Giao Nhan Van Tai Hang Hoa

Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Lêi më ®Çu
§Ó x©y dùng ®Êt níc giµu m¹nh vµ ph¸t triÓn trong bèi
c¶nh toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ
chóng ta kh«ng thÓ xem nhÑ ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng v× nã
®¶m b¶o sù giao lu hµng ho¸, th«ng th¬ng víi çc níc bÌ b¹n
n¨m ch©u, gióp chóng ta khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng vµ
thÕ m¹nh cña c¶ nguån lùc bªn trong vµ bªn ngoµi trªn c¬ së
ph©n c«ng lao ®éng vµ chuyªn m«n ho¸ quèc tÕ.
Nhng nh¾c ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸
chóng ta kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn dÞch vô giao nhËn vËn t¶i
hµng ho¸ quèc tÕ v× ®©y lµ hai ho¹t ®éng kh«ng t¸ch rêi
nhau, chóng cã t¸c ®éng qua l¹i thèng nhÊt víi nhau. Qui m«
cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu t¨ng lªn nhanh chãng trong
nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp khiÕn cho
giao nhËn vËn t¶i nãi chung vµ giao nhËn vËn t¶i biÓn nãi
riªng ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¶ vÒ chiÒu réng vµ bÒ s©u. Bªn
c¹nh ®ã, víi h¬n 3000 km bê biÓn cïng rÊt nhiÒu c¶ng lín nhá
r¶i kh¾p chiÒu dµi ®Êt níc, ngµnh giao nhËn vËn t¶i biÓn ViÖt
Nam thùc sù ®· cã nh÷ng bíc tiÕn rÊt ®¸ng kÓ, chøng minh
®îc tÝnh u viÖt cña nã so víi çc ph¬ng thøc giao nhËn vËn t¶i
kh¸c. Khèi lîng vµ gi¸ trÞ giao nhËn qua çc c¶ng biÓn lu«n
chiÕm tû träng lín trong tæng gi¸ trÞ giao nhËn hµng hãa quèc
tÕ cña ViÖt Nam. §iÒu nµy cã ý nghÜa rÊt lín, nã kh«ng chØ
nèi liÒn s¶n xuÊt víi tiªu thô, gióp ®a hµng ho¸ ViÖt Nam ®Õn
víi b¹n bÌ quèc tÕ mµ cßn gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cña hµng ho¸ níc ta trªn thÞ trêng thÕ giíi.
Tuy nhiªn, hiÖn nay khi mµ chóng ta cha cã mét hÖ thèng
v¨n b¶n ph¸p luËt ®ång bé, chÆt chÏ qu¶n lý ho¹t ®éng nµy,
l¹i trong bèi c¶nh “Nhµ nhµ lµm giao nhËn, ngêi ngêi lµm giao
nhËn” th× ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i trë nªn hÕt søc lén
xén, khã qu¶n lý vµ ngµy cµng béc lé nhiÒu tiªu cùc.
L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 1

Tríc t×nh h×nh ®ã, C«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th-
¬ng - Vietrans vèn lµ doanh nghiÖp nhµ níc ®i ®Çu trong lÜnh
vùc giao nhËn ë ViÖt Nam còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng trë
ng¹i. Tr¶i qua h¬n 30 n¨m ho¹t ®éng, Vietrans ®· tõng bíc
hoµn thiÖn vµ cñng cè ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Tuy
vËy, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi, c«ng ty kh«ng cßn çch
nµo kh¸c lµ ph¶i nh×n nhËn l¹i t×nh h×nh, trªn c¬ së ®ã ®Ò
ra nh÷ng gi¶i ph¸p thùc tÕ ®Ó thóc ®Èy hiÖu qu¶ ho¹t ®éng
h¬n n÷a.
Trong thêi gian thùc tËp vµ t×m hiÓu t¹i VIETRANS, víi
kiÕn thøc cña mét sinh viªn khoa Kinh TÕ Ngo¹i Th¬ng trêng
§¹i häc Ngo¹i Th¬ng, cïng víi mong muèn ®ãng gãp mét phÇn
nhá vµo sù ph¸t triÓn cña c«ng ty, em ®· chän ®Ò tµi: “Giao
nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®êng biÓn t¹i C«ng ty giao
nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng - VIETRANS”.
Kho¸ luËn ®îc chia lµm 3 phÇn:
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ dÞch vô giao nhËn vËn t¶i hµng ho¸ b»ng
®êng biÓn
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng giao nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®êng biÓn
t¹i c«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng - VIETRANS
Ch¬ng III: BiÖn ph¸p ph¸t triÓn dÞch vô giao nhËn vËn t¶i biÓn t¹i
VIETRANS
Em xin bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®èi víi thÇy gi¸o híng
dÉn TS. Vò SÜ TuÊn vµ çc anh chÞ, c« chó c«ng t¸c t¹i
VIETRANS ®· tËn t×nh chØ b¶o, gióp ®ì em hoµn thµnh kho¸
luËn tèt nghiÖp nµy.
Tuy nhiªn, do sù h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc, kinh nghiÖm thùc
tiÔn còng nh sù giíi h¹n vÒ thêi gian, bµi viÕt cña em ch¾c
ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt c¶ vÒ néi dung lÉn
h×nh thøc. Em rÊt mong nhËn ®îc sù chØ b¶o, gãp ý quý b¸u
cña çc thÇy c« vµ çc b¹n ®Ó gióp em trong qu¸ tr×nh nghiªn
cøu vµ c«ng t¸c sau nµy.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Ch¬ng I
Lý luËn chung vÒ dÞch vô giao nhËn vËn t¶i
hµng ho¸ b»ng ®êng biÓn
I. DÞch vô giao nhËn vµ ngêi giao nhËn

1. DÞch vô giao nhËn
1.1. Kh¸i niÖm
Giao nhËn vËn t¶i lµ nh÷ng ho¹t ®éng n»m trong kh©u lu
th«ng ph©n phèi, mét kh©u quan träng nèi liÒn s¶n xuÊt víi
tiªu thô, hai kh©u chñ yÕu cña chu tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi.
Giao nhËn vËn t¶i thùc hiÖn chøc n¨ng ®a s¶n phÈm tõ n¬i
s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu thô, hoµn thµnh mÆt thø hai cña lu
th«ng ph©n phèi lµ ph©n phèi vËt chÊt, khi mÆt thø nhÊt lµ
thñ tôc th¬ng m¹i ®· h×nh thµnh.
Giao nhËn g¾n liÒn víi vËn t¶i, nhng nã kh«ng chØ ®¬n
thuÇn lµ vËn t¶i. Giao nhËn mang trong nã mét ý nghÜa réng
h¬n, ®ã lµ tæ chøc vËn t¶i, lo liÖu cho hµng ho¸ ®îc vËn
chuyÓn, råi bèc xÕp, lu kho, chuyÓn t¶i, ®ãng gãi, thñ tôc,

chøng tõ…Víi néi hµm réng nh vËy, nªn cã rÊt nhiÒu ®Þnh
nghÜa vÒ giao nhËn.
Theo qui t¾c mÉu cña Liªn ®oµn çc hiÖp héi giao nhËn
quèc tÕ (FIATA), dÞch vô giao nhËn ®îc ®Þnh nghÜa nh lµ “bÊt
kú lo¹i dÞch vô nµo liªn quan ®Õn vËn chuyÓn, gom hµng, lu
kho, bèc xÕp, ®ãng gãi hay ph©n phèi hµng ho¸ còng nh çc
dÞch vô t vÊn hay cã liªn quan ®Õn çc dÞch vô trªn, kÓ c¶ çc
vÊn ®Ò h¶i quan, tµi chÝnh, mua b¶o hiÓm, thanh to¸n, thu
thËp chøng tõ liªn quan ®Õn hµng ho¸”.
Theo luËt Th¬ng M¹i ViÖt Nam th× “dÞch vô giao nhËn
hµng hãa lµ hµnh vi th¬ng m¹i, theo ®ã ngêi lµm dÞch vô giao
nhËn hµng hãa nhËn hµng tõ ngêi göi, tæ chøc vËn chuyÓn, lu
kho, lu b·i, lµm çc thñ tôc, giÊy tê vµ çc dÞch vô kh¸c cã liªn
quan ®Ó giao hµng cho ngêi nhËn theo sù uû th¸c cña chñ
hµng, cña ngêi vËn t¶i hoÆc cña ngêi giao nhËn kh¸c”.
Nh vËy vÒ c¬ b¶n, giao nhËn hµng hãa lµ tËp hîp nh÷ng

c«ng viÖc cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh vËn t¶i nh»m thùc hiÖn
viÖc di chuyÓn hµng hãa tõ n¬i göi hµng (ngêi göi hµng) ®Õn
n¬i nhËn hµng (ngêi nhËn hµng).
1.2. §Æc ®iÓm cña dÞch vô giao nhËn vËn t¶i
Do còng lµ mét lo¹i h×nh dÞch vô nªn dÞch vô giao nhËn

vËn t¶i còng mang nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña dÞch vô, ®ã
lµ nã lµ hµng hãa v« h×nh nªn kh«ng cã tiªu chuÈn ®¸nh gi¸
chÊt lîng ®ång nhÊt, kh«ng thÓ cÊt gi÷ trong kho, s¶n xuÊt vµ
tiªu dïng diÔn ra ®ång thêi, chÊt lîng cña dÞch vô phô thuéc
vµo c¶m nhËn cña ngêi ®îc phôc vô.

Nhng do ®©y lµ mét ho¹t ®éng ®Æc thï nªn dÞch vô nµy
còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng:
 DÞch vô giao nhËn vËn t¶i kh«ng t¹o ra s¶n phÈm vËt
chÊt, nã chØ lµm cho ®èi tîng thay ®æi vÞ trÝ vÒ mÆt
kh«ng gian chø kh«ng t¸c ®éng vÒ mÆt kü thuËt lµm
thay ®æi çc ®èi tîng ®ã. Nhng giao nhËn vËn t¶i l¹i cã
t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù ®Õn sù ph¸t triÓn cña s¶n
xuÊt vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n.
 Mang tÝnh thô ®éng: §ã lµ do dÞch vô nµy phô thuéc rÊt

nhiÒu vµo nhu cÇu cña kh¸ch hµng, çc qui ®Þnh cña
ngêi vËn chuyÓn, çc rµng buéc vÒ luËt ph¸p, thÓ chÕ
cña chÝnh phñ (níc xuÊt khÈu, níc nhËp khÈu, níc thø
ba)…
 Mang tÝnh thêi vô: DÞch vô giao nhËn lµ dÞch vô phôc vô

cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nªn nã phô thuéc rÊt lín
vµo lîng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu. Mµ thêng ho¹t ®éng
xuÊt nhËp khÈu mang tÝnh chÊt thêi vô nªn ho¹t ®éng
giao nhËn còng chÞu ¶nh hëng cña tÝnh thêi vô.
 Ngoµi nh÷ng c«ng viÖc nh lµm thñ tôc, m«i giíi, lu cíc,
ngêi lµm dÞch vô giao nhËn cßn tiÕn hµnh çc dÞch vô
kh¸c nh gom hµng, chia hµng, bèc xÕp nªn ®Ó hoµn
thµnh c«ng viÖc tèt hay kh«ng cßn phô thuéc nhiÒu vµo
c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ kinh nghiÖm cña ngêi giao
nhËn.
1.3. Yªu cÇu cña dÞch vô giao nhËn vËn t¶i
Còng nh bÊt kú mét lo¹i dÞch vô nµo, dÞch vô giao nhËn

vËn t¶i hµng hãa tuy kh«ng cã nh÷ng chØ tiªu ®Þnh tÝnh ®Ó

®¸nh gi¸ chÊt lîng nhng nã còng cã nh÷ng yªu cÇu ®ßi hái
riªng mµ ngêi giao nhËn ph¶i ®¸p øng míi tháa m·n ®îc nhu
cÇu cña kh¸ch hµng. Mét sè yªu cÇu cña dÞch vô nµy bao gåm:
Giao nhËn hµng hãa ph¶i nhanh gän. Nhanh gän thÓ hiÖn
ë thêi gian hµng ®i tõ n¬i göi ®Õn n¬i nhËn, thêi gian bèc
xÕp, kiÓm ®Õm giao nhËn. Gi¶m thêi gian giao nhËn gãp
phÇn ®a ngay hµng hãa vµo ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch
hµng, muèn vËy ngêi lµm giao nhËn ph¶i n¾m ch¾c quy
tr×nh kü thuËt, chñng lo¹i hµng hãa, lÞch tµu vµ bè trÝ hîp lý
ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn.
Giao nhËn chÝnh x¸c an toµn. §©y lµ yªu cÇu quan träng
®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cña chñ hµng vµ ngêi vËn chuyÓn.
ChÝnh x¸c lµ yÕu tè chñ yÕu quyÕt ®Þnh chÊt lîng vµ møc ®é
hoµn thµnh c«ng viÖc bao gåm chÝnh x¸c vÒ sè lîng, chÊt lîng,
hiÖn tr¹ng thùc tÕ, chÝnh x¸c vÒ chñ hµng, nh·n hiÖu. Giao
nhËn chÝnh x¸c an toµn sÏ h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt sù
thiÕu hôt, nhÇm lÉn, tæn thÊt vÒ hµng hãa.
B¶o ®¶m chi phÝ thÊp nhÊt. Gi¶m chi phÝ giao nhËn lµ ph-
¬ng tiÖn c¹nh tranh hiÖu qu¶ gi÷a çc ®¬n vÞ giao nhËn.
Muèn vËy ph¶i ®Çu t thÝch ®¸ng c¬ së vËt chÊt, x©y dùng vµ
hoµn chØnh çc ®Þnh møc, çc tiªu chuÈn hao phÝ, ®µo t¹o
®éi ngò çn bé nghiÖp vô.
2. Ngêi giao nhËn

2.1. Kh¸i niÖm
Cha cã mét ®Þnh nghÜa thèng nhÊt nµo vÒ ngêi giao

nhËn ®îc quèc tÕ chÊp nhËn. Ngêi ta thêng hiÓu ngêi kinh
doanh dÞch vô giao nhËn hay çc doanh nghiÖp giao nhËn lµ
ngêi giao nhËn (Forwarder, Freight Forwarder, Forwarding
Agent). Theo FIATA, “ngêi giao nhËn lµ ngêi lo toan ®Ó hµng

hãa ®îc chuyªn chë theo hîp ®ång ñy th¸c vµ hµnh ®éng v×
lîi Ých cña ngêi ñy th¸c. Ngêi giao nhËn còng ®¶m nhËn thùc
hiÖn mäi c«ng viÖc liªn quan ®Õn hîp ®ång giao nhËn nh b¶o
qu¶n, lu kho trung chuyÓn, lµm thñ tôc h¶i quan, kiÓm ho¸”.
Ngêi giao nhËn cã thÓ lµ chñ hµng (khi chñ hµng tù ®øng
ra ®¶m nhËn c«ng viÖc giao nhËn hµng hãa cña m×nh), chñ
tµu (khi chñ tµu thay mÆt chñ hµng thùc hiÖn dÞch vô giao
nhËn), c«ng ty xÕp dì hay kho hµng, ngêi giao nhËn chuyªn
nghiÖp hay bÊt kú ngêi nµo kh¸c cã ®¨ng ký kinh doanh dÞch
vô giao nhËn hµng hãa. Theo luËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam th× ng-
êi lµm dÞch vô giao nhËn hµng hãa lµ th¬ng nh©n cã giÊy
chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng hãa.
Tõ çc ®Þnh nghÜa trªn ta cã thÓ rót ra nhËn xÐt:
 Ngêi giao nhËn ho¹t ®éng theo hîp ®ång ñy th¸c ký víi
chñ hµng, b¶o vÖ lîi Ých cña chñ hµng.
 Ngêi giao nhËn lo liÖu viÖc vËn t¶i nhng cha h¼n lµ ngêi
vËn t¶i. Anh ta cã thÓ sö dông, thuª mín ngêi vËn t¶i.
Anh ta còng cã thÓ cã ph¬ng tiÖn vËn t¶i, cã thÓ tham
gia vËn t¶i, nhng ®èi víi chñ hµng ñy th¸c, anh ta lµ ngêi
giao nhËn, ký hîp ®ång ñy th¸c giao nhËn, kh«ng ph¶i lµ
ngêi vËn t¶i.
 Cïng víi viÖc tæ chøc vËn t¶i, ngêi giao nhËn cßn lµm
nhiÒu viÖc kh¸c trong ph¹m vi ñy th¸c cña chñ hµng ®Ó
®a hµng tõ n¬i nµy ®Õn n¬i kh¸c theo nh÷ng ®iÒu
kho¶n ®· cam kÕt.
Dï ë çc níc kh¸c nhau, tªn gäi cña ngêi giao nhËn cã kh¸c
nhau, nhng tÊt c¶ ®Òu cïng mang mét tªn chung trong giao
dÞch quèc tÕ lµ “ ngêi giao nhËn hµng hãa quèc tÕ”

(international freight forwarder), vµ cïng lµm mét dÞch vô t¬ng
tù nhau, ®ã lµ dÞch vô giao nhËn.
2.2. Ph¹m vi çc dÞch vô cña ngêi giao nhËn
Cho dï ngêi giao nhËn thùc hiÖn rÊt nhiÒu dÞch vô kh¸c
nhau liªn quan ®Õn hµng hãa nhng cã thÓ tæng hîp thµnh çc
nhãm nh sau:
Ph¹m vi dÞch vô cña ngêi giao

nhËn
Thay Thay D D
mÆt mÆt Þch Þch
ngêi ngêi vô vô
göi nhË hµn kh¸c
hµn n g
g hµn hãa
2.2.1. DÞch vô thay mÆt ngêi göi hµng (ngêi xuÊt khÈu)
Theo chØ dÉn cña ngêi göi hµng, ngêi giao nhËn sÏ lµm çc
c«ng viÖc sau ®©y:
- Chän tuyÕn ®êng, ph¬ng thøc vËn t¶i vµ ngêi chuyªn
chë thÝch hîp sao cho hµng ®îc di chuyÓn nhanh chãng, an
toµn, chÝnh x¸c, tiÕt kiÖm.
- Lu cíc víi ngêi chuyªn chë ®· chän.
- NhËn hµng, thiÕt lËp vµ cung cÊp nh÷ng chøng tõ cÇn
thiÕt nh giÊy chøng nhËn nhËn hµng cña ngêi giao nhËn.
- Nghiªn cøu nh÷ng ®iÒu kho¶n trong tÝn dông th

- §ãng gãi hµng hãa (trõ khi viÖc ®ãng gãi hµng hãa
thuéc tr¸ch nhiÖm cña ngêi göi hµng tríc khi giao hµng cho ng-
êi giao nhËn) cã tÝnh ®Õn tuyÕn ®êng, ph¬ng thøc vËn t¶i,
b¶n chÊt cña hµng hãa, vµ nh÷ng qui chÕ ¸p dông nÕu cã, ë
níc xuÊt khÈu, níc qu¸ c¶nh vµ níc nhËp khÈu.
- Lo liÖu viÖc lu kho, c©n ®o, mua b¶o hiÓm cho hµng
hãa khi kh¸ch hµng yªu cÇu.
- VËn t¶i hµng hãa ®Õn c¶ng, thùc hiÖn viÖc khai b¸o h¶i
quan, çc thñ tôc chøng tõ liªn quan vµ giao hµng cho ngêi
chuyªn chë.
- Thùc hiÖn viÖc giao dÞch ngo¹i hèi, nÕu cã.
- Thanh to¸n phÝ vµ nh÷ng chi phÝ kh¸c bao gåm c¶ tiÒn
cíc.
- NhËn vËn ®¬n ®· ký cña ngêi chuyªn chë giao cho ngêi
göi hµng.
- Thu xÕp viÖc chuyÓn t¶i trªn ®êng nÕu cÇn thiÕt.
- Gi¸m s¸t viÖc vËn t¶i hµng hãa trªn ®êng göi tíi ngêi
nhËn hµng th«ng qua nh÷ng mèi liªn hÖ víi ngêi chuyªn chë vµ
®¹i lý cña ngêi giao nhËn ë níc ngoµi.
- Ghi nhËn nh÷ng tæn thÊt cña hµng hãa, nÕu cã.
- Gióp ®ì ngêi göi hµng tiÕn hµnh khiÕu n¹i víi ngêi
chuyªn chë vÒ tæn thÊt hµng hãa, nÕu cã.
2.2.2. DÞch vô thay mÆt ngêi nhËn hµng (ngêi nhËp

khÈu)
Theo nh÷ng chØ dÉn cña kh¸ch hµng, ngêi giao nhËn sÏ:
- Thay mÆt ngêi nhËn hµng gi¸m s¸t viÖc vËn t¶i hµng
hãa khi tr¸ch nhiÖm vËn t¶i hµng hãa thuéc vÒ ngêi nhËn
hµng.

- NhËn vµ kiÓm tra tÊt c¶ nh÷ng chøng tõ liªn quan ®Õn

viÖc vËn chuyÓn hµng hãa, quan träng nhÊt lµ vËn ®¬n.
- NhËn hµng cña ngêi chuyªn chë vµ nÕu cÇn th× thanh
to¸n cíc.
- Thu xÕp viÖc khai b¸o h¶i quan vµ tr¶ lÖ phÝ, thuÕ vµ
nh÷ng phÝ kh¸c cho h¶i quan vµ nh÷ng c¬ quan liªn quan.
- Thu xÕp viÖc lu kho qu¸ c¶nh nÕu cÇn.
- Giao hµng ®· lµm thñ tôc h¶i quan cho ngêi nhËn hµng.
- Gióp ®ì ngêi nhËn hµng tiÕn hµnh khiÕu n¹i ®èi víi ngêi
chuyªn chë vÒ tæn thÊt hµng hãa nÕu cã.
- Gióp ngêi nhËn hµng trong viÖc lu kho vµ ph©n phèi
hµng hãa nÕu hai bªn cã hîp ®ång.
2.2.3. DÞch vô giao nhËn hµng hãa ®Æc biÖt
Giao nhËn hµng hãa ®Æc biÖt kh¸c giao nhËn hµng hãa
th«ng thêng ë chç c«ng viÖc nµy ®ßi hái ngêi giao nhËn ph¶i
cã thªm çc thiÕt bÞ chuyªn dïng, ®ång thêi còng yªu cÇu ngêi
giao nhËn ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô v÷ng
ch¾c. Dã lµ do hµng hãa ®Æc biÖt kh«ng ®ång nhÊt mµ cã
thÓ lµ hµng b¸ch hãa bao gåm nhiÒu lo¹i thµnh phÈm, b¸n
thµnh phÈm, hay hµng s¬ chÕ hoÆc nh÷ng hµng hãa kh¸c
giao lu trong bu«n b¸n quèc tÕ.
Mét sè dÞch vô giao nhËn hµng hãa ®Æc biÖt mµ ngêi

giao nhËn thêng gÆp hiÖn nay:
Giao nhËn hµng c«ng tr×nh
Hµng c«ng tr×nh chñ yÕu lµ m¸y mãc nÆng, thiÕt bÞ ®Ó

x©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh lín nh nhµ m¸y ho¸ chÊt, nhµ
m¸y thuû ®iÖn, s©n bay, c¬ së läc dÇu. Giao nhËn hµng lo¹i

nµy lµ ph¶i tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn tËn c«ng trêng x©y dùng
trong ®ã viÖc di chuyÓn cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch cÈn thËn ®Ó
®¶m b¶o giao hµng ®óng thêi h¹n. §©y lµ mét lÜnh vùc
chuyªn m«n cña ngêi giao nhËn v× nã cÇn nh÷ng thiÕt bÞ
®Æc biÖt nh cÇn cÈu lo¹i nÆng, xe vËn t¶i ngo¹i cì, tµu chë
hµng lo¹i ®Æc biÖt v.v…
Giao nhËn quÇn ¸o treo trªn m¾c
QuÇn ¸o may mÆc ®îc chuyªn chë b»ng nh÷ng chiÕc

m¾c ¸o treo gi¸ trong nh÷ng container ®Æc biÖt gäi lµ
container treo (hanging container). §©y còng chØ lµ nh÷ng
chiÕc container 20’, 40’ b×nh thêng nhng ®îc l¾p ®Æt thªm
nh÷ng thanh bar ngang hoÆc däc hay nh÷ng sîi d©y cã mãc
®Ó mãc m¾c treo vµo. Lo¹i container nµy cã nh÷ng yªu cÇu
vÒ vÖ sinh rÊt nghiªm ngÆt. ë n¬i ®Õn, quÇn ¸o ®îc chuyÓn
trùc tiÕp tõ container vµo cöa hµng ®Ó bÇy b¸n. Çch nµy lo¹i
bá ®îc viÖc ph¶i chÕ biÕn l¹i quÇn ¸o nÕu ®ãng nhåi trong
container, ®ång thêi tr¸nh ®îc Èm ít, bôi bËm.
Giao nhËn hµng triÓn l·m
Ngêi giao nhËn thêng ®îc ngêi tæ chøc triÓn l·m hay çc
®¬n vÞ tham gia triÓn l·m giao cho viÖc chuyªn chë hµng
®Õn n¬i triÓn l·m ë níc ngoµi. §©y thêng lµ hµng t¹m nhËp t¸i
xuÊt hoÆc t¹m xuÊt t¸i nhËp nªn còng cã nh÷ng thñ tôc riªng
trong giao nhËn kh«ng gièng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu th«ng
thêng ®ßi hái ngêi giao nhËn ph¶i cã kinh nghiÖm.
2.2.4. Çc dÞch vô kh¸c
Ngoµi nh÷ng dÞch vô nªu trªn, tuú thuéc vµo yªu cÇu cña
kh¸ch hµng, ngêi giao nhËn cã thÓ lµm nh÷ng dÞch vô kh¸c

n¶y sinh trong qu¸ tr×nh chuyªn chë vµ c¶ nh÷ng dÞch vô

®Æc biÖt nh gom hµng, dÞch vô liªn quan ®Õn hµng c«ng
tr×nh, c«ng tr×nh ch×a khãa trao tay v.v…
Ngêi giao nhËn còng cã thÓ th«ng b¸o cho kh¸ch hµng cña
m×nh vÒ nhu cÇu tiªu dïng, thÞ trêng míi, t×nh h×nh c¹nh
tranh, chiÕn lîc xuÊt khÈu, nh÷ng ®iÒu kho¶n cÇn ®a vµo hîp
®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng, tãm l¹i lµ tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò
liªn quan ®Õn c«ng viÖc kinh doanh cña kh¸ch hµng, cho dï
kh¸ch hµng cã yªu cÇu hay kh«ng.
2.3. §Þa vÞ ph¸p lý cña ngêi giao nhËn
Do cha cã luËt lÖ quèc tÕ quy ®Þnh vÒ lÜnh vùc nµy nªn

®Þa vÞ ph¸p lý cña ngêi giao nhËn ë tõng níc cã kh¸c nhau, tïy
theo luËt ph¸p ë níc ®ã.
ë nh÷ng níc cã luËt tËp tôc (common law) - luËt kh«ng

thµnh v¨n, th«ng dông trong çc níc thuéc khèi liªn hiÖp Anh,
h×nh thµnh trªn c¬ së tËp qu¸n phæ biÕn trong quan hÖ d©n
sù tõ nhiÒu thÕ kû - th× ®Þa vÞ ph¸p lý cña ngêi giao nhËn
dùa trªn kh¸i niÖm vÒ ®¹i lý. Ngêi giao nhËn lÊy danh nghÜa
cña ngêi ñy th¸c (ngêi göi hµng hay ngêi nhËn hµng) ®Ó giao
dÞch cho c«ng viÖc cña ngêi ñy th¸c.
Ho¹t ®éng cña ngêi giao nhËn khi ®ã phô thuéc vµo
nh÷ng quy t¾c truyÒn thèng vÒ ®¹i lý, nh viÖc ph¶i mÉn çn
khi thùc hiÖn nhiÖm vô cña m×nh, ph¶i trung thùc víi ngêi ñy
th¸c, tu©n theo nh÷ng chØ dÉn hîp lý cña ngêi ñy th¸c, mÆt
kh¸c ®îc hëng nh÷ng quyÒn b¶o vÖ vµ giíi h¹n tr¸ch nhiÖm
phï hîp víi vai trß cña mét ®¹i lý.

Trong trêng hîp ngêi giao nhËn ®¶m nhËn vai trß cña ngêi
ñy th¸c (hµnh ®éng cho lîi Ých cña m×nh), tù m×nh ký kÕt hîp
®ång víi ngêi chuyªn chë vµ çc ®¹i lý, th× ngêi giao nhËn sÏ
kh«ng ®îc hëng nh÷ng quyÒn b¶o vÖ vµ giíi h¹n tr¸ch nhiÖm
nãi trªn, anh ta ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm cho c¶ qu¸ tr×nh giao
nhËn hµng hãa kÓ c¶ khi hµng n»m trong tay nh÷ng ngêi
chuyªn chë vµ ®¹i lý mµ anh ta sö dông.
ë nh÷ng níc cã luËt d©n sù (civil law) - luËt quy ®Þnh

quyÒn h¹n vµ viÖc båi thêng cña mçi ç nh©n - th× ®Þa vÞ
ph¸p lý quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña ngêi giao nhËn ë çc níc
kh¸c nhau cã kh¸c nhau. th«ng thêng nh÷ng ngêi giao nhËn
ph¶i lÊy danh nghÜa cña m×nh giao dÞch cho c«ng viÖc cña
ngêi ñy th¸c, hä võa lµ ngêi ñy th¸c võa lµ ®¹i lý. §èi víi ngêi ñy
th¸c (ngêi nhËn hµng hay ngêi göi hµng) hä ®îc coi lµ ®¹i lý
cßn ®èi víi ngêi chuyªn chë hä l¹i lµ ngêi ñy th¸c. Tuy nhiªn thÓ
chÕ mçi níc sÏ cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt.
Liªn ®oµn çc hiÖp héi giao nhËn quèc tÕ (FIATA) ®· so¹n
th¶o §iÒu kiÖn kinh doanh tiªu chuÈn ®Ó çc níc tham kh¶o
x©y dùng çc ®iÒu kiÖn cho ngµnh giao nhËn cña níc m×nh,
gi¶i thÝch râ rµng çc nghÜa vô, quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña
ngêi giao nhËn.
§iÒu kiÖn kinh doanh tiªu chuÈn quy ®Þnh ngêi giao nhËn
ph¶i:
- TiÕn hµnh ch¨m sãc chu ®µo hµng hãa ®îc ñy th¸c.
- §iÒu hµnh vµ lo liÖu vËn t¶i hµng hãa ®îc ñy th¸c theo
chØ dÉn cña kh¸ch hµng vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn
hµng hãa ®ã.

- Ngêi giao nhËn kh«ng nhËn ®¶m b¶o hµng ®Õn vµo
mét ngµy nhÊt ®Þnh, cã quyÒn cÇm gi÷ hµng khi kh¸ch hµng
cña m×nh kh«ng thanh to¸n çc kho¶n phÝ.
- ChØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ lçi lÇm cña b¶n th©n m×nh
vµ ngêi lµm c«ng cho m×nh, kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sai
sãt cña bªn thø ba, miÔn lµ ®· tá ra cÇn mÉn thÝch ®¸ng
trong viÖc lùa chän bªn thø ba ®ã.
Nh÷ng ®iÒu kiÖn nµy thêng ®îc h×nh thµnh phï hîp víi
tËp qu¸n th¬ng m¹i hay thÓ chÕ ph¸p lý hiÖn hµnh ë tõng níc.
ë nh÷ng níc cha cã §iÒu kiÖn kinh doanh tiªu chuÈn th×
hîp ®ång gi÷a ngêi giao nhËn vµ kh¸ch hµng sÏ quy ®Þnh
quyÒn lîi, nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm mçi bªn.
2.4. QuyÒn vµ nghÜa vô cña ngêi giao nhËn
Dï ë ®Þa vÞ ®¹i lý hay ngêi ñy th¸c ngêi giao nhËn còng

ph¶i ch¨m sãc chu ®¸o hµng hãa ®îc ñy th¸c, thùc hiÖn ®óng
nh÷ng chØ dÉn cña kh¸ch hµng vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn
quan ®Õn vËn t¶i hµng hãa.
Khi ®ãng vai trß lµ ®¹i lý, ngêi giao nhËn chÞu tr¸ch
nhiÖm do lçi lÇm sai sãt cña b¶n th©n m×nh vµ nh÷ng ngêi
díi quyÒn (çn bé nh©n viªn trong doanh nghiÖp) nh giao
hµng tr¸i chØ dÉn, lËp chøng tõ nhÇm lÉn, quªn th«ng b¸o
khiÕn hµng ph¶i lu kho, lu b·i tèn kÐm, lµm sai thñ tôc h¶i
quan… Ngêi giao nhËn kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tæn thÊt
do lçi lÇm, sai sãt cña bªn thø ba (ngêi chuyªn chë, ngêi ký hîp
®ång phô, nhËn l¹i dÞch vô…) miÔn lµ ngêi giao nhËn ®· thÓ
hiÖn sù cÇn mÉn thÝch ®¸ng trong viÖc lùa chän bªn thø ba
®ã.

Khi ®ãng vai trß lµ ngêi ñy th¸c th× ngoµi nh÷ng tr¸ch
nhiÖm cña ®¹i lý nãi trªn, ngêi giao nhËn cßn chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ c¶ nh÷ng hµnh vi vµ s¬ suÊt cña bªn thø ba mµ ng-
êi giao nhËn sö dông ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång. Trong vai trß
nµy ngêi giao nhËn thêng ®a ra “gi¸ trän gãi” chø kh«ng ph¶i
chØ nhËn hoa hång nh ®¹i lý. Ngêi giao nhËn thêng ®ãng vai
trß ngêi ñy th¸c khi thu gom hµng lÎ, khi kinh doanh vËn t¶i ®a
ph¬ng thøc, khi ®¶m nhËn tù vËn chuyÓn hµng hãa hay nhËn
b¶o qu¶n hµng hãa trong kho cña m×nh.
Trong viÖc h×nh thµnh nh÷ng §iÒu kiÖn kinh doanh tiªu
chuÈn, ngêi giao nhËn ®îc hëng mét sè miÔn trõ tr¸ch nhiÖm
mµ lÏ ra hä ph¶i chÞu. Trong luËt tËp tôc, ngêi giao nhËn khi
ho¹t ®éng nh ngêi chuyªn chë, hä ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ
tæn thÊt hµng hãa trõ trêng hîp tæn thÊt do néi t× cña hµng
hãa, do thiªn tai hay nh÷ng nh©n tè kh¸c ®îc miÔn trõ tr¸ch
nhiÖm theo luËt tËp tôc.
Theo LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam 1997, ®iÒu 167 quy ®Þnh
ngêi lµm dÞch vô giao nhËn cã nh÷ng quyÒn vµ nghÜa vô sau
®©y:
- §îc hëng tiÒn c«ng vµ çc kho¶n thu nhËp hîp lý kh¸c.
- Thùc hiÖn ®Çy ®ñ çc nghÜa vô cña m×nh theo hîp
®ång.
- Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång, ngêi giao nhËn cã
thÓ thùc hiÖn kh¸c víi chØ dÉn cña kh¸ch hµng nÕu cã lý do
chÝnh ®¸ng v× lîi Ých cña kh¸ch hµng nhng ph¶i th«ng b¸o
ngay cho kh¸ch hµng.
- Sau khi ký kÕt hîp ®ång, nÕu x¶y ra trêng hîp cã thÓ
dÉn ®Õn viÖc kh«ng thùc hiÖn ®îc toµn bé hoÆc mét phÇn

nh÷ng chØ dÉn cña kh¸ch hµng thØ ph¶i th«ng b¸o ngay cho
kh¸ch hµng biÕt ®Ó xin chØ dÉn thªm.
- Trong trêng hîp hîp ®ång kh«ng cã sù tháa thuËn vÒ thêi
h¹n cô thÓ thùc hiÖn nghÜa vô víi kh¸ch hµng th× ph¶i thùc
hiÖn çc nghÜa vô cña m×nh trong thêi h¹n hîp lý.
Theo LuËt Th¬ng m¹i ViÖt Nam, ngêi lµm dÞch vô giao
nhËn kh«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng mÊt m¸t, h háng
ph¸t sinh trong nh÷ng trêng hîp:
- Do lçi cña kh¸ch hµng hoÆc cña ngêi ®îc kh¸ch hµng uû
quyÒn;
- §· lµm ®óng theo nh÷ng chØ dÉn cña kh¸ch hµng hoÆc
cña ngêi ®îc kh¸ch hµng uû quyÒn.
- Kh¸ch hµng ®ãng gãi vµ ghi ký m· hiÖu kh«ng phï hîp.
- Do kh¸ch hµng hoÆc ngêi ®îc kh¸ch hµng uû quyÒn
thùc hiÖn viÖc xÕp dì hµng hãa.
- Do khuyÕt tËt cña hµng hãa.
- Do cã ®×nh c«ng.
- Trêng hîp bÊt kh¶ kh¸ng.
Ngêi giao nhËn kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc mÊt

kho¶n lîi ®¸ng lÏ kh¸ch hµng ®îc hëng vÒ sù chËm trÔ hoÆc
giao nhËn hµng sai ®Þa chØ mµ kh«ng ph¶i do lçi cña m×nh,
trõ trêng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c.
2.5. Mèi quan hÖ cña ngêi giao nhËn víi çc bªn liªn
quan
Nh trªn ®· nãi, ngêi giao nhËn lµ ngêi nhËn sù ñy th¸c cña

chñ hµng ®Ó lo liÖu viÖc vËn chuyÓn hµng hãa tõ n¬i nµy
®Õn n¬i kh¸c, mµ trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn hµng hãa ph¶i
qua rÊt nhiÒu giai ®o¹n, chÞu sù kiÓm tra, kiÓm so¸t cña rÊt
nhiÒu c¬ quan chøc n¨ng. Do ®ã, ngêi giao nhËn còng ph¶i
tiÕn hµnh çc c«ng viÖc cã liªn quan ®Õn rÊt nhiÒu bªn.
S¬ ®å mèi quan hÖ cña ngêi giao nhËn víi çc bªn

liªn quan
ChÝnh phñ & çc c¬ quan

chøc n¨ng:
- Bé Th¬ng M¹i
- H¶i quan
- C¬ quan qu¶n lý ngo¹i hèi
H§ ñy th¸c H§ ñy th¸c
Ngêi göi Ngêi Ngêi
hµng giao nhËn
H§ b¶o hiÓm
nhËn
H§DV
Ng©n Ngêi Ngêi b¶o

hµng chuyªn hiÓm
S¬ ®å trªn biÓu thÞ mèichë
quan hÖ gi÷a ngêi giao nhËn víi
çc bªn liªn quan nhng kh«ng phñ nhËn mèi quan hÖ gi÷a çc
bªn víi nhau, nhng do ph¹m vi nghiªn cøu giíi h¹n nªn bµi viÕt
nµy kh«ng ®Ò cËp ®Õn.
Tríc hÕt lµ quan hÖ víi kh¸ch hµng, cã thÓ lµ ngêi göi hµng
hoÆc ngêi nhËn hµng thuéc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c
nhau, mang nhiÒu quèc tÞch kh¸c nhau. Mèi quan hÖ nµy ®îc
®iÒu chØnh b»ng hîp ®ång ñy th¸c giao nhËn.
Quan hÖ víi ChÝnh phñ vµ çc c¬ quan chøc n¨ng ®¹i diÖn
cho ChÝnh phñ nh: Bé Th¬ng m¹i, H¶i quan, Gi¸m ®Þnh, C¬
quan qu¶n lý ngo¹i hèi, kiÓm dÞch, y tÕ,…
Quan hÖ víi ngêi chuyªn chë vµ ®¹i lý cña ngêi chuyªn

chë: ®ã cã thÓ lµ chñ tµu, ngêi m«i giíi, hay bÊt kú ngêi kinh

doanh vËn t¶i nµo kh¸c, mèi quan hÖ nµy ®îc ®iÒu chØnh
b»ng hîp ®ång cung cÊp dÞch vô.
Ngoµi ra, ngêi giao nhËn cßn cã mèi quan hÖ nghiÖp vô víi
ng©n hµng, ngêi b¶o hiÓm.
2.6. Vai trß cña ngêi giao nhËn trong th¬ng m¹i quèc
tÕ
Tõ tríc ®Õn nay çc “Forwarders” vÉn ®îc coi nh nh÷ng

ngêi trung gian trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn vµ giao nhËn
hµng ho¸. NhiÒu ngêi cho r»ng sù tån t¹i cña nghÒ nµy sÏ
kh«ng cßn ®îc bao l©u n÷a bëi lÏ c«ng nghÖ th«ng tin trªn
m¹ng toµn cÇu ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ trë nªn phæ biÕn, çc
chñ hµng cã thÓ giao dÞch trùc tiÕp víi çc nhµ vËn chuyÓn
lín.
Tuy nhiªn, nhËn ®Þnh nh vËy cßn qu¸ sím v× ngêi giao
nhËn vÉn ®ãng mét vai trß rÊt quan träng. Hä lµ ngêi ®iÒu
phèi lµm sao ®Ó toµn bé qu¸ tr×nh vËn chuyÓn hµng hãa ®îc
th«ng suèt. Chóng ta biÕt th¬ng m¹i ®iÖn tö lµ rÊt tèt, nhng
ngêi ta vÉn ph¶i cÇn mét ai ®ã thùc giao nhËn mãn hµng. Çc
h·ng tµu chØ quan t©m lµm sao cho çc container cña hä ®îc
®Çy hµng. Çc nhµ cung cÊp hµng hãa ®«i khi còng cã thÓ
chÊp nhËn vËn chuyÓn mét container ®Çy hµng cña hä cho
mét kh¸ch hµng nµo ®ã. Nhng nÕu mét container l¹i chøa
hµng cña rÊt nhiÒu ngêi mua th× cã lÏ ch¼ng ai kh¸c ngoµi ng-
êi giao nhËn cã thÓ ®a chóng ®Õn tay ngêi mua hµng. Cã thÓ
nãi, ngêi giao nhËn ®ãng mét vai trß rÊt quan träng trong th-
¬ng m¹i quèc tÕ.
II. NghiÖp vô giao nhËn hµng ho¸ vËn t¶i biÓn

1. C¬ së ph¸p lý
Ho¹t ®éng giao nhËn vÒ thùc chÊt lµ ho¹t ®éng t¸c
nghiÖp liªn quan ®Õn nhiÒu vÊn ®Ò nh vËn t¶i, hîp ®ång
mua b¸n, thanh to¸n, thñ tôc H¶i quan cho nªn khi thùc hiÖn
nghiÖp vô giao nhËn cÇn quan t©m ®Õn nh÷ng c¬ së ph¸p lý
trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng ®ã.
C¬ së ph¸p lý cho viÖc giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp

khÈu bao gåm çc quy ph¹m ph¸p luËt quèc tÕ (çc C«ng íc vÒ
vËn ®¬n vËn t¶i, C«ng íc vÒ hîp ®ång mua b¸n hµng hãa…);
çc v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cña Nhµ níc ViÖt Nam vÒ giao
nhËn vËn t¶i; çc lo¹i hîp ®ång vµ tÝn dông th…
Çc c«ng íc quèc tÕ bao gåm:
 C«ng íc Viªn 1980 vÒ bu«n b¸n quèc tÕ.
 Çc c«ng íc vÒ vËn t¶i nh C«ng íc quèc tÕ ®Ó thèng

nhÊt mét sè quy t¾c vÒ vËn ®¬n ®êng biÓn ký t¹i
Brussels ngµy 25/8/1924 cßn ®îc gäi lµ quy t¾c Hague.
C«ng íc nµy cho ®Õn nay ®· ®îc söa ®æi chØnh lý hai
lÇn, lÇn thø nhÊt vµo n¨m 1968 t¹i Visby nªn ®îc gäi lµ
NghÞ ®Þnh th Visby 1968 vµ lÇn söa ®æi thø hai vµo
n¨m 1979, gäi lµ NghÞ ®Þnh th SDR. Ngoµi ra cßn cã
C«ng íc Liªn hîp quèc vÒ chuyªn chë hµng hãa b»ng ®-
êng biÓn ký t¹i Hamburg ngµy 31/3/1978, thêng gäi t¾t
lµ C«ng íc Hamburg hay qui t¾c Hamburg 1978.
 §iÒu kiÖn kinh doanh tiªu chuÈn Incoterm 2000 gi¶i

thÝch çc ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i cña phßng th¬ng m¹i
quèc tÕ.

 Quy t¾c vµ thùc hµnh thèng nhÊt tÝn dông chøng tõ

UCP 500 cña phßng th¬ng m¹i quèc tÕ Paris.
Bªn c¹nh luËt ph¸p quèc tÕ, Nhµ níc ViÖt Nam ®· ban hµnh
nhiÒu v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt liªn quan ®Õn vËn t¶i, giao
nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu nh Bé luËt Hµng h¶i ViÖt Nam
1990, LuËt th¬ng m¹i ViÖt Nam 1997, QuyÕt ®Þnh 2106/Q§-
GTVT qui ®Þnh thÓ lÖ bèc dì, giao nhËn vµ b¶o qu¶n hµng hãa
t¹i c¶ng biÓn ViÖt Nam, §iÒu kiÖn kinh doanh tiªu chuÈn ViÖt
Nam (do VIFAS ban hµnh trªn c¬ së cña FIATA), LuËt kinh
doanh b¶o hiÓm, råi LuËt thuÕ v.v…
Çc lo¹i hîp ®ång lµm c¬ së cho ho¹t ®éng giao nhËn bao
gåm hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng, hîp ®ång thuª tµu, hîp
®ång ñy th¸c giao nhËn, hîp ®ång b¶o hiÓm.
2. Çc nguyªn t¾c giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu
Çc v¨n b¶n hiÖn hµnh ®· quy ®Þnh nh÷ng nguyªn t¾c
chung trong giao nhËn hµng hãa.
- ViÖc bèc dì, giao nhËn, b¶o qu¶n hµng hãa xuÊt nhËp
khÈu t¹i c¶ng lµ do c¶ng tiÕn hµnh trªn c¬ së hîp ®ång gi÷a
chñ hµng hoÆc ngêi ®îc chñ hµng ñy th¸c víi c¶ng. Ngêi ®îc
chñ hµng ñy th¸c thêng lµ ngêi giao nhËn.
- §èi víi hµng kh«ng qua c¶ng (kh«ng lu kho t¹i c¶ng) th×
chñ hµng hoÆc ngêi ®îc ñy th¸c cã thÓ giao nhËn trùc tiÕp víi
tµu, chØ tháa thuËn víi c¶ng vÒ ®Þa ®iÓm bèc dì, thanh to¸n
chi phÝ bèc dì vµ çc chi phÝ ph¸t sinh kh¸c.
- ViÖc bèc dì hµng hãa trong ph¹m vi c¶ng do c¶ng tæ
chøc thùc hiÖn. NÕu chñ hµng ®a ph¬ng tiÖn vµ nh©n c«ng
vµo c¶ng ®Ó bèc dì th× chñ hµng ph¶i tháa thuËn víi c¶ng vµ
ph¶i tr¶ lÖ phÝ liªn quan, nÕu cã.

- Khi ®îc ñy th¸c nhËn hµng tõ tµu, c¶ng nhËn hµng b»ng
ph¬ng thøc nµo th× ph¶i giao hµng b»ng ph¬ng thøc Êy.
- Ngêi giao nhËn hµng ph¶i xuÊt tr×nh chøng tõ hîp lÖ x¸c
nhËn quyÒn ®îc nhËn hµng vµ ph¶i nhËn liªn tôc trong mét
thêi gian nhÊt ®Þnh khèi lîng hµng hãa ghi trong chøng tõ.
C¶ng kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµng hãa khi ®· ra khái
c¶ng.
- ViÖc giao nhËn ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së ñy th¸c cña chñ
hµng tøc lµ chñ hµng ñy th¸c viÖc g× th× chØ lµm viÖc ®ã.
Ngoµi ra cßn cã nh÷ng qui t¾c c¬ b¶n nh viÖc giao nhËn

ph¶i ®¶m b¶o ®Þnh møc xÕp dì cña c¶ng, hµng th«ng qua
c¶ng ph¶i cã ®Çy ®ñ ký m· hiÖu…
3. Tr×nh tù cña ho¹t ®éng giao nhËn hµng ho¸ b»ng ®-

êng biÓn
3.1. Giao nhËn hµng xuÊt khÈu
3.1.1. §èi víi hµng hãa kh«ng ph¶i lu kho b·i t¹i c¶ng
Hµng kh«ng ph¶i lu kho b·i t¹i c¶ng lµ hµng xuÊt khÈu do
chñ hµng ngo¹i th¬ng vËn chuyÓn tõ çc n¬i trong níc ®Ó
xuÊt khÈu, cã thÓ b¶o qu¶n t¹i çc kho riªng cña m×nh chø
kh«ng qua çc kho cña c¶ng. Tõ kho riªng, çc chñ hµng hoÆc
ngêi ®îc chñ hµng ñy th¸c cã thÓ giao trùc tiÕp cho tµu.
Çc bíc giao nhËn bao gåm:
 §a hµng ®Õn c¶ng
Chñ hµng hoÆc ngêi ®îc chñ hµng ñy th¸c b»ng ph¬ng
tiÖn cña m×nh vËn chuyÓn hµng ®Õn c¶ng.

 Lµm thñ tôc xuÊt khÈu, giao hµng cho tµu
- §¨ng ký víi c¶ng vÒ m¸ng, ®Þa ®iÓm, cÇu tÇu xÕp dì

- Lµm thñ tôc h¶i quan cho hµng xuÊt khÈu, xin giÊy
chøng nhËn vÖ sinh, kiÓm dÞch nÕu cÇn,…
- Tæ chøc vËn chuyÓn, xÕp hµng lªn tµu
- Liªn hÖ víi thuyÒn trëng ®Ó lÊy s¬ ®å xÕp hµng
- TiÕn hµnh xÕp hµng lªn tµu do c«ng nh©n cña c¶ng
lµm, nh©n viªn giao nhËn ph¶i theo dâi qu¸ tr×nh ®Ó gi¶i
quyÕt çc vÊn ®Ò x¶y ra, trong ®ã ph¶i xÕp hµng lªn tµu vµ
ghi vµo tally sheet (phiÕu kiÓm kiÖn)
- Tµu sÏ lËp biªn lai thuyÒn phã ghi sè lîng, t×nh tr¹ng
hµng hãa xÕp lªn tµu (lµ c¬ së ®Ó cÊp vËn ®¬n). Biªn lai ph¶i
s¹ch.
- Cung cÊp chi tiÕt ®Ó ngêi chuyªn chë cÊp vËn ®¬n vµ
®a vËn ®¬n cho ngêi chuyªn chë ký, ®ãng dÊu.
- LËp bé chøng tõ thanh to¸n tiÒn hµng mµ hîp ®ång
hoÆc L/C qui ®Þnh
- Th«ng b¸o cho ngêi nhËn hµng biÕt viÖc giao hµng
- Mua b¶o hiÓm cho hµng hãa (nÕu trong hîp ®ång qui
®Þnh)
- TÝnh to¸n thëng ph¹t xÕp dì hµng nhanh chËm (nÕu cã)
3.1.2. §èi víi hµng hãa ph¶i lu kho b·i t¹i c¶ng
Hµng hãa kh«ng ®îc giao trùc tiÕp cho tµu mµ ph¶i th«ng
qua c¶ng. Tr×nh tù giao nhËn bao gåm:
 Giao hµng cho c¶ng
- Chñ hµng hoÆc ngêi ®îc chñ hµng ñy th¸c ký hîp ®ång
lu kho b¶o qu¶n hµng hãa víi c¶ng

- Cung cÊp cho c¶ng çc giÊy tê:

• ChØ dÉn xÕp hµng (Shipping Instruction)
• Danh môc hµng hãa xuÊt khÈu (Cargo list)
• Th«ng b¸o xÕp hµng cña h·ng tµu cÊp (Shipping
Order), nÕu cÇn.
- Giao hµng vµo kho, b·i cña c¶ng
 C¶ng giao hµng cho tµu
- Tríc khi giao hµng cho tµu, chñ hµng ph¶i:

• Lµm çc thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó xuÊt khÈu: h¶i quan,
kiÓm dÞch, vÖ sinh…
• B¸o cho c¶ng ngµy giê dù kiÕn tµu ®Õn (ETA), chÊp
nhËn NOR
• Giao cho c¶ng s¬ ®å xÕp hµng
- XÕp vµ giao hµng cho tµu
• Tríc khi xÕp, tæ chøc vËn chuyÓn hµng tõ kho ra c¶ng,
lÊy lÞch xÕp hµng, Ên ®Þnh m¸ng xÕp hµng, bè trÝ xe
vµ c«ng nh©n, ngêi ¸p t¶i (nÕu cÇn).
• TiÕn hµnh bèc vµ giao hµng cho tµu. ViÖc xÕp hµng lªn
tµu do c«ng nh©n cña c¶ng lµm. Hµng sÏ ®îc giao cho
tµu díi sù gi¸m s¸t cña ®¹i diÖn h¶i quan. Trong qu¸
tr×nh giao hµng, nh©n viªn kiÓm ®Õm cña c¶ng ph¶i
ghi sè lîng hµng giao vµo Tally Report, cuèi ngµy ph¶i
ghi vµo Daily Report vµ khi xÕp xong mét tµu, ghi vµo
Final Report. Bªn phÝa tµu còng cã nh©n viªn kiÓm
®Õm vµ ghi t×nh h×nh vµo Tally Sheet. ViÖc kiÓm
®Õm còng cã thÓ thuª nh©n viªn cña c«ng ty kiÓm
kiÖn.

• Khi giao nhËn xong mét l« hoÆc c¶ tµu, c¶ng ph¶i lÊy
biªn lai thuyÒn phã (Mate’s Receipt) ®Ó trªn c¬ së ®ã
lËp vËn ®¬n.
 LËp bé chøng tõ thanh to¸n
C¨n cø vµo hîp ®ång mua b¸n vµ L/C, ngêi giao nhËn ph¶i
lËp hoÆc lÊy çc chøng tõ cÇn thiÕt tËp hîp thµnh bé chøng tõ,
xuÊt tr×nh cho ng©n hµng ®Ó ®îc thanh to¸n tiÒn hµng. NÕu
thanh to¸n b»ng L/C th× bé chøng tõ thanh to¸n ph¶i phï hîp
víi nhau vµ phï hîp vÒ mÆt h×nh thøc víi L/C vµ ph¶i xuÊt
tr×nh trong thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C.
 Th«ng b¸o cho ngêi mua vÒ viÖc giao hµng vµ

mua b¶o hiÓm cho hµng hãa nÕu cÇn.
- Thanh to¸n çc chi phÝ cÇn thiÕt cho c¶ng nh chi phÝ
bèc hµng, vËn chuyÓn, lu kho, b¶o qu¶n…
- TÝnh to¸n thëng ph¹t xÕp dì (nÕu cã)
3.1.3. §èi víi hµng container

a/ Göi hµng nguyªn container (FCL - Full Container Load)
- Chñ hµng hoÆc ngêi ®îc chñ hµng ñy th¸c sÏ ph¶i giao
dÞch víi h·ng tµu hoÆc ®¹i diÖn cña h·ng tµu ®Ó xin container
vµ/hoÆc ®µm ph¸n gi¸ c¶.
- Sau khi hai bªn ®· cã tho¶ thuËn, h·ng tµu sÏ cÊp lÖnh
giao vá container.
- Chñ hµng lÊy container rçng vÒ ®Þa ®iÓm ®ãng hµng
cña m×nh
- Mêi ®¹i diÖn h¶i quan, kiÓm nghiÖm, kiÓm dÞch, gi¸m
®Þnh ®Õn kiÓm tra vµ gi¸m s¸t viÖc ®ãng hµng vµo

container. Sau khi ®ãng hµng xong, nh©n viªn h¶i quan sÏ
niªm phong, kÑp ch×.
- Chñ hµng sÏ giao container cho tµu t¹i b·i container quy
®Þnh trong thêi gian quy ®Þnh (closing time) cña tõng
chuyÕn tµu (thêng lµ 8 tiÕng tríc khi tµu xÕp hµng) vµ lÊy biªn
lai nhËn container ®Ó chë cña tµu.
- Sau khi container ®· ®îc xÕp lªn tµu th× mang biªn lai
nµy ®Õn h·ng tµu ®Ó ®æi lÊy vËn ®¬n.
b/ Göi hµng lÎ (LCL - Less than Container Load)
- Chñ hµng giao dÞch víi h·ng tµu hoÆc ®¹i lý cña h·ng
tµu, cung cÊp cho hä nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ hµng xuÊt.
Sau khi ®îc chÊp nhËn, hai bªn sÏ tho¶ thuËn víi nhau vÒ ngµy,
giê, ®Þa ®iÓm giao nhËn hµng.
- Chñ hµng hoÆc ngêi giao nhËn mang hµng ®Õn giao
cho ngêi chuyªn chë t¹i CFS hoÆc ICD quy ®Þnh.
- Çc chñ hµng mêi ®¹i diÖn h¶i quan kiÓm tra, kiÓm ho¸,
gi¸m s¸t viÖc ®ãng hµng vµo container cña ngêi chuyªn chë
hoÆc ngêi gom hµng. Sau khi h¶i quan niªm phong kÑp ch×
container, chñ hµng ph¶i hoµn thµnh nèt thñ tôc ®Ó bèc
container lªn tµu vµ yªu cÇu cÊp vËn ®¬n.
- Ngêi chuyªn chë cÊp biªn lai nhËn hµng hoÆc mét vËn
®¬n chñ (Master Bill of Lading).
- Ngêi chuyªn chë xÕp container lªn tµu vµ vËn chuyÓn
®Õn n¬i ®Õn.
3.2. Giao nhËn hµng nhËp khÈu
3.2.1. Hµng kh«ng ph¶i lu kho b·i t¹i c¶ng

Chñ hµng hoÆc ngêi ®îc chñ hµng ñy th¸c ®øng ra giao
nhËn trùc tiÕp víi tµu.
- §Ó cã thÓ tiÕn hµnh dì hµng, 24 giê tríc khi tµu ®Õn vÞ
trÝ hoa tiªu, chñ hµng ph¶i trao cho c¶ng mét sè chøng tõ:
• B¶n lîc khai hµng hãa (2 b¶n)
• S¬ ®å xÕp hµng (Cargo plan - 2 b¶n)
• Chi tiÕt hÇm hµng (2 b¶n)
• Chi tiÕt vÒ hµng qu¸ khæ qu¸ t¶i (nÕu cã)
- Chñ hµng xuÊt tr×nh vËn ®¬n gèc cho ®¹i diÖn cña
h·ng tµu
- Trùc tiÕp nhËn hµng tõ tµu vµ lËp çc chøng tõ cÇn thiÕt
trong qu¸ tr×nh nhËn hµng nh:
• Biªn b¶n gi¸m ®Þnh hÇm tµu (lËp tríc khi dì hµng)
nh»m b¶o lu tr¸ch nhiÖm cña tµu vÒ nh÷ng tæn thÊt
x¶y ra sau nµy.
• Biªn b¶n dì hµng (COR) ®èi víi tæn thÊt râ rÖt
• Th dù kh¸ng (LR - Letter of Reservation) ®èi víi tæn

thÊt kh«ng râ rÖt
• B¶n kÕt to¸n nhËn hµng víi tµu (ROROC)
• Biªn b¶n gi¸m ®Þnh
• GiÊy chøng nhËn hµng thiÕu (do ®¹i lý hµng h¶i lËp)
- Khi dì hµng ra khái tµu, chñ hµng cã thÓ ®a vÒ kho riªng

®Ó mêi h¶i quan kiÓm ho¸. NÕu hµng kh«ng cã niªm phong
kÑp ch× ph¶i cã h¶i quan ¸p t¶i vÒ kho.
- Lµm thñ tôc h¶i quan cho hµng nhËp

- VËn chuyÓn hµng vÒ kho hoÆc ph©n phèi ngay hµng

ho¸
3.2.2. §èi víi hµng ph¶i lu kho, lu b·i t¹i c¶ng

Còng nh ®èi víi hµng xuÊt khÈu, tr×nh tù nhËn hµng gåm
çc bíc sau:
 C¶ng nhËn hµng tõ tµu
- C¶ng dì hµng vµ nhËn hµng tõ tµu

- LËp çc giÊy tê cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh giao nhËn cïng
ngêi giao nhËn
- §a hµng vÒ kho b·i c¶ng
 C¶ng giao hµng cho çc chñ hµng
- Khi nhËn ®îc th«ng b¸o hµng ®Õn, chñ hµng ph¶i mang
vËn ®¬n gèc, giÊy giíi thiÖu cña c¬ quan ®Õn h·ng tµu ®Ó
nhËn lÖnh giao hµng. H·ng tµu hoÆc ®¹i lý gi÷ l¹i vËn ®¬n
gèc vµ trao 2 b¶n lÖnh giao hµng cho ngêi nhËn hµng.
- Chñ hµng nép phÝ chøng tõ, phÝ lu kho, ®Æt cäc mîn vá
hoÆc tiÒn ®Æt cäc vÖ sinh (nÕu cã), phÝ xÕp dì vµ lÊy biªn
lai.
Chñ hµng mang lÖnh giao hµng cïng ho¸ ®¬n vµ phiÕu
®ãng gãi ®Õn V¨n phßng qu¶n lý tµu t¹i c¶ng ®Ó ký x¸c nhËn
vµo lÖnh giao hµng vµ t×m vÞ trÝ hµng.
Chñ hµng mang bé chøng tõ nµy ®Õn bé phËn kho vËn
®Ó lµm phiÕu xuÊt kho. Bé phËn nµy gi÷ mét b¶n lÖnh giao
hµng vµ lµm 2 phiÕu xuÊt kho cho chñ hµng.
- Lµm thñ tôc h¶i quan
+ XuÊt tr×nh vµ nép çc giÊy tê
• Tê khai hµng nhËp khÈu
• GiÊy phÐp nhËp khÈu

• B¶n kª chi tiÕt

• LÖnh giao hµng cña ngêi vËn t¶i
• Hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng
• Mét b¶n chÝnh vµ mét b¶n sao vËn ®¬n
• GiÊy chøng nhËn xuÊt xø, GiÊy chøng nhËn phÈm chÊt
hoÆc kiÓm dÞch (nÕu cã)
• Ho¸ ®¬n th¬ng m¹i
+ H¶i quan sÏ kiÓm tra chøng tõ vµ hµng ho¸, tÝnh vµ
th«ng b¸o thuÕ
+ Chñ hµng ký nhËn vµo giÊy th«ng b¸o thuÕ (cã thÓ
nép thuÕ trong vßng 30 ngµy) vµ xin chøng nhËn hoµn thµnh
thñ tôc h¶i quan
- Sau khi h¶i quan x¸c nhËn “hoµn thµnh thñ tôc h¶i quan”
chñ hµng cã thÓ mang hµng ra khái c¶ng vµ chë vÒ kho riªng.
3.2.3. Hµng container
 NhËp nguyªn container (FCL)
- Khi nhËn ®îc th«ng b¸o hµng ®Õn do h·ng tµu göi th×
chñ hµng mang vËn ®¬n gèc, giÊy giíi thiÖu cu¶ c¬ quan
hoÆc giÊy uû quyÒn (nÕu cã) ®Õn h·ng tµu ®Ó lÊy lÖnh giao
hµng.
- Chñ hµng mang lÖnh giao hµng ®Õn h¶i quan lµm thñ
tôc vµ ®¨ng ký kiÓm ho¸ (cã thÓ ®Ò nghÞ ®a c¶ container vÒ
kho riªng hoÆc ICD ®Ó kiÓm tra h¶i quan nhng ph¶i tr¶ vá
®óng h¹n nÕu kh«ng sÏ bÞ ph¹t)
- Sau khi hoµn thµnh thñ tôc h¶i quan, chñ hµng ph¶i
mang bé chøng tõ nhËn hµng cïng lÖnh giao hµng ®Õn V¨n
phßng qu¶n lý tµu t¹i c¶ng ®Ó x¸c nhËn lÖnh giao hµng

- LÊy phiÕu xuÊt kho vµ nhËn hµng
 §èi víi hµng lÎ (LCL)
Chñ hµng mang vËn ®¬n gèc hoÆc vËn ®¬n gom hµng
®Õn h·ng tµu hoÆc ®¹i lý cña ngêi gom hµng ®Ó lÊy lÖnh
giao hµng, sau ®ã nhËn hµng t¹i CFR quy ®Þnh vµ lµm çc thñ
tôc nh trªn.
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng giao nhËn hµng hãa quèc tÕ
b»ng ®êng biÓn t¹i c«ng ty giao nhËn
kho vËn ngo¹i th¬ng - Vietrans
I. Kh¸i qu¸t vÒ c«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng -

Vietrans
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
C«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng-Vietrans lµ mét
doanh nghiÖp Nhµ níc thuéc Bé Th¬ng M¹i, ho¹t ®éng theo
chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ tù chñ tµi chÝnh, lµ tæ chøc vÒ giao
nhËn ®Çu tiªn ®îc thµnh lËp ë ViÖt Nam theo QuyÕt ®Þnh sè
554/BNT ngµy 13/8/1970 cña Bé Ngo¹i Th¬ng. Khi ®ã c«ng ty
®îc lÊy tªn lµ Côc kho vËn kiªm Tæng c«ng ty giao nhËn ngo¹i
th¬ng. HiÖn nay tªn chÝnh thøc cña c«ng ty lµ “C«ng ty giao
nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng”, tªn giao dÞch lµ “Vietnam National
Foreign Trade Forwarding and Warehousing Corporation”, tªn
t¾t lµ VIETRANS ®îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh sè 337/TCCB
ngµy 31/3/1993 cña Bé Th¬ng M¹i.

Tríc n¨m 1986, do chÝnh s¸ch Nhµ níc n¾m ®éc quyÒn
ngo¹i th¬ng nªn VIETRANS lµ ®¬n vÞ duy nhÊt ho¹t ®éng
trong lÜnh vùc giao nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng, phôc vô tÊt c¶
çc Tæng c«ng ty xuÊt nhËp khÈu trong c¶ níc. Sau ®¹i héi
§¶ng toµn quèc lÇn thø VI t×nh h×nh kinh tÕ x· héi níc ta cã
nh÷ng biÕn chuyÓn míi. ViÖc trao ®æi hµng hãa gi÷a ViÖt
Nam víi çc níc ngµy cµng ph¸t triÓn. Çc mèi quan hÖ quèc tÕ
®îc më réng VIETRANS ®· v¬n lªn trë thµnh mét c«ng ty giao
nhËn quèc tÕ cã quan hÖ ®¹i lý réng kh¾p ®ång thêi tiÕn
hµnh cung cÊp mäi dÞch vô giao nhËn kho vËn ®¸p øng nhu
cÇu ngµy cµng cao cña kh¸ch hµng trong vµ ngoµi níc. Nhng
thêi kú tõ 1989 ®Õn nay, nÒn kinh tÕ níc ta ®· chuyÓn sang
nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia
vµo nhiÒu lÜnh vùc, trong ®ã cã lÜnh vùc giao nhËn vËn t¶i.
Trong bèi c¶nh ®ã, VIETRANS mÊt thÕ ®éc quyÒn vµ ph¶i bíc
vµo cuéc c¹nh tranh gay g¾t víi çc tæ chøc kinh tÕ kh¸c ho¹t
®éng trong lÜnh vùc giao nhËn kho vËn. Nh÷ng biÕn ®æi to
lín vÒ c¬ chÕ kinh tÕ, m«i trêng kinh tÕ x· héi cña thêi kú
chuyÓn ®æi m« h×nh kinh tÕ ®· ®em l¹i cho VIETRANS
nh÷ng thuËn lîi vµ vËn héi míi nhng còng ®Æt ra v« vµn khã
kh¨n vµ th¸ch thøc cho bíc ®êng ph¸t triÓn kinh doanh cña
c«ng ty. §Ó thøc øng víi m«i trêng kinh doanh míi VIETRANS ®·
tiÕn hµnh ®æi míi toµn diÖn tõ ®Þnh híng chiÕn lîc, ph¬ng
thøc ho¹t ®éng ®Õn quy m«, h×nh thøc vµ çch tæ chøc ho¹t
®éng, ®iÒu hµnh. C«ng ty kh«ng chØ ®Æc biÖt chó ý tíi t¨ng
cêng c¬ së vËt chÊt kü thuËt mµ cßn chó ý ®µo t¹o ngo¹i ng÷
cho ®éi ngò çn bé nh»m kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng
dÞch vô còng nh uy tÝn cña c«ng ty. Ph¸t huy truyÒn thèng vµ
kinh nghiÖm s½n cã cïng víi nh÷ng thay ®æi phï hîp víi t×nh
h×nh míi VIETRANS ®ang nç lùc n©ng cao kh¶ c¹nh tranh vµ
gi÷ v÷ng vÞ trÝ lµ con chim ®Çu ®µn trong ®éi ngò doanh
nghiÖp giao nhËn kho vËn ë ViÖt Nam, xøng ®¸ng víi vai trß
chñ ®¹o cña mét doanh nghiÖp Nhµ níc.
Tr¶i qua 33 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn VIETRANS ®· cã

nhiÒu thay ®æi vÒ m« h×nh tæ chøc ho¹t ®éng còng nh tªn
gäi cho phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt
níc qua çc thêi kú. §Õn nay, VIETRANS ®· trë thµnh mét c«ng
ty giao nhËn quèc tÕ, mét trong nh÷ng s¸ng lËp viªn cña HiÖp
héi giao nhËn ViÖt Nam (VIFFAS), mét thµnh viªn cña Liªn
®oµn çc hiÖp héi giao nhËn quèc tÕ (FIATA), mét ®¹i lý hµng
kh«ng ®¸p øng tiªu chuÈn cña HiÖp héi vËn t¶i hµng kh«ng
quèc tÕ (IATA) vµ lµ thµnh viªn cña phßng th¬ng m¹i c«ng
nghiÖp ViÖt Nam (VCCI).
HiÖn nay VIETRANS cã 6 chi nh¸nh ë çc tØnh, thµnh phè

H¶i Phßng, NghÖ An, §· N½ng, Nha Trang, Quy Nh¬n, vµ TP Hå
ChÝ Minh.
Ngoµi ra VIETRANS cßn cã 2 liªn doanh lµ:
- TNT - VIETRANS express worldwide Ltd. (Vietnam) ®îc

thµnh lËp n¨m 1995 theo giÊy phÐp ®Çu t sè 1109/GP. §©y lµ
c«ng ty liªn doanh víi Hµ Lan víi sè vèn 700.000 USD ho¹t
®éng trong lÜnh vùc giao nhËn chuyÓn ph¸t nhanh quèc tÕ.
- Lotus Joint Venture Company Ltd. (Phó Mü, Nhµ BÌ, TP Hå

ChÝ Minh) ®îc thµnh lËp n¨m 1991 víi h·ng tµu BiÓn §en -
Blasco (Ucraina) vµ c«ng ty Stevedoring Service America - SSA
(Mü) cã tæng sè vèn 19.6 triÖu USD ®Ó x©y dùng vµ khai
th¸c cÇu c¶ng, vËn chuyÓn hµng hãa.

2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c«ng ty

2.1. Chøc n¨ng
VIETRANS lµ mét c«ng ty lµm çc chøc n¨ng dÞch vô quèc

tÕ vÒ vËn chuyÓn, giao nhËn, xuÊt nhËp khÈu hµng hãa, ®¹i
lý, t vÊn… cho çc doanh nghiÖp trong vµ ngoµi níc ho¹t ®éng
trªn lÜnh vùc vËn chuyÓn, giao nhËn vµ xuÊt nhËp khÈu hµng
hãa.
Theo ®iÒu lÖ, c«ng ty thùc hiÖn çc chøc n¨ng sau:
- Tæ chøc phèi hîp víi çc tæ chøc kh¸c trong vµ ngoµi níc
®Ó tæ chøc chuyªn chë, giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu,
hµng ngo¹i giao, hµng qu¸ c¶nh, hµng héi chî triÓn l·m, tµi
liÖu, chøng tõ v.v…
- NhËn ñy th¸c dÞch vô vÒ giao nhËn, kho vËn, thuª vµ cho

thuª kho b·i, lu cíc, çc ph¬ng tiÖn vËn t¶i (tµu biÓn, «t«, m¸y
bay, xµ lan, container…) b»ng çc hîp ®ång trän gãi “door to
door” vµ thùc hiÖn çc dÞch vô kh¸c cã liªn quan ®Õn hµng
hãa nãi trªn, nh viÖc thu gom, chia lÎ hµng hãa, lµm thñ tôc
xuÊt nhËp khÈu, lµm thñ tôc h¶i quan, mua b¶o hiÓm hµng
hãa vµ giao hµng ®ã cho ngêi chuyªn chë ®Ó chuyÓn tiÕp tíi
n¬i quy ®Þnh.
- NhËn ñy th¸c xuÊt nhËp khÈu hoÆc kinh doanh xuÊt

nhËp khÈu trùc tiÕp hµng hãa.
- Lµm ®¹i lý cho çc h·ng tµu níc ngoµi vµ lµm çc c«ng
t¸c phôc vô cho tµu biÓn cña níc ngoµi vµo c¶ng ViÖt Nam.
Liªn doanh, liªn kÕt víi çc tæ chøc kinh tÕ trong vµ ngoµi níc
trong lÜnh vùc vËn chuyÓn, giao nhËn, kho b·i.
2.2. NhiÖm vô

Víi çc chøc n¨ng trªn c«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th-
¬ng ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu sau:
- X©y dùng kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn çc dÞch vô kinh

doanh cña c«ng ty theo quy chÕ hiÖn hµnh nh»m thùc hiÖn
môc ®Ých vµ chøc n¨ng ®· nªu.
- §¶m b¶o viÖc b¶o toµn vµ bæ sung vèn trªn c¬ së tù t¹o

nguån vèn, b¶o ®¶m trang tr¶i vÒ tµi chÝnh, sö dông hîp lý,
theo ®óng chÕ ®é, sö dông cã hiÖu qu¶ çc nguån vèn, lµm
trßn nghÜa vô nép ng©n s¸ch Nhµ níc.
- Mua s¾m, x©y dùng, bæ sung vµ thêng xuyªn c¶i tiÕn,

hoµn thiÖn, n©ng cÊp çc ph¬ng tiÖn vËt chÊt kü thuËt cña
c«ng ty.
- Th«ng qua çc liªn doanh, liªn kÕt trong vµ ngoµi níc ®Ó
thùc hiÖn viÖc giao nhËn, chuyªn chë hµng hãa b»ng çc ph-
¬ng thøc tiªn tiÕn, hîp lý an toµn trªn çc luång, tuyÕn vËn t¶i,
c¶i tiÕn viÖc chuyªn chë, chuyÓn t¶i, lu kho, lu b·i, giao nhËn
hµng hãa vµ b¶o ®¶m b¶o qu¶n hµng hãa an toµn trong ph¹m
vi tr¸ch nhiÖm cña c«ng ty.
- Nghiªn cøu t×nh h×nh thÞ trêng dÞch vô giao nhËn, kho
vËn, kiÕn nghÞ c¶i tiÕn biÓu cíc, gi¸ cíc cña çc tæ chøc vËn
t¶i cã liªn quan theo quy chÕ hiÖn hµnh, ®Ò ra çc biÖn ph¸p
thÝch hîp ®Ó b¶o ®¶m quyÒn lîi gi÷a çc bªn khi ký kÕt hîp
®ång nh»m thu hót kh¸ch hµng ®Ó cñng cè vµ n©ng cao uy
tÝn cña c«ng ty trªn thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ.
- Tæ chøc qu¶n lý, chØ ®¹o ho¹t ®éng kinh doanh cña çc
®¬n vÞ trùc thuéc c«ng ty theo c¬ chÕ hiÖn hµnh.

3. M« h×nh bé m¸y tæ chøc cña c«ng ty

Bé m¸y tæ chøc cña c«ng ty tu©n theo chÕ ®é mét thñ tr-
ëng ®øng ®Çu lµ gi¸m ®èc, gióp viÖc cho gi¸m ®èc gåm cã
çc phã gi¸m ®èc vµ çc trëng phßng thùc hiÖn chøc n¨ng
tham mu, t vÊn trong viÖc ra quyÕt ®Þnh cña gi¸m ®èc. Gi¸m
®èc c«ng ty cã quyÒn h¹n vµ nhiÖm vô theo quy ®Þnh t¹i
QuyÕt ®Þnh sè 217/H§BT vµ quy ®Þnh cña Bé vÒ ph©n cÊp
qu¶n lý toµn diÖn cña c«ng ty.
§Ó hiÓu râ h¬n vÒ c¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty, ta cã s¬

®å sau:
§Õn n¨m 2002, c«ng ty thùc hiÖn chuyªn m«n hãa trong
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Ngoµi çc chi nh¸nh vµ liªn
doanh, c¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty ®îc chia thµnh hai khèi:
Khèi qu¶n lý vµ khèi kinh doanh. Trong khèi kinh doanh, c«ng
ty chia thµnh çc m¶ng dÞch vô ho¹t ®éng riªng rÏ kh«ng cã sù
chång chÐo nh tríc ®©y. §ã lµ çc phßng ®êng biÓn, phßng
hµng kh«ng, phßng ®êng s¾t, phßng triÓn l·m, phßng c«ng
tr×nh. §Æc biÖt cã mét phßng chuyªn tr¸ch ®ã lµ phßng
Marketing. §©y lµ phßng ®Çu mèi chuyªn thùc hiÖn chøc n¨ng
giao dÞch víi kh¸ch hµng, sau ®ã ph©n viÖc tíi çc phßng ban
cã liªn quan. Gi÷a çc phßng ban lu«n cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt
hç trî lÉn nhau. T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh chung cña
c«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y (1998 - 2002)
MÆc dï cã nhiÒu khã kh¨n, nhng VIETRANS vÉn gi÷ ®îc tèc
®é t¨ng trëng tèt. Hµng n¨m c«ng ty ®Òu hoµn thµnh vît møc

çc chØ tiªu kÕ ho¹ch ®Ò ra, doanh thu t¨ng kh¸ cao, cã n¨m
t¨ng ®Õn 5-6 tû ®ång. Nép ng©n s¸ch Nhµ níc t¨ng ®Òu.
B¶ng 1: KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña VIETRANS

(1998 - 2002)
§¬n vÞ: TriÖu VND

N¨m 2003
1998 1999 2000 2001 2002
ChØ tiªu (íc)
Doanh thu 28403 29308 32670 28678 34252 45000
Lîi nhuËn 2812 3157 4419 1926 2649 4500
Nép ng©n s¸ch 6821 7552 4820 4819 5114 5500
Tû suÊt LN (%) 9,90 10,77 13,49 6,72 7,73 10,00
Thu nhËp b×nh
qu©n (triÖu 2,1 2,25 2,5 2,47 2,7 3,1
®ång/ngêi)
Nguån: B¸o ço tæng kÕt çc n¨m cña VIETRANS
Cã thÓ nãi n¨m 2000 vµ 2002 lµ nh÷ng mèc son trong ho¹t
®éng cña VIETRANS, doanh thu t¨ng rÊt cao, thu nhËp cña çn
bé c«ng nh©n viªn ®îc ®¶m b¶o, ®ãng gãp kh¸ lín vµo ng©n
s¸ch Nhµ níc, çc quü ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kh«ng nh÷ng
®îc duy tr× mµ cßn ®îc më réng, ®éi ngò lao ®éng cã tinh
thÇn lµm viÖc h¨ng say, n¨ng ®éng.
Tuy nhiªn, ®¸nh gi¸ mét çch kh¸ch quan, dï doanh thu
t¨ng ®Òu vµ kh¸ cao nhng tû lÖ l·i trªn doanh thu (ph¶n ¸nh tû
suÊt lîi nhuËn cña c«ng ty) l¹i cã phÇn gi¶m sót trong hai n¨m
trë l¹i ®©y. Xu híng nµy thÓ hiÖn rÊt râ trong biÓu ®å sau:

Tû l Ö % l î i nh u Ën/ do a nh t h u c ñ a VIETRANS
%
16
13,49%
14
12 10,77%
9,90%
10
7,73%
8 6,72%
6
4
2
0
1998 1999 2000 2001 2002
Víi møc t¨ng kh¸ cao vµo n¨m 2000, lÏ ra c«ng ty ph¶i ®¹t
®îc kÕt qu¶ kh¶ quan h¬n vµo n¨m 2001, nhng do nh÷ng
biÕn ®éng trªn trêng quèc tÕ cã t¸c ®éng bÊt lîi ®Õn ho¹t
®éng cña c«ng ty cïng c«ng t¸c qu¶n lý cßn cha ph¶i lµ tèi u
nhÊt, tû suÊt lîi nhuËn ®· sôt gi¶m.
Bªn c¹nh ®ã, c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t khiÕn cho
VIETRANS cµng gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n. Nhng nhê nh÷ng cè
g¾ng cïng nh÷ng c¶i tæ kÞp thêi, ®ã lµ sù thay ®æi trong bé
m¸y l·nh ®¹o, nh÷ng ngêi tµi n¨ng vµ nhiÖt huyÕt ®· ®îc
®¶m nhËn nh÷ng vÞ trÝ quan träng cïng nh÷ng ®iÒu kiÖn
thuËn lîi trong c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ níc, VIETRANS ®·
gÆt h¸i ®îc nhiÒu thµnh tùu, triÓn väng ph¸t triÓn ngµy cµng
kh¶ quan.
C«ng ty ®· biÕt tËn dông lîi thÕ ®Ó kinh doanh kho, më

réng ho¹t ®éng gom hµng, vËn t¶i ®a ph¬ng thøc, lµm ®¹i lý
cho çc h·ng vËn t¶i lín cña níc ngoµi, h¬n thÕ cßn göi çn bé
®i ®µo t¹o, n©ng cao nghiÖp vô, tr×nh ®é chuyªn m«n. Nhê

®ã cã thÓ tin tëng r»ng VIETRANS sÏ cßn tiÕn xa trong lÜnh

vùc nµy ë ViÖt Nam.
II. Ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®êng biÓn
t¹i c«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng - Vietrans
1. Mét sè ®Æc thï cña ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa
quèc tÕ b»ng ®êng biÓn t¹i VIETRANS
1.1. Ho¹t ®éng giao nhËn mang tÝnh thêi vô
§©y kh«ng chØ lµ ®Æc thï ho¹t ®éng cña VIETRANS mµ

cña hÇu hÕt çc doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy.
TÝnh thêi vô trong ho¹t ®éng giao nhËn xuÊt ph¸t tõ tÝnh thêi
vô cña çc mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu. Ch¼ng h¹n nh vµo thêi
®iÓm ®Çu n¨m, Ho¹t ®éng giao nhËn thêng gi¶m sót do khèi
lîng hµng vËn chuyÓn gi¶m sót.
Trong çc th¸ng tiÕp theo, çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt b¾t
®Çu lªn kÕ ho¹ch cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña
m×nh, nhng thêi ®iÓm nµy hä còng chØ nhËp khÈu mét sè
m¸y mãc, nguyªn liÖu phôc vô cho d©y chuyÒn s¶n xuÊt. Ho¹t
®éng giao nhËn ë thêi ®iÓm nµy kh¸ h¹n chÕ. ChØ ®Õn th¸ng
4 khi mµ çc nhµ m¸y cho ra s¶n phÈm, ho¹t ®éng giao nhËn
míi trë nªn nhén nhÞp. Nhu cÇu vËn chuyÓn hµng ë thêi ®iÓm
nµy lµ rÊt lín c¶ ®èi víi hµng xuÊt khÈu lÉn nhËp khÈu.
Nhng ®Õn kho¶ng th¸ng 9, 10 l¹i lµ mïa hµng xuèng (down

season) v× ®©y lµ thêi ®iÓm l¹i çc níc Ch©u ¢u, ngêi d©n
thêng dµnh thêi gian ®i du lÞch. Vµ còng vµo kho¶ng thêi gian
nµy, hµng phôc vô cho lÔ gi¸ng sinh vµ TÕt míi ®îc lªn kÕ
ho¹ch s¶n xuÊt.
ChØ ®Õn gÇn cuèi n¨m, khi mµ nhu cÇu tiªu dïng cña ngêi
d©n t¨ng m¹nh, ë ch©u ¢u lµ Gi¸ng sinh, n¨m míi, ë ch©u ¸ lµ

tÕt cæ truyÒn th× nh÷ng ngêi lµm giao nhËn míi thùc sù bËn
rén. Lîng hµng giao nhËn cuèi n¨m rÊt phong phó c¶ vÒ chñng
lo¹i vµ khèi lîng. Nhu cÇu giao nhËn t¨ng gÊp nhiÒu lÇn so víi
nh÷ng th¸ng tríc.
Tõ ®ã ta thÊy n¾m ®îc ®Æc thï ho¹t ®éng cña ngµnh

m×nh lµ rÊt quan träng, nã gióp cho c«ng ty cã ®îc kÕ ho¹ch
s¶n xuÊt kinh doanh hiÖu qu¶ vµ tiÕt kiÖm nhÊt.
1.2. Ph¬ng tiÖn phôc vô cho ho¹t ®éng giao nhËn

vËn t¶i biÓn
Mét ®Æc ®iÓm næi bËt cña VIETRANS ®ã lµ c«ng ty hoµn

toµn kh«ng cã ®éi tµu hay container cña riªng m×nh phuc vô
cho giao nhËn vËn t¶i biÓn. §©y lµ mét ®iÓm bÊt lîi cña
VIETRANS so víi çc doanh nghiÖp giao nhËn kh¸c v× ®iÒu
nµy dÔ khiÕn c«ng ty r¬i vµo t×nh tr¹ng bÞ ®éng, ®Æc biÖt
lµ vµo mïa hµng h¶i. Ch¼ng h¹n nh GEMATRANS hay
VICONSHIP ®ång thêi lµ ngêi chuyªn chë vµ ngêi giao nhËn
nªn çc c«ng ty nµy cã thÓ chñ ®éng vÒ thiÕt bÞ cho kh¸ch
hµng trong mäi trêng hîp, tõ ®ã t¹o ®îc uy tÝn trªn thÞ trêng.
Tuy vËy, bï l¹i c«ng ty cã çc thiÕt bÞ lµm hµng nh ®éi xe

t¶i, xe n©ng, cÇn cÈu kh¸ hiÖn ®¹i. §Æc biÖt hÖ thèng kho b·i
cña VIETRANS ®îc ®¸nh gi¸ lµ quy m« nhÊt. C«ng ty cã mét
hÖ thèng kinh doanh kho r¶i kh¾p chiÒu dµi ®Êt níc, tõ hÖ
thèng kho l¹nh ®ang x©y dùng ë Lµo Cai ®Õn b·i container
réng lín ë c¶ng Qui Nh¬n, §µ N½ng, H¶i Phßng. Riªng ë Hµ Néi,
c«ng ty cã tíi 2 kho ë V¨n §iÓn vµ Yªn Viªn, rÊt thuËn lîi cho
c«ng t¸c lµm hµng. Trong thêi gian gÇn ®©y, c«ng ty ®ang
tËp trung ®Çu t mua s¾m, x©y dùng thªm nhiÒu ph¬ng tiÖn,
trang thiÕt bÞ. Cã thÓ nãi, khèi lîng vµ hµng hãa giao nhËn nãi

chung vµ giao nhËn b»ng ®êng biÓn nãi riªng nhê thÕ sÏ ®îc
®Èy m¹nh.
2. Quy tr×nh giao nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®êng

biÓn t¹i c«ng ty
2.1. Giao nhËn hµng xuÊt khÈu b»ng ®êng biÓn
§èi víi mét l« hµng xuÊt khÈu, quy tr×nh giao nhËn ®îc
tiÕn hµnh theo çc bíc sau:
2.1.1. NhËn hµng tõ ngêi göi hµng (ngêi xuÊt khÈu)
Gi÷a VIETRANS vµ ngêi göi hµng sÏ cã tho¶ thuËn vÒ ph-

¬ng thøc vµ ®Þa ®iÓm nhËn hµng. VÒ ph¬ng thøc, ngêi göi
hµng cã thÓ trùc tiÕp mang hµng ®Õn hoÆc sö dông dÞch vô
vËn chuyÓn néi ®Þa cña c«ng ty. C«ng ty cã mét ®éi xe t¶i
ho¹t ®éng rÊt hiÖu qu¶, kh«ng chØ sö dông cho môc ®Ých
vËn chuyÓn quèc tÕ b»ng ®êng bé mµ cßn rÊt tiÖn dông cho
vËn chuyÓn néi ®Þa tríc khi vµo chÆng vËn t¶i chÝnh. VÒ ®Þa
®iÓm, hµng hãa cã thÓ ®îc vËn chuyÓn trùc tiÕp ra c¶ng
hoÆc mang vÒ kho cña c«ng ty ë V¨n §iÓn hoÆc Yªn Viªn nÕu
chñ hµng ë Hµ Néi.
ViÖc nhËn hµng tõ ngêi göi hµng còng cã nh÷ng yªu cÇu
nghiªm ngÆt v× sau khi ngêi giao nhËn nhËn hµng, tr¸ch
nhiÖm vÒ hµng hãa sÏ thuéc vÒ ngêi giao nhËn. NÕu hµng lµ
hµng nguyªn container th× ngêi giao nhËn cßn ®îc gi¶m nhÑ
tr¸ch nhiÖm. Cßn ®èi víi nh÷ng l« hµng lÎ, nh÷ng dÞch vô mµ
VIETRANS thùc hiÖn cã thÓ lµ t¸i chÕ l¹i hµng hãa, hoÆc ®ãng
gãi hµng hãa cho phï hîp víi ph¬ng thøc vËn chuyÓn, tuyÕn ®-
êng vËn chuyÓn. Hµng hãa ®ßi hái ph¶i phï hîp víi hîp ®ång
mua b¸n ngo¹i th¬ng. Sau khi ®· kiÓm nhËn chÝnh x¸c,

VIETRANS cã tr¸ch nhiÖm b¶o qu¶n hµng hãa chê giao cho ng-
êi chuyªn chë.
2.1.2. Thuª ngêi chuyªn chë hµng hãa
Dï hµng hãa ®îc xuÊt khÈu theo ®iÒu kiÖn FOB hay CIF
th× ngêi giao nhËn còng thêng ®îc ñy th¸c thuª tµu ®Ó
chuyªn chë hµng hãa. Ngêi ñy th¸c tuú tõng trêng hîp cã thÓ lµ
ngêi göi hµng (shipper) hay ngêi nhËn hµng (consignee).
NÕu VIETRANS ®îc ñy th¸c thuª tµu, ®èi víi tuyÕn ®êng
cò, thêng xuyªn cã hµng ®i, c«ng ty ph¶i liªn hÖ víi h·ng tµu
mµ c«ng ty ®· lµm gi¸ tríc ®ã ®Ó xin chç, lu cíc hoÆc xin
container nÕu lµ hµng ®ãng trong container. Cßn ®èi víi
tuyÕn ®êng míi cha cã gi¸ hoÆc gi¸ cò ®· hÕt h¹n th× ph¶i
xin gi¸ ë nhiÒu h·ng tµu kh¸c nhau, sau ®ã chän mét gi¸ tèt
®Ó chµo cho kh¸ch hµng. Ngêi giao nhËn thêng ®îc ñy th¸c
thuª tµu v× ngêi giao nhËn cã lîi thÕ lµ lu«n cã lîng hµng lín vµ
æn ®Þnh nªn thêng ®îc h·ng tµu cho hëng nh÷ng u ®·i vÒ gi¸
c¶, dÞch vô mµ kh¸ch hµng nhá lÎ kh«ng cã ®îc.
2.1.3. Tæ chøc giao hµng lªn tµu
 Tríc khi tµu ®Õn c¶ng bèc hµng
Hµnh tr×nh cña mét con tµu thêng lµ chë hµng ®Õn c¶ng,
dì hµng ra, lu l¹i c¶ng tõ 1 - 3 ngµy, xÕp hµng míi lªn råi khëi
hµnh. §èi víi mét sè c¶ng cña ViÖt Nam nh c¶ng H¶i Phßng,
thêi gian mét con tµu lu l¹i chØ lµ 1 ngµy. Do ®ã, tríc khi tµu
cËp c¶ng, h·ng tµu sÏ göi Th«ng b¸o thêi gian dù kiÕn tµu vµo
c¶ng (ETA - Estimated Time of Arrival) cho ngêi giao nhËn. Thêi
gian nµy phô thuéc vµo tuyÕn ®êng, tho¶ thuËn gi÷a h·ng tµu
vµ ngêi giao nhËn. §èi víi VIETRANS, nÕu tuyÕn ®êng xa, ETA
®îc göi tríc tõ 24h - 48h, cßn ®êng gÇn, ETA ph¶i ®îc göi tríc
48h - 72h.
Khi biÕt ®îc thêi gian dù kiÕn tµu ®Õn c¶ng, nh©n viªn
giao nhËn cña VIETRANS sÏ ph¶i lµm mét sè c«ng viÖc sau:
- Xin kiÓm nghiÖm, kiÓm dÞch cho hµng hãa ®Ó lÊy giÊy
chøng nhËn kiÓm nghiÖm, kiÓm dÞch, nhÊt lµ ®èi víi hµng
n«ng s¶n thùc phÈm.
- LËp tê khai h¶i quan, tiÕn hµnh th«ng quan hµng xuÊt
khÈu.
- Nép thuÕ xuÊt khÈu (nÕu cã) cho hµng hãa.
- Cung cÊp chØ dÉn xÕp hµng cho h·ng tµu ®ång thêi
nhËn th«ng b¸o xÕp hµng do h·ng tµu cÊp.
- LËp b¶ng kª khai hµng hãa (Cargo list) gåm 5 b¶n ®Ó

göi cho c¶ng vµ göi cho tµu. Néi dung chÝnh cña Cargo list
gåm: Tªn c«ng ty xuÊt nhËp khÈu, Tªn ngêi nhËp khÈu, Tªn
hµng, Ký m· hiÖu, Sè lîng, Träng lîng.
NÕu lµ hµng xuÊt ®ãng trong container th× cïng víi b¶n
danh môc hµng hãa, ngêi giao nhËn ph¶i xin h·ng tµu lÖnh
giao vá container rçng ®Ó ®a cho kh¸ch hµng vÒ ®ãng hµng.
Sau ®ã lµm thñ tôc h¶i quan, niªm phong cÆp ch×. Cßn nÕu
lµ hµng lÎ th× ngêi giao nhËn sÏ cÊp cho ngêi göi hµng vËn
®¬n gom hµng (House Bill of Lading - HB/L), tËp hîp çc l«
hµng lÎ vµ ®ãng vµo container sau khi ®· qua kiÓm tra cña h¶i
quan.

 Khi tµu vµo c¶ng
Tµu khi ®· vµo c¶ng, dì hÕt hµng vµ s½n sµng cho viÖc
xÕp hµng, h·ng tµu sÏ göi th«ng b¸o s½n sµng xÕp dì (NOR -
Notice Of Readiness). Sau khi nhËn ®îc NOR, nh©n viªn giao
nhËn cña c«ng ty sÏ ph¶i kiÓm tra xem thùc tÕ tµu ®· s½n
sµng xÕp dì cha vµ ký chÊp nhËn vµo NOR.
- Tæ chøc chuyªn chë hµng hãa ra c¶ng nÕu hµng cßn ë

trong kho.
- C¨n cø vµo b¶ng kª khai hµng hãa, tµu sÏ lªn s¬ ®å xÕp

hµng (Cargo plan). Ngêi giao nhËn cïng phßng ®iÒu ®é cña
c¶ng lªn kÕ ho¹ch giao hµng, xÕp hµng lªn tµu.
- Trong thêi gian xÕp hµng, ngêi giao nhËn ph¶i lu«n cã
mÆt ®Ó gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò ph¸t sinh. Ch¼ng h¹n hµng
xÕp lªn tµu ph¶i ®¶m b¶o kü thuËt tr¸nh h háng tæn thÊt
trong lóc bèc xÕp. Trong trêng hîp hµng bÞ h háng tæn thÊt,
ngêi giao nhËn ph¶i cïng c¶ng vµ çc bªn liªn quan lËp çc biªn
b¶n cÇn thiÕt.
2.1.4. LËp bé chøng tõ
Sau khi hµng ®· ®îc xÕp lªn tµu, nÕu ®îc ñy th¸c, ngêi
giao nhËn ph¶i lÊy ®îc Biªn lai thuyÒn phã (Mate’s Receipt -
MR) ®Ó ®æi lÊy vËn ®¬n. §Ó thuËn tiÖn cho viÖc lÊy ®îc
tiÒn hµng, vËn ®¬n ph¶i s¹ch, ®· xÕp hµng lªn tµu vµ cíc tr¶
tríc (nÕu ngêi xuÊt khÈu ph¶i tr¶ tiÒn cíc). NÕu lµ hµng lÎ, ngêi
giao nhËn trªn c¬ së chi tiÕt lµm vËn ®¬n nhËn tõ chñ hµng
tiÕn hµnh lËp vËn ®¬n gom hµng.
Sau ®ã, ngêi giao nhËn tËp hîp vËn ®¬n cïng mét sè
chøng tõ kh¸c nh ho¸ ®¬n th¬ng m¹i, hîp ®ång mua b¸n ngo¹i

th¬ng, Packing list v.v… lËp thµnh bé chøng tõ thanh to¸n göi
cho chñ hµng.
Ngoµi ra, ngêi giao nhËn cßn ph¶i mua b¶o hiÓm cho hµng
hãa nÕu cÇn, th«ng b¸o cho ngêi göi hµng biÕt ngµy tµu rêi
c¶ng ®Ó hä th«ng b¸o cho ngêi nhËn hµng, thanh to¸n çc chi
phÝ cÇn thiÕt cho c¶ng nh chi phÝ bèc hµng, b¶o qu¶n, lu
kho…, tÝnh to¸n thëng ph¹t xÕp dì nÕu cã.
Cuèi cïng, ngêi giao nhËn sÏ tiÕn hµnh kÕt to¸n çc chi phÝ
giao nhËn víi ngêi göi hµng.
2.2. Giao nhËn hµng nhËp khÈu b»ng ®êng biÓn
Khi nhËn ®îc yªu cÇu giao nhËn mét l« hµng nhËp khÈu,
ngêi giao nhËn ph¶i tiÕn hµnh çc bíc sau:
2.2.1. Tríc khi tµu cËp c¶ng
Ngêi giao nhËn ph¶i ®îc ngêi nhËn hµng hoÆc ®¹i lý cña
m×nh cung cÊp çc th«ng tin cÇn thiÕt vÒ l« hµng. Cô thÓ
- Th«ng tin vÒ tµu: tªn tµu, quèc tÞch, thêi gian dù kiÕn
tµu ®Õn c¶ng dì hµng.
- B¶n lîc khai hµng (Cargo Manifest) ®Ó biÕt t×nh h×nh

hµng hãa.
Chñ hµng ph¶i giao cho ngêi giao nhËn vËn ®¬n gèc vµ
çc chøng tõ kh¸c cña hµng hãa nh: giÊy phÐp nhËp khÈu, giÊy
chøng nhËn phÈm chÊt, bao b×, ký m· hiÖu…
Ngêi giao nhËn ph¶i lªn kÕ ho¹ch nhËn hµng ®ång thêi
nÕu ®îc ñy th¸c sÏ phèi hîp víi chñ hµng giao hµng cho çc chñ
hµng néi ®Þa.
2.2.2. Khi tµu cËp c¶ng

Khi nhËn ®îc GiÊy b¸o hµng ®Õn do h·ng tµu fax ®Õn, ng-
êi giao nhËn sÏ lËp GiÊy b¸o hµng göi cho chñ hµng ®Ó chñ
hµng chñ ®éng chuÈn bÞ çc ph¬ng tiÖn lÊy hµng.
§ång thêi, nh©n viªn giao nhËn ph¶i thùc hiÖn çc c«ng
viÖc nh:
- Xin kiÓm dÞch cho hµng hãa nÕu cÇn.
- NÕu lµ hµng nguy hiÓm hay hµng ®Æc biÖt, ngêi giao
nhËn ph¶i phèi hîp víi çc bªn cã liªn quan nh c¶ng, h¶i quan,
phßng ch¸y ch÷a ch¸y… ®Ó lªn kÕ ho¹ch phßng ngõa.
- Khai h¶i quan hµng nhËp khÈu
§îc sù ñy th¸c cña chñ hµng ngêi giao nhËn sÏ mang vËn
®¬n gèc hoÆc b¶n sao vËn ®¬n (nÕu lµ vËn ®¬n
Surrendered hoÆc vËn ®¬n Express Cargo Bill) ®Õn h·ng tµu
hoÆc ®¹i lý cña h·ng tµu ®Ó ®æi lÊy lÖnh giao hµng.
2.2.3. Tæ chøc nhËn hµng tõ tµu vµ giao cho chñ hµng
Th«ng thêng ngêi giao nhËn sÏ cïng víi c¶ng tiÕn hµnh
nhËn hµng tõ tµu vµ lËp çc biªn b¶n cÇn thiÕt nh biªn b¶n
gi¸m ®Þnh s¾p xÕp hµng trong hÇm tµu (do c¶ng vµ thuyÒn
trëng lËp), biªn b¶n kÕt to¸n víi tµu (ROROC-Report On Receipt
Of Cargo), giÊy chøng nhËn hµng thiÕu (CSC-Certificate of
Shortlanded Cargo) nÕu sè hµng thùc nhËn Ýt h¬n sè hµng ghi
trong vËn ®¬n.
Sau khi dì hµng sau, nÕu hµng bÞ h háng th× lËp biªn b¶n
hµng ®æ vì h háng (COR-Cargo Outturn Report), nÕu nghi ngê
cã tæn thÊt hµng hãa lËp th dù kh¸ng (LR-Letter of
Reservation) ®Ó chøng minh r»ng ngêi nhËn hµng (c¶ng) ®·
cã th«ng b¸o cã tæn thÊt kh«ng râ rÖt cho ngêi chuyªn chë vµ
göi cho tµu hoÆc ®¹i lý tµu trong vßng 3 ngµy kÓ tõ ngµy dì
xong hµng.
Ngêi giao nhËn sau khi lÊy lÖnh giao hµng ph¶i ®ãng phÝ
lu kho, lu b·i (nÕu cã), phÝ xÕp dì råi mang lÖnh giao hµng
®Õn kho ®Ó nhËn hµng vµ lµm thñ tôc h¶i quan. NÕu lµ hµng
nguyªn container cã thÓ mîn vÒ kho riªng ®Ó dì hµng nhng
ph¶i nép tiÒn ®Æt cäc mîn vá, hoÆc dì hµng ngay t¹i c¶ng.
Ngêi giao nhËn sÏ gióp chñ hµng mêi gi¸m ®Þnh, khiÕu n¹i
®ßi båi thêng nÕu cã tæn thÊt x¶y ra ®èi víi hµng hãa. Vµ
cuèi cïng ngêi giao nhËn còng sÏ kÕt to¸n çc chi phÝ giao
nhËn víi chñ hµng.
3. Çc nh©n tè ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng giao nhËn hµng
hãa quèc tÕ b»ng ®êng biÓn t¹i VIETRANS
3.1. Bèi c¶nh quèc tÕ
§©y lµ ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®êng
biÓn nªn nã chÞu t¸c ®éng rÊt lín tõ t×nh h×nh quèc tÕ. ChØ
mét sù thay ®æi nhá nµo ®ã trong chÝnh s¸ch xuÊt nhËp
khÈu cña mét níc mµ VIETRANS cã quan hÖ còng cã thÓ khiÕn
lîng hµng t¨ng lªn hay gi¶m ®i. Trong thêi gian gÇn ®©y, thÕ
giíi cã nhiÒu biÕn ®éng, chiÕn tranh ë Ir¾c, xung ®ét vïng
Trung §«ng, dÞch bÖnh SARS g©y ¶nh hëng rÊt lín tíi viÖc
giao th¬ng hµng hãa.
Trong ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i biÓn quan träng nhÊt
ph¶i kÓ ®Õn lµ t×nh h×nh tù do hãa dÞch vô vËn t¶i biÓn
trong tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Trong hîp t¸c ®a ph-
¬ng dÞch vô vËn t¶i biÓn lµ mét trong nh÷ng ngµnh dÞch vô
nh¹y c¶m vµ ®îc çc quèc gia rÊt quan t©m, nhng tiÕn tr×nh
tù do hãa ngµnh dÞch vô nµy l¹i gÆp nhiÒu khã kh¨n do mét

sè níc lu«n ®a ra ý kiÕn ph¶n ®èi, hä muèn ¸p dông luËt riªng

cña m×nh nh»m b¶o hé ngµnh vËn t¶i biÓn trong níc. V× thÕ,
mÆc dï ®· nhÊt trÝ kÕt thóc ®µm ph¸n vµo n¨m 1996 nhng
çc níc thµnh viªn WTO vÉn kh«ng thÓ tháa thuËn víi nhau ®îc
vÒ çch thøc tiÕn hµnh tù do hãa ngµnh dÞch vô nµy vµ çc nç
lùc ®µm ph¸n bÞ ngõng l¹i vµo n¨m 1997. Tuy nhiªn çc níc
®Òu nhÊt trÝ cam kÕt sÏ kh«ng ¸p dông thªm çc h¹n chÕ míi
®èi víi ngµnh dÞch vô nµy.
Trªn thùc tÕ, m«i trêng kinh doanh cña ngµnh dÞch vô nµy
vÉn tiÕp tôc ®îc c¶i thiÖn vµ tù do hãa ®¸ng kÓ. Lý do chÝnh
lµ nh÷ng ñng hé tù do hãa vÉn tiÕp tôc kiªn tr× tiÕn hµnh tù
do hãa ®¬n ph¬ng hoÆc tham gia ®µm ph¸n trong khu«n
khæ çc diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ kh¸c nh Tæ chøc hîp t¸c vµ
ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD), DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ch©u ¸
Th¸i B×nh D¬ng (APEC), HiÖp héi çc quèc gia §«ng Nam ¸
(ASEAN). Nhê vËy mµ nh÷ng ngêi lµm giao nhËn míi cã ®iÒu
kiÖn tin tëng vµo sù ph¸t triÓn trong thêi gian tíi.
3.2. C¬ chÕ qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc
§©y lµ nh©n tè cã ¶nh hëng rÊt quan träng ®Õn ho¹t

®éng giao nhËn vËn t¶i v× Nhµ níc cã nh÷ng chÝnh s¸ch
th«ng tho¸ng, réng më sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña giao nhËn
vËn t¶i, ngîc l¹i sÏ k×m h·m nã.
Khi nãi ®Õn c¬ chÕ qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc, chóng ta

kh«ng thÓ chØ nãi ®Õn nh÷ng chÝnh s¸ch riªng vÒ vËn t¶i
biÓn hay giao nhËn, c¬ chÕ ë ®©y bao gåm tÊt c¶ çc chÝnh
s¸ch cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nãi chung.
ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ®a ra nhiÒu chÝnh s¸ch t¹o thuËn lîi
cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, tõ ®ã t¹o ra nguån hµng cho

ho¹t ®éng giao nhËn nh ¸p møc thuÕ suÊt 0% cho hµng xuÊt
khÈu, ®æi míi LuËt H¶i quan, luËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu, luËt
thuÕ VAT, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt v.v…
Nhng kh«ng ph¶i chÝnh s¸ch nµo Nhµ níc ®a ra còng cã

t¸c dông tÝch cùc. Ch¼ng h¹n nh víi chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch
xuÊt khÈu, trong ®ã næi bËt lµ nghÞ ®Þnh 57/CP cho phÐp
mäi doanh nghiÖp tham gia xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp, mét
mÆt nã cã t¸c dông thóc ®Èy giao lu bu«n b¸n, tõ ®ã lµm
t¨ng s¶n lîng giao nhËn, nhng mÆt kh¸c nã l¹i khiÕn cho çc
doanh nghiÖp giao nhËn mµ ®iÓn h×nh lµ VIETRANS r¬i vµo
m«i trêng c¹nh tr¹nh khèc liÖt. §ang tõ thÕ ®éc quyÒn, giê
®©y VIETRANS ph¶i ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu nhµ giao nhËn
chuyªn nghiÖp kh¸c.
Ngoµi ra, chÝnh s¸ch h¹n chÕ nhËp khÈu nh ®¸nh thuÕ
hµng nhËp khÈu cao khiÕn lîng hµng hãa nhËp khÈu gi¶m, dÉn
®Õn ho¹t ®éng giao nhËn hµng nhËp khÈu còng gi¶m ®i.
§èi víi chÝnh s¸ch vÒ h¶i quan, nÕu nh tríc ®©y, bªn h¶i
quan sÏ gióp chñ hµng khai h¶i quan, th× b©y giê tr¸ch nhiÖm
khai h¶i quan thuéc vÒ chñ hµng. §iÒu nµy khiÕn dÞch vô khai
thuª h¶i quan rÊt ph¸t triÓn, mµ ngêi thµnh th¹o trong lÜnh
vùc nµy kh«ng ai kh¸c lµ ngêi giao nhËn. Tõ ®ã vÞ trÝ cña ngêi
giao nhËn cµng ®îc n©ng cao.
3.3. T×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu trong níc
Nh trªn ®· nãi, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng hãa cã

quan hÖ mËt thiÕt víi ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa. Lîng
hµng hãa xuÊt nhËp khÈu cã dåi dµo, ngêi giao nhËn míi cã

hµng ®Ó giao nhËn, s¶n lîng vµ gi¸ trÞ giao nhËn míi t¨ng, ng-
îc l¹i ho¹t ®éng giao nhËn kh«ng thÓ ph¸t triÓn.
ë ®©y gi¸ trÞ giao nhËn ®îc hiÓu lµ doanh thu mµ ngêi
giao nhËn cã ®îc tõ ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa. Tuy gi¸ trÞ
giao nhËn kh«ng chÞu ¶nh hëng cña gi¸ trÞ xuÊt nhËp khÈu
nhng nã l¹i chÞu ¶nh hëng rÊt lín tõ s¶n lîng xuÊt nhËp khÈu.
Thùc tÕ ®· cho thÊy r»ng, n¨m nµo khèi lîng hµng hãa xuÊt
nhËp khÈu cña ViÖt Nam t¨ng lªn th× ho¹t ®éng giao nhËn
cña VIETRANS còng s«i ®éng h¼n lªn.
Cã thÓ nãi, qui m« cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ph¶n
¸nh qui m« cña ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i.
3.4. BiÕn ®éng thêi tiÕt
Ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa lµ ho¹t ®éng vËn chuyÓn
vµ lµm çc dÞch vô liªn quan ®Ó hµng hãa di chuyÓn tõ ngêi
göi ®Õn ngêi nhËn nªn nã chÞu ¶nh hëng rÊt râ rÖt cña çc
biÕn ®éng ®iÒu kiÖn thêi tiÕt. Trong qu¸ tr×nh hµng lªnh
®ªnh trªn biÓn, nÕu sãng yªn bÓ lÆng tøc lµ thêi tiÕt ®Ñp
th× hµng sÏ an toµn h¬n nhiÒu. Ngîc l¹i, nÕu gÆp b·o biÓn,
®éng ®Êt, nói löa, sãng thÇn, thËm chÝ chØ lµ ma to giã lín
th«i th× nguy c¬ hµng hãa h háng, tæn thÊt ®· lµ rÊt lín.
Kh«ng chØ lµ thiªn tai, cã khi chØ lµ sù thay ®æi nhiÖt ®é

gi÷a hai khu vùc ®Þa lý kh¸c nhau th«i còng cã thÓ ¶nh hëng,
ch¼ng h¹n nh lµm cho hµng bÞ hÊp h¬i, ®Ó b¶o qu¶n ®ßi hái
ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp nh dïng lo¹i container ®Æc
biÖt nh Fully Ventilated Container. §iÒu ®ã lµm t¨ng chi phÝ
vËn chuyÓn lªn kh¸ nhiÒu.
3.5. Çc nh©n tè néi t¹i cña doanh nghiÖp

Ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i biÓn cña VIETRANS cßn chÞu
¶nh hëng bëi çc nh©n tè nh: nguån vèn, c¬ së vËt chÊt kü
thuËt cña b¶n th©n c«ng ty, c¬ chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh, chÝnh s¸ch cña c«ng ty ®èi víi nh©n viªn,
®èi víi kh¸ch hµng, tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cña ®éi
ngò çn bé c«ng nh©n viªn. §©y ®îc coi lµ çc nh©n tè néi t¹i
cña mét doanh nghiÖp. Nhãm nh©n tè nµy ®îc coi lµ cã ý
nghÜa quyÕt ®Þnh tíi kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh nãi chung vµ ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i biÓn nãi
riªng.
Ch¼ng h¹n nh nh©n tè nguån vèn, c¬ së vËt chÊt kü thuËt

cña c«ng ty. NÕu VIETRANS t¹o ®îc mét c¬ ng¬i khang trang,
ph¬ng tiÖn lµm hµng hiÖn ®¹i tríc hÕt sÏ t¹o ®îc lßng tin n¬i
kh¸ch hµng, ®iÒu nµy rÊt quan träng do ®Æc thï cña dÞch vô
giao nhËn ®ã lµ cã giao dÞch víi nhiÒu kh¸ch hµng níc ngoµi.
H¬n thÕ míi ®¸p øng ®îc yªu cÇu giao nhËn ph¸t triÓn ngµy
cµng m¹nh mÏ. Bªn c¹nh ®ã, mét c«ng ty cã tiÒm lùc vÒ vèn
còng lµ mét lîi thÕ rÊt lín trong kinh doanh.
Ngoµi ra, çc c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña b¶n th©n c«ng ty
còng cã ¶nh hëng quan träng ®Õn ho¹t ®éng giao nhËn. Trong
giao nhËn vËn t¶i biÓn, lîng kh¸ch hµng lín vµ æn ®Þnh lµ kh¸
nhiÒu, nÕu c«ng ty cã chÝnh s¸ch u ®·i ®èi víi nh÷ng kh¸ch
hµng nµy th× kh«ng chØ cã ®îc sù g¾n bã cña kh¸ch hµng
mµ cßn t¹o thuËn lîi cho chÝnh çc nh©n viªn cña c«ng ty
trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, th¬ng lîng, ký hîp ®ång víi kh¸ch.
Mét nh©n tè v« cïng quan träng n÷a ®ã lµ tr×nh ®é, kinh

nghiÖm, kiÕn thøc cña ®éi ngò çn bé nh©n viªn cña c«ng ty.
§ã lµ nh÷ng kiÕn thøc vÒ luËt ph¸p, thñ tôc th¬ng m¹i quèc

tÕ, kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm vÒ nghiÖp vô. ChØ mét sù non
nít khi ký kÕt hîp ®ång ñy th¸c giao nhËn cã thÓ g©y thiÖt h¹i
to lín cho doanh nghiÖp, mét sù bÊt cÈn khi kiÓm nhËn hµng
cã thÓ dÉn ®Õn sù tranh chÊp kh«ng ®¸ng cã. Cã thÓ nãi,
nh©n tè con ngêi sÏ quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i
cña mét doanh nghiÖp.
4. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô giao nhËn

hµng hãa quèc tÕ b»ng ®êng biÓn t¹i c«ng ty
4.1. Thµnh tùu ®¹t ®îc
Giao nhËn hµng ho¸ quèc tÕ b»ng ®êng biÓn lµ dÞch vô

truyÒn thèng cña C«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng -
VIETRANS. Tõ nh÷ng ngµy ®Çu thµnh lËp c«ng ty, çc çn bé
c«ng nh©n viªn ®· thùc hiÖn viÖc giao nhËn nh÷ng l« hµng
cøu trî cña çc níc bÌ b¹n anh em cho chiÕn sÜ vµ nh©n d©n
ViÖt Nam. Nh÷ng çn bé ngµy Êy giê ngêi ®· vÒ hu, ngêi ®· lµ
nh÷ng l·nh ®¹o chñ chèt cña c«ng ty, ®ang chÌo l¸i con
thuyÒn VIETRANS trªn ®êng ph¸t triÓn theo ®µ héi nhËp cña
®Êt níc.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c«ng ty, ho¹t ®éng giao nhËn
vËn t¶i biÓn còng ngµy cµng lín m¹nh, çc çn bé giao nhËn
h«m nay kh«ng chØ kÕ thõa kinh nghiÖm cña çc bËc l·o
thµnh ®i tríc mµ cßn tiÕp thu çi míi, c¶i tiÕn quy tr×nh
nghiÖp vô cho phï hîp víi xu híng ph¸t triÓn míi.
Nhê vËy, dï ph¶i ®èi mÆt víi v« vµn khã kh¨n, ho¹t ®éng
giao nhËn vËn t¶i biÓn t¹i c«ng ty ®· ®¹t ®îc kh«ng Ýt thµnh
tùu. Cô thÓ, dÞch vô giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu b»ng
®êng biÓn ®· ph¸t triÓn víi tèc ®é kh¸ cao, chiÕm tíi trªn 70%
s¶n lîng hµng hãa giao nhËn, h¬n 60% gi¸ trÞ hµng hãa giao

nhËn cña toµn c«ng ty, ®ãng gãp phÇn kh«ng nhá vµo kÕt
qu¶ mµ c«ng ty ®¹t ®îc trong nh÷ng n¨m qua. Díi ®©y chóng
ta sÏ xem xÐt tõng mÆt.
4.1.1. S¶n lîng giao nhËn
T¹i C«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng - VIETRANS,

giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu b»ng ®êng biÓn lu«n
chiÕm tíi h¬n 70% tæng s¶n lîng giao nhËn hµng hãa. Hµng
n¨m, khèi lîng hµng mµ c«ng ty giao nhËn qua çc c¶ng biÓn
ViÖt Nam vµo kho¶ng 80.000 - 90.000 ngµn tÊn, víi tèc ®é
t¨ng b×nh qu©n kh¸ cao, kho¶ng 12%/n¨m. Trong giai ®o¹n 5
n¨m trë l¹i ®©y, khèi lîng hµng giao nhËn ®êng biÓn cña c«ng
ty nh sau:
B¶ng 2: S¶n lîng giao nhËn hµng hãa XNK b»ng ®êng biÓn cña
VIETRANS (Bao gåm v¨n phßng Hµ Néi vµ çc chi nh¸nh)
§¬n vÞ: TÊn
N¨m
1998 1999 2000 2001 2002
ChØ tiªu
SLGN ®êng biÓn 84596 75965 83280 98497 96769
ChØ sè ph¸t triÓn
- 89,80 109,63 118,27 98,25
(%)
Σ SLGN toµn cty 114824 98927 107822 119891 124364
Tû träng (%) 73,67 76,78 77,24 82,16 77,81
Nguån: Phßng tæng hîp c«ng ty
Qua b¶ng trªn ta thÊy r»ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y,
s¶n lîng giao nhËn n¨m 2001 ®¹t møc cao nhÊt, lªn ®Õn gÇn
100 ngh×n tÊn, t¨ng gÇn 20% so víi n¨m 2000. §Õn n¨m 2002
vÉn duy tr× ®îc khèi lîng nµy vµ xu híng nµy sang n¨m 2003 sÏ
vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn (íc n¨m 2003 lµ trªn 100.000 tÊn). Con
sè nµy tuy t¨ng kh«ng ®Òu nhng ë møc cao cho thÊy c«ng ty

cã chiÕn lîc kinh doanh ®óng ®¾n vµ cã ®îc sù tin tëng cña
kh¸ch hµng.
So víi tæng s¶n lîng giao nhËn cña c«ng ty th× s¶n lîng
giao nhËn ®êng biÓn lu«n chiÕm tû träng cao trªn 70% vµ cã
xu híng t¨ng lªn. Së dÜ tû träng lín nh vËy kh«ng chØ v× giao
nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®êng biÓn cã nhiÒu u ®iÓm mµ
cßn v× ®©y lµ ho¹t ®éng truyÒn thèng cña c«ng ty trong bao
nhiªu n¨m qua.
Ta cã thÓ thÊy tuy n¨m 1999 lµ mét n¨m ®Çy khã kh¨n
®èi víi VIETRANS v× vµo n¨m nµy c«ng ty vÊp ph¶i sù c¹nh
tranh quyÕt liÖt cña çc c«ng ty kh¸c lµm s¶n lîng giao nhËn
nãi chung sôt gi¶m nhng tû träng ®êng biÓn vÉn t¨ng lªn kh¸
cao, 76,78% tõ 73,67% vµo n¨m 1998.
§Æc biÖt n¨m 2001, con sè nµy t¨ng lªn ®Õn 82,16% ®¹t
møc cao nhÊt trong thêi gian gÇn ®©y. Chóng ta h·y nhí l¹i
vµo n¨m 2001 x¶y ra sù kiÖn ngµy 11/9 t¹i Mü khiÕn ngµnh
hµng kh«ng thÕ giíi l©m vµo hoµn c¶nh v« cïng khã kh¨n. Nh-
ng do ®ã mµ khèi lîng hµng hãa vËn chuyÓn b»ng ®êng biÓn
t¨ng lªn râ rÖt. §iÒu nµy lý gi¶i v× sao vµo n¨m nµy tû träng
khèi lîng giao nhËn ®êng biÓn cña VIETRANS t¨ng nhiÒu ®Õn
nh vËy.
Cã thÓ nãi, xÐt vÒ mÆt s¶n lîng giao nhËn, VIETRANS ®·

®¹t ®îc kÕt qu¶ kh¶ quan. Nhng ®èi víi dÞch vô giao nhËn
hµng hãa, con sè cã ý nghÜa h¬n ®èi víi ngêi giao nhËn l¹i lµ
gi¸ trÞ giao nhËn v× nã ph¶n ¸nh sè tiÒn mµ ngêi giao nhËn cã
®îc khi tiÕn hµnh giao nhËn mét l« hµng cho kh¸ch hµng cña
m×nh. V× vËy phÇn tiÕp sau ®©y sÏ cho ta thÊy râ h¬n khÝa
c¹nh nµy.

4.1.2. Gi¸ trÞ giao nhËn
Nh trªn ®· nãi gi¸ trÞ giao nhËn ®îc hiÓu lµ doanh thu mµ
ngêi giao nhËn cã ®îc tõ ho¹t ®éng giao nhËn hµng hãa.
ë C«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng VIETRANS, gi¸ trÞ
giao nhËn hµng hãa quèc tÕ chuyªn chë b»ng ®êng biÓn ®¹t
møc cao vµ t¨ng ®Òu qua çc n¨m. Trung b×nh mçi n¨m ho¹t
®éng nµy mang vÒ cho c«ng ty tíi 15 tû ®ång, ®ãng gãp
kh«ng nhá vµo thµnh c«ng chung cña toµn c«ng ty.
B¶ng 3: Gi¸ trÞ giao nhËn hµng hãa quèc tÕ b»ng ®êng
biÓn t¹i VIETRANS
(Bao gåm v¨n phßng Hµ Néi vµ çc chi nh¸nh)

N¨m
1998 1999 2000 2001 2002
Gi¸ trÞ
GTGN ®êng
14597 14625 16762 15963 17638
biÓn
ChØ sè ph¸t
- 100,20 114,61 95,23 110,50
triÓn (%)
Σ GTGN toµn cty 23079 22520 25476 22361 26235
Tû träng (%) 63,25 64,94 65,79 71,38 67,23
Nguån: Phßng tæng hîp c«ng ty
B¶ng trªn cho thÊy mÆc dï c«ng ty kh«ng cã nh÷ng ®iÒu

kiÖn thuËn lîi nhÊt cho viÖc ph¸t triÓn dÞch vô giao nhËn hµng
hãa quèc tÕ b»ng ®êng biÓn, song thu nhËp tõ ho¹t ®éng nµy
vÉn lu«n chiÕm phÇn chñ yÕu trong çc ph¬ng thøc giao nhËn
hµng hãa, trung b×nh kho¶ng 64%. §Æc biÖt n¨m 2001 lªn tíi
71,38% ®¹t tû träng cao nhÊt trong çc n¨m.
Chóng ta cã thÓ thÊy mét ®iÒu, trong ho¹t ®éng giao

nhËn vËn t¶i biÓn, dï s¶n lîng giao nhËn chiÕm tíi trªn 70% nh-
ng gi¸ trÞ giao nhËn chØ chiÕm h¬n 60%. §iÒu nµy cã thÓ dÔ

dµng lý gi¶i lµ do tiÒn cíc, phÝ giao nhËn mét ®¬n vÞ hµng
hãa (thêng lµ MT) trong vËn t¶i biÓn rÎ h¬n nhiÒu so víi çc ph-
¬ng thøc vËn t¶i kh¸c trong khi n¨ng lùc vËn chuyÓn l¹i rÊt lín.
Qua ®ã chóng ta thÊy r»ng con sè tû träng gi¸ trÞ giao nhËn
trung b×nh 64% ®· cã thÓ coi lµ rÊt thµnh c«ng, nhÊt lµ trong
t×nh h×nh c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt nh hiÖn nay.
Gi¸ trÞ giao nhËn ®êng biÓn cña c«ng ty ë møc cao, xu h-
íng chung lµ t¨ng lªn vµ t¬ng ®èi ®ång ®Òu qua çc n¨m.
N¨m 2001 tuy gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña ho¹t ®éng nµy gi¶m nhng
tû träng vÉn t¨ng lªn cho thÊy dï trong hoµn c¶nh khã kh¨n,
giao nhËn vËn t¶i biÓn vÉn ®·, ®ang vµ sÏ lµ ho¹t ®éng chñ
®¹o cña c«ng ty.
Môc tiªu n¨m 2003 cña dÞch vô nµy ë VIETRANS lµ ®¹t trªn
25 tû VND doanh thu. Môc tiªu nµy lµ cã c¬ së nÕu nh×n vµo
xu híng ph¸t triÓn ë VIETRANS.
Gi¸ t r Þgiao nhËn c ña VIETRANS (1998-2002)

TriÖu VND
18000
15000
12000
9000
6000
3000
0
1998 1999 2000 2001 2002
Thªm vµo ®ã, xem xÐt bèi c¶nh chung cña thÞ trêng giao
nhËn vËn t¶i biÓn trong quý I/2003, hµng vËn chuyÓn tuyÕn

ch©u ¸ - Trung §«ng ®· t¨ng 17% so víi cïng kú n¨m ngo¸i, vµ

®Õn nay ®· t¨ng kho¶ng 21,4%. Sau khi chiÕn tranh t¹i Ir¨c
kÕt thóc, hµng vËn chuyÓn sang Trung §«ng ngµy mét t¨ng
m¹nh, cha kÓ th¸ng 7 vµ 3 th¸ng cuèi n¨m thêng lµ nh÷ng
th¸ng cã nhu cÇu vËn chuyÓn ®¹t møc cao trong n¨m. Tõ ®ã
cã c¬ së tin tëng r»ng ho¹t ®éng nµy ë VIETRANS sÏ ngµy mét
ph¸t triÓn vµ ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao h¬n n÷a.
4.1.3. MÆt hµng giao nhËn trong vËn t¶i biÓn
ë c¬ng vÞ lµ ngêi giao nhËn, c«ng ty kh«ng lùa chän riªng

mét mÆt hµng nµo. Nhng mét sè mÆt hµng chñ yÕu cña dÞch
vô giao nhËn b»ng ®êng biÓn cã thÓ kÓ ra lµ: hµng dÖt may,
v¶i sîi, chÌ, g¹o, thiÕt bÞ y tÕ, thiÕt bÞ v¨n phßng, « t«, xe m¸y,
m¸y n«ng nghiÖp, gµ con, gia sóc…Chóng ta cã thÓ ph©n lo¹i
çc nhãm mÆt hµng chÝnh nh sau:
B¶ng 4: C¬ cÊu mÆt hµng giao nhËn b»ng ®êng biÓn t¹i
VIETRANS

N¨m 1998 2000 2002
MÆt hµng Gi¸ Tû Tû Gi¸ Tû
Gi¸ trÞ
trÞ träng träng trÞ träng
DÖt may 4834 33,12 5593 33,37 5501 31,19
N«ng s¶n 3776 25,87 4389 26,19 4478 25,39
M¸y mãc thiÕt
2348 16,09 2946 17,58 3441 19,51
bÞ
Linh kiÖn ®iÖn
2466 16,90 2242 13,38 2442 13,85
tö
Çc mÆt hµng
1173 8,02 1592 9,48 1776 10,06
kh¸c
1459 100,0 100,0 1763 100,0
Tæng 16762
7 0 0 8 0

Nguån: B¸o ço nghiÖp vô çc phßng vËn t¶i biÓn

Hµng dÖt may lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng thÕ m¹nh
cña VIETRANS, chiÕm tû träng kh¸ lín trong c¬ cÊu mÆt hµng
giao nhËn (kho¶ng 1/3). Chóng ta ®Òu biÕt trong nh÷ng n¨m
gÇn ®©y, mÆt hµng nµy còng lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu
chñ lùc cña ViÖt Nam. Nã ®em l¹i kh«ng chØ nguån ngo¹i tÖ to
lín cho ®Êt níc mµ cßn ®ãng gãp vµo doanh thu cña çc c«ng
ty giao nhËn vËn t¶i. H¬n thÕ VIETRANS l¹i cã ®îc nh÷ng
kh¸ch hµng truyÒn thèng lµ nh÷ng c«ng ty may mÆc lín nh
Atege Bremen, S¬n Hµ, VÜnh Phó,… Tuy nhiªn, do viÖc kiÓm
so¸t vµ cÊp h¹n ng¹ch h¹n chÕ cña Ch©u ¢u vµ Mü trong thêi
gian gÇn ®©y nªn tû träng giao nhËn mÆt hµng nµy ë
VIETRANS cã chiÒu híng gi¶m sót.
Bï l¹i trong hai, ba n¨m trë l¹i ®©y, c«ng ty ký ®îc nhiÒu
hîp ®ång ñy th¸c giao nhËn çc mÆt hµng m¸y mãc thiÕt bÞ,
linh kiÖn ®iÖn tö nh mÆt hµng linh kiÖn xe m¸y, xe cøu ho¶,
thiÕt bÞ y tÕ…Nh÷ng lo¹i hµng nµy l¹i ®em vÒ doanh thu cao
do tÝnh chÊt phøc t¹p trong viÖc giao nhËn nªn tû träng lo¹i
hµng nµy cã xu híng t¨ng lªn.
Çc mÆt hµng n«ng s¶n nh g¹o, chÌ lu«n gi÷ vÞ trÝ æn
®Þnh. Ngoµi ra nh÷ng mÆt hµng kh¸c tuy kh«ng ®Òu nhng
tæng ®ãng gãp còng t¨ng lªn cïng víi viÖc më réng quan hÖ
b¹n hµng cña c«ng ty.
4.1.4. ThÞ trêng giao nhËn vËn t¶i biÓn
Tõ mét sè thÞ trêng giíi h¹n chñ yÕu trong khèi XHCN cò,
trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh, VIETRANS ngµy cµng

më réng çc tuyÕn ®êng míi, v¬n ra nhiÒu c¶ng biÓn, nhiÒu
thÞ trêng trªn thÕ giíi.
Çc thÞ trêng cã lîng hµng giao nhËn lín cña VIETRANS
hiÖn nay lµ:
- Khu vùc §«ng Nam ¸: bao gåm mét sè níc trong khèi
ASEAN nh Th¸i Lan, Singapore, Phillipin…
- Khu vùc §«ng B¾c ¸: chñ yÕu lµ Hång K«ng, Trung Quèc,
NhËt B¶n, §µi Loan.
- Khu vùc Ch©u ¢u: Khèi EU
- Khu vùc Ch©u Mü: Hoa Kú, Canada, CuBa
Ta thÊy r»ng ®©y ®Òu lµ nh÷ng níc cã c¶ng biÓn lín,

thuËn lîi cho viÖc ra vµo cña tµu bÌ. Nhng kh«ng cã nghÜa
nh÷ng níc kh«ng cã c¶ng biÓn th× VIETRANS kh«ng nhËn
hµng. C«ng ty vÉn cã thÓ lµm dÞch vô kÐo hµng tõ mét c¶ng
vµo mét ®Þa ®iÓm nµo ®ã trong néi ®Þa. Nhê vËy, thÞ trêng
giao nhËn cña VIETRANS ngµy cµng ®îc më réng.
4.2. Tån t¹i
4.2.1. ThÞ phÇn cßn h¹n chÕ
HiÖn nay, VIETRANS míi chØ chiÕm ®îc kho¶ng gÇn 10%
thÞ phÇn giao nhËn hµng hãa nãi chung vµ kho¶ng 9% thÞ
phÇn giao nhËn hµng hãa chuyªn chë b»ng ®êng biÓn. ThÞ
phÇn nµy vÒ tû träng vµ gi¸ trÞ th× kh«ng ph¶i lµ qu¸ nhá nh-
ng víi quy m« cña mét doanh nghiÖp Nhµ níc trùc thuéc Bé, l¹i
lµ mét doanh nghiÖp giao nhËn cã bÒ dµy truyÒn thèng nh
VIETRANS th× ®©y cã thÓ coi lµ mét tån t¹i cÇn kh¾c phôc.

ThÞphÇn giao nhËn vËn t ¶i biÓn ë ViÖt Nam
30.17%
40.82%
GEMATRANS
19.25% Çc c«ng ty kh¸c
9.76%
Cty n í c ngoµi
VIETRANS
ChØ lÊy mét vÝ dô lµ GEMATRANS - víi tuæi ®êi trÎ h¬n nh-
ng do cã nh÷ng bíc ®i ®óng ®¾n, c«ng ty nµy ®· chiÕm lÜnh
®Õn 20% thÞ phÇn giao nhËn. Tuy sù so s¸nh hai c«ng ty
kh«ng ph¶i lµ sù so s¸nh chuÈn x¸c v× GEMATRANS cã lîi thÕ
vÒ ®éi tµu vµ nguån vèn so víi VIETRANS, nhng còng ®Ó thÊy
mét ®iÒu: cïng lµ nh÷ng DNNN ®îc sù quan t©m chó ý, hç trî
tõ Nhµ níc nhng VIETRANS ®· kh«ng ph¸t huy ®îc nh÷ng lîi
thÕ cña m×nh mét çch hiÖu qu¶ nhÊt.
So víi çc c«ng ty giao nhËn níc ngoµi hay liªn doanh th×
thÞ phÇn nµy cµng trë nªn nhá bÐ mÆc dï çc c«ng ty nµy míi
nh¶y vµo ViÖt Nam mét thêi gian cha l©u. §iÒu nµy cha h¼n
n»m trong tÇm kiÓm so¸t cña VIETRANS còng nh çc DNNN
kh¸c v× çc c«ng ty ®ã cã tiÒm lùc vÒ vèn vµ c«ng nghÖ, hä
thêng ®a ra møc gi¸ thÊp h¬n víi dÞch vô còng rÊt hoµn h¶o.
Mµ víi çc kh¸ch hµng th× ®«i khi møc gi¸ chµo ban ®Çu
®ãng mét vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh ra quyÕt
®Þnh.

Nãi tãm l¹i, VIETRANS kh«ng thÓ tù b»ng lßng víi nh÷ng
g× ®· cã mµ cÇn ph¶i nç lùc h¬n n÷a míi cã thÓ giµnh ®îc vÞ
trÝ cao h¬n trong thÞ trêng giao nhËn vËn t¶i biÓn ë ViÖt
Nam.
4.2.2. C¬ cÊu giao nhËn cßn mÊt c©n ®èi
T¹i C«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng - VIETRANS, sù

mÊt c©n ®èi vÒ c¬ cÊu hµng hãa giao nhËn b»ng ®êng biÓn
thÓ hiÖn ë sù kh«ng c©n b»ng trong s¶n lîng còng nh gi¸ trÞ
hµng xuÊt - hµng nhËp. Trong khi ViÖt Nam vÉn cßn lµ mét níc
nhËp siªu th× tû träng giao nhËn hµng xuÊt t¹i VIETRANS l¹i
lu«n chiÕm u thÕ, cßn hµng nhËp kh«ng chØ Ýt vÒ sè lîng mµ
gi¸ trÞ giao nhËn cßn nhá bÐ h¬n nhiÒu.
B¶ng 5: C¬ cÊu giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu b»ng
®êng biÓn t¹i VIETRANS
ChØ S¶n lîng giao nhËn (TÊn) Gi¸ trÞ giao nhËn (TriÖu VND)
Tiªu Hµng Hµng Hµng Hµng
xuÊt nhËp xuÊt nhËp
Σ Σ
N¨m TT TT TT TT
SL SL GT GT
(%) (%) (%) (%)
1 8459 4618 54,6 3847 45,4 1459 67,5 4 32,4
9857
998 6 9 0 0 0 7 3 740 7
1 7596 3893 51,2 3702 48,7 1462 67,8 4 32,1
9920
999 5 9 6 6 4 5 3 705 7
2 8328 4462 53,5 3865 46,4 1676 1149 68,5 5 31,4
000 0 5 8 5 2 2 7 9 265 1
2 9849 5380 54,6 4468 45,3 1596 1098 68,8 4 31,1
001 7 8 3 9 7 3 9 4 974 6
2 9676 5308 54,8 4368 45,1 1763 1258 71,3 5 28,6
002 9 7 6 2 4 8 4 5 054 5
Nguån: B¸o ço nghiÖp vô çc phßng vËn t¶i biÓn

Hai biÓu ®å díi ®©y sÏ cho thÊy râ h¬n sù kh«ng c©n ®èi
nµy.
C¬ cÊu s¶n lî ng giao nhËn t¹ i VIETRANS
TÊn
120000
100000
80000 45,37% 45,14%

45,4% 46,42%
60000
48,74%
40000 54,63%
54,6% 53,58% 54,86%
20000 51,26% Hµng nhËp
Hµng xuÊt
0
1998 1999 2000 2001 2002
C¬ cÊu gi¸ t r Þgiao nhËn

TriÖu VND
18000
28,65%
15000 31,41%
32,47% 31,16%
12000 32,17%
9000 71,35%
68,84%
68,59%
6000 67,83%
67,53% Hµng nhËp
3000
Hµng xuÊt
0
1998 1999 2000 2001 2002
NÕu chØ nh×n vµo s¶n lîng giao nhËn h¼n sÏ lµ qu¸ véi v·
khi ®a ra kÕt luËn nãi trªn v× tû träng hµng xuÊt trong tæng
s¶n lîng giao nhËn chØ chiÕm trung b×nh kho¶ng 53%, so víi

møc trung b×nh cña hµng nhËp lµ 47% th× sù chªnh lÖch nµy
lµ kh«ng qu¸ lín.
Nhng nÕu xÐt c¬ cÊu gi¸ trÞ giao nhËn th× ®©y thùc sù
lµ vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m. Nh×n vµo biÓu ®å trªn ta thÊy
gi¸ trÞ hµng xuÊt chiÕm ®Õn gÇn 70% tæng gi¸ trÞ giao nhËn,
®em vÒ nguån thu nhËp chñ yÕu cho doanh nghiÖp chø
kh«ng ph¶i lµ hµng nhËp trong khi ViÖt Nam vÉn lµ mét níc
nhËp siªu hµng triÖu ®« la Mü. §©y kh«ng chØ lµ tån t¹i cã ë
riªng VIETRANS mµ ë hÇu hÕt çc c«ng ty giao nhËn cña ViÖt
Nam. Së dÜ nh vËy v× çc doanh nghiÖp ViÖt Nam thêng cã
thãi quen xuÊt khÈu theo ®iÒu kiÖn FOB, nhËp khÈu theo
®iÒu kiÖn CIF. Trong c¶ hai trêng hîp th× quyÒn vËn t¶i ®Òu
do phÝa níc ngoµi quyÕt ®Þnh.
Tuy nhiªn ®èi víi hµng xuÊt, trong thêi gian gÇn ®©y,
nhiÒu nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam ®· dÇn nhËn thøc ®îc ý nghÜa
cña viÖc giµnh quyÒn vËn t¶i . Thªm vµo ®ã, ®èi víi hµng
xuÊt, ngêi giao nhËn dÔ dµng tiÕp cËn kh¸ch hµng h¬n. Cßn
®èi víi hµng nhËp, çc ®¹i diÖn hay ®¹i lý cña çc c«ng ty níc
ngoµi do cã lîi thÕ vÒ am hiÓu thÞ trêng cïng tiÒm lùc vèn lín
thêng ®a ra møc cíc rÊt thÊp, do ®ã cho dï çc c«ng ty giao
nhËn ViÖt Nam cã cè g¾ng thÕ nµo còng khã thuyÕt phôc ®îc
kh¸ch hµng. Nªn víi hµng nhËp ngêi giao nhËn ViÖt Nam thêng
chØ cã nguån thu tõ phÝ giao nhËn tõ çc c¶ng chuyÓn t¶i vÒ
®Õn c¶ng ViÖt Nam. PhÝ nµy kh«ng thÓ cao b»ng nÕu giµnh
®îc hîp ®ång ñy th¸c giao nhËn ngay tõ ®Çu níc ngoµi vÒ.
4.2.3. HiÖu qu¶ sö dông çc ph¬ng tiÖn phôc vô cho ho¹t
®éng giao nhËn cßn thÊp

XÐt vÒ ph¬ng tiÖn phôc vô cho ho¹t ®éng giao nhËn th×
VIETRANS kh«ng ph¶i lµ qu¸ thiÕu thèn vµ l¹c hËu thËm chÝ
cßn ®îc xÕp vµo lo¹i hiÖn ®¹i. B»ng chøng lµ c«ng ty cã hÖ
thèng kho c¶ng réng kh¾p víi ®éi xe hïng hËu, ë mçi kho ®Òu
cã xe n©ng h¹ng nhÑ, xe n©ng h¹ container cïng cÇn cÈu, xe
kÐo…§îc thÕ mét phÇn lµ do c«ng ty vèn lµ mét doanh nghiÖp
Nhµ níc thµnh lËp ®Çu tiªn ë ViÖt Nam, mÆt kh¸c còng lµ v×
c«ng ty cã chó ý ®Çu t vµo trang thiÕt bÞ ph¬ng tiÖn.
Nhng ®iÒu ®¸ng nãi ®ã lµ çc thiÕt bÞ ®ã cßn cha ®îc

khai th¸c triÖt ®Ó, hiÖu qu¶ sö dông thÊp. Ch¼ng h¹n nh
trong mét lÇn vËn chuyÓn hµng triÓn l·m, do hµng vÒ qu¸
muén, s¸ng h«m sau triÓn l·m ®· khai m¹c, nÕu chê xe n©ng
cña c«ng ty th× sÏ kh«ng kÞp tiÕn ®é hµng v× xe cßn ®ang
thùc hiÖn mét l« hµng kh¸c nªn nh©n viªn giao nhËn ph¶i thuª
xe n©ng ë bªn ngoµi, m« h×nh chung khiÕn thiÕt bÞ kh«ng sö
dông hÕt c«ng suÊt mµ c«ng ty cßn tèn thªm mét kho¶n tiÒn
kh«ng nhá. Së dÜ nh vËy lµ do c«ng ty cha cã kÕ ho¹ch sö
dông thiÕt bÞ mét çch khoa häc, lóc th× kh«ng cã ®Ó sö
dông lóc l¹i n»m kh«ng trong kho.
Bªn c¹nh ®ã, c«ng t¸c b¶o qu¶n, duy tu b¶o dìng thiÕt bÞ
cßn cha ®îc quan t©m ®óng møc. Do kh«ng ph©n tr¸ch
nhiÖm nµy cho mét phßng ban cô thÓ nªn m¹nh ai nÊy dïng
nhng kh«ng ai thÊy m×nh cã tr¸ch nhiÖm ph¶i gi÷ g×n cÈn
thËn.
MÆt kh¸c do ®Æc thï cña c«ng ty lµ ho¹t ®éng mang tÝnh
thêi vô nªn vµo mïa hµng xuèng, thiÕt bÞ kh«ng dïng mµ vÉn
ph¶i khÊu hao lµm cho hiÖu qu¶ sö dông gi¶m xuèng.
4.2.4. TÝnh thêi vô cña ho¹t ®éng giao nhËn

Ho¹t ®éng giao nhËn mang tÝnh thêi vô nh trªn ®· nãi

kh«ng chØ lµ ®Æc thï cña dÞch vô giao nhËn vËn t¶i biÓn mµ
cßn ®îc coi lµ mét tån t¹i cÇn kh¾c phôc. TÝnh thêi vô thÓ
hiÖn vµo mïa hµng h¶i, lîng hµng giao nhËn qu¸ lín, lµm kh«ng
hÕt viÖc. NhiÒu khi thiÕu thiÕt bÞ, kh«ng cã container, kh«ng
xin ®îc chç tµu mÑ c«ng ty ph¶i tõ chèi nhËn hµng. Song ®Õn
mïa hµng xuèng, khèi lîng hµng gi¶m, c«ng viÖc v× thÕ mµ
còng Ýt ®i. Kho¶ng thêi gian hµng nhiÒu thêng lµ nh÷ng
th¸ng gi÷a n¨m nh th¸ng 6 ®Õn gi÷a th¸ng 8 vµ nh÷ng th¸ng
cuèi n¨m (dÞp LÔ Gi¸ng Sinh vµ TÕt D¬ng lÞch). Nh÷ng th¸ng
cßn l¹i viÖc kinh doanh gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n.
TÝnh thêi vô nµy khiÕn cho ho¹t ®éng cña c«ng ty kh«ng
æn ®Þnh, kÕt qu¶ kinh doanh theo th¸ng kh«ng ®ång ®Òu.
§iÒu nµy ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn viÖc lµm vµ thu nhËp cña
ngêi lao ®éng, g©y ra nhËn thøc kh«ng ®óng ®¾n vÒ nghÒ
nghiÖp. H¬n n÷a, trong nh÷ng kho¶ng thêi gian mïa hµng
xuèng, c«ng ty vÉn ph¶i khÊu hao m¸y mãc, vÉn ph¶i tr¶ l¬ng
cho nh©n c«ng, khiÕn lîi nhuËn bÞ gi¶m sót.
Tån t¹i nµy mang tÝnh kh¸ch quan, n»m ngoµi sù trï liÖu
cña doanh nghiÖp nªn ®Ó kh¾c phôc kh«ng ®¬n gi¶n, nã
cÇn sù vËn ®éng cña b¶n th©n doanh nghiÖp, h¬n thÕ lµ sù
tin tëng, ñng hé cña kh¸ch hµng.
4.2.5. Tr×nh ®é ®éi ngò çn bé cßn h¹n chÕ, hiÖu qu¶
lµm viÖc cha cao
Chóng ta ®Òu biÕt ho¹t ®éng giao nhËn lµ mét c«ng viÖc
kh¸ phøc t¹p ®ßi hái ph¶i cã kiÕn thøc hiÓu biÕt rÊt ®a d¹ng.
Khi giao dÞch víi kh¸ch hµng, ngêi giao nhËn kh«ng chØ ph¶i
giái nghiÖp vô, th«ng th¹o çc tuyÕn ®êng, n¾m v÷ng møc c-
íc trªn thÞ trêng víi tõng dÞch vô, tõng luång tuyÕn mµ cßn
ph¶i th«ng têng luËt ph¸p, cã nh÷ng kiÕn thøc tæng qu¸t vÒ
tÝnh chÊt hµng hãa, cã kh¶ n¨ng thuyÕt phôc kh¸ch hµng, h¬n
thÕ ph¶i t vÊn cho kh¸ch hµng vÒ nhu cÇu thÞ trêng. Muèn
vËy, ngêi lµm giao nhËn ph¶i am hiÓu nghiÖp vô, th«ng th¹o
ngo¹i ng÷, n¾m v÷ng ®Þa lý, cã nghÖ thuËt giao tiÕp víi
kh¸ch hµng.
T¹i C«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng - VIETRANS, ®éi
ngò lao ®éng ®îc ®¸nh gi¸ so víi çc c«ng ty kh¸c lµ giái
nghiÖp vô, giµu kinh nghiÖm. Nhng nÕu so s¸nh víi nh÷ng ng-
êi ®ång nghiÖp trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi th× tr×nh ®é
cña çn bé nh©n viªn VIETRANS vÉn cßn non yÕu, cha thÓ
®¸p øng yªu cÇu héi nhËp.
§iÒu ®ã thÓ hiÖn ë chç chØ cã kho¶ng 20% çn bé nh©n

viªn cã b»ng trªn ®¹i häc, 27% th«ng th¹o tõ 2 ngo¹i ng÷ trë
lªn, sè cßn l¹i chØ biÕt 1 ngo¹i ng÷, vÉn cßn nh÷ng nh©n viªn
cha cã b»ng ®¹i häc chÝnh quy. §iÒu nµy g©y kh¸ nhiÒu c¶n
trë trong ho¹t ®éng cña c«ng ty.
Trong ®iÒu kiÖn mµ cã nhiÒu dÞch vô míi xuÊt hiÖn nh

dÞch vô logistics th× nh÷ng yÕu kÐm trong ®éi ngò çn bé
cµng béc lé râ. Thùc tÕ ho¹t ®éng ë VIETRANS cho thÊy r»ng
nh÷ng sai sãt, thiÖt h¹i g©y ra cho c«ng ty hÇu hÕt lµ do çc
nh©n viªn thiÕu kinh nghiÖm vµ h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é chuyªn
m«n.
Bªn c¹nh ®ã, hiÖu qu¶ lµm viÖc cßn cha ph¶n ¸nh ®óng
thùc lùc cña c«ng ty. Víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®îc trang bÞ nh
vËy, lÏ ra VIETRANS ®· ph¶i tiÕn xa h¬n nÕu c«ng viÖc ®îc
tiÕn hµnh khoa häc, mäi çn bé c«ng nh©n viªn lu«n ®oµn

kÕt nhÊt trÝ, n©ng cao tinh thÇn tù gi¸c, tiÕt kiÖm, hÕt m×nh
v× sù ph¸t triÓn cña c«ng ty. Nhng ë VIETRANS cßn xuÊt hiÖn
t×nh tr¹ng c¹nh tranh trong néi bé c«ng ty, ho¹t ®éng cßn
chång chÐo. Ch¼ng h¹n nh chØ mét kh¸ch hµng l¹i nhËn ®îc
tíi vµi møc gi¸ chµo kh¸c nhau, mµ ®Òu tõ çc nh©n viªn cña
VIETRANS ®a ra. Khi ®ã kh¸ch hµng sÏ ®Æt dÊu hái, vµ sÏ dÇn
mÊt lßng tin ®èi víi c«ng ty.
4.3. Nguyªn nh©n
4.3.1. T×nh h×nh quèc tÕ cã nhiÒu bÊt lîi
Trong kho¶ng thêi gian mÊy n¨m trë l¹i ®©y, bèi c¶nh
quèc tÕ cã hµng lo¹t nh÷ng biÕn ®éng to lín g©y rÊt nhiÒu
bÊt lîi cho kinh tÕ còng nh cuéc sèng cña ngêi d©n trªn kh¾p
thÕ giíi. §ã lµ nh÷ng cuéc chiÕn tranh s¾c téc, chiÕn tranh t«n
gi¸o, néi chiÕn, xung ®ét, n¹n khñng bè, dÞch bÖnh hoµnh
hµnh ®Èy ngêi d©n v« téi vµo c¶nh sèng bÊt æn, kinh tÕ
nhiÒu níc suy tho¸i, kiÖt quÖ. NÒn kinh tÕ toµn cÇu sôt gi¶m.
Ngµnh giao nhËn vËn t¶i, trong ®ã cã VIETRANS còng kh«ng
tr¸nh khái ¶nh hëng.
§Çu tiªn lµ vô khñng bè ngµy 11/9 vµo trung t©m th¬ng

m¹i thÕ giíi ë níc Mü ®· khiÕn chÝnh phñ çc níc th¾t chÆt
h¬n n÷a nh÷ng yªu cÇu vÒ c«ng t¸c an ninh trong vËn t¶i.
§Æc biÖt lµ chÝnh phñ Mü, hä yªu cÇu ph¶i kiÓm tra mét çch
chÆt chÏ vµ toµn diÖn ®èi víi thuû thñ ®oµn vµ lao vô trªn
tµu, hé tèng tµu thuyÒn ra vµo c¶ng mét çch nghiªm ngÆt
h¬n, h¹n chÕ viÖc tiÕp cËn cña tµu chë hµng trong khu vùc
h¶i c¶ng, thùc hiÖn nghiªm chØnh nh÷ng quy ®Þnh vÒ vËn
chuyÓn hµng hãa nguy hiÓm, gia t¨ng phÝ b¶o hiÓm cho hµng
hãa vµ ph¬ng tiÖn vËn t¶i. TÊt c¶ nh÷ng biÖn ph¸p an toµn
®ã ®· ®Èy chi phÝ lªn vµ kh«ng thÓ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®îc
thêi gian qu¸ c¶nh cña ph¬ng tiÖn vËn t¶i. Nh÷ng viÖc lµm
nh vËy dï ®¶m b¶o an toµn cho hµng hãa, ph¬ng tiÖn h¬n nh-
ng l¹i khiÕn cho lîng hµng hãa vËn chuyÓn gi¶m sót. §iÒu nµy
gi¶i thÝch v× sao trong n¨m 2001, s¶n lîng vµ gi¸ trÞ giao
nhËn b»ng ®êng biÓn ë VIETRANS gi¶m m¹nh ®Õn nh vËy.
H¬n thÕ, vô khñng bè nµy lµ nguyªn nh©n g©y ra cuéc

chiÕn tranh ë Afghanistan vµo n¨m 2001. ChiÕn tranh ®· t¹m
thêi ®Èy gi¸ nhiªn liÖu cao, trong khi gi¸ b¶o hiÓm còng t¨ng
chãng mÆt trong khu vùc cã xung ®ét. T¹i ViÖt Nam, theo Côc
Hµng h¶i, tríc nh÷ng c¨ng th¼ng cña cuéc chiÕn, nhiÒu h·ng
vËn t¶i ®· t¨ng gi¸ cíc vËn chuyÓn, thËm chÝ cã h·ng ®· tõ
chèi ký hîp ®ång vËn chuyÓn sang Trung §«ng. Bªn c¹nh ®ã,
do nguy c¬ khñng bè mµ hµng vËn chuyÓn tõ ViÖt Nam sang
Ch©u ¢u ®i tõ biÓn §«ng, qua khu vùc Trung §«ng, vµo Hång
H¶i råi qua kªnh ®µo Suez nªn viÖc chuyÓn hµng ViÖt Nam
xuÊt khÈu sang thÞ trêng Ch©u ¢u còng bÞ ¶nh hëng khiÕn
VIETRANS còng bÞ gi¶m khèi lîng vµ gi¸ trÞ hµng vµo Ch©u ¢u.
Cßn t¹i Ch©u ¸, vµo ®Çu n¨m 2003, trong nç lùc ng¨n
ngõa bÖnh dÞch SARS, thñy thñ ®oµn t¹i çc c¶ng ë Singapore
hoÆc ë Malaysia ®Òu ph¶i kiÓm tra y tÕ vµ kiÓm dÞch ®èi víi
çc tµu bÞ nghi ngê khiÕn cho viÖc lu chuyÓn hµng hãa gÆp
nhiÒu khã kh¨n. VIETRANS l¹i cã nhiÒu kh¸ch hµng cã hµng
chuyÓn sang nh÷ng níc nµy nªn gi¸ trÞ giao nhËn bÞ ¶nh hëng
nhiÒu.
4.3.2. Nh©n tè gi¸ trªn thÞ trêng giao nhËn vËn t¶i biÓn
cã nhiÒu biÕn ®éng

Ngoµi nh÷ng yÕu tè quèc tÕ bÊt lîi, kÕt qu¶ ho¹t ®éng
giao nhËn vËn t¶i biÓn cña VIETRANS cßn bÞ nh©n tè gi¸ lµm
cho mÊt c©n ®èi. §ã chÝnh lµ gi¸ cíc vËn t¶i vµ chi phÝ cho
çc dÞch vô hµng h¶i.
§iÓn h×nh trong n¨m 2001 lµ phô phÝ chiÕn tranh ®èi víi
hµng ®i qua nh÷ng c¶ng nguy hiÓm t¹i Trung §«ng, ®èi víi
tuyÕn ®êng qua khu vùc Trung §«ng , cíc phÝ vËn chuyÓn mçi
container 20 feet ph¶i céng thªm 112 USD phô phÝ chiÕn
tranh, ®Æc biÖt khi vËn chuyÓn vµo Trung §«ng cßn bÞ thu
phô phÝ ë møc 250 USD. Råi phô phÝ x¨ng dÇu t¨ng lªn do gi¸
nhiªn liÖu t¨ng. Hai lo¹i phô phÝ nµy khiÕn cho gi¸ cíc vËn t¶i
t¨ng, ®iÒu nµy l¹i lµm cho thu nhËp cña ngêi giao nhËn gi¶m
v× nÕu chµo gi¸ qu¸ cao th× çc kh¸ch hµng dï cã l©u n¨m
®Õn mÊy còng sÏ sö dông dÞch vô cña çc c«ng ty kh¸c cã
tiÒm lùc m¹nh h¬n, cã kh¶ n¨ng gi÷ gi¸ kh«ng cÇn lîi nhuËn.
Sau ®ã, do t×nh h×nh quèc tÕ cã chiÒu híng æn ®Þnh trë

l¹i, phô phÝ chiÕn tranh ®· ®îc b·i bá gióp cho kÕt qu¶ n¨m
2002 ®· s¸ng sña h¬n n¨m 2001. Cã thÓ nãi, yÕu tè gi¸ trong
vËn t¶i biÓn lu«n ph¶n øng rÊt nhanh chãng ®èi víi çc biÕn
®éng trªn thÞ trêng.
Bªn c¹nh ®ã, gi¸ çc lo¹i dÞch vô hµng h¶i còng kh«ng æn
®Þnh v× cha cã mét v¨n b¶n chÝnh thøc nµo cña Nhµ níc
qu¶n lý vÊn ®Ò nµy. Gi¸ c¶ hÇu hÕt do çc c«ng ty tù quy
®Þnh cã c¨n cø vµo chi phÝ vµ møc gi¸ chung trªn thÞ trêng.
Gi¸ nµy theo ®æi theo tõng quý, cã khi tõng th¸ng, theo tõng
c«ng ty. Ngoµi ra, gi¸ cho dÞch vô giao nhËn hµng nhËp khÈu
thêng thÊp h¬n do nhËp theo ®iÒu kiÖn CIF. §ã lµ lý do mµ

trong c¬ cÊu giao nhËn t¹i VIETRANS, hµng nhËp l¹i chiÕm
phÇn Ýt h¬n.
4.3.3. C¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt
KÓ tõ sau khi ViÖt Nam thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi, sè l-
îng ngêi lµm giao nhËn t¨ng cao, tuy cha thèng kª chÝnh thøc,
hiÖn nay íc cã tíi 600 - 700 doanh nghiÖp trong c¶ níc bao gåm
c¶ DNNN, doanh nghiÖp t nh©n, liªn doanh víi níc ngoµi khiÕn
cho m«i trêng c¹nh tranh trong ngµnh nµy trë nªn quyÕt liÖt
h¬n bao giê hÕt.
Mét phÇn còng bëi ngµnh giao nhËn cña ta kh«ng m¹nh vµ
dêng nh ph¸t triÓn mét çch tù ph¸t. Sè lîng doanh nghiÖp
t¨ng lªn å ¹t, ngêi kinh doanh chØ cÇn bá ra Ýt vèn, liªn hÖ
nhËn lµm thuª cho mét vµi chñ hµng, kiÕm hµng cho mét vµi
chñ vËn t¶i lµ thµnh ngêi giao nhËn. Mét sè ch¹y viÖc cho c«ng
ty níc ngoµi kiÕm hoa hång, tr¸ch nhiÖm ®èi víi hµng hãa ®·
cã c«ng ty chÞu. Mét sè tõ trêng häc ra t¹m tró ch©n Ýt n¨m
trong doanh nghiÖp Nhµ níc, häc hái çch lµm ¨n giao dÞch,
n¾m mét sè mèi hµng råi nh¶y ra lËp c«ng ty riªng, kh«ng Ýt
ngêi lµm ¨n kiÓu chôp giËt, tranh thñ lîi Ých tríc m¾t.
Mét sè c«ng ty níc ngoµi lîi dông v¨n phßng ®¹i diÖn cña
hä ë ViÖt Nam hoÆc çc c«ng ty ®¹i lý giao nhËn vËn t¶i yÕu
n¨ng lùc cña ta ®Ó lµm cho hä, qua ®ã nhµ níc thÊt thu vÒ
thuÕ, trong ®ã ®¸ng chó ý lµ thuÕ cíc. Ngoµi ra hä cßn lîi
dông kÏ hë cña ta ®Ó bá tiÒn mua tªn mét sè c«ng ty ®¹i lý
giao nhËn vËn t¶i ViÖt Nam ®Ó kinh doanh, lµm cho ta khã
kh¨n trong kh©u qu¶n lý. Do trèn ®îc thuÕ, hä l¹i thêng chµo
®îc gi¸ rÊt c¹nh tranh, mµ kh¸ch hµng l¹i thêng chän gi¸ thÊp
khiÕn çc DNNN khã cã thÓ c¹nh tranh ®îc víi hä.
Nh vËy, VIETRANS kh«ng chØ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng

c«ng ty m¹nh vÒ vèn, c«ng nghÖ mµ cßn rÊt thñ ®o¹n trong
c¹nh tranh khiÕn thÞ phÇn cña c«ng ty vÉn cßn khiªm tèn.
4.3.4. C¬ chÕ qu¶n lý cßn nhiÒu bÊt cËp
Cã thÓ nãi c¬ chÕ qu¶n lý cña VIETRANS cßn kh¸ cång

kÒnh vµ cha hiÖu qu¶. Trong khèi qu¶n lý, cã qu¸ nhiÒu phßng
ban nh phßng Hµnh ChÝnh, Tæng Hîp, Tæ Chøc, KÕ to¸n. Tuy
chøc n¨ng, nhiÖm vô cã riªng biÖt nhng l¹i lµ thõa víi mét c«ng
ty mang tÝnh chÊt kinh doanh dÞch vô nh VIETRANS.
Trong khèi kinh doanh, tríc ®©y cã rÊt nhiÒu phßng ban
mµ ho¹t ®éng chång chÐo, g©y ra sù c¹nh tranh kh«ng hîp lý
trong néi bé c«ng ty. §Õn nay tuy ®· ®îc c¬ cÊu l¹i nhng vÉn
cha ph¸t huy hiÖu qu¶. VÝ dô nh phßng Marketing cã nhiÖm vô
®Ò ra chiÕn lîc ho¹t ®éng cho c«ng ty, giao dÞch víi kh¸ch
hµng ®Ó ký çc hîp ®ång. Nhng do cha ®îc trang bÞ ®Çy ®ñ
nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, thªm vµo ®ã khi çc phßng kh¸c
®îc rãt viÖc xuèng l¹i lµm kh«ng chu ®¸o, ®«i lóc cßn g©y
khã kh¨n cho kh¸ch hµng nªn khiÕn phßng Marketing mÊt uy
tÝn, gÆp trë ng¹i trong nh÷ng lÇn giao dÞch tiÕp theo.
III. §¸nh gi¸ ho¹t ®éng kinh doanh dÞch vô giao nhËn hµng
hãa quèc tÕ b»ng ®êng biÓn t¹i c«ng ty
1. §¸nh gi¸ vÒ thÞ trêng giao nhËn
Nh trªn ®· nãi, cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc, VIETRANS
ngµy cµng më réng ph¹m vi thÞ trêng giao nhËn, ®¸p øng
ngµy cµng nhiÒu nhu cÇu cña kh¸ch hµng.

B¶ng 6: C¬ cÊu thÞ trêng giao nhËn vËn t¶i biÓn cña
VIETRANS
§¬n vÞ: triÖu VND

N¨m 1998 2000 2002
ThÞ trêng Tû Tû Tû
Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ Gi¸ trÞ
träng träng träng
Ch©u ©u 5872 40,23 6337 37,81 6194 35,12
Khu vùc
2782 19,06 3602 21,49 3661 20,76
ASEAN
§«ng B¾c ¸ 3671 25,15 4488 26,78 5573 31,60
Ch©u Mü 1490 10,21 1314 7,84 1095 6,21
Khu vùc kh¸c 782 5,35 1021 6,08 1115 6,31
100,0 100,0 1763 100,0
Tæng 14597 16762
0 0 8 0
Nguån: Phßng tæng hîp VIETRANS
VIETRANS cã thÞ trêng giao nhËn ë hÇu hÕt çc ch©u lôc
trªn thÕ giíi nhng tËp trung chñ yÕu ë mét sè khu vùc chÝnh
nh ASEAN, §«ng B¾c ¸, EU,…
VÒ khu vùc ch©u ¢u, tríc kia chiÕm tû träng rÊt lín, trªn
80% s¶n lîng giao nhËn, chñ yÕu lµ vµo thÞ trêng Nga vµ SNG.
§Õn nay, tuy gi¶m xuèng nhng vÉn lµ thÞ trêng giao nhËn lín
nhÊt cña VIETRANS, chñ yÕu lµ mÆt hµng may mÆc vµo khèi
EU. §©y lµ thÞ trêng mµ VIETRANS cã u thÕ vÒ kinh nghiÖm,
b¹n hµng, h¬n thÕ, çc luång tuyÕn, møc cíc ®· ®îc x©y dùng
hoµn chØnh, rÊt phï hîp víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Trong thêi
gian tíi, EU sÏ kÕt n¹p thªm çc thµnh viªn míi ë khu vùc §«ng
¢u, ®©y sÏ lµ mét c¬ héi lín cho VIETRANS.
Khu vùc ASEAN lµ thÞ trêng kh¸ quen thuéc víi ViÖt Nam,
l¹i cã lîi thÕ vÒ kho¶ng çch ®Þa lý, çc ®iÒu kiÖn vÒ v¨n ho¸,
x· héi, luËt ph¸p t¬ng ®èi t¬ng ®ång. Tuy nhiªn, VIETRANS l¹i
cha khai th¸c tèt m¶ng thÞ trêng nµy, gi¸ trÞ giao nhËn míi
chØ chiÕm 20%. §ã lµ do giao nhËn vµo thÞ trêng nµy dÔ lµm
vµ Ýt rñi ro nªn VIETRANS gÆp ph¶i sù c¹nh tranh cùc kú gay
g¾t.
Cßn khu vùc §«ng B¾c ¸ tuy chØ gåm vµi níc lµ Trung
Quèc, §µi Loan, NhËt B¶n, Hång K«ng nhng l¹i chiÕm tû träng
rÊt lín (gÇn 30%) trong thÞ trêng giao nhËn cña c«ng ty. §ã
kh«ng chØ lµ do ®©y lµ nh÷ng thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu lín
cña ViÖt Nam mµ cßn do VIETRANS ®· thiÕt lËp ®îc quan hÖ
tèt víi çc kh¸ch hµng cã lîng hµng lín vµ æn ®Þnh vµo thÞ tr-
êng nµy. C«ng ty nªn khai th¸c tèt m¶ng thÞ trêng nµy.
2. §èi thñ c¹nh tranh

Víi ®µ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña vËn t¶i vµ bu«n b¸n quèc
tÕ, çc dÞch vô giao nhËn ngµy cµng më réng, trë thµnh mét
ngµnh c«ng nghiÖp. ë ViÖt Nam ngµnh nµy còng kh«ng ngõng
ph¸t triÓn. Mét mÆt do ®ßi hái cÊp thiÕt cña viÖc giao nhËn
hµng hãa xuÊt nhËp khÈu, mÆt kh¸c do kinh doanh dÞch vô
giao nhËn kh«ng cÇn vèn ®Çu t lín mµ nÕu lµm tèt lîi nhuËn l¹i
cao nªn hµng lo¹t çc tæ chøc trong vµ ngoµi níc ®ang ®æ x«
vµo kinh doanh dÞch vô nµy, lµm cho thÞ trêng giao nhËn trë
nªn c¹nh tranh gay g¾t.
HiÖn nay ë ViÖt Nam cã tíi hµng tr¨m doanh nghiÖp Nhµ n-
íc, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty liªn doanh, c«ng ty t nh©n cïng
c¹nh tranh víi VIETRANS trong lÜnh vùc giao nhËn. Trong bèi
c¶nh nµy ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn, VIETRANS ph¶i nh×n
nhËn ®¸nh gi¸ l¹i çc ®èi thñ c¹nh tranh ®Ó n¾m b¾t nh÷ng
®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña hä nh»m rót kinh nghiÖm vµ häc
hái, tõ ®ã ®a ra chiÕn lîc kinh doanh thÝch hîp.

Mét ®èi thñ ®îc coi lµ m¹nh trªn thÞ trêng giao nhËn hiÖn
nay lµ GEMATRANS, doanh nghiÖp Nhµ níc thuéc Bé Giao
Th«ng VËn T¶i. §©y lµ mét c«ng ty cã thÕ m¹nh lµ ®éi tµu
biÓn hïng hËu ch¹y thêng xuyªn trªn çc tuyÕn H¶i Phßng, §µ
N½ng, Quy Nh¬n, Sµi Gßn ®i Singapore, HongKong,
KaoShiung. Nhê vËy, c«ng ty nµy cã u thÕ trong çc dÞch vô
trän gãi, çc h×nh thøc vËn t¶i liªn hîp, vËn t¶i hµng c«ng
tr×nh, hµng siªu trêng, siªu träng, ®Æc biÖt lµ dÞch vô gom
hµng. Ngoµi ra GEMATRANS cã m¹ng líi trªn ph¹m vi toµn
quèc. HiÖn nµy víi trªn 20% thÞ phÇn GEMATRANS ®ang lµ
c«ng ty dÉn ®Çu thÞ trêng giao nhËn vËn t¶i biÓn ë ViÖt Nam.
Tuy nhiªn do GEMATRANS ®ang v¬n ra qu¸ nhiÒu lÜnh

vùc, dµn tr¶i nguån lùc máng trªn thÞ trêng nªn kh¶ n¨ng
chuyªn m«n hãa sÏ gi¶m sót. VIETRANS cÇn khai th¸c yÕu
®iÓm nµy cña GEMATRANS.
Trong sè çc c«ng ty giao nhËn níc ngoµi, ®¸ng chó ý lµ

NISSHIN, PALNAPINA, ®©y lµ nh÷ng c«ng ty cã tiÒm lùc rÊt
m¹nh, l¹i cã uy tÝn trªn toµn cÇu nªn sÏ lµ nh÷ng ®èi thñ m¹nh
kh«ng chØ cña VIETRANS mµ cßn cña çc c«ng ty giao nhËn
Nhµ níc nãi chung ë ViÖt Nam.
Ngoµi ra trªn thÞ trêng lµ lùc lîng rÊt ®«ng ®¶o çc c«ng
ty t nh©n, thùc sù còng trë thµnh mèi ®e däa víi VIETRANS do
hä çc c«ng ty nµy rÊt linh ho¹t, nhanh nh¹y, bé m¸y qu¶n lý
gän nhÑ, ph¬ng thøc ho¹t ®éng mÒm dÎo, kh«ng bÞ rµng
buéc bëi çc quy ®Þnh vÒ tµi chÝnh cña Nhµ níc, ®Æc biÖt lµ
nhiÒu çn bé chñ chèt l¹i lµ nh÷ng ngêi trëng thµnh tõ nh÷ng
c«ng ty giao nhËn l©u n¨m nh VIETRANS nªn hä kÕ thõa ®îc

nh÷ng kinh nghiÖm vµ nh÷ng mèi quan hÖ ®· ®îc thiÕt lËp tõ

tríc.
Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ta cã thÓ thÊy, VIETRANS ®ang

ph¶i ®èi ®Çu víi nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh rÊt m¹nh trªn thÞ
trêng.
Víi çc c«ng ty Nhµ níc: cã thÓ nãi mçi c«ng ty ®Òu cã
nh÷ng ®Æc ®iÓm, thÕ m¹nh riªng. NÕu nh GEMATRANS cã ®-
îc lîi thÕ vÒ th¬ng m¹i, m¹nh vÒ tµu, VIETFRACHT cã u thÕ vÒ
m«i giíi tµu biÓn, th× VIETRANS l¹i cã nh÷ng lîi thÕ riªng nh lµ
c«ng ty cã truyÒn thèng vÒ giao nhËn l©u ®êi nhÊt ë ViÖt
Nam, do ®ã c«ng ty cã uy tÝn trªn thÞ trêng, nhiÒu b¹n hµng
l©u n¨m, çn bé nh©n viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao ®îc
®µo t¹o c¬ b¶n, cã nhiÒu kinh nghiÖm vµ lµ thµnh viªn chÝnh
thøc cña FIATA, VIFAS. Cho ®Õn nay, tuy chØ chiÕm h¬n 10%
thÞ phÇn giao nhËn vËn t¶i biÓn nhng VIETRANS vÉn ®îc xÕp
lµ mét trong nh÷ng c«ng ty lín cã uy tÝn vµ thø h¹ng cao trong
lÜnh vùc nµy t¹i ViÖt Nam.
Ch¬ng III
BiÖn ph¸p ph¸t triÓn dÞch vô
giao nhËn vËn t¶i biÓn t¹i VIETRANS
I. Môc tiªu vµ ph¬ng híng ho¹t ®éng cña c«ng ty trong thêi
gian tíi

Khi ®a ra bÊt kú mét gi¶i ph¸p nµo ®Ó n©ng cao hiÖu

qu¶ kinh doanh cña mét c«ng ty th× ®Òu ph¶i dùa trªn môc
tiªu vµ ph¬ng híng ph¸t triÓn cña c«ng ty ®ã v× nÕu ®a ra
mét gi¶i ph¸p dï hay ®Õn mÊy mµ kh«ng phï hîp víi môc tiªu
ph¸t triÓn cña c«ng ty, kh«ng gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng khã kh¨n
cßn tån t¹i th× kh«ng lµ gi¶i ph¸p tèi u. Ch¼ng h¹n nh môc tiªu
cña c«ng ty lµ më réng thÞ trêng mµ l¹i ®a ra gi¶i ph¸p ®Ó
n©ng cao lîi nhuËn th× gi¶i ph¸p ®ã lµ kh«ng hîp lý. Cã thÓ
nãi cã x¸c ®Þnh ®îc môc tiªu th× míi ®a ra ®îc gi¶i ph¸p,
môc tiªu cã kh¶ thi, hîp lý th× míi cã gi¶i ph¸p hiÖu qu¶.
ChÝnh v× vËy viÖc ®Çu tiªn lµ ph¶i chØ ra môc tiªu ph-
¬ng híng ph¸t triÓn cña c«ng ty, ®ång thêi kÕt hîp môc tiªu
nµy víi nh÷ng tån t¹i cÇn th¸o gì, tõ ®ã míi cã thÓ ®a ra
nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp.
1. Nh÷ng c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh môc tiªu vµ ph¬ng híng

DÞch vô giao nhËn hµng hãa quèc tÕ lµ dÞch vô hç trî cho
ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, mµ xÐt vÒ b¶n chÊt th× ho¹t
®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lµ ho¹t ®éng mua vµ b¸n
gi÷a çc quèc gia v× vËy viÖc giao nhËn hµng còng nh thùc
hiÖn çc c«ng viÖc kh¸c cã liªn quan kh«ng chØ diÔn ra trong
ph¹m vi mét quèc gia mµ nã ®ång thêi diÔn ra ë nhiÒu níc
kh¸c nhau trªn thÕ giíi. ChÝnh v× vËy ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh ®-
îc ph¬ng híng vµ môc tiªu ho¹t ®éng cña m×nh, VIETRANS
cÇn dùa vµo triÓn väng ph¸t triÓn cña dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ
trªn thÕ giíi nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng.

1.1. TriÓn väng ph¸t triÓn dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ

trªn thÕ giíi
ViÖc øng dông ngµy cµng nhiÒu çc thµnh tùu khoa häc kü
thuËt vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt ®· t¹o ra bíc ®ét ph¸ vÒ
khèi lîng vµ chÊt lîng hµng hãa. MÆt kh¸c sù ph©n c«ng lao
®éng ngµy cµng s©u s¾c ®· dÉn ®Õn viÖc hµng hãa ®îc tËp
trung s¶n xuÊt ë mét n¬i vµ ®em tiªu thô ë n¬i kh¸c. §Ó thùc
hiÖn ®îc viÖc ®ã th× hµng ph¶i ®îc vËn t¶i vµ giao nhËn tõ
n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu thô. Cã thÓ nãi ho¹t ®éng dÞch vô
vËn t¶i kh¾c phôc ®îc m©u thuÉn vÒ kh«ng gian vµ thêi gian
gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, thóc ®Èy mËu dÞch ph¸t triÓn. Ng-
îc l¹i triÓn väng cña dÞch vô vËn t¶i phô thuéc rÊt lín vµo khèi
lîng hµng hãa cÇn vËn chuyÓn.
Theo b¸o ço cña C¬ quan ph©n tÝch chÝnh s¸ch vµ th«ng
tin kinh tÕ x· héi cña Liªn Hîp Quèc cho biÕt kinh tÕ thÕ giíi sÏ
ph¸t triÓn víi tèc ®é 3%/n¨m. Lîng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu
gi÷a çc quèc gia sÏ rÊt phong phó. Cßn theo viÖn khoa häc
kinh tÕ Giao th«ng vËn t¶i ViÖt Nam, cô thÓ møc dù b¸o nh
sau (sè liÖu dù b¸o ®îc lÊy theo hai gi¸ trÞ: PA1 lµ møc dù b¸o
nhá nhÊt cßn PA2 lµ møc dù b¸o lín nhÊt):
B¶ng 7: Dù b¸o khèi lîng hµng hãa vËn chuyÓn cña thÕ giíi
§¬n vÞ: TriÖu TÊn

N¨m 2005 N¨m 2010
ChØ tiªu
PA1 PA2 PA1 PA2
Tæng lîng hµng XNK 77000 100000 114129 165000
XuÊt khÈu 49500 64286 69000 99756
NhËp khÈu 27500 37514 45129 65244
Çc lo¹i hµng vËn
77000 100000 114129 165000
chuyÓn
Hµng láng 27500 35714 37000 53493
Hµng container 13000 16883 22000 31807

Hµng rêi 13040 16935 20000 28915

Hµng b¸ch hãa 16035 20818 19020 27490
Hµng kh« 7425 9650 16109 23295
Nguån: ViÖn khoa häc kinh tÕ Giao th«ng vËn t¶i
Tõ b¶ng dù b¸o trªn ta thÊy trong nh÷ng n¨m tíi tèc ®é

t¨ng cña tæng khèi lîng hµng hãa lu chuyÓn quèc tÕ lµ rÊt lín:
N¨m 2010 t¨ng gÇn 1.7 lÇn so víi n¨m 2005 vµ gÇn gÊp 3 lÇn
so víi hiÖn nay trong ®ã hµng container t¨ng víi tèc ®é m¹nh
mÏ, n¨m 2010 t¨ng gÇn 90% so víi n¨m 2005. Møc t¨ng trëng
dù tÝnh n¨m 2010 cho khu vùc hµng rêi ®¹t 2,8 tû tÊn, hµng
láng 5,3 tû tÊn, hµng container vµ b¸ch hãa ®¹t gÇn 6 tû tÊn.
§©y lµ c¬ së ®Ó chóng ta tin vµo triÓn väng ph¸t triÓn cña
dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ trªn thÕ giíi.
Nhng chØ nh×n vµo b¶ng dù b¸o trªn chóng ta cha thÓ ®a
ra mét kÕt luËn g× vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn cña ngµnh nµy ë
ViÖt Nam mµ ph¶i xem xÐt nh÷ng dù b¸o vÒ lîng hµng hãa
lu©n chuyÓn cña ViÖt Nam míi cã thÓ cã mét çi nh×n chÝnh
x¸c.
1.2. TriÓn väng ph¸t triÓn cña ngµnh giao nhËn vËn
t¶i ë ViÖt Nam
Víi chÝnh s¸ch më cöa cña nÒn kinh tÕ quèc d©n tõ sau §¹i
héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI - 1986, lîng hµng hãa s¶n xuÊt ra
ngµy cµng nhiÒu, nhu cÇu trao ®æi víi thÕ giíi ngµy cµng lín
lµm cho khèi lîng hµng hãa lu chuyÓn cña ViÖt Nam t¨ng lªn
kh«ng ngõng. Mµ ®iÒu nµy cã t¸c ®éng rÊt tÝch cùc tíi ngµnh
giao nhËn vËn t¶i. Cô thÓ, ta cã b¶ng dù b¸o t×nh h×nh xuÊt
nhËp khÈu cña ViÖt Nam nh sau:
B¶ng 8: Dù b¸o mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®Õn
n¨m 2010
§¬n vÞ: 10.000 TÊn

ST N¨m 2005 N¨m 2010
MÆt hµng
T PA1 PA2 PA1 PA2
1 DÇu th« 20000 25974 30000 43372
2 Than ®¸ 5500 7428 6500 9397
3 G¹o 2500 3247 3000 4337
4 Xi m¨ng 3000 3896 4000 5783
Gç vµ s¶n phÈm
5 500 649 760 1099
gç
6 Cµ phª 260 338 370 535
7 Cao su 300 309 387 560
8 DÖt may 150 195 200 289
9 H¹t ®iÒu 100 130 160 231
10 T«m ®«ng l¹nh 110 143 150 217
11 H¹t tiªu 60 76 82 119
12 ChÌ 50 65 72 104
13 ThÞt chÕ biÕn 40 52 60 87
Çc mÆt hµng
14 16930 21987 23259 33626
kh¸c
Tæng 49500 64489 69000 99756
Nguån: ViÖn khoa häc kinh tÕ giao th«ng vËn t¶i
Tõ b¶ng trªn ta thÊy, ®Õn 2010 nh÷ng mÆt hµng xuÊt
khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam vÉn lµ dÇu th«, than ®¸, g¹o, cµ
phª, cao su, dÖt may. HÇu hÕt çc mÆt hµng nµy ®Òu ë d¹ng
hµng láng, hµng rêi, tû lÖ chÕ biÕn ®ang ngµy cµng ®îc
n©ng lªn nhng sÏ kh«ng thÓ b»ng çc níc kh¸c do c«ng nghÖ
chÕ biÕn cha ph¸t triÓn. ChØ cã mÆt hµng dÖt may lµ ®iÒu
kiÖn sö dông nh÷ng tiÕn bé cña cuéc çch m¹ng container nh-
ng tû träng còng kh«ng ®¸ng kÓ. Do ®ã, cho dï khèi lîng hµng
t¨ng lªn nhng ngµnh vËn t¶i vÉn cha thÓ vui mõng qu¸ sím bëi
gi¸ trÞ giao nhËn nh÷ng lo¹i hµng rêi nµy kh«ng thÓ lín b»ng
hµng b¸ch ho¸ vµ hµng container.
Cßn ®èi víi hµng nhËp khÈu, çc con sè dù b¸o nh sau:
B¶ng 9: Dù b¸o mÆt hµng nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®Õn
n¨m 2010

§¬n vÞ: 10.000 TÊn

ST N¨m 2005 N¨m 2010
MÆt hµng
T PA1 PA2 PA1 PA2
1 X¨ng dÇu 7500 9470 7000 10120
2 Kim khÝ 5600 7273 8000 11560
3 Ph©n bãn 3000 3896 3500 5060
4 M¸y mãc thiÕt bÞ 1500 1948 3000 4337
5 L¬ng thùc 800 1039 1000 1446
6 Hãa chÊt 100 130 1500 2069
7 MÆt hµng kh¸c 500 649 7129 10306
Tæng
27500 35714 45129 65138
Trong ®ã hµng
8500 11039 14000 20240
container
Nh vËy theo sè liÖu dù b¸o ®Õn n¨m 2010 tæng khèi lîng
hµng xuÊt nhËp khÈu lu chuyÓn cña ViÖt Nam vµo kho¶ng
1.65 tû tÊn. Khèi lîng hµng nhËp tuy kh«ng lín b»ng hµng xuÊt
nhng cã thÓ mang l¹i triÓn väng lín h¬n. Së dÜ nh vËy v× tõ
tríc ®Õn nay, hµng nhËp khÈu vµo ViÖt Nam hÇu hÕt ®Òu do
çc h·ng giao nhËn vËn t¶i níc ngoµi n¾m lÊy nguån hµng, çc
c«ng ty ViÖt Nam chØ thùc hiÖn mét kh©u rÊt nhá lµ chuyÓn
hµng tõ c¶ng biÓn vµo néi ®Þa, cíc phÝ giao nhËn thu ®îc rÊt
thÊp. Mµ trong c¬ cÊu hµng nhËp khÈu, hµng container vµ
hµng ®· qua chÕ biÕn chiÕm tû träng rÊt lín. Nh÷ng lo¹i hµng
nµy ®em l¹i gi¸ trÞ giao nhËn rÊt cao. NÕu trong thêi gian tíi,
nh÷ng ngêi giao nhËn ViÖt Nam khai th¸c ®îc nguån hµng nµy
th× ngµnh giao nhËn vËn t¶i ViÖt Nam sÏ cã c¬ héi ph¸t triÓn
m¹nh mÏ.
1.3. Gi¸ trÞ s¶n lîng dù to¸n cña ngµnh giao nhËn vËn
t¶i ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020
§¬n vÞ: Tû USD

Gi¸ trÞ 2005 2010 2015 2020
Gi¸ trÞ s¶n lîng 2853 4595 7400 11918

Trong ®ã SL ®êng
1997 2987 4951 7634
biÓn
Ta thÊy r»ng con sè dù b¸o cho toµn ngµnh giao nhËn vËn
t¶i lµ rÊt kh¶ quan, t¨ng b×nh qu©n 10%/n¨m nhng víi riªng
gi¸ trÞ s¶n lîng giao nhËn b»ng ®êng biÓn, çc nhµ dù b¸o cho
r»ng vÒ khèi lîng hµng hãa sÏ vÉn t¨ng nhng vÒ gi¸ trÞ th× tû
träng trong tæng gi¸ trÞ giao nhËn cã xu híng gi¶m cho dï çc
con sè tuyÖt ®èi vÉn t¨ng ®Òu. Tû träng nµy sÏ san xÎ cho
ngµnh hµng kh«ng vµ ®êng s¾t liªn vËn quèc tÕ.
Cho dï nh vËy còng kh«ng cã c¬ së nµo ®Ó cho r»ng

ngµnh giao nhËn vËn t¶i biÓn sÏ kh«ng ph¸t triÓn m¹nh trong
nh÷ng n¨m tíi bëi kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn ®îc nh÷ng u
®iÓm cña ph¬ng thøc vËn t¶i nµy, ®ång thêi ViÖt Nam còng
cã nh÷ng u thÕ riªng rÊt thuËn lîi cho ngµnh nµy.
1.4. TiÒm n¨ng cho ph¸t triÓn dÞch vô giao nhËn vËn
t¶i biÓn ë ViÖt Nam
ViÖt Nam lµ quèc gia cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho
ph¸t triÓn dÞch vô giao nhËn vËn t¶i biÓn. ChiÒu dµi bê biÓn
h¬n 3200 km, cïng víi 71 c¶ng lín nhá r¶i kh¾p chiÒu dµi ®Êt
níc trong ®ã cã mét sè c¶ng mµ tµu träng t¶i lín cã thÓ ra vµo
cho phÐp ViÖt Nam ph¸t triÓn ®îc ®éi tµu chë hµng lín m¹nh.
Bªn c¹nh ®ã níc ta n»m ë vÞ trÝ trung chuyÓn cho nhiÒu
tuyÕn vËn t¶i lín tõ §«ng sang T©y vµ ngîc l¹i, ®Æc biÖt lµ vÞ
trÝ trung t©m cña 3 c¶ng chuyÓn t¶i lín nhÊt khu vùc, ®ã lµ
c¶ng Singapore, Hång K«ng vµ Kaoshiung. §©y lµ mét u ®iÓm
mµ kh«ng ph¶i níc nµo còng cã ®îc, cho phÐp chóng ta tiÕn
hµnh çc dÞch vô hµng h¶i mét çch thuËn lîi.

Bªn c¹nh ®ã, ChÝnh phñ níc ta dµnh sù quan t©m kh¸
®Æc biÖt cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh giao nhËn vËn t¶i. Nhµ
níc ®· ®Çu t nhiÒu cho viÖc x©y dùng c¶ng biÓn, hÖ thèng
kho b·i, ph¬ng tiÖn phôc vô cho giao nhËn hµng hãa b»ng ®-
êng biÓn. Ngoµi ra, c¬ së h¹ tÇng ®êng s¸ còng ®îc n©ng
cÊp, rÊt thuËn tiÖn cho viÖc chë hµng ra c¶ng vµ chë hµng tõ
c¶ng vµo s©u trong néi ®Þa.
3. Môc tiªu vµ ph¬ng híng ph¸t triÓn cña VIETRANS

trong thêi gian tíi
§Ó t¨ng cêng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, VIETRANS
®· ®Ò ra mét sè môc tiªu vµ ph¬ng híng ph¸t triÓn nh sau:
- Më réng thÞ trêng giao nhËn, ®Èy m¹nh c«ng t¸c

Marketing, ®Æc biÖt chó träng tíi thÞ trêng Trung Quèc, Ch©u
¢u, Mü, t×m kiÕm kh¶ n¨ng më réng ngµnh nghÒ.
- X©y dùng, thùc hiÖn c¬ chÕ ®iÒu hµnh kinh doanh, c¬

chÕ gi¸ c¶, hoa hång, t¹o ®ßn bÈy thóc ®Èy kinh doanh, t¨ng
cêng c«ng t¸c qu¶n lý tiÕt kiÖm chi phÝ, n©ng cao chÊt lîng
dÞch vô vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng nh»m thu hót
kh¸ch hµng míi, gi÷ v÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng.
- §Çu t, tËn dông, khai th¸c tèi ®a c¬ së vËt chÊt, kho b·i,
®æi míi thiÕt bÞ ph¬ng tiÖn vËn t¶i bèc xÕp ®Ó tæ chøc tèt
dÞch vô giao nhËn
- X©y dùng chiÕn lîc kinh doanh cho thêi kú 2005 - 2010
vµ nh÷ng n¨m tiÕp sau, trong ®ã chó träng môc tiªu n©ng
cao chÊt lîng dÞch vô ®ång thêi ®a d¹ng ho¸ çc lo¹i h×nh
dÞch vô trªn c¬ së khai th¸c triÖt ®Ó nh÷ng thÕ m¹nh s½n cã
trong kinh doanh nh hÖ thèng c¬ së vËt chÊt kü thuËt vÒ kho
tµng, bÕn b·i, ®éi ngò çn bé ®îc ®µo t¹o vµ cã kinh nghiÖm.

- T¹o nªn mèi quan hÖ phèi hîp chÆt chÏ gi÷a çc phßng
ban trong V¨n phßng c«ng ty, gi÷a V¨n phßng víi chi nh¸nh vµ
gi÷a çc chi nh¸nh víi nhau v× lîi Ých chung vµ lîi Ých cña tõng
®¬n vÞ.
- Hoµn thiÖn vÒ mÆt tæ chøc cho phï hîp víi c¬ chÕ qu¶n
lý cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, chuyÓn dÇn tõ doanh nghiÖp
Nhµ níc sang c«ng ty cæ phÇn theo híng cæ phÇn ho¸ tõng bé
phËn theo h×nh thøc cuèn chiÕu. Dù kiÕn tiÕn hµnh cæ phÇn
bé phËn Hµ Néi vµ H¶i Phßng vµo n¨m 2004. Sau ®ã ®¸nh gi¸,
rót kinh nghiÖm råi tiÕn hµnh ®Õn çc khu vùc kh¸c víi môc
tiªu hoµn thµnh cæ phÇn ho¸ vµo n¨m 2006.
II. Kinh nghiÖm cña mét sè doanh nghiÖp thµnh c«ng ë vn

1. C«ng ty cæ phÇn ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn
(GEMADEPT)
§îc thµnh lËp vµo ®Çu nh÷ng n¨m 90, vµo thêi ®iÓm níc
ta míi më cöa thÞ trêng, ®Õn nay C«ng ty cæ phÇn ®¹i lý liªn
hiÖp vËn chuyÓn (GEMADEPT) ®· trßn 10 tuæi. Lµ ®¬n vÞ
®Çu tiªn trong ngµnh hµng h¶i thùc hiÖn m« h×nh c«ng ty cæ
phÇn, nhng ®Õn nay ®¬n vÞ ®· kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña
m×nh, trë thµnh c«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng hiÖu qu¶ nhÊt
cña ngµnh Hµng h¶i ViÖt Nam, víi møc t¨ng trëng 15%/n¨m vµ
lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ ®øng ®Çu trong sè çc doanh
nghiÖp cæ phÇn trong c¶ níc.
Tuy sè vèn ban ®Çu kh¸ nhá, trªn 6,2 tû ®ång ViÖt Nam
(1993), nhng víi bé m¸y gän nhÑ (85 ngêi), c«ng ty ®· tËp
trung vµo viÖc khai th¸c u thÕ vËn t¶i container. GEMADEPT
®· m¹nh d¹n vay vèn, hîp t¸c víi çc h·ng tµu container ®Çu t
trang thiÕt bÞ xÕp dì container trung chuyÓn cho c¶ng Sµi

Gßn, T©n C¶ng theo ph¬ng thøc thanh to¸n qua cíc bèc xÕp.
Víi çch lµm nµy, c«ng ty kh«ng nh÷ng gi¶i phãng ®îc tµu
nhanh mµ cßn gióp çc c¶ng kh¾c phôc ®îc mét phÇn khã
kh¨n vÒ nguån ®Çu t thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, ®µo t¹o chuyªn m«n
cho ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt. B»ng nh÷ng bíc ®i ®ã, ho¹t
®éng kinh doanh cña GEMADEPT nhanh chãng ®i vµo nÒ nÕp,
®¸p øng yªu cÇu cña çc h·ng vËn chuyÓn container, hiÖu qu¶
kinh doanh t¨ng nhanh. Qua ®ã, c«ng ty tÝch lòy thªm nhiÒu
vèn, ®Çu t ph¸t triÓn vµ tr¶ cæ tøc kh¸ cao cho çc cæ ®«ng,
b¶o ®¶m thu nhËp cho ngêi lao ®éng. Trªn c¬ së hiÖu qu¶
kinh doanh vµ nhu cÇu ph¸t triÓn, sau 3 n¨m ho¹t ®éng, c«ng
ty ®îc nhµ níc cho t¨ng vèn ®iÒu lÖ lªn gÊp 10 lÇn. Nhê ®Þnh
híng ®óng trong kinh doanh, m¹nh d¹n ®Çu t c¬ së vËt chÊt,
cã mét bé m¸y n¨ng ®éng, tµi chÝnh æn ®Þnh, më réng quan
hÖ víi nhiÒu ®éi tµu, ®Õn nay c«ng ty lµ mét doanh nghiÖp
cã uy tÝn cao. HiÖn c«ng ty ®· cã 6 chi nh¸nh, 8 v¨n phßng
®¹i lý, 3 xÝ nghiÖp thµnh phÇn. §Æc biÖt n¨m 1999, c«ng ty lµ
®¬n vÞ ®Çu tiªn cña ngµnh x©y dùng thµnh c«ng hÖ thèng
qu¶n lý chÊt lîng ISO 9002. Nh»m më réng thÞ trêng, chuÈn bÞ
héi nhËp quèc tÕ c«ng ty chó träng c«ng t¸c marketing, n©ng
cao chÊt lîng dÞch vô, n©ng cao hiÖu qu¶ kho b·i, cÇu c¶ng
container, ¸p dông triÖt ®Ó quy tr×nh qu¶n lý chÊt lîng ISO
9002.
Trong n¨m 2003 c«ng ty ®· ®Çu t 45 tû VN§ mua s¾m çc

trang thiÕt bÞ xÕp dì vµ ph¬ng tiÖn vËn t¶i, ®æi míi quy
tr×nh phôc vô kh¸ch hµng, t¨ng cêng c«ng t¸c tiÕp thÞ, qu¶ng
b¸, do ®ã ®· chiÕm lÜnh ®îc nhiÒu thÞ trêng khã tÝnh nh
NhËt B¶n, Hoa Kú,…

B»ng ph¬ng thøc kinh doanh n¨ng ®éng hiÖu qu¶, 10 n¨m
qua, GEMADEPT ®· t¹o ®îc vÞ trÝ cña m×nh, kh¼ng ®Þnh
tÝnh ®øng ®¾n cña chÝnh s¸ch cæ phÇn hãa doanh nghiÖp
cña §¶ng vµ Nhµ níc, kh¬i dËy nguån vèn néi lùc x©y dùng
ph¸t triÓn ngµnh hµng h¶i ViÖt Nam.
4. Mét sè kinh nghiÖm ¸p dông cho VIETRANS

Víi sè vèn ban ®Çu kh«ng ph¶i lµ lín nhng GEMADEPT ®·
gÆt h¸i ®îc nhiÒu thµnh c«ng nh vËy lµ nhê c«ng ty ®· biÕt
®Çu t ®óng híng, chó träng c«ng t¸c Marketing, n©ng cao
chÊt lîng dÞch vô ®Ó më réng thÞ trêng. Bªn c¹nh ®ã, c«ng ty
®· m¹nh d¹n tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ tõ rÊt sím, chÝnh ®iÒu
nµy ®· gãp phÇn t¹o cho c«ng ty mét bé m¸y tæ chøc linh
ho¹t, gän nhÑ, tiÕt kiÖm chi phÝ, n©ng cao lîi nhuËn.
Tõ ho¹t ®éng cña GEMADEPT, ta thÊy r»ng cã nh÷ng

®iÓm t¬ng ®ång víi VIETRANS, do ®ã, VIETRANS cã thÓ ¸p
dông nh÷ng kinh nghiÖm thµnh c«ng ®Ó ¸p dông vµo ho¹t
®éng cña m×nh. §ã lµ t¨ng cêng hîp t¸c víi çc h·ng tµu níc
ngoµi díi çc h×nh thøc nh liªn doanh, lµm ®¹i lý giao nhËn,
®¹i lý hµng h¶i. Trong thêi gian sím nhÊt, VIETRANS ph¶i tiÕn
hµnh cæ phÇn ho¸ ®Ó c¬ cÊu l¹i bé m¸y tæ chøc cho gän nhÑ,
n©ng cao ý thøc, tr¸ch nhiÖm cña çn bé c«ng nh©n viªn tõ
®ã ®a d¹ng ho¸ vµ n©ng cao chÊt lîng dÞch vô.
III. Çc gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ dÞch vô giao nhËn kho
vËn vËn t¶i biÓn t¹i c«ng ty
1. Nhãm gi¶i ph¸p vÜ m«
HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo
còng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo nh÷ng chÝnh s¸ch vÜ m« cña
Nhµ níc. NÕu Nhµ níc ®a ra nh÷ng chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng
nhng chÝnh x¸c sÏ t¹o thuËn lîi cho çc doanh nghiÖp ch©n
chÝnh ph¸t triÓn, cßn nÕu ®a ra nh÷ng quy ®Þnh qu¸ cøng
nh¾c nhng l¹i cã kÏ hë chØ lîi cho nh÷ng kÎ biÕt luån qua
nh÷ng kÏ hë ®ã ®Ó lµm giµu bÊt chÝnh.
HiÖn nay, çc c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ ViÖt
Nam vÒ Hµng h¶i, giao nhËn vËn t¶i biÓn tuy ®· ®îc ngµy
cµng hoµn thiÖn nhng vÉn cßn cha ®ång bé, thiÕu nhÊt qu¸n,
cha bao qu¸t ®îc nh÷ng ho¹t ®éng ph¸t sinh trong thùc tiÔn
khiÕn çc doanh nghiÖp giao nhËn nãi riªng gÆp kh«ng Ýt khã
kh¨n.
Do ®ã, nh÷ng viÖc ChÝnh phñ cÇn lµm ngay lµ:
1.1. Hoµn thiÖn hÖ thèng luËt
HÖ thèng luËt vÒ Hµng h¶i, giao nhËn ®êng biÓn cña níc
ta cßn cha ®Çy ®ñ, ®ång bé, cÇn ph¶i ®îc hoµn thiÖn th×
míi t¹o c¬ së v÷ng ch¾c cho ho¹t ®éng cña çc doanh nghiÖp,
ç nh©n. HiÖn nay, ViÖt Nam míi chØ cã Bé luËt hµng h¶i lµ
c¬ së ph¸p lý ®iÒu chØnh tÊt c¶ çc ho¹t ®éng hµng h¶i t¹i
ViÖt Nam. Bé luËt nµy cÇn ®îc nghiªn cøu, chØnh söa cho phï
hîp víi yªu cÇu héi nhËp, ®ång thêi kh«ng ®îc tr¸i víi tinh thÇn
cña çc v¨n b¶n luËt kh¸c nh LuËt Th¬ng M¹i, LuËt Doanh
nghiÖp,… Ngoµi ra çc v¨n b¶n díi luËt còng ®ang dÇn ®îc bæ
sung, söa ®æi theo híng hoµn thiÖn. Theo QuyÕt ®Þnh sè
19/2000/Q§ - TTg ngµy 03/02/2000, NghÞ ®Þnh sè 03/2000/N§-
CP ngµy 03/02/2000 vµ NghÞ ®Þnh sè 30/2000/N§-CP ngµy
11/8/2000 cña ChÝnh phñ, giÊy phÐp ®èi víi mét sè ho¹t ®éng
dÞch vô hµng h¶i ®îc b·i bá vµ thay thÕ b»ng çc yªu cÇu th-
¬ng m¹i, do vËy ®· t¹o thuËn lîi vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh
tranh trong cung cÊp dÞch vô vµ t¹o sù b×nh ®¼ng gi÷a khu
vùc t nh©n vµ khu vùc nhµ níc t¹i ViÖt Nam. Tuy vËy vÉn cßn

nh÷ng yªu cÇu qu¸ kh¾t khe, g©y khã kh¨n cho çc doanh
nghiÖp còng cÇn ph¶i ®îc níi láng vµ tiÕn tíi xo¸ bá.
VÒ viÖc më réng u ®·i thuÕ cho çc ho¹t ®éng dÞch vô

vËn t¶i nãi chung nh dÞch vô giao nhËn, Nhµ níc còng ®· chØ
®¹o tæng côc ThuÕ nghiªn cøu, nhng viÖc nµy cã ®îc thùc
hiÖn hay kh«ng ph¶i tu©n theo th«ng lÖ vµ luËt ph¸p quèc tÕ.
Liªn quan ®Õn viÖc giao nhËn hµng hãa b»ng ®êng biÓn
lµ viÖc chë hµng ra c¶ng ®Ó xÕp lªn tµu nhng viÖc nµy ®ang
gÆp khã kh¨n v× theo NghÞ ®Þnh 15/CP, kÓ tõ ngµy
1/4/2003, çc c¶ng chØ xÕp hµng lªn xe « t« theo ®óng träng
t¶i cña xe, xe chë container chØ xÕp 1 container 20’, kh«ng
kÑp ®«i. Tõ ngµy 7/4/2003 c¶ng cßn ph¸t tÝch kª, c©n xe ra
vµo. Çc ®iÒu kho¶n kÓ trªn sÏ ®îc ®a vµo trong hîp ®ång
bèc xÕp, giao nhËn vµ coi ®©y lµ nghÜa vô hai bªn ph¶i phèi
hîp thùc hiÖn. §©y lµ qui ®Þnh hîp lý v× cÊm xe t¶i chë hµng
rêi ch¹y qu¸ t¶i lµ ®óng, tuy nhiªn ®èi víi xe container th×
ph¶i xem xÐt l¹i v× xe vËn chuyÓn container lµ mét lo¹i h×nh
vËn t¶i tiªn tiÕn th«ng dông nhÊt trªn thÕ giíi vµ khu vùc nhng
ë ViÖt Nam l¹i bÞ coi lµ lo¹i h×nh “®Æc biÖt”, muèn lu hµnh
®Òu ph¶i xin “GiÊy phÐp lu hµnh ®Æc biÖt vËn t¶i qu¸ khæ
qu¸ t¶i”. GiÊy phÐp nµy chØ cÊp chØ cÊp cho thêi h¹n 3 th¸ng
mçi lÇn, mçi xe còng chØ ®îc cho phÐp ch¹y trªn 5 tuyÕn ®-
êng.
Thêi gian qua ph¬ng thøc vËn t¶i container ®· kh¸ th«ng
dông ë ViÖt Nam, nhÊt lµ nh÷ng thµnh phè c¶ng biÓn nh H¶i
Phßng, TP Hå ChÝ Minh, §µ N½ng,… Xe vËn t¶i container trë
thµnh lo¹i h×nh chñ yÕu vËn t¶i hµng hãa xuÊt nhËp khÈu.
Quèc lé 5 ®· ®îc ph©n cÊp lµ ®êng cÊp 1 ®ång b»ng, kh«ng

h¹n chÕ t¶i träng, lÏ ra chØ cÇn quy ®Þnh hµng vËn t¶i ph¶i
®¶m b¶o kh«ng vît qu¸ t¶i träng cña xe. Nhng çc quy ®Þnh
hiÖn hµnh l¹i khèng chÕ tæng träng t¶i (c¶ xe, hµng chë, vá
container) cho xe container 40’ kh«ng vît qu¸ 30 tÊn, xe 20’
kh«ng vît qu¸ 27 tÊn, khiÕn lîng hµng hãa thùc chë trªn tõng
lo¹i xe kh«ng ®¶m b¶o theo tiªu chuÈn quèc tÕ cña tõng lo¹i
container, lµm gi¸ thµnh vËn t¶i container t¨ng vät, çc chñ
hµng xuÊt nhËp khÈu kh«ng chÞu næi, ngêi lµm giao nhËn
còng gÆp nhiÒu khã kh¨n.
Ta thÊy r»ng nhiÒu ®¬n hµng vËn chuyÓn ®ång bé ®ãng

s½n trong 1 container nÕu t¸ch rêi ra 2 container cho b¶o
®¶m t¶i träng theo quy ®Þnh th× sÏ ®Èy gi¸ vËn t¶i t¨ng gÊp
®«i. §ã lµ cha kÓ cã nh÷ng lo¹i hµng xÕp trong container nh
kÝnh næi, nÕu xÕp kh«ng ®ñ t¶i sÏ g©y nguy hiÓm. NhiÒu
container hµng nhËp khÈu kiÓm ho¸ t¹i ch©n c«ng tr×nh,
kh«ng nhµ vËn t¶i nµo d¸m ®¬n ph¬ng ph¸ niªm phong kÑp
ch× h¶i quan ®Ó san t¶i. NÕu theo quy ®Þnh vÒ t¶i träng nh
hiÖn hµnh th× gi¸ vËn t¶i hµng ra c¶ng t¨ng, g©y khã kh¨n rÊt
lín cho nhµ xuÊt nhËp khÈu còng nh ngêi giao nhËn.
Nh vËy, Nhµ níc nªn b·i bá quy ®Þnh qu¸ khæ qu¸ t¶i ë xe
container, nªn bá giÊy phÐp “lu hµnh ®Æc biÖt” lo¹i xe nµy vµ
viÖc mçi xe container chØ ®îc ch¹y trªn 5 tuyÕn ®êng lµ
kh«ng hîp lý. Chóng ta biÕt r»ng theo th«ng lÖ quèc tÕ hµng
container ®îc phÐp ch¹y tríc, thñ tôc ch¹y theo sau nªn tèc ®é
gi¶i phãng hµng rÊt nhanh cßn ë ta th× ngîc l¹i mµ dÞch vô
giao nhËn hµng hãa cã ph¸t triÓn hay kh«ng phô thuéc vµo l-
îng hµng cã nhiÒu hay kh«ng. NÕu hµng bÞ ø ®äng ë c¶ng do

quy ®Þnh trªn th× sÏ ®Èy ngêi lµm giao nhËn r¬i vµo t×nh
thÕ nan gi¶i.
1.2. Nhµ níc cÇn t¨ng cêng thu hót FDI vµo ngµnh
giao nhËn vËn t¶i
Ngµnh giao nhËn vËn t¶i muèn ph¸t triÓn cÇn ph¶i cã c¬
së h¹ tÇng, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. Mµ ®Êt níc ta cßn nghÌo,
do vËy chØ cã t¨ng cêng thu hót ®Çu t níc ngoµi th× chóng ta
míi lîi dông ®îc nguån vèn vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, míi nhanh
chãng thay ®æi ®îc bé mÆt cña ngµnh, ®uæi kÞp víi çc níc
trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
Kinh nghiÖm cña Trung Quèc cho thÊy r»ng nhê chÝnh
s¸ch thu hót ®Çu t mµ ngµnh giao nhËn vËn t¶i cña níc nµy ®·
cã nh÷ng bíc tiÕn bé rÊt lín. Vµo cuèi nh÷ng n¨m 80, Trung
Quèc b¾t ®Çu thu hót ®Çu t níc ngoµi vµo thÞ trêng giao
nhËn vËn t¶i. Lóc ®ã, chØ mét sè c«ng ty giao nhËn lín ë níc
ngoµi ®îc phÐp thµnh lËp liªn doanh víi çc doanh nghiÖp giao
nhËn hoÆc xuÊt nhËp khÈu lín trong níc, cßn phÇn lín chØ ®îc
phÐp thµnh lËp v¨n phßng ®¹i diÖn. §iÒu nµy h¹n chÕ ho¹t
®éng cña çc c«ng ty níc ngoµi v× víi t çch v¨n phßng ®¹i
diÖn, hä kh«ng ®îc thùc hiÖn çc dÞch vô giao nhËn c¬ b¶n
nh lu cíc, lµm thñ tôc h¶i quan, ph¸t hµnh vËn ®¬n vµ thu cíc
mµ ph¶i th«ng qua çc ®¹i lý. KÓ tõ khi Trung Quèc gia nhËp
WTO (ngµy 11/12/2001), níc nµy b¾t ®Çu thay ®æi çc quy
®Þnh ®iÒu chØnh vÒ ®Çu t níc ngoµi vµo thÞ trêng giao nhËn
vËn t¶i. Çc c«ng ty níc ngoµi tuy bÞ rµng buéc h¬n vÒ h×nh
thøc ®Çu t, lo¹i h×nh ®Çu t, thêi gian ho¹t ®éng nhng l¹i cã
quyÒn mua cæ phÇn cña çc c«ng ty giao nhËn vËn t¶i lín cña
Trung Quèc, cã thÓ tham gia kinh doanh bÊt cø dÞch vô nµo

trong khu«n khæ cña ph¸p luËt. Nhê vËy, Trung Quèc ®· ph¸t
triÓn ®îc ®éi tµu lín m¹nh h¬n, çc bÕn c¶ng, kho b·i ®îc më
réng vµ ngµy cµng hiÖn ®¹i.
ViÖt Nam tuy kh«ng thÓ b¾t chíc mét çch m¸y mãc nhng
viÖc t¨ng cêng thu hót ®Çu t vµo ngµnh giao nhËn vËn t¶i ®Ó
hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh nµy lµ cÇn thiÕt v× ®éi tµu cña ta träng
t¶i cßn h¹n chÕ, çc c¶ng cßn qu¸ n«ng, tµu mÑ cha thÓ vµo,
g©y khã kh¨n cho viÖc xÕp dì hµng hãa, kho b·i ë c¶ng cßn
nhá hÑp, thêng xuyªn g©y ïn t¾c hµng, quy m« ho¹t ®éng
cña çc doanh nghiÖp giao nhËn cßn nhá lÎ, cung çch lµm
viÖc cßn cha chuyªn nghiÖp.
Tríc m¾t, Nhµ níc cÇn t¹o m«i trêng thuËn lîi cho ho¹t
®éng ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam b»ng çc biÖn ph¸p sau:
1.2.1. C¶i çch thñ tôc hµnh chÝnh, t¹o m«i trêng ph¸p lý
th«ng tho¸ng
Nhµ níc cÇn hoµn thiÖn hÖ thèng luËt vÒ ®Çu t níc ngoµi,
ban hµnh çc v¨n b¶n díi luËt theo híng më cöa, héi nhËp, phï
hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ luËt §Çu t níc ngoµi t¹i
ViÖt Nam. C¶i çch thñ tôc hµnh chÝnh cho ®¬n gi¶n, gon
nhÑ.
Bªn c¹nh ®ã, miÔn gi¶m h¬n n÷a thuÕ lîi tøc vµ tiÒn thuª
®Êt ®èi víi nh÷ng dù ¸n ®Çu t vµo ph¸t triÓn ®éi tµu biÓn,
x©y dùng c¶ng biÓn, më réng vµ hiÖn ®¹i çc kho b·i, ph¬ng
tiÖn xÕp dì, n©ng h¹ hµng hãa.
C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi trong ®Çu t vµ sau ®Çu t
cÇn t¹o u ®·i nhng còng ph¶i chÆt chÏ ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cho
çc doanh nghiÖp trong níc, tr¸nh çc c«ng ty níc ngoµi lîi dông

u ®·i ®Ó h¹ møc gi¸, c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh g©y thiÖt
h¹i vµ thÊt thu ng©n s¸ch cho Nhµ níc.
1.2.2. T¹o m«i trêng kinh tÕ - x· héi thuËn lîi
§Ó çc nhµ ®Çu t yªn t©m ®Çu t, chÝnh phñ ViÖt Nam
ph¶i æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, chÝnh s¸ch tµi khãa, chÝnh s¸ch
tiÒn tÖ ph¶i ®îc c©n nh¾c, ®iÒu chØnh sao cho kh«ng lµm
mÊt ®i nguån lîi chÝnh ®¸ng cña çc nhµ ®©u t. Bªn c¹nh ®ã,
còng ph¶i gi÷ v÷ng ®îc sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, trËt tù an
toµn x· héi ®Ó b¶o ®¶m an toµn vÒ tÝnh m¹ng, tµi s¶n, b¶o
®¶m nh÷ng quyÒn c¬ b¶n cho nhµ ®Çu t.
1.3. §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý Nhµ níc vÒ gi¸ trong giao
nhËn vËn t¶i
§èi víi vËn t¶i biÓn hµng xuÊt nhËp khÈu, gi¸ cíc chÞu ¶nh
hëng rÊt lín bëi yÕu tè quèc tÕ, cho nªn Nhµ níc kh«ng thÓ quy
®Þnh gi¸, cho dï chØ lµ gi¸ tèi thiÓu (sµn), hoÆc gi¸ tèi ®a
(trÇn). Nhµ níc chØ cã thÓ thay ®æi c¬ chÕ qu¶n lý ®èi víi gi¸
c¶ cña dÞch vô hµng h¶i.
Víi nh÷ng dÞch vô b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn t¹i ViÖt Nam
(®¹i lý tµu biÓn, lai d¾t, vÖ sinh, kiÓm ®Õm hµng), chØ thùc
hiÖn gi¸ quy ®Þnh cña çc hiÖp ®Þnh song ph¬ng (nÕu cã),
cßn l¹i cÇn thiÕt ph¶i quy ®Þnh gi¸ tèi thiÓu ®Ó tr¸nh viÖc
c¹nh tranh h¹ gi¸ gi÷a çc doanh nghiÖp trong níc lµm thiÖt h¹i
®Õn thu nhËp cña tõng doanh nghiÖp vµ thÊt thu ng©n s¸ch.
Çc lo¹i dÞch vô kh«ng b¾t buéc ph¶i thùc hiÖn ë ViÖt
Nam (nh cung øng vËt t, söa ch÷a) gi¸ c¶ sÏ do çc bªn tháa
thuËn, v× nÕu quy ®Þnh, sÏ cã hai kh¶ n¨ng, mét lµ qu¸ thÊp -
sÏ lµm lîi cho phÝa níc ngoµi, hai lµ qu¸ cao - kh¸ch hµng níc

ngoµi sÏ kh«ng thùc hiÖn t¹i ViÖt Nam, vµ tÊt nhiªn, phÝa ViÖt
Nam kh«ng tËn dông ®îc nguån thu nµy.
Gi¸ xÕp dì hµng xuÊt nhËp khÈu nªn quy ®Þnh gi¸ tèi
thiÓu. Çc doanh nghiÖp trong níc cã thÓ c¹nh tranh b»ng gi¸
kh«ng thÊp h¬n møc gi¸ thÊp nhÊt ®ã. Gi¸ xÕp dì hµng trung
chuyÓn nªn ®Ó çc bªn tháa thuËn, nhµ níc kh«ng quy ®Þnh.
Ngoµi ra, çc chi phÝ vµ lÖ phÝ liªn quan ®Õn giao nhËn t¹i
çc c¶ng biÓn qu¸ cao lµm t¨ng chi phÝ cña chñ hµng ®ång
thêi g©y khã kh¨n cho ngêi giao nhËn nh phô phÝ x¨ng dÇu
(30 USD ®èi víi hµng Ch©u ¸ vµ 82 USD ®èi víi hµng ®i çc
khu vùc kh¸c), phÝ n©ng h¹ (300000 - 360000 VND/20’). Tuy
nh÷ng lo¹i phÝ nµy kh«ng ph¶i lo¹i nµo còng n»m trong sù
kiÓm so¸t cña Nhµ níc nhng Nhµ níc còng nªn rµ so¸t l¹i vµ b·i
bá hoÆc gi¶m çc lo¹i phÝ bÊt hîp lý.
Khi thÞ trêng bÊt æn ®Þnh hoÆc trong trêng hîp ®Æc biÖt
khi chÞu ¶nh hëng cña thÞ trêng tµi chÝnh thÕ giíi (t¸c ®éng
xÊu) ®Õn ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i, nhµ níc ph¶i cã chÝnh
s¸ch cô thÓ nh: gi¶m thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®Ó u tiªn ®éi tµu
biÓn quèc gia, gi¶m thuÕ cíc cho çc doanh nghiÖp giao nhËn.
Còng cÇn chó ý r»ng khi Nhµ níc ®· cã nh÷ng chÕ tµi cho
çc h·ng tµu vµ doanh nghiÖp th× ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c
kiÓm tra, gi¸m s¸t ®Ó nh÷ng chÕ tµi ®ã ®îc thùc hiÖn ®óng
theo ®êng lèi cña Nhµ níc.
1.4. Thµnh lËp ñy ban quèc gia vÒ t¹o thuËn lîi cho
giao nhËn vËn t¶i hµng hãa
C¬ quan qu¶n lý nhµ níc nµy sÏ ®¶m b¶o cho viÖc ph¸t
triÓn vµ kinh doanh giao nhËn vËn t¶i ë níc ta theo ®óng ph¸p

luËt ViÖt Nam vµ c«ng íc quèc tÕ, ®¶m b¶o quyÒn lîi cho chñ
hµng còng nh ngêi giao nhËn vËn t¶i. Thµnh phÇn cña ñy ban
nµy gåm ®¹i diÖn cña nhµ níc, ®¹i diÖn cña çc doanh nghiÖp
nhµ níc vµ t nh©n kinh doanh giao nhËn vËn t¶i. ñy ban nµy
ph¶i cã quan hÖ víi çc quèc gia trong khu vùc vµ thÕ giíi vÒ
vËn t¶i hµng hãa.
1.5. §¬n gi¶n hãa vµ hµi hßa çc thñ tôc chøng tõ cã
liªn quan
HiÖn nay níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn
kinh tÕ thÕ giíi, ViÖt Nam ®· lµ thµnh viªn cña APEC, ASEAN,
tham gia AFTA, chuÈn bÞ gia nhËp WTO. V× vËy chóng ta ph¶i
cã nghÜa vô cña mét thµnh viªn tham gia çc tæ chøc chuyªn
ngµnh, tham gia çc c«ng íc, hiÖp ®Þnh quèc tÕ.
Do vËy, yªu cÇu cÊp thiÕt hiÖn nay lµ ph¶i ®¬n gi¶n hãa
çc thñ tôc h¶i quan, c¶i tiÕn thñ tôc qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu
phï hîp víi th«ng lÖ, c«ng íc quèc tÕ gãp phÇn thóc ®Èy giao lu
kinh tÕ ®Æc biÖt trong lÜnh vùc giao nhËn.
ViÖt Nam tõ l©u ®· thùc hiÖn c¬ chÕ “mét cöa” nh»m

®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc hµnh chÝnh. C¬ chÕ nµy cÇn tiÕp tôc
ph¸t huy trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, giao nhËn vËn t¶i
hµng hãa. Thñ tôc h¶i quan còng nh çc thñ tôc chøng tõ kh¸c
cÇn nghiªm minh, chÆt chÏ nhng ph¶i nhanh gän, bá bít nh÷ng
rêm rµ, tr¸nh h¹ch s¸ch, g©y khã dÔ cho chñ hµng vµ ngêi
giao nhËn.
1.6. §Ò cao vai trß cña hiÖp héi giao nhËn ViÖt Nam
VIFAS

HiÖp héi cÇn ®ãng vai trß chñ ®éng tÝch cùc trong viÖc
gióp çc héi viªn më mang dÞch vô, n©ng cao kh¶ n¨ng ho¹t
®éng. Cã thÓ víi danh nghÜa cña m×nh liªn hÖ víi hiÖp héi níc
ngoµi nhê giíi thiÖu gióp ®ì ®µo t¹o çc dÞch vô míi nh
Logistics. Cã thÓ gióp ®ì mét vµi doanh nghiÖp lµm thÝ ®iÓm.
Cã thÓ vËn ®éng mét sè doanh nghiÖp cïng nhau hîp t¸c. Víi
mçi dÞch vô míi ®ßi hái tr×nh ®é nghiÖp vô khÐo lÐo, tæ
chøc tinh vi, luËt ph¸p chu ®¸o, VIFAS ph¶i cè g¾ng rÊt nhiÒu
míi ®a ®îc ngµnh giao nhËn níc ta tiÕn lªn nhanh chãng.
2. Nhãm gi¶i ph¸p cña b¶n th©n doanh nghiÖp

2.1. Gi¶i ph¸p vÒ thÞ trêng
Trong t×nh h×nh c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ trêng giao
nhËn kho vËn nh hiÖn nay, muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®ång
thêi më réng n©ng cao thÞ phÇn, VIETRANS cÇn ph¶i më réng
thÞ trêng giao nhËn. §©y lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó ®¹t
®îc çc môc tiªu vÒ lîi nhuËn, môc tiªu cñng cè, t¨ng cêng vÞ
thÕ vµ môc tiªu an toµn. Khi thÞ trêng ®· ®îc më réng th× cho
dï mét khu vùc thÞ trêng nµo ®ã cã biÕn ®éng còng sÏ kh«ng
g©y ra ¶nh hëng nghiªm träng ®Õn ho¹t ®éng cña toµn c«ng
ty. Cã më réng ®îc thÞ trêng míi ®¶m b¶o ®îc lîi Ých l©u dµi
cña c«ng ty còng nh çc çn bé c«ng nh©n viªn, míi n©ng cao
triÓn väng ph¸t triÓn cña c«ng ty.
Cã 2 h×nh thøc më réng thÞ trêng, ®ã lµ më réng thÞ tr-

êng theo chiÒu réng vµ më réng thÞ trêng theo chiÒu s©u.
Më réng thÞ trêng theo chiÒu réng ®îc hiÓu lµ më réng thÞ
trêng theo ph¹m vi ®Þa lý, theo chiÒu réng vÒ kh«ng gian.
Cho ®Õn nay, VIETRANS ®· v¬n ra nhiÒu thÞ trêng quèc tÕ,
ho¹t ®éng trªn hÇu hÕt çc ch©u lôc nh Ch©u ¢u, Ch©u ¸,

Ch©u Mü, Ch©u Phi. Tuy nhiªn, vÉn cßn mét sè thÞ trêng rÊt
giµu tiÒm n¨ng mµ c«ng ty cha khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng cña nã
nh khu vùc Ch©u Phi, khu vùc Nam Mü (Mªhic«, Brazil,…)
Më réng thÞ trêng theo chiÒu s©u ngîc l¹i kh«ng ph¶i lµ
më réng thÞ trêng vÒ khu vùc ®Þa lý mµ lµ trªn cïng mét thÞ
trêng hiÖn cã nhng c«ng ty cã thÓ thu hót thªm nhiÒu kh¸ch
hµng, cñng cè, thiÕt lËp quan hÖ l©u dµi víi çc kh¸ch hµng
truyÒn thèng b»ng chÊt lîng dÞch vô, b»ng viÖc më réng ph¹m
vi dÞch vô cña m×nh. H×nh thøc nµy c«ng ty cã thÓ ¸p dông
cho thÞ trêng Trung Quèc v× ®©y lµ thÞ trêng réng lín, l¹i kh¸
t¬ng ®ång vÒ v¨n ho¸, tËp qu¸n víi ViÖt Nam.
Më réng thÞ trêng kh«ng ph¶i lµ c«ng viÖc ®¬n gi¶n bëi
mçi thÞ trêng l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ kinh tÕ x· héi, luËt
ph¸p, v¨n ho¸, phong tôc tËp qu¸n kh«ng gièng nhau. §iÒu nµy
t¸c ®éng rÊt lín tíi m«i trêng kinh doanh, tíi t©m lý tiªu dïng x·
héi, tõ ®ã ¶nh hëng rÊt nhiÒu tíi viÖc th©m nhËp, më réng
thÞ trêng cña çc doanh nghiÖp níc ngoµi. V× vËy, muèn më
réng thÞ trêng c«ng ty ph¶i tiÕn hµnh çc c«ng viÖc sau:
2.1.1. T¨ng cêng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng
T×m hiÓu, nghiªn cøu thÞ trêng lµ c«ng viÖc cÇn lµm tríc
tiªn bëi “BiÕt ngêi, biÕt ta, tr¨m trËn, tr¨m th¾ng”. Mçi doanh
nghiÖp kh«ng thÓ thµnh c«ng nÕu kh«ng am hiÓu vÒ thÞ tr-
êng mµ m×nh ®Þnh th©m nhËp, cho dï víi thÞ trêng quen
thuéc ®ang kinh doanh nÕu kh«ng thêng xuyªn cËp nhËt
nh÷ng quy ®Þnh míi th× còng kh«ng thÓ duy tr× ho¹t ®éng.
Thùc tÕ cho thÊy, nhiÒu thua thiÖt thËm chÝ thÊt b¹i cña çc
c«ng ty lµ do kh«ng t×m hiÓu kü vÒ luËt ph¸p, tËp qu¸n cña
thÞ trêng.
Khi tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ trêng cÇn t×m hiÓu râ çc
th«ng tin sau:
Tríc hÕt c«ng ty cÇn t×m hiÓu vÒ phong tôc tËp qu¸n, quy
®Þnh ph¸p luËt ë thÞ trêng ®ã cã g× kh¸c so víi nh÷ng thÞ tr-
êng mµ c«ng ty ®· vµ ®ang ho¹t ®éng. Nh÷ng ®iÓm kh¸c
biÖt ®ã cã g©y khã kh¨n, trë ng¹i g× cho c«ng t¸c th©m nhËp
thÞ trêng vµ thùc hiÖn c«ng viÖc giao nhËn vËn chuyÓn hµng
hãa ë ®ã kh«ng. Ch¼ng h¹n nh thÞ trêng Mü - thÞ trêng mµ
c«ng ty ®ang cã chiÕn lîc më réng trong nh÷ng n¨m tíi. §©y lµ
mét thÞ trêng rÊt khã tÝnh, kh«ng chØ vÒ nhu cÇu cña ngêi
d©n mµ ®Æc biÖt lµ nh÷ng quy ®Þnh cña luËt ph¸p Mü. Cã
thÓ nãi hÖ thèng luËt cña Mü rÊt phøc t¹p vµ kh¾t khe. H¬n
n÷a mçi bang l¹i cã nh÷ng quy ®Þnh riªng kh«ng gièng nhau
nªn cho dï cã thµnh c«ng ë mét hîp ®ång còng kh«ng thÓ ¸p
dông nh÷ng kinh nghiÖm ®ã cho nh÷ng hîp ®ång tiÕp theo.
VÝ dô nh Mü cã quy ®Þnh vËn ®¬n ph¶i ®îc lËp vµ göi ®Õn
48 giê tríc khi hµng rêi c¶ng vµ vËn ®¬n khi ®· lËp th× kh«ng
®îc söa ®æi. §iÒu nµy ®ßi hái ngêi giao nhËn ph¶i rÊt cÈn
träng trong kh©u lËp chøng tõ. Bªn c¹nh ®ã h¶i quan Mü cã
quyÒn kiÓm tra bÊt cø lo¹i hµng g× ë bÊt cø c¶ng nµo trªn
®Êt Mü nªn g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho chñ hµng, ®Æc biÖt
lµ ngêi giao nhËn.
Ngoµi ra, viÖc nghiªn cøu nhu cÇu vÒ giao nhËn hµng hãa
ë thÞ trêng ®ã còng rÊt quan träng. Muèn biÕt ®ã cã ph¶i lµ
thÞ trêng triÓn väng ®Ó ph¸t triÓn l©u dµi kh«ng, VIETRANS
ph¶i t×m hiÓu xem nhu cÇu vµ lîng cÇu vÒ dÞch vô cña c«ng
ty trªn thÞ trêng ®ã ®ang ë møc ®é nµo, kh¶ n¨ng ph¸t triÓn
ra sao bëi cã thÓ mét thÞ trêng ®ang cßn ë d¹ng tiÒm n¨ng

nhng trong t¬ng lai høa hÑn sÏ rÊt ph¸t triÓn, nÕu ®îc ph¸t
hiÖn sím ®Ó th©m nhËp t¹o chç ®÷ng v÷ng ch¾c c«ng ty sÏ
thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn. Ngîc l¹i, mét thÞ trêng ®ang rÊt lín,
dÔ dµng th©m nhËp nhng l¹i tiÒm Èn nguy c¬ suy tho¸i th×
viÖc tiÕp tôc kinh doanh ë ®ã sÏ rÊt m¹o hiÓm. VIETRANS ®·
cã mét bµi häc thÊt b¹i vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1990 do kh«ng
nghiªn cøu thÞ trêng. §ã lµ khi Liªn X« vµ §«ng ¢u sôp ®æ,
VIETRANS mÊt ®i thÞ trêng to lín nµy mµ l¹i cha th©m nhËp
vµo çc thÞ trêng tiÒm n¨ng kh¸c khiÕn cho c«ng ty gÆp rÊt
nhiÒu khã kh¨n. Cßn hiÖn nay, cho dï khèi EU ®ang lµ thÞ tr-
êng quan träng trong ho¹t ®éng cña c«ng ty, s¶n lîng giao
nhËn hµng hãa vµo thÞ trêng nµy chiÕm tû träng rÊt lín,
kho¶ng 1/3 tæng s¶n lîng giao nhËn, nhng nh ®· ph©n tÝch ë
trªn th× thÞ trêng nµy ®· cã nh÷ng biÓu hiÖn sôt gi¶m. NhËn
thøc ®îc ®iÒu nµy VIETRANS ®ang dÇn chuyÓn híng sang
mét sè thÞ trêng kh¸c nh khu vùc §Þa Trung H¶i, khai th¸c h¬n
n÷a thÞ trêng Trung Quèc réng lín. Cßn víi thÞ trêng Mü, thÞ tr-
êng ®îc ®¸nh gi¸ lµ thÞ trêng triÓn väng trong nh÷ng n¨m tíi,
c«ng ty ®· vµ ®ang dÇn thiÕt lËp çc mèi quan hÖ ®Ó t¹o c¬
së v÷ng ch¾c cho ho¹t ®éng kinh doanh sau nµy.
Mét vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu n÷a ®ã lµ nghiªn cøu ®èi thñ
c¹nh tranh. CÇn t×m hiÓu møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ trêng
®ã ra sao, nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh chÝnh, cã ®iÓm m¹nh,
yÕu g×. §Ó c¹nh tranh c«ng ty cÇn chuÈn bÞ nh÷ng ph¬ng
thøc g×.
Çc th«ng tin trªn ®Çy ®ñ chÝnh x¸c sÏ gióp c«ng ty th©m
nhËp thÞ trêng víi chi phÝ thÊp nhÊt mµ l¹i ®¹t hiÖu qu¶ cao
vµ h¹n chÕ rñi ro.

Ngoµi ra, víi nh÷ng thÞ trêng truyÒn thèng, c«ng ty cÇn
ph¶i n¾m b¾t ®îc nhu cÇu hiÖn t¹i vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn
trong nh÷ng n¨m tíi. HiÖn c«ng ty cã thÓ ®¸p øng ®îc ë møc
®é nµo vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu ®ã trong t¬ng lai.
Nh÷ng dÞch vô mµ c«ng ty cung cÊp trªn thÞ trêng ®· ®¸p
øng nhu cÇu kh¸ch hµng cha. c«ng ty cã nªn më réng ph¹m vi
dÞch vô kh«ng, nÕu cã th× nªn theo híng nµo ®Ó khai th¸c tèi
®a nhu cÇu thÞ trêng còng nh kh¶ n¨ng ®¸p øng cña c«ng ty.
§Ó cã ®îc nh÷ng th«ng tin trªn, c«ng ty cã thÓ khai th¸c

tõ çc nguån:
- Qua tµi liÖu nghiªn cøu chÝnh thøc cña çc tæ chøc nh
WTO, c¬ quan chuyªn tr¸ch cña Liªn Hîp Quèc, qua çc b¸o ço
cña Bé Th¬ng M¹i çc níc. Nguån th«ng tin nµy tuy cã u ®iÓm
lµ chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ, nhng cha ch¾c ®· phï hîp víi môc
tiªu nghiªn cøu cña c«ng ty.
- Th«ng qua çc HiÖp héi mµ VIETRANS lµ thµnh viªn nh

FIATA, VIFAS, VCCI. §Æc biÖt lµ th«ng qua çc cuéc häp do çc
HiÖp héi trªn tæ chøc c«ng ty nªn tranh thñ l¾ng nghe vµ th¶o
luËn ®Ó cËp nhËt nh÷ng th«ng tin míi nhÊt.
- Th«ng qua ®¹i diÖn th¬ng m¹i, tham t¸n th¬ng m¹i cña
níc ta ë níc ngoµi ®Ó t×m hiÓu t×nh h×nh thÞ trêng.
- §Æc biÖt c«ng ty nªn cö çn bé cã kh¶ n¨ng ®i nghiªn

cøu vµ trao ®æi kinh nghiÖm víi çc c«ng ty kh¸c trong vµ
ngoµi níc, tham gia çc khãa ®µo t¹o nghiÖp vô.
2.1.2. Th©m nhËp thÞ trêng

Sau khi ®· cã ®Çy ®ñ çc th«ng tin nghiªn cøu thÞ trêng,
c«ng ty cÇn lùa chän mét sè thÞ trêng phï hîp ®Ó tiÕp cËn qua
nhiÒu ph¬ng thøc kh¸c nhau:
• Tù th©m nhËp
§©y lµ ph¬ng thøc mµ c«ng ty tù m×nh tiÕn hµnh ®Ó

t×m kiÕm vµ më réng kh¸ch hµng cña m×nh trªn c¬ së ®· cã
nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ t×nh h×nh kh¸ch hµng vµ thÞ
trêng. Çc çn bé c«ng nh©n viªn cña c«ng ty sÏ ph¶i ®i gÆp
çc kh¸ch hµng, thuyÕt phôc hä sö dông dÞch vô cña c«ng ty.
Çc çn bé l·nh ®¹o ph¶i thêng xuyªn tham gia çc cuéc héi
th¶o, çc cuéc häp chÝnh thøc còng nh kh«ng chÝnh thøc, çc
cuéc gÆp mÆt doanh nghiÖp ®Ó qua ®ã tranh thñ ký çc hîp
®ång ñy th¸c giao nhËn.
§Ó lµm ®îc nh vËy ®ßi hái bé m¸y l·nh ®¹o ph¶i ho¹ch
®Þnh ®îc chiÕn lîc th©m nhËp ®óng ®¾n, çc çn bé cña
c«ng ty ph¶i cã chuyªn m«n cao vÒ nghiÖp vô, cã kiÕn thøc
vÒ marketing, th«ng th¹o ngo¹i ng÷, cã nghÖ thuËt giao tiÕp
kh¸ch hµng. Bªn c¹nh ®ã, c«ng ty ph¶i trêng vèn míi cã thÓ
gi÷ v÷ng ®îc thÞ trêng v× nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¶i bá ra
®Ó thùc hiÖn çc c«ng viÖc trªn lµ rÊt ®¸ng kÓ.
Khi tù m×nh th©m nhËp thÞ trêng c«ng ty gi÷ ®îc thÕ
chñ ®éng tèi ®a nhng còng ph¶i chÊp nhËn rñi ro v× nh÷ng
nç lùc bá ra cha ch¾c ngay lËp tøc ®· thu ®îc kÕt qu¶.
VIETRANS chØ nªn ¸p dông ph¬ng thøc nµy cho mét vµi thÞ tr-
êng quan träng nh Trung Quèc, EU cßn víi nh÷ng thÞ trêng khã
kh¨n hay qu¸ míi c«ng ty nªn ¸p dông ph¬ng thøc thø hai.
• Th©m nhËp qua trung gian

Phæ biÕn nhÊt lµ h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt víi c«ng ty
níc ngoµi, nh÷ng c«ng ty vèn ®· quen thuéc víi nh÷ng thÞ tr-
êng mµ VIETRANS ®ang cÇn th©m nhËp. Khi tiÕn hµnh liªn
doanh, liªn kÕt tuy VIETRANS sÏ ph¶i chia sÎ lîi nhuËn vµ ë thÕ
yÕu h¬n nhng c«ng ty cã thÓ tËn dông ®îc nguån vèn vµ çc
mèi quan hÖ cña ®èi t¸c. VIETRANS sÏ kh«ng mÊt c«ng søc
nghiªn cøu thÞ trêng, dß dÉm tõng bíc mµ l¹i cã thÓ t¨ng ngay
®îc thÞ phÇn ®ång thêi h¹n chÕ ®îc thÊp nhÊt nh÷ng rñi ro.
Ngoµi ra, VIETRANS cã thÓ nhê çc HiÖp héi mµ c«ng ty lµ

thµnh viªn hoÆc çc ®¹i sø qu¸n, ®¹i diÖn th¬ng m¹i hay
tham t¸n th¬ng m¹i cña ViÖt Nam ë níc ngoµi giíi thiÖu víi
kh¸ch hµng. Nhê vµo uy tÝn cña çc hiÖp héi nµy, c«ng ty sÏ cã
rÊt nhiÒu thuËn lîi. §©y nghe cã vÎ lµ gi¶i ph¸p kh«ng kh¶ thi
nhng VIETRANS tríc m¾t cã thÓ ¸p dông do c«ng ty cã lîi thÕ
lµ mét c«ng ty ®Çu ngµnh ho¹t ®éng l©u ®êi nhÊt t¹i ViÖt
Nam, cã mèi quan hÖ tèt ®Ñp víi çc hiÖp héi trªn. Tuy nhiªn
c«ng ty kh«ng thÓ dùa vµo ph¬ng thøc nµy l©u dµi v× sù ph¸t
triÓn bÒn v÷ng ph¶i dùa vµo b¶n th©n néi lùc cña c«ng ty.
2.2. Gi¶i ph¸p vÒ lo¹i h×nh dÞch vô giao nhËn
Còng nh viÖc më réng thÞ trêng, viÖc ph¸t triÓn më réng

çc lo¹i h×nh dÞch vô còng rÊt quan träng, gióp c«ng ty ®¸p
øng ®îc nhu cÇu ®a d¹ng cña kh¸ch hµng, tõ ®ã n©ng cao
thÞ phÇn, h¹n chÕ ®îc tÝnh thêi vô trong ®Æc thï ho¹t ®éng,
®ång thêi t¹o dùng ®îc quan hÖ thêng xuyªn vµ l©u dµi víi
kh¸ch hµng.
§èi víi ph¬ng thøc giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu
b»ng ®êng biÓn, nh÷ng dÞch vô mµ VIETRANS ®ang cung
cÊp lµ vËn chuyÓn giao nhËn hµng rêi, hµng nguyªn container,

dÞch vô gom hµng lÎ, dÞch vô vËn t¶i ®a ph¬ng thøc, giao
nhËn tõ cöa ®Õn cöa, cho thuª kho ngo¹i quan.
VIETRANS cÇn chó träng h¬n n÷a vµo dÞch vô gom hµng
v× ®©y lµ lo¹i h×nh dÞch vô mang l¹i lîi Ých cho nhiÒu bªn:
ngêi chuyªn chë ®îc lîi nhê tiÕt kiÖm ®îc thêi gian giao nhËn
vµ ph©n ph¸t çc l« hµng lÎ, kh«ng sî thÊt thu tiÒn cíc cña çc
chñ hµng lÎ v× ®· cã ngêi giao nhËn ®¶m nhiÖm, chñ hµng
tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ do kh«ng ph¶i thuª nguyªn mét
container, ngêi giao nhËn thu ®îc nhiÒu doanh thu do cíc hµng
lÎ thêng lín h¬n cíc hµng nguyªn. Thùc hiÖn dÞch vô nµy ®èi
víi mét c«ng ty giao nhËn lµ rÊt dÔ dµng vµ thuËn lîi, chØ cÇn
c«ng ty thiÕt lËp nh÷ng tr¹m giao nhËn vµ ®ãng hµng lÎ,
®ång thêi cã sù cÈn träng vµ cÇn mÉn trong giao nhËn hµng.
C«ng ty còng nªn tËp trung ph¸t triÓn dÞch vô vËn t¶i ®a
ph¬ng thøc lÊy chÆng ®êng biÓn lµm chñ ®¹o ®Ó ®¸p øng
tèt h¬n nhu cÇu cña kh¸ch hµng. VËn t¶i ®a ph¬ng thøc lµ
mét lo¹i h×nh vËn t¶i tiªn tiÕn hiÖn ®ang ®îc ¸p dông réng r·i
trong khu vùc vµ thÕ giíi. Xu híng toµn cÇu hãa, héi nhËp kinh
tÕ thÕ giíi vµ khu vùc céng víi t¸c ®éng cña khoa häc c«ng
nghÖ vËn t¶i container vµ th«ng tin ®ang thóc ®Èy vËn t¶i
®a ph¬ng thøc ph¸t triÓn nhanh chãng. Ngµy nay, mèi liªn
kÕt gi÷a s¶n xuÊt, vËn t¶i, thÞ trêng, ph©n phèi vµ qu¶n lý
hµng hãa rÊt chÆt chÏ vµ phô thuéc vµo nhau mµ kh«ng mét
ph¬ng thøc vËn t¶i th«ng thêng, ®¬n lÎ nµo cã thÓ ®¸p øng
®îc. VT§TPT ®¶m b¶o hÖ thèng giao hµng “tõ cöa ®Õn cöa”
h÷u hiÖu víi gi¸ thµnh thÊp nhÊt. Ngµnh hµng h¶i thÕ giíi
®ang tiÕp tôc ph¸t triÓn theo xu híng toµn cÇu hãa vµ ®a
d¹ng hãa theo ph¬ng thøc tËp trung luång hµng, tiÕp tôc xu h-

íng s¸p nhËp, hîp t¸c, h×nh thµnh çc liªn minh lín vµ tËp trung
quyÒn lùc trong giíi hµng h¶i. Çc tµu container thÕ hÖ míi ®îc
®a vµo sö dông, vËn t¶i ®a ph¬ng thøc réng r·i.
ë VIETRANS, vËn t¶i ®a ph¬ng thøc lµ thùc hiÖn viÖc vËn

chuyÓn hµng tõ kho tíi kho hoÆc tõ tr¹m göi hµng lÎ (CFS) ®Õn
CFS hoÆc tõ CFS ®Õn kho bao gåm c¶ viÖc ®ãng hµng vµo
container, niªm phong cÆp ch×, gi¸m ®Þnh hµng hãa, lµm thñ
tôc h¶i quan. §èi víi VIETRANS, ®©y lµ dÞch vô kh«ng qu¸ khã
kh¨n v× c«ng ty cã thùc lùc: ®ñ ph¬ng tiÖn, nhiÒu kinh
nghiÖm. Tuy nhiªn, ®Ó thùc hiÖn tèt h¬n dÞch vô nµy, c«ng ty
ph¶i ®Çu t ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ çc ph¬ng tiÖn, trang thiÕt bÞ
lµm hµng cho phï hîp víi t×nh h×nh míi. §ã lµ çc thiÕt bÞ
®ãng hµng vµo container, xe n©ng, cÇn cÈu, ®Æc biÖt lµ çc
lo¹i xe chë container. Ngoµi ra, c«ng ty ph¶i thiÕt lËp quan hÖ,
ký çc hîp ®ång víi çc h·ng tµu, h·ng hµng kh«ng, h·ng ®êng
s¾t lín c¶ trong níc vµ níc ngoµi ®Ó chñ ®éng vÒ ph¬ng tiÖn
vµ chç trong mïa hµng, phèi hîp chÆt chÏ gi÷a çc ®iÓm
chuyÓn t¶i, çc ®¹i lý chi nh¸nh ph¶i theo dâi vµ th«ng b¸o
kÞp thêi lÞch tr×nh, thêi gian xuÊt ph¸t cña ph¬ng tiÖn vËn
t¶i, lùa chän h·ng vËn chuyÓn phï hîp ®Ó khi hµng ®Õn ®iÓm
chuyÓn t¶i th× cã thÓ nèi chuyÕn kÞp thêi, lu chç, gi÷ chç,
®Ó hµng kh«ng bÞ rít. Bªn c¹nh ®ã, c«ng ty còng nªn chó
träng ®Õn chuyªn m«n, kinh nghiÖm cña çn bé nghiÖp vô
®Ó t¹o dùng uy tÝn trªn th¬ng trêng bëi chóng ta biÕt r»ng
®Ó ph¸t triÓn dÞch vô nµy th× uy tÝn cña c«ng ty lµ v« cïng
quan träng.
2.3. N©ng cao chÊt lîng dÞch vô

§èi víi mét doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô, viÖc n©ng
cao chÊt lîng dÞch vô lµ rÊt khã kh¨n bëi kh¸i niÖm “chÊt lîng
dÞch vô” cßn rÊt m¬ hå, cha cã mét tiªu chuÈn nµo ®¸nh gi¸.
Chóng ta chØ cã thÓ hiÓu mét dÞch vô ®¸p øng çc nhu cÇu
cña kh¸ch hµng, lµm cho kh¸ch hµng hµi lßng th× lµ cã chÊt l-
îng. Trong ho¹t ®éng giao nhËn vËn t¶i hµng hãa, chÊt lîng cña
dÞch vô ®em ®Õn cho kh¸ch hµng sù tin tëng, yªn t©m lµ
hµng hãa cña m×nh ®ang ®îc an toµn vµ ®Õn ®Ých chÝnh
x¸c trong tay nh÷ng ngêi giao nhËn mÉn çn nhÊt.
Ta thÊy r»ng VIETRANS míi chØ chiÕm ®îc thÞ phÇn rÊt
nhá trong thÞ trêng giao nhËn vËn t¶i biÓn mét phÇn lµ do
chÊt lîng dÞch vô cha cao, mét sè kh¸ch hµng míi khi ñy th¸c
cho VIETRANS giao nhËn mét l« hµng do gÆp qu¸ nhiÒu trôc
trÆc ®· kh«ng quay l¹i c«ng ty n÷a. Do vËy, viÖc c¹nh tranh
b»ng chÊt lîng lµ rÊt cÇn thiÕt, nã gióp c«ng ty bít ®îc g¸nh
nÆng c¹nh tranh b»ng gi¸ v× trong cuéc chiÕn tranh gi¸ c¶,
VIETRANS kh«ng thÓ l¹i ®îc víi çc c«ng ty níc ngoµi cã tiÒm
lùc vÒ vèn.
§Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã, tríc hÕt ho¹t ®éng giao nhËn cña
c«ng ty ph¶i ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu ®Æc thï c¬ b¶n cña
nghÒ nghiÖp. §ã lµ nhanh gän, chÝnh x¸c, an toµn víi chi phÝ
thÊp nhÊt cã thÓ. Muèn vËy, c«ng ty nªn tù m×nh x©y dùng
mét sè chØ tiªu ®Þnh lîng nh thêi gian hoµn thµnh c«ng viÖc
hîp lý vµ c¶ mét sè chØ tiªu ®Þnh tÝnh ®Ó theo dâi kÕt qu¶
dÞch vô, ®¸nh gi¸ cña kh¸ch hµng. §Ó x©y dùng nªn nh÷ng
chØ tiªu nµy, c«ng ty cã thÓ tham kh¶o mét sè chØ tiªu cña
nh÷ng c«ng ty giao nhËn uy tÝn trªn thÕ giíi hoÆc nh÷ng hiÖp
héi quèc tÕ, hay thùc tÕ h¬n lµ pháng vÊn kh¸ch hµng, lËp

b¶ng c©u hái ®Ó trng cÇu ý kiÕn. VÒ l©u dµi, VIETRANS ph¶i
x©y dùng hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng ISO 9002, tiªu chuÈn do
Tæ chøc tiªu chuÈn ho¸ quèc tÕ biªn so¹n vµ chÝnh thøc ban
hµnh n¨m 1987. NhiÒu ngêi lÇm tëng chøng chØ nµy chØ ¸p
dông víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt nhng thùc sù nã l¹i tá ra cã t¸c
dông rÊt to lín víi çc doanh nghiÖp dÞch vô. §Ó giµnh ®îc
chøng chØ nµy çc doanh nghiÖp ph¶i n©ng cao chÊt lîng
toµn diÖn, kh«ng chØ dÞch vô mµ c¶ chÊt lîng con ngêi. Do
®ã, môc tiªu cuèi cïng cña VIETRANS khi tiÕn hµnh c¶i tiÕn
chÊt lîng dÞch vô chÝnh lµ cã ®îc chøng chØ ISO 9002.
Víi lo¹i h×nh giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu b»ng ®-
êng biÓn, chÊt lîng dÞch vô ®«i khi thÓ hiÖn ë nh÷ng viÖc t-
ëng nh rÊt nhá. Ch¼ng h¹n nh ®èi víi nh÷ng lo¹i hµng t¬ng
®èi ®Æc biÖt nh hµng container treo cÇn yªu cÇu vÒ vÖ sinh
cao th× c«ng ty nªn chän container s¹ch, çc trang thiÕt bÞ
lµm hµng còng nªn ®¶m b¶o ®Ó hµng ®îc xÕp ®Òu, kh«ng
bÞ nhµu n¸t. NÕu chØ cÇn chó ý nh÷ng chi tiÕt nhá nhÆt nh
thÕ th× çch nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ cña kh¸ch hµng ®èi víi
dÞch vô cña c«ng ty sÏ kh¸c h¼n.
Cßn víi hµng cÇn nh÷ng yªu cÇu kü thuËt rÊt kh¾t khe
trong vËn chuyÓn, xÕp dì, ®ãng gãi, b¶o qu¶n th× c«ng ty
nªn ®Çu t vµo c«ng cô lµm hµng, nh©n viªn giao nhËn lµ
nh÷ng ngêi trùc tiÕp lµm hµng hay chØ ®¹o lµm hµng ph¶i
®Æc biÖt chó ý, bá thªm c«ng søc cho dï phÝ lµm hµng kh«ng
h¬n nh÷ng l« hµng b×nh thêng lµ mÊy.
Ngoµi ra, t¹o ra dÞch vô tèt còng tøc lµ t vÊn cho kh¸ch
hµng vÒ t×nh h×nh c¹nh tranh trªn thÞ trêng, t×nh h×nh ho¹t
®éng ngo¹i th¬ng, luËt ph¸p quèc tÕ.

Cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng th«ng tin vÒ ®èi t¸c xuÊt
nhËp khÈu, ®a ra çc lêi khuyªn vÒ çc ®iÒu kho¶n trong hîp
®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng, gi¶i thÝch cô thÓ çc ®iÒu kho¶n
phøc t¹p ®Ó kh¸ch hµng kh«ng hiÓu sai, dÉn ®Õn tranh c·i khi
cã tranh chÊp x¶y ra.
T vÊn vÒ viÖc sö dông h·ng tµu cã uy tÝn, vÒ tuyÕn ®êng,

nh÷ng thñ tôc cÇn thiÕt liªn quan ®Õn hµng hãa nh thñ tôc
h¶i quan, xin giÊy chøng nhËn xuÊt xø, nh»m gióp cho hµng
hãa ®îc th«ng quan dÔ dµng.
Nh÷ng dÞch vô bæ sung nµy mang tÝnh chÊt nh mét lo¹i

chÊt xóc t¸c duy tr× vµ cñng cè quan hÖ víi kh¸ch hµng còng
nh n©ng cao vÞ thÕ cña c«ng ty trong c¹nh tranh.
2.4. Gi¶i ph¸p vÒ xóc tiÕn th¬ng m¹i
Xóc tiÕn th¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng v« cïng phong phó. Mäi
c«ng ty ®Òu biÕt ®Õn tÇm quan träng cña ho¹t ®éng nµy nh-
ng ®Ó thùc hiÖn mét kÕ ho¹ch xóc tiÕn hiÖu qu¶ lµ mét viÖc
rÊt khã kh¨n bëi ®a phÇn çc c«ng ty ë ViÖt Nam cha cã
nguån vèn ®ñ m¹nh ®Ó theo ®uæi chiÕn lîc xóc tiÕn l©u dµi.
Nhng ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng, VIETRANS cÇn thóc ®Èy ho¹t
®éng nµy.
Xóc tiÕn th¬ng m¹i ®èi víi mét doanh nghiÖp dÞch vô bao
gåm çc ho¹t ®éng chñ yÕu sau: qu¶ng ço vµ quan hÖ kh¸ch
hµng mµ trong ®ã quan träng lµ chÝnh s¸ch ch¨m sãc kh¸ch
hµng.
BiÖn ph¸p qu¶ng ço lµ mét ho¹t ®éng quan träng, b»ng
chøng lµ mçi n¨m çc c«ng ty cña Mü tiªu tèn kho¶ng 20%
doanh thu cho ho¹t ®éng qu¶ng ço. Qu¶ng ço ®îc dïng ®Ó

duy tr× h×nh ¶nh cña c«ng ty, lµm næi bËt mét mÆt hµng,
dÞch vô hay sù kiÖn, çc chÝnh s¸ch khuyÕn m¹i, h¹ gi¸, hay hç
trî kh¸ch hµng. ChÝnh s¸ch qu¶ng ço thÝch hîp vµ m¹nh mÏ cã
thÓ c¶i thiÖn t×nh h×nh ®¸ng kÓ.
ViÖc quan t©m ®Çu tiªn cña mét ch¬ng tr×nh qu¶ng ço
lµ ng©n s¸ch qu¶ng ço, VIETRANS cÇn x©y dùng mét ng©n
s¸ch qu¶ng ço hîp lý bëi møc kinh phÝ cho qu¶ng ço lµ mét
yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc chän ph¬ng tiÖn qu¶ng ço,
çch thøc tiÕn hµnh qu¶ng ço, thêi gian vµ kh«ng gian qu¶ng
ço. Muèn vËy, møc kinh phÝ ph¶i ®îc dù kiÕn tríc, nghÜa lµ
ph¶i cã kÕ ho¹ch chi tiªu cho qu¶ng ço, tr¸nh r¬i vµo trêng
hîp bÞ ®éng, mÊt c©n b»ng, hoÆc ®ang tiÕn hµnh dë dang
th× hÕt kinh phÝ.
VÒ ph¬ng tiÖn qu¶ng ço, VIETRANS cã thÓ qu¶ng ço trªn

b¸o, lµm pan«, ¸p phÝch qu¶ng ço. §©y lµ çc biÖn ph¸p dÔ
dµng mµ kh«ng qu¸ tèn kÐm v× kh¸c víi çc doanh nghiÖp s¶n
xuÊt, ph¶i ®a ra chiÕn dÞch qu¶ng ço rÇm ré khi ®a ra s¶n
phÈm míi, lµ mét doanh nghiÖp dÞch vô, VIETRANS chØ cÇn
qu¶ng ço thêng xuyªn mµ kh«ng cÇn qu¸ ph« tr¬ng. Ngoµi
ra, t¨ng cêng qu¶ng ço t¹i çc c¬ së giao dÞch vµ sö dông
hiÖn tîng “tiÕng ®ån” còng lµ biÖn ph¸p thêng dïng ®èi víi
mét ng©n s¸ch kh«ng lín cña nh÷ng c«ng ty ®· s½n cã tiÕng
t¨m nh VIETRANS.
Tham gia vµo hiÖn tîng “tiÕng ®ån” lµ ph¬ng ph¸p qu¶ng
ço cæ ®iÓn, ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc dïng trong çc lo¹i
h×nh kinh doanh, dÞch vô víi u ®iÓm gi¶m thiÓu tèi ®a
nh÷ng rñi ro “kh«ng nh×n, kh«ng thÊy ®îc” do çc lo¹i dÞch
vô t¹o ra. Së dÜ ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ thµnh c«ng t¹i

VIETRANS lµ do c«ng ty ®· x©y dùng ®îc uy tÝn tèt vµ ®· t¹o

®îc lßng tin cña kh¸ch hµng trong vµ ngoµi níc tõ l©u.
Nh÷ng h×nh thøc sö dông nµy cã thÓ lµ :
• Sö dông nh÷ng kü thuËt mang tÝnh sù kiÖn nh hîp ®ång

tµi trî cho gi¶i thÓ thao, hoa hËu hoÆc çc ho¹t ®éng tõ
thiÖn. Ch¼ng h¹n nh liªn doanh TNT - Express cña
VIETRANS võa ký hîp ®ång tµi trî cho Sea Games 22 tæ
chøc t¹i ViÖt Nam.
• Giíi thiÖu nh÷ng ngêi ®ang sö dông dÞch vô cña c«ng ty

vµ ®· rÊt hµi lßng vÒ dÞch vô ®ã.
• Sö dông nh÷ng ngêi ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã ®é tin cËy cao vµ

uy tÝn cao nh çc chuyªn gia trong ngµnh nh chñ tÞch çc
h·ng lín níc ngoµi, çc viªn chøc cña chÝnh phñ, thµnh
phè.
• ViÕt bµi, phãng sù vÒ c«ng ty trªn b¸o chÝ, tivi.
• Sö dông m¹ng internet ®Ó qu¶ng ço vÒ c«ng ty trªn thÞ

trêng thÕ giíi.
HiÖn nay c«ng ty còng sö dông nhiÒu lo¹i h×nh tiÕp thÞ
nh: in çc Ên phÈm giíi thiÖu vÒ c«ng ty cã h×nh thøc ®Ñp,
tham gia çc héi chî triÓn l·m…
Tuy nhiªn h×nh thøc ®îc a chuéng nhÊt cã vÎ nh lµ çc

nh©n viªn cña c«ng ty ®i ®Õn çc ®¬n vÞ xuÊt nhËp khÈu
®Ó x©y dùng quan hÖ b»ng çch ®a b¸o gi¸, tê r¬i, thuyÕt
phôc kh¸ch hµng. H×nh thøc nµy n»m trong chiÕn lîc xóc tiÕn
th¬ng m¹i ®îc gäi lµ ch¨m sãc kh¸ch hµng. Kh«ng chØ lµ th-
êng xuyªn ®i gÆp kh¸ch hµng ®Ó t×m hiÓu vÒ nh÷ng nhu

cÇu, ®ßi hái cña kh¸ch hµng ®èi víi dÞch vô cña c«ng ty,
nh÷ng cuéc trao ®æi cßn gióp cho hai bªn hiÓu vµ tin tëng lÉn
nhau. §iÒu nµy rÊt cã lîi cho c«ng ty trong nh÷ng lóc khã kh¨n.
Bªn c¹nh ®ã, ®Ó giµnh ®îc sù ñng hé cña kh¸ch hµng,
VIETRANS cã thÓ ¸p dông mét sè çch sau: cho kh¸ch hµng h-
ëng hoa hång tho¶ ®¸ng, víi nh÷ng kh¸ch hµng lín cã lîng
hµng æn ®Þnh cho hëng møc gi¸ u ®·i, quan t©m ®Õn kh¸ch
hµng khi èm ®au, thai s¶n, hiÕu hØ,…Nh÷ng ®iÒu nµy nghe
tëng nh kh«ng hiÖu qu¶ nhng ®· ®îc nhiÒu c«ng ty ¸p dông
vµ ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh c«ng.
2.5. §µo t¹o nguån nh©n lùc cho phï hîp víi t×nh
h×nh míi
Cho dï VIETRANS cã mét ®éi ngò çn bé giái vÒ chuyªn

m«n, giµu nghiÖp vô, nhng nh ®· ph©n tÝch ë trªn, mét tån t¹i
rÊt lín cÇn kh¾c phôc ë c«ng ty ®ã lµ tr×nh ®é ®éi ngò çn
bé ngµy cµng h¹n chÕ tríc nhu cÇu ®ßi hái cña thÞ trêng, hiÖu
qu¶ ho¹t ®éng cha cao. Chóng ta ®Òu biÕt r»ng con ngêi lµ
trung t©m cña mäi ho¹t ®éng, mét tæ chøc muèn m¹nh ph¶i
cã nh÷ng ngêi tµi. §Ó VIETRANS ph¸t triÓn l©u dµi, c«ng ty
cÇn ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é cho ®éi ngò lao
®éng cña m×nh.
Tríc hÕt lµ tr×nh ®é vÒ nghiÖp vô, cho dï mçi çn bé c«ng

nh©n viªn ph¶i tù trau dåi kiÕn thøc, häc hái thªm vÒ nghiÖp
vô nhng vai trß cña c«ng ty trong viÖc ®µo t¹o ®éi ngò lao
®éng cña m×nh lµ kh«ng thÓ phñ nhËn. C«ng ty cÇn thêng
xuyªn tæ chøc çc kho¸ häc vÒ nghiÖp vô ngo¹i th¬ng, nghiÖp
vô thanh to¸n quèc tÕ, giao tiÕp kh¸ch hµng, ®µo t¹o thªm vÒ
luËt ph¸p cho çc çn bé kinh doanh.

Thùc hiÖn ph¬ng ch©m kÕt hîp ®µo t¹o ng¾n h¹n víi dµi
h¹n, võa häc võa tÝch luü kinh nghiÖm. Tríc hÕt cÇn ®Çu t båi
dìng, ®µo t¹o nh÷ng çn bé tinh th«ng vÒ nghiÖp vô giao
nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng, hiÓu biÕt s©u réng vÒ ®Þa lý, luËt
lÖ tËp qu¸n cña nhiÒu vïng l·nh thæ kh¸c nhau, cã nghÖ thuËt
thuyÕt phôc kh¸ch hµng.
Qua çc HiÖp héi mµ VIETRANS tham gia, cÇn cö çn bé ra

níc ngoµi häc hái, trao ®æi kinh nghiÖm, tham gia çc kho¸
häc do çc hiÖp héi nµy tæ chøc nh kho¸ häc vÒ hµng nguy
hiÓm cña FIATA, kho¸ häc nghiÖp vô cña VISABA,…§©y còng lµ
c¬ héi ®Ó çc çn bé cña c«ng ty cã ®iÒu kiÖn cä s¸t víi thÞ
trêng quèc tÕ, t×m nguån hµng, thùc hiÖn çc giao dÞch,
®µm ph¸n, ký kÕt çc hîp ®ång míi.
Ngay tõ kh©u tuyÓn dông, c«ng ty cÇn nghiªm tóc, kh¸ch

quan ®Ó chän ®îc nh÷ng nh©n viªn trÎ, tµi n¨ng, nhiÖt t×nh.
Cã thÕ míi t¹o thuËn lîi cho kh©u ®µo t¹o vÒ sau. Hµng n¨m,
c«ng ty nªn tæ chøc çc cuéc thi s¸t h¹ch vÒ nghiÖp vô, ®Æc
biÖt lµ ngo¹i ng÷ ®Ó mäi çn bé lu«n ph¶i tù häc tËp, kh«ng
l¬ lµ viÖc trau dåi, lµm giµu kiÕn thøc, tr×nh ®é cña m×nh.
Bªn c¹nh ®ã, viÖc n©ng cao ý thøc cho çc çn bé c«ng
nh©n viªn còng rÊt quan träng, gãp phÇn gióp c«ng ty n©ng
cao hiÖu qu¶ c«ng viÖc. §ã lµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, t duy
s¸ng t¹o trong c«ng viÖc, ý thøc tiÕt kiÖm, gi÷ g×n b¶o vÖ tµi
s¶n, c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña c«ng ty. §èi víi mét doanh
nghiÖp kinh doanh dÞch vô nh VIETRANS, tinh thÇn tr¸ch
nhiÖm, tÝnh mÉn çn trong c«ng viÖc nªn ®Æc biÖt coi träng
v× khi kh¸ch hµng ®· tin tëng giao hµng hãa vµo tay ngêi giao
nhËn, hä ph¶i ®îc ®¶m b¶o r»ng hµng hãa sÏ ®îc an toµn.

H¬n thÕ viÖc n©ng cao ý thøc cßn gióp c«ng ty sö dông hiÖu
qu¶ çc ph¬ng tiÖn kü thuËt phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh. §Ó lµm ®îc nh vËy c«ng ty cÇn:
- Tuyªn truyÒn ®Ó n©ng cao ý thøc cña mäi çn bé c«ng

nh©n viªn trong c«ng viÖc, trong sö dông thiÕt bÞ, tµi s¶n cña
c«ng ty.
- §a ra néi quy chÆt chÏ, chÝnh s¸ch thëng ph¹t râ rµng

®Ó khuyÕn khÝch tinh thÇn tù gi¸c, ®·i ngé tèt ®èi víi ngêi cã
s¸ng kiÕn c¶i tiÕn c«ng viÖc.
- ChÝnh s¸ch sö dông lao ®éng ph¶i ®óng ngêi ®óng

viÖc, l·nh ®¹o c«ng ty ph¶i g¬ng mÉu trong thùc hµnh tiÕt
kiÖm, ý thøc, tr¸ch nhiÖm cao víi c«ng viÖc.
2.6. Gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc qu¶n lý
Mét c«ng ty rÊt cÇn cã nh÷ng çn bé giái nhng lµm thÕ
nµo ®Ó kÕt hîp hä thµnh mét tËp thÓ m¹nh cßn quan träng
h¬n. Mµ ®iÒu nµy l¹i phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ph¬ng thøc tæ
chøc qu¶n lý cña c«ng ty. Mçi c«ng ty cã mét m« h×nh tæ
chøc riªng vµ cã mét ph¬ng thøc qu¶n lý riªng phï hîp víi m«
h×nh tæ chøc ®ã. VIETRANS tuy ®· cã rÊt nhiÒu c¶i tiÕn
nh»m tõng bíc hoµn thiÖn m« h×nh qu¶n lý cña m×nh nhng
ph¶i th¼ng th¾n thõa nhËn r»ng c«ng ty ho¹t ®éng cßn cång
kÒnh, cha thùc sù t¹o ®îc mèi liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a çc chi
nh¸nh, çc phßng ban. Sù phèi hîp ho¹t ®éng gi÷a çc bé phËn
cha ®¹t hiÖu qu¶ mong muèn, kh«ng t¹o ®îc søc m¹nh tËp thÓ
cña mét doanh nghiÖp lín trong lÜnh vùc giao nhËn vËn t¶i,
ho¹t ®éng gi÷a çc chi nh¸nh, phßng ban cßn “ lÊn s©n nhau”
t¹o ra sù c¹nh tranh tiªu cùc trong néi bé c«ng ty.

ChÝnh v× vËy, c«ng ty cÇn ph¶i ®æi míi h×nh thøc qu¶n
lý vµ m« h×nh tæ chøc cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh doanh
hiÖn nay cña c«ng ty, sao cho tæ chøc ph¶i thùc sù liªn kÕt
çc ç nh©n, çc qu¸ tr×nh, nh÷ng ho¹t ®éng trong hÖ thèng
®Ó cã thÓ huy ®éng ®îc søc m¹nh tËp thÓ, t¹o ra hiÖu qu¶
ho¹t ®éng cña toµn bé hÖ thèng.
Tríc hÕt, VIETRANS ph¶i kiÖn toµn l¹i bé m¸y theo híng tinh
gi¶n, gän nhÑ h¬n. Trong khèi qu¶n lý hiÖn nay cßn ®Ó qu¸
nhiÒu phßng nh phßng Hµnh chÝnh, Tæ chøc çn bé, Tæng
hîp, KÕ to¸n,…Tuy chøc n¨ng, nhiÖm vô cña çc phßng nµy
kh«ng trïng lÆp nhau nhng ®èi víi mét doanh nghiÖp kinh
doanh th× c¬ cÊu trªn lµ cång kÒnh, l·ng phÝ nguån lùc. §Ó
thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô kÓ trªn, c«ng ty chØ cÇn hai
phßng, cã thÓ kÕt hîp phßng Tæ chøc çn bé víi phßng Tæng
hîp, cßn phßng KÕ to¸n cã thÓ kiªm chøc n¨ng cña phßng Hµnh
chÝnh. Nh thÕ, võa gän nhÑ, võa t¹o thuËn lîi cho bé phËn kinh
doanh.
Trong khèi kinh doanh, c«ng ty cÇn tiÕn hµnh chuyªn m«n
ho¸ h¬n n÷a. HiÖn nay, tuy VIETRANS ®· cã phßng chuyªn
tr¸ch vÒ Marketing vµ çc phßng ban chuyªn vÒ ®êng biÓn,
®êng hµng kh«ng, ®êng s¾t, phßng triÓn l·m, phßng c«ng
tr×nh nhng cha ph¸t huy ®îc hÕt t¸c dông. §ã lµ do phßng
Marketing cha ®îc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt trong ho¹t
®éng, çc phßng ban khi nhËn ®îc viÖc tiÕn hµnh kh«ng chu
®¸o lµm mÊt uy tÝn cña phßng Marketing. BiÖn ph¸p tríc m¾t
lµ ph¶i chÊn chØnh ngay ho¹t ®éng cña çc phßng ban, mçi
phßng chØ ho¹t ®éng ®óng chøc n¨ng cña phßng m×nh.
Phßng ThÞ trêng ®ãng vai trß chñ ®¹o trong quan hÖ kh¸ch

hµng, thùc hiÖn viÖc nghiªn cøu dù b¸o nhu cÇu thÞ trêng,
thùc hiÖn chøc n¨ng híng dÉn çc phßng ban kh¸c, ®ång thêi
khuyÕn khÝch çc phßng ban kh¸c thiÕt lËp vµ më réng b¹n
hµng. Nhng khi cã hµng kh«ng ®îc tù m×nh ®¬n lÎ lµm mµ
ph¶i chuyÓn vÒ ®óng phßng chøc n¨ng, ch¼ng h¹n hµng ®i
®êng biÓn ph¶i chuyÓn vÒ ®óng phßng ®êng biÓn, nhng
viÖc liªn hÖ víi kh¸ch hµng vÉn cã thÓ do çn bé t×m ®îc
nguån hµng phô tr¸ch, hai bªn phèi hîp theo dâi l« hµng, nh
thÕ võa gi÷ ®îc uy tÝn cña b¶n th©n võa tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng
c¹nh tranh lÉn nhau, c«ng ty l¹i kh«ng bÞ thÊt tho¸t do çn bé
trong c«ng ty lîi dông danh nghÜa c«ng ty ®Ó lµm ¨n riªng.
Chuyªn m«n ho¸ theo híng trªn võa ph©n ®Þnh râ tr¸ch
nhiÖm, quyÒn h¹n cña tõng bé phËn, võa ®¶m b¶o t¹o mèi liªn
kÕt chÆt chÏ gi÷a çc chi nh¸nh, çc phßng ban trong qu¸
tr×nh thùc hiÖn çc c«ng ®o¹n kh¸c nhau cña mét nghiÖp vô.
Tuy nhiªn, viÖc qu¶n lý tËp trung trong mét doanh nghiÖp tÇm
cì nh VIETRANS ®ßi hái nh÷ng yªu cÇu hÕt søc kh¾t khe vÒ
qui chÕ ho¹t ®éng, kh¶ n¨ng tæ chøc vµ l·nh ®¹o cña çn bé
qu¶n lý, çc ph¬ng tiÖn vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i phôc vô
yªu cÇu qu¶n lý. §iÒu ®ã kh«ng dÔ dµng thùc hiÖn, ®ßi hái
chi phÝ vÒ thêi gian, tiÒn cña, c«ng søc kh«ng nhá. Nhng chØ
khi lµm ®îc ®iÒu ®ã, VIETRANS míi ph¸t huy ®îc hÕt thÕ
m¹nh, tiÒm lùc cña mét c«ng ty lín, ®Çu ngµnh trong lÜnh vùc
giao nhËn vËn t¶i ë ViÖt Nam.
2.7. H¹n chÕ sù ¶nh hëng cña tÝnh thêi vô
Nh trªn ®· ph©n tÝch, mét ®Æc thï mµ còng lµ mét tån t¹i
cÇn kh¾c phôc cña C«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng ®ã
lµ tÝnh thêi vô. TÝnh thêi vô cña ho¹t ®éng giao nhËn xuÊt

ph¸t tõ tÝnh thêi vô cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng hãa
bëi lîng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu chÝnh lµ ®èi tîng cña ho¹t
®éng giao nhËn. Tuy vËy trong khi níc ta ®ang ngµy cµng héi
nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi th× sù lu th«ng hµng
hãa sÏ ngµy cµng ®îc ®Èy m¹nh. Dï cã lóc lîng hµng hãa cã sôt
gi¶m nhng kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã hµng, nÕu biÕt khai th¸c
tèt, VIETRANS vÉn cã thÓ æn ®Þnh ®îc nguån hµng, tiÕn tíi
chñ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Muèn h¹n chÕ ®îc ¶nh hëng cña tÝnh thêi vô, VIETRANS
ph¶i cã ®îc sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng, hoÆc ph¶i ký ®îc
nh÷ng hîp ®ång ñy th¸c giao nhËn dµi h¹n víi lîng hµng lín.
§©y lµ mét c«ng viÖc ®ßi hái ph¶i cã chiÕn lîc l©u dµi nhng
tríc m¾t VIETRANS cã thÓ thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p sau
trong mïa hµng xuèng:
2.7.1. Gi¶m gi¸ dÞch vô ®Ó thu hót kh¸ch hµng
Tuy trong lÜnh vùc dÞch vô giao nhËn hµng hãa, ®iÒu kiÖn
tiªn quyÕt lµ chÊt lîng nhng ®èi víi rÊt nhiÒu kh¸ch hµng
nh©n tè gi¸ c¶ l¹i mang mét tÝnh chÊt quan träng trong qu¸
tr×nh ra quyÕt ®Þnh. Do ®ã, gi¶m gi¸ trong mïa hµng xuèng
sÏ lµ biÖn ph¸p hiÖu qu¶ ®Ó thu hót kh¸ch hµng, ®em l¹i viÖc
lµm vµ nguån thu nhËp cho c«ng ty.
Khi tiÕn hµnh gi¶m gi¸ dÞch vô, c«ng ty cã thÓ sÏ r¬i vµo
t×nh tr¹ng lµm ¨n kh«ng cã l·i, thËm chÝ lç. Nhng nÕu kh«ng
lµm g×, c«ng ty còng sÏ vÉn ph¶i tr¶ l¬ng nh©n viªn, khÊu hao
m¸y mãc thiÕt bÞ. Cßn nÕu thùc hiÖn chiÕn lîc gi¶m gi¸ c«ng
ty cßn cã mét çi lîi lµ duy tr× vµ më réng quan hÖ víi kh¸ch
hµng, ®iÒu nµy lµ çi lîi tiÒm tµng, khã cã g× mua ®îc.

Khi tiÕn hµnh gi¶m gi¸ VIETRANS ph¶i nghiªn cøu mét møc
hîp lý, võa thu hót ®îc kh¸ch hµng võa ®¶m b¶o ®îc lîi nhuËn.
§iÒu nµy kh«ng ®¬n gi¶n chót nµo v× vµo mïa hµng xuèng,
çc h·ng tµu còng nh c¬ quan c¶ng ®ång lo¹t gi¶m gi¸ khiÕn
hÇu hÕt çc doanh nghiÖp giao nhËn còng ®Òu cã kh¶ n¨ng
gi¶m gi¸. Mµ víi çc c«ng ty cã tiÒm lùc th× møc gi¸ mµ hä ®a
ra ngay c¶ mïa hµng cao còng thÊp ®Õn giËt m×nh, nÕu çc
DNNN nh VIETRANS bÞ cuèn vµo vßng xo¸y c¹nh tr¹nh gi¸ c¶
th× sÏ lµm cho lîi nhuËn bÞ xãi mßn, gi¶m kh¶ n¨ng tÝch luü
®Çu t më réng s¶n xuÊt, vµ cuèi cïng Nhµ níc bÞ thÊt thu vÒ
thuÕ. Do ®ã, VIETRANS nªn chuyÓn theo híng thø hai.
2.7.2. N©ng cao chÊt lîng dÞch vô víi gi¸ kh«ng ®æi
§©y lµ biÖn ph¸p mang tÝnh chiÕn lîc, mang l¹i lîi Ých l©u
dµi cho doanh nghiÖp. Nhng chÊt lîng dÞch vô kh«ng ph¶i
ngµy mét ngµy hai mµ cã ®îc, còng kh«ng dÔ dµng t¹o ®îc ý
niÖm trong t©m tëng cña kh¸ch hµng. N©ng cao chÊt lîng
dÞch vô tuy khã kh¨n nhng ph¶i ®îc tiÕn hµnh ®ång bé sau
mét qu¸ tr×nh chuÈn bÞ chu ®¸o. Nh trªn ®· ph©n tÝch, dÞch
vô ph¶i ®em l¹i lîi Ých thùc sù vµ dÔ nhËn thÊy cho kh¸ch
hµng, cã thÕ doanh nghiÖp míi t¹o ®îc thÕ chñ ®éng trong
kinh doanh.
IV. KiÕn nghÞ

Trong bèi c¶nh c¹nh tranh gay g¾t trong lÜnh vùc giao
nhËn vËn t¶i hµng hãa quèc tÕ nh hiÖn nay, ®Ó ®¹t ®îc kÕt
qu¶ mong muèn, VIETRANS ph¶i nhanh chãng kiÖn toµn l¹i tæ
chøc, ®æi míi ph¬ng thøc ho¹t ®éng.
Tríc m¾t, c«ng ty cÇn thùc hiÖn ngay viÖc cæ phÇn ho¸
®Ó huy ®éng nguån vèn ®Çu t cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh

doanh, ®ång thêi tiÕn hµnh ®ång bé çc gi¶i ph¸p nªu trªn
®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån vèn ®ã. Së dÜ nãi r»ng
cÇn tiÕn hµnh ®ång bé çc gi¶i ph¸p trªn v× chóng cã mèi liªn
hÖ mËt thiÕt víi nhau, hç trî cho nhau. Ch¼ng h¹n, c«ng ty
kh«ng thÓ thùc hiÖn çc biÖn ph¸p më réng thÞ trêng nÕu nh
kh«ng cã çc lo¹i h×nh dÞch vô ®a d¹ng, ®éi ngò lao ®éng cã
chuyªn m«n, giµu kinh nghiÖm vµ nÕu chÊt lîng dÞch vô kh«ng
®¶m b¶o.
Nhng chØ nç lùc cña b¶n th©n c«ng ty th«i th× cha ®ñ,
çc doanh nghiÖp nh VIETRANS rÊt cÇn cã ®îc sù ñng hé, quan
t©m gióp ®ì cña Nhµ níc, çc Bé, ngµnh, c¬ quan h÷u quan
nh HiÖp héi giao nhËn ViÖt Nam, Phßng Th¬ng m¹i vµ c«ng
nghiÖp ViÖt Nam ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho ho¹t
®éng cña c«ng ty. Sù quan t©m nµy kh«ng chØ qua ®êng lèi
chÝnh s¸ch ®óng ®¾n, hîp lý mµ cßn ph¶i qua nh÷ng hµnh
®éng thiÕt thùc h¬n nh thêng xuyªn ®i s©u ®i s¸t ®Ó n¾m
®îc nh÷ng khã kh¨n, nh÷ng t©m t nguyÖn väng cña doanh
nghiÖp, tõ ®ã cã ngay nh÷ng híng ®i gióp doanh nghiÖp th¸o
gì khã kh¨n. Cã thÕ nh÷ng nç lùc cña doanh nghiÖp míi ph¸t
huy hiÖu qu¶.

KÕt luËn
VËn t¶i biÓn lµ ph¬ng thøc vËn t¶i quèc tÕ l©u ®êi nhÊt
vµ quan träng nhÊt trong th¬ng m¹i quèc tÕ. ë VIETRANS, mét
c«ng ty cã lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn h¬n 30 n¨m, giao
nhËn vËn t¶i biÓn ®· trë thµnh ho¹t ®éng chñ ®¹o, trë thµnh
lîi thÕ c¹nh tranh cña c«ng ty trªn thÞ trêng. Trong h¬n 30 n¨m
®ã, VIETRANS ®· gÆt h¸i ®îc kh«ng Ýt thµnh c«ng nhng còng
nÕm tr¶i bao thÊt b¹i, ®Ó råi khi nh×n l¹i mét chÆng ®êng
ho¹t ®éng ®· qua cña m×nh, nh÷ng çn bé l©u n¨m cña c«ng
ty kh«ng khái nuèi tiÕc cho nh÷ng g× mµ m×nh kh«ng ®¹t ®-
îc nhng còng rÊt tù hµo v× ®· x©y dùng nªn mét nÒn t¶ng
v÷ng ch¾c vÒ qui tr×nh còng nh kinh nghiÖm lµm c¬ së cho
líp ®µn em kÕ cËn tiÕp tôc ph¸t triÓn c«ng ty.
Nhng trong bèi c¶nh mµ m«i trêng, ®iÒu kiÖn kinh doanh
®· cã nhiÒu thay ®æi kh«ng gièng tríc ®©y, lµm thÕ nµo ®Ó
®øng v÷ng vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn, më réng thÞ trêng
ho¹t ®éng cña m×nh, lµm thÕ nµo ®Ó ph¬ng thøc giao nhËn
vËn t¶i nµy vÉn lµ thÕ m¹nh cña c«ng ty ®ång thêi hç trî cho
çc dÞch vô kh¸c lu«n lµ tr¨n trë cña çc çn bé VIETRANS. Vµ
®©y sÏ lµ nhiÖm vô cña thÕ hÖ trÎ, líp ®µn em kÕ cËn cña
c«ng ty.
Lµ mét sinh viªn chuyªn ngµnh kinh tÕ ngo¹i th¬ng, víi

mong muèn ®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ vµo sù ph¸t triÓn cña
VIETRANS, em ®· ®i s©u nghiªn cøu ho¹t ®éng giao nhËn vËn

t¶i biÓn cña c«ng ty vµ m¹nh d¹n ®a ra mét vµi gi¶i ph¸p. Nh-
ng do kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm h¹n chÕ cña m×nh, bµi viÕt
nµy cña em ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt. Em rÊt mong cã
®îc sù chØ b¶o gióp ®ì cña çc thÇy, çc c« ®Ó em cã thÓ cã
nh÷ng hiÓu biÕt thÊu ®¸o h¬n trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ
c«ng t¸c sau nµy.
tµi liÖu tham kh¶o

1. B¸o ço tæng kÕt çc n¨m 1998 - 2002, VIETRANS .
2. B¸o ço s¬ kÕt 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003, VIETRANS.
3. LuËt Th¬ng M¹i, 1997.
4. LuËt Hµng H¶i ViÖt Nam, 1993.
5. PGS. TS. Hoµng V¨n Ch©u, “Gi¸o tr×nh vËn t¶i giao nhËn
hµng hãa xuÊt nhËp khÈu”, NXB Khoa Häc vµ Kü ThuËt,
1999.
6. PGS. TS. §inh Ngäc ViÖn (Chñ biªn), “Giao nhËn vËn t¶i
hµng hãa quèc tÕ”, NXB Giao Th«ng VËn T¶i, 2002.
7. Çc c«ng íc quèc tÕ vÒ vËn t¶i vµ hµng h¶i, NXB Giao
Th«ng VËn T¶i, 1999.
8. ESCAP, “Sæ tay nghiÖp vô giao nhËn hµng hãa quèc tÕ”,
2002.
9. TS. NguyÔn Nh TiÕn, “VËn chuyÓn hµng hãa ®êng biÓn
b»ng Container”, NXB §¹i Häc Quèc Gia, Hµ Néi, 2000.
10. Quy t¾c vµ thùc hµnh thèng nhÊt tÝn dông chøng tõ - UCP
500, phßng Th¬ng m¹i quèc tÕ Paris.
11. §iÒu kiÖn kinh doanh tiªu chuÈn - FIATA.
12. INCOTERM 2000 vµ híng dÉn sö dông INCOTERM 2000, Tr-
êng §¹i Häc Ngo¹i Th¬ng, 1999.

13. QuyÕt ®Þnh 2106/Q§-VT ngµy 23/8/1997 cña Bé Giao

Th«ng VËn T¶i vÒ ThÓ lÖ bèc dì, giao nhËn, b¶o qu¶n hµng
hãa t¹i c¶ng biÓn ViÖt Nam.
14. Niªn gi¸m thèng kª 2002, NXB Thèng Kª, 2003.
15. T¹p chÝ VISABA TIMES.
16. T¹p chÝ Hµng H¶i ViÖt Nam.
17. T¹p chÝ BiÓn.
18. T¹p chÝ Th¬ng M¹i.
19. Manual on freight forwarding 1998, ESCAP United Nation.
20. www.fiata.com.

Giao Nhan Van Tai Hang Hoa

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Giao Nhan Van Tai Hang Hoa

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kho¸ luËn tèt nghiÖp

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 1

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 2

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!

I. DÞch vô giao nhËn vµ ngêi giao nhËn

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 3

Nh vËy vÒ c¬ b¶n, giao nhËn hµng hãa lµ tËp hîp nh÷ng

1.2. §Æc ®iÓm cña dÞch vô giao nhËn vËn t¶i

Do còng lµ mét lo¹i h×nh dÞch vô nªn dÞch vô giao nhËn

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 4

 Mang tÝnh thô ®éng: §ã lµ do dÞch vô nµy phô thuéc rÊt

 Mang tÝnh thêi vô: DÞch vô giao nhËn lµ dÞch vô phôc vô

1.3. Yªu cÇu cña dÞch vô giao nhËn vËn t¶i

Còng nh bÊt kú mét lo¹i dÞch vô nµo, dÞch vô giao nhËn

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 5

2. Ngêi giao nhËn

Cha cã mét ®Þnh nghÜa thèng nhÊt nµo vÒ ngêi giao

Agent). Theo FIATA, “ngêi giao nhËn lµ ngêi lo toan ®Ó hµng

Tõ c¸c ®Þnh nghÜa trªn ta cã thÓ rót ra nhËn xÐt:

dÞch quèc tÕ lµ “ ngêi giao nhËn hµng hãa quèc tÕ”

2.2. Ph¹m vi c¸c dÞch vô cña ngêi giao nhËn

Ph¹m vi dÞch vô cña ngêi giao

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 8

2.2.2. DÞch vô thay mÆt ngêi nhËn hµng (ngêi nhËp

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 9

- NhËn vµ kiÓm tra tÊt c¶ nh÷ng chøng tõ liªn quan ®Õn

2.2.3. DÞch vô giao nhËn hµng hãa ®Æc biÖt

Mét sè dÞch vô giao nhËn hµng hãa ®Æc biÖt mµ ngêi

Giao nhËn hµng c«ng tr×nh

Hµng c«ng tr×nh chñ yÕu lµ m¸y mãc nÆng, thiÕt bÞ ®Ó

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 10

Giao nhËn quÇn ¸o treo trªn m¾c

QuÇn ¸o may mÆc ®îc chuyªn chë b»ng nh÷ng chiÕc

Giao nhËn hµng triÓn l·m

2.2.4. C¸c dÞch vô kh¸c

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 11

n¶y sinh trong qu¸ tr×nh chuyªn chë vµ c¶ nh÷ng dÞch vô

2.3. §Þa vÞ ph¸p lý cña ngêi giao nhËn

Do cha cã luËt lÖ quèc tÕ quy ®Þnh vÒ lÜnh vùc nµy nªn

ë nh÷ng níc cã luËt tËp tôc (common law) - luËt kh«ng

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 12

ë nh÷ng níc cã luËt d©n sù (civil law) - luËt quy ®Þnh

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 13

2.4. QuyÒn vµ nghÜa vô cña ngêi giao nhËn

Dï ë ®Þa vÞ ®¹i lý hay ngêi ñy th¸c ngêi giao nhËn còng

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 14

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 15

Ngêi giao nhËn kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc mÊt

Nh trªn ®· nãi, ngêi giao nhËn lµ ngêi nhËn sù ñy th¸c cña

S¬ ®å mèi quan hÖ cña ngêi giao nhËn víi c¸c bªn

ChÝnh phñ & c¸c c¬ quan

Ng©n Ngêi Ngêi b¶o

Quan hÖ víi ngêi chuyªn chë vµ ®¹i lý cña ngêi chuyªn

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 17

Tõ tríc ®Õn nay c¸c “Forwarders” vÉn ®îc coi nh nh÷ng

II. NghiÖp vô giao nhËn hµng ho¸ vËn t¶i biÓn

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 18

C¬ së ph¸p lý cho viÖc giao nhËn hµng hãa xuÊt nhËp

C¸c c«ng íc quèc tÕ bao gåm:

 C«ng íc Viªn 1980 vÒ bu«n b¸n quèc tÕ.

 C¸c c«ng íc vÒ vËn t¶i nh C«ng íc quèc tÕ ®Ó thèng

 §iÒu kiÖn kinh doanh tiªu chuÈn Incoterm 2000 gi¶i

L· ThÞ Minh Trang - A14-K38D - KTNT 19

 Quy t¾c vµ thùc hµnh thèng nhÊt tÝn dông chøng tõ