You are on page 1of 8

;/sf/ n3'ljQ Pj+ rqmJofhLsf] /Iffdf pqg' hglj/f]wL Pj+ c;}xo\ sfo{

sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ dxf;lrj ljKnj ;Låf/f hf/L


kf6L{n] ;/sf/n] k|zf;g / k|x/LnfO{ lj1lKtdf elgPsf] 5– …b]zdf n3'ljQ,
n3'ljQ Pj+ rqmAofhLsf] /Iffdf ld6/Aofh / rsf]{ a}+s Aofhn] nfvfF}
hgtfnfO{ bdg ug{ kl/rfng x'g
lgb]z
{ g lbg' hglj/f]wL Pj+ c;}Xo
sfo{ ePsf] atfPsf] 5 . ;f] kf6L{sf
dxf;lrj ljKnj ;L n] cfOtaf/
Ps lj1lKt hf/L ub}{ ;f] s'/f
atfPsf x'g\ . dxf;lrj ljKnj ;L
n] bnfn k"FhLkltju{ / ljleGg
gfdsf zf]ifs, r';fxf ;+:yfx¿sf
lj?4 kLl8t gful/snfO{ Gofok"0f{
;+3if{df lg/Gt/ cufl8 a9\\g clkn
ub}{ kf6L{ ;w}F hgtfsf] Gofok"0f{ hgtfsf] hLjg k| t fl8t 5 .
;+3if{sf] ;fydf /xg] k|lta4tf;d]t logLx¿sf] cft+s / bdg em]Ng
jif{ !^, c+s @@, @)&( ;fn kmfu'g @* ut] cfOtaf/ (Mar. 12, 2023) d"No ?= !).– JoQm u/]sf 5g\ . g;s]/ ;of}+ hgf gful/sx¿n] Hofg
o; ljifodf g]kfn sDo'lg:6 -af“ s L clGtd k] h df_

‘jt{dfg /fhgLlts ;+s6nfO{ qmflGtdf abN5f}+’


sf7df8f} F . g] k fn sDo' l gi6
kf6L{sf dxf;lrj ljKnjn] hgtfsf]
;fd|fHojfbL cltqmd0f / x:tIf]ksf]
la?4df :jflwgtfsf] g]t[Tj ug]{5 .
klg ;xg ug{ g;Sg] k|jl[ Qsf] xdnf
xf] . cyjf u0ftGqnfO{ ;Dk"0f{ ?kn]
tof/ 5f} F . of] hgo' 4 dflysf]
cfqmd0f xf] .Ú
lrhx? lnP/ cfof], To;nfO{ klg
c:jLsf/ ug]{, ck/flws/0f ug]{
;dfKt kfg]{ if8\oGq xf] . To;sf/0f
of] k|r08sf] s'/f dfq} xf]Og .Ú
xftdf ;Qf gcfPsf] / b]z :jfwLg o;n] cfh uf]nrSs/df kml;/x]sf] kZrufdL / bnfn k'FhLklt ju{sf] dxf;lrj ljKnjn] eg], …of] xdnf 5 Tof] k|r08sf] JolQmut dxf;lrj ljKnjn] k|r08dflysf]
kl/jt{gdflysf] cfqmd0f klg xf] . dfldnf xf]Og . of] /fHosf] dfldnf d'2f JolQmut dfldnf dfq} geP/
ePsf] ;Lldt pknlAw dflysf] klg xf] . hgtfsf] dfldnf xf] . hgtfsf] /fHo / hgtfsf] dfldnf ePsf] eGb}
cfqmd0f xf] . h;n] qmflGt u/]/ oL clwsf/nfO{ klg emg l5GgleGg kfg],{ -af“ s L & k] h df_

rf/ sDo'lgi6 kf6Lå{ f/f ;+oQ' m dfr] fs{ f] 3fi] f0f -cjwf/0ff kq;lxt_
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{;lxt rf/ sDo'lgi6 xltof/ ePsf] atfPsf 5g\ .
kf6L{n] ;+o'Qm df]rf{sf] 3f]if0ff u/]sf 5g\ . z'qmaf/ pQm kqsf/ ;Dd]ngdf g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf dxf;lrj ljKnj
sf7df8f}Fdf kqsf/ ;Dd]ng u/L g]kfn sDo'lgi6 kf6L{, ;L, j}1flgs ;dfhjfbL sDo'lgi6 kf6L{ g]kfnsf dxf;lrj cfx'lt,
j}1flgs ;dfhjfbL sDo'lgi6 kf6L{ g]kfn, g]skf / g]skf g]skfsf cWoIf Clif s§]n / g]skf dfcf]jfbL ;dfhjfbLsf cWoIf

gePsf] 7f]sj' f ub}{ jt{dfg /fhgLlts g]kfndf ;':ki6 dfu{df Pp6f qmflGt, xftdf xflNbg] if8\oGq / h;n]
;+s6nfO{ qmflGtdf abNg] atfPsf kl/jt{g / cu|udgsf] dfu{df lnP/ ljZjdf / g] k fndf Pp6f
5g\ . z'qmaf/ g]kfn sDo'lgi6 kf6L{, hfg]5 . xfd|f] k|oTg Tof] lbzfdf kl/jt{gsf/L cfGbf]ngsf] g]tT[ j u/]sf]
j}1flgs ;dfhjfbL sDo'lgi6 kf6L{, /xg]5 . To;}n] Pstf, cu|udg, lyof] Tof] ;Dej 5}g, ca s;}n] klg
g]skf / g]skf dfcf]jfbL ;dfhjfbLn] qmflGt, lgsf;, :jflwgtfsf] Pp6f To;nfO{ ;f]Rg' x'Fb}g eg]/ Psbd}
;+oQ' m df]rf{sf] 3f]if0ff ug{ cfof]lht s]lGb|s[t cleJolQmsf] ?kdf ;+o'Qm k|ltqmflGtsf/L ;Gb]z lbg] p2]Zosf
kqsf/ ;Dd]ngnfO{ ;Daf]wg ub}{ df]rf{ cufl8 cfPsf] 5 .Ú ;fy of] d'2f xflnPsf] 5 . k|Zg p7\5
dxf;lrj ljKnjn] ;f] s'/f atfPsf x'g\ . o;} u /L, dxf;lrj ljKnjn] lsg < lsgls qmflGt eg]sf] k'/fgf]
dxf;lrj ljKnjn] ;+oQ' m df]rf{n] hgo' 4 nfO{ ck/flws/0f u/] / ;Qfn] v8f u/]sf cGt/lj/f]wx?,
;fd|fHojfbL cltqmd0f / x:tIf]ksf] pknlAwx?nfO{ lagfz ug{sf nflu ;d:ofx?, ;+ s 6x?, bdg,
lj?4df :jfwLgtfsf] g]t[Tj ug]{ k|wfgdGqL k'iksdn bfxfnnfO{ d'2f pTkL8gx?sf] lj?4df x'g] lrh xf] .
atfpFb} b]z uf]nrSs/df kml;/x]sf] nufOPsf] pNn]v ub}{ k|wfdGqL tyf Tof] hgtf;Fu ;DalGwt s'/f xf] .
/ o;nfO{ cu|dgsf] dfu{df nfg] dfcf]jfbL s]Gb|sf cWoIf k'iksdn kf6L{ jf g]tfn] To;sf] g]tT[ j ug]{
k|oTg ul/g] atfP . pgn] eg]– bfxfnlj?4 d'2f nufP/ u0ftGqnfO{ xf] . Tof] s'/fnfO{ Pp6f JolQmdf nu]/
…xfdLn] cfF6 u/]sf 5f}F . xfdL ;xdt kZrufdL / bnfn k'h F Lkltsf] xftdf hf]8]/ h;/L xdnf ug{ vf]lhG5,
ePsf 5f}F . Ps?ktfdf uPsf 5f}F xflNbg] if8\oGq ul/Psf] atfP . pgn] Tof]rflxF qmflGtnfO{ g} c:jLsf/ ug],{
ls of] ;+o'Qm df]rf{df ;dfhjfbL k|ltqmflGtsf/L ;Gb]z lbg] p2]Zosf Wj+; ug]{ k|jl[ Q;Fu ;DalGwt 5 .
b]zeQm ;+o'Qm df]rf{ h'g ag]sf] 5 ;fy d'2f xflnPsf] eGb} To;sf] hjfkm To;}n] xfdLn] c:jLsf/ u/]sf
xfd|f] of] df]rf{n] b]zsf] ljs]lGb|t lbgsf nflu cfk"mx? tof/ /x]sf] 5f}F . o;sf] hjfkm xfdLn] s] eg]sf
l:yltnfO{ Pstfj4 ug]{ kxn ug]5 { . atfP . pgn] qmflGtsf] g]tT[ j ug]{ 5f}F eg] k|r08hLx?n] pxfFsf] kf6L{df dfcf]jfbL ;dfhjfbLn] ;+oQ' m df]rf{sf] 3f]if0ff u/]sf x'g\ . ;'zLnsf] ;+oQ' m x:tfIf/df ;fj{hlgs ul/Psf] ;+oQ' m df]rf{sf] :j?k
;+s6nfO{ lgsf;df n}hfg] g]t[Tj g]tfnfO{ JolQmut ?kdf d'2f nufpg' s] ug{'x'G5 pxfFx?sf] s'/f xf] . t/, pgLx?n] ;+o'Qm df]rf{nfO{ …;dfhjfbL b]zeQm df]rf{Ú sf] / sfo{qmd;DaGwL cjwf/0ff @)&( g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf k|jQmf
ug]5 { . oyfl:yltnfO{ qmflGtdf abNg] qmflGtnfO{ c:jLsf/ ug]{ k|jl[ Q;Fu hgo' 4 nfO{ ck/flws/0f ug] { / gfd lbPsf 5g\ . rf/ qmflGtsf/L sDo'lgi6 kf6L{n] pQm k|sf08n] jfrg u/]sf lyP . h'g o; k|sf/ /x]sf] 5 –
g]tT[ j lng]5 .Ú ;DalGwt /x]sf] pNn]v u/] . hgo'4sf pknlAwx?nfO{ ljgfz ug{ ;+oQ' m df]rf{ ;fd|fHojfbL x:tIf]k / cltqmd0faf6 b]znfO{ ;+ o ' Q m df] r f{ s f] :j?k / sfo{ q md;DaGwL cjwf/0ff
dxf;lrj ljKnjn] ;+oQ ' m df]rf{ dxf;lrj ljKnjn] ;f] d'2fnfO{ vf]Hg] k|jl[ Q;Fu of] df]rf{ klg n8\5 . d'Qm kfg]{ / g]kfndf bnfn k'FhLjfbL ;Qf Pjd\ bnfn @)&(
hgtfsf] clwsf/x?nfO{ :yflkt cfk"mx?n] c:jLsf/ ug]{ atfP . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ n8\5 . / ;+;bLo Joj:yfsf] ;d'n gi6 u/L g]kfnL zf]lift ju{ / …;+oQ' m df]rf{df Pstf / :jtGqtfsf] aLrdf tyf /fli6«o ;+3if{ /
ug{nfO{ g]tT[ j lng] atfpFb} eg]– …o;n] pgn] eg]– …of] d'2f eg]sf] u0ftGqnfO{ To;sf] s'g} klg hjfkm lbg xfdL pTkLl8t ;d'bfosf] /fHoJoj:yf :yfkgf ug]{ hgqmflGtsf] -af“ s L & k] h df_

‘;fdfGtjfbsf rf6'sf/x¿n] hgo'4nfO{ ck/flws/0f ug{ vf]h’]


sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf tyf a]kQf of]4fsf] of]ubfgÚ ljifos vf] H b} 5 g\ . h;n] hgo' 4 nfO{ ug]{ hgtf ck/fwL gePsf] atfP .
‘j}1flgs ;dfhjfb ljgf dlxnf d'lQm c;Dej’
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6
kf6L{sL :yfoL ;ldtL ;b:o lzn'
;L n] j}1flgs ;dfhjfb ljgf dlxnf
/x]sf] 5 .Æ
g]t[ lzn'n] bnfn k'FhLjfb\n]
dlxnfnfO{ ;fdfg laqmL ug{ lj1fkgsf]
dxf;lrj ljKnj ;Ln] ;fdfGtjfbsf cGt/lqmof sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ ck/flws/0f ug{ vf]H5, To;sf] 9f8 …of] nf]stGqdf dfcf]jfbLnfO{ ck/fwL d'lQm c;Dej ePsf] 7f]s'jf u/]sL ;fwg ¿kdf k|of]u u/]sf] / n3'laQ
rf6'sf/x¿n] hgo'4nfO{ ck/flws/0f dxf;lrj ljKnj ;Ln] ;f] s'/f atfPsf efFlrG5 .Ú agfpg vf]lhof] . Oltxf; bf]xf]l/G5 . 5g\ . ;+o'Qm dlxnf ;+3 ;ª3;{ / lalQo ;+:yfsf gfddf dlxnf
ug{ vf]hs
] f] 7f]sj' f ub}{ hgo'4nfO{ x'g\ . pgn] eg]– …hgo'4sf] lj/f]w ug]x{ ¿, pgn] b'O–{ 9fO{ ;o jif{ g]kfnL x]Ssf /fv] x'G5 km]l/ dfcf]jfbL kmls{g\ .Ú ;ldtLåf/f a' w af/ sf7df8f} + d f dflysf] pTkL8g emg a9\b} uPsf]
dxf;lrj ljKnj ;Ln] cuf8L eg], cfof]lht !!# cf}+ cGt/f{li6«o >lds atfOg . pgn] elgg– … wd{sf gfddf
…dfcf]jfbLnfO{ ck/fwL eGg]x¿ hgo'4df dlxnf lbj;nfO{ ;Daf]wg ub}{ pgn] dlxnfx¿ dfyL pTkL8g emg} 5,
e]l6Psf] eP ToxL l;l4Gy] . dfcf]jfbLnfO{
ck/fwL eGg]x¿nfO{ 7]ufg nufpg]
tfut xfdL;Fu 5 .Ú
dxf;lrj ljKnj ;L n] of]
Joj:yfdf ;lxbx¿sf] ;Ddfg gx'g]
pNn]v ub}{ eg]– …bnfnx¿sf] rsrsL
ePsf] ;Qfdf ;lxbx¿nfO{ ;Ddfg
e]l6b}gF . h;n] ;Ddfg vfg'kg]{ pgLx¿
ck/fwLh:tf], s73/fdf pleg'gkg]{ r}
;Ddfg vfFb} lxF8s ] f] 5 .Ú
dxf;lrj ljKnj ;L n] ;lxb
kl/jf/nfO{ b'Mv lbg]nfO{ tx nufpg
cfk"mn] k|wfgdGqL k'iksdn bfxfn
k|r08nfO{ ;'emfj lbPsf] atfP .
;lxbnfO{ kqmfp k'hL{ sfl6Psf]kl| t ;f] 7f]sj' f u/]sL x'g\ . pgn] elgg– dlxnfx¿ /f]huf/Lsf gfddf ljb]lzg'
cfqmf]z JoQm ub}{ ljKnjn] eg], …sf] xf] æcfhsf] lbg uf}/j lbg xf] . tkfO+{ kg]{ afWotf 5 . of] ;a} ;d:of bnfn
Tof] l;l8cf], sf] xf] Tof] l8P;kL, To;nfO{ xfdLn] cfhsf] lbgnfO{ uf}/jsf] kF'hLjfbn] lgDTofPsf] xf] . To;sf/0f
Ps ;fOgdf l;Wofpg'kb}g{ <Ú lbgsf] ¿kdf dgfpg' k5{ . cfhs} ;a} dlxnf lblb alxgL Psh'6 eP
pQm sfo{qmddf k|wfgdGqL tyf lbg dlxnfn] ;dfg Hofnfsf] nflu bnfn ;+;bLo Joj:yfsf] cGTo u/L
g]skf -dfcf]jfbL s]Gb|_ sf cWoIf ljb|f]x u/]sf lyP . cfhsf] lbgdf b]zdf j}1flgs ;dfhjfb :yfkgf
ck/flws/0f ug]{x¿ ;fdGtjfbsf hgo'4nfO{ ck/flws/0f ug]{x¿ hgtfnfO{ 6fpsfb]lv v'§f;Dd n'6/] k'iksdn bfxfnn] ;Dk"0f{ dfcf]jfbL ;fdGtjfb / bnfn k'FhLjfbsf u/]/ dlxnf pTkL8gsf] cGTo ug{ ;a}
/Ifs ePsf] atfPsf 5g\ . ;lxt tyf ;fdGtjfbsf /Ifsx¿ x' g \ . r';/] caf}+ { ;DklQ y'kfg]{ g]kfnsf ;fdGt 36sx¿nfO{ Pstfj4 x'g cfu|x u/]sf pTkL8gn] cfhsf gf/Lx¿ hLpFb} nfUg' k5{ .Ú
a]kQf of]4f ;GttL kmfp08]zgn] ;fdflGtx¿sf] h'7f] vfg gkfPx¿n] / km6fxx¿ ck/fwL / xTof/f ePsf] lyP . k|wfgdGqL k|r08n] ljeflht hNg' kg]{, em'lG8P/ dg{'kg]{ aWotf pgn] clwsf/ dfu]/ s;}n] glbg],
cfof]hgf u/]sf] …hgo'4, g]tT[ j / ;lxt clxn] hgo'4nfO{ ck/flws/0f ug{ eGb} cfˆgf] clwsf/sf lglDt ljb|fx] -af“ s L clGtd k] h df_ -af“ s L clGtd k] h df_
2 @)&( ;fn kmfu'g @* ut] cfOtaf/

sDo'lgi6 kf6L{ casf] Ps8]9 bzsd} ;lsPnfg\ <


ltdL ltd|f] tl/sfn] n8, xfdL xfd|f] tl/sfn] n8\5f}
– s= dfcf]T;] t'ª
✍ ;DkfbsLo sDo' l gi6 /fghgLltdfly em08} cfwf bh{g kf6L{ kl/jt{g ;+s6df kb}u{ Psf] 5 . t/ klg g]kfn zlQm;Fu ldn]/ ldq zlQmnfO{ abgfd

;+oQ
' m df]rf{ ;fy{s agf];\ kl5Nnf bzsx¿df ljZjJofkL¿kdf
cfqmd0f eO/x] s f 5g\ . emg
g] k fndf t sltko sDo' l gi6
ul/;s]sf] cj:yf 5 eg] xfn g]kfn
;dfhjfbL kf6L{ u7g ug'{ePsf] 5 .
h;sf] ;~rfngeg] dfcf]jfbL s]Gb|n]
/lx/xg] 5 . ef]nL hgu0ftGq :yfkgf
eP/ b]z cufl8 a9\g] ck]Iffx¿ klg
sfod g} /x]sf 5g\ . ;a}sf] e/f]iff
/ sdhf] / kfb} { nu] / l;Wofpg]
cleofgdf /x]sf] ;xh} b]Vg;lsG5 .
sDo'lgi6 /fhgLltn] ;fd'lxs g]tT[ j
!) jif]{ hgo'4sf] pknlAwnfO{ gfd]6 kfg{ b]zL– lab]zL gfdwf/L kf6L{x¿g} blIfkGyL kf6L{ g} ;fy ;xof]u lbP/ ul//x]sf] 5 . emg emg g]kfnsf] sDo'lgi6 zlQm / JolQmut lhDd]jf/Lsf] gLltnfO{
k|ltlqmofjfbL zlQmx? ;nanfO/x]sf] ;dodf g]kfn sDo'lg:6 / zlQmx¿;Fu ldn]/ sDo'lgi6 8f= e§/fO{ )#&–)#* sf] xf/fxf/Ldf k| l t a9\ b } uPsf] b] l vPsf] 5 . dfGb5 . t/ g]kfnsf cfk"mnfO{
kf6L{, j}1flgs ;dfhjfbL sDo'lg:6 kf6L{, g]skf / g]skf - /fhgLlt lj?4 kl/rflnt ePsf] g]kfnL sf+u;]| af6 sDo'lgi6 kf6L{df sltkon] of] b]zdf cfufdL kfFr jif{ sDo' l gi6 eGg] sltko g] t fx¿
b]lvPsf] 5 . pgLx¿n] v'n]/ geO{ k|jz
] ug'e{ Psf] lyof] eg] )&# kl5 cl:y/ ;/sf/ agfpg ;s] s f] JolQmut lg0f{ o / ;fd' l xs
dfcf]jfbL ;dfhjfbL_ n] ;+oQ' m df]rf{ lgdf{0f u/]sf 5g\ . pgLx?n] ghflg+bf]u/L sDo'lgi6 /fhgLltsf sDo'lgi6 /fhgLltaf6 aflx/ eO;Sg' v08df g]kfn uDeL/ ;+s6lt/ hfg] lhDd]jf/Lsf] gLltnfO{ :yflkt u/fpg]
z'qmaf/ sf7df8f}Fdf kqsf/ ;Dd]ngdfkm{t\ ;+;bLo Joj:yf, ljZjJofkL d" N o, dfGotf / ePsf] 5 . To;}n] pxfFsf nflu cf+sng u/]sf 5g\ . To;}sf nflu k|of; ul//x]sf 5g\ . pgLx¿sf]
;xsfo{ klg hGdhft g]tfk|wfg
;+;b\jfbL bn / g]tfsf sf/0f /fi6« / /fli6«otf g} ;+s6df kb}{
uO/x]sf] ;dodf ;+o'Qm df]rf{dfkm{t\ /fli6«o :jfwLgtf Pj+ 8f= s]zj b]jsf]6f dflgPsf] g]kfnL sf+u; ]| ;Fu /xFbc
5 . sDo' l gi6x¿ /fhgLltnfO{
} fPsf]

hgclwsf/ /Iffsf] ;+oQ' m hg;+3if{ cl3 a9fpg] lg0f{o ;fj{hlgs larf/sf] v]n dfGg] ub{5g\ . t/
)%@ ;fndf g]skf -dfcf]jfbL_ n] sltko cfk"mnfO{ sDo'lgi6 eg] klg
u/]sf 5g\, h'g b]z / hgtfsf] nflu Hofb} v'zLsf] ljifo xf] . u}x|sDo'lgi6 /fhgLltsf] cEof;df
g]kfn sDo'lg:6 kf6L{nufot rf/ sDo'lgi6 kf6L{n] ljutdf tTsfnLg ;/sf/ ;dIf k] z u/] s f /x]sf g]tfx¿ /fhgLltnfO{ ;+efjgfsf]
sfo{ut Pstf / ;+oQ' m df]rf{sf] cEof;df b]vfk/]sf] eF8j' f lrGtg dfux¿ cfh @& jif{ x'Fbf klg k"/f v]n eGg / dfGgyfn]sf 5g\ . ;Qf
/fhgLltaf6 cnu ePsf] axfgf
/ if8\oGqsf/L z}nLlj?4 ;+oQ' m ;+3if{ ub}{ qmflGtsf/L sDo'lg:6, ePsf 5} g g\ . a? Tolta] n f dfu ub{5g\ . t/ h'g;'s} xf]; ;Qfs}
jfdkGyL, b]zeQm / ;Rrf nf]stGqjfbL zlQm Pj+ ;d"xnfO{ o; jl/k/L 3'ld/x]sf b]lvG5g\ . )&@
/fVg] x ¿n] ltg} s' / fnfO{ cfkm} F df ;+ljwfg agfpFbfg} ldl>t lgjf{rg
sfo{ut Pstf k|lqmofdf ;fd]n x'g / /fli6«o :jfwLgtf Pj+
hgclwsf/ /Iffsf] ;+oQ' m hg;+3if{df ;fd]n x'g ljz]if clkn;d]t
ckgfO/x] s f 5g\ . h;df b] z Lo k|0ffnLsf] Joj:yf u/]/ g]kfndf slxNo}
klg /fhgLlts :yfloTj cfpg glbg]
u/]sf 5g\ . tL kf6L{n] ;+oQ' m df]rf{sf] p2]Zo bnfn tyf k|ltlqmofjfbL ;fdGtjfb / To;sf] k|ltlglw ;+:yf ;flh; ul/Psf] s' / f qmdzM
v' N b} u Psf] 5 . h' g lgjf{ r g
;+;bLo Joj:yf / /fHo;Qfsf] cGTo u/L j}1flgs ;dfhjfbL g] k fnL sf+ u | ] ; / cGt/f{ l i6« o ¿kdf k|0ffnLdfkm{t\ wgf9\o / ;Qf / zlQmdf
Joj:yf :yfkgf ug{' /x]sf] hgfPsf 5g\ eg] df]rf{n] p2]Zo k|fKt ef/tLo lj:tf/jfb / cd]l/sL ;fd|fHojfbsf] lj/f]w ul/Psf] /x]sf JolQmsf cfkmGt afx]s c?
lgjf{lrt x'g} g;Sg] cj:yf l;h{gf
ug]{ Wo]o k"/f ug{ tTsfnsf nflu b]z Pj+ hgtfsf ;d:ofx? lyof] . cfh ltg}sf] ;]jf ;'>';f eO/x]sf] b]lvPsf] 5 . ul/Psf] 5 . eGbf nf] s tflGqs
;dfwfg ug{ /fli6«otf, hgtGq / hghLljsfsf d'2fx?df lg/Gt/ u0ftGq eg]klg g]kfndf :yfkgf
hgkl/rfng / ;+3if{ ug{k' g]{ atfpFb} sfo{ut Pstfdf cfwfl/t g]kfndf /fhgLlts ;+qmd0fsfn nDAofpg] sfo{ klg ltg} u/fOPsf] u0ftGqsf] rl/q
u7aGwgx?, ljleGg hgju{sf Gofok"0f{ ;+3if{ Pj+ ;Gbe{x?nfO{ zlQmx¿af6 eO/x] s f] 5 . h;n] )&@ ;fndf ;+ l jwfg nf]stflGqs 5}g eg] zf;g Joj:yf
hxflgofF aGb}uPsf] 5 .
;d]t gLltut tyf Jojxfl/s g]tT[ j lbg lg/Gt/ nflukg]{ hgfPsf] agfpg] axfgfdf b]zdf cl:y/tfsf] lap /f]Kg] sfd u/]sf To;}n] ;dfhdf Pp6f /fhf
wkfPklg bh{gf} /fhf hlGdPsf]
5 . h'g Hofb} dxTjk"0f{ ljifo xf] . o;y{, b]z / hgtfnfO{ ;+;bLo lyP . cem} k lg sltko k| o f] u jfbL g] t fx¿ g] k fnnfO{ rrf{ x'gyfn]sf] 5 . d+l;/ rf/sf]
Joj:yfsf] r+u'naf6 d'Qm kfg{ ;+o'Qm df]rf{n] pb\3f]if u/]sf] lgjf{ r gn] s;} n fO{ klg ax' d t
cfGbf]ngnfO{ cfdqmflGtsf/L bn, g]tf, zlQm / ;r]t gful/sx?n]
cgGtsfn;Dd s;/L czfGt, cl:y/ / ul/j agfpg] eGg] lbPsf] lyPg . h;sf] d'Vo ;+s]t
;fy / ;xof]u ug{' ckl/xfo{ ePsf] 5 . cGoyf ;+;b\jfbL bnx?n] s'/fsf] lrGtg\ dgg\ / vf]hLdf nfu]s ] f] b]lvPsf] 5 . To;}n] km] / L lgjf{ r gdf hfg] e Gg] xf] .
xf]Ogeg] klg b'O{ 7"nf kf6L{x¿
b]z / hgtfnfO{ e8\vfnf]df xfNg] lglZrt 5 . pgLx¿sf] dgl:yltg} sDo'lgi6 lj/f]wL / eF8'jf aGb}uPsf] ldn] / ;/sf/ u7g u/] s f] eP
;/sf/sf] :yfloTj cfufdL
t;y{, cfd;r]t gful/s g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf] kxndf ag]sf] b]lvG5 . sf]xL ;Qfdf a;]/ sDo'lgi6x¿nfO{ s;/L abgfd kfFrjif{sf nflu x'g;SYof] . t/ ca
;+oQ' m df]rf{nfO{ ;fy{s agfpg sl6a4 / k|lta4 x'gs ' f] ljsNk u/fpg ;lsG5 eg]/ nu]sf 5g\eg] sf]xL ;Qf aflx/ /x]/ lg/Gt/ ;/sf/ kl/jt{g eO/xg]
5}g . lsgls ;+;bLo Joj:yf lj36g u/]/ j}1flgs ;dfhjfb kl/l:yltsf] lgdf{0f ub}{ nluPsf]
:yfkgf gu/];Dd b]z / hgtfsf] d'lQm ;Dej 5}g . km]l/ klg b]z / ljZjaf6} sDo'lgi6 kf6L{ 8fOgf];/ nf]k ePem} nf]k x'g] k|rf/ 5 . of] eg]sf] g]kfnh:tf] ul/j
d'n' snfO{ cem ul/j agfpFb} nfg]
hglxtsf] kIfdf l;Gsf];d]t efFRg g;Sg] ;+;bLo Joj:yfsf] ug{yfn]sf 5g\o: . of] cj:yf vf;u/L g]kfnsf ;xL sDo'lgi6 / b] z df /fhgLlts cl:y/tf
uf]nrSs/df km:g] xf] eg] b]z / hgtfsf] eljio rf}k6 x'g] lglZrt /fhgLlt ug{ cu|;/x¿sf nflu r'gf}tL xf] . ;don] v8fu/]sf] a9fpFb} nfg] ;flh; xf] . b]zdf
/fhgLlts cl:y/tf a9fpg' s f]
5 . t;y{, cfdqmflGtsf/L bn, g]tf, zlQm / ;r]t gful/sx? of] r'gf}tLnfO{ pgLx¿n] :jLsf/ ug'{ kb{5 . vf; sf/0f klg ljb]zLx¿nfO{ v]Ng
;+oQ' m df]rf{df ;fd]n x'gk} 5{ . ToxL df]rf{sf] anaf6 dfq ;+;bLo ;lhnf] kfg'{ xf] . )%@ ;fndf g]skf
cfbz{dfly rsf]{ k|xf/ ul//x]sf] sDo' l gi6 kf6L{ clxn] g } lj36g pgLx¿ k|of;/t /x]sf] b]lvPsf] 5 . -dfcf]jfbL_ n] tTsfnLg ;/sf/
Joj:yfsf] h/f] pv]n/] b]zdf j}1flgs ;dfhjfb :yfkgf ug{ b]lvPsf] 5 . o;}qmddf s'g} a]nfsf eO;Sof] . pd]/sf lx;fjn] pxfF em08} oyfy{df Tof] larf/ klg ;xL xf]Og . ;dIf k]zu/]sf dfux¿ cfh @&
;Dej 5 . cGoyf, b]z / hgtfsf] eljio cGwsf/ x'g5] . dfcf]jfbL tyf xfnsf u}x|sDo'lgi6 ^( sf] xf/fxf/Ldf /xg' ePsf] 5 . lsgeg] g]kfn / g]kfnLn] o:tf ;+s6 jif{ x'Fbf klg k"/f ePsf 5}gg\ .
tyf k|of]ujfbL g]tf 8f= afa'/fd To;}n] casf] 8]8 bzskl5 pxfFn] k6s–k6s Joxf]b}{ cfPsf 5g\ . k'; a? Tolta]nf dfu /fVg]x¿n] ltg}

dfcf]jfbL g]tf 8fod08/fh k'?if g]skfdf ;dflxt e§/fO{n] ut;ftf d+unaf/ Ps


cGtjftf{dfkm{t\ …sDo'lgi6 kf6L{
casf] Ps 8]9 bzsd} ;lsg]Ú
;+;f/d} sDo'lgi6 kf6L{ g/x]sf] b]Vg]
cj:yf cfpg klg ;S5 . xf]Og eg]
sDo'lgi6 /fhgLlt 5fl8;s]sf g]tfn]
!) df g]kfndf gf6sLo 9+un] ;+;bsf]
t]>f] kf6L{ dfcf]jfbL s]Gb|sf cWoIf
k'iksdn bfxfnsf] g]t[Tjdf ;/sf/
s'/fnfO{ cfkm}F ckgfO/x]sf 5g\ .
h;df b]zLo ;fdGtjfb / To;sf]
k|ltlglw ;+:yf g]kfnL sf+u|]; /
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ sfo{lbzfn] dfq} b]z / hgtfsf]
dfcf]jfbL s]Gb|sf k'j{ /fHo;ldlt ;d:of ;dfwfg ug{ ;Sg] lgZsif{ larf/ k|If]k0f ug'{ePsf] 5 . hf] ef}ltsjfbdf cfwfl/t vf; d"No, aGof] . Tof] ;/sf/ h'g;'s} kf6L{ / cGt/f{li6«o¿kdf ef/tLo
;b:o Pjd ;'v]{tsf o'jf g]tf ;lxt kf6L{ k|jz
] ug{e
' Psf] xf] . ;/;lt{ k9\bf ;fdfGo em} b]lvPklg dfGotf / cfbz{ ePsf] /fhgLlt / zlQmn] agfPsf] ePklg To; sfo{n] lj:tf/jfb / cd]l/sL
8fod08/fh k'?if g]kfn sDo'lg:6 dxf;lrj ljKnjn] ;Dk" 0 f{ egfO{sf] ulx/fO{df k'u]/ JofVof / To; cfwf/df ag] s f sDo' l gi6 d+l;/ rf/sf] hgfb]zsf] 7f8f] pNn+3g ;fd| f Hojfbsf] lj/f] w ul/Psf]
ljZn]if0f ug]{ xf] eg] o;n] w]/} cy{ kf6L{x¿ lj36gdf k'Ug] l6Kk0fL ug'{ ePsf] lyof] . kf6L{eg]sf hgtfeGbf lyof] . cfh ltg}sf] ;]jf ;'>';f
/fVg] b]lvPsf] 5 . x'g t g]kfndf cfkm}Fdf ;'xfpg] s'/f x'Fb}g . 7"nf x'g\ . To;}n] r'gfj ;lsPkl5 eO/x]sf] b]lvPsf] 5 . g]kfndf
)^# sf] kl/jt{ g nuQ} s] x L kl5Nnf lbgdf sltkon] g]kfndf kf6L{x¿n] hgfb]z dfGg cfjZos /fhgLlts ;+qmd0fsfn nDAofpg]
;fj{hlgs sfo{qmdx¿df xfnsf cfly{ s , ;fdflhs / /fhgLlts 5}g eGg] b]vfpg pQm 36gf ul/Psf] sfo{ klg ltg} zlQmx¿af6
dfcf]jfbL s]Gb|sf cWoIf k'iksdn ;+s6sf] l;h{gf u/]/ g]kfn b]zs} lyof] . Tokl5 km] / L ;ftbnLo eO/x]sf] 5 . h;n] )&@ ;fndf
bfxfnn] klg g]kfnsf sDo'lgi6 cl:yTj ;dfKt kfg]{ ;kgf klg u7aGwgsf] ;/sf/n] !)) lbg klg ;+ljwfg agfpg] axfgfdf b]zdf
kf6L{x¿ lj36gdf k'Ug] larf/ JoQm b]lv/x]sf 5g\ . To;}sf nflu pgLx¿ kf/ gub}{ dfcf]jfbLsf cWoIf bfxfnn] cl:y/tfsf] lap /f]Kg] sfd u/]sf
ug'{ePsf] lyof] . ;doqmddf 8f= x/If]qnfO{ c:tJo:t agfpg k|of;/t cfkm}nF fO{ ;/sf/sf] g]tT[ jdf k'¥ofpg] lyP . cem}klg sltko k|of]ujfbL
e§/fO{ sDo'lgi6 /fhgLlt 5f8]/ /x]sf 5g\ . t/ s] a'‰g' kb{5 eg] Pdfn]nfO{ 5f8]/ g]kfnL sf+u|];nfO{ g]tfx¿ g]kfnnfO{ cgGtsfn;Dd
blIf0fkGyL /fhgLltdf k|jz ] ul/;Sg' g]kfnsf] ;Ldfgf hlxn];Dd pQ/df c+ufn]sf] b]lvof] . s;/L czfGt, cl:y/ / ul/j
ePsf] 5 eg] k'iksdn bfxfn 8f= rLg / blIf0fdf ef/t;Fu hf]l8P/ Tof] klg dfcf]jfbeGbf r/d agfpg] eGg] s'/fsf] lrGtg\ dgg\ /
kf6L{df ;dflxt ePsf 5g\ . g]kfn qmflGtsf/L sDo'lg:6, b]zeQm Pj+ e§/fO{;Fu kf6L{ Pstf ug{sf nflu /xG5, ta;Dd o; b]zsf] cl:yTj cj;/jfb alnof] /x]sf] b]vfpg vf]hLdf nfu]]sf] b]lvPsf] 5 . To;}n]
sDo'lg:6 kf6L{sf] a'4gu/ l:yt k| u ltzLn–nf] s tflGqs zlQmx¿ cfˆgf] kf6L{sf] gfdaf6 g]skf / r'gfj s;}n] klg d]6fpg ;Sb}g . lxhf] !)$ ul/Psf] lyof] . oL sfo{x¿ )&@ sf] pgLx¿sf] dgl:yltg} sDo'lgi6
sfof{nodf lalxaf/ Ps sfo{qmd aLr Pstfa4 eP/ jt{dfg bnfn ;+;bLo lrGxaf6 xFl;of xyf}8f x6fpg] jif{;Dd g]kfndf hxflgofF /f0ff zf;g ;+ljwfg / b]zdf ljBdfg /fhgLlts lj/f]wL / eF8'jf aGb}uPsf] b]lvG5 .
dxf;lrj ljKnjn] pgnfO{ g]skdf Joj:yfsf] ;+s6nfO{ ;dfwfg ug{ / cEof;df /xg'ePsf] 5 . 8f= e§/fO{ /x]sf] lyof] . To;sf] cGTo x'bF f g]kfn Joj:yfnfO{ abgfd u/fpg ;xfos sf]xL ;Qfdf a;]/ sDo'lgi6x¿nfO{
:jfut u/]sf x'g . ;z:q k|x/L j}1flgs ;dfhjfb k|flKt cfhsf] / bfxfnn] )^@ d+l;/ cf7ut] g} rNb}g ls eGg] w]/n } fO{ nfu]sf] lyof] ePsf 5g\ . sDo' l gi6 kf6L{ s f] s;/L abgfd u/fpg ;lsG5 eg]/
jnaf6 @)^$ ;fndf ljb|fx] u/L cfjZostf ePsfn] o; cleofgdf ef/tsf] gofF lbNnLdf g]kfnsf xf]nf . t/ g]kfn eGg] b]z /lx/Xof] . cGt/f{ l i6« o dfGotf cg' ; f/ nu]sf 5g\eg] sf]xL ;Qf aflx/ /x]/
dfcf]jfbLdf ;dflxt x'ge' Psf pxfF pxfFsf] dxTjk"0f{ e"ldsf x'g] eGb} tTsfnLg ;ft ;+;bjfbL kf6L{;Fu )^% ;fndf @$) jif{sf] hxflgofF t' n gfTds¿kdf glhssf] ldq ljZjaf6} sDo'lgi6 kf6L{ 8fOgf];/
k|r08 g]t[Tjsf] kf6L{sf] ljrf/ / :jfut u/]sf lyP . !@ a'bF ] ;xdlt u/]bl] vg} blIf0fkGyL /fhtGqsf] cGTo eof] . To;kl5 klg zlQm;F u ldn] / glhssf] zq' nf]k ePem} nf]k x'g] k|rf/ ug{yfn]sf
sfo{lbzfk|lt c;xdlt hgfpFb} nfdf] sfo{qmddf kf6L{ :yfoL ;ldlt ;+;bjfbL /fhgLltdf cEo:tx'Fb} sltkon] of] b]zg} /xFbg} ls eGg] zlQmnfO{ k/f:y ug]{ eGg] /x]sf] 5 . 5g\o: . of] cj:yf vf;u/L g]kfnsf
;dob]lv :jtGq /xFb} cfPsf lyP . ;b:o lzn' ;L kf6L{ s] G b| L o cfpg' ePsf] 5 . To;}n] pxfFx¿sf] cfz+sf ug]u{ /]sf] b]lvPsf] lyof] . t/ t/ g]kfnsf s]xL sDo'lgi6 gfdwf/L ;xL sDo' l gi6 /fhgLlt ug{
g]skfsf] PsLs[t hgqmflGtsf] ;b:ox¿ /fdnfn ;L, cl8u ;L / juL{o lgs6tf g]kfnL sf+u|];;Fu cfhko{Gt g]kfn sfod g} /x]sf] 5 . kf6L{ x ¿n] ;f] dfGotfsf] 7Ls cu| ; /x¿sf nflu r' g f} t L xf] .
sfo{lbzfnfO{ glhsaf6 lgofln/xg' g/] G b| ;L nufotsf g] t fx¿sf] /x]sf] 5 . 8f= e§/fO{n] j}slNks cfh klg g] k fndf u0ftflGqs ljkl/tsf ultljlwx¿ ul//x]sf ;don] v8fu/]sf] of] r'gf}tLnfO{
ePsf k' ? if g] s kfsf] g] t [ T j / pkl:ylt /x]sf] lyof] . /fhgLltsf gfddf )&# otfdfq hxflgofF zf;g 5 . of] klg qmdzM 5g\ . pgLx¿ j}rfl/s¿kdf zq' pgLx¿n] :jLsf/ ug'{ kb{5 .
@)&( ;fn kmfu'g @* ut] cfOtaf/ 3

;dfhjfbL df]rf{sf] cf}lrTo / ax;


/fhgLlts cfsfzdf sDo'lgi6 cf] n L;lxt Pstf o:tf cg] s ;+u7gsf] Pstfsf] nflu /0fgLlt wf/0ff /fVg'k5{ . To;df cf;o - k+lQm - h'g kf6L{sf] d]?b08 5_ aGbLx¿nfO{ l/xf ul/g' k5{ .
/ sDo'lgi6 gfdwf/L kf6L{x¿aLr ax;x¿ eO/x] s f 5g\ . o:tf p2]Zo ldNg'kb{5 . qmflGtsf] lgDgtd OG6]G;g_ jf lgotsf] k|Zg cem ljKnjlt/ hfg ;S5 cyjf knfog oL ljifox¿df ;fj{ h lgs
Pstf, w"l| js/0f / df]rf{aGbLsf cg]s ax;x¿ eO/xg] ljifo x'g\ . ljifosf] sfo{qmd ldNg'k5{ . dfS;{jfbsf dxTjk"0f{ x'G5 . of] ljifodf ;dfg x'g;S5 . k|r08sf] To; k|sf/sf] k|lta4tf / Jojxf/df k|li6s/0f lagf
ax;x¿ eO/xG5g\ . s]xL ;dootf uflDeo{cg';f/ ax;df efu lng'kg]{ cfwf/e"t k|:tfjgfx¿ -ank|of]u, wf/0ff gjgfO{ ul/g] Pstfsf] ax; of]hgfaf6 sfo{stf{nfO{ knfog ædx/f ldzgÆ sf] cf}lrTo 5}g . o2lk
…ussh8LjfbÚ x'ghfG5 . sDo'lgi6 x'gaf6 /f]Sg pgn] …dx/f ldzgÚ nfO{ ;fj{hlgs vkt dfq} eP klg xfdLnfO{
clgn zdf{ kf6L{ n fO{ a' h { ' j f kf6L{ / bnfn
k'h
F Ljfbsf] kfpdf r9fpg' ;/x x'g
k|f]T;flxt ul//x]sf 5g\ . sDo'lgi6
gfddf bnfn k'h F Ljfbsf] k|ltlglwTj
s'g} cfklQ 5}g . lsgls ;fj{hlgs
ax;df klg pleg / cfk"mnfO{
hfG5 . clxn] xfd|f] kf6L{;Fu ;+o'Qm ug{ Pdfn] g} 5 . Pp6} ljrf/ / >] i 7tf;flat ug{ ;S5f} + eGg]
;+;bLo Joj:yfsf] c;kmntfsf] df]rf{df ;+nUg kf6L{x¿ afx]s c?;Fu /fhgLlt ePkl5 b'Oj6f kf6L{ g cfTdljZjf; 5 . …PstfÚgfdwf/L
Pstfsf] j:t'ut cfwf/ g} 5}g . cfjZos 5 g t /xG5 . Tof] sd08n' af]s]/ ef}tfl/g] nls/–
sf/0f ;a} k|sf/sf ?U0ftfx¿ b]lvPsf ax;, k|:tfj / /fhgLlts e]63f6 w/ftnLo oyfy{ k|r08nfO{ yfxf 5 . kmls/n] qmflGt ub}g{ . of] b]znfO{
g} Pstfsf cfwf/ xf]Og . qmflGtsf/L cfˆgf] lj36gnfO{ /f]Sg k|r08n] sd08'wf/L afafx¿sf] xf]Og, axfb'/
5g\ . :k]gsf sDo'lg:6 kf6L{sf elgg] sltko 9';L pd|]sf ?U0f Pstfsf] s' / f ul//x] s f 5g\ . 5f]/f5f]/Lsf] vfFrf] 5 .Ú
;d'xx¿sf] lgot -OG6]G;g_ g} Pstf lj36gsf] qf;n] 56\kl6Psf pgsf 3 _ /fhgLlts lgsf;
dxf;lrj u|fD;Ln] k'/fgf] db}{ u/]sf] t/ / ;xsfo{ eGbf cGt{ W j+ ; fTds
b]lvPsf] 5 . To;sf/0f Pstf eGbf
nDk6 ljrf/xLg dg'jfx¿ 8Dk"m
ahfpFb} gflr/x]sf 5g\ .
;+;bLo Joj:yfsf] c;kmntfsf]
sf/0f ;a} k| s f/sf ?U0ftfx¿
gofFdf hGd glnPsf] ;+qmd0fsfndf To;sf] cfwf/ lgdf{ 0 fsf] k| Z g
cfwf/e"t k|Zg xf] .
u _ k|r08 ljKnj df]rf{
qmflGtsf/L sDo' l g:6x¿sf]
b]lvPsf 5g\ . :k]gsf sDo'lg:6
kf6L{sf dxf;lrj u|fD;Ln] k'/fgf] db}{
b]lvg] ?U0ftf ljZjdf b]lvPsf] atfPsf lyP . g]kfndf -v_ k|r08;"usf] Pstf rrf{
k| r 08 bnfn k' F h Ljfbsf]
clGtd ;‹if{ bnfn k' F h Ljfbsf]
k|ltlglw -g]kfnL sf+u;
]| _ ;Fu g} x'g5
] .
u/]sf] t/ gofFdf hGd glnPsf]
;+qmd0fsfndf b]lvg] ?U0ftf ljZjdf
cfh ToxL ?U0ftf b]lvG5 . t/ ljleGg gfddf j/k/ k|ltlglwTj ug{ rflxG5g\ . t/ Tof]
:yfgdf sfFu|]; 5 / bf];|f]df Pdfn]
To;sf/0f pbf/ k'FhLjfb / ;xfos
b'Zdg;Fusf] ;‹if{nfO{ yftL /fVg'
b]lvPsf] atfPsf lyP . g]kfndf
cfh ToxL ?U0ftf b]lvG5 . t/
5 . ;fd|fHojfbn] cfˆgf] lj?4 n8\b} k5{ . rf/}lt/ k|xf/ ug{' jf ;a};Fu ljleGg gfddf j/k/ 3'dfpg] if8\oGq
3'dfpg] if8\oGq eO/x]sf] 5 . k|r08n] sfo{sf/L cfPsf] sDo'lgi6 gfdwf/L ;d'xnfO{ Ps} k6s n8\g' unt x'G5 . To;f] eO/x]sf] 5 . k|r08n] sfo{sf/L
;xj/0f ug{'eGbf bl08t ubf{ g} eP k|r08;Fu ;dfhjfbL df]rf{ aGg /fi6«kltsf] s'/f ug{ yfn]sf 5g\ .
/fi6«kltsf] s'/f ug{ yfn]sf 5g\ . of] k|r08sf] geP/ /0fgLlts nfe x'g] b]v]sf] x'g;S5 . ;S5 t < ef}lts hutdf uf]? of] k|r08sf] geP/ 8f= afa'/fdsf]
To;sf/0f k|r08n] ;fd|fHojfbnfO{ AofpFb}g . t/ /fhgLltdf hutdf e§/fO{ s f] ljrf/ xf] . hgtfsf]
8f= afa'/fdsf] e§/fO{sf] ljrf/ xf] . hgtfsf] kl/jt{gsf] dgfpg jf bflxgf agfpg kf6L{sf] uf]? AofpFg ;S5 . To;f] xf] eg] lgDg kl/jt{gsf] rfxgfnfO{ ;+;bjfb leq}
gfd abNg], r'gfj lrGx / em08f zt{df df]rf{ aGg ;S5 – uf]nrSs/df 3'dfpg] rfnafhL xf] .
rfxgfnfO{ ;+;bjfb leq} uf]nrSs/df 3'dfpg] abNg] 5nkmn ul//x]sf 5g\ . TolQ
eof] eg]F afa'/fd e§/fO{ / pk]Gb|
!_ jt{dfg /fhgLlts cl:y/tf
/ ;Í6sf] sf/0f ;+;bLo Joj:yf xf] .
lgisif{
olta]nf k"j{– dfcf]jfbL tyf
rfnafhL xf] . ofbjsf ;d'x;Fu k|r08sf] Pstf
x'g5] . To;n] dWod ju{sf] Pp6f
@_ To;sf] ;dfwfg j}1flgs
;dfhjfbL Joj:yf xf] .
jfdkGyL kf6L{x¿aLrsf] Pstfsf]
ax; rn]sf] 5 . of] ax;n] hgtfnfO{
k|r08–dfwj g]kfnaLr kf6L{ Pstf, bfloTj klg x'G5 . ;f+ : s[ l ts qmflGt, ;j{ x f/f lx:;fnfO{ ;sf/fTds agfpg] / lbNnL #_ sDo'lgi6x¿dflysf] v';L klg agfPsf] 5 . dtk]l6sfsf]
k'j{ dfcf]jfbLx¿aLr Pstf, k|r08 -s_ Pstfsf] cfwf/ clwgfosTj, cGt/f{li6«o efOrf/f / tyf klZrdfnfO{ cf:j:t agfpg]5 . bdgsf / dfS;{jfbdfly cfqmd0f :jfy{n] ¥ofn r'xfpg] k|jl[ Qn] Pstf
/ g] s kfaLr Pstf, jfdb] j / ;fDojfbL bnx¿aLr kf6L{ jf dfn]dfjfb_ df cfwf/e"t¿kn] ;dfg To;f] ubf{ hgo'4af6 k|lzlIft 7'nf] /f] S g' k 5{ / g] s kfsf ;Dk" 0 f{ jf df]rf{sf] ax;nfO{ Go"gLs/0f ub{5 .

j}1flgs ;dfhjfbL qmflGtsf] af6f]df cl3 a9f}+ ‘dlxnfsf] clwsf/ cem} k"/f ePsf] 5}g’
gofF ;Qf vf]Hg]x¿ ;a} b'i6 logLx¿sf] hLjg e/ rln/xg] k|lqmof ;dfg ca;/ kfpg' kb{5 . hftLo
sf7df8fF } . g] k fn sDo' l g:6 abn]/ cfly{s pTkfbgsf], cfly{s x'g'kg]{ s'/fdf hf]8 lbPsf lyP .
dfG5]x¿ x'g\ / ;Qfwf/Lhlt ;a} xf] . ca logLx¿ oGq dfgj alg;s] lae]baf6 kl5 kfl/Psfn] Ifltk"tL{sf
c;n dfG5]x¿ x'g\ eGg] dfGotf ;fd|fHojfbLx¿n] h;/L rnfpF5g\ ¿kdf s]xL ;do lzIff / /f]huf/Ldf kf6L{ s f s] G b| L o ;b:o /fKtLAo" / f] :jfldTj dlxnfx¿sf] xftdf k/]kl5 >lds dlxnfsf] clwsf/sf]
;f] x L cg' ; f/ rNg' kg] { x' G 5 . cu|flwsf/ kfpg' kb{5 . ;dfhjfb OGrfh{ ;ljg ;Ln] g] k fndf dlxnfsf] clwsf/n] k"0f{tf kfpg] k| f lKtsf nflu dlxnfx¿n] ljb| f ] x
logLx¿sf g sf]xL ldq zlQm 5g\ g eg]sf] ;dfgtfsf] /fHo Aoj:yf xf] . dlxnfsf] clwsf/ cem} k" / f eGb} To;sf] nflu dlxnfx¿n] Pp6f ;' ? u/] s f] lbgnfO{ :d/0f ub} {
s'g} b'Zdg zlQm 5g\ . :jfy{ ;d'xx¿ /fHosf] :j¿k qmflGt sfndf g} gePsf] atfPsf 5g\ . clvn qmflGt ug{'kg]{, ;+3if{ ug{'kg]{ / dlxnf aRrf hGdfpg] d]l;g dfq
aGg] eTsg] eO/xG5g\ . zq' klg lgdf{0f u/]sf] x'g' kb{5 . /fHo ;Qf g]kfn dlxnf ;+3 qmflGtsf/L bfªn] cfGbf] n g ug{ ' k g] { h?/L ePsf] gePsf] eGb} dlxnf eg] s f] of]
cfkmF} leq dLq klg cfkmF} leq, sAhf u/] kl5 /fHosf] :j¿k vf]Hg] !!# cf}+ cGt/f{li6«o >lds dlxnf pb\3f]if u/] . ;dfhdf cem} klg wtL{nfO{ sfofkn6 ug{ ;Sg] ;Ifd
cfˆg}nfO{ vtd kfg{ ljb]zL k|e"sf] xf]Og . dfcf]jfbL hgo'4 la;h{gdf lbj;sf] a' w af/ 3f] / fxLsf] /fKtL dlxnfdfly lje] b , cGofo / Ifdtf / zlQm dlxnfx¿df ePsf]
cfzLjf{b lng tF5f8 d5f8d} ca k'u]sf] sf/0f klxnf hftLo /fHosf] OlGhlgol/ª sn] h df cfof] l ht cTofrf/ cyfjt g} ePsf] eGb} pgLx¿sf] egfO lyof] .
logLx¿sf] hLjg ;dfKt x'g5 ] . h'g cEo; ug{' / zflGt k|lqmofdf cfP sfo{ q mddf af] N b} pgn] ;f] s' / f OGrfh{ ;ljgn] dlxnfx¿ n3'ljQ sfo{qmdnfO{ yk ;Eo
UoËsf] ;/sf/ ag] klg hgtfsf nflu kl5 k'/fgf] /fHo Aoj:yfdf nfUg' xf] .
s'/f Pp6} xf] . hftLotfdf uj{ ug{' kg]{ s]xL
ca qmflGtsf] af6f] s'g xf] < 5}g . xfdLn] Ps g]kfnL hfltsf]
bL3{k;| fb kf08] bzf} xhf/sf] alnbfgLaf6 k|fKt of] dfGotf :yflkt gu/] ;Dd d'lQmsf]
Joj:yfsf] t of] xfn eof] eg] ca s'/f c;Dej 5 . Oltxf;df cfo{
/f0ffsfnb]lv clxn];Dd oyfjt 5 . s] xf]nf < o:tf k|Zgx¿ hgtfdf lxGb'x¿n] l;Gw'3f6Lsf] ;Eotfsf]
;a} dfG5]x¿ r/f h:t} :jtGq xf]pg\, x'g] u/]sf] ;'lgG5 . qmflGtsf] sfd WjDif u/]sf] sfnf] Oltxf; 5 eg]
df}/L h:tf] uf]nf] ag]/ sfd u¿g\, ;dfhsf cGt/ la/f]wx¿sf] ;dfwfg dËf]nx¿n] rLgsf] ;Eotfsf] gf;
sldnf h:tf nfOg ldnfP/ lx8'g\ ug{' xf] . ;dfhsf cGt/ la/f]wx¿ u/]sf] sfnf] Oltxf; 5 . wd{sf]
eGg] p2]:o sDo'lgi6 l;4fGtsf] xf] . u' l hlN6osf] wfuf] h:tf 5g\ . gfddf rf/ hftdf ;dfhnfO{ auL{o
;fd" l xsLs/0f cf} l wlusLs/0f u'lhlN6osf] wfuf] k'msfpg ;'¿sf] s/0f u/]/ dfG5]nfO{ c5't agfpg]
sDo'lgi6sf ;f:s[lt k|tLs x'g\ . 6'Kkf]af6 xf]lzof/L k"j{s k'msfpFb} lxGb' wd{ arfP/ ;dfhjfb cfpb}g .
sDo'lgi6x¿n] au{ ;‹if{ ug{ l;s]sf] uPdf k'mSg ;S5 t/ aLr aLraf6 hgtfnfO{ wfld{s cf:yfdf afwf
cS6f]j/ qmflGt / lrgLofF hgjfbL k'msfpg vf]h]df emg u'lhlN6b} gk'/fotf klg sDo'lgi6 g]tf sfo{stf{
qmflGtaf6 xf] . P]ltxfl;s cg'ejn] hfG5 . g] k fnL ;dfh s;/L wd{af6 d'Qm x'g' kb{5 . dflg;n]
l;4 ul/;s] s f] 5 ls klxn] u'lhN6Losf] 5 ;aeGbf klxnf Tof] dflg; dfly hft wd{ pr lgr atfPsf x' g \ . C[0f hfnf] nufot ljljw agfpgsf nflu ljleGg uLt /
qmflGtsf/L hgdt l;h{gf u/]/ kQf nufpg' k5{ . nufot cfly{s ¿kdf h'g pTkL8g sfo{qmdsf k|d'v cltly ;d]t ;d:ofx¿af6 ;d] t aGg' k g] { / g[Tox¿sf] k|:t'lt ul/Psf] lyof] .
/fHo;Qfdf sAhf hdfP/ pTkfbg clxn]sf] ;dfhsf] cGt/ la/f]w u/]sf] 5 To;af6 d'Qm gu/];Dd /x] s f OGrfh{ ;ljg ;Ln] g] k fn clxn];Dd klg ;fdflhs ;b\efjn] clvn g]kfn dlxnf qmflGtsf/L
;DaGwdf kl/jt{g NofPkl5 dfq aGg xhf/f} aif{ nfu]sf] 5 . ;dfhsf] ;dfhjfb sNkgf dfq x'g5 ] . To;}n] y' k | } cfGbf] n g / ;+ 3 if{ n ] w] / } dlxnfnfO{ lje]b d} /fv]sf] x'Fbf ;+3 klZrd bfªsL cWoIf /]vf
pTkfbg zlQmsf] a[xt\ ¿kdf lasf; cGt/ la/f]w uf]q, s'n, hft, wd{ ;Dk"0f{ pTkL8gdf k/]sfx¿åf/f ul/g] dlxnfx¿n] clwsf/ klg k| f Kt ;dfh ¿kfGt/0fsf/L cfGbf]ngdf ;Lsf] cWoIftf Pj+ g]kfn sDo'lg:6
ug{ ;Dej x'G5 . dfS;{ n]lgg / x'Fb} au{df kl/0ft ePsf] xf] . clxn] qmflGt j}1flgs ;dfhjfbL qmflGt xf] . u/] s f 5g\ t/ dlxnfx¿n] hlt dlxnfx¿n] efu lng'kg]{ s'/fdf kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o /fKtLAo"/f]
dfcf]n] l;sfPsf] oxL xf] . clxn] k|ToIf cGt/ ;‹if{df au{ ;‹if{ ;a} e|daf6 d'Qm xf]cf} PsLs[tqmflGtsf clwsf/ k|fKt ug{' kYof{], Tof] cem} hf]8 lbP . dlxnfx¿ /fhgLlt, OGrfh{ ;ljg ;Lsf] k|d'v
bnfnk'FhLjfbsf Ph]G6df kl/0ft b]vfk/] klg o;sf cfwf/df hft s'n dfWodn] j}1flgs ;dfhjfbL qmflGtsf] k| f Kt gePsf] atfP . …g] k fnsf] ;fF:s[lts / cfly{s cfTdlge{/ cfltYotfdf ePsf] sfo{ q mddf
ePsfx¿n] of] s'/f ga'em]sf] eGg" wd{sf] 7"nf] e"ldsf 5 . bf; ;dfhdf af6f]df cl3 a9f+} . /fhgLlts Joj:yf Ps k| s f/n] x'gk' g]{ / Tof] ePdfq dlxnfn] cfˆgf] kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o tyf k"jL{ bfª
abn] s f 5f} + , t/ xfdLn] cfly{ s clwsf/ alnof] agfpFb} lhNnfsL OGrfh{ ;Demgf ;L,
unt xf] . s'/f a'lem a'lem aflx/
Pp6f s'/f u/]/ lxF8\g kg]{ leq
bf;sf] hft x'Fb}GYof] lsgsL oL
dflnssf ;DklQ lyP . lsga]r ;fj{hlgs Joj:yf cem} abNg ;s] s f 5} g f} + Ú clwsf/nfO{ ;+:yfut ug{ ;Sg] kf6L{sf k"jL{ bfª lhNnf ;]qm]6/L
lbdfudf l;4fGtsf s'/fx¿ klg v]Ng] x'GYof] . To:t} clxn] klg ;Gof;L pgn] eg] , …cfly{ s Joj:yf pgsf] egfO 5 . hgs ;L, /fKtL OlGhlgol/ª
/ sf]/f ;d[l4sf s'/fx¿ u/]/ lxF8\g, a} / fuLx¿sf] hft x' F b } g . :yfgdf abn]kl5 dfq} dlxnfx¿sf] hLjg
abNg] l:ylt b] v fkb{ 5 . To;sf]
To:t} sfo{qmd af]Ng] jQmfx¿n]
cfhs} lbg >lds d'lQmsf] nflu
sn]hsf Pd8L 8f= led;]g lu/L,
clvn g]kfn dlxnf ;+3 qmflGtsf/L
o:tf] cGt/ åGådf a:g' kbf{ pgLx¿ sDo'lgi6x¿n] hlxn];Dd hftsf
klg ;s;df 5g\ . cfTd;dk{0f eGbf
7"nf] si6 ;fob c¿ x'Gg . kf6L{df
s'/f / hftLo d'lQmsf s'/fx¿ ub{5g\
of] hftLo c;dfgtf oyfjt /xG5
w"d|kfg u/]df nflu xfdLn] Ps k6s g] k fnsf]
/fhgLlts Joj:yf klg clnslt
;+ 3 if{ / t cfGbf] n gsf] ;+ v 3f] i f
ul/Psf] atfP . pgLx¿n] bzjif]{
/fKtL Ao"/f] ;+of]hs czf]sf ;L,
o' j f ;+ u 7g g] k fn /fKtL Ao" / f]
abNg afF s L 5, To;nfO{ klg hgo' 4 n] s] x L kl/jt{ g ePsf] ;+of]hs hLjgLn] z'esfdgf dGtJo
Pp6f s'/f hgtfdf csf]{ s'/f cem
;fd|fHojfbL lj:tf/jfbLx¿;Fu cs}{
/ hftLo zf]if0f klg oyfjt g}
/xG5 . csf]{ wd{sf cfwf/df ljefhg
sfg'gL abNg' kb{ 5 / To; k5fl8 d" n tM b]lvtfklg dlxnfdly x'g] lx+;f, JoQm u/]sf lyP . ;+u7gsf lhNnf
Tof] /fhgLlts Joj:yfn] ;+ / If0f lje]b, cGo o / cTofrf/ cem} sld6L ;b:o c?gfsf] :jfut
s'/f o:tf] hLGbuL klg s'g} hLGbuL
xf] h'g clxn] bnfnk"FhLjfbLsf
ePsf] ;dfh klg ;dfhjfbL aGg
;Sb}g . hftLo pTyfgsf gfddf sf/jfxLdf u/] / /fv] s f] cfly{ s Joj:yf klg x'g] u/]sf] eGb} ;dfhdf x'g] To:tf dGtJoaf6 ;' ? ePsf] sfo{ q md
Ph]G6x¿n] afFlr/x]sf 5g\ . clxn]sf] ;dfa]zL gf/fn] hflt leq zf]ifs abNg' kb{ 5 .Ú vfnsf lje] b sf/L cGofo / ;xhLs/0f ;+u7g k"jL{ bfª lhNnf
pgLx¿ aLrsf] h'g slrª\nu 5 of] au{sf] l;h{gf ug{' xf] . /fHodf ;a}n] kl/G5 . g]tf ;ljgn] cfly{s Joj:yf cTofrf/sf] lj?4 dlxnfx¿ Psh'6 ;+of]hs ;fwgf ;Ln] u/]sL lyOg\ .
4 @)&( ;fn kmfu'g @* ut] cfOtaf/

!!# cf}+ cGt/f{li6«o >lds dlxnf lbj; / * dfr{


vf;df dlxnfx¿nfO{ hfu?s, lbj;sf] gf/f ;/sf/sf] tkm{af6 o:tf] dlxnfx¿sf] ;d:of / p2]Zo Pp6} kf]Vg'sf ;fy} ;xofqL ;fyLx¿sf] u'gf;f] ePsf] 5 . d t eG5' o;n] cfhLjg sfo{ I f] q df k' u ] / ;Dk" 0 f{ >lds
;Ifd / z;Qm kfg{ hfu?stfsf /x]sf] 5 . æn}lËs ;dfgtfsf] alnof] x'G5 . To;}n] clxn];Dd dlxnfx¿n] / j]bgfnfO{ ;xsfo{dfkm{t\ k|:km'6g ub}{ lg/Gt/tf kfcf];\ . lj8Djgf s] eg] dlxnfx¿sf] syf Joyf a'‰g cfXjfg
d' 2 fx¿ p7fpg] ljz] i f lbg xf] cfwf/, >[hgfTds k|ljlwdf dlxnf cf–cfˆgf] :yfgaf6 clwsf/sf] cfPsf] klg cfh !!@ jif{ k'u] 5 . clwsf/ / :jfoQtfsf nflu dlxnf ub{5f} .
cGt/f{li6«o >lds dlxnf lbj; Û hxf kx'r F sf] ljsf;Æ / /fh}lts ¿kdf cfjfhnfO{ j'nGb ug{ r}+ e'ns
] f 5}gg\, ljz]if lbgdf xd|f] e]6x'g] / km]l/ cGo cfGbf] n g cf–cfˆgf] If] q af6 Tof] l:yltaf6 h]lnb} cfPsf]
zf]if0f x'G5 ToxfF ;+3if{ x'G5, hxf bdg ædlxnf dfly x'g] ;a} k|sf/sf] lje]b / of] cleofgn] lg/Gt/tf kfpg] 5 . !!# kl/:yltdf kL8fnfO{ n'sfpg' k/] o;sf] ;lqmosf;fy cfjfh a'nGb ub}{ ubf{ dlxnfx¿sf] hLjg k"0f{¿kdf ;DkGg x'g
x'G5 ToxfF ljb|fx] x'G5 eg] em}+ kt[;QfTds lx+;f cGTo u/f},+ !!#cf}+ cGt/f{li6«o jif{ cufl8 g} dlxnfsf] jf:tljs cy{ /x+bg} . h'g o'/f]k / cd]/Lsf h:tf klg 7fpF–7fpFdf dlxnf lx+;fsf g;s] klg ljrf/sf lx;fan] dlxn] of]
lje]b lj?4 æ;dfg >dsf] ;dfg >lds dlxnf lbj; eJo ¿kn] dgfcf}Æ+ hLjg;Fu ;xsfo{ ub}{ / kLl8t dlxnf ljsl;t /fi6« 5g\ tL /fi6«x¿df klg 36gfx¿ 36\g] qmd a9\bf]5 . l:yltdf k' u ] s f5g\ . o;nfO{
HofnfÆ -eGg] d"n gf/f af]s]sf] oL b'a} cfd dlxnfx¿sf] lglDt plt ;do ;dodf dlxnf lx+;f / anTsf/ JolQm, kl/jf/ / ;dfhn] nufpg] pknlAwd'ns dfGg' kb{5 . o;sf lglDg
cGt/f{li6«o >lds dlxnf lbj;sf] 5'§} s} dxTj af]ss ] f gf/f x'g,\ lsgls h:tf r/d oftgfsf ;dfrf/x¿ cf/f]k k|Tof/f]kb]lv lnP/ dlxnfx¿nfO{ dlxnfx¿ cfˆgf clwsf/ / :joQtfsf
dxTj /x]sf] 5 . æ!!#cf}+ cGt/f{li6«o ;dfhdf dlxnf dfG5]sf] :yfg gulgg] ;'Ggdf cfpF5 . o:tf] lsg x'G5 t eGbf of}g lqmofsnfksf cf/f]k nfufpg', lglDt w]/n } ] alnbfg u/]sf] Oltxf;
dlxnf lbj; tyf * dfr{Æ pT;jsf] cj:yf, r/d zf];g, >d k|ltsf] x]kfxf lkt[ ; Qfsf] k| z f;g xfaL x' g ' , ceb| Jojxf/ ug{,' xf]RofP/ af]Ng', lxhf]sf] gfnfkfgLsf o'4 b]lv @!cf}+
¿kdf dgfpg yfn]sf] !!#cf}+ jif{ k|jl[ Q h:tf s'/fn] ubf{ z'?df ;g\ !**( dlxnfx¿sf] d'2fnfO{ b]vfpg grfxg' dlxnf ePs} sf/0f ;dfhdf x/]s ztfJbLsf] HjnGt pbfx/0f g]kfnsf]
lat]5 . km]l/ klg !!#cf}+ cGt/f{li6«o df k]l/;af6 z'?ePsf] cGt/f{li6«o xf] . s'/fdf kl5 kfg{' h:tf Jojxf/x¿ cfd dxfg !) jif]{ hgo'4 g} xf] . oL
dlxnf lbj;sf] lbg cfOk'Uof] . o;nfO{ >lds dlxnf lbj; Go"cf]ss { f] Ps ljsl;t b]zsf lzlIft dlxnfx¿n] dlxnfx¿n] ef]Ug' k/]sf]5, of] g} dlxnf n8fOx¿df g]kfnL dlxnfx¿sf] l5kfP/
dlxnf lbj; cyjf gf/L lbj; eg]/ wfuf]sf] sf/vfgfaf6 æ;dfg >dsf] cfˆgf] clwsf/nfO{ k"0f{¿kdf k|fKt ug{ lx+;f xf] . clwsf/ s} s'/f ug]{ xf] eg] l5Kg g;slsg] cxd e"ldsf /x]sf] 5 .
;+;f/sf dlxnfx¿n] dgfpb} cfPsf] ;dfg HofnfÆ eGg] d"n gf/fdf ;g\ g;s]sf] cj:yfdf xfd|f] g]kfnsf] /fHon] g]kfnsf] ;Gbe{df pbfx/0fsf] nflu lng o;sf/0f x/]s ;dodf dlxnfn] cln
b]lvG5 . of] pT;j lbgsf] s'/f ubf{ !*() dfr{ *sf lbg g} dlxnfx¿sf] dlxnf clwsf/nfO{ k"0f{¿kdf ;xh} ;lsG5 . nlntk'/, eQmk'/, kf]v/f km/flsnf] eP/ kl/jf/, ;dfh / /fi6«nfO{
o;sf] :yflkt stf{ hd{gsL Ps dlxnf cfjfh a'nGb ug{ cfGbf]ng s} ¿kdf ;'Dkgsf] nflu dgl:ylt ablng' kb{5 lt/sf O§fe§fdf sfd ug] { lgofn]/ cfˆgf sbd rnfpFbf of]
Snf/f h]8sLgsf] gfd;Fu hf]l8Psf] Psh'6 eO{ of] lbj;nfO{ dgfOPsf] / dlxnfx¿sf] hLjg:t/ klg cln dlxnfx¿nfO{ klg cGt/f{li6«o dlxnf lkq[;xof]u / ;b\efjsf] klg plts} vfFrf]
kfO{G5 . pgL Ps lzlIft / vfGbfgL kfO{G5 . vf;u/L cfd >lds dlxnfsf] dfly p7\g' kb{5 . g]kfnL dlxnfx¿sf] lbj;sf] af/]df a'emfpg' kg]{ b]lvG5 . kb{5 . lsgeg] x/]s sfo{ ;DkGg ug{sf]
kl/jf/df hlGdPsL lyOg\ . cfˆgf] bfFhf]df dlxnf >ldsn] ljz]if lsl;dn] dfu w]/} 7"nf] 5}g . kl/jlt{t ;do;Fu ;kmn dlxnfx¿n] dflyNnf] txaf6 nflu xft]dfnf] ug]{ ;xofqLsf] klg plts}
kfl/jfl/s jftfj/0f eGbf klg k/ /x]/ ;Ddfg kfpg' kg]{ dfu xf] . Tof] ;dob]lv ldNg] g]kfnL dlxnfx¿sf] dlxnf ;kmntfsf s'/f u/] klg cfwf/ If]qsf cfjZos kb{5 . o;sf] nflu dlxnf
Pp6f dlxnfsf] d'2fnfO{ cufl8 ;f/]/ g} ljZjdf * dfr{nfO{ dlxnfx¿sf] nflu bfgf s];L clwsf/sf] gf/f æ;fdflhs Gofo / dlxnfx¿sf]:t/ cg';f/ ljZn]if0f ug{' xslxt / :jfoQtfsf] nflu /fHon]
ljZj;fd' cfˆgf] of]ubfgnfO{ k|rf/–k|;f/ pT;jsf] lbg dflg+b} cfPsf] 5 . hLjgsf] 36gfnfO{ cfTd;ft ub}{ ;'gf}nf] n}Ëlus ;dfgtfM lbuf] ljsf;sf] kb{ 5 . >lds dlxnfx¿sf] k"0f{¿kdf lhDdf lng' kb{5 . x/]s
ug{ ;Ifd dlxnfnfO{ xfdLn] cfTd;ft cGt/f{li6«o:t/af6 ;Dk"0f{ dlxnfx¿sf] eljiosf] cleofg bftfx¿nfO{ ;fy lb+b} z'lglZrttfÆ lsgls /fHo:t/af6 g} hLjg:t/nfO{ dWogh/ u/L o;sf If]qaf6 /fHon] dlxnf ePs}sf/0f
ug{k' 5{ . dlxnfdfly x'g] u/]sf lx+;f, nflu p7]sf] jf:tljs / ;x|fgLo cfpg] qmddf clxn] @!cf}+ zftfJbLsf x]g{] xf] eg] klg dlxnfsf] nflu eg]/ jf/]df Jofks jx; ug{k' g]{ b]lvG5 . pgLx¿n] kfpg' kg]{ clwsf/, ;xof]u /
anTsf/, zf];g / bdg lxhf]bl] v g} cleofg sf?l0fs x'g' cfˆg} 7fpFdf 5 . dlxnfx¿n] klg of] cleofg;Fu cflwsf/Ls ¿kdf z"Go cj:yfsf] dlxnf lx+;f k|sf/sf lx;fan] zf/Ll/s, aGw'Tjsf] efjgfaf6 6f9f gb]v/] ljz]if
oyfjt lyof] eGg] s'/f log} Oltxf;n] of] cleofgnfO{ g]kfnsf] /fhgLlt / xft]dfnf] ug{ 5f]8g\ ' x'bF g} ¨ . xfdLn] ;'gs
] f Joj:yfdf cfGbf]ngaf6 g} k|fKt ePsf] dfgl;s nufot cfly{s, ;fdflhs u|xfotf lbg' cfjZos 5 . lsgeg] ;do
:ki6 kfb{5g\ . Snf/f cGt/f{li6«o g]kfnL dlxnfx¿sf] hghLjg;Fu hf]8/] 5f+} / ef]Ub} cfO/x]sf klg 5f+} ls clwsf/ t xf] ## k|ltzt cf/If0f Û ## k|ltzt lx+;fsf lzsf/ aGb} cfPsf 5g\, . ;fk]If dlxnfsf cfGbf]ng / dfun] oxL
;dfhjfbL dlxnf g]tf klg lyOg\ . pgn] x]/f}+ . g]kfnL dlxnfx¿n] j}wflgs ¿kdf eGg] j:t' w]/} dxTjk"0f{ / kb nf]nk' Qfk"0f{ klg lg0ff{os kbdf v} / dlxnfsf] kx'r F g]kfnL dlxnfx¿ bfOhf]sf] gfddf d'2f b]vfpF5, dlxnfnfO{ ljz]if ;Ddfg
cfˆgf] /fhgLltdf klg lgs} ptf/ r9fj cfˆgf] clwsf/sf] vf]hgLlt ubf{–ubf{ x'G5 . s;}n] klg kfPsf] clwsf/ lbg k'us ] f] < o;sf] nflu dlxnf PSn}n] ug]{ p7fO{ oftgf lbg], pQ]lht sfdx¿df rflxPsf] 5 . kl/jt{gsf] gfddf ;do
ef]us ] L lyOg\ . cGt/f{li6«o :t/d} cfˆgf] nfdf];do;Dd lkt[;QfTds /fHo ePsf] / vfb} u/]sf] efu c?nfO{ ;'Dkg, ;xh} l:ylt klg t xf]Og . hLjg hLpgnfO{ t[Kt k'/f ug{ OR5f lakl/t zf/Ll/s cg';f/ dlxnfx¿sf] hLjg:t/ dfly
7fpFaf6 dlxnfdfly x'g] c;dfg sf/0f plrt tl/sfn] k|fKt ug{ c;kmn :jLsfg{ sl7g kb{5{ . g]kfnL hgtf, t dlxnf / k'?ifsf] ckl/xfo{ 5 eg] zf]if0f ug{' / dlxnfx¿nfO{ cGTodf gp7\gd' f o;sf] ;dLIffTds bf]if /fHon]
Jojxf/n] of] d'2fnfO{ ljZjdf k'¥ofpg' ePsf] kfO{G5 . yf]/} ePsf gLltnfO{ g]kfnsf] /fHo ;Qf, /fhgLlt / ;Qf;~rfngdf klg To;sf] vfFrf] t d[To'sf] af6f]nfO{ /f]Hg k7fpg', anTsf/ lng' kb{5 .
lyof] . o'/f]ksf] ;fdGtL cfly{s qmflGtsf] klg sfof{Gjog ug{ g;s]sf] cj:yfn] g]kfnLx¿sf] jf:tljs hLjgsf] j0f{g 5 Û t/ xfd|f] g]kfndf k/Dk/f, wd{, kl5 xTof ug{ ' h:tf h3Go cGt/f{li6«o >lds dlxnf lbj;
ktg kl5 k"h F Ljfbn] >lds dlxnfdfly dlxnfsf] hLjgdf ;d:of b]lvPsf] xf] . ubf{ hf] sf]lxn] klg !) jif]{ hgo'4nfO{ ;F:s[lt / ;fdflhs b[li6n] a8]dfgsf] lqmofsnfkx¿ g]kfnL ;dfhdf r'ln+b} sfo{qmd ljZjJofkL ¿kdf ;DkGg x'bF }
u/]sf] zf];g, bdg g} klxnf] lyof] . ædfu]/ xf]Og{ vf];/] lng] clwsf/ÆnfO{ e'Ng' x'bF g} , lsgls g]kfnL hgtfsf] hLjg h/f uf8]sf] 5 / ;a}sf] dgl:yltnfO{ uPsf] 5 . @!cf}+ ztfJbLsf] /fhgLltn] cfO{/x]sf] 5 . k|To]s jif{ o;nfO{
cGt/f{li6«o dlxnf >lds lbj;sf] g]kfnL dlxnfx¿n] cem} s]xL s;/t !) jif]{ hgo'4 nufot !( lbg] ;+sl' rt agfPsf] 5 . cfdfsf] gfddf xfdLnfO{ clwsf/ / :jtGqtfsf] efu pT;jsf] ¿kdf dgfpg] rng klg
k[i6e"ldnfO{ kms]/{ x]bf{ 7"nf] r'gf}ltnfO{ ug{k' g]{ b]lvG5 lsgeg] g]kfnsf] ;Gbe{df hgcfGbf]ng;Fu hf]l8Psf] 5, oL gful/stf kfpgnfO{ slt 7"nf] cfGbf]ng 5'6o\ fpg'sf] ;§f cfˆg} ;'/Iffsf] 1f/]G6L km/s–km/s x'bF 5 } , t/ hxfFsf dlxnfn]
s'lNrb} cl3 a9]sf] kfO{G5k|: . log} eGbfv]l/ g]kfnL dlxnfx¿n] k"0f{¿kdf ;+3if{x¿n] 7"nf] e"ldsf v]ns ] f5g\ . ug{' k¥of] < of] ;To s'/f n'sfP/ n'Sg] lbg g;s]sf] cj:yfdf /fHonfO{ km]l/ h'g ¿kdf dlxnf cyjf gf/L eg]/ of]
d'2f dlxnf clwsf/sf] nflu cleofgsf] clwsf/ lng ;ls/x]sf 5}gg\ . qmflGtdf xfd|f dlxnf lbbL, alxgLx¿n] xf]O{g . g]kfnL ;dfhdf dlxnf xfd|f k|To]s sbdsf cfGbf]ngn] yk lbj; dgfp5g\, clGtddf æljBfno
d"ngf/f ag]/ of] cj:yfdf cfOk'us ] f] cGt/f{li6«o >lds dlxnf lbj;sf] x/]s If]qaf6 ;xof]u dfq xf]Og{ Tofu, clwsf/sf nflu ljleGg lsl;dsf k[i7kf]if0f lbg' kg]{ b]lvPsf] 5 . lsgls hfgsf] nflu af6f] cg]s ePsf] dfq
5 . xfd|f ;fd' cfO{k'u]sf] !!#cf}+ ;Demgfdf !!#cf}+ cGt/f{li6«o >lds tk:of / alnbfg u/]sf] cj:yf xf]] . cfGbf]ng / cleofg ;+rfng eO/x]sf] dlxnfsf x/]s lsl;dsf d'2fsf xf]Æ . o;df s;}sf] b'O{ dt / ;+sl' rt
cGt/f{li6«o dlxnf lbj;sf] cj;/df dlxnf lbj; clw/fHo e/L cf–cfˆgf] aif}{ lkR5] cGt/f{li6«o >lds dlxnf cj:yfdf k|To]s jif{ Ps rf]6L ePklg ;'gj' fO{sf] lhDdf /fHon] lng' kb{5 . x'gk' g]{ b]lvb}g . of] eGg] jf af]Ng]sf]
;Dk"0f{ dlxnfx¿df z'e–sfdgf JoQm ;+u7gfTds tl/sfn] ;DkGg ub}{ u/]sf] lbj; dgfpg' / dlxnf pGd'lQmsf] dgfpg] cGt/f{li6«o >lds dlxnf lbj; /fHosf sf] 6 fdf a;] s f ;Dk" 0 f{ efiff / z}nLkm/s ePsf] dfq xf] . ;Dk"0f{
ub{5' . cj:yfnfO{ uf}/a ug{' kb{5 . ljrf/ cfGbf]ngsf] lbgnfO{ :d/0f ug{' lbbL sfo{qmdn] yk pmhf{ yKb}, cuf{lgs zlQm dlxnfx¿nfO{ klg xfd|f cfjfhdf dlxnf Ps x'g ;Sof}+ eg] c;Dej /
;do ;k]lIft tTsfnsf] dlxnf cf:yf cf–cfˆgf] 7fpFdf ePklg cfd alxgLn] cf–cfˆgf] af/]df b'Mv / ;'v lbg'sf;fy} ;a}nfO{ pkrf/ ug{ ;kmn cfjfh a'nGb ug{ / efif0f dfq xf]Og c;Ifdsf] s'/} cfpFbg} .

dlxnf lx+;f cGTosf] nflu ;+3if{ clgjfo{ !) xhf/ jif{ cl3 n}l·s pTkL8g lyPg, ;fDojfbdf klg x'g] 5}g
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf n] ;+3if{ ug{k' g]{ atfP . cfTdlge{/ agfpg Ps dlxnf Ps
sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6
kf6L{sf :yfoL ;ldlt ;b:o Pjd\
clwsf/ k|fKt u/]sf 5g\ tL klg
ljutdf ;dfhjfbn] :yflkt u/]sf]
ub}{ zf]if0f ljlxg, pTkL8g lalxg /
lae]bljlxg /fHoJoj:yf lgdf{0f ug{
s]Gb|Lo ;b:o ;d/ ;Ln] ;dfhdf x'g] g]tf ;d/ ;Ln] cfˆgf] kf6L{n] /f]huf/L pknAw u/fpg ;+3if{ ug]{ k|sfzg tyf k|rf/k|;f/ ljefu OGrfh{ :d/0f ub}{ :yfoL ;ldlt ;b:o sDo' l g:6 cfGbf] n g;F u n} l Ës
;a} vfn] dlxnf lx+;fsf] cGTosf] nflu dlxnfnfO{ a/fa/ cj;/ / a/fa/ atfP . pgn] cfhsf] ;dfhdf dlxnfn] clgn zdf{ la/xLn] cfheGbf sl/j clgnn]–;j{ky| d zf]leot ;+3n] klxnf] cfGbf]ngnfO{ hf]8]/ dfq dlxnfx¿n]
qmflGtsf/L dlxnfx¿n] ;+3if{ ug{k' g]{ bhf{ lbPsf] eGb} ;dfh ljsl;t cfˆgf] clwsf/sf] lglDt n8\g' ;Sg' !) xhf/ jif{ cl3 n}lËs pTkL8gsf] k6s dlxnfx¿nfO{ ef]6 xfNg] clwsf/ k'0f{ d'lQm / clwsf/sf] k|of]u ug{
cl:tTj g/x]sf] / ;fDojfbL Joj:yfdf lbPsf] lyof], To;kl5 dfq} dlxnfx¿n] ;Sg] bfaL ul/g\ .
atfPsf 5g\ . a'waf/ s~rgk'/sf] o'udf k|jz ] ubf{ klg ;'b/" klZrdsf k5{ / ljb|fx] L r]t lgdf{0f x'gk' g]{ atfP .
emnfl/df clvn g]kfn dlxnf ;+3 - lhNnfx¿df 5fpk8L k|yf hLljt clvn g] k fn dlxnf ;+ 3 -
qmflGtsf/L_ sf] lhNnf e]nfnfO{ /xg' b'Mvt /x]sf] atfpFb} o:tf vfn] qmflGtsf/L_ sL s]Gb|Lo ;b:o ddtf
;Ln] ljZjs} dlxnfsf] d'lQm ePsf] lbg
cfh dfr{ * cyf{t cGt/f{li6«o dlxnf
lbj; /x]sf] ;lDemb} dlxnfsf] k"0f{ ¿kdf
d'lQm cem} gePsf] atfOg\ . pgn]
ljZjsf x/]s kl/jt{g / qmflGtsf]
cfGbf]ngdf dlxnfsf] 7"nf] e"ldsf /x]sf]
/ dlxnfx¿ Ifdtf geP/ k5fl8
gk/]sf] eGb} of] ;dfhn] ha/h:tL
dlxnfnfO{ clwsf/af6 jl~rt u/fPsf]
lhls/ ul/g . pgn] dlxnfx¿nfO{
dlxnf ePs} sf/0f olb s;} n ]
clwsf/af6 s'l07t ug]{ b';fx;\ u5{
eg] cfˆgf] ;+u7gn] To;sf] lj?4 ;zQm
;Daf]wg ub}{ g]tf ;d/ ;Ln] bnfn 3/]n' lx+;fsf lj?4 klg ;+3if{ ug{ k|ltjfb ug]{ ;d]t pb\3f]if ul/g . klg pTkL8gsf] ;d:of g/xg] pNn]v ;+;f/e/L dtbfgsf] /fhgLlts cf7 306f sfd, cf7 306f cf/fd
;+;bLo Joj:yfaf6 dlxnf lx+;f cfu|x u/] . pgn] k'¿if k|wfg ;dfhn] clvn g] k fn dlxnf ;+ 3 - u/]sf 5g\ . clvn g]kfn dlxnf ;+3 clwsf/ kfpg yfn]sf] atfP . / cf7 306f dgf]/~hgsf] dfu ;lxt
nufot s'gk} lg lx+;fsf] cGTo gx'g] dlxnfnfO{ cj;/ glbP/ ;'lgof]lht qmflGtsf/L_ sf] s~rgk'/sf] k|yd qmflGtsf/L ;]tL Ao'/f]åf/f ! ;o !# cf}+ æg]kfnsf] ;+ljwfg / sfg'gdf cd]l/sfdf ePsf] dhb'/ cfGbf]ngsf]
eGb} o;sf] cGTosf] nflu qmflGtsf/L ¿kdf pTkL8gdf kf/]sf] eGb} ca lhNnf e]nfn] ;dLIff ;Lsf] g]tT[ jdf cGt/f{li6«o >lds dlxnf lbj;sf] dlxnf clwsf/;DaGwL Joj:yf :d/0f / k|lta4tf ub}{ >lds dlxnf
dlxnfn] ;+3if{ ug{k' g]{ atfPsf x'g . ufpF ;dfhdf ;Dk"0f{ dlxnfx¿df @! ;b:oLo lhNnf ;ldlt rog cj;/df s}nfnLsf] nDsLdf cfof]lht ul/Psf] ePklg pgLx¿sf] cfly{s, lbj;sf] ;Gbe{df ePsf] sfo{qmddf
dxfsfnL Ao'/f] OGrfh{ ;d]t /x]sf g]tf /fhgLlts hfu/0f k}bf u/fpg'kg]{ u/] s f] 5 . e] n fdf ;xefuL sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ g]tf zdf{n] ;fdflhs, ;fF:s[lts :t/ k'?if ;/x g]skf s]Gb|Lo ;b:o tyf ;]tL Ao'/f]
;d/ ;Ln] of] Joj:yfdf hgo'4af6 atfP . g]tf ;d/ ;Ln] kl5Nnf] ;do dlxnfx¿n] cGt/f{ l i6« o dlxnf ;f] s'/f atfPsf x'g\ . 5} g , u0ftGq cfO;s] k l5 klg OGrfh{ eut l;+x, s]Gb|Lo ;b:ox¿
k|fKt clwsf/ klg u'Db} uPsf] / ufpFdf n3'ljQ, a}+sn] dlxnfnfO{ lbj;sf] z'esfdgf cfbfgk|bfg ub}{ æsl/a !) xhf/ jif{ cl3af6 dlxnfx¿ lj?4 ;fdflhs c;'/Iff, k|sfz ;L, lxdlzv/ ;L, bz{g ;L,
pTklQ ePsf] dfgj hfltsf] Oltxf;df anfTsf/ / lx+;fsf 36gfx¿ a9\b} g]skf g]tfx¿ lbn axfb'/ ;L, aL?
dlxnfnfO{ cf/If0f sf]6fdf dfq} l;ldt e'ne'no} fdf kf/]/ n'6 dRrfpg] sfd lbj;nfO{ dgfPsf lyP . dfG5] dfG5] aLrsf] e]befj zf]if0f / uO/x]sf 5\g, o;n] klg k'li6 ub{5 ;L, k|lbk ;L, nf]sz
] ;L nufPtsf
ul/ ToxL k'¿if k|wfg ;dfhnfO{ ul//x]sf] 5, of] unt xf] . To:tf ;dLIff l;sf] cWoIftfdf ;DkGg pTkL8gsf] z'¿jft ePsf] xf] . of] ls k'h F Ljfb / ;+;bLo Joj:yfn] g]tfx¿sf] ;xeflutf /x]sf] lyof] .
lg/Gt/tf lbPsf] l6Kk0fL u/] . pgn] bnfnL ug]n{ fO{ qmflGtsf/L dlxnfx¿n] e] n fdf g] s kf s~rgk' / lhNnf pTkL8g Tof] eGbf cl3 lyPgÆ pgn] dlxnf clwsf/ lbg ;Sb}g eGg] s'/f To:t} sfo{qmddf dlxnf g]t[x¿
u} / ;/sf/L ;+ : yf PghLcf] , tx nufpg'kg]{ atfP . ;] q m] 6 /L lbjfs/ ;L, clvn eg] æca bnfn k'h F Ljfbsf] cGTo eP/ /fd|/L k'li6 x'G5Æ pgn] eg] . zflGt, ljg'sf] pkl:ylt /x]sf] lyof]
cfOghLcf]n] ;f]emf;femf dlxnfx¿nfO{ sfo{qmd af]Nb} g]skf s~rgk'/ qmflGtsf/L s]Gb|Lo ;b:o nlnt ;L, cfpg] j}1flgs ;dfhjfbL–;fDojfbL To:t} sfo{qmddf g]skf s]Gb|Lo eg] cg]d ;+3 qmflGtsf/L s]Gb|Lo
clwsf/sf gfddf emg\ 7"nf] lx+;f ug]{ lhNnf OGrfh{ lj/f6 ;Ln] of] /fHosf] >lds ;d'bfo df]rf{sf s]Gb|Lo ;b:o Joj:yfdf oL pTkLl8gsf ;Dk'0f{ ¿kx¿ ;b:o tyf dlxnf g]t[ ;l/tf ;Ln]– ;b:o ;'lgtfsf] cWoIftf /x]sf]
sfd ul//x]sf] eGb} o;nfO{ /f]Sg ;+/rgfn] dlxnfnfO{ cfly{s ¿kdf nf]s]Gb| ;L nufotsf cltlysf] ;dfKt x'g5 ] g\ \ . ljleGg ju{, ;d'bfo nufPt ;Dk'0f{ sfo{qmdnfO{ efjgfn] ;~rfng u/]sL
clvn g]kfn dlxnf ;‹ -qmflGtsf/L_ sdhf]/ agfPsf] / g]skfn] dlxnfnfO{ ;xefuL /x]sf] lyof] . dlxnfx¿n] h] hlt /fhgLlts dfgj hfltnfO{ pTkL8gaf6 d'Qm lyOg\ .
@)&( ;fn kmfu'g @* ut] cfOtaf/ 5

g]skf bfªåf/f ;a} kflnsfx¿nfO{ 1fkgkq


sf7df8f}+ . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{n] d' N odf ahf/Ls/0fsf] Joj:yf a'emfPsf] lyof] . g]skf t'n;Lk'/ pBf]u, Jofkf/ / ljQLo nufotsf
‘bnfn k'“hLjfbn] b]z /
hgtfsf] zf]if0f u¥of]’
t'n;Lk'/ pkdxfgu/kflnsfsf d]o/ ldnfpg'kg]{, cJojl:yt kfls{ª / pkdxfgu/ sld6Lsf OGrfh{ e'jg ;d;fdlos ljifodf /x]sf dfu sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6 To;}n] hgtfn] ;f:tL v]Kg' kl//x]sf]
l6sf/fd v8\ s fnfO{ 1fkgkq k'm6kfynfO{ Joj:yfkg ug{k' g]{ dfu ;Ln] d]o/ l6sf/fd v8\sf ;dIf ;Daf] w g ug{ ' k g] { eGb} 1fkgkq kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o tyf Onfdsf atfP . pgn] 7ux¿nfO{ g]kfn
a'emfPsf] 5 . lalxjf/ g]skf klZrd ul/Psf] 5 . 1fkgkq k9]/ ;'gfPsf lyP . o:t} gu/k| d ' v g?nfn rf} w /LnfO{ OGrfh{ df} ; dn] b] z df bnfn sDo'lg:6 kf6L{n] 7]ufg nufpg] ;d]t
bfª cGtu{t t'n;Lk'/ pkdxfgu/ 1fkgkqdf ;x/nfO{ Jojl:yt / g] s kf klZrd bfªn] lhNnfsf a' e mfPsf lyP . 1fkgkq a' ‰ b} k'FhLjfbn] b]z / hgtfnfO{ zf]if0f r]tfjgL lbPsf 5g\ .
u/]sf] / czfGtL km}nfPsf] 7f]s'jf sfo{ q mdsf] ;efkltTj /
sld6Ln] d]o/ v8\sfsf] sfo{sIfdf ;'Gb/ agfpg ljz]if hf]8 lbg'kg],{ klZrd If]qsf ;a} kflnsfx¿df gu/k|d'v g?nfn rf}w/Ln] g]kfn
k' u ] / 1fkgkq a' e mfPsf] xf] . kmf] x f] / nfO{ j} 1 flgs tl/sfn] 1fkgkq a'emfPsf] hgfPsf] 5 . ;f] sDo'lg:6 kf6L{n] hgtf;Fu ;/f]sf/
1fkgkqdf lzIff, :jf:Yo, oftfoft, Joj:yfkg ug{k' g],{ :yfgLo ko{6sLo kf6L{ cGtu{tsf aaO{ ufpFsld6L, /fVg] w]/} ljifosf] dfu /fv]sf] eGb}
law't nufPtsf If]qdf ;'wf/sf] If]qx¿nfO{ ;+/If0f ljsf; ub}{ yk zflGtgu/ ufpFkflnsf, b+luz/0f To;df sltko cfk"mx¿n]
dfu;lxt 1fkgkq a'emfOPsf] 5 . Jojl:yt ug{k' g],{ vf]nf tyf glbhGo ufpFkflnsf / aaO{ ufpFkflnsfn] ul//x]sf] sfdx¿df ;'wf/
1fkgkqdf ;]jfu|fxLnfO{ l56f] j:t'x¿sf] cJojl:yt pTvgg tyf cfh lalxjf/ :yfgLo ;/sf/ k|d'v Nofpg'kg]{ / sltko s'/f s]Gb|
5l/tf] / ;j{;n ' e tl/sfn] ;]jf k|bfg rf]/L lgsf;LnfO{ tTsfn /f]Sg'kg]{, ;dIf 1fkgkq a'emfPsf x'g\ . ;/sf/, k| b ] z ;/sf/ ;Daf] w g
ug],{ ;a} gu/jf;LnfO{ ;"rgfsf] xs cJojl:yt a;f]af; / k|lt P]nfgLdf To:t} g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ 3f]/fxL ug{'kg]{ ePsf] atfP . pgn] oL
lbg'kg]{, z';f;g sfod ug{'kg]{, a;]sf ;a} gful/snfO{ plrt 9+un] pkdxfgu/ sld6Ln] :yfgLo dfux¿nfO{ cfk"mx¿sf] ;|f]t, ;fwg
pkdxfgu/ leq b]lvg] sld;g, Jojl:yt ug{ ' k g] { , n3' l jlQo hgtfsf] hgu'gf;f] / ;dfhdf / hgzlQmn] EofP;Dd gu/sf]
e|i6frf/ ldn]dtf] -;]l6ª_ nufPt ;+ : yfx¿sf] HofbtL / b] l vPsf ;+ s 6 nufotsf tkm{af6 sfd ub}{ cufl8 a9\g] /
cGTo ul/g'kg]{, ljsf; lgdf{0f ubf{ ld6/JofhLx¿sf] cft+s aGb ug{ ;d;fdlos ljifosf] ;dfwfg ug{k' g]{ ;+3, k|b]zn] ug{'kg]{ sfdx¿nfO{
ub}{ b]zdf zflGt sfod ug{ ;+;bLo ;~rfng lhNnf hgkl/ifb\ k|dv ' uf]kL
hgk|ltlglw / sd{rf/Lsf] ;]l6ªdf kxn ug{k' g],{ ;fd'bflos ljBfnodf dfu /fVb} 3f] / fxL klg gu/af6} l;kmfl/; / ;DalGwt Aoj:yfsf] cGTo u/] / j} 1 flgs ;L n] u/]sf lyP . rf]s ahf/df
pkef]Qmf ;ldtL u7g ug],{ :yfgLo lgz'Ns u'0f:t/Lo lzIff k|bfg ug{k' g],{ pkdxfgu/kflnsfnfO{ 1fkgkq lgsfonfO{ emsemSofpg] ;d] t ;dfhjfbL ;Qfsf] :yfkgf ug{' kg]{ gf/fafhL ;lxt ;~rfng ePsf]
kflnsfnfO{ etL{ s]Gb|, kf6L{ sfof{no ;Dk'0f{ hgtfx¿nfO{ lgz'Ns :jf:Yo a'emfPsf] 5 . pb\3f]if u/] . atfPsf 5g . g] s kf Onfdn] k|bz{gdf hgtfx¿n] zfGtL;Fu afFRg
agfpg cGTo ul/g' k g] { , v' n f pkrf/ / ladf ug{k' g],{ t'n;Lk'/ – sld6Ln] laxLaf/ 3f] / fxL 1fkgkq a'emfpg] sfo{qmddf cfof]hgf u/]sf] n3'laQ, a}+s / b]p, bnfn ;Qf d'bf{jfb, ljQLo
k|lt:kwf{af6 bIf sd{rf/L /fVg] 3f]/fxL – ndxL sfnf]kq] kmf]/n]g ;8s pkdxfgu/sf gu/k|d'v g?nfn kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o tyf k"jL{ bfª ld6/Joflhsf] cft+s lj?4 k|bz{g ;+:yf d'bf{jfb h:tf gf/f nufPsf
Joj:yf ldnfpg], ljleGg jxfgfdf lgdf{0fsf] sfo{ tTsfn ;'rf? ul/of];, rf}w/LnfO{ pQm dfusf] ;dfwfg ug{k' g]{ lhNnf OGrfh{ ;Demgf ;L, kf6L{ k"jL{ sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ ;f] s'/f lyP . k|bz{g sfo{qmddf o'jf ;+u7g
x'g] ;a} r'xfj6nfO{ cGTo ul/g'kg],{ ;a} hgtfsf] 3/3/df ug]{ ;fy} a9\bf] eGb} 1fkgkq a'emfPsf] xf] . bfª lhNnfsf] ;]qm]6/L hgs ;L nufot atfPsf x'g\ . pgn] gful/sx¿sf] g]kfnsf d]rL OGrfh{ dbd ljb|fx] L,
ls;fgnfO{ plrt ;j{;n ' e, ;dod} dx;'nnfO{ lgoGq0f ug{k' g]{ nufPtsf g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ 3f]/fxL kf6L{sf hgjuL{o ;+u7g cWoIf, ;+s6af6 kmfObf p7fpg] 7ux¿nfO{ Ao'/f] ;b:o clagfzn] klg af]n]sf
dn, aLp, la;fbL pknAw u/fpg'kg],{ dfux¿ /flvPsf] 5 . gu/sf ;] q m] 6 /L dxfg ;Ln] ;+of]hs nufotsf] pkl:ylt /x]sf] ;+/If0f ug]{ ;Qf / ;/sf/ s;/L lyP . sfo{qmddf g]skf Onfdn]
jf:tljs ls;fgnfO{ cg'bfg /fxt g]skfsf s]Gb|Lo ;ldltsf ;b:o hgtfsf hghLljsf;Fu hf]l8Psf lyof] . kf6L{sf k"jL{ bfª lhNnfsf] ;]qm]6/L hgtfsf] ;/sf/ x'g ;S5 < eGg] hgtfnfO{ hful/t ug]{ p2]Zon] krf{
tyf k|fT] ;fxgsf] Joj:yf ug{k' g]{ tyf tyf klZrd bfªsf OGrfh{ k|lbk s[lif, lzIff, :jf:Yo, ;8s k"jf{wf/ hgs ;Ln] sfo{qmdsf] af/]df hfgsf/L k|Zg ub}{ of] ;Qf hgtfsf] ;Qf xf]Og ;d]t ljt/0f u/]sf] lyof] .
ls;fgsf] pTkfbgnfO{ jf:tljs ;L;lxtsf] g]tT[ jsf] 6f]lnn] 1fkgkq / oftfoft, ljB' t , vfg] k fgL, lbFb} 1fkgkq afrg u/]sf lyP .
g]skf ;Nofgåf/f !) j6} kflnsfdf 1fkgkq k]z
g]skf c5fdåf/f ljQLo ;+:yfsf] ls:tf tyf Jofh c;'nLdfly k|ltaGw
sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ Oltxf;s} r/d cfly{s ;+s6df ePsf]n] k|ltaGw nufOPsf] pNn]v 5 . :yfkgfsf] ;+3if{do ofqfdf 5 .
sf7df8f}+ . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{
;Nofgn] lhNnfsf !) j6} kflnsfdf
1fkgkq a'emfPsf] 5 . ;Nofgdf /x]sf
# j6f gu/kflnsf / & j6f
lhNnf ;lrj dbg ;Lsf] g]tT[ jdf
1fkgkq a'emfOPsf] lyof] eg] blIf0f
lhNnfk§L kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o tyf
blIf0f lhNnf OGrfh{ clgn ;L /
klZrd c5fdn] a}+s tyf ljQLo eO/x]sf] a]nf g]kfnsf a}s
+ tyf laQLo xfdL :ki6 5f}+ ls s'gk} lg C0fLn] o; ;Gbe{df xfd|f] kf6L{n] a}s
+ sf] ufpFkflnsfdf laxLaf/ kf6L{sf tkm{af6 lhNnf ;lrj jL/axfb'/ ;Lsf] g]tT[ jdf
;+:yfx¿n] d'n'sdf cfly{s ;+s6 ;+:yfx¿ ¿k}ofF ;xsf/L ;+:yfx¿n] C0f ltb}{g elg/x]sf 5}gg . dfq} tyf ljQLo ;+:yfsf] rsf]{ Jofhb/
ulxl/b} uPsf] a]nf hgtfsf] 9f8 ;]Sg] rsf]{ Aofh c;'n u/L hgtfsf] 9f8 clxn]sf] r/d cfly{s ;ªs6sf] lgoGq0f ug{, C0f ltg]{ efvfnfO{
sfd u/]sf]n] C0fsf] ls:tf / Aofh ;]Sg] sfd ul//x]sf, a}Íx¿n] g} !* c;/ / a}ªssf] rsf]{ Aofhb/ clg ;xh ug{ , rsf] { bafa glbg,
c;'nL dfly k|ltaGw nufpg] lg0f{o k|ltzt;Dd Aofh c;'n u/]/ cfly{s a} + s tyf ljQLo ;+ : yfx¿sf] j:t'efp sJhf gug{ / oL ;du|
u/]sf] 5 . ljxLaf/ g]kfn sDo'lgi6 dlGbsf] a]nfdf n'6 ul//x]sf 5g\ . ;lxg;Sg' bafasf] k|lt/f]wdf 5g\ . kIfnfO{ gLltut ;Daf] w g u/L
kf6L{ klZrd c5fdsf OGrfh{ ;l/tf n3'laQn] t emg rqmLo Aofh c;'Ng] t/ gfnfos ;/sf/n] hgtfsf] hgtfsf] sl7gfO{nfO{ ;/n agfpg
/ ;]qm]6/L lg/såf/f x:tfIfl/t Ps lgotn] ;fjfFsf] Aofh / hl/jfgf, dsf{df ;fy lbg'sf] ;§f hgtfsf] g]kfn ;/sf/, g]kfn /fi6« a}+s /
;+oQ
' m k|;
] lj1fKtL hf/L ub}{ a}s
+ tyf Jofh / hl/jfgfsf] ;d]t km]l/ Aofh cfjfhnfO{ lg?T;flxt ul//x]sf] 5 . ;DalGwt ;+3 ;+:yfx¿nfO{ ;d]t
n3'ljQ ;+:yfx¿ dfly k|ltaGw nfUg] u/L c;'n pk/ ug]{ / sltko n'6]/f wGbfsf] arfpdf nfu]sf] 5 . cfXjfg ub}{ b]ze/ ;+3if{ hf/L /x]sf]
nufpg] lg0f{o u/]sf] hfgsf/L lbPsf] C0fsf] gjLs/0f u/fpg] sfd ug]{, :jb]zd} /utkl;gf aufP/ s]xL u/f}F cj:yf 5 . la8Dagf s'g} klg
5 . g]skf c5fdåf/f hf/L lj1KtLdf C0fL Joj;foL tyf Jofkf/Lx¿nfO{ eGg] Joj;foLx¿nfO{ emg lg/f; lgsfon] cfhsf lbg;Dd sfof{Gjog
bnfn ;+;bLo Joj:yfn] olta]nf d'ns ' rsf] { bafa lbg] , n3' l aQx¿n] t'Nofpg] u/L g]kfn /fi6« a}+s n'6]/f gu/]sf] xFb' f klZrd c5fd lhNnfdf 1fkgkq a'emfOPsf] xf] . kf6L{sf] s]Gb|Lo 1fkgkq a'emfOPsf] g]skf ;Nofgn]
ulx/f] ;+s6df /x]sf], hgtfsf] b}lgs dlxnfx¿nfO{ wDSofpg], 3/df tfNrf wGbfsf] cufl8 lgl/xtf k|bz{g ub}{ a}Í tyf n3'ljQ ;+:yfx¿sf] ljQLo of]hgf cg';f/ hgtfn] ef]Ug' k/]sf hfgsf/L lbof] . …hgtfsf :yfgLo
hLjg cfly{s, ;fdflhs b[li6n] c;fWo} nufpg], afv|f sAhf ug]{, u/uxgf /ldt] eO/x] s f] 5 / pN6} sf/f]af/ -vf; u/L ls:tf tyf Aofh :yfgLo ;d:ofx¿ ;d]6]/ x/]s ;d:ofx¿nfO{ ;d]6/] 1fkgkq a'emfpg]
si6s/ eO/x]sf], hgtfsf] lg/fzf / lng] / 3/ 5f]8L efUg afWo kfg]{ Joj;foLx¿nfO{ lg/f; t'Nofpg] c;'nL_ nfO{ k"0f{¿kdf k|ltaGw kflnsfdf kf6L{n] 1fkgkq a'emfPsf] sfd ePsf] 5 . 1fkgkqdf ;dfj]z
kf6L{sf s]Gb|Lo k|ltlglw tyf pQ/ ePsf ljifox¿ ;dodf ;Daf]wg ePgg\
ljt[i0ffn] ;Ldf gf3]sf] atfpFb} s]xL cdfgjLo xs{t ul//x]sf] dfq} xf]Og cleJolQm lbO/x]sf] 5 . ul/Psf] s'/f o;} lj1KtLåf/f ;a}df ;Nofg lhNnf OGrfh{ eLd ;Ln] atfP . eg] hgtfnfO{ ;fydf lnP/ cfGbf]ng
u/f}+ eGg] jf ul/vfg] >lds, dhb'/ w]/}n] cfTdxTof u/]sf] 36gfx¿ g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ PsLs[t hfgsf/L u/fp5f}F . o;af6 pTkGg kf6L{sf] pQ/ lhNnfk§L eLd ;L / ug]{ xf] .Ú lhNnf OGrfh{ eLd ;Ln] atfP .
ju{ , ls;fg, Jofkf/L, pBdL lbgk|ltlbg cfO/x]sf 5g\ . Aofhb/s} hgqmflGt sfo{lbzf dfkm{t b]zsf] x'g] s'g} klg kl/0ffdsf] lhDd]jf/L
Joj;foLx¿ / /fli6«o k'h F LktLx¿
;d]t cfly{s ;+s6df kml;/x]sf]
sf/0f sfnf] a hf/L a9\ g ] ,
pkef]Qmfx¿sf] 9f8 ;]lsg] u/L
;Dk"0f{ ;d:ofsf] sf/s clxn]sf]
bnfn kF'hLjfbsf lj?4sf] n8fOFdf
;DalGwt ;+:yf g} x'g] klg xfd|f] kf6L{
hfgsf/L u/fpFb5 lj1fKtLdf elgPsf]
‘;+;bLo Joj:yf /x];Dd >lds ;d'bfosf] d'lQm c;+ej’
sf7df8f}+ . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf qmflGtaf6 dfq ;Dej x'g] atfP .
atfOPsf] 5 . lj1lKtdf– b] z pkef]Uo a:t'x¿sf] cTolws d'No j[l4 5 / j} 1 flgs ;dfhjfbsf] 5 . –v]d/fh a'9f s]Gb|Lo ;b:o ljsL/0fn] g]kfndf ;+;bLo a}7sdf pkl:yt >lds ;d'bfo

‘jt{dfg ;+s6sf] lgsf; j}1flgs ;dfhjfb’


Joj:yf /x];Dd ;fdflhs ;fF:s[lts df]rf{ g]kfnsf] ;lrj pd]if ;Ln] g]kfnsf
pTkL8gsf] ¿kdf /x]sf] lje]bsf] ;d:of >lds ju{x¿ hlt ;a} blnt ePsf]
;dfwfg c;Dej /x]sf] atfPsf 5g\ . / blnt ePs} sf/0f clxn];Dd klg
sf7df8f} F . g] k fn sDo' l gi6 c;kmn ePsf] pb\3f]if ub}{ j}1flgs sfo{qmddf s]Gb|Lo ;b:o b]jn] ;fd'lxs ¿kdf ;dfwfg ug{ g]skfn] slxF st} hflto 5'jf5"t rk]6fdf k/]sf],
kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o b]j ;L]n] ;dfhjfbL Joj:yf k| f lKtsf] hgo'4sf] qmddf ljleGg df]rf{df ;lxb …x]Nnf]s ;lxb kl/jf/ sf]ifÚ 3f]if0ff g]kfn\ ;/sf/n] hftLo lje]b x6fpgsf]
g] k fnsf] /fhgLlts, cfly{ s , cfGbf]ngdf ;lqmo ;xefuL x'g ePsf lIflth, jL/axfb'/ dfª\d,' ;'lbk, u/]sf] 5 . sf]ifdf g]skf tfKn]h'ª\n] nflu sfg'g agfPsf] ePtf klg To;n]
;fdflhs tyf ;f+:s[lts ;d:ofsf] hgtfnfO{ clkn u/] . jL/axfb'/ x]Nnf]s, cfO{taxfb'/ / % xhf/, x]Nnf]s 6f]n sld6Ln] % ;d:ofsf] ;dfwfg ug{ g;s]sf] atfP .
;+s6sf] lgsf; j}1flgs ;dfhjfbL dgk|;fb lnDa"sf] ;dflw:yndf xhf/ u/L tTsfn !) xhf/ ¿k}ofFsf] a}7sdf >lds ;d'bfo df]rf{sf] s]Gb|Lo
/fHo Joj:yf dfq ePsf] atfPsf emG8f]Qf]ng ub}{ ;lxb kl/jf/nfO{ sf]if hDdf ePsf] lhNnf O{Grfh{ ;f]daf/ afUn'ªdf ;DkGg >lds ;d'bfo ;b:o s'df/ l;, afun'ª lhNnf ;]qm]6/L
5g\ . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ pQ/ bf];Nnf cf]9fP/ ;Ddfg u/] . c;nn] hfgsf/L lbP . sf] i fdf df]rf{ g]kfn cGtu{t wf}nflu/L Ao'/f]sf] qmflGt, >lds ;d'bfo df]rf{sf] s]Gb|Lo
d]rL–sf]zL Ao'/f]n] cfO{tjf/ tfKn]hª' g]skfn] ;lxb ;Ktfxsf] ;dfkg k|To]s dlxgf :yfgLo sld6L / ;lxb k|yd a}7sdf k|lzIf0f dGtJo /fVb} ;b:o tyf afun'ª lhNnf df]rf{sf]
lhNnfsf] kmQmfª\n'ª ufpFkflnsf % sfo{qmd ;Fu} hgldt]/L cleofofg kl/jf/x¿n] yk /sd hDdf g]tf ljls/0fn] o:tf] atfPsf x'g . OGrfh{ ;'zLn ;L, cg]/f:jljo'
x]Nnf]sdf cfof]hgf u/]sf] …;lxb klg pb\ 3 f6g u/] s f] 5 . of] ug] { 5 g\ . sfo{ q mddf cltlysf] a}7sdf g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf] qmflGtsf/L wf}nflu/L Ao'/f] OGrfh{ nId0f
;Ktfxsf] ;dfkg tyf hgldt]/L cleofgn] hgtf / g]skfsf] ;DaGw ¿kdf lhNnf OGrfh{ c;n, jL/ ;L s]Gb|Lo ;b:o tyf wf}nflu/L Ao'/f] OGrfh{ ;L, afUn'Ë gu/ OGrfh{ dx]Gb| ;Lsf]
cleofgsf]Ú pb\3f6g sfo{qmdnfO{ pgn] ;lxbsf] ;kgf k' / f gª / df;'sf] h:tf] agfpg] p2]Zo / lbn k= x]Nnf]s nufotsf g]tfx¿ ljls/0f ;Ln] af]Nb} >ldsx¿sf] x/]s pkl:yltdf ePsf] a}7sdf wf}nflu/L
;Djf]wg ub}{ s]Gb|Lo ;b:o b]jn] gePsf] / k' / f ug{ PsLs[ t /x]sf] g]skf tfKn]hª' n] hgfPsf] 5 . ;xefuL lyP . eg] sfo{ q mdsf] clwsf/sf] ;+dfg ug{ / >lds Ao'/f] OGrfh{ /fd ;Lsf] cWoIftf /
o:tf] s'/f atfPsf x'g . g]tf b]jn] hgqmflGtsf] af6f]df nfUg ;a}nfO{ o;} a Lr ;lxb kl/jf/x¿sf] cWoIf lhNnf ;lrj cljz]s ;L / ju{x¿sf] clwsf/x¿nfO{ g]kfn ;~rfns /fd ;Ln] u/]sf lyP .
g]kfnaf6 bnfn ;+;bLo Joj:yf k"0f{ cfu|x klg u/] . hLjgdf cfOkg] { ;d:ofx¿nfO{ ;+rfns u0f]z ;Ln] u/]sf lyP . sDo'lg:6 kf6L{sf] g]tT[ jdf x'g] PsLs[t – ;'wg ljZjsdf{
6 @)&( ;fn kmfu'g @* ut] cfOtaf/

cGt/f{li6«o >lds dlxnfx¿sf] jL/tfsf] uf}/j ufyf


dlxnfx¿sf] Jofks ;xefuLtfljgf
;dfhjfbsf] :yfkgf c;ej 5 .
klxnf]k6s x8\tfndf plqPsf lyP . Tof]
x8\tfn ljZj s} klxnf] ;z:q tyf ;+ul7t
qmflGt / kl/jt{g ePsf] 5}g / x'g klg
;Sb}g . To;f] eP/ g} ljZj ;j{xf/f ju{sf
hgo'4sf qmddf, ef/t, lkmlnlkG;,
a+unfb]z, ckmuflg:tfg, 6sL{, hd{gL,
j}1flgs ;dfhjfbsf nflu
;fdgf hg;+uLt cleofg
– EnfbLld/ OlNor n]lgg dlxnf ljb|fx] lyof] . 7"nf] ;+Vofdf To; dxfg\ g]tf n]lggn] eGg'ePsf] 5,Æ a|flhn, e]gh ] o' nf nufotsf b]zx¿df sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 kf6L{lgs6 clvn g]kfn hg;f+:s[lt
o; n]vdf ;+;f/sf] cfwf eGbf a9L x8\tfndf dlxnfx¿ e]nf ePsf lyP . dlxnfx¿sf] Jofks ;xefuLtfljgf cfh;Dd qmflGtnfO{ cufl8 a9fpg nfvf}+ dxf;+3cGtu{t s]lGb|o ;fdgf kl/jf/n] ;fdgf hg;ËLt cleofg ;'?
cfsfz yfDb} cfPsf dlxnfx¿sf] jL/tfsf] To;} l;nl;nfdf ;g\ !*^) sf] * ;dfhjfbsf] :yfkgf c;+ej 5 .Æ nfv qmflGtsf/L Pjd\ >dhLjL dlxnfx¿n} u/]sf] 5 . pQm cleofgsf] pb\3f6g z'qmaf/ g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf
uf}/j ufyfsf af/]df ;+lIfKt ¿kdf n]Vg] dfr{sf lbg klxnf] dlxnf ;+u7g :yfkgf pbfx/0fsf ¿kdf lng ;lsG5 ct'ngLo of]ubfg dfq} k'¥ofPsf 5}gg\,
k|oTg ul/Psf] 5 . lsgeg] cfh cyf{t\ u/]sf lyP . o;} qmddf @( jif{kl5 k|mfG;sf] klxnf]k6s ljZj ;j{xf/f ju{n] cfˆgf] qmflGt / ;fdflhs kl/jt{gsf lglDt hLjg
;g * dfr{ @)@#–@$ kmfu'g @)&( cf}+ clwgfosTj ;lxtsf] ;g !*&! k]l/; pT;u{ u/]/ jL/tfsf] uf}/jk"0f{ ufyfnfO{
cGt/f{li6«o >lds dlxnf lbj; xf] . cfh sDo'gsf] lgdf{0f ug{df nfvf}+ k|mfG;]nL ;d[4 t'Nofpg ;kmn ePsf 5g\ . /, of]
* dfr{sf lbg ;+;f/e/sf c/af}+ >dhLjL dlxnfx¿n] of]ubfg ug{s ' f ;fy} xhf/f}+ qmd hf/L 5 . hf/L /xg]5 .
dlxnfx¿n] cfˆgf] d'lQmsf] Kof/f] !!# cf}+ dlxnfx¿n] cfˆgf] hLjg ;T;u{ u/]/ lrlgof gofF hgjfbL qmflGt,
cGt/f{li6«o >lds dlxnf lbj; w'dwfdsf alnbfgsf] uf}/jk"0f{ ufyf sf]/s
] f lyP . leotgfdL qmflGt, sf]l/og qmflGt, g]kfnL
;fy dgfpg uO/x]sf 5g\ . ;g\ !(!& cS6f]a/ @% -?;L gofF ;z:q hgo'4, k]?leofnL ;z:q
cfh eGbf !!# jif{ klxn] ;g * Sofn]G8/ cg';f/ ;g !(!& gf]eD] a/ & hgo'4df ;a}eGbf a9L qmflGtsf/L
dfr{ !(!) sf lbg dlxnfx¿n] k'?if sf lbg dxfg\ ?;L ;j{xf/f ;dfhjfbL dlxnfx¿n] ct'ngLo of]ubfg tyf
;/x >d / Hofnf -kfl/>lds_ kfpg] qmflGt ;DkGg ug]{ qmddf nfvf}+ ?;L >lds alnbfg u/]sf] Oltxf; 5 ljZj sDo'lg:6
clwsf/ k|fKt u/]sf lyP . To;}n] * dfr{nfO{ tyf pTkLl8t dlxnfx¿n] ct'ngLo cfGbf]ngdf .
cGt/f{li6«o >dhLjL dlxnfx¿n] cfˆgf] of]ubfg u/]sf lyP . Sjnf/f h]6s \ g, /f]hf nUhdju{,
d'lQm lbj;sf ¿kdf dgfpFb} cfPsf 5g\ . To:t} ;g\ !($% ;DkGg sf]l/og sf]GtfO{, ofª sfO{ x'O,{ gfh]Tbf q'm:sfof
>dhLjL dlxnfx¿ cGt/f{li6«o hgjfbL tyf ;dfhjfbL qmflGt, To;} jif{ cflb cGt/f{li6«o tyf /fli6«o dlxnf jL/
sDo'lg:6 cfGbf]ngsf Ps dxTjk"0f{ c+u
/ lx:;f xf] . qmflGtsf/L tyf >dhLjL
x:taxfb'/ s];L ;DkGg leotgfdL hgjfbL tyf
;dfhjfbL qmflGt, ;g\ !($( cS6f]a/ !
jL/+ufgfx¿n] el/Psf] 5 cGt/f{li6«o >lds
dlxnfx¿sf] uf}/jk"0f{ jL/tfsf] ufyf .
dlxnfx¿n] k'?if ;/x dxTjk"0f{ of]ubfg k]l/;df ;g\ !**( dfr{ * s} lbg df ;DkGg dxfg\ lrlgof gofF qmflGtsf cfhsf] o'u ;fd|fHojfb / ljZj kf]ln6Ao'/f] ;b:o tyf hg;f+:s[lt dxf;+3sf cWoIf dfOnf ;L tyf
k'¥ofpFb} cfPsf 5g\ . cGt/f{li6«o sDo'lg:6 cGt/f{li6«o >lds dlxnf g]t[ Sjnf/f qmddf nfvf}+ nfv >lds tyf pTkLl8t ;j{xf/f ju{ aLrsf] eLif0f ju{;3+ if{sf] dxf;+3 s} dxf;lrj s';n ;Ln] sf7df8f}F lhNnfsf] kf6L{ ;Dks{ sfo{no
cfGbf]ng leq dlxnfx¿sf] uf}/jk"0f{ uf}/j h]l6\sg -8]gdfs{ lgjf;L_ klxnf]k6s >lds dlxnfx¿n] ct'ngLo of]ubfg k'¥ofPsf o'u xf] . ljZj qmflGt ;DkGg geP;Dd
ufyfn] el/Psf] 5 . dlxnfx¿sf] cGt/f{li6«o ;Dd]ngnfO{ lyP . To:t} sDjf]l8ofnL qmflGt, ;g\ !(%( cGt/f{li6«o dfgj hfltn] juL{o d'lQm sk'/wf/fdf u/]sf lyP .
ca cGt/f{li6«o >lds tyf pTkLl8t ;Daf]wg u/]ls lyOg . ;DkGg Sj'jfnL qmflGtdf klg nfvf},+ s/f]8f}+ k|fKt gu/];Dd cGt/f{li6«o >lds tyf pQm hg;ËLt cleofg dWo kxf8L /fhdfu{cGtu{tsf lhNnfx? x'g]
dlxnfx¿sf] Oltxf;sf] af/]df rrf{ ug{' To;b]lv otf lg/Gt/ ¿kdf cGt/f{li6«o >lds tyf qmflGtsf/L dlxnfx¿n] qmflGtsf/L dlxnfx¿sf] jL/tfsf] uf}/jk"0f{ ePsf] 5 . cleofg qmdzM g'jfsf]6, wflbª, lrtjg, tgx',F sf:sL, kj{t,
afG5gLo xf]nf . ;j{ky| d ;g !*%& >lds dlxnfx¿n] cfˆgf] dfq} d'lQm geP/ ct'ngLo of]ubfg k'¥ofP/ ljZj >lds ufyfsf] Oltxf;df c? O6f yKg] sfd DofbL, afun'ª, k'j{ ?s'd, klZrd\ ?s'd, hfh/sf]6, b}n]v, c5fd, 8f]6L,
cd]l/sfsf] Go"of]sd{ f /x]sf] sk8f ldndf l;Fuf] dfgj hflts} juL{o d'lQmsf lglDt tyf qmflGtsf/L dlxnfx¿sf] uf}/jk"0f{ ufyf hf/L /xg]5 . 88]Nw'/f / a}t8Ldf ug]{ atfOPsf] 5 . cleofg 6f]nLsf] g]t[Tj ;fdgf
sfd ug]{ cd]l/sL dlxnfx¿n] cfk"mx¿nfO{ cfjfh p7fpFb} / ;+3if{ ub}{ cfPsf 5g\ . ;'gf}nf cIf/n] n]Vg ;kmn ePsf lyP -n]vsM jl/i7 dfS;{jfbL n]vs tyf kl/jf/ ;+of]hs tyf kf6L{sf s]lGb|o ;b:o cf/f]x ;L ug]{ 5g\ . cleofgdf
klg k'?if ;/x ;dfg ;dfg >d / ;dfg qmflGtsf/L tyf >dhLjL dlxnfx¿sf] o;sf cltl/Qm dxfg\ bz jif]{ cGt/f{li6«o n]vs tyf kqsf/ s]Gb|sf emG8} 8]9 bh{g snfsf/ ;+nUg /xg] 5g\ .
Hofnf kfpg'kg]{ dfu /flv Oltxf;d} ;xefuLtfljgf cfh;Dd s'g} klg b]zdf hgo'4sf qmddf, dxfg\ k]?leofnL cWoIf x'g\ ._

/fi6«sf nflu ;+uLt cleofqf ;'? x'b


sf7df8f}+ . hgjfbL snfsf/x¿n]
/fi6«nfO{ ;xL af6f]df lx8fpgsf nflu
“ } sfo{ q mdx¿df jl/i7
hgufosx¿b]lv k|ultzLn wf/sf
snfsf/x¿ / hg;+ u Ltk| ] d L
>f]tfx¿sf] pNn]Vo ;xeflutf /x]sf]
tyf ;+uLtsf/ dfwj k|wfgåf/f hf/L
lj1lKt o;k|sf/ /x]sf] 5– …xfdL
sdhf]/ aGb} uPsf] 5 / ljb]zL
zlQmx¿sf] rnv] n emg}
b]zJofkL¿kdf k|:t't x'g uO/x]sf
5f}F . cfzf 5, /fi6«sf nflu ;ËLt
…/fi6«sf nflu ;+uLt cleofqfÚ ;'? ug]{ pbLodfg snfsdL{;Ddn] k|:t'lt lbg] lyof] . sfo{qmddf cleofgsf] gfd hgjfbL snfsf/x¿n] g] k fnsf] c:jfefljs 9Ën] al9/x]sf] 5 . cleofqf eGg] d"n gf/fsf ;fy
ePsf 5g\ . pgLx¿n] lalxaf/ kqsf/ ;Dd]ngdf hfgsf/L lbOPsf] / ;ËLt cleofqfsf] nf]uf] c+lst ;fdflhs, /fhgLlts kl/jt{gdf u0ftGq ;+:yfut x'bF } ;dfhjfbtkm{ ;~rfng ul/g] hgjfbL ;fËLlts
sf7df8f}+df kqsf/ ;Dd]ng ub}{ lyof] . jl/i7 hgufos hLjg zdf{, l6;6{ ;d]t ;fj{hlgs ul/Psf] dxTjk"0f{ e"ldsf lgjf{x u/]sf] s'/f cufl8 a9\g'sf] ;§f d'n's emg\ sfo{qmdnfO{ ;a}n] ;fy, ;xof]u /
cfufdL r}t $ ut] s}nfnLsf] wgu9Laf6 dl0f yfkf, dfwj k|wfg, pbo >]i7, lyof] . hgjfbL snfsf/x¿n] st} n' s ] s f] 5} g . xfdLn] x/] s c/fhstftkm{ a9\b} 5 / kZrudg ;dy{g ug{x' g' 5
] .
…/fi6«sf nflu ;+uLt cleofqfÚ ;'? ug]{ jL/k|;fb eG;f/L / dfOnf nfdfsf] kqsf/ ;Dd]ngdf æ/ftf] nfn6LgÆ, si6x¿;Fu v]Nof},F r'gf}tLx¿ df]Nof},F emg\ ;nanfpFb} 5 . hgtfsf ufF;, sfo{qmdsf] ldlt, :yfg / ;do M
af;, skf;, lzIff, :jf:Yo, /f]huf/L qm; ldlt ;do sfo{qmd x'g]
/ ;fdflhs ;'/Iff emg\ ljs/fn xn :yfg
aGb} uO/x]sf] 5 . hgtfnfO{ rf}tkmL{ != @)&( r}t $ ut] lbpF;f] #=#)
;d:ofx¿n] ;tfO/x]sf] 5 . ah]af6 cf]d kf6L{ Kofn]; wgu9L,
o' j fx¿ /f] h uf/Lsf] lglDt s}nfnL
56k6fO/x]sf 5g\ . lbgx'F xhf/f}s F f] @= @)&( r}t & ut] lbpF;f] #=#)
;+Vofdf ljb]z knfog eO/x]sf 5g\ . ah]af6 l;6L ;efxn jL/]Gb|gu/,
;fgf Jofkf/Lx¿ cfTdbfxsf] l:yltdf ;'vt{]
k'us
] f 5g\ . ls;fgx¿n] ;dodf dn #= @)&( r}t !) ut] lbpF;f] #=#)
aLp kfO/x]sf 5}gg\ . pTkflbt ah]af6 ax'p2]ZoLo ;efu[x 3f]/fxL,
j:t'x¿n] ahf/ kfO/x]sf] 5}g / bfª
;8sdf kmfNg'kg]{ cj:yf l;h{gf $= @)&( r}t !# ut] lbpF;f] #=#)
eO/x]sf] 5 . hgtfn] ljb]zL t/sf/Lsf] ah] a f6 /f] h kf6L{ Kofn] ; ,
gfddf ljif;]jg ug{k' g]{ afWotf 5 . sflnsfgu/ a'6jn, ¿kGb]xL
sfnf]ahf/L, e|i6frf/, sld;gvf]/L, %= @)&( r}t !^ ut] lbpF;f] #=#)
t:s/L, ljrf}lnof, ld6/AofhLsf] sf/0f ah]af6 ljkL d]df]l/on ;efxn
b]zsf] cy{tGq 8fdf8f]n alg/x]sf] 5 . e/tk'/, lrtjg
/fi6«3ft / hg3ftsf 7'N7'nf z[v + nf ^= @)&( r}t !* ut] -lbpF;f] #=#)
al9/x]sf 5g\ . ;du|df b]z ;xL ah]af6 /f]on kf6L{ Kofn]; x]6f}8F f,
af6f]df lxFl8/x]sf] 5}g . dsjfgk'/
xfdL hgjfbL snfsf/x¿ &= @)&( r}t @) ut] -lbpF;f] #=#)
/fi6« n fO{ ;xL af6f] d f lxF 8 fpg ah] a f6 lbks kf6L{ , Kofn] ;
rfxG5f}F . xfd|f ;a} pknlAwx¿sf] alb{jf;, dxf]Q/L
/Iff ub}{ cfd"n kl/jt{g, cu|udg, *= @)&( r}t @@ ut] -lbpF;f] #=#)
3f]if0ff u/]sf x'g\ . pQm kqsf/ k|Tos :yfgsf sfo{qmdx¿df lgoldt æ6'6k'm6 vl08t s'/f gu/Æ / æcfp cg]sf}F b'Mv ef]Uof},F h]ng]n / oftgfsf] Gofo / ;dfgtfd'ns Aoj:yf;Dd ah]af6 ;}lgs ejg w/fg, ;'g;/L
;Dd]ngdf ljtl/t k|; ] lj1lKt cg';f/ k|:t'lt /xg] atfOPsf] 5 . o:t} ldnfp xfd| f xftx¿Æ af] n sf sx/ ef]Uof}F . s}of}F snfsf/x¿n] cufl8 a9fpg] e"ldsf v]Ng rfxG5f}F . (= @)&( r}t @% ut] -lbpF;f] #=#)
@)&( r}q $ ut] lbpF;f] #=#) ah] sfo{ q mdx¿df hgufos tyf sfnhoL uLtx¿ ;fd'lxs ¿kdf cfˆgf] hLjgsf] cfx'lt;d]t lbg'k¥of] xfdLn] Oltxf;b]lv ufpFb} cfPsf] ah] a f6 ;fO{ kf6L{ Kofn] ; ,
cf]d kf6L{ Kofn]; wgu9L s}nfnLsf] hgsnfsf/x¿ gf/fo0f of]uL, 6]s k|:t't u/]sf lyP . lr/g k'gsf] t/ slxNo} ljrlnt ePgf}F lg/Gt/ >lds ju{ / pTkLl8t hgtfsf] l;6L;]G6/ ljtf{df]8, emfkf
;ef xnaf6 cleofg ;'? ul/g] 5 . anDkfsL, lr/g k'g, lglndf k'g, ;~rfngdf cl3 a9]sf] ;f] kqsf/ >dhLjL hgtf / pTkL8gsf] uLt uLt;ËLtdfkm{t\ /fi6«nfO{ Pstfj4, !)= @)&( r}t @* ut] -lbpF;f]
r}q & ut] l;6L ;efxn jL/]Gb|gu/ lx;g ;dfn, gf/fo0f zdf{, s'l:dtf ;Dd] n gsf] cWoIftf jl/i7 ufpFb} cfPsf 5f}F /fli6«o :jwLgtfsf] ¿kfGt/0f / cu|udgsf nflu xfdL #=#) ah]af6 pBf]u jfl0fHo ;‹
;'vt{] df, r}q !) ut] ax'p2]ZoLo bnf{dL, s0f{ uf}td æljb|fx] LÆ, laxfgL hgufos dfwj k|wfgn] u/]sf kIfdf ;ËLt eb}{ cfPsf 5f}F . t/, >dhLjL hgtfsf jl/i7 ufos tyf ;efxn -kf]v/f, sf:sL
;efu[x 3f]/fxL bfªdf, r}q !# ut] las, df]lxt >]i7, nIdL l/hfn lyP . /fi6« xfdLn] ;f]r]h:tf] cufl8 a9\g ;ËLtsf/x¿, ;ËLt cleofqfdfkm{t\ !!= @)*) j}zfv % ut] lbpF;f] #=#)
/f]h kf6L{ Kofn]; sflnsfgu/ a'6jn æpboÆ, s]z/ sflnsf]6,] ;'zLn l;+x o; ljifodf hgjfbL ufos ;ls/x] s f] 5} g . /fli6« o tf emg\ hgtfsf uLt;ËLt lnP/ ah]af6 k|1fejg, sdnfbL sf7df08f}Ú
¿kGb]xLdf, r}q !^ ut] ljlk d]df]l/on 7s'/L, k|ult dx/f, s]z/L 3tL{

t]nsf] yf]kfyf]kf hf]ufcf}+


;efxn e/tk'/ lrtjgdf, r}q !* æPlngfÆ, cf/f] x g] k fnL, clgif
ut] /f] o n kf6L{ Kofn] ; x] 6 f} + 8 f of]Ghg, /d0f yfdL, sfhL ufpFn] /
dsjfgk'/d, r}q @) ut] lbks kf6L{ ljsf; n'Ën ] L nufotsf] k|:t'lt /xg]
Kofn]; alb{af; dxf]Q/Ldf, r}q @@ 5 . ;DalGwt If]qsf] sfo{qmddf To;
ut] ;}lgs ejg w/fg ;'g;/Ldf, r}q e] u df lqmofzLn hgjfbL tyf
@% ut] ;fO{ kf6L{ Kofn]; l;l6;]G6/
latf{df]8 emfkfdf / r}q @* ut] pBf]u
jfl0fHo ;+3sf] ;efxn kf]v/f sf:sLdf
cleofg cGt/utsf] sfo{qmd ul/g]
lj1lKtdf pNn]v ul/Psf] 5 . cleofgsf]
k|ultzLn snfsf/x¿sf] k|:t'ltnfO{
;d] t ;dfj] z ul/g] kqsf/
;Dd]ngdf hfgsf/L lbOof] .
kqsf/ ;Dd] n gdf jl/i7
k|ultjfbL uLtsf/ tyf ;+uLtsf/
OGwg vr{ 36fcf}+
clGtd sfo{qmd @)*) j}zfv % ut]
k|1f ejg sdnfbL sf7df8f}d+ f ul/g]
dl0f yfkf, jl/i7 hgufos jL/k|;fb
eG;f/L / pbo >]i7 nufotsf]
g]kfn cfon lgud lnld6]8
lj1lKtdf hgfOPsf] 5 . cfltYotf /x]sf] lyof] . kqsf/ kmf]g g+=+ $@^@(&), km\ofS; M $@^#$&!
cleofg cGtu{ t sf tL ;Dd]ngdf em08} b'O{ bh{g hgjfbL
@)&( ;fn kmfu'g @* ut] cfOtaf/ 7
rf/=====
ju{ ;+3if{sf] aLrdf Ps?ktf x'G5 .Ú
k'li6 ub{5g\ .
bnfn k'FhLklt ju{sf] g]t[Tj /x]sf]
;Qf, ;+ ; bLo Joj:yf / o;sf
!(%), uf]vf{ etL{, sf]zL, u08s,
dxfsfnL, dflyNnf] s0ff{nL, c?0f
t]>f], klZrd ;]tL h:tf c;dfg
cGTo ub} { pTkflbt j:t' s f]
e08f/0f, 9' j fgL / ahf/
Joj:yfsf ;d:oflj?4 ;+3if{
‘blno x:tIf]k d'Qm
s=dfcf], ;+oQ' m df]rf{ leq :jtGqtf
/ kxnsb\dLsf] :fjfn, r'lgPsf /rgfx¿
;+rfnsx¿sf sf/0f b]z, g]kfnL hgtf
/ hgtfsf] hLljsf sxfnLnfUbf]
;lGwx¿ vf/]hL ug]{ / sfnfkfgL,
lnk'ns ] , lnlDkofw'/f, ;':tfnufot
ug]{ .
XV) ;fd|fHojfbL Pj+ bnfn k'FhLjfbL
ljZjljBfno agfpg rfxG5f}’
sf7df8f}+ . clvn qmflGtsf/Lsf clxn] g]kfndf ljBfyL{ cfGbf]ngsf]
efu # k[i7 !() .
cj:yfdf 5 . rf/ qmflGtsf/L sDo'li6 cltqmldt e"ld lkmtf{ ug]{ . 5f8f, clZnn, pkef]QmfjfbL / cWoIf k| s fz ;Ln] g] k fnsf] d'Vo d'2f eg]sf] bnfn k'FhLjfbL
k| : tfjgf
kf6L{ x'gn ' ] of] ;+s6sf] hgqmflGtdfkm{t\ III) cd]l/sL, ef/tLonufot ;j} vfn] ;fdGtL ?9LjfbL ;+:s[ltsflj?4 ljZjljBfnox¿nfO{ blno x:tIf]k ;+;bLo Joj:yfnfO{ kmfNg' ePsf] pNn]v
g]kfnsf] qmflGtsf/L sDo'lg:6
;fdfwfg lbg' jt{dfg /fli6«o /fhgLltsf] ;fd|fHojfbL x:tIf]klj?4 ;+3if{ ug]{ ;+3if{ ub}{ g]kfnL >lds hgtfsf] d'Qm ljZjljBfno agfpg rfx]sf] ub}{ clxn] lqlj /fHoJoj:yfsf]
cfGbf] n g / hgqmflGtsf] j:t' u t
cxd\ bfloTj x'g\ uPsf] 5 . o; dxfg\ / / b]zsf] ;fj{ef}ldstf, /fli6«o j} 1 flgs ;dfhjfbL ;+ : s[ l t atfPsf 5g\ . cfOtaf/ l/kf]6; { { Sna lzsf/df k/]sf] 7f]sj' f u/] .
cfjZostfdf g]kfn sDo'lg:6 kf6L{,
P]ltxfl;s sfo{nfO{ ;Dkfbg ug{ g]kfnsf] cv08tf / :jfwLgtfsf] /Iff ug]{ . :yfkgf ug]{ . g]kfndf kqsf/ ;Dd]ng ub}{ ;+oQ ' m pgn] eg]– …e|i6frf/df r'nD'{ d
g] k fn sDo' l gi6 kf6L{ , j} 1 flgs v _ j} 1 flgs ;dfhjfb–
qmflGtsf/L sDo'lg:6 cfGbf]ngsf] Pstf XVI)g]kfnL hgtfsf] k/Dk/fut jf}l4s 3f]if0ffkq ;fj{hlgs ug{ rf/ ljwfyL{ 8'a]sf bnfn k'FhLjfbLsf dltof/
;dfhjfbL sDo'lgi6 kf6L{ / g]skf - hgjfb;DaGwL
/ w|j' Ls/0fsf] j:t'ut cfjZostfnfO{ ;Dklt / kof{j/0f /Iffsf] lglDt ;+u7gåf/f cfof]hgf u/]sf] :jljo' ljBfyL{ ;+u7gaf6 kl/jt{g ;Dej
qmflGtsf/L dfcf] j fbL_ n] Pp6f
;Djf]wg ug{] tx;Dd cfk"mnfO{ tof/ kfg}{ I) bnfn k' F h LjfbL /fHo;Qf / ;+3if{ ug]{ . lgjfr{g / ;+oQ' m 3f]if0fkq ;fj{hlgs 5} g . t;y{ lg/Gt/ ;+ 3 if{ s f
P]ltxfl;s lg0f{osf ;fy @)&& ;fn
kb{5 . ;fd|fHojfb / bnfn k'FhLjfbn] ;+;bLo Joj:yfsf] cGTo u/L XVII) zxLb, j]kQf of]4f, 3fOt] / sfo{qmnfO{ ;Daf]wg ub}{ cWoIf k|sfz dfWodaf6 z}lIfs lj;+ultsf lj?4
df3 !( ut] /0fgLlts ;+oQ' m df]rf{sf]
b]z / g]kfnL hgtfdfly yf]k/]sf] /fli6«o g]kfnsf dhb'/, ls;fg, dWod k"j{ hgd'lQm ;]gfsf] d'2fnfO{ lnP/
3f]if0ff u/L b]zJofkL /fhgLlts /
;+ s 6af6 d' Q m ug{ zltzfnL ju{, /fli6«o k'FhLklt ju{, dlxnf, ;+3if{ ug]{ .
hg;+3if{sf sfo{qmdx¿ cufl8 a9fP .
hgqmflGtsf] tof/Lsf] dha'b xltof/sf] >lds ;d'bfo–blnt, hghflt, XVIII) ;dfhsf] (& k|ltzteGbf
o; sfo{ n ] g] k fnsf] sDo' l g:6
?kdf ;+oQ' m df]rf{nfO{ ;'b[9, u'0ffTds / dw]zL, d':nLd / pTkLl8t If]qsf dfly >dhLlj hgtfsf] ;Dk"0f{
cfGbf]ngdf qmflGtsf/Lx¿nfO{ pT;flxt
Jofks agfpg' jt{dfg cfjZostf aGg hgtfsf] /fhgLlts clwsf/sf clwsf/ / ;dfgtfsf]
/ cfzfjfbL agfof] eg] g]kfnL hgtfn]
k'u]sf] 5 . kl/l:ylt / ljifosf] oxL lglDt ;+3if{ ug]{, gofF hgjfbL k|ltlglwTj ug] { j} 1 flgs
cfkm\gf] ;+3if{df gofF ?ksf] g]t[Tj k|fKt
uDeLo{ t fnfO{ dWogh/ u/L rf/ qmflGtsf afFsL sfo{ef/ k"/f ub}{ ;dfhjfbL /fHo Joj:yfsf
u/]sf] yk cg'e"lt u¥of] . tt\ ;dodf
qmflGtsf/L sDo'lgi6 kf6L{sf] ;+o'Qm zf]lift ju{ Pj+ pTkLl8t ;d'bfosf] lj?4 ;dfhsf # k|ltzteGbf
qmflGtsf/L kf6L{dfly k|ltaGb nufP/
df] r f{ s f] :j?k / sfo{ q md;DaGwL j} 1 flgs ;dfhjfbL /fHo sd d'l¶e/ zf]ifs dfG5]x¿sf]
kmfl;jfbL bdg rnfO{ /fv]sf] s]=kL–
cjwf/0ff tof/ kfl/Psf] 5 . Joj:yf :yfkgf ug]{ . :jfy{sf] k|ltlglwTj ug]{ k'FhLjfbL
k|r08 g]t[Tjsf] g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ - !_ ;+ o ' Q m df] r f{ s f] :j?k II) bnfn, e|i6, sldzgvf]/, a}+ssf] Joj:yf -g] k fndf bnfn
g]skf_ sf] ;fdflhs kmf;LjfbL cf]nL
I) rf/ qmflGtsf/L sDo'lg:6 kf6L{sf] rsf]{] Aofh, n3'ljQLo ;+:yfsf] k'FhLjfbL ;+;bLo ;Ln] ;f] s'/f atfPsf x'g\ . /fli6«o :jflwgtfsf] kIfdf / hgtfsf]
;/sf/nfO{ gfË]emf/ kfg{, bdgsf] k|ltjfb
;+oQ' m df]rf{ ;fd|fHojfbL x:tIf]k n' 6 kf6, ax' ; + V os ljQLo Joj:yf_ nfO{ slyt pgn] eg]– …xfdL bnfn k'h F LjfbL x/]s ;+3if{df cu|kl+ tdf n8]sf xfdL
ug{ / g]kfnL hgtfnfO{ cfGbf]lnt ug{
/ cltqmd0faf6 b]znfO{ d'Qm kfg]]{ ;xsf/L zf]if0f, ld6/ Aofh / nf] s tGqsf] hfdf klx¥ofpg] ;+;bLo cy{/fhgLlts Joj:yfsf rf/ ljBfyL{ ;+ u 7gnfO{ ljhoL
dxTjk"0f{ c:qsf] sfd u¥of] . kl/0ffdtM
/ g]kfndf bnfn k'FhLjfbL ;Qf dgk/L 3/ef8f j[l4sf lj?4 ;fd|fHojfb / ljZj k'FhLjfbL ljifd kl/l:y lj?4df nl8/x]sf 5f}+, u/fOlbg'x'g cg'/f]w ub{5f}+ .Ú
s]=kL= cf]nL ;/sf/ / g]kfn sDo'lg:6
Pj+ bnfn ;+;bLo Joj:yfsf] ;+3if{ ug]{ . lje|dsf lj?4 ;+ 3 if{ ub} { tL; jif{b]lv tLg–rf/ /fhgLlts ;f] x L qmfo{ q mdf clvn
kf6L{aLr jftf{ eO{ @)&& kmfu'g @! ut]
;d"n gi6 u/L g]kfnL zf]lift ju{ III) bnfn k'FhLklt, e'–dflkmofsf] ax' ; + V os >lds hgtfsf] bnx¿n] ;Qfdf l;lG8s]6 nufO{/x]sf qmflGtsf/Lsf ;+ o f] h s slkn
tLg a'Fb] ;xdlt ePkl5 gofF kl/l:ylt
/ pTkLl8t ;d' b fosf] /fHo sAhf / ;fdGtL e"–:jfldTjsf] cleJolQm, ;+ul7t x'g] / r'Gg] 5g\, lqe'jg ljZjljBfnosf] ;du| l;hfkltn] cfk"mx¿n] :jljo'af6
/ ;Gbe{df /0fgLlts ;+oQ' m df]rf{nfO{
Joj:yf :yfkgf ug]{ hgqmflGtsf] cGTo u/L e"ldxLg ls;fgx¿nfO{ r'lgg] hgjfbL Joj:yf nfu" ul/g] ;'wf/sf lglDt k|zf;lgs, k|fl1s / ljBfyL{sf] lxt rfx]sf] atfP . cGo
ljrf/, gLlt / sfo{qmlds b[li6n] gofF
xltof/ xf] . g]kfnL hgqmflGtsf] hUuf ljt/0f ug] { , dWod 5. gLltut ;'wf/sf nflu ;+3if{ ug]{ xfd|f ljBfyL{ ;+u7gsf] ljsNksf] ¿kdf
pRrtf / u'0fTdstf k|bfg ug{k' g]{ j:t'ut
cfufdL cfjZostfdf o; ;+oQ' m ls;fgx¿sf] lxt ;+/If0f ug]{ / XIX)ljZjsf >dhLlj hgtfsf] dfgj ;femf Ph]08f /x]sf 5g\ .Ú cfk"mx¿ pbfPsf] pgsf] bfjL lyof] .
cfjZostf k}bf u¥of] . o;nfO{ a'‰g] /
df]rf{nfO{ Jofks ;fd|fHojfb / hldgdfly g]kfnL >lds hgtfsf] clwsf/nfO{ ;fd|fHojfbL Pj+ cWoIf k| s fzn] clxn] s f pgn] :jljo'df ljBfyL{n] cfk"mx¿nfO{
cfk"mnfO{ Tof] :t/df p7fpg] b[li6n] rf/
bnfn k'FhLjfb lj/f]wL ;Dk"0f{ :jfldTj sfod ug]{ . k'FhLjfbL 8fFsfx¿sf] ljZjljBfno /fhgLlts bnsf] kf6L{ Dof08]6 lbPsf] v08df ljBfyL{sf]
kf6L{df dtoSo x'g ;s]g . ;+o'Qm
g]kfnL hgtfsf] ;+o'Qm df]rf{df IV) lgud k'h F Ljfb / bnfn k'hF Ljfbsf] kmf;LjfbL zf;gsf] k} t nfn] sfof{no h:tf] ePsf 5g\ eGb} o;f] xslxtsf nflu cfk"mx¿ nflu kg]{
df]rf{sf cfufdL sfd sfo{df s]xL ;do
ljsf; ul/g] 5 . lgoGq0fdf /x]sf pBf]uwGbfnfO{ s'Nr]/ dfgj clwsf/sf] b'xfO{ lbg] x'gd' f bnLo efuj08f k|0ffnL pQ/bfoL atfP . pgn] rf/ bnLo ;+u7gsf]
cj?4tf k}bf u¥of] . o;nfO{ l5rf]Nb}
II) ;+oQ' m df]rf{df ;fd|fHojfb, bnfn g] k fnL hgtfsf] lgoGq0fdf ;fd| f Hojfb / bnfn /x]sf] atfP . pgn] eg]– æxfd|f df]rf{nfO{ ljj]s k|of]u u/L lhtfpg
tLg kf6L{n] ;+o'Qm df]rf{nfO{ cufl8
k'FhLjfb / ;fdGtjfb lj/f]wL Nofpg] . k'FhLjfblj?4 ;+3if{ ug]{ . ljZjljBfnox¿ v08x/ ePsf 5g\ . klg ;a} ljBfyL{nfO{ cfu|x ub}{ s;}sf]
a9fof] . xfn g]kfn sDo'lg:6 kf6L{,
/fhgLlts zlQm, ;d"x / :jtGq V) /fli6«o k'FhL, /fli6«o pBf]uwGbf / XX) !) jif{sf] dxfg\ hgo'4, !( k'/fg} nodf ljZjljBfnonfO{ s;/L :jfy{sf] cfwf/df :jljo' lgjf{rg /f]Sg]
g] k fn sDo' l gi6 kf6L{ , j} 1 flgs
JolQmTj ;xefuL x'g] 5g\ . /fli6«o k'hF Lkltsf] lxtnfO{ ;+/If0f lbgsf] P]ltxfl;s hgcfGbf]ng, kmsf{pg ;lsG5 eg]/ xfdL nflu/x]sf rnv]n ePsf] v08df cfk"mx¿
;dfhjfbL sDo'lgi6 kf6L{ / g]skf
III) o; ;+oQ' m df]rf{sf] gfd …;dfhjfbL ug]{ . /fHosf] :jfldTjdf /xL dw]z cfGbf]ng / PsLs[t 5f}+ . ljZjn] g} vf]lh/x]sf] hgzlQm To;sf] k|ltjfb ug]{ atfP .
dfcf]jfbL ;dfhjfbLn] gofF prfOdf
b]zeQm df]rf{Ú x'g] 5 . cfPsf pBf]ux¿ ;+rfngsf] kIfdf hgqmflGt nufot ;a} k|sf/sf pTkfbg ug],{ Jojxfl/s k/LIff k|0ffnL o;}u/L, j}1flgs ;dfhjfbL
;+oQ' m df]rf{nfO{ cufl8 a9fO/fv]sf 5f}F .
IV) g]kfnL >lds hgtfsf] /fHo ;+3if{ ug]{ . Gofok"0f{ hg;+3if{df ;xfbt k|fKt nufotsf tdfd ljifodf xfdL of] ljBfyL{ ;+u7gsf ;+of]hs s/0f a'9fn]
xfd|f] b]zsf] jt{dfg cj:yf hh{/
Joj:yf :yfkgf ug]{ hgqmflGtsf] VI) dhb'/ ju{ lj/f]wL P]g, sfg'g, ug]{ dxfg\ zxLbx¿nfO{ :jljo' lgjf{rgdfkm{t\ 5nkmn ug{ clxn] ljZjljBfno a] / f] h uf/
/ ;+ s 6u| : t 5 . ;j{ e f} l dstf /
;fwg ePsf]n] ;+o'Qm df]rf{sf] 7] S sf / s/f/ nufotsf /fli6«o zxLb 3f]if0ff / zxLb rfxG5f}+ . oL ;a} ;d:osf] sf/0f pTkfbg ug]{ sf/vfgf ag]sf] cf/f]k
:jfwLgtf dfly ;fd|fHojfbL / ljZj
s]Gb|Lo ;ldlt x'g] 5 . s]Gb|Lo k| f jwfgx¿sf] vf/] h u/L kl/jf/sf] /fxt tyf Joj:yfkgsf xfdLn] ToxfFleq /x]sf] bnLo efuj08f nufP . pgn] cfhsf] /fHo Joj:yfn]
k'h
F LjfbLx¿sf] x:tIf]k 8/nfUbf] / gfª\uf]
;ldltdf cWoIf d08nsf] dhb' / sf] /f] h uf/L, Hofnf / lglDt ;+3if{ ug]{ . g} d'Vo ;d:of dfg]sf 5f}+ . cfh ljZj nfvf}+ ljBfyL{x¿nfO{ ljb]z knfog
?kdf e}/fv]sf] 5 . ;+;bLo r'gfj, k|r08
Joj:yf x'g] 5 . cWoIf d08ndf ;'ljwfgsf] Joj:yf ug]{ / dhb'/ XXI) h]i7 gful/s, o'jf, jfnjflnsf ljBfnodf cWoog, vf]h / cg';Gwfg ul//x]sf] / clxn]sf] cj:yf ;'wf/sf
;/sf/ u7g / xfn /fi6«kltsf] r'gfj
kf6L{sf k|dv ' g]t[Tj /xg] 5g\ . kIfLo sfg'g lgdf0f{sf lglDt ;+3if{ / ckf+utf ePsf gful/ssf] 5}g . xfdL bnLo x:tIf]k d'Qm nflu rf/ ljBfyL{ ;+u7gn] ;+o'Qm
s]lGb|t cd]l/sf, o'/f]lkog o'lgog /
cWoIf d08nn] cWoIf tf]Sg] ug]{ . xslxtsf] lglDt ;+3if{ ug]{ . ljZjljBfno agfpg rfxG5f}+ .Ú Ph]08f lnP/ cfPsf] atfP . pgn]
ef/tnufotsf k|ltlglwx¿sf] Ps kl5
5 . cWoIfsf] sfo{jwL Ps jif{sf] VII) g] k fnL hgtfsf] cfwf/e" t u_ hghLljsf;DaGwL pQm sfo{ q mddf clvn - clxn]sf] Joj:yf abNgsf nflu cfd
csf]{ e|d0f / g]kfndf ul/Psf xs{tn]
x'g] 5 . cfjZostf uf;, jf;, skf;, I) g]kfnL hgtfsf] b}lgs pkef]Uo qmflGtsf/L_ sf pkfWoIo g/]Gb| ;Ln] k|ultzLn ljBfyL{ ;+u7g Ps 7fpFdf
o; s'/fsf] csf6\o k'li6 ub{5 . PsfO;f+}
V) ;+o'Qm df]rf{sf] s]Gb|Lo, k|b]z / j]/f]huf/ o'jfx¿nfO{ b]zleq j:t' d f ePsf] cfsfl;bf] ;+ ; bLo /fHo Joj:yfsf] lj?4 cfpg' kg]; { d]t atfP . pgn] eg]–
ztfAbLsf] ax' w|j' Lo ljZjsf] rl/qn]
lhNnfsf] lgsfo /xg] 5 . /f] h uf/Lsf] Joj:yf, ;+ r f/, d"Noj[l4lj?4 ;+3if{ ug]{ . sDo'lgi6 zlQmx¿ Ps x'gs ' f] ljsNk …clxn]sf] bnfn /fHo;Qf, zf]if0fsf/L
zlQm /fi6«x¿aLr b'ZdgLk"0f{ cGt/lj/f]w
cfjZostfdf :yfgLo tx;Dd oftfoft / ljb]zdf cnkq k/]sf II) u'0f:t/ / ljiffbL hfFr gu/L leq\ofOg] gePsf] atfP . pgn] eg]– …clxn]sf] /fHo;Qf, clxn]sf] bdg / lg/+s'z
a9\b} uPsf] 5 . ;fd|fHojfbL zlQmx¿
u7g ug{ ;lsg] 5 . >dLsx¿sf] kIfdf ;+3if{ ug]{ . ef/tLonufot cvfB j:t'sf] ;+ ; bLo Joj:yfsf] ljsNkdf /fHo;QfnfO{ abNgsf nflu cfd
g]kfndf qmflGtsf/L sDo'lg:6 cfGbf]ng
VI) ;+oQ' m df]rf{sf] s]Gb|Lo ;ldltsf] lzIff / :jf:Yo If]qsf] lghLs/0f cfoftlj?4 ;+3if{ ug]{ . ;dfhjfbL /fHo Joj:yfsf nflu k|ultzLn ljBfyL{ zlQmx¿ Ps
Pj+ hgqmflGtsf] a9\bf] k|efjsf lj?4
cfsf/ !%–@! hgf / k|b]z tyf / Jofkfl/s/0f lj?4 ;+3if{ ug]{ . 3_ ;+3if{sf] sfo{qmd;DaGwL cfGbf]ng ug],{ lqe'jg ljZjljBfnosf] 7fpFdf plePsf 5f}+ .Ú
g]kfnnfO{ cfkm\gf] gjcf}klgj]lzs
lhNnfsf] cfsf/ !! b]lv !% VIII);fd| f HojfbL lgud k' F h Lsf] I) cfufdL ;+3if{sf] sfo{qmd ;+o'Qm ;du| ;'wf/sf lglDt k|zf;lgs, pgn] /fHon] cfd >dhLljx¿nfO{
r+ u ' n df /fVg] /0fgLlt clVtof/
hgf;Ddsf] x'g] 5 . Psflwsf/ cGTo u/L :jtGq df]rf{n] ljsf; ug]{ 5 . k|fl1s / gLltut ;'wf/sf nflu ;+3if{ k|zf;gsf] cf8df nv]l6/x]sf] pNn]v
ul//fv]sf 5g\ . /fli6«o /fhgLltdf bnfn
VII) s]Gb|Lo ;ldlt u7g rf/ kf6L{n] /fli6«o cfTdlge{/ cy{tGqsf] b|i6Jo M df]rf{sf] s]Gb|Lo ;ldltsf] u7g ug]{ xfd|f ;femf Ph]08f /x]sf 5g\ .Ú ub}{ clxn] bnLo efuj08fsf] cfwf/df
;+;bLo Joj:yfsf ;+;bjfbL bn /
k7fPsf k|ltlglw, rf/ kf6L{n] lgdf{0fsf lglDt ;+3if{ ug]{ . / sfo{qmd cfufdL j}7saf6 to ul/g] 5 .Ú pkfWoIo g/]Gb| ;Ln] clxn]sf] lzIff If]q ;~rfng eO/x]sf] atfP .
ltgsf g]tfx¿ ;Qf / s';L{sf] v]ndf
cfkm\ g f /xnkxn /fhg} l ts d" N o
lg0f{o u/]sf] ;+u7g / :jtGq IX) hgqmflGt / hg;+3if{sf] sfnd} jt{ d fg===== ;+;bLo /fHoJoj:yfsf] x:tIf]ksf pgn] eg]– …ljBfyL{sf ;d:ofsf
JolQmTjx¿af6 ul/g] 5 . ;fj{ef}d j} 1 flgs ;dfhjfbL ;Qf, cfk"mx? To;sf] k|lt/f]wdf pq]sf] sf/0f ljBfyL{ ;+Vofsf] lx;fan] af/]df /fHo a]va/ /x]sf] 5 . ca
dfGotfnfO{ Ps kl5 csf]{ ltnf~hnL
kf6L{ / ;xcl:tTjsf] l;4fGtsf] j}1flgs ;dfhjfbL cy{ Joj:yf ;d]t atfP . ljZjsf] !@ cf}+ :yfgdf /x]sf] lqljsf] k|fljlws lzIffdf hf]8 lbgsf nflu
lbFb} uPsf 5g\ . ;+;bLo r'gfjdf ag]sf] pQm kqsf/ ;Dd]ngnfO{ g]skfsf
cfwf/df rf/ kf6L{ s f] ;dfg / j}1flgs ;dfhjfbL ;+:s[ltsf] z}lIfs u'0f:t/ vl:sPsf] atfpb} klg rf/ bnLo ljBfyL{ ;+u7gn]
u7aGwg k|r08 ;/sf/ aGg] a]nf tf]l8g' cWoIf Clif s§] n , j} 1 flgs
;+Vofdf k|ltlglwTj /xg] 5 . cEof; cf/De ug]{ . eg]– …5 nfv eGbfa9L ljBfyL{x¿ sbd rfNg]5 .Ú
/ k|r08 ;/sf/ aGg] a]nf ag]sf] ;dfhjfbL sDo' l g:6 kf6L{ s f
kf6L{x¿n] k|ltlglw k7fpFbf Ps X) aGbL l/xf / em'§f d'2f vf/]hLsf cWoog ul//x]sf] ;+:yf lbg k|ltlbg pQm kqsf/ ;Dd]ngdf g]kfn
u7aGwg /fi6«klt r'gfjsf] qmddf dxf;lrj ljZjeQm b'nfn -cfx'tL_
ltxfO{ dlxnf clgjfo{ k7fpg' nflu tLg a'Fb] ;xdlt nfu" u/fpg v:sFbf] cj:yfdf 5 . o;sf] u'0f:t/ sDo'lgi6 kf6L{lgs6 ljBfyL{ ;+u7g
elTsg' o;}sf HjfnGt pbf/0fx¿ x'g . / g]skf dfcf]jfbL ;dfhjfbLsf
kg]{5 . >lds ;d'bfo–blnt, ;+3if{ ug]{ . sdhf]/ x'Fb} uPsf] 5 . g]kfnsf] clvn -qmflGtsf/L_, Clif s§]n
oL 36gf / cj:yfn] bnfnx¿nfO{ cWoIf s0f{lht a'9fyf]sL ;'zLnn]
hghflt, d'l:nd / pTkLl8t XI) dlxnfdflysf] zf]if0f, c;dfgtf, c;kmn /fHo Joj:yfn] o;nfO{ g]t[Tjsf] -g]skf_ lgs6 ljBfyL{
;fd| f HojfbLsf cufl8 gfª\ u f] ;Daf]wg u/]sf lyP .
If]qaf6 k|ltlglwTj ;'lglZrt anfTsf/, xTof, lx+;f nufot pQm kqsf/ ;Dd]ngdf df]rf{n] x:tIf]k ul//x]sf] 5 . of] :jljo' ;+u7g clvn g]kfn ljBfyL{ o'lgog,
cfTd;dk{0flt/ ws]nL /fv]sf] 5 .
ul/g] 5 . ljljw ;fdGtL k|yf lj?4 ;+3if{ s]Gb|Lo ;ldlt agfpg] / s]Gb|Lo lgjf{rgnfO{ /fHosf] /fhgLlts cy{– cfx' t L g] t [ T jsf] j} 1 flgs
kl/0ffd:j?k cfufdL lbgdf b]z eofgs
VIII);+oQ' m df]rf{sf] s]Gb|Lo sfof{nosf] ub}{ bnfn k'FhLjfbL lkt[;Qfsf] ;ldltdf cWoIf d08n /xg] Joj:yfnfO{ kl/jt{g ug]{ dxfg ;dfhjfbLlgs6 ljBfyL{ ;+ u 7g
cl:y/tfsf] lzsf/ aGg] 5 . lgud
sfdsf] Joj:yfkg ug{ Pshgf cGTo ug]{ . hgfOPsf] 5 . cWoIf d08nn] cWoIf cleofgsf ¿kdf xfdLn] lnPsf 5f}+ .Ú j}1flgs ;dfhjfbL ljBfyL{ ;+u7g
k'FhLsf] x:tIf]k, bnfn k'FhLsf] e|i6,
;lrj /xg] 5 . cfjZostfdf XII) >lds ;d' b fo–blntdflysf] tf]Sg] / cWoIfsf] sfo{sfn Ps jif{sf] pkfWoIo g/]Gb| ;Ln] ljBfyL{ / s0f{hLt a'9fyf]sLlgs6 ljBfyL{
sdL;g vf]/, rsf]{ Jofhb/, d"Noj[l4
k|b]z / lhNnfdf klg agfpg hftLo lje]b / 5'jf5'tlj?4 x'g] atfOPsf] 5 . df]rf{sf] s]Gb|Lo, cfGbf]ngsf] Oltxf; Joj:yflj/f]wL ;+u7g cg]/f:jljo' -qmflGtsf/L_n]
/ rqmj[l4 zf]if0fsf sf/0f b]zsf] k|bz] / lhNnf ;+u7g x'g5 ] . s]Gb|Lo
;lsg] 5 . ;+3if{ ug]{ . /fhgLlts, cfly{s, Oltxf; ePsf] pNn]v ub}{ zf;sx¿sf] cfufdL r}q % ut] x'g] lqe'jg
cy{tGq 6f6 plN6g yfn]sf] 5 . ljsf; ;ldltdf !%b]lv @! hgf;Dd /
IX) ;+ o ' Q m df] r f{ n ] ug] { lg0f{ o df ;f+:s[lts / ;fdflhs zf]if0f, bdgaf6 hgtfnfO{ d'lQm lbg ljBfyL{ ljZjljBfnosf] :jljo' lgjf{rgdf
lgdf{0f t 6f9fsf] s'/f, bnfn /fHon] lhNnfdf !! b]lv !% hgf;Dd ;b:o
;xdtLo k4lt cjnDag ul/g] pTkL8g / lje]bsf lj?4 ;+3if{ cfGbf] n gn] ljleGg sfnv08df ;xsfo{ ug]{ atfpb} ;+oQ ' m 3f]if0ffkq
cfkm\gf] k|zflgs vr{ ;d]t wfGg g;Sg] /xg] 5g\ . df] r f{ n ] /fli6« o
5. ub}{ hftJoj:yfsf] cGTo ug]{ . dxTjk"0f{ of]ubfg lbPsf] atfP . pgn] ;fj{hlgs u/]sf lyP .
cj:yfdf k'Ub}5 . sd{rf/L k|zf;g #_ ;+ o ' Q m df] r f{ s f] sfo{ q md :jflwgtf;DaGwL, j}1flgs ;dfhjfb
XIII) hghflt, dw]ifL, d'l:nd / If]qLo
cfufdL tnj vfg gkfOg] cftª\sn] tyf hgjfb;DaGwL,
k|tfl8t x'g yfn]sf] 5 . ;fdflhs
c;'/' Iff a]/f]s6f]s 5 . ljsf; lgdf{0f
/fHon] e6\ofpg] ljifo dfq ag]sf] 5 .
s_ /fli6« o :jfwLgtf;DaGwL
I) cd] l /sL ;fd| f Hojfbsf] lxGb
k|zfGt /0fgLltsf] c+u MCC /
?kn] pTkL8g Pj+ lje]bdf k/]sf
hgtfsf] k"0f{ /fhgLlts, cfly{s,
;f+ : s[ l ts / ;fdflhs
hghLljsf;DaGwL / ljleGg ;+3if{sf
sfo{qmd ug]{ atfOPsf] 5 .
g]kfn sDo'lgi6 kf6L{sf dxf;lrj
5f]/f;/x 5f]/LnfO{
SPP sf lj?4 ;+3if{ ug]{ / vf/]h clwsf/sf] lglDt ;+3if{ ug]{ . ljKnjsf] cWoIftfdf ePsf] pQm
/fHosf ;a} ;'rs / ;"rsfFsx¿n] b]z
uDeL/ ;+s6sf] cj:yfaf6 u'lh|/x]sf]
ug]{ .
II) ef/tLo ;fd|fHojfb;Fu ul/Psf ;g\
XIV) g]kfnL ls;fgx¿sf] pTkfbg
dflysf] ljrf}lnofx¿sf] lgoGq0f
sfo{qmdsf] ;+rfng g]kfn sDo'lgi6
kf6L{sf k|jQmf k|sf08n] u/]sf lyP .
:s'n k9\g k7fcf}+ .
8 sf= lh= k|= sf= b= g+= !^#÷@)^#÷^$ @)&( ;fn kmfu'g @* ut] cfOtaf/

dfcfj] fbL wf/sf cf7 kf6Ln{ ] zflGt ;Demft} f / kl/jt{gsf lj?4 x'g] ultljlwsf] k|ltjfb ug]{ ‘as+} tyf ljQLo ;+:yfsf bnfnx?nfO{ hgtfn] sf/jfxL u5{g’\
sf7df8f}+ . k|wfgdGqL k|r08 cWoIf 8f= afa'/fd e§/fO{, g]skf - ultljlwx¿sf] k|ltjfb ug{ xfdL sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6 ul//x]sf 5g\ . d'ns
' cfly{s lx;fan] cf;] k f;] df] 6 fpg] u/] s f] eGb}
lgjf; afn'jf6f/df d+unaf/ laxfg ax'dt_ sf g]tf wd]{Gb| af:tf]nf, Psdt 5f}F . ;fy} ljleGg ;dodf kf6L{sf :yfoL ;ldlt ;b:o ljifd 6f6 klN6Psf] 5 . o;sf] sf/stTj o:tfnfO{ ca hgtfn] rfF8} 7]ufg
a;]sf] cf7 sDo'lgi6 kf6L{sf] a}7sn] j}1flgs ;dfhjfbL kf6L{sf cWoIf /fHo;F u ePsf ;xdlt / ;Ln] ld6/ AofhL, a}+s tyf ljQLo bnfn ;+;bLo k'h F LjfbL /fHoJoj:yf nufpg' kg]{ atfP .
zflGt ;Demf}tf / kl/jt{gsf lj?4 ljZjeQm b'nfn -cfx"tL_, g]skf - ;Demf}tfx¿sf] sfof{Gjog x'g'kb{5
x'g] ultljlwx¿sf] k|ltjfb ug]{ lg0f{o dfcf]jfbL ;dfhjfbL_ sf cWoIf eGg] s'/fdf ;d]t k|ltj4 5f}F .Ú
u/]sf] 5 . a}7sdf k|wfgdGqL;d]t s0f{ l ht a' 9 fyf] s L, dfcf] j fbL o;}aLr, dfcf]jfbL cfGbf]ng

/x] s f dfcf] j fbL s] G b| s f cWoIf sDo'lg:6 kf6L{sf s]Gb|Lo ;b:o ;Da4 * bnx¿sf] z'qmaf/ laxfg
k'iksdn bfxfn …k|r08Ú, g]skfsf gf/fo0fk|;fb lwdfnn] hf/L u/]sf] k|wfgdGqL lgjf; afn'jf6f/df a;]sf]
k|jQmf k|sf08 ;L, g]skf -qmflGtsf/L ;+o'Qm lj1lKt o;k|sf/ /x]sf] 5–Ú a}7sn] zflGt k|lqmoflj?4 if8\oGq
dfcf]jfbL_ sf ;LkL uh'/]n, g];kf ;+qmd0fsfnLg Gofosf ;DaGwdf eO/x]sf] eGb} ljleGg bafad"ns
cWoIf 8f= afa'/fd e§/fO{, g]skf - eO/x] s f] rrf{ a f/] xfd| f ] uDeL/ sfo{qmd cfof]hgf ug]{ lg0f{o u/]sf]
ax'dt_ sf g]tf wd]{Gb| af:tf]nf, Wofgfsif{ 0 f ePsf] 5 . zflGt 5 . Ps ;+o'Qm clkn hf/L ub}{
j}1flgs ;dfhjfbL kf6L{sf cWoIf k|lqmof;Fu hf]l8Psf ljifox¿ lj:t[t ;‹if{sf sfo{qmd ;fj{hlgs ug]{
ljZjeQm b'nfn -cfx"tL_, g]skf - zflGt ;Demf} t fsf] efjgf / tof/L eO/x]sf] g]skf s]Gb|Lo ;b:o
dfcf]jfbL ;dfhjfbL_ sf cWoIf dd{cg'¿k Joj:yfkg cl8u ;Ln] hfgsf/L lbP .
s0f{lht a'9fyf]sLnufotsf g]tf ul/gkb]{5 eGg] s'/fdf xfdL b[9 kmfu'g @* ut] ;+o'Qm kqsf/
;xefuL ePsf lyP . 5f}F . ;+qmd0fsfnLg Gofo;Fu ;DalGwt ;Dd]ng ug]{ / kmfu'g #) ut] ;+:yfsf] a]lylt a9\b} uPsf] eGb} ePsf] eGb} o;sf] ;dfwfg j}1flgs hg;ef sfo{qmddf pQ/ s0ff{nL
pQm a}7sn] zflGt k|lqmofsf ljifox¿ ;To lg¿k0f tyf d]nldnfk cGt/lqmof ug] { * sDo' l g:6 o;sf bnfnnfO{ hgtfn] sf/afxL ;dfhjfbL /fHoJoj:yfaf6 dfq Ao'/f] OGrfh{ ;+ud ;L, d'u' lhNnf OGrfh{
afFsL sfdnfO{ 6'u+ f] nufpg cfjZos cfof]udfkm{t\ cufl8 a9fOg'kb{5 . kf6L{ x ¿sf] tof/L 5 . a}7sdf ug]{ r]tfjgL lbPsf 5g\ . g]skf pQ/ ;Dej x'g] 7f]s'jf u/] . ;dfh ;L, x'Dnf lhNnf OGrfh{ lgdf{0f
sfg'gL Pj+ ;+:yfut Joj:yfsf nflu ;+ q md0fsfnLg Gofosf] k| l qmof dfcf]jfbL s]Gb|, g]kfn sDo'lg:6 kf6L{, s0ff{nL Ao'/f]sf] z'qmaf/ d'u'df g]tf ljifdn] b]znfO{ aGws ;L, cg]d ;+3 qmflGtsf/L s]Gb|Lo ;b:o
tTsfn kxn ug{ ;/sf/;Fu hf]8bf/ ljkl/tsf sfd sfjf{xLx¿n] zflGt g];kf, g]skf dfcf]jfbL qmflGtsf/L,, cfof] l ht hg;ef sfo{ q mdnfO{ agfP/ cfˆgf] ;Qf :jfy{sf] /fhgLlt ;Eotf ;Lnufotsf cltlysf]
dfu ub}{ zflGt ;Demf}tf / kl/jt{gsf ;Demf}tfsf] sfof{Gjogdf ;xof]u g]skf ax'dt, j}1flgs ;dfhjfbL ;Daf]wg ub}{ g]tf ljifd ;Ln] a9\bf] ul//x]sf sfFu|];, Pdfn], dfcf]jfbL ;xeflutf /x]sf] lyof] . sfo{qmd
lj?4 x'g] s'g} klg ultljlwx¿sf] k'¥ofpFb}g eGg] s'/fdf ;d]t xfdL sDo'lg:6 kf6L{ / g]skf dfcf]jfbL dxËL, sfnf]ahf/L, a}+s tyf ljQLo s]Gb|n] Pdl;;Lnufotsf /fi6«3ftL afhfufhf;lxt udu9L ahf/ kl/qmdf
k|ltjfb ug{ Psdt x'g] lg0f{o ;d]t :ki6 5f}F . zflGt k|lqmofsf afFsL ;dfhjfbLsf zLif{ g]tfx¿ ;xefuL ;+ : yfsf] rsf] { zf] i f0fsf sf/0f ;Demf}tf u/L ;fd|fHojfbsf] u'nfd u/L dxfsfnL dfljsf] k| f Ë0fdf
u/]sf] 5 . k|wfgdGqL;d]t /x]sf sfdnfO{ 6'u+ f] nufpg cfjZos sfg'gL lyP . k|wfgdGqL k'iksdn bfxfn hgtfnfO{ cfTdxTof ug{ afWo kg]{ ePsf] l6Kk0fL u/] . pgn] h' g hg;efdf kl/0ft ePsf] lyof] . hg;ef
dfcf]jfbL s]Gb|sf cWoIf k'iksdn Pj+ ;+:yfut Joj:yfsf nflu tTsfn k|r08 lj?4 åGåsfnLg ljifonfO{ bnfnnfO{ g]skfn] sf/jfxL ug]{ p2]Zon] hgtfn] ef]6 lbP, To;sf] sfo{qmddf k|eft hg ;fF:s[lts
bfxfn …k|r08Ú, g]skfsf k|jQmf kxn ug{ xfdL ;/sf/;Fu hf]8bf/ lnP/ ;jf]R{ r cbfntdf l/6 k/]kl5 r]tfjgL lbPsf x'g\ . pgn] ufpF3/df ljkl/t pN6} hgtfsf] n'6 dRrfPsf] kl/jf/sf] k|:t'lt;d]t /x]sf] lyof] . d'u'
k| s f08 ;L, g] s kf -qmflGtsf/L dfu ub{5f}F . zflGt ;Demf}tf / dfcf]jfbL wf/sf kf6L{x¿ lg/Gt/ n3'ljQsf sf/0f hgtfx? ufpF g} eGb} To:tf n'6/] fnfO{ hgtfn] nv]6g\ ' lhNnf ;]qm]6/L z+s/ ;Lsf] cWoIftf
dfcf]jfbL_ sf ;LkL uh'/]n, g];kf kl/jt{ g sf lj?4 x' g ] s' g } klg 5nkmndf h'6s ] f 5g\ . 5f8]/ lj:yflkt x'g afWo 5g\ . kg]{ atfP . /x]sf] sfo{qmdsf] x'Dnf lhNnf ;]qm]6/L
/fli6«o k'FhLklt, Joj;foLx? rsf]{ g]tf ljifdn] s0ff{nLsf] ljsf;sf] ljZjlbkn] ;+rfng u/]sf lyP .
;/sf/===== lhls/ ul/g\ . …dfr{ * ;' l t dfcf]jfbLx¿ ;a} Ps 7fpFdf s]lGb|t a}+s Aofhb/sf sf/0f cfTdbfx gfddf e|i6frf/ u/]/ cfk"m / cfˆgf – s0f{ ljZjsdf{
u'dfO;s]sf 5g\ . xhf/f}+ gful/s sf/vfgfdf sfd ug]{ dlxnfx¿n] x'g h?/L 5 . d}n] Tof] clkn ub}{ cfPsf]
;8sdf k' u ] s f 5g\ eg] nfvf} + …;dfg sfdsf] ;dfg HofnfÚ kfpg' 5' eGb} pgn] cuf8L eg]– …zflGt pgn] ;a} dfcf]jfbL 36sx¿aLr % xhf/sf] lhDdf cfk"mn] lng] cleJolQm ;dfhjfb :yfkgfsf nflu sDo'lgi6
cl;ldt kL8fdf 56\k6fO/x]sf 5g\ . kg]{ dfu ub}{ ljb|fx] u/]sf] lbg xf] . k|lqmofkl5 dfcf]jfbL cfGbf]ng ljleGg ;xsfo{ x'g cfjZos /x]sf];d]t atfP . lbPsf lyP . kf6L{x¿ Psh'6 x'gs ' f] ljsNk gePsf]
s'g} pkfo gePkl5 s]xL ;dob]lv clxn] klg o;}sf nflu n8\g' kl//x]sf] e+ufnfx¿lt/ ljeflht h:tf] eof] . pgn] ;a} k"j{ dfcf]jfbLx¿ Ps x'gk' g]{ g]skf -ax'dt_ sf ;+of]hs wd]G{ b| lhls/ u/]sf lyP .
C0f kLl8t gful/sx¿ ;+3if{df 5 .Ú, uf]vf{ h]n a|s ] / g]ts
[ f] kl/ro ;do km]l/ aUb} hfFbf tL ;a} e+ufnfx¿ e§/fO{n] atfP . ca ;a} dfcf]jfbL af:tf]nfn] g]kfndf /fhtGq k'gM:yfkgf sfo{qmddf al/i7 clwjQmf Ps/fh
plqPsf 5g\ . pgLx¿n] cfˆgf] hLjg agfPsL l;n'n] elgg\, …;fdGtjfbsf] Ps 7fpFdf ldl;P/ Pp6f ljzfn Ps eP/ hfg'sf] ljsNk g/x]sf] pgsf] x'g] c;Dej ePsf] atfP . ca g]kfndf e08f/Ln] sfo{kq k|:t't u/]sf lyP
/Iffsf] cfjfh p7fO/x]sf 5g\ . cj;];\ clxn] klg hf/L /x]sfn] ;fu/lt/ hfg] ;do cfof] . afa'/fdhLn] egfO{ 5 . o;cl3 k| w fgdGqL h;n] hlt gf/f nufP klg /fhtGq eg] g]skfsL kf]ln6Ao'/f] ;b:o v'df
lj8+jgf nf]stflGqs elgg] ;+;bLo dlxnfsf] d'lQm x'g g;s]sf] xf] . klxnf xfl;n u/]sf cg'ejx¿, ljKnjhLn] k|r08lj?4 l/6 btf{ ug{ egL ;jf]R{ r gkmls{g] pgsf] egfO{ lyof] . pgn] klg ;'jb] Ln] pkl:yt ;a}nfO{ :jfut u/]sL
Joj:yfn] hgtfsf] cfjfh ;'Gg' / ;fdfGtx¿n] dlxnfnfO{ k|of]u u/] . xfl;n u/]sf cg'ejx¿, wd]G{ b|hLn] cbfntn] cfb]z lbPsf] lyof] . k|r08n] b]zdf cw'/f /x]sf qmflGtx¿ ;DkGg lyOg . sfo{qmdsf] cWoIf ;lxb x]dGt,
pgLx¿sf] /Iffdf GofoLs sbd lyrf]ldrf]df kf/] . clxn] bnfn xfl;n ub}{ x'gx' G' 5 . ls/0fhLn] xfl;n hgo'4df dfl/Psf !& xhf/dWo] !@ ug{sf nflu ;a} sDo'lgi6 zlQmx¿ ljlkg / lgh{nfsL cfdf wgs'df/L
rfNg'sf] ;§f k|zf;g / k|x/LnfO{ k'h
F Ljfbn] dlxnfnfO{ ;fwgsf ¿kdf u/]sf cg'ejx¿ oL ;a}nfO{ xfd|f xhf/ /fHo kIfaf6 dfl/Psf] bfaL ub}{ ldNg'kg]d{ f hf]8 lbP . pgn] j}1flgs l/dfnn] u/]sL lyOg .
n3'ljQ Pj+ rqmAofhLsf] /Iffdf k|of]u ul//x]sf] 5 .Ú cg'ej egf}F . To;df ePsf tLtfdL7f,
hgtfnfO{ bdg ug{ kl/rfng x'g
lgb]z
{ g ug{' xb} hglj/f]wL Pj+ c;}Xo
sfo{ xf]] . xfd|f] kf6L{ ;/sf/sf] of]
sbdsf] 3f]/ lj/f]w ub{5 . ;fy}
pgn] bnfn k'h F Ljfbn] dlxnfnfO{
lj1fkgsf] ;fwg agfPsf]df cfklQ
hgfO{g\ . …dlxnfnfO{ ;fwgsf] ¿kdf
k|of]u u/]sf] 5 . dlxnfnfO{ lj1fkgsf]
/fd|f, g/fd|f ;a} xfd|} x'g\ eg]/ xfdLn]
cfTd;ft\ ug{ ;s]sf] lbg xfdL olt
alnof] x'G5f}F . olt zlQmzfln x'G5f}F ls
xfdLnfO{ s;}n] klg sdhf]/ ;flat
hftLo lje]b] sf] cGTo u/f}+
;/sf/ of] lg0f{oaf6 kl5 kmls{g /
hgtfsf] dfu k'/f ug{ dfu ub{5 .
;fwg agfPsf] 5 . dlxnfnfO{
lj1fkgsf] ¿kdf k|of]u u/]/ cfˆgf]
ug{;Sg] 5}g .Ú
k|wfgdGqL k|r08n] cfk"mdfly
Ø hftLo cfwf/df geO{ dflg;sf] 1fg, ;Lk / sd{sf]
;fdfg ljqmL ug]{ dfWod agfPsf] 5 .Ú, hgo'4sf sdf08/sf] x}l;otdf /fli6«o
To;}u/L xfd|f] kf6L{ bnfn k"h
/ ljleGg gfdsf zf]ifs, r';fxf
F Lkltju{
pgn] elgg\, …xfdLn] o;sf] lj?4 ;+3if{ / cGt/f{li6«o ¿kdf ljleGg bafa / sb/ u/f}+ .
;+:yfx¿sf lj?4 kLl8t gful/snfO{ ug'k{ 5{ . o;sf lj?4df n8\g' k5{ 3]/faGbLlj?4 nl8/x]sf] atfP . df]xg
Gofok"0f{ ;+3if{df lg/Gt/ cufl8 a9\g\
clkn ub{5 . kf6L{ ;w}F hgtfsf]
ug{k' 5{ . xfdL ;a} Psh'6 eP/ bnfn
k'hF Ljfbsf lj?4df n8\g' k5{ . /
j}B ls/0f, 8f= afa'/fd e§/fO{, g]qljqmd
rGb / wd]G{ b| af:tf]nfx¿ klg ljleGg
Ødflg;sf] >]i7tf p;sf] cfr/0fn] lgwf{/0f ub{5 .
Gofok" 0 f{ ;+ 3 if{ s f] ;fydf /xg] g]kfndf j}1flgs ;dfhjfb Nofpg' 3]/faGbLlj?4 nl8/x]sf] cfk"mn] b]vs ] f]
k|lta4tf JoQm ub{5f}+ . hgtfsf] k5{ . j}1flgs ;dfhjfbdf dfq
dlxnfsf] jf:tljs d'lQm ;Dej 5 .Ú
eGb} ca ;a} ldn]/ Ps eP/ n8\gk' g]{
pgn] atfP . cfk"mx¿ Ps x'g' g} ;lxb
Øsd{åf/f dflg;sf] >]i7tf sfod u/f}+ .
hfoh cfjfhnfO{ ;xof]u ;dy{g
u/]sf] sf/0f b]ze/L xfd|f g]tf
sfo{stf{nfO{ lu/ˆtf/ ug]{ / e'm§f
g]skfsL g]qL aGw' l; sf] cWoIftf
;'? ePsf] pQm sfo{qmddf k|dv '
/ a]kQf of]4fx¿k|lt OdfGbf/ ePsf]
7xl/g' x'g] pgsf] egfO 5 . …d}n] ØhftLo lje]bn] k}bf u/]sf] cGwljZjf;df gk/f}+ .
d' 2 f nufOg yflnPsf] 5 . cltyL g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ :yfoL hgo'4sf] sdf08/sf] x}l;otn] clxn]
hfh/sf]6df lhNnf O~rfh{ tyf ;b:o lzn' l;, cltyL aGw' l;, v'df
l;, cf:yf l;, /x] s f lyP eg]
klg /fli6«o / cGt/f{li6«o ¿kdf ljleGg
vfn] bafa / 3] / faGbLlj?4 d
5'jf5't / e]befjhGo sfo{ b08gLo xf], ;r]t /xf}+ .
;L;LPd sd/]8 kf}/v ;L, lhNnf
;]qm]6/L sd/]8 lj/fhg ;L nufot sfo{ q mdsf] ;Grfng a} 1 flgs nl8/fv]sf] 5' eGg] 5 dnfO{ . /, d}n]
% hgfnfO{ lu/ˆtf/ u/]/ n'6kf6sf] ;dfhjfbL sDo'lg:6 kf6L{ ls g]t[ s] 7fG5' eg] ljKnj, afa'/fd, wd]G{ nf:b|,
em'§f d'2f nufOb} 5 . kf6L{ b]z}e/L wgs'df/L l/dfnn] u/]ls lyOg . ls/0fhLx¿ klg nl8/fVg' ePs} b]V5',Ú
kf6L{ dfly eO/x]sf] bdg jGb ug{ sfo{qmddf uhn, sljtf, g[To;d]t pgn] eg] …;a} cf–cfˆg} 9+un] xfdL
tyf lu/ˆtf/ sd/]8x¿nfO{ oyflz3| k|:t't ul/Psf] lyof] . nl8/fv]s} 5f}F . xfdL ;a} n8fO{+
d'Qm ug{ dfu ub{5 . cGoyf ;+3if{sf] ;fdGtjfbsf===== nl8/fv]sf zlQmx¿ Ps 7fpFdf s]lGb|t
lhDdf n3'ljQ / /fHon] lng'kg]{ 5 .Ú dfcf]jfbL kf6L{sf ljleGg 36sx¿nfO{ eP/ n8\of] eg] of] cd/ x'g;S5 .
j}1flgs===== Pstfa4 x' g cfu| x ub} { ;a} clg dfq xfdLn] zxLb, a]kQf of]4fsf
;kgfx¿k|lt OdfGbf/ ePsf] 7xl/G5 .Ú
To;sf nflu ;+3if{ ug{k' g]{ atfpFb} dfcf]jfbLx¿ Ps 7fpFdf s]lGb|t x'g]
elgg– …clwsf/ dfu]/ s;}n] lbb}g, ;do cfPsf] atfP . pgn] ljutdf To:t}, k"jk{ w| fgdGqL tyf g]kfn
vf];/] lngk5{, ;+3if{ ug{k5{, cGofosf] ljeflht eP/ ;a}n] cf–cfˆgf] ;dfhjfbL kf6L{sf cWoIf afa'/fd
lj?4df n8\g' k5{ .Ú, pgn] elgg\, cg'ejx¿ ;d]6s ] f] eGb} Pscsf{sf] e§/fO{n] axfnjfnf k|wfgdGqLnfO{ d'2f
nufP/ lgx'F vf]lhPsf] atfPsf 5g\ .
…cl3sf/ k|fKt ubf{ 7"nf] alnbfg lbg cg'ejx¿nfO{ cfˆg} cg'ejsf] ¿kdf g] k fn ;/sf/

lj1fkg af]8{
klg tof/ x'g'k5{ . o;nfO{ 7"nf] lnP/ Pstfj4 x'gk' g]{ atfP . k|wfgdGqL …axfnjfnf k|wfgdGqLnfO{ d'2f nufpg]
cfGbf]ngsf] ¿kdf ljsf; ug{k' 5{ .Ú bfxfnn] cfk"mn] Pstfsf nflu ;a} ;Fu xf] < of] lgx'F vf]Hof xf]Og <,Ú k|Zg ub}{
dlxnfn] dlxnfsf nflu ljb|fx] s'/f ul//x]sf] / g]kfn ;dfhjfbL kf6L{sf e§/fO{n] eg], …tLg jif{ cl3 ;fdfGo
u/]sf] lbgnfO{ cGt/f{li6«o gf/L lbj;sf] cWoIf 8f= afa'/fd e§/fO{;uF eg] lgs} eg]sf] cleJolQmnfO{ lnP/ axfnjfnf
dfGotf lbPsf] eGb} of] lbgnfO{ dlxnf cl3 al9;s]sf] atfP . k|wfgdGqLnfO{ lu/ˆtf/ ug]{ d'2f nufpm
cfGbf]ngsf] ¿kdf ljsf; ug{'kg]{ ;do cfPsf] 5, km]l/ xfdL eGg ldN5 <Ú
If]Kof:q k|sfzg s]Gb|åf/f k|sflzt, ;Dkfbs M /fh]Gb|k|;fb lrdf}l/of, sfof{no M yfkfufpF, sf7df8f}F, df]afOn M (*$!$)#*%!,
E-mail : chhepyastra@gmail.com,website: www.janakhabar.com d'bs
| M lwDn] ckm;]6 k|;
] , b]jLgu/, kmf]gM %!&@^%%

You might also like