You are on page 1of 72

cyrkulacje 61

2021 styczeń-luty

POWIETRZE ∎ WENTYLACJA ∎ KLIMATYZACJA

STOWARZYSZENIE
❱ LAUREACI NAGRÓD
BRANŻOWYCH

TECHNIKA
❱ WENTYLACJA FASADOWA
❱ WT 2021 W MIESZKANIÓWCE
❱ triGENERACJA

A PRE NU
N
BEZPŁ AT

M ER A

Cyrkulacje
w wersji drukowanej
AT

zamów na

www.cyrkulacje.pl

ISSN 2300-9373
WWW. C YR K UL AC J E. P L
ANEMOSTATY ASV
nowa definicja stylu
Eleganckie i funkcjonalne zakończenia kanałów wentylacyjnych marki Darco Ventlab.
Idealne uzupełnienie nowoczesnego wnętrza.
Komfovent
Domekt
Poznaj pierwszą centralę
wentylacyjną 100% on-line
z 3-letnią, pełną GWARANCJĄ!

Sterowanie centralą z każdego miejsca na Połączenie z centralą bez Bezpłatna pomoc techniczna i serwisowa
Ziemi – dzięki połączeniu z chmurą producenta. kabli, Wi-Fi w standardzie. on-line także po gwarancji.
APLIKACJA KOMFOVENT CONTROL NANO ROUTER zawsze gratis. ZDALNE WSPARCIE SERWISOWE ON-LINE.

Zawsze aktualne, najnowsze Sterowanie centralą z dowolnego Automatyczne połączenie


oprogramowanie centrali. urządzenia. WEBSERWER zawsze centrali z Internetem.
MOŻLIWOŚĆ BIEŻĄCEJ AKTUALIZACJI. w standardzie. INTELIGENTNY PROTOKÓŁ DHCP.

Już dziś, powiedz swoim klientom o możli-


Trzeci rok pełnej wości zdobycia dodatkowego roku pełnej
gwarancji producenta gwarancji gratis. Wystarczy, że zarejestrują
GRATIS! swoją centralę wentylacyjną Komfovent
Domekt na stronie www.ventia.pl1

1 Dotyczy wszystkich urządzeń kupionych od 2020 r. z automatyką C6/C6M

Generalny przedstawiciel na terenie Polski info@ventia.pl www.ventia.pl


OD REDAKCJI

fot. Ł. Kozyra
Zielony Ład

Z
ielony Ład to plan działań Unii Europejskiej na jest to, że zapisy zawarte w Warunkach Technicznych
rzecz zrównoważonej gospodarki. Dotyczy on nie nadążają za szybkim rozwojem branży i zmianami
również branży budowlanej, w tym wentyla- technologicznymi. Receptą na tę bolączkę mogłoby być
cyjno-klimatyzacyjnej. Celem jest przejście na czystą szybkie opracowywanie wytycznych, na czym powinny się
gospodarkę o obiegu zamkniętym oraz przeciwdziała- skupić poszczególne stowarzyszenia branżowe. Pomocne
nie utracie różnorodności biologicznej i zmniejszenie mogą być również normy, które niestety w Polsce są zbyt
poziomu zanieczyszczeń. W efekcie do 2050 roku UE wolno tłumaczone. Na tym polu jest również dużo do
chce, aby Europa stała się kontynentem neutralnym zrobienia – obecnie po przetłumaczeniu jedynie okładki
dla klimatu.  na język polski uznaje się normę za wdrożoną. Jej treść
Komisja Europejska dąży do poprawy efektywno- niedostępna w ojczystym języku to duże utrudnienie.
ści energetycznej o 32,5% do 2030 roku. Tymczasem Przed sporym wyzwaniem stają również instalatorzy,
raport z planów klimatycznych pokazuje różnicę 2,8 którzy muszą w szybkim tempie zmieniać dotychczasowe
p.p. dotyczącą zużycia energii pierwotnej oraz 3,1 p.p. przyzwyczajenia i na bieżąco poszerzać wiedzę na temat
dotyczącą zużycia energii końcowej.  Potrzeba co najmniej nowych technologii. To z kolei wymaga przygotowania
podwojenia, a może nawet potrojenia wysiłków państw i przeprowadzenia szkoleń zawodowych dla przynajmniej
członkowskich, aby osiągnąć zamierzony cel i zwiększyć kilkudziesięciu tysięcy osób.
oszczędności energii. W kolejnych latach naszą branżę czeka sporo wyzwań.
Jednym z kluczowych działań w dążeniu do reduk- Jedno jest jednak pewne – bez dobrze przygotowanych
cji emisji jest osiągnięcie efektywności energetycznej pracowników wdrożenie Zielonego Ładu w Europie po
w budynkach. To z kolei sprawia, że przed olbrzymim prostu się nie uda.
wyzwaniem stają zarówno projektanci HVAC, jak i in- Elżbieta Socha
stalatorzy. Dla projektantów największym problemem Redaktor prowadząca

Redaktor naczelny: Tomasz Trusewicz, Redaktor prowadząca: Elżbieta Socha


Redakcja: Aleksandra Kuśmierczyk, Reklama: Wioleta Komsta
Skład i łamanie: BigR, www.bigr.pl, Druk i oprawa: www.drukarniataurus.pl
Zdjęcie na okładce: ©terex | stock.adobe.com
Czasopismo bezpłatne
Nakład: 6000 egz. w całości kolportowany wśród specjalistów branży wentylacyjnej i klimatyzacyjnej

Wydawca: Stowarzyszenie Polska Wentylacja, 02-520 Warszawa, ul. Wiśniowa 40B lok. 6, tel. 22 542 43 14, cyrkulacje@wentylacja.org.pl

www.cyrkulacje.pl
Stowarzyszenie Polska Wentylacja jest zrzeszeniem osób zawodowo związanych
z branżą wentylacyjną. Celem działania jest wspieranie rozwoju branży wentylacyjnej
i upowszechnianie wiedzy. Działa od 2001 roku, a od 2013 jest także członkiem
Stowarzyszenia Europejskiego Przemysłu Wentylacyjnego EVIA z siedzibą w Brukseli.

4 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


SPIS TREŚCI

Fot. Bremer sp. z o.o.


38

❱❱ Aktualności6 ❱❱ Wyższaklasa w szkole


podstawowej – wentylacja
❱❱ Czy pandemia może mieć plusy? 14 zdecentralizowana  32
❱❱ CALDO-Wentylacja
laureatem ❱❱ Trigeneracja– Centrum Techniczne
nagrody biznesowej DELTA 18 firmy BWI Group w Balicach  38
❱❱ W stowarzyszeniu Eurovent ❱❱ Trigeneracja – skojarzona produkcja
powstała nowa Grupa Produktowa energii elektrycznej, ciepła i chłodu  43
– urządzenia Rooftop – rozmowa
z przewodniczącym Grupy ❱❱ Nowoczesne rozwiązania HVAC
Filipem Koniecznym w neutralnych klimatycznie
z polskiej firmy FLOWAIR  20 inteligentnych supermarketach  48
❱❱ Prawdziwe wyzwania i krytyczne ❱❱ Filtrypowietrza w wentylacji
spojrzenie – rozmowa i klimatyzacji  52
z Arturem Górnym laureatem
❱❱ Budynki mieszkalne wielorodzinne
nagrody PASCAL 2020
za projekt instalacji w biurowcu – jak je wentylować od 2021 roku  56
GPP4 im. Konrada Blocha ❱❱ Nowości produktowe  62
w Katowicach  24
❱❱ Pytanie do eksperta  65
❱❱ Nowa PKO Rotunda
– instalacje wentylacji ❱❱ Strefa studenta  68
i klimatyzacji  28
❱❱ Zawsze jest czas na sport  70
Fot. ©shintartanya | stock.adobe.com
fot. PKO Bank Polski

28 68

www.cyrkulacje.pl 5
AKTUALNOŚCI

racjami detalicznej sprzedaży żywności. Portal Alsense™,


❱ PRAWO wcześniej znany jako Danfoss Enterprise Services (DES),
zoptymalizowano pod kątem zapewnienia nowego
Obowiązek KOT na wyroby wentylacyjne za rok
poziomu efektywności. Dzięki Alsense sklepy spożyw-
Kolejny raz został przesunięty termin wejścia w życie obowiązku sporządzania cze mogą obniżyć zużycie energii netto nawet o 30%,
krajowej deklaracji dla wyrobów wentylacyjnych przy wprowadzaniu ich do
oszczędzając pieniądze i ograniczając straty żywności.
obrotu lub udostępnianiu na polskim rynku. Ministerstwo Rozwoju, Pracy
i Technologii wydało rozporządzanie, które przesuwa termin do 31 grudnia FRAPOL zaktualizował typoszereg central rekupera-
2021 r. Tym samym do tego czasu producenci nie mają obowiązku zdobycia cyjnych OnyX o nowe jednostki – OnyX Sky 500 i OnyX
Krajowych Ocen Technicznych. Wydane już dokumenty KOT pozostają nadal Premium 750 oraz zoptymalizował cennik na rok 2021.
ważne, a ich termin ważności nie ulega zmianie. GROUND-THERM od października 2020 roku dysponu-
Na liście wyrobów objętych obowiązkiem znakowania znakiem budowlanym
je nową halą produkcyjno-magazynową wraz z biurami
zaszły pewne zmiany.
Obecnie wymogi dotyczą dwóch podgrup wyrobów: w Piekarach Śląskich przy ul. Podmiejskiej 35. Ponadto
❱ Wyroby do rozprowadzenia i rozdziału powietrza: przewody wentylacyjne, produkty firmy są dostępne w takich sieciach dystrybucji
❱ Wyroby do rozprowadzenia i rozdziału powietrza: przepustnice, nawiewniki jak Caldo-Wentylacja, Tadmar, Onninen, IK, Bims Plus, oraz
i wywiewniki, czerpnie, wyrzutnie. Pustaki wentylacyjne. w wielu lokalnych hurtowniach instalacyjnych.
Wyroby z drugiej podgrupy, jeśli są przeznaczone do wentylacji grawitacyjnej, GRUPA MERCOR w grudniu 2020 r. pozyskała zamó-
nie podlegają obowiązkowi sporządzania deklaracji.
wienia o wartości ok. 47,6 mln zł wobec 24,9 mln zł rok
Przepisy nie dotyczą również wszystkich wyrobów przeznaczonych do sto-
sowania wyłącznie do procesów przemysłowych. wcześniej, co oznacza wzrost o 91% r./r. Coraz większy
wpływ na wartość zamówień ma spółka DFM Doors.
W całym roku 2020 Grupa zdobyła kontrakty o łącznej
Wymogi dla EP bez zmian wartości ok. 219,7 mln zł (+13% r./r.), wartościowo o bli-
dla złożonych wniosków o pozwolenie na budowę sko 25,5 mln zł więcej r./r.
KAISAI rozszerzył ofertę pomp ciepła Eco Home o ko-
Od 1 stycznia obowiązują już nowe wymagania Warunków Technicznych lejne rozwiązania bazujące na ekologicznym czynniku
w zakresie oszczędności energii. Znacznie zostały obniżone dopuszczalne chłodniczym R32. Do serii Arctic, charakteryzującej się
wartości wskaźnika EP. Składane obecnie wnioski o pozwolenie na budowę
możliwością pracy w bardzo szerokim zakresie tempe-
muszą więc zawierać projekty uwzględniające nowe wymagania. Jest od
tego jednak jeden istotny wyjątek. Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Techno- ratury zewnętrznej, wprowadzony został nowy typosze-
logii wyszło naprzeciw inwestorom, którzy składali wnioski o pozwolenie reg pomp ciepła typu monoblok obejmujący 8 modeli
przed końcem roku i nie otrzymali go przed 1 stycznia. Ministerstwo wydało o mocy grzewczej od 6 do 30 kW. Urządzenia w stan-
rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicz- dardzie mają obsługę dwóch obiegów grzewczych,
nych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, które pozwala podgrzewacz pomocniczy, pompę obiegową, grupę
w takich sytuacjach na zastosowanie dotychczasowych wymagań w zakresie
bezpieczeństwa, wyposażone są w podgrzewaną tacę
ochrony cieplnej i EP.
Przepis pozwoli na uniknięcie sytuacji, w której inwestor składając wniosek ociekową i dostosowane do pracy z roztworem glikolu.
do 30 grudnia 2020 r. byłby zobowiązany dostosować wniosek, po weryfikacji Dzięki aplikacji ComfortHome można zdalnie sterować
przez organ architektoniczno-budowlany, do nowych przepisów. temperaturą zasilania i ciepłej wody użytkowej za po-
mocą sieci Wi-Fi, a także aktywować tryby wakacyjne,
ECO, cichy oraz kontrolować zużycie energii elektrycznej.
Kraj KLIMA-THERM wprowadził nowe zasady obsługi gwa-
rancyjnej oraz wsparcia technicznego i handlowego do-
BARTOSZ oferuje trzyletnią gwarancję na wszystkie tyczące segmentu pomp ciepła powietrze-woda (ATW)
rekuperatory VENA kupione po pierwszym stycznia. Aby Fujitsu i Kaisai. Od teraz nowo zakupione urządzenia
skorzystać z promocji, należy zarejestrować rekuperator ATW objęte są pełną ochroną gwarancyjną realizowaną
na stronie internetowej producenta – firmy Bartosz. Wy- przez Klima-Therm. Firma przejęła koszty dostawy części
dłużenie gwarancji o kolejne dwanaście miesięcy jest cał- zamiennych oraz naprawy pomp ciepła ATW kupionych
kowicie darmowe. Promocja obowiązuje do odwołania. w tym roku, a czynności związane z tytułem gwaran-
Więcej szczegółów na www.bartoszwentylacja.com.pl. cji realizowane są za pośrednictwem certyfikowanych
DANFOSS zainaugurował usługi dla właścicieli sklepów partnerów serwisowych. Firmy instalacyjne, po odbyciu
spożywczych w ramach Internetu rzeczy na platformie szkolenia potwierdzonego certyfikatem oraz po pod-
Alsense™ obsługiwanej przez Microsoft Azure. Przy okazji pisaniu umowy z partnerem serwisowym, otrzymują
zaktualizował i ulepszył ofertę, przygotowując bardziej uprawnienia do uruchomienia pompy ciepła i świadcze-
zrównoważoną, dostosowaną do potrzeb i bezpieczną nia usług serwisowych, w tym wymiany części, zgodnie
platformę w chmurze przeznaczoną do zarządzania ope- z postanowieniami nowej karty gwarancyjnej.

6 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


AKTUALNOŚCI

LINDAB rozpoczął nowy cykl „Premiery Lindab 2021” SCHIESSL POLSKA dostarczył urządzenia do Cen-
dotyczący premierowych produktów przygotowanych trum Handlowego Stop Shop w Siedlcach nagrodzo-
na ten rok. Co miesiąc w ofercie firmy pojawi się nowy nego w konkursie dla projektantów Hisense VRF Design
produkt wprowadzony do sprzedaży. „Premiery Lin- Contest 2020. Wręczenie nagród odbyło się online Do
dab 2021” to odpowiedź na potrzeby rynku, klientów konkursu zaproszono ponad 30 projektantów HVAC mię-
i partnerów, a także budowanie korzyści wynikających dzy innymi z Turcji, Polski, Rumunii, Serbii, Chorwacji. Na
ze stosowania rozwiązań i urządzeń Lindab. W no- podstawie weryfikacji dokonanej przez zespół techniczny
wym cyklu prezentowane będą nowości w dwóch i ekspertów z Hisense VRF wyłoniono finalistów. II miejsce
kategoriach: dotyczące branży wentylacyjno-klimaty- zajął Krystian Lipa z biura projektowego LINS z Dębicy.
zacyjnej oraz branży pokryć dachowych i systemów Natomiast nagroda za najlepsze zintegrowane rozwią-
rynnowych. zanie HVAC trafiła do Macieja Książkiewicza z firmy AK
OZONFREE to nowa firma, która powstała jako odpo- Klimatyzacje za projekt centrum fitness Just Gym zlokali-
wiedź na wyzwania związane z pogarszającą się jakością zowanego w Centrum Handlowym M1 w Poznaniu. Or-
powietrza. Oferuje rozwiązania zapewniające świeże ganizatorem konkursu jest firma Qingdao Hisense HAVC.
i czyste powietrze wykorzystujące technologię NPBI, czyli SF-FILTER w walce z COVID-19. SF-Filter oferuje wy-
bezpiecznej dla użytkowników, niegenerującej ozonu mianę standardowych filtrów G4/M5 kasetowych i kie-
ani żadnych innych produktów ubocznych bipolarnej szeniowych z materiałem syntetycznym w niskiej klasie
dwuigłowej jonizacji powietrza. Ozonfree dostarcza m.in. na wysokoefektywne filtry EPA/ePM1 80% z włóknin
oczyszczacze powietrza Marshal, pomaga w doborze szklanych o skuteczności 99% do drobnych aerozoli
i montażu jonizatorów bipolarnych w instalacjach wen- i wirusów przenoszonych drogą kropelkową z powie-
tylacyjnych, centralach wentylacyjnych, urządzeniach trzem. Jednocześnie zapewnione są niskie opory prze-
wentylacyjnych, urządzeniach nawiewno-wywiewnych, pływu i zużycia energii przez zastosowanie większej
rekuperatorach i jest dystrybutorem jonizatorów Global powierzchni filtracyjnej i zaawansowanych materiałów
Plasma Solution (woj. pomorskie). filtracyjnych.

REKLAMA

www.cyrkulacje.pl 7
AKTUALNOŚCI

FIRMA SZUKA PRACOWNIKA SMAY w najbliższych miesiącach rozpocznie budowę


nowego zakładu produkcyjnego i siedziby firmy, co po-
❱❱TEMPCOLD Sp. z o.o. zwoli na większą ekspansję na rynkach zagranicznych.
Poza tym w styczniu oficjalnie rozpoczęła działalność Fun-
Miejsce pracy: Warszawa (i Polska Centralna) lub Katowice (i Polska dacja Rodziny Maj, imienia Piotra Maja, której celem jest
Południowa) [dwa wakaty]
niesienie pomocy materialnej poszkodowanym w wyniku
Specjalista ds. serwisu klimatyzacji pożarów, nieprzystosowanym do życia, bezdomnym,
i pomp ciepła a także dotkniętym niepełnosprawnością lub ubóstwem.
Obowiązki: prace montażowe i serwisowe w obiektach obsługiwa- SWEGON został członkiem EHPA – Europejskiego Sto-
nych przez firmę, m.in.: bieżąca konserwacja, przeglądy, naprawy itp. warzyszenia Pomp Ciepła, oferując swoje doświadcze-
Wymagania: nie i wiedzę z zakresu pomp ciepła w segmencie rynku
•d
 oświadczenie w branży klimatyzacji/pomp ciepła lub student komercyjnego niemieszkalnego.
ostatniego roku studiów inżynierskich/absolwent technikum (do
przyuczenia)
•g
 otowość do częstych podróży służbowych
•p
 rawo jazdy kat. B
Nowości
Mile widziane: ALTER poszerzył serię głowic MGX-70 o model MGX-70/S
•m  in. 2-letnie doświadczenie związane z obsługą (przeglądy, napra-
wy, montaże) urządzeń klimatyzacyjnych, pomp ciepła i instalacji
służący do wykrywania i pomiaru stężenia gazów, uru-
chłodniczych (agregaty wody lodowej, szafy klimatyzacji precy- chomienia na tej podstawie sygnalizacji lokalnej i wbu-
zyjnej, klimatyzatory) dowanych wyjść przekaźnikowych oraz do przekazania
• u prawnienia F-GAZ oraz elektryczne SEP do 1 kV „E”
• język angielski na poziomie swobodnej komunikacji mailowej tej informacji do jednostki nadrzędnej. Głowica prze-
(min. B1) znaczona jest do pomiarów stężenia gazów i par cieczy
palnych, toksycznych oraz tlenu w strefach 1 i 2 zagro-
❱❱PHU POPULARNA żonych wybuchem. Ma wbudowane dwa konfiguro-
walne wyjścia przekaźnikowe mogące bezpośrednio
Miejsce pracy: Warszawa, Czechowice Dziedzice, Białystok
sterować urządzeniami zewnętrznymi. Głowica ma także
Doradca techniczno-handlowy ds.
wymienny moduł czujnika, przez co w łatwy sposób
wentylacji, chłodnictwa i klimatyzacji
można dokonywać jej wymiany, kalibracji i konfiguracji.
Obowiązki: realizacja planu sprzedaży, aktywne pozyskiwanie no- Natomiast wizjer wizjer inspekcyjny w pokrywie komo-
wych klientów, przygotowywanie ofert handlowych, kontakt z part-
nerami handlowymi i instalatorami, doradztwo techniczne z zakresu ry głównej umożliwia optyczną bezpośrednią kontrolę
klimatyzacji, wentylacji, chłodnictwa, dobór urządzeń chłodniczych stanów głowicy poprzez diody LED.
Wymagania:
CLIMA GOLD w odpowiedzi na pandemię COVID-19
• z najomość obsługi komputera (Windows, pakiet MS-Office) zaprojektowała i wyprodukowała oczyszczacz powie-
• u miejętność prowadzenia rozmów handlowych
trza Marshal, którego funkcja oczyszczania wykorzystuje
•m  ile widziana znajomość języka angielskiego
•p  rawo jazdy kategorii B technologię bipolarnej dwuigłowej jonizacji powietrza
•d  oświadczenie (NPBI). Oczyszczacz dostępny jest w trzech wariantach
wydajności 300 m3/h, 600 m3/h i 1200 m3/h, wyposażo-
❱❱Inwest-Klima Sp. j. ny w filtr ePM10 75% et ePM1 55%. Urządzenie ma atest
higieniczny PZH, zostało przebadane przez Uniwersytet
Miejsce pracy: woj. wielkopolskie
Medyczny w Łodzi. Wynik potwierdza wysoką skutecz-
Doradca techniczno-handlowy
ność oczyszczacza w neutralizacji bakterii i grzybów,
Obowiązki: realizacja założonego planu sprzedażowego, ak- a badania amerykańskiego laboratorium Innovative
tywne wspieranie działu handlowego, przygotowywanie ofert
handlowych, pozyskiwanie nowych klientów
Bioanalysis daje gwarancję skuteczności technologii
NPBI w walce z wirusem SARS-CoV-2 na poziomie 99,4%.
Wymagania:
Dystrybutorem oczyszczaczy Marshal jest Ozonfree.pl.
• prawo jazdy kat. B
• kierunek inżynieria środowiska mile widziany CONEX BANNINGER wprowadził od stycznia do oferty
• umiejętność obsługi komputera (system MS Office) nową średnicę łączników >B< MaxiPro w rozmiarze 1 3/8”.
Jest to system miedzianych zaciskanych łączników prze-
znaczonych do instalacji klimatyzacyjnych i chłodniczych
Informacje niezbędne do ciśnień roboczych do 48 barów i temperatury od -40°C do
aplikowania na stanowiska 121°C. Połączenie uzyskiwane jest dzięki trzypunktowemu
pracy można uzyskać
bezpośrednio u podmiotu zaciśnięciu łącznika z o-ringiem HNBR – specjalną szczęką
poszukującego pracownika. zaciskową (zamiast lutowania na twardo).

8 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


AKTUALNOŚCI

DAIKIN oferuje nowy cichy klimatyzator przypodłogowy aktywny. Dostępne są cztery modele do pomieszczeń
Perfera FVXM-A, który ogrzewa i chłodzi, jest łatwy w uży- o wielkości do 200 m2 na jednostkę, z zakresem 400,
ciu i instalacji, a kompaktowa jednostka zapewnienia wy- 500, 1000 oraz 2400 m³/h przepływu powietrza. AP BIO
soką wydajność i efektywność energetyczną A++ w trybie są szybkie w instalacji, łatwe w obsłudze, nie wymagają
ogrzewania i A+++ w trybie chłodzenia. Wentylator turbo użycia narzędzi i są certyfikowanymi urządzeniami zgod-
utrzymuje stałą temperaturę otoczenia w pomieszczeniu. nie z normą EN14476 + A2-07-2019.
Urządzenie można także włączyć na tryb nocny, który FUJITSU GENERAL rozszerzyło linię klimatyzatorów
automatycznie ustawia temperaturę o 2°C niższą w trybie typu split o nowe modele ścienne oznaczone symbo-
ogrzewania i 0,5°C wyższą w trybie chłodzenia. Urządze- lem KE. Urządzenia są ciche, mają wysoką efektywnością
nie ma nowe funkcje m.in. automatycznego zwiększania energetyczną i mogą być sterowane za pomocą Wi-Fi.
temperatury (o 14% szybciej niż w przypadku zwykłego Klimatyzatory, z czynnikiem chłodniczym R32 o niskim
klimatyzatora), ogrzewania przypodłogowego (gorące współczynniku GWP (675), dostępne są w czterech wiel-
powietrze rozprowadzane jest od dołu urządzenia) oraz kościach – od 2 do 4,2 kW mocy chłodniczej. Zastosowa-
podwójnego przepływ powietrza, który można łatwo ne w urządzeniach najnowsze technologie przekładają
ustawić za pomocą pilota. Klimatyzator pracuje na R-32 się na wysoką energooszczędność (klasa efektywności
i ma niski współczynnik GWP. A++ dotycząca chłodzenia i A+ trybu grzania). Klima-
FLÄKTGROUP POLAND wprowadził serię mobilnych tyzatory dostępne są w dwóch kolorach: perłowej bieli
oczyszczaczy powietrza AP BIO. Innowacyjna technologia oraz srebra. Na polskim rynku urządzenia ścienne KE
filtracji AirFend (ze środkiem z substancji roślinnych) dez- można kupić od początku roku, co zbiega się w czasie
aktywuje 99,995% wirusów i bakterii, w tym Sars-CoV-2. z ich europejską premierą.
W urządzeniach wykorzystane są filtry ePM1 50% (F7) GROUND-THERM rozpoczął produkcję nowego typu
oraz HEPA H14, oczyszczające powietrze również z kurzu kanałów wentylacyjnych Ventiflex® VTX-DN75 oraz
i innych cząstek. Zastosowane wentylatory EC sprawiają, Ventiflex® VTX-DN90. Kanały te cechują się zwiększoną
że proces oczyszczania powietrza odbywa się w sposób o ok. 25% przepustowością, co w efekcie daje 40 m3/h

REKLAMA

www.cyrkulacje.pl 9
AKTUALNOŚCI

❱❱DAIKIN AIRCONDITIONING (kanał DN-75) oraz 52 m3/h (kanał DN90) przy prędkości
POLAND Sp. z o.o. przepływu powietrza 3 m/s. Kanały wraz z modułowym
systemem kształtek Ventiflex PLUS dają możliwość zbu-
Miejsce pracy: Warszawa (biuro DAIKIN) oraz przydzielony teren dowania dowolnego układu wentylacji rozdzielaczowej.
działania
INWEST-KLIMA oferuje kilka nowości: kanały wentyla-
Inżynier serwisu cyjne Spectra Green (rury , których warstwa wewnętrzna
Obowiązki: wsparcie techniczne klientów w obiektach w zakresie wzbogacona jest opatentowaną kompozycją składników
rozwiązań produktowych oferowanych przez Daikin, współpraca aktywnych zapewniających poszerzoną ochronę przeciw
z działem sprzedaży przy rozwiązywaniu złożonych zagadnień tech-
nicznych związanych z obsługą przed- oraz posprzedażową produk- drobnoustrojową), rozdzielacze uniwersalne w systemie
tów Daikin, tworzenie prezentacji szkoleniowych oraz prowadzenie samouszczelniającym, elastyczne przewody izolowane
szkoleń technicznych dla klientów zewnętrznych i wewnętrznych,
koordynacja i nadzór nad pracą podwykonawców współpracujących w wersji higienicznej, czerpnio-wyrzutnie zblokowane oraz
z firmą Daikin centrale wentylacyjne z czujnikiem wilgotności. W ofercie
Wymagania: jako nowości są także: systemy rozdzielaczowe samousz-
• z najomość działania układów chłodniczych i elektronicznych czelniające do średnic dn 50, dn 63, dn 75, dn 90, a także no-
•w  ykształcenie techniczne o preferowanym profilu: klimatyzacja,
watorski system chowanego węża Anakonda w instalacjach
chłodnictwo, ogrzewnictwo lub elektryka (mile widziane wykształ-
cenie wyższe) centralnego odkurzania w domkach jednorodzinnych.
•m  in. 3-letnie doświadczenie w branży HVACR KAISAI do oferty pomp ciepła dołączyło nowy model
• z mysł analityczno-techniczny
•p  rawo jazdy kat. B modułu hydraulicznego wyposażony w zbiornik ciepłej
•d  obra znajomość języka angielskiego w mowie i piśmie wody użytkowej w dwóch wariantach pojemności: 190
i 240 l. Urządzenie wyposażone jest we wbudowany za-
❱❱DAIKIN AIRCONDITIONING wór trójdrogowy i grzałkę wspomagającą, a kompaktowa
POLAND Sp. z o.o. konstrukcja jednostki sprawia, że powierzchnia zabudowy
to 0,36 m². Wbudowany sterownik umożliwia obsługę
Miejsce pracy: Warszawa (biuro DAIKIN)
urządzenia przez Wi-Fi, aktualizację oprogramowania
Stażysta przez USB i zapisywanie ustawień pompy w pamięci prze-
Wymagania: nośnej. Zabezpieczenie antykorozyjne zbiornika zapew-
• student lub absolwent studiów technicznych o specjaliza- nione jest dzięki zastosowaniu stali nierdzewnej SUS 316L.
cji klimatyzacja, chłodnictwo, wentylacja lub ciepłownictwo
(ewentualnie energia odnawialna, automatyka, robotyka) SF-FILTER oferuje nowe filtry powietrza w wersji PRO lub
• dyspozycyjność co najmniej 3-4 dni w tygodniu wersji ekonomicznej EKO. Filtry zapewniają odpowiednie
• chęć związania przyszłości z branżą HVAC
• chęć poszerzania wiedzy technicznej i nabywanie nowych zabezpieczenie przed najbardziej szkodliwymi dla ludzi
umiejętności rozmiarami pyłów podczas przebywania w budynkach
(70% czasu życia). Filtry wersji PRO spełniają wymogi nor-
❱❱BELIMO SIŁOWNIKI SA my ISO16890. Wysoka skuteczność zatrzymywania pyłów
zawieszonych o rozmiarach PM1, PM2,5, PM10 jest możliwa
Miejsce pracy: Polska region północno–zachodni
dzięki stosowaniu włókien szklanych w miejsce materia-
Regional Application Consultant (RAC) – łów syntetycznych. Wszystkie filtry PRO poddawane są
kierownik ds. kluczowych obiektów
badaniom w niezależnych instytutach takich jak Eurovent.
Obowiązki: współpraca z projektantami HVAC przy realizacji nowych Podczas produkcji nacisk kładziony jest na energooszczęd-
projektów, wspieranie projektów RETROFIT modernizacje, szkolenia
ność i skuteczność filtra, ponieważ prawdziwym kosztem
projektantów, pilotowanie działań związanych z inwestycją od etapu
projektu do realizacji, uzupełnianie bazy projektów oraz jej aktu- użytkowania jest zużycie energii i częstotliwość wymian.
alizacja, współpraca z ASM i wymiana informacji o realizowanych Filtry PRO dostępne są prosto z magazynu.
projektach/obiektach, raportowanie o aktualnych realizacjach
WIGMORS oferuje nowe analizatory elektroniczne Ma-
Wymagania: stercool Spartan, które są wyposażone w łączność bez-
• doświadczenie we współpracy z projektantami branży instalacji
HVAC przewodową Bluetooth oraz dotykowy ekran 4,3”. Anali-
• z najomość zasady działania urządzeń HVAC i metod projektowania zatory mają wbudowany czujnik próżni oraz rejestrator
CAD
• c hęć zdobywania kontaktów z nowymi klientami/projektantami
danych. Wyświetlają ciśnienie, wartość próżni, temperaturę
•w  ykształcenie wyższe techniczne oraz automatycznie obliczają przegrzanie i dochłodze-
• u miejętność organizacji pracy indywidualnej (home office)
nie. Mają także liczniki czasu do przeprowadzenia testów
•p  rawo jazdy kategorii B
Informacje niezbędne do •d  obra znajomość jęz. angielskiego szczelności i alarmy. Analizatory oferowane są w dwóch
aplikowania na stanowiska wariantach: dwudrogowe oraz czterodrogowe. Można je
pracy można uzyskać
bezpośrednio u podmiotu połączyć z aplikacją Mastercool Connect, co umożliwia
poszukującego pracownika. przeglądanie zarejestrowanych aktywności na smartfo-

10 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


AKTUALNOŚCI

nach i tabletach oraz pozwala na gromadzenie nieogra- bardziej dynamicznych polskich przedsiębiorstw sek-
niczonej ilości danych. Ekran może wyświetlać wskazania tora MŚP zakwalifikowały się firmy, które w ciągu trzech
w postaci cyfrowej lub symulować klasyczne manometry. ostatnich lat nieustannie poprawiają wynik finansowy
WILO POLSKA ma nowość – pompę do c.w.u. Wilo-Star i wykazują ciągły rozwój. Ranking prowadzony jest od
Z NOVA T. Charakterystyczne cechy urządzenia to: wysokie 2000 roku, a jego organizatorem jest Puls Biznesu. Dla
bezpieczeństwo higieniczne, zwiększona sprawność ener- firmy Klima-Therm „Gazela Biznesu 2020” jest siódmym
getyczna przy zużyciu prądu w granicach 3÷6 W, szybka, tego typu wyróżnieniem, natomiast Klimor po raz drugi
prosta instalacja i wymiana dzięki elastycznemu silnikowi znalazł się w gronie najbardziej dynamicznie rozwijają-
serwisowemu i Wilo-Konektor, zintegrowany przełącznik cych się polskich przedsiębiorstw.
czasowy i termostat, automatyczna funkcja rozpoznania FRAPOL uzyskał Certyfikat Stałości Właściwości Użytko-
dezynfekcji termicznej oraz duży komfort obsługi. wych dotyczący klap odcinających VD370-TC stosowanych
w systemach wentylacji pożarowej. Frapol uzyskał także
Certyfikaty, publikacje, nagrody kolejną Krajową Ocenę Techniczną (KOT) dla zestawu wy-
robów Franec RC przeznaczoną do różnicowania ciśnienia
AERECO WENTYLACJA w grudniu 2020 r. uzyskała w systemach kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła.
certyfikat potwierdzający, że System Zarządzania Jakością GRUPA KLIMA-THERM zaktualizowała broszurę pro-
uwzględniający wszystkie procesy zachodzące w fir- duktową prezentującą rozwiązania marki Fujitsu z zakresu
mie, takie jak projektowanie, produkcja, sprzedaż i serwis urządzeń Serii Design i TOP. Zawiera ona zestawienie
urządzeń do systemów wentylacji ogólnej i pożarowej aktualnych produktów (2020) poszerzone o urządze-
spełnia rygorystyczne wymagania międzynarodowej nia KETA i KETA-B wykorzystujące do pracy ekologiczny
normy ISO 9001:2015. Certyfikacja została przeprowa- czynnik R32. GRUPA KLIMA-THERM przygotowała także
dzona przez firmę Bureau Veritas Polska. nową broszurę produktową prezentującą rozwiązania
BARTOSZ, D+H POLSKA, GRUPA KLIMA-THERM, marki Fujitsu z zakresu urządzeń przysufitowych, przy-
i KLIMOR w gronie Gazeli Biznesu 2020. Do grona naj- podłogowych i uniwersalnych. Produkty z tej serii znajdą

REKLAMA

WYREGULUJ INSTALACJĘ WG POTRZEB


Regulatory stałego przepływu Regulatory zmiennego przepływu
powietrza RACAV powietrza RAVAV / RAVAV-I

Czytelne ustawienie nastawy


Wysoka dokładność pomiaru
Szeroki zakres średnic
Zakres ciśnienia różnicowego
Zabezpieczenie regulacji nastawy 0 - 300 Pa
przed osobami trzecimi
Szczelność przepustnicy
Maksymalnie małe gabaryty puszki sklasyfikowana w klasie 4

Możliwość wykonania wersji Możliwość wykonania wersji


izolowanej izolowanej

Regulatory wewnątrz-kanałowe Regulatory prostokątne (izolowane)


CFR-PC-ABS / CFR-PC-ABS-HP RAVAV-Q / RAVAV-Q-I

Montaż w środku kanału Szeroki zakres wymiarów


100x100 - 1000x400 mm
Nastawa przepływu w zakresie:
50 - 700 m3/h Duży wybór automatyki do
sterowania regulatorem
Dedykowane do instalacji
niskociśnieniowych Wykonanie z płaszczem
zewnętrznym i 50 mm izolacją
Montaż pionowy lub poziomy
Możliwe wykonanie ze stali
Regulatory wykonane są kwasoodpornej 1.4301/304
z tworzywa sztucznego

www.alnor.com.pl
www.cyrkulacje.pl 11
AKTUALNOŚCI

zastosowanie w pomieszczeniach biurowych, małych Kilka lat temu wróciła na Politechnikę Warszawską, na
obiektach użytkowych, czy w domach jednorodzinnych. Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii
Serię minifolderów Fujitsu przygotowano z myślą o klien- Środowiska (dawniej IŚ).
tach końcowych. SMAY poinformował że, od stycznia do zarządu firmy
GRUPA KONSULTINGOWO-INŻYNIERYJNA KOM- dołączyła Marzena Maj, która pełni obecnie funkcję wice-
PLEKS, dostawca i producent systemu wentylacji z two- prezesa zarządu. Marzena Maj jest pracownikiem firmy od
rzyw Chemowent®, otrzymał w grudniu Złoty Certyfikat ponad dwudziestu lat. Dotychczas zajmowała stanowiska
Rzetelności Płatniczej 2019. Taki certyfikat mogą uzyskać dyrektorki handlowej i prokurenta. Teraz będzie odpo-
firmy, które m.in. nie zalegają z płatnościami wobec kon- wiedzialna za strategię firmy związaną z budowaniem
trahentów, mają uregulowane wszystkie zobowiązania relacji z klientami, politykę sprzedażową i marketingiem
wobec Urzędu Skarbowego i Zakładu Ubezpieczeń w Polsce i na rynkach zagranicznych. Obowiązki dyrek-
Społecznych oraz mają czyste konto w Krajowym Re- tora handlowego przejął Tomasz Karolak, dotychczasowy
jestrze Długów BIG SA. Certyfikat jest potwierdzeniem zastępca Marzeny Maj.
rzetelności i uczciwości w działalności gospodarczej.
MERCOR z certyfikatem PZU LAB Approved opracowa- Szkolenia
nym przez PZU LAB, doradcę w zarządzaniu ryzykiem
przedsiębiorstw, który stworzył nowatorski system certy- CONEX BANNINGER zaprasza na szkolenia dla instala-
fikacji urządzeń przeciwpożarowych zapewniający bez- torów i personelu technicznego z systemu miedzianych
pieczeństwo pracownikom i chroniący majątek spółek. łączników zaciskanych >B< MaxiPro stosowanych w in-
PZU LAB, wykorzystując wiedzę i doświadczenie swoich stalacjach klimatyzacyjnych i chłodniczych. Szkolenie
inżynierów, pomaga w ten sposób obniżyć szkodowość składa się z części teoretycznej obejmującej informacje
firm i ograniczyć straty finansowe związane z pożarami. techniczne i montażowe dotyczących zalet stosowanych
SMAY znalazł się wśród laureatów grona Diamentów narzędzi oraz części praktycznej – wykonania połączenia.
Forbesa 2021. „Diamenty Forbesa” to doroczny ranking Po zaliczeniu testu sprawdzającego uczestnicy otrzymują
przedsiębiorstw, które w ostatnich trzech latach naj- imienny certyfikat, który uprawnia do dziesięcioletniej
skuteczniej zwiększyły swoją wartość. Wyniki rankingu gwarancji na ten produkt. Conex Banninger prowadzi
„Diamenty Forbesa 2021” zostały opracowane w redakcji szkolenia stacjonarne oraz e-learningowe. Kontakt
na podstawie szwajcarskiej metody wyceny wartości w sprawie szkoleń: Aleksander Olearski, tel. 601 092 963.
firmy. Wśród kluczowych kryteriów znalazły się m.in. NIBE-BIAWAR zaprasza do zapisów na szkolenia tech-
wyniki finansowe za lata 2015–2019. niczne online z powietrznych oraz gruntowych pomp
ciepła NIBE. Kompleksowe szkolenia przeznaczone są
Zmiany personalne dla instalatorów, monterów, projektantów, serwisantów,
zainteresowanych doborem, montażem i/lub projekto-
INSTYTUT TECHNIKI BUDOWLANEJ informuje, że waniem instalacji z wykorzystaniem pomp ciepła NIBE.
Sebastian Wall, pełnomocnik dyrektora ds. strategii konku- Zakres szkoleń obejmuje m.in.: budowę i zasadę działania
rencyjności został nowym przewodniczącym Europejskiej pomp ciepła, rodzaje dolnych źródeł, zasady i wytycz-
Organizacji ds. Oceny Technicznej (EOTA). Jest to organi- ne ich doboru oraz wymiarowania, system sterowania
zacja europejskich jednostek oceny technicznej wyzna- pompami ciepła NIBE, ofertę i budowę systemowych roz-
czonych przez państwa członkowskie UE do wydawania wiązań komfortu cieplnego NIBE, zasady doboru pomp
Europejskich Ocen Technicznych (ETA). Europejskie Oceny ciepła NIBE za pomocą programu komputerowego NIBE
Techniczne natomiast są narzędziem pozwalającym pro- DIM. Najbliższe szkolenia z pomp ciepła typu powietrze-
ducentom na wprowadzanie do obrotu z oznakowaniem -woda odbędą się 19 lutego, 5 marca, 26 marca, szkolenia
CE m.in. innowacyjnych wyrobów budowlanych. z gruntowych pomp ciepła zaplanowane są 26 lutego
PZITS powołał w grudniu na czteroletnią kadencję nową i 15 marca. Harmonogram i zapisy na stronie firmy.
prezes Annę Bogdan dr hab. inż. prof. Politechniki War- SCHIESSL zaprasza na dwudniowe bezpłatne certy-
szawskiej. Anna Bogdan jest absolwentką Wydziału Inży- fikowane szkolenia online z pomp ciepła Panasonic.
nierii Środowiska PW (2002 r.), stopień naukowy doktora Szkolenia kierowane są do firm zajmujących się dobo-
uzyskała w 2007 r., doktora habilitowanego w 2012 r. rem, instalacją oraz serwisem systemów ogrzewania
Zawodowo przez wiele lat związana z Centralnym In- i chłodzenia pomieszczeń bazujących na urządzeniach
stytutem Ochrony Pracy – Państwowym Instytutem Ba- typu pompa ciepła powietrze-woda. Każdy uczestnik
dawczym, w którym pracowała w Zakładzie Ergonomii na otrzymuje imienny certyfikat ukończenia szkolenia po
stanowisku kierownika Pracowni Obciążeń Termicznych. uzyskaniu pozytywnego wyniku testu końcowego (cer-

12 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


AKTUALNOŚCI

tyfikat generowany systemowo wysyłany elektronicznie). wsparcie dla oprogramowania Autodesk Revit® udostęp-
Proces certyfikacji wymaga założenia konta na stronie niono dla większości wentylatorów chemoodpornych,
producenta www.panasonicproclub.com. Więcej in- a także dla wszystkich komponentów systemu mieszkanio-
formacji na temat dostępnych terminów w zakładce wego SENSOVENT. Każda z oddanych do użytku bibliotek
Aktualności na www.schiessl.pl. została szczegółowo opisana w zakresie najważniejszych
VENTIA z sukcesem rozpoczęła pilotaż nowego projektu parametrów mechanicznych i elektrycznych. Podobnie jak
online. W jego ramach został przeprowadzony szereg we- w przypadku dotychczasowych bibliotek, pakiet mate-
binarów m.in dla klientów, którzy byli zapisani na szkolenia riałów danego typoszeregu zawiera dodatkowo szablon
stacjonarne Ventia i z przyczyn obiektywnych nie mogli projektu z wczytanymi już bibliotekami, oznaczeniami
w nich uczestniczyć. Tematyką była wentylacja mechanicz- i zestawieniami materiałowymi, a także podręcznik użyt-
na w odzyskiem ciepła i centrale wentylacyjne Komfovent kowania w formacie pdf. Materiały udostępniane są przez
Domekt (centrale sterowane online). Webinaria miały luźną, dział techniczny oraz dział projektowy Harmann.
podcastową formułę, opierającą się na aktywnej wymianie SCHIESSL zaprasza na platformę zakupową B2B
myśli i spostrzeżeń między prowadzącymi oraz uczestnika- www.schiessl24.pl. Platforma dostępna jest dla klien-
mi. Bardzo ważnym elementem były pytania uczestników tów Schiessl Polska, którzy znajdują się w firmowej bazie
– na wszystkie prowadzący udzielili odpowiedzi. ERP i dokonają rejestracji na stronie www.schiessl24.pl.
Korzyści z korzystania z platformy to dostawa gratis,
Internet, aplikacje natychmiastowa realizacja zamówienia, dostęp 24/7,
dogodne formy płatności, dostawa kurierem w ciągu
BELIMO zaprasza na swoją nową stronę internetową 48 h, wgląd w zrealizowane zamówienia. Asortyment
www.belimo.pl. Nowa szata graficzna, intuicyjny i bardzo platformy obejmuje: nowość w ofercie – pompy ciepła
przejrzysty układ strony pozwala w prostszy i szybszy LG Therma V, klimatyzatory split – Hisense, Panasonic,
sposób odnaleźć wszystkie informacje o firmie oraz ofe- LG, klimatyzatory LCAC i multi split – HisensePompki
rowanych produktach. Poprzez stronę można zamówić skroplin – Refco i Sauermann, materiały instalacyjne (rury
siłowniki w sklepie, pobrać aktualny katalog, zapoznać miedziane w izolacji Armacell, Isoclima, Cooleo, wsporniki
się z aktualnymi cenami katalogowymi i dokumentacją Castel Engineering).
techniczną czy pobrać aplikację do doboru produktów SMAY przygotował zmiany w programie do doboru
Belimo. Strona ma rozbudowaną zakładkę z kontaktem nawiewników. Zmiana polega na tym, że teraz można
i jest dostępna w języku polskim lub angielskim. zainstalować aplikację na komputerze. Program nadal
D+H POLSKA informuje, że kalkulator doboru napędów w prosty i intuicyjny sposób pomaga użytkownikowi
napedyokienne.pl zyskał nowe funkcjonalności. Zmiany dobrać nawiewniki wirowe NS4, NS5, NS8, NS9 i NWM.
mają na celu ułatwienie samodzielnego montażu si- Program do doboru nawiewników nie wymaga rejestracji
łowników z serii VCD. Użytkownicy mają do dyspozycji ani logowania, jest dostępny w wersji podstawowej oraz
szablon montażowy oraz tutoriale video pokazujące jak zaawansowanej, umożliwia zmianę wersji programu bez
zamontować napęd krok po kroku. ryzyka utraty już wprowadzonych informacji. Program to
GREE ma już dostępną aktualizację aplikacji Gree – Strefa rozwiązanie dla projektantów, instalatorów, architektów
Instalatora, w której można znaleźć nowy program lojal- i dystrybutorów akcesoriów wentylacyjnych. Jest intuicyjny
nościowy „Gree Wspiera Instalatorów”. W programie Gree i umożliwia wybór właściwych nawiewników zarówno na
będą pojawiać się nowe akcje z nagrodami. Pierwszą wstępnym etapie inwestycji, jak i w trakcie projektowania.
z nich jest Montuj Gree, wierć za FREE. Do wygrania są TEMPCOLD zaprasza na nową stronę internetową
m.in. wiertarki, zestawy wierteł, manometry, poziomice www.innova-ac.pl poświęconą produktom szwedzkiej
i narzędzia. Akcja trwa do 31 marca lub do wyczerpania marki Innova. Na stronie znajdują się opisy każdego z pro-
pakietów z nagrodami. By wziąć udział w programie, duktów – klimatyzacji, pomp ciepła, osuszaczy czy klima-
wystarczy zaktualizować aplikację, kliknąć w nowy kafe- tyzacji przenośnej. Inwestorom, architektom, instalatorom
lek Program Gree, zaakceptować regulamin i rozpocząć szukającym rozwiązań do nowo budowanych obiektów
zbieranie punktów, które będą zapisywać się na indy- lub istniejących polecana jest zakładka „Rozwiązania dla
widualnym koncie użytkownika. W programie mogą biznesu”. Tam można znaleźć informacje na temat tego, jak
wziąć udział tylko certyfikowani instalatorzy Gree, czyli utrzymać odpowiednie warunki komfortu w większych
użytkownicy aplikacji z pełnym dostępem do wszystkich budynkach – hotelach, szpitalach, obiektach użyteczności
jej funkcjonalności. publicznej i innych – stosując systemy VRF czy agrega-
HARMANN opublikował kolejną wersję bibliotek BIM ty wody lodowej. Na stronie można też znaleźć adresy
dotyczącą oferowanych urządzeń. W aktualnej odsłonie, wszystkich dystrybutorów współpracujących z firmą.  ❚

www.cyrkulacje.pl 13
MOIM ZDANIEM

fot. pixabay.com
Czy pandemia może mieć plusy?
Trudności paradoksalnie dają siłę do działania. Tak stało się w czasie pandemii. Firmy
musiały zrobić wszystko, by móc obronić się w nagle zmienionej rzeczywistości.
Stąd tak wiele pomysłów i innowacji, które są odpowiedzią na kryzys. Poszukiwanie
nowych możliwości wyzwoliło dużą kreatywność i energię zarówno szefów, jak
i pozostałych pracowników firm branży HVAC.

Ubiegły rok, pewnie jak dla większości firm, był dla znaczących strat, a rynek remontowy wręcz rozkwitał.
nas okresem pełnym wyzwań i trudności. Nie ma chy- Nie zmienia to jednak faktu, że cały rok był trudny.
ba, co ukrywać, każdy z nas jest na swój sposób tym Jeśli doszukiwać się plusów, to na pewno w ramach
wszystkim zmęczony. Dlatego liczmy, że 2021 rok będzie naszej organizacji duży postęp odnotowaliśmy w nauce
spokojniejszy. i wykorzystaniu zdalnych metod pracy i porozumiewa-
Nasza firma odnotowała w tym trudnym czasie bar- nia się. Nakłady zarówno na sprzęt, jak i oprogramo-
dzo dobre wyniki sprzedażowe, najlepsze w swojej hi- wanie typu workflow to jedno, ale sama umiejętność
storii. To nieco zaskoczyło nas samych, gdyż na początku dogadywania się na odległość i wypracowane proce-
pandemii byliśmy dość septyczni. Co prawda branża dury na pewno przydadzą się w „normalnych czasach”.
budowlana, na tle innych sektorów, nie odnotowała Drugi element, który pandemia znacząco przy-
spieszyła, to wdrażanie zdalnych kanałów sprzedaży.
Sklep internetowy dla klientów detalicznych szybko
Wdrażanie zdalnych kanałów sprzedaży uzyskał docelową jakość i systematycznie generuje
satysfakcjonującą sprzedaż. Podobnie udało się do-
szlifować ważny dla nas – jako dostawcy akcesoriów
instalacyjnych – kanał B2B. Nowoczesna, szybka i intu-
icyjna platforma to elektroniczne biuro obsługi klienta.
Mocno przyspieszyło realizację zleceń, odciążyło dział
handlowy i ułatwiło pracę odbiorców, którzy otrzymują
spory zestaw informacji bez konieczności bezpośrednie-
go kontaktu. Śmiem twierdzić, że to był właśnie jeden
Łuksz Darłak z bardziej istotnych czynników, które przyczyniły się do
Prezes Zarządu DARCO Sp. z o.o. wzrostów w 2020 roku.

14 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


MOIM ZDANIEM

Powołanie działu contact center w Iglotech było Platforma do szybkiej wymiany informacji
odpowiedzią na szczególne potrzeby rynku, które za- – contact center
istniały w 2020 r. Na skutek obostrzeń związanych z epi-
demią koronawirusa w znaczącym stopniu ograniczono
możliwość spotkań biznesowych, personalnie, twarzą
w twarz. Musieliśmy w krótkim czasie dostosować się
do nowych warunków i stworzyć naszym partnerom
najdogodniejszą platformę do wymiany informacji.
Priorytetowym celem contact center jest sprawna
i szybka obsługa klienta. Wykwalifikowana kadra pra- Marcin Jasiński
cowników z doświadczeniem w branży HVAC&R za- Kierownik Działu Contact Center
pewnia profesjonalne podejście do klienta – wszystkie Iglotech Sp. z o.o.
informacje dostępne są w jednym miejscu. Prócz treści
produktowych nasi pracownicy udzielają odpowiedzi
na najczęściej zadawane pytania z zakresu możliwości
pozyskania dofinansowania z rządowego programu
Czyste Powietrze, czy też o obowiązujących od stycz- Nasza obecność na rynku od 1993 r., wypracowa-
nia 2021 r. standardach energetyczności budynków, ne przez te lata standardy współpracy oraz wnikliwa
określanych jako WT2021. Dostarczamy rzetelnych znajomość branży HVAC&R pozwoliły nam na szybką
informacji, doradzamy, a także polecamy sprawdzo- adaptację do nowych warunków. Powołanie do życia
nych instalatorów i dystrybutorów z branży wentylacji działu contact center jest tego najlepszym przykładem.
i klimatyzacji. To kolejny krok w tworzeniu nowoczesnej firmy.

Pandemia Covid-19 przyczyniła się do wzrostu świa- Opracowywanie nowych technologii


domości, jak istotne są systemy wentylacji i klimatyzacji. oczyszczania powietrza
W zmienionej rzeczywistości zaczął się liczyć nie tylko
komfort użytkowników budynków, lecz przede wszyst-
kim ich zdrowie. Instytucje takie jak REHVA czy Narodowy
Instytut Zdrowia Publicznego na bieżąco opracowują
wytyczne i zalecenia, w jaki sposób należy użytkować
instalacje wentylacji i klimatyzacji, aby zminimalizować
ryzyko rozprzestrzeniania się wirusa.
Nowa sytuacja wpłynęła również na pracę inżynie- Andrzej Cebula
rów odpowiedzialnych m.in. za projektowanie urządzeń Z-ca Kierownika Działu Badań
służących do oczyszczania powietrza. Rozwój pande- i Rozwoju ds. Central
Wentylacyjnych
mii sprawił, że projekty badawczo-rozwojowe związane FRAPOL Sp. z o.o.
z opracowaniem nowych technologii oczyszczania po-
wietrza stały się priorytetowe. Pozytywnym skutkiem jest
znaczne poszerzenie oferty rynkowej tego typu urządzeń.
Z naszych doświadczeń wynika, że u klientów nastąpił cą światła UV. W najprostszym rozwiązaniu emitowane
również wzrost zainteresowania parametrami oferowa- promieniowanie pozwala oczyścić powietrze z zawartych
nych filtrów powietrza oraz dostępnymi technologiami w nim bakterii, wirusów i grzybów. W urządzeniach korzy-
alternatywnymi. Wśród produktów, które są obecnie stających z procesu fotokatalizy dodatkowo rozkładane
w centrum zainteresowania można wymienić filtry elek- są lotne związki organiczne oraz nieprzyjemne zapachy.
trostatyczne umożliwiające uzyskanie klasy filtracji powie- Podsumowując – pandemia Covid-19 wyrządzi-
trza na poziomie filtrów absolutnych E10. Ze względu na ła niezaprzeczalne szkody na całym świecie, wzmogła
ich znacznie niższe opory przepływu powietrza, w porów- jednak świadomość dodatkowych potrzeb związanych
naniu do klasycznych filtrów tkaninowych, obniżają się z udoskonaleniem systemów klimatyzacji i wentylacji
koszty użytkowania instalacji. W przypadku stosowania i niejako wymusiła wprowadzenie zmian, które pozy-
filtrów tkaninowych częściej niż do tej pory projektanci tywnie wpłyną na zdrowie użytkowników systemów nie
rozważają zastosowanie sterylizacji powietrza za pomo- tylko podczas pandemii, ale również po jej zakończeniu.

www.cyrkulacje.pl 15
MOIM ZDANIEM

Głównymi klientami firmy VENTIA, generalnego dys- klientami-wykonawcami potwierdziły, że coraz częściej
trybutora central wentylacyjnych Komfovent w Polsce, ich opinia i rekomendacja, jako ekspertów, indywidu-
są wykonawcy oraz projektanci z branży HVAC. Nasza alnym inwestorom nie wystarcza, dlatego na własną
komunikacja i działania marketingowo-sprzedażowe do rękę szukają informacji na temat polecanych urządzeń
momentu wybuchu pandemii były w zdecydowanej i dostępnych rozwiązań (np. rodzajów wymiennika ciepła
większości skierowane do nich. W 2020 roku zwróciliśmy czy możliwości automatyki sterowania). Chcą dokonać
uwagę, że – głównie na forach internetowych – tematy- jak najbardziej świadomego wyboru. Niestety, na forach
ka wentylacji i rekuperacji wzbudza coraz większe zain- internetowych i w social mediach powielanych jest mnó-
teresowanie wśród indywidualnych inwestorów budu- stwo półprawd i nie do końca merytorycznie zweryfiko-
jących swoje domy jednorodzinne. Rozmowy z naszymi wanych informacji. Dlatego, jako jeden z liderów rynku,
postanowiliśmy zaangażować się w proces poszerzania
wiedzy na temat rekuperacji i wentylacji wśród tej gru-
py. Opracowaliśmy „Krótki przewodnik po rekuperacji
Edukacja użytkowników końcowych dla domów jednorodzinnych”, w którym przystępnym
i inwestorów językiem opisujemy, czym jest rekuperacja, jakie są zalety
jej stosowania i jakie są dostępne na rynku rozwiązania.
Dodatkowo ważnym elementem poradnika jest obala-
nie najczęściej pojawiających się w Internecie mitów
na temat rekuperacji. Materiał jest dostępny na stronie
internetowej ventia.pl w specjalnej nowej zakładce „Dla
inwestora”. Dodatkowo coraz mocniej angażujemy się
w dyskusje na forach tematycznych w sieci, doradzając
Tomasz Osuchowski inwestorom i przekazując im naszą wiedzę. W dobie
Kierownik Marketingu koronawirusa to właśnie social media stały się jednym
VENTIA Sp. z o.o. z głównych kanałów wymiany doświadczeń i i opinii.

Rok 2020 niemal od początku stał pod znakiem per- Pandemia – choć zupełnie inna w skutkach niż kla-
turbacji związanych z epidemią koronawirusa. Pande- syczny kryzys gospodarczy – pozwoliła zweryfikować
mia i związany z nią lockdown przyniosły naszej branży strategie sprzedażowe i marketingowe. Dzięki temu firmy
przede wszystkim negatywne skutki – wstrzymano in- bardziej elastyczne, lepiej zarządzane, gotowe na zmiany,
westycje szczególnie odczuwalne w sektorze komercyj- zdrowe finansowo mają większe szanse jeszcze bardziej
nym. Ograniczono możliwości związane z komunikacją umocnić się na rynku, eliminując z niego podmioty wy-
bezpośrednią, czy też spotkania biznesowe, targi i inne korzystujace strategię niskiej ceny, bez wystarczającego
tego typu aktywności. Wpływa to negatywnie na relacje, zaangażowania w kosztochłonne wsparcie sprzedażowe
a także możliwość pozyskiwania nowych klientów. i posprzedażowe lub pozbawione zdrowych struktur
finansowych.
W odpowiedzi na trudny rok 2020, i idące za tym
nowe wymagania klientów docelowych, wdrażamy bar-
Szkolenia zawodowe online dziej efektywne funkcje i technologie w naszych klima-
tyzatorach – są to oczyszczanie, dezynfekcja, sterylizacja,
wysokiej klasy filtry i technologie prozdrowotne.
Wprowadziliśmy również nowe kanały komunikacji
z klientami, m.in. wykorzystujemy formułę szkoleń online
– webinariów. Webinaria to dostęp do platformy szko-
leniowej z dowolnego miejsca, możliwość zadawania
pytań, profesjonalna kadra specjalistów, możliwość póź-
niejszego powrotu do prezentowanych treści. Adaptując
Maciej Mach się do stale wprowadzanych lub zmienianych ograniczeń,
Dyrektor ds. Rozwoju staramy się być przygotowani na każdy scenariusz i opty-
Refsystem Sp. z o.o.
mistycznie patrzymy w przyszłość.

16 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


MOIM ZDANIEM

CALDO-Wentylacja
laureatem nagrody
biznesowej DELTA
W 2020 roku już po raz szósty zostały Stowarzyszenie Polska Wentylacja po raz szósty
uhonorowało nagrodami DELTA najbardziej
przyznane nagrody DELTA, które dynamiczne firmy. Do nagród DELTA były
nominowane 43 firmy. Oceny dokonano
wręczono najbardziej dynamicznym w czterech kategoriach wiekowych, przyznając
po trzy nagrody w każdej z nich.
i skutecznym biznesowo firmom.
W kategorii firm działających do 10 lat
laureatem została CALDO-Wentylacja.
Rozmawiamy z wiceprezesem zarządu
Mariuszem Biaduniem.

Przyznanie nagrody DELTA zbiegło się z piątą rocz-


nicą działalności CALDO-Wentylacja – najmłodszej
ze spółek w Grupie CALDO. Z czego wynika tak duża
dynamika tak młodej firmy?
Mariusz Biaduń: Decydujący wpływ na wzrost dy-
namiki spółki CALDO-Wentylacja miało wypracowanie
mechanizmów pozwalających na połączenie ogromnej
wiedzy o rynku inwestycji powstających w kraju z wiedzą
techniczną naszych pracowników i umiejętne dostosowy-
wanie się do potrzeb oraz oczekiwań naszych klientów.
Czym jednak byłby dział handlowy bez wsparcia po-
zostałych osób biorących bezpośredni i pośredni udział
w procesie sprzedaży? Mam tu na myśli m.in. osoby przy-
gotowujące oferty, pracujące w dziale realizacji zamówień,
sprzedaży bezpośredniej czy wreszcie pracowników maga-
zynów oraz tych, którzy zajmują się obsługą posprzedażową.
Kolejnym etapem, który miał istotny wpływ na wzrost
sprzedaży, było zwiększenie liczby oddziałów naszej firmy.
W roku 2020 powstały dwa nowe – w Poznaniu oraz Szcze-
cinie. Obecnie wszystkich oddziałów mamy piętnaście, co
jest ważne w przypadku spółki zajmującej się dystrybucją
materiałów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. Wszystkie
oddziały mają duże zapasy magazynowe, co pozwala na
zaopatrzenie większości klientów, nawet tych trafiających
do nas po raz pierwszy, od ręki, czyli bez konieczności
oczekiwania na realizację zamówienia. Na koniec dodam,

18 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


MOIM ZDANIEM

że stale pracujemy nad poszerzaniem portfela produktów, wadzonych z sukcesem, co daje inicjatorom tych zmian
co nie pozostaje bez znaczenia. poczucie czynnego udziału w życiu całej firmy.

Jaka jest struktura całej Grupy CALDO? Jak zdobywa się zaufanie dostawców?
MB: Struktura Grupy CALDO to obecnie sześć spółek powią- MB: Zdobywanie zaufania dostawców produktów wen-
zanych kapitałowo, które, jak już wspomniałem, mają łącznie tylacyjnych to proces długi oraz wymagający wiele de-
piętnaście oddziałów w całej Polsce. Na uwagę zasługuje terminacji i systematyczności. Robimy wszystko, by do-
to, że proces tworzenia Grupy CALDO jeszcze się nie za- stawcy zauważali szereg korzyści z wypracowanej formy
kończył. Został zainicjowany i był do niedawna realizowany współpracy. Staramy się, by postrzegali nas jako dobrych
przez właściciela Leopolda Szczyrka. Polegał na budowa- partnerów biznesowych.
niu struktur poszczególnych spółek firmy CALDO-Izolacja Rynek produktów wentylacyjnych wyraźnie różni się
i tworzenia z nich sieci mniejszych oddziałów. Obecnie od rynku izolacji technicznych, z którego się wywodzimy.
te działania są kontynuowane przez członków zarządów Mam na myśli drogę, którą pokonują towary, aby dotrzeć
spółek w Krakowie, Sosnowcu, Lublinie i we Wrocławiu. do klientów. Pomimo że są to branże bardzo silnie ze sobą
CALDO-Wentylacja natomiast jest spółką, która poja- powiązane, charakteryzują się jednak różnymi sposobami
wiła się we wszystkich istniejących oddziałach, które już wprowadzania towarów na rynek. Uważam, że rolą dystrybu-
wcześniej wchodziły w skład Grupy. tora jest dystrybuować towary, a rolą producenta – produko-
wać. Wyniki, które osiągamy oraz to, że produkty kolejnych
Jakie były początki firmy CALDO-Wentylacja? producentów pojawiają się w naszej ofercie przemawiają za
MB: Początki CALDO-Wentylacja to było ogromne wy- tym, że jesteśmy partnerem, któremu warto powierzyć rolę
zwanie dla wielu osób z naszej Grupy i to na wielu płasz- łącznika pomiędzy klientem ostatecznym a producentem.
czyznach. Determinacja i wzajemna motywacja zarządów
wszystkich spółek CALDO, także dyrektorów handlowych W czym upatruje Pan możliwości dalszego rozwoju
oraz pracowników niższego szczebla, pozwoliły na zbudo- firmy?
wanie w poszczególnych oddziałach zespołów mogących MB: Istotnym elementem rozwoju zarówno firmy CALDO-
podjąć zadania polegające na wprowadzaniu na rynek -Wentylacja, jak i całej Grupy CALDO jest ciągłe poszerzanie
nowych grup produktów. palety oferowanych towarów. Dodatkowo dzięki sieci oddzia-
W krótkim czasie przeprowadziliśmy, we współpracy łów w całym kraju jesteśmy w stanie w bardzo krótkim czasie
z licznymi producentami, wiele szkoleń zarówno teore- własnym transportem zrealizować każde zamówienie i dotrzeć
tycznych, jak i praktycznych poszczególnych zespołów w każde miejsce, w którym prowadzone są prace. Wystarczy,
Grupy CALDO. Należało również dostosować magazyny że klient wykona jeden telefon do swojego opiekuna.
tak, by była możliwość obsługi nowego asortymentu. Był
to bardzo intensywny okres w życiu pracowników firmy. Jak Pan ocenia obecną koniunkturę w branży i jaką
Dziś z perspektywy kilku lat i odniesionego sukcesu bardzo prognozuje na najbliższy rok?
miło wspominam tamten czas. MB: Nie jest niczym zaskakującym, jeśli powiem, że branżę
budowlaną, podobnie jak wiele innych, dotknęła pandemia.
Jakie punkty strategii rozwoju firmy CALDO-Wentyla- W związku z tym należy liczyć się ze zmniejszoną liczbą
cja Pana zdaniem mają największy wpływ na coroczny nowych inwestycji czy planowanych remontów. Z tego
dodatni wynik dynamiki sprzedaży? powodu uważam, że ten rok będzie bardzo trudny. Mam
MB: Jako przedstawiciel spółki handlowej, która nie pro- jednak nadzieję, że wszyscy będziemy w stanie przejść ten
wadzi działalności produkcyjnej, nie ma parku maszyn ani okres bez większych turbulencji.
nie zajmuje się procesami technologicznymi, uważam, że
naszym najcenniejszym aktywem są pracownicy. Dlatego Proszę dokończyć zdanie – Za 10 lat nasza firma…
nie ma możliwości dalszego rozwoju firmy bez ciągłego MB: Nie będę oryginalny, jeśli powiem, że chciałbym, aby
inwestowania w rozwój zawodowy pracowników. Oni chcą zostało utrzymane tempo rozwoju przedsiębiorstwa i to nie
i czują potrzebę podnoszenia poziomu swojej wiedzy, a co tylko w wymiarze ekonomicznym. Mam też na myśli zdol-
się z tym wiąże kompetencji zawodowych. W połączeniu ność dostosowywania naszych działań do zmieniających
z wiedzą i doświadczeniem zawodowym osób koordynu- się potrzeb klientów, przy współpracy zarówno z naszymi
jących pracę w poszczególnych oddziałach daje to świetne obecnymi, jak i mam nadzieję nowymi dostawcami.
wyniki i jest kluczowe w realizacji założonych celów. Jed-
nocześnie jesteśmy otwarci na wewnętrzne inicjatywy Dziękuję za rozmowę.
naszych pracowników. Wiele ich pomysłów zostało wpro- Elżbieta Socha

www.cyrkulacje.pl 19
MOIM ZDANIEM

W stowarzyszeniu Eurovent
powstała nowa Grupa Produktowa
– urządzenia Rooftop
Rozmowa z przewodniczącym Grupy Filipem Koniecznym z polskiej firmy FLOWAIR

Eurovent powołał Grupę produktów „Rooftop


Units”. Kto był inicjatorem jej powstania?

Filip Konieczny: Urządzenia typu rooftop w Europie


stanowią bardzo istotną część szeroko pojętej branży
HVAC. Komisja UE w rozporządzeniach określa wymo-
gi dotyczące parametrów technicznych i obowiązków
informacyjnych dotyczących różnych grup urządzeń.
Jednym z takich aktów jest rozporządzenie Komisji (UE)
2016/2281 w sprawie ekoprojektu produktów chłodzą-
cych, które swoim zakresem obejmuje urządzenia typu
rooftop. W związku z planowaną rewizją tego rozpo-
rządzenia przedstawiciele firm zajmujących się produk-
cją  rooftopów wystosowali prośbę do stowarzyszenia
Eurovent o utworzenie nowej grupy, która będzie po-
święcona tego typu produktom. To właśnie dzięki ich
inicjatywie powstała Grupa produktów „Rooftop Units”.

Jakie cele stawia sobie Grupa? W jaki sposób


będzie pracowała?

FK: Celem nadrzędnym jest popularyzacja urzą-


dzeń rooftop wśród europejskich klientów. Jesteśmy
przekonani, że pomimo dużej popularności tego typu
urządzeń w krajach Europy Południowej, jest jeszcze
olbrzymie pole do zagospodarowania. Zakres tematycz-
ny, którym zajmie się Grupa, jest szeroki – począwszy
od konsultacji w sprawie legislacji europejskiej, przez
rekomendacje, które pomogą w standaryzacji, aż do
wydawania poradników poszerzających wiedzę na temat
rooftopów. W czasach przed pandemią spotkania Grup
produktowych odbywały się cyklicznie w różnych miej-
scach Europy. W obecnej sytuacji wszystkie zebrania są
prowadzone zdalnie. Ze względu na przebieg pandemii
wciąż trudno przewiedzieć, kiedy będziemy mogli wrócić
do tradycyjnej formy kontaktów.

20 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


MOIM ZDANIEM

Spodziewana jest rewizja rozporządzenia Komisji


UE. Gdy to nastąpi, zostaną  określone ogólne
Eurovent
zasady ustalania wymogów dotyczących eko- To europejskie stowarzyszenie przemysłowe
projektu dla określonych grup produktów, w tym producentów branży wentylacyjno-
urządzeń dachowych. Jakie najważniejsze zagad- -klimatyzacyjnej oraz chłodnictwa
nienia techniczne dotyczące urządzeń rooftop przemysłowego i spożywczego,
znajdą się w rozporządzeniu? zrzeszające ponad tysiąc firm z Europy,
Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej.

FK: Dokładny termin opublikowania planowanych


zmian nie jest jeszcze znany. Rewizja będzie rozwinię-
ciem obecnego rozporządzenia Komisji (UE) 2016/2281,
które określa wymogi ekoprojektu dotyczące produktów W jaki sposób ustalenia Unii Europejskiej mogą
do ogrzewania powietrznego, produktów chłodzących, wpłynąć na rynek europejski, w tym polski, doty-
wysokotemperaturowych agregatów chłodniczych i kli- czący rooftopów?
makonwektorów wentylatorowych. Do tych grup zalicza
się również urządzenia rooftop, w odniesieniu do których FK: Większość założeń dyrektywy 2009/125/WE i odno-
w rozporządzeniu narzucono konieczność zapewniania szących się do niej rozporządzeń ma za zadanie ogra-
minimalnej efektywności energetycznej ogrzewania niczyć wykorzystanie zasobów naturalnych w Unii
i chłodzenia pomieszczeń. Podejrzewamy, że Komi- Europejskiej. Wymogi nakładane na producentów
sja Europejska będzie dążyła do dalszego zaostrzania z pewnością się do tego przyczyniają. Restrykcje wpły-
wskaźników dotyczących efektywności energetycznej wają korzystnie na zużycie energii, co dla inwestorów
urządzeń, co przełoży się na zmniejszanie zużycia energii oznacza niższe koszty eksploatacyjne funkcjonowania
pierwotnej. Jednak, żeby się o tym przekonać, musimy urządzeń. Beneficjentem stanie się również środowisko,
jeszcze trochę poczekać.   gdyż dążymy do zmniejszania zużycia energii pierwotnej,
co jest szczególnie istotne w przypadku rynku polskiego
cechującego się wysokim wskaźnikiem udziału paliw
Co Pana zdaniem powinno się znaleźć w doku- kopalnych w całkowitej produkcji energii. 
mentach końcowych Komisji UE? Jakiego rodzaju
ustaleń  Pan oczekuje? 
W polskiej firmie FLOWAIR zajmuje się Pan właśnie
FK: Z pewnością dalsze zaostrzanie wymogów doty- urządzeniami typu rooftop. Jak ocenia Pan zainte-
czących efektywności urządzeń będzie dla producen- resowanie tymi produktami na naszym rynku?
tów dużym wyzwaniem.  Możliwe, że dla wielu z nich
spełnienie bardziej restrykcyjnych przepisów będzie FK: W firmie FLOWAIR jako produkt manager urządzeń
oznaczało konieczność wprowadzenia zmian konstruk- rooftop pracuję od prawie 5 lat. Obserwuję wyraźnie
cyjnych. W konsekwencji urządzenia będą musiały być rosnące z roku na rok zainteresowanie urządzeniami typu
bardziej skomplikowane. Na szczęście nowe rozporzą- rooftop z odzyskiem ciepła. Nie zmienia się to nawet
dzenia Komisji Europejskiej zawsze są publikowane z od- w czasie kryzysu wywołanego pandemią. Zwiększa się
powiednim wyprzedzeniem, dlatego producenci mają również wielkość polskiego rynku tych urządzeń na sku-
czas na przygotowanie się do zmian. Uważam, że jest tek zmian klimatycznych, a także rosnącej świadomości
to dobry kierunek. Koniecznie trzeba jednak dążyć do polskich przedsiębiorców. Kiedyś systemy klimatyzacji
osiągnięcia równowagi pomiędzy poprawą efektywności były w Polsce uznawane za produkt luksusowy, rzad-
a możliwościami technologicznymi i produkcyjnymi. ko spotykany w miejscu pracy. Obecnie pracodawcy
Zbyt daleko idące restrykcje mogłyby doprowadzić do przywiązują wagę do zapewnienia optymalnych wa-
sytuacji, w której utrudnienia produkcyjne wydłużały- runków pracy i to nie tylko w przestrzeni biurowej, ale
by okres zwrotu inwestycji, zarówno pod względem też w zakładach produkcyjnych i halach magazynowych.
finansowym, jak i środowiskowym. Uważam również, że Jestem przekonany, że ten pozytywny trend utrzyma się
warto poruszyć temat dotyczący systemów sterowania, w kolejnych latach.   
które odpowiednio konfigurowane mogą ograniczać
zużycie energii. 
Dziękuję za rozmowę.
Elżbieta Socha

www.cyrkulacje.pl 21
PASCAL
2021
VII EDYCJA

NAGRODA
BRANŻOWA
Stowarzyszenia
Polska Wentylacja

› NAGRODA
dla projektantów za niestandardowe
i wyróżniające się projekty instalacji
wentylacji, klimatyzacji i chłodzenia

www.nagrodapascal.pl
DZIĘKUJEMY
ZA ZGŁOSZENIA
PRZESŁANE DO VII EDYCJI
NAGRODY PASCAL
STOWARZYSZENIE POLSKA WENTYLACJA

› Rzetelność nagrody › Organizator


Zgłoszenia zostaną ocenione przez Kapitułę, w skład której wchodzą Stowarzyszenie Polska Wentylacja jest zrzeszeniem osób zawodowo
doświadczeni i szanowani specjaliści branżowi z wieloletnim związanych z branżą wentylacyjną. Działa od 2001 roku, a od 2013 jest
doświadczeniem zawodowym. Werdykt zapada po obiektywnej i także członkiem Stowarzyszenia Europejskiego Przemysłu Wentylacyjnego
merytorycznej ocenie informacji zawartych w Kwestionariuszu zawodowym. EVIA z siedzibą w Brukseli.

› Kryterium
Ocenie podlegają walory koncepcji projektowych instalacji, w tym Lista nominowanych zostanie opublikowana
rozwiązania wpływające na racjonalne użytkowanie energii i na komfort
użytkowania obiektu. Werdykt zapada po wnikliwym i bardzo skrupulatnym na stronie internetowej www.nagrodapascal.pl
zapoznaniu się z informacjami zawartymi w Kwestionariuszach
zgłoszeniowych.
MOIM ZDANIEM

Prawdziwe
wyzwania
i krytyczne spojrzenie
Rozmowa z Arturem Górnym
laureatem nagrody PASCAL 2020
za projekt instalacji w biurowcu Stowarzyszenie Polska Wentylacja już po raz

GPP4 im. Konrada Blocha w Katowicach szósty uhonorowało nagrodami PASCAL auto-
rów instalacji wentylacyjnych klimatyzacyjnych
i chłodzenia za wyróżniające się koncepcje inży-
nierskie i rzetelność zawodową.

Co zadecydowało o tym, że wybrał Pan zawód pro- Co Pan najbardziej lubi w tym zawodzie, a może jest
jektanta? coś co Pana w nim drażni?
Artur Górny: Nie mogę powiedzieć, że od dzieciństwa AG: Nie będę ukrywał, że najbardziej lubię etap koncep-
o tym marzyłem. W zasadzie dopiero na etapie pracy, po cji – czyli „na początku był chaos”. Poskramianie chaosu,
ukończeniu studiów, coś wciągnęło mnie w ten zawód. to najbardziej zajmujące zajecie projektowe. Łapanie
Zawsze chętnie krytykowałem i dawałem do zrozumienia zbitek myśli i wcześniejszych doświadczeń, próby nakła-
innym, że wszystko można zrobić lepiej – ale trzeba po- dania na nie zdobytej najświeższej wiedzy technicznej
dejmować właściwe działania od samego początku. I tak lub konieczność jej zdobycia, a następnie weryfikacja
w dążeniu do doskonałości doszedłem do etapu projek- wyobrażeń z możliwościami, czyli sucha i racjonalna
towego, uznając, że wcześniejszego po prostu już nie ma. analiza. Po etapie euforii przychodzi etap cięcia kosztów,
W ten sposób – jak większość projektantów – stałem się czyli powrót do rzeczywistości. Kiedyś mnie to irytowało,
nagle obiektem krytyki. Mówiąc pół żartem pół serio – teraz jeżeli uda mi się na etapie projektowym przekonać
takie emocje trzeba przeżyć samemu, żeby zrozumieć, inwestora, że warto nawet małą rzecz zrobić inaczej –
co człowieka trzyma w tym zawodzie. Na każdym etapie czyli według mnie lepiej – uznaję to za wielki sukces,
pracy jest się zmuszanym z jednej strony do rozmów zwłaszcza na polu zmniejszania emisji CO2.
w systemie zero-jedynkowym z komputerem, a z drugiej
do rozmów o dość skomplikowanych zagadnieniach W rozwój jakich umiejętności, Pana zdaniem, po-
technicznych z ludźmi, do których trafić można jedynie winien zainwestować początkujący inżynier HVAC,
poprzez analogie lub metafory, ponieważ niektórym który dopiero planuje swoją karierę zawodową?
brakuje podstawowych kompetencji w zakresie branży AG: Zakładam, że każdy młody człowiek po studiach po-
HVAC. Ze względu na długi trening w naukach ścisłych, siadł podstawową wiedzę inżynierską. Jednak na pewno
ten drugi rodzaj rozmów daleki jest od doskonałości. musi ją na początku doszlifować – czyli uczynić z teorii
Po okresie pewnego rodzaju frustracji i uświadomieniu wiedzę praktyczną. To etap trwający z reguły kilka lat,
sobie braków w zakresie tzw. kompetencji miękkich, i po trzeba go przejść, żeby poczuć się pewnie w zawodzie.
swego rodzaju próbie ich ćwiczenia, rozmowy zaczynają Nie można tego ominąć, udając, że niektóre zagadnie-
przybierać inny wymiar. Myślę jednak, że tak jest w każdej nia nas nie dotyczą lub nie interesują. Pierwsze kilka lat
dziedzinie, gdy próbuje się przełożyć wiedzę ekspercką to ciężka harówka, bo nawet pracując osiem godzin
na język ogółu i informacje powszechnie zrozumiałe – to dziennie, pięć dni w tygodniu, tak dużej wiedzy nie da
jest moim zdaniem prawdziwe wyzwanie. się usystematyzować w krótkim czasie. Wytrwałość to

24 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


MOIM ZDANIEM

właśnie umiejętność, którą musi posiąść projektant.


No i jeszcze jedno – krytyczne spojrzenie, skierowane
głównie na siebie samego, ale tu trzeba wystrzegać się
przekroczenia cienkiej granicy pomiędzy krytyką, a przy-
pisywaniem winy – zarówno sobie, jak i innym.

Porozmawiajmy o Pana projekcie, który zdobył


Nagrodę PASCAL 2020, czyli o wentylacji w biurowcu
GPP4 im. Konrada Blocha w Katowicach, który jest
budynkiem niemal zero energetycznym. Czym różni
się projektowanie systemów HVAC w takim obiekcie
od projektów standardowych?
AG: Pewnie większość osób spodziewa się, że wymienię
teraz konkretne rozwiązania techniczne lub organizacyj-
ne, a przecież one to tylko efekt końcowy całego procesu.
Wszystko zaczęło się w 2008 roku od projektu biurowego
GPP1 im. Goeppert-Mayer. Inwestor z wizją, wiedzący,
jaki ma być efekt końcowy, mozolnie zbudował zespół
odpowiedzialny za realizację… Byłem jednym z jego
elementów. Zaprojektowaliśmy, a następnie zrealizo-
waliśmy inwestycję. Przeanalizowaliśmy, co można było
zrobić lepiej i taniej i zrealizowaliśmy GPP2. Po kolejnych
poprawkach i optymalizacjach – GPP3. W ten sposób
doszliśmy do nagrodzonego obiektu GPP4.
Gromadzenie wiedzy z wcześniejszych realizacji,
w tym doświadczeń pozytywnych i negatywnych, in- „ulepszony” system VAV. Ten system, w porównaniu do
formacji zwrotnych z blisko dziesięciu lat eksploatacji dostępnych na rynku tradycyjnych systemów VAV, ma
budynku, monitorowanie „zachowania” obiektów za wiele ulepszeń. Jego podstawową zaletą jest regulacja
pomocą instalacji BMS – wszystko to było nowe i eks- każdego odbiornika (czyli regulacja w każdym pomiesz-
cytujące. Postanowiliśmy naszą ciężką pracę, godziny czeniu z możliwością zmiany aranżacji pomieszczeń).
analiz danych i czas poświęcony na nową koncepcję jak W stosunku do tak rozbudowanej struktury opracowa-
najlepiej wykorzystać. Główna różnica w projektowaniu ne przez nas rozwiązanie jest jednym z najtańszych na
takiego obiektu w porównaniu do standardowego pro- rynku. Dodatkowo efektywność energetyczną podnosi
jektowania to dojrzałe podejście inwestora – świadoma utrzymywanie zmiennego, a nie stałego (jak w trady-
polityka dotycząca zespołu realizującego inwestycję cyjnych systemach VAV), ciśnienia dyspozycyjnego,
i wykorzystywanie zdobytej rzeczywistej wiedzy z eksplo- zależnego od faktycznego zapotrzebowania, które jest
atacji budynku. Oczywiście trzeba to przerobić na kon- na bieżąco monitorowane. Oczywiście, koniecznym
kretne procedury i szczegółowe rozwiązania techniczne, warunkiem jest także wyposażenie w wysoko sprawne
ale tej kolejności nie można odwrócić ani skrócić całego renomowane urządzenia, tj. centrale wentylacyjne czy
procesu. Podstawą sukcesu jest trzon zespołu, który brał nawilżacz wodny.
udział w pracach przy GPP1 i sposób przekazywania
wiedzy młodszym pracownikom. Przy wyborze rozwiązań instalacyjnych zakładał Pan
krótki czas zwrotu kosztów. Jak to wygląda w prak-
W nagrodzonym PASCALEM projekcie efektywność tyce? Jak kształtują się koszty eksploatacji?
energetyczna była priorytetem. Które z zastosowa- AG: Koszty eksploatacji mamy dobrze udokumentowane
nych rozwiązań energooszczędnych, Pana zdaniem, w poprzednich obiektach. Historycznie rzecz biorąc,
są w tym budynku najważniejsze? koszty eksploatacji maleją o około 30% po pierwszych
AG: Muszę doprecyzować – efektywność energetycz- dwóch latach eksploatacji, czyli po okresie „doregu-
na była priorytetem, ale nie mogła obniżać komfortu lowania” obiektu do rzeczywistego funkcjonowania.
użytkowania najemców. Patrząc na cały projekt, to na W przypadku GPP4 mamy dwie poważne przeszkody,
pewno zastosowanie zespołu urządzeń zwany trige- niepozwalające teraz odpowiedzieć na to pytanie. Po
neracją. A zawężając pytanie do branży wentylacji to pierwsze nie upłynął jeszcze okres dostosowania obiektu

www.cyrkulacje.pl 25
MOIM ZDANIEM

do faktycznego funkcjonowania, a po drugie od marca Co poradziłby Pan młodym początkującym projek-


2020 r. praktycznie obiekt nie funkcjonuje w związku tantom, którzy chcą wdrażać nowatorskie rozwiąza-
z pandemią. nia techniczne? Jest coś, o czym powinni wiedzieć?
Jednak na przykładzie GPP1 mogę podać dane AG: Początkujący projektanci powinni zwracać szcze-
sprzed kilku lat, gdzie koszty eksploatacyjne (ogrzewa- gólną uwagę na to, czy stosowane nowatorskie roz-
nie, klimatyzacja, wentylacje, ciepła woda, zużycie wody, wiązania techniczne są rzeczywiście efektywne. Często
energia elektryczna, koszty serwisów) były na poziomie efektywność można pogrzebać, stosując dobre rozwią-
~35% kosztów w porównywalnych obiektach. zania w nieadekwatnych sytuacjach. Przedstawicieli firm
GPP4 jest budynkiem, w którym zostały wdrożo- oferujących tego typu technologie należy przepytywać
ne kolejne innowacje, ale z drugiej strony konkurencja w nieskończoność na każdym etapie inwestycji, czy dane
też nie śpi, więc myślę, że proporcje będą zachowane. rozwiązanie się sprawdzi. Dla nowych technologii trzeba
Następnym celem jest zbudowanie obiektu plusener- wytworzyć nowe nawyki pracy. Pułapek, w które można
getycznego, który powinien być zrealizowany w naj- wpaść, jest całe mnóstwo i efekt końcowy może okazać
bliższym czasie. się mizerny. Sukces ze względów prestiżowych zostanie
odtrąbiony, ale uczestnicy procesu będą wiedzieć swoje,
Czy obsługa instalacji tego typu wymaga od służb a nie o to chodzi. Kolejne zadanie dla projektantów to
FM specjalnych umiejętności lub dodatkowego szko- uzyskanie rzetelnych informacji zwrotnych dotyczących
lenia? zaprojektowanych przez siebie instalacji i rozwiązań oraz
AG: Trudno na to pytanie jednoznacznie odpowiedzieć. ich krytyczna analiza.
Wydaje mi się, że w biurowcach klasy GPP4 służby FM
powinny posiadać odpowiednie kompetencje. Obiekt Co było najciekawszym wyzwaniem projektowym
GPP4, w porównaniu do innych obiektów tej klasy, nie w Pana dotychczasowej karierze?
wymaga od służb FM dodatkowych umiejętności za- AG: Dwa projekty, wiele lat temu, na podstawie których
wodowych Oczywiście szkolenia to co innego. Każdy mógłbym napisać doktorat dotyczący akustyki i pro-
obiekt ma swoją specyfikę i służby FM muszą się z nią blemów ze szczelnością w instalacjach wentylacji. Dwa
zapoznać. Proces szkoleń może być nieco dłuższy niż różne obiekty, ale bardzo podobne problemy. Pierwszym
w standardowych obiektach. Oddzielną kwestą jest to, budynkiem było studio nagrań, w którym w nagraniach
że nie ma obecnie szkoleń dla tego typu pracowników. mogła uczestniczyć spora publiczność w rozgłośni ra-
W naszym systemie edukacji nie dostrzeżono jeszcze diowej. Drugi – rezydencja z naprawdę kosmicznymi,
tego problemu. Dlatego pozyskanie wykwalifikowanej jak na owe czasy, rozwiązaniami, które i dzisiaj zostałyby
kadry w tym zakresie jest bardzo dużym wyzwaniem. uznane za niespotykane. Zajmowałem się również m.in.
prozaicznymi problemami ze szczelnością przewodów
Biurowiec GPP4 spośród innych wyróżnia zastoso- wentylacyjnych, które jak się okazuje zdarzają się i dzisiaj.
wanie wysokosprawnego źródła skojarzonego wy- Właśnie dzięki takim realizacjom, niewielkim, na które
twarzania ciepła, chłodu i energii elektrycznej. Czy poświęca się kilka lat życia, generującym poważne pro-
Pana zdaniem trigeneracja w Polsce będzie coraz blemy, których się nie odpuszcza aż do końca, zdobywa
powszechniej stosowana? się doświadczenia. I to takie doświadczenia są nie do
AG: Wydaje mi się, że tak. Wymuszają to powoli coraz przecenienia w kolejnych latach zawodowego życia.
ostrzejsze kryteria dotyczące ograniczania emisji, a tri-
generacja i kogeneracja są jednymi z niewielu dostęp- Jaki jest Pana projekt marzeń? Co chciałby Pan za-
nych, stabilnych technologii spełniających te kryteria. projektować, gdyby nie musiał się Pan liczyć z ogra-
Dodatkowy atut to możliwość uzyskania dofinansowania niczeniami, np. budżetowymi?
dotyczącego zarówno inwestycji, jak i produkcji energii. AG: Tu nawet nie chodzi o nieograniczony budżet. Pro-
jektowanie musi być użyteczne. Prace nad kolejnym
Co Pana zdaniem należałoby zrobić, aby inwestorzy projektem marzeń już trwają, choć nieformalnie. Tym
otworzyli się na nowe technologie wentylacyjne? projektem ma być, wspomniany już wcześniej projekt
AG: Wprowadzone i wprowadzane regulacje oraz za- budynku plusenergetycznego.
chęty finansowe najprawdopodobniej wymuszą zmianę
świadomości, a w konsekwencji również zmianę zacho- Dziękuję za rozmowę.
wań inwestorów. Elżbieta Socha

26 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


PRODUKT Klimakonwektor podłogowy
Z BLISKA Katherm HK

Katherm HK podłogowy kanał grzewczo, chłodząco- wentylacyjny – klimakonwektor Katherm HK to:


podłogowy firmy Kampmann. ■■ Wysoka wydajność energetyczna dzięki zastosowaniu
najnowocześniejszych wentylatorów poprzecznych EC,
o bardzo niskim poziomie poboru mocy zapewniając
energooszczędność oraz niski poziom hałasu.
Zoptymalizowana budowa wewnętrzna urządzenia z
jednoczesną izolacją akustyczną, umożliwia szybki i łatwy
demontaż w celu czyszczenia i konserwacji.

■■ Klimakonwektor wyposażony jest w inteligentny system


automatyki pomieszczenia KaControl. Jest on wbudowany
fabrycznie i nadaje się do stosowania w sieciach KaControl
lub w systemach automatyki budynków, takich jak KNX,
Modbus, spełniając najnowocześniejsze wymogi.

■■ Kanał o niewielkiej szerokości i wysokości oferuje


zoptymalizowane spektrum wydajności w celu zgodnego
z zapotrzebowaniem ogrzewania i chłodzenia z poziomu
podłogi. Dzięki nowym długościom i szerokościom kanału
Katherm HK jest doskonałym rozwiązaniem dla najbardziej
zróżnicowanych wymagań budowlanych.

■■ Zarówno rozmieszczenie, jak i prowadzenie powietrza są


idealnie dopasowane do siebie i zapewniają maksymalny
komfort w każdym pomieszczeniu. Przyczyniają się do
tego kratki zwijane i liniowe zoptymalizowane pod kątem
przepływu powietrza. Kratki dopasowane do każdej sytuacji
– również z łukami, narożnikami i skosami. Oprócz naszych
kratek metalowych Optiline z aluminium, mosiądzu i stali
nierdzewnej oferujemy również osłony dekoracyjne z drewna.

■■ Katherm HK możemy zastosować w obiektach biurowych,


mieszkalnych, usługowych, bankowych, gastronomicznych etc.

■■ Katherm HK ogrzewają chłodzą oraz wentylują budynek


Rotundy w Warszawie.

Kampmann HVAC Sp. z o.o.


ul. Lotnicza 21 F
99-100 Łęczyca
info@kampmann.pl
tel. +48 24 721 91 84

www.kampmann.pl
REALIZACJE – POLSKA

Nowa PKO Rotunda


Instalacje wentylacji i klimatyzacji

Prawie całkowicie przeszklony budynek oraz warunek zaprojektowania dachu


wolnego od jakichkolwiek urządzeń technicznych stanowiły dla projektantów
instalacji wentylacyjnych bardzo duże wyzwanie.

fot. PKO Bank Polski

Znajdująca się w sercu Warszawy PKO Rotunda już od Prace nad projektem poprzedziły konsultacje społeczne.
pół wieku stanowi jeden z najbardziej rozpoznawalnych Wzięło w nich udział ponad 10 tys. osób, które zgłosiły
symboli stolicy i charakterystyczny punkt na mapie miasta. 1500 pomysłów na to, jak budynek ma funkcjonować
Oddano ją do użytku w 1969 roku. Ze względu na nie- w przestrzeni społecznej.
typowy brzeg dachu nazywano ją generalską czapką. Stara konstrukcja została całkowicie rozebrana, po-
Dziesięć lat później budynek w znacznym stopniu został nieważ była zbyt zniszczona i skorodowana.
zniszczony przez wybuch gazu. Rotundę odbudowano Rotunda jako historyczny element Warszawy figuruje
na przełomie lat 70. i 80., ale z powodu kryzysu użyto w gminnej ewidencji zabytków. Dlatego musiała zostać
bardzo złej jakości materiałów budowlanych. W kolejnych zachowana jej forma architektoniczna zgodnie z wytycz-
latach obiekt powoli niszczał. W końcu podjęto decyzję nymi konserwatorskimi. Spójna geometrycznie kon-
o rewitalizacji ze względu na zły stan techniczny budynku. strukcja spełnia współczesne standardy bezpieczeństwa.

28 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


REALIZACJE – POLSKA

Do jej wzniesienia użyto wysokiej jakości materiałów wiewane przez otwory zlokalizowane w schodach oraz
budowlanych i wykończeniowych. Przywrócono trans- wywiew powietrza z biur.
parentność szklanej elewacji, utrzymując jednocześnie Dużym wyzwaniem było też zlokalizowanie i skoor-
komfort termiczny wewnątrz budynku. Dzięki temu Ro- dynowanie instalacji w stropie 0/+1. Instalacje musiały
tunda, zachowując swój zakorzeniony w świadomości być usytuowane w otworach kratownic. Dodatkową
społecznej kształt i charakter, jednocześnie jest postrze- trudność stanowiła konieczność prowadzenia instalacji
gana jako obiekt nowoczesny i przyjazny środowisku. po okręgu ze względu na kształt budynku.
Nowy budynek Rotundy PKO Banku Polskiego został
zaprojektowany jako obiekt usługowy z funkcją banko-
wą na parterze i przyziemiu oraz funkcją publiczną na
poziomie pierwszego piętra jako strefa spotkań i kawiar-
nia. W całej Rotundzie jest prawie 17 tys. roślin 11,5 tys.
posadzono na zewnątrz, a 5,5 tys. wewnątrz budynku.
Na zielone patio znajdujące się na zewnątrz budynku
została przeniesiona tablica upamiętniająca ofiary spo-
wodowanej wybuchem gazu katastrofy sprzed 40 lat.
Projekt zakładał całkowitą rozbiórkę budynku ze
znacznym powiększeniem części podziemnej na potrze-
by techniczne. Rotunda ma dwie kondygnacje nadziem-
ne oraz dwie kondygnacje podziemne. Przewidywana
liczba osób mogących przebywać w budynku wynosi Rys. 1. Usytuowanie instalacji w stropie 0/+1
maksymalnie trzysta.

Instalacje wentylacji i klimatyzacji Wszystkie etapy projektowania powiązano z mode-


Prawie całkowite przeszklenie budynku oraz zapro- lowaniem energetycznym, co pozwoliło na:
jektowanie dachu wolnego od jakichkolwiek urządzeń 〉〉 dokładne obliczenia zysków ciepła i optymalizację
stanowiły dla projektantów instalacji duże wyzwanie. doborów agregatów wody lodowej,
Wszystkie urządzenia techniczne (centrale wenty- 〉〉 optymalizację doboru central wentylacyjnych,
lacyjne, wentylatory, agregaty wody lodowej, zbiorniki 〉〉 analizę i optymalizację przegród zewnętrznych.
do instalacji mgły wodnej oraz stacje TRAFO) zlokali-
zowano w podziemiu. Czerpnie i wyrzutnie powietrza Aby spełnić założenia komfortowego środowiska
wkomponowano w ścianie murka okalającego schody pracy, przyjęto ilość powietrza o 30% większą od okre-
prowadzące do podziemia budynku. Do chłodzenia ślonych w polskich normach. Biura na poziomie -1 i na
agregatów wody lodowej wykorzystano powietrze na- parterze są obsługiwane przez instalację wentylacji

› PKO Rotunda
Warszawa,
ul. Marszałkowska 100/102
› Inwestor: PKO Bank Polski
› Generalny wykonawca: NDI SA
› Projekt wentylacji: WSP Polska
› Architektura: Gowin&Siuta
› Certyfikacja BREEAM i LEED: WSP Enviro

fot. PKO Bank Polski

www.cyrkulacje.pl 29
REALIZACJE – POLSKA

Parametry projektowe
Przewiduje się stałą temperaturę powietrza nawie-
wanego latem oraz zimą +21°C. Zimą powietrze jest
nawilżane do 40% wilgotności za pomocą nawilża-
cza parowego zlokalizowanego w wentylatorni.

Wewnętrzne obciążenia cieplne:


〉 oświetlenie powierzchni biurowych  15 W/m2
〉 urządzenia na powierzchniach biurowych 30 W/m2
〉 oświetlenie sal konferencyjnych  15 W/m2
〉 oświetlenie komunikacji  15 W/m2

Współczynniki jednoczesności
do bilansu zapotrzebowania chłodu
w budynku:
〉 z yski ciepła od ludzi 0,85

fot. PKO Bank Polski


〉 z yski od urządzeń 0,80
〉 z yski ciepła od oświetlenia przy
maksymalnych zyskach od nasłonecznienia
z wyjątkiem elewacji północnej 0,50

Wnętrza po rewitalizacji są jasne i bardzo nowoczesne – zewnętrzne szklane elewacje wykonano z materiałów ograniczają-
cych do minimum zyski ciepła od nasłonecznienia

mechanicznej nawiewno-wyciągowej. Centralę wen- urządzeń wentylacyjnych zastosowano silniki elektryczne


tylacyjną zlokalizowano w odrębnym pomieszczeniu z falownikami dostosowującymi płynnie wydatek powie-
na poziomie -1. Dla zabezpieczenia przed hałasem, po trza do aktualnego zapotrzebowania. Zużyte powietrze
stronie tłocznej i ssawnej zespołów wentylacyjnych, za- z przestrzeni, w których przebywają ludzie, jest wyko-
instalowano tłumiki akustyczne. Kanały wentylacyjne rzystywane do chłodzenia urządzeń technicznych. Aby
zostały prowadzone częściowo w kanale pod poziomem ograniczyć zyski ciepła w ciepłych miesiącach roku, do-
-1, a także w szachtach oraz przestrzeniach nad stropem datkowo zastosowano automatycznie sterowane rolety.
podwieszonym poziomu -1 i w przestrzeni kratownic Budynek jest wyposażony w system automatycznej
nad parterem. Na przejściach kanałów przez elemen- regulacji i sterowania BMS, który pełni funkcje regula-
ty oddzielenia pożarowego zainstalowano klapy ppoż. cyjne, zabezpieczające, informacyjne oraz sterujące, co
o klasie odporności ogniowej EIS 120 z napędem 24 V. pozwala jak najlepiej zarządzać mediami zasilającymi
Ogrzewanie i chłodzenie pomieszczeń zapewniają kli- budynek. Ekologicznym rozwiązaniem są również zawory
makonwektory czterorurowe, zainstalowane w stropie elektromagnetyczne zamontowane na przewodach do-
podwieszonym dla poziomu -1 i w posadzce parteru oraz prowadzających wodę zimną do toalet oraz sterowane
na poziomie +1. Pracą klimakonwektorów sterują termo- sygnałem czujki ruchu odcinające wodę.
staty umieszczone na ścianach, na wysokości 1,5 m nad
poziomem podłogi. Termostaty zostały rozmieszczone Efektywność energetyczna budynku
w taki sposób, aby zapewnić możliwość regulacji tempe- Budynek został zaprojektowany przy wykorzystaniu
ratury indywidualnie w każdym pomieszczeniu, według wyposażenia instalacyjnego i architektonicznego speł-
indywidualnych potrzeb osób, które w nim przebywają. niającego wymagania dotyczące oszczędności energii
Powietrze jest nawiewane i wywiewane z pomieszczeń zawarte w przepisach techniczno-budowlanych. W insta-
nawiewnikami szczelinowymi sufitowymi. lacjach wentylacji mechanicznej nawiewno-wyciągowej
Zapewniono nawilżanie powietrza w biurach do zastosowano wysokosprawne układy odzysku ciepła.
poziomu wartości odczuwanych jako komfortowe. Zewnętrzne przegrody przezroczyste (szklana elewacja)
Budynek miał być przyjazny dla środowiska, dlatego wykonano z materiałów ograniczających do minimum
został wyposażony w regulatory zmiennego wydatku zyski ciepła od nasłonecznienia.
powietrza VAV sterowane w zależności od stężenia CO2, Instalacje grzewczo-wentylacyjne zaprojektowano,
co pozwoliło na ograniczenie ilości nawiewanego powie- wykorzystując nowoczesne urządzenia zapewniające
trza świeżego, tam gdzie jest ono zbędne. W większości oszczędne zużycie energii, np. wentylatory z falownikami

30 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


REALIZACJE – POLSKA

dostosowującymi wydajności do aktualnych potrzeb Z charakterystyki energetycznej budynku wy-


użytkowników budynku. W instalacjach grzewczych nika, że obliczona wartość wskaźnika EP wynosi
i chłodzących zamontowano jednodrogowe zawory EP = 171,7 kWh/(m²rok). EP określa roczne obliczeniowe
regulacyjne oraz pompy z regulacją obrotów, aby mak- zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną
symalnie ograniczyć koszty pompowania. do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, przygotowania
Instalacje grzewcze, chłodnicze i wentylacyjne zosta- ciepłej wody użytkowej oraz oświetlenia wbudowane-
ły przystosowane do czasowego ograniczenia poboru go i wartość ta jest mniejsza od wartości maksymalnej
mocy poprzez obniżenie wymaganych parametrów wymaganej przepisami, obowiązującymi w czasie pro-
wewnętrznych w pomieszczeniach w czasie nocnej jektowania budynku, równej 187,3 kWh/(m²rok).
nieobecności użytkowników. Jako jeden z pierwszych budynków w Polsce PKO
Silniki central wentylacyjnych oraz wentylatorów Rotunda miała spełniać wymagania zgodne jednocześnie
wyposażono w falowniki umożliwiające ograniczenie z dwoma certyfikatami LEED i BREEAM. Proces certyfi-
ilości powietrza w okresach, kiedy obiekt nie jest używa- kacji zaczął się już na etapie projektowania i realizacji,
ny, np. nocnych, świątecznych itd. Systemy wentylacyjne a zakończył wraz z rozpoczęciem użytkowania budynku.
są w pełni zautomatyzowane, więc istnieje możliwość Budynek uzyskał BREEAM EXCELLENT z punktacją 74,4%
dowolnego programowania na podstawie doświadczeń oraz LEED GOLD, co potwierdziło, że budynek spełnia
zdobytych podczas eksploatacji budynku. wymogi zrównoważonego budownictwa, a zastosowane
Wentylatory zastosowane w instalacji wentylacji me- rozwiązania zapewniają lepsze warunki do życia i pracy.
chanicznej i klimatyzacji mają moc właściwą, nieprzekra-
czającą wartości wymaganych w Rozporządzeniu Mini-
stra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
Urszula Tyszka -Ryskalczyk
§154.10 (ograniczenie to nie dotyczy jednak układów
wentylacji technologicznej).
WSP Polska

REKLAMA

Mobilny. Cichy. Bezpieczny.


WSKAZNIK DEZAKTYWACJI
KORONAWIRUSÓW 99,9%

BARDZO CICHY <39 DB (A)


PRZY 1,000 M³/H

WYDAJNOSC 500 - 1.600 M3/H

GOTOWY DO PODŁACZENIA
Z WBUDOWANA AUTOMATYKA

MOBILNY NA KÓŁKACH

SZKOŁY, RESTAURACJE,
DOMY SENIORA, SALE WYKŁADOWE,
STUDIA FITNESS

Oczyszczacz powietrza BerlinerLuft. Technik Sp. z o.o.


ul. Chocimska 13, 78-200 Białogard

BerlinerLuft.Pure Zakład w Koszalinie


ul. Lniana 13, 75-213 Koszalin
Tel. +48 94 347 05 50
Tel. kom. +48 608 295 781
E-Mail biuro@berlinerluft.pl
www.berlinerluft.pl www.berlinerluft.pl

www.cyrkulacje.pl 31
www.zzzzz.pl
TECHNIKA

Wyższa klasa w szkole podstawowej


– wentylacja zdecentralizowana
Zdecentralizowana wentylacja zyskuje coraz większe uznanie wśród
projektantów. System ten, jak żaden inny, pozwala w pełni kontrolować powietrze
w poszczególnych pomieszczeniach, a w przypadku gdy zachodzi taka konieczność
– wyłączyć pomieszczenie lub sekcję pomieszczeń z użytkowania bez wpływu na
pozostałą część budynku. W taki trend wpisuje się system wentylacji zaprojektowany
w budynku szkolno-przedszkolnym w Lublinie.

fot. Pracownia Projektowa Pion

Projektantom wielofunkcyjnego kompleksu przy 〉〉 pomieszczenia sportowe z salą gimnastyczną (m.in.


ul. Berylowej w Lublinie przyświecała idea stworzenia z siłownią, salą do fitnessu oraz salą gier stołowych)
obiektów o nowoczesnej architekturze i wzornictwie. – obsługiwane przez dwie centrale wentylacyjne,
Zależało im też na tym, by zapewnić odpowiedni kom- 〉〉 pomieszczenia przedszkola – obsługiwane przez
fort użytkownikom. Kompleks został podzielony na 10 urządzenia fasadowe podokienne oraz centralę
odrębnych zespołów pomieszczeń, do których powietrze wentylacyjną,
wentylacyjne dostarczają różne systemy: 〉〉 zespół żywieniowy przystosowany do wydawania
〉〉 pomieszczenia z aulą na 310 miejsc – obsługiwane 1300 posiłków (w tym 900 obiadów) ze stołówką –
przez dwie centrale wentylacyjne, obsługiwany przez dwie centrale wentylacyjne,

32 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


TECHNIKA

Ilość powietrza wentylacyjnego


przypadająca na jedną osobę
〉 sale przedszkolne 15 [m3/h]
〉 sale szkolne  30 [m3/h]
〉 aula 30 [m3/h]
〉 sale do ćwiczeń korekcyjnych/
zajęć tanecznych 50 [m3/h]
〉 jadalnia 50 [m3/h]
〉 sala siłowni/sala gimnastyczna 100 [m3/h]

Parametry powietrza wewnętrznego


przyjęte do obliczeń

fot. Pracownia Projektowa PION


Zima
〉 temperatura powietrza
w pomieszczeniach stałego
przebywania ludzi 20°C
〉 temperatura powietrza w szatniach  24°C
〉 temperatura powietrza
w pomieszczeniach magazynowych 16°C
〉 maksymalna prędkość powietrza 0,3 m/s
Wentylacja nawiewno-wywiewna w auli liczącej 310 miejsc
Lato
〉 temperatura powietrza
w pomieszczeniach klimatyzowanych 24°C
〉 temperatura powietrza
w pozostałych pomieszczeniach  wynikowa
〉 maksymalna prędkość powietrza 0,3 m/s

Parametry powietrza zewnętrznego


przyjęte do obliczeń
Zima – strefa klimatyczna III
〉 temperatura suchego powietrza ts = -20°C
〉 entalpia powietrza  i = -18,4 [kJ/kg]
〉 zawartość wilgoci,
wilgotność bezwzględna x = 0,8 [g/kg]
fot. Pracownia Projektowa PION

〉 wilgotność względna powietrza φ = 100%


Lato – strefa klimatyczna II
〉 temperatura suchego powietrza  ts = 300C
〉 entalpia powietrza  i = 60,87 [kJ/kg]
〉 zawartość wilgoci,
wilgotność bezwzględna  x = 12,4 [g/kg]
〉 wilgotność względna powietrza φ = 52%

Wentylacja nawiewno-wywiewna w sali gimnastycznej

〉〉 zespół szkoły podstawowej – obsługiwany przez 〉〉 zespół pomieszczeń technicznych – obsługiwany


urządzenia fasadowe podokienne oraz cztery cen- przez dwie centrale wentylacyjne.
trale wentylacyjne, W trakcie prac projektowych głównym problemem
〉〉 zespół pomieszczeń administracyjnych domu kultu- było zróżnicowane przeznaczenie pomieszczeń, sposób
ry – obsługiwany przez dwie centrale wentylacyjne, ich wykorzystania oraz odrębne potrzeby przebywających
〉〉 zespół pomieszczeń lekarskich z poczekalnią – obsłu- w nich osób – nawet w obrębie jednego zespołu wnętrz.
giwany przez jedną centralę wentylacyjną, Systemy wentylacji zostały dostosowane do indywidual-
〉〉 zespół pomieszczeń biblioteki z czytelnią – obsługi- nych funkcji poszczególnych wnętrz – zapewniono nie-
wany przez jedną centralę wentylacyjną, zależną pracę urządzeń wentylacyjnych w każdej ze stref.

www.cyrkulacje.pl 33
TECHNIKA

Fasadowy system podokienny jest wyposażenie pracowni chemicznej w nowoczesną


W pomieszczeniach przedszkola oraz szkoły podsta- wentylację z system zmiennego wydatku powietrza
wowej zaprojektowano instalację wentylacji nawiew- w zależności od stopnia otwarcia drzwi dygestorium.
no-wywiewnej wykorzystującej fasadowy system pod- Pozwala to na bezpieczne wykonywanie doświadczeń
okienny. Pozostałe pomieszczenia są obsługiwane przez chemicznych. Dodatkowo w części pomieszczeń charak-
centrale wentylacyjne zlokalizowane na dachu budynku. teryzujących się dużymi zyskami ciepła zaprojektowano
instalację klimatyzacji, w której czynnikiem chłodniczym
jest freon. Tak zróżnicowany system wentylacji został
wymuszony przez skomplikowaną nowoczesną bryłę
oraz konstrukcję budynku.
Fasadowy system wentylacji został zaprojektowany
w salach lekcyjnych szkoły podstawowej oraz salach
przedszkolnych. Wybór tego systemu został podykto-
wany przede wszystkim sposobem wykorzystywania
pomieszczeń. Zastosowane zostały urządzenia podokien-
ne składające się ze zblokowanej czerpni i wyrzutni po-
wietrza, krzyżowego wymiennik ciepła wentylatorów EC
(nawiew, wywiew), filtrów powietrza klasy F7 (czerpnia)
i klasy G3 (wywiew), tłumików akustycznych (nawiew,
wywiew) oraz wodnych wymienników ciepła.
Urządzenia zostały wyposażone w wysokowydajne
krzyżowe wymienniki ciepła (powietrze/powietrze) oraz
fot. TROX BSH Technik Polska

efektywne wymienniki czterorurowe (grzanie i chło-


dzenie). Zastosowanie tego typu urządzeń umożliwia
utrzymanie komfortu temperaturowego przez cały rok.
Dzięki temu powietrze w okresach niskiej temperatury
jest dodatkowo ogrzewane, a w okresach, gdy tempe-
ratura powietrza jest wysoka, powietrze jest schładzane.
Wentylacja fasadowa podokienna w sali lekcyjnej W okresach letnich i poza okresami działania szkoły,
urządzenia nie pracują. Automatyka daje możliwość
okresowego uruchamiania urządzeń z programem cza-
sowym oraz przewietrzania poszczególnych pomiesz-
czeń zarówno w okresach poza funkcjonowaniem sal
(noc, weekendy, święta), jak i w okresie lata. W trakcie
pracy dziennej istnieje możliwość dodatkowego stero-
wania przepływem powietrza w zależności od stężenia
CO2 w powietrzu wywiewanym. W okresach występo-
wania wysokiej temperatury zewnętrznej (maj, czerwiec,
wrzesień) dodatkowe chłodzenie nocne pozwala na
fot. TROX BSH Technik Polska

obniżenie temperatury w pomieszczeniu o ok. 2°C za po-


mocą powietrza zewnętrznego (np. temperatura w po-
mieszczeniu > 18°C, temperatura zewnętrzna < 15°C).
Dodatkowym argumentem, przemawiającym za
takim rozwiązaniem, jest niski pobór mocy elektrycznej
oraz bardzo dobre wytłumienie akustyczne urządzeń,
Podłączenie do urządzenia fasadowego zaworów równoważąco-regulujących niezależnych od wahań ciśnienia a co za tym idzie praca z wysoką efektywnością ener-
getyczną oraz zapewnienie pełnego komfortu uczącym
się dzieciom i pracownikom szkoły.
Odrębnym wyzwaniem projektowym była wenty-
W pomieszczeniach, w których przewidziano przebywa- lacja pomieszczeń, w których będzie przebywać wiele
nie wielu osób, zaprojektowano system zmiennego wy- osób jednocześnie. Ze względu na charakter wnętrz
datku z regulatorami zmiennego wydatku. Ciekawostką zastosowane zostały systemy ze zmiennym wydatkiem

34 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


TECHNIKA

powietrza wentylacyjnego (regulatory VAV). Praca regu-


latorów wykorzystuje dwa stany, tj. minimalny strumień
powietrza wynikający z minimum przepływu regulatora
oraz wydatek nominalny wnikający z maksymalnej licz-
by osób. W celu uproszczenia automatyki obiektu do
sterowania regulatorami wykorzystano wyjście on/off
(wydatek minimum/wydatek nominalny) i sterowanie
za pomocą przełączników zlokalizowanych w każdym
pomieszczeniu.

fot. TROX BSH Technik Polska


W przypadku pomieszczeń takich jak aula lub sala
gimnastyczna zastosowano podobne rozwiązanie – za-
stosowano centrale wentylacyjne, których zadaniem,
oprócz dostarczania powietrza oczyszczonego, jest
ogrzewanie pomieszczenia zimą i schłodzenie powie-
trza nawiewanego latem. Dla tych central zastosowano
oprócz wysokowydajnego wymiennika także komorę Zabudowany element podokienny systemu wentylacji fasadowej
mieszania.
Centrala ma możliwość pracy w dwóch trybach.
1. Centrala pracuje z 10% udziałem powietrza świeże- nawiewników przestawnych umożliwiających prawidło-
go z odzyskiem ciepła na wymienniku obrotowym wy przepływ powietrza zarówno w okresie letnim, jak
oraz z 90% udziałem powietrza z recyrkulacji – tryb i zimowym (grzanie/schładzanie powietrza).
pracy podczas nieobecności ludzi. W pozostałych zespołach pomieszczeń wykorzy-
2. Centrala pracuje przy regulowanym udziale powie- stano typowe układy central nawiewno-wywiewnych
trza świeżego 10÷100% w zależności od zawartości z wymiennikami obrotowymi (pomieszczenia biurowe
CO2 w hali – tryb pracy normalnej. oraz do czasowego przebywania ludzi) i glikolowymi
Z tego względu w tego typu pomieszczeniach nie (pomieszczenia kuchni oraz techniczne).
zdecydowano się na możliwość zmiennego wydatku Ciepło do urządzeń podokiennych oraz central
powietrza – takie rozwiązanie nie zapewniłoby spraw- wentylacyjnych dostarczane jest ze stacji wymienników
nego ogrzewania. ciepła, natomiast chłód z agregatu wody lodowej zloka-
Nawiew powietrza zrealizowany został za pomocą lizowanego na dachu. Zastosowano regulację zmienno-

› Budynek wielofunkcyjny
szkolno-przedszkolny
Lublin, ul. Berylowa 7
› Inwestor: Gmina Lublin
› Generalny wykonawca: Erbud
› Projekt wentylacji: Protermika Piotr Pleń s.j.
› Główny projektant: Piotr Pleń
› Sprawdzający: Adam Głowacz
› Zespół projektowy: Patrycja Dubaniowska,
Izabela Szczypa, Aleksandra Banasik,
Adriana Gruszka, Tomasz Pawłowski
› Architektura: Pracownia Projektowa Pion,
Michał Otomański, Andrzej Kusztelak
› Powierzchnia zabudowy: 4137,50 m2
› Powierzchnia użytkowa: 12 709,70 m2
› Kubatura: 52 623,60 m3

fot. Pracownia Projektowa Pion

www.cyrkulacje.pl 35
TECHNIKA

Widok izometryczny instalacji wentylacji całego budynku -przepływową z zaworami regulacyjno-równoważącymi


niezależnymi od wahań ciśnienia przy urządzeniach,
pozwalającymi na ograniczenie zużycia mocy.
Można śmiało powiedzieć, że projektowanie budyn-
ków użyteczności publicznej, a zwłaszcza szkół i przed-
szkoli, nie musi być nudne. Ciekawa architektura wyma-
ga zastosowania indywidualnych rozwiązań systemu
wentylacji. Ich prawidłowe działanie daje projektantom
prawdziwą satysfakcję.
Dzisiejsza sytuacja epidemiologiczna pokazuje, że
rozwiązania polegające na decentralizacji – wykorzysta-
niu indywidualnych systemów wentylacyjnych – staną
się w najbliższej perspektywie bardzo pożądane. Do-
kładna analiza funkcjonalności już na etapie koncepcji
pozwala na zachowanie reżimu sanitarnego bez do-
datkowych inwestycji przy jednoczesnym zachowaniu
racjonalnego zużycia energii.

Tomasz Pawłowski
Widok izometryczny instalacji wentylacji zaprojektowanej w auli PROTERMIKA Piotr Pleń s.j.

36 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


Świeże powietrze
do pracy i nauki
TROX
Efektywny system wentylacji
zdecentralizowanej
OOL A IR
SCH
do budynków biurowych
i edukacyjnych

Schoolair-B (150-400 m3/h) Schoolair-V (150-600 m3/h) Schoolair-D (150-300 m3/h)

Odzysk wilgoci
 

w wymienniku
obrotowym
zapewnia
zdrowy klimat
w pomieszczeniach
Wbudowany czujnik
 

jakości powietrza
obniża koszty
eksploatacyjne
Filtracja, odzysk
 

ciepła, ogrzewanie,
chłodzenie
Wyjątkowo łatwy
 

montaż bez
użycia przewodów
wentylacyjnych

www.trox-bsh.pl
TECHNIKA

Trigeneracja – Centrum Techniczne


firmy BWI Group w Balicach
Zaawansowany technologicznie system trigeneracji zastosowany w budynku
biurowo-laboratoryjnym Grupy BWI pozwala silnikowi gazowemu na wytwarzanie
energii potrzebnej do ogrzewania, chłodzenia i wentylacji budynku.
Podstawowym medium dostarczanym do obiektu jest gaz.

fot. Bremer Sp. z o.o.

Centrum Techniczne firmy BWI Group w Balicach stopniu wpływać na środowisko. Wśród wielu kwestii
to jednostka R&D, w której opracowywane są kon- związanych z ekologią kluczowe było efektywne za-
cepcje i prowadzone badania nad zawieszeniami rządzanie mediami. Gwarancja stuprocentowego
samochodowymi dla czołowych światowych produ- wykorzystania potencjału jednostki kogeneracyjnej
centów aut. Nad procesami projektowania, testowania oraz rachunek ekonomiczny dały jasną odpowiedź,
i wytwarzania amortyzatorów pracuje blisko 400 inży- że jedynie trigeneracja, jako nowatorskie rozwiązanie,
nierów, którzy mają do dyspozycji laboratoria testo- pozwoli maksymalnie wykorzystać moc cieplną do
we, prototypownię oraz blisko 5 tys. m2 nowoczesnej chłodzenia laboratorium.
powierzchni biurowej. Inwestycja była realizowana Przedstawione przez wykonawcę obiektu firmę
w systemie zaprojektuj i wybuduj. Bremer kompleksowe rozwiązanie oraz zyski z wdrożenia
Firma BWI Group kładzie bardzo mocny nacisk na rozwiązania „chłodzenie przez grzanie” zostało zaakcep-
aspekty proekologiczne, przyjmując założenie – zgod- towane jednomyślnie przez osoby prowadzące projekt.
ne z prowadzoną polityką zrównoważonego rozwoju W realizacji wdrożenia trigeneracji pomógł fakt, że na
– że jej obecność w Balicach ma w jak najmniejszym działce w Balicach nie ma rozwiniętej infrastruktury tech-

38 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


TECHNIKA

nicznej – brak energii elektrycznej, wody, nie mówiąc Główne elementy składowe jednostki, które
już o cieple na potrzeby grzewcze. Dostawca energii odpowiadają za odzysk ciepła:
elektrycznej gwarantował jedynie 300 kW mocy przy- 〉〉 Wymiennik ciepła spaliny/woda do produkcji wody
łączeniowej, podczas kiedy faktyczne zapotrzebowanie gorącej
wynosi blisko 1 MW. Wdrożenie kogeneracji umożliwiało Wymiennik ciepła spaliny/woda typu płomieniówko-
realizację całej inwestycji oraz w pewnym stopniu unie- wego służy do produkcji gorącej wody. Został posa-
zależniło budynek od dostawców energii elektrycznej. dowiony poziomo. Ma ściany sitowe dużej grubości.
Zastosowany w obiekcie system trigeneracji jest W środku znajdują się wewnętrzne przegrody. Rury
innowacyjny w skali kraju, ponieważ po raz pierwszy zostały połączone ze ścianami sitowymi ekspansyjnie.
w Polsce został zastosowany w budynku biurowo-labora- Komory mogą być otwierane, np. w celu czyszczenia
toryjnym. Do tej pory takie rozwiązanie pozostaje jednym i konserwacji.
z pierwszych wdrożonych w kraju. W bloku trigeneracyj- 〉〉 Obwód spalin z obejściem
nym silnik gazowy wytwarza energię elektryczną. Ciepło Odpowiednio dobrane przewody spalinowe łączą
generowane przez silnik oraz gorące spaliny zostaje wy- silnik z urządzeniem do odzyskiwania ciepła z ukła-
korzystane do ogrzewania budynku oraz wytwarzania du wydechowego. W jego skład wchodzi obwód
CWU. Latem, gdy wytwarzane ciepło nie jest w pełni obejściowy wykonany ze stali nierdzewnej AISI 304
zużyte, podgrzana woda jest kierowana do jednostki ab- wyposażony w trójdrogowy zawór serwo.
sorpcyjnej. Niesiona przez nią energia służy do produkcji 〉〉 Izolacja termiczna
wody ziębniczej. Nadwyżki mocy elektrycznej mogą być Aby osiągnąć zakładaną wydajność instalacji, a tak-
oddawane do lokalnej sieci energetycznej. że w celu zapewnienia właściwego bezpieczeństwa
osobom, które ją obsługują, orurowanie układu spa-
Źródło energii i ciepła linowego zostało zaizolowane termicznie za pomocą
Głównym źródłem energii elektrycznej oraz ciepła materiału z włókien celulozowych oraz warstwy wełny
w obiekcie jest jednostka kogeneracyjna wyposażona mineralnej odpowiedniej grubości i gęstości. Następ-
w silnik tłokowy o mocy elektrycznej 999 kWel i dysponu- nie całość pokryto arkuszami blachy aluminiowej.
jąca 1150 kW ciepła, co umożliwia wyprodukowanie do Izolowane są również obiegi wodne odzysku ciepła
885 kW chłodu. Zgodnie z zapotrzebowaniem obiektu za- oraz orurowanie układu spalinowego. Z jednostki
instalowany agregat absorpcyjny pozwala na wytworzenie kogeneracyjnej ciepło o parametrach (90°C/70°C)
400 kW chłodu. Jednostka jest sercem obiektu i znacząco jest transportowane rurociągiem podziemnym z rur
przyczynia się do zmniejszenia emisji CO2 do atmosfery preizolowanych do dwóch wymiennikowni ciepła
dzięki zmniejszeniu ogólnego zużycia energii pierwotnej. przeznaczonego na cele CWU, CO, ciepła technolo-
Oprócz silnika gazowego jednostka jest wyposażona gicznego oraz układu trigeneracji.
w szereg układów współuczestniczących w tworzeniu Instalacja wody lodowej obejmuje połączenie wy-
energii oraz ciepła. sokiego parametru wody z kogenaratora z absorberem

Centrum Techniczne firmy BWI Group


Balice, ul. Medweckiego 2
› Generalny wykonawca:
firma Bremer Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie
› Deweloper: firmy InSite i 7R
› Projekt i wykonanie instalacji:
Instal-Projekt Dariusz Cieślik
› Konsultant przy doborze jednostek
kogeneracyjnych i dostawca urządzeń:
DB Energy SA
› Powierzchnia całkowita: 11 000 m2
› Powierzchnia przestrzeni laboratoryjnej:
6000 m2
› Powierzchnia biurowa: 5000 m2 fot. Bremer Sp. z o.o.
› Certyfikat BREEAM Very Good

www.cyrkulacje.pl 39
TECHNIKA

i wieżą chłodniczą oraz rozprowadzenie instalacji


w obiekcie do odbiorników, czyli klimakonwektorów.
Źródłem chłodu jest agregat absorpcyjny o mocy
chłodniczej 400 kW i temperaturze 7/12°C, natomiast
odbiornikami chłodu układ klimakonwektorów chłodzą-
cych pracujących w systemie dwururowym. Przepływ
ilościowo reguluje zawór trójdrogowy, a równoważą
statycznie zawory równoważące typu STAD. Instalacja
obejmuje instalację wody lodowej do klimakonwek-
torów oraz armaturę zabezpieczającą instalację przed
wzrostem ciśnienia.
Układ wody lodowej wraz z odbiornikami został
zabezpieczony przed wzrostem ciśnienia za pomocą
zaworów bezpieczeństwa. Stabilizacja ciśnienia odbywa
się za pomocą naczynia wzbiorczego przeponowego
G200 6 bar.
Absorberem jest absorpcyjny agregat chłodniczy
Rys. 1. Zainstalowany agregat absorpcyjny z pojedynczym efektem desorpcji zasilany wodą gorącą.

Jak uzyskać chłód za pomocą ogrzewania


Typowy agregat chłodniczy wykorzystujący prąd
na zewnątrz 32°C elektryczny jako źródło zasilania oraz sprężarkę jako
do atmosfery
16°C absorpcyjny jednostkę do przenoszenia ciepła to elektryczny agre-
agregat chłodniczy
gat odśrodkowy (Turbo Chiller). Typowym agregatem
7°C wykorzystującym energię cieplną jest agregat absorp-
28°C
cyjny. Schłodzoną wodę (wodę lodową) wytwarza
się za pomocą utajonego ciepła uwalnianego przez
12°C
32°C ciecz podczas odparowywania. W agregacie chłodni-
czym konieczne jest skroplenie pary cieczy do cieczy.
28°C 32°C W tym celu w elektrycznym agregacie odśrodkowym
klimatyzator
obciążenie chłodnicze (Turbo Chiller) stosuje się kompresor, a w agregacie
absorpcyjnym absorbent. Absorbent traci zdolność
Rys. 2. Przepływ ciepła absorpcji, gdy jest rozcieńczany w wyniku wchłaniania
odparowanej cieczy. Tak więc do odzyskania zdolności
absorpcyjnych wymagany jest proces ogrzewania
i zagęszczania absorbentu. Jako źródło ciepła wyko-
2 1
woda rzystywany jest gaz ziemny, para wodna lub woda
chłodząca gorąca woda grzewcza.
wyjście
źródło
ciepła Zasada procesu absorpcji
W procesie chłodzenia absorpcyjnego stosowany
3 4 jest roztwór bromku litu, bardzo silnego absorbentu
woda
lodowa wody, o właściwościach podobnych do soli. W urzą-
woda dzeniu absorpcyjnym zostają połączone dwa zbiorniki.
chłodząca
W jednym z nich znajduje się woda, czyli czynnik chłodni-
woda czy, a w drugim – roztwór bromku litu. Następuje proces
absorpcji wody do roztworu LiBr, a to utrzymuje stałe
ciśnienie w zbiorniku z wodą. Jednak gdy absorbent
pochłonie już opary czynnika chłodniczego ulega on
pompa
rozcieńczeniu i jego zdolność do absorbowania oparów
czynnika chłodniczego jest zmniejszona. W rezultacie
Rys. 3. Podstawowy cykl pojedynczego efektu desorpcji. Opis: 1 – generator, 2 – skraplacz, 3 – parownik, 4 – absorber nie można już uzyskać więcej wody lodowej. Dlatego

40 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


TECHNIKA

stężony roztwór należy podawać w sposób ciągły – roz- wylot powietrza z gorącą parą wodną
cieńczony roztwór jest podgrzewany przez źródło ciepła
zasilania (gaz ziemny, parę wodną lub gorącą wodę –
generator). Ciepło powoduje, że roztwór uwalnia wchło- odkraplacz
wlot
nięty czynnik chłodniczy, przez co ponownie uzyskuje ciepłej wody

się roztwór skoncentrowany.


Opary czynnika chłodniczego, które są uwalniane
z roztworu podczas podgrzewania roztworu, są schła-
dzane w oddzielnym naczyniu (skraplaczu), aby stać się
na powrót ciekłym czynnikiem chłodniczym. Krople tej chłodne suche
wody są ponownie wprowadzane do naczynia próż- powietrze
nawiewane
niowego (parownika) i biorą udział w następnym cyklu.
wylot wody
Podstawowy cykl pojedynczego efektu schłodzonej
desorpcji Rys. 4. Schemat działania wieży chłodniczej układu trigeneracji
Jak pokazano na rys. 3., jest to podstawowy cykl
roboczy agregatu absorpcyjnego z pojedynczym efek-
tem desorpcji. Woda chłodząca przepływa przez absor-
ber i skraplacz, chłodząc parę czynnika chłodniczego
pochodzącą z generatora, dzięki temu para czynnika
chłodniczego wraca do czynnika chłodniczego.
Generator nagrzewa rozcieńczony roztwór kosztem
źródła ciepła zasilania. Rozcieńczony roztwór uwalnia
opary czynnika chłodniczego i staje się stężonym roz-
tworem. W skraplaczu opary czynnika chłodniczego
pochodzące z generatora są skraplane za pomocą
wody chłodzącej. Skroplony czynnik chłodniczy spada
na rurki wymiany ciepła w parowniku. Krople czynnika
chłodniczego odparowują na tych rurkach. Woda prze-

fot. Bremer Sp. z o.o.


pływająca przez rurki wymiany ciepła w parowniku jest
chłodzona kosztem utajonego ciepła odparowanego
czynnika chłodniczego. Opary czynnika chłodniczego
są pochłaniane przez absorbent powracający z gene-
ratora i rozpylany na rurki wymiany ciepła. Absorbent Fot. 1. Wieża chłodnicza
rozcieńczony oparami czynnika chłodniczego wraca
do generatora.

Woda chłodząca
Woda chłodząca przepływa przez absorber i skra-
placz. Pobiera ciepło, które roztwór LiBr pochłania z opa-
rów czynnika chłodniczego w absorberze. Oznacza to,
że woda chłodząca chłodzi absorbent. Woda chłodząca
chłodzi opary czynnika chłodniczego w generatorze
niskiej temperatury.

Niższa temperatura wody chłodzącej


Zdolność absorpcji roztworu LiBr jest duża przy niż-
fot. Bremer Sp. z o.o.

szej temperaturze wody chłodzącej. Gdy temperatura


wody chłodzącej w skraplaczu jest niska, temperatura
skraplania czynnika chłodniczego spada. Dlatego ciśnie-
nie skraplania obniża się. Kiedy temperatura wrzenia
(temperatura generatora) roztworu LiBr spada, a ciśnienie Fot. 2. Absorber

www.cyrkulacje.pl 41
TECHNIKA

pła i nadmierne zużycie energii. Ponieważ rurki wymiany


ciepła mogą ulegać korozji, konieczne jest kompleksowe
uzdatnianie wody. Do układu zastosowano stację uzdat-
niania o wydajności Qmaxh = 1,5 m3/h.

Próżnia
We wnętrzu agregatu absorpcyjnego należy zawsze
utrzymywać wysoką próżnię. Ponieważ czynnik chłod-
niczy w agregacie absorpcyjnym jest odparowywany
w temperaturze 5°C w celu uzyskania wody lodowej
o temperaturze 7°C konieczne jest utrzymywanie w pa-
rowniku wysokiej próżni, tj. ciśnienia 6,54 mm Hg.

Do odbioru ciepła absorbcji i skraplania w agregacie


absorbcyjnym World Energy Absorpion Chiller zastoso-
wano otwartą wieżę chłodniczą o parametrach:
〉〉 przepływ – 200 m3/h,
〉〉 czynnik – woda,
〉〉 temperatura czynnika wpływającego – 33,0°C,
fot. Bremer Sp. z o.o. 〉〉 temperatura czynnika wypływającego – 28,0°C,
〉〉 wejście mokrego termometru – 21,0°C,
〉〉 moc – 882,40 kW,
〉〉 waga – ok. 5 ton,
Fot. 3. Jednostka kogeneracyjna 〉〉 moc cieplna – 882,56 kW.

W obiekcie BWI całe ciepło na potrzeby CWU, CO


skraplania jest niskie, wartość opałowa źródła ciepła za- i CT pochodzi z ciepła odpadowego z kogeneratora.
silania może być zmniejszona. Oznacza to oszczędność Oprócz wykorzystania kogeneracji oraz trigeneracji
energii. w budynku zastosowano szereg rozwiązań proeko-
logicznych, m.in. własną stację uzdatniania wody na
Niedopuszczalne jest, aby temperatura wody potrzeby biurowca, sześć studni rozsączających wody
chłodzącej była zbyt niska deszczowe, laboratoria oraz serwerownie z szafami kli-
W niskiej temperaturze mała ilość LiBr ulega roz- matyzacji precyzyjnej, a także zaawansowane systemy
cieńczeniu wodą. Oznacza to, że roztwór LiBr o wysokim sterowania oświetleniem. Budynek jest zarządzany za
stężeniu ulega krystalizacji w niższej temperaturze. Na pomocą BMS.
przykład przy stężeniu 65% ulega on krystalizacji w tem-
peraturze poniżej 42°C, a przy stężeniu 60% – w tempe-
raturze poniżej 17°C.

Urządzenie może sprawiać problemy, gdy


temperatura wody chłodzącej staje się zbyt
wysoka
Gdy temperatura wody chłodzącej staje się wysoka,
zdolność absorpcji roztworu LiBr maleje. Urządzenie nie
może uzyskać normalnej temperatury wody lodowej
i zużywa dużo energii. Dlatego, aby temu zapobiec,
wymagana jest konserwacja układu wody chłodzącej
(instalacja i sterowanie) oraz uzdatnianie wody.
Uzdatnianie wody chłodzącej jest zabiegiem waż-
nym i ma na celu ochronę urządzenia. Jeśli jakość wody Piotr Zachariasz
nie jest dobra, kamień przylega do wnętrza rurek wymia- BREMER Sp. z o.o.
ny ciepła, co powoduje zmniejszenie efektu wymiany cie-

42 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


TECHNIKA

Trigeneracja – skojarzona produkcja


energii elektrycznej, ciepła i chłodu
Ogrzewanie i chłodzenie stanowi około połowy zużycia energii w Unii Europejskiej,
dlatego tak ważne jest oszczędzanie energii przez zwiększanie efektywności
energetycznej.

Kogeneracja, czyli skojarzona produkcja energii Tabela 1. Koszty i zużycie energii przed modernizacją i po modernizacji instalacji
elektrycznej i ciepła (trigeneracja – jeśli produkowany
Bilans energii zakładu przed modernizacją
jest również chłód) polega na wykorzystaniu ciepła po-
Zużycie energii Zużycie energii Koszt
wstającego w procesie wytwarzania energii elektrycznej Źródła dostaw energii EF* EP** jednostkowy
w silniku gazowym. Dzięki temu możliwe jest osiągnięcie [MWh] [MWh] [zł/MWh]

bardzo wysokiej efektywności wykorzystania zawartej energia elektryczna 15 871 39 678 363

w paliwie energii oraz minimalizacja strat w porów- ciepło 9880 10 868 145

naniu do procesu oddzielnej produkcji prądu i ciepła, gaz – -11 356 –

a w wypadku trigeneracji również chłodu. Ta technologia Razem 25 751 39 189


sprawdza się zwłaszcza tam, gdzie do zasilania procesów Koszt całkowity 7 193 773 zł
technologicznych wykorzystuje się ciepło i energię elek-
tryczną. Zastosowanie kogeneracji (trigeneracji) przynosi Bilans energii zakładu po modernizacji

znaczące oszczędności. Zużycie energii Zużycie energii Koszt


Źródła dostaw energii EF* EP** jednostkowy
[MWh] [MWh] [zł/MWh]
Oszczędności uzyskane dzięki kogeneracji energia elektryczna z sieci 7852 19 630 363
w zakładzie produkcyjnym zdolnym do ciepło ze źródeł istniejących 565 622 145
zużycia całości produkowanej w jednostce
energia elektryczna z CHP 8019 8821 –
energii
energia cieplna 9315 10 247 –
Aby wyprodukować energię w procesie trigenera-
gaz istniejący – -649 –
cji, na każdą 1 MWh energii elektrycznej potrzebne jest
gaz CHP – -21 263 126
spalenie ok. 250 m3 gazu ziemnego. Aby proces mógł
Razem 25 751 17 407
nazywać się wysokosprawnym, należy uzyskać co naj-
Koszt całkowity 5 611 276 zł/rok
mniej zagospodarowanie 75% energii uzyskanej w wy-
niku spalania gazu, co w tym przypadku oznacza zużycie Oszczędność 1 582 497 zł/rok

całości energii elektrycznej oraz odzyskanie i utylizację Możliwy jest system wsparcia – premia kogeneracyjna 1 186 812 zł/rok

około 70% energii cieplnej zawartej w cieple płaszcza Koszty serwisu 400 000 zł/rok
silnika (gorącej wodzie) oraz spalinach. W obecnie ofe- Finalnie możliwe jest uzyskanie oszczędności 2 369 309 zł/rok
33%/rok
rowanych układach o mocy elektrycznej 1 MW możliwe CAPEX 4 200 000 zł
Nakłady inwestycyjne
jest uzyskanie około 1,2 MWh ciepła w postaci wody SPBT*** 1,77 lat
w obiegu 90/70°C lub zamiennie ok. 600 kWh ciepła
*EF – energia finalna , ** EP – energia pierwotna, ***SPBT – prosty okres zwrotu
w gorącej wodzie i około 500 kg pary o ciśnieniu do
8 barów i temperaturze 175°C.
Dobór jednostek kogeneracyjnych lub trigeneracyj-
nych należy prowadzić na podstawie bilansu elektrycz-
nego lub cieplnego, pamiętając o warunku wysokiej
sprawności. Tak dobrane jednostki najczęściej pozwalają
na zmniejszenie zakupu energii elektrycznej od zewnętrz- Piotr Danielski
nych dostawców o około 50÷60%. DB ENERGY SA

www.cyrkulacje.pl 43
Art ykuł sponsorowany

Daikin Conveni-Pack : Innowacyjny system łączący


chłodnictwo, klimatyzację i odzysk ciepła do ogrzewania
teraz dostępny do wyboru w wersji CO2 lub F-Gas
Firma Daikin swoje doświad- Z jednej strony Conveni-Pack w ciągu całego roku zasila lady, regały
czenie w branży HVACR zdoby- i komory chłodnicze i odbiera ciepło od towarów. Z drugiej strony klima-
wa dzięki profesjonalnemu do- tyzuje salę sprzedaży w lecie oraz ogrzewa ją w okrasach jesień, zima,
starczaniu komfortu w postaci wiosna – zgodnie z rysunkiem 2. Ponadto agregat ma możliwość pracy
klimatyzacji, wentylacji, grzania w trybie pompy ciepła, uzupełniając darmowe ciepło z odzysku. Energia
i chłodnictwa do biur, hoteli, ta może również zasilać kurtynę powietrza lub centralę wentylacyjną.
przemysłu i miejsc użyteczności Na oszczędność energetyczną wpływa również zastosowanie sprężarek
publicznej. W niniejszym artyku- Daikin z płynną regulacją wydajności, które dynamicznie dostosowują
le przedstawiamy swoje spraw- się do obciążenia.
dzone urządzenie dedykowane Zgodnie z powyższym koszt inwestycyjny sys-
sklepom spożywczym. SYSTEM temu Conveni-Pack zostaje zrekompensowany
CONVENI-PACK (rys. 1.) łączy Rys. 1. Agregat Conveni-Pack przez dużo niższe koszty eksploatacyjne zgodnie
funkcje agregatu chłodniczego, z wykresami nr 1. i 2.
klimatyzatorów i pompy ciepła zamkniętych w estetycznej i wyciszonej Konstrukcja systemu pozwala na jego montaż zarówno przy obiek-
obudowie cie, na dachu lub w maszynowni. Jego modułowość sprawia, że znajdzie

Analiza kosztów energii w typowym sklepie spożywczym


ogrzewanie
ACR wentylacjaklimatyzacja ACR wentylacja
Y HV Y HV
S T EM
S T EM 2%2%3% klimatyzacja
Y 4% 6% Y
S

S
ogrzewanie
ZEZ

ZEZ
12%
PR

PR
oświetlenie
oświetlenie
IA ZUŻYWANA

IA ZUŻYWANA

23% chłodnictwo 23%


40%
KLASYCZNY SKLEP SKLEP Z TECHNOLOGIĄ
ENERG

ENERG

chłodnictwo 55% ZYSK


30%

DZIĘKI ZASTOSOWANIU ZINTEGROWANEGO SYSTEMU HVAC


MOŻESZ UZYSKAC 40 000 zł ROCZNIE
Wykresy 1. i 2. Podział kosztów energii dla klasycznego sklepu i sklepu z technologią Daikin

Rys. 2. Schemat systemu Conveni-Pack w sklepie spożywczym on zastosowanie zarówno w mniejszych, jak i większych sklepach. Niski
poziom hałasu i tryb nocny umożliwia pracę w lokalizacjach wrażliwych
Genezą tego unikalnego rozwiązania jest potrzeba stworzenia mak- na nadmierną emisję dźwięku. Niezależnie od sposobu montażu, urzą-
symalnie oszczędnego energetycznie i niezawodnego rozwiązania do dzenie możemy podłączyć z centralnym systemem BMS. Pozwala to na
sklepów spożywczych. Agregat chłodniczy, poprzez wymiennik zwany zdalne zarządzanie parametrami pracy, szybką diagnozę w przypadku
skraplaczem, emituje do atmosfery bardzo duże ilości ciepła odpado- wystąpienia awarii lub jej przeciwdziałanie. Jesteśmy pewni naszych
wego. System Conveni-Pack wykorzystuje tę niezagospodarowaną rozwiązań, dlatego oferujemy dłuższą niż standardowa długość okresu
energię. W okresie jesień-zima-wiosna urządzenia wewnętrzne klima- gwarancji.
tyzacji stają się skraplaczami, które ogrzewają salę sprzedaży. Dzieje się System Conveni-Pack występuje teraz w dwóch różnych wariantach:
to bez niepotrzebnego podnoszenia temperatury skraplania, jak ma to na czynnik chłodniczy R410a oraz na naturalny czynnik R744 (CO2).
miejsce często w technologii odzysku ciepła za pośrednictwem wody. Oba czynniki charakteryzują się zerowym lub pomijalnym poślizgiem
temperaturowym, co jak wiadomo znacznie ogranicza osuszkę i straty
towarów spożywczych w ladach i komorach chłodniczych.

44 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


Art ykuł sponsorowany

Tabela 1. Porównanie systemów Conveni-Pack Daikin


Urządzenie LRYEQ16AY1 LRYEN10BY1+LRNUN5AY1
Czynnik chłodniczy R410A R744àCO2
Sklepy, supermarkety, grzanie, klimatyzacja, Sklepy, supermarkety, grzanie, klimatyzacja,
Zastosowanie regały, lady, komory chłodnicze oraz mroźnicze regały lady i komory chłodnicze
Moc chłodnicza 21,8 kW (10,9 kW) 14,5 kW + 6,5 kW
Moc klimatyzacyjna Minimum 14 kW Minimum 11 kW
Moc grzewcza Maksymalnie 36 kW Maksymalnie 28 kW
Rodzaj sprężarek Hermetyczna typu scroll Daikin Hermetyczna typu swing Daikin (nowość)
Kasetonowe, podstropowe Kanałowe średniego sprężu
Rodzaj jednostek wewnętrznych Kanałowe średniego i wysokiego sprężu Kasetonowe – dostępne od 2021 r.
Zakres temperatury odparowania do części chłodniczej <-20°C;+10°C> (Booster do -35°C) <-20°C;0°C>
Materiały orurowania agregatu Miedź Miedź K65/Stal
GWP czynnika chłodniczego 2088 1
Wymóg rejestracji systemu w CRO Tak Nie
Wymóg kontroli szczelności instalacji Tak Nie
Wymóg stałej detekcji gazu Nie Tak
Maksymalne ciśnienie pracy 40 bar 120 bar
Wymagane ciśnienie mebli chłodniczych 30 bar 60 bar
Podłączenie do BMS Tak Tak

Aby ułatwić dobór najlepszego rozwiązania, w tabeli 1. przedsta- Zachęcamy do kontaktu z przedstawicielami firmy Daikin, którzy
wione zostało praktyczne porównanie. chętnie przygotują dobór i porównanie korzyści dla obu powyższych
rozwiązań. W połączeniu z ofertą mebli plug-in z fabryki AHT, która
niedawno dołączyła do grupy Daikin, istnieje możliwość przygotowania
kompleksowego rozwiązania dla całego sklepu.

Jedna z najefektywniejszych realizacji z designerskim kanałowym


rozprowadzeniem jednostek klimatyzacyjnych znajduje się w Pilźnie
w Czechach. Supermarket dostarcza pracownikom parku technolo-
gicznego jedzenie i napoje 24 h/dobę 7 dni w tygodniu. Powierzchnia
użytkowa wynosi 100 m2. System Conveni-Pack zasila otwarte (3,75 m)
i zamknięte (6,25 m) regały chłodnicze oraz w zależności od potrzeb
klimatyzuje lub ogrzewa salę sprzedaży. Podłączenie do zdalnego mo-
nitoringu (w tym przypadku WURM) umożliwia najlepszą optymalizację Jacek OSMÓLSKI
pracy, monitoring zużycia energii elektrycznej oraz pozwala na spraw- Kierownik ds. Produktu w Dziale Chłodnictwa
dzanie parametrów pracy. Serwis może bardzo wcześnie przewidywać Daikin Airconditioning Poland Sp. z o. o.
i przeciwdziałać zakłóceniom pracy systemu. email: osmolski.j@daikin.pl

www.cyrkulacje.pl 45
Art ykuł sponsorowany

Energooszczędne wentylatory do szaf chłodniczych


w supermarketach
Wentylatory stosowane w witrynach chłodniczych i chłodziarkach
do butelek w sektorze spożywczym mają bardzo długi czas pracy, dla-
tego też oferują duży potencjał oszczędności energii. Dzięki wysokiemu
współczynnikowi sprawności wentylatory EC wyznaczają nowe standar-
dy w tej dziedzinie. Wersje zgodne z europejską normą EN 60335-2-89
nadają się nawet do zastosowań z palnymi czynnikami chłodniczymi,
takimi jak R290 (propan), które w przypadku awarii mogą tworzyć z po-
wietrzem mieszaniny wybuchowe. Co więcej, ich inteligentne możliwo-
ści pracy w sieci upraszczają serwisowanie i konserwację.

Fot. 2. Przy sprawności powyżej 70% silnik ESM zużywa tylko jedną trzecią mocy porównywalnego
silnika zwartobiegunowego i oferuje możliwość regulacji prędkości obrotowej w zależności od
zapotrzebowania

Fot. 1. Witryny chłodnicze w supermarkecie

Wentylatory stały się nieodzownym elementem wyposażenia su-


permarketów, ponieważ kompaktowe szafy chłodnicze do średnio-
i niskotemperaturowych systemów chłodniczych nie mogłyby bez nich
funkcjonować (fot. 1). Z jednej strony wentylatory zapewniają cyrkulację
powietrza wokół urządzenia, dzięki temu wszystkie przechowywane
produkty są jednakowo chłodne, z drugiej w szafach chłodniczych typu
plug-in służą również do odprowadzania ciepła do otoczenia lub do
centralnego skraplacza w przypadku tzw. systemów zdalnych.
Jeszcze kilka lat temu standardowym sposobem napędu wenty-
latorów były silniki zwartobiegunowe. Miało to swoje uzasadnienie.
Silniki takie są tanie w produkcji, wytrzymałe i długowieczne. Jednak
ich niska sprawność wynosząca zaledwie ok. 20% sprawia, że nie są one
już akceptowalne w dzisiejszych czasach. Mają wysoki pobór prądu,
a ponadto wytwarzają ciepło, które musi być odprowadzane z szafy Fot. 3. Gama wentylatorów osiowych przeznaczonych do montażu pod półkami szaf chłodniczych
chłodniczej. Z tego powodu stosowanie silników zwartobiegunowych i chłodziarek. Natomiast wentylatory z wirnikiem diagonalnym zostały zaprojektowane specjalnie do
montażu na tylnej ścianie witryn chłodniczych
jest obecnie ograniczone do nielicznych zastosowań.

Rozwiązanie oszczędzające energię


Silniki EC jako siła napędowa takich energooszczędnych wersji silników, które są wręcz predestynowa-
Nowoczesne koncepcje wentylatorów bazują na znacznie bar- ne do zastosowania jako napędy wentylatorów w szafach chłodniczych.
dziej wydajnym elektronicznie komutowanym silniku EC, który zużywa Już ponad dziesięć lat temu silnik energooszczędny – znany jako
ok. 70% mniej energii niż stare silniki. Firma ebm-papst, jako specjalista ESM – wyznaczał nowe standardy w technice wentylatorów do zasto-
w dziedzinie silników i wentylatorów, ma w swoim asortymencie kilka sowań w chłodnictwie (fot. 2). Przy sprawności do 70% jego zużycie

46 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


Art ykuł sponsorowany

Fot. 4. Dmuchawy poprzeczne, które również pracują z silnikami EC i mają dużą powierzchnię rozdzia- Fot. 5. Energooszczędny silnik NiQ jest mechanicznie kompatybilny z silnikami zwartobiegunowymi
łu powietrza, stanowią kolejną interesującą opcję dla zastosowań w szafach chłodniczych i umożliwia prostą wymianę 1:1

prądu wynosi tylko jedną trzecią porównywalnego zużycia prądu sil- Niezawodność
nika zwartobiegunowego, a ponadto oferuje on możliwość regulacji Stała kontrola nad wentylatorami
prędkości obrotowej w zależności od zapotrzebowania. Mniejsze straty Obok możliwie najniższego zużycia energii, niezawodność jest
mocy silnika EC pozwalają zaoszczędzić jeszcze więcej energii w sza- kolejnym ważnym aspektem w przypadku szaf chłodniczych w super-
fach chłodniczych. Jego żywotność wynosi ponad 40 000 godzin, co marketach. Standardowe szafy długości 1,25 m są zazwyczaj wyposażone
odpowiada ok. pięciu latom ciągłej pracy. w jeden lub dwa wentylatory. W przypadku awarii wentylatora ważne
Kompaktowe silniki EC są dostępne zarówno jako komponenty OEM jest, aby szybko zlokalizować i usunąć usterkę, bez negatywnego wpły-
do połączenia z oddzielnym wirnikiem, jak i jako kompletne systemy wu na łańcuch chłodniczy i zanim żywność ulegnie zepsuciu. Przydatne
plug & play z doskonale dopasowanymi do siebie poszczególnymi są również konserwacja zapobiegawcza i monitoring wentylatorów.
komponentami. Wentylatory osiowe o wielkościach 130, 154, 172, 200, W tym przypadku pomocne jest połączenie sieciowe poprzez in-
230, 250 i 300 są przeznaczone do montażu pod półkami szaf i lad terfejs szeregowy do komunikacji poprzez MODBUS-RTU. Umożliwia
chłodniczych. Natomiast wentylatory z wirnikiem diagonalnym o wiel- ona realizację licznych funkcji nadzoru, sterowania i regulacji w czasie
kości 200 i 250 zostały zaprojektowane specjalnie do montażu na tylnej rzeczywistym poprzez zdalny monitoring. W ten sposób można na przy-
ścianie witryn chłodniczych, gdzie często brakuje miejsca na montaż kład kontrolować czas pracy silnika w celu przeprowadzenia konserwacji
(fot. 3.). Dzięki bardzo płytkiej konstrukcji wentylatory te mieszczą się zapobiegawczej i w razie potrzeby zlokalizować dany wentylator w celu
w ciasnych przestrzeniach, a ukośny kształt wirnika pozwala sprostać przeprowadzenia prac serwisowych.
wyższemu ciśnieniu zwrotnemu, które występuje w takich sytuacjach. Sieć poprzez protokół komunikacyjny MODBUS-RTU umożliwia
Również dmuchawy poprzeczne, które pracują z silnikami EC i roz- również szybką adaptację do zmian warunków pracy, np. poprzez
prowadzają zimne powietrze w formie kurtyny powietrznej, są od wielu zwiększenie prędkości obrotowej wentylatora można szybciej osiągnąć
lat z powodzeniem stosowane jako efektywne rozwiązania w szafach temperaturę chłodzenia po cyklach odszraniania.
chłodniczych. Charakteryzują się one szczególnie oszczędnością miejsca
i cichą pracą (fot. 4.).
Biorąc pod uwagę możliwe do osiągnięcia oszczędności energii,
opłaca się nawet przebudować starsze szafy chłodnicze. ebm-papst
oferuje w tym celu energooszczędny silnik NiQ (fot. 5.). W zależności od
warunków otoczenia, żywotność silnika NiQ może przekroczyć 40 000
godzin. Jest on mechanicznie kompatybilny z istniejącymi silnikami
zwartobiegunowymi, ma wysoki poziom sprawności do 70%, a jego
identyczne wymiary instalacyjne pozwalają na prostą wymianę 1:1. Wirni- ebm-papst Polska Sp. z o.o.
ki osiowe o średnicy od 154 do 254 mm mogą być również montowane tel. +48 22 675 78 19
na silniku NiQ w celu zapewnienia rozwiązania oszczędzającego energię. office@ebmpapst.pl
www.ebmpapst.pl

www.cyrkulacje.pl 47
TECHNIKA

Nowoczesne rozwiązania HVAC


w neutralnych klimatycznie
inteligentnych supermarketach
Inteligentne supermarkety, dzięki nowoczesnym technologiom, nie tylko mogą
osiągnąć neutralność klimatyczną, lecz także z istotnych konsumentów energii
stać się prosumentami. Koncepcja Smart Store zwiększa bezpieczeństwo
przechowywania żywności i pomaga zredukować rachunki za energię, a wszystko
dzięki zintegrowanej i automatycznej regulacji pracy urządzeń chłodniczych,
instalacji HVAC oraz oświetlenia.

Istotne znaczenie ma również zastosowanie czynni-


ków chłodniczych o niskim GWP, które mają minimalny
wpływ na środowisko. Trendem w branży jest zbliżanie
się coraz bardziej w stronę naturalnych rozwiązań, takich
jak np. CO2, który staje się popularnym czynnikiem chłod-
niczym stosowanym w branży handlu żywnością – wg
szacunków firmy Danfoss na CO2 przechodzi globalnie
ok. 10 tys. supermarketów rocznie. Takie rozwiązanie
ma jeszcze jedną zaletę – zwiększa potencjał integracji
systemów HVAC z systemami chłodniczymi, co istotnie
poprawia efektywność ekonomiczną ogrzewania, klima-
tyzacji czy przygotowania ciepłej wody użytkowej, a tym
fot. Danfoss

samym może zredukować ślad węglowy sklepu nawet


o 30%. Dodatkowo, przy odpowiednim zaprojektowaniu
całego obiektu, uwalnia możliwość obniżenia począt-
Dzięki instalacji systemu kontroli, który wykrywa i informuje o niedomkniętych drzwiach mebli chłodniczych, można kowych kosztów inwestycyjnych. Dzięki temu można
zaoszczędzić nawet do 12% energii ograniczyć wielkość lub nawet uniknąć instalowania
Globalnie supermarkety odpowiadają za ok. 2% i późniejszych konserwacji niektórych urządzeń, m.in.
zużycia energii, z czego ok. 40÷60% wykorzystywane kotłów gazowych.
jest do procesów chłodzenia. Efektywne rozwiązania Systemy chłodnicze w supermarketach zaprojek-
w zakresie chłodnictwa pozwalają zredukować zużycie towane są tak, aby zapewnić bezpieczne przechowy-
energii nawet o 40%, co w skali całego kraju, biorąc pod wanie żywności nawet w pojedyncze najgorętsze dni
uwagę funkcjonujące supermarkety i dyskonty, daje roku. Zainstalowane w nich sprężarki wykorzystywane
potencjał oszczędności równy średnio 892,5 GWh energii są przez większą część roku jedynie w 20÷30%. Generuje
rocznie. Taka ilość energii pokryłaby roczne zapotrzebo- to olbrzymi potencjał, który może być wykorzystany
wanie na prąd dla 400 tys. samochodów elektrycznych. poprzez integrację z systemami HVAC. Ciepło odpado-
Prostym przykładem sposobu ograniczenia strat energii we generowane przy okazji codziennej pracy układów
w supermarketach jest instalacja systemu kontroli mebli chłodniczych może być odzyskiwane i wykorzystane na
i komór chłodniczych, który wykrywa i informuje o nie- potrzeby własne w budynku supermarketu. W przypadku
domkniętych drzwiach. układów chłodniczych wykorzystujących CO2, przy ich

48 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


TECHNIKA

normalnej pracy, odzyskane ciepło może pokryć 30÷50%


całkowitego zapotrzebowania na ogrzewanie budynku Rozwój technologii
supermarketu. Odpowiednia zmiana parametrów pracy Trendy w rozwoju technologii oraz ich tempo determinowane jest przez mega-
układów chłodniczych umożliwia zwiększenie ilości ge- trendy kształtujące świat. Najważniejszym z nich są zmiany klimatu, które obecnie
nerowanego ciepła, które może zostać następnie wyko- określane są, jako kryzys klimatyczny, a ich negatywne skutki możemy powstrzymać
rzystane do ogrzania biur znajdujących się w budynku, jedynie poprzez doprowadzenie globalnie do zerowych emisji netto najpóźniej
czy powierzchni parkingu, chroniąc go przed śniegiem w roku 2050. Osiągnięcie neutralności klimatycznej wspierane jest przez dwa inne
i oblodzeniem. Dokonywanie tego typu zmian parame- istotne megatrendy – elektryfikację, nie tylko transportu, ale również przemysłu
trów pracy wiąże się oczywiście z wyższym zużyciem i przede wszystkim budynków odpowiedzialnych obecnie za 40% światowego
energii elektrycznej przez urządzenia chłodnicze, ale zużycia energii oraz 1/3 emisji dwutlenku węgla, a także digitalizację, umożli-
podobnie jak w przypadku pomp ciepła nie zachodzi wiającą m.in. automatyczne sterowanie i zarządzanie zużyciem i podażą energii.
Wymieniając megatrendy, nie można pominąć urbanizacji i dynamicznie rosnącej
to w stosunku 1:1, można więc uzyskać więcej energii
populacji ludzi na Ziemi, a tym samym potrzeby zapewnienia nam wszystkim
cieplnej niż dostarczono energii elektrycznej. W zależ-
dostępu do świeżej żywności. Obecnie, gdy na świecie głoduje ponad 800 mln
ności od aktualnego zapotrzebowania na ciepło można
osób, a problem niedożywienia dotyczy kolejnych 2 miliardów, 1/3 produkowa-
na bieżąco sterować parametrami w układzie chłodni- nej żywności ulega marnotrawieniu. Produkcja tej utraconej żywności generuje
czym. Podobne rozwiązanie, ale z wykorzystaniem np. emisję 4,4 Gt ekwiwalentu CO2, co stanowi 8% emisji spowodowanych działalno-
systemu wody lodowej, można stosować do chłodzenia ścią człowieka. Gdyby tę emisję zestawić z emisją krajów, uplasowałaby się na 3.
pomieszczeń, zapewniając w ten sposób klimatyzację miejscu największych światowych emitentów zaraz po Chinach i USA. W samej UE
w okresie letnim. średnio 39% marnowanej żywności jest tracona na etapie produkcji, transportu
Dodatkowo zastosowanie systemów ciągłego i przechowywania, a więc tam, gdzie można temu zapobiec w sposób systemowy,
monitoringu pracy urządzeń oraz zarządzania energią stosując odpowiednie technologie.
wykorzystujące chmurę umożliwia jeszcze większą opty-
malizację zużycia energii. Dzieje się tak dzięki śledzeniu
zmian cen energii w czasie rzeczywistym, temperatury
zewnętrznej oraz zapotrzebowania na energię w sie-
ci. Taki system integruje układy chłodzenia, HVAC oraz
oświetlenia w celu zwiększenia efektywności ich pracy.
Nadmiar odzyskanego ciepła odpadowego, który nie
został zużyty na potrzeby własne supermarketu, mógłby,
po odpowiednim przygotowaniu infrastruktury sieci cie-
płowniczej, zostać sprzedany lokalnemu dystrybutorowi
ciepła lub wykorzystany do ogrzania sąsiednich budyn-
ków. W ten sposób supermarket z istotnego konsumenta
energii ma potencjał, żeby stać się jej producentem.
fot. Danfoss

Technologie te z powodzeniem wdrażane są w licz-


nych europejskich supermarketach. Sklep Meny w pół-
nocnej Danii znajdujący się w budynku o powierzchni
1600 m2 i mający instalacje chłodnicze o mocy 96 kW Dzięki integracji systemów chłodniczych z systemami HVAC i instalacji paneli fotowoltaicznych supermarkety mogą stać się
w układzie średniotemperaturowym i 25 kW w układzie budynkami plusenergetycznymi
niskotemperaturowym, całkowite zapotrzebowanie na
ciepło, klimatyzację i przygotowanie ciepłej wody użytko- inwestycje zwracają się średnio w ciągu 2 lat. Jednym
wej pokrywa z własnych zasobów, dzięki odzyskowi cie- ze zmodernizowanych obiektów jest Per Beierholm’s,
pła odpadowego, które jest elementem pracy każdego w którym dzięki zastosowaniu ciepła odpadowego za-
układu chłodniczego. Dodatkowo w okresie letnim, gdy oszczędzono 70% na dotychczasowych rachunkach za
dysponuje nadmiarem wytworzonego ciepła, sprzedaje ciepło kupowane z sieci. Sklep na własny użytek wykorzy-
je lokalnemu przedsiębiorstwu ciepłowniczemu. stuje 95% produkowanej przez siebie energii, pozostałe
Inna duńska sieć supermarketów BALS – Brugsen niewykorzystane ciepło sprzedawane jest do sieci. Dzięki
for Als og Sundeved zmodernizowała 12 z 13 swoich zastosowanym technologiom, przez ostatnich 5 lat, sieć
sklepów, wszystkie wyposażając w jednostkę odzysku BALS zmniejszyła swój ślad węglowy o ponad 43%.
ciepła. W ciągu ostatnich pięciu lat, inwestując w zielo- Jeśli do powyżej wskazanych oszczędności dodamy
ną transformację swoich sklepów, sieć wydała ponad własną produkcję energii elektrycznej, osiągniemy budy-
14 mln euro na modernizację supermarketów. Tego typu nek zeroemisyjny. Płaskie wielkopowierzchniowe dachy

www.cyrkulacje.pl 49
TECHNIKA

nej energii odpadowej. Dodatkowo, dzięki cyfrowemu


zarządzaniu energią sklep ma inteligentne, dwukierun-
kowe połączenie z siecią elektryczną, umożliwiające au-
tomatyczną reakcję na fluktuacje w sieci. Zainstalowano
również akumulator litowo-jonowy, który zapewniając
moc elektryczną 60 kW, umożliwia wypłaszczanie pi-
ków energetycznych, redukując zapotrzebowanie z sieci
o 35÷40 kW. W upalny dzień, kiedy występuje większe
zapotrzebowanie na chłodzenie, nadwyżka potrzebnej
energii pobierana jest z akumulatora zamiast z sieci, co
przynosi znaczne oszczędności. Na dachu zamonto-
wano panele fotowoltaiczne o łącznej mocy 99 kWp

fot. Danfoss
(kilowatopik oznacza moc szczytową), które produkują
112 MWh energii rocznie, z czego 98% wykorzystywane
jest na potrzeby własne supermarketu.
Odzyskane z systemów chłodniczych ciepło odpadowe może pokryć 30÷50% całkowitego zapotrzebowania na ogrzewanie Kontynuując wdrażanie kolejnych kroków w ramach
budynku supermarketu Europejskiego Zielonego Ładu (EU Green Deal), Komisja
superkamerketów to idealne miejsce do zamontowania Europejska ogłosiła we wrześniu tego roku strategię łącze-
paneli fotowoltaicznych, które pozwolą na zasilanie ener- nia sektorów, a miesiąc później przedstawiła strategię na
gią wszystkich systemów potrzebnych supermarketom, rzecz fali renowacji. Efektywne budynki od dawna znajdują
w czysty i ekonomicznie opłacalny sposób. Zastosowanie się w centrum działań na rzecz ochrony klimatu, a obecnie
w budynku urządzeń energoszczędnych, w tym oświe- powinny stać się również jednym z filarów odbudowy
tlenia LED, dodatkowo wpłynie na zmniejszenie zużycia gospodarki po kryzysie spowodowanym pandemią. Inteli-
energii. Nadmiar energii wytwarzanej z wykorzystaniem gentne budynki nie mogą być jednak niezależnymi „smart
paneli fotowoltaicznych może być przekazywany do wyspami” w mieście – powinny móc współpracować
sieci lub wykorzystywany do zasilania innych miejsc, z sąsiednimi budynkami oraz z otaczającą je infrastrukturą.
w tym zainstalowanych na sklepowym parkingu stacji Najlepszym przykładem mogą być opisane w tym artykule
ładowania pojazdów elektrycznych. supermarkety, które idealnie obrazują ideę budynków
Inteligentne supermarkety to jednak nie tylko zero- połączonych w prawdziwym smart city wyposażonym
emisyjny budynek, ale również wirtualna elektrownia, w inteligentną infrastrukturę. Supermarkety, które, łącząc
dzięki której w elastyczny sposób można reagować na w sobie różne technologie, stają się integralną częścią mia-
nadmiar lub braki energii w sieci elektroenergetycznej. sta oraz pełnią o wiele bardziej istotną funkcję niż jedynie
Poprzez modyfikację ustawień zespołów sprężarkowych centrum handlowo-usługowego. To nowoczesne stacje
w przypadku nagłych nadwyżek można pobrać nad- ładowania pojazdów elektrycznych za pomocą baterii wy-
miar energii z sieci, obniżając nieznacznie temperaturę korzystujących energię produkowaną dzięki znajdującym
w ladach chłodniczych, a w okresach niedoboru ener- się na dachu panelom fotowoltaicznym. To wykorzystanie
gii w sieci – oddawać, poprzez zmniejszanie własnego nadmiaru ciepła odpadowego produkowanego przez
zużycia energii na skutek wyłączania poszczególnych znajdujące się w obiekcie zespoły sprężarkowe na potrze-
urządzeń. Wychłodzone uprzednio lady mogą przez by własne lub jako produkt sprzedawany do lokalnej sieci
jakiś czas pracować z wykorzystaniem mniejszej liczby ciepłowniczej i co najważniejsze – to wirtualne elektrow-
sprężarek bez szkody dla bezpieczeństwa przechowy- nie, które wspierają bilansowanie sieci elektroenergetycz-
wanej w nich żywności. Tego typu obiekty są niezbędne nej, stając się funkcjonalnymi magazynami energii. A dla
w zmieniającym się systemie energetycznym, w którym ich właścicieli – to zeroenergetyczne budynki, w których
stabilne źródła będą w coraz większym stopniu zastępo- dzięki integracji i odpowiedniemu zarządzaniu systema-
wane przez mniej stabilne odnawialne źródła energii. Ela- mi HVAC koszty eksploatacji są wielkorotnie niższe niż
styczny system energetyczny wymaga magazynowania w przypadku standardowych rozwiązań.
energii, a to mogą zapewnić włączone w sieć magazyny
funkcjonalne, takie jak supermarkety.
Przykładem takiego inteligentnego supermarketu
jest aktiv&irma w Oldenburgu w północno-zachodnich Aleksandra Stępniak
Niemczech. System HVAC w budynku został zintegrowa- Konsultant ds. efektywności energetycznej
ny z systemem chłodniczym i zasilany dzięki odzyskiwa- Danfoss Poland

50 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


PRODUKT FILTRY POWIETRZA
Z BLISKA AFPRO A+

Filtry kieszeniowe stosowane są w urządzeniach i systemach wentylacyjnych, ■■ Budowa filtrów AFPRO A+ odznacza się unikalną strukturą,
klimatyzacyjnych, systemach przemysłowych oraz jako filtry wstępne do pomieszczeń która zapewnia najniższy możliwy opór. Poszczególne worki
czystych oraz w przemyśle farmaceutycznym. są wbudowane w aluminiową lub stalową ramę. Filtry są
odporne na działanie temperatury do 70°C i wilgotności
względnej 90%.

■■ Specyfikacja:
❙❙ typ filtra – kieszeniowy,
HQ85A11-7 ❙❙ separatory – nici szwalnicze,
❙❙ materiał filtracyjny – mikrowłókna szklane produkcji
AfproFilters
❙❙ klasa filtra zgodnie z PN-EN ISO 16890 – ePM1 60%,
❙❙ etykieta energetyczna EUROVENT – A+

■■ Zalety filtrów kieszeniowych:


❙❙ duża powierzchnia filtrująca,
❙❙ unikalna konstrukcja i kształt kieszeni,
❙❙ bardzo wysoka zdolność zatrzymywania pyłu dzięki
zastosowaniu wysokiej jakości materiałów filtracyjnych,
❙❙ długa żywotność filtra,
❙❙ niski pobór energii,
❙❙ odporne na korozję,
❙❙ łatwe do utylizacji.

■■ Filtry AFPRO A+ przyczyniają się do zwiększenia efektywności


energetycznej układów HVAC jednocześnie chroniąc
klientów przed pyłami zawieszonymi (PM).

AFPRO Filters Poland Sp. z o. o.


ul. Grójecka 208
02-390 Warszawa
tel. (52) 880 85 00
e-mail: sprzedaz@afprofilters.com

www.afprofilters.pl
TECHNIKA

Filtry powietrza w wentylacji


i klimatyzacji
Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego pyłami zawieszonymi – szczególnie
w Polsce – jest poważnym problemem powodującym negatywne konsekwencje
zdrowotne. Zastosowanie odpowiedniej filtracji dostarczanego powietrza
wentylacyjnego pozwala na ograniczenie tego problemu w środowisku
wewnętrznym.

Branża wentylacyjno-klimatyzacyjna wciąż poszu- wie jakości i czystości powietrza dla Europy (znanej jako
kuje nowych rozwiązań, których celem jest stworzenie CAFE). W szczególności chodzi o zlikwidowanie zagrożeń
i praktyczne wykorzystanie materiałów filtracyjnych wynikających z przenikania do naszego układu krwio-
stosowanych w filtrach powietrznych, które będą cha- nośnego pyłu o wielkości 2,5 mikrona, czyli pyłu, który
rakteryzować się lepszymi niż do tej pory parametrami wprowadza do naszego organizmu najwięcej substancji
filtracji i obniżającymi zużycie energii. Poszukuje się rakotwórczych i toksycznych.
materiałów, które zapewnią prawidłową żywotność Zdaniem Światowej Organizacji zdrowia pył PM2,5
higieniczną filtrów i zabezpieczą przed nadmiernym jest czynnikiem najbardziej szkodliwym dla zdrowia
skażeniem drobnoustrojami. spośród wszystkich zanieczyszczeń atmosferycznych.
Pyły (PM ang. particulate matter) są zanieczyszczenia-
Filtry – standardy ISO 16890 mi składającymi się z mieszaniny cząstek stałych i cie-
Filtracja powietrza to złożony proces, od którego kłych zawieszonych w powietrzu będących mieszaniną
zależy czystość powietrza, którym oddychamy. Wbrew substancji organicznych i nieorganicznych. Cząstki te
powszechnemu przekonaniu zanieczyszczenie w po- są najczęściej emitowane przez pojazdy mechaniczne
mieszczeniach może być nawet do pięćdziesięciu razy (stare samochody), kotłownie, elektrownie i ciepłownie.
wyższe niż na wolnym powietrzu. Badania naukowe wskazują na wyraźny związek między
Kluczowe akty prawne określające limity emisji zanie- poziomem zanieczyszczeń cząstkami mniejszymi od
czyszczeń w Europie obejmują dyrektywę w sprawie ja- 2,5 μm a zwiększoną śmiertelnością na skutek chorób
kości powietrza i czystszego powietrza dla Europy z dnia układów krążenia i oddechowego. Szacuje się, że życie
21 maja 2008 r. (2008/50/WE) oraz dyrektywę ramową przeciętnego mieszkańca Unii Europejskiej jest krótsze
w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego z tego powodu o ponad 8 miesięcy, a życie przecięt-
powietrza z 1996 r. (96/62/WE). nego Polaka, w stosunku do mieszkańca Unii o kolejne
Cele określone przez Unię Europejską dotyczące 1÷2 miesiące.
zanieczyszczenia powietrza obejmują ograniczenie Dyrektywa 2008/50/WE określa wartości stężeń py-
stężenia drobnych cząstek pyłu zawieszonego (PM2,5) łów PM2,5 docelowe i dopuszczalne. Szacuje się, że oprócz
o 75%, a stężenia ozonu w warstwie przyziemnej (O3) zmniejszenia liczby nagłych zgonów oraz zmniejszenia
o 60%, jak również zmniejszenie o 55% zagrożenia szkód środowiskowych ograniczenia te przyczynią się
związanego z zakwaszeniem i eutrofizacją środowiska między innymi do ocalenia 1,71 mln osób rocznie.
naturalnego. Wiąże się to z redukcją emisji dwutlenku
siarki (SO2) o 82%, tlenków azotu (NOx) o 60%, lotnych Wprowadzenie normy PN-EN ISO 16890 przyczyniło
związków organicznych (LZO) o 51%, amoniaku (NH3) się do powstania globalnego zharmonizowanego sys-
o 27%, a pierwotnych cząstek PM2,5 o 59% w stosunku temu filtracji, co poprawiło transparentność i ułatwiło
do poziomów emisji z 2000 r. porównania.
Dodatkowo, w styczniu 2014 r., Komisja Europejska Nastąpiło lepsze połączenie z klasyfikacją WHO –
wprowadziła nowe standardy oczyszczania powietrza (PM2,5 – 20 g/m3, PM10 – 40 g/m3 średnia).
i zaostrzyła w ten sposób wymagania z dyrektywy w spra-

52 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


TECHNIKA

Cząstki PM10 utrzymują się w atmosferze nawet do Tabela 1. Zasady klasyfikacji filtrów wg PN-EN ISO 16890
kilku godzin. W zależności od warunków powstawania Zakres Oznaczenie Wartość do
Skuteczność wymiarowy Wymaganie
pył zawieszony może się składać z cząstek dymu, sadzy, grupy klasyfikacji
[µm]
popiołu, związków nieorganicznych (np. azbestu), a także ePM1,min ePM2,5,min ePM10
metali. Powstaje przede wszystkim w procesach spalania ePM10 0,3≤x≤10
paliw stałych i ciekłych. początkowa
ISO Coarse < 50% filtracja
Z kolei największa emisja frakcji pyłów PM2,5 powstaje grawitacyjna
w wyniku spalania węgla w starych i często źle wyregu- ePM2,5,min 0,3≤x≤2,5 ISO ePM10 ≥50% ePM10
lowanych kotłach oraz piecach domowych. Znaczącą ePM1,min 0,3≤x≤1 ISO ePM2,5 ≥50% ePM2,5
emisję pyłu powoduje również komunikacja – zarówno
ISO ePM1 ≥50% ePM1
w wyniku spalania paliw w silnikach, jak i na skutek emisji
wtórnej (unoszenie się pyłów z brudnych i będących 100
w złym stanie dróg). 90
Szkodliwość pyłu dla zdrowia osób eksponowanych 80
jest ściśle związana z wielkością i składem chemicznym Sprawność filtrów [%] 70
ziaren. Pył drobny o średnicy poniżej 2,5 μm jest naj- 60
bardziej niebezpieczny. Dociera on do pęcherzyków 50
płucnych, a nawet penetruje do naczyń krwionośnych, 40
a stamtąd do krwiobiegu. Jest równie szkodliwy dla ukła- 30

du oddechowego, jak i krążenia. Większe ziarna mogą 20


10
powodować stany zapalne spojówek oraz błony śluzowej
0
nosa i gardła. Osoby cierpiące na choroby serca i płuc, PM1 PM2,5 PM10
seniorzy, kobiety w ciąży i dzieci uważa się za bardziej
podatne na szkodliwe działanie pyłu zawieszonego. Za- poziom efektywności M5 F7 F9

grożone są także osoby aktywnie fizycznie. Wysiłek fizycz- Rys. 1. Efektywność filtrów w poszczególnych klasach. W zależności od użytego materiału, liczby kieszeni itp. filtry w tych kla-
ny sprawia, że oddychamy szybciej i głębiej, wdychając sach mogą mieć zarówno efektywność powyżej 50%, np. F9 od 85%-95%, F7 od 50%-80%, jak i poniżej, np. M5 od 20%-50%
jednocześnie więcej szkodliwych cząstek. W przypadku
Indeks jakości PM10 PM2,5 O3 NO2 SO2 C6H6 CO
osób starszych badania dowodzą, że wysoki poziom pyłu powietrza [μg/m3] [μg/m3] [μg/m3] [μg/m3] [μg/m3] [μg/m3] [mg/m3]
zawieszonego jest związany ze zwiększeniem ryzyka Bardzo dobry 0-20 0-13 0-70 0-40 0-50 0-6 0-3
hospitalizacji, a nawet zgonu z powodu chorób płuc Dobry 20,1-50 13,1-35 70,1-120 40,1-100 50,1-100 6,1-11 3,1-7
i chorób sercowo-naczyniowych. Długotrwałe narażenie Umiarkowany 50,1-80 35,1-55 120,1-150 100,1-150 100,1-200 11,1-16 7,1-11
Dostateczny 80,1-110 55,1-75 150,1-180 150,1-200 200,1-350 16,1-21 11,1-15
na wysokie stężenie pyłu zawieszonego sprzyja wystąpie-
Zły 110,1-150 75,1-110 180,1-240 200,1-400 350,1-500 21,1-51 15,1-21
niu przewlekłej zatorowej choroby płuc, a także zwiększa
Bardzo zły >150 >110 >240 >400 >500 >51 >21
podatność na infekcje dróg oddechowych. Indeks jakości powietrza nie jest wyznaczony z powodu braku pomiaru
Brak indeksu zanieczyszczenia dominującego w województwie
źródło GIOS
Wymagania dotyczące jakości powietrza
W Polsce normy dotyczące pyłów drobnych PM10
są ustalone (na podstawie średniej dobowej) na trzech Wartość
Indeksu jakości Poziomy zagrożenia zdrowia
poziomach: powietrza (AQI)
〉〉 dopuszczalny 50 μg /m3,
Dobra – jakość powietrza jest uznawana za zadawalającą, a zanieczyszczenie
〉〉 informowania 100 μg/m3, Bardzo dobry powietrza stanowi niewielkie ryzyko lub jego brak
〉〉 alarmowy 150 μg/m3.
Średnia – jakość powietrza jest dopuszczalna, jednak niektóre zanieczyszczenia
Unia Europejska dla pyłów drobnych ustaliła poziom Dobry mogą być umiarkowanie szkodliwe dla bardzo małej liczby osób, które są
niezwykle wrażliwe na zanieczyszczenie powietrza
dopuszczalny:
〉〉 PM10 – 40 μg/m3 (średni roczny), Niezdrowe dla wrażliwych osób – u osób wrażliwych
Umiarkowany mogą wystąpić negatywne skutki dla zdrowia.
〉〉 PM 2,5 – 25 μg/m3 (średni roczny). Większość populacji może nie odczuwać negatywnych objawów

Niezdrowe – każdy może doświadczyć negatywnych


Dostateczny skutków zdrowotnych. U osób wrażliwych mogą wystąpić
Łączny koszt instalacji HVAC poważniejsze skutki zdrowotne
Około 30% zużycia energii w instalacjach klimaty- Bardzo niezdrowe – ostrzeżenie zdrowotne, poziom alarmowy.
Zły
zacyjnych wynika ze strat ciśnienia na filtrach. Analizując Bardzo prawdopodobny negatywny wpływ na całą populację

zagadnienie energooszczędności, nie można zapominać, Bardzo zły Niebezpieczny – alarm zdrowotny, każdy może doświadczyć poważniejszych
skutków zdrowotnych
że najczęściej mówi się wyłącznie o koszcie użytkowania

www.cyrkulacje.pl 53
TECHNIKA

Wytyczne dotyczące filtrów w centralach wentylacyjnych wg EN16789, których celem jest poprawa jakości powietrza (IAQ) noszone nakłady. W zależności od korzyści w zakresie
Wymagania spadku ciśnienia odnosi się to do 6% globalnego zuży-
Obszar Przykłady filtracji
cia energii, która ma być obniżona. W wypadku filtrów
Wysokie wymagania szpitale, farmacja, branża elektroniczna,
higieniczne pomieszczenia czyste zasilane powietrzem ePM1 80% kieszeniowych może to prowadzić do oszczędności
Średnie wymagania przedszkola, hotele, biura, produkcja żywności ePM1 70%
odpowiadających zużyciu CO2 przez 2,5 mln gospo-
higieniczne i napojów
darstw domowych.
Pobyt czasowy osób centra handlowe, łaźnie, serwerownie ePM2,5 70%
W związku ze wzrostem kosztów utylizacji odpa-
Pobyt krótki osób toalety, klatki schodowe, rejony produkcji ePM10 80%
dów, co miało miejsce na początku ubiegłego roku,
Bez pobytu osób parkingi, stalownie, zakłady spawalnicze ePM10 60% udział procentowy utylizacji w całkowitych kosztach

Filtry kieszeniowe syntetyczne mogą mieć ramę z metalu (po lewej) lub plastiku (z prawej). Filtry syntetyczne dostępne są również w ramach drewnianych (popularne
w Skandynawii) oraz kartonowych

filtra, a powinno się brać pod uwagę również koszty filtracji, w zależności od regionu Polski, wzrósł nawet
wytworzenia filtra, a także energii potrzebnej do jego dwukrotnie. Rozwiązaniem jest stosowanie filtrów
utylizacji. o dłuższej żywotności – każdy kilogram odpadów to
średnio 4 zł za ich utylizację (z transportem). Lepsze
Ponieważ 70% całkowitych kosztów filtracji dotyczy filtry to nie tylko zdrowie, ekologia (zaoszczędzona
kosztów energii, lepsze technologie ograniczające jej energia i mniejsza liczba odpadów), lecz także zaosz-
zużycie będą pomagały w redukcji CO2 i zmniejszą po- czędzone pieniądze.

5%
15%
10%

koszt filtrów

koszty energii

koszty konserwacji

koszty utylizacji filtrów


70%

Dominika Łuczak
SFM Filtry
Całkowite koszty filtracji

54 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


PRODUKT FILTRY POWIETRZA
Z BLISKA Nanowave

Filtry Nanowave® to opare na nowoczesnej wysokoskutecznej i energooszczędnej ■■ Innowacyjna budowa i medium Nanowave® gwarantuje
Nanotechnologii rozwiązanie dla filtracji powietrza. Medium Nanowave® opracowane lepszą wydajność i trwałość wykonanych z nich filtrów. Łatwy
i opatentowane przez amerykańską firmę Hollingsworth & Vose charakteryzuje ponad
montaż i wymiana filtra (syntetyczny w 100%, brak uszkodzeń
dwukrotnie większa powierzchnia warstw filtracyjnych niż w innych dostępnych na rynku
materiałach syntetycznych czy mediach z włókna szklanego. lub podrażnień skóry, brak migracji szkodliwych włókien).

■■ Filtry Nanowave® w swoim portfolio występują w klasach:

G4, M5, M6 (filtry wstępne) oraz dla 3 stopnia filtracji F7 oraz

Nanowave F8/F9 (wg. ISO 779:2012). Wszystkie filtry zostały przebadane,

sklasyfikowane i certyfikowane zgodnie z nowymi normami

PN-EN ISO16890.

■■ Wysoka skuteczność filtracji i zabezpieczanie obiektów

przed Smogiem (PM2,5 i PM10) potwierdzona została przez

wieloletnie badania. Producent filtrów zapewnia regularny

serwis kontroli jakości powietrza w Twoim obiekcie.

Dzięki temu administratorzy budynków, zakładów mogą

monitorować jakość powietrza i skutecznie realizować

politykę ochrony zdrowia ludzi i procesów technologicznych

wewnątrz pomieszczeń.

■■ Fitry Nanowave® to atestowane i bezpieczne dla zdrowia

oraz środowiska produkty. Przetestowane u klientów różnych

branży, w warunkach środowiskowych i klimatycznych na

terenie całego świata. Wysoka jakość oraz bezpieczeństwo

zostały potwierdzone certyfikatem dopuszczającym ich

stosowanie w przemyśle spożywczym.

■■ Nanowave® to energooszczędność oraz tańsza utylizacja.

Oryginalna struktura NanoWave® pozwala zwiększyć

żywotność filtra, obniżyć zużycie energii oraz wydłużać

częstotliwości wymian. Każdy filtr jest oznakowany

i posiada cerytyfikat z niezależnego ośrodka badawczego,

potwierdzający jego energochłonność oraz parametry

techniczne.

SFM Filtry Łuczak Sp. z o.o.


ul. Grodziska 45
Stara Wieś
tel. (22) 739 52 00
e-mail: info@sfm.pl

www.sfm.pl
TECHNIKA

Budynki mieszkalne wielorodzinne


– jak je wentylować od 2021 roku
Od 31 grudnia 2020 r. wszystkie nowe budynki mieszkalne wielorodzinne,
dla których składa się wniosek o wydanie pozwolenia na budowę, muszą być
budynkami o niemal zerowym zużyciu energii.

©Grand Warszawski | stock.adobe.com

Stosowne przepisy zostały opublikowane w 2013 r., Chociaż wymagania obowiązujące w ostatnim etapie
jako jeden z elementów wdrożenia do polskiego systemu były zapowiadane z wyprzedzeniem, na wybór rozwiązań
prawnego wytycznych dyrektywy w sprawie charak- instalacyjnych, w tym wentylacyjnych, zaczęto spoglądać
terystyki energetycznej budynków – [1] [2] patrz apla z większym zainteresowaniem dopiero kilka miesięcy przed
„Dyrektywy i rozporządzenia” str. 57. dniem wejścia wymagań w życie. Jest to poniekąd zrozu-
W odróżnieniu od przepisów techniczno-budowla- miałe i wynika z podejścia władz centralnych do zagadnień
nych obowiązujących w latach 2009-2013, w obszarze związanych z charakterystyką energetyczną budynków.
poprawy ochrony cieplnej budynków i zwiększenia ich Od początku pojawienia się tej tematyki w debacie
efektywności energetycznej, przywołane wyżej zmiany publicznej wszelkie działania mają charakter doraźny,
miały charakter stopniowego zaostrzania wymagań, tak najczęściej wymuszony procedurą dostosowania pra-
by od 2021 r. mogły powstawać budynki charakteryzu- wa krajowego do wymagań przepisów europejskich.
jące się jak największą energooszczędnością. W zasadzie nie istnieje żadna strategia, która miałaby być

56 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


TECHNIKA

realizowana przez lata, w oderwaniu od zmieniającej się


❱ Dyrektywy i rozporządzenia
u steru opcji politycznej.
W najnowszej, trzeciej wersji dyrektywy w sprawie [1] 
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2010/31/UE z dnia
charakterystyki energetycznej budynków, ustanowionej 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Dz. U. U.E.
z 18.06.2010, nr L 153/13)
w roku 2018 – [3] patrz obok „Dyrektywy i rozporządzenia”
[2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie
– kładzie się większy nacisk na modernizację zasobów
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
istniejących. Pociąga to za sobą pytanie, w jaki sposób
(tekst jednolity, Dz. U. z 2019, poz. 1065, z późn. zmian.)
działania te powinny być przeprowadzone, by korzyści [3] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/844 z dnia 30 maja 2018
nie pozostawały wyłącznie na papierze. r. zmieniająca dyrektywę 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej
W obszarze dotyczącym budynków nowych należy budynków i dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej
wskazać ustanowienie nowego pakietu norm do obli- (Dz. U. U.E. z 19.06.2018, nr L 156/75)
czania charakterystyki energetycznej. Niestety w tym [4] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2015 r. w spra-
zakresie dyrektywa wciąż nie została wdrożona do kra- wie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części
jowego porządku prawnego. budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej (Dz. U. poz. 376 z późn.
zmian.)
Metodyka obliczeń [5] Rozporządzenie Ministra Energii z dnia 5 października 2017 r. w sprawie szcze-
gółowego zakresu i sposobu sporządzania audytu efektywności energetycznej
W § 328.1 rozporządzenia [2] wprost wskazano, że
oraz metod obliczania oszczędności energii (Dz. U. poz. 1912)
wymagania dotyczące maksymalnej wartości wskaźnika
EP odnoszą się do obliczeń wykonanych zgodnie z roz-
porządzeniem [4] – patrz obok „Dyrektywy i rozporzą- Tabela 1. Obliczenia dotyczące budynku mieszkalnego wielorodzinnego, którego przegrody budowlane spełniają wyma-
dzenia”. Rozporządzenie [4] wykorzystywane jest przede gania obowiązujące w 2021 r. Budynek wyposażony w instalację wentylacji mechanicznej wywiewnej o stałym strumieniu
powietrza usuwanego z pomieszczeń
wszystkim na potrzeby sporządzania świadectw charak-
Sieć ciepłownicza Gaz ziemny (kotłownia gazowa)
terystyki energetycznej budynków istniejących. Samą Miasto
EP EPH % EP EPW % EP EP EPH % EP EPW % EP
charakterystykę można określić metodą obliczeniową
Szczecin 76,9 23,7 31% 53,2 69% 96,0 28,2 29% 67,8 71%
lub, przy spełnieniu pewnych warunków, tzw. zużyciową.
Gdańsk 56,0 16,4 31% 36,6 69% 96,0 28,2 29% 67,8 71%
W wypadku budynku projektowanego możliwa do
Olsztyn 89,5 35,2 39% 54,3 61% 108,9 41,1 38% 67,8 62%
zastosowania pozostaje wyłącznie metoda obliczenio-
Białystok 43,0 17,3 40% 25,7 60% 110,1 42,3 38% 67,8 62%
wa. Została ona opracowana dla tzw. „standardowego
Zielona Góra 28,9 10,4 36% 18,5 64% 102,6 34,8 34% 67,8 66%
sposobu użytkowania” budynku, a obliczenia wykonuje
się metodą bilansów miesięcznych. Oznacza to, że wyni- Poznań 90,6 32,0 35% 58,6 65% 102,4 34,6 34% 67,8 66%

kiem obliczeń nie jest stan energetyczny odpowiadający Bydgoszcz 104,5 38,0 36% 66,4 64% 104,2 36,4 35% 67,8 65%

warunkom obliczeniowym wg [2], ale pewien stan zu- Warszawa 74,1 25,8 35% 48,2 65% 101,7 33,9 33% 67,8 67%
życia średniego. Z tego powodu w rozporządzeniu [4] Źródło S. Firląg, W. Górecka – Budynki wielorodzinne według wymagań WT 2021 – RI 7-8/2019
określono średnie, w miesięcznym kroku obliczeniowym,
takie wielkości jak np. zapotrzebowanie na ciepłą wodę,
strumień powietrza wentylacyjnego (rozporządzenie wyposażonych w instalację chłodzenia. Użyteczność tej
podaje dwie metody określania strumienia średniego), metody, z punktu widzenia projektanta czy inwestora,
uśrednione wewnętrzne zyski ciepła, temperaturę po- sprowadza się do potwierdzenie spełniania wymagań
wietrza zewnętrznego oraz natężenie promieniowania z rozporządzenia [2].
słonecznego. Dodatkowo, w przypadku instalacji wen-
tylacyjnych, należy pamiętać, że wielkości poboru mocy Bilans EPH+W – współczynnik nakładu
przez wentylatory czy sprawności odzysku ciepła przez nieodnawialnej energii pierwotnej
wymienniki należy przyjmować właśnie dla określonych Analiza obliczeń wskaźnika EP dla budynków miesz-
wg rozporządzenia [4] średnich strumieni powietrza, kalnych wielorodzinnych wskazuje, że największy wpływ
a nie wartości maksymalnych lub dla innych punktów na jego wartość mają takie czynniki jak lokalizacja w Pol-
pracy podawanych w kartach katalogowych urządzeń sce oraz rodzaj zastosowanego nośnika energii.
i/albo deklaracjach ErP. W tabeli 1 podano wyniki obliczeń dla budynku
Warto zauważyć, że wybór metody obliczeń jakiej mieszkalnego wielorodzinnego, którego przegrody
dokonano w [4] sprawia, że nie może być ona wykorzy- budowlane spełniają wymagania wg rozporządzenia
stywana do dokładnych symulacji energetycznych, dla [2] dla roku 2021, wyposażonego w instalację wentylacji
których właściwsze jest stosowanie godzinowych me- mechanicznej wywiewnej o stałym strumienia powietrza
tod dynamicznych, szczególnie w wypadku budynków usuwanego z pomieszczeń.

www.cyrkulacje.pl 57
TECHNIKA

Tabela 2. Wartości współczynnika wi dla różnych lokalizacji, dane dotyczące roku 2019 zasady – im wartość jest mniejsza, tym paliwo/energia
bardziej ekologiczne – tabela 2.
Miasto Współczynnik wi
W przypadku budynku ogrzewanego za pomocą
Szczecin 0,960 sieci ciepłowniczej rozporządzenie [4] w pierwszej ko-
Gdańsk 0,658 lejności nakazuje korzystanie z danych od dostawcy
Olsztyn 0,980 ciepła, a dopiero w przypadku braku danych pozwala
Białystok 0,460 na korzystanie z wartości domyślnych.
Zielona Góra 0,330 Wartość współczynnika jest określana przez dostaw-
Poznań 1,058 ców zgodnie z [5] patrz „Dyrektywy i rozporządzenia”
Bydgoszcz 1,200
str. 57 – i zależy od takich czynników, jak m.in. ilość ciepła
Warszawa 0,870
wyprodukowanego w jednostce kogeneracyjnej czy
Źródło S. Firląg, W. Górecka – Budynki wielorodzinne według wymagań WT 2021 – RI 7-8/2019 rodzaj paliwa wykorzystywanego do produkcji ciepła.

Analiza wyników obliczeń pozwala na Obliczanie średniego strumienia powietrza


wysnucie trzech podstawowych wniosków – wpływ instalacji wentylacyjnej na wartość
wskaźnika EP
1. Lokalizacja budynku, a co za tym idzie wykorzystanie Rozporządzenie [4] pozwala na określenie średnie-
danych z najbliższej stacji klimatycznej, wpływa na go strumienia powietrza w strefie. Metoda domyślna,
wielkość zużycia energii, a tym samym na wartość opisana w rozporządzeniu (dalej metoda 1) polega na
wskaźnika EP. Spełnienie wymagań wg rozporządzenia obliczeniu składowych strumienia (część wynikająca z za-
[2] będzie łatwiejsze dla budynków lokalizowanych projektowanego rozwiązania instalacyjnego oraz stru-
w łagodnych strefach klimatycznych, I i II wg PN-EN mień powietrza infiltracyjnego) dla instalacji wentylacji
12831:2006 Instalacje ogrzewcze w budynkach – Me- grawitacyjnej oraz mechanicznej wywiewnej z wykorzy-
toda obliczania projektowego obciążenia cieplnego. staniem stałych wartości przepływu odniesionych do m2
powierzchni ogrzewanej i uzależnionych od rodzaju
2. W bilansie zużycia energii pierwotnej dla budynków instalacji oraz przeznaczenia strefy (np. klatki schodowe
ogrzewanych tradycyjnie (sieć ciepłownicza + kocioł i lokale mieszkalne w budynku wielorodzinnym), dla
gazowy), ok. 60% pochłania przygotowanie ciepłej systemów mechanicznych nawiewno-wywiewnych na
wody użytkowej. W pierwszej kolejności należałoby podstawie dokumentacji technicznej. Metoda 2 wy-
poszukiwać usprawnień zmniejszających to zużycie maga skorzystania z norm PN-EN ISO 13790:2009 Ener-
właśnie w obszarze tej instalacji. getyczne właściwości użytkowe budynków. Obliczanie
Z pozostałych 40% straty ciepła związane z przygo- zużycia energii na potrzeby ogrzewania i chłodzenia
towaniem powietrza wentylacyjnego stanowią od ok. 50 oraz PN-EN 15242:2009 Wentylacja budynków – Meto-
do 25%, w zależności od sposobu obliczania uśrednione- dy obliczeniowe do wyznaczania strumieni objętości
go strumienia powietrza czy sprawności odzysku ciepła. powietrza w budynkach z uwzględnieniem infiltracji.
Najpoważniejszym mankamentem metody 1 po-
3. Analiza wyników dotyczących budynku podłączonego zostaje brak możliwości uwzględnienia sterowania DCV
do miejskiej sieci ciepłowniczej wskazuje na decydu- w instalacjach wentylacji mechanicznej wywiewnej.
jący udział współczynnika nakładu nieodnawialnej
energii pierwotnej, którego wartość odpowiada „eko- Do oceny wpływu rodzaju instalacji wentylacyjnej
logiczności” zastosowanego paliwa lub energii wedle na wartość wskaźnika EP posłuży poniższy przykład
obliczeń wykonanych dla budynku wielorodzinnego
referencyjnego NAPE:
Tabela 3. Różnice pomiędzy dwiema metodami określania średniego strumienia powietrza w strefie 〉〉 8 kondygnacji nadziemnych (23 mieszkania),
〉〉 podpiwniczony, piwnica nieogrzewana,
Metoda 1 Metoda 2
〉〉 budynek zlokalizowany w Warszawie (źródło ciepła
Dla systemów innych stanowi miejski system ciepłowniczy wi = 0,86 dane
Strumień podstawowy Możliwość uwzględnienia
niż nawiewno-wywiewne
– wynikający z działania nie można uwzględnić regulacji zastosowanego systemu dotyczą roku 2020),
instalacji wentylacyjnej regulacji strumienia
strumienia (systemy DCV, VAV)
〉〉 powierzchnia ogrzewana 1634,4 m2,
Określa się indywidualnie 〉〉 kubatura 5865,1 m3; A/Ve = 0,35,
Strumień powietrza W obliczeniach należy przyjąć dla budynku, w tym wartość
infiltracyjnego wskaźnik n5° = 4,0 wskaźnika n5°
〉〉 przegrody spełniają wymagania wg rozporządze-
nia [2] dla roku 2021.

58 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


TECHNIKA

Wyniki wskazują, że dla tego konkretnego budynku Tabela 4. Porównanie strumienia podstawowego obliczonego dwiema metodami, odniesionego do wartości strumienia
wyposażonego w instalację wentylacyjną ze sterowa- projektowego V
niem wg zapotrzebowania spełnienie wymagań dla Wielkość strumienia podstawowego
Rodzaj instalacji wentylacji mechanicznej wyrażona jako część strumienia
maksymalnej wartości wskaźnika EP nie będzie stanowiło w budynku mieszkalnym wielorodzinnym projektowego V1
problemu – tabela 5. Metoda 1 Metoda 2

Wywiewna bez DCV działająca w trybie ciągłym 0,70•V V


Programy obliczeniowe – na co zwracać Wywiewna bez DCV działająca w trybie z redukcją 0,61•V 0,87•V
uwagę w czasie obliczeń strumienia w okresie nocnym

Rozporządzenie [4] zostało przygotowane w formie Wywiewna z DCV działająca w trybie ciągłym 0,70•V (0,61…0,46)2 •V
umożliwiającej wykonywanie obliczeń bez specjalnie Wywiewna z DCV działająca w trybie z redukcją 0,61•V 0,4•V
przeznaczonych do tego programów jednak w codzien- strumienia w okresie nocnym
1
Wszystkie dane podane w tabeli i dalej w tekście odnoszą się do wielorodzinnego budynku referencyjnego
nej praktyce takie oprogramowanie jest wykorzystywane, NAPE: https://nape.pl/rekomendacje/#1515088441507-05b0d74f-11d7e0d9-e113f4b4-705d
po prostu pozwalając na przyśpieszenie obliczeń. 2
W zależności od przyjętego systemu DCV. Podane wartości dotyczą wybranych systemów wentylacyjnych,
dla których wykonano oceny energetyczne NAPE
Warto zauważyć, że wszystkie programy dostępne
na rynku są narzędziami komercyjnymi, przygotowanymi Tabela 5. Wyniki obliczeń z uwzględnieniem metody 2
przez niezależne podmioty. Ponieważ nie funkcjonuje EP EK
Rodzaj instalacji
żaden system potwierdzania zgodności z obowiązującym [kWh/m2rok] [kWh/m2rok]

rozporządzeniem, można co najwyżej domniemywać, że Hybrydowa DCV 61,3 64,6


taki stan występuje. Podstawowym mankamentem więk- Mechaniczna-wywiewna bez DCV 75,0 77,3
szości programów jest brak możliwości określenia strumie-
Mechaniczna wywiewna z DCV 57,4 59,2
nia powietrza za pomocą metody 2. Co prawda świadomy
Mechaniczna nawiewno-wywiewna z DCV 54,4 51,2
użytkownik może sobie z tym poradzić wykorzystując dane
projektowego strumienia powietrza podane w tabeli 4,
jednak wymaga to poznania zasad obliczeń i nie jest wy- Ten prosty przykład pokazuje, że kluczowe staje się
jaśnione w instrukcji korzystania z programu. pozyskania i wykorzystanie, tam gdzie jest to możliwe,
Wykonując obliczenia, warto ponadto zwrócić uwa- danych rzeczywistych.
gę na prawidłowy wybór danych wejściowych na potrze- Zaleca się zwrócenie uwagi na poniższe aspekty
by określenia energii pomocniczej. Rozporządzenie [4], i to nie tylko w odniesieniu do budynku mieszkalnego
tworzone z myślą o systemie świadectw energetycznych wielorodzinnego:
dla budynków istniejących, podaje szereg danych do- 〉〉 zastosowanie współczynnika wi wg danych dostaw-
myślnych, z których można korzystać w przypadku braku cy w przypadku ogrzewania za pomocą sieci cie-
lub niemożności ustalenia danych rzeczywistych (co płowniczej,
naturalnie nie może mieć miejsca w przypadku budynku 〉〉 zastosowanie rzeczywistych poborów mocy, harmo-
nowo projektowanego). Takie dane zostały przygoto- nogramu pracy urządzeń, sprawność produkcji oraz
wane również w zakresie zużycia energii elektrycznej dystrybucji ciepła na potrzeby ogrzewania i przygo-
wentylatorów pracujących w systemach wentylacyj- towania ciepłej wody,
nych. Korzystanie z nich, bardzo atrakcyjne, bo zwalnia 〉〉 określenie średniego strumienia wg metody 2, szcze-
z samodzielnego szukania danych, będzie skutkowało gólnie dla systemów wentylacji z regulacją, według
zawyżeniem wyniku obliczeń wskaźnika EP. Dla budynku zapotrzebowania.
referencyjnego NAPE zużycie energii przez wentylatory
wentylacji mechanicznej wynosi 7725 kWh/rok, jeśli W dążeniu do jak najmniejszego zużycia energii
skorzystamy z danych z rozporządzenia [4]. Po przelicze- nie można zapominać, że wszelkie usprawnienia w tym
niu na energię pierwotną uzyskujemy 14,2 kWh/m2rok. zakresie nie mogą się odbywać kosztem pogorszenia
Rzeczywiste zużycie energii przez systemy, dla któ- jakości powietrza wewnętrznego. Koszty użytkowania
rych znane są wszystkie dane (tabela 5) waha się od pomieszczeń źle wentylowanych daleko przewyższają
700 do 4237 kWh/rok, czyli od 1,3 do 7,8 kWh energii wszelkie oszczędności związane ze zużyciem energii.
pierwotnej na każdy m2 i rok, z tym że najwyższa wartość
dotyczy systemu wentylacji mechanicznej nawiewno-
-wywiewnej. W przypadku tego budynku i tych konkret-
nych systemów wentylacyjnych korzystanie z danych Marcin Gasiński
podanych w rozporządzeniu [4] oznacza nawet jede- Aereco Wentylacja
nastokrotne przewymiarowanie.

www.cyrkulacje.pl 59
Art ykuł sponsorowany

IntrCooll Oxycom – dwustopniowe chłodzenie


adiabatyczne to 80% zaoszczędzonej energii elektrycznej!
Oxycom IntrCool to holenderskie rozwiązanie ewaporacyjne, którego IGLOTECHNIK Sp. o.o. jest wyłącznym,
GENERALNYM DYSTRYBUTOREM na Polskę. Decydując się na sprzedaż oraz montaż tych urządzeń na
terenie kraju, wiedzieliśmy, że właśnie to opatentowane rozwiązanie jest jedynym takim na naszym rynku.

Ze względu na znaczny wzrost temperatury globalnej, szczególnie Opisane poniżej techniki schładzania powietrza polegające na
zauważalny podczas ostatnich gorących lat, rośnie zapotrzebowanie na dwustopniowym chłodzeniu adiabatycznym (znanym również jako po-
klimatyzację. Przed takim wyzwaniem stają dzisiaj zakłady produkcyjne, średnie/bezpośrednie chłodzenie wyparne) wykorzystującym IntrCooll
które borykają się z problemem utrzymania optymalnych warunków Oxycom. Pierwszy pośredni „stopień chłodzenia”, wykorzystuje wodę
chłodzenia i wentylacji, przy jednocześnie niskim zużyciu energii elek- recyrkulacyjną przepływającą przez wodny wymiennik ciepła (chłodnicę),
trycznej. Z drugiej zaś strony klimat wewnętrzny musi sprzyjać nie tylko w celu wstępnego schłodzenia przepływającego przez niego powietrza.
pracownikom, ale też i maszynom, procesom oraz komponentom pro- Powietrze opuszczające wymiennik ciepła nie zwiększa swojej wilgot-
dukcyjnym. Doskonałym rozwiązaniem w takiej sytuacji będzie zastoso- ności bezwzględnej, a osiąga niższą temperaturę. Drugi bezpośredni
wanie bezpośredniego chłodzenia adiabatycznego, określanego również adiabatyczny „stopień chłodzenia” chłodzi powietrze jeszcze bardziej
bezpośrednim chłodzeniem wyparnym. Nazywane jest bezpośrednim, dzięki Oxyvap®. W wyniku tego dwuetapowego procesu chłodzenia,
ponieważ istnieje bezpośredni kontakt między wodą a strumieniem temperatura powietrza może zostać znacznie obniżona, a wzrost ilości
powietrza. Podczas bezpośredniego chłodzenia wyparnego ciepło jawne wilgotności (ciepła utajonego) będzie niższy nawet o 60% niż w przy-
ze strumienia powietrza, które wymaga schłodzenia, jest całkowicie padku standardowych urządzeń ewaporacyjnych. IntrCooll Oxycom jest
zużyte na potrzeby odparowania wody bezpośrednio ze zwilżonych idealnym zrównoważonym i ekologicznym chłodzeniem przemysłowym.
mediów i w postaci pary wodnej przechodzi do powietrza, oddając mu
POWIETRZE ATMOSFERYCZNE POWIETRZE ATMOSFERYCZNE
ciepło utajone. W ten sposób powietrze będzie chłodzone i nawilżane. 40,0°C POWIETRZE WYWIEWANE POWIETRZE WYWIEWANE 40,0°C
16% 16%
Ten rodzaj chłodzenia jest najczęściej stosowaną formą na całym 7,0 g/kg TEMPERATURA RH 7,0 g/kg
świecie. W ten sposób powietrze można schłodzić o 10÷15°C. 32°C 38%
30°C 43%
28°C 48%
POWIETRZE NAWIEWANE
26°C 53%POWIETRZE NAWIEWANE
1 5 10 15 20 25 30 35 Zawartość 17,5°C 17,5°C
50
140 pary wodnej 90% 24°C 59% 90%
45 x [g/kg] 11,2 g/kg 22°C 67% 11,2 g/kg
1
40 130 Rys. 2. Rozkład temperatur w halach produkcyjnych
35
120
Temperatura powietrza [°C]

30 6 110
4 100
25
2 90
5 70 80 IntrCool Std potrzebuje zaledwie 1,7 kW energii elektrycznej, aby
20
3 60 Entalpia [kJ/kg] zapewnić 50 kW mocy chłodniczej (~30 EER). W przypadku IntrCooll
15
40
10 30 Plus będzie to odpowiednio 41 kW → 118 kW (~29 EER). Przy czym
CHŁODZENIE DWUSTOPNIOWE OXYCOM
5 20 1. Temp. i wilgotność powietrza zewn. (przed schłodzeniem) x=7 g/kg w upalne dni pobór mocy elektrycznej nie wzrasta, jak w przypadku
0 10 2. Temp. i wilgotność powietrza po schłodzeniu na chłodnicy wodnej
3. Temp. i wilgotność powietrza po schłodzeniu ewaporowym
tradycyjnych urządzeń klimatyzacyjnych, natomiast moc chłodnicza
-5
0 4. Temp. i wilgotność powietrza w strefie nawiewnej (w hali) rośnie. Jednocześnie wilgotność bezwzględna, czyli zawartość pary
-10 Przyrost wilgotności bezwzględnej x (g/kg):
-15 -10 Δx (1-4) = 3,5 g/kg wodnej w 1m3 powietrza wzrasta zaledwie o kilka gramów (patrz wykres
Δx (1-6) = 6,5 g/kg
-20 -20 Molliera – rys. 1.). Dzięki wykorzystaniu baz klimatycznych oraz szczegóło-
Rys. 1. Wyjaśnienie różnicy pomiędzy chłodzeniem bezpośrednim a dwustopniowym chłodzeniem wym obliczeniom, jesteśmy w stanie wskazać warunki efektywnej pracy
wyparnym OXYCOM
urządzeń, jak również stworzyć dokładny model efektywności chłodzenia
budynków podczas projektowania instalacji. Dzięki stratyfikacji nawiewa-
Co w rozwiązaniu IntrCooll Oxycom jest wyjątkowego, skoro nego powietrza IntrCooll Oxycom osiąga komfortowe strefy chłodzenia,
to zjawisko fizyczne wykorzystywane jest już od dziesiątek, w których przebywają ludzie. Taki efekt osiągamy poprzez zastosowanie
jeśli nie setek lat? Wraz z rozwojem dwustopniowej technologii unikalnych rozwiązań w dystrybucji powietrza (rys. 2.). Gdy dostarczone
chłodzenia adiabatycznego możliwe jest chłodzenie dużych zimne powietrze naturalnie opada, nie ma potrzeby chłodzenia całej
przestrzeni, przy minimalnych kosztach energii i jednoczesnym przestrzeni, wystarczy schłodzić i wentylować tylko niższe partie hali np.
zachowaniu równowagi między temperaturą a wilgotnością. do wysokości 3 metrów. Zimne powietrze po podgrzaniu automatycznie

60 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


Art ykuł sponsorowany

podnosi się i opuszcza budynek bakterii, w szczególności bakterii Legionella. Daje to stuprocentową
przez wentylatory wyciągowe ochronę przed szkodliwymi dla człowieka bakteriami i grzybami. W za-
lub ciśnienie. Z zasady wymiana kresie kosztów rozwiązanie OXYCOM, poprzez zastosowane
powietrza 3/5 razy na godzinę za- w nim materiały, daje dwukrotnie dłuższą żywotność w porów-
pewnia komfortowe środowisko naniu do tradycyjnych ewaporacji, znajdujących się na rynku.
pracy. Oczywiście każda branża Jest to jedyne opatentowane rozwiązanie na skalę światową.
ma swoje specyficzne cechy Firma Iglotechnik za pomocą zaawansowanych narzędzi obli-
i wymagania w zakresie wenty- czeniowych i poprzez dokładną analizę obliczy całkowite obciążenie
lacji, czy klimatyzacji niemiej jed- cieplne budynku. Kalkulacja uwzględnia wszystkie potencjalne źródła
nak taki zabieg pozwala na duże ciepła, w tym promieniowanie słoneczne, ludzi, maszyny, oświetlenie
oszczędności energii elektrycznej i wszelkie inne źródła ciepła znajdujące się w budynku. Na podstawie
nawet o 80%. takich danych przedstawiamy symulację zużycia wody, prądu oraz
Warto podkreślić, że więk- zapotrzebowanie na liczbę urządzeń IntCooll Oxycom. Po obliczeniu
Rys. 3. Tekstylna Dysza Nawiewna AirOptimizer szość systemów chłodzenia całego obciążenia cieplnego obiektu i wymaganej wydajności chłodze-
Diffuser adiabatycznego ma panele nia, adiabatyczny system chłodzenia jest gotowy do zaprojektowania.
ewaporowe wykonane z celulo- Wreszcie po zaprojektowaniu i montażu, nowoczesny system daje wiele
zy, która jest pożywką dla bakterii możliwości nadzorowania pracy urządzeń.
i grzybów. Panele stosowane w systemie adiabatycznym Oxycom są
nie tylko suszone co 24 godziny, ale również wykonane z aluminium
i miedzi z dodatkiem antybakteryjnych jonów srebra. Ponadto urzą-
dzenie IntrCooll OXYCOM wykonuje higienizację za pomocą lamp UV, Iglotechnik Sp. z o.o.
generatorów dwutlenku chlorku i generatorów ozonu. Powoduje to www.oxy-com.pl, email: info@oxy-com.pl
neutralizację niepożądanych mikroorganizmów oraz różnego rodzaju tel. kom. +48 601 383 952, +48 68 320 16 44

REKLAMA

www.cyrkulacje.pl 61
nowości

Wentylatory kanałowe Direct Vent serii CFD


Oferta firmy Lindab została wzbogacona o dwa
nowe wentylatory kanałowe – CFD i CFD Silent. Są to
urządzenia przeznaczone do przetłaczania powietrza
w instalacjach nawiewnych i wyciągowych w okrą-
głych kanałach wentylacyjnych. Urządzenia mogą być
stosowane zarówno w wielorodzinnych budynkach
mieszkalnych, jak i w budynkach komercyjnych oraz
użyteczności publicznej, takich jak biura, sklepy, hotele,
ośrodki sportowe, szkoły. zaprojektowane w taki sposób, aby umożliwić optymalny
Obudowa wentylatorów jest wykonana z polipro- przepływ powietrza. Dzięki specjalnej konstrukcji kor-
pylenu wysokiej wytrzymałości. Wirniki urządzeń wy- pusu, wentylatory serii CFD można montować zarów-
produkowano z tworzywa sztucznego ABS. Zostały one no w pozycji poziomej, jak i pionowej. Wyposażono je
w dwubiegowy silnik z wbudowanym zabezpieczeniem
Na to warto zwrócić uwagę: przed przeciążeniem, zasilany prądem jednofazowym
230 V/50 Hz. Zastosowano łożyska kulkowe. Wentylatory
〉〉 wentylatory przeznaczone do kanałów wentylacyjnych o przekroju są energooszczędne i mimo wydajnej pracy nie generują
kołowym, dodatkowego hałasu.
〉〉 obudowa wykonana z polipropylenu wysokiej wytrzymałości, Informacje: Tomasz Milczek
〉〉 dwubiegowy silnik z wbudowanym zabezpieczeniem przed Specjalista ds. techniczno-handlowych
przeciążeniem, tel. +48 22 250 50 50
〉〉 wentylatory serii CFD mogą pracować w temperaturze do 60°C. kontakt@lindab.com
www.lindab-polska.pl

Wentylatory kanałowe – MBC i kuchenne MBCK


Harmann rozszerza seria przemysłowych wentylatorów kanałowych o solidnej
serię wentylatorów kana- konstrukcji i wysokiej niezawodności. W przypadku MBCK
łowych MBC i kuchennych silnik znajduje się poza strumieniem powietrza, dzięki
MBCK o modele w roz- temu wentylator może tłoczyć powietrze zawierające
miarze 800. Konstrukcja tłuszcze. Jest to sprawdzone rozwiązanie do profesjonal-
nowych wentylatorów nych kuchni przemysłowych, obiektów gastronomii oraz
umożliwia przetłaczanie pomieszczeń, z których odprowadzane jest powietrze
do 22 000 m³/h powietrza o podwyższonej temperaturze. Obie serie zapewniają
o średniej temperaturze wysoką energooszczędność, dzięki zastosowaniu silników
do 60°C (MBC 800) lub do o klasie sprawności IE3 oraz możliwości regulacji pręd-
120°C (MBCK 800). MBC to kości przetwornicą częstotliwości. Dostępne warianty
kierunku wylotu powietrza zapewniają dużą elastyczność
Na to warto zwrócić uwagę: zarówno na etapie projektu, jak i podczas montażu. Dwu-
ścienne panele boczne z ocynkowanej blachy stalowej
〉〉 przepływ powietrza do 22 000 m3/h z zachowaniem wysokiego sprężu, zostały wyłożone niepalną, dźwiękochłonną i termoizo-
〉〉 obudowa izolowana akustycznie wełną mineralną 30 mm, lacyjną wełną mineralną grubości 30 mm, co zapewnia
〉〉 klasa szczelności L1 (wg EN 1886), najwyższą klasę szczelności L1.
〉〉 łatwa inspekcja i czyszczenie wirnika,
〉〉 konfiguracja wylotu względem wlotu pod kątem 90° lub w linii prostej, Informacje: Michał Bergel
〉〉 seria MBCK z silnikiem poza strumieniem powietrza, tel. +48 571 402 792
〉〉 MBC i MBCK są zgodne z najnowszym rozporządzeniem ERP. m.bergel@harmann.pl
www.harmann.pl

62 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


nowości

Seria klimatyzatorów Fuji Electric – KRTA


W ofercie firmy Iglotech pojawiła się seria klimaty-
zatorów Fuji Electric pod nazwą KRTA. Urządzenia cechu-
je kompaktowa konstrukcja – lekka i prosta obudowa
o zaokrąglonych rogach daje efekt trójwymiarowości.
Nowoczesny design został doceniony przez jury między-
narodowego konkursu Red Dot Design Award.
Klimatyzatory przysufitowe KRTA łatwo zamontować,
co jest ułatwieniem dla instalatorów. Szybki dostęp do
wnętrza urządzenia bez konieczności demontażu jed-
nostki zapewnia proste serwisowanie. Dzięki aplikacji
FGLair możliwe jest sterowanie za pomocą Wi-Fi. Pozwala
to na zarządzanie pracą urządzenia z dowolnego miejsca.
Nowy interfejs sieci bezprzewodowej LAN umożliwia
kontrolowanie nawet do 24 jednostek równocześnie. Na to warto zwrócić uwagę:
Klimatyzatory KRTA dzięki wykorzystaniu czynnika chłod-
niczego R32 są energooszczędne (klasa energetyczna 〉〉 nagrodzony Red Dot Design Award,
A++) i przyjazne środowisku.
〉〉 montaż przy suficie i prosta obsługa,
Informacje: Daniel Burny 
〉〉 w obsłudze interfejs aplikacji FGLair – szybki dostęp do sterowania
Specjalista ds. produktu
tel. +48 695 300 894 i wszystkich funkcji klimatyzatora za pomocą Wi-Fi (opcja),
daniel.burny@iglotech.com.pl 〉〉 są energooszczędne (klasa energetyczna A++) i przyjazne środowisku.
www.fujielectric.eu
REKLAMA

Twoi klienci
oczekują pewności.
Wybierz najlepsze rozwiązanie
dla nich i dla siebie.
Systemy automatyki mają zapewniać
funkcjonalność i elastyczność rozwiązań.
Nasze dodatkowo zapewniają
niezawodność, której jesteśmy tak pewni,
że zdecydowaliśmy się dać najdłuższą
gwarancję na rynku.
Bo dewizą marki Wayy jest
zrobić to lepiej.

Dopasowane Wymierne Najdłuższa


do potrzeb oszczędności gwarancja

www.cyrkulacje.pl www.wayy.pl 63
nowości

Agregaty chłodnicze Copeland ZX


W ofercie Alfaco pojawiła się nowa seria zewnętrz- R134a i R404A. Duża liczba czynników chłodniczych
nych agregatów chłodniczych Copeland ZX z czynni- zatwierdzonych do użytkowania zwiększa elastyczność
kami chłodniczymi A2L. Urządzenia są przeznaczone zastosowań, ułatwia logistykę i magazynowanie, ponie-
do zastosowań komercyjnych, w których wymagane są waż jeden model urządzenia pasuje do wielu rozwiązań.
rozwiązania o niskim GWP – np. w handlu detalicznym Nowa seria agregatów chłodniczych ZX obejmuje
żywnością lub w gastronomii. 11 modeli do zastosowań średniotemperaturowych,
Nowa konstrukcja została przystosowana do pracy w tym 5 modeli z regulacją wydajności Digital. Dzięki
z wieloma czynnikami chłodniczymi A2L o niskim po- niezawodności urządzeń zmniejszył się koszt ich cyklu
tencjale tworzenia efektu cieplarnianego, w tym R454A, życia. Ocynkowane panele i powlekane lamele skraplacza
R454C, R455A, R1234yf, a także są kompatybilne z czynni- chronią przed korozją. Jako standard zastosowano sepa-
kami A1L, w tym R448A/R449A, R407A/F, R450A, R513A, rator oleju w modelach Digital zapewniający prawidłowy
poziom oleju oraz zaawansowane elektroniczne zabez-
Na to warto zwrócić uwagę: pieczenie przed nieprawidłowym napięciem i asymetrią
faz, co gwarantuje ochronę całego systemu.
〉〉 agregaty są wyposażone w nowe sprężarki spiralne Copeland dostosowa-
ne do czynnika chłodniczego A2L, Informacje: Kamil Rawecki
〉〉 ocynkowane panele i powlekane lamele skraplacza chronią przed korozją, tel. + 48 71 340 05 75
〉〉 krótki czas montażu, www.alfaco.pl
〉〉 niskie koszty eksploatacji.

Regulator zmiennego przepływu VSR-R


Firma Frapol odświeżyła ofertę regulatorów zmien-
nego przepływu VSR-R. Są to urządzenia typu VAV stoso-
wane w instalacjach wentylacyjnych i klimatyzacyjnych
do płynnej regulacji ilości powietrza nawiewnego do
pomieszczenia w zakresie pomiędzy ustawioną dolną
i górną wartością, w zależności od chwilowego pozio-
mu sygnału sterującego (regulacja ilościowa powietrza
w pomieszczeniu). Sygnał sterujący może być zależny od

Na to warto zwrócić uwagę:

〉〉 regulatory gwarantują oszczędny i dostosowany do indywidualnych po-


trzeb nawiew powietrza do pomieszczenia, aktualnej temperatury w pomieszczeniu lub od stężenia
〉〉 możliwość wykorzystania nierównoczesnego występowania strefowych CO2. Regulacja strumienia powietrza umożliwia zapew-
obciążeń szczytowych oraz optymalizacja pod względem energetycz- nienie w pomieszczeniu indywidualnego klimatu dosto-
nym pracy centrali wentylacyjnej, sowanego do potrzeb. Dzięki temu zostają zapewnione
〉〉 dokładność sterowania sięgająca 1% dzięki wykorzystaniu termoanemo- lepsze warunki pracy, a także uzyskuje się oszczędności
metrycznej zasady pomiaru, w zakresie kosztów energii.
〉〉 pełna gama wariantów wykorzystujących rozwiązania Belimo, Informacje: Piotr Mazur
〉〉 zakres wydatków regulatorów od 28 do 8482 m3/h, tel. + 48 12 653 27 66
〉〉 zakres średnic regulatorów od 100 do 500 mm. piotr.mazur@frapol.com.pl
www.frapol.com.pl

64 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


TECHNIKA

Pytanie do eksperta
❱❱  jaki sposób dobiera się przewody wentylacyjne z tworzyw sztucznych
W
w systemach wentylacji chemoodpornej?
W jaki sposób łączyć elementy instalacji, w tym długie odcinki?

Tworzywa sztuczne to niezwykle uniwersalne ma- czenia materiału, a w konsekwencji powodujących


teriały, o szerokim zakresie zastosowania. Są używane pogorszenie pierwotnych właściwości użytkowych
w wielu dziedzinach przemysłu i coraz częściej wypierają konstrukcji.
stal wysokogatunkową. Instalacje wentylacyjne należy projektować i wyko-
W branży HVAC podczas wyboru odpowiedniego nywać z materiałów odpowiednich dla danego rodzaju
materiału często brana jest pod uwagę jego odporność transportowanego medium.
na korozję i czynniki chemiczne. Dlatego do produkcji Tylko dwa rodzaje tworzyw sztucznych są odporne
wentylacji chemoodpornej wykorzystuje się wiele two- na promieniowanie UV – PE oraz PPs, dlatego mogą
rzyw polimerowych, do których należą głównie: być stosowane na zewnątrz. Pozostałe materiały pod
〉〉 PVC – polichlorek winylu, wpływem promieniowania UV ulegają deformacji oraz
〉〉 PP – polipropylen, zmieniają barwę. W przemyśle stosowane jest nakłada-
〉〉 PE – polietylen, nie specjalnych ceramicznych powłok ochronnych na
〉〉 PPs – polipropylen trudnopalny, tworzywa sztuczne, natomiast w wentylacji nie jest to
〉〉 PP-El-s – polimer przewodzący ładunki elektryczne, stosowane. Materiał spełniający wymagania odporności
trudno zapalny, UV powinien być wybierany na etapie projektowania
〉〉 PVDF– polifluorek winylidenu. instalacji.
Te tworzywa w naturalnej postaci są półprzezroczy- Instalacje z tworzyw sztucznych mogą być malowa-
ste. Dlatego podczas produkcji stosuje się ustandaryzo- ne, ale tylko przy zastosowaniu specjalnych metod, tj.
wane kolory, aby można było odróżniać poszczególne podgrzewania materiału i nakładania farb.
materiały. Palność kanałów wentylacyjnych określa się przy
Tworzywa sztuczne znajdują zastosowanie w syste- poddawaniu ich bezpośredniemu działaniu płomienia.
mach wentylacji: laboratoriów, szpitali, zakładów przemy- Substancje, które są transportowane mogą być łatwo
słu chemicznego, farmaceutycznego, galwanizacyjnego, palne i przy kontakcie z płomieniem ulegać szybszej
a także pomieszczeń o wysokiej klasie czystości, pomiesz- reakcji, co w konsekwencji przyczyni się do zniszczenia Aby łatwiej odróżnić poszczególne
czeń z obróbką chloru (np. maszynowni basenowych). instalacji. materiały, stosuje się ustandaryzo-
waną kolorystykę

Podczas doboru materiału do instalacji wentylacyj- Łączenie elementów instalacji i kompensacja


nych należy: długich odcinków PE
〉〉 stworzyć odpowiedni projekt, który będzie uwzględ- Wybór metody łączenia tworzyw sztucznych to
niał dokładną specyfikację powietrza oraz pozwoli ważny element projektowania instalacji wentylacji. PP
przeanalizować, jakie związki mogą zapoczątkować Pod uwagę należy wziąć: kształt łączonych elementów,
PPs
ewentualną degradację struktury materiału, zastosowanie, warunki eksploatacji, budowę chemiczną
〉〉 określić, w jakiej temperaturze będzie pracować i właściwości fizyczne łączonych materiałów.
PVC
instalacja, tak by materiał spełniał określone para- Kanały i kształtki wentylacyjne można łączyć za po-
metry wytrzymałościowe oraz nie uległ deformacji, mocą klejenia specjalnymi klejami (metoda zalecana tyl- PVCW
pęknięciu lub przebarwieniu. Degradacja polime- ko w przypadku PVC do φ250 mm), za pomocą spawania
rów prowadzi zawsze do istotnych zmian ich wła- ekstruzyjnego, spawania gazowego (drutem, prętem) lub PVDF
ściwości fizykochemicznych. Określenie naprężeń, stosując połączenia mechaniczne – zastosowanie połą-
jakim będzie poddawany materiał, w szczególności czeń kołnierzowych przy użyciu śrub kwasoodpornych
naprężeń dynamicznych prowadzących do zmę- (połączenia kołnierzowe zabezpieczają kanały wentyla-

www.cyrkulacje.pl 65
TECHNIKA

Tabela 1. Właściwości fizyko-chemiczne tworzyw sztucznych. cyjne przed przesunięciem, mogą być w każdej chwili
zdemontowane i ponownie wykorzystane).
Właściwości Podczas łączenia elementów wentylacji za pomocą
Pełna
nazwa połączeń kołnierzowych należy upewnić się, że został
związku
Gęstość Palność Odporność Zakres Izolator
zastosowany odpowiedni moment dokręcający śrub
[g/cm3] chemiczna temperatury
i podkładek ślizgowych. Połączenia kołnierzowe muszą
być okresowo sprawdzane i koniecznie dokręcane.
Polichlorek winylu PVC 1,42 trudnopalny odporny na kwasy od 0 do 60°C
Przy montażu dłuższych odcinków prostych należy
przewidzieć punkty kompensacji wydłużeń zarówno
Polipropylen PP normalnie palny od 0 do 80°C tak
wewnątrz, jak i na zewnątrz budynku. Należy zapobiegać
0,95
Polipropylen trudno odporny na bezpośredniej ekspozycji elementów instalacji z tworzyw
od 0 do 90°C
zapalny PPs rozpuszczalniki
i alkohole
sztucznych na słońce lub inne źródła ciepła.
Polimer przewodzący Do montażu kanałów okrągłych zaleca się stosowa-
ładunki elektryczne 1,23 od 0 do 80°C nie nie obejm kwasoodpornych wykonanych z dwóch części
trudno zapalny PP-EL-s
trudnopalny połączonych ze sobą za pomocą stalowych śrub. W miej-
odporny na scach, w których tylko wnętrze kanałów narażone jest
działanie
Polifluorek winylidenu 1,78 fluorowców od -30 do 120°C
na środowisko agresywne alternatywnym rozwiązaniem
PVDF i środków
o działaniu jest wykorzystanie akcesoriów montażowych ze stali
utleniającym tak
węglowej ocynkowanej ogniowo lub elektrolitycznie.
odporny na
Dostępne są elementy do podwieszania i mocowania
Polietylen 0,95 normalnie palny rozpuszczalniki od -50 do 70°C kanałów wentylacyjnych zarówno o przekroju okrągłym,
PE i alkohole
jak i prostokątnym.
Każdy element osprzętu i wyposażenia instalacji
z uwagi na generowane siły osiowe powinien mieć
swój niezależny punkt podparcia, tak aby obciążenia
nie były absorbowane przez połączenia elementów ru-
rociągowych. Podwójnego mocowania niezależnego
od instalacji wymagają szczególnie elementy łączone
kołnierzowo oraz mocowania przepustnic zarówno ste-
rowanych ręcznie, jak i pneumatycznie.
Stosowanie elementów montażowych zależy od
sztywności i wagi kanałów wentylacyjnych. Zaleca się,
aby kanały mające wymiary do 400 mm miały podpory
co 2 m, natomiast większe co 1 m.
Łączone powierzchnie elementów instalacji
z tworzyw sztucznych muszą być odpowiednio
przygotowane. Po przycięciu należy je oczyścić. W przy-
padku zastosowania złączek o tej samej średnicy ze-
wnętrznej należy każdy element na początku zfazować.
W czasie tej czynności należy uwzględnić całą grubość
ścianki. Przed rozpoczęciem spawania trzeba upewnić
się, że na żadnym elemencie nie ma zanieczyszczeń,
tłuszczu lub warstwy tlenku. Niepożądane zabrudzenia
należy całkowicie usunąć.

Zalety instalacji wentylacyjnej wykonanych


z tworzyw sztucznych:
〉〉 odporność chemiczna – gwarantuje to możliwość
instalacji systemów wentylacji w miejscach o wyso-
kim stężeniu toksycznych substancji,
〉〉 odporność na korozję – dzięki wyjątkowym właści-
Elementy instalacji wentylacyjnej wykonane z chemoodpornego tworzywa sztucznego wościom poszczególnych materiałów, żywotność

66 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


TECHNIKA

przewodów, na które mają wpływ stężenia środków (złogi) powstają w wyniku gromadzenia się cząstek za-
chemicznych, temperatura oraz ciśnienie są wielo- wiesin koloidalnych, ale gładkość powierzchni kształ-
krotnie dłuższe, tek i rur z tworzyw sztucznych zmniejsza przyczep-
〉〉 niska masa instalacji – niewielka masa własna mate- ność takich cząstek, przekłada się to na możliwość
riału umożliwia łatwy transport oraz bezproblemo- rzadszego mycia oraz zabezpieczania całości systemu,
wy montaż, 〉〉 termoplastyczne tworzywa sztuczne nadają się
〉〉 szczelność instalacji ze względu na metodę łączenia w 100% do ponownego przetworzenia, co jest
(dotyczy spawania) – połączenie poszczególnych ogromnym plusem podczas projektowania instala-
komponentów następuje na skutek odpowiednie- cji wentylacji.
go procesu spawania, który w przypadku facho-
wego wykonania gwarantuje 100% szczelności, za-
pewniając tym samym mniejsze zagrożenie dla ludzi
i środowiska naturalnego,
〉〉 niska częstotliwość konserwacji – gładkość po-
wierzchni materiałów ogranicza odkładanie się osa-
dów (złogów),
〉〉 cechy technologiczne tworzyw sztucznych
gwarantują łatwość rozbudowy i naprawy
w przypadku istniejących instalacji, wyższa rentow-
ność to niewątpliwa przewaga nad rozwiązaniami
przy zastosowaniu stali,
〉〉 instalacje z tworzyw sztucznych generują niskie kosz-
Katarzyna Pawłowska
ty konserwacji podczas użytkowania systemu, osady
Alnor Systemy Wentylacji

REKLAMA

u n i se n s. p l

Monitor ciśnienia wskazujący czy w izolatce jest podciśnienie uniemożliwia-


jące wydostawanie się skażonego powietrza na zewnątrz, lub nadciśnienie
pozwalające zachować sterylność powietrza w salach operacyjnych.

Jako jedno z niewielu tego typu urządzeń jest ono przystosowane do


tymczasowej instalacji w pomieszczeniach czasowo zaadaptowanych
na izolacyjne czy operacyjne – także w namiotach.

Może być zasilany bateryjnie .

Czytelnie informuje o stanie ciśnienia kolorem podświetlenia .

www.cyrkulacje.pl 67
STREFA STUDENTA

Wybieram zawód

fot. ©shintartanya | stock.adobe.com


Projektant instalacji HVAC
Rozpoczynamy nowy cykl artykułów na temat zawodów, które można wykonywać po ukończeniu studiów
z dziedziny wentylacji i klimatyzacji. Od podjętej teraz decyzji zależy powodzenie w przyszłej pracy.
Warto wiedzieć, jakie predyspozycje i umiejętności trzeba mieć, by spełnić się w zawodzie projektanta
instalacji HVAC, od którego zaczynamy nasz cykl.

Projektant instalacji HVAC – definicja sowanych w instalacjach HVAC wykorzystywanych w budownic-


Projektuje, opracowuje i ulepsza koncepcje i metody działania in- twie;
stalacji wentylacyjnych, klimatyzacyjnych, chłodniczych w obiektach ■■ udział w ustanawianiu standardów kontroli i procedur, norm, wa-
budowlanych; doradza w sprawach technicznych dotyczących stosowa- runków technicznych zapewniających sprawne funkcjonowanie
nych urządzeń i materiałów, szczególnie w rozwiązaniach nowatorskich. i bezpieczeństwo instalacji sanitarnych;
■■ studiowanie i doradzanie w zakresie technicznych aspektów zasto-
Zadania, które wykonuje projektant wentylacji HVAC sowanych materiałów i armatury do budowy instalacji HVAC;
■■ doradzanie w projektowaniu systemów instalacji HVAC stosowa- ■■ dokonywanie porównań analitycznych stosowania różnych mate-
nych w obiektach budowlanych oraz opracowywanie projektów riałów i wyposażenia w instalacjach HVAC;
instalacji HVAC; ■■ wykonywanie zadań związanych z podanymi wyżej;
■■ zbieranie informacji o instalacjach, urządzeniach i elementach sto- ■■ nadzorowanie innych pracowników w sferze projektowania.

68 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


STREFA STUDENTA

Szukaj, burz i buduj

P rzysłowie mówi, że aby odbyć najdłuższą podróż, trzeba zrobić pierwszy krok. Nie inaczej jest w budownictwie.
Aby wybudować piękny obiekt, trzeba najpierw zrobić jego projekt. Wydawałoby się, że zawód projektanta
KLIMASTER

opiera się o normy i standardy. Nic bardziej mylnego. Każdy obiekt budowlany to niepowtarzalne zadanie. Dlatego
też przede wszystkim projektanta musi cechować KREATYWNOŚĆ. Chociaż z drugiej strony również REALIZM, bo
iluż projektantów dostaje zlecenie od inwestora, który daje im całkowicie wolną rękę?
Warto korzystać z programów komputerowych wspomagających pracę, ale nie zastąpią one samodzielnego myślenia.
Trzeba więc pogłębiać wiedzę o najnowszych urządzeniach i systemach. Druga niezwykle ważna cecha dobrego
projektanta to umiejętność współpracy. Lata doświadczeń przekonały mnie, że nawet jeśli jesteś w 100% pewny, że
Tomasz Mróz
to ty masz rację, wysłuchaj cierpliwie swojego oponenta – może jednak dowiesz się jakiejś ciekawej rzeczy.
36 lat w zawodzie Kolejne wykonane projekty powinny wyrabiać w projektancie coś, co ja nazywam inżynierskim wyczuciem. Adepci
sztuki projektowania powinni być ostrożni w bezkrytycznej akceptacji wyników obliczeń komputerowych. Wtedy
po latach projektowania dochodzi się do tego, że na pytanie, jakie będą zyski ciepła w tym pomieszczeniu, po chwili
zastanowienia, podaje się wartość, która na koniec projektu nie różni się o nawet 20% od obliczeń.

J ako ścieżkę kariery zawodowej wybrałam rolę projektanta hvac, ponieważ jest to najbardziej ciekawa i wymaga-
jąca droga. Praca w biurze projektowym utwierdziła mnie w przekonaniu, że to był świetny wybór. Projektowanie
dostarcza mi mnóstwo satysfakcji, przez co praca sprawia mi przyjemność, a to chyba bardzo ważne, żeby robić to,
co się lubi.
Moja kariera zawodowa zaczęła się od stażu w firmie projektującej instalacje HVAC, podczas kończenia studiów in-
żynierskich na Politechnice Gdańskiej. Na ogłoszenie oferty stażu trafiłam przypadkiem, na forum koła naukowego,
do którego należałam, i tak zostałam tu na dłużej.
Największym zaskoczeniem dla mnie na początku pracy w zawodzie okazał się czas wykonywania jednego projektu
od A do Z. W pracy zawodowej projektowanie wiąże się z codziennymi kontaktami z pracownikami innych branż,
dostosowywaniem projektu do wymagań prawnych oraz rozwiązywaniem licznych problemów technicznych, co
Dominika zajmuje naprawdę dużo czasu, projekty ciągną się miesiącami a nawet latami.
Bandzul
2 lata w zawodzie W pracy projektanta nie ma problemów, których nie da się rozwiązać

Najważniejsza dla młodego projektanta powinna być ciekawość i dociekliwość


TERMO STUDIO

M arząc o samodzielnej pracy i realizacji swoich ambicji zawodowych, absolwenci studiów decydujący się na
pracę projektanta mają chyba przed sobą najdłuższą drogę do realizacji tego celu. Składa się na to konieczność
wypełnienia wymogów formalnych związanych z praktyką zawodową i przyswojenia obszernej wiedzy, zarówno tej
czysto inżynierskiej, jak i „czarnej materii” ukrytej w ciągle zmieniających się normach i przepisach. Może to sugerować,
że kluczowa jest na tej ścieżce cierpliwość i systematyczność w zbieraniu doświadczeń. Te cechy są bardzo ważne
i na pewno pomocne, niemniej jednak nie można polegać wyłącznie na nich.
Najważniejsza dla młodego inżyniera powinna być ciekawość i dociekliwość. Każdy nowy projekt trzeba traktować
jak nową historię zbierania danych, uzgodnień i wypracowywania rozwiązań. Dzięki temu zbuduje się doświadczenie
Piotr Kliński
pozwalające na formułowanie własnych opinii i skuteczne uzasadnianie proponowanych rozwiązań.
30 lat w zawodzie Nowego projektu nie należy zaczynać od sprawdzenia, czy nie można tam zastosować rozwiązania z poprzedniego.
A jeśli już, to nie należy skarżyć się na nudną pracę.

W sierpniu ubiegłego roku minął pierwszy rok mojej pracy na stanowisku asystenta projektanta w biurze pro-
jektowym. Czym się zajmuję? Złośliwi powiedzą, że rysowaniem kresek, natomiast w rzeczywistości jest wiele
okazji, żeby się wykazać. W moim odczuciu jako asystent mam za zadanie wspomóc zespół projektowy w „przelaniu
na papier” wizji i idei projektanta. Ode mnie zależy natomiast skala mojej przydatności. Nie spodziewałem się, że
początkujących projektantów tak szybko rzuca się na głęboką wodę, sprawdzając, co są w stanie zrobić samodzielnie
w dużych projektach. Oprócz upychania rur i kanałów do za małych szachtów, powinno interesować mnie, w jaki
sposób będą funkcjonować projektowane przez nas instalacje – jak równoważyć je hydraulicznie, liczyć bilanse,
dobierać urządzenia itp. W końcu biorę częściową odpowiedzialność za to, czy będą działać prawidłowo.
Przywilejem asystenta jest pozostawienie projektantowi kluczowych decyzji w sprawie rozwiązań projektowych.
Przynajmniej do czasu, kiedy sami nabierzemy odpowiedniego doświadczenia.
Paweł Kot
1 rok w zawodzie W zawodzie projektanta jest wiele okazji, żeby się wykazać

www.cyrkulacje.pl 69
CZŁOWIEK Z PASJĄ

Zawsze jest czas na sport


Odkąd sięgam pamięcią w moim życiu był obecny sport. Zapewne największa w tym zasługa mojego
taty – dwunastokrotnego mistrza Polski w badmintonie.

Zamiast do przedszkola tata częściej zabierał mnie razem rozpocząłem grę w drużynie oldboyów, dla za-
na swoje treningi do Akademii Wychowania Fizyczne- wodników powyżej 35 lat. Grają w niej byli zawodowcy
go, a jeśli tylko było to możliwe, również na zawody. na tak zwanej piłkarskiej emeryturze – zarówno pracujący
Tam kształtował się mój charakter sportowca, ale nie w ciągu dnia na etacie, jak i właściciele małych i dużych
poszedłem w ślady ojca. Zdałem się na swoją intuicję przedsiębiorstw, przedstawiciele wolnych zawodów, ar-
i wybrałem piłkę nożną. Do dziś pamiętam piękne cza- chitekci i projektanci – jednym słowem wszyscy, których
sy, gdy po szkole rzucałem plecak i biegłem na boisko, połączyła miłość do wspólnej pasji – piłki nożnej. Mecze
aby wrócić wieczorem z pozbijanymi kolanami, ale za to rozgrywamy wieczorami. Nie ma potrzeby forsownych
szczęśliwy. W czwartej klasie szkoły podstawowej zwrócił treningów, więc każdy znajduje czas. Wiele sezonów
na mnie uwagę trener miejscowego drugoligowego z rzędu zdobywaliśmy z drużyną mistrzostwo regionu
klubu i tak zaczęła się moja przygoda z zawodową piłką. i nigdy nie spadliśmy z podium.
Trenowałem regularnie kilka lat, aż do szkoły średniej, Gram w drużynach zarówno dla oldboyów +35, jak
kiedy nauka na drugą zmianę zaczęła kolidować z moimi i +45. Sportowy tryb życia przełożył się na utrzymanie
Borys treningami i musiałem z nich zrezygnować. Szkoda, bo dobrej kondycji i zdrowia. Piłka nożna stała się pasją rów-
Skrzypczyński  kilku moich kolegów, wcale nie lepszych ode mnie, ale nież moich dzieci. Zarówno starszy trzynastoletni syn, jak
Kierownik Działu kontynuujących treningi, trafiło do dobrych klubów za i drugi dziewięcioletni grają w Akademii Śląska Wrocław.
Realizacji Inwestycji granicą. Oczywiście miłość do futbolu pozostała i kie- Ich dziewięcioletnia siostra gra w miejscowym klubie piłki
Product Manager Rhoss  dy tylko mogłem, grałem amatorsko, nie rezygnując nożnej w mieszanej drużynie z chłopcami i jest kapita-
ze swojej pasji. Do piłki zawodowej wróciłem dopiero nem! Chociaż w zawodowej piłce sam nie osiągnąłem
(woda lodowa)
po studiach, zaczynając od najniższej klasy rozgryw- sukcesów, to za sukces z pewnością uznaję osiągnięcia
ELEKTRONIKA SA
kowej. W ciągu kilku sezonów wraz ze swoim klubem moich dzieci w tej dziedzinie, a przede wszystkim to, że
–  Oddział Wrocław szybko awansowałem do ligi okręgowej. Potem urodził podzieliły moją pasję zarówno do futbolu, jak i zdrowego
się pierwszy syn i przyszedł czas na zajęcie się rodziną trybu życia.
i pracą. W niedługim czasie na świat przyszły bliźnięta
i znów musiałem zawiesić buty na kołku. Nie trwało to Borys Skrzypczyński  
jednak długo, bo klub szybko się o mnie upomniał. Tym

70 cyrkulacje 61 – styczeń-luty 2021


Odkryj ebm-papst.

GERMAN
SUSTAINABILITY AWARD
2013

Christopher Pragassa, kierownik jakości w ebm-papst

W ebm-papst, projektujemy wentylatory do zastosowania w ladach


chłodniczych, które to nie tylko podtrzymują świeżość twojej mrożonej pizzy,
ale także pomagają oszczędzić do 70 % kosztów ponoszonych na energię.
Nie możesz tego zobaczyć, ale możesz to poczuć!

The engineer’s choice

ebm-papst Polska Sp. z o.o., ul. Annopol 4A, 03-236 Warszawa, tel.+48 22 675 78 19, +48 22 676 95 87, e-mail: office@ebmpapst.pl, www.ebmpapst.pl

You might also like