Havayolu 101: Temmuz-Aralık 2011

Havayolu 101
Temmuz - Aralk 2011
Abdullah NERGZ
Sektrn V2 Noktas
Contents
Uak Yolcusunun Konforunu Etkileyen 15 Unsur Havayolu 101, imdi de Amazon Kindle Formatnda Tiger Airways'in Durumu Ne Olacak? Koltuk Patenti imdilik Air New Zealand'da in, Avrupa Birlii'ni Sktrmaya Devam Ediyor Tiger Airways Yerde Kalmaya Devam Edecek Gibi Hindistan Pazar 150 Milyar Dolar'a Ulaacak THY, Kendi Rekorunu Krabilecek mi? Etihad, Manchester City Sponsorluunu Genileterek Uzatt stanbul Hava Yollar Gogo, Uu Esnas nternet Balantsnda Ak Ara nde Yeilky'den Kurtky'e Uakla Gidilir mi? THYnin Yeni Boeing 737-900lerinin lk Uu Noktas Neresi Olacak? THY'nin Temmuz Mnsnde Neler Var? American Airlines Karde Pay Yapacak Madrid ve Barselona Havalimanlar Satlyor American Airlines 460 Uaklk Sipari Verdi Petrol Fiyatlarndaki Son Durum Ne? Gkyznn iPhone'u Hizmete Girdi Hackerlar imdi de Mil Puanlarna Dadand Karbon Emisyonu Sistemi'ne Kar ABD'den Somut Adm HK Airlines'n Gz, Hong Kong-Londra Hattnda Yeilky Havaliman - 1971 Ryanair, Nisan-Haziran Dnemi Performansn Aklad 11 12 12 13 14 15 15 16 17 18 19 20 21 21 23 24 24 25 26 27 28 29 30 31
THY, pek Yolu'nda Pedal Basyor Hub&Spoke Yapsnn Dezavantajlar Havayolu Sektrnde Rekabet ve Herfindahl Endeksi Havayolu irketlerinin Hazrlad 10 Viral Video Balant Yapsn Etkileyen Dokuz Etken Turkish Airlines goes Byzantine chic with its new lounge at Istan... Havayolu Sektr kinci eyrek Performans Google'n Seyahat Sektrne Giriine Az Kald Pet Airways; Evcil Hayvanlar in Seyahat Etmek ok Kolay A340-300 Konforuyla Gnee Direkt Uu Sky Airlines, Trkiye hatlarna Veda Etti Havayolu ttifaklar ile Dnya Turu ABD Senatosu, FAA Problemini zemedi En Fazla Yolcu Tayan 20 Havayolu irketi Delta ile LivingSocial, Kupon Konusunda birlii Yapyor FAA'de Mutlu Son Eki Szlk'te Pegasus Tartmas JAL, Yeni Ortaklklar Peinde ANA'nn Rya Ua Artk Hazr Markalar, Havalimann Yeniden Kefediyor Havayolu Sektr - Sosyal Medya likisi Sadakat Programlar, Matematik Sorusu Gibi Havayolu Sektrnde E-Ticaret Oranlar Havayolu Pazarlamasnn 6 Zorluu Business Class Yolcusu Ne Bekler?
32 32 34 35 36 36 38 39 40 40 41 42 43 44 45 47 47 48 49 50 51 53 53 54 55
LAN-TAM Birlemesinin Onay in lk Adm Atld Cathay Pacific - Blending Borders Facebook Uygulamas Uarz Tm Dnyaya, Dnyann Dilediince Havaliman Gelir Kaynaklar British Airways'ten Devrim Niteliinde Bir iPad Uygulamas Yine jetBlue, Yine Mavi Kart Havayolu Sektrn Zorlu Bir 4.eyrek Bekliyor Korean Air, Kadn Yolcularna Nasl Davranyor? Avrupal Havayollarnn Maliyetleri THY Ekosistemi - Haziran 2011 Boeing 787 Dreamliner Resm Sertifikay Ald Delta, 767-300ER Filosunu Tefri Ediyor Vijay Mallya ve Kingfisher Airlines Yolcularn Uaa Bini Sistemi Nasl Olmal? Dar Gvde Uak Utilizasyonu 2010 Lufthansa IT Systems Satlyor mu? Papua Yeni Gine Havayollar (Airlines PNG) Son 5 Ylda Birim Maliyetler Nereye Geldi? BOAC'nin Britannia Tayyareleri ile Uunuz Avrupa Havayollar Modeli Deiiklikleri Boarding Sistemlerine Yakndan Bak Bagajlara Sosyal Medya Tarz Stat Gncelleme Geliyor Google'dan Yeni Bir Devrim: Flights Artk Hizmetinizde! Havayolu irketleri Sosyal Medya'da Hat Krll m, Network Katks m? FedEx ve Air France da, Yeni Uak Siparii Veriyor
56 57 57 59 60 60 62 62 64 64 65 66 67 68 69 70 70 71 73 73 75 76 77 78 79 80
Lufthansa Bu Kez de bmi' Satyor Networks in Aviation - Kitap Notlar AEA, Karbon Emisyonu Konusunda kaz Etti British Airways'in Kuyruu - Sene 1997 To Fly. To Serve. British Airways easyJet, 2011 Yl Kr Beklentisini Ykseltti United Airlines, 200 Uak Sipari Edecek Ne Olacak Bu JAT'n Hali? Petrol Fiyatlarnda Son Durum irketler Yeniden Maliyetlere Odakland Qatar Airways Yeni Web Sitesini Yolcularna Sundu Avrupa Birlii, Karbon Emisyonu Oranlarn Aklad GPS, Hava Trafiini Rahatlatacak m? Dnya Genelinde Ka Tane Havaalan Var? Airports Go Futuristic with Driverless Pods, e-paper Guides and an ... Karbon Emisyonu Sisteminin Zayf Noktalar airBaltic flas Korumas stedi Aer Lingus, Rahat Yz Grebilecek mi? Atlas Jet - Airbus A321 (TC-ETN) 'Uan Banka'nn Yere niinin 10.Yldnm American Airlines flas m Edecek? Havayolu irketleri Domates Satarsa Ne Olur? Yolcu Talebi Dyor, Kargo Pazar Daralyor Pan Am'n Trkiye Seferleri Kaldrld Ocak-Austos 2011: lk 20 Avrupal Havaliman
81 82 89 90 91 92 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 104 106 107 108 109 109
Delta Connect: Uu Esnasndaki Ana Sayfanz Air France, Marsilya'daki Konumunu Glendiriyor Dnyann En Uzun 20 Uu Hatt Avrupa Birlii: Karbon Emisyonu Uygulamas Tamamen Kanun I Always Take Advantage of a Good Crisis by Shaking up The Company Sesten Hzl Utunuz mu? Concorde, New York'ta Korean Air: Avrupa Kargo Talebi Dk, Maliyetler Yksek Frankfurt'taki Yeni Pist Ne Getirecek? Sosyal Medya Kullanrken Dikkat Edilecek 5 Nokta Madrid ve Barselona Havalimanlar'nn Sat Ertelendi Virgin Galactic'in 'Uzay Liman' Trenle Adand bmi Kimin Olacak? Southwest'ten Mesafeye Gre Fiyat Kampanyas Estonian Air Makes History in Loyalty Marketing Sadakat Programlarnn Gelecei, Sosyal Medyada m? bmi Blnecek mi? Southwest'ten nc eyrek Srprizi Yolcular Dijital ve Mobil Hale Gelirken Atlantic++ Boeing 787 Dreamliner Yarn Hizmete Giriyor Gkyznn iPhone'u Hizmete Girdi Lufthansa 2012'de %3 Byyecek E-Ticaret inde Sahtekrlkla Mcadele Qantas Grevi Mahkemede Bitti
113 114 116 124 124 125 127 128 129 130 132 133 133 134 135 136 137 138 138 140 141 141 142 144 145
How Lufthansa and British Airways are competing with Emirates on In... Scoot - Uzun Menzilde Yeni Bir Dk Maliyetli Tayc Networks in Aviation - Book Review Rekabet Kurumu, Condor'a Ceza Kesti! Emission Trading System for Aviation: A Fresh Breath for European U... Steve Jobs, Seyahat Sektrn de Etkilemiti Havayolu Sektrnde Tl Gelirler - 2011 THY'nin New York Mnsnde Neler Var? Kingfisher flas m Ediyor? Dubai Airshow 2011 American Airlines - Now More airberlin: Departure 2012 Havayolu Sektrnn Merkezi Kayarken Swissair ve Hunting Strategy Dnyann En Fazla Yolcu Tayan 20 Havayolu irketi LATAM Kuruluyor; Srada Byme Hedefleri Var Qatar Airways expands via niche markets, opening 24 new routes in 2... Qatar Airways Genilemeye Devam Edecek mi? Hong Kong'un Kargo Performans, Ekonominin Gidiatn Gsteriyor ETOPS Nedir? Havayolu Sektr ve Petrol Tipleri skp Havaliman'na TAV Damgas Lufthansa Tm Yatrmlarn Durdurma Karar Ald
146 148 150 152 153 155 156 158 159 161 162 163 163 165 167 168 168 170 172 172 173 174 176
American Airlines flas Etti American Airlines AAdvantage Aklamas Jet Airways, Uaklarn nce Satacak Sonra Kiralayacak Belgrad Nikola Tesla Havaliman'ndaki Yolcu Art Devam Ediyor Emirates ve Tim Clark Premium Economy ve rn Farkllatrmas Mkemmeli Arayan Yolcular Frankfurt'a Emirates ile Uuyor nfografik: Pan Am vs Ryanair Trkiye Havayolu Sektr Rekora Kouyor Havaliman ile Havaalan Arasndaki Fark Nedir? South African LCC Mango rewards random acts of kindness Tarih TWA Uu Merkezi'nde Bir Gezinti 2012'ye Ynelik Tahminler Ktleiyor Karbon Emisyonu Davasnda Karar Gn Yaklayor iFly Magazine: Uu Esnas Dergilerinde Yeni Bir Soluk Delta, GOL'a Ortak Oldu; Brezilya Pazarna Adm Att Havayolu Sektr Bu Yl Neden Zarar Ediyor? Havayolu Sektrnde birlii Aamalar Kasm 2011 tibaryla Petrol Fiyatlar The Last Nine Minutes: The Story of Flight 981 - Kitap Notlar Boeing ile Southwest, Tarihi Rekora mza Atyor Ryanair ile easyJet Kafa Kafaya Avustralya Havaclk Anlamas Yrrle Girdi After wave of new low-cost carriers, booming Asia sees launch of pr... nfografik: Trk Hava Yollar
177 177 179 180 181 182 183 184 185 186 189 190 191 192 192 194 195 196 197 198 199 200 201 202 204
Yl 2012. Hani, Nerede Hidrojenli Uaklar? inli irketler Karbon Emisyonu Sistemi'ne Katlmayacak m? Business Yolcular, Economy'ye Kayyor THY, Son Alt Ylda Hangi Uu Noktalarn At? Etihad'n Stratejik airberlin Hamlesi bmi'n Yeni Sahibi Belli Oldu Lufthansa Cargo'nun in ile mtihan THY Yeni Ylda Hangi ehirlere Umaya Balayacak? Havayolu irketleri Kr/Zarar Durumu Byle Olur Low-Cost'larn Bilet Fiyat Detaylar Koltuklar eitlenirken Maliyetleri de Artyor Star Alliance develops common long-haul economy seat for its member... 2011'de Neler Oldu?
205 206 207 208 211 213 214 215 216 217 218 219 220
10
Uak Yolcusunun Konforunu Etkileyen 15 Unsur

Friday, July 01, 2011
Kiiden kiiye deimekle birlikte, bir uak yolcusunun konforunu etkileyen unsurlar u ekilde sralayabiliriz: 1- Koltuk 2- Uu Esnas Elence ve Balanrlk Sistemi 3- Tuvalet 4- Havalandrma 5- Grlt 6- Uu sresince meydana gelen, trblans gibi hareketler 7- Uak ii tasarm ve mekann genilii, ferahl 8- Ba st dolaplar 9- Uu esnasnda sunulan ikram 10- Kabin ii hijyen 11- Uu esnas ve sonrasyla ilgili bilgilendirme 12- Kabin ekibinin davranlar 13- evre koltuklarda oturan kiiler 14- Yolcunun kendi karakteri, huyu-suyu 15- Uu ncesi yaanan gecikmeler Grld zere, bir uak yolcusunun konforunu, dolaysyla memnuniyet derecesini etkileyen bir ok unsur bulunuyor. Belki de bu yzden havayolu ile seyahat eden yolcular memnun etmek, her zaman ve kolayca mmkn olmuyor. :)
Havayolu 101
11
Havayolu 101, imdi de Amazon Kindle Formatnda

Tuesday, July 05, 2011
Havayolu 101, imdi de Amazon Kindle formatnda! Getiimiz ayn sonuna doru ebook formatna evrilerek Library.nu, Scribd ve Amazon.com mecralarndan merakllarnn beenisine sunulan Havayolu 101'e artk, Amazon Kindle Store'dan aylk abonelik satn alnarak anlk olarak ulamak mmkn oluyor. Aylk abonelik creti sadece 1,99 USD olan Havayolu 101'in Kindle ortamna sunulmasnn nemini, bu cihaz bizzat kullanmakta olanlar daha iyi kavrayacaktr. Bylece Havayolu 101, Trkiye'de bir ilke daha imza atarak, Kindle Blog sistemi zerinden tm dnyaya yayn yapan ilk Trk havaclk blogu nvann da kazanm oldu. Ne diyelim; dars dierlerinin bana. :)
Tiger Airways'in Durumu Ne Olacak?

Wednesday, July 06, 2011
Gney Dou Asya'nn "ultra" dk maliyetli havayolu irketi olma iddiasndaki Tiger Airways zor gnler yayor. Avustralya'nn sivil havaclk uu emniyeti ile ilgili resm otoritesi, belli baz konularda gerekli cevaplar alamadklar gerekesiyle, 2 Temmuz gnnden itibaren Tiger Airways'in, Avustralya i hatlarndaki faaliyetlerini askya almt. irketin 10 adet Airbus A320'den oluan Avustralya filosu, bir haftalna yere ekilmi durumda. Tabii burada asl nemli olan, Tiger Airways'in madd kaybndan ziyade, havayolu sektr iin her eyden nce gelen "uu emniyet" hususunda sz konusu irketin kamuoyu nezdinde alaca yara. Bilet fiyatlar ne kadar ucuz olursa olsun, uu emniyeti noktasnda hakknda soru iaretleri bulunan bir havayolu irketiyle hi kimse seyahat etmek istemez. Tiger Airways yneticileri yaanan bu krizi acilen zmek iin Avustralyal yneticilerle 12
Havayolu 101
grmelere baladlar bile. Ancak gelen haberlere gre, yaanmakta olan sorunun ksa srede halledilemeyecei ve bir haftalk uu yasann uzatlaca ynnde. Hisselerinin hatr saylr bir ksm Singapore Airlines ve Singapur devletine ait Temasek Holding'e ait olan Tiger Airways'te byle bir gelime yaanmas dorusu bizim iin byk bir srpriz oldu. Zira Singapur, kurallarn ve kanunlarn bir hayli n planda olduu bir lke ve izgi dna kanlara kesinlikle msamaha gsterilmiyor. Umarz ksa zamanda Tiger Airways yeniden Avustralya i hat seferlerine balar ve bir havaclk cenneti durumundaki Avustralya'nn semalarn renklendirmeye devam eder. Not: Avustralya i hat seferleri dndaki Tiger Airways seferleri halen sorunsuz bir biimde icra edilmekte.
Koltuk Patenti imdilik Air New Zealand'da

Air New Zealand, filosuna geen sene sonunda katt Boeing 777-300ERlarla birlikte yolcularna sunduu inovatif koltuklarn patentlerini bir sre daha elinde tutacan aklad. Ksaca hatrlamak gerekirse, Air New Zealand, Premium Economy snfndaki yeni koltuklarn Spaceseat ve standart Economy Classtaki yeni koltularn ise Skycouch olarak markalandrmt. Spaceseat blmndeki oturma dzeni 2-2-2 olarak tespit edilmi, Premium Economy olmasna karn bu blm, koltuk dzeni asndan Business Classla benzer hale getirilmiti. Cam kenarndaki koltuklar bir birlerinden farkl ynlere doru bakarken, orta blmdeki koltuklar yz yze konumlanlandrlmt. Asl srpriz ise Economy Classta. Nispeten bo olan uaklarda bir ok yolcunun koltuklar birletirip yattn grmsnzdr. te bu gibi yolcular iin ideal bir rn sunuyor Air New Zealand. Oturma dzeni 3-4-3 eklinde olan Economy Classn cam kenarlarndaki ilk 10 sras, Sykcouch koltuklarna ayrlm. Arzu edenler buradaki koltuu birden satn alarak kk bir yatak haline getirebiliyor. Mary Kirby tarafndan verilen habere gre, Air New Zealand ynetimi pazara sunduklar bu yeni koltuk tiplerinin satlarndan bir hayli memnun. irket, kendi tasarlad ve srasyla Recaro ve Contour adl koltuk reticilerine lisanslad bu inovatif rnlerin keyfini biraz daha srmek istiyor gibi. Air New Zealand, 30'dan fazla havayolu irketi tarafndan talep edilen bu yeni koltuk tiplerinin patentini en azndan bir - iki sene kadar elinde tutacaa benziyor.
Havayolu 101
13
in, Avrupa Birlii'ni Sktrmaya Devam Ediyor

in, karbon emisyonu sistemi uygulamas konusunda Avrupa Birlii'ni sktrmaya devam ediyor. in haber ajans Xinhua'da yaymlanan bir haberde, Avrupa Birlii (AB) tarafndan havayolu irketlerine de art koulan karbon emisyonu sisteminin ne denli adaletsiz bir yapya sahip olduu vurguland. in, AB ile olan mcadelesinde ABD'yi de yanna ekmek istiyor. Haberde, AB'nin tek tarafl ve blgesini aacak ekilde devreye sokmaya niyetlendii sz konusu uygulamann hakszlna vurgu yaplrken, ABD'li havayolu irketlerinin bu konuda yaptklar itirazlara ve giriimlere de deinilmi. Yaplan hesaplara gre, karbon emisyonu uygulamas sebebiyle inli havayolu irketlerinin ilk yl iin deyecekleri fatura 125 milyon USD mertebesinde gerekleecek. 2020 ylna kadar bu rakamn toplamda 3 milyar Dolar'a yaklamas bekleniyor. Bu uygulamada AB yesi olmayan lkelerin en fazla itiraz ettikleri konu, havayolu irketlerinin demesi gereken miktarn, herhangi bir seferin sadece AB hava sahasndaki ksmna gre deil, sz konusu seferin tamamnn uzunluuna gre hesaplanacak olmas. Yani toplam mesafesi 8.000 Km civarnda olan bir Pekin-Londra seferinin sadece 1.500 Km'lik blm AB hava sahasnda icra edilirken, AB'nin karbon emisyonu sistemine gre yaplacak demede, 8.000 Km'lik toplam mesafe baz alnyor. Yine ayn haberde alt izilen bir baka husus ise, iklim deiikliine kar yapld iddia edilen karbon emisyonu sistemi sayesinde elde edilecek milyarlarca Dolar'lk gelirin, gelimekte olan lkeler yerine gelimi olan lkelerin kullanmna sunulacak olmas. Bu durum, iklim deiiklii hakknda yaplan konferanslar ve akabinde imzalanan anlamalarn ruhuna aykr. Olmas gereken bunun tam tersi. Reuters'in haberine gre u anda 16 farkl in havayolu irketinin AB'ye uu hakk bulunurken, fiili durumda 11 irket sefer yapyor. zellikle Air China, China Southern Airlines ve China Eastern adl havayolu irketlerinin, sz konusu uygulamadan en fazla zarar grecei tahmin ediliyor. AB tarafndan tm dnyaya empoze edilmekte olan karbon emisyonu sisteminin daha uzunca bir sre tartma konusu olmaya devam edecei grlyor.
14
Havayolu 101
Tiger Airways Yerde Kalmaya Devam Edecek Gibi

Thursday, July 07, 2011
Sk kurallarla kstlanan ticar havayolu sektr iin adeta bir cennet olan Avustralya'da, yabanc meneli irketlerin i hat uuu yapma iznini almas mmkn olabiliyor. Dn Tiger Airways ile Avustralya sivil havaclk uu emniyeti otoritesi arasndaki sorundan bahsetmitik. Ancak bu olayda da grld zere, sivil havaclkla ilgili kurumlar denetleme grevini bir hayli ciddiye alyor ve en kk bir hatay dahi affetmiyor. Avustralya'dan gelen haberlere gre, Tiger Airways iin ilk aamada bir hafta olarak tespit edilen uu yasann bu ay sonuna kadar uzatlmas sz konusu. Zira uu emniyeti ile ilgili kurumun yapt denetlemeler henz sonulanm deil. irketin web sitesinde de, Avustralya i hat uularnn 31 Temmuz'a kadar askya alnd ynnde bir ibare mevcut. Bu durum, irketin gnde 50-60 civarnda uuu iptal etmesi anlamna geliyor. Tabii denetlemenin sonucunda Tiger Airways'in yeniden Avustralya i hatlarna dn yapp yapmayaca da merak konusu. Her zaman vurguladmz gibi, ticar havayolu sektrnde uu emniyeti, ilk srada yer alyor. Normal durumda Tiger Airways'in tad yolcular ise u anda Qantas ve Virgin Australia ile seyahat etmek durumundalar. Bakalm Gneydou Asya'nn bu "kaplan" irketi, Avustralya'daki sorunlarn halledebilecek mi?
Hindistan Pazar 150 Milyar Dolar'a Ulaacak

Boeing tarafndan yaplan bir tahmine gre, nmzdeki 20 yl ierisinde Hindistan'daki ticar uak pazar 150 milyar Dolar'a ulaacak. Dnya genelinde hava yolu ile seyahat edenlerin says ylda ortalama %5 civarnda art gsterirken, Hindistan'da bu oran %8'in biraz zerinde. Daha nceki yazlarmzda da vurguladmz zere, Hindistan'n nfusu ile Hindu
Havayolu 101
15
irketlerin sahip olduu uak says arasnda byk bir orantszlk var. Nfusu Hindistan'n biraz daha zerinde olan in'de, havayolu irketlerinin filolarnda toplam 1400 yolcu ua bulunurken, bu rakam Hindistan'da sadece 300. Hindistan gibi hem coraf hem de demografik adan ok byk olan lkelerde, ehirler aras ulam byk nem tayor. ngiltere smrgesi olduu dnemden miras kalan demiryolu ile ulamn hl n planda olduu Hindistan'da, bu durumun deitirilmesi ve seyahat talebinin hava yoluna kaydrlmas hedefleniyor. Japonya ve in'in ardndan Asya'nn en byk nc ekonomisi konumundaki Hindistan iin bu hedefin salanmas art. Aksi takdirde srdrlebilir bir ekonomik kalknmaya sahip olmalar pek mmkn grnmyor. Tabii Hindistan'la ilgili bu tahmini aklayan Boeing'in, Airbus karsnda son dnemde bir miktar geri kald, sektrdeki tm uzmanlarn ortak gr. Hatrlanaca zere, iki Hindu firma ndiGo ve Go Airlines tarafndan verilen 180 ve 72 uaklk siparilerin her ikisi de Airbus'a aitti. Liste fiyatlarna gre bu siparilerin toplam deeri 23 milyar USD mertebesinde. Sonu olarak; Boeing'in tahmini tutarsa, nmzdeki yllarda Hindu firmalarndan gelecek byk siparilere hazrlkl olmamz gerektii sylenebilir.
THY, Kendi Rekorunu Krabilecek mi?

Sektrn cevab merakla beklenen sorularndan bir tanesi, THY'nin bu yl kendi rekorunu krp kramayaca. Son yllarda bir ok rekora imza atan THY iin tabii olarak hangi rekordan bahsettiimizi belirtmemiz gerekiyor: Yeni hat ama rekoru. Hatrlanaca zere, 2006 ylnda tam 24 yeni uu noktasn birden devreye sokan THY, ulalmas g bir rekora imza atmt. 16 Ocak 2006 tarihinde Lubljana ile balayan allar, yedi ay gibi bir hayli ksa bir sre ierisinde tamamlanm ve Lagos, 27 Temmuz 2006'da THY uu ana merhaba diyerek o yln 24. ve son yeni hatt olmutu. THY'nin yeni hat allar sonraki yllarda da devam etmekle birlikte, hi bir zaman 2006 ylna yaklaamamt. 2011, bu adan biraz farkl bir yl olmaya aday gibi grnyor. Yeni yla, 30 Ocak 2011'de alan Guangzhou hatt ile giri yapld. Hemen ardndan gelen Los Angeles, iraz, Valencia, Erbil, Toulouse, Malaga, Selanik, Cenova, Basra, Napoli ve Necef hatlaryla birlikte u an itibaryla 12 yeni uu noktasna ulalm 16
Havayolu 101
durumda. Al sralarn bekleyen Kabil, Sleymaniye, slamabad, Torino, Musul ve Dammam hatlaryla birlikte bu rakam 18'e ykselecek. 2011 ierisinde alaca resm olarak ilan edilmi bu hatlara ilave olarak THY uu ana yeni noktalarn katlmas durumunda, 2006 ylndaki rekor zorlanacak gibi grnyor. Kesin sonu iin yl sonunu beklememiz gerekiyor. Yllk bazda THY'nin 2006'dan bu yana am olduu hat saylar u ekilde: 2006: 24 2007: 4 2008: 3 2009: 10 2010: 11 Fotoraf: THY Basn Odas
Etihad, Manchester City Sponsorluunu Genileterek Uzatt

Monday, July 11, 2011
Etihad Airways, Manchester City ile olan sponsorluk anlamasn genileterek uzatt. 10 yl iin geerli olacak yeni dnem, ngiliz futbol klbnn stadn, alma tesisini ve formasn kapsyor. Bu anlama ile her iki tarafn kresel aptaki farkndalnn ve i imknlarnn gelitirilmesi hedefleniyor. 10 yl gibi bir hayli uzun bir sre geerli olacak ibirlii dahilinde u noktalar yer alyor: 1- Halen "The City of Manchester Stadium" adn tayan stadn ad "Etihad Stadium" olarak deitirildi. nmzdeki sezon boyunca yaklak 2 milyon kiinin stad ziyaret edecei hesaplanyor. 2- Mevcut forma sponsorluu devam edecek. 3- Medya ile ilikilerde de ibirliine gidilerek Hindistan, in, ABD, BAE ve ngiltere gibi lkelerde ortak almalar yaplmas hedefleniyor. 4- Ticar ibirlii: Taraflar, mevcut mteri veritabanlarn ve sadakat programlarn
Havayolu 101
17
kullanarak hedefli pazarlama alannda beraber kampanyalar dzenleyecek. 5- Kurumsal sosyal sorumluluk projeleri gelitirilecek. 6- Manchester City temal olarak yeniden boyanan bir Airbus A330 tipi uak, ManchesterAbu Dabi hattnn ana taycs olarak konumlandrld. Futbol topu desenine sahip olan uan grn gerekten harika olmu. Resmen aklanmasa da, medyada yer alan haberlere gre 10 yllk szleme dahilinde Manchester City'ye denecek para, 240 milyon USD civarnda olacak. 2006 ylnda Arsenal'le 15 yllk bir szleme yapan Emirates'in dedii rakam ise 160 milyon USD mertebesindeydi. Tabii sz Manchester ehrinden alnca akla ilk olarak "City" deil, "United" adl futbol takmnn geldiini ve bu takmn sponsorunun halen Trk Hava Yollar olduunu da hatrlatmadan gemeyelim. ;) Fotograf: Etihad Airways Media Centre
stanbul Hava Yollar

Ya 25-30'un zerinde olanlarn ok rahata hatrlayaca bir irkettir, stanbul Hava Yollar (HY). HY, ksa mrl Bursa Hava Yollar'n bilmeyenler iin, o zamanlar devlet irketi konumundaki Trk Hava Yollar'nn karsna kan ilk ciddi zel mlkiyetli havayolu irketi olarak hafzalarda yer etmitir. Trkiye'deki internet patlamasnn hemen ncesinde gklere elveda dediinden olsa gerek, online ortamda HY hakknda tatmin edici bilgilere ulamak bir hayli g. Bu yzden biraz daha derin bir arive girdik ve ilginizi ekeceini umduumuz bilgilere ulatk. HY'nin resm kurulu tarihi 25 Aralk 1985. irket ilk uuunu ise 14 Mart 1986 tarihinde yapyor. HY'nin ilk ynetim kurulu bakan, TSK'in efsanev bakan Refik Baydur. Genel Mdr koltuunda ise, zellikle Almanya turizm pazarnn bilindik isimlerinden Smer Akat oturmakta. irketin dier kurucular arasnda Ycel Meydan, Yener Canalp, Nihat Bytzn, Ltf Renda, Ercan Erman, Necati Telger ve Turgut Koyuncuolu isimlerini gryoruz. Kurucular Almanya pazarndan olunca, HY'nin hedef blgesi de ilk aamada ayn oluyor. Almanya'nn yan sra, Trkiye i hatlar ve Kuzey Kbrs da, irketin uu a dahilinde yer alm. 18
Havayolu 101
Almanya seferleri charter statsnde icra edilirken, Kbrs ve Trkiye i hatlar tarifeli olarak yaplyor. Zaten THY'nin karsnda HY ismini anlr hale getiren de ite bu; yani Trkiye i hat uular. lk aamada stanbul'dan Adana, Ankara, Antalya, Diyarbakr, zmir ve Trabzon seferleri yaplrken, Ankara'dan da Adana, Diyarbakr, zmir ve Trabzon seferleri tarifede yer alyor. Enteresan bir bilgi; tarifeli uular arasnda Antalya-Dalaman da mevcut. Belli ki blgesel yolcu trafik hareketinden pay alnmas hedeflenmi. O zamanki para ile 1 milyar TL sermayesi olan irketin filosunda sadece uak bulunmaktayd. Trkiye'de pek tannmayan bu uaklarn bir tanesi BAC 1-11, dier ikisi ise Sud Aviation SE 210 Caravelle modeli uaklard. Amblemi gibi, ilk uann ad da Lale olan HY'nin Mine isimli ikinci tayyaresini halen stanbul Yeilky Havaclk Mzesi'nde grmek mmkn. lk uuundan 10 yl sonra, 1996 ylnda, HY'nin filosunun 16 adet Boeing (737 ve 757) ile donatldn gryoruz. Bu sre zarfnda toplam 10 milyon yolcu tayan irket, d hatlarda tam 47 noktaya sefer yapar hale gelmiti. Fakat 15 yla yakn bir sre halkn hizmetinde olan HY, ml problemler sebebiyle maalesef 2000 ylnda gklere veda etmek zorunda kalmt. Daha 1980'li yllarn ortasnda, ticar havayolu sektr gibi bir hayli meakkatli bir ie soyunan ve kendilerinden sonra gelen giriimcilere cesaret alayan hr mteebbislerimize sayglarmz gnderiyoruz. Grsel: Milliyet Gazetesi Arivi
Gogo, Uu Esnas nternet Balantsnda Ak Ara nde

Geen ay yazdmz bir yazda, havayolu irketlerine uu esnas internet balant hizmeti salayan Gogo adl irketin mterilerini saym ve ak ara nde olduunu belirtmitik. zellikle ABD'de ok kuvvetli bir konumda olan Gogo'nun mterileri arasnda Air Canada, airTran, Alaska Airlines, American Airlines, Delta Air Lines, Frontier, United Airlines, US Airways ve Virgin America bulunuyor. Jaunted'da yaymlanan ve Amerikal irketlerin uu esnas elence ve balanrlk
Havayolu 101
19
sistemlerinin incelendii bir makalede, irketlerin yolcularna sunmakta olduklar internet, TV yayn, Mzik ve Oyun imknlarndan bahsedilmi. Burada aka grlyor ki, bir istisna hari Amerikal irketlerin uu esnas internet balants ya Gogo, ya da hi yok! :) O istisna, internet balants olarak Row 44 firmasn kullanan Southwest. Row 44' Gogo'dan ayran en nemli zellik, internet balants iin yer istasyonlar yerine uydu balantsn kullanmas. Amerika'daki uu esnas internet pazar, nmzdeki yllarda bir hayli hareketlenecee benziyor. Alt yap almalarn ABD geneline yayabilen bir Row 44'n, Gogo'ya rakip olmamas iin hi bir sebep bulunmuyor. Ama Gogo'nun mevcut mteri veritabanna bakldnda, bunun ok da hzl ve kolay olmayaca aka grlmekte.
Yeilky'den Kurtky'e Uakla Gidilir mi?

nmzdeki gnlerde stanbul'un iki boaz kprsnde birden bakm almalar yaplacak. Hi temenni etmeyiz ama bakm almalar sebebiyle kprlerin iki gnlne tamamen kapatlmak zorunda kalndn dnsenize. stanbul trafii ne hale gelir acaba? Byle bir durumda, stanbul Atatrk Havaliman ile Sabiha Gken Havaliman arasnda uak seferleri yaplr myd? ki liman arasndaki ku uumu mesafe 43 Km. Kprlerin kapal olduu artlarda, Yeilky'den Kurtky'e uakla gidilir miydi? lkemizde mmkn olur muydu bilemiyoruz ama bu hafta sonu ABD'nin Los Angeles kentinde byle bir ey yaanacak. Kentin nl 405 numaral otoyolu, byk bir bakm almas iin Cumartesi-Pazar gnleri kapal olacak. Kent sakinleri tarafndan "Car-mageddon" eklinde tanmlanan bu olay yznden Los Angeles'ta byk bir trafik skkl yaanaca tahmin ediliyor. Bu kemeketen kurtulmak isteyenlere zm getiren irket ise JetBlue oldu. "Over-the405" sloganyla yola kan irket, 16 Temmuz Cumartesi gn yolcularna, ehrin gneyindeki Long Beach Airport ile kuzeyindeki Bob Hope Airport arasnda karlkl iki sefer sunuyor. ki liman arasndaki ku uumu mesafe 47 Km. Yani hemen hemen stanbul Atatrk ile Sabiha Gken Havalimanlar arasndaki kadar. Ve tek yn bilet creti sadece 4 USD.
20
Havayolu 101
nsana lgnca gelen bu fikir sizce tutmu mudur? Evet; toplam drt seferde arz edilen 600 koltuk, sadece iki saat iinde tkenmi durumda. Karayolu trafiindeki bir soruna bylesi bir zm reten JetBlue'yu tebrik etmekten baka yapacak bir ey bulunmuyor. :)
THYnin Yeni Boeing 737-900lerinin lk Uu Noktas Neresi Olacak?

Getiimiz Haziran aynda bir test uuu esnasnda ekilen ve Flickr'a yklenen bir fotorafn yaymladmz, THY'nin yeni Boeing 737-900'lerinin ilk uu noktas neresi olacak dersiniz? Havayolu irketlerinin tarife deiikliklerini ok yakndan takip eden Airline Route adl web sitesinin haberine gre, yeni 737900'lerin THY uu anda kullanlaca ilk nokta Senegal'in bakenti Dakar olacak. Ald tarihten bu yana geni gvde uaklar ile hizmet verilen bu nokta, Kasm ayndan itibaren THY'nin filosuna katlmaya balayacak olan Boeing 737-900 tipi uaklarla ulalr hale gelecek. lk uu tarihi olarak 24 Kasm 2011 tarihi tespit edilmi. Ama tabii her zaman olduu gibi, operasyonel sebeplerle bu tarihte deiiklik olabileceini hesaba katmakta fayda var. Unutmadan ekleyelim; filoya yeni katlacak 737-900'ler "ER", 737 ailesinin uzun menzilli versiyonlarndan. THY'nin kendi Boeing 777-300ERlarnda kullanlan Comfort Class koltuklar bu uaklarn business snfnda yer alacak. Yat as artrlan bu koltuklarda zel ekranlar da yer alacak. Economyde ise koltuk aralklar filodaki dier 737lere gre daha geni olacak. Bylece THY'nin zellikle son be yldr srdrmekte olduu Afrika alm da yeni bir ivme kazanm olacak.
THY'nin Temmuz Mnsnde Neler Var?

Havayolu 101 ekibi olarak getiimiz haftasonu gerekletirdiimiz stanbul-Barselona seyahatinde, yine THY'nin zengin economy class mnsyle karlatk.
Havayolu 101
21
Bundan drt-be sene kadar nce Do&Co ile yapt ortakln ardndan, uu esnasnda yolcularna sunduu ikram kalitesinde gzle grlr bir ykseli ivmesi yakalayan THY, hatrlanaca zere 2010 ylnda, Skytrax tarafndan yaplan deerlendirmede En yi Economy Class kram dln kazanmt. te TK1853 ve TK1854 uu numaral seferlerdeki THY economy class mnleri: I) a- Sade yourt b- Kahvalt taba (Beyaz peynir, gouda peyniri, siyah ve yeil zeytin) c- rplm yumurta (Hindi jambon, kaarl tost, zgara domates ve yeil biber) d- Ekmek, Tereya ve Reel II) a- Zeytinyal barbunya b- Baharatl tavuk sote (Sebze trls, sade pilav) veya c- Izgara dana kfte (Domatesli patlcan sote, patates graten) d- Bademli kek THYnin Economy Class mnsnde yer alan iecekler ise u ekilde:
22
Havayolu 101
1- Meyve Sular: Portakal, Domates, Vine ve Elma 2- Merubat: Cola, Cola Light, Sprite, Ice Tea, Maden Suyu ve Ayran 3- Scak ecekler: Kahve ve ay 4- Biralar: Tuborg ve Efes Pilsen 5- Alkoll kiler: Viski, Cin, Votka, Rak Bakalm THYnin bu zengin mns geen seneki baarsn gstererek, Skytraxte yeniden zirveya kacak m?
American Airlines Karde Pay Yapacak

Filosunu yenileme almalar kapsamnda, 250-280 arasnda yeni dar gvde uak siparii verecei getiimiz ay ierisinde haber konusu olan American Airlines'n hangi uak firmasn tercih edecei merak edilmeye devam ediyor. Liste fiyatyla yaklak 23 milyar USD tutarnda olacak bu sipari, en azndan imdilik, AirAsiann rekorunu kracak gibi grnyor. 613 uaklk filosunun tamam Boeing modellerinden oluan American Airlinesn bu sipari erevesinde 100 civarnda Airbus siparii edebilecei konuuluyordu. Ancak dn Reuters tarafndan yaynlanan bir habere gre, American, verecei yeni siparite "karde pay" yaparak, tek bir uak reticisi ile hareket etme stratejisini deitirme niyetinde. Bylece, irketin filosuna Boeing 737-800 tipi uaklarn yan sra, 125-140 civarnda da Airbus A320neo'nun dahil olma ihtimali git gide kuvvetleniyor. Boeing'in, Airbus'n 320neo'suna karlk olarak, 737'nin motorlar yenilenmi bir versiyonunu teklif ettii de gelen haberler arasnda. Bu haber doru karsa, 320neo'ya karlk olarak yakn tarihe kadar "biz sadece motorlar deil, tm ua yenileyeceiz" diyen Boeing'in, American gibi byk bir mteriyi karmamak iin i planlarnda
Havayolu 101
23
deiiklie gideceini n grebiliriz. Sipari kararnn nmzdeki bir-iki ay ierisinde kesinlik kazanmas bekleniyor.
Madrid ve Barselona Havalimanlar Satlyor

2008-2009 kresel ml krizinden en fazla etkilenen lkelerin banda gelen spanya'da sular durulmuyor. Evvelsi gn yaplan bir aklamaya gre, halen spanya devletinin idaresinde olan Madrid Barajas ve Barselona El Prat havalimanlarnn iletmesi, nmzdeki Kasm aynn sonuna kadar satlacak. Devlet, elindeki hisselerin %90'n devretmeyi hedefliyor. Szkonusu havalimanlarnn iletme ruhsat, 20 yllk bir sre iin devrediliyor. Buna ilave olarak be yl uzatma opsiyonu mevcut. Bylece Madrid Barajas'tan 3.7 milyar Euro, Barselona El Prat'tan ise 1.6 milyar Euro gelir elde edilecei tahmin ediliyor. Ayrca, iletme hakkn elde eden firmalar, havalimanlarnn yllk gelirinin %20'sini devlete aktaracak. 2012 tahminlerine gre bu rakam Madrid iin 150 milyon, Barselona iin 80 milyon Euro mertebesinde gerekleecek. Tabii yaklak 30 yldr Avrupa Birlii yesi olan spanya'da en byk iki havalimannn iletmesinin imdiye kadar devlette olmas ayrca dikkat ekici. Hatrlanaca zere stanbul Atatrk Havaliman'nn iletmesi, bundan yaklak 12-13 sene nce zel sektre devredilmi, yenilenen d hatlar terminalinin resm al 3 Ocak 2000 tarihinde yaplm ve 10 Ocak'tan itibaren de fiilen hizmete girmiti.
American Airlines 460 Uaklk Sipari Verdi

Daha bu sabahki yazmzda American Airlines'n verecei byk sipariten bahsetmi ve muhtemelen Airbus ile Boeing arasnda dengeli bir seim yapacan vurgulamtk. Ancak az nce gelen habere gre American, seimini arlkl olarak Airbus'tan yana kullanm durumda. Boeing'in resm Twitter kanalndan yaplan aklamada American'n, motorlar yenilenmi 24
Havayolu 101
737'ler iin 200 kesin ve 100 de opsiyonlu olmak zere toplam 300 adetlik sipari verdii belirtiliyor. te yandan Airbus'n ald sipari says ise tam 260 adet. lave olarak 365 adet de opsiyon var. American'n Airbus'a verdii kesin sipari, A320 ve A320neo arasnda eit olarak blnm. 2013 ylnda balayacak teslimatlarn 2022'ye kadar devam etmesi bekleniyor. Sipariin opsiyonlu blmnn teslimatlar ise (eer kesin siparie dnrse), 2025 ylna kadar devam edecek. Bylece daha nce de belirttiimiz gibi Air Asia'nn sipari rekoru ok ksa mrl oldu. Yeni rekor American'a geerken, gzler yine byk bir sipari vermesi beklenen Delta'ya evrildi. Bakalm Delta, sektrde hzla ykselen tay nereye ekecek?
Petrol Fiyatlarndaki Son Durum Ne?

2010 ylnn sonlarndan itibaren yukar ynl harekete balayan ve bu yln banda Arap lkelerinde yaanan olaylarla birlikte iyice ivmelenen petrol fiyatlarndaki son durum ne? u gnlerde petrol fiyat, varil bana, BRENTte 118 ve WTIda 99 USD seviyelerinde seyrediyor. Nisan aynn ilk yarsnda fiyatlar srasyla 125 ve 112 USD mertebesine ulamt. Petrol fiyatlarnn gidiatna yle bir bakalm. Bundan byle, nceki yazlarmzdan farkl olarak, petrol fiyatnn hesaplanmasnda Index Mundi sitesinden aldmz ve BRENT, WTI (West Texas Intermediate) ve Dubai Fateh spot fiyatlarnn basit ortalamas olan rakamlar kullanacaz. Geen yln, yani havayolu sektrnn ciddi manada kr ettii 2010 ylnn ilk alt ay ile bu yln (2011) ilk alt ay arasndaki petrol fiyat art oranlar srasyla u ekilde: Ocak 10/11: %20 ubat 10/11: %31 Mart 10/11: %37 Nisan 10/11: %38
Havayolu 101
25
Mays 10/11: %43 Haziran 10/11: %42 Son 10 gn ierisinde bulunduumuz Temmuz aynda da petrol fiyatlarnn hz kesmedii grlyor. Fortune dergisinde yaynlanan bir haberde, ortalama 100 Dolar olan petrol fiyatnn, havayolu sektr tarafndan telafi edilemeyecei iddia ediliyordu. Anlalan o ki, yeni bir kresel iktisad kriz olmad mddete, yksek petrol fiyatlaryla yaamaya almamz gerekiyor ve modeline gre havayolu irketlerinin toplam maliyetleri ierisinde %30-60 arasnda yer tutan akaryakt giderleri, bu gidile sektrn bu seneki muhtemel krn yiyip bitirecek gibi grnyor.
Gkyznn iPhone'u Hizmete Girdi

Bundan drt yl nce kamuoyuna ilk tantldnda, Havayolu 101, Boeing 787 Dreamliner' " ticar havayolu sektrnn iPhone'u " eklinde tanmlamt. Belki de son 20 sene ierisinde ilk kez bir byk uak reticisi, radikal farkllklara ve yeniliklere sahip bir ua dnyann hizmetine verecekti. Ancak yeni tayyarenin retim aamasnda art arda yaanan aksaklklar, 2008 ylnn Mays ay olarak tespit edilen ilk teslim tarihinin yldan fazla telenmesine sebep olmutu. "Dreamliner" ad, mstehz bir ifadeyle "Delay-liner" olarak telaffuz edilir hale gelmiti. te tm ticar havayolu sektrnn uzun zamandr bekledii an geldi. Boeing 787 Dreamliner'n ilki bugn, Japon havayolu irketi All Nippon Airways (ANA) tarafndan hizmete verildi. Boeing 787'nin ilk ticar seferi, Narita (Tokyo) ile Hong Kong arasnda zel bir charter uuu eklinde yapld. Havayolu 101 olarak herkes iin hayrl olmasn temenni ediyoruz. Bu vesileyle, sektrn "uan iPhone'u" olmaya aday 787'nin ne kan zelliklerine ksaca yeniden bir bakalm: 1. Karbon-fiber ve sertletirilmi plastikten mrekkeb komposit madde ile retildi 2. %20 daha az yakt sarfiyat 3. %30 daha az bakm maliyeti 1. Motor : Bleedless 2. Kabin iinde hava temizleyici sistem 3. Mevcut uaklara nazaran daha yksek kabin basnc ve nem oran (kabin basnc 6000 fit olacak) 26
Havayolu 101
4. 5. 6. 7. 8. 9.
Byk pencereler (mevcut uaklardakilere gre neredeyse iki kat) Daha byk ba st dolaplar Kabin ii zel klandrma (gn doumu, gece gibi) Tavan ve kabin ii bagaj blmlerinde yeni, ferah tasarm Daha byk tuvaletler Vertical Gust Suppression : Yolculuk esnasnda trblansa girildiinde yolcular zerinde meydana gelen dme hissini azaltc bir sistem.
Tm bunlarn yannda, Japon ANA firmasnn, bu ua iletecek ilk firma olma sebebiyle byk bir pazarlama ve tantm avantajna sahip olacan vurgulamamz gerekiyor. Toplamda 55 adet sipari vermi olan ANA, Boeing 787'yi ilk olarak u hatlarda kullanacak: Haneda (Tokyo) - Frankfurt (Uluslararas uzun menzil) Haneda (Tokyo) - Pekin (Uluslararas ksa-orta menzil) Haneda (Tokyo) - Okoyama ( hat)
Hackerlar imdi de Mil Puanlarna Dadand

Online bankaclk ifresi, email parolas, cep telefonu numaras derken, hackerlar imdi de mil puanlarna dadand. Havayolu sektrnn son 30 senede kaydettii hzl byme, getiimiz 1 Mays'ta 30. yagnn kutlayan sk uan yolcu programlarnn da nemini bir hayli artrd. Mil puanlar sadece cretsiz bilet kestirmeye yarayan bir olgu halinden, havayolu irketlerinin hazrladklar kataloglar zerinden bir ok rn satn almaya yarayan bir takas aracna evrildi. Tabii yolcularn hesaplarnda biriken bu miller, bir bakma para yerine gemeye balaynca, organize biimde sahtecilik ileri yapan kiilerin dikkatini ekti. Mesela Brezilya'daki bir ete, yine karanlk ilerde kullanlmak amacyla kullanlabilecek bir botnet'i 60.000 mil'e satla karm. Yine bir baka ete, alnt kredi kart numaralarn, yine alnt olan mil puanlaryla takas etme frsat aramaktaym. Brezilyal bir havayolu irketinin sk uan yolcu programndaki bir yesinin, 7600 USD'lik mil puan aldrd iddia ediliyor. Bir hayli ciddi bir mebla. Pek iyi; yolcularn hesaplarnda biriken mil puanlar nasl alnyor?
Havayolu 101
27
Kt huylu hackerlar tarafndan gerekletirilen bu hrszlk vakalarnn ilk aamasnda, seilen kurbanlara "havayolu irketinden gnderilmi" imaj verilen bir email mesaj yollanyor. Mesajda bir internet linki verilerek, "yelik bilgilerinin gncellenmesi" durumunda yenin ilave mil puan kazanaca bilgisi yer alyor. Bu mesaja aldanp linke tklayanlar ise hackerlar tarafndan hazrlanm olan bir "fishing" sayfasna ynlendiriliyor. lgili havayolu irketinin program yelik blm grnmndeki bu sayfadaki kullanc ad ve parola ksmlarn dolduranlar ise kt bir srpriz bekliyor. Kullanc ad ve parola artk hackerlarn ellerinde. Siz siz olun, emin olmadnz yerden gelen emaillerdeki linkleri tklayp, zel bilgi girii yapmayn. :)
Karbon Emisyonu Sistemi'ne Kar ABD'den Somut Adm

Yrrle giri tarihi (1 Ocak 2012) yaklatka, Avrupa Birlii (AB) tarafndan tm dnyaya empoze edilmeye allan 'Karbon Emisyonu Sistemi'ne kar olan tepki ve giriimler hz kazanyor. Bu kapsamda bir sredir faaliyet gsteren ABD'li yetkili ve siyaslerden en somut adm getiimiz aramba gn atld. ABD Temsilciler Meclisi Ulatrma Komitesi tarafndan Kongre'ye sunulan bir kanun teklifiyle konu, ABD'nin en st siyas biriminin gndemine getirilmi oldu. Sz konusu kanun teklifi yasalarsa, Ulatrma Bakanl, ABD'li havayolu irketlerinin AB tarafndan savunulan karbon emisyonu sistemine ye olmasn yasaklayacak. Sunulan kanun teklifinde AB aka uluslararas hukuk kurallarn ihlal etmekle itham ediliyor. ABD'li havayolu irketlerinin byk bir dezavantaja maruz kalaca, ABD vatandalarnn ilerini kaybedecei ve neticede bir ticaret savann balayaca da yine kanun teklifinde bulunan dier dikkat ekici hususlar. Bunun yan sra, AB tarafndan toplanacak parann ne amala kullanlacann effaf olmamas da eletirilen konular arasnda. AB tarafndan ampiyonluu yaplan karbon emisyonu sistemi tartmas git gide ilgi ekici hale geliyor. Sistemin yrrle giriine sadece be ay kald ve dnyann etkili aktrlerinden ABD ve in, AB'ye akma meydan okumaya balad. Havayolu 101'de son dnemde sk sk ele aldmz karbon emisyonu sistemindeki hesaplama yntemini bir kez daha hatrlamakta fayda var:
28
Havayolu 101
Havayolu irketlerinin demesi gereken miktar, herhangi bir uuun sadece AB hava sahasnda gerekleen ksmna gre deil, sz konusu seferin tamamnn uzunluuna gre hesaplanacak. Yani toplam mesafesi 8.000 Km civarnda olan bir Pekin-Londra seferinin sadece 1.500 Kmlik blm AB hava sahasnda icra edilirken, ABnin karbon emisyonu sistemine gre yaplacak demede, 8.000 Kmlik toplam mesafe baz alnyor.
HK Airlines'n Gz, Hong Kong-Londra Hattnda

Saturday, July 23, 2011
Hong Kong Airlines'n (HK Airlines) gz, Asya ile Avrupa arasndaki en youn yolcu trafiine sahip olan Hong Kong-Londra hattnda. Hong Kong-Londra hattn dier youn pazarlardan ayran en nemli zellii, business class yolcusunun toplam yolcu says ierisindeki paynn yksek olmas. Tek ynde haftalk 20.000 gibi hayli yksek bir koltuk arznn olduu bu hatta halen Cathay Pacific (pazarn %50'si Cathay'da), British Airways (%21), Qantas, Air New Zealand ve Virgin Atlantic sefer dzenlemekte. Son bir yldr filosunun yeni Airbus A330-200'lerle glendirmekte olan HK Airlines, gelecek sene teslim alnacak adet Airbus A330-200'i 116 tam yatan koltukla donatarak bu uaklar Hong Kong-Londra hattnda "all business" konfigurasyonu ile uuracak. irketin dier A330'lar 24 koltuk business ve 259 koltuk economy class olmak zere iki snfl. Asya'da halen Singapore Airlines (Airbus A340-500 & 100 koltuk & Singapur - Newark ve Los Angeles) ve All Nippon Airways (Boegin 737-700 & 38 koltuk & Tokyo-Bombay) all business eklinde dzenledikleri uaklarla yolcularna hizmet veriyor. HK Airlines bylece, Asya ile Avrupa arasnda all business eklinde konfigure edilmi uaklarla sefer yapan ilk havayolu irketi olmay hedefliyor. Ancak sz konusu pazarn en nemli zellii, burada seyahat eden yolcularn byk oranda "kurumsal mteriler" olmas. Bu yzden HK Airlines'n ii bir hayli zor olacaa benziyor. Zira havayolu irketleriyle mterileri olan firmalar arasnda uzun dnemli biimde yaplan kurumsal anlamalara nfuz etmek ok da kolay olmuyor. HK Airlines'n yzleecei bir baka zorluk da, Heathrow'daki slot problemi olacak. irket, bu havalimanndan slot almasnn zorluunu ngrerek, daha ziyade Gatwick'e odaklanmay tecih etmi. Business class yolcularnn ok da tercih etmedii bir havaliman buras. Yakn gemite MAXjet, Eos ve Silverjet adl irketler all business pazarna ynelik
Havayolu 101
29
giriimler olarak hafzalarmzdaki yerlerini koruyor. Sadece all business uaklarla faaliyet gsteren ve hedeflerine ulaamayan bu irketler 2007 sonu, 2008 ba gibi art arda iflas ederek sektre veda etmek zorunda kalmlard. HK Airlines'n byle bir riski bulunmuyor. Ayrca irket, in'in en zengin blgelerinden olan Guangdong'daki business yolcu trafiini, planladklar Hong Kong-Londra hattna kanalize edebileceine inanyor. Yolcularn hizmetine 2012 ylnda sunmay plandklar bu yeni i modeli konusunda HK Airlines'a baarlar diliyoruz. Konuyla ilgili daha detayl bir analize, CAPA'nn web sitesinden ulaabilirsiniz.
Yeilky Havaliman - 1971

Bu ayki nostalji kemizde, Atatrk (Yeilky) Havaliman'nn 1970'lerdeki genileme almalarna uzanyoruz. Eskiden 18-36 olarak tanmlanan ve geen sene 06-24 pistinde yaplan bakm almasnn ardndan ad 17-35 eklinde deitirilen kuzey-gney pistinin inaat 1968 ylnda balam ve 1971 ylnn sonunda tamamlanmt. O yllarda, byk bir ksm i hat olmak zere yllk 1,5-2 milyon civarnda yolcu trafiine sahip olan Yeilky Havaliman'ndaki genileme almalar kapsamnda, yeni bir pistin yan sra, her biri be milyon yolcu kapasiteli olacak drt ilave terminal binas yaplmas planlanmaktayd. naatna 1972 ylnda balanmas planlanan ilk terminal binasnn n grlen tamamlanma tarihi ise 1975 ylyd. Pistin tamamland tarihlerde Milliyet Gazetesi'nde bu konuyla ilgili olarak kan bir haberdeki nokta zellikle dikkat ekiyor. Bunlardan ilki, dnya genelindeki turist trafii ile ilgili olarak yaplan tahmin. Habere gre, turist trafii 1980 ylna kadar ykselecek, o tarihten sonra ise de geecekti. ok kr byle bir ey yaanmad. kinci olarak; Londra yaknlarndaki Essex'te, Heathrow'un yerini alacak modern bir havalimannn inaatna baland bilgisi yer alyor. Aradan geen 40 senelik sreye ramen Heathrow'un yerini alacak yeni bir liman ina edilmedi.
30
Havayolu 101
Ve sonuncusu; Yeilky Havaliman'na yaplacak yeni terminallerin ehirii trafik balantsn rahatlatmak amacyla, Sirkeci-Halkal arasndaki banliy tren hattna bir ilave yaplarak, yolcularn dorudan yeni terminalin altna ulamas salanacak. lk ikisi bir yana, keke nc nokta gereklemi olsayd diyoruz. Anlalan o ki, Trkiye'nin o gnlerde ierisinde bulunduu zor iktisad artlar, Yeilky Havaliman'nn geniletilmesi iini de akamete uratm ve demiryolu balants bir yana, terminaller dahi tamamlanamam. Fotoraflar: Milliyet Gazetesi Arivi ve DHM web sitesi
Ryanair, Nisan-Haziran Dnemi Performansn Aklad

Gnde 1500'den fazla uu yapan, Avrupa'nn dev dk maliyetli taycs Ryanair, Nisan-Haziran dnemi performansn aklad: 140 milyon Euro net kr. Analistlerin tahmini, 150 milyon Euro idi. Ryanair'in yllk kr hedefi ise 400 milyon Euro mertebesinde. aylk dnemde gelirini %29 orannda artran irket, geen seneye gre 3 milyon daha fazla yolcu tad. Akaryaktnn ciddi oranda bir blmn hedge etmesine ramen, geen seneye gre yaklak %50 daha pahal hale gelen akaryakt fiyatlar, Ryanair'in sonularna ilave 200 milyon USD olarak yansd. aylk dnemdeki yolcu art oran %18 olurken, ortalama bilet fiyatlar %11, tl gelirler ise %22 orannda ykseli kaydetti. Gemi yllarda akaryakt hedging'i sebebiyle bir hayli zarar eden Ryanair bu kez turnay gznden vurmu durumda. irket, gelecek sene Mart ayna kadar olan dnem dahilinde akaryaktnn %90'n ortalama 86 USD gibi bir hayli avantajl bir fiyat zerinden hedge etti. Hatrlanaca zere, petroln varil fiyat u sralar WTI'da 99 USD ve BRENT'te ise 118 USD civarnda seyrediyor.
Havayolu 101
31
THY, pek Yolu'nda Pedal Basyor

Trk Hava Yollar (THY) Genel Mdr Temel Kotil, getiimiz gnlerde katld bir toplantda, THY'nin zellikle Avrupa ile Asya arasnda tamakta olduu transit yolcu trafiine gndermede bulunarak, "THY, gnmzn pek Yolu zerinde faaliyet gsteriyor" mealinde bir aklama yapmt. Bu aklama tazeliini korurken, Hong Kong'tan gelen bir sponsorluk haberi bizlere, THY'nin modern pek Yolu tamacln tantm amacyla ilgin admlar atmakta olduunu gsterdi. THY, Hong Kong'ta bulunan ve gen yataki sporculara destek olmay amalayan "Sports for Hope" derneinin faaliyetlerine katkda bulunmak amacyla, ran'n Mehed kentiyle in'in Kagar kenti arasnda yaplacak bisiklet turuna sponsor oldu. Andrea Oschetti adl bisikletinin 31 Temmuz'da balataca turun, 3.100 Km sonunda 19 Eyll'de tamamlanmas hedefleniyor. Yedi hafta srecek aktivite boyunca ran ve in'in yan sra; Trkmenistan, zbekistan, Tacikistan ve Krgzistan da ziyaret edilecek. Son derece zorlu iklim ve tabiat artlar altnda yaplacak bu tur sonucunda toplanacak para ile gen yataki sporcularn desteklenmesi amalanyor. Hong Kong'ta ikamet etmekte olan Oschetti, memleketi talya'ya yapt seyahatlerinde ise THY'yi tercih ediyor. Web sitesinde yapt aklamada Trk insan ve stanbul'dan vgyle bahseden sporcu, THY ile seyahat etmeyi, "pek Yolu'nda yaplacak bir yolculuun ada versiyonu" eklinde tanmlam.
Hub&Spoke Yapsnn Dezavantajlar

1978 ylnda ABD'de gerekletirilen i hat deregulasyonu ve 1990'larda Avrupa Birlii'nde yaanan serbestleme sonras hzla yaylan hub&spoke i modelinin, lek ekonomisinden gelen avantajlar olduu gibi baz dezavantajlar da bulunuyor.
32
Havayolu 101
te hub&spoke yapsna ar gvenen network tayclar, dk maliyetli tayclar karsnda zor durumda brakan zayf noktalar: 1. Kaynak kullanm orannn dkl 2. Hub'da uygulanan dalga sistemi sebebiyle, yer iletme hizmetinde kullanlan her trl kaynan utilizasyonu gn ierisindeki belli zaman dilimlerinde maksimuma karken, gnn dier zamanlarnda bir hayli dk seviyelere iniyor. 3. Yine ayn dalga sistemi sebebiyle, uak ve uu ekibi olabilecek sreden daha az utilize ediliyor. 1. Artan ticar karmaklk 2. Envanter takibi ve fiyatlama konularnda zel karmak algoritmalar kullanlmas. 3. Karmak pazar aratrmas ve rekabet analizi yaplmak zorunda kalnmas. 1. Artan operasyonel karmaklk 2. Transit yolcu ve bagajlarnn hzl bir biimde aktarlabilmesi iin, yksek teknoloji rn ve yksek maliyetli bagaj dzenleme ve tama sistemlerinin kullanlmas. 3. lave gvenlik nlem ve altyaplar (r: AB bnyesindeki havalimanlarndaki Schengen ve non-Schengen ayrm) 4. Dalga sistemi nedeniyle zincirleme tehir riskinin bir hayli yksek olmas. Hub&Spoke yapsnn bu zayf ve yksek maliyetli noktalar, dk maliyetli tayc i modelinin doup gelimesine istemeden de olsa byk katk yapmtr. modellerini mmkn mertebe basit hale getirip standardize eden dk maliyetliler, yksek uak ve ekip utilizasyonunun yan sra, hayli dk yer iletme maliyetlerine ulamay baarmlardr. zet olarak sylemek gerekirse; hub&spoke yapsndan vazge(e)meyen bir network taycnn, dk maliyetli tayclarn elde ettii maliyet tabanna ulamas hi bir zaman mmkn grnmemektedir.
Havayolu 101
33
Havayolu Sektrnde Rekabet ve Herfindahl Endeksi

Havayolu 101'de bundan iki yl kadar nce deindiimiz Herfindahl Endeksi'ni, bu kez farkl bir adan yeniden ele alyoruz. Orris Herfindahl ve Albert Hirschman adl iktisatlar tarafndan formlize edilen ve literatrde Herfindahl Endeksi (HHI) olarak bilinen lm sistemi, herhangi bir sektrdeki rekabet dzeyini tespit etmeye yaryor. Bu endeks, zellikle ABDde gerekletirilen irket birlemelerinin rekabeti menfi ynde etkileyip etkilemediinin anlalmasnda ilgili devlet kurumlar tarafndan aktif bir biimde kullanlmakta. HHI forml u ekilde:
HHI < 100 : Rekabet dzeyi ok yksek HHI < 1000 : Piyasa pek younlamam (rekabet dzeyi manasnda) 1000 < HHI < 1800 : Piyasada orta derece younlama var HHI > 1800 : Piyasada yksek dzeyde younlama var (oligopol) HHI = 10.000 : Tekel piyasa
Havayolu irketlerinin, hat baznda yaptklar kr-zarar analizlerinde, HH endeksinin iaret ettii rekabet dzeyinin de mutlaka hesaba katlmas gerektiine inanyoruz. Zira 1800 puann zerindeki pazarlarda kr ediyor olmak, irketin gerek performansn deerlendirme noktasnda yanltc olabilir. Endeksin ilk iki kademesinin bulunduu 1000 puann altndaki pazarlarda kr etmek pek kolay olmayabilir. Ama en azndan, 1000-1800 puan arasnda yer alan pazarlarda krlln hedeflenip bu hedefe ulalabilmesi, bir havayolu irketinin bilanosuna mspet ynde byk katkda bulunacaktr. te yandan, 1800 puann zerindeki blmde yer alan hatlarda zarar ediyor olmak ise bir hayli kritik sonular beraberinde getirecektir. zellikle 10.000 puan st snrna yakn blgelerdeki pazarlarda zarar ediyor olmak, sektr genelinde pek msamaha gsterilemeyecek duruma iaret eder. Tabii zellikle network tayclar iin, yani hub&spoke yapsnda faaliyet gsterip transit yolcu saysnn nemli yer tuttuu havayolu irketleri iin, HH endeksinin kullanmnda dikkatli olmak art.
34
Havayolu 101
Hat performans analizinde, hem yerel hem de transit pazar paynn hesaba katlmasnn en dorusu olacana inanyoruz.
Havayolu irketlerinin Hazrlad 10 Viral Video

nternet balant hz ve web sitelerinin veri depolama imknlarnda son 5-6 yl ierisinde elde edilen hzl arta paralel olarak, reklam-pazarlama almalarnda video grntlerinin nemi ve oran da gn getike artyor. SimpliFlying'den Shubhodeep Pal tarafndan hazrlanan sunumda, son dnemde havayolu irketleri tarafndan hazrlanan viral video almalar ele alnm. te sunumda yer alan baz viral kampanyalarn ayrntlar: 1. Air New Zealand: 2. "Nothing to Hide" 3. Bilet fiyat politikalarnn effaf olduunu vurgulamak amacyla, personelin vcudu uniforma eklinde boyand. 4. Amalar: Sadakat, Gelir, liki gelitirme 5. Youtube'da 7 milyona yakn izlenme says. 1. Southwest: 2. 3. 4. 5. 1. 2. 3. 4. 5. "Singers and Rappers" Gvenlik anonsu bir kabin grevlisi tarafndan rap tarznda yaplyor. Amalar: Sadakat, liki gelitirme Youtube'da 700.000'e yakn izlenme says. Jetblue:
"Glass Half Full" Dier irketlerin uu esnasnda iecekleri sunu ekli eletiriliyor. Amalar: Sadakat, Gelir, liki gelitirme Youtube'da 70.000 civarnda izlenme saysna sahip. Ayrca uaktaki diz mesafesinin vurguland videoyu da tavsiye ediyoruz. 1. KLM: 2. 3. 4. 5. 1. "Economy Confort Class Lansman" KLM'in yeni rn, bir illzyonist tarafndan tantlyor. Amalar: Gelir, liki gelitirme Youtube'da 1,5 milyona yakn izlenme says. Lufthansa:
2. "Pillowfight" 3. Uu esnasnda, kabin ekibi ve yolcularn hep birlikte oynad bir yastk savann grntleri. Lufthansa gibi ciddiyetiyle bilinen bir irkete ait olmas zellikle dikkatleri ekiyor.
Havayolu 101
35
4. Amalar: Sadakat, liki gelitirme 5. Youtube'da 1,2 milyona yakn izlenme says. Bu noktada, bu sunumda olmayan ama bundan 3-4 ay kadar evvel THY tarafndan hazrlatlarak, online mecralara yaylan "inanilmaz evlenme teklifi" videosunu da hatrlamak gerekiyor. Youtube'da 700.000 civarnda bir izlenme oranna dahip olan videoda, THY'nin sk uan yolcu program Miles&Smiles'n n planda olduu grlyordu.
Balant Yapsn Etkileyen Dokuz Etken

"Connectivity", ngilizce'den Trke'ye tercmesi zor olan kelimelerden biri. Bu kelime havayolu sektrnde, tarife hazrlanrken en fazla dikkat edilmesi gereken konulardan bir tanesi olan balantl uular nitelemek iin kullanlyor. ok fazla kafa karklna yol amamak iin "balant yaps" olarak tercme ediyoruz. zellikle Hub&Spoke eklindeki uu ana sahip olan network tayclar iin, irketin hub'nda, uularn mmkn olan en ksa zamanda ve en fazla balantl uua imkn verecek ekilde dzenlenmesi art. te tarifedeki balant yapsn belirlerken dikkat edilmesi gereken dokuz etken: 1. Gelen (inbound) ve giden (outbound) uu says 2. Gn ierisindeki her bir 'bank'in geici tasarm. (Gn ierisindeki bir dalga, gelen uular (bank) ve giden uularn (bank) toplam ile ortaya kyor) 3. Gn ierisindeki toplam bank says 4. Yn (Havayolu irketinin uularnn arlkl yn: Dou-Bat veya Kuzey+DouBat gibi) 5. Dngsel ablon (Rotational Pattern; bir uan hub'dan kalkp, gidecei nokta veya noktalara ulap yeniden hub'a geri dn) 6. Havaliman altyaps 7. Tesadf balant yaps 8. MCT (Minimum Connecting Time) 9. Bank'lerin kendi i yaplar Kaynak: P. Goedeking, Networks in Aviation
Turkish Airlines goes Byzantine chic with its new lounge at Istan...
Ambitious Turkish Airlines (THY), Europes fourth biggest airline and voted best airline in Europe in the 2011 Skytrax survey, has seen passengers soar as a result of an aggressive strategy to turn Istanbuls Atatrk Airport into a hub for passengers travelling between Europe, Asia and Africa. One third of THYs passengers currently transits in Istanbul and the airline plans to double this in the near future. To offer the rapidly growing 36
Havayolu 101
number of passengers a better experience on the ground, Turkish Airlines has just opened a renovated and expanded lounge at Istanbul Airport. Byzantine chic The large, 3,000 m2 lounge (nearly three times the size of the former 1100m2 lounge) can accomodate 2,000 passengers per day and is divided in several sections, among which are a billiard hall and library, a TV wall, business centre, and a play room for children. The lounge also includes private relaxation rooms, showers with special toiletry kits, and a private infant room. Catering in the lounges is provided by gourmet catering company Turkish Do&Co and passengers can help themselves on an extensive menu of hot and cold dishes, pastry, while a Turkish pizza (pide) kitchen prepares fresh pizzas on the spot. Besides a fresh juice bar, the beverage section offers Turkish brands such as Uluda soda and Efes beer. The design of Turkish Airlines lounge oozes an ambience of Byzantine chic with curved arches that reflect the airlines Ottoman roots (see also our recent whitepaper for more on how airlines can use their heritage to differentiate the passenger experience). The lounge also features a 150-year old olive tree and automatic piano that reportedly allows passengers to connect their iPod into to have it play their music. The lounge is accessible to Turkish Airlines business class passengers as well as and elite-tier members of THY and Star Alliance loyalty programs. New cabin interiors In October 2010, THY also unveiled a new cabin interior, designed by Priestmangoode. The airlines new business class seats are nearly 2-meter long flat beds and meals are served by an onboard chef. Turkish Airlines new premium economy product, Comfort Class, which will also act as business class seat in THYs new narrowbody aircraft, offers seats with a 45-inch pitch. Economy seating features nine different colours reflecting the colours and visual richness found in Istanbul. THY is also in the process of introducing in-flight broadband, provided by Aeromobile/Panasonic, on its new widebodies.
This article is re-published with kind permission of "www.airlinetrends.com".

Turkish Airlines New CIP Lounge (July 2011) [slideshare id= 8713526&w= 510&h= 426&sc= no] View more presentations from Havayolu 101
Havayolu 101
37
Havayolu Sektr kinci eyrek Performans

Hafta banda Ryanair'in ikinci eyrek (Nisan-Haziran) sonularn detayl ekilde ele almtk. Son 10 gn ierisinde Avrupa ve ABD'deki bir ok byk havayolu irketinin ikinci aylk dneme ait ml sonular bir biri ardna kamuoyu ile paylald. Genel olarak bakldnda, geen seneye gre %40 civarnda daha pahal olan akaryakt fiyatlarnn ikinci eyrek sonular zerinde menf ynde etkili olduu sylenebilir. Ryanair gibi akaryaktnn %90'lk bir blmn 86 USD zerinden hedge etmi olan irketler ise, artan petrol fiyatlarnn ykc etkisinden byk oranda korunmu durumda. Buna ilave olarak zellikle Kuzey Afrika ve Ortadou pazarlarndan beslenen irketlerin de (r: Air France-KLM) ansnn yaver gitmedii grlyor. te setiimiz baz havayolu irketlerinin aylk performanslar: Ryanair: Net kr/zarar: +139 milyon Euro American Airlines: letme kr/zarar: -78 milyon USD Net kr/zarar: -286 milyon USD United Continental: letme kr/zarar: +808 milyon USD Net kr/zarar: +538 milyon USD JetBlue: letme kr/zarar: +86 milyon USD Net kr/zarar: +25 milyon USD Lufthansa Group (Lufthansa, SWISS, bmi, Austrian Airlines ve Germanwings): letme kr/zarar: +230 milyon Euro Net kr/zarar: +301 milyon Euro Air France-KLM: letme kr/zarar: -145 milyon Euro Net kr/zarar: -212 milyon Euro Delta Air Lines: letme kr/zarar: +481 milyon USD Net kr/zarar: +198 milyon USD 38
Havayolu 101
Singapore Airlines: letme kr/zarar: +9 milyon USD Net kr/zarar: +37 milyon USD International Airlines Group (British Airways + Iberia): letme kr/zarar: +190 milyon Euro Net kr/zarar: +94 milyon Euro
Google'n Seyahat Sektrne Giriine Az Kald

Bundan bir sene kadar nce, Google'n, ITA'i satn aldnn duyurulmas ile balayan tartma devam ediyor. Bu satn alma ileminin belirli artlar dahilinde kabul edilmesinin ardndan almalarn hzlandran Google'n, seyahat sektrne giriine ok az bir sre kald. Sektrdeki dedikodulara gre, uu aramas iin ITA destekli zel bir arama motoru gelitiren Google, nmzdeki haftalarda bunun duyurusunu yapacak. Tnooz'da Evan Konwiser imzasyla yaynlanan bir makalede, Google'n seyahat sektrne giriinin aslnda ok da byk bir negatif etkisi olmayaca iddia edilmi. Makalenin altnda yer alan yorumlardan da anlalaca zere, Konwiser'n bu iddiasna bir hayli itiraz gelmi durumda. te yazarn tezini desteklemek iin ne srd dayanak noktalar: 1. Google'n, ITA firmasn bnyesinde barndrmasnn getirecei avantajlar net deil 2. Google ile bir ITA mterisi olan KAYAK firmasnn rekabeti, "denk kuvvetlerin mcadelesi" eklinde olacak 3. ITA, seyahat sektrnn bu ksmndaki tek oyuncu deil Makalede ayrca, Google'n arama sonular ile oluacak trafii belli bir web sitesine kanalize etmeye cesaret edemeyecei, zira ITA'in satn alnmasna izin verilen resm kararda, rekabet ve anti-tekel hususunun zellikle gz altnda olacann belirtildii de yer alyor. Google'n bu sene banda devreye soktuu "Panda" uygulamasn ve seyahat sektrndeki sonularn dnnce, yukarda ele aldmz makalenin yazar Evan Konwiser kadar serinkanl olamyoruz. :)
Havayolu 101
39
Pet Airways; Evcil Hayvanlar in Seyahat Etmek ok Kolay

Tuesday, August 02, 2011
Havayolu sektrndeki "ni" almalardan bahsederken genelde all-business olarak tbir edilen iler gelir akllara. Ancak getiimiz gnlerde rastladmz bir havayolu irketi, i modeli kavramn ok farkl bir boyuta tam durumda: Pet Airways Sadece iki senelik bir gemii olan bu havayolu irketinin hizmet verdii yolcu segmenti, adndan da tahmin edilebilecei zere evcil hayvanlardan oluuyor. :) Beechcraft 1900 tipi turbo-prop uaklardan oluan filosuyla u anda ABD'nin aralarnda New York, Los Angeles, ikago gibi kentleri de bulunan dokuz noktasna hizmet veren Pet Airways'in yolcularnn kimler olduuna buradan ulamak mmkn. Uak kabinleri evcil hayvanlarn en konforlu bir biimde seyahat etmesine ynelik olarak elden geirilmi. Pet Airways'in mli performans ise henz istenen seviyede deil. Bu yln Ocak-Mart dnemine ait sonulara bakldnda, geen yln ayn dnemine gre irketin toplam geliri %49 art gsterek 393.000 USD seviyesine trmanmakla birlikte, 1.6 milyon civarnda net zarar edildii grlyor. Geen yl bu rakam 218.000 USD mertebesindeymi. Havayolu tamaclna ok farkl bir yaklam getiren Pet Airways'i tebrik ediyor, sektrde kalc ve uzun mrl olmalarn temenni ediyoruz.
A340-300 Konforuyla Gnee Direkt Uu

Havayolu 101'i Twitter'dan takip edenler, 140 karakter dahilindeki mesajlar sayesinde zaman zaman ok enteresan bilgilerle karlama frsat bulabiliyor.
40
Havayolu 101
Dn yaynladmz bir mesajda zamanda yolculuk yapm, " THY'nin New York seferlerinin, Ekim 1992 - Ekim 1994 tarihleri arasnda Newark Havaliman'na yapldn biliyor muydunuz?" diye sormutuk. Bugn yine o tarihlere gidiyoruz. 1993 ylnn Temmuz ay, THY tarihinde ayr bir neme sahip. Airbus'tan sipari edilen drt motorlu dev A340-300'lerden ilki filoya o ay ierisinde katlmt. Bylece THY'nin direkt uu yapabilecei nokta saysnda art salanm, ilk olarak da Tokyo, Bangkok, Singapur ve New York gibi hatlara sefer planlanmt. Milliyet Gazetesi'nde 18 Austos 1993 tarihinde yaynlanan bir reklamda, ite bu gelimenin duyurusu yaplm, Tokyo ile Bangkok & Singapur hatlarnda Airbus A340-300 tipi uaklarn kullanlaca mjdelenmiti. lk aamada Tokyo seferleri yapacak olan yeni uaklar, "A340-300 Konforuyla Gnee Direkt Uu" sloganyla kamuoyuna tantlm ve 340'larla beraber THY tarihinde bir baka ilke daha imza atlarak, "First Class" hizmeti yolcularn beenisine sunulmutu. Fotoraf: Milliyet Gazetesi Arivi
Sky Airlines, Trkiye hatlarna Veda Etti

Yaklak 10 yldr Avrupa ile Trkiye arasnda charter tipi faaliyette bulunan Sky Airlines, bu yln banda yurtii tarifeli seferlere balamt.
Havayolu 101
41
15 Ocak 2011 tarihinde "Ho Geldin ampiyon! yi Uular Trkiye!" diyen irketin uu anda ilk aamada stanbul, Ankara, Antalya, zmir, Van, Trabzon ve Diyarbakr bulunuyordu. Ancak 8 Ocak tarihli yazmzda, Sky Airlines' bekleyen zorluklara deinmi ve operasyona dk sezonda balamas, dank filo yaps ve yeni nesle ynelik sosyal medya ortamlarndaki zayflklar ile 59 TL'den balayan bilet fiyatlarnn ne kadar srdrlebilir olduunu sorgulamtk. irketten dn yaplan aklama, Havayolu 101'in ngrsnn maalesef doru olduunu gsterdi. Sky Airlines, Trkiye ihatlarna veda etti. 3 Austos tarihi itibaryla i hat seferlerini bitiren irket bundan byle eskisi gibi, sadece Avrupa charter pazarnda faaliyet gstermeye devam edecek. Geen ylki baarsz Turkuaz Airlines denemesi gibi, Sky Airlines'n i hat maceras da yedi ay gibi bir hayli ksa srede sonulanm oldu.
Havayolu ttifaklar ile Dnya Turu

Havayolu ittifaklarnn yolcu nezdindeki belki de en nemli avantaj, ye havayolu irketleri arasnda imzalanan codeshare anlamalar sayesinde oluan geni uu adr. ttifaka ye irketlerinden birisinin sat kanallar zerinden satn alnacak bir biletle, dnyann bir ok noktasna kolayca seyahat etmek mmkn hale geliyor. Air France-KLM ile Delta'nn ban ektii Skyteam (14.000 gnlk uu, 900 havaliman ve 169 lke), sunmu olduu yedi farkl seyahat pass' ile dikkat ekiyor.
42
Havayolu 101
"Skyteam ile Dnya Turu" eklinde tercme edilebilecek "Go Round the World" pass' sayesinde, dnya apnda nefis bir seyahat yapmak mmkn olabilir. Seyahat edilmek istenen parkur, Skyteam'in "Round the World Planner" adl online arac ile seilebiliyor. Ancak bugn itibaryla bu sayfann almadn ve yapm aamasnda olduunu grmek dorusu biraz hayalkrkl oldu. Oysa Star Alliance'n (21.000 gnlk uu, 1.160 havaliman ve 181 lke) dnya turu online sistemine girdiimizde, bylesi bir seyahat parkurunu kolayca seebildik. stanbul'dan balayan ve Dubai, Bangkok, Singapur, Los Angeles, New York ve Londra zerinden yine stanbul ile son bulan seyahat planmz iin 8.500 TL (Economy Class) mertebesinde bir tahmin fiyata ulatk. Ayn parkuru bir dier byk havayolu ittifak olan oneworld'de (9.300 gnlk uu, 750 havaliman ve 146 lke) denediimiz de ise 3.150 Euro'luk fiyatla karlatk. Bu fiyat bugnk kurla 7.800 TL civarna denk geliyor. Ancak oneworld ile Star Alliance arasndaki ye says farknn gcn ve etkisini burada grebilmek mmkn. Setiimiz parkurda Star Alliance yesi irketlerle direkt uu yaparak seyahat etmek mmknken, oneworld'de tam noktada aktarma yapmak zorunda kalnyor. zellikle douya doru yaplan seferlerde oneworld'n bu noktadaki zayf yaps ortaya kyor. havayolu ittifaknn da sunduu dnya turu pass'larnn kullanmyla ilgili baz ortak noktalar bulunuyor. Bunlardan en fazla dikkat ekenleri yle: - seyahat plannn dou veya bat ynnde olmas, - balang noktas ile biti noktasnn ayn lke snrlar ierisinde olmas, - seyahat esnasnda Atlas Okyanusu veya Pasifik'in bir kez geilmesi, - seyahatin bir yllk bir sre ierisinde bitirilmesi, - seyahat sresinde yaplacaka aktarma saysnn kstlanmas, - seyahat pass'nn mil puanlaryla da satn alnabiliyor olmas. Sonu olarak unu syleyebiliriz ki, kiisel btesi msait olup bir dnya turu yapmak isteyenler iin, havayolu ittifaklar bir hayli cazip seenekler sunuyor.
ABD Senatosu, FAA Problemini zemedi

Wednesday, August 03, 2011
lkemizde ABD devletinin bor tavan limitinin ykseltilip ykseltilmeyecei kadar dikkat ekmese de, ABD Kongresi'nin Amerikan Sivil Havaclk Dairesi'nin (FAA) ihtiya duyduu ilave ml kaynak talebi hususunda bir anlamaya varamamas, milyarlarca Dolar'lk havaliman projelerinin durmasna ve 70.000'den fazla kiinin iten karlmasna yol at.
Havayolu 101
43
Kongre'nin Temsilciler Meclisi yelerince hazrlanan yasa tasars, senatrler tarafndan onaylanmaynca, FAA'in projeleri durdurulmak zorunda kalnd. FAA tarafndan lke genelindeki 243 havalimannda, toplam deeri 11 milyar USD mertebesinde olan inaat projeleri askya alnd. lave ml kaynak izin sresinin dolduu 22 Temmuz'dan bugne 70.000'den fazla kii iten karlrken, havaliman gvenliinden sorumlu onlarca mfettiin de maa almadan almaya devam ettii belirtiliyor. zellikle ml adan FAA'e bir hayli baml olan kk havalimanlarnn byk zorluklarla kar karya olduu gelen haberler arasnda. in enteresan taraf, bu iten -imdilik- krl kanlar, havayolu irketleri oldu. Altyap btesine destek amacyla biletlerin toplam creti iinde bulunan vergiler, son 12 gndr fiilen FAA'in kasasna gitmiyor. Ancak havayolu irketleri bilet fiyatlarnda bir deiiklik yapmadndan, yolculardan tahsil edilen sz konusu miktar, irketlerde kalyor. ABD Kongresi yaknda tatile girerek Eyll ayna kadar almayacak. Sz konusu kanun hakknda nmzdeki bir ka gn ierisinde bir uzlamaya varlamamas durumunda, o tarihe kadar havayolu irketlerinin elde edecei hi hesapta olmayan bu gelir miktarnn 1 milyar USD mertebesine ulamas bekleniyor. nanlmas gerekten ok g durum! ABD'nin iine akl sr ermiyor. :)
En Fazla Yolcu Tayan 20 Havayolu irketi

IATA tarafndan bu yl 55.si yaymlanan WATS (World Air Transport Statistics) dokumannda, havayolu sektrnn son 10 yllk performans ile birlikte, 2010 ylna ait zel veriler de bulunuyor.
44
Havayolu 101
Sektrn iinden olmayan kiiler iin bir havayolu irketinin gc, pek doru olmasa da, genelde tad yolcu saysyla llyor. 2010 ylna bu adan bakldnda, son yldr ad srekli ekonomik krizle anlan ABD'deki havayolu irketlerinin tanan yolcu says sralamasnda ilk sralar kimselere kaptrmad grlyor. lk basamakta srasyla Delta, Southwest ve American Airlines yer alyor. Onlar China Southern Airlines ve Ryanair izliyor. United ile Continental, birlemelerine karn listede ayr ayr yer alm. Bu iki irketin birlikte tad yolcu says 98 milyona yakn. Yani aslnda nc srada olmalar gerekiyor. ABD'li irketlerin ilk 20 sradaki havayollar arasndaki yolcu pay %42 gibi bir hayli yksek bir oranda. Neredeyse 1.5 milyarlk bir nfusa sahip in'in bu listede yer alan firmas ise ancak %16'ya ulaabilmi. Southwest, Ryanair ve easyJet, dnya genelindeki ilk 20 sralamasna giren dk maliyetli tayclar ve toplam paylar %20. te WATS'ta yaymlanan verilere gre 2010 ylnda "en fazla yolcu tayan" 20 havayolu irketi.
Delta ile LivingSocial, Kupon Konusunda birlii Yapyor

Thursday, August 04, 2011
Online ticarete en fazla nem veren ve bu konudaki gcn ve etkinlii daha da ileriye gtrmek iin farkl bir ok uygulamaya imza atan Delta, bu kez de kupon iine girdi.
Havayolu 101
45
Bylece Delta, "Gnn frsat" konseptini 21 lke ve 478 noktada sahip olduu 40 milyon yesiyle baaryla uygulayan LivingSocial ile kendi web sitesini uyumlu hale getirerek, yolcularna yeni bir imkn sunmu oluyor. Kupon sistemini bilmeyenler iin ksa bir aklama yapmak gerekirse; LivingSocial, Groupon gibi firmalar farkl bir ok sektrdeki firmayla (Kafe, otel, restoran gibi) tek bir gn iin geerli olacak ok zel anlamalar yaparak bunlar yelerinin kullanmna sunuyor. Delta da imdilik kendi biletleri iin olmasa da, LivingSocial'n sunduu dier frsatlar yolcularnn kolayca alabilecei bir sisteme gemi durumda. Sistem u ekilde iliyor. Delta.com'dan biletinizi alyorsunuz. "My Trips" blmnde uu bilgilerinize girdiinizde, LivingSocial'dan gnn tekliflerini alma seeenini (bir kereliine) iaretliyorsunuz. Bu aamadan sonra uygulamann algoritmas sreci devralyor ve sizin seyahat ettiiniz ehir ve tarih ifti dahilinde olmak zere frsat duyurularn size gndermeye balyor. Bylece posta kutunuz sizin ilgilenmeyeceiniz tekliflerle de dolup tamyor. rnek: 6-7 Austos tarihlerinde New York'tan Miami'ye seyahat edeceinizi dnn. LivingSocial size Miami'de bu haftasonuna ynelik teklifleri size gnderiyor. Yeniden New York'a geri dndnzde ise sadece New York ile ilgili teklifler geliyor. Hem pazarlama, hem sosyal medya, hem de Y Nesli'ne ynelik uygulamalar iin online ticaret konusunda defalarca tebrik ettiimiz Delta'y bir kez daha kutluyor, yeniliklerini drt gzle bekliyoruz. :)
46
Havayolu 101
FAA'de Mutlu Son

Friday, August 05, 2011
Amerikan Sivil Havaclk Dairesinin (FAA) son bir ka haftadr ilave ml kaynak salanmas konusunda iinde bulunduu kriz durumunun zmnde saduyu kazand. lave ml kaynak izin sresinin dolduu 22 Temmuzdan bugne yaklak 74.000 kiinin iini kaybettii ve havaliman gvenliinden sorumlu onlarca mfettiin maa almadan almaya devam etmek zorunda kald sorun, Temsilciler Meclisi tarafndan Senato'ya gnderilen kanun deiiklii teklifinin kabul edilmesinin ardndan zlm oldu. FAA'in belli konulardaki yetkisinin 22 Temmuz'da sona erdiini hatrlayalm. Kanun deiikliinde, FAA'in yeniden yetkili hale gelecei tarih ise 16 Eyll olarak tespit edilmi. Bu sebeple, bir hayli skntl geen srecin en byk madurunun FAA olduu sylenebilir. Kurumun gelir toplama yetkisinin bulunmad yaklak 1.5 aylk dnemdeki kayb 371.8 milyon USD olarak tahmin ediliyor. Sz konusu dnemdeki yetki boluu sebebiyle, vergi bal altnda toplanmas gereken uak bileti, jet yakt ve kargo konusundaki gelirler havayolu irketlerinin kasasnda kalacak. FAA'in yetkisinin yenilenmesinin ardndan, 22 Temmuz itibaryla durmu olan havaliman yatrmlar da yeniden devreye girecek ve iini kaybetmi olan yaklak 70.000 kii rahat bir nefes alacak.
Eki Szlk'te Pegasus Tartmas

Monday, August 08, 2011
Dn, Eki Szlk'te, bir havayolu irketinin sosyal medya kavram ile imtihanna ahit olduk. Bir Eki yazarnn Pegasus Havayollar hakknda leden sonra 14:30 civarnda balatt tartma, bir ok yazarn katlmyla saatler boyunca devam etti. Yazarn ikayet ettii konu, Pegasus uularnda cretsiz su ikram olmamas hakkndayd. lgili entry'sinde yazar, kabin memurundan bir bardak su istemesinin ardndan, kendisine yarm litrelik bir ie su getirildii ve karlnda 3 TL talep edildiini yazyor ve isyan ediyor. Bu entry'nin arkasndan, Eki Szlk'te bir Pegasus patlamas yaand. irketi savunanlar, dk maliyetli tayc i modelinin gerei olarak uakta cretsiz ikram
Havayolu 101
47
yaplmadn belirtirken, Pegasus'u eletirenler bir yandan bir bardak bile su ikram edilmemesini gayrinsan bulurken, dier taraftan da irketin bilet fiyatlarnn hi de ucuz olmadn iddia ettiler. Bununla birlikte kendi uu deneyimlerinden, Pegasus ile ok ucuza seyahat ettiini vurgulayanlar da oldu. Tartma baladnda Pegasus Airlines bal altnda 1185 entry bulunurken, tartmann sona erdiini syleyebileceimiz, sabaha kar 04:00 saatinde ise entry says 1368'e ulamt. Yani bir gn ierisinde Pegasus bal, %15 orannda yeni entry giriine sahne olmutu. Biraz Nasreddin Hoca'nn yorumu gibi olacak ama bu tartmaya katlanlarn hemen hemen hepsi hakl diyebiliriz. Bir yandan lkemizde dk maliyetli tayc i modelinin tam manasyla yerlememi olmas (cretli su), dier taraftan yine lkemizde nfus dalmnn dengeli olmamas sebebiyle Pegasus'un olmas gerektii gibi bir iletme stratejisi izleyemiyor oluu (uu a + fiyat politikas), baz yolcular isyan ettirirken, bazlarn da ok memnun ediyor. Ve yakn bir gelecekten deitirilmesi mmkn olmayan bu sebepten tr, lkemizde dk maliyetli tayc i modelinin tam manasyla hayata geirilmesi pek de muhtemel grnmemektedir. Trkiye, bir gn gelip Avrupa Birlii yesi olursa, belki...
JAL, Yeni Ortaklklar Peinde

Hatrlanaca zere, geen senenin banda iflas etmesinin ardndan bir yeniden yaplanma srecine giren Japan Airlines (JAL), zarar ettii bir ok hatt kapama karar almt. Tokyo ile Amsterdam, Roma, Milano gibi Avrupa'nn nde gelen kentleri arasndaki seferlerin iptali zellikle dikkatleri ekmiti. JAL, Avrupa'da u anda sadece drt kente uu yapyor. JAL bu sebeple, Japonya'dan Avrupa'ya seyahat etmek isteyen muhtemel yolcularna daha iyi hizmet verebilmek amacyla, Avrupal havayolu irketleriyle yakn ortaklk (Joint Venture) kurma niyetinde. Ortaklk konusunda ncelik tabii ki, yesi bulunduu havayolu ittifaknn ban eken British Airways + Iberia irketlerinde. Ancak JAL'dan yaplan aklamaya gre, oneworld ittifaknda kstlayc bir durum olmadndan, dier ittifaklarda yer alan irketlerle de Avrupa hatlar iin temasa geilmi durumda.
48
Havayolu 101
Air France-KLM ve Finnair, JAL'n gndemindeki dier iki havayolu irketi. Avrupa iin planlad ortaklk gerekleirse, JAL'n eski ktada dolayl da olsa hizmet verecei nokta says 10'un zerine kacak. ABD hatlar iin halihazrda American Airlines ile bir joint-venture kurmu olan irketin bu uygulamas dahilinde Asya ile ABD arasnda 10 hatta hizmet veriliyor ve ylda 170 milyon Dolar'a yakn bir tasarruf saland belirtiliyor. JAL'n kendi lkesindeki en yakn rakibi All Nippon Airways de (ANA) benzer ortaklklarla uu an kuvvetlendirmeye alyor. Bu kapsamda ANA, Avrupa hatlar iin Ekim aynda devreye girecek bir uygulamada Lufthansa ile ibirliine gitmi durumda. Nisan-Haziran dneminde 215 milyon USD mertebesinde iletme kr elde eden JAL'n bu yeni ortaklk giriimleri, nmzdeki dnemde irkete bakalm neler katacak? Fotograf: Arpingstone
ANA'nn Rya Ua Artk Hazr

Yzdk yzdk, kuyruuna geldik. Boeing tarafndan All Nippon Airways (ANA) iin retilen 787 Dreamliner modelinin ilki (JA801A), teslimat iin hazr. Projenin ilk aamasnda Mays 2008 olarak hedeflenen teslimat, yaklak 3,5 yllk bir gecikmeyle nmzdeki gnlerde gerekleecek ve Eyll ayndan itibaren ANA, rya uayla resmen ticar seferlere balayacak (Tokyo-Hong Kong). lk 787'nin uzun zamandr merak edilen kabin ii konfigurasyonu da bu vesileyle kamuoyu ile paylald. Blgesel seferler ile i hatlarda kullanlacak uak ncelikle 264 koltukla donatld. lerleyen aylarda blgesel uularda kullanlacak uaklarn koltuk says, 42 business ve 180 economy class olmak zere 222'ye drlecek. 264 kotuklu versiyonda, 12 Sicma Majesty business class ve 252 Sicma AIRgonomic FX economy class koltuu bulunacak. Economy'de koltuklar, 2-4-2 dzeninde yer alyor. Uzun menzilli uluslararas uularda ise, business class'ta 46 adet Sicma Skylounge koltuk (1-2-1 ve 1-1-1 dzeninde) ve economy class'ta 112 adet AIRgonomic FX koltuk kullanlacak. Yani uan toplam koltuk kapasitesi sadece 158 olacak. ANA'nn 787'sinde dikkatimizi en fazla eken zelliklerden ikisi, sadece kadnlarn kullanabilecei tuvaletler ve klozetlerdeki zel ykama sistemi.
Havayolu 101
49
Boeing 787 Dreamliner gibi devrimsel bir uakta bylesine sra d uygulamalarn bulunmas, dorusu ok yakm. Toplamda 55 adet 787 siparii olan ANA, ilk uan teslimatnn ardndan 31 Mart 2012 tarihine kadar 11 adet ve 31 Mart 2013'e kadar 8 adet daha 787'yi filosuna dahil edecek. Havayolu 101 ailesi olarak, hem ok zorlu ve uzun bir retim srecinden sonra 787'yi teslim etme aamasna gelen Boeing'i, hem de sabrla bu gnn gelmesini bekleyen ANA'y tebrik ediyor, kazasz-belasz-arzasz uular temenni ediyoruz.
Markalar, Havalimann Yeniden Kefediyor

zellikle bireysel tketicilere hitap eden bir ok marka, havalimann yeniden kefediyor. Bundan bir buuk yl kadar nce okuduumuz bir makalede havalimanlarnn geliimi u ekilde zetleniyordu: 1- 1960ler: Hava istasyonu 2- 1970ler: Alveri merkezi 3- 1980ler: Ticaret merkezi 4- 1990lar: Elence merkezi 2000lerde ne olduu ise biraz mehul. 11 Eyll olay ile birlikte bir gerilim alanna dnen havalimanlar, son bir ka senedir nispeten kendine gelir gibi oldu. New York Times'ta yaynlanan bir makalede, havalimannn, zellikle giyim, aksesuar, te-beri gibi nispeten kolayca satn alnabilen ve seyahat esnasnda ve sonrasnda 50
Havayolu 101
yolcularn rahata yanlarnda tayabilecekleri rnleri pazarlayan firmalar tarafndan nasl yeniden kefedildii anlatlyor. 2008-2009 iktisad durgunluuna paralel olarak azalan AVM ticaret hacimlerine kar bir atak olarak markalar, havalimanlarnda bir biri ardna yeni maazalar ayor. Havalimanlarnn uzunca bekleyilere sahne olabilecek yaps, yolcularn bylesi maazalara olan ilgisini artryor. Aslnda buralarda ok uzunca bir sredir gmrksz (dutyfree) maazalar bulunuyordu. Standart maazalarn da katlmyla havalimanlar artk tam manasyla bir AVM kvamna doru ilerliyor. Mango, Johnston & Murphy, Brooks Brothers, Brookstone, Victorias Secret, H&M ve Zara gibi firmalar son dnemde havalimanlarnda yeni maaza aan nl markalarn en nde gelenleri. Havalimanlarndaki maazalarda, metrekareye den sat oran, ayn markalarn bir AVM veya caddedeki maazalarna gre daha yksek. Tabii bu istatistik veriyi deerlendirirken, havalimanndaki maazalarn ok daha kstl bir alana sahip olduunu da gzden karmamak gerekiyor. Bunun yan sra, yolcularn bagajlarnn rahata geebilmesi iin maazalarn gei yerlerinin daha geni yapldn ve vitrin blmnn kaldrldn da ekleyelim. zellikle havann kt olduu ve tehirlerin artt anlarda havaliman maazalarnn daha fazla sat yapt belirtiliyor. Beklemekten sklan yolcular, ferahlamak iin kendilerini alverie veriyor belli ki. :) Markalarn, havalimanlarna olan bu tevecch, havaliman iletmecilerince memnuniyetle karlanyor. Gelirlerini eitlendirmek isteyen iletmeciler, sadece havayolu irketlerinden elde ettikleri gelirlere baml olmak istemiyor. MAC Consulting tarafndan hazrlanan bir rapora gre, havalimanlar gelirlerinin %41'i havayolu irketlerinden, %19'u ise perakende sat maazalarndan salanyor. Neticede yazmzn giri blmne dnersek, 2010'lu yllarn havalimann bir "alveri + ticaret + elence" merkezi olarak tanmlayabiliriz.
Havayolu Sektr - Sosyal Medya likisi

Havayolu 101'de sk sk bahsettiimiz konulardan bir tanesi, sektrn sosyal medya aralarn kullanm konusu oluyor.
Havayolu 101
51
Emtialama belasndan muzdarip hizmet sektrndeki bir ok marka, mterilerine sunduu hizmetleri farkllatrmak adna bir ok yenilii devreye sokarken, hem bu yenilikleri tantmak hem de mteri sadakatini gelitirmek amacyla, sosyal medyaya drt kolla sarlyor. Bata Facebook ve Twitter olmak zere Flickr, Youtube, LinkedIn, Slideshare, konum bazl uygulamalar, blogging gibi sosyal medya unsurlar, havayolu sektrndeki aktrlerin youn bir biimde kulland aralar. Ve tabii ki, sz konusu sosyal medya ortamlarnn en aktif yeleri, 25 alt ya gruplarndan geliyor. Bir iki sene nce Havayolu 101'de deindiimiz Demografik Pazarlama ve Y Nesli Pazarlamas konular, nmzdeki yllarn reklam-pazarlama-sat trendini imdiden tahmin edebilmek iin bir hayli nemli. 1945-1964 aras doan 'Babyboomers' nesli, zellikle ABD'de, reklam ve pazarlama iini zirveye tamt. 1985-2010 aras doan 'Y Nesli'nin de benzer bir ekilde reklam ve pazarlama konusunda byk bir deiime imza atmas bekleniyor. Y Nesli, tpk Babyboomers gibi kalabalk ve kendine has zellikleri olan bir grup. 1985 yl ve sonrasnda doduklar iin, bu ocuklara bir bakma teknoloji veya internet nesli demek de mmkn. Bilgisayar, cep telefonu, internet gibi eyler onlar iin son derece tabii, son derece aina. Y Nesli tm zamanlarn en fazla tketim yapan nesli. Elektronik eyaya baylyorlar. Deiim demek, Y Nesli demek. nmzdeki on yl ierisinde bu neslin yava yava i hayatna atlp, kendi paralarn kendilerinin kazanacan dndmzde, irketlerin faaliyetlerine krl biinde devam edebilmeleri iin organizasyon yaplarn ve sattklar rn ve hizmetleri, bu nesle hitap edecek ekilde yeniden ekillendirmelerinin art olduu grlyor. Son olarak, Y Nesli'nin toplam nfusunun, Babyboomers' getiini ilave edelim havayolu irketlerine, strateji planlarn bu ynde gncellemelerini tavsiye edelim.
52
Havayolu 101
Sadakat Programlar, Matematik Sorusu Gibi

1981 ylnda nce American Airlines ve bir hafta sonra da United'n balatt sk uan yolcu programlar, nce havayolu ve sonraki yllarda da tm seyahat sektrnn vaz geilmez pazarlama aralarndan birisi haline gelmiti. Ama zamanla evrilen ve bir hayli karmak hesaplamalara (hem mil puan hesaplamas, hem de program ye segmentasyonu) sahne olan programlar gnmzde, adeta bir matematik sorusunu andrr oldu. Bu konu hakknda Simpliflying'in sahibi Shashank Nigam tarafndan getiimiz sene kaleme alnan bir makale hl gncelliini korumakta. Nigam'a gre ideal bir sk uan yolcu programnda dikkat edilmesi gereken nokta u ekilde: 1. Basitlik: Programlarn "Kazan-Harca" artlarnn olabildiince basit olmas. 2. Kyaslanabilirlik: Bileti satn alma aamasnda, dier havayolu irketlerinin sadakat programlaryla kyaslanarak, kazanlacak mil puan miktarnn yolcuya gsterilmesi. 3. Program faydalarnn artrlmas: Program imknlarnn havaliman ve seyahat aamasnn tesine tanmas. Son dnemde yaygnlaan sosyal medya ortamlaryla daha fazla entegrasyon. Shashank'a hak vermemek elde deil. Ne demi atalarmz; "basit, gzeldir." :)
Havayolu Sektrnde E-Ticaret Oranlar

Airline Business ve SITA'nn sponsorluunda bu yl 13.'s yaplan BT Trendleri aratrmasnn sonular akland. Katlan havayolu irketlerinin beyanlarna gre ekillenen sonulara gre, 2014 ylna gelindiinde, havayolu irketlerinin %90', cep telefonu zerinden sat yapar olacak. Zaten gnmzde, sektrdeki irketlerin %91'i, mobil hizmet (bilet sat, check-in gibi) alanlarna yatrm yapyor. Yine 2014'te, irketlerin %69'u, sosyal medya alar zerinden bilet sat yapabilir hale
Havayolu 101
53
gelmeyi planlyor. Halihazrda, ankete katlan irketlerin %16's bu yeni sat kanaln aktif biimde kullanyor. Bu yln sonuna kadar bu kanal amay planlayanlarn oran ise %23. SITA'nn anketindeki dikkatleri en fazla eken ey, havayolu irketlerinin datm kanallarn araclarn (acente) elinden alarak, kendi idarelerine geirme yolunda attklar admlar oluyor. 2014'te uak biletlerinin %58'i, web sitesi arlkl olmak zere, dorudan sat kanallarndan satlacak. Bu oran u anda %34 mertebesinde. Bir sat kanal olarak dk maliyetli tayclar tarafndan uzunca bir sredir %95-99'luk oranlarda kullanlan e-ticaret (web sitesi) unsuru, artk sektr genelinde hakimiyeti ele geirmi olacak. Bylece irketler ncelikle nemli noktada bunun faydasn grecek: 1. Dolayl sat kanallarnn irketlere ykledii ve %10'lar civarnda olan datm maliyetleri ortadan kalkacak, 2. Yolcu ile havayolu irketi arasnda dorudan iletiim salanacak ve mteri sadakati artrlacak. Acente kanalnn mteriyi, farkl irketlere ynlendirme riski sfrlanacak. 3. irketlerin mahall ofislerindeki sat basks hafifletilerek, asl ileri olan pazarlama faaliyetlerine ilave personel istihdam etmek zorunda kalmadan daha fazla vakit ayrmalarnn n alacak. E-Ticaret iini, sosyal medya kanalyla birletirerek etkin ekilde kullanan havayolu irketlerinin, bir nceki yazmzda deindiimiz Y Nesli'nin rzgrn da arkasna alarak, bu konuda zayf kalan irketlere kyasla hem maliyet tasarrufu hem de CRM noktalarnda byk bir avantaj salayacaklar daha bugnden grlyor; 2014' beklemeye bile gerek yok. :)
Havayolu Pazarlamasnn 6 Zorluu

Hizmet sektrnde pazarlama yapmak, emtialama fenomenine kar diren gsterebilmek asndan bir hayli nemli olduu kadar, zordur da. Derinlemesine dnldnde belki daha fazlas da bulunabilir ama Havayolu 101 olarak ilk anda aklmza alt farkl zorluk geliyor. te havayolu sektrndeki pazarlama yetkililerini zorlayan alt unsur: 1. Satlan hizmetin abuk bozulur olmas (Boarding kapand anda, uaktaki tm bo koltuklar bozulmu saylr), 2. Satlan hizmetin grnmez oluu, 54
Havayolu 101
3. Hizmet kalitesi seviyesinin bir hayli deiken olmas, 4. Satlan hizmetin retim srecinde mterilerin (yolcu) de yer almas (seyahate karar verilmesinden, havalimanndan ka kadar) 5. Hizmetin tecrbe edilmesinde, yolcunun kendisi dnda bir ok kiinin srece dahil edilmesi, 6. Yolcular asndan, satn alnan hizmetin deerini lmenin zor oluu. Bir maln pazarlanmasnda dikkate alnan unsurlar rn, fiyat, tantm ve mekn olurken, hizmet sektrnde n plana fizik geler, kiiler ve sre kyor. Tabii bunlara gnmzde artk mteri becerileri, mteri hizmeti, alan memnuniyeti ve hissedarlarn deerleri (menfaatleri) de eklenmi durumda. Havayolu sektrnde pazarlama yapmann zorluklarn amaya alrken, bu sektrdeki gerekleri akldan karmamak ve stratejiyi buna gre tespit etmekte fayda var. Havayolu irketlerinin marka deerinin bir hayli yumuak ve deiken oluu, arz-talep dengesinin tutturulmasnn neredeyse imknsz olmas, sunulan hizmetin yaam dngsnn ksal, mteri beklentilerinin ykseklii, seyahat davranlarnn deikenlii, ldrc rekabet, gelirlerin ve dolaysyla maliyetlerin bask altnda oluu ve havayolu sektrnn kresel bazdaki gelimelere (iktisad, siyas gibi) bir hayli maruz olmas, sektrdeki pazarlama giriimlerinin baar orann aaya eken etkenlerden bazlar.
Business Class Yolcusu Ne Bekler?

1978 ylnda ABD i hatlarnda yaplan deregulasyonun ardndan bilet fiyatlarnn havayolu irketlerince "serbeste" belirlenebilir hale gelmesinin ardndan, sz konusu karardan en fazla etkilenen ve ksa srede iflasa srklenenler, charter firmalar olmutu. Charter firmalarnn etkin olduu pazarlarda bilet fiyatlarn hzla aa eken ana tayclar, premium olarak adlandrlan business class yolcularnn yan sra, yksek bilet fiyatlar sebebiyle daha nceleri kendilerini tercih etmeyen "tatilci" yolcular da cezbetmeyi baarmt. Bylece ana tayclarn toplam yolcu says ierisindeki business class yolcu oran dmeye balarken, buna paralel olarak ortalama bilet fiyatlar da ucuzlamt. Neticede benzer deiiklikler dnyann dier lkelerinde de yaanm ve irketlerin yolcu profili deiirken, business class yolcularnn deeri bir hayli artmt. Gnmzde bir ok havayolu irketi, business yolculardan elde ettii gelirle, kendi economy class'n sbvanse ediyor bile denilebilir. Economy yolcular, satn aldklar biletlerin fiyat seviyesine bir bakma business yolcularna borlu. :)
Havayolu 101
55
Bu vesileyle, business class yolcularnn havayolu irketlerinden beklentilerinin ne olduunu, kademe kademe ele alalm. Beklenti grafiinin merkezinde, her yolcu iin ilk srada yer alan unsur yer alyor: Uu Emniyeti, Tarife ve Gvenilirlik. kinci kademede zellikle business yolcularn daha hassas olduu Koltuk Konforu, nternet balants, CIP Salonu ve kram unsurlar ne kyor. nc kademede Du, Masaj, Limuzin Hizmeti gibi nispeten sra d beklentiler yer alyor. Son kademe ise tm bunlarn dndaki muhtemel "ni" hizmetler yer alyor. Aka grlyor ki, yukarda belirtilen bu hizmet unsurlarn yolcularna baarl bir ekilde sunabilen havayolu irketleri, hem yksek fiyatl bilet satn alanlar (business class), hem de "fiyata hassas" kiilerle (sbvanse edilen economy class cretleri sayesinde) uaklarn doldurmay baaryor.
LAN-TAM Birlemesinin Onay in lk Adm Atld

Hatrlanaca zere, ili merkezli LAN ile Brezilyal TAM, bundan tam bir sene kadar nce yaptklar bir aklama ile, birleme niyetlerini tm kamuoyuna ve sektre bildirmiti. Ylda 30 milyon yolcu tayan TAM ve 15 milyon yolcuya hizmet veren LAN'n birlemesiyle ortaya kacak irketin ad, LATAM Airlines olarak tespit edilmiti. Birleme kabul edilirse LATAM, hem gelir hem de tanan yolcu says bakmndan dnyada ilk 15'e girecek. Ayrca, Gney Amerika ktasndaki nfuzunu bir hayli artracak. te bu ibirlii erevesindeki ilk karar, getiimiz hafta ierisinde Brezilya Mliye Bakanl tarafndan verildi ve LAN ile TAM'n, Brezilya i hatlarndaki rekabet hususunda bir sorun tekil etmedii belirtilerek, iki irketin birlemesine izin verilmesi tavsiye edildi. Bundan sonraki aamada gzler, Brezilya Adalet Bakanl ve Brezilya Rekabet Kurulu'nun verecei kararlara evrilecek. Ayrca ili tarafndan gelecek kararn da beklenmesi gerekiyor. te yandan, muhtemel bir LAN-TAM birlemesi neticesinde kurulacak LATAM'n hangi havayolu ittifaknda yer alaca da merak konusu. Star Alliance m, oneworld m?
56
Havayolu 101
Cathay Pacific - Blending Borders Facebook Uygulamas

Hong Kong merkezli Cathay Pacific, yolcularyla olan iletiiminde sosyal medya kullanmnda ba eken havayolu irketlerinden bir tanesi konumunda yer alyor. Son dnemde Facebook zerinden dzenledii "We Love Japan" (500 bedava bilet) ve "The Art of Dessert" (uu esnas ikram mnsnde yer alacak tatl tarifi) kampanyalar henz hatrmzdan kmamken, yeni bir Cathay kampanyas ile karlatk. Kampanyann konusu, 1 Eyll 2011'den itibaren haftada yedi frekansla alacak Hong Kong (HKG) - ikago (ORD) hatt. "Blending Borders" ad verilen bu kampanya, Facebook'ta Cathay'n "US" (ABD) hesab zerinden dzenleniyor. Katlmclardan istenen, Hong Kong ve ikago gibi dnyann iki nl ve nemli kentini, tek bir almada bir araya getirmeleri. "Snrlarn harman edildii" bir konsept dahilinde katlmclar, ister resim, ister fotoraf, ister heykel; hatta daha ilerisi, kendi tercih ettikleri herhangi bir formatla bu yarmada yer alabiliyor. Son katlm tarihi, 22 Austos 2011. Ardndan, aralarnda Cathay Pacific'ten bir kabin personelinin de yer ald drt kiilik jri, katlmclar arasnda seim yaparak byk dl kazanan talihliyi tespit edecek. Byk dl: ki kiilik Hong Kong bileti, kltrel Feng Shui mimar turu, kazanan almann Cathay Pacific Facebook fan sayfasnda ve baz havalimanlarnda tantm. Cathay Pacific lkemizde ok tannan bir havayolu irketi deil. Ama yine de bu vesileyle bylesi bir yarmaya katlabilecek tasarmc ve sanatlarmza duyurmu olalm. Not: Twitter'da Cathay Pacific'in 14.852, CP US'in 4.978 ve CP JP'nin 6.509 takipisi bulunuyor. Twitter kullanmnda biraz zayf kaldklar ortada. nmzdeki dnemde kendilerinden, bu mecrada da atak bekleyebiliriz.
Uarz Tm Dnyaya, Dnyann Dilediince

"Uarz Tm Dnyaya, Dnyann Dilediince!"
Havayolu 101
57
Sene 1980. Aylardan Haziran. Amerikal efsane Pan Am, Milliyet Gazetesi'ne verdii bir reklamda, Trkiye ile New York arasnda "direkt" ve "her gn" uan tek havayolu irketi olduunu potansiyel yolculara bir kez daha hatrlatmak istemi. 06:30'da Ankara'dan balayan uu, stanbul'daki duraklamann ardndan saat 08:15'te New York'a devam ediyor ve yerel saatle 14:30'da JFK havalimanna ulayor. Havayolu 101'i srekli takip eden okurlarmz, eski tarihlerde 5. Trafik Hakk'nn imdiki zamana nispetle ok kolay verildiini veya PanAm, Air France, KLM gibi irketlerin oklu duraklamayla tek bir sefer dahilinde bir ok yabanc noktay bir birine baladn hemen hatrlayacaktr. Tabii u an yaayan bizler iin bunlar ok tuhaf eyler. artlarn deimesi, havayolu trafiini de etkiledi: 1. Mill havayolu irketlerinin gelimesiyle birlikte kimse kimseye kolay kolay 5.Trafik Hakk vermez oldu. 2. Uak teknolojisinin ilerlemesine paralel olarak, dnyann bir ok noktasna duraklama yapmakszn, direkt uularla ulamak mmkn hale geldi. 3. nsanlarn gelir seviyesinin ykselmesi ve ortalama uak bileti fiyatnn dmesiyle, iki nokta arasndaki seferlerin doluluk oran ykseldi; oklu duraklamal seferlere ihtiya kalmad. Bunda hub&spoke yapsnn gelimesinin de pay bulunuyor. Sonuta; Sene 2011. Pan Am yok, duraklamal seferler minimumda ve stanbul - New York seferleri, 14' THY ve 7'si Delta tarafndan olmak zere haftada toplam 21 kez icra ediliyor.
58
Havayolu 101
Havaliman Gelir Kaynaklar

Seyahatlerinde havayolunu tercih edenlerin says arttka, buna paralel olarak havalimanlarnn gelirleri de ciddi oranlarda art kaydediyor. Getiimiz hafta havalimanlarnn zellikle terminal iindeki gelirlerinin ne denli nemli bir noktaya geldiine dikkat eken bir yaz yaynlamtk. imdi de, ortalama bir havalimannn hangi gelir kalemlerine sahip olduunu ksaca ele alalm: 1. Havaclk Gelirleri: 2. 3. 4. 1. 2. 3. 4. 5. 1. Uak, Havayolu irketi ve Yolcu hizmetleri harlar. Havaclk mtiyazlar: Akaryakt, kram, Teknik bakm ve Kargo imknlar. Terminal Gelirleri:
1. 2. 3. 4.
2. Yeme&me, 3. Perakende sat ve 4. zel hizmetler. Otopark Gelirleri Otomobil Kiralama Reklam Gelirleri Havaliman Kira Gelirleri
Bu noktada, IATA'daki grevini getiimiz gnlerde Tony Tyler'a devreden Giovanni Bisignani'nin nl bir szn bir kez daha hatrlamakta fayda var:
"Uak reticileri, rezervasyon irketleri, havaalan iletmecileriHavayolu sektrnde herkes kr eder; havayolu irketleri mstesna. Havayolu irketleri uu hizmetini verir ama istikrarl biimde kr etmede kronik problem yaarlar."
Doru sze ne denir? Sektr oyuncularnn 10 yllk kr marj sralamasnda havalimanlar, %19'la ilk srada yer alyor. :)
Havayolu 101
59
British Airways'ten Devrim Niteliinde Bir iPad Uygulamas

British Airways'in (BA) dn yapt bir basn duyurusunun bal u ekildeydi: " British Airways, iPad Kullanarak Yolcu Hizmetinde Devrim Yapyor " Yaplan aklamaya gre BA, kabin memurlarnn iPad kullanmaya balamasyla birlikte, uu esnasnda verilen yolcu hizmetlerine yeni bir boyut getiriyor. iPad zerinden alacak yeni uygulama ile birlikte CRM konseptine gerekten de yeni bir bak as getirilmi. Bu sayede kabin personeli, bir yolcunun hangi koltukta oturduunu, kiminle beraber seyahat ettiini, sk uan yolcu programndaki statsn ve varsa zel yemek tercihini grebilecek. iPad zerinden bunun yansra tarife, gvenlik dokumanlar ve en son gncellenen yolcu hizmet duyurularna ulamak da mmkn oluyor. Ayrca kabin ekibi, yine iPad sayesinde yer personeli ile temasa geerek, herhangi bir problemin uu esnasnda giderilmesini salayabilecek. Uak kap katmadan kabin ekibine verilen ve zerinde doluluk oranna gre 300'den fazla yolcu isminin bulunabilecei kt listenin de sonu geliyor. Yolcu isimleri artk iPad ekrannda. u anda 100 kabin memuru tarafndan denenmekte olan iPad uygulamas, nmzdeki aylarda daha da yaygnlatrlacak. British Airways gibi kk eskilere dayanan irketlerde bylesi deiikliklere ve yeniliklere ok kolay rastlanmyor. Sektre yeni bir alm saladklar iin kendilerini tebrik ediyoruz. Dars dier havayolu irketlerinin bana.
Yine jetBlue, Yine Mavi Kart

Yine jetBlue, yine "Mavi Kart".
60
Havayolu 101
ABD'nin nde gelen dk maliyetli havayolu irketlerinden olan jetBlue, ilkini 2009, ikincisini ise 2010 ylnda yapt Mavi Kart uygulamasn (All You Can Jet Pass) bu yl da tekrar ediyor. jetBlue bu yl pass'n adn "BluePass" olarak deitirmi ve bizim tercmemize benzer hale getirmi. (Mavi Kart) :) Belli bir cret karlnda satn alnan BluePass ile, belli artlar dahilinde bir ok kez seyahat etmek mmkn oluyor. 2009 ylnda ilk kez yapldnda, 599 USD karlnda bir ay boyunca istediiniz kadar seyahat edilebilirken, 2010 ylndakinde kampanya eitlendirilmi ve ilk pass 2009'daki ile ayn artlarda ama 699 USD karlnda, ikinci pass ise 499 USD karlnda fakat Cuma ve Pazar gnleri umamak kaydyla yolcularn seimine sunulmutu. Bu yl BluePass ad altnda farkl seim imkn olduu grlyor: 1. Boston All: ay boyunca (22 Austos - 22 Kasm), 1.999 USD, Boston kl ve varl olmak zere tm jetBlue noktalar, 2. Boston Select: ay boyunca (22 Austos - 22 Kasm), 1.499 USD, Boston kl ve varl olmak zere 13 farkl jetBlue noktas, 3. Long Beach Select: ay boyunca (22 Austos - 22 Kasm), 1.299 USD, Long Beach kl ve varl olmak zere 9 farkl jetBlue noktas, Grld zere kampanyann sresi bir aydan aya uzatlrken, geerli olan uu noktalar ise kstlanm. Yine de sk uan yolcular iin krl bir kampanya olacan dnyoruz. Bu yln BluePass' da ncekiler gibi sadece web sitesinden satn alnabiliyor. BluePass'n son sat tarihi ise 31 Austos. ABD'de yaayan ve sk uan okurlarmz; elinizi abuk tutun. :)
Havayolu 101
61
Havayolu Sektrn Zorlu Bir 4.eyrek Bekliyor

Ticar havayolu sektr iin beklenmedik bir biimde alkantl cereyan etmekte olan 2011 yl, irketlerin ml performanslarn derinden etkilemeye devam edecek gibi grnyor. 29 Temmuz'daki yazmzda deindiimiz ikinci eyrek sonular, sektrn gidiatn gstermesi asndan bir hayli arpcyd. O sonulara son gnlerde Malaysia Airlines (MAS) ve Air New Zealand da (ANZ) eklendi. Yksek akaryakt fiyatndan ikayet eden MAS, bu yln ikinci eyreinde yaklak 180 milyon USD mertebesinde zarar etti. irketin toplam geliri %8 orannda artarken, akaryakt giderinin art oran %41'i buldu. Yaplan tahminlere gre yln ikinci yarsnda da MAS'n kra gemesi beklenmiyor. Dnyann bir dier ucundaki ANZ'de de benzer skntlar gze arpyor. Bir yandan akaryakt fiyatnn ykseklii, dier taraftan da Avustralasya blgesini etkileyen deprem ve yanarda faaliyetleri ANZ'nin ml performansn bir hayli menf ynde etkilemi durumda. irketin kr ok daha yksek olabilecekken, sz konusu etkenler sebebiyle yllk kr ancak 67 milyon USD seviyesine ulaabildi. ANZ'nin zellikle uzun menzilli hatlarnda zorluk yaad ve hat bana haftalk 1 milyon NZD zarar ettii gelen bilgiler arasnda. Tm bu gelimelerin erevesinde ABD'li havayolu irketlerinin yln drdnc eyreinde %0.5 orannda kapasite azaltaca haberini aldk. ABD'li irketlerin ne denli byk olduu dnldnde, yarm puanlk bir deiikliin ne manaya geldii rahata anlalabilir. Ticar havayolu sektrn gerekten de zorlu bir drdnc eyrek bekliyor. Bakalm irketler gelii belli olan bu g dneme nasl bir hazrlk yapm olacaklar?
Korean Air, Kadn Yolcularna Nasl Davranyor?

Airlinetrends.com'da yaynlanan bir yaz bizi yine sektrn ok farkl bir noktasna gtrverdi.
62
Havayolu 101
Yakn zamana kadar hava yolcusu denince akla bir klie olarak 40 yalarndaki i adamlar gelirdi. Artk devir deiti. ABD'de i amal seyahat edenlerin artk %40'n kadnlar oluturuyor. Sk uan yolcu programlarnn yelerine baktmzda da kadn ye orannn %50 seviyesine ulatn gryoruz. Air France ve Lufthansa, kadn yolcularna zel uu esnas dergileri sunarken, Asiana, hamile yolcularna "premom" hizmeti veriyor. Korean Air ise bu ii bir adm daha teye tayarak, gemi yllarda Japonya'daki belediye otobslerinde grdmze benzer bir uygulamay devreye soktu. irketin hub' konumundaki Seul Incheon Havaliman'nda, "Prestige Lounge" ad verilen yeni bir nemli yolcu salonu alarak kadn yolculara ynelik bir ok kolaylk ayn anda hizmete sunuldu. Yeni salonun bir blm tamamen kadnlara ayrlm durumda. Dinlenme odas, uyku odas, makyaj blm, ocuk bakm odas gibi bir ok nokta sadece kadn yolcularn kullanm iin hazrlanm. Korean'n toplam yolcu says ierisinde kadn oran %45 mertebesinde. nemli yolcu salonunun yan sra, Korean Air'in 2007 ylndan bu yana uzun menzilli uaklarnda kadnlara zel tuvalet uygulamasn srdrdn hatrlatalm. "Kadnlara pozitif ayrmclk" konusu son yllarda sk sk gndeme geliyor. Erkeklere nispeten bir ayrmclk yaplacaksa, bylesi farkl uygulamalar sanrz en doru olanlar. Zira ayr bir salon veya tuvalet bahis mevzuu olduunda, erkekler pek zarar grmezken, kadnlar bu iten bir hayli memnun kalyorlar. Korean Air'in getiimiz aylarda hizmete soktuu A380'indeki koltuk saysnnn da rakiplerine nazaran ok daha az olduunu ve yolcu konforu iin her eyin dnldn unutmamak gerekiyor. Tebrikler Korean!
Havayolu 101
63
Avrupal Havayollarnn Maliyetleri

Dnk yazmzda dnya genelindeki havayolu irketlerinin yln ilk alt ayndaki ml performanslarna bir kez daha deinmi ve yln son eyreininin bir hayli zorlu gemeye aday olduunu vurgulamtk. irketler gelirlerini artrmak iin ellerinden geleni yapyor, bulduklar her frsat kullanmaya alyor. Mesela nmzdeki Ramazan Bayram tatili dnemindeki uak bilet fiyatlarn yle bir gzden geirmek, ne demek istediimizi anlatabilir. Ama tabii iin maliyet yn her zamanki nemini koruyor. Akaryakt fiyatlarndaki sert art, bu ylki havayolu irket bilanolarn darma duman etmi durumda. Bilindii zere, havayolu sektrndeki iki byk maliyet kalemi akaryakt ve personel giderleri. te Avrupal havayolu irketlerinin son 7 senedeki fiil ve ilave olarak nmzdeki 3 yla ynelik tahmin maliyet yaplar. Grafikte hem akaryakt hem de personel giderlerinin toplam irket maliyetleri ierisindeki oranlar grlyor. zellikle personel tarafnda irketler, maliyetleri ciddi oranda drmeyi baarmlar. 2004'te %23.7 olan personel maliyet oran, 2010 ylnda %19.6'ye inmi ve 2013 ylnda %18.3'e kadar azalmaya devam edecei n grlyor. Akaryakt tarafnda ise durum tam tersi. 2004'te %16.9 mertebesindeki akaryakt giderleri, 2010 ylnda %23.8'e ykselmi. 2011'de %27, 2013'te ise %29.9 oranna ykselmesi bekleniyor. Havayolu 101 olarak dncemiz udur ki, muadillerinden ok daha az akaryakt tketen veya alternatif bir akaryakt kullanan bir uak motoru, sektrde tam manasyla bir devrim manasna gelecek. irketlerin, kendilerinin mdahil olamadklar akaryakt giderlerini azaltabilmesinin "imdilik" baka yolu grnmyor.
THY Ekosistemi - Haziran 2011

Saturday, August 27, 2011
Son yllarda hzla yeni irket ortaklklarna girerek bir holding kimliine brnen Trk Hava Yollar'nn (THY) oluturduu ekosistemi ilk olarak getiimiz yln sonunda ele almtk. 64
Havayolu 101
Dn aklanan 6 aylk ml performans sonularnnn yer ald dokmanda, THY'nin mevcut ortaklklarnnn da bir listesi yer alyordu. Grdk ki, 6 aylk sre ierisindeki THY ekosistemine yeni yeni irketler katlm. Listeye bizim eklediimiz Anadolujet, henz bamsz bir irket deil. THY'nin bir alt markas konumunda. Anadolujet'i de dahil ettiimizde, THY ailesinin tam 14 farkl unsurdan olutuu grlyor. te o liste ve THY'nin itirak oranlar: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. THY Teknik: %100 Sun Express: %50 THY Do&Co: %50 BH Havayollar: %49 TGS: %50 THY OPET: %50 TEC: %49 Goodrich TT: %40 TCI Kabin i Sistemleri: %51 KTHY: %10 Turkbine Teknik: %50 Uak Koltuk: %100 HABOM: %100 Anadolujet: %100 (alt marka)
Boeing 787 Dreamliner Resm Sertifikay Ald

Boeing tarafndan "oyun deitirici" , Havayolu 101 tarafndan ise "Havayolu sektrnn iPhone'u" olarak tanmlanan Boeing 787 Dreamliner, sancl geen uzun yllarn sonunda ABD Federal Havaclk Kurumu FAA'den resm uu sertifikasn ald. Bylece yaklak buuk senelik bir gecikmenin ve bir ka milyar Dolar'lk bte amnn ardndan Boeing'in ilgili yneticileri nihayet rahat bir nefes alma imkn bulmu oldular.
Havayolu 101
65
Liste fiyat 185 milyon USD olan Dreamliner iin u an itibaryla 827 adet sipari verilmi durumda. lk 787, Japon ANA firmas tarafndan kullanlacak. Sz konusu ilk uan 28 Eyll'de Tokyo'ya inmesi bekleniyor. 2013 ylnn sonunda Boeing'in, ayda 10 adet 787 retebilecek bir hza ulaaca hesaplanyor. Ama bu kadar talep gren bir uak olmasna karn, 787 projesinin yakn zamanda kra gemesi pek beklenmiyor. Hatta Boeing'in bu konuda hi yorumda bulunmadn da ekleyelim. Ama bizim dncemiz, Airbus'n A380 projesinde olduu gibi, 787'yi filosuna dahil edecek ilk havayolu irketlerinin bu uaktan ok memnun kalaca ynnde. Hem iletme maliyetlerinin dkl hem de yolcu konforu noktasnda getirdii yenilikler, filosunda 787 Dreamliner' bulunduran irketlerin pazarlama skletine ilave takat katacak. imdi sra, Boegin 787 Dreamliner'n Japonya'da yapaca ilk resm ticar uuu beklemeye geldi.
Delta, 767-300ER Filosunu Tefri Ediyor

Delta Air Lines, filosunda bulunan Boeing 767-300ER tipi uaklarnn i tasarmn tefri ediyor. irketin resm blog sitesindeki aklamaya gre -300ER'larn i tasarmnda ok byk bir deiiklik yaplrken, daha nce filodaki 400ER'larda yaplanlar rnek alnacak. "ER" (Extended Range) ksaltmasndan da anlalaca zere Delta bu uaklar zellikle uzun menzilli uu noktalarnda kullanyor. in, Japonya, AB, Afrika gibi bir ok noktada Delta'nn 767-300ER modeli uaklarn grmek mmkn oluyor. Bu adan bakldnda, yaplmakta olan bu i tasarm deiiklii, uluslarlaras yolcu memnuniyeti iin son derece nemli. Yl sonuna kadar toplam 7 adet -300ER'n iinin yenilenmesi hedefleniyor. Delta'nn bu uaklarda kulland koltuk dzeni zellikle dikkati ekiyor. Yldrc ve ldrc rekabetin olduu ticar havayolu sektrnde Delta'nn Business Class'taki koltuk tip ve dzeni gerekten mkemmele yakn. 767 iletmecilerinin genelde tercih ettii 2-2-2 dzeninin yerine, Delta'nn 767'lerinde koltuklar 1-2-1 eklinde yerletirilmi. Bylece Business'ta seyahat eden tm yolcularn koridora direkt k salanm oluyor. Yeni koltuklar, eskilerine nispeten %20 daha geni. 180 derece yatabiliyor. Elektrik prizi, USB girii ve LED aydnlatma gibi kolaylklar da unutulmam. 66
Havayolu 101
Aradan 15-20 yl geip, 2010'lu yllarda havayolu sektrndeki gelimeler neydi diye kitaplar yazldnda, Delta tarafndan yaplan filo yenilemesi, deinilecek konularn en banda gelecek.
Vijay Mallya ve Kingfisher Airlines

Vijay Mallya denince akla ne geliyor acaba? lkemizde her nedense, baarl olmu yabanc i adamlar pek tannmyor. Vijay Mallya da bunlardan biri. 56 yllk mrne yle bir bakldnda, bir havayolu irketinin de banda olmas hasebiyle, Richard Branson'la bir hayli benzerlik gsteren farkl giriimleri olduu grlyor. Vijay'i Branson'dan ayran en nemli zellik, babasnn bir i adam olmas ve Vijay'in bir ok konuda kendisine onu rnek almas. Branson'da ise byle bir durum yok. hayatna sfrdan balam durumda. Zaten ilk ii olan plak satnn ve sonrasnda gelen tm irketlerinin adnn "Virgin" olmas da buradan kaynaklanyor. Mallya 1983 ylnda, henz 28 yandayken, United Breweries Group (UB Group) adl alkoll iecek firmasnn ynetimini babasndan devralarak ilk byk adm atm. UB Group zamanla byyerek, farkl sektrlerde faaliyet gsteren ve bnyesinde 60'tan fazla irketin yer ald dev bir irketler topluluuna dnm. Alkoln yan sra mhendislik, tarm, kimya, biliim teknolojisi, havaclk, tatil, spor gibi bir ok farkl faaliyet baln UB Group'ta grmek mmkn. Formula 1'deki Force India ve Kriket Ligi'deki Royal Challengers takmlarnn sahibi olan Mallya, sponsorluk ilikileri zerinden de futbolla ilgileniyor. Mallya'nn konumuzla asl ilgili olan teebbs ise tabii ki Kingfisher Airlines. Uu faaliyetine 2005 ylnda balayan irketin 66 uak bulunan filosu Airbus ve ATR'lerden oluuyor. Yine Airbus ve ATR'lerden mrekkep 130 adet de yeni tayyare siparii bulunuyor. 2012 sonunda 71 olmas hedeflenen filodaki uak says sonraki yllarda srasyla 86, 103, 122 ve 138 olarak planlanm. Kingfisher'in bu ksa tarihesinde dikkati en fazla eken ey, kazand dller. 5-6 yl ierisinde bir ok mteri memnuniyeti, marka ve kalite dl kazanan irket, Skytrax kapsamndaki 5 yldzl az saydaki havayolu irketinden bir tanesi. Ayrca Hindistan'n en iyi havayolu irketi olma nvann da elinde tutuyor. Zaten Hindistan i hatlarndaki en byk firma da Kingfisher. 59 i ve 8 d olmak zere toplam 67 noktaya uan irket, gnde 380 civarnda sefer dzenliyor. 2010-11 senesinde i
Havayolu 101
67
hatlarda %83, d hatlarda ise %77'ye yakn bir yolcu doluluk oran bulunuyor. Sras gelmiken, Hind firmalarnn i hat pazar paylarna da bir gz atalm: Kingfisher (%20), Indigo (%19.7), Jet Airways (%17.5), Air India (%15.4), Spicejet (%13.6), Jetlite (%7.3) ve Go Air (%6.4). nmzdeki dnemde oneworld yesi olmay hedefleyen irketin ml performansnn ise gerek 2009-10 ve gerekse 2010-11 yllarnda ok parlak olmadn ve sz konusu yllarn zararla kapatldn eklemekte fayda var. Vijay Mallya'nn da dier baz baarl i adamlar gibi, ticaret hayatnda belli bir tann zerine getikten sonra kendisini tatmin etmek iin havayolu sektrne atlm olabileceini tahmin ediyoruz. irket imdilik zarar etse de, filosunun genilemesine paralel olarak, Hindistan'daki havayolu kapasite al da hesaba katldnda, gelecek yllarda ml adan da mspet performans gsterir hale gelecek gibi grnyor.
Yolcularn Uaa Bini Sistemi Nasl Olmal?

Friday, September 02, 2011
The Consumerist adl web sitesinde okuduumuz bir yazda, bir kuantum fizikisinin yolcularn uaklara biniinin (boarding) optimizasyonu hakknda almalar yaptn okuduumuzda, bu konuya biraz daha yakndan bakmaya karar verdik. Yolcularn uaa bini hzlar, zellikle utilizasyonun bir hayli nemli olduu dk maliyetli i modelinde kritik bir role sahip. Dolaysyla, bu tarzda bir i modelini tutan irketler, 190 - 200 aralnda bir yolcu saysna sahip uaklarn 25-30 dakika gibi ksa bir sre ierisinde evirebilmek (turnaround) amacyla farkl farkl boarding ekilleri denemekte. Bunlardan en radikali, yolculara koltuk numaras datlmamas. Dk maliyetli i modelinin kral, ylda 100 milyondan fazla yolcu tayan Southwest, boarding'te bunu tercih edenlerden. Bylece, istedii koltua oturmak isteyen yolcular hem boarding iin havalimanna erken geliyor hem de bini iin start verildiinde birer Usain Bolt haline evriliyor. Bu sayede de boarding sresi minimize edilmi oluyor. Tabii irketlerin i modellerine ve yerde kal srelerinin uzunluuna gre tercih ettikleri baka boarding sistemleri de mevcut. Hemen yukarda bunlardan bazlar grlyor. 68
Havayolu 101
Basit ekildeki "zone boarding" modelleri olduu gibi, pencere-koridor-orta koltuk kombinasyonu ile hayli karmak yntemler de mevcut. Tabii asl nemlisi, sz konusu boarding modellerinin pratie ne oranda geirilebildii. Ne kadar srat, o kadar yksek zamannda kalk oran. ;) not: grafiklerdeki numaralar, yolcularn bini srasn gstermektedir.
Dar Gvde Uak Utilizasyonu 2010

Dnk yazmzda yolcularn uaa bini hznn neminden bahsedirken, bu iin zellikle dk maliyetli tayclar iin hayat neme sahip olduunu belirtmitik. Hazr konu buraya gelmiken, Avrupal baz havayolu irketlerinin 2010 ylnda dar gvdeli uak filolaryla ortalama gnlk ka saat utilizasyona ulatklarna bakalm. Yandaki grafie yle bir gz atnca ak koyun - kara koyun ortaya kyor. Ryanair ve easyjet, srasyla gnlk ortalama 9.5 ve 8.6 saatlik utilizasyonlaryla, grafikte yer alan network tayclarn ak ara nnde olduklar grlyor. Bundan 5-6 sene kadar nce strateji deitirerek ksa menzilde dk maliyetli tayc (DMT) i modelini benimseyen Aer Lingus, 7.9 saatlik ortalama ile dk maliyetli tayclara en yakn konumdaki bayrak tayc irket. Air France ve British Airways ise 6 saatin altndaki utilizasyonlar ile menf adan dikkat ekiyor. Bu grafikten karlabilecek sonulardan tanesinin unlar olduu ne srlebilir: 1. Network tayclar, dar gvde uak filolarn daha ziyade uzun menzilli hatlarn beslemek amacyla kullanyorlar, 2. Network tayclarn, DMT'lerle rekabet edebilmesi, o i modelini taklit edebilmesi pek de mmkn grnmyor, 3. DMT'ler, uu iletme operasyonunu ynetmede bir hayli baarl. Gnmzde Ryanair'in filosunda 272, easyjet'te ise 196 adet uak bulunuyor.
Havayolu 101
69
Lufthansa IT Systems Satlyor mu?

Wednesday, September 07, 2011
Bnyesindeki onlarca irketiyle dnya genelinde 80'den fazla lkede faaliyet gsteren, Hindistan'n dev holdingi TATA, gzn imdi de Lufthansa'nn bilgi ilem irketi Lufthansa Systems'a dikti. Hindistan meneli The Economic Times gazetesinin haberine gre, TATA'nn bilgi ilem firmas Tata Consultancy Services tarafndan LH Systems'n %80'lik pay iin teklif edilen rakam 500 milyon USD mertebesinde. Yine gazetenin haberine gre, TATA'nn yan sra HP ve IBM de, Lufthansa'ya teklif gtrm durumda. 16'dan fazla lkede faaliyet gsteren ve 3000'den fazla alan olan LH Systems 2010 ylnda yaklak 850 milyon USD ciro elde etti. Dorusunu sylemek gerekirse, LH Systems gibi ticar havayolu sektrndeki oyuncular tarafndan gptayla baklan ve hakknda sitayile sz edilen bir bilgi teknolojileri firmasnn Lufthansa tarafndan sata karlmas bizi artt. LH Systems, bir ok havayolu irketi tarafndan benchmarking yaplan, gerek i modeli ve gerekse rettii teknoloji hizmetleri taklit edilmeye allan bir organizasyon. Lufthansa'nn, mterileri arasnda bir ok nemli ve byk havayolu firmasnn da bulunduu bylesine nemli bir irketini satyor olmas kafalar kartrd. LH Systems'n mteri portfynn havayolu sektrnden ibaret olmadn da hatrlatmakta fayda var. lk anda aklmza, American Airlines tarafndan uzun yllar nce kurularak bytlen ve sonunda satlmak zorunda kalnan SABRE adl bilgisayarl rezervasyon sistemi firmas geldi. Acaba Lufthansa'nn bu konudaki plan ne? Ne gibi bir stratejik deiime gidiyor? Bunu bizlere ancak zaman gsterecek.
Papua Yeni Gine Havayollar (Airlines PNG)

Philipp Goedeking tarafndan yazlan "Networks in Aviation: Strategies and Structures" adl kitapta, ayn uu numaras ile bir ok ara noktann nasl uulduuna dair bir rnek, Papua Yeni Gine Havayollar'nn (Airlines PNG) uu andan seilmi.
70
Havayolu 101
rnee gre; PNG'nin CG359 numaral uuu sekiz segment ve dokuz noktadan olumakta. Kiunga'dan balayan sefer srasyla Lake Murray, Obo, Suki, Daru, Balimo, Kikori ve Kerema'ya uradktan sonra Port Moresby'de son buluyor. Bu ilgin rnek vesilesiyle PNG'ye biraz daha yakndan bakalm istedik. Papua Yeni Gine yaklak 7 milyonluk bir nfusa sahip. ktisad adan ok da kuvvetli olmaynca, havayolu irketlerinin gc de buna paralel olarak kstl oluyor. (Kar rnekler: Singapur, Dubai, svire, Hollanda) PNG, lkenin blgesel havayolu irketi konumunda. Mill havayolu irketi ise Air Niugini. Ama onun bykl de ok fazla deil. IATA kodu "CG", ICAO kodu ise "TOK" olan PNG'nin ana merkezi Port Moresby Uluslararas Havaliman. 2010 yl sonu itibaryla filoda de Havilland Canada DHC Dash 8-102, de Havilland Canada DHC-6-300 Twin Otter ve ATR 72-500 tiplerinden toplam 21 uak bulunuyor. 44 farkl noktaya haftada 300 civarnda sefer yaplyor. irketin 600'un zerinde personeli bulunuyor. Papua Yeni Gine'nin haricinde, Avustralya'ya da sefer yaplyor. Olur da blgeye yolunuz derse, Airlines PNG ile seyahat etmeyi de ihmal etmeyin. :)
Son 5 Ylda Birim Maliyetler Nereye Geldi?

Son yazlarmzn bazlarnda yine dk maliyetli tayclarn, havayolu sektrndeki devrimsel rolne iaret etmekteyiz.
Havayolu 101
71
Hepimizin bildii zere, dk maliyetli tayclar, adlar zerinde, iin maliyet yannda gerekletirdikleri muazzam fark sayesinde var olabiliyorlar. Ve network tayclar ne yaparlarsa yapsnlar, bir trl bu yaramaz ama kuvvetli rakiplerinin yanna dahi yaklaamyorlar. Yolcularn uaa bini sistemlerinden, dar gvde uak utilizasyonlarna kadar bir ok noktada dk maliyetliler, rakip i modellerine bariz bir stnlk salam durumdalar. imdi de Avrupal baz irketlerin 2005 ve 2010 yllarndaki maliyet kalemlerinin detaylarna bakalm. Rakamlar CASK cinsinden ve Euro Cent baznda verilmi. Maliyet kalemleri olarak Mrettebat, Akaryakt, Havaliman & ATC, Teknik Bakm, Sahip Olma, Pazarlama ve Dier olmak zere toplam yedi farkl unsur var. nce maliyet ynetiminin belki de "kral" saylabilecek Ryanair'i inceleyelim. irket, 2005 ylndan 2010'a, teknik bakm haricindeki dier kalemlerdeki birim maliyetleri aa ekmeyi baarm. Pazarlama maliyetleri sfra yakn olduundan onu bu hesaba katmyoruz. 2005 ylnda 3.3 Euro Cent olan toplam CASK rakam, 2010 ylnda inanlmaz bir biimde 2.8 Euro Cent seviyesine ekilmi. Dier taraftan, Air France-KLM'de durum bir hayli farkl. 2005 ylnda 10.3 Euro Cent olan birim maliyet, 2010 ylnda 10.6 Euro Cent'e ykselmi. Avrupa'daki dier network tayclarn durumu da pek farkl deil. British Airways'n birim maliyetleri 6.3'ten 7.9'a ve Iberia'nnkiler 8.1'den 8.5'e ykselirken sadece Lufthansa maliyetlerini dizginleyebilmi ve 2005 ylnda 12 Euro Cent olan CASK rakamn 2010'da 11.8 Euro Cent'e ekmeyi baarabilmi. Bir dier dk maliyetli tayc easyJet de, birim maliyetini 4.5 Euro Cent'ten 4.3'e ekebilmi. Birim maliyetler arasnda en fazla dikkat ekeni, akaryakt harcamalar. Ele alnan alt havayolu irketi arasnda sadece Ryanair, akaryakttaki birim giderini azaltmay baarabilmi. Hem de 2005 yl ile 2010 ylnn ortalama petrol fiyatlarn 72
Havayolu 101
mukayese ettiimizde, %40 gibi bir hayli yksek bir fiyat fark olmasna karn. Ryanair CEO'su Michael O'Leary, agresif tavrlar sebebiyle biraz antipatik bulunabilir. Ama neredeyse 20 yldr banda olduu irketi getirdii seviye ortada. Ne demiler; "yiidi ldr, hakkn yeme!"
BOAC'nin Britannia Tayyareleri ile Uunuz

Monday, September 12, 2011
BOAC'nin Britannia Tayyareleri ile Uunuz Bu ayki nostalji kemizde 1958 ylna gidiyoruz. 4 Austos 1958 tarihinde Milliyet Gazetesi'nde yaynlanan bir reklamda, BOAC firmasnn stanbul balantl uular tantlm. BOAC, hatrlanaca zere imdiki British Airways'in kklerini oluturan iki firmadan bir tanesi idi. ngiltere kl olarak "Overseas" seferler dzenliyordu. Reklamda, irketin filosundaki Bristol Britannia uaklar n plana karlm ve uaklar "Dnyann En Sratli, En Sarsntsz Jet Pervaneli Uaklar" eklinde nitelenmi. stanbul'dan balant verilen noktalar ehrin Bat ve Dou ynlerinde ikiye ayrlm. Bat'da; Londra, New York, Montreal, Detroit, Chicago ve San Francisco, Dou'da ise Beyrut, am, Tahran, Basra, Bahreyn, Karai, Kolombo, Kuala Lumpur ve Singapur noktalar Trk halknn hizmetine sunulmu. BOAC 'ye yeniden dnmek gerekirse; irket bu reklamn yaynland tarihten bir sene kadar nce (Temmuz 1957) Trk Hava Yollar'na %6.5 orannda ortak olmu ve bu ortakl 1970'lerin ortalarna kadar devam ettirmiti. Bu zaman sresince THY'nin ynetim kurulunda, BOAC tarafndan atanan bir ye yer almt. Bu ngiliz ortakl neticesinde, BOAC'n karde irketi BEA tarafndan da kullanlan ve bir ngiliz retimi olan Vickers Viscount tipi uaklarn yine 1958 yl ierisinde THY filosuna dahil olduunu da ayrca ilave edelim.
Avrupa Havayollar Modeli Deiiklikleri

Tuesday, September 13, 2011
Her ne kadar uzun vadeli yaplan tahminlere biraz pheyle yaklasak da, Boeing tarafndan hazrlanan ve Avrupa ticar havayolu sektrndeki i modeli kaymalarn ele alan grafii incelemeye deer buluyoruz.
Havayolu 101
73
ASK baznda hazrlanan grafie gre Avrupa'daki havayolu irketlerinin i modelleri genel olarak drde ayrlm: 1- Broad Network (Network tayclar; Lufthansa, British Airways gibi) 2- LCC (Dk maliyetli tayclar; Ryanair, easyJet gibi) 3- Charter/IT 4- Other Networks almann en dikkat ekici blm, dk maliyetli tayclar (DMT) tarafndan pazara arz edilen koltuk kilometredeki dramatik art. 2000 ylnda toplam ierisinde sadece %3 olan DMT pay, 2010 ylnda %14'e ykselmi. Boeing'in almasna gre 2020 ylnda bu orann %18'e ykselmesi bekleniyor. Network tayclarn pazara arz ettii koltuk kilometrede mutlak deer olarak bir miktar art olsa da, toplam ierisindeki ASK paynda oransal bir d grlyor. 2000 ylnda %59 olan paylar, 2020 ylna gelindiinde %54'e debilir. Grafiin bir baka dramatik taraf, charter firmalarnn yaad pazar pay kayb. DMT'lerin ykseliiyle birlikte, bireysel seyahat etmek isteyenlerin o firmalar tercih eder hale gelii, charter firmalarn bir hayli zorlamaya balamt. Zaten bu durum ASK paylarnda da aka grlyor. 2000 ylnda %22 olan charter pay, 2010 ylnda %15'e gerilemi. 2020'de ise bu payn %13'e kadar decei n grlyor. Havayolu 101 olarak biz 2020'li yllara ynelik olarak biraz daha farkl dnyoruz. Sk sk belirttiimiz zere i modellerindeki keskin ayrmn giderek azalaca ve network tayc i modeli ile dk maliyetli sisteminin bir birine giderek yaknlaacan n gryoruz. Bakalm zaman kimi hakl karacak?
74
Havayolu 101
Boarding Sistemlerine Yakndan Bak

2 Eyll'deki yazmzda, uaklarn yerde kal sresini en aza indirmek amacyla, yolcularn uaa binilerinin (boarding) hangi srayla yaplmas gerektii konusuna deinmitik. Bu yazmza gelen youn ilgiden, boarding optimizasyonu iine daha fazla eilmemiz gerektiini anlyoruz. 150 kiilik bir uan (tm koltuklar dolu) boarding ileminin, 15 dakikadan daha az bir srede nasl yaplabilecei hakknda youn almalar yaplyor. Colarado niversitesi'nden Menkes van den Briel tarafndan hazrlanan ve alt farkl boarding sistemini ele alan almaya bir bakalm. almada, 12 business ve 138 economy class olmak zere 150 koltuklu, tek koridorlu bir uak modellenmi ve uan tm koltuklarnn dolu olduu kabul edilmi. 1- Back-to-front boarding: Bu sisteme gre nce uan business class yolcular kabul edilir. Bunun ardndan, economy class yolcular uan en arka srasndan balamak zere gruplar haline uaa alnr. van den Briel'in modelinde uak, alt farkl boarding blmne ayrlm. Havayolu riketlerinin tercihine gre grup says deiebilir. 2- Rotating-zone boarding: Yine ilk srada business class yolcular uaa alnr. Hemen ardndan economy class yolcular gruplar haline uaa geer. Bir nceki sistemden fark, yolcu gruplar uan arkasnda nne doru deil, bir n bir arka olmak zere dnml biimde yerletirilir. nce en arkadaki 5 sra, sonra en ndeki 5 sra, sonra uan arkasndaki ikinci 5 sra gibi. 3- Random boarding: Business class yolcularnn ardndan tm economy class yolcular rastgele uaa alnr. 4- Block boarding: Bu sistemin ileyebilmesi iin bir hayli disiplinli bir takm almasna ihtiya vardr. Uak, pencere tarafndan koridora doru gruplar halinde doldurulur. nce arka taraftaki pencere koltuklar, sonra ayn blmn orta ve koridor koltuklar doldurulur. Bunun akabinde ayn ilem uan orta ve n blmleri iin yaplr. 5- Outside-in boarding: nce yine business class yolcular. Ardndan, uan tm pencere taraf koltuklar, sonra orta koltuklar ve en sonunda da koridor taraf koltuklar. Basit ve uygulanmas kolay bir yntem. Burada da arkadan ne sistemi uygulanrsa ok daha fazla verim alnabilir. 6- Reverse-pyramid boarding: "Outside-in" sisteminin biraz daha karmak bir biimi. Yine pencere tarafndan koridora doru boarding sistemi benimsenmi. Ancak bu kez bu blmler de kendi arasnda gruplandrlm ve ilk grup yolcunun ardndan ikici grup alndnda, bir birlerini engellemeyecek ekilde hem pencere hem de orta koltuklar
Havayolu 101
75
doldurulur hale getirilmi. Havayolu irketleri genelde "Back-to-front" olarak tabir edilen, arkadan-ne blgesel boarding sistemini tercih ediyorlar. Ama "outside-in" sistemi gerektii gibi uygulanabilirse, ok daha ksa srelerde yolcu bini ilemini bitirmek mmkn olabiliyor. van den Briel'in modeline gre bu model, boarding ileminin en ksa srede yaplmasna imkn veren sistem. Onun ardndan "Reverse-pyramid" sistemi geliyor. Bu iki sistemde yolcularn, koltuklarna yerlemeleri srasnda bir birlerini mmkn mertebe engellememeleri esas alndndan, gerektii ekilde uygulanmalar durumunda boarding sresinin bir hayli ksalmasn salanabiliyor. Boarding optimizasyonu konusunda gzmze arpan bir baka alma, "Flying Carpet". Buna gre yolcular, bini kapsna serilen ve zerinde uan koltuk dzeninin yer ald halnn zerinde sralanyorlar. Ve boarding baladnda bu sra dahilinde, gruplar halinde uaa alnyorlar. Ancak gerek havalimanlarndaki yer sknts ve gerekse uak tipi ve boarding kaps deiiklii ihtimalleri dnldnde, Flying Carpet uygulamasnn gerek hayatta, dk maliyetli tayclar dnda pek de uygulanabilir olduunu dnmyoruz.
Bagajlara Sosyal Medya Tarz Stat Gncelleme Geliyor

Havayolu ile seyahat edeceklere mjde! Bagajlarnz artk kolay kolay kaybolmayacak; kaybolsa bile kolayca bulunacak. Nasl m? Amadeus ile SITA'nn gerekletirdikleri i birlii sonucunda ortaya kan yeni yazlm sayesinde, yolcular bagajlarnn yeri hakknda anlk olarak bilgilendirilecek. Twitter'dan, Facebook'tan veya Foursquare'den gelen bir mesaj gibi. SITA BagMessage ile Amadeus Alta Departure Control yazlmlarnn entegrasyonu sonucunda ortaya kan Alta Baggage Tracking yazlm sayesinde yolcular bagajlarnn durumu hakknda anlk olarak bilgi sahibi olabilecek. SITA BagMessage halihazrda, dnya genelinde 500'den fazla havayolu irketi ve 200'e yakn havaliman tarafndan kullanlyor. Bu sayede yeni sistemin ksa srede yaygnlatrlmas hedefleniyor. Bagajlarn check-in'le balayan havalimanndaki yolculuu, ilk andan son ana kadar takip edilebilecek.
76
Havayolu 101
Uygulama ilk aamada 54 havalimannda balayacak. Ve sonrasnda tm dnyaya yaylacak. SITA'nn 7. Yllk Bagaj Raporu'na gre 2010 ylnda 29.4 bagajda sorun yaanm ve bu durum havayolu irketlerine 2.94 milyar Dolar'lk bir fatura olarak yansmt. IATA, 2012 ylnda uygulamaya sokulacak self-servis bagaj etiketleri ve bagaj takip yazlmlar sayesinde, sektr genelinde 1.2 milyar Dolar mertebesinde bir tasarruf elde edilmesini hedefliyor. Alta Baggage Tracking, IATA'nn bahsettii bu yazlmlar arasnda yer alyor. Fotograf: Crisplant
Google'dan Yeni Bir Devrim: Flights Artk Hizmetinizde!

Google'n ITA'i satn alarak seyahat sektrne giriinin ardndan uzun zamandr beklenen "Flights Search" uygulamas ilk aamada ABD i hat uular olmak zere hizmete girdi. Havayolu 101'de, Google-ITA birlemesi hakknda bir ok yaz yazmtk. Ve nihayet bu birleme ilk meyvesini vermi oldu. Google' Google yapan, son derece basit ve akc bir arayz ile istediiniz uuu aramanz mmkn. Grnen o ki, online seyahat acentelerinin korktuklar balarna gelmi durumda. Hatrlanaca zere online seyahat sektrnn nemli oyuncular Expedia, Priceline, Kayak, Bing Travel gibi irketler, Google'n ITA'i satn almasna iddetle kar kmaktaydlar. nk Google Flight ile yaplan aramann sonucunda kan linkler, potansiyel yolcular dorudan havayolu irketlerinin web sitelerine ynlendiriyor. Arac yok, komisyon yok, hizmet bedeli yok! Dorudan sat. :) u anda baz ABD i hat noktalarn listeleyen Google Flights, nmzdeki aylarda tm dnyay kapsayacak ekilde genileyecek. Ayrca Flights'n u anki zelliklerine yenileri eklenecek. Bylece Google, yine devrim niteliinde bir uygulamaya imza atm oluyor. Dk maliyetli tayclar haricindeki havayolu irketlerinin bir trl beceremedii "aracsz, dorudan sat" konseptini, Google onlar iin yapyor olacak.
Havayolu 101
77
Arama esnasnda Google Flight tarafndan sunulan filtreleme imknlarn kullanarak, arzu ettiiniz sonulara ulamak mmkn. Duraklama (stop) says, uu sresi, havayolu irketi, havayolu ittifak, balant, fiyat gibi bir ok kriteri kullanarak arama yapmak mmkn. Bu iten nasl para kazanaca konusunda Google'dan henz bir aklama yaplm deil. Ancak Flights'ta seiminizi yapp "book" butonuna bastnzda alan kutucukta "ads" metni yer alyor. Muhtemelen ilerleyen zamanda burada Google reklamlarn grmemiz mmkn olacak. Klasik acenteler ok uzun yllar havayolu sektrnn ekmeini yedi ve son yllarda git gide gerilemekteler. Online seyahat acenteleri ise grne gre ok daha ksa mrl olacaklar. Google'n ITA'yi satn almasnn ardndan artk online seyahat sektrnde hi bir ey eskisi gibi olmayacak. :)
Havayolu irketleri Sosyal Medya'da

Thursday, September 15, 2011
Simpliflying'den Shashank Nigam tarafndan hazrlanan ve bu hafta Seattle'da yaplan APEX 2011 zirvesinde takdim edilen sunum, ksa balklar altnda, sosyal medya iinde havayolu irketlerinin durumunu anlatyor. Nigam tarafndan Prezi ile hazrlanan sunum tek kelimeyle ahane. Aada tamamn bulabileceiniz almada zet olarak; 1- Bu yl 200 milyon kiiye ulaan uu esnas kablosuz internet balantsnn, havayolu irketi - yolcu ilikisini deitirecei, 2- Sadakat programlarnn, sosyal sadakati de ierecek ekilde evrilecei ve sadece mil puan hediye etmenin tesinde, sanal aksiyonlarn sanal dller getirecei, 3- Gelir ve datm sistemlerinin de sosyal medya ortamna uyum salayaca, klasik GDS sistemlerinin by-pass edilecei, (Malaysia Airlines ve Alaska Airlines'n Facebook rnekleri) 4- Mteri hizmetlerinin artk sosyal medya zerinden salanaca, konularna deiniliyor. http://prezi.com/bin/preziloader.swf 78
Havayolu 101
The Road Ahead for airlines in social media on Prezi
Hat Krll m, Network Katks m?

Ticar havayolu sektrndeki st dzey yneticileri en fazla megul eden konulardan bir tanesi, kr-zarar hesaplarnn yaplmasdr. Tek tek irketlerin kendi uu alar bile yeterince karmakken buna bir de ittifaklar, codeshare anlamalar gibi ibirlikleri dahil olunca, irketin operasyonel performansnn hesaplanmas iyice girift bir hal alr. Bir yandan gelirlerin, dier yandan da giderlerin hatlar arasnda ne ekilde ve hangi oranlarda paylatrlaca her zaman tartma konusu olmutur. zellikle balantl uular ile seyahat eden yolcu says orannn yksek olduu irketlerde hatlarn birer kr merkezi olarak konumlandrlmas pek de doru bir seim gibi grnmyor. Byle bir tercihi ancak, saf bir dk maliyetli tayc i modelini benimseyen ve sadece noktadan noktaya sefer yaparak buna gre bilet dzenleyen irketlerin (r: Ryanair) yapabilmesi mmkn. Oysa network tayclarda her bir hattn krll, o hattn "behind" ve "beyond" O&D (Origin&Destination) pazarlarna bal. Yani bir hattn ne ekilde performans gsterdii, tm network'e, tm uu ana yapt katk ile deerlendirilmeli. Hat krll tek bana bir gsterge kabul edilmemeli fakat abuk bir ekilde genel gidiat grmek iin bir kriter olarak takip edilmelidir. Bu sebeple; transit yolcu tamas, dolaysyla balantl uular zerine kurulu bir uu ana sahip olan havayolu irketleri iin (r: Emirates) hat performans konusundaki soruyu, "u hattn krll nedir?" yerine "u hattn network katks nedir?" eklinde sormak gerekiyor. Hatta Philipp Goedeking bu sorunun, "u hatta umazsak, bunun negatif frsat maliyeti nedir?" eklinde sorulmasnn daha doru olduunu iddia ediyor. Bu sorunun cevabna gre hazrlanacak analizler sayesinde, hat ama ve kapama kararlar alnrken ok daha salkl hkmlere varmak mmkn olacaktr. rnek olarak; Dubai merkezli olarak youn bir biimde transit yolcu tamakta olan Emirates'i ele alalm. Bangkok hattnn ne kadar baarl olduu llmek isteniyor. rnei sadeletirmek iin Bangkok hattnn "beyond" yolcularnn sadece Londra, Frankfurt ve Paris'e devam ettiini dnelim.
Havayolu 101
79
Bangkok - Dubai - (Londra, Frankfurt, Paris) Beyond yolcu geliri ile noktadan noktaya (Dubai-Bangkok) gelirler toplanr ve Bangkok'un, Emirates'in uu ana yapt katk tespit edilir. Ayn hesap, behind noktalar iin de yaplarak toplam katk rakamna ulalr. Aadaki rnek, bu hesaplamann daha iyi anlalmasn salayacaktr: Londra (beyond) - Dubai - Bangkok - Sydney (behind) Hat baznda yaplan network katks hesab ile, tek bir hattn potansiyel olarak ne kadar gelir getirecei grlecektir. Yani bir bakma, o hatta sefer yaplmazsa kaybn ne kadar olabilecei ortaya kacaktr. (negatif frsat maliyeti) Bu ilem Emirates'in tm hatlar iin yaplr ve listelenir. Network katk deeri deiken maliyetlerini geen bir hat "pozitif" olarak deerlendirilirken, bunun tam tersi durumundaki bir hat ise "negatif" kabul edilecek ve almas planlanyorsa bundan vazgeilecek; halihazrda faaliyette olan bir hat ise, kapatlp kapatlmamas gndeme tanacaktr.
FedEx ve Air France da, Yeni Uak Siparii Veriyor

2011, byk miktarl uak siparilerinin rekor krd bir sene oldu. ABD Hava Kuvvetleri, ndiGo, Go Airlines, China Aviation Supplies, AirAsia, American Airlines, Delta derken, geen hafta havayolu sektrnn ok nemli bir dier kanadndan, kargo tarafndan da bir sipari haberi geldi. Dnyann en byk uak filolarndan (688 adet) bir tanesine sahip olan dev kargo irketi FedEx'in, eskimeye yz tutan filosuna 50 adet geni gvdeli uakla taze kan verme niyetinde olduu ileri srld. ABD Hava Kuvvetleri'nin ihalesinde olduu gibi burada da Boeing 767 ile Airbus A330 modeli uaklar kafa kafaya rekabet edecek. Liste fiyatna gre yaplan hesaba gre bu ihalenin hacminin 10 milyar USD civarnda olaca tahmin ediliyor. Ancak maliyetin ykseklii karsnda FedEx'in, yeni uak almak yerine, fiyatlar ok daha dk olan ikinci el uaklara da ynelebilecei syleniyor. irketin filosunda halen, yalar 20-30 gibi bir hayli yksek olan DC-10 ve MD-11 tipi uaklar da bulunuyor. Zaten ilk aamada deitirilmesi hedeflenenler, bu gibi tayyareler.
80
Havayolu 101
FedEx'in son byk satn alm, Kasm 2006'da vermi olduu 15 adetlik Boeing 777 sipariiydi. 50 adet geni gvdeli uak siparii verecek bir dier firma ise Air France-KLM. ok uzun zaman nce (2007 yl) akladklar sipari niyetini ancak imdi gerekletiren irket, toplamda 50 adetlik bir sipari verecek. Satn alnmas dnlen modeller, 25'er tane Airbus A350 ve Boeing 787 Dreamliner. Air France bu vesileyle farkl bir teebbste de bulunuyor. A350'lerin zerinde sadece Rolls-Royce Trent 1000 motorlar bulunuyor. Bu motorlarn bakm u anda sadece RollsRoyce'un kendi bakm merkezlerinde yaplmakta. Air France, bu yeni siparile birlikte Trent 1000 motorlarnn bakmnn kendi teknik bakm merkezlerinde de yaplabilmesini talep ediyor. Benzer bir talebin Lufthansa'dan da gelecei konuulmakta. Rolls Royce ise tabii olarak, altn yumurtlayan tavuu elden karmama niyetinde. Zira motor bakmndan elde ettikleri gelir vaz geilebilecek bir mebla deil. Sadece Trent 1000 motoru kullandn belirttiimiz A350 u ana kadar yaklak 600 adet sipari alm durumda. Bunun yansra 800'n zerinde siparii bulunan 787 Dreamliner'da kullanlabilen motorlardan biri General Electric GEnx iken, dieri de RollsRoyce Trent 1000. Air France ve Lufthansa'nn, Rolls-Royce'tan talep ettikleri motor tamir izninin sebebi sanrz imdi daha iyi anlalmtr. :)
Lufthansa Bu Kez de bmi' Satyor

Bu ayn banda ticar havayolu sektrnn gndemine bomba gibi den konulardan bir tanesi, Lufthansa'nn, sektr dahilinde "dnyaca nl" diyebileceimiz IT Systems irketini satla karm olduu idi. ddialara gre Systems'n %80'lik blm iin 500 milyon USD civarnda bir rakam teklif edilmiti. Sz konusu teklifi yapan firma ise, Hindistan'n ticaret devletinden Tata'nn, IT sektrndeki irketi Tata Consultancy Services idi. Son yllarda srekli bymesine altmz Lufthansa'nn, bir irketini satacak olmas bir ok kiiyi artmt. Bu aknl henz zerimizden atamamken, bu kez Lufthansa bnyesindeki bir havayolu irketinin sat haberi tam manasyla iin tuzu biberi oldu.
Havayolu 101
81
in enteresan taraf, hafzamz biraz zorladmzda, 9 Aralk 2009 tarihindeki yazmzda, bmi'da ilerin Lufthansa'nn istedii gibi gitmediini ve sonraki dnemde Lufthansa'nn bmi' satabileceini vurgulamz; bir bakma kehanette bulunmuuz. :) Bu yaznn zerinden iki yl gemeden bmi'n satlaca ynnde haberler yeniden gndemde. bmi' alclar nezdinde cazip klan en nemli faktr, Heathrow'da sahip olduu slot haklar. British Airways %42 ile Heathrow'daki birinci havayolu irketi olurken, hemen ardndan %11'le bmi geliyor. bmi'n slotlarnn 1 milyar USD civarnda bir deere sahip olabilecei iddia edilmekte. BA + Iberia'nn oluturduu IAG'den yaplan aklamada, "slotlar ile beraber olmak art ile" bmi' satn almay dnebilecekleri belirtildi. Dier muhtemel alclar ise Virgin Atlantic, Aer Lingus ve ran Krfezi'nden bir havayolu irketi. Emirates, Etihad veya Qatar Airways'ten bir tanesi bu deerli havayolu irketi (slot baznda) ile ilgileniyor olabilir. Bu satn kilit noktas, Lufthansa'nn bmi' satarken slotlar da beraberinde verip vermeyecei. Zira sat ncesinde, bmi'n slotlarndan en azndan bir ksm Swiss ve Austrian gibi firmalara satlabilir. Ama o zaman bmi' kim, neden satn alr; ite onu kestirmek ok g.
Networks in Aviation - Kitap Notlar

Uzun zamandr ihmal ettiimiz kitap notlar blmmze yeniden dn yapyoruz. Bu kez elimizde, havayolu sektrnn nde gelen danmanlarndan Philipp Gdeking'in bir kitab bulunuyor: Networks in Aviation Kitapta, ticar bir havayolu iletmesinin adeta kalbi durumundaki network ynetimi iinin nasl yaplmas gerektii zet olarak ve anlalr bir dille anlatlyor. Bu sektrde bulunup, network ynetimi biriminde grev almam kiiler iin, Gdeking'in kitab biilmi kaftan. te bu kitab okurken aldmz notlar: 1) Kitap, 2010 basm ve 163 sayfa.
82
Havayolu 101
2) Lufthansa CEOsu Christoph Franzn nszyle balyor. 3) Bir network ile ilgili olarak sorulacak sorular: a) Bir networkn paralarndaki talebin; i) Seviyesi, ii) Yaps, iii) Dnm, geliimi nasldr? b) Bir pazardaki oyuncularn; i) Gl yanlar, ii) Zayflklar, iii) Frsatlar, iv) Tehditleri nelerdir? 4) Kara veya demiryolu ile 1-2 saate kadar olan mesafeler, bir havalimannn havzas (catchment area) kabul ediliyor. 5) Inbound market: satlan biletlerin POSu byk oranda bu noktann dndadr. (Tatil yreleri.) 6) Outbound market: bilet satlarnn ou bu noktada yaplr. (byk hublar) 7) Hem inbound hem de outbound olarak zayf olan da bir ok nokta vardr. 8) Dubai, Doha, Abu Dabi gibi noktalar ite bu zayf kategoride olan oyunculardr. Bu yzden kendilerini tamamen aktarmal (transfer) yolculara hizmet verecek ekilde pozisyonlamlardr. 9) Dubaideki aktarmal yolcularn %26s uzundan uzuna iken, bu oran CDG iin %1, LHR iin %6dr. 10) Tatil noktalar genelde inbound karaktere sahiptir. Buralara youn olarak dk maliyetli tayclar ve charter firmalar uar. Bu yzden byle noktalarn gerek yolcu trafiine ulamak pek de kolay deildir. 11) Yeni bir hattn almas hakknda analiz yaplrken baklacak kriterlerden bir tanesi de, Credit Default Probabilitydir. Bu oran yksekse, talepteki dalgalanma da yksek olacaktr. 12) Bir O&D pazarn anlamak iin gereken kritik bilgiler: a) Talebin yaps ve hacmi (hizmet tipi ve cret snflar da dahil) b) Rekabet (mesela; rakip aktarmal parkurlar)
Havayolu 101
83
c) k ve var noktalarnn makro ekonomik durumu, d) Trafik haklar gibi idar ve hukuk konular. 13) Yazar, Havayolu 101 gibi, dk maliyetli tayclar ile network tayclarn i modellerinin bir birine yaknlatn belirtiyor. Vurgu yapt nokta, uu a yaplar. 14) irketler, uaklarnn kalk-ini sistemini dzenlemek iin FIFO ya da LIFO modelini uygular. 15) FIFOda ilk gelen uak ilk kaldrlr. LIFOda ise gece uuundan en son gelen uak, ilk kalk yapan olur. 16) 1978 deregulasyonu ile birlikte ABDdeki irketler hzla hub&spoke yapsna geti. Bunun sebebi, hub&spoke yapsndaki parkur saysnn point-to-point sistemine gre daha az oluudur: a) P-to-P: n(n-1) 10(10-1) = 90 b) H&S : 2(n-1) 2(10-1) = 18 17) Balantl uularn ihtiya duyduu iki nemli kriter: a) Uu frekans b) Balant sresi 18) yi bir balantl uuun nitelikleri: a) Minimum balant sresi ve maksimum balant sresi b) Detour: balant yznden meydana gelen zaman kaybnn en az olmas gerekiyor. [(Distance inbound + Distance outbound) / Great Circle Distance] c) ift ynl (bi-directionality) olmal. d) Trafik hakk kstlarna dikkat edilmeli. 19) MCT sresi, balantl uularn tiplerine gre (ksa-orta-uzun) deimekle birlikte, 90 dakikalk bir MCT, ideal olarak deerlendirilir. 20) Codeshare ve Balant: a) Operating Airline: Balantl uularn her iki baca da ayn havayolu tarafndan yaplr. b) Partial Codeshare: ki bacaktan biri codeshare yaplmtr ve dier havayolu tarafndan icra edilir. c) Full Codeshare: Balantl uularn her iki baca da codeshare yaplmtr ve iki bacak da dier havayolu irketi tarafndan icra edilir.
84
Havayolu 101
d) Interline: Balantl uularn iki baca iki ayr havayolu tarafndan icra edilir. 21) Bir yolcu, aktarmal seferler arasnda tercih yaparken nelere dikkat eder? a) Toplam seyahat sresi, b) Havayolu irketinin saygnl, c) Kalk ve Var saatleri, d) Bilet fiyat 22) Network planlamasnda farkl model kullanlyor: a) Logit b) Neural networking c) QSI (Quality of Service Indices) 23) Hub&Spoke yapsnn dezavantajlar: a) Kaynak kullanm orannn dkl i) Hubda uygulanan dalga sistemi sebebiyle, yer iletme hizmetinde kullanlan her trl kaynan utilizasyonu gn ierisindeki belli zaman dilimlerinde maksimuma karken, gnn dier zamanlarnda bir hayli dk seviyelere iniyor. ii) Yine ayn dalga sistemi sebebiyle, uak ve uu ekibi olabilecek sreden daha az utilize ediliyor. b) Artan ticar karmaklk i) Envanter takibi ve fiyatlama konularnda zel karmak algoritmalar kullanlmas. ii) Karmak pazar aratrmas ve rekabet analizi yaplmak zorunda kalnmas. c) Artan operasyonel karmaklk i) Transit yolcu ve bagajlarnn hzl bir biimde aktarlabilmesi iin, yksek teknoloji rn ve yksek maliyetli bagaj dzenleme ve tama sistemlerinin kullanlmas. ii) lave gvenlik nlem ve altyaplar (r: AB bnyesindeki havalimanlarndaki Schengen ve non-Schengen ayrm) iii) Dalga sistemi nedeniyle zincirleme tehir riskinin bir hayli yksek olmas. 24) Hub&Spoke yapsnn bu zayf ve yksek maliyetli noktalar, dk maliyetli tayc i modelinin doup gelimesine istemeden de olsa byk katk yapmtr. 25) modellerini mmkn mertebe basit hale getirip standardize eden dk maliyetliler, yksek uak ve ekip utilizasyonunun yan sra, hayli dk yer iletme maliyetlerine
Havayolu 101
85
ulamay baarmlardr. 26) Yerel trafii dk olmasna karn, balantl yolcu saysnn ykseklii sayesinde ayakta kalan limanlara hublet deniyor. r: Viyana 27) Yazar; bir havayolu irketinin tarifesindeki bank saysnn, balant verebilme yetenei ile ters orantl olduunu iddia ediyor. Ne kadar az bank, o kadar ok balant. 28) Balantll (Connectivity) tespit ederken 9 faktr dikkate alnr: a) Gelen-giden uu says b) Banklerin geici tasarm c) Bank says d) Yn e) Dngsel modeller (Rotational patterns) f) Havaalan altyaps g) Tesadf balant says h) Minimum Connection Time i) Dalgalarn i yaps 29) ABDdeki hublar daha ziyade Dou-Bat eksenindeyken, ABdekiler ok ynl trafie sahiptir. 30) ABDde 10 ve daha fazla dalga olan hublar grmek mmknken, ABde durum ok farkldr. r: LH (FRA): 4 dalga, Air France (CDG): 7 dalga 31) Bir hub iin, hangi coraf ynlere hizmet verdii ok nemlidir. kiden fazla yne hizmet vermek, uygun balant saysn dren bir etkendir. 32) Uak yanancaya kadarki yaklama, ini ve taksi sreleri ile off-block sonras pushback, taksi, kalk ve seyir yksekliine kadarki sre, verimlilii gsterir. 33) Uzun menzilli uaklar, bir bankin balarnda var yapar, sonlarna doru kalkar. 34) Hubdaki balant yaps dzenlenirken ncelik, ok kazandran ve krl balantlara verilmelidir. 35) Ancak sadece ticar deil, operasyonel istikrara da dikkat etmek gerekiyor. 36) British Airways, LHRde balant odakl bir hub yaps pratik olmadndan, bu meydanda hi bir zaman bir dalgal sistemi uygulamamtr. 37) Bunun yerine, banklerin bir birlerini srekli takip ettii rolling hub sistemi kullanlmaktadr. 86
Havayolu 101
38) Bundan 6-7 sene kadar evvel American Airlines, DFW ve ORDdeki dalgal yapsn, rolling huba evirdi. DFW iin sonu: a) Ortalama balant sresi 6 dakika artt, b) Var seferi bana den ortalama balant says 2 adet dt, c) GDS nezdindeki Pazar pay ayn kald, d) Zamannda kalk oran ykseldi 39) Slot haklar, havayolu irketleri arasnda alnp satlyor. Ama slot deerleri, irketlerin bilano aktiflerinde gsterilmiyor. 40) Lufthansa, network planlama iini hub baznda yapyor. Bu sayede yeni bir irket satn alndnda, o irketin hub kolaylkla LH bnyesine entegre edilebiliyor. (hub management) 41) Yazar, hat krll anlayn tehlikeli bir konsept eklinde nitelemi. 42) Yksek oranda transit yolcu tayan bir irkette, hatlarn birer kr merkezi olarak tanmlanmasnn yanl olduu vurgulanm. 43) Hat performansnn, negatif frsat maliyeti kavram zerinden hesaplanmas gerektii iddia ediliyor. Beyond ve behind noktalardan elde edilen gelirler ok nemli. 44) r: Londra (Beyond) [Dubai Bangkok] Sydney (Behind) 45) irketler arasndaki network overlap (uu a kesimesi), rekabet dzeyini gzlemlemek asndan son derece nemlidir: a) Kesien var noktalar b) Kesien direkt parkurlar c) Kesien aktarmal parkurlar d) Kesien aktarmal O&Dler 46) Hubl networklerde, kesien aktarmal parkur ve O&Dler ok nemlidir. 47) irket birlemelerinde, taraflarn networkleri ba rol oynar. Birleme sinerji salar m, salamaz m? 48) Her ne kadar networklerin bir birlerini tamamlad birlemeler iyi gibi grnse de, aslnda akan uu alar, irketler iin daha avantajldr. akan parkurlarda; a) Gelir ynetimi, b) Trafik ve kapasite ayarlamalar, c) Kurumsal mterilerle ilikiler gibi noktalarda avantaj elde edilir.
Havayolu 101
87
49) irket birlemesi ve ittifaklar ncesinde yaplan sinerji hesaplarnn ne kadar gerekletiinin hesabn yapmak neredeyse imknszdr. 50) zellikle son 10 yl ierisinde hzlanan irket satn alma ve birlemeleri neticesinde ok byk uu alar olutu. Bunun sonucunda irketler, oklu-hub yapsna gemek zorunda kaldlar. 51) Bu yapnn hem faydas, hem de zarar olabiliyor. 52) ABDnin coraf bykl sebebiyle zaten uzun yllardr oklu-hub sistemleri grlyordu. Avrupada da son yllardaki satn almalar sonucunda ortaya kt. Asyada ise henz pek grlm deil. a) Air France-KLM: Paris CDG ile Amsterdam b) Lufthansa: Frankfurt, Mnih, Zrih, Brksel, Viyana c) Lufthansann Milanoda gerekletirmek istedii blgesel hub modeli ise baarszla uramtr. 53) oklu-hub sisteminde iki farkl unsur gz nne alnr: lek veya Kapsam. 54) lekte, transfer yolcu saysnn okluu hedeflenmektedir. Hublar bir birlerine uzak olmaldr. 55) Kapsamda ise yksek gelir elde etmek n plandadr. Noktadan noktaya trafik nemlidir. Bu yzden hublar arasndaki mesafe ok nemli deildir. 56) ABDnin yaps lek sistemine, Avrupa Birliinin yaps ise kapsam sistemine uygundur. 57) Kapsam sisteminini uygulayan irketlerin hublarnn uu alarnn byk oranda akt grlr. 58) oklu-hub sisteminde hublar zerinden akan O&D trafiinin tarifesini senkronize etmek ok nemlidir. Bylece A noktasndan D noktasna gidecek olan bir yolcu iin B veya C noktasnda aktarma yapmann hi nemi (ve menfi bir etkisi) olmayacaktr. 59) irketlerin uu alarn deerlendirirken, alt farkl kritere baklr: a) Talebin hacmi ve yaps b) retim, verimlilik ve kapasite c) Balant verebilme d) Coraf kapsam e) Riske maruz kalma dzeyi f) Yukardakilerinin tmnn trendi
88
Havayolu 101
60) Uu alar farkl bir ok katmandan oluur: a) En temelde yolcu talebi yer alr, b) Talebin zerine, uu ann yaps oturtulur, c) Buna, kalk-var saatleri ile bununla ilgili dier tm unsurlar eklenir, (retim planlama) d) Sonraki admda bilet fiyat katman ilave edilir, (gelir ynetimi) e) En son olarak da oluturulan bu ok katmanl uu a ile ilgili olarak gerekli iletiimde bulunulur, (GDS/CRS kanallar, web vs)
AEA, Karbon Emisyonu Konusunda kaz Etti

Avrupa Birlii (AB) tarafndan uygulanmakta olan ve havayolu sektrnn 1 Ocak 2012 tarihinde dahil olaca karbon emisyonu sistemiyle ilgili olarak bir ikaz da, Avrupa Havayollar Birlii'nden (Association of European Airlines - AEA) geldi. Birliin Genel Sekreteri Ulrich SchulteStrathaus tarafndan yaplan aklamada, "AB, bazlar tarafndan emperyalist olarak nitelendirilen karbon emisyonu uygulamasnda srar ederse, ok byk ticar misillemelerle kar karya kalabilir" dendi. Bu misillemelerin hacminin, AB ile ABD arasndaki Airbus - Boeing ekimesinin de zerinde olabilecei kaydedildi. Hatrlanaca zere zellikle son aylarda, ABD ve in, AB'nin tm dnyaya empoze etmeye alt karbon emisyonu sistemine kar en ciddi ve kararl itirazlar seslendiren iki dev lke. Yaplan hesaplara gre karbon emisyonu sisteminin 2020'ye kadar havayolu sektrne olan yllk maliyetinin 4 milyar USD mertebesinde olaca tahmin ediliyor. Bu rakamn te biri AB yesi devletlerin kasasna gidecek. Ve bu parann ne ekilde kullanlaca ok da net deil. zellikle uzun mesafeler kat ederek AB'deki ehirlere sefer yapan havayolu irketleri karbon emisyonu uygulamasndan menf ynde en fazla etkilenecek olanlar. Zira AB'nin uygulamak istedii ekliyle, karbon emisyonu sistemi iin yaplan hesapta, uuun ne kadarnn AB hava sahasnda gerekletiine baklmakszn, toplam uulan mesafe baz alnyor. Bu mantk zerinden yaplacak bir hesabn byk bir hakszla yol aaca aikr.
Havayolu 101
89
Acaba diyoruz; Dou Asya'dan AB'ye yaplan uularda, stanbul'da bir teknik duraklama yaplp yola devam edilse, nasl olur? ni-kalk esnasnda yaanacak masraf, karbon emisyonu maliyetinden daha dk olur mu? Ne dersiniz? Grsel: Greencitizens.net
British Airways'in Kuyruu - Sene 1997

Bu olay ok uzun yllar nce duymutuk. Hatta yeri geldiinde, 2007 ylnda Havayolu 101'de de deinmitik. Konu, British Airways'in (BA) kuyruu. Sene 1997. BA, gerekletirmekte olduu yeniden yaplanma erevesinde kendisini bir "kresel havayolu irketi" olarak konumlandrmak istiyor. Ve uak kuyruklarndaki imparatorluk bayran kaldrarak yerine, dnyann drt bir yanndan seilen ve farkl blgeleri temsil eden motifler yerletiriyor. (dnya tasvirleri) Sonu? Demir Leydi lakapl Margaret Thatcher, 1997 ylndaki bir Muhafazakr Parti konferansnda, orada sergilenmekte olan "yeni kuyruklu" bir BA uak maketine bakyor ve yetkililerden bilgi alyor. Hemen sonrasnda da ticar havayolu tarihine geen o nl cmlesini sarf ediyor:
"Korkun; biz ngiliz Bayran tayoruz, bu berbat eyleri deil!

Ve akabinde, maket uan kuyruunu bir mendille rterek, BA'in bu yeni kurum kimlii hamlesini bitiren hareketi yapm oluyor. Bu deiiklik ncesinde bir havalimannda kre yanaan bir BA ua herkes tarafndan tannrken, dnya tasvirlerinin kullanmyla birlikte irket, bu ayrt edici zelliini kaybetmiti. Ayn dnemde Virgin Atlanticin uaklarnn burun ksmna, elinde ngiliz Bayra tutan bir kadn grseli yerletirmesi de bu ie tuz biber ekmiti. Neticede iki sene gibi ksa bir sre sonra, filodaki uaklardan kuyruklar henz dnya tasviri tamayanlar iin bu alma iptal edilmi, 2001 ylnda da tm filonun yeniden ngiliz Bayrana geri dnecei aklanmt. 90
Havayolu 101
te Thatcher'n mendiliyle BA'in tarihine damga vurduu o an.
To Fly. To Serve. British Airways

Bugnk adyla 1974 ylnda kurulmu olsa da, kk 1919 ylna kadar giden, Britanya mparatorluu'nun bayrak tayc irketi British Airways (BA), yeni bir kurum kimlii almas balatt. Bu kapsamda, uzun zamandr kullanlmakta olan " The Worlds Favourite Airline " slogan, " To Fly. To Serve. " eklinde deitirildi. irket bununla da kalmad ve yeni slogann, ngiliz Kraliyeti'nin mottosunun (dieu et mon droit) yer ald dnyaca nl armadan esinlenilerek hazrlanm olan arma ile birlikte kulland. Yan tarafta grlebilir. irket bu slogan ve armay, kurulduu ilk yllarda kullanmt. Bylece British Airways, ok uzun zamandr takip etmekte olduu "kresel havayolu" politikasn bir anda ters yz etmi oldu. Yeni dnemde, ngiliz kimlii ok daha n plana karlm bir British Airways greceimiz kesin. Yeni kurum kimlii almas kapsamnda bir de 90 saniyelik TV reklam hazrland. Bylece BA, son 10 yl ierisinde ilk kez bir markalandrma reklam ekmi oluyor. 1919'dan bu yana meydana gelen gelimelerin yer ald TV reklamn aadaki balantdan seyretmeniz mmkn. BA'in bu kurum kimlii almas aslnda 5 yllk dev bir plann paras. 5 milyar Pound gibi olduka yksek bir bteye sahip plan erevesinde kurum kimliinin yan sra yeni uaklar, yeni i tasarm ve yeni hizmetler gibi daha bir ok unsur bulunuyor. zellikle son bir ka senedir hem ekonomik krizle hem de kabin memurlarnn grevleriyle byk yara alan BA, Iberia ile birlemesinin ardndan ayaa kalkmaya balamt. Sanrz artk koma zamannn geldiine inanyorlar. nmzdeki yllarda muhtemelen ok farkl bir BA protresiyle karlaacaz. [youtube http://www.youtube.com/watch?v=a4JdQi60an0]
Havayolu 101
91
easyJet, 2011 Yl Kr Beklentisini Ykseltti

Avrupa'nn nde gelen dk maliyetli tayclarndan easyJet, 2011 ylna ynelik kr beklentisini ykseltti. Daha iki ay kadar nce irketten yaplan aklamada, 2011 ylnda 200-230 milyon Pound aralnda olaca tahmin edilen kr miktar, 240-250 milyon Pound seviyesine ykseltildi. easyJet buna ilaveten, yatrmcsn sevindirecek bir haber daha verdi ve bu yl iin zel bir kr pay datlacan aklad. easyJet iin sene banda analistlerin yapm olduu kr tahmini ise 179 milyon Pound mertebesindeydi. irket, sene sonu hedefi gerekleirse, sene bandaki tahminleri %40 civarnda geerek bir hayli baarl bir performansa imza atm olacak. Tabii easyJet'in bu baarsnn temelinde ne var diye baktmzda, sene banda gerekletirilen i modeli deiikliinin olduunu gryoruz. Havayolu 101'de sk sk deindimiz gibi, network tayc i modeli ile dk maliyetli model giderek bir biriyle i ie geiyor. Bunun sonucunda da easyJet gibi, daha nceleri i amal seyahat eden kitleyi pek de hedeflemeyen irketler, artk gzlerini bu krl pazara dikiyor. Mesela easyJet'in Temmuz seferlerindeki i amal seyahat eden yolcu says, geen yla nispeten %20 artm durumda. Havayolu sektrndeki i modeli deiiklikleriyle ilgili olarak 7 ubat 2011 tarihli yazmz okumanz tavsiye ediyoruz. ZF2EXSE5CQF2
United Airlines, 200 Uak Sipari Edecek

American Airlines ve Delta'nn ardndan sra imdi de United Airlines'a geldi. Continental ile birlemesinin ardndan dnyann en byk havayolu irketi konumuna gelen United, nmzdeki gnlerde 200 kadar dar gvdeli uak siparii vermeyi planlyor. Liste fiyatlarna gre yaklak 18 milyar USD mertebesinde olacak bu byk sipari iin, her zaman olduu gibi iki dev uak 92
Havayolu 101
reticisi kafa kafaya yaracak; Airbus ve Boeing. Her iki firma da, motorlar yenilenen dar gvdeli modelleriyle United' ikna etmeye alacak. Boeing 737 MAX ve Airbus A320neo, bir siparite daha kozlarn paylaacak. Aslnda United Continental CEO'su Jeff Smisek, getiimiz Mays aynda yapt aklamada, Boeing'in hayata geirmeyi planlad yeni tasarml 737'yi beklemek istediini sylemiti. Ancak Boeing'in yakn zaman nce bu plandan vazgetii dnlrse, Smisek'in de o fikrinden caym olabilecei sylenebilir. United'n sadece dar gvdeli uak filosunda yaklak 550 tayyare bulunuyor. Bunun dnda irketin 50 adet Boeing 737, 50 adet Boeing 787 ve 25 adet Airbus A350 siparii mevcut. Daha nce de belirttiimiz gibi, 2011 daha imdiden, dnya ticar havaclk tarihine "uak siparii yl" olarak gemi durumda. ZF2EXSE5CQF2
Ne Olacak Bu JAT'n Hali?

Sunday, September 25, 2011
kinci Dnya Sava'nn ardndan Hrvat asll Josip Tito'nun nderliinde kurulan gney slavlar lkesi Yugoslavya'nn 1991 ylndan itibaren balayan zlme srecinin sonunda ortaya tam 6.5 devlet kt. Basketbol, futbol gibi spor dallarnda ok baarl olan Yugoslavya'nn devamnda ortaya kan bu devletlerin bir ou, bu alanlardaki baarlarn devam ettirdi. Ancak ayn eyi havayolu iletmecilii asndan sylemek bir hayli g. 20. yzyln ikinci yarsnda, mill bir havayolu irketine sahip olmak; para, bayrak, istiklal mar gibi bir bamszlk sembol saylr haline geldiinden, Yugoslavya'dan kopan tm devletler kendi bayrak tayc irketini kurma yoluna gitti. Sonu? Neredeyse hepsi iin tam bir hsran. Kendi ayaklar zerinde durabilen hi bir irket bulunmuyor.
Havayolu 101
93
te geen haftaki haber; Slovenya'nn bayrak tayc irketi Adria, devlet destei sayesinde, iflas etmekten son anda kurtuldu. Geen yl 63 milyon Euro zarar eden irkete, 50 milyon Euro mertebesinde bir nakit ak saland. 450 personeli bulunan irketin nmzdeki gnlerde alanlarnn %20'sini iten karmas bekleniyor. Ve yine EX-YU Aviation sitesindeki bir baka haber: Efsanev havayolu irketi JAT, bu kez de Azerbaycan'a teklif edildi! (Daha nce de aralarnda Aeroflot ve THY'nin de bulunduu bir ok irketin ad, JAT ile anlmt) "Efsanev" diyoruz zira JAT, 1991 ve sonrasndaki zlme srecine kadar Yugoslavya'nn bayrak tayc irketi konumundayd. 1927 ylnda Aeroput adyla kurulan irket ilk seferini bir yl sonra Belgrad-Zagrep arasnda yapmt. 1930 gibi erken bir tarihte yurt d seferlere balayan irketin uu ana Viyana, Graz ve Selanik kentleri dahil olmutu. 1970 ylnda Avustralya ve Kanada'ya charter seferleri balatan JAT, 1975'te de ilk uzun menzilli tarifeli hattn amt: BEG-KHI-SIN-SYD 1987 rekor yl olmu ve tanan yolcu says 4,5 milyona ulamt. (THY: 3.6 milyon) 1990 ylnda ise ABD uularndaki yolcu says yllk 180.000e ykselerek byk bir baarya imza atlmt. O dnemde 61 uluslararas noktaya sefer yaplyordu. Ancak 1991'de balayan i sava her eyi alt st etti ve geen 20 yln ardndan JAT, Srbistan devleti tarafndan bir an nce elden karlmaya allan, istenmeyen bir evlat durumuna dt. Ve sonunda Azer irket AZAL'dan medet umulur hale gelindi. Ne kadar yazk!
Petrol Fiyatlarnda Son Durum

zellikle bu yl havayolu irketlerinin tam manasyla "belals" olan petrol fiyatlarnda son durum ne? Nisan aynda zirve yapan ve takip eden aylarda yatay bir seyre giren petrol fiyatlar, son gnlerde geveme eiliminde. Kresel ekonominin gidiatnn pek de iyi olmad ynnde ABD ve AB'den arka arkaya gelen haberlerin ardndan, talep 94
Havayolu 101
miktarnda muhtemel bir azalma yaanaca n grldnden olsa gerek, petrol fiyatlar yava yava gerilemeye devam ediyor. BRENT'in fiyat 105 USD mertebesine kadar gerilerken, NY ham petrol fiyat 80 Dolar'n da altna inmi durumda. Havayolu 101'de kriter olarak aldmz Dated Brent, West Texas Intermediate ve Dubai Fateh petrol fiyatlarnn basit ortalamasnda da benzer trendi grmek mmkn. Mays-Temmuz dneminde 106-108 USD civarnda olan ortalama fiyat, Austos'ta 100 USD'ye geriledi. Eyll aynda bu fiyatn, 100 USD'nin de altnda olaca grlyor. Bylece sene banda havayolu irketleri iin yaplan deerlendirmelerde bir kritik eik olarak tespit edilen 100 USD seviyesinin altna inilmi oluyor. Petrol fiyatlarndaki d trendi devam ederse, 2011 yl ortalamas 100 USD'nin altnda kalacak ve ticar havayolu irketleri az da olsa rahat bir nefes alm olacak. Kaynak: IndexMundi
irketler Yeniden Maliyetlere Odakland

Kresel ekonominin bir trl istenen ve beklenen iyileme trendini yakalayamamas ve petrol fiyatlar, 2010 yln byk umutlarla kapatan havayolu irketlerinin, 2011 ylnda adeta skut-u hayale uramasna yol at. Bir yandan artan maliyetler, dier taraftan hedeflendii art gsteremeyen gelir tarafyla birleince, irket bilanolarnn dip satrlar krmz mrekkeple yazlr hale geldi. Gelir kalemleri artrlamaynca, havayolu irketlerinin yneticileri tabii olarak bilanonun dier kanadna eilmek zorunda kalyor: Maliyetler Flightglobal'da kan bir haberde Air France, Emirates ve SAS'n maliyetler konusuna baklar ele alnm. Emirates CEO'su Tim Clark, mcadele etmekte zorlandklar en nemli unsurun yksek petrol fiyatlar olduunu sylyor. Zira bu durum, hem kresel ekonomide hem de seyahat planlarnda tereddtlere, dolaysyla skntlara yol ayor. Emirates'in hedefi, irket iinde yapacaklar iyiletirmelerle %5-8 civarnda bir tasarruf
Havayolu 101
95
salamak. Gider miktar 20 milyar USD'nin zerine kan bir yapda, bu oranda tasarruf yaplmas demek, irketin rahat bir nefef almas manasna geliyor. Clark, tm bunlara ramen Emirates olarak byme planlarndan vazgemeyeceklerini de ekliyor. Tamam geni gvde uaklardan oluan 147 yeli filo, Mart aynda 185 uaklk bir dev haline dnecek. Air France ise bildik tasarruf yntemleriyle kt gidie bir dur demek istiyor. Yeni personel istihdamnn durdurulmas, her birimin sabit maliyetleri drmek iin almalar yapmas, verimliliin artrlmas gibi konular bata geliyor. Challenge 12 adn verdikleri tasarruf program dahilinde hedeflenen bir yllk 470 milyon Euro'luk hedef, birinci eyrekte aklanan nagatif sonucun ardndan 500 milyon Euro'ya karlm. ok uzun yllardr istenilen performansn ok uzanda olan SAS da, 4Excellence adl program erevesinde tasarruf etmeye alyor. Birim maliyetlerde %5'lik bir dn hedeflendii tasarruf program, irket genelindeki kalite ve verimlilik almalaryla da destekleniyor. Hlasa; akaryakt gibi kontrol d maliyetlerin bilanoda arln hissettirdii dnemlerde irketler, adeta sinekten ya kartmaya alyorlar. Sz konusu tasarruf programlarnn ne denli baarl olduunu ancak 2011-12 ml sonular aklandnda grebileceiz. Grsel: http://www.diymarketers.com/2010/10/19/conference-money-saving-tip/
Qatar Airways Yeni Web Sitesini Yolcularna Sundu

Skytrax tarafndan dnyann en iyi havayolu seilen Qatar Airways, yeni web sitesini yolcularnn kullanmna sundu. Yeni web sitesi hazrlanrken, son bir ka yldr sanal alemi etkisi altna alm olan "minimalist" yaklamdan etkilenildii aka grlyor. Bilindii zere, nceki yllarn kalabalk, ayn anda bir ok balantnn ve banner'n bir arada bulunduu ana sayfalar yerine artk, mmkn mertebe sade; az sayda ve nemli balantnn yer ald giri sayfalar tercih ediliyor.
96
Havayolu 101
Qatar'n yeni web sitesinin en ilgi ekici yan, online ilemlerin yer ald blm. Dorusu siteye ilk girildiinde, online rezervasyon yaplacak olan yer biraz gzden kayor gibi. Ancak kalk ve var ehirlerinin yazlaca yer fark edilip tklandnda, online rezervasyon blm alyor. Sonraki admlarda yukardan aa doru bir ak tercih edilmi. Be admda bilet satn alma ilemini bitirmek mmkn oluyor. lemlerin ayn sayfa ierisinde yaplyor hissinin verilmi olmas gzel. deme seenekleri arasnda Diners Club ve UATP'nin de bulunduu farkl bir ok kart bulunuyor. Ancak bunlar dnda alternatif deme seeneklerinin (PayPal, Bill Me Later, ELV gibi ) olmamas, Qatar Airways web sitesinin online yolcu deneyimi asndan eksi puan. Sitenin dikkat ekici bir baka blm, Qatar Airways'in sosyal medya mecrasndaki yeriyle ilgili olan sayfa. Ana sayfada kendisine sadece kuru bir "Follow us online" linkiyle yer bulabilen bu blm aslnda bizce, biraz daha fazla n plana karlmay hak ediyor.Zira bu sayfada artk klasik haline gelen Facebook, Twitter, Flickr gibi sosyal medya mecralarnn yan sra flyertalk, Linkedin, Wikipedia, tripadvisor, SeatGuru gibi nemli online cemaatlerin Qatar Airways hakkndaki sayfalarnn linklerine de yer verilmi. Netice olarak baktmzda, baz eksikleri olmasna karn Qatar Airways'in web sitesinin yeni tasarm, cesur ve sade tasarm ile tebrii hak ediyor.
Avrupa Birlii, Karbon Emisyonu Oranlarn Aklad

Avrupa Birlii (AB), 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren havayolu irketlerinin dahil olaca karbon emisyonu sisteminin oranlarn aklad. Buna gre irketler, 2012 ylndaki karbon emisyonu kotalarnn ortalama olarak %85'ini bedavaya alacak. 2013-2020 aras iin bu oran %82 olarak tespit edildi. Ancak irket baznda bakldnda, bedava kota orannn %20 gibi bir hayli dk bir oranla, %100 arasnda deitii grlyor. AB tarafndan balatlacak bu uygulamadan yaklak 4000 civarnda havayolu irketinin etkilenecei belirtiliyor. te yandan AB tarafndan yaplan aklamann en ironik blm, havayolu irketlerine
Havayolu 101
97
tahsis edilen cretsiz karbon emisyonu kotasna parasal deer biilen cmleler. AB, irketlere cretsiz olarak verdii kotann 10 yllk deerinin 20 milyar Euro'nun zerinde olduunu belirterek, havayolu irketlerinin bu parayla filolarna yatrm yaparak mevcut uaklarn daha verimli (akaryakt) olanlarla deitirmelerinin mmkn olduunu aklam. Tam manasyla aka gibi bir mantk yrtme! Buna gre AB, havayolu irketlerini nce borlandrp sonra da o borlar affeden bir konuma gelmi olmuyor mu? Daha da komik olan yan, tamamen kt zerinde olan bu "potansiyel gelirler" ile yeni uak ve motor satn alnmas tavsiye ediliyor. Gerekten sra d bir yaklam. te taraftan IATA Genel Direktr Tony Tyler tarafndan bugn yaplan aklamada ise, AB'nin karbon emisyonu sistemi adeta "ka yapaym derken, gz karma" eklinde tbir edilerek, uygulamann acilen iptal edilmesi gerektii vurgulanyor. Doru sze ne denir!
GPS, Hava Trafiini Rahatlatacak m?

Bundan neredeyse drt yl nce, ABD'deki hava trafii zellikle baz blgelerde durma noktasna gelince, yetkililer bu meseleye bir neter vurmak istemiler ve baz giriimlerde bulunmulard. 2 Ekim 2007 tarihli yazmzda bu meselenin Bakan seviyesinde deerlendirilmekte olduunu sylemitik. Hemen ardndan da ayn yln Kasm aynda, ABDnin yl ierisinde en youn hava trafiini yaad kran Gn tarihlerine denk gelen be gn boyunca lkenin dou kylarndaki asker hava koridorlarnn, sivil irketlere almasna karar verildiini belirtmitik. Aradan geen drt yla ramen ABD'nin hava trafii younluuna henz kesin bir zm bulunabilmi deil. Bu sorunu zmek iin yine Bakan seviyesinde bir giriim gndeme geliyor. GPS bazl hava trafik kontrol teknolojisi olan NextGen'e olan devlet destei artrlyor. Bu teknoloji sayesinde uaklar, mevcut sisteme nazaran, bir birlerine daha yakn bir biimde ve daha dz bir rota zerinde uabilecekler.
98
Havayolu 101
Bylece tehirlerin ve uu srelerinin te bir orannda azalaca hesaplanyor. Tahminler doru karsa, bu sistem havayolu irketleri ve yolcularn milyarlarca dolarlk tasarruf edebilmesi anlamna geliyor. Daha az akaryakt sarfiyat, daha az karbon emisyonu, daha fazla uu emniyeti... Ancak ABD Federal Havaclk Dairesi FAA'in tahminlerine gre GPS bazl sistemin ABD geneline yaygnlatrlabilmesi iin 2020 ylna kadar beklenmesi gerekiyor. Bu kadar uzun bir sreye kimsenin tahamml yok. Bu noktada, balantsn verdiimiz makalenin yazar Peter Orszag yle bir tavsiyede bulunmu: Hava trafik kontrol iini FAA'in uhdesinden alarak zelletirmek. Orszag bu noktada Kanada'y rnek gsteriyor ve NAV Canada ad altndaki kuruluun, hava trafiini emniyetli ve verimli bir biimde idare ettiini sylyor. Kresel iktisad kriz sebebiyle son bir ka yldr art hz duran ABD hava trafii bakalm nmzdeki yllarda ne gibi gelimeler gsterecek.
Dnya Genelinde Ka Tane Havaalan Var?

Chartsbin adl web sitesinde, dnya genelindeki bir ok istatistik verinin grsel hali bulunuyor. Aklnza gelebilecek farkl bir ok rakamsal sonucun grsel yansmasn burada bulabilirsiniz. Biz de ilk olarak lke baznda ka tane havaalan olduuna baktk. Havaalanlar "paved" ve "unpaved", yani dzeltilmi asfalt veya beton ile toprak zeminler olmak zere ikiye ayrlm. Veri kayna olarak CIA'in yllk Factbook'u kullanlm. Bu yzden lkelerde bulunan en kk havaalanlarna kadar hepsi hesaba dahil edilmi. Mesela Trkiye'de 88'i dzeltilmi, 11'i toprak olmak zere toplam 99 havaalan grnyor. Bu konuda liderlik, ABD'nin elinde. Toplam 15.079 havaalanyla ABD, dier lkelere nispeten ak ara nde bulunuyor. Onu 4.072 havaalan ile Brezilya ve 1.819 havaalan ile Meksika takip ediyor. Tabii yukarda da belirttiimiz zere, bu rakamlardaki "paved-unpaved" oranna dikkat
Havayolu 101
99
etmek gerekiyor. Zira Brezilya ve Meksika'daki meydanlarn ok byk bir oran, jet uaklarnn ini-kalk yapamayaca toprak zeminlerden oluuyor.
Airports Go Futuristic with Driverless Pods, epaper Guides and an ...

Airports are high-traffic locations with a diverse and international mix of consumers, which makes them well-suited to trial novel technologies (see also our article on airports experiments with virtual technologies). The latest futuristic showcases are laser-guided travel pods, electronic paper guide cards and a hydroponic vegetable garden. LondonHeathrow In mid-September, laser-guided pods that transport passengers without drivers or timetables were officially launched at London Heathrow Airports Terminal 5, following a 6-month trial.The 21 pods, which carry up to four passengers and their luggage between the business car park and the main terminal building, are laser-guided and run along tracks. They take an average of ten minutes less for the two-mile route than the airport buses, mainly by avoiding traffic on the roads around Heathrow. Passengers use a touch screen to choose their destination and there are no timetables (and no waiting), as a central computer ensures that pods are distributed at each station according to passenger demand. When waiting for a passenger, the pods recharge themselves at battery points. The 21 low energy, battery powered, zero emission vehicles, which use 70 percent less energy than it takes to power a car, and 50 percent less than a bus, can transport up to 500,000 passengers each year and replace 50,000 shuttle bus journeys. The pods were initially devised in 1995 by engineers during a research project at the University of Bristol, and were then developed by ULTra PRT in cooperation with BAA. The system will also be piloted near Delhi and Amritsar in India, and at the new by Norman Foster-designed Apple campus in Cupertino, California HelsinkiVantaa Another pilot project that aims to make travelling more convenient for passengers, issues transfer passengers on a tight connection with a personalized electronic display card to guide them to their boarding gate at Helsinki Airport. Developed by Finnish company Agaidi, the thin display card, which can operate up to three years without charging, shows personalized, real-time flight information to passengers and keeps them updated about, for example, boarding times and estimated walking time to the gate. It also contains information about services along the way, such as cafs, restaurants and shops. Helsinki Airport is a popular transfer point for flights between Asia and Europe, and the
100
Havayolu 101
airport says it is piloting the new electronic display card to further develop its hassle-free transfers. During the one-month test period the passengers are accompanied by airport personnel to make sure they return the device when they reach their gate. ChicagoOHare In the USA, the worlds first aeroponic garden in an airport has just opened at Chicago OHare (whose airport code, ORD, stands for orchard, by the way). 44 different types of organic herbs and vegetables, including swiss chard, red habanero peppers, onion chives, basil,dill, parsley, lettuce, thyme, oregano, and green beans, are growing from 26 8-foot tall white towers and are being cultivated using hydroponics, a method of growing plants that involves replacing soil with nutrient-rich water. The garden will provide year-round cultivation, and the harvest which comes about once a month will be used in four restaurants at the airport. The 928-square-foot OHare Urban Garden, which is located in the located in the mezzanine level of Terminal 3, G Concourse, was paid for by airport caterer HMS Host, who says the airport vegetable garden meets travellers demands for fresh local produce. In 2010, sandwich chain Subway, also opened a hydroponic lettuce garden right in the middle of one of its outlets in central Tokyo.
This article is re-published with kind permission of www.airlinetrends.com.
Karbon Emisyonu Sisteminin Zayf Noktalar

Yrrle giri tarihi yaklatka hakkndaki tartmalar byyen Avrupa Birlii (AB) Karbon Emisyonu Sistemi ile ilgili olarak IATA tarafndan yaplan "iptal etme" arsn hatrlyoruz. imdi o arnn ayrntlarna bir bakalm ve IATA tarafndan "misguided" olarak tanmlanan uygulamann zayf noktalarnn neler olduunu inceleyelim. Gerek havayolu irketleri, gerekse uak ve motor reticileri, karbon emisyonu salnmn azaltmak amacyla ellerinden geleni yapyorlar. 2020 ylna kadar emisyon miktarnn ylda ortalama %1.5 orannda azaltlmas hedefleniyor. 2050 ylna gelindiinde ise, emisyon salnmnn 2005 ylna nispeten yar yarya azaltlaca hesaplanyor. Bir hayli iddial bir hedef. Zira gnmzde ylda yaklak 2.8 milyar yolcu ve 46 milyon ton kargo tayan havayolu sektrnn, 2050 ylna gelindiinde ylda 16 milyar yolcu ve 400 milyon ton kargo tamas bekleniyor.
Havayolu 101
101
Sektr genel olarak karbon emisyonu salnmnn azaltlmas ynnde hemfikir. Zaten bu ynde hareket edebilmek iin ICAO'nun liderliinde belirlenen, drt bacakl bir strateji bulunuyor. Teknolojiye yatrm, daha verimli altyap, daha verimli iletme yaps ve mspet ynde iktisadi tedbirler, bu stratejiyi oluturan unsurlar. Kresel kapsamda yrtlmek istenen byle bir strateji varken AB tarafndan tek tarafl ve blgesel kapsaml bir sistemin havayolu irketlerine dayatlmas, pek de makul bir giriim olarak alglanmyor. AB'nin getirdii sistem ncelikle uluslararas hukuka aykr bir ekilde vergilendirme yapyor. Sistem dahilindeki hesaplamada bir uuun sadece AB hava sahasndaki blm deil, bandan sonuna dnya genelindeki tamam baz alnyor. ABD, in ve Hindistan bu sisteme resmen muhalefet eden devletler. Bu temel sorunun yan sra mesafe bazl yaplacak hesaplamalar sonucunda AB snrlarna uzak olan havalimanlarn hub olarak kullanan irketlerin maddi adan dezavantajl durumu decek olmas, serbest piyasa artlarnda rekabeti tahrip edici bir rol oynayacak. AB'nin tek tarafl uygulamas, kresel apta yaplmas amalanan emisyonla mcadelenin dengesini bozup ok katmanl bir vergilendirmeye sebep olacandan, yolcularn gereinden fazla bir miktarda deme yapmasna yol aacak. Yolcularn diyoruz zira havayolu irketleri daha en bandan, karbon emisyonu sisteminin maliyetini bilet fiyatlarna yanstmann planlarn yapyor. Son olarak, AB'nin sistemindeki en byk soru iaretlerinden bir tanesi, toplanan vergilerin ne ynde kullanlaca. Yani AB kasasna giren paralarn evre ile ilgili konularda harcanacann bir garantisi bulunmuyor. Grnen o ki, karbon emisyonu sistemi daha ok su gtrecek!
airBaltic flas Korumas stedi

TV programnn sunucusu Richard Branson'a sorar:
"Havayolu sektrnde nasl milyoner olunur?"

Branson cevap verir:
"Bunun iin sektre milyarder girmek gerekir."

:) Ticar havayolu, evet, ok renkli, ok dinamik, yeniliklere ak, ileri teknolojinin kullanld 102
Havayolu 101
ve tm dnya geneline hitap eden bir i alan. Ancak ml adan bakldnda, bir o kadar da tehlikeli bir sektr. te airBaltic. Havayolu 101'de zaman zaman bahsettiimiz ve byme stratejisini ve uygulamaya koyduklar inovatif yenilikleri takdir ettiimiz airBaltic, getiimiz hafta, iflas korumas iin bavuru yapmak zorunda kald. Letonya merkezli irket, bulunduu blgede ciddi bir ihtiyac karlamakta. Bu yzden airBaltic'in pazardan ekilmesi, Baltk blgesindeki dengelerin deimesi anlamna geliyor. Ancak airBaltic'in iflasndaki en ilgi ekici nokta, irketin hissedarlarnn kimler olduu ve bu aamadan sonra nasl davranacaklar. Zira %52 ile ana hissedar durumundaki Letonya devleti, lkenin iinde bulunduu ekonomik kriz sebebiyle, bir havayolu irketini kurtaracak ml imknlara sahip deil. te yandan airBaltic zerindeki en etkili hissedar, Baltic Aviation System (BAS) adl irket. Ve bu irket, ok zengin bir Rus i adam olan Vladimir Antonov'a ait. Antonov, airBaltic'i ml adan kurtaracak kadar geni bir servete sahip. Fakat Avrupa Birlii kanunlarna gre, Birlik yesi bir havayolu irketinde ounluk hisselerin, Birlik vatanda olmayanlarn elinde olmas yasak. Yani Letonya hkmeti tam manasyla "iki arada, bir derede" kalm durumda. airBaltic'i kurtaracak paralar yok, paras ve irkete ilgisi olan kiinin ise byle bir ie girimesinin n hukuken tkal gibi. Blgesel kapsamda son yllarn parlak irketlerinden olan airBaltic'in gelecei bakalm nasl ekillenecek?
Aer Lingus, Rahat Yz Grebilecek mi?

Avrupa'nn en anssz havayolu irketlerinden bir tanesi, hi phesiz ki, Aer Lingus'tur. 75 yllk mazisiyle yal ktann en kkl irketlerinden olan rlandal bayrak tayc, maruz kald Ryanair rekabeti yznden son 15 yldr bir rahat yz grebilmi deil. Zira Ryanair, belki de havayolu sektrnn grp grecei en yrtc, en saldrgan rakip ve rlanda merkezli bir irket. Zaten bundan bir ka yl nce Ryanair'in, Aer Lingus'u satn almak iin ne kadar urat
Havayolu 101
103
zihinlerimizde hl tazeliini koruyor. in garip taraf, %25'i halen rlanda devletine ait olan Aer Lingus'un en byk hissedar %30'luk bir oranla Ryanair! Aer Lingus'un %42'si ise rlanda Borsas'nda ilem gryor. ki kez Aer Lingus'u satn almaya alan ama engellenen Ryanair'in hevesi kam gibi grnyor. irketten yaplan aklamada, mteri karsa, %30'luk pay satmaya hazr olduklar belirtildi. Bununla birlikte Ryanair'den bir baka aklama daha yapld ve Aer Lingus'taki %25'lik payn satmaya niyetlenen rlanda Devleti'nin en muhtemel mterisinin British Airways olduu iddia edildi. Bu iddia geree dnrse ortaya ok garip bir durum kacak. Bir birine rakip irket. Bunlardan ikisi, ncde bir birlerine ortak olacak. :) Ya sonras?
Atlas Jet - Airbus A321 (TC-ETN)

Sunday, October 02, 2011
'Uan Banka'nn Yere niinin 10.Yldnm

Monday, October 03, 2011
Hem bayrak taycs olduu lkenin durumu hem de ml adan salaml sebebiyle "uan banka" olarak adlandrlan Swiss Air'in yere iniinin (grounding) 10. yldnm.
104
Havayolu 101
Uaklarna yklenecek akaryakt iin dahi nakit para bulamaz hale gelen irket, bundan 10 yl nce, 2 Ekim 2001 tarihinde tm uularn sresiz olarak durdurmutu. Borlar sebebiyle irketin baz uaklarna el konulmutu. svire bankalar, hkmet ve rakip irket Crossair, Swiss Air'i kurtarmak amacyla devreye sokulmutu. Ancak bu konuda bir konsensus salanamaynca, irketin iflas kabul edilmi, yerine bugnk Swiss irketi kurulmutu. Ancak o da hedeflenen baarya ulaamaynca, 2005 ylnda Lufthansa bnyesine katlmt. 1919 ylnda kurulan Ad Astra Aero ve 1925'te kurulan Balair'in birlemesiyle 1931 ylnda gklere merhaba diyen bu kkl irket, nasl olmutu da nakitsiz kalmt? Hem de kasasnda bulunan bol miktarda nakit sebebiyle "uan banka" olarak adlandrlrken. Swiss Air, 1989 ylnda imzalan bir anlama ile Delta Air Lines ve Singapore Airlines ile birlikte, "Global Excellence" ad verilen havayolu ittifakn kurar. 1990'da bu kez, SAS, Austrian Airlines ve Finnair ile birlikte "European Quality Alliance" adl ittifaka imza atlr. Bu ittifak ilerleyen yllarda bizlerin de aina olduu "Qualiflyer Group" adn alr. Swiss Air 1990'larda byk bir hzla genileme politikasn srdrr. Sabena, Air Libert, AOM, Air Littoral, Volare, LOT, Air Europe, TAP Portugal, Trk Hava Yollar, South African Airways, Portugalia ve LTU adl havayolu irketlerine ya hissedar olunur, ya da bu irketler Qualiflyer'e ye yaplr. Yeni binyla girerken Swiss Air'in kasasnda artk o mehur nakit bolluundan eser kalmamtr. 11 Eyll 2001 saldrs, Swiss Air'e inen son darbe olur.
Havayolu 101
105
Ticar havayolu sektrnn saldrdan menf ekilde etkilenmesi sonucunda Swiss Air iyice zora girer. svire'nin dnyaca nl bankalarndan UBS, Swiss Air'in kredi hattn kapatarak adeta irketi bitiren son noktay koyar. Banka, bu hareketi sebebiyle youn ekilde eletirilir. UBS ksaltmas mstehzi bir biimde "United Bandits of Switzerland" ve bankann CEO'su Marcel Ospel ise "bin Ospel" olarak anlr. Bylece, Swiss Air'in 10 yl boyunca srdrm olduu irket satn alarak byme politikas hsranla neticelenmi olur.
American Airlines flas m Edecek?

Tuesday, October 04, 2011
ok deil iki buuk ay nce vermi olduu 460 kesin, 465 de opsiyonlu sipari ile adeta sektr sallayan American Airlines (AA) iflas m ediyor? Bu ok edici iddia dn kulislerde konuulmaya baland. Sylenenlere gre American Airlines yakn bir gelecekte iflas korumas (Chapter 11) talebiyle bavuru yapmay planlyor. Bu haber zerine, New York borsasnda ilem gren AA hisseleri gn %33'lk bir dle kapatt. Be sene ierisinde ABD'nin en gen filosuna sahip olacak AA u an itibaryla lkenin nc byk havayolu irketi konumunda bulunuyor. Ylda 85 milyon civarnda yolcu tayan bu dev irketin iflas korumas istemesi, hi kukusuz ticar havayolu sektrn moral motivasyon asndan menfi ynde etkileyecektir. AA'in bu sene st ste drdnc kez yllk zarar aklamas bekleniyor. 2012 iin yaplan tahminler de farkl deil. Eer AA ile ilgili olarak ileri srlen iflas korumas doru karsa, aylardr dnya kamuoyunu megul eden "ikinci resesyon" meselesi ilk aamada havayolu sektrn etkilemi olacak. Sene bandan bu yana sahnede olan "yksek petrol fiyat & zayf talep" ikilisinin ilk byk kurban AA mi olacak? Bir ka gn ierisinde irketin akbetinin netlik kazanacan dnyoruz. not: AA daha nce iflas korumas kapsamna girip bir yeniden yaplanma srecinden gemediinden, maliyetleri rakiplerine gre daha yukarda bulunuyor.
106
Havayolu 101
Havayolu irketleri Domates Satarsa Ne Olur?

Mteri: Domatesin kilosu kaa? Satc: Duruma gre deiiyor efendim. M: Hangi duruma gre??? S: Bir ok duruma gre efendim. M: Yaklak bir fiyat yok mu bunun? S: Valla, kilosu 50 Kuru'tan balyor, kilosu 20 Lira'ya kadar 35 farkl fiyatmz bulunuyor. M: Birbirlerinden ne fark var bu domateslerin? S: Ne yalan syleyeyim; bir farklar yok. Hepsi ayn domates. M: O zaman, kilosu 50 Kuru olandan alaym. S: nce bir ka soru sormam gerekiyor. Domatesi ne zaman yiyeceksiniz? M: Bu akam yeriz herhalde. S: Oooo; bu akam yiyecekseniz, domatesin kilosu 20 Lira. M: Hayda! 50 Kuru olan satn alabilmem iin ne zaman yemem lazm? S: ki hafta sonra. Ve domatesi yemeye akam saat 20:00 civar balayp, en az 23:00'e kadar yemeye devam etmeniz gerekiyor. M: Sen benimle dalga m geiyorsun? S: Beyefendi burada kimseyle dalga gemiyoruz. Zaten o tarih iin elimizde domates var m, ona da bakmam lazm. M: Nasl ya! Arkandaki sepetler domates dolu. S: Domateslerin orada olmas, size satabilirim manasna gelmiyor. Her tarih iin belli kiloda domates ayryoruz. Bu arada unu sylemem gerekiyor ki, domatesin kilosu az nce 22 Lira oldu. M: Yani biz konuurken domatese zam m geldi? S: Evet efendim. Biz her gn fiyatlar ve kurallar yzlerce kez deitiriyoruz. imdi; ka kilo istiyorsunuz? M: Ver oradan iki - kilo!
Havayolu 101
107
S: ki mi, m? Kesin rakam belirtmelisiniz. Aksi takdirde bizim stok takip iimiz zorlayor. Ve tam sylediiniz zamanda yemelisiniz domatesleri. Aksi takdirde ceza ilem yapmak zorunda kalabiliriz. M: Siz delirdiniz herhalde; domatesi gidip baka manavdan alacam. S: Bouna uramayn efendim. Btn manavlar ayn sistemi kullanyor. Farkl bir ekilde domates satn almanz mmkn deil.
Yolcu Talebi Dyor, Kargo Pazar Daralyor

Wednesday, October 05, 2011
Ticar havayolu sektrnn Austos ay performans akland. IATA tarafndan yaynlanan verilere gre, yolcu trafii (RPK - Revenue Passenger Kilometer) geen yln ayn ayna gre %4.5 artarken, kargo pazarnda (FTK - Freight Tonne Kilometer) %3.8 orannda daralma gerekleti. Ayn oranlar Temmuz aynda srasyla %6 ve %-1.8 olarak gereklemiti. Bu yln Temmuz ve Austos aylarn kyasladmzda da, Austos aynda yolcu pazarnn %1.6, kargo pazarnn ise %1.3 orannda geriledii grlyor. Yani adeta davul zurna alarak gelmekte olan ikinci kresel durgunluk rzgr, havayolu sektrn bulutlandrmaya balad bile. in ilgi eken taraf, yolcu doluluk orannn %81.4 gibi bir hayli yksek seviyelerde seyrediyor olmas. Sk sk geirilen krizler sebebiyle adeta " erbetlenen " havayolu irketlerinin belki de en iyi yaptklar ey, kapasite kullanm. Bu sayede, en azndan, muhtemel kayplar en aza indirgeniyor. Yine RPK baznda, uluslararas uularn geliimine blgesel adan baktmzda karmza kan sonular ise yle: Avrupa, %7.9'luk artla ba ekiyor. Ortadou blgesi ise %6.7'lik byme ile ikinci srada. Asya-Pasifik ve Afrikal tayclar, %5.3 ve %5.2'lik artlarla onlar takip ediyor. Son srada sadece %2.9 orannda art kaydedebilen Kuzey Amerika blgesi bulunuyor. ABD'deki zayflk, i hatlarda da kendisini gsteriyor. Dnya i hat pazarnn yarsn oluturan dev ABD i hat pazar, Austos aynda %0.3 orannda kld. Ayn ay ierisinde %19.7'lik art kaydeden Hindistan i hat pazar ise byk bir baarya imza atm oldu. IATA'nn lmlerine gre, dnya ekonomisinin GSMH art orannn %2'nin altna indii 108
Havayolu 101
yllarda ticar havayolu sektr kmle olarak zarar ediyor. 2011 ve 2012 yllarnda dnya GSMH art orannn %2'ye yakn seviyelerde gerekleecei tahmin ediliyor. Bu durumda, havayolu sektrnn kr toplamnn da giderek azalacan sylemek mmkn. Sektr daha kendisini yeni yeni toparlarken yeniden yz yze gelinen " ikinci dip ", gerekten de hi iyi olmad.
Pan Am'n Trkiye Seferleri Kaldrld

Thursday, October 06, 2011
Pan Am'n Trkiye Seferleri Kaldrld 13 Eyll 1981 tarihli Milliyet Gazetesi'nde yer alan bir haberin bal bu ekilde. Bundan neredeyse 30 sene evvel alnan bir karar sonucunda, 1946 ylndan itibaren 35 sene boyunca Trkiye'yi dnyaya balayan havayolu irketi konumundaki Pan Am, Trkiye seferlerini iptal etme karar alm. Kararn kkenine bakldnda, ticar havayolu sektr ile adeta eanlaml olan "ml kriz" kelimesini gryoruz. Habere gre, "iinde bulunduu ml kriz sebebiyle Temmuz ay ierisinde ABD'de yedi istasyonunu kapatan ve 3000 personelinin iine son veren Pan Am", alnan tedbirler erevesinde Trkiye hatlarn da kapatma karar alyor. stanbul'dan son sefer 12 Eyll 1981 tarihinde yaplyor. Frankfurt aktarmal olarak New York'a gidecek olan uak, stanbul'dan 137 yolcusuyla hareket ediyor. Sefer, Boeing 727 tipi bir uak ile gerekletiriliyor. Ankara'dan icra edilen son uuun tarihi ise 13 Eyll 1981. Fakat hangi tedbirleri alrsa alsn, Pan Am, iine srklendii kt durumdan bir trl kurtulamyor ve 1991 ylnda gklere veda etmek zorunda kalyor. Bu vesileyle tm okurlarmza, Pan Am' konu alan dizi filmin getiimiz ay ierisinde ABD'de ABC kanalnda yaymlanmaya baladn bir kez daha hatrlatalm.
Ocak-Austos 2011: lk 20 Avrupal Havaliman

Getiimiz Haziran aynda, bu yln ilk aynda Avrupa'da en fazla yolcu trafiine sahip olan 20 havalimannn listesini yaynlamtk.
Havayolu 101
109
anna.aero'dan aldmz verilere gre, 2011'in ilk sekiz ayna ait tablo ise aada yer alyor. Haziran ayndaki yazmzda vurguladmz durumun gerekletiini ve stanbul Atatrk Havaliman'nn (AHL) atak yaparak Roma'y geride braktn gryoruz. Yln ilk sekiz ay sonunda AHL, Avrupa'nn 7. byk havaliman konumuna ykselmi durumda. Sekiz aylk listedeki asl byk gelime, Antalya Havaliman'nn, yaz mevsiminin de etkisiyle ok byk bir srama yapmas. 17.5 milyonluk yolcu trafiiyle Antalya, listede 12. sraya kadar trmanmay baard. Antalya ile mevsimsel benzerlik gsteren bir baka liman, spanya'nn tatil merkezi Palma de Mallorca. Mallorca havaliman da hzla atak yaparak 14. sraya ykselmi. Ancak yaz mevsiminin artk sona erdiini dndmzde, bu iki havaliman seneyi ilk 20 ierisinde kapatsa bile, sralama olarak aaya doru kayacaklarn n grebiliriz. te yandan AHL'nin durumuna baktmzda, 2011 boyunca gsterdii performans yln son aylarnda da devam ettirmesi halinde, sene sonunda Mnih'i geride brakarak Avrupa'nn 6. byk havaliman olacan tahmin ediyoruz.
110
Havayolu 101
SraHavalimanToplam Yolcu 1 London Heathrow 46.325.829 2 Paris CDG 40.859.608 3 Frankfurt 37.441.514 4 Madrid 33.576.636 5 Amsterdam 33.330.894 6 Munich 24.986.279 7 Istanbul Ataturk 23.988.852 8 Barcelona 23.105.313 9 London Gatwick 22.954.226 10 Rome Fiumicino 21.417.335 11 Paris ORY 18.372.432 12 Antalya 17.474.334 13 Zurich 16.229.758 14 Palma de Mallorca 16.148.513 15 Copenhagen 15.215.046 16 Oslo 13.967.615 17 Vienna 13.894.020 18 Dusseldorf 13.370.962 19 Dublin 12.994.512 20 Manchester 12.707.679
Havayolu 101
111
112
Havayolu 101
Delta Connect: Uu Esnasndaki Ana Sayfanz

Friday, October 07, 2011
Son bir ka yldr yrtt yeniden yaplanma program erevesinde filosundaki uaklar kablosuz internet balants ile donatan Delta Air Lines, Delta Connect adn verdii yeni bir uygulama balatt.
Havayolu 101
113
Eyll 2011 itibaryla 560'tan fazla uanda internet balants bulunan Delta, nmzdeki drt ay ierisinde 250 adet blgesel jetini de sanal alemle balanr hale getirmeyi hedefliyor. Hatrlanaca zere Delta'nn uaklarnn internet balants, GoGo tarafndan salanyor. Ve bunu kullanmak isteyen yolcular belli bir mebla demeyi gzden karmak zorunda. Delta Connect ad verilen uygulama ile ise, baz temel bilgiler yolculara cretsiz bir biimde sunulacak. Delta Connect sayesinde Wall Street Journal ve People'dan son haberleri okumak, OpenTable'dan restoran rezervasyonu yapmak veya StubHub'dan ma bileti satn almak mmkn oluyor. Lks bir eyler satn alacam diyorsanz, Delta Connect zerinden Gilt'e ulamak da mmkn. Bunlarn yan sra uula ilgili bilgiler, var noktas hakkndaki haberler, Delta'nn kurumsal web sitesi gibi online ortamlara yine cretsiz ulamak mmkn oluyor. Delta, zellikle internet balantsna yapt yatrmla, yeni bir kresel krizin ayak seslerinin duyulduu u gnlerde, her geen gn emtialaan havayolu sektrnde kendisini farkllatrmaya devam ediyor.
Air France, Marsilya'daki Konumunu Glendiriyor

1980lerde ABDli network tayclarn yaad dk maliyetli tayc rekabeti zellikle 1990larn sonlarndan itibaren Avrupal havayolu irketlerini de vurmu; British Airways, Air France, KLM, Lufthansa gibi irketler ksa mesafeli i hat (hem lke, hem de Avrupa Birlii ii) uularnda ciddi bir krllk sorunu yaar hale gelmilerdi.
114
Havayolu 101
Ryanair ve easyJet, Avrupa Birlii ierisinde sivrilirken, network tayclar baz hatlardan kmak veya frekans azaltmak zorunda kalmt. rnek vermek gerekirse, 2002 ylnda Air Francen Fransa i hatlarnda %39 olan pazar pay, 2009a gelindiinde %32ye gerilemiti. Aslnda Fransadaki gelimi hzl tren sistemi, dk maliyetli tayclarn bu lkede yer edinmelerini zorlatrmt. Buna ramen Air France byk bir kan kayb yaamt. Bu gidie bir dur demek isteyen Air France, geen sene dk maliyetli tayclara kar byk bir ataa kalkm, Havayolu 101 olarak bu gelimeyi "Air France Strikes Back!" balyla duyurmutuk. Aklanan blgesel geliim planna gre Air France, 2011'in sonuna kadar Fransann drt kentinde toplam 40 uak konumlandrarak oklu merkez (multi-hub) uygulamasna geme karar almt. Her noktada 10 uak bulunmas planlanyordu. Marsilya, Bordeaux, Nice ve Toulouse kentleri Air Francen yeni dnem stratejisinde ba rol oynarken, Paris ve Lyon dnda ilk kez bu kadar ok noktadan operasyona balayacak olan Air France, dar gvdeli uaklaryla (A319 ve A320) yksek utilizasyona ulamay planlyordu. Bu kapsamda Marsilya'dan 9'u i, 3' d hat (Tunus, Cezayir, Roma) olmak zere toplam 12 noktaya dorudan sefer dzenlemekte olan Air France, Marsilya'daki konumunu glendiriyor. Air France, 2'si i ve 11'i d hat olmak zere Marsilya kl olarak tam 13 yeni noktaya sefer dzenleyeceini aklad. Yeni destinasyonlarn arasnda stanbul da yer alyor. Halen stanbul ile Marsilya arasnda haftada drt kez umakta olan Pegasus iin pek iyi olmayan, ama bu hatt sk kullanan yolcular iin bir hayli keyifli bir haber. Air France'n Marsilya hub'ndan devreye sokaca yeni hatlar ve haftalk uu saylar u ekilde: Milano Malpensa (MXP) 14, Brest (BES) 7, Dsseldorf (DUS) 7, Basel-Mulhouse (BSL/MLH) 7, Atina (ATH) 4, Kazablanka (CMN) 4, Istanbul (IST) 4, Moskova Sheremetyevo (SVO) 4, Beyrut (BEY) 3, Eindhoven (EIN) 3, Biarritz (BIQ) 2, Kopenhag (CPH) 2, Prag (PRG) 2. Yeni hatlar, Marsilya Havaliman iin haftalk toplam ilave [63 X 2 = 126] uu manasna geliyor. 115
Havayolu 101
2000 ylnda Marsilya Havaliman'ndaki pazar pay %47 dzeyinde olan ve 3 milyon yolcu tayan Air France, 2010 ylna gelindiinde %31'e gerileyen pazar pay ile ancak 2.4 milyon yolcuya hizmet verebilmiti. irketin bu yl gerekletirmekte olduu strateji deiiklii ve oklu-hub sistemi sayesinde Marsilya'daki grnmn bundan byle ok farkl olaca daha imdiden sylenebilir. Bir yandan Air France'n bu noktaya gl bir biimde yeniden giri yapmas, te taraftan hukuk baz sorunlar sebebiyle Ryanair'in Marsilya'dan byk oranda ekilmesi, bizim bu tahmini yapmamz salyor. Bakalm Air France'n 2011 yl itibaryla gerekletirdii bu strateji deiiklii, nmzdeki yllarda ne gibi sonular beraberinde getirecek.
Dnyann En Uzun 20 Uu Hatt

Havayolu seyahatinin uzaklar yakn ettii hepimizin malumu. Ama dnya zerinde sefer dzenlenmekte olan yle ehir iftleri var ki, aradaki mesafeyi ve uu sresini grnce hayret etmemek mmkn deil. lk srada, Singapore Airlines tarafndan iletilmekte olan Singapur - New York (Newark) hatt bulunuyor. ki havaliman arasndaki mesafe tam 15.345 Kilometre. Tarifeli uu sresi 18 saat 50 dakika olarak tespit edilmi. Uu ncesi ve sonrasnda havalimannda geirilen sre de dahil edilirse, bu seyahat neredeyse bir tam gn sryor. kinci srada yine Singapore Airlines'a ait olan Los Angeles - Singapur hatt bulunuyor. 14.114 Km'lik bu hattn tarifeli uu sresi 17 saat 20 dakika. Dnyann nc en uzun hatt ise Qantas tarafndan iletilmekte olan Sydney - Dallas hatt. 13.804 Km'lik hatta seyahat etmek isteyenler 15 saat 25 dakika umay gze almak durumunda. Bu listede hemen ilk anda dikkatimizi eken ey, biri ABD'nin bat, dieri dou kysnda olan iki havalimannn Singapur'a olan mesafesinin sadece 1000 ksur kilometre farketmesiydi. Dz mantkla bakldndan mesafenin ok daha fazla olmas gerekiyor. in srr, uu rotasnda. Singapur - Los Angeles seferi Pasifik Okyanusu zerinden yaplrken, Singapur - Newark seferinde rota Kuzey Kutbu'nun zerinden geiyor ve yol mmkn mertebe ksaltlm oluyor. te aradaki mesafe baznda dnyann en uzun 20 uu hatt. 116
Havayolu 101
Havayolu 101
117
Sra Nereden Nereye Havayolu Uu No Mesafe Km Sre 1 Newark Singapore Singapore Airlines SQ 21 15.345 18 Sa 50 Dk 2 Los Angeles Singapore Singapore Airlines
118
Havayolu 101
SQ 37 14.114 17 Sa 20 Dk 3 Sydney Dallas Qantas QF 7 13.804 15 Sa 25 Dk 4 Johannesburg Atlanta Delta Air Lines DL 201 13.582 17 Sa 05 Dk 5 Dubai Los Angeles Emirates EK 215, EK 217 13.420 16 Sa 30 Dk 6 Dallas
Havayolu 101
119
Brisbane Qantas QF 8 13.363 16 Sa 00 Dk 7 Los Angeles Bangkok Thai Airways International TG 795 13.309 17 Sa 20 Dk 8 Dubai Houston Emirates EK 211 13.144 16 Sa 20 Dk 9 Dubai San Francisco Emirates EK 225 13.041 16 Sa 00 Dk
120
Havayolu 101
10 New York Hong Kong Cathay Pacific CX 831, CX 841, CX 845 12.990 16 Sa 05 Dk 11 Newark Hong Kong Continental Airlines CO 99 12.980 15 Sa 50 Dk 12 Doha Houston Qatar Airways QR 77 12.951 16 Sa 20 Dk 13 Johannesburg New York South African Airways SA 203
Havayolu 101
121
12.825 16 Sa 05 Dk 14 Los Angeles Melbourne Qantas, V Australia QF 94, VA 12 12.748 15 Sa 50 Dk 15 Detroit Hong Kong Delta Air Lines DL 187 12.645 15 Sa 45 Dk 16 Toronto Hong Kong Cathay Pacific, Air Canada CX 827, AC 15 12.569 15 Sa 25 Dk 17 Mumbai Newark
122
Havayolu 101
Continental Airlines, Air India CO 49, AI 191 12.565 16 Sa 05 Dk 18 Taipei Newark EVA Air BR 32 12.552 14 Sa 55 Dk 19 Chicago Hong Kong United Airlines, Cathay Pacific UA 895, CX 807 12.542 15 Sa 25 Dk 20 Vancouver Sydney Air Canada AC 33 12.484 15 Sa 25 Dk
Havayolu 101
123
Avrupa Birlii: Karbon Emisyonu Uygulamas Tamamen Kanun

Avrupa Adalet Divan avukatlarndan Juliane Kokott tarafndan yaplan aklamada, Avrupa Birlii (AB) tarafndan 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren havayolu irketleri iin de uygulanmaya balanacak olan karbon emisyonu sisteminin tamamen kanun olduu iddia edildi. Kokott bu aklamay, ABD'li havayolu irketleri tarafndan sz konusu karbon emisyonu sistemi aleyhine srdrlmekte olan hukuk mcadeleye kar yapt. Kokott'a gre bu uygulama, mevcut Ak Semalar anlamas kapsamnda tm yasalara uygun. Dnya genelinde ylda aa kan toplam karbon emisyonunun %3'lk bir blmnn havayolu sektr kaynakl olduu hesaplanyor. 1997 ylnda imzalanan Kyoto anlamasna gre, karbon emisyonu ile mcadelenin International Civil Aviation Organization (ICAO) tarafndan yaplmas gerekiyordu. Ancak AB'nin tek bana byle bir yola bavurmas, tartmalar alevlendirdi. Birlik, 2003 ylndan bu yana karbon emisyonu sistemini uyguluyor. 1 Ocak 2012 itibaryla bu sisteme havayolu sektr de dahil olacak. IATA bu tartmada havayolu irketlerinin yannda bulunuyor. rgt tarafndan yaplan aklamalarda, karbon emisyonu sistemiyle mcadelenin lzumundan bahsedilirken, bu iin ICAO'nun nderliinde yaplmas gerektii vurgulanyor. Ylbana unun urasnda iki aydan biraz fazla bir zaman kalmken, AB'nin uygulamak istedii karbon emisyonu sisteminin akbeti henz netlemi deil.
I Always Take Advantage of a Good Crisis by Shaking up The Company

"I always take advantage of a good crisis by shaking up the company!"
124
Havayolu 101
Etihad'n Avustralyal CEO'su James Hogan byle diyor. Yani her zaman, krizlerden irketi yeniden yaplandrmak iin faydalandn sylyor. Hogan, 10 Eyll 2006 tarihinden bu yana Etihad Airways'in CEO'su konumunda. Bunun ncesinde yine ayn blgeden Gulf Air'in banda bulunan Hogan, orada 2002-2006 yllarnda alm. Henz halka arz edilmediinden ml performansnn nasl olduu hakknda ok fazla fikir sahibi olunmayan Etidah'n CEO'sunun krizlere yaklam bu ekilde. 2002'den bu yana SARS, Irak'n igali, dnya ekonomik krizi gibi bir ok badireyi atlatan havayolu sektrnde alan bir CEO'nun bu yndeki aklamas bu yzden nemli ve dikkat ekici. 2011 yln baa ba (break-even) noktasnda kapatacaklarn iddia eden Hogan, tm olumsuzluklara ramen 2012 ylnda artk kr eden bir havayolu irketi olacaklarn savunuyor. Yln nc eyreinde gelirlerini nceki senenin ayn dnemine gre %39 orannda artran Etihad, uu an geniletmeye ve yolcu saysn artrmaya devam ediyor. aylk geliri 1.1 milyar USD seviyesine ulaan irket tad yolcu saysn da %19 orannda artrarak 2.25 milyona kard. Bu dnemdeki yolcu doluluk oran ise %80.7 ile Etihad tarihi iin bir rekor. Bakalm 2012'de Etihad, Hogan'n hedeflerine ulaabilecek mi? Ve bu dnemde, mevcut kriz artlar erevesinde Etihad'n kurumsal yapsnda bir "shake-up" yaanacak m? :)
Sesten Hzl Utunuz mu?

"Sesten Hzl Utunuz mu?"
Havayolu 101
125
Duru Turizm tarafndan bundan tam 25 yl nce gazetelere verilen bir reklamda, seyahatsever kitleye byle sorulmutu. 25-30 Ekim 1986 tarihlerini kapsayan tur program Paris gezisinden ibaretti. Ama Paris ile Trkiye arasndaki uuun Concorde ile yaplacak olmas, iin rengini deitiriyordu. Uu mesafesi bir Concorde iin ksa olduundan, saatlik uu boyunca belki de sadece ok ksa bir sreliine ses hznn zerine klabilecekti. Ama olsun; ayrcalkl olmay seven kiiler iin, hele de 1980'lerin ortalarndaki bir tarihte bu durum bulunmaz bir frsatt. Hem de bu uu, bir Concorde tarafndan Trkiye'ye yaplan ilk sefer olma niteliini kazanacakt. Duru Turizm'in dzenledii tur, Air France ile gerekleiyordu. in enteresan taraf, filosunda Concorde bulunan dier irket, British Airways (BA), Air France ile bir anda Concorde-Trkiye rekabetine girerek beklenmedik bir adm atyordu. Tarifede olmad halde 25 Ekim 1986 tarihindeki Londra-stanbul seferi, bir Concorde ile icra edilerek, Trkiye'ye gelen ilk Concorde olma erefi, G-BOAA tescilli BA tayyaresine nasip oluyordu. 67 yolcu ve 9 mrettebat ile 3 saat 7 dakikada Londra'dan stanbul'a gelen Concorde, saat 12:40'ta Atatrk Hava Liman'na ini yapmt. 14:30'da dn seferi iin kalk yapan uakta bu kez 96 yolcu yerini almt. Hatrlanaca zere, ilk uuunu 2 Mart 1969, ilk sesten hzl uuunu ise 1 Ekim 1969da yapan Concorde iin dnyann nde gelen bir ok havayolu toplamda 100'n zerinde sipari vermiti. Dokuz mrettebat ve 100 yolcusu ile saatte 2.170 km hza ve 18.300 metre ykselie ulaabilen Concorde, Paris New York arasn 3.5 saatte kat ediyordu (New York ehri, 22 Kasm 1977 tarihine kadar Concordeun uuuna izin vermemitir). 1976da, yllardr sren almalar meyvesini vermi, spersonik (sesten hzl) uak Concorde, 21 Ocak 1976da British Airways ve Air Francen filolarnda LondraBahreyn
126
Havayolu 101
ve ParisRio hatlarnda hizmete girmiti. Ancak; 1973teki petrol krizi ve ardndan yaanan mal skntlar sonucunda sadece British Airways ve Air France, arda kalan iki mteri olmulardr ki onlar da bu uaklar alabilmeleri amacyla kendi hkmetleri tarafndan desteklenmekteydiler. Toplamda sadece 20 adet Concorde retilmi ve bunlardan ancak 14 tanesi British Airways ve Air France tarafndan kullanlmtr. 25 Temmuz 2000de Pariste yaanan kaza, Concorde iin sonun balangcdr. (Air Francen 4590 nolu seferinde 100 yolcu ve 9 mrettebat bulunuyordu. Kaza sonucunda tamam hayatn kaybetti.) Siyasi, kltrel ve teknolojik alardan byk bir baar saylabilecek Concorde iin ayn eyleri ticar ynden sylemek pek de mmkn deil. Bu yzden, yolcular arasnda adeta bir efsane olan ve yaplan yolculuklarn masals bir ekilde anlatld Concorde, Paris kazas bahane edilerek 24 Ekim 2003te tarifeli son, 26 Kasm 2003te de bir ok nl simann katld jbile uuunu yaparak devrimsel bir hareket olarak imzasn att gklere veda etmiti.
Concorde, New York'ta

Hazr bu sabahki yazmzda Concorde'un Trkiye ve dnyadaki macerasna ksaca deinmiken, Havayolu 101 ekibi olarak getiimiz yllarda New York'a yaptmz bir gezide ziyaret ettiimiz Intrepid Uak Gemisi Mzesi sahasnda yer alan Concorde'un fotoraflarn paylaalm. British Airways'e ait olan uan tescil kodu G-BOAD. Uak gemisinin hemen yannda yer alan Concorde'a ksa bir ziyaret yapma imkn da bulunuyor. Ziyaretileri en fazla artan ey, "azametli" Concorde'un kabin ii hacminin darl. 100 yolcu kapasiteli uan ii adeta bir blgesel jet kvamnda. Koridorda yrmek bile bir hayli zor.
Havayolu 101
127
Benzer eyleri kokpit iin de sylemek mmkn. Concorde'un pilotlar iin ayrlan mekann da pek ferah olduu sylenemez. te ses tesine uzanan efsanenin artk mzelerde ekilen fotoraflarndan bir ka kare.
Korean Air: Avrupa Kargo Talebi Dk, Maliyetler Yksek

Korean Air'in dnyann en byk ikinci uluslararas kargo taycs havayolu irketi olduunu biliyor muydunuz?
128
Havayolu 101
Evet, youn kargo tamasyla mehur Korean Air, Avrupa'daki kargo talebinin tahminlerin altnda kaldn aklad. zellikle cep telefonu ve tketici elektroniindeki zayf seyrin bu durumda etken olduu syleniyor. Yolcu trafiinde ise az da olsa bir art yaand belirtildi. Hatrlanaca zere Korean Air, filosuna yeni dahil olan Airbus A380 uaklarn sadece 407 koltuklu bir konfigurasyonla getiimiz Haziran aynda hizmete vermiti. Geride kalan drt aylk sre ierisinde Korean Air, A380'in performansndan bir hayli memnun. Tahterevallinin dier tarafnda ise maliyetler oturuyor. Bir yandan artan petrol fiyat, dier taraftan ABD Dolar'na kar deer kaybeden Kore Won'u, Korean Air'in maliyetlerini menf ynde etkilemeye devam ediyor. Bu seyir devam ettii takdirde, kr etse bile, Korean Air'in bir hayli dk bir marjda kalaca ngrlyor.
Frankfurt'taki Yeni Pist Ne Getirecek?

Dnyann en hareketli hava meydanlarndan bir tanesi olan Frankfurt Havaliman, bu ayn sonunda drdnc pistine merhaba demeyi planlyor. (53 milyon yolcu/2010) Yllk 530.000 uak hareketi limiti olan meydan, son yllarda 490.000 gibi kritik rakamlara ulaarak kapasitesini zorlar durumdayd. Yeni pistin getirecei %32
Havayolu 101
129
oranndaki ilave kapasite ile meydann en azndan bir sreliine rahat bir nefes alaca sylenebilir. u anda saatlik slot says 82. Yeni pistle birlikte bu say ilk aamada 90'a kacak. Sonraki yllarda saatte 100 slota ulalacak. Maksimum kapasite ise 126. Yeni slotlar, bykbaba (grandfather rights) haklar kavramna gre datlacak. Yani yeni kapasitenin %50'si havalimanndaki mevcut irketlere teklif edilirken, geri kalan blm de slot talebinde bulunan yeni havayollarna tahsis edilecek. Lufthansa'nn Frankfurt Havaliman'ndaki pazar pay %65 seviyesinde. Bu noktada Lufthansa'nn nnde iki seenek bulunuyor. Ve bu iki seenek de irketi negatif ynde etkileyecek gibi grnyor. Lufthansa ya havalimannda alacak yeni slotlara tlip olacak ve muhtemel bir doluluk oran (LF) ve dolaysyla birim gelir basksyla yzleecek, ya da slotlar almayacak ve bunlarn zellikle Krfez'deki (ran Krfezi) havayolu irketlerine (Emirates, Qatar gibi) gidiine seyirci kalacak. Ve bu evik ve tehlikeli rekabet karsnda yine birim gelirinin dmesi riskiyle kar karya kalacak. Bunun yan sra, Frankfurt'ta u anda %7'lik paya sahip dk maliyetli tayclarn da ilave slotlara tlip olacaklar gelen haberler arasnda. Sonu olarak unu syleyebiliriz ki, Frankfurt Havaliman'nda bu ay sonunda hizmete girmesi beklenen yeni pist, Lufthansa iin byk bir meydan okuma olacakken, bu noktada bymeyi hedefleyen irketler iin de ayn oranda byk bir frsat sunacak. Bakalm nmzdeki yllarda Frankfurt'taki pazar paylar ve birim gelirler ne ynde deiecek?
Sosyal Medya Kullanrken Dikkat Edilecek 5 Nokta

Sunday, October 16, 2011
EyeforTravel tarafndan getiimiz gnlerde Amsterdam'da dzenlenen "Online Marketing & Social Media in Travel" zirvesinde ne kan ve sosyal medya uygulamalarnda dikkat edilmesi gereken be nokta u ekilde. 1- Etkili bir biimde iliki (engagement) kurmak ok nemli: Amsterdam'daki zirvede n plana en fazla kan kelime "engagement" oldu. Dijital pazarlama konsepti erevesinde kullanlan bu kelimeyi Trke'ye evirmek ok kolay deil. Bu kelime, irketler ile sosyal medyay kullanan mevcut veya potansiyel mterileri
130
Havayolu 101
arasnda kurulan iliki iin kullanlyor. Sosyal medya ortamnda buna ok dikkat etmek gerekiyor. Duyuru tarznda aklamalar yerine, iliki kurmann amaland cmleler kurmak daha yerinde oluyor.
"Keukenhof'un resm alna bir ay kald." demek yerine, "Keukenhof'un resm al, Van Gogh lalesine ithaf edilerek yaplacak. Siz de bir kiiye lale ithaf etseydiniz, bu kii kim olurdu?" eklinde bir cmle "engagement" asndan ok daha faydal sonular verecektir.
2- Mterilerinizin, markanz beendiklerini paylamalarn en kolay hale getirin: Bu konudaki rnek, Simpliflying'ten Shashank Nigam tarafndan verildi. Uruguayl bir havayolu irketi olan Pluna, online rezervasyon srasnda, son admdan hemen nce, yolcularna bu seyahat planlarn twitleme imkn veriyor. Basit ama etkili bir sosyal medya uygulamas. 3- Sosyal medya uygulamalarna yaplan yatrmn getirisini lmek: Pek ok irketin yapamad veya yanl yapt bir ey, sosyal medyaya yaptklar yatrmn ne kadar geri dn olduunu lmek. Yaplan en nemli hatalardan bir tanesi, Twitter veya Facebook'taki takipilere birim deer biilmesi. Bunun yerine, daha farkl performans kriterleri getirerek, onlar deerlendirmek daha doru. Mesela, sk uan yolcu program yelerinin yapt online rezervasyon orannn (saysnn) artrlmas gibi. 4- Video kullanm: Youtube bugn dnyann en byk ikinci arama motoru konumunda. nsanlar online ortamda bol bol yaz okumak yerine, iyi kurgulanm bir videoyu seyretmeyi tercih ediyor. Bu hususu aklda tutarak, artk maliyeti ok dk seviyelerde olan video ekimi ve gsterimi iine eilmek gerekiyor. 5- Kullanc (Mteri) yorumlar nemini korumaya devam edecek: Web sitelerindeki kullanc yorumlar, gerek online ve gerekse fizik mecralarda bir hizmet veya mal satn alacak kiiler tarafndan youn bir biimde okunmaya devam ediyor. irketler bu yorumlar yakndan takip etmeli ve bunlar, potansiyel mterileri tarafndan kolaylkla ulalabilir hale getirmeli. Yakn zamana kadar ok fazla derinlii olduu sylenemeyecek sosyal medya uygulamalar her geen gn etkinliini artryor. nmzdeki yllarda Y Nesli'nin ve akabinde gelen Dijital Nesli'n de dnya genelindeki nfuzunun artmasyla birlikte, satc mteri ilikilerinin hi tahayyl etmediimiz bir yere gittiini grmek, bizler iin srpriz olmamal.
Havayolu 101
131
Madrid ve Barselona Havalimanlar'nn Sat Ertelendi

Bir lkenin ekonomisinde iler kt gitmeye baladnda, durumu toparlamak hi de kolay olmuyor. aresiz kalan hkmetler, devletin elinde ne var ne yok, satmak zorunda kalabiliyor. Hatta bazen durum daha da kt olabiliyor. Ekonomik ve siyas belirsizlikler o kadar artyor ki, sata karlan devlet mlkne uygun mteri bulmak dahi imknsz hale gelebiliyor. Getiimiz yaz mevsiminde spanyol hkmeti tarafndan sata karlan Madrid ve Barselona havalimanlar imdilik elde kald. Kasm aynn sonuna kadar satlmas planlanan bu iki havalimannda, devlet mlkiyetinde bulunan %90'lk hissenin elden karlmas hedefleniyordu. Szkonusu havalimanlarnn iletme ruhsat, 20 yllk bir sre iin devredilecekti. Bylece Madrid Barajastan 3.7 milyar Euro, Barselona El Prattan ise 1.6 milyar Euro gelir elde edilecei tahmin ediliyordu. Ayrca, iletme hakkn elde eden firmalar, havalimanlarnn yllk gelirinin %20sini devlete aktaracakt. 2012 tahminlerine gre bu rakam Madrid iin 150 milyon, Barselona iin 80 milyon Euro mertebesinde gerekleecekti. Ancak hem bu fiyatlarn alclar tarafndan yksek bulunmas, hem de gerekli finansmann salanmas hususunda yaanan skntlar, Kasm aynda yaplacak genel seimleri muhalefet partisinin kazanmas ihtimali ile birleince, Madrid ve Barselona havalimanlarnn sat ay ertelendi. ktidara gelmesine kesin gzyle baklan Halk Partisi, iktisad zorluklar ileri srlerek devlet mallarnn satna scak bakmyor. Bu yzden de sz konusu iki havalimannn en azndan bir sre daha zelletirilmeyecei gelen haberler arasnda. Grnen o ki, son dnemde zellikle Avrupa Birlii merkezli olarak yeniden hortlayan kresel ml kriz, havayolu sektrnn tm aktrlerini derinden etkilemeye devam edecek.
132
Havayolu 101
Virgin Galactic'in 'Uzay Liman' Trenle Adand

ngiliz i adam Sir Richard Branson'n en lgn projelerinden bir tanesi olan Virgin Galactic iin ABD'nin New Mexico eyaletinde ina edilen uzay limannn binas trenle adand. (Bina, uzaya adand) Bina trenle adand diyoruz ama trenle ilgili olarak datlan fotoraflarda binann i mekn ile ilgili herhangi bir grsele rastlayamadk. Muhtemelen, geen sene pisti tamamlanan uzay limannn bu yl da binasnn d blmleri tamamland. blmler henz tam manasyla faaliyete geecek durumda olmayabilir. Zaten acelesi de yok. 2007 ylnda balamas hedeflenen uzay yolculuklar iin daha 2-3 senelik bir srenin geecei tahmin ediliyor. Evdeki hesap, arya uymad diyebiliriz. Uzay yolculuunda kullanlacak WhiteKnightTwo ve SpaceShipTwo aralarnn da bir gsteri uuu yapt trene, ilerinde bu seyahat iin 200.000 USD'yi gzden karm olan 150 uzay yolcusunun da bulunduu 800 kii katld. Uzay yolculuu iin depozito deyenlerin toplam says ise 450 civarnda. "Spaceport America" ad verilen tesis, 209 milyon USD'ye ml oluyor. 11.000 metrekarelik bir alana sahip olan bina, evre kalitesi asndan LEED Gold standardna sahip. Binann stlmasnda ve soutulmasnda, jeotermal kaynaklardan faydalanlacak. Bundan bir sene kadar nce, 10 Ekim 2010 tarihinde ilk test uuunu yapan Virgin Galactic ile gerekleecek seyahat 2.5 saat srecek ve bunun be dakikas yerekimsiz ortamda olacak. Fotoraf: Mark Greenberg
bmi Kimin Olacak?

Ticar havayolu sektr, gerek manada "kresel" nitelie sahip nadir endstrilerden bir tanesi. Ancak havayolu sektrn dier kresel sektrlerden ayran en byk zellii, kurallarla ar derecede snrlandrlm olmas ve piyasadaki aktr saysnn okluu. Belki de bu yzden, artk sradanlam olan dk kr marj&zarar ikilisi, sektrn yakasn bir trl brakmyor.
Havayolu 101
133
Bu yzden de son dnemde byk aptaki firmalarn birlemelerine daha sk rastlar olduk. te yandan, Lufthansa'nn son bir ka yl ierisinde satn ald irketlerin arasnda bulunan bmi' sata kardn da geen ay duymutuk. Muhtemel mteriler arasnda slotlar ile beraber olmak art ile IAG, Virgin Atlantic, Aer Lingus ve ran Krfezinden bir havayolu irketinin olduu iddia ediliyordu. (Bu arada British Airways geen ay bmi'dan, alt adet Heathrow slotunu satn ald.) Zaman ilerledike bmi'n satyla ilgili pazarlklar da netlemeye balad. ran Krfezi'nden gelen muhtemel mterinin Etihad Airways olduu dillendiriliyor. in ilgin taraf, milliyet temelli mlkiyet sorunsal sebebiyle bmi' dorudan satn alamayacak olan Etihad'n, bu i iin Virgin Atlantic ve/veya Aer Lingus'tan hisse satn alma yoluna gidecei konuuluyor. Bu iki firmadan satn alaca %25 orannda hisse ile Britanya'ya adeta kartma yapacak olan bir Etihad'n, nmzdeki dnemde ok daha aktif bir politika takip edebilecei sylenebilir. u an itibaryla Virgin Atlantic'in %51'i Richard Branson'a, %49'u ise Singapore Airlines'a ait. Aer Lingus'ta sat sz konusu olan blm ise rlanda devletinin mlkiyetinde bulunuyor. Neticede irketler sat ve satn alma kararlarn verirken, rekabet unsurunu da gz nnde tutacaktr. Bu adan baktmzda Lufthansa'nn, bmi' (ve ok deerli Heathrow slotlarn) Kuzey Atlantik'teki en nemli rakibi British Airways'e satmak yerine, Etihad gibi yeni bir oyuncuyu tercih edeceini tahmin ediyoruz.
Southwest'ten Mesafeye Gre Fiyat Kampanyas

Dk maliyetli tayc i modelinin piri Southwest'ten, mesafeye gre fiyat kampanyas geldi. irketin web sitesinde tantm yaplan kampanya kapsamnda bilet fiyatlar, tpk sk uan yolcu programlarndaki gibi belli mil aralklarna blnm: 450 mile kadar olan uular 35 USD, 451-1000 mil aras 65 USD, 1001-1500 mil aras 95 USD ve 1500 milden uzun olan mesafeler 125 USD olarak tespit edilmi. 134
Havayolu 101
Farkl baz vergilerin bu fiyatlara dahil olmadn hemen belirtelim. Bu fiyatlardan bilet alabilmek iin 18-19-20 Ekim tarihlerinde Southwest'in web sitesinden rezervasyon yaptrmak gerekiyor. Kampanya dahilindeki uularn geerli olduu tarih aralklar ise 30 Kasm - 14 Aralk 2011 ve 4 Ocak - 15 ubat 2012. lkemizdeki "low-fare" havayolu irketlerinden de benzer ekilde, kalplarn biraz daha dnda kampanyalar bekliyoruz.
Estonian Air Makes History in Loyalty Marketing

Baltk blgesinin "kk ama gururlu" havayolu irketi Estonian Air, bu ayn sonuna doru uygulamaya sokaca yeni sk uan yolcu program ile bir ilke imza atmaya hazrlanyor. Yeni programa gre yeler, sadece utuklar oranda deil ayn zamanda irketi sosyal medya ortamlarnda tanttklar/savunduklar oranda
da
puan
kazanacak.
Estonian Air bu yzden yeni sk uan yolcu programn "dnyann ilk sosyal sadakat program" olarak tanmlam. Facebook'un platform olarak kullanld programda yelerin dier kiilerle paylaaca grleri ve Retweet'ler, puan kazanmalarn salayacak. Tabii ki bunlarn Estonian Air hakknda olmas gerekiyor. te konuyla ilgili olarak havayolu irketinden yaplan aklama: Estonian Air is the first airline in the world to launch a social loyalty programme fullypowered by social media and using the underlying Facebook platform. Estonian Air customers and fans can be rewarded for a variety of advocacy actions, like sharing their reviews of the airline on Facebook and tweeting a deal about the airline. This is the first time in the world where customers will be rewarded for advocacy without even having to fly the airline. Airlines are trying to find ways to make air travel more attractive and rewarding for even those who arent frequent flyers. The future of airline loyalty is now a pressing question given to the growth of social technologies. In this field Estonian Air is working together with SimpliFlying, the world leaders in helping airlines engage customer profitably. Today 88% of frequent flyers use Facebook and they are twice as active as ordinary Facebook users. Over 70% of them would like to be part of a social loyalty programme too. Estonian Airs pioneering effort in this field will intensify a pool of advocates for engaging with the airline online. The lessons learned from this can potentially change the course of airline loyalty programmes globally, says Shashank Nigam, CEO of
Havayolu 101
135
SimpliFlying. In addition to rewarding and sharing recognition to our fans and customers, we also see it is an innovative way to bring Estonian Air and Estonia to the world map. Estonia is a small market and in order to provide good connections at reasonable price for Estonians, the airline needs to also attract connecting traffic from outside Estonia. Social Media is one of the most effective ways to market and promote brands across the borders, said Tero Taskila, the CEO of Estonian Air. Foursquare recently announced a growth of 3,400%, signed up its 6 millionth user, and that nearly 381.6 million people checked in worldwide all in 2010. A study conducted by social networking site myYearbook reported that 81% of respondents said they received advice from friends and followers relating to a product purchase through a social site and 74% of those who received such advice found it to be influential in their own decisions. These are the trends Estonian Air aims to capitalize upon. Fotoraf: 54north
Sadakat Programlarnn Gelecei, Sosyal Medyada m?

SimpliFlying tarafndan hazrlanan ve havayolu irketlerinin CRM asndan bir hayli nem verdikleri sadakat programlarnn, sosyal medya aralaryla olan ilikisini sorgulayan infografik, bu konuda akla gelen bir ok sorunun cevabn veriyor. Hazrlanan bu infografik aslnda SimpliFlying ile ngiltere'de Cranfield niversitesi'nin bir ibirlii sayesinde gerekletirilen anket sonucunda ortaya kan zet grnt. almann en nemli bulgular ekilde: 1- Twitter'da bir hesaba sahip olan havayolu irketi says, bir "sk uan yolcu program" olan saysndan daha fazla. (191 vs 179) 2- Sk uan yolcularn neredeyse %90' Facebook'u dzenli bir biimde kullanyor ve %65'i en azndan bir havayolu irketini "like" etmi durumda. 3- Sk uan yolcular iin dk bilet fiyat; mteri hizmeti, uu deneyimi, mil puan kazanma gibi unsurlarn yannda en az neme sahip olan ey. 4- Sk uan yolcularn %65'i, online check-in ve Facebook sayfasna katklar sonucunda "sosyal sadakat puan" kazanma imknna olumlu yaklayor. 5- Sk uan yolcularn %80'inden fazlas, bir havayolu irketini arkadalarna tavsiye etmesi veya onun hakknda mspet yorum yapmas sonucunda puan kazanma imknna olumlu yaklayor. SimpliFlying, sosyal sadakat program konsepti hususunda ok iddial. Zaten bu sabah
136
Havayolu 101
bahsettiimiz Estonian Air almasn da onlar yapt. Bakalm ilerleyen yllar, bu ok hareketli online uygulama ortamnda kimleri hakl karacak?
bmi Blnecek mi?

Lufthansa'nn artk kesin olarak gzden kard belli olan bmi'n sat nasl olacak? Acaba irket blnerek mi satlacak, yoksa yoluna bir btn olarak devam etmeyi baarabilecek mi? Mevcut i modeline gre bmi'n farkl paradan olutuu sylenebilir: 1- Avrupa, Afrika ve Ortadou pazarlarnda faaliyet gsteren klasik bir havayolu irketi, 2- Britanya pazarn hedefleyen blgesel operasyon ve, 3- "bmi baby" adndaki dk maliyetli tayc blm. British Airways gibi byk tayclarn, zellikle Heathrow slotlarn elde edebilmek iin bmi'n birinci blmyle ilgilendikleri grlrken, bmi baby'ye ancak ngiltere merkezli dier dk maliyetli tayclarn tlip olduklar iddia ediliyor. Flybe adl irketin bu konuda en makul alc olaca syleniyor. Bylece Flybe, borlarn yklenmek artyla bmi baby'yi bedavaya devralrken, Heathrow slotlarnn 600-700 milyon USD deerinde olduu hesaplanan ana irketi de British Airways veya bir baka aktr satn alabilir. Etihad Airways'in, Virgin Atlantic veya Aer Lingus ile ortak bir biimde bmi'a teklif verme niyetinde olduunu hemen hatrlayalm. Zarar etmesine ramen bmi' ok deerli klan ve bir ok dev irketi peinden srkleyen Heathrow slotlarnn ne manaya geldiini anlamak iin, Continental Airlines'n 2008 ylnda drt ift slot iin 209 milyon USD dediini belirtmek yeterli olacaktr. Heathrow'daki slotlarn u anda %43' British Airways'e ve %9'u bmi'a ait durumda. British Airways'in pay yksek grnebilir. Ancak Avrupa'nn dier devlerinin kendi hub'larndaki slot oranlaryla mukayese edince, %43 rakam dk kalyor. Lufthansa, Frankfurt'ta %66, Air France Paris Charles de Gaulle'de %59 ve KLM Amsterdam Schiphol'de %57 orannda slota sahip. not: Ylda ortalama 10 milyon civarnda yolcu tayan ve 2010 yln 145 milyon Euro zararla kapatan bmi'n, bu yl daha kt bir performans gsterecei tahmin ediliyor. irket
Havayolu 101
137
bu yln ilk yarsnda 120 milyon Euro zarar etmiti.
Southwest'ten nc eyrek Srprizi

Yln Temmuz, Austos ve Eyll aylarn kapsayan nc eyrei, havayolu irketleri iin adeta bir kurtarc gibidir. Bu aylarda grlen youn yolcu trafii ve artan birim gelirler, dier aylarda zarar etmekte olan bir irketin bile yl krla kapatmasn salayabilir. Ancak ABD'den gelen bir haber herkesi artt. Dk maliyetli dev Southwest, yln nc eyreinde 140 milyon USD zarar ettiini aklad. Ama neden? Akaryakt giderlerinin toplam maliyetler ierisinde byk bir yer tutuyor olmas, havayolu irketlerinin bununla ilgili olarak "hedging" yapma itahn kabartyor. Hele de ykselen petrol fiyatlarnn sahne ald bir piyasa ortamnda, dk fiyattan hedging yapmsanz, keyfinize diyecek olmaz. Ama iler tam tersi gittiinde, Air France'n 2009 ylnda hzla den petrol fiyatlar karsnda 500 milyon Euro'ya yakn bir hedging zarar yazmak zorunda kaldn her zaman aklda tutmak gerekiyor. te bunun bir benzeri ama daha kk apta olan, Southwest'in bana gelmi durumda. Geen sene ayn dnemde 205 milyon USD kr eden irket, nc eyrekte den petrol fiyatlarnn etkisiyle 140 milyon USD zarar etti. Hedging zararlar ve bir defalk harcamalar hari tutulduunda ise Southwest'in 122 milyon USD kr ettii grlyor. Her ne kadar hedging hesaplamas bilano zerinde yaplan bir "nakit-d" ilem olsa da, bu unsur hari tutulduunda bile Southwest'in krnda %40 civarnda bir d yaand gzden kamyor.
Yolcular Dijital ve Mobil Hale Gelirken

Havayolu sektrnn duayen isimlerinden Nawal Taneja'ya ait olan ve yakn zamanda bir zetini yaymlayacamz "The Passenger Has Gone Digital and Mobile" adl kitabn drdnc blmnn zerinde zellikle durulmas gerekiyor.
138
Havayolu 101
Bu blmde, son yllardaki gelimelerin sonucunda artk "dijital" ve "mobil" haline gelmi yolcularla irketler arasnda kurulacak olan ilikinin zerinde ykselecei drt nemli temel noktadan bahsediliyor. Birbirleriyle srekli etkileim halinde olan ve neticede yolcu memnuniyet derecesini tayin eden bu drt temel nokta u ekilde sralanyor: 1- Yolcu liki Ynetimi (Passenger Relationship Management) 2- Yolcu Segmentasyonu (Passenger Segmentation) 3- Yolcu Sadakati (Passenger Loyalty) 4- Przsz Yolcu Deneyimi (Flawless Passenger Experience) Aslnda bu drt unsur gemiten bugne her zaman irketlerin gndeminde olagelmi konulardan. Ancak son dnemde yolcularn dijital ve mobil bir nitelie evrilmi olmas, bu unsurlarn bir birleriyle entegre bir biimde ve amzn artlarna uygun bir halde yrtlmesini gerektiriyor. te Taneja'nn kitabnda bunun nasl yaplabileceinin ipular yer alyor. Sanrm iinde bulunduumuz u yllarda, Kenichi Ohmea tarafndan bundan 15 sene kadar nce irketlerin artk "yeni ktaya" g etmeleri gerektii eklinde vurgulanan devrimsel deiiklik gereklemekte. Belki ok fazla farknda deiliz ama ard ardna gelitirilen ve geni kitlelerin kullanmna sunulan teknolojiler, insanolunun yaam tarzn deitirdi, deitiriyor, deitirecek. Havayolu irketlerinden beklenen, bu deiime olabildiince hzl bir biimde ayak uydurup, yolcular hakknda ellerinde bulunan geni veri setlerini yeniden yaplandrarak, yolcularna en iyi hizmeti verecek uygulamalara imza atmalar. inden gemekte olduumuz bu deiim srecine paralel olarak irketler bir an nce, iletme ve rn odakl yapy terk ederek, yolcu odakl yapya doru gei yapmal.
Havayolu 101
139
Bu deiimi gerekletirebilenler sektrdeki yerlerini kuvvetlendirerek yollarna devam ederken, eski ktada kalanlar, bunun sonucuna katlanmak zorunda kalacak.
Atlantic++
Kresel boyutta faaliyet gstermesine karn iinde bu kadar ok farkl aktrn bulunduu belki de tek endstri, ticar havayolu sektrdr. Bu durum artk kronik bir hale gelmi olan dk kr marj & zarar ikilisinin, sektrn zerinde adeta kara bulutlar gibi dolanmasna yol ayor. Ve bu gidie bir son vermeye niyetlenmi olan byk oyuncular, yllardr havayolu sektrndeki konsolidasyondan bahsedegeliyorlar. Anlalan, yava yava iin uluslararas siyaseti ilgilendiren ksmlarnda da uzlamaya varlyor ki, ok byk irketlerin bir araya gelerek kurduklar "joint venture" tipi yaplar, konuyla ilgili yetkili mercilerden onay alyor. Joint venture yaplanmasna son dnemde verilebilecek rneklerden bir tanesi American Airlines, British Airways ve Iberia arasnda kurulmakta olan transatlantik ortakl ve birisi Air France ile Delta arasndaki alma ise, bir dieri de United Continental, Air Canada ve Lufthansa arasnda 2008 ylnda kurulan Atlantic++ adl yapdr. Bu yl ierisinde Swiss, bmi ve Austrian'n da Atlantic++ yesi olduu biliniyor. Lufthansa'nn 2010 yl faaliyet raporunda verilen bilgiye gre, bu ortaklk sadece transatlantik hatlarn deil Afrika, Ortadou ve Hindistan noktalarn da kapsam altna alyor. Gnde 280 transatlantik uula 61 destinasyon, 23 lke ve 15 hub, Atlantic++'n operasyon sahasna dahil oluyor. Ortakln bu noktalardaki pazar pay %29 olurken, ylda 7 milyar Euro'dan fazla ciro retiyor. Bu ekildeki ortaklklarn en byk faydas koordinasyon ierisinde hazrlanan uu tarifesi, entegre edilen sat-pazarlama programlar ve beraberce hazrlanan bilet cret politikas oluyor. Tabii bu ie yolcu gzyle baknca, rekabet dzeyinin azalmas ve ykselen bilet fiyatlar grlyor. tirazlar da beraberinde geliyor. Ancak yazmzn banda da belirttiimiz zere, sektrn kresel olmasna karn halen yerel bazda iletilmesi ve bunun sonucunda gelen negatif ml sonular, nmzdeki yllarda havayolu sektrndeki konsolidasyonun daha da hzlanacan ve rekabet ile ilgili baz noktalarn grmezden gelineceinin habercisi durumunda. 140
Havayolu 101
Joint venture yaplaryla ilgili en tuhaf olan ey, halihazrda mevcut olan havayolu ittifaklarnn iinde ikinci bir ittifak olarak faaliyet gstermeleri. Otuza yakn yesi bulunan Star Alliance'n iindeki baz irketlerin yesi olduu Atlantic++'n ne gibi etkileri olacan zaman gsterecek.
Boeing 787 Dreamliner Yarn Hizmete Giriyor

Son dakikada bir aksilik olmazsa, All Nippon Airways (ANA) tarafndan teslim alnan ilk Boeing 787 Dreamliner, Tokyo (Narita) - Hong Kong uuuyla yarndan itibaren ticar seferlere balayacak. Bu vesileyle biz de Boeing 787 ile ilgili baz bilgilere ksaca deinmek istedik. Dreamliner'n biri 55.8 (787-8), dieri 61.8 metre (787-9) olmak zere iki farkl versiyonu bulunuyor. 2004 ylndan itibaren sipari almaya balayan 787, en fazla ilgiyi, uan fiziken tantld 2007 ylnda grd. O yl verilen yeni sipari says 300'n zerindeydi. 2011 ylnda ise 787 yeni tek bir sipari bile alamad. Boeing 787 Dreamliner iin u ana kadar verilen toplam sipari says 821. Ua ilk kullanacak olan ANA, 55 siparile, 787 mterileri arasnda ilk srada yer alyor. Onu 50 siparile Qantas ve United-Continental firmalar takip ediyor. 787'nin her iki modeli de ift koridorlu. 210-250 aras yolcu tayacak olan -8 modeli, ift koridorlu olan yolcu uaklar deerlendirildiinde, koltuk saysnn azl ile dikkat ekiyor. Tabii 250 koltuklu olacak bir konfigurasyonu kast etmiyoruz. Yarn byk gn. Boeing iin bir rya olmaktan kabusa doru yol alan Dreamliner projesi nihayet resmen hayata geiyor. Ticar havayolu sektr iin bir dnm noktas olacak bu yeni uan herkes iin hayrl olmasn temenni ediyoruz.
Gkyznn iPhone'u Hizmete Girdi

Bundan drt yl nce, kamuoyuna ilk tantldnda Havayolu 101, Boeing 787 Dreamliner' " ticar havayolu sektrnn iPhone'u " eklinde tanmlamt.
Havayolu 101
141
Belki de son 20 sene ierisinde ilk kez bir byk uak reticisi, radikal farkllklara ve yeniliklere sahip bir ua dnyann hizmetine verecekti. Ancak yeni tayyarenin retim aamasnda art arda yaanan aksaklklar, 2008 ylnn Mays ay olarak tespit edilen ilk teslim tarihinin yldan fazla telenmesine sebep olmutu. "Dreamliner" ad, mstehz bir biimde "Delay-liner" olarak telaffuz edilir hale gelmiti. te tm ticar havayolu sektrnn uzun zamandr bekledii an geldi. Boeing 787 Dreamliner'n ilki bugn, Japon havayolu irketi All Nippon Airways (ANA) tarafndan hizmete verildi. Charter niteliindeki bu ilk sefer (NH7871), Tokyo Narita ile Hong Kong arasnda yapld. Havayolu 101 olarak herkes iin hayrl olmasn temenni ediyoruz. Bu vesileyle, sektrn "uan iPhone'u" olmaya aday 787'nin ne kan zelliklerine ksaca yeniden bir bakalm: 1. Karbon-fiber ve sertletirilmi plastikten mrekkeb komposit madde ile retildi 2. %20 daha az yakt sarfiyat 3. %30 daha az bakm maliyeti Motor : Bleedless Kabin iinde hava temizleyici sistem Mevcut uaklara nazaran daha yksek kabin basnc ve nem oran (kabin basnc 6000 fit olacak) Byk pencereler (mevcut uaklardakilere gre neredeyse iki kat) Daha byk ba st dolaplar Kabin ii zel klandrma (gn doumu, gece gibi) Tavan ve kabin ii bagaj blmlerinde yeni, ferah tasarm Daha byk tuvaletler Vertical Gust Suppression : Yolculuk esnasnda trblansa girildiinde yolcular zerinde meydana gelen dme hissini azaltc bir sistem
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Lufthansa 2012'de %3 Byyecek

Lufthansa, yln nc eyrek performansnn da dahil olduu 9 aylk bilanosunun dn kamuoyu ile paylat.
142
Havayolu 101
Lufthansa COE'su Christoph Franz tarafndan aklanan sonulara gre irket, 9 aylk dnemde grup olarak; - 22.1 milyar Euro ciro, - 578 milyon Euro faaliyet kr ve - 288 milyon Euro net kr elde etti. Yl boyunca dnya genelinde yaanan siyas huzursuzluklar, bir trl istendii ekilde toparlanamayan ekonomik durum ve yksek petrol fiyatlar, 2011'in bir ok havayolu irketi iin bir hayli skntl gemesine yol ayor. Franz, tm bunlara ramen grup halinde kr ediyor olmalarn bir baar olarak grdn belirtti. Lufthansa iin bu yln, haneli bir kr rakamyla kapanaca tahmin ediliyor. Bu arada Lufthansa, daha nce %9 olarak tespit ettii 2012 yl byme plann da %3 olarak revize etti. Lufthansa Group'un faaliyet krlarnn ayrntlar ise u ekilde: Lufthansa (yolcu) +161 milyon Euro Swiss +244 milyon Euro Austrian -34 milyon Euro bmi -154 milyon Euro Germanwings -23 milyon Euro Lufthansa Cargo +173 milyon Euro Lufthansa Technik +198 milyon Euro Lufthansa Systems +12 milyon Euro LSG SkyChefs +56 milyon Euro
Havayolu 101
143
E-Ticaret inde Sahtekrlkla Mcadele

Bundan 10 yl nce hayaldi. nternet zerinden giyim alverii yapmak herkese ok uzak geliyordu. Ama aradan yllar geti; Markafoni, Limango, Trendyol, Morhipo gibi web sitelerinin geldii noktay, televizyonlara verdikleri reklamlar grnce, Trkiye'de eticaret iinin yeni bir aamaya gei yapmakta olduunu rahatlkla syleyebiliyoruz. Havayolu sektr iin de benzer eyleri syleyebiliriz. Bundan 4-5 sene nce irketlerin tamamen e-bilet formatna gei yapmas ile birlikte datm iini bir hayli kolaylatran internet sayesinde online check-in, mobil bini kart, koltuk seimi gibi seenekler artk birer endstri standart haline gelmi durumda. Tabii online mecralarn kullanmnn bu derece artmas, yapacaklar sahtekrlklarda mecra fark gzetmeyen kiileri de harekete geiriyor. Bu konuda Airline Business dergisinde yaymlanan bir makale, her ne kadar Accertify firmasnn reklamn yapan bir advertorial niteliinde olsa da, havayolu irketlerinin online sahtecilie kar nasl mcadele ettiini gstermesi asndan faydal. Online sahtecilik yznden havayolu sektrnn 2010 ylnda 1.4 milyar USD gibi bir hayli yksek bir maliyete katlanmak zorunda kald hesaplanyor. in sonunda marka saygnlnn yara almas ve mteri memnuniyetsizlii olduundan, byk havayolu irketleri online sahtecilie kar profesyonel seviyede tedbir alyor. Ancak benzer eyleri daha kk, zellikle de dk maliyetli tayclar iin sylemek pek mmkn olmuyor. Bu durum, sahtecilik iine girien kiilerin daha ziyade bu gibi irketleri hedef almasna yol ayor. Deloitte firmas tarafndan hazrlanan "Fraud in the Airline Industry" adl rapora gre byk tayclarn karlat her 300 sahtecilik vakasna kar dk maliyetliler, 1000 olayla uramak zorunda kalyor. Yine ayn rapora gre havayolu irketlerinin %52'sinin kendisine ait bir "hileli ilemleri tespit ve takip" sistemi bulunmuyor. Ama herhangi bir korkuya sebep vermeyelim. irketlerin byle bir sistemi olmasa bile, kredi kart firmalar veya havayolu irketlerine Sanal POS hizmeti veren bankalarn online sahtecilie kar bir hayli sofistike savunma mekanizmalar oluyor. nmzdeki yllarda e-ticaret ii daha da yaygnlatka, online sahteciliin iyice marjinallemesi kanlmaz. 144
Havayolu 101
nk gelecek e-ticarette. :)
Qantas Grevi Mahkemede Bitti

Tm havayolu sektr nc eyrek performanslarna odaklanmken, dnyann uzak kelerinden Avustralya'da mevsimin yaza dn bir hayli scak oldu. Austos ayndan bu yana Qantas ynetimiyle alan sendikas arasndaki mcadele, getiimiz hafta sonu mahkemeye tand. Her ey, Qantas'n 200 milyon AUD mertebesine ykselen d hat zararna bir zm bulmak isteyen irket ynetiminin yapt "yeniden yaplanma" ve "d kaynak kullanm" aklamas ile balad. Sz konusu yeniden yaplanma projesi sonucunda 1.000 civarnda personelin iini kaybedeceinin gndeme gelmesi ile birlikte irket ierisindeki sendikalara greve gitmeye balad. Uular tamamen durdurulmasa da, bir ou iptal edilmeye veya tehirli bir biimde gerekletirilmeye baland. Qantas geen hafta yapt bir aklama ile, haftalk 15 milyon AUD (16 milyon USD) civarnda zarar ettiini duyurdu. Bu adeta kamuoyuna yaplm bir imdat ars niteliindeydi. Anlalan irket ynetimi asndan bak kemie dayanm olacak ki, getiimiz Cumartesi gn Qantas'n tm uular iptal edildi. Buna ilave olarak irket genelinde de lokavt ilan edilerek, sendikalar ile ynetim arasnda aylardr sren ekimede ipler koparld. 70.000 civarnda yolcunun seyahat planlar alt st oldu. Dnyann farkl 22 havalimanndaki 108 Qantas tayyaresi ylece beklerken, artk mill bir mesele halini alan greve, cret anlamazlklar uzlatrma mahkemesi mdahale etti. "Fair Work Australia" adl kurum, Qantas ynetimini, sendikalar ve Avustralya Hkmeti'ni dinledikten sonra kararn verdi ve Qantas grevini iptal etti. Bunun ardndan Qantas, bir gnlk arann ardndan uularna yeniden balad. Mahkemenin kararna gre sendikalar acilen mzakere masasna dnerek grmelere balamak zorunda. Ve taraflar 21 gn ierisinde bir anlamaya varmak zorundalar. Aksi halde, Fair Work Australia'nn verecei karara raz olmak durumunda kalacaklar.
Havayolu 101
145
Qantas personelini temsil eden tam onbe farkl sendika bulunuyor. Bunlardan onikisi ile anlama salanrken; bagaj tayclar, mhendisler ve pilotlar temsil eden sendika ile bir trl uzlama imkn bulunamamt. irket ynetiminin ii gerekten zor olmal! :) Fotograf: AFP
How Lufthansa and British Airways are competing with Emirates on In...
Tuesday, November 01, 2011
As the global economy dynamically changes, all major airlines are focusing on the rapidly growing middle class and business markets of the BRICs and the Next 11 as a new source of growth. According to Boeings latest outlook, these emerging economies will collectively occupy over 60 percent of passenger flows by the year 2030. India Last month we discussed how Emirates is capitalizing on new passenger flows, for example connecting Asia with Africa and with Latin America via its Dubai hub. A good showcase of the challenge that the rise of Emirates is posing to European legacy carriers is India, since the subcontinent is the second largest market for both British Airways (50 weekly flights to 5 destinations in India) and Lufthansa (52 weekly flights to 7 destinations), after the United States. India is also Emirates largest operational market with 185 flights a week to 10 destinations. Says Orhan Abbas, vice president India and Nepal at Emirates, The Indian market is a very important one for us as Indians have overtaken the British as the single largest tourist group on Emirates. In the 2010-2011 fiscal year, Emirates revenues from India grew 24 per cent to USD1.7 billion, while traffic grew with 10 per cent. Emirates aggressive approach has resulted in significant market shares on international flight routes from India; the airline currently holds 35 per cent on routes from India to Britain, 40 per cent to France, 20 per cent to Germany, and 31 per cent to New York. The airlines low prices and large network in India make it an attractive option, and on the popular route between India and North America, Gulf airlines such as Emirates are virtually the only practical option for travellers from second-tier Indian cities. A passenger from New York on the way to, for example, Thiruvananthapuram, has to connect twice when flying via Europe (e.g, at Frankfurt and at Delhi), compared to a single connection at Dubai. Besides the large number of Indians working in the Gulf states, one of the reasons for
146
Havayolu 101
Emirates success is that so many Indians love transiting via Dubai, says Madhav Oza of Blue Star Travels, one of the biggest travel consolidators in Mumbai. The shopping, easy visas and simply the familiarity with the city often makes them choose it over colder and more congested European hubs like Frankfurt, Paris or Brussels, he says. Localization As part of its strategy to become a truly global-oriented airline, Emirates has built an extensive soft infrastructure in-flight, catering to diverse passengers tastes with cabin crew from 130 different nationalities, local food and entertainment. In 2009, Emirates introduced a major revamp of its onboard product to meet regional preferences of Indias diverse populace. For example, on all routes the airline offers passengers the choice of two Indian and one Western dish in all classes. In-flight entertainment providess route-specific boarding music, reading material, and Emirates IFE system contains a large selection of programmes and music in varied Indian languages. The airline also introduced local cabin crew on its Indian flights, and as part of the program, over 10,000 crew members received a specially-produced DVD titled Journey through India containing an introduction to the country, its diverse customs, and guidelines for interaction with passengers from different Indian states. Lufthansa, British Airways In order to retain traffic to and from India, European carriers such as Lufthansa and British Airways are emphasizing their direct routes to Europe, as well as their vast transatlantic network (many Indians travel between India and North America). India is a strategic market for Lufthansa and we foresee tremendous growth coming from this region, says Lufthansas Director South Asia, Axel Hilgers. Lufthansa and BA have also been introducing localized services onboard to cater to Indian passengers and compete on the soft elements of the passenger experience as well. In-flight service Lufthansa employs around 200 cabin crew members from India, who speak the language and are familiar with local customs. According to Werner Heesen, former director South Asia at Lufthansa, research showed that Germans and Indians have different behaviour patterns, be it gestures, vocabulary or softer skills. We would like our non-Indian crew to know these mannerisms. For example, offering water is one of the basic norms of Indian hospitality. In the West, this doesnt happen. Also, if the demand of a passenger cant be met in the West, hes simply told so. In the East, it would be first explained why the demand cant be met; theres a reluctance to say no on the face. British Airwayss international cabin crew from India wear a traditional uniform, designed by leading Indian designer Rohit Bal. Additionally, British Airways cabin crew can converse in more than three languages on India routes, i.e. a typical member from Delhi would be able to converse in Hindi, English and Punjabi. In-flight dining Lufthansa serves indian meals in Economy Class and has teamed with Indian chefs from The Leela, a chain of luxury hotels in India, to serve Indian dishes in its premium cabins. The german carrier also offers all passengers a choice of chai (spiced Indian tea) as well as Assam teas, and Asian vegetarian and Hindu meals can be booked preflight. Lufthansa says it also makes sure that cabin crew is aware of local customs. For
Havayolu 101
147
example, whisky is always served with water, whiletea and coffee are served extra hot. British Airways in 2008 changed the standard two meal options in Economy beef and pork with fish pie and chicken to respond to religious restrictions from the Hindu and Muslim communities. In-flight entertainment While Bollywood cinema has become par-for-course on the India routes of many major airlines, Lufthansa and British Airways are unique among European airlines in their regional entertainment offerings. Both airlines provide the option of music and movies in both Hindi and Tamil, aimed at their North and South Indian routes, respectively. Marketing Lufthansa has also been particularly active in creating marketing initiatives aimed at Indian consumers, tapping into the three great passions in India, food, festivals and cricket. In 2010, the airline organized a fantasy cricket league, while its Flavours of India contest asked online users to share their personal Indian food recipes. Another recent campaign is Lufthansas A380 Park & Fly game, a set up of large LED screens at malls in Delhi, Mumbai and Bengaluru that lets shoppers taxi an A380 into a hangar using their own cell phone. A specific target group for both Lufthansa and BA are Indian students that study overseas. BA allows Indian students travelling abroad to check an extra piece of luggage, while Lufthansa has created a microsite aimed at helping students wanting to go abroad. Competition The growth of Indias middle class and businesses, the large Indian diaspora (over 30 million Indians live abroad), and the financial issues that Indian international carriers such as Air India and Kingfisher continue to face, make the subcontinent an attractive market for international airlines. However, with Emirates relentless growth and distinct competitive advantages (low cost structure, Dubai hub, flights to eight of Indias second tier cities), the challenges are mounting on all carriers targeting the Indian market. The competition between Emirates and established airlines such as Lufthansa and British Airways for Indian travellers is a good example of how airlines, besides their network, are wooing a new and much more diverse passenger base. Special thanks to Vivek Mayasandrafor co-writing this article
Scoot - Uzun Menzilde Yeni Bir Dk Maliyetli Tayc

Dk maliyetli tayc ve network tayc i modelleri gn getike birbirlerine yaknsarken, uzun menzilde faaliyet gstermek zere yeni dk maliyetli tayclar kamuoyunun karsna kmaya devam ediyor.
148
Havayolu 101
te onlardan bir dieri, getiimiz Mays aynda ilk kez duyulan Scoot, resmen tantld. Scoot, halen portfynde Silk Air ve Tiger Airways gibi irketleri bulunduran Singapore Airlines'n yeni bebei olarak havayolu sektrndeki yerini ald. Scoot kelimesinin "hzla ayrlmak, tabanlar yalamak, fkrtmak" gibi farkl manalar bulunuyor. Bylece bu irket de, yavru irketlerin "tuhaf" isimli olma geleneini bozmam oluyor. :) Yakn zamanda ANA tarafndan tantlan havayolu irketinin Peach olan ad halen aklmzda. 2012 ylnn ortalarnda, muhtemelen yaz tarifesi dnemine geilirken faaliyete geecek irketin filosu, Singapore Airlines'tan temin edilecek Boeing 777-200 tipi uaklardan oluacak. Avustralasya, in ve o blgedeki dier baz noktalar, yeni irketin uu ana dahil olacak. zellikle Air Asia X tarafndan baaryla uygulanmakta olan uzun menzilde dk maliyetli i modeli, bylece yeni bir soluk kazanm olacak. Bilindii zere Dou Asya, dnya genelinde iktisad adan en canl blge. Bu sayede artan gelir seviyesi, kiilerin havayolu seyahatine olan talebini de artrmakta. nmzdeki dnemde de hem iktisad hem de havayolu seyahati asndan bu blgenin, dnyada liderlii dier blgelere kaptrmayaca tahmin ediliyor. Blgede bir biri ardndan kurulan havayolu irketleri de bunun bir ispat olsa gerek. Scoot Airlines gibi olan havayolu irketleri aslnda bir bakma yolcuya sunulan rnn "unbundle" edilmi hali. steyen havayolu seyahatini para para alp kendi keyfine gre kendisi ekillendirir, isteyen de rn bir paket halinde alp detaylara kafa yormadan keyfine bakar. Sektr bu ynde hzla ilerlemekte. Bakalm bundan 10 sene kadar nce Avrupal ve ABD'li havayolu irketler tarafndan denenip baarszlkla sonulanan "dk maliyetli yavru irket" giriimleri yeniden canlanacak m?
Havayolu 101
149
Networks in Aviation - Book Review

Wednesday, November 02, 2011
The preface written by Dr.Christoph Franz (CEO of Lufthansa) welcomes readers. Since Lufthansa Group serves more than 270 destinations under various brand names such as Lufthansa, Swiss, Austrian, bmi, Brussels Airlines, and Germanwings, Dr.Franzs foreword is symbolically important. In the first chapter, one can find the basic concepts and definitions of the aviation market such as market types, O&Ds, Routes, and Flights and some analysis methods like time series, upscaling, gravitation models and reverse engineering. In the next chapter, there is a comparison of the structural, economic and strategic rationales of hub-and-spoke and point-to-point network architectures. Beside that the operational basics of aviation network structures and key tools needed to master complex planning and the controlling of aviation networks can also be found in this chapter. The third chapter analyzes the connectivity and the hub structures. The writer claims that the most effective driver of connectivity is the number of flight movements at a given hub, as the number of feasible hits greatly rises when compared to the number of underlying flight movements. And to the contrary of what every other human in the aviation industry believes, the number of banks (a temporal cluster of inbound and outbound flights) correlates conversely with connectivity: the fewer the better. Optimum asset utilization for airports is discussed in fourth chapter. The productivity of the assets deployed is at least as important as commercial objectives like connectivity. Infrastructural constraints can significantly impact efficient asset utilization. One of the most severe infrastructural constraints is the opening hours of airports. In the fifth chapter two case studies discussed: one generic bottom-up case study and the other one, examining the top-down redesign of KLMs hub for the winter schedule 2009 2010. Sixth chapter mentions about the key organizational, structural, and procedural options for network management, the basic fundamentals of network control, and the most important IT tools for supporting such processes. Here, route profitability concept is defined as dangerous and toxic. Instead, the writer suggests negative opportunity cost concept. This is especially valid for airlines with high transfer passenger share. Here network value contribution must be by no means favored against route profitability concept. Next, Goedeking explains and discusses the competition and the alliance among airlines in terms of network structures. Here, the network overlapping between considered 150
Havayolu 101
airlines is the main issue. He claims that the overlapping networks of two merging airlines are more advantageous than the complementary ones. Additionally he emphasizes that the potential synergy of a merger is highly unlikely to predict before. Goedeking also examines the strengths and weaknesses of multi-hub structures, and introduces the tactics for assessing and improving synchrony within such complex networks. Soon after 1978 domestic market deregulation, networks with multiple major transfer hubs emerged in the United States, and European and Asian airlines quickly followed. In multi-hub system scope and scale are considered. In scope type high yield is the goal while transfer passenger number is targeted in the scale type multi-hub systems. US carriers have been following the multi-hub system for many years. But it is a new phenomenon for European counterparts. Air France KLM and Lufthansa are two good examples for multi-hubbing. In the last two chapters of the book you can find how to examine the performance of a network and Goedekings hierarchically layered networks concept. He combines the revenue management, scheduling and network planning components of an airline together. He assumes a network in five layers. At the bottom there is the passenger demand. On top of it is the network structure. Scheduling is added as the third layer. After this point, revenue management comes into the play. And as the last layer the communication, i.e. distribution channels take place in the layered network concept of Goedeking. With this book one can discover the main aspects of an airlines network structure. It has been written with a simple style which allows also people without deep knowledge about network management understand topics adequately. Since network planning can be described as the heart of an airlines operation, I recommend everyone in airline business to read Networks in Aviation in order to get a very useful insight about this important point of airline management. About the author Dr. Philipp Goedeking advises airlines, airport operators, air navigation service providers (ANSPs), governmental authorities, and financial institutions around the world. His expertise includes network and alliance strategies, network synergy assessment, and airline mergers and acquisitions. Prior to founding airconomy, for 15 years he ran the aviation practice of the largest Europe-based strategy consultancy, including two years as managing director of the firms operations in China and five years on the firms supervisory board. Before that, he worked for Lufthansa in various senior positions in information technology, corporate strategy, and network management. Book Information Author: Dr. Philipp Goedeking
Havayolu 101
151
Title: Networks in Aviation - Strategies and Structures Publisher: Springer-Verlag Publishing Date: 2010 ISBN: 978-3-642-13763-1
Rekabet Kurumu, Condor'a Ceza Kesti!

Rekabetin Korunmas hakkndaki 4054 sayl kanun Trkiye'de bu kez havayolu sektr ile ilgili bir kararn alnmasnda rol oynad. Rekabet Kurumu, 10 Haziran 2010 tarihinde, Sun Express (Gne Ekspres Havaclk A..) ile Condor Flugdienst GmbHnin eitli anlamalar vastasyla Almanya-Trkiye arasndaki uularda rekabete aykr davranlarda bulunup bulunmadklar hususunda soruturma balatmt. Ve soruturmann sonucu dn akland. Sz konusu irketlerin, aralarnda akdettikleri datm anlamalar erevesinde fiyat tespiti yapmak suretiyle 4054 sayl Kanun'un 4. maddesini ihlal ettiklerine oybirlii ile hkmeden Rekabet Kurulu, Condor'a, bir nceki mali yl sonunda oluan ve Kurul tarafndan belirlenen yllk gayri safi gelirlerinin takdiren % 1,5i orannda olmak zere 733.016,80 TL idar para cezas verilmesine karar verdi. Sun Express ise, "Kartellerin Ortaya karlmas Amacyla Aktif birlii Yaplmasna Dair Ynetmelik" in 4. maddesi kapsamnda pimanlk bavurusunda bulunmas ve bu bavurunun Kurul tarafndan kabul edilmesi sayesinde bu soruturmadan hi ceza almadan kurtuldu. Condor firmasnn 733 bin TL tutarndaki cezas da aslnda, yine ayn ynetmeliin 5.maddesi erevesinde indirim yaplm olan bir rakam. Zira ceza tespit edilirken uygulanan %1,5'lik oran, deiik artlara gre %5 veya %10'a kadar kabiliyor. Byle durumlarda, yani rekabete aykr bir uygulamaya imza atan taraflardan bir tanesi dierini (veya dierlerini) ihbar ettiinde, soruturmadan hi ceza almadan syrlmas mmkn olabiliyor. Hatrlanaca zere bundan 4,5 yl kadar nce benzer bir durum British Airways ile Virgin Atlantic arasnda yaanmt. British Airways (BA), ABDye yapt seferlerde Virgin Atlantic ile bir olup, "yakt harc" miktarlarn sabitlediinden, ABD Adalet Bakanl tarafndan 148 milyon Pound, ngiltere Drst Ticaret Brosu tarafndan da 121.5 milyon Pound olmak zere toplam 270 milyon 152
Havayolu 101
Pound cezaya arptrlmt. Cezann sebebi ise, Austos 2004 ile Ocak 2006 arasnda BA yetkililerinin, Virgin Atlanticten baz kiilerle gizlice anlap, yakt harc rakamn kademeli olarak 5 Poundtan 60 Pounda kadar ykseltmeleri idi. Ve Virgin Atlantic, tpk Sun Express gibi, yaplan ibirliini yetkili mercilere ihbar ettiinden, bu soruturmadan ceza almadan kurtulmutu. Rekabet hassas bir konu; herkesin ok dikkat etmesi gerekiyor zira burada sz konusu olan kamu yarar. akas yok!
Emission Trading System for Aviation: A Fresh Breath for European U...
European Union has been struggling to solve continuously deepening so-called Euro-zone debt crisis for months. All other countries locked to the long awaiting result of the summit of the European leaders including United States where the global financial economic crisis took the first shot with sub-prime credit crunch in August 2007. While whole world braced for the possible impact of the Euro-zone crisis, there is another topic of conflict glooming over the relations between European Union and the rest of the world. European Union Emission Trading System (EU ETS) EU ETS launched in 2005 is the first emission trading system in the world in terms of its wide scope. The EU ETS is the cornerstone of the EU's strategy for fighting climate change. It is the first international trading system for CO2 emissions in the world and beside 27 EU Member States also the other three members of the European Economic Area Norway, Iceland and Liechtenstein take part in EU ETS. It currently covers over 10,000 installations in the energy and industrial sectors which are collectively responsible for close to half of the EU's emissions of CO2 and 40% of its total greenhouse gas emissions.[1] Under the EU ETS, large emitters of carbon dioxide within the EU must monitor their CO2 emissions, and annually report them, as they are obliged every year to return an amount of emission allowances to the government that is equivalent to their CO2 emissions in that year. Beginning with 2012, EU ETS will also be applicable for airlines industry. The calculation of the system is based on 97% of the aviation industry's 2004-6 emissions and divided up between carriers according to amount of pollution caused in 2010. Airlines would get 85%
Havayolu 101
153
of permits free, with the remaining 15% auctioned. And this is the root cause of the ongoing debate between EU and the rest of the world. Although the intention of the EU ETS is very positive such as spending the fee collected for the environmental issues, the conditions and the calculation of the emission fee for the airline companies are highly controversial. Lets give an example in order to clarify the intended calculation of EU ETS fees for airlines. According to the Great Circle Mapper, total air distance between New Delhi and Frankfurt airports is 3812 miles. And almost 3000 miles of it lies outside the European air space. But according to the EU ETS rules, the emission fee for an airline operating between New Delhi and Frankfurt will be calculated over the whole distance; here 3812 miles. This is where the big players such as United States, China, Russia and India weigh in. While relevant authorities of the EU continuously claim the legality of the ETS by saying the inclusion in the EU emissions trading scheme of flights of all airlines from and to European airports is compatible with the principle of fair and equal opportunity laid down in the Open Skies Agreement[2], in United States a legislation introduced to ban U.S. air carriers from participating in the Emissions Trading Scheme that would tax U.S. airlines flying into and out of the European Union. Bipartisan House Transportation Committee leaders see EU ETS as unjust and a clear violation of international law that puts U.S. air carriers at a competitive disadvantage, kills U.S. aviation jobs, and may lead to a trade war. [3] China has already deferred an Airbus A380 order of Hong Kong Airlines in June by way of retaliation against EU and Russia proposed strategic allocation of high-value slots at European and Russian airports in order to avoid increasing carbon emissions instead of imposing ETS.[4] On the other hand, leading international institutions of aviation industry also have positioned themselves against EUs ETS. In September, International Air Transport Association (IATA) bluntly called EU for abandoning the ETS while alleging it as misguided.[5] Tony Tyler, IATAs Director General and CEO, emphasized that IATA is not against emission trading system. But the EUs unilateral and regional approach to ETS could harm the initiatives taken by ICAO aiming to reach a real solution under a global approach. Association of European Airlines (AEA) also warned EU. Ulrich Schulte-Strathaus, Secretary General AEA, said at a conference that if the EU persists in an approach which some have called imperialist, the question is posed as to how they will ensure compliance and added that The EU faces a serious risk of some sort of retaliation.[6] And finally, an international meeting between International Civil Aviation Organization (ICAO) Council and other non-EU Member States[7] was held in New Delhi on 29th-30th September to discuss the inclusion of aviation in the European Union Emission Trading System (EU-ETS). 154
Havayolu 101
After the meeting a joint declaration was published. The declaration opposed the EUs ETS plan, which claimed to be inconsistent with applicable international law and called upon to urge the EU and its Member States to refrain from including flights by non-EU carriers in its ETS. It also called to urge the EU and its Member States to work collaboratively with the rest of the international community to address aviation emissions. Only two months remaining for the official beginning date of EU ETS and there is still a big uncertainty about application of that plan in real world. It is obvious that the plan will be a great headache and controversy for international community in the shadow of the EUs current economic troubles since the use of the carbon emission fee collected is very blurred. [ 1 ] http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=MEMO/08/35&format=HTML& aged=0&language=EN&guiLanguage=en [2] http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-15203149 [3] http://transportation.house.gov/news/PRArticle.aspx?NewsID=1357 [4] http://atwonline.com/eco-aviation/news/russia-proposes-airport-slots-co2-reductionincentive-1014 [5] http://www.iata.org/pressroom/pr/Pages/2011-09-27-01.aspx [6] http://www.reuters.com/article/2011/09/19/trade-airlines-idUSL5E7KJ0YS20110919 [7] Participating countries: Argentine Republic, Brazil, Canada, China, Chile, Colombia, Cuba, Egypt, Japan, Republic of Korea, Malaysia, Mexico, Nigeria, Paraguay, Peru, Philippines, Qatar, Russian Federation, Saudi Arabia, Singapore, South Africa, Thailand, Turkey, United Arab Emirates and United States of America
Steve Jobs, Seyahat Sektrn de Etkilemiti

Thursday, November 03, 2011
Getiimiz ay ierisinde erken saylabilecek bir yata farkl bir boyuta g ederek tm dnyann gndemine yerleen Steve Jobs'un liderliindeki Apple firmas, son yllarda piyasaya srd rnleriyle seyahat sektrn de derinden etkilemekte. novasyon kelimesiyle adeta eanlaml hale gelen Apple, seyahat sektryle ilgili olarak -imdilik- herhangi bir projeyi sonulandrm olmasa da, kiilerin kullanmna sunduu kullanc dostu, mobil hayat tevik edici rnleriyle, seyahat iini dolayl olarak etkilemeyi baarm durumda. Nispeten byk ve dokunmatik ekranlar, artk her yerde bulunabilen hzl ve kablosuz internet balants, mobil cihazlarn TV ve PC'nin ardndan "nc ekran" olarak insanolunun hayatnda vazgeilmez bir nesne haline gelmesini salad.
Havayolu 101
155
Apple rnlerinin dnya genelinde grm olduu geni kabul, rn veya hizmetlerini satmak isteyen firmalarn, ister istemez, mobil zmlere olan ilgisini artrd. Seyahat sektrnn oyuncular, bu "oyun deitirici" unsura abucak uyum salad. Artk mobil cihazlara uyumlu olmayan bir web sitesi ve mterilerine sunabilecei bir mobil uygulamas olmayan bir irketin, rekabetle baa kmas mmkn grnmyor. Gelecekte neler olabileceini tahmin edebilmek iin Apple'n bir ka yldr gelitirmekte olduu ve belki de iPhone'un bir sonraki versiyonu ile birlikte tam manasyla devreye girecek olan iTravel uygulamasna zellikle dikkat etmek gerekiyor. iTravel ile birlikte belki de bir hayal gerek olacak ve u anda otel, otomobil, havayolu gibi paralara ayrlm durumdaki seyahat sektr tek bir uygulama zerinden mobil ortama aktarlm olacak. Arama, bilet satn alma, otel, otomobil kiralama, havaliman hizmetleri, destinasyon bilgileri gibi seyahat sektrnn farkl unsurlar bylece kiilerin yanlarnda her zaman tadklar mobil cihazlarda, kolayca ulalabilir hale gelecek. Ve mesela iTravel etkisi sebebiyle belki de havayolu irketleri artk yolcularna sunmakta olduklar hizmeti sadece "havalimanndan havalimanna" deil de, "kapdan kapya" eklinde tasarlamak zorunda kalacak. irketlerin imdiden "C Nesli" (connected, communicating, content-centric, computerized, community oriented, clicking) iin hazrlk yapmaya balayp kendilerini birer "deer tmletirici" (value integrator) haline dntrmesi gerekiyor. Yeni Kta'da rekabet edebilmek iin bu art.
Havayolu Sektrnde Tl Gelirler - 2011

Friday, November 04, 2011
"Unbundling", yani daha ok kr salamak amacyla bir rnn paralarnn ayr ambalajlar iinde sata sunulmas, eski bir pazarlama taktiidir.
Havayolu sektrnde bu taktii youn bir biimde ilk hayata geirenler, dk maliyetli tayclar (DMT) olmutu. 2010'lu yllara gelindiinde bu durum yava yava artk tm sektr iin geerli hale geliyor. zellikle ksa mesafeli uularda dk maliyetli rakipleriyle rekabet edebilmek iin onlarn at yoldan ilerlemekte olan fullservice havayolu irketleri de, yolcularna sunduklar hava seyahati hizmetini bileenlerine ayrmaya balad.
156
Havayolu 101
Bylece DMT'lerin her frsatta bir koz olarak kullandklar, "yolcular temel olarak uak seyahatini satn almak istiyor. Dier hizmetleri satn almak isteyenler, ilave cret deyerek bunu elde edebilirler" syleminin de nne geilmi olacak. Zira bu sayede temel bilet fiyat ucuzlarken, ilave hizmetler ayr kalemler halinde yolcularn tercihine sunulacak. Uu esnasnda yemek yemek istemeyen veya uu ncesinde koltuk seimi yapmak istemeyen bir kii, bunlara dolayl bir biimde de olsa para vermek zorunda kalmayacak. Amadeus ile IdeaWorks tarafndan ortaklaa hazrlanan bir infografik, tl gelirlerin (ancillary revenue) ne boyuta geldiini gstermesi asndan nemli. Tl gelirler ncelikle e ayrlm: 1- Sk uan yolcu program gelirleri - %50 2- Fazla bagaj gelirleri - %20 3- Dier gelirler (Yemek, internet balants, otel rezervasyonu komisyonu gibi) - %30 Bunlarn alt krlmlar ise aadaki gibi listelenmi. A) A la carte: 1- Uu esnas yeme-ime 2- Bagaj - Fazla bagaj 3- Koltuk seimi ve upgrade'ler 4- zel yolcu salonlarna giri 5- Check-in ve gvenlik aramas ncelii 6- Uaa erken bini 7- Uu esnas elence sistemleri 8- nternet balants B) Komisyon temelli gelirler: 1- Otel rezervasyonu 2- Otomobil kiralama 3- Seyahat sigortas C) Sk uan yolcu: Program ortaklarna mil puan sat
Havayolu 101
157
D) Reklam gelirleri: 1- Uu esnas dergisindeki reklamlar 2- Uu esnasnda bulunan reklamlar 3- Yolculara sunulan rnlerdeki reklamlar (r: Yemek kutusunun zeri) Amadeus ve IdeaWorks'n 2011 ylna dair tl gelir tahmini ise gerekten muazzam. Ticar havayolu sektrnn 2011 ylnda 32.5 milyar USD civarnda tl gelir retmesi bekleniyor. Bu rakam, 2010 ylna nispeten %44'lk bir art manasna geliyor. Kuzey Amerikal tayclar 15 milyar USD ile ba ekerken, onlar 9 milyar USD ile Avrupal rakipleri izliyor. Sektrn gidiat aka gsteriyor ki, nmzdeki yllarda havayolu irketleri yolcularnn karsna bileenlerine tamamen ayrlm rnlerle kacak. Uzun menzilli uularda bile...
THY'nin New York Mnsnde Neler Var?

Havayolu 101 ekibi olarak getiimiz hafta stanbul ile New York arasnda gerekletirdiimiz seyahatimizde, yine THYnin zengin economy class mnsyle karlatk. Bundan drt-be sene kadar nce Do&Co ile yapt ortakln ardndan, uu esnasnda yolcularna sunduu ikram kalitesinde gzle grlr bir ykseli ivmesi yakalayan THY, hatrlanaca zere 2010 ylnda, Skytrax tarafndan yaplan deerlendirmede En yi Economy Class kram dln kazanmt. te TK0011 ve TK0002 uu numaral seferlerdeki THY economy class mnleri: TK0011 lk Servis: 1- Zeytinyal Taze Fasulye 2- Mozarella Peynirli Yeil Salata 3- Izgara Kfte veya Tavuk Klbast 4- Do&Co ikolata Mus 5- Beyaz Peynirli Pide veya Vineli Kek 158
Havayolu 101
TK0011 kinci Servis: 1- Zeytinyal Enginar 2- Baharatl Tavuk Fileto 3- Elmal Strudel TK0002 lk Servis: 1- Tabbouleh 2- Cack 3- Tavuk i (Baharatl Tereya Sos, Sote Sebzeler, Patates Graten) veya Polenta & Kfte (Patlcan ve Domatesli Lazanya, Sote Ispanak) 4- Limonlu Tart TK0002 kinci Servis: 1- Taze Meyve Salatas 2- Peynir eitleri 3- Mantarl Omlet (Izgara Domates ve Yeil Biber, Sote Patates) 4- Ekmek, Tereya ve Reel THYnin Economy Class mnsnde yer alan iecekler ise u ekilde: 1- Meyve Sular: Portakal, Domates, Vine ve Elma 2- Merubat: Cola, Cola Light, Sprite, Ice Tea, Maden Suyu ve Ayran 3- Scak ecekler: Kahve ve ay 4- Biralar: Tuborg ve Efes Pilsen 5- Alkoll kiler: Viski, Cin, Votka, Rak
Kingfisher flas m Ediyor?

Dn Financial Times'ta yaymlanan bir haber, sektre bomba gibi dt.
Havayolu 101
159
Hindistan'n prltl havayolu irketi Kingfisher, iflas m edecek? Bundan yaklak iki ay kadar nce yazdmz bir yazda, Kingfisher ve sahibi Vijay Mallya'dan bahsetmitik. Skytrax'e gre 5 yldzl az saydaki havayolu irketinden bir tanesi olan Kingfisher, uu faaliyetine 2005 ylnda balamt. irketin 66 uaktan oluan filosunda Airbus ve ATRler bulunuyor. Bunun yan sra, Airbus ve ATRlerden mrekkep 130 adet de yeni tayyare siparii mevcut. Hindistann en iyi havayolu irketi olma nvann da elinde tutuyor. Zaten Hindistan i hatlarndaki en byk firma da Kingfisher. 59 i ve 8 d olmak zere toplam 67 noktaya uan irket, gnde 380 civarnda sefer dzenliyor. 2010-11 senesinde i hatlarda %83, d hatlarda ise %77ye yakn bir yolcu doluluk oran bulunuyor. Hatrlanaca zere, Hindistan'daki havayolu sektr hzl bir byme trendi ierisinde. Bu yl ierisinde iki Hindu firma ndiGo ve Go Airlines tarafndan Airubs'a verilen 180 ve 72 uaklk sipariler halen akllarda. Liste fiyatlarna gre bu siparilerin toplam deeri 23 milyar USD mertebesinde. Tm bunlara ramen, Kingfisher'in iine srklendii bor sarmalnn artk ba edilemez bir noktaya geldii iddia ediliyor. irketin bir hafta ierisinde tm uularn durdurduunu aklamasnn hi de srpriz olmayaca yine ayn haberde bulunan bir baka dramatik iddia. aramba gn Kingfisher, 50 uuunu birden iptal ederek bir anda alarm zillerinin almasna yol amt. Bu yzden madur olan binlerce yolcu fkeden lgna dnm durumda. Yine getiimiz ay yaymlanan bir raporda Kingfisher'in fiilen "mflis" bir irket olduu belirtilerek, yatrmclarn ellerindeki Kingfisher hisselerini acilen satmalar tavsiye ediliyor. Haberde yer alan bir baka iddiaya gre Kingfisher, uzun zamandr borlarn deyemez durumda. "Uan Banka" Swiss Air'in bundan tam 10 yl nce bana gelenleri hatrlaynca, Kingfisher'in seyrettii yolun nereye varacan tahmin etmek g olmuyor. Zira Hindustan Petroleum adl irket getiimiz ay, denmeyen 26 milyon USD'lik fatura sebebiyle, Kingfisher'e verdii akaryakt bir sreliine kesmiti. Bu noktada yazmzn bandaki Skytrax - 5 yldz vurgusuna geri dnmek istiyoruz. Skytrax genel olarak havayolu irketlerinin hizmet kalitesini lmeye ynelik bir yapya ve 160
Havayolu 101
amaca sahip. Bu yzden, irketlerin ml performanslaryla Skytrax yldzlar arasnda pek bir iliki bulunmuyor. Aslnda Skytrax gibi, havayolu irketlerinin ml durumlarn takip eden organizasyonlar olduunu biliyoruz. Umarz nmzdeki dnemde iin sadece prltl olan blmleri deil, biraz skc da olsa, rakamlarla dolu olan yan da mercek altna alnr. Bu sayede, sektrn nemli oyuncularnn gerek performanslarn deerlendirmemiz mmkn olur. Not: Hindistan'daki dier havayolu irketlerinin ml durumlarnn da Kingfisher'den daha iyi olmadn eklemek gerekiyor.
Dubai Airshow 2011

Monday, November 14, 2011
Havayolu sektrnn retici tarafndaki aktr saysnn nispeten az ve satlan rnlerin bir hayli yksek fiyatl oluu, bu ni pazarla ilgili olarak yaplan fuarlarn bir hayli kstl sayda kalmasna yol ayor. Satlan rnlerin gncelleme periyodlarnn bir hayli uzun sreli oluu da cabas. Yine benzer sebeplerle, bu fuarlar bienal eklinde, yani iki senede bir dzenleniyor. ngiltere'deki Farnborough, Fransa'daki Paris Air Show ve Almanya'daki Luft- und Raumfahrtausstellung (ILA) dnya apndaki havaclk fuarlarndan ilk akla gelenler. Emirates markasyla havayolu sektrne renk ve heyecan katan Dubai Emirlii, dzenlemi olduu havaclk fuar ile sektrn bu noktasnda da var olduunu ilan ediyor. Bu sene 13-17 Kasm 2011 tarihleri arasnda misafirlerini arlayacak Dubai Airshow, her geen yl byyen organizasyonuyla dikkat ekiyor. Fuar bu yl 55.000 kiinin ziyaret etmesi bekleniyor. 1000 civarnda irketin katld fuarn ilki 1989 ylnda yaplmt. O gnden bu yana Dubai Airshow ok byk aama kaydetmi durumda. Bu ylki fuarda tam 104 farkl hava arac sergileniyor. Fuar sadece ticar ziyaretilere ak. Havacla merakl halkn, fuar ziyaret etmesi mmkn deil. Dubai Airshow'u mukayese edebilmek asndan Farnborough fuar hakknda bir ka rakam verelim. En sonuncusu 2010 ylnda dzenlenen fuara 120.000 ticar ziyareti katlm. Fuarn halka ak olan son iki gnnde ise 130.000'den fazla ziyareti adeta fuara akn etmi.
Havayolu 101
161
Sergilenen hava arac says 152. Bu bilgiler nda bakldnda, Dubai Airshow'un aslnda bir hayli iyi bir seviyede olduu sylenebilir. nmzdeki yllarda dnyann en nde gelen havaclk fuar olarak Dubai'yi grrsek hi armayalm. Son olarak, havaclk fuarlarnda adet olduu zere Dubai Airshow'un da sansasyonel bir uak siparii ile aldn hatrlatmakta fayda var. Geen yl Farnborough Airshow'da 30 adet Boeing 777 siparii veren Emirates, ev sahiplerinden bir tanesi olduu Dubai Airshow'da gelenei srdrd ve tam 50 adetlik Boeing 777 sipariiyle rekor krd. Sipari, liste fiyatlar zerinden tam 18 milyar USD tutarnda ve bu adan "tek seferde verilen en pahal Boeing siparii" nvann kazand.
American Airlines - Now More

Havayolu 101'in New York seyahatinde American Airlines reklamlarna rastlamtk. ehrin nl metrosunun zellikle Grand Central ve Time Square istasyonlar adeta American Airlines reklamlaryla kaplanmt. "Now More" sloganyla duvarlar ssleyen reklamlarda, irket tarafndan yolculara sunulan yeni uu noktalarnn reklamlar yaplyordu. Aslnda American Airlines'n sunduu yeni uu noktalar, mtteffikleriyle yapt ibirliklerinin sonucunda ortaya kan yerler. irket Avrupa'da, British Airways ve Iberia, Asya'da ise Japan Airlines ile olan ibirliklerini derinletirerek, hizmet seviyesini ykseltiyor. Zira "more" kelimesinin altnda sadece yeni uu noktalar bulunmuyor. Daha fazla fiyat seenei, daha uygun uu tarifeleri, daha iyi balant imknlar ve daha fazla mil puan kazanma frsatlar da yine American Airlines'n bu son almasna dahil olan dier unsurlar. Sektrn tamamen serbestleecei gnler git gide yaknlayor. Yakn bir zamanda, havayolu ittifaklar yerini irket birlemelerine brakacak gibi.
162
Havayolu 101
airberlin: Departure 2012

Geen yln Temmuz aynda ilk aklama yapldnda, bu gelimeyi nceden bilenler dndaki herkes iin ok byk bir srpriz olmutu. Yoluna uzun bir mddet dk maliyetli tayc i modeliyle devam eden ve son yllarda "melez" bir yapya evrilerek, mevcut i modelini network tayc i modeliyle birletiren airberlin, bir ilke imza atarak, bir havayolu ittifakna, oneworld'e ye olacan aklamt. British Airways'in sponsorluunda oneworld'e giri almalar devam eden airberlin, ittifaka ye oluuyla ilgili olarak getiimiz gnlerde byk bir iletiim kampanyas balatt: Departure 2012 Almanya'daki havalimanlarn posterlerle donatan irket, slogan olarak "airberlin and oneworld take off for a shared future" cmlesini tercih etmi. Bu iletiim kampanyas ile, airberlin'in oneworld yelii konusunda yolcular nezdinde genel bir farkndalk olumas amalanyor. 2012 ylndaki yelikle birlikte oneworld'n halihazrdaki geni uu ana katlacak airberlin daha imdiden ittifak yesi bir ok irketle yapm olduu code-share anlamalaryla gelecee dnk hazrlklarn hzla srdrmekte. American Airlines, British Airways, Finnair, Iberia, Malv, S7 ve Royal Jordanian, airberlin'in code-share anlamas yapt oneworld yeleri. airberlin'in yelii ile birlikte oneworld, Star Alliance'n kalesi durumundaki Almanya'da bir hayli gl bir kprbana sahip hale gelecek. Tabii bu vesileyle, airberlin'in en byk hissedarnn, Pegasus'un da sahibi durumundaki Esas Holding olduunu, yakn gemite Pegasus'la airberlin arasnda da code-share anlamas yapldn ve 2 Kasm 2011 tarihinden itibaren Air Berlin Turkey markas altnda Antalya ile Almanya'nn 14 noktasna sefer balatldn anmsamakta fayda var.
Havayolu Sektrnn Merkezi Kayarken

Bir ka gn nce Dubai Airshow'da Emirates'in aklad 50 adetlik Boeing 777-300ER alm, son yllarda bu blgedeki havayolu irketleri tarafndan verilen byk siparilerin devam niteliindeydi.
Havayolu 101
163
Mesela; Emirates, toplam 90 adetlik Airbus A380 sipariiyle, bu uak tipinin mterileri arasnda ak ara nde. Emirates kadar olmasa da Etihad, Qatar Airways ve Trk Hava Yollar (THY) gibi, blgedeki dier havayolu irketleri de son yllarda yakalam olduklar hzl byme trendiyle uzun zamandr ilgi oda durumundalar. CAPA tarafndan geen hafta yaymlanan bir analiz-haberde, Orta Dou'daki havayolu irketleri mercek altna alnm. ran Krfezi civarnda konulanan havayolu irketleri Avustralya, Hindistan ve ABD pazarlarna arz ettikleri kapasiteyi ve uu noktas saysn hzla artrrken, THY'nin zellikle Orta Asya ve Orta Dou'da bir hayli kuvvetlendii grlyor. Krfez'deki irketlerin toplamda Avustralya pazarna ayrdklar kapasite imdiden Bangkok'u gemi durumda. Belki de bir ka sene ierisinde Hong Kong'u yakalamalar mmkn olacak. Avustralya pazarnn hkim aktarma noktas ise Singapur. Haftalk 60.000'e yaklaan koltuk arz ile Singapur, ak ara nde. Avrupa Birlii'nde arzu ettii hareket alann bulamayan Krfez irketleri, gzlerini son dnemde zellikle ABD'ye dikmi durumda. Arka arkaya alan yeni hatlar ve artrlan kapasite dikkat ekiyor. THY'nin Orta Asya ve Kafkas lkelerindeki gl yapsnn yan sra, ran ve Irak'ta son bir ka sene ierisinde gelmi olduu nokta da gerekten arpc. ran'da drt (Tahran, Mehed, iraz ve Tebriz) ve Irak'ta alt (Badat, Basra, Erbil, Musul, Necef ve Sleymaniye) uu noktas ile THY adeta bu lkelerin dnyayla balantsn salar konumda. Benzer bir eyi Krfez irketleri ile Hindistan arasnda sylemek mmkn. Yakn zamana kadar havayolu sektrnn merkezi olarak Avrupa'y gsterebilirdik. Londra, Paris, Frankfurt gibi byk hub'larn yan sra Amsterdam gibi, Zrih gibi, i hat pazar olmayan kk lkelerin ehirleri de, Dou-Bat ekseninde kendilerini bir aktarma noktas olarak konumlandrarak uzun yllardr havayolu sektrnn kayman yemekteydi. Ancak grnen o ki, ilerleyen yllarda; zellikle de 2020 sonrasnda, sektrn merkezi 164
Havayolu 101
Dou'ya doru kayacak ve stanbul, Doha, Abu Dabi ve Dubai gibi kentler, havayolu seyahati asndan yeni cazibe merkezleri olarak barol oynamaya balayacak.
Swissair ve Hunting Strategy

Havayolu 101in aratrma birimi, Swissairin 1990l yllarda hayata geirdii stratejiyi ve sonunda yaam olduu oku inceledi. Aslnda her ey, svirede, 6 Aralk 1992 tarihinde Avrupa Birliine (AB) yelik konusunda yaplan referandumla balad. Halk oylamas sonucunda AB yeliinin reddedilmesi, Swissair iin sonun balangc olmutu. hat pazar ok kk olduundan byk oranda uluslararas uulara dayal bir network yaps olan irket, kendisini bir anda oyunun dnda bulmutu. Zira, AB yesi lkelerin havayolu irketleri, o tarihlerde ikinci aamasna geilmek zere olan deregulasyondan faydalanrken, Swissair, salanacak serbestleme ile birlikte doacak frsatlarn uzanda kalacakt. te bu duruma kar bir n tedbir olarak, Swissair ynetimi ile nl danmanlk firmas McKinsey tarafndan hazrlanan Hunting Strategy devreye sokuldu. Buna gre Swissairin, ABde tescilli irketlere kk hissedar olarak bu pazarda %20 gibi olduka iddial bir paya ulamas hedefleniyordu. Bylece irket, svirenin ye olmad ABye dolayl bir biimde adm atm olacakt. Hunting Strategy kapsamnda Swissair, uygun grlen irketlere %10-30 arasnda bir oranda ortak olacak ve toplamda en fazla 300 milyon svire Frang (CHF) harcanacakt. e ilk aamada Belikann bayrak taycs Sabenaya %49.5 orannda ortak olunarak baland. Ve proje ok ksa zamanda rndan kt. 2000 ylnn sonuna gelindiinde Swissairin ortak olduu havayolu irketleri u ekildeydi: Air Europe %49, Volare Air %34, Air Littoral %49, Austrian Airlines %10, AOM France %49.5, Balair/CTA Leisure %100, Crossair %70.5, Cargolux %33.7, LOT Polish %37.6, LTU Group %49.9, Portugalia %42, South African Airways %20, Sabena 49.5, Ukraine International Airlines %5.6, TAP Air Portugal %34. Bu irketlerin bazlar, yine Swissairin liderliinde 1992 ylnda Crossair ve Swisstelin katlmyla kurulan ve 1998 ylnda dier yelerinde katlmyla byyen Qualiflyern da yesiydi.
Havayolu 101
165
Qualiflyern en tuhaf yan, bir ok havayolu irketini bir araya getirmesine karn bu irketlerin sadece Avrupa ktasnda yer almasyd. ttifak yesi irketlerin imdiki ittifaklardan farkl olarak, birbirleriyle deil de sadece Swissairle sk ticar ilikiler iine girmeleri de iin bir baka anlalmaz tarafyd. bununla da kalmad ve 1990lar boyunca Swissair tarafndan bir ok yan irket kuruldu. Yer iletme, teknik, ikram, kargo, bilgi-ilem, uak kiralama, otel, hava fotorafl ve hatta tarm gibi bir ok farkl konuda Swissaire ait irketlere rastlamak mmkn olmutu. Swissairin hedefi, Qualiflyer ats altnda toplad irketlerin, kendi yan irketlerinin mterisi olmasyd. Mesela ye irketlerin yer iletme hizmetini Swissporttan, ikram hizmetini Gategourmetden, uak kiralama hizmetini de Flightleaseden satn almas hedefleniyordu. Ancak evdeki hesap, arya uymad. Hunting Strategy iin belirlenen 300 milyon CHFlik maksimum harcama tutar 4 milyar CHFyi at. Kurulan yan irketler kr ederken, Swissair byk miktarda zarar etmeye balad. Bir zamanlarn Uan Bankas, 2000 yln yaklak 3 milyar CHF ekside kapad. irketin st ynetiminde arka arkaya bir ok deiiklik yapld. Swissairin portfyndeki hisselerin elden karlmasna karar verildi. Ama bir trl arzu edilen iyileme salanamad. En nihayetinde 2 Ekim 2001 tarihine gelindi. irketin o anki bakan Mario Corti, yeterli nakit para bulunamad gerekesiyle tm uu operasyonunu durdurdu. Tm svire derin bir ok haline girmiti. Belki de Cortinin istedii de buydu; bir ok tedavi. Zira 2007 yapm Swissair - Die letzten Jahre adl belgeselde, irketin kasasnda operasyonu en azndan bir ka gn daha da olsa srdrebilecek nakit parann bulunduu iddia ediliyor. Cortinin taktii ie yarad. Swissairin durmas adeta svirenin durmas gibi algland ve o ana kadar irkete ml destek vermekten kanan hkmet devreye girerek gerekli ml destek saland. Swissair 4 Ekim 2001 tarihinde yeniden operasyona balad. Bu arada bir yeniden yaplandrma plan (Phoenix) devreye sokularak, Swissairin iflas ve onun yerine, Crossair tabanl olarak yeni bir irketin kurulmasna karar verildi. Yeni irket, Swiss International Airlines ad altnda 31 Mart 2002 tarihinden itibaren seferlere balad. Ancak bu a da tutmad ve en nihayetinde Swiss, 2005 ylnda Lufthansa Groupun bir paras oldu. 166
Havayolu 101
Swissairin 1990larda 10 yla yakn bir sre devam ettirdii Hunting Strategynin sonucu:
AVA GDEN, AVLANIR!
Dnyann En Fazla Yolcu Tayan 20 Havayolu irketi

2011 ylnn sonlarna yaklatmz u gnlerde, geen sene (2010) ierisinde havayolu irketlerinin tam olduu cretli yolcu saysna yle bir bakalm. IATA tarafndan hazrlanan verilerden aldmz ve dnyann en fazla yolcu tayan ilk 20 havayolu irketinin yer ald liste yan tarafta. Buna gre ilk srada Delta yer alyor. Bir ka sene nce Northwest'i bnyesine katan Delta, bu sayede birinci srya ykselmi durumda. Delta'nn hemen ardndan Southwest geliyor. irket 2010 ylnda 106 milyon yolcu tam. Ve bunlarn tamam ABD i hat yolcusu. Southwest'in bu zelliini gzden karmamak gerekiyor. Bu sene ierisinde AirTran'i bnyesine katan Southwest, eer yolcu saylar toplam olarak aklanrsa, 2011 ylndan itibaren dnyann en fazla yolcu tayan irketi nvann elde edecek. Listenin nc srasnda bir baka ABD'li irket, American Airlines var. Son aylarda ml adan zor gnler geiren irket, 2010 ylnda 86 milyon yolcu tam. 20 irketlik listeye baktmzda, alt adet ABD irketini grmekteyiz. Bu alt irketin tad toplam yolcu says, 453 milyon. lk 20 irket ierisindeki paylar %41. ABD dnda ilk 20'ye birden fazla irket sokabilen lkeler ise irketle in ve ikier irketle Japonya, Brezilya ve Avrupa Birlii. easyJet ve Ryanair'i Avrupa Birlii'nin irketleri olarak deerlendirebiliriz. Bakalm 2011'de ilk 20 irket sralamasnda ne gibi deiiklikler olacak? Hzla bymekte olan Emirates, st sralara trmanabilecek mi? 21. srada bulunan Trk Hava Yollar, ilk 20 iine girebilecek mi? Merakla takip ediyoruz.
Havayolu 101
167
LATAM Kuruluyor; Srada Byme Hedefleri Var

ili merkezli LAN ile Brezilyal TAM, bundan bir buuk sene kadar nce yaptklar bir aklama ile, birleme niyetlerini tm kamuoyuna ve sektre bildirmiti. 2010 ylnda yaklak 33 milyon yolcu tayan TAM ve 17 milyon yolcuya hizmet veren LANn birlemesiyle ortaya kacak irketin ad, LATAM Airlines olarak tespit edilmiti. Yeni kurulacak LATAM'n ynetim kurulu bakan olmas beklenen Mauricio Amaro tarafndan yaplan bir aklamada, irketin iddial byme hedeflerine sahip olduu grlyor. Amaro, nmzdeki 10 yl ierisinde LATAM'n 450-500 uaklk bir filoya sahip olacan ve u an sefer dzenlenmeyen Asya ktasna da uularn balatlacan belirtti. LAN ve TAM'n u anki filolarnda srasyla 130 ve 150 olmak zere toplamda 280 civarnda uak bulunuyor. Genel bir deerlendirme ile baklacak olursa, LATAM'n nmzdeki 10 yl ierisindeki iki kat bykle ulama hedefi olduu grlyor. LATAM'n kurulu srecinde son durumun ne olduuna da bir bakalm. Brezilya tarafnda, onay vermesi gereken kurumdan ikisi LATAM'a izin vermi durumda. nc resm kurumun da onay vermesiyle, sre tamamlanm olacak. ili'de ise lkenin rekabetten sorumlu kurumu getiimiz Eyll aynda 11 art koarak bu birlemeye onay vermiti. LAN, bu artlardan tanesine yksek mahkemede itiraz etti. Bu itirazn sonucu bekleniyor. irket ynetimleri, LAN ile TAM'n birleme srecinin, 2012 ylnn ilk eyrei sonuna kadar tamamlanacan tahmin ediyor. Bu arada, oneworld taraf ar basmakla birlikte, yeni kurulacak irketin hangi havayolu ittifaknda yer alaca henz resmen teyid edilmi deil.
Qatar Airways expands via niche markets, opening 24 new routes in 2...
168
Havayolu 101
With an enviable outlook ahead of them, Emirates, Etihad Airways and Qatar Airways are some of the worlds fastest-growing airlines. A recent reportreleased by the Boston Consulting Group illustrates that the three carriers will collectively triple their capacity over the next 20 years. But while these so-called Gulf Gullivers have a number of similarities they have placed multi billion-dollar aircraft orders, large investments in their premium services, and expanded their airports in order to turn the Gulf region into the worlds 24/7 aviation hub they have taken on different growth strategies. We have highlighted before how Emirates, which will become the worlds largest operator of widebody aircraft by 2015, is combining its global Dubai hub with localized services on board. This time we are taking a look at Qatar Airways, who has been taken a slightly different expansion approach by seeking out markets that have yet been unexplored by fellow Gulf carriers. Airline of the year The national carrier of Qatar has experienced a rapid ascent to become one of the top airline brands in the sky. Earlier this year, 5-star rated Qatar Airways was named Airline of the Year 2011 by Skytrax which cited its roomy economy class cabin and the Business and First Class experience (including the Premium Terminal at its Doha hub) as key drivers for the ranking. Qatar Airways currently operates a fleet of 102 aircraft to 109 destinations, and by 2013 plans to serve 120 destinations with a fleet of 120 aircraft. Receiving a new aircraft every 18 days, the airline is targetting an annual growth of 35 percent in the coming years, and has ordered more than 200 aircraft, including 10 a380s and 80 a350s, worth over USD 40 billion. Additionally, Qatar Airways is a key stakeholder in the construction of Dohas brand new international airport, scheduled to open in 2012. Niche Markets While Qatar Airways is likely to remain smaller in total size than its near neighbour Emirates for the foreseeable future, the Doha-based carrier seems keen to overtake its Dubai-based rival in the number of destinations served (109 versus 116 routes at the moment). Speaking at the recent Dubai Air Show, Qatar Airways CEO Akbar Al Baker said that the airlines mission has been to operate to key business and leisure destinations around the world, but also to underserved markets where others dare not venture into. We take bold decisions to serve certain markets because we believe it makes strong business sense. Qatar Airways has capitalized on the absence of its competitors in various markets. In Europe the airline already flies to 27 destinations, including Eastern European cities such as Budapest, Bucharest and Sofia, as well as Copenhagen, Stockholm, and Oslo in
Havayolu 101
169
Scandinavia. These second and third tier destinations have limited long-haul direct flights, so passengers have to make a stop-over anyway in most cases. In 2011, Qatar launched seven new European destinations and the airline will start services to Helsinki and Zagreb next year, making it the first Gulf carrier to serve the four Nordic capitals, which in the words of Business Traveller, are a neglected area of the world, with Emirates and Bahrain-based Gulf Air serving only Copenhagen, while Abu Dhabi-based Etihad is not represented at all. Qatar Airways says it is placing strategic importance into emerging cities around the world. Upcoming routes include Chongqing (China) in late November, as well as 2012 route launches to Baku (Azerbaijan), Tblisi (Georgia), Benghazi (Libya), Kigali (Rwanda) and Mombasa (Kenya). The airline also recently announced that it had reached an agreement with the Iranian government to fly domestically in the country. In total, Qatar Airways will launch 15 routes during 2011 and another 9 during 2012, many of which are currently not served by neither Emirates nor Etihad Airways. Narrowbodies While Emirates moves in on new routes to second- and third-tier destinations with widebody aircraft such as the A330 or B777, Qatar Airways tends to take a more cautious approach by starting small, grow the route and then deploy larger aircraft as market demand grows. The airline has extensively deployed narrowbody aircraft which makes up 40 percent of its fleet on new short and medium haul routes, without compromising its inflight experience. For example, Qatar serves the Venice Doha route with an A320 featuring 12 seats in Business Class and 132 seats in Economy, compared to around 180 seats by airlines such as Lufthansa and Air France. Qatars A320s offer personal screens in all seats with a choice of more than 700 audio and video on demand options. The aircraft is also equipped with OnAir connectivity, so passengers can use their mobile phones onboard for SMS and emails. Just like the diverse nationalities of Emirates flight attendants, Qatar Airways has a multi-lingual cabin crew, and for example, the Doha Bucharest (Romania) route is staffed by Romanian and Arabic-speaking crew. Qatar Airways currently operates 38 A320 aircraft, with a further 9 pending delivery. The airline has just ordered another 50 aircraft of the A320neo series (a more fuel-efficient update of the existing A320 family), of which it will become the first operator by 2015. Turkish Airlines It has often been suggested that Turkish Airlines (THY) could be regarded as the fourth Gulf Gulliver, and the airline is taking a growth approach an approach similar to that of Qatar Airways. From its Istanbul hub, THY can reach both European cities and the Gulf or North Africa in two to five-hour flights for which its B737s and A320s are ideally suited. Says THYs CEO, Smaller aircraft are better to serve secondary cities in Europe and offer a cost advantage that even Gulf carriers cannot match. According to analysts, THY even has an advantage over the Gulf airlines, as with a Turkish population of over 70 million people, it has substantial origin-destination and domestic markets.
Qatar Airways Genilemeye Devam Edecek mi?

Dn yaymladmz makalede, Qatar Airways'in srdrmekte olduu genileme politikasnn ayrntlarna bakmtk.
170
Havayolu 101
Bugn de, yine Qatar Airways'e uzanyoruz ve geen hafta ierisinde irketin CEO'su Akbar al-Baker ile yaplan rportaj ele alyoruz. Bu sene 13-17 Kasm 2011 tarihleri arasnda misafirlerini arlayan Dubai Airshow, hatrlanaca zere bir ok byk siparie sahne olmutu. Emirates'in verdii 50 adetlik Boeing 777 sipariinin yan sra AtlasJet'in '10 + 5' adetlik Bombardier CS300, Kuveytli kiralama irketi Alafco'nun 50 adetlik Airbus A320neo ve Qatar Airways'in '50 + 30' adetlik (liste fiyat 4.6 milyar USD + 2.8 milyar USD) Airbus A320neo ve be adet adet Airbus A380 siparii, dikkatleri ekmiti. Hi kukusuz en fazla n plana kan, Qatar Airways'in siparii olmutu. zellikle de siparile ilgili yaplmas planlanan basn toplantsnn son anda iptal edilmesi ve alBaker'in aklamalar, Dubai Airshow'a damgasn vurmutu. Bundan ok ksa bir sre sonra gelen haberle ise i tatlya balanm, taraflar uzlamt. Gnn sz, al-Baker'den gelmiti:
"Airbus, uak retimini renmeye devam ediyor. Siparile ilgili aklamay iptal ettik. u anda bir kmazdayz. Bunu aabilirsek, ne l. Aksi takdirde, gle gle!"
Ama neticede yukarda belirttiimiz sipari gereklemi ve Qatar Airways, Airbus A320neo'yu uuracak ilk mteri olma hakkn kazanmt. Bu uaa sipari veren ilk irket olmad halde... Blgedeki dier rakipleri gibi, Qatar Airways'in de en nemli zellii ve bir bakma handikap, bir i hat pazarnn olmay. Bu yzden, irketin 2010 ylnda irketin tad 12.4 milyon yolcunun tamam d hatlarda seyahat eden kiiler. Ve bunlarn da ok byk bir blm, dnyay Do-Bat ekseninde kat edenlerden oluuyor. Emirates iin de durum ayn. Tad 31 milyon yolcunun tamam d hatlarda. Qatar Airways'in yolcularnn %80'inin transit seyahati tercih edenler olduu tahmin ediliyor. zellikle Emirates'e kar adeta bir hayat mcadelesi vermekte olan Qatar Airways bymesine devam ediyor. Bakalm nmzdeki yllarda, blgedeki en kuvvetli rakibi Emirates'e gre durumu ne olacak?
Havayolu 101
171
Dnya seyahat pazar, bu irketlerin muazzam uak siparilerine ve pazara arz edecekleri bol miktarda kapasiteye yetecek kadar transit yolcu retmeye devam edebilecek mi?
Hong Kong'un Kargo Performans, Ekonominin Gidiatn Gsteriyor

2010 ylnda, st ste 18 yl hava kargo tamaclnda birincilii kimseye kaptrmayan Memphis Havaliman'n geride brakarak dnya genelinde ilk sraya ykselen Hong Kong Havaliman'nn kargo performans, kresel ekonominin adeta bir rntgen filmini ekiyor. Getiimiz Pazar gn aklanan Ekim ay sonularn, dnya genelindeki ekonomik skntlarn bir yansmas olarak deerlendirmek mmkn. nceki seneyle mukayeseli olarak bakldnda havalimanndan geen kargo miktar st ste yedi aydr d gstermekte. Ekim aynda 342.000 ton olarak gerekleen kargo performans, bir nceki yln ayn dnemine gre %8.2'lik bir azalma manasna geliyor. Bu yln ilk 10 ayndaki toplam kargo hacmi ise %4.4'lk bir dle 3,3 milyon ton mertebesinde gerekleti. 2011'deki kargo hacminin, yaklak %2.5'lik bir dle 4 milyon ton civarnda olmas bekleniyor. in enteresan taraf, Hong Kong Havaliman'n kullanan yolcu saysnn arta devam ediyor oluu. Ekim aynda %5,9 orannda artan toplam yolcu says 4,6 milyona ulat. Bu durumu belki de, ekonomik krizlere ok daha hassas olan i dnyasnn, dnyann genel gidiatna kar fazlaca tedbirli davranmas eklinde yorumlayabiliriz. Ne olursa olsun, 2030 ylna ynelik genileme planlar halen devam etmekte olan Hong Kong Havaliman, daha uzunca bir sre dnya ekonomisinin bir gstergesi olmaya devam edecek gibi grnyor.
ETOPS Nedir?
Havayolu 101'de getiimiz yllarda ele aldmz baz temel konular zaman zaman yeniden gndeme getirmeyi uygun buluyoruz.
172
Havayolu 101
te onlardan bir tanesi; ETOPS. Bakalm ETOPS neymi? Amerikallar bir kavram veya nesneyi tanmlarken bir sr kelimeyi yan yana ekleyip, sonra da ksaltmay ok severler. Hele bir de ksaltldnda baka bir ngilizce kelime ortaya kyorsa. ETOPS; Extended Twin-Engine Operationsn ksaltmasdr. Zaman zaman Engines Turn or Passengers Swim de denilmekte. :) zetle ETOPS; ift motorlu uaklarn acil durumlarda tek motorla ne kadar bir sre havada kalabileceklerini dzenlemektedir. Uan rotas da buna gre izilir ve acil bir durumda inilecek havaalannn uan rotasndan bir saatlik mesafeyi amamasna dikkat edilir. Ancak havayoluna ve uan arza kaytlarna gre bu sre uzatlabilir. rnein, Airbusn drt motorlu modeli A340 karsnda ETOPS dzenlemesinin dezavantajn yaayan Boeing 777 u anda maksimum 208 dakikaya kadar ETOPS izni alabilmektedir. Ancak kulland bir B777 ile motor sorunu yaayan havayolu, ETOPS sresinde kstlamayla karlaabilir. Bunun yannda son gelen bilgilere gre ise FAA (Federal Aviation Administration), ETOPS konusunda yeni bir dzenlemeye giderek Boeingin bu derdine are bulacakm.
Havayolu Sektr ve Petrol Tipleri

Dnya genelinde retilen petroln ticaretinde, daha dorusu fiyatnn tespitinde balca drt farkl gsterge tipi bulunuyor. Bunlar; West_Texas_Intermediate (WTI), Brent, Dubai ham petrol ve OPEC referans sepeti eklinde adlandrlyor. zellikle WTI ve Brent, petrol fiyatlarnn takibinde ba ekmekte.
Havayolu 101
173
Getiimiz yla kadar 1-2 USD'lik farklarla ilem grmekte olan bu iki petrol tipi, bu yln banda Arap lkelerinde, zellikle de Libya'da meydana gelen olaylar ve Kuzey Amerika'daki petrol rezervlerindeki beklenmedik artla birlikte, fiyat bakmndan bir birlerinden bir hayli ayrmt. Brent fiyat, WTI'n nne gemi ve hatta getiimiz Ekim aynda bu iki petrol tipi arasndaki fark bir ara 25 USD'nin zerine kmt. Bloomberg'ten bugn aldmz fiyatlarda ise Brent 108 USD ve WTI 96 USD civarnda seyrediyor. Yani aradaki fark 12 USD'ye kadar gerilemi durumda. Bu iki gsterge petrol tipinin fiyatlarnn ayrmas, havayolu sektr zerinde enteresan bir etkiye sahip. Uaklarda kullanlan jet yaktnn fiyat, daha ziyade Brent tipi petroln fiyatna paralel olarak hesaplanyor. Buna karlk ABD'deki bir ok havayolu irketi, petrol fiyatndaki muhtemel artlara kar yapm olduklar hedging ilemlerinde WTI endeksini kullanyor. Bu sebeple, ABD'li havayolu irketleri, reel dnyada akaryakt daha yksek fiyatlara alrken, yapm olduklar hedging anlamalarndaki petrol fiyatlarnn nispeten dk kalmas sonucu meydana kan fark sebebiyle bir miktar zarar eder hale gelmilerdi. zellikle yln nc eyreinde Southwest Airlines, United Continental ve Alaska Air'in hedging zarar yazdn biliyoruz. rnek vermek gerekirse, United Continental, bu yln nc eyreinde hedging ilemlerinin 52 milyon USD'lik bir kayba yol atn aklamt. Tabii bunun tamamnn WTI - Brent farkndan kaynaklandn sylemek mmkn deil ama yine de bu farkn, byle bir sonu kmasnda ilave bir menfi etkiye sahip olduu dnlebilir. te yandan, Delta Air Lines bu sene banda ald bir kararla, akaryakt hedging'inde kulland gsterge fiyatn WTI'dan Brent'e evirmiti. American Airlines ise hedging ilemlerini ham petrol zerinden deil, son mamul fiyatn referans alarak yapyor. Belki de en dorusu bu. Dnya genelinde ekonomik skntlar devam ediyor olsa da, 2008 ylnn aksine, petrol fiyatlarnda -imdilik- herhangi bir d grlmyor ve 100 USD civarndaki seyir devam ediyor.
skp Havaliman'na TAV Damgas

Havayolu 101 ekibi olarak alt yl aradan sonra yeniden ziyaret ettiimiz skp'te bir ok ey eskisi gibi dururken, kente havayolu ile ulaanlar artk byk bir srpriz karlyor.
174
Havayolu 101
Trkiye'nin havaliman inas ve iletmecilii konusundaki lider firmas TAV tarafndan getiimiz Eyll aynn banda hizmete alan skp Byk skender Havaliman'nn yeni terminal binas, Balkanlar'daki dier havalimanlarn bilenler iin sylyoruz; gerekten grlmeye deer. 2008 ylnda Makedonya Hkmeti ile TAV arasnda varlan anlama sonucunda, skp ve Ohrid havalimanlarnn TAV tarafndan yenilenerek 20 yllna iletilmesine karar verilmiti. 2010 ylnn Mart aynda skp Havaliman'nn iletmesini stlenen TAV, yaklak 100 milyon Euro'luk bu yatrmla limann kapasitesini yllk 4 milyon yolcuya ykseltti. 40,000 m2'lik bir alana sahip yeni terminalde 23 check-in bankosu ve 6 adet krk bulunuyor. Bunlarn yan sra yeni bir otopark, idare binas, kargo blm, 25.000 m2'lik apron sahas ve pistin 2.950 metre'ye uzatlmas da TAV tarafndan gerekletirilen yenileme projesine dahil edildi. Ac ama gerek; bilenler bilir, Byk skender Havaliman'nn eski hali tam manasyla bir otobs terminalini andrmaktayd. Yeni terminal sayesinde sadece meydann yolcu kapasitesi artrlmyor, bir bakma Makedonya'nn imaj da dzeltilmi oluyor. skp'e gelen turistler en azndan kente giri-k yaparken bir Avrupa kentinde olduklarn hissedebilecek. :) Limana sefer yapan havayolu irketlerinin arasnda, Trk Hava Yollar'nn yan sra Lufthansa, Austrian, SAS, Swiss, British Airways, Iberia, Wizz Air gibi bir ok Avrupal tayc bulunuyor. skp'e tarifeli sefer dzenleyen irketlere en son katlan ise 15 Austos 2011 tarihinden itibaren stanbul ve zmir'den bu kente umaya balayan Pegasus olmutu. Zaten skp'n caddelerinde Pegasus'un reklamlarn grmek mmkn. 2010 ylnda, 2009'a nispeten %14 orannda bir artla 685.000 yolcuya hizmet veren skp Byk skender Havaliman'nn 2011 ylnda da yaklak %10'luk bir byme oranna ulamas bekleniyor.
Havayolu 101
175
Umarz Balkanlar'n en az gelimi blgelerinden bir tanesi durumundaki Makedonya'da artlar ksa srede iyileir ve skp Havaliman bu deiimin bir simgesi haline gelir. Yazmz TAV'n sloganyla bitirelim:
"Live, Smile and Fly!"

:)
Lufthansa Tm Yatrmlarn Durdurma Karar Ald

Baz arkadalar aksini iddia etse ve umsa da, 2012 ylnn ekonomik gidiatnn 2011'den daha iyi olaca ynnde pek bir k grnmyor. Hedefledii ykselii salayabilmek iin sepetindeki safralar birer birer atmaya balayan Lufthansa ynetiminin de 2012'ye ynelik dnce ve ngrleri benzer ynde. Getiimiz aylarda Lufthansa grubu bnyesindeki IT irketi Lufthansa Systems ve ngiltere meneli havayolu irketi bmi'n sat grmeleri kamuoyuna yansmt. Bunlarla yetinmeyen Lufthansa ynetimi, nmzdeki alt aylk dnem iin, aciliyeti bulunmayan tm yatrmlar dondurma karar ald. Bu karara gereke olarak, dnya ekonomisinin zayf gidiat gsterildi. Yksek seyreden petrol fiyatlarn ve Avrupa Birlii bnyesinde devam etmekte olan Euro blgesi bor krizini de unutmamak gerekiyor. Bununla birlikte, Lufthansa tarafndan konuyla ilgili olarak yaplan aklamada, ile ilgili olan kritik yatrmlarn ise bu gelimeden etkilenmeyecei zellikle vurguland. Aciliyeti bulunmayan yatrmlarn alt ay boyunca dondurulmas sayesinde Lufthansa'nn ml esnekliinin korunmas ve finansal maliyetlerin daha fazla artmasnn engellenmesi hedefleniyor. 2008-2009 dnya ml krizi srasnda klen ticar havayolu sektr, kriz dneminin geride brakldn dnnerek ok byk uak siparileri vermi, zellikle 2010 yl sonrasnda ilerin yeniden rayna gireceini ummutu. Ancak grnen o ki, evdeki hesap arya uymam durumda. 2012 sonrasnda sektr ok byk bir kapasite fazlasyla yzlemek zorunda kalacak. Havaclk tbiriyle sylemek gerekirse; "Brace for impact!"
176
Havayolu 101
:)
American Airlines flas Etti

Ve aylar ncesinden konuulmaya balanan ihtimal, gerek oldu. American Airlines iflas etti. Temmuz aynda vermi olduu 460 kesin, 465 de opsiyonlu sipari ile adeta sektr sallayan American Airlines (AA), Chapter 11 kapsamna alnmas iin gerekli bavuruyu yapt. Be sene ierisinde ABDnin en gen filosuna sahip olacak AA u an itibaryla lkenin nc byk havayolu irketi konumunda bulunuyor. Ylda 85 milyon civarnda yolcu tayan bu dev irketin iflas korumas istemesi, hi kukusuz ticar havayolu sektrn moral motivasyon asndan menfi ynde etkileyecek. AAin bu sene st ste drdnc kez yllk zarar aklamas bekleniyor. 2012 iin yaplan tahminler de farkl deil. Bylece, sektrde sene bandan bu yana sahnede olan yksek petrol fiyat & zayf talep ikilisinin ilk byk kurban AA oldu. AA'in bu vesileyle iine girecei yeniden yaplanma sreciyle ilgili daha detayl bilgiye bu adresten ulamak mmkn. Bu olayla birlikte, uzun zamandr dnya kamuoyunu megul eden ikinci resesyon meselesi de bir bakma netleti denilebilir. Havayolu sektrnde iflaslarn, yatrm ertelemelerinin yaand bir dnyann resesyonda olmadn kimse syleyemez herhalde. Felaket tellall yapmaya gerek yok ama 2012 gerekten de ticar havayolu tarihine gemeye aday bir yl olacak gibi grnyor.
American Airlines AAdvantage Aklamas

American Airlines'n (AA) dn itibaryla Chapter 11 kapsamna alnmasn mteakip, yolcularn kafasnda bir ok soru olumutu.
Havayolu 101
177
Bunlardan bir tanesi de, irketin 30 yllk sk uan yolcu program olan AAdvantage'n bu durumdan ne ekilde etkileneceiydi. Bu duruma kar hzl hareket eden AA ynetimi, tm yelere gnderdii bir e-posta mesajyla, herhangi bir endieye mahal olmadn vurgulad. te o aklama:
Dear AAdvantage Member, As you may know, on Tuesday, November 29, American Airlines filed for reorganization under Chapter 11. We took this action as part of our efforts to secure our long-term success in delivering the highest standards in air travel. We are committed to meeting your travel needs with outstanding customer service and safety, and it will be business as usual at American throughout our reorganization process. More than 80,000 people at American appreciate your loyalty and look forward to continuing to serve you. We want to assure you that your AAdvantage miles are secure. The AAdvantage miles that you've earned are yours and will stay yours, subject to usual policies, until you choose to redeem them for a great award with us. Likewise, your elite qualifying miles and your elite status, including lifetime status granted under the Million MilerSM program is secure and remains intact. You will continue to earn miles through all our existing AAdvantage participating companies and you will be able to redeem those miles for the same great awards flights, upgrades, car rentals and hotels just to name a few. And, throughout the coming year, we will be adding even more opportunities to earn miles, as well as new ways to redeem those miles. American is honoring all tickets and reservations as usual, and making normal refunds and exchanges. And, we intend to maintain a strong presence in domestic and international markets. As we and all airlines routinely do, we will continue to evaluate our operations and service, assuring that our network is as efficient and productive as possible. Additionally, relationships with our oneworld Alliance and other codeshare partners are continuing to provide you with opportunities to earn and redeem miles for travel to hundreds of destinations worldwide, and we are honoring all tickets and reservations for travel on our partner airlines as usual. For information about American's reorganization process, please visit AA.com/restructuring. Even more importantly, we remain committed to providing a superior customer experience with a focus on delivering what our customers value most the newest fleet with our upcoming aircraft deliveries, network strength in the important cities of the world
178
Havayolu 101
and world-class products, service and technology. American Airlines has a proud history, and we will have a successful future. All of us on the American team thank you for your loyalty and we look forward to welcoming you aboard soon. Sincerely, Maya Leibman President AAdvantage Loyalty Program
Jet Airways, Uaklarn nce Satacak Sonra Kiralayacak

Thursday, December 01, 2011
Yksek petrol fiyatlar, jet yaktna getirilmi olan yksek vergi, i ve d hatlardaki youn rekabet ve basiretsiz ynetimler, Hindistan'daki havayolu irketlerini iflasn eiine getirmi durumda. Getiimiz ay ierisinde hakknda iflas dedikodular kan Kingfisher, kendisine finansman destei salayacak bir ortak arayna halen devam ediyor. Bir devlet irketi olan Air India'nn da boazna kadar borca batt gelen haberler arasnda. Benzer ml skntlar ierisinde olan ve getiimiz yllarda filosundaki uaklarn bir ksmn kiralamak zorunda kalan Jet Airways'in durumu da hi i ac deil. Filosunda 100 civarnda uak bulunan Jet Airways, ml kaynak salamak amacyla farkl bir yola bavurmaya hazrlanyor. irketin filosundaki uaklarn 40 kadar kendisine ait. Bu uaklarn nce leasing firmalarna satlmas ve sonra yeniden kiralanarak Jet Airways filosunda kullanlmaya devam edilmesi gndemde. Bylece 300 milyon USD civarnda bir tasarruf salanabilecei hesaplanyor. Kingfisher'in de Jet Airways gibi uaklarn nce satp sonra kiralama yoluna gidebilecei konuuluyor. Hatta Air India'nn, bir adm teye giderek, henz teslim almad Boeing 787 Dreamliner uaklarn satp-kiralama yntemine bavuraca iddia ediliyor. Bu haberler, belini yeni yeni dorultmaya balayan Hindistan havayolu sektr iin 2012
Havayolu 101
179
ylnn nasl gemeye aday olduunu da gsteriyor. Uluslararas pazarda zaten Emirates, Etihad ve Qatar Airways gibi irketlerle mcadele etmek zorunda kalan Hindu irketlerini gerekten zor gnler bekliyor.
Belgrad Nikola Tesla Havaliman'ndaki Yolcu Art Devam Ediyor

Friday, December 02, 2011
Hatrlanaca zere 19 Aralk 2009 tarihinden itibaren Srbistan, Karada ve Makedonya vatandalar, AB lkelerine vize almadan seyahat etme hakkna kavumulard. O dnemde Malev, Tarom, Ryanair ve Wizz Air gibi bir ok irket Belgrad'a yeni seferler dzenlemeye balamt. Vizesiz dnemin balamasn takiben Belgrad Havalimannda gerekleen yolcu trafii artnn %20 seviyelerinde olduu iddia edilmiti. Konuyu yerinde aratrmak amacyla Havayolu 101 ekibi olarak 2010 ylnn Mart aynda Belgrad' ziyaret etmi, havalimann yerinde grmtk. 2009-2010 dneminin ilk ayn mukayese ettiimizde, AB vizesinin kaldrlm olmasnn, o an itibaryla ok fazla bir etkisi olmad kanaatine varmtk. Ancak o yln sonlarna doru Wizz Airin 13. merkezi olarak bir adet Airbus A320 tipi ua Belgrad'a konulandrmas ve Nikola Tesla Havaliman'nn bu sayede be yeni uu noktas ile tanmas, belki de bir dnm noktas olarak deerlendirilebilir. Srbistan'n zor gnler geiren bayrak tayc irketi JAT Airways Belgrad'ta, yani hub'nda arz ettii kapasiteyi ksarken, bu boluk Wizz Air tarafndan fazlasyla doldurulmu durumda. Lufthansa Group'un toplamda %10'luk bir ilavede bulunmas ve Dubai'li dk maliyetli tayc flydubai'nin de geen ay ierisinde seferlere balamasyla birlikte, 2010 yln %13'lk bir yolcu art ile kapatan Nikola Tesla Havaliman'nda, 2011 ylnn ilk 10 ayndaki yolcu says art oran %16'ya ulat. Grnen o ki, ev sahibi havayolu irketinin iinde bulunduu zor duruma ramen, vizelerin kaldrlmas havayolu trafiine yaram durumda. Bu noktada, Havayolu 101 olarak vize uygulamalarnn kaldrlmasyla ilgili iddiamz tekrar ediyoruz. Avrupa Birlii ile Trkiye arasndaki vizelerin kaldrlmas, Trkiye ile sz konusu birliin ye lkeleri arasndaki hava trafiine hissedilir derecede katk yapacaktr.
180
Havayolu 101
Emirates ve Tim Clark

Saturday, December 03, 2011
Tim Clark. Emirates'in tarihine adn daha imdiden altn harflerle yazdrm olan bir ngiliz. 1972 ylnda British Caledonian irketine giriiyle birlikte ticar havayolu sektrne ilk admn atan Clark, 1975 ylnda Bahreyn'e, Gulf Air'e transfer olmutu. 1985 ylnda planlama blmnn bandaki kii olarak Emirates'in kuruluunda grev alan Tim Clark, o tarihten bu yana, yani 26 senedir bu irkette yer alyor. Tim Clark, 2003 ylndan itibaren de Emirates'te bakanlk grevini stlenmi durumda. Airline Business dergisi, Emirates'te adeta baardan baarya koan Tim Clark'la bir rportaj yapt. te o rportajn satr balar. Tim Clark, kendisini ve ekibini, Emirates'in uu an kreselletirmeye sk bir biimde inanan kiiler olarak tanmlyor. Clark, bu ama iin gerekli olan filo yaps, uu haklar, havaliman altyaps ve devlet desteinin hazr olduunu vurguluyor ve bu sayede, u anda 150 uaklk filosuyla 114 noktaya sefer dzenlemekte olan Emirates'in hzl bir biimde bymeye devam edeceine dikkat ekiyor. Clark'a gre, u anda tm ktalara uuu olan Emirates'in network'ndeki tek eksik, transpasifik blgesi. ABD'nin bat kys, in, Gneydou Asya ve Avustralya oktan Emirates'in uu ana dahil edilmi durumda. Tek eksik, pasifik blgesindeki bu noktalarn bir birlerine balanmas. Clark, bu i iin hazr olduklarn ve filodaki bymeye paralel olarak transpasifik hatlarnda da aktif bir biimde rekabet etmeye balayacaklarn sylyor. Mart 2013'te filosundaki uak says 185'e ulaacak olan Emirates, ayn yln Eyll aynda 44 adet Airbus A380 iletiyor hale gelecek. Tabii uak saysndaki bu dramatik art, kabin ve kokpit personeli saysn da hzla yukar ekiyor. nmzdeki Mart aynda, yani 2012'nin ilk eyrei sonunda, Emirates iin alan kabin personeli says 16.000'e ulaacak. Muazzam bir rakam! Tim Clark zellikle ABD ve in'deki mevcudiyetlerini salamlatrmak istiyor.
Havayolu 101
181
ABD'de Emirates markasnn fazla bilinmediini syleyen Clark bu lkedeki pazarlama faaliyetlerine zel nem veriyor. Clark'n in'le ilgili dncesi ise yakn gelecekte bu lkede tam drt yeni noktaya uu dzenleyebilmek. Clark bu noktada, zellikle Almanya ve Avusturya gibi Avrupa lkelerinde talep ettikleri ilave uu frekanslarnn verilmemesinden ikayeti. Son olarak Tim Clark'n, havayolu ittifaklar hakkndaki dncesine deinmek gerekiyor. Clark, havayolu ittifaklarnn yolculardan ziyade ye irketlerin menfaatlerini koruduunu ve bu adan bakldndan ok doru bir uygulama olmad kanaatinde. ttifaklarn merkezi olarak ye irketlerin filo planna, uu yapacaklar noktalara ve tarife yapsna karma ihtimali de Clark iin kabul edilemez hususlarn arasnda yer alyor. Neticede; Emirates bymeye devam ediyor ve bu dev geminin kaptan kknde, 26 senedir irketin ierisinde grev yapmakta olan Tim Clark bulunuyor. Tebrikler... Fotoraf: Airline Business
Premium Economy ve rn Farkllatrmas

Sunday, December 04, 2011
zellikle geen yl ierisinde Havayolu 101'in pazarlama ekibi tarafndan incelenen konularn banda "emtialama" ve "rn farkllatrma" geliyordu. rn farkllatrmasna lkemizden gncel bir rnek olarak da, 2010 ylnn sonlarna doru filosuna katt Boeing 777-300ER tipi uaklarnda "Comfort Class" uygulamas balatan Trk Hava Yollar'nn gstermitik. Zaten THY'nin, sunmu olduu rnle Skytrax Premium Economy dalnda geen yl birincilik dl almas kimseyi artmamt. Zira sunulan rn tamamen ayr bir snft ve economy class'a nispeten bir hayli ilave zellii vard. THY gibi istisnalar olmakla birlikte ou havayolu irketi, premium economy snfn, standart economy'ye ok benzer zelliklerle sunuyor. Daha dorusu, premium economy, standart economy'nin biraz iyiletirilmi hali oluyor. 8-10 cm daha fazla diz mesafesi, 10-15 derece daha fazla yatan koltuklar, biraz daha zengin bir ikram mns gibi. Pazarlama iinin anavatan olan ABD'de bu i nasl yaplyor diye baklrsa, ok sk uak yolculuu yapan Edward Russell tarafndan NYC Aviation iin hazrlanan bir deerlendirme, Amerikal irketlerin premium economy iine nasl yaklatklarn gstermesi asndan bir hayli faydal olabilir. 182
Havayolu 101
Delta Air Lines, Frontier Airlines, JetBlue Airways, United ve Virgin America gibi bir ok irket bu ara snfa uaklarnda yer veriyor. United, "Economy Plus" adn verdii rnle, 10 yl akn bir sredir yolcularna hizmet sunarken, Virgin America ve JetBlue, premium economy'de mevcut rnekler arasnda ne kyor. Premium economy'nin hedef kitlesi tabii ki standart economy class yolcular. Hi bir havayolu irketi, business class yolcusunu premium economy'de grmek istemez. Bu yzden bilet fiyatlar, premium economy rnnn baarsnda kritik rol oynuyor. Russell'n yazsndan anladmz kadaryla, Amerika'daki irketler ksa mesafelerde 10 USD, 15 USD gibi bir hayli dk seviyelerden balayan fiyat farklaryla yolcularn premium economy'ye davet ediyor. Orta-uzun mesafeli uularda ise bu fiyat fark 100 USD'nin zerine kabiliyor. Hatta youn dnemde yaplacak bir New York - Los Angeles uuunda gidi-dn toplam 500 USD gibi bir ilave crete raz olmanz gerekebilir. Ama gerekten ok sk uan bir yolcu olan (ylda 100.000 mil) Edward Russell'n da belirttii gibi, zellikle uzun uularda bu fiyat farkn demek gerekten deiyor. Pazara sunduklar bu ara snf sayesinde Amerikal havayolu irketleri bir hayli fazla ilave gelir elde ediyor. Zira premium economy koltuklar genelde tamamen dolu oluyor. JetBlue'dan rnek vermek gerekirse; geen yl bu ekilde 85 milyon USD ilave gelir elde eden irket, 2011 ylnda bu rakamn 100 milyon USD mertebesine ulaacan tahmin ediyor. zetlemek gerekirse; emtialaan hizmet sektrnde rn farkllatrmas art ve grnen o ki bu iin ampiyonluunu Amerikal irketler yapyor.
Mkemmeli Arayan Yolcular Frankfurt'a Emirates ile Uuyor

Monday, December 05, 2011
Mkemmeli Arayan Yolcular Frankfurt'a Emirates ile Uuyor
Havayolu 101
183
1987 ylna ait bir gazete reklam yolculara bu sloganla seslenmi. 25 Ekim 1985 tarihinde, o zamanlar ad pek de duyulmam olan Dubai'nin, kck bir havayolu irketi olarak ilk uuunu gerekletiren Emirates'in belki de Trkiye pazarna ciddi manada ilk hitab bu ekilde olmu. O zamanlar haftada iki kez yaplmakta olan Dubai-stanbul seferi, gerekli devletler aras anlamalar sayesinde Frankfurt'a uzatlm. Zaten Emirates'in stanbul hattnn al da 1987 ylna denk geliyor. Emirates'in seferleri Airbus A310-300 tipi uaklarla yaplmaktaym. O zamanlar kimsenin umurunda olmayan bu kk havayolu irketi, gn geldi geliti ve artk tm dnyann biraz gpta, biraz da kskanlkla bakt bir dev haline dnt. Emirates u anda, 15 tanesi Airbus A380 olmak zere 150 uaklk filosuyla dnyann drt bir yannda 114 noktaya sefer dzenliyor ve ylda 30 milyondan fazla yolcuya ev sahiplii yapyor. Grsel: Milliyet Gazetesi Arivi
nfografik: Pan Am vs Ryanair

Skyscanner tarafndan hazrlanan ve bir zamanlarn efsanev havayolu irketi Pan Am ile gnmzn dk maliyetli fenomeni Ryanair'i eitli alardan mukayese eden bir infografik'e rastladk.
184
Havayolu 101
Her ne kadar bu iki havayolunu karlatrmak, elma ile armutu kyaslamak gibi olsa da, havayolu seyahatinin nereden nereye geldiini gstermesi asndan gayet gzel bir alma olmu. nfografikteki iki nokta zellikle dikkat ekici. Bunlardan ilki, dnya genelinde bir ylda tanan yolcu says. 1960 ylnda ancak 67 milyon yolcu havayolu ile seyahat edebilirken, 2010 ylnda bu rakam 5 milyar gibi inanlmas g bir mertebeye ulam durumda. nfografikte dikkat eken ikinci nokta ise Pan Am'n tad yolcu miktar. Pan Am, 1967 ylnda 6,7 milyon yolcu tam. Belki de dnya genelinde tanan yolcunun %7-8 gibi bir hayli yksek orandaki bir ksm, tek bir havayolu irketi tarafndan misafir ediliyormu. Bugne uyarlarsak, tek bir havayolu irketinin ylda 350-400 milyon yolcu tamas gibi bir ey. Pan Am'n o yllarda gerekten "yklmaz" gibi alglanmas ve ok uzun yllar sektrn ba rol oyuncusu olmaya devam edeceinin dnlmesi bouna deilmi. :)
Trkiye Havayolu Sektr Rekora Kouyor

Tuesday, December 06, 2011
Devlet Hava Meydanlar letmesi (DHM) Genel Mdrl tarafndan dn yaymlanan verilere gre, Trkiye havayolu sektr rekora kouyor.
Havayolu 101
185
Yaplan aklamaya gre bu yln Kasm aynda; 1- Trkiye genelindeki i hat uak trafii, geen yln Kasm ayna gre, % 13,8 artla 46.530 mertebesinde gerekleirken, d hat uak trafii % 8,5 artla 30.115, toplam uak trafii ise % 11,7 artla 76.645 oldu. 2- Trkiye'deki hava meydanlar toplam 8.191.167 yolcuya ev sahiplii yaparken, geen yln Kasm ayna gre yolcu says i hatlarda % 16,1 artla 4.779.478 ve d hatlarda % 13,7 artla 3.411.689 oldu. 3- Kargo tamacl da benzer bir artla (% 13,3) 162.872 ton olarak gerekleti. Bylece 2011 Kasm ay sonu itibaryla; Trkiye genelinde i hat yolcu says % 15,6 artla 53.847.797, d hat yolcu says % 13 artla 56.379.160 ve toplam yolcu says da % 14,2 artla 110.226.957ye ulam oldu. Getiimiz aylarda kaleme aldmz ve Avrupa'daki havalimanlarnn 8 aylk performansn deerlendirdiimiz yazmzda, "stanbul Atatrk Hava Limannn (AHL), 2011 boyunca gsterdii performans yln son aylarnda da devam ettirmesi halinde, sene sonunda Mnihi geride brakarak Avrupann 6. byk havaliman olacan tahmin ediyoruz" eklinde bir n grmz olmutu. Yln ilk 8 aynda 23.988.852 yolcuyu arlayan AHL'nin, Kasm ay sonunda 34.513.874 gibi rekor bir sayya ulatn gryoruz. (+%16 y/y) Mnih'in Kasm sonu yolcu saylar henz elimize gemedi. Ama kuvvetle muhtemel, Avrupa'nn en fazla yolcu arlayan havalimanlar sralamasnda AHL, 2011 yln Mnih Havaliman ile kafa kafaya bitirecek. Asl snav ise, Mnih'i getikten sonra balayacak. En yakn rakip Amsterdam, AHL'ye gre ylda 10-12 milyon daha fazla yolcuya hizmet vermekte.
Havaliman ile Havaalan Arasndaki Fark Nedir?

Havaliman ile havaalan kelimelerinin, ayn eyi ifade etmek iin kullanlan iki farkl terim olduu zannedilir.
186
Havayolu 101
Aslnda bu byle deildir. 2009 ylndaki bir yazmzda bu konuya deinmi ve elimizden geldiince bu iki kelimenin atfta bulunduu kavramlar aklamaya almtk. imdi elimizde daha iyi bir kaynak var: DHM tarafndan hazrlanan havaclk terimleri szl. te bu szle gre havaliman ve havaalan kelimelerinin manalar. Havaalan: Btn ya da bir blm iinde hava aralarnn; ini, kalk ve yer hareketlerini gerekletirebilmeleri iin karada veya suda oluturulmu, (bina, tesis ve tehizatla donatlm) tanmlanm saha. Havaliman:Uluslararas hava trafii, geli ve gidilerine hizmet vermek amacyla tesis edilmi olup, gmrk, gmenlik, halk sal, hayvan ve bitki karantina ilemleri ve benzeri ilemlerin bnyesinde vakit kaybedilmeksizin yrtld havaalandr. DHM'nin resm web sitesine gre Trkiye'deki havaalan ve havalimanlar unlar: Havalimanlar Listesi: stanbul Atatrk Havaliman Ankara Esenboa Havaliman zmir Adnan Menderes Havaliman Antalya Havaliman Mula Dalaman Havaliman Mula Milas - Bodrum Havaliman Adana Havaliman Trabzon Havaliman
Havayolu 101
187
Isparta Sleyman Demirel Havaliman Nevehir Kapadokya Havaliman Erzurum Havaliman Gaziantep Havaliman Havaalanlar Listesi: Adyaman Havaalan Ar Havaalan Amasya Merzifon Havaalan Antalya Gazipaa Havaalan Balkesir Krfez Havaalan Balkesir Merkez Havaalan Batman Havaalan Bursa Yeniehir Havaalan anakkale Havaalan Denizli ardak Havaalan Diyarbakr Havaalan Elaz Havaalan Erzincan Havaalan anakkale Gkeada Havaalan Hatay Havaalan Kahramanmara Havaalan Kars Havaalan Kayseri Havaalan Kocaeli Cengiz Topel Havaalan Konya Havaalan Malatya Havaalan
188
Havayolu 101
Mardin Havaalan Mu Havaalan Samsun aramba Havaalan Siirt Havaalan Sinop Havaalan Sivas Nuri Demira Havaalan anlurfa Gap Havaalan Tekirda orlu Havaalan Tokat Havaalan Uak Havaalan Van Ferit Melen Havaalan Zonguldak aycuma Havaalan
South African LCC Mango rewards random acts of kindness

Wednesday, December 07, 2011
Social good is on a lot of peoples minds these days. With a turbulent economic climate and more social awareness, nonprofits, charities and businesses have been scaling their presence to give more, and have been doing so with unique models. Over the past year, businesses in particular have been unprecedented in their initiatives ranging from pay-what-you-can schemes to giving free rides to volunteer events. The trend of spreading good is rightfully taking root in the global business community, and more and more airlines have been catching on with their own unique initiatives. Airpoints, surprises and free wifi Dutch carrier KLM has been widely recognized in the industry as a highly innovative carrier a reputation that can also be applied to their involvement in kindness-based campaigns. In late 2010, KLMs incredibly well-received KLM Surprise initiative, rewarded small gifts to random passengers who left an @KLM tweet or checked in at the airlines Schiphol Airport FourSquare locations. With New Zealand being the worlds first country to designate a national Random Acts of Kindness Day, it should come as no surprise
Havayolu 101
189
that Air New Zealand has also been at the forefront of offering kindness to fliers. In addition to its long running gift-granting @AirNZFairy Twitter account, Air New Zealand earlier this year launched a similar campaign as KLMs at Auckland, Wellington and Christchurch airports. Mango Recognizing and rewarding kindness made its way to South Africa this year in the form of Kindness Month. Mango, one of the countrys low cost carriers, and a subsidiary of South African Airways, commemorated its fifth birthday by implementing a new initiative to reward acts of kindness across the country. During Kindness Month, which started on 15 November and lasts until 15 December, 2011, Mango will be celebrating acts of kindness between South Africans through hearing how South Africans helped one another. Says Mangos CEO Nico Bezuidenhout, We want to hear about personal experiences, about individuals who have made a difference; small but significant acts that has impacted someones day, week or life. It could be a shop assistant who went out of their way for a customer, a friend in need, someone who gives you a lift when in challenging circumstances. Anything. In the lead up to the December holiday season, we need to share kindness in even larger measures. To be a part of Kindness Month, anyone can nominate anyone for any act of kindness in South Africa with a tweet, Facebook post, email, or by filling out a formon Mangos site. Mango mentioned that theyll be rewarding verified acts of kindness with various token gestures, such as flight tickets. Mango will also encourage its own staff to perform at least 200 minutes of kindness and community service annually. Kindness isnt the first initiative Mango has brought to the South African market. To making air travel more accessible to South Africans, Mango retails flight tickets through local supermarkets, and accepts retail account cards as payment online. In February 2012, Mango will be South Africas first low-cost airline to offer in-flight wifi (provided by Row44), with pricing expected to be between R50 (USD6, EUR4.50) and R100 per flight.
Tarih TWA Uu Merkezi'nde Bir Gezinti

New York - JFK Havaliman'nn belki de en nl terminali, 5 numaral TWA Uu Merkezi'dir. Bu mekan, Fin asll Amerikal nl mimar Eero Saarinen tarafndan tasarlanarak 1962 ylnda hizmete girmiti. Havayolu seyahatinin daha ziyade zenginlere ve sekinlere hitap ettii o dnemlerin belki de zirve noktas olan TWA Uu Merkezi, kanatlarn am bir kua yknen sra d mimarisiyle gerekten gz alyor. TWAin 2001 ylnda gklere veda etmesinin ardndan uzunca bir sre atl vaziyette kalan bu nl ve sra d terminal, JFK merkezli olarak baarl bir uu operasyonu srdren JetBluenun ihtiyalar dorultusunda yenilenerek 22 Ekim 2008 tarihinde yeniden hizmete girmiti.
190
Havayolu 101
Daha dorusunu sylemek gerekirse, Terminal 5'in olduu blme yaplan ek bina JetBlue iin hizmet vermeye balarken, Saarinen tarafndan tasarlanm olan n ksm 2001 ylndan bu yana kapal halde kalmaya devam ediyor. ABD'de mill tarih mekanlar listesine alnan TWA Uu Merkezi'ndeki restorasyon almalar halen srmekte. Open House New York tarafndan Ekim aynda dzenlenen bir organizasyonla drt buuk saatliine merakllarn ziyaretine alan merkez, aradan geen bunca yla ramen sra d olma zelliini korumakta. Jaunted tarafndan hazrlanan haberden anladmz kadaryla, her ne kadar JetBlue'nun bu ynde bir talebi olsa da, TWA Uu Merkezi'nin yolcularn kullanmna yeniden almas pek dnlmyor. te merkezin getiimiz Ekim aynda dzenlenen etkinlik esnasnda ekilen fotoraflar: TWA Uu Merkezi
Photos and video: Cynthia Drescher for Jaunted
2012'ye Ynelik Tahminler Ktleiyor

yesi olan 240 farkl havayolu irketinin dnya havayolu trafiinin %84'n tad IATA, sektre ynelik kr/zarar tahminlerini revize etmeye devam ediyor. Getiimiz aylarda 2012'de havayolu sektrnn 4,9 milyar USD civarnda kr edeceini tahmin eden IATA, bu rakam 3,5 milyar USD olarak deitirdi. IATA, sektrn bu yl 6,9 milyar USD krla kapatacan n gryor. rgtn dikkat ekmeye alt asl tehlike ise, u sralarda tm haber bltenlerinin gndeminde olan Avrupa Euro blgesi bor krizi. IATA, Avrupal hkmetlerin zm konusunda anlaamamas ve muhtemel bir bankaclk krizi durumunda, blge farketmeksizin, tm havayolu sektrnn byk yara alacan ne sryor. Dnya genelindeki yolcu artnn duraca ve tanan kargo miktarnn %5'e yakn oranda gerilemesinin sz konusu olaca byle bir durumda sektrn 2012 ylnda 8 milyar USD'nin zerinde zarar edebilecei konuuluyor. Kresel ekonominin u an iinde bulunduu artlarda bizi en fazla artan ey, petrol fiyatlarnn yksek seyrinin devam ediyor oluu. 2008 ylnn Temmuz aynda 147 USD ile tarihi zirve yapan petrol fiyat, takip eden
Havayolu 101
191
aylarda patlak veren kresel mli krizle birlikte hzl bir de gemi ve ayn yln Aralk aynda 35 USD'yi grmt. u an ise, yeni bir kresel ekonomik kriz gndemde bu kadar yer alrken, petrol fiyatlar istikrarl bir biimde 100 USD'nin zerinde tutunmaya devam ediyor. Petrol fiyatnn bu kadar yksek olduu bir ortamda havayolu sektrnn bir durgunlua girmesi, IATA'nn tahminlerinden de vahim sonular beraberinde getirebilir. Umarz, yanlrz...
Karbon Emisyonu Davasnda Karar Gn Yaklayor

Yrrle giri tarihi yaklatka, havayolu irketlerini, zellikle de Avrupa Birlii (AB) snrlarna uzak mesafede olanlarn iyice gerilime sokan karbon emisyonu sistemiyle ilgili olarak yeni bir aamaya gelinmi durumda. Bu uygulamaya muhalif olan irketlerin AB'ye kar am olduklar davann, yksek mahkeme tarafndan 21 Aralk'ta bir karara balanmas bekleniyor. Bu haber doruysa, daha nce yeni yln ilk haftalarnda sonulanaca tahmin edilen hukuk srecin, sz konusu uygulamayla ilgili tereddtleri ortadan kaldrmak amacyla hzlandrld dnlebilir. Her ne kadar nihai karar 21 Aralk'ta aklanacak olsa da, Avrupa Adalet Divan Ba Hukuk Maviri Juliane Kokott tarafndan bundan iki ay kadar nce yaplan aklamada, 1 Ocak 2012 tarihinden itibaren havayolu irketlerinin de dahil olaca karbon emisyonu sisteminin tamamen kanun olduu iddia edilmiti. Ba Hukuk Maviri'nin tavsiyesinin, mahkemenin verecei karar iin balayc olmamakla birlikte, byk oranda yol gsterici bir nitelik tad bilinen bir gerek. 21 Aralk'ta bir srpriz olmaz ve yksek mahkeme, Avrupa Birlii lehine karar verirse, bakalm birlik-d irketler nasl bir yol izlemeye balayacak?
iFly Magazine: Uu Esnas Dergilerinde Yeni Bir Soluk

iFly Magazine.
192
Havayolu 101
Hollanda Kraliyet Havayollar - KLM tarafndan iki ayda bir online ortamda yaymlanmak zere hazrlanan bir uu esnas dergisi. iFly Magazine aslnda KLM tarafndan bir "online seyahat dergisi" eklinde tanmlanm. Bu tanm doru olmakla birlikte, iin iinde bir havayolu irketi bulununca, insann aklna daha ziyade uu esnasnda uak yolcularnn beenisine sunulan kurumsal dergiler geliyor. Havayolu 101 olarak biz de, iFly Magazine'i bu adan bir uu esnas dergisi olarak tanmlyoruz. Ama tablet PC kullanmnn hzla artt u dnemde, ister uakta ister baka bir yerde, iFly Magazine, her zaman okunabilecek bir ierie, kaliteye ve eriilebilirlie sahip. iFly Magazine'de, KLM'in uu noktalarn tantan bir ok makale, fotoraf ve video bulunuyor. Derginin 28 Kasm 2011'de yaymlanan bu saysnda Milano, Hong Kong, Dallas ve baz kayak merkezlerini tantan blmler yer alyor. Ek olarak; 1854 ylnda balad yllk seyahatiyle Orta Afrika'y bir batan dierine kat ederek nemli bir keif gezisine imza atan David Livingstone'un hikyesi de, derginin mutlaka grlmesi gereken sayfalar arasnda saylabilir. Yine iFly Magazine'den, 2017 ylnda tamamlanmas planlanan yeni Pekin Havaliman terminali hakknda bilgi sahibi olabilmek mmkn. Bu dergi aslnda, nmzdeki yllarda e-kitap formatnn gidecei noktay da gstermesi asndan son derece nemli bir rnek. imdiki, statik sayfalardan oluan .pdf formatndaki kitaplar yerine, son derece canl, her an gncellenen ve interaktif zelliklere sahip e-kitap ve e-dergiler, hayatmzn bir paras olacak. Mesela; 14 sayfa gibi grnen iFly Magazine'in, iine girildiinde ok daha fazlasn sunan bir yapya sahip olduu hemen fark ediliyor. Yukarda belirttiimiz ve dnyann eitli noktalar hakknda bilgi salayan blmlerde ayrca, otel ve otomobil kiralama ilemlerine balantlar verildii gibi, istendii takdirde tek tkla KLM'in online rezervasyon sayfasna eriilip, uak bileti satn almak da mmkn. Alverie ayrlan ksmlar da cabas.
Havayolu 101
193
Online mecradaki uygulamalaryla her zaman takdir edilen KLM'den de bylesi bir alma beklenirdi zaten. :)
Delta, GOL'a Ortak Oldu; Brezilya Pazarna Adm Att

ABD'li dev tayc Delta Air Lines, 2014 ylnda Dnya Kupas, 2016 ylnda da Olimpiyat Oyunlarna ev sahiplii yapacak Brezilyann gl havayolu irketlerinden GOL'a ortak oldu. Uzunca bir zamandr havayolu sektrn hem havayolu irketleri hem de havaliman altyaplar alarndan gelitirmeye alan Brezilya hkmeti, bylelikle, yapm olduu giriimlerin ilk meyvesini ald da denilebilir. Delta, anlama erevesinde 100 milyon USD'lik bir yatrmda bulunurken, bunun karlnda GOL'un ynetim kuruluna bir temsilcisini atayacak. Delta - GOL ortakl sonucunda; - iki irket arasndaki codeshare anlamalarnn artrlmas, - balantl seferlerin tarifelerinin optimize edilerek, verimliliin artrlmas, - taraflara ait sk uan yolcu programlarnn (SMILES ve SkyMiles) senkronize edilmesi, ve - pazarlama, sat, reklam, teknik bakm gibi bir ok konuda i birlii yaplmas hedefleniyor. GOL halihazrda Brezilya i hat yolcu trafiinin (YK) yaklak %35-40'lk, d hat trafiinin ise %10'luk bir ksmn elinde tutuyor. Filosunda bulunan 124 uakla 63 noktaya sefer (940/gn) yapan GOL; So Paulo Congonhas, Rio de Janeiro Galeo ve Braslia havalimanlarn hub olarak kullanyor. 2010 yln 130 milyon USD krla kapatan irket, bu yln ilk 9 aynda ise 460 milyon USD civarnda bir zarara imza atm durumda. nmzdeki sene ierisinde ilili LAN ile birleecek olan TAM, GOL'un en nemli rakibi konumunda. TAM, LAN'la birlikte oneworld veya Star Alliance'n yesi olarak yoluna devam ederken, GOL, yaplan aklamaya gre yoluna imdilik yalnz devam edecek.
194
Havayolu 101
Brezilya havayolu sektr nmzdeki dnemde de dikkatleri ekmeye devam edecek gibi grnyor. Fotoraf: Blog da GOL
Havayolu Sektr Bu Yl Neden Zarar Ediyor?

Gneydou Asya ve Ortadou gibi baz istisna blgeler olmakla birlikte, sektrdeki havayolu irketlerinin bir ou 2011 ylnda ya zarar ediyor ya da kr miktar geen yla nispeten bir hayli dm durumda. Sene bandan itibaren Arap lkelerini etkisi altna alan huzursuzluklar, Japonya'da meydana gelen deprem ve tsunami felaketi, Avrupa Birlii'ni derinden etkileyen bor krizi gibi bir ok unsur, havayolu irketlerinin 2011 yln ml adan zayf bir performansla geirmelerine sebep oluyor. Aslnda tanan yolcu saysna bakldnda, talep miktarnda pek de negatif bir grnm olmad rahatlkla sylenebilir. Pek iyi, hal byleyken, irketleri zarara srkleyen sebep ne? Bilindii zere bir havayolu irketinin bata gelen iki byk maliyet kalemi bulunuyor. irketlerin takip ettikleri i modeli ve faaliyet gsterdikleri blgelere gre deimekle birlikte, toplam giderler ierisinde, personel giderleri %25-35 ve akaryakt giderleri %3050 arasnda yer tutuyor. Dnya genelinde ekonomik skntlarn devam ettii bir ortamda personel maalarnda dramatik artlar yaanmad bir gerek. Bu durumda, akaryakt fiyatlarnn etkisini mercek altna almamz gerekiyor. te sektr genelindeki ortalama bilet fiyatlaryla, akaryakt fiyatlar arasndaki ilikiyi net bir biimde gzler nne seren bir grafik. Grafikte, son be sene ierisindeki uluslararas ortalama gidi-dn bilet fiyat ile, jet yaktnn varil fiyatnn seyri bulunuyor. Kresel ml ekonomik krizin patlad 2008-2009 dnemindeki ayrmann ardndan bir birine paralel hareket eden bilet fiyat & jet yakt fiyat ikilisi, bu yln bandan itibaren yeniden farkl ynlerde hareket etmeye balam. Bilet fiyatlar nispeten sabit seyrederken, akaryakt fiyatlar son yln en yksek seviyelerine trmanm. Ve bu durum, kullanaca akaryakt makul fiyatlardan hedge etmemi irketler iin byk
Havayolu 101
195
bir darbe haline gelmi. 2012 ylnda yksek akaryakt fiyat & arz fazlas ikilisinin sektre hakim olmaya devam edecei varsaylrsa, IATA'nn tahminlerinin bu kez doru kma ihtimali bulunduu dnlebilir.
Havayolu Sektrnde birlii Aamalar

Milliyet temelli mlkiyet sorunsalndan inim inim inleyen ticar havayolu sektr, zellikle son 20-25 sene ierisinde, farkl devletlerde tescil edilmi olan irketlerin bir araya gelerek ortaklk yapabilmeleri iin trl trl zmler retmitir. Bugn sizlerle, Havayolu 101 Ar-Ge departman tarafndan yaplan bir aratrmada (Qantas strateji brifingi) tesadf edilen gzel bir grafii paylamak istiyoruz. X ekseninde irketler arasndaki ilikinin olgunluu, Y ekseninde ise irketler aras entegrasyonun derinlii bulunan grafik, havayolu sektrndeki ibirlii aamalarn drt safhaya ayrm. 1- Interline 2- Codeshare 3- Joint Business Agreements 4- Equity Partnerships Grafiin sa tarafnda ilave olarak, bu ibirlii aamalarnn ticar kymetleri de verilmi. Yllarca interline ve codeshare anlamalaryla adeta "deli psteki sayar gibi" ilerin iinde debelenip duran sektr, buradaki grafie gre yorumlamak gerekirse artk nc aamaya geti denilebilir. kili, hatta l joint venture anlamalar, tam irket birlemelerinden nceki son durak. Interline ve codeshare ile yaplamayan bir ok ey, joint venture'lar sayesinde gerekletirilebiliyor. Kr-zarar ortakl, yolcularla olan ilikilerdeki btnsellik, cret ve tarife yapsnn senkronize edilmesi ve bunlarn datm, joint venture anlamalarnn salad faydalardan hemen akla gelenler. Bir sonraki aamada snr-tesi irket birlemeleri geliyor ki, Avrupa Birlii dahilinde hile-i er'iye yoluyla zaten yaplmakta olan bu tr ibirlikleri, nmzdeki be sene ierisinde tamamen serbestleebilir. 196
Havayolu 101
O dnem geldiinde, hem ml hem de operasyonel adan gl olanlar ayakta durmaya devam ederken, bu artlar yerine getiremeyen irketler ya kepenk kapatmak ya da byk irketlerin kanatlar altna girmek zorunda kalacaklar.
Kasm 2011 tibaryla Petrol Fiyatlar

Petrol fiyatlarnn havayolu sektr zerindeki krllk etkisinden bu kadar sz etmiken, Kasm 2011 sonu itibaryla oluan ortalamalara bir gz atmakta fayda bulunuyor. Kresel ekonominin gidiatnn pek de iyi olmad ynnde ABD ve ABden arka arkaya gelen haberlerin ardndan, talep miktarnda muhtemel bir azalma yaanaca ve petrol fiyatlarnn yava yava gerileyecei n grlmesine karn, Kasm ayna bakldnda, durumun pek de beklendii gibi olmad aikr. Havayolu 101de kriter olarak aldmz Dated Brent, West Texas Intermediate ve Dubai Fateh petrol fiyatlarnn basit ortalamas Austos - Ekim dneminde sakin bir biimde seyrettikten sonra, Kasm aynda yeniden ykselie gemi durumda. Kesin olmayan son verilere gre Kasm 2011'deki ortalama petrol fiyat 105 USD mertebesinde gerekleti. Aralk aynda ise fiyatlarn biraz gevedii grlyor. Bugn itibaryla WTI ham petrol 98 USD, Brent petrol 107 USD civarnda ilem gryor. Tabii vurgulamakta fayda var; petrol fiyatlarn takip ederken, USD/Euro paritesini de unutmamak gerekiyor. Son bir haftadr USD lehine bir deiim yaanmakta ve parite 1,32'nin altna inmi durumda. Son gnlerde petrol fiyatlarnn USD baznda geriliyor olmasnn asl sebebi de bu. Havayolu 101 Aratrma Departman olarak nmzdeki dnemde de petrol fiyatlarn yakndan takip etmeye devam edeceiz. Kaynak: IndexMundi
Havayolu 101
197
The Last Nine Minutes: The Story of Flight 981 Kitap Notlar
Havayolu 101 Literatr Departman tarafndan gerekletirilen kitap incelemelerimiz devam ediyor. 3 Mart 1974 tarihinde meydana gelen ve bir ok adan dnya sivil havaclk tarihine geen TK 981 Paris kazasyla ilgili olarak yazlm olan iki farkl kitap bulunuyor. Bunlardan ilki Paul Eddy, Elaine Potter ve Bruce Page adl gazeteci tarafndan kaleme alnm olan Destination Disaster: From The Tri-Motor to The DC-10, The Risk of Flying adl kitap. kincisi ise, Moira Johnston tarafndan yazlm olan The Last Nine Minutes: The Story of Flight 981. Destination Disaster adl eseri 2010 ylnn balarnda incelemitik. imdi sra dier kitaba geldi. 1. 1976 basm olan kitap, 317 sayfa. 2. 35 yl ncesine ait olmasna karn, fizik adan bir hayli iyi bir durumda. 3. Kitabn ilk blmlerinde, kazann hemen ncesi ve sonras, bir hayli duygusal bir adan ele alnm. 4. ngiltere'deki BEA grevi sebebiyle, Paris Orly Havaliman'nda meydana gelen kargaa etrafl bir biimde tariflenmi. 5. Buna ilaveten, kitaba da adn veren ve uan kalkndan kazann meydana geliine kadarki dokuz dakikalk blmde, yolcularn ruh halinin ne olabileceini tahmin etmeye alan satrlar gerekten etkileyici. 6. Ermenonville Orman'nda yaananlar yine ayrntl ekilde ele alnm. Kitapta zellikle kimlik tespiti srasnda ekilen zorluklara da yer verilmi. 7. Dier kitapta olduu gibi bu kitapta da, kaza sonrasndaki kaos durumu ve kabahatin kimde olduunun tespit edilmeye alld srece geni bir biimde deinilmi. 8. DC-10'un kargo kapsnda aka belli olan bir tasarm hatas olmasna karn, kazann msebbibi olarak Orly'de alan bir bagaj tama grevlisinin ve sonrasnda THY'nin sulanmaya allmas, gerekten ibret verici. 9. O yllarda yeni yeni retilmeye balanan Boeing 747, Lockheed L-1011 ve DC-10 gibi geni gvdeli uaklarn tasarmnda bilhassa gz nnde tutulmas gereken "size effect" kavramnn, TK 981 kazasndaki rol irdelenmi. 10. Yazar, kitabn ortalarndan itibaren neredeyse sonuna kadar, tamamen kaza sonrasndaki hukuk sreci anlatmaya balyor. 11. Bu durum hem kitabn asl konusundan sapmasna hem de metnin okunabilirliinin bir hayli azalmasna yol ayor. 12. Baz blmlerde, dava srecinde yer alan avukatlarn zel hayatlarna dahi deinilmi.
198
Havayolu 101
13. Dier kitapla mukayese edildiinde, The Last Nine Minutes'n nispeten zayf kald yorumu yaplabilir. 14. Yukarda belirttiimiz eksikliklerine ramen, 3 Mart 1974 TK 981 kazasn ele alan iki kitaptan bir tanesi olmas sebebiyle, Havayolu 101 Literatr Departman olarak bu eserin okunmasn tavsiye ediyoruz.
Boeing ile Southwest, Tarihi Rekora mza Atyor

2011, havayolu irketleri asndan krllk balamnda skntl gese de, uak reticileri iin adeta rya gibi bir yl oldu. Son gelen habere gre Boeing ile Southwest, dar gvdeli uak sipariinde tarihi bir rekora imza atmaya hazrlanyor. Boeing'in yeni modeli 737 MAX, AirTran'i satn alana kadar filosunun tamam 737 tipi uaklardan oluan Southwest'in yeni seimi olacak. Southwest, 150 tanesi MAX modeli olmak zere toplamda 208 adetlik bir sipari veriyor. Sipariin liste fiyatlarna gre toplam, 19 milyar USD mertebesinde gerekleecek. Bylece, getiimiz Temmuz aynda American Airlines tarafndan verilmi olan 200 uaklk Boeing 737 siparii de geride braklyor. Endonezyal havayolu irketi Lion Air tarafndan geen ay geilen ve 201 adedi 737 MAX olan 230 uaklk siparii de hatrlamak gerekiyor. Ancak bu saynn tamam kesin sipari deildi. Boeing'in 737 MAX 8 modelinin liste fiyat 95.2 milyon USD, daha byk olan 737 MAX 9 modelininki ise 101.7 milyon USD olarak tespit edilmi. u ana kadar bu yeni model iin 948 adet sipari alan Boeing, gelecek yln sonuna kadar bu saynn 1500 civarna ulamasn bekliyor. Bu byk siparile -en azndan imdilik- tarihe geen Southwest'in filosunda u an itibaryla 699 uak bulunuyor. 88 tanesi AirTran'in filosundan gelen Boeing 717 olan bu byk takmn geri kalan yelerinin tamam Boeing 737 ailesinden olumakta. Boeing ile Southwest arasndaki iliki o denli skdr ki, nceki yllarda retilen baz 737 modellerinin tasarmnda, Southwest aktif rol almt. 737-300, 737-500 ve yeni nesil 737700 modellerin zellikle kabin ii tasarmlarnda Southwest'in etkisi ve katks bir hayli fazla. Southwest, bu rekor sipari dahilindeki uaklarn 2017 ylndan itibaren teslim almaya balayacak.
Havayolu 101
199
Ryanair ile easyJet Kafa Kafaya

Anna.aero'da yaymlanan bir analizde, gerek Avrupa'nn ve gerekse dnyann en byk dk maliyetli tayclarndan olan Ryanair ile easyJet arasndaki rekabet, "base" (merkez) baznda ele alnm. ki irket arasndaki mukayese, OAG MAX Online'dan 5 Aralk 2011 haftas iin alnan veriler zerinden gerekletirilmi. Tek bir havalimanndan yaplan direkt seferler asndan, Ryanair'in Londra Stansted merkezi, 94 nokta ile ilk srada yer alyor. easyJet'in Londra Gatwick merkezi 69 nokta ile ikinci srada bulunurken, bu ikiliyi 56 uu noktas ile, Ryanair'in Brksel Charleroi merkezi takip ediyor. Tek bir havalimanndan yaplan haftalk sefer says asndan ise, easyJet'in Londra Gatwick merkezi 735 uula ba ekiyor. Onu, 631 uula Ryanair - Londra Stansted ve 617 uula Norwegian - Oslo merkezleri takip ediyor. Bu sonulardan, Ryanair'in Stansted merkezinin, ok fazla noktaya hizmet vermekle birlikte, uu frekans asndan ok da derin olmad sonucuna varlabilir. lave olarak; pazara sunulan koltuk arz bakmndan bir deerlendirme yapmak gerektiinde, easyJet'in daha ziyade 156 koltuklu Airbus A319'larla operasyon yaparken, Ryanair'in 189 koltuklu Boeing 737-800'leri tercih ettiini gz nnde bulundurmak art. Arz edilen koltuk miktar baznda Ryanair - Londra Stansted ve easyJet - Londra Gatwick merkezleri arasnda haftalk olarak %1'den daha az bir fark bulunuyor. Yan taraftaki grafiklerde kendisine yer bulan Pegasus'a da deinelim. Pegasus, hem sefer says hem de uu noktas bakmndan kendisine st sralarda yer bulmu. Ancak bu durumun en nemli sebebi, Pegasus'un, Avrupal rakiplerinden farkl olarak ok-merkezli bir yap yerine, uu operasyonunu tek bir hub zerinden "topla-dat" mant erevesinde yrtyor olmas. Son olarak, haberin hemen banda Trk Hava Yollar'nn (THY) elinde bulundurduu bir birincilikten de bahsedildiini belirtelim.
200
Havayolu 101
Son alan hatlarla birlikte THY, 170 nokta ile, tek bir havalimanndan en fazla noktaya sefer yapan Avrupal havayolu irketi konumuna ykselmi durumda.
Avustralya Havaclk Anlamas Yrrle Girdi

Gndem bedelli askerlik ve ike yasalarna kilitlendiinden, bu yasalarla ayn tarihte Resm Gazete'de yaymlanarak yrrle giren ayr havaclk anlamas gzden kat. 4 Mart 2010 tarihinde Yeni Zelanda, 28 Nisan 2010 tarihinde Avustralya ve 12 Mays 2010 tarihinde Rusya ile imzalanan hava ulatrma anlamalar (HUA), ilgili kanunlarn kabulyle, 15 Aralk 2011 tarihi itibaryla yrr hale geldi. Bu anlamalar ile; Trkiye ile sz konusu lkeler arasnda gelimekte olan ilikilere katkda bulunmak amacyla karlkl hava seferlerinin yaplmas n grlyor. Ayrca bu yolla, lkeler arasndaki ekonomi, kltr ve turizm alanlarndaki ibirliinin daha ileri bir dzeye tanmas amalanyor. Rusya ile devreye giren HUA ile Yeni Zelanda ve Avustralya HUA arasnda serbestlik asndan belirgin bir fark bulunuyor. Rusya ile yaplan anlamada; hareket noktalar, ara noktalar, var noktalar ve ileri noktalar ya tek tek belirtilmi ya da akit taraflarn havaclk otoritelerinin ileride yapacaklar grmeler sonucunda alnacak kararlara balanm durumda. Yeni Zelanda ve Avustralya ile yaplan anlamalarda ise sz konusu uu noktalar "herhangi bir nokta" eklindeki ifade ile tamamen serbest braklm. Hatrlanaca zere, dnya genelindeki en liberal dzenlemelere sahip havayolu sektrleri, Yeni Zelanda ve Avustralya'da bulunuyor. Bu iki lke arasnda ayrca, Avrupa Birlii i hat pazarna benzer biimde bir "Ortak Havaclk Pazar" anlamas mevcut. Bylece Trkiye ile Avustralya arasnda uzun zamandr konuulagelen uak seferlerinin nnde hi bir engel kalmam oldu. Havayolu 101 ynetimi olarak, bu anlamann her iki lkeye de hayrl olmasn temenni ediyoruz. Not: Rusya Federasyonu ile yaplan anlamann devreye girmesiyle birlikte, 29 Austos 1967 tarihinde Trkiye Cumhuriyeti ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birlii arasnda imzalanm bulunan hava ulatrma anlamas da yrrlkten kalkm oldu.
Havayolu 101
201
After wave of new low-cost carriers, booming Asia sees launch of pr...
GDP growth, increased trade flows, the rise of a new middle class, and market liberalization are the main drivers behind the rapidly growing demand for air travel in Asia Pacific over the coming decade. Airbus, for example, projectsthat by 2030 the region will account for 33 percent of worldwide revenue passenger kilometres, up from 28 percent today. The growth in the regions aviation market is resulting in a large number of new airline launches. In the past year, full-service airlines such as ANA (Peach, AirAsia Japan) and JAL (Jetstar Japan) have announced their own low-cost initiatives in order to take advantage of market deregulation in Japan, while the regions largest LCCs AirAsia, Jetstar and Lion Air continued their expansion. Singapore Airlines, meanwhile, has launched a low-cost long-haul subsidiary, called Scoot. At the other end of the spectrum, the regions booming economies and the resulting growth in business travel have led challenger airlines such as Skymark from Japan (lowdensity A380) and Hong Kong Airlines (Hong Kong London Club service) to announce all-premium long-haul flights, while in Southeast Asia, Qantas, Malaysia Airlines and AirAsia founder Tony Fernandes have all revealed plans to set up their own regional premium carrier. Qantas Red Q Because of intense competition from Gulf-based and Asian carriers, Qantas international market share in Australia has fallen from 39 to 14 per cent over the past decade. The airlines cost base for its international operations is said to be 20 per cent higher than that of its competitors. With its dominance at home eroded, Qantas in August 2011 announceda plan to establish an Asian hub, which is is expected to reduce its operating costs with tens of millions of dollars. Says Qantas CEO Alan Joyce: Our aim is to position ourselves in the Southeast Asian marketplace in advance of planned aviation liberalisation. In five years we plan to have a hub in the worlds fastest growing aviation region, feeding traffic into both our Qantas and Jetstar networks. This is how we will end the disadvantage of being an end-of-the-line carrier. As part of the plans, Qantas will establish a premium short-haul carrier, which will likely be called RedQ (or alternatively OneAsia). According to Australian Business Traveller, Qantas Asian subsidiary plans to emulate British Airways all-business trans-Atlantic service from London City to New York with lie-flat beds, but will also have superior economy seats. Says CEO Alan Joyce, the airline will be better than anything else seen
202
Havayolu 101
in Asia with lie-flat beds in the business cabin and [it] will have a private jet feel to it.
Kuala Lumpurhub After Singapore initially emerged as the most likely base, Qantas is now reportedly favouring setting up its new premium airline in Kuala Lumpur. A major reason for this shift is Malaysia Airlines (MAS) entry into the oneworld alliance, which paves the way for closer cooperation between MAS and Qantas and turn Kuala Lumpur into a major hub. There are also reports that MAS is also pursuing a tie-up with oneworld member British Airways which currently does not serve Kuala Lumpur leading to a potential joint venture in the UK-Malaysia market and beyond. Says MAS CEO Ahmad Jauhari Yahya, MAS can be the link into intra-Asia, South East Asia, BA for Europe and US points, and Qantas for Australasia. By combining to scale they can beat Emirates and even Singapore Airlines.
MalaysiaAirlines Sapphire At the same time, however, MAS has also announced plans to launch its own premium short-haul carrier in mid-2012, targeting short-haul routes to destinations in Asia. According to CAPA, MAS will begin to shift early next year all of its B737-800s to its new regional premium carrier, which has not yet been formally named, although could be called Sapphire. The new carrier will initially operate routes within four hours of Kuala Lumpur, such as Singapore, Jakarta, Manila, Hanoi, Ho Chi Minh City and Bangkok and would serve as a point-to-point commuter service, as well as a feeder for MASs longhaul operations. Says MAS CEO Yahya, In the first half of 2012, we will launch our new short-haul brand, flying an entirely new Boeing 737-800 fleet. Given a clean slate, a new business model can be designed from inception for sustainable commercial success without any inertial drag of legacy airline models. We also intend to create a separate management structure to focus on the unique customer needs of regional premium travellers. This new airline shall set new standards for product and service quality, cost efficiency, and operational excellence.
MalaysiaAirlines, Qantas, AirAsia According to Australian Business Traveller, Qantas medium-range premium airline Red Q will complement the regional routes which MAS has earmarked for its own top-shelf carrier. The Malaysia Airlines offshoot will focus on destinations within four hours of Kuala Lumpur, whereas Red Q would run flights from Australia and destinations further afield in Asia.
According to MAS, AirAsia will play no role in the new premium airline. In August, AirAsia agreed to acquire 20.5 percent of MAS, which will likely see AirAsia picking up low-cost domestic and regional routes currently operated by MAS, allowing the latter to focus on the premium international market. AirAsia Caterham Jet But, to make matters even more complex, AirAsia CEO Tony Fernandes is rumoured to be setting up a new premium regional airline, likely be called Caterham Jet. The name comes from the recent purchase by Fernandes of British sports car manufacturer Caterham Cars, and Fernandes Formula 1 racing Team Lotus will also change its name to Caterham Racing. Caterham Jets, which has yet to be granted an operating licence by the Malaysian
Havayolu 101
203
government, is expected to fly out of Subang Airport, Kuala Lumpurs former international airport, which is located considerably closer to the city centre than the current KLIA airport. According to CAPA, the cities named as possible destinations for the premium point-to-point service (as opposed to the feeder models of Qantas Red Q and MAS Sapphire) are Bangkok, Jakarta and Singapore.
Point to point Caterham Jet reportedly has secured several Bombardier CRJ200 jets which have been sent for retrofitting. The CRJ200 typically seats 50 passengers, but the configuration will likely be much less dense and give passengers a private jet feel. Aviation Week reports that Caterham Jets will be led by Peter Leiman, who earlier launched European air taxi operator Blink.
Boom times The various announcements to set up premium services in the Asia Pacific region are a telling sign of the economic boom times in Asia, and resemble the heydays of premium aviation in Europe about five years ago, which saw the rise (and fall) of premium airlines such as Eos and Silverjet. As CAPA rightfully warns, Just as the North Atlantic market was flooded last decade with premium carriers eventually put out of business by their legacy rivals, a potential market does not mean the market is accessible.
nfografik: Trk Hava Yollar

Online mecrann kullanmnn artmasna paralel olarak, insanlar bir ok eyi basl dokumanlar yerine elektronik cihazlarn ekranlarndan ve dijital formatta okumaya balad. Bu deiim, gzlerin abuk yorulmas, okumaktan abuk sklmak gibi bir takm yan etkileri de beraberinde getirdi. Bir ok bilgiyi derli toplu ve insanlarn ilgisini ekecek bir ekilde sunmak bir hayli nem arz etmeye balad. Ve neticede, infografik ad verilen zm her geen gn daha fazla kullanlr hale geldi. Her ne kadar bu formatta hazrlanm Trke kaynak sknts ekilse de... Havayolu 101 Ar-Ge departman bu eksiklii giderme ynnde ilk adm atarak, yurdumuzun gzide havayolu kuruluu Trk Hava Yollar (THY) hakknda kk bir infografik hazrlad. Yan taraftaki infografii ok daha detaylandrmak, ok daha fazla bilgi vermek; grsel adan zenginletirmek mmkn. zellikle de, mesela, yolcu says ve filo bykl gibi istatistik verilerin son 5 yllk geliimini eklemek daha manal olabilir. THY nfografik 204
Havayolu 101
nfografiin hemen banda THY'nin kurulduu 1933 ylna atfta bulunularak irket logosunun eski ve yeni haline yer verilmi. Bunun hemen ardndan personel says, uulan ehir ve lke says, filodaki uaklar ve tanan yolcu miktarna deinilmi. (2011 verileri) almann alt blmnn sol tarafnda, THY ekosisteminin Haziran 2011 tarihindeki durumu bulunuyor. THY'nin hissedar olduu 13 irket ile bir alt markay (AnadoluJet) burada grebilmek mmkn. THY ekosisteminin hemen sa tarafnda da, irketle ilgili baz bilgiler grsel bir biimde sunulmu. THY'nin Skytrax'te "Avrupa'nn En yi Havayolu" irketi seilmi oluu, sk uan yolcu program Miles&Smiles, uakta internet ve TV imkn "Live TV", 7 milyar Dolar'lk ciro, "Globally Yours" slogan gibi unsurlar burada toplanm. Yazmzn banda da belirttiimiz gibi, bu infografii ok daha ileri bir seviyeye tamak mmkn. Bu konudaki ilk giriimi gerekletirdii iin Havayolu 101 Ar-Ge departmann tebrik ediyor, benzeri almalarn devamn diliyoruz.
Yl 2012. Hani, Nerede Hidrojenli Uaklar?

Gelecee dnk yaplan tahminlerin, hele de 10-20 yl gibi uzun saylabilecek bir zaman diliminin tesine uzananlarn, ne denli hatalar ierebilecei herkesin malumu. te onlardan bir tanesi, Havayolu 101 Ariv Departman tarafndan gn yzne karld. zellikle dnya genelindeki petrol arznda bir sknt olduu zamanlarda, alternatif yaktlarla ilgili bir ok senaryo gelitirilir. ran ile Bat dnyas arasndaki krizin balang dnemlerine rast gelen bir tarihte, Bilim ve Teknik dergisi, 1980 yl Kasm saysnda, Hobby'den alntlad bir habere yer vermi. Buna gre, Amerikal uak reticisi Lockheed, "gelecein akaryakt olarak sv hidrojen kullanmak zere" bir proje gelitirmi. Hidrojenin dnyada snrsz lde bulunmas ve bu yakt kullanan bir aracn atk gaz olarak saf su buhar yayacak olmas, Lockheed'in bu projeyi gelitirmesinin iki esas sebebi olarak vurgulanm. yle 10 yllar sonras filan deil, hemen 1987 ylnda hidrojenle alan motorlara sahip uaklarn hizmete girecei n grlm.
Havayolu 101
205
Uaklardan bir tanesi, o yllarda mevcut olan L-1011 Tristar'n kargo versiyonuyken, dieri bir hayli iddial bir yolcu ua olacak ekilde tasarlanm. Ayn anda 400 yolcu tayabilen, ift katl ve drt motorlu bu yolcu uann menzili, 11.350 Km olarak tespit edilmi. Tabii sv hidrojenin ok kolay alev alabilmesi uu emniyetini ciddi manada tehdit ettiinden, bu duruma da bir zm dnlm. Uaklarda bulunacak hidrojen depolar, kayc tayc raylar altnda zel duvarlarla kaplanacaktr. Ve uaklarn depolar, kalktan hemen nce en ksa srecek bir biimde zel ekilde yaktla doldurulacaktr. Neticeye baktmzda, brakn 1987 yln, 2020'li yllar iin dahi hidrojenle alacak bir uak retimi planlanmamaktadr. Lockheed adl yolcu ua reticisi firma, 16 sene nce i dnyasna veda etmitir. Dnya genelinde byk gvdeli yolcu ua pazarna biri Amerikal, dieri Avrupal olan Boeing ve Airbus firmalar hkmetmektedir. Ve alternatif yaktla alan uaklar yerine, petrol trevi sv kullanan mevcut modellerin daha tasarruflu olanlar (Boeing 737 MAX ve Airbus A320NEO) zerinde durulmaktadr. Havayolu 101 olarak daha nce de seslendirmi olduumuz bir iddiamz yineliyoruz:
"stikbale dair yaplan tm tahminler yanltr."
inli irketler Karbon Emisyonu Sistemi'ne Katlmayacak m?

1 Ocak 2012 tarihinde resmen balayacak ve Avrupa Birlii (AB) snrlar ierisindeki herhangi bir havaalanna ini yapacak tm havayolu irketlerini kapsayacak olan karbon emisyonu sistemine kar tepkiler devam ediyor. Getiimiz hafta in Hava Ulatrma Birlii Genel Sekreteri Wei Zhenzhong tarafndan yaplan bir aklama akllara, acaba "inli irketler Karbon Emisyonu Sistemi'ne Katlmayacak m?" sorusunu getirdi. Zhenzhong yapt aklamada gayet sarih bir biimde inli irketleri, AB ile bu konuda herhangi bir ekilde i birlii yapmaktan kanmaya davet etti. Zhenzhong ayrca, inli irketlerin AB'nin ilgili makamlarna karbon emisyonu izleme planlarn sunmamalarn ve konuyla ilgili hi bir mzakereye girimemelerini de talep etti. AB'nin bu konuda srarc olmas durumunda, in devletinin misillemede bulunmas gerektii de yine in Hava Ulatrma Birlii Genel Sekreteri tarafndan yaplan aklamann can alc noktalarndan bir dieri.
206
Havayolu 101
Karbon emisyonu sisteminin inli havayolu irketlerine maliyetinin ilk yl iin 126 milyon USD olaca ve bu rakamn 2020 ylna kadar katndan fazla art gsterecei tahmin ediliyor. AB'nin, karbon emisyonu sistemine tm havayolu irketlerini dahil etme giriimi, dnya genelindeki bir ok devlet tarafndan "tek tarafl", "korumac" ve 1944 ikago Konvansiyonu, Kyoto Protokol ve Dnya Ticaret rgt kurallarna aykr olarak nitelendiriliyor. Baz havayolu irketlerinin karbon emisyonu sistemi konusunda AB'nin taleplerini yerine getirmemesi gibi bir durumda ne olaca ise byk merak konusu. Acaba AB, inli havayolu irketlerinin uularn yasaklamak veya onlara para cezas kesmek gibi bir eye cesaret edebilir mi? Bekleyelim, grelim.
Business Yolcular, Economy'ye Kayyor

Avrupa Birlii'ni aylardr etkisi altnda tutan bor krizinin tam manasyla zlememesi, ticaret gven endeksinde gerilemeye ve uluslararas ticarette duraklamalara yol anca, bu kt gidiin ilk emaresi havayolu sektr zerinde grlmeye balad bile. IATA tarafndan geen hafta aklanan Ekim ay analizine gre, zellikle Avrupa'daki business class yolcular, tasarruf amacyla git gide economy class' tercih eder hale geldiler. Geen yln ayn dnemiyle mukayese edildiinde, dnya genelindeki premium yolcu says Eyll aynda %6.7 art kaydetmiken, bu oran Ekim aynda sert bir dle %0.1'e geriledi. Bu gidile Kasm ve Aralk aylarndaki premium yolcu says rakamlarnda 2010 ylna gre bir d yaanmas kimseyi artmayacak. Ekim aynda economy class yolcu saysnda ise nceki yln ayn dnemine gre %4'lk bir art kaydedilmi. Bu durum, business class yolcusunun giderek economy class'ta seyahat eder hale geldii iddiasn glendiren bir gsterge. Yazmzn giriinde de belirttiimiz gibi, son iktisad krizin odak noktas Avrupa Birlii olduundan, premium yolcu kaybnn en iddetli biimde hissedildii blge de buras. Ekim aynda, Avrupa'daki premium yolcu says, geen yla nispeten %3.3 orannda azalm durumda. Uzak Dou'daki premium yolcu says ise %10.4 orannda art kaydetmi.
Havayolu 101
207
Grnen o ki, Avrupa merkezli havayolu irketlerini, zellikle de premium yolcu kaynakl gelirleri, toplam gelirleri ierisinde yksek paya sahip olanlarn, zor gnler bekliyor. Tpk 2009 ylnda olduu gibi. Zira yolcu says ayn kalsa bile, birim gelirlerde d yaanaca aikr. zellikle akaryakt ve personel giderlerinin yksek seyretmeye devam ettii bu gnlerde, gelir tarafnda yaanacak byle bir azalma, irket bilanolarnn menfi ynde basklanmas manasna geliyor. Halen dnyann en canl ekonomilerinin yer ald Gneydou Asya'nn havayolu irketleri ise, en azndan imdilik, blgesel avantajlarnn keyfini karmaya devam edecek gibiler.
THY, Son Alt Ylda Hangi Uu Noktalarn At?

Bir ka saat sonra; tarifeye gre 10:50'de ilk push-back'i yaplacak olan stanbul-Gatwick seferiyle THY, bu ylki 20. uu noktasn aacak. Bylece 30 Ocak 2011 tarihinde Guangzhou ile balayan seri, Heathrow'un ardndan Londra ve ngiltere'nin ikinci byk (yolcu says asndan) havaliman konumundaki Gatwick'le tamamlanm oluyor. Alan 20 yeni hatla 2011 yl, THY'nin tm tarihinin rekorunun krld 2006 ylna en fazla yaklalan dnem nvann da eline geirdi. Hatrlanaca zere 2006 ylnda, yedi ay gibi ksa bir sre ierisinde tam 24 yeni hat, THY'nin uu ana dahil edilmiti. Havayolu 101 Ariv Departman, THY'nin son alt yl ierisinde at yeni hatlarn bir listesini hazrlad. te 2006'dan bu yana Trkiye'ye balanan dnya ehirleri:
208
Havayolu 101
2006
Lubljana Abu Dabi Duanbe Sanaa Rostov Donetsk Tebriz Kazan Belgrad St.Petersburg Helsinki Doha Maskat Venedik Dublin Riga Adisababa Hartum Ekaterinburg Dnepropetrovsk Bombay Minsk Osaka Lagos
2007
2008
2009
Nayrobi Ufa Meed Dakar Sao Paulo Bingazi Gteborg Toronto Lviv Cakarta
2010
Bologna Soi Darsselam Kampala skenderiye Nahvan Podgorica Akra Washington Dakka Saygon
2011
Guangzhou Los Angeles iraz Valencia Erbil Toulouse Malaga Selanik Cenova Basra Napoli Necef Kabil Sleymaniye slamabad Torino Dammam Musul Misrata Gatwick
Batum Halep Cape Town Badat Johannesburg Birmingham Medine
200620072008200920102011 Lubljana Batum Halep Nayrobi Bologna Guangzhou Abu Dabi Cape Town Badat Ufa Soi Los Angeles Duanbe Johannesburg Birmingham Meed Darsselam iraz Sanaa Medine Dakar Kampala Valencia Rostov Sao Paulo skenderiye Erbil Donetsk Bingazi Nahvan Toulouse Tebriz Gteburg Podgorica Malaga Kazan Toronto Akra Selanik Belgrad Lviv Washington Cenova St.Petersburg Cakarta Dakka Basra Helsinki Saygon Napoli Doha Necef Maskat Kabil Venedik Sleymaniye Dublin slamabad Riga Torino Adisababa Dammam Hartum Musul Ekaterinburg Misrata Dnepropetrovsk Gatwick Bombay Minsk Osaka Lagos Not: Libya'daki i sava sebebiyle, Trablus'a alternatif olarak alan ve ksa bir sre devrede kalan Mitiga'y, THY'nin 2011 listesine katmadk. Onunla birlikte bu yl alan hat says 21'e ulayor.
Etihad'n Stratejik airberlin Hamlesi

Star Alliance, oneworld ve Skyteam gibi byk havayolu ittifakna girerek belli bir ablona uymak zorunda kalmak istemeyen Krfez havayolu irketleri, stratejik ibirlikleri yapmaktan ise geri durmuyor. Bunun son rnei, bu hafta banda kamuoyuna aklanan Etihad - airberlin ortakl oldu. Abu Dabi merkezli Etihad, airberlin'de bulunan %2.99 oranndaki hissesini, 73 milyon Euro deyerek %29.21'e ykseltecek.
Havayolu 101
211
Bylece halen, portfyndeki irketlerin arasnda Pegasus'un da bulunduu ESAS Holding'in en byk hissedar (%16.48) olduu airberlin'de talar ciddi manada yerinden oynayacak. Bu ibirlii, son yllarda yakasn zarardan bir trl kurtaramayan airberlin iin adeta bir can simidi niteliinde. Yaplan anlamaya gre 2016 ylna kadar Etihad'n airberlin'e, 255 milyon USD'ye kadar bor vermesi de mmkn olacak. Etihad'n tespit edecei iki isim, airberlin'in ynetim kuruluna atanacak. Etihad ve airberlin arasnda hem codeshare hem de sk uan yolcu programlarnn senkronize hale getirilmesi ynnde ciddi admlar atlrken, iki irketin yolcular, 77 lkede 239 destinasyona ulaabilir hale gelecek. lk aamada airberlin, Krfez'deki balant noktasn Dubai'den Abu Dabi'ye kaydrrken, 15 Ocak 2012'den itibaren Berlin ile Abu Dabi arasnda haftada drt kez sefer yapacak. Etihad bylece, yllardr Berlin'e uu yapabilmek iin izin isteyen ancak bunu bir trl baaramayan rakibi Emirates'e kar da bu noktada bir adm ne gemi olacak. Ayrca airberlin'in bir hayli kuvvetli olduu Avrupa hatlar, bir bakma, Etihad'a da alm olacak. Tabii ie bir de airberlin ile Pegasus'un ibirlii asndan bakmakta fayda var. Henz o ynde bir aklama veya niyet beyan bulunmasa da, Pegasus ve Etihad'n bir araya gelerek, airberlin ile ayr ayr yapm olduklar ibirliklerini kendi ilerininde bir olgunlua kavuturmalar, Avrupa-Trkiye-Krfez ekseninde ok ciddi bir havayolu gcnn domasna yol aabilir. Son olarak, airberlin'in nmzdeki yl ierisinde oneworld yesi olacan da hatrladmzda, blgedeki ibirlii denkleminin bir hayli karmak bir hale geldiini syleyebiliriz. airberlin Hakknda: airberlin is Germany's second largest airline. The company has a workforce of 9,200 employees. In 2010 alone, airberlin received over 10 awards for service and quality. The fleet comprises 170 aircraft with an average age of five years, making it one of the most modern fleets in Europe. The airline's state-of-the-art jets are highly fuel efficient, which contributes toward a long-term reduction in pollution emissions from aircraft. As one of the major European airlines, airberlin flies to 171 destinations in 45 countries. In 2010, the airline carried 33.6 million passengers. airberlin has signed up for membership to the global airline alliance oneworld and is expected to become a full member by spring 2012. airberlin operates codeshare flights with the oneworld members American Airlines, British Airways, Finnair, Iberia, Malv, Royal Jordanian and S7. 212
Havayolu 101
Etihad Airways Hakknda: Etihad Airways, the national airline of the United Arab Emirates, began operations in 2003, and in 2010 carried more than seven million passengers. From its hub at Abu Dhabi International Airport, Etihad serves 82 cities in the Middle East, Africa, Europe, Asia, Australia and North America, with a fleet of 63 Airbus and Boeing aircraft, and 100 aircraft on order, including 10 Airbus A380s, the worlds largest passenger aircraft. For more information, please visit: www.etihad.com
bmi'n Yeni Sahibi Belli Oldu

Lufthansa'nn portfyndeki irketlerden British Midland International'n (bmi) akbeti sektrde aylardr konuulagelmekteydi. Ve nihayet bmi'n yeni sahibi belli oldu. Lufthansa ile getiimiz ay bu konuda prensip anlamasna varm olan IAG (British Airways + Iberia), bmi'n yeni sahibi oldu. IAG bu ilem iin Lufthansa'ya 270 milyon USD deyecek. Oysa bmin sadece Heathrow'daki slotlarnn 1 milyar USD civarnda bir deere sahip olabilecei iddia edilmekteydi. Bu sonutan, bmi'n Lufthansa iin tanamayacak kadar byk bir yk haline geldii anlalyor. Hatta Lufthansa ile IAG arasndaki anlamaya biraz daha yakndan baknca, daha ilgin bir ayrntyla karlayoruz. IAG'nin 270 milyon USD deyerek satn alaca blm, bmi'n ana ksm. Yani "bmi regional" ve "bmi baby" imdilik Lufthansa'nn elinde bulunmaya devam ediyor. Lufthansa bu iki blm, bmi'n IAG'ye sat ilemi tamamlanncaya kadar nc irketlere satma hakkna sahip. Eer bu gereklemezse, IAG'nin Lufthansa'ya deyecei 270 milyon USD'lik tutarda indirim yaplacak. Hayr, yanl okumuyorsunuz. Regional ve baby blmlerinin satlamamas, IAG'nin deyecei toplam tutar aa ekecek. bmi'n iine dt vahim durumu varn siz hesaplayn. Ksa bir hatrlatma yapmak gerekirse; bmi'n, daha dorusu bmi'n Heathrow slotlarnn muhtemel mterileri arasnda IAG, Virgin Atlantic, Aer Lingus ve Etihad Airways bulunuyordu. ngiltere merkezli dk maliyetli tayc Flybe'nin de, bmi baby ile ilgilendii syleniyordu.
Havayolu 101
213
Havayolu sektr bir hayli acmasz. 60 yl akn bir gemii olan bir irketin geldii nokta gerekten zc. Her eye ramen Havayolu 101 ailesi olarak bu anlamann tm bmi personeline hayrl olmasn temenni ediyoruz.
Lufthansa Cargo'nun in ile mtihan

imdilik ABD'nin ardndan dnyann ikinci byk ekonomisi olan in, devasa i hacmi ve sunduu frsatlar sebebiyle her giriimcinin ryalarn sslyor. Ancak in'in i dinamikleri ve ahsna mnhasr yaps, sunduu frsatlarn yan sra, bu lkede i yapmay bir hayli gletiriyor. te bu durumdan ikayeti olan bir dev; Lufthansa Cargo. irketin CEO'su Karl Ulrich Garnadt yapt bir aklamada, in'deki ilerini gzden geirdiklerini ve tm seeneklerin ak olduunu belirtti. Garnadt, in pazarnn, Lufthansa Cargo'nun toplam cirosunun bete birini oluturduunu ancak bu pazarn iktisad adan neler vaad ettiinin, pazar pay ve stratejik ehemmiyetten nce geldiini vurgulad. Tercme etmek gerekirse, Lufthansa Cargo in'deki ilerinden ya zarar etmekte, ya da beklediinin ok gerisinde bir dzeyde kr etmekte. Bilindii zere Lufthansa'nn in'de, Jade Cargo adnda bir ortak giriimi (joint venture) bulunuyor. %25'i Lufthansa'ya ait olan Jade Cargo'nun %51'i Shenzhen Airlines ve %24' Alman kalknma bankas DEG'e ait. 2004 ylnda kurulan Jade Cargo'nun filosunda alt adet Boeing 747 kargo ua bulunuyor. irket u anda, aralarnda stanbul'un da yer ald 13 noktaya sefer dzenliyor. in taraf raz gelmediinden, Jade Cargo'da uzun zamandr gerekli sermaye art yaplamyor ve bu durum Almanlar'n cann skyor. te tarafta, Lufthansa Cargo'nun filosu ise tamam MD-11 olan 18 uaktan oluuyor. Lufthansa Cargo ayrca Lufthansa'nn filosundaki yolcu uaklarnn kargo blmlerini (belly cargo) kullanyor. Ancak bir yandan son bir ka aydr sert bir ekilde yavalamaya balayan dnya kargo pazar, dier yandan Frankfurt Havaliman'na getirilen gece uuu yasa, Lufthansa Cargo'nun belini fena halde bkm durumda. irket, k tarifesinde in seferlerinde iki frekans (haftada) azaltmak ve kargo seferlerini gndz saatlerine ekmek zorunda kald.
214
Havayolu 101
Bu yzden, 2012 ylnda filoya iki yeni kargo ua dahil edilmesi plan da iptal edildi. Zira Frankfurt'ta geen Ekim aynda devreye giren gece uuu yasann Lufthansa Cargo'ya 15 milyon Euro civarnda bir maliyeti olmas bekleniyor. Bu yasak 2012 ylnda da devam ederse, ki bu konudaki duruma Mart aynda yaplacak, irketin 2012 ylnda 40 milyon Euro mertebesinde kayp yaayaca tahmin ediliyor. 2012, Lufthansa Cargo iin hem in hem de Frankfurt ile bir imtihan yl olacaa benziyor. Fotoraf: Konstantin von Wedelstaedt
THY Yeni Ylda Hangi ehirlere Umaya Balayacak?

20 Aralk'taki yazmzda, 2011 ylndaki son yeni uu noktas olan Londra Gatwick'e yaplacak ilk sefer vesilesiyle, THY'nin son alt yl ierisinde uu ana dahil ettii dnya ehirlerinin bir listesini yaynlamtk. 2006 ylndaki 24 kentten sonra 2011 ylnda, irketin uu ana katlan 20 yeni nokta ile rekora ok yaklalmt. Pek iyi; THY, yeni ylda, yani 2012'de hangi ehirlere umaya balayacak? te THY'nin resm olarak duyurusunu yapt ve filo msaitlii ve alnacak izinlere bal olmak artyla 2012 ylnda sefer balataca dnya kentleri: Aalborg Abidjan Abuja Bilbao Billund Bremen Buenos Aires Edinburgh Kano Kinasa
Havayolu 101
215
La Coruna Leipzig Mogadiu Novosibirisk Ulanbatur Grld zere 2012 ylnda -imdilik- 15 yeni nokta, THY'nin geni kresel ana dahil olmak iin srada bekliyor. Bakalm 2012, nce 2011 ve sonrasnda 2006 ylnda alan yeni hat saylarna yaklaabilecek mi?
Havayolu irketleri Kr/Zarar Durumu

Kresel ekonominin en nemli unsurlarndan olan havayolu sektrnn en gz nnde bulunan, en parlak yeleri hi kuku yok ki, ticar havayolu irketleri. Ancak iin enteresan taraf, sektrn en dk kr marjyla alan blm de yine havayolu irketleri tarafndan oluturuluyor. IATA eski Bakan Giovanni Bisignani, 2005 ylndaki bir aklamasnda mealen yle diyordu:
"Uak reticileri, rezervasyon irketleri, havaalan iletmecileriHavayolu sektrnde herkes kr eder; havayolu irketleri mstesna. Havayolu irketleri uu hizmetini verir ama istikrarl biimde kr etmede kronik problem yaarlar."
Havayolu sektryle ilgili bu gerekleri gz nnde bulundurarak, havayolu irketleri iin son 15 yln kr-zarar durumuna bir bakalm. IATA tarafndan hazrlanan grafik, 1995-2011 yllarn kapsyor. 1990'l yllarn ikinci yarsnda dnya genelinde iktisad adan yaanan nispeten olumlu ortam, havayolu irketlerinin performansna da yansm. irketler toplamda, pek grlmeyen bir ekilde st ste tam alt yl kr etmi. 2001 ylnda nce ekonomik yavalama ve hemen ardndan gelen 11 Eyll olaylaryla birlikte havayolu irketleri, uzun srecek bir kaos dnemine adm atm. 2011 yl sonucu tahmin olmak zere, bu 11 yllk srete havayolu irketleri sadece drt kez kr etmeyi baarabilmi.
216
Havayolu 101
2001-2005 dneminde irketler arka arkaya tam be yl zarar etmi. 2008-2009 kresel ml krizinin hemen ardndan hzla toparlanan ve 2010 ylnda gerek EBIT ve gerekse net sonular asndan ciddi manada kr eden havayolu irketlerinin bu geri dn pek de uzun soluklu olamama benziyor. Zira 2011 ylnda de geen kr miktar ve orannn, mevcut artlar deimezse, 2012 ylnda daha da aa gitmesi bekleniyor. te yanda, kresel ekonominin gidiatyla ilgili olarak 2012 ylnn ikinci yarsndan itibaren toparlanma yaanabileceini syleyen analistler bulunuyor. Bakalm bu muhtemel toparlanma, havayolu irketlerini nasl etkileyecek?
Byle Olur Low-Cost'larn Bilet Fiyat Detaylar

Daha ok kr salamak amacyla bir rnn paralarnn ayr ambalajlar iinde sata sunulmas, eski bir pazarlama taktiidir. ngilizce tbirle Unbundling denilen bu taktii havayolu sektrnde youn bir biimde ilk hayata geirenler, dk maliyetli tayclar (DMT) olmutu. Bu durumun arkasnda, DMTlerin her frsatta bir koz olarak kullandklar, yolcular temel olarak uak seyahatini satn almak istiyor. Dier hizmetleri satn almak isteyenler, ilave cret deyerek bunu elde edebilirler sylemi yatyor. Unbundling kavramnn bilet fiyatlarna yansmas da bir hayli enteresan oluyor. "Full service" havayolu irketlerinde bir ka satrdan oluan bilet fiyat detaylar, DMT'lerde adeta bir market alverii faturasna benziyor. :) te sektrn nde gelen DMT'lerinden Ryanair, easyJet ve Air Asia X'in bilet fiyatlarnn ayrntlar. Temel bilet fiyatnn yan sra; ilave bagaj, yemek, ncelikli boarding, koltuk seimi gibi bir ok farkl kalemi bu ayrntlarda bulmak mmkn. Havayolu sektrnn genelinde unbundling ynnde bir eilim olduunu belirtmekte fayda var. zellikle de ABD ve AB'nin rekabeti yksek i hatlarnda bu fenomeni hissetmek mmkn.
Havayolu 101
217
irketlerin ayrca bu sayede tal gelirlerini artrdn da akllardan karmamakta fayda var. irketler bu sayede bir yandan sunduklar rn eitlendirip farkllatrma frsatn bulurken, dier yandan da "her ey dahil" mant uygulandnda kendilerini tercih etmeyecek bir yolcu segmentini cezbetmi oluyorlar. Fotograf: AirAsia Flickr
Koltuklar eitlenirken Maliyetleri de Artyor

Sektrdeki emtialama eilimine kar havayolu irketlerinin sk skya sarld aralarn banda, yolcularn uu konforunu dorudan etkileyen koltuklar geliyor. Havayolu ile seyahat edecek olanlar iin, kabin ii tasarm son derece nemli. nk, paras verilerek satn alnan uak yolculuu hizmeti yolcu tarafndan burada teslim alnyor. Dolaysyla, uak yolculuu hizmetinin ne ekilde sunulduu bir hayli kritik hale geliyor. Lokantada yenilen yemein kendisinin lezzetli olmas kadar, o yemein ikram edildii taban, atal-ban, masa rtsnn durumunun da nemli olmas gibi. Bu yzden havayolu irketleri, uak siparii verirken, hangi snfta hangi koltuklar seecekleri noktasnda kl krk yaryor. Genel kannn aksine, irketler, uaklarnda kullanacaklar koltuklar, Boeing ve Airbus gibi reticilerden bamsz olarak, dorudan koltuk reticisi firmalarla yaptklar grmeler sonucunda tespit ediyor. Dnya genelinde ne km uak koltuu reticileri arasnda B/E Aerospace, Weber, Recaro, Contour ve SICMA gibi irketler bulunuyor. TWA'in bundan 25 sene evvel Kuzey Atlantik pazarnda Pan Am ile rekabet edebilmek iin devreye soktuu Ambassador Class koltuklaryla balayan ve British Airways'in 1995'te first class'ta ve 2000 ylnda business class'ta 180 derece yatabilen koltuklar kullanmasyla yeni bir aamaya gei yapan "koltuk sava", gnmzde tm hzyla devam ediyor. Fakat artk sadece 180 derece yatabilen geni koltuklar, zellikle sk uan "business" yolcularn tatmin etmekten ok uzak. Bu yzden; vcuda gre ekil alan, gerektiinde masaj yapabilen, en son mobil teknolojilere uyum salayabilmi uu esnas elence sistemlerini barndran, mini bar ve zel klandrmas bulunan koltuklar, havayolu irketlerinin tercihleri arasnda yer alyor. Tabii bir koltuun tesinde, karmak bir sistem haline gelen bylesi rnler, maliyetlerini de beraberinde getiriyor. 218
Havayolu 101
Modern business class koltuklarnn her bir tanesi irketler iin, 100-150 Kg arlk ve 80100 bin USD arasnda maliyet anlamna geliyor. Uan arln mmkn mertebe azaltarak yakt tasarrufu yaplmas hedefi bu yzden bir anda buharlap uuveriyor. Karmak bir sistem haline geldiini belirttiimiz koltuklar, uak reticilerini de zorluyor. Gerek yeni retilen koltuklarn teknik adan uaklara yerletirilmesindeki uzun sre ve gerekse bu koltuklarla ilgili resm sertifikasyon aamas, hem uak reticilerinin hem de havayolu irketlerinin ban artyor. Bu duruma bir are arayan uak reticileri, mterilerine sunmak zere kataloglar oluturarak, koltuk tiplerini snrlandrma yoluna gitmeye balad. lk olarak Boeing tarafndan 787 Dreamliner modelinde uygulanan bu sistem sayesinde, retim safhasnn hzlandrlmas amalanyor. 787 mterileri, economy class iin alt ve business class iin farkl koltuk tipi arasndan seim yapabiliyor. Benzer bir uygulamann Airbus tarafndan, A350 modeli iin yaplaca gelen haberler arasnda. Neticede, emtialamaya bir dur demek isteyen havayolu irketleri zellikle business class'ta farkl olabilmenin yollarn ararken, maliyetler de artmaya devam ediyor.
Star Alliance develops common long-haul economy seat for its member...
Airline alliances so far have been about codeshares, trans-atlantic and trans-pacific joint ventures, reciprocal frequent flyer programs, shared lounges and in some cases shared airport terminals (a.k.a. move under one roof). Star Alliance, the largest of the three global airline alliances, is now adding a new dimension to alliance collaboration by launching a joint long-haul economy seat. Star Alliance has selected aircraft interior manufacturer B/E Aerospace as the development partner for its common seat programme. Lufthansa, Austrian and Air China will be the initial member carriers to install the seats on their long-haul fleets, with first deliveries scheduled to begin in 2012. The joint procurement initiative is designed to offer all Star Alliance members a standardised base for their long-haul economy seats. B/E Aerospace is developing a base and advance version of the seat and airlines will pick their own colors, cushions and IFE system. According to a Star Alliance spokesman, the goal of the joint procurement initiative is not to come up with a standardised economy-class seat across Star Alliance, but rather to select a seat base that those carriers who wish to participate can use and adapt to their needs in terms of color, fabric, in-flight entertainment systems, etc.
Havayolu 101
219
The vendor selection process was coordinated by Star Alliance and included initial market research along with joint customer trials conducted in both China and Germany earlier in 2011. Air China was among the Star members participating in the seat study and selected 200 of its Phoenix Miles members to test three seat concepts from various manufacturers at a seating simulation zone set up at Beijing Capital Airport in March 2011. According to Air China each participant spent 1.5 hours testing the seats, before completing questionnaires on aspects such as comfort, design and possible improvements. According to Flight Global, Star Alliance has been quietly studying the possibility of jointly agreeing and procuring a common seat architecture for at least three years. The alliance reasons that if it can bring enough carriers together to agree on a specification for an economy-class seat, this would lead to competitive pricing, shortened delivery lead times, and reduced development expenses and maintance costs. As Jeffrey Goh, Vice President Legal Star Alliance, summarizes it: Star Alliance has again set an industry trend by becoming the first alliance to partner with an airline seat manufacturer to deliver product innovation to its member carriers. With this initiative we demonstrate that our member carriers can continue to offer differentiated products while at the same time working together to drive synergies, lower costs and enhance the passenger experience. Lufthansa Group short-haul seat Star Alliances joint seat initiative isnt Lufthansas first experience with selecting a common seat for use by different airlines. In December 2010, Lufthansa introduced a new lightweight seat on its European short- and medium-haul fleet. The main feature of the seat, made by Recaro, is that the seat pocket, traditionally located at the bottom, is now installed on eye level, which provides passengers with nearly 4 centimeters more legroom. The seat is also deployed by Lufthansa subsidiaries SWISS, Austrian, and Brussels Airlines. Over 300 frequent flyers were involved in the design and selection process and the majority opted for the Recaro seat over other seats.
2011'de Neler Oldu?

Aralk aynn u son gnlerinde, arkamza dnp son 365 gn ierisinde neler olmu diye baktmzda, bir hayli alkantl bir yl geride braktmz gryoruz. te ticar havayolu sektr asndan ay ay ne kan haberler: Ocak: Skycouch Hizmete Girdi ubat: Petrol Fiyatlar Son ki Yln Zirvesinde Mart: Kresel Sektr, Kresel Sorunlar 220
Havayolu 101
Nisan: Trkiye Blgesel Havacl in Dnm Noktas Mays: Fotorafnzn KLMin 777sinde Olmasna Ne Dersiniz? Haziran: Alaska Airlines Pilotlar iPad Kullanmaya Balyor Temmuz: American Airlines 460 Uaklk Sipari Verdi Austos: Yine jetBlue, Yine Mavi Kart Eyll: Googledan Yeni Bir Devrim: Flights Artk Hizmetinizde! Ekim: Gkyznn iPhoneu Hizmete Girdi Kasm: American Airlines flas Etti Aralk: inli irketler Karbon Emisyonu Sistemine Katlmayacak m? Havayolu 101 ailesi olarak, 2012nin tm ticar havayolu sektr iin kazasz-belasz ve bol krl gemesini temenni ediyoruz.
Havayolu 101
221
0101060845
Non-customer created content SharedBook and its licensors. All rights reserved by their respective parties. Patents pending for the SharedBook technology. NOT FOR RESALE. For personal, noncommercial use only. LIABILITY LIMITED TO COST OF PRODUCT.
Havayolu 101 Temmuz - Aralk 2011

Havayolu 101: Temmuz-Aralık 2011

Uploaded by

Document Information

Description:

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Description:

Copyright:

Available Formats

Havayolu 101: Temmuz-Aralık 2011

Uploaded by

Description:

Copyright:

Available Formats

Havayolu 101

Temmuz - Aralk 2011

Uak Yolcusunun Konforunu Etkileyen 15 Unsur

Havayolu 101, imdi de Amazon Kindle Formatnda

Tiger Airways'in Durumu Ne Olacak?

Koltuk Patenti imdilik Air New Zealand'da

in, Avrupa Birlii'ni Sktrmaya Devam Ediyor

Tiger Airways Yerde Kalmaya Devam Edecek Gibi

Hindistan Pazar 150 Milyar Dolar'a Ulaacak

THY, Kendi Rekorunu Krabilecek mi?

Etihad, Manchester City Sponsorluunu Genileterek Uzatt

stanbul Hava Yollar

Gogo, Uu Esnas nternet Balantsnda Ak Ara nde

Yeilky'den Kurtky'e Uakla Gidilir mi?

THYnin Yeni Boeing 737-900lerinin lk Uu Noktas Neresi Olacak?

THY'nin Temmuz Mnsnde Neler Var?

American Airlines Karde Pay Yapacak

Madrid ve Barselona Havalimanlar Satlyor

American Airlines 460 Uaklk Sipari Verdi

Petrol Fiyatlarndaki Son Durum Ne?

Gkyznn iPhone'u Hizmete Girdi

Hackerlar imdi de Mil Puanlarna Dadand

Karbon Emisyonu Sistemi'ne Kar ABD'den Somut Adm

HK Airlines'n Gz, Hong Kong-Londra Hattnda

Yeilky Havaliman - 1971

Ryanair, Nisan-Haziran Dnemi Performansn Aklad

THY, pek Yolu'nda Pedal Basyor

Hub&Spoke Yapsnn Dezavantajlar

Havayolu Sektrnde Rekabet ve Herfindahl Endeksi

Havayolu irketlerinin Hazrlad 10 Viral Video

Balant Yapsn Etkileyen Dokuz Etken

This article is re-published with kind permission of "www.airlinetrends.com".

Havayolu Sektr kinci eyrek Performans

Google'n Seyahat Sektrne Giriine Az Kald

Pet Airways; Evcil Hayvanlar in Seyahat Etmek ok Kolay

A340-300 Konforuyla Gnee Direkt Uu

Sky Airlines, Trkiye hatlarna Veda Etti

Havayolu ttifaklar ile Dnya Turu

ABD Senatosu, FAA Problemini zemedi

En Fazla Yolcu Tayan 20 Havayolu irketi

Delta ile LivingSocial, Kupon Konusunda birlii Yapyor

FAA'de Mutlu Son

Eki Szlk'te Pegasus Tartmas

JAL, Yeni Ortaklklar Peinde

ANA'nn Rya Ua Artk Hazr

Markalar, Havalimann Yeniden Kefediyor

Havayolu Sektr - Sosyal Medya likisi

Sadakat Programlar, Matematik Sorusu Gibi

Havayolu Sektrnde E-Ticaret Oranlar

Havayolu Pazarlamasnn 6 Zorluu

Business Class Yolcusu Ne Bekler?

LAN-TAM Birlemesinin Onay in lk Adm Atld

Cathay Pacific - Blending Borders Facebook Uygulamas

Uarz Tm Dnyaya, Dnyann Dilediince

Havaliman Gelir Kaynaklar

British Airways'ten Devrim Niteliinde Bir iPad Uygulamas

Yine jetBlue, Yine Mavi Kart

Havayolu Sektrn Zorlu Bir 4.eyrek Bekliyor

Korean Air, Kadn Yolcularna Nasl Davranyor?

Avrupal Havayollarnn Maliyetleri

THY Ekosistemi - Haziran 2011