဴ
ေတရ
တနာဗ
ဟုသု
တမ်
ာ
းကိ
ုျ
ပနလည္
္
ေ
ဖာထ
္ု
တ္
၍ထိ
န
း
္သိ
မ
း
္ကာ
ကြယ္
ျ
ခငး
္
သည္
တစမ
္
်ဳ
း
ိ
သား
လံး
ု
၏တာ
ဝနျ
္
ဖစေ
္
ပသည္
။
ထိ
ေ
႔
ု
ၾကာ
င့
္တစ
မ
္်ဳ
း
ိ
သား
လံး
ု
ကစတ္
ိပါ
လက္
ပ
ါအတူ
တကြ
လက္
တြ
ဲ
ၾ
ကပါ
စ။
႔
ု
ိ
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

TheAr
tGar
denRohi
ngy
aကိ
ုေ
ထာက္
ခ
အာ
ံ း
ေပး
ေနေ
သာ
ပ
ရသတ္
ိ အား
လံး
ု
ႏင
ွ့ကေ
္ လာင
ရ
္င
ွတိ
္အာ
႔
ု းအထူ
းေက်
း
ဇး
ူ
တငရ
္
ပ
ွ
ိါသည္
။စာ
ေပ
အႏ
ပ
ုညာဝ
ါသန
ာရင
ွ
မ
္်ာ
းကိ
လည္
ု းTh
eAr
tGa
rde
nRoh
ing
yaမ
ွအၿ
မဲ
ႀ
ကိ
ဳဆိ
လ်
ုက္
ရပ
ွ
ိ
ါသည္
။ဆက္
လက္
အား
ေပး
ၾ
ကပါ
ရန္
ေမတၱ
ာ
ရပခ
္
ပ
ံါသည္
။ã

ေ
မတၱ
ာ
မန
ြျ
္
ဖင့
္
ေက်
း
ဇး
ူ
တငလ်
္က္
-

အယ္
ဒ
ီ
တာအဖ
ြ
ဲ
႕
TheArtGardenRohi
ngya
March ,2020

B
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

TOP15ENGLI
SHPOEMS
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

BROKEN M I
RROR

ByRoMe
hro
oz

Ear l
yorl ate,  
WheneverIwakeup
Ilookatt hemi r
rorandspeakt o 
Ther eIsee 
Myl ookandf ate
Ther eIsee 
Thet ragedi esonmyback
Thescar eofbul lethitting 
Thi smor ningIwokeup,
ButIcoul dn’ tdaretol ookatt hemi rr
or 
Tol ookatmyback
BecausewhenIseet hescar e 
Iseeont hemi r
ror
,t hescenar i
osIhave
suf f
ered 
If eltabul letwasf l
yingt ohittomy
head
Suddenl yIl ookeddownandavoi ded 
AndIr anout  
Now t hebul lethitthemi rr
or 
Andt hemi rrorwasbr okent opieces
Theshr edswer edi f
fusedont hef loor
 
Today ,Iseet hemi rr
or
Insidet het axi,
Inabar bershop

25
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

M Y FI
RST DAY AT SCHOOL

ByT
hi
daSh
ani
a

I
nthatmorni
ng,
 
 
Iwassomuchexcited.
Tooear
lyIwenttoschool
, 
 
Tofi
ndaseatinfrontatclassr
oom
Myhear twasfil
ledwithjoy, 
 
WhenIf oundthef i
rstseatat
classr
oom  
“Thisisnotforkal
ar"Say amatol
dme.
Shesentmeback,
Iwasshr
edded.
 
Thatday,shetaughtmedi scri
minat
ion
Notfrom cur
ri
culum butfr
om heri l
l-
hear
t 
Mewhowentt oschoolsmi l
ing,
  
Andcamebackhomecr y
ing

Poet
ess’
snote:Sayamaisforschoolmadam
i
nBur mese.Kal
arisaraci
alsl
urf or
Rohi
ngyausedbyBuddhist
sinMyanmar .

26
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

I
’
M BARRED

ByMgL
att

Tellmewhati ti scalledf r
eedom 
Whi chIcanneverenj oy
Yousayy oucangoandcomef r
eely,
 
Wher every ouwi sheasi ly 
WheneverIt hi
nkabouti t,
I,my selff l
oati
ngi nday dreami ng 
Icanneveri magi newhatf reedom canbe,  
Andt hepi ctur
eofi t
,whi chy ouexpl aintome
Barredi nanar row circl
e,
It r
yt oputmi nei ntoanot herf rameofmi nd;
 
Icanneveri magi ne, 
InsteadIf i
ndwhet hert hewor ldisget ti
ngsmall
er 
Letnott ellmewi t
hwhaty ouboast ,
 
Itiscal l
edt hebl essingoff reedom;  
Whi chIcannevert ast eof 
Icanst andasmymi ndhar den.  
Iseet hepl anesf l
yover head,  
ButIdon' tknow wher etheygo 
Whom t heyf lywi th 
Whi leIl osei nwi lli
ngness 
Inr esult
,myunconsci ousmi ndal er
ts 
Iam i nmyspeci fi
cwor l
d. 
Mydai lyexper iencespr oveme 
Theear
thi
sfr
om t
heeastt
othewest
.

27
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

SCARS

ByMo
hammadF
aro
oq

Ready -
madeawl spiercedouri nnocent
hearts,
Fulloff r
agilei maginations,leftscar son
us,
Now wet ryt ogeti tbet ter 
Wecandecl arewhatf rom wher e,
Somuchwecannotguesst hescar son
us,
Butwecant akeoutt heonet hatis
harsher
Wel ostourmi ndinf earofawl s,
Thosemi ghtr aiseanot herscaronus,
Whichwecoul duni tedlypr otecti tbett
er.
Wehavemat uredwi thni ghtmar es,
Thoseal readyl efthundr edsofscar son
us,
Whichwecannotbl ankoutf orever 
Itist i
met obui ldanew uni ver sef orus,
Wher etherei snomor eawlt ol eave
scarsonus,
Sot hat,wecancal lapl aceofhonour .

28
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

THE UNFAM I
LIAR HOM E

ByYas
minUl
l
ah

Ikeepmi ssingt hepl aceIbar elyknow,

it
'smyhome,
thatbeaut ifulunt ouchednat ure,
andf ami l
iest hatIcanneverr etur
nt o,
 
regardlessofhow muchIl ongf orthei
rhugs
Allothercount ri
esar eknownf orar chi
tect
ure,
buil
dingsandbeaut ifull andscapes,
soeasi l
yaccessi bl
et hroughscr een,
andi nr eal i
ty 
How woul dy ouknow any thingaboutt he
beautyImi ss?  
Noneoft hem makei tt ot hecoverof
magaz i
nes.  
YetIwi shy ouknew t hispl ace,
mypl ace,
myhome,
thatwast akenawayf rom me,  
Iwi shy ousaw t hef ami ly,
thattheyr ippedapar tf rom me,
Iwi shy ouknew t hroughevenoneort wo

29
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

pict
ures,
soy ouwoul datleastbeabl etorelat
e, 
andmaybe,onl ymaybe,  
youwoul dwanttocher i
sht hi
splace,
asmuchasIdo,
Perhapsy ouwouldevent r
yt oprotectit,
fr
om t hetyr
anni
caloppressi
onoft hei nnocent
s,
intheirownhome,
andt hei
rveryownl and 
Oh,how Iwi shyou'dknow!

30
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

SOM EONE I
’
M AFRAI
D OF

ByZak
iOv
ais
 

I’
m ahungr
ystarinthesky,
 
 
cover
edbyjeal
ouscl
ouds.
 

I’
m agol df
ishplantinthegarden, 
 
shadowedf rom dayl
ight
.
 
I’
m af l
yi nt heki
tchen,
 
buzzi
ngont heboundaryofabl indwal
l.
 
I’
m achickenundermot her
’swing,
confi
nedt ot henarr
owsofawat tl
e.

I
’m adoveont hest
reetofYangon,
 
j
ail
edi
nt hecageofinhumani
ty.

I
’mt hewat
erf
lowingintheMay
uri
ver
, 
missi
ngmypart :t
ner heair
 

I’
m ahumanintheuniverse,
 
 
deni
edthemostbasi
cr i
ghts.
 

I
’m someoneI
’m af
rai
dof
.

31
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

THREE BLACK DAYS

ByAn
amu
lHas
on@ 5K
JKB A@I O
PAN
 

On3rd June,2012,  
Pil
grimswer eslaught
ered 
Mosquesl ockedforus
Universi
tyof fforus
tourclosedf orus
wel ostlives,wear esurvi
ved 

On9th October,2016,
Kil
ledourf athersandbrothers 
rapedourmot hersandsister
s 
j
ailedoursi bli
ngs 
setfir
eourvi l
lages 
Wel ostsomet hing,wearesur vi
ved

On25t hAugust ,2017, 

Kil
ledinnocentpeopl e
burntourvillages 
exi
ledusf rom homel and 
madeusr efugees 
wel osteverything,wearesur
vived

32
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ICC sti
lldiscussing
OIC stil
lmeet i
ng 
UN st i
llur
ging 
Cri
mi nalsstil
lhunt i
ng 
Governmentst il
labusing 
Leadersstillearning

Ourhomesstil
lbei ngburnt
 
Wear est
il
ldisplaced 
Wear est
il
lrefugees 
Wear est
il
lbeingki l
led 
Not
hingchanged,
Not
hingchanging

33
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

THE OCEAN I
N M Y DREAM

ByPar
minF
ati
ma 

It'
sapl acewher et herei st hedr eaml andbut ,
Noneofuscant ryt ost aybecausei t’
st oomuch
deep
It'
sapl acewher et herei st hedi amondwave 
andr omanticsoundswhi chmakel unati
courhear ts,
That ’
st heweat herofsor row and 
thest orm wi thmer cilesshear ts 
It'
sabeaut ifulmomentwher et her ei slove 
witht hesweet estcool ,
 
It’
shot testfirebur ntl i
vesandsoul s
It'
sacal amitoussongwher eshei ssi nging
withherbl azingey es, 
It’
scol lapsi
ngt heent ir
ewor ldandt her osesofa
butterfl
y
Fil
ledoft earsmi xedwi tht hebl oodofvi cti
ms
uponi t
,
Theconcent ratedandl iqui dofsul phuricacid
fall
ingf rom t hest eepsl opel iket hecascades 
I'
m aski ngt henameoft hatocean,
It'
st heAr akanofmynat ion
25Augusti sacr eativenat ureofmynat i
on.
Ther oseswer emyhopes.
I'
m aser vantofmyl uck,
Itmakesmeagoal -l
essbut terflyar oundt hegl obe. 

34
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

WI
TNESSI
NG THE SECOND GENOCI
DE

ByMay
yuKh
an 

Ther angesofMay umount ainbearwi tness 

Thewavesoft heNafr iverbearwi tness 
7.53bi ll
ionpeopl eont heear t
hwat ched  
Eveni nadvancedci vil
izationofmoder nage,  
Rohingy asf acedt hesecondgenoci de.
Ihaven’ tseent heRwandamassacr e 
NotevenBosni aone 
Nort heonei nSpai n 
YetImy selfwi tnessedRohi ngyagenoci defor
gain.
Thousands- year
s- oldindi genouspeopl ef l
edthe
lovelyst eppe,
Burmesef orceshavesmashedt hei
rhundr ed-
year-olddr eam wr eath.
Thecr i
mi nalshavechosenmassr apeasa
toolofwar  
That’saccor doft heirbl ueprint,
Theychosensavagesofmenundert he
ground 
byt henameofmi screant .
 
Aftert hel atestwaveofRohi ngyagenoci de,
Daygoeson 
Mont hgoeson 
Yearof365day sgoeson 
Thewor stmemor i
esof25August  
stil
lremai ni nt hehear tofeachRohi ngy a 

35
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

Thedayi smar kedonpageoft heworl

d'
s
bl
ackday shist
ory.
Thedayt hatcleansedanet hni
cpeopl
e 
Whil
ehopi ngther equestoftheWorl
d
Consci
ence.

Nomor ewar
Nomor er i
ot 
Nomor emassacre 
Thewor l
dhasal r
eadyfai
ledinthesecond
genoci
de 
LetnotrepeattheThir
dWor l
dWarever  
Letnotrepeatthethi
rdgenoci
deever 

36
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

QUESTI
ON M ARKS (
???)

ByJ
ahan
girAl
om 

Neithercomma
Norf ull-
stop
Myl i
fei sfullofquest ionmar ks.
Ever ysi ngleday ,
Ianswermy self
A hundr edofWH- questions.
Andmostoft het ime,
Myanswer sendwi thexcl amati
onmarks.
Nohel pi
ngver bs,
i
nt hesent enceofmyl ife-j
our
ney .
Ifther e'ssomet hing,
That ’
snoneot hert han,
Quest ionmar kandquest ionmar k 
Wi t
ht housandsofquest ionmar ks,
I'
m st illbreathi
ng,st il
lal i
ve,
Livi
ngmyl if
e,li
keast udent,
Alway si nt heexami nati
onhal l
. 

37
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

AROHI
NGYAREFUGEEVI
SITSTHEZOO
ByAz
adMo
hamme
d

I
.

Once,
Iwenttot hezoo—
Theanimalswereovercr
owdedandi
twasf
ull
.
I
ttookaf ul
ldaytoseei tal
l.
Iwasy oung,
I
twasl ikeanearl
yepiphany.

Thezoowasalsof ullofpeoplewander i
ng,
Somewit
hfami l
ies,somewi t
hf r
iends,
Somewit
hgirl
fri
ends,somewi thboy fr
iends,
Andsomealone,asIwas.

Therewasat i
gerini
tspen,
Str
ipesmattedwithdi
rt
Whopacedar ound,
Asi ftochangehisvi
ew ofthewor
ld
Outsi
dethecage.

Gleeamongt hecrowds,
Smallchi
ldr
encryi
ng.
Somewer eangry
,ot her
swer
einawe.
Somei magi
nedthecagedbeastasl
ivi
ngf
ree.

38
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

Theli
feofthet
iger
,
Sol
deachday
Foryourj
oy.

I
magineamonst
erint
hewild,
Themenwhoboughti
tsf
reedom
Grow r
icher
.

I
magi net hosewhol ett
hecagecr umbl
e.
May bet heystil
lthoughttheani
mal swoul
dbe
Shelteredandwel l-
fed
Thatt heirli
fecouldbegood
Withoutl ooki
ngoutont otheworld.

Ivisi
tedt
hebeast,withever
yoneel
se
Butwasmetbyhear t
acheandsorr
ow.
Myhumbl esuggest
iontotheworl
d:
Lettheanimal
sbef ree.

I
I.

Once,
Awakei nthenight,unabl
etosleep,
Ithoughtofmypeopl et r
appedinsi
degat
es.
Checkpoint
s,guar
ds,soldi
ersandguns
Monitori
ngt hemovementsofoldmen
Longyiscakedwithdirt
.

39
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

I
nt hi
sdream,wepacefrom CampA toCamp
B,
I
maginingaworl
doutsi
deoft hecage.

Journali
stsarri
ve,askust ore-
li
vet het rauma.
Theyscr eenusf orTV,winawar ds.
Charit
iestakephotosofcr yi
ngchi l
dren,
Topl acet hem onbrochur
es,askingf or
donations.
Dipl
omat sspeakt ousi nourmostf ormal
tent
s
Theyassur eust heyhearus,
Thennevercomeback.

Shoul
dt hecagecr umble,
Theymi ghtt
hink,
Atleastwewer ewel l
-f
ed
Withsheetsoverourheads.

I
40
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

EVEN I
N COVI
D-1
9 CRI
SIS
ByMar
oonMo
on

Incamps,soci aldistanci ngi sneeded

theyshoutacr oss,
Feart hrot t
lesme,
Itringsabel lt osomet hi ngdespai ring,
Iponderal itt
ledeeperati tsmeani ng,
Tear swel lupi nmyey es,
Ifeelmy selfcl enchingmyt eeth,
Thiswav eofphy si
calsensat i
oni snost r
anger
tome,
Thehor rifi
cpassaget hrought hehost il
ewoods
int
ot hesecampshasl eftmescar red,
Thef l
ashi ngmemor i
esbl indsme,
"Mybaby! "Igasp,
Wher edoest hef utureofmynew- bornl i
e?
Itisasi fi twasy esterday
somuchangui shtimesj ustf li
es,
Haven’ twel eftabandonedwi thint hese
boundar iesal i
ve?
Withl it
tlet onosuppl ieswenei therdi enor
survive,
Wel i
vei nt hirstoftenf reshwat eri s
unavai l
able,
Barelyf oodt oeathungerpangshavebecome
unbear able,
What ’slef tofl if
eist heai rtobr eat he,

41
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

Event hathasbecomeat hreatwi t

hCOVI D-19
outbreak,
Liket hatofapendul ati
ngboul derr eadyto
snap,
Weknow notwhenandwhosel i
fewi l
lcome
toasuddenhal t( deat
h),
How wer eweeveri ntouchwi tht heworld
outside?
Litt
lebyl itt
ley ousnat chever y
thingofus,
Knowi ngy oul etnonecessi tiesreachus,
Buty ouspar enooppor tuni
tytor emindthe
wor l
d,
Oft hel andofr efuge,y ougaveon
humani t
ariangr oundst ous.
Letusbehel ped,
Notal li nternati
onalai dsneedt obeshel ved,
Letusl ive,
Likey ouandot her s,
Weaskoft hisf avour,
Evenwhennotgr acey ourselfast hesaviour!

R
42
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

A TERRI
BLE SPI
DER
ByPac
if
is
tFar
ooq

Toebyt oe,stepbyst ep,

stai
rbyst ai
r,fl
oorbyf l
oor ,
apandemi cproceedshisj ourney,
rest
sandst artstoprogress
furt
herandf urt
her
,closert ocloser.
Hedr i
nkswat erandwal ks,
butneversleeps,norget stir
ed
Yetnooneknowswhenhef i
nisheshi
s
desti
nat
ion.

Hemar chesonthechestoft heeart

h,
thr
eatensallpeopl
ehef i
ndsonhi sway;
young,old,poororrich,
wit
houtapeept otheirfaces.
Hecat chesthem wit
hhi st runk
andhur lstothefar
-outgr avey ar
d.

Whenhescreams,
thewhol
eplanetvibrat
esvi
olentl
y.
Pushi
ngoutthecur r
entofdrugs,
heswall
owsthousandsofhispr eys

Wil
lhemakewi ndhiswing?
t
of l
itacr
osstheeyesofmoon,
t
obeak,bleed,andbl
ind.

43
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

EXOTI
C BURDEN
ByN
urKamaal

Mill
ionsofmyt ears
havedriedupfort ort
ureofmysi
ster
s
don'
tgoaway ,
i
tmakesmemut il
atedand
abeggarf ort
heirjusti
ce

Mill
ionsofmymemor ies
havef or
got
tenf ormassacr
eofmynei
ghbor
s
don’tgoaway,
i
tr emainsmewher e
themassesgr avesofTulatol
i

Mill
ionsofmymoment s
havepassedf ordemol
it
ionofourvi
ll
ages
don’tgoaway ,
i
tshapesme
av agrantandexoti
cburden.

44
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

BEI
NG W OM AN I
S COURAGE
ByHBKh
in

Youar
enotaslave,
Notasex-t
oy
Norweaponoft
hewar.
Youar
enotweakandunvalued.
Youar
enotabirdinsi
dei
roncage.

Youar emadet obel ovedand

thequeenofy ourhusband.
Youar ethel eaderoff amilyandcommuni ty.
Youar epower ful,str
ong,uni queandbeautiful.
Youhav ether ightsoff reedom f
rom gender-based
viol
enceanddi scri
minat i
on.
Youhav erightst oaccessequaleducat ion,
tomakeper sonalchoi cesand
toraiseyourvoi ceandequal i
tyi
nsociety.

Tostayjoy
ful
lyandliveeverymomentofy ourlif
e
astheworldi
snotcompl et
ewi t
houtyou.
Beproudofyoursel
fbeingawoman
Bei
ngwomani st hecourage,undef
eat
edcour age.

S
45
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

j
re
f
rmuA
sm
u@

46
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

op
f
yif
td
k
ရ
ိ
ု
မရု
န
္
(န)

ေျ
ခလ်ငေ
္လၽာ
ွ
က္
ငါ
အရ
့ ပ
ိခ
္သူ
ု
ိ ေတြလည္း
ဆံခ
ု့
ဲ
လွ
ည္း
ယာ ဥစ
္း
ီ
ကိ
င
ုး
္ခတ္
ုသြား
သူလည္း
ဆံခ
ု့
ဲ
စက္
ဘီး
စး
ီ
ေခါ
ငး
္
ေလာ ငး
္
တီး
သြာ
းသူ
လည္ း
ဆံခ
ု
့
ဲ
ဆိ
င
ုကယ္
္ စး
ီ
ဘရတ္
ိ နငး
္
ၾကမး
္သူ
လည္းဆံခ
ု
့
ဲ
ေမာ
ေ
္တာ ကာ
္ း
စး
ီ
ဟြ
နး
္သံ
ၾကယ္ေလာငလည္
္ းဆံ
ခ
ု့
ဲ
ရာ
သီေတြအလီလီေ
ျပာ
ငး
္ခ
့
ဲ
ေျ
ခလ်ငေ
္ခတ္
မွသည္စက္မ
ေ
ႈခတ္ေရာ
က္ခ
့
ဲ
ျ
မငကြ
္ငး
္စု
ံအေျ
ခစဆံ
ု
ံ ခ
ု့
ဲ
ေဩာ္ငါသစအိ
္ ပ
ုငဘဲ
္ ဘယ္မေရ႕
ြ
တယ္
ဤဌာေနျ
မလ်
ဲ က္ပါ
ဘဲ။

M
47
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

E
d
S
k
if
;r
J
h
Xme
D
ေ
ရးဖ
႕
ဲ
ြသူ
-ၿ
ငမ
ိး
္
ခ်
မး
္
နဂ်
မး(
္႐ခ
ု
ိရ
း
ီသည္
)

နန
း
္ရပ
ိျ
္
မနဝ
္ယ္တိ
စ
႔
ုေ
ံပ
်ာ
စ
္ဥက
္
ပန
း
္မ်
ဳ
ိး
စစ
ံ
ုီ
ေဝညီ
ပင
ြကာ
့
္ နင
ှ့
္
တံ
တိင
ုး
္
စကာခ
ီ ်
န
ိၾ
္
ကာတငတယ္
္
့
မ်
ဳ
း
ိသာသနာေသြး
မျ
ခာ
းလိ
သာ
႔
ု
တု
ျ
႔
ိ
ပ ည္
သာယာ။

စအု
ု
ိပမ
္င
ႈ
ိး
္
မင
ႈ
ိးေ
္ တာၿမ
ဳ
ိငရ
္ာ
ြ
စမ
ိး
္
ရငေ
့
္ရာ
ငၿ
္
ပဳ
ိင္
ႀ
ကိဳ
ငႀ
္ကိ
ဳင
ေ
္မး
ႊတဲ
့
ပနး
္
မာလာသာ ေပ
ါငး
္
ေဆာငလိ
္ ႔
ု
ေဆာငး
္
ေလေ ညငးေ
္ ငန
ြင
ှး
္
လႊာတိ
႔
ု
ေလယူရာ
ယိမးရ
္ နလိ
့
ံင
ႈထု
္ ံ
ေတာရဂံ
ု
နယ္တစခ
္င
ြမ
္ာ
ွ
သစသီ
္ း
ဟင း
္
ပံ
ုအစေ
ံ
ုရာပါ
လိ
႔
ု
သငး
္ပ်
႕
ံ
ခ့
ဲသည္ျ
ခမ
ံာ
ွ။

တစကိ
္ ယ္
ု ေတာ္
ဝငး
္
လဲျ
့
ပာမး
ု
ိပင
ြ
ေ
့
္အာ က္
မာ
ွ
လ
ပ်
႕
ံ
နရ
႔
ံာ
ှးေတာလယ္ ယာထဲ
ပင
ြင
္
့
ဆင
ံ
ု ္ပငေ
္တြ
ၾကား
မာ
ွ
ေလွ
်
ာက္သြ
ားကာအာ း
အငျ
္ဖ
ည့တယ္
္
သစရ
္ပ
ိခ
္ု
ိညငး
္ေလေတြၾ
ကား
၌

48
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ျ
မေရာ
ငစ
္ု
ိ
သည္ျမ
က္ခငး
္
ေတြန
႔
ဲ
ေကာေ
္
ာ
ဆင ္
ခငး
္ထိ
င
ုလိ
္သာ
႔
ု
သည္ျ
မငကြ
္ငး႐
္ မ
ႈေညာငး
္
တယ္
လက္ဖက္
ရည္
ကြမးၾ
္ကာရည္
ွ ေ
သာက္
လိ
ရ
႔
ုယ္
ျ
ပဳ
း
ံရ
င
ႊခ
့္
ဲသည္စ
တ္
ိ ထဲ။

ျ
ပည္အာရကာ
္ န္သမင
ု
ိး
္တြ
ငက်
္ ယ္လွ
ေခတ္
တိင
ုး
္
ဆက္ လက္ ဆငကမ
္
့ း
္
ၾကတဲ့
သည္ေရေ
ႊျ
မသာ ေၾ
ကာငး
္မန
ြလ်
္ င
ွ္
ၿ
ခဥ
ံယ်ာ
ဥ္႐အီ
ႈရေစတဲ့
ပနး
္
ပင
ြေ
္
့တြေဝဆာပင
ြသည့
္
့ ႏ
္ယ္
ွ
႐တိ
ု
ိန
႔
ုယ္မေ
ိျမေစာ
ငခ
္
့ါ
ဝယ္
ေသြ
းစည္
းကာညီညာ ထမး
္ၾ
ကမ ယ္
တစဘဝ
္ ဆုး
ံ
မာ
ွကု
ိဘယ္အေ ရး
ထာ း
မလဲ
သက္တစရ
္ ာ
စေတးလည္ း
မႏေ
ွျ
မာ
ေပဘူးႏင
ႈ
ိး
္
မဌ
့
ဲာေန
ထိ
နး
္ကြ
ပမ
္ယ္ အၿ
မ။
ဲ

M
49
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

&
d
k
[if
*
sm
wdk
h
tjz
pf
ေ
ရးဖ
႕
ဲ
ြသူ
-Ae
jasRo
hulAmi
n

လူ
မ်
ဳ
ိး
ဘာသာချ
ဲ
ြ
ခာ
းခရ
ံ
လည္
း
ၿ
ငမ
ိေ
္
နရတဲ
့႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာ။

အေမာ
ွ
ငထု
္ထဲေလွ
ာ
ငပ
္တ္
ိခရ
ံ
လည္
း
ဝပ
ေ
္နရတဲ
့
႐ဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာ
။

လယ္ယာေ
ျမက်ယ္
သိမ
း
္ပက္
ု
ိခရ
ံ
လည္
း
ႏတ္
ႈဆိတ္
ေနရတဲ
့႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာ
။

စ
ည္း
စမ
ိဥ
္စာလု
ၥ ယက္ခ
ရ
ံလည္
း
ေ
ခါင
း
္ငေ
႔
ံ
ု
နရတဲ့
႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
။

ႀ
ကီ
းင
ယ္မေရ
းသတ္
ြ ျ
ဖတ္ခ
ရ
ံလည္
း
ခ
ခ
ုခ
ံင
ြမ
္
့ရ
တဲ့႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
။

ကိ
ယ့
ုအိ
္ မန
္
နး
္ေတာ
္မး
ီ
႐႕
ႈ
ိ
ခရ
ံလည္
း
သည္
းခ
ရ
ံတဲ့႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာ။

ေ
မး
ြရ
ပေ
္ျမ
မွေမာ
ငး
္ထု
တ္
ခ၍
ံ
စ
န
ြခ
႔
္ာ
ြရတဲ
့႐ဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာ။

လု
ၿ
ံ
ခဳ
ံ
မျ
ႈ
ပည့
္အိ
မျ
္
ပနေ
္
ရးကိ
ု
လိ
လာ
ု း
ေနတဲ
့႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
။

အမန
ွတရ
္ ား
ကို
ရငဝ
္ယ္
ပ
က္
ု
ိ ကာ
လြ
တ္လပျ
္
ခငး
္
၏အရ သာကို
ေစ
ာငေ
္
့မ
်
ွာ
ေ
္နတဲ
့႐ဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာ
။

50
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

j
yef
vmch
J
yg
av [d
k
twd
wf
ေ
ရးဖ
ြ
ဲ
႕သူ
-Di
al
ogu
ePar
tne
r

မတူ
ကြျ
ဲ
ပားအား
အင ျ
္
ဖစသု
္း
ံ
ခ်
န
ိခ
္ါ
မေရးမ
ြ မ
ႈန
ြတိ
္င
ုး
္မ
ာ
ွ
စေ
ုပ
ါငး
္
ညီညာႀကိဳ
း
စား
အားထု
တ္
ေရ႕
ွ
သိလွ
႔
ုမး
္ခ်
ီ
ပနး
္တိ
င
ုေ
္ရာ
က္တဲ
့
ဟိ
အတိ
ု တ္ျ
ပနလာ
္ ခပ
့
ဲါ
ေလ။

ေနရ
ာေဒသ၊အသာ း
အေ ရာ
င္
ေက်
ာသာ
့ းရငသာ
္ းမ
ချ
ဲ
ြခာ
းဘဲ
လူ
သာ း
တိင
ု
း
္က တနး
္တူညီ
မ်
ွ
အခင
ြအေ
္
့ ရးကို
ခစ
ံာ
းခတဲ
့
ဲ့
ဟိ
အတိ
ု တ္ ျ
ပနလာ
္ ခပ
့
ဲါ
ေလ။

လူ
ႀ
ကီ
းသူ
မဆိဆံ
ု း
ုမ
ကို
အျ
မတေ
ဲ စဦးထိပ
ထာ
္ း
ကာ
သာ
ေရး
နာမႈ
ဟူသမ ်
ွ
ကိ
ု
ကိ
ယ့
ုဝ
္တ္တရားစတ္
ိထဲမတ္
ွလိ႔
ု
တာ
ဝနကိ
္ ယ္
ုစီေက်
ပန
ြခ
္တဲ
့
ဲ ့
ဟိ
အတိ
ု တ္ျ
ပနလာ
္ ခပ
့
ဲါ
ေလ။

လြ
တ္လြ
တ္လပလပ
္ ္
မး
ု
ိေဝ
ဟင ဝ
္ယ္
အတားအဆီး
မ့
ဲပ
်လႊ
ံား
ျ
မဴး
ထူး
ပ်
သန
ံ း
္
ေနတဲ့
ငက္
ွ ေလးသဖယ္
ြ
ဝမ
း
္သာပတိ
ီ ျ
ဖစမ
္ခ
ိတဲ
့
ဲ့
ဟိ
အတိ
ု တ္..
.
အသင ္
ျ
ပနလာ
္ ခပ
့
ဲါ
ေလ. ..
..
။

®©®

51
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ud
k
,f
h
uH
M
uræ
m
udk
,f
ze
f
wD;
M
uyg
pd
k
h
ေ
ရးဖ
႕
ဲ
ြသူ
-Se
cre
tCr
ush@ /K
D@.I
smai
l(OL
P)

အေနာက္
စန
ြး
္
က လက္နက္
သံ
အေရ႕
ွ
စန
ြး
္
ကမ း
ီဟု
နလွ
္်
ံ
ကိ
း
ုရာ
မခ
့
ဲန
ု္
ဆူညံ
ညံ
"႐
"တိ
ု
ိ ႔
ုႏ
လု
ွ း
ံ
ခန
ုသံ
္။

ဘိ
း
ုဘြ
ား
ပင
ု
ိေ
္ျ
မအာရကာ
္ နျ
္
ပည္
ေမ
း
ြရပ
ဇ
္ာတိေရအတိ
ႊ ရ
႕
ဲ
ဌာ
ေနျ
ဖစလည္
္ းခး
ု
ိ
ဝငလာ
္ သူ
လိ
႔
ု
အမာ
ွး
ကငပ
္န
ြးတပ
္ ခ
္ရ
ံတယ္။

ေတာလယ္ယာေျ
မသိမး
္ဆည္း
ခံ
ေခ်
ြ
း
စက္ရ
ငး
္ကာေဆာ က္
တဲအိ
့မဟာ
္
မး
ီ
လွ်
ထဲ
ံမာဟစ
ွ င
္ေ
ု
ိႂ
ကြ
းလိ႔
ု
ဝတ္
ျ
ပဳရာ
ဗလီေ
တြ ေ
ၾကမဖ
ြ်
က္ဆီ
း
သက္ေပါ
ငး
္
မ်
ား
စာ
ြလည္းစေတးခ
ရ
ံတယ္
။

ဒမ
ီာ.
ွ .
.
ေရ႕
ွ
ဆက္ငဖ
ု
ိ႔
ု
ိမျ
ဖစေ
္
တာ ဘူ
့ း
။
ငသံ
ု
ိ ႐
က္
ႈ
ိ သံေသာကမ န
ွသမ
္ ်
ွ
မ်
ဳ
ိ
လိက္
ု စမ
း
္ပါအမ်
ဳ
ိ
းရာ။
ယိ
စ
ု း
ီ
မ်
က္ရ
ည္ သု
တ္ပယ္
စမး
္ပ
ါ။
ကြ
်နပ
ု
္တိ
္႔
ု.
..
ကိ
ယ့
ု ကံ
္ ၾ
ကမ ာကိ
ၼ ယ္
ု ဖနတီ
္းၾ
ကပ ါ
စ။
႔
ု
ိ

®©®

52
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

cs
pf
vG
ef
;
&onf
h
r,f
ေ
ရးဖ
႕
ဲ
ြသူ
-အာ
ရယန
ီ ္
ရဟ္
မ
ာန္

(
၁)
ငါ
သည္တစ ျ
္
ခာ
း
ေန
ညခ
႔ ျ
ဲ
ြ
ခားမရန
င
ု
ိေ
္အာ
င္
လြ
မး
္ဆြ
တ္ရ၏။
ရး
ူ
သြပမ
္
တတ္ ခ်
စသည္
္ တေစ
ခ်
စလြ
္နး
္ရသည့္
မယ္
။

(
၂)
ငါ
ဘဝ
့ မာ
ွ
သူ
သာထြ တ္
ထိပပ
္ါ
သူ
မရိ
ွတိ
တ္ဆိ
တ္ရာ
ချ
ံ
ပငး
္
ဆက္ခ်
တ္
ိ စတ္
ိ ဒဏ္
ရ
ာ
အေလးမထားဘူ
းလား
၊
ခ်
စလြ
္နး
္ရ
သည့ ္
မယ္။

(
၃)
ငါ
ေမာ
ငမ
္မ
ဲ
ြာ
ွ
နလု
ွး
ံလည္း
နာစ တ္
ိမသာ
လမး
္ေဘးက်န
ေ
္နမ ေရရ
ာ
အသည္ း
ကြသည့
ဲ ္ဖ
ဒ
့
ဲဏ္ရာ
ခ်
န
ိမ
္တစ
ီ ခ
္ါကုေပး
ပါ
၊
အိ
းခ
ု ်
စလြ
္ နး
္
ရသည္ ့
မယ္
။
®©®

53
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

r
qkwf
r
epf
vkH
h
vpd
k
uf
ေ
ရးဖ
ြ
ဲ
႕သူ
-Lal
mot
i@5 O
HI

ေၾ
သာ.
္.
.လူ႕
ျ
ပည္ေ
လာ က၊`ရ´ဘဝ
ု
ိ မ
ာ
ွ
တိ
က္
ု ျ
ခငး
္
၊သတ္ျ
ခငး
္
၊ခတ္
ု ျ
ခငးခ
္ ရ
ံ
ေပမူ
..
.
တစေ
္နတစ
႔ ခ
္ါ
ဧကနမ
္ခ
ု်ေအာငမ
္ည္
ပဟု
ေမ်
ွ
ာ
လင
္ ခ
္
့်
က္ေတြမစ
န
ြၾ
႔
္ကနင
ွ။
့
္

ေၾ
သာ.
္.
.လူျ
႔
ပည္
ေလာက၊ `႐´ဘဝ
ု
ိ မာ
ွ
ဒကၡ
ုသည္ ခ
ံေက်း
ကြ်
နဘဝက်
္ ေရ
ာက္
ရကာ
၊
အခင
ြမ
္
့ကင
့
ဲ းစ
္ း
ီ
ပာ
ြး
မျ
မင္
ထမငး
္င
တ္ကာေ သရ ေ
ပ မ
.
ူ..
တစေ
္နတစ
႔ ခ
္ါ
ဧကနမ
္ခ
ု်ေအာငမ
္ည္
ပဟု
ခပသိ
္မး̀ရ
္ ´မ
ု
ိ ်
ဳ
း
ိ၊
ႏး
ု
ိထၾကေလာ။
့

ေၾ
သာ.
္.
.လူျ
႔
ပည္
ေလာက၊̀ရ´ဘဝ
ု
ိ မာ
ွ
လူ
မ်
ဳ
ိး
ဘာ သာစ ျ
ဲ
ြ
ပဳ
ကာ
ကိ
စတိ
ၥ င
ုး
္
မာသူ
ွ ချ
ဲ
ြ
ခား
အမန
ုး
္မ
ျပတ္ခရ
ံေပမ
.
ူ..
တစေ
္နတစ
႔ ခ
္ါ
ဧကနမ
္ခ
ု်ေအာငမ
္ည္
ပဟု
ပနး
္
တိင
ုအေ
္ ရာက္ထိ
း
ုေဖာ
က္ၾ
ကေလာ။
့

လြ
တ္ေျ
မာ
က္လိစ
ုတ္
ိ၊ရငဝ
္ယ္ပ
က္
ု
ိ
မဆု
တ္မနစ
၊
္ လု
လစ
႔
ံ က္
ု
ိ
တိ
င
ုး
္ထက္အလြန၊
္ဖန
ိပ
ွ
ိခ
္ရ
ံ
ေပမ.
ူ.
.
တစေ
္နတစ
႔ ခ
္ ါ
ဧကနမ
္ခ
ု်ေအာငမ
္ည္
ပဟု
ခရး
ီ
ေရ႕
ွ
သာဆက္ ေလွ်
ာက္
ၾကေလာ။®©®
့

54
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

touf
vk
yG
J
ေ
ရးဖ
ြ
ဲ
႕သူ
-ေအာ
င္
ျ
မင့
န
္
ွ
င့
္အာ
ဇီ
ဇ္
း

ေ
လပရ
ူ
ယ္ေ
သြး
ပါ
လိ
႔
ု
ေ
ႏဥ
ြး
ီ
ရ႕
ဲ
ရာသီ
စ
စတပ
္ ရ
္
ယ္ခ
်သည္
ီ
အာ
ရကာ
္ န
ျ
္ပည္
မ
ာက်
ွ ည္
အစစ
ေ
္တြ
န
င
ွ္
့
အေ
ျမာ
ွ
က္သဘင
ခ
္ငး
္
တဲ့
ညကိ
ေ
ု
လး။

တိ
ရ
႔
ု
ာ
ြသာ
းေတြ
သဘာ
ဝ
ညအခ
်န
ိတြ
္င္
ေ
အးၿ
ငမ
ိး
္
စာမ
ြ ေ
နအာ
းေပ
ဘူး
ဝ
န
ုး
္ကန
အဆန
ဲ ္
အေ
ျမာ
က္သံ
ၾ
ကား
ရငျ
္
ဖင္
့
ထည္
ဝ
ါခန
မ
႔
္ငးဗ
္ း
ံ
ု
ခက်
ု
ိငး
္
သိ႔
ု
ပ
န
ုး
္ၾ
ကဟစ
တိ
္ င
ု
္ရာ
ြ
လုး
ံ
သာၿ
မဳ
ိ
ငေ
္တာ
တယ္
့
မ
သကၤ
ာေပ
ၚတာ
ပါ
ဆြ
သည္
ဲ မ
႔
ု
ိ
အသြ
က္
လွ
မးစ
္ ရ
က္
ု
ိ မ
ၾကမ
း
္ရေ
အာင
္
ေ
ျပး
ရသည္
ေ
လး။.
..
..
..
။
ခ
ေ
ုတာ
့ဗး
ံ
ု
ခက်
ု
ိငး
္
လဲမ
ကယ္
န
င
ု
ိေ
္တာ
ပ
့ါ
။

55
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

&
d
k
[if
*
s
mhj
z
pf
tif
ေ
ရးဖ
႕
ဲ
ြသူ
-RoAnamulHas
an

အစာေရ
စာဝေအာငေ
္
ကြ်
းလည္
း
ျ
ပငပ
္
ေလျပည္႐ခ
ႈ
င
ြမ
္
့သည့
့
ဲ ္
ေလွ
ာငခ
္်
ဳ
ိ
ငထဲ
္
့ကင က္
ွေလးပမာ
သက္ရင
ွရ
္
သည့္ရ
ဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာ
။

ခန
ု
လႊ
္ ာ
းျ
မဴး
လက္က်က္
စား
နင
ု
ိလည္
္ း
သည္ဝ
နး
္က်
ငကာ
္ းက်ဥး
္
ေျ
မာ
ငး
္လွ
၍
ေရ
တြငး
္
ထဲကဖား
သူင
ယ္လို
သက္ရ
င
ွရ
္သည့္
ရဟင
ု
ိ ဂ
္်ာ
။

ေနရ
႔
က္လမ်ာ
းေရမဆု
း
ံ
၍
စတ္
ိဖအာ
ိ းမ်
ာ
းေလးလံ
လြနး
္
ေသာ
မး
ု
ိ
ပင
ြေ
္
့ထာငက အက်
္ ဥ
း
္သားလိ
ု
သက္ရင
ွရ
္
သည့ ္
ရဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာ။

သည္ကေမာ
ငး
္ထု
တ္ဟိဘက္
ု ေျ
ပး
ရ
ဟိ
ဘက္
ု ေမာ
ငး
္ထု
တ္သည္ ဘက္ေ
ျပး
ရ
အိ
း
ုအိ
မအရ
္ ပ္
တည္ၿမ
ျ
ဲခင
း
္မ့
ဲ
ေသာကေပါ
ငး
္
နင
ွ္
့
ရး
ူသြ
ပသူ
္ နယ္
ွ
သက္ရင
ွ
ရ
္သည့္ရ
ဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာ။

ေရ
ာက္
ရာအရပ္ေ
ျမခ
ငး
္ၾ
ကမး
္ေ
ပၚ
တဲ
ေဆာက္ျ
ပး
ီ
သာန ာ
းခေ
ု
ိ
နရ
အညတရခ ရး
ီသြ
ား
လို
သက္ရ
င
ွရ
္သည့္႐ဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာ။

56
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

y
nmr
G
wfod
y
f
ol&
d
k
-vl
i
,fr
sm
;
ေ
ရးဖ
႕
ဲ
ြသူ
-HeadwayTut
or

မး
ု
ိ
နယ္
ွရာ
ြသြန
းမ
္ န
ု
း
္က်ည္
ဆံၾ
ကား
တိ
မး
္ေ
ရာ
ွငန
္င
ု
ိရ
္ာလမး
္ရာ
ွခ
က္လည္
း
ျ
မတ္
ပညာ ကု
ိေဘးပစ
မ
္ ထား
သက္စန
ြဆံ
႔
္ဖ်
ားရေအာငရ
္ာ
ွသည္
ရဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာသမ
့ င
ု
ိးလွ
္ ပေစဖ။
႔
ု
ိ

အိ
း
ုမအိ
့
ဲမမ
့္
ဲ
ဘဝ မ်
ာ
းၾ
ကား
ပညာဌာ
နတစ ျ
ပငျ
္
ဖစလည္
္ း
ပညာေရအိ
ႊးေ
ု မပ
့
စမ
္ထား
လု
လမ
႔
ံ ေလ်
ာ့
ရေအာငရ
္ာ
ွ
သည္
ရဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာသမ
့ င
ု
ိးေ
္ တာက္
ပေစဖ။
႔
ု
ိ

ႏ
ပ
ွ
ိစ
္က္
မဒ
ႈဏ္မ်ာ
းလြ
နး
္သည့ၾ
္
ကား
ပ
ညာလမ း
္
ကို
လႊတ္မ
ည္မရယ္
ြ
ဖ
န
ိပ
ိ
ွမ
္ၾ
ႈ
ကားေခါ
ငး
္
ကိဆက္
ု ေမာ့
ပ
ညာၿ
ဂဳ
ိဟ္
သစ ္
ငါ
တိေ
႔
ုဆာက္မည္
ရ
ဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာသမ
့ င
ု
ိ
းထည္
္ ဝါ
ေစဖ။
႔
ု
ိ

57
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

touf
wp
f
ac
sm
if
;
us
yf
oH
k
;
&
m
ေ
ရးဖ
သူ
႔
ဲ
ြ -မ
်ိ
ဳ
း
သား
ႀ
ကီး

က်ပ္
၃၀၀တန ္
က်ည္
တစေ
္တာင္
့
၁၀လသာ း
အရ ယ္
ြ အသက္တစေ
္
ခ်ာ
ငး
္
မညႇာ
မတာလဲပစတာ
္
အိ
.
ု..
ၾကမး
္
ၾ
ကဳတ္သူ
သတၱဝ
ါ
သားသမး
ီ
တန ဖ
္
း
ု
ိ
မငးအေ
္ မဆီ
့ကေ မးၾ
ကည့
ပ
္ါ
။

လမ း
္
ပင္မန
ွမ
္န
ွ
မ
္ေလၽာ
ွက္
တတ္
မဘဆရ
ိ ာေ က်
းဇး
ူ
ဆပ တဲ
့္
ေက်ာ
ငး
္သားဆယ္ ေယာက္
အသက္
ယမ း
္
အစ တ္
ိသာ း
န႔
ဲလဲ
ပစတာ
္
အိ
.
ု..
ၾကမး
္ၾ
ကဳတ္သူ
သတၱဝါ
သားသမး
ီတန ဖ
္
း
ု
ိ
မငးအ‌
္ ေ
ဖ ဆီ
့ကေ မးၾ
ကည့ပ
္ါ
။

ဘယ္လူရနသူ
္
ဘယ္လူျ
ပည္သူမချ
ဲ
ြ
ခာ
း
ေဝ
ဟင ကေ
္ နရ ဟတ္ယာဥျ
္
ဖင္
့
ငါ
တိ
႔
ုအဘိး
ု
အဘြ ာ
း
ငါ
တိ
႔
ုၾ
ကက္၊
ငက္
ွ ၊
ႏာ
ြး
ကို
ရမ
း
္သမး
္ပ
စခ
္တ္တာ
အိ
.
ု.
.ၾ
ကမး
္ၾ
ကဳတ္သူ
သတၱဝါ
မဘ တန
ိ ဖ
္း
ု
ိ
မင
း
့္သာ
းသမး
ီဆီကေ မ
းၾ
ကည့ပ
္ါ
။

မ
ငး
္ေ
ပးတဲ
့
စစေ
္
က်း
ဇး
ူ
ေၾ
ကာင
္
့

58
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ေျ
မစာပငျ
္
ဖစခ
္
ရ
့
ဲတဲ့လူ
မမယ္ကေလးမ
နည္
း
ဘူး
လင ေ
္ယာက်ာ
္
းမသြ
့
ဲား
တဲ့မ
ဆိ
ု း
ု
မတစပ
္ံ
ု
ဒကၡ
ု တေ
ိ မာ
ငႏ
္မတစ
ွ သိ
္ က္
ုပဲအဖတ္
တငတာ
္
အိ
.
ု..ၾ
ကမ း
္
ၾ
ကဳတ္သူသတၱဝါ
ငါ
တိ႔
ုဆု
း
ံရ
း
ံ
ု
ွမု
ွ
မငးကိ
္ ယ့
ုကိ
္ ကိ
ုယ္
ု ေမး
ၾကည့ပ
္ါ
။

လူ
ေ
‌တြက လူ
ေတြျဖ
ဳနး
္
တီး
တာ
လူ
ေတြကိ
ယ္
ု တိ
င
ုဖ
္နတီ
္ း
တဲ့
ေဘးဒ
ကၡ
ု
အိ
.
ု.
.ၾကမး
္
ၾကဳတ္
သူသတၱဝါ
မင
းေ
္ ပးတဲ
့စစ
လက္
္ ေဆာင္
ငါ
တိ
ေ
႔
ုနာက္
ထပ မ
္ယူ
ပါ
ရေစနလာ
႔
ဲ း
။

ဘယ္သူတရား
သလဲ
ဘယ္သူမတရာ
းသလဲ
ငါ
တိ
့ကိ
႔
ု ု
နား
မခ်
ပါ
န႔
ဲ
ငါ
တိ
႔
ုသိ
တာစ စလိ
္လာ
ု းတဲ
အု
့ပစ
္
န
ု႔
ဲ
စစ
မ
္လိလာ
ု း
တဲ့
အုပစ
္
ပ
ုါပ
။
ဲ

ဗ
း
ံ
ုသံ
၊မ
င
ု
ိး
္သံ
၊ေ
သန တ္
သံ
ေတြ
ၾကာ
းမာ
ွ
င
ါတိ
ရ
႔
ု
့
ဲတရား
သံေ
‌
တြေမး
ွ
မန
ိ
ွေ
္
နေလၿ
ပ။
ီ

ညည့န
္က္
ေတြ
မာ
ွ
ဗး
ံ
ု
သံေ
ၾကာ
င္
့လနန
္
႔း
ု
ိ
ရတဲ
အစ
့ ား
နဗ
ိ
ာ
ၺနေ
္ဆာသံ
္ေတြၾ
ကား
ခ်
ငလွ
္ၿ
ပ။
ီ

အိ
.
ု.
..စစ
ႀ
္ကိ
ဳ
က္တဲ့
သတၱဝါ
တိ႔
ု
ငါ
တိ
ေ
႔
ုနရာ
မွဖ
ယ္ေပး
ၾ
က။
ၿ
ငမ
ိး
္
ခ်
မး
္
ေရး
အလင း
္
တန း
္
ဒည အ႐
ီ ဏ္
ုမာျ
ွ မ
ငခ
္်
ငလွ
္ ၿ
ပ။
ီ

®©®

59
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

i
gh
aj
rXm
aer
S
m..
.
ေ
ရးဖ
႕
ဲ
ြသူ
-RoBMHai
ru

အရ
န
ွ
ိထန
္ ျ
္
ပငးရ
္ပစ
္ျ
ဲ
ခငး
္
မ့
ဲ
ဓ
ါတ္
ဆီ
ေလာ
ငး
္ၿ
ပးမ
ီ း
ီ
ကြၽ
သလိ
ံ ု
ပ
်ဳ
မ
ိ်
စအိ
္ႏ
ုမ
ြ
းမ
္ က်
နသာ
္ ေ
အာင
္
တိ
က္
ုလြ
ငသည့
္
့ ေ
္
လ
င
ါမ
့်
ဳ
ိ
းေ
ပၚဝ
ယ္သည္
အျ
ဖစကာ
္ း
ဟရ
ရ
ွျ
္ပ
ငအလာ
္ း။
ဇ
ာတာ
ညိဳ
း
ႏမ
ြးကံ
္ ေ
ခလွ
၍
ရ
ငဆိ
္င
ုခ
္
ရၿ
့
ဲ ပ
ဳ
ိပ်
က္
႐ာ
ွ
ေသာ႐
-
ု
ိမ်
ဳ
ိ
းစ
စအာ
္ း
သိ
က္
ုပ်
က္
ေစ
သည္
က႐ဏာ
ု မ
့
ဲမန
ု
တိ
္ င
ု
း
္အလာ
း။
စ
မ
ိး
္ဝ
တ္မ
က္
ု
ိ စ
ံ
ုကယ္
သူ
ပလိ
ု
ံု
ဝ
နး
္ရ
ပ
ံတ္
လည္
က်ည္
ဆံ
မး
ု
ိ
ရာ
ြ
င
ယ္ရ
ယ္
ြ သူ
အိ
ုပ
စမ
္တ္
ွထား
သည္
သာ
းေကာ
င႐
္ာ
ွ
သည့
္
မဆိ
ုး
ုအလာ
း။

သာ
းေ႐
႕
ွမကိ
ိုမ
ဒ
ုမ
ိး
္
က်င
၍
္
့
လူ
မ
မည္
သည့
္
ကေလး
ငယ္
မ
်ာ
း
ေ
တာက္
လွ
်
ဟု
ံနး
္
ဟုန
းမ
္ း
ီ
ပထဲ
ံ
ုပစ
သည္
္
လူ
သြ
ငေ
္
ဆာင
သည့
္ ္
တိရ
စာ
ၧန
အလာ
္ း။

60
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

စ
မ
ိး
္လန
း
္စေ
ု
ိ
ျပအာ
ရကာ
္ န
ေ
္ရျ
ႊ
ပည္
မ
်က္
ရ
ည္ဝ
လြ
ဲ န
းလြ
္ မ
း
္တလွ
၍
ေ
ခၚလည္
း
မထူ
းေ
အာလည္
္ း
မျ
ပန္
င
ါဌ
့ာ
ေနက သု
ႆာန
အလာ
္ း။

(
စာၫႊ
န
း
္)
ဟရ
ရ
ွျ
္ပ
င္=ကိ
ယာမ
တ္ကြ
င
း
္ျ
ပင္

A
AAA
A

61
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

&d
k
hrs
uf&nf
usaeqJ
ေ
ရးဖ
႕
ဲ
ြသူ
-Aus
tinJ
ani

တစ
ေ
္နထက္
႔ တစေ
္
န႔ေ
လ်ာ
ကာ
့ သြ
ာ
းလိ
႔
ု
လက္
ေ
ခ်ာ
ငး
္ခ
်ဳ
း
ိ
ေရဖ
သာက်
႔
ု
ိ နေ
္သး
ရာ
ွ
တိ
႔
ု
႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာလူ
မ
်ဳ
ိ
း
မ်
ား
။

တေ
ယာက္
ေ
နာက္
တေယာ
က္ဖ
မး
္ေ
ခၚသြ
ာ
းလိ
႔
ု
ရ
ာ
ြလိ
ပ
ု
ထာ
ု
ံ းေ
ထာင
ထဲ
္ မ
ာ
ွ
ခ
ခ
ု်န
ိ
ထိ
္ ဖ
မး
္ၿ
မဖ
ဲမ
း
္ဆဲ
လား
၊
၊

တစ
ရ
္ာ
ြၿ
ပး
ီ
တစရ
္
ာမ
ြ း
ီ
႐႕
ႈ
ိ
ပစလိ
္႔
ု
ျ
ပာ
စငစ
္
ငသာက်
္ နေ
္သး
ရာ
ွ
အခ
ခ
ု်န
ိ
ထိ
္ ေ
လာင
ျ
္မေ
ဲ
လာင
ဆဲ
္ လာ
း၊
၊

လူ
ႀ
ကီ
းမ
ႂကြ
င
း
္လူ
င
ယ္ပ
ါသတ္
ျ
ဖတ္
ပ
စလိ
္႔
ု
ေ
သြး
ေခ်
ာ
ငး
္ပ
မာစ
း
ီဆင
း
္ရာ
ွ
ခ
ခ
ု်န
ိ
ထိ
္ မ
ေျခ
ာက္
ေ
သြ႕
ပါ
လား
။

မ
ခ
ိငေ
္
႐႕
ွဝ
ယ္ရ
ငေ
္သြ
း
သမး
ီ
ကို
မ
ဒ
ုမ
ိး
္
က်င
လိ
့
္ ႔တိ
ု ရ
စာ
ၧန
ပ
္မာ
ေ
သနတ္
ပ
စသတ္
္ ရ
္
က္လာ
း။

62
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

တစ
ေ
္နရ
ာၿ
ပး
ီ
တစေ
္
နရာေ
ရ႕
ႊကာ
ေျ
ပာ
ငး
္လိ
႔
ု
ေ
နထိ
င
ု
ဖ
္ရ
႔
ု
ိာရ
ပ
ိမ
္သာ
ဒ
ကၡ
ု ဝ
နထု
္ပ္
တက္
ဖ
စ
ိး
ီလိ
႔
ု
ေ
ရ႕
ွသိ
ဆက္
႔
ု ဖ
႔
ု
ိလမ
း
္မျ
မငသာ
္
မ
်က္
ရ
ည္ဝ
ဝ
ဲဲက်
ေနဆဲ
ပ
ါလာ
း။®©®

63
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

c
s
pf
om
;
aqG
a
rm
if
r
l
;,p
f
a&
S
mi
f
ေ
ရးဖ
႕
ဲ
ြသူ
-အာ
ဗ္
ဒၵ
ဳ
လ္လႅ
ာ
ဟ္(
ခ)ေ
မာင
္
ျမင
္
့
ေဆြ

အသိ
ဆိ
တ္
သု
ဥး
္
၊မး
ူ
ယစဖ
္
း
ံ
ုကာ
ဆု
း
ံ
ရဳ
ွ
း
ံဘဝ
၊အညႊ
န
း
္လွ
ေ
တြ
ခ
ါး
က႐က္
ု
ိခ်
ဳ
းဆင
ိ း
္ရမ
ဲ
း
ိ
ုေလာ
က္
ဆု
း
ိ
က်ဳ
း
ိ
ျဖာ
ျ
ဖာခ
ရ
ံမည္
။

ဆယ္
ေ
က်ာ
သက္
္ ရ
ယ္
ြ ၊
လက္
တည္
စ
့
မး
္မ
႔
ိ
ု
ဆု
း
ိ
သြမ
း
္အတၱ
၊
စး
ီပ
ာ
ြးရ
ခ်င
္
ေ
လာဘေ
မာ
ွင
မ
္်ဳ
းလႊ
ိ မ
း
္တတ္
သည္
။

စ
း
ီပာ
ြ
းရေ
ရး၊
ေလာ
ဘေသြ
း
ေၾ
ကာင
့
္
ျ
ပည္
ေ
ရးမ
ၾကည္
၊
့
စာန
ာသိ
ေ
ဝး
မ
ခ်ရ
ိ
ငေ
္ဆြ
း
၊သူ
ရ
႔
ငေ
္သြ
း
လည္
း
ေ
ဆးသမ
ားျ
ဖစ၊
္
အိမ
တြ
္ င
း
္စစ
ေ
္တြ
မ
ပစခ
္
တ္ဘဲ
ျ
ဖစေ
္
တာသည္
့ ။

မ
း
ူယစ
ေ
္ဆး
ဝါ
း၊
ေဘး
ရနမ
္
်ာ
းသည္
လူ
သား
အား
လုး
ံ
၊အေ
မာ
ွင
ဖ
္း
ံ
ု၍
လူ
လု
း
ံမ
လွ၊
ပ်
က္
သု
ဥး
္
ၾ
ကမည္
လု
း
ံ
ဝကင
း
္ရင
ွ
းသင
္ ပ
့
္ါသည္
။

64
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

&
d
k
-wd
k
h
"avh
ေ
ရးဖ
သူ
႔
ဲ
ြ -ဇ
ာဟီ
း
ဒု
လႅ
ာ

ရ
ပသူ
္ရာ
ြ
သားစ
စ
ု
ံာ
ြညီ
ေ
မာင
မ
္ကိ
ညီ
ု လက္
တြ
ခ
ဲ်
ီ
အီ
ဒ
ပ
္ခ
ဲ
ြါ
ႀ
ကီးကု
ရ
ဘာ
္ န
ီ
စ
ေ
ုပါ
ငး
္
သဘင
္ဆင
ႏ
္၏။
ဲ
ႊ

အခ
်ငး
္
ခ်
ငး
္
ေတြ
႕ဖတ္
ိေခ
ၚေကြ
ၽ
း
ဆင
း
္ရခ
ဲ
်မး
္
သာမ
ချ
ဲ
ြခ
ားတဲ
့
ေ
ပးကမ
း
္ထက္
သန္
ဇအာ
ဲ
ြ း
မာန
္
ဘိ
း
ု
ဘြာ
းစဥ
လာ႐
္ ဓ
ု
ိေလ့
။

င
ယ္ရ
ယ္
ြ သူ
အား
၊ခ်
စခ
္င
သန
္ ာ
း
ကိ
ႀ
ု
ကီ
းမ
မ၊႐
ေ
ု
ိသေ
လးစ
ား
ယဥ
သိ
္ န
သေ
္ ရမ
်ဳ
း
ိ
ဂဏ္
ုရည္
ျ
ဖဴ
မည္
း
မေရ
းခ
ြ ်
စခ
္င
တတ္
္ ၏။

65
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

မ
တ္
ြ သိ
ပ
သူ
္ ကိ
ု
ဝဝေ
ကြၽ
း
ခ
ရ
ု
ိာမ
သူ
့
ဲ လံ
ရ
ႈ
ာေပ
း၍
ေ
ဆြမ
်ဳ
ိ
း
နး
ီခ
်ငးတရ
္ ငး
္တႏ
း
ွ
ီ
ဧ
ည္လာ
့ လည္
ပ
တ္မ
ျပတ္
ၿ
မဲ
ေ
ပါင
း
္ေဖ
ာေ
္ဆြ
ဖ
က္ေ
မတၱ
ာ
ယွက္
တစ
ည္း
တစု
႐-
ု
ိေ
နတတ္
လူ
တန
႔ ဖ
္
း
ု
ိကိ
ု
ေလး
စား
တတ္
၏။

66
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

Th
eA r
tGa
rde
nR o
hi
ng
ya

67
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

TREASUREOFQUOTE

“
Blocki
ngther
ight
sofwome nisbl
ocki
ng
t
her
ight
soffut
uregene
rat
ion.
”|Sahat@Zia
Her
oNai
ng

“Forasucce
ssful
person,e
ver
ychal
lengei
s
anopport
unit
y.”|AbuSaad

“
Ter
ror
ismne
verac
cept
spe
ace
.”|RA
Fai
sal

“St
udyandwr i
teyoure
thnichi
stor
y.
Becausehi
stor
yisyouride
ntit
y.”|
Zahi
dul
lah

“Lif
eisnevereasy.So,ne
verbeover
str
essed.Just
best r
ongandfocusonwhat
youhav e.
”|MohammedI mran

68
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

“Stat
ele
ssdoe sn’
tme anhopel
essand
dreamless.So,neve
re ve
rgiv
eupforour
ri
ghtsti
llourlast
breath.”|Rof
iHusson
@Zar
niSoe

“Li
keagoodt e
acher
,ami
stakec
ant
eac
h
usmanylessons.
”|MdAres

“
Nomatterwhatt
hefathe
r’spr
ofe
ssioni
s,
f
orac
hil
d,thef
atheri
salwaysaking.”|
MU Ky
aw SoeMoe

“Anint
ell
ige
ntgarde
ne ri
salwaysknown
byhi
sbeauti
ful
flowers.”|RY MgMgKhi
n

“W ecan’
tfi
ndourownmistake
stheway
wecan’tv
iewourownbackswithourown
eye
s.”|Paci
fistHoque

69
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

j
ref
r
m'óe
❝ တစ
ခ
္ါတေ
လခရ
း
ီကၾ
ကမး
္
တမး
္
ၿ
ပးေ
ီဝးေ
နေပ
မယ့
္
ပနး
္
တိင
ု
ကေ
္ တာ
့
ရ
စ
ိ
ွၿမ
ပ
ဲါ။ဇ
မ
ဲ
ြေလွ
်
ာ
ဖ
့သာလိ
႔
ု
ိ တယ္
ု .
..
!!
!❞|Zi
nMi
nNai
ng

❝ ဉာ
ဏ္ပ
ညာဘယ္ေ
လာက္ပ
ဲရရ
ိ
ွ
၊
ိ
ွမသု
း
ံ
တတ္
လွ
်
င္
အ့
ဒ
ဲ
ီပညာဟာအလကား
ပါ
ပ❞ |RoMayyuKasi
ဲ m

❝ ပန္
း
တိင
ု
ေ
္ရာက္
ျ
ခငး
္
၊မေ
ရာက္
ျ
ခငး
္
ထက္ကိယ္
ုေလွ
်
ာက္
ခ
တဲ
့
ဲ လမ
့ းအျ
္ ပစကင
္ း
္
ရင
ွး
္
ၿ
ပး
ီ
လိ
ပျ
္
ပာသနဖ
႔
္ပ
႔
ု
ိဲ
အေရး
ၾ
ကီး
တယ္။❞|အာဗ
ဒ
္ဳ
ၵလႅ
ာဟ္@ေမာင
ျ
္မင
ေ
္
့ ဆြ

❝ ညီ
ေ
လး.
..
မ
ငးညံ
္ ဖ
့
်ငး
္
တဲအတြ
့ က္
ေၾ
ကာင
္
့မေ
တာတာမ
္ ဟုတ္
ဘူ
း။လု
လမ
႔
ံ စ
က္
ု
ိ တာ
ေၾ
ကာင
ပ
္
့ါ။
လု
လစ
႔
ံ က္
ု
ိၾ
ကည့
၊
္
အဟု
တ္
ေတာ
ရ
္မ ❞|ၿ
ယ္
။ ငမ
ိး
္
ခ်
မး
္
နဂ်
မး[
္ရခ
ု
ိရ
း
ီသည္
]

❝ကိ
ယ့
ု္ဘဝ
ပနး
္
တိင
ု
္ကိ
ယ္
ုတိ
င
ုရ
္
ာ
ွပ❞|ေမာ
ါ
။ ငဆေ
္ ယာ
ဒဟူ
္ဆိ
နး@
္
ရ
ေ
ု
ိမာ
ငေ
္က်
ာ
န
္ု

70
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

❝ပညာႏင
ွ
င
့
္္
့ဥစာ
ၥ
တိသည္
႔
ု မည္
မ်
ပ
ွင္
ရေ
ိ
ွစကာ
မူလု
ေ
‌
ံလာက္
ျပည္
စ
့ၿ
ံ
ု
ပဟု
ီ မ
ထငပ
္
ါနင
ွ
။
္
့
ေ
နာက္
ထပ္ရ
ာ
ွပ။❞|Heav
ါ enShine[
ဟူေဆာ
ငး
္အာ
ေမာတ္
]

❝ေျ
ပာတိ
င
ုး
္
မယု
ပ
ံ
ါန႔
ဲ
၊ယု
တိ
ံင
ုး
္
လည္းမေျ
ပာ
ပါ
နဲ
။သူ
႔ မ
်ာ
း
့အမ
ာ
ွးက ကိ
ယ္
ုအ
့မာ
ွ
း
ျ
ဖစလာ
္ တတ္
တယ္❞|RoyalHussei
။ n

❝ တစ္
စတစ
ံ
ု ေ
္
ယာက္ရ
႕ေ
ဲ အာငျ
္
မငမ
္အေ
ႈ ပ
ၚတစခ
္်
ဳ
ိ
႕ကခ်
း
ီက်
ဴးသလိ
ု
တစခ
္်
ဳ
ိ
႕ကေတာ
့သဝ
နတိ
္ ေ
ုန
မာ
ွေ
ပါ။ဒ
့ ါ
ေတြ
က လူ
သဘာ
႔ ဝ
ပါပ❞|ရိ
။
ဲ မ
ု်
ဳ
ိ
းသန
႔
္

❝သင္
မလု
ပ
သင
္ တာ
္
့ ကိ
ု
လုပ
ရ
္င၊
္
မျဖ
စခ
္်
ငတာ
္ ကိ
လည္
ု းသင
္ႀ
ကံ
ဳေ
တြ႕
ရလိ
မ
မ
္
့ ❞
ယ္
။
|Shami
m

❝ လူ
တစေ
္
ယာ က္
ဟာဘယ္ေ
လာက္
ပဲ
ေကာငး
္
ခ်
ငဟန
္ ေ
္
ဆာ ငပ
္ါ
ေစ၊
တစေ
္နေ
႔န
ေ
႔တာ
့
သူ
႕
မလအက်
ူ င္
့
ျ
ပနေ
္
ပၚလာ
ျ
ခငး
္
ဟာဓမ
တာ
ၼ တည္
း❞|Mi
။ neayaJai
nwaz

71
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ROHI
NGYAPOETRY

Ro
hingyaCa
yer
i

72
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

DOKI
N OR ÁÁLU

Asmaanortara 
Zaminornara 
|
Sai
gorórbalu 
Doki
noraalu |
|
- Ano
ldp
opu
larRo
hi
ngy
afo
lk
son
g

Bur
meset
ransl
ati
on.
..
{
မး
ိ
ုေ
ကာင
း
္ကင
ေ
္ပၚ
ကၾကယ္
တာရ
ာႏယ္
ွ၊ေ
ျမျ
ပငကေ
္ ကာ
က္ရ
း
ိ
ုကြ
ယ္
သမ
ဒ
ုရ
ၵာ
ရ႕သဲ
ဲ ေ
သာင
ဖ
္ယ္
ြ၊အာ
ရကန
ေ
္တာ
ငပ
္င
ိ
ု
း
္က အာ
လူး
ႂ
ကြယ္
}

Engli
shTranslati
on.
..
.
{Thestar
sint hesky 
Theharvest
si nthefi
eld 
Thesandi nt heocean 
Potat
oesint hesouth}

Aboutt he folksong:Thi sis a compar i

son.‘Dokin
(Doi
n)’i n this f ol
ksong r ef
ers to the southern
t
ownships in Ar akan such as Minbya,Patt
orQi l
lar
,
Akyab, etc. The pot atoes in the south are as
i
nnumer able ast he st
arsint he sky
,the harvestin
t
hef iel
dandt hesandi ntheocean.

Nar
rat
edbyMayyuAl
i

73
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

PURMÁ HÁÁLOTDI
YOÁ

Zórorfaanijoom joom 
Goirorguzoranigoom goom 
Purmáhaalotdi yoaaccé 
Duppordupporhaindabange

Burmes
etrans
lat
ion…
{
မး
ု
ိ႐
ာ
ြေန
သည္
တအု
န
း
္အု
န
း
္၊လႈ
င
ိ
း
္မ်
ာ
း႐က္
ု
ိခတ္
တဟု
န
း
္ဟု
န
း
္၊
ျ
ဖဴ
းမေ
ခ်ာ
ငး
္မ
ာစ
ွ န
ု
း
္မ်
ာ
းလာ
၊ကမ
း
္ပါ
း
ၿ
ပဳ
ိေ
နတဒ
န
ုး
္ဒ
န
ုး
္။
}

Engl
isht
rans
lat
ion…

Rai
npour shitherthi
ther
Wavesoarsr oari
ng
Monsterli
vesi nPurmacr eek
Ri
verbankcavesi nanger

About t he folksong; Purma Cr eek i s located i n

Northern Maungdaw and l i
nked t ot he Naf r i
ver.
The tide oft he Nafr iverflows through the creek.
Everyy earinr ai
ny season,t he flooding waves of
the Purma Cr eek destroydozens ofhouses on t he
bank in BawliBazar( Kyei
n Chaung) .Thisi s sung
by Rohi ngy
a vi l
lager
s when i ti s f l
ooding. 
Iti s
known thatt he name of‘ Purma’was ment ioned in
theAnandaChandr ast oneinscri
ptionint heanci ent
Arakan.
Nar
rat
edbyMayyuAl
i

74
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

Rohi
ngyárSál
on

Elí
cmasórt i
rí
ckeñça
Faccamaasórt el
Olwamasórbaat órmusa
Rangonkeénegel| |
Cit
khai
ll
ahaçazúl
zermai
ccáf aarórwul
noháil
et uáñrbúl| |

Bur
meset
ransl
ati
on…

အ႐
း
ု
ိဆူ
း
လွ်
တဲ
ံ့င
ါး
သေလာ
က္
အဆီ
လႊ
မး
္
တဲ့
ငါ
းဇ
ငး
္ျ
ပာ
း
င
ါး
မး
ီ
ွ
တံသြ
ယ္
၏ထမ
ငး
္ထု
ပ
္
အလိ
၊
ု
ရနကု
္နကိ
္ုဘယ္
လိ
ေ
ုရ
ာက္
ေ
ဆာင
း
္ရာ
သီကပ
ႀ
ဲကီ
း
ဟငး
္
မ
း
ု
ိဦး
ကေတာ
ငမ
္ိ
ႈ
မ
စား
ရငေ
္
တာ့
သငအမ
့
္ ာ
ွ
းပ။
ဲ

75
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

Engl
isht
ransl
ati
on.
..

I
nnumerablebonesofHi l
safish
Thefatofshadf ish
Mealpackageof‘ Ol
wa’fi
sh
Whyit’sreachedi nRangoon( Today’
sYangon)
Beancurryinwi nter
Mushroom off or
esti nt
hewetseason
Yourmistakeify oudon’thavet hose.

Nar
rat
edbyTunLi
nSoe

76
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

A ñár
arRo
sóm
Lekóya:Mau
ngMau
ngT
i
n(ရ
ိ
ု
ပု
တၱ
)

Añár
aói
lam Ruái
ngazat
i
Añár
aAr
akandecórbáci
Añár
arasér
osóm kúci
Mocuurai
ccí
lvesal
iragel
óti
.

Decbi
decéduñr
iduñr
i
Óigi
lám boídukkórbáci
Rosóm r
ewaj
orki
yálf
elí
Añár
afoór
áirni
zórzat
irsabí
Bor
aigor
írf
ororr
osóm l
oi
Búzaif
elí
rni
zorbácagol
tihoi
.

Gur
ahál
orkessúci
zóry
aadgor
í
moól
-kut
hótzai
tám gúddígúddí
Dhañgkál
ait
ám sábbañdí
.
Mor
iskál
atekdhufmar
i
Gaadhui
tám kúcikúci
.

Bár
icárcúr
uzór
orf
ini
Ái
ll
ámózúrr
ákídór
dárgor
í
Ái
ll
ásúañháçianí

77
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

Fuái
ñtt
auçíáall
oidúwadi
I
samasl
oiKel
agást
orhar
i
f
eçorcánt
ifúr
agor
í.

Zaál
arbáçibúi
yótl
oizai
Ruwar
uit
ám cái
rigaigai
Dánorsór
aai
-l
éfagi
Hosursór
a,esamasdi
f
eth-
musar
ébór
agor
í.

Dánort
arahól
ataní
Far
amai
tt
am sukf
ore-
fángor
í
Cí
dagor
umói
yyadí
Dánuñr
áit
am l
eledi
di
Kul
att
ulídanf
utt
ani
,
dol
oinl
oil
oidol
idol
i
Kúñt
órsái
nnáf
oin-
ott
ulí
Rat
asól
oidur
úsgor
í
Ái
ll
ábái
yai
nbi
daoí
za
muul
otgor
íháñciháñcí
.

Gassi
nébahol
e,zatsi
nér
osóme
Bogarzákothawwaai
lé,boganobone
Bab-
dadardi
nnasi
lsi
lár
éañár
ánof
orí
Zodizagoir
osóm búzi
Zatáñzi
bóbeéñtbeéñtgor
í.®©®

78
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

Zal
i
lo
rZi
nde
gi
Lekóya:De
wan

Ni
zordecótni
zezal
il
Ai
tézai
teui
tt
éboi
te
Lor
tesor
tezal
il
..
.
Hái
tel
oit
e
Hoi
téhúnt
ezal
il
Poçt
ézai
nte
Cí
kit
éarcí
kai
tezal
il
..
..
..
Bhal
aatzal
il
,far
aatzal
il
Faal
ait
ézal
ilhár
ait
ezal
il
Zal
ilezal
il
Zer
ézaiér
ezal
il

Ki
yól
lazal
ilbaaf
ítósai
lé
Ni
zordecórf
órmandar
igoj
jí
Decórf
onnár
éut
tom buj
jí
Ni
zorr
osóm ór
efaal
igey
í

79
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

Decórbout
har
ésal
aamidi
yí
Ri
idbuz
ígi
itgaay
í
Hasr
otenaf
órotboni
Dharsí
rísawarkhay
í
Honóki
yórducdinof
arí
Ni
zorbhaagótdechár
aiy
í
Andhákanunór
einsaáfbaaf
i
Zal
il
orsí
masar
áói
yi.
..
..
Zal
il
orsí
masar
áói
yi
Yi
anói
yedéañár
árzi
ndegi
Yi
anói
yedéañár
árzi
ndegi.
..
..
..
..
..
။

80
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

I
NTERVI
EWSWI
THPOETS

81
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

I
nter
view No.
1

THEPOET RO MEHROOZ
Oct
ober10,2019

The Ar t Garden Rohi ngya i s the Rohi ngya

communi t yart
swebsi te.We f osterthe passi on
and t alentoft hose y oung Rohi ngya poets and
artists who st r
ive tor evive Rohingya ar t
s and
culture.We,t herefore conductsome i nterviews
with ourpoetand ar t
isti n ordertol earn how
he or she chose l it
er at
ure and cul ture and
star t
edwr i
ti
ngpoet r
y.​
The opi ni
ons and vi ews i n t he f oll
owi ng
interview ar e solelyt hose of t he poet and
artist and do not necessar il
yr efl
ect the Ar t
Gar denRohi ngya.

AG​: Can y ou t
ell us Buthidaung of Rakhine
somet hi
ng about( pr
eviously known as
yoursel? Your name,Ar
f akan) st
ate i
n
age and townshipy ou My anmar .
”
werebor ninMy anmar?
RM​:“ I’
m Ro Mehr ooz AG​:Whati syourbest
and 20 y ear
s old. Imemor y in your
was born i
n chil
dhoodi nMy anmar ?

82
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

RM​: “ When I was doy ouwr i

tei t
?
going t o si tf or f i
nalRM​ :“ Wel l
,whi le Iwas
exam of mat riculation crossi ng t he NafRi ver
in 2015, I saw t he in 2016 f leeing t o
guar dians of ever y Bangl adesh escapi ng
exami nees from t he per secution of
dif
fer ent communi t
ies My anmar ’s gover nment
were wai ting t oget heri nside My anmar , t he
outside att he gat e ofr owi ng boat wher e I
campus. The par ents was on was headi ng
were ther e tot owar d t he coast of
encour age t
heirBengal . Suddenl y my
chil
dr en f orexam.Forhear twas pushi ng me
a moment ,i twas l ike to l ook back at my
a gar den wi th di f
ferentmot her l
and. As much
colour s off lower s.So,as I di pped t he oar s
for me i t’
s t he besti nto t he wat er, my
memor yi nMy anmar .” hear ty earned f or my
birt
hpl ace wher e my
AG​: What i s y our childh o od me mo ries li
e
educat i
onal in.On t he otherhand,
backgr ound?   the mass exodus of
RM​: “ I passed my my Rohi ngya
mat ricul at
ion i n 2015 co mmu nity d ur
ing
in But daung. Now,August
hi , 2017 and
I’
m self-learning cont inuous human
comput er pr ogr ammi ng rights violat
ion s of
and poet ry t hrough Bur mese Mi l
it
ary
onlinesour ces. ” (Tatma da w)a ga i
n stmy
peopl e enf orced me t o
AG​:Whati nspi res y ou spe ak ou tt hroug h the
to wr ite poet ry ? Why pen and I st arted t o

83
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

wr
it
epoems.
” Rohingy a?
RM​:I ’
ve publ ished 11
AG​: Who i s y ourpoems i n t he Ar t
favor i
t e poetorwr it
er ? Garden Rohi ngy a and
Whydoy oupr eferhi m many ot hers ar e under
orher ? composi tionnow. ”
RM​ : “Shi n Maha
Rat t
asar a i
s my AG​ :Whati sy ourf i
rst
favor i
t e poet . When Ipubl ished poem? How
was at school i n were you feeli
ng
My anmar , I enj oyed seei ngi tpubl ished?
reading Shi n Maha RM​ : “My fi
rst
Rat t
hasar a, known f orpubl ished poem is
hisPy o( Py oi sa t ype ‘Mer cy ’ and i t was
of poet ry which qui eta momentofj oy
weaves i n met aphor s,and t ear s seei ng i t’s
similes,and al lusions)publ ished i n t he Ar t
poet ry. Si nce t hen IGar den Rohi ngya as
fall i n l ove wi thi t
’st he f i
rst and one
poet ries. Soon, I ’
ve and only writi
ng
studied Jaf arKawal ,a pl atf
or m f orRohi ngyas
promi nent spoken t o shar e our own ar t
Rohi ngy a r evol utionar y andt alent.”
poet . I ’ve al so r ead
other poet s such as AG​ :Whatdo y ou want
Allama I qbal , Fai zt obei ny ourf uture?
Ahmad Fai z, Mi rza RM​ :“ Iwant t o be a
Ghal ib,et c.” symbol of r ecogni ti
on
for Rohingy a
AG​:How many poems communi ty with
have y ou publ i
shed,so posi tive si ght and
far int he Ar t Gar den

84
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

i
nspir
ati
on for new
gener
ati
on.
” AG: What i s y our
message f or y our
AG​:Whoi sy ourher o? Rohi ngy acommuni ty
?
RM​: “
Pr ophetRM: “ Educate y our
Muhammad ( SAW) i s ch i
ldren and do n’
t
myher oi nmyl i
fe.” recur t
he history
again’.
”
AG​:Whatmessage do
you wantt o send f orAG: Thank y ou so
Rohingya new mu ch f
o r your ti
me,
generati
on? thepoetRoMehr ooz.
RM​:“ My message f or R M: “Thank you The
Rohingya new Ar t Gar den Rohi ngy a
generati
on i s, ‘Be a for gi
ving me th i
s
proof of ci vil
ized oppor t
unityt o express
Rohingya and al way s ou t my feel
ing a nd
walkwi t
ht her i
ght ,the opi nions.”õ
ri
ghtwi l
lbewi t
hy ou’.”

S
85
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

I
nter
view No.
2

THEPOETESS SHAHI
DA WI
N
၂
၀၂၀ခ
ႏ
ုစ
ွ၊
္
ဇႏဝ
ၷ
ါရလ(
ီ ၄
)ရက္

"
႐ိ
ု
ဟင္
ဂ
​
်ာ အမ
်ဳ
ိ
း
သမီ
း
ေ
​တြ
ရ
ဲ
႕ အခ
က္အခ
​ ဲ
ေ
​
တြကု
ိကဗ
်ာ
ကတဆင
္
့လူ
ထု
ကိ
ု
သတင
္
းစကာ
း(me
ssa
ge)ပ
ိ
ု
႔
ခ်င
္
လို
႔က​
ဗ
်ာ
ေ
​တြေ
ရးျ
ဖစ္
တာပ
ါ"လိ
႔ဆိ
ု သူ
ု
လူ
င
ယ္က​
ဗ
်ာ
ဆရာ
မSha
hida Wi
nန႔T
ဲ he Ar
tGa
rde
n Ro
hingy
a
အင
တာ
္ ဗ
်ဴ
း-

T
heAr
tGa
rde
nRo
hingy
aသည္
လူမ
အေ
ႈ ျ
ချ
ပဳစ
ာေပ
အႏပ
ု
ညာ
we
bsi
teျ
ဖစပ
္
ါသည္
။ကြ
ၽ
ႏပ
္
ုတိ
္႔T
ု he Ar
tGa
rde
n Ro
hingy
a သည္
႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တိ၏ စ
႔
ု ာေပ
၊အႏ
ပ
ုညာ
၊႐ရ
ု
ိ
ားဓ
ေလ့
မ
်ာ
းကု
ိေဖ
ာေ
္ဆာ
ငေ
္ပ
းခ်
ငသည္
္ ့
စ
ာေပ
အႏပ
ု
ညာခ
်စျ
္
မတ္
ႏ
း
ု
ိေသာ႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
လူင
ယ္ကဗ
်ာ
ဆရာ
မ်
ား
ကုိအာ
းေပ
း
အာ
းေျ
မာ
ႇ
က္ျ
ပဳ
လ်က္
ရပ
ွ
ိါ
သည္
။

႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
လူင
ယ္ကဗ
်ာ
ဆရာ
မ်
ားကဗ
်ာ
စာေ
ပကု
ိေရ
း
ြခ်
ယ္
ရေ
ၾကာ
ငး
္၏
အေ
ၾကာ
ငး
္ကု
ိ
သိရ
ႏ
ွ
ိင
ု
ိျ
္
ခငး
္
ငာ
ွကဗ
်ာ
ဆရာ
မ်
ား
ႏင
ွ့
္
ေမး
ျ
မနး
္
မျ
ႈ
ပဳ
လုပ
သည္
္ ့
အငတာ
္ ဗ
်ဴ
း
က႑ကု
ိ
တငဆက္
္ လိ
က္
ုပါ
သည္
။

အင
တာ
္ ဗ
်ဴ
းထဲ
က ထင
ျ
္မင
ယူ
္ ဆခ
်က္
၊ခယူ
ံခ်
က္စ
သည္
တိ
သည္
႔
ု ကဗ်
ာ
ဆရ
ာ၊ဆရ
ာမတိ
၏ အာ
႔
ု ေဘာ
သာ
္ ျ
ဖစၿ
္
ပး
ီ
၊TheAr
tGa
rde
nRo
hingy
a၏
အာ
ေဘာ
မ
္ဟု
တ္
ေၾ
ကာင
း
္အေ
လးအန
က္သိ
ေ
စအပ
ပ
္ါသည္
။

86
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

AG: ဆရ
ာမရ
ဲ
႕ကု
ိ
ယ္
ေရ
းအက်
ဥ္
း
ေလးတက္
ခ
ပ
့
ဲါတယ္
။

မ
ိ
တ္ဆက္
ေ
ပးပ
ါ။ ၂
၀၁၂ခ
ႏ
ုစ
ွ​အေ
္ ရးအခ
ငး
္န
႔မ
ဲ သာ
ိ း
စု

S
W:ကြၽနမန
​
္ ာမ
ည္ကမရ
ာ
ွဟီဒ
ါ(ခ)ေ
ငေ
ြၾ
ကး အခအခ
ဲ တ္
ေ
​ၾ
ကာင့ ကြ
္ ၽန
မ
္

ဝ
ငး
္ဝ
ငး
္ေ
မာပ
္ါ
။ကြၽန
မ
​
္ဧရာ
ဝတီတိ
င
ု
း
္၊ပ
ညာဆက္လက္သငယူ
္ခင
ြ့
္
မရခပ
့
ဲါ
ဘူ
း။

ဖ်
ာ
းပၿ
ု
ံ
မဳ
ိ
႕မ
ာေ
ွ မ
း
ြဖာ
ြ
းခပ
့
ဲ
ါတယ္
။ ကြ
ၽ
နမမ
္ သာ
ိ း
စု
ဝငေ
္င
ြရရဖ
ွ
ိ႔
ု
ိ
MSFမာဆရ
ွ ာဝ
န္

အေဖ ၁ ၉၇
၂ ခ ႏ
ုစ
ွမ
္ာဧ
ွ ရာ
ဝတီ
ကိုဘာသာျ
ပန္အျဖ
စ္ဝ င
လု
္ ပ
ခ
္ပ
့
ဲါ
တယ္။

သြ
ာ
းၿ
ပးကြ
ီ ၽ
နမအေ
္ မ
ကိ
့ ုလက္
ထပခ
္ပ
့
ဲါ၂၀
၁၇ ခ ႏ
ုစ
ွမ
​
္ာ ဘဂ
ွ လာ
ၤ ေဒ
ရ႕
္
ွကိ
ု

တယ္
။ အေဖက ရဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာျဖစ
ၿ
္ပးသက္
ီ လု ေ
ျပး
လာၿ
ပး အခ
ီ အခ
ု ်
န
ိထိ
​
္

အေမက ျ
မနမ
္ာ လူ
မ်
ဳ
းျ
ိ ဖ
စပ
္ါ
တယ္ ။ဒ
ကၡ
ု သည္စခနး
္
မာခ
ွ လံ
ု
ိ ေ
ႈ
နရပ
ါတယ္
။

၁၉
၉၆မ ာျ
ွ မ
နမ
္ာ့အာဏာပင
ု
ိ
မ
္်ာ
းက ဒ
ကိ
ီ ေ
ုရ
ာက္
လာၿ
ပး NGOs ေ
ီ တြ
မာ
ွ

ကြ
ၽ
နမ
္ အေဖကို ရ ဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာျ
ဖစ ႔ဆက္
လိ
္ု ၿပးအလု
ီ ပလု
္ပေ
္နတယ္။လက္ ရ
ွ
ိ
Rohingya Culture Me mory
ဖမ
း
္ဆီး
ၿ
ပး
ီ သူ
ေ
​
႔မး
ြ
ရပေ
​
္ဒသ
Centerမာရ
ွ ဟင
ု
ိ ဂ
္်
ာ႐း
ု
ိရာ
ယဥ ေ
္
က်း
မ၊
ႈ
ေမ
ာငေ
္တာၿ
မဳ
ိ
႕ ေတာငပ
္င
ု
ိ
း
္ကိ
ု
ဓေ
လ့ ထံး
ု
စံအႏ ပ
ု
ညာ စ တာေတြ
ကိ
ု
ျ
ပနပ
္ခ
႔
ု
ိပ
့
ဲ
ါတယ္
။ သူ ကြ ၽန
မ
္တိဆီ
႔
ု
ျ
ပနလည္
္ ေဖာ
ထု
္ တ္ မ တ္
ွ တမး
္
တင္
ျ
ပနမ
္သြ
ား
ႏင
ု
ိတဲ
့္အတြက္၂၀၀၀ခႏ
ုစ
ွမ
္ာ
ွ
ေရ
းသာ းျ
ပဳ
စေ
ုရးအဖ ႕
ဲ
ြ
ဝငတစ
္ ဦ
္းအျဖစ
္
အေမႏင
ွအတူကြ
့
္ ၽ
နမ
္တိ႔အင
ု ယ္
ဆံး
ု
လု
ပ ကိ
္ င
ုေ
္နပ
ါတယ္။
ေမ
ာငႏ
္မ ႏ
ွ စ
ွေ
္
ယာ က္ အေ ဖဆီ
အၿ
ပး
ီ
လာခ
ပ
့
ဲါတယ္
။

အစကိ
္ ႀ
ု
ကီ
းေတြယေနထိဗ
႔ မာ
ျ
ပည္
မာAG:
ွ ျ
မန္
မ
ာႏိ
ု
င
္
ငံ
မွ
ာ
ရိ
ွ
တု
န္
း

ေန
ပါတယ္။ ကြ
ၽ
နမ
္တိ
႔ေ
ု ရ
ာက္လာ
တဲ့ကေ
လးဘဝ
က အေ
ကာင
္
းဆံ
ု
း

ရာ
ြ
မာမ
ွ လတန
ူ း
္ကေနအလယ္
တန ထိအမ
း
္ ွ
တ္တရ တစ
္
ခု
ေလာ
က္

တက္ခ
ပ
့
ဲါတယ္
။ အထက္
တနး
္
ကိေ
ု
တာ ့ေ
ျပာ
ျ
ပပါလာ
း။

တစ
မ
္င
ု
ိ္
ေဝး
တဲ့
ေက်
ာ
ငး
္တစ
ေ
္က်
ာ
ငး
္ာS
မ
ွ W: ကေ
လးဘဝ
က အေ
ကာင
း
္ဆံ
း
ု

87
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

အမ
တ္
ွ တရဆိ
ေ
ု
တာ့ကြ
ၽ
နမ တိ
္ ႔(
ု၈)S
W:ကြ
ၽ
နမမ
္ လတန
ူ း
္န႔
ဲ
အလယ္
တနး
္
ကို
တန
း
္ စ
ာေမ
းပေ
ဲ
ြ
ျဖၿ
ပး
ီ ေ
ႏရ
ြာ
သီခ
်န
ိခ
္
ါလီ (
ေ
​မာ
ငေ
​
္တာ ​
ေ
တာင
ပ
​
္င
ု
ိး
​
္
)
ေ
က်ာ
ငး
္ပ
တ္
ိ ရ
က္မ
ာ
ွ ကြ
ၽ
နမ
္တိ
႔အလယ္
ု တနး
္
ေက်
ာ
ငး
္မ
ာ တက္
ွ ေ
ရာက္
အဖ
႕
ဲ
ြလိ
က္ သူ
ု င
ယ္ခ
်ငး အိ
္ မ
ေ
္တြ
မ
ာသင
ွ ယူ
္ ခ
ပ
့
ဲါတယ္
။ အထက္
တနး
္
ကို
တစ
အိ
္ မ
ၿ
္ပး
ီ
တစအိ
္မ္ အျ
ပနအလွ
္ န
္အလယ္
သံ
ေက်
ာ
္
လည္
ခ
တဲ
့
ဲ ့ အမ
တ္
ွ တရ
ေလး
ကို အၿ
မဲအထက္
တနး
္
ေက်
ာ
ငး
္မ
ာ
ွ
သတိ
ရ
တယ္
။အရ
မး
္လည္
း
ေပ်
ာ
ခ
္တယ္
့
ဲ ။သင
ယူ
္ ခ
ပ
့
ဲါတယ္
။

အဲ
မ
့
ာ အလည္
ွ အပတ္ေ
နာက္
ဆံ
း
ုေ
န႔ အတန
း
္ထဲ
မ
ာ ကြ
ွ ၽ
နမ အေ
္ တာဆံ
္း
ု
သူ
င
ယ္ခ
​
်ငး
​
္တစ
ေ
​
္ယာ
က္အိ
​မက အျ
​
္ ပန​မ
္ ဟု
တ္
ပါ
ဘူ
း။ဒ
ါေပ
မယ္
့စာ
ၾ
ကိဳ
း
စား
လိ႔
ု
အရ
မး
​
္ေ
​
နပလု
ူ႔ သစ
ိ ပ
​
္ငအရ
​
္ ပ
ိ
မ
​
္ာ
ွထု
င
ိ
ၿ
​
္ပးအခ
ီ နး
္ထဲ
မ
ာ အညံ
ွ ဆံ
့းေ
ု က်
ာ
ငး
္သာ
း
အာ
းလံ
း
ု
က အု
န
း
​
္ေ
​ရ အတူ
တူအျ
ဖစ္ သတ္
မ
တ္
ွ မ
ခခ
ံရ
့
ဲ
တာ
ေ
သာက္
ခ
​
တယ္
့
ဲ ။
​ တစ
ေ
္ယာ
က္န
႔ကံ
ဲ ေ
ကာင
း
္လိ
႔ေ
ု ျ
ပာ
ရပါ
မယ္
။ တျ
ခာ
း
တစ
ေ
္ယာ
က္ခ
ရ
ဲ
ြေတာ
မ
့ယ္
။အဲ
ဒ
့
ေ
ီနက​ဘာ
႔ သာေ
တြထက္ ျ
မနမ
္
ာစာ
ေ
နာက္
ဆု
​း
ံေ
​
နဆိ
႔ေ
ုတာ
့ အပ
ငအရ
​
္ ပ
ိ
မ
​
္ာအာ
ွ းသန
ပ
္ါတယ္
။ ၂
၀၁၂ ခ
ႏ
ုစ
ွမ
​
္
ာ
ွ
အာ
းလု
း အမ
ံ တ​
ွ တ
္ရ စ
ကား
ေ
​လး
ေ
​တြဆယ္
တနး
္
စာေ
မးပ
ကိ
ဲ
ြ ုေ
ျဖဆိ
ခ
ု
ပ
့
ဲါတယ္
။
ေ
​
ျပာ
ၾ
ကၿပ
ီ ေ
​
ယာက်
ာ
္
းေလးဘာ
သာတခ
်ဳ
႕
ိမ
ာ အာ
ွ းနည္
း
ခ်
က္
ရလိ
ွ
ိ႔
ု
သူ
င
ယ္ခ
်ငး
္
ေတြ
ေ
​
ရာ့ မ
​
န
ိး
္ကေ
လးမ
ေအာ
ငခ
္ပ
့
ဲ
ါဘူ
း
။
သူ
င
ယ္ခ
်ငး
္
ေတြ
ပ
ါအာ
းလံ
းင
ု ၾ
ု
ိ
ကတယ္
။၂၀
၁၂ အေ
ရးအခ
ငး
္လည္
း
​
ျ
ဖစခ
္
လိ
့
ဲ ႔
ု
အဲ
့ ေ
​
နာက္
ပ
​
င
ု
ိး
္ မ
န
ိး
​
္က​
ေလးကံ
ဆိး
ု
တယ္
။ ၿ
ပး
ီေတာ့မသာ
ိ း
စကိ
ုု
သူ
င
ယ္ခ
​
်ငး
​
္
ေ
​တြအမ
်ာ
းစု(
၉) တနး
​
္
​အေထာက္
အကူ
ျ
ပဳ
ႏင
ု
ိဖ
္႔ ပ
ု
ိ ညာ ဆက္
ဆက္မ
တက္ခ
​ဘူ
ဲ
့း။ဒ
ီအမ
တ္
ွ တရ
ကိုမသင
ယူ
္ ဘဲအလု
ပ
စ လု
္ ပ
ရ
္ပါ
ေတာ
့
မေ
မႏ
့င
ု
ိဘူ
္း။ တယ္
။
AG: ဆရ
ာမရ
ဲ
႕ ပ
ညာေ
ရးေ
နာက္
ခ
ံ
အေ
ၾကာ
င္
းေ
လးေ
ျပာ
ျ
ပပါ
ဦ
း
။
AG: ဘယ္
အရာ
က ဆရ
ာမကု
ိ

88
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ကဗ
်ာ
ေရး
ဖြ
ဲ
႔
ဖိ
ု
႔ လံ
ႈ
႔
ေ
ဆာ္
ခ
့
ဲ
တာလဲ
။ျဖ
စေ
္စ
ခပ
့
ဲါ
တယ္
။
ကဗ
်ာ
ေတြေ
ရးျ
ဖစ္
တ့
ဲအေ
ၾကာ
င္
းေ
လးကဗ
်ာ
ဆရာ
မျ
ဖစဖ
္
႔အိ
ု
ိ ပ
မ
္က္မ
မက္
ခ
ပ
့
ဲါ။
ေ
ပါ့
။အ့
ဲ
ဒ
ါေလး
ေျပ
ာျ
ပပါ
။ ယေ
နထိ
႔ ကိ
ယ္
ုကိ
့ကိ
ုယ္
ု ကဗ
်ာ
ဆရာ
မလိ
႔
ု
S
W: ကြ
ၽ
နမ
္ NGO ေ
တြမ
ာမ
ွ သတ္
မ
တ္
ွ ပ
ါဘူ
း
ရင
ွ။
္
အလု
ပ
လု
္ ပ
ေ
္တာ
့ အမ
်ဳ
း
ိ
သမး
ီ
အမ်
ာ
းႀ
ကီ
းန
႔ေ
ဲ ျပာ
ဆိုဆက္ဆံ
ခရ
့
ဲတယ္။
AG: အႏ ွ
စ္
သက္ဆံ
ု
း ကဗ ်
ာဆရာ
သူ
တိ
ရ
႔
ု႕ ေ
ဲ နစ
႔ဥ္ ဘဝ ခစ
ံာ
းခ်
က္
ေတြ
သုိ
႔
မ
ဟုတ္ စာ
ေရး
ဆရ ာ
က
က်
မကိ
ုအၿ
မဲေ
ျပာ
ျ
ပမ ်
ွ
ေဝတယ္။
ဘယ္သူ
ျဖ
စ္
မလဲ။ ဘာ
ေၾ
ကာင္
့သူ႔
ကုိ
သူ
တိ
႔ ႀ
ု ကံဳ
ေတြ႕
ေနတဲ
့ အိ မတြ
္ငးသေ
္ ဘာက် ႏ
ွ
စ္
သက္တာ
လဲ။
အၾ
ကမး
္
ဖက္
မ
အေ
ႈ ၾ
ကာင
း
္၊ Do
wry
အေၾ
ကာငး
္၊အမ ်
ဳ
း
ိသမး
ီ
ျဖ
စလိ
္ ႔တန
ု း
္တူ
SW: ကြ ၽ
နမ
္ရ
႕ အႏ
ဲ စ
ွသက္
္ ဆံ
း
ု
အခင
ြအေ
့
္ ရးမ
ရေ
ွ
ိၾ
ကာ င
း စ
္ တာေတြ
ကဗ်
ာဆရာ
က စ ာဆိေ
ု
တာႀ
္
ကီး ဆရာ
အၿမ
န
ဲား
ေထာငရ
္ငး
္
န႔ ကဗ
ဲ ်
ာ
ေရးဖ
ဖ
ဲ
ြ႔
ု
ိ
တငမ
္းျ
ု
ိ ဖ
စပ
္ါ
တယ္ ။ သူ
႔ကဗ်ာ
ေတြ
စတ္
ိကူး
ရလာ ခပ
့
ဲ
ါတယ္။
အရမး ေ
္ လးနက္ပါ
တယ္
ရင
ွ။ သူ
္
႐ဟင
ု
ိ ဂ
​
္်
ာ အမ်
ဳး
ိ
သမး
ီေ
​
တြရ႕ႏ
ဲ င
ု
ိင
္
ေ
ံရးကဗ်
ာေ တြ
လည္းအမ်
ားႀ
ကီ
း
အခက္
အခ
​ ေ
​
ဲတြ
ကု
ိ ကဗ ်
ာ
ကတဆင ့ေ
္ ရး
ဖ႕
ဲ
ြ
ခပ
့
ဲါ
တယ္
။ ဒါ
ေၾ
ကာင့ သူ
္ ကိ
႔ု
လူ
ထု
ကိုသတငး
္
စကာ
း(mess
age
)ပ သေ
ု
ိ ဘာက်ႏ
စ
ွသက္
္ တာပါ
။
ပ
ခ
႔
ု
ိ်င
လိ
္ ႔ ေ
ု ရးျ
ဖစတာ
္ ပ
ါ။ အဓ
က
ိ
အမ
်ဳ
း
ိ
သမး
ီ
ေတြ
ကိ
ု ခ
ျ
ဲ
ြခာ
းဆက္
ဆံ
တာ
AG:TheArtGardenRohi
ngya
ရပ
တန
္ ဖ
႔
္႔ရ
ု
ိ ည္
ရယ္
ြၿ
ပးစ
ီ ေ
ရးျ
ဖစတာ
္ ပါ
။
Pageမွ
ာဆရ ာမကဗ ်
ာဘယ္ႏွ
စ္
ပု
ဒ္
အယ္ဒ
တာ ေ
ီ တြ
လည္း အမ ်
ား
ႀကီ
း
ေရြ
း
ခ်ယ္
ေ
ဖာ္
ျ
ပခံ
ရ
ၿပီ
လဲ
။
ကူ
ညီခပ
့
ဲ
ါတယ္။စာဖတ္မတ္
ိ ေ
ဆြေတြ
SW: ဟု တ္
ကဲ့ (၇) ပ ဒ
ု
ပ
္ါရ
င
ွ။
့
္
အား
ေပး
ခလိ
့
ဲ သာ
႔
ု ကဗ်
ာေတြ
ေနာက္
ထပလည္
္ းေရး
ပထာ
႔
ု
ိ း
တယ္။
ဆက္ေရ
းဖဖ
႔
ဲ
ြ႔ ခ
ု
ိ န
ြအာ
္ း
၊ တြ နး
္
အား

89
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

AG:ဘဝ
ရဲ
႕စံ
ျ
ပပု
ဂ
ၢ
ိ
ဳလ္(
ဟီ႐
ိ
ု
း)က

AG: ပ
ထမဆံ
ု
းေရ
ြ
းခ်
ယ္
ေဖ
ာ္
ျ
ပခံ
ရ
တ့ဲဘယ္
သူ
ပါ
လဲ
။

ကဗ
်ာ
ကေရ
ာ ဘယ္
ကဗ်
ာ
ပါလဲ
။ အ့
ဲ
လိ
ုSW:ကြ
ၽ
နမ
္ရ
႕အေ
ဲ မပါ။သူ
လာ
႔ က္
ေ
ရြ
းခ
်ယ္
ေ
ဖာ္
ျ
ပခံ
ရ
တ့ဲ
အခ်
ိ
န္
မွ
ာ ဘယ္
လိ
ုေစ
တနာ
၊ေမ
တၱာ
၊ အန
စန
္ာ
ခႏ
ံင
ု
ိ
တဲ
္ ့
ခ
ံ
စား
ရလဲ
။ခံ
စ
ားခ
်က္
ေ
လးမ
ွ
်ေဝ
ပါ။ ပ
ဂ
ုဳ
ိ
ၢလ္
ကြၽ
နမ
​
္အတြ
က္
​တျ
ခာ
းမရ
ပ
ွ
ိါဘူ
း
။

S
W:က်
မရ႕ပ
ဲ ထမ
ဦးဆံ
းကဗ
ု ်ာ
က”
ဂ
ဏ္
ု ယူ
စ
ရာ သမ
း
ီမဟာ
”ျဖ
စပ
္ါ
တယ္
။AG: ႐
ိ
ု
ဟင္
ဂ
်ာ
လူင
ယ္မ
်ဳ
ိ
း
ဆက္
ေ
တြ
ဘယ္
လိ
ုခစ
ံ
ားခ
ရ
့
ဲလဲ
ဆိ
ရ
ုင
္ အရ
မးအတြ
္ က္သတင
္
းစကာ
းေလးဘာ
မ်
ား
စ
တ္
ိ လႈ
ပ
ရ
္ာ
ွး
ခပ
့
ဲါ
တယ္
။ေပ
်ာ
လည္
္ း
ေပ်
ာ
္ပါ
း
ခ်
င္
ပါ
သလဲ
။
ခ
ပ
့
ဲါတယ္။လူ
ေတြ
အား
ေပး
တာေတြလိ
႔႔
ု
SW: အသိပညာ အတတ္ ပ
ညာ ကိ
ု
ႀ
ကိ
ဳး
စား ေရး
ဖခ
႔
ဲ
ြတာ
့
ဲ ကိ
ု
ေလ့
လာသငယူ
္ပါ။ စာျ
ဖစျ
္
ဖစ၊
္
ေ
က်နပမ
္ပ
ိါ
တယ္
။
အလု
ပျ
္
ဖစျ
္
ဖစ္ႀကိဳ
း
စား
လုပ
ေ
္ဆာ င
ပ
္ ါ
။
အလု
ပ
လက္
္ မ
့မ
ဲ ေ
နပါ
န။ အခ
႔
ဲ ်န
ိကိ
္ု
AG: ဘဝ
မွ
ာ ဘာ
ျ
ဖစ္
ခ
်င္
ပ
ါလဲ
။အသံ
း
ု
ခ်
ပါ
။ အခ
်န
ိရ
္
႕ အသံ
ဲ း
ု
ခ်
ျ
ခငး
္
ကို
ဆိ
ု
လိ
ု
ခ်
င္
တာက ဘဝ ရ
ည္မ
ွ
န္
းခ
်က္
က မ
ခမ
ံပ
ိ
ါေစ
န။တိ
႔
ဲ း
ု
တက္
ေအာ
ငျ
္
မငေ
္
အာင
္
ဘာ
လဲေ
ပါ့
။ မ
ႀကိ
ဳ
း
စား
ပါ
က ေ
နာက္
က်

S
W:က်မျ
ဖစခ
္
်ငခ
္
တာ
့
ဲ က ဆရာဝန
ပ
္ါ။က်န
ရ
္စသြ
္ား
ပါ
လိမမ
့
္
ယ္။

ဒ
ါေပ
မ့အေ
ဲ ၾ
ကာငး အမ
္ ်ဳ
း
ိ
မ်
ဳး
ိ
ေၾ
ကာင့ေ
္ က်
ာငး
္
မတက္ႏ
င
ု
ိရ
္ငေ
္တာင
္onl
i
ne

ပညာ
ဆက္လက္သင
ယူ
္ ခ
င
ြပ
့
္ါမ
ရခလိ
့
ဲ ႔က စ
ု ာ
ေတြ အမ
်ာ
းႀ
ကီ
း ေလ့
လာ

အိ
ပမ
္
က္ဟာ အိ
ပမ
္
က္ အျဖစသာသင
္ ယူ
္လိ
ရ
႔
ုပါ
တယ္
။ အခ်
န
ိကိ
္ု

က်
နရ
္စ
ခ
​
္ပ
့
ဲါ
ၿ
ပ။
ီ တန
ဖ
္း
ု
ိထာ
းၿ
ပီ ကိ
ယ္
ုဘဝ
့ ကိ
ု
တန
ဖ
္း
ု
ိရ
ေ
ိ
ွအာ
င္လု
ပ
ပ
္ါ။

AG: ႐
ိ
ု
ဟင္
ဂ
်ာ
အသု
ိ
င
္
းအဝ
ု
ိ
င္
း

90
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

တစ
္
ခု
လံ
ု
းအတြ
က္
ေရ
ာ ပ
ါး
ခ်
င္
တ့
ဲကိ
ယ္
ုလူ
့မ်
ဳ
း
ိသမ
င
ု
ိး
္ကိ
ုမမ
ိ
တိ
ိ ကိ
႔
ုယ္
ုတိ
င
ု္
သတင
္
းစကာ
းေလး
က ေ
ရးၾ
ကပါ
။ အန
ာဂတ္
မ
်ဳ
း
ိ
ဆက္
ေ
တြ
ဘာ
မ်
ား
ျ
ဖစ္
ပ
ါမလဲ
။ အျ
ပစမ
္
တငႏ
္
င
ု
ိေ
္အာ
င၊ သမ
္ င
ု
ိး
္တရ
ားခ
ံ

S
W:မမ
ိတိ
ိရ
႔
ု႕ကံ
ဲ ၾ
ကမာ
ၼ
ကို
ေျပ
ာငး
္
လဲ႔မ
ဖ
ု
ိ ျ
ဖစမ
္
ေ
ိအာင
္မမ
ိ
တိ
ိ ရ
႔
ု
႕ တာ
ဲ ဝနကိ
္ု

မ
မ
ိကိ
ိယ္
ုမမ
ိိ အရငဦ
္
းဆံ
း
ု
စေျ
ပာင
း
္ပ။ေ
ါ က်
ပန
ြၾ
္
ကပါ
။

မ
မ
ိတိ
ိရ
႔
ု႕
ဲ သာ
းသမ
း
ီမ်
ာ
းကိ
ု
ပ
ညာသင
ေ
္ပး
ပါ
။ တနး
္တူ
ညီ
မ်
ွ
တ့
ဲAG: အခ ု
လိ
ု စိ
တ္
ရွ
ည္လက္
ရွ
ည္
အခ
င
ြအေ
့
္ ရ
းကိ
ု
ဘယ္
သူ
မွ
လြယ္
လြ
ယ္
န႔ေ
ဲ ျ
ဖၾ
ကား
ေပပ
းတဲ
့
အတြ
က္T he Art
မ
ေပး
ၾ
ကပါ
ဘူ
း။ သမ
င
ု
ိး
္ကိ
ေ
ု
လ့လာ
ပါ
။Ga
rde
n Ro
hingy
a မ
ွ
မ
မ
ိတိ
ိ႔
ုဘာ
မာ
ွး
ေနလဲ
ျ
ပနသံ
္း
ုသပ
ပ
္ါ။ ေ
က်း
ဇူ
း
တင္
ပ
ါတယ္
။

S
W: အခ
လိ
ု မ
ု
်ဳ
းမ
ိ မ
ိ
ရ
ိ႕ခ
ဲ စ
ံ
ားခ
်က္
၊
ျ
ပဳ
ျ
ပငသင
္ တာ
့
္ ေ
တြ ျ
ပဳ
ျ
ပငပ
္
ါ။ခ
ယူ
ံ ခ
်က္
ေ
တြ မ
်
ွေဝ
ခင
ြ့
္
လု
ပ
သင
္ တာ
့
္ ကိ
ုလု
ပ
ပ
္ါ။ေ
ရာ
ွင
သင
္ တာရ
့
္ ရခ
ွ
ိတ့
့
ဲအတြ
ဲ က္
လည္
း T
he Ar
t
ေ
ရာ
ွင
ပ
္ါ။ေ
မး
ြရ
ပဌ
္ာ
ေနကိ
ုအျ
မနဆံ
္းGa
ု rde
n Ro
hingy
a ကိ
ုအထူ
း
ျ
ပနႏ
္
င
ု
ိေ
္ရ
း၊ တန
း
္တူ
ညီ
မ်
ွ
ေရး
န႔ေ
ဲ က်
း
ဇး
ူ
တငပ
္
ါတယ္
။ã
ျ
ငမ
ိး
္
ခ်
မး
္
ေရး
အတြ
က္
လြ
ယ္
ကူ
ေခ
်ာ
ေမာ
တဲ့အေ
ကာင
း
္ဆံ
း
ု
န
ည္း
လမး
္
ကို
ေ
ရး
ြခ
်ယ္
လု
ပေ
္
ဆာင
ၾ
္ကပ
ါ။

91
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

2020NEW YEARRESOLUTI
ONS
OFOURPOETS

92
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

“Iwant to write on the condi

tions and
sufferi
ngsofRohi
ngyarefugeesinrefugee
camps,Cox‘
s bazar and those who are
sti
llinsi
deArakan.
”
RoAnmaulHasan,22

“Iwant to wri
teon Rohi
ngya cultureand
tradi
tion.
”
MohammedRezuwan,22

“
Iwant to wri te on women spi
rit,thei
r
mi
ghtandresi
lience.
”
Thi
daShani
a,19

“Iwantto wri
teonthenatureandhuman
behavi
or.
”
Di
aloguePar
tner
,29

“I want to wri
te on educati
on and
patri
oti
sm.
”
Ny
einChanNaj
am,24

93
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

“I
wanttowri
teonthefutureofRohi
ngya
girls.
”
RoMar
oon,28

“Iwant to wri
te on peace,di
gni
ty and
humanri
ghts.
”
RoYassi
nAbdumonab,27

“
Iwanttowri
teonwomen‘
sautonomy.
”
Par
minFat
ima@MaMayChi
t,19

“I
wanttowriteabouttheresili
enceofmy
Rohi
ngya people and the evergreen
beautyofmyhomelandArakan.”
Lal
mot
iKhan @SF I
slam,22 and Ro BM Hai
ru,
21

“Iwant to wri
teon theri
ghts and j
usti
ce
for every persecuted people i n the
world.”
Zahi
dul
lah,21

“Iwant to write on civi

lizati
on of our
Rohi
ngya community and youth
empowerment.”|Ma ungMaungMy i
nt,19

94
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

“I
wanttowri tepoemsforrevoluti
onary
spiri
tandmycountry.
”
RoMehr
ooz,20

“Iwant to write on how children are

forcedtobelaborsinrefugeecamps.
”
AzadMohammed,23

“Iwant to wri te on the obstacles and

sufferings Ipersonally experience and
how Iconquer them i n the wings of my
patienceandenjoythelifehappily.
”
Fai
sal
,21

“Iwant to wri te on education,freedom,

peace, multi-culture, harmony and
humani
ty and specially for women ri
ghts
andfreedomi
nMyanmar. ”
RyMgMgKhi
n,22

“
I want to wri
te for moti
vati
on and
i
nspi
rati
on.
”
Jahangi
rAl
om,22

95
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

“
Iwanttowri teonmypeople‘
ssufferi
ngs
andongoi
ngactsofgenoci
deagainstthem
i
nMyanmar.”
Paci
fi
stHoque,17

“Iwantto wri
teaboutongoingsufferi
ngs
of my Rohingya people and cultural
barri
ersforRohingyawomen.
”
Shahi
daWi
n,23

“
Iwant to wri
te on love,roman and
affecti
on.
”
NurKamal
,25

“Iwantto wri
teaboutthefai lureofthe
human consci
ence to stop the ongoi
ng
Rohi
ngyarefugeecri
sis.
”
Sahat@Zi
aHer
oNai
ng,26

P
96
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

BOSON MALA
(
ROHI
NGY A PROV ERB)

97
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

႐
ိ
ု
ဟင္
ဂ
်ာ
့ဆိ
ု
႐
ိ
ု
းစကာ
းပံ
ု
(၁)

“
No-
handedef
uaye,dudno-
fa.
”
အသံ
ထြ
က္
-[ေ
နာဟာ
နေ
္ဒ
ေဒဖ
ဝ
ူါေ
ယ၊ဒ
ဓ
ူ္ေ
နာဖ
ာ]
-Ro
hingy
apr
ove
rb

ျ
မနမ
​
္
ာဘာ
သာျ
ပန္
​

“
ငိ
ု
တတ္
​ တဲ
့
က​
ေလး
ႏိ
ု
႔
ပိ
ု
စ
ိ
ု
႔
ရ”

အဂ
လိ
ၤ ပ
ဘာ
​
္ သာ
ျ
ပန​
္

“
Hewhodo
esno
tcr
y,do
esno
tge
tthemi
lk
.”

–ဆိ
ု
လိ
ု
ရင
္
း
​

ဤစ
ကား
ပကာ
ု
ံ းအရ
ာဟူ
သမ်
ွ
သည္ေ
တာင
း
္ယူ
မ
သာ ရ
ွ ရမ
ွ
ိည္
ျ
ဖစသည္
္ ။
မ
ေတာ
ငး
္ဘဲ
ေ
နလွ
်
င္
မမ
ိခ
ိ
စ
ံား
ထိက္
ုသေလာ
က္မ
ရရဘဲ
ွ
ိ ဆံ
း
ု
႐ဴ
ံ
ွး
နစန
္
ာပါ
လိ
မမ
့
္
ည္။ဥ
ပမာ
ႏ
စ
႔
ု
ိကေ
႔
ု
ိ လး
တစေ
္
ယာက္
သည္ဗ
က္
ု
ိ ဆာ
လာေ
သာအခ
ါတိ
တ္
ေန
လွ်
င္မ
ခ
ိငျ
္
ဖစသူ
္က
လည္
း
သား
ေလး
မာမ
ွ ဆာ
ေသး
ဟုထင
မ
္တ္
ွကာႏ
မ
႔
ု
ိတိ
က္
ုဘဲ
ေန
လိမ
မ
့
္ည္
။

98
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

သိ
ေ
႔
ု
သာ္
ရဖ
ံန
ရ
္ခ
ံါင
တတ္
ု
ိ ေ
သာကေ
လးသည္
ဗက္
ု
ိဆာသည္
ျ
ဖစေ
္
စ၊မ
ဆာသည္
ျ
ဖစေ
္
စ
ႏ
စ
႔
ု
ိရ
႔
ု
ိတတ္
သည္
မ
ာမ
ွ မ
ိ
တိ
ိ ႔
ု
ကိယ္
ုေတြ
႕
ျ
ဖစေ
္
ပသည္
။ယင
း
္ကိ
ု
ဥပမ
ာေဆာ
ငကာပ
္ ညာေ
ပး
စ
ကား
ပု
ံ
အသြ
င
ေ
္ျပ
ာငး
္
လိက္
ုျ
ခငး
္
ဟုထင
ရ
္သည္
။

မ
မ
ိရ
ိပ
င
ု
ိခ
္င
ြ
ရ
့
္ေ
ွ
ိသာ တစ
စ
္တစ
ု
ံ ခ
္
ကိ
ု ု မ
ရရသေ
ွ
ိ ရ
႕
ြ မ
ဆုတ္
မ
နစ္
ေ
တာင
း
္ဆိ
ရ
ု
မည္
ျ
ဖစသည္
္ ။ အမ
ရ
ိေအာ
င္ႀ
ကံ
ေဆာ
ငႀ
္
ကိ
ဳး
ပမး
္
ရမည္
။ မ
ည္မ
​
်ပ
ွင
္
​
အခ
က္အခ
​ ဲ႐
ေ
​
ိ
ွစကာ
မူ​
ရ
ကိရ
ု
ရရ
ွ
ိမ
ည္ဟုေ
​ နာက္
မ
​
ဆုတ္
ပ
​
ဲ​ဇ
သတၱ
ဲ
ြ ႏ
ိ
င
ွ့​
​
္ စ
စ
ဲ
ြၿ
ဲ
ြမ
ၿ
ဲမဲ
ေ
႐႕
ွဆက္
လ်
​င
ွ​
္
မခ
ု်
ေ
​အာ
ငျ
​
္
မငမ
​
္
ည္ျ
ဖစေ
္
ၾကာ
ငး
္သြ
ယ္
ဝ
​က္
ု
ိ​ရ
ည္ညႊ
​နး
​
္
ထား
ပါ
သည္
။
​

စ
ကား
ပ၏ လံ
ု
ံ း
ု
ခ်
ငး
​
္အဓ
ပ
ိာ
ၸယ္
မ
​
ာNo
ွ -Ha
ndede(
မငတတ္
​
ု
ိ ေ
သာ)F
ua
(
က​ေ
လးင
ယ္)၊
​dud(ႏ
႔
ု
ိ)၊
no-
fa(
မရ)ဟူ
၍ျ
ဖစပ
​
္
ါသည္
။ဤစ
​ ကား
ပ၌“
ု
ံ င
ေ
​
ု
ိနသည္
့
​
က​
ေ
လး”
ကားရ
သငရ
့
္
ထိက္
ုသည္
့အရ
ာကိ
ုမဆု
တ္
မ
​န
စ​အရ
္ လွမ
း
္ေန
ေ
​သာ သူ
တစ
ဥ
္း
ီခ
်ငး
္
စကိ
ီုရည္
ၫႊ
နး
္
ေနသကဲ
့”ႏ
စ
႔
ု
ိရ
႔
ု
ိ”ပ
ဒ
ုစ
္ကလည္
ု း​
ေအာ
ငျ
​
္
မငတ
​
္ိ
း
ုတက္
ၿ
​
ပး
ီ
အက်
ဳ
ိ
းမ
်ာ
းမ်
ာ
းခစ
ံ
ားႏ
င
ု
ိေ
​
္ၾ
ကာင
း
​
္ကိ
ုရည္
ၫႊ
​နး
​
္
ပါ
သည္
။ထိ
​ ေ
​
႔
ု
ၾကာ
င့
​
္မ်
ာ
းမ်
ာ
းႀ
ကိ
ဳး
စား
၍
ေ
နာက္
မ
​
ဆုတ​
တ
္မး ​
္ ေ
႐႕
ွဆက္
လွ
​်
င္ဧ
ကနမ
​
္
ခ
ု် ​
ေ
အာင
ျ
​
္မင
​
္ တိ
း
ု
တက္
မ
​
ည္ကိ
​ု
ေ
ဖာၫႊ
္နး
္
ေပး
ေနေ
သာစ
ကား
ပေ
​
ု
ံကာ
ငး
​
္တစ
ပ
္ဒ
ုျ
္
ဖစပ
​
္
ါသည္
။
​

ေ
လာက၏ ေ
မာဟ၊ေ
လာဘ ဖ
း
ု
ံလႊ
မ
း
္ကာအာ
းႀ
ကီ
းသူ
က အာ
းနည္
း
သူကိ
ု
ဆံ
း
ု
႐း
ႈ
ံ
ေစတတ္
သည္
။ ထိ
အာ
ု း
နည္
း
သူတိ
၏ အခ
႔
ု င
ြအေ
့
္ ရ
း၊ရ
ပင
ု
ိခ
္
င
ြမ
့
္်
ာ
းကိ
ုပ်
က္
စး
ီ
န
စန
္ာ
ေစတတ္
သည္
။ ထိ
သိ
ုေ
႔
ုသာ
အခါ
တြ
င္ မ
မ
ိသည္
ိ ေ
ရသာ
ခကာ
ု
ိ
လက္
ပ
က္
ု
ိ ၾ
ကည္
ေ
့
နလွ
်
င္ ထိ
ဆံ
ုး
ု႐
ဴ
ံ
ွးခ
ခ
ံရ
့
ဲေ
သာ အခ
င
ြအေ
့
္ ရ
းမ်
ာ
းသည္ သင
ထံ
့
္
အလိ
အေ
ု လ်
ာ
က္ေ
ရာက္
လာမ
ည္မ
ဟုတ္
ေ
ခ်။မ
ည္သည္
န
့
ည္း
မ်
ွ
မဆိ
ုေ
တာင
း
္ဆိ
မ
ု
သာ
ွ
တစ
ေ
္န႔
ျ
ပနလည္
္ ခ
စ
ံား
ႏင
ု
ိမ
္
ည္ျ
ဖစေ
္
ပသည္
။

မ
မ
ိတြ
ိင္အလိ
ရ
ု
ေ
ွ
ိနေ
သာ အရ
ာဟူ
သမ်
ွ
ကိ
လည္
ု း သူ
႕
ကံသူ
႕
ေၾ
ကာင
း
္ႏင
ွ
့
္
ေ
ရာက္
လာမ
ည္ဟုသေ
ဘာမ
ထား
ဘဲအရ
အမိလွ
မ
း
္ႏင
ု
ိ
ေ
္အာ
င္အာ
းထု
တ္
ၾ
ကရမ
ည္
ျ
ဖစေ
္
ၾကာ
ငး
္ေ
ရး
ွလူ
ႀ
ကီ
းတိ
က ဤစ
႔
ု ကား
ပမ
ု
ံတဆင
ွ ့
္လမ
း
္ၫႊ
န
ေ
္ပး
ျ
ခငး
္
ျဖစ
သည္
္ ။

ထိ
ျ
႔
ု
ပင​
္
ျ
မနမ
​
္
ာတိ
မ
႔
ု
ာ
ွလည္
း
​
”ႀ
ကိ
ဳး
စား
ျ
ခငး
​
္
သည္
​
ခန
ြအာ
​
္ း
”ဟူ
၍လည္
း
ေကာ
ငး
္၊
အဂ
လိ
ၤ ပ
တိ
္ မ
႔
ု
ာ“
ွ T
hes
que
akywhe
elge
tst
hegr
eas
e.”ဟူ
၍လည္
း
ေကာ
ငး
္

99
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ဆင
တူ
္ စ
ကား
ပမ
ု
ံ်
ာ
းလည္
း
​
႐ပ
ိ
ွါ
သည္
။
​

ဆိ
႐
ု
း
ု
ိစကာ
းပသည္
ု
ံ ေရး
ွ
လူႀ
ကီ
းတိ
႔
ု
လက္
ေ
တြ႕
ႀ
ကံဳ
ခေ
့
ဲသာဘဝ
သငခ
္
နး
္စ
ာမ်
ာ
း
၏ အရ
ပ
ိအေ
္ ရ
ာငမ
္
်ာ
းပင
္ ျ
ဖစေ
္
ပသည္
။ စ
ကား
ပေ
ု
ံကာ
ငး
္မ
်ာ
း၏ လမ
း
္ၫႊ
န
္
တိ
က္
ုတြ
နး
္
ခ်
က္
မ်
ာ
းကိ
ုနာ
ခအသံ
ံ း
ု
ခ်
တတ္
လွ
်
င္မ
မ
ိဘဝ
ိ မ
ာ
ွလည္
း အက်
ဳ
း
ိအျ
မတ္
ရ
လဒေ
္
ကာင
း
္မ်
ာ
းကိ
ု
ခစ
ံာ
းႏင
ု
ိ
ပ
္ါမ
ည္။

ဤစ
ကား
ပ၏ အႏ
ု
ံ စ
ွသာ
္ ရ
ကိုေ
ကာင
း
္စာစ
ြ တ္
ိထဲ
မတ္
ွယူ
လ်
က္မ
မ
ိလူ
ိမ်
ဳ
း
ိ၏
ဆံ
း
ု
႐ဴ
ံ
ွး
နစန
္
ာခခ
ံ
ရ
့
ဲေသာအခ
င
ြအေ
့
္ ရ
းဟူ
သမ်
ွ
ကိ
ုျ
ပနလည္
္ အရလွ
မ
း
္ႏင
ု
ိ
ေ
္အာ
င္ေ
ရသာ
ခု
ိ
မ
ေနဘဲ
ေနာ
က္မ
ဆုတ္
တမး
္
ႀကိ
ဳ
း
ပမး
္
ၾ
ကပါ
စ။
႔
ု
ိ

[
Lal
mot
iKha
nေပ
းပေ
႔
ု
ိ
သာစ
ကား
ပကိ
ု
ံုလူ
ထု
ဝဏၰ
ကရင
ွ
း
္လင
း
္တင
ျ
္ပသည္
။
]

100
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

႐
ိ
ု
ဟင္
ဂ
်ာ
့ဆိ
ု
႐
ိ
ု
းစကာ
းပံ
ု
(၂)

“
GórórGoruGáñçárKerNahá”
အသံ
ထြ
က္
-[
ေဂၚ
ေ
့ရာ
ရ
္္ေ
ဂါ႐
ူဂါ
ငရ
္ာ
ရ
့္ကဲ
ရ
ဲ
့
္နဟာ
း]
 

ျ
မနမ
္
ာဘာ
သာျ
ပန္
“ရ
ြ
ာနာ
းကျ
မက္
ရြ
ာႏ
ြ
ားမ
စား
။”

အဂ
လိ
ၤ ပ
ဘာ
္ သာ
ျ
ပန္
“F
ami
l
iar
it
ybr
eedsc
ont
empt
,di
st
anc
ebr
eedsr
espe
ct.
”

-ဆိ
ု
လိ
ု
ရင
္
း
ဤစ
ကား
ပကာ
ု
ံ းမ
မ
ိအန
ိ း
ီ
အနာ
းရွ
ိ
တစစ
္
တစ
ု
ံ ခ
္
ေ
ုသာ
အရာ
ကို
တနဖ
္
း
ု
ိမထာ
း၊
မ
ေလး
မစာ
းလ်
စလ်
္ဴ႐
တတ္
ႈ သည္
့လူ
႕
သဘာ
ဝတစ
ခ
္ကိ
ုုရည္
ၫႊ
နး
္
ထား
ျ
ခငး
္
ျ
ဖစသည္
္ ။
စ
ကား
ပ၏ လံ
ု
ံ း
ု
ခ်
ငးအဓ
္ ပ
ိာ
ၸယ္
မ
ာGo
ွ rór(
ကိယအ
ု့ိ
္မ၏)
္၊Go
ru(
ႏာ
ြး
)၊Gáñçár
(
မခ
ုဝ
္
တံခ
ါး
၊ဂတ္
ိဝ၏)
၊Ke
r(ျ
မက္
ပ
င)ႏ
္ င
ွ
့
္Na
há(
မစာ
း)ဟူ
၍ျ
ဖစသည္
္ ။
 လူ
တိ
သည္
႔
ု
မ
မ
ိ၏အန
ိ း
ီအန
ား၌
ရေ
ွ
ိသာလူ
ပ
ဂ
ုဳ
ိ
ၢလ္
၊
ေနရ
ာေဒ
သ၊သဘာ
ဝ႐ခ
ႈ
ငး
္၊
အျမ
ဳေတအေ
မအႏ
ြ စ
ွ
္
စ
သည္
တိ
ကိ
႔
ုုေ
တြ႕
ေနက်
၊ျ
မငေ
္
နက်
ျ
ဖစေ
္
နသျ
ဖင့
္
ထိက္
ုသငသေ
့
္ လာ
က္အ႐
အေ
ု
ိ သမ
ျပဳ
အေ
လးမ
ထား
ဘဲအျ
ခာ
းသူ
၊
တျခ
ားေ
နရာေ
ဒသမ
်ာ
းကိ
ု
အား
က်ေ
နတတ္
သည္
။

ဥ
ပမာ
ျ
ပရလ်
င္မ
မ
ိအန
ိ း
ီ
ပတ္
ဝ
နး
္က်
င၌
္ရ
ေ
ွ
ိသာ သဘာ
ဝ႐ခ
ႈ
ငး တစ
္ ခ
္ကိ
ုု
သူ
မ
်ာ
းဆြ
ေ
ဲ
ဆာင
ေ
္အာ
င္ ဖ
နတီ
္းျ
ခငး
္
မရဘဲ အျ
ွ
ိ ခာ
းေဒ
သမာ
ွ
ရတဲ
ွ
ိ့ ႐
ခ
ႈငး
္
သာကိ
ု
ၾ
ကည္
႐
့
ခ
ႈစ
ံာ
းေဖ
်ာ
ေ
္ျ
ဖရန
္ေင
က်
ြ ပ
သိ
္ န
း
္ခ်
ီ
အကု
န
အက်
္ ခၿ
ံ
ပး
ီအလည္
အပတ္
သြာ
းၾ
ကသည္
မ
ဟုတ္
ပ
ါေလာ
။အခ
့ ်ဳ
႕
ိလူ
တိ
သည္
႔
ု မမ
ိအမ
ိ ်
ဳ
း
ိ၊
မမ
ိစ
ိ
ာေပ
၊ယဥ
ေ
္က်
း
တိကိ
႔
ုုအထင
ေ
္သး
ကာ
အျ
ခာ
းလူ
မ
်ဳ
း
ိ
၊အျ
ခာ
းစာ
ေပတိ
သည္မ
႔
ု ည္ကဲ
သိ
့႔ဂ
ု ဏ္
ုရသည္
ွ
ိ ၊မည္
သိ
ယဥ
႔
ု ေ
္
က်း
သည္
စ
သည္
ျ
ဖင့ အထင
္ ႀ
္ကီ
း
ၾ
ကေသး
သည္
။ သူ
တိ
၏
႔
ု အေ
ျပာ
အဆိ
၊ အေ
ု နအထိ
င
ု
္

101
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ယဥ
ေ
္က်
း
မဓ
ႈေ
လ့ထံ
း
ု
စတိ
ံကိ
႔
ုုအတု
ခ
း
ု
ိၾ
ကသည္
။မမ
ိ
ကိ
ိ ယ္
ုတိ
င
ု္ထိ
သိ
ု႔ျ
ုပဳ
လုပ
ျ
္ခင
း
္ကာ
း
မ
မ
ိသာေ
ိ အာက္
တနး
္
စား
ျ
ဖစေ
္
ၾကာ
ငး
္ေ
ဖာျ
္
ပေန
ျခင
း
္သာ
ျ
ဖစေ
္
ပသည္
။

စ
ကား
ပ႐
ု
ံေ
ႈ
ထာင
မ
့
္ွၾ
ကည္
လွ
့်
င္
ႏာ
ြး
ကသာလု
ပ
တတ္
္ ေ
သာ
အက်
ငတစ
့
္ ခ
္
ျ
ုဖစ
သျ
္ ဖ
င့
္လူ
တိ
ကဖ
႔
ု ၾ
ဲ
ကဥသင
္ ပ
့
္
ါသည္
။
 

ထိ
သိ
ု႔ မ
ု ထီေ
လးစ
ားျ
ပဳ
ျ
ခငး
္
သည္ အာ
းနည္
း
ခ်
က္ တစ
စ
္တစ
ု
ံ ခ
္
ကိ
ု ု
ကိ
ယ္
ုသိ
ထား
၍ ျ
ဖစေ
္
ကာင
း
္ျ
ဖစႏ
္
င
ု
ိသည္
္ ။ ထိ
အာ
ု း
နည္
း
ခ်
က္
မ်
ာ
းကိ
ု ျ
ပဳ
ျ
ပငရ
္
န္
ႀ
ကိ
ဳး
စား
မည္
အစ
့ ာ
း ကဲ
ရ
့
႕
ဲ႐တ္
ႈခ်
ေနလွ
်
င္ပ
၍ပ
ု
ိ င
္ အေ
ျခအေ
နဆိ
း
ု
ဝါ
းေ
နပါ
မည္
။
။
ပ
တ္ဝ
နး
္က်
ငသည္
္ မ
မ
ိတိ
ိအာ
႔
ု း ကိ
ယ္
ုစာ
းျ
ပဳ
ေသာ အရ
ာပင
ျ
္ဖစ
သည္
္ ။
ယင
း
္ပတ္
ဝ
နး
္က်
ငကိ
္ု ကိ
ယ္
ုတိ
င
ု္ အထင
ေ
္သး
ေနလွ
်
င္ သူ
တစပ
္
ါး
က မ
ည္သိ
႔
ု
ေ
အာက္
ခ
်ၾ
ကမည္
န
ည္း
။သတိ
ထား
စရာ
ပင္
မဟု
တ္
ပါ
ေလာ
။ 

ထိ
ျ
႔
ု
ပင္ျ
မနမ
္
ာတိ
မ
႔
ု
ာ
ွလည္
း“ရ
ာ
ြဘု
ရ
ားရ
ာ
ြသာ
းမ႐
ေ
ု
ိသ”စ
ေသာဆင
တူ
္
စ
ကား
ပမ
ု
ံ်
ာ
းရပ
ွ
ိ
ါသည္
။မမ
ိ
မ
ိာရ
ွ သမ
ွ
ိ ်
ွ
ႏင
ွ့ေ
္ ရ
ာငရ
့
္
ေ
ဲက်
နပကာ အျ
္ ခာ
းဂဏ္
ုေက်
ာ
္
ဘု
န
း
္တန
သည္
္ အရ
့ ာ
မ်
ား
ႏင
ွ့ ရ
္ ငေ
္ပ
ါငတန
္ း
္
ႏင
ု
ိေ
္
အာင
္ ႀ
ကိ
ဳး
စား
အား
ထုတ္
ရ
မည္
ျ
ဖစေ
္
ၾကာ
ငး
္တိ
က္
ုတြ
နး
္
ေနေ
သာစ
ကား
ပု
ံ
ျဖ
စပ
္ါ
သတည္
း
။ 

[
ဆရာAbuS
aadေ
ပးပ
ေ
႔
ု
ိသာစ
ကား
ပကိ
ု
ံုလူ
ထု
ဝဏၰ
ကရင
ွ
း
္လင
း
္တင
ျ
္ပပ
ါသည္
။
]

102
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

QUESTI
ONS&ANSWERSSECTI
ON

103
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

Quest
ions Answer
s
“How manypoems “BytheendofFebr uary,
werepubl i
shedsof ar 2020,wehavepubl ished
i
nTheAr tGarden 359Englishpoemsand
Rohingya?How many 184Bur mesepoems( t
otal
543poems) .Wehave139
poetsar ether
e
malepoet sand9f emale
now? ”|Mohammed poets(Total(
148)
.”
I
mr an

“
႐ိ
ု
ဟင္
​ အာ
ရကာ
နမ
္ဂ
ူ
်ာ
ဟစပ
္
ါတီ
ျ
ဖစပ
္
ါတယ္
။
​ ​​ ​ ဒ
အဖ
ီ ႕
ဲ
ြ
ထက္
ေစာ
တဲ့
အဖ႕
ဲ
ြ
လည္
း
​​ "|L
almot
i ရ
ခ
ွ
ိတယ္
့
ဲ ။ဒါ
ေပမ
့
ဲအင
အာ
္ း
Khan@SFI သိ
ပ
မ
္မ်
ာ
းေတာ
့မထင
ရ
္ာ
ွး
ခပ
့
ဲါ
ဘူ
း။

“
Whowast hegr eatest TaherBaThawasoneof
Rohingya wr it
er i n thegr eat
estRohingy
a
Arakan and whatwas writ
ersi nArakan.His
bir
thplacewas
hi
sbi rt
hplace?”| Abul Rowangy adaungin
Kasim Buthidaungnorth.
”

“
Whoi sthef i
rst “ShahAl aolandDol at
Rohingyapoetandt he Kaziwer econsideredas
themostf amous
fi
rstRohingyasinger?”
ArakaneseMusl im poet s
|Khi
nMaung, Execut
ive int he17th century.Khali
Di
rect
orofRYA
Bakhshuwasonet he
mostf amousRohi ngy a
singersi ncolonialer a.
ZaforQawalwast hef i
rst
Rohi ngyaQawal isinger
whoi ntr
oducedpat r
ioti
sm
throughhi ssongs. ”

104
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

“
႐ိ
ု
ဟင္
ဂ
်ာ
လူမ
်ဳ
ိ
း
ရဲ
႕႐ိ
ု
း
ရာ ႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ႐
း
ု
ိရာ
အက ကေ
တာ့
အအတီ
း
အမႈ
တ္
၊အဆိ
ု
အက ဂ
လ္
ု တာ
စျ
္
ဖစပ
္
ါတယ္
။တစ
ခ
္်ဳ
႕
ိ
က
ေတြ
က ဘာ
ေတြ
ပါ
လဲ
။| ဂ
လ္
ူ န
ာစ္
လိလဲ
႔
ု အသံ
ထြ
က္
ပါ
တယ္
။
MohammedAres ေ
ျမဝ
င
ု
ိး
္အက တစ
မ
္်ဳ
း
ိ
ျဖစ
ၿ
္ပးပ
ီ ါ
း
စပန
္
႔
ဲ
ဘာ
ဂ်
ာတီ
း
မတ္
ႈလ်
က္လက္
၊
ခါး
၊ေျ
ခ၊
ကိ
ယ္
ု ေ
တြကိ
ု
လည္
ပ
့
တ္လႈ
ပ
ျ
္ပ
ေ
ဖ်ာ
ေ
္ျ
ဖတဲ
့
အက တစ
မ
္်ဳ
း
ိ
ျဖစ
ပ
္ါတယ္
။
ေ
တးက်
ေတာ
့ေဟာ
လာ
ံ းျ
ဖစပ
္
ါတယ္
။
တူ
ရ
ယာ
ိ ကေ
တာ့
ဒါ
ဗ္
ေခၚ
တဲ့
တူရ
ယာ
ိ
တစ
မ
္်ဳ
း
ိ
ျဖစ
ပ
္ါတယ္
။

Whoi st
hefir
st The fi
rstRohingyafemale
Rohi
ngyafemale Parl
iament Member of
Parl
iamentmember Burma Union is Daw Aye
NyuntakaZurahKhat un.
ofBurmaUnion?|
Kal
adanStar

Whatisthefi
rst Thef i
rstpol
it
icalpar
tyof
pol
it
icalpar
tyof RohingyaisJamiatul
Rohi
ngya?|LalMiah Ulooma.

WhatistheRohi
ngya TheRohingyaCalendar
cal
endaryear Yeariscall
ed‘Sanda
cal
led? Shoun’
.

105
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

EDI
TORS’
OPI
NIONS

106
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

&
d
k
[if
*
s
mp
um;
tcs
d
k
K
;
vuF
m
rd
k
;
လူ
တစဦ
္
းန႔
ဲ
တစဦ
္
း၊တစ
စ
္န
ုတစ
႔
ဲ စ
္
ုအျ
ပနအလွ
္ န
္ဆက္
သြ
ယ္
ရန
အတြ
္ က္
အရ
င
ွျ
္မ
တ္ေ
တာက ခ
္ ်း
ီ
ျ
မငေ
့
္
တာမ
္
တဲ
ူ ့ ကိ
ရ
ယာ
ိ က အသံ
ပ
ငျ
္ဖ
စတယ္
္ ။ အဲ
ဒ
့
ီ
ႏ
တ္
ႈ ထြ
က္
အသံ
ကိ
ုအခ
်ငး
္
ခ်
ငးန
္ ာ
းလည္
ႏ
င
ု
ိေ
္အာ
င္စ
ကား
လံး
ု
အသြ
င
ေ
္ျပ
ာငး
္
ကာ
န
ည္း
စနစ
မ
္်ာ
းသတ္
မ
တ္
ွ ၿ
ပးေ
ီ ျ
ပာ
ဆိလာ
ု ၾ
ကတယ္
။စကာ
းကိ
ုလြ
ယ္
ကူရ
င
ွး
္လင
း
္တဲ
့
အေ
ျပာ
အဆိ
န
ု
႔ အသံ
ဲ ေ
နအသံ
ထားခ
်ဳ
ခ
ိ်
ဳ
ိ တန
ဆာ
္ ဆင
္ အေ
ျပာ
အဆိ
ဟူ
ု၍
ေ
ျပာ
ဆိၾ
ု
ကပါ
တယ္
။ တစ
န
္ည္
း
အား
ျ
ဖင့စ
္ ကာ
းေျ
ပဆိ
တဲ
ု့ေျ
ပျ
ပစတဲ
္စ
့ကာ
းန႔
ဲ
လကၤ
ာ
ဆိတဲ
ု့တန
ဆာ
္ ဆင
စ
္ကာ
းေပ
ါ။ဘာ
့ သာစ
ကား
တိင
ု
း
္မာဒ
ွ လိ
ီုအပ
င
ု
ိးႏ
္ စ
ွ
ပ
္င
ု
ိး
္
ေ
တြ႕
ရပါ
တယ္
။ ထိ
အတူ ႐
႔
ု ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ ဘာ
သာစ
ကား
မာ
ွလည္
း စ
ကား
ေျ
ပန႔
ဲ
လကၤ
ာ
ဆိတဲ
ု့က႑ေ
တြကိ
ု
က်ယ္
က်
ယ္
ျပ
နျ
္ပ
န္ေ
တြ႕
ႏင
ု
ိမ
္
ာ
ွပါ
။

ေ
ရး
ွ႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တြဟာလကၤ
ာ
န႔မ
ဲ ကင
း
္တဲ
့လူ
မ
်ဳ
း
ိ
ဟုတင
စ
္ား
ရေလာ
က္
ေ
အာင
္အလကၤ
ာအသံ
း
ု
ႏန
ႈး
္
ကေဝ
ဆာခ
ပ
့
ဲါတယ္
။ထင
ေ
္ပၚ
ေက်
ာ
ၾ
္ကာ
းတဲ
့
စာဆိ
မ
ု
်ာ
း

107
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

လည္
းေ
ပၚေ
ပါက္
ခ
ပ
့
ဲါတယ္
။
ေ
ျမာ
က္ဦ
းေခ
တ္တြ
င
္စာ
ဆိအာ
ု လာ
ဝလ္
၊ဒလတ္
ု
ိ ကာဇ
၊မ
ီ ဂ
၊အဗ
ံ ဒ
ၺရ
ူာ
ေကာ
ရမ
ိ၊
္
အဗ
ဒ
ၺေ
ူမ
ာငညိ
္ဳ၊ မ
ဂ
ု
ိ်လစ
၊ႏ
္ ရ
ူ
ဒန
ိး
္
၊အာ
ဘုလ္
ဟူ
စန
ိ
္စတဲ
့စာ
ဆိေ
ု
က်ာ
တိ
္ ရ
႔
ု
႕
ဲ
လက္
ရ
ာမန
ြ
ေ
္တြ
လည္
းယေ
နခ
႔်
န
ိထိ
္ ဝ
ငး
္လက္
ေ
နဆဲ
ျ
ဖစတယ္
္ ။လူ
မ
ကိ
ူ စ
အဝ
ၥ ဝ
တြင
္
လကၤ
ာ
မပါ စ
ကား
မေခ
်ာ
သေလာ
က္ လကၤ
ာ
ကဗ်
ာ
ေတြ အသံ
း
ု
မ်
ား
ခတယ္
့
ဲ ။
လကၤ
ာ
တိက္
ုေတး
ပေ
ဲ
ြတြ
(Fondi
tga
aMi
fel
)ကိ
ု
႐း
ု
ိရ
ာဓေ
လ့အျ
ဖစ္
က်င
း
္ပေ
လ့
ရ
ခ
ွ
ိေ
့
ဲၾ
ကာင
းေ
္ တြ
႕
ရရ
ွ
ိတယ္
။ထိ
အစ
ု ဥ
အလာ
္ က လြ
တ္
လပေ
္
ရးေ
ခတ္
ဦ
းပင
ု
ိ
း
္ေလာ
က္
အထိ
ေခတ္
စ
ားခ
တာျ
့
ဲ ဖစတယ္
္ ။ေန
ာက္
ပ
င
ု
ိး
္တြ
င
္လကၤ
ာ
တိက္
ုေတး
အစာ
းကာ
ဝါ
လီ
တိ
က္
ုေတး
မ်
ားတျ
ဖည္
း
ျ
ဖည္
းေ
နရာ
ယူလာ
ခတယ္
့
ဲ ။

႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
ကဗ်
ာ
ေလာ
ကကိ
ု အပ
င
ု
ိး
္သံ
း
ု
ပင
ု
ိး
္
န႔
ဲ ခ
ထာ
ဲ
ြ း
ေၾ
ကာင
း
္
ေ
ရး
ွကဗ
်ာ
ေတြ
မ
ာ ထင
ွ ထင
္ ရ
္
ာ
ွးရ
ာ
ွးေ
တြ႕
ရတယ္
။ေျ
မာ
က္ဦ
းေခ
တ္စ
ာဆိ
ႀ
ု
ကီ
း
အာ
လာဝ
လ္သည္
နနး
္
တြင
းကေ
္ လးသူ
င
ယ္ေ
တြကိ
ု
ပါဌ
ာpa
tha(
ရတ္
ြဆိ
ျ
ု
ခငး
္
)၊
ဂ
တာgi
ီ ta(
ေတး
လံး
ု
န႔သီ
ဲ ဆိ
ျ
ု
ခငး
္
)၊သဃႌ
တာs
angi
ta(
သီဆိ
ရ
ု
ငးကျ
္ ပ
သ႐
ပ
ုေ
္ဆာ
ငျ
္
ခငး
္
)စတဲ
ဟာ
့ ေ
တြကိ
ုသင
ျ
္ပခ
ေ
့
ဲၾကာ
ငးသူ
္ ႕
ကဗ်
ာ
တြင
္သူ
ကိ
ယ္
ုတိ
င
ု္
အတိ
အလင
းေ
္ ဖ
ာျ
္
ပခတယ္
့
ဲ ။

တဖ
န္ကဗ
်ာ
လကၤ
ာ
ေတြ
ကိ
ုအေ
ၾကာ
ငး
္အရ
ာ၊အေ
ရးအဖ
႕
ဲ
ြေတြ
ကိ
လိ
ုက္
ု၍
အမ
်ဳ
း
ိ
အစာ
းအမ
်ဳ
း
ိ
မ်
ဳး
ိ
ချ
ဲ
ြ
ခာ
းႏင
ု
ိ
ပ
္ါတယ္
။ေဖ
ာတ္
၊ဘတၱ
ာ
လီ၊ဖ
တီ
ူ ၊ဘီ
လာက္
၊ဇာ
ရ၊
ီ
ေ
ဟာလာ
္ ၊ အိ
က္
ုလႅ
ာ႐
က္
ႈ
ိ ရ
၊ ဩလီ
ီ ၊ေအာ
ရ၊ ဘာ
ီ ေရာ
မခ်
ရ
္ာ
ွ
…စ
့ တဲ
့ေတး
၊
ကဗ
်ာ
အမ်
ဳ
း
ိအစ
ားေ
တြကိ
ုေတြ
႕
ႏင
ု
ိပ
္
ါမယ္
။ဇာ
တ္ေ
ၾကာ
ငး
္ျ
ပန္ကဗ
်ာ
ရည္
ွေတြ
ကိ
ု
ေ
ယဘု
ယ်
အား
ျ
ဖင့‘
္ ပ
နခ
္်
ာ
လီ’ လိ
႔ေ
ု ခ
ၚဆိ
ေ
ု
ၾကာ
ငး
္၊ လံ
း
ု
ခ်
ငး
္
ကဗ်
ာ
တိေ
ု
တြ၊
လကၤ
ာ
ေတြ
ကိ
ုပါ
ဒ(pa
da) လိ
႔ေ
ု ခ
ၚဆိ
ေ
ု
ၾကာ
ငး အလယ္
္ ေ
ခတ္႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
စ
ာဆိ
ေ
ု
တြရ
႕ကဗ
ဲ ်ာ
တြင
္အတိ
အလင
းေ
္ တြ
႕
ရပါ
တယ္
။ဆီ
ကာန
ေ
္ဒါ
န
့ာ
မကဗ
်ာ
မွ
“
Bis
hes
hfa
res
irba
sha
rboi
tba
ngon.
”ပဒ
ု
ိ
တြ
္ င
္လကၤ
ာ
ကို
“ဘိ
အီ
ုဒ”
္

108
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

(
boi
t)ဟု
သံး
ု
ထား
ေၾ
ကာင
းေ
္ တြ
႕
ရပါ
တယ္
။ယခ
ေ
ုခတ္
တြ
ငမ
္
ူce
er,
kav
iyaလိ
႔
ု
ေ
ခၚေ
လ့ရ
ၾ
ွ
ိကတယ္
။

(
ေတး
ကဗ်
ာ
အမ်
ဳ
း
ိအစ
ားအေ
သးစ
တ္ကိ
ိ ုအပ
င
ု
ိး(
္ ၁
) တြ
င
္ေဖ
ာျ
္
ပခပ
့
ဲ
ါျ
ပီ
)
ဒ
အပ
ီ င
ု
ိ
း
္တြ
င
္စန
စတက်ျ
္ ဖစတဲ
့္႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာကဗ
်ာ
ဖ႕
ဲ
ြန
ည္း
ေတြ
ကိ
သာသက္
ု သက္
ေ
လ့လာ
တငျ
္
ပပါ
မယ္
။

႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
တိင
ု
း
္သည္ ႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
ကဗ
်ာ
ဖ႕
ဲ
ြန
ည္း
ေတြ
ကိ
ု
ေ
လ့လာ
သငပ
့
္
ါတယ္
။

႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
ကဗ်
ာ
ဖ႕
ဲ
ြန
ည္း
ကို
ေ
ရး
ွစ
ာဆိ
ေ
ု
က်ာ
မ
္်
ား
၏ ကဗ
်ာ
မ်
ား
၊ မ
်က္
ေ
မာ
ွက္ ေ
ခတ္ ကဗ
်ာ
မ်
ား
ကိၿ
ု
ခဳ
ံ
၍
ေ
လ့လာ
ၾ
ကည္
လွ
့်
င္
ေအာ
က္ပ
ါအတိ
င
ု
းေ
္ တြ
႕
ရတယ္
။

အေ
ျခခ
အက်
ံ ဆံ
း
ုကေ
တာ့‘
ေဖာ
တ္’လိ
ေ
႔
ု
ခၚတဲ
့လကၤ
ာ
ပဲျ
ဖစပ
္
ါတယ္
။
ေ
ဖာတ္ဖ
႕
ဲ
ြနည္
း
ေတြ
ကိ
ုသိ
လွ
်
င္အျ
ခာ
းကဗ
်ာ
အမ်
ဳ
း
ိအစ
ားေ
တြကိ
ုအလြ
ယ္
တကူ
ေ
ရးဖ
႕
ဲ
ြႏင
ု
ိ
မ
္ယ္
ျ
ဖစတယ္
္ ။ေဖ
ာတ္စ
ကား
လံး
ု
ကေတာ
့ေရ
း
ွစကာ
းလံ
းပ
ု ါ
ဒ၊ပ
္ ါ
ဒမွ
ဆင
း
္သက္
လာတာျ
ဖစတယ္
္ ။ ‘
ေဖာ
တ္’ရ
႕အဓ
ဲ ပ
ိာ
ၸယ္
ကားကာ
ရန၊လကၤ
္ ာ
၊
ဂ
ါထာ
၊နည္
း
၊ကဗ
်ာစ
တဲ့အဓ
ပ
ိာ
ၸယ္
အမ်
ဳ
း
ိမ
်ဳ
းဖ
ိ င
ြ
ဆိ
့
္ ထာ
ု း
ပါ
တယ္
။အခ
်အခ
ီ ်
ႏ
စ
ွေ
္ၾ
ကာင
း
္ဖ႕ေ
ဲ
ြ ဖ
ာတ္
ေ
တြကိ
ုေန
စ
႔ဥသံ
္း
ုစ
ကား
ေတြ
မ
ာၾ
ွ ကာ
းညႇ
ပ
ေ
္ျပ
ာဆိ
ခ
ု
တာ
့
ဲ ကိ
ု
အေ
ျမာ
က္အမ
်ာ
း ေ
တြ႕
ရရ
ွ
ိပ
ါတယ္
။ ေ
ဖာတ္ လကၤ
ာ
ဖ႕
ဲ
ြန
ည္း
ကလည္
း
အမ
်ဳ
း
ိ
မ်
ဳး
ိ
ရပ
ွ
ိါ
တယ္
။ ႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ ဘာ
သာစ
ကား
ဟာ ဗ
ဟုဝ
ဏၰ
ဘာ
သာစ
ကား
ျ
ဖစတယ္
္ ။ ဧ
ကဝဏၰ စ
ကား
လံး
ု
ေတြ ကႏ
ာ
ၲရေ
ပၚက ေ
ရလိ
ု
ရ
ာ
ွးပ
ါး
ပါ
တယ္
။

109
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

အဲ
ဒ
့
ါေၾ
ကာင
့
္ဧကဝ
ဏၰစ
ကား
လံး
ု
ေတြ
မ
်ာ
းျ
ပာ
းတဲ
့
ဗမာ
ကဗ်
ာ
လို
စာလံ
း
ု
ေရ
န
႔
ဲကာ
ရနယူ
္လိ
႔
ုမ
ျဖစ
ပ
္ါဘူ
း
။စကာ
းလံ
း
ု
အေရ
အတြ
က္
န႔
ဲ
ညိ၍ ကာ
ႇ ရနယူ
္ရပ
ါတယ္
။
ကာ
ရနယူ
္တဲ
ေ
့န
ရာမ
ာအဓ
ွ ကအာ
ိ းျ
ဖင့
္
ႏစ
ွေ
္
နရာ
ရတယ္
ွ
ိ ။ပဒ
ု
ိ
ဆံ
္ းကာ
ု ရနန
္
႔
ဲပဒ
ု
ိ
တြ
္ င
း
္
ကာ
ရနေ
္
တြျ
ဖစတယ္
္ ။ဒေ
ီ
နရာ
ႏစ
ွေ
္
နရာ
တြင
္ကာ
ရနယူ
္ပယူ
ု
ံနည္
း
ကိုတတ္
သြ
ား
ရင္
ကဗ
်ာ
ဖ႕
ဲ
ြႏ
င
ု
ိၿ
္ပ
။ၿ
ီ ပ
း
ီေတာ
့လကၤ
ာ
ဆိတာ
ု န
႔
ဲစကာ
းလံ
း
ု
အသံ
း
ု
ႏန
ႈး
္
လည္
းေျ
ပာ
ငရ
္ပ
ါမယ္
။
အေ
တြး
အေခ
ၚလည္
းဆန
း
္ရပ
ါမယ္
။
ေ
ဖာတ္
လကၤ
ာ
ဖ႕
ဲ
ြန
ည္း
ေတြ
ကိ
ုေ
လ့လာ
ၾ
ကည္
ရ
့
ေအာ
င-
္

ဖ
ြ
ဲ
႕နည္
း(
၁)မ
ာတာ
့
ႏၷ
ာေ
ဖာတ္
(ပိ
ု
ဒ
္
ဆံု
း
စပ္
ဖြ
ဲ
႕န
ည္း
)

ဒ
ဖ
ီ႕
ဲ
ြန
ည္း
ကိုစ
ကား
လံးေ
ု လး
လံး
ု
၊ခႏ
ု
စ
ွလံ
္း
ုစ
ီစပ
ဆိ
္ တဲ
ု့လကၤ
ာ
ပဒ
ု
ိ္
ျ
ဖစတယ္
္ ။ကာ
ရနကိ
္ုပ
ဒ
ု
ိဆံ
္း
ုယူ
တယ္
။ပဒ
ု
ိ
တြ
္ င
း
္ကာ
ရနကိ
္ုအေ
လးမ
ထား
ပါ
ဘူ
း။
စ
ကား
လံးအသံ
ု း
ု
ႏန
ႈး
္
ေျ
ပာ
ငရ
္တယ္
။
န
မူနာ( ၁
)

“Yadituizail
e( mori
)/
foorófanAr kanor(meri
)/
Gorízatuiloo-gam (
fél
i)||
”
-Os
inCa
yer

အထက္
ပ
ါေဖ
ာတ္
တြ
င္ပ
ဒ
ု
ိတိ
္င
ုး
္
မာ mor
ွ i,me
ri,f
eliအဆံ
း
ု
“
အီ”
ကာရ
န္တတူ
တူယူ
ထား
ပကိ
ု
ံုန
မန
ူာ
ယူၾ
ကပါ
။ဒဖ
ီ
႕
ဲ
ြနည္
း
ကားအေ
ျခခ
ဖ
ံ႕
ဲ
ြန
ည္း
ျ
ဖစပ
္
ါတယ္
။ပဒ
ု
ိ
ဆံ
္ း
ု
ကာရ
နေ
္တြ
ကိ
ုအသံ
တူ
ေအာ
င္ညိ
ေ
ႇ
ပးျ
ခငး
္
သာျ
ဖစပ
္
ါတယ္
။
စ
ကား
လံး
ု
အေရ
အတြ
က္
န႔ပ
ဲ ဒ
ု
ိ
တြ
္ င
း
္ကာ
ရန္ကန
သတ္
႔
္ ခ
်က္မ
ရပ
ွ
ိါ
။ အင
မ
္တန
္
လြ
ယ္
ပါ
တယ္
။

110
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

န
မန
ူာ(
၂)

Nizamirgourbekkobuzonkatkash
Bagiyakahil
etaheasebahur oish|
Somundaroshonghergrangergranhon
Bisheshfar
esirbasharboi
tbangon| |
-Si
kon
dorNa
ma

ဖ
ြ
ဲ
႕နည္
း(
၂)ဟတၱ
ဳ
ၤ
ဝေဖ
ာတ္
န
ည္း(
ခု
ႏွ
စ
္
လံု
း
စပ္
ဖြ
ဲ
႕န
ည္း
)

န
ည္း(
၂)ကေ
တာ့
Hañt
tuáy
afotဆိ
တဲ
ု့ခ
ႏ
ုစ
ွလံ
္း
ုဖ
႕ေ
ဲ
ြ ဖ
ာတ္
လိ
႔
ု
ေ
ခၚၾ
ကတယ္
။

ခ
ႏ
ုစ
ွလံ
္း
ုျ
မာ
က္စ
ကား
လံး
ု
တြင
္ကာ
ရန္ညိ
ေ
ႇ
ပးရ
ပါတယ္
။အဲ
ဒ
့
ပ
ီစ
ု
ံမ
ံ
ာ
ွ
ထူ
း
ျ
ခား
တာကေ
တာ့ပ
ဒ
ု
ိႏ
္စ
ွ
ပ
္ဒ
ု
ိရ
္
႕ေ
ဲ လး
လံး
ု
ေျ
မာ
က္ စ
ကား
လံး
ု
ခ်
ငး ကာ
္ ရန္
တူ
ရ
တယ္
။ခႏ
ု
စ
ွလံ
္း
ုေ
ျမာ
က္စ
ကား
လံး
ု
ခ်
ငးအသံ
္ တူကာ
ရနတူ
္ရတယ္
။စကာ
းလံ
း
ု
ခ
ႏ
ုစ
ွလံ
္း
ုစ
ရ
ီတဲ
ွ
ိ့ပ
ဒ
ု
ိတစ
္ ပ
္
ဒ
ု
ိကိ
္ုအက္
ဂ
်ဳ
စ္(
ekj
use
)လိ
႔
ု
ေခၚ
တယ္
။ခႏ
ု
စ
ွဖ
္႕
ဲ
ြ
ေဖာ
တ္
ကိ
ု ႏ
စ
ွပ
္င
ု
ိ
း
္ချ
ဲ
ြ
ခာ
းႏင
ု
ိ
တယ္
္ ။ ပ
ထမေ
လးလံ
း
ု
ေျ
မာ
က္ပ
င
ု
ိး
္တြ
င
္ ကာ
ရနမ
္
ညိဘဲ
ႇ
ခ
ႏ
ုစ
ွလံ
္း
ုေ
ျမာ
က္ စ
ကား
လံး
ု
ခ်
ငး ကာ
္ ရနညိ
္ရ
ႇပ
ါတယ္
။ ဒ
တိ
ု ယမ
်ဳ
း
ိ
က်ေ
တာ့
ေ
လးလံ
း
ု
ေျ
မာ
က္စ
ကား
လံး
ု
ခ်
ငး
္
ႏင
ွ့
္
ခႏ
ုစ
ွ
လံ
္ း
ု
ေျ
မာ
က္စ
ကား
လံး
ု
ခ်
ငးအသံ
္ တူ
ကာရ
နတူ
္
ယူ
ရ
ပါတယ္
။ဒဖ
ီ
႕
ဲ
ြနည္
း
ေတြ
ဟာေ
တးသီ
ခ
်ငး
္
ေတြ
မ
ာအမ
ွ ်ာ
းအျ
ပာ
းေတြ
႕
ရရ
ွ
ိပ
ါတယ္
။
ယေ
နအထိ
႔ တြင
က်
္ ယ္
ေ
နတဲ
့
ဖ႕
ဲ
ြန
ည္း
လည္
း
ျ
ဖစပ
္
ါတယ္
။

“
Handihandidi
nhar ai
lam/mogbormarbútor
é|
Futzi
i-
rcúknofai
lám/waácizal
emorzul
úmé| |
”

111
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

န
မန
ူာကဗ
်ာ
အပဒ
ု
ိ
တြ
္ င
္ပထမ
ေၾကာ
ငး
္ရ
႕ေ
ဲ လး
လံး
ု
ေျ
မာ
က္စ
ကား
လံး
ု
ha
rai
l
am န
႔ဒ
ဲ တိ
ုယေၾ
ကာင
းေ
္ လး
လံး
ု
ေျ
မာ
က္စ
ကား
လံး nof
ု ail
am န
႔
ဲ
ကာ
ရနတူ
္ခ်
တ္
ိထား
တာ ေ
တြ႕
ရမယ္
။ၿပ
း
ီေတာ
့ပထမ
ေၾကာ
ငး
္ရ
႕
ဲခႏ
ု
စ
ွလံ
္း
ုေ
ျမာ
က္
စ
ကား
လံးbút
ု oreန
႔
ဲဒတိ
ုယေၾ
ကာင
း
္ရ႕ခ
ဲ ႏ
ု
စ
ွေ
္ျ
မာ
က္စ
ကား
လံးz
ု ul
úmeကိ
ု
ကာ
ရနတူ
္ ခ
်တ္
ိထား
တာေ
တြ႕
ရမယ္
။

ဖ
ြဲ
႕
နည္
း(၃
)ေရွ
ာ့
ရ
္
ေဖာ
တ္(သရသံ
တူစ
ပ ္
နည္
း
)
စကာ
းလံ
း
ု
အေရအတြ
က္
ကို
ကန သတ္
႔
္ ျ
ခငး
္
မရွ
ိ
စကာ
းလံ
း
ု
ခ်
ငးသရ
္ ကာရ
န္
ယူ
ထား
တဲ့ဒ
ဖ
ီ႕
ဲ
ြန
ည္း
ဟာ အလြ
န
ေ
္ရး
ွ
က်တဲ
့ကဗ
်ာ
ရည္
ွေရ
းနည္
းျဖ
စပ
္ါ
တယ္
။
အမ
်ာ
းအာ
းျ
ဖင့
္
ဖတိ
ူလကၤ
ာ
ေတြ
မ
ာေ
ွ တြ
႕
ပါ
တယ္
။

“avagat
apāi
yāśāst
ra-
pustaketa|
bhāṅgiy
ākahi
basababujhahapaṇḍit
a||
”
-Sh a
hAla
ol

အဓ
ိ
ပၸ
ာယ္
။“င
ါဟာ ေ
လ့လာ
ခသမ
့
ဲ ်
ွ
က်မ
း
္စာ
ေတြ
ကိ
ုအသိ
ပ
ညာရ
ွ
ိပရ
သတ္
ိ ေ
တြ
န
ားလည္
သြ
ား
ေအာ
င္အကု
န
လံ
္ းဖ
ု င
ြ
ဆိ
့
္ ရ
ု
င
ွး
္ျ
ပေတာ
ပ
့ါ
မယ္
။
”

ဒ
အလာ
ီ ဝလ္
ရ
႕ လကၤ
ဲ ာ
ပဒ
ု
ိကိ
္ုေလ့
လာၾ
ကည္
လွ
့်
င္အခ
်အခ
ီ ်ႏ
စ
ွပ
္ဒ
ု
ိ
္
ဖ
႕
ဲ
ြထာ
းတယ္
။ပဒ
ု
ိ
ဆံ
္ း
ု
ကာရ
နတူ
္ ယူ
ထား
တယ္
။ပဒ
ု
ိ
တြ
္ င
း
္ကာ
ရနကိ
္လည္
ု းအ၊အာ
၊
အိ
၊ အီ စ
တဲ့ သရ
ေတြ
န
႔ ညိ
ဲ ထာ
ႇ း
ပါ
တယ္
။ သရ အသံ
မ
ရေ
ွ
ိသာ
္
ကိ
ယ္
ုတိ
င
ုဖ
္
နတီ
္းယူ
ရ
တယ္
။ဥပ
မာဂ
ါလ္ဆိ
ရ
ု
င္အသတ္
န
ဆံ
႔
ဲ း
ု
ေတာ
့ဂါ
လာလိ
႔
ု
သရ
နဆံ
႔
ဲး
ုေ
အာင
္ျ
ပငေ
္
ပးရ
တယ္
။

112
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ဖ
ြ
ဲ
႕နည္
း(
၄)ဖ
ူ
တီဂ
ါင္
တာ့
ေ
ဖာတ္
(ပု
လဲ
လံ
ု
းစ
ီ
ဖြ
ဲ
႕န
ည္း
)

ဒ
ဖ
ီ႕
ဲ
ြန
ည္း
မာစ
ွ ကာ
းလံ
း
ု
ေရသံ
း
ု
လံး
ု
မွင
ါလံ
း
ု
အထိ
ဖ႕
ဲ
ြၾ
ကတယ္
။လံ
း
ု
ခ်
ငး
္
ညီ
ကာ
ရနတူ
္ယူ
တဲ
့နေ
ဘထပ
္ဖ႕
ဲ
ြ
နည္
း
ပစ
ု
ံကိ
ံုသံ
း
ု
တယ္
။အခ
်အပ
ီ ဒ
ု
ိ
န
္႔အခ
ဲ ်အပ
ဒ
ု
ိ္
စ
ကား
လံး
ု
ခ်
ငးကာ
္ ရနတူ
္ယူ
ရတယ္
။

“Bur
ahalefai
nnazou/
Guramarehoinnabou|
|”
-Os
inCa
yer

ပ
ထမေ
ၾကာ
ငး
္ရ
႕ပ
ဲ ထမ
ေျမ
ာက္
စကာ
းလံ
းbur
ု aန႔
ဲ
ဒတိ
ုယေၾ
ကာင
း
္ရ႕
ဲ
ပ
ထမေ
ျမာ
က္စ
ကား
လံးgur
ု aန၎၊
႔
ဲ ပ
ထမေ
ၾကာ
ငး
္ရ
႕ဒ
ဲ တိ
ုယေျ
မာ
က္
စ
ကား
လံးha
ု leန
႔
ဲဒတိ
ုယေၾ
ကာင
း
္ရ႕ဒ
ဲ တိ
ုယေျ
မာ
က္စ
ကား
လံးma
ု reန
၎၊
႔
ဲ
ပ
ထမေ
ၾကာ
ငး
္ရ
႕ တတိ
ဲ ယေျ
မာ
က္စ
ကား
လံးf
ု a
inna န
႔ဒ
ဲ တိ
ုယေၾ
ကာင
း
္ရ႕
ဲ
တတိ
ယေျ
မာ
က္စ
ကား
လံးhoi
ု nna န
၎ ၊ပ
႔
ဲ ထမေ
ၾကာ
ငး
္ရ
႕စ
ဲ တု
တၳ
ေျ
မာ
က္
စ
ကား
လံးz
ု ou န
႔ဒ
ဲ တိ
ုယေၾ
ကာင
း
္ရ႕စ
ဲ တု
တၳ
ေျ
မာ
က္စ
ကား
လံးbou န
ု ၎
႔
ဲ
သံ
တူ
ကာရ
နတူ
္ညိ
ႇဖ
႕
ဲ
ြဆိ
ထာ
ု း
တာကိ
ု
ေတြ
႕
ရတယ္
။

ဖ
ြ
ဲ
႕နည္
း(
၅)ဒ
ူ
ဝ႐ိ
ု
က္
ေဖ
ာတ္
(ဆြ
ဲ
ထပ္
စ
ပ္
နည္
း
)

အတြ
င
း
္ကာ
ရနကိ
္ုႏစ
ွ
လံ
္ း
ု
ေျ
မာ
က္၊သံ
း
ု
လံး
ု
ေျ
မာ
က္စ
ပၿ
္ပ
း
ီေတာ
့ပဒ
ု
ိ
ဆံ
္ း
ု
ကာ
ရနကိ
္ုဂ်
ဳ
စ္တစ
ခ
္ုႏ
စ
ွခ
္ေ
ု
က်ာ
္ညိ
ေ
ႇ
ပးတာေ
တြ႕
ရပါ
တယ္
။ဘာ
ရာမ
ခ်ခ
္
်ာ
အခ
်ဳ
႕
ိကိ
ေ
ု
တာ့
ကာရ
နထပ
္ ယူ
္တာကိ
ု
ေတြ
႕
ရပါ
တယ္
။

“Nal
anodiabatgori
l
oorlal
igámorfura
añár
abainnir
uangorket
i||
”
-Os
inCa
yer

113
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

အဓ
ိ
ပၸ
ာယ္
။ "မိ
မ
တိ
ိ ႔
ု
ေသြ
း
ေခၽ
ြ
းစေ
တးလ်
က္ျ
မစေ
္
ခ်ာ
ငး
္အင
း
္အိ
င
ု
္ဆည္
ဖ
ကာ
႔
ု
ိ
စ
ားန
ပရ
္ကၡ
ိာဖ
လံ
ူ တဲ
ု့႐
ဟင
ု
ိ း
္
ေျ
မကိ
ု
ထူေ
ထာင
ခ
္တယ္
့
ဲ ။"
ဒ
အပ
ီ ဒ
ု
ိ
တြ
္ င
္nodi
, gor
i,l
al
iတိ
ဟာ ပ
႔
ု ဒ
ု
ိတြ
္ငး
္
ကာရ
နေ
္တြ
ျ
ဖစတယ္
္ ။
ၿ
ပး
ီ
ေတာ
့loor
, gámor
, r
uangor ေ
တြလဲ ကာ
ရနေ
္
က်ာ
ထပ
္ ဆြ
္ထာ
ဲ း
တဲ့
ပ
ဒ
ု
ိတြ
္ငး
္
ကာရ
နေ
္တြ
ျ
ဖစပ
္
ါတယ္
။ဒါ
အျ
့ ပ
င္gor
íန႔
ဲ
Ket
iကိ
ု
ညိထာ
ႇ း
တယ္
။

ဖ
ြ
ဲ
႕နည္
း(
၆)သိ
ဂ
ၤ
ေဖာ
တ္(
သံု
း
လံု
း
ဖြ
ဲ
႕စပ
္
နည္
း
)

|
|rāgadī
rghachandal
ācār
ī||

taberājāratnasena/vicāribuj
hiy
āmane/
vaśyamar aṇaāchet att
ve|
yedi
naānandey āya/j ī
vanasuphalapāy
a/
sukhabhogabhāl amandaśarte|
|

bhavi
t avy
ethākey ei/avaśyahaibasei/
vi
dhi-balenāhi
kaeḍāna|
aj
ñānebhāvay adukha/ [
jñānet
ebāri
basukha]
/
sadānanda[sāret
e]pramāṇa| |

-Sh
ahAl
aol
အဓ
ိ
ပၸ
ာယ္
။"ထိ
ျ
႔
ု
ပင္
ရတန
ာဆင
မ
့
္ငး
္
ႀ
ကီး
ဟာမ
ျငင
း
္ဆန
ႏ
္င
ု
ိေ
္
သာေ
သျခ
ငး
္တရ
ားကိ
ု
အလြ
န
အလြ
႔
္ န
္သေ
ဘာေ
ပါက္
သြ
ား
ၿ
ပ။
ီ
အခ
်န
ိကာ
္ လေ
တြေ
ပ်ာ
ရ
္င
ႊမ
္
အေ
ႈ ပ
ါငး
္
န႔
ဲကု
န
ဆံ
္ း
ု
ေစတဲ
ခ
့
ါ
ဘဝ
ရ႕
ဲေ
ကာင
း
္မန
ြ
တဲ
္ ့
အသီ
း
အႏေ
ံ
ွ
တြကိ
ု
တစေ
္
ယာက္
ေ
ယာက္
ဆြ
တ္
ခး
ူ
လိက္
ုေလတယ္
။

114
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

အဲ
ဒ
့
ီရင
ႊ
လန
္ း
္
စရာခ
စ
ံား
မေ
ႈတြ
ဟာမ
မ
ိရ
ိ႕ကံ
ဲ သံ
း
ုပ
ါး
ရ႕အေ
ဲ ကာင
း
္အဆိ
း
ု
အေ
ပၚမ
ူတည္
တယ္
။
ကြ
ၽ
ႏပ
္
ုတိ
္႔
ုကံ
ၾ
ကမာ
ၼ
တရာ
းတြ
င
္ျ
ဖစဖ
္
ယ္
ြ ရ
ေ
ွ
ိနလွ
်
င္
မည္
သူ
မွ
ထိကံ
ုတရာ
း
ေ
က်ာ
ကြ
့ င
း
္မွ
လႊတ္
ေ
ျမာ
က္ႏ
င
ု
ိမ
္ယ္
မဟု
တ္
ေခ
်။
တစ
ခ
္်ဳ
႕အသိ
ိ တရာ
းမသူ
့
ဲေတြ
က ဆင
း
္ရပ
ဲ
ငပ
္န
း
္ႀ
ကီ
းစ
ာစ
ြ း
ု
ိ
ရမ
ိေ
္
နစဥ
္
အသိ
တရာ
းရသူ
ွ
ိေတြ
ကေပ
်ာ
ရ
္င
ႊမ
္
ကိ
ူ ု
တိး
ု
ပာ
ြး
ေစတယ္
။
သက္
ေ
သခခ
ံ
်က္
ေ
တြကေ
တာ့ s
ada
nanda (
ထာဝ
ရေပ
်ာ
ရ
္င
ႊမ
္
)
ႈ
ေ
ပၚမ
တည္
ူ တယ္
။
"

အထက္
ပ
ါစာ
ဆိအာ
ု လာ
ဝလ္
ရ
႕ပ
ဲ ဒ
မ
ၵဝတီကဗ
်ာ
ထဲက သိ
ဂ
ေ
ၤဖာ
တ္ဖ
႕
ဲ
ြ
ပ
စ
ု
ံကိ
ံုနမ
န
ူာအျ
ဖစ္ေ
လ့လာ
ၾ
ကည္
ၾ
့
ကပါ
။ဒအဖ
ီ ႕
ဲ
ြ
ရ႕အဂ
ဲ ါ
ၤရပ
ေ
္တြ
ကားကဗ
်ာ
ပဒ
ု
ိ္
တိ
င
ု
း
္ကိ
ု
ပါဒ၃
ခုန
႔
ဲဖ႕
ဲ
ြ
ထား
တယ္
။အခ
်ပ
ီဒ
ု
ိ
န
္႔
ဲအခ
်ပဒ
ု
ိ
ေ
္ပါ
ငးပ
္ ါ
ဒေျ
ခာ
က္ေ
ၾကာ
ငး
္
ပ
ါတယ္
။ပါ
ဒ တစ
ခ
္ကိ
ုုစကာ
းလံ
းသံ
ု း
ု
စန
ီ႔ဖ
ဲ ႕
ဲ
ြ
ထား
တယ္
။စကာ
းလံ
း
ု
တိင
ု
း
္ကိ
ု
သရ
သံန
႔
ဲဆံ
း
ု
ေစတယ္
။အခ
်အခ
ီ ်
ရ႕ပ
ဲ ဒ
ု
ိ
ဆံ
္ း
ု
ကာရ
နကိ
္ုတူ
ေ
အာင
ခ
္်တ္
ိေပ
းထာ
းတယ္
။

ဖ
ြ
ဲ
႕နည္
း(
၇)ဇ
ူ
ရာေ
ဖာတ္
(ႏွ
စ
္
လံု
း
ဖြ
ဲ
႕စပ
္
နည္
း
)

ဒ
ကဗ
ီ ်
ာ
ဖ႕
ဲ
ြန
ည္း
ကေတာ
့စကာ
းလံ
းႏ
ု စ
ွ
လံ
္ း
ု
စသံ
ီး
ုရ
တယ္
။စကာ
းလံ
း
ု
ခ်
ငး
္
ဝ
ဏၰညီ
ေ
အာင
လည္
္ းႀကိ
ဳ
း
စား
ရတယ္
။ပဒ
ု
ိ
တြ
္ င
းန
္ ႔ပ
ဲ ဒ
ု
ိ
ဆံ
္ းႏ
ု စ
ွ
ေ
္နရ
ာစလံ
း
ု
တြင
္
ကာ
ရနတူ
္ယူ
ရပ
ါတယ္
။

ေ
အာက္
ပ
ါဇရ
ူ
ာေဖ
ာတ္
ကဗ်
ာ
ကို
နမန
ူ
ာယူ
ၾ
ကည္
ပ
့
ါ။

“
Asmanortar
a/Zobi
nornar
a|
Sai
gor
orbal
u/doi
noral
u||”
-Os
inCa
yer

115
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

အဓ
ိ
ပၸ
ာယ္
။
"မး
ု
ိ
ေကာ
ငး
္ကင
ရ
္႕ၾ
ဲကယ္
တာရ
ာပမ
ာအာ
ရကာ
္ န
ေ
္ျမ
ရ႕ဆန
ဲ စ
္ပါ
းႂ
ကြ
ယ္
ဝတယ္
။
သမ
ဒ
ုရ
ၵာ
ရ႕သဲ
ဲ ေ
သာင
ပ
္မာေ
ကာက္
ပ
သီ
ဲ း
ႏေ
ံ
ွပ
ါမ်
ာ
းတယ္
။
"

ဖ
ြ
ဲ
႕နည္
း(
၈)မ
ာတာ
့ဇူ
ရ
္
ေဖာ
တ္(
ထိပ
္
တို
က္
ဖြ
ဲ
႕
နည္
း
)

ဒ
ဖ
ီ႕
ဲ
ြန
ည္း
မာ
ွေ
တာ့ စ
ကား
လံး
ု
ငါ
းလံ
း
ု
ျ
ဖစေ
္
စ၊ ေ
လးလံ
း
ု
ျ
ဖစေ
္
စ
ထာ
းႏင
ု
ိ
တယ္
္ ။
ကာ
ရနကိ
္ုပ
ထမေ
ၾကာ
ငး
္ရ
႕ေ
ဲ န
ာက္
ဆံ
းစ
ု ကာ
းလံ
း
ု
ႏစ
ွလံ
္း
ုန
႔
ဲဒတိ
ုယေၾ
ကာင
း
္ရ႕အစ
ဲ
စ
ကား
လံး ႏ
ု စ
ွလံ
္း
ုခ
်ငး ကာ
္ ရနတူ
္ေအာ
င္ ညိ
ေ
ႇ
ပးရ
တယ္
။ အစ
န
ြး
္အစ
ခ်င
း
္
ကာ
ရနတူ
္ညိ
တဲ
ႇန
့ည္
း
ဆိေ
ု
တာ့
mat
ázúrဖ
႕
ဲ
ြနည္
း
လိလဲ
႔
ု ေ
ခၚႏ
င
ု
ိတယ္
္ ။

“Gasorfat
agasotmaze/
Gorotmareviyursita|
Zit
urrit
afíriai
cia/
Nir
ibaicaketacura| |
”
-Os
inCa
yer

အဓ
ိ
ပၸ
ာယ္
။"သစ
ရ
္က္
ြကေလး
ေတာ
င္မ
ေႂကြ
ေ
သး၊
အိမ
တြ
္ င
္ေႏ
ဦ
ြးကိ
ု
ႀ
ကိဳ
ဆိေ
ု
န။
ေ
ဆာင
း
္ရာ
သီခ
်မး
္
ကဲျ
ပနတဲ
္ခ
့ါ
ေစာ
ငမ
္ပ
ါဘဲ
ဗ်
ာဆံ
ရ
ု
ာ။"
-
အမ
ည္မ
သိေ
ရး
ွစ
ာဆိ
ု

အထက္ကဗ
်ာ
ပဒ
ု
ိတြ
္င္ပ
ထမေ
ၾကာ
ငး
္တြ
င
္ga
sot ma
ze န
႔
ဲ
ဒ
တိ
ု ယေ
ၾကာ
ငး
္ရ
႕gor
ဲ otma
reန
႔
ဲ၎၊ဒ
တိ
ု ယေ
ၾကာ
ငး
္တြ
င
္bi
yurs
it
aန႔
ဲ
တတိ
ယေၾ
ကာင
း
္ရ႕z
ဲ i
turr
it
aန႔၎၊တတိ
ဲ ယေၾ
ကာင
း
္တြ
င
္fi
ria
icaန
႔
ဲ

116
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

စ
တုတေ
ၾကာ
ငး
္ရ
႕ni
ဲ riba
icaန
႔
ဲ၎ ကာ
ရနညိ
္ထာ
ႇ း
ေၾ
ကာင
းေ
္ တြ
႕
ႏင
ု
ိပ
္
ါတယ္
။
ပ
ဒ
ု
ိဆံ
္းs
ုit
aန႔
ဲ
cur
aကိ
ု
‘အာ
’ကာ
ရနညိ
္ေ
ႇပ
းထာ
းတယ္
။

ဖ
ြ
ဲ
႕နည္
း(
၉)အက္
ဂ
ု
လႅာ
ေဖာ
တ္(
လံု
း
ခ်
င္
း
စပ္
န
ည္း
)

ဒ
ဖ
ီ႕
ဲ
ြန
ည္း
က တစ
မ
္ထူ
ူးျ
ခာ
းတဲ
့႐ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
ကဗ်
ာ ဖ
႕
ဲ
ြနည္
း
ျ
ဖစတယ္
္ ။
စ
ကား
လံးတစ
ု လံ
္ း
ု
ခ်
ငစ
္းဖ
ီ ႕
ဲ
ြ
ရတယ္
။ကေ
လးကဗ
်ာ
ေတြဖ
႕
ဲ
ြရာ
တြင
္ေတြ
႕
ရတယ္
။
ေ
အာက္
တြ
င္
ေဖာ
ျ
္
ပေပ
းတဲ
့
ကဗ်
ာ
ကို
နမန
ူ
ာအျ
ဖစ္
ေလ့
လာၾ
ကည္
ပ
့
ါ။

Sori
, Oti
Anri
, fur
i
duñri
, bati
kuri
.| buri
.|
|
-Os
inCa
yer

အဓ
ိ
ပၸ
ာယ္
။"ပ
ခ
ုက္
လြ
ယ္
ၿ
ပးလမ
ီ း
္ေလွ
်
ာ
က္လာ
။ေျ
ပး
ခန
ုေ
္
ဆာရ
့
ငးႏ
္ စ
ွ
ဆယ္
္ ျ
ပည္
သြ
့ား
။
ဒ
ကၡ
ု ဆင
း
္ရဲ
တလည္
လည္
ခစ
ံာ
းကာ
၊ရင
က်
့
္ ပ
ျ
္ပည္
စ
့
ု
ံအိ
မ
ု
ငး
္သြ
ာ
း။
"

ဖ
ြ
ဲ
႕နည္
း(
၁၀)ေ
ဇာ္
ကႌ
ယာေ
ဖာတ္
(လံ
ု
း
ထပ္
ဖ
ြ
ဲ
႕နည္
း
)

ဒ
ဖ
ီ႕
ဲ
ြန
ည္း
က စ
ကား
လံး
ု
တူေ
တြကိ
ုထပ
ယူ
္ စ
ပတဲ
့္ဖ႕
ဲ
ြ
နည္
း
ျ
ဖစပ
္
ါတယ္
။
န
မန
ူာ
ၾ
ကည္
ၾ
့
ကရေ
အာင
…
္

Foñt
éfoñt
éji
vahar
aiy
a/

117
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

dór
edór
esét
ahai
lá.|
|
-Os
inCa
yer

အဓ
ိ
ပၸ
ာယ္
။ "
ဘဝလမ
း
္ေၾ
ကာင
း
္တေ
လွ်
ာ
က္ျ
ဖတ္
သနး
္
လာရ
ာစခ
နး
္တိ
င
ု
း
္တြ
င
္
န
ာက်
ငေ
္သာ
ကေတြ
ကိ
ုရ
ငဆိ
္င
ုခ
္
ရ
့
ဲေလတယ္
။
"

ပ
ထမေ
ၾကာ
ငး
္ရ
႕ပ
ဲ ထမန
႔ဒ
ဲ တိ
ုယေျ
မာ
က္စ
ကား
လံး
ု
ေတြ
ဟာf
oñt
é
ဆိ
တဲ
ုစ
့ကာ
းလံ
း
ု
တူေ
တြျ
ဖစေ
္
နတယ္
။ဒတိ
ုယေၾ
ကာင
း
္မာ
ွ
လည္
း
ပဲပ
ထမန
႔ဒ
ဲ တိ
ုယ
စ
ကား
လံး
ု
ေတြ
ဟာ dor
é ဆိ
တဲ
ု့စကာ
းလံ
း
ု
တူေ
တြျ
ဖစတယ္
္ ။ပထမ
ႏစ
ွလံ
္း
ု
တူ
ရ
မယ္
လိ
႔ကန
ု သတ္
႔
္ ထား
တာမ
ရဘူ
ွ
ိး။ေ
နာက္
ဆံ
း
ုႏ
စ
ွလံ
္း
ုျ
ဖစေ
္
စ၊ၾ
ကား
ကႏစ
ွ
လံ
္ း
ု
ျ
ဖစခ
္
်ငျ
္
ဖစေ
္
စစကာ
းလံ
း
ု
တူယူ
ႏ
င
ု
ိတယ္
္ ။ပဒ
ု
ိ
ဆံ
္ း
ု
ကာရ
နတူ
္ ညိ
ေ
ႇ
ပးရ
ပါတယ္
။

ဒ
ကဗ
ီ ်
ာ
ဖ႕
ဲ
ြန
ည္း
ေတြ
ကိ
ုဖတိ
ူ၊ဘာ
ေရာ
မာခ
်ခ
္်
ာစတဲ
့ကဗ
်ာ
ရည္
ွေတြ
မ
ာ
ွ
သူ
ေ
နရာ
နသူဖ
႔
ဲ ႕
ဲ
ြနည္
း
အား
လံး
ု
နည္
း
ပါ
းေရ
ာေႏ
ာ
ွဖ႕
ဲ
ြ
ဆိၾ
ု
ကတဲ
့လကၤ
ာ
အဖ႕
ဲ
ြ
ကိလည္
ု း
ေ
တြ႕
ရပါ
တယ္
။

အထက္
ေ
ဖာျ
္
ပေပ
းတဲ
့ စ
နစက်
္တဲ
့ ေ
ဖာတ္
ကဗ်
ာ
ဖ႕
ဲ
ြန
ည္း
ေတြ
ကိ
ု
ေ
လ့လာ
လ်က္ ကဗ
်ာ
မ်
ား
မ်
ား
ေရး
ၾ
ကပါ
လိ
႔ တိ
ု က္
ုတြ
နး
္
ခ်
ငပ
္ါ
တယ္
။ ေ
ဖာျ
္
ပပါ
ကဗ
်ာ
အမ်
ာ
းစဟာလက္
ု လွ
မး
္
မသမ
ီ ်ေ
ွ ရ
း
ွကဗ
်ာ
ေတြ
စစ
ုည္
း
ေဖာ
ျ
္
ပေပ
းတာ
ျ
ဖစသျ
္ဖင့
္
အခ
်ဳ
႕
ိေ
ရး
ွေ
ခတ္
သံ
း
ုစ
ကား
လံး
ု
ေတြ
ရ
႕အဓ
ဲ ပ
ိာ
ၸယ္
ကြ
လြ
ဲေ
ဲန
တာရ
ေ
ွ
ိကာ
ငး
္ရ
ႏ
ွ
ိင
ု
ိတယ္
္ ။
ေ
နာက္
ဆက္
တြ
ဲစာ
တမး
္
ေတြ
မ
ာ တည္
ွ း
ျ
ဖတ္
ေ
ဖာျ
္
ပေပ
းပါ
မယ္
။ ဆက္
လက္
၍
အျ
ခာ
းဖ႕
ဲ
ြ
နည္
း
ပစ
ု
ံေ
ံ
တြကိ
လည္
ု းအခ
်န
ိသင
္ အခ
့
္ ါ
သင့
္
ေဖာ
ျ
္
ပေပ
းပါ
မယ္
။
႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
ကဗ်
ာ အေ
ရးအဖ
႕ ဆက္
ဲ
ြ လက္
ထြ
နး
္
ေျ
ပာ
ငေ
္န
ေအာ
င္တစ
မ
္်ဳ
း
ိ
သား
လံး
ု
ဝ
င
ု
ိး
္ဝ
နး
္ႀ
ကိ
ဳး
ပမး
္
ၾ
ကပါ
စ…။
႔
ု
ိ

(
႐ိ
ု
ဟင္
း
ကိန
္
းတင
္
ျပသည္
။
)

118
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ကိ
ု
း
ကား
စာရ
င္
း-

၁
။Pat
ter
nsofCompos
iti
oni
ntheSev
ent
eent
h-Cent
ury
Bengal
iLi
ter
atur
eofAr
akanbyThi
bautd’
Huber
t
၂
။အာ
ရကာ
္ န
န
္နး
္
တြင
းစ
္ ာ
ဆိေ
ု
တာမ
္
်ာ
း
၃
။Memor
iesofBur
mes
eRohi
ngy
aRef
ugees
byKaz
iFahmi
daFar
zana
၄
။Al
aol(
2007)
၅
။TheRohi
ngy
as:Hi
stor
yandc
ult
ure.
၆
။Rowai
ngaFi
neAr
tsbyBaTha

119
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

SHORTSTORY

120
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ဝ
တၳဳ(
၁)

vl
r
s
d
K;
wH
k
;owf
j
z
wfr
S
k
0g
'\om
;a
umi
f
;rs
m
;

(
၁)

"
ေယာ
က်ာ
​
္
းေ
​ရ
… လု
ပ
္
ပ
​ါဦ
း.
.. ​
ဗ
က္
ု
ိ က
​ အရ
မး
​
္န
​
ာေန
ၿပ.
ီ
.
.. က်
မ
မ
ခႏ
ံင
ိ
ု
ေ
​
္တာ
ဘူ
့ း
ေ
​မာ
ငေ
​
္ရ
..
..
"

ဇ
နး
ီသည္
​ခ
စ
ံား
ေ
​နေ
သာန
ာက်
ငမ
​
္ဒ
ႈ
ဏ္သည္
​ ​သူ
ထံ
႔သု
ပ
႔
ိင
္
​ကူ
း
စက္
လာ
​ ေ
​
နသက့
သု
ဲ႔
ိ
သူ
ခ
စ
ံား
ေ
​နရ
၏။

"
မန
ိး
​
္
မေ
​ရ
..
.ခဏ​
ေ
လာက္
​​
ေအာ
ငခ
့
​
္ထာ
ံ း
ပါ
..
. ညီ
ေ
​
လး.
.
. ဆိ
ကၠ
ုား
မ
ေ
​ရာ
က္ေ
​
သးဘူ
း
လား
ကြ.
.
.ျမ
နျ
​
္မ
နလု
​
္ပပ
​
္
ါဆိ
မ
ု
ွ
..
."

အာ
ဇး
ီမ
၏ ပ
​
္ ်ာ
ေ
​လာ
ငခ
​
္တ္
ေ
​
နမကု
ႈိၾကည္
လွ
့
​်
င္
​မန
ိ
း
​
္မအ​
ေ
ပၚထာ
းရသည္
ွ
ိ ့သူ
​ ၏

121
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ခ
်စျ
​
္
ခငး
​
္
ေ
​မတၱ
ာ
ကုိ
သိသာ
စာျ
ြမငႏ
​
္
င
ိ
ုပ
​
္ါ
သည္
။
​

လက္
ထပ
​ ထိ
​
္မး
​
္
ျ
မား
ခသည္
့
ဲ မ
​
ာ​
ွ ေ
လးႏ
စ
ွ​
္ရ
သြ
ွ
ိ ာ
းၿ
ပီ
ျဖ
စ္
ေ
​သာ
လ
​
္ည္
းသူ
​ ခ
႔
်စဇ
​
္
နး
ီသည္
မ
​
ာ
ွ
သ​
ေ
ႏသာ
ၶ း
ကမတည္
ျ
​
မ။အျ
ဲ မပ
ဲဲ
ပ်
က္
သြ
​ား
တတ္
သည္
​ ။

ထိ
ေ
​
႔
ု
ၾကာ
င္
့
​သာ
းသမ
းမ
ီ ရ
ခေ
​
ဲ
့သာသူ
သည္
​
သား
သမးရ
ီ တန
ာေ
​လး
ကုိ
တကယ္
ပ
​
ဲ
ေ
​
မ်
ွာ
လင
​
္ ေ
့
​
္
တာင
္
တ​
့
​ ေ
နေ
​လ၏။သည္
တစ
​ ခ
​
္
ါေ
​တာ
့သူ
ခ
႔
်စ္
ဇ
​
နး
ီမ
ာကု
ွ ယ္
ိဝ
​န
ကျ
​
္ မ
ခ
ဲၿ
ဲ
့ပ
း
ီ
ေ
​
မး
ြရ
​
မယ္
ေ
့
​
နရ
႔က္
ေ
​
တာင
​
္ေ
​စ
လိ
့ လာ
႔
ု ခ
ၿ
ဲ
့ပ။
ီ

"
ကုလတ္
ိ .
​
.
..ဆိ
ကၠ
ုား
ေ
​ရာ
က္ၿ
​
ပီ
.
..
.
"
ညီ
ျ
ဖစသူ
​
္၏ ေ
ခၚသံ
ေ
​
ၾကာ
င့
​
္ အာ
ဇး
ီမ
၏
​
္ ေ
​
တြး
လက္
စ
​
အ​ေ
တြး
မ်
ား
ျ
ပတ္
ေ
​
တာက္
သြ
​ား
ေလ၏။

အက်
ကု
ႌိေကာ
က္ဝ
​
တ္လိ
​က္
ုသည္
​ ။ ေ
​ ဆး႐
တြ
ံ
ု င
လိ
​
္ အပ
ု ္
မ
​
ည့္ အသု
​ း
ံ
အ​ေ
ဆာင
္
​
အန
ည္း
​
ငယ္
​
စလိ
ုက္
ုသည္
​ ။ၿ
​ပး
ီ
လွ်
င​
္
ဇနး
ီ
သည္
ကု
​ိေ
​
ပ႕
ြခ
်ၿ
ီ
ပးဆိ
ီ ကၠ
ုား
ေ
​ပၚ
တင္
လိ
​က္
ု၏။
​
ဇ
နး
ီသည္
က ​
​ ဗ
က္
ု
ိ ကု
​ိလက္
တစ
​ ္
ဖ
​
က္ႏ
​
င
ွ့ဖ
​
္ ထာ
ိ း
ကာခ
စ
ံား
ေ
​နရ
ေ
​သာန
ာက်
ငမ
​
္ကု
​
ႈ​
ိ
ေ
​
အာင
ခ
့
​
္ေ
​
ံန
ေ
​လသည္
။
​

လမ
း
​
္ကမ
ေ
​ကာ
ငး
​
္သျ
ဖင့
​
္
ဆုကၠ
ိား
ကုိ
နငး
​
္
မရ။

ဆိ
ကၠ
ုား
သမာ
းႏင
ွ
အတူအာ
့
​
္ ဇး
ီမ
လည္
​
္ း ဆု
​ ကၠ
ိား
ကုိတစ
္
ဖ
​က္
က​
​ေန တြ
န
္
း
​ရင
း
​
္
သြ
ာ
းေ
​န
သည္
။
​

သူ
တိ
ရ
႔
ုာ
ြ
သည္
​ ၿ
မဳ
ိ
႕ႏ
င
ွ့ ​
​
္ င
ါး
မင
ု
ိခ
​
္
နေ
႔
​
္ဝ
းေ
​သာ
ေ
​ၾ
ကာင
္
့ ​
​ ေ
ဆးခ
​
နး
​
္ေ
​
ရာက္
ဖ
​
ေ
​
႔
ု
ိတာ
့
အ​
ေ
တာ္
ၾ
​
ကာေ
​
နဦး
မာ
ွပ
င။လက္
​
္ က န
​ ာရကု
ီိၾ
ကည္
လိ
့
​က္
ုေ
​တာ
့​
ေလး
နာရ
ီထိ
း
ု
ရန​
္

122
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ဆယ့
င
​
္
ါး
မန
ိစ
သာ
္ ​ လိ
ေ
​
ု
တာ၏။
့ လမ
္
း
​ခရ
း
ီကလည္
း သု
​ း
ံ
ပတစ
ံ
ု ္
ပ
​
ေ
​
ံ
ုလာ
က္
ဆန
ၿ
႔
​
္ပး
ီ
ျ
ဖစေ
​
္
လသည္
။
​

မ
န
ြး
​
္တည္
ခ
့
​
်န
ိကစ
​
္ ၿ
ပး သူ
ီ မ
႔
န
ိ္
း
​မ
က ​
ဗ
က္
ု
ိ န
​
ာလာ
သည္
ဆိ
​၍ ရ
ု ာ
ြက အ​
ေ
ကာင
္
း
​ဆု
း
ံ
လက္
သည္
​ ကု
​ိ​
ေခ
ၚလာ
ခ၏။သု
ဲ
့ ေ
​
႔
ိ
သာ​
္လက္
သည္
​ က အ​
​ ေ
တာၾ
​
္
ကာၾ
ကာစ
မး
​
္ခ
ၿ
ဲ
့ပး
ီ
အ​
ေ
ျခအ​
ေ
နမဟန
ဘူ
​
္ း
ဆိ၍​
ုေဆး
႐တက္
ံ
ု ရ
​
နသာအၾ
​
္ ကံ
ေ
​ပ
းချ
့
ဲ
ခင္
း
​
ျ
ဖစ္
သည္
​ ။
​

တကယ္
ေ
​
တာ့အသြ
ာ
းအလာခ
က္ခ
​
သည္
ဲ က တစ
​ ္
ေ
​ၾကာ
င္
း
​၊လမ
္
း
​မာရ
ွ ေ
​
ွ
ိ
နေ
​သာ
န
.စ.
က စ
ခနး
​
္
ကုိ ျ
ဖတ္
သန
​ း
​
္
သြာ
းရတာ
ကတစ
​ ္
ေ
​ၾကာ
ငး
​
္၊ ေ
ဆး႐
မ
ံ
ုာ
ွလည္
း
​
လူ
မ
်ဳ
း
ိ
ေ
​ရး
ချ
ဲ
ြ
ခာ
းတတ္
သည္
​ ကတစ
​ ေ
​
္ၾကာ
ငး
​
္၊အ့
သလိ
ဲ ုအ​
ေ
ၾကာ
င္
း
​အမ
်ဳ
း
ိ
မ်
ဳး
ိ
ေ
​ၾ
ကာင
့
​
္
သည္
ေ
​
ဒသက အမ
်ဳ
း
ိ
သမး
ီ
မ်
ား
သည္
​​ေ
ဆး႐
တက္
ံ
ု ၿ
​
ပး က​
ီ ေ
လးေ
မး
ြရ
သည္
ထက္
​ ​
ကု
ယ္
ိအိ
့
​မမ
​
္
ာ
ွပဲလက္
သည္
​ အကူ
​ အညီ
ႏ
င
ွ့က​
​
္ ေ
လးေ
မး
ြတတ္
သည္
​ မ
​
ာမ
ွ ည္
သု
​မ
႔
ိ်
ွ
မ
ဆနး
​
္
။

"
ေ
​ဟ့
ေ
​
ကာင
ေ
​
္တြ
.
.
.ဘယ္
သြ
​ား
မလိ
လဲ
႔
ု .
.
.ရ
​ာ
ြ
ထြက္
လက္
​ မ
​
တ္
ွ ျ
​
ပ.
..
.
"

ကင
း
​
္စခ
နး
​
္မ
ွန.
စ.
က တစ
ေ
​
္ယာ
က္၏ ခ
​ ပ္
ၾ
​ကမ
္
း
​ၾ
ကမ္
း အသံ
​ က အ​
ေ
တြး
ထဲ
ေ
မ်
ွာ
ပါ
ေနသည့
္
အာဇ
း
ီမ္
ကု
​ိတု
န
လႈ
​
္ ပ
ေ
​
္စသည္
။
​

"
ဆရာ
..
.ေ
​
ဆးခ
နး
​
္သြ
ာ
းျ
ပမလိ
ပ
႔
ု
ါ .
.
. အ​
ေ
ရးတႀ
ကီ
း
ခ
်က္
ခ
​
်ငး
​
္
လာလိ
က္
ုရ
​တာ
န႔
ဲရ
ာ
ြထြ
က္
လက္
​ မ
​
တ္
ွ ​
မပါ
လိ
က္
ုပ
​ါ
ဘူ
းဆရ
ာ..
.
"

အာ
ဇး
ီမ
က(
​
္ န
.စ.
က)ရ
ဲကု
ိ
ညႇင
ညႇ
​
္ င
သ
​
္ာသာယဥ
္
ယဥ
​ ္
ေ
​
က်း
ေ
​က်
းေ
​ျ
ပာ
ျပ
လိက္
ုသည္
​ ။
​
"
မရဘူ
း
ကြ .
.
. ဘယ္
သြ
​ား
ျ
ပျ
ပ ကု
လား
ဆိုရ
ာ
ြထြ
က္
လက္
​ မ
​
တ္
ွ
ပ
​
ါရမ
ယ္ဆိ
​တာမ
ု ငး
​
္တိ
႔
ု
မသိ
ဘူ
းလာ
း..
.သြ
ာ
းယူ
ကြ
ာ.
..
"

123
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

"
ဆရာ
..
.လူ
န
ာက ရ
က္ေ
​
စေ
​
့န
တ့ဲကု
ယ္
ိဝ
​န
န
​
္ပ
႔
ဲါ.
.
.အရ
မ္
းန
​ ာ
ေ
​နလိ
႔
ု
ခ
်က္
ခ
​
်ငး
​
္
ထြက္
လာ
​ လိ
က္
ုတာ
​ န
႔
ဲရာ
ြ
ထြက္
လက္
​ မ
​
တ္
ွ ​
မယူ
ႏ
င
ိ
ု္
တာ
​ ပ
ါ.
..
.​
ေန
ာက္
တစ
​ ခ
​
္
ါဆိ
ု
ယူ
လာပ
ါမယ္
.
​
.
.ဒတစ
ီ ခ
္
ါေတာ
့သြ
ာ
းခင
ြ
ျ
့
​
္ပဳ
ပါ
..
.
"

အာ
ဇး
ီမ
ကခ
​
္ င
ြ
ေ
့
​
္တာ
ငး
​
္သလိ
ု
ပစ
ံ
ုမ
ံ
်ဳ
း
ိ
ျဖင
့
​
္ေ
​အး
ေ
​အး
ေ
​ဆး
ေ
​ဆး​
ေ
တာင
း
​
္ဆိ
လိ
ုက္
ုသည္
​ ့
​
အဆု
း
ံ
.
..
.

"
ေ
​ဟ့
ကု
လား
.
..
လွ်
ာ
႐ည​
ွမ
္ေ
​
နန.
႔
ဲ
.
..သန
ားလာ
​ ေ
အာင
​
္ပစ
ံ
ု
မ
ံ်ဳ
း
ိ
န႔
ဲလာ
မေ
​ျ
ပာ
န႔
ဲ
.
.
.ကု
လား
ဆို
မသန
ားတတ္
ဘူ
​း.
.
..ရ
ာ
ြထြ
က္
လက္
​ မ
​
တ္
ွ မ
​
ပါရ
င္
​ျ
ပနကြ
​
္ာ.
.
."

န
.စ.
က ရ
၏ျ
ဲ ပ
တ္သာ
​ း
ေ
​သာအ​
ေ
ျပာ
ေ
​ၾ
ကာင
္
့အာ
​ ဇး
ီမ
က ​
​
္ သူ
ေ
႔ဒ
ါသကု
ိ​
ေခ
တၱမ
်
ွ
မ
ထိန
း
​
္မႏ
င
ု
ိျ
​
္ဖ
စသြ
​
္ား
သည္
။
​

"
ရာ
ြထြ
က္
လက္
​ မ
​
တ္
ွ လည္
​ း
​ မ
ပါဘူ
း .
.
. ဒ
အတိ
ီ င
ု
္
း
​သြ
ာ
းမာ
ွ
ပဲ
.
.
.သတ္
ခ
​
်ငရ
​
္
ငသတ္
​
္ လိ
​ရ
႔
ုတယ္
​
.
..
လူန
ာကု
ိ
ဆရာ
လည္
း
​
ကုယ္
ိေ
​တြ
ပ
႔
ဲ.
..
"

"
ငါ
လိ
း
ုမကု
လား
..
.အာ
ခၿ
ံ
ပး
ီေ
​
ျပာ
ဝတယ္
့
ံ ေ
​
ပါ့
.
..ေ
​
ရာ့
.
..
"

(
၂)

"
ေ
​ရာ
့.
..
ေဖ်
ာ
ငး
္…ေ
ဖ်ာ
ငး
္…!
!!
"
"
ၿ
ပး
ီေ
​
တာ့ဆက္
ေ
​
ျပာ
ျ
ပေလ"ဆိ
ၿ
ု
ပးကြ
ီ ၽ
နေ
​
္တာ
က ​
​
္ သိ
ခ်
င္
စ
​တ္
ိျ
​
ပငး
​
္
စာ
ြ​
ေ
မးၾ
ကည္
လိ
့
​က္
ုလွ
​်
င​ဦ
္ း
ေ
​လး
ဟာ႐
န
ုး
​
္က သူ
လက္
႔ သီ
​းကု
ိငါ
ဝ
့မ္
း
​
ဗ
​က္
ု
ိတည္
​ တည္
့
​ ကု
့
​ိ

124
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

အသာ
အယာလာ
ထိး
ု
ၿ
ပး
ီေ
​
ျပာ
ျ
ပသည္
။
​

"
န.စ
.က​
ေ
တြကဝ
င
ိ
ုး
​
္ထိ
း
ု
႐က​
ု
ိတ
္ာေ
​
ပါကြ
့ာ.
..
"

"
ၿ
ပး
ီေ
​
တာ့ .
.
. ဦ
းေ
​လး
အာဇ
း
ီမရ
​
္
႕ မ
ဲ န
ိး
​
္မ
ေ
​ရာ .
.
. ​
ၿ
ပး
ီ
ေ
​တာ
့
ေ
နာက္
ဘာ
​ ျ
ဖစ္
သြ
​ား
လဲ"
ကြ
ၽ
နေ
​
္တာ
က တရ
​
္ စပေ
​
္
မးၾ
ကည္
လိ
့
​က္
ုျ
​
ပနသည္
​
္ ။
​

"
ေ
​အး
ေ
​ပါ
ကြ
့ .
.
.ငါ
မ
့ာတပ
ွ ေ
​
ူပၚႏ
စ
ွပ
​
္ဆင
ူ ္
ရ
့
​
တာေ
​
ပါ့
​
..
.ဟု
ကစ
ိ တ္
ိရ
​တိ
ွ
ိင
ုး
​
္
ဝ
င
ိ
ုး
​
္ထိ
း
ု
႐က္
ု
ိႏ
​က္
ွတာခ
​ ရ
ံေ
​တာ
့အာ
ဇး
ီမ
ဘိ
​
္ င
ု
္လည္
​ း
​
သတိ
ေ
​
မသြ
့ား
တယ္
​
.
..

သူ
မ
႔
န
ိး
​
္မ
ကလည္
း အရ
​ မး
​
္န
ာေ
​န
တယ္
​ဆိ
ၿ
ု
ပး​
ီ ေ
အာေ
​
္
အာေ
​
္
နတယ္
​..
.ငါ
မ
့ာ
ွ
ေ
​
ရး
ြခ
်ယ္
စ
​
ရာမ
ွမရ
ခ
ွ
ိတာ.
ဲ
့ .
.အာ
ဇး
ီမ
္
ဘိ
​ င
ု
ကု
္ ပ
ိ
ါဆိ
ကၠ
ုား
ေ
​ပၚ
တင္
ၿ
​
ပးအိ
ီ မ
္
ျ
​ပန
လမ
​
္ း
​
္
ကုိ
ႏ
င
ွရ
​
္တာ
ေ
​ပါ
့..
.ေန
ကလည္
းဝ
​ င
လု
​
္ ဆဲျ
ဖစ္
ေ
​
နေ
​တာ
့​ေ
မာ
ွင
စ
​
္ျပ
ဳလာ
တယ္
​.
..
ျ
ပနလာ
​
္ ရ
ငး
​
္န
႔
ဲအိ
မ
မ
​
္ေ
​ရ
ာက္
ခ
​
င​
္လမ
း
​
္တစ
္
ဝ
​က္
မ
​
ာ
ွပဲ
က​ေ
လးေ
​
မး
ြလိ
က္
ုရ
​တယ္
ေ
​
လ..
."

"
ဘာ.
.
.!
!!လမ
း
​
္မာက​
ွ ေ
လးေ
​
မး
ြတယ္
​
..
.!
!!"
ေ
​တာ
က္​
..
.ဒီ
န.စ
.က
ေ
​
တြမ
ာလူ
ွ စ
႔
တ္
ိ မ
​
ရလိ
ွ
ိက္
ုတာ
​ ဗ
​
်ာ.
.
.'
'

ဆိ
ကၠ
ုား
သမာ
းဦး
ေ
​လး
က လြ
န
္
ခ
​ေ
​
ဲ
့သာႏ
စ
ွ​၂
္ ၀ အရ
င္
က အ​
​ ေ
ၾကာ
င္
း
​တစ
ခ
​
္ကု
ုိ
ေ
တြး
ေ
​တြ
း
ၿ
ပးျ
ီ ပ
နကာ
​
္ ေ
ျပာ
ျ
ပေ
​န
သည္
​ ကု
​ိနာ
းေ
​ထာ
ငေ
​
္န
ရသူကြ
ၽ
နေ
​
္တာ
မ
့ာ
ွေ
​
တာ့
ၾ
ကက္
သီ
​းကတျ
ဖန္
း
​
ျ
ဖနး
​
္
ထလိ
။
႔
ု

"
ေ
​အး
ကြာ.
.
.လမ
း
​
္ေ
​ပ
ၚမာ အမ
ွ ်ဳ
း
ိ
သမး
ီ
တစ္
ေ
​
ယာက္
​မး
ီ
ဖာ
ြး
ေ
​နတာ
ကုိ
ဆိ
ကၠ
ုား
သမာ
းျ
ဖစတ့
​
္ဲငါ
က ဘာ
လုပ
ရ
​
္မန
ွ
း
​
္ကု
ိမသိ
ခ
ဘူ
ဲ
့ း.
.
.အ့
ခ
ဲ
်န
ိ္
ခ
​
ဏ​ေ
တာ့င
ါ
တကယ္
႐
​
း
ူသြ
ာ
းခတာ
ဲ
့ ပ
ဲ.
..

125
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

က​
ေ
လးလည္
​ း​
​ေမ
း
ြၿ
ပး
ီ
ေ
​ရာ
့အာ
ဇး
ီမ
ဘု
္ င
ိ
္လည္
​ းျ
​ပနၿ
​
္
ပးသတိ
ီ ရ
လာတယ္
​
..
.ဒေ
​
ီ
တာ့
အာ
ဇး
ီမ
ဘု
္ င
ိ
္..
.ငါဒ
ရ
ီာ
ြကလူ
ေ
​
တြကု
ိ အကူ
အညီ
သြ
ား
ေ
​တာ
ငး
​
္မ
ယ္​ ဆိ
ၿ
ု
ပး
ီ
ေ
​
ျပး
သြာ
းလိ
က္
ုတာ .
​ .
.ဒါ
ေ
​ပမ
ယ့္အခ
​ ်န
ိမ
​
္
မလိ
ီက္
ုဘူ
​း..
. ကူ
ညီ
မယ္
လူ
့
​ေ
​တြ
ေ
​
ရာက္
လာ
​ ခ
်န
ိမ
​
္
ာ
ွေ
​တာ
့အာ
ဇး
ီမ
ဘု
္ င
ိ
္က သူ
႔အမ
်ဳ
း
ိ
သမး
ီ
ရ႕အသက္
ဲ မ
​
ရွ
ိ
ေ
​တာ
တဲ
့ ့
ခ
ႏာ
ၶကု
ယ္
ိကု
ိ​ေ
ပ႕
ြဖ
က္ရ
​
ငးင
​
္ ေ
​
ိ
ု
နတာ
ကုပ
ိ
ဲ​ေ
တြလိ
႔က္
ုရ
​တယ္
​..
. သူ
မ
႔
န
ိ္
း
​မ
ဆု
း
ံ
သြာ
း႐ာ
ွ
တယ္
တူေ
​
လးရ
ာ..
.
.သူ
အသက္
႔ ဆု
း
ံရ
း
ံ
ႈသြ
ာ
းတယ္
.
..
"

ေ
​
ျပာ
ျ
ပရင
း
​
္ႏင
ွ
့
​
္ဆိ
ကၠ
ုား
သမာ
းဦး
ေ
​လး
တစေ
​
္
ယာက္
​
ခ်
ဳး
ံ
ပခ
ဲ
ြ်
ငေ
​
ိ
ုႂ
ကြ
းလိ
က္
ုေ
​တာ
သည္
့ ။
​

ကြ
ၽ
နေ
​
္တာ
့
​
္ပါ
း
ျ
ပငမ
​
္
ာ
ွလည္
း
​
မ်က္
ရ
​
ည္ေ
​
တြစ
း
ီက်
ၿ
ပး
ီေ
​
နရာ
ယူႏ
င
ွလိ
့
​
္။
႔
ု

၁
၉၉၄ခ
ႏ
ုစ
ွ၏ တစ
​
္ ခ
​
္ေ
ုသာည​
ေ
နခင
း
​
္။သည္
လိ
​ုည​
ေ
နခင
း
​
္မ်
ဳ
း႐
ိ ဟင
ု
ိ ဂ
​
္
်ာ
တိဘဝ
႔
ု မ
ာ
ွ
ခ
ပမ
​
္်
ာ
းမ်
ာ
းရယ္
။
​

(
၃)

"
ဟာ႐
န
ု္
း
​ဘိ
င
ု
​.
္ .
.ဟာ
႐န
ုး
​
္
ဘိင
ု
္
​..
.
ခင္
ဗ
​
်ာ
းသိ
ၿ
ပး
ီ
ၿ
ပလာ
ီ း.
.
.ခင
ဗ
​
္်
​ာ
း
သိ
ၿ
ပး
ီ
ၿ
ပလာ
ီ း
..
.ဆာ
ဒက္
ဲေ
​လ.
.
.ဆာ
ဒက္
ဲေ
​လ.
.
."

ေ
​
ျပး
လာ
​ ခ
ေ
​
ဲ
့သာ
ေ
​ၾ
ကာင
့ အာ
​
္ ဇး
ီမ
တစ
​
္ ္
ေ
​
ယာက္
​ေမ
ာဟု
က္
ိေ
​န
၏။ ​
​ ေ
မာဟု
က္
ိစ
​ာ
ြ
ေ
​
ျပာ
ျ
ပေ
​န
ေ
​သာ အာ
ဇး
ီမ
၏ စ
​
္ ကား
လံး
ု
တစခ
​
္
ေ
​
ုၾကာ
င္
့ဟာ
​ ႐န
ုး
​
္
၏ ရ
င္
ထဲမ
​ း
ီခ
​ဲ
ထည္
လိ
့
​က္
ုသလိ
​ ု
ခ်
က္
ခ
​်
ငး
​
္ပ
ေ
​
ူလာ
ငသြ
​
္ား
သည္
။
​

126
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

"
အာဇ
း
ီမဘိ
​
္င
ု​
္
.
..ဆာ
ဒက္
ဲ​ဘာ
ျ
​
ဖစ္
တာ
​ လဲ
.
..
ငါ
ဆာ
့ ဒ
က္
ဲ ​
ဘာျ
ဖစ္
တာ
​ လဲ
"
"
ဆာဒ
က္
ဲ ​ဆယ္
တန
​ း
​
္
ေ
​အာ
ငၿ
​
္
ပီ
ဗ
​်
ာ..
.ဂဏ္
ုထူ
​းလည္
း​
​ ေ
လးဘာ
သာ
ပ
ါတယ္
​ .
.
. င
ါေ
​လ ဒ
သာ
ီ း
တစေ
​
္
ယာက္
တည္
​ း
ရ
​႕ အ​
ဲ ေ
ဖျဖ
စ္
ရ
​တာ
နတင
႔
ဲ ​
္
လူ
ျ
ဖစရ
​
္
က်ဳ
း
ိ
နပၿ
​
္
ပဗ
​
ီ်
ာ.
..
ငါဒ
ေ
​
ီန႔
အရမ
း
​
္ေ
​ပ
်ာ
တ
​
္ယ္
.
​
.
."

"
ဟာ
​ ကြ
​ာ..
.မင
း
္က လူ
ကု
ိတမ
င္
​စ
​
တ္
ိ ပ
​
လာ
ူ ေ
​
အာင
လု
​
္ ပ
္
လု
​ က္
ိတယ္
​
..
.
င
ါျ
ဖင္
့
စ
​း
ိ
ု
ရမ
ိသ
​
္ြ
ား
လုက္
ိတာ.
.
."

ထိ
အခ
ု ါ
မွ
ဆိကၠ
ုား
သမာ
းႀ
ကီ
းဟာ
႐န
ုး
​
္
တစ္
ေ
​
ယာက္
​
သက္
ျ
​
ပင္
း
​
ခ်
ႏင
ု
ိခ
​
္
ၿ
ဲ
့ပ။
ီ

"
ဘာလဲမ
ငး
္ေ
ရာမ
ေ
​ပ်
ာ
ဘူ
​
္ း
လား
​..
.ငါ
သာ
့ းဂ
ဏ္
ု ထူ
​းေ
​
လးဘာ
သာန
႔
ဲ
ဆယ္
​ တန
​ းေ
​
္ အာ
ငတာမ
​
္ ငးမ
္ ေ
​
ပ်ာ
ဘူ
​
္ း
လား.
.
.မင
း
္လည္
း​
ေပ
်ာ
သင
​
္ တာ
့
​
္ ေ
​
ပါ့
.
​
.
မ
ဟုတ္
ဘူ
းလာ
းဟာ
ရန
ုး
္
..
.ငါ
ေ
​တာ
့အရ
မ္
း
​အရ
မ္
း
​ကု
ိ
ေ
​ပ်
ာ
တ
​
္ယ္
​
.
..
မ
နက္
ျ
​
ဖန​ႏ
္ ာ
ြ
းေဖ
ာၿ
​
္
ပးရ
ီ ာ
ြ
သူရ
ာ
ြသာ
းေ
​တြ
ကု
ိထမ
င္
း
​ဖ
​
တ္
ိ ေ
​
ကြၽ
း
မယ္
​.
..မ
ငး
္လည္
း
ေ
​
စာေ
​
စာစ
း
ီစး
ီ
လာကြ
ာ.
..
ငါေ
တာ့
အရမ
္
း
​ေ
​ပ
်ာ
ေ
​
္နတယ္
.
​
.
.အရ
မ္
း
​ပ
ဲ.
..
"

င
ါလည္
း သိ
​ ပ
ေ
​
္ပ်
ာ
တာ
​
္ ေ
​
ပါ။ ဆာ
​
့ ဒက္
ဲဟာ င
​ ါ့လက္
ေ
​
ပၚမ
ာ
ွပဲ​
ေ
မး
ြဖ
ာ
ြးလာ
သူ
မ
ဟုတ္
လာ
​ း
။

င
ါကု
့ိခ်
စ္
ခ
​်
စခ
​
္င
ခ
​
္ငန
​
္
႔ဘႀ
ဲ ကီ
းေ
​
ခၚတ့
ဲမင
း
္သာ
းဆာ
ဒက​
ဲက
္ု
ိငါ
လည္
းသာ
​ းအရ
ငး
​
္
တစ
ေ
​
္ယာ
က္လိ
​ုခ
်စျ
​
္
မတ္
ႏ
​
း
ု
ိတာမ
ငး
္လည္
း
သိသာ
းပ။
ဲ

ကခ
န
ုသည္
​
္ ဟန
့
​ ပ
​
္
နျ
​
္ဖ
င့
​
္ေ
​
လွ်
ာ
က္ကာျ
​ ပနသြ
​
္ား
ေ
​နေ
​
သာတစ
္
ရ
​ာ
ြတည္
း
​
သား
အာဇ
း
ီမကု
​
္ိ
ေ
​
ငးၾ
ကည္
ရ
့
​
ငး
​
္ဟာ
႐န
ုး
​
္
တစေ
​
္
ယာက္
​
တစကု
​
္ယ္
ိတည္
​ း
​
တီး
တိး
ု
စာ​
ြေျ
ပာ
လိက္
ုသည္
​ ။
​

"
မန
ိး
​
္
မေ
​ရ .
.
. င
ါ့ ခ
်စ္
ေ
​
တာႀ
​
္
ကီ
း ဂ
ဏ္
ု ထူ
​းေ
​
လးဘာ
သာန
႔
ဲ

127
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ဆယ္
တန
​ း
​
္
ေ
​အာ
ငတယ္
​
္ တ့
​"
ဲ

ဟာ
႐န
ုး
​
္
က အိ
မ
ေ
​
္နာ
က္ေ
​
ဖးမ
ာ
ွ အလု
ပ
္
လု
​ ပ
္
ေ
​နေ
​
သာ သူ
မ
႔
န
ိ္
း
​မ
ကုိ
တက္
ႂ
​
ကြ
ေ
​န
သည္
ေ
့
​
လသံ
ျ
ဖင့
​
္
လွမ
း
​
္ေ
​အာ
ေ
​
္ျ
ပာ
လိက္
ုသည္
​ ။
​

အျ
ပငမ
​
္
ာမ
ွ း
ု
ိ
ဖဖ
႔
ဲ
ြရ
႔
ဲ
ြ
ာ
ြေ
​န
သည္
​ ။၂
​ ၀
၁၁ခ
ႏ
ုစ
ွ္
၊ဇ
​ န
ြ
လထဲ
​
္ က သည္
ေ
​
နရ
႔က္
သည္
​ ​၁၇
ႏ
စ
ွၾ
​
္ကာ
ၾ
​
ကာခ
စ
ံား
ေ
​နရ
ေ
​သာအာ
ဇး
ီမ
္
ဘိ
​ င
ု
၏စ
္ တ္
ိထိ
​ခက္
ု
ိန
​ာ
က်င
္
ခ
​စ
ံာ
းခရ
ဲ
့
မမ
ႈ်
ာ
းကု
ိ
ေ
​
ပ်ာ
က္ကင
​ း
​
္
သြာ
းပါ
ေ
​စလိ
႔
ု
ဟာ႐
န
ုး
​
္ကစ
တ္
ိ ထဲ
​က​
ေနဆု
ေ
​
တာင
း
​
္ေ
​ပ
းလိ
က္
ုသည္
​ ။
​

ေ
ပ်ာ
ရ
​
္င
ႊမ
္
ႈတိ
မ
တိ
​
္ က္
ုမ
​်
ာ
းေ
​ကာ
ငး
​
္ကင
တစ
​
္ ခ
​
္
င
ြ္
မ
​ာျ
ွပနၿ
​
္
ပး
ီထူ
ထပ္
ေ
​
နလိ
။
႔
ု

(
၄)

"
ဦးေ
​
လး .
.
. ပ
ထမတစ
ေ
​
္ခါ
က္
​ စ
တ္
ိ ညစ
​ လိ
​
္႔ င
ု ခ
ိ
ုရ
ဲ
့ေ
​
ပမယ္
့
​
ဒ
တစ
ီ ေ
​
္
ခါက္
ေ
​
တာ့
ဦး
ေ
​လး
တိန
႔
ု
အတူ
႔
ဲ က်ေ
​
နာလ
​
္ည္
း
​
ေ
​ပ်
ာ
လာ
​
္ တယ္
​
.
..

မ
တဆိ
ိ း သာ
ု းတစ
ေ
​
္ယာ
က္​ ဆယ္
တန
​ း
​
္
ကုိ​
ေ
လးဘာ
သာန
႔​
ဲ ေ
အာင
ေ
​
္အာ
င​
္
ႀ
ကိ
ဳး
စား
ခတာတကယ္
ဲ
့ ​​
ေလး
စား
ဖလည္
​
႔
ု
ိ းေ
​ ကာ
ငး
​
္တယ္
.
​
.
.အင
္
မ
​တန
္
​လိ
မ
ာ
ၼတ့
ဲ
သာ
းေ
​လး
ပါ
ပေ
​
ဲန
ာ​
္.
.
."

ကြ
ၽ
နေ
​
္တာ
ကဒ
​
္ တစ
ီ ္
ခ
​
ါေ
​ပ
်ာ
ရ
​
္င
ႊေ
​
္
ပါပ
့
ါး
စာ​
ြေျ
ပာ
လိက္
ုလွ
​်
င​
္
..
.

128
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

"
သိ
​ ပ
မ
​
္န
ွတာ
​
္ ေ
​
ပါကြ
့ယ္
​.
..ဆာ
ဒက​
ဲက
္ တကယ္
ကု
့
​ိလူ
လိ
မာ
ၼ
ေ
​လး.
.
.
သူ
အ​
႔ေဖ
ကလည္
းသာ
​ းရ႕ပ
ဲ ညာ
ေ
​ရး
မွပ
ညာေ
​
ရးပ
ဲ..
.အလာ
းတူ
ဆာဒ
က​
ဲ က
္လည္
း
​
သူ
အ​
႔ေဖ
ရ႕ အိ
ဲ ပ
မ
​
္က္
ေ
​
တြ အ​
ေ
ကာင
အထည္
​
္ ေ
​
ဖာခ
​
္
င
ြ္
ရ
့
​ဖ
႔ အင
ု
ိ တိ
​
္ က္
ုအာ
​ း
တိက​
ု္
စ
ာႀ
ကိ
ဳး
စား
တယ္
​
.
..
ဒါ
ေ
​ပမ
ယ့္
​
.
..
."

"
ဒါ
ေ
​ပမ
ယ္"ဆိ
့
​ ၿ
ု
ပးဦ
ီ း
ေ
​လးဟာ
႐န
ုး
​
္
ကစကာ
းကု
ရ
ိ
ပ္
တန
​ လိ
႔
​
္က္
ုၿ
​
ပးဟု
ီ အ​
ိေဝ
းႀ
ကီ
းကု
ိ
ရ
ေ
​
ီဝစ
ာ
ြေ
​င
းေ
​န
၏။

အ​
ေ
တာ္
ၾ
​
ကာၾ
ကာအထိဘာ
မေ
​
ွျ
ပာ
မလာ
ေ
​သာ
အခါကြ
ၽ
နေ
​
္တာ
ကဝ
​
္ င
္
ေ
​ထာ
က္ေ
​
ပး၍
ေ
​
မးလိ
က္
ု၏။
​

"
ဒါ
ေ
​ပမ
ယ့္
​
.
..ေ
​
နာက္
ဘာ
​ ျ
ဖစသြ
​
္ား
တာလဲ
ဦး
ေ
​လး
"

"
ဒ
​လိ
ီကြ
ုာ .
.
. အာ
ဇး
ီမ
္
ဘိ
​ င
ု
ရ
့္ ရ
ဲ ည္မ
​
န
ွး
​
္ခ
်က္
က
​ သူ
သာ
႔ း
ကုိ
သြ
ာ
းဖာ
ြ
းမး
ီ
ယပအထူ
​
္ း
ကု ဆရ
ာဝန
ႀ
​
္ကီ
း တစ
္
ေ
​ယာ
က္​ ျ
ဖစလာ
​
္ ဖ
႔
ု
ိ
ေ
​
မ်
ွာ
လင
​
္ ခ
့
​
္
်က္
ထာ
​ း
တယ္
​..
. ​
ေ
နာက္
ထပ
​ ္
ေ
​
နာက္
ထပ
​ ္
ေ
​
သာ အမ
်ဳ
း
ိ
သမး
ီ
ေ
​တြ
သူ
အ​
႔ေမ
လို လမ
း
​
္တစ
ဝ
​
္က္
မ
​
ာ က​
ွ ေ
လးမ
ေ
​မး
ြ
ရေ
​အာ
ငေ
​
္ပ
ါတ့
့ဲ..
. သူ
အ​
႔ေမ
လို
လမ
း
​
္တစ
ဝ
​
္က္
မ
​
ာ အကူ
ွ အညီ
မ
ဲမ
့ ေ
​
သရေ
​
အာင
ေ
​
္ပါ
့
တ့
​ဲ..
. သူ
သာ
႔ း
ကလည္
း
​
အမ
တ္
ွ မ
​
တယ္
ွ
ီ ​..
.ဒါ
ေ
​ပမ
ယ့္.
​ .
.ပညာ
ေ
​ရး
ဝနႀ
​
္
ကီ
းဌ
ာနက ​
သူ
သာ
႔ း
ေ
​လွ
်
ာ
က္တ့
​ဲ
ေ
ဆးတကၠ
သု
လ္
ိကု
​ိမ
ေ
​ပး
ဘဲသာ
မနဘာ
​
္ သာ
ရပေ
​
္
မဂ်
ာ
တစ္
ခ
​
ုခ်
ေ
​ပး
တယ္
​
.
..

စ
စေ
​
္တြ
တကၠ
သု
လ္
ိမ
​ာတက္
ွ ေ
​
ပါတ့
့ဲ.
.
.မတ္
ွပ
​တင
ံ
ု ္
မ
​
ရလိ
ွ
ိတ့
႔
ုဲ.
.
.ဟူ
း
..
."

ဦ
းေ
​လး
ဟာ႐
န
ုး
​
္က "
ဟူး
…" သက္
ျ
ပငး
္
ရည္
ွတစခ
္
်က္
ခ
်လု
က္
ိၿ
ပး စ
ီ ကား
ကုိ
ရ
ပတန
​
္ လိ
႔
​
္က​
ုျ
္
ပနသည္
​
္ ။
​

129
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ဒ
ကၡ
ု သည္
စ
​
ခနး
​
္
ရရ
ွ
ိာေ
တာင
။ထိ
​
္ ေ
​
ု
တာင
ထိ
​
္ ပ
္
၏ အပ
​ င္
တစ
​ ္
ပ
​
င္
ေ
​အာ
က္မ
​
ာထိ
ွ င
ု
ေ
​
္နၿ
ပး
ီ
အတိ
တ္
တစ
​ ခ
​
္
ကု
ု ိျ
ပနၿ
​
္
ပး​
ီေတြ
း
ေ
​တြ
း
ေ
​ျ
ပာ
ျပ
ေ
​နေ
​
သာဦ
းေ
​လးဟာ
႐န
ုး
​
္
က အမ
ေ
​
ိျမ
ျ
မနမ
​
္
ာဖက္
ျ
​
ခမး
​
္
ကုိ အဆံ
း
ု
အစမ
စ
ဲ
့ာ
ြ ေ
​
ငးၾ
ကည္
ေ
့
​
န၏။ ေ
​
နမင
္
း
​သည္
​
အ​
ေ
နာက္
ရ
​
ပဝ
​
္န
း
​
္သု
႔
ိ အ​
ေ
တာ္
ယု
​င
ိ္
သြ
​ား
ခၿ
ဲ
့
ပ။
ီ အ​
ေ
တာၾ
​
္
ကာၾ
ကာအထိ
စ
ကား
ဆက္
မ
​
လာေ
​
သာေ
​
ၾကာ
င့
​
္သိ
ခ
်ငစ
​
္
တ္
ိ ျ
​
ပင္
း
​
ျ
ပေ
​န
ေ
​သာကြ
ၽ
နေ
​
္တာ
ကဦ
​
္ း
ေ
​လး
ကုိ
ထပ
တစ
​
္ ျ
​
္
ပန္
​
စကာ
းဝင
ေ
​
္ထာ
က္လိ
​က္
ု၏။
​
"
ၿ
ပး
ီေ
​
တာ့
.
..ဆက္
ၿ
​
ပး
ီဘာ
ျ
ဖစ္
ေ
​
သးလဲ
ဦး
ေ
​လး
..
."
"
အာဇ
း
ီမဘု
္င
ိကဒ
​
္ ေ
​
ီ
လာက္
ေ
​
တာေ
​
္
နတ့
ဲ
သူသာ
႔ း
ကုိ
သာမ
နေ
​
္မ
ဂ်ာ
တစခ
​
္
န
ု႔
ဲ
တကၠ
သိ
လ္
ုတက္
​ ၿ
​
ပး
ီအခ
်န
ိမ
​
္
ကုန
ေ
​
္စခ
်ငဘူ
​
္း.
.
.
သူ
​အင
မ
​
္တန
​​
္ ေ
မ်
ွာ
လင
​
္ ္
တ့
့
​ဲသာ
းဖာ
ြ
းမး
ီ
ယပ​အထူ
္ း
ကုပ
ညာရ
ပကု
္ိဒႏ
ီ
င
ု
ိင
​
္မ
ံ
ာ
ွ
သင
ယူ
​
္ ခ
င
ြမ
့
​
္ရ
ရငလည္
​
္ း
​
ႏင
ု
ိင
​
္
ရ
ံပျ
​
္
ခာ
းကု
ိ
ေ
​စလႊ
တ္
ၿ
​
ပး
ီသင
ေ
္စခ
်င္
တယ္
​ ​
.
..

သူ
မ
႔
ာရ
ွ တ့
ွ
ိဲလယ္
ယာ
​ ေ
​
ျမအမ
်ာ
းစကု
ုိေ
​
ရာင
း
​
္ခ်
လိ
က္
ုတယ္
​ ​
.
..

ႏ
င
ု
ိင
​
္ရ
ံ
ပျ
​
္ခ
ားမ
ာ တကၠ
ွ သု
လ္
ိတက္
​ ဖ
​
ဆိ
႔
ု
ိ တာ​
ု ေ
ငအ​
ြေတာ
လိ
​
္ တယ္
ု ေ
​
လ .
.
.ၿပ
း
ီေ
​တာ
့
သူ
သာ
႔ း
ကုိဒ
ဘဂ
ီ လာ
ၤ း
ေ
​ဒ႐
႕
​
္
ွႏင
ု
ိ
င
​
္ကု
ံိ​
လႊ
တ္
လိ
​က္
ုတာ
​ ေ
​
ပါ့
ေ
​
လ .
.
..အ့
မ
ဲ
ာ
ွေ
​ပ
ါဟ .
့ .
.
အ့
မ
ဲ
ာ
ွေ
​ပ
ါ့
..
.
"

ဦ
းေ
​လး
ဟာ႐
န
ုး
​
္၏ အသံ
မ
ာ ရ
ွ က္
ႈ
ိ င
​
သံ
ိ
ု ႏ
င
ွ္
အတူတိ
့
​ မ
္
ေ
​ကာ
သြာ
းလိ
။ ဆက္
႔
ု ၿ
​
ပး
ီ
ဘာ
ျ
ဖစခ
​
္
သလဲ
ဲ
့ ဆိ
သည္
ု ကု
​ိ ကြ
ၽ
နေ
​
္တာ
​ အတိ
္ အက် မ
န
ွး
​
္ဖ
ခ
႔
ု
ိက္
ေ
​
နေ
​ပ
မယ္
့
​
သည္
မ
​
သာ
ိ း
စု ထပ
္
ၿ
​ပး
ီ တစ
္
ခ
​ါ ဝ
မ္
း
​န
ည္း
​
နာက်
ငစ
​
္ရ
ာမ်
ာ
းႏင
ွ
့
​
္
ၾ
ကံ
ဳေ
​
တြခ
႔
ရ
ဲ
့ၿပ
ဆိ
ီ တာ
ု ကု
ေ
​
ိ
တာ့
ေ
​ယဘု
ယ်အာ
းျ
ဖင့
​
္
မန
ွး
​
္
လိရ
႔
ု
ေ
​နသည္
။
​

ဦ
းေ
​လး
ဟာ႐
န
ုး
​
္ဆက္
ေ
​
ျပာ
ျ
ပလာ
မည္
ကု
​ိက်
ေ
​နာ
​
္စတ္
ိဝ
​င
္
တစ
​ ာ
းနာ
းစင
ြ
ေ
့
​
္နမ
၏။
ိ
"
သူသာ
႔ း
စး
ီလာ
တ့ဲ
ေ
​လွ
ကဒန
ီ
တ္ျ
​
မစ္
အလယ္
​ မ
​
ာျ
ွ မ
ဳပ္
သြ
​ား
ခပ
ဲ
့ါ
ေ
​လ​
ေ
ရာ.
.
.

130
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

အ့
ဒ
ဲ
ီ သတင
း
​
္ၾ
ကား
ၾ
ကား
ခ်
ငး
​
္ အာ
ဇး
ီမ
ဘိ
​
္ င
ု
္
လည္
​ း သတိ
​ လစ္
သြ
​ား
တယ္
​ ​..
.
င
ါတိ
အာ
႔
ု း
လံး
ု
လည္
း
​
အ႐း
ူ
တစပ
​
္
င
ု
ိး
​
္ျ
ဖစသြ
​
္ား
ခတာ
ဲ
့ ေ
​
ပါ့
.
..

ဆာ
ဒက္
ဲကု
​ိရ
ာ
ွဖ႔
ိ
ု
လုက္
ိသြ
ား
ရမလာ
း..
.အာ
ဇး
ီမ
ဘိ
​
္ င
ု
္
ကု
​ ိ
ေ
​ဆး
႐တင
ံ
ု ရ
​
္
မလာ
းနေ
​
႔
ဲ
ပါ့
.
..

ႏ
စ
ွရ
​
္က္
အၾ
​ကာမ
ာ
ွေ
​တာ
့ဆာ
ဒက္
ဲရ
​႕ပ
ဲ ပ
ု
္
ေ
​စာ
န
္ေ
​
ံန
တ့ဲအ​
ေ
လာင
း
​
္က ျ
မစထဲ
္က
ေ
မ်
ွာ
လာၿ
ပး ကမ
ီ း
္ေျ
ခတစ
ခ
္မ
ုာ တင
ွ ေ
္နတာ ​
ေ
တြလိ
႔က္
ုရ
​တယ္
​..
. အ့
ခ
ဲ
်န
ိ​
္
အာ
ဇး
ီမ
ဘိ
​
္ င
ု
ကပ
​
္ ပ
ု
ေ
​
္စာ
န
​
္ေ
​
ံန
တ့ဲ
သူသာ
႔ း
ကုိ
ဖက္
ၿ
​
ပး "
ီ သား
ေ
​ရ" ဆိ
ၿ
ု
ပး
ီ
ေ
​
အာဟစ
​
္ င
​
္
ေ
​
ိ
ုႂကြ
း
ခတ့
ဲ
့ဲပရ
ံ
ု
ပ
ိဟာယခ
​
္ ထိင
ု ါအ​
့ေတြ
း
ထဲက ထု
တ္
ရ
​ခ
က္ေ
​
နတု
န
း
​
္ပါ
ပဲ
တူ
ေ
​
လးရ
ာ..
.
"

ဦ
းေ
​လး
ဟာ႐
န
ုး
​
္၏ စ
ကား
အဟု
န
တြ
​
္ င
္
​ စ
း
ီေ
​မ
်
ွာ
သြာ
းရင
း ကြ
္ ၽ
နေ
​
္တာ
လည္
​
္ း
​
ရ
က္
ႈ
ိ င
​
လိ
​
ိ
ု က္
ုေ
​တာ
သည္
့ ။
​

(
၅)

အခ
ုဆာ
ဒက္
ဲ​အ​
ေ
ဖေ
​ရ
ာဘယ္
မ
​
ာ
ွလဲ
။သူ​
ေ
နာက္
အိ
​မ္
ေ
​
ထာင
က်
​
္ ၿ
ပးဘဝ
ီ ကုိ
ေ
​
နာက္
တစ
​ ျ
​
္
ပန္
​အစ
ျပဳ
ခသလာ
ဲ
့ း။ဘဝ
ကုိဘယ္
လိ
​ပ
ုစ
ံ
ု
မ
ံ်ဳ
း
ိ
န႔ဆက္
ဲ လက္
​ ႐
​
င
ွသန
​
္ ​
္
ျ
ဖတ္
သန
​ း
​
္
ခသလဲ
ဲ
့ ။

ကြ
ၽ
နေ
​
္တာ
့အ​
ေ
တြး
ထဲမ
ာ သိ
ွ ခ
်ငစ
​
္
ရာမ
်ာ
းစာျ
ြ ဖ
စ္
ေ
​ပ
ၚလာ
ခေ
​
ဲ
့ပ
မယ္
့ဦ
​ း
ေ
​လး
ဟာ
႐န
ုး
​
္
ကုိ
ထပၿ
​
္
ပး
ီဘာ
မေ
ွမ
းခ်
ငတ့
​
္စ
ဲတ္
ိ​ကြ
ၽ
နေ
​
္တာ
မ
့ာရ
ွ မ
ွ
ိ
ေ
​နေ
တာ။
​
့

131
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ဦ
းေ
​လး
ဟာ႐
န
ုး
​
္ကု
ိကြ
ၽ
နေ
​
္တာ
္
သိ
​ သည္
မ
​
ာ သည္
ွ ဒ
​
ကၡ
ု သည္
စ
​
ခနး
​
္
ကုိ​
ေ
ရာက္
ၿ
​
ပး
ီ
မွ
ျ
ဖစသည္
​
္ ။အာ
​ ရကာ
​
္ န
မ
​
္ာရ
ွ စ
ွ
ိ
ဥ​မ
္ ျ
မငမ
​
္
ေ
​တြ
ဖ
႔
း
ူေ
​ပ
မယ္
့အသက္
​ ​၆၀​
ေ
က်ာ
ရ
​
္မ
ွ
ိည္
့
​
စ
တ္
ိ ေ
​
စတန
ာေ
​ကာ
င္
း
​သည္
့ဦ
​ း
ေ
​လး
ဟာ႐
န
ုး
​
္ကု
ိ"ဦ
းေ
​လး
" ဆိ
ၿ
ု
ပး ကြ
ီ ၽ
နေ
​
္တာ
​
္
တ​
ေ
လးတစ
ားေ
​
ခၚခ
သည္
​
့
ဲ ။
​

အတိ
တ္
က အ​
​ ေ
ၾကာ
ငး
​
္အရ
ာမ်
ာ
းကု
ိ
စပစ
​
္
တတ္
ု ေ
​
သာကြ
ၽ
နေ
​
္တာ
ကဦ
​
္ း
ေ
​လး
ကုိ
သူတု
႔
ိ
င
ယ္စ
​
ဥက
​
္ အ​
ေ
ၾကာ
ငး
​
္အရ
ာမ်
ာ
း ​
ေ
မးျ
ဖစ္
ခ
​
ရ
ဲ
့ာမ
ွ သည္
ျ
​
ဖစ္
ရ
​
ပ္
မ
​န
ွ
ေ
​
္လး
ကုိ
သူ
ေ
​
ျပာ
ျ
ပျခ
ငး
​
္ျ
ဖစ၏။
​
္

၂
၀၁၇ခ
ႏ
ုစ
ွ၊
​
္
ဩဂတ​
ုလ
္(၂
၅)ရ
က္ေ
​
န႔အ​
ေ
ရးအခ
င္
း
​ေ
​
နာက္
ပ
​
င
ု
ိ္
း
​အသက္
လြ
​တ္
ႏ
​င
ု
ိ
ရ
​
္ာ
ဘဂ
လာ
ၤ း
ေ
​ဒ႐
႕
​
္
ွႏင
ု
ိ
င
​
္ကု
ံိ ​
ထြ
က​
ေ
္ျ
ပး
တိမ
း
​
္ေ
​႐
ာ
ွငလာ
​
္ ခ
​
ေ
ဲ
့သာ လူ
ေ
​
ပါင
္
း
​ ၇
သိ
န
း
​
္နး
ီ
ပါ
းမ
ာ
ွလည္
း
​ ဆာ
ဒက္
ဲတိ
​မ
႔
ုသာ
ိ း
စလိ
ုု ျ
ဖစ္
ရ
​
ပ္
ဆိ
​း
ု တစ
္
မ
​်ဳ
း
ိ
မ်
ဳး
ိ
ႏင
ွ္
့
​
ၾ
ကံ
ဳေ
​
တြခ
႔
ရ
ဲ
့သည္
့
​
ျ
ဖစရ
​
္
ပမ
​
္န
ွ
​
္ဇတ္
လမ
​ ္
း
​
မ်
ား
ကုယ္
ိစ
​ရ
ီ
ွ
ိ
ေ
​နဦ
းမည္
ပ
င္
။
​
ေ
​
တာင
ေ
​
္ပၚ အပ
င၏ အရ
​
္ ပ
ိေ
​
္အာ
က္၌ ထိ
​ င
ု
္
ေ
​နသည္
ေ
့
​
နရာ
မွ​
ၾ
ကည္
လိ
့
​က္
ုလွ
​်
င​
္
တစ
ခ
​
္ႏ
ုင
ွ
္တစ
့ ခ
​
္ကပ
ု ၿ
​
္
ပးေ
ီ ဆာ
က္ထာ
​ း
သည္
​ ့ထူ
​ ထပ္
ေ
​
နေ
​သာ ဒ
ကၡ
ု သည္
စ
​
ခနး
​
္
ရိ
ွ
တဲ
အိ
မေ
္
လးမ
်ာ
း၊

အိ
း
ု
အိမ
ထာ
​
္ း
ရစၿ
​
္
ပး အမ
ီ ေ
​
ိျမ
ကုိစ
န
ြခ
႔
​
္ာ
ြ
လာခ
ရ
ဲ
့ေ
​သာ ေ
မ်
ွာ
လင
​
္ ္
ခ
့
​
်က္
မ
​
ေ
​
့
ဲနသည္
​ ့
​
ဒ
ကၡ
ု သည္
မ
​
်ာ
းကု
ိ
ေ
​တြ
ေ
​
႔
နရ၏။

မ
ၾကာ
ခင​ ​
္ ေ
နမင
္
း ေ
​ ပ်ာ
က္ကြ
​ယ္
ၿ
​
ပး သည္
ီ ေ
​
နရာ
ေ
​လး
ကုိ အ​
ေ
မာ
ွင
က
​
္
မ
်ဳ
သြ
ိ ာ
းပါ
လိ
မမ
့
​
္
ည္။ ကြ
​ ၽ
နေ
​
္တာ
တ
​
္ိ႔႐
ု ဟင
ု
ိ ဂ
​
္
်ာ
မ်
ား
၏ ဘဝ
ေ
​နရ
႔
က္မ
​
်ာ
းသည္
လည္
​ း
​
အ​
ေ
မာ
ွင
၏
​
္ မ
်ဳ
ျ
ိ
ခငး
​
္
ကုိ ခ
လာ
ံ ေ
​
နရသည္
မ
​
ာ ႏ
ွ စ
ွကာ
​
္ လအာ
းျ
ဖင့ အ​
​
္ ေ
တာ​
္
ၾ
ကာ႐
ည္
ွ လွ
​ခ
​ၿ
ဲ
့
ပီ
ျ
ဖစ၏။
​
္

"
တူေ
​
လး.
.
.မန
က္ျ
​
ဖန​
္
အလွ
ဴ
အတန
း
​
္ပတစ
ဲ
ြ ္
ခ
​
လု
ု ပ
္
ရ
​ေ
​အာ
င​
္.
.
.မင
္
း
​လည္
း
​

132
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

လာ
ကူညီ
ေ
ပးပ
ါလာ
း..
.
"

ဦ
းေ
​လး
ဟာ႐
န
ုး
​
္၏ စ
ကား
ေ
​ၾ
ကာင
့
​
္ အတန
ၾ
​
္ကာ
ၾ
ကာ အ​
ေ
တြး
ထဲန
စ္
ျ
​မ
ဳပ္
ေ
​
နသည္
့
​
ကြ
ၽ
နေ
​
္တာ
​
္သတိ
ျ
ပနရ
​
္
လာသည္
။
​

"
ဘယ္
သူ
​အတြ
႔ က္
​ရ
ည္စ
​
း
ူၿ
ပး
ီလု
ပ
္
မ
​ာ
ွလဲ
ဦး
ေ
​လး
"

"
ငါ
အခ
့ ်
စေ
​
္တာ
ႀ
​
္
ကီး
ဆာဒ
က္
ဲ န
​
႔
ဲငါ
့
ေ
​က်
း
ဇး
ူ
႐င
ွ္
ႀ
​
ကီ
းအာ
ဇး
ီမ
အတြ
​
္ က္
ေ
​လ.
.
."

ဦ
းေ
​လးဟာ
႐န
ုး
​
္
က ခ
ပျ
္ပ
ငး
္ျ
ပငး​
္သက္
ျ
​
ပင္
း
​
ရည္
ွတစခ
​
္
်က္
ခ
​
်လိ
က္
ုၿ
​
ပးဆက္
ီ လက္
​ ​
ေ
ျပာ
ျ
ပသည္
။
​

"
ဆာဒ
က္
ဲ ဆု
​း
ံတ့
ေ
​
ဲ
နကစ
႔ ၿ
ပးသူ
ီ အ​
႔ေဖ
လည္
းစ
​ တ္
ိမ
​မ
န
ွ္
တ့
​ဲဘဝ
ေ
​ရာ
က္သြ
​ား
တာေ
​
လ..
.
ေ
​
နာက္
ႏ
​
စ
ွႏ
​
္စ
ွ
အၾ
​
္ ကာ
မာစ
ွ တ္
ိေ
​ရ
ာဂါ
နပ
႔
ဲဲဆု
း
ံ
သြာ
း႐ာ
ွ
တယ္
​.
.
.သူ
ဆု
​း
ံသြ
ာ
းတ့
ေ
​
ဲ
နာက္
​
သူ
ပ
႔
င
ု
ိလယ္
​
္ ေ
​
ျမေ
တြင
ါမ
့သာ
ိ း
စကု
ုိေ
​
ပးလိ
က္
ုဖ
​႔
ု
ိ
သူအစ
႔ ္
ကု
​ကု
ိိမ
ာ
ွထာ
းခတာ
ဲ
့ တ့
ဲ
.
..

အ့
ေ
​
ဲ
တာ့
သူပ
႔
င
ု
ိလ
​
္ယ္
ေ
​
ျမေ
​
တြသူ
အစ
႔ ကု
​
္ကင
ိ ါ
ကု
့ိလႊ
ေ
​
ဲ
ပးခ
တယ္
ဲ
့ ​
.
..
င
ါက အ့
ဒ
ဲ
လယ္
ီ ေ
​
တြလု
ပ
ၿ
​
္ပးရ
ီ လာ
တ့ဲ
အက်
ဳ
း
ိအျ
မတ္
ထဲ
​က​ေ
လးပ
းသု
ံ
ု း
ံ
ပကု
ံ
ုိသူ
တိ
႔
ု
သာ
းအဖ အမ
ိသု
း
ံ
ေ
​ယာ
က္အတြ
​ က္
​ႏစ
ွ
တိ
​
္ င
ု
္
းအလွ
​ ဴ
ပလု
ဲ
ြပ္
တယ္
​ ​.
..ဒ
ႏ
ီစ
ွက
​
္
ျ
ဖစသြ
​
္ား
တ့ဲ အ​
ေ
ျခအ​
ေ
နေ
​ၾ
ကာင
့
​
္ အ့
ပ
ဲ
မ
ဲ
ြ်ဳ
း မ
ိ လုပ
္
ႏ
​င
ိ
ုခ
​
္
ဘူ
ဲ
့ း .
.
. သူ
ေ
​
ပးတ့
ဲ
လယ္
ယာ
​ ေ
​
ျမေ
​
တြကု
ထာ
ိ း
ၿ
ပး
ီဒ
ကု
ီ လာ
ိ ခ
ရ
ဲ
့တယ္
​
ဆိေ
​
ု
ပမယ္
့
​
မေ
​လး
ရာ
ွး
က

င
ါသာ
့ း
ေ
​လး
ဆီကပ
က​
ု
ိ ဆ
္ံ
ေ
​တာ
ငး
​
္လိ
က္
ုတယ္
​ ​
..
.မန
က္ျ
​
ဖန​
္
လုပ
္
ၾ
​ကရ
ေ
​အာ
င​
္.
.
.ငါ
သူ
တိ
႔မ
ု သာ
ိ း
စကု
ုိအရ
မးသတိ
​
္ ရ
ေ
​နၿ
ပီတူ
ေ
​
လးရ
ာ..
.ငါ
အ​
့ေပ
ၚအရ
မ္
း
​လည္
း
​
ေ
​
က်း
ဇး
ူ
ႀကီ
း
မား
ခသူ
ဲ
့ေ
​တြ
ေ
​
လ..
.
"
သည္
တစ
​ ္
ခ
​
ါ ကြ
ၽ
နေ
​
္တာ
္
လည္
​ း ဆာ
​ ဒက​
ဲအ
္​
ေဖ
၏ျဖ
စ္
ရ
​ပ
ဆိ
​
္ း
ု
ကုိ ၾ
ကား
ရၿ
ပး
ီ

133
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

သတိ
လစသြ
​
္ား
လုမ
တတ္
​ ခ
စ
ံား
ခရ
ဲ
့သည္
။
​ စ
တ္
ိ ထဲ
​က​
ေန
လည္
း
​
ဆု
ေ
​
တာင
း
​
္ေ
​ပ
းလိ
က္
ုပ
​ါ
ေ
​တာ
သည္
့ ။
​

ဆာ
ဒက္
ဲတိ
​႔
ုသာ
းအမ
ိအဖသု
း
ံ
ေ
​ယာ
က္စ
​
လံး​
ုအျ
မငဆု
္
့း
ံေ
​
သာသု
ခ
ဘံမ
ု
ာ
ွ
ျ
ပနဆု
​
္ဆည္
ံ း
​
ခင
ြရ
့
​
္
ၿပး
ီ
အဆု
း
ံ
မဲ
့
ခ်
မး
​
္
ေ
​ျ
မေ
​
့ပ
်ာ
ရ
​
္င
ႊ္
မ
​
မ
ႈ်ာ
းႏင
ွ
့
​
္စျ
ံ
မန္
း
​
ခင
ြ္
ရ
့
​
ပါေ
​
စ။

ကြ
ၽ
နေ
​
္တာ
၏ပ
​
္ ါ
း
ျ
ပငေ
​
္
ပၚကမ
်က္
ရ
​
ည္စ
​
က္မ
​
်ာ
းကု
ိ
သုတ္
လိ
​က္
ုၿ
​
ပး
ီဒ
ကၡ
ု သည္
စ
​
ခနး
​
္
ထဲက
တဲ
ေ
လးဆီ ​
ေ
ျခလွ
မ
း
​
္စလိ
က​
ုေ
္တာ
သည္
့ ။ ဒ
​ ကၡ
ု သည္
စ
​
ခန္
း
​
၏ အန
း
ီတစ
ဝ
​
္က္
ိ
ု​
ပ
တ္ဝ
​
နး
​
္က်
ငကု
​
္လည္
ိ း
​
အ​ေ
မာ
ွင
ကစ
​
္ း
ိ
ု
မး
ု
ိ
လိက္
ုေ
​န
ခၿ
့
ဲပ
။
ီ
…ၿ
ပီ
း
ၿ
ပီ
…

ယ်
ာ
တင္
​
(႐ိ
ု
ဟင္
း
​
သား
)
၃
၁၊၁
၂၊၂
၀၁၇
။

F
134
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ဝ
တၳဳ(
၂)

vuf
onf
;
ryg
aom
vuf
r
wdk
အသတ္
ခ
ရ
ံသူ
ကမန
ိ
း
္မေ
ခ်ာ
တစေ
္
ယာက္
ျ
ဖစတယ္
္ ။မန
ိ
း
္မေ
ခ်ာ
သည္
ႏပ
ု်
ဳ
သည္
ိ ။
ဖ
႕
ံ
ြထြ
ာ
းေသာ ရ
ငး
္တင
တိ
္ ျ
႔
ု
ဖင့ ဖ
္ ႕
ဲ
ြစည္
း
ထား
သည္
။ စ
လလမ
ဲ
ြ း
္ခ်
စစ
္ဖ
ယ္
ြ ေ
ကာင
း
္သည္
့
မ
န
ိး
္မ
ေခ်
ာ
တစဦ
္
းမ႔
ု
ိ
ဤလူ
သတ္
မ
ကိ
ႈ ု
စတ္
ိဝင
စ
္ား
ၾ
ကသည္
။

သိ
ေ
႔
ု
သာ္ျ
ပႆန
ာက လူ
သတ္
တရာ
းခအျ
ံဖစ္န
ာမည္
ေ
က်ာ
္စာ
ေရး
ဆရာ
တစဦ
္
းကိ
ု
ရ
ည္ၫႊ
န
း
္ေန
ခငး
္
ပင္ပ
၍ရ
ု
ိ င
ွ
း
္ေအာ
ငေ
္ျ
ပာ
ရလွ
်
င္တရ
ားခ
သည္န
ံ ာမည္
ေ
က်ာ
္စာ
ေရး
ဆရာ
ျ
ဖစေ
္
ပသည္
။

ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
သည္ Bes
္ t s
ell
er ေ
ခၚ ေ
ရာင
း
္အာ
းေကာ
ငး
္ေ
သာ
စ
ာေရ
းဆရ
ာတစ
ဦ
္းအျ
ဖစ္ထင
ရ
္ာ
ွး
သည္
။ အသက္(
၃၅)ႏ
စ
ွရ
္ၿ
ွ
ပးမ
ီ ်
က္
မန
ွ
တပ
္ သည္
္ ။
သိ
ပ
အ႐
္ ပ
ု
ဆိ
္ း
ု
ႀ
ကီး
မဟု
တ္
သလိ
ု
သိပ
ႀ
္ကီ
း
ေခ်
ာ
ေမာ
သူေ
တာလည္
့ းမဟု
တ္
ေပ
။အရ
ပအေ
္ မ
ာငး
္
ေ
ကာင
း
္၍ခ
ညာ
့
ံ း
သူ၊
ၾကည္
ေ
့
ကာင
း
္သူ
တစေ
္
ယာက္
ဟုဆိ
လွ
ု်
ငေ
္တာ
့မာ
ွ
းမည္
မ
ဟုတ္
ေ
ပ။

135
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
တြ
္ င
္အတိ
တ္
က လက္
ညိ
ဳး
ထိး
ု
စရာ
၊စတ္
္
ိမေ
ကာင
း
္စရ
ာ၊အျ
ပစအန
္ ာ
အဆာ
အေ
ၾကာ
ငး
္တစ
ခ
္ုရ
ခ
ွ
ိဖ
့
ဲး
ူ
သည္
။

ဓ
ားထိ
း
ု
မ။ေ
ႈ ရ
လြ
ႊ င
ေ
္အာ
ငက သူ
္ မ
်ာ
းကိ
ဓ
ု
ားႏ
င
ွ့
္ထိ
း
ု
ခမ
့
ဲ။
ႈ
ဤအမ
တြ
ႈ င
္ေရ
လြ
ႊ င
ေ
္အာ
ငကဓ
္ ာ
းႏင
ွ
ထိ
့
္ း
ု
ေၾ
ကာင
း
္လည္
းဝန
ခ
္ခ
ံ၍ေ
့
ဲ ထာ
င(
္၂
)ႏစ
ွ
က်
္ ခ
သည္
့
ဲ ။
ေ
ဒါသအေ
လ်ာ
က္ျ
ဖစခ
္
သည္
့
ဲ အမ
့ မ
ႈ
႔ေ
ု
ိ ရ
လြ
ႊ င
ေ
္အာ
ငက ေ
္ ထာင
္(၂
)ႏစ
ွ
က်
္ ခ
ရ
ံသည္
ကိ
ု
အယူ
ခ
မ
ံဝင
ပ
္ါ။ေ
လ်ာ
ရ
့က္
ႏ
င
ွ့
္တစ
ႏ
္စ
ွခ
္
ၾ
ဲ
ြကာ
ေတာ
့ေထာ
ငက သူ
္ လႊ
တ္
လာခ
သည္
့
ဲ ။

စ
ာေရ
းဆရ
ာသည္ ဘယ္
ေ
ရာက္
ေ
ရာက္ ႐
မ
ႈတ္
ွျ
ခငး
္
၊ ေ
မးျ
မနး
္
စစ
ု
ံမ
း
္ျ
ခငး
္
ႏင
ွ့
္
မ
တ္
ွ တမ
း
္တင
ျ
္ခင
း
္တိ
ကိ
႔
ုုအၿ
မတမ
ဲ း
္
ေဆာ
ငရ
္က္
ြသူ
ျ
ဖစသည္
္ ။ေရ
လြ
ႊ င
ေ
္အာ
ငသည္
္ ေထာ
ငထဲ
္၌
ရ
က္ေ
ပါင
း င
္ ါး
ရာေ
က်ာ
ေ
္နခ
ရ
့
ဲသည္
ကာ
့ လမ
ာ ေ
ွ ထာင
တြ
္ င
း
္က ေ
ထာင
က်
္ သူ
တိ
၏
႔
ု
မ
ခ
ႈငး
္
ေပါ
ငး
္
မ်
ား
စာ
ြကိ
ုေမ
းျ
မနး
္
စစ
ု
ံမ
း
္ေလ့
လာမ
တ္
ွ သာ
းခသည္
့
ဲ ။ မ
တ္
ွ တမ
း
္တင
ထာ
္ း
သည္
့
ျ
ဖစစ
္
ဥေ
္ပ
ါငးင
္ ါ
း
ဆယ္
ေ
က်ာ
ရ
္ခ
ွ
ိသည္
့
ဲ ။

ေ
ထာင
ကထြ
္ က္
လာသည္
ႏ
င
ွ့
္ ေ
ထာင
က်
္ မ
ခ
ႈငး
္
အျပ
စသာ
္ း
တိ၏
႔
ု င
ါး
ဆယ္
ေ
က်ာ
္
ဇ
ာတ္
ေ
ၾကာ
ငး
္တိ
ကိ
႔
ုုအေ
ျခခ
၍ဝ
ံ တၳ
ဳ
ေရး
သည္
။

စ
ာေရ
းဆရ
ာ သတင
း
္စာ
ဆရာ
ႀ
ကီးလူ
ထု
ဦး
လွ၏ ေ
ထာင
ႏ
္င
ွလူ
့
္သား
၊ ေ
လႏင
ွ
အတူ
့
္ ၊
စ
ာေရ
းဆရ
ာႀ
ကီ
းျ
မသန
း
္တင
၏ အေ
့
္ မာ
ွင
ရ
္ပ
ိဝ
္
ယ္ဆယ္
ႀ
ကိ
မေ
္
ျမာ
က္အလည္
ေ
ရာက္
ျ
ခငး
္
ကဲသိ
့႔
ု
ေ
ဟာတစ
အု
္ ပ
္ေဟာ
တစအု
္ပ္ေ
ရးထု
တ္
ရင
း
္မာ
ွ
ပင္ပ
၍ပ
ု
ိ ၍ လူ
ု
ိ ႀ
ကိ
ဳက္
မ
်ာ
းလာ
၏။
ထင
ရ
္ာ
ွး
လာ၏။ ေ
က်ာ
ၾ
္
ကား
လာ၏။ ယခ
ငက
္ သူ
ေ
က်ာ
ၾ
္
ကား
ခေ
့
ဲသာ
အခ်
န
ိထက္
္ ပ
င္
ပ
ကဲ
ု
ိ လာ
ေလသည္
။ ခ
်း
ီ
က်ဴ
းစာ
ႏင
ွ့ မ
္ တ္
ိ ဆက္
စ
ာတိ
သည္ ေ
႔
ု ရလြ
ႊငေ
္
အာင
ထံ
္ သိ
႔
ု
တဖ
႕
ဲ
ြဖ႕
ဲ
ြ
ေရာ
က္လာ
ၾ
ကသည္
။အရ
ယ္
ြ စ
၊အေ
ု
ံ သြး
စု၊အလု
ံ ပ
စ
္၊ေ
ု
ံ ယာ
က်ာ
္
း၊မ
န
ိး
္မ
၊လူ
ႀ
ကီ
း၊
လူ
င
ယ္စ
ာသင
သာ
္ း
တိသာ
႔
ု မ
က သံ
ဃာေ
တာမ
္
်ာ
းပင
္ပါ
လိ
က္
ုေသး
သည္
။

ယင
း
္စာ
လႊာ
မ်
ား
ထဲတြ
င
္ေရ
စ
ႊငသက္
္ ထား
၏ စ
ာလႊ
ာ
က ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
ကိ
္ ုဖ
မး
္စ
ားသည္
။

136
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

အမ
အရကိ
ိ င
ု
လႈ
္ ပ
သည္
္ ။“ဆရ
ာ႐
့မ
ႈ
တ္
ွ မ
ေ
ႈၾကာ
င၊
့
္ဆရ
ာတင
့ ျ
္
ပတက္
မ
ေ
ႈၾကာ
င့
္ဆရ
ာဝတၳ
ဳ
ေတြ
သိ
ပ
ေ
္ကာ
ငး
္တယ္
။ အအႏ
ပ
ုညာ
ေျ
မာ
က္တယ္
ဆိ
တာ သက္
ု ထား သတိ
ျ
ပဳ
ပါ
တယ္
။
သက္
ထား
ကျမ
နမ
္ာ
စာန
႔
ဲဘြ
႕
ဲ
ရၿ
ပး
ီ
သား
ပါ
။မဟာ
အရည္
အခ်
ငး
္
စစလည္
္ းေ
အာင
တယ္
္ ။

ျ
ဖစႏ
္
င
ု
ိရ
္င
္ဆရ
ာဆီ
့မာ ေ
ွ လ့လာ
ဆည္
း
ပး
ူ
ဖ႔ဆရ
ု
ိ ာလု
့ပင
္
နး
္ေ
တြမ
ာလိ
ွ တဲ
ုကြ
့က္
လပေ
္
တြ
ျ
ဖည္
ေ
့
ပးဖ
႔
ု
ိသက္
ထားေ
ရာက္
လာပ
ါရေ
စ။”

ေ
ရစ
ႊင
သက္
္ ထား
သည္ သူ
႕
စာထဲ
ကအတိ
င
ု
း ေ
္ ရလြ
ႊငအာ
္ င
ဆီ
္ သိ
႔ ေ
ု ရာက္
လာသည္
။
ဤမ
်
ွခ်
စဖ
္ယ္
ြေကာ
ငး
္ေ
သာ မ
န
ိး
္မ
လွကေ
လးတစ
ဦ
္းက မ
မ
ိထံ
ိပါ
း လိ
သမ
ု ်
ွ
ကြ
က္
လပ္
ျ
ဖည္
ေ
့
ပးပ
ါမည္
ဟုအဆိ
ျ
ု
ပဳ
လ်က္
ေ
ရာက္
လာျ
ခငး
္
ကိေ
ု
တာ့ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
သည္မ
္ ႀကိ
ဳ
ဆိဘဲ
ု
မ
ေနႏ
င
ု
ိပ
္ါ
။ လိ
က္
ႈလိ
က္
ႈလွ
လွ
ဲဲ ဝ
မး
္ေ
ျမာ
က္ဝ
မး
္သာ လက္
ကမး
္
ႀ
ကိဳ
ဆိခ
ု
သည္
့
ဲ ။
ေ
ရစ
ႊင
သက္
္ ထား
သည္
စမး
္
ေခ်
ာ
ငး
္ရ
ပကြ
္က္
ထဲ
က တိ
က္
ုခန
း
္တစ
ခ
္မ
ုာဣေ
ွ ျႏရ
ၵ
ရေန
ထိင
ု
သည္
္ ။
စ
ားဝ
တ္ေ
နေရ
းအတြ
က္မ
ပပ
ူင
ရ
္ပါ
။ကြ
ယ္
လြ
နသူ
္ (
သက္
ထား
၏မဘႏ
ိ စ
ွ
ပ
္ါး
)က ဘဏ္
တြ
င္
လစ
ဥအတိ
္ း
ု
ႏစ
ွသိ
္နး
္
ရေအာ
င္ေ
ငေ
ြၾ
ကးစ
ေ
ုဆာ
ငး
္ထာ
းေပ
းခသည္
့
ဲ အတြ
့ က္အတည္
တက်
ေ
နထိ
င
ု
ႏ
္င
ု
ိျ
္
ခငး
္
ျ
ဖစသည္
္ ။

သက္
ထား
ကို သူ
႐
း
ု
ံခန
း
္မာ ခ
ွ နအပ
႔
္ တာ
္ ဝ
နေ
္ပ
းလိ
က္
ုသည္
ေ
့
နကစ
႔ ၍ သက္
ထား
သည္
ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
္လု
ပ
င
္နး
္
ေတြ
ကိ
ုစ
နစတက်
္ စစ
ီဥ
္လု
ပ
ကိ
္ င
ု
၏။
္

ေ
ထာင
စ
့
္ေ
ီန
ေအာ
င္အက်
အေပ
ါက္
မ
ရေ
ွ
ိအာ
င္ထာ
းသိ
စ
ု
စ
ီဥ္ေ
ဆာင
ရ
္က္
ြ၏။ယင
း
္ေၾ
ကာင
့
္
သက္
ထား
ေရာ
က္ၿ
ပး(
ီ ၆
) လအၾ
ကာတြ
င
္ေရ
လြ
ႊ င
ေ
္အာ
င္လု
ပ
င
္နး
္
တိသည္ႏ
႔
ု စ
ွဆမ
္ ်
ွ
တိ
း
ု
တက္
လာခ
ေ
့
ဲတာ
သည္
့ ။

137
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
သည္ ဓ
္ ားထိ
း
ု
မေ
ႈၾ
ကာင
့ ေ
္ ထာင
က်
္ ရ
ေသာ န
ာမည္
ပ
်က္
ရ
ေ
ွ
ိစကာ
မူ
ယင
း
္နာ
မည္
ပ
်က္
သည္ စ
ာဖတ္
ပ
ရတ္
ိသတ္
၏ အာ
းေပ
းမကိ
ႈု မ
ဖး
ု
ံလႊ
မ
း
္ႏင
ု
ိ
ေ
္ပ။
စ
ာေရ
းဆရ
ာမ်
ာ
းၾ
ကား
တြင
္ ေ
က်ာ
ၾ
္
ကား
သူျ
ဖစ၍
္ သူ
သည္ ေ
ရးေ
ဖာေ
္
ရးဖ
က္မ
်ာ
းကိ
ု
တတ္
ႏ
င
ု
ိသမ
္ ်
ွ
ၾ
ကည္
႐
့
၏။အေ
ႈ ပါင
း
္အသင
းစ
္ ာ
ေရး
ဆရာ
တိ၏စ
႔
ု ာ
မေ
ူတြ
ကိ
လည္
ု းသင
ေ
့
္သာ
စ
ာမခ
ူ
ေပး
၍စာ
အုပ
ျ
္ဖစ
ေ
္အာ
င္စ
စ
ီဥေ
္
ပး၏။ထု
တ္
ေဝ
ေပး
၏။

သက္
ထား
ေရာ
က္လာ
၍ သူ
၏ စ
ာေပ
ထုတ္
ေ
ဝေရ
းလု
ပ
င
္နး
္
သည္ လက္
ေ
တြ႕
အေ
ကာင
အထည္
္ ေ
ပၚလာ
သည္
။ အက်
ဳ
း
ိသက္
ေ
ရာက္
မ
လည္
ႈ း ရ
လာသည္
။
လွ
ည္
မ
့ၾ
ကည္
ရ
့
ေလာ
က္ေ
အာင
္ သက္
ထား
က အလု
ပ
ကိ
္ ု ပ
င
ု
ိႏ
္င
ု
ိ
စ
္ာ
ြ
စ
စ
ီဥေ
္
ဆာင
ရ
္က္
ြေပ
းေန
သည္
အတြ
့ က္
ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
သည္
္ စ
ာေရ
းသည္
ဘက္
့
တစ
ဖ
္က္
တည္
း
ကိသာ
ု
အာ
႐စ
ု
ံက္
ု
ိလ်
က္
လု
ပလာ
္ ႏ
င
ု
ိေ
္ပ
သည္
။

ေ
ရစ
ႊင
သက္
္ ထား
ေရာ
က္လာ
ၿ
ပး
ီ (
၆)
လသာ
သာအၾ
ကာမ
ာ
ွပင
္ေရ
လြ
ႊ င
ေ
္အာ
ငအဖ
္ ႔
ု
ိ
ေ
ရစ
ႊင
သက္
္ ထား
ကို
ဘယ္
လိ
မ
ုွ
လက္
မ
လႊတ္
ႏ
င
ု
ိေ
္လာ
က္ေ
အာင
္ျ
ဖစလာ
္ သည္
။

သက္
ထား
သည္ ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
အဖ
္ ႔
ု
ိ မ
ရမ
ွ
ိျ
ဖစ္ သက္
ထား
ျ
ဖစလာ
္ သည္
။
စ
ေရာ
က္ခ
ါစကေ
တာ့သက္
ထား
ကိုစ
ာေပ
ဝါသန
ာရင
ွ
တစ
္ ဦ
္
းမမ
ိ
ထံမ
ိ မ
ိ၏အေ
ိ တြ႕
အႀကံ
ဳ
ေ
လ့လာ
ရန္ေ
ရာက္
ရ
လာ
ွ
ိ သူ
တစဦ
္
းအျ
ဖစသာသေ
္ ဘာထာ
းခသည္
့
ဲ ။သက္
ထား
၏အလွ
ကိ
ု
လ်
စလ်
္ဴ႐
မ
ႈခ
ိသည္
့
ဲ ။

(
၆)လေ
က်ာ
ၾ
္
ကာျ
မငလာ
့
္ ၿ
ပး
ီ
ခ်
န
ိမ
္ာ
ွ
ေတာ
့ေရ
စ
ႊငသက္
္ ထား
၏ အလွ
သည္
ေရလြ
ႊငေ
္
အာင
ကိ
္ ု
မ
သိမ
သာ ခ
်ည္
တု
တ္
ခ်
ည္
ေႏ
ာ
ွငမ
္
မ
ိန
ွး
္ မ
မ
ိကိ
ိယ္
ုမမ
ိ
ိ သိ
ရ
လာ
ွ
ိ ေ
လေတာ
သည္
့ ။
ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
သည္ သက္
္ ထား
၏ ႏ
း
ူညံ
သိ
့မေ
္
မ႕
ြေ
သာ အျ
ပဳ
အမတိ
ူမ
႔
ုာ သာ
ွ ယာ
ေ
ထြပ
က္
ု
ိ မ
လာ
ိ သည္
။သက္
ထားေ
ဖ်ာ
ေ
္ပး
ေသာလက္
ဖ
က္ရ
ည္ေ
သာက္
ရ
မွဘဝ
ငက်
္၏။

138
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

သက္
ထားျ
ပငဆင
္ ေ
္
ပးေ
သာထမ
ငး
္ပ
တြ
ဲ
ြ င
္သူ
တိ
မ
႔
ု်
က္
ႏာ
ွ
ခ်
ငး
္
ဆိင
ု
္စာ
းရမ
ွအာ
သီသေ
ျပ၏။

ေ
နစ
႔ဥ
ေ
္နတိ
႔င
ုး
္
ပငေ
္
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
သည္သက္
္ ထား
မ်
က္
ႏာ
ွ
ကိုအႀ
ကိ
မင
္
ါး
ဆယ္
ထက္
မ
နည္
း
ၾ
ကည္
ျ
့
မင႐
္
စ
ႈား
ေလ့
ရ
သည္
ွ
ိ ။ဤမ
်
ွဆိ
လွ
ု်
င္ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
သည္သက္
္ ထား
အေပ
ၚမည္
မ
်
ွ
ခ
်စျ
္
မတ္
ႏ
း
ု
ိမေ
ိ
ၾကာ
ငးသိ
္ သာႏ
င
ု
ိေ
္ပ
သည္
။

သိ
ျ
႔
ု
ဖစပ
္
ါလ်
က္ ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
က
္ ေ
ရစ
ႊင
သက္
္ ထား
ကို အဆိ
ပ
ခ
္တ္ လု
ပ
ႀ
္ကံ
သတ္
ျ
ဖတ္
လိ
က္
ုသည္
ဟူ
ေသာ သတင
း
္ထြ
က္
ေပ
ၚလာ
သည္
အခ
့ ါ ၾ
ကား
သိရ
ငး
္ႏ
း
ွ
ီသူ
မ
်ာ
း
ၾ
ကား
တြင
္ႀ
ကီ
းစ
ာ
ြေသာအံ
အာ
့ း
သငမ
့
္
ျ
ႈဖစ
ေ
္ပၚ
ခေ
့
ဲလသည္
။
တစ
ခ
္်န
ိ
တည္
္ း
မာ
ွပ
င္ေ
ရစ
ႊင
သက္
္ ထား
ကို အဆိ
ပ
ခ
္တ္
သတ္
မ
ျ
ႈဖင
့ေ
္ ရ
လြ
ႊ င
ေ
္အာ
ငသည္
္
အခ
်ဳ
ပထဲ
္သိ
႔
ုေ
ရာက္
ခ
ေ
့
ဲလၿ
ပ။
ီ

***

စ
ေ
ု
ံထာ
က္ေ
ဇာျ
္
မင့လက္
္ ထဲ
သိ
႔ဤအမ
ု ေ
ႈရာ
က္လာ
ခ်
န
ိတြ
္င္အခ
်က္
အလက္
အေ
တာမ
္
်ာ
းမ်
ာ
းက ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
ကိ
္ ု
လူ
သတ္
တရာ
းခအျ
ံဖစ္ အတိ
အက်
ၫႊ
န
ျ
္ပေ
နေပ
သည္
။

အဆင
မ
္သင
လွ
့
္ ်
င္ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
္ေသဒ
ဏ္ပ
င္
က်
ခႏ
ံင
ု
ိ
ဖ
္ယ္
ြရသည္
ွ
ိ ။

စ
ဥး
္စ
ားရ
မည္
မ
ာ
ွ ခ
်စဖ
္
ယ္
ြ ေ
ကာင
း
္ေသာ
၊
သူ
႕
အတြ
က္
လြ
နစ
္
ာ
ြ အာ
းကိ
း
ု
ရေသာ
မ
န
ိး
္မ
ေခ်
ာ
ကေလး
ကိုေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
က ဘာ
္ ေၾ
ကာင
့အဆိ
္ ပ
ခ
္တ္
၍ သတ္
ေ
ပမည္
န
ည္း
?
ေ
ဇာျ
္
မငသည္ ေ
့
္ ရလြ
ႊငေ
္
အာင
ေ
္နရ
ာကေ
န၍ စ
ဥး
္စ
ား၏။ ဆင
ျ
္ခင
၏။ သံ
္ း
ု
သပ၏။
္
ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
္အေ
နႏင
ွ
့သက္
္ ထား
ကိုသတ္
ရ
န္လံ
ေ
ု
လာက္
ေ
သာ အေ
ၾကာ
ငး
္အရ
ာ

139
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

မ
ေတြ
႕
ရေပ
။
ေ
ကာင
း
္ၿ
ပ။လူ
ီ သိ
မခ
ေ
ံလာ
က္ေ
သာအေ
ၾကာ
ငး
္အရ
ာတစ
ခ
္ရ
ု၍သတ္
ွ
ိ သည္
ဆိၾ
ု
ကပါ
စ။
႔
ု
ိ

မ
မ
ိလည္
ိ ပ
ငး
္ကိ
ု
ႀ
ကိဳ
း
ကြင
း
္စပ
ြ
မ
္ည္
့
မမ
ိအခ
ိ န
း
္မာအဆိ
ွ ပ
ခ
္တ္
၍သတ္
ပ
ါမည္
လား
?
လံ
း
ု
ဝမျ
ဖစႏ
္
င
ု
ိ။ သတ္
္ စ
ရာေ
နရာ
ေပါ
ငး
္
က အႏ
အျ
႔
ံ
ွ ပ
ားမ
ာ
ွရေ
ွ
ိ
နပါ
လ်က္ မ
မ
ိအခ
ိ န
း
္မာ
ွ
အဆိ
တ္
ခပ
ၿ
္ပး
ီ
သတ္
သည္
ဆိ
ျ
ု
ခငး
္
မာ ရ
ွ ယ္စ
ရာေ
တာ့ ေ
ကာင
း
္ေန
ေပသည္
။ သိ
ေ
႔
ု
သာ္
ေ
ဆးစ
စခ
္်
က္
အရ လက္
ဖ
က္ရ
ည္ထဲ
က အဆိ
ပ
ႏ
္င
ွ့ ႂ
္ ကြ
က္
သတ္
သည္
ေ
့
နရာ
တြင
္
ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
္သံ
း
ု
သည္
အဆပ
့ ကလည္
္ းတစ
ဆိ
္ ပ
တည္
္ းတူ
ေ
နေပ
သည္
ဆိ
ေ
ုတာ
့

အကယ္
၍ ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
ကိ
္ ုရ
နၿ
္င
ဳ
ိး
ႀကီ
း
ႀ
ကီး
ထား
သူက စ
နစတက် အကြ
္ က္
ဆင၍
္
ေ
ရစ
ႊင
သက္
္ ထား
ကို သတ္
ပ
စခ
္ေ
့
ဲ
လေရ
ာသလာ
့ းဟု ေ
တြး
လွ်
င္ ဤအေ
တြး
သည္
မ
ေတြ
း
ထိက္
ုဟုမ
ဆိႏ
ု
င
ု
ိ။
္

ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
က
္ အသက္
ေ
လာက္
ျ
မတ္
ႏ
း
ု
ိလွ
ေ
သာ ေ
ရစ
ႊင
သက္
္ ထား
ကို
စ
နစတက်
္ အကြ
က္
ခ်
၍ သတ္
ပ
စလိ
္က္
ုျ
ခငး
္
အား
ျ
ဖင့
္ ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
သည္
္
႐
း
ူမတတ္
ခ
စ
ံား
ရၿ
ပး
ီ
ေသာ
္ လူ
ျ
ဖစ႐
္
း
ႈ
ံသည္
ဘဝ
့ သိ
ပ
႔
ု
င္ေ
ရာက္
သြ
ား
ႏင
ု
ိသည္
္ ။ ယခ
ေ
ုသာ
္
ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
သည္ဘဝ
္ ပ်က္
႐
ႏ
ု
ံင
ွ့မ
္ ၿ
ပး
ီ
ေသး
ဘဲေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
္ႀကိ
ဳ
း
ဒဏ္
ခ
ရ
ံႏင
ု
ိ
သည္
္ ထိ
အၿ
ငဳ
ိ
း
ႀကီ
း
ႀ
ကီးအာ
းထု
တ္
လု
ပကိ
္င
ုခ
္
ရ
ံသည္
ဟုဆိ
လွ
ု်
င။
္

ဤအေ
တြး
၊ ဤသံ
း
ု
သပခ
္
်က္
သည္ စ
ေ
ု
ံထာ
က္ ေ
ဇာျ
္
မင့ေ
္ ခ
ါငး
္
ထဲတြ
င
္
ေ
ရာက္
ရ
ေ
ွ
ိနေ
လသည္
။ ေ
ဇာျ
္
မငသည္ အခ
့
္ ်ဳ
ပက် ေ
္ ရလြ
ႊငေ
္
အာင
ကိ
္ ုႏ
စ
ွဦ
္း
တည္
း
သီ
း
သနေ
႔
္
တြ႕
ဆံသည္
ု ။လက္
ဖ
က္သု
တ္
၊ထန
း
္လ်
က္
၊ေ
ရေႏ
း
ြၾ
ကမးဝ
္ င
ု
ိ
း
္ဖ႕
ဲ
ြ
လ်က္
ရငး
္
ရငး
္
ႏး
ွ
ီ
ႏး
ွ
ီ
အခ
်ဳ
ပက်
္တစေ
္
ယာက္
ႏ
င
ွ့ေ
္ တြ
႕
ဆံခ
ု
င
ြရ
့
္ေ
အာင
္အာ
းထု
တ္
ျ
ခငး
္
သည္
လည္
းေဇ
ာျ
္
မင၏
့
္
ထူ
း
ျ
ခား
ခ်
က္
ပင
။
္

စ
အိ
ီ င
ု
ဒ
္ီမ
ခ
ႈငး
္
တပဖ
္
႕
ဲ
ြတြ
င
္ေဇ
ာျ
္
မငသည္အေ
့
္ တြး
အေခ
ၚကိ
ုအေ
ျခခ
လ်
ံ က္
ရ
ာဇဝ
တ္မ
ခ
ႈငး
္
တိကိ
႔
ုုေ
ျဖရ
င
ွး
္သူ
အျ
ဖစ္
ထငရ
္
ာ
ွးသည္
။ေဇ
ာျ
္
မင့
္
ေတာ
ငး
္သည္
အခ
့ င
ြ
အေ
့
္ ရ
းကိ
ု

140
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

သက္
ဆိ
င
ုရ
္
ာတိ
က
႔
ု ေ
ပးေ
လ့ရ
သည္
ွ
ိ ။ ေ
ဇာျ
္
မငကလည္
့
္ း သက္
ဆိ
င
ုရ
္
ာတိ
၏
႔
ု
ေ
ပးေ
သာအခ
င
ြအေ
့
္ ရ
းအေ
ပၚကိ
လည္
ု းတာ
ဝနယူ
္ေလ့
ရ
သည္
ွ
ိ ။

ယင
း
္ေၾ
ကာင
့
္ စ
ာေရ
းဆရ
ာ ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
ကိ
္ ု သီ
း
သနခ
႔
္
နး
္တြ
င
္
လက္
ဖ
က္ရ
ည္ဝ
င
ု
ိး
္ျ
ဖင့ေ
္ တြ
႕
ရျ
ွ
ိ
ခငး
္
သည္ ေ
ဇာျ
္
မင့ေ
္ တာ
ငး
္ဆိ
၍ သက္
ု ဆိ
င
ုရ
္
ာက
လိ
က္
ုေလ်
ာ
ျ
္ခင
း
္ပင
ျ
္ဖစ
၏။
္
ေ
ဇာျ
္
မင၏ လက္
့
္ သည္ပ
က္
ြ ပ
က္
ြ ဆူ
ေ
နေသာ ေ
ရေႏ
း
ြအိ
း
ု
ထဲက ေ
ရေႏ
း
ြထဲ
သိ
႔
ု
ေ
ပေမ
ာေ
္ကာ
ငးေ
္ ခ
ၚ အေ
ကာင
း
္ဆံ
းစ
ု ႏ
ီ
လက္
ု ဖ
က္ေ
ျခာ
က္ကိ
ု အႏ
ပ
ုညာ
ေျ
မာ
က္စ
ာ
ြ
စ
န
ိေ
္ျ
ပႏေ
ု
ျပ ထည္
ေ
့
နေလသည္
။ လက္
ဖ
က္ရ
ည္ၾ
ကမးေ
္ ကာ
ငး
္ေ
ကာင
း
္ႀ
ကိ
ဳက္
တတ္
ေ
သာ
ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
သည္ စ
္ အိ
ီ င
ု
ဒ
္က
ီ ေ
ဇာျ
္
မငႏ
့
္
င
ွ့ေ
္ တြ
႕
ရေတာ
မ
့ည္
ဆိ
ကတည္
ု း
က င
ါ
ဆယ္
ရ
ာခင
ု
ိ
ႏ
္န
ႈးမ
္ မ
ိ
လႊ
ိ တ္
ေ
တာမ
့
ည္ဟု
စတ္
ိခ်
ယံ
ၾ
ုကည္
လ်
က္
ရ၏။
ွ
ိ

ဥ
ပတိ
႐
ပ
ုေ
္ကာ
ငး
္ေ
သာေ
ဇာျ
္
မငကိ
့
္ုေတြ
႕
လိက္
ုရသည္
အခ
့ ါ
တြ
င္ခ
ႏ
ုစ
ွဆယ္
္ င
့
ါး
ရ
ာခင
ု
ိ
ႏ
္န
ႈးမ
္ မ
ိ
လႊ
ိ တ္
ေ
တာမ
့
ည္ဟု
လည္
းစတ္
ိခ်
ယံ
ၾ
ုကည္
မ
ႈတိ
း
ု
လာေ
လသည္
။ ယခ
ု
ေ
မး
ႊပ
်႕
ံ
ထံး
ု
လိင
ႈ
ေ
္သာ လက္
ဖ
က္ေ
ျခာ
က္ျ
ဖင့မ
္ မ
ိ
ကိ
ိ ုဧ
ည္ခ
့
ရ
ံနစ
္
စ
ီဥေ
္
နသည္
့ေဇ
ာျ
္
မငကိ
့
္ု
ေ
တြ႕
လိက္
ုရေ
သာအခ
ါတြ
င
ကာ
္ း ကိ
း
ု
ဆယ္
ရ
ာခင
ု
ိ
ႏ
္န
ႈး
္
မ်
ွ လြ
တ္
ေျ
မာ
က္ေ
တာမ
့
ည္ဟု
အမ
န
ွတကယ္
္ စတ္
ိခ်
ယံ
ၾ
ုကည္
လာေ
လသည္
။

“
ကြၽ
နေ
္တာ
ကစ
္ ကာ
းစေ
ျပာ
တာခ
င
ြလႊ
့
္တ္
ပါ
၊ကိ
ဇ
ု
ာျ
္
မင။ကိ
့
္ ေ
ု
ဇာျ
္
မငေ
့
္
ဖာထု
္တ္
တဲ
့
မ
ခ
ႈငး
္
ေတြ
အေၾ
ကာင
း တကၠ
္ သိ
လ္
ုဘု
နး
္
ေမာ
င္ ေ
ရးေ
နတာ
ေတြ ဖ
တ္ရ
ကတည္
း
က
ကိ
ေ
ု
ဇာျ
္
မငသာ
့
္ ကြ
ၽ
နေ
္တာ
အမ
့
္ ႈ ေ
ျဖရ
င
ွး
္ေ
ပးရ
င္ သိ
ပ
ေ
္ကာ
ငး
္မ
ာ
ွပလိ
ဲ႔
ု
ေ
မ်
ွာ
လင
္ ေ
့
္
တာင
တမ
့
္ တယ္
ိ ။ ယခ
ေ
ုမ်
ွ
ာ
လင
္ တု
့
္နးေ
္ ၾ
ကာဆံ
့း
ုလာ ဆိ
သလိ
ု ု ကိ
ေ
ု
ဇာျ
္
မင့
္
ေ
ရာက္
လာေ
တာ့ ကြ
ၽ
နေ
္တာ
လည္
္ း ဒ
အမ
ီ က
ႈ ကြ
င
း
္လံ
း
ု
ကြၽ
တ္
လြ
တ္
သြ
ား
သလိ
ေ
ု
တာင
္
ထင
မ
္ပ
ိါ
တယ္
ဗ
်ာ
။”
န
ာရကိ
ီၾ
ု
ကည္
ၿ
့
ပး(
ီ၃)မ
န
ိစၾ
္
ကာသည္
ထိ
ေအာ
င္ေ
ဇာျ
္
မင့
္
ေစာ
ငေ
့
္န
လိက္
ုေသး
သည္
။

141
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

(
၃) မ
န
ိစၾ
္
ကာေ
တာလက္
့ ဖ
က္ေ
ျခာ
က္န
ပၿ
္ပ
း ေ
ီ ရေႏ
း
ြအိ
း
ု
ထဲမ
ာ အင
ွ မ
္တန
္
အရ
သာရ
ေ
ွ
ိသာလက္
ဖ
က္ရ
ည္ၾ
ကမး
္
တိ႔ရ
ု ေ
ွ
ိ
နေလၿ
ပ။ေ
ီ ဇ
ာျ
္
မငက ပ
့
္ ထမဦ
းဆံ
းအၾ
ု ကမး
္
ပ
နး
္ကန
င
္ယ္
ကိ
ု စ
ာေရ
းဆရ
ာအာ
း ကမ
း
္၏။ သူ
႕
အတြ
က္
လည္
း တစ
ခ
္က္
ြင၏။
႔
ဲ
ွ
ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
သည္ေ
္ မး
ႊပ
်႕
ံ
ေသာ လက္
ဖ
က္ရ
ည္ကိ
ုျ
မည္
း
သည္
ဆိ
႐
ုျ
ု
ံ
မည္
း
ရငးေ
္ ဇ
ာျ
္
မင့
္
ေ
ျပာ
လာမ
ည့္
စကာ
းကိ
ု
ငလင
့
ံ ေ
့
္
န၏။

“
ႏစ
ွခ
္
်က္
ရ
တယ္
ွ
ိ ၊ စ
ာေရ
းဆရ
ာ။ တစ
ခ
္်က္
က စ
ာေရ
းဆရ
ာေျ
ပာ
တဲ့
အေ
ၾကာ
ငး
္အရ
ာေတြ
ထဲ
က ျ
ဖသ္
ႏ
င
ု
ိတဲ
့္တရ
ားခ
ကိ
ံ ုကြ
ၽ
နေ
္တာ
က ေ
္ စေ
့စ
သပ
့ စ
္
ပရ
္ာ
ွ
တတ္
ဖ
႔
ု
ိ
အဲ
ဒ
့
လိ
ီ ႆွ
ု ာ
တဲ့ေ
နရာ
ဗ်
ာ။ဒ
တိ
ု ယတစ
ခ
္်က္
က တရ
ားခ
ကိ
ံ ုၫႊ
န
ျ
္ပႏ
င
ု
ိတဲ
့္မေ
ျပာ
ငး
္လဲ
တဲ
့
သက္
မ
သက္
့
ဲ ေ
သခတစ
ံ ခ
္
ရ
ုဖပ
႔
ု
ိ
။ဒ
ဲ ႏ
ီ
စ
ွခ
္်
က္ျ
ပည္
စ
့
ရ
ု
ံင္
စာေ
ရးဆရ
ာကြ
င
း
္လံ
း
ု
ကြၽ
တ္
လႊ
တ္
ၿ
ပဗ
ီ်
။
”
တိ
တိ
ုလိ
ုရ
ုင
းရ
္ င
ွ
း
္ေျ
ပာ
ျပ
သည္
့
ေဇာ
ျ
္
မငစ
့
္
ကား
ကို
ေရလြ
ႊငေ
္
အာင
္သေ
ဘာက်
သြ
ား
၏။

“
ဒါ
ဆိ
ုကိ
ေ
ု
ဇာျ
္
မငက ကြ
့
္ ၽ
နေ
္တာ
တရ
္ ာ
းခအစ
ံ စ
မ
္ဟု
တ္
ေၾ
ကာင
းေ
္ ကာ
ငး
္ေ
ကာင
း
္
သိ
ေ
နတယ္
လိ
႔
ုဆိ
လိ
ုခ
ု်
ငတာ
္ လာ
းဗ်
ာ
။”
“
ခငဗ
္
်ာ
းအမ
ကိ
ႈ ုတစ
ပ
္တ္
ေ
လာက္
ေ
လ့လာ
မကတည္
ိ း
က တရ
ားခ
ဟာခ
ံ ငဗ
္်
ာ
း
မ
ဟုတ္
ဘူ
းဆိ
တာ သိ
ု တယ္
။ခက္
တာက အခ
်က္
အလက္
တိ
င
ုး
္
လိလိ
ုက ခ
ု ငဗ
္်
ာ
းသာ
တရ
ားခ
အစ
ံ စ
ျ
္ဖသ္
ေ
ၾကာ
ငးျ
္ပေန
တယ္
။တစ
ပ
္တ္
ၾ
ကာၿ
ပး
ီ
ေတာ
့အခ
်ဳ
ပထဲ
္က်
ေနတဲ
့
ခငဗ
္
်ာ
းကိ
ု
အျ
ပငထု
္တ္
ၿ
ပး ေ
ီ ပါင
ခ
္်န
ိ
ခ
္င
ု
ိး
္
တာ၊ ခ
ငဗ
္်
ာ
းကိ
ု ဗ
ဒ
ီယိ
ီု (
၃) မ
န
ိသ္
ေ
လာက္
႐
က္
ု
ိ ခ
င
ု
ိး
္တာ
ေတြ
ဟာကြ
ၽ
နေ
္တာ
့
္အစ
အစ
ီ ဥ
ေ
္တြ
ပ
ဲေရ
လြ
ႊ င
ေ
္အာ
င။
္

ခ
ငဗ
္်
ာ
းအေ
တြး
ပငလယ္
္ ေ
ဝၿပ
းေ
ီ ယာ
က်ာ
္
းႀ
ကီ
းတန
မ
္န
့
ဲ႔(
ဲ ၇
)ရက္
အတြ
င
း
္မာ(
ွ ၁
၂)ေ
ပါင
္
က်
သြ
ား
တယ္
။ ေ
ရစ
ႊင
သက္
္ ထား ဒ
လိ
ီ မ
ု
ျဖစ
ခ
္ငက
္ ခ
ငဗ
္်
ာ
းမ်
က္
ႏာ
ွ
န႔ဗ
ဲ ဒ
ီ
ယိ
ီ ထဲ
ုက
ခ
ငဗ
္်
ာ
းမ်
က္
ႏာ
ွ
ဟာ ေ
တာေ
္
တာကိ
့
္ုကြ
ာ
ျ
ခား
သြာ
းတယ္
။ အခ
ထိေ
ု သေလာ
က္ေ
အာင
လဲ
္
မ
်က္
ႏ
ာ
ွေပ
ၚေန
တယ္
။ဒါ
မဟု
တ္
ေပ
ဘူး
လား
။”
“
အတိ
အက်
ဟုတ္
ပ
ါတယ္
ဗ
်ာ
။

ကြ
ၽ
နေ
္တာ
အပ
့
္ ါ
း
မာသက္
ွ ထားမ
ရေ
ွ
ိတာ
တဲ
့ အတြ
့ က္ေ
သေသာ
မ
္ွသည္ဪ ေ
ကာင
း
္၏

142
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

လိ
ေ
႔
ု
တာင
္ထင
ျ
္မင
မ
္ခ
ိပ
့
ဲ
ါတယ္
။

ေ
သခ်
ငစ
္တ္
ိေပ
ၚလာ
တာကိ
ု
ထိန
း
္ႏင
ု
ိ
တာ
္ ကင
ါေသလိ
႔
ု
အက်
ဳ
း
ိမ
ရဘူ
ွ
ိးဆိ
တဲ
ုအျ
့ပဳ
စတ္
ိ အဲ
ဒ
့
ီ
အျ
ပဳ
စတ္
ိေၾ
ကာင
့
္ကိ
ေ
ု
ဇာျ
္
မငကိ
့
္ုေ
မ်
ွာ
ခ
္တာ
့
ဲ ပ
ါေန
ာ။
္”
အမ
စ
ႈစအရ
္ ာ
ရႏ
ွ
ိင
ွ
့ တရ
္ ားခ
ဟု စ
ံ ပ
ြစ
္ခ
ဲ
ြ
ရ
ံသူ
တိ
သည္ ေ
႔
ု ျပာ
မဆိ
ႈမ
ုတြ
ႈင္ အေ
ပးအယူ
ညီ
ၫႊ
တ္
သြ
ား
၏။
“
ခငဗ
္
်ာ
း (
၁၂)
ေပါ
င္ က်
သြ
ား
တာဟာ ခ
ငဗ
္်
ာ
းခစ
ံ
ားမ
ႈ ဘယ္
ေ
လာက္
ဝ
း
ူရန
ွ
က္႐
င
ႈ
ိး
္တယ္
ဆိ
တာ
ု ကိ
ုေဖ
ာျ
္
ပတာ
ပ။ခ
ဲ င
ဗ
္်ာ
းဓာ
းနထိ
႔
ဲး
ုခ
တဲ
့
ဲ အမ
့ ကိ
ႈုျ
ပနေ
္
လ့လာ
ေတာ
့
ခ
ငဗ
္်
ာ
းေရ
႕
ွေန
မငာ
ွ
းဘူ
း
။
ခ
ငဗ
္်
ာ
းကိ
ယ္
ုတိ
င
ု္ဓ
ားန
ထိ
႔
ဲ း
ု
တယ္
လိ
႔
ု ေ
ျဖာ
ငဆိ
့
္တဲ
ုအျ
့ပင္ အခ
်န
ိမ
္
ဆြဘဲ အျ
ဲ ပစ္
ခ
်က္
ခ
်ငး
္
ေပး
ပါ
။အျ
ပစခ
္
ယူ
ံ ပ
ါရယ္
လိ
့႔ခ
ု င
ဗ
္်ာ
းေျ
ပာ
ခတာ မ
့
ဲ ဟုတ္
လား
။ဒါ
ကိ
ၾ
ုကည္
တာ
့ န
႔
ဲ
ခ
ငဗ
္်
ာ
းဟာလု
ပ
ရ
္ရ
ဲင
္ခရ
ံ
တယ္
ဲ ဆိ
တာ
ု ကိ
ု
သက္
ေ
သျပ
တာတာထင
ရ
္ာ
ွး
တယ္
။
”

“
ေကာ
ငး
္ၿ
ပ။ကိ
ီ ေ
ု
ဇာျ
္
မင့
္
သိခ
်ငတာ
္ ေ
မးပ
ါ။မ
ခၽ
ြင
း
္မခ
်န္
အမန
ွ
ေ
္ျဖ
ပါမ
ယ္။
”
အေ
မးခ
ရ
ံသူ
က ေ
ျဖခ
်ငလာ
္ ေ
အာင
္ေဇ
ာျ
္
မင့စ
္ မ
ြ
း
္ေဆာ
ငႏ
္င
ု
ိ
ခ
္သည္
့
ဲ ။ေဇ
ာျ
္
မင့ေ
္ မ
းခန
ြ
း
္က
ရ
င
ွး
္ရ
င
ွး
္ကေ
လး။

“
ခငဗ
္
်ာ
းကိ
ုအကြ
က္
ခ်
ၿ
ပးန
ီ လန
မ
္ထူ
ႏ
င
ု
ိေ
္အာ
င္ဘဝ
ပ်က္
စ
း
ီခ်
ငသူ
္ရေ
ွ
ိ
နတာ
ထင
ရ
္ာ
ွး
တယ္
။ ဒ
ေ
ီတာ
့ အဲ
သလိ
့ ု တူ
း
တူး
ခါ
းခ
ါး ခ
ငဗ
္်
ာ
းကိ
ု မ
န
ုး
္တဲ
သူ
့ေတြ
ဘယ္
သူ
ေတြ
ရ
သလဲ
ွ
ိ ။အဲ
ဒ
့
ထဲ
ီ က တစ
ေ
္ယာ
က္ဟာလူ
သတ္
သမာ
းပ။ကဲ
ဲ …ေျ
ပာ
ၾကည္
ပ
့
ါ။
”
စ
ာေရ
းဆရ
ာေတြ
ေ
ဝသြ
ာ
းသည္
။တကယ္
က်
ေတာ
့သူ
႕
အေပ
ၚယင
း
္သိ
လု
႔
ုပမ
္
ည့္လူ
မ
်ဳ
း
ိ
ကို
သူ
မ
ေတြ
႕
ရပါ
တကာ
း။စ
ငစ
္စ
သူ
္ ႕
ကိုႀ
ကိ
ဳး
ကြင
း
္စပ
ြ
လိ
္ သည္
ု ့ဟန
ေ
္ဆာ
ငေ
္ကာ
ငး
္လြ
န
း
္၍သာ
သူ
႐
တ္
ု တရ
က္မ
သိျ
ခငး ျ
္ ဖစႏ
္
င
ု
ိေ
္လသည္
။
ဘယ္
သူ
မ်
ာ
းပါ
လိ
မ။ တစ
့
္ မ
္န
ိစ
ၾ
္ကာ
သည္
ထိ
သူ
အေျ
ဖမေ
ပးႏ
င
ု
ိပ
္ါ
။
“
အငး
္
… ခ
ငဗ
္်
ာ
း စ
ဥး
္စ
ားမ
ရျဖ
စေ
္န
ၿပ။ ခ
ီ ငဗ
္်
ာ
း ဓ
ားန
ထိ
႔
ဲ း
ု
ခတဲ
့
ဲ့ဂ်
ဳ
း
ိေ
အာင
ဆိ
္ တဲ
ု့
လက္
ေ
ထာက္
ကေကာ
့ခင
ဗ
္်ာ
းကိ
ု
ခေ
ဲၾ
ကပါ
မ
့လာ
း။စ
ဥး
္စ
ားၿ
ပးေ
ီျဖၾ
ကည္
စ
့
မး
္ပ
ါ။
”
စ
အိ
ီ င
ု
ဒ
္ီစ
ေ
ု
ံထာ
က္ေ
ဇာျ
္
မငသည္ေ
့
္ ရေႏ
း
ြတစ
ႀ
္ကိ
မ
္ထန
း
္လ်
က္
ခဲျ
မည္
း
လ်က္
အေျ
ဖကိ
ု

143
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ေ
စာင
သည္
့
္ ။
“
ဂ်
ဳး
ိ
ေအာ
ငေ
္တာ
့ေတြ
႕
ေတြ
႕
ေနတယ္
။ ကြ
ၽ
နေ
္တာ
႐
့
္း
ု
ံခ
နး
္ဖ
င
ြထာ
့
္ း
တဲ့၃
၁လမ
၊
္
မ
း
ီရထာ
းဘေ
လာက္
ကိ
ုသူ
ေ
ရာက္
ေ
ရာက္
လာတတ္
တယ္
။

သူ
စ
ာအု
ပ
အေ
္ ဟာ
ငး
္ေ
တြ ဝ
ယ္တယ္
။ အဖ
း
ု
ံဖး
ု
ံ
တယ္
။ ဖ
တ္ဖ
လိ
႔
ု
ိ ႔ သူ
ု ေ
ျပာ
တယ္
။
ကြ
ၽ
နေ
္တာ
ကိ
့
္ ေ
ု
တြ႕
ေတာ
့ ၿ
ပး
ီ
တာၿ
ပး
ီ
ခပ
့
ဲါ
ၿ
ပဗ
ီ်
ာ မ
ရငး
္
ႏး
ွ
ီ
ခ်
ငေ
္တာ
င္ မ
မန
ုး
္
ၾ
ကဖပ
႔
ု
ိ
ါလိ
႔
ု
ေ
ျပာ
ပါ
တယ္
။
”
“
ဂ်
ဳး
ိ
ေအာ
ငက ဘာ
္ လုပ
ကိ
္ င
ု
စ
္ား
တာလဲ
။
”
“
ဂ်
ဳး
ိ
ေအာ
ငက
္ ေ
ရာင
း
္တယ္
၊ ဝ
ယ္တယ္
သမာ
း။ အရ
ငး
္အႏ
း
ွ
ီ
ေ
လး…င
ါး
…ဆယ္
သိ
နး
္
ေလာ
က္ရ
မ
ွ
ိယ္
ထငတယ္
္ ။ဥပ
မာ-စ
ာအု
ပ
အပ
္ တစ
ု
ံ ရ
္
ာရတယ္
ွ
ိ ။
တစ
အု
္ ပ
င
္ါး
ဆယ္
န
႔
ဲေအာ
ေ
္ရာ
ငး
္ေ
နတယ္
။သူ
႕
မာဝ
ွ ယ္
လက္
ရ
ရ
ွ
ိင္
ေလး
ဆယ္
ရ
ရင္
အား
လံး
ု
ယူ
မ
ယ္ဆိ
ၿ
ု
ပးဆစ
ီ ဝ
္ယ္
ျ
ဖစတယ္
္ ။
ေ
နာက္
တစေ
္
နရာ
မာအဲ
ွ ဒ
့
ီတစ
ရ
္ာလံ
း
ု
ျ
ပနေ
္
ရာင
း
္ၿ
ပးေ
ီငတစ
ြ ေ
္
ထာင
ျ
္မတ္
ရ
ငလည္
္ းလု
ပ
တာ
္ ပ
။
ဲ

တစ
ေ
္နကု
န
္ငါ
း
ေထာ
င၊
္တစ
ေ
္သာ
ငး
္ကေ
နအဲ
ဒ
့
ထက္
ီ ဝငေ
္
ငရ
ြပ
ွ
ိ
ရ
ု
ံတယ္
။
”
“
ဂ်
ဳး
ိ
ေအာ
ငကိ
္ုေ
နာက္
ဆံ
းဘယ္
ု မ
ာေ
ွ တြ
႕
လိက္
ုတာလဲ
။
”
သူ
လက္
ခ
်ဳ
း
ိ
ေရၾ
ကည္
သည္
့ ။
“
မခ
ႈင
း
္မျ
ဖစခ
္
င္သံ
း
ု
ရက္
အကြ
ာ
မာ
ွ”
“
ခငဗ
္
်ာ
း႐း
ု
ံ
ခနး
္
ရတဲ
ွ
ိ့၃
၁လမ
း
္မာ
ွ
ပလာ
ဲ း
။”
“
ဟုတ္
တယ္
။
”
“
သူ႕
လိပ
စ
္ာသိ
ရ
င္ေ
ရးေ
ပးလိ
က္
ု။သူ
႕
ကို
ေလ့
လာၾ
ကည္
ပ
့
ါမ
့ယ္
။
”
ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
ကဂ
္ ်
ဳ
း
ိေ
အာင
လိ
္ ပ
စ
္ာကိ
ု
ေရး
ေပး
လိက္
ုသည္
။
“
ေရစ
ႊ
ငသက္
္ ထားအဆိ
ပ
ခ
္တ္
ခ
ရ
ံတဲ
အခ
့ ်
န
ိမ
္ာခ
ွ င
ဗ
္်ာ
းလက္
ကိ
င
ုဖ
္
န
ုးHand
္
Phoneေ
ပ်ာ
က္ေ
နတယ္
ေ
နာ။
္
”
“
ဟုတ္
ပ
ါတယ္
။
”
“
လူသတ္
သမာ
းဟာ ေ
ရစ
ႊင
သက္
္ ထား
ကိုအဆိ
ပ
ခ
္တ္
ၿ
ပး လက္
ီ ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္ကိ
ု

144
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ယူ
သြ
ား
တယ္
လိ
႔
ုထင
သလာ
္ း။
”
“
စဥး
္
စား
စရာ
ပ။
ဲ သူ
႕
အတြ
က္ တသ္
စ
တစ
ု
ံ ရ
္
ာ အက်
ဳ
း
ိရ
ရ
ွ
ိငေ
္
တာ့
ယူ
ခ
်ငယူ
္သြ
ား
မာ
ွ။ေ
ရာင
း
္စာ
းဖေ
႔
ု
ိ
တာ့
ယူသြ
ာ
းမာမ
ွ ဟု
တ္
ဘူ
း။
”
ေ
ဇာျ
္
မငက ဝ
့
္ မး
္သာ
အား
ရစာ
ြ
ပင္“
ခငဗ
္
်ာ
းန႔
ဲကြ
ၽ
နေ
္တာ
္အေ
ျဖတစ
ထပ
္ တည္
္ း
က်တယ္
”
ေ
ျပာ
လိက္
ုေတာ
ရ
့ာ။“
အငး
္
…ဒလက္
ီ ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္က အမ
န
ႈပ
႔
ဲတ္
သတ္
ေ
နေရ
ာသလာ
့ းမသိ
ဘူ
း”
ဟု
ေရလြ
ႊငေ
္
အာင
ကမ
္ တင
မ
္က်
ေဇာ
ျ
္
မငအာ
့
္ းေ
ျပာ
လိက္
ုေလသည္
။

လက္
ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္သည္ေ
နာက္
ဆံ
း
ုေ
ပၚလက္
ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္ျ
ဖစသည္
္ ။နာ
ရဝ
ီက္
ၾ
ကာေ
အာင
္ဗဒ
ီ
ယိ
ီ ု
႐
က္
ု
ိ ႏ
င
ု
ိသည္
္ ။

ခ
်က္
ခ
်ငး
္
ျ
ပသႏ
င
ု
ိေ
္အာ
ငလည္
္ းစမ
ြ
း
္ေဆာ
ငႏ
္င
ု
ိ
သည္
္ ။စကာ
းေျ
ပာ
ႏင
ု
ိမ
္
ကေ
ႈ တာ
့ယခ
ငက
္
လက္
ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္အတိ
င
ု
း
္ပင
။ေ
္ ရ
လြ
ႊ င
ေ
္အာ
ငက ဖ
္ န
ုး
္ကိ
ုစာ
းပေ
ဲ
ြ
ပၚHang ခ
ကေ
ု
ံ လး
ျ
ဖင့
္
တင
ထာ
္ း
တတ္
ေ
ၾကာ
ငးေ
္ျပာ
သည္
။
ေ
ဇာျ
္
မငႏ
့
္
င
ွ့ေ
္ ရ
လြ
ႊ င
ေ
္အာ
ငတိ
္႔ေ
ု တြ
႕
ဆံခ
ု
်န
ိသည္မ
္ န
ိစ္(
၂၀)သာ
ၾ
ကာသည္
။ဤ မ
န
ိစ္
(
၂၀)
သည္အရ
ာရာ
ကိုေ
ျပာ
ငး
္လဲ
သြ
ား
ႏင
ု
ိလိ
္မမ
့
္
ည္ဟုေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
က ေ
္ မ်
ွာ
လင
္ သည္
့
္ ။
ေ
ဇာျ
္
မငက အပ
့
္ မ
ု
ိေမ
း၊အပ
မ
ု
ိေျ
ပာ
။ေန
ာက္
ဆံ
းေ
ုဇာျ
္
မငက-
့
္
“
သက္
မ
သက္
့
ဲ ေ
သခသာ
ံ ရ
ရင္
ယခခ
ု
်က္
ခ
်ငးခ
္ င
ဗ
္်ာ
းလႊ
တ္
သြ
ား
ႏင
ု
ိတယ္
္ ။

အဲ
ဒ
့
ေ
ီတာ
့အမ
မ
ႈန
ွေ
္
ပၚေ
အာင
္ကြ
ၽ
နေ
္တာ
ႀ
္
ကိဳ
း
စား
မယ္
”ဟု
ေ
ျပာ
ကာလက္
ဆြ
ႏ
ဲတ္
ႈဆက္
ၿ
ပး
ီ
ထြ
က္
သြ
ား
ေလသည္
။

***

ေ
ဇာျ
္
မငသည္တစ
့
္ ခ
္ခ
ုကိ
ုုေတြ
း
ထငထာ
္ း
၏။ မ
န
ွမ
္မ
န
ွကိ
္ုေရ
လြ
ႊ င
ေ
္အာ
င္႐
း
ု
ံခန
း
္က
အေ
ျဖေ
ပးႏ
င
ု
ိလိ
္မမ
့
္
ည္ဟု
ေမ်
ွ
ာ
လင
္ ထာ
့
္ း
သည္
။
၃
၁လမ
း
္၊ အေ
ပၚဆံ
း မ
ု း
ီရထာ
းဘေ
လာက္
၊ လမ
း
္ၾ
ကား
ေဘး
က အခ
နး
္သည္
မ
ခ
ႈငး
္
ျ
ဖစၿ
္
ပး
ီ
ကတည္
းပတ္
ိထား
ေလသည္
။

145
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
ဆီ
္ က ေ
သာရ
့
လိက္
ု၍ ေ
ဇာျ
္
မင့ေ
္ ကာ
ငး
္ေ
ကာင
းရ
္ ာ
ွ
ေဖႏ
ြ
င
ု
ိေ
္လသည္
။
ေ
ပ်ာ
က္ေ
နေသာ လက္
ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္သည္ ဤအခ
နး
္ထဲ
တြ
င္ေ
တြ႕
လိမ
မ
့
္ည္
ဟု ေ
ဇာျ
္
မင့
္
ေ
မ်
ွာ
လင
္ ၏။ ယင
့
္ း
္ေၾ
ကာင
့ ကု
္ လား
ထိင
ု
ေ
္ျခ
ာက္
လံ
း
ု၊စ
ားပ
သံ
ဲ
ြ း
ု
လံး
ု
၊ဗ႐
ီ
ႏ
ု
ိစ
ွလံ
္း
ုတိ
ကိ
႔
ုု
မ
မ
ိခ
ိန
ြ
အာ
္ း
ျ
ဖင့
္
ကိယ္
ုတိ
င
ုမ
္
ေရ႕
ႊ
ၿ
ပးရ
ီာ
ွသည္
။(
၂)န
ာရီ
နး
ီပ
ါး
ၾ
ကာသည္
။
ေ
တြ႕
မည္
ေ
့
တြ႕
ေတာ
့လက္
ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္ကေ
လးကေ
ထာင
လ်
့
္ က္
ကေလး
၊

န
ရ
ံံႏ
င
ွ့စ
္ ာ
းပေ
ဲ
ြ
ျခေ
ထာက္
ၾ
ကား
မာ ညႇ
ွ ပ
လ်
္ က္စ
ားပ
သံ
ဲ
ြ း
ု
လံး
ု
က တစ
တန
္ း
္
စထာ
ီ း
ေတာ
့
သည္
လက္
ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္ကေ
လးကိ
ုဘယ္
လိ
မ
ု်
ွ
မျ
မငႏ
္
င
ု
ိ။ေ
္ ပ
်ာ
က္ေ
နေသာ လက္
ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္ကိ
ု
ရ
ာ
ွဖကိ
႔
ု
ိလည္
ု းဘယ္
သူ
မ်
ွ
စတ္
ိမဝ
ငစ
္ာ
းၾ
ကပါ
။အဆိ
ပ
လည္
္ းေတြ
႕
ၿ
ပ။အဆိ
ီ ပ
ခ
္တ္
ထား
ေသာ
လက္
ဖ
က္ရ
ည္ပ
နး
္ကန
လည္
္ းေတြ
႕
ၿ
ပ။
ီ
အဆိ
ပ
ခ
္တ္
ခ
ထာ
ံ း
ရ၍ေ
သဆံ
း
ု
ေနေ
သာေ
ရစ
ႊင
သက္
္ ထား
၏ အေ
လာင
း
္ကိ
လည္
ု းေတြ
႕
ၿ
ပ။
ီ
ဘာ
လိေ
ု
သးလဲ
? အဆိ
ပ
သံ
္ း
ု
ေသာ စ
ာေရ
းဆရ
ာ လူ
သတ္
သမာ
းဟူ
ေ
သာ အေ
တြး
က
လႊ
မ
း
္မး
ု
ိ
သြာ
းၾ
ကပရ
ု
ံ
သည္
။

ယင
း
္ေၾ
ကာင
့
္လက္
ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္ကေ
လးရ
ာ
ွဖ႔
ု
ိ
သတိ
ေ
မသြ
့ား
ျ
ခငး
္
ျ
ဖစဟန
္ တူ
္ေလသည္
။
ေ
ဇာျ
္
မငက
့
္ တီ
ဗ
ေ
ြ
ီမာ
န
္တာ
ီ ကိ
ု ဖ
င
ြ၏။ လက္
့
္ ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္ကေ
လးကိ
လည္
ု း ဖ
င
ြ၏။
့
္
လက္
ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္ထဲ
က အ႐
ပ
ုတိ
္႔
ုတီ
ဗ
ေ
ြ
ီမာ
န
္တာ
ီ ေ
ပၚမ
ာေ
ွ ပ
ၚလာ
ေအာ
ငႀ
္
ကိ
ဳး
ေသး
မ်
ွ
ငကေ
္ လး
ျ
ဖင့
္
ခ
်တ္
ိဆက္
သြ
ယ္
တနး
္
လိက္
ုသည္
။လက္
ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္ထဲ
က အ႐
ပ
ုကိ
္ုေ
ျဖး
ေျ
ဖး
ခ်
ငး
္
ေပၚ
လာေ
အာင
္
အေ
ႏး
ွခ
လုတ္
ကိ
ုႏ
ပ
ွ
ိ၏။
္

အ႐
ပ
ုတိ
္သည္ s
႔
ု low mot
ion
အေ
ႏး
ွျ
ပကြ
က္
ျ
ဖင့
္ TV
မ
်က္
ႏ
ာ
ွျ
ပငေ
္
ပၚတြ
င
္ ျ
ဖည္
း
ျ
ဖည္
း
ခ်
ငး
္
ေ
ပၚလာ
ၾ
ကသည္
။
စ
ငစ
္စ
လက္
္ ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္ကိ
ု
ေ
ထာင
ထာ
္ း
စဥက
္ Rec
ordi
ng

146
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ခ
လုတ္
မေတည္
တဆႏ
ပ
ွ
ိမ
္၍မ
ိ ပ
တ္
ိ မ
ဘဲ
ိ ျ
ဖစေ
္
နခပ
့
ဲ
ရ
ု
ံသည္
။
တစ
မ
္န
ိစ
္မထူ
း
ျ
ခား
။(၂
)မန
ိ
စ္မ
ထူး
ျ
ခား
။ႏစ
ွ
မ
္န
ိစ
္ငါ
း
စကၠ
န
႔ထူ
္ း
ျ
ခား
လာသည္
။
ျ
ပတင
း
္ေပ
ါက္
က လက္
တစဖ
္
က္ေ
ပၚလာ
သည္
။ ယင
း
္လက္
ထဲ
မာ ေ
ွ သနတ္
ပ
သဏၭ
ု
ံ ာ
န္
သႀ
ကၤ
နတြ
္င္
ေရကစ
ားႁ
ပတ္
ြ၊ေ
သနတ္
ေ
ရႁပ
တ္
ြ ကေ
လးေ
ပၚလာ
၏။
ေ
သနတ္
ေ
ရႁပ
တ္
ြ ကေ
လးထဲ
ကေရ
ႁပတ္
ြ၏ခလု
တ္
ကိ
ုေ
သနတ္
ေ
ရႁပ
တ္
ြ ကိ
င
ု
ထာ
္ း
ေသာလက္
က
ႏ
ပ
ွ
ိလိ
္က္
ုေလရ
ာေရ
ပနး
္
ထြက္
လာၿ
ပး
ီ
ေသာ
လက္
္ ဖ
က္ရ
ည္ခ
က္
ြ ထဲ
သိ
႔
ုတန
း
္ဝင
သြ
္ ာ
းေလသည္
။

ခ
ဏပင
လက္
္ သည္
ခ်
က္
ခ်
ငး
္
ျ
ပန္
႐ပ
ုသြ
္ား
၏။
လက္
ဖ
က္ရ
ည္ခ
က္
ြ ေ
ဘးမ
ာ
ွအလု
ပ
မ
္်ာ
းေန
ေသာ ေ
ရစ
ႊင
သက္
္ ထား
ပေ
ု
ံတာ
့ တစ
ပ
္င
ု
ိး
္
တစစ
္
ျ
မငရ
္
ေပသည္
။
ေ
နာက္
ေ
တာ့ ေ
ရစ
ႊင
သက္
္ ထား
သည္ လက္
ဖ
က္ရ
ည္ခ
က္
ြ ကိ
ု ေ
မာေ
့
သာက္
လိ
က္
ုၿ
ပး
ီ
ေ
နာက္
လဲ
က်
သြ
ား
ၿ
ပး သူ
ီ ႕
လက္
က လက္
ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္ကေ
လးကိ
ု ထိ
၍ပတ္
ိမသြ
ိား
သလိ
ု
လက္
ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္ျ
ပကြ
က္
သည္
ပတ္
ိသြ
ား
ေလသည္
။

လမ
း
္ၾ
ကား
ေဘး
က ေ
ထာင
ခ
့
္နး
္
စား
ပေ
ဲ
ြပ
ၚမာ
ွ တင
ထာ
္ း
ေသာ လက္
ဖ
က္ရ
ည္ခ
က္
ြ ။
လက္
ဖ
က္ရ
ည္ခ
က္
ြ ကိ
ေ
ု
ဘးမ
ာ ခ
ွ ်ထာ
းေသာ ေ
ရစ
ႊင
သက္
္ ထား ၾ
ကာျ
မငခ
့
္
်န
ိ္ (
၂)
မ
န
ိစအတြ
္ င
း
္မာလူ
ွ သတ္
မ
ႀ
ႈကီ
းျ
ဖစသြ
္ား
ခၿ
့
ဲ
ပ။
ီ

ယခ
ုလူ
သတ္
မ
ကိ
ႈ ု
ကြတ္
ကြ
တ္
ကြ
ငး
္
ကြင
းသ႐
္ ပ
ုေ
္ဖ
ာႏ
္င
ု
ိ
ခ
္ၿ
့
ဲပ
။
ီ
ေ
နာက္
တစဖ
္
န္ေ
သေသခ
်ာ
ခ်
ာဖ
င
ြၿ
့
္ပ
း ပ
ီ ၍အေ
ု
ိ ႏး
ွျ
ပဳ
ၿ
ပး ေ
ီ ဇာျ
္
မင့ျ
္ ပ
နၾ
္ကည္
သည္
့ ။
လမ
း
္ၾ
ကား
ေဘး
နရ
ံတြ
ံင္ ကြ
ယ္
ထား
ေသာ လူ
ေ
ခါင
း
္ကိ
ု တစ
ဝ
္က္
ေ
တြ႕
ရသည္
။
ဤလူ
ေ
ခါင
း
္တစ
ဝ
္က္
ကိ
ုစ
အိ
ီ င
ု
ဒ
္ီဓ
ာတ္
ခ
ခ
ဲ
ြနး
္
ကေဇ
ာျ
္
မင့
္
အတြ
က္ပ
ႀ
ု
ံကီ
း
ခ်
႕
ဲေ
ပးလိ
မ
မ
့
္ည္
။

147
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

ေ
သနတ္
ႁ
ပတ္
ြကေလး
ကိႏ
ု
ပ
ွ
ိလိ
္က္
ုသည္
လက္
့ ကိ
ု ႐
ပ
ုေ
္သး
လုပ
ၿ
္ပး
ီ ၾ
ကည္
လိ
့က္
ုေတာ
့
လက္
မ
ထိပ
တြ
္ င
္ျ
ပတ္
ထြ
က္
ျ
ပးလက္
ီ သည္
း
ခမ
ံ
ြပ
ါေသာလက္
မ
ကိေ
ု
တြ႕
ရသည္
။
လက္
သည္
း
ခမ
ံ
ြပ
ါေသာ
လက္
မ
ပင
ု
ိရ
္
င
ွကိ
္ေ
ုတာ
့စာ
ေရး
ဆရာ
သိႏ
င
ု
ိေ
္ပ
လိမ
မ
့
္ည္
။

(
၃) န
ာရအတြ
ီ င
း အခ
္ ်ဳ
ပခ
္န
း
္သိ
႔ေ
ု ဇ
ာျ
္
မင့ျ
္ ပ
နေ
္ရ
ာက္
လာေ
တာ့ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
္
အံ
အာ
့ း
သင၏။
့
္
ေ
ဇာျ
္
မင့
္
မ်
က္
ႏာ
ွ
ေပၚ
မာေ
ွ ဝ
ဆာပ
က္
ြ လန
့ း
္
ေနေ
သာအၿ
ပဳ
ံ
းေ
တြက တန
း
္စလ်
ီက္
။
ေ
ဇာျ
္
မင့TV မ
္ ာ တပ
ွ ဆင
္ ္လက္
ကိ
င
ုဖ
္
န
ုး
္ထဲ
က အ႐
ပ
ုတိ
္ကိ
႔
ုျ
ု
ပသည္
။ ဟာ
ကနႏ
ဲ
င
ွ့
္
ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
္အံ
အာ
့ း
သငေ
့
္
နစဥ
္လက္
သည္
း
မရဘဲထိ
ွ
ိ ပ
ျ
္ပတ္
ေ
နေသာ လက္
မ
ကို
႐
ပ
ုေ
္သအျ
ဖစ္
ေဇာ
ျ
္
မင့
္
ျ
ပလိ
က္
ုေလသည္
။
“
ဟာ…ဂ
်ဳ
း
ိ
ေအာ
ငလက္
္ ပ
”
ဲ
“
ေသခ
်ာ
တယ္
ေ
နာ”ဟု
္ သခ်
ာ
ေအာ
ငေ
္မ
းလိ
က္
ုေတာ
့
“
အတိ
အက်
ပ”ဟု
ဲ ေရလြ
ႊငေ
္
အာင
္ေျ
ဖလိ
က္
ုေလသည္
။
ေ
ရလြ
ႊငေ
္
အာင
္ အခ
်ဳ
ပထဲ ျ
္ ပနမ
္
ဝငရ
္
ေတာ
ပ
့ါ
။ ဂ
်ဳ
း
ိ
ေအာ
ငကိ
္လည္
ု း ေ
ဇာျ
္
မငႏ
့
္
င
ွ့
္
တာ
ဝနရ
္
သူ
ွ
ိ တိ
ကဖ
႔
ု မ
း
္ေခ
ၚလာ
သည္
။
“
ဟုတ္
လွ
ၿ
ပ”
ီဟု
ထငေ
္
သာဂ
်ဳ
း
ိ
ေအာ
ငက ဤတြ
္ င
္ျ
ငငး
္
၏။
TV မ
်က္
ႏ
ာ
ွျ
ပငေ
္
ပၚက သူ
႕
အ႐ပ
ု
၊သူ
္ ႕
လက္
ႏ
င
ွ့အဆိ
္ ပ
ရ
္ည္
ထည္
ထာ
့ း
သည္
့
ေ
သနတ္
ေ
ရႁပ
တ္
ြ တိ
ကိ
႔
ုု သူ
ျ
မငလိ
္က္
ုသည္
အခ
့ ါ
မာ
ွ
ေတာ
့ ဂ
်ဳ
း
ိ
ေအာ
င္
ေ
ခါင
း
္ငက္
ု
ိစက္
ု
ိက်
သြ
ား
ေတာ
သည္
့ ။ …ၿ
ပး
ီ
…။
***

-တကၠ
သိ
ု
လ္
ဘု
န္
း
ေမာ
င္
(
ရင္
လိ
ႈ
က္
သည္
း
ဖိ
ု-ရ
သဝတၳ
ဳ
တို
မ
်ာ
းစု
စ
ည္း
မႈ(
၂)၊
ပံ
ု
ႏိ
ွ
ပ
္
-၂၀
၀၉ခ
ု
ႏွ
စ္
ႏိ
ု
ဝင
္
ဘာလ
ပ
ထမအႀ
ကိ
မ္
မ
ွကူ
း
ယူေ
ဖာ္
ျ
ပသည္
)
{
တကၠ
သိ
လ္
ုဘု
နး
္
ေမာ
ငသည္
္ ထငရ
္
ာ
ွးေ
သာ႐
ဟင
ု
ိ ဂ
္
်ာ
စာေ
ရးဆရ
ာတစ
ဦ
္းျ
ဖစသည္
္ ။
စ
ာအု
ပ
ေ
္ပါ
ငး
္
မ်
ား
စာ
ြကိ
ု
ေရး
သား
ထုတ္
ေ
ဝခသည္
့
ဲ ။ဇာ
တိမ
ာင
ွ န
း
္ေခ
်ာ
ငး
္ေ
က်း
ရာ
ြ၊
ေ
မာင
း
္ေတာ
ၿ
မဳ
ိ႕
ျ
ဖစသည္
္ ။}

148
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

OURACHI
EVEMENTS

149
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

 BytheendofFebr uary
,2020,wehave
publ
ished359Engli
shpoemsand184
Burmesepoems(total543poems)
.

 Byt
heendofFebr
uar
y,2020,wehave
139buddi
ngRohi
ngyapoet
s( mal
e)and
9femalepoet
s(t
otal148poet
s).

 Cont
ri
but
ing…’
IAM A ROHI
NGYA’
,the
fi
rstRohingyapoet
ryanthol
ogy,
i
nternat
ional
lypubl
ishedthr
oughtheAr
c
Publi
cati
on.

 Ourwor
kswer
efeat
uredi
nReut
er,The
I
ndependent
,Fr
ench24,AlJazeera,BBC
Bur
mese,VOA Burmese,RFA Bur
mese,
DVB,etc

150
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

OUR POETS AT THE GENEV A

AzadMohammed,Rohi
ngy
apoet

Ourpoet  
Azad
Mohammed  i
s
attendi
ngt he
2020Joi nt
Response
Planf or
Rohingya
Humani t
ari
an
Crisisatthe
Genevai
nMar
ch,2020.

Shahi
daWi
n,Rohi
ngy
apoet
ess

Our poet ess 

Shahi
da Wi n i
s
att
ending t he
2020 Joint
Response Pl an
for Rohi ngy a
Humani t
ari
an
Cri
sis at t he
Geneva i
n
March,2020.

151
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

POETRY FOR HUM ANI

TY

Si
xofourpoetswer ereadi
ngthei
rpoemsat
‘
Poet
ryforHumanit
y’eventhel
di nYangoni
n
l
ateJanuar
y,2020.

On screen: Our poets May yu Ali, Azad

Mohammed and Shahida Wi
n( On st
age;Won
Roe,a Rakhi
ne poetand Maung Saungkha,a
famousBurmesepoet)

152
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

Onscr een:
RoAnamul
Hasoni s
readinghis
poetry
througha
video

Onscreen;MaungAbdulKhani
sreadi
nghi
s
poet
rythroughavi
deo

©Al
lphot
osc
redi
ttoor
igi
nalowne
rs.

153
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

Burmese and i nt
ernat
ional audi
ences are
wavingforgood-
by etoourpoetsatt heendof
theevent

A BuddhistmonkandotherBurmeseaudiences
arelist
ening t
o t
he poetr
yr eci
tat
ion of our
poet
si nYangon

154
 Th
eAr
tGa
rde
nRo
hin
gya

155