You are on page 1of 46

Alkohol w organizmie czowieka

Spis treci Rozdzia


1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Strona
2 4 6 9 13 15 19 25 29 32 35 41

Alkohol podstawowe fakty Alkohol spoeczna uywka Analiza alkoholu Spoycie i wchanianie Rozprowadzanie w organizmie Eliminacja alkoholu z organizmu Czynniki wpywajce na stenie alkoholu w organizmie Alkohol w wydychanym powietrzu teoria Alkohol w wydychanym powietrzu istotne elementy Rnica midzy steniem alkoholu we krwi ttniczej a steniem we krwi ylnej Wpyw alkoholu na organizm czowieka Jednostki alkoholu we krwi i w wydychanym powietrzu oraz wspczynnik krew : wydychane powietrze

Alkohol w organizmie czowieka

1. Alkohol podstawowe fakty


Alkohol jest bezbarwnym pynem o temperaturze wrzenia 78,3 st. C (przy normalnym cinieniu atmosferycznym) i gstoci, dziki ktrej jest o okoo 20% lejszy ni woda. Ma on niski ciar molekularny i dobrze rozpuszcza si w wodzie. Te dwie waciwoci fizyczne oznaczaj, e szybko przenika przez bony komrkowe w organizmie. Alkohol jest produkowany przez drode i bakterie na cukrach i skrobi w wyniku procesu okrelanego jako fermentacja.

drode

fermentacja
cukier alkohol

W wyniku fermentacji moe by wyprodukowany alkohol o steniu do okoo 14%, powyej tego poziomu drode s dezaktywowane poprzez trujce dziaanie samego alkoholu.

Alkohol w organizmie czowieka Mocniejsze napoje alkoholowe uzyskuje si, wzmacniajc je poprzez dodanie spirytusu lub innego mocniejszego napoju alkoholowego (ma to miejsce np. w przypadku produkcji sherry lub porto) lub w wyniku destylacji (np. whisky lub brandy). Ponisza tabela przedstawia typowe stenie alkoholu w rnych powszechnie konsumowanych napojach alkoholowych: Tabela nr 1 Stenie alkoholu w powszechnie konsumowanych napojach alkoholowych
Procent zawartoci alkoholu w objtoci napoju (normalny zakres)

Piwo beczkowe sabe Piwo beczkowe bitter (mocno chmielowe) Piwo eksportowe bitter Wino jczmienne Mocny porter Guinness Piwo lager normalne Piwo lager specjalne eksportowe Jabecznik Wino stoowe Mocniejsze wino (porto, sherry) Wermut Wyroby spirytusowe Likier

2,5 3,0 2,4 4,5 3,5 5,5 8,5 11,0 4,5 5,0 3,5 5,5 7,0 8,5 3,0 7,0 10,0 13,0 16,0 22,0 16,0 23,0 37,0 95 Ok. 30

Alkohol w organizmie czowieka

2. Alkohol spoeczna uywka


W trakcie konsumpcji alkohol dziaa jak narkotyczna uywka, wywierajc wpyw na organizm czowieka przede wszystkim poprzez spowolnienie procesw zachodzcych w orodkowym ukadzie nerwowym (o.u.n.). Im wysze jest stenie alkoholu, tym wikszy efekt toksyczny. Alkohol by uywany jako rodek wywoujcy stan euforii od czasw epoki kamiennej i obecnie sta si jedn z najbardziej powszechnie stosowanych uywek we wspczesnym spoeczestwie. Spoywany z umiarem nie wyrzdza szkody lub powoduje niewielki uszczerbek w organizmie, cho u pewnych osb moe wystpowa uzalenienie (alkoholizm), w wyniku czego dochodzi do strat zarwno fizycznych, jak i spoecznych. Tak zwane opiaty, takie jak heroina i opium, s wci uywane przez ludzi z pewnych krgw spoecznych. S nie tylko wysoce szkodliwe, ale take silnie uzaleniajce. Inne powszechnie stosowane na caym wiecie uywki, takie jak herbata, kawa i czekolada, s praktycznie nieszkodliwe i powoduj niewielkie uzalenienie lub nie powoduj go wcale.

Alkohol w organizmie czowieka Alkohol znajduje si w szarym obszarze pomidzy poniszymi ekstremami:

kofeina

alkohol

heroina

nieszkodliwa, nie uzalenia

szkodliwa, uzalenia

Alkohol w organizmie czowieka

3. Analiza alkoholu Szczliwie si skada, e alkohol jest jedn z niewielu uywek, ktre s na tyle lotne, e pojawiaj si w wydychanym powietrzu. Maa porcja spoytego alkoholu przenika z krwi ttniczej w pucach do wydychanego powietrza, w ktrym jego obecno i/lub objto moe zosta natychmiast okrelona przy uyciu analizatora Lion. Wikszo uywek moe by wykrywana tylko w prbkach krwi, liny i moczu, poniewa nie przenika do wydychanego powietrza. Proces wykrywania i pomiaru stosowany przy analizie krwi i moczu czsto wymaga dugich i skomplikowanych procesw laboratoryjnego rozdzielania i pomiaru. Poniewa alkohol jest jedn z niewielu substancji pojawiajcych si w znacznym stopniu w wydychanym powietrzu (oprcz normalnych gazw oddechowych, np. CO 2), wic w praktyce adna inna substancja nie moe wpyn na wynik analizy.

Alkohol w organizmie czowieka

Ilo alkoholu w powietrzu wydychanym z dolnych partii puc jest uzaleniona od stenia alkoholu we krwi ttniczej w pucach i dlatego moe by wykorzystywana jako dobry wskanik upojenia. Analizatory Lion zostay precyzyjnie zaprojektowane i wyprodukowane, aby dokadnie mierzy stenie alkoholu w powietrzu wydychanym przez osob badan i z du wiarygodnoci wskaza, czy stenie to przekracza ustawow warto, a jeeli tak, to o ile. Aby zrozumie podstawy analizy alkoholu w wydychanym powietrzu (opartej na okrelonych zasadach fizycznych i fizjologicznych), powinnimy najpierw wzi pod uwag podstawowe fakty dotyczce przepywu alkoholu w organizmie ludzkim. Zaczniemy od jego spoycia, a nastpnie przejdziemy do wchaniania (absorpcji) do krwiobiegu, pojawienia si w wydychanym powietrzu i przedostania si do wtroby, w ktrej odbywa si jego metabolizm.

Alkohol w organizmie czowieka

W dalszej czci broszury uywane bd nastpujce skrty:


BAC - stenie alkoholu we krwi BrAC - stenie alkoholu w wydychanym powietrzu

Alkohol w organizmie czowieka

4. Spoycie i wchanianie Kiedy osoba spoywa napj zawierajcy alkohol, taki jak piwo, wino lub likier, pyn szybko przedostaje si z ust do odka i na kocu do jelita cienkiego. Cz alkoholu przedostaje si do krwiobiegu przez luzwk w ustach (ok. 1%) i z odka (ok. 25%); pozostaa cz przenika przez cianki jelita cienkiego (ok. 75%).

odek jelito cienkie

Alkohol w organizmie czowieka

Napj alkoholowy tylko wtedy moe si przedosta z odka do jelita cienkiego, gdy rozwiera si odwiernik w odku; proces ten znany jest jako oprnienie gastryczne. Mocne roztwory alkoholu podraniaj cian odka i mog opni rozwarcie odwiernika. Wyjaniaoby to sytuacj, e osoba moe czasem spoy dwa lub trzy kieliszki mocnego alkoholu (40% objtociowych alkoholu) na pusty odek i przez okrelony czas po spoyciu moe wykazywa nisze od oczekiwanego stenie alkoholu we krwi, tak zwany deficyt alkoholowy. Po przejciu przez odek alkohol znajduje si w grnej czci jelita cienkiego (dwunastnica, jelito czcze i jelito krte), gdzie alkohol przenika do krwiobiegu. ciany jelita cienkiego s nie tylko przepuszczalne, ale te bogato wyposaone w naczynia krwionone umoliwiajce absorpcj i rozprowadzanie skadnikw odywczych pochodzcych ze spoytego pokarmu. Wikszo ywnoci, takiej jak skrobia, biaka i tuszcze, wymaga rozkadu przez enzymy, tak aby rozoy je na mae i rozpuszczalne czsteczki, ktre mogyby przedosta si przez ciany jelita.

10

Alkohol w organizmie czowieka

Alkohol nie wymaga takiego rozkadu, gdy jest ma, rozpuszczaln moleku. Moe wic przenikn bezporednio przez cian jelita do krwiobiegu. Wyjania to, dlaczego tak szybko s odczuwane efekty dziaania alkoholu, szczeglnie wypitego na pusty odek; oczywicie przy zaoeniu, e stenie alkoholu w napoju nie jest na tyle wysokie, aby opnio rozwarcie odwiernika odka lub podranio cian odka. W trakcie spoywania alkoholu jest on wchaniany do krwiobiegu, a wic podwysza si jego stenie we krwi. Nawet po zakoczeniu picia alkohol wci znajduje si w odku i jelicie, a wic faza jego absorpcji koczy si dopiero po pewnym czasie od momentu zakoczenia konsumpcji alkoholu. Jeli jelito i odek nie s wypenione poywieniem w stanie staym, wwczas alkohol szybko dociera do ciany jelita, a wic wchanianie do krwiobiegu jest przyspieszone. W tych warunkach absorpcja moe zosta zakoczona w cigu zaledwie 30 40 minut od momentu zakoczenia konsumpcji alkoholu. Natomiast jeli odek jest do mocno wypeniony pokarmem pochodzcym z niedawnego lub wanie konsumowanego posiku, absorpcja alkoholu

11

Alkohol w organizmie czowieka do krwiobiegu jest spowolniona i moe zosta zakoczona po upywie 70 90 minut lub nawet duszego czasu, do ok. 140 minut.

Uwaga: Alkohol moe tylko w nieznacznych ilociach przenikn do organizmu poprzez wdychanie oparw lub przeniknicie przez skr.

12

Alkohol w organizmie czowieka

5. Rozprowadzanie w organizmie Gdy krew przepywa przez naczynia wosowate w cianach jelita cienkiego, zabiera alkohol wraz z innymi przyswajalnymi substancjami obecnymi w przewodzie pokarmowym. Naczynia te prowadz do yy wrotnej gwnej wtrobowej, ktra dochodzi bezporednio do wtroby. W wtrobie zdecydowana ilo (ok. 90%) alkoholu jest stale wychwytywana i rozkadana. Krew pynie z wtroby do prawej komory serca. Stamtd jest przepompowywana ukadem pucnym przez puca i zaopatrzywszy si w tlen, wraca do lewej komory serca, skd jest pompowana do reszty organizmu przez aort.

13

Alkohol w organizmie czowieka

mzg puca

serce

wtroba

jelito cienkie krwiobieg ylny krwiobieg ttniczy

Krew dociera do wszystkich czci ciaa, rozprowadzajc alkohol do tych tkanek, ktre zawieraj wod. Gdy alkohol dociera do mzgu, powoduje spowolnienie normalnych procesw, co prowadzi do wystpowania charakterystycznych symptomw upojenia alkoholowego. Krew doprowadza alkohol take do puc. Tam maa jego cz przedostaje si do wydychanego powietrza i moe by zmierzona w celu wskazania stopnia upojenia badanej osoby.

14

Alkohol w organizmie czowieka

6. Eliminacja alkoholu z organizmu Z dwunastnicy krew pynie do wtroby, gdzie pewna niewielka ilo alkoholu jest stale usuwana. Proces przemiany i eliminacji alkoholu odbywa si mniej wicej na ustalonym poziomie, ale jest on stosunkowo niski, a zatem tylko niewielka ilo alkoholu moe by stale eliminowana z organizmu. Jednake okoo 90% spoytego alkoholu ulega przemianie w wtrobie. Pozostae 10% alkoholu jest usuwane z organizmu z moczem, wydychanym powietrzem oraz przez skr z potem i przez gruczoy mlekowe. W wtrobie alkohol podlega chemicznej degradacji do aldehydu, nastpnie kwasu, a do wody i dwutlenku wgla, ktry jest niesiony przez krew i usuwany z organizmu z powietrzem wydychanym z puc. Naley pamita, e w czasie, gdy alkohol jest jeszcze wchaniany do krwiobiegu, prdko tego wchaniania jest znacznie wysza, ni wynosi prdko rozkadu alkoholu.

15

Alkohol w organizmie czowieka

Dopiero gdy prdko wchaniania alkoholu spadnie poniej prdkoci eliminacji w wtrobie, wwczas cakowite stenie alkoholu we krwi, i tym samym w wydychanym powietrzu, zacznie si obnia. Faza eliminacji alkoholu trwa do momentu, gdy zostanie on cakowicie usunity z organizmu. Gdy wchanianie zostanie zakoczone, obnia si poziom stenia alkoholu we krwi i w wydychanym powietrzu. Alkohol usuwany jest w zdecydowanej wikszoci (ok. 90%) przez wtrob, z moczem, wydy-

16

Alkohol w organizmie czowieka

chanym powietrzem i przez gruczoy mlekowe. Prdko, z jak wtroba usuwa alkohol z krwi, jest inna u rnych osb, a nawet u tych samych osb w rnych sytuacjach, ale rednia waha si midzy 0,07 a 0,12 mg/l BrAc (od 0,15 do 0,25 promila BAC) na godzin. W praktyce policyjnej moe doj do takiej sytuacji, e stenie zmierzone na drodze za pomoc rcznego analizatora, ktre nieznacznie przekracza dozwolony przez prawo poziom, moe w wyniku metabolizmu ulec zmniejszeniu, wskutek czego poziom alkoholu zmierzony w komisariacie jest nieznacznie niszy ni poziom dozwolony przez prawo. Z drugiej strony, jeeli organizm danej osoby, w momencie badania analizatorem alkoholu w wydychanym powietrzu, wci wchania alkohol, to jego stenie moe jeszcze wzrosn do chwili przeprowadzenia ponownaego badania wydychanego powietrza w komisariacie. Jednake, biorc pod uwag sposb

17

Alkohol w organizmie czowieka

konsumpcji alkoholu przez normalnie towarzysko pijce osoby, taki scenariusz jest mao prawdopodobny.

18

Alkohol w organizmie czowieka

7. Czynniki wpywajce na stenie alkoholu w organizmie


Oglnie, im wicej dana osoba wypia, tym wysze bdzie maksymalne stenie alkoholu w jej krwi lub wydychanym powietrzu. Maksymalny osignity poziom alkoholu zaley jednak od nastpujcych czynnikw:

A. Rodzaju spoywanego alkoholu

Najszybciej wchaniany do krwi jest alkohol o steniu okoo 20% objtociowych alkoholu w napoju, co odpowiada whisky z wod wymieszanym w rwnych proporcjach lub czystej sherry. Poniewa mocne roztwory alkoholu mog podrania cian odka lub spowalnia rozwieranie odwiernika czcego odek z jelitem cienkim, napoje takie jak czyste mocne alkohole (zazwyczaj 40% objtociowych alko holu) maj niszy stopie wchaniania. Piwo, ze wzgldu na niskie stenie (zazwyczaj od 4% do 5,8% objtociowych alkoholu), take jest wolniej wchaniane. Wynika to z wikszej objtoci pynu, przez ktry alkohol musi si przedosta, zanim dotrze do cian odka i jelita cienkiego.

19

Alkohol w organizmie czowieka

Napoje serwowane jako aperitify takie jak din z tonikiem lub sherry prawdopodobnie dlatego zostay wybrane, e zawieraj okoo 15 20% objtociowych alkoholu, a wic s szybko wchaniane do krwiobiegu; tym samym pobudzaj apetyt i wydzielanie sokw trawiennych, sygnalizujc gotowo do spoycia posiku. Dwutlenek wgla jak w wodzie sodowej czy szampanie w niewielkim stopniu przyspiesza przepyw alkoholu do krwi, jednak mechanizm, dlaczego tak si dzieje, nie zosta w peni poznany. Generalnie, im wolniejsze jest tempo wchaniania alkoholu do krwi, tym nisze bdzie maksymalne BAC lub BrAC, jeeli pozostae czynniki bd takie same. B. Czas Jeli alkohol jest spoywany przez duszy czas, to tempo wzrostu BAC zwizanego z wchanianiem moe by zblione do tempa chemicznej degradacji nastpujcej rwnolegle w wtrobie.

20

Alkohol w organizmie czowieka

Rozkad ten jest w przyblieniu rwny usuwaniu alkoholu pochodzcego z ok. 250 ml piwa lub 25 ml (jednego kieliszka) mocnego alkoholu w cigu godziny. Jeli dana osoba bdzie pia w tym tempie 250 ml piwa lub 25 ml whisky na godzin nie bdzie widocznego wzrostu stenia alkoholu we krwi lub w wydychanym powietrzu, ale kade przekroczenie tego tempa spowoduje wzrost poziomu alkoholu w organizmie. Tak wic im duszy jest czas picia, tym niszy bdzie ostateczny poziom alkoholu we krwi i w wydychanym powietrzu przy niezmienionych pozostaych czynnikach. C. Wypenienie odka Obecno pokarmu w odku take ma wpyw na maksymalny poziom alkoholu, jaki zostanie osignity po spoyciu okrelonej jego iloci. Jeli odek i jelito nie s wypenione staym pokarmem, wwczas alkohol szybciej przedostaje si do ich cian, przez ktre przenika. Ale obecno w nich poywienia, szczeglnie tustych substancji, utrudnia wchanianie alkoholu przez te ciany, a wic zmniejsza maksymalny osigany poziom alkoholu we krwi (deficyt alkoholowy).

21

Alkohol w organizmie czowieka

brak pokarmu

poziom alkoholu we krwi/ wydychanym powietrzu

obecno pokarmu zakoczenie picia

czas od momentu rozpoczcia spoywania alkoholu (w godzinach)

Rozsdniejsze jest wic zjedzenie obfitego posiku, na przykad talerza ziemniakw, gdy zredukuje to skutki spoycia alkoholu chocia osoba duo pijca nie powinna zbyt mocno polega na tej zasadzie.

22

Alkohol w organizmie czowieka

D. Masa ciaa Niemal dwie trzecie wagi ciaa ludzkiego stanowi woda. Wchonity alkohol jest rozprowadzany przez krew i miesza si z wod. Im wiksza jest masa ciaa, tym wicej zawiera wody, w ktrej zostaje rozpuszczony alkohol, a wic tym nisze jest ostateczne stenie alkoholu we krwi i w wydychanym powietrzu.

lub

Ciao osoby otuszczonej zawiera mniej wody ni ciao osoby uminionej o tej samej wadze. Poniewa alkohol jest duo sabiej rozpuszczalny w tuszczu ni w wodzie, jego stenie osignie wyszy poziom we krwi osoby otuszczonej ni uminionej, ktra spoya tak sam jego ilo przy identycznych pozostaych czynnikach.

23

Alkohol w organizmie czowieka

Naley podkreli, e rwnie kobiety maj proporcjonalnie nisz ni mczyni zawarto wody w organizmie, co przejawia si wyszym steniem alkoholu we krwi przy takiej samej iloci spoytego alkoholu i takiej samej masie ciaa.

24

Alkohol w organizmie czowieka

8. Alkohol w wydychanym powietrzu teoria Krew, ktra przepyna z wtroby do serca, jest pompowana przez puca przed ponownym przepywem do serca, skd jest rozprowadzana do pozostaych komrek w organizmie. Fakt ten ma ogromne znaczenie dla badania wydychanego powietrza i jest fundamentalny z punktu widzenia dziaania przyrzdw firmy Lion. To wanie w pucach w trakcie oddychania nastpuje w sposb cigy wymiana tlenu z powietrza do krwi i dwutlenku wgla w przeciwnym kierunku. Maa porcja alkoholu przedostaje si z krwi do wydychanego powietrza w taki sam sposb, w jaki przedostaje si dwutlenek wgla. Wymiana gazowa moe zosta przedstawiona w nastpujcy sposb:

25

Alkohol w organizmie czowieka

powietrze w pucach tlen cienka porowata ciana dwutlenek wgla/alkohol krew


Ilo alkoholu, ktra przedostaje si do wydychanego powietrza, zaley od stenia alkoholu we krwi. Zasada ta jest znana jako prawo Henryego, ktre mwi, e poziom alkoholu w wydychanym powietrzu zaley od stenia alkoholu we krwi. W celu lepszego zrozumienia prawa Henryego mona rozway, co si dzieje w przypadku wlania amoniaku do wiadra z wod. Gdy do wody zostanie dodana jego niewielka ilo, w powietrzu nad wod bdzie wyczuwalny saby zapach amoniaku. Ale gdy zostanie dodane drugie tyle amoniaku, zapach bdzie dwa razy silniejszy. A wic mierzc stenie amoniaku w powietrzu, moemy okreli ilo amoniaku rozpuszczonego w wodzie:

26

Alkohol w organizmie czowieka

Zaleno midzy steniem alkoholu we krwi a steniem w wydychanym powietrzu zostaa wyznaczona dowiadczalnie i nazwana wspczynnikiem podziau alkoholu krew/wydychane powietrze. To oczywiste, e nie istnieje uniwersalny stay wspczynnik, ktrego warto moe wynosi od 1800:1 do 2500:1. Jakkolwiek u rnych osb wystpuj drobne rnice, warto 2300:1 jest obecnie powszech-

27

Alkohol w organizmie czowieka nie przyjta jako najbardziej waciwa proporcja krwi do wydychanego powietrza dla zastosowa sdowych. W rozdziale 12 zawarte s dalsze informacje oraz tabela przelicze.

Naley zapamita! Naley zawsze pamita, e w przeciwiestwie do NIEKTRYCH powszechnych opinii analiza wydychanego powietrza NIE suy do pomiaru alkoholu z odka lub alkoholu pozostaego z ostatniego kieliszka, lecz do pomiaru alkoholu pochodzcego z krwi.

28

Alkohol w organizmie czowieka

9. Alkohol w wydychanym powietrzu istotne elementy


Ze wzgldu na to, e wynik pomiaru alkoholu w wydychanym powietrzu dokadnie odzwierciedla stenie alkoholu w organizmie badanej osoby, naley zwrci uwag na dwa fundamentalne elementy w trakcie pobierania prbek: Wiarygodny pomiar stenia alkoholu w organizmie badanej osoby to jest stenia, ktre odzwierciedla stan upojenia moe zosta dokonany tylko poprzez badanie tak zwanego powietrza z gbokich partii puc, gdy tylko ono byo w bliskim kontakcie z krwi.

A. Powietrze z gbokich partii puc

29

Alkohol w organizmie czowieka

Powietrze z ust i grnych partii drg oddechowych nigdy nie jest w bliskim kontakcie z krwi, a wic ma nisk zawarto alkoholu. B. Alkohol resztkowy (zalegajcy) Stenie alkoholu w napoju alkoholowym jest znacznie wysze, ni mogoby kiedykolwiek by we krwi czowieka. Oznacza to, e jeeli prbka wydychanego powietrza byaby analizowana wkrtce po spoyciu przez badanego napoju alkoholowego, wynik byby duo wyszy w zwizku z obecnoci alkoholu resztkowego pozostajcego w jamie ustnej. Cz alkoholu w jamie ustnej wyparowaaby wraz z wydychanym powietrzem, ale otrzymany wynik alkoholu w powietrzu wydychanym nie odzwierciedlaby rzeczywistego stenia alkoholu we krwi. Wane jest wic, aby od ostatniego spoycia napoju alkoholowego upyno co najmniej 15 20 minut. Czas ten pozwala na usunicie alkoholu resztkowego zalegajcego w jamie ustnej (wypukanie przez lin), aby mogo zosta przeprowadzone wane badanie, ktre okreli faktycznie rwnowane stenie alkoholu w wydychanym powietrzu.

30

Alkohol w organizmie czowieka

Podobnie si dzieje, jeeli badanemu ostatnio cofna si tre odka lub zwymiotowa. Mogo to rwnie spowodowa wprowadzenie alkoholu do jamy ustnej i wpyn na wynik przeprowadzonego badania wydychanego powietrza.
Uwaga! Aby nastpio podwyszenie poziomu alkoholu w wydychanym powietrzu w wyniku cofnicia si treci odka lub wymiotw, stenie alkoholu w odku musi przekroczy stenie alkoholu we krwi w tym momencie co jest bardzo mao prawdopodobne, jeli zakoczona zostaa faza absorpcji (okoo godziny od ostatniego drinka).

Cho normalnie przyjmuje si okres dwudziestu minut na usunicie alkoholu z jamy ustnej, faktycznie jest to zbyt dugi czas, gdy dziewidziesit procent alkoholu zostaje usunite w cigu zaledwie omiu minut.

31

Alkohol w organizmie czowieka

10. Rnica midzy steniem alkoholu we krwi ttniczej a steniem we krwi ylnej Gdy kto spoywa napj alkoholowy, alkohol przedostaje si do jego krwi i jest rozprowadzany po organizmie, a zostanie wchonity/zmieszany z wod w rnych organach i komrkach. Im wicej wody zawiera komrka, tym wicej alkoholu zostanie wchonite, przy takich samych pozostaych czynnikach. Komrki bd pobiera alkohol z krwi a do osignicia przez cay ukad stanu rwnowagi. Oznacza to, e gdy poziom alkoholu we krwi ronie (wchanianie) alkohol przedostaje si z krwi ttniczej do komrek, podobnie jak w trakcie przepywu przez wosowate naczynia krwionone do y w ukadzie krwiononym. Tym samym krew ylna bdzie miaa nisz zawarto alkoholu ni krew ttnicza. Gdy stenie alkoholu we krwi przestaje wzrasta z powodu jego cakowitej absorpcji, krew i komrki bd znajdowa si w stanie rwnowagi stenia alkoholu. Alkohol nie przedostaje si ju z krwi

32

Alkohol w organizmie czowieka

do komrek w trakcie przepywu przez nie i tym samym zostaje wyeliminowana rnica ste ttniczo-ylnych. Gdy badana osoba, ktra wci spoywa alkohol, dostarcza prbk wydychanego powietrza do badania, jest to powietrze, ktre byo w bliskim kontakcie z krwi ttnicz w pucach. Wynik badania wydychanego powietrza oraz przeliczenia przy pomocy zwykego wspczynnika podziau krew/powietrze wydychane na wynik krwi bdzie wyszy ni otrzymany wynik przeprowadzonego rwnolegle badania krwi ylnej, ale okae si taki sam jak wynik badania krwi z naczy ttniczych. Tak wic do momentu zakoczenia fazy absorpcji analiza krwi ylnej wskae faszywie niskie stenie alkoholu przenikajcego do orodkowego ukadu nerwowego i powodujcego upojenie. Po zakoczeniu fazy absorpcji wyniki porwnania bada wydychanego powietrza i krwi ylnej powinny da takie same wartoci, jak wyniki porwnania wydychanego powietrza i krwi ttniczej.

33

Alkohol w organizmie czowieka

Problemy rnicy krwi ttniczej i ylnej oraz zastosowania najbardziej odpowiedniego wspczynnika krew/wydychane powietrze s w praktyce pomijane poprzez wyraanie wynikw badania w jednostkach stenia alkoholu w wydychanym powietrzu (BrAC) i cakowit rezygnacj z przeliczania wynikw.

34

Alkohol w organizmie czowieka

11. Wpyw alkoholu na organizm czowieka Wpyw alkoholu na organizm jest uzaleniony od jego stenia w krwi ylnej i tym samym, w wydychanym powietrzu z dolnych partii puc. Jest rzecz znan, e rne osoby charakteryzuj si bardzo zrnicowanym stopniem tolerancji alkoholu i e ta sama osoba moe, przy okrelonym poziomie alkoholu, wykazywa rny stopie upojenia przy rnych sytuacjach. Alkohol stanowi trucizn neurotoksyczn dziaajc na orodkowy ukad nerwowy. Oznacza to, e spowalnia procesy wystpujce w wyszych orodkach mzgowych, co powoduje objawy upojenia alkoholowego, takie jak: zaburzenia rwnowagi, osabiona koordynacja ruchw koczyn, spaszczony, zawony obraz, zaburzenia suchu, mowy (bekotanie). Wpyw alkoholu na zaburzenia widzenia moe si przejawia w rny sposb, taki jak: zmniejszone pole peryferyjne (widzenie tunelowe),

35

Alkohol w organizmie czowieka niemono postrzegania kolorw, obniona tolerancja na zawroty gowy, dusze przyzwyczajanie si do zmiany

natenia wiata, niemono prawidowej oceny prdkoci i odlegoci. Alkohol obnia take zdolno do realnego samokrytycyzmu, w wyniku czego pijany kierowca jest przekonany, e prowadzi samochd lepiej i bezpieczniej, ni faktycznie ma to miejsce. Tabela nr 2 przedstawia symptomy, ktre mog wystpowa przy okrelonych poziomach alkoholu u osb pijcych przy okazji spotka towarzyskich. Naley jednake pamita, e reakcja poszczeglnych osb na alkohol moe by rna, a nawet u tych samych osb te nie zawsze bdzie jednakowa. Osoby z dowiadczeniem w piciu mog wypi wicej ni osoby pijce wycznie przy rzadkich okazjach towarzyskich, nie wykazujc objaww tu opisanych, lecz ich zdolnoci motoryczne, czuciowe i koordynacyjne, ktre s niezbdne, aby bezpiecznie prowadzi samochd, bd tak samo upoledzone.

36

Alkohol w organizmie czowieka


Zaleno midzy poziomem stenia alkoholu a reakcj organizmu osoby pijcej przy okazjach towarzyskich
Stenie alkoholu w wydychanym powietrzu mg/l 0 0,20 Stenie alkoholu we krwi mg/100ml 0 45 Reakcja organizmu Objawy

Tabela nr 2

Trzewo

Brak wyranego wpywu alkoholu, ale osoba moe by bardziej rozmowna i moe jej towarzyszy poczucie samozadowolenia. Wzrastajca pewno siebie i obnienie zahamowa. Osabienie uwagi, waciwej oceny i kontroli poprzez osabienie koordynacji i czucia. Rozchwianie emocjonalne i utrata waciwej oceny. Osabienie postrzegania i koordynacji (std chwiejny krok). Wyduony czas reakcji, moliwe mdoci i/lub nieodparta potrzeba pooenia si. Saba orientacja, psychiczne zagubienie i zawroty gowy. Nadmierny, nieuzasadniony strach, zo i smutek. Sabe rozpoznawanie kolorw, ksztatw, ruchu i wielkoci. Zmniejszone odczuwanie blu, zaburzenia rwnowagi i niewyrana mowa. Moe wystpowa piczka. parali. Wyrany brak reakcji na bodce. Osoba nie moe sta ani chodzi. Wymioty, niekontrolowane oddawanie moczu i stolca. Senno, piczka lub odrtwienie.

0,15 0,50

35 115

Euforia

0,40 1,00

90 230

Podniecenie

0,70 1,20

160 275

Zagubienie

1,10 1,60

250 370

Otpienie Apatia, oglny bezwad, postpujcy

1,50 2,00

345 460

piczka

piczka i stan narkozy. Zmniejszenie lub brak reakcji na bodce. Obniona ciepota ciaa. Upoledzenie krenia i oddychania. Niebezpieczestwo mierci. mier w wyniku paraliu ukadu oddechowego.

1,90 +

od 440

mier

37

Alkohol w organizmie czowieka

A. Alkohol a prowadzenie samochodu Wpyw alkoholu na wystpowanie wypadkw drogowych, szczeglnie wypadkw z powanymi lub miertelnymi obraeniami, jest bardzo duy i dobrze udokumentowany.
Poniszy diagram obrazuje zaleno midzy wzrostem liczby wypadkw drogowych a wzrostem stenia alkoholu w wydychanym powietrzu szczeglnie u modych, mniej dowiadczonych kierowcw i osb o mniejszym dowiadczeniu w piciu.
Wzrost ryzyka wypadku po spoyciu alkoholu

15 RAZY

10 RAZY

Osoby najbardziej podatne na wpyw alkoholu

5 RAZY 4 RAZY 3 RAZY 2 RAZY

Osoby najmniej podatne na wpyw alkoholu

0,05

0,15

0,25

0,35

0,45

0,55

0,65

0,75

0,85 (mg/l)

Stenie alkoholu w wydychanym powietrzu

38

Alkohol w organizmie czowieka

B. Alkohol w pracy Wypicie drinka lub dwch podczas lunchu lub wypicie od czasu do czasu o jednego za duo po stresujcym dniu w pracy jest przyjemnym aspektem ycia wielu osb i jest spoecznie akceptowalne. Ale efekty nadmiernego picia mog pozosta w organizmie przez wiele godzin i poranek po poprzedniej nocy moe trwa jeszcze przez nastpny dzie w pracy. Wpyw alkoholu na wykonywan prac jest bardzo dobrze udokumentowany: Zmniejszenie produkcji i saba wydajno. W Zjednoczonym Krlestwie tylko kac kosztuje przemys 358 milionw funtw rocznie. Wpyw na morale zespou i stosunki midzy pracownikami. Wzgldy bezpieczestwa 25% wypadkw w pracy ma zwizek ze spoyciem alkoholu. Nieobecno w pracy w Zjednoczonym Krlestwie liczba dni absencji dochodzi do 14 milionw. Pogorszenie wizerunku firmy i kontaktw biznesowych.

39

Alkohol w organizmie czowieka

Co wic mog zrobi pracodawcy w celu zmniejszenia niebezpieczestw i kosztw zwizanych z wpywem alkoholu na wykonywan prac? Oto niektre propozycje: Informowanie pracownikw o ryzyku zdrowotnym zwizanym z naduywaniem alkoholu. Rozpoznawanie i monitorowanie sygnaw, e kto moe mie problemy zwizane z alkoholem, poprzez kontrol punktualnoci, absencji chorobowej, wypadkw i zmieniajcej si wydajnoci pracy. Wprowadzenie przejrzystej polityki zwizanej z problemami alkoholowymi w pracy, w tym procedury badania na obecno alkoholu i programw pomocy.

Majc wiadomo wysokich kosztw dla przemysu zwizanych z alkoholem, firmy powinny podejmowa dziaania majce na celu dobro pracownikw i ochron wasnych interesw.

40

Alkohol w organizmie czowieka

12. Jednostki alkoholu we krwi i w wydychanym powietrzu oraz wspczynnik krew : wydychane powietrze Na wiecie stosowane s rne jednostki okrelenia stenia alkoholu we krwi i w wydychanym powietrzu, ale istnieje moliwo ich prostego przeliczania. Ponisza tabela obrazuje zalenoci midzy poszczeglnymi jednostkami. Kada z podanych wartoci alkoholu w wydychanym powietrzu oznacza identyczne stenie bezwzgldne. Odpowiedniki zawartoci alkoholu we krwi podane s po przeliczeniu przy uyciu trzech wartoci wspczynnika krew : wydychane powietrze 2000:1, 2100:1 i 2300:1.

41

Alkohol w organizmie czowieka

Jednostki alkoholu we krwi i w wydychanym powietrzu oraz wspczynnik krew : wydychane powietrze

Jednostki stenia alkoholu we krwi

miligramy alkoholu w 100 mililitrach krwi

promile objtociowe [gramy alkoholu w litrze krwi]

promile wagowe [gramy alkoholu w kilogramie krwi]* 2000:1

gramy alkoholu w 100 mililitrach krwi

Jednostki stenia alkoholu w wydychanym powietrzu


mikrogramy alkoholu w 100 mililitrach powietrza g/100ml; g/% mikrogramy alkoholu w litrze powietrza g/litr; g/l miligramy alkoholu w litrze powietrza mg/litr; mg/l

mg/100 ml; mg/%

[w/v]

[w/w]

% BAC

2100:1

35

350

0,35
2300:1

73

0,73

0,69

0,073

80

0,8

0,76

0,080

* objto krwi przyjmuje si na okoo 1,06

42

70

0,70

0,66

0,070

Lion Laboratories Limited Ty Verlon Industrial Estate, Barry, Vale of Glamorgan, CF63 2BE Wales, United Kingdom tel.: 00 41 446 744 244 fax: 00 41 446 720 937 e-mail: sales@lionlaboratories.com www.lionlaboratories.com

Alkohol w organizmie czowieka

Copyright 2000, Lion Laboratories Ltd.

Tytu oryginau: Tumaczenie i druk:

Alcohol in the Human Body Kolgaz Elektronika Przemysowa Kazury 2B/16 02-795 Warszawa tel.: 0 22 649 16 99 tel./fax: 0 22 649 01 38 e-mail: kolgaz@kolgaz.com www.kolgaz.com

Warszawa, kwiecie 2009

You might also like