Phn 1.

M U
1.1. t vn T bui bnh minh ca lch s v trong sut qu trnh pht trin ca nhn loi, t ai lun gi vai tr ht sc quan trng. l c s sinh sng v pht trin ca thc vt; l t liu sn xut c bit khng th thay th c trong cc ngnh sn xut. c bit l sn xut nng nghip, lm nghip; l a bn ca cc khu dn c, cc c s vn ho, cc khu cng nghip,... V vy, t ai l ti sn v cng qu gi l vn sng cn ca mi quc gia, vi tnh cht l mt b phn ca lnh th. X Phong Ha nm v pha ng Bc huyn Phong in, tnh Tha Thin Hu, tri di theo quc l 49 B v dc b sng Lu. Cch th trn Phong in khong 10 km v cch thnh ph Hu khong 40 km, l mt x thun nng, sn xut nng nghip cn gp kh khn, c s h tng cn hn ch, trnh dn tr cha p ng c vi yu cu sn xut, ti nguyn t ai v nhn lc cha c khai thc y . Trong nhng nm gn y, qu trnh th ho din ra nhanh dn n qu t nng nghip v c bit l t canh tc b gim nhiu. Trong khi , dn s gia tng dn n nhu cu v lng thc, thc phm tng nhanh to ra sc p i vi t canh tc. ng v Chnh ph c nhiu ch trng, chnh sch nh: Giao t nng nghip s dng n nh lu di cho cc h gia nh; chng trnh chuyn dch c cu cy trng, vt nui; chng trnh Xy dng cnh ng 50 triu ng trn 1 ha; cc chng trnh khuyn nng nhm nng cao hiu qu s dng t canh tc. Nhiu ni xut hin cc in hnh sn xut thm canh gii, cc m hnh chuyn i t t trng cy lng thc sang trng cc loi cy hng ho, cy c sn, cc m hnh a canh trn t ng trng cho hiu qu kinh t cao. Trong bi cnh , vic nghin cu nh gi hiu qu kinh t s dng t canh tc nhm xut cc gii php nng cao sc sn xut ca t trn a bn x l rt cn thit.

Vi mc ch , c s phn cng ca Khoa Ti Nguyn t v Mi Trng Nng Nghip thuc i Hc Nng Lm Hu, cng vi s hng dn ca Tin S Trn Th Thu H, chng ti xin tin hnh thc hin ti: nh gi hiu qu s dng t nng nghip ti x Phong Ha, huyn Phong in, tnh Tha Thin Hu. 1.2. Mc ch nh gi hiu qu s dng t nng nghip ca x Phong Ha, huyn Phong in, tnh Tha Thin Hu. xut mt s gii php kinh t - k thut nhm nng cao hiu qu s dng t trn a bn nghin cu. 1.3. Yu cu Nghin cu cc iu kin ca x mt cch y , chnh xc v khoa hc, cc tiu ch phi thng nht, h thng. nh gi hiu qu s dng t nng nghip mt cch khch quan, khoa hc v ph hp vi tnh hnh thc tin ca a phng. Cc gii php xut phi khoa hc v c tnh kh thi.

Phn 2. TNG QUAN CC VN NGHIN CU

2.1. C s khoa hc ca vn nghin cu

2.1.1. C s l lun
Lut t ai hin hnh khng nh: t ai l ti nguyn quc gia v cng qu gi, l t liu sn xut c bit, l thnh phn quan trng hng u ca mi trng sng, l a bn phn b cc khu dn c, xy dng cc cng trnh kinh t, vn ha, x hi, an ninh quc phng. Nh vy t ai l iu kin chung nht i vi mi qu trnh sn xut v hot ng ca con ngi. Ni cch khc, khng c t s khng c sn xut cng nh khng c s tn ti ca chnh con ngi. i vi ngnh phi nng nghip t ai gi vai tr th ng vi chc nng l c s khng gian v v tr hon thin qu trnh lao ng, l kho tng d tr trong lng t. i vi ngnh ny, qu trnh sn xut v sn phm c to ra khng ph thuc vo c im, ph nhiu ca t cng nh cht lng thm thc vt v tnh cht t nhin sn c trong t. i vi cc ngnh nng lm nghip t ai c vai tr v cng quan trng. t ai khng ch l c s khng gian, l iu kin vt cht cn thit cho s tn ti m cn l yu t tch cc ca cc qu trnh sn xut. iu ny th hin ch t lun chu tc ng nh: cy, ba, lm t nhng cng ng thi l cng c s dng trng trt v chn nui do n l i tng lao ng nhng cng li l cng c hay phng tin lao ng. Qu trnh sn xut nng lm nghip lun gn b cht ch vi t v cc sn phm lm ra c lun ph thuc vo cc c im ca t m c th l ph nhiu v qu trnh sinh hc t nhin ca t. [11] Tuy nhin ph nhiu ca t khng phi l yu t vnh vin v c nh m lun thay i trong qu trnh hnh thnh v pht trin ca t nhin. Ngoi ra trong qu trnh sn xut di tc ng ca con ngi th ph nhiu ngy cng c s bin ng rt ln. Nu tc ng xu th ph nhiu ngy cng cn kit, ngc li nu tc ng ca con ngi c sng to v khoa hc th ph nhiu ca t ngy cng c nng cao v ngoi nhn t t nhin cn c x hi tham gia vo qu trnh hnh thnh v pht trin ca t ai.

2.1.2. Vai tr ca sn xut nng nghip trong nn kinh t quc dn

+ Cung cp lng thc thc phm cho ton x hi. Thc t cho thy rng x hi cng pht trin th yu cu v dinh dng do lng thc v thc phm ( c bit l thc phm ) ngy cng tng nhanh. Mt c im quan trng ca hng ha lng thc, thc phm l khng th thay th bng bt k mt loi hng ha no khc. Nhng hng ha ny d cho trnh khoa hc - cng ngh pht trin nh hin nay, vn cha c ngnh no c th thay th c. Lng thc, thc phm l yu t u tin c tnh cht quyt nh s tn ti pht trin ca con ngi v pht trin kinh t - x hi ca t nc. Nhng hng ha c cha cht dinh dng nui sng con ngi ny ch c th c c thng qua hot ng sng ca cy trng v vt nui hay ni cch khc l thng qua qu trnh sn xut nng nghip. + Quyt nh an ninh lng thc quc gia, gp phn thc y sn xut cng nghip, cc ngnh kinh t khc v pht trin th. Nng nghip cung cp cc nguyn liu cho cng nghip, c bit l cng nghip ch bin. Nng nghip l khu vc d tr v cung cp ngun lao ng di do cho pht trin cng nghip, cc ngnh kinh t khc v th. Nng nghip nng thn l th trng tiu th rng ln cho hng ha cng nghip v cc ngnh kinh t khc. [1] + Ngun thu ngn sch quan trng ca nh nc. Nng nghip l ngnh kinh t sn xut c quy m ln nht nc ta. T trng gi tr tng sn lng v thu nhp quc dn trong khong 25 % tng thu ngn sch trong nc. Vic huy ng mt phn thu nhp t nng nghip c thc hin di nhiu hnh thc: Thu nng nghip, cc loi thu kinh doanh khc,... Bn cnh ngun thu ngn sch cho nh nc vic xut khu sn phm nng nghip lm tng ngun thu ngoi t gp phn thit lp cn cn thng mi ng thi cung cp vn ban u cho s pht trin ca cng nghip. [1] + Hot ng sinh k ch yu ca i b phn dn ngho nng thn. Nc ta vi hn 70 % dn c tp trung nng thn h sng ch yu da vo sn xut nng nghip, vi hnh thc sn xut t cp t tc p ng nhu cu cp thit hng ngy.

+ Ti to t nhin. Nng nghip cn c tc dng bo v ti nguyn thin nhin v mi trng. Trong cc ngnh sn xut ch c nng nghip mi c kh nng ti to t nhin cao nht m cc ngnh khc khng c c. Tuy nhin nng nghip lc hu v pht trin khng c k hoch cng dn n t rng b thu hp, ph t ai gim st, cc yu t kh hu thay i bt li. Mc khc s pht trin n chng mt ca thnh th, ca cng nghip lm cho ngun nc v bu khng kh b nhim trm trng. ng trc thm ha ny i hi phi c s c gng ca cng ng quc t nhm y li thm ha bng nhiu phng php, trong nng nghip gi mt v tr cc k quan trng trong vic thit lp li cn bng sinh thi ng thc vt. V th pht trin cng nghip phi trn c s pht trin nng nghip bn vng. [1]

2.1.3. C s thc tin

nh hng pht trin nng nghip v nng thn n nm 2010 c i hi ng ton quc ln th VIII xc nh: Xy dng nn nng nghip Vit Nam tng trng nhanh v bn vng theo hng nng nghip sinh thi, thc hin a canh a dng ha sn phm, kt hp nng nghip, lm nghip v cng nghip ch bin, cng nghip ha, hin i ha, tng nhanh nng sn hng ha, p ng nhu cu tiu dng ca nhn dn trong nc vi nhu cu ngy cng cao v xut khu t hiu qu cao, nng cao i sng nng dn, xy dng nng thn mi. [1] Cc ch trng ln pht trin nng nghip: + y mnh sn xut lng thc, m bo an ton lng thc quc gia. Do v tr c th ca nc ta, sn xut nng nghip chu nhiu thin tai nh : Bo, l lt, ngp ng, hn hn, su bnh,.... gy thit hi nng n. Dn s nc ta ng v tng trng nhanh nn vn an ton lng thc l mt thch thc khng nh, phi c t thnh mt ch trng c tm chin lc lu di. + Chuyn dch mnh m c cu kinh t nng nghip. Trong giai on ti cng vi vic ch trng bo m an ton lng thc quc gia, c nc tip tc phn u y mnh qu trnh chuyn i c cu kinh t nng nghip theo hng pht huy cao li th so snh, khai thc

c hiu qu tim nng tt c cc vng kinh t nng nghip, tng bc thc hin cng nghip ha, hin i ha. Thm canh cao, tng nhanh sn xut lng thc c nhiu sn lng hng ha, thc hin chin lc an ton lng thc trn c s a dng ha sn xut, nng cao nng sut v thu nhp ca ton ngnh nng nghip. Ch trng pht trin cc loi cy nng nghip di ngy nh cy c si, rau qu sch,... Pht trin mnh dn chn nui, a v tr chn nui thnh ngnh sn xut chnh trong nng nghip, p ng yu cu tiu dng ni a v xut khu. Xy dng vng sn xut chuyn canh c kt cu h tng theo quy hoch ng b v hon chnh vi cng ngh tin tin, m bo cn i sn xut nng nghip vi nng lc ch bin v nhu cu th trng. + Ci thin i sng nng dn v xy dng nng thn mi. Xy dng nng thn mi theo nh hng x hi ch ngha l s kt hp hi ha gia cc mi quan h gia kinh t - chnh tr - x hi, gia cng nghip v nng nghip, gia cng nhn v nng dn, gia thnh th v nng thn. Tr gip nng dn pht trin kinh t tng hp, trn c s chuyn i c cu kinh t nngnghip, nng thn theo hng cng nghip ha, hin i ha. Thng qua cc t chc tn dng a i, cc t chc h thng hip hi nng dn hay hp tc x ( lm nhim v cung ng vt t, khuyn nng, dch v k thut, ch bin v tiu th sn phm ), xy dng kin trc h tng nng thn, u t pht trin gio dc, y t, vn ha vi mc ch nng cao dn tr v sc khe cho nhn dn, chuuyn dn h sn xut t cp t tc sang sn xut hng ha, gim dn h ngho. + Tng cng u t cho nng nghip nng thn. Mt trong nhng gii php ln c vai tr ht sc quan trng m bo c trin vng ca nng nghip v nng thn nc ta n nm 2010 c kh nng tr thnh hin thc l vn u t. n nm 2010 tng nhu cu vn u t cho nng nghip nng thn l 50 000 n 60 000 nghn t ng, s vn ny tp trung xy dng c s h tng, xy dng cc c s vt cht k thut phc v nng nghip, pht trin sn xut v bo v rng. [1] + Tip tc i mi v hon thin cc chnh sch nng nghip.

i mi chnh sch nhm tng cng li ch ca ngi lao ng khu vc nng thn, khuyn khch pht trin sn xut v cng bng x hi. 2.2. Quan im v hiu qa s dng t nng nghip

2.2.1. Quan im s dng t bn vng

Theo FAO, nng nghip bn vng bao gm qun l hiu qu ti nguyn cho nng nghip ( t ai, lao ng... ) p ng nhu cu cuc sng ca con ngi ng thi gi gn v ci thin ti nguyn thin nhin, mi trng v bo v ti nguyn. H thng nng nghip bn vng phi c hiu qu kinh t, p ng nhu cu x hi v an ninh lng thc, ng thi gi gn v ci thin mi trng ti nguyn cho i sau. + Bn vng thng c ba thnh phn c bn: - Bn vng v an ninh lng thc trong thi gian di trn c s h thng nng nghip ph hp iu kin sinh thi v khng tn hi mi trng. - Bn vng v t chc qun l, h thng nng nghip ph hp trong mi quan h con ngi hin ti v c cho i sau. - Bn vng th hin tnh cng ng trong h thng nng nghip hp l. + Mc tiu v quan im s dng t bn vng l: - An ton lng thc, thc phm - Tng cng nguyn liu cho cng nghip v nng sn xut khu theo yu cu ca th trng. - Pht trin mi trng bn vng. Ngy nay hiu qu kinh t cao cn c xem xt k lng trc p lc x hi i hi tr kh cn nguyn lm bng hi sc khe loi ngi. T thy rng tnh bn vng ca s dng t phi c xem xt ng b trn c ba mt: kinh t, x hi v mi trng. + Vic qun l v s dng t bn vng bao gm t hp cc cng ngh, chnh sch v hot ng nhm lin hp cc nguyn l kinh t - x hi vi cc quan tm v mi trng ng thi: - Duy tr hoc nng cao sn lng ( hiu qu sn xut) - Gim ri ro sn xut (an ton) - C hiu qu lu bn (lu bn) - c x hi chp nhn ( tnh chp nhn)

Quan h gia tnh bn vng v tnh thch hp: Tnh bn vng c th c coi l tnh thch hp c duy tr lu di vi thi gian. + Nguyn tc nh gi bn vng: - Tnh bn vng c nh gi cho mt kiu s dng t nht nh - nh gi cho mt n v lp a c th - nh gi l mt hot ng lin ngnh - nh gi c 3 mt: Kinh t, x hi v mi trng - nh gi cho mt thi gian xc nh. [7]

2.2.2. Vn hiu qu v cc ch tiu nh gi hiu qu s dng t

2.2.2.1. V hiu qu s dng t Bn cht ca hiu qu l s th hin yu cu tit kim thi gian, trnh s dng ngun lc x hi. Cc Mc cho rng quy lut tit kim thi gian l quy lut c tm quan trng c bit tn ti trong nhiu phng thc sn xut. Mi hot ng ca con ngi u tun theo quy lut , n quyt nh ng lc pht trin ca lc lng sn xut, to iu kin pht trin vn minh x hi v nng cao i sng con ngi qua mi thi i. + Hiu qu kinh t Hiu qu kinh t c hiu l mi tng quan so snh gia kt qu t c v lng chi ph b ra trong hot ng sn xut kinh doanh. Kt qu t c l phn gi tr thu c ca sn phm u ra, lng chi ph b ra l phn gi tr ca cc ngun lc u vo. Mi tng quan cn c xem xt c v phn so snh tuyt i v tng i cng nh xem xt mi quan h cht ch gia hai i lng . Kinh t s dng t: Vi mt din tch t ai nht nh sn xut ra mt khi lng ca ci vt cht nhiu nht vi lng u t chi ph v vt cht v lao ng nhm p ng nhu cu ngy cng tng v vt cht ca x hi. Hiu qu kinh t l mc tiu chnh ca cc nng h sn xut nng nghip. + Hiu qu x hi Hiu qu v mt x hi s dng t nng nghip ch yu c xc nh bng kh nng to vic lm trn mt n v din tch t nng nghip, thu nhp bnh qun trn u ngi v bnh qun din tch trn u ngi.

+ Hiu qu mi trng Hiu qu mi trng l mi trng c sn sinh do tc ng ca ha hc, sinh hc, vt l,... Chu nh hng tng hp ca cc yu t mi trng ca cc loi vt cht trong mi trng. Hiu qu mi trng phn theo nguyn nhn gy nn gm: Hiu qu ha hc mi trng, hiu qu vt l mi trng, hiu qu sinh vt mi trng: - Hiu qu sinh vt mi trng l hiu qu khc nhau ca h thng sinh thi do pht sinh bin ha ca cc loi yu t mi trng dn n. - Hiu qu ha hc mi trng l hiu qu mi trng do cc phn ng ha hc ga cc vt cht chu nh hng ca iu kin mi trng dn n. - Hiu qu vt l mi trng l hiu qu mi trng do tc ng vt l n n. [5] 2.2.2.2. H thng cc ch tiu nh gi + Ch tiu hiu qu v mt kinh t, bao gm cc ch tiu sau: - Gi tr sn xut (GO): l ton b gi tr sn phm vt cht v dch v c to ra trong mt thi k nht nh ( thng l mt nm). - Chi ph trung gian (IC): l khon chi ph vt cht thng xuyn bng tin m ch th b ra thu v mua cc yu t u vo v dch v s dng trong qu trnh sn xut. - Gi tr gia tng (VA): l hiu s gia gi tr sn xut (GO) v chi ph trung gian (IC), l gi tr sn phm x hi c to ra thm trong thi k sn xut : VA=GO - IC - Hiu qu kinh t trn mt ng chi ph trung gian (IC):GO/IC; VA/IC. - Hiu qu kinh t trn mt ngy cng lao ng (L) quy i: GO/ L; VA/L. Cc ch tiu phn tch c nh gi nh lng (gi tr) bng tin theo thi gi hin hnh v nh tnh (phn cp) c tnh bng mc cao, thp. Cc ch tiu t mc cng cao th hiu qu kinh t cng ln. + Ch tiu hiu qu v mt x hi, bao gm cc ch tiu: - Bnh qun din tch t nng nghip trn u ngi. - Thu ht lao ng, gii quyt cng n vic lm. - Thu nhp bnh qun trn u ngi vng nng thn.

- m bo an ton lng thc v gia tng li ch ca nng dn. - Trnh dn tr, trnh hiu bit x hi. + Ch tiu hiu qu v mi trng, bao gm cc ch tiu:

Din tch t cy trng lu nm +

- che ph =

din tch t lm nghip c rng

Din tch t t nhin

x 100 %

- H s s dng t =

Tng din tch gieo trng hng nm

Tng din tch t trng cy hng nm

- nh gi h thng sn xut cy trng. - S thch hp vi mi trng t khi thay i loi hnh s dng t. - nh gi v qun l v bo v t nhin. 2.2.2.3. Cc nhn t nh hng n hiu qu s dng t Trong qu trnh s dng t, con ngi l nhn t chi phi ch yu, ngoi ra, vic s dng t cn chu nh hng bi cc nhn t sau: + Nhn t iu kin t nhin: Khi s dng t ai, ngoi b mt khng gian cn ch n vic thch ng vi iu kin t nhin v quy lut sinh thi ca t cng nh cc yu t bao quanh mt t nh nhit , nh sng, lng ma, khng kh v cc khong sn di lng t. Trong nhm nhn t ny th iu kin kh hu l nhn t hn ch hng u ca vic s dng t, sau l iu kin t ai m ch yu l iu kin a hnh, th nhng v cc nhn t khc. - Kh hu: Kh hu l yu t rt quan trng, n quyt nh s v trng trong nm v mi cy trng yu cu mt iu kin thi tit kh hu ph hp vi n. Nm vng yu t kh hu v b tr cy trng hp l s trnh c nhng thit hi do kh hu gy ra. ng thi, gim c tnh thi v trong sn xut nng nghip nhm em li nng sut cao, t cng nng cao hiu qu s dng t. - Loi cy trng v h thng cy trng:

10

Vic la chn loi cy trng v h thng cy trng no ph hp vi iu kin kh hu v t ai ca tng vng l v cng quan trng, n khng nhng em li nng sut, sn lng, cht lng cy trng cao m cn th hin c hiu qu qun l v s dng t ca vng . + Nhn t kinh t - x hi: Bao gm cc yu t nh: ch x hi, dn s v lao ng, thng tin v qun l, chnh sch mi trng v chnh sch t ai, yu cu quc phng, sc sn xut v trnh pht trin ca kinh t hng ha, c cu kinh t v phn b sn sut, cc iu kin v cng nghip, nng nghip, thng nghip, giao thng vn ti, s pht trin ca khoa hc k thut, trnh qun l, s dng lao ng,... Mc d nhm nhn t ny xp sau nhn t iu kin t nhin nhng thng c ngha quyt nh, ch o i vi vic s dng t ai. Tht vy, phng hng s dng t c quyt nh bi yu cu ca x hi v mc tiu kinh t trong tng thi k nht nh. iu kin t nhin ca t ai cho php xc nh kh nng thch ng v phng thc s dng t. Cn s dng t nh th no c quyt nh bi s nng ng ca con ngi v cc iu kin kinh t - x hi, k thut hin c, quyt nh bi tnh php l, tnh kh thi v kinh t k thut v mc p ng ca chng, quyt nh bi nhu cu ca th trng. - Nhn t lao ng: Lao ng vi t cch l ch th ca qu trnh lao ng, c kh nng nhn thc c cc quy lut khch quan. Chnh v vy, lc lng lao ng s thc y sn xut pht trin. Song iu li ph thuc rt ln vo trnh lao ng, trnh hc vn, trnh tay ngh ca ngi lao ng. Hin nay, nng nghip ang dn c nhng bc pht trin nhanh c bic l cng ngh sinh hc. T i hi ch th lao ng phi c kh nng nm bt nhanh chng nhng thay i v ng dng c hiu qu vo sn sut nng nghip. - Phng thc canh tc: Phng thc canh tc bao gm cc bin php k thut canh tc, l nhng tc ng ca con ngi vo t ai, cy trng, vt nui nhm to nn s hi ha gia cc yu t ca qu trnh sn sut t hiu qu kinh t cao. Bn cch , tp qun canh tc cng nh hng n vic la chn cc tc

11

ng k thut, la chn chng loi cy trng v s dng cc u vo nhm t c cc mc tiu kinh t. Trong trng trt, mi loi cy trng u c mt phng thc cach tc khc nhau, i hi cn phi nm vng c yu cu cc bin php k thut canh tc th mi c hiu qu, ng thi loi b nhng phng thc tp qun canh tc lc hu gy tc hi cho t, mang li hiu qu kinh t thp. - Vn u t: Vn u t vo sn xut, bi dng, ci to t i vi ngi dn l mt yu cu cp thit. Hin nay, a s ngi dn vn cn phi i mt vi vic thiu vn mua sm cc t liu sn xut, mua phn bn u t cho cy trng trong khi gi phn bn trong nhng nm gn y li c xu hng tng cao. T , dn n nng sut cy trng khng cao trong khi ph nhiu ca t ngy cng gim,... - Nhn t th trng: Th trng l mt nhn t v cng quan trng ca mi ngnh sn xut kinh doanh. Hin nay, c th trng u vo v u ra ca sn xut nng nghip ngy cng c m rng v c tc ng to ln n pht trin sn xut. Tuy nhin, phn ln vn cn mang tnh t pht, thiu nh hng, ngu nhin v thiu s vn hnh ng b. iu ny gy khng t tr ngi, bt li cho nng dn v cc doanh nghip sn xut kinh doanh nng sn. + Nhn t khng gian: Trong thc t, mi ngnh sn xut vt cht v phi vt cht u cn n t ai nh iu kin khng gian hot ng, v vy khng gian tr thnh mt trong nhng nhn t hn ch c bn nht ca vic s dng t. Do v tr v khng gian ca t ai khng b mt i v cng khng tng thm trong qu trnh s dng khng ch hn ch kh nng m rng khng gian s dng t m cn chi phi gii hn thay i ca c cu t ai. V vy, cn phi thc hin nghim nght nguyn tc s dng t hp l, tit kim, c hiu qu kt hp bo v ti nguyn t v mi trng. [12]

12

Phn 3. I TNG, NI DUNG V PHNG PHP NGHIN CU

3.1. i tng nghin cu Ton b qy t nng nghip ca x Phong Ha, huyn Phong in, tnh Tha Thin Hu. 3.2. Phm vi nghin cu + Nghin cu im v tnh hnh qun l s dng t, hiu qu s dng t qua pht hin nhng thun li v kh khn trong qu trnh s dng t. Phn tch v pht hin nhng mt c v cha c trong vic s dng t nng nghip ti x Phong Ha, huyn Phong in, tnh Tha Thin Hu + nh gi hiu qu s dng t ch i su nh gi hiu qu kinh t. Cn hiu qu v mt x hi v mi trng ch yu da vo cc tiu ch nh tnh nh gi. Hiu qu kinh t ch tnh cho mt s loi cy trng chnh/1ha. 3.3. Ni dung nghin cu + c im v iu kin t nhin, kinh t x hi ca x Phong Ha, huyn Phong in, tnh Tha Thin Hu. + nh gi hiu qu s dng t nng nghip v cc mt : kinh t, x hi v mi trng. + xut nh hng cc gii php s dng t bn vng. 3.4. Phng php nghin cu + Phng php iu tra kho st, thu thp s liu y l phng php dng thu thp s liu, thng tin qua cc bo co, thng k ca cc phng, ban ngnh phc v cho qu trnh thc hin ti. + Phng php phn tch v x l s liu y l phng php phn tch v x l cc s liu th thu thp c thit lp cc bng biu so snh c s bin ng v tm nguyn nhn ca n. Trn c s a ra cc bin php cn thc hin. + Phng php iu tra, phng vn h nng dn

13

y l phng php tin hnh bng cch s dng bng cu hi iu tra ngu nhin mt s h nng dn nhm m bo tnh thc t, khch quan cng nh chnh xc ca s liu thu c. + Phng php k tha y l phng php m trong qu trnh thc hin nghin cu k tha cc hng php, cc s liu c sn lm ti liu tham kho v nghin cu. + Phng php chuyn gia, chuyn kho Tham kho cc kin ca cn b a chnh, cn b phng ti nguyn, cc ch h sn xut,...

14

Phn 4. KT QU NGHIN CU V THO LUN

4.1 c im khu vc nghin cu

4.1.1. iu kin t nhin

4.1.1.1. V tr a l Phong Ha l x ng bng thp trng nm v pha ng Bc huyn Phong in, tnh Tha Thin Hu, tri di theo quc l 49 B v dc b sng Lu. C tng din tch t nhin 3518,18 ha chim 3,68 % din tch ton huyn. Ranh gii hnh chnh ca x c xc nh nh sau: + Pha Bc gip huyn Hi Lng, tnh Qung Tr; + Pha Nam gip x Phong Hin, huyn Phong in; + Pha Ty gip x Phong Thu, huyn Phong in; + Pha ng gip x Phong Bnh, Phong Chng, huyn Phong in. 4.1.1.2. a hnh, a mo a hnh x Phong Ha tng i bng phng, vi cao bnh qun 7,8 m so vi mt nc bin. L x ng bng ca huyn Phong in c ph sa ca sng Lu bi p hng nm nn kh thch hp cho sn xut nng nghip. Tr ngi ln nht ca a phng l h thng sng, hi, ao h dy c lm cho t ai b chia ct mnh to nn nhng c o ti vng trung tm ca x. 4.1.1.3. Thi tit, kh hu X Phong Ha nm trong vng duyn hi Min Trung nn chu nh hng su sc ca kh hu nhit i gi ma. Do chu tc ng ca kh hu chuyn tip Bc Nam nn kh hu ni y tng i khc nghit. Kh hu trong nm phn theo hai ma r rt, ma kh bt u t thng 3 n thng 8, ma ma t thng 9 n thng 2 nm sau. + Nhit : Nhit trung bnh hng nm t 24 - 25 0C. Ma kh chu nh hng ca gi Ty Nam nn kh nng, nhit trung bnh t 29 - 30 0C, c khi ln n 39 - 40 0C. V ma lnh do nh hng ca gi ma ng bc nn ma nhiu, nhit trung bnh t 18 - 20 0C. Nhit cao nht thng tp trung vo thng 6, thp nht l vo thng 10 - 11 hng nm.

15

+ Ch ma: Lng ma trung bnh hng nm trn a bn khong 2400 mm/nm. Ma ln thng tp trung vo cc thng 10, 11 vi khong 2800 3000 mm. Trong khi thi gian t thng 3 n thng 5 lng ma khng ng k. + m khng kh: m tng i trung bnh hng nm khong 84 %/nm. m trong nm cng c s khc bit kh r nt: Vo thng ma ma m cao, c th ln n 90 %, vo cc thng kh nng m ch t mc 45 - 50 %. 4.1.1.4. Thu vn Trn a bn c sng lu, hi v mt mng li h, trm,... Vo ma ma mc nc ln cao, lu lng trung bnh khong 3000 m3/s. Ma kh, lng sng kh cn lu lng nc thp xung 3 m3/s - 4 m3/s. 4.1.1.5. Ti nguyn t t ai trn a bn x Phong Ha gm c hai loi chnh: t ph sa phn b dc theo sng Lu v t ct ni ng phn b pha ng Nam ca x. t ct ni ng ( 1103,10 ha ): L loi t c thnh phn c gii nh, kt cu ri rc thch hp cho vic b tr cc loi cy hoa mu, cy cng nghip ngn ngy, cy lm nghip, c phn b v pha ng Nam ca x. t ph sa: L loi t chim din tch kh ln ( 698,15 ha ) trn a bn x Phong Ha. Thnh phn c gii ch yu l tht nh n trung bnh thch hp cho vic trng la v mt s cy trng hng nm khc, phn b dc theo lu vc sng Lu. 4.1.1.6. Ti nguyn nc Ti nguyn nc ca x Phong Ha kh phong ph v a dng, c cung cp t hai ngun chnh l nc mt v nc ngm. Nc mt bao gm sng Lu ( vi lu lng vo ma kh l 4 m3/s, ma ma ln n 3000 m3/s ), h M Xuyn, trm Thim, trm thn Nim v mt s ao h khc cung cp lngnc kh ln p ng cho nhu cu sn xut v sinh hot trn a bn. 4.1.1.7. Ti nguyn khong sn

16

Trn a bn c vng t ct l loi t lm nguyn liu cho sn xut thy tinh, nguyn vt liu xy dng. Ngoi ra cn c m than bn phn b thn c Ph ang c khai thc sn xut phn vi sinh. 4.1.1.8. Cnh quan v mi trng L a phng c mi trng trong lnh vi nhiu du tch c xa nh: Cc di vt ca nn vn ha Champa, gm Phc Tch, ngoi ra cn c cc ngi nh rng to cho Phong Ha mt khng gian yn tnh mang c trng ca vng nng thn Tha Thin Hu. y l tim nng a phng c th thu ht khch du lch n tham quan, m lng Phc Tch c chn lm im du lch trong chng trnh Festival Hu 2008 v l c hi Phong Ha c th qung b hnh nh ca mnh n vi du khch.

4.1.2. iu kin kinh t - x hi

4.1.2.1. Dn s v lao ng Nm 2008 ton x c 1948 h vi 9462 nhn khu, trong c 4579 nam v 4883 n. T l gia tng dn s t nhin l 0,69 %. y l mc gia tng thp so vi cc a phng khc trong vng v trong c nc. Mc d vy mt dn s li mc trung bnh chung ca c nc vi 269 ngi/km2. n nm 2008 x Phong Ha c 3567 ngi trong tui lao ng chim 37,69 % tng dn s ca x. Trong s ny c 2105 lao ng nng nghip, chim 59,01 % trong tng s lao ng hin c ca a phng, s cn li hot dng cc lnh vc khc. Dn c trn a bn x Phong Ha phn b 13 thn, vi 9648 khu v 1948 h, cc khu dn c c hnh thnh lu i v phn b kh hp l. 4.1.2.2. Thc trng pht trin c s h tng + Giao thng: H thng giao thng ca x ngy cng c m rng v khng ngng c hon thin v cht lng. n nm 2008 trn a bn x c 68,35 km ng giao thng, mt 1,94 km/km2. Trong c 20,8 km ng giao thng c kin c ha, t t l 30,4 %. Chiu di ng giao thng mc d ln xong cht lng ng cn thp. Hin ch c cc ng nh quc l 49 B, tnh l 6 v 9 c nha ha.

17

Tuy nhin cc con ng ny li phn b ch yu theo ranh gii ca x vi cc x khc. Trong khi giao thng trong ni b , c bit l giao thng ni ng l ng cp phi, thm ch l ng t nn gp rt nhiu kh khn trong vic i li vo ma ma. Cc cng trnh cu cng trn a bn x xung cp nghim trng khng cn p ng nhu cu trong giao on ti. + Thy li: Vi h thng h, trm dy c, c bit l li th gn sng Lu nn vn nc ti lun p ng tt cho hot ng sn xut trn a bn. Hin nay trn a bn x c 4 trm bm, 67 km knh mng trong c 10,2 km c kin c ha, t t l 15,22 %. + in nc: Li in a n tn cc thn to iu kin thun li cho vic phc v cc nhu cu sn xut v sinh hot ca ngi dn a phng. n nay c 100 % h s dng in. Nc my c dn n trn a bn x p ng nhu cu sinh hot ca ngi dn. 4.1.2.3. Tng trng kinh t v c cu kinh t + Tng trng kinh t: Nhng nm qua, kinh t x Phong Ha c tc tng trng kh, bnh qun tng 13 %/nm. Thu nhp bnh qun u ngi t 6,8 triu ng/ngi/nm. Tng mc u t ton x hi ngy cng c nng cao, c bit l trong u t xy dng c s h tng, nm 2006 tng mc u t ton x hi l 2,5 t ng n nm 2008 ln n 12 t ng. + C cu kinh t: C cu kinh t c bc chuyn bin tch cc, gim t trng ngnh sn xut nng nghip, tng t trng ngnh ngh v dch v. Tuy nhin nng nghip vn gi vai tr ch o trong nn kinh t ca x. T trng cc ngnh kinh t trong nm 2008 nh sau: Nng nghip: 65 % Tiu cng nghip v xy dng: 15 % Dch v: 20 % 4.1.2.4. Thc trng pht trin cc ngnh kinh t + Ngnh nng nghip: Nm 2008 gi tr sn xut nng nghip c t 490 triu ng. Nhp tng trng mc cao 7,5 % , chim 65 % t trng cc ngnh kinh t.

18

X Phong Ha c tng din tch t nhin 3518,18 ha, chim 3,68 % din tch ca ton huyn. Trong t nng nghip l 1700,25 ha chim 48,33 % din tch t t nhin ca ton x. Ngnh nng nghip ca x tp trung vo hai ngnh chnh l trng trt v chn nui. Nm 2008 ton x c 596,15 ha t sn xut nng nghip, chim 35,10 % din tch t nng nghip. - Trng trt: La l cy trng ch lc ca x, tng din tch gieo trng nm 2008 l 596,15 ha, sn lng 3508,94 tn, nng sut t 58,86 t/ha. Trong thi gian gn y x t chc sn xut theo hng cng nghip ha, hin i ha nng nghip nng thn, y mnh ng dng khoa hc k thut, cng ngh vo thm canh v chuyn i c cu cy trng vt nui. Bng bin php thm canh ng b, nng cao cht lng ging la cp I nn nng sut la bnh qun trn a bn t mc rt cao 58,86 t/ha (nm 2008). ng thi a phng tin hnh cng tc dn in i tha nhm trnh tnh trng manh mn rung t v chuyn mt s din tch t sn xut cc loi cy trng km hiu qu sang trng cc loi cy khc ph hp hn. X Phong Ha a vo canh tc ging sn KM94 trn din rng, tng din tch gieo trng nm 2008 l 117 ha, nng sut sn kh n nh qua cc nm, bnh qun t 170 t/ha trong nm 2008. Nhng nm qua, mc d tnh hnh gp nhiu kh khn nhng chnh quyn a phng ch o, t chc iu hnh ng quy trnh, p dng gieo trng cc loi cy trng mi nhm ph v tnh c canh cy la, to ra sn phm c gi tr ln lm tng gi tr sn xut ca ngnh nng nghip. Nh cc loi cy nh khoai lang, lc, rau u cc loi c a vo sn xut vi nhiu hnh thc xen canh lun canh hp l nn t c din tch tng i cao, c th din tch cy trng trong nm 2008 l: khoai lang 37,00 ha; lc 63,20 ha; rau u cc loi 62,80 ha. Gp phn ci thin c cu cy trng trn a bn x. - Chn nui: Trong nhng nm gn y a phng y mnh u t cho lnh vc chn nui. Kt qu tng n ln trong nm 2008 l 3000 con (trong ln ni c 462/500 con, t 92,4 % ) t 46 % so vi k hoch nm, hin nay n b c 71 con (trong b lai sihn 39 con t 48,7 %) t 44,3 %

19

so vi k hoch, n tru c 512 con t 73 % so vi k hoch. c s h tr ca cc cp, cc ngnh, a phng duy tr tt vic chn nui gia cm trn a bn v khng xy ra dch bnh. Tng n gia cm l 9800 con. Nhiu h mnh dn u t, vay vn cc d n chn nui tng thu nhp. Tuy nhin, trong nm qua, sau t rt m, rt hi xy ra cc loi bnh nh: l mm lng mng tru b; dch tai xanh ln; dch cm gia cm g, vt lm cho s lng gia sc, gia cm gim ng k. C th: 17 con tru b cht, tiu hy ln l 104 con, hng ngn con gia cm phi tiu hy. - Thu sn: X t chc m rng vng nui c, chuyn i cc vng t kh sn xut sang nui c. n nay trn a bn x c 58 lng nui c v 2 ha nui c h t 70 % so vi k hoch, tp trung thn c Ph v ri rc cc thn khc. Ngoi ra, cng c mt s h ca thn Thun Ha tin hnh nui c lng trn sng Lu. Lng c nui th c 210 000 con, ch yu l c trm c v c r phi, vi tng doang thu l 387 triu ng. Nhn chung quy m nui trng trn a bn cn nh l, do thiu vn u t. Bn cnh do thng xuyn phi chu ngp lt vo ma ma nn loi hnh ny ch thc hin c mt v chnh. - Lm nghip: Din tch t lm nghip ca x kh ln, 900,10 ha, chim 52,94 % t nng nghip. Trong c 178,20 ha t rng sn xut, 721,90 ha t rng phng h c khoanh nui v bo v. Hng nm a phng thc hin nin php chm sc v bo v nn cc khu rng pht trin tng i tt. + Tiu th cng nghip v xy dng: Tiu th cng nghip v xy dng c bn trong thi gian qua c bc pht trin mnh, pht huy c tc dng tch cc trong vic phc v sn xut v i sng. Cc ngnh ngh truyn thng nh mc m ngh, iu khc, chm tr, gm tip tc c duy tr. c bit b tr khu vc tp trung sn xut ti cm lng ngh M Xuyn. phc hi v pht trin Gm lu di, c s quan tm ca y ban nhn dn huyn, va qua thn Phc Ph c 4 ngi i o to ngh gm ti Bt Trng, H Ni vi kinh ph 35 triu ng. Hin nay c 5 lao ng ang hc v to hnh gm do trng i Hc M Thut Hu ging dy ti a phng. X phi hp vi cc ban ngnh cp huyn

20

 t chc m lp o to ngh mc cho 20 ngi ti cm lng ngh M Xuyn. D n xy dng ng vo lng c Phc Tch vi tng kinh ph 1,5 t ng, xy dng l gm v nh xng trng by sn phm vi kinh ph 343 triu ng. Bn cnh cc hot ng khai thc nguyn vt liu nh ct sn trn sng Lu, khai thc ct vng ni ng v than bn ti thn c Ph gp phn gii quyt cng n vic lm v nng cao thu nhp cho ngi dn a phng. Trong nhng nm qua, x u t xy dng v a vo s dng vi hng chc cng trnh ln nh khc nhau. Tng vn u t ln n trn 12 t ng. Ngun vn ny ch yu c s dng xy dng c s h tng phc v mc tiu pht trin kinh t - x hi trn a bn. + Thng mi v dch v: Thng mi v dch v chim 20 % trong t trng kinh t ca x, gp phn quan trng trong vic pht trin kinh t - x hi ti a phng. Cc hot ng ch yu trn a bn x din ra tp trung ch u im. Ngoi ra cn c cc dch v khc nh tut la, lm t, phn bn, thc n chn nui,... Trn a bn x hnh thnh nhiu l m gia sc, gia cm theo hng tp trung, gp phn nng cao cht lng, hiu qu kinh t v tng thu nhp cho ngi dn.

4.1.3. nh gi chung v iu kin t nhin, kinh t - x hi

4.1.3.1. iu kin t nhin + Nhng thun li: Vi v tr l x ca ng pha ng Bc ca huyn Phong in, tnh Tha Thin Hu. a bn chy dc theo sng Lu v quc l 49 B nn c iu kin thun li giao lu kinh t vi cc vng trong khu vc v l iu kin pht trin mt nn kinh t theo hng tiu th cng nghip - nng , lm, ng nghip v du lch. iu kin t nhin ( ch nhit tng i cao v kh n nh, h thng thy vn dy c, ngun nc ngm di do,...) ca x Phong Ha to iu kin thun li cho vic b tr ma v. T to thun li cho vic pht trin nn sn xut nng lm sn, theo hng tp trung thnh nhng vng chuyn canh ln trng cy lng thc, thc phm, cy cng nghip ngn ngy c gi tr kinh t cao.

21

Hai m than bn v ct trng nm thn c Ph dng lm nguyn liu cho sn xut phn vi sinh v vt liu xy dng l iu kin pht trin cng nghip, gii quyt cng n vic lm ti a phng. + Nhng kh khn: c im phc tp ca h thng sng h nh vy gy ra rt nhiu kh khn cho ngi dn trong vic b tr c s h tng, giao thng thy li, phn b cc khu dn c, t chc sn xut. S chnh lch nhit gia cc ma trong nm, c bit l s tc ng ca hin tng bin i kh hu trong thi gian gn y gy nhiu kh khn cho a phng trong vic chn ging v b tr cy trng vt nui. Hin tng thiu nc vo ma kh v ngp lt vo ma ma gy nh hng khng nh n i sng cng nh cc hot ng sn xut trn a bn. t ai trn a bn x Phong Ha km mu m li khng a dng nn hn ch ng k n vic a dng ha cy trng. 4.1.3.2. iu kin kinh t x hi + Nhng thun li: Ngnh nng nghip c nhp tng trng nhanh mc cao (7,5%), chim n 65 % t trng cc ngnh kinh t. Ngi dn c kinh nghim sn xut nng nghip lu i nn sn xut nng nghip t nhiu kt qu tch cc. Nh p dng thnh cng cc tin b khoa hc k thut vo sn xut m hai ngnh sn xut ch o trong nng nghip l trng trt v chn nui pht trin kh tt, mang li thu nhp cao cho ngi dn. Tiu th cng nghip v xy dng c bn tng bc pht trin. Nhiu cng trnh phc v sinh hot v sn xut c u t xy dng. Cc ngnh ngh truyn thng c phc hi v duy tr hot ng sn xut. Sn xut ra nhiu loi hng ha vi cht lng tt, gp phn quan trng trong vic a dng v nng cao thu nhp cho ngi dn trong x. Thng mi, dch v bc u pht trin lm cho b mt nng thn tng bc khi sc. X rt ch trng n vic xy dng v hon thin cc h thng cng trnh thy li, mang li hiu qu thit thc m bo nhu cu ti tiu trn a bn, gp phn lm tng hiu qu s dng t.

22

Lc lng lao ng di do, nng dn cn c v c truyn thng sn xut nng nghip, tip thu c tin b khoa hc k thut nng nghip ng dng vo qu trnh sn xut nng nghip. H thng giao thng ang c nng cp v ci to gp phn thc y pht trin sn xut hng ho. + Nhng hn ch: Thiu vn cho sn xut v thiu kin thc khoa hc k thut ca i a s h lao ng nng nghip l hn ch hng u v ln nht trong vic u t v nng cao hiu qu s dng t nng nghip trn i bn. Sn phm nng nghip cha a dng p ng nhu cu ca th trng. Cha c u t cc ging cht lng cao mang tnh hng ha. Din tch cy lu nm cha c pht trin, nui trng thy sn pht trin cha tng xng vi tim nng ca a phng. Tiu th cng nghip v xy dng c pht trin nhng cn chim t trng thp trong tng thu nhp ca x ( 15 % ). Thng mi v dch v ch chim t trng 20 % trong nn kinh t ca x. Cc loi hnh dch v cha phong ph, a dng. T l lao ng trn a bn l rt thp ( 37,69 % ) so vi tng dn s, c cu lao ng cng khng ng u gia cc lnh vc. Thc trng c s h tng ca x hin nay tuy c pht trin hn trc nhng cha y v thiu ng b, cha p ng c nhu cu pht trin kinh t. 4.2. Hin trng s dng qu t nng nghip Theo kt qu thng k t ai ngy 01 thng 01 nm 2009, th tng din tch t nhin t ai trong ranh gii hnh chnh ca x l 3518,18 ha, chim 3,68 % din tch t nhin ca huyn Phong in, tng 16,18 ha so vi nm 2000 (3502,00 ha) do vic tnh ton li theo cng ngh mi ca B Ti Nguyn V Mi Trng. Qu t ca x bao gm: t nng nghip 1700,25 ha, chim 48,33 % tng din tch t nhin. t phi nng nghip 1122,18 ha, chim 31,9 % tng din tch t nhin. t cha s dng 695,75 ha, chim 19,77 % tng din tch t nhin.

23

Biu 1. C cu s dng t ca x Phong Ha, nm 2008

695.75 ha 20% 1700.25 ha 48% 1122.18 ha 32%

t nng nghip

t phi nng nghip

t cha s dng

( Ngun: Thng k t ai x Phong Ha nm 2008 ) L mt x thun nng cng nghip cha pht trin lm din tch t nng nghip chim t l 48 % tng din tch t nhin l cha cao lm. Hot ng sinh k y ch yu l sn xut nng nghip. Vi vn t nng nghip nh vy nn din tch t nng nghip trn u ngi khng cao lm, gy nh hng n thu nhp v hot ng sn xut hng ha ca a phng. Trong khi mt din tch t cha s dng kh ln ( 20 % ) cha c khai thc trit . Tuy nhin, y l loi t kh khai thc ch c khai thc mt din tch nh cho nng nghip l trng rng v nui trng thy sn trn ct nhng hiu qu vn cha cao, nn c th a phn ln din tch vo s dng vi mc ch phi nng nghip. V vy, trong tng lai t nng nghip s khng tng thm m cn b gim xung do qu trnh th ha. iu s dn n mt iu l c cu s dng t s bt hp l. Nh vy, vi c cu din tch t ai nh th ny c th xem l hp l. Trong tng lai cn c chnh sch bo v hoc c th m rng nhng din tch c th sn xut nng nghip m bo an ninh lng thc cho ngi dn. Din tch t nng nghip ton x l 1700,25 ha, chim 48,33 % tng din tch t nhin. Tng 321,01 ha so vi nm 2000 trong t trng cy hng nm tng 81,49 ha, t trng rng sn xut tng 178,20 ha, t trng la gim 12,68 ha do chuyn sang mc ch xy dng c s h tng. Bnh qun

24

din tch t nng nghip trn u ngi l 1796,90 m2/ngi, rt thp so vi mc trung bnh chung ca ton huyn (6620 m2/ngi). t nng nghip phn b tng i ng u trn phm vi hnh chnh ca x. Bng 1. Hin trng s dng t nng nghip x Phong Ha Loi t t nng nghip 1. t sn xut nng nghip t trng la t trng c dng chn nui t trng cy hng nm khc 2. t lm nghip t trng rng sn xut t trng rng phng h 3. t nui trng thy sn M NNP SXN LUA COC HNK LNP RSX RPH NTS Din tch (ha) 1700,25 798,15 596,15 1,00 201,00 900,10 178,20 721,90 2,00 T l (%) 100,00 46,94 35,06 0,006 11,82 52,94 10,48 42,45 0.12

( Ngun: Thng k t ai x Phong Ha nm 2008) Din tch t sn xut nng nghip l 798,15 ha, chim 46,94 % din tch t nng nghip, trong ch yu l t trng la v t trng cy hng nm khc, khng c din tch t trng cy lu nm. Din tch cc cy trng v ng cn thp v cha a dng. Theo s liu thng k nm 2008, din tch t lm nghip trn a bn x l 900,10 ha, chim 52,94 % din tch t nng nghip. Trong ch yu l t rng phng h vi 721,90 ha. Chim 42,45 % din tch t nng nghip y l loi hnh s dng t c tc dng ci to t, chng ct bay, ct nhy v gi mc nc ngm. Ngoi ra trn a bn x cn c 178,20 ha t trng keo lai, trm hoa vng ang sinh trng v pht trin kh tt, c hnh thnh theo Chng trnh a dng ha nng nghip. Hot ng ny gp phn gii quyt vic lm v nng cao thu nhp cho ngi dn. t sn xut nng nghip ch yu c s dng trng cy hng nm. Phn ln din tch trng cy hng nm s dng cho loi hnh t chuyn la, trng rau, cy ly c,din tch trng la chim 596,15 ha, cn t trng cy hng nm khc chim 201,00 ha. Trong iu kin vn v k thut ca

25

ngi dn cn hn ch th trng cy hng nm l mt hng i ng, v y l nhng cy gn b vi nng dn t lu nn ngi dn rt c kinh nghim trong sn xut, chi ph u t thp, kh nng quay vng vn nhanh. Tuy nhin c mt s cy trng cn cho nng xut khng cao nn ngi dn t ch n vic u t, chm sc nh hng n ph ca t, gim sc sn xut ca t. 4.3. Hiu qu s dng t nng nghip

4.3.1. Cc loi hnh s dng t ca x

Vi li th l vng c truyn thng sn xut nng nghip, cho nn ti y cc loi hnh s dng t cng mang nhng c im ca vng sn xut nng nghip chuyn canh. Din tch t nng nghip ton x l 1700,25 ha, chim 48,33 % tng din tch t nhin. Trong t la c din tch l 596,15 ha chim 35,06 % din tch t nng nghip v 74,69 % din tch t sn xut nng nghip, t trng cy hng nm khc l 201,00 chim 11,82 % din tch t nng nghip v 25,00 % din tch t sn xut nng nghip. t nui c nc ngt l 2 ha chim 0,12 % din tch t nng nghip. Trn t nng nghip hin ang c mt s loi hnh s dng t sau: Bng 2. Cc loi hnh s dng t chnh Stt Loi hnh s dng t Din tch T l Kiu s dng (Ha) (%) 1 Chuyn la, 423,90 24,90 La ng Xun - La H La - mu 172,25 10,13 Thu, La Rau, La - u. 2 3 Chuyn mu Chuyn rau 138,20 62,80 8,13 3,69 Xen canh gia cc loi sn, lc, khoai lang,... u - rau, rau, u

(Ngun: iu tra v thu thp) S liu bng 2 cho thy: Loi hnh s dng t chuyn la l 2 v la ( La xun - La ma ) vi tng din tch l 423,90 ha chim 24,90 % din tch t nng nghip v 53,10 % din tch t sn xut nng nghip ca x. Loi hnh s dng t la - mu vi din tch l 172,25 ha chim 10,13 % din tch t nng nghip v 21,58 % din tch t sn xut nng nghip ca x. Loi

26

hnh s dng t ny tp trung ch yu nhng chn t thp trng, c phn b trn loi t ph sa. Loi hnh s dng t chuyn mu vi din tch l 138,20 ha chim 8,13 % din tch t nng nghip v 17,30 % din tch t sn xut nng nghip ca x. Trong c cc kiu s dng t xen canh gia cc loi sn, lc, khoai Lang ,... Cc kiu s dng t ny tp trung ch yu cc chn t cao, c phn b trn loi t ct ni ng v mt phn trn t ph sa. Loi hnh s dng t chuyn rau vi din tch l 62,8 ha chim 3,69 % din tch t nng nghip v 7,90 % din tch t sn xut nng nghip ca x. Trong c cc kiu s dng t rau - u, rau v ma - rau v tri, u v ma - u v tri,... Cc kiu s dng t ny tp trung ch yu cc chn t cao, c phn b trn loi t ct ni ng c mt phn trn t ph sa. Loi hnh s dng t nui c nc ngt vi din tch l 2 ha chim 0,12 % din tch t nng nghip ca x. Kiu s dng t ny tp trung cc chn t trng, thn c Ph v ri rc cc thn khc. Ngoi ra, cng c mt s h ca thn Thun Ha tin hnh nui c lng trn sng Lu. Trong nhng nm gn y, khi nn kinh t pht trin theo hng sn xut hng ho, th vic nhn rng cc kiu s dng t nh trn l cn thit nhng vn cha , cn phi a dng ha cc loi hnh s dng t vi nhiu chng loi cy trng khc nhau to th trng nng sn a dng. Theo vn tm c u ra n nh cho sn phm, s dng t khng lm nh hng n mi trng l vn ct li cc kiu s dng t trn c bn vng.

4.3.2. nh gi hiu qu s dng t v mt kinh t

Trong nhng nm va qua, t trng ngnh nng nghip ng gp trong GDP c xu hng gim dn, t 70 % nm 2006 xung cn 65 % nm 2008. Nhng gi tr sn xut ngnh nng nghip li c xu hng tng ln v quy m ln gi tr, t 375 triu ng nm 2006, tng ln 490 triu ng nm 2008. 4.3.2.1. Hiu qu kinh t ca tng cy trng Thng qua iu tra thc a kt hp phng vn ngi dn v hiu qu kinh t ca tng cy trng trn a bn x chng ti thu c kt qu sau sau:

27

V nng sut, sn lng cy trng: Nng sut cy trng ca x qua cc nm t c s thay i ( tr nng sut la ). Bng 3. Nng sut sn lng ca mt s loi cy trng chnh Cy trng La Sn Khoai lang Lc Ch Tiu n V Nng sut T/ha Sn lng Tn Nng sut T/ha Sn lng Tn Nng sut T/ha Sn lng Tn Nng sut T/ha Sn lng Tn Nm 2006 Nm 2007 59,20 55,80 3511,70 3326,00 170,00 170,00 1658,00 1785,00 50,00 50,00 195,00 150,00 18,00 18,00 135,00 90,00 Nm 2008 58,86 3508,94 170,00 1989,00 50,00 187,00 18,00 113,94

(Ngun: Bo co kinh t - x hi ca x v iu tra thu thp.) Cy trng chnh ca x ch yu l cc loi cy trng ngn ngy nh 1, la, lc, khoai, rau u cc loi, Bn cnh ging a phng c kh nng chng chu tt, ph hp vi tp qun canh tc ca ngi dn nhng khi thu hoch cho nng sut thp. V vy x mnh dn p dng tin b khoa hc v cc ging cy trng a vo sn xut nhm nng cao nng sut cy trng, phat huy hiu qu tim nng t ai, tng thu nhp cho ngi dn. Cy la chim din tch ln nht ( 596,15 nm 2008 ) trong ton vng vi cc loi ging nh: Khang Dn, HT1,...Nng sut la c s n nh qua hai v gieo trng. Nng sut la chnh lch gia cc nm, do iu kin kh hu thi tit v tnh hnh su bnh hi gia cc nm rt phc tp nn nng sut la c s thay i ng k. Nng sut la nm 2007 ch t 55,80 t/ha vi sn lng 3326,00 tn thp hn nng sut nm 2006 ( 59,20 t/ha ) do nh hng ca hin tng bin i kh hu gy ra l tri ma v cc t rt m rt hi, ng thi tnh hnh su bnh din ra kh phc tp gy nh hng n tnh hnh sinh trng ca cy trng. V vy nng sut la gim. n nm 2008, nh lm tt cng tc thy li, p dng khoa hc k thut, thm canh cy la nn nng sut la bnh qun t 58,86 t/ha ( sn lng 3508,94 tn ) cao hn nm 2007 ( 3,06 t/ha ). iu th hin y c iu kin kh

28

thun li cho cy la pht trin tt, c s u t ng mc v khoa hc k thut; s hon thin dn c s vt cht k thut phc v cho nng nghip; p dng cc ging mi nng sut cao vo sn xut v c s ch o, t chc iu hnh ng quy trnh ca chnh quyn a phng. Nhng nm qua mc d tnh hnh kh khn nhng nng sut ca cy trng lun t mc kh quan. Nhn chung nng sut ca cc loi cy sn, lc, khoai lang,...khng gim m c s n nh qua cc nm. Nng sut sn trung bnh l 170 t/ha vi sn lng nm 2006 t 1658 tn n nm 2008 t 1989 tn. iu cho thy iu kin y kh ph hp cho cy sn. Phn ln sn c trng xen canh hoc lun canh vi cy h u tn dng kh nng c nh m kh tri v thn l cy h u sau khi thu hach vi cho sn tr li cho t mt phn dinh dng m sn ly i. Hn na sn l cy trng kh quen thuc nn ngi dn c nhiu kinh nghim sn xut, b tr ch phn bn cng nh ma v, cy trng trong h thng lun canh, xen canh hp l gp phn quan trng trong vic tng nng xut cy trng. Nng sut trung bnh ca khoai lang t 50 t/ha vi sn lng ( 187 tn nm 2008 ) c gim nhng khng ng k do din tch gieo trng gim, y l loi cy thch hp vi kh nhiu loi t m li d trng. Nng sut trung bnh ca lc t 18 t/ha vi sn lng nm 2006 t 135 tn n nm 2007 do din tch gieo trng gim nn sn lng ch t 90 tn, nm 2008 t 113,94 tn Bng 4. Gi tr sn xut ca mt s cy trng chnh ( n v tnh: triu ng/ha/v ) Loi cy trng chnh 1. La 2. Sn 3. Lc 4. Khoai lang 5. Rau, u cc loi Gi hin hnh ( ng/kg ) 4000 1000 9500 3000 2200 Sn lng ( T ) 58,86 170,00 18,00 50,00 110,00 Gi tr ( Triu ng ) 23,54 17,40 17,10 15,00 24,20

( Ngun: iu tra v thu thp )

29

Nu so snh gia cc nhm cy trng ngn ngy c trng trong vng th nhm cy rau u cho gi tr sn xut cao nht l: 24,20 triu ng/ha/v; sau n nhm cc cy lng thc: La 23,54 triu ng/ha/v, sn 17,40 triu ng/ha/v; tip n l nhm cy Lc l: 17,10 triu ng/ha/v v cy khoai lang l: 15 triu ng/ha/v. Tuy nhin, ng trn quan im s dng t kt hp bo v ph t th vic trng cy lc v cy la nc c tc dng bo v v ci to t tt hn so vi nhm cc cy rau. Nhng, cc loi rau n l thi gian sinh trng ngn nn c th gieo trng nhiu v trong nm. Cy lc cho gi tr sn xut thp hn cc cy rau u ch t 17,10 triu ng/ha/v. Xt trn phm vi ton vng th nhm cy rau u cho gi tr sn xut/ha cao nht 24,20 triu ng/ha/v, cao hn lng thc, cy cng nghip ngn ngy khc, hn 1,61 ln cc cy khoai lang. S d cao nh vy l do: Cc cy rau u kh ph hp vi iu kin ca a phng nn cho sn lng kh cao. Bn cnh y l loi nng sn m th trng d tiu th, d trng v chm sc mang li hiu qu kinh t. Hn na l cy ngn ngy nn kh nng xoay vng nhanh, c th trng c 2 n 3 v trong nm. Ngi dn bit p dng khoa hc k thut vo sn xut. Mc khc c s quan tm ch o kh tn tnh ca chnh quyn a phng thc y kh nng sn xut ca a phng. Bng 5. Chi ph trung gian trong sn xut la trn mt ha trong mt v Cc ch tiu m Ln Kali Trng lng (Kg/ha) 240 400 160 100 (cng) 100 320 160 n gi 7000 3300 14 000 50 000 6000 - 8000 4000 4000 Tng s tin (Triu ng) 1,68 1,32 2,24 5,00 0,6 - 0,8 1,28 0,64 2,00

Phn bn

Cng Ging My mc ( quy ra thc ) Nc ( quy ra thc ) Chi ph khc

( Ngun: iu tra v thu thp)

30

Chi ph sn xut la m ngi dn b ra c th tnh c cn mt s chi ph pht sinh khi gp phi thin tai, tr ngi trong sn xut v cng chm sc ca h cha c tnh vo. S liu bng 5 cho thy: La l cy trng nng nghip ch yu ca b con nng dn trong x. Hai ging la Khang Dn v HT1 mi c b con a vo sn xut trong nhng nm gn y t ra rt thch hp v c a chung. Nng sut v sn lng c s n nh qua cc v gieo trng. Chi ph sn xut khong 15,38 triu ng /ha/v. Bng 6. Chi ph trung gian trong sn xut sn trn mt ha trong mt v Cc ch tiu Phn bn m Kali Trng lng (Kg/ha) 100 60 60 (cng) n gi 7000 14 000 50 000 Tng s tin (Triu ng) 0,70 0,84 3,00 0,30 2,00 1,00

Cng Ging My mc + Tru Chi ph khc

( Ngun: iu tra v thu thp) T bng 6 cho thy: Sn l loi cy lng thc c nhn dn trong x trng ph bin hin nay ngoi cy la. Ging sn c trng ph bin trong ton x l KM 94 c nng sut cao. Kt qu cho thy nng sut sn t 170 t/ha, vi tng chi ph khong 7,84 triu ng/ha/v, bao gm chi ph v phn bn, ging, my mc, vn chuyn,...

31

Bng 7. Chi ph trung gian trong sn xut lc trn mt ha trong mt v Cc ch tiu m Ln Kali Trng lng (Kg/ha) 100 400 60 100 (cng) 100 320 600 n gi 7000 3300 14 000 50 000 16000 4000 900 Tng s tin (Triu ng) 0,70 1,32 0,84 5,00 1,60 1,28 0,54 1,30

Phn bn Cng Ging My mc ( quy ra thc ) Vi Chi ph khc

( Ngun: iu tra v thu thp) S liu bng 7 cho thy: Sn xut lc c chi ph khong 12,58 triu ng/ha/v. Trong chi ph cao nht l cng lao ng chm sc, phn bn v ging l: 9,46 triu ng/ha/v. Sn xut khoai lang, rau u cc loi c tng chi ph trung bnh khong 8,50 triu ng/ha/v. Bng 8. Hiu qu kinh t cy trng chnh ( n v tnh: Triu ng/ha/v ) Cy trng La Sn Lc Khoai Lang Rau, u cc loi Gi tr sn xut 23,54 17,40 17,10 15,00 24,20 Chi ph sn xut 15,38 7,84 12,58 9,20 7,60 Gi tr gia tng 8,16 9,56 4,52 5,80 16,60

( Ngun: iu tra v thu thp ) Bng 8 cho thy: Gi tr gia tng ca cc nhm cy trng trong vng cng bin i tng ng, c th nh sau: Nhm cc cy rau u c gi tr gia tng cao nht vng t 16,60 triu ng/ha/v l do: Chi ph u vo cho sn xut rau u l khng cao lm so

32

vi cc cy trng ngn ngy khc. ng thi nh s u t cc loi phn bn mt cch khoa hc v p dng hiu qu tin b khoa hc k thut vo sn xut. Mc khc x c v tr thun li gip vi nhiu x trong huyn v tnh Qung Tr nn th trng tiu th rng ln, n nh v nh s ch o kp thi, st sao ca cc cp chnh quyn a phng. Tip n l nhm cy lng thc: Sn 9,56 triu ng/ha/v, la 8,16 triu ng/ha/v, cy khoai lang 5,80 triu ng/ha/v. Nguyn nhn l: Ngi dn bit p dng cc phng php canh tc vi k thut cao. Hn na chi ph u vo nh my mc, thuc bo v thc vt, ging,... cho sn xut khng cao lm. Mc khc do Phong Ha l a phng c nn sn xut nng nghip lu i nn ngi dn c kinh nghim sn xut, u t hp l khoa hc. Mt s ging cao sn c a vo sn xut nn cho nng sut cao nh Khang Dn, HT1,... Bn cnh t sn xut kh ph hp cho yu cu ca tng loi cy trng nn thng cho nng sut cao. Mt s khu trong sn xut c c gii ho nh khu : lm t, thu hoch, Cui cng l nhm cy cng nghip: lc: 4,52 triu ng/ha/v. Do chi ph sn xut lc kh cao, 12,58 triu ng/ha/v. Trong chi ph cao nht l cng, phn bn v ging l: 9,46 triu ng/ha/v. Trong khi gi tr sn xut li khng cao lm 17,10 triu ng/ha/v. Cy lc l cy m ngi dn a phng cha ch trng u t lm h ch sn xut p ng cho nhu cu ti ch ca a phng. Bng 9. Hiu qu kinh t cy trng qua cc nm ( n v tnh: Triu ng/ha /v ) Tnh trn mt ha trong mt v Cy Gi tr sn xut Chi ph sn xut Gi tr gia tng trng 2006 2007 2008 2006 2007 2008 2006 2007 2008 La 14,80 19,53 23,54 9,10 12,23 15,38 5,70 7,30 8,16 Sn 10,00 14,00 17,40 4,00 5,53 7,84 6,00 8,47 9,56 Lc 13,50 14,95 17,10 9,12 10,45 12,58 4,38 4,50 4,52 Kh. lang 9,50 12,00 15,00 5,28 7,34 9,20 4.22 4,66 5,80 Rau, u 15,80 20,30 24,20 5,50 6,75 7,60 10,30 13,55 16,60 ( Ngun: iu tra v thu thp )

33

T bng 9 cho ta thy: Gi tr sn xut ca cc loi cy trng trong x lun tng qua cc nm c th nm 2006 gi tr sn xut la t 14,80 triu ng/ha/v, n nm 2008 tng ln 23,54 triu ng/ha/v. Chi ph sn xut bin ng tng theo tng nm do gi c vt t u vo ngy cng cao. Sn xut la c chi ph nm 2006 l 9,10 triu ng/ha/v. n nm 2008 tng ln 15,38 triu ng/ha/v v gi tr gia tng cng tng theo t 5,70 triu ng/ha/v nm 2006 ln 8,16 triu ng/ha/v nm 2008. Tuy nhin, sn xut mt s cy trng gi tr gia tng tng khng ng k nh cy lc v cy khoai lang t khong 4,38 triu ng/ha/v ( 2006 ) ln 4,52 triu ng/ha/v ( 2008 ) i vi cy lc v t 4,22 triu ng/ha/v ( 2006) ln 5,80 triu ng/ha/v (2008). S gia tng mnh nht v gi tr sn xut cng nh gi tr gia tng thy nhm cy rau u cc loi. Sau n nhm cy lng thc, cui cng l cy cng nghip khc. C th i vi nhm cy rau u gi tr sn xut t 15,80 triu ng/ha/v ( 2006 ) ln 24,20 triu ng/ha/v ( 2008 ) v gi tr gia tng t 10,30 triu ng/ha/v (2006) n nm 2008 ln 16,60 triu ng/ha/v. Trong lc chi ph sn xut ch t 5,50 - 7,60 triu ng/ha/v. Nh vy, chi ph v thu nhp hng nm i vi tng loi cy trng trong c chu k, vng ny cc nhm cy trng rau u, cc cy thuc nhm cy lng thc ang l nhng cy trng cho hiu qu kinh t cao v c xu hng pht trin mnh trong thi gian ti. Tuy nhin, m bo nhu cu lng thc, m bo ph cho t th cc cy trng nh u, lc v cy la vn cn phi c duy tr v nng cao hiu qu hn na. 4.3.2.2. Hiu qu kinh t cc loi hnh s dng t chnh Thng qua iu tra thc a kt hp phng vn ngi dn v hiu qu kinh t ca cc loi hnh s dng t trn a bn x chng ti thu c kt qu sau sau:

34

Bng 10. Hiu qu kinh t cc loi hnh s dng t chnh ( n v tnh: Triu ng/ha/nm ) Loi hnh s dng t Gi tr sn xut La ng xun - la H Thu La - khoai lang La - lc Lc, sn - khoai lang Lc, u - khoai lang Sn, u - khoai lang Sn, khoai lang - rau, u Rau, u - rau, u 46,80 38,54 40,64 49,10 56,30 54,00 56,20 48,40 Chi ph sn xut Gi tr gia tng 29,72 23,49 28,84 30,24 30,74 25,28 25,02 15,20 17,08 15,05 11,80 18,86 25,56 28,72 31,18 33,20

( Ngun: iu tra v thu thp ) Trn a bn x c 8 kiu s dng t. Qua tnh ton chng ti nhn thy: Hiu qu kinh t ca cc kiu s dng t ny c s cch bit kh r rt. Mt s kiu s dng t cho gi tr gia tng/ha/nm thp nh: la - lc, la khoai lang v la ng xun - la H thu, ln lt l :11,8 triu ng/ha/nm, 15,05 triu ng/ha/nm v 17,08 triu ng/ha/nm. Do chi ph sn xut cao nhng gi tr sn xut li khng cao lm, nh loi hnh s dng t la 2 v gi tr sn xut l 46,80 triu ng/ha/nm trong lc chi ph sn xut l 29,72 triu ng/ha/nm. Tip n l cc kiu s dng t lc, sn - khoai lang; lc, u - khoai lang ln lt l 18,86 triu ng/ha/nm v 25,56 triu ng/ha/nm. Cui cng cc kiu s dng t nh: sn, u - khoai lang; sn, khoai lang - rau, u; rau, u - rau, u cho gi tr gia tng/ha/nm cao nht ln lt l 28,72 triu ng/ha/nm, 31,18 triu ng/ha/nm v 33,20 triu ng/ha/nm. Trong lc chi ph sn xut ca loi hnh s dng t rau, u - rau, u l thp nht ch c 15,20 triu ng/ha/nm. Chi ph sn xut cao nht vn l loi hnh s dng t: Lc, sn - khoai lang; Lc, u - khoai lang; la 2 v, chi ph sn xut ca cc loi hnh s ng dt cn li chnh nhau khng ln

35

lm ch dao ng t 23 - 28 triu ng/ha/nm. Cc loi hnh s dng t ny phn b kh hp l, chn t cao phn b cc cy trng cn hoa mu, rau u, sn, khoai,... chn t trng phn b cc loi cy la. Nhn chung trn chn t trng, cy la ng vai tr ch o. Kiu s dng t la ng xun - la H thu l kiu s dng t bn vng thch hp vi chn t ny. Cho gi tr sn xut l 46,80 triu ng/ha/nm. Cc loi hnh s dng t trng cy rau, mu cho hiu qu kinh t cao hn cy lng thc. iu ny th hin y iu kin kh ph hp vi loi hnh s dng t trng cy rau mu. Hn na, ngi dn bit cnh p dng cc tin b k thut vo canh tc lm gim chi ph u t mang li nhiu hiu qu kinh t. Bn cnh nh c th trng tiu th ln v n nh, s nh hng v ch o kp thi ca chnh quyn a phng. Nhng loi hnh s dng t mang gi tr gia tng cao c nng dn u tin a vo sn xut. Tuy nhin, c mt s loi hnh s dng t hiu qu mang li cha cao l do ngi dn khng ch trng chm sc sn xut nhm a dng ha sn phm m ch sn xut nh l. Hn na chi ph sn xut trong nhng loi hnh s dng t ny kh cao iu ny l do mc u t phn bn v cng ln, cha tn dng c lao ng lc nng nhn nh cc loi hnh s dng t rau mu. Trong tng lai pht trin kinh t x hi, sn xut nng nghip theo hng a dng th nhng loi hnh s dng t mang li hiu qu cao cn c nhn rng. a cc ging mi c nng sut cao vo sn xut, tng cng cng tc chuyn giao khoa hc k thut gip cho nng dn vn ln lm giu trn mnh t qu hng. Tuy nhin, m bo an ninh lng thc th cn phi m bo din tch t trng cy lng thc nh: cy la.

4.3.3. nh gi hiu qu s dng t v mt x hi.

Gii quyt lao ng d tha trong nng thn l vn x hi ln, ang c s quan tm ca cc nh khoa hc, cc nh hoch nh chnh sch. Trong khi ngnh cng nghip v dch v cha pht trin thu ht ton b lao ng d tha trong nng thn th pht trin nng nghip theo hng a dng ho sn phm v sn xut hng ho l mt gii php quan trng to thm vic lm, tng thm ca ci vt cht cho x hi v tng thu nhp cho nng dn. Qua gp phn cng c an ninh chnh tr, trt t an ton x hi,

36

hn ch t nn x hi do tht nghip gy nn, gp phn vo vic gii quyt mi quan h cung cu trong i sng nhn dn, lm thay i mt cch c bn tp qun canh tc, to thi quen p dng tin b khoa hc k thut trong nng nghip. + Nng cao thu nhp cho ngi dn, xo i gim ngho. Lut t ai quy nh c th quyn li v trch nhim ca ngi c giao t. V vy sau khi nhn t ngi dn yn tm u t vn v sc lao ng cho sn xut. Mt khc ngi dn ch ng p dng cc tin b khoa hc k thut vo sn xut. T nng sut lao ng khng ngng tng ln, gp phn nng cao thu nhp cho ngi dn v xa i gim ngho. y chnh l hiu qu v mt x hi c ngha ln nht ca chnh sch giao t nng nghip cho ngi lao ng. Theo s liu bo co ca x Phong Ha th, trong nhng nm gn y, s h i ngho ca x lin tc gim. T l h i ngho ca x nm 2006 l 8,94 % gim xung 5,94% , gim 3 % vo nm 2007. n nm 2008, ton x ch cn li 5,47% s h ngho v khng c h i. iu ny l do mt s h thu c khi lng nng sn kh v bt u c nhng sn phm nng nghip bn ra th trng vi s lng ln. y thc s l mt thnh cng ln trong cng tc xo i gim ngho ca chnh quyn v nhn dn a phng, trong c s ng gp ca chnh sch giao t nng nghip ti tay ngi lao ng. + To vic lm, tng thu nhp cho ngi lao ng. t ai l t liu sn xut quan trng bc nht i vi lao ng sn xut nng nghip. Chnh v vy, khi c giao t, ngi lao ng c t liu sn xut canh tc, sn xut ra lng thc. Thc t a phng sn xut nng nghip thu ht c ngun lao ng v gii quyt vic lm ti ch. Nhng ngnh sn xut nng nghip kh nng s dng lao ng l c gii hn. Ty thuc vo loi hnh sn xut, quy m sn xut m s lng lao ng c s dng l khc nhau. i vi sn xut la: S liu iu tra cho thy bnh qun mt ha s dng 100 lao ng cho mt v, khng tnh lao ng trong qu trnh chm sc, trong qu trnh ny hu ht l s dng lao ng nhn ri trong gia nh. Khi xung thi v th lao ng c s dng tp trung cao nn thiu lao

37

ng. Khi ht thi v th lc lng lao ng li nhn ri tr li. Tng t i vi cc loi cy nh: Sn, lc, khoai lang, rau,... i vi cc cy lc v rau u cc loi th cn lng lao ng nhiu hn nhng khng tp trung. T khi ng v nh nc c chnh sch i mi, sn xut nng nghip pht trin theo hng sn xut cc sn phm hng ho, vic a dng ho sn phm nng nghip thu ht nhiu lao ng tham gia. Bi v: Cc cy trng hng ho i hi s chm sc rt cao, u t nhiu lao ng. Khi sn xut hng ho pht trin, yu cu v cung ng vt t, bao tiu sn phm tng ln, mt b phn lao ng chuyn sang hot ng thng mi v dch v. Bng 11. Tnh hnh lao ng v thu nhp trong nng nghip qua cc nm Cc ch tiu Tng dn s Tng s h S h nng nghip Tng s lao ng Lao ng trong nng nghip Thu nhp bnh qun u ngi Bnh qun lao ng mi h n v tnh Ngi H H Ngi Ngi Triu ng Ngi 2006 9345 1923 1246 3413 2047 6,0 3 2007 9390 1933 1249 3459 2068 7,0 3 2008 9462 1948 1253 3567 2105 6,8 3

(Ngun: Bo co kinh t x hi qua cc nm 2006, 2007, 2008) Qua bng s liu cho thy nm 2008 c 2105 lao ng trong nng nghip chim 59,01 % trong tng lao ng hin c ca a phng. Hng nm s lao ng trong nng nghip tng l do vic thay i c cu cy trng, tng din tch cc loi cy lng thc ( sn t din tch 97,40 ha nm 2006 ln 117 ha nm 2008 ) v nhm cy rau u cc loi t 42 ha nm 2006 tng ln thnh 62 ha nm 2008, thu ht hng trm lao ng tham gia. C th thy rng t l lao ng trn a bn l rt thp so vi tng dn s 22 % nm 2008, c cu lao ng cng khng ng u gia cc lnh vc (lao ng trong nng nghip chim t l 59,00 % so vi tng s lao ng, cn li l lao ng trong cc lnh vc khc ). Mc khc qy t nng nghip ca x t dn n din tch t bnh qun trn u ngi rt thp (1796,90 m2/ngi ) so vi trung bnh chung ton huyn ( 6620,00 m2/ngi). Nh vy,

38

trong nng nghip vic s dng lao ng v kh nng gii quyt vic lm trn a bn x c phn tng ln nhng cha tn dng c ngun lao ng nhn ri ca nhn dn v cha m bo kh nng gii quyt vic lm cho nhng lao ng tht nghip. V vy lm nhiu lao ng trong nng nghip phi chuyn sang mt s ngnh tiu th cng nghip hoc i lm n xa. Thu nhp ca ngi dn ngy cng tng ( 6 triu ng/nm, nm 2006 ln gn 7 triu ng/nm, nm 2008), ko theo i sng vt cht, tinh thn v trnh dn tr tng ln, an ninh chnh tr, trt t an ton x hi c m bo. Nng lc sn xut ca cc h s c phn cng ph hp vi tng kiu s dng t, gi tr cng lao ng m bo, tn dng mi ngun lao ng sn c ca khu vc nng thn. + Nng cao dn tr, xy dng x hi vn minh giu p.

4.3.4. nh gi hiu qu s dng t v mt mi trng

Trong qu trnh s dng t nng nghip lm nh hng rt ln n mi trng do cho qu trnh sn xut c bn vng ngoi vn v kinh t - x hi, chng ta phi xem xt n vn mi trng. Bi v mi trng c nh hng c bit quan trng i vi i sng cy trng, vt nui, cng nh con ngi. Vic nghin cu nh gi nh hng ca s dng t v h thng cy trng hin ti ti mi trng l vn rt ln v phc tp, i hi phi c s liu phn tch t, nc v nng sn trong mt thi gian kh di. V vy, trong phm vi nghin cu ca ti chng ti ch dng li vic nh gi hiu qu mi trng thng qua vic nh gi thch hp ca cc cy trng i vi iu kin t ai hin ti, thng qua kt qu iu tra v u t phn bn, thuc bo v thc vt. Thng qua iu tra v kho st thc t cho thy: Trong nng nghip, cc h tch cc thm canh tng v, khng t hoang ho. Trong lm nghip, cc h gia nh tch cc trng rng. n nay trn a bn x khng cn hin tng ph rng, l lt, hn hn dn c khc phc, gim thit hi do thin tai gy ra i vi sn xut v trong i sng sinh hot ca con ngi.

39

Bng 12. Ch tiu hiu qu s dng t v mi trng Cc ch tiu che ph H s s dng t n v tnh % Ln Nm 2006 28 2,23 Nm 2008 28,05 2,33

(Ngun: Bo co kinh t x hi ca x v iu tra thu thp) Qua bng s liu cho thy: X Phong Ha c che ph thp ch t 28,05 % nm 2008 l do x nm vng ng bng c din tch trng rng v trng cc loi cy lu nm t. H s s dng t t c s thay i qua cc nm, nm 2006 l 2,23 ln n nm 2008 t 2,33 ln. Do mt s loi cy trng nh sn, lc, rau u,... ngi ta trng xen vi nhau c khi ln n ba v trong nm nhng din tch xen canh khng ln lm ( 201 ha ) so vi din tch chuyn canh 2 v ( 596,15 ha ). iu cng c gy nh hng n mi trng sinh thi nh sau: + Mc tch cc - S dng ti a qu t hin c, a phn din tch cha s dng vo s dng nhm ci to t hoang ha. - Trng xen nhiu loi cy trng vi nhau trn mt din tch t lm gim s xi mn, ra tri, tng xp cho t, tn dng nhiu loi dinh dng trong t. - S kt hp gia chn nui v trng trt hn ch c lng phn bn ha hc, tn dng c lng phn gia sc thi ra, lm gim chi phi sn xut mc khc gp phn ci to tng ph cho t. + Mc tiu cc - Hin tng xi mn ra tri vn cn do che ph thp. Bn cnh tc th ha tng ln m che ph thp s tc ng n s sng ca con ngi v sinh vt,... - Khai thc ht ngun dinh dng t t, lm cho t bc mu. - Lng thuc ha hc s dng s tng ln lm gy hi n mi trng sng cho chng ta. Mt trong nhng nguyn nhn chnh dn n suy gim ph nhng vng thm canh cao l vn s dng phn bn mt cn i.

40

Trong cc nghin cu gn y cho thy vic s dng phn bn Vit Nam ti nhiu vng vi nhiu loi cy trng cn thiu khoa hc v lng ph. Nng dn mi ch quan tm nhiu n s dng phn m, t quan tm n phn ln v phn ln cha quan tm n kali v cc nguyn t trung, vi lng khc. Do vy cn phi c nhng hiu bit nht nh v cch bn phn. [ ] Bng 13. Lng u t phn bn cho cc cy trng Stt 1 2 3 4 5 Cy trng La Sn Lc Rau u cc loi Khoai lang m 240 100 100 100 100 Lng phn bn ( Kg/ha/v ) Ln Kali Vi Ghi ch 400 400 60 160 60 60 30 ( Ngun: iu tra v thu thp ) Kt qu iu tra h nng dn v mc u t phn bn cho cc loi cy trng hng nm cho thy: Nhm cc cy lng thc, lng phn bn cao hn cc cy khc. C th nh phn m c bn 240 kg/ha/v ( la ), 100 kg/ha/v ( sn ); Ln l 400 kg/ha/v ( la ); kali 160 kg/ha/v( la ), 60 kg/ha/v ( sn ). Dng phn m ch yu c bn t phn Ur, ln ch yu t Supe ln, Kali ch yu t Kali clorua. Vic cn i gia m, ln, kali i vi mi cy trng l rt khc nhau. Nng dn hu nh cha coi trng v khng c thi quen bn phn Kali hoc bn khng cho cy trng v th nh hng khng tt n kh nng chng chu ca cy nht l chng chu su bnh. T dn n vic s dng thuc ha hc bo v thc vt tng ln. T gy nn cc nguy c gy thoi ho v nhim t c xem xt trn cc lnh vc sau: Lm chua t, lm nhim NO3, nhim t do ph dng . c bit lng phn chung bn cho cy trng cn qu thp so vi yu cu bn phn cn i. y l mt trong nhng nguyn nhn thoi ha t do suy kit mn v cht hu c trong t. m v ln c dng nhiu trong s cc loi phn v c. Kali u t t v khng u, a s cy trng khng c bn lng kali. Vic bn khng lng kali 500 600

41

cn thit s dn n suy kit hm lng Kali trong t v gy nh hng n nng sut, cht lng nng sn phm. V vy, p ng yu cu nng cao hiu qu s dng t v sn xut nng nghip hng ho bn vng cn phi c hng dn c th t l phn bn m, ln v kali cn i cho tng cy trng. Mt khc c th nhn nh chnh xc v s nh hng ca phn bn n t, nc, sinh vt,... cn c nghin cu phn tch y cc ch tiu v t, nc v cc nng sn phm. T kt qu iu tra v tnh hnh s dng thuc bo v thc vt trong sn xut trng trt ti x Phong Ha chng ti nhn thy, hu ht cc loi cy trng u c phun thuc bo v thc vt t nht l 2 ln/v, nhng v c dch bnh gy hi cao lng phun tng ln nhiu ln. Qu trnh ngp nc thng xuyn ca loi hnh s dng t trng la 2 v lm cho mt s tnh cht vt l ca t nh ch kh, kt cu t c th xu i, tng cng mt s cht c nh CH4, H2S, c nh hng n hot ng ca v sinh vt t v ca cy trng cng nh kh nng ha tan ca mt s cht dinh dng trong t. Mi loi su bnh, c di pht trin nhng chn t nht nh v vy nu c canh la to iu kin cho su bnh, c di ly lan v pht trin lm nh hng n sinh trng pht trin ca cy trng t lm nng sut, cht lng cy trng s gim. Thc t cho thy, cc kiu s dng t c s lun canh gia la v cc cy trng cn nh cc loi rau s va gim c s tch ly ca cc ngun su bnh hi trong t, va bo v c ph ca t do bo tn c mn v cht hu c trong t. V th s dn n t phi s dng thuc bo v thc vt hn, an ton cho vic s dng nng sn v gim s thoi ha t. Cy sn c kh nng ht cht dinh dng t t rt ln, ng thi n ph v kt cu t lm t b xi mn ra tri cht dinh dng, lm cho t ngy cng bc mu. V th nn c k hoch bn phn hp l c phng thc canh tc thch hp y mnh xen canh sn vi cy h u tr li dinh dng cho t nh s c nh m ca cy h u. Nhn chung, cc hnh thc canh tc trn a bn l kh hp l. Phi hp nhiu hnh thc xen canh kh hp l. Nh t c tr li mt phn dinh dng v c phc hi.

42

4.3.5. nh gi chung v hiu qu s dng t nng nghip

4.3.5.1. Mt tch cc Nhn chung qu t nng nghip, lm nghip ca x l kh ln v a dng. Din tch t c kh nng a vo sn xut nng nghip, lm nghip cn nhiu. Trong thi gian qua, y ban nhn dn x cng vi ngi dn thc hin tt vic khai thc qu t ny vo sn xut c hiu qu. Trong nng nghip c s chuyn dch c cu cy trng, vt nui hp l, m rng quy m sn xut, tch cc thm canh tng v lm cho h s s dng t tng ln hng nm, nng xut v sn lng cy trng lun c s tng ng gia cc v gieo trng hoc nm sau cao hn nm trc. T gii quyt c nhiu lao ng nng thn, nng cao c thu nhp cho nng dn. Ngnh lm nghip c ch trng, hng nm din tch trng rng tng ln, gp phn ph xanh t trng i ni trc, nng cao che ph v bo v mi trng. Nh c u t v c s h tng, ngun vn v k thut m lng hng ha nng sn a dng, ng thi to ra cc vng chuyn canh c lng hng ha ln phc v nhu cu ca th trng. y mnh cng cuc cng nghip ha hin i ha nng nghip nng thn, to iu kin cho cc ngnh dch v v cng nghip phc v nng nghip pht trin thc y ch trng hin i ha cng nghip nng nghip nng thn ca ng v Nh nc, nng cao mc sng ngi dn nng thn. 4.3.5.2. Mt tn ti Cha to ra c nhiu m hnh sn xut tp trung c quy m nh m hnh kinh t trang tri,... Do din tch t cha s dng l t ct thn c Ph l loi t khng thch hp cho sn xut nng lm nghip nn kh a vo s dng cho mc ch nng nghip. V vy ch trng ph xanh t trng i ni trc kh hon thnh do n n che ph thp. thc ca ngi dn trong vic s dng, khai thc t cha cao. Vn cn trng hp ln chim t ai, vi phm php lut trong vic qun l v s dng t. Kh nng nm bt thng tin gi c th trng cha nhy bn hn

43

na thng tin cn thiu v nhiu. Kh nng hoch ton trong sn xut nng nghip cn hn ch, cha c th. Trnh ng dng khoa hc - k thut vo sn xut cn hn ch. Nng dn ch thy ci li trc mt m khng thy hu qu v sau, gy nh hng cho sn xut v i sng chnh h. Tuy c s h tng c u t nhng cn thiu v cha ng b nn nh hng n qu trnh sn xut v giao lu hng ha, nn hiu qu s dng t b nh hng. 4.4. Tim nng t ai Vi din tch t nng nghip hin c, ng thi cng vi qu t bng cha s dng kh ln 695,75 ha chim 19,77 % tng din tch t nhin, phn ln trong s ny l t ct kh a vo sn xut nng nghip, li phn b nhng khu vc khng thun li nn rt kh khai thc, nn y l iu kin a phng c th u t, p dng khoa hc cng ngh pht trin mnh ngnh cng nghip khai thc ch bin vt liu xy dng. Bn cnh c th pht trin m hnh kinh t trang tri chn nui, c bit tn dng din tch mt nc trn cc ao h, sng sui pht trin ngnh thy sn, nng che ph ca rng bng vic ph xanh din tch t cha s dng. Thc hin cc bin php thm canh, tng v nng cao h s s dng t. + Sn xut nng nghip: Trong tng lai qu t m rng sn xut nng nghip rt hn ch, nn tim nng khai thc ch c th tng cng theo hng thm canh, chuyn i c cu cy trng, a cc tin b khoa hc k thut vo sn xut, s dng cc ging cy mi cho nng sut v cht lng cao. C th chuyn mt s din tch t trng la nng sut thp sang trng cc loi cy c hiu qu kinh t cao hn v nui trng thy sn. + Lm nghip: Hin nay din tch t lm nghip l 900,10 ha, trong thi gian ti tim nng t lm nghip c th c m rng t vic a t cha s dng vo trng rng sn xut tng t l che ph rng to thm ngun thu nhp cho ngi dn. + Nui trng thy sn: Vi din tch hin trng l 2 ha, trong tng lai c th chuyn t din tch t trng la hiu qu thp, t sng sui, ao h sang phc v nui trng thy sn.

44

4.5. nh hng s dng t nng nghip trn quan im pht trin bn vng

4.5.1. S cn thit s dng t tit kim, c hiu qu v bn vng

Ngy nay, s dng t bn vng, tit kim v c hiu qu tr thnh chin lc quan trng c tnh ton cu. N c bit quan trng i vi s tn ti v pht trin ca nhn loi, bi nhiu l: - Ti nguyn t v cng qu gi, bt k nc no, t u l t liu sn xut nng - lm nghip ch yu, c s lnh th phn b cc ngnh kinh t quc dn. D cho nhng tin b khoa hc - k thut v i, con ngi hin i vn phi sng da vo t. - Ti nguyn t c hn, t c kh nng canh tc cng t i. - Din tch t nhin v t canh tc trn u ngi ngy cng gim do p lc tng dn s, s pht trin th ha, cng nghip ha v cc h tng k thut. - Do iu kin t nhin, hot ng tiu cc ca con ngi, hu qu ca chin tranh nn din tch ng k ca lc a , ang v s cn b thoi ha, hoc nhim dn ti tnh trng gim, mt kh nng sn xut v nhiu hu qu nghim trng khc. - Ngoi ra tnh trng nhim do phn bn, ha cht bo v thc vt, cht thi, nc thi th, khu cng nghip, lng ngh, sn xut, dch v v cht c ha hc li sau chin tranh cng ng bo ng. Hot ng canh tc v i sng cn b e da bi tnh trng ngp ng, ngp l, l qut, t trt, st l t, thoi ha l, ha hc t... - Sn xut nng nghip phi c tin hnh trn t tt mi c hiu qu. Tuy nhin, hnh thnh t vi ph nhiu cn thit cho canh tc nng nghip phi tri qua hng nghn nm, thm ch hng vn nm. V vy, mi khi s dng t ang sn xut nng nghip cho cc mc ch khc cn cn nhc k khng ri vo tnh trng chy theo li ch trc mt.

4.5.2. nh hng s dng t nng nghip trong tng lai

Phong Ha c li th rt ln v sn xut nng nghip v tiu th nng sn. L vng c truyn thng sn xut nng nghip, c kh hu thun li cho pht trin sn xut nng nghip v a dng ho cy trng. t ai mu m

45

giao thng, thu li v c s h tng thun li pht trin nng nghip. Vic thm canh, tng v, tng hiu qu s dng t c ngha quyt nh nhm pht huy th mnh ca vng khai thc tt nht tim nng cc ngun lc ca x. Cho nn, nng cao hiu qu s dng t nng nghip th vic chuyn mn ha trong sn xut l iu kin ch yu. Trong nhng nm gn y, sn xut nng sn hng ha Phong Ha bt u hnh thnh v tng bc pht trin to tin cho pht trin cc cy trng hng ha trong nhng nm ti. + nh hng s dng t nng nghip da trn cc cn c sau: - Nhng cy trng, nhng kiu s dng t la chn l nhng cy c trng cho hiu qu x hoc nhng vng c iu kin tng t. - Tim nng cc ngun lc ca x (t ai, lao ng, v tr a l, giao thng, thu li...) - nh hng pht trin nng nghip ca huyn, x trong nhng nm ti. - Kh nng u t vn, lao ng v kh nng m rng th trng tiu th sn phm hng ho. + nng cao hiu qu s dng t trong tng lai cn: - S dng t trit trn c s pht huy ti a li th so snh v iu kin t nhin, kinh t x hi ca mi vng t, gp phn nng cao nng sut, cht lng, gim gi thnh sn phm, tn dng mi ngun nhn lc, tng thu nhp cho ngi dn, ph hp vi nng lc sn xut ca tng h. - a nhanh tin b khoa hc, cng ngh vo sn xut nng nghip. y nhanh qu trnh chuyn dch c cu sn xut, hnh thnh cc vng sn xut hng ha tp trung vi khi lng ln. Chuyn i mt s din tch trng cy lng thc sang trng cc loi cy rau qu hng ha c th trng tiu th n nh, c kh nng xut khu v lm nguyn liu cho cng nghip ch bin. - S dng t nng nghip i i vi bo v mi trng. Mi trng l yu t bn ngoi tc ng vo qu trnh sinh trng v pht trin ca cy trng. l cc yu t v kh hu, t v nc. V vy trong qu trnh s dng t phi bo v t, b tr thi v ph hp vi cc iu kin thi tit, kh tng, thu vn nhm khai thc mt cch ti u cc iu kin m khng nh hng n mi trng. Vn quan trng trong vic bo v mi

46

trng l phi pht trin mt nn nng nghip bn vng c h thng cy trng a dng, n nh kt hp hi ho gia cc ngnh trng trt, chn nui v ch bin nng sn. - T chc sn xut c hiu qu cc vng la cao sn v vng la cht lng cao, p ng yu cu ti ch v th trng. Thc hin thm canh t gi tr sn xut cao nht trn mt n v din tch t canh tc. 4.6. Cc gii php thc hin

4.6.1. Chin lc s dng t tit kim, c hiu qu v bn vng

u tin s dng t tt cho nng nghip, dnh t xu (c kh nng sn xut thp) cho cc mc ch phi nng nghip. iu ha gia p lc tng dn s v tng trng v kinh t nhm p ng yu cu s dng t bn vng. Qun l h thng nng nghip nhm m bo c sn phm ti a v lu di, ng thi duy tr ph nhiu t. Bo m pht trin ti nguyn rng nhm tha mn nhu cu v thng mi, cht t, xy dng v dn dng m khng lm mt ngun nc v thoi ha t. S dng t trn c s quy hoch bo m li ch trc mt cng nh lu di ca ngi s dng t v cng ng. Khi phn b s dng t cho cc ngnh kinh t quc dn cn s dng bn , ti liu t v nh gi phn hng t ai mi xy dng, nng cao cht lng quy hoch v d bo s dng lu di. Thc hin chin lc pht trin a dng, khai thc tng hp a mc tiu: nng - lm kt hp, chn nui di rng, nng - lm v chn nui kt hp, nng - lm - ng kt hp, nng lm ng mc kt hp, nng ng kt hp,... Qun l lu vc bo v t v nc, pht trin thy li, gi vng cn bng sinh thi. Pht trin cc cy lu nm c gi tr kinh t, thng mi cao v gp phn bo v t nh: cy n qu. p dng quy trnh v cng ngh canh tc thch hp theo tng tiu vng v h thng cy trng. Pht trin ngnh cng nghip phn bn v nng cao hiu qu s dng phn bn thng qua vic phi hp tt gia phn bn hu c, v c, phn sinh hc, vi lng, trn c s kt qu nghin cu phn tch t, c im t ai v nhu cu dinh dng ca cy. Trong canh tc nng nghip, cn quan tm thm canh ngay t u, thm canh lin tc v theo chiu su.

47

Hon thin h thng php lut, chnh sch qun l v bo tn ti nguyn t. y mnh cng tc khuyn nng, khuyn lm, chuyn giao tin b khoa hc - k thut, giao t, giao rng, cho dn vay vn pht trin sn xut, thm canh nhm xa i, gim ngho v bo m an ton lng thc. Pht ng qun chng lm cng tc bo v t. y mnh hp tc gia cc t chc trong nc, khu vc v quc t trong vic thc hin cc chnh sch, chng trnh, d n v k hoch hnh ng bo v v s dng t tit kim, c hiu qu v bn vng.

4.6.2. Gii php v mt kinh t

4.6.2.1. Gii php v vn u t Vn l nhu cu cn thit cho qu trnh pht trin sn xut nng lm nghip. Nguyn nhn dn n tnh trng s dng t km hiu qu ngoi yu t k thut cng do vn quyt nh. Trong nhng nm gn y, Nh nc c nhng chnh sch h tr vn cho nng dn sn xut nng nghip. Trong sn xut nng nghip: Cc h gia nh cn phi huy ng t nhiu ngun vn khc nhau. Trong iu kin hin nay cn c chnh sch tr gi, tr cc i vi ging v vt t trong sn xut nng nghip, tng cng xy dng c s h tng nhm gim nh nhng kh khn cho sn xut. Trn a bn c ngun vn tn dng thuc ngn hng chnh sch, ngn hng nng nghip v pht trin nng thn,... ngoi ra cn c ngun tn dng ca d n ICCO ( ngun vn xoay vng phc v cho h dn vay vn pht trin sn xut v chn nui ) cho vay vi li xut u i gip nhn dn u t sn xut. Nhng nhn chung, vn vay t, th tc rm r, chu k vay ngn, cha ni n vic vay vn cn c nhng yu cu v th chp ti sn. Do gip nng dn c vn u t cho sn xut nng nghip hng ha cn: - Thay i th tc vay vn, a dng ho cc hnh thc cho vay to iu kin cho ngi dn tip cn c ngun vn ny. Mc khc cn quan tm n chu k vay vn, thi hn vay v li xut ph hp ngi dn pht trin sn xut. u tin ngi vay vn pht trin sn xut nng nghip hng ho. - S dng nhiu hnh thc bo m tin vay i vi tn dng dng nh, m rng kh nng cho vay i vi tn dng khng i hi th chp.

48

- Cc trung tm dch v h tr sn xut nng nghip c th ng trc vn, k thut cho nng dn thng qua vic cung cp vt t, ging, to iu kin cho nng dn gieo trng v chm sc ng thi v. - Ngoi ra nh nc cn c s h tr cho vic bao tiu thu mua nng sn kp thi vo v thu hoch nng dn hon tr vn vay v tip tc u t sn xut. Nh nc cn khuyn khch u t cho vic xy dng cc nh my ch bin nng sn, u t xc tin thng mi, m rng th trng tiu th nng sn. 4.6.2.2. Gii php v th trng Sn phm nng nghip rt a dng c th thay i v chng loi v s lng. Vic pht trin sn xut trong nng nghip i hi phi c thc hin theo k hoch. Mun vy cng cn phi t chc xy dng cc m hnh sn xut th gii thiu sn phm, tm kim v d bo th trng. +Th trng nng sn a phng gp nhng kh khn chnh sau: - Giao thng i li kh khn. - Lng hng ho khng tp trung, quy cch cht lng sn phm cha p ng yu cu ca khch hng. - Cha c c s dch v n nh nn thng b t thng p gi. V vy cn thit phi phn tch th trng trc mt v lu di, c nh hng cho sn xut nng nghip to ra sn phm p ng yu cu tiu th hng ho ca th trng. a phng tp trung gii quyt hai vn chnh l xy dng vng sn xut chuyn canh hng ho v pht trin h thng giao thng, nht l giao thng nng thn. Mc khc, y mnh vic kin c ho h thng mng ti, tng cng bm tiu ng cc b trong ma ma, c bit cn nghin cu c cc vng sn xut sn phm sch, an ton vi cng ngh cao. c c th trng tiu th nng sn n nh, cn phi quy hoch v hnh thnh cc hp tc x dch v tiu th sn phm nng nghip, cn c nhng chnh sch khuyn khch cc h nng dn lm dch v bao tiu sn phm hng ha. Hnh thnh cc trung tm thng mi cc th t v th trn, th x, thnh ph to mi trng trao i hng ha.

49

Thc hin chnh sch th trng mm do, a phng, a dng, coi trng vn chim lnh th trng ti ch bng cch nng cao cht lng sn phm m bo sc cnh tranh. Tng cng cng tc nghin cu th trng, to iu kin cho cc doanh nghip tip xc, kho st th trng, tip cn vi nhng thng tin d bo th trng nhm m rng phm vi tiu th sn phm. Thng tin th trng ng vai tr quan trng hng u trong gii php th trng. Cn tng cng cng tc thng tin th trng, giao trch nhim cho mt b phn thng xuyn theo di, thu thp, x l v ph bin tip th.

4.6.3. Gii php v mt k thut

4.6.3.1. y mnh cng tc qui hoch s dng t cp lng, thn Mt trong nhng tn ti ca vic s dng t ai nng nghip l cng tc quy hoch s dng t cp thn, lng cha c quan tm, dn n vic pht trin sn xut manh mn, khng m bo s lng, cht lng sn phm hng ho theo yu cu ca th trng. Quy hoch s dng t vi m nhm iu chnh c cu cho ph hp vi tng loi t ai, t la chn cc loi cy trng vt nui, cc m hnh canh tc cho ph hp, b tr sn xut hp l, nng cao hiu qu s dng t. Quy hoch s dng t cp thn, lng l mt bin php k thut c tin hnh trc tin cho sn xut nng nghip. 4.6.3.2. Tng cng cng tc chuyn giao k thut nng nghip Ngi dn cn c o to v chuyn giao k thut mi h c c hi tip cn vi nhng tin b mi v khoa hc v cng ngh, ng thi ng dng c hiu qu vo sn xut, nhm nng cao hiu qu s dng t. Sn xut nng nghip chu nh hng rt ln vo cc yu t t nhin, k thut v vn ho x hi. Cc yu t ny li thay i khng ngng theo thi gian v theo cc vng a l khc nhau. Do vy, khi chuyn giao tin b k thut phi tun th cht ch cc bc chuyn giao. C s khoa hc la chn tin b k thut cho mt a phng c th phi p ng c mt s tiu chun sau: - Ph hp vi c im sn xut nng nghip a phng nh t ai, kh hu, c s vt cht k thut, trnh tp qun,... - Khai thc c tim nng th mnh a phng.

50

- n gin, u t vn t, em li hiu qu nhanh chng. - An ton cho h sinh thi ca a phng. - C th trng tiu th n nh. - Trong chuyn giao k thut cn tp trung vo vic hng dn k thut gy trng v chm sc cc loi cy c nng sut cao. 4.6.3.3. Ngun nhn lc v khoa hc - cng ngh. Ngun nhn lc c trnh v k nng l iu kin tin quyt nng h c th tip thu, ng dng tin b khoa hc v cng ngh vo vic pht trin cc lnh vc kinh t x hi theo hng cng nghip ha, hin i ha. Mt trong nhng nguyn nhn quan trng lm hn ch nng lc ca x l lao ng c cht lng thp. V vy, pht trin ngun nhn lc, nhanh chng nng cao cht lng ngun nhn lc l mt gii php ht sc quan trng gp phn thc hin thnh cng nh hng s dng t. Khuyn khch cc doanh nghip u t ng dng tin b khoa hc cng ngh v ging cy trng, ch bin vo sn xut nng nghip. u t cc dy chuyn cng ngh cho ch bin nng sn. Kt hp vi cc vin nghin cu, ng dng cng ngh mi nhm chuyn i nhanh c cu sn xut, pht trin sn xut hng ha vi cht lng cao hn theo nhu cu ca th trng. Gn cng tc khuyn nng vi sn xut theo c ch th trng, ch trng vo cc khu ging mi, dch v sn xut, m hnh sn xut kinh doanh gii, m hnh chuyn i c cu sn xut. Khuyn khch v to iu kin cho cn b khoa hc k thut, cn b khuyn nng tip cn vi ngi sn xut, thc hin cc hp ng chuyn giao v tip nhn khoa hc k thut v dch v khoa hc cng ngh. Tng cng p dng vic bn phn hp l, cn i v phng tr su bnh ng quy trnh. Kt hp ti tiu, ci to li ng rung vi vic lun canh cy trng cho ph hp. u t xy dng c s h tng phc v sn xut nng nghip nh hon thin h thng giao thng p ng cho nhu cu vn chuyn sn phm v vt t nng nghip. y mnh vic kin c ho h thng mng ti, tng cng bm tiu ng cc b trong ma ma, c bit cn nghin cu c cc vng sn xut sn phm sch, an ton vi cng ngh cao.

51

Phn 5. KT LUN V KIN NGH

5.1 Kt lun Phong Ha l x c nhiu tim nng pht trin kinh t hin cha c khai thc trit . Nm v tr thun li cho pht trin kinh t x hi, nht l nng nghip, v c h thng giao thng ng b, ng thy thun tin cho vic giao lu vi cc a phng khc trong tnh v cc tnh khc. X c nhiu iu kin thun li hi nhp, cng pht trin vi cc a phng khc. Tuy nhin, s pht trin cha tng xng vi iu kin vn c. Sn xut nng nghip trn a bn ch yu vn l trng la, lc, sn v mt s rau u khc phc v nhu cu lng thc ti ch v th trng nh cha vn xa c. Cc sn phm ca sn xut nng nghip cn kh khim tn c v chng loi v s lng. Kt qu s dng t ai nng nghip c nh gi trn ba mt: + Hiu qu kinh t: Trong nhng nm qua mc d cn gp nhiu bin ng phc tp nhng phn ln din tch t c a vo s dng c hiu qu. Hiu qu s dng t khng ngng c tng ln. Mt s cy trng cho hiu qu kinh t kh cao, cao nht l nhm cc cy rau, u c gi tr gia tng t 16,60 triu ng/ha/v. Mt s loi hnh s dng mang li hiu qu kh cao trong loi hnh s dng t rau, u - rau, u c gi tr gia tng cao nht, t 33,20 triu ng/ha/nm. Hiu qu ca cc cy trng v cc loi hnh s dng t ngy cng tng. Nng cao thu nhp cho nng dn, gp phn xa i gim ngho. Thc y pht trin kinh t - x hi ca a phng. nng cao hiu qu s dng t cn tng din tch sn xut cy c gi tr vi cc cy rau u ph hp trn a bn. Tuy nhin, kt hp tt gia hiu qu kinh t, hiu qu mi trng v hiu qu x hi cn chuyn mt phn din tch la ng xun - la H thu sang cc loi hnh s dng t la ng xun - rau hoc rau - la H thu. + Hiu qu v mt x hi : - Nng cao thu nhp, xo i gim ngho cho ngi dn. - To vic lm cho ngi lao ng. - Nng cao dn tr, xy dng x hi vn minh giu p.

52

+ Hiu qu v mt mi trng: - Bo v v nng cao ph, gim s i nhim cho t - Hn ch tc ng tn d ca cc loi ha cht n con ngi v sinh vt. 5.2. Kin ngh + X nn trin khai ng b cc gii php gip nng dn pht trin sn xut nng nghip, trn c s tn dng tim nng t ai v kinh t x hi ca vng. + Cn phi xc nh tnh ph hp ca cc loi hnh s dng t gii quyt cc vn sau: - Vic la chn cc loi hnh s dng t to thnh mt h thng hp l, mt lp che ph thc vt bo v, c kh nng bi dng mu m ca t, khng gy xi mn hoc lm thoi ho, khng nh hng xu n mi trng. - Cc loi hnh s dng t c la chn thun li cho vic p dng cc tin b khoa hc k thut. - Cc loi hnh s dng t c hiu qu kinh t, a li thu nhp cao cho nhn dn. - Cc loi hnh s dng t ph hp vi kinh t v iu kin sn xut ca a phng. + c nhng gii php thit thc hn na nhm nng cao hiu qu s dng bn vng t ai nng nghip trn c ba mt kinh t, x hi v mi trng, cc cng trnh nghin cu tip theo cn i su vo mt s kha cnh sau: - Cn tip tc i su vo nghin cu tnh hnh s dng t ai nng nghip cp x trn cc vng min i din c nhng tng kt nh gi v gii php c th nhm nng cao hiu qu s dng t ai nng nghip tt c cc a phng trong ton quc. - Cn i su phn tch hiu qu ca m hnh sn xut nng lm kt hp cng nh chng loi cy n qu, cy nng nghip nhm la chn v xut c chng loi cy trng v cc m hnh s dng t hiu qu nht, c hiu qu c v kinh t ln x hi v mi trng gip a phng pht trin sn xut nng lm nghip, gp phn n nh kinh t x hi v mi trng sinh thi.

53

Phn 6. TI LIU THAM KHO

[1]. Bi ging kinh t nng nghip, i hc Nng Lm Hu [2]. Nguyn Vn B, Bn phn cn i v hp l cho cy trng, NXBNN, H Ni 2000. [3]. L Thanh Bn, Gio trnh Th Nhng Hc, i hc Nng Lm Hu, 2002. [4]. Ch s hu t ai theo quan nim ca Mc v anghen, Tp ch a chnh, s 1, trang 11. [5]. i t in kinh t th trng. Vin nghin cu v ph bin tri thc bch khoa, H ni 2000, trang 262, 963. [6]. nh gi hiu qu s dng t nng nghip ca mt s x thuc huyn Hng Tr, tnh tha Thin Hu. Kha lun tt nghip. [7]. nh gi hiu qu v nh hng s dng t canh tc theo hng sn xut nng nghip hng ho huyn Gia Lc - tnh Hi Dng, lun vn cao hc. [8]. Hi khoa hc t. t Vit Nam. NXB NN, H Ni 2000. [9]. inh Duy Khnh, on Cng Qu, nh gi hiu qa kinh t s dng t canh tc huyn Gia Vin, tnh Ninh Bnh. [10]. Lut t ai 2003- Nh xut bn Chnh tr Quc gia. [11]. Nguyn Hi, Xc nh cc ch tiu nh gi cht lng mi trng trong qun l s dng t ai bn vng cho sn xut nng nghip, Khoa hc t, s 11, trang 120. [12]. ThS. Nguyn Th Hi, Bi ging quy hoch s dng t, i hc Nng Lm Hu, 2005. [13]. Phng ti nguyn v mi trng, Thng k, kim k din tch t ai nm 2008. [14]. Thc trng qun l v s dng t ai x Sng Tr, huyn Hip c, tnh Qung Nam, kha lun tt nghip. [15]. y ban nhn dn x Phong Ha, Bo co tnh hnh thc hin nhim v pht trin kinh t - x hi nm 2006, phng hng, nhim v, gii php nm 2007.

54

[16]. y ban nhn dn x Phong Ha, Bo co tnh hnh thc hin nhim v pht trin kinh t - x hi nm 2007, phng hng, nhim v, gii php nm 2008. [17]. y ban nhn dn x Phong Ha, Bo co tnh hnh thc hin nhim v pht trin kinh t - x hi nm 2008, phng hng, nhim v, gii php nm 2009. [18]. y ban nhn dn x Phong Ha, Quy hoch, k hoch s dng t chi tit x phong ha n nm 2010 v nh hng n nm 2020. [19]. y ban nhn dn x Phong Ha, Tnh hnh thc hin k hoch s dng t nm 2007 v k hoch s dng t nm 2008. [20]. y ban nhn dn x Phong Ha, Tnh hnh thc hin k hoch s dng t nm 2008 v k hoch s dng t nm 2009.

55

Phn 7. PH LC
Qua iu tra v thu thp chng ti thu c kt qu sau: Bng 14. Gi tr sn xut ca mt s loi hnh s dng t chnh ti x Phong Ha. ( n v tnh: Triu ng/ha ) Loi cy trng chnh La ng xun la H thu La Khoai lang La Lc Lc, Sn Khoai lang Lc, u Khoai lang Sn, u Khoai lang Sn, Khoai lang Rau, u Rau, u Rau, u Gi hin hnh ( ng/kg ) 4000 4000 3000 4000 9500 9500 1000 3000 9500 2200 3000 1000 2000 3000 1000 3000 2200 2200 Sn lng ( T ) 117,00 58,86 50,00 58,86 18,00 18,00 170,00 50,00 18,00 110,00 50,00 170,00 110,00 50,00 170,00 50,00 110,00 220,00 Gi tr ( Triu ng ) 46,08 38,54 40,64

49,10

56,30

54,00

56,20

48,40

56

Bng 15. Chi ph trung gian trong loi hnh s dng t La ng xun - la H thu trn mt ha. Cc ch tiu m Ln Kali Trng lng (Kg/ha) 480 800 320 200 (cng) 200 640 320 n gi 7000 3300 14 000 50 000 6000 - 8000 4000 4000 Tng s tin (Triu ng) 3,36 2,64 4,48 10,00 1,2 - 1,6 2,56 1,28 4,00 29,72

Phn bn

Cng Ging My mc ( quy ra thc ) Nc ( quy ra thc ) Chi ph khc Tng cng:

Bng 16. Chi ph trung gian trong loi hnh s dng t La - Khoai lang trn mt ha Cc ch tiu m Ln Kali Trng lng (Kg/ha) 340 430 200 (cng) 100 320 160 n gi 7000 3300 50 000 6000 - 8000 4000 4000 Tng s tin (Triu ng) 2,38 1,49 10,00 0,6 - 0,8 2,00 1,28 2,00 0,64 3,00 23,49

Phn bn Cng Ging

My mc ( quy ra thc ) Nc ( quy ra thc ) Chi ph khc Tng cng:

57

Bng 17. Chi ph trung gian trong loi hnh s dng t La - Lc trn mt ha Cc ch tiu m Ln Kali Trng lng (Kg/ha) 340 800 320 600 200 (cng) 100 100 640 160 Tng s tin (Triu ng) 7000 2,38 3300 2,64 14 000 4,48 900 0,54 50 000 10,00 6000 - 8000; 0,6 - 0,8 16000 1,60 4000 2,56 4000 0,64 3,30 28,84 n gi

Phn bn Vi Cng Ging

My mc ( quy ra thc ) Nc ( quy ra thc ) Chi ph khc Tng cng:

Bng 18. Chi ph trung gian trong loi hnh s dng t Lc, Sn - Khoai lang trn mt ha Cc ch tiu m Ln Kali Trng lng (Kg/ha) 300 430 120 600 260 (cng) 100 n gi 7000 3300 14 000 900 50 000 16000 Tng s tin (Triu ng) 2,10 1,42 1,68 0,54 13,00 1,60 0,30 + 2,00 2,00 + 2,00 3,600 30,24

Phn bn Vi Cng Ging My mc + Tru Chi ph khc Tng cng:

58

Bng 19. Chi ph trung gian trong loi hnh s dng t Lc, u - Khoai lang trn mt ha Cc ch tiu m Ln Kali Trng lng (Kg/ha) 280 450 90 600 260 (cng) 100 n gi 7000 3300 14 000 900 50 000 16 000 Tng s tin (Triu ng) 1,96 1,48 1,26 0,54 13,00 1,6 1,00 + 2,00 2,00 + 2,00 3,90 30,74

Phn bn Vi Cng Ging My mc + Tru Chi ph khc Tng cng:

Bng 20. Chi ph trung gian trong loi hnh s dng t Sn, u - Khoai lang trn mt ha Cc ch tiu m Ln Kali Trng lng (Kg/ha) 280 50 90 220 (cng) n gi 7000 3300 14 000 50 000 Tng s tin (Triu ng) 1,96 0,16 1,26 11,00 0,30 + 1,00 2,00 2,00 + 2,00 3,60 25,28

Phn bn Cng Ging My mc + Tru Chi ph khc Tng cng:

59

Bng 21. Chi ph trung gian trong loi hnh s dng t Sn, Khoai lang - Rau, u trn mt ha Cc ch tiu m Ln Kali Trng lng (Kg/ha) 275 80 60 260 (cng) n gi 7000 3300 14 000 50 000 Tng s tin (Triu ng) 1,92 0,26 0,84 11,00 0,30 + 2,00 1,00 2,00 + 2,00 1,00 + 1,30 1,40 25,02

Phn bn Cng Ging My mc + Tru Chi ph khc Tng cng:

Bng 22. Chi ph trung gian trong loi hnh s dng t Rau, u - rau, u trn mt ha Cc ch tiu m Ln Kali Trng lng (Kg/ha) 150 100 120 (cng) n gi 7000 3300 50 000 Tng s tin (Triu ng) 1,00 0,33 6,00 2,00 3,00 2,80 15,2

Phn bn Cng Ging My mc + Tru Chi ph khc Tng cng:

Phiu iu tra nng h.

60