November 16

DETYRE KURSI

2011
THARESET E DREJTEPERDREJTA DHE THARESET ME RRIPA TRANSMETUES

PUNUAN: 1. ALBI ZYLYFTARI 2. LEDIAN FEKAJ 3. FABJOLA HYKAJ 4. BLERIM ASLLANI 5. SAIDA IBERHASAJ 6. ELSISABETA RAMI

PERMBAJTJA E PLANIT 1. 2. ALBI ZYLYFTARI HISTORIA E LEDIAN FEKAJ -- HISTORIA E PERGJITHSHME E PROCESIT TE THARJES MAKINERIVE TE THARESEVE. SERITE E TYRE 3. 4. 5. 6. FABJOLA HYKAJ NDERTIMI I BLERIM RISTANI NDERTIMI I SAIDA IBERHASA FUNKSIONIMI ELSIBETA RAMI FUNKSIONIMI I THARESES SE DREJTPERDREJTE THARESES ME RRIPA TRANSMETUESE THARESEVE TE DREJTPERDREJTA THARESEVE ME RRIPA TRANSMETUES

HISTORIA E PERGJITHSHME E PROCESIT TE THARJES

Procesi I tharjes eshte ne te vertete nje process shume I lashte. Ajo konsiston ne largimin e ujit ose lengjeve te tjera te brendshme te materialit duke I ulur ndjeshem peshen dhe vellimin e tij duke e konservuar ate ushqim per nje kohe relativisht te gjate. Materiali I mmare per kete detyre kursi eshte marre nga artikujt e Kroll at all, kryesisht nga materiali Tharja nga mileniumi I larget. Deshmite e marra nga ky artikull tregojne per proceset themelore te tharjes na cojne ne Periudhen e Paeolitit ( 750000 vjet deri 20000 vjet me pare) kum materiali per tharje ishte kuprohet ushqimi dhe tharesi ishte zjarri, tymi dhe burimi natyror: dielli. Keto jane deshmite e para. Procesi themelor mbati I pandryshuar ose parimi mbeti I njejte deri ne fillimin e periudhes industrial ku u shfaqen te tre tharese kryesore duke u kthyer thjesht si dicka artizanale, nje process artisanal qe mund te kryhesh ne cdo shtepi si konservim I shkalles e pare. Ne si grup jemi fokusuar te revolucioni industrial I makinerive te tharjes te past viteve 60 ne kete periudhe ekzistonin shume pak literature shkencore dhe inxhinierike per sa I perket ketij procesi ne gjuhen angleza, gjuha e unifikimit dhe shume tekste te tjera ne gjuhen ruse, kineze, gjermane sepse sic duket Lufta e Ftohte beri te veten dhe keto teknologji nuk u bashkuan per te sjelle nje teknologji me te perparuar. Kostoja e ulet qe ofronte procesi I tharjes shkurajoi te gjitha ofertat e mundshme e serioze per permiresimin e makinerive. Tharesit e atehershem ishin shume te thjeshte pa ndonje ndertim te mirefillte e shume funksional. Dhe ndergjegja ishte arma kryesore qe ndalonte avancimin e metejshem te kesaj teknologjie pasi as njerezit dhe as shitesit nuk I kushtonin rendesi te mirave qe sillte tharja si konservues. Por me kalimin e viteve disa faktore te rendesishme ndikuan dhe sollen nje revolucion te vazhdueshem e te detyruar te makinerive tharese. Dy ishin faktoret kryesore nder te tjerat pasi keto te dyja I eklipsonin faktoret e vegjel ne mos edhe njeri-tjetrin. Faktori I pare ishte rritja e pandalshme dhe me ritme te larta e popullsise , me nje raport te tille qe popollsia rritej me nga 1 milliard per cdo 15-20 vjet. Faktori tjeter ishte kriza e energjitikes qe solli nje rritje stratosferike te cmimit te naftes dhe gazit dhe rrjedhimisht me vone u rrit cmimi edhe te produkte e sherbimet e tjera duke rritur ndjeshem koston e prodhimit me fabrika. Dhe keshtu shkencetaret dhe inxhinieret kthyen syte nga procesi I tharjes dhe ajo cka ishte me perpara disavantazhi me I larte u kthye ne avantazhin me te larte. Ky interesim I madh u finalizua me nje conference ne 1978, ku u themelua Ku paraqiten produktet te ndryshme per makineri tharjeje si dhe organizohen konferenca te ndrsyshme per te diskutuar te shkuaren, te tashmen dhe te ardhmen e kesaj teknologjie.

Historia e serive te makinerive

Tharesi dollap bumin e vertete e ka pasur pas viteve 80, pasi edhe aktiviteti I ishte goxha ne rritje. Por origjina e saj eshte shume e larget. Dhe per kete do te merremi me nje nga kompanite lider te thareseve te frutave. Tharesi dollap ose sic quhet ndryshe CDM u shpik nga L. N. Miller. Ai bleu disa fidane dhe nje tharese te thjeshte te asaj kohe. Aty ai ndertoi fermen e tij dhe I duhesh qe te ruante produktin per nje kohe te gjate dhe tharesja qe kishte nuk ja plotesonte mjaftueshem kerkesat. Keshtu qe duke perdorur aftesite e tij mekanike ai e modifikoi ate duke prodhuar tharesin e pare te izoluar me tharje te brendshme. Kjo ishte dicka eksperimentale dhe ai nuk e nxori qe ne fillim ne treg. Pas disa permiresimesh te vogla ai e hodhi ne treg ne 1918 por ishte nje deshtim I madh pasi u refuzua gjeresisht. Keshtu qe atij I mbeste qe te krijonte kompanine e tij dhe ia doli ne vitin 1934. I mbijetoi DM dhe u be nje nga firmat themelore qe furnizonte ushtrite amerikane ne WWII e me radhe. Miller tashme I plakur deri ne fund te jetes se tij u perpoq te ideonte dick ate re pasi ideja e tij e pare pas shume kohesh u pranua. Pasardhesit u perpoqen gjithashtu por do te ishte brezi I katert I kamponise miller me sakte qe do te prezantonte kete makineri ne vitin 1983. Me 1993 dhjete vjet me vone do te modifikohesh duke e bere me nga dy prota hyrese dhe duke vazhduar deri ne ditet e sotme duke prodhuar dhe ndryshuar sistemin e ventilimit per reduktimin e kohes. Tharesi me rrip transmetues u ideua nga eksperimenti guximtar I zoterijnve Larid dhe Baker. Prototipi I pare u destinua qe te perdoresh per tekstilet per u la te kuptohesh qe me disa modifikime te vogla mund te perdoresh per ushqimet. Por ky modifikim vonoi pak. Vetem ne vitin 1991 u arrit te prodhohesh nje makine e mirefillte me rrip transmetues dhe me shkalle te gjere prodhimi . Vendndodhja : arizone, usa. Nje model I madh ku motori ishte ne pjesen e siperme te thareses dmth cdo gje kryhej siper, por sistemi nuk ishte mjaft I ekulibruar keshtu qe do te ishte prototipi I 1992 ne teksas kesaj radhe qe do te sillte nje makineri me te mireshperndare per sa I perket pajisjeve. Evolimet e mevonshme nuk do te ishin shume te rendesishme , pasi u fokusuan edhe keto ne permiresimin e qarkullimit te ajrit qe do te sillte kohe me te shkurter pregatitjeje.

NDERTIMI I THARESVE TE DREJTEPERDREJTE

Eshte tipi me I thjeshte. Konsiston ne nje dhome me mure adiabatike ne brendesi te se ciles jane vedosur rafte te ndryshme te cilet jane ne gjendje te mbajne vazot me materialin qe do te thahet. Vazot mbajtese jne me siperfaqe te madhe dhe trashesi te vogel. Ajri qarkullon nepermjet nje ventilator dhe shkembyes te posacem sigurojne ngrohjen e tij. Vazot mund te jene me vrime, ne menyre qe te lejojne kalimin e ajrit nepermjet materialit. Ne rast te kundert, ajri do te takoje siperfaqen e materialit dhe undin e vazove.

Ndertimi I tharesve me rrip transmetues

Jane aparate te parshtashme per material kokrrizore ose ne copa, te afte per te perballuar levizje te forta. Tharesi konsiston ne nje cylinder metalik, te vendosur mbi nje system mekanik qe lejon rrotullimin. Materiali I thate, nepermjet nje bunkeri, bie ne cillinder. Levizja rrotulluese prodhon nje perzierje te vazhduar te grimcave, ndersa nje pjerresi e lehte e detyron materialin te bjere duke u rrotulluar drejt daljes. Ne rryme te kundert ose te njejte me materialin qarkullon ne cillinder nje rryme ajri e nxehte. Jane te mundshem disa variante, si ngrohje jo e drejteperdrejte, nepermjet nje kemishe qe vesh cilindrin, brenda se ciles qarkullon avull ose gaz I djegshem. Pareti I brendshem mund te jete I pajisur ne menyre te tille qe te jete ne gjendje te mbledhe ne menyre te perseritur dh eta hedhe perseri materialin qe thathet(si p.sh. fole bletesh, etj)

Funksionimi I tharesve te drejtperdrejte

Nxehja kryhet nepermjet radiatoreve te avullit, te cilet punojne si me poshte: ajri I nxehte fillon te ftohet ne shtresat e par ate materialit, duke u pasuruar me lageshti dhe nxehet ne nje faze te dyte, duke u aftesuar te thithe perseri nje sasi avull-uji. Temeratura e ajrit ne fund te cdo kalimi duhet te jene patjetet me e larte ndaj asaj te meparshme, ndryshe nuk mund te kete rritje te permbajtjes se avullit ne ajer. Temperature mbetet e pandryshueshme, praktikisht pas cdo nxehjeje paraprake. Helika ne thithesen e ventilatorit lejon rregullimine shkarkimit te ajrit te lagesht; thithesja mund te jete projektuar qe shkarkon plotesisht dhe ajri I thither nga ventilator ne kete rast, perbehet teresisht nga ajri I mjedisit. Tharja kryhet shpejt ne fillim, ku largohet lageshtia siperfaqesore, dhe kjo eshte pjesa e pare dhe me eshpejte e procesit, ndersa kur kalohet ne stadin e dyte, duhet te shmenget forcimi I siperfaqeve te jashtme te pjeseve te ndryshme, te shtrira ne pajisje, si rrjedhoje e tharjes se shpejte. Jodukuri mund te shmenget duke zvogeluar shpejtesine e tharjes dhe duke ullur temperature e ajrit, ose duke ri qarkulluar nje pjese te ajrit te lagesht.

FUNKSIONIMI I THARESEVE ME RRIPA TRANSMETUES

Makineria perbehet nga 1. Hinka 2. Rripi transmetues 3. Cilindrat rrotullues 4.shkembyesit e nxehtesise 5. Ndaresi I rrymes 6. Ventilatoret e thjeshte 7. Ventilator dehidratues. 8. Valvula rregulluese Ushqimi pasi hidhet tek hinka depozite dhe shkarkuese hidhet tek rripi trnasmetues. Shpejtesia e levizjes te ushqimit rregullohet automtikisht ne sherbim te cilesise perfekte te produktit. Sic thame ushqimi duke levizur I nenshtrohet nje rryme ajri te nxehte e cila e merr nxehtesine nga shkembyesit te nxehtesise. Shkembyesit jane vendosur me pjese, shkembyesi I pare vendoset ne fillim te rrjetes dhe poshte saj, ndersa pjesa tjeter vendoset ne fund dhe siper rrjetes. Kjo behet per te siguruar nje shperndarje me te mire te tharjes si dhe per te rregulluar disi qarkullimin uniforme te ajrit. Ajri e merr shtysen nga ventilatoret thjeshte, te cilet per nje perdorim 100 % e maksimal te makinerise duhet te jene 4 ose me shume ne baze te madhesise te thareses. Keto vendosen siper rrjetes. Ndersa dehidratimi vjen nga e ashtequajtura ventilator dehidratues I cili ndodhet ne pjesen e siperme te makinerise, mbi ventiluesit e thjeshte. Ajo rregullon procesin duke e kontrolluar ajrin dhe duke e thare produktin . sherben edhe si ekuilibrues. Valvula kontrollohet nga ventiluesi kryesor dhe ben ekuilibrimin e qarkullimit te ajrit.

Prototipi I pare 1918 Miller

Prototipi I vitit 1983 nga LeRoy Stone