mohamad rigi

‫محمد ريگي‬

qarTul-sparsuli
leqsikoni

‫فر هنگ‬
‫گر جي به فار سي‬
 ‫شناسنامه كتاب‪:‬‬

‫عنوان كتاب‪ :‬فرهنگ لغت گرجي – فارسي‬

‫مولف‪ :‬محمد ريگي‬
‫ويراستاران بخش گرجي‪ :‬مريم مانجگالدزه ‪ ،‬روسودان راميشويلي ‪ ،‬ليا باكورادزه‬
‫ويراستار بخش فارسي‪ :‬اكبر مقدسي‬
‫با همكاري‪ :‬تئا جاناشيا‬
‫ناشر‪ :‬انتشارات ديوگنه‪ -‬تفليس‬
‫نوبت چاپ‪ :‬اول‬
‫سال چاپ‪1395 :‬‬
‫تيراژ‪ 500 :‬نسخه‬

‫«اين كتاب با حمايت رايزني فرهنگي سفارت جمهوري اسالمي ايران در گرجستان منتشر شده است»‬

‫‪ქართულ-სპარსული ლექსიკონი‬‬

‫‪მოჰამად რიგი‬‬

‫‪ქართული ნაწილის კორექტურა: მარიამ მანჯგალაძე, რუსუდან რამიშვილი, ლია ბაკურაძე‬‬

‫‪სპარსული ნაწილის კორექტურა: აქბარ მოყადასი‬‬

‫‪წიგნი დაიბეჭდა საქართველოში ირანის ისლამური რესპუბლიკის საელჩოს ‬‬

‫‪კულტურის განყოფილების მხარდაჭერით‬‬

‫‪ტირაჟი: 500‬‬

‫‪ISBN  978-9941-11-532-5‬‬
 ‫به نام خدا‬

‫مقدمه مولف‪:‬‬
‫روابط پر فراز و نشیب دوستی‪ ،‬عشق و مودت بین ایرانیان و گرجیان قدمتی‬ ‫ ‬
‫چندين هزارساله دارد ؛ به طوري كه فرهنگ‪ ،‬زبان‪ ،‬آداب و سنن دو کشور‪ ،‬قرنهاست كه‬
‫با يكديگر عجين و آمیخته گرديده است‪ .‬وجود بيش از دو هزار لغت فارسی در فرهنگ‬
‫و ادبيات گرجی مويد اين مطلب می باشد‪.‬‬
‫در طول تاریخ با شکوه و پر عظمت و جالل ایران زمین‪ ،‬جای پای گرجیان دلیر و‬
‫شجاع و حماسه آفرین بسیار دیده می شود؛ همچنين بزرگان ادب گرجی‪ ،‬با ترجمه آثار‬
‫شعرای کالسیک ایران ‪ ،‬نقش بارزی را در گسترش فرهنگ و ادب ایران زمين به ويژه‬
‫در اروپا داشته اند‪ .‬در سالهای اخير گامهای مثبت و جدی در جهت معرفی فرهنگ و‬
‫ادبيات گرجی نزد محافل علمی و فرهنگی ايران برداشته شده و در حال حاضر نيز اتاق‬
‫گرجی‏شناسی در دانشگاه های گیالن و تبریز داير مي باشد‪ .‬همچنين كتبی نيز به همت‬
‫دانشمندان ايراني و گرجی ‪ ،‬در زمینه لغت شناسی و استفاده كاربردی از طرف ناشران‬
‫دو طرف‪ ،‬تالیف ‪ ،‬ترجمه و منتشر شده است‪.‬‬
‫ در سفری كه در سال‪ 1993‬ميالدي به گرجستان داشتم‪ ،‬با تمام سابقه چندهزار‬
‫ساله تعامالت فرهنگی و ادبي بين دو ملت‪ ،‬خالء كتب و آثاری كه راهنمای موثری در‬
‫زمينه درك فرهنگ و زبان گرجی باشد‪ ،‬محسوس بود؛ اكنون پس از سالها زندگی در‬
‫كشور گرجستان زبان گرجی را فرا گرفته و دغدغه ادای دين فرهنگی خود به ميهنم و‬
‫قدرشناسی از مردم این مرز و بوم ‪ ،‬مرا واداشت تا در حد بضاعت و دارايی ناچيز خويش‪،‬‬
‫قدمی ولو كوچك جهت انتقال تجارب و دانسته های خود در قالب مجموعه فرهنگ‬
‫گرجی ‪-‬فارسی‪ ،‬به صورت لغتنامه گردآوری و تأليف نمايم‪.‬‬
‫ پژوهشگر عزیز و گرامی ‪ ،‬آنچه اینک در دست شماست‪ ،‬با وجود آنکه حاصل و‬
‫ثمره سالها زحمت و تالش بی وقفه حقیر است‪ ،‬ولی یقینا دارای کاستی ها و نقايص‬
‫‪6‬‬ ‫‪qarTul-sparsuli leqsikoni‬‬

‫فراوانی می باشد که امیدوارم با راهنمايی های ارزنده شما گراميان‪ ،‬در چاپ های بعدی‬
‫بتوان آنها را تصحیح نمود‪.‬‬
‫ اميد است مجموعه حاضر‪ ،‬عاملی جهت تقويت روابط ديرينه فرهنگی و تعمیق‬
‫دوستی‪ ،‬عشق و مودت بین دو ملت و نيز گسترش روابط حسنه‪ ،‬بین دو دولت جمهوری‬
‫اسالمی ايران و گرجستان گردد‪.‬‬
‫خدای بزرگ را سپاس می گويم و وظيفه خود مي دانم تا از اساتيد و كليه كسانی‬ ‫ ‬
‫كه مرا در تهيه اين مجموعه ياری رساندند‪ ،‬باالخص رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری‬
‫اسالمی ایران در تفلیس ‪ ،‬سركار خانم دکتر تئا جاناشیا ‪ ،‬سركار خانم پروفسور مریم‬
‫مانجگالدزه‪ ،‬سركار خانم دكتر روسودان راميشويلي ‪ ،‬سركار خانم دكتر ليا باكورادزه‬
‫صميمانه تقدير و تشكر نمايم‪ .‬همچنين مراتب تشكر ويژه خود را از جناب آقای اكبر‬
‫مقدسی كه به عنوان مشوق و نيز ويراستار بخش فارسي اين مجموعه تالشهاي زيادي‬
‫را در به ثمر رساندن اين فرهنگ داشتند و نيز از همسر گرامي و دختر عزيزم كه حامي‬
‫معنوي اينجانب بوده اند را ابراز مي نمايم‪.‬‬
‫محمد ریگی‬
‫خرداد ‪ 1395‬برابر ژوئن‬
‫‪2016‬‬
 qarTul-sparsuli leqsikoni 7

mohamad rigis mier Sedgenil `qar­Tul-spar­su­l leq­si­ko­nSi~ 29 683 leq­sikuri

erTeulia da igi gacilebiT met masalas Seicavs, vidre aqa­ m­
de gamo­ce­mu­
li qar­
Tul-spar­su­li leq­si­ko­ne­bi. sayuradReboa, rom sa­qarTvelosa da irans Soris
saukuneebis ganmavlobaSi arsebuli kul—tu­ ruli urTierTobebis miuxedavad, es
aris pirveli mcdeloba vrceli ore­novani TargmniTi leqsikonis gamocemisa.
qar­Tul-spar­su­l leq­si­kon­Si Se­ta­ni­lia Ta­na­med­ro­ve qar­Tu­li sa­li­te­ra­tu­
ro enis ZiriTadi leqsika, me­cni­e­re­bi­sa da teq­ni­kis sxva­das­xva dar­gis ter­mi­ne­
bi; sa­ sa­ub­
ro eni­ sa da dialeqturi leq­ si­
kis is nawili, romelic `qarTuli enis
ganmartebiT leqsikonSi~ dasturdeba.
sa­re­daq­cio sa­mu­Sao iTvaliswinebda leq­si­ko­nis qar­Tuli na­wil­is redaq­
tirebas. igi gaimarTa `qar­ Tu­li enis gan­ mar­te­bi­T leqsikonisa~ (rva to­ mi) da
`qar­Tu­li enis or­Tog­ra­fi­u­li leq­si­ko­nis~ safuZvelze.
leqsikuri erTeulis warmodgenisa da ganmartebis princi pi aseTia:
• me­Ta­uri si­tyva
• tran­skrif­cia
• sparsuli mniSvneloba
• sparsuli transkrifcia
• qarTuli sailustracio masala
• Sesabamisi sparsuli mniSvneloba
me­Ta­ur si­tyvad gvxvde­ba:
• sa­xe­lebi: ar­se­bi­Ti, zed­sar­Ta­vi, ri­cxvi­Ti, na­cval­sa­xe­li
• sawyisi
• mi­mRe­o­ba
• zmna
• zmniswini
• zmnizeda
• Tan­de­bu­li
• kav­Si­ri
• nawilaki
• So­ris­de­bu­li
• derivaciuli da fleqsiuri mawarmoeblebi
leq­si­kon­Si yvela sa­xe­li Se­ta­ni­lia mxo­lo­bi­Ti ri­cxvis sa­xe­lo­bi­Ti brun­vis
for­miT. gasaTvaliswinebelia, rom saxelebi ara fuZis, aramed sa­xe­­lo­bi­Ti brun­vis
formiT aris warmodgenili an­ba­nis rig­ is mixedviT.
leq­si­kon­Si ab­re­vi­a­to­ru­li si­tyve­bi­caa Se­ta­ni­li. ma­Ti mniS­vne­lo­ba ax­sni­lia
da frCxi­leb­Sia mo­Tav­se­bu­li, mag.: ATS (avtomaturi telefonis sadguri).
zmna SeiZleba meTaur sityvad Segvxvdes:
pre­ver­bi­a­ni da up­re­ver­bo formiT
s­ru­li da usru­li aspeqtis
mo­qme­de­bi­Ti da vne­bi­Ti gva­ri­s
sa­ar­vi­so, sa­Ta­vi­so da sa­sxvi­so qce­vi­s
ka­u­za­ti­vi­s
da sxva formiT.
piriani zmna meTaur sityvad ZiriTadad gvxvdeba awmyos mxolobiTi ri­ cxvis
me­sa­me pi­ris for­miT, magram zogjer pir­ve­li da me­o­re pi­ris for­me­bi­caa mo­ce­mu­
li. leqsikuri erTeulebis anbanTrigze gawyobis dros ar aris gaTvaliswinebuli
gauformebeli zmnuri fuZis mixedviT dalagebis princi pi.
8 qarTul-sparsuli leqsikoni

leq­si­kon­Si gvxvde­ba pa­ra­le­lu­ri for­me­bi,isini er­Tma­ne­Ti­sa­gan gamo­­yo­filia sasveni

niSniT. am va­ri­an­tTa­gan pirveli upi­ra­te­sad mi­iC­ne­va, xo­lo me­o­re _ da­saS­ve­b formad.
leqsikonSi gvxvdeba omonimebi, romlebic erTmaneTisagan gamijnulia
numeraciiT. mag.:
 da¹ (da) ‫ و‬va.
 da² (da) ‫ خواهر‬xāhar.
ٌ ‫ مث‬.‫ می دهد‬,‫یا که کامل بودن آنرا‬. dafrinda
 da3³ (da) ‫ال جهت عمل آنرا از باال به پایئن و پیشوند فعل است که‬
.)‫ پریده (از باال به پایئن‬daanTo ‫زد آتش‬.
 bali1 (bali) ‫ گیالس‬gilās.
 bali2 (bali) ‫ درجه‬daraje, ‫ گروه‬goruh, ‫ نمره‬nomre, ‫ امتیاز‬etmiyāz. ◊ xuTbaliani miwisZvra ‫زمین‬
‫ لرزه پنج درجه ریشتری‬zamin larze-ye daraje-ye rišteri.
 bali3 (bali) ‫ مجلس بال‬majles-e bāl, ‫ مجلس رقص‬majlese raγs.
leqsikonze muSaobisas Cven vi­sar­geb­leT sa­e­naT­mec­ni­e­ro sivrceSi iberiul-
kavkasiuri enebisaTvis miRebuli laTinuri tran­ skrif­ ci­ iT, radgan sxvagvarad
zogierTi qarTuli fonemis gadmocema ver moxerxdeboda.
a a r r
b b s s
g g t t
d d u u
e e f f
v v q q
z z R γ
T T y K
i i S š
k k C č
l l c c
m m Z Z
n n w w
o o W y
p p x x
J j j J
h h
leqsikonSi gamoyenebuli gvaqvs pirobiTi niSani - ◊ - romelic aRniSnavs
nebismier sityvaTSexamebas, mag.:
 Sejdoma (šeJdoma) ‫ نشستن‬nešastan. Sejdeba ‫ می نشیند‬minešinad. ◊ virze (jorze) ~ ‫لج کردن‬
laj k.
 SeSla (šešla) 1.‫ بهم زدن‬beham zadan. 2.‫ مخلوط کرد‬maxlut k. 3. ‫ مزاحم شدن‬mozāhem šodan,‫مزاحمت‬
‫ کردن‬mozāhemat k. ◊ xelis ~ ‫ مزاحم شدن‬mozāhem šodan ; Wkuaze ~ ‫ دیوانه شدن‬divāne šodan ;
gzis ~ ‫ گم شدن‬gom šodan, ‫ سر گردان شدن‬sargardān šodan.
leq­si­ko­niT sargebloba SeuZliaT: stu­den­te­bs, mTar­gmnelebs, me­cni­e­re­bs, yve­
las, vinc ki Ta­vi­si praq­ti­ku­li sa­qmi­a­no­biT da­kav­Si­re­bu­lia spar­sul­ sam­ya­rosTan.
lia bakuraZe
mariam manjgalaZe
rusudan ramiSvili
qarTul-sparsuli
leqsikoni
 _ a _
a1 (a) ‫( ادات گرامری‬adāt) ‫ ها‬hā ‫ای‬eý ‫( حرف ندا‬harf-e
nedā).
a2 (a) ‫پیشوند فعل است که جهت عمل آن را از پایین به باال نشان‬
‫ می دهد‬pišvande fe’l ast ke jehat-e amal-e ān rā
az pāyin be bālā nešān midahad. azida (a-zida)
‫ به باال انتقال داد‬be bālā enteγāl dād, ‫ باال برد‬bālā bord,
a-frinda)‫ پرواز کرد (به باال‬parvāz kard. 2.‫نشان‬
‫ دهنده فاعل فعل است‬nešāndahande-ye fāe’l-e fe’l ast.
saxli a-aSena ‫ خانه ای بنا کرد‬xāne`i banā kard.
-a (a), aris (aris) ”‫ مخفف فعل “است‬moxafaf-e fe’l-e
“ aris”‫به جای‬, wigni Cemi-a, wigni Cemi aris ‫کتاب‬
‫ مال من است‬ketāb-māle man ast.
aagdo (aagdo) ‫ باال انداخت‬bālā andāxt )‫منتقل کرد (باال‬
montaγel kard.
aaleba (aaleba) ‫ اشتعال‬ešte’āl, ‫ مشتعل کردن‬mošta’el k.
aalebuli (aalebuli) ‫ مشتعل شده‬mošta’el šodeh.
aba (aba) (‫ حرف ندا‬harfe nedā) ‫ ها‬hā. ◊ aba, Cemo
kargo! ‫ ها عزیزم‬hā azizam.
abadia (abadia) )‫ داشتن )استعاری‬dāštan, ‫ دارا بودن‬dārā
budan. ◊ ara abadia ra! ‫ آسمان جل است‬āsmān jol
ast.
abazana (abazana) ‫ وان‬vān, ‫ حمام‬hammām.
abazi (abazi) ‫ یک عباسی‬yek abāsi, ‫ بیست تتری‬bist
tetri.
abano (abano) ‫ گرم آبه‬garm ābe, ‫ حمام‬hammām.
abargeba (abargeba) 1. ‫ بیرون راندن‬birun rāndan,
‫ بیرون کردن‬birun k, ‫ راندن‬rāndan, ‫ دور کردن‬dur k. 2.
‫ نقل مکان‬naγl-e makān.
abaJuri (abažuri) ‫ آباژور‬abāžur, ‫ چراغ حباب‬čerāγ-e
hobāb.
abati (abati) ‫ پدر روحانی‬pedar-e ruhāni.
abga (abga) ‫ کیف دستی‬kif-e dasti, ‫ کیسه دستی‬kise-ye
dasti.
abdaubda (abdaubda) ‫ چرند‬čarand, ‫چرت و پرت‬
čart-o-part, ‫ چرند و پرند‬čarand-o-parand ‫مزخرفات‬
mozaxrafāt.
abedi (abedi) ‫ سنگ چخماخ‬sang-e čaxmāx.
abezari (abezari) ‫ مزاحم‬mozāhem, ‫ بیزار کننده‬bizār
konande, ‫ باج گير‬bājbāz.
abezRebs (abezγebs) ‫ خبرچینی می کند‬xabar čini
mikonad.
abzeka (abzeka) ‫ دماغ باال زده‬damāγ bālā zade, ‫دماغ‬
‫ باال‬damāγ bālā.
abzaci (abzaci) ‫ سر سطر‬sar-e satr. abzaciT ‫از سر‬
‫ سطر‬az sar-e satr.
abzinda1 (abzinda) ‫ سگک‬sagak.
abzinda2 (abzinda) ‫ علفی هرز با بوی تند‬alafi harz bā
buy-e tond.
abi (abi) ‫ حب‬hab, ‫ قرص‬γors.
abiturienti (abiturienti) ‫ داوطلب دانشگاه‬dāvtalab-e
dānešgāh.
ablabuda (ablabuda) ‫ تار عنکبوت‬tār-e ankabut.
abneulad (abneulad) ‫ سردرگم‬sardargom, ‫درهم و برهم‬
darham-o barham ‫ مبهم‬mobham, ‫ ضدونقیض‬zedd va
naγiz.
abneuli (abneuli) ‫ آدم سر درگم‬ādam-e sar dargom,
‫ پیچیده‬pičideh.
abneuloba (abneuloba) ‫ سردرگمی‬sardargomi,
‫ پیچیدگی‬pičidegi.
aboboqreba (abobokreba) ‫ تالطم‬talātom, ‫متالطم شدن‬
motalatem šodan, ‫ به جوش آمدن‬be juš āmadan, ‫به‬
‫ غلیان آمدن احساسات‬be γalayān āmadan-e ehsāsāt.
aboleba (aboleba) ‫ دود کردن‬dud k, ‫ دود دادن‬dud
dādan.
abonementi (abonementi) ‫ اشتراک‬ešterāk, ‫آبونمان‬
ābunmān. ◊ Teatris abonementi ‫آبونمان تئاتر‬
ābunmān-e te’ātr; abonementis fasi ‫وجه اشتراک‬
vajh-e ešterāk.
abonenti (abonenti) ‫ مشترک‬moštarak, ‫ آبونه‬ābune. ◊
abonentad gaxdoma ‫ آبونه شدن‬ābune šodan.
abordaJi (abordaži) ‫ حمله دریائی به دشمن‬hamle-ye
daryāyi be došman.
aborigeni (aborigeni) ‫ بومی‬bumi.
aborti (aborti) ‫ سقط جنین‬sγt-e jenin.
12 qarTul-sparsuli leqsikoni
abra (abra)‫ لوحه‬lowhe, ‫ تابلو‬tāblow.
abragi (abragi) ‫ یاغی‬yāγi, ‫ گردنه گیر‬gardane gir.
abreviatura (abreviatura) ‫ نشانه اختصاری‬nešāne-ye
extesāri, ‫ کلمه اختصاری‬kaleme-ye extesāri.
abreSumi (abrešumi) ‫ ابریشم‬abrišam. ◊ abreSumis
Wia (abrešumis čia) ‫ کرم ابریشم‬kerm-e abrišam.
abreSumisebri (abrešumisebri) ‫ ابریشم مانند‬abrišam
mānand.
abreSumsaqsovi (abrešumsaksovi) ‫ابریشم بافی‬
abrešambāfi.
abrisi (abrisi) ‫ خط اصلی‬xatt-e asli‫ خط تراز‬xat-e
tarāz.
absenteizmi (absenteizmi) ‫ غیاب سیاسی‬γiyāb-e
siyāsi, ‫ غیاب گرائی‬γiyāb gerāyi.
absoluti (absoluti) ‫ مطلق‬motlaγ.
absolutizeba (absolutizeba) ‫ مطلق کردن‬motlaγ k.
absolutizmi (absolutizmi) ‫ استبداد‬estebdād,
‫ حکومت مطلقه‬hokumat-e motlaγe.
absoluturad (absoluturad) ً ‫ مطلقا‬motlaγan, ً‫کامال‬
kāmelan.
absoluturi (absoluturi) ‫ استبدادی‬estebdādi, ‫مطلقه‬
motlaγe ‫ مطلق‬motlaγ, ‫ کامل‬kāmel. ◊ ~ monarqia
‫ رژیم سلطنتی مطلق‬rezim-e saltanati-ye motlaγe, ~
WeSmariteba ‫ حقیقت مطلق‬haγiγat-e motlaγ.
absorbcia (absorbcia) ‫ جذب‬jazb. ‫ مکش‬makeš
‫ جذب کردن‬jazb k. ‫ مکیدن‬makidan, ‫ حل کردن‬hall k.
absorbcireba ‫ جذب کردن‬jazb k.‫ حل کردن‬hall k.
abstraqtulad (abstraqtulad) ‫تجریدی‬ ‫بطور‬
betowr-e tajridi, ‫ بطور کلی‬betowr-e koli.
abstraqtuli (abstraktuli)‫ آبستره‬ābstre, ‫تجریدی‬
tajridi, ‫ کلی‬kolli, ‫ نا مشخص‬nā mošaxxas
abstraqcia (abstrakcia) ‫ تجرید‬tajrid, ‫ انتزاع‬entezā’.
abstrahireba ‫ تجرید کردن‬tajrid k. ‫منتزع کردن‬
montaze’ k.
abstraqcionizmi (abstrakcionizmi) ‫هنر انتزاعی‬
honar-e entezā’i.
abstraqcionisti (abstrakcionisti) )‫انتزاعی (هنرمند‬
entezā’i (honarmand).
absurdi (absurdi) ‫ بی معنی‬bi ma’ni ‫ مهمل‬mohmal,‫یاوه‬
yāve.
absurdulad (absurdulad) ‫ بطور مهمل‬betwr-e
mohmal, ‫ با حماقت‬bā hamāγat.
absurduli (absurduli) ‫ مهمل‬mohmal, ‫ یاوه‬yāve,
‫ باطل‬bātel. ◊ ~ azri ‫ با فکر باطل‬bā fekr-e bātel.
absurduloba (absurduloba) ‫ مهمل بودن‬mohmal
budan. ‫ بی معنی بودن‬bi ma’ni budan.
abscesi (abscesi) ‫ دمل‬dommal,‫ آبسه‬ābse.
abuzuli (abuzuli) ‫ به خود پیچیدن‬be xod. pičidan, ‫این‬
‫ پا و آن پا شدن‬in pā va ān pā šodan.
aburZgna (aburZgna) ‫ پریشانی‬parišāni ‫پریشان کردن‬
parisān k. ‫ ژولیدگی‬žulidegi, ‫ ژولیده کردن‬žulide k.
aburZgnili (aburZgnili) )‫ پریشان (شده‬parišān
(šode),‫ ژولیده‬žulide.
abuCad agdeba (abučad agdeba) ‫ بی اعتنائی کردن‬bi
‘etenāyi (k.) ‫ محل نگذاشتن‬mahal nagozāstan.
abjari (abJari) ‫ ساز و برگ‬sāz va barg.
abjar-saWurveli (abJar-sayurveli) ‫ساز و برگ‬
‫ نظامی‬sāz va barg-e nezāmi.
agaraki (agaraki) ‫ خانه ییالقی‬xāne-ye yeylāγi, ‫ییالق‬
yeylāγ.
agdeba (agdeba) ‫انداختن‬andāxtan, ‫مسخره کردن‬
masxare k. agdebiT ‫ با حقارت‬bā haγārat, ‫با نفرت‬
bā nefrat.
ageba (ageba) ‫ بنا‬banā, ‫ ساختمان‬sāxtemān, ‫ساختن‬
sāxtan, ‫ بنا کردن‬banā k.
agebuleba (agebuleba) ‫ بنا‬banā, ‫ ساختمان‬sāxtemān,
‫ عمارت‬emārat ‫ ترکیب‬tarkib, ‫ ساختار‬sāxtār.
agebuli (agebuli) ‫ بنا شده‬banā šode, ‫ ساخته شده‬sāxte
šode
agegmva (agegmva) ‫ نقشه کشی‬naγše keši, ‫ نقشه ریزی‬naγše
rizi, ‫ برنامه ریزی‬barnāme rizi, ‫ طرح ریزی‬tarh rizi.
agenti (agenti) ‫ نماینده‬nemāyande, ‫ مأمور‬ma’mur,
‫ عامل‬āmel, ‫ جاسوس‬jasus.
agentoba (agentoba) ‫ مأمور بودن‬ma’mur budan,
‫ نماینده بودن‬nemāyande budan, ‫ جاسوس بودن‬jāsus b.
‫ آژانس‬āžāns, ‫ خبر گزاری‬xabargozāri, ‫ بنگاه‬bongāh..
agentura (agentura) ‫ شبکه جاسوسی‬šabake-ye jasusi,
‫ شبکه اطالعاتی‬šabake-ye ettelā’āti ‫ عمال‬ommāl,
‫ مأمورین‬ma’murin.
agenturuli (agenturuli) ‫… جاسوسی‬jāsusi. ◊ ~
meTvalyureoba ‫ مراقبت جاسوسانه‬morāγebat-e
jāsusāne.
ager (ager) ‫ اینجا‬injā. ◊ ager aris ‫ اینجاست‬injast.
agva (agva) ‫ جاروب زدن‬jārub zadan, ‫ رفتن‬roftan.
agvevso (agvevso) ‫ پر شد‬por šod,‫ فول شد‬ful šod, ‫لبریز‬
‫ شد‬labriz šod.
agvisto (agvisto) ‫[ (ماه) اوت‬mah-e] ut.
agzneba (agzneba) ‫ بر انگیختن‬bar angixtan ...‫باعث‬
‫ شدن‬bā’es-e... šodan ‫ تحریک کردن‬tahrik k, ‫به هیجان‬
‫ آمدن‬be hayajān āmadan ‫ تحریک شدن‬tahrik šodan.
agznebadoba (agznebadoba) ‫ حساسیت‬hasāsiyyat,
‫ تأثر پذیری‬ta’assor paziri.

agizgizeba (agizgizeba) ‫ شعله وری‬šo’levari, ‫شعله ور‬
‫ شدن‬šo’le var šodan ‫ روشن کردن‬rowšan k.‫آتش زدن‬
ātaš zadan ‫ سرخ شدن رو‬sorx šodan-e ru ‫آتشگون شدن‬
‫ سیما‬ātašgun šodane simā.
agitatori (agitatori) ‫ مبلغ‬moballeγ ‫ تبلیغی‬tabliγi,
‫ تبلیغاتچی‬tabliγātči.
agitacia (agitacia) ‫ فعالیت تبلیغاتی‬faāliyyate tabliγāti,
‫ تبلیغات‬tabliγāt, ‫ آژیتاسیون‬āžitāsiyon. ◊ agitaciis
gaweva ‫ فعالیت تبلیغاتی کردن‬faāliyyat-e tabliγāti k.
agitaciuri (agitaciuri) ‫ تبلیغاتی‬tabliγāti, ‫تبلیغی‬
tabliγi. ◊ ~ muSaoba ‫ کار تبلیغاتی‬kār-e tabliγāti.
agitbiuro (agitbiuro) ‫ دفتر مبلغین‬daftar-e
moballeγin, ‫ آژانس تبلیغاتی‬āžāns-e tabliγāti.
agitbrigada (agitbrigada) ‫ گروه مبلغین‬goruh-e
moballeγin.
agitpunqti (agitpunkti) ‫مرکز تبلیغاتی حوزه انتخاباتی‬
markaz-e tabliγāti-e howze-ye entexābāti.
aglesa (aglesa) ‫ مالیدن‬mālidan, ‫ بطانه کردن‬batāne k.
agleja (agleJa) ‫ کندن‬kandan, ‫ پاره کردن‬pāre k, ‫قطع‬
‫ کردن‬γat’k.
aglomerati (aglomerati) ‫ آگلومرات‬āglomerāt.
agnosticizmi (agnosticizmi) ‫ ال ادریت‬lāadriyat,
‫ آگنوستیسیزم‬āgnostisizm.
agonia (agonia) ‫احتضار‬ehtezār. ◊ agoniis mdgo­
maroebaSi yofna ‫ در حالت احتضار بودن‬dar hālat-e
ehtezār budan.
agoreba (agoreba) ‫ غلطاندن‬γoltāndan, ‫غلط خوردن‬
γalt xordan.
agrariebi (agrariebi) ‫ عمده مالکین اراضی‬omde
mālekin-e arāzi.
agraruli (agraruli) ‫ کشاورزی‬kešāvarzi, ‫فالحتی‬
falāhati, ‫ ارضی‬arzi. ◊ ~ reforma ‫اصالحات ارضی‬
eslāhāt-e arzi.
agre (agre) ‫ اینطور‬intowr ‫ چنین‬čonin, ‫ به این نحوی‬be
in nahv, ‫ به صورتی‬be surati, ‫ همین طور‬hamin towr.
agregati (agregati) ‫ دستگاه‬dastgāh, ‫ ماشین‬māšin.
agreTve (agretve)‫ هم‬ham, ‫ نیز‬niz, ‫ هم چنین‬ham čonin.
agremani (agremani) ‫ پذیرش‬pazireš,.
agresia (agresia)‫ تجاوز‬tajāvoz, ‫ تهاجم‬tahājom.
agresiuli (agresiuli)‫ تجاوزگر‬tajāvozgar, ‫خصمانه‬
xasmāne, ‫ تجاوزگرانه‬tajāvoz garāne. ◊ ~ gegma‫نقشه‬
‫ تجاوزکارانه‬naγše-e tajāvoz karāne.
agresiuloba (agresiuloba) ‫ تجاوز کاری‬tajāvoz
kāri, ‫ تجاوزگری‬tajāvoz gari.
agresori (agresori)‫ تجاوزکار‬tajāvoz kār, ‫متجاوز‬
motajāvez, ‫ متهاجم‬motahājem.
qarTul-sparsuli leqsikoni 13
agrilda (agrilda) ‫ خنک شده‬xonak šode, ‫سرد شده‬
sard šode.
agrildeba (agrildeba) ‫ سرد می شود‬sard mišavad,
‫ خنک می شود‬xonāk mišavad.
agrileba (agrileba) ‫ سرد شدن‬sard šodan, ‫خنک‬
‫ شدن‬xonak šodan. agrildeba ‫ سرد می شود‬sard
mišavad, ‫ خنک می شود‬xonāk mišavad.
agrodaxmareba (agrodaxmareba) ‫کمک ارضی‬
komak-e arzi, ‫ ا مداد کشاورزی‬emdād-e kešāvarzi.
agroveba (agroveba) ‫ جمع آوری‬jam’ āvari,
agrovebs ‫ جمع می کند‬jam’ mikonad.
agronomi (agronomi) ‫ مهندس کشاورزی‬mohandes-e
kešāvarzi.
agronomia (agronomia) ‫ علم کشاورزی‬elm-e
kešāvarzi.
agronomiuli (agoronomiuli) ‫… کشاورزی‬kešāvarzi.
agroteqnikosi (agroteknikosi) ‫ فن زراعت‬fann-e
zerā’at, ‫ ماشین کشاورزی‬māšin-e kešāvarzi
agroteqniki (agrotekniki) ‫زراعت‬ ‫کارشناس‬
kāršenās-e zerā’at.
agrZeleba (agrZeleba) (‫ ادامه (دادن‬edāme (dādan)
‫امتداد‬emtedād. agrZelebs ‫ ادامه می دهد‬edāme
midahad
aguri (aguri) ‫آجر‬ājor, ‫ خشت‬xešt. ◊ aguris qarxana
‫ کارخانه آجرپزی‬kārxāne-ye ājor pazi, ‫کارخانه آجرسازی‬
kārxāne-ye ājor sāzi.
agurisferi (agurisferi) ‫ آجری رنگ‬ājori rang.
agursawvavi (agursawvavi) ‫ آجرپزی‬ajorpazi.
adaTi (adati) ‫ عادت‬ādat, ‫ رسم‬rasm, ‫ آداب‬ādāb.
adaT-wesebi (adat-wesebi) ‫ رسم و آداب‬rasm-o-ādāb.
adamiani (adamiani) ‫ آدم‬ādam, ‫ انسان‬ensān,
adamianis... ‫ … آدم‬ādam.
adamianoba (adamianoba) 1. ‫ انسانیت‬ensaniyyat. 2.
‫ بشر دوستی‬bašar dusti.
adamianurad (adamianurad) ‫ آدم وار‬ādam vār, ‫انسان‬
‫وار‬ensān vār ‫ به سان انسان‬be sān-e ensān.
adamianuri (adamianuri) ‫آدمی‬ādami, ‫ بشری‬bašari.
adaptacia (adaptacia) 1. ‫ خوگیری‬xugiri, ‫دمسازی‬
damsāzi, ‫ سازگاری‬sāzgāri. 2. ‫تلخیص و تسهیل کردن‬
talxis va tashil k, ‫ خوگرفتن‬xu gereftan.
adaptireba (adaptireba) ‫ خوگرفتن‬xu gereftan,
‫ سازگار شدن‬sāzegār šodan, ‫ دمساز شدن‬damsāz šodan.
adgens (adgens) (‫ تصویب کردن )چیزی‬tasvib kardan
‫ مقرر کردن‬moγarrar kardan.
adgil-adgil (adgil-adgil) ‫در جاهائی‬dar jahāyi,
‫ منازلی‬manāzeli ‫ مکان هایی‬makānhāyi.
14 qarTul-sparsuli leqsikoni
adgili (adgili) ‫ جا‬jā, ‫ مکان‬makān, ‫ مقام‬moγām.
adgil-mamuli (adgil-mamuli) ‫ اراضی پدری‬arāzi-e
pedari, ‫ ملک‬melk, ‫ مالکیت‬mālekiyyat.
adgilmdebareoba (adgilmdebareoba) ‫(وافع(محل‬
‫ بودن‬mahal ( vaγe’ budan), ‫موضع‬mowze’, ‫موقعیت‬
mowγe’iyyat.
adgilobrivi (adgilobrivi) 1.‫ محلی‬mahalli, ‫بومی‬
bumi. 2. ‫داخلی‬dāxeli.
adgilsamyofeli (adgilsamγofeli) ‫اقامتگاه‬
eγāmatgāh, ‫ محل اقامت‬mahall-e eγāmat.
adgma (adgma) ‫ باال گذاشتن‬bālā gozāštan, ‫شروع به راه‬
‫ رفتن کردن‬šoru’ be rāh raftan k., ‫ قدم گذاشتن‬γadam
gozāštan.
adgoma (adgoma) ‫ بلند شدن‬boland šodan, ‫بر خاستن‬
bar xāstan.
adevneba (adevneba) 1. ‫ تعقیب کردن‬ta’γib k. 2. ‫مزاحم‬
‫ شدن‬mozāhem šodan.
adekvaturi (adekvaturi) ‫ معادل‬mo’ādel, ‫برابر‬
barābar, ‫ منطبق‬montabeγ.
adepti (adepti) 1. ‫ مطابق‬motābeγ. 2.‫ پیرو‬peyrow.
advilad (advilad) ‫ به آسانی‬be āsāni,‫ به راحتی‬be
rāhati.
advili (advili) 1. ‫آسان‬āsān, ‫ راحت‬rāhat. 2. ‫مناسب‬
monāseb.
advokati (advokati) ‫وکیل مدافع‬vakil-e modāfe’, ‫وکیل‬
‫ دادگستری‬vakil-e dādgostari
advokatura (advokatura) 1. ‫ وکالت‬vekālat. 2.
‫ آژانس وکالی مدافع‬āžānse vokalā-ye modāfe’. 3. ‫وکال‬
vokalā’.
adideba (adideba) 1. ‫ بزرگ کردن‬bozorg kardan.
2. (‫ باال آمدن (آب‬bālā āmadane(āb), ‫ بیشتر شدن‬bištar
šodan.
adiutanti (adiutanti) ‫ آجودان‬ājudān.
administratori (administratori) 1. ‫ مدیر‬modir. 2.
‫ متصدی دفتر‬motasadi-e daftar.
administracia (administracia) ‫رهبری‬ ‫دستگاه‬
dastgāh-e rahbari, ‫ مقامات‬maγāmāt, ‫مدیریت‬
modiriyyat. ◊ samxedro ~ ‫نظامی‬ ‫مقامات‬
maγāmāt-e nezāmi. qarxnis ~ ‫کارخانه‬ ‫مدیریت‬
modiriyyat-e kārxāne.
administraciuli (administraciuli) ‫ اداری‬edāri. ◊
~ wesiT ‫ از طریق مقامات رسمی‬az tariγ-e maγāmāt-e
rasmi, ‫ از طریق قانونی‬az tāriγ-e γānuni.
administrireba (administrireba) ‫مدیریت گرائی‬
modiriyyat gerāyi, ‫ ریاست مأبی‬riyāsat ma’ābi.
admirali (admirali)‫ دریاساالر‬daryāsālār. ◊ ~
flotis ‫ دریابد‬daryābod.
adre (adre) ‫ زود‬zud. ◊ adre Tu gvian ‫دیر یا زود‬
dir yā zud.
adrindeli (adrindeli) ‫ قبلی‬γabli, ‫ پیشین‬pišin, ‫اولی‬
avvali.
adresanti (adresanti)‫ فرستنده‬ferestande.
adresati (adresati) ‫ گیرنده‬girande.
adresi (adresi) ‫ آدرس‬ādres, ‫ نشانی‬nešāni.
adreuli (adreuli)‫ اولیه‬avvaliye, ‫ پیشین‬pišin, ‫قبلی‬
γābli.
adridanve (adridanve) ‫از کهن‬az kohan, ‫ از قدیم‬az
γadim,‫ از دیر باز‬az dir bāz, ‫ از قبل‬az γabl.
aduReba (aduγeba) ‫ جوشاندن‬jušāndan, ‫جوش خوردن‬
juš xordan, ‫ به جوش آمدن‬be juš āmadan. ◊ guli
auduRda ‫ به جوش آمد‬be juš āmad ‫عصبانی شد‬
asabani shod.
aduRebuli (aduγebuli)‫ جوشیده‬jušide, ‫جوش داده شده‬
juš dāde šode..
aerTebs (aertebs) ‫ وصل کردن‬vasl kardan ‫اتصال‬
‫دادن‬etesāl dadan.
aero- (aero) ‫هوایی‬havāyi.
aerogadaReba (aerogadaγeba) ‫فیلم برداری هوائی‬
filmbardāri-e havāyi.
aerodinamika (aerodinamika) ‫ علم آئرو دینامیک‬elme
āerodināmik.
aerodromi (aerodromi) ‫ فرودگاه‬forudgāh.
aeroTesva (aerotesva) ‫ کشت هوائی‬kešte hāvāyi.
aeroliti (aeroliti) ‫ سنگ آسمانی‬sang-e āsmāni.
aerologi (aerologi) ‫ هواشناس‬havā šenās, ‫اتمسفر‬
‫شناس‬atmosfer šenās.
aerologia (aerologia)‫ هواشناسی‬havā šenāsi, ‫علم‬
‫ اتمسفر شناسی‬elm-e atmosfer šenāsi.
aeronavti (aeronavti) ‫هوانوارد‬havānavārd.
aeronavtika (aeronavtika) ‫ هوا نواردی‬havā navārdi.
aeroplani (aeroplani)‫ هواپیما‬havā-peymā.
aeroporti (aeroporti)‫ فرودگاه‬forudgāh, ‫بندر هوائی‬
bandar-e havāi.
aerostati (aerostati) ‫ بالون هوائی‬bālon-e havāi.
aerostatiki (aerostatiki) ‫ آئرو ستاتیک‬āero stātik.
aerofoto (aerofoto) ‫ عکس هوائی‬aks-e havāi.
aerofotogadaReba (aerofotogadaγeba) ‫عکس‬
‫ برداری هوائی‬aks bardāri-e havāi,
aerofotosuraTi (aerofotosurati) ‫عکس هوائی‬
aks-e havāi.
aeroSuqura (aerošukura) ‫ چراغ هوائی‬čerāγ-e havāi.
avad (avad) ‫ بد‬bad, ‫ مذموم‬mazmum, ‫ بیمار‬bimār.
 qarTul-sparsuli leqsikoni 15

avad gaxdoma (avad gaxdoma) ‫ بیمار شدن‬bimār avdari (avdari) ‫ بارانی‬bārāni, ‫ هوای بد‬havāy-e bad.
šodan, ‫ درد گرفتن‬dard gereftan. avdriani (avdriani) ‫ بارانی‬bārāni.
avadmyofi (avadmγofi) ‫ بیمار‬bimār, ‫ مریض‬mariz. aveji (aveJi) ‫ مبل‬mobl.
◊ avadmyofis momvleli ‫ بیمار دار‬bimār dār
avTvisebiani (avtvisebiani)‫ بدخیم‬bad xim.
‫ پرستار‬parastār.
avi (avi)‫ تندخو‬tond xu, ‫ بد سیرت‬bad sirat, ‫ کینه توز‬kine
avadmyofoba (avadmγofoba) 1. ‫ بیماری‬bimāri. 2.
‫ بیمار بودن‬bimār budan, ‫ مریض بودن‬mariz budan, tuz.
‫ کسالت داشتن‬kesālat dāštan, avadmyofobs ‫بیمار است‬ avia- (avia-) ‫هوائی‬- -havāyi.
bimār ast. aviabaza (aviabaza) ‫ پایگاه هوایی‬pāyegāh-e havāyi.
avadmyofuri (avadmγofuri) ‫… بیماری‬bimāri. 2. aviabileTi (aviabileti)‫ بلیط هوائی‬belit-e havāyi.
‫ رنجور‬ranjur, ‫ ناخوش مزاج‬nāxoš mezāj.
aviabomba (aviabomba) ‫ بمب هوائی‬bomb-e havāyi.
avazaki (avazaki) ‫ راه زن‬rāh zan, ‫ گردنه گیر‬gardane gir.
aviagadaReba (aviagadaγeba) ‫ عکس برداری هوایی‬aks
avazakoba (avazakoba) ‫ راه زنی‬rāhzani, ‫یاغی گری‬ bardāri-e havāyi.
yāγigari.
aviadazverva (aviadazverva) ‫ اکتشاف هوائی‬ektešāf-e
avazakuri (avazakuri)‫ راهزنانه‬rāhzanāne. havāi, ‫ تجسس هوائی‬tajassos-e havāyi.
avalebs (avalebs) ‫ ملزم کردن کسی‬molzam kardane aviadesanti (aviadesanti) ‫ نیروی هوابرد‬niruye
kasi. havābord.
avangardi (avangardi) ‫ پیش آهنگ‬pišāhang. aviadesanturi (aviadesanturi) ‫ هوابرد‬havābord.
avansi (avansi) ‫ پیش پرداخت‬pišpardāxt, ‫مساعده‬ aviakavSiri (aviakavširi) ‫ ارتباط هوائی‬ertebāt-e
mosā’ede. avansad ‫ بطور مساعده‬betowr-e mosā’ede, havāyi.
‫ پیش پرداختی‬piš pardāxti.
aviakompania (aviakompania) ‫ شرکت هوائی‬šerkat-e
avanscena (avanscena) ‫ پیش پرده‬piš parde. havāyi.
avantiura (avantiura) ‫ ماجراجویی‬mājerājui, ‫کار‬ aviakonstruqtori (aviakonstruktori) ‫طراح هواپیما‬
‫ ماجراجویانه‬kar-e mājerājuyāne. tarrāh-e havāpeymā.
avantiurizmi (avantiurizmi) ‫ ماجراجویی‬mājerājui, avialaineri (avialaineri) ‫ سفینه هوائی‬safine-ye
‫ حادثه جویی‬hādese jui. havāyi, ‫ هوا پیمای غول پیکر‬havāpeymāy-e γul peykar.
avantiuristi (avantiuristi) ‫ ماجراجو‬mājerāju, ‫حادثه‬ aviamzidi (aviamzidi) ‫ کشتی (ناو) هواپیمابر‬kašti-e
‫ جو‬hādese ju. (nāv-e) havāpeymā bar.
avantiuristuli (avantiuristuli) ‫ماجراجویانه‬ aviamodeli (aviamodeli) ‫ مدل هواپیما‬model-e
mājerājuyāne. havāpeymā.
avantiuruli (avantiuruli) ‫ ماجراجویی‬mājerājui. aviamotori (aviamotori) ‫ موتور هواپیما‬motor-e
avardna (avardna) ‫ پرش‬pareš, ‫ جهش‬jaheš, ‫پریدن‬ havāpeymā.
paridan, ‫ جهیدن‬jahidan, ‫ باال دویدن‬bālā davidan. aviamrewveloba (aviamrewveloba) ‫صنعت‬
avaria (avaria) ‫ سانحه‬sānehe,‫ حادثه‬hādese, ‫تصادم‬ ‫ هواپیماسازی‬sana’t-e havāpeymā sāzi.
tasādom. aviamSenebloba (aviamšenebloba) ‫هواپیماسازی‬
avariuli (avariuli) ‫ سانحه ای‬sānehe`i, ‫خطرناک‬ havāpeymā sāzi.
xatarnāk avianawili (avianawili) ‫ واحد هوائی‬vāhed-e havāyi.
avarjiSebs (avarJišebs) ‫ به کسی تمرین دادن‬be kasi aviaposti (aviaposti) ‫ پست هوائی‬post-e havāyi.
tamrin dādan.
aviareisi (aviareisi) ‫ پرواز‬parvāz.
avbedad (avbedad) ‫ شومی‬sumi, ‫ شوم بختی‬šum baxti,
aviatori (aviatori) ‫خلبان‬ xalabān, ‫هوانورد‬
‫ بدبختی‬bad baxti, ‫از بخت بد‬az baxt-e bad, ‫از از شانس‬
havānavard.
‫بد‬az šāns-e bad.
aviatransporti (aviatransporti) ‫حمل و نقل هوائی‬
avbedoba (avbedoba) ‫ بد بختی‬bad baxti, ‫ بدشانسی‬bad
hal va naγl-e havāyi.
šānsi, ‫ بداقبالی‬bad eγbāli.
aviatrasa (aviatrasa) ‫ جاده هوائی‬jāde-ye havāyi.
avguli (avguli) ‫ تندخو‬tondxu, ‫ کینه توز‬kine tuz,
‫ بدزبان‬bad zabān, ‫ شوم‬šum. aviaqarxana (aviakarxana) ‫کارخانه هواپیماسازی‬
kārxāne-ye havāpeymā sāzi.
16 qarTul-sparsuli leqsikoni

aviaxazi (aviaxazi) ‫ خط هوایی‬xatt-e havāyi. avtokalami (avtokalami) 1. ‫ خودنویس‬xod nevis. 2.

aviaxelsawyo (aviaxelsawγo) ‫ وسیله هوایی‬vasile-ye ‫ خودکار‬xod kār.
havāyi. avtokolona (avtokolona) ‫ قطار اتومبیل‬γatār-e
aviaSuqura (aviašukura)‫ چراغ هوائی‬čerāγ-e havāyi. otomobil.
aviacia (aviacia) ‫هوانوردی‬havā navardi, ‫هواپیمائی‬ avtokrati (avtokrati) ‫ مستبد‬mostabed
havāpeymāyi. avtokratia (avtokratia) ‫ اتوکراسی‬otokrasi, ‫استبداد‬
avizo (avizo) ‫ آویزو‬āvizo, ‫نامه کتبی یکی از طرفین قرار‬ estebdād.
‫ داد بازرگانی به دیگری در باره تغییر شرایط پرداخت‬nāme- avtomagistrali (avtomagistrali) ‫ شاهراه‬šāhrāh,
ye katbi-ye yeki az tarafeyne γarār dād bāzargāni ‫ بزرگ راه‬bozorg rāh, ‫ جاده سرتاسری‬jāde-ye sar tā
be digari dar bāre-ye taγiyr-e šarāyt-e pardāxt. sari.
avitaminozi (avitaminozi) ‫ آویتامینوز‬āvitāminoz A, avtomanqana (avtomankana) 1. ‫ اتومبیل‬otomobil. 2.
‫ کم بود ویتامین‬kam bud-e vitāmin A. ‫ ماشین خودکار‬māšin-e xod-kār
avkaci (avkaci) ‫ ستم کار‬setamkār,‫ تباه کار‬tabāh kār, ‫ظالم‬ avtomati (avtomati) 1. ‫ دستگاه خودکار‬dastgāh-e xod
zālem, ‫ بد کار‬bad kār, ‫ تند خو‬tondxu, ‫ غاصب‬γāseb. kār. 2. ‫ ماشین خودکار‬māšin-e xodkār. 3. ‫تفنگ خودکار‬
avkacoba (avkacoba) ‫ تباه کاری‬tabāh kāri, ‫غاصبی‬ tofang-e xod kār. 4. ‫ تلفن عمومی‬telefon-e omumi.
γāsebi, ‫ ظالمی‬zālemi, ‫ تندخو بودن‬tondxu budan. avtomatizacia (avtomatizacia) ‫ خودکار کردن‬xod
avkacuri (avkacuri)‫ شرورانه‬šarurāne, ‫ظالمانه‬ kār k. ‫ اتوماتیک کردن‬otomātik k.
zālemāne, ‫ ستم کارانه‬setam karāne. avtomatizeba (avtomatizeba) ‫کردن‬ ‫اتوماتیزه‬
avladideba (avladideba) ‫ دارائی‬dārāyi, ‫ مال‬māl, otomātize k. ‫ خود کار کردن‬xod kār k.
‫ ثروت‬servat. avtomatizmi (avtomatizmi) ‫ خودکاری‬xodkāri,
avnebs (avnebs) ‫ زیان می رساند‬ziyān mirasānad, ‫ضرر‬ ‫ اتوماتیک بودن‬otomātik budan.
‫ می دهد‬zarar midahad. avtomatika (avtomatika) ‫علم مربوط به دستگاه ها و‬
avrali (avrali) ‫ کار دست جمعی سرنشینان کشتی‬kāre ‫ ماشین های خودکار‬elm-e marbut-e be dastgāhhā va
dastejam’e-ye sarnešināne kešti, ‫تالش همگانی برای‬ māšinhāy-e xod kār, ‫دستگاه ها و ماشین های اتوماتیک‬
‫ جبران کارهای عقب افتاده‬talāše hamagāni barāye dastgāh-ha va māšin hāy-e otomātik.
jobrān-e kārhā-ye aγab oftāde. avtomaturad (avtomaturad) ‫ به طور خود کار‬be
avtarkia (avtarkia) ‫ خود کفائی‬xod-kafāyi. towr-e xod kār, ‫ خود به خود‬xod be xod.
avto- (avto-) 1. ‫ اتومبیل‬otomobil. 2. ‫ خودکار‬xod kār. avtomaturi (avtomaturi) ‫ خود کار‬xod kār, ‫اتوماتیک‬
3. ‫ خود‬xod, ‫ اتو‬oto. otomātik.
avtobaza (avtobaza) ‫ گاراژ‬gārāž, ‫ پارک اتومبیل‬pārk-e avtomeqanikosi (avtomekanikosi) ‫مکانیک اتومبیل‬
otomobil. mekānik-e otomobil.
avtobiografia (avtobiografia) )‫(خود‬ ‫شرح حال‬ avtomimosvla (avtomimosvla) ‫حمل و نقل زمینی‬
šarh-e hāl[-e xod], ‫[ (اتو) بیوگرافی‬oto] biogrāfi. haml-o-naγl-e zamini.
avtoblokireba (avtoblokireba) ‫راهنمای خود کار‬ avtomobili (avtomobili) ‫اتومبیل‬otomobil
rāhnamāy-e xod kār.‫ خود قفل کردن‬xod γofl k. avtomobilizmi (avtomobilizmi) ‫اتومبیل رانی‬
avtobusi (avtobusi) ‫ اتوبوس‬otobus. otomobil rāni.
avtogaraJi (avtogaraži) ‫ گاراژ اتومبیل‬gārāž-e avtomobilisti (avtomobilisti) ‫ران‬ ‫اتومبیل‬
otomobil. otomobil rān.
avtogeni (avtogeni) ‫ جوشکاری با گاز‬juš kāri bā gāz. avtomrboleli (avtomrboleli) ‫ران‬ ‫اتومبیل‬
otomobil rān.
avtografi (avtografi) 1. ‫ دستخط‬dastxatt. 2. ‫امضاء‬
emza’. avtomSenebloba (avtomšenebloba) ‫ماشین سازی‬
māšin sāzi.
avtoinspeqtori (avtoinspektori) ‫مأمور اداره‬
‫ راهنمائی و رانندگی‬ma’mur-e edāre-ye, rāhnamāyi- avtonomia (avtonomia) ‫ خودمختاری‬xodmoxtāri.
o-rānandegi. avtonomiuri (avtonomiuri) ‫ خودمختار‬xodmoxtār.
avtoinspeqcia (avtoinspekcia) ‫اداره راهنمائی و‬ avtoparki (avtoparki) ‫ پارکینگ اتومبیل‬pārking-e
‫ رانندگی‬edāre-ye rāhnamāyi va rānandegi. otomobil.
 qarTul-sparsuli leqsikoni 17

avtopiloti (avtopiloti) ‫دستگاه کنترل پرواز‬ azartulad (azartulad) ‫ با حرارت‬bā harārat.

dastgāh-e kontrol-e parvāz, ‫دستگاه خودکار کنترل‬ azartuli (azartuli) 1‫حرارت مزاج‬. harārat mezāj,2.
‫ پرواز‬dastgāh-e xod kār-e kontrol-e parvāz. ‫ قمار‬γomār.
avtoportreti (avtoportreti) ‫ پرتره نقاش‬portre-ye azela (azela)1. ‫ خمیر کردن‬xamir k, ‫ مالیدن‬mālidan,2.
naγγāš. ‫ ساییدن‬sāyidan,3. ‫ مالش دادن‬māleš dādan.
avtorali (avtorali) ‫ مسابقه اتومبیل رانی‬mosābeγe-ye azia (azia) ‫ [ (قاره) آسیا‬γāre-ye] āsiyā.
otomobil rāni.
azianebs (azianebs) ‫ زیان می رساند‬ziyān mirasānad.
avtoreferati (avtoreferati) ‫خالصه رساله علمی‬ ◊ gvalva mosavals azianebs ‫خشکسالی به‬
xolāse-ye resāle-ye elmi, ‫ علمی نامه تز‬nāme-ye ‫ محصوالت زیان می رساند‬xošksāli be mahsulāt ziyān
tez-e elmi. mirasānd.
avtori (avtori) 1. ‫ مؤلف‬mo’allef, ‫ نویسنده‬nevisande. azidva (azidva) ‫ بلند کردن‬boland k, ‫ بردن‬bordan,
2. ‫ تهیه کننده‬tahiyye konande, ‫ طراح‬tarrāh. 3. ‫نقاش‬ ‫ آوردن‬āvardan.
naγγāš.
azieli (azieli) )‫ آسیائی (آدم‬āsiyāyi (ādam)
avtorizebuli (avtorizebuli) ‫ با اجازه مؤلف‬bā
azizi (azizi) ‫عزیز‬aziz, ‫ ظریف‬zarif, ‫ ناز‬nāz, ‫لطیف‬
ejāze-ye mo’allef, ‫ زیر نظر مؤلف‬zir-e nazar-e
mo’allef. latif.
azimzimeba (azimzimeba) ‫ در اهتزاز بودن‬dar ehtezāz
avtoritaruli (avtoritaruli) ‫ خود کامه‬xod kame
‫ مطلق العنان‬motlaγ ol’enān. budan ‫ تکان خوردن‬tekān xordan.
azimuti (azimuti) ‫ سمت‬samt.
avtoriteti (avtoriteti) ‫ حیثیت‬heysiyyat, ‫اعتبار‬
e’tebār, ‫ وجه‬vejhe, ‫ شخصیت‬šaxsiyyat. aziuri (aziuri) )‫ آسیائی (آداب و رسوم‬āsiyāyi (ādāb-
avtoritetuli (avtoritetuli) ‫ معتبر‬mo’tabar, ◊ ~
o-rosum).
azri ‫ نظر معتبر‬nazar-e mo’tabar; ~ wyaroebidan aznauri (aznauri) ‫درباری‬darbāri, ‫ اشراف زاده‬ašrāf
‫از منابع معتبر‬az manābe’-e mo’tabar. zāde.
avtoroba (avtoroba) ‫ مؤلف بودن‬mo’allef budan, aznauruli (aznauruli) ‫اشرافی‬ašrāfi.
‫ مؤلفی‬mo’allefi. aznauroba (aznauroba) ‫اشراف‬ašrāf, ‫اشراف زادگی‬
avtosaburavi (avtosaburavi) ‫ الستیک اتومبیل‬lāstik-e ašrāf zādegi.
otomobil, ‫ تایر‬tāyer. azogadebs (azogadebs) ‫ جمع بندی‬jam’ bandi.
avtosaremonto (avtosaremonto) ‫تعمیرگاه اتومبیل‬ azomva (azomva) ‫ اندازه گیری‬andāze giri ‫اندازه گیری‬
tamirgāh-e otomobil. ‫ کردن‬andāze giri k ‫ امتحان کردن‬emtehān k.
avtostrada (avtostrada) ‫ اتوبان‬otobān, ‫بزرگ راه‬ azoti (azoti) ‫ازت‬azot. ◊ azotis... ‫…… ازت‬azot.
bozorg rāh.
azotiani (azotiani) ‫ازت دار‬azotdār.
avtotransporti (avtotransporti) ‫وسیله نقلیه اتومبیلی‬
azotmJava (azotmžava) ‫ اسید نیتریک‬asid nitrik, ‫تیزآب‬
vasile-ye naγliye-ye otomobili.
tiz āb.
avtotrasa (avtotrasa) ‫ جاده اتومبیل رو‬jāde-ye
azotovani (azotovani) ‫ازتی‬azoti, ‫ ازت دار‬azotdār,
otomobil row.
‫ نیتریک‬nitrik.
avtoqarxana (avtoqarxana)‫کارخانه اتومبیل سازی‬
azoturi (azoturi) ‫ازتی‬azoti.
kārxāne-ye otomobil sāzi.
azri (azri)1. ‫ نظر‬nazar, ‫ عقیده‬aγide, ‫ فکر‬fekr, ‫اندیشه‬
avtoSejibri (avtošeJibri) ‫مسابقه اتومبیل رانی‬
andiše,2. ‫ مفهوم‬mafhum, ‫ معنی‬ma’ni, ‫ مفاد‬mofād,3.
mosābeγe-ye otomobil rāni.
‫هدف‬hadaf. ◊ azri ar aqvs ‫ مفهومی ندارد‬mahfumi
avtocisterna (avtocisterna) ‫مخزندار‬ ‫کامیون‬ nadārad.
kāmyon-e maxzandār, ‫ نفتکش‬naftkeš.
azrianad (azrianad) ‫ عاقالنه‬aγelāne, ‫خردمندانه‬
avyia (avKia) ‫ بد دهن‬bad dahan, ‫ فحاش‬fahhāš. xeradmandāne, ‫درست‬dorost.
avSara (avšara) ‫ بد دهن‬bad dahan, ‫ بی افسار‬bi afšār. azriani (azriani) ‫ خردمند‬xeradmand, ‫ باهوش‬bāhuš,
azbesti (azbesti) ‫ پنبه نسوز‬panbe-ye nasuz,. ‫ زیرک‬zirak, ‫‘ عاقل‬āγel
azarti (azarti) ‫ حرارت‬harārat, ‫ سرگرمی‬sargarmi, azrovneba (azrovneba) ‫ تفکر‬tafakkor, ‫ فکر کردن‬fekr
‫ غیرت‬γeyrat. k. azrovnebs ‫ فکر می کند‬fekr mikonad, ‫فکر کردن‬
fekr k.
18 qarTul-sparsuli leqsikoni
azuzuneba (azuzuneba) ‫ زوزه کشی‬zuze keši, ‫زوزه‬
‫ کشیدن‬zuze kešidan.
azustebs (azustebs) ‫ تدقیق می کند‬tadγiγ mikonad,
‫ تصحیح می کند‬tashih mikonad, ‫مشخص می کند‬
mošaxxas mikonad.
aT-aTi (at-ati) ‫ ده ده‬dah-dah.
aTavebs (atavebs) ‫ تمام می کند‬tamām mikonad,
‫ سر و تهش را به هم می رساند‬sar-o-tahaš ra beham
mirasānad.
aTavisuflebs (atavisuflebs) ‫ آزاد می کند‬āzād
mikonad, ‫ رها میکند‬rahā mikonad.
aTasi (atasi) ‫هزار‬hezār.
aTasnairi (atasnairi) ‫هزارگون‬hezār gun, ‫رنگارنگ‬
rangārang.
aTasobiT (atasobit) ‫[ هزاران‬be] hezārān.
aTasfrad (atasfrad) ‫ الوان‬alvān, ‫رنگارنگ‬
rangārang, ‫ هزار رنگ‬hezār rang.
aTaswliani (ataswliani) ‫ هزارساله‬hezārsāle, ‫هزاره‬
hezāre.
aTaswlovani (ataswlovani) ‫ هزار ساله‬hezār sāle,
‫ هزاره‬hezāre.
aTdRiani (atdγiani) ‫ ده روزه‬dahruze.
aTdRiuri (atdγiuri) ‫ ده روزه‬dahruze.
aTeizmi (ateizmi) ‫ بی دینی‬bidini, ‫الحاد‬elhād
aTeisti (ateisti) ‫ بی دین‬bi din, ‫ ملحد‬molhed.
aTeisturi (ateisturi) ‫ بی دینی‬bidini, ‫ الحادی‬elhādi.
aTeuli (ateuli) ‫دهه‬dahe, ‫ ده ده‬dah dah, ‫دهگانه‬
dahgāne.
aTvalwuneba (atvalwuneba) ‫ نفرت ورزیدن‬nefrat
varzidan, ‫ تنفر‬tanaffor, ‫ انزجار‬enzejār, ‫دوست نداشتن‬
dust nadāštan.
aTvalwunebuli (atvalwunebuli) ‫ غیر دلپسند‬γeyr-e
delpasand, ‫ ناخوشایند‬nā xošāyand, ‫ نامحبوب‬nā
mahbub.
aTviseba (atviseba) ‫ دست یابی‬dast yābi, ‫دست یافتن‬
dast yāftan, ‫ فراگیری‬farāgiri, ‫ فرا گرفتن‬farā gereftan,
‫ بهره برداری‬bahre bardāri, ‫ دست یابی‬dastyābi, ‫دست‬
‫ یافتن‬dastyāftan.
aTi (ati) dah. ‫ده‬
aTisTavi (atistavi) )‫ دهمین (سالگرد‬dahommin
(sālgard.)
aTvla (atvla) 1. ‫پوست کندن‬. pust k. 2. ‫ بریدن‬borida.
3. ‫ جدا کردن‬jedāk. 4. ‫ قطع کردن‬γat’k.
aTleti (atleti) 1. ‫ پهلوان‬pahlavān. 2. ‫ورزشکار دو‬
‫ میدانی‬varzeškār-e dowmeydāni.
aTletika (atletika) ‫ ورزش‬varzeš.
aTletikuri (atletikuri) 1. ‫ دومیدانی‬dowmeydāni.
2. ‫ وزنه برداری‬vazne bardāri.
aTleturi (atleturi) ‫ پهلوان‬pahlavān, ‫پهلوانی‬
pahlavāni.
aTmaneTiani (atmanetiani) ‫ ده الری‬dahlāri, ‫ده روبلی‬
dahrubli, ‫ ده تومانی‬dah tomāni.
aTobiT (atobit) ‫ دهگانه‬dahgāne, ‫ ده ده‬dah dah.
aTwiladi (atwiladi) ‫ اعشاری‬a’šāri.
aTwledi (atwledi) 1. ‫ دهه‬dahe, ‫ ده ساله‬dahsāle. 2.
‫دبیرستان‬dabirestān, ‫ مدرسه ده کالسه‬madrase-ye dah
kelāse.
aTwliani (atwliani) ‫ده ساله‬dahsāle.
aTwlovani (atwlovani) ‫ ده ساله‬dah sāle.
ai (ai) ‫این‬in, ‫ که‬ke.
aivani (aivani) ‫ایوان‬eyvān,‫ بالکن‬bālkon.
airgaTboba (airgatboba) ‫ گرم کردن با گاز‬garm
kardan bā gāz.
airgamyvani (airgamγvani) ‫ لوله کش گاز‬lul-e keš-e
gāz.
airi (airi) ‫ گاز‬gāz.
airovani (airovani) ‫ هوای گازی‬havāy-e gāzi
airsadeni (airsadeni) ‫ لوله گاز‬lule-ye gāz.
airsafari (airsafari) ‫ پناهگاه ضد گاز‬panāhgāh-e
zedd-e gāz.
airsawmendi (airsawmendi) ‫ ضد گاز‬zedd-e gāz, ‫گاز‬
‫ فیلترکن‬gāz filter kon, ‫ فیلتر گاز‬filter-e gāz.
airqura (airkura) ‫ اجاق گاز‬ojāγ-e gāz.
airwinaRi (airwinaγi) ‫ ماسک ضد گاز‬māsk-e zedd-e
gāz.
aisbergi (aisbergi) ‫ کوه یخ‬kuh-e yax
aisi (aisi) 1. ‫ شفق‬safaγ, ‫ سپیده صبح‬sapide-ye sabh. 2.
‫عنفوان‬onfavān, ‫ طلیعه‬tali’e, ‫ سر آغاز‬sar āγāz.
aiZulebs (aiZulebs) ‫ مجبور می کند‬majbur mikonad,
‫ ملزم می کند‬molzam mikonad.
akademia (akademia) ‫آکادمی‬ākādemi, ‫فرهنگستان علوم‬
farhangestān-e olum.
akademikosi (akademikosi) ‫عضو فرهنگستان علوم‬
ozv-e farhangestān-e olum
akademiuri (akademiuri) ‫ آکادمی‬ākādemi, ‫درسی‬
darsi, ‫ تحصیلی‬tahsili.
akakaneba (akakaneba) 1. ‫غرش مسلسل‬γorreš-e
mosalsal. 2. ‫ آواز مرغ ماکیان‬āvāz-e morγ-e mākiyān.
akakunebs (akakunebs) ‫ در را می زند‬dar rā mizanad.
akazmuloba (akazmuloba) ‫ یراق اسب‬yarāγ-e asb,
‫ چشم بند اسب‬češm band-e asb.

akankaleba (akankaleba) ‫ لرزش‬larzeš, ‫جنبندن‬
jonbidan, ‫ لرزیدن‬larzidan. akankalebs ‫می لرزد‬
milarzad.
akankalebuli (akankalebuli) ‫ لرزان‬larzān,‫جنبان‬
jonbān.
akapiweba (akapiweba) ‫ باال زدن آستین‬bālā zadan-e
āstin, ‫ تا کردن‬tā k. ‫ باال پیچاندن‬bālā pičāndan.
akaSkaSeba (akaškašeba) ‫ درخشش‬derxšeš, ‫برق زدن‬
barγ zadan, ‫ درخشیدن‬deraxšidan
akacia (akacia) ‫آقاقیا‬āγāγiā.
akeTebs (akeTebs) ‫ می سازد‬misāzad, ‫درست می کند‬
dorost mikonad.
akenkva (akenkva) ‫ نوک زدن‬nok zadan, ‫منقار زدن‬
manγār zadan.
akecva (akecva) ‫ تا کردن‬tā kardan, ‫ پیچیدن‬pičāndan,
‫ چیدن‬čidan, ‫ نهادن‬nahādan, ‫ گذاشتن‬gozāštan.
akvalangi (akvalangi) ‫ آکوالنگ‬ākvalāng
akvalangisti (akvalangisti) ‫ آدم قورباقه ای‬ādam-e
γurbāγe`i.
akvamleba (akvamleba) ‫ دود دادن‬dud dādan, ‫دود کردن‬
dud k.
akvani (akvani) ‫ گهواره‬gahvāre, ‫ مهد‬mahd.
akvareli (akvareli) ‫آبی رنگ‬ābi rang.
akvariumi (akvariumi)‫ ماهی دان‬māhidān.
akvatoria (akvatoria) ‫ پهنه‬pahne, ‫ حوضه آبی‬howze-
ye ābi.
akveduki (akveduki) ‫ پل آب گذر‬pol-e āb gozar, ‫پل‬
‫ مجرای آب‬pol-e majrāy-e āb.
akviateba (akviateba) ‫ تحمیل کردن‬tahmil k. ‫قبوالندن‬
γabulāndan.
akviatebuli (akviatebuli) ‫ تحمیلی‬tahmili, ‫مزاحم‬
mozāhem, ‫ چسبناک‬časbnāk.
akvirdeba (akvirdeba) ‫ نظارت می کند‬nezārat
mikonad, ‫ مراقب است‬morāγeb ast, ‫تحت نظر دارد‬
that-e nazar dārad.
akvirvebs (akvirvebs) ‫ شگفت زده می کند‬šegeft zade
mikonad, ‫ به شگفت می آورد‬be šegeft miāvarad, ‫به‬
‫ حیرت می آورد‬be heyrat miāvarad.
aki (aki) ‫آخر‬āxar, ‫ که‬ke, ‫اینطور‬intowr.
akiafeba (akiafeba)‫ چشمک زدن ستاره‬češmak zadan-e
setāre.
akideba (akideba) 1. ‫ به دوش کشیدن‬be duš kešidan, ‫کول‬
‫کردن‬kul k. 2. ‫ به دست کسی افتادن‬be das-e kasi oftādan.
3. ‫ بار گردن کسی شدن‬bār-e gardan-e kasi šodan.
akido (akido)‫ قطعه شاخه انگور با خوشه انگور‬γet e’-ye
šāxe-ye angur bā xuše-ye angur.
qarTul-sparsuli leqsikoni 19
akivleba (akivleba) )‫ فریاد (کشیدن‬faryād (kešidan),
‫داد کشیدن‬dād (kešidan), ‫ داد زدن‬dād zadan, ‫ فغان‬faγān.
akinZva (akinZva) 1. ‫ شیرازه زدن‬širāze zadan. 2. ‫درهم‬
‫ پیچیدن‬darham pičidan.
akinZuli (akinZuli) ‫ شیرازه شده‬širāze šode.
akiskiseba (akiskiseba) ‫ قهقهه زدن‬γahγahe zadan,
‫ خوش خندیدن‬xoš xandidan.
akldama (akldama) ‫ دخمه‬daxme, ‫ مقبره‬maγbare,‫آرامگاه‬
ārāmgāh.
akleba (akleba) ‫ تار و مار کردن‬tār-o-mār k, ‫ویران‬
‫ کردن‬virān k, ‫ خراب کردن‬xarāb k.
aklebuli (aklebuli) 1. ‫ ویران‬virān, ‫ تاراج شده‬tārāj
šode, ‫ ورشکسته‬varšekaste,2.‫ کم شده‬kam šode.
aklimatizacia (aklimatizacia) ‫سازگار شدن با آب و‬
‫ هوا‬sāzgār šodan bā āb-o-havā, ‫عادت کردن با آب و هوا‬
ādat k bā āb-o-havā.
aklimatizeba (aklimatizeba) ‫به آب و هوا عادت دادن‬
be āb-o-havā ādat dādan, ‫ مأنوس شدن‬ma’nus šodan,
‫ عادت کردن با آب و هوا‬ādat k. bā āb-o-havā.
aklimatizebuli (aklimatizebuli) ‫مأنوس شده با آب و‬
‫ هوا‬ma’nus šode bā āb-o havā, ‫عادت کرده با آب و هوا‬
ādat karde bā āb-o-havā, ‫ سازگار با آب و هوا‬sāzgar
bā āb-o-havā.
akmayofilebs (akmaKofilebs) ‫ تأمین می کند‬ta’min
mikonad, ‫ قانع می کند‬γāne’ mikonad, ‫راضی می کند‬
rāzi mikonad.
akomodacia (akomodacia) ‫ دمسازی‬damsāzi, ‫وفق‬
vefγ, ‫ سازگاری‬sāzgāri.
akompanementi (akompanementi) )‫همراهی (موسیقی‬
hamrāhi (musiγi). akompane­men­tiT ‫ به همراهی‬be
hamrāhi-e.
akompaniatori (akompaniatori) ‫همراهی کننده‬
hamrāhi konande.
akompanireba (akompanireba) ‫همراهی کردن با‬
hamrāhi kardan ba.
akonva (akonva) ‫ بافه بستن‬bāfe bastan, ‫ دسته بستن‬daste
bastan, ‫ مشت مشت کردن‬mošt mošt k.
akordi (akordi) ◊ bolo akordi )‫اقدام (اقدامات‬
‫نهایی‬eγdām-e nahāyi.
akordeoni (akordeoni) ‫ آکوردئون‬ākorde’on.
akordeonisti (akordeonisti) ‫نوازنده آکوردئون‬
navāzande-ye ākorde’on.
akraWuneba (akrayuneba) ‫ قرمه کردن‬γorme k.
akorduli (akorduli) ‫ پیمان کاری‬peymān kāri.
akowiweba (akowiweba) ‫ بهم چسباندن‬beham časbāndan.
akrefa (akrefa) ‫ چیدن‬čidan, ‫ گردآوردن‬gerdāvardan,
‫ جمع کردن‬jam’ k.
20 qarTul-sparsuli leqsikoni
akreditivi (akreditivi) ‫ اعتبار نامه‬e’tebār nāme,‫تراول‬
‫ چک‬trāvel ček, ‫ چک مسافرتی‬ček-e mosāferati.
akreditacia (akreditacia) ‫ اعتبار نامه دادن‬e’tebār
nāme dādan, ‫ آکردیته کردن‬ākredite k, ‫منصوب کردن‬
mansub k.
akrediteba (akrediteba) ‫ آکردیته کردن‬akredite k,
‫ منصوب کردن‬mansub k.
akrefili (akrefili) ‫ جمع شده‬jam’ šode, ‫گرد آوری شده‬
gerd āvari šode, ‫ چیده شده‬čide šode.
akrialeba (akrialeba) ‫درخشش‬deraxšeš, ‫برق زدن‬
barγ zadan, ‫ درخشیدن‬deraxšidan.
akrobati (akrobati) ‫ جامباز‬jāmbāz, ‫ آکروبات‬ākrobāt.
akrobatika (akrobatika) ‫ جامبازی‬jāmbāzi, ‫آکروباسی‬
akrobāsi.
akrobatuli (akrobatuli) ‫ آکروباتیک‬ākrobātik. ◊ ~
etiudi ‫ عملیات آکروباتیک‬amaliyat-e ākrobātik.
akropoli (akropoli) ‫استحکامات مرکزی شهر‬
estehkāmāt-e markazi-ye šahr.
akrusuneba (akrusuneba) ‫(شروع) به آه و ناله کردن‬
(šoru’be) āh-o-nāle k ‫( (شروع)به آه کشیدن‬šoru’be) āh
kešidan (k).
akrZalva (akrZalva) ‫ منع کردن‬man’ k, ‫ممنوع کردن‬
mamnu’ k.
akrZaluli (akrZaluli) ‫ ممنوع شده‬mamnu’ šode, ‫منع‬
‫ شده‬man’ šode.
akumulatori (akumulatori) ‫ باتری‬bātri, ‫آکوموالتور‬
ākumulātori.
akumulacia (akumulacia) ‫ تمرکز‬tamarkoz, ‫متمرکز‬
‫ کردن‬motamarkez k.
akustika (akustika) ‫ علم اصوات‬elm-e asvāt, ‫پخش‬
‫ صوت‬paxše sowt.
akustikuri (akustikuri) ‫ صوتی‬sowti, ‫آکوستیکی‬
akowstiki, ‫آکوستیک‬akowstik.
akuwva (akuwva) ‫ قطعه قطعه کردن‬γat’-e γat’-e k, ‫پاره‬
‫ پاره کردن‬pāre pāre k.
alag-alag (alag-alag) ‫در بعضی جاها‬dar ba’zi jāhā,
‫ جاجائی‬jā jāyi.
alageba (alageba) ‫ جمع کردن‬jam’ k, ‫برداشتن‬
bardāštan, )‫ آراستن (اطاق‬ārāstan (otāγ), ‫زینت دادن‬
zinat dādan, ‫ جمع و جور کردن‬jam’-o-jur k.
alagia (alagia) ‫ جمع و جور کرده‬jam’-o-jur karde,
)‫ مرتب کرده (است‬moratab karde (ast).
alagmva (alagmva) ‫ مهار کردن‬mahār k. ‫لجام زدن‬
lajām zadan, ‫ دهانه زدن‬dahāne zadan.
alalbedze (alalbedze) ‫هللا بختی‬allāh baxti, ‫شانسی‬
šānsi, ‫ حدسی‬hadsi.
alali1 (alali) )‫ باز (کوچک‬bāz (-e kuček), ‫جوجه عقاب‬
juje-ye oγāb.
alali2 (alali) ‫ راستگو‬rāstgu, ‫ حقگذار‬haγgozār,
‫ درستکار‬darostkār, ‫ صادق‬sādeγ, ‫ صمیمی‬samimi,
‫ شرافمند‬šarāfatmand.
alal-marTali (alal-martali) ‫ راستگو‬rāstgu, ‫شرافمند‬
šarāfatmand, ‫ صمیمی‬samimi, ‫ پاک دامن‬pākdāman,
‫ حقگذار‬haγgozār.
alami (alami) ‫ پرچم‬parčam, ‫ علم‬alam, ‫ درفش‬derafš.
alanZva (alanZva) ‫ سوزاندن‬suzāndan, ‫ سرخ کردن‬sorx k.
alaparakeba (alaparakeba) ‫ وارد صحبت شدن‬vāred-e
sohbat šodan, )‫ به سخن در آمدن (در آوردن‬be soxan dar
āmadan (dar āvardan).
alaplapeba (alaplapeba) ‫ برق افتادن‬barγ oftādan,
‫ برق زدن‬barγ zadan.
alaJvardeba (alažvardeba) ‫ الجوردی شدن‬lājavardi
šodan, ‫ به رنگ الجوردی در آمدن‬be rang-e lājvard dar
āmadan.
alafi1 (alafi) )‫ غنایم (نظامی‬γanāyem (-e nezāmi)
‫ غنیمت‬γanimat.
alafi2 (alafi) ‫ علف‬alaf, ‫ علوفه‬olufe.
alahi (alahi) ‫هللا‬alāh. ◊ ~ma uwyis ‫ خدا می داند‬xodā
midānad.
albaT (albat) ً‫احتماال‬ehtemālan, ً‫ ظاهرا‬zāheran, ‫ممکن‬
‫ است‬momken ast, ‫ بعید نیست‬ba’id nist.
albaToba (albatoba) ‫ محتمل بودن‬mohtamel budan,
‫احتمال داشتن‬ehtemāl dāstan, ‫ امکان داشتن‬emkān
dāštan.
albaneTi (albaneti) ‫ آلبانی‬ālbāni. ◊ al­ba­ne­Tis
respublika ‫ جمهوری آلبانی‬jomhuri-ye ālbāni.
albaneli (albaneli) ‫اهل آلبانی‬ahl-e ālbāni, ‫آلبانیایی‬
ālbāniyāyi.
albanuri (albanuri) ‫آلبانی‬ālbāni, ‫زبان آلبانیی‬
(zabān-e) ālbāniyāyi.
albomi (albomi)‫ آلبوم‬ālbum, ‫دفتر‬daftar.
algebra (algebra) ‫ جبر‬jabr, ‫ جبر و مقابله‬jabr-o-
moγābele, ‫ ریاضیات‬riyāziyat.
algebruli (algebruli) ‫ جبری‬jabri.
alebastri (alebastri) ‫ گچ‬gač.
alegoria (alegoria) ‫استعاره‬este’āre, ‫ الگری‬alegori.
alegoriuli (alegoriuli) ‫ استعاری‬este’āri, ‫الگریک‬
alegorik.
alergia (alergia) ‫ حساسیت‬hasāsiyyat.
alersi (alersi) ‫ نوازش‬novāzeš, ‫ ناز‬nāz, ‫نوازش‬
‫ کردن‬navāzeš k, ‫نوازش‬ ‫ دادن‬navāzeš dādan.
alersiT ‫ همراه با محبت‬hamrāh bā mohabbat, ‫همراه‬

‫ با مهر‬hamrāh be mehr, ‫ همراه با نوازش‬hamrāh bā
navāzeš.
alersianad (alersianad) ‫ با محبت‬bā mohabbat, ‫با‬
‫ مهر‬bā mehr,‫ مهربانانه‬mehrabānāne.
alersiani (alersiani) ‫ مهربان‬mehrabān, ‫نوازشگر‬
navāzeš gar, ‫ با محبت‬bāmohabat.
alesva (alesva) ‫ تیز کردن‬tiz k.‫ سوهان کردن‬suhān
kardan.
alesili (alesili) ‫ تیز شده‬tiz šode.
alva (alva) ‫ سپیدار‬sepidar, ‫ درخت تبریزی‬deraxt-e
tabrizi.
alTa-balTa (alta-balta) ‫ چرند و پرند‬čarand-o-
parand, ‫ مزخرف‬mozaxraf, ‫ حرف بیهوده‬harf-e bihude.
ali1 (ali) ‫ پری آبی‬pari-e ābi.
ali2 (ali) ‫ شعله‬šo’le, ‫ آتش‬āteš.
aliansi (aliansi) ‫اتحادیه‬etthādiyye.
aliaqoTi (aliakoti) ‫ولوله‬velvele, ‫ المشنگه‬alamšange,
‫ تب و تاب‬tab-o-‘tāb.
alibi (alibi) ‫دلیل عدم حضور متهم در محل وقوع جرم‬
dalil-e adam-e hozur-e mottaham dar mahall-e
voγu’-e jorm.
aligatori (aligatori) ‫ تمساح‬temsah.
alizarini (alizarini) ‫ مواد رنگ آمیزی‬mavādd-e
rang āmizi.
alilo (alilo) ‫آیین جشن میالد مسیح همراه با ترانه خوانی‬
‫ و موسیقی‬āyin-e jašne-e milād-e Masih hamrāh bā
tarāne xāni vā musiγi.
alimenti (alimenti) ‫ نفقه‬nafaγe.
alioni (alioni) ‫ سپیده صبح‬sepide-ye sobh.
alisferi (alisferi) ‫ شعله ای رنگ‬so’le`i rang, ‫آتش‬
‫ گون‬ātaš gun.
alkoholi (alkoholi) ‫الکل‬alkol.
alkoholiani (alkoholiani) )‫ الکل دار (الکلی‬alkol
dār (alkoli).
alkoholizmi (alkoholizmi) ‫ الکلیسم‬alkoholism,
‫اعتیاد به الکل‬e’tiyād-e be ālkol.
alkoholiki (alkoholiki) ‫الکلی‬alkoli, ‫معتاد به الکل‬
mo’tād-e be alkol.
alkoholuri (alkoholuri) ‫ الکلیک‬alkolik, ‫الکلی‬
alkoli. ◊ ~ SeSliloba ‫ جنون الکلی‬jonun-e alkoli.
almasi (almasi) ‫ الماس‬almās.
almacerad (almacerad) ‫ کج‬kaj, ‫ بطور اریب‬betowr-e
orib, ‫ بطور چپ چپ‬betowr-e čap čap.
almaceri (almaceri) ‫ چپ چشم‬čap češm.
almuri (almuri) ‫ سرخ‬sorx, ‫آتشگون‬ātešgun, ‫شعله ای‬
šo’le`i.
qarTul-sparsuli leqsikoni 21
alogizmi (alogizmi) ‫ غیر منطقی بودن‬γeyr-e manteγi
budan, ‫ دور از منطق بودن‬dur az manteγ budan, ‫بی‬
‫ منطقی‬bi manteγi.
alokva (alokva)‫ لیسیدن‬lisidan.
alpinizmi (alpinzmi) ‫ کوه نوردی‬kuhn āvardi.
alpinisti (alpinisti) ‫ کوه نورد‬kuh nāvard.
alpuri (alpuri) ‫ کوهستانی‬kuhestāni, ‫ وحشی‬vahši.
◊ ~ saZovrebi ‫ چراگاه های کوهستانی‬čarāgāhhāy-e
kuhestani.
alternativa (alternativa) ‫ راه دیگر‬rāh-e digar,
‫آلترناتیو‬ālternātiv.
alternatiuli (alternatiuli) ‫ آلترناتیوی‬ālternātivi.
◊ ~ gadawyvetileba ‫ راه حل دیگر‬rah-e hall-e
digar, ‫ تصمیم دیگر‬...tasmim-e digar.
altruizmi (altruizmi) ‫ نوع دوستی‬no’ dusti.
altruisti (altruisti) ‫ نوع دوست‬no’ dust
altruistuli (altruistuli) ‫ نوع دوستانه‬no’ dustane.
alubali (alubali) ‫ آلبالو‬ālbālu.
alumini (alumini) ‫ آلومینیوم‬āluminiyom.
aluminiani ‫ آلومینیومی‬āluminiyomi.
aluCa (aluča) ‫ آلوچه‬āluče.
alfa (alfa) ‫آلفا‬ālfā, ‫ الف‬alef.
alfabeti (alfabeti) ‫ الفبا‬ālefbā.
alfabeturi (alfabeturi) ‫الفبائی‬alefbāyi, ‫الفبا‬alefbā.
alqaji (alkaJi) ‫ زن جادوگر‬zan-e jādugar, ‫شیطان‬
šeytān.
alRo (alγo) 1. ‫ شامه‬šāme, ‫ بویائی‬buyāyi. 2. )‫استعاره‬
‫ )شم‬šamm, ‫ غریزه‬γarize.
alRoiani (alγoiani) ‫ حاضر جواب‬hāzer javāb, ‫هشیار‬
hušyār, ‫ تیزهوش‬tizhuš, ‫ زرنگ‬zarang, ‫ حساس‬hassās.
alya (alKa) ‫ حلقه‬halγe, ‫ محاصره‬mohāsere.
am (am) ‫این‬in.
amagi (amagi) ‫ مواظبت‬movāzebat, ‫ مراقبت‬morāγebat,
‫ توجه‬tavājjoh, ‫ حمایت‬hemāyat, ‫ کار‬kār ‫ زحمت‬zahmat.
amala (amala) ‫ ملتزمین رکاب‬moltazemin-e rekāb,
‫ اسکورت شاه‬eskort-e šāh.
amanaTi (amanati) ‫امانت‬amānat, ‫ امانت پستی‬amānat-e
pošti.
amao (amao) ‫ عبث‬abas, ‫ بیهوده‬bihude.
amaod (amaod) ‫ بیهوده‬bihude, ‫ مذبوحانه‬mazbuhāne.
amara (amara) ‫ به دست‬be dast-e. ◊ bedis ~ ‫به دست‬
‫ روزگار‬be dast-e ruzgār; perangis ~ ‫فقط در پیراهنی‬
faγat dar pirāhani.
amartivebs (amartivebs) ‫ ساده می کند‬sāde mikonad,
‫ خالصه می کند‬xolāse mikonad.
22 qarTul-sparsuli leqsikoni

amarTuli (amartuli) ‫ بنا شده‬banā šode, ‫احداث شده‬ amdenad (amdenad) ‫ چندان‬čandān, ‫ آنقدر‬ānγadr, ‫به‬
ehdās šode. ‫ قدری‬be γadri, ‫ به قدری که‬be γadri ke, ‫ آنقدر که‬ānγadr
amarcxebs (amarcxebs) ‫ پیروز می شود‬piruz mišavad, ke,‫ تا اندازه ای که‬tā andāze`i ke.
‫ شکست می دهد‬šekāst midahad. amdeni (amdeni), ‫ این قدر‬in γadr, ‫ این مقدار‬in meγdār.
amasobaSi (amasobaši) ‫ در این میان‬dar in miyān, ‫آن‬ amdroindeli (amdroindeli) ‫ امروزی‬emruzi, ‫کنونی‬
‫ وقت‬ān vaγt. konuni, ‫ حاضر‬hāzer.
amaRam (amaγam) ‫امشب‬emšab. ameba (ameba) 1. ‫ خوشنودی‬xošnudi, ‫خوشنود کردن‬
amaRelvebeli (amaγelvebeli) ‫ آشفته کننده‬āšofte xošnud k, ‫راضی کردن‬rāzi k, ‫ قانع کردن‬γāne’ k. 2.
konande, ‫ نگران کننده‬negarān konande, ‫تشویش زا‬ ‫ خدمت کردن‬xedmat k. 3. ‫آمیب‬āmib.
tašviš zā, ‫هیجان آور‬hayjān āvar. amerika (amerika) ‫آمریکا‬āmrikā. ◊ amerikis
amaRleba (amaγleba) )‫ ارتقاء (دادن‬erteγā’ (dādan), materiki ‫ قاره آمریکا‬γāre-ye āmrikā.
‫ باال روی‬bālā ravi. amerikeli (amerikeli) ‫ آمریکایی‬āmrikāyi, ‫اهل آمریکا‬
amaRlebuli (amaγlebuli) ‫ ارتقاء یافته‬erteγā’ yafte, ahle āmrikā.
‫ مرتفع‬mortafe’, ‫ بلند‬boland. amerikuli (amerikuli) ‫آمریکایی‬ )‫)زبان وغیره‬
amayi (amaKi) ‫ با شرافت‬bā šarāfat, ‫ مفتخر‬moftaxār, āmrikāyi (zabān-o-γeyre).
‫ متکبر‬motakabber, ‫ مغرور‬maγrur. ametyveleba (ametKveleba) ‫ به سخن در آمدن‬be soxan
amayoba (amaKoba) ‫ مغروری‬maγruri, ‫متکبر بودن‬ dar āmadan, ‫ زبان باز کردن‬zabān bāz k.
motakabber budan, ‫ افتخار کردن‬eftexār k. amTvisebeli (amtvisebeli) ‫ با استعداد‬bā este’dād, ‫فرا‬
amaCuyebeli (amačuKebeli) 1. ‫ مؤثر‬moasser, ‫ گیرنده‬farāgirānde, ‫ حساس‬hassās.
‫ تأثیرگذار‬tasirgozār ‫ تأثرآور‬2. taassor āvar, ‫تکان دهنده‬ amTvisebloba (amtvisebloba) ‫ استعداد‬este’dād, ‫قوه‬
takān dahande, ‫ ناراحت کننده‬nārahat konande. ‫ دریافت‬γovve-ye daryāft.
ambavi (ambavi) ‫ خبر‬xabar, ‫ اطالع‬ettela’, ‫ اخبار‬axbār, amiaki (amiaki) ‫ آمونیاک‬āmuniyāk.
‫داستان‬dāstān, ‫ حکایت‬hekāyat. amieridan (amieridan) ‫از حاال‬az hālā, ‫ از این پس‬az in
ambobs (ambobs) ‫ حرف می زند‬harf mizanad, ‫حکایت‬ pas, ‫ در آتی‬dar āti.
‫ می کند‬hekāyat mikonad. amiT (amit) ‫ با این‬bā in.
ambicia (ambicia) ‫ غیرت‬γeyrat, ‫ افاده‬efāde, ‫بلند پروازی‬ amin (amin) ‫آمین‬āmin.
boland parwazi.
amindi (amindi) ‫هوا‬havā.
amboxeba (amboxeba) ‫آشوب‬āšub, ‫ عصیان‬osyān,
amisTana (amistana) ‫ به قدری‬be γadri, ‫ به اندازه‬be
‫ شورش‬šureš, ‫ بلوا‬balvā, ‫ آشوب کردن‬āšub k, ‫شورش‬
‫ کردن‬šureš k. āndāze, ‫ آن چنان‬ān čenān.
amitom (amitom) ‫ به این دلیل‬be in dalil, ‫ زیرا‬zirā ‫برای‬
amboxebuli (amboxebuli) ‫ شورشی‬šureši, ‫ یاغی‬yāγi,
‫ ناآرام‬nāārām. ‫ اینکه‬barāye inke.
amnairi (amnairi) ‫ چنین‬čenin, ‫ اینچنین‬inčenin, ‫اینگونه‬
ambari (ambari) ‫ عنبر‬anbar.
ingune.
ambrazura (ambrazura) ‫ روزنه سنگر‬rowzane-ye sangar.
amnTebi (amntebi) ‫آتش زا‬ātaš zā, ‫ روشن کننده‬rowšan
ambrozia (ambrozia) ‫ خوراک خدایان‬xorāk-e konande.
xodāyān.
amnezia (amnezia) ‫ فراموشی‬farāmuši, ‫بیماری مغزی‬
ambulatoria (ambulatoria) ‫ درمانگاه‬darmāngāh. ‫ آمنزی‬bimāri-e maγzi- e āmnezi.
◊ ambulatoriis eqimi ‫ پزشک درمانگاه‬pezešk-e
amnistia (amnistia) ‫عفو‬afw. ◊ sayovelTao ~ ‫عفو‬
darmāngāh,
‫ همگانی‬afw-e hamegāni.
ambulatoriuli (ambulatoriuli) ‫ سرپائی‬sarpāyi.
◊ ~ mkurnaloba ‫ درمان سرپائی‬darmān-e sarpāyi. amo- (amo-) 1‫پیشوند نشان دهنده کامل بودن فعل است‬.
pišvand-e nesāndahande-ye kāmel budan-e
amgvarad (amgvarad) ‫ اینچنین‬inčenin, ‫ اینطور‬intowr, fe’l ast. 2‫نشاندهنده جهت عمل از پاین به باال می باشد‬.
‫ باری‬bari, ‫ پس‬pas, ‫ بنابراین‬banā bar in. nešāndahānde-ye jehat-e amal az pāyin be
amgvari (amgvari) ‫ چنین‬čenin, ‫ اینگونه‬ingune. bālā mibāšad. amoitana ‫آورده است‬āvarde ast;
amgznebi (amgznebi) ‫ تحریک کننده‬tahrik konande, ‫بر‬ amofrinda ‫ پرواز کرده است‬parvāz karde ast.
‫ انگیزانده‬bar angizānde, ‫ محرک‬moharek. amoberva (amoberva) ‫ باد کردن‬bād k, ‫ پف کردن‬pof k.

amoberili (amoberili) ‫ باد کرده‬bād karde, ‫باد شده‬
bād šode,‫ متورم‬motavarrem.
amobeWdva (amobeydva) ‫ چاپ مجدد‬čāp-e mojaddad,
‫ ماشین کردن‬māšin k, ‫ تایپ‬tayp.
amoboyineba (amoboKineba) ‫ بلند آروغ کردن‬boland
āruγ k.
amobrwyineba (amobrwKineba) ‫ درخشیدن‬deraxšidan.
amobugva (amobugva) ‫ سوزاندن‬suzāndan, ‫به آتش‬
‫ کشیدن‬be ātaš kešidan.
amoburRva (amoburγva) ‫ سوراخ کردن‬surāx k, ‫سمبه‬
‫ کردن‬sombe k.
amogdeba (amogdeba) 1. ‫ دور انداختن‬dur āndāxtan
‫ حذف کردن‬hazf k. 2. ‫ کندن‬kandan, ‫کشیدن دندان‬
kešidan-e dandān.
amogva (amogva) ‫ پاک کردن‬pāk k, ‫ جاروب زدن‬jārub
zadan, ‫ تمیز کردن‬tamiz k.
amogleja (amogleJa) ‫ کندن‬kandan, ‫ پاره کردن‬pāre
k.
amoglejili (amogleJili) (‫ کنده (شده‬kande (šode),
‫ پاره پاره‬pāre pāre.
amodgoma (amodgoma) ‫ بازوی کسی را گرفتن‬bāzuy-e
kasi rā gereftan, ‫ کنار کسی (روز سیاه) ایستادن‬kenār-e
kasi (ruz-e siyāh) istādan, ‫ خادمی‬xādemi.
amodeba (amodeba) 1. ‫ باال گذاشتن‬bālā gozāštan,
‫ عالوه کردن‬elāve k. 2. ‫ مهار کردن‬mehār k. ‫لجام زدن‬
lajām zadan.
amodis (amodis) ‫ طلوع می کند‬tolu’ mikonad, ‫باال می‬
‫ آید‬bālā mi āyad, ‫ جوانه می زند‬javāne mizanad.
amoduReba (amoduγeba) ‫ به جوش آمدن‬be juš āmdan.
amovardna (amovardna) 1. (‫ در رفتگی )استخوان‬dar
1 por k.
raftegi (-e ostoxān), ‫ در رفتن‬dar raftan. 2. ‫تند بیرون‬
‫ رفتن‬tond birun raftan.
amovardna (amovardna) ‫ نیستی‬nisti, ‫ نابودی‬nābudi,
2
‫ از بین رفتن‬az beyn raftan, ‫ نیست شدن‬ništ šodan.
amovardniloba (amovardniloba) ‫در رفتگی استخوان‬
dar raftegi-e ostoxān.
amovleba (amovleba) ‫ غر غره کردن‬γar γare k, ‫آب‬
‫ کشیدن‬āb kešidan.
amovseba (amovseba) ‫ پر کردن‬por k, ‫ لبریز کردن‬labriz
k.
amovsebuli (amovsebuli) ‫ پر‬por, ‫ لبریز‬labriz.
amozidva (amozidva) ‫ باال کشیدن‬bālā kešidan, ‫باال‬
‫ بردن‬bālā bordan, ‫ به باال انتقال دادن‬be bālā enteγāl
dādan.
amozneqa (amozneka) (‫ خم شدن(به باال‬xam šodan,
‫ منحنی شدن‬monhani šodan.
qarTul-sparsuli leqsikoni 23
amozneqili (amoznekili) ‫ خم شده‬xam šode,‫بر آمده‬
bar āmade, ‫ محدب‬mohaddab, ‫ کج شده به طرف باال‬kaj
šode be taraf-e bālā.
amoTiTxna (amotitxna) ‫ چرکین کردن‬čerkin k, ‫کثیف‬
‫ کردن‬kasif k, ‫ آلوده کردن‬ālude k, ‫ جوهری کردن‬jowhari
k, ‫ لکه دار کردن‬lake dār k.
amoTla (amotla) ‫ کنده کاری کردن‬kande kāri k, ‫برش‬
‫ دادن‬boreš dādan.
amoTreva (amotreva) ‫ بیرون کشیدن‬birun kešidan,
‫ بیرون آوردن‬birun āvardan, ‫ بیرون راندن‬birun rāndan.
amoTxra (amotxra) ‫ راندن‬rāndan.
amokerva (amokerva) ‫دوختن‬duxtan, ‫دوزندگی‬
duzandegi.
amokecva (amokecva) ‫ تا کردن‬tā k, ‫ خم کردن‬xam k,
‫ پیچاندن‬pičāndan, ‫ باال زدن‬bālā zadan.
amokveTa (amokveta) (‫ حکاکی (کردن‬hakkāki (k), ‫کنده‬
‫ کاری کردن‬kande kāri k.
amokvnesa (amokvnesa) (‫ ناله (کردن‬nāle (k), ‫ نالیدن‬nālidan,
)‫ نفس عمیق (کشیدن‬nafas-e amiγ (kešidan), ‫ آه‬āh.
amokiTxva (amokitxva) ‫ خواندن‬xāndan.
amokreba (amokreba) 1. ‫ بیرون آوردن‬birun āvardan,
‫ خارج کردن‬xārej k. 2. ‫ بهره گیری‬bahre giri, ‫سود بردن‬
sud bordan. 3. ‫ بر گزیدن‬bargozidan, ‫انتخاب کردن‬
entexāb k.
amokrebili (amokrebili) )‫ بر گزیده (شده‬bar gozide
(šode), ‫ انتخاب شده‬entexāb šode, ‫ منتخب‬montaxab.
amolageba (amolageba) ‫ فرش کردن‬farš k, ‫مفروش‬
‫ کردن‬mafruš k, ‫ جمع و جور کردن‬jam’-o-jur k.
amolesva (amolesva) ‫ بطانه کردن‬batāne k, ‫پر کردن‬
amolesili (amolesili) ‫ بطانه شده‬batāne šode, ‫پر شده‬
por šode.
amoleuli (amoleuli) ‫ بی پایان‬bi pāyān, ‫الیزال‬
lāyazāl.
amomavali (amomavali) ‫ باال رونده‬bālā ravande,
‫ صعودی‬so ’udi.
amomavloba (amomavloba) ‫ باال روندگی‬bālā
ravandegi, ‫ صعودی بودن‬so’udi budan.
amomrTveli (amomrtveli) 1. ‫ انتخاب کننده‬entexāb
konande ‫ رأی دهنده‬ra’y dahande. 2. ‫خاموش کننده‬
xāmuš konande.
amomtvreva (amomtvreva) ‫ درهم شکستن‬darham
šekastan.
amomSrali (amomšrali) ‫ خشکیده‬xoškide, ‫خشک شده‬
xošk šode.
amomwuravi (amomwuravi) ‫ کامل‬kāmel, ‫ جامع‬jām’,
‫ همه جانبه‬hame jānebe.
24 qarTul-sparsuli leqsikoni
amomwydari (amomwKdari) ‫ مرده‬morde, ‫فوت کرده‬
fowt karde.
amomxvevi (amomxvevi) ‫ باز کننده‬bāz konande, ‫از‬
‫ البال در آورنده‬az lābelā dar āvarande.
amonabeWdi (amonabeydi) ‫اثر‬asar, ‫ اثرات‬asarāt, ‫نقش‬
naγš.
amonaweri (amonaweri) ‫اقتباس‬eγtebās, ‫بیرون نویسی‬
birun nevisi.
amonaWeri (amonayeri) ‫ قطعه‬γet’e, ‫ پاره‬pāre, ‫بریده‬
boride.
amonTxeva (amontxeva) 1. ‫ پرتاب کردن‬partāb k, ‫بیرون‬
‫ ریختن‬birun rixtan. 2. ‫ آتش افشاندن‬ātaš afšāndan, 3.
‫ استفراغ کردن‬estefrāγ k. ‫ قی کردن‬γei k.
amoorTqvla (amoortkvla) 1. ‫ پاک کردن با بخار‬pāk
k. bā boxār, ‫ نمی را به بخار تبدیل کردن‬nami rā be
boxār tabdil k. 2. ‫ بخار راندن‬boxār rāndan.
amooxvra (amooxvra) ‫ نفس کشیدن‬nafas kešidan, ‫باز‬
‫ دم‬bāz dam.
amoJleta (amožleta) ‫ نابودی‬nābudi, ‫ انهدام‬enhedām,
‫ نابود کردن‬nābud k, ‫ منهدم کردن‬monhadem k, ‫از بین‬
‫ بردن‬az beyn bordan ‫ محو کردن‬mahv k.
amoraluri (amoraluri) 1. ‫ خالف اخالق‬xalāf-e
axlāγ, ‫ غیر اخالقی‬γeyr-e axlāγi. 2. ‫ بد اخالق‬bad axlāγ.
amoraluroba (amoraluroba) ‫خالف اخالق بودن‬
xalāf-e axlāγ budan, ‫ غیر اخالقی بود‬γeyr-e axlāγi
budan.
amorecxva (amorecxva) ‫ شستن‬šostan, ‫تصفیه کردن‬
tasfiye k.
amorTva (amortva) ‫ خاموش کردن‬xāmuš k.
amorTmeva (amortmeva) ‫ در آوردن‬darāvardan, ‫گرفتن‬
gereftan.
amortizatori (amortizatori) ‫ کمک فنر‬komak
fanar.
amortizacia (amortizacia) 1. ‫ استهالک‬estehlāk,
‫ ضربه گیری‬zarbe giri. 2. ‫ ضربه گیری کردن‬zarbe giri
k.
amortizeba (amortizeba) ‫ مستهالک شدن‬mostahlāk,
‫ استهالک‬estehlāk.
amorfuli (amorfuli) ‫ بی شکل‬bišekl.
amorCeva (amorčeva) (‫ انتخاب (کردن‬entexāb (k), ‫بر‬
‫ گزیدن‬bargozidan, ‫ گزینش‬gozineš.
amorCeuli (amorčeuli) ‫ منتخب‬montaxab, (‫بر گزیده‬
‫ (شده‬bar gozide (šode).
amorwyeva (amorwKeva) ‫ استفراق کردن‬estefrāγ k.
amosavali (amosavali) ‫ مبدأ‬mabda’, ‫ نقطه آغاز‬noγte-
ye āγāz.
amosxma (amosxma) ‫ حکاکی‬hakkāki, )‫گراوری (کردن‬
gerāvari k, ‫ گراور کردن‬gerāvar k.
amosuli (amosuli) 1. ‫ باال آمده‬bālā āmade, ‫طلوع کردن‬
tolu’ karde. 2. ‫ جوانه زده‬javāne zade.
amosunTqva (amosuntkva) ‫ دم آوری‬dam āvari, ‫دم بر‬
‫ آوردن‬dam bar āvardan, ‫ بازدم در کردن‬bāzdam dar k,
‫ خستگی در کردن‬xastegi dar k.
amotana (amotana) ‫از پایین به باال آوردن‬az pāyin be
bālā, āvardan.
amotexa (amotexa) ‫ درهم شکستن‬darham šekastan.
amotvifrva (amotvifrva) ‫ مهر زدن‬mohr zadan, ‫قالب‬
‫ زدن‬γāleb zadan.
amotvifruli (amotvifruli) ‫ مهر شده‬mohr šode.
amotivtiveba (amotivtiveba) ‫ شناوری‬šenāvari,
‫ شناور شدن‬šenāvar šodan, ‫روی آب آمدن‬ruy-e āb
āmadan, ‫ آشکار شدن‬āškār šodan, ‫ فاش شدن‬fāš šodan.
amoucnobi (amoucnobi) )‫ نا گشوده (شده‬nā gošude
(šode), ‫ حدس ناپذیر‬hads nāpazir, )‫ناشناخته (شده‬
nā šenāxte (šode), ‫ حل نا شده‬hall nā šode, ‫معما‬
mo’ammā.
amouwuravi (amouwuravi) ‫وفور‬vofur, ‫ زیادی‬ziyādi,
‫ لبریزی‬labrizi, ‫ بی پایان‬bi pāyān.
amouxsneli (amouxsneli) ‫ حل ناپذیر‬hall nāpazir, ‫بی‬
‫ جواب‬bi javāb.
amofareba (amofareba) ‫ پنهان شدن‬penhān šodan,
‫ مخفی شدن‬maxfi šodan.
amofrena (amofrena) ‫ پرواز کردن‬parvāz k, ‫پرواز‬
parvāz.
amofrqveva (amofrkveva) (‫ آتش فشانی )کردن‬ātaš
fešāni (kardan), ‫ آتش افشاندن‬ātaš afšāndan, ‫آتش بیرون‬
‫ ریختن‬ātaš birun rixtan.
amofxaWna (amofxayna) ‫ خراشیدن‬xarāšidan, ‫خراش‬
‫ دادن‬xarāš dādan, ‫ چنگ و ناخن زدن‬čang-o-nāxon
zadan.
amofxeka (amofxeka)‫ پاک کردن‬pāk k, ‫تمیز کردن‬
tamiz k, ‫ تراشیدن‬tarāšidan.
amofxrewa (amofxrewa) ‫ دریدن‬daridan, ‫پاره کردن‬
pāre k.
amoqargva (amokargva) ‫ گلدوزی کردن‬golduzi k.
amoqarguli (amokarguli) ‫ گلدوزی شده‬golduzi šode.
amoqaCva (amokačva) ‫ با تلمبه خالی کردن‬bā tolombe
xāli k.
amoqmedeba (amokmedeba) ‫ عملی کردن‬amali k, ‫به‬
‫ حرکت در آوردن‬be harkat dar āvardan.
amoqolva (amokolva) ‫ پر کردن‬por k, ‫ بستن‬bastan,
‫ صاف و هموار کردن‬sāf-o-hamvār k.

amoqolili (amokolili) ‫ هموار شده‬hamvār šode,
‫ بسته شده‬baste šode, ‫ پر‬por.
amoRarva (amoγarva) ‫ چاله چاله کردن‬čāle čāle k.
amoReba (amoγeba) 1. ‫ برداشتن‬bardāštan. 2. ‫در آوردن‬
dar āvardan.
amoRebuli (amoγebuli) 1. ‫ به دست آمده‬be dast
āmade. 2. ‫ بیرون آورده شده‬birun āvarde šode. 3.
‫ استخراج شده‬estexrāj šode.
amoyvana (amoKvana) ‫بیرون آوردن کسی یا موجودی از چاه‬
‫ و چاله‬birun āvardan-e kasi ya movjudi az čāh-o-
čāle, ‫ باال آوردن‬bālā āvardan, ‫ باال کشیدن‬bālā kešidan.
amoyofa (amoKofa) )‫(از پنجره) بیرون آوردن (دست‬
(az panjare) birun āvardan (-e dast), ‫از پنجره بیرون‬
‫ آمدن‬az panjare birun āmadan, ‫ بیرون آوردن‬birun
āvardan.
amoyra (amoKra) ‫ بیرون ریختن‬birun rixtan, ‫در انداختن‬
dar āndāxtan, ‫ در آوردن و ریختن‬dar āvardan va rixtan.
amoyrili (amoKrili) ‫ دور ریخته شده‬dur rixte šode.
amoSeneba (amošeneba) ‫بنا کردن جا های خالی در‬
‫ خانه‬bana kardan-e jāhā-ye xāli dar xāne, ‫پر کردن‬
)‫ سمبه ها‬.‫ (سوراخ‬porkardan (-e surax so’mbehā).
amoSla (amošla) ‫ پاک کردن نوشته‬pāk k. nevešte, ‫خط‬
‫ زدن‬xatt zadan, ‫ (نوشته(از بین بردن‬az beyn bordan
(-e nevešte).
amoSlili (amošlili) ‫ خط خورده‬xatt xorde, ‫پاک شده‬
pāk šode.
amoSreta (amošreta) )‫ خشک کردن (چاه و چاله‬xošk
kardan (-e čāh-o-čāle), ‫ تحلیل رفتن‬tahlil raftan,‫فرسوده‬
‫ شدن‬farsude šodan.
amoSroba (amošroba) ‫ خشک کردن‬xošk k, ‫خشکاندن‬
xoškāndan.
amoCarxva (amočarxva) ‫ خراطی کردن‬xarrāti k, ‫تراش‬
‫ دادن‬tarāš dādan.
amoCiCqna (amočičkna) ‫ کندن‬kandan, ‫کند و کار نمودن‬
kand-o-kār namudan, ‫ کندن و در آوردن‬kandan va dar
āvardan.
amocana1 (amocana) ‫ مسئله‬masale. ◊ amocanis
amoxsna ‫ حل مسئله‬hall-e masale.
amocana2 (amocana) ‫ چیستان‬čistan, ‫ معما‬mo’ammā.
amocla (amocla) ‫ تخلیه کردن‬taxliye k, ‫ خالی کردن‬xāli
k, ‫ بیرون کشیدن‬birun kešidan.
amocureba (amocureba) ‫ آب کش کردن‬āb keš k, ‫روی‬
‫ آب شناور شدن‬ruy-e āb šenāvar šodan.
amoZirkva (amoZirkva) ‫ ریشه کن کردن‬riše kan k, ‫از‬
‫ ریشه در آوردن‬az riše dar āvardan.
amoZraveba (amoZraveba) 1. ‫ به حرکت در آوردن‬be
harekat dar āvardan, ‫ به حرکت در آمدن‬be harekat dar
qarTul-sparsuli leqsikoni 25
āmadan. 2. ‫ به راه انداختن‬be rāh andāxtan, ‫راه اندازی‬
‫ شدن‬rāh andāzi šodan.
amoZroba (amoZroba) ‫ کشیدن دندان‬kešidan (-e
dandān), ‫ در آوردن‬dar āvardan.
amoZueba (amoZueba) ‫ راندن‬rāndan, ‫ بیرون راندن‬birun
rāndan, ‫ بیرون کردن‬birun k, ‫ دور کردن‬dur k. ◊ kudis
~ ‫ دم را روی کول گذاشتن‬dom rā ruy-e kul gozāštan.
amoweva (amoweva) ‫ بلند کردن‬boland k.
amowera (amowera) 1. ‫آبونه‬ābune, ‫ اشتراک‬ešterāk.
2. ‫ مرخصی‬moraxxasi. 3. ‫ بیرون نویسی‬birun nevisi,
‫ اقتباس‬eγtebās.
amowerili (amowerili) 1. ‫ اقتباس شده‬eγtebās šode.
2. ‫ مرخص شده‬moraxxas šode.
amowva (amowva) ‫ سوزاندن‬suzāndan, ‫ آتش زدن‬ātaš
zandan.
amowiwkna (amowiwkna) ‫ با نشگون کشیدن‬bā nešgun
kešidan, ‫ با انبر در آوردن‬bā anbor dar āvardan.
amowmenda (amowmenda) 1. ‫ تمیزی‬tamizi, ‫تمیز کردن‬
tamiz k, ‫ پاک کردن‬pāk kardan. 2. ‫ پوست کردن‬pust k,
‫ پوست کندن‬pust kandan,‫ پر کردن‬par kandan.
amowmendili (amowmendili) ‫ پاک شده‬pāk šode, ‫تمیز‬
‫ شده‬tamiz šode, ‫ تر و تمیز‬tar-o-tamiz.
amowova (amowova) ‫ مکش‬makeš, ‫ مکیدن‬makidan.
amowurva (amowurva) ‫ تماما ً به کار بردن‬tamāman
bekār bordan, )‫ به مصرف رساندن (تا آخر‬be masraf
resāndan (tā āxar).
amowuwvna (amowuwvna) ‫ مکش‬makeš, ‫مکیدن‬
makidan.
amowydoma (amowKdoma) ‫ از بین رفتن‬az beyn raftan,
‫ نیست و نابود شدن‬nist-o-nābud šodan, ‫ مردن‬mordan,
‫ هالک شدن‬halāk šodan, ‫ هالکت‬halākat.
amowyveta (amowKveta) ‫ نابود کردن‬nābud k, ‫امحاء‬
)‫ (کردن‬emhā’ k.
amowyvetili (amowKvetili) ‫ نابود شده‬nābud šode,
‫ امحاء شده‬emhā’ šode.
amoWedva (amoyedva) ‫( میخ زدن‬mix)zadan, ‫میخ کوبیدن‬
mix kubidan, ‫ میخ کوب کردن‬mix kub k.
amoWma (amoyma) ‫ خوردن تا ته‬xordan tā tah, ‫تا ته‬
‫ خوردن‬tā tah xordan.
amoWmuli (amoymuli) 1.‫ته)خورده شده‬ ‫( (تا‬tā tah)
xorde šode. 2. )‫ با اسیده تند سوخته (شده‬bā asid-e tond
suxte (šode), ‫ با اسیده تیز آماده شده‬bā asid-e tiz āmāde
šode, ‫ با مواد شیمیائی بی اثر شده‬bā mavādd-e šimiyā-yi
bi asar šode.
amoWra (amoyra) ‫ بریدن‬boridan, ‫ قطع کردن‬γat’ k.
amoWrili (amoyrili)‫ بریده شده‬boride šode, ‫قطع شده‬
γat’ šode.
26 qarTul-sparsuli leqsikoni
amoxda (amoxda) ‫ رنج‬ranj, ‫ رنجور شدن‬ranjur šodan,
‫ رنج و محنت کشیدن‬ranj-o-mehnat kešidan, ‫رنج دادن‬
ranj dādan, ‫ محنت دادن‬mehnat dādan.
amoxdoma (amoxdoma) ‫ رنج‬ranj, ‫ محنت‬mehnat,
‫ رنجوری‬ranjuri,‫ رنج دادن‬ranj dādan, ‫محنت دادن‬
mehnat dādan, ‫ عذاب دادن‬azāb dādan, ‫ رنج کشیدن‬ranj
kešidan, ‫ عذاب کشیدن‬azāb kešidan.
amoxeva (amoxeva) ‫ کندن‬kandan, ‫ پاره کردن‬pāre k.
amoxeTqa (amoxetka) ‫ فوران کردن‬favarān k,‫فواره‬
‫ زدن‬favāre zadan. ◊ navTi amoxeTqa ‫نفت فوارن‬
‫ کرد‬naft favāran kard, (‫ نفت بیرون جست (فواره زد‬naft
birun jast (favāre zad).
amoxveva (amoxveva) ‫ پیچاندن‬pičāndan, )‫پیچیدن (روی‬
pičidan (ruye).
amoxveleba (amoxveleba) ‫سرفه ای که همراه با خلط‬
‫ آمدن است‬sorfe`i ke harāh bā xelt āmadan ast, ‫سرفه‬
‫ کردن‬sofe k.
amoxveta (amoxveta) ‫ پاک کردن‬pāk k, ‫ پاک بردن‬pāk
bordan, ‫ با خود تا ته رفتن و بردن‬bā xod tā tah roftan-
o-bordan.
amoxvneSa (amoxvneša) (‫ نفس (کشیدن‬nafas kešidan,
‫ نفس عمیق‬nafas-e amiγ (kešidan).
amoxvreta (amoxvreta) )‫ سوراخ (با مته‬surāx (bā
mate) ‫ حفر کردن‬hafr k.
amoxleCa (amoxleča) ‫ درهم شکستن‬darham šekastan.
amoxocva (amoxocva) ‫ نابودی‬nābudi, ‫ قتل عام‬γatl-e
āmm, ‫ نابود کردن‬nābud k, ‫ قتل عام کردن‬γatl-e āmm k,
‫ محو کرد‬mahv k.
amoxocili (amoxocili) ‫ قتل عام شده‬γatl-e āmm
šode, ‫ نابود شده‬nābud šode, ‫ نابود کرده شده‬nābud
karde šode.
amoxraxna (amoxraxna) ‫ پیچ دادن‬pič dādan, ‫باز کردن‬
bāz k, ‫ شل کردن‬sol k.
amoxsna (amoxsna) ‫ حل کردن‬hall k.
amoxsnili (amoxsnili) ‫ حل شده‬hall šode.
amoxtoma (amoxtoma) ‫ بیرون جستن‬birun jastan,
‫ بیرون پریدن‬birun paridan.
ampartavani (ampartavani) ‫ فاخر‬fāxer, ‫مغرور‬
maγrur, ‫ خود پسند‬xod pasand, ‫ متکبر‬motakabber.
ampartavnoba (ampartavnoba) ‫خود پسندی کردن‬
xod pasandi k, ‫ غرور‬γorur, ‫ متکبر بودن‬motakabber
budan, ‫ فخر فروشی‬faxr foruši, ‫ تکبر کردن‬takabbor k.
amperi (amperi) ‫ آمپر‬āmper.
ampermetri (ampermetri) ‫ آمپر سنج‬āmper sanj,
‫آمپرمتر‬āmpermetr.
ampiri (ampiri) ‫سبک هنری اوایل قرن‬.19 sabk-e
honari-ye avāyel-e γarne XIX.
amplituda (amplituda) ‫ نوسان‬navasān.
amplua (amplua) ‫ نقش‬naγš, ‫ رل‬rol.
ampula (ampula) ‫آمپول‬āmpul.
amputacia (amputacia) )‫ قطع کردن(عضو بدن‬γat’ k (-e
ozv -e badan), ‫ بریدن‬boridan.
amputireba (amputireba) )‫ قطع کردن (عضو بدن‬γat’ k
(-e ozv -e badan), ‫ بریدن‬boridan.
amputirebuli (amputirebuli) )‫( (عضو‬ozv-e) ‫قطع‬
‫ شده‬γat’ šode, ‫ بریده شده‬boride šode.
amJamad (amžamad) ً‫ فعال‬fe’lan, ‫ در حال حاضر‬darhāle
hāzer, ‫اکنون‬aknun.
amrezili (amrezili) ‫اخمو‬axmu, ‫ باد کرده‬bād karde,
‫ ترش رو‬torš ru, ‫ پکر‬pakar, ‫ منگ‬mang.
amreklavi (amreklavi) ‫ انعکاس دهنده‬en’ekās
dahande, ‫ بازتاب کننده‬bāz tāb konande, ‫برگردان دهنده‬
bargardān dahande.
amrigad (amrigad) ‫ اینچنین‬inčenin, ‫ بنابر این‬banā bar
in, ‫ پس‬pas.
amsrulebeli (amsrulebeli) ‫ انجام دهنده‬anjām
dahande,‫ مجری‬mojri, ‫ اجراء کننده‬ejrā’ konande, ‫ایفاگر‬
ifāgar, ‫ عامل‬āmel.
amtani (amtani) ‫ صابر‬sāber, ‫ صبور‬sabur, ‫ بردبار‬bord
bār, ‫ شکیبا‬šakibā, ‫ پرطاقت‬por tāγat.
amtanoba (amtanoba) ‫ صبوری‬saburi, ‫بردباری‬
bordbāri, ‫ تحمل‬tahammol, ‫ ایستادگی‬istādegi, ‫بردباری‬
‫ کردن‬bord bāri k, ‫ صبوری کردن‬saburi k.
amtvereba (amtvereba) ‫ گرد و غبار بر پا کردن‬gard-o-
γobār bar pā k.
amtkicebs (amtkicebs) ‫ ثابت می کند‬sābet mikonad.
amuleti (amuleti) ‫ تعویز‬ta’viz.
amunicia (amunicia) ‫ تجهیزات‬tajhizāt.
amuri (amuri) 1.‫ عشق‬ešγ, ‫ بوس و کنار‬bus-o- kenār.
2. ‫ خدای عشق‬xodāy-e ešγ.
amuSaveba (amušaveba) ‫ عملی کردن‬amali k, ‫به کار‬
‫ اندختن‬be kār andāxtan, ‫ به کار افتادن‬bekār oftādan,
manqanis ~ ‫ به کار اندختن ماشین‬be kār andāxtane
māšin.
amfeTqebeli (ampetkebeli) 1. ‫مأمور انفجار‬
ma’mur-e enfejār. 2. ‫ خراب کار‬xarābkar, ‫اخالل گر‬
exlāl gar. 3. ‫ منفجر کننده‬monfajer konande.
amfibia (ampibia) ‫ ذوحیاتین‬zuhayātin, ‫ آمفیبی‬āmfibi,
‫آبی و خاکی‬ābi vā xāki, ‫ آب خاکی‬ābxāki.
amfibraqi (ampibraki) ‫ )بیت سه هجائی (در شعر‬beyt-e
se hejāyi (dar še’r).
amfibraqiuli (ampibrakiuli) ‫شعر با ابیات سه هجائی‬
še’r bā abyāt-e se hejāyi.

amfiTeatri (ampiteatri) ‫ آمفی تئاتر‬āmfi teātr.
amfsoni (ampsoni) ‫ یار‬yār, ‫ هم پیاله‬hampiyāle.
amqari (amkari) ‫ همکار‬hamkār.
amqruli (amkruli) ‫… کارگاه‬kārgāh, ‫ کارگاهی‬kārgāhi.
amRereba (amγereba) ‫آواز خواندن‬āvāz xāndan, ‫نغمه‬
‫ سر دادن‬naγme sar dādan.
amRvreva (amγvreva) 1. ‫ تیرگی‬tiregi, ‫ گل آلودی‬gel
āludi, ‫ تیره کردن‬tire k, ‫گل آلود کردن‬gel ālud k. 2. ‫گیج‬
‫ کردن‬gij k, ‫ پریشان کردن‬parišān k. 3. ‫تحریک کردن‬
tahrik k, ‫ برانگیختن‬bar angixtan.
amRvreuli (amγvreuli) 1. ‫ تیره‬tire, ‫ گل آلود‬gel ālud,
‫ تار‬tār. 2. ‫ پریشان‬parišān.
amSenebeli (amšenebeli) ‫ سازنده‬sāzande, ‫ بنا‬bannā.
amSenebloba (amšenebloba) ‫ سازندگی‬sāzandegi,
‫ آبادانی‬ābādani, ‫ سازندگی کردن‬sāzandegi k, ‫آباد کردن‬
ābād k.
amSvenebs (amšvenebs) ‫ زینت می دهد‬zinat midahad,
‫ زیبا می کند‬zibā mikonad.
amSvidebs (amšvidebs) ‫ تسکین می دهد‬taskin
midahad, ‫ آسوده می کند‬āsude mikonad, ‫آرامی می بخشد‬
ārāmi mibaxšad.
amcirebs (amcirebs) ‫ تحقیر می کند‬tahγir mikonad,
‫ خوار می کند‬xār mikonad.
amwe (amwe) ‫ جر ثقیل‬jarr-e saγil, ‫ باال بر‬bālā bar.
amwevi (amwevi) ‫ جر ثقیل‬jarr-e saγil, ‫ باال برنده‬bālā
barande.
amwvaneba (amwvaneba) ‫ سبز شدن‬sabz šodan, ‫به‬
‫ رنگ سبز در آمدن‬be rang-e sabz dar āmadan, ‫روییدن‬
ruyidan.
amwvanebuli (amwvanebuli) ‫ سبز‬sabz, ‫ سبز شده‬sabz
šode.
amwiokebeli (amwiokebeli) ‫ ویرانگر‬virāngar.
amwoni (amwoni) ‫ قیاس کننده‬γiyās konande, ‫وزن کننده‬
vazn konande.
amwyobi (amwγobi) 1. ‫ حروف چین‬horuf čin, ‫تنظیم کننده‬
tanzim konande. 2. ‫ کوک کننده‬kuk konande.
amxanagi (amxanagi) ‫ رفیق‬rafiγ.
amxanagoba (amxanagoba) ‫ رفاقت‬rafāγat.
amxanaguri (amxanaguri) ‫ رفاقتی‬rafāγati, ‫تعاونی‬
ta’āvoni.
amxanad (amxanad) ‫ روزمره‬ruzmare, ‫ امروزی‬emruzi,
‫ فعلی‬fe’li, ‫ حاضر‬hāzer.
amxnevebs (amxnevebs) ‫ تشویق می کند‬tašviγ mikonad,
‫ نیرو می بخشد‬niru mibaxšad, ‫ دل می دهد‬del midahad,
‫ جرأت می افزاید‬jor’at miafzāyad.
amxedreba (amxedreba) ‫ تسلیح‬taslih, ‫مسلح کردن‬
qarTul-sparsuli leqsikoni 27
mosalleh k, ‫ مسلحانه قیام کردن‬mosllahahāne γiyām k.
amxsneli (amxsneli) ‫ توضیح دهنده‬towzih dahande,
‫ راهنما‬rāhnamā.
an (an) ‫ یا‬yā.
anabana (anabana) ‫ کتاب الفبا‬ketāb-e alefbā.
anabara (anabara) ‫ خودسری‬xodsari, ‫بیدادگری‬
bidādgari. ◊ bedis ~ ‫ دست روزگار‬dast-e ruzegār.
anabari (anabari) ‫ سپرده‬soporde, ‫ پس انداز‬pas andāz,
‫ سهم‬sahm.
anabeWdi (anabeydi) ‫اثر‬asar, ‫اثرات‬asarāt.
anabiozi (anabiozi) ‫ تجدید حیات‬tajdid-e hayāt, ‫زنده‬
‫ کردن‬zende k, ‫ روح بخشیدن‬ruh baxšidān, ‫آنابیوز‬
ānābiuz.
anavardeba (anavardeba) ‫(از شوق) به پرواز در آمدن‬
(az šowγ) be parvāz dar āmadan.
anazdad (anazdad) ‫ ناگهان‬nāgahān, ‫ یک مرتبه‬yek
martabe.
anazdeulad (anazdeulad) ‫ ناگهان‬nāgahān, ‫یک مرتبه‬
yek martabe.
anazdeuli (anazdeuli) ‫ ناگهانی‬nāgahāni
anazRaureba (anazγaureba) ‫ جبران‬jobrān, ‫غرامت‬
γarāmat, ‫ جبران کردن‬jobrān kardan, ‫ تالفی کردن‬talāfi
k, ‫ غرامت دادن‬γarāmat dādan.
anaTema (anatema) ‫ تکفیر‬takfir, ‫ طرد کردن‬tard k.
analizi (analizi) ‫ تحلیل‬tahlil, ‫ تجزیه‬tajziye.
analizuri (analizuri) ‫ تحلیلی‬tahlili. ◊ ~ meTodi
‫ شیوه تحلیلی‬sive-ye tahlili.
analitikosi (analitikosi) ‫ تحلیل گر‬tahlilgar.
analogia (analogia) ‫ شباهت‬šabāhat, ‫ تشبیه‬tašbih.
analogiiT ‫ از روی شباهت‬az ruye šabāhat.
analogiurad (analogiurad) ‫ بطور مشابه‬betowr-e
mošābeh.
analogiuri (analogiuri) ‫ مشابه‬mošābeh.
analogiuroba (analogiuroba) ‫ تشابه‬tašāboh, ‫مشابه‬
‫ بودن‬mošābeh budan.
ananasi (ananasi) ‫آناناس‬ānānās. ◊ ananasis muraba
‫ مربای آناناس‬morabāy-e ānānās.
anarekli (anarekli) ‫انعکاس‬enekās, ‫ بازتاب‬bāztāb,
‫ برگردن‬bargardan.
anaricxi (anaricxi) 1. ‫ کاست‬kāst, ‫ برداشت‬bardāšt.
2. ‫اخراج‬exrāj, ‫انفصال‬enfesāl, ‫عزل‬azl. 3. ‫مبلغ وضع شده‬
mablaγ-e vaz’ šode.
anarqia (anarkia) ‫هرج و مرج‬harj-o-marj. ◊
warmoebis ~ ‫ هرج و مرج تولیدی‬harj-o-marj-e
towlidi.
28 qarTul-sparsuli leqsikoni
anarqizmi (anarkizmi) ‫ هرج و مرج طلبی‬harj-o-marj
talabi, ‫آنارشیزم‬ānāršism.
anarqisti (anarkisti) ‫ هرج و مرج طلب‬harj-o-marj
talab.
anarqiuli (anarkiuli) ‫ هرج و مرج طلبانه‬harj-o-marj
talabāne, ‫ آنارشیستی‬ānāršisti.
anarqizm-sindikalizmi (anarqizm-sindika­liz­mi)
‫ آنارشیسم سندیکائی‬ānāršism-e sandikāyi.
anasaxi (anasaxi) ‫ تجسم‬tajassom, ‫ انعکاس‬en’ekās,
‫ بازتاب‬bāztāb.
anatkeCi (anatkeči) ‫ترک یا شکاف میان مغز و دوایر سنی‬
‫ درخت‬tarak yā šekāf-e miyān-e maγz va davayer-e
senni-e deraxt.
anatomi (anatomi) ‫ کالبدشناس‬kālbodšenās.
anatomia (anatomia) ‫ کالبدشناسی‬kālbodšenāsi.
anatomiuri (anatomiuri) ‫ تشریحی‬tašrihi ‫کالبدشناسی‬
kālbod šenāsi.
anaqoreti (anakoreti) ‫ منزوی‬monzavi, ‫مطرود‬
matrud.
anaqronizmi (anakronizmi) ‫ حکم منسوخ‬hokm-e
mansux. ◊ politikuri ~ ‫حکم منسوخ سیاسی‬
hokm-e mansux-e siyāsi.
anaqronistuli (anakronistuli) )‫منسوخ (شده‬
mansux (šode).
anaSuqi (anaSuki) ‫انعکاس نور‬en’ekās-e nur.
anaCexi (anačexi) ‫آشغال و فضوالت‬āšγāl-o-fozulāt,
‫ خرده ریزه‬xorde rize.
anaceri (anaceri) ‫ قطعات‬γat’āt, ‫ تکه ها‬teke hā, ‫ته مانده‬
ta hmānde.
anawyobi (anawγobi) 1. (‫ دست (ابزار‬dast (abzār), ‫دسته‬
daste, ‫ مجموعه‬majma’e. 2. ‫ حروف چینی‬horuf čini.
anawilebs (anawilebs) ‫ تقسیم می کند‬taγsim mikonad,
‫ توزیع می کند‬towzi’ mikonad.
anbani (anbani) ‫الفبا‬alefbā’.
anbanuri (anbanuri) ‫الفبائی‬alefbāyi.
angareba (angareba) ‫ غرض‬γaraz, ‫ غرض مندی‬γaraz
mandi.
angarebiani (angarebiani) ‫ مغرض‬moγrez.
angari 1
(angari) ‫ غرض‬γaraz. angariT ‫مغرضانه‬
moγrezane.
angari2 (angari) ‫ آشیانه هواپیما‬āšiyāne-ye havāpeymā.
angariSi (angariši) ‫ گزارش‬gozāreš, ‫ حساب‬hesāb,
‫ صورت حساب‬surat-e hesāb, ‫ محاسبه‬mohāsebe, ‫تخمین‬
taxmin.
angariSobs (angarišobs) ‫ حساب می کند‬hesāb
mikonad, ‫ محاسبه می کند‬mohāsebe mikonad, ‫تخمین‬
‫ می زند‬taxmin mizanad.
angariSiani (angarišiani) ‫ صرفه جو‬sarfe ju, ‫مالحظه‬
‫ کار‬molāheze kār.
angariSmiucemeli (angarišmiucemeli) ‫بی حساب‬
bihesāb, ‫ نامفهوم‬nāmafhum, ‫ غیر ارادی‬γeyr-e erādi,
‫ بی کنترل‬bikontrol.
angariSsworeba (angarišsworeba) ‫محاسبه کردن‬
mohāsebe k, ‫ تخمیم زدن‬taxmin zadan, ‫تصفیه حساب‬
‫ کردن‬tasfiye hesāb k, ‫ حساب پس دادن‬hesāb pas dādan,
‫ مقابله به مثل کردن‬moγābel-e be mesl k.
angelozi (angelozi)‫ فرشته‬ferešte, ‫ مالئکه‬malāeke.
angelozebrivi (angelozebrivi) ‫ فرشته مانند‬ferešte
mānand.
angelosi (angelosi) ‫ فرشته‬ferešte, ‫ مالئکه‬malāeke.
angina (angina) ‫ گریپ‬grip, ‫ گلودرد‬galu dard.
angoruli (angoruli) ‫ آنکارایی‬ānkārāyi, ‫موبلند‬
mubolānd, ‫ کورکی‬kurki.
angreva (angreva) ‫ خرابی‬xarābi, ‫ خراب کردن‬xarāb k,
‫ نابود کردن‬nābud k.
anda (anda) ‫ یاکه‬yāke, ‫ یا‬yā, ‫ یعنی‬ya’ni.
andaza (andaza) ‫ مثل‬masal, ‫ ضرب المثل‬zarb-ol-
masal.
andamati (andamati) ‫ مغناطیس‬maγnātis, ‫ آهن ربا‬āhan
robā.
andante (andante) ‫ یواش‬yevāš, ‫آرام‬ārām.
anderZi (anderZi) ‫ وصیت نامه‬vasiyyat nāme, ‫وصیت‬
‫ کردن‬vasiyyāt k.
anebivrebs (anebivrebs)‫ شیطانی می کند‬šeytāni
mikonad.
anekdoti (anekdoti) ‫ جک‬jok, ‫ لطیفه‬latife.
anevrizma (anevrizma) ‫ انبساط رگهای خونی‬enbesāt-e
raghāy-e xuni.
anekdoturi (anekdoturi)‫ خنده آور‬xande āvar. ◊ ~
SemTxveva ‫ اتفاق خنده آور‬etefāγ-e xande āvar, ‫اتفاق‬
‫ باور نکردنی‬etefāγ-e bāvar nakardāni.
anemia (anemia) ‫ کم خونی‬kam xuni.
anemiuri (anemiuri) ‫ بی حالی‬bi hāli,... ‫… کم خونی‬
kam xuni.
anemiuroba (anemiuroba) ‫ کم خون بودن‬kam xun
budan, ‫ بی حالی‬bi hāli.
anesTezia (anestezia) ‫ بی حسی‬bi hessi
anesTezireba ‫ بی حس کردن‬bi hess k.
anesTeziologi (anesteziologi) ‫دکتر یا متخصص بی‬
‫ حسی‬doktor yā motaxasses-e bi hessi.
aneuli (aneuli) ‫ بخار‬boxār, ‫ میدان بخار‬meydān-e
boxār.

aneqsia (aneksia) ‫ الحاق‬elhāγ, ‫ الحاق خاک‬elhāγ-e xāk.
◊ teritoriis ~ ‫ الحاق خاک‬elhāγ-e xāk.
aneqsireba (aneksireba) ‫ الحاق کردن‬elhāγ k.
anTeba (anteba) ‫ورم‬varam, ‫ التهاب‬eltehāb.
1 ‫ رقیب‬raγib.
anTeba2 (anteba) ‫ روشن کردن‬rowšan k, ‫ آتش زدن‬ātaš
zadan, ‫ سوزاندن‬suzāndan.
anTia (antia) ‫ می سوزد‬misuzad, ‫ روشن است‬rowšan
ast, ‫ شعله ور است‬so’le var ast.
anTebiTi (antebiti) ‫ التهابی‬eltehābi.
anTebuli1 (antebuli) ‫ سوزان‬suzān , ‫روشن‬
rowšan.
anTebuli (antebuli) ‫ متورم‬motavārrem.
2 ensāni, ‫ ضد بشری‬zedd-e bašari.
anTologia (antologia) ‫ منتخبات‬montaxebāt.
anTropologi (antropologi) ‫ مردم شناس‬mardom
šenās.
anTropologia (antropologia) ‫ مردم شناسی‬mardom
šenāsi.
anTropologiuri (antropologiuri) ‫مردم شناسانه‬
mardom šenāsāne, ‫مردم شناسی‬... … mardom šenāsi.
anTropometri (antropometri) ‫آنتروپومتر‬
āntropometr ‫ مردم شناس‬mardom šenās.
ankara1 (ankara) ‫ شفاف‬šaffāf.
ankara2 (ankara) ‫ مار آب زی‬mār-e āb zi.
ankesi (ankesi) ‫ چوب ماهی گیری‬čub-e māhi giri.
anketa (anketa) ‫ پرسش نامه‬porseš nāme.
anketuri (anketuri) ‫… پرسش نامه‬..porseš nāme,
‫ پرسش نامه ای‬porseš nāme`i.
anodi (anodi) ‫آند‬ānod.
anoduri (anoduri) ‫آندی‬ānodi.
anomalia (anomalia) ‫ خالف معمول‬xalāf-e ma’mul,
‫ خالف قاعده‬xalāf-e γāede.
anomaliuri (anomaliuri) ‫ غیر معمولی‬γeyr-e
ma’muli.
anonimi (anonimi) ‫ غیر مشخص‬γeyr-e mošaxxas, ‫بی‬
‫ نام‬bi nām, ‫ نامه بی نام‬nāme-ye bi nām.
anonimuri (anonimuri) ‫ بی نام‬bi nām, ‫ بی اسم‬bi esm,
‫ بی امضا‬bi emzā’.
anonsi (anonsi) ‫ آگهی‬āgahi, ‫ اعالمیه‬elāmaiy-e, ‫اعالن‬
e’lān.
anormaluri (anormaluri) ‫ غیر طبیعی‬γeyr-e tabi’i,
‫ نادرست‬nā dorost.
anofelesi (anopelesi) ‫ماالریا‬ ‫پشه‬ paše-ye
mālāriyā, ‫ آنوفلکس‬ānufeleks.
ansambli (ansambli) ‫ گروه‬goruh, ‫(هنرمندان( مجموعه‬
majmu’e (-ye honarmandān).
qarTul-sparsuli leqsikoni 29
antagonizmi (antagonizmi) ‫ تناقض‬tanāγoz, ‫تضاد‬
tazād.
antagonisti (antagonisti) ‫ ضد‬zedd, ‫ مخالف‬moxālef,
antagonisturi (antagonisturi) ‫ متضاد‬motazād,
‫ متناقض‬motanāγez.
antarqtika (antarktika) ‫ قطب جنوب‬γotb-e jonub.
antarqtikuli (antarqtikuli) ‫ قطب جنوب‬γotb-e
jonub.
antena (antena) ‫آنتن‬ānten.
antiadamianuri (antiadamianuri) ‫ ضد انسانی‬zedd-e
antibiotik[eb]i (antibiotik[eb]i) ‫داروهای آنتی بیوتیک‬
dāruhāy-e āntibiotik, ‫ پاد زیوها‬pād zivhā.
antierovnuli (antierovnuli) ‫ ضد ملی‬zedd-e melli.
antierovnuloba (antierovnuloba) ‫ضد ملی بودن‬
zedd-e melli budan.
antiTeza (antiTeza) ‫ تضاد‬tazad, ‫نظریه خالف تز‬
nazariye-ye xalāf-e tez.
antiTezisi (antiTezisi) ‫ نظریه خالف تز‬nazariye-ye
xalāf-e tez, ‫ قضاوت متضاد با حکم‬γazāvat-e motazād
bā hokm.
antikvari (antikvari) ‫ عتیقه شناس‬atiγe šenās, ‫عتیقه‬
‫ فروش‬atiγe foruš.
anti­kva­riati (antikvariati) ‫ عتیقه‬atiγe.
antikvaruli (antikvaruli) ‫ عتیقه‬atiγe, ‫آنتیک‬āntik.
◊ ~ maRazia ‫ مغازه آنتیک فروشی‬maγāze-ye antik
foruši.
antikuri (antikuri) ‫ آنتیک‬āntik, ‫ باستان‬bāstān.
antikuroba (antikuroba) ‫ آنتیک بودن‬āntik budan,
‫ باستانی بودن‬bāstāni budan.
antilopa (antilopa) ‫آهو‬āhu.
antimarqsistuli (antimarqsistuli) ‫ضد مارکسیستی‬
zedd-e mārksisti.
antimecnieruli (antimecnieruli) ‫ ضد علمی‬zedd-e
elmi.
antimecnieruloba (antimecniereba) ‫ضد علمی بودن‬
zedd-e elmi budan.
antimilitaristuli (antimilitaristuli) ‫ضد نظامی‬
‫ گری‬zedd-e nezāmi gari.
antimonopoliuri (antimonopoliuri) ‫ضد انحصاری‬
zedd-e enhesāri.
antinomia (antinomia) ‫ تضاد بین قوانین‬tazād-e beyn-e
γavānin, ‫ تضاد بین دو اصل یا مقوله‬tazād-e beyn-e do
asl ya maγule.
anti paTia (antipaTia) ‫ تنفر‬tanaffor, ‫ انزجار‬enzejār.
30 qarTul-sparsuli leqsikoni
anti paTiuri (antipaTiuri) ‫ انزجار آمیز‬enzejār āmiz,
‫ ناخوشایند‬nā xošāyand.
anti partiuli (antipartiuli) ‫ ضد حزبی‬zedd-e hezbi.
anti podi (antipodi) ‫ ضد‬zedd, ‫ خالف‬xalāf.
antireligiuri (antireligiuri) ‫ ضد دینی‬zedd-e
dini, ‫ ضد مذهبی‬zedd-e mazhabi.
antisazogadoebrivi (antisazogadoebrivi) ‫ضد‬
‫ اجتماعی‬zedd-e ejtemāyi.
antisanitariuli (antisanitariuli) ‫ضد بهداشتی‬
zedd-e behdāšti, ‫ غیر بهداشتی‬γeyr-e behdāšti.
Aantisaxelmwifoebrivi (antisa-xelmwsipoebrivi)
‫ ضد دولتی‬zedd-e dowlati.
antisemiti (antisemiti) ‫ ضد یهودی‬zedde yahud, ‫یهود‬
‫ ستیز‬yahud setiz.
antisemitizmi (antisemitizmi) ‫ یهود ستیزی‬yahud
setizi, ‫ ضد یهود بودن‬zedd-e yahud budan.
antisemituri (antisemituri) ‫ ضد یهودی‬zedd-e
yahudi.
antiseptika (antiseptika) ‫ ضد عفونی کردن‬zedd-e
ofuni k, ‫ مواد ضد عفونی کننده‬mavādd-e zedd-e ofuni
konande.
antiseptikuri (antiseptikuri) ‫ ضد عفونی‬zedd-e
ofuni.
antiteroristuli (antiteroristuli) ‫ضد تروریستی‬
zedd-e teroristi. ◊ ~ moZraoba ‫جنبش ضد تروریستی‬
jonbeše zedd-e teroristi.
antifaSisturi (antifašisturi) ‫ ضد فاشیستی‬zedd-e
fāšisti.
antifrizi (antifrizi) ‫ ضد یخ‬zedd-e yax.
antiqriste (antiqriste) ‫ ضد مسیح‬zedd-e masih.
anticikloni (anticikloni) ‫ ضد گردباد‬zedd-e
gerdbād.
antixalxuri (antixalxuri) ‫ ضد مردمی‬zedd-e
mardomi.
antonimi (antonimi) ‫ متاضد‬motāzad.
antraqti (antraqti) ‫آنتراکت‬āntrākt, ‫ تفریح‬tafrih.
antraciti (antraciti) ‫آنتراتسیت‬āntrātsit, ‫زغال سیاه‬
zoγāl-e siyāh.
antrekoti (antrekoti) ‫ استیک‬esteyk, ‫گوشت بین دنده ها‬
gušt-e beyn-e dandehā.
antrepreniori (antrepreniori) ‫کارفرمای تئاتر‬
‫ خصوصی‬kār farmāy-e teātr-e xosusi.
antrepriza (antrepriza) ‫بهره برداری از تئاتر خصوصی‬
bahre bardāri az teātr-e xosusi.
antresoli (antresoli) ‫ نیم طبقه باالی آپارتمان‬nim
tabaγe-ye bālāy-e āpārtemān.
anturaJi (anturaži) ‫ محیط‬mohit, ‫ اطراف‬atrāf, ‫حومه‬
howme.
anu (anu) ‫ یا که‬yā ke.
anfasi (anfasi) ‫ پیش‬piš, ‫ جلوی رو‬jelowy-e ru.
anfasiT ‫ از جلو‬az jelow, ‫ از مقابل‬az moγābel, ‫تمام‬
‫ رخ‬tamām rox.
anfilada (anfilada) ‫ توالی‬tavāli, ‫ تسلسل‬tasalsol.
anSlagi (anšlagi) ‫ اعالن بفروش رفتن تمام بلیط ها‬e’lān-e
be foruš raftan tamām-e belithā.
anCxli (ančxli) ‫ تند خو‬tond xu, ‫ کینه توز‬kine tuz, ‫بهانه‬
‫ گیر‬bahāne gir.
anCxloba (ančxloba) ‫ تندخوی‬tond xuyi, ‫کینه ورزی‬
kine varzi, ‫ خرده گیری کردن‬xorde giri k, ‫بهانه جویی‬
‫ کردن‬bahāne juyi k.
anci (anci) ‫ بازیگوش‬bāziguš.
anZa (anZa) 1. ‫ میخ چوبی‬mix-e čubi, ‫ پرچین‬parčin. 2.
‫ دکل‬dakal.
anjama (anJama) ‫ لوال‬lowlā, ‫ حلقه‬halγe. ◊ karis ~
‫ لوالی در‬lowlāy-e dar.
aorTqleba (aortkleba) 1. ‫ بخار شدن‬boxār šodan,
‫ تبخیر شدن‬tabxir šodan. 2. ‫ جیم شدن‬jim šodan, ‫غیب‬
‫ زدن‬γeyb zadan.
aorTqlebuli (aortklebuli) ‫ تبخیر شده‬tabxir šode,
‫ غیب زده‬γeyb zade.
aorta (aorta) ‫ بزرگ رگ سرخ‬bozorg rag-e sorx,
‫آئورت‬āort.
aoxreba (aoxreba) ‫ تاراج کردن‬tāraj k, ‫غارت کردن‬
γārat k.
aoxrebuli (aoxrebuli) ‫ ورشکسته‬var šekaste, ‫تاراج‬
‫ شده‬tārāj šode.
apaTia (apatia) ‫ بی تفاوتی‬bi tafāvoti, ‫ بی عالقه گی‬bi
alāγegi.
apaTiuri (apatiuri) ‫ بی تفاوتانه‬bitafāvotāne, ‫بی‬
‫…… عالقگی‬bi alāγegi.
apaTiuroba (apatiuroba)‫ بی تفاوت بودن‬bitafāvot
budan, ‫ بی عالقه بودن‬bi alāγe budan.
aparati (aparati) 1. ‫ دستگاه‬dastgāh. 2. ‫ پرسنل‬personel.
3. ‫ جهاز‬jehāz.
aparatura (aparatura) ‫ دستگاه ها‬dastgāhhā.
apartamenti (apartamenti) ‫ آپارتمان‬āpārtemān.
aparTeidi (aparteidi) ‫ تبعیض نژادی‬tab’iz-e nežādi.
apatridi (apatridi) ‫ غیر شهروند‬γeyr-e šahrvand,‫کسی‬
‫ که تابعیت هیچ کشوری را ندارد‬kasi ke tābeiyyat-e hič
kešvari rā nadārd.
apaSi (apaši) ‫ اوباش‬owbāš, ‫ شرور‬šarur, ‫غارتگر‬
γāratgar.

apelacia (apelacia) ‫ استیناف‬estināf, ‫ پژوهش‬pažuheš.
◊ apelaciis Setana ‫ پژوهش خواستن‬pažuheš
xāstan; apelaciis sasamarTlo ‫دادگاه تمیز‬
dādgāhe tamiz.
apendiqsi (apendiqsi) ‫ آپاندیس‬āpāndis.
apendiciti (apendiciti) ‫ آپاندیسیت‬āpāndesit.
apilpileba (apilpileba) ‫ جرقه زدن‬jaraγe zadan, ‫شعله‬
‫ ور شدن‬šo’le var šodan, ‫ سرخ شدن‬sorx šodan.
apki (apki) ‫ پرده گوش‬parde-ye guš.
aplodismenti (aplodismenti) ‫ کف زدنها‬kaf zadanhā,
‫ دست زدن‬dast zadan.
aplombi (aplombi) ‫ باد و بروت‬bād-o-barut.
aplombiT (aplombit) ‫ با باد و بروت‬bā bad-o-borut.
apogea (apogea) ‫ اوج‬owj, ‫ نهایت‬nahāyat.
apoTeozi (apoteozi) ‫ مدح‬madh, ‫ تجلیل‬tajlil.
apolitizmi (apolitizmi) ‫ القید گری سیاسی‬lāγeyd
gari-e siyāsi.
apolitikuri (apolitikuri) ‫بی اعتناء به مسائل سیاسی‬
bi e’tenā’ be masāel-e siyāsi.
apolitikuroba (apolitikuroba) ‫القیدی و بی اعتنائی‬
‫ به مسائل سیاسی‬lāγeydi va bi e’tenāyi be masāyel-e
siyāsi.
apologeti (apologeti) ‫ مداح‬maddāh.
apostrofi (apostrofi) ‫ آپوستروف‬āpostrof.
apoxti (apoxti) ‫ گوشت خشک‬gašt-e xošk, ‫گوشت ژانبون‬
gašt-e žānbon.
aprialeba (aprialeba) 1. ‫ درخشیدن‬deraxšidan. 2.
‫ جرقه زدن‬jarγe zadan, ‫ شعله ور شدن‬šo’le var šodan,
‫ مشتعل شدن‬mošta’el šodan.
aprialebuli (aprialebuli) 1. ‫ درخشنده‬deraxšande.
2. ‫ شعله ور‬šo’le var,‫ براق شده‬baraγ šode.
aprili (aprili) ‫ آوریل‬āvril.
apyroba (apKroba) 1. ‫ پاداش‬pādāš. 2. ‫ ادا کردن‬adā’ k,
‫ به جا آوردن‬be jā āvardan.
aJiotaJi (ažiotaži) ‫ جنجال‬janjāl, ‫ سفته بازی‬softe
bāzi.
aJuruli (ažuruli) 1. ‫ غربالی‬γarbāli. 2. ‫ پاک‬pāk,
‫ بسیار ظریف‬besyār zarif. 3. ‫ ماهرانه‬māherāne, ‫ریزه‬
‫ کارانه‬rize kārāne.
aJRaruneba (ažγaruneba) ‫ نرم نرم خواندن‬narm nārm
xāndan.
aJRereba (ažγereba) ‫ طنین انداز شدن‬tanin andāz
šodan.
ara (ara) ‫ نه‬nā, ‫ خیر‬xeyr.
ara- (ara) ‫ نا‬nā, ‫ غیره‬γeyr-e.
qarTul-sparsuli leqsikoni 31
araTanabari (aratanabari) ‫ نامساوی‬nā mosāvi, ‫غیر‬
‫ یکسان‬γeyr-e yeksān.
araadamianuri (araadamianuri) ‫ غیر انسانی‬γeyr-e
ensāni, ‫ غیر بشری‬γeyr-e bašari.
araarsebiTi (araarsebiti) ‫ غیر اساسی‬γeyr-e asāsi,
‫ بی اهمیت‬bi ahammiyyāt.
arabi (arabi) ‫ عرب‬arab.
arabisti (arabisti) ‫ عربی دان‬arabi dān, ‫عرب شناس‬
arab šenās.
arabunebrivi (arabunebrivi) ‫ غیر طبیعی‬γeyr-e
tabi’i, ‫ مصنوعی‬masnu’i.
arabuli (arabuli) ‫ عربی‬arabi. ◊ ~ samyaro ‫جهان‬
‫ عرب‬jahān-e arab; ~ ena ‫ زبان عربی‬zabān-e arabi.
aragamtari (aragamtari) ‫ غیر هادی‬γeyr-e hādi, ‫عایق‬
āyeγ, ‫ عایق رسانا‬γeyr-e rasānā.
aragulwrfeli (aragulwrfeli) ‫ غیر صمیمی‬γeyr-e
samimi, ‫ ناصادق‬nā sādeγ.
aradamakmayofilebeli (aradamakmaKo­fi­
lebeli) ‫ غیر کافی‬γeyr-e kāfi, ‫ غیر رضایت بخش‬γeyr-e
rezāyat baxš.
aradamajerebeli (aradamaJerebeli) ‫ نا موجه‬nā
movajjah, ‫ غیر قانع کننده‬γeyr-e γāne’ konande.
aradrouli (aradrouli) ‫ بی موقع‬bi mowγe’, ‫نا بهنگام‬
nā behengām.
araerTgzis (araertgzis) ‫ بارها‬bārhā, ‫ به کرات‬be karrāt.
araerTxel (araertxel) ‫ بارها‬bārhā, ‫ به کرات‬be
karrāt.
araviTari (aravitari) )‫ هیچ یک‬،‫ هیچ (هیچ کدام‬hič (hič
kodām, hič yek).
aravin (aravin) ‫ هیچ کس‬hič kas.
aravisi (aravisi) ‫ مال هیچ کس‬māl-e hič kas.
arazomieri (arazomieri) ‫ زیاده رو‬ziyāderow, ‫مفرط‬
mofrat, ‫ بی اعتدال‬bi e’tedāl, ‫ افراط کار‬efrāt kār.
arazusti (arazusti) ‫ نادرست‬nādorost, ‫غیر دقیق‬
γeyr-e daγiγ, ‫ مبهم‬mobham, ‫ نامشخص‬nā mošaxxas.
araTanabari (aratanabari) ‫ نابرابر‬nā barādar,
‫ نامساوی‬nā mosāvi, ‫ ناموزون‬nā mowzun, ‫ نا هنجار‬nā
hanjār.
araTanamimdevari (aratanamimdevari) ‫ نا پی گیر‬nā
pey gir.
araTanamimdevroba (aratanamimdevroba) ‫نا پی‬
‫ گیری‬nā pey giri, ‫ غیر پی گیر بودن‬γeyr-e pey gir
budan.
araTiTi (aratiti) ‫ انگشت کوچک‬angošt-e kuček.
arakanonieri (arakanonieri) ‫ غیر قانونی‬γeyr-e
γānuni, ‫ نا مشروع‬nā mašru’.
32 qarTul-sparsuli leqsikoni
arakeTilsindisieri (araketilsindisieri) 1.‫بی‬
‫ وجدان‬bi vejdān, ‫ بی انصاف‬bi ensāf, ‫ نا جوانمردانه‬nā
javānmardāne.
arakeTilSobili (araketilšobili) ‫نا جوانمرد‬ nā
jāvanmard.
arakeTilSobiloba (araketilšobileba) ‫نا جوانمردی‬
nā javānmardi, ‫ ناجوانمرد بودن‬nā jāvānmard budan.
arakeTilSobiluri (araketilšobiluri) ‫جوانمردانه‬
‫نا‬nā javānmardāne.
araki (araki) ‫ افسانه‬afsāne. saarako ‫افسانه ای‬
afsāne`i.
aralegaluri (aralegaluri) ‫ غیر علنی‬γeyr-e alani,
‫ غیر قانونی‬γeyr-e γānuni.
aramarTuli (aramartuli) ‫ غیر قابل اداره‬γeyr-e
γābel-e edāre, ‫ غیر قابل کنترل‬γeyr-e γābel-e kontrol.
aramdgradi (aramdgradi) ‫ نا استوار‬nā ostavār, ‫بی‬
‫ ثبات‬bi sebāt.
aramed (aramed) ‫اما‬ammā, ‫ الکن‬lāken.
aramzada (aramzada) ‫ حرامزاده‬harāmzāde, ‫حقه باز‬
hoγebāz, ‫ دغل کار‬daγal kār, ‫ فریبکار‬faribkār.
arami (arami) ‫ بی عدالت‬bi edālat, ‫ بی قدر‬bi γadr,
‫ قدرناشناس‬γadr nāšenās, ‫ نمک نشناس‬namak našnās.
aramiwieri (aramiwieri) 1. ‫ غیر زمینی‬γeyr-e zamini,
‫آسمانی‬āsmāni. 2. ‫ غیر واقعی‬γeyr-e vāγe’i. 3. ‫بسیار زیبا‬
besyār zibā.
aramkvrivi (aramkvrivi) ‫ غیر متراکم‬γeyr-e
motarākem, ‫ کم غلظت‬kam γelzat, ‫ سست‬sost, ‫بی دوام‬
bi davām.
aramkiTxe (aramkitxe) ‫ چاپلوس‬čāplus, ‫ پررو‬por ru.
aramonaTesave (aramonatesave) ‫غیر خویشاوند‬
γeyr-e xišāvand.
aramosazRvre (aramosazγvre) ‫ غیر هم جوار‬γeyr-e
ham javār, ‫ غیر مجاور‬γeyr-e mojāver, ‫غیر وابسته‬
γeyr-e vābaste.
aramtkice (aramtkice) ‫ غیر محکم‬γeyr-e mohkam,
‫ سست‬sost, ‫ شل‬šo’l, ‫ کم دوام‬kam davān, ‫ناپایدار‬
nāpāyedār.
aramudmivi (aramudmivi) ‫ موقت‬movaγγat, ‫غیر دائمی‬
γeyr-e dāyemi, ‫ متغیر‬motaγāyer.
aramqone (aramkone) ‫ ندار‬nadār.
aramSromeli (aramšromeli) 1. ‫ در آمد نامشروع‬dar
āmade nāmašru’, ‫ غیر کاری‬γeyr-e kāri. 2. ‫کار گریز‬
kār goriz.
aramc Tu (aramc tu) ‫ نه تنها‬na tanhā.
aramc da aramc (aramc da aramc) ‫ به هیچ قیمتی‬be
hič γimati.
aranakleb (aranakleb) ‫ حداقل‬hadd-e aγall, ...‫کمتر از‬
kamtar az, ‫ به اندازه‬be andāze-ye.
aranormaluri (aranormaluri) ‫ غیر طبیعی‬γeyr-e
tabi’i, ‫ غیر عادی‬γeyr-e ‘ādi, ‫ بی قاعده‬biγāede, ‫بی رویه‬
bi rāviye, ‫ نامناسب‬nā monāseb.
araorganizebuli (araorganizebuli) ‫غیر متشکل‬
γeyr-e motašakkel, ‫ خود به خودی‬xod be xodi, ‫نا مرتب‬
nā morattab, ‫ بی نظم و ترتیب‬bi nazm-o-tartib.
araorganuli (araorganuli) ‫ غیر آلی‬γeyr-e āli.
arapirdapiri (arapirdapiri) ‫ غیر مستقیم‬γeyr-e
mostaγim.
araJani (aražani) (‫ خامه (ترش‬xāme (-e torš), ‫خامه شیر‬
xāme-ye šir.
arara (arara) ‫هیچ‬hič, ‫هیچ چیز‬hič čiz.
araraoba (araraoba) ‫ بی ارزشی‬biarzeši, ‫ناچیزی‬
nāčizi, ‫ پست بودن‬past budan, ‫ فرو مایگی‬foru māyegi.
ararsebuli (ararsebuli) ‫غیر موجود‬γeyr-e mowjud,
‫عدم‬adam.
arasaimedo (arasaimedo) ‫ غیر قابل اطمینان‬γeyr-e
γābel-e etminān.
arasakadrisi (arasakadrisi) ‫ ناشایسته‬nā šāyeste,
‫ ناالیق‬nā lāyeγ, ‫ دور از احترام‬dur az ehterām.
arasakmao (arasakmao) ‫ ناکافی‬nā kāfi, ‫ ناقص‬nāγes.
arasakuTrivi (arasakutrivi) ‫ غیر شخصی‬γeyr-e
šaxsi.
arasamuSao (arasamušao) ‫ تعطیل‬ta’til, ‫غیر کاری‬
γeyr-e kāri.
arasapatio (arasapatio) ‫ غیر موجه‬γeyr-e movajjah,
‫ غیر محترمانه‬γeyr-e mohtaramāne.
arasasurveli (arasasurveli) ‫ نا مطلوب‬nā matlub.
arasgziT (arasgzit) ‫ به هیچ شکل‬be hič šekl, ‫به هیچ‬
‫ وجه‬be hič vajh, ‫ به هیچ طریق‬be hič tariγ, ً‫ اصال‬aslan.
arasdros (arasdros) ‫ هرگز‬hargez, ‫ هیچ وقت‬hič vaγt.
arasodes (arasodes) ‫ هرگز‬hargez, ‫ هیچ وقت‬hič vaγt.
arasruli (arasruli) ‫ ناقص‬nāγes, ‫ ناکامل‬nā kāmel,
‫ ناتمام‬nā tamām.
arasrulyofili (arasrulγofili) 1. ‫استمراری‬
estemrāri, ‫ غیر مطلق‬γeyr-e motlaγ. 2. ‫ ناقص‬nāγes,
‫ ناتمام‬nā tamām, ‫ نارسا‬nā resā.
arasrulwlovani (arasrulwlovani) ‫ نابالغ‬nā bāleγ.
araswori (araswori) ‫ نادرست‬nā dorost, ‫ اشتباه‬eštebāh,
‫ غلط‬γalat.
araferi1 (araperi) ‫ هیچ چیز‬hič čiz.
araferi2 (araperi) ‫ لزومی ندارد‬lozumi nadārad, ‫فایده‬
‫ ای ندارد‬fāyede`i nadārad, ‫ بی خود‬bi xod.
 qarTul-sparsuli leqsikoni 33

araqaTgamoleuli (arakatgamoleuli) ‫ ناتوان‬nā ‫ استدالل قانونی‬estedlāl-e γānuni.

tavān, ‫ بی قوت‬bi γovvat, ‫ درمانده‬darmānde, ‫کوفته‬ argumenti (argumenti) ‫ دلیل‬dalil, ‫ سند‬sanad.
kufte, ‫ فرتوت‬fartut.
argumentireba (argumentireba) ‫استدالل کردن‬
araqaTgamoclili (arakatgamoclili) ‫ ناتوان‬nā tavān, estedlāl k, ‫ دلیل آوردن‬dalil āvardan, ‫ سند آوردن‬sanad
‫ درمانده‬darmānde, ‫ کوفته‬kufte, zadan, ‫ بی قوت‬bi γovvat. āvardan, ‫ مدلل کردن‬modallal k.
araqaTi (arakati) ‫ قوه‬γovve, ‫ نیرو‬niru, ‫ توان‬tavān. argumentirebuli (argumentirebuli) ‫ مدلل‬modallal.
araqisi (arakisi) ‫ گردو چینی‬gerdu čini, ‫بادام زمینی‬ argusi (argusi) ‫هشیار‬hošyār, ‫ بیدار‬bidār.
bādām zamini.
ardadegebi (ardadegebi) ‫ تعطیالت‬ta’tilāt.
arayi (araγi))‫ عرق (الکل‬araγ.
are (are) ‫ عرصه‬arse, ‫ میدان‬meydān, ‫ منطقه‬mantaγe,
araCveulebrivi (aračveulebrivi) ‫ غیر عادی‬γeyr-e ‫ حوزه‬howze.
ādi, ‫ غیر معمولی‬γeyr-e ma’muli.
areali (areali) ‫ منطقه‬mantaγe.
arawarmatebiTi (arawarmatebiti) ‫ ناموفق‬nā
areva (areva) ‫ قاطی کردن‬γāti k, ‫ مخلوط کردن‬maxlut k,
movaffaγ, ‫ نا مبارک‬nā mobārak, ‫ نا فرجام‬nā farjām.
‫ قاطی شدن‬γāti šodan, ‫ مخلوط شدن‬maxlut šodan, ‫درهم‬
arawesieri (arawesieri) ‫ غیر اخالقی‬γeyr-e axlāγi, ‫نا‬ ‫ ریختن‬dar ham rixtan, ‫ قاطی پاتی شدن‬γāti-pāti šodan.
‫ جور‬nā jur, ‫ نا درست‬nā dorost, ‫ غیر شرافتمند‬γeyr-e
arev-dareva (arev-dareva) ‫ سر درگمی‬sar dar gomi,
šarāfatmand, ‫ نا درستکار‬nā dorost kār.
‫ پریشانی‬parišāni, ‫ درهم ریختگی‬dar ham rixtegi, ‫قاطی‬
araxelsayreli (araxelsaKreli) ‫ بی فایده‬bi fāyede, ‫ شدن‬γāti šodan, ‫ سردرگم شدن‬sar dar gom šodan.
‫ بی صرفه‬bi sarfe, ‫ نامناسب‬nā monāseb, ‫ نامساعد‬nā
mosāed, ‫ ناسازگار‬nā sāzgār. arekvla (arekvla) ‫ انعکاس‬en’ekās, ‫بازتاب کردن‬
bāztāb k, ‫ دفع کردن‬daf’a k.
arajansaRi (araJansaγi) ‫ غیر سالم‬γeyr-e sālem,
aremare (aremare) ‫ اطراف‬atrāf, ‫ حوالی‬havāli, ‫دور و‬
‫ رنجور‬ranjur, ‫ بیمار‬bimār, ‫ مریض‬mariz, ‫ناسالم‬
nāsālem, ‫ غیر تندرست‬γeyr-e tandorost. ‫اطراف‬dowr-o-atrāf.

arbaleti (arbaleti) ‫ تیرکمان آربالت‬tirkamān-e arena (arena) ‫ صحنه‬sahne, ‫ میدان‬meydān. ◊

politikuri ~ ‫ صحنه سیاسی‬sahney-e siyāsi;
ārbālet.
cirkis ~ ‫ میدان سیرک‬meydān-e sirk.
arbena (arbena) 1. ‫ دوان باال رفتن‬davān bālā raftan. 2.
areometri (areometri) ‫ ریزسنج‬riz sanj, ‫مایع سنج‬
‫دواندن‬davāndan.
māye’ sanj, ‫ درجه سنج مایعات الکلی و غیره‬daraje sanj-e
arbitri (arbitri) ‫ حکم‬hakam, ‫ داور‬davār. māyeāt-e alkoli-o-γeyre.
arbitraJi (arbitraži) ‫ حکمیت‬hakamiyyāt. ◊ areopagi (areopagi) 1. ‫ قاضی‬γāzi, ‫ دادگر‬dādgar. 2.
arbitraJis gadawyvetileba ‫حکم حکمیت‬ ‫ منتقد‬montaγed.
hokm-e hakamiyyat, ‫ رأی دادگاه حکمیت‬ra’y-e
areuloba (areuloba) ‫ آشفتگی‬āšoftegi, ‫ بی ترتیبی‬bi
dādgāh-e hakamiyyat; saer­Ta­So­riso ~ ‫حکمیت‬
‫ بین المللی‬hakami-yyat-e beyn-ol-melali. tartibi, ‫ شورش‬šureš, ‫ تالطم‬talātom. ◊ politikuri
~ ‫ آشفتگی سیاسی‬āšoftegi-e siyāsi; ekonomikuri ~
arbitroba (arbitroba) ‫ داوری‬dāvari, ‫حکمیت‬ ‫ سردرگمی اقتصادی‬sar dar gomi-e eγtesādi.
hakamiyyat, ‫ داوری کردن‬dāvari k, ‫ داور بودن‬dāvar
arTmeva (artmeva) ‫ سلب کردن‬salb k, ‫محروم کردن‬
budan.
mahrum k, ‫ محرومیت‬mahrumiyyat.
argadamxdeli (argadamxdeli) ‫ پرداخت نکن‬pardāxt
arTriti (artriti) ‫ درد مفاصل‬dard-e mafāsel.
nākon, ‫ اهل پرداخت نبودن‬ahl-e pardāxt nābu-dan.
arTulebs (artulebs) ‫ بغرنج می کند‬boγranj mikonad,
argamtari (argamtari) ‫ عایق‬āyeγ, ‫ نارسانه‬nā rasāne.
‫ پیچیده می کند‬pičide mikonad.
argo (argo) ‫ لهجه‬lahje, ‫ زبان مخصوص‬zabān-e
aria (aria)1. ‫آریا‬āriyā,2. ‫آواز‬āvāz.
maxsus.
arideba (arideba) ‫ جلوگیری کردن‬jelowgiri k, ‫پیشگیری‬
argoni (argoni)‫( (گاز) آرگن‬gaz-e) argon.
‫ کردن‬piš giri k, ‫ بردن‬bordan, ‫ رساندن‬rasāndan.
argotizmi (argotizmi) ‫ لهجه گرائی‬lahje gerāyi,
arieli (arieli) ‫آریایی‬āriyāyi. arielTa … ‫آریاییان‬
‫ لهجه ای‬lahje`i, ‫ منسوب به زبان مخصوص‬mansub be
zabān-e maxsus. … …āriyiyān.
ariergardi (ariergardi) ‫ عقب دار‬aγabdār, ‫پس قراول‬
argumentacia (argumentacia) ‫ استدالل‬estedlāl. ◊
susti ~ ‫ استدالل ضعیف‬estedlāl-e za’if; logikuri
pas γarāvol, ‫ نیرو های پشت جبهه جنگ‬niruhāy-e pošt-e
~ ‫ استدالل منطقی‬estedlāl-e manteγi; kanonieri ~ jebhe-ye jang.
34 qarTul-sparsuli leqsikoni
ariTmetika (aritmetika) ‫ علم حساب‬elm-e hesāb.
ariTmetikuli (ariTmetikuli) ‫ حسابی‬hesābi.
ariTmia (aritmia) ‫ اختالل ضربان قلب‬extelāl-e
zarabān-e γalb.
ariTmiuli (aritmiuli) ‫ غیر منظم‬γeyr-e monazzam.
ariTmografi (aritmografi) ‫ماشین حساب خودکار‬
māšin-e hesāb-e xodkār.
ariTmometri (aritmometri) ‫ ماشین حساب‬māšin-e
hesāb.
aris (aris) ‫ هست‬hast, ‫ است‬ast, ‫ وجود دارد‬vojud dārad,
‫ بله هست‬bale hast.
aristokrati (aristokrati) ‫ اشراف زاده‬ašrāf zāde,
‫ آریستوکرات‬āristokrāt.
aristokratia (aristokratia) ‫ اشرافیت‬ašrāfiyyat,
‫ آریستوکراسی‬āristokrāsi.
aristokratizmi (aristokratizmi) ‫ اشراف منشی‬ašrāf
maneši.
aristokratiuli (aristokratiuli) ‫ اشرافی‬ašrāfi,
‫اشراف منشانه‬ašrāf manešāne.
arlekini (arlekini) ‫ شوخ‬šux, ‫ مسخره‬masxare.
armada (armada) ‫ نیروی بزرگ دریائی‬niruy-e bozorg-e
daryāyi.
armatura (armatura) ‫ آرماتور‬ārmātur, ‫ لوازم‬lavāzem,
‫ میله گرد‬mile gerd.
armia (armia) ‫ ارتش‬ārteš, ‫ سپاه‬sepāh.
armieli (armieli) ‫ نظامی‬nezāmi, ‫ ارتشی‬arteši.
armqone (armkone) ‫ نادار‬nādār, ‫ فقیر‬faγir, ‫درمانده‬
darmānde.
arnaxuli (arnaxuli) ‫ بی سا بقه‬bi sābeγe, ‫ بی نظیر‬bi
nazir.
aromati (aromati) ‫ عطر‬atr, ‫ خوشبویی‬xošbuyi.
arsad (arsad) ‫ هیچ جا‬hič jā.
arsaidan (arsaidan) ‫ از هیچ کجا‬az hič kojā.
arseba (arseba) ‫ هستی‬hasti, ‫ وجود‬vojud.
arsebiTad (arsebitad) ً‫ اصال‬aslan, ً ‫ اساسا‬asāsan.
arsebiTi (arsebiti) ‫ اساسی‬asāsi, ‫ ماهوی‬māhowi,
‫ اصلی‬asli. ◊ arsebiTi saxeli ‫ اسم فاعل‬esm-e
fā’el.
arseboba (arseboba) ‫ موجودیت‬mowjudiyyāt, ‫وجود‬
‫ داشتن‬vojud dāštan, ‫ موجود بودن‬mowjud budan.
arsebuli (arsebuli) ‫ موجود‬mowjud.
arsenali (arsenali) ‫ زرادخانه‬zarādxāne, ‫قورخانه‬
γurxāne. ◊ atomuri ~ ‫ زرادخانه هسته ای‬zarādxāne-
ye haste`i; bioqimiuri ~ ‫زرادخانه بیوشیمیک‬
zarādxāne-ye biyošimik.
arsi (arsi) ‫ ماهیت‬māhiyyat, ‫ اصل‬asl, ‫ اساس‬asās.
arsoba (arsoba) ‫ هستی‬hasti.
artaxi (artaxi) ‫ بانداژ‬bandāž, ‫ بازوبند‬bāzu band.
arteli (arteli) ‫ شرکت تعاونی‬šerkat-e ta’āvoni. ◊
artelis wevri ‫ عضو شرکت تعاونی‬ozv-e šerkat-e
ta’āvoni; artelis kapitali ‫سرمایه شرکت تعاونی‬
sarmāye-ye šerkat-e ta’āvoni.
arteria (arteria) ‫ سرخ رگ‬sorx rag.
arteriuli (arteriuli) ‫ شریانی‬šaryāni.
arteriosklerozi (arteriosklerozi) ‫تصلب شرایین‬
tasalob-e šarāyin.
artikli (artikli) ‫ آرتیکل‬ārtikl.
artikuli (artikuli) (‫ ماده (قانون‬māde (-e γānun), ‫بند‬
‫ قانونی‬band-e γānuni.
artikulacia (artikulacia) ‫ تلفظ کردن‬talafoz k, ‫به‬
‫ زبان آوردن‬be zabān āvardan.
artileria (artileria) ‫ توپخانه‬tupxāne. ◊ sazenito
~ ‫ توپخانه ضد هوائی‬tupxāne-ye zedd-e havāyi;
reaqtiuli ~ ‫ توپخانه فشفشه ای‬tupxāne-ye
fešfeše`i; sanapiro ~ ‫ توپخانه ساحلی‬tupxāne-ye
sāheli; tanksa­winaaR­mde­go ~ ‫توپخانه ضد تانک‬
tupxāne-ye zedd-e tank; msubuqi ~ ‫توپخانه سبک‬
tupxāne-ye sabok; mZime ~ ‫ توپ خانه سنگین‬tupxāne-
ye sangin.
artisti (artisti) ‫ هنرپیشه‬honar piše.
artistuli (artistuli) ‫ هنرمندانه‬honar-mandāne,
‫ هنرمندی‬honar mandi.
arfa (arfa) ‫ هارپ‬hārp. ◊ arfis damkvreli
‫ هارپزن‬hārpzan.
arqaizmi (arkaizmi) ‫ رسم منسوخ‬rasm-e mansux, ‫رسم‬
‫ متروک‬rasm-e matruk, ‫ پدیده کهنه‬padide-ye kohne.
arqauli (arkauli) ‫ منسوخ‬mansux, ‫ کهنه‬kohne, ‫متروکه‬
matruke.
arqauloba (arkauloba) ‫ منسوخ بودن‬mansux budan,
‫ متروک بودن‬matruk budan.
arqeografia (arkeograpia) ‫جمع آوری و ثبت آثار‬
‫ باستانی‬jam’ āvari va sabt-e āsār-e bastāni.
arqeologi (arkeologi) ‫ باستان شناس‬bāstān šenās.
arqeologia (arkeologia) ‫ باستان شناسی‬bāstān
šenāsi.
arqeologiuri (arkeologiuri) ‫باستان شناسی‬... …
bāstān šenāsi, ‫ باستان شناسانه‬bāstān šenāsāne.
arqivariusi (arkivariusi) ‫ بایگان‬bāyegān.
arqivi (arkivi) ‫ بایگانی‬bāyegāni, ‫ آرشیو‬āršiv. ◊
arqivs Cabareba ‫ دادن به آرشیو‬dādan-e be āršiv,
‫ بایگانی شدن‬bāyegāni šodan.

arqiepiskoposi (arqiepiskoposi) ‫ سراسقف‬sar osγof,
‫ اسقف ارشد‬osγof-e aršad.
arqieli (arkieli) ‫ روحانی ارشد‬ruhāni-e aršad.
arqimandriti (arkimandriti) ‫ راهب ارشد‬rāheb-e
aršad, ‫ آرشیمندریت‬āršimandrit.
arqi pelagi (arkipelagi) ‫ مجمع الجزایر‬majma’-ol-
jazāyer.
arqiteqtonika (arqiteqtonika) 1. ‫ترکیب و ساختار‬
‫ چیزی‬tarkib va sāxtār-e čizi. 2. ‫بخش قشرشناسی زمین‬
‫ شناسی‬baxš-e γešr šenāsi-e zamin šenāsi.
arqiteqtori (arqiteqtori) ‫ معمار‬me’mār, ‫آرشیتکت‬
āršitekt.
arqiteqtura (arqiteqtura) ‫ معماری‬me’māri, ‫ساختمان‬
sāxtamān.
arqiteqturuli (arqiteqturuli) ‫ معماری‬me’māri. ◊
~ stili ‫ سبک معماری‬sabk-e me’māri.
arqtika (arktika) ‫ قطب شمال‬γotb-e šomāl, ◊ ~
arqtikis ‫… … قطب شمال‬γotb-e šomāl.
arqtikuli (arktikuli) ‫… … قطب شمال‬γotb-e
šomāl, ‫ قطبی‬γotbi.
arRani (arγani) ‫ آله موسیقی ارگان‬āle-ye musiγi-e
orgān.
aryi (arKi) ‫ طوس‬tus. ◊ aryis xe ‫درخت طوس‬
deraxt-e tus.
aryofna (arKofna) ‫ نیستی‬nisti, ‫ عدم‬adam, ‫غیبت‬
γeybat, ‫ عدم حضور‬adam-e hozur, ‫نبودن در جائی‬
nabudan-e dar jāyi.
arSia (aršia) ‫ حاشیه‬hašiye, ‫ کناره‬kenāre, ‫ لبه‬labe.
arSini (aršini) ‫ آرشین‬āršin. ◊ Tavisi arSiniT
gazomva ‫ قیاس به نفس کردن‬γiyās-e be nafs k.
arSiyi (aršiKi) 1. ‫ مغازله‬moγazele. 2. ‫ عاشق‬āšeγ, ‫پذیرا‬
pazirā.
arSiyoba (aršiKoba) ‫ مغازله کردن‬moγāzele k, ‫پرستاری‬
‫ کردن‬parastāri k, ‫ پذیرائی کردن‬pazirāyi k.
arCeva (arčeva) ‫ انتخاب کردن‬entexāb k, ‫ رأی دادن‬ra’y
dādan.
arCevani (arčevani) ‫ انتخاب‬entexāb.
arCeviTi (arčeviti) ‫ انتخابی‬entexābi.
arCevnebi (arčevnebi) ‫ انتخابات‬entexābāt.
arCeuli (arčeuli) ‫ منتخب‬montaxab, ‫انتخاب شده‬
entexāb šode.
arCvi (arčvi) ‫آهو‬āhu, ‫ بز کوهی‬boz-e kuhi.
arc (arc) ‫ هیچ‬hič, ‫ نه‬na.
arwivi (arwivi) ‫ عقاب‬oγāb.
arwivuli (arwivuli) ‫ عقابی‬oγābi.
qarTul-sparsuli leqsikoni 35
arxeinad (arxeinad) ‫ القیدانه‬lāγedāne, ‫فارغ بال‬
fāreγbāl, ‫ بی مباالت‬bi mobālāt.
arxi (arxi) ‫ کانال‬kānāl, ‫آبراه‬ābrāh, ‫ ترعه‬tor’e, ‫مجرا‬
majrā, ‫ راه‬rah. ◊ sarwyavi ~ ‫ قنات‬γanāt; sanaosno
~ ‫ آبراه کشتی رانی‬abrāh-e kešti rāni; di plomatiuri
arxebi ‫ راه های دیپلماتیک‬rāhhāy-e diplomātik, ‫راه‬
‫ های مسالمت آمیز‬rāhhāy-e mosālemat āmiz.
asakgadasuli (asakgadasuli) ‫ پیر‬pir, ‫ مسن‬mosenn,
‫ کهنه‬kohne.
asaki (asaki) ‫ سن‬sen, ‫ سن و سال‬senn-o-sāl.
asakovani (asakovani) ‫ بالغ‬bāleγ, ‫ بزرگ‬bozorg.
asamblea (asamblea) ‫ مجمع‬majma’. ◊
gaerTianebuli erebis organizaciis
generaluri asamblea ‫مجمع عموی سازمان ملل متحد‬
majma’-e omumi-e sāzmān-e melal-e motahed.
asanTi (asanti) ‫ کبریت‬kebrit.
as-asi (as-asi) ‫ صد‬-‫ صد‬sad- sad.
asafeTqebeli (asapetkebeli) ‫ مواد منفجره‬mavādd-e
mofajere, ‫ منفجرپذیر‬monfajer pazir, ‫منفجر شونده‬
monfajer šavande.
asawevi (asawevi) ‫ جر ثغیل‬jarr-e saγil.
asawoni (asawoni) ‫ قابل وزن‬γābel-e vazn, ‫وزن شدنی‬
vazn šodani.
asaRebi (asaγebi) ‫… … جمع کن‬jam’ kon, ‫محصول‬
‫ برداری‬mahsul bardari. ◊ puris asaRebi ‫غله جمع‬
‫ کن‬γalle jam’ kon; asaRebi manqana ‫ماشین برداشت‬
māšin-e bardāšt; asaRebi sezoni ‫فصل برداشت‬
fasl-e bardāšt.
asaxva (asaxva) ‫ وانمود کردن‬vānehmud k, ‫قلمداد کردن‬
γalamdād k, ‫ نشان دادن‬nešān dādan, ‫ترسیم کردن‬
tarsim k, ‫ وصف کردن‬vasf k, ‫ تصویر کردن‬tasvir k,
‫ نقش‬naγš.
asaxvevi (asaxvevi) ‫ باال رفتنی‬bālā raftani, ‫دوراهی باال‬
‫ رو‬dorāhi-e bālā row.
aseTi (aseti) ‫ چنین‬čenin, ‫ اینطور‬intowr, ‫اینچنین‬
inčenin, ‫ اینطور‬intowr, ‫ مثل این‬mesle in.
aseptika (aseptika) ‫ دفع عفونت‬daf’e ofunat.
aseptikuri (aseptikuri) ‫… … دفع عفونت‬daf’’-e
ofunat, ‫ دفع کننده عفونت‬daf’’ konande-ye ofunat.
asesori (asesori) ‫ دادیار‬dād yār.
aseuli (aseuli) ‫ صدگانه‬sadgāne, ‫ یک صدی‬yek sadi,
‫ صدتا‬sad tā, ‫ صدها‬sadhā.
asvla (asvla) ‫ باال روی‬bālā rowi, ‫باال‬ ‫ رفتن‬bālā
raftan, ‫ طلوع کردن‬tollu’ k.
asTeniuri (asteniuri) ‫ الغر اندام‬lāγar andām.
asTma (astma) ‫ تنگی نفس‬tangi-e nafas, ‫ نفس تنگی‬nafas
tangi.
36 qarTul-sparsuli leqsikoni
asi1 (asi) ‫ تک پرواز‬tak parvāz, ‫ خلبان‬xalaban.
asi (asi) ‫ صد‬sad.
2 dādan,‫ دست و پنجه نرم کردن‬dast-o-panje narm k,
asignacia (asignacia) ‫ اسکناس‬eskenās.
asigneba (asigneba) ‫ اختصاص‬extesās, ‫تخصیص‬
taxsis, ‫ اختصاص دادن‬extesās dādan, ‫(دادن(تخصیص‬
taxsis (dādan).
asignebuli (asignebuli) ‫ تخصیص داده شده‬taxsis
dāde šode, ‫ اختصاص داده شده‬extesās dāde šode. ◊ ~
Tanxa ‫ مبلغ تخصیص داده شده‬mablaγ-e taxsis dāde
šode, ‫ مبلغ اعتباری‬mablaγ-e e’tebāri.
asimetriuli (asimetriuli) ‫ غیر قرین‬γeyr-e γarin.
asimiliacia (asimilacia) ‫ تجانس‬tajānos, ‫ادغام‬
edγām, ‫ تحلیل‬tahlil. ◊ ZalmomreobiTi ~ ‫تحلیل‬
‫ جبری‬tahlil-e jabri, ‫ ادغام جبری‬edγām-e jabri.
asimilireba (asimilireba) ‫ متجانس کردن‬motajānes
k, ‫ همگون کردن‬hamgun k, ‫ همگون شدن‬hamgun šodan,
‫ تحلیل رفتن‬tahlil raftan.
asistenti (asistenti) ‫ دستیار‬dastyār, ‫ کمک‬komak.
◊ operatoris ~ ‫ دستیار فیلم بردار‬dastyār-e film
bardār; profesoris ~ ‫ دستیار استاد‬dastyār-e
ostād, ‫ استادیار‬ostādyār.
asistentoba (asistentoba) ‫ معاونت‬mo’āvenat,
‫ دستیاری‬dastyāri, ‫ معاونت کردن‬mo’āvenat k, ‫کمک‬
‫ کردن‬komak k.
asketi (asketi) ‫ مرتاض‬mortāz.
asketizmi (asketizmi) ‫ انزوا جوئی‬enzevā juyi,
‫ مرتاضی گری‬mortāzi gari.
asketuri (asketuri) ‫ انزوا جویانه‬enzavā juyāne, ‫ریاضت‬
‫ کشانه‬riyāzat kešāne. ◊ asketuri cxovrebis
stili‫ شیوه انزواجویانه زندگی‬šive-ye enzevā ju­yā­
ne-ye zendegi.
askili (askili) ‫ ورد وحشی‬vard-e vahši, ‫نسترن‬
nastaran, ‫ گل نسترن‬gol-e nastaran, ‫ میوه نسترن‬mive-
ye nastaran.
askorbinis mJava (askorbinis mžava) ‫ویتامین سی‬
vitāmin C, ‫ اسید اسکوربیک‬asid eskorbik, ‫آسپیرین‬
āspirin.
asli (asli) ‫ رونوشت‬runevešt, ‫ کپی‬kopi, ‫ کپیه‬kopiye.
aso (aso) ( ‫ حرف (حروف‬harf (horuf).
asobiT (asobit) ‫( (به) صد ها‬be) sadhā, ‫ خیلی‬xeyli.
asoTamwyobi (asotamwKobi) ‫ حروف چین‬horuf čin.
asortimenti (asortimenti) ‫ تنوع‬tanavo’, ‫ترکیب‬
tarkib.
asociacia (asociacia) ‫ اتحادیه‬ettehādiyye, ‫انجمن‬
anjoman.
asparezi (asparezi) ‫ میدان‬meydān, ‫ عرصه‬arse ‫رشته‬
rešte.
asparezoba (asparezoba) ‫ مسابقه دادن‬mosābeγe
‫ مناظره کردن‬monāzere k.
aspeqti (aspekti) ‫ جهت‬jehat, ‫ جانب‬jāneb, ‫ بعد‬bo’d,
‫ وضع‬vaz’, ‫ حالت‬hālat.
aspiranti (aspiranti) ‫ آسپیرانت‬āspirānt, ‫کسی که دوره‬
‫ نامزدی دکترا را می گذراند‬kasi ke dowre-ye nāmzadi-e
doktorā rā migozārand.
aspirantura (aspirantura) ‫ دوره نامزدی دکترا‬dowre-
ye nāmzadi-e doktorā.
aspirini (aspirini) ‫آسپیرین‬āspirin.
asrialeba (asrialeba) ‫ لیزخوردن‬liz xordan, ‫لغزیدن‬
laγzidan.
asruleba (asruleba) ‫ عملی کردن‬ameli k, ‫انجام دادن‬
anjām dādan, ‫ اجراء کردن‬ejrā’ k.
asteroidi (asteroidi) ‫ سیاره خرد‬sayāre-ye xord,
‫ سنگ آسمانی‬sang-e āsmāni.
astigmatizmi (astigmatizmi) ‫آستیگماتیسم‬
āstigmātism.
astra (astra) ‫ گل مینا‬gol-e minā.
astrologi (astrologi) ‫ ستاره بین‬setāre bin, ‫طالع بین‬
tāle’ bin.
astrologia (astrologia) ‫ طالع بینی‬tāle’ bini, ‫ستاره‬
‫ بینی‬setāre bini.
astrologiuri (astrologiuri) ‫طالع بینانه‬ tāle’
bināne, ‫… … طالع بینی‬tāle’ bini.
astronavti (astronavti) ‫ فضانورد‬fazā navārd.
astronavtika (astronavtika) ‫ فضانوردی‬fazānavārdi.
astronomi (astronomi) ‫ ستاره شناس‬setāre šenās.
astronomia (astronomia) ‫ ستاره شناسی‬setāre šenāsi.
astronomiuli (astronomiuli) 1. ‫ ستاره شناسی‬setāre
šenāsi, ‫ ستاره شناس‬setāre šenās. 2. (‫بیش از حد باال (رقم‬
biš az hadd bālā (raγam).
astrofizika (astrofizika) ‫ آستروفیزیک‬āstrofizik.
asuli (asuli) ‫ دختر‬doxtar. ◊ midia mahdis ~a
‫ میدیا دختر مهدی است‬Midiā daxtare Mahdi ast.
asfalti (asfalti) ‫ اسفالت‬āsfālt.
asfaltirebuli (asfaltirebuli) ‫ آسفالت شده‬āsfālt šode.
aswil (aswil) ‫ صدبار‬sad bār.
aswilad (aswilad) ‫ صدبار‬sad bār, ‫ صد تکه‬sad teke.
aswliani (aswliani) ‫ صدساله‬sad sāle.
aswlovani (aswlovani) ‫ صدساله‬sad sāle.
asxivosneba (asxivosneba) ‫ تابناکی‬tābnāki, ‫روشن‬
‫ کردن‬rowšan k, ‫ تابناک شدن‬tābnāk šodan, ‫تابناک شدن‬
tābnāk šodan.

asxma (asxma) ‫ نخ کردن‬nax k, ‫ مسلح کردن‬mosallah k.
atamani (atamani) ‫ سرکرده‬sarkarde. ◊ yaCaRebis ~
‫ سرکرده راه زنان‬sarkarde-ye rāhzanan.
atami (atami) ‫ هلو‬holu, ‫ درخت هلو‬deraxt-e holu.
atana (atana)1. ‫ باال بردن‬bālā bordan, ‫ بلند کردن‬boland
k.2. ‫ تحمل کردن‬tahammol k.
ataceba (ataceba) ‫ عالقمند شدن‬alāγemand šodan.
atelie (atelie) 1. ‫ استودیو‬estudiyo. 2. ‫ کارگاه‬kārgāh.
3. ‫ سالن‬sālon. 4. ‫ خیاطی‬xayāti. ◊ modis ~ ‫سالن مد‬
sālon-e mod.
atestati (atestati) ‫ گواهی نامه‬gavāhi nāme, ‫دیپلم‬
diplom.
atestacia (atestacia) 1. ‫ معرفی‬ma’arrefi, ‫تعرفه خدمت‬
ta’refe-ye xedmat, ‫ معرفی نامه‬mo’arrefi nāme. 2.
‫ معرفی کردن‬mo’arrefi k.
atireba (atireba) ‫ گریستن‬geristan, ‫ گریه کردن‬gerye k,
‫ گریاندن‬geryāndan.
atkiveba (atkiveba) ‫ به درد آمدن‬be dārd āmadan, ‫بیمار‬
‫ شدن‬bimār šodan.
atlasi1 (atlasi) ‫ پارچه اطلس‬pārče-ye atlas.
atlasi2 (atlasi) ‫ نقشه‬nāγše. ◊ geografiuli ~ ‫نقشه‬
‫ جعرافیائی‬nāγše-ye joγrāfiyāyi.
atmasna (atmasna) ‫ چسباندن‬časbāndan, ‫تکیه دادن‬
takiye dādan.
atmosfero (atmosfero) ‫آتمسفر‬ātmosfer, ‫ جو‬jaw. ◊
atmosferos zeda fenebi ‫ اقشار فوقانی جو‬aγšār-e
fowγāni-e jaw; megobrul atmosferoSi ‫در‬
‫ محیط دوستانه‬dar mohit-e dustāne.
atmosferuli (atmosferuli) ‫ جوی‬jawi, ‫هوایی‬
havāyi. ◊ ~ naleqebi ‫ بارندگی‬bārandegi.
atomguli (atomguli) ‫ هسته اتم‬haste-ye atom.
atomi (atomi) ‫ اتم‬atom.
atomiani (atomiani) ‫ ظرفیت‬zarfiyyat, ‫والنت اتمی‬
valent-e atomi.
atomisti (atomisti) ‫ اتمیست‬atomist.
atomisturi (atomisturi) ‫ اتمی‬atomi.
atommcodne (atommcodne) ‫ اتم شناس‬atom šenās.
atomuri (atomuri) ‫ هسته ای‬haste`i, ‫ اتمی‬atomi.
atonia (atonia) ‫ضعف و سستی ماهیچه ها و دیگر اعضاء‬
za’f va sosti-e māhičehā va digar a’zā’.
atraqcioni (atraqcioni) ‫ اتراکسیون‬atrāksion, ‫عملیات‬
‫ آکروباسی‬amaliyyāt-e ākrobāsi.
atributi (atributi) ‫ صفت مشخصه‬sefat-e mošaxasse.
atributuli (atributuli) ‫ صفت مشخصه‬sefat-e
mošaxxasse.
qarTul-sparsuli leqsikoni 37
atropini (atropini) ‫ آتروپین‬ātropin.
atrofia (atrofia) ‫ بی جانی‬bi jāni, ‫ بی حسی‬bi hesi.
atrofireba (atrofireba) ‫ بی جان کردن‬bi jān k, ‫بی‬
‫ حس کردن‬bi hess k, ‫ بی جان شدن‬bi jān šodan.
atrofirebuli (atrofirebuli) ‫ بی حس شده‬bi hess
(šode) ‫ بی جان‬bi jān.
ats (avtomaturi telefonis sadguri) ATS
‫ مرکز تلفن خودکار‬markaz-e telefon-e xodkār.
ataSe (ataše) ‫ وابسته‬vābaste. ◊ samxedro ~ ‫وابسته‬
‫ نظامی‬vābaste-ye nezāmi; kulturis ~ ‫اتاشه‬
‫ فرهنگی‬atāse-ye farhangi.
atuzva (atuzva) ‫ بیرون آمدن‬birun āmadan, ‫بیرون‬
‫ جستن‬birun jastan.
atydoma (atKdoma) ‫ آغاز شدن‬āγaz šodan, ‫در گرفتن‬
dar gereftan, ‫ جرقه زدن‬jaraγe zadan.
auarebeli (auarebeli) ‫ بی نهایت‬bi nahayāt, ‫بی شمار‬
bi šomār.
augi (augi) ‫ رسوایی‬rosvāyi, ‫ ننگ‬nang.
audiencia (audiencia) 1. ‫ بار‬bār. 2. ‫دیدار‬didār.
auditoria (auditoria) ‫ اطاق درس‬otāγ-e dars, ‫حضار‬
hozzār.
auduRari (auduγari) ‫ جوش نخورده‬juš naxorde.
auzi (auzi) ‫ حوض‬howz, ‫ استخر‬estaxr.
auTvisebeli (autvisebeli) ‫ غیر فراگیر‬γeyr-e farāgir,
‫ غیر قابل دست یابی‬γeyr-e γābel-e dast yābi, ‫بکر و بایر‬
bekr-o-bāyer.
auli (auli) (‫ ده (کوهستانی‬deh[-e kuhestāni].
auracxeli (auracxeli) ‫ بی شمار‬bi šomār, ‫بی نهایت‬
bi nahayāt.
aurzauri (aurzauri) ‫ دوندگی‬davandegi, ‫شلوغی‬
šoluγi, ‫ گیر و دار‬gir-o-dār, ‫ ولوله‬valvale, ‫هنگامه‬
hengāme, ‫ دست پاچگی‬dast pāčegi, ‫سراسیمگی‬
sarāsimegi.
autaneli (autaneli) ‫ناپذیر‬ ‫تحمل‬ tahammol
nāpazir,‫ طاقت فرسا‬tāγat farsā.
auti (auti) ‫ اوت‬owt, ‫ خارج‬xārej.
autodafe (autodafe) ‫ سوختن‬suxtan, ‫ به آتش سپردن‬be
āteš sepordan.
auqcioni (aukcioni) ‫ حراج‬harrāj, ‫ مزایده‬mozāyede.
◊ auqcionze gayidva ‫ حراج کردن‬harrāj k, ‫به مزایده‬
‫ گذاشتن‬be mozāyede gozāštan.
auRebeli (auγebeli) ‫ غیر واصله‬γeyr-e vāsele,
‫ نا رسیده‬nā raside, ‫ ناحاصله‬nā hāsele, ‫غیر دریافتی‬
γeyr-e daryāfti, ‫ دست نایافتنی‬dast nā yāftani, ‫تسخیر‬
‫ ناپذیر‬tasxir nā pazir, ‫ غیر قابل دسترسی‬γeyr-e γābel-e
dastresi.
38 qarTul-sparsuli leqsikoni
auRelvebeli (auγelvebeli) ‫آرام‬ārām, ‫بی سر و صدا‬
bi sar-o-sedā, ‫ دنج‬denj.
auCqarebeli (aučkarebeli) ‫ بی عجله‬bi ajale, ‫آهسته‬
āheste.
aucilebeli (aucilebeli) ‫ حتمی‬hatmi, ‫ ناگزیر‬nā
gozir, ‫ اجتناب ناپذیر‬ejtnāb nāpazir.
auwereli (auwereli) ‫ بی وصف‬bi vasf, ‫وصف ناشده‬
vasf nāšode.
auxseneli (auxsneli) ‫ غیر قابل توضیح‬γeyr-e γābel-e
towzih,‫ نامفهوم‬nā mafhum.
afazia (afazia) ‫ از دست دادن قدرت تکلم‬az dast dādan-e
γodrāt-e takallom.
afareba (afareba) )‫ گرفتن (ماه و خورشید‬gereftan [-e
māh o xoršid], ‫ مانع شدن‬mān’e šodan, ‫ سد کردن‬sadd
k, ‫ بستن‬bastan, ‫ پرده پوشیدن‬parde pušidan, ‫پوشیده شدن‬
pušide šodan, ‫ پوشیدن‬pušidan.
afarTxaleba (afarTxaleba) ‫سر و صدا به راه اندختن‬
sar-o-sedā be rāh andāxtan.
afeTqeba (apetkeba) ‫ انفجار‬enfejār, ‫منفجر کردن‬
monfajer k, ‫ ترکاندن‬tarakāndan,‫ ترکیدن‬tarakidan,
‫ منفجر شدن‬mofajer šodan.
afeTqebuli (apetkebuli) ‫ منفجر شده‬mofajer šode.
aferadeba (aperadeba) ‫ رنگ رزی‬rang razi, ‫رنگ‬
‫ کردن‬rang k, ‫ زینت دادن‬zinat dādan.
aferisti (aferisti) ‫ حقه باز‬hoγγe bāz, ‫کاله بردار‬
kolāh bardār.
aferistoba (aferistoba) ‫ حقه بازی کردن‬hoγγe bāzi
k, ‫ حقه باز بودن‬hoγγe bāz budan.
aferistuli (aferistuli) ‫ حقه بازانه‬hoγγe bāzāne.
afTari (afTari) ‫ کفتار‬kaftār.
afTiaqi (afTiaqi) 1. ‫ داروخانه‬daruxāne, ‫دراگ استور‬
derāg estor. 2. ‫ جعبه کمک های او اولیه‬ja’be-ye komak
hāy-e avvaliye. ◊ saSinao ~ ‫جعبه دارویی خانه‬
ja’be-ye dāruyi-e xāne.
afiqsi (afiqsi) ‫ آفیکس‬āfiks, ‫مجموعه پیشوند و پسوند های‬
‫ کلمه‬majmu’e-ye pišvan-o-pasvand hāy-e kalame.
afiSa (afiša) ‫ آفیش‬āfiš, ‫اعالن‬e’lān, ‫ آگاهی‬āgāh.
afiSireba (afišireba) ‫ تظاهر کردن‬tazāhor k.
aforiaqeba (aforiaqeba) ‫ به هیجان آوردن‬be hayajān
āvardan, ‫ بر انگیختن‬bar āngixtan, ‫ به هیجان در آمدن‬be
hayajān dar āmadan.
aforizmi (aforizmi) ‫ حکمت‬hekmat, ‫کالم قصار‬
kalām-e γesār.
aforizmuli (aforizmuli) ‫ حکمت آمیز‬hekmat āmiz,
‫ کلمات قصار‬kalamāt-e γesār.
afra (afra) ‫ بادبان‬bādbān.
afrena (afrena), ‫ پرواز کردن‬parvāz k, ‫به پرواز در آمدن‬
be parvāz dar āmadan.
afrTxialeba (afrTxialeba) ‫ جستن‬jastan, ‫از جا باال‬
‫ کنده شدن‬az jā bālā konde šodan, ‫ پریدن‬paridan, ‫از جا‬
‫ بلند شدن‬az jā boland šodan.
afrialeba (afrialeba) ‫ به پرواز در آوردن‬be parvāz
dar āvardan, ‫ به پرواز در آمدن‬be parvāz dar āmadan,
‫ به اهتزاز در آمدن‬be ehtezāz dar āmadan.
afriani (afriani) ‫ بادبان دار‬bādbān dār, ‫ با بادبان‬bā
bādbān, ‫ بادی‬bādi.
afrika (afrika) ‫ آفریقا‬āfriγā.
afrikeli (afrikeli) ‫آفریقائی‬āfriγāyi, ‫اهل قاره آفریقا‬
ahl-e γāre-ye āfriγā.
afrikuli (afrikuli) ‫ آفریقائی‬āfriγāyi.
afrutuneba (afrutuneba) ‫ فیف کردن‬fif k, ‫قر قر کردن‬
γor γor k.
afueba (afueba) ‫ باال آمدن خمیر‬bālā āmadan-e xamir,
‫ بر آمده کردن‬bar āmade k, ‫ باد کردن‬bād k.
afusfuseba (afusfuseba) ‫ به تکاپو افتادن‬be takāpu
oftādan, ‫ تکاپو کردن‬takāpu k, ‫ دوندگی کردن‬davandegi
k, ‫ ناشکیبائی کردن‬nā šakibāyi k, ‫ بی قراری‬bi γarāri.
afska (afska) ‫ غشاء‬γešā’, ‫ غشر‬γešr.
afSeka (afšeka) 1. ‫ بلند کردن‬bolan k, ‫ باال زدن‬bālā
zadan, ‫ باال انداختن‬bālā andāxtan, ‫ پاره کردن‬pāre k. 2.
‫ مزاحمت‬mozāhemat.
afxazeTi (afxazeTi) ‫آبخازیا‬ābxāziyā, ‫آبخازستان‬
ābxāzestan. ◊ afxazeTis av­to­no­miuri
respublika ‫ جمهوری خودمختارآبخازستان‬jomhuri-e
xodmoxtār-e ābxāzestan.
afxazi (afxazi) ‫ آبخازی‬ābxāzi.
afxazurad (afxazurad) ‫ به زبان آبخازی‬be zabān-e
ābxāzi.
afxazuri (afxazuri) ‫آبخازی‬ābxāzi.
afxeka (afxeka) ‫ زدودن‬zedudan, ‫ تراشیدن‬tarāšidan.
afxekili (afxekili) ‫ ساییده‬sāyide, ‫ زدوده شده‬zedude
šode.
aq (ak) ‫ اینجا‬injā.
aqa-iq (aka-ik) ‫ اینجا و آنجا‬injā-o-ānjā.
aqaveba (akaveba) ‫ خارش کردن‬xāreš k, ‫ خاریدن‬xāridan.
aqamde (akamde) ‫ تا اینجا‬tā injā, ‫ تا کنون‬tā konun, ‫تا‬
‫ حاال‬tā hālā.
aqandazi (akandazi) ‫ خاک انداز‬xāk andāz, ‫آشغال گیر‬
āšγāl gir.
aqauri (akauri) ‫ محلی‬mahalli, ‫ بومی‬bumi ‫ اینجایی‬injāyi.
aqafeba (akafeba) ‫ صابون زدن‬sābun zadan, ‫کف کردن‬
kaf k.

aqedan (akedan) ‫ از اینجا‬az injā, ‫ از این به بعد‬az in be
bā’d.
aqeT (aket) ‫ به اینجا‬be in jā, ‫اینجا‬in jā.
aqeT-iqiT (aket-ikit) ‫ اینجا – آنجا‬in jā-ān jā.
aqeTken (aketken) ‫ به این طرف‬be intaraf, ‫به این سمت‬
be in samt.
aqve (akve) ‫ در دم‬dar dam, ‫ آنان‬ānan, ‫ یک راست‬yek
rāst, ‫ همین جا‬hamin jā.
aqviTineba (akvitineba) ‫ به زاری افتادن‬be zāri
oftādan, ‫ به گریه افتادن‬be gerye oftādan.
aqviTinebuli (akvitinebuli) ‫ گریان‬geryān, ‫پر فغان‬
por faγān.
aqvs (akvs) ‫ دارد‬dārad.
aqlemi (aklemi) ‫ شتر‬šotor.
aqoTeba (akoteba) ‫ ریخت و پاش کردن‬rixt-o-pāš k,
‫درهم ریختن‬dar ham rixtan, ‫ گل آلود کردن‬gel ālud k,
‫ گیژ کردن‬giž k.
aqoSineba (akošineba) ‫ نفس تنگی‬nafas tangi.
aqrola (akrola) ‫ فرار کردن‬farār k, ‫ به چاک زدن‬be
čāk zadan.
aqroladi (akroladi) ‫ پرنده‬parande, ‫ لغزنده‬laγzande,
‫ در رونده‬dar ravande, ‫ فرار‬farrār.
aqroladoba (akroladoba) 1. ‫فراری‬ farrāri. 2.
‫ چاالکی‬čālāki.
aqseleracia (akseleracia) ‫ شتاب رشد و نمو‬setāb-e
rošd-o-nemow.
aqsioma (aksioma) ‫ واقعیت آشکار‬vāγeiyyat-e āškār,
‫ حقیقت مسلم‬hāγiγat-e mosallam, ‫ بدیهیات‬badihiyyāt.
aqti1 (akti) ‫اقدام‬eγdām, ‫عمل‬amal.
aqti2 (akti) ‫ سند‬sanad, ‫ فیصله نامه‬feysale nāme.
aqtivi1 (aktivi) ‫ دارائی‬dārāyi.
aqtivi2 (aktivi) ‫ فعالین‬fa’ālin.
aqtivizacia (aktivizacia) ‫ تشدید‬tašdid, ‫افزایش‬
afzāyeš, ‫ فعال تر کردن‬fa’āl tar k, ‫ فعالتر شدن‬fa’āl tar
šodan.
aqtivisti (aktivisti) ‫ فعال‬faāl, ‫ عضو فعال‬ozv-e fa’āl.
aqtioroba (aktioroba) ‫ هنرمندی‬honarmandi, ‫هنرپیشه‬
‫بودن‬honar piše budan.
aqtiurad (aktiurad) ‫ فعاالنه‬fa’ālāne, ‫مجدانه‬
mojeddāne.
aqtiuri (aktiuri) ‫ فعال‬fa’āl.
aqtiuri (aktiuri) ‫ فزونی‬fozuni, ‫ اکتیو‬aktiv. ◊ ~
balansi ‫ تراز نامه اکتیو‬tarāz nāme-ye aktiv.
aqtualuri (aktualuri) ‫ مبرم بودن‬mobram budan,
‫ روزمره‬ruzmare.
qarTul-sparsuli leqsikoni 39
aqtualoba (aktualoba) ‫ مبرم بودن‬mobram budan,
‫ فعلیت‬fe’liyyat, ‫ابرام‬ebrām.
aquxeba (akuxeba) ‫ به غرش در آمدن‬be γorreš dar
āmadan.
aqcenti (akcenti) ‫ لهجه‬lahje, ‫ تکیه‬takye.
aqcepti (akcepti) ‫ قبول پرداخت برات‬γabul-e pardāxt-e
barāt, ‫ قبولی‬γabuli.
aqcia1 (akcia) ‫ سهام‬sahām. ◊ aqciis fasi ‫نرخ سهام‬
nerx-e sahām.
aqcia2 (akcia) ‫اقدام‬eγdām, ‫عمل‬amal. ◊
di plomatiuri ~ ‫ اقدام دیپلماتیک‬eγdām-e
diplomātik; samxedro ~ ‫ اقدام نظامی‬eγdām-e
nezāmi.
aqcizi (akcizi) ‫ مالیات غیر مستقیم‬māliyāt-e γeyr-e
mostaγim.
aqcioneri (akcioneri) ‫ سهام دار‬sahām dār, ‫صاحب‬
‫ سهام‬sāheb-e sahām.
aRar (aγar) ‫ نا‬nā, ‫ نه‬na, ‫ خیر‬xeyr, ‫ نه‬na ‫ نه بیش‬nabiš,
‫ گر نه‬gar na.
aRara (aγara) ‫ نه‬na, ‫ نه بیش‬na biš, ‫ گرنه‬gar na.
aRaravin (aγaravin) ‫ دیگر هیچ کس‬digar hič kas,‫کسی‬
‫ بیش خیر‬biš kasi xer.
aRarasodes (aγarasodes) ‫هرگز‬har gez, ‫هیچ وقت‬hič
vaγt.
aRaraferi (aγaraferi) ‫هیچ‬hič, ‫ دیگر هیچ‬digar hič.
aRarsad (aγarsad) ‫ هیچ کجا‬hič kojā, ‫ دیگر هیچ جا‬digar
hič jā.
aRaRadeba (aγaγadeba) ‫بیانیه خواندن‬ bayāniye
xāndan, ‫ بیانه دادن‬bayāniye dādan.
aRgva (aγgva) ‫ نابود کردن‬nābud k, ‫ نیست کردن‬nist k, ‫با‬
‫ خاک یکسان کردن‬bā xāk yeksān k.
aRgzneba (aγgzneba) ‫ بر انگیختن‬bār angixtan, ‫تحریک‬
‫ کردن‬tahrik k, ‫ وا داشتن‬vā dāštan.
aRgznebuli (aγgznebuli) ‫ بر انگیخته شده‬bar angixte
šode, ‫ تحریک شده‬tahrik šode.
aRdgena (aγdgena) ‫ بازسازی‬bāz sāzi, ‫ اعاده‬e’āde, ‫بر‬
‫ قراری مجدد‬bar γarāri-ye mojaddad, ‫ از سر گیری‬az
sar giri.
aRdgenili (aγdgenili) ‫ تجدید شده‬tajdid šode, ‫باز‬
‫ سازی شده‬bāz sāzi šode, ‫ ترمیم شده‬tarmim šode.
aRdgoma1 (aγdgoma) ‫ بعث‬ba’s, ‫ زنده شدن‬zende šodan,
‫ بعثت کردن‬be’sat’ k.
aRdgoma2 (aγdgoma) ‫ بعثت مسیح‬be’sat-e masih, ‫فصح‬
fesh, )‫ عید فطیر (یهودیان‬ayd-e fetir (-e yahudiyān).
aRdgoma3 (aγdgoma) ‫ علیه کسی به پا خاستن‬alayh-e kasi
be pā xāstan.
40 qarTul-sparsuli leqsikoni
aReba (aγeba) ‫ بر داشتن‬bar dāštan.
aRebs (aγebs) ‫ بر می دارد‬bar midārad.
aRebmicemoba (aγebmicemoba) ‫ داد و ستد‬dād-o-
setad, ‫ بازرگانی‬bāzargāri.
aRebuli (aγebuli) ‫ بر داشته شده‬bar dāšte šode.
aRelveba (aγelveba) ‫ شور‬šur, ‫ بلوا‬balvā, ‫ آشوب‬āšub,
‫ هرج و مرج‬harj-o-marj ‫ طغیان‬toγyān.
aRelvebuli (aγelvebuli)‫ آشوب شده‬āšub šode, ‫به‬
‫ طغیان آمده‬be toγyān āmade.
aRemateba (aγmateba) ‫اضافه است‬ezāfe ast, ‫بیش است‬
biš ast.
aRviraxsnili (aγviraxsnili) ‫ بی افسار‬bi afsār, ‫بی‬
‫ مهار‬bi mahār, ‫ بی بند و بار‬bi band-o-bār, ‫لجام گسیخته‬
lajām gosixte.
aRviri (aγviri) ‫افسار‬afsār, ‫ لگام‬lajām, ‫ لجام‬lajām, ‫مهار‬
mahār.
aRzrda (aγzrda) ‫ تربیت کردن‬tarbiyyāt k, ‫پرورش دادن‬
parvareš dādan, ‫ پروراندن‬parvarāndan.
aRzrdili (aγzrdili) ‫ با ادب‬bā adab, ‫ با نزاکت‬bā
nezākat, ‫ مؤدب‬mo’addab, ‫ با فرهنگ‬bā farhang.
aRTqma (aγtkma)1. ‫ درک کردن‬dark k, ‫ ادراک کردن‬edrāk
k, ‫ دریافت کردن‬daryāft k.2.‫ وعده‬va’de,‫مژده آسمانی‬
možde-ye āsmāni, axali ~ ‫ انجیل‬enjil,Zveli ~
‫ تورات‬tawrāt.
aRiareba (aγiareba) 1. ‫ به رسمیت شناختن‬be rasmiyyāt
šenāxtan, ‫ شناسائی‬šenāsāyi. 2. ‫ قبول کردن‬γabul k,
‫ اعتراف کردن‬e’terāf k, ‫ اقرار کردن‬eγrār k.
aRiarebuli (aγiarebuli) ‫ شناخته شده‬šenāxte šode,
‫ قبول شده‬qabul šode, ‫ به رسمیت شناخته شده‬be rasmiyyāt
šenāxte šode.
aRizianebs (aγizianebs) ‫ اعصاب را خرد می کند‬a’sāb
rā xord mikonad, ‫ تحریک می کند‬tahrik mikonad.
aRiRineba (aγiγineba) ‫ آرام ترانه خواندن‬ārām tarāne
xāndan, ‫ زیر لب آواز خواندن‬zir-e lab āvāz xāndan.
aRkveTa (aγkveta) ‫ مانع شدن‬māne’ šodan, ‫ممانعت‬
momāne’at, ‫ خنثی کردن‬xonsā k, ‫ قطع کردن‬γat’ k,
‫ جلوگیری کردن‬jelow giri k.
aRkveTili (aγkvetili) ‫ ممنوعه‬mamnu’e, ‫ منع شده‬man’
šode, ‫ قطع شده‬γat’ šode, ‫ جلوگیری شده‬jelow giri šode.
aRleta (aγleta) ‫ پوست کنی‬pust kani, ‫کندن پوست‬
kandan-e pust.
aRlumi (aγlumi) ‫ رژه‬riže, ‫ سان‬sān.
aRma (aγma) ‫ به باال‬be bālā.
aRma-daRma (aγma-daγma) ‫ باال و پایین‬bālā-o-pāyin.
aRmavali (aγmavali) ‫ باال رونده‬bālā rawande, ‫رشد‬
‫ کننده‬rošd konande, ‫ صعودی‬so’udi.
aRmavloba (aγmavloba) ‫ رشد‬rošd, ‫ صعود‬so’ud,
‫ آبادانی‬ābādāni.
aRmarTva (aγmartva) ‫ نصب کردن‬nasb k, ‫بر افراشتن‬
bar afrāštan, ‫ بنا کردن‬banā k, ‫ احداث کردن‬ehdās k.
aRmarTi (aγmarti) ‫ سرباالیی‬sar bālāyi, ‫ بلندی‬bolandi.
aRmasrulebeli (aγmasrulebeli) ‫ اداری‬edāri,
‫ اجاری‬ejrāi.
aRmateba (aγmateba) ‫ ترجیح‬tarjih, ‫ برتری داشتن‬bartari
dāštan, ‫ فزونی داشتن‬fozunidāštan, ‫ فزونی‬fozuni.
aRmatebiTi (aγmatebiti) ‫ افزون‬afzun, ‫ برتر‬bartar,
‫ باالتر‬bālātar.
aRmafrena (aγmafrena) ‫الهام‬elhām, ‫ شوق‬šowγ.
aRmafrTovanebeli (aγmafrtovanebeli) ‫تشویق‬
‫ آفرین‬tašviγ āfarin, ‫ ترغیب آمیز‬tarγib āmiz, ‫الهام بخش‬
elhām baxš.
aRmaSfoTebeli (aγmašfotebeli) ‫ تنفرانگیز‬tanaffor
āmiz, ‫ انزجار آمیز‬enzejār āmiz.
aRmgznebi (aγmgznebi) ‫ محرک‬moharrek, ‫بر انگیزنده‬
bar angizande.
aRmdgeni (aγmdgeni) ‫ باز ساز‬bā z sāz, ‫ بازگشا‬bāz
gošā, ‫اعاده کننده‬e’āde konande.
aRmzrdeli (aγmzrdeli) ‫ مربی‬morabbi, ‫تربیت کننده‬
tarbiyyat konande.
aRmzrdelobiTi (aγmzrdelobiti) ‫ تربیتی‬tarbiyyati.
aRmonaceni (aγmonaceni)1. ‫ جوانه‬javāne, 2. ‫ تز‬tez.
aRmosavleTi (aγmosavleti) ‫ شرق‬šarγ, ‫ خاور‬xāvar.
aRmosavleTmcodneoba (aγmosavletmcod­neo­ba)
‫ شرق شناسی‬šarγ šenāsi.
aRmosavluri (aγmosavluri) ‫ شرقی‬šarγi.
aRmofxvra (aγmofxvra) ‫ ریشه کن کردن‬riš-e kan k.
aRmoCena (aγmočena) ‫ کشف کردن‬kašf k, ‫ کشف‬kašf.
aRmoCenili (aγmočenili) ‫ مکشوف‬makšuf, ‫کشف شده‬
kašf šode.
aRmoceneba (aγmoceneba) ‫ جوانه زدن‬javān-e zadan,
‫ نیش زدن‬niš zadan.
aRmricxveli (aγmricxveli) ‫ آمار گر‬āmār gar, ‫مأمور‬
‫ شمارش‬ma’mur-e šomāreš, ‫ سرشمار گر‬sar šomār
gar.
aRmaSenebeli (aγmašenebeli) ‫ سازنده‬sāzande, ‫آباد‬
‫ ساز‬ābād sāz.
aRmSenebloba (aγmšenebloba) ‫ سازندگی‬sāzandegi,
‫آبادانی‬ābādāni, ‫ عمران‬omrān.
aRnagoba (aγnagoba) ‫ ساختمان‬sāxtemān, ‫تشکل‬
tašakkol, ‫ نظام‬nezām, ‫ ساختار‬sāxtār, ‫ بافت‬bāft, ‫ساخت‬
sāxt, ‫ ترکیب‬tarkib.

aRniSvna (aγnišvna) ‫ عالمت گذاری‬alāmat gozāri, ‫نشان‬
‫ گذاری‬nešān gozāri, ‫ عالمت گذاشتن‬alāmat gozāštan,
‫ نشانگذاری کردن‬nešān gozāri k.
aRnusxva (aγnusxva) ‫ صورت برداری‬surat bardāri,
‫ صورت برداری کردن‬surat bardāri k, ‫توصیف کردن‬
towsif k, ‫ شرح دادن‬šarh dādan.
aRorZineba (aγorZineba) ‫ رستاخیز‬rastāxiz, ‫بازسازی‬
‫ کردن‬bāz sāzi k, ‫ احیا کردن‬ehyā’ k.
aRrialeba (aγrialeba) (‫ نعره (کشیدن‬na’re (kešidan),
(‫ غرش (کردن‬γorreš (k).
aRricxva (aγricxva) ‫ احتساب‬ehtesāb, ‫ ثبت‬sabt,
‫ آمارگیری‬āmar giri, ‫ بر آورد کردن‬barāvard k, ‫حساب‬
‫ کردن‬hesāb k.
aRrmaveba (aγrmaveba) ‫ ژرفا بخشیدن‬žarfā baxšidan.
aRsavse (aγsavse) ‫ لبریز‬labriz, ‫ سرشار‬saršār, ‫مشحون‬
mašhun.
aRsareba (aγsareba) ‫اقرار‬eγrār, ‫ طلب آمرزش‬talab-e
āmorzeš, ‫ توبه‬towbe.
aRsasruli (aγsasruli) ‫ پایان‬pāyān, ‫ اتمام‬etmām, ‫آخر‬
āxer.
aRtaceba (aγtaceba) ‫ شیفتگی‬šiftegi, ‫ لذت بردن‬lazzat
bordan, ‫ کیف نمودن‬keyf namudan.
aRtacebuli (aγtacebuli) ‫ شیفته‬šifte, ‫ مجنون‬majnun,
‫ دل داده‬del dāde.
aRtacebuloba (aγtacebuloba) ‫ شور و شعف‬šur-o-
ša’f, ‫ ذوق زدگی‬zowγ zadegi, ‫ شور و شنگ‬šur-o-šang,
‫ شکوت‬šekvat.
aRtyineba (aγtKineba) 1. ‫ تحریک کردن‬tahrik k, ‫بر‬
‫ انگیختن‬bar angixtan. 2. ‫احیا‬ehyā’ , ‫ احیا کردن‬ehyā’ k.
aRtyinebuli (aγtKinebuli) 1. ‫ شده احیا‬ehyā’ šode.
2. ‫ تحریک شده‬tahrik šode, ‫ انگیخته شده‬angixte šode.
aRunva (aγunva) ‫ به باال خماندن‬be bālā xamāndan, ‫به‬
‫ باال متمایل کردن‬be bālā motamāyel k.
aRunuli (aγunuli) ‫ به باال خم شده‬be bālā xām šode.
aRuSfoTebeli (aγušfotebeli) ‫ خون سرد‬xun sard,
‫آرام‬ārām.
aRfrTovaneba (aγprtovaneba) ‫شور و شوق دماندن‬
šur-o-šowγ damāndan, ‫ روح بخشیدن‬ruh baxšidan.
aRfrTovanebuli (aγfrtovanebuli) ‫ زنده‬zende,
‫ مسرور‬masrur, ‫ خوشدل و سرشار‬xošdel-o-saršār, ‫شاد‬
šād, ‫ پرشور و شوق‬por šur-o-šowγ.
aRSfoTeba (aγšfoteba) ‫ بر آشفتن‬bar āšoftan, ‫آشفتگی‬
āšoftegi, ‫ خشمگین کردن‬xašmgin k, ‫انزجار‬enzejār,
‫ منزجر کردن‬monzajer k, ‫ خشم‬xašm.
aRSfoTebuli (aγšfotebuli) ‫ منزجر‬monzajer,‫آشفته‬
āšofte.
aRZvra (aγZvra) ‫ مطرح کردن‬matrah k, ‫اقامه کردن‬
qarTul-sparsuli leqsikoni 41
eγāme k, ‫ (مطرح شدن) بر انگیختن‬barangixtan
(matrah šodan).
aRZruli (aγZruli) ‫اقامه شده‬eγāme šode, ‫مطرح شده‬
matrah šode, ‫ بر انگیخته شده‬barangixte šode.
aRweva (aγweva) 1. ‫ دست آورد‬dastāvard, ‫ توفیق‬towfiγ,
‫ موفقیت‬movaffaγiyyāt. 2. ‫ به دست آوردن‬badast
āvardan, ‫ رسیدن‬rasidan, ‫ دست یافتن‬dastyāftan, ‫حاصل‬
‫ کردن‬hāsel k.
aRwera (aγwera) ‫ توصیف‬towsif, ‫وصف‬vasf, ‫ شرح‬šarh,
‫ توصیف کردن‬towsif k, ‫ شرح دادن‬šarh dādan, ‫وصف‬
‫ کردن‬vasf k.
aRweriTi (aγweriti) ‫ تشریحی‬tašrihi, ‫ توصیفی‬towsifi.
◊ ~ meTodi ‫ روش تشریحی‬raveš-e tašrihi.
aRwerilobiTi (aγwerilobiti) ‫ تشریحی‬tašrihi,
‫ توصیفی‬towsifi.
aRWurva (aγyurva) ‫ تسلیح‬taslih, ‫ تجهیز‬tajhiz, ‫مسلح‬
‫ کردن‬mosallah k, ‫ مجهز کردن‬mojahhaz k, ‫تجهیز کردن‬
tajhiz k, ‫ آماده کردن‬āmāde k.
aRWurvili (aγyurvili) ‫ مجهز‬mojahhaz, ‫مسلح‬
mosallah.
aRWurviloba (aγyurviloba) ‫ تجهیزات‬tajhizāt, ‫ساز و‬
‫ برگ‬sāz-o-barg.
ayayaneba (aKaKaneba) ‫ شلوغی‬šoluγi, ‫ جار و جنجال‬jār-
o-janjāl, ‫ سر و صدا‬sar-o-sedā, ‫ شلوق کردن‬šoluγ k.
ayeneba (aKeneba) 1. ‫ مددکاری‬madad kāri, ‫یاری رسانی‬
yāri rasāni. 2. ‫ بلند کردن‬boland k, ‫دست کسی را گرفتن‬
dast-e kasi rā gereftan, ‫ کمک کردن‬komak k, ‫استوار‬
‫ کردن‬ostavār k.
ayvaveba (aKvaveba) 1. ‫ شکوفائی‬šekufāyi, ‫ ترقی‬taraγi.
2. ‫ شکوفا کردن‬šokufā k, ‫ شکفته ساختن‬šekofte sāxtan,
‫ آباد کردن‬ābād k, ‫ رونق دادن‬rownaγ dādan.
ayvavebuli (aKvavebuli) ‫ شکوفا‬šekufā, ‫رونق یافته‬
rownaγ yāfte, ‫ پیش رفته‬piš rafte.
ayvana (aKvana) ‫ بردن‬bordan, ‫ باال بردن‬bālā bordan.
ayvinCileba (aKvinčileba) ‫ خود را نشان دادن‬xod rā
nešān dādan, ‫ از خود غیرت نشان دادن‬az xod γeyrat
nešān dādan.
ayvireba (aKvireba) ‫ فریاد زدن‬faryād zadan, ‫نعره کشیدن‬
na’re kešidan, ‫ فغان کردن‬faγān k, ‫ غریدن‬γorridan.
ayiraveba (aKiraveba) ‫ متمایل کردن‬motamāyel k, ‫خم‬
‫ کردن‬xam k.
aylayuda (aKlaKuda) ‫ آدم نردبان وار‬ādam-e nardebān
vār, ‫ قدبلند و الغر‬γad boland-o-lāγar
ayola (aKola) ‫ تحت نفوذ (کسی) واقع شدن‬that-e nofuze
(kasi) vāγe šodan, ‫ پیرو بودن‬peyrov budan, ‫پیروی‬
‫ کردن‬peyravi k, ‫ دنباله روی‬donbāle rowi.
ayra (aKra) 1. ‫ ریختن‬rixtan, ‫ ریخته شدن‬rixte šodan. 2.
42 qarTul-sparsuli leqsikoni

‫ برداشتن‬bardāštan, ‫ پاک کردن‬pāk k, ‫ تمیز کردن‬tamiz aCexa (ačexa) ‫ قطعه قطعه کردن‬γat’e γat’e k, ‫تکه تکه‬
k, ‫ جاروب کردن‬jārub k. 3. ‫ کوچ دادن‬kuč dādan, ‫منتقل‬ ‫ کردن‬teke teke k.
‫ کردن‬montaγel k, ‫ تر کردن‬tar k. aCoCqoleba (ačočkoleba) ‫ آشفتگی‬āšoftegi, ‫آشفته‬
ayroleba (aKroleba) ‫ بو دادن‬budādan, ‫ بو کردن‬bu k, ‫ کردن‬āšofte k, ‫ آشفته شدن‬āšofte šodan, ‫ ولوله‬valvale,
‫ متعفن کردن‬mota’afen k, ‫ بوی بد دادن‬buye bad dādan. ‫ به ولوله اندختن‬be valvale andāxtan.
ayrolebuli (aKrolebuli) ‫ متعفن‬mota’affen, ‫بد بو‬ aCrdili (ačrdili) ‫ شبه‬šabah, ‫ دورنما‬dur nemā.
bad bu. aCuyeba (ačuKeba) ‫ احساساتی شدن‬ehsāsasati šodan,
ayudeba (aKudeba) ‫ تکیه دادن‬takye dādan, ‫چسبانیدن‬ ‫ متأثر شدن‬mota’sser šodan, ‫ متأثر کردن‬mota’sser k.
časbānidan, ‫ کنار چیزی گذاشتن‬kenār-e čizi, gozāštan. aCqareba (ačkareba) ‫عجله‬ajale, ‫ عجله کردن‬ajale k,
ayudebuli (aKudebuli) ‫ متکی‬mottaki, ‫چسبیده‬ ‫ تسریع‬tasri’.
časbide. aCqarebuli (ačkarebuli) ‫ معجول‬majul, ‫تسریع شده‬
aSari (ašari) ‫ بد‬bad, ‫ تندخو‬tondxu, ‫ پرخاشجو‬parxāšju. tasri’ šode.
aSeneba (ašeneba) ‫ ساختن‬sāxtan, ‫ بنا کردن‬banā k, aCxavleba (ačxavleba) ‫ قارقار کردن‬γārγār k, ‫گریستن‬
‫احداث کردن‬ehdāš k. geristan, ‫ جیغ زدن‬jiγ zadan.
aSenebuli (ašenebuli) ‫ ساخته شده‬sāxte šode, ‫بنا شده‬ aCxorva (ačxorva) ‫ توده‬tude, ‫ تل‬tal, ‫متراکم کردن‬
banā šode. motarākem k, ‫ روی هم انباشتن‬ruy-e ham anbāštan.
aSveba (ašveba) ‫ باز کردن‬bāz k, ‫ خالص کردن‬xalās k, acaxcaxeba (acaxcaxeba) ‫ لرزش‬larzeš, ‫ طپش‬tapeš,
‫ رها کردن‬rahā k. ‫ لرزیدن‬larzidan, ‫ طپیدن‬tapidan.
aSvebuli (ašvebuli) ‫ باز‬bāz, ‫ خالص شده‬xalās šode, acaxcaxebuli (acaxcaxebuli) ‫ لرزان‬larzān, ‫طپان‬
‫ رها شده‬rahā šode. tapān, ‫ به طپش افتاده‬be tapeš oftāde.
aSiSineba (ašišineba) ‫ سر و صدای آالت فلزی و غیره‬sar- acdena (acdena) )‫ اشتباه (کردن‬eštebah (k), )‫خطا (کردن‬
o-sedāy-e ālāt-e felezi va γeyre. xatā (k), ‫ خطا زدن‬xatā zadan, ‫ به خطا رفتن‬be xatā
aSkara (aškara) ‫ آشکار‬āšekār, ‫ روشن‬rowšan, ‫ صریح‬sarih. raftan.
aSla (ašla) ‫اختالل‬extelāl, ‫ از هم پاشیدگی‬az ham acvia (acvia) ‫ پوشیده‬pušide, ‫ به تن دارد‬be tan dārdad.
pāšidegi, ‫ به هم زدن‬be han zadan, ‫ پریشان شدن‬parišān aciveba (aciveba) ‫ سرد شدن‬sar šodan, ‫خنک شدن‬
šodan, ‫ پریشانی‬parišāni. xonak šodan.
aSliloba (ašliloba) ‫ مختل بودن‬moxtal budan, aciebs (aciebs) ‫ تب دارد‬tab dārad, ‫ سردش است‬sardaš ast.
‫ پریشان بودن‬parišān budan, ‫ پریشانی‬parišāni, ‫اختالل‬ acileba (acileba)1. ‫ رد شدن‬rad šodan, ‫گذشتن‬
extelāl. gozaštan, ‫ دور کردن‬dur k, ‫ گذراندن‬gozarāndan,2.
aSmoreba (ašmoreba) ‫ بدبویی‬bad buyi, ‫ بد بو کردن‬bad ‫ نجات یافتن‬nejāt yāftan, ‫ خالصی یافتن‬xalāsi yāftan.
bu k, ‫ بوی تعفن دادن‬buy-e ta’affon dādan. acimcimeba (acimcimeba) ‫ سوسو زدن‬su su zadan,
aSmorebuli (ašmorebuli) ‫ متعفن‬mota’affen, ‫بد بو‬ ‫ چشمک زدن‬češmak zadan.
bad bu. acma (acma) ‫ نخ کردن‬nax k, ‫ بند کردن‬band k.
aSrialeba (ašrialeba) ‫ خش خش کردن‬xeš xeš k. acoceba (acoceba) ‫ باال خزیدن‬bālā xizidan.
aSuRi (ašuγi) ‫ خواننده‬xānande, ‫ ترانه سرا‬tarāne sarā, acra (acra) ‫ تلقیح‬talγih, ‫ آبله کوبی کردن‬ābele kubi k.
‫ آواز خوان‬āvāz xān.
acremleba (acremleba) ‫ اشک ریختن‬ašk rixtan,
aSuSxuneba (ašušxuneba) ‫ فش فش‬feš feš, ‫فش فش‬ ‫ گریستن‬geristan.
‫ کردن‬feš feš k, ‫ جز جز کردن‬jez jez k.
acremlebuli (acremlebuli) ‫ گریان‬geryān, ‫اشک‬
aSxefeba (ašxefeba) ‫ پاشیدن‬pašidan. ‫ریز‬ašk riz.
aCemeba (ačemeba) ‫روی یک کار یا مسئله سخت شدن و آنرا‬ acrueba (acrueba) ‫ سردی مناسبات‬sardi-e monāsebat,
‫ پیشه خود کردن‬ruy-e yek kār yā masale saxt šodan ‫ کم شدن عالئق‬kam šodan-e alāyeγ, ‫سرد شدن مناسبات‬
va ānrā piše-ye xod sāxtan. sard šodan-e monāsebat.
aCeCa (ačeča) ‫ پریشانی‬parišāni, ‫ ژولیدگی‬žulidegi, acqveta (ackveta) ‫ گوش به زنگی‬guš be zangi, ‫تیز‬
‫ پریشان کردن‬parišān k, ‫ ژولیده کردن‬žulide k, ‫پریشان‬ ‫ کردن گوش ها‬tiz k.-e gušhā, ‫ هشیار بودن‬hušyār budan.
‫ شدن‬parišān šodan.
aZgereba (aZgereba) ‫ طپش‬tapeš, ‫ طپیدن‬tapidan, ‫زدن‬
aCeCili (ačečili) ‫ ژولیده‬žulide. zadan, ‫ لرزیدن‬larzidan.

aZigZigeba (aZigZigeba) (‫ طپش (موتور‬tapeš (-e
motor), ‫ لرزیدن‬larzidan, ‫ تکان خوردن‬takān xordan,
‫ جنبیدن‬jonbidan, ‫ به لرزه در آمدن‬be larze dar āmadan.
aZigZigebuli (aZigZigebuli) ‫ لرزان‬larzān, ‫جنبان‬
jonbān.
aZroba (aZroba) ‫ پاره کردن‬pāre k, ‫ کندن‬kandan.
aZroma (aZroma) ‫ باال خزیدن‬bālā xazidan, ‫از پنجره‬
‫ خزان وارد شدن‬az panjere xazān vāred šodan.
aweva (aweva) ‫ بلند کردن‬boland k, ‫ آویختن‬āvixtan.
aweuli (aweuli) ‫ بلند‬boland, ‫ آویخته شده‬āvixte šode.
awers (awers)‫ امضا می کند‬emzā’ mikonad.
awewva (awewva) ‫در هم ریختن‬dar ham rixtan, ‫بی ترتیب‬
‫ کردن‬bi tartib k, ‫ سردر گم کردن‬sar dar gom k, ‫پریشان‬
parišān k, ‫ ژولیده کردن‬žulide k.
awewili (awewili) ‫ ژولیده‬žulide, ‫ در هم و بر هم پیچیده‬dar
ham-o-bar ham pičide.
awvdoma (awvdoma) (‫ باال کشیدن (دست‬bālā kešidan (-e
dast), ‫ باال کش دادن‬bālā keš dādan.
awivleba (awivleba) ‫ شروع به جیغ زدن کردن‬šoru’ be
jiγ zadan k, ‫ شروع به وز وز کردن‬šoru’ be vez vez k.
awiTleba (awitleba) ‫ سرخ شدگی‬sorx šodegi, ‫سرخ‬
‫ شدن‬sorx šodan.
awindeli (awindeli) ‫ کنونی‬konuni, ‫ حاضر‬hāzer,
‫امروزی‬emruzi.
awiokeba (awiokeba) ‫ ناراحت کردن‬nārāhat k, ‫متأثر‬
‫ کردن‬mota’sser k.
awmenda (awmenda) ‫ پاک کردن‬pāk k, ‫ شستن‬šostan.
awmyo (awmKo) ‫ زمان حال‬zamān-e hāl.
awona (awona) ‫ وزن کردن‬vazn k.
awonili (awonili) ‫ وزن شده‬vazn šode.
awrialeba (awrialeba) ‫ تالش‬talāš, ‫ به تالش افتادن‬be
talāš oftādan, ‫به دست و پا افتادن‬be dast-o-pa oftādan.
awrialebuli (awrialebuli) ‫ کوشا‬kuša, ‫تالش کننده‬
talāš konande.
awri pineba (awripineba) ‫ وز وز کردن‬vez vez k, ‫جز‬
‫ جز کردن‬jez jez k, )‫ غریدن (بچه شیر‬γorridan (-e bačče
šir).
awurva (awurva) ‫ بلند کردن بازوها‬boland k bāzuhā.
awuwuneba (awuwuneba) ‫ شروع به نق نق کردن‬šoru’ be
neγ neγ k.
awyva (awKva) )‫ سنجش (مایعات و پاشیدنی ها‬šanješ (-e
māyeāt vā pašidanihā), ‫ سنجیدن‬sanjidan, ‫اندازه گرفتن‬
andāze gereftan.
awyveta (awKveta) ‫ کندن‬kandan, ‫ چیدن‬čidan.
awyoba (awKoba) ‫ کوک کردن‬kuk k, ‫ میزان کردن‬mizān
qarTul-sparsuli leqsikoni 43
k, ‫ ساختن‬sāxtan, ‫ آماده کردن‬āmāde k, ‫جمع و جور کردن‬
jam’-o-jur k.
awyobili (awKobili) ‫ کوک‬kuk, ‫ میزان‬mizān, ‫جمع و‬
‫ جور شده‬jam’-o-jur šode, ‫ ساخته شده‬sāxte šode, ‫تعمیر‬
‫ شده‬ta’mir šode.
aWara (ayara) ‫ آجاریا‬ājāriyā. ◊ aWaris respublika
‫ جمهوری آجاریا‬jomhuri-ye ājāriyā.
aWareli (ayareli) ‫ آجاری‬ājāri, ‫ اهل آجاریا‬ahl-e ājāriyā.
aWaruli (ayaruli) ‫ آجاری‬ājāri.
aWeneba (ayeneba) ‫اسب دوانی‬asb davāni, ‫روی رکاب‬
‫ پریدن‬ruy-e rekāb paridan, ‫ به تاخت رفتن‬be tāxt
raftan, ‫ جست و خیز کردن‬jast-o-xiz k.
aWikWikeba (ayikyikeba)‫ جیک جیک کردن‬jik jik k, ‫چه‬
‫ چه زدن‬čah čah zadan.
aWimva (ayimva) ‫ باال کشیدن خود‬bālā kešidan-e xod, ‫قد‬
‫ کشیدن‬γad kešidan.
aWixvineba (ayixvineba) ‫ شیهه کردن‬šeyhe k, ‫شیهه‬
‫ کشیدن‬šeyhe kešidan.
aWra (ayra) 1. ‫ بریدن‬boridan, ‫ تراشیدن‬tarašidan. 2.
‫ ترش شدن‬torš šodan.
aWreleba (ayreleba) ‫الوان شدن‬alvān šodan, ‫رنگارنگ‬
‫ شدن‬rangārang šodan.
aWrelebuli (ayrelebuli) ‫ الوان‬alvān, ‫رنگارنگ‬
rangārang.
aWrialeba (ayrialeba) )‫ جیر جیر (درب‬jir jir (-e darb),
‫ غژ غژ کردن‬γež γež k, ‫ جیر جیر کردن‬jir jir k, ‫کروچ‬
‫ کروچ کردن‬koruč koruč k.
ax! (ax!) !‫ آه‬āh!.
axalgazrda (axalgazrda) ‫ جوان‬javān, ‫ برنا‬bornā.
axalgazrdoba (axalgazrdoba) 1. ‫ جوانی‬javāni. 2.
‫ جوانان‬javārān.
axali (axali) ‫ نو‬now, )‫ تازه (جوان‬tāze, (javān). ◊
axali weli ‫ سال نو‬sāl-e now.
axalTaoba (axaltaoba) ‫ نسل جوان‬nasl-e javān.
axalmSenebloba (axalmšenebloba) ‫ نو ساز‬now
sāz, ‫ نو آباد‬now ābād.
axaluxi (axaluxi) ‫ روپوش کوتاه‬rupuš-e kutāh
axalSeni (axalšeni) ‫آبادی‬ābādi,‫ نوآباد‬now ābād.
axalSobili (axalšobili) ‫ نوزاد‬nowzād.
axalCamosuli (axalčamosuli) ‫ تازه رسیده‬tāze
raside.
axalwveuli (axalwveuli) ‫ سرباز جدید‬sabrāz-e jadid.
axamxameba (axamxameba) ‫ چشمک زدن‬češmak
zadan, ‫ سو سو زدن‬su su zadan, ‫پلک ها را به هم زدن‬
pelkhā rā be ham zadan.
44 qarTul-sparsuli leqsikoni

axarebs (axarebs) ‫ شاد می کند‬šād mikonad, ‫مسرور می‬ axlomaxlo (axlomaxlo) 1. ‫ در نزدیکی ها‬dar
‫ کند‬masrur mikonad. nazdiki hā, ‫ نه چندان دور‬na čandān dur. 2. ‫آینده‬
axda (axda) 1. ‫ فاش کردن‬fāš k. 2. ‫ خجالت دادن‬xejālat ‫ نزدیک‬āyande-ye nazdik.
dādan, ‫ رسوا کردن‬rosvā k. ◊ namusis axda ‫تجاوز‬ axmaureba (axmaureba) ‫ سر و صدا کردن‬sar-o-sedā
‫ کردن‬tajāvoz k, ‫ تجاوز جنسی‬tajāvoz-e jensi. k,‫ جان گرفتن‬jān gereftan, (‫ علنی شدن (کردن‬alani
axdilad (axdilad) ‫ آشکارا‬āškārā, ‫ باز‬bāz, ‫به طور‬ šodan (kardan).
‫ روشن‬be towr-e rowšan. axmaxi (axmaxi) (‫ قد بلند (نردبان‬γad boland (nardebān).
axdoma (axdoma) ‫عملی شدن‬amali šodan, ‫جامه عمل‬ axovani (axovani) ‫ تنومند‬tanoumand, ‫ چاق‬čāγ, ‫معتبر‬
‫ پوشیدن‬jāme-ye amal pušidan. ◊ ocneba auxda mo’tabar.
‫آرزویش عملی شد‬ārzuyaš amali šod, ‫آرزویش به حقیقت‬ axovneba (axovneba) ‫ تنومندی‬tanoumandi, ‫ چاقی‬čāγi,
‫ پیوست‬ārzuyaš be haγiγat peyvast. axdeba ‫عملی می‬ ‫ دارای قد و قامت بودن‬dārāy-e γod-o-γāmat budan.
‫ شود‬amali mišavad, ‫ جامه عمل می پوشد‬jāme-ye amal
axsna (axsna) ‫ توضیح‬towzih, ‫ تشریح‬tašrih, ‫توضیح دادن‬
mi pušad.
towzih dādan, ‫ تشریح کردن‬tašrih k. xsnis ‫تشریح می‬
axedva (axedva) ‫ نگریستن‬negaristan, ‫ نگاه کردن‬negāh k. ‫ کند‬tašrih mikonad.
axela (axela) ‫ باز کردن چشم‬bāz kardan-e češm. axsna-ganmarteba (axsna-ganmarteba) ‫توضیح نامه‬
axveva (axveva) ‫ چشم بستن‬češm bastan, ‫فریب دادن‬ towzih nāme.
farih dādan, ‫ ظاهر سازی‬zāher sazi, ‫دروغ پردازی‬ axsnili (axsnili) ‫ باز شده‬bāz šode, ‫ حل شده‬hall šode.
doruγ pardāzi.
axsovs (axsovs) ‫ به یاد دارد‬beyād dārad.
axia (axia) ‫ حقش است‬haγγaš ast, ‫ حقش این بود‬haγγaš in bud.
axtoma (axtoma) ‫ جهش‬jahes, ‫ پرش‬pareš, ‫جهیدن‬
axiTxiTeba (axitxiteba) ‫نخودی خندیدن‬ noxodi jahidan, ‫ جستن‬jastan.
xandidan.
axuteba (axuteba) ‫ آغوش کردن‬āγuš k, ‫در آغوش گرفتن‬
axireba (axireba) ‫ پافشاری‬pā fešāri, ‫ پا فشاری کردن‬pā )‫ (فشردن‬dar āγuš gereftan (fešordan), ‫ به بغل گرفتن‬be
fešāri k, ‫ لجاجت کردن‬lajājat k, ‫ پا توی یک کفش کردن‬pā baγal gereftan, ‫ بغل کردن‬baγal k.
tuy-e yek kafš k, ‫ شارژ شدن‬šārž šodan.
axuxulaveba (axuxulaveba) ‫ انباشتن‬anbāštan, ‫روی‬
axirebulad (axirebulad) ‫ مصرانه‬moserāne, ‫با‬ ‫ هم ریختن‬ruy-e ham rixtan, ‫ خرمن کردن‬xerman k.
‫ استواری‬ba ostavāri.
ajami1 (aJami) ‫ عجم‬ajam.
axla (axla) ‫ حاال‬hālā, ‫اکنون‬aknun.
ajami2 (aJami) ‫ لجوج‬lajuj, ‫ لجباز‬lajbāz.
axlave (axlave) ‫ در دم‬dar dam.
ajamebs (aJamebs) ‫ محاسبه می کند‬mohāsebe
axlad (axlad) ‫ از نو‬az now, ‫ دو باره‬dorbāre. mikonad,‫ جمع بندی می کند‬jam’ bandi mikonad.
axlandeli (axlandeli) ‫ فعلی‬fe’li, ‫ کنونی‬konuni, ajanyeba (aJanKeba) ‫ اعتصاب‬e’tesāb, ‫ شورش‬šureš,
‫ حاضر‬hāzer, ‫امروزی‬emruzi. ‫ آشوب کردن‬āšub k, ‫ اعتصاب کردن‬e’tesāb k, ‫آشوب به راه‬
axlaxan (axlaxan) َ‫اخیرا‬axiran, ‫ چندی پیش‬čandi piš, ‫ انداختن‬āšub be rāh andāxtan.
‫ به تازگی‬be tāzegi. ajanyebuli (aJanKebuli) ‫ آشوب گر‬āšubgar, ‫یاغی‬
axleburad (axleburad) ‫ به شیوه نو‬be šive-ye now, yaγi, ‫ اعتصابی‬e’tesābi, ‫ کودتاچی‬kudetāči.
‫ به طرز نو‬be tarz-e now. ajaspi (aJaspi) ‫ زاج‬zāj, ‫ زاج سبز‬zaj-e sabz.
axlo-axlo (axlo-axlo) ‫ نزدیک هم‬nazdik-e ham, ah (ah) ‫ آه‬āh.
‫ کنار یکدیگر‬kenār-e yekdigar.
aha (aha) ‫ این‬in, ‫ بلی‬bali.
axlobeli (axlobeli) ‫ خویشاوند‬xišāvand, ‫قوم و خویش‬
γowm-o-xiš.
 _ b _
baasi (baasi) ‫ بحث‬bahs, ‫ گفت و گو‬goft-o-gu, ‫صحبت‬
sohbat.
babaWua (babayua) ‫ عنکبوت‬ankabut, ‫ رتیل‬roteyl,
‫ میزگیر‬mizgir.
babua (babua) ‫ پدر بزرگ‬pedar bozorg, ‫ مرد پیر‬mard-e
pir. ◊ Tovlis babua ‫ بابا نوئل‬bābā noel.
baga1 (baga) ‫ کودکستان‬kudakestān.
baga2 (baga) (‫ تاکستان (جوان‬tākestān (-e javan).
baga-buga (baga-buga) ‫ سر و صدا‬sar-o-sedā, ‫تک و‬
‫ توک‬tak-o-tuk.
bagaJi (bagaži) ‫ بار و بنه‬bār-o-bone, ‫ توشه‬tuše, ‫بار سفر‬
bār-e safar. ◊ bagaJiT gagzavna ‫ با بار فرستادن‬bā
bār ferestādan.
bagvi (bagvi) ‫ چکمه نمدی‬čakme-ye namadi.
bage (bage) ‫ لب‬lab, ‫ لب ها‬labhā.
bagiri (bagiri) ‫ ریسمان‬rismān.
bagismieri (bagismieri) ‫… … لب‬lab.
baguni (baguni) ‫ صدای زدن‬sedāy-e zadan, ‫باکون‬
)‫ (کوبیدن‬bākun (-e kubidan).
badagi (badagi) ‫آب آنگور‬āb-e āngur.
badali (badali) ‫ بدل‬badal, ‫ جفت‬joft, ‫ برابر‬barābār,
‫ هم ارزش‬ham arzesh. ◊badlad ‫ در بدل‬dar badal-e,
‫ درعوض‬dar avaz-e.
badaxSi (badaxši) ‫ لعل بدخشان‬la’l-e badaxšān.
bade (bade) ‫ تور‬tur. ◊ badesawuri ‫فیلتر شبکه ای‬
filter-e šabake`i.
badmintoni (badmintoni) ‫ بدمینتون‬badminton.
badragi (badragi) 1. ‫ بدرقه‬badraγe. 2. ‫اسکورت‬
eskort, ‫ دسته محافظ‬daste-ye mohāfez.
badragoba (badragoba) ‫ بدرقه کردن‬badraγe k,
‫ محافظت کردن‬mohāfezat k.
badri (badri) ‫ گرد‬gerd. ◊ badri mTvare ‫ماه تمام‬
māhe tamām, ‫ قرص ماه‬γors-e māh.
badrijani (badriJani) ‫ بادمجان‬bādemjān.
baduri (baduri) ‫ شبکه‬šabake.
bavSvi (bavšvi) ‫ کودک‬kudak, ‫ بچه‬bačče.
bavSvoba (bavšvoba) ‫ کودکی‬kudaki, ‫ بچه گی‬baččegi.
bavSvurad (bavšvurad) ‫ کودکانه‬kudakāne, ‫بچه گانه‬
baččegāne.
baza (baza) ‫ پایه‬pāye, ‫ بنیاد‬bonyād, ‫ زیر بنا‬zir banā, ‫پایگاه‬
payegāh. ◊ nedleulis ~ ‫ پایگاه مواد خام‬pāyegāh-e
mavād-e xām; materialur-teqnikuri ~ ‫بنیاد‬
‫ مادی و فنی‬bonyād-e māddi va fanni; socialuri
~ ‫ پایه اجتماعی‬pāye-ye ejtemā’i, samxedro ~ ‫پایگاه‬
‫ نظامی‬pāyegāh-e nezāmi; saTxilamuro ~ ‫پیست‬
‫ اسکی بازی‬pist-e eskibāzi; turistuli baza
‫ مرکز جهانگردی‬markaz-e jahāngardi.
bazari (bazari) ‫ بازار‬bāzār.
bazieri (bazieri) ‫ باز‬bāz, ‫ شاهین‬šāhin.
bazisi (bazisi) ‫ زیر بنا‬zirbanā. ◊ ~ da zednaSeni
‫ زیر بنا و رو بنا‬zir banā va ru banā.
bazroba (bazroba) ‫ بازار مکاره‬bāzār-e makāre.
baTqabuTqi (batkabutki) ‫ ترق و تروق‬traγ-o-truγ, ‫تک‬
‫ و توک‬tak-o-tuk.
baTqaSi (batkaši) ‫ گچ کاری‬gač kāri. ◊baTqaSis
micema ‫ گچ کاری کردن‬gač kāri k.
baiaTi (baiati) ‫ بیعت‬bey’at, )‫(تک نوازی ترانه شرقی‬
(tak navāzi-ye tarāne-ye šarγi).
baiburi (baiburi) ‫ خش خش‬xeš xeš.
baika (baika) ‫ پارچه فالنل‬pārče-ye felānel baikis
‫ فالنلی‬felāneli.
bairaRi (bairaγi) ‫ بیرق‬beyraγ, ‫ پرچم‬parčam, ‫علم‬
alam.
baiyuSi (baiKuši) ‫ بوم‬bum, ‫ جغد‬joγd.
bakabuki (bakabuki) ‫ صدای پا‬sedāy-e pā.
bakalavri (bakalavri) ‫ لیسانس‬lisāns. ◊ bakalavris
xarisxi ‫ درجه لیسانس‬daraje-ye lisāns.
bakenbardebi (bakenbardebi) ‫ نیم ریش‬nim riš, ‫ته‬
‫ ریش‬tah riš, ‫ فاوری‬fāvori.
baki1 (baki) ‫ باک‬bāk, ‫ مخزن‬maxzan.
baki2 (baki) ‫آخور‬āxor.
bakuni (bakuni) ‫ صدای پا‬sedāy-e pā.
46 qarTul-sparsuli leqsikoni
balada (balada) ‫ منظومه‬manzume.
balamwara (balamwara) ‫ گیالس وحشی‬gilās-e vahši.
balani (balani) ‫ پشم‬pāšm, ‫ مو‬mu.
balniani (balniani) ‫ پشم آلو‬pāšm ālu.
balansi (balansi) ‫ تراز‬tarāz, ‫ موازنه‬movāzene, ‫بیالن‬
bilān, ‫ ترازنامه‬tarāz nāme. ◊ savaWro ~ ‫ترازنامه‬
‫ بازرگانی‬tarāz nāme-ye bāzargani; gaangariSebis
~ ‫ ترازنامه تصفیه حساب‬tarāz nāme-ye tasfiye hesāb;
gadasaxdelis ~ ‫ موازنه پردخت ها‬movāzene-
ye pardāxthā; aqtiuri savaWro ~ ‫فزونی تراز‬
‫ بازرگانی‬fozuni-e tarāz-e bāzargāni; savaWro
balansis deficiti ‫ کسری تراز بازرگانی‬kasri-e
tarāz-e bāzargāni.
balansireba (balansireba) ‫ حفظ تعادل کردن‬hefz-e
ta’ādol k, ‫ تراز کردن‬tarāz k, ‫ موازنه کردن‬movāzene
k.
balansisti (balansisti) ‫ تراز کننده‬tarāz konande.
balasti (balasti) 1. ‫ سنگ میزان کشتی‬sang-e mizān-e
kešti. 2. ‫ خاک ریز راه آهن‬xāk riz-e rāh-e āhan.
balaxi (balaxi) ‫ علوفه‬olufe, ‫ بهار‬bahār, ‫ گیاه‬giyāh.
balaxeuloba (balaxeuloba) ‫ علوفه جات‬olufe jāt.
balaxTesva (balaxtesva) ‫ علف کاری‬alaf kāri.
balaxovani (balaxovani) ‫ سر سبز‬sar sabz.
balerina (balerina) ‫ بالرین‬bālerin, ‫ رقاصه‬raγāse.
baleti (baleti) ‫ بالت‬bālet, ‫ باله‬bāle. ◊ baletis
skola ‫ هنرستان باله‬honarestān-e bāle.
baletmaisteri (baletmaisteri) ‫باله‬ ‫کارگردان‬
kārgardān-e bāle ‫ رقص نگار‬raγs negār.
baletomani (baletomani) ‫ دوست دار باله‬dust dār-e
bāle, ‫ عالقمند باله‬elaγemand-e bāle.
balzami (balzami) ‫ بالزام‬bālzām, ‫ دارو‬dāru, ‫مرهم‬
marham, ‫ بلسان‬balasān.
balzamireba (balzamireba) ‫ مومیایی کردن‬mumiyāyi
k.
bali1 (bali) ‫ گیالس‬gilās.
bali2 (bali) ‫ درجه‬daraje, ‫ گروه‬goruh, ‫ نمره‬nomre,
‫ امتیاز‬etmiyāz. ◊ xuTbaliani miwisZvra ‫زمین‬
‫ لرزه پنج درجه ریشتری‬zamin larze-ye 5 daraje-ye
rišteri.
bali3 (bali) ‫ مجلس بال‬majles-e bāl, ‫مجلس رقص‬
majles-e raγs.
balistika (balistika) ‫ بالیستیک‬bālistik.
balistikuri (balistikuri) ‫ بالیستیک‬bālistik ◊
kontinentTaSorisi ~ raketa ‫راکت قاره‬
‫ پیمای بالیستیک‬rāket-e γārepeymāy-e bālistik; ~
raketsawinaaRmdego sistema ‫سیستم ضد موشکی‬
‫ بالیستیک‬sistem-e zedd-e mušakiy-e bālistik; ~
raketa ‫ موشک بالیستیک‬mušak-e bālistik.
baliSi (bališi) ‫ بالش‬bāleš.
baliSispiri (bališispiri) ‫ روبالشی‬rubāleši
balmaskaradi (balmaskaradi) ‫ بال ماسکه‬bāl māske.
baloni (baloni) ‫ بالن‬bālon, ‫ کپسول‬kapsul.
balRami (balγami) ‫ بلغم‬balγam, ‫ چرک‬čerk.
balRi (balγi) ‫ بچه‬bačče, ‫ کودک‬kudak.
balRoba (balγoba) ‫ بچگی‬baččegi, ‫ کودکی‬kudaki.
balRuri (balγuri) ‫ بچه گانه‬baččegāne, ‫کودکانه‬
kudakāne.
bamba (bamba) ‫ پنبه‬panbe.
bambazia (bambazia) ‫ فالنل‬felānel, ‫ پارچه کرکی‬pārče-
ye korki.
bambanarevi (bambanarevi) ‫ نخ دار‬naxdār, ‫کتان‬
katān.
bambasakrefi (bambasakrefi) ‫ پنبه روب‬panbe rub,
‫ پنبه جمع کن‬panbe jam’ kon.
bambeuli (bambeuli) ‫ پنبه ای‬panbe`i, ‫صنایع پنبه ای‬
sanāye’-e panbe`i.
bambuki (bambuki) ‫ نی‬ney, ‫ خیزران‬xeyzarān.
bana (bana) ‫ شستن‬šostan, ‫ دوش گرفتن‬duš gereftan.
banaki (banaki) ‫ اردوگاه‬ordugāh.
banakdeba (banakdeba) ‫ اردوگاه مستقر می شود‬ordugāh
mostaγar mišavad.
banaloba (banaloba) ‫ ابتذال‬ebtezāl, ‫ لوسی‬lusi.
banalurad (banalurad) ‫ مبتذالنه‬mobtazelāne.
banaluri (banaluri) ‫ مبتذل‬mobtazal, ‫ پیش پا افتاده‬piš
pā oftāde.
banani (banani) ‫ موز‬mowz.
banaoba (banaoba) ‫ دوش گرفتن‬duš gereftan, ‫آبتنی‬
‫کردن‬ābtani k.
banaobs (banaobs) ‫ آبتنی می کند‬ābtani mikonad.
bangi (bangi) ‫ بنگ‬bang, ‫ تریاک‬taryāk.
banda (banda) ‫ باند‬bānd, ‫ دارو دسته‬dār-o-daste.
bandaJi (bandaži) ‫ بانداژ‬bāndāž, ‫ باند‬bānd.
banderoli (banderoli) ‫ بسته پستی‬baste-ye posti.
bandva (bandva) ‫ بند شدن‬band šodan, ‫ در هم شدن‬dar
ham šodan.
banditi (banditi) ‫ شریر‬šarrir, ‫ راه زن‬rāh zan.
banditizmi (banditizmi) ‫ راه زنی‬rāh zani, ‫غارتگری‬
γārat gāri.
bandituri (bandituri) ‫ راه زنانه‬rāh zanāne, ‫غارتگرانه‬
γārat garāne.
 qarTul-sparsuli leqsikoni 47

bandura (bandura) ‫ آله موسیقی پاندور‬ale-ye musiγi-e barbaca1 (babraca) ‫ شاتون ماشین‬šātun-e māšin.
pāndur. barbaca2 (barbaca) ‫ نا استوار‬nā ostovār, ‫ لرزان‬larzān,
bani (bani) ‫ شیروانی صاف‬širvāni-e sāf, ‫پوشش صاف‬
1
‫ لق‬laγ, ‫ متزلزل‬motazalzel, ‫ ناپایدار‬nā pāyedār.
pušeš-e sāf. barbaci (babraci) ‫ ولگردی‬velgardi, ‫ پرسه زنی‬parse
bani2 (bani) ‫ بم‬bam, ‫ صدای پایین مردانه‬sedāy-e pāyin-e zani, barbacebs ‫ ول می گردد‬vel migardad, ‫تلوتلو‬
mardāne. ◊ banis mTqmeli ‫ دمگیر‬damgir, ‫بله بله‬ ‫ می خورد‬telo telo mixorad.
‫ گو‬bale bale gu; banis micema ‫ تکرار کردن‬tekrār k, bargi (bargi) ‫ بار‬bār, ‫ توشه راه‬tuše-ye rāh, ‫بار و بنه‬
‫ هم آواز شدن‬ham āvaz šodan. bār-o-bone.
banketi (banketi) ‫ ضیافت‬ziyāfat, ‫ مهمانی‬mehmāni. bargi-barxana (bargi-barxana) ‫ بار و بارخانه‬bār-o-
banki1 (banki) ‫ قوطی‬γuti. barxāne, ‫ اسباب‬asbāb, ‫ جل و پالس‬jol-o-palās.
banki2 (banki) ‫ بانک‬bānk. ◊ erovnuli ~ ‫بانک ملی‬ barda (barda) ‫ نخود‬noxod.
bānk-e melli. bardabar (bardabar) ‫ سر به سر‬sar be sar, ‫حساب پاک‬
bankiri (bankiri) ‫ بانک دار‬bānk dār, ‫صاحب بانک‬ ‫ بودن‬hesāb pāk budan.
sāheb-e bānk. bardna (bardna) ‫ بارش‬bāreš, ‫ باریدن‬bāridan, ‫باریدن‬
banknoti (banknoti) ‫ اسکناس‬eskenās. ‫ دانه های درشت‬bāridan-e dānehāy-e dorošt.
bankroti (bankroti) ‫ ورشکسته‬var šekašte. bareli (bareli) ‫ بشکه‬boške.
gabankroteba ‫ ورشکست کردن‬var šekašt k. bareliefi (bareliefi) ‫ نقش برجسته‬naγš-e barjaste.
bankrotoba (bankrotoba) ‫ ورشکستگی‬var šekaštegi, barem (barem) ‫ به جا‬be jā, ‫ به مورد‬be mowred, ً ‫ضمنا‬
‫ افالس‬eflās. zemnān, ً ‫ اتقاقا‬etefāγan.
banti (banti) ‫ نوار‬navār, ‫ لنت‬lent. barva (barva) ‫ بیل کردن‬bil k, ‫ شخم زدن با بیل‬šoxm
banqo (banko) (‫ ورق (بازی‬varaγ. ◊ banqos zadan bā bil.
moTamaSe ‫ورق باز‬varaγ bāz. bari1 (bari) ‫ زمین صاف‬zamine sāf, ‫ جلگه‬jolge.
banjgvliani (banJgvliani) ‫ پشم آلو‬pašm ālu, ‫پرمو‬ bari2 (bari) ‫ بیل‬bil.
pormu.
bari3 (bari) ‫ کافه کوچک‬kāfe-ye kuček, ‫ بار‬bār.
baJi (baži) ‫ باژ‬bāž, ‫ باج‬bāj, ‫ پول گمرک‬pul-e gomrok,
baribarSi (baribarši) ‫ مساوی بودن‬mosāvi budan.
‫ مالیت‬māliyat, ‫ حق مرزی‬haγγ-e marzi.
barieri (barieri) ‫ مانع‬mān’, ‫ سد‬sadd, ‫ دیوار‬divār.
baraTi (barati) ‫ نامه‬nāme, ‫ نوشته‬nevešte, ‫یاد داشت‬
yād dāšt. barikadi (barikadi) ‫ سنگر‬sabgar.
baraki (baraki) ‫ خانه چوبی موقتی‬xāne-ye čubi-e baritoni (baritoni) ‫ باریتون‬bāriton, ‫ آواز نیم بم‬āvāz-e
movaγγati. nim bam.
baraqala (barakala) ‫ بارک هللا‬bārekallāh, ‫آفرین‬ bariumi (bariumi) ‫ عنصر باریوم‬onsor-e bārium.
āfarin, ‫ مرحبا‬marhabā. barkali (barkali) ‫ ران‬rān, ‫ پا‬pā.
baraqa (baraka) ‫ وفور‬vofur, ‫ فراوانی‬farāvāni, ‫برکت‬ barkasi (barkasi) ‫ کشتی کوچک‬keštiy-e kuček.
barkat.
barmeni (barmeni) ‫ فروشنده در کافه بار‬forušande dar
baraqianad (barakiani) ‫ به وفور‬be vofur, ‫به فراوانی‬ kāfe-bār.
be farāvāni.
barometri (barometri) ‫ هوا سنج‬havā sanj.
baraqiani (barakiani) ‫ فراوانی‬farāvāni, ‫ غنی‬γani, ‫پر‬
barografi (barograpi) ‫ هوا سنج خودکار‬havā sanj-e
‫ برکت‬por barkat.
xod kār.
barbarizmi (barbarizmi) ‫ بربریسم‬barbarism, ‫وحشی‬
barometruli (barometruli) ‫ هوا سنجی‬havā sanji.
‫ گرائی‬vahši gerāyi.
baroni (baroni) ‫[ (لقب) بارون‬laγab-e] bāron.
barbarosi (barbarosi) ‫ وحشی‬vahši, ‫ بربر‬barbar,
‫ جاهل‬jāhel. barJa (barža) ‫ بارج‬bārj, ‫ کوچک کشتی باری‬keštiy-e
bāri-e kuček.
barbarosoba (barbarosoba) ‫ بربریت‬barbariyyat,
‫ جاهلیت‬jāheliyyāt. bartyi (bartKi) ‫ جوجه پرنده‬juje-ye parande.
barbarosuli (barbarosuli) ‫وحشیگرانه‬ vahši bartyuni (bartKuni) ‫ زدن‬zadan, ‫ کوبیدن‬kubidan.
garāne, ‫ جاهالنه‬jahelāne. barqaSi (barkaši) ‫ پیاله عمیق‬piyāle-ye amiγ.
48 qarTul-sparsuli leqsikoni
barZayi (barZaKi) ‫ ران پا‬rān-e pā.
barjgi (barJgi) ‫ تیر‬tir, ‫ ستون‬sotun, ‫ پایه‬paye.
basi (basi) ‫آواز سنگین‬āvāz-e sangin.
bastioni (bastioni) ‫دژ‬dež. ◊ mSvidobis ~ ‫دژ صلح‬
dež-e solh.
basturma (basturma) ‫ گوشت ریز شده با پیاز‬gušt-e riz
šode bā piyāz.
batalia (batalia) ‫ نبرد‬nabard, ‫ کارزار‬kār zār.
batalioni (batalioni) ‫ گردان‬gordān. ◊ meqani­
zire­buli ~ ‫ گردان مکانیزه‬gordān-e mekānize;
sainJinro ~ ‫ گردان مهندسی‬gordān-e mohandesi;
msrolelTa ~ ‫ گردان تفنگداران‬gordān-e
tofangdārān; batalionis meTauri ‫فرمانده گردان‬
farmānde-ye gordān.
batarea (batarea) ‫ آتشبار‬ātašbār. ◊ sanapiro ~
‫ آتشبار ساحلی‬ātašbār-e sāheli; naRm­mtyor­cnelis
~ ‫ آتشبار خمپاره انداز‬ātašbār-e xompāre andāz. 2.
‫ باتری‬bātri, ‫ قوه‬γovve, ‫ رادیاتور‬rādiātor.
baterflai (baterflai) ‫ شنای پروانه‬šenāy-e parvāne.
bati (bati) ‫ بت‬bat, ‫ غاز‬γāz.
batibuti (batibuti) ‫ ذرت سرخ شده‬zorrat-e sorx šode.
batisti (batisti) ‫ باتیست‬bātist.
batoni1 (batoni) ‫ آقا‬āγā, ‫ ارباب‬arbāb, ‫ صاحب‬sāheb,
‫ مالک‬mālek.
batoni2 (batoni) ‫ نان دوکی شکل قالبی‬nān-e duki šekl-e
γālebi.
batoniSvili (batonišvili) ‫ آقازاده‬āγā zāde, ‫ارباب زاده‬
arbāb zāde.
batonoba (batonoba) ‫ حکم روائی‬hokm ravā’i, ‫حکم‬
‫ فرمائی‬hokm farmāyi, ‫ تسلط گری‬tasallot gari.
batonuri (batonuri) ‫ آقائی‬āγāyi, ‫ مسلط‬mosallat, ‫حاکم‬
hākem.
batonymoba (batonKmoba) ‫ اصول سرواژ‬osul-e servāž.
bauli (bauli) ‫ صندوق سفر‬sanduγ-e safar
bafTa (bafta) ‫ نوار‬navār.
baqani (bakani) ‫ پالتفرم‬plātform, ‫ ایستگاه‬istgāh, ‫سکوی‬
‫ راه آهن‬sakuy-e rāh-e āhan.
baqia (bakia) ‫ الف زن‬lāfzan, ‫ خودستا‬xodsetā.
baqiaoba (bakiaoba) ‫ خودستائی‬xod setāyi, ‫الف زدن‬
lāf zadan, ‫ تظاهر کردن‬tazāhor k.
baqteria (bakteria) ‫ باکتری‬bākteri.
baqteriologi (baqteriologi) ‫ باکتریشناس‬bākteri
šenās, ‫ متخصص باکتریولژی‬motaxasses-e bāktrioloži.
baqteriologia (bakteriologia) ‫باکتریولژی‬
bākterioloži, ‫ باکتری شناسی‬bākteri šenāsi.
baqteriologiuri (bakteriologiuri) ‫باکتریولژیک‬
bākterioložik, ‫ باکتریولژی‬bākteriolaži.
baRi (baγi) ‫ باغ‬bāγ.
baRlinjo (baγlinJo) ‫ ساس‬sās, ‫حشره ای با بوی بد‬
hašare`i bā buy-e bad.
baRCa (baγča) ‫ باغچه‬bāγče, jāliz.
baRCeuli (baGCeuli) ‫ نباتات باغی‬nābātāt-e bāγi.
bayali (baKali) ‫ بقالی‬baγγāli. ◊ sabaylo saqoneli
‫ کاالهای بقالی‬kālāhay-e baγγāli.
bayayi (baKaKi) ‫ غورباغه‬γurbāγe.
baybaydevi (baKbaKdevi) ‫ دیو‬div, ‫ غول‬γul, ‫عظیم الجثه‬
ozmi-ol-jose.
bacaca (bacaca) ‫ دزد‬dozd, ‫ کاله بردار‬kolāh bardār.
baci (baci) ‫ روشن‬rowšan, ‫ نورانی‬nurāni, ‫قابل رؤیت‬
γābel-e ro’yat.
bacila (bacila) ‫ باسیل‬bāsil. ◊ tifis ~ ‫باسیل تیفوید‬
bāsil-e tifoid.
bacil­ma­tare­beli (bacilamatarebeli) ‫ناقل باسیل‬
nāγel-e bāsil.
baZva (baZva) )‫ تقلید (کردن‬taγlid k, )‫ تأسی (کردن‬ta’asi k.
bawari (bawari) ‫ طناب‬tanāb, ‫ ریسمان‬rismān.
bawvra (bawvra) ‫ بستن‬bastan, ‫ به هم بستن‬be ham
bastan, ‫ پیوند دادن‬peyrand dādan.
baWia (bayia) ‫ جوجه خرگوش‬juje xarguš.
baxala (baxala) ‫ جوجه زاغ‬juje-ye zāγ, ‫جوجه کالغ‬
juje-ye kolāγ.
baxusi (baxusi) )‫ نام خدای می (افسانه‬nām-e xodāy-e
mey.
bajaRlo (baJaγlo) ‫ خالص‬xāles. ◊ ~ oqro ‫طالی‬
‫ خالص‬talāy-e xāles.
bajbaji (baJbaJi) ‫ به سختی رفتن‬be saxti raftan, ‫با در‬
‫ ماندگی رفتن‬bā darmāndegi raftan
bgera (bgera) ‫ آواز‬āvāz, ‫ آوا‬āvā, ‫ صدا‬sedā, ‫صوت‬
sowt. kbilismieri bgera ‫ صدای دندانی‬sedāy-e
dandāni.
bgeraTagadacema (bgeratgadacema) ‫پخش صدا‬
paxše sedā, ‫ انتقال اصوات‬enteγāle aswāt, ‫فرستنده‬
‫ صوتی‬ferestande-ye sowti.
bgeraTdamWeri (bgeratdamyeri) ‫ گیرنده صدا‬girande-
ye sedā, ‫ صوت گیر‬sowt gir.
bgeriTi (bgeriti) ‫ صوتی‬sowti, ‫آوائی‬āvāyi.
bdRvna (bdγvna) ‫ پرکندن‬par kandan.
be (be) ‫ بیع‬be’, ‫ بیعانه‬beyāne, ‫ پیش کرایه‬piš kerāye, ‫پیش‬
‫ پرداخت‬piš pardaxt.
beberi (beberi) ‫ پیر‬pir, ‫ فرتوت‬fartut, ‫ کهنه‬kohne.
 qarTul-sparsuli leqsikoni 49

bebia (bebia) ‫ مادر بزرگ‬mādar bozorg. ◊ ~ qali beiTali (beitali) ‫ بیطار‬bitār, ‫ دامپزشک‬dāmpezešk.
‫ ماما‬māmā. beisboli (beisboli) ‫ بیس بال‬beys bāl
bebuTi (bebuti) ‫ چاقوی فنالندی‬čaγuy-e fanlāndi. bekna (bekna) ‫ سفت کردن‬seft k, ‫ صاف کردن‬sāf k.
begara (begara) ‫ وظیفه‬vazife, ‫ کار اجباری‬kār-e ejbāri, bekoni (bekoni) ‫ گوشت سینه خوک‬gušt-e sine-ye xuk.
‫ بیگاری‬bigāri.
beladi (beladi) ‫ سرکرده‬sarkarde, ‫ رهبر‬rahbar, ‫پیشوا‬
begva (begva) ‫ زدن‬zadan, ‫ کوبیدن‬kubidan. pišvā.
begi (begi) ‫ آقا‬āγā. beletaJi (beletaži) ‫ باالخانه‬bālāxāne, ‫ لژ‬lož.
bedavs (bedavs) ‫ می تواند‬mitavānad, ‫جرأت می کند‬ beletristi (beletristi) ‫ نویسنده آثارادبی‬nevisande-
jora’t mikonad. ye asār-e adabi, ‫ داستان نویس‬dāstān nevis, ‫رمان نویس‬
bedauri (bedauri) ‫ اسب اصیل‬asb-e asil, ‫اسب با نژاد‬ romān nevis.
asb-e bā nežād. beletristuli (beletristuli) ‫ ادبی‬adabi.
bedi (bedi) ‫ تقدیر‬taγdir, ‫ سرنوشت‬sar nevešt, ‫روزگار‬ beli (beli) ‫ بچه خرس‬bačče xers.
ruzegār, ‫ شانس‬šans, ‫ بخت‬baxt, ‫ اقبال‬eγbāl. ◊ bedis
belorusi (belorusi) ‫ بلو روس‬belo rus, ‫ بالروس‬belā
maZiebeli ‫ جوینده سرنوشت‬juyande-ye sar nevešt,
‫ سعادت طلب‬sa’ādat talab. rus.
belorusia (belorusia) ‫ بالروسیه‬Belārusye, ‫بلوروسی‬
bedze (bedze) ‫ اتفاقی‬etefāγi, ‫ شانسی‬šansi, ‫هللا بختی‬
allāh baxti. ◊ alalbedze ‫ هللا بختی‬allāh baxti; belo rusi. ◊ belorusiis res­pub­lika ‫جمهوری‬
‫ بالروسیه‬jomhuri-ye Belā rusiye.
bedad (bedad) ‫ اتفاقی‬etefāγi, ‫ شانسی‬šansi.
belorusuli (belorusuli) )‫ بالروسی (زبان‬belā rusi
bediswera (bediswera) ‫ تقدیر‬taγdir. (zabān).
bed-iRbali (bed-iγbali) ‫ سعادت‬sa’ādat, ‫خوش اقبالی‬ elti (belti) ‫ کلوخ‬kolux, ‫ قطعه خاک‬γat’e xāk.
xoš eγbāli, ‫ طالع‬tāle’.
beltsaWreli (beltsayreli) ‫ کلوخ ریز‬kolux riz, ‫الیه‬
bedkruli (bedkruli) ‫ نگون بخت‬negun baxt. ‫ بر‬lāye bor.
bednierad (bednierad) ‫ به خیر‬be xeyr, ‫ به سالمتی‬be benzini (benzini) ‫ بنزین‬benzin. ◊ benzinis avzi
salāmati, ‫ به نکوئی‬be nekuyi, ‫ خوشبختانه‬xosbaxtāne. ‫ باک بنزین‬bāk-e benzin; benzinis Casasxmeli
bedniereba (bedniereba) ‫ بهروزی‬behruzi, ‫سعادتمندی‬ ‫ پمپ بنزین‬pomp-e; benzin benzinis sveti ‫پمپ‬
saādāt mandi, ‫ سعادت‬saādat, ‫ خوشبختی‬xošbaxti. ‫ بنزین‬pomp-e benzin; ‫ جایگاه بنزین‬jāy gāh-e benzin.
bednieri (bednieri) ‫ سعادتمند‬saādatmand, ‫بهروز‬ benzin­sadeni (benzinsadeni) ‫ لوله بنزین‬lule-ye
behruz, ‫ خوشبخت‬xošbaxt. benzin.
bedovlaTi (bedovlati) ‫ اسراف کار‬esrāf kār, ‫ولخرج‬ benzinsacavi (benzinsacavi) ‫ مخزن بنزین‬maxzan-e
velxarj, ‫ بی دولت‬bi dovlat. benzin.
beduini (beduini) ‫ عرب بدوی‬arab-e badavi. beJva (bežva) ‫ چروک کردن‬čoruk k, ‫مچاله کردن‬močāle
bedukuRmarTi (bedukuγmarti) ‫ بخت برگشته‬baxt k,‫ له کردن‬leh k.
bargašte, ‫ نگون بخت‬negun baxt,‫ بد بخت‬bad baxt. berva (berva) ‫ دمیدن‬damidan, ‫ وزیدن‬vazidan, ‫فوت‬
bedSavi (bedšavi) ‫ سیاه بخت‬siyāh baxt, ‫ بدبخت‬bad ‫ کردن‬fut k.
baxt. berToles marili (bertoles marili) ‫نمک برتول‬
bevrgan (bevrgan) ‫ در جا های زیادی‬dar jāhāy-e ziyādi. namak-e bertol.
bevrgvari (bevrgvari) ‫ مختلف‬moxtalef, ‫متفاوت‬ beri (beri) 1. ‫ راهب‬rāheb. 2. ‫ پیر‬pir.
motafāvet. berdeba (berdeba) ‫ پیر می شود‬pir mišavad.
bevrnairi (bevrnairi) ‫ مختلف‬moxtalef, ‫گوناگون‬ berikaci (berikaci) ‫ پیرمرد‬pirmard, ‫ سفیدریش‬safid
gunāgun. riš.
bevri (bevri) ‫ بسیار‬besyār, ‫ زیاد‬ziyād, ‫ خیلی‬xeyli. berketi (berketi) ‫ اهرم‬ahrom, ‫ دسته‬daste. ◊
bevrjer (bevrjer) ‫ به کرات‬be karāt, ً‫ مکررا‬mokararan, politikur-ekonomikuri berketebi ‫اهرمهای‬
‫ بارها‬bārhā. ‫ سیاسی اقتصادی‬ahromhāy-e siyāsi eγtesādi.
bezReba (bezγeba) ‫ گزارش دهی‬gozāreš dahi,‫خبرچینی‬ bermonazvnoba (bermonazvnoba) ‫ راهبیت‬rāhebiyyāt.
‫ کردن‬xabar čini k, ‫ خبر رسانی کردن‬xabar rasāni k. bermuxa (bermuxa) ‫ درخت بلوط پیر‬deraxt-e balut-e pir.
50 qarTul-sparsuli leqsikoni
bertyva (bertKva) ‫ تکانیدن‬takānidan.
beruli (beruli) ‫ راهبی‬rāhebi, ‫… … راهب‬rāheb.
berZeni (berzeni) ‫ یونانی‬yunāni. saberZneTi ‫یونان‬
yunān.
berZnuli (berZnuli))... ‫(زبان‬ ‫یونانی‬yunāni
(zabān-o-...).
berwi (berwi) ‫ بی ثمر‬bi samar, ‫ بی بار‬bi bār
betoni (betoni) ‫ بتون‬beton. dabetoneba ‫بتون ریزی‬
beton rizi, ‫ بتون ریزی کردن‬beton rizi k.
betonsarevi (beton sarevi) ‫ بتون مخلوط کن‬beton
maxlut kon.
betonuri (betonuri) ‫… … بتون‬beton.
beReli (beγeli) ‫ انبار‬anbār, ‫ انبار غله‬anbār-e γalle,
‫ سیلو‬silu.
beRura (beγura) ‫ گنجشک‬gonješk.
beCavi (bečavi) ‫ تأسف آور‬ta’sof, ‫ رقت انگیز‬reγat angiz,
‫ بی چاره‬bičāre, ‫ فقیر‬faγir.
beci (beci) ‫ نزدیک بین‬nazdik bin.
bewveuli (bewveuli) ‫ پوست های خزدار‬pusthāy-e
xazdār, ‫ پوست شکار‬pust-e šekār.
bewvi (bewvi) ‫ خز‬xaz, ‫ مو‬mu, ‫ پشم‬pašm.
bewviani (bewviani) ‫ پشم آلو‬pašm ālu, ‫ پرمو‬por mu.
bewvovani (bewvovani) ‫ پشم آلو‬pašm ālu, ‫ پرمو‬por mu.
bewo (bewo) ‫ قطره‬γatre, ‫ اندک‬andak, ‫ ذره‬zare. ◊ erTi
bewo ‫ یک قطره‬yek γatre, ‫ یک ذره‬yek zare, ‫اندکی‬
andaki.
beWdva (beydva) ‫ چاپ کردن‬čāp k.
beWdviTi (beydviti) ‫ چاپی‬čāpi. ◊ ~ sityva ‫کلمه چاپی‬
kalame-ye čāpi.
beWduri (beyduri) ‫ چاپی‬čāpi.
beWedi1 (beyedi) ‫ مهر‬mohr.
beWedi2 (beyedi) ‫ انگشتری‬angoštari, ‫ حلقه‬halγe.
beWedi3 (beyedi) ‫ اثر مهر‬asar-e mohr.
beWi (beyi) ‫ بردست‬bardast, ‫ استخوان کتف‬ostoxān-e
keft.
bejiTad (beJitad) ‫ با کوشش‬bā kušeš, ‫ با پشت کاری‬bā
pošt kāri.
bejiTi (beJiti) ‫ کوشا‬kušā, ‫ درس خوان‬dars xān, ‫با‬
‫ پشتکار‬bā poštkār, ‫ ساعی‬sa’i.
bejiToba (beJitoba) ‫ کوشش‬kušeš, ‫ پشتکاری‬poštkāri.
behemoti (behemoti) ‫ اسب آبی‬asb-e ābi.
bza (bza) ‫ نخل قفقازی‬naxl-e γafγāzi, ‫ شمشاد‬šemšād.
bzarva (bzarva) ‫ ترک برداشتن‬tarak bardāštan, ‫ترکیدن‬
tarakidan.
bzari (bzari) ‫ ترک‬tarak, ‫ شکاف‬šekāf.
bze (bze) ‫ کاه‬kāh.
bziki (bziki) (‫ زنبور (کوچک‬zanbur (-e kuček).
bzinva (bzinva) ‫ درخشش‬deraxšeš, ‫درخشیدن‬
deraxšidan, ‫ برق زدن‬barγ zadan.
bzriala (bzriala) ‫ فرفره‬ferfere.
bzriali (bzriali) ‫ مثل فرفره چرخیدن‬mesle ferfere
čarxidan, ‫ دوراندن‬davarāndan, ‫ چرخاندن‬čarxāndan.
bzuili (bzuili) )‫ وز وز (بال مگس و زنبور‬vez vez (-e
bāl-e magas-o- zanbur).
bzuis (bzuis) ‫ وز وز می کند‬vez vez mikonad.
bia (bia) ‫ به‬beh, ‫ درخت به‬deraxt-e beh.
bibilo (bibilo) (‫ شانه (سر مرغ‬šāne (-ye sar-e morγ),
‫ کاکل‬kākol, (‫ تاج (خروس‬tāj (-e xorus).
bibilovani (bibilovani) ‫ کاکل سر‬kākol sar, ‫تاجدار‬
tājdār.
bibini (bibini) ‫ اهتزاز‬ehtezāz, ‫ تکان‬takān, ‫تکان دادن‬
takān xordan, ‫ در اهتزاز بودن‬dar ehtezāz budan.
biblia (biblia) ‫ انجیل‬enjil, ‫ تورات و انجیل‬tawrāt-o-
enjil, ‫ کتاب مقدس‬ketāb-e moγadas.
bibliografi (bibliografi) ‫ کتاب شناس‬ketāb šenās.
bibliografia (bibliografia) ‫ کتاب شناسی‬ketāb
šenāsi.
bibliografiuli (bibliografiuli)‫… کتاب شناسی‬
…ketāb šenāsi.
biblioTeka (biblioteka) ‫ کتاب خانه‬ketāb xāne.
biblioTekaTmcodne (bibliotekatmcodne) ‫کتاب‬
‫ خانه شناس‬ketāb xāne šenās.
biblioTekaTmcodneoba (bibliotekat-
mcodneoba) ‫ کتاب خانه شناسی‬ketābxāne šenāsi.
biblioTekaTSorisi (bibliotekatšorisi) ‫بین‬
‫ کتابخانه ای‬beyn-e ketāb xāneyi.
biblioTekari (bibliotekari) ‫ کتابدار‬ketāb dār.
bibliomani (bibliomani) ‫ کتاب دوست‬ketāb dust.
bibliofili (bibliofili) ‫ کتاب دوست‬ketābdust.
biTumad (bitumad) ‫ به صورت عمده فروشی‬be surat-e
omde foruši, ً‫ کال‬kolān.
biTumi (bitumi) ‫ کاالی عمده فروشی‬kālay-e omde
foruši. ◊ sabiTumo fasi ‫ نرخ عمده فروشی‬nerx-e
omde foruši; biTumad vaWroba ‫عمده فروشی‬
omde foruši.
biznesgegma (biznesgegma) ‫ طرح تجارتی‬tarh-e
tejārati.
biznesi (biznesi) ‫ معامله‬moāmele, ‫سوداگری‬
sowdāgari, ‫ تجارت‬tejārat.

biznesklubi (biznesklubi) ‫ کلوب بازرگانی‬klub-e
bāzergāni, ‫ باشگاه تجارتی‬bāšgāh-e tejārati.
biznesmeni (biznesmeni) ‫ بازرگان‬bāzargān, ‫تاجر‬
tājer, ‫ سوداگر‬sowdāgar.
bizoni (bizoni) ‫ بیزون‬bizon, ‫گاومیش آمریکائی‬
gāvmiš-e āmrikāyi.
bildaparati (bildaparati) ‫ دستگاه ساختمانی‬dastgāh-e
sāxtamāni.
bileTi (bileti) ‫ بلیط‬belit.
biliardi (biliardi) ‫ بیلیارد‬biliyārd.
biliki (biliki) ‫ راه پیاده رو‬rāh-e piyāde row, ‫کوره راه‬
kure rāh, ‫ باریکه‬bārike.
bilwi (bilwi) ‫ رذیل‬razil, ‫ پست‬past, ‫ کریه‬kārih.
bilwoba (bilwoba) ‫رذالت‬rezālat, ‫ کراهت‬kerāhat, ‫پست‬
‫ بودن‬past-budan.
bilwuri (bilwuri) ‫ رذیالنه‬razilāne, ‫ کریهانه‬karihāne.
bina (bina) ‫ بینا‬binā, ‫ آپارتمان‬āpārtemān, ‫ منزل‬manzel.
binadari (binadari) ‫ ساکن‬sāken, ‫ اهل‬ahl.
binadroba (binadroba) ‫ محل اقامت‬mahall-e eγāmat,
‫ محل زندگی‬mahall-e zendegi, ‫ اقامت داشتن‬eγāmat
dāštan, ‫ زندگی کردن‬zendagi k, ‫ ساکن بودن‬sāken
budan.
bind-bundad (bind-bundad) ‫ بطور مبهم‬betowr-e
mobham, ‫ بطور آشفته‬betowr-e āšofte.
bind-bundi (bind-bundi) ‫ مه آلودگی‬meh-āludegi,
‫ نیمه تاریک‬nime tārik, ‫ وضع گرگ و میش‬vaz’-e gorg-
o-miš.
bindi (bindi) ‫ تاریک و روشن‬tārik-o-rowšan, ‫گرگ و‬
‫ میش‬gorg-o-miš.
binokli (binokli) (‫ دوربین (شکاری‬durbin (-e šekāri).
binomi (binomi) ‫ بینوم‬binom.
binti (binti) ‫ باند‬bānd, ‫ بانداژ‬bāndāž.
binZurad (binZurad) ‫ بسیار بد‬besyār bād, ‫بطور ناپسنده‬
betowr-e nāpasandane, ‫ چرکین‬čerkin, ‫ زشت‬zest, ‫با‬
‫ کثافت‬bā kesāfat.
binZuri (binZuri) ‫ کثیف‬kasif, ‫ چرکین‬čerkin, ‫زشت‬
zešt, ‫ بد‬bad.
biografi (biografi) ‫ شرح حال نویس‬šarh-e hāl nevis,
‫ تدوین کننده زندگی نامه‬tadvin konande-ye zendegi
nāme, ‫ بیوگراف‬biogrāf.
biografia (biografia) ‫ شرح حال‬sarh-e hāl, ‫زندگی‬
‫ نامه‬zendegi nāme, ‫ بیوگرافی‬biogrāfi.
biografiuli (biografiuli) ‫… … شرح حال‬šarh-e
hāl, ‫… زندگی نامه‬zendegi nāme.
biodeni (biodeni) ‫ جریان انرژی حیات‬jaryan-e
enerži-e hayāt.
qarTul-sparsuli leqsikoni 51
biologi (biologi) ‫ زیست شناس‬zist šenās.
biologia (biologia) ‫ بیولوژی‬bioloži, ‫زیست شناسی‬
zistšenāsi.
biologiuri (biologiuri) ‫ بیولژیک‬bioložik, ‫زیست‬
‫… … شناسی‬zistšenāsi.
biomeqanika (biomekanika) ‫ بیومکانیک‬biomekānik.
biosadguri (biosadguri) ‫ نیروگاه حیاتی‬mirugāh-e
hayāti, ‫ مرکز زیستی‬markaz-e zisti.
biosfero (biosfero) ‫ زیست کره‬zist kore.
biofizika (biofizika) ‫ بیوفیزیک‬biofizik.
biofsia (biofsia) ‫ بیوفسی‬bioofsi, ‫موادی که بعد از عمل‬
‫ جراحی جهت آزمایش کردن می برند‬movadi ke ba’d az
amal-e jarrāhi jehat-e azmāyeš kardan mibarand.
bioqimia (biokimia) ‫ بیوشیمی‬biošimi.
bioqimikosi (biokimikosi) ‫ بیوشیمیست‬biošimist.
bioqimiuri (biokimiuri) ‫ بیوشیمیک‬biošimik,
‫ بیوشیمیائی‬biošimiyāyi.
bi plani (biplani) ‫ هواپیمای دوباله‬havā peymāy-e
dobāle.
birdabiri (birdabiri) ‫ اره عرضی‬are-ye arzi.
birTvgareSe (birtvgareše) ‫ بدون هسته ای‬bedun-e
haste`i.
birTvi (birtvi) ‫ هسته‬haste. ◊ birTvis garsi
‫ غشائ هسته‬γešāy-e haste.
birTvuli (birtvuli) ‫ هسته ای‬hāste`i.
birJa (birža) ‫ بازار بورس‬bāzār-e burs, ‫ مرکز‬markaz.
◊ eleqtronuli ~ ‫ مرکز الکترنیکی‬markaz-e
elektroniki; kompiuteruli ~ ‫بازار کامپیوتری‬
bāzār-e kāmpiuteri; saqonlo ~ ‫ بورس کاال‬burs-e
kālā; fondis ~ ‫ بورس ارز و سهام‬burs-e arz-o-
sahām; universaluri ~ ‫ بورس عمومی‬burs-e
omumi; Savi ~ ‫ بازار سیاه‬bāzār-e siyāh; Sromis
~ ‫ مرکز کاریابی‬markaz-e kāryābi; sabirJo
kanonmdebloba ‫ قوانین بازار بورس‬γavānin-e
bāzār-e burs; birJis makleri ‫دالل (بازار) بورس‬
dalāl-e (bāzār-e) burs.
bis! (bis) ‫ بیس‬bis, ‫ تکرار‬tekrār. ◊ bisze dakvra
‫ چندین بار اجرا کردن‬čandin bār ejrā k.
biskviti (biskviti) ‫ بیسکویت‬biskvit, ‫ کیک‬beyk.
bismuti (bismuti) ‫ اتم بیسموت‬atom-e bismut.
bisti (bisti) 1. ‫ مرض سفیدی خون‬marz-e safidi-e xun.
2. ‫ لک چشم‬lak-e češm.
biuleteni (biuleteni) ‫ بولتن‬bultan, ‫ مجله‬majalle,
‫ اطالعیه‬ettelā’ie, ‫ نامه رسمی‬nāme-ye rasmi.
biurgeri (biurgeri ) 1. ‫ تابع‬tāb’e, ‫ آدم تنگ نظر‬ādam-e
tang nazar, ‫‘ عام‬ām.
52 qarTul-sparsuli leqsikoni
biuro1 (biuro) ‫ دفتر‬daftar.
biuro (biuro) ‫ مؤسسه‬moassese, ‫ بنگاه‬bongāh.
2
biurokrati (biurokrati) ‫ کاغذ باز‬kāγaz bāz,
‫ بوروکرات‬burokrāt.
biurokratia (biurokratia) ‫ کاغذ بازی‬kāγaz bāzi ,
‫ بوروکراسی‬burokrāsi.
biurokratizmi (biurokratizmi) ‫ دیوان ساالری‬divān
sālāri, ‫ قرطاس بازی‬γertās bāzi.
biurokratiuli (biurokratiuli) ‫ دیوان ساالرانه‬divān
sālārāne, ‫ بیوروکراتیک‬burokrātik, ‫غیر دمکراتیک‬
γeyr-e demokrātik.
biusti (biusti) ‫ مجسمه نیمه تنه‬mojassame-ye nime
tane.
biusthalteri (biusthalteri) ‫ پستان بند‬pestān band.
biujeti (biuJeti) ‫ بودجه‬budje. ◊ saxel­mwifo ~
‫ بودجه کل کشور‬budje-ye koll-e kešvar; saojaxo
~ ‫ بودجه خانواده‬budje-ye xānevāde; biujetis
proeqti ‫ الیحه بودجه‬lāyeh-ye budje; biujetis
ganxilva ‫ بحث در بودجه‬bahs (dar) budje;
biujetis Sedgena ‫ تنظیم بودجه‬tanzim-e budje;
biujetis Semosavlebis nawili ‫در آمد بودجه‬
dar āmad-e budje; biujetis gasavlis nawili
‫ هزینه بودجه‬hazine-ye budje; biujetis deficiti
‫ کسری بودجه‬kasri-ye budje; biujetis weli ‫سال‬
‫ مالی‬sāl-e māli; sabiujeto Tanxebi ‫اعتبارات‬
‫ بودجه‬e’tebārāte budje;darTva biujetSi ‫وارد‬
‫ بودجه کردن‬vāred-e budje k.
bifSteqsi (bifšteqsi) ‫ بیفتک‬biftek.
bicefsi (bicefsi) ‫ ماهیچه دوسر‬māhiče-ye do sar.
bici (bici) ‫ شوره زار‬šure zār, ‫ نمک زار‬namak zār,
‫ بیابان‬biyābān.
bicola (bicola) ‫ خانم عمو یا دائی‬xānom-e amu yā dā’i.
biZa (biZa) ) 1. ‫ عمو‬amu. 2. ‫ دائی‬dā’i.
biZia (biZia) 1. ‫ عمو‬amu. 2. ‫ دائی‬dā’i.
biZaSvili (biZašvili) ‫ عمو یا دایی زاده‬amu yā dā’i
zāde.
biZgeba (biZgeba) ‫ حول دادن‬hol dādan, ‫ تکان دادن‬takān
dādan, ‫ تنه زدن‬tane zadan.
biZgi (biZgi) ‫ تکان‬takān, ‫ لرزه‬larze, ‫ دوضرب‬dozarb.
biwi (biwi) ‫ عیب‬ayb, ‫ نقص‬naγs.
biwiereba (biwiereba) ‫ مفسدی‬mofsedi, ‫ بد اخالقی‬bad
axlāγi, ‫ بد سیرتی‬bad sirati, ‫ فساد کردن‬fesād k.
biwieri (biwieri) ‫ معیوب‬ma’yub, ‫ فاسد‬fāsed, ‫بی سیرت‬
bi sirt, ‫ بد اخالق‬bad axlāγ.
biWbuW[eb]i (biybuy[eb]i) ‫ بچه ها‬baččehā.
biWi (biyi) ‫ پسر بچه‬pesar bačče.
biWuna (biyuna) ‫ پسر بچه‬pesar bačče, ‫ پسرک‬pesarak.
biWuri (biyuri) ‫ پسرانه‬pesarāne.
bijgi (biJgi) ‫ پایه‬pāye, ‫ کمک‬komak, ‫ یاری‬yāri.
bijeba (biJeba) ‫ پا گذاشتن‬pāgozāštan, ‫ قدم زدن‬γadam
zadan, ‫ گام نهادن‬gām nahādan
biji (biJi) ‫ قدم‬γadam, ‫ گام‬gām.
bijsazomi (biJsazomi) ‫ قدم شمار‬γadam šomār, ‫قدم‬
‫ متر‬γadam metr.
blagvi (blagvi) ‫ کند‬kond.
blagvkuTxa (blagvkutxa) ‫ زاویه منفجره‬zāviye-ye
monfajere, ‫ زاویه باز‬zāviye-ye bāz.
blanki (blanki) ‫ برگ‬barg, ‫ ورقه‬varaγe. ◊ sufTa
~ ‫ برگ پاک‬barg-e pāk; ‫ ورقه پاک‬varγe-ye pāk;
telegrafis ~ ‫ برگ تلگرف‬barg-e telegraf;
sabaJo ~ ‫ برگ گمرک‬barg-e gomrok.
blindaJi (blindaži) ‫ سنگر‬sangar, ‫ پناهگاه‬panāhgāh.
blicturniri (blicturniri) ‫مسابقه شطرنج سریع‬
mosābeγe-ye šatranj-e sari’.
blokada (blokada) ‫ محاصره‬mohāsere. ◊ ekono­
mikuri ~ ‫ محاصره اقتصادی‬mohāsere-ye eγtesādi;
politikuri ~ ‫ محاصره سیاسی‬mohāsere-ye
siyāsi; samxedro ~ ‫ محاصره نظامی‬mohāsere-ye
nezāmi; blokadis gamocxadeba ‫اعالم محاصره‬
‫کردن‬e’lām-e mohāsere k; blokadis moxsna
‫ محاصره را لغو کردن‬mohāsere rā laγv k; blokadis
garRveva ‫ محاصره را در هم شکستن‬mohāsere rā dar
ham šekastan.
bloki1 (bloki) ‫ جعبه قرقره‬ja’be-ye γerγere, ‫قرقره‬
‫ طناب خور‬γerγere-ye tanāb xor. ◊ moZravi ~ ‫جعبه‬
‫ قرقره متحرک‬ja’be-ye γerγere-ye motaharek.
bloki2 (bloki) ‫ بلوک‬blok, ‫ پیمان‬peymān. ◊ samxedro
~ ‫ بلوک نظامی‬blok-e nezāmi; blokSi Sesvla
‫ وارد بلوک شدن‬vāred-e blok šodan; blokidan
gamosvla ‫ از بلوک خارج شدن‬az blok xārej šod­an;
blokis Sekvra ‫ ائتالف کردن‬e’telāf k.
bloki3 (bloki)1. ‫ بلوک‬blok. ◊ Zravis bloki ‫بلوک‬
‫ موتور‬blok-e motor; mcvelTa ~ ‫ بلوک فیوزها‬blok-e
fiyuzha; betonis ~ ‫ بلوک سیمانی‬blok-e simāni;
aguris ~ ‫ بلوک آجری‬blok-e ājori,2. ‫ بدنه‬badane;
cilindrebis ~‫ بدنه سیلندرهای موتور‬badane-ye
silandrhāy-e motor.
blokireba (blokireba) ‫ محاصره کردن‬mohā-sere k,
‫ مسدود کردن‬masddud k.
blokirebuli (blokirebuli) ‫ محاصره شده‬mohāsere
šode, ‫ مسدود شده‬masddud šode.
bloknoti (bloknoti) ‫ دفتر یادداشت‬taftar-e yāddāšt,
‫ دفترچه‬daftarče.

blomad (blomad) ‫ بسیار‬besyār, ‫ خیلی‬xeyli
blu (blu) ‫ گنگ‬gong, ‫ احمق‬ahmaγ, ‫ حواس پرت‬havās
part.
blukuni (blukuni) ‫ لکنت زبان‬loknat-e zabān, ‫زبان‬
‫ گرفتن‬zabān gereftan.
bneda (bneda) ‫ صرع‬sar’, ‫ بیماری صرع‬bimāri-e sar’.
bnediani (bnediani) ‫ مصروع‬masru’, ‫ حمله ای‬hamle`i.
bneva (bneva) ) ‫ پاشیدن (بزر‬pāšidan (-e bazr).
bneldeba (bneldeba) ‫ تاریک می شود‬tārik mišavad.
bneleTi (bneleti) ‫ تاریکی‬tāriki.
bneli (bneli) ‫ تاریک‬tārik, ‫ تار‬tār bnela ‫تاریک است‬
tārik ast.
bobina (bobina) ‫ بوبین‬bobin, ‫ قرقره‬γerγere, ‫حلقه نوار‬
halγe-ye navār.
bobola (bobola) ‫ دارا‬dārā, ‫ غنی‬γani, ‫ ثروتمند‬servatmad.
boboqari (bobokari) ‫ متالطم‬motālatem, ‫خروشان‬
xorušān.
boboqroba (bobokroba) ‫ طغیان کردن‬toγyān k, ‫متالطم‬
‫ شدن‬motālatem šodan, ‫ خروشانی‬xorušāni, ‫متالطم بودن‬
motālatem budan.
bobRva (bobγva) ‫ خزیدن‬xazidan.
boga (boga) ‫ پلچه کشتی‬polče-ye kešti,‫پلچه کاپیتان‬
polče-ye kāpitān.
bogano (bogano) ‫ بی خانمان‬bi xānemān.
bogiri (bogiri) ‫ پلچه کشتی‬polče-ye kešti, ‫پلچه کاپیتان‬
polče-ye kāpitān.
bodva (bodva) ‫ هذیان‬haziyān, ‫ هذیان گفتن‬haziyān
goftan.
bodviTi (bodviti) ‫ هذیانی‬haziyāni.
bodiSi (bodiši) ‫ عذر‬ozr, ‫ پوزش‬puzeš, ‫ عذر خواهی‬ozr
xāhi. ◊ bodiSis moxda ‫ عذر خواستن‬ozr xāstan,
‫ پوزش طلبیدن‬puzeš talabidan.
bodiSoba (bodišoba) ‫ عذر خواهی‬ozr xāhi, ‫پوزش‬
‫ طلبی‬puzeš talabi.
boTe (bote) ‫ احمق‬ahmaγ, ‫ کودن‬kowdan.
boTli (botli) ‫ بطری‬botri, ‫ شیشه‬šiše.
boikoti (boikoti) ‫ تحریم‬tahrim. ◊ politikuri
~ ‫ تحریم سیاسی‬tahrim-e siyāsi; ekonomikuri
~ ‫ تحریم اقتصادی‬tahrim-e eγtesādi; vinmesTvis
boikotis gamocxadeba ‫اعالم تحریم کردن علیه کسی‬
e’lām-e tahrim k aleyhe kasi.
bokveri (bokveri) ‫ طوله شیر‬tule-ye šir, ‫جوجه پلنگ‬
juje-ye palang.
boleba (boleba) ‫ دود کردن‬dud k, ‫ سیگار کشیدن‬sigār
kešidan.
qarTul-sparsuli leqsikoni 53
bolva (bolva) ‫ دود کردن‬dud k, ‫ دود دادن‬dud dādan.
bolTa (bolta) ◊ bolTas scemda ‫جلو و عقب می‬
‫ رفت‬jelow-o-aγab miraft.
boli (boli) ‫ دود‬dud. ◊ bolSi gamosuli
(gamoyvanili) ‫ دود داده شده‬dud dāde šode
bolo (bolo) ‫ پایان‬pāyān, ‫انتها‬entahā, ‫ آخر‬āxar.
bolos ‫ باالخره‬bālāxare, ‫ در نهایت‬dar nahāyat-e. ◊
bolos da bolos ً ‫ نهایتا‬nahāyatan.
bolovdeba (bolovdeba) ‫ به پایان می رسد‬be pāyān
mirasad, ‫ تمام می شود‬tamām mišavad.
boloki (boloki) ‫ ترب‬torob, ‫ تربچه‬torobče.
bolokiduri (bolokiduri) ‫ دنبالچه‬donbālče, ‫استخوان‬
‫ دنبالچه‬ostoxān-e donbālče.
bolondeli (bolondeli) ‫ آخرین‬āxarin.
bolosarTi (bolosarti) ‫ پسوند‬pasvand.
bolosityvaoba (bolositKvaoba) ‫ پس گفتار‬pas
goftār.
bolos moReba (bolos moγeba) ‫ خاتمه دادن‬xāteme
dādan, ‫ کلک کار را کندن‬kalak-e kār rā kandan.
bolqvi (bolkvi) 1. ‫ پیازچه‬piyāzče. 2.. ‫ کنده‬konde.
bombi (bombi) ‫ بمب‬bomb. ◊ atomuri ~ ‫بمب اتمی‬
bomb-e atomi; wyalbadovani ~ ‫بمب هیدروژنی‬
bomb-e hidruženi; napalmis ~ ‫ بمب ناپالم‬bomb-e
nāpālem; saaviacio ~ ‫ بمب هوائی‬bomb-e havāyi;
Senelebuli moqmedebis ~ ‫بمب ساعت شمار‬
bomb-e sā ’at šomār; bombis Camogdeba ‫بمب‬
‫ انداختن‬bomb andāxtan; bombis Cadeba ‫بمب کار‬
‫ گذاشتن‬bomb kār gozāštan; bombis afeTqeba
‫ انفجار بمب‬enfejār-e bomb.
bombardireba (bombardireba)‫ بمب باران کردن‬bomb
bārān k.
bombdamSeni (bombdamšeni) ‫بمب افکن‬ bomb
afkan.
dabombva (dabombva) ‫ بمب باران کردن‬bomb bārān k.
bombsatyorcni (bombsatKorcni) ‫ بمب انداز‬bomb
andāz.
bombsafari (bombsafari) ‫ پناهگاه ضد بمب‬panāhgāh-e
zedd-e bomb.
bombtyorcna (bombtKorcna) ‫ بمب باران‬bomb
bārān.
bondi (bondi) ‫ پل آویزان‬pol-e āvizān.
borani (borani) ‫ کشتی گذاره‬kešti-e gozāre.
borbali (borbali) ‫ چرخ‬čarx.
borgva (borgva) ‫وول خوردن‬vul xordan, ‫دست و پا زدن‬
dast-o-pā zadan.
bordiuri (bordiuri) ‫ حاشیه‬hāšiye, ‫ کناره‬kenāre.
54 qarTul-sparsuli leqsikoni

borkili (borkili) )‫ پابند (زنجیر‬pā band (-e zanjir), boqauli (bokauli) ‫ رئیس پلیس تزاری‬ra’is-e polis-e
‫ دست بند‬dast band. tezāri.
bormanqana (bormankana)‫ چرخ دندان‬čarx-e dandān. boqlomi (boklomi) ‫ قفل‬γofl.
bormJava (bormžava) ‫ اسید بوریک‬asid burik. boqsi (boksi) ‫ بکس‬boks, ‫ مشت زنی‬mošt zani.
borotganzraxuli (borotganzraxuli) ‫بد خواهانه‬ boqsiori (boksiori) ‫ بکسر‬boksor, ‫ مشت زن‬mošt
bad xāhāne, ‫ مغرضانه‬moγrezāne, ‫ کینه توزانه‬kine zan.
tuzāne. boqsiti (boqsiti) ‫ بوکسیت‬boksit.
boroteba (boroteba) ‫ بدی‬badi, ‫ کینه‬kine, ‫ شر‬šar. boRazi (boγazi) 1. ‫ اسکله‬eskele, ‫ بارانداز‬bār andāz.
boroti (boroti) ‫ بد‬bad, ‫ کینه توز‬kinetuz, ‫ شریر‬šarrir, 2. ‫ انبار غله‬anbār-e γalle.
‫ شرور‬šarrur. boRma (boγma)1. ‫ غم‬γam, ‫ اندوه‬anduh, ‫مصیبت‬
borotmoqmedeba (borotmokmedeba) ‫جنایت‬ mosibat,2. ‫ کینه‬kine.
janāyat, ‫ جرم‬jorm. boyvi (boKvi) ‫ سبد کوچک‬sabad-e kuček, ‫سبد دست باف‬
borotmoqmedi (borotmokmedi) ‫ جانی‬jāni, ‫جنایتکار‬ sabad-e dastbāf.
janāyatkār, ‫ بزه کار‬bezhkār, ‫ مجرم‬mojrem. boyini (boKini) ‫ آروغ‬āruγ, ‫ گارت زدن‬gārt zadan ‫گاز‬
borti (borti) ‫ پهلو‬pahlu, ‫ کنار‬kenār, ‫ لبه‬labe. ‫ معده بیرون دادن‬gāz-e me’de birun dādan.
bortgamyoli (bortgamKoli) ‫هواپیما‬ ‫مهماندار‬ boSa (boša) ‫ کولی‬koli.
mehmāndār-e havāpeymā. boSuri (bošuri) ‫… … کولی ها‬kolihā, ‫… … کولی‬
bortinJineri (bortinžineri) ‫هواپیما‬ ‫مهندس‬ koli.
mohandes-e havāpeymā. boCola (bočola) ‫ گوساله یک ساله‬gusāle-ye yek sāle.
bortmegzuri (bortmegzuri) ‫هواپیما‬ ‫مهماندار‬ bocmani (bocmani) ‫ ناو استوار‬nāv ostovār
mehmāndār-e havāpeymā.
boZeba (boZeba) ‫ هدیه کردن‬hadiyye k, ‫ بخشیدن‬baxšidan.
bortmeqanikosi (bortmekanikosi) ‫مکانیسین هواپیما‬
boZebuli (boZebuli) ‫ اهدایی‬ehdāyi, ‫ تحفه‬tohfe.
mekānisiyan-e havāpeymā.
boZi (boZi) ‫ تیر‬tir, ‫ ستون‬sotun, ‫ پایه‬pāye.
bortradisti (bortradisti) ‫مأمور رادیوی هواپیما‬
ma’mur-e rādiyoy-e havāpeymā. boWko (boyko) ‫ لیف‬lif, ‫ الیاف‬alyāf.
borcvi (borcvi) ‫ تپه‬tape, ‫ بر آمدگی‬bar āmadegi, ‫بلندی‬ boWkovani (boykovani) ‫ الیافی‬alyāfi, ‫ الیاف‬alyāf.
bolandi, ‫ تپه‬tape. boxi (boxi) ‫ صدای پایین‬sedāy-e pāyin, ‫صدای بم‬
borcviani (borcviani) ‫ تپه دار‬tape dār, ‫بر آمدگی دار‬ sedāy-e bam.
bar āmadegi dār. boxoxi (boxoxi) ‫ کاله پوستی‬kolāh-e pusti.
borZiki (borZiki) ‫ گیر کردن زبان‬gir kardan-e zabān, boxCa (boxča) ‫ بغچه‬boγče.
‫ مکث‬maks.
bohema (bohema) ‫ روشن فکر با سطح پایین زندگی‬rowšan
borjomi1 (borJomi) ‫ تفریح گاه برجومی‬tafrihgāh-e fekr-e bā sath-e pāyin-e zendegi, ‫بی ترتیبی و بی نظمی‬
borjomi. bi tartibi va bi nazmi.
borjomi2 (borJomi) ‫ آب معدنی برجومی‬āb-e ma’dani- bJiti (bžiti)‫ جوجه غاز‬juje-ye γāz.
ye borjomi.
bJola (bžola) ‫ درخت توت‬deraxt-e tut.
boseli (boseli) ‫آغل‬āγol, ‫آخر‬āxor.
bJutva (bžutva) ‫ کم نور سوختن‬kam nur suxtan, ‫بی رنگ‬
bostani (bostani) ‫ بوستان‬bustān, ‫ جالیز‬jāliz. ‫ سوختن‬bi rang suxtan ‫ ضعیف سوختن‬sa’if suxtan,‫نیمه‬
bostneuli (bostneuli) ‫ تره بار‬tarebār, ‫سبزیجات‬ ‫ روشن بودن‬nime rowšan dudan.
sabzijāt. braguni (braguni) ‫ پایکوبی‬pāykubi, ‫ پا زدن‬pāzadan,
botanika (botanika) ‫ گیاه شناسی‬giyāh šenāsi. ‫ کوبیدن‬kubidan, ‫ صدای زدن در و غیره‬sedāy-e zadan-e
botanikosi (botanikosi) ‫ گیاه شناس‬giyāh šenās.
dar-o-γeyre.
bravo (bravo) ‫آفرین‬āfarin, ‫ مرحبا‬marhabā.
botanikuri (botanikuri) ‫ … گیاه شناسی‬giyāh šenāsi.
brazi (brazi) ‫ خشم‬xašm, ‫ نفرت‬nefrat, ‫ تندی‬tondi, ‫لج‬
boti (boti) ‫ بز نر‬boz-e nar.
laj, ‫ کینه‬kine.
botforti (botforti) ‫ چکمه بلند نظامی‬čakme-ye
boland-e nezāmi. braziani (braziani) ‫ کینه توز‬kine tuz, ‫خشمگین‬
xašmgin, ‫ زود رنج‬zud ranj.

brazoba (brazoba) ‫ کینه توزی‬kine tuzi,
‫ خشم ورزی‬xašm varzi, ‫ تندی کردن‬tondi k, ‫کینه توزی‬
‫ کردن‬kine tuzi k, ‫ خشمگین شدن‬xašmegin šodan.
brakonieri (brakonieri) ‫ شکار دزد‬šekār dozd.
braldeba (braldeba) ‫ متهم کردن‬motaham k, ‫مقصر‬
‫ دانستن‬moγaser dānestan, ‫ سرزنش کردن‬sarzaneš k.
braldebiTi (braldebiti) ‫ سرزنشی‬sarzaneši, ‫اتهامی‬
etehāmi.
braldebuli (braldebuli) ‫ متهم‬motaham.
brali (brali) ‫ تقصیر‬naγsir, ‫ اتهام‬etehām, ‫ جرم‬jorm,
‫ گناه‬gonāh.
bralmdebeli (bralmdebeli) ‫ دادستان‬dādsetān,
‫ مدعی العموم‬modda’i-ol-omum.
braxabruxi (braxabruxi) ‫ تق و توق‬taγ-o-tuγ, ‫صدای‬
‫ کوبیدن چیزی‬sedāy-e kubidan-e čizi.
braxuni (braxuni) ‫ صدای زدن‬sedāy-e zadan, ‫صدای‬
‫ کوبیدن‬sedāy-e kubidan.
brbo (brbo) ‫ انبوه‬anbuh, ‫ ازدحام‬ezdehām, ‫جمعیت انبوه‬
jamiyyat-e anbuh.
brge (brge) ‫ بلند باال‬boland bālā, ‫ قد بلند‬γad boland, ‫با‬
‫ جالل‬bā jalāl.
brdRvinva (brdγvinva) ‫ نعره کشیدن‬na’re kešidan,
‫ عربده کشیدن‬arbade kešidan, ‫ غرش کردن‬γoreš k.
breca (breca) ‫ یک وری کردن‬yek vari k, ‫ کج کردن‬kaj
k.
briali (briali) ‫ درخشش‬deraxšeš, ‫ شعله وری‬šo’le
vari, ‫ درخشیدن‬deraxšidan, ‫ شعله ور بودن‬šo’le var
budan.
brigada (brigada) ‫ دسته‬daste, ‫ اکیپ‬ekip, )‫تیپ (نظامی‬
tip (-e nezāmi). ◊ satanko ~ ‫ تیپ زرهی‬tip-e
zerehi; qveiTi jaris ~ ‫ تیپ پیاده نظام‬tip-e piyāde
nezām; calke­uli ~ ‫ تیپ مستقل‬tip-e mostaγel.
brigadiri (brigadiri) ‫ سردسته‬sar daste.
brigaduli (brigaduli) ‫ اکیپ‬...…ekip, ‫… … تیپ‬
tip.
brizi (brizi) ‫ باد دریائی‬bād-e daryāyi.
brilianti (brilianti) ‫ برلیان‬bereliyān.
brinza (brinza) ‫ پنیر سفید‬panir-e sefid.
brinjao (brinJao) ‫ برنج‬berenj, ‫ برنز‬boronz. ◊
brinjaosi ‫ برنجی‬berenji, ‫ برنزی‬boronzi, ‫… برنز‬
…boronz.
brinji (brinJi) ‫ برنج‬berenj.
britaneli (britaneli) ‫ بریتانیایی‬britāniyāyi.
britanuli (britanuli) ‫)زبان و غیره( بریتانیایی‬
britānyayi (zabān-o-γeyre).
qarTul-sparsuli leqsikoni 55
briyvi (briKvi) ‫( )آدم) خام‬ādam-e) xām,‫ بی ادب‬bi
adab.
briyvoba (briKvoba) ‫ خامی‬xāmi, ‫ بی ادبی‬bi abadi,
‫ نادانی‬nā dāni, ‫ جهالت‬jahālat, ‫ تاریک اندیشی‬tārik
andiši.
briyvuli (briKvuli) ‫ جاهالنه‬jāhelāne, ‫ بی ادبانه‬bi
adabāne, ‫ احمقانه‬ahmaγāne.
brke (brke) ‫ کپک‬kapak.
brma (brma) ‫ کور‬kur, ‫ نابینا‬nābinā.
brmad (brmad) ‫ کورکورانه‬kur kurāne, ‫ جاهالنه‬jāhelāne.
broli (broli) ‫ بلور‬bolur.
bronqi (bronki) ‫ نایژه ها‬nāyežehā, ‫ نایچه ها‬nāyečehā.
bronqiti (bronkiti) ‫ برنشیت‬bronšit.
broSura (brošura) ‫ جزوه‬jozve, ‫ دفترچه‬daftarče,
‫ شیرازه‬širāze.
broweuli (broweuli) ‫ انار‬anār.
brtyeli (brtKeli) ‫ صاف‬sāf, ‫ مسطح‬mosatah.
brtyeltuCa (brtKeltuča) ‫ انبردست‬anbordast
brtylad (brtKlad) ‫ به پهنا‬be pahnā, ‫ از پهنا‬az pahnā.
bruneba (bruneba) ‫ صرف کردن‬sarf k, ‫ تصریف‬tasrif.
brunva1 (brunva) ‫ دور زدن‬dowr zadan, ‫چرخیدن‬
čarxidan.
brunva2 (brunva) )‫ حالت (دستوری‬hālat (-e dasuri(.
brunva3 (brunva) ‫ گردش‬gardeš, ‫ چرخش‬čarxeš.
◊ Tanxis ~ ‫ گردش سرمایه‬gardeš-e sa­rmāye;
wliuri ~ ‫ گردش ساالنه‬gardeš-e sālāne.
brunvadoba (brunvadoba) ‫ گردش پذیری‬gardeš
paziri, ‫ توان مبادالتی‬tavān-e mobādelāti
brunviTi (brunviti) ‫ گردشی‬gardeši, ‫ چرخشی‬čarxeši.
bruto (bruto) ‫ وزن ناخالص‬vazn-e nāxāles, ‫وزن کل (با‬
)‫ ظرف‬vazn-e kol (bā zarf).
brucelozi (brucelozi)‫( بیماری بروسلوز‬bimāri-ye)
bruseloz.
bruciani (bruciani) ‫ نزدیک بین‬nazdik bin, ‫چپ چشم‬
čap češm.
brZandeba (brZandeba) ‫ می زید‬miziyad, ‫زندگی می کند‬
zendegi mikonad.‫ تشریف دارند‬tašrif dārand.
brZaneba (brZaneba) )‫ فرمان (دادن‬farmān (dādan),
‫ دستور دادن‬dastur dādan, ‫ )نمودن( حکم‬hokm
(nāmadan), ‫ امر کردن‬amr k.
brZanebuleba (brZanebuleba) ‫ دستور‬dastur, ‫فرمان‬
farmān.
brZenTabrZeni (brZentabrZeni) ‫دانشمند بزرگ‬
dānešmand-e bozorg, ‫خردمندان‬ ‫خردمندترین‬
xeradmand tarin-e xeradmandān.
56 qarTul-sparsuli leqsikoni
brZeni (brZeni) ‫ خردمند‬xerdmand, ‫ حکیم‬hakim, ‫دانشمند‬
dānešmand.
brZmedi (brZmedi) ‫ کوره ذوب آهن‬kure-ye zowb-e
āhan.
brZnuli (brZnuli) ‫ خردمندانه‬xerdmandāne, ‫عاقالنه‬
āγelāne, ‫ خردمندی‬xerdmandi.
brZola (brZola) ‫ مبارزه‬mobāreze, ‫مبارزه کردن‬
mobāreze k, ‫ جنگ کردن‬jang k, ‫دست و پنجه نرم کردن‬
dast-o-panje narm k.
brZolisunariani (brZolisunariani) ‫آماده جنگ‬
āmāde-ye jang, ‫ مستعد برای مبارزه‬mosta’ed barāy-e
mobāreze.
brZolisunarianoba (brZolisunarianoba) ‫استعداد‬
‫ جنگی داشتن‬este’dād-e jangi dāštan, ‫مستعد بودن برای‬
‫ جنگ‬mosta’ed budan barāye jang, ‫قادر به جنگ بودن‬
γāder be jang budan.
brZolisunarmoklebuli (brZolisunar­mok­
lebuli) ‫ فاقد قدرت جنگی‬fāγed-e γodrat-e jangi, ‫فاقد‬
‫ استعداد جنگی‬fāγed-e este’dād-e jangi.
brwyinva (brwKinva) ‫ درخشیدن‬deraxšidan, ‫برق زدن‬
barγ zadan.
brwyinvale (brwKinvale) ‫ درخشان‬deraxšān, ‫براق‬
barrāγ, ‫ درخشنده‬deraxšande.
brwyinvaleba (brwKinvaleba) ‫ درخشش‬deraxšeš, ‫برق‬
barγ, ‫ درخشندگی‬deraxšandegi.
brWyali (brčKali) ‫ ناخن‬nāxon, ‫ چنگ‬čang, ‫پرانتز‬
parāntez. brWyalebi ‫ گیومه‬giyume.
brWyviala (brčKviala) ‫ درخشان‬deraxšān, ‫روشن‬
rowšan, ‫ منور‬monavvar.
brjeni (brJeni) ‫ تکیه‬tekiye, ‫ اتکاء‬etekkā’, ‫ تاکید‬tā’kid.
bu (bu) ‫ بوم‬bum, ‫ جغد‬joγd.
buasili (buasili) ‫ بواسیر‬buāsir.
buboni (buboni) ‫ غده متورم لنفی‬γode-ye motavarrem-e
lanfi.
bugri (bugri) )‫ جوش (پزشکی‬juš-e pezeški, ‫ دانه‬dāne.
bude1 (bude) ‫ النه‬lāne, ‫ آشیانه‬āšiyāne.
bude2 (bude) ‫ جلد‬jeld, ‫ غالف‬γalāf, ‫ قاب‬γāb
bude3 (bude) ‫ قالب‬γāleb.
budizmi (budizmi) ‫دین بودایی‬din-e budāyi.
budisti (budisti) ‫ بودایی‬budāyi, ‫پیرو بودایسم‬
peyrow-e budāism.
budisturi (budisturi) ‫ بودایی‬budāyi.
budoba (budoba) ‫ آشیانه کردن‬ašiyāne k, ‫ النه بستن‬l
āne bastan.
budobi (budobi) ‫ کان‬kān, ‫ معدن‬ma’dan.
budobrivi (budobrivi) ‫ النه ای‬lāne`i, ‫آشیانه ای‬
āšiyāne`i.
buduari (buduari) ‫ اطاق آرایش‬otāγ-e ārāyeš.
buzankali (buzankali) ‫ خرمگس‬xar magas.
buzi (buzi) ‫ مگس‬magas.
buziWeria (buziyeria) ‫ مگس گیر‬magas gir.
buzRuna (busγuna) ‫ غرغرو‬γorγoru.
buzRuni (buzγuni) ‫ غر و لند کردن‬γor-o-land k.
buTxuza (butxuza) ‫ با گونه های پر‬bā gunehāy-e por.
buketi (buketi) ‫ دسته گل‬daste-ye gol. ◊ vardis ~
‫ دسته گل ورد‬daste-ye gol-e vard.
buki1 (buki) ‫ کندو‬kandu, ‫ خانه زنبور عسل‬xāne-ye
zanbar-e asal.
buki2 (buki) ‫ لوله‬lule, ‫ نی‬ney, ‫ نی لبک‬neylabak.
bukinisti (bukinisti) ‫فروشنده کتاب های دست دوم‬
‫کمیاب‬forušande-ye ketābhāy-e dast-e dovvom-o-
kamiāb.
bukinisturi (bukinisturi) ‫ مستعمل‬mos­ta’mal.
◊ ~ maRazia ‫ فروشگاه کتابهای مستعمل‬fo­ruš­gāh-e
ketābhāy-e mosta’mal; ~ wigni ‫ کتاب نفیس‬ketāb-e
nafis; ‫ کتاب کمیاب‬ketāb-e kamyāb.
bukolika (bukolika) ‫ کتاب زندگی روستائی‬ketāb-e
zendagi-e rustāyi.
bula (bula) ‫ حکم پاپ عظم رم‬hokm-e pāp-e azam-e
rom.
bulbuli (bulbuli) ‫ بلبل‬bolbol.
buldozeri (buldozeri) ‫ بولدوزر‬buldozer.
bulvari (bulvari) ‫ بلوار‬bolvār.
bulvaruli (bulvaruli) ‫ مبتذل‬mobtazal, ‫بازاری‬
bāzāri.
bulioni (bulioni) ‫ بولیون‬buliyon, ‫ آبگوشت‬ābgušt.
bululi (bululi) ‫ پشته علف خشک‬pošte-ye alaf-e
xošk.
bumberazi (bumberazi) ‫ غول پیکر‬γul peykar.
bumbuli (bumbuli) ‫ پر‬par.
bumerangi (bumerangi) ‫ بومرنگ‬bumerang, ‫آلت پرتاب‬
‫ شونده از چوب خمیده‬ālat-e partāb šavande az čub-e
xamide.
bunagi (bunagi))...‫ النه (خرس و‬lāne (-ye xers-o-... ),
‫ آشیانه‬āšiyāne.
bundi (bundi) ‫ بوند‬bund, ‫اتحادیه کارگری یهودیان روسیه‬
‫ تزاری‬ettehādiye-ye kāregari-e, yahydiyān-e
rusiye-ye tezāri.
bundovaneba (bundovaneba) ‫ نا آشکار بودن‬nā āškār
budan, ‫ مبهمی‬mobhami.

bundovani (bundovani) ‫ نیمه تاریک‬mime tārik, ‫مبهم‬
mobham, ‫ سردرگم‬sardargom.
bundovnad (bundovnad) ‫ مبهمانه‬mobha-māne, ‫غیر‬
‫ آشکارانه‬γeyr-e āškārāne, ‫ بطور نیمه تاریک‬betowr-e
nimetārik.
buneba (buneba) ‫ طبیعت‬tabi’at.
bunebismetyveleba (bunebismetKveleba) ‫طبیعت‬
‫ شناسی‬tabi’ati šenāsi, ‫ علوم طبیعی‬olum-e tabi’i.
bunebismetyveli (bunebismetKveli) ‫طبیعت شناس‬
tabi’at šenās
bunebrivad (bunebrivad) ً ‫ طبیعتا‬tabi’atan, ً ‫سرشتا‬
sareštan.
bunebrivi (bunebrivi) ‫ طبیعی‬tabi’i.
bunebrioba (bunebrioba) ‫ طبیعی بودن‬tabi’i budan,
‫ سادگی‬sādegi, ‫ بی آالیشی‬biālāyeši.
buniaoba (buniaoba) ‫ اعتدال ایام‬e’tedāl-e ayyām.
bunkeri (bunkeri)1. ‫ پناهگاه‬panāhgāh, ‫قرارگاه زیر‬
‫ زمینی‬γarārgāh-e zir-e zamani,2. ‫ مخزن‬maxzan.
bunti (bunti) ‫ آشوب‬āšub, ‫ عصیان‬osyān.
burani (burani) ‫ نیمه خواب‬nime xāb, ‫ خواب آلود‬xāb
ālud. buranSia ‫ چرت می زند‬čert mi-zanad.
buraxi (buraxi) ‫ کواس‬kvās.
burbuSela (burbušela))... ‫پوفک (نمکی‬pufak (-e
namaki -o-... ).
burgomistri (burgomistri) ‫ شهردار‬šahrdār.
burvaki (burvaki) ‫ بچه خوک یک ساله‬bačče xuk-e
yeksāle.
burTaoba (burtaoba) ‫ توپ بازی کردن‬tup bāzi k.
burTi (burti) ‫ توپ‬tup, ‫ کره‬kore.
burTula (burtula) ‫ گلبول‬golbul, ‫ گلوله‬golule.
burlaki (burlaki) ‫کارگری که توسط ریسمان کشتی را به‬
‫ باال می کشد‬kāregāri ke tavasot-e rismān kašti rā be
bālā mikešad.
burJua (buržua) ‫ بورژوا‬buržuā, ‫ سرمایه دار‬sarmāye
dār.
burJuazia (buržuazia) ‫ بورژوازی‬buržuāzi. ◊
msxvili ~ ‫ بورژوازی بزرگ‬buržuāzi-e bozorg;
wvrili ~ ‫ خرده بورژوازی‬xorde buržuāzi.
burJuaziul-demokratiuli (buržuaziul-
demokratiuli) ‫دموکراتیک‬-‫ بورژوا‬buržuā-demokrātik.
◊ ~ respublika ‫دموکراتیک‬-‫جمهوری بورژوا‬
gomhuri-e buržuā-demokrātik.
burJuaziuli (buržuaziuli) ‫ بورژوایی‬buržuāyi,
‫… … بورژوازی‬buržuāzi.
bursa (bursa) (‫ مدرسه دینی (دولتی‬madrase-ye dini (-e
dowlati).
qarTul-sparsuli leqsikoni 57
burtyli (burtKli) ‫ پر‬par, ‫ کرک‬kork.
burusi (burusi) ‫ تاریکی‬tāriki, ‫ مه‬meh.
burRva (burγva) ‫ حفاری کردن‬haffāri k, ‫ حفر کردن‬hafr
k, ‫ مته کردن‬mate k.
burRi (burγi) ‫ مته‬mate.
burRsatexi (burγsatexi) ‫ سرمته حفاری‬sarmāte-ye
haffāri.
burRuli (burγuli) ‫ بلغور‬bolγur, ‫ بنشن‬bonšan,
‫ حبوبات‬hobubāt.
burZgli (burZgli) 1. ‫ ریشک‬rišak. 2. ‫بر آمادگی انتهای‬
‫ کلید‬barāmadegi-e entehāy-e kelid.
burZgna (burZgna) ‫ ژولیده کردن‬žulide k, ‫ژولیده شدن‬
žulide šodan.
burji (burJi) 1. ‫ پل‬pol. 2. ‫ برج‬borj, ‫ پایه‬pāye.
bususi (bususi) ‫ پر‬par, ‫ کرک‬kork, ‫ پرزه‬porze, ‫پشم‬
pašm.
bususovani (bususovani) ‫ پرزدار‬porzdār, ‫پشم آلو‬
pašm ālu.
butbuti (butbuti) ‫ غرغر کردن‬γorγor k, ‫پچ پچ کردن‬
peč peč k.
butva (butva) ‫اخم کردن‬axm k, ‫ روترش کردن‬rutorš
k, ‫ بغ کردن‬boγ k, ‫باد در آستین انداختن‬bād dar āstin
andāxtan.
buterbrodi (buterbrodi) ‫ ساندویچ‬sāndevič.
butia (butia) ‫ زود رنج‬zud ranj.
buferi (buferi) ‫ مانع ضربت‬māne’ zarbat.
buferuli (buferuli) ‫ حایل‬hāyel. ◊ ~ sa­xel­
mwifo ‫ دولت پوشالی‬dowlat-e pušāli.
bufeti (bufeti) ‫ بوفه‬bufe.
bufonada (bufonada) ‫ کمیک‬komik, ‫خنده آور‬xande
āvar.
buqi (buki) ‫ کوالک‬bulak, ‫ بوران‬burān, ‫ سوز برف‬suz-e
barf.
buqna (bukna) ‫ پایکوبی کردن‬pāykubi k, ‫ رقص‬raγs.
buqsaoba (bukasoba) ‫ در جا زدن‬dar jā sadan, ‫در جا‬
‫ چرخیدن‬dar jā čarxidan.
buqsiri (buksiri) ‫ یدک کش‬yedak keš, ‫طناب یدک‬
tanāb-e yadak. ◊ buqsiriT wayvana ‫با یدک کشیدن‬
bā yadak kešidan.
buRa (buγa) ‫ گاو نر‬gāv-e nar.
buRalteri (buγalteri) ‫ حسابدار‬hesābdār.
buRalteria (buγalteria) ‫ حسابداری‬hesābdāri.
buRi (buγi) ‫ بخار‬boxār.
buStva (buštva) ‫ حباب دادن‬hobāb dādan, ‫حباب حباب‬
‫ شدن‬hobāb hobāb šodan.
58 qarTul-sparsuli leqsikoni

buSti (bušti)1. ‫ حباب‬hobāb ,2. ‫ مثانه‬masāne,3. buxari (buxari) )‫ بخاری (دیواری‬boxāri(-e divāri).
‫ کیسه صفرا‬kise-ye safrā.4.‫ باد کنک‬bād konak. buxhalteri (buxhalteri) ‫ حسابدار‬hesābdār.
buStovani (buštovani)‫ حبابی‬hobābi,‫حباب مانند‬ buxhalteria (buxhaltria) ‫ حساب داری‬hesāb dāri.
hobāb mānand.
buxhaltruli (buxhaltruli)‫ حساب داری‬... …
buStula ( buštula) ‫ شیشه کوچک‬šiše-ye kucek, hesāb dāri.
‫شیشه حباب‬ šiše-ye hobāb.
bRavili (bγavili)‫ داد و فریاد حیوانات‬dād va
buCqi (bučqi) ‫ بوته‬bute. faryād-e heyvānāt,‫ بع بع‬ba’ ba’.
buCqiani (buCqiani) ‫ بوته بوته‬bute bute, ‫ بوته دار‬bute bRevra (bγevra) ‫ نگاه تهدید آمیز‬negāh-e tahdid
dār. āmiz, ‫ اخم و تخم نگریستن‬axm-o- taxm negaristan.
buCqnari (bučqnari) ‫ بوته زار‬bute zār. bRuja (bγuJa) ‫ مشت‬mošt.
buCqjagnari (bučkJagnari) ‫کم درخت‬ kam bjoba (bJoba))‫ مشورت (کردن‬mašvarat (kardan),
deraxt, ‫ نیمه جنگلی‬nime jangali. ‫ مشاوره‬mošāvere.
bucebi (bucebi) ‫ کفش ورزشی‬kafš-e varzeši.
 _ g _
ga (ga) 1. ‫ نشان دهنده عمل از درون است‬،‫پیشوند فعل‬
pišvand-e fe’l, nešān dahande-ye ama’l az darun
ast. 2. ‫ به معنی مطلق بودن فعل است‬be ma’ni-ye motlaγ
budan-e fe’l ast.
gaadamianeba (gaadamianeba) ‫ آدم کردن‬ād­am k, ‫آدم‬
‫ نمودن‬adam namuda, ‫ آدم شدن‬ādam šodan.
gaadamianebuli (gaadamianebuli) ‫ آدم شده‬ādam
šode.
gaadvileba (gaadvileba) )‫ تسهیل (کردن‬tashil k, ‫آسان‬
‫ نمودن‬āsān namudan, ‫ سبکتر کردن‬saboktar k.
gaadvilebuli (gaadvilebuli) ‫ آسان شده‬āsān šode,
‫ تسهیل شده‬tashlil šode.
gaazreba (gaazreba) ‫اندیشیدن‬andišidan, ‫سنجیدن‬
sanjidan, ‫ سنجش‬sanješ.
gaazrebuli (gaazrebuli) )‫ سنجیده (شده‬sanjide
(šode).
gaaTkeceba (gaatkeceba) ‫ ده ال کردن‬dah lā k, ‫ده برابر‬
‫ کردن‬dah barābar k, ‫ ده چندان کردن‬dah čandān k.
gaaTkecebuli (gaatkecebuli) ‫ ده ال شده‬dah lā šode,
‫ ده برابر شده‬dah harābar šode, ‫ ده چند شده‬dah čand
šode.
gaanalizeba (gaanalizeba) ‫تجزیه و تحلیل کردن‬
tajziye-o-tahlil k, ‫ تجزیه و تحلیل شدن‬tajziye-o-tahlil
šodan.
gaanalizebuli (gaanalizebuli) ‫تجزیه و تحلیل شده‬
tajziye-o-tahlil šode.
gaangariSeba (gaangarišeba) ‫ محاسبه کردن‬mohāsebe
k, ‫ بر آورد کردن‬bar āvord k.
gaanCxleba (gaančxleba) ‫ بر انگیختن‬bar angixtan,
‫ تحریک کردن‬tahrik k.
gaafTreba (gaaftreba) ‫ غضبناک کردن‬γazabnāk k,
‫ خشمگین کردن‬xašmgin k, ‫ غضبناک شدن‬γazabnāk
šodan, ‫ عصبانی شدن‬asabāni šodan.
gaafTrebuli (gaaftrebuli) ‫ غصبناک‬γazabnāk,
‫ خشمگین‬xašmgin.
gaaqvs (gaakvs) ‫ با خود می برد‬bā xod mibarad.
gaaqtiureba (gaaktiureba) ‫ فعال کردن‬fa’āl k, ‫بر شدت‬
‫ چیزی افزودن‬bar šeddat-e čizi afzundan, ‫فعال تر شدن‬
fa’āl tar šodan, ‫ تشدید شدن‬tašdid šodan.
gaaqtiurebuli (gaaktiurebuli) ‫ فعال شده‬fa’āl šode.
gaaxalgazrdaveba (gaaxalgazrdaveba) ‫جوان کردن‬
javān k.
gaaxleba (gaaxleba) ‫ نو کردن‬now k, ‫ از نو ساختن‬az
now sāxtan, ‫ تجدید کردن‬tajdid k, ‫ تازه کردن‬tāze k,
‫ تعمیر کردن‬ta’mir k.
gabaaseba (gabaaseba) ‫ گفتگو کردن‬goft-o-gu k,
‫ بحث کردن‬bahs k, ‫ حرف زدن‬harf zadan, ‫صحبت کردن‬
sohbat k.
gabaTileba (gabatileba) ‫ باطل کردن‬bātel k, ‫لغو کردن‬
laγv k, ‫ فسخ کردن‬fasx k,‫ منسوخ کردن‬mansux k, ‫باطل‬
‫ شدن‬bātel šodan.
gabana (gabana) ‫ شستن‬šostan, ‫ شست و شو‬šost-o-šu.
gabanjgvla (gabanJgvla) ‫ از مو و پشم پوشیده شدن‬az
mu-o-pašm pušide šodan.
gabardini (gabardini) ‫ گاباردین‬gābārdin.
gabareba (gabareba) ‫ برای تربیت کردن دادن‬barāy-e
tarbiyyt k, dādan ‫ برای نگاهداری کردن دادن‬barāy-e
negāh dāri k. dādan.
gabarebuli (gabarebuli) ‫داده شده برای تربیت کردن یا‬
‫ نگاهداری کردن‬dāde šode barāy-e tarbiyyāt kardan
ya negāhdāri k.
gabariti (gabariti) ‫ اندازه‬andāze, ‫ بعد‬bo’d.
gabatoneba (gabatoneba) ‫ حکم روایی‬hokme ravāyi,
‫ فرمان روایی‬farmāne ravāyi, ‫ حکم روا کردن‬hokm
ravā k, ‫ حاکم نمودن‬hākem nemudan, ‫ حاکم شدن‬hākem
šodan, ‫ قالب شدن‬γāleb šodan.
gabatonebuli (gabatonebuli) ‫ حاکم‬hākem ‫فرمانروا‬
farmān ravā, ‫ غالب‬γāleb.
gabawvra (gabawvra) ‫ بستن‬bastan, ‫مرتبط ساختن‬
mortabet sāxtan, ‫ پیوند زدن‬peyvand zadan, ‫به دام‬
‫ انداختن‬be dām andāxtan.
gabgerovneba (gabgerovneba) ‫ صدا برداری‬sedā
bardāri.
gabdRvna (gabdγvna) ‫ پر کندن‬par kandan.
60 qarTul-sparsuli leqsikoni
gabedva (gabedva) ‫ جرأت کردن‬jor’at k, ‫جسور شدن‬
jasur šodan. bedavs ‫جرأتش‬ ‫ را دارد‬jora’ataš rā
dārad.
gabedniereba (gabedniereba) ‫ خوشبخت کردن‬xoš
baxt k, ‫ خوشبخت شدن‬xoš baxt šodan, ‫ازدواج کردن‬
ezdevāj k.
gabednierebuli (gabednierebuli) ‫خوشبخت‬
xošbaxt, ‫ ازدواج کرده‬ezdevāj karde.
gabedulad (gabedulad) ‫ دلیرانه‬dalirāne, ‫قاطعانه‬
γāte’ane.
gabeduli (gabeduli) ‫دلیر‬dalir, ‫ با جرأت‬bā jor’at,
‫ جسور‬jasur.
gaberva (gaberva) ‫ باد کردن‬bād k.
gaberili (gaberili) ‫ باد کرده‬bād karde, ‫متورم‬
motavarrem.
gabertyva (gabertKva) ‫ تکانیدن‬takānidan.
gabzarva (gabzarva) ‫ ترک برداشتن‬tarak bardāštan,
‫ شکستن‬šekastan.
gabzaruli (gabzaruli) ‫ ترک برداشته‬tarak bardāšte,
‫ شکسته‬šekaste.
gabinZureba (gabinZureba) ‫ کثیف کردن‬kasif k, ‫چرکین‬
‫ کردن‬čarkin k, ‫ کثیف شدن‬kasif šodan.
gabinZurebuli (gabinZurebuli) ‫ کثیف شده‬kasif
šode, ‫ چرکین‬čerkin.
gabma (gabma) 1. ‫ کشیدن‬kešidan. 2. ‫ باز کردن‬bāz k.
3. ‫ تاب را بستن‬tāb rā bastan. 4. ‫ تله را گذاشتن‬tale rā
gozāstan, )‫ آویختن (تاب‬āvixtan (-e tāb).
gabmuli (gabmuli) 1. ‫آویخته شده‬āvixte šode. 2. ‫کشیده‬
‫ شده‬kešide šode. 3. ‫( (تله) گذاشته شده‬tale-ye) gozāšte
šode.
gabneva (gabneva) ‫ پریشانی‬parišāni, ‫پریشان کردن‬
parišān k, ‫ پراکندن‬parākandan, ‫ افشاندن‬afšāndan.
gabneuli (gabneulia) )‫ پریشان (شده‬parišān (šode),
‫افشانده‬afšānde, ‫ پراکنده‬parākande.
gabolva (gabolva) ‫ دود دادن‬dud dādan, ‫ دود کردن‬dud
k.
gabolili (gabolili) ‫ دود زده‬dud zade, ‫ دودی‬dudi,
‫ دود داده‬dud dāde.
gabolSevikeba (gabolševikeba) )‫بی رحمی )استعاری‬
‫ کردن‬bi rahmi k. ‫حکومت را در یک دست قبضه کردن‬
hokumat rā dar yek dast γabze k.
gaboroteba (gaboroteba) ‫ خشمگین کردن‬xašmgin k,
‫ سخت دل کردن‬saxt del k, ‫ بد خو شدن‬bad xu šodan, ‫بد‬
‫ اخالق شدن‬bad axlāγ šodan.
gaborotebuli (gaborotebuli) ‫ )شده( تند خو‬tond
xu (šode), (‫ بد اخالق (شده‬bad axlāγ (šode), ‫خشمگین‬
xašmgin, ‫ اوقات تلخ‬owγāt talx, ‫اخمو‬axmau.
gabrazeba (gabrazeba) ‫ عصبانی کردن‬asabāni k, ‫به خشم‬
‫ آوردن‬be xašm āvardan, ‫ غضبناک کردن‬γazabnāk k,
‫ عصبانی شدن‬asabāni šodan, ‫ به خشم آمدن‬be xašm āmadn.
gabrazebuli (gabrazebuli) ‫ عصبانی‬asabāni, ‫به خشم‬
‫ آمده‬be xašm āmade.
gabriyveba (gabriKveba) ‫ سر کسی را شیره مالیدن‬sar-e
kasi rā šire mālidan, ‫ گیج کردن‬gij k.
gabriyvebuli (gabriKvebuli) ‫ تحمیق شده‬tahmiγ
šode, ‫ گیج‬gij.
gabrueba (gabrueba) ‫ مست و مدهوش کردن‬mast-o-
madhuš k, ‫ تخدیر کردن‬taxdir k, ‫ مدهوش شدن‬madhuš
šodan.
gabruebuli (gabruebuli) ‫ مست‬mast, ‫مدهوش‬
madhuš.
gabruneba (gabruneba) ‫ بر گرداندن‬bar gardāndan,
‫ پس فرستادن‬pas ferestādan.
gabrunebuli (gabrunebuli) ‫ بر گردانده شده‬bar
gardānde šode ‫ پس فرستاده شده‬pas ferestāde šode.
gabruJva (gabružva) ‫ سر مست کردن‬sar mast k,
‫ سرمست شدن‬sar mast šodan.
gabruJebuli (gabružebeli) ‫ سرمست‬sar mast.
gabrwyineba (gabrwγineba) ‫ درخشیدن‬deraxšidan,
‫ برق زدن‬barγ zadan.
gabrwyinebuli (gabrwKinebuli) ‫درخشیده‬
deraxšinde, ‫ درخشان‬deraxšān, ‫ براق‬barrāγ.
gabrWyvialeba (gabryKvialeba) ‫درخشیدن‬
deraxšidan, ‫ درخشش‬deraxšeš.
gaburRva (gaburγva) ‫ سوراخ کردن‬surāx k, ‫مته کردن‬
mate k, ‫ حفاری کردن‬haffāri k.
gaburRuli (gaburγuli) ‫ مته شده‬mate šode, ‫حفاری‬
‫ شده‬haffāri šode.
gabutva (gabutva) ‫ باد کردن‬bād k, ‫ رو ترش کردن‬ru
torš k, ‫ بغ کردن‬boγ k. ebuteba ‫بغ او را در دل دارد‬
boγ-e `u rā dar del dārad.
gabutuli (gabutuli). ‫ باد کرده‬bād-karde, ‫ترش نشسته‬
torš nešaste.
gaganiereba (gaganiereba) ‫ گشاد کردن‬gošād k,
‫ عریض کردن‬ariz k, ‫ وسعت دادن‬vosa’t dādan, ‫بزرگ‬
‫ کردن‬bozorg k.
gaganierebuli (gaganierebuli) )‫ گشاد(شده‬gošād
(šode), )‫ عریض (شده‬ariz (šode) ‫ پروسعت‬por vosa’t.
gagdeba (gagdeba) ‫ بیرون انداختن‬birun andāxtan,
‫ بیرون راندن‬birun rāndan, ‫ راندن‬rāndan.
gagdebuli (gagdebuli) ‫ دور انداخته شده‬dur andāxte
šode, ‫ بیرون رانده شده‬birun rānde šode.
gageba (gageba) ‫ درک کردن‬dark k, ‫ فهمیدن‬fahmidan,
‫ دانستن‬dānestan. gagebiT ‫ با آگاهی‬bā āgahi.

gagebuli (gagebuli) ‫ درک شده‬dark šode, ‫فهمیده شده‬
fahmide šode, ‫ آگاهانه‬āgāhāne.
gagzavna (gagzavna) ‫ ارسال کردن‬ersāl k, ‫فرستادن‬
ferestādan.
gagzavnili (gagzavnili) ‫ارسالی‬ersāli, ‫فرستاده شده‬
ferestāde šode.
gagimarjoT (gagimarJot) ‫ زنده باشید‬zende bāšid,
‫ سالم باشید‬sālem bāšid,‫ پیروز باشید‬piruz bāšid.
gagiJeba (gagižeba) ‫ گیژ کردن‬giž k, ‫ دیوانه کردن‬divāne
k, ‫ گیژ شدن‬giž šodan, ‫ دیوانه شدن‬divāne šodan.
gagiJebuli (gagižebuli) ‫ دیوانه‬divāne, ‫ (شده(گیژ‬giž
(šode).
gaglesa (gaglesa) ‫ گچ کاری کردن‬gač kāri k, ‫رنگ مالی‬
‫ کردن‬rang māli k.
gaglesili (gaglesili) ‫ گچ کاری شده‬gač kāri šode,
‫ رنگ مالی شده‬rang māli šode.
gagleja (gagleJa) ‫ کندن‬kandan, ‫ پاره کردن‬pāre k,
‫ دریدن‬daridan.
gaglejili (gagleJili) ‫ کنده شده‬kande šode, ‫پاره پاره‬
pāre pāre.
gaglinva (gaglinva) ‫ نورد کردن‬navard k.
gaglinuli (gaglinuli) ‫ نورد شده‬navard šode.
gagmirva (gagmirva) ‫ سوراخ کردن‬surāx k, (‫فرو کردن‬
‫ (نیزه یا سوزن‬foru k (-e neyze yā suzan).
gagneba (gagneba) 1. ‫ جهت یابی کردن‬jehat yābi k,
‫ سمت یابی کردن‬samtyābi k. 2. ‫ وقوف داشتن‬voγuf
dāštan, ‫ آگاه بودن‬āgāh budan.
gagnebuli (gagnebuli) 1. ‫ جهت یافته‬jehat yafte, ‫سمت‬
‫ یافته‬samt yāfte. 2. ‫ آگاه‬āgāh, ‫ واقف‬vāγef.
gagozva (gagozva) ‫ بطانه کردن‬batāne k, ‫ پر کردن‬por
k, ‫ درز گیری کردن‬darz giri k, ‫ انباشتن‬anbāštan.
gagoneba (gagoneba) ‫ شنیدن‬šenidan, ‫استماع کردن‬
estemā’ k, ‫ گوش دادن‬guš dādan.
gagonili (gagonili) ‫ من در آوردی‬man dar āvardi, ‫از‬
‫ کسی شنیده شده‬az kasi šenide šode.
gagoreba (gagoreba) ‫ غلطاندن‬γaltāndan, ‫غلط دادن‬
γalt dādan, ‫ دراز کشیدن‬derāz kešidan.
gagorebuli (gagorebuli) ‫ غلطیده‬γaltide, ‫غلط داده‬
‫ شده‬γalt dāde šode.
gagrileba (gagrileba) ‫ سرد کردن‬sard k, ‫خنک کردن‬
xonak k, ‫ دل سرد کردن‬del sard k.
gagrilebuli (gagrilebuli) ‫ خنک شده‬xonak šode,
‫ تازه نفس‬tāze nafas.
gagrZeleba (gagrZeleba) ‫ ادامه دادن‬edame dādan,
‫ تمدید کردن‬tamdid k, ‫ طول دادن‬tul dādan.
gagrZelebuli (gagrZelebuli) ‫ ادامه یافته‬edāme yāfte.
qarTul-sparsuli leqsikoni 61
gagudva (gagudva) ‫ خفه کردن‬xafe k.
gaguliseba (gaguliseba) ‫ ناراحت کردن‬nārāhat k,
‫ عصبانی کردن‬asabāni k.
gadaadgileba (gadaadgileba) ‫ جا به جا کردن‬jā be jā
k, ‫انتقال دادن‬enteγāl dādan, ‫ پس و پیش کردن‬pas-o-piš k.
gadaadgil­ebuli (gadaadgilebuli) ‫جا به جا شده‬
jābejā šode.
gadabeWdva (gadabeydva) ‫ تجدید چاپ کردن‬tajdid-e
čap k, ‫ تایپ کردن‬tāyp k.
gadabeWdili (gadabeydili) ‫ تجدید چاپ شده‬dajdid-e
čap šode, ‫ تایپ شده‬tayp šode.
gadabireba (gadabireba) ‫ به خود عالقمند کردن‬be xod
alāγemand k, ‫ به خود کشیدن‬be xod kešidan, ‫اغوا‬
‫ کردن‬eγvā’ k.
gadabirebuli (gadabirebuli) ‫ اغوا شده‬eγvā’ šode,
‫ به تله افتاده‬be tale oftāde, ‫ عالقمند شده‬alāγe mand
šode.
gadabijeba (gadabiJeba) 1. )‫ زیر پا گذاشتن (قانون‬zir-e
pā gozāštan (-e γānun). 2. ‫ از روی چیزی گذاشتن‬az
ruy-e čizi gozāštan.
gadabma (gadabma) 1. ‫ بستن‬bastan, ‫زنجیر کردن‬
zanjir k, ‫ بند کردن‬band k, ‫ درگیر کردن‬dargir k. 2.
‫ وصل کردن‬vasl k.
ga­dab­mu­li (gadabmuli) ‫ بسته بندی‬baste, ‫بندی‬
bandi, ‫ زنجیر شده‬zanjir šode.
gadabraleba (gadabraleba) ‫ مقصر دانستن‬moγasser
dānestan, ‫ به گردن کسی انداختن‬be gardan-e kasi
andāxtan.
gadabruneba (gadabruneba) ‫ واژگون کردن‬vāžgun k,
‫ چپه کردن‬čape k, ‫ بر گرداندن‬bar gardāndan.
gadabrunebuli (gadabrunebuli) ‫ واژگون‬vāžgun,
‫ چپه‬čape.
gadabugva (gadabugva) ‫ سوزاندن‬suzāndan, ‫خاکستر‬
‫ کردن‬xākestar k.
gadabuguli (gadabuguli) ‫ ذغال شده‬zoγāl šode,
‫ خاکستر شده‬xākestar šode.
gadagdeba (gadagdeba) 1.. ‫انداختن‬andāxtan. 2. ‫دور‬
‫ ریختن‬dur rixtan. 3. ‫ دور انداختن‬dur andāxtan.
gadagdebuli (gadagdebuli) ‫ انداخته شده‬andāxte
šode.
gadagegmva (gadagegmva) ‫تجدید برنامه ریزی کردن‬
tajdid-e barnāme rizi k, ‫ تجدید طرح ریزی‬tajdid-e
tarh rizi, ‫ تجدید نقشه کشی کردن‬tajdid-e naγše keši k.
gadagegmili (gadagegmili) ‫ تجدید برنامه شده‬tajdid-e
bar nāme šode, ‫ تجدید طرح و نقشه کشی شده‬tajdid-e
tarh-o-naγše keši šode.
gadagvareba (gadagvareba) 1. ‫ مسخ شدن‬masx šodan,
62 qarTul-sparsuli leqsikoni
‫از اصل افتادن‬az asl oftādan, ‫ انقراض یافتن‬enγerāz
yāftan. 2. ‫ به شکلی دیگر در آمدن‬be šekli digar dar
āmadan.
gadagvarebuli (gadagvarebuli) 1. ‫ مسخ شده‬masx
šode, ‫انقراض یافته‬enγerāz yāfte. 2. ‫از شکلی به شکلی در‬
‫ آمده‬az šekli be šekli dar āmade.
gadagzavna (gadagzavna) ‫ انتقال دادن‬enteγāl dādan,
‫ منتقل کردن‬montaγel k, ‫ حواله کردن‬havāle k.
gadagzavnili (gadagzavnili) ‫ منتقل شده‬montaγel
šode, ‫ انتقال داده شده‬enteγāl dāde šode.
gadagoreba (gadagoreba) ‫ غلطاندن‬γatāndan, ‫غلطان‬
‫ عبور دادن‬γaltān obur dādan.
gadagorebuli (gadagorebuli) ‫ غلطیده‬γaltide,‫غلطانده‬
‫ شده‬γaltānde šode.
gadadgma (gadadgma) ‫ جا به جا کردن‬jābejā k, (‫پس و‬
‫ پیش کردن (شدن‬pas-o-piš k (šodan), ‫ جا عوض کردن‬jā
avaz k, ‫ جا بجائی‬jā bejāyi.
gadadgmuli (gadadgmuli) ‫ جا به جا شده‬jā be ja šode.
gadadgoma (gadadgoma) ‫ استعفا دادن‬estefā’ dādan.
gadadeba (gadadeba) 1. ‫ کنار گذاشتن‬kenār gozāstan.
1 nām yāftan, ‫به نام دیگر در آمدن‬be nām-e digar dar
2. ‫ به تعویق انداختن‬be ta’viγ andāxtan, ‫موکول کردن‬
mowkul k.
gadadeba 2
(gadadeba) ‫ مبتال کردن‬mobtalā k, ‫آلوده‬
‫ کردن‬ālude k, ‫ بیماری را انتقال دادن‬bimāri rā enteγāl
dādan.
gadadebuli (gadadebuli) 1. ‫ کنار گذاشته شده‬kenār
gozāšte šode. 2. ‫ به تعویق افتاده‬be ta’viγ oftāde.
gadadnoba (gadadnoba) ‫ آب کردن‬āb k, ‫مایع کردن‬
māye’ k, ‫ ذوب کردن‬zowb k, ‫ از نو ذوب کردن‬az now
zowb k, ‫ از نو ریخته کردن‬az now rixte k.
gadadreka (gadadreka) ‫ خم شدن‬xam šodan, ‫کج‬
‫ شدن (ارتجاعی) خم می شود‬kaj šodan, (ertejāyi), xam
mišavad. gadaidrikeba ‫ خم شدن‬xam šodan, ‫کج‬
‫ (ارتجاعی) خم می شود‬,‫ شدن‬kaj šodan, (ertejāyi), xam
mišavad.
gadaduReba (gadaduγeba) ‫ از نو جوشاندن‬az now
jušāndan, ‫ مجدداً جوش دادن‬mojaddadan juš dādan.
gadaduRdeba ‫ از نو میجوشد‬az now mijušad.
gadaduRebuli (gadaduγebuli)‫ از نو جوشیده شده‬az
now jušide šode.
gadaebmeba (gadaebmeba) ‫ درهم می شود‬dar ham
mišavad, (‫ به توالی (یکدیگر‬be tavāli (-ye yekdigar)
‫ وصل می شود‬vasl mišavad, ‫ مسلسل می شود‬mosalsal
mišavad.
gadaegzavneba (gadaegzavneba) ‫انتقال می یابد‬
enteγāl miybad.
gadaegrixeba (gadaegrixeba) ‫ باز ریسی می شود‬bāz
risi mišavad.
gadaedeba (gadaedeba) ‫ انتقال می یابد‬enteγāl
miyābad, ‫ دامن می زند‬dāman mizanad.
gadaedineba (gadaedineba) 1. ‫ بخار می شود‬boxār
mišavad, ‫ ذوب می شود‬zowb mišavad. 2. ‫می پرد‬
miparad, ‫ فرار‬farrār.
gadaevleba (gadaevleba) ...‫می )پرواز می کند(از روی‬
‫ گذرد‬az ruye... migozārad (parvāz mikonad), ...‫روی‬
‫ دیده شدن‬ruy-e... dide šodan.
gadaekvreba (gadaekvreba) ‫ پر پوشیدن‬por pušidan,
‫ کامالً پوشیدن‬kāmelan pušidan.
gadaekideba (gadaekideba) ‫ گرفتن‬gereftan, ‫چسبیدن‬
časbidan.
gadaeleva (gadaeleva) ‫ سست شدن‬sost. šodan, ‫خالی‬
‫ شدن‬xali šodan, ‫افول کردن‬oful k.
gadaemtereba (gadaemtereba) ‫ دشمن شدن‬došman
šodan.
gadaereva (gadaereva) 1. ‫ گیژ شدن‬giž šodan. 2. ‫گیر‬
‫ کردن‬gir k.
gadaerqmeva (gadaerkmeva) ‫ تعویض نام یافتن‬ta’viz-e
āmadan, ‫ نام دیگر دادن‬nām-e digar dādan.
gadaesveneba (gadaesveneba) 1. ‫استراحت کردن‬
esterāhat k. 2. ‫ فرو نشستن‬foru nešastan.
gadaesxmeba (gadaesxmeba) ‫ ریخته شدن‬...‫روی‬
ruy-e... rixte šodan. ◊ damwvarze mduRa­re
gadaesxmeba ‫ سنگ به پای لنگ می خورد‬sang be
pāy-e lang mixorad.
gadaefareba (gadaefareba) ‫ پوشیده می شود‬pušide
mišavad, ‫ پنهان می شود‬penhān mišavad.
gadaefineba (gadaefineba) ‫ پهن می شود‬...‫ روی‬ruy-e
….pahn mišavad.
gadaeqceva (gadaekceva) ‫ جامه عمل پوشیدن‬jāme-ye
amal pušidan, ‫ تبدیل شدن‬tabdil šodan.
gadaeReReba (gadaeγeγeba) ‫ برهنه شدن‬barahne
šodan.
gadaeRvreba (gadaeγvreba) ‫ پاشیده شدن‬...‫روی‬
ruy-e... pašide š.
gadaeRobeba (gadaeγobeba) ‫ راه را بستن‬rāh rā
bastan, ‫ بسته شدن راه‬baste šodan-e rāh, ‫حصار می شود‬
hesār mišavad.
gadaeyvlifeba (gadaeKvlifeba) ‫ پوست دادن‬pust
dādan.
gadaeyreba (gadaeKreba) ‫ روی هم انباشته شدن‬ruye
ham anbāšte šodan ‫ پوشیدن‬pušidan.
gadaeyudeba (gadaeKudeba) ‫در جای دیگر تکیه دادن‬
dar jāy-e digar tekye dādan.
gadaeSveba (gadaešveba) ‫ ول کردن‬vel k, ‫ رها کردن‬rahā k.

gadaeCveva (gadaečveva) ‫ تغییر عادت کردن‬taγyir ādat k.
gadaecema (gadaecma) ‫ دادن‬dādan, ‫ تقدیم کردن‬taγdim k,
‫ ارزانی داشتن‬arzāni daāštan, ‫ ارزانی شدن‬arzāni šodan.
gadaecleba (gadaecleba) ‫ دور شدن‬dur šodan, (‫جدا‬
‫ کردن (شدن‬jodā k (šodan).
gadaewveba (gadaewveba) ‫ سوختن‬suxtan, ‫سوخته شدن‬
suxte šodan.
gadaewmindeba (gadaewmindeba) ‫ پاک می شود‬pāk
mišavad, ‫ تمیز می شود‬tamiz mišavad, ‫از بین می رود‬
az beyn miravad.
gadaewureba (gadaewureba) ‫ تمام می شود‬tamām
mišavad.
gadaexdeba (garaexdeba) ‫ برداشتن‬bardāštan, ‫دور‬
‫ کردن‬dur k.
gadaexveva (gadaexveva) ‫ پیچیدن‬pičidan.
gadaexexeba (gadaexexeba) ‫ پوست دادن‬pust dādan,
‫ زدوده شدن‬zodude šodan.
gadaexveva (gadaexveva) ‫ پیچیده شدن‬pičide šodan, ‫در‬
‫ آغوش گرفتن‬dar āγuš gereftan.
gadaexlarTeba (gadaexlarteba) ‫ می پیچد‬mipičad,
‫ در هم می ریزد‬dar ham mirizad.
gadaexureba (gadaexureba) ‫ پوشیده شدن‬pušide
šodan, ‫ بستن‬bastan, ‫ پر کردن‬pok k.
gadava (gadava) 1. ‫ عبور می کند‬obur mikonad, ‫رد می‬
‫ شود‬radd mišavad. 2. ‫ نقل مکان می کند‬naγl-e makān
mikonad, ‫ به جایی دیگر می رود‬be jāyi digar miravad.
gadavaleba (gadavaleba) ‫مأمور کاری دیگر شدن‬
ma’mur-e kāri digar šodan, ‫مأمور انجام کاری دیگر‬
‫ کردن‬ma’mur-e anjām-e kāri digar k.
gadavardna (gadavardna) ‫افتادن‬oftādan. gada­var­
deba ‫ می افتد‬mioftād.
gadavardnili (gadavardnili) ‫افتاده‬oftāde.
gadavarcxna (gadavarcxna) )‫ شانه کردن (مو‬šāne k.
(-e mu).
gadavarcxnili (gadavarcxnili) ‫ شانه شده‬šāne šode.
gadaviwyeba (gadaviwKeba) ‫ فراموش کردن‬farāmuš k,
‫از یاد بردن‬az yād bordan.
gadaviwyebuli (gadaviwKebuli) ‫شده‬ ‫فراموش‬
farāmuš šode, ‫از یاد رفته‬az yād rafte.
gadavla (gadavla) ‫ عبور کردن‬obur k.
gadavlili (gadavlili) ‫ عبور شده‬obur šode.
gadazela (gadazela) ‫ از نو مالیدن‬az now mālidan.
gadaizileba ‫ از نو سرشته شدن خمیر‬az now sarešte
šodan-e xamir, ‫ از نو مالیده شدن‬az now mālide šodan.
gadazelili (gadazelili) ‫ از نو مالیده شده‬az now
mālide šode.
qarTul-sparsuli leqsikoni 63
gadazidva (gadazidva) ‫ حمل و نقل کردن‬haml-o-naγl
k, ‫ حمل کردن‬haml k. gadaizideba ‫ حمل و نقل‬haml-
o-naγl.
gadaziduli (gadaziduli) ‫ حمل شده‬haml šode, ‫حمل‬
‫ و نقل شده‬haml-o-naγl šode.
gadazneqa (gadazneka) ‫ تا شدن‬tā šodan, ‫ خم شدن‬xam
šodan. gadaizniqeba ‫ باز خم شدن‬bāz xam šodan.
gadazneqili (gadaznekili) ‫ تا شده‬tā šode, (‫خم (شده‬
xam (šode).
gadazomva (gadazomva) ‫ اندازه گرفتن‬andāze
gereftan, ‫ گز کردن‬gaz k.
gadazomili (gadazomili) ‫ اندازه گیری شده‬andāze
giri šode.
gadazrda (gadazrda) ‫ رشد کردن‬rošd k, ‫فراوری‬
‫ کردن‬farāravi k, ‫ بلندتر شدن‬boland tar šodan.
gadaizrdeba ‫ باز رشد کردن‬bāz rošd k, ‫رشد کردن‬
rošd k.
gadaTargmna (gadatargmna) ‫ ترجمه کردن‬tarjome k,
‫ باز گردان کردن‬bāz gardān k. gadaTargmnis ‫ترجمه‬
‫ میکند‬tarjome mikonad. gadaiTargmneba ‫باز ترجمه‬
‫ شدن‬bāz tarjome šodan.
gadaTargmnili (gadatargmnili) ‫ ترجمه شده‬tarjome
sode, ‫ باز گردانده شده‬bāz gardānde šode.
gadaTeTreba (gadatetreba) ‫ پاک نویس کردن‬pāk
nevis k, ‫ سفید شدن‬safid šodan, ‫ سفید کردن‬safid k.
gadaTeTrdeba ‫ سفید می شود‬safid mišavad.
gadaTeTrebuli (gadatetrebuli) ‫پاکنویسی شده‬
pāknevis šode, ‫ سفید شده‬safid šode
gadaTelva (gadatelva) ‫ پایمال کردن‬pāyemal k, ‫زیر پا‬
‫ له کردن‬zir-e pā leh k. gadaiTeleba ‫کامالً زیر پا له‬
‫ می شود‬kāmelan zir-e pā leh mišavad.
gadaTelili (gadatelili) ‫ پایمال شده‬pāyemāl šode
‫ زیر پا له شده‬zir-e pāleh šode.
gadaTvaliereba (gadatvaliereba) ‫از نظر گذراندن‬
nazar gozarāndan, ‫ تماشا کردن‬tamāša k, ‫مالحظه کردن‬
molāheze k.
gadaTvalierebuli (gadatvalierebuli) ‫از نظر‬
‫ گذارنده شده‬az nazar gozarānde šode, ‫ دیده شده‬dide
šode, ‫ مالحظه شده‬molāheze šode.
gadaTvla (gadatvla) ‫ از نو شمردن‬az now šomordan.
gadaTvlis ‫ از نو می شمارد‬az now mišomārad.
gadaTvlili (gadatvlili) ‫ از نو شمرده شده‬az now
šomorde šode.
gadaTreva (gadatreva) ‫ کشان بردن یا آوردن‬kešān
bordan ya āvardan.
gadaTreuli (gadatreuli) ‫ کشان حمل و نقل شده‬kešān
haml-o-naγl šode.
64 qarTul-sparsuli leqsikoni
gadaTqma (gadatkma) ‫ حرف خود را پس گرفتن‬harf-e
xord rā pas gereftan. gadaTqvams ‫حرفش را پس می‬
‫ گیرد‬harfaš rā pas migirad.
gadaTqmevineba (gadatkmevineba) ‫وادر به پس گرفتن‬
‫ حرف خود‬vādār-e be pas gereftan-e harf-e xod.
gadaTxra (gadatxra) ‫ کندن‬kandan, ‫زیر و رو کردن‬
zir-o-ru k. gadaTxris ‫(کامالً) زیر و رو می کند‬
(kāmelan) zir-o-ru mikonad.
gadaTxrili (gadatxrili) ‫ کنده شده‬kande šode, ‫زیر و‬
‫ رو شده‬zir-o-ru šode.
gadaangariSeba (gadaangariSeba) ‫از نو محاسبه کردن‬
az now mohāsebe k, ‫ از نو بر آورد کردن‬az now bar
āvard k.
gadaiara (gadaiara) ‫ عبور کرده است‬obur karde ast,
‫ گذشته است‬...‫ از‬az... gozašte ast.
gadaibans (gadaibans) ‫از نو می شوید‬az now mišuyad.
gadaibareba (gadaibareba) 1. ‫ از نو بیل کردن‬az now
bil k. 2. ‫ پیغام می دهد‬peyγām midahad. gadaibarebs
‫ پیغام می دهد‬peyγām midahad, ‫ تحویل می دهد‬tahvil
midahad.
gadaibertyavs (gadaibertKavs) ‫ می تکاند‬mitakanad.
gadaibeWdeba (gadaibeydeba) 1. ‫ باز چاپ می شود‬bāz
čāp mišavad. 2. ‫ باز نویسی می شود‬bāz nevis mišadad.
gadaibirebs (gadaibirebs) ‫ به خود عالقمند می کند‬be
xod elāγemand mikonad, ‫ به طرف خود می کشد‬be
taraf-e xod mikesad.
gadaibmeba (gadaibmeba) 1. ‫ بسته می شود‬baste
mišavad. 2. ‫ گیر می کند‬gir mikonad, ‫ به دام می افتد‬be
dām mioftad.
gadaibneva (gadaibneva) ‫ گیژ می شود‬giž mišavad,
‫ حیران می شود‬heyrān mišavad.
gadaibralebs (gadaibralebs) ‫تقصیر عمل دیگری‬
‫ را به گردنش می اندازد‬taγsir-e amal-e digari rā be
gardanaš miandāzad, ‫گناه جنایت کسی دیگر را به‬
‫ گردنش می اندازد‬gonāh-e jenāyat-e kasi digar rā be
gardanaš miandāzad.
gadaibugeba (gadaibugeba) ‫خاکستر‬ ‫می شود‬
xakestar mišavad.
gadaigrixeba (gadaigrixeba) ‫ درهم می پیچد‬dar ham
mipičad.
gadaidarebs (gadaidarebs) ‫ هوا صاف می شود‬havā
sāf mišavad.
gadaidebs (gadaidebs) ‫ می گذارد‬...‫ روی‬ruy-e...
migozārad, ‫ کنار می گذارد‬kenār migozārad.
gadakargva (gadakargva) ‫ گم کردن‬gom k, ‫ گم شدن‬gom
šodan. gadaikargeba ‫ گم می شود‬gom mišavad.
gadakarguli (gadakarguli) ‫ گم شده‬gom šode.
gadakafva (gadakafva) ‫ )درختها( اصالح کردن‬eslāh
k (-e deraxthā).
gadakafuli (gadakafuli) ‫(درخت) اصالح شده‬
(deraxt-e) eslāh šode.
gadakeTeba (gadaketeba) 1. ‫ باز سازی‬bāz sāzi, ‫دوباره‬
‫ انجام دادن‬dobāre anjām dādan. 2. ‫ دوباره دوختن‬dobāre
duxtan. 3. ‫ اصالح کردن‬eslāh k.
gadakeTebuli (gadaketebuli) 1. ‫ بازسازی شده‬bāz
sāzi šode, ‫ از نو ساخته شده‬az now sāxte šode. 2.
‫ اصالح شده‬eslāh šode.
gadakerva (gadakerva) ‫ دوباره دوختن‬dobāre duxtan.
gadakerili (gadakerili) ‫ از نو دوخته شده‬az now
duxte šode.
gadaketva (gadaketva) ‫ باز بستن‬bāz bastan, ‫قفل کردن‬
γofl k.
gadaketili (gadaketili) (‫ بسته (شده‬baste (šode).
gadakecva (gadakecva) ‫ تا کردن‬tā kardan, ‫باال زدن‬
)‫ (آستین‬bālā zadan (-e āstin). gadaikeceba ‫تا می‬
‫ شود‬tā mišadad, ‫ جمع شدن‬jam’ šodan.
gadakecili (gadakecili) ‫ تا شده‬tā šode, ‫ باال زده‬bālā
zade.
gadakvanZva (gadakvanZva) ‫ با هم گره زدن‬bā ham
gereh zadan. gadaikvanZeba ‫ گره خوردن‬gereh
xordan, ‫ بغرنج شدن‬boγranj šodan, ‫ پیچیده شدن‬pičide
šodan.
gadakvanZuli (gadakvanZuli) ‫ گره خورده‬gereh
xorde, ‫ گره شده‬gereh šode.
gadakvdoma (gadakvdoma) ‫ ضعف کردن‬za’f k, ‫غش‬
‫ کردن‬γaš k.
gadakveTa (gadakveta) ‫ گذشتن‬gozaštan, ‫عبور کردن‬
obur k, ‫( (خیابان را) قطع کردن‬xiyābān ra) γat’ k.
gadaikveTeba ‫ کاسته می شود‬kāste mišavad, ‫کاهش‬
‫ می یابد‬kāheš miyabad, ‫ قطع می شود‬γat’ mišavad.
gadakveTili (gadakvetili) ‫ متقاطع‬motaγāte’.
gadakvra (gadakvra) 1. ‫ پوشاندن‬pušāndan, ‫روپوش‬
‫ گذاشتن‬rupuš gozāstan 2. ‫ نوشیدن‬nušidan, ‫سر کشیدن‬
sar kešidan. 3. ‫ تازیانه زدن‬tāziyāne zadan.
gadakideba (gadakideba) 1. ‫ به دوش انداختن‬be duš
andāxtan. 2. ‫ تخم نفاق کاشتن‬toxm-e nefāγ kastan, ‫به‬
‫جان هم انداختن‬be jān-e ham andāxtan,3. ‫ایستادن سگ‬
isdādan-e sag.
gadakidebuli (gadakidebuli) 1. ‫ بار شده‬bār šode.
2. ‫ به جان هم افتاده‬be jān-e ham oftāde.
gadakiTxva (gadakitxva) ‫ از نو خواندن‬az now
xāndan.
gadakiTxuli (gadakitxuli) ‫ باز خوانی شده‬bā zxāni
šode.

gadakocna (gadakocna) ‫ بوسیدن‬busidan, ‫ماچ کردن‬
mač k.
gadakreWa (gadakreya) ‫ قیچی کردن‬γeyči k.
gadakruli (gadakruli) ‫ پوشیده‬pušide. ◊ ~ sityvebi
‫ کنایه‬kenāye.
gadalageba (gadalageba) ‫ جای دیگر چیدن‬jāy-e digar
čidan, ‫ جای دیگر مرتب کردن‬jāy-e digar morattab k,
‫ جای دیگر گذاشتن‬jāy-e digar gozāštan.
gadalagebuli (gadalagebuli) ‫ چیده شده‬čide
šode,‫ جای دیگر منظم شده‬jay-e digar monazzam šode.
gadalaparakeba (gadalaparakeba) ‫موکول کردن‬
‫ گفتگو‬mawkul kardan-e goft-o-gu.
gadalaxva (gadalaxva) 1. ‫ غلبه کردن‬γalabe k, ‫فایق‬
‫ آمدن‬fāyeγ āmadan. 2. ‫ رفع کردن‬raf’ k. 3. ‫چیره شدن‬
čire šodan. gadailaxeba ‫ زیر پا گذاشته می شود‬zir-e
pā gozāšte mišavad.
gadalaxuli (gadalaxuli) ‫ درهم شکسته‬dar ham
šekaste, ‫ مغلوب‬maγlub.
gadalekva (gadalekva) ‫ بردن‬bordan, ‫ شستن‬šostan.
gadalesva (gadalesva) ‫ گچ کاری کردن‬gač kāri k, ‫گچ‬
‫ مالی کردن‬gač māli k.
gadalocva (gadalocva) ‫ دعای خیر کردن‬doāy-e xeyr k.
gadamalva (gadamalva) ‫ پنهان کردن‬penhān k, ‫قایم‬
‫ کردن‬γāyem k. gadaimaleba ‫جای پنهان شدن را عوض‬
‫ می کند‬jāy-e penhān šodan rā avaz mikonad.
gadamaluli (gadamaluli) ‫ پنهان‬penhān, ‫قایم شده‬
γāyem šode.
gadambijebeli (gadambijebeli) ‫زیر پا گذارنده‬
zir-e pā gozārande.
gadamgorebeli (gadamgorebeli) ‫غلطاننده‬
γaltānande.
gadamdgari (gadamdgari) ‫ استعفا داده‬este’fā dāde.
gadamdebi (gadamdebi) ‫ واگیر‬vāgir.
gadamdnari (gadamdnari) ‫ آب شده‬āb šode, ‫ذوب شده‬
zowb šode.
gadameteba (gadameteba) ‫ متجاوز شدن از‬motajāvez
šodan-e az, ‫ زیادتر شدن‬ziyādtar šodan, ‫فزونی یافتن‬
fozuni yāftan.
gadametebuli (gadametebuli) ‫ فزونی یافته‬fozuni
yāfte, ‫ مبالغه آمیز‬mobāleγe āmiz, ‫افزون بر‬afzun bar.
gadamTieli (gadamtieli) ‫ از کوه آمده‬az kuh āmade,
‫اطرافی‬atrāfi.
gadamkvdari (gadamkvdari) ‫ کشته‬košte-ye, ‫داده‬
dāde-ye.
gadamkveTi (gadamkveti) ‫ نصف کننده‬nesf konande,
‫ دو نیم کننده‬do nim konande, ‫ قطع کننده‬γat’ konande.
qarTul-sparsuli leqsikoni 65
gadamlaxveli (gadamlaxveli) ‫ نقض کننده‬naγz
konande, ‫ زیر پا گذارنده‬zir-e pā gozārande.
gadamJaveba (gadamžaveba) ‫ بیش از حد ترش کردن‬biš
az hadd torš k.
gadamravleba (gadamravleba) ‫ تکثیر یافتن‬taksir
yāftan.
gadamrTveli (gadamrtveli) ‫ کلید‬kelid ‫دنده‬dande.
gadamtvreva (gadamtvreva): ‫ کالً شکسته شدن‬kollan
šekaste šodan, gadaimtvreva ‫کامالً خرد و خمیر می‬
‫ شود‬kāmelan xordo xamir mišavad.
gadamtvreuli (gadamtvreuli) ‫ خرد و خمیر شده‬xord-
o-xamir šode.
gadamtydari (gadamtKdari) ‫ شکسته‬šekaste.
gadamuSaveba (gadamušaveba) 1. ‫ اصالح کردن‬eslāh
k. 2. ‫ درست کردن‬dorost k. 3. ‫ اضافه کار کردن‬ezāfe kār
k. gadamuSavdeba ‫ هضم می شود‬hazm mišavad,
‫ تجزیه و تحلیل می شود‬tajziye-o-tahlil mišavad, ‫اصالح‬
‫ می شود‬eslāh mišavad.
gadamuSavebuli (gadamušavebuli) 1. ‫اصالح شده‬
eslāh šode. 2. ‫ به انجام رسیده‬be anjām raside. 3. ‫اضافه‬
‫ از نرم‬ezāfe az norm.
gadamqaCavi (gadamkačavi) ‫ استخراج کننده‬estexrāj
konande.
gadamRebi (gadamγebi) ‫ فیلم بردار‬film bardār
gadamRobi (gadamγobi) ‫ باز دارنده‬bāzdāran-de, ‫مانع‬
‫ شونده‬māne’ šavande.
gadamRrZvali (gadamγrZvali) ‫ بسیار پیر‬besyār pir,
‫ خیلی ضعیف و سست‬xeili za’if-o-sost.
gadamyvani (gadamKvani) 1. ‫ آورنده کسی‬āvarande-ye
kasi. 2. ‫ برنده کسی‬barande-ye kasi.
gadamyidveli (gadamKidveli) ‫خرید و فروش کننده‬
xarid-o-foruš konande, ‫ محتکر‬mohtaker, ‫احتکار کننده‬
ehtekār konande.
gadamyreli (gadamKreli) ‫ بیرون ریزنده‬birun
rizande.
gadamcdari (gadamcdari) )‫از حد معمول گذشته (رد شده‬
az hadd ma’mul gozašte (radd šode).
gadamcemi (gadamcemi) )‫ فرستنده (دستگاه‬ferestande
(dastgāh-e).
gadamZvrali (gadamZvrali) ‫ رخنه کننده‬rexne
konande, ‫ نفوذ کننده‬noffuz konande.
gadamweri (gadamweri) ‫ کاتب‬kāteb, ‫مکاتبه کننده‬
mokātebe konande.
gadamwvari (gadamwvari) ‫ سوخته‬suxte.
gadamwifeba (gadamwifeba) ‫ بیش از حد رسیدن میوه‬biš
az hadd rasidan-e mive.
66 qarTul-sparsuli leqsikoni
gadamwifebuli (gadamwifebuli) ‫(میوه) بیش از حد‬
‫( رسیده‬mive-ye) biš az hadd raside.
gadamwyveti (gadamwKveti) 1. ‫ تعیین کننده‬ta’yin
konande. 2. ‫ حالل‬hallāl. 3. ‫ مصمم‬mosammam.
gadamWknari (gadamyknari) ‫ پژمرده‬pažmor-de.
gadamWreli (gadamyreli) ‫ تعیین کننده‬ta’yin konade,
‫ حالل‬hallāl.
gadamxdeli (gadamxdeli) ‫ پرداخت کننده‬pardāxt
konande, ‫ اهل پرداخت‬ahl-e pardāxt.
gadamxvevi (gadamxvevi) ‫ پیچاننده‬pičānande.
gadamxmari (gadamxmari) ‫ خشکیده‬xoškide.
gadamxtari (gadamxtari) ‫ پریده‬paride, ‫ جهیده‬jahide.
gadamjdari (gadamJdari) ‫جای نشستن را عوض کننده‬
jāye nešastan rā avaz konande.
gadanarCuneba (gadanarčuneba) ‫ حفظ کردن‬hefz k,
‫ نجات دادن‬nejāt dādan.
gadanaskva (gadanaskva): ‫ باز گره زدن‬bāz gereh zadan.
gadainaskveba ‫ باز گره می خورد‬bāz gereh mixorad,
gadanaskvuli (gadanaskvuli) ‫ گره خورده‬gereh
xorde.
gadanatani (gadanatani) ‫ برده شده‬borde šode, ‫انتقال‬
‫ یافته‬enteγāl yāfte.
gadayrili (gadaKrili) ‫ ریخته شده‬rixte šode.
gadanacvleba (gadanacvleba) ‫ جا بجا کردن‬jā be jā
k, ‫ پس و پیش کردن‬pas-o-piš k.
gadanacvlebuli (gadanacvlebuli) ‫ جابجا شده‬jā be
jā šode.
gadanawileba (gadanawileba) 1. ‫ از نو تقسیم کردن‬az
now taγsim k. 2. ‫ دوباره توضیع کردن‬dobāre towzi’ k.
3. ‫ مجددا اختصاص دادن‬mojaddadan extesās dādan.
gadanaWeri (gadanayeri) ‫ تکه‬teke, ‫ بریده‬boride.
gadanaxarji (gadanaxarJi) ‫ مصرف زاید‬masrāf-e
zāyed, ‫ خرج اضافی‬xarj-e ezāfi.
gadanaxva (gadanaxva) ‫ ذخیره کردن‬zaxir-e k, ‫پس انداز‬
‫ کردن‬pas andāz k.
gadanaxuli (gadanaxuli) ‫ ذخیره‬saxire, ‫ پس انداز‬pas
andāz.
gadangreva (gadangreva) ‫ خراب کردن‬xarāb k, ‫نابود‬
‫ کردن‬nābut k. ‫ خرد شدن‬xord šodan, ‫ خراب شدن‬xarāb
sodan, gadaingreva ‫ خراب می شود‬xarāb mišavad,
‫ فرو می ریزد‬foru mirizad.
gadangreuli (gadangreuli) ‫ خراب شده‬xarāb šode,
‫ فرو ریخته‬foru rixte.
gadanergva (gadanegrva) 1. ‫ بازکاری‬bāz kāri, ‫به جای‬
‫ دیگر نشاندن‬be jāy-e digar nešāndan, ‫ نشاء شده‬nešā’
šode. 2. ‫ پیوند کردن‬peyvand k.
gadanergili (gadanergili) 1. ‫ باز کاشته شده‬bāz kāšte
šode. 2. ‫ پیوند شده‬peyvandšode, ‫ نشاء شده‬nešā’ šode.
gadapareba (gadapareba) ‫ پوشیدن‬pušidan
gadaparva (gadaparva) ‫)دزدکی رفتن (وارد شدن‬
dozdaki raftan (vāred šodan). gadai pareba ‫دزدکی‬
‫ می رود‬dozdaki miravad, ‫ دزدکی رد می شود‬dozdaki
rad mišavad.
gadaparsva (gadaparsva) ‫ تراشیدن سر‬tarāšidan-e
sar, ‫ تیغ زدن‬tiγ zadan.
gadaparsuli (gadaparsuli) ‫ سر تراشیده‬sar tarāšide,
‫ تراشیده‬tarāšide.
gadaparuli (gadaparuli) ‫ کسی که دزدکی رفته‬kasi ke
dozdaki rafte.
gadapatiJeba (gadapatižeba) ‫ باز دعوت کردن‬bāz
da’vat k.
gadapentva (gadapentva): gadai penteba ‫باز پوشیده‬
‫ شدن‬bāz pušide šodan, ‫ جامه سفید پوشیدن‬jāme-ye
safid pušidan.
gadapentili (gadapentili) ‫پوشیده شده از گل یا برف‬
pušide šode az gol ya barf.
gadarazva (gadarazva) ‫ چفت کردن‬čeft k, ‫ بستن‬bastan.
gadairazeba ‫ چفت می شود‬čeft mišavad.
gadarazuli (gadarazuli) ‫ چفت شده‬čeft šode, ‫بسته‬
baste.
gadarbena (gadarbena) ‫ دویدن‬davidan, ‫ دوش‬daveš.
gadargva (gadargva) 1. ‫ بازکاری‬bāz kāri, ‫باز کاشتن‬
bāz kāštan, ‫ نشاء کردن‬nešā’ k 2. ‫ پیوند زدن‬peyvand
zadan. gadairgveba ‫ باز نشاندن‬bāz nešāndan, ‫باز‬
‫ کاشتن‬bāz kāštan.
gadarguli (gadarguli) ‫( (از نو) باز کاشته شده‬az now)
bāz kāšte šode, ‫ نشاءشده‬nešā’ šode.
gadareva (gadareva) ‫ دیوانه کردن‬divāne k, ‫دیوانه شدن‬
divāne šodan.
gadareuli (gadareuli) ‫ از خود بدر شده‬az xod bedār
šode, ‫ گیج‬gij.
gadarecxva (gadarecxva) ‫ شستن‬šostan.
gadarecxili (gadarecxili) )‫ شسته (شده‬šoste (šode).
gadarTva (gadartva) ‫ تعویض‬ta’viz, ‫تغییر جهت دادن‬
taγrir jehat dādan, ‫ عوض کردن کانال تلویزیون‬avaz
kardan-e kānāl-e televizyon.
gadaricxva (gadaricxva) ‫ واریز کردن‬vāriz k.
gadairicxeba ‫ باز پرداخت شدن‬bāz pardāxt šodan,
‫ باز پرداخت کردن‬bāz pardāxt k, ‫ واریز کردن‬vāriz k,
‫ انتقال یافتن‬enteγāl yāftan, ‫ انتقال دادن‬enteγāl dādan.
gadaricxuli (gadaricxuli) ‫ واریز شده‬vāriz šode.
gadarqmeva (gadarkmeva) ‫ تغییر نام دادن‬taγyir-e nām
dādan, ‫( (عنوان) نام را عوض کردن‬onvan) nām rā avaz k.

gadarCeva (gadarčeva) 1. ‫ جور کردن‬jur k, ‫تقسیم بندی‬
‫ کردن‬taγsim bandi k, ‫ خوب و بد را جدا جدا گذاشتن‬xub-
o-bad rā jodā jodā gozāštan. 2. ‫تجدید انتخاب کردن‬
tajdid-e entexāb k, ‫ مجدداً انتخاب کردن‬mojaddādan
entexāb k, ‫ گزینش‬gozineš. gadairCeva ‫برگزیدن‬
bargozi-dan, ‫ انتخاب کردن‬entexāb k.
gadarCena (gadarčena) ‫ ماندن‬māndan, ‫نجات یافتن‬
nejāt yāftan.
gadarCenili (gadarčenili) ‫ مانده‬mānde, ‫نجات یافته‬
nejāt yāfte.
gadarCeuli (garadčeuli) ‫ تقسیم بندی شده‬taγsim
bandi šode,‫ جور شده‬jur šode, ‫ گزیده شده‬gozide šode.
gadarwmuneba (gadarwmuneba) ‫کردن‬ ‫متقاعد‬
motaγā’ed k.
gadasabeWdi (gadasabeydi) ‫( (باید) چاپ کردنی‬bāyad)
čāp kardani.
gadasabmeli (gadasabmeli) ‫( (باید) بستنی‬bāyad)
bastani, ‫ آنچه راکه باید بست‬ānče rā ke bāyad bast.
gadasabrunebeli (gadasabrunebeli) ‫برگرداندنی‬
bargardāndani ‫ پس دادنی‬pas dādani.
gadasagdebi (gadasagdebi) ‫ بدرد نخور‬bedārd naxor,
‫ دور انداختنی‬dur andāxtani.
gadasagzavni (gadasagzavni) ‫ ارسال کردنی‬ersāl
kardan, ‫ فرستادنی‬farestādani.
gadasadgmeli (gadasadgmeli) ‫ کنار گذاشتنی‬kenār
gozāštani, ‫ کنار زدنی‬kenār zadani
gadasadebi (gadasadebi) ‫ واگیر‬vāgir, ‫سرایت کننده‬
sarāyat konande.
gadasadnobi (gadasadnobi) ‫ ذوب کردنی‬zowb
kardani, ‫ آب شدنی‬āb šodani.
gadasavali (gadasavali) ‫ عبور گاه‬oburgāh, ‫گذرگاه‬
gozārgāh.
gadasavardni (gadasavardni) ‫ پرتگاه‬partgah.
gadasazidi (gadasazidi) ‫ باروبنه‬bār-o-bone, ‫انتقال‬
‫دادنی‬enteγāl dādani, ‫ حمل و نقل کردنی‬ham-o-naγl
kardani.
gadasaTargmni (gadasatargmni) ‫ترجمه کردنی‬
tarjome kardani.
gadasakeTebeli (gadasaketebeli) ‫انجام دادنی‬
anjamdādani, ‫ درست کردنی‬dorost kardani.
gadasakidi (gadasakidi) ‫ آویختنی‬āvixtani.
gadasakravi (gadasakravi) ‫ پوش‬puš, ‫ پوشه‬puše.
gadasamzadebeli (gadasamzadebeli) ‫از نو آماده‬
‫ کردنی‬az now āmāde kardani.
gadasamuSavebeli (gadasamušavebeli)
‫ تهیه کردنی‬tahiyye kardani, ‫ فرآوردنی‬farāvardani, ‫فراهم‬
‫ کردنی‬farāham kardani.
qarTul-sparsuli leqsikoni 67
gadasarbeni (gadasarbeni) ‫ فاصله‬fāsele.
gadasarevi (gadasarevi) ‫ عالی‬āli ‫ غیر معمولی‬γeyr-e
ma’muli.
gadasarCevi (gadasarčevi) 1. ‫ جدا جدا کردنی‬jodā
jodā kardani, ‫ تقسیم کردنی‬taγsim kardani. 2. ‫جور‬
‫ کردنی‬jur kardani.
gadasarCeni (gadasarčeni) ‫ نجات دادنی‬nejāt dādani.
gadasasaxlebeli (gadasasaxlebeli) 1. ‫کوچ دادنی‬
kuč dādani. 2. ‫ تبعید کردنی‬tab’id kardani.
gadasasvleli (gadasasvleli) ‫ گذرگاه‬gozargāh,
‫ معبر‬ma’bar.
gadasatani (gadasatani) ‫ بردنی‬bordani, ‫انتقال دادنی‬
enteγāl dādani.
gadasatan-gadmosatani (gadasatan-gadmo­sa­
tani) ‫ بردنی و آوردنی‬bordani va āvardani.
gadasafarebeli (gadasafarebeli) ‫ روپوش‬ru puš,
‫ روانداز‬ru andāz.
gadasafreni (gadasafreni) ‫پرواز کننده‬ parvāz
konande, ‫ قابل پرواز‬γābel-e parvāz.
gadasaqaCavi (gadasakačavi) ‫ استخراج کردنی‬estexrāj
kardani.
gadasaRebi (gadasaγebi) ‫ برداشتنی‬bardāštani, )‫عکس‬
‫( )گرفتنی‬aks) gereftani.
gadasayvani (gadasaKvani) ‫ بردنی‬bordani ‫انتقال دادنی‬
enteγāl dādani.
gadasaylapavi (gadasaKlapavi) ‫ غورت دادنی‬γurt
dādani.
gadasayolebeli (gadasaKolebeli) ‫هم راه کردنی‬
ham rāh kardani.
gadasayreli (gadasaKreli) ‫ ریختنی‬rixtani, ‫انداختنی‬
andāxtani.
gadasaSvebi (gadasašvebi) 1. ‫ رها کردنی‬rahā
kardani. 2. ‫ جاری کردنی‬jāri kardani.
gadasaSleli (gadasašleli) ‫ پاک کردنی‬pāk kardani.
gadasacemi (gadasacemi) ‫ تحویل دادنی‬tahvil dādani,
‫ دادنی‬dādani.
gadasacvleli (gadasacvleli) ‫ تعویض کردنی‬ta’viz
kardani, ‫ مبادله کردنی‬mobādele kardani, ‫قابل تعویض‬
γābel-e ta’viz.
gadasawevi (gadasawevi) ‫ به جلو کشیدنی‬be jelow
kešidani.
gadasaweri (gadasaweri) ‫ رونویسی کردنی‬runevisi
kardani.
gadasawmendi (gadasawmendi) ‫ تمیز کردنی‬tamiz
kardani, ‫ پاک کردنی‬pāk kardani.
gadasawyveti (gadasawKveti) ‫ فیصله‬feysale .
68 qarTul-sparsuli leqsikoni
gadasaWreli (gadasayreli) ‫ حل کردنی‬hall kardani,
‫ بر طرف کردنی‬bar taraf kardani.
gadasaxadi (gadasaxadi) ‫ مالیات‬māliyyāt. ◊
gadasaxadis Semcireba ‫ پایین آوردن مالیات‬pāyin
āvardane māliyyāt.
gadasaxdeli (gadasaxdeli) ‫ پرداخت کردنی‬pardāxt
kardani, ‫ پرداخت شدنی‬pardāxt šodani.
gadasaxedi (gadasaxedi) ‫ دیدگاه‬did gāh, ‫ دیدبانی‬did
bāni.
gadasaxvevi (gadasaxvevi) )‫ پیچ (راه‬pič (-e rāh).
gadasaxleba (gadasaxleba) ‫ کوچ دادن‬kuč dādan,
‫ تبعید کردن‬tab’id k. gadasaxldeba ‫ کوچ می کند‬kuč
mikonad, ‫ تغییر مکان می دهد‬taγyir-e makān midahad.
gadasaxlebuli (gadasaxlebuli) ‫ کوچ داده شده‬kuč
dāde šode, ‫ تبعیدی‬tab’idi ‫ مهاجر‬mohājer.
gadasaxtomi (gadasaxtomi) ‫ پرشگاه‬parešgāh.
gadasaxuravi (gadasaxuravi) ‫ سقف زدنی‬saγf
zadani.
gadasveneba (gadasveneba) ‫ آرام گرفتن‬ārām gereftan.
gadasvenebuli (gadasvenebuli) ‫ آرام گرفته‬ārām
gerefte.
gadasvla (gadasvla) ‫ گذشتن‬gozaštan, ‫ رد شدن‬radd
šodan, ‫ عبور کردن‬obur k. gadadis ‫عبور می کند‬
obur mikonad, gadava ‫ رد خواهد شد‬radd xāhad
šod, ‫ عبور خواهد کرد‬obur xāhad kard; gadaval
‫ عبور خواهم کرد‬obur xāham kard; gadavdivar
‫ می گذارم‬migozāram; gadavedi ‫عبور کردم‬obur
kardam; gadavida ‫عبور کرده است‬obur karde ast;
gadaxval ‫ عبور خواهی کرد‬obur xāhi kard.
gadasinjva (gadasinJva) ‫ کالً بررسی کردن‬kollan
barresi k, ‫ امتحان کردن‬emtehān k, ‫دو باره نگاه کردن‬
dobāre negāh k. gadaisinjeba ‫ باز آزمودن‬bāz
āzmudan, ‫ باز آزمائی‬bāz āzmāyi.
gadasinjuli (gadasinJuli) ‫مجدداً بررسی شده‬
mojaddadān barresi šode, ‫از نو امتحان (آزمایش) شده‬
az now emtehān (āzmayeš) šode.
gadasma1 (gadasma) ‫ جا بجا کردن‬jābejā k, ‫از جایی به‬
‫جایی گذاشتن‬az jāyi be jāyi gozāštan.
gadasma (gadasma) )‫ مالیدن (رنگ‬mālidan (-e rang),
2 kešidan, ‫ حصار کشیدن‬hesār kešidan.
‫ نوازش کردن‬navāzeš k.
gadasmuli (gadasmuli) ‫ جا به جا شده‬jā be jā šode.
gadasresa (gadasresa) ‫ له کردن‬...‫ زیر‬zir-e... leh
kardan.
gadasresili (gadasresili) ‫ له شده‬...‫ زیر‬zir-e... leh
šode.
gadasrola (gadasrola) ‫ پرت کردن‬part k, ‫از جایی به‬
‫ جایی انداختن‬az jāyi be jāye andāxtan.
gadasrolili (gadasrolili) ‫از جایی به جایی انداخته‬
‫ شده‬az jāyi be jayi andāxte šode.
gadasuli (gadasuli) 1. ‫ رفته‬rafte, ‫ غروب کرده‬γorub
karde. 2. ‫ گذشته‬gozašte.
gadasworeba (gadasworeba) 1. ‫ اصالح کردن‬eslāh k,
‫اصالح شدن‬eslāh šodan, ‫ درست کردن‬dorost k, ‫درست‬
‫ شدن‬dorost šodan, ‫ تصحیح کردن‬ta­shih k. 2. ‫مرتب‬
‫ کردن‬morattab k, ‫ صاف کردن‬sāf k. gadaswordeba
‫ رو به راه می شود‬ru be rāh mišavad, ‫درست می شود‬
dorost mišavad, ‫اصالح می شود‬eslāh mišavad.
gadasworebuli (gadasworebuli) 1. ‫ اصالح شده‬eslāh
šode, ‫ مرتب شده‬morattab šode, ‫ تصحیح شده‬tashih šode.
2. ‫ درست شده‬dorost šode, ‫ صاف شد‬sāf šode.
gadasxdoma (gadasxdoma) ‫از جایی به جایی نشستن‬
‫ گروهی‬az jāyi be jāyi nešastan-e goruhi.
gadasxvafereba (gadasxvafereba) ‫به رنگ دیگر در‬
‫ آمدن‬be range digar dar āmadan.
gadasxma (gadasxma) ‫ از ظرفی به ظرفی ریختن‬az zarfi
be zarfi rixtan, ‫ سرم تزریق کردن‬serom tazriγ k.
gadasxmuli (gadasxmuli) ‫از ظرفی به ظرفی ریخته شده‬
az zarfi be zarfi rixte šode.
gadatana (gadatana) ‫ حمل کردن‬haml k, ‫ بردن‬bordan,
‫ انتقال دادن‬enteγāl dādan. gadaaqvs ‫ می برد‬mibarad;
gadahqonda ‫ برده‬borde, ‫ می برد‬mibord.
gadataniTi (gadataniti) ‫استعاری‬este’āri, ‫مجازی‬
mojāzi. ◊ ~ mniSvneloba ‫ معنی استعاری‬mani-e
este’āri.
gadatexa (gadatexa) ‫ تحول‬tahavvol, ‫شکستگی‬
šekastegi, ‫ شکستن‬šekastan.
gadatexili (gadatexili) ‫ شکسته‬šekaste ‫تحول یافته‬
tahavvol yāfte.
gadatvirTva (gadatvirtva) 1. ‫ بیش از حد بار کردن‬biš az
hadd bar k. 2. ‫ تخلیه کردن‬taxliye k, ‫ بار اندازی کردن‬bār
andāzi k. gadaitvirTeba 1. ‫ تخلیه کردن‬taxliye k, ‫تخلیه‬
‫ شدن‬kaxliye šodan. 2 ‫ بیش از حد بار کردن‬biš az hadd bār k.
gadatvirTuli (gadatvirtuli) 1. ‫بیش از حد بار شده‬
biš az hadd bar šode. 2. ‫ تخلیه شده‬taxliye šode.
gadatixvra (gadatixvra) ‫ دیواره کشیدن‬divāre
gadatkecili (gadatkecili) ‫ صاف‬sāf, ‫ هموار‬hamvār.
gadatrialeba (gadatrialeba) 1. )‫واژگون کردن (شدن‬
vāžgun k (šodan), )‫ چپه کردن (شدن‬čepe k (šodan). 2.
)‫ کودتا (کردن‬kudeta (k).
gadatrialebuli (gadatrialebuli) )‫واژگون (شده‬
vāžgun (šode), )‫ چپه (شده‬čape (šode).
gadatrusva (gadatrusva) ‫ سوختن‬suxtan, ‫خشکاندن‬
xoškāndan. gadaitruseba ‫ تا بیخ خشکیدن‬tā bix
xoškidan.

gadatrusuli (gadatrusuli) ‫ سوخته‬suxte, ‫خشکیده‬
xoškide.
gadatyaveba (gadatKaveba) 1. ‫ پوست کندن‬pust k,
‫ پوست زدن‬pust zadan. 2. ‫ پوست دادن‬pust dādan.
gadatyavebuli (gadatKavebuli) 1. ‫ پوست زده‬pust
zade, ‫ پوست کنده‬pust kande. 2. ‫ پوست داده‬pust dāde,
‫ پوست شده‬pust šode.
gadatydoma (gadatKdoma) ‫ شکستن‬šekastan.
gadatyorcna (gadatKorcna) ‫ دور شلیک کردن‬dur
šelik k, ‫دور زدن‬dur zadan.
gadauara (gadauara) ‫ از روی سر گذشته‬az ruy-e sar
gozašte, ‫ از باالی سر رد شده‬az bālāy-e sar rad šode.
gadaudebeli (gadaudebeli) ‫ فوری‬fowri ‫تعویق ناپذیر‬
ta’viγ nāpazir.
gadaulaxavi (gadaulaxavi) ‫ غیر قابل عبور‬γeyr-e
γābel-e obur, ‫ غلبه ناپذیر‬γalbe nāpazir.
gadaumuSavebeli (gadaumušavebeli) ‫ بایر‬bāyer,
‫ دست ناخورده‬dast nāxorde.
gadaufarebeli (gadaufarebeli) ‫بدون روپوش‬
bedun-e ru puš, ‫ پوشیده نشده‬pušide našode.
gadauRebeli (gadauγebeli) 1. ‫ بی وقفه‬bi vaγfe,
‫ مداوم‬modāvem. 2. ‫ برداشت نشده‬bardāšt našode.
gadauSleli (gadaušleli) 1. )‫ورق نخورده (کتاب‬
varaγ naxorde (ketāb). 2. ‫ غنچه گل باز نشده‬γonče-ye
gol-e bāz našode.
gadauwyveteli (gadauwKveteli) ‫حل نشده‬ hall
našode, ‫ بی جواب‬bi javāb.
gadauWreli (gadauyreli) 1. ‫ حل نشده‬hall našode, ‫بر‬
‫ طرف نشده‬bar taraf našode. 2. ‫ بریده نشده‬boride našode.
gadauxdeli (gadauxdeli) ‫ پرداخت نشده‬pardāxt
našode.
gadauxdeloba (gadauxdeloba) ‫پرداخت نکردن‬
pardāxt nakardan.‫ پرداخت نشدگی‬pardāxt našodagi.
gadafantva (gadafantva) )‫کامالً پوشیدن (برف و گل‬
kāmelan pušidan (barf-o-gol), ‫ فرش کردن‬farš
k. gadaifanteba ‫ روی هم انباشته شدن‬ruy-e ham
anbāšte šodan, ‫ پخش شدن‬paxš šodan.
gadafantuli (gadafantuli) ‫ فرش شده‬farš šode.
‫ پخش شده‬paxš šode.
gadafardagebuli (gadafardagebuli) ‫پرده کشیده‬
parde kešide.
gadafareba (gadafareba) 1. ‫ پوشاندن‬pušandan. 2.
‫ قایم کردن‬γayem k, ‫ قایم شدن‬γāyem šodan.
gadafarebuli (gadafarebuli) 1. ‫ پوشیده‬pušide. 2.
‫ پنهان شده‬penhān šode, ‫ قایم شده‬γāyem šode.
gadafaseba (gadafaseba) ‫ از نو قیمت گذاری کردن‬az
now γimat gozāri k.
qarTul-sparsuli leqsikoni 69
gadafena (gadafena) ‫ گستردن‬gostardan, ‫فرش کردن‬
farš k.
gadafenili (gadafenili) ‫ گسترده شده‬gostar-de šode,
‫ فرش شده‬farš šode.
gadaferdebuli (gadaferdebuli) ‫دامنه کشیده‬
dāmane kešide, ‫ خم شده‬xam šode.
gadafiTreba (gadafitreba) ‫ رنگ باختن‬rang bāxtan,
‫ بی رنگ شدن‬bi rang šodan.
gadafiqreba (gadafikreba) ‫ منصرف شدن‬monsaref
šodan, ‫ تغییر نظر دادن‬taγyir-e nazar dādan.
gadafiqrebuli (gadafikrebuli) ‫انصراف شده‬
enserāf šode, ‫ منصرف شده‬monsaref šode.
gadaficva (gadaficva) ‫کرده یا گفته خود را قبول نکردن‬
karde yā gofte-ye xod rā γabul nakardan, ‫زیر قول‬
‫ خودرا زدن‬zir-e γowl-e xod rā zadan.
gadaforTxva (gadafortxva) ‫ خیزان رد شدن‬xizān
rad šodan.
gadafrena (gadafrena) 1. ‫از جایی به جایی پرواز کردن‬
az jāyi be jāyi parvāz k. 2. ‫مهاجرت کردن پرندگان‬
mohājerat kardan-e parandegān. gadafrindeba
‫ پرواز می کند‬parvāz mikonad.
gadafrenili (gadafrenili) ‫ پرواز کرده‬parvāz karde.
gadafrialeba (gadafrialeba)‫از نوبه اهتزاز بر آوردن‬
az now be ehtezāz dar āvardan, ‫اهتزاز کنان سقوط‬
‫ کردن‬ehtezāz konan soγut k.
gadafurTxeba (gadafurtxeba) ‫ تف کردن‬tof k.
gadafurCqna (gadafurčkna) ‫ شکفته شدن‬šekofte
šodan, ‫ شکفتن‬šekoftan.
gadafurCqnili (gadafurčknili) ‫ شکفته شده‬šekofte
šode.
gadafurcvla (gadafurcvla) ‫ برگ زدن‬barg zadan,
‫ورق زدن‬varaγ zadan. gadai­furc­leba ‫ورق ورق‬
‫ شدن‬varaγ varaγ šodan.
gadafurcluli (gadafurcluli) ‫ برگ خورده‬barg
xorde.
gadafxaWna (gadafxayna) ‫ چنگ زدن‬čang zadan,
‫ با ناخن خراش دادن‬bā nāxon xorāš dādan, ‫ناخن زدن‬
nāxon zadan.
gadafxeka (gadafxeka) ‫ زدودن‬zedudan, ‫تراشیدن‬
tarāšidan.
gadafxekili (gadafxekili) ‫ زدوده شده‬zedude šode.
gadafxrewa (gadafxrewa) ‫ دو نیم کردن‬do nim k, ‫پاره‬
‫ کردن‬pāre k.
gadafxrewili (gadafxrewili) ‫ دو نیم شده‬do min
šode, ‫ پاره شده‬pāre šode.
gadaqaneba (gadakaneba) )‫ تکان دادن (گهواره‬takān
dādan (-e gahvāre).
70 qarTul-sparsuli leqsikoni
gadaqaCva (gadakačva) ‫از یک مخزن به مخزن دیگر با‬
‫ تلمبه خالی کردن‬az yek maxzan be maxzan-e digar,
ba tolombe xāli k.
gadaqceva (gadakceva) 1. ‫ تبدیل کردن‬tabdil k,‫مبدل‬
‫ کردن‬mobadal k. 2. ‫ انجامیدن‬anjāmidan. 3. ‫افتادن‬
oftādan. 4. ‫ خراب شدن‬xarāb šodan. 5.. ‫ ریختن‬rixtan.
gadaqceuli (gadakceuli) 1. ‫ به شکلی دیگر در آمده‬be
šekli digar dar āmade. 2. ‫ خراب شده‬xarāb šode. 3.
‫ ریخته شده‬rixte šode.
gadaReba (gadaγeba) ‫ عکس برداری کردن‬aks bardāri
k, ‫ عکس گرفتن‬aks geraftan, ‫ عکس برداشتن‬aks
bardāštan, ‫ کپیه برداشتن‬kopiye bardāštan.
gadaRebuli (gadaγebuli) ‫ عکسبرداری شده‬aksbardāri
šode, ‫ کپیه شده‬kopiye šode.
gadaReRa (gadaγeγa) ‫ برهنه کردن سینه‬barahne
kardan-e sine.
gadaRvra (gadaγvra): ‫افتادن‬oftādan, ‫ خراب شدن‬xarāb
šodan, ‫ فرو ریختن‬foru rixtan.
gadaRvra (gadaγvra): ‫ ریختن‬rixtan.
gadaRvrili (gadaγvrili) ‫ ریخته شده‬rixte šode.
gadaRma (gadaγma) ‫ در آن سو‬dar ān su-ye, ‫در آن طرف‬
dar ān tarafe.
gadaRobva (gadaγobva) ‫ دیوار کشیدن‬divār kešidan,
‫ حصار کردن‬hesār k, ‫ جدا کردن‬jodā k.
gadaRobili (gadaγobili) ‫ دیوار شده‬divār šode,
‫ محصور‬mahsur.
gadaRunva (gadaγunva) ‫ کج کردن‬kaj k, ‫ کوژ شدن‬kuž
šodan, ‫ خم شدن‬xam šodan. gadaiRuneba ‫خم می شود‬
xam mišavad, ‫ کژ می شود‬kaž mišavad.
gadaRunuli (gadaγunuli) ‫ کج شده‬kaj šode.
gadaRupva (gadaγupva): ‫ گم شدن‬gom šodan, ‫نابود‬
‫ شدن‬nābud šodan. gadaiRupeba‫ نابود می شود‬nābud
mišavad.
gadayviTlebuli (gadaKvitlebuli) ‫ زرد شده‬zard
šode.
gadayeneba (gadaKeneba) ‫ خلع کردن‬xal’ k, ‫بر کنار‬
‫ کردن‬bar kenār k, ‫ کنار گذاشتن‬kenār gozāštan.
gadayvana (gadaKvana) 1. (‫ بردن (کسی‬bordan (kasi).
2. ‫ آوردن‬āvardan. 3. ‫ ارتقاع دادن کسی‬erteγā’ dādan-e
kasi.
gadaylapuli (gadaKlapuli) ‫ غورت داده شده‬γurt
dāde šode.
gadayola (gadaKola) 1. ‫ همراه رفتن‬hamrāh raftan,
‫ همراه کردن‬hamrāh k. 2. ‫ بدرقه کردن‬badra-γe k. 3.
‫ شیفتگی‬šiftegi, ‫ دل دادگی‬del dādegi.
gadayoleba (gadaKoleba) ‫ همراه کردن‬hamrāh k, ‫با‬
‫ خود بردن‬bā xod bordan.
gadayolili (gadaKolili) ‫ شیفته‬šifte, ‫ دل داده‬del
dāde, ‫کشته‬... košte-ye.
gadayofa (gadaKofa) ‫ سرکشیدن‬sar kešidan, ‫بیرون‬
‫ آوردن سر و دست از پنجره‬birun āvardan-e sar ya dast
az panjare.
gadayra (gadaKra) ‫ دور انداختن‬dur andāxtan, ‫دور ریختن‬
dur rixtan, ‫ بر باد دادن‬bar bād dādan. gadaiyreba
‫ روی هم ریخته می شود‬ruye ham rixte mišavad.
gadayrili (gadaKrili) ‫ بر باد داده شده‬bar bād dāde
šode, ‫ دور ریخته شده‬dur rixte šode.
gadayruebuli (gadaKruebuli) ‫ کاته شده‬kāte šode,
‫ فرتوت‬fartut.
gadaSeneba (gadašeneba) 1. ‫ نیست شدن‬nist šodan,
‫ نابود شدن‬nābud šodan, ‫از بین رفتن‬az beyn raftan. 2.
‫ ته کشیدن‬tah kešidan, ‫ باقی نماندن‬bāγi namāndan.
gadaSenebuli (gadašenebuli) ‫ نیست شده‬sint šode,
‫ نابود شده‬nābud šode, ‫ تمام شده‬tamām šode.
gadaSveba (gadašveba) ‫ رها کردن‬rahā k, ‫آزاد کردن‬
āzād k.
gadaSvebuli (gadašvebuli) ‫ رها شده‬rahā šode, ‫آزاد‬
‫ شده‬āzād šode.
gadaSla (gadašla) ‫ باز کردن‬bāz k, ‫ ورق زدن‬varaγ
zadan. gadaiSleba 1. ‫ ورق میخورد‬varaγ mixorad,
2. ‫ باز می شود‬bāz mišavad., ‫ گسترده می شود‬gostarde
mišavad.
gadaSlili (gadašlili) (‫ باز (شده‬bāz (šode), ‫گسترده‬
gostarde.
gadaCexva (gadačexva) ‫ قطع کردن‬γat’ k. gadaiCexeba
‫ قطعه قطعه می شود‬γate’ γate’ mišavad, ‫خرد می شود‬
xord mišavad.
gadaCveva (gadačveva) ‫ ترک عادت کردن‬tark-e ādat k,
‫ ترک عادت دادن‬tark-e ādat dādan.
gadaCveuli (gadačveuli) ‫ ترک عادت دادن‬tark ādat
dādan, ‫ ترک عادت کرده‬tark ādat karde.
gadacema1 (gadacema) ‫ دادن‬dādan, ‫ رساندن‬rasāndan,
‫ سپردن‬sepordan, ‫ تحویل دادن‬tahvil dādan, ‫ابالغ کردن‬
eblāγ k. gadaicema ‫ تحویل داده می شود‬tahvil dāde
mišavad.
gadacema2 (gadacema) ‫برنامه رادیویی یا تلویزیونی‬
barnāme-ye radiyoyi ya televizyoni.
gadacem-gadmocema (gadacem-gadmocema) ‫داد و‬
‫ ستد‬dād-o-setad.
gadacemuli (gadacemuli) ‫ داده شده‬dāde šode, ‫پخش‬
‫ شده‬paxš šode.
gadacvena (gadacvena) )‫ ریزش (برگ و مو‬rizeš (-e
barg-o-mu).
gadacvla (gadacvla) ‫ مبادله کردن‬mobādele k, ‫رد بدل‬

‫ کردن‬radd-o-badal k, ‫ تعویض کردن‬ta’viz k, ‫تبادل کردن‬
tabādol k, ‫ تبدیل کردن‬tabdil k. gadaicvleba ‫تبدیل‬
‫ می شود‬tabdil mišavad, ‫ عوض می شود‬avaz mišavad.
gadacvlili (gadacvlili) ‫ مبادله شده‬mobādele šode.
gadacileba (gadacileba) ‫ به تعویق انداختن‬be ta’viγ
andāxtan, ‫ به تأخیر انداختن‬be ta’xir andāxtan, ‫پشت سر‬
‫ گذاشتن‬pošt-e sar gozāštan.
gadacilebuli (gadacilebuli) ‫به تعویق (تأخیر) افتاده‬
be ta’viγ (ta’xir) oftāde.
gadacma (gadacma) ‫ عوض کردن لباس‬avaz kardan-e
lebās, ‫ لباس دیگر پوشیدن‬lebās-e digar pušidan.
gadacurva (gadacurva) ‫ شنا کردن‬šenā k, ‫شنا کنان رد‬
‫ شدن‬šenā konan rad š.
gadaZaxeba (gadaZaxeba) ‫ صدا زدن‬sedā zadan, ‫صدا‬
‫ کردن‬sedā k.
gadaZleva (gadaZleva) ‫ چیرگی یافتن‬čiregi yāftan, ‫از‬
‫عهده کاری بر آمدن‬az ohde-ye kāri bar āmadan, ‫مستولی‬
‫ شدن‬mostowli šodan, ‫ فایق آمدن‬fāyeγ āmadan, ‫موفق‬
‫ شدن‬movaffaγ šodan, ‫ غلبه کردن‬γalabe k.
gadaZroma (gadaZroma) ‫ رخنه کردن‬rexne k, ‫نفوذ کردن‬
nofuz k.
gadaweva (gadaweva) ‫ حرکت دادن‬harkat dādan,‫جا‬
‫ به جا کردن‬jā be jā k, ‫ انتقال دادن‬enteγāl dādan.
gadaiweva ‫ خم می شود‬xam mi šavad, ‫فرو می نشیند‬
foru mi nešnešinad.
gadawera (gadawera) 1. ‫ باز نوشتن‬bāz neveštan. 2.
‫ صلیب کشیدن‬salib kešidan. gadaiwereba ‫بازنویسی‬
‫ می شود‬bāz nevisi mi šavad, ‫ باز نوشته شدن‬bāz
nevešte šodan.
gadawerili (gadawerili) ‫ باز نویسی شده‬bāz nevisi
šode.
gadaweuli (gadaweuli) ‫ گذشته‬gozašte, ‫کنار کشیده شده‬
kenār kešide šode, ‫ کنار زده شده‬kenār zade šode.
gadawva (gadawva) ‫ سوختن‬suxtan, ‫خاکستر شدن‬
xākestar šodan. gadaiwveba 1. ‫کامالً می سوزد‬
kāmelan suxtan, ‫ خاکستر می شود‬xākestar mi šavad.
2. ‫ خشک می شود‬xošk mi šavad.
gadawveba (gadawveba) ‫جای دراز کشیدن را عوض می‬
‫ کند‬jay-e derāz kešidan rā avaz mikonad, ‫خم می شود‬
xam mišavad.
gadawverva (gadawverva) ‫ غروب کردن‬γorub k.
gadaiwvereba ‫ غروب می کند‬γorub mikonad.
gadawiTleba (gadawitleba) ‫ سرخ کردن‬sorx k, ‫قرمز‬
‫ کردن‬γermez k.
gadawiTlebuli (gadawitlebuli) ‫ سرخ شده‬sorx
šode, ‫ قرمز شده‬γermez šode.
gadawkepa (gadawkepa) )‫ چنگ کردن (سبیل‬čang k (-e
sabil).
qarTul-sparsuli leqsikoni 71
gadawkepili (gadawkepili) ‫( (سبیل) چنگ شده‬sabil-e)
čang šode, ‫ باال زده‬bālā zade.
gadawmenda (gadawmenda) ‫ پاک کردن‬pāk k, ‫تمیز کردن‬
tamiz k. gadaiwmendeba ‫ پاک می شود‬pāk mišavad.
gadawmendili (gadawmendili) ‫ پاک شده‬pāk šode,
‫ تمیز شده‬tamiz šode.
gadawodeba (gadawodeba) ‫ دادن‬dādan, ‫ رد کردن‬radd
k, ‫ تسلیم کردن‬taslim k, ‫ سپردن‬sepordan.
gadawola (gadawola) ‫ دراز کشیدن‬derāz kešidan.
gadawona (gadawona) ‫ چربیدن‬čarbidan, ‫سنگین تر بودن‬
cangin tar budan.
gadawurva (gadawurva) ‫ از نو پاالنیدن‬az now
pālānidan, ‫ پاالیش دادن‬pālāyeš dādan, ‫از صافی عبور‬
‫ دادن‬az sāfi obur dādan. gadaiwureba ‫از ظرفی‬
‫ به ظرف دیگر کامالً می ریزد‬az zarfi be zarfi degar
kāmelan mirizad.
gadawyveta (gadawγveta) ‫ تصمیم گرفتن‬tasmim
gereftan, ‫ کندن‬kandan, )‫ پاره شدن (کردن‬pāre šodan
(k), ‫ قرار گذاشتن‬γarār gozāštan.
gadawyvetileba (gadawKvetileba) ‫ فیصله‬feysale,
‫ تصمیم‬tasmim.
gadawyvetili (gadawKvetili) ‫ فیصله‬feysale, ‫تصمیم‬
‫ گرفته شده‬tasmim-e gereft-e šode, ‫ کنده شده‬kande
šode, )‫ پاره (شده‬pāre (šode), ‫ توافق شده‬tavāfoγ šode,
‫ تعیین شده‬ta’yin šode. ◊ ~ pasuxi ‫ جواب نهایی‬javāb-e
nehayi; ~ sakiTxi ‫ مسئله حل شده‬masa’le-ye hall
šode; ~ saqme ‫ پرونده بسته شده‬parvande baste šode;
Cemi bed-iRbali ~ iyo ‫سرنوشت من تعیین شده بود‬
sarnevešt-e man ta’yin šode bud; ~ sasjeli
‫ کیفرنامه‬keyfar nāme, ‫ کیفر خواست‬keyfar xāst.
gadawyoba (gadawKoba) ‫ جدا کردن‬jodā k, ‫کنار‬
‫ گذاشتن‬kenār gozāštan, ‫ جای دیگر گذاشتن‬jāy-e digar
gozāštan.
gadawyobili (gadawKobili) ‫ جدا گذاشته شده‬jodā
gozāšte šode.
gadaWarbeba (gadayarbeba) 1. ‫ چربیدن‬čarbidan,
‫افزونی‬afzuni, )‫ بیش از میزان مقرر بودن (شدن‬biš az
mizān-e moγarar budan (šodan). 2. ‫ مبالغه‬mobāleγe,
‫ مبالغه کردن‬mobāleγe k.
gadaWarbebuli (gadayarbebuli) 1. ‫ چربیده‬čarbide,
‫افزون بر‬afzun bar. 2. ‫ مبالغه آمیز‬mobāleγe āmiz.
gadaWimva (gadayimva) ‫ کشیدن‬kešidan, ‫طول دادن‬
tul dādan, ‫ گستردن‬gostardan. gadaiWimeba ‫شاخ و‬
‫ شانه می کشد‬sāx-o-šāne mikešad, ‫ به درازا می کشد‬be
derāzā mikešad, ‫ طوالنی می شود‬tulāni mišavad.
gadaWra (gadayra) 1. ‫ بریدن‬boridan, ‫ قطع کردن‬γat’ k.
2. ‫ فیصله کردن‬feysale k, ‫ حل کردن‬hall k. gadaWriT
‫قاطعانه‬ γāte’ane, ‫مصممانه‬ mosammamāne.
72 qarTul-sparsuli leqsikoni
gadaiWreba ‫پریدن از روی‬... paridan az ruy-e...,
‫ بریده می شود‬boride mišavad.
gadaWrili (gadayrili) 1. ‫ مصمم‬mosammam. 2. ‫قطع‬
‫ شده‬γat’ šode, ‫ بریده شده‬boride šode. 3. ‫ حل شده‬hall
šode, ‫ فیصله شده‬feysale šode.
gadaxazva (gadaxazva) 1. ‫ رسم کردن‬rasm k, ‫خط‬
‫ کشیدن‬xatt kešidan. 2. ‫ خط زدن‬xatt zadan.
gadaxarSva (gadaxaršva) 1. ‫ از نو پختن‬az now
poxtan, ‫ بیش از حد پختن‬biš az hadd poxtan. 2. ‫هضم‬
‫ کردن‬hazm k. gadaixarSeba ‫بیش از حد پخته می شود‬
biš az hadd poxte mišavad, ‫ هضم کردن‬hazm k.
gadaxarSuli (gadaxaršuli) 1. ‫ بیش از حد پخته شده‬biš
az hadd poxte šode. 2. ‫ هضم شده‬hazm šode.
gadaxarjva (gadaxarJva) ‫ بیش از حد خرج کردن‬biš az
hadd xarj k, ‫ بیش از اندازه مصرف کردن‬biš az andāze
masraf k.
gadaxatva (gadaxatva) ‫ تصویر کشیدن‬tasvir kešidan,
‫ کپی کردن‬kopi k.
gadaxatuli (gadaxatuli) ‫(تصویر) کپی شده با دست‬
(tasvir-e) kopi šode bā dast.
gadaxda (gadaxda) )‫ پرداخت (کردن‬pardāxt (k). ◊
valis ~ )‫ پرداخت (وام‬pardāxt (vām ); jarimis
~ ‫ پرداخت (کردن) جریمه‬pardāxt (k-e) jarime;
samagieros ~ )‫ تقابل به مثل (کردن‬taγābol-e be mesl
(k); madlobis ~ )‫ سپاسگزاری (کردن‬sepās gozāri
(k).
gadaxdili (gadaxdili) ‫ پرداخت شده‬pardāxt šode,
‫ برداشته شده‬bardāšte šode. ◊ ~ sikeTe ‫سزای نیکی‬
sezāy-e niki; ~ qorwili ‫جشن گرفته شده ازدواج‬
jašn-e gerefte šode-ye ezdevāj; ~ brZolebi
‫ مبارزات متحمل شده‬mobārezāt-e motahammel šode.
gadaxedva (gadaxedva) ‫ نظر انداختن‬nazar andāxtan,
‫ نگاه کردن‬negāh k, ‫ تجدید نظر کردن‬tajdid-e nazar k, ‫از‬
‫نو دیدن‬az now didan.
gadaxeva (gadaxeva) ‫ تماما ً پاره کردن‬tamāman pāre k.
gadaixeva ‫ باز پاره کردن‬bāz pāre k, ‫باز پاره می شود‬
bāz pāre mišavad.
gadaxerxva (gadaxerxva) ‫ اره کردن‬are k.
gadaixerxeba ‫ اره می شود‬are mišavad, ‫با اره بریده‬
‫ می شود‬bar are boride mišavad.
gadaxerxili (gadaxerxili) ‫ اره شده‬are šode.
gadaxveva (gadaxveva) 1. ‫ پیچیدن‬pičidan, ‫پیچاندن‬
pičāndan, ‫ پیچ دادن‬pič dādan. 2. ‫هم دیگر را در آغوش‬
‫ گرفتن‬ham digar rā dar āγuš gereftan.
gadaxveta (gadaxveta) ‫ رفتن‬roftan, ‫جاروب کردن‬
jārub k.
gadaxvetili (gadaxvetili) ‫ رفته‬rofte, ‫جاروب شده‬
jārab šode.
gadaxveuli (gadaxveuli) ‫ پیچیده شده‬pičide šode, ‫در‬
‫ آغوش گرفته‬dar āγuš gerefte.
gadaxvewa (gadaxvewa) ‫ تبعید کردن‬tab’id k,‫راندن‬
rāndan. gadaixveweba ‫ دور می رود‬dur miravad.
gadaxvna (gadaxvna) ‫ از نو کندن‬az now kandan,
‫ دوباره کندن‬do bāre kandan, ‫ شخم زدن‬šoxm zadan.
gadaixvneba ‫ باز شخم می خورد‬bāz šoxm mixorad.
gadaxizvna (gadaxizvna) ‫ پناهنده شدن‬panāhande
šodan, ‫ پناه بردن‬panāh bordan. gadaixizneba
‫ پناهنده میشود‬panāhande mišavad.
gadaxiznuli (gadaxiznuli) ‫ پناه برده‬panāh borde,
‫ پناه گرفته‬panāh gerefte.
gadaxlarTva (gadaxlartva) ‫ درهم شدن‬dar ham
šodan, ‫ گره خوردن‬gereh xordan. gadaixlarTeba
‫ در هم می پیچد‬dar ham mipičad.
gadaxmoba (gadaxmoba) ‫ تماما ً خشک شدن‬tamāman
xošk šodan.
gadaxnuli (gadaxnuli) ‫ کنده شده‬kande šode, ‫شخم شده‬
šoxm šode.
gadaxra (gadaxra) ‫ کج کردن‬kaj k, ‫ خم کردن‬xam
k,‫ منحرف کردن‬monharef k, ‫ انحراف‬enherāf, ‫کجی‬
kaji. gadaixreba ‫ از سمتی به سمتی خم می شود‬az
samti be samti xam mišavad.
gadaxriloba (gadaxriloba) ‫ انحراف‬enherāf, ‫کجی‬
kaji.
gadaxrukva (gadaxrukva): gadaixrukeba ً‫کامال‬
‫ خشک می شود‬kāmelan xošk mišavad.
gadaxsna (gadaxsna): gadaixsneba ‫باز و تقسیم می‬
‫ شود‬bāz -o-taγsim mišavad.
gadaxsnili (gadaxsnili) (‫ باز (شده‬bāz (šode), ‫ازهم‬
‫پاشیده‬az ham pāšide.
gadaxtoma (gadaxtoma) )‫از جایی به جایی پریدن (پرش‬
az jāyi be jāyi paridan (pareš).
gadaxurva (gadaxurva) ‫ پوشیدن‬pušidan, ‫سقف زدن‬
saγf zadan. gadaixureba 1. ‫ پوشیده میشود‬pušide
mišavad. 2. ‫ بسته می شود‬baste mišavad.
gadaxuruli (gadaxuruli) ‫ پوشیده شده‬pušide šode,
‫ سقف شده‬saγf šode.
gadaxuxva (gadaxuxva) ‫ یک سر نوشیدن‬yek sar
nušidan.
gadajaWva (gadaJayva) ‫ زنجیر کردن‬zanjir k, ‫به هم پیوند‬
‫ دادن‬be ham peyvand dādan, ‫ مرتبط کردن‬mortabet k.
gadaijaWveba 1. ‫ زنجیر می شود‬zanjire mišavad. 2.
‫ به هم می پیوندد‬be ham mipeyvandad.
gadajaWvuli (gadaJayvuli) ‫ زنجیر شده‬zanjir šode,
‫ مرتبط شده‬mortabet šode, ‫ مرتبط به هم‬mortabet be
ham.

gadajgufeba (gadaJgufeba) ‫به گونه دیگر دسته دسته‬
‫ شدن‬be gune digar daste daste šodan, ‫تجدید گروه بندی‬
‫ کردن‬tajdid-e goruh bandi k.
gadajgufebuli (gadaJgufebuli) ‫از نو گروه بندی‬
‫ (دسته دسته) شده‬az now goruh bandi (daste-daste)
šode, ‫ رده بندی شده‬rade bandi šode.
gadajdoma (gadaJdoma) ‫ از جایی به جایی نشستن‬az
jāyi be jāyi nešastan, ‫ جای نشستن را عوض کردن‬jāy-e
nešastan rā avaz k.
gadajereba (gadaJereba)‫ منصرف کردن‬monsaref
k., ‫ تغییر عقیده دادن‬taγyir-e aγide dādan.
gadajiSeba (gadaJišeba) ‫ انقراض یافتن‬enγerāz
yāftan, ‫ مسخ شدن‬masx šodan, ‫از اصل افتادن‬az asl
oftādan, ‫ دگرگون شدن‬degargun šodan.
gadajiSebuli (gadaJišebuli) ‫ منقرض شده‬monγarez
šode, ‫ دگرگون شده‬degargun šode.
gadgma (gadgma) ‫ بیرون گذاشتن‬birun gozāštan. ◊
fesvebis ~ ‫ ریشه دواندن‬riše davāndan.
gadgmuli (gadgmuli) ‫ بیرون گذاشته شده‬birun gozāšte
šode, ‫ ریشه روانده‬riše davānde.
gadgoma (gadgoma) ‫ کنار رفتن‬kenār raftan, ‫عدول‬
‫ کردن‬odul k, ‫ دور رفتن‬dur raftan, ‫ رفتن‬raftan, ◊ gzas
gaudga ‫ به راه افتاد‬be rāh oftād.
gadeba (gadeba) ‫ کشیدن‬kešidan, ‫ ساختن‬sāxtan.
gadia (gadia) ‫ دایه‬dāye.
gadidguleba (gadidguleba) ‫ دل یافتن‬del yāftan,
‫ جرأت کردن‬jora’t k, ‫ پرافاده شدن‬por efāde šodan, ‫متکبر‬
‫ شدن‬motakabber šodan.
gadideba (gadideba) ‫ بزرگ شدن‬bozorg šodan, ‫رشد‬
‫ کردن‬rošd k, ‫ گشاد شدن‬gošād šodan.
gadidebuli (gadidebuli) ‫ بزرگ شده‬bozorg šode,
‫ بیشتر شده‬bištar šode, ‫ گشاد شده‬gošād šode.
gadidkaceba (gadidkaceba) ‫ خودبینی‬xodbini, ‫افاده‬
‫فروشی‬efāde foruši.
gadmo- (gadmo-) ‫ به طرف گوینده‬be taraf-e guyande.
gadmobeWdva (gadmobeydva) ‫دریافت کلمات چاپ شده و‬
‫ چاپ کردن آنها‬daryāft-e kalemāt-e čāp šode va čāp
kardan-e ānhā, ‫ چاپ کردن‬čap k.
gadmobeWdili (gadmobeydili) ‫ از نو چاپ شده‬az
now čāp šode.
gadmobireba (gadmobireba) ‫ به طرف خود کشیدن‬be
taraf-e xod kešidan, ‫ مجذوب خود کردن‬majzub-e xod
k, ‫ اغوا کردن‬eγvā’ k.
gadmolaxva (gadmolaxva) )‫ رد شدن (گذشتن‬...‫از روی‬
gadmobijeba (gadmobiJeba) ‫ به این سو پا گذاشتن‬be in
su pā gozāštan,‫ رد شدن‬radd šodan.
gadmolajeba (gadmolaJeba) ‫با قدم های بلند آمدن (از‬
gadmobruneba (gadmobruneba) ‫ بر گرداندن‬bar
gardāndan, ‫ چپه کردن‬čape k, ‫ وارونه کردن‬vārune
qarTul-sparsuli leqsikoni 73
k. gadmobrundeba ‫ به این سو بر می گردد‬be in su
bar migardad, )‫ می غلطد (به این طرف‬miγaltad (be
in taraf).
gadmobrunebuli (gadmobrunebuli) ‫وارونه شده‬
vārune šode.
gadmogzavna (gadmogzavna) ‫از جایی به جایی فرستادن‬
az jāyi be jāyi ferestādan.
gadmogoreba (gadmogoreba) ‫ غلطاندن‬γaltāndan,
‫ غلطیدن‬γaltidan, ‫ غلطان آمدن‬γaltān āmadan.
gadmodgma (gadmodgma) ‫(در باال رو به اینجا) ایستادن‬
(dar bālā ru be injā) istādan, ‫ جا به جا گذاشتن‬jā be jā
gozāštan.
gadmodeba (gadmodeba) ‫( (از آنجا اینجا)گذاشتن‬az ānjā
injā) gozāštan.
gadmodenili (gadmodenili) ‫(به این سو) جاری شده‬
(be in su) jāri šode.
gadmodineba (gadmodineba) )‫جاری شدن (به این سو‬
jāri šodan (be in su).
gadmovardna (gadmovardna) ‫ افتادن‬oftādan. 2. ‫لبریز‬
)‫ شدن (رودخانه‬labriz šodan (-e rudxāne) ‫از مسیر خارج‬
‫شدن‬az masir xārej šodan.
gadmovardnili (gadmovardnili) ‫ افتاده‬oftāde, ‫از‬
‫ مسیر خارج شده‬az masir xārej šode.
gadmovla (gadmovla) ‫ باال آمدن‬bālā āmadan.
gadmozidva (gadmozidva) ‫ حمل کردن‬haml k, ‫آوردن‬
āvardan.
gadmoziduli (gadmoziduli) ‫ آورده شده‬āvarde
šode, ‫ حمل شده‬haml šode.
gadmozomva (gadmozomva) )‫(از آن طرف به این سو‬
‫( متر کردن‬az ān taraf be in su) metr k, ‫اندازه گرفتن‬
andāze gereftan.
gamoTelva (gamotelva) ‫ زیر پا له کردن‬zir-e pā leh k.
gadmokeTeba (gadmoketeba) ‫ به گونه دیگر ساختن‬be
gune-ye digar sāxtan, ‫ به سان دیگر در آوردن‬be sān-e
digar dar āvardan.
gadmokeTebuli (gadmoketebuli) ‫به شکلی دیگر در‬
‫ آورده شده‬be šekli digar dar āvarde šode.
gadmokecva (gadmokecva) ‫ کج و تا کردن‬kaj-o-tā k.
gadmokideba (gadmokideba) ‫ فرو افتادن‬foru oftādan,
‫ فرو کشیدن‬foru kešidan.
gadmolageba (gadmolageba) ‫از جایی به جایی مرتب‬
‫ کردن‬az jāyi be jāyi morattab k.
az ruy-e... radd šodan (gozaštan).
)‫ روی‬bā γadam hāy-e boland āmadan (az ruy-e).
74 qarTul-sparsuli leqsikoni
gadmomdgari (gadmomdgari) ‫ ایستاده‬istāde.
gadmomdinari (gadmomdinari) ‫ جاری‬jāri.
gadmomskdari (gadmomskdari) ‫ ریزش کرده‬rizeš
karde.
gadmomsxdari (gadmomsxdari) ‫به جایی دیگر نشسته‬
be jāyi digar nešaste.
gadmomtani (gadmomtani) ‫ آورنده‬āvarande.
gadmomtvirTavi (gadmomtvirtavi) ‫ حمال‬hammāl.
gadmomquxari (gadmomkuxari) ‫( (آب) غلطان‬āb-e)
γaltān, ‫ غران‬γorrān.
gadmom­qu­xa­re (gadmomkuxare) ‫( (آب) غلطان‬āb-e)
γaltān, ‫ غران‬γorrān.
gadmomxtari (gadmomxtari) ‫ پریده‬paride, ‫جست زده‬
jast zade.
gadmomjdari (gadmomJdari) ‫ از عقب به جلو نشسته‬az
aγab be jelow nešaste, )‫ جا به جا شده (نشسته‬ja be ja
šode (nešaste).
gadmonadeni (gadmonadeni) ‫ جاری‬jāri.
gadmonaSTi (gadmonašti) ‫اثر‬asar, ‫ بقایا‬baγāyā.
gadmongreva (gadmongreva) ‫ خراب شدن‬xarāb
šodan, ‫ فرو ریختن‬foru rixtan.
gadmoparuli (gadmoparuli) ‫ فرار کرده‬farār karde,
‫ در رفته‬dar rafte, ‫ مخفی شده‬maxfi šode.
gadmopatiJeba (gadmopatižeba) ‫مهمان کسی را پیش‬
‫ خود دعوت کردن‬mehmān-e kasi rā piš xod da’vat k.
gadmopirqvaveba (gadmopirkvaveba) ‫ چپه شدن‬čape
šodan.
gadmoricxva (gadmoricxva) ‫واریز کردن (از حسابی به‬
)‫ حسابی‬vāriz k (az hesābi be hesābi).
gadmosazidi (gadmosazidi) ‫ حمل کردنی‬haml
kardani, ‫آوردنی‬āvardani.
gadmosaTargmni (gadmosatargmni) ‫آنچه که باید‬
‫ ترجمه شود‬ānče ke bāyd tarjome šavad, ‫ترجمه کردنی‬
tarjome kardani.
gadmosavleli (gadmosavleli) ‫ راه طی کردنی‬rāh-e
tey kardani.
gadmosatani (gadmosatani) ‫ آوردنی‬āvardani.
gadmosatvirTi (gadmosatvirti) ‫کردنی‬ ‫تخلیه‬
tax’liye kardani.
gadmosaRebi (gadmosaγebi) ‫ (ابزار) بر دارنده‬abzār-e
bardārande.
gadmosacemi (gadmosacemi) ‫ تحویل دادنی‬tahvil
dādani, ‫دادنی‬dādani.
gadmosaxleba (gadmosaxleba) ‫ کوچ دادن‬kuč
dādan, ‫ تبعید کردن‬tab’id k.
gadmosaxlebuli (gadmosaxlebuli) ‫کوچ داده شده‬
kuč dāde šode, ‫ تبعید شده‬tab’id šode.
gadmosvla (gadmosvla) ‫ عبور کردن از مانع‬obur
kardan az māne’, ‫آمدن‬āmadan, ‫ رد شدن‬radd šodan
‫ لبریز شدن‬labriz šodan, ‫ باال آمدن‬bālā āmadan.
gadmosma (gadmosma) ‫ پیاده کردن و نشاندن‬piyāde k
va nešāndan.
gadmosrola (gadmosrola) )‫ شوت کردن (توپ‬šut k
(-e tup), ‫ پرتاب کردن‬partāb k.
gadmosuli (gadmosuli) ‫ بیرون آمده‬birun āmade,
‫ آمده‬āmade, ‫ بیرون جسته‬birun joste.
gadmoswreba (gadmoswreba) ‫ توانستن‬tavānestan,
‫ موفق شدن‬movaffaγ š. ‫ رسیدن‬rasidan, ‫ وقت کردن‬vaγt k.
gadmosxdoma (gadmosxdoma) ‫ هجوم آوردن‬hojum
āvardan, ‫ ازدحام کردن‬ezdehām k.
gadmosxma1 (gadmosxma) ‫ از ظرفی به ظرفی ریختن‬az
zarfi be zarfi rixtan.
gadmosxma2 (gadmosxma) )‫ نشاندن (تعداد زیاد‬nešāndan
(-e te’dād-e ziyād), )‫ پیاده کردن (تعداد زیاد‬piyāde
kardan (-e te’dād-e ziyād).
gadmotana (gadmotana) ‫ آوردن‬āvardan, )‫(به این سو‬
‫( جا به جا کردن‬be in su) jā be jā k, ‫ به تعویق انداختن‬be
ta’viγ andāxtan.
gadmotanili (gadmotanili) ‫ آورده شده‬āvarde šode,
‫ به تعویق افتاده‬be ta’viγ oftāde.
gadmotvirTva (gadmotvirtva) ‫ بار اندازی کردن‬bar
andāzi k, ‫ تخلیه کردن‬taxliye k.
gadmotvirTuli (gadmotvirtuli) ‫ بر اندازی شده‬bar
andāzi šode.
gadmotrialeba (gadmotrialeba) ‫(به این سو) غلطیدن‬
(be in su) γaltidan, ‫ برگشتن‬bargaštan
gadmotyorcnili (gadmotKorcnili) ‫ شلیک شده‬šelik
šode, ‫ از دور پرتاب شده‬az dur partāb šode.
gadmofantva (gadmofantva) ‫ریختن و پخش کردن‬
rixtan-o-paxš k, ‫ پخش و پال کردن‬paxš-o-palā k.
gadmofareba (gadmofareba) ‫ پوشیدن‬pušidan, ‫پنهان‬
‫ کردن‬penhān k.
gadmofena (gadmofena) ‫ پهن کردن‬pahn k, ‫گستردن‬
gostardan.
gadmofrena (gadmofrena) ‫ به پرواز آمدن‬ba parvāz
āmadan, ‫ سریع و آنی آمدن‬sari’-o-āni āmadan.
gadmoqarTuleba (gadmokartuleba) ‫به گرجی‬
‫ برگرداندن‬be gorji bar gardāndan, ‫ گرجی کردن‬gorji
k, ‫ رنگ و فرم گرجی دادن‬rang-o-form gorji dādan.
gadmoqaCva (gadmokačva) ‫ تلمبه کردن‬tolombe k.
gadmoqceva (gadmokceva) ‫ فرو ریختن‬foru rixtan,
‫ خراب شدن‬xarāb šodan.

gadmoReba (gadmoγeba) )‫ برداشتن (از‬bardāštan (-e az).
gadmoRvra (gadmoγvra) ‫ ریختن‬rixtan, ‫پاشیدن‬
pāšidan.
gadmoRma (gadmoγma) ...‫ طرف‬taraf-e, ...‫ این سوی‬in
suy-e...
gadmoRrecili (gadmoγrecili) ‫ کج و کول‬kaj-o-kul.
gadmoRunva (gadmoγunva) ‫ کج شدن‬kaj šodan.
gadmoyvana (gadmoKvana) ‫ آوردن کسی‬āvardan-e
kasi.
gadmoyola (gadmoKola) ‫ به همراهی کسی آمدن‬be
hamrāhi-e kasi āmadan.
gadmoyoleba (gadmoKoleba) ‫ بیشتر دادن‬bištar
dādan, ‫ همراه کردن‬hamrāh k.
gadmoyofa (gadmoKofa) ‫ بیرون کشیدن‬birun kešidan,
‫ سر کشیدن‬sar kešidan, ‫ در آوردن‬dar āvardan.
gadmoyra (gadmoKra) ‫ ریختن‬rixtan, ◊ cremlebis
~ )‫ گریه کردن (اشک ریختن‬gerye k (ašk rixtan).
gadmoyrili (gadmoKrili) ‫ ریخته شده‬rixte šode.
gadmoyudeba (gadmoKudeba) ‫ تکیه زدن‬tekiye
zadan, ‫ لم دادن‬lam dādan.
gadmoSveba (gadmošveba) ‫اجازه دادن‬ejāze dādan,
‫ باز کردن‬bāz k.
gadmoSvera (gadmošvera) ‫ دراز کردن‬derāz k, ‫دراز‬
‫ شدن‬derāz šodan.
gadmoSverili (gadmošverili) ‫ دراز شده‬derāz šode.
gadmoSlili (gadmošlili) ‫ افشانده شده‬ofšānde šode
‫ بازشده‬bāz šode.
gadmocema (gadmocema) ‫ دادن‬dādan, ‫رساندن‬
rasāndan, ‫ ترسیم کردن‬tarsim k, ‫ حکایت‬hekāyat.
gadmocemuli (gadmocemuli) ‫ رسانده شده‬rasānde
šode, ‫ داده شده‬dāde šode, ‫( (خبر) پخش شده‬xabar-e)
paxš šode.
gadmocvivnuli (gadmocvivnuli) ‫(برگ های) افتاده‬
‫(شده‬barghāy-e) oftāde šode.
gadmocilebuli (gadmocilebuli) ‫ وارد شده‬vāred
šode, ...‫ رد شده از‬radd šode az...
gadmocureba (gadmocureba) ‫ شنا کنان آمدن‬šenā
konan āmadan, )‫ لیز خوران افتادن (آمدن‬liz xorān
oftādan (āmadan).
gadmocurva (gadmocurva) ‫ شنا کنان آمدن‬šenā konān
āmadan, ‫ شنا کنان (از رودخانه) رد شدن‬šenā konān (az
rudxāne) radd šodan.
gadmoZaxeba (gadmoZaxeba) ‫ صدا کردن‬sedā k, ‫صدا‬
‫ زدن‬sedā zadan.
gadmowera (gadmowera) ‫ بازنویسی کردن‬bāz nevisi k,
‫ باز نوشتن‬bāz neveštan.
qarTul-sparsuli leqsikoni 75
gadmowerili (gadmowerili) ‫ باز نویسی شده‬bāz
nevisi šode
gadmowvdili (gadmowvdili) ‫ دراز شده‬derāz šode,
‫ رسیده به‬raside be.
gadmowyoba (gadmowKoba) )‫ جدا کردن (گذاشتن‬jodā k
(gozāštan), ‫ تقسیم کردن‬taγsim k.
gadmowyobili (gadmowKobili) ‫ جدا شده‬jodā šode,
‫ تقسیم شده‬taγsim šode, ‫ جدا گذاشته شده‬jodā gožāste šode.
gadmoWra (gadmoyra) ‫ مستقیم آمدن‬mostaγim āmadan,
‫ قطع کردن راه‬γat’ k rāh.
gadmoxatva (gadmoxatva) ...‫ نقاشی کردن از‬naγγāši
kardan-e az...
gadmoxatuli (gadmoxatuli) ...‫ نقاشی شده از‬naγγāši
šode az….
gadmoxedva (gadmoxedva) ...‫ نظر انداختن از‬nazar
andāxtan az... ‫ مشاهده کردن‬mošāhede k.
gadmoxeTqili (gadmoxetkili) ‫ فوران کرده‬favarān
karde, ‫ طغیان کرده‬toγiyān karde.
gadmoxveva (gadmoxveva) ‫از جایی به جایی پیچیدن (نخ‬
)‫و‬... az jāyi be jāyi pičidane (nax-o-).
gadmoxvewa (gadmoxvewa) ‫از دور کوچ دادن و آوردن‬az
dur kuč dādan-o-āvardan, )‫از دور مهاجرت کردن (آمدن‬
az dur mohājerat k (āmadan).
gadmoxra (gadmoxra) ‫ کج کردن‬kaj k, ‫ خم کردن‬xam
k, ‫ خم شدن‬xam šodan.
gadmoxtoma (gadmoxtoma) ‫ پریدن‬paridan, ‫جستن‬
jastan.
gadmojdoma (gadmoJdoma) ‫از جایی به جایی نشستن‬
az jāyi be jāyi nešastan.
gadnoba (gadnoba) (‫ ذوب کردن (شدن‬zowb k (šodan),
(‫ آب کردن (شدن‬āb k (šodan).
gadreka (gadreka) 1. ‫ کج کردن‬kaj k, ‫ خم کردن‬xam k.
2. ‫ به تابعیت در آوردن‬be tābe’iyyāt dar āvardan,‫تحت‬
‫ فرمان خود در آوردن‬that-e farmān-e xod dar āvardan.
gaelveba (gaelveba) ‫درخشیدن‬daraxšidan, ‫برق زدن‬
barγ zadan.
gaerTeba (gaerteba) ‫ ادغام شدن‬edγām šodan, ‫یک‬
)‫ پارچه شدن(کردن‬yek pārče š (k). ‫ متحد شدن‬mottahed
šodan.
gaerTianeba (gaertianeba) ‫ اتحادیه‬ettehādiyye, ‫متحد‬
‫ شدن‬mottahed šodan, ‫ ادغام شدن‬edγām šodan.
gaerTianebuli (gaertianebuli) ‫ متحد‬mottahed, ‫یک‬
‫ پارچه‬yek pārče ◊ ~ erebis organizacia ‫سازمان‬
‫ ملل متحد‬sāzmān-e mellal-e mottahed.
gaeSmakeba (gaešmakeba) )‫ شیطان شدن (کردن‬šeytān
šodan k, ‫ حیله گر شدن‬hile gar šodan, ‫مکار شدن‬
makkār šodan.
76 qarTul-sparsuli leqsikoni
gaeSmakebuli (gaešmakebuli) ‫ مکار شده‬makkār
šode, ‫ حیله مند شده‬hile mand šode.
gava1 (gava) ‫ بیرون می رود‬birun miravad.
gava2 (gava) ‫حیوان‬ ‫انتهای پشت‬entehay-e pošt-e
heyvān.
gavakeba (gavakeba) ‫ هموار شدن‬hamvār šodan, ‫مسطح‬
‫ شدن‬mostah š, ‫ به جلگه تبدیل شدن‬be jolge tabdil šodan.
gavakebuli (gavakebuli) ‫ هموار شده‬hamvār šode,
‫ مسطح شده‬mosatah šode, ‫ جلگه شده‬jolge šode.
gavaJkaceba (gavažkaceba) ‫ دلیر شدن‬delir šodan,
‫ مردانگی کردن‬mardānegi k, ‫جوان مردی به خرج دادن‬
javān mardi be xarj dādan.
gavardna (gavardna) ‫از دست افتادن‬az dast oftādan,
‫از دست در رفتن‬az dast dar raftan, ‫ فراری شدن‬farari
šodan. ◊ Tofi gavarda ‫ تیری در رفت‬tiri dar raft;
yaCaRad gavardna ‫ راهزن شدن‬rāhzan šodan.
gavardnili (gavardnili) (‫( افتاده )از دست‬za dast)
oftāde, ‫( )از دست) در رفته‬az dast) dar rafte
gavarvareba (gavarvareba) )‫ سرخ شدن (آهن‬sorx
šodan (-e āhan) ‫ آتشین شدن‬ātašin šodan.
gavarjiSeba (gavarJišeba) ‫ تمرین کردن‬tamrin k.,
‫ مشق کردن‬mašγ k.
gavarjiSebuli (gavarJišebuli) ‫ خبره‬xebre, ‫کار‬
‫ آزموده‬kār āzmude.
gavelureba (gavelureba) ‫ وحشی شدن‬vahši šodan,
‫ بی فرهنگ شدن‬bi farhang šodan, ‫ از تمدن عقب افتادن‬az
tamadon aγab oftādan.
gavelurebuli (gavelurebuli) 1. )‫وحشی (شده‬
vahši (šode), ‫ عقب افتاده‬aγab oftāde. 2. ‫ بی فرهنگ‬bi
farjang, ‫ بی تمدن‬bi tamadon.
gavla (gavla) ‫ طی کردن‬tey k, ‫ عبور کردن‬obur k., ‫گذاشتن‬
gozāstan. gaval ‫ بیرون می روم‬birun miravam.
gavla-gamovla (gavla-gamovla) ‫ عبور و مرور‬obur-
o-morur, ‫ رفت و آمد کردن‬raft-o-āmad k.
gavleba (gavleba) ‫ کشیدن‬kešidan, ‫گذاراندن‬
gozārāndan. ◊ xazis ~ ‫ خط کشیدن‬xatt kešidan;
Robis ~ ‫ حصار کشیدن‬hesār kešidan; sarecxis ~
‫ آب کشیدن‬āb kešidan.
gavlena (gavlena) ‫ نفوذ‬nofuz, ‫ حیثیت‬heysiyyat, ‫اثر‬
asar, ‫ تأثیر‬ta’sir.
gavleniani (gavleniani) ‫ متنفذ‬motanaffez, ‫ با نفوذ‬bā
nofuz, ‫ موثر‬moasser.
gavlili (gavlili) ‫ عبور کرده‬obur karde, ‫عبور داده شده‬
obur dāde šode, ‫ رد شده‬radd šode, ‫ گذشته‬gozašte, ‫پشت‬
‫ سر گذاشته شده‬pošte sar gozāšte šode, ‫پشت سر گذارنده‬
pošt-e sar gozāranande. gavliT ‫ گذرا‬gozarā, ‫از‬
‫ سر راه‬az sar-e rāh.
gavrceleba (gavrceleba) ‫ گسترش دادن‬gostareš
dādan, ‫ گسترش یافتن‬gostareš yāftan.
gavrcelebuli (gavrcelebuli) ‫ گسترش یافته‬gostareš
yāfte, ‫ گسترش داده شده‬gostareš dāde šode.
gavseba (gavseba) ‫ پر شدن‬por šodan, ‫ لبریز شدن‬labriz
šodan.
gavsebuli (gavsebuli) ‫ پر‬por, ‫ لبریز شده‬labriz šode.
gazaveba (gazaveba) 1. ‫ رقیق شدن‬raγiγ šodan, ‫حل‬
‫ کردن‬hall k, ‫ حل شدن‬hall šodan. 2. ‫ جدا شدن‬jodā
šodan. 3. ‫ همدیگر را رها کردن‬hamdigar rā rahā k.
gazanteba (gazanteba) ‫ تنبل شدن‬tanbal šodan
gazantebuli (gazantebuli) ‫ تنبل شده‬tanbal šode.
gazarmaceba (gazarmaceba) ‫ تنبل شدن‬tanbal šodan.
gazarmacebuli (gazarmacebuli) ‫ تنبل شده‬tanbal
šode.
gazafxuli (gazafxuli) ‫( )فصل) بهار‬fasl-e) bahār.
gazafxulobiT ‫ در هر فصل بهار‬dar har fasl-e
bahār.
gazeTva (gazetva) 1. ‫ روغن کاری کردن‬rowγan kāri
k, ‫ روغن زدن‬rowγan zadan. 2. ‫ گریس کاری کردن‬geris
kāri k.
gazeTi (gazeti) ‫ روزنامه‬ruz nāme.
gazeTianeba (gazetianeba) ‫ روغنی کردن‬rowγani k.
gazeTili (gazetili) ‫ روغن کاری شده‬rowγan kāri
šode, ‫ روغن زده‬rowγan zade.
gazepireba (gazepireba) ‫از بر کردن‬az bar k.
gazepirebuli (gazepirebuli) ‫ از بر شده‬az bār šode.
gazviadeba (gazviadeba) 1. ‫ فزونی یافتن‬fozuni
yāftan, ‫ زیادتر شدن‬ziyād tar šodan, ‫ بیشتر کردن‬bištar
k. 2. ‫ مبالغه کردن‬mobāleγe k.
gazviadebuli (gazviadebuli) ‫ مبالغه آمیز‬mobāleγe
āmiz.
gazi1 (gazi) ‫ گاز انبر‬gāz anbor, ‫ منگنه‬mangene.
gazi2 (gazi) ‫ گاز‬gāz. ◊ bunebrivi ~ ‫گاز طبیعی‬
gāz-e tabi’i; Txevadi ~ ‫ گاز مایع‬gāz-e māy’e;
cremlsadeni ~ ‫ گاز اشک آور‬gāz-e ašk āvar.
gaziani (gaziani) ‫ گازدار‬gāz dār.
gaziareba (gaziareba) ‫ تشریک مساعی جستن‬tašrik-e
masā’i jostan, ‫ تقسیم کردن‬taγsim k., ‫شرکت جستن‬
šerkat jostan.
gazidva (gazidva) ‫ بر پشت حمل کردن‬bar pošt haml k.
gaziduli (gaziduli) ‫ حمل شده‬haml šode, ‫برده شده‬
borde šode.
gazisebri (gazisebri) ‫ گاز مانند‬gāz mānand.
gazifikacia (gazifikacia) 1. ‫ تبدیل به گاز کردن‬tabdil

be gāz k. 2. ‫ گازرسانی‬gāz rasāni, ‫لوله کشی عمومی گاز‬
lule keši-e omumi-e gāz.
gazolini (gazolini) ‫ گازولین‬gāzolin.
gazometri (gazometri) ‫ گاز سنج‬gāz sanj.
gazomva (gazomva) ‫ سنجش‬sanješ, ‫ اندازه گیری‬andāze
giri, ‫ اندازه گیری کردن‬andāze giri k, ‫ سنجیدن‬sanjidan.
gazomili (gazomili) ‫ اندازه گیری شده‬andāze giri
šode.
gazoni (gazoni) ‫ چمن‬čaman.
gazrda (gazrda) 1. ‫ رشد دادن‬rošd dādan. 2. ‫تربیت‬
‫ کردن‬tarbiyyat, ‫ ادب کردن‬adab k. 3. ‫پرورش دادن‬
parvareš dādan.
gazrdili (gazrdili) 1. ‫ بزرگ‬bozorg, ‫ رشد یافته‬rošd
yāfte. 2. ‫ مؤدب‬mo’addab.
gazsadeni (gazsadeni) ‫ لوله گاز‬lule-ye gāz.
gazsacavi (gazsacavi) ‫ مخزن گاز‬maxzan-e gāz, ‫انبار‬
‫گاز‬ambār-e gāz.
gazqura (gazkura) ‫ کوره گاز‬kure-ye gāz, ‫اجاق گاز‬
ojāγ-e gāz.
gaTaveba (gataveba) 1. ‫ تمام شدن‬tamām šodan, ‫به پایان‬
‫ رسیدن‬be pāyān rasidan. 2. ‫ مردن‬mordan, ‫جان سپردن‬
jān sepordan.
gaTavebuli (gatavebuli) 1. ‫ تمام شده‬tamām šode.
2. ‫ مرده‬morde.
gaTavxedeba (gatavxedeba) ‫ گستاخ شدن‬gostāx
šodan, ‫ پر رو شدن‬por ru šodan.
gaTavxedebuli (gatavxedebuli) ‫ گستاخ شده‬gostāx
šode, ‫ پر رو‬por ru.
gaTamameba (gatamameba) 1. ‫ جرأت پیدا کردن‬jora’t
peydā k., ‫ جسور شدن‬jasur šodan. 2. ‫جلو کسی ول شدن‬
jelow-e kasi vel šodan.
gaTamaSeba (gatamašeba) ‫ قرعه کشی کردن‬γor’e keši
k., ‫ قرعه انداختن‬γor’e andāxtan.
gaTamaSebuli (gatamašebuli) ‫ قرعه کشی شده‬γor’e
keši šode.
gaTanabreba (gatanabreba) ‫ تساوی‬tasāvi, ‫برابری‬
barābari, ‫ مساوی شدن‬mosāvi šodan, ‫برابر شدن‬
barābar šodan.
gaTanabrebuli (gatanabrebuli) ‫ مساوی شده‬mosāvi
šode, ‫ برابر شده‬barābar šode.
gaTanasworeba (gatanasworeba) ‫تساوی‬ tasāvi,
‫ تساوی کردن‬tasāvi k.
gaTanasworebuli (gatanasworebuli) ‫تساوی شده‬
tasāvi šode.
gaTaranebuli (gataranebuli) ‫ غش کرده‬γaš karde,
‫ بی حال شده‬bi hāl šode.
qarTul-sparsuli leqsikoni 77
gaTaxsireba (gataxsireba) ‫ حقارت‬heγārat, ‫رذالت‬
razālat, ‫ حقیر شدن‬haγir šodan, ‫ رذیل شدن‬razil šodan.
gaTaxsirebuli (gataxsirebuli) ‫ رذیل‬razil, ‫حقیر‬
haγir, ‫ پست‬past.
gaTboba (gatboba) ‫ گرم شدن‬garm šodan, ‫گرم کردن‬
garm k.
gaTeva (gateva) ‫ گذراندن‬gozārāndan ◊ Ramis ~ ‫شب‬
‫ ماندن‬šab māndan.
gaTeTreba (gatetreba) ‫ سفید کردن‬safid k., ‫سفید شدن‬
safid šodan.
gaTeTrebuli (gatetrebuli) ‫ سفید شده‬safid šode.
gaTelva (gatelva) ‫ زیر پا له کردن‬zir-e pā leh k, ‫له‬
‫ کردن‬leh k, ‫ لگدمال کردن‬lagad māl k.
gaTelili (gatelili) ‫ لگد مال شده‬lagad māl šode,
‫ پایمال شده‬pāyemāl šode.
gaTeneba (gateneba) ‫ دمیدن سپیدی‬damidan-e sapidi,
‫ بامداد‬bāmdād, ‫ روشن شدن هوا‬rowšan šodan-e havā,
‫ سپیده صبح‬sapide-ye sobh.
gaTenebuli (gatenebuli) ‫ صبح شده‬sobh šode, ‫سفید‬
‫ شده‬sapid šode.
gaTerZva (gaterZva) ‫برای اولین بار زمین بایر را شخم زدن‬
barāy-e avvalin bār zamin-e bayer ra šoxm zadan.
gaTvalva (gatvalva) ‫ چشم زدن‬češm zadan, ‫چشم زخم‬
‫ رساندن‬češm-e zaxm rasāndan.
gaTvaliswineba (gatvaliswineba) ‫ پیش بینی کردن‬piš
bini k, ‫ در نظر گرفتن‬dar nazar gereftan.
gaTvaliswinebuli (gatvaliswinebuli) ‫پیش بینی شده‬
piš bini šode, ‫ منظور شده‬manzur šode, ‫در نظر گرفته‬
‫ شده‬dar nazar gerefte šode.
gaTibva (gatibva) ‫ درو کردن‬derow k., )‫زدن (علف‬
zadan (-e alaf).
gaTibuli (gatibuli) ‫( (چمن) زده شد‬čaman-e) zade
šode, ‫ درو شده‬derow šode.
gaTiSva (gatišva) 1. ‫ جدا کردن‬jodā k, ‫منفصل کردن‬
monfasel k. 2. ‫ تفرقه انداختن‬tafraγe andāxtan. ◊
gaTiSe da ibatone ‫تفرقه به انداز و حکومت کن‬
tafraγe be andāz-o-hokymat kon.
gaTiSuli (gatišuli) ‫ پراکنده شده‬parākande šode,
‫ منفصل شده‬monfasel šode.
gaTla (gatla) )‫ تراشیدن (پوست میوه‬tarāšidan (-e pust-e
mive), )...‫ سر کردن (مداد و‬sar k (-e medād-o-... ).
gaTlili (gatlili) ‫ پوست شده‬pust šode, ‫ تیز شده‬tiz
šode.
gaTokva (gatokva) ‫ بستن‬bastan, ‫ زنجیر کردن‬za­njir k,
‫ بندی کردن‬bandi k, ‫ دستگیر کردن‬dastgir k.
gaTokili (gatokili) ‫ دست گیر شده‬dastgir šode, ‫بند‬
‫ شده‬band šode.
78 qarTul-sparsuli leqsikoni
gaToSva (gatošva) ‫ یخ زدن‬yax zadan, ‫سرما بردن‬
sarmā bordan.
gaToSili (gatošili) ‫ یخ زده‬yax zade, ‫سرما برده‬
sarmā borde.
gaToxna (gatoxna) ‫ تیشه کاری کردن‬tiše kāri k, ‫تیشه‬
‫ زدن‬tiše zadan.
gaToxnili (gatoxnili) ‫ تیشه کاری شده‬tiše kāri šode,
‫ تیشه خورده‬tiše xorde.
gaTreva (gatreva) ‫ کشان کشان بردن‬kešan kesan
bordan, ‫ کشیدن‬kešindan.
gaTreuli (gatreuli) ‫ روی زمین کشانده شده‬ruy-e
zamin kešānde šode.
gaTuTqva (gatutkva) ‫( (در) آبجوش کشیدن‬dar) ābjuš
kešidan. ◊ qaTmis ~
­ ‫(برای پر کردن) مرغ را آب جوش‬
‫( کشیدن‬barāy-e par kandan) morγ rā āb juš kešidan.
gaTqvefa (gatkvefa) ‫ هم زدن‬ham zadan, ‫(تخم مرغ و‬
)‫( غیره‬toxm-e morγ-o-γeyre).
gaTqvirebuli (gatkvirebuli) ‫ چاق‬čāγ, ‫ فربه‬farbe.
gaTxevadebuli (gatxevadebuli) )‫ مایع (شده‬māye’
(šode).
gaTxeleba (gatxeleba) ‫ نازک کردن‬nāzok k, ‫نازک‬
‫ شدن‬nāzok šodan, )‫ رقیق شدن (کردن‬raγiγ šodan (k).
gaTxoveba (gatxoveba) ‫ شوهر کردن‬šowhar k, ‫شوهر‬
‫ دادن‬šowhar dādan.
gaTxovili (gatxovili) ‫ شوهر کرده‬šowhar karde,
‫ شوهردار‬šowhar dar.
gaTxra (gatxra) )‫ کندن (زمین‬kandan (-e za-min). ◊
saflavis ~ ‫ کندن قبر‬kandan-e γabr; gvirabis ~
‫ کندن تونل‬kandan-e tunel.
gaTxrili (gatxrili)‫ کنده شده‬kande šode.
gaTxupna (gatxupna) ‫ لکه دار کردن‬lake dār k, ‫کثیف‬
‫ کردن‬kasif k, ‫ آلوده کردن‬ālude k.
gaiafeba (gaiafeba) ‫ارزان کردن‬arzān k, ‫ارزان شدن‬
arzān šodan.
gaiafebuli (gaiafebuli) ‫ ارزان شده‬arzān šode.
gaigiveba (gaigiveba) ‫ همانند سازی‬hamānand sāzi,
‫ یکی شمردن‬yeki šomordan, ‫ تشبیه کردن‬tašbih k.
gaidealeba (gaidealeba) ‫ ایدآلیزه کردن‬ideālize k,
‫ مکمل جلوه دادن‬mokammal jelve dādan ‫آرمان خود‬
‫ کردن‬ārman-e xod k.
gaisad (gaisad) ‫ سال آتی‬sāl-e āti.
gaiZvera (gaiZvera) ‫ تردست‬tardast, ‫ موشکاف‬mušekāf,
‫ زیرک‬zirak.
gakadniereba (gakadniereba) ‫ پررویی‬porvu-yi,
‫ گستاخی‬gostāxi, ‫ پررو شدن‬por rušodan, ‫گستاخ شدن‬
gostāx šodan.
gakaveba (gakaveba) ‫ رگ به رگ شدن‬rag be rag šodan.
gakavebuli (gakavebuli) ‫ رگ به رگ شده‬rag be rag
šode.
gakaJeba (gakažeba) ‫( (سالم و) آبدیده شدن‬sālem-o-)
abdide šodan, ‫ تندرست بودن‬tandrost budan.
gakaJebuli (gakažebuli) ‫ سالم و آبدیده‬sālem-o-
ābdide.
gakafva (gakafva) ‫ قطعه قطعه کردن‬γat’e γat’e k.
gakafuli (gakafuli) ‫ قطعه قطعه شده‬γat’e γat’e šode.
gakaSkaSebuli (gakaškašebuli) ‫ تابناک‬tābnāk,
‫ نورانی‬nurāni.
gakawvra (gakawvra) ‫ چنگال زدن‬čangāl zadan, ‫خراش‬
‫ زدن‬xarāš zadan.
gakeTeba (gaketeba) 1. ‫ ساختن‬sāxtan, ‫ درست کردن‬dorost
k. 2. ‫ دارا شدن‬dārā šodan. 3. ‫ زیبا شدن‬zibā šodan.
gakeTebuli (gaketebuli) ‫ ساخته شده‬sāxte šode,
‫ درست شده‬dorost šode.
gakeTilSobileba (gaketilšobileba) ‫شرافتمند شدن‬
šarāfmand šodan, ‫ نیک سرشت شدن‬nik sarešt šodan.
gakerva (gakerva) ‫ دوختن‬duxtan.
gakerili (gakerili) )‫ دوخته (شده‬duxte (šode).
gakerpebuli (gakerpebuli) ‫ لجوج‬lajuj,‫ بت شده‬bot
šode.
gakecva (gakecva) ‫ تا کردن‬tā k, ‫ خم کردن‬xam k.
gakvalva (gakvalva) ‫(با رفتن پی در پی) راه درست کردن‬
(bā raftan-e pey dar pey) rāh dorost k.
gakveTa1 (gakveta) ‫ خوب یاد گرفتن‬xub yād gereftan,
‫ خوب آموختن‬xub āmuxtan.
gakveTa2 (gakveta) ‫ شکافتن‬šakāftan, ‫ بریدن‬boridan.
gakveTili1 (gakvetili) ‫درس‬dars.
gakveTili2 (gakvetili) ‫ شکافته شده‬šekafte šode, ‫برش‬
‫ داده شده‬boreš dāde šode.
gakvirveba (gakvirveba) ‫ متعجب کردن‬mota’jeb k,
‫ حیران کردن‬heyrān k, ‫ تعجب‬ta’ajob, ‫ حیرت‬heyrat.
gakvirvebuli (gakvirvebuli) ‫ متعجب‬mota’jeb,
‫ حیرت زده‬heyrat zade.
gakvra (gakvra) 1. ‫ چسباندن‬časbāndan. 2. ‫ زدن‬zadan.
◊ xelis ~ ‫ سیلی زدن‬sili zadan.
gakvriT (gakvrit) ‫ گذرا‬gozāra, ‫ در ضمن‬dar zemn,
ً ‫ آنا‬ānan.
gakideba (gakideba) ‫ آویزان کردن‬āvizan k., ‫آویختن‬
āvixtan.
gakiTxva (gakitxva) ‫ پرسیدن‬porsidan, ‫ جستن‬jostan.
gakilva (gakilva) ‫ مسخره کردن‬masxare k, ‫حقیر کردن‬
hoγir k.

gakicxva (gakicxva) ‫ سرزنش کردن‬sarzaneš k, ‫محکوم‬
‫ کردن‬mahkum k.
gakotreba (gakotreba) ‫ ورشکست کردن‬varšekast k,
‫ ورشکسته شدن‬varšekaste š.
gakotrebuli (gakotrebuli) )‫(شده‬ ‫ورشکسته‬
varšekaste (šode).
gakoWva (gakoyva) 1. ‫ زدن‬zadan. 2. ‫ بستن‬bastan.
gakoxtaveba (gakoxtaveba) ‫ زیبا شدن‬zibā šodan,
‫ قشنگ شدن‬γašang šodan.
gakrefa (gakrefa) ‫ جمع کردن‬jam’ k, ‫ چیدن‬čidan.
gakrefili (gakrefili) ‫ جمع آوری شده‬jam’ āvari
šode.
gakreWa (gakreya) ‫اصالح کردن‬eslāh k, ‫تراشیدن‬
tarāšidan.
gakreWili (gakreyili) ‫اصالح شده‬eslāh šode.
gakrialeba (gakrialeba) ‫ براق کردن‬barrāγ k, ‫براق‬
‫ شدن‬barrāγ šodan, ‫ پاک شدن‬pāk šodan, (asman)
‫ صاف شدن‬sāf šodan.
gakrialebuli (gakrialebuli) ‫ براق شده‬barrāγ šode,
‫ صاف شده‬sāf šode.
gakritikeba (gakritikeba) ‫ به باد انتقاد گرفتن‬be bād-e
enteγād gereftan, ‫( (به شدت) تنقید کردن‬be šeddat)
tanγid k.
gakritikebuli (gakritikebuli) ‫ تنقید شده‬tanγid
šode.
gakruli (gakruli) 1. ‫ چسبانده شده‬časbande šode. 2.
‫ کوبیده شده‬kubide šode.
galageba (galageba) ‫ از درون به بیرون جا به جا کردن‬az
darun be birun jā be jā k, ‫از درون به بیرون جا به جا شدن‬
az darun be birun jā be jā šodan.
galavani (galavani) ‫ چهاردیوار‬čahār divār, ‫حصار‬
hesār.
galamazeba (galamazeba) ‫ زینت دادن‬zinat dādan,
‫ آرایش دادن‬ārāyeš dādan, ‫ آراستن‬ārāstan, ‫ زیبا شدن‬zibā
šodan.
galamazebuli (galamazebuli) ‫ آراسته‬ārāste, ‫تزیین‬
‫ شده‬tazyin šode.
galanterea (galanterea) ‫ خرازی‬xarrāzi, ‫اجناس‬
‫ خرازی‬ajnās-e xarrāzi. ◊ galanteriis maRazia
‫ مغازه خرازی‬maγāze-ye xarrāzi.
galanteriuli (galanteriuli) ‫ خرازی‬...xarrāzi.
galanZRva (galanZγva) ‫ به بد و بیراه گرفتن‬be bad-
o-birāh gereftan, ‫ پرخاش کردن‬parxāš k, ‫دشنام دادن‬
došnām dādan, ‫ سرزنش کردن‬sar zaneš k.
galanZRuli (galanZγuli) ‫ سر زنش شده‬sar zaneš
šode, ‫ به بد و بی راه گرفته شده‬be bad-o-birāh gerefte
šode.
qarTul-sparsuli leqsikoni 79
galaplapeba (galaplapeba) ‫ براق کردن‬barrāγ k,
‫ براق شدن‬barrāγ šodan.
galaplapebuli (galaplapebuli) ‫ براق شده‬barrāγ
šode.
galaqva (galakva) ‫ الک زدن‬lāk zadan, ‫با الک پوشیدن‬
bā lāk pušidan.
galaquli (galakuli) ‫ الک پوش شده‬lāk puš šode ‫الک‬
‫ شده‬lāk šode.
galaqtika (galaqtika) ‫ کهکشان‬kahkešān.
galaqtikuri (galaqtikuri) ‫ آسمانی‬āsmāni, ‫کهکشانی‬
kaskešāni.
galaReba (galaγeba) ‫ مسرور کردن‬masrur k, ‫مسرور‬
‫ شدن‬masrur šodan, ‫ خوشی کردن‬xoši k, ‫سریع رشد کردن‬
sari’ rošd k.
galayeba (galaKeba) ‫ گندیدن‬gandidan, ‫خراب شدن‬
xarāb šodan.
galayebuli (galaKebuli) ‫ گندیده‬gandide, ‫خراب شده‬
xarāb šode.
galaSqreba (galaškreba) ‫ لشکرکشی کردن‬laškar keši k.
galaCrebuli (galačrebuli) (‫ لچر (شده‬lačar (šode).
galaxva (galaxva) ‫ کتک زدن‬kotak zadan, ‫به زمین زدن‬
‫ پشت کسی‬be zamin zadan-e pošt-e kasi.
galaxuli (galaxuli) ‫ کتک خورده‬kotak xorde, ‫از‬
‫دست و پا افتادن‬az dast-o-pā oftāde.
galenCebuli (galenčebuli) ‫ کودن شده‬kowdan šode,
‫ گول خورده‬gul xorde.
galerea (galerea) ‫ نگارخانه‬negār xāne, ‫ گالری‬gāleri.
galesva (galesva) ‫ تیز کردن‬tiz k.
galesili (galesili) ‫ تیز شده‬tiz šode.
galeqsva (galeksva) ‫ به صورت شعر در آوردن‬be
surat-e še’r dar āvardan, ‫به نظم در آوردن‬be nazm dar
āvarda.
galeqsili (galeksili) ‫ به شعر در آورده شده‬be še’r dar
āvarde šode ‫ نظم‬nazm.
galeSva (galešva) ‫ مست خراب شدن‬mast-e xarāb
šodan.
galeSili (galešili) (‫ مست خراب (شده‬mast-e xarāb
(šode).
galewva (galewva) ‫ ساییدن‬sāyidan, ‫ خرد کردن‬xord k,
‫ ریز کردن‬riz k.
galewili (galewili) ‫ ساییده شده‬sāyide šode, ‫خرد و‬
‫ ریزه شده‬xord-o-rize šode.
galia (galia) ‫ قفس‬γafas, ‫ قفسه‬γafase.
galilaveba (galilaveba) )‫در آب لیلی کشیدن (نیل زدن‬
dar āb-e lili kašidan (nil zadan).
80 qarTul-sparsuli leqsikoni
galoba (galoba) )‫ چه چه (زدن‬čah čah (zadan), ‫آواز‬
‫خواندن‬āvaz xāndan.
galoTeba (galoteba) 1. ‫الکلی شدن‬alkoli šodan
2. (‫ )استعاری) ولگردی (کردن‬velgardi (k), ‫ولگرد شدن‬
velgard šodan, ‫ الت شدن‬lat šodan, ‫ لندهوری‬landahuri.
galoTebuli (galotebuli) 1. ‫ الکلی‬alkoli 2. ‫الت و‬
‫ لوت شده‬lāt-o-lut šode.
galokva (galokva) ‫ لیسیدن‬lisidan.
galokili (galokili) ‫ لیسیده شده‬liside šode.
galurjeba (galurJeba) )‫ نیلی کردن (شدن‬nili k. (š.),
‫ نیلی کردن‬nili k., ‫ کبود شدن‬kabud š.
gama1 (gama) ‫ گاما‬gāmā.
gama2 (gama) ‫ رشته‬rešte, )‫ گام (موسیقی‬gām (-e-musiγi).
◊ ferTa ~ ‫ رشته رنگی‬rešte-ye ranghi.
gamabaTilebeli (gamabatilebeli) ‫ باطل ساز‬bātel
sāz, ‫ باطل کننده‬bātel konande. ◊ braldebis ~
sabuTi ‫ سند باطل کننده اتهام‬sanad-e bātel konande-
ye etehām.
gamabruebeli (gamabruebeli) ‫ گیژ کننده‬giž konande,
‫ گیج کننده‬gij konande.
gamagreba (gamagreba) ‫ محکم کردن‬mohkam k, ‫تقویت‬
‫ کردن‬taγviyyat k, ‫ تحکیم یافتن‬tahkim yāftan, ‫سفت شدن‬
seft šodan.
gamagrebuli (gamagrebuli) ‫ تقویت شده‬taγviyyat
šode, ‫ محکم‬mohkam.
gamagrilebeli (gamagrilebeli) ‫ خنک کننده‬xonak
konande, ‫ سردکن‬sard kon.
gamadidebeli (gamadidebeli) ‫ بزرگ کننده‬bozorg
konande, ‫ بزرگ جلوه دهنده‬bozorg jelve dahande. ◊
~ SuSa ‫ شیشه ذره بین‬šiše-ye zarre bin.
gamaerTianebeli (gamaertianebeli) ‫متحد‬
‫ کننده‬mottahed konande, ‫ مرتبط سازنده‬mortabet
sāzande,‫ پیوند دهنده‬peyvand dahande.
gamavali (gamavali) ‫ گذرنده‬gozārande, ‫عبور کننده‬
obur konande.
gamavrcelebeli (gamavrcelebeli) ‫ پخش کننده‬paxš
konande, ‫ گستراننده‬gostarānande.
gamaTbobeli (gamatbobeli) ‫ گرم کننده‬garm
konande.
gamaTraxeba (gamatraxeba) 1. ‫ شالق زدن‬šalāγ
zadan. 2. ‫ تنبیه کردن‬tanbih k.
gamaimuneba (gamaimuneba) ‫میمون بازی در آوردن‬
meymun bāzi dar āvardan, ‫ ناز و عشوه در آوردن‬nāz-
o-ešve dar āvardan.
gamalebuli (gamalebuli) ‫ شتابزده‬šetāb zade,
‫ عجوالنه‬ajulāne ‫ پرشتاب‬por šetāb. gamalebiT
‫ عجوالنه‬ajulāne, ‫ با شتاب زدگی‬ba šetāb zadegi.
gamamarTlebeli (gamamartlebeli) ‫تبرئه کننده‬
tabra’e konande, ‫ برائت‬barā’at, ◊ ~ ganaCeni ‫حکم‬
‫ برائت‬hokm-e barā’at.
gamamaceba (gamamaceba) ‫ صاحب جرأت شدن‬sāheb-e
jor’at šodan, ‫ با غیرت شدن‬bā γeyrat šodan, ‫غیور شدن‬
γayur šodan.
gamamdidrebeli (gamamdidrebeli) ‫ غنی ساز‬γani
sāz ‫ غنی کننده‬γani konande.
gamamtyunebeli (gamamtKunebeli) ‫ثابت کننده جرم‬
sābet konande-ye jorm.
gamamwarebeli (gagamwarebeli) ‫ تلخ کننده‬talx
konande ‫ تلخ ساز‬talx sāz.
gamamxiarulebeli (gamamxiarulebeli) ‫شاد کننده‬
šād konande, ‫ مسرت بخش‬masarrat baxš.
gamamxnevebeli (gamamxnevebeli) ‫ دلگرم کننده‬del
garm konande.
gamanadgurebeli (gamanadgurebeli) ‫انهدام ساز‬
enhedām sāz, ‫ نابود کننده‬nābud konande, ‫جنگنده‬
jangande, ‫( (جت) شکاری‬jet-e) šekāri.
gamanawilebeli (gamanawilebeli) ‫ تقسیم کننده‬taγsim
konande.
gamaoxrebeli (gamaoxrebeli) ‫ هالکت بار‬halākat
bār, ‫ تاراج برنده‬tārāj barande.
gamargvla (gamargvla) ‫ وجین کردن‬vajin k.
gamargluli (gamargluli) ‫ وجین شده‬vajin šode.
gamarTva (gamartva) ‫ راست کردن‬rāst k, ‫مستقیم کردن‬
mostaγim k, ‫ هموار کردن‬hamvār k, ‫ ساختن‬sāxtan,
‫ درست کردن‬dorost k, ‫ بر پا داشتن‬bar pā dāštan.
gamarTlebuli (gamartlebuli) 1. ‫درست از آب درآمده‬
dorost az āb dar āmade. 2. ‫ تبرئه شده‬tabra’e šode. 3.
‫ موجه‬movajjah.
gamarTleba (gamartleba)‫ بر پایی‬bar pāyi, ‫صاف و‬
‫ همواری‬sāf-o-hamvāri, ‫ درستی‬dorosti.
gamarTobeli (gamartobeli) ‫ وقت گذراننده‬vaγt
gozarānande, ‫ سرگرم کننده‬sargarm konande.
gamarTuli (gamartuli) 1. ‫ به پا‬be pā, ‫ علم شده‬alam
šode, ‫ راست‬rast. 2. ‫ هموار‬hamvār, (‫صیقل خورده (صاف‬
seyγal xorde (sāf).
gamartiveba (gamartiveba) ‫ ساده سازی‬sāde sāzi,
‫آسان کردن‬āsān k.
gamartivebuli (gamartivebuli) ‫ ساده شده‬sāde šode,
‫آسان شده‬āsān šode.
gamarjveba (gamarJveba) ‫ پیروز شدن‬piruz šodan,
‫ فایق شدن‬fāyeγ šodan, ‫ برنده شدن‬barande šodan.
gamarjvebuli (gamarJvebuli) (‫ برنده (شده‬barande
(šode), ‫ پیروز شده‬piruz šode.
gamarjoba (gamarJoba) ‫ سالم‬salām.

gamaspinZleba (gamaspinZleba) )‫مهمان داری (کردن‬
mehmān dāri (k).
gamasxaraveba (gamasxaraveba) ‫مسخره کردن‬
masxare k, ‫ به مسخره گرفتن‬be masxare gereftan.
gamasxaravebuli (gamasxaravebuli) ‫به مسخره‬
‫ گرفته شده‬be masxare gerefte šode, ‫ آلت مسخره‬ālat-e
masxare.
gamasxreba (gamasxreba) ‫ مسخره کردن‬masxare k, ‫به‬
‫ مسخره گرفتن‬be masxare gereftan.
gamasxrebuli (gamasxrebuli) ‫ مسخره شده‬masxare
šode, ‫ به مسخره گرفته شده‬be masxare gerefte šode,
‫ آلت مسخره شده‬ālat-e masxare šode.
gama-sxivebi (gama-sxivebi) ‫اشعه گاما‬asa’e-ye
gāmā.
gamafarToebeli (gamafartoebeli) ‫عریض کننده‬
ariz konande, ‫ گشاد کننده‬gošād konande.
gamafaqizebeli (gamafakizebeli) ‫پاکیزه ساز‬
pākize sāz,‫ پاک کننده‬pāk konande.
gamafrTxilebeli (gamafrtxilebeli) ‫هشدار دهنده‬
hošdār dahande.
gamqrobeli (gamakrobeli) ‫ غیب زننده‬γeyb sazande,
‫ فرار دهنده‬farār dahande.
gamaRizianebeli (gamaγizianebeli) ‫خدشه دار کننده‬
xadše dār konande, ‫ زیان بار‬ziyān bār.
gamaRmerTebeli (gamaγmertebeli) ‫پرستش کننده‬
parasteš konande.
gamayruebeli (gamaKruebeli) ‫ گوش خراش‬guš
xaraš, ‫ کار کننده‬kār konande.
gamayuCebeli (gamaKučebeli) ‫ تسکین دهنده‬taskin
dahande, ‫ رفع کننده‬raf’ konande.
gamaCanagebeli (gamačanagebeli) ‫ نابود کننده‬nābud
konande.
gamacocxlebeli (gamacocxlebeli) ‫حیات آفرین‬
hayāt āfarin, ‫ زندگی بخش‬zendegi baxš ‫حیات بخش‬
hayāt baxš, ‫ زنده کننده‬zende konande.
gamacxovelebeli (gamacxovelebeli) ‫حیات بخش‬
hayāt baxš.
gamaZlierebeli (gamaZlierebeli) ‫تقویت کننده‬
taγviyyat konande.
gamaZRari (gamaZγari) ‫ سیر‬sir, ‫ سیر شده‬sir šode.
gamawvrilebeli (gamawvrilebeli) ‫ تنگ کننده‬tang
konande.
gamawyalebeli (gamawKalebeli) ‫ به تنگ آورنده‬be
tang āvarande, ‫ بی زار کننده‬bi zār konande.
gamaxalisebeli (gamaxalisebeli) ‫تشویق کننده‬
tašviγ konande, ‫ شور و شوق آور‬šur-o-šowγ āvar.
qarTul-sparsuli leqsikoni 81
gamaxvileba (gamaxvileba) ‫ تیز کردن‬tiz k, ‫تقویت‬
‫ کردن‬taγviyyat k, ‫ متمرکز کردن‬motamarkez k.
gamaxvilebuli (gamaxvilebuli) ‫ تیز شده‬tiz šode,
‫ متمرکز‬motamarkez.
gamajansaRebeli (gamaJansaγebeli) ‫توان بخش‬
tavān baxš, ‫ شفا بخش‬šafā’ baxš, ‫ سالم کننده‬sālem
konande.
gamahmadianeba (gamahmadianeba) ‫مسلمان شدن‬
mosalmān šodan, ‫ مسلمان کردن‬mosalmān k.
gamahmadianebuli (gamahmadianebuli) ‫مسلمان شده‬
mosalmān šode.
gambedavi (gambedavi) ‫دلیر‬delir, ‫ شجاع‬šojā’, ‫غیرتمند‬
γeyratmand.
gambedaoba (gambedaoba) ‫ غیرت‬γeyrat, ‫شجاعت‬
šojā’at, ‫ دلیری‬deliri.
gambrunebeli (gambrunebeli) ‫ بر گردانده‬bargar-
dānde.
gamge (gamge) ‫ رئیس‬ra’is, ‫ مدیر‬modir.
gamgebeli (gamgebeli) 1. ‫ اداره کننده‬edāre konande.
2. ‫ بخشدار‬baxš dār. 3. ‫ فرماندار‬farmān dār.
gamgebi (gamgebi) ‫ درک کننده‬dark konande.
gamgebloba (gamgebloba) 1. ‫اداره‬edāre. 2. ‫بخشداری‬
baxš dāri. 3. ‫ فرمانداری‬farmān dāri. 4.. ‫رهبری‬
rahbari.
gamgelebiT (gamgelebit) ‫ وحشیانه‬vahšyāne, ‫درنده‬
‫ وار‬darande vār.
gamgelebuli (gamgelebuli) )‫ هار (شده‬hār šode,
‫ درنده وار‬darande vār. gamgelebiT ‫وحشیانه‬
vaxšyāne, ‫ درنده وار‬darande vār.
gamgeoba (gamgeoba) ‫ هیئت رهبری‬he’at-e rahbari,
‫ مدیریت‬modiriyyat.
gamgzavni (gamgzavni) ‫ فرستنده‬farestande.
gamgzavreba (gamgzavreba) ‫ فرستادن‬farestādan,
‫ رفتن‬raftan, ‫ سفر کردن‬safar k.
gamgzavrebuli (gamgzavrebuli) )‫فرستاده (شده‬
farestāde (šode), ‫ سفر کرده‬safar karde.
gamglinveli (gamglinveli) ‫ نورد کننده‬navard
konande.
gamgmiravi (gamgmiravi) ‫ نفوذ کننده‬nofuz konande,
‫ راه یابنده‬rāh yābande. ◊ gulis ~ ‫وحشتناک‬
vahšatnāk, ‫ دلخراش‬delxarāš.
gamgone (gamgone) ‫ شنونده‬šenavande, ‫حرف شنو‬
harf šenow.
gamgoni (gamgoni) ‫ حرف شنو‬harf šenow, ‫سر سپرده‬
sar seporde.
gamgorebeli (gamgorebeli) ‫ غلطاننده‬γaltānande.
82 qarTul-sparsuli leqsikoni
gamgrZelebeli (gamgrZelebeli) ‫ ادامه دهنده‬edāme
dahande, ‫ پی گیری کننده‬pey giri konande.
gamdgari1 (gamdgari) ‫ ایستاده در کنار‬istāde dar kenār.
gamdgari2 (gamdgari) ‫ خائن‬xāen.
gamdeli (gamdeli) ‫ پرستار‬parastār, ‫ ماما‬māmā, ‫دایه‬
dāye.
gamdidreba (gamdidreba) 1. )‫ غنی شدن(کردن‬γani
(k) šodan. 2. ‫ دارا شدن‬dārā šodan, ‫ثروتمند شدن‬
servatmand šodan. 3. ‫ غنی سازی‬γani sāzi.
gamdidrebuli (gamdidrebuli) 1. ‫ دارا‬dārā. 2. ‫غنی‬
‫ سازی شده‬γani sāzi šode.
gamdinare (gamdinare) ‫ جاری‬jāri.
gamdnari (gamdnari) ‫ صاف شده‬sāf šode, ‫ آب شده‬āb
šode.
gamedidureba (gamedidureba) ‫ دل کردن‬del k, ‫غیرت‬
‫ کردن‬γeyrat k, ‫ متکبر شدن‬motakabber šodan, ‫مغرور‬
‫ شدن‬maγrur šodan.
gameloteba (gameloteba) ‫ کچل شدن‬kačal šodan.
gamelotebuli (gamelotebuli) ‫ کچل شده‬gačal šode.
gameoreba (gameoreba) ‫ تکرار‬tekrār, ‫تکرار کردن‬
tekrār k, ‫ تکرار شدن‬tekrār š. meordeba ‫تکرار میشود‬
tekrār mišavad.
gameorebuli (gameorebuli) ‫ تکرار شده‬tekrār šode,
‫ تکرار کرده شده‬tekrār karde šode.
gameteba (gameteba) )‫ بی رحمی (کردن‬bi rahmi
(k), (‫( )سنگدلی‬sangdeli). gametebiT ‫ بی رحمانه‬bi
rahmāne.
gametebuli (gametebuli) ‫ بی رحم‬bi rahm.
gametiCreba (gametičreba) ‫ پز دادن‬poz dādan, ‫خود‬
‫ را نشان دادن‬xod rā nešān dādan.
gamefeba (gamefeba) 1. ‫ سلطنت کردن‬saltanat
k, ‫ حکمران شدن‬hokmrān šodan, ‫حکم فرما شدن‬
hokmfarmā šodan. 2. ‫ به تخت نشستن‬be taxt nešastan,
‫ شاه شدن‬šāh šodan.
gamefebuli (gamefebuli) ‫ به تخت جلوس کرده‬be taxt
jelus karde, ‫ سلطان‬soltan.
gameCxreba (gamečxreba) 1. ‫ نادر شدن‬nāder šodan,
‫ کمیاب شدن‬kamyāb šodan. 2. ‫ نازک شدن‬nāzok šodan.
3. ‫ کم شدن‬kam šodan, ‫ کاهش یافتن‬kāheš yāftan.
gamexebiT (gamexebit) ‫ قهرآمیزانه‬γahr āmanizāne,
‫ برق سان‬barγ sān.
gamvleli (gamvleli) )‫ گذر کننده (ره گذر‬gozar
konande (rahgozar), ‫ عابر‬āber.
gamvlel-gamomvleli (gamvlel-gamomvleli)
‫ عا برین‬aberin, ‫ عبور و مرور کننده‬obur-o-morur
konande.
gamzadeba (gamzadeba) ‫ تدارک دیدن‬tadārok didan,
‫ تهیه کردن‬tahiyye k, ‫ آماده شدن‬āmāde šodan, ‫حاضر‬
)‫ شدن (کردن‬hāzer šodan (k).
gamzadebuli (gamzadebuli) ‫آماده‬āmāde, ‫تدارک دیده‬
‫ شده‬tadārok dide šode ‫ تهیه شده‬tahiyye šode.
gamzavebeli (gamzavebeli) ‫ سازنده‬sāzande. ◊
wamlebis ~ ‫ داروساز‬dāru sāz, ‫ حالل‬hallāl.
gamzeureba (gamzeureba) ‫ آفتاب دادن‬āftāb dādan, ‫در‬
‫ (زیر) آفتاب گذاشتن‬dar (zir-e) āftāb gozāštan.
gamzeurebuli (gamzeurebuli) ‫ آفتاب داده شده‬āftāb
dāde šode, ‫ خورده آفتاب‬āftāb xorde.
gamziTveba (gamzitveba) ‫ جهیز دادن‬jahiz dādan,
‫ آماده کردن جهیز‬āmāde k-e jahiz.
gamziri (gamziri) ‫ خیابان مشجر‬xiyābān-e mošajjar,
‫ خیابان عریض‬xiyābān-e ariz.
gamzomavi (gamzomavi) ‫ اندازه گیر‬andāze gir.
gamzrdeli (gamzrdeli) ‫ مربی‬morabbi, ‫تربیت کننده‬
tarbiyyat konande.
gamTbari (gamtbari) ‫ گرم شده‬garm šode.
gamTeleba (gamteleba) ‫ کامل کردن‬kāmel k, ‫کامل شدن‬
kāmel šodan, ‫ ترمیم یافتن‬tarmim yāftan.
gamTelebuli (gamtelebuli) ‫ کامل شده‬kāmel šode,
‫ ترمیم یافته‬tarmim yāfte.
gamTiSavi (gamtišavi) ‫ انفصال گر‬enfesāl gar, ‫تفرقه جو‬
tafraγe ju, ‫ تفرقه انداز‬tafraγe andāz. ◊ ~s politika
‫ سیاست تفرقه جویانه‬siyāsat-e tafraγe juyāne.
gamTiSveli (gamtišveli) ‫ انفصال گر‬enfesāl gar,
‫ تفرقه جو‬tafraγe ju, ‫ تفرقه انداز‬tafraγe andāz.
gamTxreli (gamtxreli) ‫ حفر کننده‬hafr konande, ‫چاله‬
‫ کن‬čāle kan.
gamizezeba (gamizezeba) )‫ ریش شدن (کردن‬riš šodan
(k), ‫ جریحه دار شدن‬jarihe dār šodan.
gamizezebuli (gamizezebuli) ‫ ریش شده‬riš šode,
‫ جریحه دار‬jarihe dār.
gamiznuli (gamiznuli) ‫ در نظر گرفته شده‬dar nazar
gerefte šode, ‫ تعیین شده‬ta’yin šode, ‫ هدف‬hadaf.
gamindvrebuli (gamindvrebuli) )‫ صحرا (شده‬sahrā
(šode), ‫ به دشت تبدیل شده‬be dašt tabdil šode.
gamijvna (gamiJvna) ‫ از هم جدا کردن‬az ham jodā k, ‫از‬
‫ هم دور کردن‬az ham dur k, ‫ مرزبندی کردن‬marzbandi k.
gamijnureba (gamiJnureba) ‫ مجنون شدن‬majnun
šodan, ‫عاشق شدن‬ašeγ šodan.
gamijnurebuli (gamiJnurebuli) )‫مجنون (شده‬
majnun (šode), ‫ عاشق شده‬ašeγ šode.
gamkeTebeli (gamketebeli) 1. ‫ سازنده‬sāzande. 2.
‫انجام دهنده‬anjām dahande.

gamkvreli (gamkvreli) 1. ‫ چسبانده‬časbānande. 2.
‫ زننده‬zanande.
gamkvriveba (gamkvriveba) 1. ‫ چاق شدن‬čāγ šodan,
‫ فربه شدن‬farbah šodan. 2. ‫ حاصل خیز شدن‬hāselxiz
šodan.
gamkiTxavi (gamkitxavi) ‫ نیکوکار‬nikukār, ‫رحیم‬
rahim, ‫’عادل‬ādel, ‫ احوال پرس‬ahvāl pors.
gamkiTxveli (gamkitxveli) ‫ نیکوکار‬nikukār, ‫رحیم‬
rahim, ‫’عادل‬ādel, ‫ احوال پرس‬ahvāl pors.
gamkilavi (gamkilavi) ‫ تمسخر آمیز‬tamasxor āmiz.
gamkicxavi (gamkicxavi) ‫ سرزنش کننده‬sarzaneš
konande.
gamkicxveli (gamkicxveli) ‫ سرزنش کننده‬sarzaneš
konande, ‫ مالمت کننده‬malāmat konande.
gamklaveba (gamklaveba) ‫ مخالف شدن‬moxālef
šodan, ‫ دشمن شدن‬došman šodan, ‫دست و پنجه نرم کردن‬
dast-o-panje narm k.
gamkravi (gamkravi) 1. ‫ چسبنده‬časbande. 2. ‫زننده‬
zanande. ◊ ~ qari ‫( (باد) کوران‬bād-e) kurān.
gamlanZRavi (gamlanZγavi) ‫ فحاش‬fahhāš.
gamlaxavi (gamlaxavi) ‫ زیر پا گذارنده‬zire pā
gozārande. 1. ‫ پاکوب شده‬pākub šode. 2. ‫کتک زننده‬
kotak zanande.
gamlaxveli (gamlaxveli) ‫ زیر پا گذارنده‬zire pā
gozārande. 1. ‫ پاکوب شده‬pākub šode. 2. ‫کتک زننده‬
kotak zanande.
gamleqsveli (gamleksveli) ‫ به نظم در آورنده‬be nazm
dar āvarnde.
gamlewavi (gamlewavi) ‫ تیز کننده‬tiz konan-de.
gammarTveli (gammartveli) ‫ مرتب کننده‬morattab
konande, ‫ بر پا دارنده‬bar pā dārande. ◊ xelis ~
‫ مددکار‬madād kār.
gamnaTebeli (gamnatebeli) ‫ روشن کننده‬rowšan
konande.
gamniavebeli (gamniavebeli) ‫ هوا دهنده‬havā
dahande, ‫ تازه کننده هوا‬tāze konande-ye havā
gamo1 (gamo) ‫ به خاطر‬be xāter-e, ‫ به علت‬be elat-e.
gamo2 (gamo) ‫ بیا بیرون‬biyā birun.
gamo-3 (gamo-) ‫ پیشوند فعل‬pišvande fe’l, ‫نشان دهنده عمل‬
‫ آن از درون به خارج به طرف گوینده‬nešān dahande-ye
amal-an az darun be xārej betaraf guyande.
gamoadgeba (gamoadgeba) ‫ برای وی مفید است‬barā-ye
vey mofid ast, ‫ به نفع وی است‬be naf’-e vey ast.
gamoangariSeba (gamoangarišeba) ‫محاسبه کردن‬
mohāsebe k., ‫ بر آورد کردن‬barāvard k.
gamoaqvs (gamoakvs) )‫ می برد (به طرف گوینده‬mibarad
qarTul-sparsuli leqsikoni 83
(be taraf-e guyande), ‫ خارج می کند‬xārej mikonad.
gamoaSkaraveba (gamoaškaraveba) ‫آشکار کردن‬
)‫ (شدن‬āškār k, (š), )‫ روشن کردن (شدن‬rowšan kardan
(šodan), )‫ واضح کردن (شدن‬vāzeh k (šodan), ‫نمایان‬
)‫ کردن (شدن‬namāyān k (šodan).
gamoaSkaravebuli (gamoaškaravebuli) ‫آشکار شده‬
āšekār šode, ‫ نمایان شده‬namāyān šode.
gamobana (gamobana) ‫ شستن‬šostan, ‫ وضو گرفتن‬vazu’
geraftan.
gamobma (gamobma) ‫ بستن‬bastan, ‫ مرتبط کردن‬mortabet k.
gamobmuli (gamobmuli) ‫ بسته شده‬baste šode.
gamobneva (gamobneva) ‫ بیرون ریختن‬birun rixtan,
‫ پخش کردن‬paxš k.
gamobruneba (gamobruneba) ‫ بر گشتن‬bar gaštan.
gamobruJva (gamobružva) ‫ مست کردن‬mast k, ‫مست‬
‫ شدن‬mast šodan.
gamobrZmeda (gamobrZmeda) )‫ورزیده کردن (شدن‬
varzide k. (šodan), ‫ آبدیده کردن‬ābdide k., ‫آبدیده شدن‬
ābdide šodan.
gamobrZmedili (gamobrZmedili) ‫ آبدیده‬ābdide,
‫ ورزیده‬varzide.
gamobrwyineba (gamobrwKineba) ‫ درخشیدن‬deraxšidan.
gamoburTuli (gamoburtuli) )‫توپ مانند شده (باد کرده‬
tup mānand šode (bād karde).
gamogdeba (gamogdeba) ‫ دور انداختن‬dur andāxtan,
‫ بیرون راندن‬birun rāndan.
gamogvaluli (gamogvaluli) ‫ قشر خشکیده‬γešr-e
xoškide, ‫ زمین خشک شده‬zamin-e xošk šode.
gamogzavna (gamogzavna) ‫ فرستادن‬ferestādan, ‫ارسال‬
‫ کردن‬ersāl k.
gamogzavnili (gamogzavnili) 1. ‫ رسول‬rasul. 2.
‫ارسالی‬ersāli ‫ فرستاده شده‬ferestāde šode.
gamoglesa (gamoglesa) ‫ از درون تیز کردن‬az darun
tiz k, ‫ مسواک زدن‬mesvāk zadan.
gamoglesili (gamoglesili) ‫ از درون تیز شده‬az
darun tiz šode, ‫ مسواک زده شده‬mesvāk zade šode.
gamogleja (gamogleJa) 1. ‫ کندن‬kandan, ‫پاره کردن‬
pāre k, ‫ در آوردن‬dar āvardan. 2. ‫ قاپیدن‬γāpidan, ‫ربودن‬
robudan.
gamoglejili (gamogleJili) ‫ پاره شده‬pārešode, ‫کنده‬
‫ شده‬kande šode.
gamodgma (gamodgma) ‫ بیرون آوردن و گذاشتن‬birun
āvardan va gozāštan, ‫ در جایی آوردن و گذاشتن‬dar jayi
āvardan-o-gozāštan.
gamodgoma (gamodgoma) ‫ مفید واقع شدن‬mofid vāγe’
šodan, ‫ به نفع واقع شدن‬be naf’ vāγe’ šodan.
84 qarTul-sparsuli leqsikoni
gamodeba (gamodeba) ‫ فرو بردن‬foru bordan, ‫فرو‬
)‫ کردن(دست در آستین‬foru k (dast dār āstin)
gamodevna (gamodevna) ‫ بیرون راندن‬birun rāndan,
‫اخراج کردن‬exrāj k.
gamodevneba (gamodevneba) ‫ دنبال کردن‬donbal k,
‫ تعقیب کردن‬ta’γib k.
gamodevnili (gamodevnili) ‫ اخراجی‬exrāji, ‫اخراج‬
‫ شده‬exrāj šode.
gamodena (gamodena) )‫( (بیرون) راندن (حیوانات‬birun)
rāndan (-e heyvanat), ‫ بیرون چکاندن‬birun čekāndan.
gamodnoba (gamodnoba) ‫ ذوب شدن‬zowb šodan.
gamodnobili (gamodnobili) ‫ ذوب شده‬zowb šode.
gamova (gamova) ‫ بیرون می آید‬birun miāyad.
gamovardna (gamovardna) ‫ بیرون جستن‬birun jastan,
‫ بیرون دویدن‬birun davidan, ‫ بیرون افتادن‬birun oftādan,
)‫( (بیرون) پیچیدن (صدا‬birun) pičidan (-e sedā).
gamovardnili (gamovardnili) ‫ بیرون جسته‬birun
jaste, ‫ به سرعت بیرون در آمده‬be sor’at birun dar āmade.
gamovla (gamovla) 1. ‫ تغییر مکان دادن‬taγyir-e makān
dādan, ‫آمدن‬āmadan. 2. ‫ صبوری کردن‬saburi k, ‫ طاقت‬tāγat.
gamovleba (gamovleba) ‫ مضمضه کردن‬maz maze k,
‫غرغره کردن‬γarγare k, ‫ آب کشیدن‬āb kešidan.
gamovlena (gamovlena) 1. )‫ آشکار کردن (شدن‬āškār
k (šodan), )‫ نمایان کردن (شدن‬namāyān k (šodan),
)‫ روشن کردن (شدن‬rowšan k (šodan). 2. ‫شناسایی کردن‬
šenāsāyi k.
gamovlenili (gamovlenili) ‫ نمایان شده‬namāyan
šode, ‫آشکار شده‬āškār šode.
gamovseba (gamovseba) )‫ پر کردن(با نظم‬por k.) bā
nazm), ‫ پر شدن‬por šodan.
gamovsebuli (gamovsebuli) ‫ پر شده‬por šode.
gamozamTreba (gamozamtreba) 1. ‫زمستان را گذاراندن‬
zemestān ra gozarāndan, ‫زمستان را طاقت کردن‬
zemestān rā taγāt k. 2. ‫ حلول کردن زمستان‬holul k-e
zemestān.
gamozafxuleba (gamozafxuleba) ‫جامه تابستانی به‬
‫ خود گرفتن‬jāme-ye tābestāni be xod gereftan, ‫تابستان‬
‫ شدن‬tābestān šodan.
gamozidva (gamozidva) ‫(از درون به بیرون) حمل کردن‬
(az darun be birun) haml k.
gamoziduli (gamoziduli) ‫(بیرون) حمل کرده شده‬
(birun) haml karde šode.
gamozneqili (gamoznekili) ‫ به بیرون خم شده‬be birun
xam šode, ‫ به جلو خم شده‬be jelow xam šode.
gamozogva (gamozogva) ‫ کم کم استفاده کردن‬kam kam
estefāde k, ‫ کم کم صرف کردن‬kam kam sarf k, ‫صرف‬
‫ جویی کردن‬sarfe juyi k.
gamozomva (gamozomva) 1. ‫ اندازه گرفتن‬andāze
gereftan. 2. ‫ سنجیدن‬sanjidan.
gamozomili (gamozomili) 1. ‫ اندازه گرفته شده‬andāze
gerefte šode. 2. ‫ سنجیده شده‬sanjide šode.
gamozrda (gamozrda) 1. ‫ پرورش دادن‬parvareš
dādan. 2. ‫ تربیت کردن‬tarbiyyat k.
gamozrdili (gamozrdili) 1. ‫ پرورش یافته‬parvareš
yafte, ‫ بزرگ شده‬bozorg šode. 2. ‫ مؤدب‬moaddab.
gamoTayvaneba (gamotaKvaneba) ‫کردن معبود‬.
ma’bud k.
gamoTvla (gamotvla) ‫ حساب کردن‬hesāb k, ‫محاسبه‬
‫ کردن‬mohāsebe k
gamoTvliTi (gamotvliti) ‫ حسابگر‬hesābgar. ◊ ~
centri ‫ مرکز محاسباتی‬markaz-e mohāsebāti.
gamoTiSva (gamotišva) ‫ جدا کردن‬jodā k, ‫خاموش کردن‬
xāmuš k, ‫ تفرقه‬tafraγe.
gamoTiSuli (gamotišuli) )‫ خاموش (شده‬xāmuš
(šode), ‫ متفرق‬motafareγ.
gamoTla (gamotla) ‫ تراشیدن‬tarāšidan, ‫کنده کاری کردن‬
kande kāri k.
gamoTlili (gamotlili) ‫ تراشیده شده‬tarāšide šode.
gamoToxna (gamotoxna) ‫ وجین کردن با تیشه‬vajin k.
ba tiše.
gamoTreva (gamotreva) ‫ کشان کشان بیرون آوردن‬kešān
kešān birun āvardan.
gamoTroba (gamotroba) )‫ مست کردن (شدن‬mast k
(šodan).
gamoTqma (gamotkma) ‫ بیان کردن‬bayān k, ‫گفتن‬
goftan, ‫اظهار کردن‬ezhār k, ‫ ابراز داشتن‬ebraz dāštan.
gamoTqmuli (gamotkmuli) ‫ بیان شده‬bayān šode,
‫اظهار شده‬ezhār šode.
gamoTxova (gamotxova) ‫ خواهش کردن‬xāheš k,
‫ خواستن‬xāstan, ‫ تمنا کردن‬tamannā k, ‫التماس کردن‬
eltemās k.
gamoTxoveba1 (gamotxoveba) ‫ خدا حافظی کردن‬xodā
hāfezi k, ‫وداع گفتن‬vadā’ goftan, ‫امانت دادن‬amānat
dādan.
gamoTxoveba2 (gamotxoveba) ‫ شوهر کردن‬šowhar k.
gamoTxovili (gamotxovili) ‫ خواهش شده‬xāhes
šode, ‫ خواسته شده‬xāste šode, ‫ به امانت گرفته شده‬be
amānat gerefte šode.
gamoTxra (gamotxra) ‫ کندن‬kandan, ‫ حفر کردن‬hafr k,
‫ در آوردن‬dar āvardan.
gamoTxrili (gamotxrili) ‫ کنده شده‬kande šode.
gamokankluli (gamokankluli) ‫ آراسته شده‬ārāste
šode.

gamokeTeba (gamoketeba) 1. ‫)شدن( درست کردن‬
dorost k (šodan), (‫ اصالح کردن (شدن‬eslāh k (šodan).
2. ‫ تعمیر کردن‬ta’mir k. 3. ‫ بهبودی بخشیدن‬behbudi
baxšidan, ‫ بهبودی یافتن‬behbudi yāftan.
gamokeTebuli (gamoketebuli) 1. ‫بهبودی یافته‬
behbudi yāfte. 2. ‫ رو به راه شده‬ru be rāh šode, ‫درست‬
‫ شده‬dorost šode.
gamokereba (gamokereba) )‫ پینه دوختن (زدن‬pine
duxtan (andan), ‫ دوختن‬duxtan.
gamokerva (gamokerva) ‫دوختن‬duxtan.
gamoketva (gamoketva) ‫ بستن‬bastan, ‫ قفل کردن‬γofl k.
gamoketili (gamoketili) (‫ بسته (شده‬baste (šode),
(‫ قفل (شده‬γofl (šode).
gamokvanZuli (gamokvanZuli) 1. ‫ گره خورده‬gereh
xorde. 2. ‫ غنچه شده‬γonče šode.
gamokveba (gamokveba) 1. ‫ پرورش دادن‬parvareš
dādan. 2. ‫ غذا دادن‬γazā dādan, )‫خوراک دادن (خوردن‬
xorāk dādan (xordan), ‫معاش کسی را فراهم کردن‬
maā’š-e kasi ra farāham kardan.
gamokveTa (gamokveta) ‫ قطع کردن‬γat’ k, ‫بریدن‬
boridan, ‫ کندن‬kandan.
gamokveTiliM(gamokvetili) ‫ بریده شده‬boride šode,
‫ قطع شده‬γat’ šode, ‫ کنده شده‬kande šode.
gamokvleva (gamokvleva) 1. ‫ پژوهیدن‬pažuhidan,
‫ تحقیق کردن‬tahγiγ k. 2. ‫ مطالعه کردن‬motāle’e k. 3.
‫ معاینه کردن‬mo’āyene k. 4. ‫ بازرسی کردن‬bāzrresi k,
‫ تحقیقات‬tahγiγāt, ‫ پژوهش‬pažuheš.
gamokvleuli (gamokvleuli) ‫ بررسی شده‬barresi
šode, ‫ تحقیق شده‬tahγiγ šode.
gamokidebuli (gamokidebuli) ‫بیرون آویخته شده‬
birun āvixte šode.
gamokiTxva (gamokitxva) ‫ پرسیدن‬porsidan, ‫سؤال‬
‫ کردن‬so’āl k.
gamokleba (gamokleba) )‫ کم کردن (شدن‬kam k
(šodan), ‫ کاستن‬kāstan ‫ منها کردن‬menhā k, ‫تفریق‬
)‫ (کردن‬tafriγ (k).
gamoklebuli (gamoklebuli) ‫ کاسته شده‬kāste šode,
‫ تفریق شده‬tafriγ šode.
gamokrToma (gamokrtoma) ‫سوسو زدن‬susu zadan,
‫ چشمک زدن‬češmak zadan.
gamokruli (gamokruli) ‫ چسبانده شده‬časbānde šode.
gamokuWva (gamokuyva) ‫ارگانهای درون را در آوردن‬
orgānhāy-e darun rā dar āvardan. ◊ qaTami
gamokuWes ‫ارگانهای درون مرغ را بیرون آوردن‬
orgānhāy-e darun morγ rā birun āvardan.
gamolageba (gamolageba) ‫به بیرون آوردن و مرتب‬
‫ کردن‬be birun āvarndan va morttab k.
qarTul-sparsuli leqsikoni 85
gamolagebuli (gamolagebuli) ‫بیرون ترتیب داده شده‬
birun tartib dāde šode.
gamolanZRva (gamolanZγva) ‫ به باد فحش گرفتن‬be
bāde fahš gereftan.
gamolaparakeba (gamolaparakeba) ‫وارد صحبت شدن‬
vāred-e sohbat šodan, ‫ به سخن (با کسی) در آمدن‬be
soxan (bā kasi) dar āmadan, ‫ زبان باز کردن‬zabān
bāz k.
gamolayeba (gamolaKeba) ‫ کند فهم شدن‬kond fahm
šodan, ‫ نادان شدن‬nādān š.
gamolayebuli (gamolaKebuli) ‫ کند فهم شده‬kond
fahm šode.
gamolaSqreba (gamolaškreba) ‫لشکرکشی کردن‬
laškar keši k., ‫اردو کشی کردن‬ordu keši k.
gamoleva (gamoleva) ‫به مصرف رساندن‬be mašrāf
rasāndan, ‫ تمام خرج کردن‬tamām xarj k., ‫تمام شدن‬
)‫ (کردن‬tamām šodan (k.).
gamolenCebuli (gamolenčebuli) ‫ کند فهم شده‬kond
fahm šode, ‫ فرتوت فکری شدن‬fartut-e fekri šodan.
gamolesva (gamolesva) ‫ از درون گچ کردن‬az darun
gač k, ‫ گچ کاری کردن‬gač kāri k,‫ لعاب کردن‬la’āb k.
gamolesili (gamolesili) ‫ گچ شده‬gač šode, ‫لعاب شده‬
la’āb šode.
gamoleuli (gamoleuli) ‫ تماما ً خرج شده‬tamāmān
xarj šode, ‫ تمام شده‬tamām šode.
gamolocva (gamolocva) ‫ دعا کردن‬do’ā k, ‫دعا خواندن‬
do’ā xandan, ‫ کردن‬...‫ با دعا کردن معالجه‬bā do’ā
kardan mo’āleje... k.
gamomavali (gamomavali) )‫ بیرون آینده (رونده‬birun
āyande (ravande).
gamomgzavni (gamomgzavni) ‫ فرستنده‬farestande.
gamomgonebeli (gamomgonebeli) ‫ مخترع‬moxtare’,
‫اختراع کننده‬exterā’ konande.
gamomgonebloba (gamomgonebloba) ‫کار اختراعاتی‬
kār-e exterā’āti, ‫ توان اختراعاتی‬tavān-e extarā’āti.
gamomdgari (gamomdgari) ‫ ایستاده‬istāde, ‫کناره گرفته‬
kenāre gerefte, ‫استعفا داده‬este’fā dāde.
gamomdinare (gamomdinare) ‫ سر چشمه گرفته‬dar
češme gerefte, ‫ منشاء گرفته گری‬manšā’ gerefte, ‫جاری‬
jāri.
gamometyveli (gamometKveli) 1. ‫ بیان کننده‬baiān
konande. 2. ‫ اظهار دارنده‬ezhār darande. 3. ‫ گویا‬guyā,
‫ پرمعنی‬por ma’ni.
gamometyveleba (gamometKveleba) ‫ بیانی‬bayāni,
‫ تابش‬tābeš, ‫ گویائی‬guyayi, ‫ تابناکی‬tābnāki.
gamomvleli (gamomvleli) ‫آینده‬āyande, ‫آمدنی‬
āmadani.
86 qarTul-sparsuli leqsikoni
gamomzeureba (gamomzeureba) 1.. )‫آفتابی شدن (کردن‬
āftābi šodan (k), ‫ پیدا شدن‬peydā šodan. 2. ‫نمایان کردن‬
)‫ (شدن‬namāyān k. (šodan).
gamomTvleli (gamomtvleli) ‫… … حساب‬hesāb,
‫… … حساب کردن‬hesāb k.
gamomTvrali (gamomtvrali) ‫مست کرده (آدم) مست‬
mast karde, (ādam-e) mast.
gamomTqmeli (gamomtkmeli) ‫ گوینده‬guyande, ‫بیان‬
‫ کننده‬bayān konande.
gamomkvlevi (gamomkvlevi) ‫ بازرس‬bāzres, ‫کارشناس‬
kāršenās, ‫ محقق‬mohaγγeγ.
gamompali (gamompali) ‫( (از درون) پوسیده‬az darun)
puside.
gamomJRavneba (gamomžγavneba) ‫ بر مال کردن‬bar
malā’ k, ‫افشاء کردن‬efšā’ k, ‫ افشاء شدن‬efšā’ šodan, ‫فاش‬
)‫ کردن (شدن‬fāš k (š).
gamomJRavnebuli (gamomžγavnebuli) ‫بر مال شده‬
barmalā’ šode, ‫ فاش شده‬fāš šode, ‫ افشاء کرده شده‬efšā’
karde šode.
gamomtvreva (gamomtvreva) ‫ شکستن‬šekastan.
gamomuSaveba (gamomušaveba) 1.‫ تولید کردن‬towlid
k., ‫ ساختن‬sāxtan. 2. ‫ پرورش دادن‬parvareš dādan. 3.
‫ تهیه کردن‬tahiyye k, ‫ تدوین کردن‬tadvin k.
gamomuSavebuli (gamomušavebuli) 1. ‫تولید شده‬
towlid šode, ‫ ساخته شده‬sāxte šode. 2. ‫ تهیه شده‬tahiyye
šode,‫ تدوین شده‬tadvin šode.
gamomqandakebeli (gamomkandakebeli) ‫هیکل‬
‫ تراش‬heykal tarāš, ‫ مجسمه ساز‬mojasame sāz.
gamomyenebeli (gamomKenebeli) ‫استفاده کننده‬
estef’āde konande, ‫ به کار برنده‬bekār barande.
gamomyvani (gamomKvani) ‫ بیرون آورنده‬birun
āvarande.
gamomyofi (gamomKofi) ‫ تقسیم کننده‬taγsim
konande,‫ جدا کننده‬jodā konande.
gamomSvebi (gamomšvebi) ‫ تولید کننده‬towlid konande.
gamomSvidobeba (gamomšvidobeba) ‫خدا حافظی‬
‫ کردن‬xodāhāfezi k, ‫وداع گفتن‬vedā’ goftan.
gamomSrali (gamomšrali) ‫ خشکیده‬xoški-de, ‫خشک‬
‫ شده‬xošk šode.
gamomSraleba (gamomšraleba) ‫ خشک شدن‬xošk
šodan, ‫ خشکیدن‬xoškidan.
gamomCeni (gamomčeni) ‫ نشان دهنده‬nešān dahande,
‫ بروز دهنده‬boruz dahande.
gamomcdeli (gamomcdeli) 1. ‫ ممتحن‬momtahen,
‫آزماینده‬āzmāyande. 2. ‫ ناظر‬nāzer.
gamomcemeli (gamomcemeli) ‫ انتشار دهنده‬entešār
dahande, ‫ ناشر‬nāšer.
gamomcemloba (gamomcemloba) ‫ چاپخانه‬čapxāne,
‫اداره انتشارات‬edāre-ye entešārāt, ‫مؤسسه انتشارت و چاپ‬
mo’assese-ye entešārāt va čāp.
gamomcnobi (gamomcnobi)1. ‫ شناسنامه‬šenāsa
nāme,2.‫ شناسنده‬šenāsande.
gamomcxvari (gamomcxvari) ‫ پخته شده‬poxte šode.
gamomcxobi (gamomcxobi) ‫ پزنده‬pazande.
gamomZvrali (gamomZvrali) ‫ بیرون آمده‬birun
āmade, ‫ در آمده‬dar āmade.
gamomZiebeli (gamomZiebeli) ‫ کارآگاه‬kār āgāh,
‫ بازرس‬bāz ras, ‫ مستنطق‬mostanteγ.
gamomwvari (gamomwvari) )‫ سوخته (شده‬suxte (šode).
gamomwvevi (gamomwvevi) ‫ بر انگیزاننده‬bar
angizānande, ‫ به وجود آورنده‬be vojud āvarande,
‫ موجب شونده‬mowjeb šavande, ‫ جلب (نظر) کننده‬jalb (-e
nazar) konande, ‫ عالقه مند کننده‬elāγemand konande.
gamomwovi (gamomwovi) ‫ مکنده‬makande.
gamomwyvdeva (gamomwKvdeva) ‫ بندی کردن‬bandi k,
‫ حبس کردن‬habs k, ‫ زندانی کردن‬zendāni k.
gamomWedavi (gamomyedavi) )‫کوبنده (درست کننده‬
kubande (dorost konande).
gamomWreli (gamomyreli) ‫ برشکار‬boreš kār, ‫برنده‬
borande, ‫ استاد برش‬ostād-e boreš.
gamomxatveli (gamomxatveli) 1. ‫ بیان گر‬bayāngar,
‫ مظهر‬mazhar. 2. ‫ فصیح‬fasih, ‫ بارز‬bārez. 3. ‫پرمعنی‬
porma’ni.
gamomxdeli (gamomxdeli) ‫ چالننده‬čalānande. ◊
aryis ~ ‫ چالننده عرق‬čalānande-ye araγ.
gamomxsneli (gamomxsneli) ‫ نجات دهنده‬nejāt dahande,
‫ رها کننده‬rahā konande, ‫ رهایی دهنده‬rahāyi dahande.
gamomjobineba (gamomJobineba) ‫بهبودی یافتن‬
behbudi yāftan, ‫ بهتر شدن‬behtar šo­dan, ‫درست شدن‬
dorost šodan, ‫ بهتر کردن‬behtar k.
gamomjobinebuli (gamomJobinebuli) ‫بهبودی یافته‬
behbadi yāfte, ‫ بهتر شده‬behtar šode.
gamonagoni (gamonagoni) ‫آوردی‬ ‫در‬ ‫من‬
mandarāvardi, ‫ دروغ‬doruγ.
gamonaTeba (gamonateba) ‫ به بیرون نور دادن‬be birun
nurdādan, ‫ بیرون را نورانی کردن‬birun rā nurāni k.
gamonaTqvami (gamonatγvami) 1. ‫ گفته‬gofte. 2.
‫اظهاریه‬ezhāriye, ‫ بیانیه‬bayāniye.
gamonaklisi (gamonaklisi) ‫ استثناء‬estesnā’.
gamonaJoni (gamonažoni) ‫ درز کرده‬darz karde,
‫ تراوش کرده‬tarāvoš kārde.
gamonaskva (gamonaskva) 1. ‫ بستن‬bastan. 2. ‫گره زدن‬
gereh zadan. 3. ‫ شکوفه کردن‬šekufe k.

gamonaskuli (gamonaskuli) 1. ‫ گره زده شده‬gereh
zade šode. 2. ‫غنچه کرده‬γonče karde.
gamonatyorcni (gamonatKorcni) ‫ شلیک شده‬šelik šode.
gamonayari (gamonaKari) ‫ دانه‬dāne, ‫ جوش‬juš, ‫بثور‬
bosur.
gamonaSuqi (gamonašuki) ‫اشعه ای‬aše`i, ‫مشعشع‬
moša’ša’, ‫اشعه بیرون دوانده‬aše-ye birun davānde.
gamonacadi (gamonacadi) ‫ تجربه شده‬tajrobe šode,
‫ آزمایش شده‬āzmāyeš šode.
gamonacvali (gamonacvali) ‫ مستعمل‬mosta’mal,
‫ کهنه‬kohne.
gamonawuri (gamonawuri) ‫ چکیده‬čakide, ‫ شیره‬šire.
gamonaxadi (gamonaxadi) ‫ چالنده شده‬čalānde šode,
‫ استریلیزه شده‬estrilize šode.
gamonaxarSi (gamonaxarši) ‫ جوشیده‬juši-
de, ‫ پخته‬poxte.
gamonaxva (gamonaxva) ‫ پیدا کردن‬peydā k, ‫چاره جویی‬
‫ کردن‬čāre juyi k, ‫ جستجو کردن‬jostoju k, ‫دست و پا کردن‬
dast-o-pā k.
gamongreva (gamongreva) ‫ خراب شدن‬xarāb šodan,
‫ فرو ریختن‬foru rixtan, ‫ خراب کردن‬xarāb k, ‫شکستن‬
šekastan.
gamoneleba (gamoneleba) 1. ‫ سست کردن‬sost k,
‫ ضعیف شدن‬za’if šodan. 2. )‫ کم شدن (کردن‬kam šodan
(k.), 3. ‫ یواش شدن‬yevāš šodan.
gamoparva (gamoparva) ‫ در رفتن‬dar raftan, ‫فرار کردن‬
farār k., ‫ داشتن از نظر دور‬az nazar dur dāštan.
gamoJonva (gamožonva) ‫ تراوش کردن‬tarāveš k., ‫درز‬
‫ کردن‬darz k.
gamorbena (gamorbena) 1. ‫ دویدن‬...‫ به بیرون تا‬be
birun tā... davidan. 2. ‫ دوان آمدن‬davān āmadan.
gamoreva (gamoreva) ‫درهم ریختن‬darham rixtan, ‫درهم‬
‫ شدن‬darham šodan.
gamorekva (gamorekva) )‫به بیرون راندن (احشام و غیره‬
be birun rāndan (-e ahšām-o-γeyre).
gamorecxva (gamorecxva) ‫ شستن‬sostan, ‫ آب کشیدن‬āb
kešidan.
gamorecxili (gamorecxili) )‫ شسته (شده‬šoste
(šode).
gamorTva (gamortva) ‫ خاموشی‬xāmuši, ‫خاموش کردن‬
xāmuš k.
gamorTuli (gamortuli) ‫ خاموش شده‬xāmuš šode.
gamoricxva (gamoricxva) ‫ اخراج کردن‬exrāj k, ‫خارج‬
‫ کردن‬xārej k, ‫ رد کردن‬radd k, ‫ حذف کردن‬hazf k.
gamorkveva (gamorkveva) ‫ روشن کردن‬rowšan k,
‫ معلوم کردن‬ma’lum k.
qarTul-sparsuli leqsikoni 87
gamorkveuli (gamorkveuli) ‫ روشن شده‬rowšan
šode, ‫ معلوم‬ma’lum.
gamorCeva (gamorčeva) ‫ دست چین کردن‬dastčin k,
‫ برگزیدن‬bargozidan, ‫ سوا سوا کردن‬savā savā k, ‫پاک‬
‫ کردن‬pāk k, ‫ پاک سازی کردن‬pāk sāzi k. gamorCeviT
‫( (بطور) دست چین‬betowr-e) dastčin, ‫بطور انتخابی‬
betowre entexābi.
gamorCeuli (gamorčeuli) 1. ‫ دست چین شده‬dast čin
šode. 2. ‫ پاک شده‬pāk šode.
gamorCena (gamorčena) 1. ‫از دید افتادن‬az did oftādan,
‫ از توجه افتادن‬az tavajjoh oftādan. 2. ‫ شفا یافتن‬šafā’
yāftan. 3. ‫ بهره بردن‬bahre bordan, ‫سودمند شدن‬
sudmand šodan.
gamorCenili (gamorčenili) 1. ‫ باقی مانده‬bāγi mānde.
2. ‫ فراموش شده‬farāmuš šode. 3. ‫ بهبودی یافته‬behbudi
yafte.
gamorwyavs (gamorwKavs) ‫ چرک گیری کردن‬čerk giri
k, ‫ پاک کردن چرک‬pāk k čerrk.
gamosagzavni (gamosagzavni) ‫ فرستادنی‬farestādani,
‫ آنچه که باید ارسال شود‬ānče ke bāyad ersāl šavad.
gamosadegi (gamosadegi) 1. ‫ سودمند‬sudmand, ‫نافع‬
nāfe’, ‫ مناسب‬monāseb. 2. ‫ شایسته‬šāyeste.
gamosavali (gamosavali) 1. ‫ چاره‬čāre, ‫ راه حل‬rāh-e
hall. 2. ‫ محصول‬mahsul, ‫ حاصل‬hāsel, ‫ خروج‬xoruj, ‫راه‬
‫ خروج‬rāh-e xoruj.
gamosavlebi (gamosavlebi)1. ‫مضمضه کردنی‬
mazmaze kardani,2. ‫ آنچه که باید آب کشیده شود‬ānče ke
bāyad āb kešide šavad.
gamosavliani (gamosavliani) ‫ حاصل مند‬hāselmand,
‫ پرثمر‬por samar.
gamosavlianoba (gamosavlianoba) ‫حاصلمندی‬
hāselmandi, ‫ حاصل دار بودن‬hāsel dār budan, ‫پرثمر‬
‫ بودن‬por samar budan.
gamosazrdeli (gamosazrdeli) ‫کسی که باید پرورش‬
‫ داده شود‬kasi ke bāiad parvareš dāde šavad, (‫تربیت‬
‫( )کردنی‬tarbiyyat kardani).
gamosaTqmeli (gamosatkmeli) ‫ گفتنی‬goftani, ‫بیان‬
‫ کردنی‬bayān kardani.
gamosaTxovari (gamosatxovari) ‫ خداحافظی‬xodā
hāfezi. ◊ ~ vaxSami ‫ ضیافت شام خداحافظی‬ziyāfat-e
šām-e xodā hāfezi.
gamosakeTebeli (gamosaketebeli) 1. ‫درست کردنی‬
dorost kardani, ‫ تعمیر کردنی‬ta’mir kardani. 2. ‫ترتیب‬
‫ دادنی‬tartib dādani.
gamosakvebi (gamoakvebi) 1. ‫ خوردنی‬xordani,
‫ خوراکه‬xorāke, ‫ خوراک‬xorāk. 2. ‫ علوفه‬olufe.
gamosakvlevi (gamosakvlevi) ‫ تحقیق کردنی‬tahγiγ
kardani, ‫ پژوهیدنی‬pežuhidani, ‫ بررسی کردنی‬barrasi
kardani.
88 qarTul-sparsuli leqsikoni
gamosakiTxavi (gamosakitxavi), ‫ پرسیدنی‬porsidani,
‫ سؤال کردنی‬sa’āl kardani.
gamosa­kiT­xi (gamosakitxi), ‫ پرسیدنی‬porsidani,
‫ سؤال کردنی‬sa’āl kardani.
gamosakravi (gamosakravi) ‫ چسباندنی‬časbāndani,
‫ جای چسباندن‬jāy-e časbāndan.
gamosalmeba (gamosalmeba) ‫وداع گفتن زندگی را‬
vadā’ goftan-e zendagi rā, ‫ خدا حافظی‬xodā hafezi, ‫به‬
‫ درود گفتن‬be dorud goftan.
gamosalmebuli (gamosalmebuli) ‫مرده‬ morde,
‫ هالک شده‬halāk šode, ‫ زندگی را به درود گفته‬zendegi rā
be dorud gofte.
gamosamJRavnebeli (gamosamž-γavnebeli) ‫افشاء‬
‫ کردنی‬efšā’ kardani, ‫ برمال کردنی‬bar malā’ kardani.
gamosamSvidobebeli (gamosam-švidobebeli)
‫ خداحافظی کردنی‬xodā hāfezi k,.
gamosanelebeli (gamosanelebeli) ‫ هاضمه‬hāzeme,
‫ هضم کننده‬hazm konande.
gamosarecxi (gamosarecxi) ‫ از درون شستنی‬az darun
šostani.
gamosarTmevi (gamosartmevi) ‫تصاحب کردنی‬
tasāhob kardani, ‫ گرفتنی‬gereftani.
gamosarkvevi (gamosarkvevi) ‫ روشن شدنی‬rowšan
šodani, ‫ مستحق معلوم شدن‬mostahaγγ-e ma’lum
šodan.
gamosarCevi (gamosarčevi) ‫ برگزیدنی‬bargozidani,
‫ مستحق برگزیدن‬mostahaγγ-e bargozidan.
gamosarCeni (gamosarčeni) 1. ‫ با بهره‬bābahre, ‫مفید‬
mofid. 2. ‫ نجات دادنی‬nejāt dādani.
gamosarCleba (gamosarčleba) ‫جانب داری کردن‬
jāneb-dari k, ‫ حمایت کردن‬hamāyat k, ‫شفاعت کردن‬
šafā’at k, ‫ دفاع کردن‬dafā’ k.
gamosasvleli (gamosasvleli) ‫ عبورگاه‬oburgāh,
‫ گذرگاه‬gozārgāh, ‫ راه خروج‬rāh-e xoruj.
gamosasyidi (gamosasKidi) ‫ خریدنی‬xaridani, ‫خرید‬
‫ کردنی‬xarid kardani.
gamosasworebeli (gamosasworebeli) ‫مرتب کردن‬
morattab k, ‫ روبراه کردنی‬ruberāh kardani, ‫هموار‬
‫ کردنی‬hamvār kardani.
gamosatani (gamosatani) ‫( (بیرون) آوردنی‬birun)
āvardani.
gamosatanebeli (gamosatanebeli) ‫بیرون آورنده‬
birun āvarande.
gamosafeni (gamosafeni) ‫ پهن کردنی‬pahn kardani.
gamosafxizlebeli (gamosafxizlebeli) ‫به هوش‬
‫ آورنده‬be huš āvarande.
gamosaqveynebeli (gamosakveKnebeli) ‫در معرض‬
‫ افکار عمومی قرار دادنی‬dar ma’raz-e ofkār-e omumi
γarār dādani,‫ انتشار دادنی‬entešār dādani.
gamosaRebi (gamosaγebi) ‫ باز کردنی‬bāz kardani.
gamosayenebeli (gamosaKenebeli) ‫استعمال کردنی‬
este’māl kardani, ‫ مفید‬mofid, ‫ مناسب‬monāseb, ‫فایده‬
‫ دار‬fāyede dār.
gamosayvani (gamosaKvani) ‫(شخص) بیرون آوردنی‬
(šaxs-e) birun āvardani.
gamosayofi (gamosaKofi) ‫ مجزا کردنی‬mojazā
kardani, ‫ تقسیم کردنی‬taγsim kardani.
gamosaSvebi (gamosašvebi) 1. ‫ ریختنی‬rixtani. 2. ‫تولید‬
‫ کردنی‬towlid kardani. 3. ‫ انتشار دادنی‬entešār dādani.
4. ‫ آزاد کردنی‬āzād kardani. 5. ‫ کالس آخر مدرسه‬kelās-e
āxer-e madrase.
gamosaCeni (gamosačeni) ‫ نمونه‬nomune ‫سمبل‬
sambol, ‫ نشان دادنی‬nešān dādani.
gamosacdeli (gamosacdeli) ‫ امتحان کردنی‬emtahān
kardani, ‫ آزمایش کردنی‬āzmāyeš kardani.
gamosacemi (gamosacemi) ‫ انتشار دادنی‬entešār
dādani.
gamosacvleli (gamosacvleli) ‫ تعویض کردنی‬ta’viz
kardani.
gamosacnobi (gamosacnobi) ‫ شناختنی‬šenāxtani,
‫دانستنی‬dānestani.
gamosacxadebeli (gamosacxadebeli) ‫اعالم کننده‬
elām konande, ‫ اطالع دهنده‬etelā’ dahande.
gamosacxobi (gamosacxobi) ‫ پختنی‬poxtani, ‫آنچه که‬
‫ باید پخته شود‬ānčeke poxte bāyad šavad.
gamosaZaxebeli (gamosaZaxebeli) ‫ صدا زدنی‬sedā
zadani, ‫ کسی که باید صدا زده شود‬kasi ke bāyad sedā
zade šavad.
gamosaZiebeli (gamosaZiebeli) ‫آن چه که دنبالش باید‬
‫ گشت‬ānče ke donbālaš bāyd gašt, ‫ پیدا کردنی‬peydā
kardari.
gamosawevi (gamosawevi) ‫ بیرون کشیدنی‬birun
kešidani, ‫آن چه که باید بیرون کشیده شود مثل کشوی میز‬
ānče ke bāyad birun kešide šavad mesl-e kešoy-e
miz.
gamosaweri (gamosaweri) 1. ‫ مرخص کردنی‬moraxas
kardani. 2. ‫ سفارش دادنی‬safāreš dādani.
gamosawmendi (gamosawmendi) 1. ‫آنچه که باید پاک و‬
‫ تمیز شود‬ānče ke bāyad pāk va tamiz šavad. 2. ‫پاک‬
‫ کننده‬pāk konande, ‫ پاک کن‬pāk kon.
gamosawovi (gamosawovi) ‫ مکیدنی‬makidani, ‫آنچه که‬
‫ باید مکیده شود‬ānčeke bāyad makide šavad.
gamosaWvreti (gamosayvreti) ‫مکان یاسوراخی که از‬
‫ این به بیرون می توان نگریست‬makān ya surāxi ke az

an be birun mitāvan negarist, ‫ سوراخ‬surāx, ‫روزانه‬
rozāne.
gamosaWreli (gamosayreli) ‫ قیچی کردنی‬γeyči
kardani.
gamosaxatavi (gamosxatavi) ‫ ترسیم کردنی‬tarsim
kardani, ‫ تصویر کردنی‬tasvir kardani.
gamosaxdeli (gamosaxdeli) ‫ چالندنی‬čalāndani,
‫ پاالندنی‬pālāndani, ‫… … پاالندن‬pālāndan.
gamosaxva (gamosaxva) ‫ تصویر کردن‬tasvir k, ‫وصف‬
‫ کردن‬vasf k, ‫ ترسیم کردن‬tarsim k, ‫ ظاهر شدن‬zāher
šode.
gamosaxvevi (gamosaxvevi) 1. ‫ پیچاندنی‬pičāndani. 2.
)‫ پیچ (راه‬pičf-e rāh.
gamosaxveti (gamosaxveti) ‫ جاروب کردنی‬jārub
kardani, ‫ جاروب زدنی‬jārub zadani.
gamosaxleba (gamosaxleba) ‫ بیرون راندن‬birun
rāndan, ‫ کوچ دادن‬kuč dādan k, ‫ بیرون کردن‬birun k.
gamosaxsneli (gamosaxsneli) ‫ باز کردن‬bāz k,
‫ گشودنی‬gošudani. ◊ ~kvanZi
‫ گرهی که باید گشوده شود‬gerehi ke bāyad gošude šavad.
gamosaxuleba (gamosaxuleba) 1. ‫ سیما‬simā. 2. ‫نقش‬
naγš, ‫ تصویر‬tasvir, ‫ ترسیم‬tarsim.
gamosaxuli (gamosaxuli) ‫ ترسیم شده‬tarsim šode,
‫ تصویر شده‬tasvir šode.
gamoseirneba (gamoseirneba) ‫ بیرون قدم زدن‬birun
γadam zadan, ‫ تفریح کردن‬tafrih k, ‫ به تفریح بردن‬be
tafrih bordan.
gamosveneba (gamosveneba) ‫بطرف آرامگاه بردن مرحوم‬
be taraf-e ārāmgāh bordan-e marhum.
gamosvla (gamosvla) ‫ بیرون آمدن‬birun āmadan,
‫ خارج شدن‬xārej šodan.
gamosrola (gamosrola) 1. ‫ شلیک کردن‬šelik kardan,
‫ فر کردن‬feyr k. 2. ‫ پرتاب کردن‬partāb k.
gamosrolili (gamosrolili) 1. ‫ شلیک شده‬šelik
šode. 2. ‫ پرتاب شده‬portāb šode.
gamosrutva (gamosrutva) ‫ مکیدن‬makidan.
gamosrutuli (gamosrutuli) ‫ مکیده شده‬makide
šode.
gamostumreba (gamostumreba) 1. ‫بدرقه کردن‬
‫ مهمانان‬badraγe k mehmānān. 2. ‫ از مهمانی بر گشتن‬az
mehmāni bargaštan.
gamostyuebs (gamostKuebs) ‫با فریب بدست آوردن‬
bā farib bedast āvardan, ‫ حرف کشیدن از کسی‬harf
kešidan az kesi, ‫ فریب دادن‬farib dādan.
gamosuli (gamosuli) ‫ بیرون آمده‬birun āmade, ‫خارج‬
‫ شده‬xārej šode.
qarTul-sparsuli leqsikoni 89
gamosyidva (gamosKidva) ‫ باز خریدن‬bāz xaridan, ‫باز‬
‫ خرید‬bāz xarid.
gamosyiduli (gamosKiduli) ‫ باز خریده شده‬bāz
xaride šode.
gamosworeba (gamosworeba) 1. ‫ ترتیب یافتن‬tartib
yāftan, ‫ منظم شدن‬monazzam šodan, ‫درست شدن‬
dorost šodan, ‫ روبراه شدن‬ruberāh šodan. 2. ‫اصالح‬
)‫ شدن (کردن‬eslāh šodan (kardan).
gamosworebuli (gamosworebuli) 1. ‫منظم شده‬
monazzm šode. 2. ‫ اصالح شده‬eslāh šode.
gamoswreba (gamoswreba) ‫ زودتر رسیدن‬zud tar
rasidan, ‫ سبقت جستن‬sebγat jostan.
gamosxiveba (gamosxiveba) ‫ افشاندن نور‬nur āfsadan,
‫ تشعشع کردن‬taša’šo’ k.
gamosxivebuli (gamosxivebuli) ‫ مشعشع‬moša’ša’,
‫ نورافشان‬nur āfšan.
gamosxma1 (gamosxma) ‫ بیرون ریختن‬birun rixtan.
gamosxma2 (gamosxma) ‫ پیاده کردن تعداد زیاد‬piyāde
kardan-e te’dād-e ziyād.
gamosxma3 (gamosxma) ‫ میوه دادن‬mive dādan, ‫پوشیده‬
‫ شدن از گل و میوه‬pušide šodan az gol-o-mive.
gamotana (gamotana) ‫ بیرون آوردن‬birun āvardan,
‫بر داشتن از حساب پس انداز‬bardāštan az hesāb-e pas
andāz.
gamotaneba (gamotaneba) ‫ رساندن‬nasāndan.
gamotanili (gamotanili) ‫ بیرون آورده شده‬birun
āvarde šode, ‫ از حساب برداشته شده‬az hesāb bardāšte
šode. ◊ ~ ganaCeni ‫ حکم صادره‬hokm-e sādere.
gamotareba (gamotareba) ‫ حمل کردن‬haml k, ‫بردن‬
bordan, ‫ رد کردن‬radd k, ‫ اجازه رد شدن دادن‬ejāze-ye
radd šodan dādan.
gamotaceba (gamotaceba) ‫ قاپیدن‬γāpidan, ‫ربودن‬
robudan, ‫((از چنگ) در آوردن‬az čang) dar āvardan.
gamotacebuli (gamotacebuli) ‫ ربوده شده‬robude
šode, ‫ قاپیده شده‬γāpide šode.
gamotena (gamotena) ‫ پر کردن‬por k, ‫ چپاندن‬čapāndan.
gamotenili (gamotenili) ‫ پر شده‬por sede, ‫چپانده شده‬
čapānde šode.
gamotexa (gamotexa) 1. )‫شکستن (از درون به بیرون‬
šekastan (az darun be birun). 2. ‫ حرف کشیدن‬harf
kešidan, ‫ مجبور به اقرار کردن نمودن‬majbur be eγrār
k. namudan, ‫ شکستن اراده کسی‬šekastan-e erāde-ye
kasi.
gamotexili (gamotexili) ‫ شکسته‬šekaste.
gamotvineba (gamotvineba) ‫ کم ذهن شدن‬kam zehn
šodan, ‫ کم درک شدن‬kam dark šodan, ‫کند فهم کردن‬
)‫ (شدن‬kond fahm k. (šodan).
90 qarTul-sparsuli leqsikoni
gamotvinebuli (gamotvinebuli) ‫ کودن شده‬kowdan
šode.
gamotireba (gamotireba) 1. ‫ گریستن بر‬geristan bar,
‫ گریه کردن‬gerye k., ‫ گریه کنان جدا شدن‬gerye konān
jodā šodan, ‫ گریه کنان خداحافظی کردن‬gerye konān
xodā hāfezi k. 2. ‫ بر روی جسد کسی گریستن‬bar ruy-e
jasad-e kasi geristan.
gamotirebuli (gamotirebuli) ‫ گریسته بر‬geriste
bar, ‫ گریه کرده بر‬gerye karde bar.
gamotoveba (gamotoveba) 1. ‫ جا گذاشتن‬jā gozāštan,
‫از قلم انداختن‬az γalam andāxtan. 2. ‫حاضر نشدن (در‬
)‫ کالس درس‬hāzer našodan (dar kelās-e dars).
gamotovebuli (gamotovebuli) 1. ‫ جا گذاشته شده‬jā
gozāšte šode, ‫از قلم افتاده‬az γalm oftāde. 2. ‫درس رد‬
‫ شده‬dars-e radd šode.
gamotrialeba (gamotrialeba) 1. ‫ برگشتن‬bargaštan.
2. ‫ دگرگون کردن‬derargun k.
gamotrialebuli (gamotrialebuli) 1. ‫برگشته‬
bargašte. 2. ‫ دگرگون شده‬degargan šode.
gamotydoma (gamotKdoma) ‫ اعتراف کردن‬e’terāf k.,
‫اقرار کردن‬eγrār k., ‫ اذعان داشتن‬ez’ān dāštan, ‫پذیرفتن‬
paziroftan.
gamotyorcna (gamotγorcna) 1. ‫ پرتاب کردن‬partāb
k. 2. ‫ شلیک کردن‬šelik k.
gamotyorcnili (gamotKorcnili) )‫پرتاب شده (به اینجا‬
partāb šode (be injā).
gamotyuebuli (gamotKuebuli) ‫ فریب خورده‬farib
xorde.
gamouvali (gamouvali) ‫ بدون چاره‬bedun-e čāre,
‫ بسیار سخت‬besyār saxt, ‫ بی درمان‬bidarmān, ‫چاره ناپذیر‬
čāre nāpazir.
gamouTqmeli (gamoutγmeli) ‫ وصف ناپذیر‬vasf
nāpazir, ‫ ناگفتنی‬nāgoftani.
gamoukvleveli (gamoukvleveli) ‫بررسی ناشده‬
barrasi nāšode, ‫ تحقیق ناشده‬taγiγ nāšode, ‫مطالعه نشده‬
motāle’e našode.
gamoukiTxvavi (gamoukitxavi) ‫ پرسیده نشده‬porside
našode, ‫سؤال نشده‬so’āl našode.
gamoukleblad (gamoukleblad) ً‫ کامال‬kāmellan,
ً‫ منحصرا‬monhaserān.
gamouk­leb­­liv (gamouklebliv) ً‫ کامال‬kāmellan,
ً‫ منحصرا‬monhaserān.
gamoumJRavnebeli (gamoumžγavnebeli) ‫برمال نشده‬
bar malā’ našode, ‫ فاش نشده‬fāš našode.
gamoumSvidobeblad (gamoumšvido-beblad) ‫بدون‬
‫ خداحافظی کردن‬bedune xodāhāfezi k, ‫خداحافظی ناکرده‬
xodāhāfezi nākarde.
gamoumcxvari (gamoumcxvari) ‫ ناپخته‬nāpoxte, ‫خام‬
xām.
gamounelebeli (gamounebeli) ‫ هضم نشدنی‬hazm
našodani.
gamourkveveli (gamourkveveli) ‫نامشخص‬
nāmošaxxas, ‫ نامعلوم‬nāma’lum, ‫ مبهم‬mobham, ‫غیر‬
‫ واضح‬γeyr-e vāzeh.
gamourkvevloba (gamourkvevloba) ‫ بال تکلیفی‬balā
taklifi, ‫ نامعلومی‬nāma’lumi, ‫ نامشخصی‬nāmošaxxasi,
‫ مبهم بودن‬mobham budan.
gamousadegari (gamousadegari) ‫ بدرد نخور‬bedard
naxor, ‫ بی فایده‬bi fāyede, ‫ غیر قابل استفاده‬γeyr-e
γābel-e estefāde.
gamousvleli (gamousvleli) ‫ بیرون نه آمده‬birun na
āmde, ‫ بی تجربه‬bi tajrobe, ‫خام‬xām.
gamousworebeli (gamousworebeli) ‫اصالح نشده‬
eslāh našode, ‫ اصالح ناپذیر‬eslāh nāpazir.
gamoufxizlebeli (gamoufxizlebeli) ‫همیشه مست‬
hamiše mast, ‫ هوشیار ناشده‬hušyār nāšode.
gamouqveynebeli (gamoukveKnebeli) ‫انتشار نایافته‬
estešār nāyāfte, ‫ منتشر نشده‬montašer našode.
gamouqneli (gamoukneli) ‫ از کار افتاده‬az kār oftāde.
gamouyenebeli (gamouKenebeli) ‫ دست نخورده‬dast
naxorde, ‫ استفاده نشده‬estefāde našode.
gamouCeneli (gamoučeneli) ‫ ناپدید‬nāpadid, ‫ابراز‬
‫ ناشده‬ebrāz nā šode.
gamoucdeli (gamoucdeli) ‫ بی تجربه‬bitajrobe, ‫ناشی‬
nāši.
gamoucdeloba (gamoucdeloba) ‫ بی تجربگی‬bi
tajrobegi, ‫ ناشی گری‬nāši gari, ‫ ناشی بودن‬nāši budan.
gamoucemeli (gamoucemeli) ‫ انتشار نایافته‬entešār
nāyāfte.
gamoucnobi (gamoucnobi) ‫ حل ناشدنی‬hal nāšodani,
‫ گشوده ناشده‬gošude nāšode, ‫ غیر قابل درک‬γeyr-e
γābel-e dark.
gamoucxadebeli (gamocxadebeli) 1. ‫اعالم نشده‬
e’lām našode. 2. ‫ غایب‬γāyeb.
gamoucxadebloba (gamoucxadebloba) ‫غیبت‬
γeybat, ‫ حاضر نشدن‬hāzer nešodan, ‫عدم حضور‬
adam-e hozur.
gamouZiebeli (gamouZiebeli) ‫ تحقیق نشده‬tahγiγ
našode, ‫ بررسی نشده‬barrasi našode.
gamouZinebeli (gamouZinebeli) ‫ نا خوابیده‬nāxābide,
‫ بیدار باش‬bidar baš.
gamouwvavi (gamouwvavi) ‫ خام‬xām, ‫ ناپخته‬nāpoxte.
gamouWreli (gamouyreli) ‫ قیچی نشده‬γeyči našode,
‫ بریده نشده‬boride našode, ‫ کامل‬kāmel.
 qarTul-sparsuli leqsikoni 91

gamouxarSavi (gamouxaršavi) 1. ‫ ناجوشیده‬nājušide, ‫ افکار عمومی قرار گرفته‬dar ma’raz-e afkār-e omumi
‫ جوشیده نشده‬jušide našode. 2. ‫ استریل نشده‬esteril γarār gerefte. 2. ‫ انتشار یافته‬entešār yafte, ‫منتشر شده‬
našode. montašer šode.
gamouxdeli (gamouxdeli) ‫ پاالیش نشده‬pālāyeš gamoqviTva (gamokvitva) )‫ کم کردن (به خاطر وام‬kam
našode, ‫ بدون پاالیش‬bedun-e pālāyeš. k.)‫ کاستن(به خاطر وام‬kastan (be xāter vām), ‫کاستن‬
gamofeTqili (gamofetkili) ‫ شکوفه کرده‬šekufe kāstan.
karde, )‫ غنچه زده (ناگهان‬γonče zade (nāgahān). gamoqviTuli (gamokvituli) ‫ کاسته شده‬kāste šode.
gamofena (gamofena) 1. ‫ نمایشگاه‬namāyešgāh. 2. ‫به‬ gamoqomageba (gamokomageba) ‫ جانبداری کردن‬jāneb
‫ نمایش گذاشتن‬be namāyeš gozāštan, ‫ به تماشا گذاشتن‬be dāri k, ‫ جانب کسی را گرفتن‬jānebe kasi rā gereftan,
tamāša gozāštan. ‫ حمایت کردن‬hemāyat k.
gamofenili (gamofenili) 1. ‫به نمایش گذاشته شده‬ gamoqceva (gamokceva) ‫ فرار کردن‬farār k, ‫پا به فرار‬
benamāyeš gozāšte šode. 2. ‫ بیرون گذاشته شده‬birun ‫ گذاشتن‬pā be farār gozāštan.
gozāšte šode, ‫ در معرض دید قرار گرفته‬dar ma’rez-e gamoqceuli (gamokceuli) ‫ فراری‬farāri, ‫فرار کرده‬
did γarār gerefte. farār karde.
gamofitva (gamofitva) 1. ‫ شدن از خاطر محو‬az xāter gamoRamebuli (gamoγamebuli) ‫ تاریک شده‬tārik
mahv šodan, ‫ تحلیل رفتن خرد‬tahlil raftan-e xerad. 2. šodan, ‫ کبود شده‬kabud šode.
‫ ضعیف شدن‬za’if šodan, ‫ سست شدن‬sost šodan.
gamoReba (gamoγeba) ‫ باز کردن‬bāz k, ‫ شکفتن‬šekoftan.
gamofituli (gamofituli) 1. ‫ ضعیف شده‬za’if šode,
gamoRebuli (gamoγebuli) )‫ باز (شده‬bāz (šode),
‫ بی قوه‬biγovve. 2. ‫ خشکیده‬xoškide. 3. ‫ تحلیل رفته‬tahlil
rafte. ‫ شکفته‬šekofte.
gamoRviZeba (gamoγviZeba) ‫ بیدار کردن‬bidār k, ‫بیدار‬
gamofrena (gamofrena) )‫بیرون پریدن (پرواز کردن‬
birun paridan (parvāz k). ‫ شده‬bidār šode.

gamofrenili (gamofrenili) ‫به بیرون پروازکنان آمده‬

gamoRviZebuli (gamoγviZebuli) ‫ بیدار شده‬bidār
be birun parvāz konān āmade. šode.
gamoRvra (gamoγvra) ‫ از درون چیزی بیرون ریختن‬az
gamofuRruli (gamofuγruli) )‫حفره حفره (درخت‬
hofre hofre (deraxt). darun-e čizi birun rixtan.
gamoRma (gamoγma) ‫این طرف‬in taraf, ‫ در این طرف‬dar
gamofqva (gamofkva) ‫ آرد کردن‬ārd k, ‫آرد بیرون دادن‬
ārd birun dādan. in taraf.
gamoRmeli (gamoγmeli) ‫ اهل این طرف‬ahl-e in taraf,
gamofSutuli (gamofšutuli) ‫ خالی شده‬xāli šode.
‫ ساکن این طرف‬sāken-e in taraf.
gamofxeka (gamofxeka) 1. ‫ از درون تراشیدن‬az darun
tarāšidan, ‫ درون را تراشیدن‬darun rā tarāšidan. 2. gamoRruebuli (gamoγruebuli) ‫حفره حفره درون‬
‫ زدودن‬zedudan. 3. ‫ تمیز کردن درون‬tamiz k darun, ‫پاک‬ ‫ درخت‬hofre hofre darun-e deraxt.
‫ کردن‬pāk k. gamoRrRna (gamoγrγna) ‫ جویدن‬javidan.
gamofxizleba (gamofxizleba) 1. ‫ به حال آمدن‬be hāl gamoRrRnili (gamoγrγnili) ‫ جویده شده‬javide šode.
āmadan. 2. ‫ به هوش آمدن‬be huš āmadan. 3. ‫بیدار شدن‬ gamoyeneba (gamoKeneba) ‫ استفاده کردن‬estefāde k,
bidār šodan, ‫ به خود آمدن‬be xod āmadan. ‫ بهره برداری کردن‬bahre bardāri k., ‫ به کار گرفتن‬bekār
gamofxizlebuli (gamofxizlebuli) ‫بیدار شده‬ gereftan, ‫ استعمال کردن‬este’māl k.
bidar šode, ‫به خود آمده‬be xod āmade. gamoyenebiTi (gamoKenebiti) ‫ تجربی‬tajrobi, ‫عملی‬
gamoqandakeba (gamokandakeba) ‫پیکر تراشیدن‬ amali.
peykār tarāšidan, ‫ مجسمه ساختن‬mojassame sāxtan. gamoyenebuli (gamoKenebuli) ‫ استفاده شده‬estefāde
gamoqeqva (gamokekva) ‫ کند و کاو کردن‬kand-o-kāv k, šode, ‫ به کار گرفته شده‬be kār gerefte šode.
‫ زیرورو کردن‬zir-o-ru k. gamoyvana (gamoKvana) 1. ‫ بیرون آوردن‬birun
gamoqvabuli (gamokvabuli) ‫ غار‬γār, ‫ مغاره‬maγāre. āvardan, ‫ رها کردن‬rahā k. 2.‫ پروردن‬parvardan. 3.
gamoqveyneba (gamokveKneba) 1. ‫ چاپ کردن‬čāp k,
‫ نجات دادن‬nejāt dādan. 4 ‫ حل کردن‬hall k, ‫برهان بندی‬
‫انتشار دادن‬entešār dādan. 2. ‫در معرض افکار عمومی‬ ‫ کردن‬barhān bandi k. ‫ انجام دادن‬anjām dādan, ‫کندن‬
‫ قرار دادن‬dar ma’raz-e afkār-e omumi γarār dādan. kandan, ‫ به عمل آوردن‬be amal āvardan, ‫درست کردن‬
dorost k, ‫ به راه انداختن‬be rāh andāxtan, ‫دباغی کردن‬
gamoqveynebuli (gamokveKnebuli) 1. ‫در معرض‬ dabbāγi k; ◊ damnaSaved ~ ‫ مجرم شناختن‬mojrem
92 qarTul-sparsuli leqsikoni
šenāxtan, gaWirvebidan ~ ‫از فقر نجات دادن‬az faγr
nejāt dādan; bolSi ~ ‫دوده زدن‬dude zadan.
gamoyiduli (gamoKiduli) ‫ باز خرید شده‬bāz xarid
šode.
gamoyofa (gamoKofa) 1. ‫ سوا کردن‬savā k. ‫تفکیک‬
‫ کردن‬tafkik k, ‫ جدا کردن‬jodā k. 2. ‫بیرون آوردن سر یا‬
‫ دست از جائی‬birun āvardan-e sar yā dast az jāyi.
gamoyofili (gamoKofili) 1. ‫ تفکیک شده‬tafkik šode,
‫ جدا شده‬jodā šode. 2. ‫ بیرون آورده شده‬birun āvarde
šode.
gamoyra (gamoKra) 1. ‫ بیرون ریختن‬birun rixtan. 2.
‫ بیرون انداختن‬birun andāxtan, )‫اخراج کردن (دست جمعی‬
exrāj k, (daste jam’i).
gamoyrili (gamoKrili) ‫ بیرون انداخته شده‬birun
andāxte šode, ‫ بیرون رانده شده‬biru rānde šode,
‫ اخراجی‬exrāji.
gamoyrueba (gamoKrueba) ‫ کند فهم شدن‬kond fahm
šodan, ‫ کر شدن‬kar šodan.
gamoyruebuli (gamoKruebuli) ‫ فرتوت‬fartut, ‫کر شده‬
kar šode, )‫ کودن (شده‬kowdan (šode).
gamoSveba (gamošveba) 1. ‫ رها کردن‬rahā k, ‫ول کردن‬
vel k, ‫آزاد کردن‬āzād k. 2. ‫ تولید کردن‬towlid k, ‫تهیه‬
‫ کردن‬tahiyye k, ‫ فرآوردن‬farāvar-dan. 3. ‫ چاپ کردن‬čāp
k, ‫ منتشر کردن‬montašer k, ‫ آماده کردن‬āmāde k.
gamoSvebuli (gamošvebuli) 1. ‫ رها شده‬rahā šode.
2. ‫ تولید شده‬towlid šode. 3. ‫ منتشر شده‬montašer
šode.
gamoSverili (gamošverili) ‫به پیش (جلو) کشیده شده‬
be piš (jelow) kešide šode, ‫ بر آمدگی‬bar āmadegi.
gamoSigvna (gamošigvna) ‫شکافتن و در آوردن (ارگانهای‬
)‫ درونی‬šekāftan-o-dar āvardan (-e orgānhā-ye
daruni), ‫ فراشکافتن‬farā šekātaftan.
gamoSignuli (gamošignuli) ‫ فرا شکافته شده‬farā
šekāfte šode.
gamoSla (gamošla) )‫ از هم پاشیدن (و دور ریختن‬az
ham pašidan (va dur rixtan), ‫ خراب کردن‬xarāb k,
‫ پاک کردن‬pāk k.
gamoSlili (gamošlili) ‫ از هم پاشیده‬az ham pāšide,
‫ جدا جدا شده‬jodā jodā šode, ‫ پاک شده‬pāk šode.
gamoSroba (gamošroba) ‫ خشکاندن‬xoškāndan,
‫ خشکیدن‬xoškidan.
gamoStereba (gamoštereba) ‫ دیوانه کردن‬divāne k.,
‫ سرگشته کردن‬sar gašte k., ‫ دیوانه شدن‬divāne šodan,
‫ گیج شدن‬gij šodan.
gamoSterebuli (gamošterebuli) ‫سرگشته‬ ‫دیوانه‬
divāne sar gašte.
gamoSureba (gamošureba) ‫عجله کردن‬ajale k.,
‫ شتابزدگی‬šetābzadegi.
gamoSuqeba (gamošukeba) ‫ نور فرا دادن‬nur farā
dādan, ‫ نور بیرون تاباندن‬nur birun tābāndan, ‫تحت شعاع‬
‫ نور قرار دادن‬that-e šo’ā’-e nur γarār dādan, ‫تحت‬
‫ شعاع نور قرار گرفتن‬that-e šo’ā’-e nur γarar gereftan.
gamoCarxva (gamočarxva) ‫کردن‬ ‫ تیز‬tiz k, ‫تراشیدن‬
tarāšidan, ‫ تراش دادن‬tarāš dādan, ‫ خراطی کردن‬xarrāti k.
gamoCarxuli (gamočarxuli) ‫ تراش داده شده‬tarāš
dāde šode, ‫ خراطی شده‬xarrati šode.
gamoCeka (gamočeka) ‫ روی تخم نشستن‬ruy-e toxm
nešastan, )‫ از تخم بیرون آمدن (جوجه‬az toxm birun
āmadan (-e juje).
gamoCena (gamočena) ‫ ظاهر شدن‬zāher šodan, ‫آمدن‬
āmadan, ‫ حاضر شدن‬hāzer šodan.
gamoCenili (gamočenili) 1. ‫ نمایان شده‬namāyan
šode, ‫ ظاهر شده‬zāher šode. 2. ‫ مشهور شده‬mašhur
šode, ‫ نام دار‬nām dār.
gamoCiCqna (gamočičkna) ‫ کندن و پاک کردن‬kandan-
o-pāk k., ‫ کند و کاو کردن‬kand-o-kāv k.
gamocana (gamocana) ‫ معما‬moa’mmā, ‫ چیستان‬čistān.
gamocarieleba (gamocarieleba) ‫ خالی کردن‬xāli k,
‫ خالی شدن‬xāli šodan.
gamocarielebuli (gamocarielebuli) ‫ تهی‬tahi,
‫ خالی‬xāli, ‫ خالی شده‬xāli šode.
gamocda (gamocda) ‫امتحان‬emtehān, ‫ امتحان‬emtehān.
◊ gamocdis Cabareba ‫ امتحان دادن‬emtehān dādan.
gamocdileba (gamocdileba) 1. ‫ تجربه‬tajrobe. 2.
‫ دانش‬dāneš. 3. ‫ کار آزمائی‬kār āzmāyi
gamocdili (gamocdili) 1. ‫ با تجربه‬bā tajrobe, ‫کار‬
‫ آزموده‬kār āzmude, ‫ کهنه کار‬kahne kār. 2. ‫جهان دیده‬
jahān dide, ‫ کار کشته‬kār košte. 3. ‫ ماهر‬māher.
gamocema (gamocema) 1. ‫ صدا) دادن‬،‫ رنگ‬،‫( (بو‬bu,
rang, sedā) dādan. 2. ‫ منتشر کردن‬montašer k,
‫ چاپ کردن‬čāp k, ‫ در معرض افکار عمومی قرار دادن‬dar
ma’raz-e afkār-e omumi γarār dādan, ‫ انتشار‬entešār.
gamocemuli (gamocemuli) ‫ داده شده‬dāde šode,
‫ منتشر شده‬montašer šode, ‫ انتشار یافته‬entešār yāfte.
gamocveTili (gamocvetili) 1. ‫ پاره پاره‬pāre pāre. 2.
‫( (در حیله و نیرنگ) مجرب و ماهر‬dar hile-o-neyrang)
mojarrab-o-māher.
gamocvena (gamocvena) ‫ بیرون ریختن‬birun rixtan,
‫ بیرون افتادن‬birun oftādan, ‫ بیرون پخش شدن‬birun
paxš šodan, ‫ ریزش‬rizeš.
gamocvenili (gamocvenili) ‫ بیرون ریخته‬birun rixte,
‫ بیرون پخش شده‬birun paxš šode, ‫ ریزش کرده‬rizeš
korde.
gamocvla (gamocvla) ‫تعویض کردن‬ ta’viz k,
‫ بدل کردن‬badal k, ‫ عوض کردن‬avaz k. ‫دگرگون کردن‬
degargun k, ‫ تغییر دادن‬taγyir dādan.

gamocvlili (gamocvlili) ‫ عوض شده‬avaz šode,
‫ تغییر کرده‬taγyir karde.
gamocivebuli (gamocivebuli) ‫ بی حال‬bi hāl, )‫(آدم‬
‫( سرد‬ādam-e) sard.
gamocileba (gamocileba) ‫ ترک کردن‬tark k, ‫دور شدن‬
dur šodan. gamoZerwva (gamoZerwva) 1. ‫کردن‬
gamocincvla (gamocincvla) ‫ اغوا کردن‬eγvā’ k., ‫کاله‬
‫ سر کسی گذاشتن‬kolāh sar-e kasi gozāštan.
gamocla (gamocla) ‫ال نوشیدن‬ ً ‫ ک‬kollan nušidan, ‫تا‬
‫ته نوشیدن‬tā tah nušidan, ‫ خالی کردن‬xāli k.
gamoclili (gamoclili) ‫ تا ته نوشیده شده‬tā tah
nušide šode, ‫ خالی شده‬xāli šode.
gamocnaureba (gamocnaureba) ‫شدن‬ ‫ آشنا‬āšenā
šodan, ‫ خود را معرفی کردن‬xod rā mo’arrefi k.
gamocnoba (gamocnoba) 1. ‫ حدس زدن‬hads zadan,
‫ دانستن‬dānestan, ‫ فهمیدن‬fahmidan, ‫ شناختن‬šenāxtan. 2.
)‫ شناسائی (کردن‬šenāsāyi (k.), ‫ به جا آوردن‬be jā āvardan.
gamocnobili (gamocnobili) 1. ‫ آشکار‬āšekār. 2. ‫حل‬
‫ شده‬hall šode. 3. ‫ شناخته شده‬šenāxte šode.
gamococxleba (gamococxleba) 1. ‫حیات بخشیدن‬
hayāt baxšidan, ‫ روح بخشیدن‬ruh baxšidan. 2. ‫به حال‬
‫ آمدن‬be hāl āmadan, )‫ به جنب و جوش آوردن (آمدن‬be
janb-o-juš āvardan (āmadan).
gamococxlebuli (gamococxlebuli) 1. ‫زنده شده‬
zende šode. 2. ‫ به جنب و جوش افتاده‬be jonb-o-juš
oftāde, ‫ به حال آمده‬be hāl āmade.
gamocxadeba (gamocxadeba) 1. ‫ اعالم کردن‬e’lām
k, ‫ اعالم شدن‬e’lām šodan, ‫ به اطالع رساندن‬be etelā’
rasāndan. 2. ‫آگاهی‬āgāhi, ‫ اطالعیه‬ettelā’iyye, ‫اعالمیه‬
e’lāmiye. 3. ‫ حضور یافتن‬hozur yāftan, ‫حاضر شدن‬
hāzer šodan.
gamocxadebuli (gamocxadebuli) 1. ‫شده‬ ‫اعالم‬
e’lām šode. 2. ‫ حاضر شده‬hāzer šode dar...
gamocxoba (gamocxoba) ‫ پخت و پز‬poxt-o-paz, ‫پختن‬
poxtan.
gamoZalva (gamoZalva) ‫ به زور گرفتن‬be zur gereftan,
‫ مجبور کردن‬majbur k, ‫ به کارگیری زور‬be kār giri-e zur.
gamoZaxeba (gamoZaxeba) 1. ‫ دعوت کردن‬d’vat k. 2.
‫ فراخواندن‬farā xāndan, ‫ فراخوانی‬farā xāni.
gamoZaxebuli (gamoZaxebuli) 1. ‫ دعوت شده‬da’vat
šode. 2. ‫ فراخوانده شده‬farā xānde šode.
gamoZaxili (gamoZaxili) ‫ پژواک‬pežvāk, ‫پیچش صدا‬
pičeš-e sedā.
gamoZebna (gamoZebna) ‫جستجو و گشتن پی چیزی یا‬
‫ کسی‬jostoju va gaštan pey-e čizi yā kasi.
gamoZebnili (gamoZebnili) ‫آنکه یا آنچه که دنبالش‬
‫ گشته اند‬ānke yā ānče ke donbālaš gašteand.
qarTul-sparsuli leqsikoni 93
gamoZeveba (gamoZeveba) ‫کردن‬ ‫ از میدان بدر‬az
meydān be dar k, ‫ جای کسی یا چیزی را گرفتن‬jāye
kasi ya čizi rā gereftan, ‫ بیرون کردن‬birun k.
gamoZevebuli (gamoZevebuli) ‫ از میدان بدر شده‬az
meydān be dar šode.
‫مجسمه سازی‬
mojassame sāzi (k). 2. )‫ گچ بری (کردن‬gač bori (k),
‫ مجسمه نیمه تنه ساختن‬mojassame-ye nime tane
sāxtan.
gamoZieba (gamoZieba) )‫(کردن‬ ‫ تحقیق‬tahγiγ (k),
)‫ بررسی (کردن‬barras (k), )‫ رسیدگی (کردن‬rasidegi (k).
gamoZiebuli (gamoZiebuli) ‫ تحقیق شده‬tahγiγ šode,
‫ بررسی شده‬barrasi šode.
gamoZineba (gamoZineba) ‫ خوابیدن سیر‬sir xābidan,
‫ سیر خواب شدن‬sir xāb šodan.
gamoZinebuli (gamoZinebuli) ‫ خوابیده سیر‬sir
xābide, ‫ سیر شده از خواب‬sir šode az xāb.
gamoZroba (gamoZroba) 1. ‫ بیرون کردن‬birun k, ‫در‬
‫آوردن‬dar āvardan. 2. ‫ کشیدن‬kešidan.
gamoZrobili (gamoZrobili) )‫کنده شده (مو – تار‬
kande šode, (mu, tār) ‫ کشیده شده‬kešide šode.
gamoZroma (gamoZroma) 1. ‫ بیرون رخنه کردن‬birun
raxne k, ‫ بیرون رفتن‬birun raftan, ‫ در رفتن‬dar raftan.
2. ‫ نجات یافتن‬nejāt yāftan.
gamoweva (gamoweva) ‫ پیش کشیدن‬piš kašidan, ‫جلو‬
‫ کشیدن‬jelow kešidan, ‫ جا به جا کردن‬jā be jā k.
gamowera (gamowera) 1. )‫ مرخص کردن (شدن‬moraxas
k (šodan). 2. ‫ نوشتن‬navaštan, ‫سندی را جهت دادن نوشتن‬
sanadi rā jehat-e dādan, neveštan. ◊ receptis ~
‫ نسخه ای نوشت‬nosxe`i nevešt; qviTris ~ ‫فاکتوری‬
‫ نوشت‬fāktori nevešt.
gamowerili (gamowerili) 1. ‫ مرخص شده‬moraxas
šode. 2. ‫ نوشته شده‬nevešte šode.
gamoweuli (gamoweuli) ‫ پیش کشیده شده‬piš kešide
šode, ‫ به جلو کشیده شده‬be jelow kešide šode.
gamowva (amowva) )‫ پختن (آجر‬poxtan (-e ājor) ‫سوزاندن‬
suzāndan.
gamowveva (amowveva) 1. ‫ فراخوان‬farā xān, ‫فراخواندن‬
farā xāndan, ‫ احضار کردن‬ehzār k. 2. )‫)دعوت (کردن‬
da’vat (k.).
gamowvela (gamowvela) ‫ دوشیدن‬dušidan.
gamowvelili (gamowvelili) ‫ دوشیده شده‬dušide
šode.
gamowmenda (gamowmenda) ‫ پاک کردن‬pāk k, ‫تمیز‬
‫ کردن‬tamiz k.
gamowova (gamowova) ‫ مکیدن‬makidan.
gamowovili (gamowovili) ‫ مکیده شده‬makide šode.
94 qarTul-sparsuli leqsikoni

gamowonili (gamowonili) ‫ وزن شده‬vazn šode. gamoxatuleba (gamoxatuleba) ‫ تصویر‬tasvir, ‫ترسیم‬

gamowrToba (gamowrtoba) ‫ آبدیدگی‬ābdidegi, ‫آبدیده‬
‫کردن‬ābdide k, ‫ ورزیده کردن‬varzide k.
gamowrTobili (gamowrtobili) ‫ آب دیده‬āb dide,
‫ ورزیده‬varzide.
gamowurva (gamowurva) ‫فشردن و آب و با دست‬
‫ شیره گرفتن‬bā dast fešordan va āb-o-šire gereftan,
)‫ پرس کردن (میوه جات‬pres k. (-e mivejāt).
gamowuruli (gamowuruli) ‫ فشرده شده‬fešorde šode,
‫ آب گیری شده‬āb giri šode.
gamowuwna (gamowuwna) ‫ مکیدن‬makidan.
daru be birun negaristan.
gamowyvetili (gamowKvetili) ‫ جدا شده‬jodā šode,
‫ دور شده‬dur šode, ‫ منزوی شده‬monzavi šode.
tarsim, ‫ نقش‬naγš.
gamoxda (gamoxda) 1. ‫ با دود خارج کردن‬bā dud xārej
k. 2. ‫ تقطیر کردن‬taγtir k. 3. ‫ پاالییدن‬pālāyidan, ‫چالندن‬
čalāndan.
gamoxdili (gamoxdili) ‫ پالیش داده شده‬palāyeš
dāde šode, ‫ تقطیر شده‬taγtir šode.
gamoxdoma (gamoxdoma) )‫(زدن‬ ‫ شبیخون‬šabixun
(zadan).
gamoxedva (gamoxedva) ‫کردن‬ ‫ نگاه‬negāh k, ‫نظر‬
‫ انداختن‬nazar andāxtan, ‫ از درون به بیرون نگریستن‬az
gamoxeva (gamoxeva) ‫ پاره کردن‬pāre k.

gamowyoba (gamowKoba) 1. ‫ مرتب کردن‬morattab gamoxeuli (gamoxeuli) ‫ پاره شده‬pāre šode.

k, ‫ ترتیب دادن‬tartib dādan. 2. ‫ تزیین کردن‬tazyin k, gamoxexva (gamoxexva) 1. )‫ زدودن (زنگار‬zodudan
‫آراستن‬ārāstan. 3. ‫ درست کردن‬dorost k, ‫تجهیز کردن‬ (zangār). 2. ‫ صیقل دادن‬seyγal dādan, ‫ساییدن از درون‬
tajhiz k, ‫ تدارک دیدن‬tadārok didan. sāyidan az darun.
gamowyobili (gamowKobili) 1. ‫ تزیین شده‬tazyin gamoxexili (gamoxexili) 1. ‫شده‬ ‫ ساییده‬sāyide
šode, ‫آراسته‬ārāste. 2. ‫ رو براه شده‬ru be rāh šode, šode, ‫ صیقل داده شده‬seyγal dāde šode. 2. ‫پاک شده‬
‫ تدارک دیده شده‬tadārok dide šode. pāk šode.
gamoWedva (gamoyedva) 1. ‫( (میخ) کوبیدن‬mix) gamoxveta (gamoxveta) ‫کردن‬ ‫ تمیز‬tamiz k, ‫رفتن‬
kubidan, ‫ میخ زدن‬mix zadan. 2. ‫ پر کردن‬por k, ‫لبالب‬ roftan.
‫ انباشتن‬labālab anbāštan. gamoxvetili (gamoxvetili) ‫ تمیز شده‬tamiz šode,
gamoWedili (gamoyedili) 1. ‫شده‬ ‫ کوبیده‬kubide ‫رفته شده‬rofte šode.
šode, ‫ زده شده‬zade šode. 2. ‫ پر شده‬por šode. gamoxveuli (gamoxveuli) ‫ پیچیده شده‬pičide šode.
gamoWeqili (gamočekili) ‫ غرش رعد و برق‬γorrš-e gamoxvra (gamoxvra) ‫کندن‬ ‫ جویدن و‬javidan-o-
ra’d-o-barγ. kandan.
gamoWimuli (gamoyimuli) 1. ‫ سفت بسته شده‬seft gamoxvreta (gamoxvreta) ‫سوراخ کردن (از آنجا به‬
baste šode, ‫ محکم بسته شده‬mohkam baste šode. )‫ اینجا‬surāx k, (az ānjā be injā).
2. ‫ چفت (تنگ) نشسته‬čeft (tang) nešaste. 3. ‫خبردار‬
gamoxvretili (gamoxvretili) )‫سوراخ شده (به اینجا‬
‫ ایستاده‬xabar dār istāde nezāmi. 4. ‫آراسته در لباس نو‬
ārāste dar lebās-e now, ‫ قد کشیده‬γad kešide. surāx šode (be injā).
gamoxizvna (gamoxizvna) ‫ کوچ کردن‬kuč k, ‫کوچ دادن‬
gamoWra (gamoyra) ‫ برش‬boreš, ‫ بریدن‬bori-dan, ‫برش‬
‫ دادن‬boreš dādan. kuč dādan.
gamoxiznuli (gamoxiznuli)‫ کوچ داده شده‬kuč dāde
gamoWrili (gamoyrili) ‫ بریده شده‬boride šode.
šode, ‫ کوچ کرده‬kuč karde.
gamoWriloba (gamoyriloba) ‫ برش‬boreš.
gamoxmaureba (gamoxmaureba) ‫ بازتاب‬bāz tāb,
gamoxarateba (gamoxarateba) ‫دادن‬ ‫ تراش‬tarāš ‫ واکنش‬vākoneš, ‫ واکنش نشان دادن‬vākoneš nešān
dādan, ‫ خراطی کردن‬xarrāti k. dādan, ‫ عکس العمل نشان دادن‬aks-ol-amal nešān
gamoxaratebuli (gamoxaratebuli) ‫تراش داده شده‬ dādan.
tarāš dāde šode, ‫ خراطی شده‬xarrāti šode. gamoxmoba1 (gamoxmoba) ‫زدن‬ ‫ صدا‬sedā zadan,
gamoxarSva (gamoxaršva) ‫ جوشاندن‬jušāndan, ‫ فراخواندن‬farā xāndan.
‫استریلیزه کردن‬esterilize k. gamoxmoba2 (gamoxmoba) ‫ خشکاندن‬xoškandan,
gamoxarSuli (gamoxaršuli) ‫شده‬ ‫ جوشیده‬jušide ‫ خشک کردن‬xošk k.
šode, ‫ استریلیزه شده‬esterilize šode. gamoxmobili (gamoxmobili) ‫ خشکانده شده‬xoškānde
gamoxatva (gamoxatva) 1. ‫ وصف کردن‬vasf k, ‫توصیف‬ šode.
‫ کردن‬towsif k. 2. ‫ بیان کردن‬bayān k. 3. ‫تصویر کردن‬ gamoxsna (gamoxsna) 1. ‫ باز کردن‬bāz k, ‫ رها‬rahā. 2.
tasvir k, ‫ ترسیم کردن‬tarsim k. ‫ حل کردن‬hall k. 3. ‫ معنی کردن‬ma’ni k.

gamoxsnili (gamoxsnili) 1. ‫ باز شده‬bāz šode, ‫رها‬
‫ شده‬rahā šode. 2. ‫ حل شده‬hall šode.
gamoxtoma (gamoxtoma) ‫جستن (به این طرف از‬
)...‫درون‬... jastan (be in taraf az darun-e...), ‫پریدن‬
paridan.
gamoxurva (gamoxurva) )‫بستن (در و پنجره از بیرون‬
bastan (-e dar-o-panjare az birun).
gamoxuruli (gamoxuruli) ‫ بسته شده از بیرون‬baste
šode az birun.
gamojavreba (gamoJavreba) ‫ عصبانی کردن‬asabāni
k, ‫ عصبانی شدن‬asabāni šodan.
gamojansaReba (gamoJansaγeba) ‫ شفا دادن‬šafā’
dādan, ‫ شفا یافتن‬šafā’ yāftan.
gamJRavneba (gamžγavneba) )‫ برمال شدن (کردن‬bar
mala’ šodan (k.), )‫ آشکار شدن (کردن‬āšekār šodan
(k.), )‫ بروز دادن (کردن‬boruz dādan (k.), ‫ظاهر کردن‬
zāher k.
gamJRavnebuli (gamžγavnebuli) ‫ برمال شده‬barmalā’
šode, ‫ بروز کردن‬boruz k, ‫ آشکار شده‬āšekār šode.
gamravleba (gamravleba) 1. )‫افزایش دادن (یافتن‬
afzāyeš dādan (yāftan ). 2. ‫ تکثیر کردن‬taksir k. 3.
.
)‫ ضرب (کردن‬zarb (k), ‫ تکثر‬takssor. ◊ gamravlebis
tabula ‫ جدول ضرب‬jadval-e zarb.
gamravlebuli (gamravlebuli) 1. ‫ کثرت یافته‬kesrat
yāfte. 2. ‫ چند برابر شده‬čand barābar šode.
gamrTeleba (gamrteleba) ‫یافتن‬ ‫ بهبودی‬behbudi
yāftan, ‫ سالم شدن‬sālem šodan.
gamrigebeli (gamrigebeli) ‫ ترتیب دهنده‬tartib
dahandi, ‫ مربی کالس‬morabbi-e kelās.
gamrkvevi (gamrkvevi) ‫ فهمانده‬fahmānande, ‫شیر فهم‬
‫ کننده‬šir fahm konande.
gamrudeba (gamrudeba) ‫ کج شدن‬kaj šodan, ‫به شکل‬
‫ منحنی در آمدن‬šekl-e monhani dar āmadan.
gamrudebuli (gamrudebuli) ‫شده‬ )‫منحنی (مانند‬
monhani (mānand) šode.
gamryvneli (gamrKvneli) ‫ فاسق کننده‬fāseγ konande,
‫ بداخالق کننده‬bad axlāγ konande.
gamrCevi (gamrčevi) 1. ‫ تمیز دهنده‬tamyiz dahande,
‫ تمیز کننده‬tamyiz konande. 2. ‫ مجزا کننده‬mojazzā
konande.
gamrje (gamrJe) ‫ کاردوست‬kār dust, ‫ کش زحمت‬zahmat
keš.
gamrjeloba (gamrJeloba) ‫ ساعی بودن‬sā’i budan,
‫ کار دوستی‬kār dusti.
gamsaRebeli (gamsaγebeli) 1. ‫ تحقق پذیر‬tahaγγoγ
pazir, ‫ قابل فروش‬γābel-e foruš, ‫ امکان پذیر‬emkān
pazir. 2. ‫ فروشنده‬forušande.
qarTul-sparsuli leqsikoni 95
gamsesxebeli (gamsesxebeli) ‫دهنده‬ ‫ وام‬vām
dahande.
gamsvleli (gamsvleli) 1. ‫ خارج شونده‬xārej šavande.
2. ‫ خروجی‬xoruji.
gamsinjavi (gamsinJavi)‫کننده‬ ‫ امتحان‬emtehān
konande, ‫ آزمایش کننده‬āzmāyeš konande, ‫آزماینده‬
āzmāyande.
gamsinjveli (gam­sinJveli) ‫ امتحان کننده‬emtehān
konande, ‫ آزمایش کننده‬āzmāyeš konande, ‫آزماینده‬
āzmāyande.
gamskdari (gamskdari) 1. ‫ ترک برداشته‬tarak bardaste.
2. ‫ منفجر شده‬monfajer šode. 3. ‫ شکسته‬šekaste.
gamsubuqeba (gamsubukeba) )‫(شدن‬ ‫کردن‬ ‫سبک‬
sabok k (šodan).
gamsubuqebuli (gamsubukebuli) ‫ سبک شده‬sabok
šode.
gamsworebeli (gamsworebeli) ‫ اصالح کننده‬eslāh
konande.
gamsWvalva (gamsyvalva) ‫ نفوذ کردن‬nazuf k, ‫رسوخ‬
‫ کردن‬rosux k.
gamsWvaluli (gamsyvaluli) )‫ مشحون (از‬mašhun
(az).
gamsxvileba (gamsxvileba) 1. ‫ بزرگ شدن‬bozorg
šodan, ‫ عریض شدن‬ariz šodan. 2. ‫ درشت شدن‬dorošt
šodan.
gamsxvilebuli (gamsxvilebuli) ‫ عریض‬ariz, ‫درشت‬
)‫ (شده‬dorost (šode).
gamtani (gamtani) 1. ‫ حمل کننده‬haml konande. 2.
‫ مددکار‬madād kār, ‫ مونس‬munes.
gamtarebeli (gamtarebeli) ‫ هادی‬hādi, ‫ رسانا‬rasānā.
gamtari (gamtari) ‫ ماده هادی یا رسانا‬mādde-ye hādi
yā rasānā.
gamtaroba (gamtaroba) ‫هادی بودن‬hādi budan, ‫قابلیت‬
‫ رسانایی‬γābeliyyāt-e rasānāyi.
gamtacebeli (gamtacebeli) ‫ رباینده‬robāyande.
gamtexi (gamtexi) 1. ‫ شکننده‬šekanānde. 2. ‫تضیف‬
‫ کننده‬tazyif konande.
gamtvrianeba (gamtvrianeba) ‫گرد و خاک گرفتن‬
gard-o-xāk gereftan.
gamtvrianebuli (gamtvrianebuli) ‫گرد و خاک گرفته‬
gard-o-xāk gerefte.
gamtknarebuli (gamtknarebuli) ‫ رنگ باخته‬rang
bāxte.
gamtydari (gamtKdari) ‫ شکسته‬šekaste.
gamtyvrali (gamtKvrali) 1. ‫ بیش از حد سیر‬biš az
hadd sir. 2. ‫ مست خراب‬mast-e xarāb.
96 qarTul-sparsuli leqsikoni
gamtyuneba (gamtKuneba) 1. ‫درست از آب در نیآمدن‬
dorost az āb dar nayāmadan. 2. ‫ دروغ بودن‬doruγ
budan, ‫ نادرست بودن‬nā dorost budan.
gamudmebiT (gamudmebit) ‫ بطور مداوم‬betowr-e
modāvvem, ً‫ دایما‬dāyemān, ‫ پیوسته‬peyvaste.
gamudmebuli (gamudmebuli) ‫ دایمی‬dāyemi,
(gamukeba), ‫ مداوم‬modāvvem.
gamuqeba (gamukeba) )‫ تیره شدن (کردن‬tire šodan
(k), )‫ تار کردن (شدن‬tār k (šodan).
gamuqebuli (gamukebuli) ‫ تار شده‬tār šode, ‫تیره شده‬
tir-e šode.
gamfantveli (gamfantveli) ‫ پخش و پال کننده‬paxš-
o-palā konande.
gamfarToebeli (gamfartoebeli) ‫ عریض کننده‬ariz
konande, ‫ گشاد کننده‬gošād konande.
gamflangveli (gamflangveli) ‫ مبذر‬mobazzer, ‫ول‬
‫ خرج‬velxarj, ‫ مختلس‬moxtales.
gamfrTxali (gamfrtxali) )‫ بیدار (باش‬bidār (baš),
‫ هوشیار‬hušyār.
gamqarvebeli (gamkarvebeli) ‫ برنده درد‬barande-ye
dard, ‫ دور کننده درد‬dur konandeye dard.
gamqirdavi (gamkirdavi) ‫ مسخره آمیز‬masxare āmiz,
‫ حقارت آمیز‬heγārat āmiz.
gamqrali (gamkrali) 1. ‫ خاموش شده‬xāmuš šode. 2.
‫ از دست رفته‬az dast rafte. 3. ‫ به پایان رسیده‬be pāyān
raside, ‫ از بین رفته‬az beyn rafte.
gamqrobi (gamkrobi) 1. ‫ خاموش کننده‬xāmuš
konande2., ‫ از بین برنده‬az beyn barande.
gamqcevi (gamkcevi) ‫ فراری‬farari, ‫ فرار کننده‬farār
konande.
gamRebi (gamγebi) ‫ باز کننده‬bāz konande
gamRizianebeli (gamγizianebeli) ‫ زیان بار‬ziyān bār.
gamyalbebeli (gamKalbebeli) ‫ متقلب‬motaγalleb.
gamyareba (gamKareba) ‫یافتن‬ ‫ استحکام‬estehkām
yāftan, ‫ بر پا کردن‬bar pā k.
gamyarebuli (gamKarebuli) ‫شده‬ ‫مستحکم‬
mostahkam šode.
gamyvani (gamKvani) ‫ کشنده‬kešande, ◊ arxis ~
‫ کشنده کانال‬kešande-ye kānāl
gamyvlefi (gamKvlefi) ‫ بهره کش‬bahre keši.
gamyidveli (gamKidveli) ‫ فروشنده‬forušande.
gamyivani (gamKivani) ‫ صدای بلند و باریک‬sedāy-e
boland-o-bārik.
gamyinvareba (gamKinvareba) ‫ یخبندان‬yax bandān.
gamyoli (gamKoli) 1. ‫ راهنما‬rāhnamā. 2. ‫مأمور واگن‬
ma’mur-e vāgon, ‫ متصدی واگن‬motasaddi-e vāgon.
gamyofi (gamKofi) )‫(ریاضی‬ ‫ مقسوم علیه‬maγsum
alayh.
gamyreli (gamKreli) ‫ریزنده‬ ‫ بیرون‬birun rizande,
‫ بیرون راننده‬birun rānande.
gamSenebeli (gamšenebeli) ‫کننده‬ ‫ آباد‬ābād
konande. ◊ venaxis ~ ‫ کارنده تاکستان‬kārande-ye
tākestān; tyis ~ ‫ جنگل کار‬jangal kār.
gamSvelebeli (gamšvelebeli) ‫ میانجی‬miyānji.
gamSveneba (gamšveneba) ‫ آراستن‬ārāstan, ‫زیبا شدن‬
zibā šodan.
gamSveniereba (gamšveniereba) ‫ زیبا کردن‬zibā k,
‫ قشنگ کردن‬γašang k, ‫ آرایش دادن‬ārāyeš dādan.
gamSleli (gamšleli) ‫ پهن کننده‬pahn konande.
gamSrali (gamšrali) 1. ‫ خشکیده‬xoškide, ‫خشک شده‬
xošk šode. 2. ‫ الغر شده‬lāγar šode.
gamSraleba (gamšraleba) ‫ خشکاندن‬xoškāndan.
gamCaRebeli (gamčaγebeli) ‫ افروزنده‬afruzande.
gamCeni (gamčeni) ‫ آفریننده‬āfarinande, ‫آفریدگار‬
āfaridegār, ‫ پروردگار‬parvardegār.
gamCxreki (gamčxreki) ‫ مفتش‬mofatteš, ‫زیر و رو کننده‬
zir-o-ru konande, ‫ تالشی کننده‬tallāši konande.
gamcdeni (gamcdeni) ‫ غیبت کننده‬γeybat konande,
‫ حاضر نشونده‬hāzer nešavande, ‫ غایب‬γāyeb.
gamcemi (gamcemi) 1. ‫ دهنده‬dahande. 2. ‫ خائن‬xa’en,
‫ خیانت کار‬xiyānatkār. ◊ xmis ~ 1. ‫ صدا در آورنده‬. sedā
dar āvarande. 2. ‫ رای دهنده‬rāy dahande.
gamcemloba (gamcemloba) ‫ خیانتکار‬xiyānat kāri,
‫ خاین بودن‬xāen budan.
gamcemluri (gamcemluri) ‫ خاینانه‬xā’enāne,
‫ خیانتکارانه‬xiyānatkārane.
gamcilebeli (gamcilebeli) ‫کننده‬ ‫ بدرقه‬badraγe
konande.
gamZarcveli (gamZarcveli) ‫ سارق‬sāreγ, ‫سرقت کننده‬
serγat konande.
gamZlavreba (gamZlavreba) )‫(کردن‬ ‫توانمند شدن‬
tavān mand šodan (k), )‫ قوی کردن (شدن‬γavvi k.
(šodan).
gamZle (gamZle) 1. ‫ محکم‬mohkam. 2. ‫ با طاقت‬bā
tāγat, ‫ پا بر جا‬pā bar jā, ‫استوار‬ostovār. 3. ‫سخت جان‬
saxt jān.
gamZleoba (gamZleoba) 1. ‫ استواری‬ostovari, ‫طاقت‬
taγat, ‫ پایداری‬paydari. 2. ‫ مردانگی‬mardanegi. 3. ‫متانت‬
metanat, ‫ ثبات‬sebat, ‫ استحکام‬estehkām.
gamZRoli (gamZγoli) ‫ هدایت کننده‬hedayāt konande,
‫ مهدی‬mahdi.
gamwareba (gamwareba) )‫(شدن‬ ‫ تلخ کردن‬talx k
 qarTul-sparsuli leqsikoni 97

(šodan), )‫ عذاب دادن (دیدن‬azāb dādan (didan), gamxdeli (gamxdeli) ‫ در آورنده‬dar āvarande, ‫کننده‬
)‫ سخت متأثر کردن (شدن‬saxt motaasser k. (šodan). kanande.
gamwarebiT ‫ با تلخی‬bā talxi, ‫ با تندی‬bā tondi. gamxela (gamxela) ‫ برمال کردن‬bar malā’ k, ‫افشاء کردن‬
gamwarebuli (gamwarebuli) ‫ تلخ شده‬talx šode, ‫اندوه‬ efšā’ k.
‫بار‬andun bār, ‫ غم زده‬γamzade. gamxelili (gamxelili) ‫ بر مال شده‬bar malā’ šode,
gamwevi (gamwevi) ‫ بلند کننده‬boland konande. ‫افشاء شده‬efšā’ šode.
gamwesebeli (gamwesebeli) ‫دهنده‬ ‫ تزیین‬tazyin gamxeceba (gamxeceba) ‫ وحشی شدن‬vahši šodan,
dahande, ‫ دکوراتور‬dekorator. ‫ درنده خو شدن‬darande xu šodan.
gamwvaveba (gamwvaveba) )‫ وخیم کردن (شدن‬vaxim gamxecebuli (gamxecebuli) 1. ‫ درنده شده‬darande
k (šodan), )‫ بحرانی کردن (شدن‬bohrāni k (šodan), ‫تیره‬ šode. 2. ‫ غضبناک شده‬γazabnāk šode.
)‫ کردن (شدن‬tire k (šodan). gamxvreti (gamxvreti) ‫ سوراخ کننده‬surāx konande.
gamwvavebuli (gamwvavebuli) ‫شده‬ ‫ وخیم‬vaxim gamxiaruleba (gamxiaruleba) ‫خوش حال کردن‬
šode, ‫ بحرانی شده‬bohrāni šode, ‫ تیره شده‬tire šode. )‫ (شدن‬xoš hāl k, (šodan), )‫ شاد کردن (شدن‬šād k
gamwvaneba (gamwvaneba) ‫ سبز کردن‬sabz k, ‫درخت‬ (šodan), )‫ دلخوش کردن (شدن‬delxoš k (šodan).
‫ کاری کردن‬deraxt kāri k, ‫ سرسبز شدن‬sar sabz šodan. gamxiarulebuli (gamxiarulebuli) ‫شادمان‬
gamwvanebuli (gamwvanebuli) ‫ سر سبز‬sar sabz, šādmān, ‫ دل خوش‬del xoš.
‫ درخت کاری شده‬deraxt kāri šode. gamxmari (gamxmari) ‫ خشک شده‬xošk šode ‫خشک‬
gamwvevi (gamwevi) ‫ مشمولیت‬mašmuliyyat, ‫احضاری‬ xošk.
ehzāri. ◊ ~ komisia ‫کمیسیون (هیئت) مشمولیت‬ gamxneveba (gamxneveba) 1. ‫ روح بخشیدن‬ruh
komysyon-e (heyat-e) mašmuliyyat. baxšidan, ‫امیدوار کردن‬omidvār k, ‫ دل دادن‬del dādan.
gamwkriveba (gawkriveba) )‫ ردیف کردن (شدن‬radif k 2. ‫ تشویق کردن‬tašviγ k.
(šodan), ‫ صف بستن‬saff bastan, ‫ به صف در آوردن‬be gamxnevebuli (gamxnevebuli) ‫ زنده دل‬zende del.
saff dar āvardan.
gamxsneli (gamxsneli) ‫ باز کننده‬bāz konande, ‫حالل‬
gamwydari (gamwKdari) ‫ شکسته شده‬šekaste šode, hallāl.
‫ ترک بر داشته‬tarak bardāšte, ‫ پاره شده‬pāre šode.
gamjdari (gamJdari) ‫دوانده‬ ‫ ریشه‬riše davande,
gamwyobi (gamwKobi) 1. ‫ مرتب کننده‬morattab ‫ فرونشسته‬forunešaste.
konande. 2. ‫ برگزار کننده‬bargozār konande. 3. ‫تشکیل‬
-gan (gan) ‫از‬az.
‫ دهنده‬taškil dahande.
gana (gana) ‫ مگر‬magar, ‫ آیا‬āya, ‫ مگرآنکه‬magar ānke,
gamwyrali (gamwKrali) ‫ عصبانی‬asabāni, ‫غضبناک‬
γazabnāk. ‫ مگراینکه‬magar inke, ‫ راستی‬rāsti, ‫ آیا ممکن است‬āyā
momken ast.
gamWedavi (gamyedavi) 1. ‫ میخ زننده‬mix zanande. 2.
ganagoni (ganagoni) ‫ من در آوردی‬man dar āvardi,
)‫ درست کننده (جعبه‬dorost konande (-ye ja’be).
‫ غیر واقعی‬γeyr-e vāγe’i ‫ شایعه‬šāye’e.
gamWvartluli (gamyvartluli) ‫ دوده زده‬dude zade.
ganadgureba (ganadgureba) ‫ منهدم کردن‬monhadem
gamWvirvale (gamyvirvale) ‫ شفاف‬šaffāf, ‫بی رنگ‬ k, ‫ نابود کردن‬nābud k, ‫ ویران کردن‬virān k, ‫خراب کردن‬
barang, ‫ زالل‬zolāl, ‫ صاف‬sāf, ‫ واضح‬vāzeh. xarāb k, ‫ شکست دادن‬šekast dādan,‫ انهدام‬enhedām..
gamWvirvaloba (gamyvirvaloba) ‫ شفافیت‬šaffāfiyyāt, ganadgurebuli (ganadgurebuli) ‫ منهدم شده‬monhadem
‫ زاللی‬zolāli. šode, ‫ ویران‬virān, ‫ تار و مار شده‬tār-o-mār šode.
gamWoli (gamyoli) ‫ دو طرفه‬do tarafe, ‫ کوران‬kurān. ganadireba (ganadireba) ‫ وحشی شدن‬vahši šodan,
gamWreli (gamyreli) ‫ برنده‬borande ‫ تیز‬tiz. ‫ حیوان شدن‬heyvān š.
gamWriaxi (gamyriaxi) ‫ با فراست‬bā farāsat, ‫ تیزبین‬tiz ganadirebuli (ganadirebuli) ‫شده‬ ‫ وحشی‬vahši
bin, ‫ روشن بین‬rowšan bin. šode.
gamWriaxoba (gamyriaxoba) ‫ فراست‬farāsat, ‫تیزبینی‬ ganavali (ganavali) ‫ پهن‬pahen, ‫ مدفوع‬madfu’.
tiz bini, ‫ روشن بینی‬rowšan bini, ‫ ذکاوت‬zakāvat. ganavTianebuli (ganavtianebuli) ‫ نفتی شده‬nafti
gamxarebeli (gamxarebeli) ‫کننده‬ ‫ خوش‬xoš šode.
konande, ‫ مسرت بخش‬mosarrat baš. ganazeba (ganazeba) ‫ ناز کردن‬nāz k, ‫ناز پروری کردن‬
gamxdari (gamxdari) ‫ الغر‬lāγar, ‫ سست‬sost, ‫ نحیف‬nahif. nāz parvari k, ‫ نازنین شدن‬nāzanin šodan.
98 qarTul-sparsuli leqsikoni
ganazebuli (ganazebuli) ‫ ناز پرورده‬nāz parvarde, ‫ناز‬
‫ نازی‬nāz nāzi.
ganaTeba (ganateba) )‫ نورانی کردن (شدن‬nurāni
(šodan) )‫ روشن کردن (شدن‬rowšan k (šodan), ‫روشنایی‬
‫ دادن‬rowšanāyi dādan.
ganaTebuli (ganatebuli) ‫ نورانی‬nurāni, )‫روشن (شده‬
rowšan (šode).
ganaTleba (ganatleba) 1. ‫ روشنگری‬rowšan gari. 2.
‫ فرهنگ‬farhang. 3. ‫ معارف‬mo’āref, ‫ تحصیالت‬tahsilāt.
ganaTlebuli (ganatlebuli) ‫ بافرهنگ‬bā farhang,
‫ روشنفکر‬rowšan fekr,‫ تحصیل کرده‬tahsil karde.
ganaTluli (ganatluli) 1. ‫ مسیحی شده‬masihi šode.
2. ‫ نجات داده شده‬nejāt dāde šode,‫از ظلمت رهانده شده‬
az zolmat rahānde šode.
ganaTxovari (ganatxovari) ‫ طالق گرفته‬talāγ gerefte.
ganakveTi (ganakveti) 1. ‫ واحد سازمانی‬vāhed-e
sāzmāni, ‫ جایگاه سازمانی‬jāyegāh-e sāzemāni. 2. ‫میزان‬
mizān, ‫ نرخ‬nerx.
ganapira (ganapira) ‫ کناره‬kenāre, ‫ گوشه‬guše, ◊ ~
ubani ‫ حومه‬howme.
ganaskva (ganaskva) ‫ گره زدن‬gereh zadan, ‫گره کردن‬
gereh k, ‫ گره خوردن‬gereh xordan.
ganaskuli (ganaskuli) ‫شده‬ ‫ گره‬gereh šode, ‫گره‬
‫ خورده‬gereh xorde.
ganasroli (ganasroli) ‫ فر شده‬fer šode, ‫شلیک شده‬
šelik šode.
ganaRdeba (ganaγdeba) ‫ نقد کردن‬naγd k, ‫نقد دادن‬
naγd dādan, ‫ نقد شدن‬naγd šodan, ‫نقد پرداخت کردن‬
naγd pardāxt k.
ganaRdebuli (ganaγdebuli) 1. ‫ نقد شده‬naγd šode.
2. ‫ بعمل رسیده‬be’ mal raside, ‫ انجام داده شده‬anjām
dāde šode.
ganayari (ganaKari) ‫جدا شده‬ jodā šode, ‫دور شده‬
dur šode.
ganayofi (ganaKofi) 1. ‫ جواب (حاصل) تقسیم‬javāb-e
(hāsel-e) taγsim. 2. ‫ جدا شده‬jodā šode ‫ دور شده‬dur
šode.
ganayofiereba (ganaKofiereba) )‫باردار کردن (شدن‬
bār dār k (šodan), )‫ تلقیح کردن (شدن‬talγih k (šodan).
ganayofierebuli (ganaKofierebuli) ‫ باردار شده‬bār
dār šode, ‫ تلقیح شده‬talγih šode.
ganaSenianeba (ganaSenianeba) ‫ آباد شدن‬ābād šodan.
ganaCeni (ganačeni) ‫ حکم‬hokm, ‫ رأی‬rā’y.
ganaCeCi (ganačeči) ‫ حالجی شده‬hallāji šode, ‫پاشیده‬
pāšide.
ganaceri (ganaceri) ‫ الک نشده‬alak našode, ‫الک‬
‫کردنی‬alak kardani.
ganacxadi (ganacxadi) ‫ تقاضا نامه‬taγāzā nāme,
‫ درخواست رسمی‬darxāst-e rasmi.
ganawamebi (ganawamebi) ‫ زجر کشیده‬zajr kešide, ‫زجر‬
‫ دیده‬zajr dide.
ganawesi (ganawesi) )‫ توصیه (نامه‬towsiye (nāme),
)‫ دستور (کار‬dastur (-e kār).
ganawvalebi (ganawvalebeli) ‫ زجر کشیده‬zajr kešide,
‫ محنت کشیده‬mehnat kešide.
ganawileba (ganawileba) )‫ تقسیم کردن (شدن‬taγsim
k (šodan), ‫ توزیع کردن‬towzi’ k.
ganawilebuli (ganawilebuli) ‫ تقسیم شده‬taγsim
šode, ‫ جدا شده‬jodā šode.
ganawiri (ganawiri) ‫ محکوم به فنا‬mahkum be fanā’,
‫ محکوم به مرگ‬mahkum-e be marg, )‫(از این جهان‬
‫( رفتنی‬az in jahān) raftani.
ganawyeneba (ganawKeneba) )‫ آزرده کردن (شدن‬āzorde
k. (šodan) ‫ رنجاندن‬ranjāndan, ‫ رنجیدن‬ranjidan, ‫خاطر‬
‫ کسی را شکستن‬xāter-e kasi rā šekastan.
ganawyenebuli (ganawKenebuli) )‫ آزرده (شده‬āzorde
(šode).
ganaxleba (ganaxleba) 1. ‫ نوسازی کردن‬now sāzi k.,
)‫ تجدید کردن (شدن‬tajdid k. (šodan), )‫تازه کردن (شدن‬
tāze k. (šodan). 2. ‫ از سرگیری‬az sar giri, ‫مجددا ً آغاز‬
‫ کردن‬mojaddādan āγāz k.
ganaxlebuli (ganaxlebuli) 1. ‫ از سر گرفته شده‬az
sar gerefte šode. 2. ‫ تجدید شده‬tajdid šode, ‫مجددا ً آغاز‬
‫ شده‬mojaddadan āγāz šode.
gangaSi (gangaši) 1. ‫ تب و تاب‬tab-o-tāb, ‫ولوله‬valvale,
‫ المشنگه‬alamšange. 2. ‫ خطر‬xatar, ‫ تشویش‬tašviš, ‫نگرانی‬
negrāni, ‫ اضطراب‬ezterāb. 3. ‫ آژیر خطر‬āžir-e xatar.
gangeb (gangeb) ً ‫ عمدا‬amdan, ً ‫ قصدا‬γasdan.
gangeba (gangeba) ‫هستی آسمانی‬hasti-e āsmāni, ‫خدا‬
xodā.
gangmirva (gangmirva) ‫ هدف تیر قرار دادن‬hadaf-e tir
γarār dādan, ‫ اصابت کردن‬esabāt k., ‫ زدن‬zadan.
gangmiruli (gangmiruli) ‫ تیر خورده‬tir xorde, ‫سوراخ‬
‫ شده‬surax šode, ‫ هدف قرار گرفته شده‬hadaf γarār
gerefte šode.
gangrena (gangrena) ‫ گانگرن‬gāngren, ‫ عفونت‬ofunat.
gangrZoba (gangrZoba) )‫ ادامه (دادن‬edāme (dādan),
)‫ پیگیری (کردن‬pey giri (k).
gangsteri (gangsteri) ‫ سرکش‬sarkeš, ‫ قلدر‬γoldor.
gangsteruli (gangsteruli) ‫ سرکشانه‬sar ke-šane,
‫ قلدرمنشانه‬γoldor manešāne.
gandgoma (gandgoma) ‫ عقب نشینی کردن‬aγab nešini
k, ‫ عقب رفتن‬aγab raftan, ‫ تخطی کردن‬taxati k, ‫عدول‬
‫ کردن‬odul k.

gandegili (gandegili) ‫ گوشه نشین‬guše nešin, ‫انزوا‬
‫ گرفته‬enzevā gerefte, ‫ مرتاض‬mortāz
gandevna (gandevna) ‫ بیرون راندن‬birun rāndan, ‫طرد‬
‫ کردن‬tard k.
gandevnili (gandevnili) ‫ رانده شده‬rānde šode, ‫طرد‬
‫ شده‬tard šode.
gandideba (gandideba) ‫ بزرگ کردن‬bozorg k, ‫کبیر‬
‫ کردن‬kabir k.
ganebivreba (ganebivreba) ‫ (شدن) لوس کردن‬lus k
(šodan), ‫ به ناز پروردن‬be nāz parvardan, ‫ رو دادن‬ru
dādan ‫ پر رو شدن‬por ru š.
ganebivrebuli (ganebivrebuli) ‫پرورده‬ ‫ ناز‬nāz
parvarde, ‫ لوس‬lus.
ganedi (ganedi) ‫ فاصله بین قطب ها و مدار استوا‬fāsele-
ye beyn-e γotbha va madār-e ostovā.
ganeleba (ganeleba) 1. )‫ آهسته کردن (شدن‬āheste
k (šodan). 2. )‫ سست کردن (شدن‬sost k (šodan), ‫شل‬
)‫ کردن (شدن‬šol k (šodan). 3. ،‫کم شدن چیزی (سرما‬
)‫ گرما‬kam šodan-e čizi (sarmā, garmā), ‫رقیق کردن‬
)‫ (شدن‬raγiγ k (š).
ganviTareba (ganvitareba) )‫ رشد (کردن‬rošd (k.),
)‫ ترقی (کردن‬taraγi (k.), )‫ پرورش یافتن (دادن‬parvareš
yāftan (dādan).
ganviTarebadi (ganvitarebadi) )‫در حال رشد (ترقی‬
dar hāl-e rošd (taraγi),‫ قابل رشد‬γābel-e rošd.
ganviTarebuli (ganvitarebuli) ‫کرده‬ ‫ رشد‬rošd
karde, ‫ مترقی‬motaraγγi.
ganvlili (ganvlili) 1. ‫ گذشته‬gozašte. 2. ‫پشت سر‬
‫ گذاشته شده‬pošte sar gozaste šode, ‫ عبور کرده‬obur
karde.
ganvrcoba (ganvrcoba) ‫کردن‬ ‫ عریض‬ariz k, ‫گشاد‬
‫ کردن‬gošād k, ‫ بزرگ کردن‬bozorg k, ‫ وسعت دادن‬vosa’t
dādan.
ganzaveba (ganzaveba) ‫ رقیق کردن‬raγiγ k, ‫حل کردن‬
hall k.
ganzavebuli (ganzavebuli) ‫ رقیق (حل) شده‬raγiγ
(hal) šode.
ganze (ganze) ‫ در کنار‬dar kenār, ‫ در گوشه‬dar guše,
‫کمی دور‬kami dur, ‫ به کناری‬be kenāri, ‫ بر کنار‬bar
kenār, ‫ در طرف‬dar taraf.
ganzogadeba (ganzogadeba) 1. ‫جمع بندی کردن‬
jam’ bandi k., ‫ تعمیم دادن‬ta’mim dādan. 2. ‫نتیجه کلی‬
)‫ (گرفتن‬natije-ye kolli (gereftan).
ganzogadebuli (ganzogadebuli) ‫ کلی‬kolli ‫عمومی‬
omumi.
ganzrax (ganzrax) ‫ بطور عمدی‬be towr-e amdi, ً ‫قصدا‬
γasdān.
qarTul-sparsuli leqsikoni 99
ganzraxva (ganzraxva) ‫ قصد کردن‬γasd k, ...‫به فکر‬
‫ افتادن‬be fekr-e... oftādan, ‫ بر آمدن‬...‫ در صدد‬dar
sadad-e... bar āmadan.
ganzraxuli (ganzraxuli) ‫ قصدی‬γasdi, ‫ عمدی‬amdi,
‫فرضی‬farzi, ‫ مفروض‬mafruz, ‫ احتمالی‬ehtemāli.
ganTavisufleba (gantavisufleba) )‫آزاد کردن (شدن‬
āzād k (šodan), ‫ آزادی‬āzādi, ‫ رهایی‬rahāyi.
ganTavisuflebuli (gantavisuflebuli) )‫آزاد (شده‬
āzād (šode), ‫ رها شده‬rahā šode.
ganTesva (gantesva) ‫ الک کردن‬alak k, ‫ بیختن‬bixtan,
‫ در رفتن‬dar raftan.
ganTiadi (gantiadi) ‫ شفق‬šafaγ, ‫ سحرگاه‬sahar gāh,
‫ سپیده دم‬sapide dam, ‫ بامداد‬bāmdād.
ganTqmuli (gantγmuli) ‫ مشهور‬mašhur, ‫ پرآوازه‬por
āvāze.
gani (gani) ‫ عرض‬arz, ‫ پهنا‬pahnā.
ganiaveba1 (ganiaveba) ‫ بر باد دادن‬bar bād dādan,
‫ عبث مصرف کردن‬abas mašrāf k, ‫ریخت و پاش کردن‬
rixt-o-pāš k.
ganiaveba2 (ganiaveba) ‫ تهویه هوا کردن‬tahviyye havā
k., ‫ هوا خوری کردن‬havā xori k, ‫ هوا تازه کردن‬havā
taze k.
ganiavebuli (ganiavebuli) ‫ هوا داده شده‬havā dāde
šode, ‫ تجدید هوا شده‬tajdid-e havā šode, ‫تهویه شده‬
tahviyye šode.
ganiaraReba (ganiaraγeba) )‫خلع سالح کردن (شدن‬
xal’-e selāh k (šodan), ‫منع استفاده از سالح کردن‬
man’-e estefāde az salāh k.
ganieri (ganieri) ‫ پهن‬pahn, ‫ عریض‬ariz, ‫گسترده‬
gostarde.
ganiv (ganiv) ‫ در پهنا‬dar pahnā, ‫ در عرض‬da arz.
ganivi (ganivi) ‫ پهنایی‬pahnayi, ‫ عرضی‬arzi, ‫کناری‬
kenāri.
ganivrad (ganivrad) ‫ گسترده‬gostarde.
gankarguleba (gankarguleba) ‫ دستور‬dastur, ‫امر‬
amr, ‫ بخش نامه‬abxš nāme.
gankaceba (gankaceba) )‫ انسان کردن (شدن‬ensān k
(šodan).
gankerZoeba (gankerZoeba) 1. ‫ ویژگی‬vižegi, ‫ممتازی‬
momtāzi. 2. ‫ جدا کردن‬jodā k, ‫ مجزا کردن‬mojazzā k.
3. ‫ تخصیص‬taxsis.
gankerZoebiT (gankerZoebit) ‫ به ویژه‬beviže, ‫با الخص‬
belaxas.
gankerZoebuli (gankerZoebuli) ‫ ویژه‬viže, ‫مجزا شده‬
mojazzā šode, ‫ ممتاز‬momtāz, ‫ جدا‬jodā.
gankveTa (gankveta) )‫(اجساد‬ ‫ شکافتن‬šekāftan (-e
ajasād), ‫ کالبد شکافی‬kālbod šekāfi.
100 qarTul-sparsuli leqsikoni
gankiTxva (gankitxva) ‫ قضاوت کردن‬γazavāt k, ‫محاکمه‬
)‫ (کردن‬mohākeme (k.). ◊ gankiTxvis dRe ‫روز داد‬
ruz-e dād, ‫ روز قضاء‬ruz-e γazā’.
gankiTxuli (gankitxuli) ‫ محاکمه شده‬mohākeme
šode, ‫ به سزای عمل خود رسیده‬be sezāy-e amal-e
xod raside.
gankuTvnili (gankutvnili) ‫ اختصاص داده شده‬extesās
dāde šode, ‫ در نظر گرفته شده‬dar nazar gerefte šode.
gankurnebuli (gankurnebuli) ‫ عالج شده‬elāj šode,
‫ درمان شده‬darmān šode. gankurnebadi ‫قابل درمان‬
γābel-e darman.
ganlageba (ganlageba) ‫ جا دادن‬jā dādan, ‫گذاشتن‬
gozāštan, ‫ مرتب و منظم کردن‬morattab-o-monazzam
k, ‫ بر پا داشتن‬bar pā dāštan.
ganmaaxlebeli (ganmaaxlebeli) ‫ بازگشا‬bāz gošā,
‫ تجدید کننده‬tajdid konande.
ganmavloba (ganmavloba): ‫در جریان‬... dar jeryān-e,
‫در طول‬... dar tul-e... ◊ erTi kviris ganmavlobaSi
‫ در طول یک هفته‬dar tul-e yek hafte.
ganmaTavisuflebeli (ganmatavisuflebeli) 1.
‫ آزاد کننده‬āzād konande. 2. ‫ آزادی بخش‬āzādi baxš.
ganmanaTlebeli (ganmanatlebeli) 1. ‫روشنگر‬
rowšan gar, ‫ معارف پرور‬moā’ref parvar. 2. ‫گستراننده‬
‫ دین‬gostarānande-ye din-e ‫گستراننده ایده های مذهبی‬
gostarānande-ye idehay-e mazhabi.
ganmanaT­leb­loba (ganmanatlebloba) ‫روشنگری‬
rowšan gari, ‫ معارف پروری‬moā’ref parvari.
ganmanawilebeli (ganmanawilebeli) ‫تقسیم کننده‬
taγsim konande, ‫ توزیع کننده‬towzi’ konande.
ganmarteba (ganmarteba) 1. ‫ تشریح کردن‬tašrih k. 2.
‫ تفسیر کردن‬tafsir k, ‫ روشن کردن‬rowšan k. 3. ‫توضیح‬
‫ دادن‬towzih dādan.
ganmartebiTi (ganmartebiti) ‫ تفسیری‬tafsiri, ‫توضیحی‬
towzihi.
ganmartebuli (ganmartebuli) ‫شده‬ ‫ تفسیر‬tafsir
šode, ‫ تشریح شده‬tašrih šode.
ganmartoeba (ganmartoeba) )‫انزوا گیری (کردن‬
enzavā giri (k.), )‫ گوشه گیری (کردن‬guše giri (k.),
)‫ خلوت نشینی (کردن‬xalvat nešini (k.).
ganmartoebiT (ganmartoebit) ‫ بطور تنها‬betowr-e
tanhā, ‫ انزوا جویانه‬enzavā’ juyāne.
ganmartoebuli (ganmartoebuli) ‫ تنها‬tanhā, ‫تک‬
tak, ‫انزوا گرفته‬enzavā’ gerefte, ‫ گوشه نشین‬guše nešin.
ganmasxvavebeli (ganmasxvavebeli) ‫مشخصه‬
mošaxxase, ‫ ممیزه‬momayyeze.
ganmacvifrebeli (ganmacvifrebeli) ‫آور‬ ‫حیرت‬
heyrat āvar, ‫ تعجب انگیز‬ta’job angiz.
ganmgrZobi (ganmgrZobi) ‫ ادامه دهنده‬edāme
dahande,‫ پیگیری کننده‬peygiri konande.
ganmeoreba (ganmeoreba) ‫ تکرار شدن‬tekrār šodan.
ganmeorebiT (ganmeorebit) ‫ بار دوم‬bār-e dovvom,
‫ بازهم‬bāz ham, ‫دوباره‬dobāre.
ganmeorebiTi (ganmeorebiti) ‫ تکراری‬tekrāri, ‫مجدد‬
mojadad.
ganmeorebuli (ganmeorebuli) ‫ تکرار شده‬tekrār šode.
ganmkargulebeli (ganmkargulebeli) ‫ آمر‬āmer,
‫ دستور دهنده‬dastur dahande.
ganmkiTxveli (ganmkitxveli) ‫جوینده حال‬...juyande-
ye hāl, ‫ دادگر‬dad gar.
ganmklavi (ganmklavi) ‫ورزش دست ها به طرفین‬
varzeš-e dasthā be tarafeyn.
ganmkurnebeli (ganmkurnebeli) ‫ عالج کننده‬elāj
konande.
ganmmartebeli (ganmmartebeli) ‫ مفسر‬mofaser,
‫ تشریح کننده‬tašrih konande.
ganmsazRvreli (ganmsazγvreli) ‫محدود کننده‬
mahdud konande, ‫ مرزبندی کننده‬marz bandi
konande, ‫ مشخص کننده‬mošaxxas konande.
ganmtkiceba (ganmtkiceba) )‫تقویت کردن (شدن‬
taγviyyat k. (šodan), )‫ محکم کردن (شدن‬mohkam
k. (šodan), )‫ تحکیم بخشیدن (شدن‬tahkim baxšidan
(šodan), )‫ تثبیت کردن (شدن‬tasbit k. (šodan)
ganmtkicebuli (ganmtkicebuli) ‫ تحکیم شده‬tahkim
šode, ‫ تثبیت شده‬tasbit šode.
ganoyiereba (ganoKiereba) ‫ کود دادن‬kud dādan, ‫کود‬
‫ پاشی کردن‬kud pāši k., )‫ حاصل خیز کردن (شدن‬hāsel
xiz k. (šodan).
ganoyierebuli (ganoKierebuli) ‫ کود داده شده‬kud
dāde šode, ‫ حاصل خیز‬hāsel xiz.
ganpirobeba (ganpirobeba) ‫ مشروط کردن‬mašrut k.,
‫مقید کردن‬moγayyad k.
ganpirobebuli (ganpirobebuli) ‫ مشروط شده‬mašrut
šode, ‫ مقید شده‬moγayyad šode.
ganrigi (ganrigi) ‫ برنامه زمان بندی شده‬barnāme-ye
zaman bandi šode.
ganrisxeba (ganrisxeba) ‫ عصبانی شدن‬asabāni šodan,
‫ خشمگین شدن‬xašmgin šodan.
ganrisxebuli (ganrisxebuli) )‫ عصبانی (شده‬asabāni
(šode), ‫ خشمگین‬xašmgin.
gansazRvra (gansazγvra) ‫ تعیین کردن‬ta’yin k.,
‫ مشخص کردن‬mošaxxas k, ‫ معلوم کردن‬ma’lum k,
‫ مشخص شدن‬mošaxxas šodan, ‫ تعیین شدن‬ta’yin š.
gansazRvruli (gansazγvruli) ‫شده‬ ‫ تعیین‬ta’yin
šode, ‫ مشخص شده‬mošaxas šode, ‫ معلوم‬ma’lum.
 qarTul-sparsuli leqsikoni 101

gansaTavisuflebeli (gansatavisuflebeli) ‫آزاد‬ ‫ کم کردن بار‬kam k-e bār. 2. ‫ سبک کردن برنامه‬sabok
‫ کننده‬āzād konande, ‫ رها کننده‬ruhā konande,‫رهایی‬ kardan-e barnāme.
‫ بخش‬rahayi baxš.
gantvirTuli (gantvirtuli) 1. ‫ سبک بار شده‬sabok
gansakuTrebiTi (gansakutrebit) ً‫مخصوصا‬ bār šode. 2. ‫ بار اندازی شده‬bār andāzi šode
maxsusān, ‫ بویژه‬beviže.
gantoleba (gantoleba) )‫ معادله (ریاضی‬mo’ādele.
gansakuTrebuli (gansakutrebuli) ‫منحصر به فرد‬
gantoteba (gantoteba) )‫ شاخه شاخه (شدن‬šāxe šāxe
monhaser be fard, ‫ ویژه‬viže, ‫ مخصوص‬maxsus, ‫خاص‬
(šodan), ‫ محل شاخه شاخه شدن‬mahall-e šāxe šāxe
xās, ‫استثنائی‬estesnā’i.
šodan.
gansakurnavi (gansakurnavi) 1. ‫کسی که باید معالجه‬
ganuviTarebeli (ganuvtarebeli) ‫ رشد نیافته‬rošd
‫ شود‬kasi ke bāyad mo’āleje šavad. 2. ‫معالجه شونده‬
nayāfte, ‫ عقب مانده‬aγab mande.
mo’āleje šavande.
ganuviTarebloba (ganuvitarebloba) ‫عقب ماندگی‬
gansamartavi (gansamartavi) )‫مستحق تفسیر (تشریح‬
aγab māndegi, ‫ رشد نیافتگی‬rošd nayāftegi.
mostahaγγ-e tafsir (tašrih).
ganuzomeli (ganuzomeli) ‫ بی حد‬bi hadd, ‫بی اندازه‬
gansamtkicebeli (gansamtkicebeli) ‫مستحکم کردنی‬
bi andāze, ‫ فوق العاده‬fowγ-ol-āde, ‫ بی کران‬bi karan.
moštahkam kardani, ‫تثبیت‬ ‫ مستحق‬mostahaγγ-e
tasbit. ganuzomlad (ganuzomlad) ‫ فوق العاده‬fowγ-ol-’āde
‫ بی اندازه‬bi andāze.
gansasvenebeli (gansasvenebeli) 1. ‫جهان آرامش‬
jahān-e ārāmeš, ‫ جهان پس از مرگ‬jahān-e pas az ganukurnebeli (ganukurnebeli) ‫درمان‬ ‫غیر قابل‬
marg. 2. ‫ بهشت‬behešt. γeyr-e γābel-e darm’ān, ‫ العالج‬lā elāj.
gansasjeli (gansasJeli) )‫(مجازات‬ ‫تنبیه‬ ‫مستحق‬ ganumeorebeli (ganumeorebeli) ‫ بی تا‬bi tā, ‫بی‬
mostahaγγ-e tanbih (mojāzāt). ‫ مانند‬bi mānand, ‫ تکرار ناپذیر‬tekrār nā pazir, ‫ بی بدل‬bi
badal, ‫ تک‬tak.
gansacdeli (gansacdeli) ‫ خطر‬xatar, ‫مخاطره‬
moxātere, ‫ بال‬balā. ganurCeveli (ganurčeveli) ‫ تشخیص ناپذیر‬tašxis
nāpazir, ‫ یکسان‬yeksan, ‫ هم مانند‬ham mānand.
gansacvifrebeli (gansacvifrebeli) ‫حیرت آور‬
heyrat āvar, ‫ خیره کننده‬xire konande. ganurCevlad (ganurčevlad) ‫ بدون انتخاب‬bedun-e
entexāb, ‫ بدون فرق گذاشتن‬bedun-e farγ gozāštan.
gansaxiereba (gansaxiereba) ‫ تجسم‬tajassom, ‫مجسم‬
‫ کردن‬mojassam k, ‫ بودن‬...‫ مظهر‬mazhar-e... budan, ganurCevloba (ganurčevloba) ‫تشخیص ناپذیری‬
‫ بودن‬...‫ سنبل‬sanbol-e... budan. tašxis nāpaziri, ‫ یکسان بودن‬yeksšn budan, ‫هم مانندی‬
ham mānandi.
gansaxierebuli (gansaxierebuli) ‫شده‬ ‫مجسم‬
mojassam šode, ‫ تجسم یافته‬tajassom yāfte. ganusjelad (ganusJelad) ‫محاکمه‬ ‫ بدون‬bedun-e
mohākeme, ‫ بدون رسیدگی‬bedun-e rasidegi.
gansaxilveli (gansaxilveli) ‫رسیدگی‬ ‫مستحق‬
mostahaγγ-e rasidegi, ‫ مستحق بررسی‬mostahaγγ-e ganusjeli (ganusJeli) ‫ محاکمه نشده‬mohākeme
barrasi. našode, ‫ رسیدگی نشده‬rasidegi našode
gansaxorcielebeli (gansaxorcielebeli) ‫مستحق‬ ganuyofeli (ganuKofeli) ‫ جدایی ناپذیر‬jodāyi
)‫شدن (کردن‬ ‫ عملی‬mostahaγγ-e amali šodan nāpazir, ‫ تقسیم ناشدنی‬taγsim nāšodani,‫غیر قابل‬
(kardan). ‫ تقسیم‬γeyr-e γābel-e taγsim, ‫ تقسیم ناپذیر‬taγsim nā
pazir.
gansvenebuli (gansvenebuli) ‫ مرحوم‬marhum, ‫فقید‬
faγid. ganuyreli (ganuKreli) ‫ دور نشدنی‬dur našodani, ‫جدا‬
‫ نشدنی‬joda našodani.
ganswavluli (ganswavluli) ‫ دانشمند‬dāneš mand,
‫ باسواد‬bā savād, ‫ تحصیل کرده‬tahsil karde, ‫ فاضل‬fāzel. ganuSorebeli (ganušorebeli) ‫ طرد نکردنی‬tard
nakardani, ‫دور نشدنی‬dur našodani, ‫ ترک ناکردنی‬tark
gansxvaveba (gansxvaveba) ‫ فرق‬farγ, ‫ اختالف‬extelāf,
nā kardani.
‫تفاوت‬tafāvot.
ganuwyveteli (ganuwKveteli) ‫ پی در پی‬pey dar
gansxvavebuli (gansxvavebuli) ‫ مختلف‬moxtalef,
pey, ‫ پیوسته‬peyvaste, ‫ متصل‬motasel ‫ مسلسل‬mosalsal.
‫ متفاوت‬motafāvet.
ganuwyvetliv (ganuwKvetliv) ‫ بطور پیوسته‬betowr-e
gansja (gansJa) ‫ بحث‬bahs, ‫ مذاکره‬mozākere, ‫قضاوت‬
pey vaste, ‫ پی در پی‬pey dar pey, ‫ به توالی‬be tavāli.
γazāvat.
ganuwyvetloba (ganuwKvetloba) ‫پیوستگی‬
gantvirTva (gantvirtva) 1. ‫ باراندازی‬bār āndāzi,
peyvastegi, ‫ یگانگی‬yegānegi.
102 qarTul-sparsuli leqsikoni
ganuxilavi (ganuxilavi) ‫ بررسی نشده‬barrasi našode.
ganuxorcielebeli (ganuxorcielebeli) ‫غیر عملی‬
γeyr-e amali, ‫غیر قابل اجرا‬γeyr-e γābel-e ejrā’.
ganuxrelad (ganuxrelad) ‫ بدون انحراف‬bedun-e
enherefe, ‫ بطور مستمر‬be towr-e mostamar.
ganuxreli (ganuxreli) ‫انحراف‬ ‫ بال‬bālā enherāf,
‫ مستمر‬mostamar.
ganyenebuli (ganγenebuli) ‫کلی‬kolli, ‫مشخص‬
γeyr-e mošaxxas, ‫ تجریدی‬tajridi
ganyofileba (ganKofileba) ‫ بخش‬baxš, ‫ رکن‬rokn,
‫ قسمت‬γesmat, ‫ شعبه‬šo’be, ‫ اداره‬edāre, ‫ فصل‬fasl.
ganSoreba (ganšoreba) ‫ جدایی‬jodāyi, ‫ دوری‬duri, ‫جدا‬
‫ شدن‬jodā šodan, ‫ فاصله گرفتن‬fāsele gereftan.
ganSorebuli (ganšorebuli) ‫ دور افتاده‬dur oftāde,
‫ دور دست‬dur dast.
ganStoeba (ganštoeba) ‫ انشعاب‬enše’āb ‫منشعب شدن‬
monšaeb šodan, ‫ شاخه شاخه شدن‬šāxe saxe šodan.
ganStoebuli (ganštoebuli) ‫ شاخه شاخه شده‬šāxe
šāxe šode, ‫ منشعب شده‬monša’eb šode.
gancalkeveba (gancalkeveba) ‫ منزوی کردن‬monzavi
k, ‫ منفرد شدن‬monfared k.
gancalkevebuli (gancalkevebuli) ‫ منفرد‬monfared,
‫ منزوی‬monzavi, ‫ جدا شده‬jodā šode.
gancda (gancda) ‫ گذراندن‬gozārāndan, ‫پشت سر گذاشتن‬
pošt-e sar gozāštan, ‫ تأثر‬ta’sor ‫ نگرانی‬negarāni.
gancdili (gancdili) ‫ مجرب‬mojarrab, ‫ دیده آب‬āb dide.
gancvifreba (gancvifreba) ‫ حیرت‬heyrat, ‫ بهت‬boht,
‫ حیران کردن‬heyrān k.
gancvifrebuli (gancvifrebuli) ‫ حیرت زده‬heart
zade, ‫ بهت زده‬boht zade.
gancxadeba (gancxadeba) ‫ اعالمیه‬e’lāmiyye, ‫در‬
‫ خواست نامه‬darxāst nāme, ‫ اطالع نامه‬ettelā’nāme.
ganZi (ganZi) ‫ گنج‬ganj.
ganZreva (ganZreva) ‫ تکان دادن‬takān dādan, ‫جنباندن‬
jonbāndan.
ganweseba (ganweseba) 1. )‫ شدن‬،‫ تعیین (کردن‬ta’yin
(k šodan). 2. )‫ انتصاب (کردن‬entesāb k. 3. )‫تجویز (کردن‬
tajviz (k). 4.. ‫ مشروط کردن‬mašrut k.
ganwirva (ganwirva) ‫ فداکاری‬fadākāri, ‫کردن‬
γorbāni k, ‫ فدا کردن‬fadā k, ‫ نثار کردن‬nesār k.
ganwiruli (ganwiruli) 1. ‫ فدا شده‬fedā šode. 2.
‫ محکوم به فنا‬mahkum-e be fanā’.
ganwyobileba (ganwKobileba) ‫ حال‬hāl, ‫روحیه‬
ruhiye, ‫احساسات‬ehsāsāt, ‫ دماغ‬damāγ.
ganWvreta (ganyvreta) )‫ پیش بینی (کردن‬piš bini (k),
‫ از دور دیدن‬az dur didan.
ganWvretili (ganyvretili) ‫ پیش بینی شده‬pišbini
šode, ‫ از پیش اندیشیده شده‬az piš andišide šode.
ganxeTqileba (ganxetkileba) ‫ نفاق‬nefāγ, ‫تفرقه‬
tafraγe, ‫ نزاع‬nezā’ ‫اختالف‬extelāf.
ganxilva (ganxilva) )‫ بررسی (کردن‬barrasi (k), ‫رسیدگی‬
rasidegi, )‫ تجزیه و تحلیل (گردن‬tajziye-o-tahlil (k).
ganxiluli (ganxiluli) ‫ بررسی شده‬barrasi šode,
‫غیر‬ ‫ تجزیه و تحلیل شده‬tajziye-o-tahlil šode.
ganxorcieleba (ganxorcieleba) ‫ عملی کردن‬amali
k, ‫ به اجرا در آوردن‬be ejrā dar āvardan, ‫انجام دادن‬
anjām dādan.
ganxorcielebuli (ganxorcielebuli) )‫عملی (شده‬
amali (šode), ‫ اجرا شده‬ejrā šode, ‫انجام داده شده‬
anjām dāde šode.
ganxra (ganxra) ‫ رشته‬rešte, ‫ تخصص‬taxassos.
ganjina (ganJina) ‫ گنجینه‬ganjine, ‫دیواری‬ ‫کمد‬
komod-e divāri.
gaogneba (gaogneba) ‫ تحیر‬tahayyor, ‫ بهت زدگی‬boht
zadegi, ‫ در جا خشکیدن‬dar jā xoškidan.
gaognebuli (gaognebuli) ‫ متحیر‬motahayyer, ‫بهت‬
‫ زده‬boht zade, ‫ در جا خشکیده‬dar jā xoškide.
gaorguleba (gaorguleba) ‫ خائن شدن‬xāen šodan,
‫ پیمان شکن شدن‬peymān šekan šodan, peyman
sekani, ‫ خیانت‬xiyānat.
gaoreba (gaoreba) ‫ دو طبیعته شدن‬do tabi’ate šodan,
‫ دو خاصیته شدن‬do xāsiyate šodan, ‫ دوگانه شدن‬dogāne
šodan.
gaorTqlili (gaortklili) 1. ‫ بخار شده‬boxār šode. 2.
‫ غیب زده‬γeyb zade.
gaorkeceba (gaorkeceba) ‫دو چندان شدن‬do čandān
šodan, ‫ دو برابر شدن‬do barābar šodan, ‫دو الیه شدن‬
do lāye šodan.
gaorkecebuli (gaorkecebuli) ‫ دو چندان شده‬do
čandān šode, ‫ دو برابر شده‬do barābar šode, ‫دوالیه‬
‫شده‬do lāye šode.
gaormageba (gaormageba) ‫ دو برابر شدن‬do barābar
šodan, ‫ دو چندان شدن‬do čandān šodan.
gaormagebuli (gaormagebuli) )‫ دو چندان (شده‬do
čandān (šode).
‫قربانی‬ gaostateba (gaostateba) ‫ استاد شدن‬ostād šodan,
‫ ماهر شدن‬māher šodan, ‫ کاردانی‬kārdāni.
gaostatebuli (gaostatebuli) ‫ استاد شده‬ostād šode,
‫ کاردان‬kardān.
gaoflianeba (gaoflianeba) ‫ عرق کردن‬araγ k.
gaoflianebuli (gaoflianebuli) ‫ عرق کرده‬araγ karde.
gaoceba (gaoceba) ‫ متعجب شدن‬mota’ajjeb šodan,
‫ خیلی بهت زده شدن‬xeyli boht zade šodan.
 qarTul-sparsuli leqsikoni 103

gaocebuli (gaocebuli) ‫متعجب‬ ‫ خیلی‬xeyli gaprotesteba (gaprotesteba) ‫ اعتراض کردن‬e’terāz

mota’ajjeb, ‫ بیش از حد بهت زده‬biš az hadd boht k, ‫ واخواستن‬vāxāstan.
zade. gaprotestebuli (gaprotestebuli) ‫شده‬ ‫اعتراض‬
gaoxreba (gaoxreba) ‫ ویرانی‬virāni, )‫از بین رفتن (بردن‬ e’terāz šode, ‫ واخواست شده‬vāxāst šode.
az beyn raftar (bordan), )‫ نابود کردن (شدن‬nābud k gaJeJili (gažežili) ‫ صدمه خورده‬sadam-e xorde, ‫ضرب‬
(šodan), )‫ مفلس کردن (شدن‬mofles k (šodan), ‫تارج‬ ‫ دیده‬zarb dide, ‫آسیب دیده‬āsib dide, )‫ له (شده‬leh
‫ کردن‬tārāj k, ‫ ورشکست کردن‬varšekast k. (šode).
gaoxrebuli (gaoxrebuli) ‫ ویران شده‬virān šode,
gaJinianeba (gažinianeba) ‫ لجاجت کردن‬lejājat k,
‫ به تاراج برده شده‬be tārāj borde šode, ‫ورشکسته‬ ‫ لجوج شدن‬lajuj šodan.
varšekaste.
gaJleta (gažleta) ‫ نابودی‬nābudi, ‫ تباهی‬tabāhi, ‫نیست‬
gapareba (gapareba) ‫ فرار کردن‬farār k, ‫ به جیم زدن‬be
‫ کردن‬nist k, ‫ نابود کردن‬nābud k, ‫ خرد کردن‬xord k.
jim zudan, ‫ دزدکی رفتن‬dozdaki raftan.
gaJletili (gažletili) ‫ نیست شده‬nist šode, ‫نابود شده‬
gaparsva (gaparsva) ‫ ریش تراشیدن‬riš tarāšidan, ‫اصالح‬
nābud šode.
‫کردن‬eslāh k, ‫ ریش تراشی‬riš terāši.
gaJonva (gažonva) )‫ تراوش (کردن‬tarāveš (k.), ‫نفوذ‬
gaparsuli (gaparsuli) ‫ تراشیده‬tarāšide. ◊ ~ saxe
nofuz, ‫ درز کردن‬darz k, ‫ رخنه کردن‬renxne k.
‫ صورت تراشیده‬surat-e tarāšide.
gaJonili (gažonili) ‫ تراوش کرده‬tarāveš karde, ‫درز‬
gapartaxeba (gapartaxeba) ‫ ویران کردن‬virān k, ‫نابود‬
‫ کرده‬darz karde.
‫ کردن‬nābud k, ‫ به تارج بردن‬be tāraj bordan.
gaJrJoleba (gažržoleba) ‫ لرزش‬larzeš, ‫لرزیدن‬
gapartaxebuli (gapartaxebuli) ‫ ویران‬virān, ‫تاراج‬
larzidan.
‫ شده‬tārāj šode.
gaJRenTa (gažγenta) ‫آغشتگی‬āγeštegi, ‫ خیس کردن‬xis
gapativeba (gapativeba) ‫ کود دادن‬kud dādan, ‫چاق‬
k, ‫آغشتن‬āγeštan.
)‫ کردن (زمین‬čāγ k, (-e zamin).
gaJRenTili (gažγentili) ‫ آغشته‬āγešte, ‫ خیس شده‬xis
gapativebuli (gapativebuli) ‫ کود خورده‬kud xorde,
šode.
‫ کود داده شده‬kud dāde šode.
garabadi (garabadi) ‫ جارختی‬jā raxti, ‫ رخت آویز‬raxt
gapatiosneba (gapatiosneba) ‫متقبل شدن تمامی آداب‬
āviz, ‫ گیره‬gire.
‫ به خاک سپاری‬motaγābel šodan-e tamāmi-ye ādāb-e
be xāk sepāri. garandva (garandva) ‫کردن‬ ‫ رنده‬rande k, ‫تراشیدن‬
tarāšidan, ‫ صاف کردن با رنده‬sāf k. bā rande.
gapentva (gapentva) )‫ حالجی (کردن‬hāllaji k.
garanduli (garanduli) ‫ رنده شده‬rande šode.
gapirobeba (gapirobeba) ‫( (کسی را) مسئول کردن‬kasi
rā) mas’ul k, ‫ جوابگو کردن‬javābgu k. garanti (garanti) ‫ ضامن‬zāmen.

gapirovneba (gapirovneba) ‫ به نحو احسن رسیدن‬be garantia (garantia) ‫ ضمانت‬zamānat.

nahv-e ahsan rasidan, ‫ توجه کافی کردن‬tavajjoh-e garantireba (garantireba) ‫ تضمین کردن‬tazmin k,
kāfi k. ‫ ضمانت شدن‬zamānat šodan, ‫ ضمانت کردن‬zamānat k.
gapoba (gapoba) ‫کردن‬ ‫ تکه تکه‬teke teke k, ‫خرد‬ garantirebuli (garantirebuli) ‫ تضمین شده‬tazmin
‫ کردن‬xord k, ‫ قطعه قطعه کردن‬γat’e, γat’I k, ‫شکستن‬ šode, ‫ تضمینی‬tazmini.
šekastan, ‫ قطع کردن‬γat’ k. garaJi (garaži) ‫ گاراژ‬gāraž. garaJiT ‫همراه با گاراژ‬
gapoxiereba (gapoxiereba) ‫ کود حیوانی دادن‬kud-e hamrāh bā gāraž.
heyvāni dādan, ‫ تپاله دادن‬tapāle dādan. garbena (garbena) ‫ دوش‬daveš, ‫دو‬dow, ‫ دویدن‬dowidan.
gapranWva (gapranyva) )‫ عشوه گری (کردن‬ešve gari garbenili (garbenili) ‫ دویده شده‬dowide šode
(k), ‫ خود را آراستن‬xod rā ārāstan.
gargari (gargari) ‫ زردآلو‬zardālu.
gapranWuli (gapranyuli) ‫ عشوه گر‬ešve gar, ‫شیک‬
garda (garda) ‫ به غیر‬be γeyr-e, ‫ به جزء‬be joz’, ‫بدون‬
‫ پوش‬šik puš.
bedun-e.
gaprialeba (gaprialeba) ‫ صیقل دهی‬seyγal dahi,
gardamavali (gardamavali) 1. ‫ انتقالی‬enteγāli. 2.
‫ پرداختن‬pardāxtan, ‫ صیقل دادن‬seyγal dādan, ‫پاک‬
‫ کردن‬pāk k. ‫ گذرا‬gozarā. 3. ‫ کوتاه مدت‬kutāh moddat. ◊ ~ droSa
‫ پرچم برنده مسابقه‬parčame barande-ye mosābeγe.
gaprialebuli (gaprialebuli) ‫ صیقل خورده‬seyγal
gardamavloba (gardamavloba) ‫ گذرایی‬gozarāyi, ‫سیار‬
xorde, ‫ پرداخت شده‬pardāxt šode.
‫ بودن‬sayār budan, ‫ کوتاه مدت بودن‬kutāh moddat budan.
104 qarTul-sparsuli leqsikoni
gardatexa (gardatexa) ‫ تحول‬tahavvol, ‫تحول یافتن‬
tahavvol yāftan, )‫ تغییر جهت (دادن‬taγyir-e jahat
(dādan).
gardatexili (gardatexili) ‫ متحول شده‬motahavel
šode, ‫ تغییر جهت یافته‬taγyire jahat yāfte.
gardauvali (gardauvali) ‫ حتمی‬hatmi, ‫اجتناب ناپذیر‬
ejtenāb nā pazir.
gardauvaloba (gardauvaloba) ‫ حتمی بودن‬hatmi
budan, ‫ اجتناب ناپذیری‬ejtenāb nāpaziri.
gardaqmna (gardakmna) ‫ دگرگون کردن‬degargun
kardan, ‫ تغییر دادن‬taγyir dādan, ‫ اصالح کردن‬eslāh k.
gardaqmnili (gardakmnili) ‫ دگرگون شده‬degargun
šode, ‫ به شکل دگر در آمده‬be šekle degar dar āmade.
gardacvalebuli (gardacvalebuli) ‫رحلت کرده‬
rehlāt karde, ‫ راحل‬rāhel, ‫ وفات کرده‬vafāt karde.
gardacvlili (gardacvlili) ‫ فقید‬faγid, ‫ راحل‬rāhel.
garderobi (garderobi) 1. ‫ جالباسی‬jā lebāsi, ‫رخت‬
‫ کنی‬raxt kani, ‫ کمد رخت‬komod-e raxt, ‫اطاق پالتو در‬
‫ ادارات‬otāγ-e pālto dar edārāt. 2. ‫لباس های یک تن‬
)‫ (هنرپیشه‬lebāshāy-e yek tan (honar piše).
gardigardmo (gardigardmo) ‫ به عرض‬be arz, ‫به پهنا‬
be pahnā.
gare- (gare-) ‫ بیرون‬birun, ‫ خارج‬xārej.
garegani (garegani) ‫ بیرونی‬biruni, ‫ خارجی‬xāreji, ‫محیط‬
mohit.
gare-gare (gare-gare) ‫ در خارج‬dar xārej, ‫کمی دور‬
kami dur.
garegnoba (garegnoba) ‫ ظاهر‬zāher, ‫ قیافه‬γeyāfe.
garegnuli (garegnuli) ‫ ظاهری‬zāheri, ‫ خارجی‬xāreji,
‫ شمایلی‬šamāyeli.
garedan (garedan) ‫از بیرون‬az birun, ‫ از خارج‬az xārej.
gareva (gareva) ‫ داخل کردن‬dāxel k, ‫پای کسی را به‬
‫ میان کشیدن‬pāy-e kasi rā be meyān kešidan, ◊
WirSi gamria ‫ مرا به روز سیاه کشید‬marā be ruz-e
siyāh kešid.
gareT (garet) ‫ در خارج‬dar xārej, ‫ در بیرون‬dar birun.
gareTa (gareta) ‫ بیرونی‬biruni, ◊ ~kedeli ‫دیوار بیرونی‬
divār-e biruni.
garekani (garekani) ‫ جلد‬jeld, ‫ روپوش‬ru puš, ‫غشاء‬
γešā’, ‫ پوشینه‬pušine, ‫ پوسته‬puste.
garekva (garekva) ‫ راندن‬rāndan, ‫ بیرون کردن‬kirun k,
‫ دور کردن‬dur k.
garekili (garekili) ‫ رانده شده‬rānde šode, ‫بیرون شده‬
birun šode.
garemarbi (garemarbi) ‫کناره‬ ‫ فوروارد‬forvārd-e
kenāre.
garemo (garemo) ‫ محیط‬mohit, ‫ حومه‬howme ‫اطراف‬
atrāf.
garemoeba (garemoeba) ‫ حالت‬hālat, ‫ چگونگی‬čegonegi,
‫ شرایط‬šarāyet, ‫ اوضاع‬owzā’. ◊ adgilis garemoeba
‫ شرایط منطقه‬šarāyet-e mantaγe; ~ xels awyobs
‫ اوضاع مناسب است‬owza’ monāseb ast.
garemonteba (garemonteba) ‫ تعمیر کردن‬ta’mir k,
‫ ترمیم کردن‬tarmim k.
garemontebuli (garemontebuli) ‫ تعمیر شده‬ta’mir
šode, ‫ ترمیم شده‬tarmim šode.
garemosili (garemosili) ‫ احاطه شده‬ehāte šode,
‫ محاصره شده‬mohāsere šode.
garemocva (garemocva) ‫ محاصره کردن‬mohāsere k,
‫ احاطه کردن‬ehāte k.
garemoculi (garemoculi) ‫ محاصره شده‬mohāsere
šode.
garemoxazuloba (garemoxazuloba) ‫تراز‬ ‫خط‬
xatt-e tarāz, ‫ خط اصلی‬xatt-e asli.
gareubani (gareubani) ‫ قسمت خارجی شهر‬γesmat-e
xāreji-e šahr, ‫( (منطقه) قسمت دور افتاده‬montaγe-ye),
γesmat-e dur oftāde.
gareuli1 (gareuli) ‫وحشی‬vahši, ‫ کوهی‬kuhi
gareuli2 (gareuli) )‫ شریک (جرم‬šarik (-e jorm), ‫دست‬
‫ اندر کار‬dast andār kār,‫ درگیر‬dargir.
gareSe1 (gareše) ‫ بیرون از‬birun az, ‫ خارج از‬xārej az,
‫ بدون‬bedune, ‫ فاقد‬fāγed-e, ‫ اضافه بر‬ezāf-e bar.
gareSe2 (gareše) ‫ خارجی‬xāreji, ‫ بیگانه‬bigāne.
garecxva (garecxva) ‫ شستن‬šostan, ‫ شست و شو‬šost-
o-šu.
garecxili (garecxili) )‫ شسته (شده‬šoste (šode), ‫پاک‬
pāk.
garewari (garewari) ‫ بی وجدان‬bi vejdān, ‫بی ناموس‬
bi nāmus.
garToba (gartoba) )‫ سرخوشی (کردن‬sar xoši (k), ‫دل‬
)‫ خوشی (کردن‬del xoši (k), )‫ سرگرمی (کردن‬sar garmi (k).
garTuleba (gartuleba) ‫ پیچیدگی‬pičidegi, ‫بغرنجی‬
boγranji, )‫ وخیم کردن (شدن‬vaxim k (šodan), ‫دشوار‬
)‫ کردن (شدن‬došvār k (šodan).
garTuli (gartuli) ‫ سرگرم کننده‬sar garm konande,
‫ مشغول‬mašγul , ‫ سرخوش کننده‬sar xoš konande.
garigeba (garigeba) )‫(کردن‬ ‫ معامله‬moāmele (k),
)‫ سازش (کردن‬sāzeš (k), )‫ ساخت و پاخت (کردن‬sāxt-
o-pāxt (k).
garigebuli (garigebuli) ‫شده‬ ‫ موافقت‬movāfeγat
šode, ‫ سازش شده‬sāzeš šode, ‫ سازش کرده‬sāzeš karde.
gariTmva (garitmva) ‫ موزون کردن‬movzun k, ‫هم آهنگ‬
‫ کردن‬ham āhang k, ‫ قافیه بندی کردن‬γāfiye bandi k.

gariTmuli (garitmuli) ‫ قافیه بندی شده‬γāfiye bandi
šode, ‫ هم آهنگ شده‬ham āhang šode.
garindeba (garindeba) ‫ به فکر فرو رفتن‬be fekr foru
raftan, ‫ غرق اندیشه شدن‬γarγ-e andiše šodan.
garindebuli (garindebuli) ‫ به فکر فرو رفته‬be fekr
foru rafte.
gariJraJi (garižraži) ‫ سپیده دم‬sapide dam, ‫سحرگاه‬
sahr gāh.
gariyva (gariKva) ‫ بیرون بردن‬birun bordan, ‫کنار زدن‬
kenār zadan, ‫ در ساحل انداختن‬dar sāhel andāxtan.
gariyuli (gariKuli) ‫ منفرد شده‬monfared šode, ‫به‬
‫ گل نشسته‬be gel nešaste.
garicxva (garicxva) )‫ اخراج (کردن‬exrāj (k), ‫بیرون‬
‫ کردن‬birun k, ‫ حذف کردن‬hazf k.
garicxuli (garicxuli) ‫اخراج شده‬exrāj šode, ‫حذف‬
‫ شده‬hazf šode.
garkveva (garkveva) ‫ معلوم کردن‬ma’lum k, ‫مشخص‬
‫ کردن‬mošaxxas k, ‫ روشن کردن‬rowšan k.
garkveviT (garkvevit) 1. ‫روشنی‬ ‫ به‬be rowšani,
ً‫ مشخصا‬mošaxxasan, ‫ به خوانایی‬be xānāyi. 2. ‫شمرده‬
šomorde, ً ‫ بارزا‬bārezan.
garkveuli (garkveuli) 1. ‫ مشخص‬mošaxxas, ‫واضح‬
vāzeh, ‫ بارز‬bārez, ‫ روشن‬rowšan. 2. ‫ شمرده‬šomorde.
garkveuloba (garkveuloba) 1. ‫مشخص بودن‬
mošaxxas budan. 2. ‫ شمرده شمرده بودن‬šomorde
šomorde budan.
garkveulwilad (garkveulwilad) ‫ تاحدی‬tā haddi,
‫ جز ًء‬joz’an, ‫ تا اندازه ای‬tā andāzei.
garnizoni (garnizoni) ‫ پادگان‬pādegān,
garniri (garniri) ‫ مخلفات خوراک‬moxalafāt-e xorāk.
garnituri (garnituri) ‫ یک دست‬yek dast. ◊ avejis
~ ‫ یک دست مبل‬yek dast mobl.
garozgva (garozgva) ‫ تازیانه زدن‬tāziyāne zadan,
‫ شالق زدن‬šalāγ z.
garsi (garsi) ‫ غشاء‬γešā’ ‫ پرده‬parde, ‫ جلد‬jeld, ‫پوسته‬
puste.
garsSemoxveva (garsšemoxveva) ‫ در حلقه گرفتن‬dar
halγe gereftan.
gartyma (gartKma) )‫ ضربه (زدن‬zarbe (zadan), ‫ضربت‬
zarbat. ◊ silis ~ ‫ سیلی زدن‬sili zadan.
gartymuli (gartKmuli) ‫( (ضربه) زده شده‬zarbe) zade
šode.
garujva (garuJva) ‫ تکلیس کردن‬taklis k., ‫سوزاندن (مو‬
)‫ و کرک مرغ و غیره‬suzāndan (-e mu-o-kork-e moγ-
o-γeyre).
garujuli (garuJuli) ‫ سوزانده شده‬suzānde šode.
qarTul-sparsuli leqsikoni 105
garRveva (garγveva) )‫ شکستن (خط جبهه‬šekastan
(xatt-e jebhe) ‫ رخنه کردن‬rexne k, ‫ در جا زدن‬dar jā
zadan, ‫ عقب ماندن‬aγab māndan, ‫ عقب افتادگی‬aγab
oftādeγi.
garRveuli (garγveuli) 1. ‫ شکسته شده‬šekaste šode.
2. ‫ پاره شده‬pāre šode. 3. ‫ عقب افتاده‬aγab oftāde, ‫در جا‬
‫ زده‬dar jā zade.
garyvna (garKvna) ‫ فساد اخالقی‬fesād-e axlāγi, ‫فاسد‬
‫ کردن‬fāsed kardan, ‫ منحرف کردن‬monharef-k.
garyvnili (garKvnili) ‫ مفسد‬mofsed, ‫ بد اخالق‬bad
axlāγ, ‫ بی ناموس‬bi nāmus.
garyvnileba (garKvnileba) ‫ مفسدی‬mofsedi, ‫بد‬
‫اخالقی‬bad axlāγi.
garSemo (garšemo) ‫ در اطراف‬dar atrāf, ‫دور و بر‬
dowr-o-bar, ‫ دور تا دور‬dowr tā dowr, ‫ در پیرامون‬dar
pirāmun.
garSemortyma (garSemortKma) ‫کردن‬ ‫محاصره‬
mohāsere k, ‫ در حلقه گرفتن‬dar halγe gereftan.
garSemortymuli (garšemortKmuli) ‫محاصره شده‬
mohāsere šode, ‫ در حلقه گرفته شده‬dar halγe gerefte
šode.
garCeva (garčeva) 1. ‫ پاک کردن‬pāk k, ‫ تمیز کردن‬tamiz
k, ‫ چیدن‬čidan. 2. ‫ تقسیم بندی کردن‬taγsim handi k,
‫ جور کردن‬gur k. 3. ‫ بررسی کردن‬barrasi k, ‫قضاوت کردن‬
γazāvat k.
garCeuli (garčeuli) 1. ‫ تقسیم بندی شده‬taγsim bandi
šode, ‫ جور شده‬jur šode. 2. ‫ معلوم شده‬ma’lum šode.
garja (garJa) ‫ زحمت‬zahmat, ‫دادن‬ ‫ زحمت‬zahmat
dādan, ‫ زحمت کشیدن‬zahmat kešidan, ‫ کار‬kār.
garjili (garJili) ‫ زحمت کشیده‬zahmat kešide, ‫زحمت‬
‫ دیده‬zahmat dide.
garjiloba (garJiloba) ‫ زحمت‬zahmat, ‫ کار‬kār.
gasabaTilebeli (gasabatilebeli) ‫مستحق باطل کردن‬
mostahaγγ-e bātel k, ‫ باطل کردنی‬bātel kardani.
gasabedavi (gasabedavi) ‫آنچه که مستحق جرأت است‬
ānče ke mostahaγγ-e jorā’t ast, ‫ جرات کردنی‬jorā’t
kardani.
gasaberi (gasaberi)1. ‫ باد کننده‬bād konande, ‫تلمبه‬
tolombe,2. ‫ باد کردنی‬bād kardani.
gasabertyi (gasabertKi) 1. ‫ تکانیدنی‬takānidani.
2. )‫ اسباب تکانیدن (چوب تکانیدن‬asbāb-e takānidan
(čub-e takānidan).
gasabmeli (gasabmeli) ‫… … بستن‬bastan. ◊ ~
Toki ‫ طناب بستن‬tanāb-e bastan.
gasabruebeli (gasabruebeli) ‫ بی هوش کننده‬bi huš
konande, ‫ گیج کننده‬gij konande.
gasabrunebeli (gasabrunebeli) ‫گشتنی‬ ‫ بر‬bar
106 qarTul-sparsuli leqsikoni
gaštani, ‫ برگرداندنی‬bar gardāndani, ‫… … برگشت‬bar
gašt. ◊ ~ gza ‫ راه برگشت‬rāh-e bar gašt.
gasaburRi (gasaburγi) ‫حفر کردنی‬hafr kardani, ‫سوراخ‬
‫ کردنی‬surāx kardani.
gasabWoeba (gasabyoeba) )‫(شدن‬ ‫کردن‬ ‫شورایی‬
šowrāyi k (šodan).
gasagdebi (gasagdebi) ‫ انداختنی‬andāxtani, ‫در کردنی‬
dar kardani, ‫ به درد نخور‬be dārd naxor.
gasagebi (gasagebi) ‫ فهمیدنی‬fahmidani, ‫قابل درک‬
γābel-e dark, ‫ واضح‬vāzeh, ‫ روشن‬rowšan.
gasagzavni (gasagzavni) ‫ فرستادنی‬ferestādani, ‫ارسال‬
‫ کردنی‬ersāl kardani.
gasagiJebeli (gasagižebeli) ‫ گیج کننده‬gij konande,
‫ حیران کننده‬heyrān konande.
gasagisi (gasagisi) ‫ ریشه‬riše, ‫ فامیل‬famil, ‫ نوع‬no’.
gasagmiravi (gasagmiravi) ‫ وحشتناک‬vaxšat nāk,
‫ کابوسبار‬kabus bār.
gasagoni (gasagoni) ‫ شنیدنی‬šanidani, ‫قابل شنیدن‬
γābel-e šenidan, ‫ به گوش رساندنی‬be guš rasāndani.
gasagrilebeli (gasagrilebeli) ‫ خنک کننده‬xonak
konande, ‫ خنک کردنی‬xonak kardani.
gasagrZelebeli (gasagrZelebeli) ‫مستحق ادامه‬
‫یافتن‬mostahaγγ-e edāme yāftan, ‫ ادامه دادنی‬edāme
dādani, ‫ پیگیری کردنی‬pey giri kardani.
gasadebi (gasadebi) ‫ کنار گذاشتنی‬kenār gozāštani.
gasadidebeli (gasadidebeli) ‫ بزرگ کننده‬bozorg
konande, ‫ بزرگ کردن‬bozorg k.
gasadnobi (gasadnobi) ‫کردن‬ ‫ذوب‬ ‫مستحق‬
mostahaγγ-e zowb k, ‫ ذوب کردنی‬zowb kardani.
gasaerTianebeli (gasaertianebeli) ‫متحد کردنی‬
mottahed kardani, ‫ متفق کردنی‬mottafeγ kardani.
gasavaTeba (gasavateba) ‫ خسته کردن‬xaste k, ‫کوفته‬
‫ کردن‬kufte k, ‫ از پا انداختن‬az pā andāxtan.
gasavaTebuli (gasavatebuli) ‫خسته‬ ‫ خیلی‬xeyli
xaste, ‫ درمانده‬darmande.
gasavali (gasavali) ‫ عبورگاه‬obur gar. ◊ ~ kari ‫درب‬
1
‫ عبوری‬darb-e oburi.
gasavali2 (gasavali)1. ‫ هزینه‬hazine, ‫ خرج‬xarj, ‫مصرف‬
masraf,2. ‫ ارزش‬arzeš.
gasavleli (gasavleli) ‫ عبورگاه‬obur gāh, ‫گذارگاه‬
gozār gāh, ‫ معبر‬ma’bar.
gasazomi (gasazomi)1. ‫ سنجیدنی‬sanjidani, ‫اندازه‬
‫ گرفتنی‬andāze gereftani,2. ‫ وسیله سنجیدن‬vasile-ye
sanjidan.
gasazrdeli (gasazrdeli) ‫ بزرگ کردنی‬bozorg kardani,
‫ پرورش دادنی‬parvareš dādani. gasazrdelad ‫برای‬
‫ پرورش دادن‬barā-ye parvareš dādan.
gasaTavebeli (gasatavebeli) ‫شدنی‬ ‫ تمام‬tamām
šodani.
gasaTbobi (gasatbobi) ‫ گرم کردنی‬garm kardani, ...
‫ گرم کردن‬garm k. gasaTbobad ‫ برای گرم کردن‬barā-
ye garm k.
gasaTvaliswinebeli (gasatvalis-winebeli) ‫در نظر‬
‫ گرفتنی‬dar nazar gereftani.
gasaTleli (gasatleli) ‫ تراشیدنی‬tarāšidani.
gasaToxni (gasatoxni) )‫ تیشه (زدنی‬tiše (zadani).
gasaTrevi (gasatrevi) ‫ کشاندنی‬kešāndani.
gasaTqvefi (gasatkvefi) ‫ هم زدنی‬ham zadani.
gasaTxovari (gasatxovari) ‫ بی شوهر‬bi šowhar, ‫شوهر‬
)‫ دادنی (کردنی‬šowhar dādani (kardani).
gasaTxreli (gasatxreli) ‫ کندنی‬kandani, ‫مستحق‬
‫ کندن‬mostahaγγ-e kandan.
gasakeTebeli (gasaketebeli) ‫ درست کردنی‬dorost
kardani, ‫ آماده کردنی‬āmāde kardani, ‫تعمیر کردنی‬
ta’mir kardani. kasakeTeblad ‫برای درست کردن‬
barāy-e dorost k, ‫ برای تعمیر کردن‬barāy-e ta’mir k.
gasakveTi (gasakveti) ‫ شکافتنی‬šekāftani, ‫قطع کردنی‬
γat’ kardani, ‫ بریدنی‬boridani.
gasakvirveli (gasakvirveli) ‫ تعجب آور‬ta’job āvar,
‫ حیرت انگیز‬heyrat angiz, ‫ عجیب‬ajib.
gasakviri (gasakviri) ‫ عجیب‬ajib.
gasakiTxavi (gasakitxavi) ‫ بخشیدنی‬baxšidani,
‫ مستحق عفو کردن‬mostahaγγ-e afv k.
gasakreWi (gasakreyi) ‫ قیچی کردنی‬γeyči k, ‫اصالح‬
‫ کردنی‬eslāh kardani.
gasakurnavi (gasakurnavi) 1. ‫ درمان کردنی‬darmān
kardani, ‫ عالج کردنی‬elāj kardani. 2. ‫وسیله درمان کردن‬
vasile-ye darmān k.
gasalanZRavi (gasalanZγavi) ‫مستحق سرزنش کردن‬
mostahaγγ-e sarzaneš k, ‫کردنی‬ ‫ مالمت‬malāmat
kardani.
gasalaxavi (gasalaxavi) ‫ مستحق تنبیه بدنی‬mostahaγγ-e
tanbih-e badani, ‫ کتک زدنی‬kotak zadani, ‫مستحق کتک‬
‫ خوردن‬mostahaγγ-e kotak xordan.
gasalesavi (gasalesavi) ‫ تیز کردنی‬tiz kardani, ‫کند‬
kond.
gasalkldevebuli (gasalkldevebuli) ‫محکم‬
mohkam, ‫ صخره مانند شدن‬saxr-e mānand šode.
gasamagrebeli (gasamagrebeli) ‫کردنی‬ ‫محکم‬
mohkam kardani, ‫ مستحق استحکام‬mostahaγ-e
estehkām.
gasamarglavi (gasamarglavi) ‫ تیشه زدنی‬tiše zadani,
‫ وجین کردنی‬vajin kardani.

gasamarTavi (gasamartavi) ‫ راست کردنی‬rāst kardani,
‫ برپا داشتنی‬bar pā dāštani.
gasamarTleba (gasamartleba) ‫ قضاوت کردن‬γazāvat
k, ‫ محاکمه کردن‬mohākeme k.
gasamarTlebeli (gasamartlebeli) ‫کننده‬ ‫تبرئه‬
tabra’e konande, ‫ حکم برائت‬hokm-e barā’at.
gasameorebeli (gasameorebeli) ‫ تکرار کردنی‬tekrār
kardani. gasameoreblad ‫ برای تکرار کردن‬barāy-e
tekrār k.
gasapvna (gasapvna) ‫ صابون زدن‬sābun zadan.
gasamzeurebeli (gasamzeurebeli) ‫آفتاب دادنی‬
gasapnuli (gasapnuli) ‫ صابون زده شده‬sābun zade
āftāb dādani, ‫ تحت نور خورشید گذاشتنی‬that-e mur-e
xoršid gozāštani. gasamzeureblad ‫برای آفتاب‬
‫ دادن‬baray-e āftāb dādan.
gasamJRavnebeli (gasamžγavnebeli) 1. ‫ظاهر‬
‫ کردنی‬zāher kardani. 2. )‫ دوای ظهور (عکس‬davāy-e
zohur (-e aks). gasamJRavneblad ‫برای ظاهر کردن‬
bāray-e zāher k.
gasamravlebeli (gasamravlebeli) ‫تکثیر کردنی‬
)‫ (دادنی‬taksir kardani (dādani). gasamravleblad
‫ برای تکثیر‬barāy-e taksir.
gasamrjelo (gasamrJelo) ‫ انعام‬en’ām, ‫ پاداش‬pādāš,
‫ حق الزحمه‬haγγ-ol- zahme.
gasamtyunari (gasamtKunari) ‫ دروغگو‬doruγ gu,
‫ نادرست‬nā dorost.
gasamwarebeli (gasamwarebeli) ‫ تلخ کردنی‬talγ
kardani, ‫ به روز سیاه نشاندنی‬be ruze siyāh nešāndani.
gasamxedroeba (gasamxedroeba) )‫نظامی کردن (شدن‬
nezāmi k (šodan).
gasamxedroebuli (gasamxedroebuli) ‫نظامی شده‬
nezāmi šode, ‫ شبه نظامی‬šebh-e nezāmi.
gasamxiarulebeli (gasamxiarulebeli)1. ‫شاد‬
‫ کردنی‬šād kardani, ‫ مستحق خوشحال کردن‬mostahaγγ-e
xošhāl k,2. ‫ خوشحال کننده‬xošhāl konande.
gasamxnevebeli (gasamxnevebeli) ‫مستحق زنده دلی‬
mostahaγγ-e zende deli, ‫ روح بخش‬ruh baxš.
gasanadgurebeli (gasanadgurebeli) ‫ویران‬
‫ کردنی‬virān kardani, ‫ خراب کردنی‬xarāb kardani.
gasanadgureblad ‫ برای ویران کردن‬barā-ye virān k.
gasanaTebeli (gasanatebeli)1. ‫ روشن کردنی‬rowšan
kardani, ‫ منور کردنی‬monavvar kardai,2. ‫روشن کننده‬
rowšan konande, ‫ نور دهنده‬nur dādan-de.
gasanaRdebeli (gasanaγdebeli) 1. ‫ نقد کردنی‬naγd
kardani. 2. ‫ پرداخت کننده‬pardāxt konande, ‫انجام‬
‫ دهنده‬anjām dahande.
gasanawilebeli (gasanawilebeli) ‫تقسیم کردنی‬
taγsim kardani. gasanawileblad ‫برای تقسیم‬
‫ کردن‬barāy-e taγsim k.
gasaniavebeli (gasaniavebeli) 1. ‫ هوا دادنی‬havā
qarTul-sparsuli leqsikoni 107
dādane, ‫ هوا تازه کردنی‬havā taze kardani. 2. ‫هوا دهنده‬
havā dahande.
gasaocari (gasaocari) ‫انگیز‬ ‫ حیرت‬heyrat angiz,
‫ عجیب‬ajib.
gasaoxrebeli (gasaoxrebeli) ‫شونده‬ ‫ تاراج‬tārāj
šavande, ‫ از بین رونده‬az beyin ravarde.
gasaparsavi (gasaparsavi) 1. ‫ تراشیدنی‬tarāšidani. 2.
‫ تراشیده‬tarāšide.
šode, ‫ صابون خورده‬sābun xorde.
gasaprialebeli (gasaprialebeli)1. ‫صیقل دهنده‬
seyγal dahande, ‫ پاک کننده‬pāk konande, ‫صیقل دهنده‬
seyγal dahande,2. ‫ پاک کردنی‬pāk kardani.
gasarandavi (gasarandavi) ‫ رنده کردنی‬rande kardani.
gasarandavad ‫ برای رنده کردن‬barāye rande k.
gasarbeni (gasarbeni) ‫ دویدنی‬davidani.
gasareki (gasareki) ‫ راندنی‬rāndani.
gasarecxi (gasarecxi) ‫ شستنی‬šostani.
gasarTobi (gasartobi) ‫ سرگرم کننده‬sargam konande,
‫ سرخوش کننده‬sar xoš konande.
gasarigebeli (gasarigebeli) ‫ مرتب شدنی‬morattab
šodani, ‫ مرتب کردنی‬morattab kardani.
gasarkvevi (gasarkvevi) ‫ معلوم کردنی‬ma’lum
kardani, ‫ مشخص کردنی‬mošaxxas kardani.
gasarCevi (gasarčevi) 1. ‫ تمیز کردنی‬tamiz kardani.
2. ‫ تقسیم بندی کردنی‬taγim kardani ‫ جور کردنی‬jur
kardani. 3. ‫ تمیز کن‬tamiz kon. 4. ‫ تقسیم کننده‬taγsim
konande.
gasasaRebeli (gasasaγebeli). 1. ‫ فروختنی‬foruxtani,
‫ آب کردنی‬āb kardani. 2. ‫فروختن‬ ‫ محل‬mahall-e
foruxtan.
gasaseirnebeli (gasaseirnebeli) 1. ‫کننده‬ ‫تفریح‬
tafrih konande. 2. ‫ تفریح گاه‬tafrih gāh.
gasasvleli (gasasvleli) ‫ خروجی‬xoruji, ‫خروج گاه‬
xoruj gāh.
gasasinji (gasasinJi) 1. ‫ مستحق سنجیدن‬mostahaγγ-e
sanjidan, ‫ امتحان کردنی‬emtehān kardani. 2. ‫وسیله‬
‫ سنجش‬vasile-ye sanješ.
gasasroli (gasasroli) ‫ پرتاب کردنی‬partāb kardani,
‫ شلیک کردنی‬šelik kardani.
gasastumrebeli (gasastumrebeli) 1. ‫بدرقه کردنی‬
badraγe kardani. 2. ‫ پس دادنی‬pas dādani.
gasasuqebeli (gasasukebeli) ‫کردنی‬ ‫ فربه‬farbe
kardani, ‫ چاق کردنی‬čāγ kardani.
gasasworebeli (gasasworebeli) ‫ اصالح کردنی‬eslāh
kardani, ‫ تصحیح کردنی‬tashih kardani.
108 qarTul-sparsuli leqsikoni
gasasxlavi (gasasxlavi) ‫ اصالح کردن گل و تاک‬eslāh
kardan gol-o-tāk, )‫ زدنی (شاخه ها‬zadani (šāxehā).
gasatani (gasatani) ‫ بردنی‬bordani.
gasatexi (gasatexi) ‫ شکستنی‬šekastani, ‫خرد کردنی‬
xord kardani.
gasatyavebeli (gasatKavebeli) 1. ‫ پوست کردنی‬pust
kardani. 2. )‫ وسیله پوست کردن (چاقو‬vasile-ye pust
k (čaγu).
gasatyepi (gasatKepi) ‫ له کردنی‬leh kardni.
gasatyorcni (gasatKorcni) 1. ‫ دور پرتاب کردنی‬dur
partāb kardan i, ‫ دور شلیک کردنی‬dur šelik kardani .
2. ‫ پرتاب کردنی‬partāb kardani.
gasauToebeli (gasautoebeli) ‫ اتو کردنی‬otu kardani.
gasaumjobesebeli (gasaumJobesebeli) ‫بهتر کردنی‬
behtar kardani, ‫… … بهتر کردن‬behtar k.
gasauqmebeli (gasaukmebeli) ‫ کنسل کردنی‬kansel
kardani, ‫ لغو کردنی‬laγv kardani.
gasafantavi (gasafantavi) ‫کردنی‬ ‫ پخش‬paxš
kardani, ‫ گستراندنی‬gostarāndani.
gasafarToebeli (gasafartoebeli) 1. ‫عریض کردنی‬
ariz kardani. 2. ‫ عریض کننده‬ariz konande.
gasafeni (gasafeni) ‫ آویختنی‬āvixtani, ‫گاه‬ ‫آویختن‬
āvixtan gāh.
gasafreni (gasafreni) 1. ‫ پرواز کردنی‬arvāzp ardani.
2. ‫پرواز کردن‬. arvāz k.
gasafrTxilebeli (gasafrtxilebeli) ‫هشدار دادنی‬
hošdar dādani, ‫دادن‬ ‫هشدار‬ ‫ مستحق‬mostahaγγ-e
hošdār dādan.
gasafuWebeli (gasafuyebeli) ‫شدنی‬ ‫ خراب‬xarāb
šodani, ‫ فاسد شدنی‬fāsed šodani.
gasaqani (gasakani) 1. ‫ میدان‬meydān, ‫ فضا‬fazā. 2.
‫ وسیله حرکت آزادانه‬vasile-ye harkat-e āzādāne.
gasaqanebeli (gasakanebeli) ‫دادنی‬ ‫ تکان‬takān
dādani.
gasaqarvebeli (gasakarvebeli) 1. ‫فراموش کردنی (درد‬
)‫ اندوه‬،‫ و غم‬farāmuš kardani (dard, γam, anduh). 2.
‫از یاد برنده‬az yād barande.
gasaqiravebeli (gasakiravebeli) ‫ کرایه کردنی‬kerāye
kardani, ‫ کرایه دادنی‬kerāye dādani.
gasaqiraveblad (gasakiraveblad) ‫برای کرایه دادن‬
)‫ (کردن‬barāy-e kerāye dādan (k.).
gasaqirdavi (gasakirdavi) ‫کردن‬ ‫ مسخره‬masxare
kardan, ‫ مستحق مسخره‬mostahaγγ-e masxare.
gasaqrobi (gasakrobi)1. ‫ خاموش کردنی‬xāmuš
kardani,2. ‫ خاموش کننده‬xāmuš konande.
gasaqurdavi (gasakurdavi) ‫ دزدیدنی‬dozdidani,
‫ مستحق سرقت‬mostahaγγ-e serγat.
gasaqcevi (gasakcevi) 1. ‫ فرار کردنی‬farār kardani. 2.
‫… … فرارکردن‬farār kardan.
gasaReba (gasaγeba)1. ‫ فروختن‬foruxtan, ‫آب کردن‬
āb kardan, ‫ دست به سر کردن‬dast be sar kardan,2.
‫استعمال‬este’māl.
gasaRebi (gasaγebi) 1. ‫ باز کردنی‬bāz kardani. 2. ‫کلید‬.
kelid.
gasaRebuli1 (gasaγebuli) ‫ فروخته شده‬foruxe šode,
‫استعمال شده‬este’māl šode.
gasaRebuli2 (gasaγebeli) ‫یافته‬ ‫ بهبودی‬behbudi
yāfte, ‫ سالم شده‬sālem šode.
gasaRviZebeli (gasaγviZebeli) 1. ‫ بیدار کردنی‬bidār
kardani. 2. ‫ بیدار کننده‬bidār konande.
gasayari (gasaKari) 1. ‫ محل انشعاب‬mahall-e enše’āb,
‫ نقطه جدا شدن‬noγte jodā šodan. 2. ‫زمان تفکیک‬
)‫ (انشعاب‬zamān-e tafkik (enše’āb).
gasayvani (gasaKvani) ‫ بردنی‬bordani, ‫ کشیدنی‬kešidani.
gasayidi (gasaKidi) ‫ فروختنی‬foruxtani, ‫ فروشی‬foruši.
gasayolebeli (gasaKolebeli) ‫ همراه کردنی‬harāh
kardani.
gasayofi (gasaKofi) 1. ‫ تقسیم کردنی‬taγsim kardani,
‫ جدا جدا کردنی‬jodā jodā kardni. 2. ‫ مقسوم‬maγsum.
gasayreli (gasaKreli) 1. ‫ جدا کردنی‬jodā kardani,
‫ دور کردنی‬dur kardani. 2. ‫ بند کردنی‬band kardani.
gasayuCebeli (gasaKučebeli) 1. ‫ تسکین دادنی‬taskin
dādani. 2. ‫ مسکن‬mosakken.
gasaSenebeli (gasašenebeli) ‫کردنی‬ ‫آباد‬ ābād
kardani.
gasaSvebi (gasašvebi) 1. ‫ رها کردنی‬rahā kardani. 2.
‫ تولید کردنی‬towlid kardani.
gasaSleli (gasašleli) ‫کردنی‬ ‫ پاک‬pāk kardani,
‫ زدودنی‬zodudani.
gasaSrobi (gasašrobi) 1. ‫ خشکیدنی‬xoškidani, ‫خشک‬
‫ کردنی‬xošk kardani. 2. ‫ جای خشک کردن‬jāy-e xošk k.
gasaSterebeli (gasašterebeli) ‫ حیرت انگیز‬heyrat
angiz.
gasaCarxavi (gasačarxavi) ‫ چرخ کردنی‬čarx kardani,
‫ تیز کردنی‬tiz kardani.
gasaCaRebeli (gasačaγebeli) ‫ روشن کردنی‬rowšan
kardani.
gasaCeni (gasačeni) ‫ پدید آوردنی‬padid āvardani, ‫ظاهر‬
‫ کردنی‬zāher kardani.
gasaCerebeli (gasačerebeli) 1. ‫ باز داشتنی‬bāz
dāštani, ‫ ترمز کردنی‬tormoz kardani. 2. ‫ ایستگاه‬istgāh.
gasaCexi (gasačexi) ‫ بریدنی‬boridani, ‫ قطع کردنی‬γat’
kardani.
 qarTul-sparsuli leqsikoni 109

gasaCivreba (gasačivreba) 1. ‫ شکایت کردن‬šekāyat k, gasawvevi (gasawvevi) 1. ‫ مشمول‬masmul. 2. ‫مرکز‬

‫ اعتراض کردن‬e’terāz k. 2. ‫ به استیناف دادن‬be estināf ‫ مشمولین‬markaz-e mašmulin, ‫حوزۀ سرباز گیری‬
dādan, ‫ تقاضای تجدید نظر کردن‬taγāzāy-e tajdid-e howze-ye sarbāz giri.
nazar k. gasawvrilebeli (gasawvrilebeli) ‫ خرد کردنی‬xord
gasaCivrebuli (gasačivrebuli) ‫ واخواست شده‬vāxāst kardani.
šode, ‫ به استیناف داده شده‬be estināf dāde šode. gasawiravi (gasawiravi) ‫ قربانی کردنی‬γorbāni
gasaCuqreba (gasačukreba) ‫ هدیه کردن‬hediye k, kardani, ‫ فدا کردنی‬fedā’ kardani.
‫ بخشیدن‬baxšidan, ‫ اعطاء کردن‬e’tā’ k. gasawmendi (gasawmendi) 1. ‫ پاک کردنی‬pāk kardani,
gasaCuqrebuli (gasačukrebuli) ‫ اهدایی‬ehdāyi, ‫ تمیز کردنی‬tamiz kardani. 2. ‫ پاک کن‬pāk kon.
‫اعطائی‬e’tā’i. gasawuravi (gasawuravi) ‫ آب کشیدنی‬āb kešidani.
gasaCxreki (gasačxreki) 1. ‫ تفتیش کردنی‬taftiš gasawyveti (gasawKveti) ‫ کشتنی‬koštani. ◊ Tqve
kardani. 2. ‫ وسیله تفتیش‬vaslile-ye taftiš. gasawyvetebo! ‫ تو بمیری‬to bemiri.
gasacelavi (gasacelavi) ‫ زدنی‬zadani, ‫کردنی‬ ‫درو‬ gasawylebuli (gasawKlebuli) )‫ حقیر (شده‬haγir
derow kardani. (šode).
gasacemi (gasacemi) ‫ دادنی‬dādani, ‫کردنی‬ ‫پرداخت‬ gasawyobi (gasawKobi) ‫ ترتیب دادنی‬tartib dādani,
pardāxt kardani. ‫ منظم کردنی‬monazzam kardani, ‫ گذاشتنی‬gozāštani.
gasacveTi (gasacveti) ‫ پاره کردنی‬pāre kardani, ‫خراب‬
gasaWimi(gasayimi) ‫ کشیدنی‬kešidani, ‫محکم کردنی‬
‫ کردنی‬xarāb kardani, ‫ فرسوده کردنی‬farsude kardani. mohkam kardani.
gasacvleli (gasacvleli) ‫کردنی‬ ‫ مبادله‬mobādele gasaWiri (gasayiri) ‫ نیاز مندی‬niyāz mandi, ‫مضیقه‬
kardani. maziγe, ‫ مشکل‬moškel, ‫ مصیبت‬mosibat, ‫ درد‬dard.
gasacivebeli (gasacivebeli) 1. ‫کردنی‬ ‫ سرد‬sard gasaWreli (gasayreli) ‫ قطع کردنی‬γat’ karda-ni.
kardani, ‫ خنک کردنی‬xonak kardani. 2. ‫سرد کننده‬
sard konande. gasaWyleti (gasayKleti) ‫ له کردنی‬leh karda-ni.

gasacinebeli (gasacinebeli) ‫ خنده آور‬xande āvar, gasaxalisebeli (gasaxalisebeli) ‫ خوش کننده‬xoš

‫ خندیدنی‬xandidani. konande, ‫ باال برنده روحیه‬bālā barande-ye ruhiye.
gasacini (gasacini) ‫ خنده آور‬xande āvar, ‫خنده دار‬ gasaxareli (gasaxareli) ‫ خوش کردنی‬xoš kardani,
xandedār. ‫ مسرور کردنی‬masrur kardani.
gasacnobi (gasacnobi) )‫(شدنی‬ ‫کردنی‬ ‫ آشنا‬āšnā gasaxdeli (gasaxdeli) 1. ‫ لباس کندنی‬lebās-e
kardani (šodani). ‫ا‬ kandani. 2. ‫( (کسی) لخت کردنی‬kas-e) loxt kardani.
3. ‫ رخت کنی‬raxt kani.
gasacodavebuli (gasacodavebuli) ‫ حقیر شده‬haγir
šode. gasaxelebeli (gasaxelebeli) ‫ عصبانی کردنی‬asabāni
kardani, ‫ به خشم آوردنی‬be xašm āvarda-ni.
gasacreli (gasacreli) 1. ‫ الک کردنی‬alak kardani,
‫ غربال کردنی‬γorbāl kardani. 2. ‫ الک‬alak, ‫ غربال‬γarbāl. gasaxerxi (gasaxerxi) ‫ اره کردنی‬arre kardani.

gasacxelebeli (gasacxelebeli) ‫ گرم کردنی‬garm gasaxvevi (gasaxvevi) ‫ پیچیدنی‬pičidani.

kardani. gasaxleba (gasaxleba) ‫ کوچ دادن‬kuč dādan, ‫بیرون‬
gasaZlebi (gasaZlebi) ‫کردنی‬ ‫ تحمل‬tahammol ‫ راندن‬birun rāndan, ‫ بیرون کردن‬birun k, ‫کوچاندن‬
kardani, ‫ طاقت‬tāγat kučāndan.
gasaZlierebeli (gasaZlierebeli) ‫کردنی‬ ‫تقویت‬ gasaxmobi (gasaxmobi) 1. ‫ خشک کردنی‬xošk kardani.
taγviyyat kardani. 2. ‫ جای خشک کردن‬jāye xošk k.
gasaZromi (gasaZromi) ‫ نفوذ کردنی‬nofuz kardani, gasaxsenebeli (gasaxsenebeli) ‫ به یاد آوردنی‬be yād
‫ رخنه کردنی‬raxne kardani. āvardani.
gasaZRomi (gasaZγomi) 1. ‫ سیر کردنی‬sir kardani. 2. gasaxsneli (gasaxsneli) 1. ‫ وسیله باز کردنی‬vasileye
‫ سیر کننده‬sir konande. 3. ‫ خوراک‬xorāk. bāz kardani. 2. ‫ باز کن‬bāz kon.
gasawevi (gasawevi) ‫ پهن کردنی‬pahn kardani, ‫گستردنی‬ gasaxurebeli (gasaxurebeli) 1. ‫ داغ کردنی‬dāγ
gostardani. kardani. 2. ‫ وسیله داغ کردن‬vasile-ye dāγ k.
gasaweri (gasaweri) 1. ‫ نوشتن‬neveštan. 2. ‫نوشتنی‬ gasajavrebeli (gasaJavrebeli) ‫ناراحت کردنی‬
neveštani. nāhārat kardani.
110 qarTul-sparsuli leqsikoni

gasajansaRebeli (gasaJansaγebeli) 1. ‫شفا دادنی‬ gaskvnili (gaskvnili) ‫ گره شده‬gereh šode.

šafā’ dādani, ‫ درمان کردنی‬darmān kardani. 2. ‫دارو و‬ gasma (gasma) ‫( (خط) کشیدن‬xatt) kešidan. ◊ xazis ~
‫ غیره‬dāru va γeyre. ‫ تأکید کردن‬tā’kid k.
gasajoxi (gasaJoxi) ‫ مستحق کتک خوردن‬mostahaγγ-e gasmuli (gasmuli) ‫( (خط) کشیده شده‬xatt-e) kešide
kotak xordan. šode, ‫ تأکید شده‬tā’kid šode, ‫ تأکیدی‬tā’kidi.
gaseirneba (gaseirneba) ‫ قدم زدن‬γadam zadan, ‫تفریح‬ gasresa (gasresa) ‫ له کردن‬leh k, ‫ خورد کردن‬xord k,
)‫ (کردن‬tafrih (k.), ‫ گشت زدن‬gašt zadan, )‫گردش (کردن‬ ‫ نابود کردن‬nābud k, ‫ پایمال کردن‬pāyemāl k.
gardeš (k.), )‫ هوا خوری (کردن‬havā xori (k.).
gasresili (gasresili) ‫ له شده‬leh šode, ‫ خرد شده‬xord
gaserili (gaserili) ‫ کمی بریده شده‬kami boride šode. šode.
gasesxeba (gasesxeba) ‫ وام دادن‬vām dādan. gasrola (gasrola) ‫ شلیک کردن‬šelik (k) ‫تیراندازی‬
gasesxebuli (gasesxebuli) ‫ به وام داده شد‬be vām )‫ (کردن‬tir andāzi (k), ‫ تیر خالی کردن‬tir xali k, ‫پرتاب‬
dāde šode. ‫ کردن‬partāpb k.
gasveleba (gasveleba) ‫ تر کردن‬tar k, ‫ خیس کردن‬xis k. gasrolili (gasrolili) ‫ شلیک شده‬šelik šode, ‫پرتاب‬
gasveneba (gasveneba) 1. ‫ دفن کردن‬dafn k, ‫به خاک‬ ‫ شده‬partāb šode.
‫ سپردن‬be xāk sepordan. 2. ‫ به خاک سپاری‬be xāk gastriti (gastriti) ‫ التهاب معده‬eltehāb-e me’de,
sepāri. ‫ گاستریت‬gāstrit.
gasvla (gasvla) )‫ رفتن (بیرون‬raftan (birun), ‫حرکت‬ gastroli (gastroli) ‫ برنامه هنری‬barnāme-ye
‫ کردن‬harkat k. gadis ‫ میرود‬miravad, gava ‫خواهد‬ honari.
‫ رفت‬xāhad raft; gavdivar ‫ می روم‬miravam; gastroliori (gastroliori) ‫ هنرپیشه‬honar piše,
gavedi ‫( (بیرون) رفتم‬birun) raftam; gavida )‫(بیرون‬ ‫ عضو برنامه هنری‬honar piše-ye ozv-e barnāme-ye
‫( رفت‬birun) raft. ◊ matareblis gasvla (‫)رفتن‬ honari.
(raftan-e) ‫ حرکت قطار‬xarkat-e γatār.
gastronomi (gastronomi) 1. ‫ اغذیه فروشی‬aγziye
gasvra (gasvra) )‫ کثیف کردن (شدن‬kasif k (šodan), foruši. 2. ‫ اغذیه شناس‬aγzi-e šenās.
)‫ آلوده کردن (شدن‬ālude k (šodan), )‫لکه دار کردن (شدن‬
gastronomia (gastronomia) ‫ شعبه اغذیه فروشی‬šo’be-
lake dar k (šodan).
ye aγziye foruši.
gasvrili (gasvrili) )‫ کثیف (شده‬kasif (šode), ‫آلوده‬
ālude. gastronomiuli (gastronomiuli) ‫مغازه اغذیه‬
‫ … فروشی‬maγāzi-ye aγziye foruši, ‫گاسترونومیک‬
gasiveba (gasiveba) )‫ ورم (کردن‬varam (k), ‫باد کردن‬ gāstronomik.
bad k. sivdeba ‫ ورم می کند‬varm mikonad.
gastumreba (gastumreba)1. ‫ بدرقه کردن‬badraγe k,
gasivebuli (gasivebuli) ‫ متورم‬motavarrem, ‫باد کرده‬ ‫ اعزام کردن‬e’zām k, ‫ اعزام داشتن‬e’zam dastan,2. ‫باز‬
bād karde. ‫ پرداخت‬bāz pardāxt. ◊ valis ~ ‫ باز پرداخت وام‬bāz
gasinjva (gasinJva) ‫ سنجش‬snješ, ‫ سنجیدن‬sanjidan, pardāxte vām.
‫ چشیدن‬čašidan, ‫ امتحان کردن‬emtahān k, ‫آزمودن‬ gastumrebuli (gastumrebuli) 1. ‫ بدرقه شده‬badraγ-e
āzmudn. šode, ‫ اعزام شده‬e’zām šode. 2. ‫ باز پرداخت شده‬bāz
gasinjuli (gasinJuli) ‫ آزموده شده‬āzmude šode, pardāxt šode.
‫ امتحان شده‬emtehān šode, ‫ سنجیده شده‬sanjide šode, gasuleleba (gasuleleba) ‫ احمق شدن‬ahmaγ šodan,
‫ چشیده شده‬čašide šode. ‫ نادان شدن‬nādān šodan, ‫ نادانی‬nādāni, ‫سرگشته شدن‬
gasi puli (gasipuli) ‫ لیز‬laz, ‫ لغزان‬laγzān, ‫صاف صاف‬ sargašte šodan.
sāf-e sāf. gasulelebuli (gasulelebuli) )‫ احمق (شده‬ahmaγ
gasisxlianeba (gasisxlianeba) )‫خونین کردن (شدن‬ šode, ‫ سرگشته‬sargašte.
xunin k (šodan). gasuli (gasuli) ‫ گذشته‬gozaste, ‫ رد شده‬radd šode, ‫ماضی‬
gasisxlianebuli (gasisxlianebuli) )‫خونین (شده‬ māzi. ◊ gasuli weli‫ سال گذشته‬sāl-e gozašte.
xunin (šode). gasuliereba (gasuliereba) ‫ روح دمیدن‬ruh damidan,
gaskdoma (gaskdoma) ‫ ترکیدن‬tarkidan, ‫ترک برداشتن‬ )‫ روح دار کردن (شدن‬ruhdār k (šodan), )‫زنده کردن (شدن‬
tarak bardāštan, ‫ منفجر شدن‬monfajer šodan, ‫بیش از‬ zede k (šodan).
‫ حد خوردن‬biš az hadd xordan. ◊ gulze ~ ‫خیلی‬ gasulierebuli (gasulierebuli) ‫جاندار‬ jāndār,
‫ گریستن‬xeyli gerestan. ‫ روح دار‬ruhdār.

gasufTaveba (gasuftaveba) ‫ پاکی‬pāki, ‫ تمیزی‬tamizi,
‫ پاک کردن‬pāk k, ‫ تمیز کردن‬tamiz k, ‫ تصفیه کردن‬tasfiye
k, ‫ پاکسازی کردن‬pāksazi k.
gasufTavebuli (gasuftavebuli) ‫ تمیز شده‬tamizi
šode, ‫ پاک‬pāk.
gasuqeba (gasukeba) )‫ چاق کردن (شدن‬čāγ k, (šodan),
‫ پروراندن‬parvarāndan, )‫ فربه کردن (شدن‬fahbe k
(šodan).
gasuqebuli (gasukebuli) ‫ چاق‬čāγ, ‫ فربه‬farbe.
gasqeleba (gaskeleba) 1. )‫ کلفت کردن (شدن‬koloft k
(šodan), )‫ ضخیم کردن (شدن‬zaxim k (šodan). 2. ‫غلیظ‬
)‫ کردن (شدن‬γaliz k (šodan). 3. )‫ انبوه کردن (شدن‬anbuh
k (šodan), ‫ کلفتی‬kolofti, ‫ ضخیمی‬zaximi, ‫انبوهی‬
anduhi.
gasqelebuli (gaskelebuli) 1. )‫ ضخیم (شده‬saxim
(šode), ‫ کلفت شده‬koloft šode. 2. ‫ غلیظ‬γaliz. 3. ‫انبوه شده‬
anbuh šode.
gaswvriv (gaswvriv) ‫ در طول‬dar tu-e, ‫ در امتداد‬dar
emtedād.
gasworeba (gasworeba) 1. )‫ راست کردن (شدن‬rāst k
(šodan). 2. )‫ اصالح کردن (شدن‬eslāh k (šodan). 3.
)‫ پرداخت کردن (وام‬pardāxt kardan (-e vām).
gasworebuli (gasworebuli) 1. ‫ مستقیم‬mostaγim,
‫ راست شده‬rāst šode. 2. ‫ اصالح شده‬eslāh šode. 3. )‫(وام‬
‫( پرداخت شده‬vām-e) pardāxt šode.
gaswreba (gaswreba) ‫ جلو افتادن‬jelow oftādan, ‫پیشی‬
‫ گرفتن‬piši gereftan, ‫ جلو بودن‬jelow budan.
gasxepa (gasxepa) ‫ قطع کردن‬γat’ k, )‫بریدن (تکه تکه‬
boridan (-e teke teke) ‫ دو نیم کردن‬do nim k.
gasxviseba (gasxviseba)1. )‫مال دیگر کردن (شدن‬
māl-e digar k (šodan). ‫ فروختن‬foruxtan. 2. ‫به مالکیت‬
)‫ دیگری دادن (در آمدن‬be mālekiyyat-e digari dādan
(dar āmadan), ‫ فروختن‬foruxtan.
gasxvisebuli (gasxvisebuli) 1. ‫به مالکیت کسی در‬
‫ آمده‬be mālekiyyat-e kasi darāmade. 2. ‫فروخته شده‬
foruxte šode.
gasxvla (gasxvla) ‫ کوتاه کردن‬kutāh k, ‫قیچی کردن‬
γeyči k.
gasxivosneba (gasxivosneba) ‫ تابناک شدن‬tābnāk
šodan, ‫ مشعشع شدن‬moš’aša’ šodan, ‫ تابناکی‬tāb nāki,
‫ روشنی‬rowšani, ‫ درخشندگی‬deraxšandeg, ‫مشعشعی‬
moš’aša’i.
gasxivosnebuli (gasxivosnebuli) )‫مشعشع (شده‬
mošaša’ (šode), ‫ تابناک‬tābnāk ‫ درخشنده‬deraxšande.
gasxltoma (gasxltoma) ‫ لیز خوردن‬liz xordun,
‫ لغزیدن‬laγzidan, ‫ افتادن‬oftādan.
gasxluli (gasxluli) ‫ کوتاه شده‬kutāh šode, ‫اصالح شده‬
eslāh šode.
qarTul-sparsuli leqsikoni 111
gatalaxianeba (gatalaxianeba) ‫ گل آلودی‬gel āludi,
)‫ گل آلود کردن (شده‬gel ālud k (šode).
gatalaxianebuli (gatalaxianebuli) ‫ گل آلود شده‬gel
ālud šode.
gatana1 (gatana) 1. ‫( (بیرون) بردن‬birun) bordan, 2.
)‫ تحمل (کردن‬tahammol k, ‫ طاقت کردن‬tāγat (k).
gatana2 (gatana) ‫ ادامه یافتن‬edāme yāftan, ‫به درازا‬
‫ کشیدن‬be derāzā kešidan.
gataneba (gataneba) ‫ بردن‬bordan.
gatanebuli (gatanebuli) )‫ برده (شده‬borde (šode).
gatanili (gatanili) )‫ برده (شده‬borde (šode). ◊ qaris
~ ‫ باد برده‬bād borde.
gatanjva (gatanJva) ‫ اذیت کردن‬aziyyat k., ‫محنت دادن‬
mehnat dādan.
gatanjuli (gatanJuli) ‫ محنت کشیده‬mehnat kešide.
gatareba (gatareba) 1. ‫ عملی کردن‬amali k, ‫عملی شدن‬
amali šodan. 2. ‫ برگذار کردن‬bargozār k, ‫برگذار شدن‬
bargozār šodan, ‫انجام‬anjam, )‫ اجرا (کردن‬ejra (k). 3.
‫ گذراندن‬gozarāndan, )‫ عبور (دادن‬obur (dādan).
gatarebuli (gatarebuli) 1. ‫ عملی شده‬amali šode,
‫ اجرا شده‬ejra šode. 2. ‫ گذرانده شده‬gozārande šode. 3.
‫ عبور داده شده‬obur dāde šode.
gataceba (gataceba) 1. ‫ ربودن‬robudan. 2. ‫ دل دادن‬ded
dādan, ‫ عالقه مند شدن‬elāγe mand šodan, ‫عالقه داشتن‬
elāγe daštan, ‫ دل بستگی‬delbastegi, ‫ شیفتگی‬šiftegi.
gatacebiT ‫ با کمال میل‬bā kāmal-e meyl, ‫با شور و‬
‫ شوق قلبی‬ba šur-o-šowγ-e γalbi, ‫ با شیفتگی‬bā šiftegi.
gatacebuli (gatacebuli) ‫ دل بسته‬delbaste, ‫شیفته‬
šifte, ‫ مشتاق‬moštāγ.
gateva (gateva) ‫ جا گرفتن‬jā gereftan, ‫ وارد شدن‬vāred
šodan.
gatena (gatena) ‫انباشتن‬andāštan, ‫ پر کردن‬por k, ‫شارژ‬
‫ کردن‬šārž k.
gatenili (gatenili) ‫ پر‬por, ‫ شارژ شده‬šārž šode.
gatexili (gatexili) ‫ شکسته‬šekaste, ‫ خرد شده‬xord
šode. gulgatexili ‫ دل شکسته‬delšekaste. ◊ ~
fanjara ‫ پنجره شکسته‬panja-re-ye šekaste; ~ qila
‫ قوطی شکسته‬γowti-e šekaste; ~ bina ‫آپارتمان شکسته‬
‫ شده‬āpārtemān-e šekaste šode; ‫آپارتمانی که در آن دزدی‬
‫ شده‬āpārtamāni ke dar ān dozdi sode; ~ guli ‫دل‬
‫ شکسته‬del-e šekaste.
gatitvleba (gatitvleba) 1. )‫ لخت کردن (شدن‬loxt k
(šodan), )‫ لوچ کردن (شدن‬luč k (šodan). 2. ‫بی برگ‬
‫ شدن‬bi barg šodan. 3. ‫ پر ریختن‬par rixtan, ‫کرک ریختن‬
kork rixtan. 4. ‫ برهنه شدن‬barahne šodan, ‫عریان شدن‬
oriyān šodan.
gatitvlebuli (gatitvlebuli) ‫ لخت‬loxt, ‫برهنه‬
barahne, ‫عریان‬oriyān, ‫ لوچ شده‬luč šode.
112 qarTul-sparsuli leqsikoni
gatixvra (gatixvra) ‫ دیواره کشیدن‬divāre kešidan,
‫ جداره کشیدن‬jedāre kešidan.
gatkepna (gatkepna) ‫ سفت کردن‬seft k, ‫ صاف کردن‬sāf
k, )‫ با پا کوبیدن (سفت کردن‬bā pā kubidan (seft k).
gatkepnili (gatkepnili) ‫ سفت شده‬seft šode, ‫محکم شده‬
mohkam šode, ‫ صاف شده‬sāf šode, ‫ پا کوب شده‬pā kub
šode.
gatkecili (gatkecili) ‫ صاف‬saf, ‫ اتو کشیده‬otu kešide.
gatkrcialebuli (gatkrcialebuli) ‫ سرخ فام‬sorx
fām, ‫ سرخ شده‬sorx šode, ‫ قرمز شده‬γermez šode.
gatlekili (gatlekili) ‫ لیسیده شده‬liside šode, ‫ندار‬
nadār, ‫ بی چیز‬bi čiz, ‫ فقیر‬faγir.
gatoleba (gatoleba) )‫ موازنه (کردن‬movāzene (k),
)‫ مساوی کردن (شدن‬mosāvi k (šodan), ‫ برابری‬barābari,
)‫ یکسان کردن (شدن‬yeksān k (šodan).
gatolebuli (gatolebuli) ‫ متوازن‬motavā-ze, ‫یکسان‬
yeksan, ‫ برابر شده‬barābar šode, ‫ مساوی‬mosāvi.
gatrialeba (gatrialeba) ‫ برگرداندن‬bargar-dāndan,
‫ برگشتن‬bargeštan, ‫ را عوض کردن‬...‫ جهت حرکت‬jehat-e
harkate... rā avaz k.
gatrialebuli (gatrialebuli) ‫ برگشته‬bargašte, ‫باز‬
‫ گشته‬bāz gašte, ‫ روبر گردانده‬ru bar gardāne.
gatrusva (gatrusva) )‫سوزاندن (کرک مرغ و غیره‬
suzāndan (-e korg-e morγ-o-γeyre).
gatrusuli (gatrusuli) ‫ سوزانده شده‬suzānde šode.
gatyaveba (gatKaveba) 1. ‫ پوست کندن‬pust kandan,
‫ پوست زدن‬pust zadan. 2. ‫ بی پول کردن‬bi pul k, ‫در‬
‫ آوردن پول زیاد از دست کسی‬dar āvardan-e pul-e ziyād
az daste kasi.
gatyavebuli (gatKavebuli) 1. ‫ پوست شده‬pust šode.
2. ‫ مفلس‬mofles.
gatydoma (gatKdoma) 1. ‫شکسته شدن (جامدات در اثر‬
)‫ ضربه خوردن‬šekaste šodan (-e jāmedāt dar asar-e
zarbe xordan). 2. )‫ نیرومند شدن (سرما و گرما و غیره‬niru
mand šodan (-e sarmā-o-garmā-o-γeyre). ◊ Wiqa
gatyda ‫ استکان شکست‬estekān šekast; zamTari
gatyda ‫ زمستان چیره شد‬zemetān čide šod.
gatyorcna (gatKorcna) )‫ پرتاب کردن (از آنجا‬partāb k
(az inja be anja) ‫ شلیک کردن‬šelik k.
gatyorcnili (gatKorcnili) ‫ پرتاب شده‬partāb šode.
gauareseba (gauareseba) ‫ بدتری‬badtari, ‫بدتر شدن‬
)‫ (کردن‬badtar šodan (kardan), )‫وخیم تر کردن (شدن‬
vaxim tar k (šodan).
gauaresebuli (gauaresebuli) ‫ بدتر شده‬badtar šode,
‫وخیم تر شده‬vaxim tar šode.
gaubedavad (gaubedavad) ‫ با عدم قاطعیت‬bā adam-e
γāt’eiyyāt, ‫ متزلزالنه‬motazalzelāne.
gaubedavi (gaubedavi) ‫ مردد‬moraddad, ‫ دودل‬dodel.
gaubedureba (gaubedureba) ‫ بد بختی‬bad baxti,
‫ بدبخت کردن‬bad baxt k.
gaubraloeba (gaubraloeba) ‫ ساده گی‬sāde-gi.
gaugebari (gaugebari) )‫ غیر قابل فهم (درک‬γeyer-e
γābel-e fahm (dark), ‫ نامفهوم‬nāmaf-hum, ‫درک ناشدنی‬
dark nāšodani.
gaugebeli (gaugebeli) 1. ‫ درک نکننده‬dark
nakonande. 2. ‫ درک نشونده‬dark našavande.
gaugebloba (gaugebloba) ‫ نادانی‬nādāni.
gaugebroba (gaugebroba) ‫ سؤ تفاهم‬so’-e tafāhom.
gaugzavnili (gaugzavnili) ‫ ارسال شده‬ersāl šode,
‫ فرستاده شده‬ferastāde šode.
gaugonari (gaugonari) 1. ‫ بی سابقه‬bi sābeγe. 2. ‫بی‬
‫ نظیر‬binazir. 3. ‫ حرف نا شنو‬harf nāšenow, ‫ لجوج‬lajuj.
gaugonroba (gaugonroba) 1. ‫ بی سابقه بودن‬bi sābeγe
budan. 2. ‫ لجوجی‬lajuji, ‫ حرف ناشنوی‬harf nāšenavi.
gauvali (gauvali) ‫ غیر قابل عبور‬γeyr-e γābel-e obur,
‫ گذرناپذیر‬gozar nāpazir.
gauvaloba (gauvaloba) ‫ غیر قابل عبور بودن‬γeyr-e
γābel-e obur budan, ‫ گذارناپذیری‬gozār nāpaziri.
gauvnebleba (gauvnebleba) ‫ خنثی کردن‬xonsa k, ‫بی‬
‫ اثر کردن‬bi asar k
gauvneblebuli (gauvnebleburi) ‫ خنثی شده‬xonsā
šode, ‫ بی اثر شده‬bi asar šode.
gauzviadebeli (gauzviadebeli) ‫غیر اغراق آمیز‬
γeyr-e eγrāγ āmiz.
gauzomeli (gauzomeli) ‫ غیر قابل اندازه گیری‬γeyr-e
γābel-e andāze giri, ‫ بی نهایت‬bi nahayāt.
gauzrdeli (gauzrdeli) ‫ بی ادب‬bi adab, ‫ بی فرهنگ‬bi
farhang, ‫ جاهل‬jāhel.
gauTavebeli (gautavebeli) ‫ دراز‬derāz, ‫ طویل‬tavil,
‫ تمام نشدنی‬tamām našodani.
gauTenebliv (gautenebliv) ‫ تا سپیده دم‬tā sapide dam.
gauTvaliswinebeli (gautvaliswinebeli) ‫پیش بینی‬
‫ ناشده‬pišbini nā šode, ‫ در نظر نگرفته شده‬dar nazar
nagerefte šode.
gauTleli (gautleli) ‫ نا تراشیده‬nā tarāšide, ‫خشن‬
xašen, ‫ بی ادب‬bi adab.
gauToeba (gautoeba) ‫اتو کشیدن‬otu keši-dan, ‫ اتو گردن‬otu k.
gauTxovari (gautxovari) ‫ دوشیزه‬došize, ‫شوهر نکرده‬
šowhar nakarde.
gaukeTebeli (gauketebeli) ‫ ناتمام‬nā tamām, ‫انجام داده‬
‫ نشده‬anjām dāde našode, ‫ درست نشده‬dorost našode.
gaukvalavi (gaukvalavi) ‫ بی راهه‬bi rāhe, ‫راه یابی‬
‫ نشده‬rāhyābi našode.

gaukuRmarTeba (gaukuγmarteba) ‫سردرگم کردن‬
sardargom k, ‫ سردرگمی‬sardar gomi, ‫وارونه کردن‬
vārune k, ‫ وارونگی‬vārunegi, ‫ نادرستی‬nādorosti.
gaukuRmarTebuli (gaukuγmartebuli) ‫سردرگم‬
sardargom, ‫دگرگون شده‬degargun šode, ‫تحریف شده‬
tahrif šode.
gaulaxavi (gaulaxavi) ‫ تنبیه نشده‬tanbih na-šode, ‫کتک‬
‫ نخورده‬kotak naxorde, ‫ تنبیه ناشدنی‬tanbih našodani.
gaulesavi (gaulesavi) ‫ تیز نشده‬tiz našode, ‫هموار نشده‬
hamvār našode, ‫ تیز نشدنی‬tiz našoda-ni, ‫ کند‬kond.
gaulewavi (gaulewavi) ‫ خرد ناشدنی‬xord nāšodani,
‫ غیر قابل ساییده شدن‬γeyr-e γābel-e sayide šodan, ‫کوبیده‬
‫ نشده‬kubide našode.
gaumagrebeli (gaumagrebeli) ‫ محکم نشده‬mohkam
našode.
gaumarTavi (gaumartavi) ‫ غیر قابل اداره‬γeyr-e
γābel-e edāre, ‫ غیر آباد‬γeyr-e ābād, ‫ نامرتب‬nā
morattab, ‫ ناهموار‬nā hamvār.
gaumarjos! (gaumarJos!) !‫ زنده باد‬zende bād!
gaumaZRari (gaumaZγari) ‫ سیر ناشدنی‬sir nāšodani,
‫ خسيس‬xasis.
gaumaZRroba (gaumaZγroba) ‫ عدم سیری‬adam-e siri,
‫ خساست‬xesāsat.
gaumeorebeli (gaumeorebeli) ‫ تکرار نشده‬tekrār
našode, ‫ تکرار نشدنی‬tekrār našodani, ‫غیر قابل تکرار‬
γeyr-e γābel-e tekrār, ‫ بی بدل‬bibadal.
gaumtari (gaumtari) ‫ غیر هادی‬γeyr-e hādi, ‫ عایق‬āyeγ.
gaumJRavnebeli (gaumžγavnebeli) ‫برمال نشده‬
barmalā’ našode, ‫ برمال نا کردنی‬barmalā’ nā kardani.
gaumqrali (gaumkrali) ‫ خاموش ناکردنی‬xāmuš nā
kardani.
gaumjobeseba (gaumJobeseba) )‫بهتر کردن (شدن‬
behtar k (šodan), ‫ بهتری‬behtari, ‫ بهبود یافتن‬behbud
yāftan, ‫ بهبودی‬behbudi.
gaumjobesebuli (gaumJobesebuli) ‫ بهتر شده‬behtar
sdoe, ‫ سالم تر شده‬sālemtar šode.
gaunaTlebeli (gaunatlebeli) ‫ بی سواد‬bi savād,
‫ تحصیل نکرده‬tahsil nakarde, ‫ بی فرهنگ‬bifarhang,
‫ جاهل‬jāhel.
gaunaTlebloba (gaunatlebloba) ‫ بی سوادی‬bi
savadi, ‫ بی فرهنگی‬bi farhangi, ‫ جاهلیت‬jaheliyyat.
gaunawilebeli (gaunawilebeli) ‫ تقسیم ناشده‬taγsim
nā šode.
gaunelebeli (gaunelebeli) ‫ آهسته نشده‬āheste
našode, ‫ سست نشده‬sost našode.
gauparsavi (gauparsavi) 1. ‫ ناتراشیده‬nā tarāšide. 2.
‫ ناتراشیدنی‬nā tarāšidani.
qarTul-sparsuli leqsikoni 113
gaupatiureba (gaupatiureba) )‫هتک ناموس (کردن‬
hatk-e nāmus (k), ‫ تجاوز به ناموس کردن‬tajāvoz-e be
nāmus (k).
gaupatiurebuli (gaupatiurebuli) ‫ بد نام شده‬bad
nām šode, ‫ شده هتک ناموس‬hatk-e nāmus šode.
gaupirovneba (gaupirovneba) )‫غیر شخصی (کردن‬
γeyr-e šaxsi (k.) ‫مسئولیت فردی را مشخص نکردن‬
mas’uliyyat-e fardi rā mosaxxas na kardan, ‫عدم‬
‫ مسئولیت فردی‬adam-e mas’uliyyat-e fardi.
gaurandavi (gaurandavi) 1. ‫ غیر قابل رنده کردن‬γeyr-e
γābel-e rande k. 2. ‫ رنده نا کردنی‬rande nā kardani.
gaurecxavi (gaurecxavi) ‫ شسته نا شدنی‬šoste nā
šodani.
gaurkveveli (gaurkveveli) ‫ غیر روشن‬γeyr-e
rowšan, ‫ نامشخص‬nā mošaxxas, ‫ روشن ناشده‬rowšan
nā šode, ‫ حل نشده‬hall našode.
gaurkvevloba (gaurkvevloba) ‫ ناروشنی‬nā rowšani,
‫ نا مشخصی‬nā mošaxxasi.
gauryvneli (gaurKvneli) ‫ فاسد نشده‬fāsed našode,
‫ معصوم‬ma’sum.
gaurCeveli (gaurčeveli) ‫ جور ناشدنی‬jur nāšodani,
‫ تمیز ناشدنی‬tamiz nāšodani, ‫ جدا ناشدنی‬jodā nāšodani,
)‫ تقسیم ناپذیر (پاک و غیره‬taγsim nāpazir (pāk va
γeyre).
gaurjeli (gaurJeli) ‫ تنبل‬tanbal, ‫ بیکاره‬bikāre.
gaurjeloba (gaurJeloba) ‫ تنبلی‬tanbali, ‫بیکاری‬
bikāri.
gausaRebeli (gausaγebeli) 1. ‫ غیر قابل فروش‬γeyr-e
γābel-e foruš. 2. ‫ به فروش نرسیده‬be foruš naraside.
gausapnavi (gausapnavi) ‫ صابون زده ناشده‬sābun zade
nāšode, ‫ صابون نخورده‬sabun naxorde.
gausaZlisi (gausaZlisi) ‫ تحمل ناشدنی‬tahammol
nāšodani, ‫ طاقت فرسا‬taγat farsā.
gausinjavi (gausinJavi) ‫ آزمایش نشده‬āzmāyeš
našode, ‫امتحان نشده‬emtahān našode, ‫چشیده نشده‬
čašide našode.
gausworebeli (gausworebeli) 1. ‫ اصالح ناشده‬eslāh
našode. 2. ‫ اصالح ناشدنی‬eslāh nāšodani.
gautaneli (gautaneli) 1. ‫ بیرون برده نشده‬birun borde
našode. 2. )‫ غیر قابل اطمینان (اعتماد‬γeyr-e γābel-e
etminān (e’temad). 3. ‫ تحمل ناپذیر‬tahammol nāpāzir.
gautanloba (gautanloba) 1. ‫غیر قابل اطمینان بودن‬
γeyr-e γābel-e etminan budan. 2. ‫ غداری‬γadāri. 3.
‫ تحمل ناشدنی‬tahammol nāšodani.
gauteneli (gauteneli) ‫ پر نشده‬por našode.
gautexeli (gautexeli) ‫ تزلزل ناپذیر‬tazalzol nāpazir,
‫استوار‬ostovār, ‫ شکیبا‬šekiba.
114 qarTul-sparsuli leqsikoni
gautexloba (gautexloba) ‫ تزلزل ناپذیری‬tazalzol
nāpuziri, ‫ شکیبائی‬šekibāyi.
gautkivareba (gautkivareba) ‫ بی حس کردن‬bihes k,
‫ بی حسی‬bihessi.
gautkivarebeli (gautkivarebeli) ‫ بی حس کننده‬bihes
konande.
gautyavebeli (gautKavebeli) ‫ پوست نشده‬pust
našode.
gaufasureba (gaufasureba) ‫ کم ارزش شدن‬kam ārzeš
šodan, ‫ کم بها شدن‬kam bahā šodan, ‫ افول قیمت‬oful-e γimat.
gaufasurebuli (gaufasurebuli) ‫ کم بها شده‬kam
bahā šode.
gauferuleba (gauferuleba) 1. ‫ بی رنگ کردن‬bi rang
k (šodan). 2. )‫ بی ارزش کردن (شدن‬biarzeš k (šodan).
3. ‫ بی رنگی‬birangi, ‫ بی محتوایی‬bi mohtavāyyi.
gauferulebuli (gauferulebuli) ‫ رنگ پریده‬rang
paride.
gauformebeli (gauformebeli) 1. ‫ شکل نگرفته‬šekl
nagrefta. 2. ‫ تنظیم نشده‬tanzim našode. 3. ‫تزیین ناشده‬
tazyin nāšode.
gaufrTxilebeli (gaufrtxilebeli) ‫بی احتیاط‬bi
ehtiyāt, ‫ بی پروا‬bi parvā, ‫ هشدار داده نشده‬hošdār dāde
našode.
gaufrTxilebloba (gaufrtxilebloba) ‫بی احتیاطی‬
bi ehtiyāti, ‫ بی پروایی‬bi parvāyi.
gaufurCqneli (gaufurčkneli) ‫ ناشکفته‬nāšekofte.
gaufuebeli (gaufuebeli) ‫ نامعیوب‬nāma’yub, ‫خراب‬
‫ نشده‬xarāb našode.
gauqarvebeli (gaukarvebeli) 1. ‫ سبک نشونده‬sobok
našavande. 2. ‫ خاموش ناپذیری‬xāmuš nāpaziri. 3. ‫دور‬
‫ ناشده‬dur nāšode.
gauqiravebeli (gaukiravebeli) ‫کرایه داده نشده‬
kerāye dāde našode, ‫ کرایه نشده‬kerāye našode.
gauqmeba (gaukmeba) ‫ لغو کردن‬laγv k, ‫کنسل کردن‬
kansel k, ‫ الغاء کردن‬elγā’ k, ‫ منحل کردن‬monhal k.
gauqmebuli (gaukmebuli) ‫ لغو شده‬laγv šode, ‫منحل‬
‫ شده‬monhal šode.
gauqrobeli (gaukrobeli) ‫ خاموش ناشدنی‬xāmuš
nāšodani, ‫ جاودان‬jāvedān.
gauyinavi (gauKinavi) 1. ‫ یخ نزدنی‬yax na zadani. 2.
‫ یخ نزده‬yax nazade.
gauyofeli (gauKofeli) ‫ جدایی ناپذیر‬jodāyi nāpazir,
‫ تقسیم ناشدنی‬taγsim nāšodani, ‫ کامل‬kāmel.
gauyreli (gauKreli) ‫ بیرون نشده‬birun našode, ‫دور‬
‫ نشده‬dur našode, ‫ جدا نشده‬jodā našode.
gauSleli (gaušleli) ‫ باز نشده‬bāz našode, ‫گسترده نشده‬
gostarde našode, ‫ نا شکفته‬nā šekofte.
gauCarxavi (gaučarxavi) ‫ تیز نشده‬tiz našode, ‫چرخ‬
‫ نشده‬čarx našode.
gauCeneli (gaučeneli) ‫ غیر قابل ظهور‬γeyr-e γābel-e
zohur.
gauCerebeli (gaučerebeli) ‫ بی وقفه‬bi vaγfe, ‫وقفه‬
‫ ناپذیر‬vaγfe nāpazir.
gauCerebliv (gaučerebliv) ‫ بدون وقفه‬bedun-e vaγfe.
gauCinareba (gaučinareba) ‫ غیب زدن‬γeyb zadan, ‫گم‬
‫ شدن‬gom šodan.
gauCinarebuli (gaučinarebuli) ‫ غیب زده‬γeybzade,
‫ گم شده‬gomšode.
gauCorknavi (gaučorknavi) ‫ خشن‬xašen.
gauCxrekeli (gaučxrekeli) ‫ تفتیش نشده‬taftiš našode.
gaucemeli (gaucemeli) ‫ داده نشده‬dāde našode,
‫ پرداخت نشده‬pardāxt našode.
gaucveTeli (gaucveteli) 1. ‫ ناچکیده‬nā čakide. 2.
‫ کهنه نشده‬kohne našode, ‫ پاره نشده‬pāre našode. 3. ‫کنده‬
‫ نشده‬kande našode.
gaucinari (gaucinari) ‫ اخمو‬axmu, ‫ لب فرو هشته‬lab
foru hešte.
gaucnobeli (gaucnobeli) ‫ نا آشنا‬nāāšnā, ‫ناشناس‬
nāšenās, ‫ غریبه‬γaribe.
gaucnobierebeli (gaucnobierebeli) ‫شناخته نشده‬
šenāxte našode, ‫ غیر آشنا‬γeyr-e āšnā, ‫غیر آگاهانه‬
γeyr-e āgāhāne.
gaucreli (gaucreli) ‫ الک نشده‬alak našode, ‫غربال‬
‫ نشده‬γarbāl našode.
gaucxoeba (gaucxoeba) 1. ‫ بيگانه بودن‬bigāne budan.
2. ‫ غير عادی بودن‬γeyr-e ādi budan, ‫ جالب بودن‬jāleb
budan.
gauwvrTneli (gauwvrtneli) ‫ تمرین داده نشده‬tamrin
dāde našode, ‫ غیر ماهر‬γeyr-e māher.
gauwmendeli (gauwmendeli) ‫ پاک نشده‬pāk našode,
‫ تمیز نشده‬tamiz našode.
gauwuravi (gauwuravi) ‫ آب نکشیده شده‬āb nakašide
šode.
gauWimavi (gauyimavi) ‫ غیر قابل کشش‬γeyr-e γābel-e
kešeš.
gauWirvebeli (gauyirvebeli) 1. ‫شکایت نکردنی‬
šekāyat nakardani. 2. ‫ مرفه‬moraffa.
gauWreli (gauyreli) ‫ بریده نشده‬boride našode, ‫قطع‬
‫ نشده‬kat’ našode.
gauxarebeli (gauxarebeli) 1. ‫ خوشی ندیده‬xoši
nadide. 2. ‫ رشد نکرده‬rošd na karde.
gauxdeli (gauxdeli) )‫( (لباس) نکنده (در نه آوردن‬lebās)
nakande (dar na āvarde).

gauxeSeba (gauxešeba) ‫ زشت شدن‬zešt šodan, ‫بد‬
‫ شدن‬bad šodan, ‫ زبر شدن‬zebr šodan, ‫ خشن شدن‬xašn
šodan, ‫ بدی‬badi, ‫ خشنی‬xašeni, ‫ زبری‬zebri.
gauxexavi (gauxexavi) ‫ صیقل نداده شده‬seyγal nadāde
šode.
gauxveveli (gauxveveli) ‫ پیچیده نشده‬pičide našode.
gauxiznavi (gauxiznavi) ‫ نقل مکان نداده‬naγl-e makān
nadāde, ‫ کوچ داده نشده‬kuč dāde našode.
gauxsneli (gauxsneli) ‫ بسته‬baste, ‫ باز نشده‬bāz
našode.
gauxunebeli (gauxunebeli) ‫ کهنه نشده‬kohne našode,
‫ غیر قابل فرسودگی‬γeyr-e γābel-e farsudegi.
gafantva (gafantva) ‫ پراکندن‬farākandan, ‫پاشیدن‬
pāšidan, ‫ پراکندگی‬parākandegi.
gafantuli (gafantuli) )‫ پراکنده (شده‬parākande
(šode), ‫ افشانده‬afšānde, ‫ پاشیده‬pāšide.
gafantuloba (gafantuloba) ‫ پراکندگی‬parākandegi,
‫ پخش و پال بودن‬paxš-o- palā budan.
gafarToeba (gafartoeba) ‫ گستردن‬gostardan, ‫عریض‬
)‫ کردن (شدن‬ariz k. (šodan), )‫ گشاد کردن (شدن‬gošād k.
(šodan), )‫ گسترش دادن (یافتن‬gostareš dādan (yāftan),
)‫ توسعه دادن (دادن‬towse’e yāftan (dādan).
gafarToebuli (gafartoebuli) ‫ گسترده‬gostarde,
‫ عریض شده‬ariz šode, )‫ گشاد (شده‬gošād (šode), ‫توسعه‬
‫ یافته‬towse’e yāfte.
gafarfaSeba (gafarfašeba) )‫ خودسری (کردن‬xod
sari (k), )‫ خود رایی (کردن‬xod rā’yi (k).
gafarfaSebuli (gafarfašebuli) ‫ خودسر‬xodsar,
‫ خودرأی‬xod rā’y.
gafaRaraTeba (gafaγarateba) ‫ شدن اسهال‬eshāl
šodan.
gafena (gafena) ‫ پهن کردن‬pahn k.
gafenili (gafenili) ‫ پهن شده‬pahn šode.
gaferadeba (gaferadeba) )‫ رنگ کردن (شدن‬rang k
(šodan).
gaferadebuli (gaferadebuli) ‫ رنگ شده‬rang šode.
gaferTxva (gafertxva) ‫ تکانیدن‬takānidan.
gafiTreba (gafitreba) ‫ رنگ باختن‬rang bāxtan, ‫رنگ‬
‫ پریدگی‬rang paridegi.
gafiTrebuli (gafitrebuli) ‫ رنگ باخته‬rang bāxte,
‫ رنگ پریده‬rang paride, ‫ بی رنگ‬birang.
gafiltvra (gafiltvra) ‫ پاالییدن‬pālāyidan pālāyeš,
‫ از صافی گذراندن‬az sāfi gozārāndan, ‫تصفیه کردن‬
tasfiye k.
gafiltruli (gafiltruli) ‫ پاالیش شده‬pālāyeš šode,
‫ تصفیه شده‬tasfiye šode.
qarTul-sparsuli leqsikoni 115
gafisva (gafisva) ‫ چرب کردن با صمغ‬čarb kardan bā
samaγ, ‫ قطران مالیدن‬γartān mālidan.
gafisuli (gafisuli) ‫ قطرانی شده‬γatarāni šode,
‫ صمغی‬samaγi.
gafiqreba (gafikreba) ‫اندیشیدن‬andišidan, ‫اندیشه‬
andiše, )‫ فکر (کردن‬fekr (k).
gafiqrebuli (gafikrebuli) ‫ اندیشه شده‬andišide
šode.
gaficva (gaficva) )‫ اعتصاب (کردن‬e’tesāb (k), ‫دست‬
‫ از کار کشیدن‬dast az kār kešidan, ‫دست به اعتصاب زدن‬
dast be e’tesāb zadan.
gaficuli (gaficuli) ‫ اعتصابی‬e’tesābi, ‫اعتصاب کرده‬
e’tesāb karde ‫ اعتصاب کننده‬e’tesāb konande.
gaficxeba (gaficxeba) ‫ گرم شدن‬garm šodan, ‫عصبانی‬
‫ شدن‬asbāni šodan, ‫ عصبانیت‬asabāniyyat.
gaficxebuli (gaficxebuli) ‫ آتشین‬ātešin, ‫عصبانی‬
asabāni.
gaflangva (gaflangva) )‫ اختالس (کردن‬extelāš (k.),
)‫ حیف و میل (کردن‬heyf-o-meyl (k.), ‫ به هدر دادن‬be
hadar dādan, ‫ صرف کردن‬sarf k.
gaflanguli (gaflanguli) ‫ حیف و میل شده‬heyf-o-
meyl šode, ‫ اختالس شده‬extelāš šode.
gafoTlili (gafotlili) ‫ برگ کرده‬barg karde.
gafoladeba (gafoladeba) )‫پوالدین شدن (کردن‬
pulādini šodan (k), )‫ آبدیده کردن (شدن‬āb dide k
(šodan), ‫ ورزیدگی‬varzidegi, ‫ آبدیده گی‬abdidegi.
gaformeba (gaformeba) 1. ‫ سروصورت دادن‬sar-
o-surat dādan, ‫ ترتیب دادن‬tartib dādan. 2. ‫آراستن‬
ārāstan, )‫ تزیین کردن (شدن‬tazyin k (šodan). 3. ‫ثبت‬
‫ کردن‬sabt kardan
gaformebuli (gaformebuli) 1. ‫ تنظیم شده‬tanzim
šode. 2. ‫ تزیین شده‬tazyin šode, ‫ آراسته شده‬ārāste šode.
3. ‫ ثبت شده‬sabt šode.
gafrena (gafrena) ‫ پریدن‬paridan, ‫ پرواز کردن‬parvāz k.
gafrenili (gafrenili) ‫ پریده‬paride, ‫پرواز کرده‬
parvāz karde.
gafrTxileba (gafrtxileba) )‫ هشدار (دادن‬hosdār
(dādan), )‫ گوش زد (کردن‬guš zad (k.), ‫اعالم خطر‬
)‫ (کردن‬e’lām-e xatar (k.).
gafrTxilebuli (gafrtxilebuli) ‫هشدار داده شده‬
hošdār dāde šode, ‫ گوش زد شده‬guš zad šode.
gafurTxeba (gafurtxeba) ‫ تف کردن‬tof k, ‫تف انداختن‬
tof andāxtan.
gafurCqna (gafurčkna) ‫ شکفته شدن‬šekofte šodan, ‫باز‬
‫ شدن‬bāz šodan
gafurCqnili (gafurčknili) ‫ شکفته شده‬šekofte šode,
‫ باز شده‬bāz šode.
116 qarTul-sparsuli leqsikoni
gafufqva (gafufkva) ‫ در آب جوش فرو بردن‬dar āb-e
juš foru bordan.
gafuWeba (gafuyeba) 1. )‫ خراب کردن (شدن‬xarāb k
(šodan). 2. )‫ فاسد کردن (شدن‬fāsed k (šodan). 3. ‫ناخوش‬
)‫ کردن (شدن‬nāxoš k (š).
gafuWebuli (gafuyebuli) 1. ‫ خراب شده‬xarāb šode,
‫ فاسد شده‬fāsed šode. 2. ‫ بد اخالق شده‬bad axlāγ šode.
gafqvilianebuli (gafkvilianebuli) ‫آلوده به آرد‬
)‫ (شده‬ālude be ārd (šode).
gafcqvna (gafckvna) )‫ پوست کردن (کندن‬pust k
(kandan), ‫ تمیز کردن‬tamiz k.
gafcqvnili (gafckvnili) ‫ پوست کرده شده‬pust karde
šode.
gafxaWna (gafxayna)‫ خراشیدن‬xarāšidan, ‫زخمی کردن‬
zaxmi k, ‫ چنگ زدن‬čang zadan.
gafxaWnili (gafxaynili) ‫ خراشیده شده‬xarāšide šode.
gafxviereba (gafxviereba) )‫ پوک کردن (شدن‬puk k (š).
gafxvierebuli (gafxvierebuli) ‫ پوک شده‬puk šode.
gafxrewa (gafxrewa) ‫ پاره کردن‬pāre k.
gafxrewili (gafxrewili) ‫ پاره شده‬pāre šode.
gaqaTqaTeba (gakatkateba) )‫خیلی سفید کردن (شدن‬
xeyli safid k (š).
gaqaTqaTebuli (gakatkatebuli) )‫کامالً سفید (شده‬
kāmelan sefid (šode).
gaqaneba (gakaneba) 1. )‫ تکان دادن (خوردن‬takān
dādan (xordan), ‫ جنباندن‬jonbāndan. ‫ جنبیدن‬jonbidan,
‫ تکان‬takan. 2. ‫ جنبش‬jonbeš, ‫ اراده‬erāde.
gaqanebuli (gakanebuli) ‫ تکان خورده‬takān xorde,
‫ حرکت کرده‬harkat karde, ‫ جا بجا شده‬jābejā šode, ‫واقعی‬
vāγe’i. ◊ ~ kacia ‫ مرد واقعی است‬dozd-e vāγe’i ast.
gaqarveba (gakarveba) ‫ محو کردن‬mahv k, ‫از میان بر‬
‫ داشتن‬az myān bardāštan, ‫ بر طرف ساختن‬bar taraf
sāxtan, ‫ پراکندن‬parākandan, ‫افشانده شدن‬afsšānde š.
gaqarTveleba (gakartveleba) )‫گرجی کردن (شدن‬
gorji k (š).
gaqarTvelebuli (gakartvelebuli) ‫ گرجی شده‬gorji
šode.
gaqaCleba (gakačleba) ‫ کچل شدن‬kačal š.
gaqaClebuli (gakačlebuli) ‫ کچل شده‬kačal šode.
gaqelva (gakelva) ‫ پایمال کردن‬pāyemāl k, ‫زیر پا‬
‫ گذاشتن‬zir-e pā gozāštan, ‫ حقیر کردن‬haγir k.
gaqelili (gakelili) ‫ پایمال شده‬pāymāl šode, ‫نقض شده‬
naγz šode.
gaqvaveba (gakvaveba) )‫ بی جان کردن (شدن‬bi jān k
(š), ‫ فسیل شدن‬fosil šodan, ‫( (در جا) خشکیدن‬darjā)
xoškidan.
gaqvavebuli (gakvavebuli) ‫ بی جان شده‬bi jān šode,
‫ سنگ شده‬sang šode, )‫ فسیل (شده‬fosil (šode).
gaqiraveba (gakiraveba) )‫ اجاره دادن (کردن‬ejāre
dādan (k).
gaqiravebuli (gakiravebuli) ‫ اجاره شده‬ejāre šode,
‫ به اجاره داده شده‬be ejāre dāde šode.
gaqiri (gakiri) ‫ کله شق‬kale šaγ, ‫ لجوج‬lajuj, ‫ لج باز‬lajbāz.
gaqlibva (gaklibva) ‫ سوهان کردن‬suhān k.
gaqlibuli (gaklibuli) ‫ سوهان شده‬suhān šode.
gaqneva (gakneva) ‫ انداختن‬andāxtan, ‫ پرت کردن‬part k.
gaqnili (gaknili) 1. ‫ حل شده‬hall šode. 2. ‫پرت شده‬
part šode.
gaqonili (gakonili) ‫ چرب شده‬čarb šode, ‫روغنی شده‬
rowγani šode.
gaqristianeba (gakristianeba) )‫مسیحی شدن(کردن‬
masihi šodan (k).
gaqristianebuli (gakristianebuli) ‫مسیحی شده‬
masihi šode.
gaqroba (gakroba) 1. )‫ از بین رفتن (بردن‬az beyn
raftan (bordan), ‫ از میان رفتن‬az miyān raftan, ‫ناپدید‬
)‫ کردن (شدن‬nāpadid k (š). 2. )‫خاموش کردن (شدن‬
xāmuš k (š).
gaqrolva (gakrolva) ‫ مثل باد رفتن‬mesl-e bād raftan,
‫ جهیدن‬jahidan.
gaqurdva (gakurdva) ‫ دزدیدن‬dozdidan.
gaqurduli (gakurduli) ‫ دزدیده شده‬dozdide šode,
‫ دزد زده‬dozd zode.
gaqceva (gakceva) ‫ فرار کردن‬farār k, ‫ گریختن‬gorixtan.
gaqceuli (gakceuli) ‫ فراری‬farāri, ‫ گریخته‬gorixte.
gaRaribeba (gaγaribeba) )‫ فقیر کردن (شدن‬faγir k.
(š.), )‫ بی چیز کردن (شدن‬bičiz k. (š.), )‫نادار کردن (شدن‬
nādār k (š.).
gaRaribebuli (gaγaribebuli) )‫ فقیر (شده‬faγir
(šode), ‫ نادار شده‬nādār šode.
gaRatakeba (gaγatakeba) )‫ فقیر کردن (شده‬faγir k
(šode), )‫ نادار کردن (شده‬nādār k (šode).
gaRatakebuli (gaγatakebuli) ‫ نادار‬nādār, ‫ فقیر‬faγir.
gaReba (gaγeba) ‫ گشودن‬gošudan, ‫ گشایش‬gošāyeš.
gaRebuli (gaγebuli) ‫ باز‬bāz, ‫ گشوده شده‬gošude šode.
gaReRa (gaγeγa) ‫ باز کردن دگمه‬bāz k. dogme.
gaReRili (gaγeγili) ‫ دگمه باز‬dogme bāz.
gaReWva (gaγeyva) ‫ جویدن‬javidan.
gaReWili (gaγeyili) )‫ جویده (شده‬javide (šode).
gaRviveba (gaγviveba) )‫ شعله ور کردن (شدن‬šo’le var
k (š), ‫ دامن زدن‬dāman zadan, ‫ بر انگیختن‬bar angixtan.

gaRvivebuli (gaγvivebuli) ‫ شعله ور‬šo’le var, ‫بر‬
‫ انگیخته شده‬bar angixte šode.
gaRviZeba (gaγviZeba) )‫ بیدار کردن (شدن‬bidār k (š).
gaRviZebuli (gaγviZebuli) ‫ بیدار کرده شده‬bidār
karde šode, ‫ بیدار شده‬bidār šode.
gaRizianeba (gaγizianeba) 1. )‫عصبانی کردن (شدن‬
asabāni k (š). 2. ‫ حرص کسی را در آوردن‬hers-e kasi
rā dar āvardan. 3. ‫ زیان رساندن‬ziyān rasāndan, ‫زیان‬
‫ دیدن‬ziyān didan.
gaRimeba (gaγimeba) ‫ لبخند زدن‬labxand zadan, ‫تبسم‬
‫ کردن‬tabasom k.
gaRimebuli (gaγimebuli) ‫ متبسم‬motabas-sem, ‫خندان‬
xandān.
gaRma (gaγma) ‫ در طرف دیگر‬dar taraf-e digar, ‫آنسو‬
ānsu, ‫ آن طرف‬ān taraf.
gaRmerTeba (gaγmerteba) ‫ پرستش کردن‬parasteš k,
‫ پرستیدن‬taraštidan.
gaRmerTebuli (gaγmertebuli) ‫ معبود‬ma’bud.
gaRobva (gaγobva) ‫ حصار کردن‬hesār k, ‫دیوار کشیدن‬
divār kešidan.
gaRrmaveba (gaγrmaveba) )‫ عمیق کردن (شدن‬amiγ k,
(š), )‫ ژرف ساختن (شدن‬žarf sāxtan (š), ‫عمیق تر کردن‬
)‫ (شدن‬amiγtar k (š), )‫ ژرفتر کردن (شدن‬žarftar k (š),
)‫ گود کردن (شدن‬god k (š).
gaRrmavebuli (gaγrmavebuli) ‫ ژرف تر شده‬žarf tar
šode, ‫عمیق تر شده‬amiγ tar šode.
gaRunva (gaγunva) ‫ کج کردن‬kaj k, ‫ خم کردن‬xam k.
gaRunuli (gaγunuli) ‫ کج شده‬kaj šode, ‫ خم شده‬xam
šode.
gayalbeba (gaKalbeba) ‫ جعل کردن‬ja’l k, ‫تقلب کردن‬
taγalob k.
gayalbebuli (gaKalbebuli) ‫ تقلب شده‬taγalob šode,
‫ جعلی‬ja’li, ‫ تقلبی‬taγalobi, ‫ قالبی‬γolābi.
gayvana (gaKvana) 1. )‫ بردن (زنده جان‬bordan (-e
zende jan), ‫ بیرون آوردن‬birun āvardan. 2. )‫کشیدن (راه‬
kešidan (-e rah), ‫ درست کردن‬dorost k, ‫بر قرار کردن‬
barγarār k. 3. )‫ به کرسی نشاندن (حرف و خواست‬be korsi
nešāndan (-e harf-o-xāst).
gayvanili (gaKvanili) 1. ‫ برده شده‬borde šode, ‫بیرون‬
‫ برده شده‬birun borde šode. 2. )‫ کشیده شده (راه‬kešide
šode (rāh). 3. )‫ به کرسی نشانده (حرف و خواست خود را‬be
korsi nešānde (harf-o-xāst-e xod rā).
gayvaniloba (gaKvaniloba) ‫ شبکه‬šabake. ◊
wyalsadenis ~ ‫ شبکه آب رسانی‬šabake-ye āb
rasāni; telefonis ~ ‫ شبکه تلفن‬šabake-ye telefon.
gayviTleba (gaKvitleba) )‫ زرد کردن (شدن‬zard k.
(š.), ‫ زردی‬zardi.
qarTul-sparsuli leqsikoni 117
gayviTlebuli (gaKvitlebuli) )‫ زرد (شده‬zard (šode)
gayvlefa (gaKvlefa) ‫ لخت کردن‬loxt k, ‫چاپیدن‬
čāpidan, ‫ پوست کردن‬pust k.
gayidva (gaKidva) ‫ فروختن‬foruxtan, ‫به فروش رساندن‬
be foruš rasāndan
gayiduli (gaKiduli) ‫ فروخته شده‬foruxte šode
gayinva (gaKinva) ‫ یخ بستن‬yax bastan, ‫انجماد‬
enjemād. ◊ gayinvis wertili ‫ نقطه انجماد‬noγte-
ye enjemād.
gayinuli (gaKinuli) ‫ یخ زده‬yax zade, ‫ یخ بسته‬yax
baste, ‫ منجمد‬monjamed.
gaymawvileba (gaKmawvileba) ‫ نو جوانی‬now javāni,
‫ نوجوان شدن‬now javān šodan.
gayola (gaKola) )‫ همراهی (کردن‬hamrāhi (k), ‫رفتن با‬
‫ کسی‬raftan bā kasi, )‫همراه کسی شدن (در مرگ و زندگی‬
hamrāh-e kasi šodan (dar marg-o-zendegi), ‫پس‬
‫ چیزی رفتن‬،‫ (دنبال) کسی‬pas -e(donbal-e) kasi, čizi
raftan. gahyveba ‫ با کسی می رود‬bā kasi miravad.
◊ colad gayola ‫ خانم کسی شدن‬xāmom-e kasi
šodan.
gayofa (gaKofa) 1. (‫ تقسیم کردن )شدن‬taγsim k (š.),
)‫ تفکیک کردن (شدن‬tafkik k (š.). 2. ‫ وارد کردن‬vāred k.
◊ fanjaraSi xeli gayo ‫دستش را از پنجره بیرون‬
‫ کرد‬dastas ra az panjere birun k.
gayofili (gaKofili) ‫ تقسیم شده‬taγsim šode, ‫تفکیک‬
‫ شده‬tafkik šode.
gayoyoCeba (gaKoKočeba) ‫ پرافاده گی‬por efādegi,
‫ باد در سر انداختن‬bād dar sar andāxtan, ‫متکبر شدن‬
motakabber šodan.
gayoyoCebuli (gaKoKočebuli) ‫شده‬ ‫متکبر‬
motakabber šode, ‫ پرافاده شده‬porefāde šode.
gayra (gaKra) ‫ بیرون ریختن‬birun rixtan, ‫ راندن‬rāndan,
‫ جدا کردن‬jodā k.
gayuCeba (gaKučeba) )‫ تسکین کردن (بخشیدن‬taskin k
(baxšind), )‫ آرام کردن (شدن‬ārām k (š), ‫تسلی بخشیدن‬
tasali baxšidan.
gayuCebuli (gaKučebuli) ‫ تسلی بخش‬tasali baxš,
‫ تسکین بخش‬taskin baxš.
gaSaveba (gašaveba) 1. )‫ سیاه کردن (شدن‬siyāh k (š). 2.
‫ رأی کبود دادن‬rā’y kabud dādan. 3. ‫ رأی نه آوردن‬rā’y
na āvardan.
gaSavebuli (gašavebuli) ‫ سیاه شده‬siyāh šode
gaSalaSineba (gašalašineba) ‫ رنده کردن‬rande k,
‫ صاف کردن‬sāf k.
gaSalaSinebuli (gašalašinebuli) ‫ رنده شده‬rande
šode, ‫ صاف شده‬sāf šode.
gaSeneba (gašeneba) 1. )‫ تأسیس کردن (شدن‬tā’sis k (š),
118 qarTul-sparsuli leqsikoni
)‫ بنیان گذاری کردن (شدن‬bonyān gozāri k (š), ‫بنا نهادن‬
banā nahādan. 2. ‫ کاشتن‬kāštan.
gaSenebuli (gašenebuli) 1. ‫ تأ سیس شده‬ta’sis šode,
‫ بنیان گذاری شده‬bonyān gozāri šode. 2. ‫ کاشته شده‬kāšte
šode.
gaSeSeba (gašešeba) ‫ جا خوردن‬jā xordan, ‫در جا‬
‫ خشکیدن‬darjā xoškidan, ‫ بی حس شدن‬bi hess šodan,
‫ گیج و منگ شدن‬gij-o-mand š.
gaSeSebuli (gašešebuli) ‫ جا خورده‬jāxorde, ‫بی حس‬
‫ شده‬bi hess šode, ‫ گیج و منگ شده‬gij-o-mand šode.
gaSveba (gašveba) ‫ رها کردن‬rahā k, ‫ آزاد کردن‬āzād k,
‫ ول کردن‬vel k.
gaSvebuli (gašvebuli) ‫ رها شده‬rahā šode, ‫ول شده‬
vel šode.
gaSveleba (gašveleba) )‫ از هم جدا کردن (شدن‬az ham
jodā k. (š.)
gaSvelebuli (gašvelebuli) ‫ از هم جدا شده‬az ham
jodā šode.
gaSinaureba (gašinaureba) )‫ خانگی کردن (شدن‬xānegi
k (šodan), )‫ رام کردن (شدن‬rām k. (š.).
gaSifvra (gašifrva) ‫ رمز نویسی‬razm nevisi, ‫رمز‬
‫ کردن‬razm k.
gaSifruli (gašifruli) ‫ رمزی‬ramzi.
gaSiSvleba (gašišvleba) )‫ شدن‬،‫ لخت (کردن‬laxt (k.
š.), )‫ عریان کردن (شدن‬oryān k. (š.), )‫برهنه کردن (شدن‬
barahne k. (š.), )‫ لوچ کردن (شدن‬luč k. (š).
gaSiSvlebuli (gašišvlebuli) ‫ لخت شده‬loxt šode,
‫ برهنه‬barahese, ‫ لوچ‬luč, ‫ عریان شده‬oryān šode.
gaSla (gašla) ‫ باز کردن‬bāz k, ‫ وا کردن‬vā k, ‫پهن کردن‬
pahn k, ‫ گستردن‬gostardan.
gaSlili (gašlili) ‫ باز شده‬bāz šode, ‫ گسترده‬gostarde,
‫ پهن شده‬pahn šode.
gaSmageba (gašmageba) 1. )‫ هاری (گیجی‬hāri )giji(,
)‫ هار کردن (شدن‬hār k (š). 2. )‫ آتشین کردن (شدن‬ātešin k
(š), )‫ به غیظ آوردن (آمدن‬be γeyz āvardan (āmadan).
gaSmagebuli (gašmagebuli) ‫ گیج شده‬gij šode, ‫هار‬
‫ شده‬hār šode.
gaSoreba (gašoreba) )‫ جدا کردن (شدن‬jodā k (š), ‫دور‬
)‫ کردن (شدن‬dur k (š), ‫ جدایی‬jodāyi, ‫ دوری‬duri.
gaSorebuli (gašorebuli) ‫ دور شده‬dur šode, ‫جدا شده‬
jodā šode.
gaSotva (gašotva) ‫ لم دادن‬lam dādan, ‫دراز کشیدن‬
derāz kešidan.
gaSotili (gašotili) ‫ دراز کشیده‬derāz kešide, ‫لم داده‬
lam dāde.
gaSrialeba (gašrialeba) ‫ خش خش کردن‬xeš xeš k.
gaSroba (gašroba) )‫ خشک کردن (شدن‬xošk k. (š.),
‫ خشکاندن‬xoškādan, ‫ خشکیدن‬xoškidan.
gaStereba (gaštereba) )‫ متعجب کردن (شدن‬moaajeb
k. (š.), )‫ حیران کردن (شدن‬heyrān k. (š.), ‫به بهت آوردن‬
)‫ (آمدن‬be boht āvardan (āmadan). gaSterebiT ‫به‬
‫ طور حیرت انگیز‬be towr-e heyrat angiz, ‫حیرت آورانه‬
heyrat āvarāne.
gaSterebuli (gašterebuli) ‫ حیران‬heyrān, ‫بهت زده‬
boht zade, ‫ متعجب‬mota’ajeb.
gaSureba (gašureba) ‫ تند رفتن‬tond raftan.
gaSuqeba (gašukeba) )‫ نورانی کردن (شدن‬nurāni k (š),
)‫ منور کردن (شدن‬monavvar k (š), )‫تابناک کردن (شدن‬
tabnak k (š), ‫ تابناکی‬tābnāki.
gaSuqebuli (gašukebuli) ‫ نورانی‬nurāni, ‫منور‬
monavvar, ‫ تابناک‬tābnāk.
gaSxefa (gašxepa) ‫ پاشیدن‬pāšidan.
gaSxlarTva (gašxlartva) ‫ دراز کشیدن‬derāz kešidan.
gaCanageba (gačanageba) )‫ مفلس کردن (شدن‬mofles k.
(š.), )‫ تاراج کردن (شدن‬tārāj k. (š.), )‫نابود کردن (شدن‬
nābud k. (š.).
gaCanagebuli (gačanagebuli) ‫ مفلس شده‬mofles
šode, ‫ ور شکسته‬var šekaste, ‫ نابود شده‬nābud šode,
‫ تاراج رفته‬tārāj rafte.
gaCarxva (gačarxva) ‫ تیز کردن‬tiz k, ‫خراطی کردن‬
xarrāti k., ‫ تراش دادن‬tarāš dādan.
gaCarxuli (gačarxuli) ‫ تیز شده‬tiz šode, ‫خراطی شده‬
xarrāti šode.
gaCaReba (gačaγeba) 1. )‫ گرم کردن (شدن‬garm k.
(š.), )‫ شعله ور کردن (شدن‬šo’le var k. (š.). 2. ‫دامن زدن‬
dāman zadan, ‫ برانگیختن‬barangixtan, ‫ شعله وری‬šo’le
vari.
gaCaRebuli (gačaγebuli) 1. ‫ شعله ور‬šo’le var. 2.
‫ برانگیخته‬barangixte.
gaCena (gačena) 1. ‫ آفرینش‬āfarineš, ‫ آفریدن‬āfaridan.
2. ‫ ساختن‬sāxtan, ‫ پدید آوردن‬padid āvardan. 3. ‫چشم به‬
‫ جهان گشودن‬časm be jahān gošudan.
gaCenili (gačenili) 1. ‫ آفریده شده‬āfaride šode. 2.
‫ ساخته شده‬sāxte šode. 3. ‫ به دنیا آمده‬be donyā āmade.
gaCereba (gačereba) 1. ‫ توقف‬tavaγγof, ‫متوقف کردن‬
)‫ (شدن‬motavaγγef k (š). 2. )‫ معطل کردن (شدن‬matal
k (š), ‫ به تأخیر انداختن‬be tā’xir andāxtan (oftādan).
gaCeCili (gačečili) ‫ در هم و برهم‬darham-o-barham,
‫ ژولیده‬žulide.
gaCexa (gačexa) ‫ قطعه قطعه کردن‬γat’e γate’ k, ‫تکه تکه‬
‫ کردن‬teke teke k, ‫ قطع کردن‬γat’ k, ‫ پاره کردن‬pāre k.
gaCexili (gačexili) ‫ قطعه قطعه‬γate’ γat’e, ‫پاره پاره‬
pāre pāre, ‫ تکه تکه‬teke teke.

gaCumeba (gačumeba) ‫ ساکتی‬sāketi, )‫ساکت کردن (شدن‬
sāket k (š),
gaCumebuli (gačumebuli) )‫ ساکت (شده‬sāket (šode).
gaCxera (gačxera) ‫ گیر کردن‬gir k, ‫ ماندن‬māndan.
gaCxerili (gačxerili) ‫ گیر کرده‬gir karde.
gaCxreka (gačxreka) )‫ تفتیش (کردن‬taftiš (k), ‫بازرسی‬
)‫ (کردن‬bāzrasi (k), ‫ کاویدن‬kāvidan, ‫ زیر و رو کردن‬zir-
o-ru k.
gaCxrekili (gačxrekili) ‫ تفتیش شده‬taftiš šode,
‫ بازرسی شده‬bāzresi šode.
gacalkeveba (gacalkeveba) 1. )‫ جدا کردن (شدن‬jodā
k. (š), )‫ منزوی کردن (شدن‬manzavi k. (š). 2. ‫منفرد کردن‬
)‫ (شدن‬monfared k. (š), ‫ منفردی‬monfaredi.
gacamtvereba (gacamtvereba) ‫خرد و خمیر کردن‬
xard-o-xamir k, ‫ داغانی‬dāγāni, ‫خرد و خمیر کردن‬
xord-o xamir k.
gacbuneba (gacbuneba) ‫آشفتگی‬āšoftegi, ‫آشفته کردن‬
)‫ (شدن‬āšofte k. (š), )‫ به هیجان آوردن (آمدن‬be hayajān
āvardan (āmadan), )‫ متعجب کردن (شدن‬motaajeb k.
(š),
gacbunebuli (gacbunebuli) ‫ آشفته‬āšofte ‫سرگشته‬
sargašte, ‫ به هیجان آمدن‬be hayajān āmade.
gacdena (gacdena) 1. ‫ غیبت کردن‬γeybat k, ‫حاضر نشدن‬
hāzar našodan, ‫ حضور نیافتن‬hozur nayāftan. 2. ‫از‬
‫ دست دادن‬az dast dādan. 3. ‫ حاشیه رفتن‬hāšiye raftan.
gacdenili (gacdenili) 1. ‫ از دست داده‬az dast dāde,
‫ از دست رفته‬az dast rafte. 2. ‫ غیبت شده‬γeybat šode.
gacelva (gacelva) ‫ درو کردن‬derow k.
gacema (gacema) 1. ‫ دادن‬dādan, ‫ تحویل دادن‬tahvil
dādan. 2. ‫ صادر کردن‬sāder k. 3. ‫ مسترد کردن‬mostarad
k, ‫ لو دادن‬low dādan
gacemuli (gacemuli) 1. ‫ داده شده‬dāde šode, ‫تحویل داده‬
‫ شده‬tahvil dāde šode. 2. ‫ مسترد شده‬mostarad šode. 3.
‫ لو داده شده‬low dāde šode.
gacecxleba (gacecxleba) ‫ خشمگینی‬xašmegini, ‫آتش‬
‫ مزاجی‬āteš mazāji, )‫ خشمگین کردن (شدن‬xašmgin k.
(š), )‫ به خشم آوردن (آمدن‬be xašm āvardan (āmadan),
‫ عصبانی کردن‬asabāni k. (š).
gacveTa (gacveta) ‫ کهنه کردن‬kohne k, ‫مندرس کردن‬
mondares k.
gacveTili (gacvetili) ‫ پاره پاره‬pārepāre, ‫مندرس‬
mondares, ‫ کهنه‬konhe.
gacvla (gacvla) )‫ مبادله (کردن‬mobādele (k), ‫تبادل‬
tabādol, ‫ عوض کردن‬avaz k.
gacvla-gamocvla (gacvla-gamocvla) ‫رد و بدل‬
radd-o-badal, ‫ مبادله‬mobādele.
gacvlili (gacvlili) ‫ مبادله شده‬mobādele šode,
qarTul-sparsuli leqsikoni 119
‫ عوض شده‬avaz šode, ‫ تعویض شده‬ta’viz šode.
gacieba (gacieba) )‫ تب (کردن‬tab (k), )‫التهاب (کردن‬
eltehāb (k), ‫ در تب و تاب بودن‬dar tab-o-tāb budan,
‫ تب و لرز داشتن‬tab-o-larz dāštan.
gaciveba (gaciveba) 1. )‫ سرد کردن (شدن‬sard k (š).
2. ‫ سرما خوردن‬sarmā xardan, ‫ سرما خوردگی‬sarmā
xordegi.
gacivebuli (gacivebuli) 1. ‫ سرد شده‬sar šode. 2.
‫ سرما خورده‬sarmā xorde.
gacileba (gacileba) ‫ بدرقه کردن‬badraγe k, ‫اسکورت‬
‫ کردن‬eskort k, ‫ همراهی‬hamrāhi, ‫ بدرقه‬badraγe.
gacilebiT (gacilebit) ‫ به مراتب‬be marāteb, ‫خیلی‬
‫ بیش‬xeyli biš, ‫ بسی‬basi, ‫ تا حد زیاد‬tā hadd-e ziyād.
gacilebuli (gacilebuli) ‫ بدرقه شده‬badraγe šode.
gacineba (gacineba) 1. ‫ خنداندن‬xandāndan. 2. ‫خندیدن‬
xandidan. 3. ‫ خنده‬xande.
gacnoba (gacnoba) 1. )‫ آشنا کردن (شدن‬āšenā k (š),
‫ شناساندن‬šenāsādan. 2. )‫ معرفی کردن (شدن‬ma’rrafi k
(š). 3. ‫ آگاه ساختن‬āgāh sāxtan, ‫ در جریان گذاشتن‬dar
jeryān gozāštan, ‫ آشنائی‬āšenāyi.
gacnobili (gacnobili) )‫ آشنا (شده‬āšenā (šode).
gacofeba (gacofeba) )‫ هار کردن (شدن‬hār k (š), ‫هاری‬
hāri, )‫ به غیظ آوردن (آمدن‬be γeyz āvardan (āmadan),
‫ عصبانیت‬asabāniyyat, ‫ غضبناکی‬γazabnāki.
gacofebuli (gacofebuli) )‫ هار (شده‬hār (šode),
‫ غضبناک‬γazabnāk.
gacocxleba (gacocxleba) )‫ زنده کردن (شدن‬zende
k (š), )‫ احیاء کردن (شدن‬ehyā’ k (š), ‫روح تازه بخشیدن‬
ruh-e tāze baxšidan.
gacocxlebuli (gacocxlebuli) ‫ احیا شده‬ehyā šode,
‫ زنده شده‬zende šode.
gacra (gacra) ‫ بیختن‬nixtan, ‫ الک کردن‬alak k,
gacrili (gacrili) ‫ بیخته شده‬bixte šode, ‫ الک شده‬alak
šode.
gacrueba (gacrueba) 1. ‫ دروغ گفتن‬doruγ goftan, ‫کذب‬
‫ بافتن‬kezb bāftan. 2. ‫ زیر قول خود زدن‬zir-e γal-e xod
zandan.
gacudeba (gacudeba) ‫ بدی‬badi, ‫ بد شدن‬bad šodan.
gacurva (gacurva) ‫ شنا کردن‬šenā k, ‫شنا کنان رد شدن‬
šenā konan rad š.
gacxeleba (gacxeleba) )‫ گرم کردن (شدن‬garm k (š),
‫ گرمی‬garmi, )‫ داغ کردن (شدن‬dāγ k (š), ‫ داغی‬dāγi.
gaZarcva (gaZarcva) )‫ غارت (کردن‬γārat (k), ‫دستبرد‬
‫ زدن‬dastbord zadan.
gaZarculi (gaZarculi) ‫ غارت شده‬γārat šode.
gaZeveba (gaZeveba) ‫ راندن‬rāndan, ‫ خارج کردن‬xārej k.
120 qarTul-sparsuli leqsikoni

gaZevebuli (gaZevebuli) ‫ رانده شده‬rānde šode, ‫خارج‬ gaweva (gaweva) 1. ‫ کنار زدن‬kenār zadan, ‫کشیدن به کنار‬
‫ شده‬xārej šode. kešidan be kenār. 2. ‫ کشیدن‬kešidan. 3. ‫ طول دادن‬tul
gaZvireba (gaZvireba) )‫ گران کردن (شدن‬garān k (š), dādan.
‫ گرانی‬garāni, ‫ قیمت ها را باال بردن‬γimat hā rā bālā gawera (gawera) 1. )‫ ثبت (کردن‬sabt (k). 2. ‫نوشتن‬
bordan, )‫ باال رفتن قیمت (ها‬bālā raftan-e γimat (hā). neveštan.
gaZvirebuli (gaZvirebuli) ‫ گران شده‬gerān šode, gawerili (gawerili). ‫ ثبت شده‬sabt šode.
‫ گرانتر شده‬gerāntar šode. gawewva (gawewva) ‫ ژولیدگی‬žulidegi.
gaZleba (gaZleba) 1. )‫ طاقت (کردن‬tāγat (k), ‫تحمل‬ gawewili (gawewili) ‫ ژولیده‬žulide.
)‫ (کردن‬tahammol (k). 2. ‫ ماندن‬māndan, ‫خراب نشدن‬
gawvaleba (gawvaleba) )‫ آزار دادن (دیدن‬āzār dādan
xarāb našodan.
(didan), ‫ شکنجه کردن‬šakanje k, )‫ عذاب دیدن (دادن‬azāb
gaZliereba (gaZliereba) 1. )‫ تقویت (کردن‬taγviyyat didan dādan.
(k), ‫ قوت بخشیدن‬γovvat baxšidan. 2. )‫افزایش (دادن‬
gawvalebuli (gawvalebuli) ‫ زجر کشیده‬zajr kešide,
afzāyeš (dādan), ‫ افزایش یافتن‬afzāyeš yāftan, ‫نیرومندی‬
nirumandi, )‫ نیرومند کردن (شدن‬niru mand k (š), ‫ خسته و کوفته‬xaste-o-kufte.

gaZlierebuli (gaZlierebuli) 1. ‫ تقویت شده‬taγviyyat

gawvdena (gawvdena) ‫ امتداد دادن‬emtedād dādan,
šode, ‫ نیرومند‬nirumand. 2. ‫ شدت یافته‬šeddat yāfte. ‫ کشیدن‬kešidan.
gawvdoma (gawvdoma) 1. ‫ کافی بودن‬kāfi budan, ‫کفایت‬
gaZneleba (gaZneleba) ‫ مشکلی‬moškeli, ‫مشکل کردن‬
)‫ (شدن‬moškel k (š), )‫ پیچیده کردن (شدن‬pučide k (š), ‫ کردن‬kefāyat k, ‫ بس بودن‬baš budan. 2. ‫ رسیدن‬rasidan.
‫ بغرنجی‬boγranji. 3. ‫ یافتن‬yāftan.
gawveva (gawveva) 1. ‫ احضار کردن‬ehzār k, ‫فراخواندن‬
gaZnelebuli (gaZnelebuli) )‫ مشکل (شده‬moškel
(šode), ‫ بغرنج‬boγranj. farā xāndan. 2. ‫ دعوت کردن‬da’vat k, ‫ صدا زدن‬sedā
zadan, ‫ خواستن‬xāstan.
gaZroba (gaZroba) ‫ کندن‬kandan, ‫ در آوردن‬dar
āvardan, ‫ پوست کردن‬pust k. gawveuli (gawveuli) 1. ‫ احضار شده‬ehzār šode,
‫ فراخوانده شده‬farā xānde šode, 2. ‫ دعوت شده‬da’vat
gaZroma (gaZroma) ‫ بیرون خزیدن‬birun xazidan, šode.
‫ یواشکی در رفتن‬yevāšeki dar raftan, ‫ به چاک زدن‬be
gawvrTna (gawvrtna) ‫ آموختن‬āmuxtan, ‫دست آموز کردن‬
čāk zadan.
dast āmuz k, ‫ تربیت کردن‬tarbiyat k.
gaZRola (gaZγola) )‫ بدرقه (کردن‬badraγe (k), ‫همراهی‬
)‫ (کردن‬hamrāhi (k). gawvrTnili (gawvrtnili) ‫ ماهر‬māher, ‫آزموده‬
āzmude, ‫ استاد‬ostād.
gaZRoma (gaZγoma) 1. ‫ تا سیر خوردن‬tā sir xordan,
gawiTleba (gawitleba) ‫ سرخی‬sorxi, )‫سرخ کردن (شدن‬
‫ سیری‬siri. 2. ‫ اشباء شدن‬ešbā’ šodan.
sorx k (š).
gawameba (gawameba) )‫ زجر (دادن‬zajr dādan, ‫آزار‬
gawiTlebuli (gawitlebuli) ‫ سرخ شده‬sorx šode.
‫ دادن‬āzār dādan, )‫ شکنجه (کردن‬šekanje (k), ‫اذیت کردن‬
aziyyat k, ‫ به ستوه آوردن‬be sotuh āvardan. gawirva (gawirva) 1. ‫ فدا کردن‬fedā’ k, ‫قربانی کردن‬
gawamebuli (gawamebuli) ‫ زجر دیده‬zajr dide, ‫شکنجه‬
γarbāni k, ‫ نثار کردن‬nesār k. 2. ‫ به حال خود رها کردن‬be
‫ شده‬šekanje šode. hāl-e xod rahā k. ◊ Tavis ~ ‫ خود گذری‬xod gozari,
‫ فداکاری‬fedā’ kāri.
gawafva (gawafva) ‫ چیره دست کردن‬čire dast k, ‫مهارت‬
gawiruli (gawiruli) ‫ فدا شده‬fedā’ šode, ‫قربانی شده‬
‫ آموختن‬mahārat āmuxtan, ‫ تمرین دادن‬tamrin dādan,
‫ ورزیدن‬varzidan. γorbāni šode.
gawkepvla (gawkepvla) ‫ تازیانه زدن‬tāziyāne zadan.
gawafuli (gawafuli) ‫ ورزیده‬varzide, ‫ استاد‬ostād,
‫ ماهر‬māher, ‫ زبردست‬zabardast. gawmenda (gawmenda) ‫ پاک کردن‬pāk k, ‫تمیز کردن‬
gawbileba (gawbileba) 1. )‫ خجالت کردن (شدن‬xejālat
tamiz k
k. (š), )‫ شرمنده کردن (شدن‬šarmande k. (š), ‫شرمندگی‬ gawmendili (gawmendili) ‫ پاک شده‬pāk šode, ‫تمیز شده‬
šarmandegi, ‫ خجالت زدگی‬xejālat zadegi. 2. ‫بد نام‬ tamiz šode.
‫ کردن‬bad nām k, ‫ بی آبرو کردن‬bi ābru k. gawodeba (gawodeba) 1. ‫ دراز کردن‬derāz k, ‫دست دادن‬
gawbilebuli (gawbilebuli) 1. ‫ بی آبرو شده‬bi ābru dast dādan. 2. ‫ دادن‬dādan.
šode, ‫ بد نام شده‬bad nām šode. 2. ‫ خجل شده‬xajel šode, gawonasworeba (gawonasworeba) )‫تعادل (وزنی‬
‫ شرمنده‬šarmande. ta’āddol (-e vazni) )‫ موازنه کردن (شدن‬movāzene k.
(š), )‫ برابر کردن (شدن‬barābar k. (š).

gawonasworebuli (gawonasworebuli) ‫برابر شده‬
barābar šode, ‫ تساوی‬tasāvi.
gawurva (gawurva) ‫ پاالنیدن‬pālānidan, ‫چالندن‬
čalāndan, ‫ صاف کردن‬sāf k, ‫ تصفیه کردن‬tasfiye k.
gawuruli (gawuruli) ‫ پاالنده شده‬pālānide šode, ‫صاف‬
‫ شده‬sāf šode, ‫ چالنده شده‬čalānde šode.
gawuwva (gawuwva) ‫( (کامالً) تر کردن‬kāmelān) tar k,
‫ خیساندن‬xisāndan, ...‫ آب ریختن به روی‬āb rixtan be
ruy-e...
gawuwuli (gawuwuli) ‫ خیس شده‬xis šode, ‫کامالً تر‬
kāmelan tar.
gawyaleba (gawKaleba) ‫ رقیقی‬raγiγi, )‫آبکی کردن (شدن‬
ābaki k (š), )‫ رقیق کردن (شدن‬raγiγ k (š). ◊ gulis
~ ‫ بیزار کردن کسی‬bizār k kasi, ‫ به تنگ آوردن‬be tan
āvardan.
gawyveta (gawKveta) ‫ پاره کردن‬pāre k, ‫ قطع کردن‬γat’
k, ‫ گسیختگی‬gosixtegi, ‫ گسیختن‬gosixtan, ‫نابود کردن‬
nābud k, ‫ نیست کردن‬nist k, ‫ نیستی‬nisti.
gawyvetili (gawKvetili) ‫( (گسیخته) پاره شده‬gosixte)
pāre šode, ‫ نیست شده‬nist šode.
gawyoba (gawKoba) )‫ چیدن (سفره‬čidan (-e sofre), ‫پهن کردن‬
pahn k, ‫ روبراه کردن‬rahberāh k. gawyobili (pahn)
‫ چیده شده‬čide šode, )‫ منظم (شده‬monazzam (šode).
gawyroma (gawKroma) ‫ عصبانیت‬asabāniyyat, ‫عصبانی‬
)‫ کردن (شدن‬azabāni k. (š), )‫خشمگین کردن (شدن‬
xašmgin k. (š),
gaWabukeba (gayabukeba) ‫ جوان شدن‬javān šodan.
gaWaRaraveba (gayaγaraveba) )‫ مو سفید کردن (شدن‬mu
safid k (š), ‫ مو سفیدی‬mu safidi, )‫جو گندمی کردن (شدن‬
jow gandomi k (š).
gaWaRaravebuli (gayaγaravebuli) ‫ جوگندمی شده‬jow
gandomi šode.
gaWedva (gayedva) 1. ‫ کوبیدن‬kubidan, ‫درست کردن با‬
‫ میخ کوبی‬dorost kardan bā mix kubi. 2. ‫ پر کردن‬por
k, ‫ انباشتن‬anbāstan. 3. ‫ تنگ قالب کردن‬tang γāleb k
gaWedili (gayedili) 1. ‫ میخ زده شده‬mix zade šode,
‫ درست شده‬dorost šode. 2. ‫ ماال مال پر شده‬mālā māl
por šode.
gaWvalva (gayvalva) )‫ سوزن کاری (کردن‬suzan kāri
(k.), ‫ سوزن زدن‬suzan zadan.
gaWeneba (gačeneba) )‫ تاختن (تاخت‬tāxtan (tāxt), ‫به‬
‫ تاخت رفتن‬be tāxt raftan.
gaWvartvla (gayvartvla) ‫ دود کردن‬dud k, ‫دود دادن‬
dud dādan, ‫ دود زدگی‬dud zadegi.
gaWvartluli (gayvartluli) ‫ دود زده‬dud zade, ‫دوده‬
‫ زده‬dude zade.
gaWianureba (gayianureba) ‫ کش دادن‬keš dādan,
qarTul-sparsuli leqsikoni 121
‫ کش خوردن‬keš xordan, )‫ طول دادن (کشیدن‬tul dādan
(kešidan), ‫ طوالنی کردن‬tulāni k, ‫ به دراز کشیدن‬be
derāz kešidan.
gaWianurebuli (gayianurebuli) ‫ کش خورده‬keš
xorde, ‫ به درازا کشیده شده‬be derāzā kešide šode.
gaWimva (gayimva) ‫ کشش‬kašeš, ‫ کشیدن‬keši-dan, ‫راست‬
‫ کردن‬rāst k.
gaWimuli (gayimuli) ‫ کشیده شده‬kešide šode, ‫راست‬
‫ شده‬rāst šode.
gaWinTva (gayintva) ‫ زور زدن‬zur zadan, ‫به خود فشار‬
‫ آوردن‬be xod fešār āvardan.
gaWirveba (gayirveba) ‫ تنگ دستی‬tangdasti, ‫نیازمندی‬
niyāzmandi, ‫ فقر‬faγr, ‫ احتیاج‬ehtiyāj, ‫ محتاجی‬mohtāji,
‫ ضرورت‬zarurat.
gaWirvebuli (gayirvebuli) ‫ تنگ دست‬tangdast,
‫ نیازمند‬niyāzmand, ‫ محتاج‬mohtāj.
gaWra (gayra) ‫ برش‬boreš, ‫ بریدن‬boridan, ‫ قطع کردن‬γat’
k, ‫ باز کردن‬bāz k, ‫ حل کردن‬hall k, ‫ گشودن‬gošudan,
‫ نتیجه دادن‬natije dādan.
gaWrili (gayrili) ‫ بریده شده‬boride šode, ‫قطع شده‬
γart’ šode, ‫ حل شده‬hall šode.
gaWuWyianeba (gayuyKianeba) ‫ کثیفی‬kasife, ‫آلوده گی‬
āludegi, )‫ کثیف کردن (شدن‬kasif k (š), )‫آلوده کردن (شدن‬
ālude k (š).
gaWuWyianebuli (gayuyKianebuli) ‫ آلوده شده‬ālude
šode, ‫ کثیف شده‬kasif šode.
gaWyleta (gayKleta) ‫ خرد کردن‬xord k, ‫ له کردن‬leh k,
‫ لهی‬lehi.
gaWyletili (gayKletili) ‫ خرد شده‬xord šode, ‫له شده‬
leh šode.
gaxazva (gaxazva) ‫ خط کش‬xatt keš, ‫ خط کشیدن‬xatt
kešidan.
gaxazuli (gaxazuli) ‫ خط کشی شده‬xatt keši šode.
gaxangrZliveba (gaxangrZliveba) ،‫تمدید (کردن‬
)‫ شدن‬tamdid (k, š), )‫ ادامه یافتن (دادن‬edāme yāftan
(dādan), ‫ طوالنی کردن‬tulāni k.
gaxangrZlivebuli (gazangrZlivebuli) ‫طوالنی شده‬
tulāni šode, ‫ تمدید شده‬tamdid šode.
gaxareba (gaxareba) ‫ خوش حالی‬xoš hāli, ‫ خوشی‬xoši,
‫ مسروری‬masruri, ‫ شادی‬šādi, )‫خوش حال کردن (شدن‬
xošhāl k (š), )‫ شاد کردن (شدن‬šād k (š).
gaxarebuli (gaxarebuli) )‫ خوشحال (شده‬xošhāl
(šode), ‫ مسرور‬masrur.
gaxda (gaxda) )‫ کندن (لباس‬kandan (-e lebās) ‫در آوردن‬
dar āvardan.
gaxdili (gaxdili) ‫( (لباس) کنده شده‬lebās-e) kande
šode, ‫ در آورده شده‬dar āvarde šode.
122 qarTul-sparsuli leqsikoni

gaxdoma1 (gaxdoma) )‫ شدن (به شکلی‬šodan, (be šekli) gaxmoba2 (gaxmoba) ‫ صدا زدن‬sedā zadan, ‫خواستن (به‬
‫ در آمدن‬darāmadan. )‫ کناری‬xāstan (be kenāri).
gaxdoma (gaxdoma) ‫ الغری‬lāγari, ‫ الغر شدن‬lāγar šodan.
2
gaxmovaneba (gaxmovaneba) ‫ صدا داری‬sedā dari
gaxedva (gaxedva) )‫ نگاه (کردن‬negāh (k), )‫نظر (اندختن‬ ‫ ناطق کردن‬nāteγ k, ‫ ناطق شدن‬nāteγ šodan.
nazar (andāxtan). gaxmovanebuli (gaxmovanebuli) ‫ ناطق‬nāteγ.
gaxeva (gaxeva) ‫ پارگی‬pāregir, ‫ پاره کردن‬pāre k, ‫کندن‬ gaxrwna (gaxrwna) ‫ پوسیدن‬pusidan, ‫ تجزیه شده‬tajziye
kandan. šode, ‫ متالشی شدن‬motalāši šodan.
gaxeTqa (gaxetka) ‫ ترکیدن‬tarakidan, ‫ شکستن‬šekastan, gaxrwnili (gaxrwnili) ‫ پوسیده‬puside, ‫ متالشی‬motalāši.
‫ ترک برداشته‬tarak bar dāštan. gaxseneba (gaxseneba) ‫ یاد آوری‬yād āvari, ‫تذکر‬
gaxeTqili (gaxetkili) ‫ شکسته‬šekaste, ‫ترک برداشته‬ tazakkor, ‫ متذکر شدن‬motazakker šodan, ‫یاد آوری‬
tarak bardāšte. ‫ کردن‬yād āvari k, )‫ به یاد آوردن (انداختن‬be yād āvardan
gaxela (gaxela) ‫ باز بودن چشم‬bāz budan-e češm, ‫چشم‬ (andāxtan).
‫ باز کردن‬češm bāz k. gaxsna (gaxsna) 1. ‫ گشایش‬gošāyeš. 2. )‫ حل (کردن‬hall
gaxeleba (gaxeleba) )‫ عصبانی کردن (شدن‬asabāni k k. 3. ‫ باز کردن‬bāz k, ‫ گشودن‬gošudan.
(š), )‫ آتش مزاج کردن (شدن‬ātaš mezāj k (š), ‫عصبانیت‬ gaxsnili (gaxsnili) 1. ‫ گشوده شده‬gošude šode, ‫باز‬
asabāniyyat, ‫ خشمگینی‬xašmgini. ‫ شده‬bāz šode. 2. ‫ حل شده‬hall šode.
gaxerxva (gaxerxva) ‫ برش با اره‬boreš bā are, ‫اره کردن‬ gaxtoma (gaxtoma) 1. ‫ پرش‬pareš, ‫ جهش‬jaheš. 2.
are k. ‫ پریدن‬paridan, ‫ جستن‬jastan.
gaxerxili (gaxerxili) ‫ اره شده‬are šode. gaxumreba (gaxumreba) 1. )‫ شوخی (کردن‬šuxi (k),
gaxeuli (gaxeuli) ‫ پاره شده‬pāre šode. )‫ خوشمزگی (کردن‬xošmazegi (k). 2. ‫ دست انداختن‬dast
andāxtan.
gaxexva (gaxexva) ‫ ساییدن‬sāyidan, ‫ تمیز کردن‬tamiz k.
gaxuneba (gaxuneba) 1. ‫ بی رنگی‬birangi, (‫بیرنگ‬
gaxexili (gaxexili) ‫ ساییده شده‬sāiyde šode ‫تمیز شده‬
‫ کردن (شدن‬birang k (š), ‫ رنگ باختن‬rang bāxtan. 2.
tamiz šode. ‫ کهنه گی‬kohnegi.
gaxveva (gaxveva) )‫ پیچیدن (در‬pičidan (dar), ‫پیچاندن‬
gaxunebuli (gaxunebuli) 1. ‫ رنگ باخته‬rang bāxte.
)‫ (در‬pičāndan (dar), ‫ کادو کردن‬kādo k. 2. ‫ کهنه‬kohne.
gaxveuli (gaxveuli) ‫ پیچیده شده‬pičide šode dar, gaxureba (gaxureba) ‫ تافتن‬tāftan, ‫ داغی‬dāγi, ‫داغ کردن‬
)‫ پیچانده شده (در‬pičānde šode (dar). )‫ (شدن‬dāγ k (š), )‫ آتش کردن (گرفتن‬āteš k (gereftan).
gaxvreta (gaxvreta) ‫ سوراخ کردن‬surāx k.
gaxurebuli (gaxurebuli) ‫ تافته‬tāfte, ‫ داغ‬dāγ.
gaxvretili (gaxvretili) ‫ سوراخ شده‬surāx šode.
gaxSireba (gaxSireba) 1. ‫ افزونی‬afzuni, ‫تشدد‬
gaxizvna (gaxizvna) ‫ نقل مکان اجباری‬naγl-e makān tašaddod. 2. )‫ افزایش دادن (یافتن‬afzāyeš dādan
ejbāri, ‫ کوچ دادن‬kuč dādan, ‫ منتقل کردن‬montaγel k, (yāftan), ‫ افزودن‬afzudan.
‫ مهاجرت‬mohājerat, ‫ مهاجرت کردن‬mohājerat k, ‫کوچ‬ gaxSirebuli (gaxSirebuli) ‫ افزایش یافته‬afzāyeš
‫ کردن‬kuč k. yāfte.
gaxiznuli (gaxiznuli) ‫ کوچ کرده‬kuč karde, ‫کوچ داده‬
gajavreba (gaJavreba) 1. ‫ خشمگینی‬xašmgini,
‫ شده‬kuč dāde šode, ‫ مهاجر‬mohājer, ‫ تبعیدی‬tab’idi. )‫ خشمگین کردن (شدن‬xašmgin k (š), ‫ تلخ کردن‬...‫اوقات‬
gaxleCa (gaxleča) ‫ شکافتن‬šekāftan, ‫ انشقاق دادن‬enšeγāγ )‫ (شدن‬owγāt-e... talx k. (š). 2. ‫ افسردگی‬afsordegi,
dādan, ‫ شکستن‬šekastan, ‫ دو نیم کردن‬do nim k. )‫ افسرده کردن (شدن‬afsorde k. (š).
gaxleCili (gaxlečili) ‫ شکافته شده‬šekāfte šode, ‫منشق‬ gajavrebuli (gaJavrebuli) 1. ‫ خشمگین‬xašmgin,
monšaγ, ‫ دونیم شده‬do nim šode. ‫ عصبانی شده‬asabāni šode. 2. ‫ افسرده‬afsorde, ‫اوقات تلخ‬
gaxmaureba (gaxmaureba) )‫ شدن‬،‫ افشاء (کردن‬efsā’ (k, ‫ شده‬owγāt talx šode.
š), )‫ فاش کردن (شدن‬fāš k (š), )‫ بر مال کردن (شدن‬bar gajansaReba (gaJansaγeba) 1. ‫ سالمتی‬salāmati,
malā’ k (š). ‫ بهبودی‬behbudi. 2. ‫ درمان‬darmān, ‫ شفا‬šāfa’. 3. ‫توان‬
gaxmaurebuli (gaxmaurebuli) ‫ افشاء شده‬efšā’ šode, ‫ بخشیدن‬tavān baxšidan, ‫ بهبود یافتن‬behbud yāftan,
‫ فاش شده‬fāš šode, ‫ برمال شده‬barmalā’ šode. ‫ سالم شدن‬sālem šodan.
gaxmoba1 (gaxmoba) ‫ خشکیدن‬xoškidan, ‫خشک کردن‬ gajansaRebuli (gaJansaγebuli) ‫ سالم شده‬sālem
xošk k, ‫ خشکی‬xoški. šode, ‫ بهبود یافته‬behbud yāfte, ‫ درمان شده‬darmān šode.

gajiuteba (gaJiuteba) 1. ‫ لجاجت‬lejājat. 2. ‫لج کردن‬
laj k, ‫ لج بازی کردن‬laj bāzi k.
gajiutebuli (gaJiutebuli) ‫ لجوج‬lajuj, ‫ لج باز‬lajbāz.
gajoxva (gaJoxva) ‫ کتک کاری‬kotak kāri, ‫با چوب زدن‬
bā čub zadan.
gajoxili (gaJoxili) ‫ با چوب زده شده‬bā čub zade
šode, ‫ چوب خورده‬čub xorde.
gdebuli (gdebuli) ‫ افتاده‬oftāde, ‫ پرت شده‬part šode.
gegma (gegma) ‫ برنامه‬barnāme, ‫ نقشه‬našγe, ‫طرح‬
tarh. gegmiT ‫ طبق برنامه‬tebγe barnāme, ‫ با برنامه‬bā
barnāme. ◊ samuSao ~ ‫ بارنامه کاری‬bārnāme-ye
kāri, qalaqis ~ ‫ نقشه شهر‬naγše-ye šahr.
gegmazomieri (gegmazomieri) ‫ طبق برنامه‬tebγ-e
barnāme, ‫ منظم‬monazzam, ‫ مرتب‬morattab.
gegmaSezomili (gegmašezomili) ‫ منظم‬monazzam,
‫ مرتب‬morattab, ‫ طبق برنامه‬tebγ-e barnāme.
gegmiani (gegmiani) ‫ طبق برنامه‬tebγ-e barnāme,
‫ برنامه دار‬barnāme dār,‫… … برنامه‬barnāme.
gegmianoba (gegmianoba) ‫ برنامه داری‬barnāme dāri,
‫ طبق برنامه بودن‬tebγ-e barnāme budan, ‫منظم بودن‬
monazzam budan.
gegmiuri (gegmiuri) ‫ برنامه ای‬barnāme`i ‫طبق برنامه‬
tebγ-e barnāme.
gedi (gedi) ‫ قو‬γu.
geena (geena) ‫ دوزخ‬duzax.
gezad (gezad) ‫ کج‬kaj.
gezi (gezi) ‫ سمت‬samt, ‫ جهت‬jehat.
gezeli (gezeli) ‫ پرنده درندۀ مذکر‬parande-ye darande-
ye mozakkār.
geTayva (getaKva) ‫ خواهش می کنم‬xāheš mikonam.
geizeri (geizeri) ‫ چشمه معدنی گرم‬češme-ye
ma’dani-e garm.
gela (gela) ‫ گیرۀ آتش‬gire-ye ātaš.
gembani (gembani) ‫ عرشه‬arše, ‫ صحنه کشتی‬sahne-ye
kešti.
gemTmisadgomi (gemtmisadgomi) ‫ اسکله‬eskele,
‫ بارانداز‬bārandāz
gemTmSenebeli (gemtmšenebeli) ‫ کشتی ساز‬kešti
sāz.
gemTmSenebloba (gemtmšenebloba) ‫کشتی سازی‬
kešti sāzi.
gemTsaSeni (gemtsašeni) ‫ کارخانه کشتی سازی‬kārxāne-
ye kešti sāzi.
gemTSeneba (gemtSeneba) ‫ کشتی سازی‬kešti sāzi.
gemi (gemi) ‫ کشتی‬kešti.
qarTul-sparsuli leqsikoni 123
gemo (gemo) ‫ مزه‬maze, ‫ چاشنی‬čašni, ‫ طعم‬ta’m ‫سلیقه‬
saliγ-e. ◊ gemoze ‫ طبق خواسته‬tebγ-e xāste, ‫طبق میل‬
tebγ-e meyl; gemos gaugebs ‫ می چشد‬mičešad;
gemoTi ar unaxavs ‫ هنوز مزه آنرا نچشیده است‬hanuz
maze ānrā načašide ast.
gemovneba (gemovneba) ‫ انتخاب‬entexāb, ‫ سلیقه‬saliγe.
gemovnebiT ‫ با کمال لذت‬bā kamāl-e lezzat, ‫با کمال‬
‫ میل‬ba kamāl-e meyl, ‫ با سلیقه‬bā saliγe.
gemrieli (gemrieli) ‫ با مزه‬bā maze, ‫خوشمزه‬
xošmaze, ‫ لذیذ‬lazziz.
gemsarTavi (gemsartavi) ‫ ریسمان کشتی‬rismān-e
kešti.
genacvale (genacvale) ‫ عزیز‬aziz, ‫ جان دل‬jān-e del,
‫ گرامی‬garāmi, ‫ گرانقدر‬garānγadr, ‫ نازنین‬nāzanin,
‫ مهربان‬mehrabān.
genealogia (genealogia) ‫ نسب‬nasab, ‫ نسب نامه‬nasab
nāme, ‫ شجره نامه‬šajre nāme.
genealogiuri (genealogiuri) ‫ نسبی‬nasabi, ‫شجره ای‬
šajare`i.
genezisi (genezisi) ‫( (تاریخ) پیدایش‬tārix-e) peydāyeš.
generali (generali) ‫ ژنرال‬žnrāl, ‫ تیمسار‬timsār.
◊ armiis ~ ‫ ارتشبد‬artešbod. ◊ general-
gubernatori ‫ فرماندار کل‬farmāndār-e koll,
general-gubernatoroba ‫کل‬ ‫فرمانداری‬
farmāndāri-e koll. samxedro general-
gubernatori ‫ فرماندار کل نظامی‬farmāndār-e
koll-e nezāmi;
generalisimusi (generalisimusi) ‫ژنرالیسیم‬
ženerālisim.
generaliteti (generaliteti) )‫ امراء (ارتش‬omrā› (-e
arteš).
general-leitenanti (general-leitenanti) ‫سرلشکر‬
sar laškar.
general-maiori (general-maiori) ‫ سرتیپ‬sar tip.
general-polkovniki (general-polkovniki) ‫سپهبد‬
generaluri (generaluri) ‫ کل‬koll, ‫ کلی‬kolli, ‫نهایی‬
nahāyi.
generatori (generatori) ‫ ژنراتور‬ženerātor ‫مولد برق‬
movalled-e barγ.
genetika (genetika) ‫ علم وراثت‬elm-e verāsat, ‫ژنتیک‬
ženetik.
genetikosi (genetikosi) ‫ژنتیک‬ ‫علم‬ ‫متخصص‬
motaxasses-e elm-e ženetik.
genetikuri (genetikuri) ‫ ژنی‬ženi, ‫ ارثی‬ersi.
genia¹ (genia) ‫ نبوغ‬nobuγ, ‫ نابغه‬nābeγe.
genia² (genia) ‫ جهنم‬jahanam.
genialoba (genialoba) 1. ‫ نابغه بودن‬nābeγe budan.
124 qarTul-sparsuli leqsikoni
2. ‫ نبوغیت‬nobuγiyyat. 3. ‫ داهیانه بودن‬dāhiāne budan.
genialuri (genialuri) ‫ داهیانه‬dāhiyāne.
geniosi (geniosi) ‫ نبوغ‬nobuγ, ‫ نابغه‬nābeγe.
geniosoba (geniosoba) ‫ نبوغیت‬nobuγiyyat, ‫نابغه بودن‬
nābeγe budan.
geniosuri (geniosuri) ‫ داهیانه‬dāhiyāne.
genocidi (genocidi) ‫ قتل عام‬γatl-e ām, ‫نژاد کشی‬
nežad koši.
geografi (geografi) ‫ جغرافیدان‬joγrafidān.
geografia (geografia) ‫ جغرافی‬joγrāfi, ‫جغرافیا‬
joγrafiyā.
geografiuli (geografiuli) ‫ جغرافیایی‬joγrāfiyāyi.
geodezia (geodezia) ‫ نقشه برداری‬naγše bardāri,
‫ ژئودزی‬žeodezi.
geodeziuri (geodeziuri) ‫نقشه برداری‬ … naγše
bardāri.
geologi (geologi) ‫ زمین شناس‬zamin šenās.
geologia (geologia) ‫ زمین شناسی‬zamin šenasi.
geologiuri (geologiuri) ‫ … زمین شناسی‬zamin
šenasi.
geometria (geometria) ‫ هندسه‬hendese.
geometriuli (geometriuli) ‫ هندسی‬hendesi.
geofizika (geofizika) ‫ ژئوفیزیک‬žeofizik.
geofizikuri (geofizikuri) ‫ … ژئوفیزیک‬žeofizik.
◊ ~ observatoria ‫ رصدخانه ژئوفیزیک‬rasdxāne-ye
žeofizik.
geoqimia (geokimia) ‫ ژئوشیمی‬žeošimi.
gerbi (gerbi) ‫ آرم‬ārm. ◊ saxelmwifo ~ ‫آرم دولتی‬
arm-e dowlati.
gerbiani (gerbiani) ‫ آرم دار‬ārmdār. ◊ ~ qaRaldi
‫ کاغذ آرم دار‬kaγaz-e ārm dār.
gerbili (gerbili) ‫ استعداد‬este›dād, ‫ توان فکری‬tavān-e
fekri.
geri (geri) ‫ ناپسری‬nāpesari. ◊ geri qali ‫نادختری‬
nādoxtari.
gergili (gergili) ‫ باران زودگذر‬bārān-e zudgozar.
germa (germa) ‫ پر‬par, ‫ کرک‬kork, ‫ موی نرم‬muy-e
narm.
germaneli (germaneli) ‫ آلمانی‬ālmāni.
germania (germania) ‫ آلمان‬ālmān.
germanuli (germanuli) )‫ آلمانی (زبان و غیره‬ālmāni
(zabān-o-γeire).
gesli (gesli) ‫ سم‬samm, ‫ زهر‬zahr.
gesliani (gesliani) 1. ‫ زهردار‬zahrdār, ‫زهر آلود‬
zahrālud, ‫ سمی‬sammi, ‫ زهراگین‬zahrāgin. 2. )‫(حرف‬
‫( نیشدار‬harf-e) nišdār.
)‫(استعاری‬
geslianad (geslianad) ‫ زهرگینانه‬zahrāgināne.
geslianoba (geslianoba) ‫ زهراگینی‬zahrāgini,
‫ مسمومیت‬masmumiyyat.
geto (geto) ‫ شهرک اقلیت نشین‬šahrak-e aγaliyyat nešin.
geficebi (geficebi) ‫ به سر تو قسم‬be sar-e to γasam.
geSi (geši) 1. ‫ رد پا‬radd-e pa. 2. ‫ شامه‬šāme, ‫ بویایی‬buyāyi.
geja (geJa) ‫ تیر چوب کوچک‬tir-e čub-e kuček.
gva (gva) ‫ جارو کشی‬jāru keši, ‫ جارو کردن‬jāru k, ‫جاروب‬
‫ زدن‬jārub zadan.
gvalva (gvalva) ‫ خشک سالی‬xošk sāli, ‫ خشکی‬xoški.
gvalviani (gvalviani) ‫ خشک‬xošk, ‫ بی باران‬bi bārān.
gvami (gvami) ‫ جسد‬jasad, ‫ نعش‬na’š, ‫ جنازه‬janāze.
gvardia (gvardia) ‫ گارد‬gārd.
gvardieli (gvardieli) ‫ سرباز گارد‬sarbāz-e gārd,
‫ عضو گارد‬ozv-e gārd.
gvareoba (gvareoba) ‫ نوع‬no’, ‫ نسل‬nasl.
gvareuloba (gvareuloba) ‫نسل‬ nasl, ‫خانواده‬
xānevāde, ‫ طایفه‬tāyefe.
gvari¹ (gvari) ‫ فامیل‬fāmil, ‫ شهرت‬šohrat.
gvari² (gvari) ‫ وجه دستوری‬vajh-e dasturi.
gvariani (gvariani) ‫ نامدار‬nāmdār, ‫ نامی‬nāmi, ‫شایسته‬
šāyeste, ‫ آبرومند‬ābrumand.
gvariSvili (gvarišvili) 1. ‫ فرزند فامیل خود‬farzand-e
famil-e xod. 2. ‫ آدم آبرومند و فامیل دار‬ādam-e
ābrumand-o-fāmil dār, ‫ دارای فامیل مشهور‬dārāy-e
fāmil-e mašhur.
gvarovnuli (gvarovnuli) 1. ‫ فامیلی‬fāmili. 2. ‫مربوت‬
‫ به جامعه بی طبقه اولیه‬marbut be jāme’e-ye bi tabaγe-
ye avvāliye.
gvartomi (gvartomi) 1. ‫ قبیله‬γabile. 2. ‫قوم و خویش‬
γowm-o-xiš. 3. ‫ نمایندۀ فامیل و قبیله‬namāyande-ye
fāmil-o- γabile.
gvarjila (gvarJila) ‫ شوره‬šure.
gvelaZua (gvelaZua) 1. ‫ جوجه مار‬juje-ye mār. 2.
‫ آدم بد خو و بد سیرت‬ādam-e bad xu-o-bad sirat,
)‫(استعاری‬
‫ پلید‬palid.
gvel-bayayi (gvel-baKaKi) ‫ خزندگان‬xazandegān.
gveleSapi (gvelešapi) ‫ اژدر‬aždar, ‫ اژدها‬aždahā.
gvelTevza (gveltevza) ‫ مارماهی‬mārmāhi.
gveli (gveli) ‫ مار‬mār.
gvelnakbeni (gvelnakbeni) ‫ مارگزیده‬mār gazide.
gveloba (gveloba) )‫(استعاری‬
‫ پستی‬pasti, ‫ رذالت‬razālat,
‫ پلیدی‬pelidi.

gveluri (gveluri) ‫ ماری‬māri.
gverdi¹ (gverdi) ‫ کنار‬kenār, ‫ سمت‬samt, ‫ طرف‬taraf.
◊ gverdis avla (gverdis avla) ‫ سبقت گرفتن‬sebγat
gereftan; gverdis axveva (gverdis āxvevā)
‫ سرپیچی کردن‬sarpiči k
gverdi² (gverdi) ‫ صفحه‬safhe.
gverdigverd (gverdigverd) ‫ بازو به بازو‬bāzu be
bāzu, ‫ پا به پا‬pā be pā.
gverdiTi (gverditi) ‫ کناری‬kenāri, ‫ طرفی‬tarafi,‫جانبی‬
jānebi.
gverdobi (gverdobi) )‫ دامنه (کوه‬dāmane (-ye kuh)
gverduli (gverduli) ‫ یکوری‬yekvari, ‫ یکسو‬yek su,
‫ از پهلو‬az pahlu, ‫ در پهلو‬dar pahlu, ‫ کج‬kaj, ‫به یک کنار‬
be yek kenār.
gvian (gvian) ‫ دیر‬dir, ‫ دیروقت‬dirvaγt.
gviani (gviani) 1. ‫ دیر‬dir, ‫ دیر رس‬dirras. 2. ‫کند فهم‬
kond fahm.
gvianoba (gvianoba) ‫ دیرین‬dirin, ‫ مربوط به کهن‬marbut
be kohan. gvianobamde ‫ تا دیر وقت‬tā dir vaγt.
gvimi (gvimi) ‫ دود کش پشت بام‬dud keš-e pošt-e bām.
gvimra (gvimra) ‫ (گیاه) سرخس‬saraxs.
gvimriani (gvimriani) ‫ منطقه سرخسدار‬mantaγe-ye
sarxasdār.
gvirabi (gvirabi) ‫ گذرگاه زیرزمینی‬gozargāh-e
zirzamini.
gvirabgamyvani (gvirabgamKvani) ‫تونل‬ ‫کارگر‬
kārgār-e tunnel.
gvirgvini (gvirgvini) ‫ تاج‬tāj.
gvirgvinosani (gvirgvinosani) ‫ صاحب تاج‬sāheb-e
tāj, ‫ صاحب تاج و تخت‬sāheb-e tāj-o-taxt, ‫ شاه‬šāh, ‫ناقل‬
‫ تاج‬nāγel-e tāj.
gvirila (gvirila) )‫ جابونه (گیاه‬jābune.
gviristi (gviristi) ‫ بخیه‬baxiye, ‫ دوخته‬duxte.
gvrema (gvrema) 1. ‫ درد‬dard. ◊ muclis ~ ‫درد شکم‬
dard-e šekam. 2. ‫ راز دل‬rāz-e del. 3. ‫ اشتیاق‬eštiāγ.
gvriti (gvriti) )‫ کبوتر وحشی (درختی‬kabutar-e vahši
(deraxti), ‫ کبوتر یاکریم‬kabutar-e iākarim
gza (gza) 1.‫ راه‬rāh, ‫ جاده‬jāde. 2. ‫ سفر‬safar, ‫مسافرت‬
mosāferat. 3.‫ چاره‬čare. 4. ‫ سمت‬samt, ‫ جهت‬jehat.
gzad )‫ هنگام عبور (گذر‬hengām-e obur (gozar).
gzaze ‫ در راه‬dar rāh. ◊ vinmes iqiT gza ar
aqvs ‫ چارۀ دیگری ندارد‬čare-ye digari nadārad; gzas
aZlevs ‫ راه میدهد‬rāh midahad; gzas aacdens ‫بی‬
‫ راه میکند‬birāh mikonad; ‫ فاسد میکند‬fāsed mikonad;
gzas gadaRobavs ‫ راه را سد میکند‬rāh rā sadd
mikonad; gzebi gaiyreba ‫برای همیشه جدا میشوند‬
barāy-e hamiše jodā mišavand; gza mSvidobisa
qarTul-sparsuli leqsikoni 125
‫ سفر بخیر‬safar be xeyr; gzis gakafva ‫ راه سازی‬rāh
sāzi; gzis maCvenebeli ‫ راهنما‬rāhnemā, ‫راه نامه‬
rāh nāme.
gza-gza (gza-gza) 1. ‫ در ضمن‬dar zemn. 2. ‫بتدریج‬
betadrij.
gzaareuli (gzaareuli) ‫ گمراه‬gomrāh,‫ راه گم کرده‬rāh
gom karde.
gzagamtari (gzagamtari) ‫پلی که چند شاهراه را پیوند‬
‫ میدهد‬poli ke čand šāhrāh rā peyvand midahad.
gzavna (gzavna) ‫ فرستادن‬ferestādan, ‫ ارسال کردن‬ersāl
k.
gza-kvali (gza-kvali) 1. ‫ رد پا‬radd-e pā. 2. ‫محل‬
‫ زندگی‬mahall-e zendegi.
gzamkvlevi (gzamkvlevi) ‫ راهنما‬rāhnamā.
gzatkecili (gzatkecili) ‫ شوسه راه‬šuse rāh,‫ جاده‬jāde.
gzawvrili (gazwvrili) ‫ راه باریکه‬rāh-e bārike.
gzajvaredini (gzaJvaredini) ‫ چهار راه‬čahār rāh, ‫دو‬
‫ راهه‬dorāhe, ‫ چند راهه‬čand rāhe.
gziri (gziri) ‫ پیک‬peyk, ‫ فراش‬farāš, ‫ قاصدک‬γāsedak,
-gzis (-gzis) ‫ بار‬bār. orgzis ‫ دو بار‬do bār.
gzoba (gzoba) ‫ بار‬bār, ‫ توشه راه‬tuše-ye rāh.
giauri (giauri) ‫ کافر‬kāfe, ‫ بی دین‬bidin, ‫ بی خدا‬bi xodā.
giganti (giganti) ‫ قول پیکر‬γul peykar.
giganturi (giganturi) ‫ بسیار بزرگ‬besyār bozorg.
gidi (gidi) ‫ راهنما‬rāhnamā.
gideli (gideli) ‫ چلک‬čalak.
gizgiza (gizgiza) ‫ شعله ور‬šo’le var.
gizgizi (gizgizi) ‫ شعله وری‬šo’le vari, ‫شعله ور بودن‬
šo’le var budan, ‫ صدای آتش‬sedāy-e āteš.
gimnazia (gimnazia) ‫ مدرسه دینی‬madarase-ye dini.
gimnazieli (gimnazieli) ‫دانش آموز مدرسه دینی‬
dānešāmuz-e madarase-ye dini.
gimnasti (gimansti) ‫ ژیمناست‬žimnāst.
gingli (gingli) ‫ کرک‬kork, ‫ موی نرم‬muy-e narm.
gind (gind) ‫ هر چند که‬har čan ke, ‫ اگر چه‬agar če, ‫باانکه‬
bā ānke, ‫ بااینکه‬bā inke, ‫ هم‬ham,‫ ولو‬valow, ‫ کاش‬kāš,
‫ خواهی‬xāhi.
gindac (gindac) ‫ هر چند که‬har čand ke, ‫ اگر هم‬agar
ham.
gineba (gineba) ‫ دشنام‬došnām, ‫حرف‬ ‫ رکیک‬hrf-e
rakik, ‫ فحش و دشنام دادن‬fahš-o-došnām dādan.
ginekologi (ginekologi) ‫پزشک امراض زنانه‬
pezešk-e amrāz-e zanāne.
ginekologia (ginekologia) ‫ امراض زنانه‬amrāz-e
zanāne.
126 qarTul-sparsuli leqsikoni
ginekologiuri (ginekologiuri) ‫ امراض زنانه‬...
amrāz-e zanāne.
giorgoba (giorgoba) ‫ روز عید گیورگی‬ruz-e eyd-e
giorgi.
giorgobisTve (giorgobistve) ‫ ماه نوامبر‬māh-e
novāmbr.
giJi (giži) ‫ آدم گیج‬ādam-e gij, ‫ دیوانه‬divāne.
giJmaJi (gižmaži) ‫ تند‬tond, ‫ تیزرو‬tiz row.
giJuri (gižuri) ‫ گیج‬gij, ‫ دیوانه وار‬divāne vār.
giragi (giragi) ‫ گیره‬gire, ‫ منگنه‬mangane.
girao (girao) ‫ رهن‬rahn, ‫ گرو‬gerow, ‫ پشتوانه‬poštvāne,
‫ ضامن‬zāmen.
girCa (girča) ‫ تخم کاج‬toxm-e kāj.
gisosi (gisosi) ‫ نرده‬narde.
gitara (gitara) ‫ گیتار‬gitār.
gitaristi (gitaristi) ‫ گیتارزن‬gitār zan.
giSeri (gišeri) ‫ کهربا‬kahrobā, ‫ کهربای سیاه‬kahrābāy-e
siyāh.
giSrisferi (gišrisferi) ‫ کهربایی رنگ‬kahrābāyi
rang.
gladiatori (gladiatori) )‫گالدیاتور(در رم باستان‬
glādiyātor (dar rom-e bāstān).
glandi (glandi) ‫ لوزه‬lowze.
glaxa (glaxa) 1.‫ بد‬bad. 2. ‫ ترسو‬tarsu. 3.)‫گدا (استعاری‬
gadā.
glaxaki (glaxaki) 1. ‫ ترسو‬tarsu. 2 ‫ گدا‬gadā.
glaxaoba (glaxaoba) ‫ بدی‬badi, ‫ مذمومی‬mazmumi.
glesa (glesa) ‫ مالیدن‬mālidan.
glexi (glexi) ‫ دهقان‬dehγān, ‫ کشاورز‬kešāvarz.
glexkaci (glexkaci) ‫ دهقان‬dehγān, ‫ کشاورز‬kešāvarz.
glexoba (glexoba) 1. ‫ دهقانی‬dehγāni. 2. ‫کشاورز بودن‬
kešāvarz budan. 3. ‫ کشاورزان‬kešāvarzān, ‫دهقانان‬
dehγānān.
glexuri (glexuri) ‫ دهقانی‬dehγāni, ‫کشاورز‬... ...
kešāvarz.
gleja (gleJa) ‫ کندن‬kandan, ‫ از ته پاره کردن‬az tāh pāre k.
glicerini (glicerini) ‫ گلیسیرین‬glisirin.
globalurad (globalurad) ‫ در طیف وسیع‬dar teyf-e
vasi’, ‫ در مقیاس جهان‬dar meγyās-e jahān.
globaluri (globaluri) ‫ جهان شمول‬jahān šomul,
‫ جهانی‬jahāni, ‫ عالمگیر‬ālamgir, ‫ قاره ای‬γārei. ◊ ~
omi ‫ جنگ عالمگیر‬jang-e ālamgir; ~ masStabiT ‫در‬
‫ مقیاس جهانی‬dar meγyās-e jahāni; ~ mniSvneloba
‫ اهمیت جهان شمول‬ahammiyyat-e jahān šomul; ~
problemebi ‫ مسائل جهانی‬masāel-e jahāni.
globusi (globusi) ‫ کره جغرافیایی‬kore-ye joγrāfiyāyi.
glova(glova) ‫ غصه خوردن‬γosse xordan, ‫عزاداری‬
‫ کردن‬azādāri k, ‫سوگواری‬ sugvāri.
gluvi (gluvi) ‫ صاف‬sāf, ‫ راست‬rāst.
glukoza (glukoza) ‫ گلوکز‬glukoz.
gmadlobT (gmadlobt) ‫سپاسگزار شما هستم‬
sepāsgozār-e šomā hastam,‫ متشکرم‬motašakkeram.
gmiri (gmiri) ‫ قهرمان‬γahramān.
gmiroba (gmiroba) ‫ قهرمانی‬γahramāni, ‫قهرمان بودن‬
γahramān budan.
gmiruli (gmiruli) ‫ قهرمانی‬...γahramāni, ‫قهرمانانه‬
γahramānāne.
gmoba (gmoba) )‫ سرزنش (کردن‬sarzaneš (k), ‫محکوم‬
‫ کردن‬mahkum k,
gniasi (gniasi) ‫ الم شنگه‬alam šange, ‫سر و صدای بلند‬
sar-o-sedāy-e boland
gnoli (gnoli) ‫ پرندۀ کبک مانند‬parande-ye kabk
mānand.
gobi (gobi) ‫ تشت‬tašt, ‫ طاس‬tās.
gogirdi (gogirdi) ‫ گوگرد‬gugerd.
gogirdmJava (gogirdmžava) ‫ اسید سولفریک‬asid
sulforik.
goglimogli (goglimogli) )‫زردۀ تخم با شکر (زده شده‬
zarde-ye toxm bā šekar (zāde šode).
gogmana (gogmana) ‫ خرامان‬xarāmān.
gogmani (gogmani) )‫ راه رفتن خرامان (زیبا‬rāh raftan-e
xaramān (zibā).
gogo¹ (gogo) ‫ دختر‬doxtar.
gogo² (gogo) ‫ کنیز‬kaniz.
gogo-biWebi (gogo-biyebi) ‫ دختران و پسران‬doxtarān-
o-pesarān.
gogona (gogona) ‫ دخترک‬doxtarak.
gogoWua (gogoyua) ‫ پسر با رفتار دخترها‬pesar bā
raftār-e doxtarhā.
gogra (gogra) ‫ کدو‬kadu.
gogroxa (gogroxa) ‫ چلک بزرگ‬čalak-e bozorg.
godori (godori) ‫ چلک‬čalak.
gozva (gozva) ‫ مالش‬māleš, ‫ مالیدن‬mālidan.
gozinayi (gozinaKi) ‫ریزه گردو یا بادام یا هسته جوز‬
‫ جوشیده شده در عسل‬riz-e gardu yā bādām yā haste-ye
jowz jušide šode dar asal.
goleuli (goleuli) ‫ عسل شانی‬asal-e šāni.
goliaTi (goliati) ‫ کوه پیکر‬kuh peykar, ‫عظیم الجسه‬
azim-ol-jose.

goliaTuri (goliaturi) ‫ قول پیکر‬γul peykar, ‫عظیم‬
azim.
gomi (gomi) ‫ گاودانی‬gāvdāni, ‫ آغول زمستانی حشم‬āγol-e
zemestāni hašam.
gomuri (gomuri) ‫ آغول حشم‬āγol-e hašam.
gongi (gongi) 1. ‫ سنج‬sanj. 2. ‫ صدای سنج‬sedāy-e sanj.
goneba (goneba) ‫ عقل‬aγl, ‫ درک‬dark, ‫ هوش‬huš, ‫ذکاوت‬
zakāvat, ‫ خرد‬xerad.
gonebagaxsnili (gonebagaxsnili) ‫ با هوش‬ba huš,
‫ خردمند‬xeradmand.
gonebadabneuli (gonebadabneuli) ‫ گیج‬gij, ‫سردرگم‬
sardargom.
gonebadakarguli (gonebadakarguli) 1. ‫ بی هوش‬bi
huš. 2. ‫ گیج‬gij.
gonebamaxvili (gonebamaxvili) ‫ تیزهوش‬tizhuš,
‫ زیرک‬zirak.
gonebamaxviluri (gonebamaxviluri) ‫تیزهوشانه‬
tizhušāne.
gonebaSezRuduli (gonebašezγuduli) ‫کم هوش‬
kam huš, ‫ کندفهم‬kond fahm.
gonebaClungi (gonebačlungi) ‫ کودن‬kowdan.
gonebrivi (gonebrivi) ‫ عقالنی‬aγlāni, ‫ فکری‬fekri,
‫ ذهنی‬zehni.
goni (goni) 1. ‫ هوش‬huš. 2. ‫ عقل‬aγl, ‫ خرد‬xerad. 3. ‫روح‬
ruh. ◊ gons mova ‫ به هوش می آید‬be huš miāyad;
gons moegeba ‫ عاقل می شود‬āγel mišavad.
gonieri (gonieri) 1. ‫ عاقل‬āγel, ‫ با هوش‬bā huš. 2.
‫ خردمندی‬xeradmandi, ‫ با هوش بودن‬bā huš budan.
gonivruli (gonivruli) ‫ عاقل‬āγel, ‫ با هوش‬bā huš,
‫ زیرک‬zirak.
gonio (gonio) )‫ قائم الزاویه (خط کش‬γāyem oz zāviye
(xatt keš), ‫ تراز‬terāz.
gonorea (gonorea) ‫ بیماری جنسی تریسپسیس‬bimāri-e
jensi-ye trisepsis.
gonja (gonJa) ‫ مترسک‬matarsak.
gonji (gonJi) ‫ زشت‬zešt, ‫ بدریخت‬badrixt, ‫ نازیبا‬nā
zibā.
gora (gora) ‫ کوه‬kuh.
goraki (goraki) ‫ تپه‬tape, ‫ کوهک‬kuhak.
goraoba (goraoba) ‫ غلطیدن‬γaltidan, ‫غلطاندن‬
γaltāndan.
goraxi (goraxi) ‫ کلوخ‬kolux.
gorgali (gorgali) ‫ توپ نخ‬tup-e nax.
goreba (goreba) ‫ غلطاندن‬γaltāndan, ‫ غلطیدن‬γaltidan.
gorva (gorva) ‫ غلطیدن‬γaltidan.
qarTul-sparsuli leqsikoni 127
gorozi (gorozi) 1. ‫ افتخارآمیز‬eftexār āmiz. 2. ‫پرافاده‬
por efāde, ‫ متکبرانه‬motakabberāne.
gorozoba (gorozoba) ‫ پرافادگی‬porefādegi, ‫متکبری‬
motakabberi.
goroxi (goroxi) ‫ کلوخ‬kolux.
goWi (goyi) ‫ بچه خوک‬bačče xuk, ‫ جوجه خوک‬juje xuk.
goxi (goxi) ‫ پاره سنگ‬pare sang.
goji (goJi) ‫ سانتیمتر‬414 ‫واحد اندازهگیری به اندازۀ‬
vāhed-e andāzegiri be andāze-ye 414 cm.
gragnili (gragnili) ‫ لوله مانند پیچیده شده‬lul-e mānand
pičide šode.
gradacia (gradacia) )‫ درجه بندی (کردن‬daraje bandi
(k).
gradienti (gradienti) ‫ واحد درجه بندی‬vāhed-e daraje
bandi.
gradireba (gradireba) )‫ درجه بندی (کر دن‬daraje
bandi k.
gradusi (gradusi) ‫ درجه‬daraje.
graviura (graviura) ‫نقاشی کنده شده روی در و دیوار‬
‫ و غیره‬naγγāši-e kande šode ruy-e dar-o-divār-o-
γeyre.
gramatika (gramatika) ‫ دستور زبان‬dastur-e zabān,
‫ گرامر‬gerāmer.
gramatikuli (gramatikuli) ‫ دستوری‬dasturi,‫گرامری‬
gerāmeri.
grami (grami) ‫ گرم‬geram, ‫ (یک هزارم کیلو‬yek hazarom
kilu).
gramafoni (gramafoni) ‫ گرامافون‬gerāmāfon.
grandiozuli (grandiozuli) ‫ عظیم‬azim, ‫ با شکوه‬bā
šokuh.
graniti (graniti) ‫ سنگ خارا‬sang-e xārā.
granituli (granituli) ‫ خارایی‬xārāyi.
granti (granti) ‫ گرانت‬grant ‫ سوبسید‬subsid.
grafa (grafa) ‫ ستون‬sotun.
grafi (grafi) ‫ کنت‬kont, ‫ گراف‬gerāf.
grafika (grafika) 1. ‫ خط‬xatt. 2. ‫ سیاه قلم‬siyāh γalam.
grafiki (grafiki) ‫ سیاه قلم کار‬siyāh γalam kār.
grafikuli (grafikuli) ‫ ترسیمی‬tarsimi, ‫نموداری‬
namudāri.
grafini (grafini) ‫ تنگ‬tong.
grafinia (grafinia) ‫ خانم کنت‬xānom-e kont.
grafiti (grafiti) ‫ گرافیت‬gerāfit.
gracia (gracia) ‫ ظرافت‬zarāfat, ‫ زیبایی‬zibāyi.
grgvinva (grgvinva) 1. ‫ غرش‬γoreš,‫ غریدن‬γorridan.
128 qarTul-sparsuli leqsikoni
grdemli (grdemli) ‫ سندان‬sendān.
greideri (greideri) ‫ گریدر‬greyder.
grei pfruti (greipfruti) 1. ‫ درخت نارنج‬deraxt-e
nārenj. 2. ‫ نارنج‬nārenj.
grena (grena) ‫ تخم نوغان‬toxm-e nowγān.
grenaderi (grenaderi) ‫ تنومند‬tanowmand.
grexa (grexa) ‫ پیچش‬pičeš, ‫ پیچیدن‬pičidan, ‫تاب خوردن‬
tāb xordan, ‫ تاب دادن‬tāb dādan.
grexili (grexili) ‫ تاب خورده‬tāb xorde, ‫در هم پیچیده‬
dar ham pičide.
griali (griali) ‫ غرش‬γorreš, ‫ سر و صدا‬sar-o-sedā.
grigala (grigala) ‫ مرغ طوفان‬morγ-e tufān, ‫پیک‬
‫ طوفان‬peyk-e tufān.
grigali (grigali) ‫ گردباد‬gerd bād, ‫ تندباد‬tond bād.
grili (grili) ‫ خنک‬xonak.
grilo (grilo) ‫ سایه‬sāye.
grimasa (grimasa) ‫ گریماس‬grimmās, ‫ دهن کجی‬dahan
kaji, ‫ شکلک‬šeklak.
grimi (grimi) ‫ گریم‬grim. ◊ grimis keTeba ‫گریم کردن‬
grim k.
grimiori (grimiori) ‫ گریمور‬gerimor, ‫ گریم ساز‬gerim sāz.
gri pi (gripi) ‫ گریپ‬. ◊ gri piani ‫مبتال به گریپ‬
mobtalā be grip.
gri pozuli (gripozuli) ‫ گریپ‬grip.
grifi¹ (grifi) ‫ مهر‬mohr.
grifi² (grifi) ‫ کرکس‬karkas.
grifi³ (grifi) ‫ گردنه آله موسیقی‬gardane-ye āle-ye
mysiγi.
grova (grova) ‫ توده‬tude, ‫ کومه‬kume, ‫ کپه‬koppe, ‫ تل‬tal,
‫ مشتی‬mošti.
groveba (groveba) ‫ جمع کردن‬jam’ k, ‫ گرد آوردن‬gerd
āvardan, ‫ چیدن‬čidan.
grosmaisteri (grosmaisteri) ‫ استاد بزرگ‬ostād-e
bozorg.
groSi (groši) 1. ‫ ناچیز‬nā čiz. 2. pašiz. 3‫یک پول سیاه‬
yek pul-e siyah.
gruza (gruza) ‫ موی پرپشت و مجعد‬muy-e porpošt va
moja’d.
grunti (grunti) ‫ خاک‬xāk, ‫ زمین‬zamin, ‫قشرزمین‬
γešr-e zamin.
gruxuni (gruxuni) ‫ صدای گوش خراش‬sedāy-e guš
xarāš, ‫ صدای کوبیدن‬sedāy-e kubidan.
grZedi (grZedi) ‫ طول‬tul, ‫ درازا‬derāzā.
grZelvadiani (grZelvadiani) ‫ طویل المدت‬tavil-ol-
moddat, ‫ دراز مدت‬derāz moddat.
grZeli (grZeli) ‫ طویل‬tavil, ‫ طوالنی‬tulāni.
grZelkuda (grZelkuda) ‫ دم دراز‬dom derāz.
grZelcxvira (grZelcxvira) ‫ بینی دراز‬bini derāz.
grZelwvera (grZelwvera) ‫ ریش بلند‬riš boland.
grZivi (grZivi) ‫ به عرض‬be arz, ‫ عرضی‬arzi.
grZneba (grZneba) ‫ جادوگری‬jādugari, ‫افسونگری‬
afsungari.
grZneuli (grZneuli)‫ جادوگر‬...jādugar, ‫ ساحر‬...
...sāher.
grZnoba (grZnoba) ‫ احساس‬ehssās, ‫ حس کردن‬hass k,
‫ احساس کردن‬ehssās k.
grZnobadakarguli (grZnobadakarguli) ‫بی حس‬
bihes, ‫ بی احساس‬bi ehsās.
grZnobiereba (grZnobiereba) ‫ حساسیت‬hasāsiyyat,
‫ نازک دلی‬nāzokdeli, ‫ رقت قلبی‬reγat-e γalbi.
gube (gube) ‫ چاله‬čale, ‫ گودی‬gowdi.
gubernatori (gubernatori) ‫ استاندار‬ostāndār.
gubernatoroba (gubernatoroba) ‫استانداری‬
ostāndāri, ‫ استاندار بودن‬ostāndār budan.
gubernia (gubernia) ‫ استان‬ostān, ‫ والیت‬velāyat.
gubura (gubura) ‫ چاله آب‬čaleāb, ‫ آب گیر‬ābgir.
guga (guga) ‫ مردمک چشم‬mardomak-e čašm.
gugu (gugu) ‫ صدای مرغ سحر‬sedāy-e morγ-e sahar,
‫ کوکو‬kuku.
guguli (guguli) ‫ مرغ سحر‬morγ-e sahar.
guguni (guguni) ‫ بوق‬buγ, ‫ سوت زدن‬sut zadan.
guda (guda) ‫ کیسه پوستی‬kisey-e pusti, ‫ خیک‬xik.
gudamSieri (gudamšieri) ‫ تنگدست‬tangdast, ‫فقیر‬
faγir.
guda-nabadi (guda-nabadi) ‫ اسباب‬asbāb, ‫جل و پالس‬
jol o polās.
gudroni (gudroni) ‫ قیر‬γir,‫ قطران‬γatrān.
gudura (gudura) ‫ پشته‬pošte.
guzguzi (guzguzi) ‫ صدای آتش‬sedāy-e ātaš.
guTani (gutani) ‫ گاو آهن‬gāvāhan. ◊ guTnis deda
‫ برزگر‬barz gar.
gulabi (gulabi) ‫ گالبی‬golābi.
guladi (guladi) ‫ شجاع‬šojā’, ‫ جوانمرد‬javānmard, ‫دلیر‬
delir.
guladoba (guladoba) ‫ شجاعت‬šojā’at, ‫مردانگی‬
mardānegi, ‫ دلیری‬deliri.
guladuRebuli (guladuγebuli) ‫ داغ دیده‬dāγdide.
gulaRma (gulaγma) ‫ طاقباز‬tāγbāz.
gulacruebuli (gulacruebuli) ‫ بی میل‬bimeyl, ‫عالقه‬

‫ از دست داده‬elāγe az dast dāde, ‫ دلشکسته شده‬delšekaste
šode.
gulaxdili (gulaxdili) ‫ صمیمی‬samimi, ‫ قلبی‬γalbi,
‫ پاک قلب‬pāk γalb, ‫ صادق‬sādeγ, ‫ رک گو‬rok gu.
gulaxdiloba (gulaxdiloba) ‫ صمیمیت‬samimiyyat,
‫ صادق بودن‬sādeγ budan.
gul-boyvi (gul-boγvi) ‫ سینه‬sine.
gulgatexili (gulgatexili) ‫ دلشکسته‬delšekaste.
gulgatexiloba (gulgatexiloba) ‫ دل شکستگی‬del
šekastegi.
gulgautexeli (gulgautexeli) ‫ زنده دل‬zende del.
gulgaReRili (gulgaγeγili) ‫ یقه باز‬yaγe bāz
gulgaxeTqili (gulgaxetkili) ‫ به وحشت افتاده‬be
vahšat oftade.
gulgrili (gulgrili) ‫ خونسرد‬xunsard, ‫ بی تفاوت‬bi
tafāvot, ‫ بی عالقه‬bi elāγe.
gulgriloba (gulgriloba) ‫ خونسردی‬xunsardi, ‫بی‬
‫ تفاوتی‬bi tafāvoti, ‫ بی عالقه بودن‬bi elāγe budan.
guldagul (guldagul) ‫ راست‬rāst, ‫رک و راست‬
rokorāst.
guldadebiT (guldadebit) ‫ با جدیت‬bā jeddiyyat, ‫با‬
‫ کوشایی‬bā kušāyi.
guldaTuTquli (guldatutkuli) ‫ متأثر‬motaasser,
‫ دلتنگ‬deltang.
guldakodili (guldakodili) ‫ دلمرده‬delmorde, ‫دل‬
‫ شکسته‬del šekaste.
guldamSvidebiT (guldamšvidebit) ‫ با آرامی‬bā
ārāmi, ‫ با تسکین خاطر‬bā taskin-e xāter.
guldamSvidebuli (guldamšvidebuli) )‫آرام (گرقته‬
ārām (gerfte), ‫ خاطر آسوده‬āsud-e xāter.
guldamZimebuli (guldamZimebuli) ‫محنت زده‬
mehnat zade, ‫ درد زده‬dard zade.
guldamwvari (guldamwvari) ‫ سوخته دل‬suxte del.
guldasmiT (guldasmit) ‫ با دقت‬bā deγγat, ‫با کوشایی‬
bā kušāyi.
guldaRma (guldaγma) ‫ روی سینه‬ruy-e sine, ‫چپه‬
čape.
guldawyvetiT (guldawγvetit) ‫ با تأسف‬bā ta’asof, ‫با‬
‫ افسوس‬bā afsus.
guldawyvetili (guldawγvetili) ‫ دل گرفته‬del
gerefte, ‫ دل ریش‬del riš, ‫ مأیوس‬ma’yus.
guldaxuruli (guldaxuruli) ‫ سر به تو‬sar be tu.
guldajerebuli (guldaJerebuli) 1. ‫مطمئن‬
motma’en. 2. ‫ معتقد‬mo’taγed.
guldinji (guldinJi) ‫ دل آرام‬del ārām, ‫ دل آسوده‬del āsude.
qarTul-sparsuli leqsikoni 129
gulzviadi (gulzviadi)‫ پرفاده‬porefāde, ‫متکبر‬
motakabber,
gulTbili (gultbili) ‫ گرم‬garm, ‫ مهربان‬mehrebān,
‫ صمیمی‬samimi, ‫ خوشدل‬xoš del.
gulTmisani (gultmisani) ‫ غیب دان‬γeybdān, ‫پیش بین‬
piš bin.
guli (guli) 1. ‫ قلب‬γalb, ‫ دل‬del. 2. ‫ هسته‬haste.
guliT (gulit) ً ‫ قلبا‬γalban. ◊ gulis manki ‫ناراحتی‬
‫ قلبی‬nārāhati-e γalbi; gulis mogeba ‫به دست آوردن‬
‫ دل کسی‬be dast āvardan-e del-e kasi; gulis
Sewuxeba ‫ ناراحتی قلبی‬nārāhati-e γalbi, ‫غش کردن‬
γaš k; gulis Zgera ‫ طپش دل‬tapeš-e del; gulis
wadili ‫ شور و شوق‬šur-o-šowγ; gulis wasvla
‫ بی هوشی‬bi huši, ‫ بی هوش شدن‬bi huš šodan; gulis
wva ‫ سوزش معده‬suzeš-e me’de.
guliani (guliani) 1.‫ دارای دل‬dārāy-e del. 2. ‫هسته دار‬
haste dār. 3. ‫ قوی‬γavvi, ‫ دلیر‬delir.
guliaSi (guliaši) ‫ گولیاش‬guliyāš.
guliTadi (gulitadi) ‫ قلبی‬γalbi, ‫ صمیمی‬samimi, ‫از ته‬
‫ دل‬az tah-e del.
guliTadoba (gulitadoba) ‫ قلبی بودن‬γalbi budan, ‫از‬
‫ته دل بودن‬az tah-e del budan.
gulisaTvis (gulisatvis) ‫ به علت‬be elat-e, ‫به خاطر‬
be xāter-e.
gulisTqma (gulistkma) ‫ خواسته درونی‬xāste-ye
daruni, ‫ شور قلب‬šur-e γalb.
gulisnadebi (gulisnadebi) ‫ درد دل‬dard-e del,
‫ دلخوری‬delxori.
gulispasuxi (gulispasuxi) ‫ درد دل‬dard-e del, ‫خواسته‬
‫ درونی‬xāste-ye dāruni, ‫ پاسخ قلب‬pasox-e γalb.
gulispiri (gulispiri) ‫ سینه بند‬sine band, ‫قسمت سینه‬
‫ لباس‬γesmat-e sine-ye lebās.
gulisreva (gulisreva) ‫ استفراغ‬estefrāγ (k.).
gulistkivili (gulistkivili) ‫ درد دل‬dard-e del,‫درد‬
dard, ‫ ناراحتی‬nārāhati.
gulisyuri (gulisKuri) ‫توجه‬ tavajjoh, ‫اعتناء‬
e’tena’,‫ نظر‬nazar.
guliscema (guliscema) ‫ طپش قلب‬tapeš-e γalb, ‫کار‬
‫ قلب‬kār-e γalb.
guliswyroma (guliswKroma) ‫ آشفتگی‬āšoftegi, ‫انزجار‬
‫ قلب‬enzejār-e γalb.
gulisxma (gulisxma) 1. ‫ عقل‬aγl, ‫ هوش‬huš, ‫خرد‬
xerad.
gulisxmiereba (gulisxmiereba) )‫دلسوزی (کردن‬
delsuzi (k), ‫ مهربان‬mehrebān.
gulisxmieri (gulisxmieri) 1.‫ دلسوز‬delsuz ,‫با عاطفه‬
bā ātefe. 2.‫ دلسوزانه‬delsuzāne.
130 qarTul-sparsuli leqsikoni
gulisxmoba (gulisxmoba) ‫ در نظر داشتن‬dar nazar
dāštan.
gulkeTili (gulketili) ‫ مهربان‬mehrebān, ‫ نیک‬nik, ‫خوش‬
‫ قلب‬xoš γalb,‫ نیک سیرت‬nik sirat, ‫ خوش خلق‬xoš xolγ.
gulkeTiloba (gulketiloba) ‫ نیکی‬niki, ‫مهربانی‬
mehrebāni, ‫ خوش خلقی‬xoš xolγi.
gulmagari (gulmagari) ‫ نترس‬natars, ‫ محکم‬mohkam,
‫ ثابت‬sābet.
gulmaviwyi (gulmaviwKi) ‫ فراموشکار‬farāmuškār,‫کم‬
‫ حافظه‬kam hāfeze.
gulmankieri (gulmankieri) ‫ کینه توز‬kine tuz.
gulmarTali (gulmartali) ‫ صادق‬sādeγ, ‫صمیمی‬
samimi, ‫ راستگو‬rāstgu, ‫ حق گذار‬haγγ gozār.
gulmkerdi (gulmkerdi) ‫ سینه‬sine.
gulmkvdari (gulmkvdari) ‫ دلمرده‬delmorde.
gulmodgine (gulmodgine) ‫ کوشا‬kušā, ‫ ساعی‬sā’i, ‫با‬
‫ پشتکار‬bā poštkār, ‫ درسخوان‬darsxān.
gulmokluli (gulmokluli) ‫ دلمرده‬delmorde, ‫غم زده‬
γam zade.
gulmosuli (gulmosuli) ‫ غضبناک‬γazabnāk, ‫عصبانی‬
asābāni.
gulmocemuli (gulmocemuli) ‫ دل یافته‬del yāfte,
‫ زنده دل‬zende del, ‫ جرأت یافته‬jor’t yāfte.
gulmowyale (gulmowKale) ‫ رحیم‬rahim, ‫رحیم دل‬
rahim del.
gul-muceli (gul-muceli) ‫ دل و قلوه‬del-o-γolve,
‫ درون‬darun.
gulmSvidi (gulmšvidi) ‫ آرام‬ārām, ‫ مالیم‬molāyem,
‫ ساکت‬sāket, ‫ دنج‬denj, ‫ آسوده خاطر‬āsude xātar.
gulmxiaruli (gulmxiaruli) ‫ دلشاد‬delšād.
gulmxurvale (gulmxurvale) ‫ گرم دل‬garmdel,
‫ احساساتی‬ehsāsāti.
gulnakluli (gulnakluli) ‫ ناراحت‬nārāhat, ‫دلزده‬
delzade, ‫ دارندۀ عیب قلبی‬dārande-ye eib-e γalbi.
gulnamceca (gulnamceca) ‫ کوچک دل‬kuček del.
gulnatkeni (gulnatkeni) ‫ متأثر‬mota’sser, ‫نارات‬
nārāhat, ‫ درد دل دار‬dard-e del dār,‫ سر خورده‬sar
xorde, ‫ ناخوش‬nāxoš, ‫ دلخور‬delxor.
gulovani (gulovani) ‫ غیور‬γayur, ‫ دلیر‬delir, ‫شجاع‬
šejā’.
gulsavse (gulsavse) 1. ‫ پر‬por. 2. ‫ پر هسته‬por haste.
3. ‫ کامالٌراضی‬kāmellan rāzi.
gulsakidi (gulsakidi) ‫ مریمی‬maryami, ‫چیزی که روی‬
‫ دل آویزان میکنند‬čizi ke ruy-e del āvizān mikonand.
gulsafari (gulsafari) ‫ پیش بند‬pišband, ‫ سینه بند‬sine
band.
gulubryvilo (gulubrKvilo) ‫ ساده لوح‬sāde lowh,
‫ زود باور‬zud bāvar,
gulubryviloba (gulubrKviloba) ‫ ساده لوحی‬sāde
lowhi.
guluxvi (guluxvi) ‫ سخی‬saxi, ‫ بخشنده‬baxšande,
‫ سخاوتمند‬saxāvatmand.
guluxvoba (guluxvoba) ‫ سخاوتمندی‬saxāvatmandi,
‫ سخاوت‬saxāvat.
gulficxi (gulficxi) ‫ آتش مزاج‬āteš mezāj, ‫تند مزاج‬
tond mezāj.
gulficxoba (gulficxoba) ‫ آتش مزاجی‬āteš mezāji,
‫ تند مزاجی‬tond mezāji.
gulqva (gulkva) ‫ سنگ دل‬sang del, ‫ سخت دل‬saxt del,
‫ بی رحم‬bi rahm.
gulqvaoba (gulkvaoba) ‫ سنگ دلی‬sang deli, ‫بی رحمی‬
bi rahmi.
gulRvarZliani (gulγvarZliani) ‫ حسود‬hasud.
gul-RviZli (gul-γviZli) ‫ دل و قلوه‬del-o-γolve, ‫دل و‬
‫ جگر‬del-o-jegar.
gulRia (gulγia) ‫ پیشانی باز‬pišāni bāz, ‫رک و راست‬
rok-o- rāst, ‫ صمیمی‬samimi.
gulSematkivari (gulšematkivari) ‫ دلسوز‬delsuz, ‫با‬
‫ عاطفه‬bā ātefe, ‫ عالقه مند‬elāγe mand, ‫ دوستدار‬dustdār.
gulSematkivroba (gulšematkivroba) ‫دلسوزی‬
delsuzi, ‫ عالقه مندی‬elāγe mandi, ‫ دوستداری‬dustdāri.
gulSemzaravi (gulšemzaravi) ‫ وحشت انگیز‬vahšat
angiz, ‫ نفرت انگیز‬nefrat angiz.
gulSemoyrili (gulšemoKrili) ‫ غش کرده‬γaš karde,
‫ بی هوش سده‬bi huš šode.
gulCaTxrobili (gulčatxrobili) ‫ تودار‬tudār, ‫سر به‬
‫ تو‬sarbe tu.
gulCvili (gulčvili) ‫ دل نازک‬del nāzok, ‫احساساتی‬
ehsāsāti.
gulcivi (gulcivi) ‫ خونسرد‬xunsard, ‫ دل سرد‬del sard,
‫ بی اعتناء‬bi e’tenā’.
gulcivoba (gulcivoba) ‫ دلسردی‬delsardi, ‫بی اعتنایی‬
bi e’tenāi.
gulwasuli (gulwasuli) ‫ دل رفته‬del rafte, ‫غش کرده‬
γaš karde,
gulwrfeli (gulwrfeli) ‫ صمیمی‬samimi, ‫صادق‬
sādeγ.
gulwrfeloba (gulwrfeloba) ‫ صمیمیت‬samimiyyat,
‫ صادق بودن‬sādeγ budan.
gulxarbi (gulxarbi) ‫ خسیس‬xasis, ‫ حریص‬haris.
gulxeldakrefili (gulxeldakrefili) ‫دست بسته‬
dast baste.
 qarTul-sparsuli leqsikoni 131

guljavriani (gulJavriani) ‫ محنت زده‬mehnat zade, gurguri (gurguri) ‫ گورگور‬gurgur, ‫صدای شعله کشیدن‬
‫ درد کشیده‬dard kešide. sedāy-e šo’le kešidan.
gumani (gumani) ‫ گمان‬gomān, ‫ ظن‬zann, ‫ فکر‬fekr. gurzi (gurzi) ‫ گرز‬gorz.
gumbaTi (gumbati) ‫ گنبد‬gonbad. guruli (guruli) ‫اهل گوری‬ahl-e guri.
gumbaTiani (gumbatiani) ‫ گنبد دار‬gonbaddār gurji (gurJi) ‫ گرجی‬gorji.
gumbaTovani (gumbatovani) ‫ گنبدی‬gonbadi, ‫گنبد دار‬ guSagi (gušagi) ‫ گوشا گ‬gušāg, ‫ نگهبان‬negahbān.
gonbad dār. guSagoba (gušagoba) ‫ گوشا گی‬gušāgi, ‫نگهبانی کردن‬
gunda (gunda) 1. ‫ گلوله‬golule. 2. ‫ کلوخ‬kolux. negahbāni k.
gundaoba (gundaoba) ‫ برف بازی‬barf bāzi. guSin (gušin) ‫ دیروز‬diruz.
gundi (gundi) ‫ تیم‬tim, ‫ دسته‬daste, ‫ گروه‬goruh. guSindeli (gušindeli) ‫دیروزی‬ diruzi.
guSindelidan ‫ از دیروز به این سو‬az diruz be in
gund-gundad (gund-gundad) ‫ در تیم جداگانه‬dar tim-e
jodāgāne. su.
guSinRam (gušinγam) ‫ پریشب‬parišab.
gunduri (gunduri) ‫ تیمی‬timi, ‫ دسته ای‬daste`i.
guSinwin (gušinwin) ‫ پریروز‬pariruz.
guneba (guneba) ‫ روحیه‬ruhiye, ‫ حال‬hāl, ‫ مزاج‬mezāj,
‫ دماغ‬damāγ. guSinwindeli (gušinwindeli) ‫ پریروزی‬pariruzi.
 _ d _
da¹ (da) ‫ و‬va.
da² (da) ‫ خواهر‬xāhar.
da3³ (da) ‫آنرا از باال به پیشوند فعل است که جهت عمل‬
‫یا که کامل بودن آنرانشان می دهد پایئن و‬pišvand-e fe’l
ast ke jehat-e amal-e ānrā az bālā be pāyin va
yā ke kāmel budan-e ānrā nešān midahad.ٌ‫ مثال‬.
dafrinda ‫(از باال به پایئن) پریده‬
daavadeba (daavadeba) ‫ بیماری‬bimāri, ‫ مرض‬maraz,
‫ بیمار شدن‬bimār šodan, ‫ مریض شدن‬mariz š.
daavadebuli (daavadebuli) ‫ بیمار شده‬bimār šode,
‫ مریض شده‬mariz šode.
daavadmyofeba (daavadmKofeba) ‫ بیمار شدن‬bimār
šodan, ‫ درد گرفتن‬dard gereftan, ‫مبتال به بیماری شدن‬
mobtalā be bimāri šodan.
daamxanageba (daamxanageba) ‫ رفاقت‬rafāγat, ‫رفیق‬
‫شدن‬rafiγ š, ‫ کسی را رفیق خود کردن‬kasi ra rafiγ-e xod k.
daangariSeba (daangarišeba) )‫ بر آورد کردن (شدن‬bar
āvard k (š).
daangariSebuli (daangarišebuli) ‫ بر آورد شده‬bar
āvard šode.
daarseba (daarseba) )‫ بنیانگذاری (کردن‬bonyāngozari
(k), )‫ پایه گذاری (کردن‬pāye gozāri(k), )‫تأسیس (کردن‬
ta‘sis (k), ‫ پایه گذاری شدن‬pāye gozāri š.
daarsebuli (daarsebuli) ‫ بنیانگذاری شده‬bonyāngo­
zari šode, ‫ تأسیس شده‬ta‘sis šode.
daaxloeba (daaxloeba) ‫ نزدیکی‬nazdiki, ‫نزدیک کردن‬
)‫ (شدن‬nazdik k (š), )‫ مقرب (کردن‬moγarrab (k.).
daaxloebiT (daaxloebit) ٌ ‫ تقریبا‬taγriban, ٌ‫حدودا‬
hodudan, ٌ ‫ تخمینا‬taxminan.
daaxloebiTi (daaxloebiti) ‫ تقریبی‬taγribi, ‫تخمینی‬
taxmini, ‫ حدودی‬hodudi.
daaxloebuli (daaxloebuli) ‫(شده) نزدیک‬nazdik
(šode), ‫ مقرب‬moγarrab.
daba (daba) 1. ‫ بخش‬baxš. 2. ‫ شهرک‬šahrak.
dabadeba (dabadeba) 1. ‫ تولد‬tavallod. 2.
‫ متولد شدن‬motavalled š. 3.‫ زاییدن‬zāyidan. 4. ‫به وجود‬
)‫ آوردن (آمدن‬be vojud āvardan (āmadan).
dabadebuli (dabadebuli) )‫ متولد (شده‬motavalled
(šode), ‫ زاییده‬zāyide, ‫ زاییده شده‬zāyide šode, ‫مولود‬
mowlud, ‫ به دنیا آمده‬be donyā āmade.
dabakuneba (dabakuneba) ‫بنای کوبیدن را گذاشتن‬
banāy-e kubidan rā gozāštan,
dabalanseba (dabalanseba) ‫ موازنه‬movāzene,
)‫ موازنه کردن (شدن‬movāzene k (š), ‫ تراز کردن‬tarāz k.
dabalansebuli (dabalansebuli) ‫ متعادل‬mota’ādel,
‫ متوازن‬motavāzen.
dabali (dabali) ‫ کوتاه‬kutāh, ‫ کم‬kam, ‫ پایین‬pāyin.
dabal-dabali (dabal-dabali) ‫ خیلی کوتاه‬xeili kutāh.
dabalzamebuli (dabalzamebuli) ‫مومیایی شده‬
mumiyāyi šode.
dabalqusliani (dabalkusliani) ‫ پاشنه کوتاه‬pāšene kutāh.
dabalyeliani (dabalKeliāni) ‫ ساق کوتاه‬sāγ kutāh.
dabalWeriani (dabalyeriani) ‫ بام کوتاه‬bām kutāh.
dabalxarisxovani (dabalxarisxovani) ‫نامرغوب‬
nāmargdamaimedebeli (damaimedebeli) ‫امیدوار‬
‫ کننده‬omidvār konande.
dabambva (dabambva) ‫ پنبه انداختن‬panbe andāxtan, ‫پنبه‬
‫ فرو کردن‬panbe foru k.
dabambuli (dabambuli) ‫ پنبه دار شده‬panbe dār šode.
dabana (dabana) ‫ شستن‬šostan, ‫(کردن) آبتنی‬ābtani (k),
‫ دست و صورت را شستن‬dast-o-surat rā šostan.
dabanakeba (dabanakeba) ‫ اردوگاه زدن‬ordugāh zadan,
‫ اردو زدن‬ordu zadan.
dabanakebuli (dabanakebuli) ‫ اردو زده‬ordu zade.
dabanguli (dabanguli) )‫ منگ (شده‬mang (šode),
‫ مدهوش‬madhuš.
dabandeba (dabandeba) ‫ سرمایه گذاری کردن‬sarmāye
gozāri k, ‫ سپردن‬sepordan, ‫ گذاشتن‬gozāš­tan.
dabanili (dabanili) ‫ شسته شده‬šoste šode, ‫دست و روی‬
‫ شسته شده‬dast-o-ruy-e šoste šode, ‫ آبتنی کرده‬ābtani
karde.
dabargeba (dabareba) 1.‫ بار کردن‬bār kardan. 2. ‫نقل‬
‫ مکان کردن‬nag

dabarguli (dabarguli) 1.‫ بار شده‬bār šode. 2. ‫نقل‬
‫ مکان کرده‬naγl-e makān karde.
dabardnili (dabardnili) ‫ پوشیده (شده) از برف‬pušide
(šode) az barf.
dabareba (dabareba) )‫ سفارش (کردن‬sefāreš (k), ‫پیش‬
‫ خود خواندن‬piš-e xod xāndan, ‫ احضار کردن‬ehzār k,
‫ پیغام دادن‬peyγām dādan.
dabarebuli (dabarebuli) ‫ سفارش شده‬sefāreš šode,
‫ احضار شده‬ehzār šode.
dabarva (dabarva) ‫ بیل کردن‬bil k, ‫ زیر و روک کردن‬zir-
o-ruk k, ‫ شخم کردن‬šoxm zadan,
dabaruli (dabaruli) ‫ بیل شده‬bil šode, ‫ شخم شده‬šoxm
šode.
dabaRi (dabaγi) ‫ دباغ‬dabbāγ.
dabaxana (dabaxana) ‫ دباغ خانه‬dabbāγ xāne.
dabdura (dabdura) 1. ‫ ناشی‬nāši. 2. ‫ غیر ماهر‬γeir-e
māher.
dabdRvna (dabdγvna) ‫ کندن‬kandan.
dabebkili (dabebkili) ‫ کهنه شده‬kohne šode, ‫فرسوده‬
farsude.
dabegva (dabegva) 1. ‫ کوبیدن‬kubidan, ‫ زدن‬zadan. 2.
‫ کتک کاری‬kotak kāri, ‫ کتک زدن‬kotak zadan.
dabegvili (dabegvili) 1. ‫ کوبیده شده‬kubide šode. 2.
‫ کتک خورده‬kotak xorde.
dabegvra (dabegvra) )‫ مالیات بندی (کردن‬māliyyāt
bandi (k), ‫ مالیات بستن‬māliyyāt bastan.
dabegrili (dabegrili) ‫ مالیات بندی شده‬māliyyāt
bandi šode, ‫ مالیات بسته‬māliyyāt baste.
dabeveba (dabeveba) ‫ بیعانه دادن‬beyāne dādan, ‫پیش‬
‫ کرایه دادن‬piš kerāye dādan.
dabezReba (dabezγeba) ‫ مخبری‬moxberi, ‫خبرچینی‬
xabar čini, ‫ جاسوسی کردن‬jāsusi k.
dabeJva (dabežva) 1. )‫ مچاله کردن (شدن‬močāle
k(šodan). 2. )‫ نرم کردن (شدن‬narm k (š).
dabeJili (dabežili) 1. ‫ مچاله شده‬močāle šode. 2. ‫نرم‬
‫ شده‬narm šode.
dabereba (dabereba) ‫ پیری‬piri, )‫ پیر کردن(شدن‬pir k
(š), )‫ کهنه کردن(شدن‬kohne k (š).
daberebuli (daberebuli) 1. ‫ کهنه‬kohne. 2. ‫ پیر‬pir,
‫ فرتوت‬fartut.
dabereba (dabereba) ‫ کهنه کردن‬kohne kardan, ‫فرسوده‬
‫ کردن‬farsude kardan, ‫ پیر کردن‬pir kardan.
daberva (daberva) ‫ فوت کردن‬fut k, ‫ وزیدن‬vazidan,
‫ وزش‬vazeš, ‫ دمش‬dameš, ‫ دمیدن‬damidan.
daberili (daberili) ‫ باد کرده‬bād karde. ◊ ~ tikebi
‫ کیسه های باد کرده‬kisehāy-e bād karde.
qarTul-sparsuli leqsikoni 133
dabertyva (dabertKva) ‫ تکانیدن‬takānidan.
dabertyili (dabertKili) ‫تکانیده‬ )‫(شده‬takānide
(šode).
dabetoneba (dabetoneba) ‫ (کردن) بتون ریزی‬beton
rizi (k).
dabetonebuli (dabetonebuli) ‫ بتون ریزی شده‬beton
rizi šode.
dabeWdva (dabeydva) 1. )‫ چاپ (کردن‬čāp (k), ‫طبع‬
)‫ (کردن‬tab‘ (k), ‫ ماشین کردن‬māšin k, ‫ تایپ کردن‬tāyp k.
2. ‫ بستن‬bastan, ‫ کنسرو کردن‬konserv kardan.
dabeWdili (dabeydili) 1. ‫ چاپ شده‬čāp šode, ‫ طبع شده‬tab‘
šode. 2. ‫ کنسرو شده‬konserv šode, ‫ بسته شده‬baste šode.
dabejiTebiT (dabeJitebit) ٌ ‫ واقعا‬vāγean, ‫به نحوه قانع‬
‫ کننده‬be nahve γāne› konande, ٌ‫ جدا‬jeddan.
dabzaruli (dabzaruli) ‫ ترک بر داشته‬tarak bar dāšte.
dabzrialeba (dabzrialeba) ‫ چرخیدن‬čarxidan,
‫ چرخاندن‬čarxāndan.
dabinaveba (dabinaveba) ‫ مستقر شدن‬mostaγar šodan,
‫ مستقر کردن‬mostaγar k, )‫ ساکن کردن (شدن‬sāken k (š),
)‫ مقیم کردن (شدن‬moγim k (š), )‫ اسکان دادن (یافتن‬eskān
dādan (yāftan), )‫ اقامت دادن (کردن‬eγāmat dādan
(kardan), ‫ استقرار‬esteγrār, ‫ سکونت‬sekunat, ‫اقامت‬
eγāmat.
dabinavebuli (dabinavebuli) 1. )‫مستقر (شده‬
mostaγar šode, ‫ مقیم‬moγim, ‫ مسکن گزیده‬maskan
gozide. 2. ‫ جا گرفته‬jā gerefte.
dabindeba (dabindeba) ‫ تاری‬tāri, ‫ تیره شدن‬tire šodan,
‫ تیرگی‬tiregi, ‫ تاریک شدن‬tārik š, ‫ گرگ و میشی‬gorg-o-
miši.
dabindebuli (dabindebuli) ‫ تاریک شده‬tārik šode,
‫ تیره شده‬tire šode, ‫ کم نور شده‬kam nur šode.
dabijeba (dabiJeba) ‫ پا گذاری‬pāgozāri, ‫ پاگذاشتن‬pā
gozāštan, ‫ قدم نهادن‬γadam nahādan, ‫ گام نهادن‬gām
nahādan.
dabla (dabla) 1. ‫ پایین‬pāyin. 2. ‫ به طرف پایین‬be
taraf-e pāyin.
dablagveba (dablagveba) 1. ‫ کند شدن‬kond šodan,
‫ کندی‬kondi. 2. ‫ کودنی‬kowdani, ‫ کودن شدن‬kowdan
šodan.
dablagvebuli (dablagvebuli) 1. ‫ کند شده‬kond
šode. 2. ‫ کند ذهن شده‬kond zehn šode.
dabla-dabla (dabla-dabla) ‫ پایین و پایین تر‬pāyin-
o-pāyintar, ‫ بتدریج به طرف پایین‬betadrij be taraf-e
pāyin.
dablari (dablari) 1. ‫ تاک کوتاه‬tāk-e kutāh 2.‫ جلگه‬jolge.
dablobi (dablobi) ‫( (مناطق) پست‬manāteγ-e) past,
‫ جلگه‬jolge.
134 qarTul-sparsuli leqsikoni
dabma (dabma) ‫ بستن‬bastan, ‫ بسته شدن‬baste šodan.
dabmuli (dabmuli) )‫ بسته (شده‬baste (šode).
dabneda (dabneda) )‫ بی حال کردن (شدن‬bi hāl k (š), ‫گیج‬
)‫ کردن (شدن‬gij k (š).
dabnedili (dabnedili) ‫ بی حال‬bihāl, ‫ گیج‬gij, ‫سرگردم‬
sardargom.
dabneva1 (dabneva) ‫ سنجاق کردن‬sanjāγ k.
dabneva2 (dabneva) 1. ‫ ریختن‬rixtan. ◊ gulze
yvavilis ~ ‫ گلباران کردن‬golbārān k. 2. ‫سرگیجه شدن‬
)‫ (کردن‬sar gije š (k), )‫ دستپاچه کردن (شدن‬dast pāče š (k).
dabneleba (dabneleba) ‫ تاریکی‬tāriki, ‫تاریک شدن‬
)‫ (کردن‬tārik š (k). ◊ adre dabnelda ‫زود تاریک شد‬
zud tārik šod.
dabnelebuli (dabnelebuli) )‫ تاریک (شده‬tārik
(šode), ‫ تار شده‬tār šode. ◊ dabnelebuli qalaqi
‫ شهر در تاریکی فرو رفته‬šahr-e dar tāriki foru rafte.
dabneulad (dabneulad) ‫ با دستپاچگی‬bā dast pātčegi,
‫ سراسیمه‬sarāsime.
dabneuli1 (dabneuli) 1. ‫ پریشان‬parišān, ‫حواس پرت‬
havās part, ‫ دستپاچه‬dast pāče. 2. ‫ پراکنده‬parākande.
dabneuli2 (dabneuli) ‫ سنجاق شده‬sanjāγ šode.
dabneuloba (dabneuloba) ‫ سراسیمگی‬sarāsimegi,
‫ دستپاچگی‬dast pāčegi, )‫ پریشانی(زودگذر‬parišāni(-e
zudgozar).
daboloeba (daboloeba) 1. ‫ آخر‬āxar, ‫ انتها‬entehā,
‫ پایان‬pāyān. 2. )‫ تمام کردن (شدن‬tamām k (š), ‫پایان یافتن‬
)‫ (دادن‬pāyān yāftan (dādan). 3. ‫ نتیجه‬natije, ‫راندمان‬
rāndomān.
daboloebuli (daboloebuli) ‫ پایان یافته‬pāyān yāfte,
‫ تمام شده‬tamām šode.
dabolos (dabolos) ٌ ‫نهایتا‬ nahāyatan, ‫باالخره‬
belāxare,
dabombva (dabombva) )‫ بمب باران (کردن‬bomb bārān (k).
dabombili (dabombili) ‫ بمب باران شده‬bomb bārān šode.
daborkva (daborkva) ‫ زنجیر کردن‬zanjir k, ‫کید کردن‬
keyd k, ‫ بستن دو پای حیوان را‬bastan-e do pāy-e
heyvān rā.
daboRmili (daboγmili) ‫ بغض کرده‬boγz karde, ‫بغ‬
‫ کرده‬boγ karde.
daboyineba (daboKineba) ‫ آروغ کردن‬āruγ k, ‫گاز معده‬
‫ در دادن‬gāj-e me›de dar dādan.
daboxeba (daboxeba) )‫ زیر شدن (صدا‬zir šodan (-e sedā).
daboxebuli (daboxebuli) )‫زیر شده (صدا‬ zir šode
(sedā).
dabraguneba (dabraguneba) ‫ زدن‬zadan, ‫کوبیدن‬
kubidan, ‫ به هم خوردن‬be ham xordan.
dabraleba (dabraleba) ‫ اتهام‬etehām, )‫متهم کردن (شدن‬
motaham k (š), ‫ مقصر دانستن‬moγasser dānestan.
dabranZuli (dabranZuli) ‫ فرسوده‬farsude, ‫خیلی کهنه‬
xeyli kohne.
dabrawva (dabrawva) )‫ سرخ کردن (شدن‬sorx k (š).
dabrawuli (dabrawuli) ‫ سرخ شده‬sorx šode, ‫سرخ کرده‬
sorx karde.
dabraxuneba (dabraxuneba) ‫ کوبیدن‬kubidan, ‫زدن‬
zadan, )‫ به هم زدن (خوردن‬be ham zadan (xordan).
dabreca (dabreca) ‫ کج کردن‬kaj kardan, ‫خراب کردن‬
xarāb k, ‫ معیوب کردن‬ma‘yub k.
dabrecili (dabrecili) ‫ کج و منج‬kaj-o-manj, ‫کج و‬
‫ کوله‬kaj-o-kule.
dabrialeba (dabrialeba) ‫ دراندن چشم‬darāndan-e
čašm, ‫ خیره شدن‬xire š.
dabriyveba (dabriKveba) 1. ‫ برتری یافتن‬bartari
yāftan, ‫ برتری داشتن‬bartari dāštan, )‫مغلوب کردن (شدن‬
maγlub k (š). 2. ‫ گول زدن‬gul zadan.
dabriyvebuli (dabriKvebuli) 1. ‫ مغلوب‬maγlub.
2.‫ گول خورده‬gul xorde.
dabrkoleba (dabrkoleba) ‫ (کردن)ممعانت‬momānea‘t
(k), ‫ (کردن) صد‬sad k, ‫ مانع شدن‬māne› š.
dabrkolebuli (dabrkolebuli) ‫ منع شده‬man‘
šode,‫ جلوگیری شده‬jelow giri šode.
dabrmaveba (dabrmaveba) ‫ کوری‬kuri, )‫ کور (شدن‬kur
k (š), ‫ نابینایی‬nā bināyi, )‫ نابینا کردن(شدن‬nābinā k (š).
dabrmavebuli (dabrmavebuli) ‫ کور شده‬kur šode,
‫ نابینا‬nābinā.
dabrowili (dabrowili) ‫ سرخ و رسیده‬sorx-o-raside.
dabruneba (dabruneba) ‫ بر گشتن‬bar gaštan, ‫بر گرداندن‬
bar gardāndan, ‫ برعکس چرخاندن‬bar aks čarxāndan,
‫ برعکس چرخیدن‬bar aks čarxidan, ‫ پس برگرداندن‬pas
bar gardāndan, ‫ پس دادن‬pas dādan.
dabrunebuli (dabrunebuli) ‫ بر گشته‬bar gašte, ‫بر‬
‫ گردانده‬bar gardānde, ‫ پس داده شده‬pas dāde šode.
dabrZaneba (dabrZaneba) ‫ تشریف فرمایی‬tašrif
farmāyi, )‫ تشریف فرما کردن (شدن‬tašrif farmā k (š).
dabrZeneba (dabrZeneba) ‫ عاقل شدن‬āγel šodan,‫عالم‬
‫ شدن‬ā‘lem šodan.
dabrZenebuli (dabrZenebuli) ‫ عالم شده‬ā‘lem šode,
‫ دانا شده‬dānā šode.
dabuguli (dabuguli) ‫ سوخته شده‬suxte šode, ‫خاکستر‬
‫ شده‬xākestar šode.
dabudeba (dabudeba) )‫ آشیانه (کردن‬āšiyāne k, ‫النه‬
‫ کردن‬lāne k.
dabudebuli (dabudebuli) ‫ آشیانه کرده‬āšiyāne
karde,‫ النه کرده‬lāne karde.

dabuJeba (dabužeba) ‫ کرختی‬kerexti, ‫کرخت شدن‬
kerext š, ‫ بی حس شدن‬bi hess š.
dabuJebuli (dabužebuli) ‫ کرخت شده‬kerext šode, ‫بی‬
‫ حس شده‬bi hess šode.
daburduli (daburduli) ‫ در هم و بر هم‬dar ham-o-bar
ham, ‫ سردرگم‬sar dargom.
daburva (daburva) ‫ پوشیدن‬pušidan.
daburuli (daburuli) 1.‫ پوشیده شده‬pušide šode. 2.
‫ انبود‬anbuh.
dabuxebuli (dabuxebuli) ‫ سرما برده‬sarmā borde.
dabRavleba (dabγavleba) 1. ‫بع بع و مع مع حیوانات‬
ba‘ba‘-o-ma‘ma‘-e heyvānat. 2. ‫ گریه کردن‬gerye k,
‫ زاری کردن‬zāri k.
dabRauWeba (dabγauyeba) ‫ گالویز شدن‬galāviz šodan,
‫ چسبیدن‬časbidan, ‫ در گیر شدن‬dargir šodan, ‫بند شدن‬
band šodan.
dabRajnili (dabγaJnili) ‫ خط خورده‬xatt xorde.
dabRvera (dabγvera) ‫ اخم کردن‬axm k, ‫نگاه حولناک‬
negāh-e howlnāk, ‫ نگاه تهدیدآمیز‬negāh-e tahdid āmiz.
dabRverili (dabγverili) ‫ اخم کرده‬axm karde, ‫تند‬
‫ نشسته‬tond nešaste.
dabjena (dabJena) ‫ تکیه دادن‬tkye dādan.
dabjenili (dabJenili) ‫ متکی‬mottaki, ‫ تکیه داده‬tekye
dāde.
dagadugi (dagadugi) ‫ تق و توق‬taγ-o-tuγ.
dagdeba (dagdeba) ‫ انداختن‬andāxtan, ‫پرتاب کردن‬
partāb k, ‫ پرت کردن‬part k.
dagdebineba (dagdebineba) ‫ به انداختن وادار کردن‬be
andāxtan vādār k.
dagdebuli (dagdebuli) ‫ انداخته شده‬andāxte šode,
‫ افتاده‬oftāde.
dageba (dageba) ‫ فرش کردن‬farš k, )‫پهن کردن(شدن‬
pahn k (š), ‫ گذاشتن‬gozāštan.
dagebuli (dagebuli) ‫ انداخته شده‬nandāxte šode, ‫پهن‬
‫ شده‬pahn šode. ◊ ~ xafangi ‫ تله گذاشته شده‬tale-ye
gozāšte šode; ~ logini ‫ تخت خواب پهن شده‬taxt-e
xāb-e pahn šode.
dagegmva (dagegmva) )‫ برنامه ریزی (کردن‬barnāme
rizi (k), ‫ طرح ریزی کردن‬tarh rizi k, ‫نقشه کشی کردن‬
naγše keši k.
dagegmili (dagegmili) ‫ برنامه ریزی شده‬barnāme rizi
šode, ‫ طرح ریزی شده‬tarh rizi šode.
dagesvla (dagesvla) ‫ نیش زدن‬niš zadan, ‫زهرآگین‬
‫ کردن‬zahr āgin k, ‫ زهر آلود کردن‬zahr ālud k.
dageslili (dageslili) ‫ زهرآگین‬zahr āgin, ‫زهر آلود‬
zahr ālud.
qarTul-sparsuli leqsikoni 135
dageSva (dagešva) ‫ آموزش دادن‬āmuzeš dādan, ‫تربیت‬
‫ کردن‬tarbiyyat k, ‫ مجرب کردن‬mojarrab k.
dageSili (dagešili) ‫ مجرب‬mojarab, ‫ ماهر‬māher,
‫ آموخته شده‬āmuxte šode.
dagva1 (dagva) ‫ جاروب کردن‬jārub k, ‫ تمیز کردن‬tamiz k.
dagva2 (dagva) ‫ عذاب‬azāb, ‫ رنج‬ranj, ‫ محنت‬mehnat.
dagvalva (dagvalva) ‫ خشکیدن در اثر خشکسالی‬xoškidan
dar asar-e xošksāli.
dagvaluli (dagvaluli) 1. ‫ خشکیده‬xoškide. 2. ‫کوتاه‬
kutāh.
mošābeh,‫ مشابه‬mānand, ‫مانند‬dagvari (dagvari)
.‫ شبیه آنان‬motabeγ. ◊ maTdagvari‫مطابق‬
dagvajuli (dagvaJuli) ‫ کوتاه و زشت‬kutāh-o-zešt.
dagverdeba (dagverdeba) )‫ یک ور کردن (شدن‬yek var
k (š).
dagverduli (dagverduli) ‫ یک وری شده‬yekvari
šode.
dagvianeba (dagvianeba) )‫ دیر کردن (شدن‬dir k (š),
)‫ تأخیر کردن (شدن‬t’axir k (š). dagvianebiT‫با تأخیر‬
bā ta’xir, ‫ دیر‬dir.
dagvianebuli (dagvianebuli) ‫ دیرکرده‬dirkarde, ‫دیر‬
‫ شده‬dir šode, ‫ دیر‬dir.
dagvili (dagvili) ‫ جاروب شده‬jārub šode, ‫تمیز شده‬
tamiz šode.
dagvil-dawmendili (dagvil-dawmendili) ‫شسته و‬
‫ رفته‬šoste-o-rofte, ‫ تر و تمیز‬tar-o-tamiz.
dagvirgvineba (dagvirgvineba) ‫ تاجگداری کردن‬tāj
gozāri (k). 2. )‫ خوب تمام کردن (شدن‬xub tamām k (š).
dagvirgvinebuli (dagvirgvinebuli) ‫تاجگذاری کرده‬
tājgozāri karde.
dagviristeba (dagvieristeba) 1. ‫ بخیه زدن‬baxiye
zadan. 2. ‫ دوختن‬duxtan.
dagviristebuli (dagviristebuli) ‫درز دوزی شده‬
darz duzi šode, ‫ دوخته شده‬duxte šode.
dagzavna (dagzavna) ‫ فرستادن‬farestādan, ‫اعزام‬
)‫ کردن(داشتن‬e’zām k (dāštan).
dagzavnili (dagzavnili) ‫ فرستاده شده‬ferestāde šode,
‫ اعزام شده‬e’zām šode, ‫ ارسال شده‬ersāl šode.
dagizgizebuli (dagizgizebuli) ‫ شعله ور‬šo’levār.
dagiraveba (dagiraveba) ‫ گرو گذاشتن‬gerow gozāštan,
‫ به رهن گذاشتن‬be rahn gozāštan.
dagiravebuli (dagiravebuli) ‫ گرو گذاشته شده‬gerow
gozāšte šode, ‫ به رهن گذاشته شده‬be rahn gozāšte šode.
daglaxaveba (daglaxaveba))‫ نادار کردن (شدن‬nādār k
(š),)‫ مفلس کردن (شدن‬mofles k (š), )‫ورشکسته کردن(شدن‬
varšekaste k (š).
136 qarTul-sparsuli leqsikoni
daglaxakebuli (daglaxavebuli) ‫ نادار‬nādār, ‫مستمند‬
mostamand.
daglesili (daglesili) ‫ مالیده شده‬mālide šode, ‫تیز شده‬
tiz šode.
dagleja (dagleJa) ‫ دریدن‬daridan, ‫ کندن‬kandan, ‫پاره‬
‫ کردن‬pāre k.
daglejili (dagleJili) ‫ پاره پاره‬pāre pāre.
dagmoba (dagmoba) ‫ نفی کردن‬nafy k, ‫ رد کردن‬rad k,
‫ ترک کردن‬tark k.
dagmobili (dagmobili) ‫ نفی شده‬nafi šode, ‫ رد شده‬rad
šode.
dagozva (dagozva) ‫ بطانه کردن‬batāne k, ‫اندود کردن‬
andud k, ‫ پر کردن‬por k.
dagorgolebuli (dagorgolebuli) ‫ گلوله شده‬golule
šode.
dagoreba (dagoreba) ‫ قلطاندن‬γaltāndan, ‫قلطیدن‬
γaltidan, ‫ سرازیر کردن‬sarāz k.
dagragnili (dagragnili) ‫ لوله شده‬lule šode.
dagrexa (dagrexa) ‫ تاباندن‬tabāndan, ‫ پیچاندن‬pičāndan.
dagrexili (dagrexili) ‫ تاب خورده‬tāb xorde, ‫در هم‬
‫ پیچیده‬dar ham pičide.
dagrialeba (dagrialeba) ‫ غرش‬γorreš, ‫غریدن‬
γorridan, ‫ به غرش در آمدن‬be γorreš dar āmadan.
dagroveba (dagroveba)‫ ذخیره سازی‬zaxire sāzi,
‫ اندوختن‬anduxtan, ‫ جمع کردن‬jam’ kardan, ‫پس‬
‫ انداز کردن‬pas andāz kardan, ‫ جمع آوری‬jam’
āvari.
dagrovebuli (dagrovebuli)‫ جمع آوری شده‬jam’āvari
šode, ‫ ذخیره شده‬zaxire šode.
dagrovili (dagrovili) ‫ جمع آوری شده‬jam’āvari
šode, ‫ ذخیره شده‬zaxire šode.
dagrZeleba (dagrZeleba) )‫ درازتر کردن (شدن‬derāz
tar k (š), )‫ طوالنی تر کردن (شدن‬tulāni tar k (š), ‫امتداد‬
‫ دادن‬emtedād dādan.
dagrZelebuli (dagrZelebuli) ‫شده‬ )‫دراز(تر‬
derāz(tar) šode, ‫ طوالنی شده‬tulāni šode.
dagubeba (dagubeba) )‫ بند کردن (شدن‬band k(š), ‫سد‬
)‫ کردن (شدن‬sadd k (š), )‫ چاله چاله کردن (شدن‬čāle čāle
k(š).
dagubebuli (dagubebuli) ‫ چاله چاله شده‬čāle čāle
šode, ‫ سد شده‬sadd šode.
daguguneba (daguguneba) ‫ بوغ زدن‬buγ zadan, ‫هوهو‬
‫ کردن‬huhu k, ‫ نغمه ساز کردن‬naγme sāz k, ‫بنای آواز‬
‫ خواندن را گزاردن‬banāye āvāz xāndan rā gozārdan.
dagudlebuli (dagudlebuli) ‫ گود شده‬gowd šode,
‫ فرو رفته‬foru rafte.
daguzguzeba (daguzguzeba) ‫ شعله وری‬šo’le vari,
)‫ شعله ور کردن(شدن‬šo’le var k (š).
dagundaveba (dagundaveba) ‫ مشت مشت کردن‬mošt
mošt k, )‫ گلوله گلوله کردن (شدن‬golule golule k (š).
dadableba (dadableba) ‫ کوتاه شدن‬kutāh šodan, ‫کم‬
)‫ شدن(کردن‬kam šodan (k), ‫ تنزل‬tanazol.
dadablebuli (dadablebuli) ‫ کم شده‬kam šode,
‫ تنزیل یافته‬tanizil yāfte.
dadagva (dadgva) ‫ عذاب دادن‬azāb dādan, ‫رنج دادن‬
ranj dādan, ‫ زجر دادن‬zajr dādan.
dadaguli (dadaguli) ‫ زجر کشیده‬zajr kešide, ‫عذاب‬
‫ دیده‬azāb dide.
dadarajeba (dadaraJeba) ‫ نگهبانی کردن‬negahbāni k,
‫ پاسداری کردن‬pāsdāri k.
dadarajebuli (dadaraJebuli) ‫نگهبانی شده‬
negahbāni šode, ‫ پا سداری شده‬pāsdāri šode.
dadardianeba (dadardianeba) ‫دردمند کردن شدن‬
dardmand k (š), )‫ غمگین کردن (شدن‬γamgin k (š),
)‫ افسرده خاطر کردن (شدن‬afsorde xāter k (š).
dadardianebuli (dadardianebuli) ‫دردمند‬
dardmand, ‫ افسرده‬afsorde, ‫ اندوهگین‬anduhgin.
dadastureba (dadastureba) )‫ تایید کردن(شدن‬ta’yid
kardan (š), )‫ تصدیق کردن(شدن‬tasdiγ k(š), ‫ثابت کردن‬
)‫ (شدن‬sābet k (š),‫ تایید‬ta’yid, ‫ تصدیق‬tasdiγ.
dadasturebuli (dadasturebuli)‫ تائید شده‬ta’yid
šode, ‫ تصدیق شده‬tasdiγ šode, ‫ ثابت شده‬sābet šode.
dadaRva (dadaγva) )‫ داغ کردن (زدن‬dāγ k (zadan),
)‫ عالمتگذاری (کردن‬alāmat gozāri (k)
dāγ šode. 2.‫داغ شده‬dadaRuli (dadaγuli) 1.
alāmat gozāri šode.‫عالمتگذاری شده‬
dadgena (dadgena) ‫ استقرار‬esteγrār, ‫مقرر گردانیدن‬
moγrrar gardānidan, ‫ مقرر داشتن‬moγarrar dāštan,
‫ تصویب کردن‬tasvib k.
dadgenileba (dadgenileba) ‫ مصوبه‬mosavabe,
‫ تصویب نامه‬tasvib nāme.
dadgenili (dadgenili) ‫ تصویب شده‬tasvib šode, ‫مقرر‬
‫ شده‬moγarrar šode.
dadgma (dadgma) ‫ گذاشتن‬gozāštan, ‫ چیدن‬čidan, ‫مرتب‬
‫ کردن‬morattab kardan, ‫ سازمان دادن‬sāzamān dādan,
‫ کارگذاری کردن‬kārgozāri k.
dadgmuli (dadgmuli) ‫ گذاشته شده‬gozāšte šode, ‫مرتب‬
‫ شده‬morattab šode, ‫ نصب شده‬nasb šode, ‫کارگذاری شده‬
kār gozāri šode, ‫ مستقر شده‬mostaγarr šode.
dadgoma (dadgoma) 1. ‫ ایستادن‬istādan, ‫ بلند شدن‬boland
šodan. 2. ‫ فرا رسیدن‬farā rasidan. dadgeba 1. ‫می‬
‫ ایستاد‬miistad, ‫ متوقف می شود‬motavaγγef mišavad.
2. ‫ شروع می شود‬šoru’ mišavad. 3. ‫ می شود‬mišavad.

4. ‫ فرا می رسد‬farā mirasad mon’aγed k; dadeq ‫پاشو‬
pāšo, ‫ بلند شو‬boland šo, ‫ بایست‬beist.
dadeba (dadeba) 1. ‫ گذاشتن‬gozāštan. 2. ‫تعیین کردن‬
ta’yin k. 3. ‫ بستن‬bastan, ‫ منعقد کردن‬mon’aγed k. ◊
zavi dades ‫ قرارداد صلح منعقد کردند‬γarārdād-e solh
mon’aγed kardand.
dadebiTad (dadebitad) 1. ‫ به طور مثبت‬be towr-e
mosbat. 2. ‫ با حسن نیت‬bā hosn-e niyyat
dadebiTi (dadebiti) ‫ مثبت‬mosbat, ‫ موافق‬movāfeγ,
‫ کاره‬kāre.
dadebuli (dadebuli) 1. ‫ گذاشته شده‬gozāšte
šode. 2. ‫ منعقد شده‬mon’eγed šode. 3. ‫تعیین شده‬
ta’yin šode, ‫ اندالتأدیه‬end el ta’diye. dadevneba
(dadevneba) )‫ تعقیب (کردن‬ta’γib (k.), ‫دنبال کردن‬
donbāl k.
dadevnebuli (dadevnebuli) ‫ تعقیب شده‬ta’γib šode.
dadinjeba (dadinJeba) ‫ فروتن شدن‬foru tan šodan,
‫ سر عقل آمدن‬sar-e aγl āmadan.
dadinjebuli (dadinJebuli) ‫ دنج شده‬denj šode, ‫سر‬
‫ عقل آمده‬sar-e aγl āmade, ‫ فروتن‬foru tan.
dadnoba (dadnoba) 1. )‫ آب کردن (شدن‬āb k (š), ‫ذوب‬
)‫ کردن (شدن‬zowb k (š), )‫ به تدریج گم کردن (شدن‬be
tadrij gom k (š). 2. ‫ الغر شدن‬lāγar šodan.
dadumeba (dadumeba) )‫ به فکر فرو بردن (رفتن‬be
fekr foru bordan (raftan), ‫ به سکوت واداشتن‬be sekut
vādāštan, ‫ خاموش نشستن‬xāmuš nešastan, ‫ساکت شدن‬
sāket šodan.
dadumebuli (dadumebuli) ‫ به فکر فرو رفته‬be fekr
foru rafte, ‫ ساکت شده‬sāket šode.
daduneba (daduneba) )‫ سست کردن (شدن‬sost k(š),
)‫ تضعیف کردن (شدن‬taz’if k (š).
dadunebuli (dadunebuli) )‫ سست (شده‬sost (šode),
)‫ تضعیف (شده‬taz’if (šode).
dae (dae) 1. ‫ باشد که‬bāšad ke, ‫ بگذار‬begozār. 2. ‫خدا کند‬
xodā konad.
daelmeba (daelmeba) ‫ چپ چشم شدن‬čap češm š, ‫لوچ‬
‫ چشمی‬luč čašmi.
daeWveba (daeyveba) )‫ تردید (کردن‬tardid (k), ‫شک‬
)‫ بردن‬،‫ (کردن‬šak (k, bordan), ‫ دودلی کردن‬dodeli k.
daeWvebuli (daeyvebuli) ‫ مردد‬moraddad, ‫به شک‬
‫ افتاده‬be šakk oftade.
dava (dava) ‫ دعوا‬da’vā’, ‫ بحث‬bahs, ‫ محبثه‬mohabese,
‫ کشاکش‬kešākeš, ‫ کشمکش‬kešmakeš.
davaleba (davaleba) ‫ ماموریت‬ma’muriyyat, ‫تکلیف‬
taklif, ‫ دستور‬dastur, ‫ سفارش‬sefāreš, ‫ وظیفه‬vazife,
davalebuli (davalebuli) ‫ موظف‬mo’azzef, ‫مکلف‬
mokallaf, ‫ متعهد‬mota’ahhed, ‫ ملزم‬molzam.
qarTul-sparsuli leqsikoni 137
davalianeba (davalianeba) 1. ‫ بدهی‬bedehi. 2. ‫بدهکار‬
‫ شدن‬bedehkār šodan, ‫ بدهکاری‬bedehkāri.
davalianebuli (davalianebuli) ‫ بدهکار‬bedehkār.
davaJkaceba (davažkaceba) ‫ بالغ شدن‬bāleγ šodan,
‫ بلوغ‬boluγ, ‫ تنومند شدن‬tanowmand šodan.
davaJkacebuli (davažkacebuli) ‫ بالغ شده‬bāleγ šode,
‫ تنومند شده‬tanowmand šode.
davardna (davardna) 1. ‫ افتادن‬oftādan. 2. ‫ناتوان شدن‬
nātavān š. 3. ‫ کم شدن‬kam š, ‫ افت کردن‬oft k.
davardnili (davardnili) 1. ‫ افتاده‬oftāde. 2. ‫ناتوان‬
nātavān. 3. ‫ افت کرده‬oft karde.
davarcxna (davarcxna) )‫ شانه کردن (زدن‬šāne k.
(zadan).
davarcxnili (davarcxnili) ‫ شانه زده شده‬šāne zade
šode, ‫ شانه شده‬šāne šode, ‫ آرایش شده‬ārāyeš šode.
davaxSmebuli (davaxšmebuli) ‫ دیرشده‬dir šode, ‫تار‬
‫ شده‬tār šode.
daveSebuli (davešebuli) ‫ هار شده‬hār šode.
davTari (davtari) ‫ دفتر‬daftar, ‫ مجله‬mojalle, ‫کتاب‬
ketāb.
davidaraba (davidaraba) ‫ الم شنگه‬alam- šange, ‫دعوا‬
da’vā’, ‫ کشمکش‬kešmakeš.
daviTni (davitni) ‫ کتاب سرودها در کلیسا‬ketāb-e
sorudhā dar kalisā.
daviwroeba (daviwroeba) ‫ تنگی‬tangi, )‫تنگ کردن (شدن‬
tang k. (š), )‫ باریک کرن (شدن‬bārik k.(š), ‫انقباض‬
enγebāz, )‫ منقبض کردن (شدن‬monγabez k. (š).
daviwroebuli (daviwroebuli) ‫ تنگ شده‬tang šode,
‫ باریک شده‬bārik šode, ‫ منقبض شده‬monγabez šode.
daviwyeba (daviwKeba) ‫ فراموشی‬farāmuši, ‫فراموش‬
)‫ کردن (شدن‬farāmuš k(š), ‫ از یاد بردن‬az yād bordan.
daviwyebuli (daviwKebuli) ‫ فراموش شده‬farāmuš
šode, ‫ از یاد رفته‬az yād rafte.
davla1 (davla) ‫ پیمایش‬peymāyeš, ‫ پیمودن‬peymudan,
‫ طی کردن‬tey k.
davla2 (davla) ‫ غنیمت‬γanimat, ‫ غنایم‬γanāyem.
davlaTi (davlati) 1. ‫ دارایی‬dārāyi, ‫ دولت‬dowlat, ‫مال‬
māl, ‫ ثروت‬servat. 2. ‫ ثواب‬savāb. 3. ‫ اقبال‬eγbāl.
davleba (davleba) ‫ گرفتن‬gereftan, ‫ بر داشتن‬bar
dāštan.
davlebuli (davlebuli) ‫ بر داشته شده‬bar dāšte šode,
‫ جمع شده‬jam’ šode.
davlili (davlili) ‫ زیر پا گذاشته‬zir-e pā gozāšte, ‫رفته‬
rafte, ‫ گشته‬gašte.
davrdoma (davrdoma) ‫ افتادن‬oftādan, ‫ناتوان شدن‬
nātavān š.
138 qarTul-sparsuli leqsikoni

davrdomili (davrdomili) ‫افتاده‬ oftāde, ‫ناتوان‬ dazneqili (daznekili) ‫ خم شده‬xam šode, ‫ کج شده‬kaj
nātavān. šode.
davriSi (davriši) ‫ درویش‬darviš. dazogva (dazogva) 1. ‫ حفظ کردن‬hefz k, ‫نگاه داشتن‬
dazaveba (dazaveba) )‫ آشتی (کردن‬āšti (k), )‫صلح (کردن‬ negāh dāštan, ‫ صرفه جویی کردن‬sarfe juyi k, ‫پس‬
solh (k). ‫ انداز کردن‬pas andāz k. 2. ‫ عفو کردن‬afv k, ‫بخشیدن‬
baxšidan, ‫ معاف کردن‬mo’āf k. 3. ‫ رحم کردن‬rahm k,
dazamTreba (dazamtreba) 1. ‫ زمستان شدن‬zemestān
‫ دلسوزی کردن‬delsuzi k, ‫ اعتنا کردن‬e’tenā’ k. 4. ‫خود‬
šodan, ‫ فرا رسیدن زمستان‬farā residan-e zemestān. 2. ‫ داری کردن‬xod dāri kardan.
‫ قشالق کردن‬γešlāγ k.
dazogili (dazogili) ‫ حفظ شده‬hefz šode, ‫نگهداری شده‬
dazaraleba (dazaraleba) ‫ آسیب رسانی‬āsib rasāni,
negahdāri šode.
‫ آسیب رساندن‬āsib rasāndan, ‫ آسیب دیدن‬āsib didan, ‫زیان‬
)‫ رساندن (دیدن‬ziyān rasāndan, (didan), ‫به کسی خسارت‬ dazomeba (dazomeba) ‫ اندازه گرفتن‬andāze gereftan,
)‫ وارد کردن (شدن‬be kasi xesārat vāred k (š). ‫ امتحان کردن‬emtehān k, ‫ پرو کردن‬perow k.
xesārat‫خسارت دیده‬dazaralebuli (dazaralebuli) dazomebuli (dazomebuli) ‫ اندازه گرفته شده‬andāze
ziyān dide.‫ زیان دیده‬āsib dide, ‫آسیب دیده‬dide, gerefte šode, ‫ امتحان شده‬emtehān šode, ‫پرو شده‬
perow šode.
dazareba (dazareba) ‫ تنبلی کردن‬tanbali (k).
dazrda (dazrda) ‫ پروراندن‬parvarāndan, ‫تربیت کردن‬
dazafruli (dazapruli) ‫ درد دیده‬dard dide, ‫محنت‬
tarbiyyat k, ‫ پرورش دادن‬parvareš dādan.
‫ کشیده‬mehnat kešide.
dazrdili (dazrdili) ‫ پرورش یافته‬parvareš yāfte.
dazga (dazga) ‫ دستگاه‬dastgāh, ‫ ماشین‬māšin, ‫ چرخ‬čarx.
dazroba (dazroba) ‫ سرمازدگی‬sarmāzadegi, ‫یخ زدن‬
dazgaTmSenebloba (dazgatmšenebloba) ‫دستگاه‬
yax zadan.
‫ سازی‬dastgāh sāzi, ‫ ماشین سازی‬māšin sāzi.
dazuzuneba (dazuzuneba) ‫ وز وز کردن‬vez vez k,
dazeTva (dazetva) ‫ روغن کاری‬rowγan kāri.
‫ صوت زدن‬sut zadan.
dazela (dazela) ‫ مالش‬māleš, ‫ مالیدن‬mālidan, ‫ساییدن‬
dazurguli (dazurguli) ‫ خیلی بار شده‬xeyli bār šode.
sāyidan.
dazusteba (dazusteba) ‫ تصحیح کردن‬tashih k (š),
dazelili (dazelili) )‫ مالیده (شده‬mālide (šode), )‫ اصالح کردن (شدن‬eslāh k (š), ‫ تدقیق کردن‬tadγiγ k,
)‫ ساییده (شده‬sāyide (šode). ‫ مشخص کردن‬mošaxxas k (š).
dazepva (dazepva) ‫ پهن کردن‬pahn k, ‫ پهن شدن‬pahn
dazustebuli (dazustebuli) ‫ تصحیح شده‬tashih
šodan. šode, ‫ اصالح شده‬eslāh šode, ‫ مشخص شده‬mošaxxas
dazepireba (dazepireba) )‫ از بر کردن (شدن‬az bar k šode, ‫ تدقیق شده‬tadγiγ šode.
(š),‫ یاد گیری طوطی وار‬yādgiri-ye tuti vār. dazRveva (dazγveva) ‫ بیمه‬bime k, ‫مصون کردن‬
dazverva (dazverva) )‫ شناسایی (کردن‬šenāsāyi (k), masunn k, ‫ مصونیت‬masunniyyat.
)‫ اکتشاف (کردن‬ektešāf (k), )‫اطالعات (جمع آوری کردن‬ dazRveuli (dazγveuli) ‫ بیمه شده‬bime šode, ‫مصون‬
ettelā’āt (jam’āvari k.). masunn.
dazverviTi (dazverviti) ‫ اکتشافی‬ektešāfi, ‫برای جمع‬
daTavTaveba (datavtaveba) ‫ خوشه کردن‬xuše k.
‫ آوری اطالعات‬barāy-e jam’ āvari-e ettelāāt.
daTalxuli (datalxuli) ‫ سیاه پوش‬siyāh puš, ‫ماتم زده‬
dazvinva (dazvinva) ‫ کومه کردن کاه‬kume kardan-e
mātam zade.
kāh.
daTanxmeba (datanxmeba) )‫ موافقت (توافق‬movāfeγat
dazvinuli (dazvinuli) ‫ کومه شده‬kume šode.
(tavāfoγ), ‫ راضی کردن‬rāzi k, )‫موافقت کردن (شدن‬
dazianeba (dazianeba) )‫ آسیب رساندن (دیدن‬āsib movāfeγat k (š), )‫ قانع کردن (شدن‬γāne› k (š), ‫متقاعد‬
rasāndan (didan), ‫ زیان رساندن‬ziyān resāndan, ‫صدمه‬ )‫ ساختن (شدن‬motaγāed sāxtan (š).
)‫ زدن (دیدن‬sadame zadan (didan), )‫معیوب کردن (شدن‬ daTariReba (datariγeba) ‫ تاریخ گذاشتن‬tārix gozāštan,
ma’yub k (š), )‫ خراب کردن (شدن‬xarāb k (š), ‫آسیب‬ ‫ تاریخ دادن‬tārix zadan.
‫ دیدگی‬āsib didegi, ‫ صدمه دیدگی‬sadame didegi.
daTariRebuli (datariγebuli) ‫ مورخ‬movarrex.
dazianebuli (dazianebuli) ‫ آسیب دیده‬āsib dide,
‫ معیوب‬ma’yub, ‫ مجروح‬majruh, ‫ مصدوم‬masdum, ‫زیان‬ daTafluli (datapluli) ‫ خیلی شیرین‬xeyli širin, ‫شهد‬
‫ دیده‬ziyān dide. ‫ شده‬šahd šode.
dazneqa (dazneka) ‫ خم کردن‬xam k, ‫ کج کردن‬kaj k. daTboba (datboba)‫ گرم شدن‬garm šodan, ‫گرم کردن‬
garm k.

daTbuneba (datbuneba) ‫ داشتن گرم نگاه‬garm negāh
dāštan.
daTenTva (datentva) ‫ خسته کردن‬xaste k, ‫بیزار کردن‬
bizār k.
daTenTili (datentili) ‫ به جان آمده‬be jān āmade, ‫خسته‬
xaste.
daTesva (datesva) ‫ کاشتن‬kāštan, )‫کشت و زرع (کردن‬
kešt-o-zar’ (k).
daTesili (datesili) ‫ کاشته شده‬kāšte šode.
daTvaliereba (datvaliereba). 1.‫ تماشا کردن‬tamāšā
k, ‫ نگاه کردن‬negāh k, ‫ بازدید کردن‬bāzdid k. 2. ‫ورانداز‬
‫ کردن‬varandāz k. 3. ‫ معاینه کردن‬mo’āyene k.4.
‫ بازرسی کردن‬bāzrasi k.
daTvi (datvi) ‫ خرس‬xers. ◊ TeTri ~ ‫ خرس سفید‬xers-e
sefid; mura ~ ‫ خرس قهوه ای‬xers-e γahve`i.
daTvla (datvla) ‫ حساب کردن‬hesāb k, ‫شمردن‬
šemordan.
šemorde šode,‫شمرده شده‬daTvlili (datvlili)
)‫ چند روز (باقی‬hesāb šode. ◊ ~ dReebi ‫حساب شده‬
čand ruz (-e bāγi).
daTvuri (datvuri) ‫ خرسی‬xersi, ‫ درنده وار‬darrande
vār, ‫ خشن‬xašen,‫… … خرس‬xers.
daTla (datla) 1. ‫ پوست کردن‬pust k. 2. ‫قاچ قاچ کردن‬
)‫ (بریدن‬γāč γāč k (boridan).
daTlili (datlili) 1. ‫ پوست شده‬pust šode. 2. ‫قاچ قاچ‬
‫ بریده شده‬γāč γāč boride šode.
daTmoba (datmoba) )‫ واگذاری (کردن‬vāgozāri (k), ‫دادن‬
dādan, ‫ گذشت کردن‬gozašt k, ‫ امتیاز دادن‬emtiyāz dādan.
daTmobili (datmobili) ‫ واگذار شده‬vāgozār šode.
daTovla (datovla) ‫ برف آمدن‬barf āmadan, ‫برف‬
‫ باریدن‬barf bāridan.
daTovlili (datovlili) ‫ برفی‬barfi, ‫پوشیده از برف‬
pušide az barf.
daToxna (datoxna ) ‫ تیشه کاری‬tiše kāri.
daTrgunva (datrgunva) 1. ‫ فشردن‬fešordan, ‫خفه کردن‬
xafe k. 2. ‫ نابود کردن‬nābud kardan, ‫ از بین بردن‬az
beyn bordan.
daTrgunvili (datrgunvili) 1. ‫ نابود شده‬nābud šode.
2. ‫ خفه شده‬xafe šode.
daTreva (datreva) ‫ کشاندن‬kešāndan.
daTrTvilva (datrtvilva) ‫ برف ریزه باریدن‬barf rize
bāridan.
daTrTviluli (datrtviluli) ‫پوشیده از برف ریزه‬
pušide az barf rize.
daTroba (datroba) )‫ مست کردن (شدن‬mast k (š), ‫مستی‬
masti.
qarTul-sparsuli leqsikoni 139
daTuTqva (datutkva) ‫ آب جوش ریخحتن روی‬āb-e juš
rixtan ruy-e…, ‫ سوزاندن‬suzāndan.
daTuTquli (datutkuli) ‫ سوخته شده‬suxte šode.
daTuna (datuna) ‫ خرس‬xers, ‫ جوجه خرس‬juje-ye xers.
daTqma (datkma) ‫ قرار گذاشتن‬γarār gozāštan, ‫عهد‬
‫ کردن‬ahd k, ‫ توافق قلبی کردن‬tavāfoγ-e γalbi k.
daTqmuli (datkmuli) ‫ قرار شده‬γarār šode, ‫توافق شده‬
tavāfoγ šode, ‫ مقرر‬moγarrar.
daTxovna (datxovna) 1. ‫ مرخص کردن‬moraxxas k.
2. ‫ اخراج کردن‬exrāj k. 3. ‫ لغو کردن‬laγv k, ‫کنسل کردن‬
kansel k.
daTxovnili (datxovnili) 1. ‫ مرخص شده‬moraxxas
šode. 2.‫ اخراج شده‬exrāj šode. 3. ‫ لغو شده‬laγv šode.
daTxra (datxra) 1. ‫ کندن‬kandan. 2. ‫زیر و رو کردن‬
zir-o-ru k. 3. ‫ در آوردن‬dar āvardan, ‫ کشیدن‬kešidan.
daTxrili (datxrili) ‫ کنده شده‬kande šode, ‫زیر و رو‬
‫ شده‬zir-o-ru šode, ‫ کشیده شده‬kešide šode.
daiko (daiko) !‫ خواهر کوچک‬xāhar-e kučak! !‫خواهرجان‬
xāhar jān!
daimedeba (daimedeba) ‫ امیدواری‬omidvāri, ‫امیدواری‬
‫ کردن‬omidvāri k.
daimedebuli (daimedebuli) ‫ امیدوار‬omidvār.
dainvalideba (dainvalideba) ‫ معلول شدن‬ma’lul šodan.
daintereseba (daintereseba)‫ ذینفع ساختن‬zinaf’
sāxtan (š), )‫ عالقه مند کردن (شدن‬elāγe mand k (š),
‫ ذینفعی‬zinaf’i, ‫ عالقه مندی‬elāγe mandi.
zinaf’,‫ذینفع‬dainteresebuli (dainteresebuli)
zielāγe.‫ ذیعالقه‬elāγe mand, ‫عالقه مند‬
daisi (daisi) ‫ غروب‬γorub, ‫ بیگاهان‬bigāhān.
sabr kon‫ صبر کن‬daica (daica)
daicade (daicade) ‫ صبر کن‬sabr kon. daicadeT
‫ صبر کنید‬sabr konid.
daka-daka (daka-daka) ‫ زد و خرد‬zad-o-xord.
dakaveba (dakaveba) 1. ‫ دستگیری‬dastgiri, ‫دستگیر کردن‬
dastgir kardan, )‫ بازداشت (کردن‬bāzdāšt (k) 2. ‫تصرف‬
‫ کردن‬tasarrof kardan.
dakavebuli (dakavebuli) 1. ‫ دستگیر شده‬dastgir
šode,‫ بازداشت شده‬bāzdāšt šode. 2. ‫ تصرف شده‬tasarrof
šode, ‫ اشغال شده‬eshγāl šode
dakavSireba (dakavšireba) 1. ‫ بر قراری رابطه‬bar
γarāri-e rābete, ‫ بر قرار کردن رابطه‬bar γarār kardan-e
rābete, ‫ مناسبات بر قرار کردن‬monāsebāt bar γarār
kardan. 2. ‫ پیوند دادن‬peyvand dādan, ‫مرتبط ساختن‬
morabet sāxtan. 3. ‫ لحیم کردن‬lahim k.
dakavSirebuli (dakavširebuli) 1. ‫ مرتبط‬mortabet.
2. ‫ پیوند دار‬peyvand dār. 3. ‫ لحیم شده‬lahim šode.
140 qarTul-sparsuli leqsikoni
dakazmva (dakazmva) 1. ‫ زین کردن‬zin k. 2. ‫آراستن‬
ārāstan. 3. )‫ جلد کردن (کتاب‬jeld k (-e ketāb).
dakazmuli (dakazmuli) 1. ‫ زین شده‬zin šode. 2.
‫ آراسته‬ārāste. 3. ‫ جلد شده‬jeld šode.
dakakvla (dakakvla) ‫ به اختصار گفتن‬be extesār
goftan.
dakakuneba (dakakuneba) ‫ درب زدن‬darb zadan,
‫ کوبیدن‬kubidan.
dakanoneba (dakanoneba) )‫ قانونی کردن (شدن‬γānuni k
(š), ‫ قانونی بودن‬γānuni budan, ‫ به شکل قانون در آمدن‬be
šekl-e γānun dar āmadan.
dakapiweba (dakapiweba) ‫ باال زدن‬bālā zadan.
dakapiwebuli (dakapiwebuli) ‫ باال زده‬bālā zade.
dakargva (dakargva) ‫ گم کردن‬gom k, ‫ از دست دادن‬az
dast dādan.
dakarguli (dakarguli) ‫ گم شده‬gom šode, ‫از دست‬
‫ رفته‬az dast rafte, ‫ هالک شده‬halāk šode.
dakareba (dakareba) ‫ لب زدن‬lab zadan, ‫ دست زدن‬dast
zadan, ‫ نزدیک شدن‬nazdik šodan. ◊ saWmlisaTvis
piri ar daukarebia ‫ به غذا لب نزده‬be γazā lab
nazade.
dakaceba (dakaceba) ‫ بالغ شدن‬bāleγ šodan, ‫مرد شدن‬
mard šodan.
dakacebuli (dakacebuli) ‫ بالغ شده‬bāleγ šode, ‫تنومند‬
‫ شده‬tanowmand šode.
dakawvra (dakawvra) ‫ چنگ زدن‬čang zadan, ‫خراشیدن‬
xarāšidan, ‫ زخمی کردن‬zaxmi k, ‫ چنگال زدن‬čangāl
zadan.
dakawruli (dakawruli) ‫ خراشیده‬xarāšide (šode),
‫ زخمی شده‬zaxmi šode.
dakbena (dakbena) ‫ گاز گرفتن‬gāz gereftan, ‫خوردن‬
xordan. ◊ koRom dakbina ‫ پشه او را نیش زد‬paše u
ra niš zad.
dakbenili (dakbenili) ‫ گاز گرفته شده‬gāz gerefte šode.
dakbiluli (dakbiluli) ‫ دندانه دار‬dandāne dār, ‫پر‬
‫ دندان‬por dandān.
dakepva (dakepva) ‫ ریز ریز کردن‬riz riz k.
dakepili (dakepili) ‫ ریز ریز شده‬riz riz šode.
dakereba (dakereba) ‫ وصله کردن‬vasle k, ‫پینه دوزی‬
pine duzi.
dakerebuli (dakerebuli) ‫ وصله دار‬vasle dār, ‫پینه‬
‫ شده‬pine šode.
daketva (daketva) ‫ بستن‬bastan, ‫ قفل کردن‬γofl k.
daketili (daketili) ‫ بسته‬baste, ‫ قفل شده‬γofl šode.
dakecva (dakecva) 1. ‫ تا کردن‬tā karadn. 2. ‫ چیدن‬čidan,
‫ نهادن‬nahādan. 3. ‫ بستن کتاب‬bastan-e ketāb.
dakecili (dakecili) )‫ تا شده (کاغذ‬tā šode (kāγaz),
‫ بسته شده‬baste šode (ketāb).
dakvalva (dakvalva) 1. ‫ راه درست کردن‬rāh dorost k.
2. ‫ درست کردن‬dorost k, ‫ کشیدن‬kešidan, ‫کرت بندی کردن‬
kort bandi k, ‫ شیار زدن‬šiyār zadan.
dakveTa (dakveta) )‫ سفارش (دادن‬safāreš (dādan).
dakveTili (dakvetili) ‫ سفارش شده‬safāreš šode.
dakvexeba (dakvexeba) ‫ الف زنی‬lāf zani, ‫ الف زدن‬lāf
zadan, ‫ خودستایی کردن‬xod setāyi k.
dakvexebuli (dakvexebuli) 1. ‫ ادعا شده‬ede’ā’ šode.
2. ‫ خودستا‬xod setā.
dakvirveba (dakvirveba) ...‫ دقیق شدن روی‬daγiγ
šodan ruy-e..., ‫ بدقت نگاه کردن‬bedeγγat negāh k, ‫خیره‬
‫ شدن‬xire šodan, ‫ توجه مبذول داشتن‬tavajjoh mabzul
dāštan, ‫ تحت مشاهده گرفتن‬taht-e mošāhede gereftan,
‫ نظاره کردن‬nazāre k.
dakvirvebuli (dakvirvebuli) ‫ تیزبین‬tizbin, ‫بدقت‬
bedeγat, ‫ نظاره گر‬nazāre gar.
dakvla (dakvla) ‫ کشتن‬koštan, ‫ سر بریدن‬sar boridan,
‫ ذبح کردن‬zebh k.
dakvneseba (dakvneseba) 1. ‫ نالیدن‬nālidan, ‫شروع‬
‫ به نالیدن کردن‬šoru’ be nāle k, ‫ به ناله پرداختن‬be nāle
pardāxtan. 2.‫ شروع به نواختن کردن استعاری‬šoru’ be
navāxtan k.
dakvneta (dakvneta) ‫ گاز گرفتن‬gāz gereftan, ‫جویدن‬
javidan.
dakvnetili (dakvnetili) ‫ گاز گرفته شده‬gāz gerefte
šode, ‫ جویده شده‬javide šode.
dakvra (dakvra) 1. ‫ زدن‬zadan, ‫ کف زدن‬kaf zadan,
‫ طبل زدن‬tabl zadan. 2. ‫ چسباندن‬časbāndan, ‫بر چسب‬
bar časb. 3. ‫ نواختن‬navāxtan. 4. ‫ زنگ زدن‬zang
zadan. 5.‫ وزیدن‬vazidan. ◊ muSti dahkra ‫مشتی زد‬
mošti zad; niavma dahkra ‫ نسیمی وزیدن گرفت‬nasimi
vazidan gereft; saaTma rva dahkra ‫ساعت روی‬
‫ هشت زد‬saāt ruy-e hašt zad; duduks dahkres ‫نی‬
‫ نواختند‬ney navāxtand.
dakideba (dakideba) ‫ آویزان کردن‬āvizān (k), ‫آویزان‬
‫ بودن‬āvizān budan, ‫ آویختن‬āvixtan, ‫ آویخته شدن‬āvixte
šodan.
dakidebuli (dakidebuli) ‫ آویخته‬āvixte, ‫آویزان شده‬
āvizān šode.
dakivleba (dakivleba) ‫ فغان آوردن‬faγān āvardan, ‫داد‬
‫ زدن‬dād zadan, ‫ فریاد زدن‬faryād zadan.
dakiTxva (dakitxva) 1. ‫ بازپرسی کردن‬bāzporsi k,
‫ تحقیق کردن‬tahγiγ k. 2. )‫ نظر خواهی (کردن‬nazar xāhi
(k).
dakiTxuli (dakitxuli) ‫ بازپرسی شده‬bāzporsi šode.
dakisreba (dakisreba) 1. ‫ مسئولیت‬mas’uliyyat. 2.

‫ متعهد کردن‬mota’hhed k, ‫ مسئول کردن‬mas’ul k, ‫مکلف‬
‫ کردن‬mokallaf k, ‫ موظف کردن‬mo’azzaf k, ‫ملزم کردن‬
molzam k.
dakisrebuli (dakisrebuli) ‫ متعهد شده‬mota’hhed
šode, ‫ مکلف شده‬mokallaf šode, ‫ متقبل شده‬motaγabel
šode.
daklakna (daklakna) ‫ پیچاندن‬pičāndan, ‫مارپیچ کردن‬
mārpič k.
daklaknili (daklaknili) ‫ مارپیچ‬mārpič, ‫ پیچان‬pičān.
dakleba (dakleba) 1. ‫ کاهش‬kāheš, ‫ افت‬oft. 2. ‫کم‬
)‫ کردن (شدن‬kam k (š), ‫ کاستن‬kāstan, ‫ کاهش یافتن‬kāheš
yāftan, ‫ افت کردن‬oft k.
daklebuli (daklebuli) ‫ افت کرده‬oft karde, ‫کاسته شده‬
kāste šode.
dakluli (dakluli) ‫ ذبح شده‬zebh šode, ‫سربریده شده‬
sarboride šode.
dakmayofileba (dakmaKofileba) ‫ خرسندی‬xorsandi,
‫ خرسند کردن‬xorsand k, )‫ راضی کردن (شدن‬rāzi k (š), ‫بر‬
‫ آورده ساختن‬bar āvrde sāxtan.
dakmayofilebuli (dakmaKofilebuli) ‫خرسند شده‬
xorsand šode, ‫ راضی شده‬rāzi šode, ‫ برآورده شده‬ba
rāvarde šode.
dakmeuli (dakmeuli) )‫ دود کرده (کافور‬dud karde
(kāfur).
daknineba (daknineba) ‫ رو به زوال رفتن‬ru be zavāl
raftan, ‫ سست شدن‬sost šodan, ‫ کوچک شدن‬kuček
šodan.
dakodva (dakodva) 1. ‫ بریدن‬boridan. 2. ‫بخته کردن‬
baxte k, ‫ کشیدن خایه ها‬kešidan xāyehā. 3. ‫زخمی کردن‬
zaxmi k.
dakodili (dakodili) 1. ‫ بخته‬baxte. 2. ‫ زخمی‬zaxmi.
dakokrebuli (dakokrebuli) ‫شکوفه‬ ‫ کرده‬šekufe
karde.
dakompleqteba (dakomplekteba) ‫تکمیل سازی‬
takmil sāzi, )‫ تکمیل کردن (شدن‬takmil k (š), ‫کامل کردن‬
)‫ (شدن‬kāmel k (š).
dakompleqtebuli (dakomplektebuli) ‫تکمیل شده‬
takmil šode.
dakonkebuli (dakonkebuli) ‫ پینه دوزی شده‬pine duzi
šode, ‫ کهنه شده‬kohne šode,
dakonkili (dakonkili) ‫ فرسوده‬farsude, ‫ کهنه‬kohne.
dakonserveba (dakonserveba) ‫ کنسرو کردن‬konserv
k.
dakonservebuli (dakonservebuli) ‫شده‬ ‫کنسرو‬
konserv šode.
dakonspeqteba (dakonspekteba) )‫خالصه نویسی (کردن‬
xolāse nevisi (k), ‫ مینو بر داشتن‬minu bardāštan,
qarTul-sparsuli leqsikoni 141
dakonspeqtebuli (dakonspektebuli) ‫خالصه نویسی‬
‫ شده‬xolāse nevisi šode, ‫ مینو برداری شده‬minu bardāri
šode.
dakoplili (dakoplili) ‫ خالخالی‬xālxāli.
dakoJrili (dakožrili) ‫ آبله آبله‬āble āble, ‫ پر آبله‬por
āble, ‫ پینه بسته‬pine baste.
dakortnili (dakortnili) ‫ نوک زده‬nok zade, ‫نوک‬
‫ خورده‬nok xorde.
dakocna (dakocna) ‫ بوسیدن‬busidan, ‫ بوسه زدن‬buse
zadan, ‫ ماچ کردن‬māč kardan.
dakoWleba (dakoyleba) ‫ لنگیدن‬langidan, ‫لنگ کردن‬
lang k.
dakoWlebuli (dakoylebuli) ‫ لنگ شده‬lang šode,
‫ چالق شده‬čolāγ šode.
dakrefa (dakrepa) 1. ‫ گرد آوری‬gerd āvari. 2. ‫گرد‬
‫ آوردن‬gerd āvardan, ‫ جمع کردن‬jam‘ k, )‫برداشتن (کردن‬
bar dāštan (k), ‫ چیدن‬čidan.
dakrefili (dakrepili) ‫ برداشت شده‬bar dāšt šode,
‫ چیده شده‬čide šode.
dakreWa (dakreya) ‫ دندان قرچ کردن‬dandān γerč k, ‫دندان‬
‫ نشان دادن‬dandān nešān dādan,‫ بی مزه خندیدن استعاری‬bi
maze xandidan.
dakrialeba (dakrialeba) ‫ تمیز کردن‬tamiz k, ‫پاک‬
‫ کردن‬pāk k.
dakrialebuli (dakrialebuli) ‫ پاک و تمیز‬pāk-o-
tamiz.
dakruli (dakruli) 1. ‫ زده شده‬zade šode. 2. ‫نواخته شده‬
navāxte šode. 3. ‫ چسبانده شده‬časbande šode.
dakrunCxuli (dakrunčxuli) ‫ تاب خورده‬tāb xorde,
‫ پیچیده‬pičide, ‫ در هم پیچیده‬dar ham pičide.
dakrZalva (dakrZalva) ‫ به خاک سپاری‬be xāk sepāri,
‫ دفن کردن‬dafn k.
dakrZaluli (dakrZaluli) ‫ دفن شده‬dafn šode, ‫به خاک‬
‫ سپرده شده‬be xāk seporde šode.
dakuzva (dakuzva) ‫ کج شدن‬kaj šodan, ‫ خم شدن‬xam
šodan, ‫ کوژ کردن‬kuž k.
dakuzuli (dakuzuli) ‫ کوژ‬kuž, ‫ خم شده‬xam šode.
dakululebuli (dakululebuli) ‫ فر خورده‬fer xorde.
dakutebuli (dakutebuli) ‫ چالق شده‬čolāγ šode.
dakuwva (dakuwva) ‫ تکه تکه بریدن‬teke teke boridan,
‫ قطعه قطعه کردن‬γat‘e γat‘e k, ‫ ریز ریز کردن‬riz riz k.
dakuwuli (dakuwuli) ‫ تکه تکه شده‬teke teke šode,
‫ ریزه ریزه شده‬rize rize šode.
dalageba (dalageba) ‫ جمع و جور کردن‬jam‘-o-jur k,
‫ مرتب کردن‬morattab k, ‫ بر چیدن‬bar čidan.
dalagebuli (dalagebuli) 1. ‫ جمع و جور شده‬jam‘-
142 qarTul-sparsuli leqsikoni
o-jur šode, ‫ مرتب گذاشته شده‬morattab gozāšte šode.
2.‫ منظم‬monazzam, ‫ فصیح‬fasih.
dalali (dalali) ‫ دالل‬dallāl.
1 xiz, ‫ خیر‬xeyr.
dalali2 (dalali) ‫ گیسو‬gisu.
dalalebiani (dalalebiani) ‫ گیسودار‬gisudār.
dalaloba (dalaloba) ‫ داللی‬dallāli, ‫ دالل بودن‬dallāl
budan.
dalaparakeba (dalaparakeba) ‫ حرف زدن‬harf zadan,
‫ چیزی گفتن‬čizi goftan.
dalaqi (dalaki) ‫ دالک‬dallāk, ‫ آرایشگر‬ārāyešgār.
dalaqoba (dalakoba) ‫ دالکی‬dallāki, ‫آرایشگری‬
ārāyešgāri.
dalaSqvra (dalaškvra) 1. ‫ اردوکشی کردن‬ordukeši k,
)‫ لشکرکشی (کردن‬laškarkeši (k). 2. ‫ فتح کردن‬fath k.
dalaxvra (dalaxvra) )‫ لعنت (کردن‬la’nat (k), ‫نفرین‬
)‫ (کردن‬nefrin (k).
dalboba (dalboba) 1. ‫ تر کردن‬tar k, ‫مالیم کردن‬
molāyem š (k), )‫ نرم شدن (کردن‬narm š (k). 2. ‫پوسیدن‬
pusidan.
dalebebuli (dalebebuli) ‫ پوسیده‬puside.
daleva1 (daleva) ‫ نوشیدن‬nušidan, ‫ خوردن‬xordan.
daleva2 (daleva) 1. ‫ به پایان رفتن‬be pāyān raftan, ‫تمام‬
‫ شدن‬tamām š. 2. ‫ تحلیل رفتن‬tahlil raftan, ‫سست شدن‬
sost šodan.
dalevineba (dalevineba) ‫ نوشاندن‬nušāndan.
dalesili (dalesili) ‫ تیز شده‬tiz šode, ‫سوهان کرده شده‬
suhān karde šode.
daleuli1 (daleuli) ‫ نوشیده شده‬nušide šode, ‫خورده شده‬
xorde šode.
daleuli2 (daleuli) 1. ‫ تمام شده‬tamām šode. 2. ‫ضعیف‬
‫ شده‬za’if šode.
daleqva (dalekva) ‫ رسوب کردن‬rosub k, ‫فرو نشستن‬
foru nešastan.
daleqili (dalekili) ‫ رسوب کرده‬rosub karde, ‫فرو‬
‫ نشسته‬foru nešaste.
dalewva (dalewva) ‫ شکستن‬šekastan, ‫ داغان کردن‬dāγān
k.
dalewili (dalewili) ‫ شکسته‬šekaste, ‫ داغان شده‬dāγān
šode.
dalilaveba (dalilaveba) ‫ خیلی کتک زدن‬xeili kotak
zadan, ‫ کبود کردن‬kobud k.
dalilavebuli (dalilavebuli) ‫ کبود شده‬kabud šode,
‫ خیلی کتک خورده‬xeili kotak xorde
dalocva (dalocva) 1. ‫ دعای خیر کردن‬do’āye xeir
k, ‫ آرزوی بهروزی کردن‬ārzu-y-e behruzi k. 2. ‫رهنمون‬
‫ شدن‬rahnamun šodan.
dalocvili (dalocvili) 1. ‫کسی که برایش دعا خیر شده‬
kasi ke barāyaš doā’-e xeir šode. 2. ‫ خیر خیز‬xeyr
dalpoba (dalpoba) 1. ‫ پوسیدگی‬pusidegi. 2. ‫پوسیدن‬
pusidan, ‫ گندیدن‬gandidan.
daltonizmi (daltonizmi) ‫ دالتونیسم‬dāltonism.
daltoniki (daltoniki) ‫ مبتال به دالتونیسم‬mobtalā be
dāltonism.
dalursmva (dalursmva) 1. ‫ میخ کوبی‬mix kubi. 2. ‫میخ‬
‫ زدن‬mix zadan.
dalursmuli (dalursmuli) ‫ میخ کوب شده‬mix kub
šode, ‫ میخ زذه شده‬mix zade šode.
dalurjeba (dalurJeba) )‫ کبود کردن (شدن‬kabud k (š).
dalurjebuli (dalurJebuli) ‫ کبود شده‬kabud šode.
daluqva (dalukva) ‫ مهر و موم کردن‬mohr-o-mum k,
‫ الک و مهر کردن‬lāk-o-mohr k.
daluquli (dalukuli) ‫ الک و مهر شده‬lāk-o-mohr
šode, ‫ مهر و موم شده‬mohr-o-mum šode.
dalxena (dalxena) ‫ خوش کردن‬xoš k, ‫ شاد کردن‬šād k,
‫ مایه خوشبختی شدن‬māye-ye xošbaxti š.
damaamebeli (damaamebeli) ‫ تسکین دهنده‬taskin
dahande.
damaarsebeli (damaarsebeli) ‫ پایگذار‬pāye gozār,
‫ بنیانگذار‬bonyāngozār, ‫ موسس‬mo’asses.
damabnelebeli (damabnelebeli) ‫ تار کننده‬tār
konande, ‫ تیره ساز‬tire sāz.
damabrkolebeli (damabrkolebeli) ‫ باز دارنده‬bāz
dārande, ‫ سد کننده‬sadd konande, ‫ مانع شونده‬māne›
šavande.
damabrmavebeli (damabrmavebeli) ‫خیره کننده‬
xire konande, ‫ کور کننده‬kur konande, )‫زننده (چشم‬
zanande(-ye čašm).
damagvirgvinebeli (damagvirgvinebeli) 1. ‫به‬
‫ انجام رساننده‬be anjām resanānde. 2. ‫ تمام کننده‬tamām
konande.
damagniteba (damagniteba) ‫ مغناطیس شدن‬maγnatis
š, ‫آهن ربا شدن‬āhan robā šodan.
damagnitebuli (damagnitebuli) ‫شده‬ ‫مغناطیس‬
maγnātis šode.
damagreba (damagreba) ‫ محکم کردن‬mohkam kardan,
‫ استوار کردن‬ostovār kardan, )‫ تقویت (کردن‬taγviyyat
(k), )‫ تحکیم (کردن‬tahkim (k).
damagrebuli (damagrebuli) ‫ محکم شده‬mohkam
šode, ‫ تقویت شده‬taγviyyat šode, ‫ تحکیم شده‬tahkim
šode, ‫ استوار شده‬ostovār šode.
damadasturebeli (damadasturebeli) ‫تائید کننده‬
ta’yid konande, ‫ ثابت ساز‬sābet sāz.

damadleba (damadleba) 1. ‫ به رخ کسی کشیدن‬be rox-e
kasi kešidan. 2. ‫ ثواب دانستن‬savāb dānestān. 3.
‫ سرکوفت زدن‬sarkuft zadan.
damaeWvebeli (damaeyvebeli) ‫ نگران کننده‬negrān
konande, ‫ مظنون‬maznun, ‫ بدگمان کننده‬bad gomān
konande.
damavali (damavali) 1. ‫ نزولی‬nozuli. 2. ‫غروب کننده‬
γorub konande. 3. ‫ پایین رونده‬pāyin ravan-de.
damainteresebeli (damainteresebeli) ‫عالقه آفرین‬
elāγe āfarin, ‫ عالقه مند کننده‬elāγe mand konande.
damakavSirebeli (damakavširebeli) ‫ارتباط دهنده‬
ertebāt dahande, ‫ متصل کننده‬motasel konande, ‫مرتبط‬
‫ ساز‬mortabet sāz, ‫ پیوند دهنده‬peyvand dahande.
damakmayofilebeli (damakmaKofilebeli)
1. ‫ رضایت بخش‬rezāyat baxš, ‫ خشنود کننده‬xošnud
konande, ‫ خشنود ساز‬xošnud sāz. 2. ‫ کافی‬kāfi.
damalva (damalva) ‫ پنهان سازی‬penhān sāzi, ‫پنهان کردن‬
penhān k, ‫ مخفی کردن‬maxfi k, ‫ کتمان کردن‬ketmān k,
‫ پوشیدن‬pušidan.
damalobana (damalobana) ‫ قایم موشک بازی‬γāyem
mušak bāzi.
damaluli (damaluli) ‫ پنهان‬penhān, ‫ پوشیده‬pušide,
‫ مخفی شده‬maxfi šode.
damamdablebeli (damamdablebeli) ‫حقیر کننده‬
haγir konande, ‫ حقارت بخش‬heγārat baxš, ‫حقارت آمیز‬
heγārat āmiz.
damamzadebeli (damamzadebeli) ‫ تهیه کننده‬tahiyye
konande, ‫ آماده کننده‬āmade konande.
damamTavrebeli (damamtavrebeli) ‫ خاتمی‬xātami,
‫ نهایی‬nahāyi, ‫ پایانی‬pāyāmni, ‫ خاتم‬xātam
damamtkicebeli (damamtkicebeli) ‫ ثابت کننده‬sābet
konande, ‫ واثق کننده‬vāseγ konan-de, ‫ مقنع‬moγane’,
‫ قانع کننده‬γane’ konande.
damamuSavebeli (damamušavebeli) ‫کننده‬ ‫تولید‬
towlid konande.
damamyarebeli (damamKarebeli) ‫ پیاده کننده‬piyāde
konande, ‫ نصب کننده‬nasb konande, ‫مستقر سازنده‬
mostaγar sāzande, ‫ بر قرار کننده‬bar γarār konande.
damamSvenebeli (damamšvenebeli) ‫آراینده‬
ārāyande, ‫ زیبا کننده‬zibā konande, ‫ زینت دهنده‬zinat
dahande, ‫ زینت بخش‬zinat baxš.
damamSvidebeli (damamšvidebeli) ‫آرام بخش‬
ārāmbaxš, ‫ تسکین بخش‬taskin baxš, ‫ تسلی بخش‬tasali
baxš, ‫ مسکن‬moskken.
damamcirebeli (damamcirebeli) ‫ تحقیر آمیز‬tahγir
āmiz.
damamZimebeli (damamZimebeli) 1. ‫سنگین کننده‬
sangin konande. 2. ‫ سنگین تر کننده‬sangin tar konande.
qarTul-sparsuli leqsikoni 143
damamxobeli (damamxobeli) ‫ از بین برنده‬az beyn
barande, ‫ نابود کننده‬nābud konande.
damangreveli (damangreveli) ‫ فرو ریزاننده‬foru
rizānande, ‫ خانمان برانداز‬xānemān bar āndāz, ‫خراب‬
‫ کننده‬xarāb konande.
damanWva (damanyva) 1. ‫ چین دار کردن‬čin dār k, ‫مسخ‬
‫ کردن‬masx k, ‫ کج کردن‬kaj k.
damanWuli (damanyuli) ‫ چین خورده‬čin xorde, ‫ کج‬kaj.
damaretianebeli (damaretianebeli) ‫گوش خراش‬
guš xerāš.
damarileba (damarileba) ‫ نمک زدن‬namak zadan,
‫ نمک ریختن‬namak rixtan.
damarilebuli (damarilebuli) ‫ شور‬šur, ‫نمکین‬
namakin, ‫ نمک زده شده‬namak zade šode.
damarRveveli (damarγveveli) ‫ متخلف‬motaxallef,
‫ تخطی کننده‬taxatti konande, ‫ زیر پا گذارنده‬zir-e pā
gozārande.
damarcvla (damarcvla) 1. ‫ دانه دانه کردن‬dāne dāne
k. 2. ‫ هجا بندی کردن‬hejā bandi k.
damarcvluli (damarcvluli) 1. ‫ دانه دانه شده‬dāne
dāne šode. 2. ‫ هجی شده‬heji šode.
damarcxeba (damarcxeba) ‫ شکست دادن‬šekast dādan,
‫ شکست خوردن‬šekast xordan, ‫ غلبه کردن‬γalbe k.
damarcxebuli (damarcxebuli) ‫ شکست خورده‬šekast
xorde, ‫ مغلوب‬maγlub.
damarwmunebeli (damarwmunebeli) ‫متقاعد کننده‬
motaγāe’d konande, ‫ قانع کننده‬γāne’ konande, ‫مقنع‬
moγane’.
damarxva (damarxva) 1. ‫ دفن کردن‬dafn k. 2. ‫به خاک‬
‫ سپاری‬be xāk sepāri, ‫ به خاک سپردن‬be xāk sepordan.
3. ‫ خاک کردن‬xāk k, ‫ چال کردن‬čāl k
damarxuli (damarxuli) ‫ دفن شده‬dafn šode, ‫چال شده‬
čāl šode, ‫ به خاک سپرده شده‬be xāk seporde šode.
damasustebeli (damasustebeli) ‫ سست کننده‬sost
konande, ‫ تضعیف کننده‬taz’if konande, ‫خسته کننده‬
xaste konande.
damasxi (damasxi) ‫ آلو سیاه‬ālu siyāh.
damateba (damateba) 1. ‫ افزایش‬afzāyeš, ‫ اضافه کردن‬ezāfe
k, ‫ افزودن‬afzudan. 2. ‫ ضمیمه‬zamime. 3. ‫ متمم‬motammem.
4. ‫ مفعول‬maf’ul. damatebiT ‫ به طور اضافی‬be towr-e
ezāfi, ‫ عالوه بر‬alāve bar, ٌ ‫ متمما‬motammeman.
damatebiTi (damatebiti) ‫ اضافی‬ezāfi, ‫ تکمیلی‬takmili.
damatebuli (damatebuli) ‫ افزوده شده‬afzude šode,
‫ افزایش یافته‬afzāyeš yāfte.
damatkbobeli (damatkbobeli)‫ شیرین کننده‬širin
konande, ‫ لذت بخش‬lazzat baxš, ‫ لذت آفرین‬lazzat
āfarin.
144 qarTul-sparsuli leqsikoni
damatyvevebeli (damatKvevebeli) 1. ‫ اسیر کننده‬asir
konande. 2. ‫ اسارت آور‬esārat āvar. 3. ‫مجذوب کننده‬
majzub konande.
damaurvebeli (damaurvebeli) ‫ تسکین بخش‬taskin baxš.
damauSnoebeli (damaušnoebeli) ‫ زشت ساز‬zešt
sāz, ‫ زشت کننده‬zešt konande, ‫ بد ریخت کننده‬bad rixt
konande.
damauZlurebeli (damauZlurebeli) ‫ طاقت فرسا‬tāγat
farsā, ‫ درمانده کننده‬dar māmnde konande.
damafiqrebeli (damafikrebeli) ‫ به فکر وادارنده‬be
fekr vādārande, ‫ اندیشه ساز‬andiše sāz.
damafrTxobeli (damaprtxobeli) ‫هوشیار کننده‬
hušyār konande, ‫ پرانندۀ خواب‬parānade-ye xāb.
damaqcevari (damakcevari) ‫ نا بود کننده‬nābud
konande.
damaRonebeli (damaγonebeli) ‫ اندوه بار‬anduhbār,
‫ غم انگیز‬γamangiz.
damayruebeli (damaKruebeli) ‫ کر کننده‬karkonande,
‫ گوش خراش‬guš xarāš.
damaSinebeli (damašinebeli) ‫ وحشت آور‬vahšat
āvar, ‫ تهدید آمیز‬tahdid āmiz.
damaZRari (damaZγari) ‫ سیر‬sir.
damawiokebeli (damawiokebeli) ‫خانمان بر انداز‬
xānemān bar āndāz.
damawyevari (damawKevari) ‫ نفرین کننده‬nafrin
konande, ‫ لعنت کننده‬la’nat konande.
damawynarebeli (damawKnarebeli) ‫ آرآم بخش‬ārām
baxš, ‫ تسلی بخش‬tasali baxš, ‫ مسکن‬mosakken.
damaWknobeli (damayknobeli) ‫کننده‬ ‫پژمرده‬
pažmorde konande.
damaxasiaTebeli (damaxasiatebeli) ‫نشان دهنده‬
nešān dahande, ‫ توصیف کننده‬towsif konande, ‫وجه‬
‫ مشخصه‬vajh-e mošaxxase.
damaxinjeba (damaxinJeba) 1. )‫ زشت شدن (کردن‬zešt
š (k), ‫ بدشکل کردن‬bad šekl (k), )‫بد ریخت کردن (شدن‬
bad rixt k(š). 2. ‫ تحریف کردن‬tahrif k.
damaxinjebuli (damaxinJebuli) 1. ‫ زشت شده‬zešt
šode. 2. ‫ تحریف شده‬tahrif šode.
damaxrCobeli (damaxrčobeli) ‫ خفه کننده‬xafe
konande.
damaxsovreba (damaxsovreba) ‫ به خاطر سپاری‬be
xāter sepāri, ‫ به خاطر سپردن‬be xāter sepordan.
damaxsovrebuli (damaxsovrebuli) ‫به خاطر سپرده‬
‫ شده‬be xāter seporde šode, ‫ به یاد آمده‬be yād mānde.
damajerebeli (damaJerebeli) ‫ مقنع‬moγane’‫واثق‬
vāseγ, ‫ قانع کننده‬γāne’ konande, ‫ باور کردنی‬bāvar
kardani.
damajereblad (damaJereblad) ‫ به نحو مقنع‬be
nahv-e moγane’, ‫ به طور قانع کننده‬be towr-e γāne’
konande.
damajerebloba (damaJerebloba) ‫قانع کننده بودن‬
γāne’ konande budan, ‫ مقنع بودن‬moγane’ budan.
damba (damba) ‫ سد خاکی‬sadd-e xāki.
dambadebeli (dambadebeli) 1. ‫ آفریننده‬āfarinande.
2. ‫ زاینده‬zāyande.
dambali (dambali) ‫ خیس‬xis, ‫ تر‬tar, ‫ نرم‬narm.
dambaCa (dambača) ‫ تپانچه‬topānče.
dambezRebeli (dambezγebeli) 1. ‫ خبرچین‬xabarčin,
‫ مخبر‬moxber. 2. ‫ خسته کننده‬xaste konande.
dambla (dambla) ‫ فلج‬falaj.
dambladacemuli (dambladacemuli) ‫ فلج شده‬falaj
šode.
damgdebi (damgdebi) 1. ‫ گذارنده‬gozārande. 2. ‫اندازنده‬
andāzande.
damgebi (damgebi) ‫ پهن کننده‬pahn konande.
damgegmavi (damgegmavi) ‫ برنامه ریز‬barnāme riz,
‫ طراح‬tarrāh.
damgeSavi (damgešavi) ‫ تمرین دهنده‬tamrin dahande,
‫ مربی‬morabbi.
damgveli (damgveli) ‫ سپور‬sepur, ‫ جاروب زن‬jārub zan.
damgloviareba (damgloviareba) ‫عزاداری کردن‬
azādāri k, ‫ سوگواری کردن‬sugvāri k, ‫ عزا گرفتن‬azā
greftan.
damgloviarebuli (damgloviarebuli) ‫عزادار‬
azādar, ‫ سوگوار‬sugvār.
damgmobi (damgmobi) ‫ نفی کننده‬nafy konande, ‫ترک‬
‫ کننده‬tark konande, ‫ دست بردارنده‬dast bar dārande.
damgorebeli (damgorebeli) ‫ غلطاننده‬γaltānande,
‫ فرو اندازنده‬foru andāzande.
damdableba (damdableba) ‫ حقارت‬heγārat, ‫تحقیر‬
)‫ کردن (شدن‬tahγir k (š).
damdablebuli (damdablebuli) ‫ حقیر شده‬haγir šode.
damdagveli (damdagveli) ‫ سوزاننده‬suzānande,
‫ ناراحت کننده‬narāhat konande. ◊ gulis ~ ‫شکنندۀ قلب‬
šekanande-ye γalb.
damdaRveli (damdaγveli) ‫ داغ کننده‬dāγ konande.
damdgari (damdgari) 1. ‫ راکد‬rāked. 2. ‫ ایستاده‬istāde.
3. ‫ فرا رسیده‬farā raside.
damdgmeli (damdgmeli) ‫ کارگردان‬kārgardān.
damdgomi (damdgomi) ‫ پاشونده‬pāšavande, ‫استعفاء‬
‫ دهنده‬estefā‘ dahande.
damdebi (damdebi) 1. ‫ گذارنده‬gozārande. 2.

‫ امضاء کننده‬emza‘ konande. 3. ‫ منعقد کننده‬mon‘γed
konande.
damdegi (damdegi) )‫ عصر‬،‫ سال‬،‫آغاز (ماه‬... āγāz (-e
māh, sāl,asr..) ‫ حلول کننده‬holul konande.
damdnari (damdnari) 1. ‫آب شده‬āb šode, ‫ذوب شده‬
zowb šode. 2. ‫ سست‬sost. 3. ‫ نا توان‬nā tavan.
damdureba (damdureba) ‫ رنجیدن‬ranjidan, ‫شکر آبیدن‬
šekar ābidan, ‫ میانه به هم خوردن‬miyāne be ham
xordan, ‫ ناراضی شدن‬nārāzi š.
damdurebuli (damdurebuli) ‫ ناراضی‬nārāzi,
‫ ناخوشی‬nāxoši, ‫ میانه به هم زده‬miyāne be ham zade.
damduRvra (damduγvra) )‫ آب جوش ریختن (روی‬āb-e
juš rixtan (ruy-e), ‫ با آب جوش سوزاندن‬bā āb-e juš
suzāndan.
damduRruli (damduγruli) ‫ بآ آب جوش سوخته شده‬bā
āb-e juš suxte šode.
damegobreba (damegobreba) ‫ دوست شدن‬dust šodan.
damegobrebuli (damegobrebuli) ‫ دوست شده‬dust
šode.
damexili (damexili) ‫ برق زده‬barγ zade, ‫صاعقه زده‬
sāe‘γe zade.
damzadeba (damzadeba) )‫ تهیه کردن (شدن‬tahiyye k
(š), )‫ آماده کردن (شدن‬āmāde k (š), )‫حاضر کردن (شدن‬
hāzer k (š).
damzadebuli (samzadebuli) )‫ آماده (شده‬āmāde
(šode), ‫ حاضر شده‬hāzer šode, ‫ تهیه شده‬tahiyye šode,
‫ تدارک دیده شده‬tadārok dide šode.
damzveravi (damzveravi) ‫ اطالعاتی‬ettelā’āti, ‫اکتشافی‬
ektešāfi, ‫ تحقیقاتی‬tahγiγāti, ‫ شناسایی‬šenāsāyi.
damzogveli (damzogveli) ‫ صرفه جو‬sarfe ju, ‫قناعت‬
‫ کار‬γanā‘at kār.
damzogveloba (damzogveloba) ‫ صرفه جویی‬sarfe
juyi, ‫ قناعت کاری‬γanā‘at kāri.
damzrali (damzrali) ‫ یخ زده‬yax zade, ‫سرما برده‬
sarmā borde.
damzRvevi (samzγvevi) 1. ‫ بیمه‬bime ◊ ~ salaro
‫ گیشه بیمه‬giše-ye bime. 2. ‫ بیمه کننده‬bime konande.
damTavreba (damtavreba) ‫ پایان‬pāyān, ‫تمام کردن‬
)‫ (شدن‬tamām k (š), )‫ پایان دادن (رسیدن‬pāyān dādan
(residan).
damTavrebuli (damtavrebuli) ‫ به پایان رسیده‬be
pāyān raside, ‫ تمام شده‬tamām šode, ‫ به انجام رسیده‬be
anjām raside,
damTvalierebeli (damtvalierebeli) ‫بازرس‬
bāzras, ‫ مفتش‬mofatteš.
damTvleli (damtvleli) ‫ شمارنده‬šomārande.
damTvrali (damtvrali) ‫ مست‬mast.
qarTul-sparsuli leqsikoni 145
damTmobi (damtmobi) ‫ با گذشت‬bāgozašt, ‫گذشت کننده‬
gozašt konande.
damTrgunveli (damtrgunveli) ‫ از بین برنده‬az beyn
barande, ‫ نابود کننده‬nābud konande.
damTqnareba (damtknareba) ‫ دهن دره کردن‬dahan
dare (k), ‫ خمیازه کشیدن‬xamyāze kešidan.
damTxveva (damtxveva) ‫ اتفاقی‬etefāγi, ‫مصادف بودن‬
mosādef budan, ‫ مصادف شدن‬mosādef šodan, ‫مشابه‬
‫ بودن‬mošābeh budan, ‫ منطبق بودن‬montabeγ budan.
damTxveuli (damtxveuli) )‫ مشابه (اتفاقی‬mošābeh
(-e etefāγi).
damizneba (damizneba) ‫ نشانه روی‬nešāne ravi, ‫نشانه‬
‫ رفتن‬nešāne raftan, )‫ هدف گیری (کردن‬hadaf giri (k).
damiznebuli (damiznebuli) ‫ نشانه رفته‬nešāne rafte,
‫ هدف گیری شده‬hadaf giri šode.
damiweba (damiweba) ‫ زمین کردن‬zamin k, ‫به زمین‬
‫ اتصال دادن‬be zamin etesāl dādan.
damiwebuli (damiwebuli) ‫ به زمین اتصال شده‬be
zamin etesāl šode.
damixedeT (damixedet) ‫ ببینید‬bebinid. ◊ erTi amas
damixedeT!!‫ این را ببینید‬in rā bebinid!
damkargveli (damkargveli) ‫ گم کننده‬gom konande.
damkerebeli (damkerebeli) ‫ دوزنده‬duzande.
damketi (damketi) ‫ قفل کننده‬γofl konande.
damkveTi (damkveti) ‫ سفارش دهنده‬safāreš dahande.
damkvidreba (damkvidreba) )‫ پا بر جا شدن (کردن‬pā
bar jā šodan (k), ‫ محکم شدن‬mohkam š, ‫استوار کردن‬
)‫ (شدن‬ostovār k (š), ‫ به کار بردن‬be kār bordan(raftan),
)‫ تعمیم دادن (یافتن‬ta‘mim dādan (yāftan), ‫استقرار یافتن‬
esteγrār yāftan.
damkvidrebuli (damkvidrebuli) ‫ تثبیت شده‬tasbit
šode, ‫ تعمیم یافته‬ta‘mim yāfte.
damkvirvebeli (damkvirvebeli) 1. ‫ ناظر‬nāzer,
‫ دیدبان‬didbān. 2.‫ تیزبین‬tizbin.
damkvreli (damkvreli) 1. ‫ موسیقی نواز‬musiγi navāz. 2.
‫ ضربی‬zarbi,‫ ضرب نواز‬zarb navāz. 3. ‫ پیش قدم‬piš γadam.
damkvreluri (damkvreluri) ‫ پیش قدم‬piš γadam.
damklaveba (damklaveba) ‫ باال زدن‬bālā zadan, ‫ور‬
‫ مالیدن‬var mālidan.
damklavebuli (damklavebuli) ‫ باال زده‬bālā zade,‫ور‬
‫ مالیده‬varmālide.
damkraxuli (damkraxuli) ‫ انگور خیلی رسیده‬angur-e
xeili raside.
damkrZalavi (damkrZalavi) ‫ متوفیات‬motavaffiyyāt.
◊ ~ biuro ‫ ادارۀ متوفیات‬edāre-ye motavaffiyyāt, ‫به‬
‫ خاک سپاری‬be xāk sepāri.
146 qarTul-sparsuli leqsikoni
damlagebeli (damlagebeli) ‫ نظافت چی‬nazāfat či.
damlaSeba (damlašeba) ‫ شور سازی‬šur sāzi, ‫شور‬
‫ کردن‬šur k, ‫ شور شدن‬šur š.
damlaSebuli (damlašebuli) ‫ شور شده‬šur šode.
damlevi1 (damlevi) ‫ نوشنده‬nušande.
damlevi2 (damlevi) )‫ پایان (زمانی‬pāyān (-e zamāni).
dammalavi (dammalavi) ‫ پنهان کننده‬penhān konande,
‫ مخفی کننده‬maxfi konande.
dammarxveli (dammarxveli) ‫ به خاک سپارنده‬be xāk
sepārande.
dammuSavebeli (dammušavebeli) ‫ تولید کننده‬towlid
konande, ‫ تهیه کننده‬tahiyye konande.
damnaSave (damnašave) ‫ مقصر‬moγsser, ‫مجرم‬
mojrem, ‫ جنایتکار‬jenāyat kār, ‫ مسبب جرم‬mosabbeb-e
jorm.
damnaSaveoba (damnašaveoba) ‫ مجرم بودن‬mojrem
budan, ‫ مقصر بودن‬moγasser budan.
damnaxveli (damnaxveli) ‫ بیننده‬binande.
damnelebeli (damnelebeli) ‫ هالک کننده‬hālak
konande, ‫ نابود کننده‬nābud konande, ‫ از بین برنده‬az
beyn barande.
damokidebuleba (damokidebuleba) 1. ‫وابستگی‬
)‫ (به‬vābestegi (be), )‫ تابعیت (از‬tābe‘iyyat (az).
◊ damokidebulebis sruli likvidireba
‫ قطع کامل وابستگی‬γat‘-e kāmel-e vābestegi;
ekonomikuri ~ ‫ وابستگی اقتصادی‬vābestegi-e
eγtesādi. 3. ‫ بستگی‬bastegi, ‫ ارتباط‬ertebāt. ◊
pirdapiri damokidebuleba ‫ارتباط مستقیم با‬
ertebāt-e mostaγim bā.
damokidebuli (damokidebuli) ‫ وابسته‬vābeste, ‫تابع‬
tābe‘, ‫ غیر مستقل‬γeir-e mostaγel.
damokleba (damokleba) )‫ کوتاه کردن (شدن‬kutāh k
(š), )‫ کوچک کردن (شدن‬kuček k (š).
damoklebuli (damoklebuli) ‫ کوتاه شده‬kutāh šode.
damonebuli (damonebuli) 1. ‫ برده شده‬barde šode.
2. ‫ اسیر شده‬asir šode.
damontaJeba (damontažeba) ‫ مونتاژ کردن‬montāž k,
‫ نصب کردن‬nasb k, ‫ مونتاژ سازی‬montāž sāzi.
damontaJebuli (damontažebuli) ‫ مونتاژ شده‬montāž
šode, ‫ نصب شده‬nasb šode.
damorva (damorva) ‫ تیرچوب سازی‬tirčub sāzi, ‫به‬
‫ صورت تیرچوب در آوردن‬be surat-e tir čub dar
āvardan.
damorili (damorili) ‫ به شکل تیر چوب در آمده‬be šekl-e
tir čub dar āmade.
damorCileba (damorčileba) ‫ تابعیت‬tābe’iyyat, ‫تابع‬
‫ کردن‬tābe’ k (š), )‫ تحت فرمان در آوردن(در آمدن‬taht-e
farmān dar āvardan (dar āmadan), ‫تحت سلطه خود در‬
‫ آوردن‬taht-e solte-ye xod dar āvardan.
damorCilebuli (damorčilebuli) ‫ تابع‬tābe’, ‫تحت‬
‫ فرمان‬taht-e farmān, ‫ زیر دست‬zir dast.
damorcxveba (damorcxveba) ‫ خجالت کشیدن‬xejālat
kešidan, ‫ شرم داشتن‬šarm dāštan, ‫ خجالت زدگی‬xajālat
zadegi.
damorcxvebuli (damorcxvebuli) ‫خجالت زده‬
xejālat zade, ‫ شرمنده‬šarmande.
damoukidebeli (damoukidebeli) ‫ مستقل‬mostaγel,
‫ غیر وابسته‬γeir-e vābeste, ‫ بی طرف‬bi taraf.
damoukidebloba (damoukidebloba) 1. ‫استقالل‬
esteγlal. 2. ‫ عدم وابستگی‬adam-e vābestegi. 3.
‫ خودکفایی‬xodkafāyi.
damoyvreba (damoKvreba) )‫قوم و خویش کردن (شدن‬
γowm-o-xiš k (š), )‫ خویشاوند کردن (شدن‬xišāvand k
(š).
damoyvrebuli (damoKvrebuli) ‫خویشاوند شده‬
xišāvand šode.
damowmeba (damowmeba) )‫ گواهی (دادن‬govāhi (dādan),
‫ تـائید کردن‬ta’yid k, ‫ شهادت دادن‬šahādat dādan, ‫شاهد‬
‫ آوردن‬šāhed āvardan, ‫ استناد کردن‬estenād k.
damowmebuli (damowmebuli) ‫ تائید شده‬ta’yid šode,
‫ مستند‬mostanad, ‫ گواهی شده‬govāhi šode.
dampali (dampali) ‫ پوسیده‬puside, ‫ کهنه‬kohne, ‫فاسد‬
fāsed.
dampyrobeli (dampKrobeli) 1. ‫ استیالگر‬estilā gar.
2. ‫ فاتح‬fāteh, ‫ تسخیر کننده‬tasxir konande.
dampyrobluri (dampKrobluri) ‫ استیال جویانه‬estilā
juyāne, ‫ استیال گرانه‬estilā garāne.
damJaveba (damžaveba) ‫ ترشیدن‬toršidan, ‫ترش کردن‬
torš kardan, )‫ شور کردن (خیار‬šur kardan (-e xiyār).
damJavebuli (damžavebuli) 1. ‫ ترشیده‬toršide. 2.
‫ خیار کنسرو شده‬xiyār-e konserv šode
damJangavi (damžangavi) ‫ زنگ زننده‬zang zanande,
‫ اکسید شونده‬oksid šavande.
damrazmavi (damrazmavi) ‫ یک پارچه کننده‬yek pārče
konande, ‫ سازمان دهنده‬sāzmān dahande, ‫تشکیل دهنده‬
taškil dahande.
damrgvaleba (damrgvaleba) )‫ گرد کردن(شدن‬gerd k
(š).
damrgvalebuli (damrgvalebuli) 1. ‫ گرد شده‬gerd
šode. 2.‫ چاق شده استعاری‬čāγ šode.
damrgveli (damrgveli) ‫ کارنده‬kārande, ‫ زارع‬zāre’.
damreci (damreci) ‫ دامنه‬dāmane, ‫ سرازیری‬sarāziri.
damrTveli (damrtveli) ‫ جمع کنندۀ نخ‬jam’ konande-
ye nax,‫ قر قره کننده‬γerγere konande.

damrigebeli (damrigebeli) 1. ‫ مرشد‬moršed, ‫راهنما‬
rāhnamā, ‫ استاد راهنما‬ostād-e rāhnamā. 2. ‫توزیع کننده‬
towzi’ konande, ‫ پخش کننده‬paxš konande.
damrtymeli (damrtKmeli) 1. ‫ زننده‬zanande, ‫ضربه‬
‫ وارد کننده‬zarbe vāred konande 2. ‫اهل بزن و بکوب‬
ahl-e bezan-o-bekub.
damrRvevi (damrγvevi) ‫ مختل کننده‬moxtal konade,
‫ به هم زننده‬be ham zanande, ‫ متخلف‬motaxallef, ‫نقض‬
‫ کننده‬naγz konande, ‫ ناقض‬nāγez,‫ متجاوز‬motajāvez,
‫ اخالل گر‬exlāl gar.
damrCeni (damrčeni) ‫ ماننده‬mānande, ‫ماندنی‬
māndani,‫ ماندگار‬mandgār.
damsaxureba (damsaxureba) 1. ‫ شایستگی‬šāyestegi.
2. ‫ استحقاق‬estehγγāγ, ‫ شایسته بودن‬šāyste budan,
‫ مستحق بودن‬mostahaγγ budan, ‫ بودن‬...‫ قابل‬γābel-e...
budan. 3. ‫ قهرمانی‬γahramāni, ‫ دالوری‬delāvari, ‫لیاقت‬
liyāγat, ‫ خدمت‬xedmat.
damsaxurebuli (damsaxurebuli) ‫ الیق‬lāyeγ, ‫شایسته‬
šāyeste, ‫ بسزا‬besezā, ‫ ممتاز‬momtāz.
damsgavseba (damsgavseba) ‫ همگون سازی‬hamgun
sāzi, ‫ همگون کردن‬hamgun k, ‫ متجانس کردن‬motajānes
k.
damsgavsebuli (damsgavsebuli) ‫همگون شده‬
hamgun šode, ‫ متجانس‬motajānes.
damsvenebeli (damsvenebeli) ‫کننده‬ ‫استراحت‬
esterāhat konande.
damskdari (damskdari) ‫ ترک بر داشته‬tarak bar dāšte.
damsmeni (damsmeni) ‫ خبر چین‬xabar čin, ‫مخبر‬
moxber.
damswre (damswre) ‫ حاضر‬hāzer, ‫ شرکت کننده‬šerkat
konande.
damsxdari (damsxdari) ‫ نشسته‬nešaste.
damsxvileba (damsxvileba) ‫ بزرگ شدن‬bozorg
šodan, ‫ درشت شدن‬dorošt šodan.
damsxvilebuli (damsxvilebuli) ‫ درشت شده‬dorošt
šode, ‫ بزرگ شده‬bozorg šode.
damsxvreva (damsxvreva) ‫ خرد شدن‬xord šodan, ‫داغان‬
‫ شدن‬dāγān š, ‫ متالشی کردن‬motalāši k.
damsxvreuli (damsxvreuli) ‫ خرد شده‬xord šode,
‫ متالشی شده‬motalāši šode.
damsxmeli1 (damsxmeli) ‫ ریزنده‬rizande.
damsxmeli2 (damsxmeli) ‫ مهاجم‬mohājem.
damsjeli (damsJeli) 1. ‫ سرکوبگر‬sarkubgar. 2. ‫کیفر‬
‫ دهنده‬keyfar dahande.
damtanebeli (damtanebeli) ‫ وارد کننده‬vāred
konande. ◊ Zalis ~‫ اجبار کننده‬ejbār konande,‫وادار‬
‫ کننده‬vādār konande.
qarTul-sparsuli leqsikoni 147
damtanjveli (damtanJveli) 1. ‫ جان آزار‬jān āzār,
‫ درد ناک‬dard nāk, ‫ آزار دهنده‬āzār dahande, ‫عذاب‬
‫ دهنده‬azāb dahande. 2. ‫ ستم کار‬setam kār, ‫شکنجه گر‬
šekanje gar.
damtarebeli (damtarebeli) ‫ رساننده‬rasānande.
◊ werilebis ~ ‫ نامه رسان‬nāme rasān, nayinis
~ ‫ فروشندۀ (دوره گرد) بستنی‬forušande-ye (dowre
gard-e) bastani.
damtacebeli (damtacebeli) ‫ رباینده‬robāyande.
damtexi (damtexi) 1. ‫ شکننده‬šekanande. 2. ‫براه‬
)‫ اندازنده(بدی و غیره‬berāhand azande (-ye badi-o-
γerie).
damtverianeba (damtverianeba) ‫ گرد خوری‬gard
xori, ‫ خاک خوری‬xāk xori, ‫ گرد خوردن‬gard xordan,
‫ خاک خوردن‬xāk xordan, ‫ گرد پوشاندن‬gard pušāndan.
damtverili (damtverili) ‫ گرد گرفته‬gardgerefte, ‫با‬
‫ گرد و خاک پوشیده شده‬bā gard-o-xāk pušide šode.
damtvreva (damtvreva) ‫ شکستن‬šekastan, ‫خرد کردن‬
xord k.
damtvreuli (damtvreuli) ‫ شکسته‬šekaste, ‫خرد شده‬
xord šode.
damtirebeli (damtirebeli) ‫ گریه کننده‬gerye
konande.
damtkbari (damtkbari) 1. ‫ شیرین شده‬širin šode. 2.
‫استعاری‬
‫ کیف کننده‬keyf konande.
damtkiceba (damtkiceba) 1. )‫ ثابت کردن (شدن‬sābet
k (š). 2. ‫ به اثبات رساندن‬be esbāt rasāndan. 3. ‫تصویب‬
)‫ کردن (شدن‬tasvib k (š).
damtkicebuli (damtkicebuli) ‫ ثابت شده‬sābet šode,
‫ به اثبات رسیده‬be esbāt raside. 3. ‫ تصویب شده‬tasvib
šode.
damtovebeli (damtovebeli) ‫( (جا) گذارنده‬jā)
gozārande, ‫ رها کننده‬rahā konande, ‫ ویل کننده‬veyl
konande.
damtrialebeli (damtrialebeli) ‫گرداننده‬
gardānande, ‫ چرخاننده‬čarxānande.
damtydari (damtKdari) ‫ پیشامده‬pišāmade, ‫اتفاق افتاده‬
etefāγ oftāde.
damtyvevebeli (damtKvevebeli) ‫ اسیر کننده‬asir
konande, ‫ اسیر گیرنده‬asir girande.
damunjeba (damunJeba) ‫ گنگی‬gongi, ‫ اللی‬lāli, ‫گنگ‬
)‫ کردن (شدن‬gong k (š), )‫ الل کردن (شدن‬lāl k (š).
damunjebuli (damunJebuli) ‫ گنگ شده‬gong šode,
‫ الل‬lāl.
damuqreba (damukreba) ‫ تهدید کردن‬tahdid (k), ‫ترساندن‬
tarsāndan.
damuSaveba (damušaveba) 1. ‫ به کار انداختن‬be kār
148 qarTul-sparsuli leqsikoni

andāxtan, ‫ به کار اندازی‬be kār andāzi. 2. ‫آماده کردن‬ damfqveli (dampkveli) ‫ آرد کننده‬ārd konande
āmāde k. 3. ‫ شخم زدن‬šoxm zadan, ‫کشت و زراعت کردن‬ damqancveli (damkancveli) ‫ طاقت فرسا‬tāγat farsā,‫خسته‬
kešt-o-zerāat k. 4. ‫ تهیه کردن‬tahiyye k. 5. ‫طراحی‬ ‫ کننده‬xaste konande, ‫ ناتوان کننده‬nā-tavān konande.
‫ کردن‬tarrāhi k, ‫ تدوین کردن‬tadvin k. 6. ‫آمادۀ بهره بر‬
damqaSi (damkaši) ‫ هم فکر‬hamfekr, ‫ هم دست‬hamdast,
‫ داری کردن‬āmāde-ye bahre bardāri k, 7. ‫استخراج‬
‫ کردن‬estexrāj k. ‫ ایادی‬ayādi.
damqiravebeli (damkiravebeli) 1. ‫ کرایه کننده‬kerāye
damuSavebuli (damušavebuli) 1. ‫ به کار افتاده‬be kār
oftāde. 2. ‫کشت و زرع شده‬kešt-o-zar‘ šode. 3. ‫طراحی‬ konande, ‫ مزدور کننده‬mozdur konande. 2. ‫کرایه نشین‬
‫ شده‬tarrāhi šode. 4. ‫ تدوین شده‬tadvin šode. 5. ‫شخم زده‬ kerāye nešin, ‫ مستأجر‬mosta’jer.
‫ شده‬šoxm zade šode, ‫ آماده شده‬āmāde šode. damqrali (damkrali) ‫ خاموش شده‬xāmuš (šode).
damuStva (damuštva) 1. ‫ مشت کردن‬mošt kardan. 2. damRa (damγa) ‫ نشان‬nešān, ‫ داغ‬dāγ.
‫ مشت مشت کردن‬mošt mošt k. 3. ‫ گره کردن دست‬gereh damRvreli (damγvreli) )‫ ریزنده (مایعات‬rizande(-ye
kardan-e dast. māye’āt).
damuStuli (damuštuli) ‫ مشت شده‬mošt šode, ‫دست‬ damRleli (damγleli) ‫ خسته کننده‬xaste konande.
‫ گره شده‬dast-e gereh šode.
damRonebeli (damγonebeli) ‫ اندوهبار‬anduhbār, ‫غم‬
damuWva (damuyva) 1. ‫ مشت کردن‬mošt k. 2. ‫چنگ زدن‬ ‫ انگیز‬γamangiz, ‫ خستکی آفرین‬xastegi āfarin.
čang zadan. 3. )‫ با مشت برداشتن (گرفتن‬bā mošt bar
damRupveli (damγupveli) ‫ هالکتبار‬halākat bār, ‫نابود‬
dāštan (gereftan).
‫ کننده‬nābud konande, ‫ مهلک‬mohlek, ‫ کشنده‬košande,
damuxleba (damuxleba) 1.‫ زانو زدن‬zānu zadan. 2. ‫ مرگبار‬margbār.
‫ نشستن و استراحت کردن‬nešastan-o-esterāhat k. 3. ‫بند‬
damyareba (damKareba) ‫ نصب کردن‬nasb k, ‫کار گذاستن‬
‫ بند کردن‬band band k (š).
kār gozāštan, ‫ اسقرار یافتن‬estaγārar yāftan, ‫پا بر جا شدن‬
damuxlebuli (damuxlebuli) 1. ‫ زانو زده‬zānu zade. pā bar jā šodan, )‫ بر قرار کردن (شدن‬barγarār k (š),
2. ‫ با زانو در آماده‬bā zānu dar āmāde. 3. ‫ بندبند شده‬band ‫ مقرار داشتن‬moγarrar dāštan, ‫ وضع کردن‬vaz’ k (š).
band šode.
damyarebuli (damKarebuli) ‫ بر قرار شده‬bar γarār
damuxlisTavebuli (damuxlistavebuli) 1. ‫زانو‬ šode, ‫ وضع شده‬vaz’ šode, ‫ پا بر جا شده‬pā bar jā šode,
‫ زده‬zānu zade, ‫ به زانو در آماده‬be zānu dar āmade. 2. ‫ استقرار یافته‬esteγrār yāfte.
‫ ماده بندی شده‬māde bandi shode.
damyayebuli (damKaKebuli) 1. ‫ گندیده‬gandide. 2.
damuxruWeba (damuxruyeba) 1. ‫ ترمز گرفتن‬tormoz ‫ کهنه‬kohne.
gereftan, ‫ ترمز کردن‬tormoz k. 2. )‫دچار وقفه کردن (شدن‬
damyenebeli (damKenebeli) ‫ کارگذار‬kār gozār, ‫نصب‬
dočār-e vaγfe k (š).
‫ کننده‬nasb konande.
damuxtva (damuxtva) 1. ‫ شارژ کردن‬šārž k, ‫ پر کردن‬por
damynoba (damKnoba) ‫ تلقیح کردن‬talγih kardan.
k, ‫ بار دار کردن‬bār dār k. 2. ‫ نیرو گرفتن‬niru gereftan.
damynobili (damKnobili) ‫تلقیح کرده شده‬. talγih
damuxtuli (damuxtuli) 1. ‫ شارژ شده‬šārž šode, ‫بار‬
karde šode
‫ دار شده‬bār dār šode. 2. ‫ نیرو گرفته‬niru gerefte.
damyreli (damKreli) ‫ دور ریزنده‬dur rizande.
damfantavi (damfantavi) ‫ ریخت و پاش کننده‬rixt-o-
paš konande, ‫ پراکنده ساز‬parākande saz, ‫متفرق کننده‬ damSeva (damševa) ‫ گرسنه گذاشتن‬gorosne gozāštan,
motafareγ konande. )‫ گرسنگی (کشیدن‬gorosnegi (kešidan).
damfaravi (damfaravi) 1. ‫ پوشاننده‬pušānan-de. 2. damSeuli (damšeuli) ‫ گرسنگی کشیده‬gorosnegi
‫ مدافع‬modāfe’, ‫ حمایت کننده‬hemāyat ko-nande. kešide, ‫ گرسنه‬gorosne.
damfarebeli (damfarebeli) ‫ پوشاننده‬pušānande. damSveneba (damšveneba) )‫ زیبا کردن (شدن‬zibā k (š),
‫ زینت دادن‬zinat dādan, ‫ تزیین کردن‬tazyin k, ‫آراستن‬
damfasebeli (damfasebeli) ‫ قیمت گذار‬γeimat
ārāstan, ‫ رنگ و رو دادن‬rang-o-ru dādan.
gozār, ‫ تخمین زنندۀ ارزش‬taxmin zanande-ye arzeš.
damSvenebuli (damšvenebuli) ‫ زیبا شده‬zibā šode,
damficebeli (damficebeli) ‫ قسم یاد کننده‬γasm yād
‫ آراسته‬ārāste.
konande, ‫ قسم خورده‬γasam xorde.
damSvideba (damšvideba) ‫ آرامش‬ārāmeš, ‫آرام گرفتن‬
damfrTxali (damfrtxali) ‫ وحشت زده‬vahšat zade.
ārām gereftan, )‫ آرام کردن (شدن‬ārām k (š), ‫ساکت‬
damfuZnebeli (dampuZnebeli) 1. ‫ مؤسس‬mo’asses, )‫ کردن (شدن‬sāket k (š). damSvidebiT ‫ با آرامش‬bā
‫ بنیان گذار‬bonyān gozār, ‫ پایه گذار‬pāue gozār. 2. ārāmeš.
‫ مؤسسان‬moassesān.

damSvidebuli (damšvidebuli) ‫ آرام گرفته‬ārām
gerefte, ‫ تسلی یافته‬tasali yāfte, ‫ ساکت شده‬sāket šode.
damSvidobeba (damšvidobeba) ‫ خداحافظی‬xodā
hāfezi, ‫ خداحافظی کردن‬xodā hāfezi k.
damSleli (damšleli) ‫ متالشی کننده‬motalāši konande,
‫ تجزیه کننده‬tajziyye konande, ‫ متفرق کننده‬motafarreγ
konande.
damSrali (damšrali) ‫ خشکیده‬xoškide, ‫خشک شده‬
xošk šode.
damSreti (damšreti) 1. ‫( (آتش) خاموش شده‬āteš)
xāmuš šode. 2. )‫ خشکیده (آب‬xoškide (āb).
damSxaluli (damšxaluli) ‫ ترک برداشته‬tarak bar
dāšte.
damCagvreli (damčagvreli) ‫ ستم کار‬setam kār, ‫ظالم‬
zālem.
damCaCuli (damčačuli) )‫ چروکیده (از پیری‬čorukide
(az piri).
damCneva (damčneva) 1. ‫ انعکاس یافتن‬en’ekās yāftan,
‫ بازتاب کردن‬bāz tāb k, ‫ بازتاب شدن‬bāz tāb š. 2. ‫اثر‬
‫ گذاشتن‬asar gozāštan, ‫ منعکس شدن‬mon’akes šodan.
3. ‫ مشاهده شدن‬mošāhede šodan.
damCneuli (damčneuli) 1. ‫ انعکاس یافته‬en’ekās
yāfte, ‫ منعکس شده‬mon’akes šode, ‫ بازتاب شده‬bāz tāb
šode. 2. ‫ اثر گذاشته شده‬asar-e gozāšte šode, ‫باقی مانده‬
bāγi mānde.
damcavi (damcavi) ‫ محافظ‬mohāfez, ‫ مدافع‬modāfe’,
‫ نگهدارنده‬negahdārande.
damcemi (damcemi) ‫ زننده‬zanande, ‫ به صدا در آورنده‬be
sedā dar āvarande,
damcveli (damcveli) 1. ‫ مدافع‬modāfe. 2.‫وکیل مدافع‬
vakil-e modāfe’.
damcvreuli (damcvreuli) ‫ پاشیده شده‬pāšide šode,
‫ باریده‬bāride.
damcinavi (damcinavi) 1. ‫ مسخره کننده‬mas-xare
konande. 2. ‫ تمسخر آمیز‬tamasxor āmiz.
damcireba (damcireba) )‫ تحقیر کردن (شدن‬tahγir k (š).
damcirebuli (damcirebuli) ‫ تحقیر شده‬tahγir šode.
damcleli (damcleli) 1. ‫ خالی کننده‬xāli konande, ‫رها‬
‫ کننده‬rahā konande, ‫ تخلیه کننده‬taxliyye konande 2.
‫ شلیک کننده‬šelik konande.
damcxrali (damcxrali) ‫ کوچک شده‬kuček šode, ‫به‬
‫ تحلیل رفته‬be tahlil rafte.
damZaReba (damZaγeba) 1. ‫ تلخ شدن‬talx š, )‫تلخ (شدن‬
talx (š). 2. ‫ فاسد شدن‬fāsed (š).
damZaRebuli (damZaγebuli) 1. ‫ فاسد شده‬fāsed šode.
2. ‫ تلخ شده‬talx šode.
damZimeba (damZimeba) 1. ‫ سنگینی‬sangini, ‫سنگین‬
qarTul-sparsuli leqsikoni 149
)‫ کردن (شدن‬sangin k (š). 2. )‫بار سر کسی کردن (شدن‬
bār-e sar-e kasi k (š), ‫ زحمت دادن‬zahmat dādn.
damZimebuli (damZimebuli) 1. ‫ سنگین شده‬sangin
(š). 2. ‫ خسته شده‬xaste šode. ◊ ~ Tavi ‫سر خسته شده‬
sar-e xaste šode; ~ guli )‫ دل به درد آمده (خسته‬del-e
be dard āmade (xaste).
damZlevi (damZlevi) 1. ‫ برتر‬bartar. 2. ‫شکست دهنده‬
šekast dahande, ‫ چیره شونده‬čire šavande, ‫ فایق‬fāyeγ,
‫ غلبه کننده‬γalbe konande.
damwevi (damwevi) 1. ‫ کم کننده‬kam konande. 2 ‫رسیدنی‬
...‫ به پای‬rasidani be pāy-e...
damweri (damweri) ‫ نویسنده‬nevisande. ◊ werilis
~ ‫ نویسندۀ نامه‬nevisande-ye nāme; recenziis ~
‫ نویسندۀ مقاله تحلیلی‬nevisande-ye maγāle-ye tahlili.
damwerloba (damwerloba) 1. ‫ خط‬xatt. ◊ qarTuli
~ ‫ خط گرجی‬xatt-e gorji; arabuli ~ ‫خط عربی‬xatt-e
arabi. 2. ‫ نویسندگی‬nevisandegi. ◊ damwerlobis
iსtoria ‫ تاریخ نویسندگی‬tārix-e nevisandegi.
damwvar-dabuguli (damwvar-dabuguli) ‫سوخته و‬
‫ خاکستر شده‬suxte-o-xākestar šode, ‫ نابود شده‬nābud šode.
damwvar-dadaguli (damwvar-dadaguli) ‫سوخته و‬
‫ کوفته‬suxte-o-kufte, ‫ رنجور‬ranjur.
damwveli (damwveli) ‫ عذاب دهنده‬azāb dahande,
‫ زجردهنده‬zajr dahande.
damwvroba (damwvroba) ‫ سوختگی‬suxtegi.
damwifeba (damwipeba) 1. ‫ رسیدن‬rasidan, ‫نضج کرفتن‬
nozj gereftan. 2.‫ پخته شدن استعاری‬poxte š, ‫ بالغ شدن‬bāleγ
šodan.
damwifebuli (damwifebuli) 1. ‫ رسیده‬reside, ‫نضج‬
‫ یافته‬nazj yāfte. 2. ‫ استعاری بالغ‬bāleγ.
damwkriveba (damwkriveba) ‫ ردیف شدن‬radif š, ‫ردیف‬
)‫ کردن (شدن‬radif k (š), ‫ صف بستن‬saff bastan.
damwkrivebuli (damwkrivebuli) ‫ ردیف شده‬radif
šode, ‫ صف بسته‬saff baste.
damwnexi (damwnexi) 1. ‫ منگنه کننده‬mangane konande.
2. ‫ فشار دهنده‬fešār dahande. 3. ‫ چالننده‬čalānande.
damwnileba (damwnileba) )‫شور کردن (خیاز و غیره‬
šur k (-e xiyār-o-γeire).
damwnilebuli (damwnilebuli) )‫ شور شده (خیار‬šur
šode (xiyār).
damwunebeli (damwunebeli) ‫ بو کننده‬bu konande,
‫ بو کش‬bu keš.
damwuravi (damwuravi) ‫ چالننده‬čalānande, ‫آبکش کننده‬
ābkeš konande.
damwuxreba (damwuxreba) ‫ غمگینی‬γamgini, ‫افسردگی‬
afsordegi, )‫ غمگین کردن (شدن‬γamgin k. (š), ‫افسرده‬
‫ خاطر کردن‬afsorde xāter k.
150 qarTul-sparsuli leqsikoni

damwuxrebuli (damwuxrebuli) ‫ غمکین‬γamgin, damxrCvali (damxrčvali)‫ خفه شده‬xafe šode, ‫غرق‬

‫ افسرده‬afsorde. ‫ شده‬γarγ šode.
damwydari (damwKdari) 1. ‫ کنده شده‬kande šode. 2. damxsneli (damxsneli) ‫ یاری رساننده‬yāri rasānande,
‫ قطع شده‬γat‘ šode. ‫ نجات دهنده‬nejāt dahande.
damwyebi (damwKebi) 1. ‫ نو آموز‬now āmuz. 2.‫تازه کار‬ damxsomebeli (damxsomebeli) ‫نکننده‬ ‫فراموش‬
tāze kār, ‫ مبتدی‬mobtadi. farāmuš nakonande.
damwyvdeva (damwKvdeva) ‫ حبس کردن‬habs k, ‫زندانی‬ damxurdavebeli (damxurdavebeli) )‫خرد کننده (پول‬
‫ کردن‬zendāni k, ‫ بستن‬bastan, ‫ زنجیر کردن‬zanjir k. xord konande(-ye pul).
damwyvdeuli (damwKvdeuli) ‫ بسته شده‬baste šode, damjdari (damJdari) 1. ‫ نشسته‬nešaste. 2. ‫با وقار‬
‫ حبس شده‬habs šode, ‫ زندانی‬zandāni. ◊ galiaSi ~ bā veγār, ‫ آبرومند‬ābrumand, ‫ سنجیده‬sanjide, ‫سنگین‬
Citi ‫ پرندۀ زندانی شده در قفس‬parande-ye zendāni sangin, ‫ خویشتن دار‬xištandār, ‫ با حوصله‬bā howsele.
šode dar γafas. damjeri (damJeri) 1. ‫ گوش به فرمان‬guš be farmān,
damwyveti (damwKveti) ‫ پاره کننده‬pāre konande, ‫جدا‬ ‫ مطیع‬moti‘, ‫ سر سپرده‬sar seporde, ‫ حرف شنو‬harf
‫ کننده‬jodā konande. ◊ gulis ~ ‫ شکنندۀ دل‬šekanande- šenow, ‫ فرمان بردار‬farmān bardār. 2. ‫ باور کننده‬bāvar
ye del, ‫ دل شکن‬del šekan. konande.
damw