TA ΢ΣΡΑΣΟΠΔΓΑ ΢ΣΑ Α΢ΣΙΚΑ ΚΔΝΣΡΑ

 Κςμαηοθπαύζηηρ ζηην ηζιμενηοποίηζη ηων πόλεων

 Πηγή ανάζαρ για ηοςρ καηοίκοςρ ηος λεκανοπεδίος

 Μια λανθάνοςζα δεξαμενή ελεύθεπων σώπων

ηνπ Κώζηα Φσηεηλάθε

Δίλαη πιένλ απνδεθηφ απ΄ φινπο, αθφκα θαη απφ ηα Τπνπξγεία Δζληθήο
Άκπλαο θαη ΠΔΥΩΓΔ φηη:

« Με ηελ εμέιημε ηεο κεηαπνιεκηθήο αλάπηπμεο (ζπγθεληξσηηζκόο, αζηπθηιία
θ.ιπ.) νη πόιεηο εμαπιώζεθαλ κε ξαγδαίνπο - θαη θαηά ην πιείζηνλ -
αλεμέιεγθηνπο ξπζκνύο. Άκεζε ζπλέπεηα απηήο ηεο εμέιημεο ήηαλ ν
εγθισβηζκόο ησλ ζηξαηνπέδσλ κέζα ζηνλ αζηηθό ηζηό ησλ πόιεσλ θαη - ζηηο
πεξηζζόηεξεο πεξηπηώζεηο - ζε άκεζε γεηηλίαζε κε ρξήζεηο αζύκβαηεο κε ην
ζθνπό, ηε ιεηηνπξγία θαη ηηο αλάγθεο ησλ ζηξαηνπέδσλ.

Οη ζύγρξνλεο απαηηήζεηο γηα ηελ αλαβάζκηζε ησλ πόιεσλ θαη ηε
βειηίσζε ηεο πνηόηεηαο δσήο ησλ θαηνίθσλ απαηηεί - επηβάιιεη ηελ
απνκάθξπλζε ησλ ζηξαηνπέδσλ:

- ηόζν γηαηί νη ρξήζεηο ηνπο δελ είλαη ζπκβαηέο κε ηε ρξήζε ηεο θαηνηθίαο,

- όζν θαη γηαηί κε ηελ απνκάθξπλζή ηνπο πξνζδνθάηαη - αλακέλεηαη λα
δεκηνπξγεζνύλ νη θαηάιιειεο πξνϋπνζέζεηο γηα ηελ απόθηεζε ρώξσλ θαη ηελ
αλάπηπμε ζε απηνύο ρξήζεσλ πξαζίλνπ, αλαςπρήο θ.ιπ». 
Σν παξαπάλσ απφζπαζκα είλαη απφ ην λφκν 2745/99 πνπ ξπζκίδεη ηε
δηαδηθαζία φζσλ ζηξαηνπέδσλ απνδεζκεπηνχλ. Αιιά αο δνχκε πφζα είλαη ηα
ζηξαηφπεδα ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηεο Αζήλαο θαη πφζν ρψξν
θαηαιακβάλνπλ.

Γηα ηελ αθξίβεηα αο κηιήζνπκε γηα ζηξαηησηηθέο εγθαηαζηάζεηο, δειαδή γηα
ππεξεζίεο πνπ είλαη ζηξαηφπεδα, απνζήθεο – εγθαηαζηάζεηο εθνδηαζκνχ,
ζηξαηησηηθά λνζνθνκεία, ζηξαηνινγηθά γξαθεία, ην ΤΔΘΑ θ.ιπ. Απηέο ινηπφλ
νη ζηξαηησηηθέο εγθαηαζηάζεηο είλαη πεξίπνπ 85 θαη θαηαιακβάλνπλ 64.000
ζηξέκκαηα, δειαδή δχν βνπλά φπσο είλαη ην Πνηθίιν ή έλα βνπλφ φζν είλαη
πεξίπνπ ν Τκεηηφο. Σα 25.300 ζηξέκκαηα είλαη ηδηνθηεζία ηνπ ΤΔΘΑ θαη.
38.700 ζηξέκκαηα είλαη θπξηφηεηα ηνπ δεκνζίνπ θαη άιισλ δεκνζίσλ
θνξέσλ.

Σα ζηξαηφπεδα απηά, φπσο θαη ηα κεγάια εξγνζηάζηα, εγθισβίζηεθαλ ζηγά
ζηγά απφ ηηο επεθηάζεηο ησλ πφιεσλ θαη κε δεδνκέλν α) ηνλ λέν ζρεδηαζκφ β)
ηελ αλαδηάηαμε ηεο παξαγσγηθήο βάζεο θαη ηεο νηθνλνκίαο ηεο ρψξαο καο
παξέκεηλαλ κε θάπνηα θηήξηα, ηα πεξηζζφηεξα ζε θαθή θαηάζηαζε, αιιά θαη
κε κεγάινπο ειεχζεξνπο κε δνκεκέλνπο ρψξνπο πνπ ζηηο πεξηπηψζεηο ησλ
ζηξαηνπέδσλ κπνξνχκε λα πνχκε φηη είλαη θξνληηζκέλνη ρψξνη κε ζπληήξεζε
ηνπ πξάζηλνπ.

Μεξηθά απφ ηα ζηξαηφπεδα ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηεο Αζήλαο είλαη:

΢ηξαηφπεδα Καξατζθάθε Α΄- Β΄ 3.300 ζηξεκκάησλ ζην Υατδάξη –
Πεξηζηέξη.
΢ηξαηφπεδν 301 (Κνζθηλά)
Παπάγνπ (ΓΔ΢) 220 ζηξεκ.
Βαξχηε (λνζνθνκείν) Ενξκπά, Μπέιηα, Φαθίλνπ, ζπλνιηθά 1.791
ζηξεκ.
Παπάζηαζε – Μελίδη 110 ζηξ.
Καπνηά – Μελίδη 610 ζηξ.
Παπαβαζηινπνχινπ – 800 ζηξ.
Γειαπφξηα ζηελ Πάρε 2741 ζηξ.
Ξεξνγηάλλε 1.400 ζηξ.
Μπέιηα 80 ζηξεκ.

Ο αξρηθφο θαηάινγνο ηνπ 2001, ν νπνίνο δελ «ήηαλ νξηζηηθόο θαη είρε
αλεπίζεκν ραξαθηήξα γηαηί νη αλάγθεο ησλ Ελόπισλ Δπλάκεσλ είλαη
κεηαβαιιόκελεο», πξνέβιεπε ηελ απνκάθξπλζε θαη ηελ κεηεγθαηάζηαζε
κέζσ ηεο ΤΑΜ΢ ηεζζάξσλ ζηξαηνπέδσλ απφ ηελ Αζήλα, δειαδή ησλ
ζηξαηνπέδσλ:

 Παπαδνγηψξγνπ 12 ζηξ. ζηα Κακίληα – Πεηξαηά,
 Καξατζθάθε Α΄θαη Β΄ 3.200 ζηξεκ. ζην Υατδάξη θαη Πεξηζηέξη, 
 ΢αθειίσλα 31ζηξ. ζην Ρέληε
 θαη Ρφθθα 135 ζηξ. ζηε Μάλδξα.

΢ηε ζπλέρεηα ην ΢ηξαηφπεδν Καξατζθάθε Α΄ ζην Πεξηζηέξη ηέζεθε εθηφο
θαηαιφγνπ ην 2005 θαη παξέκεηλε ππφ θαζεζηψο απνκάθξπλζεο ην
Καξατζθάθε Β΄ 2.000 ζηξ.

Οη ζύγρξνλεο απαηηήζεηο γηα ηελ αλαβάζκηζε ησλ πόιεσλ θαη ηε
βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ θαηνίθσλ απαηηεί - επηβάιιεη ηελ
απνκάθξπλζε ησλ ζηξαηνπέδσλ:

1. Σφζν γηαηί νη ρξήζεηο ηνπο δελ είλαη ζπκβαηέο κε ηε ρξήζε ηεο
θαηνηθίαο, φζν θαη γηαηί κε ηελ απνκάθξπλζή ηνπο πξνζδνθάηαη, λα
δεκηνπξγεζνχλ νη θαηάιιειεο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ απφθηεζε ρψξσλ
θαη ηελ αλάπηπμε ζε απηνχο ρξήζεσλ πξαζίλνπ, αλαςπρήο θ.ιπ.
2. Ζ εηδηθή ππεξεζία, ε ΤΑΜ΢, πνπ πεξηγξάθεη ν λ.2745/99 (πνπ
ζα αλαιάβεη ηελ απνκάθξπλζε θαη ηελ κεηεγθαηάζηαζε) πξνέβιεπε φηη
ζα είλαη επέιηθηε θαη πσο ζα ιεηηνπξγνύζε κε ηδησηηθννηθνλνκηθά
θξηηήξηα, ώζηε λα εμαζθαιίδεηαη ηαρχηεηα ελεξγεηψλ,
απνηειεζκαηηθφηεηα ζηελ επίηεπμε ησλ επί κέξνπο ζηφρσλ θαη
ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θφζηνπο δηαρείξηζεο.

Σφζν επέιηθηε, ζα πξνζζέηακε εκείο, πνπ ζχκθσλα κε ηνλ Γεψξγην Ενξκπά,
γξακκαηέα ηνπ ΤΔΘΑ, ν εγνχκελνο Δθξαίκ ζα κεζφδεπε ην 2005 ηελ
αληαιιαγή εθηάζεσλ ηνπ ζηξαηνπέδνπ Υατδαξίνπ κε ην λεξφ ηεο Λίκλεο
Βηζησλίηηδαο.

Γηα ζηξαηφπεδα πνπ βξίζθνληαη εληφο ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ θαη πνπ απνηέιεζαλ
ηνλ θπκαηνζξαχζηε ζηελ ηζηκεληνπνίεζε ησλ πφιεσλ κε ηνπο κεγάινπο θαη
θξνληηζκέλνπο ζρεηηθά ειεχζεξνπο ρψξνπο πνπ δηαζέηνπλ, πξνηείλνπκε ζε
γεληθέο γξακκέο ηα εμήο:
1. Να απνκαθξπλζνχλ αξρηθά ηα ζηξαηφπεδα πνπ έρνπλ θαηαγξαθεί
ζηνλ θαηάινγν ηεο ΤΑΜ΢ ρσξίο λα ηδησηηθνπνηεζνχλ εθηάζεηο ηνπο,
ρσξίο λα αληαιιαγνχλ νχηε λα θηηζηνχλ.
2. Μέρξη πνπ λα πξαγκαηνπνηεζεί ε απνκάθξπλζε, ηφζν ηα ππφ
απνκάθξπλζε ζηξαηφπεδα φζν θαη ηα άιια πνπ ζα παξακείλνπλ λα
εληζρχζνπλ ην πξάζηλν ζηνπο κεγάινπο ειεχζεξνπο ρψξνπο πνπ
δηαζέηνπλ. Τπάξρεη άιισζηε έλα πξφγξακκα ηνπ ΓΔ΢ κε ηίηιν
«Πεξηβαιινληηθή Πνιηηηθή γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ Πεξηβάιινληνο» πνπ
πξνβιέπεη κέηξα γηα ηελ αλαθχθισζε, δηαρείξηζε απνβιήησλ, Υξήζε
ΑΠΔ, Πεξηβαιινληηθή Δθπαίδεπζε θαη έιεγρν, Πξνζηαζία θαη
δηαηήξεζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο θ.ιπ.
3. Να γίλεη άκεζα νινθιεξσκέλνο ζρεδηαζκφο ψζηε νη λέεο ρξήζεηο
θνηλφρξεζηνπ πξάζηλνπ λα εληαρζνχλ νξγαληθά ζηνλ αζηηθφ ηζηφ ησλ
Γήκσλ ζηνπο νπνίνπο αλήθνπλ, λα ζπλδεζνχλ κε ηηο πεξηβάιινπζεο 
πεξηνρέο θαηνηθίαο κε δίθηπν πεδνδξφκσλ –πνδειαηνδξφκσλ θαη λα
εμαζθαιηζηεί θαιή εμππεξέηεζε απφ ΜΜΜ, ψζηε λα είλαη πξνζηηά απφ
φινπο ηνπο θαηνίθνπο ηνπ ιεθαλνπέδηνπ. ΢ηα πιαίζηα απηνχ ηνπ
ζρεδηαζκνχ ελδερνκέλσο λα κπνξνχζαλ λα παξακείλνπλ νξηζκέλεο
ρξήζεηο ηνπ ΢ηξαηνχ (π.ρ. ζρνιέο) νη νπνίεο φκσο δελ ζα αθπξψλνπλ
ηηο λέεο ρξήζεηο ηνπ θνηλφρξεζηνπ πξάζηλνπ.
4. Ιδηαίηεξεο πξνηάζεηο θάλνπκε, επηπιένλ απ΄ απηέο πνπ
πξναλαθέξακε, γηα ηα ΢ηξαηόπεδα Καξατζθάθε Α΄ θαη Β΄ ηα
νπνία δηαζέηνπλ ηνπο κεγαιύηεξνπο ειεύζεξνπο ρώξνπο, 500
επίπεδα ζηξέκκαηα θαη 2.800 ζηηο πιαγηέο ηνπ Πνηθίινπ Όξνπο. Οη
πξνηάζεηο είλαη νη εμήο:
 Σν θηίξην ηνπ Πεηζαξρείνπ, ην Μπιφθ 15, πνπ έρεη ραξαθηεξηζηεί
ηζηνξηθφ δηαηεξεηέν κλεκείν απφ ην 1987 (ΦΔΚ 329/Β/24.6.1987), θαη
ε πξνζηαζία ηνπ είλαη θαζήθνλ ηεο 1εο Δθνξίαο Νεσηέξσλ Μλεκείσλ,
λα γίλεη άκεζα Μνπζείν ηεο Δζληθήο Αληίζηαζεο.
 Να ζηακαηήζεη ε ζαιακνπνίεζε πεξηθεξεηαθά ησλ ζηξαηνπέδσλ,
δειαδή λα ζηακαηήζεη επηηέινπο ε παξαρψξεζε ηκεκάησλ ησλ
ζηξαηνπέδσλ ζε δήκνπο θαη λα δηαηεξεζεί ην εληαίν θαη αδηαίξεην ηνπ
ρψξνπ. Οθείινπκε λα αλαγλσξίζνπκε φηη ν ζηξαηφο έρεη παξαρσξήζεη
κεγάινπο ρψξνπο πεξηθεξεηαθά ηνπ ζηξαηνπέδνπ απφ ηε δεθαεηία ηνπ
΄80 γηα λα αλαγεξζνχλ ην λνζνθνκείν Αηηηθφλ, θηίξηα γηα ηελ
εθπαίδεπζε θαη πάξθα ησλ δήκσλ Υατδαξίνπ θαη Πεξηζηεξίνπ.
 Σα θηίξηα ηα νπνία βξίζθνληαη ζε θαιή θαηάζηαζε ή έρνπλ ηζηνξηθή
αμία λα ρξεζηκνπνηεζνχλ κφλν γηα θνηλσληθέο δεκφζηεο ρξήζεηο, π.ρ.
ζρνιεία, γεξνθνκεία.
 Οξηζκέλεο ιεηηνπξγίεο ηνπ ζηξαηνπέδνπ ζα κπνξνχζαλ λα
παξακείλνπλ, φπσο ην Μνπζείν Σειεπηθνηλσληψλ θαη ε ΢ρνιή
Γηαβηβάζεσλ, γηαηί θαη ην ζχγρξνλν ζηξαηφπεδν απνηειεί ηκήκα ηεο
ηζηνξίαο, αιιά θαη ηα ζηειέρε ησλ ΔΓ πνπ εθπαηδεχνληαη απνηεινχλ
κέξνο ηεο θνηλσλίαο καο θαη είλαη θαη απηά εξγαδφκελνη.
 Σα ζηξαηφπεδα δελ πξνζθέξνληαη δηα «πάζαλ λφζν θαη πάζαλ
αλάγθε». Να εληαρηνχλ ζηνλ νξεηλφ φγθν ηνπ Πνηθίινπ Όξνπο θαη λα
ραξαθηεξηζηνχλ Εψλε Τςειήο Πξνζηαζίαο Α΄. Απηφ ηζρχεη ζην ΢ρηζηφ, ζην
φξνο Αηγάιεσ ζε ηκήκα ηεο πεξηνρήο ηνπ Ναπηηθνχ.
 Έρνπκε ζνβαξέο επηθπιάμεηο γηα ην αλ ε Σνπηθή θαη Ννκαξρηαθή
Απηνδηνίθεζε ή ν Αλαπηπμηαθφο ΢χλδεζκνο Γπηηθήο Αζήλαο (Α΢ΓΑ), έρεη ηελ
ηθαλφηεηα, ηελ εκπεηξία, ηελ νξγάλσζε, ηνπο πφξνπο λα αλαιάβεη θαη λα
δηαρεηξηζηεί ζε νηθνινγηθή θαηεχζπλζε έλαλ ηεξάζηην ρψξν, 3.300 ζηξ. ζε
πεξίπησζε πνπ απνκαθξπλζνχλ νη ζηξαηησηηθέο ρξήζεηο. Σν ελδερφκελν
ζχζηαζεο ελφο δηαρεηξηζηηθνχ ζρήκαηνο ζην νπνίν λα ζπκκεηέρνπλ α) θνξείο
ηεο Σνπηθήο θαη Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο β) Ο Οξγαληζκφο ηεο Αζήλαο
(ΟΡ΢Α) γ) Πεξηβαιινληηθέο νξγαλψζεηο αλαγλσξηζκέλνπ θχξνπο δ) θαη
εθπξφζσπνη ησλ Δλφπισλ δπλάκεσλ θαίλεηαη θαη΄ αξράο ζαλ κηα θαιή
πξφηαζε γηα ζπδήηεζε. Οη δηαρεηξηζηέο ηνπ ρψξνπ πξνυπνζέηεη φηη ζα έρνπλ 
ζπλαληίιεςε θαη ζα εθαξκφδνπλ ηελ πνιηηηθή δηαρείξηζεο ζχκθσλα κε
αλσηέξσ θαηεπζχλζεηο.
 Οη επηθπιάμεηο καο γηα ηελ ΣΑ, εθηφο απφ ηελ έιιεηςε εκπεηξίαο,
νξγάλσζεο θ.ιπ. πνπ πξναλαθέξακε, βαζίδεηαη α) ζην γεγνλφο φηη ππάξρνπλ
απφ δεκνηηθνχο ζπλδπαζκνχο πξνηάζεηο γηα ηελ θαηαζθεπή θηηξίσλ γηα
Αζιεηηθφ ΢ρνιείν κε εγθαηαζηάζεηο Οιπκπηαθνχ ραξαθηήξα, δηαλνίμεηο
πεξηθεξεηαθψλ νδψλ θ.ιπ. β) ζηελ αξλεηηθή εκπεηξία γηα ηε δηαρείξηζε ηνπ
θνξέα δηαρείξηζεο ηνπ Πάξθνπ Πεξηβαιινληηθήο Δπαηζζεηνπνίεζεο «Αληψλεο
Σξίηζεο» ζην Ίιηνλ έθηαζεο 1.100 ζηξεκκάησλ, ε πιεηνςεθία ησλ κειψλ ηνπ
ηελ είραλ εθπξφζσπνη ηεο Σνπηθήο θαη Ννκαξρηαθήο Απηνδηνίθεζεο, πέληε
ζηα ελλέα κέιε.

Μεηά ηελ ππξθαγηά ηεο Πάξλεζαο, ηηο παιαηφηεξεο ππξθαγηέο ζηελ Πεληέιε
θαη ζηνλ Τκεηηφ, ηηο επηβαξχλζεηο ηνπ Πνηθίινπ Όξνπο αιιά θπξίσο κε ηελ
επίζεζε πνπ εηνηκάδεηαη ζηελ πεξηνρή ηνπ Θξηαζίνπ κε ηελ α) Μεηαθνξά ησλ
δεμακελψλ Πεξάκαηνο ζην ΢ηξαηφπεδν Ξεξνγηάλλε β) Σελ επέθηαζε ησλ
ΔΛΠΔ Διεπζίλαο (πξψελ Πεηξφια) γ) Σελ δεκηνπξγία εξγνζηάζηνπ
παξαγσγήο ελέξγεηαο ζηε Υαιπβνπξγηθή θιπ.
νη ειεύζεξνη ρώξνη ησλ ζηξαηνπέδσλ, νη εγθαηαιεηκκέλνη βηνκεραληθνί
ρώξνη, νη νξεηλνί όγθνη ηεο Αζήλαο απνθηνύλ κηα αθόκα κεγαιύηεξε
πεξηβαιινληηθή αμία θαη ε ππεξάζπηζή ηνπο δελ κπνξεί παξά λα
εμαθνινπζεί λα απνηειεί πξώηε καο πξνηεξαηόηεηα, ζηελ πξάμε θαη όρη
κε ςεθίζκαηα θαη επρνιόγηα όπσο ζπλεζίδεηαη.

Κώζηαο Φσηεηλάθεο

Μέινο νηθνινγηθψλ θηλήζεσλ θαη επηηξνπψλ αγψλα ζηε Γπηηθή Αζήλα.

(Σν πξνζσπηθφ παξαπάλσ θείκελν παξνπζηάζηεθε ζηελ εηδηθή εκεξίδα γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ
πξνγξάκκαηνο ηνπ ΢πλαζπηζκνχ. ΢ηελ ίδηα εκεξίδα ζπκκεηείραλ δαζνιφγνη, εηδηθνί επηζηήκνλεο θαη
άιινη αγσληζηέο ηνπ νηθνινγηθνχ θαη πεξηβαιινληηθνχ θηλήκαηνο).

1/12/08