Przewodnik W Zakresie Prowadzenia Procedur Wyboru Lokalizacji I Prognozowania Oddziaływań Na Środowisko Farm Wiatrowych Na Polskich Obszarach Morskich

Przewodnik po procedurach lokalizacyjnych i rodowiskowych dla farm wiatrowych na polskich obszarach morskich
Maciej Stryjecki Krzysztof Mielniczuk Justyna Biegaj

Fundacja na rzecz Energetyki Zrwnowaonej Warszawa 2011
Przewodnik po procedurach lokalizacyjnych i rodowiskowych dla farm wiatrowych na polskich obszarach morskich Maciej Stryjecki, Krzysztof Mielniczuk, Justyna Biegaj Autor projektu okadki: Jerzy Opoka Zdjcia na okadce i stronach tytuowych: Zentilia - Dreamstime.com Nicikuehl - Dreamstime.com Jerzy Opoka Zdjcia na str.: 19, 20: Maciej Stryjecki Redakcja i korekta jzykowa: Wioletta Wichrowska Niniejsza publikacja nie stanowi rda prawa, dlatego informacje w niej zawarte nie maj charakteru wicego. Publikacja ma charakter zbioru zasad majcych pomc w wyborze metod planowania i przygotowania inwestycji. Fundacja na rzecz Energetyki Zrwnowaonej ISBN 978-83-934100-1-9 Wydawca: Fundacja na rzecz Energetyki Zrwnowaonej al. Wilanowska 208/4, 02-765 Warszawa www.fnez.org www.morskiefarmywiatrowe.pl Wydanie pierwsze Warszawa 2011 Skad i amanie: Jerzy Opoka
Przewodnik po procedurach lokalizacyjnych i rodowiskowych dla farm wiatrowych na polskich obszarach morskich zosta opracowany przez Fundacj na rzecz Energetyki Zrwnowaonej oraz Grup Doradcz SMDI w ramach realizowanego przez Fundacj projektu Narodowy program rozwoju morskiej energetyki wiatrowej na polskich obszarach morskich. Sfinansowano ze rodkw wasnych Fundacji na rzecz Energetyki Zrwnowaonej, pochodzcych z darowizn przeznaczonych na realizacj projektu Narodowy program rozwoju morskiej energetyki wiatrowej na polskich obszarach morskich.
PODZIKOWANIA
Podzikowania
rzewodnik, ktry oddajemy w Pastwa rce, zosta napisany przez ekspertw Fundacji na rzecz Energetyki Zrwnowaonej oraz czonkw zespou do spraw morskiej energetyki wiatrowej Grupy Doradczej SMDI firmy konsultingowej, ktra zainicjowaa dyskusj na temat uwarunkowa budowy morskich farm wiatrowych na polskich obszarach morskich. Przez ostatnie ptora roku autorzy Przewodnika odbyli dziesitki spotka, podczas ktrych szukali odpowiedzi na niezliczone pytania zwizane ze stosowaniem w praktyce przepisw dotyczcych prowadzenia procedur w sprawie wydawania decyzji lokalizacyjnych i rodowiskowych dla morskich farm wiatrowych. Przewodnik przedstawia aktualny stan wiedzy, ktry wyoni si wanie z tych rozmw i dyskusji. Bez nich przygotowanie tego opracowania nie byoby moliwe, dlatego w tym miejscu, w imieniu autorw, pragni serdecznie podzikowa wszystkim osobom, ktre powiciy swj czas na rozmowy z nami oraz wnoszenie uwag do kolejnych wersji dokumentu. Szczeglnie za dzikuj:
Przedstawicielom administracji za otwarto i wytrwao w dyskusjach na temat uwarunkowa prawnych budowy morskich farm wiatrowych w Polsce Pani Annie Wypych-Namiotko, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Panu Piotrowi Otawskiemu, Zastpcy Generalnego Dyrektora Ochrony rodowiska, Pani Magdalenie Jabonowskiej, Dyrektor Departamentu Bezpieczestwa eglugi Ministerstwa Infrastruktury, Panu Januszowi Pilitowskiemu, Zastpcy Dyrektora Departamentu Energetyki Ministerstwa Gospodarki, Pani Dyrektor Hannie Dzikowskiej, Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony rodowiska w Gdasku, Panu Przemysawowi agodzkiemu, Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony rodowiska w Szczecinie, oraz przedstawicielom Urzdw Morskich: Panu Andrzejowi Cielakowi, Panu Markowi Kosemu, Panu Jackowi Kosmlskiemu i Panu Ryszardowi Hamerskiemu. Przedstawicielom Instytutu Morskiego w Gdasku za konsultacje caoci materiau Pani Lidii Kruk-Dowgiao, Panu Andrzejowi Osowieckiemu, Pani Iwonie Bubak, Panu Radosawowi Opiole, Pani Magdalenie Beskiej, Panu Juliuszowi Gajewskiemu. Przedstawicielom instytucji naukowych za krytyczne uwagi do metod badawczych rodowiska morskiego na potrzeby procedur rodowiskowych dla morskich farm wiatrowych Panu Eugeniuszowi Andrulewiczowi z Morskiego Instytutu Rybackiego, Panu Profesorowi Wodzimierzowi Meissnerowi i Panu Profesorowi Krzysztofowi Skrze z Uniwersytetu Gdaskiego. Rwnie serdecznie chciabym podzikowa przedstawicielom firm, ktre wspary finansowo projekt Narodowy program rozwoju morskiej energetyki wiatrowej na polskich obszarach morskich realizowany przez Fundacj na rzecz Energetyki Zrwnowaonej Det Norske Veritas Poland Sp. z o.o., Dong Energy Renewables Polska Sp. z o.o., Doradztwo Inwestycyjne Sp. z o.o., EDP Renewables Polska Sp. z o.o., generpol Sp. z o.o., Iberdrola Renewables Polska Sp. z o.o., Natural Power Association Sp. z o.o.
Maciej Stryjecki Prezes Zarzdu FNEZ
SPIS TRECI
SPiS
treci
DEFINICJE I SKRTY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 WPROWADZENIE. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Charakter opracowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Struktura przewodnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 CZ I PODSTAWOWE INFORMACJE O MORSKIEJ ENERGETYCE WIATROWEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Morska energetyka wiatrowa na wiecie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Podstawowe informacje o morskich farmach wiatrowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Proces przygotowania, realizacji, eksploatacji i likwidacji morskiej farmy wiatrowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Koszty realizacji morskiej farmy wiatrowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 CZ II ETAP DECYZJI LOKALIZACYJNEJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Pozwolenia w procesie wyboru lokalizacji morskiej farmy wiatrowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Pozwolenia na badania naukowe na obszarach morskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Procedura w sprawie uzyskania decyzji lokalizacyjnej. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Waciwo organw administracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Przebieg procedury w sprawie wydania PSZW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Postpowanie rozstrzygajce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Opaty za wydanie pozwole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Termin wanoci pozwolenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Moliwo przeniesienia pozwolenia na inny podmiot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Zawarto pozwolenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Rodzaj przedsiwzicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Lokalizacja przedsiwzicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Charakterystyczne parametry techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Szczegowe warunki i wymagania wykorzystania przestrzeni morskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Wniosek o wydanie pozwolenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 Okrelenie przedsiwzicia i jego celu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Wskazanie lokalizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Powierzchnia akwenu przeznaczonego na realizacj i eksploatacj przedsiwzicia . . . . . . . . . . . . 45 Okres niezbdny do realizacji i eksploatacji przedsiwzicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Charakterystyczne parametry techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Szacowana warto przedsiwzicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Przedstawienie etapw przedsiwzicia i harmonogramu realizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Przekazywanie produktu na ld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Ocena skutkw ekonomicznych, spoecznych i oddziaywania na rodowisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Zaczniki do wniosku o wydanie pozwolenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Opis technologii planowanego przedsiwzicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Elementy rodowiskowe w procedurze w sprawie wydania PSZW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Informacje o rodowisku znajdujcym si w zasigu oddziaywania planowanego przedsiwzicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Opis potencjalnych oddziaywa planowanego przedsiwzicia na rodowisko morskie i jego zasoby naturalne zarwno ywe, jak i mineralne oraz ich ocena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Opis rodkw zmniejszajcych szkodliwe oddziaywanie planowanego przedsiwzicia na rodowisko morskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Opis przyjtych zaoe i zastosowanych metod prognozy oraz wykorzystanych danych o rodowisku morskim, ze wskazaniem trudnoci powstaych przy gromadzeniu niezbdnych informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Projekt programu monitoringu, w tym monitoringu rodowiska i zarzdzania procesem inwestycyjnym i eksploatacyjnym. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Opis elementw rodowiska objtych ochron na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2009 r. nr 151, poz. 1220, ze zm.), znajdujcych si w zasigu przewidywanego oddziaywania planowanego przedsiwzicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 CZ III ETAP OCENY ODZIAYWANIA NA RODOWISKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Opis postpowania w sprawie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach dla morskich farm wiatrowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Podstawa prawna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Konieczno uzyskania decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Relacja pomidzy decyzj o rodowiskowych uwarunkowaniach a pozwoleniem na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urzdze w polskich obszarach morskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Definicje morskiej farmy wiatrowej i zewntrznej infrastruktury przyczeniowej na potrzeby oceny oddziaywania na rodowisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Waciwo organw administracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Przebieg postpowania w sprawie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach dla MFW . . . . . 67 Postpowanie w sprawie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach dla przycza zewntrznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Ponowna ocena oddziaywania na rodowisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Ocena oddziaywania przedsiwzicia na integralno, spjno i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 (dla przedsiwzi innych ni mogce znaczco oddziaywa na rodowisko) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Postpowanie transgraniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Termin na wydanie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Termin wanoci decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Moliwo przeniesienia decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach na inny podmiot . . . . . . . . 73 Wniosek o wydanie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Tre wniosku w sprawie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Zaczniki do wniosku w sprawie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Wniosek o ustalenie zakresu raportu o oddziaywaniu na rodowisko (scoping) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Sposb zawiadomienia stron postpowania w sprawie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Karta informacyjna przedsiwzicia w postpowaniu w sprawie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach dla morskiej farmy wiatrowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
SPIS TRECI
SPIS TRECI
Cel sporzdzenia karty informacyjnej przedsiwzicia w postpowaniu w sprawie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Zakres karty informacyjnej przedsiwzicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Szczegowy opis karty informacyjnej przedsiwzicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Raport o oddziaywaniu na rodowisko dla morskiej farmy wiatrowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Cel sporzdzenia raportu OO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Zakres raportu OO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 CZ IV CHARAKTERYSTYKA POTENCJALNYCH ODDZIAYWA MORSKICH FARM WIATROWYCH NA RODOWISKO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Etap planowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Etap realizacj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Budowa (konstrukcja) i transport podzespow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Monta/instalacja turbin na morzu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 Ukadanie kabli (pomidzy poszczeglnymi elektrowniami oraz kabla wyprowadzajcego energi na ld) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 Budowa infrastruktury towarzyszcej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 Etap eksploatacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 Etap likwidacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 CZ V ZAKRES ANALIZ RODOWISKOWYCH DLA MORSKICH FARM WIATROWYCH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 Analizy przedrealizacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 Zakres analiz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 Czas trwania analiz i okres wanoci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Obszar bada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Monitoring porealizacyjny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Metodyka bada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Badania geologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Badania oceanograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 Analizy dna morskiego (badania geofizyczne) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113 Bentos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Ryby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 Ssaki morskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 Ptaki morskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 Ptaki migrujce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Badania poziomu haasu podwodnego/wibracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Bibliografia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Lista sprawdzajca do wniosku o wydanie PSZW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 Lista sprawdzajca do wniosku o wydanie DSU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 Lista sprawdzajca do karty informacyjnej przedsiwzicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 Lista sprawdzajca do raportu OO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
Definicje i skrty
decyzja ULICP decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego
MPZP miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
decyzja WZiZT decyzja o warunkach zabudowy

i zagospodarowania terenu
MEW morska energetyka wiatrowa MFW morska farma wiatrowa/morskie farmy wiatrowe
DSU decyzja o rodowiskowych uwarunkowaniach MW megawat dyrektywa OO dyrektywa Rady 85/337/EWG

z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutkw wywieranych przez niektre przedsiwzicia publiczne i prywatne na rodowisko naturalne
obszar farmy wiatrowej fragment obszaru morskiego, na ktrym s zlokalizowane elektrownie wiatrowe oraz ich infrastruktura towarzyszca, w postaci infrastruktury przyczeniowej wewntrznej, lub stacja badawcza
dyrektywa ptasia dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa
OO ocena oddziaywania na rodowisko OZE odnawialne rda energii
dyrektywa siedliskowa dyrektywa Rady 92/43/

EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory
PO ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony

rodowiska (Dz.U z 2008 r. nr 25, poz. 105, ze zm.)
dyrektywa SOO dyrektywa 2001/42/WE Parla- PPIS pastwowy powiatowy inspektor sanitarny
mentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpywu niektrych planw i programw na rodowisko
przedsiwzicia I grupy przedsiwzicia mogce zawsze znaczco oddziaywa na rodowisko (art. 59 ust. 1 pkt 1 UOO)
EW elektrownia wiatrowa GDO Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska GW gigawat GPZ gwny punkt zasilania (stacja transformatorowa,
stacja elektroenergetyczna)
przedsiwzicia II grupy przedsiwzicia mogce potencjalnie znaczco oddziaywa na rodowisko (art. 59 ust. 1 pkt 2 UOO)
przedsiwzicia III grupy przedsiwzicia mogce znaczco oddziaywa na obszary Natura 2000, niezakwalifikowane do I lub II grupy (art. 59 ust. 2 UOO)
IPW infrastruktura przyczeniowa wewntrzna IPZ infrastruktura przyczeniowa zewntrzna KIP karta informacyjna przedsiwzicia dokument
w rozumieniu UOO
PSZW pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urzdze w polskich obszarach morskich PZP ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. nr 80, poz. 717, ze zm.)
KPA ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postpowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071, ze zm.) KSE krajowy system elektroenergetyczny
raport OO raport o oddziaywaniu przedsiwzicia

na rodowisko
RDO regionalny dyrektor ochrony rodowiska
DEFINICJE I SKRTY
10
DEFINICJE I SKRTY
rozporzdzenie OO rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko (Dz.U. nr 213, poz. 1397)
SN rednie napicie/sie redniego napicia SZW sztuczna wyspa/sztuczne wyspy UE Unia Europejska UOO ustawa z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko (Dz.U. nr 199, poz. 1227, ze zm.)
UOM ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz.U. z 2003 r. nr 153, poz. 1502, ze zm.)
UOP ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2009 r. nr 151, poz. 1220, ze zm.) WN wysokie napicie/sie wysokiego napicia
11
Wprowadzenie
charakteryStyka
oPracowania
Gwnym celem niniejszego opracowania jest uporzdkowanie i przedstawienie informacji o procedurach ustalania lokalizacji oraz prognozowania oddziaywa na rodowisko farm wiatrowych na polskich obszarach morskich. Zadaniem przewodnika jest udzielenie pomocy: deweloperom we waciwym przygotowaniu inwestycji, ekspertom w wykonywaniu odpowiednich analiz potencjalnego i faktycznego oddziaywania elektrowni wiatrowych na rodowisko oraz w opracowywaniu odpowiednich dokumentw przedstawiajcych wyniki i wnioski z tych analiz (KIP, raport OO), waciwym organom administracji morskiej i ochrony rodowiska w wydawaniu decyzji lokalizacyjnych i w ocenie oddziaywa farm wiatrowych na rodowisko. Publikacja ta ma charakter ekspercki i nie stanowi wytycz-
nych ani zalece adnego z organw odpowiedzialnych za prowadzenie procedur administracyjnych w procesie przygotowania i budowy morskich farm wiatrowych. W jej opracowaniu uczestniczyli jednak liczni przedstawiciele takich organw, bya ona take przedmiotem konsultacji i uzgodnie ze wszystkimi urzdami biorcymi udzia w procedurach ustalania lokalizacji i uwarunkowa rodowiskowych dla MFW. Nie kade z prezentowanych poniej opinii i twierdze jest w peni zgodne ze stanowiskami niektrych urzdnikw. Tam gdzie w trakcie konsultacji pojawiy si rozbienoci, autorzy przewodnika je przedstawiaj i uzasadniaj swj punkt widzenia. Przewodnik nie zastpuje w aden sposb obowizujcych przepisw prawa czy te wytycznych poradnikw zatwierdzonych przez urzdy pastwowe, obejmujcych oglne zasady wydawania pozwole i prowadzenia procedur OO, nie jest take z nimi sprzeczny co najwyej je uszczegowia i to wycznie w odniesieniu do przedsiwzi polegajcych na budowie morskich elektrowni wiatrowych.
Struktura
Przewodnika
Przewodnik opisuje uwarunkowania prawne oraz procedury i dziaania z nich wynikajce, jakie naley przeprowadzi w procesie przygotowania, budowy i funkcjonowania MFW. W pierwszej czci tego opracowania zostay przedstawione podstawowe informacje o morskiej energetyce wiatrowej oraz morskich farmach wiatrowych, oparte na aktualnie dostpnej wiedzy. W drugiej czci zostaa opisana procedura uzyskania pozwolenia na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urzdze w polskich obszarach morskich, penicego funkcj decyzji lokalizacyjnej dla MFW. Trzecia cz przewodnika zostaa powicona procedurze oceny oddziaywania na rodowisko oraz uzyskania decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach. Dwie kolejne czci obejmuj opis potencjalnych oddziay-
wa MFW na rodowisko oraz sugerowane zakresy analiz i bada rodowiskowych, zalecanych do wykonania w procesach prognozowania oddziaywa na rodowisko. Przewodnik przedstawia i opisuje zarwno poszczeglne akty prawne regulujce zakres i form kolejnych dziaa prowadzcych do ustalenia lokalizacji MFW oraz uwarunkowa rodowiskowych jej budowy, jak i wszystkie dokumenty i opracowania, wymagane w procedurach administracyjnych prowadzonych w celu uzyskania kolejnych decyzji. Przy opisie poszczeglnych dokumentw, takich jak wniosek o wydanie PSZW, karta informacyjna przedsiwzicia czy raport OO, autorzy nie tylko staraj si wskaza to, co i w jaki sposb powinien opisa wnioskodawca, lecz take analizuj i sugeruj sposoby oceny i interpretacji przedstawianych danych i informacji.
WPROWADZENIE
14
cz
Podstawowe informacje o morskiej energetyce wiatrowej
MorSka
energetyka wiatrowa na wiecie
Morska energetyka wiatrowa odgrywa znaczc rol w procesie zapewnienia Europie bezpieczestwa energetycznego. Jak wynika z dokumentu Komisji Europejskiej: Morska energia wiatrowa: Dziaania niezbdne do realizacji celw polityki energetycznej w perspektywie roku 2020 i dalszej 1, ju teraz ponad 40% przyczanego do sieci potencjau wytwrczego pochodzi z energetyki wiatrowej. W Europejskiej polityce energetycznej 2 podkrelono, jak istotne jest zapewnienie warunkw do powstania konkurencyjnej europejskiej supersieci zasilanej przez morskie elektrownie wiatrowe, a take doprowadzenie w jak najkrtszym czasie do wzrostu konkurencyjnoci duych morskich elektrowni wiatrowych. Komisja Europejska zaznacza, e chocia ldowe instalacje wiatrowe pozostan dominujce, rola instalacji na morzu bdzie sukcesywnie wzrasta. Mimo znaczco wikszych ni na ldzie kosztw inwestycyjnych MFW staj si coraz bardziej konkurencyjne ze wzgldu na nastpujce czynniki: wiatry na obszarach morskich wiej z wiksz si i nie s tak zmienne, dziki czemu ronie potencja wytwrczy farm wiatrowych i maleje ich negatywny wpyw na sie, na obszarach morskich turbiny wiatrowe mog mie wiksze rozmiary, atwiej bowiem przetransportowa komponenty z miejsca produkcji na miejsce instalacji drog morsk ni ldow; w konsekwencji instalacje na morzu mog mie wiksz moc, morskie farmy wiatrowe, jeeli nie zakcaj dziaalnoci na morzu i nie oddziauj negatywnie na rodowisko morskie, nie budz w spoeczestwie tak silnych emocji i nie wywouj konfliktw spoecznych. Co jednak najistotniejsze, MEW moe mie bardzo istotny wkad w realizacj wszystkich trzech kluczowych celw polityki energetycznej UE, a mianowicie moe: pomc w redukcji emisji gazw cieplarnianych bar-
dziej efektywnie ni elektrownie wiatrowe na ldzie, zapewni bezpieczestwo dostaw energii, w tym take w ujciu midzynarodowym, podnie konkurencyjno caej Unii Europejskiej3. Na szczeblu unijnym prawne podstawy funkcjonowania MEW, oprcz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze rde odnawialnych zmieniajcej i w nastpstwie uchylajcej dyrektywy 2001/77/ WE oraz 2003/30/WE, daj: Trzeci pakiet Komisji dotyczcy wewntrznego rynku energii oraz Pakiet energetyczno-klimatyczny. Maj one w efekcie pomc w tworzeniu wsppracy transgranicznej regulatorw energii i operatorw systemw, usprawni procedury planowania i licencjonowania, uatwi dostp do sieci i zmniejszy bariery administracyjne w pastwach czonkowskich UE4. Wszystko to suy osigniciu celw okrelonych we wspomnianej dyrektywie 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. W grudniu 2010 r. ministrowie z dziesiciu krajw pooonych w basenie Morza Pnocnego wraz z Europejskim Komisarzem do spraw Energii podpisali porozumienie pn. The North Seas Countries Offshore Grid Initiative Memorandum Of Understanding w sprawie rozwoju morskiej sieci energetycznej. Inicjatywa, w ktr zaangaowana jest take powstajca Agencja do spraw Wsppracy Regulatorw Energii oraz Europejska Sie Operatorw Systemw Przesyowych Elektroenergetycznych, ma na celu stworzenie midzynarodowego systemu przesyu energii, do ktrego bd mogy zosta przyczone morskie farmy wiatrowe, zapewniajce Europie wiksze bezpieczestwo energetyczne. W zwizku z tym pod auspicjami rzdw zaangaowanych pastw oraz Komisji Europejskiej bd prowadzone prace w zakresie konfiguracji i integracji sieci, kwestii rynkowych
1 - Morska energia wiatrowa: Dziaania niezbdne do realizacji celw polityki energetycznej w perspektywie roku 2020 i dalszej, KOM (2008) 768 wersja ostateczna. 2 - Europejska polityka energetyczna, KOM (2007) 1 wersja ostateczna. 3 - Morska energia wiatrowa, op.cit. 4 - Ibidem.
CZ I PODSTAWOWE INFORMACJE O MORSKIEJ ENERGETYCE WIATROWEJ
16
i regulacyjnych oraz procedur planowania i przyznawania zezwole. W cigu najbliszych dwch lat zespoy powoane na mocy porozumienia zidentyfikuj problematyczne obszary i zaproponuj rozwizania, ktre pomog w rozwoju caociowej sieci przesyowej. Jest to dowd na to, i MEW staje si bardzo wanym aspektem rozwoju gospodarczego i technologicznego pastw Unii Europejskiej. Jak podaje Europejskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (EWEA), zainstalowana moc wszystkich dziaajcych w Europie morskich farm wiatrowych wyniosa na koniec 2010 r. 2946 MW5, przy czym w samym 2010 r. do sieci przyczonych zostao 883 MW. Dao to blisko 51-procentowy wzrost w stosunku do roku 2009. Pierwsze procze 2011 r. przynioso kolejne znaczce zmiany. Do koca czerw-
ca do sieci przyczono morskie elektrownie wiatrowe o cznej mocy zainstalowanej 348,1 MW (o 4,5% wicej w porwnaniu z pierwszym proczem 2010 r.). czna moc zainstalowana w MEW w Europie na dzie 30 czerwca 2011 r. wyniosa tym samym 3294 MW6. Obecnymi liderami w rozwoju MEW s Zjednoczone Krlestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Pnocnej oraz Dania ich udzia wynosi cznie 74%. EWEA wyznaczyo cel do realizacji w postaci 40 GW mocy MEW w Unii Europejskiej do 2020 r., co zakada roczny rozwj rynku na poziomie 28%7. Do 2030 r. ilo energii generowanej przez MEW wynie moe nawet 150 GW8.
PodStawowe
inforMacje o MorSkich farMach wiatrowych
Morskie farmy wiatrowe skadaj si z grup turbin wiatrowych (elektrowni wiatrowych) o rnej liczebnoci. Warto przy tym doda, e najwiksza aktualnie farma wiatrowa, pooona 11 km od wybrzea dystryktu Thanet w Zjednoczonym Krlestwie, skada si ze 100 turbin. Coraz czciej zatem s to obiekty pokanych rozmiarw. W skad pojedynczej morskiej elektrowni wiatrowej wchodz: Fundament powstao kilka rnych technologii wykonania fundamentw morskich turbin wiatrowych; ich stosowanie zaley od gbokoci morza i budowy geologicznej dna morskiego w danym miejscu; wrd fundamentw wyrniamy: a) monopal (monopile) jest to fundament z podstaw betonow lub stalow, ktry jest odpowiednio wwiercany lub wbijany w dno morskie,
Wiea
Substruktura
Fundament Monopal
Rysunek 1.
Monopal (Garrad Hassan & Partners Ltd.)
5 - Dostpne w World Wide Web <http://www.ewea.org/fileadmin/ewea_documents/documents/00_POLICY_document/Offshore_Statistics/110120_ Offshore_stats_Exec_Sum.pdf>. 6 - Dostpne w World Wide Web <http://www.ewea.org/fileadmin/ewea_documents/documents/00_POLICY_document/Offshore_Statistics/20112707OffshoreStats.pdf>. 7 - Dostpne w World Wide Web <http://www.ewea.org/fileadmin/swf/factsheet/9_offshore.pdf>. 8 Morska energia wiatrowa, op. cit., s. 3.
17
Wiea
d) czwrng (quatropod) zoony z czterech supw nakadanych lub wbijanych w dno morskie, e) fundament kratownicowy (jacket).
Wiea
Substruktura
Substruktura
Fundament
Rysunek 2.
Fundament grawitacyjny (Garrad Hassan & Partners Ltd.)
c) trjng (tripod) zbudowany z trzech supw, nakadanych lub wbijanych w dno morskie, Fundament Wiea Rysunek 4. Fundament kratownicowy (Garrad Hassan & Partners Ltd..)
Substruktura
Poza tym, na etapie testowania prototypw lub wstpnego wprowadzania do uytku, spotka mona inne rodzaje fundamentw, jak np. floating foundation (czyli fundament pywajcy). Wiea zwykle jest to stalowa konstrukcja stokowa o przekroju koa, skadajca si z kilku lub kilkunastu poczonych ze sob stalowych lub betonowych segmentw. Gondola znajduje si w niej generator prdu. Gondola umieszczona jest na wiey, ustawia si w kierunku wiatru.
Dno morskie
Fundament Rysunek 3.
Trjnog (Garrad Hassan & Partners Ltd.)
Wirnik wirnik typowej turbiny wiatrowej skada si z trzech opat, wykonanych z wkna szklanego. Piasta jest to centralny element wirnika odpowiedzialny za obracanie si opat.
18
Ilustracja 1. Morskie elektrownie wiatrowe na fundamencie monopalowym (po lewej) i kratownicowym (po prawej) MFW Alpha Ventus na Morzu Pnocnym na niemieckich obszarach morskich W celu przeprowadzenia procedur lokalizacyjnych i rodowiskowych MFW niezbdne jest dokadne okrelenie, co bdzie obejmowa cao przedsiwzicia, dla ktrego bdziemy si starali uzyska PSZW czy DSU. Na potrzeby przewodnika za przedsiwzicie polegajce na budowie morskiej farmy wiatrowej uznano: elektrownie wiatrowe zbudowane z: fundamentu, wiey, gondoli z generatorem prdu i rotora (miga i piasty), infrastruktur przyczeniow wewntrzn jest ona zlokalizowana na obszarze farmy; skada si z kabli energetycznych prowadzcych prd od poszczeglnych generatorw umieszczonych w gondolach elektrowni wiatrowych, poprzez wie wiatraka i teren farmy wiatrowej, do punktu zbiorczego; takim punktem zbiorczym w przypadku infrastruktury przyczeniowej czsto jest stacja transformatorowa tzw. GPZ farmy lub GPZ wewntrzny; do infrastruktury przyczeniowej wewntrznej zaliczamy take kable wiatowodowe, czce poszczeglne elektrownie z centrum zarzdzania; przebieg infrastruktury przyczeniowej wewntrznej jest okrelany w projekcie budowlanym farmy wiatrowej, GPZ (gwny punkt zasilania) przeksztaca doprowadzony z EW prd na wyszy poziom napicia, tak aby moliwe byo wprowadzenie wytworzonej energii do krajowego sytemu elektroenergetycznego, GPZ zlokalizowany poza farm bdzie natomiast elementem infrastruktury przyczeniowej zewntrznej,
Ilustracja 2. Stacja transformatorowa na farmie Alpha Ventus na Morzu Pnocnym w Niemczech
19
stacj pomiarowo-badawcz jest to element, ktry nie musi wystpowa na kadej farmie, na og stacja badawcza jest wznoszona na obszarze przeznaczonym pod budow MFW na etapie przygotowania projektu i jej gwnym zadaniem jest dokonanie pomiarw wiatru; stacja taka moe by jednak wyposaona, poza aerometrami, take w wiele innych urzdze do badania rodowiska morskiego; morska stacja badawcza moe by take odrbnym przedsiwziciem, ktre jest wykorzystywane na potrzeby kilku projektw inwestycyjnych, zaplecze socjalne na og jest zlokalizowane albo na stacji badawczej, albo na stacji transformatorowej, musi zawiera magazyn oraz zaplecze dla ekip serwisowych i zarzdzajcych farm naley przy tym pamita, e gwny punkt staego zarzdzania MFW jest zlokalizowany na ldzie, ldowisko dla helikopterw wikszo MFW, zwaszcza gdy nie s zlokalizowane bezporednio przy ldzie, jest wyposaona w ldowisko dla helikopterw, bdcych istotnym rodkiem lokomocji dla ekip serwisowych i zarzdzajcych farm; ldowisko jest zlokalizowane na og na stacji badawczej lub stacji transformatorowej.
Morska farma wiatrowa jest budowana w celu wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnego rda energii wiatru. Dlatego te musi by przyczona do infrastruktury elektroenergetycznej, ktra pozwoli na przesy wytworzonej energii do odbiorcw kocowych. Energia z morskich farm wiatrowych moe by wyprowadzana do rnego rodzaju sieci elektroenergetycznych. Najwaniejsze z nich to: system elektroenergetyczny danego kraju, zapewniajcy przesy i dystrybucj energii elektrycznej pomidzy wytwrcami i odbiorcami w obrbie danego kraju, sieci morskie, zapewniajce odbir energii z danej farmy lub grupy MFW i przesyajce j do systemu elektroenergetycznego jednego lub kilku pastw, midzynarodowe sieci morskie, zapewniajce odbir energii z rnych rde energii, w tym MFW, i przesyajce energi do systemw elektroenergetycznych kilku pastw. Przedsiwziciem skadajcym si z elementw czcych farm z systemem sieciowym jest infrastruktura przyczeniowa zewntrzna. Mog do niej nalee: kable morskie, stacje elektroenergetyczne (kolektory) czce kabel morski z infrastruktur przyczeniow ldow lub sieci morsk, kable lub linie napowietrzne ldowe, GPZ sieciowy stacja transformatorowa, bdca miejscem przyczenia do KSE lub sieci morskiej. Infrastruktura przyczeniowa zewntrzna moe by odrbnym przedsiwziciem inwestycyjnym, niezalenym od samej farmy wiatrowej, moe te by przedsiwziciem, dla ktrego bd prowadzone wsplne procedury inwestycyjne. Z pierwszym przypadkiem mamy do czynienia wwczas, gdy: zakres inwestycji przyczeniowej i jej przebieg jest uzaleniony od ostatecznej wielkoci i lokalizacji MFW; cechy te zostan okrelone dopiero na podstawie uzyskanych pozwole lokalizacyjnych i rodowiskowych, zakres inwestycji przyczeniowej i jej przebieg jest okrelany w odrbnych procedurach w sprawie
Ilustracja 3. Stacja badawcza Fino 1, z ldowiskiem helikopterw i zapleczem socjalnym, na farmie wiatrowej Alpha Ventus na Morzu Pnocnym w Niemczech
20
wydania warunkw przyczenia do sieci, ktrych przeprowadzenie jest uzalenione od wczeniejszego uzyskania np. decyzji lokalizacyjnej lub rodowiskowej, infrastruktura przyczeniowa obejmuje przyczenie kilku farm wiatrowych do jednego systemu elektroenergetycznego lub kilku takich systemw. Infrastruktura przyczeniowa moe by traktowana jako wsplne przedsiwzicie z farm wiatrow, jeeli na etapie danego postpowania administracyjnego jest znany zakres i jej planowany przebieg, czyli pod warunkiem e znane s warunki przyczenia, a jego wykonanie nie jest uzalenione od decyzji inwestycyjnych innych podmiotw. Z takim wariantem mamy do czynienia wwczas, gdy inwestor chce przyczy jedn farm do jednego systemu elektroenergetycznego i gdy dla takiego przedsiwzicia zostay okrelone miejsca przyczenia oraz zakres inwestycji sieciowych.
Naley zauway, e niektrzy urzdnicy stoj na stanowisku, e w przypadku prowadzenia procedury w sprawie wydania decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach niezbdne jest uznanie MFW i infrastruktury przyczeniowej zewntrznej za jedno powizane technologicznie przedsiwzicie, ktre musi by objte wspln ocen oddziaywania na
rodowisko i jedn DSU. Z tym stanowiskiem autorzy polemizuj w czci IV przewodnika. Miejsce przyczenia do polskiego systemu elektroenergetycznego (KSE) oraz sposb przyczenia farmy do KSE s okrelane przez waciwego operatora sieci w tzw. warunkach przyczenia do sieci, wydawanych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 r. nr 89, poz. 625, ze zm.). W warunkach przyczenia okrelany jest take zakres inwestycji niezbdnych do przyczenia danej EW do KSE, takich jak np.: budowa lub rozbudowa stacji transformatorowej, do ktrej MFW bdzie przyczona, lub/i modernizacja lub budowa nowych linii przesyowych. Proces technologiczny zachodzcy na morskiej farmie wiatrowej polega na tym, e strumie wiatru wytwarza si wyporu (si non) na aerodynamicznie uformowanych opatach wirnika i wprawia wirnik w ruch obrotowy. opaty wirnika zmieniaj energi kinetyczn rozpdzonego powietrza w energi mechaniczn wirnika. Obracajcy si wirnik napdza generator, ktry przetwarza energi mechaniczn wirnika na energi elektryczn niskiego napicia. Wytworzona energia elektryczna przesyana jest do transformatora, podnoszcego jej napicie do wartoci wymaganej przez sie, do ktrej farma wiatrowa jest przyczona.
Rysunek 5.
Schemat morskiej farmy wiatrowej i typowej infrastruktury przyczeniowej zewntrznej
21
ProceS
Przygotowania, realizacji, ekSPloatacji i likwidacji MorSkiej farMy wiatrowej
Na potrzeby przewodnika poniej zosta przedstawiony przykadowy proces przygotowania i realizacji inwestycji polegajcej na budowie morskiej farmy wiatrowej. Naley podkreli, e poniszy zakres dziaa jest przykadowy i w indywidualnych przypadkach moe si on czciowo lub znaczco rni, zwaszcza jeli chodzi o kolejno wykonywanych czynnoci. Tabela 1.
W tabeli zawarto nastpujce oznaczenia: A dziaanie po stronie waciwego organu administracji samorzdowej lub pastwowej I dziaanie po stronie inwestora/dewelopera A/I dziaania lece po stronie zarwno inwestora/ dewelopera, jak i waciwej administracji O operator sieci
Przykadowy proces przygotowania i realizacji inwestycji polegajcej na budowie morskiej farmy wiatrowej
Nazwa dziaania 1. Wybr lokalizacji i wstpnych zaoe projektu 1.1. Przygotowanie wstpnych propozycji lokalizacji 1.2. Analiza uwarunkowa rodowiskowych i spoecznych przedstawionych lokalizacji i podjcie decyzji o kontynuacji przygotowania projektu 2. Procedura uzyskania pozwolenia na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urzdze w polskich obszarach morskich (PSZW) 2.1. Przygotowanie dokumentacji do wniosku o PSZW dla farmy wiatrowej 2.2. Procedura uzyskania PSZW 3. Procedura uzyskania DSU dla MFW 3.1. Wstpne analizy danych o rodowisku morskim (screening) 3.2. Przygotowanie KIP 3.3. Rozpoczcie procedury OO, ustalenie zakresu raportu OO 3.4. Wykonanie analiz przyrodniczych (ptaki, ryby, ssaki, bentos), haasowej i krajobrazowej 3.5. Wykonanie analiz hydrogeologicznych na potrzeby decyzji rodowiskowej 3.6. Przygotowanie raportu OO 3.7. Procedura uzgodnienia DSU dla farmy 3.8. Procedura transgranicznej oceny oddziaywania na rodowisko 4. Procedura uzyskania umowy przyczeniowej 4.1. Przygotowanie i zoenie wniosku o warunki przyczenia 4.2. Uzgodnienie warunkw przyczenia 4.3. Podpisanie umowy przyczeniowej 5. Procedura uzyskania DSU dla przycza 5.1. Zoenie wniosku o wydanie DSU wraz z KIP
Czas [kwartay] 1 2
Odpowiedzialny
I I
1-2 1-2 2 1 1 4-6 4 2-3 2 2-4 1-2 2 1 3-4 1
I A I I I/A I I I A A I O I/0 I/A I
22
5.2. Postanowienie o koniecznoci wykonania OO i okrelenie zakresu raportu OO 5.3. Wykonanie bada rodowiskowych na potrzeby OO na ldzie i morzu 5.4. Przygotowanie raportu o oddziaywaniu 5.5. Uzgodnienie i wydanie DSU 6. Analiza wietrznoci 6.1. Uzyskanie PSZW dla masztu pomiarowego 6.2. Uzyskanie pozwolenia na budow platformy pomiarowej 6.3. Budowa platformy pomiarowej 6.4. Pomiary wiatru 6.5. Analiza produktywnoci na potrzeby studium wykonalnoci i montau finansowego 7. Procedura wyaniania dostawcy urzdze elektroenergetycznych 8. Procedura przygotowania projektu i uzyskania decyzji budowlanych 8.1. Badania geotechniczne 8.2. Przygotowanie projektu budowlanego dla farmy wiatrowej 8.3. Przygotowanie projektu budowlanego dla przycza morskiego 8.4. Przygotowanie projektu budowlanego dla przycza ldowego 8.5. Procedura uzyskania decyzji o pozwoleniu na budow farmy wiatrowej 9. Procedura uzyskania decyzji o pozwoleniu na ukadanie i utrzymanie podmorskich kabli 10. Procedura uzgodnienia pozwolenia na ukadanie kabli w wycznej strefie ekonomicznej 11. Procedura uzyskania decyzji lokalizacyjnej dla przyczy naziemnych (uzgodnienie lokalizacji inwestycji celu publicznego) 12. Procedura uzyskania decyzji o pozwoleniu na budow przyczy naziemnych 13. Procedura uzyskania koncesji na wytwarzanie energii z odnawialnych rde 14. Monta finansowy 14.1. Przygotowanie wstpnego biznesplanu i studium wykonalnoci 14.2. Analiza moliwoci uzyskania finansowania zewntrznego 14.3. Studium wykonalnoci 14.4. Monta finansowy 15. Realizacja inwestycji 15.1. Organizacja zaplecza logistycznego 15.2. Budowa GPZ farmy 15.3. Budowa fundamentw 15.4. Przygotowanie dna pod fundamentowanie i kadzenie kabla 15.5. Monta elektrowni wiatrowych 15.6. Kadzenie przycza morskiego 16. Budowa przycza ldowego 17. Proces uruchamiania
1 4 1 2 2 3 2-3 4-8 1-2 2
A I I A I/A I/A I I I I
4 4 4 3 2 2 2 3 3 1
I I I I A I/A I/A I/A I/A I/A
2 4 2 4 3-8 2-3 3-6 2-4 1-3 2-3 2-3 1-2
I I I I I I I I I I I I
23
koSzt
realizacji MorSkiej farMy wiatrowej
Na koszty realizacji przedsiwzicia polegajcego na budowie morskiej farmy wiatrowej skadaj si nastpujce elementy: 1. koszty przygotowania projektu: a) badania rodowiskowe obszaru morskiego przeznaczonego pod budow farmy i przycza morskiego, b) badania rodowiskowe obszaru ldowego przeznaczonego pod budow infrastruktury przyczeniowej, c) badania uwarunkowa meteorologicznych, d) opracowanie wstpnych zaoe inynieryjno-technicznych oraz projektu budowlanego, e) badanie skutkw spoecznych realizacji przedsiwzicia, f) koszty uzyskania pozwole; 2. koszty zakupu urzdze: a) generatory prdu, b) wiee, c) fundamenty, d) kable przyczeniowe wewntrzne, e) kable przyczeniowe zewntrzne morskie,
f) kable przyczeniowe zewntrzne ldowe, g) GPZ farmy, h) GPZ na ldzie; 3. koszty budowy i weryfikacji: a) przygotowanie portu konstrukcyjnego, b) instalacja GPZ farmy, c) posadowienie fundamentw, d) monta elektrowni wiatrowych, e) kadzenie kabla morskiego czcego MFW z ldem, f) kadzenie kabli czcych GPZ farmy z poszczeglnymi elektrowniami, g) uruchamianie i weryfikacja. Najistotniejszymi czynnikami ksztatujcymi rednie koszty budowy morskiej farmy wiatrowej s: 1. odlego farmy wiatrowej od linii brzegowej i dugo kabla przyczeniowego, 2. gboko posadowienia. Wpyw tych dwch czynnikw na koszt redni zainstalowania 1 MW w morskiej farmie wiatrowej prezentuje ponisza tabela9.
Tabela 2.
Wpyw poszczeglnych czynnikw na koszt redni zainstalowania 1 MW w morskiej farmie wiatrowej
Odlego od brzegu [km] Gboko [m] 1020 2030 3040 4050 010 1 1,067 1,237 1,396 1020 1,022 1,090 1,264 1,427 2030 1,043 1,113 1,290 1,457 3040 1,065 1,136 1,317 1,487 4050 1,086 1,159 1,344 1,517 50100 1,183 1,262 1,464 1,653 100 200 1,408 1,501 1,741 1,966 > 200 1,598 1,705 1,977 2,232
9 - Europes onshore and offshore wind energy potential, European Environment Agency, EEA Technical Report No 6/2009.
24
Ponadto wysoko kosztw poszczeglnych dziaa i urzdze zastosowanych do realizacji przedsiwzicia bdzie uzaleniona od: a) ostatecznego ksztatu i wielkoci powierzchni nadajcej si do realizacji przedsiwzicia, b) ostatecznej liczby elektrowni wiatrowych, wynikajcej z uwarunkowa rodowiskowych, c) technologii fundamentowania wybranej na podstawie wynikw bada geotechnicznych, d) rodzaju turbiny wiatrowej wybranego na podstawie wynikw wietrznoci oraz aktualnych uwarunkowa rynkowych. Najwaniejszym jednak czynnikiem ksztatujcym ostateczny poziom kosztw realizacji przedsiwzicia bd aktualne, na dzie poszczeglnych dziaa, ceny rynkowe urzdze, technologii i usug. Europejski rynek energetyki wiatrowej jest obecnie w pocztkowym stadium rozwoju. Popyt na usugi i urzdzenia zwizane z bardzo ambitnymi planami inwestycyjnymi, zwaszcza na rynku brytyjskim i niemieckim, znaczco przewyszaj moliwoci podaoTabela 3. Projekt
we w zakresie dostaw urzdze oraz usug. W sposb oczywisty powoduje to znaczny wzrost ich kosztw, ktry pomidzy 2006 a 2009 rokiem wynis ponad 85%10. Jak wskazuj jednak reguy rynkowe waciwe dla nowych rynkw inwestycyjnych, trend wzrostu cen za usugi i urzdzenia odwraca si w momencie dostosowania si poday do popytu, a take w miar procesu nauki specyfiki nowego rynku, ktry sprzyja staemu spadkowi kosztw inwestycyjnych. Dla sektora energetyki wiatrowej na morzu prognozowany jest spadek cen o 10% w przypadku turbin wiatrowych oraz o 5% w przypadku fundamentw przy kadorazowym podwojeniu mocy zainstalowanej11. Biorc pod uwag planowane 50 GW zainstalowanej mocy w morskiej energetyce wiatrowej w Europie w roku 202012, naley si spodziewa, e w cigu najbliszych dziesiciu lat koszty inwestycyjne MFW bd sukcesywnie spada mniej wicej o 30-40%. W roku 2011 za koszt referencyjny zainstalowania i przyczenia MFW, w przeliczeniu na 1 MW, dla projektu zlokalizowanego w odlegoci 20 km od brzegu i na gbokoci do 20 m, mona uzna koszt redni w wysokoci 2,8 mln euro.
redni koszt zainstalowania 1MW, na podstawie projektw zrealizowanych w latach 2009-2011
Rok oddania do uytku
Gboko posadowienia [m] 0,5 2 0 12 4 15 0 13 6 12 14 23 17 21 16 19
Odlego od brzegu [km] mniej ni 0,01 11 8 7 8,8 12 9,5 16
Koszt zainstalowania 1 MW (w przyblieniu) w milionach euro 2,27 2,73 2,39 1,72 1,93 3,40 3,78 4,17 2,80
Avedore Holme 11 MW Robin Rigg 180 MW Rhyl Flats 90 MW Gunfleet Sands 173 MW Rodsand II 207 MW Thanet 300 MW Ormonde 150 MW EnBW Baltic I 48 MW
2009 2009 2009 2010 2010 2010 2011 2011 REDNIA
10 - Cost of and financial suport for offshore wind, Ernst & Young 2009. 11 - Ibidem. 12 - Delivering offshore Wind Power in Europe, EWEA 2010.
25
cz
II
Etap decyzji lokalizacyjnej
Pierwszym etapem przygotowania projektu inwestycyjnego polegajcego na budowie morskiej farmy wiatrowej jest wybr lokalizacji i uzyskanie praw do wykorzystania wybranego obszaru morskiego do realizacji przedsiwzicia. W polskim porzdku prawnym proces wyboru lokalizacji dla przedsi-
wzi realizowanych na obszarach morskich okrela ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz.U. z 2003 r. nr 153, poz. 1502, ze zm.)(UOM).
w ProceSie wyboru lokalizacji MorSkiej farMy wiatrowej
Pozwolenia
Na polskich obszarach morskich morskie farmy wiatrowe mog by lokalizowane tylko w obrbie wycznej strefy ekonomicznej. Wybr lokalizacji naley do inwestora. Przystpujc do wyboru lokalizacji pod przysz morsk farm wiatrow, inwestor musi kierowa si bd ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego wycznej strefy ekonomicznej, bd w przypadku braku takiego planu wasn analiz moliwoci realizacji inwestycji na danym akwenie. Decyzj administracyjn, potwierdzajc moliwo wykorzystania danego obszaru morskiego do realizacji i eksploatacji morskiej farmy wiatrowej, jest pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urzdze w polskich obszarach morskich (PSZW), wydawane na podstawie art. 23 UOM. PSZW wydaje, na wniosek inwestora, minister waciwy do spraw gospodarki morskiej, gdy nie ma planu zagospodarowania obszarw morskich, lub waciwy dyrektor urzdu morskiego, gdy taki plan obowizuje. Plan zagospodarowania przestrzennego morskich wd wewntrznych, morza terytorialnego i wycznej strefy ekonomicznej moe przyj, w drodze rozporzdzenia, minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej w porozumieniu z ministrami waciwymi do spraw gospodarki morskiej, rybowstwa, rodowiska, spraw wewntrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej (art. 37a ust. 1 UOM). Taki plan nie zosta do tej pory przyjty, jednak prace nad nim zostay rozpoczte w roku 2011. Do czasu uchwalenia planu zagospodarowania przy wyborze lokalizacji maj zastosowanie przepisy art. 23 ust. 1 UOM, ktre stanowi e:
W przypadku braku planu zagospodarowania przestrzennego morskich wd wewntrznych, morza terytorialnego i wycznej strefy ekonomicznej, o ktrym mowa w art. 37a, pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urzdze w polskich obszarach morskich, okrelonych w art. 22, wydaje minister waciwy do spraw gospodarki morskiej. PSZW jest jedynym pozwoleniem lokalizacyjnym, ktre naley uzyska dla MFW. Okrela ono granice akwenu, ktry moe by wykorzystany do realizacji i eksploatacji MFW, oraz definiuje wszystkie elementy wchodzce w skad farmy wiatrowej na morzu, ktre na tym obszarze morskim mog zosta zlokalizowane (m.in. elektrownie wiatrowe, GPZ, elementy infrastruktury przyczeniowej wewntrznej). W przypadku infrastruktury przyczeniowej zewntrznej niezbdne jest uzyskanie jeszcze dwch dodatkowych pozwole lokalizacyjnych, okrelonych w UOM: pozwolenia na ukadanie i utrzymywanie podmorskich kabli i rurocigw na morskich wodach wewntrznych i morzu terytorialnym (art. 26 UOM), decyzji zezwalajcej na ukadanie i utrzymywanie podmorskich kabli i rurocigw w polskiej wycznej strefie ekonomicznej (art. 27 ust. 1 UOM). Naley w tym miejscu zaznaczy, e ani PSZW, ani pozwolenia na ukadanie kabli, o ktrych mowa powyej, nie s decyzjami zezwalajcymi na realizacj przedsiwzicia. Takimi pozwoleniami s decyzje o pozwoleniu na budow, ktre trzeba uzyska zarwno w przypadku MFW, jak i infrastruktury przyczeniowej. Natomiast uzyskanie decyzji na realizacj przedsiwzicia musi by poprzedzone uzyskaniem decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach.
CZ II ETAP DECYZJI LOKALIZACYJNEJ
28
Pozwolenia
na badania naukowe na obSzarach MorSkich
Osobn kategori pozwole wymaganych na podstawie UOM, ktre ewentualnie trzeba bdzie uzyska w procesie przygotowania MFW, s pozwolenia na badania naukowe na polskich morskich wodach wewntrznych, morzu terytorialnym oraz w polskiej wycznej strefie ekonomicznej. S one jednak wymagane wycznie od podmiotw zagranicznych. Ich uzyskiwanie jest uregulowane przez przepisy art. 28 32a UOM. Wniosek o wydanie pozwolenia, zawierajcy informacje o zamierzonych badaniach i ich program, powinien by przedstawiony nie pniej ni na trzy miesice przed przewidywan dat rozpoczcia bada (art. 29 ust. 1 UOM). Minister waciwy do spraw gospodarki morskiej, po zasigniciu opinii ministra waciwego do spraw rodowiska, odmawia wydania pozwolenia lub je cofa, jeeli badania naukowe gro zanieczyszczeniem rodowiska. W tym samym trybie minister waciwy do spraw gospodarki morskiej moe odmwi wydania pozwolenia na prowadzenie takich bada, jeeli badania te: dotycz bezporednio zasobw naturalnych strefy, wymagaj drenia dna, uycia rodkw wybuchowych lub wprowadzenia do rodowiska morskiego substancji szkodliwych, wymagaj budowy lub uytkowania sztucznych wysp, konstrukcji i urzdze (art. 29 ust. 2 UOM). Obce pastwa oraz obce osoby prawne i fizyczne, a take waciwe organizacje midzynarodowe, przeprowadzajce badania naukowe na polskich obszarach morskich, s obowizane ponadto do: zapewnienia udziau polskich przedstawicieli w badaniach, wczajc w to ich obecno na pokadach statkw badawczych i innych urzdze, informowania ministra waciwego do spraw gospodarki morskiej, na jego wniosek, o wynikach bada, umoliwienia ministrowi waciwemu do spraw gospodarki morskiej, na jego wniosek, dostpu do wszelkich danych i prbek uzyskanych w ramach bada,
niezwocznego informowania ministra waciwego do spraw gospodarki morskiej o kadej istotnej zmianie w programie bada, niezwocznego usunicia urzdze naukowo-badawczych i wyposaenia po zakoczeniu bada, chyba e na ich pozostawienie uzyskano odrbne pozwolenie (art. 30 UOM). Minister waciwy do spraw gospodarki morskiej wydaje decyzje o wstrzymaniu bada na polskich obszarach morskich, o ktrych mowa w art. 28 i 29, lub o cofniciu pozwolenia wydanego na podstawie art. 29, jeeli badania s prowadzone niezgodnie z przepisami ustawy, przepisami szczeglnymi, udzielonym pozwoleniem lub powoduj ujemne skutki dla rodowiska (art. 32 UOM). Z zastrzeeniem art. 31 ust. 2 UOM, polskie osoby prawne i fizyczne mog prowadzi badania naukowe na polskich obszarach morskich bez pozwolenia. Osoby te s obowizane do informowania dyrektora waciwego urzdu morskiego o rejonie i sposobie prowadzenia bada na 14 dni przed ich rozpoczciem oraz o zakoczeniu bada (art. 31 ust. 1 UOM). Jeeli badania, o ktrych mowa w art. 28 i 29 ust. 1 UOM, dotycz ywych zasobw morza, pozwolenie wydaje minister waciwy do spraw rybowstwa. Przepisy art. 30 i 32 UOM stosuje si odpowiednio (art. 32a UOM). Do pooww prowadzonych w ramach bada naukowych stosuje si przepisy o rybowstwie morskim (art. 31 ust. 2 UOM).
29
Procedura
w SPrawie uzySkania decyzji lokalizacyjnej
Jak wspomniano powyej, funkcj decyzji lokalizacyjnej dla MFW peni pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urzdze w polskich obszarach morskich. Pozwolenie to, poza okreleniem lokaliza-
cji przedsiwzicia realizowanego na morzu, daje prawo do korzystania z danego obszaru na potrzeby realizacji i eksploatacji przedsiwzicia oraz okrela zasady, na jakich korzystanie to jest oparte.
waciwo
organw adMiniStracji
PSZW wydaje minister waciwy do spraw gospodarki morskiej. Pozwolenie jest wydawane po zaopiniowaniu przez szeciu ministrw: do spraw gospodarki, kultury i dziedzictwa narodowego, rybowstwa, rodowiska, spraw wewntrznych i Ministra Obrony Narodowej (art. 23 ust. 1 i 2 UOM). Pozwolenie na ukadanie i utrzymywanie podmorskich kabli i rurocigw na morskich wodach wewntrznych i morzu terytorialnym wydaje dyrektor waciwego urzdu morskiego (art. 26 UOM).
Decyzj zezwalajc na ukadanie i utrzymywanie podmorskich kabli i rurocigw w polskiej wycznej strefie ekonomicznej wydaje minister waciwy do spraw gospodarki morskiej po zasigniciu opinii ministra waciwego do spraw rodowiska (art. 27 ust. 1 UOM).
Przebieg
Procedury w SPrawie wydania
PSzw
Procedur w sprawie wydania PSZW rozpoczyna zoenie wniosku o wydanie PSZW dla morskiej farmy wiatrowej. Wniosek, wraz z wymaganymi przez UOM zacznikami, naley zoy w siedmiu egzemplarzach. Minister waciwy do spraw gospodarki morskiej jest zobowizany do niezwocznego zamieszczenia w Biuletynie Informacji Publicznej ministerstwa ogoszenia informujcego o: przedmiocie decyzji, ktra ma by wydana w sprawie czyli PSZW, lokalizacji okrelonej za pomoc wsprzdnych geograficznych najlepiej opisanych w systemie WGS 84 DMS, powierzchni akwenu przeznaczonego na realizacj przedsiwzicia objtego wnioskiem najlepiej okre-
lonej w kilometrach kwadratowych,

organie waciwym do wydania pozwolenia jest nim
minister do spraw gospodarki morskiej,

moliwoci skadania kolejnych wnioskw, o ktrych mowa w ust. 1, w terminie 60 dni od dnia ogoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej na lokalizacj ob-
jt granicami pierwotnego wniosku,

obowizujcych kryteriach oceny wnioskw czyli kryteriach wymienionych w art. 27g UOM, najistotniejszym kryterium oceny wnioskw wybra-
nym z kryteriw okrelonych w art. 27g UOM.

W praktyce naley si spodziewa, e w przypadku zoenia kompletnego wniosku zostanie on opublikowany na stronie http://bip.mi.gov.pl/pl/bip/inne_ogloszenia/pozwolenia w terminie od 7 do 14 dni. Jednak za termin wszczcia
30
procedury w sprawie wydania PSZW uznaje si dzie zoenia kompletnego wniosku. Jeeli w terminie 60 dni od dnia publikacji ogoszenia zostanie zoony co najmniej jeden kolejny kompletny wniosek o wydanie PSZW, dotyczcy dokadnie tego samego akwenu, ktrego dotyczy pierwszy wniosek, minister waciwy do spraw gospodarki morskiej przeprowadza postpowanie rozstrzygajce (art. 27d UOM), majce na celu rozstrzygnicie ktremu z wnioskodawcw naley wyda PSZW. Minister waciwy do spraw gospodarki morskiej, po publikacji obwieszczenia, przekazuje wniosek do zaopiniowania jednoczenie szeciu ministrom: do spraw gospodarki, kultury i dziedzictwa narodowego, rybowstwa, rodowiska, spraw wewntrznych i Ministra Obrony Narodowej. Na wy-
danie opinii ministrowie maj 90 dni od dnia otrzymania wniosku. Jeeli w tym okresie nie wydadz opinii, traktuje si to jako brak zastrzee (art. 23 ust. 2a UOM). Ministrowie mog zwraca si do wnioskodawcy o dodatkowe wyjanienia i uzupenienia wniosku, ale czas na uzupenienie wniosku lub zoenie wyjanie nie przedua terminu 90 dni na wydanie opinii. Nie ma tu zastosowania art. 35 5 KPA. Po uzyskaniu wszystkich opinii minister waciwy do spraw gospodarki morskiej wydaje PSZW lub odmawia jego wydania. Wydanie PSZW powinno nastpi zgodnie z art. 35 KPA, a wic w cigu 30 dni, chyba e sprawa zostanie uznana za szczeglnie skomplikowan. Wtedy decyzja moe zosta wydana w terminie do 60 dni.
PoStPowanie
rozStrzygajce
Postpowanie rozstrzygajce jest przeprowadzane przez ministra waciwego do spraw gospodarki morskiej, jeeli w terminie 60 dni od dnia publikacji informacji o zoeniu pierwszego wniosku zostanie zoony co najmniej jeden kolejny kompletny wniosek o wydanie PSZW. Kolejne wnioski musz dotyczy tego samego akwenu, ktry zosta wskazany w obwieszczeniu. W przypadku gdy w tym terminie zostanie zoony wniosek obejmujcy tylko cz akwenu okrelonego w pierwszym wniosku, wniosek taki pozostaje bez rozpatrzenia do czasu zakoczenia procedury w sprawie wydania PSZW dla pierwszego wniosku. Po zoeniu kolejnego wniosku o wydanie PSZW na lokalizacj wskazan w obwieszczeniu minister waciwy do spraw gospodarki morskiej weryfikuje kompletno wniosku pod wzgldem formalnym. Po stwierdzeniu, e wniosek zawiera wszystkie elementy oraz zaczniki wymienione w art. 27a ust. 1 i 2, minister przekazuje wniosek do zaopiniowania waciwym ministrom. Istnieje wtpliwo interpretacyjna, czy w przypadku opiniowania kolejnych wnioskw w procedurze rozstrzygajcej ministrowie opiniujcy mog wzywa wnioskodawc do uzupenienia wniosku. Jeeli bowiem art. 27d UOM mwi
o wszczciu postpowania rozstrzygajcego wycznie w przypadku zoenia kolejnego kompletnego wniosku, to stwierdzenie niekompletnoci przez ktrykolwiek z organw opiniujcych powinno skutkowa zakoczeniem procedury rozstrzygajcej i odmow rozpatrzenia kolejnego wniosku. W przypadku gdy zoone na ten sam obszar wnioski oka si kompletne, minister waciwy do spraw gospodarki morskiej informuje wnioskodawcw o wszczciu postpowania rozstrzygajcego. Wzywa ich take do przedoenia w terminie 21 dni informacji i dokumentw pozwalajcych na ustalenie spenienia przez wnioskodawcw kryteriw, wedug ktrych wnioski bd oceniane (art. 27g UOM). Kryteria te zostay wymienione w art. 27g. S to: zgodno planowanych przedsiwzi z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego obszarw morskich, o ktrym mowa w art. 37a UOM, lub w przypadku jego braku moliwo przeznaczenia akwenu na wnioskowane cele z uwzgldnieniem opinii, o ktrych mowa w art. 23 ust. 2 UOM (opinie ministrw), proponowane przez wnioskodawcw okresy obowi-
31
zywania pozwolenia, w tym daty rozpoczcia i zakoczenia budowy i eksploatacji planowanych przedsiwzi, sposb zabezpieczenia rodkw finansowych przeznaczonych na wniesienie opaty, o ktrej mowa w art. 27b ust. 1 pkt 1 UOM, sposoby finansowania planowanych przedsiwzi, z uwzgldnieniem rodkw wasnych, kredytw, poyczek oraz proponowanego dofinansowania realizacji inwestycji ze rodkw publicznych, moliwoci stworzenia zaplecza kadrowego, organizacyjnego i logistycznego, pozwalajcego na realizacj planowanych przedsiwzi, wkad planowanych przedsiwzi w realizacj unijnych i krajowych polityk sektorowych. Minister waciwy do spraw gospodarki morskiej jest ponadto zobowizany do okrelenia: najistotniejszych kryteriw oceny wnioskw w postpowaniu rozstrzygajcym spord kryteriw, o ktrych mowa w art. 27g, liczby punktw za kade kryterium wymienione w art. 27g, minimum kwalifikacyjnego. Ustawa nie definiuje, w ktrym momencie postpowania minister waciwy do spraw gospodarki morskiej ma okreli powysze zasady rozstrzygania ani na jakiej podstawie. Biorc jednak pod uwag brzmienie art. 27c ust. 2, ktry stanowi, e w treci ogoszenia o zoeniu pierwszego wniosku naley poda do publicznej informacji kryteria oceny wnioskw i najistotniejsze kryterium oceny, naley domniemywa, e musi je okreli przed publikacj ogoszenia, a wic na podstawie pierwszego zoonego wniosku. Art. 27h zapewnia natomiast wszystkim uczestnikom postpowania wgld w dokumentacj postpowania rozstrzygajcego, w tym wanie okrelajc kryteria i zasady oceny. Przedmiotem postpowania rozstrzygajcego mog by rne inwestycje zlokalizowane na tym samym terenie bd wicej takich inwestycji. Niekoniecznie musz to by MFW, cho interpretacja art. 27d, zgodnie z ktr kolejny
wniosek musi dotyczy dokadnie tego samego akwenu co pierwszy wniosek, pozwala przyj, e jeeli pierwszy zoony wniosek dotyczy MFW, kady kolejny majcy szans na wejcie w tryb rozstrzygajcy powinien rwnie odnosi si do inwestycji wielkoobszarowej (a wic raczej te farmy wiatrowej). Gdyby jednak rozszerzy interpretacj na inne wnioski, ktre bd dotyczyy mniejszych obszarw w peni zawierajcych si w granicach akwenu okrelonego w pierwszym wniosku, przedmiotem porwnania w trybie rozstrzygajcym mogyby by np. MFW, platforma wiertnicza poszukujca gazu lub ropy czy stacja badawcza, poniewa wszystkie te inwestycje teoretycznie mog by realizowane w wycznej strefie ekonomicznej. Naley zauway, e art. 27k ust. 1 UOM nie wyklucza moliwoci wydania PSZW wicej ni jednemu wnioskodawcy biorcemu udzia w postpowaniu rozstrzygajcym. Artyku ten nakazuje ministrowi waciwemu do spraw gospodarki morskiej wydanie PSZW temu wnioskodawcy, ktry uzyska najwiksz liczb punktw w postpowaniu (podmiot wyoniony), nie wycza jednoczenie moliwoci wydania PSZW innym podmiotom uczestniczcym w postpowaniu ani nie nakazuje wydania im decyzji o odmowie wydania PSZW. Oznacza to, e w przypadku braku kolizji pomidzy realizacj wicej ni jednego przedsiwzicia na tym samym obszarze mog by wydane PSZW dla kilku takich przedsiwzi. Moe to mie istotne znaczenie przy rozstrzyganiu pomidzy przedsiwziciami wskazanymi do realizacji na tym samym obszarze, ale niekolidujcymi ze sob, jak np. farma wiatrowa i stacja badawcza.
32
Ocena projektu MFW wedug poszczeglnych kryteriw procedury rozstrzygajcej

Zoenie wniosku o wydanie PSZW jest najwczeniejszym etapem przygotowania inwestycji. Oznacza to, e wiele zaoe dotyczcych projektu i jego realizacji ma charakter zaoe wstpnych, ktre mog ulec znaczcym zmianom. Niektrych parametrw, jak ostateczne technologie, zasig przedsiwzicia, koszty, systemy finansowania, nie da si na tym etapie ostatecznie okreli. Dlatego te przedmiotem porwnania w trybie rozstrzygajcym s gwnie plany i zaoenia inwestycyjne, a nie faktyczne dane projektowe. Stwarza to due pole do naduy, gdy nierzetelni wnioskodawcy mog przedstawia na potrzeby trybu rozstrzygajcego niemajce poparcia w rzeczywistoci informacje o projekcie. Naley jednak pamita, e podanie nierealnych danych we wniosku o wydanie PSZW, czy te w informacjach uzupeniajcych, o ktrych mowa w art. 27d ust. 2 pkt 2 UOM, bdzie skutkowao wpisaniem ich do pozwolenia, a niewypenianie zapisw PSZW, zgodnie z art. 23 ust. 6d UOM, moe spowodowa wygaszenie pozwolenia i naoenie kary na wnioskodawc. Zgodnie z intencj ustawodawcy celem wprowadzenia do ustawy procedury rozstrzygajcej byo zapewnienie transparentnego systemu weryfikacji wiarygodnoci wnioskodawcw i realnoci proponowanych przez nich przedsiwzi, tak aby nie dopuszcza do blokowania obszarw morskich, ich niewaciwego wykorzystania i gry spekulacyjnej na rynku projektw offshorowych. Dlatego te przy porwnywaniu projektw w trybie rozstrzygajcym naley pooy nacisk na kryteria oceny wnioskw pozwalajce jednoczenie zweryfikowa, ktry z projektw moe zosta faktycznie przygotowany i zrealizowany, a take przynie najlepsze efekty gospodarcze i spoeczne. Niestety, kryteria zostay sformuowane do mao precyzyjnie i daj niewielkie podstawy do faktycznej oceny przedsiwzi inwestycyjnych. Z tego powodu niezwykle istotne bdzie nadanie poszczeglnym kryteriom odpowiedniej wagi, w sposb umoliwiajcy ocen, czy wnioskodawca jest w stanie uzyska dla swojego projektu pozwolenie na budow, i to w terminie nie duszym ni 8 lat od uzyskania PSZW, oraz czy projekt z pozwoleniem na budow bdzie mia szans na pen realizacj w cigu kolejnych 8 lat. Niezwykle istotne jest take ocenienie, czy zrealizowany projekt przyniesie korzyci uzasadniajce wykorzystanie na jego realizacj zasobw obszarw morskich. Spord wnioskw speniajcych te podstawowe kryteria komisja oceniajca wnioski i minister waciwy do spraw gospodarki morskiej powinni wybra ten, ktry moe by zrealizowany w sposb pozwalajcy na osignicie w jak najszybszym terminie jak najwikszych korzyci z tytuu realizacji polityk sektorowych i korzyci gospodarczych pastwa i inwestora. Oceny porwnawczej wnioskw i projektw, biorcych udzia w trybie rozstrzygajcym, dokonuje komisja ekspercka, powoana przez ministra waciwego do spraw gospodarki morskiej. W jej skad bd prawdopodobnie wchodzili przedstawiciele poszczeglnych ministerstw, biorcych udzia w opiniowaniu wnioskw, przedstawiciele administracji morskiej oraz niezaleni eksperci. Poniej przedstawiono propozycje oceny projektw wedug poszczeglnych kryteriw zawartych w ustawie. Opracowanie zasad oceny zostao poprzedzone dogbn analiz uwarunkowa technicznych, prawnych, ekonomicznych i gospodarczych przygotowania i realizacji inwestycji na morzu. Naley zastrzec, e cho s to propozycje autorw, to zostay one poddane szerokiej dyskusji z przedstawicielami brany oraz licznymi ekspertami i zostay uznane za dajce podstawy do obiektywnej oceny porwnawczej, zwaszcza w odniesieniu do morskich farm wiatrowych.
kryteriuM 1
Zgodno planowanych przedsiwzi z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego, o ktrym mowa w art. 37a UOM, lub w przypadku jego braku moliwo przeznaczenia akwenu na wnioskowane cele z uwzgldnieniem opinii, o ktrych mowa w art. 23 ust. 2 UOM Ze wzgldu na brak planu zagospodarowania obszarw morskich zastosowanie moe mie ocena opinii poszczeglnych ministrw, wyraona w trybie art. 23 ust. 2 UOM.
33
Ustawa nie precyzuje, czy poszczeglne ministerstwa maj opiniowa wszystkie wnioski biorce udzia w postpowaniu rozstrzygajcym rwnoczenie. Praktyka powinna by taka, e pierwszy zoony wniosek jest bezzwocznie przekazywany do opiniowania. Tryb jego opiniowania nie moe by uzaleniony od ewentualnego zoenia kolejnych wnioskw. Zapewni to wiksz bezstronno procesu opiniowania i pozwoli na uniknicie nieuzasadnionego przeduania procedury wydania PSZW w przypadku, gdy kolejne wnioski na t sam lokalizacj nie wpyn. Jeeli kolejne wnioski wpyn w okresie 60 dni od dnia zoenia pierwszego wniosku, bd one przekazywane na bieco do opiniowania, z komentarzem Ministra Infrastruktury, e s to wnioski alternatywne do wniosku pierwszego. Ministerstwa bd miay, zgodnie z konstrukcj wynikajc z art. 23 ust. 2a i art. 27c ust. 2 pkt 5 UOM, co najmniej 30 dni na ewentualne porwnanie wnioskw przed wydaniem ostatecznej opinii. Naley jednak wzi pod uwag, e tryb opiniowania przez ministerstwa wniosku nie obejmuje oceny opiniowanych projektw wedug kryteriw okrelonych dla trybu rozstrzygajcego. Ministrowie maj natomiast obowizek dokona oceny pod ktem potencjalnego ryzyka wystpienia zagroe, o ktrych mowa w art. 23 ust. 3 UOM, w kontekcie odrbnych przepisw prawa, o ktrych mowa w art. 23 ust. 4 UOM. Po zakoczeniu opiniowania moe wystpi sytuacja, w ktrej: pierwszy wniosek uzyskuje wszystkie pozytywne opinie, nie wpywaj inne wnioski, w zwizku z czym minister waciwy do spraw gospodarki morskiej moe wyda PSZW, pierwszy wniosek uzyskuje jedn lub wicej negatywnych opinii, nie wpywaj inne wnioski, tak wic minister waciwy do spraw gospodarki morskiej moe odmwi wydania PSZW lub wyda je, uznajc, e negatywna opinia nie jest wystarczajcym powodem do odmowy wydania pozwolenia, pierwszy wniosek uzyskuje wszystkie pozytywne opinie, wpywaj kolejne wnioski, ktre otrzymuj negatywne opinie, minister waciwy do spraw gospodarki morskiej moe wic wyda decyzje o odmowie wydania PSZW dla wnioskw negatywnie zaopiniowanych i wyda PSZW dla wniosku pozytywnie zaopiniowanego; moe take, pomimo negatywnych opinii,
kontynuowa procedur rozstrzygajc, uznajc, e negatywne opinie nie s wystarczajcym powodem do podjcia decyzji o odmowie wydania PSZW, pierwszy wniosek uzyskuje pozytywn opini, wpywaj kolejne wnioski i one rwnie uzyskuj pozytywne opinie, tak wic minister waciwy do spraw gospodarki morskiej przeprowadza postpowanie rozstrzygajce, pierwszy wniosek uzyskuje negatywne opinie, wpywaj kolejne wnioski i one take uzyskuj negatywne opinie, tak wic minister waciwy do spraw gospodarki morskiej moe odmwi wydania PSZW wszystkim wnioskodawcom, moe wyda PSZW jednemu wnioskodawcy i odmwi wydania PSZW pozostaym wnioskodawcom lub przeprowadzi procedur rozstrzygajc odnoszc si do wszystkich lub niektrych wnioskw, uznajc, e w przypadku tych wnioskw negatywne opinie s niewystarczajcym powodem do odmowy wydania PSZW. Niezwykle istotne jest to, e w przypadku gdy moe doj do rozstrzygnicia w trybie postpowania rozstrzygajcego, a wic wpywa wicej ni jeden wniosek na t sam lokalizacj, minister waciwy do spraw gospodarki morskiej, zgodnie z art. 27g pkt 1 UOM, musi uwzgldni przy ocenie wnioskw opinie poszczeglnych ministrw w sprawie moliwoci przeznaczenia danego akwenu na wnioskowane cele. Zasadne wydaje si wic, aby minister waciwy do spraw gospodarki morskiej, przesyajc do zaopiniowania wnioski o wydanie PSZW, wskazywa, e opinia powinna dotyczy moliwoci przeznaczenia danego akwenu na cele okrelone we wniosku, i naley j sporzdzi pod ktem obszaru zainteresowania i kompetencji danego ministra. Ponadto przy przekazywaniu do zaopiniowania kolejnych wnioskw na t sam lokalizacj minister waciwy do spraw gospodarki morskiej moe zwrci si do ministrw opiniujcych o porwnanie ocenianych w tym trybie wnioskw oraz o okrelenie w podsumowaniu opinii rankingu ocenianych wnioskw z waciwym uzasadnieniem. Pozwoli to ministrowi prowadzcemu postpowanie rozstrzygajce na przyznanie punktacji kolejnym wnioskom, w myl zasady: pierwsze miejsce w rankingu danego ministra maksymalna liczba punktw, ostatnie miejsce brak punktw.
34
kryteriuM 2
Proponowane przez wnioskodawcw okresy obowizywania pozwolenia, w tym daty rozpoczcia i zakoczenia budowy i eksploatacji planowanych przedsiwzi Przy dokonywaniu oceny zgodnie z tym kryterium w pierwszej kolejnoci naley zweryfikowa, czy terminy podane w harmonogramie przygotowania i realizacji inwestycji gwarantuj wypenienie wymogw art. 23 ust. 6a-6c UOM. Niespenienie tego wymogu powinno dyskwalifikowa dany projekt. Porwnywanie okresw obowizywania pozwolenia, w tym daty uruchomienia inwestycji, powinno by powizane z ocen efektywnoci celw gospodarczych przedsiwzicia. Wane bowiem jest, aby przedsiwzicie, ktre uzyska pozwolenie, dawao szans na osignicie maksymalnych korzyci gospodarczych, liczonych np. w iloci wytworzonej energii, pozyskanego surowca, wedug stopnia wypenienia zobowiza w zakresie redukcji emisji, stworzenia miejsc pracy itp. Porwnanie rnych przedsiwzi w tym zakresie moe by niezwykle trudne. atwiej byoby porwna np. dwie farmy wiatrowe o podobnej mocy, dla ktrych zoony zosta wniosek o wydanie PSZW na okres 30 lat, z ktrych jedna ma zosta uruchomiona w cigu 4 lat i produkowa energi przez kolejnych 26 lat, a druga ma by uruchomiona w cigu 8 lat i produkowa energi 22 lata. W takim przypadku bardziej efektywna w osiganiu celw bdzie pierwsza farma. Sytuacja jednak moe wyglda zupenie inaczej, gdy pierwsza farma bdzie generowaa znacznie mniejsz moc ni druga, bo wtedy, mimo e druga farma zostanie uruchomiona 4 lata pniej, przez 22 lata eksploatacji wytworzy znacznie wicej energii, a tym samym osignie wikszy efekt. Przy ocenie takich wnioskw wedug niniejszego kryterium naleaoby wic stworzy wspczynnik efektywnoci w funkcji czasu, np. przez podzielenie cakowitej przewidywanej produkcji w trakcie caego okresu eksploatacji przez lata eksploatacji. Projekt, ktry miaby najwikszy wspczynnik, otrzymaby najwiksz liczb punktw, a projekt z najgorszym wspczynnikiem zero punktw. Tak skonstruowany system oceny mgby by przydatny take przy ocenie MFW i platformy wydobywczej, gdy jedno i drugie przedsiwzicie suy docelowo produkcji energii, ta za moe
by przeliczona na wspln jednostk (toe ton oleju ekwiwalentnego). W przypadku porwnania przedsiwzi cakowicie rnych, jak np. MFW i platforma badawcza, to kryterium powinno mie mniejsze znaczenie.
kryteriuM 3
Sposb zapewnienia rodkw finansowych przeznaczonych na wniesienie opaty, o ktrej mowa w art. 27b ust. 1 pkt 1 Jest to niezwykle istotne kryterium rozstrzygania, pozwalajce na ograniczenie prb wykorzystywania trybu rozstrzygajcego do blokowania projektw konkurencji oraz do dziaalnoci spekulacyjnej. Odpowiednia forma zapewnienia rodkw finansowych przeznaczonych na wniesienie opaty, ktra w przypadku inwestycji morskich bdzie wynosia od kilkuset tysicy do kilkunastu milionw zotych, zmniejsza znaczco ryzyko nieuzasadnionego wywoywania trybu rozstrzygajcego. Z punktu widzenia organu prowadzcego postpowanie wane jest, eby mona byo jak najprociej wyegzekwowa wniesienie opaty i unikn dochodzenia jej na drodze sdowej. Najwyej punktowan form zabezpieczenia powinna wic by gwarancja bankowa. Ta forma nie tylko wie si z koniecznoci poddania si przez wnioskodawc weryfikacji bankowej, lecz take z koniecznoci poniesienia dodatkowych, nierzadko znacznych kosztw uzyskania gwarancji. Pozwala take na uzyskanie bezporedniej patnoci z banku dajcego gwarancj po wydaniu PSZW dla wnioskodawcy. Na drugim miejscu w rankingu zabezpiecze naley umieci weksel, ktry take zapewnia skuteczn egzekucj wpaty, wie si jednak z koniecznoci wszczcia procedury egzekucyjnej w przypadku niewniesienia opaty w terminie. Przy wystawieniu weksla nie weryfikuje si ponadto wiarygodnoci patniczej wnioskodawcy przez instytucj zewntrzn. Innymi formami zabezpieczenia mog by zastaw, hipoteka lub porczenie, jednak ze wzgldu na konieczno dochodzenia ich na drodze sdowej, s one mniej przydatne i korzystne w omawianym przypadku. Maksymalna liczba punktw powinna wic by przyznana gwarancji bankowej, nieco mniejsza wekslowi i znacznie mniejsza pozostaym formom zabezpieczenia. Brak formy zabezpieczenia powinien skutkowa brakiem punktw za to kryterium.
35
kryteriuM 4
Sposoby finansowania planowanych przedsiwzi, z uwzgldnieniem rodkw wasnych, kredytw, poyczek oraz proponowanego dofinansowania realizacji inwestycji ze rodkw publicznych W zaoeniu ustawodawcy to kryterium miao pozwoli na ocen wiarygodnoci finansowej wnioskodawcy pod ktem moliwoci przygotowania inwestycji i jej realizacji. Poniewa inwestycje morskie s niezwykle kosztowne, ocena wiarygodnoci finansowej inwestora jest wanym czynnikiem, ktry powinien mie wpyw na decyzj o przyznaniu PSZW. Naley jednak pamita, e PSZW jest przyznawane na bardzo wstpnym etapie przygotowania projektu, kiedy nie moe by mowy o przedstawieniu ostatecznego montau finansowego czy jakichkolwiek owiadcze bankowych na kwoty niezbdne do zrealizowania inwestycji nierzadko wartej kilka miliardw zotych. Ocenie wedug tego kryterium bd wic podlegay raczej koncepcje finansowania kolejnych etapw inwestycji, a nie faktyczne, dajce si zweryfikowa plany finansowe. Dlatego te kryterium to nie moe mie decydujcego wpywu przy rozstrzyganiu o wydaniu PSZW. Ocena sposobw finansowania powinna dotyczy przede wszystkim etapu przygotowania przedsiwzicia do uzyskania pozwolenia na budow. Poniewa ustawa nakada na wnioskodawc obowizek uzyskania tego pozwolenia w ciagu 6 do 8 lat, a wie si to z koniecznoci wykonania m.in. licznych bada i analiz rodowiska, bada geologicznych, wykonania projektu, ktrych koszt szacuje si na mniej wicej 4% cakowitych kosztw przygotowania przedsiwzicia (w przypadku MFW moe si wic waha od 200 do 400 mln z), inwestor starajcy si o PSZW powinien wykaza e moe zapewni tak kwot w cigu 6 lat od otrzymania PSZW. Naley pamita, e wikszo wnioskw bdzie skadana przez spki celowe, zakadane na potrzeby realizacji danej inwestycji, i w wielu przypadkach mog one nie mie nie tylko historii, ktra daaby podstaw do oceny wiarygodnoci finansowej, lecz take wikszych rodkw wasnych, ktre pozwalayby na ocen wiarygodnoci na podstawie posiadanych aktyww czy pasyww. W takich przypadkach naley jednak wykaza struktur wacicielsk spki.
Ocena jej wiarygodnoci powinna si odnosi do historii oraz potencjau wacicieli. Nie mona przy tym abstrahowa od sytuacji finansowej caej grupy wacicielskiej. atwo bowiem wyobrazi sobie sytuacj, w ktrej moliwo uzyskania finansowania zewntrznego duej grupy inwestycyjnej jest znacznie mniejsza ni mniejszego inwestora, poniewa dua grupa inwestycyjna prowadzi wiele innych wielkich inwestycji, obarczonych duym ryzykiem finansowym. Mniejszy inwestor skupia si natomiast niemal wycznie na przygotowaniu do budowy wnioskowanej farmy wiatrowej. Przy ocenie wiarygodnoci wnioskodawcy planujcego wzniesienie MFW naley take wzi pod uwag to, e cz projektw moe by przygotowywana przez firmy deweloperskie, nastawione na przygotowanie inwestycji do etapu uzyskania kolejnych pozwole, a nastpnie odsprzedanie projektu lub czci udziaw inwestorowi strategicznemu. Jest to powszechna praktyka w brany energetycznej, w ktrej inwestorzy strategiczni najwikszych projektw inwestycyjnych s bardziej zainteresowani kupnem gotowych projektw, mogcych zwikszy moc wytwrcz koncernu i zminimalizowa ryzyko inwestycyjne, ni przygotowywaniem inwestycji od pocztku. Koncepcja przygotowania projektu do etapu uzyskania pozwolenia na budow i jego sprzeday w caoci lub czci nie moe umniejsza wartoci wniosku, zwaszcza jeli wnioskodawca wykae si zdolnoci sfinansowania etapu przygotowawczego inwestycji wartego kilkaset milionw zotych. Wyej powinny by oceniane plany finansowania etapu przygotowawczego opierajce si na wykorzystaniu rodkw wasnych i mechanizmw kredytowych, poparte wykazaniem wiarygodnoci kredytowej. Wysz punktacj naley te przyzna wnioskodawcom powizanym wacicielsko lub biznesowo z branowymi koncernami energetycznymi, majcymi znaczce rda wytwrcze, gdy wanie takie podmioty maj szans albo samodzielnej realizacji danej inwestycji, albo pozyskania strategicznego partnera inwestycyjnego. Nisza punktacja powinna by przyznana firmom niedysponujcym ani rodkami wasnymi, pozwalajcymi na sfinansowanie przygotowania projektu, ani rodkami pozwalajcymi na uzyskanie kredytu oraz firmom niezwizanym wacicielsko lub biznesowo z bran energetyczn, gdy maj one znaczco mniejsze szanse na znalezienie wiarygodnych inwestorw strategicznych.
36
Zasady przyznawania punktw w ramach tego kryterium mog obejmowa przydzielanie kolejnych punktw za zagwarantowanie pokrycia kosztw przygotowania przedsiwzicia do etapu uzyskania pozwolenia na budow ze rodkw wasnych lub kredytowych, za posiadanie potencjau umoliwiajcego realizacj caoci inwestycji ze rodkw wasnych, w tym kredytowych, za posiadanie potencjau pozwalajcego na pozyskanie na realizacj caoci inwestycji rodkw inwestycyjnych od inwestora branowego.
kompletno zaproponowanych harmonogramw dziaa. Oczywicie istotne, ale niedecydujce znaczenie moe mie posiadanie dowiadczenia w realizacji inwestycji na morzu lub powizanie wacicielskie lub biznesowe z podmiotami posiadajcymi takie dowiadczenie. W odniesieniu do morskich farm wiatrowych kluczowym zagadnieniem determinujcym moliwo realizacji inwestycji jest umiejtno skonstruowania na potrzeby inwestycji acucha dostaw urzdze i usug i odpowiedniego zarzdzania nim. Ze wzgldu na wci sabo rozbudowany rynek urzdze i usug w tym zakresie oraz konieczno uwzgldnienia bardzo zmiennych i nieprzewidywalnych warunkw pogodowych, od ktrych zaley moliwo realizacji wikszoci dziaa na morzu, wiarygodno acucha dostaw jest podstawowym czynnikiem branym pod uwag m.in. przez banki i instytucje finansowe na etapie tworzenia montau finansowego. Naley jednak pamita, e ubieganie si o decyzj lokalizacyjn jest zbyt wczesnym momentem na budowanie, a wic i ocen acucha dostaw. Ocenie moe wic podlega wycznie koncepcja takiego acucha. Zgodnie z tym kryterium kolejne punkty mog by przyznawane za: posiadanie zasobw kadrowych, wasnych lub powizanych wacicielsko lub biznesowo, umoliwiajcych sprawne i efektywne zarzdzanie procesem przygotowania i realizacji inwestycji, posiadanie kompletnego, spjnego i uwzgldniajcego zmienno uwarunkowa rynkowych i pogodowych harmonogramu przygotowania i realizacji inwestycji, posiadanie dowiadczenia w realizacji inwestycji na morzu, posiadanie dowiadczenia w realizacji inwestycji w energetyce lub innej brany, do ktrej naley wnioskowane przedsiwzicie, posiadanie spjnej z harmonogramem realizacyjnym koncepcji organizacji acucha dostaw.
kryteriuM 5
Moliwoci stworzenia zaplecza kadrowego, organizacyjnego i logistycznego, pozwalajcego na realizacj planowanych przedsiwzi Realizacja inwestycji na morzu to bez wtpienia jedno z najtrudniejszych wyzwa inwestycyjnych dla kadej brany. Wymaga ogromnych nakadw finansowych, doskonaej organizacji caego procesu przygotowania, a zwaszcza realizacji inwestycji, wykwalifikowanych i dowiadczonych pracownikw, umiejtnoci stworzenia sprawnego zaplecza na ldzie i morzu. W Polsce niewiele jest dowiadcze w tym zakresie, a jeli chodzi o morsk energetyk wiatrow waciwe w ogle ich nie ma. Oznacza to, e umiejtno zorganizowania odpowiedniego zaplecza i moliwo pokrycia kosztw jego funkcjonowania jest istotnym kryterium oceny wiarygodnoci wnioskodawcy. Istniej dwie rwnorzdne strategie tworzenia zaplecza i organizacji procesu realizacji duych inwestycji, zwaszcza w energetyce. Pierwsza z nich zakada budowanie wasnych zespow wykonawczych, powizanych wacicielsko z wielkimi inwestorami, np. koncernami energetycznymi. Druga przyjmuje korzystanie z wykwalifikowanych i dowiadczonych firm zewntrznych, powizanych w spjny, caociowy acuch dostaw i usug. W przypadku morskich farm wiatrowych, ze wzgldu na najwyszy poziom skomplikowania procesu inwestycyjnego oraz mody wiek brany, przewaa zdecydowanie druga strategia. Aby zweryfikowa wiarygodno wnioskodawcy wedug tego kryterium, niezbdne jest ocenienie strategii zarzdzania caym procesem przygotowania, realizacji i eksploatacji przedsiwzicia, spjno i wiarygodno oraz
Kryterium 6
Wkad planowanych przedsiwzi w realizacj unijnych i krajowych polityk sektorowych
37
W odniesieniu do brany energetycznej, w ktrej najprawdopodobniej bdzie si miecia wikszo inwestycji planowanych do realizacji w polskiej wycznej strefie ekonomicznej w najbliszych latach, kluczowymi politykami sektorowymi bd polityka energetyczna i polityka klimatyczna. Dodatkowe znaczenie przy ocenie wnioskw o wydanie PSZW moe mie strategia ochrony morskich zasobw przyrodniczych. Jeli chodzi o wkad w realizacj polityki energetycznej, kluczowymi wskanikami bd: tworzenie nowych mocy wytwrczych w energetyce elektrycznej, w tym zwaszcza rde nieemisyjnych, dywersyfikacja rde energii, wykorzystanie odnawialnych rde energii, rozwj infrastruktury przesyowej, zwikszanie integracji europejskich rynkw energii. W odniesieniu do polityki klimatycznej kluczowym wskanikiem bdzie wypenianie celw pakietu energetyczno-klimatycznego UE, a wic: zwikszenie udziau energii z odnawialnych rde do poziomu 15% w bilansie energii zuytej w roku 2020, zapewnienie redukcji emisji CO2 do roku 2020 o 20%, zwikszenie energooszczdnoci do roku 2020 o 20%.
W przypadku strategii zachowania i ochrony zasobw przyrodniczych obszarw morskich istotnymi wskanikami mog by: niepowodowanie uszczuplenia zasobw przyrodniczych morza lub wrcz przyczynianie si do zwikszenia ich rnorodnoci oraz bezpieczestwa, brak negatywnych oddziaywa na obszary i gatunki chronione lub wrcz przyczynianie si do poprawy stanu ich ochrony. Przy ocenie punktowej zgodnie z tym kryterium naleaoby wic rozway przydzielanie kolejnych punktw za przyczynianie si planowanego przedsiwzicia do osigania kolejnych wskanikw. Mona take rozway zwikszanie liczby punktw za dany wskanik w zalenoci od stopnia jego osigania. Na przykad przyzna maksymaln liczb punktw projektowi, ktry w najwikszym stopniu przyczyni si do tworzenia nowych mocy wytwrczych, wytworzenia energii z odnawialnych rde, redukcji emisji CO2, rozwoju infrastruktury itd., i najmniejsz liczb punktw projektowi osigajcemu te wskaniki w najmniejszym stopniu. Dodatkowe punkty naleaoby przyzna tym projektom energetycznym, ktre przyczyni si do zrealizowania przez Polsk celw okrelonych w pakiecie energetyczno-klimatycznym UE, a wic do redukcji emisji i zwikszenia produkcji energii ze rde odnawialnych przed rokiem 2020.
Zakoczenie procedury rozstrzygajcej

Podmiotem wyonionym w postpowaniu rozstrzygajcym jest wnioskodawca, ktry osign minimum kwalifikacyjne oraz uzyska najwiksz liczb punktw spord wszystkich uczestnikw (art. 27i UOM). Wyniki postpowania rozstrzygajcego ogasza si w siedzibie urzdu obsugujcego ministra waciwego do spraw gospodarki morskiej oraz w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej tego urzdu. W ogoszeniu wskazuje si wnioskodawcw, ktrzy osignli minimum kwalifikacyjne w kolejnoci zgodnej z malejc liczb uzyskanych punktw (art. 27j UOM). Po przeprowadzeniu postpowania rozstrzygajcego minister waciwy do spraw gospodarki morskiej wydaje PSZW wyonionemu podmiotowi, nie wczeniej ni 14 dni od dnia ogoszenia wynikw tego postpowania, albo uznaje to postpowanie za nierozstrzygnite, jeeli aden z wnioskodawcw nie osign minimum kwalifikacyjnego. Minister moe take uniewani postpowanie rozstrzygajce, jeli zostay raco naruszone przepisy prawa lub interesy uczestnikw konkursu. Od decyzji w sprawie uniewanienia postpowania rozstrzygajcego uczestnikowi tego postpowania przysuguje, w terminie 14 dni od dnia dorczenia
38
decyzji, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ministra waciwego do spraw gospodarki morskiej (art. 27m UOM). Po wyczerpaniu trybu odwoawczego uczestnikowi postpowania przysuguje skarga do Wojewdzkiego Sdu Administracyjnego w Warszawie. I jest to jedyny dopuszczony przez ustaw tryb kontroli postpowania rozstrzygajcego (art. 27o UOM). Uniewanienie postpowania rozstrzygajcego stanowi podstaw wznowienia postpowania w sprawie o wydanie PSZW (art. 27p UOM). Jeeli podmiot wyoniony w postpowaniu rozstrzygajcym zrezygnuje z ubiegania si o pozwolenie przed jego
wydaniem lub nie wniesie opaty za wydanie pozwolenia, pozwolenie zostaje wydane uczestnikowi, ktry uzyska kolejno najwiksz liczb punktw (art. 27k UOM). Cao postpowania rozstrzygajcego nie moe trwa duej ni 4 miesice. Przy czym, jak wynika z brzmienia art. 27d ust. 2 UOM, minister wszczyna postpowanie rozstrzygajce po upywie 60 dni od dnia zoenia pierwszego wniosku, pod warunkiem e w tym terminie wpynie co najmniej jeden kolejny wniosek. Za termin wszczcia procedury mona wic uzna dzie, w ktrym minister informuje wnioskodawcw o wszczciu procedury.
oPaty
za wydanie Pozwole
Za wydanie pozwole, o ktrych mowa w art. 23, art. 23a i art. 26 UOM, organ wydajcy pozwolenie pobiera opat w wysokoci stanowicej rwnowarto 300 jednostek obliczeniowych, okrelonych w art. 55 teje ustawy. W przypadku morskich farm wiatrowych, ktre bd lokalizowane tylko w wycznej strefie ekonomicznej, pobiera si dodatkow opat w wysokoci stanowicej 1% wartoci planowanego przedsiwzicia. Opat w wysokoci bdcej rwnowartoci 300 jednostek obliczeniowych pobiera si przed wydaniem pozwolenia. Dodatkow opat pobiera si za w nastpujcy sposb: 10% penej kwoty opaty w cigu 90 dni od dnia, w ktrym decyzja o pozwoleniu, o ktrym mowa w art. 23 ust. 1 UOM, staa si ostateczna, 30% penej kwoty w cigu 30 dni od dnia, w ktrym decyzja o pozwoleniu na budow przedsiwzicia staa si ostateczna, a w przypadku gdy decyzja o pozwoleniu na budow nie jest wymagana w cigu 30 dni od dnia, w ktrym rozpoczto budow przedsiwzicia, 30% penej kwoty w cigu 30 dni od dnia, w ktrym rozpoczto wykorzystanie sztucznych wysp, konstrukcji i urzdze, 30% penej kwoty po 3 latach od dnia dokonania wpaty, o ktrej mowa w pkt 3. Warto planowanego przedsiwzicia oblicza si na po-
trzeb ustalenia dodatkowej opaty, z uwzgldnieniem cen rynkowych urzdze i usug niezbdnych do cakowitej realizacji przedsiwzicia, aktualnych na dzie skadania wniosku o wydanie PSZW. W celu wyeliminowania zagroenia niewaciwego naliczenia opaty z powodu szacowania wartoci MFW na dugo przed jej realizacj UOM wprowadza mechanizm weryfikacji wniesionej opaty po zakoczeniu procesu budowlanego. Przed wniesieniem opaty nalenej po rozpoczciu eksploatacji farmy wiatrowej waciciel PSZW przedstawia ministrowi waciwemu do spraw gospodarki morskiej informacj o rzeczywistej wartoci zrealizowanego przedsiwzicia. Na podstawie tych informacji minister ten okrela, w drodze decyzji, wysoko dwch pozostaych opat, biorc pod uwag rnic pomidzy faktyczn wartoci zrealizowanego przedsiwzicia a wysokoci dwch pierwszych wniesionych opat. Opaty, o ktrych mowa powyej, nie podlegaj zwrotowi. W razie niewniesienia opat we wskazanych terminach organ waciwy do wydania pozwolenia, w drodze decyzji, odmawia wydania pozwolenia albo stwierdza utrat jego wanoci (art. 27b ust. 1c i 1d UOM). Warto zauway, e przepis art. 27b UOM nie dotyczy pozwole na ukadanie i utrzymywanie podmorskich kabli i rurocigw w polskiej wycznej strefie ekonomicznej (art. 27 ust. 1 UOM).
39
terMin
wanoci Pozwolenia
PSZW jest wydawane na okres niezbdny do wznoszenia i wykorzystywania sztucznych wysp, konstrukcji i urzdze, jednak nie duszy ni 30 lat (art. 23 ust. 6 UOM), z moliwoci przeduenia o 20 lat (art. 23 ust. 6g UOM). Pozwolenie moe jednak zosta decyzj ministra waciwego do spraw gospodarki morskiej wygaszone, jeeli: w cigu 6 lat od dnia wydania pozwolenia podmiot, ktremu udzielono pozwolenia, nie uzyska pozwolenia na budow dla caoci lub czci podzielonego na etapy przedsiwzicia objtego tym pozwoleniem; jeli jednak, nie pniej ni 60 dni przed upywem 6 lat od dnia wydania pozwolenia, podmiot, ktremu udzielono pozwolenia, zoy wyjanienia na pimie i dokumenty potwierdzajce podjcie wszystkich czynnoci wymaganych przez prawo, zmierzajcych do uzyskania pozwolenia na budow, termin zostanie przeduony na czas niezbdny do uzyskania pozwolenia na budow, jednak nie duszy ni 2 lata od dnia, w ktrym upyn 6-letni termin od dnia wydania pozwolenia, w cigu 3 lat od dnia, w ktrym decyzja o pozwoleniu na budow staa si ostateczna, nie zostanie rozpoczta budowa MFW albo w cigu 5 lat od dnia rozpoczcia budowy nie zostanie podjte wykorzystywanie MFW. Ponadto minister moe stwierdzi wyganicie PSZW dla caoci lub, w przypadku przedsiwzicia podzielonego na etapy, dla czci obszaru objtego pozwoleniem, jeeli wznoszenie lub wykorzystywanie sztucznej wyspy, konstrukcji i urzdze jest niezgodne z warunkami okrelonymi w pozwoleniu. Minister moe w takim przypadku naoy
na posiadacza pozwolenia kar pienin, o ktrej mowa w art. 55 ust. 2 UOM. W przypadku utraty wanoci pozwolenia lub stwierdzenia jego wyganicia minister moe nakaza podmiotowi, ktremu udzielono pozwolenia, cakowite lub czciowe usunicie na koszt tego podmiotu konstrukcji, urzdze i elementw infrastruktury oraz spowodowanych szkd w rodowisku, okrelajc warunki i termin wykonania tych czynnoci. Jeeli konstrukcje, urzdzenia i elementy infrastruktury oraz szkody w rodowisku nie zostan usunite zgodnie z warunkami i terminami okrelonymi w decyzji ministra, prace te mog by wykonane przez waciwego terytorialnie dyrektora urzdu morskiego na koszt podmiotu zobowizanego decyzj do wykonania wskazanych prac. PSZW moe take zosta przeduone o 20 lat, jeeli MFW zostaa wzniesiona i bya wykorzystywana zgodnie z wymaganiami okrelonymi w pozwoleniu. Przeduenie wanoci nastpuje w drodze decyzji, na wniosek podmiotu, ktremu udzielono pozwolenia, zoony nie pniej ni 120 dni przed upywem terminu wanoci pozwolenia. Wniosek o wyduenie wanoci pozwolenia przechodzi tak sam procedur opiniowania jak wniosek o wydanie PSZW. Za przeduenie PSZW wnosi si opat w wysokoci 1% wartoci przedsiwzicia, przy czym opata jest wnoszona jednorazowo w caoci (art. 27b ust. 1a UOM). Ustawa nie przewiduje okresu, na jaki s wydawane pozwolenia na ukadanie i utrzymywanie podmorskich kabli i rurocigw. Oznacza to, e wydawane s one bezterminowo.
Moliwo
PrzenieSienia Pozwolenia na inny PodMiot
Zgodnie z art. 27b ust. 3 UOM prawa wynikajce z PSZW nie mog by przenoszone na inne podmioty.
40
zawarto
Pozwolenia
Jak ju wspomniano, PSZW jest w polskim porzdku prawnym pierwszym pozwoleniem w procedurze przygotowania i realizacji inwestycji na obszarach morskich. Daje ono podmiotom wymienionym w pozwoleniu prawo korzystania z polskiego obszaru morskiego do celw okrelonych w pozwoleniu. Podstaw pozwolenia jest wic dokadne okrelenie obszaru morskiego, ktrego ono dotyczy, i celw, do jakich ten obszar moe by wykorzystywany. Zgodnie z UOM PSZW okrela: rodzaj przedsiwzicia, lokalizacj przedsiwzicia wyznaczon za pomoc
wsprzdnych geograficznych, charakterystyczne parametry techniczne przedsiwzicia, szczegowe warunki i wymagania wynikajce z przepisw odrbnych, w szczeglnoci dotyczce rodowiska i zasobw morskich, interesu gospodarki narodowej, obronnoci i bezpieczestwa pastwa, bezpieczestwa eglugi morskiej, bezpiecznego uprawiania rybowstwa morskiego, bezpieczestwa lotw powietrznych, podwodnego dziedzictwa archeologicznego, bezpieczestwa zwizanego z badaniami i eksploatacj zasobw mineralnych dna morskiego (art. 23 ust. 5 i 3 UOM).
rodzaj
PrzedSiwzicia
Rodzajem przedsiwzicia, dla ktrego zostaje wydane PSZW, jest morska farma wiatrowa, w ktrej skad wchodz nastpujce elementy: elektrownie wiatrowe, w liczbie maksymalnej okrelonej na podstawie wniosku, z ktrych kada skada si bdzie z: - fundamentu osadzonego w dnie morskim, - wiey, - gondoli z generatorem prdu, - rotora, kable morskie redniego napicia, czce poszczeglne elektrownie wiatrowe z morsk stacj transformatorow, morska platforma pomiarowo-badawcza (o ile tak przewidziano), morska stacja transformatorowa (morski GPZ). Naley przy tym pamita, e PSZW jest decyzj dajc prawo do korzystania z danego obszaru morskiego w celu
realizacji i eksploatacji przedsiwzicia, dla ktrego zostao wydane. Pozwolenie to powinno wic wskazywa take, jakie dziaania s niezbdne do osignicia celu, na jaki zostao wydane. W przypadku MFW bd to np.: przeprowadzenie szczegowych bada rodowiska morskiego oraz opracowanie na podstawie ich wynikw projektu budowlanego dla kolejnych etapw realizacji przedsiwzicia oraz innej dokumentacji wymaganej do uzyskania niezbdnych pozwole i decyzji zezwalajcych na budow i eksploatacj inwestycji, realizacja kolejnych etapw budowy morskiej farmy wiatrowej, eksploatacja morskiej farmy wiatrowej w celu wytwarzania energii elektrycznej z wykorzystaniem rda odnawialnego, jakim jest wiatr.
41
lokalizacja
PrzedSiwzicia
PSZW okrela lokalizacj obszaru morskiego, na ktrym bd prowadzone dziaania niezbdne do wybudowania i eksploatacji farmy wiatrowej. Wsprzdne geograficzne wpisane do PSZW powinny wic opisywa zewntrzne granice obszaru MFW, z uwzgldnieniem zapasu niezbdnego do jej przygotowania i budowy oraz koniecznej strefy buforowej, w ktrej nie bd lokalizowane elektrownie. W PSZW nie powinno si wskazywa konkretnych lokalizacji poszczeglnych elementw MFW, chyba e wniosko-
dawca okreli we wniosku takie lokalizacje. Naley jednak pamita, e wskazanie miejsc posadowienia elektrowni czy stacji transformatorowej bdzie moliwe dopiero w projekcie budowlanym na ostatnim etapie przygotowania przedsiwzicia, jest bowiem uzalenione od wynikw bada rodowiskowych, uwarunkowa okrelonych w decyzji rodowiskowej, bada wietrznoci, zastosowanych technologii oraz bada geotechnicznych wykonanych na potrzeby projektu budowlanego.
charakteryStyczne
ParaMetry techniczne
Poniewa PSZW jest pozwoleniem okrelajcym przede wszystkim lokalizacj oraz cel, jaki na niej ma zosta osignity, nie ma koniecznoci, aby byy w nim okrelane szczegowe parametry techniczne przedsiwzicia. Okrelenie ich w PSZW suy rozszerzeniu opisu rodzaju przedsiwzicia, ze szczeglnym uwzgldnieniem jego zasigu, obszaru wymaganego do realizacji przedsiwzicia oraz skali efektw, jakie ma ono dawa, tak aby istniaa moliwo weryfikacji, czy pozwolenie jest waciwie wykorzystywane. Naley pamita, e nie jest to pozwolenie wymagajce konkretnych parametrw technicznych przedsiwzicia, gdy temu suy pozwolenie na budow. Nie ustala take uwarunkowa rodowiskowych realizacji przedsiwzicia, gdy temu suy decyzja o rodowiskowych uwarunkowaniach. W przypadku morskiej farmy wiatrowej takimi charakterystycznymi parametrami technicznymi s: maksymalna liczba elektrowni, ktre mog by zlokalizowane na danym obszarze, z uwzgldnieniem pojemnoci rodowiskowej oraz funkcjonalnej obszaru, oglne parametry farmy wiatrowej, takie jak maksymalna i minimalna moc farmy, z uwzgldnieniem wydajnoci energetycznej obszaru, podstawowe parametry techniczne elektrowni, takie jak maksymalna rozpito rotora i wysoko wiey (maj wpyw na powierzchni wymagan do ich
eksploatacji), rodzaj fundamentw (maj wpyw na wielko dna morskiego wykorzystywanego do posadowienia elektrowni oraz stopie ingerencji w gb dna) i minimalne odlegoci pomidzy elektrowniami, minimalne odlegoci lokalizacji elektrowni od granic akwenu, ktrego dotyczy pozwolenie. Naley jednak podkreli, e chodzi o parametry charakterystyczne, a nie szczegowe. W PSZW nie mog by wpisane konkretne technologie, np. fundamenty monopalowe lub generatory o mocy 5 MW. Ich zastosowanie bdzie wynikao z bada i analiz, ktre bd mogy by wykonane po wydaniu PSZW, na podstawie prawa do korzystania z danego obszaru morskiego w celu przygotowania przedsiwzicia objtego pozwoleniem, a take z aktualnych uwarunkowa rynkowych, takich jak postp i dostpno technologii. Niezbdne take jest uwzgldnienie podczas wydawania PSZW moliwoci zmiany podanych we wniosku parametrw, spowodowanej bardzo dynamicznym rozwojem technologicznym. W cigu 6 lat ktre mog upyn od czasu wydania PSZW do wydania pozwolenia na budow, znane technologie i urzdzenia mog zosta zastpione nowymi, nieznanymi w chwili skadania wniosku. Dlatego te istotne jest wskazywanie ewentualnych wariantw technologicznych, np. w podniesieniu do fundamentw. Naley trzyma si zasady, e PSZW moe ogranicza wykorzystanie okrelonych technologii, jeeli zostan one uznane za mogce znaczco szkodzi np. rodowisku czy lotnictwu albo egludze morskiej. Nie powinno si nato-
42
miast wybiera technologii spord tych, ktre nie rodz takich zagroe. Jest to zbyt wczesny etap przygotowania przedsiwzicia, eby podejmowa takie decyzje.
Szczegowe
warunki i wyMagania wykorzyStania PrzeStrzeni MorSkiej

strefy buforowe od granic obszaru, minimalne odlegoci pomidzy elektrowniami, liniowy lub rozproszony rozstaw elektrowni itp. Mona te wskaza obszary wyczone z lokalizacji poszczeglnych elementw farmy wiatrowej, np. kabli lub elektrowni. W PSZW mona take okreli zasady podziau przedsiwzicia na etapy, o ile wnioskodawca przewidzia we wniosku realizacj przedsiwzicia w wicej ni jednym etapie. Pozwolenie nie powinno jednak narzuca cisej lokalizacji i zakresu realizacji poszczeglnych etapw, chyba e istniej ku temu wystarczajce przesanki. Organ wydajcy pozwolenie moe np. nakaza wyczenie z lokalizacji wyznaczonej na realizacj pierwszego etapu wskazanej powierzchni, co do ktrej nie ma pewnoci, czy przedsiwzicie nie bdzie powodowa znaczcych oddziaywa. Dopiero po weryfikacji faktycznych oddziaywa moliwa byaby realizacja inwestycji na takim obszarze. PSZW powinno take okrela warunki likwidacji przedsiwzicia, jej zakres i czas niezbdny na wykonanie. Naley jednak pamita, i UOM dopuszcza moliwo przeduenia wanoci PSZW, co take powinno znale odzwierciedlenie w tym pozwoleniu.
Poniewa PSZW ma charakter decyzji zarwno lokalizacyjnej, jak i okrelajcej sposb wykorzystania przestrzeni morskiej, niezbdne jest na etapie rozpatrywania wniosku zweryfikowanie, czy dana lokalizacja przedsiwzicia tego typu nie rodzi konfliktw z innymi sposobami wykorzystania gospodarczego obszarw morskich. Jeeli w wyniku analizy wniosku o wydanie PSZW waciwe organy stwierdz, e MFW moe oddziaywa na inne sposoby wykorzystania obszarw morskich lub na rodowisko morskie, to w PSZW powinny zosta okrelone uwarunkowania, jakie naley wzi pod uwag na dalszych etapach przygotowania projektu MFW, np.: jakie analizy i badania wykona, jak ograniczy ryzyko wskazanych oddziaywa. Naley przy tym pamita, e weryfikacja wynikw tych analiz oraz zastosowania wskazanych ogranicze lub wytycznych bdzie moga by wykonana przez waciwe organy na etapie wydawania decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach i pozwolenia na budow. W PSZW mona okreli wytyczne co do sposobu lokalizowania poszczeglnych elementw farmy wiatrowej na obszarze objtym pozwoleniem. Nie mog by to jednak cise wskazania lokalizacyjne, a raczej zasady, wedug ktrych przedsiwzicie ma by projektowane, wskazujce np.
wnioSek
o wydanie Pozwolenia
Wniosek o wydanie PSZW jest podstawowym dokumentem, ktrego celem jest z jednej strony przedstawienie i scharakteryzowanie akwenu morskiego, o ktry ubiega si wnioskodawca, i opisanie przedsiwzicia, jakie ma zosta zrealizowane na tym akwenie, a z drugiej strony pozwolenie waciwym organom na stwierdzenie, czy takie przedsiwzicie moe by na wskazanym we wniosku obszarze morskim zrealizowane i eksploatowane. Dlatego
te przygotowanie waciwej dokumentacji aplikacyjnej, na potrzeby procedury w sprawie wydania PSZW, jest niezwykle wane i bdzie miao wpyw na ostateczny ksztat caoci przedsiwzicia. Zakres wniosku o wydanie PSZW jest okrelony w art. 27a ust. 1 UOM. Wniosek o wydanie PSZW powinien zawiera nazw, oznaczenie siedziby i adres wnioskodawcy, szcze-
43
gowe okrelenie przedsiwzicia wymagajcego pozwolenia i jego celu, ze wskazaniem: proponowanej lokalizacji okrelonej za pomoc wsprzdnych geograficznych naniesionych na map morsk, wyznaczajcych akwen przeznaczony na realizacj i eksploatacj przedsiwzicia, powierzchni akwenu przeznaczonego na realizacj i eksploatacj przedsiwzicia oraz okresu niezbdnego do realizacji i eksploatacji przedsiwzicia,
charakterystycznych parametrw technicznych i wartoci zamierzonego przedsiwzicia, cznie z przedstawieniem etapw i harmonogramu realizacji przedsiwzicia oraz z przedstawieniem sposobw przekazywania produktu na ld, oceny skutkw ekonomicznych, spoecznych i oddziaywania na rodowisko.
okrelenie
PrzedSiwzicia i jego celu

- rotora, - kable morskie redniego napicia, czce poszczeglne elektrownie wiatrowe z morsk stacj transformatorow, - morska stacja transformatorowa (morski GPZ), - morska platforma pomiarowo-badawcza (o ile tak przewidziano), eksploatacja morskiej farmy wiatrowej.
Okrelajc przedsiwzicie, ktrego dotyczy wniosek o wydanie PSZW, oraz jego cel, naley pamita o charakterze samego pozwolenia. Daje ono wnioskodawcy prawo do korzystania z okrelonego obszaru morskiego w celu przygotowania, realizacji i eksploatacji danej inwestycji. We wniosku o wydanie PSZW powinno si wic wymieni wszelkie dziaania, jakie bd wykonywane na danym obszarze w zwizku z celem, jakim jest budowa morskiej farmy wiatrowej suca wytwarzaniu energii elektrycznej. W skad dziaa majcych na celu realizacj przedsiwzicia polegajcego na budowie farmy wiatrowej na morzu, objtych PSZW, bd wic wchodzi: przeprowadzenie szczegowych bada rodowiska morskiego oraz opracowanie na podstawie ich wynikw projektu budowlanego przedsiwzicia lub jego kolejnych etapw oraz innej dokumentacji wymaganej do uzyskania niezbdnych pozwole i decyzji zezwalajcych na budow i eksploatacj planowanej inwestycji, realizacja kolejnych etapw budowy morskiej farmy wiatrowej, w ktrej skad wchodz nastpujce elementy: - elektrownie wiatrowe w okrelonej liczbie, z ktrych kada skada si bdzie z: - fundamentu osadzonego w dnie morskim, - wiey, - gondoli z generatorem prdu,
Celem realizacji przedsiwzicia bdzie natomiast wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnego rda energii, jakim jest sia wiatru. Energia ta bdzie przez system podmorskich kabli energetycznych przesyana do stacji transformatorowej, ktra przeksztaci jej napicie do poziomu odpowiadajcego krajowemu lub midzynarodowemu systemowi elektroenergetycznemu. Naley take okreli przewidywan produkcj energii, z zastrzeeniem, e zarwno ostateczna moc zainstalowana farmy wiatrowej, jak i produkcja cakowita bdzie uzaleniona od liczby i rodzaju zastosowanych generatorw oraz aktualnych warunkw meteorologicznych.
44
wSkazania
lokalizacji
Biorc pod uwag charakter samego PSZW oraz specyfik procesu przygotowania projektu MFW, wskazane jest okrelenie we wniosku o wydanie PSZW proponowanej lokalizacji przedsiwzicia przez podanie wsprzdnych geograficznych punktw granicznych zewntrznego obrysu akwenu, ktry bdzie wykorzystany pod budow i eksploatacj danej MFW. Rysunek powinien by wykonany na mapie morskiej, ktra moe by dodatkowym zacznikiem do wniosku. Niewaciwe jest natomiast nanoszenie granic obszaru na fragment mapy morskiej. Do mapy powinna by dodatkowo zaczona tabela przedstawiajca wsprzdne geograficzne poszczeglnych punktw granicznych lokalizacji, podane w systemie WGS 84 DMS. Nie naley take wskazywa proponowanych lokalizacji elementw skadowych przedsiwzicia. Lokalizacja poszczeglnych elektrowni bdzie bowiem moga by okrelona dopiero po zakoczeniu bada rodowiskowych, analizy wietrznoci i po badaniach geotechnicznych, a wic dopiero na etapie pozwolenia na budow. Naley przy tym pamita, e w celu waciwego wykonania bada rodowiskowych i moliwoci oceny rnych wariantw lokalizacyjnych poszczeglnych elementw MFW niezbdne jest przeprowadzenie bada i dziaa przygotowawczych na
znacznie wikszym obszarze ni tylko ten, ktry zostanie ostatecznie wykorzystany na eksploatacj MFW. Dlatego te we wniosku o wydanie PSZW, a take w samym PSZW, powinno si uwzgldni take te obszary, na ktrych takie badania bd prowadzone i na ktrych mog zosta zlokalizowane poszczeglne elementy MFW we wszystkich rozwaanych wariantach. Jest to tym bardziej uzasadnione, e, mimo i pierwszy etap inwestycji bdzie najczciej planowany na obszarach najbardziej optymalnych (tj. o najmniejszej gbokoci, najlepszej wietrznoci, majcych najlepsze warunki geologiczne), na pozostaych obszarach mog by planowane kolejne etapy, w przypadku ktrych ryzyko inwestycyjne, pod warunkiem pomylnego zrealizowania pierwszego etapu, bdzie znaczco mniejsze. We wniosku nie naley przedstawia konkretnej lokalizacji infrastruktury przyczeniowej zewntrznej, gdy jej przebieg bdzie moliwy do okrelenia po uzyskaniu warunkw przyczenia i wykonaniu bada dna morskiego. Niezbdne jednak jest pokazanie proponowanych wariantw przebiegu tej infrastruktury, z zastrzeeniem, e w pozwoleniu nie powinna by okrelana lokalizacja kabla przyczeniowego. Ten powinien by przedmiotem odrbnego postpowania w trybie art. 26 i 27 UOM.
akwenu Przeznaczonego na realizacj i ekSPloatacj PrzedSiwzicia

Z uwagi na powysze uwarunkowania we wniosku naley okreli wielko powierzchni nie tylko samego obszaru przeznaczonego na poszczeglne elementy farmy wiatrowej, lecz take cay obszar niezbdny do prawidowego przygotowania, realizacji i eksploatacji tej inwestycji. Naley wic uwzgldni obszary przewidziane pod poszczeglne warianty lokalizacyjne EW i zasig ich oddziaywa, a take GPZ, stacj badawcz, infrastruktur przyczeniow wewntrzn.
Powierzchnia
okreS
niezbdny do realizacji i ekSPloatacji PrzedSiwzicia
Okres niezbdny do realizacji i eksploatacji przedsiwzicia to czas obejmujcy wykonanie wszelkich dziaa od momentu uzyskania PSZW do momentu zakoczenia
wykorzystywania przedsiwzicia i jego likwidacji, liczony w latach.
45
charakteryStyczne
ParaMetry techniczne
Opis parametrw technicznych przedsiwzicia odgrywa bardzo istotn rol w procesie opiniowania i wydawania PSZW. Po pierwsze, pozwala na okrelenie skali przedsiwzicia, a tym samym jego potencjalnych oddziaywa na rodowisko morskie oraz innych uytkownikw obszarw morskich. Po drugie, pozwala na okrelenie i zweryfikowanie kosztw realizacji inwestycji, co jest niezbdne do ustalenia wysokoci opaty za wydanie PSZW. Po trzecie, pozwala na ocen wykonalnoci przedsiwzicia, a tym samym na weryfikacj wiarygodnoci wnioskodawcy i pomysu inwestycyjnego. Naley jednak pamita, e jest to najbardziej wstpny etap przygotowania inwestycji, na ktrym moemy si posugiwa jedynie planami. Te za zostan zweryfikowane dopiero po wykonaniu wielu bada i analiz w procesie oceny oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko i wykonania projektu budowlanego. We wniosku naley poda charakterystyczne, a nie szczegowe parametry techniczne przedsiwzicia. Takie sformuowanie umoliwia wskazywanie poszczeglnych parametrw w ujciu wariantowym. Przedstawienie wariantw technologicznych ma ogromne znaczenie z dwch powodw: po pierwsze, chroni przed zablokowaniem moliwoci dostosowania projektu do postpu technicznego, nastpujcego w trakcie jego przygotowania (na przestrzeni 5-10 lat, ktre min od wydania PSZW dla farmy wiatrowej, postp technologiczny w odniesieniu do turbin wiatrowych, fundamentw, GPZ, okablowania moe by znaczcy); po drugie, ukazanie rnych wariantw przedsiwzicia jest jednym z kluczowych warunkw procedury oceny oddziaywania na rodowisko, zwaszcza oceny oddziaywania na obszary Natura 2000. Charakterystycznymi parametrami morskich farm wiatrowych s: wysoko elektrowni wiatrowej, rednica wirnika, rodzaje fundamentw, rodzaje GPZ, orientacyjna odlego pomidzy elektrowniami, dugo kabli infrastruktury wewntrznej, ilo wytwarzanej energii. Najwaniejszymi parametrami, zgodnie z ktrymi naley opisa planowan morsk farm wiatrow, s:
maksymalna liczba elektrowni wiatrowych, jaka moe zosta rozmieszczona na wskazanym we wniosku akwenie, minimalna i maksymalna planowana moc farmy wiatrowej oraz prognozowana produktywno (szacowana liczba godzin pracy farmy w penej mocy lub prognozowana maksymalna i minimalna ilo wytworzonej energii), maksymalna i minimalna wysoko wiey oraz maksymalna i minimalna rozpito rotora, preferowany sposb osadzenia (rodzaje fundamentw). We wniosku naley take przedstawi koncepcj zagospodarowania obszaru przeznaczonego na inwestycj, a mianowicie najwaniejsze zasady lokalizowania poszczeglnych elementw przedsiwzicia, czyli minimalne i maksymalne odlegoci pomidzy elektrowniami, sposb ich lokalizowania wzgldem siebie (liniowy, rozproszony, inny). W tej czci wniosku powinny zosta przedstawione tylko najwaniejsze informacje, niejako podsumowujce opis bardziej szczegowy, ktry powinien zosta przedstawiony w jednym z zacznikw do wniosku. Istotne jest, aby wskazane parametry techniczne oraz koncepcja zagospodarowania obszaru MFW nie byy oderwane od uwarunkowa wybranej lokalizacji i byy adekwatne do takich czynnikw, jak np. gboko i rodzaj dna morskiego oraz parametry wietrznoci.
46
Szacowana
warto PrzedSiwzicia
Podanie wartoci przedsiwzicia suy okreleniu wysokoci opaty za wydanie PSZW (art. 27a UOM), ktra wynosi 0,01% wartoci przedsiwzicia na etapie wydania PSZW. Wycena przedsiwzicia, ktrego ostatecznego ksztatu nie znamy, jest niezwykle trudna. Dlatego te w znowelizowanej UOM ustawodawca wprowadzi przepis zapewniajcy weryfikacj cakowitego kosztu przedsiwzicia, a tym samym opaty za wydanie PSZW, po zakoczeniu inwestycji. Obliczajc wysoko opaty, naley wzi pod uwag ceny rynkowe urzdze i usug niezbdnych do cakowitej realizacji przedsiwzicia, na dzie skadania wniosku. Szacowanie wartoci przedsiwzicia powinno obejmowa:
wskazanie wartoci referencyjnej, na podstawie wiarygodnych i weryfikowalnych rde rynkowych, okrelenie wspczynnikw majcych wpyw na zmian kosztw przedsiwzicia okrelonego we wniosku wzgldem danych referencyjnych, np.: odlego od ldu, gboko, rodzaj zastosowanych turbin, przeliczenie wartoci przedsiwzicia, z uwzgldnieniem kosztw zrealizowania jego poszczeglnych etapw lub czci, w uzalenieniu od czynnikw zewntrznych, takich jak zmienna gboko i odlego od ldu na poszczeglnych fragmentach wybranej lokalizacji.
PrzedStawienie
realizacji
etaPw PrzedSiwzicia i harMonograMu
Jeeli farma wiatrowa ma by budowana etapami, a tak w wikszoci s realizowane tego typu przedsiwzicia, niezbdne jest wskazanie we wniosku, jak cao przedsiwzicia zostanie podzielona. Mona zaprezentowa rozwaane warianty podziau kolejnych prac przygotowawczych i budowlanych i pokaza, jaka liczba elektrowni bdzie budowana w pierwszym etapie, a jaka w kolejnych etapach, a take kiedy bd realizowane kolejne etapy i jakie dziaania bd prowadzone wsplnie dla wszystkich etapw, a jakie oddzielnie. Ponadto mona przedstawi rozwaane warianty lokalizacji poszczeglnych etapw na obszarze objtym wnioskiem. W tym miejscu wniosku powinien te zosta przedsta-
wiony harmonogram poszczeglnych dziaa od momentu uzyskania PSZW, przez przygotowanie projektu, uzyskiwanie kolejnych pozwole, organizacj zaplecza budowlanego, a po realizacj inwestycji i oddanie jej do uytku. Naley pamita, e na podstawie informacji zawartych we wniosku mona zweryfikowa, czy inwestor podejmuje wszystkie niezbdne dziaania majce na celu uzyskanie pozwolenia na budow w terminie 6 lat od uzyskania PSZW. Nieuzyskanie pozwolenia na budow w tym terminie moe powodowa wyganicie PSZW lub wyduenie jego wanoci o czas niezbdny do uzyskania tego pozwolenia na budow, nie duszy jednak ni 2 lata i tylko w przypadku udowodnienia, e zostay podjte wszelkie dziaania, majce na celu uzyskanie tego pozwolenia.
Przekazywanie
Produktu na ld
W zwizku z wymogiem wskazania we wniosku sposobu przekazywania produktu (energii) na ld z jednej strony, a niemoliwoci uzyskania warunkw przyczenia do sieci dla MFW, w przypadku ktrej nie zostao wydane PSZW,
z drugiej strony przedstawienie sposobu przekazywania energii wytworzonej przez MFW na ld musi odzwierciedla koncepcj wyprowadzania energii do sieci. Naley pokaza rozwaane miejsca przyczenia farmy do KSE
47
i wyjcia na ld, planowany rodzaj kabla i stacji transformatorowej. Mona take opisa preferowane i alternatywne sposoby wyprowadzania energii na ld, o ile takie istniej lub s planowane. Naley przy tym pamita, e infrastruktura przyczeniowa zewntrzna (kabel morski od GPZ farmy do miejsca wyprowadzenia na ld oraz kabel/linia ldowa a do GPZ
krajowego systemu elektroenergetycznego) bdzie przedmiotem odrbnych pozwole uzyskiwanych w trybie art. 26 i 27 UOM oraz na podstawie przepisw ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. nr 80, poz. 717, ze zm.), po okreleniu przez operatora sieci miejsca i rodzaju przyczenia w warunkach przyczenia.
Skutkw ekonoMicznych, SPoecznych i oddziaywania na rodowiSko

Zgodnie z art. 23 ust. 3 UOM odmawia si wydania PSZW, jeeli jego wydanie pocignoby za sob zagroenie dla: 1) rodowiska i zasobw morskich, 2) interesu gospodarki narodowej, 3) obronnoci i bezpieczestwa pastwa, 4) bezpieczestwa eglugi morskiej, 5) bezpiecznego uprawiania rybowstwa morskiego, 6) bezpieczestwa lotw statkw powietrznych, 7) podwodnego dziedzictwa archeologicznego lub 8) bezpieczestwa zwizanego z badaniami, rozpoznawaniem i eksploatacj zasobw mineralnych dna morskiego oraz znajdujcego si pod nim wntrza ziemi. Ten rozdzia wniosku o wydanie PSZW powinien pozwoli organom opiniujcym i wydajcemu pozwolenia na zweryfikowanie, czy budowa farmy wiatrowej, o ktrej mowa we wniosku, rodzi takie zagroenia. Art. 23 ust. 4 stanowi, i wystpienie wspomnianych zagroe ustala si na podstawie przepisw odrbnych. Przygotowujc wic ten rozdzia wniosku o wydanie PSZW, a take analizujc jego tre przed wydaniem pozwolenia, naley odnie si do zapisw m.in. takich aktw prawnych, jak: w zakresie bezpieczestwa rodowiska i zasobw morskich: ustawa z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (Dz.U. z 2006 r. nr 99, poz. 692, ze zm.) ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2005 r. nr 239, poz. 2019, ze zm.) ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz.U. z 2008 r. nr 25, poz. 150, ze zm.) rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 3 grudnia 2002 r. w sprawie organizacji i sposobu zwalczania zagroe i zanieczyszcze na morzu (Dz.U. nr 239, poz. 2026) rozporzdzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 26 stycznia 2006 r. w sprawie trybu wydawania zezwole na usuwanie do morza urobku z pogbiania dna oraz na zatapianie w morzu odpadw lub innych substancji (Dz.U. nr 22, poz. 166) w zakresie zagroenia dla obronnoci i bezpieczestwa pastwa: ustawa z dnia 23 sierpnia 2001 r. o organizacji zada na rzecz obronnoci pastwa realizowanych przez przedsibiorcw (Dz.U. nr 122, poz. 1320, ze zm.) rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 24 czerwca 2003 r. w sprawie obiektw szczeglnie wanych dla bezpieczestwa i obronnoci pastwa oraz ich szczeglnej ochrony (Dz.U. nr 116, poz. 1090) rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 maja 2004 r. w sprawie sposobu uwzgldniania w zagospodarowaniu przestrzennym potrzeb obronnoci i bezpieczestwa pastwa (Dz.U. nr 125, poz. 1309) rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 24 sierpnia
ocena
48
2004 r. w sprawie okrelenia rodzajw nieruchomoci uznawanych za niezbdne na cele obronnoci i bezpieczestwa pastwa (Dz.U. nr 207, poz. 2107) w zakresie zagroenia dla bezpieczestwa eglugi morskiej: ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczestwie morskim (Dz.U. z 2006 r. nr 99, poz. 69, ze zm.) ustawa z dnia 18 wrzenia 2001 r. Kodeks morski (Dz.U. z 2009 r. nr 217, poz. 1689, ze zm.) rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 29 padziernika 2002 r. w sprawie sposobu oznakowania nawigacyjnego polskich obszarw morskich (Dz.U. z 2003 r. nr 20, poz. 173) rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 sierpnia 2005 r. w sprawie szczegowych warunkw bezpiecznego uprawiania eglugi przez statki morskie (Dz.U. nr 174, poz. 1452, ze zm.) rozporzdzenie Ministrw Obrony Narodowej oraz Spraw Wewntrznych i Administracji z dnia 20 grudnia 2001 r. w sprawie zakresu stosowania przez jednostki pywajce Marynarki Wojennej, Stray Granicznej i Policji midzynarodowych przepisw o zapobieganiu zderzeniom na morzu (Dz.U. nr 156, poz. 1829) rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 29 kwietnia 2003 r. w sprawie okrelenia minimalnej i maksymalnej szerokoci pasa technicznego i ochronnego oraz sposobu wyznaczania ich granic (Dz.U. nr 89, poz. 820, ze zm.) w zakresie zagroenia dla bezpiecznego uprawiania rybowstwa morskiego: ustawa z dnia 19 lutego 2004 r. o rybowstwie (Dz.U. nr 62, poz. 574, ze zm.) rozporzdzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 marca 2008 r. w sprawie wymiarw i okresw ochronnych organizmw morskich oraz szczegowych warunkw wykonywania rybowstwa morskiego (Dz.U. nr 43, poz. 260, ze zm.) w zakresie zagroenia dla bezpieczestwa lotw statkw powietrznych:
ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz.U. z 2006 r. nr 100, poz. 696, ze zm.) rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie warunkw, jakie powinny spenia obiekty budowlane oraz naturalne w otoczeniu lotniska (Dz.U. nr 130, poz. 1192, ze zm.) rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie sposobu zgaszania oraz oznakowania przeszkd lotniczych (Dz.U. nr 130, poz. 1193, ze zm.) w zakresie zagroenia dla podwodnego dziedzictwa archeologicznego: ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami (Dz.U. nr 162, poz. 1568, ze zm.) w zakresie zagroenia dla bezpieczestwa zwizanego z badaniami, rozpoznawaniem i eksploatacj zasobw mineralnych dna morskiego oraz znajdujcego si pod nim wntrza ziemi: ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i grnicze (Dz.U. z 2005 r. nr 228, poz. 1947, ze zm.) ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2005 r. nr 239, poz. 2019, ze zm.) ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczestwie morskim (Dz.U. z 2006 r. nr 99, poz. 693, ze zm.) ustawa z dnia 18 wrzenia 2001 r. Kodeks morski (Dz.U. z 2009 r. nr 100, poz. 696, ze zm.) rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 29 padziernika 2002 r. w sprawie sposobu oznakowania nawigacyjnego polskich obszarw morskich (Dz.U. z 2003 r. nr 20, poz. 173).
49
Ocena skutkw ekonomicznych

Ten element wniosku ma za zadanie okrelenie potencjalnego wpywu realizacji przedsiwzicia na gospodark narodow (art. 23 ust. 3 pkt b UOM). Moe on take suy ocenie celowoci i efektywnoci ekonomicznej inwestycji. Naley si tu wic odnie do wpywu przedsiwzicia na osignicie celw gospodarczych, takich jak np. redukcja CO2, udzia energii z OZE w bilansie energetycznym kraju, a take do wpywu na rynek pracy, rozwj przemysu powizanego z realizacj inwestycji. Warto take wykona w tym rozdziale analiz innych czynnikw wymienionych w zasadach prowadzenia oceny skutkw regulacji (OSR), jak: skutki dla sektora finansw publicznych, wpyw na rynek pracy, wpyw na konkurencyjno gospodarki i przedsibiorstw, wpyw na sytuacj i rozwj regionalny.
Ocena skutkw spoecznych

Ten rozdzia wniosku powinien pozwoli na dokonanie oceny wpywu przedsiwzicia na innych uytkownikw obszarw morskich, tak aby moliwe byo okrelenie wpywu na sektory okrelone w art. 23 ust. 3 UOM (obronnoci i bezpieczestwa pastwa, bezpieczestwa eglugi morskiej, bezpiecznego uprawiania rybowstwa morskiego, bezpieczestwa lotw powietrznych, podwodnego dziedzictwa archeologicznego, bezpieczestwa zwizanego z badaniami i eksploatacj zasobw mineralnych dna morskiego). Wskazane jest scharakteryzowanie i ocenienie moliwoci oddziaywania MFW na kad dziedzin okrelon w ustawie. Naley take wzi pod uwag inne akty prawne, regulujce kwestie bezpieczestwa poszczeglnych dziaw gospodarki oraz sposoby wykorzystania przestrzeni morskiej.
Ocena skutkw rodowiskowych

Mimo e procedura w sprawie wydania PSZW nie jest powizana z procedur oceny oddziaywania na rodowisko, to jednak zagadnienia zwizane z prognozowaniem skali potencjalnych oddziaywa na rodowisko stanowi znaczcy element wniosku o wydanie PSZW, zwaszcza zacznikw do niego. Inwestor, przygotowujc wniosek o wydanie PSZW, musi nie tylko opisa rodowisko morskie, na ktre moe oddziaywa MFW, lecz take wskaza rodzaje moliwych oddziaywa na rodowisko oceni ich skal. W tym rozdziale naley przedstawi wnioski wynikajce z opisu potencjalnych oddziaywa przedsiwzicia na rodowisko morskie. Opis ten powinien zosta przedstawiony w jednym z zacznikw do wniosku, o czym szerzej w dalszej czci przewodnika. Na podstawie wspomnianych wnioskw organy biorce udzia w procedurze wydawania PSZW, a zwaszcza minister waciwy do spraw rodowiska i minister waciwy do spraw gospodarki morskiej, musz bowiem rozstrzygn, czy planowane przedsiwzicie moe zagraa bezpieczestwu rodowiska i zasobw morskich. Organy te mog take okreli w PSZW szczegowe warunki i wymagania wznoszenia i wykorzystywania MFW, wynikajce z przepisw prawa rodowiskowego. Majc jednak na uwadze, e to nie PSZW, lecz decyzja o rodowiskowych uwarunkowaniach, ktr naley obligatoryjnie uzyska dla morskich farm wiatrowych jako przedsiwzi zawsze mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko przed uzyskaniem pozwolenia na budow (art. 72 UOO oraz rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsiwzi mogcych
50
znaczco oddziaywa na rodowisko), okrela rodowiskowe uwarunkowania realizacji przedsiwzicia, PSZW nie powinno zbytnio ingerowa w te uwarunkowania. Tym bardziej e okrelenie szczegowych i rzetelnych uwarunkowa rodowiskowych realizacji przedsiwzicia na obszarach morskich nie jest moliwe bez uprzedniego dokadnego zbadania zasobw przyrodniczych tych obszarw. Wykonanie takich bada przed uzyskaniem praw do korzystania z danego akwenu, ktre nadaje PSZW, jest ze wzgldu na koszty oraz czas niezbdny na ich wykonanie zbyt ryzykowne i nieracjonalne. Tak wic w odniesieniu do zagadnie rodowiskowych wniosek o wydanie PSZW powinien zawiera przede wszystkim wnioski wycignite na podstawie analizy istniejcych danych o rodowisku morskim i wiedzy eksperckiej. Sam opis zasobw morskich, potencjalnych oddziaywa przedsiwzicia na nie oraz ocena skali oddziaywa powinny zosta przedstawione
w zacznikach do wniosku, scharakteryzowanych w dalszej czci przewodnika. Przy dokonywaniu oceny oddziaywania na rodowisko morskie niezbdne jest uwzgldnienie ewentualnej kumulacji oddziaywa z innymi istniejcymi i planowanymi inwestycjami. Przy ocenie skumulowanego wpywu naley uwzgldni te przedsiwzicia planowane, dla ktrych co najmniej zoono wniosek o wydanie PSZW lub wniosek o wydanie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach. Aby ocena moga zosta uznana za kompletn, naley take wykona screening oddziaywa przedsiwzicia na integralno, spjno i przedmiot ochrony obszarw Natura 2000, zgodnie z uznanymi przez Komisj Europejsk metodami oceny.
zaczniki
do wnioSku o wydanie Pozwolenia
Sam wniosek o wydanie PSZW jest tylko swoistym podsumowaniem i streszczeniem caej dokumentacji, ktra powinna zosta opracowana na potrzeby procedury wydania tego pozwolenia. Dokumentacja ta powinna natomiast zosta zawarta w zacznikach do wniosku. W art. 27a ust. 2 UOM wymieniono dokumenty, ktre naley zaczy do wniosku o wydanie PSZW. S to: odpis z Krajowego Rejestru Sdowego, opis technologii planowanego przedsiwzicia, informacje o rodowisku znajdujcym si w zasigu oddziaywania planowanego przedsiwzicia, opis potencjalnych oddziaywa planowanego przedsiwzicia na rodowisko i jego zasoby naturalne zarwno ywe, jak i mineralne oraz ich ocen,
opis rodkw zmniejszajcych szkodliwe oddziaywanie planowanego przedsiwzicia na rodowisko morskie, opis przyjtych zaoe i zastosowanych metod prognozy oraz wykorzystanych danych o rodowisku morskim, ze wskazaniem trudnoci powstaych przy gromadzeniu niezbdnych informacji, projekt programu monitoringu, w tym monitoringu rodowiska i zarzdzania procesem inwestycyjnym i eksploatacyjnym, opis elementw rodowiska objtych ochron na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. nr 151, poz. 1220, ze zm.), znajdujcych si w zasigu przewidywanego oddziaywania planowanego przedsiwzicia.
oPiS
technologii Planowanego PrzedSiwzicia
Opis technologii planowanego przedsiwzicia powinien do szczegowo charakteryzowa poszczeglne tech-
nologie, ktre planuje si zastosowa przy realizacji inwestycji, w kadym z rozwaanych wariantw. Powinny zosta
51
opisane turbiny, fundamenty, kable, stacje transformatorowe, stacja badawcza, inne urzdzenia i systemy wchodzce w skad morskiej farmy wiatrowej. Podane parametry farmy powinny uwzgldnia uwarunkowania rodowiskowe wskazanej lokalizacji, gdy pozbawione sensu jest wskazywanie jakiego wariantu technologicznego, ktry w warunkach danej lokalizacji jest niewykonalny. Naley pamita, e opis technologii ma suy ocenie realnoci przedsiwzicia, jego efektywnoci, skali oddziay-
wa oraz wartoci. Przedstawiane technologie musz wic by spjne z informacjami zawartymi we wniosku oraz pasowa do uwarunkowa realizacji danego przedsiwzicia. Opis technologii powinien by spjny take z opisami sposobw zarzdzania przedsiwziciem, proponowanego monitoringu oraz dokonanej wstpnej prognozy oddziaywania na rodowisko, ktre szczegowo przedstawione s w kolejnych zacznikach.
eleMenty rodowiSkowe wydania PSzw
w Procedurze w SPrawie
Jak ju wspomniano, elementy rodowiskowe stanowi znaczn cz dokumentacji aplikacyjnej o wydanie PSZW. Zgodnie z art. 23 ust. 2 UOM PSZW jest wydawane po zaopiniowaniu np. przez ministra waciwego do spraw rodowiska. Ponadto, zgodnie z art. 23 ust. 3 UOM, odmawia si wydania PSZW, jeeli jego wydanie pocignoby za sob zagroenie np. dla rodowiska i zasobw morskich. Kwestie rodowiskowe s wic niezwykle istotne w procesie wydawania PSZW. Niezmiernie wane jest to, aby nie myli oceny skutkw ekonomicznych, spoecznych i oddziaywania na rodowisko, o ktrej mowa w art. 27a ust. 1 UOM, z ocen oddziaywania na rodowisko w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko (Dz.U. nr 199, poz. 1227, ze zm.). Ustawodawca zastosowa bowiem podobne okrelenie do dwch zupenie rnych postpowa administracyjnych. Ocena skutkw ekonomicznych, spoecznych i oddziaywania na rodowisko, wykonywana na potrzeby przygotowania wniosku o wydanie PSZW, ma nieporwnywalnie wszy zakres i powinna by oparta przede wszystkim na istniejcych danych literaturowych dla danego obszaru, ktre przedstawiane s we wniosku o wydanie PSZW. Ocena oddziaywania na rodowisko w rozumieniu przepisw UOO bdzie natomiast opieraa si na bardzo szczegowych badaniach rodowiskowych, ktrych wyniki
powinny by podstaw do wykonania raportu o oddziaywaniu na rodowisko. Zakres informacji i analiz przedstawianych w raporcie jest okrelony w art. 66 UOO. Efektem tej oceny bdzie wydanie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach dla przedsiwzicia. Analiza zakresu wniosku o wydanie PSZW wraz z wymaganymi zacznikami pozwala na stwierdzenie, e elementy opisowe (opis rodowiska morskiego, oddziaywa na rodowisko, rodkw zmniejszajcych szkodliwe oddziaywania, monitoringu), niezbdne do dokonania we wniosku o wydanie PSZW swoistej wstpnej prognozy oddziaywania na rodowisko, znajduj si w wymaganych przez ustawodawc zacznikach do wniosku. Natomiast ocena skutkw ekonomicznych, spoecznych i oddziaywania na rodowisko zawarta w treci wniosku powinna si opiera na informacjach i analizach znajdujcych si w zacznikach i stanowi ich podsumowanie.
52
inforMacje
o rodowiSku znajdujcyM Si w zaSigu oddziaywania Planowanego PrzedSiwzicia

PSZW jest w polskim porzdku prawnym pierwszym pozwoleniem w procedurze przygotowania i realizacji inwestycji na obszarach morskich. Daje ono podmiotom wymienionym w pozwoleniu prawo korzystania z polskiego obszaru morskiego do celw okrelonych w pozwoleniu. W przypadku farmy wiatrowej badania rodowiskowe niezbdne do opisania rodowiska morskiego ze szczegowoci pozwalajc na okrelenie w decyzji rodowiskowej warunkw rodowiskowych realizacji przedsiwzicia s dugotrwae (min. 12-24 miesice) i bardzo kosztowne (od kilkunastu do kilkudziesiciu milionw euro za komplet bada dla farmy wiatrowej przecitnej wielkoci). Podjcie decyzji o wykonaniu bada, bez prawa do korzystania z danego obszaru morskiego w celu ich przeprowadzenia i przygotowania na ich podstawie projektu inwestycyjnego, jest obarczone zbyt duym ryzykiem. Nie mona wic wymaga od inwestorw, eby je wykonali przed wydaniem PSZW, czy to na potrzeby przygotowania wniosku o wydanie PSZW, czy to na potrzeby uzyskania decyzji rodowiskowej. Opis rodowiska morskiego we wniosku o wydanie PSZW oraz ocena potencjalnych zagroe dla rodowiska powinny opiera si na dostpnej wiedzy o rodowisku morskim i opiniach eksperckich. Naley przy tym pamita, e na tym etapie mwimy bardziej o planie obejmujcym przeznaczenie danego akwenu morskiego na rozwj morskiej farmy wiatrowej ni o decyzji zezwalajcej na realizacj konkretnego projektu MFW, bo tak decyzj jest dopiero pozwolenie na budow. W takiej sytuacji mamy do czynienia ze swego rodzaju prognoz oddziaywania na rodowisko planu, a nie z ocen oddziaywania na rodowisko przedsiwzicia. Zgodnie natomiast z europejskim i krajowym prawem prognoz oddziaywania planu na rodowisko powinien wykona organ odpowiedzialny za zatwierdzenie danego planu, czyli minister waciwy do spraw gospodarki morskiej, odpowiadajcy w imieniu pastwa polskiego za zarzdzanie obszarami polskiej wycznej strefy ekonomicznej. Gdyby wic waciwe organy wymagay w procesie wydania PSZW przedstawienia wynikw bada rodowiska morskiego, na podstawie ktrych dokonano oceny skali potencjalnych oddziaywa na rodowisko przedsiwzicia objtego wnioskiem o wydanie PSZW, to obowizek wykonania tych ba-
W tym zaczniku powinny zosta opisane te elementy rodowiska, na ktre projektowana farma wiatrowa moe oddziaywa (co nie oznacza, e bdzie oddziaywa na nie negatywnie czy wrcz im zagraa). MFW moe wpywa na rne elementy biotyczne i czynniki abiotyczne rodowiska znajdujcego si w strefie jej oddziaywa. Elementy biotyczne to: bentos, ichtiofauna, awifauna, ssaki morskie, nietoperze, ludzie, formy ochrony przyrody w rozumieniu przepisw ustawy o ochronie przyrody (w tym obszary Natura 2000). Czynniki abiotyczne to: warunki hydrologiczne i hydrochemiczne, budowa geologiczna, surowce mineralne, warunki fizyczno-chemiczne osadw, krajobraz. Dla wykonania opisu oddziaywa na etapie wniosku o wydanie PSZW niezwykle istotne jest zrozumienie przed okreleniem metod i rde danych specyfiki procesu przygotowania projektu inwestycyjnego MFW. Moliwo badania rodowiska morskiego, a wic i szczegowo jego opisu, jest uwarunkowana kosztami caego procesu przygotowania projektu, ryzykiem inwestycyjnym oraz moliwociami organizacyjnymi na poszczeglnych jego etapach.
53
da powinien spoczywa na tych organach. Samo pozwolenie moe natomiast, zgodnie z brzmieniem art. 23 ust. 5, ustali kierunkowe wymagania co do zakresu i metodyki niezbdnych bada rodowiskowych, ktre naley wykona przed przygotowaniem projektu i przed wykonaniem oceny oddziaywania na rodowisko, jeeli np. minister waciwy do spraw rodowiska uzna, e powinien narzuci pewne rozwizania, do ktrych i tak podlegy mu organ, czyli regionalny dyrektor ochrony rodowiska, moe si zastosowa w postanowieniu o zakresie raportu o oddziaywaniu. Naley jednak pamita, e MFW nale do przedsiwzi, dla ktrych wykonanie oceny oddziaywania na rodowisko jest obligatoryjne i dla ktrych nie ma koniecznoci wystpowania o okrelenie zakresu raportu o oddziaywaniu. Szerzej te zagadnienia zostan omwione w nastpnym rozdziale przewodnika. Opis rodowiska morskiego w przypadku polskiej wycznej strefy ekonomicznej moe nie by zadaniem prostym ze wzgldu na sab eksploracj naukow tych obszarw. Jak jednak wskazuj liczne wyniki bada oddziaywa farm wiatrowych na rodowisko morskie, przeprowadzonych na istniejcych w pastwach Unii Europejskiej obiektach, oddziaywania te mog wycznie w skrajnych sytuacjach osiga skal znaczcych. Biorc pod uwag raczej niewielk zasobno walorw przyrodniczych, szczeglnie wraliwych na oddziaywania elektrowni wiatrowych, pol-
skich obszarw Morza Batyckiego oraz charakterystyk samych oddziaywa tego typu przedsiwzi, mona zaoy, e tylko w wyjtkowych sytuacjach mog zachodzi przesanki dla niewydania PSZW z powodu zagroenia wystpienia znaczcych oddziaywa na rodowisko morskie. Taka sytuacja mogaby mie miejsce w przypadku przedsiwzi zlokalizowanych na obszarach Natura 2000, utworzonych dla ochrony ptakw lub siedlisk, ktre wielkoobszarowe farmy wiatrowe mogyby trwale degradowa. Naley przy tym pamita, e brzmienie art. 23 ust. 3 pkt 1 nie daje podstaw do zastosowania na etapie wydawania PSZW zasady przezornoci, wynikajcej z art. 6 dyrektywy siedliskowej. W myl tej zasady, bdcej podstawow doktryn przy procedurze oceny oddziaywania na rodowisko, naley udowodni, e przedsiwzicie nie bdzie znaczco oddziaywao na rodowisko, aby jego realizacja bya dopuszczalna. Podstaw odmowy wydania pozwolenia zgodnie z art. 23 ust. 3 pkt 1 jest natomiast stwierdzenie, i jego realizacja pociga bdzie za sob zagroenie dla rodowiska i zasobw morskich. W razie wtpliwoci co do faktycznej skali potencjalnych oddziaywa organ wydajcy PSZW, na wniosek ministra waciwego do spraw rodowiska, powinien wskaza zakres opracowa i bada niezbdnych do wykonania na etapie procedury oceny oddziaywania na rodowisko, tak aby ta ocena daa podstawy do wydania decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach, umoliwiajcej uzyskanie pozwolenia na budow.
Potencjalnych oddziaywa Planowanego PrzedSiwzicia na rodowiSko MorSkie i jego zaSoby naturalne zarwno ywe, jak i Mineralne oraz ich ocena
MFW na poszczeglnych etapach realizacji projektu (budowa, eksploatacja, likwidacja) bdzie w rny sposb oddziaywaa na rodowisko. Na podstawie informacji o odnotowanych oddziaywaniach istniejcych MFW mona do nich zaliczy: powstawanie odpadw, powstawanie ciekw, emisj haasu, emisj promieniowania i pole elektromagnetyczne, zanieczyszczenie powietrza, wpyw na krajobraz, oddziaywania wynikajce z posadowienia nowych obiektw, trwale umocowanych do dna morskiego. Te emisje i uciliwoci mog wpywa na poszczeglne elementy rodowiska, np. na: warunki hydrologiczne i hydrochemiczne, budow geologiczn,
oPiS
54
surowce mineralne, skad chemiczny osadw, fitoplankton i zooplankton, bentos, ichtiofaun, awifaun, ssaki morskie, nietoperze, formy ochrony przyrody w rozumieniu przepisw ustawy o ochronie przyrody (w tym obszary Natura 2000).
Elementem omawianego zacznika powinno by nie tylko opisanie powyszych oddziaywa, lecz take wstpna ocena ich skali. Naley przy tym pamita, e ocena ta nie zastpuje oceny oddziaywania na rodowisko w rozumieniu przepisw prawa ochrony rodowiska, ktra bdzie niezbdna do wykonania na kolejnym etapie przygotowania projektu, przed uzyskaniem pozwolenia na budow. Potencjalne oddziaywania MFW na rodowisko zostay szczegowo opisane w dalszej czci przewodnika.
oPiS
rodkw zMniejSzajcych Szkodliwe oddziaywanie Planowanego PrzedSiwzicia na rodowiSko MorSkie
Jeli nie mona zapobiec negatywnym oddziaywaniom farmy, na etapie przygotowania przedsiwzicia niezbdne moe si okaza wdroenie rodkw, ktre zmniejszaj te oddziaywania na etapie realizacji i eksploatacji. W rozdziale tym powinny wic zosta wskazane rodki zapobiegajce negatywnym oddziaywaniom MFW na elementy rodowiska morskiego, opisane w poprzednich zacznikach. Takimi dziaaniami moe by zastosowanie mniej oddziaujcych technologii (innych fundamentw lub niszych albo wyszych wie), zwikszenie lub zmniejszenie zasigu farmy
czy odlegoci pomidzy elektrowniami. Mog to take by harmonogramy robt dostosowane do cykli fenologicznych niektrych gatunkw zwierzt lub mniej oddziaujce metody budowlane (np. sposoby fundamentowania). Naley przy tym pamita, e szczegowe wskazanie dziaa minimalizujcych, dostosowane do dokadnie rozpoznanych warunkw rodowiskowych oraz wybranej ostatecznie technologii, bdzie moliwe w raporcie o oddziaywaniu na rodowisko i decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach.
oPiS
Przyjtych zaoe i zaStoSowanych Metod Prognozy oraz wykorzyStanych danych o rodowiSku MorSkiM, ze wSkazanieM trudnoci PowStaych Przy groMadzeniu niezbdnych inforMacji
Rozdzia ten powinien zawiera trzy rodzaje informacji: opis zaoe, jakie przyjto, sporzdzajc wniosek o wydanie PSZW, opis zastosowanych metod prognozowania, opis wykorzystanych we wniosku rde danych
o rodowisku morskim. Naley te wskaza ewentualne trudnoci, jakie napotkano, gromadzc informacje potrzebne do przygotowania wniosku o wydanie PSZW, zwaszcza w zakresie braku moliwoci wykonania szczegowych bada rodowiskowych
55
oraz sabej dotychczasowej eksploracji naukowej zasobw polskich obszarw morskich w wycznej strefie ekonomicznej.
Projekt
PrograMu Monitoringu, w tyM Monitoringu rodowiSka i zarzdzania ProceSeM inweStycyjnyM i ekSPloatacyjnyM
Na etapie przygotowania projektu, jego realizacji i eksploatacji bd wykonywane rne rodzaje monitoringw. Mog to by zarwno badania poszczeglnych zasobw rodowiska morskiego, jak np.: awifauna, ichtiofauna, ssaki morskie, jak i analizy innych zjawisk i dziaa majcych miejsce na obszarach morskich, jak np. ruch eglugowy, intensywno pooww itp. W omawianym zaczniku naley wskaza szczegowo zakresy planowanych dziaa monitoringowych i badawczych w odniesieniu do wszystkich elementw rodowiska morskiego, na ktre morska farma wiatrowa moe oddziaywa. Naley wskaza zakres metody, czas trwania oraz
obszary bada. Propozycje w tym zakresie zostay szczegowo opisane w dalszej czci przewodnika. Zarzdzanie caym procesem przygotowania, budowy, eksploatacji i likwidacji farmy wiatrowej powinno obejmowa np. wskazanie przewidywanego harmonogramu przygotowania i realizacji inwestycji, tak aby uatwi organowi wydajcemu PSZW nadzorowanie prawidowoci jego wykorzystania w przyszoci. Ponadto niezbdne jest opisanie zarzdzania ryzykiem wystpienia ewentualnych awarii, metody nadzoru i monitorowania procesw realizacyjnych, eksploatacyjnych, serwisowania itp.
oPiS
eleMentw rodowiSka objtych ochron na PodStawie uStawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie Przyrody (dz.u. z 2009 r. nr 151, Poz. 1220, ze zM.), znajdujcych Si w zaSigu Przewidywanego oddziaywania Planowanego PrzedSiwzicia
Za elementy rodowiska objte ochron naley uzna gatunki rolin i zwierzt oraz siedliska wymienione we waciwych rozporzdzeniach do ustawy o ochronie przyrody. Poniewa jednak, jak zostao wykazane powyej, wiedza szczegowa o wystpowaniu poszczeglnych gatunkw rolin i zwierzt na obszarach polskiej wycznej strefy ekonomicznej jest bardzo uboga, naley oprze si na dostpnej literaturze oraz zgromadzonej wiedzy eksperckiej. Dobr metod moe by take odniesienie si do obszarowych form ochrony przyrody, utworzonych dla ochrony okrelonych gatunkw i siedlisk. W tym zaczniku mona wic wskaza pooenie okrelonego we wniosku obszaru wzgldem obszarw objtych ochron i okreli, ktre
z tych obszarw znajduj si w strefie potencjalnych oddziaywa przedsiwzicia, a nastpnie wymieni i opisa gatunki i siedliska, dla ktrych ochrony zostay one utworzone. Strefa oddziaywa MFW moe by bardzo dua, zwaszcza jeeli badamy oddziaywania na ptaki czy ssaki morskie, ktre mog by przedmiotem ochrony obszarw Natura 2000 oddalonych nawet o dziesitki kilometrw od farmy. W przypadku morskich farm wiatrowych, lokalizowanych w wycznej strefie ekonomicznej, naley zwrci szczegln uwag na siedliskowe i ptasie obszary Natura 2000 utworzone na polskich i zagranicznych obszarach
56
morskich Batyku. Kady z obszarw znajdujcych si w strefie potencjalnych oddziaywa powinien zosta opisany, ze wskazaniem najwaniejszych cech przyrodniczych, a przede wszystkim przedmiotu ochrony oraz powizania z innymi obszarami.
57
cz
III
Etap oceny oddziaywania na rodowisko
oPiS
PoStPowania w SPrawie decyzji o rodowiSkowych uwarunkowaniach dla MorSkich farM wiatrowych
PodStawa
Prawna
Ocena oddziaywania na rodowisko przedsiwzi, w tym morskich farm wiatrowych, regulowana jest przez przepisy ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu infor-
macji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko (Dz.U. nr 199, poz. 1227, ze zm.) (UOO).
konieczno
uzySkania decyzji o rodowiSkowych uwarunkowaniach

wiatru o cznej mocy nominalnej elektrowni nie mniejszej ni 100 MW oraz lokalizowane na obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej. Przepisy powyszego rozporzdzenia wskazuj jako wymagajce (lub mogce wymaga) oceny oddziaywania na rodowisko rwnie elementy infrastruktury MFW i przycza zewntrznego MFW, jak np. napowietrzne linie elektroenergetyczne, stacje transformatorowe ( 2 ust. 1 pkt 6, 3 ust. 1 pkt 7 rozporzdzenia OO).
Obowizek uzyskania decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach dla MFW wynika z rozporzdzenia Rady Ministrw z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie rodzajw przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko (Dz.U. nr 213, poz. 1397) (rozporzdzenie OO). W 2 ust. 1 pkt 5 tego rozporzdzenia do przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko, dla ktrych wymagane jest sporzdzenie raportu o oddziaywaniu na rodowisko, zaliczono m.in. instalacje wykorzystujce do wytwarzania energii elektrycznej energi
relacja
PoMidzy decyzj o rodowiSkowych uwarunkowaniach a PozwolenieM na wznoSzenie i wykorzyStywanie Sztucznych wySP, konStrukcji i urzdze w PolSkich obSzarach MorSkich
Jednym z najwaniejszych problemw interpretacyjnych przepisw dotyczcych MFW jest rozstrzygnicie, czy przed uzyskaniem PSZW naley uzyska decyzj o rodowiskowych uwarunkowaniach (DSU). Rozstrzygnicie tych wtpliwoci wymaga przeanalizowania regulacji zawartych w dyrektywie Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutkw wywieranych przez niektre przedsiwzicia publiczne i pry-
watne na rodowisko naturalne (dyrektywa OO), a take przepisw UOO i rozporzdzenia OO. Zgodnie z dyrektyw OO, UOO oraz rozporzdzeniem OO MFW zaliczane s do przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko. Wedug dyrektywy OO przedsiwzicia mogce zawsze
CZ III ETAP OCENY ODDZIAYWANIA NA RODOWISKO
60
znaczco oddziaywa na rodowisko (do ktrych zaliczaj si MFW zgodnie z polskimi przepisami) musz podlega ocenie wpywu na rodowisko przed wydaniem decyzji waciwej wadzy lub wadz, na podstawie ktrej wykonawca otrzymuje prawo do wykonania przedsiwzicia (zezwolenie na inwestycj). Zezwoleniem na inwestycj polegajc na budowie MFW jest decyzja o pozwoleniu na budow, wydawana przez waciwego miejscowo wojewod. Natomiast PSZW nie jest zezwoleniem na realizacj inwestycji. Pozwolenie to, zgodnie z art. 27b UOM, daje podmiotom w nim wymienionym jedynie prawo do korzystania z polskiego obszaru morskiego do celw okrelonych w pozwoleniu, a nie prawo do wykonania robt budowlanych (art. 3 i art. 28 ustawy Prawo budowlane). Naley te zaznaczy, e ustawodawca wymieni w art. 72 ust. 1 UOO rodzaje decyzji administracyjnych, przed ktrych uzyskaniem niezbdne jest uprzednie uzyskanie DSU. Nie ma wrd nich decyzji o PSZW. Pewne wtpliwoci interpretacyjne moe budzi jednak fakt, e w katalogu decyzji wymagajcych uprzedniego uzyskania DSU znajduje si decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (decyzja WZIZT), ktrej odpowiednikiem moe by w przypadku inwestycji na obszarach morskich PSZW. Pod pewnymi wzgldami zaliczenie przez ustawodawc decyzji WZIZT do decyzji wymagajcych uprzedniego uzyskania DSU, w odrnieniu od PSZW, jest uzasadnione wymogiem dyrektywy OO oraz brzmieniem ustawy Prawo budowlane i ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Decyzja WZIZT moe by decyzj zezwalajc na wykonanie przedsiwzicia, dla ktrego nie jest wymagane pozwolenie na budow. Zgodnie jednak z brzmieniem art. 29 ustawy Prawo budowlane, do przedsiwzi budowlanych niewymagajcych uzyskania pozwolenia na budow nie zaliczaj si przedsiwzicia budowane na obszarach morskich, dla ktrych wymagane jest uzyskanie PSZW. Nieporozumienia powoduje take wymienienie PSZW w art. 96 ust. 2 pkt 5 UOO. Naley wyjani, e przepis ten znajduje si w rozdziale UOO, w ktrym opisano specjaln procedur oceny oddziaywania przedsiwzi
na integralno, spjno i przedmiot ochrony obszarw Natura 2000 w przypadku przedsiwzi innych ni przedsiwzicia mogce znaczco oddziaywa na rodowisko (tzw. III grupa). Przepis ten nie dotyczy wic MFW, one bowiem, jak powiedziano wyej, zaliczaj si do przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko (tzw. I grupa), a dla tego typu przedsiwzi ocen oddziaywania na obszary Natura 2000 przeprowadza si w ramach postpowania w sprawie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach. Przepis art. 96 ust. 2 pkt 5 UOO odnosi si wic do przedsiwzi niewymienionych w rozporzdzeniu OO. Warto doda, e procedura oceny oparta na tym przepisie bdzie moga zosta zastosowana do kabla podmorskiego jako oddzielnego przedsiwzicia. Wyprowadzenie kabla podmorskiego na ld bdzie si bowiem wizao z koniecznoci przejcia przez obszar Natura 2000 Przybrzene Wody Batyku. Niewaciwe, zdaniem autorw niniejszego przewodnika, interpretacje przepisw, zgodnie z ktrymi naley uzyska DSU przed uzyskaniem PSZW, najczciej wynikaj z obawy przed zamaniem zasady przezornoci, w myl ktrej naleaoby na jak najwczeniejszym etapie zapobiec przygotowaniu i realizacji inwestycji, ktre mogyby znaczco wpywa na rodowisko, a zwaszcza na integralno, spjno i przedmiot ochrony obszarw Natura 2000. Zgodnie z tak argumentacj przeprowadzenie procedury oceny oddziaywania na rodowisko dla przedsiwzi planowanych na obszarach morskich przed wydaniem PSZW miaoby zapobiega ryzyku rodowiskowemu na jak najwczeniejszym etapie. Naley jednak wyjani, e w obecnym porzdku prawnym nie istnieje zagroenie wydania PSZW dla przedsiwzi mogcych znaczco zagraa rodowisku i zasobom morskim. Mwi o tym wprost art. 23 ust. 3 pkt 1 UOM: Odmawia si wydania PSZW, jeeli jego wydanie pocigaoby za sob zagroenie dla rodowiska i zasobw morskich. Zawarto wniosku pozwala zweryfikowa potencjalne zagroenie dla rodowiska zwizane z realizacj przedsiwzicia, dla ktrego ma by wydane PSZW, poniewa wniosek musi zawiera ocen skutkw oddziaywania na rodowisko przedsiwzicia (art. 27a ust. 1 pkt 4), a ponadto zgodnie z art. 27a ust. 2 pkt 2-7 UOM naley do niego doczy:
61
opis technologii planowanego przedsiwzicia, informacje o rodowisku znajdujcym si w zasigu oddziaywania planowanego przedsiwzicia, opis potencjalnych oddziaywa planowanego przedsiwzicia na rodowisko morskie i jego zasoby naturalne zarwno ywe, jak i mineralne oraz ich ocen, opis rodkw zmniejszajcych szkodliwe oddziaywania planowanego przedsiwzicia na rodowisko morskie, opis przyjtych zaoe i zastosowanych metod prognozy oraz wykorzystanych danych o rodowisku morskim, ze wskazaniem trudnoci powstaych przy gromadzeniu niezbdnych informacji, projekt programu monitoringu, w tym monitoringu rodowiska i zarzdzania procesem inwestycyjnym i eksploatacyjnym. Powyszy zakres informacji (mimo e bd one pochodziy przede wszystkim z dostpnej literatury) jest w opinii autorw przewodnika w zupenoci wystarczajcy, aby kompetentny organ administracji (bdzie to minister waciwy do spraw rodowiska) mg oceni, czy dane przedsiwzicie rodzi zagroenia znaczcych negatywnych oddziaywa na rodowisko. Co istotne, minister waciwy do spraw rodowiska, opierajc si na dostarczonych w ten sposb informacjach, bdzie mg zaleci w PSZW wykonanie przez inwestora szeregu bada rodowiskowych obszaru inwestycji. Te badania inwestor bdzie musia przeprowadzi, a nastpnie przeanalizowa podczas przygotowywania raportu o oddziaywaniu na rodowisko podstawowego dokumentu w kolejnej czekajcej inwestora procedurze administracyjnej, tj. postpowaniu w sprawie DSU. Przeprowadzenie prawidowego postpowania w sprawie DSU dla przedsiwzi realizowanych na obszarach morskich, w przypadku ktrych nie zostao wydane PSZW, moe by niemoliwe, gdy dopiero to pozwolenie, w myl art. 27b UOM, daje prawo do korzystania z obszaru morskiego. Bez zagwarantowania prawa do korzystania z obszaru morskiego niezwykle trudne i ryzykowne z biznesowego punktu widzenia jest prowadzenie wszelkich bada i dziaa, majcych na celu przygotowanie projektu przedsiwzicia i zebranie szczegowych informacji o rodowisku morskim, w stopniu szczegowoci wymaganym do wydania DSU.
Biorc powysze pod uwag, naley stwierdzi, e: w obecnym porzdku prawnym przed uzyskaniem PSZW nie jest wymagane uzyskanie DSU, brak wymogu oceny oddziaywania na rodowisko przed wydaniem PSZW jest zgodny z dyrektyw OO, obecna procedura wydawania PSZW waciwie zabezpiecza przed zamaniem zasady przezornoci, gdy nie umoliwia wydania pozwolenia dla przedsiwzi mogcych znaczco zagraa rodowisku oraz zapewnia moliwo oceny, czy takie zagroenia mog wystpowa, ewentualne wprowadzenie wymogu uzyskania DSU przed uzyskaniem PSZW mogoby zablokowa proces przygotowania projektw inwestycyjnych polegajcych na budowie morskich farm wiatrowych, gdy bez uprzedniego uzyskania praw do korzystania z obszaru morskiego objtego tym pozwoleniem wykonanie wszelkich bada i analiz rodowiskowych oraz projektu przedsiwzicia jest zbyt ryzykowne ze wzgldu na bardzo wysokie koszty tych dziaa. Naley si w zwizku z tym stanowczo takim prbom sprzeciwi.
62
definicje
MorSkiej farMy wiatrowej i zewntrznej infraStruktury Przyczeniowej na Potrzeby oceny oddziaywania na rodowiSko
Aby rozpocz rozwaania na temat oceny oddziaywania na rodowisko MFW i infrastruktury technicznej umoliwiajcej przesy wyprodukowanej na farmie energii elektrycznej, naley wczeniej zdefiniowa, co przez te pojcia rozumiemy. Te definicje pojawiy si w rozdziale Podstawowe informacje o morskich farmach wiatrowych. W tym miejscu naley wic jedynie przypomnie, e w skad morskiej farmy wiatrowej wchodz najczciej: elektrownie wiatrowe, morska stacja elektroenergetyczna, sie elektroenergetyczna redniego napicie (SN), czca elektrownie z morsk stacj elektroenergetyczn (tzw. infrastruktura przyczeniowa wewntrzna), stacja pomiarowo-badawcza (opcjonalnie), zaplecze socjalne (opcjonalnie). Elektrownie i stacja elektroenergetyczna oraz czca je sie SN stanowi wsplnie zakad sucy wyprodukowaniu energii (przez elektrownie) i przygotowaniu jej do przesyu (przez podniesienie napicia na odpowiedni poziom w stacji elektroenergetycznej). Natomiast do przesyu energii pomidzy rdem wytwrczym, jakim jest MFW, a odbiorc energii, czyli jej uytkownikiem, albo odrbnym systemem elektroenergetycznym bdzie suya infrastruktura przyczeniowa zewntrzna (IPZ), do ktrej bd naleay najczciej: kabel podmorski wysokiego napicia (WN), czcy morsk stacj elektroenergetyczn z ldem, ldowa stacja elektroenergetyczna, do ktrej podczony bdzie kabel podmorski i ldowa linia elektroenergetyczna, ldowa linia elektroenergetyczna WN, czca ldow
stacj elektroenergetyczn z miejscem przyczenia do sieci, stacja elektroenergetyczna, bdca miejscem przyczenia do sieci. W przypadku jednak przyczenia MFW do sieci morskiej infrastruktura przyczeniowa zewntrzna moe obejmowa tylko kabel morski czcy GPZ farmy z kolektorem sieci morskiej lub w szerszym ujciu take: kolejne kolektory i stacje elektroenergetyczne zlokalizowane na morzu oraz kable morskie je czce, kable morskie czce poszczeglne kolektory morskie z kolektorami morskimi, linie przesyowe czce kolektory ldowe ze stacjami transformatorowymi, bdcymi miejscami przyczenia do krajowych systemw elektroenergetycznych. W opinii autorw przewodnika postpowania w sprawie oceny oddziaywania na rodowisko dla MFW i IPZ powinny by prowadzone, w wikszoci przypadkw, oddzielnie. Poniej przedstawiono argumentacj przemawiajc za tym podejciem. Jak ju wczeniej powiedziano, MFW i IPZ su innym celom. Czym innym jest bowiem produkcja energii elektrycznej, a czym innym jej przesy. W tym miejscu naley przypomnie, e rozporzdzenie OO mwi, e ocenie podlegaj instalacje wykorzystujce do wytwarzania energii elektrycznej energi wiatru o cznej mocy nominalnej elektrowni nie mniejszej ni 100 MW oraz lokalizowane na obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej. W ocenie autorw przewodnika nie bdzie mia w tym wypadku zastosowania rwnie przepis art. 3 ust. 1 pkt 13 UOO, mwicy, i przedsiwzicia powizane technologicznie kwalifikuje si jako jedno przedsiwzicie, take jeeli s one realizowane przez rne
63
podmioty. Ustawodawca nie zdefiniowa przy tym pojcia powizania technologicznego, co stao si przyczyn odmiennych interpretacji przywoanego wyej przepisu. Autorzy przewodnika uwaaj, e o powizaniach technologicznych mona mwi wycznie w obrbie: a) zakadu wytwarzajcego energi i przygotowujcego j do przesyu, b) zakadu przesyajcego energi do krajowego/zagranicznego/midzynarodowego systemu elektroenergetycznego. Tak wic jedn DSU naley uzyska dla elementw skadajcych si na morsk farm wiatrow (elektrownie, morska stacja elektroenergetyczna, sie elektroenergetyczna je czca, ewentualnie stacja pomiarowo-badawcza i zaplecze socjalne), a drug dla wszystkich elementw skadajcych si na infrastruktur przyczeniow zewntrzn (kabel podmorski, ldowe linie i stacje elektroenergetyczne). Podejcie, zgodnie z ktrym naley wymaga uzyskania wsplnej decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach dla MFW i IPZ ze wzgldu na ich powizanie technologiczne, jest zdaniem autorw przewodnika niewaciwe i moe prowadzi do absurdu, np. koniecznoci przeprowadzenia wsplnej oceny oddziaywania na rodowisko nie tylko dla farmy wiatrowej i zewntrznej infrastruktury przyczeniowej, lecz take sieci doprowadzajcej energi do odbiorcw kocowych (domw, mieszka, zakadw produkcyjnych itd.). Nie wiadomo bowiem, gdzie jest granica tak rozumianego powizania technologicznego. Kolejnym argumentem przemawiajcym za oddzieleniem OO MFW i IPZ jest to, e inwestor MFW, wystpujc z wnioskiem o wydanie DSU dla MFW, najczciej nie dysponuje jeszcze warunkami przyczenia do sieci. Nie jest wic w stanie okreli dokadnych parametrw kabla podmorskiego, a przede wszystkim jego przebiegu na dnie morza i miejsca ldowania na wybrzeu, a take lokalizacji infrastruktury ldowej. Nie moe wic wykona rzetelnej oceny oddziaywania na rodowisko dla IPZ. IPZ moe by te elementem cakowicie innego przedsiwzicia, polegajcego na budowie mi-
dzynarodowej morskiej infrastruktury elektroenergetycznej, sucej integracji systemw elektroenergetycznych pastw UE oraz dedykowanej do odbioru i przesyu energii wytwarzanej przez morskie farmy wiatrowe na Batyku. Obecnie trwaj prace nad analogicznym przedsiwziciem, realizowanym wsplnie przez 10 pastw i Komisj Europejsk na Morzu Pnocnym. Rwnie wzgldy ekonomiczne przecz budowie IPZ tylko dla jednej farmy (z czym wie si uzyskanie wsplnej DSU). Budowa takiej IPZ bdzie nieopacalna. Rni inwestorzy bd dyli do realizacji wsplnych przyczy zewntrznych. Ukadanie oddzielnych kabli dla kadej MFW bdzie nieracjonalne dla bankw udzielajcych na te inwestycje kredytw. Budowanie dla kadej MFW oddzielnej infrastruktury elektroenergetycznej zewntrznej jest nieracjonalne z punktu widzenia wpywu na rodowisko. Nieporwnywalnie mniejszy bdzie wpyw na rodowisko jednego kabla, przesyajcego na ld energi z kilku farm, ni wpyw kabli wybudowanych oddzielnie dla kadej z nich. Uzyskanie oddzielnych DSU dla MFW i IPZ bdzie te zgodne z unijnymi regulacjami w zakresie ochrony rodowiska. Dyrektywa 85/337/EWG w sprawie oceny wpywu wywieranego przez niektre przedsiwzicia publiczne i prywatne na rodowisko naturalne w adnym wypadku nie nakazuje, aby dla MFW i IPZ zostaa wydana jedna decyzja rodowiskowa (dyrektywa nie zna pojcia decyzji rodowiskowej). Nakazuje jedynie, aby pastwo czonkowskie zapewnio przeprowadzenie oceny oddziaywania na rodowisko przedsiwzicia przed wydaniem zezwolenia na realizacj inwestycji. W krajach Unii Europejskiej, w ktrych obowizuje ta sama dyrektywa 85/337/EWG, nie wystpuje problem oddzielnego lub cznego przeprowadzania OO dla MFW i IPZ. Takie postpowania s prowadzone bd oddzielnie, bd wsplnie, w zalenoci od potrzeb i indywidualnych uwarunkowa. Koronnym argumentem przemawiajcym za przeprowadzeniem oddzielnych postpowa w sprawie DSU jest to, e odrbne prowadzenie procedur OO dla farmy wia-
64
trowej, dla ktrej nie uzyskano warunkw przyczenia, i dla IPZ jest zalecane przez Generalnego Dyrektora Ochrony rodowiska w wytycznych dotyczcych zasad prowadzenia OO dla farm wiatrowych13, pod warunkiem e w postpowaniu w sprawie DSU prowadzonym oddzielnie dla przycza zewntrznego zostanie oceniony skumulowany wpyw na rodowisko tego przycza i farmy wiatrowej. Wtpliwo niektrych organw budzi to, e kable morskie i ldowe nie s zaliczone do przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko, co moe rodzi zagroenie uniknicia oceny oddziaywania na rodowisko dla infrastruktury przyczeniowej zewntrznej. Naley jednak podkreli, e niezbdnym elementem infrastruktury przyczeniowej zewntrznej morskiej farmy wiatrowej jest co najmniej jedna stacja transformatorowa o napiciu nie mniejszym ni 110 kV, odbierajca energi z kabla morskiego. Na og infrastruktura taka obejmuje kilka stacji, take o napiciu powyej 220 kV, gdy MFW ze wzgldu na swoj znaczc moc mog by przyczane do sieci przesyowych (powyej 220 kV), a rozwaanymi przez operatora systemu elektroenergetycznego punktami przyczenia MFW s stacje transformatorowe o mocy 400 kV. Stacje te poczone s kablami morskimi, a na odcinku ldowym kablami ldowymi i/lub liniami napowietrznymi. aden z tych elementw infrastruktury przesyowej nie peni swojej funkcji (przesyu energii ze rda wytwrczego do systemu przesyowo-dystrybucyjnego) samodzielnie, musz wic by traktowane jako jedno przedsiwzicie, wymagajce wsplnej oceny oddziaywania na rodowisko. Stacje transformatorowe o napiciu powyej 110 kV s natomiast zaliczone do przedsiwzi z II grupy, a stacje
o napiciu powyej 220 kV do przedsiwzi I grupy, nie ma wic moliwoci uzyskania pozwolenia na budow dla infrastruktury przyczeniowej zewntrznej morskiej farmy wiatrowej bez wydania DSU. Ponadto, pomimo e kabel morski nie jest zaliczany do I ani II grupy przedsiwzi, to w przypadku polskich obszarw morskich nie bdzie moliwoci przeprowadzenia takiego kabla z wycznej strefy ekonomicznej, gdzie lokalizowane bd projekty MFW, na ld bez przejcia przez obszar Natura 2000 Przybrzene Wody Batyku, rozcigajcy si wzdu caego polskiego wybrzea na obszarze morza terytorialnego. Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budow waciwy organ bdzie wic musia zweryfikowa, czy nie zachodzi podejrzenie wystpienia znaczcych oddziaywa takiego przedsiwzicia na integralno, spjno i przedmiot ochrony tego obszaru Natura 2000. W przypadku stwierdzenia takiego zagroenia wymagane byoby dokonanie oceny oddziaywania na obszary Natura 2000. Naley take podkreli, e budowa morskiej farmy wiatrowej i infrastruktury przyczeniowej dla niej s przedsiwziciami tak bardzo kosztownymi, e aden powany inwestor przystpujcy do ich realizacji nie podejmie ryzyka zamierzonego dzielenia przedsiwzicia, w celu uniknicia oceny oddziaywania na rodowisko w odniesieniu do jakiego jego elementu. Ryzyko niewanoci decyzji rodowiskowej, czy pozwolenia na budow w takim przypadku jest zbyt due, aby je podejmowa. Inwestorzy chc mie pewno, e prowadzone przez nich dziaania i wydawane przez waciwe organy decyzje bd prawidowe i pozwol na realizacj inwestycji bez ryzyka uniewanienia czy nawet zaskarania przeprowadzonych procedur.
waciwo
organw adMiniStracji
Waciwo organw administracji w postpowaniu w sprawie DSU zostaa okrelona w przepisie art. 75 ust. 1 UOO, ktry przytoczono poniej: Art. 75. 1. Organem waciwym do wydania decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach jest:
1) regionalny dyrektor ochrony rodowiska w przypadku: a) bdcych przedsiwziciami mogcymi zawsze znaczco oddziaywa na rodowisko: drg,
13 - M. Stryjecki, K. Mielniczuk, Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaywa na rodowisko farm wiatrowych, Generalna Dyrekcja Ochrony rodowiska, 2011 r.
65
linii kolejowych, napowietrznych linii elektroenergetycznych, instalacji do przesyu ropy naftowej, produktw naftowych, substancji chemicznych lub gazu, sztucznych zbiornikw wodnych, b) przedsiwzi realizowanych na terenach zamknitych, c) przedsiwzi realizowanych na obszarach morskich, d) zmiany lasu, niestanowicego wasnoci Skarbu Pastwa, na uytek rolny, e) przedsiwzi polegajcych na realizacji inwestycji w zakresie lotniska uytku publicznego w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o szczeglnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk uytku publicznego, f) inwestycji w zakresie terminalu, g) inwestycji zwizanych z regionalnymi sieciami szerokopasmowymi, h) przedsiwzi polegajcych na zmianie lub rozbudowie przedsiwzi wymienionych w lit. a-g, i) przedsiwzi polegajcych na realizacji inwestycji w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 8 lipca 2010 r. o szczeglnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych; 2) starosta w przypadku scalania, wymiany lub podziau gruntw; 3) dyrektor regionalnej dyrekcji Lasw Pastwowych w przypadku zmiany lasu, stanowicego wasno Skarbu Pastwa, na uytek rolny; 4) wjt, burmistrz, prezydent miasta w przypadku pozostaych przedsiwzi. 2. W przypadku, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. c, waciwo miejscow regionalnego dyrektora ochrony rodowiska ustala si w odniesieniu do obszaru morskiego wzdu wybrzea na tere-
nie danego wojewdztwa. 3. W przypadku przedsiwzicia, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 4, realizowanego przez gmin decyzj o rodowiskowych uwarunkowaniach wydaje wjt, burmistrz, prezydent miasta, na ktrego obszarze waciwoci przedsiwzicie jest realizowane. 4. W przypadku przedsiwzicia, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 4, wykraczajcego poza obszar jednej gminy decyzj o rodowiskowych uwarunkowaniach wydaje wjt, burmistrz, prezydent miasta, na ktrego obszarze waciwoci znajduje si najwiksza cz terenu, na ktrym ma by realizowane to przedsiwzicie, w porozumieniu z zainteresowanymi wjtami, burmistrzami, prezydentami miast. 5. W przypadku przedsiwzicia, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 1, wykraczajcego poza obszar jednego wojewdztwa decyzj o rodowiskowych uwarunkowaniach wydaje regionalny dyrektor ochrony rodowiska, na ktrego obszarze waciwoci znajduje si najwiksza cz terenu, na ktrym ma by realizowane to przedsiwzicie, w porozumieniu z zainteresowanymi regionalnymi dyrektorami ochrony rodowiska. 6. W przypadku przedsiwzicia realizowanego w czci na terenie zamknitym dla caego przedsiwzicia decyzj o rodowiskowych uwarunkowaniach wydaje regionalny dyrektor ochrony rodowiska. 7. W przypadku przedsiwzicia realizowanego w czci na obszarze morskim dla caego przedsiwzicia decyzj o rodowiskowych uwarunkowaniach wydaje regionalny dyrektor ochrony rodowiska. Jak wynika z analizy powyszego przepisu, postpowanie w sprawie DSU dla MFW poprowadzi waciwy miejscowo regionalny dyrektor ochrony rodowiska. Jeeli, zgodnie z zaleceniem autorw niniejszego przewodnika, dla wszystkich elementw wchodzcych w skad IPZ zostanie przeprowadzona wsplna OO, wwczas organem prowadzcym takie postpowanie bdzie
66
rwnie RDO. Zgodnie z cytowanym wczeniej przepisem RDO prowadzi postpowanie rwnie w sytuacji, gdy przedsiwzicie jest realizowane tylko czciowo na obszarze morskim. W omawiany wypadku tak wanie b-
dzie na obszarze morskim bdzie ukadany kabel podmorski, a na ldzie zostan wykonane linie i stacje elektroenergetyczne.
Przebieg
PoStPowania w SPrawie decyzji o rodowiSkowych uwarunkowaniach dla Mfw

Postpowanie w sprawie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach (i postpowania z nim powizane) zostay opisane w przepisach art. 59 120 UOO. Procedura administracyjna w sprawie DSU rozpoczyna si od zoenia przez inwestora wniosku o jej wydanie (art. 73 ust. 1 UOO). Lista niezbdnych zacznikw do wniosku zostaa okrelona w art. 74 ust. 1 UOO. Najwaniejszym z nich jest raport o oddziaywaniu na rodowisko (raport OO). Jego zoenie wraz z wnioskiem jest obowizkowe, jeli ocenie podlega przedsiwzicie mogce zawsze znaczco oddziaywa na rodowisko (w tym m.in. MFW). Wyjtkiem jest sytuacja, gdy: wnioskodawca chce uzyska od organu prowadzcego postpowanie informacje o wymaganym zakresie raportu, wnioskodawca przypuszcza, e przedsiwzicie moe by rdem transgranicznego oddziaywania na rodowisko. W taki wypadku ustawa przewiduje moliwo doczenia do wniosku, zamiast raportu OO, karty informacyjnej przedsiwzicia (KIP), wraz z wystpieniem o ustalenie zakresu raportu, w trybie art. 69 UOO. Takie wystpienie jest obowizkowe w przypadku, gdy moe zachodzi oddziaywanie transgraniczne. Inwestor wystpujcy z wnioskiem o wydanie DSU dla MFW ma na tym etapie przedsiwzicia zwykle zbyt mao danych, aby mc wykluczy oddziaywanie transgraniczne. Zaleca si wic, aby inwestorzy MFW wystpowali zawsze z wnioskiem o ustalenie zakresu raportu, w trybie opisanym w tym rozdziale. Taki sposb postpowania jest korzystny rwnie z innego powodu pozwala na uzyskanie informacji o wymaganym przez organy administracji zakresie raportu, m.in. rodzajach bada przyrodniczych dla projektu. Organ prowadzcy postpowanie ma w tej sytuacji obowizek wydania postanowienia okrelajcego zakres raportu OO w cigu 30 dni od daty wszczcia postpowania (art. 70 ust. 4 UOO). Zgodnie z art. 68 UOO organ, okrelajc zakres raportu OO, uwzgldnia stan wspczesnej wiedzy i metod bada oraz istniejce moliwoci techniczne i dostpno danych. Organ, okrelajc zakres raportu OO, moe kierujc si usytuowaniem, charakterem i skal oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko: 1) odstpi od wymaga co do zawartoci raportu, o ktrych mowa w art. 66 ust. 1 pkt 4, 13, 15 i 16 UOO, 2) wskaza: a) rodzaje wariantw alternatywnych wymagajcych zbadania, b) rodzaje oddziaywa oraz elementy rodowiska wymagajce szczegowej analizy, c) zakres i metody bada. Okrelajc zakres raportu OO, organ wydaje jednoczenie postanowienie o zawieszeniu postpowania w sprawie DSU do czasu przedoenia przez wnioskodawc tego raportu (art. 69 ust. 4 UOO).
67
Po uzyskaniu postanowienia okrelajcego zakres raportu OO inwestor moe przystpi do wykonania niezbdnych bada rodowiskowych. Okres bada te bdzie zaleny od ich zakresu, okrelonego przez RDO, ale rwnie od warunkw meteorologicznych oraz dostpnoci specjalistycznego sprztu do bada. Badania powinny by realizowane w cyklu 1 roku, ale trzeba wzi pod uwag zmienno warunkw pogodowych oraz ograniczon dostpno specjalistycznego sprztu, co prawdopodobnie spowoduje wyduenie tych prac do 2 lat. Po wykonaniu niezbdnych bada moliwe bdzie sporzdzenie raportu OO. Jego zakres musi by zgodny z przepisami art. 66 UOO lub z zapisami postanowienia wydanego w opisanym wyej trybie art. 69 UOO. Naley podkreli, e zgodnie z polskimi przepisami dla przedsiwzi mogcych (zawsze lub potencjalnie) znaczco oddziaywa na rodowisko elementem ocenianym w raporcie jest rwnie wpyw przedsiwzicia na obszary Natura 2000 (art. 66 UOO). Wykonany raport OO przedkadany jest organowi prowadzcemu postpowanie (RDO). RDO analizuje ten dokument, ma te obowizek zasign opinii waciwego organu Pastwowej Inspekcji Sanitarnej na temat warunkw realizacji przedsiwzicia, jak rwnie, zgodnie z art. 79 ust. 1 UOO, zapewni moliwo udziau spoeczestwa w postpowaniu, czyli przeprowadzi tzw. konsultacje spoeczne. Sposb przeprowadzenia konsultacji spoecznych zosta okrelony przez przepisy art. 33 38 UOO. Zgodnie z nimi spoeczestwo ma 21 dni na zapoznanie si z dokumentacj projektu oraz ewentualne zgoszenie uwag i wnioskw do projektu. Po dokonaniu opisanych powyej czynnoci organ prowadzcy postpowanie moe wyda decyzj o rodowiskowych uwarunkowaniach. W tej decyzji, zgodnie z art. 82, okrela si: rodzaj i miejsce realizacji przedsiwzicia, warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji lub uytkowania przedsiwzicia, ze szczeglnym uwzgldnieniem koniecznoci ochrony
cennych wartoci przyrodniczych, zasobw naturalnych i zabytkw oraz ograniczenia uciliwoci dla terenw ssiednich, wymagania dotyczce ochrony rodowiska konieczne do uwzgldnienia w dokumentacji wymaganej do wydania m.in. pozwolenia budowlanego, wymogi w zakresie przeciwdziaania skutkom awarii przemysowych, w odniesieniu do przedsiwzi zaliczanych do zakadw stwarzajcych zagroenie wystpienia powanych awarii w rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska, wymogi w zakresie ograniczania transgranicznego oddziaywania na rodowisko w odniesieniu do przedsiwzi, dla ktrych przeprowadzono postpowanie w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko. W przypadku gdy z oceny oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko wynika potrzeba: wykonania kompensacji przyrodniczej organ stwierdza w decyzji konieczno wykonania tej kompensacji, zapobiegania, ograniczania oraz monitorowania oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko organ nakada obowizek tych dziaa. W przypadku, o ktrym mowa w art. 135 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska, organ stwierdza konieczno utworzenia obszaru ograniczonego uytkowania. Organ w decyzji rodowiskowej przedstawia rwnie stanowisko w sprawie koniecznoci przeprowadzenia tzw. ponownej oceny oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko. Organ moe te naoy na wnioskodawc w decyzji rodowiskowej obowizek przedstawienia analizy porealizacyjnej, okrelajc jej zakres i termin przedstawienia.
68
PoStPowanie
w SPrawie decyzji o rodowiSkowych uwarunkowaniach dla Przycza zewntrznego
Naley zauway, e ani przepisy polskie, ani przepisy dyrektywy OO (85/337/EWG) nie zaliczaj kabli podmorskich do przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko. Natomiast inne elementy przycza zewntrznego, takie jak napowietrzne linie elektroenergetyczne czy stacje elektroenergetyczne, mog podlega OO. Zgodnie z rozporzdzeniem OO obligatoryjnej ocenie oddziaywania na rodowisko podlegaj wskazane w 2 ust. 1 pkt 6 rozporzdzenia OO stacje elektroenergetyczne lub napowietrzne linie elektroenergetyczne o napiciu znamionowym wynoszcym nie mniej ni 220 kV, o dugoci nie mniejszej ni 15 km (jest to wic tzw. I grupa, podobnie jak MFW). W takim wypadku, waciwym dla wikszoci przedsiwzi przyczeniowych MFW ze wzgldu na wchodzce w ich skad stacje transformatorowe wysokiego napicia, przebieg postpowania bdzie taki sam jak w wypadku MFW, ktry opisano powyej. Natomiast ocenie fakultatywnej (o ktrej przeprowadzeniu decyduje organ administracji prowadzcy postpowanie w procedurze tzw. screeningu art. 6364 UOO) podlegaj wskazane w 3 ust. 1 pkt 13 rozporzdzenia OO stacje elektroenergetyczne lub napowietrzne linie elektroenergetyczne o napiciu znamionowym nie niszym ni 110 kV, niewymienione w 2 ust. 1 pkt 6. W takim wypadku postpowanie w sprawie DSU bdzie miao nieco inny przebieg, ktry zosta opisany w niniejszym rozdziale. Sposb prowadzenia oceny bdzie wic zalea od poziomu napicia, na jakim zostanie wyprowadzona moc z morskiej farmy wiatrowej. Zaleca si, aby organy administracji prowadziy wsplne postpowania w sprawie DSU dla wszystkich elementw wchodzcych w skad przycza zewntrznego MFW (kabel podmorski, ldowe linie i stacje elektroenergetyczne). W innym wypadku nie bdzie
bowiem podstawy prawnej do wszczcia postpowania w sprawie DSU dla kabla podmorskiego. Raport OO sporzdzony dla przycza zewntrznego musi zawiera analiz oddziaywania skumulowanego tego przycza i MFW. Postpowanie w sprawie DSU dla przedsiwzi mogcych potencjalnie znaczco oddziaywa na rodowisko zostay opisane w przepisach art. 59 120 UOO. Procedura administracyjna w sprawie DSU rozpoczyna si od zoenia przez inwestora wniosku o wydanie tej decyzji (art. 73 ust. 1 UOO). Lista niezbdnych zacznikw do wniosku zostaa okrelona w art. 74 ust. 1 UOO. W wypadku postpowania dla przedsiwzi mogcych potencjalnie znaczco oddziaywa na rodowisko do wniosku nie docza si raportu OO, lecz kart informacyjn przedsiwzicia. Organ prowadzcy postpowanie, na podstawie danych o przedsiwziciu przedstawionych w KIP oraz po zasigniciu opinii regionalnego dyrektora ochrony rodowiska (chyba e to wanie RDO prowadzi postpowanie) oraz waciwego organu Pastwowej Inspekcji Sanitarnej, wydaje postanowienie dotyczce koniecznoci (lub braku koniecznoci) przeprowadzenia oceny oddziaywania na rodowisko. W postanowieniu o koniecznoci OO ustalany jest jednoczenie zakres raportu. Organ ma obowizek wydania postanowienia dotyczcego koniecznoci przeprowadzenia OO i okrelajcego zakres raportu w cigu 30 dni od daty wszczcia postpowania. W wypadku gdy wydane zostao postanowienie o braku koniecznoci OO, nastpnym krokiem jest wydanie DSU. Natomiast jeli wydane zostao postanowienie o koniecznoci przeprowadzenia OO, to organ wydaje jednoczenie postanowienie o zawieszeniu postpowania w sprawie DSU do czasu przedoenia przez wnioskodawc raportu OO.
69
Wykonany raport OO jest przedkadany do organu prowadzcego postpowanie. Organ analizuje ten dokument, ma te obowizek zasign opinii waciwego organu Pastwowej Inspekcji Sanitarnej na temat warunkw realizacji przedsiwzicia, a take, zgodnie z art. 79 ust. 1 UOO, zapewni moliwo udziau spoeczestwa w postpowaniu, czyli przeprowadzi tzw. konsultacje spoeczne. Sposb przeprowadzenia konsultacji spoecznych zosta
okrelony przez przepisy art. 33-38 UOO. Zgodnie z nimi spoeczestwo ma 21 dni na zapoznanie si z dokumentacj projektu oraz ewentualne zgoszenie uwag i wnioskw do projektu. Po dokonaniu opisanych powyej czynnoci organ prowadzcy postpowanie moe wyda decyzj o rodowiskowych uwarunkowaniach.
Ponowna
ocena oddziaywania na rodowiSko
Ponowna ocena oddziaywania na rodowisko to postpowanie regulowane przez przepisy art. 88-95 UOO. Ponowna OO dla MFW lub IPZ moe by przeprowadzona: na wniosek podmiotu planujcego podjcie realizacji przedsiwzicia, zoony do organu waciwego do wydania pozwolenia na budow, jeeli organ waciwy do wydania pozwolenia na budow stwierdzi, e we wniosku o wydanie tego pozwolenia zostay dokonane zmiany w stosunku do wymaga okrelonych w DSU, jeli zostaa zalecona w DSU, na podstawie art. 82 ust. 1 pkt 4 UOO. Ponowna ocena oddziaywania na rodowisko moe by przeprowadzona tylko w ramach postpowa zmierzajcych do wydania decyzji, o ktrych mowa w art. 72 ust.
1 pkt 1, 10, 14 i 18 UOO, do ktrych naley m.in. pozwolenie na budow. Tak wic powysza procedura moe zosta przeprowadzona przed budow MFW taka inwestycja wymaga bowiem uzyskania pozwolenia na budow. Ponowna OO bdzie miaa zastosowanie najczciej wwczas, gdy w projekcie budowlanym MFW lub IPZ zostan dokonane zmiany w stosunku do wymaga okrelonych w DSU. Postpowanie w sprawie ponownej OO dla MFW lub IPZ prowadzi RDO we wsppracy z organem wydajcym pozwolenie na budow. Wykonywany jest raport OO, s prowadzone konsultacje spoeczne, a efektem procedury jest wydanie przez RDO postanowienia o uzgodnieniu warunkw realizacji przedsiwzicia.
ocena
oddziaywania PrzedSiwzicia na integralno, SPjno i PrzedMiot ochrony obSzaru natura 2000 (dla PrzedSiwzi innych ni Mogce znaczco oddziaywa na rodowiSko)
Ocena oddziaywania przedsiwzicia mogcego znaczco oddziaywa na rodowisko (a wic rwnie MFW) na integralno, spjno i przedmiot ochrony obszarw Natura 2000 odbywa si zawsze w ramach postpowania
w sprawie DSU. Taka ocena albo zawarta jest w tekcie raportu OO, albo jest zacznikiem do niego. Jak wspomniano wyej, sam kabel podmorski nie nale-
70
y do przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko. Nie oznacza to jednak, e dzielc infrastruktur przyczeniow zewntrzn na czci, mona unikn dla niego OO. Zgodnie z zaleceniami autorw niniejszego przewodnika naley przeprowadzi wspln OO i uzyska wspln DSU dla wszystkich elementw IPZ, tj. kabla podmorskiego oraz ldowych stacji i linii elektroenergetycznych. Prba podzielenia takiego przedsiwzicia na czci (oddzielnie GPZ, oddzielnie kable, oddzielnie linie napowietrzne) moe bowiem zosta uznana za podzia przedsiwzicia powizanego technologicznie, co jest niezgodne z obowizujcym prawem. Gdyby jednak z jakich przyczyn taka wsplna OO dla IPZ nie zostaa przeprowadzona, wwczas moliwe jest zastosowanie opisanej w przepisach art. 96-103 UOO procedury oceny oddziaywania przedsiwzicia na obszar Natura 2000.
Naley bowiem zauway, e na morskich wodach wewntrznych wzdu wikszoci obszaru polskiego wybrzea ustanowione zostay obszary Natura 2000. Kabel podmorski, ktry bdzie przechodzi przez taki obszar, powinien podlega procedurze oceny oddziaywania przedsiwzicia na obszar Natura 2000. Postpowanie w sprawie oceny oddziaywania przedsiwzicia na obszar Natura 2000 prowadzi RDO we wsppracy z organem wydajcym pozwolenie na budow farmy. Wykonywany jest raport o oddziaywaniu przedsiwzicia na integralno, spjno i przedmiot ochrony obszarw Natura 2000, s prowadzone konsultacje spoeczne, a efektem procedury jest wydanie przez RDO postanowienia o uzgodnieniu warunkw realizacji przedsiwzicia.
PoStPowanie
tranSgraniczne
Dodatkow procedur, powizan z postpowaniem w sprawie DSU, jest postpowanie w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko (postpowanie transgraniczne). Zostao ono uregulowane w art. 104-120 UOO. Mona przypuszcza, e bdzie miao zastosowanie do znacznej czci projektw MFW, zwaszcza tych zlokalizowanych w pobliu morskich wycznych stref ekonomicznych innych krajw (gdzie mog nastpi transgraniczne oddziaywania akustyczne, wizualne i inne). Zgodnie z art. 108 UOO organ prowadzcy postpowanie, w przypadku stwierdzenia moliwoci znaczcego transgranicznego oddziaywania na rodowisko na skutek realizacji planowanego przedsiwzicia: wydaje postanowienie o przeprowadzeniu postpowania w sprawie transgranicznego oddziaywania na rodowisko, w ktrym ustala zakres dokumentacji niezbdnej do przeprowadzenia postpowania oraz obowizek sporzdzenia tej dokumentacji przez wnioskodawc w jzyku pastwa, na ktrego terytorium moe oddziaywa przedsiwzicie (postanowienie jest wydawane w cigu 14 dni od otrzymania wniosku o wydanie decyzji rodowiskowej),
niezwocznie informuje Generalnego Dyrektora Ochrony rodowiska (GDO) o moliwoci transgranicznego oddziaywania na rodowisko planowanego przedsiwzicia i przekazuje mu kart informacyjn przedsiwzicia, przekazuje Generalnemu Dyrektorowi Ochrony rodowiska dokumentacj przedsiwzicia w zakresie okrelonym w ustawie. Nastpnie, zgodnie z art. 109 UOO, GDO powiadamia pastwo, na ktrego terytorium przedsiwzicie to moe oddziaywa (tzw. pastwo naraone), informujc o decyzji, ktra ma by dla tego przedsiwzicia wydana, i o organie waciwym do jej wydania oraz zaczajc KIP. W powiadomieniu tym GDO proponuje termin udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy pastwo naraone jest zainteresowane uczestnictwem w postpowaniu transgranicznym. Jeeli pastwo naraone powiadomi, e jest zainteresowane uczestnictwem w postpowaniu transgranicznym, wwczas GDO: w porozumieniu z organem administracji przeprowa-
71
dzajcym OO uzgadnia z tym pastwem terminy etapw postpowania, biorc pod uwag konieczno zapewnienia moliwoci udziau w postpowaniu waciwych organw oraz spoeczestwa tego pastwa, przekazuje temu pastwu okrelon w ustawie dokumentacj przedsiwzicia (w tym raport OO). Zgodnie z art. 110 UOO organ odpowiedzialny za wydanie DSU prowadzi, za porednictwem GDO, konsultacje z pastwem naraonym. Konsultacje dotycz rodkw eliminowania lub ograniczania transgranicznego oddziaywania na rodowisko. Prowadzenie konsultacji moe te przej w caoci GDO. Pastwo naraone moe skada uwagi i wnioski podczas caego postpowania w sprawie DSU. Zgodnie z art. 111 UOO:
uwagi i wnioski dotyczce KIP, zoone przez pastwo naraone, rozpatruje si przy wydawaniu postanowie, o ktrych mowa w art. 63 ust. 1 UOO (tj. postanowienia stwierdzajcego potrzeb przeprowadzenia OO i okrelajcego zakres raportu dla przedsiwzi mogcych potencjalnie znaczco oddziaywa na rodowisko) i art. 69 ust. 3 UOO (tj. postanowienia okrelajcego zakres raportu dla przedsiwzi mogcych potencjalnie zawsze oddziaywa na rodowisko), uwagi i wnioski zoone przez pastwo naraone, w tym wyniki konsultacji, o ktrych mowa w art. 110 UOO, rozpatruje si i uwzgldnia przy wydawaniu DSU. Bardzo istotny jest przepis art. 111 ust. 3 UOO, mwicy o tym, e wydanie DSU nie powinno nastpi przed zakoczeniem postpowania transgranicznego.
terMin
na wydanie decyzji o rodowiSkowych uwarunkowaniach
UOO nie okrela terminu na wydanie DSU, wskazuje natomiast terminy na dokonanie takich czynnoci, jak: wydanie opinii na temat koniecznoci przeprowadzenia OO i/lub okrelenia zakresu raportu (14 dni), wydanie postanowienia o koniecznoci OO i okrelajcego zakres raportu (30 dni), uzgodnienie warunkw realizacji przedsiwzicia (30 dni), okres konsultacji spoecznych (21 dni). Trzeba zauway, e cz tych terminw moe si na siebie nakada. Ponadto do terminw wskazanych w UOO naley doliczy czas na przesyanie opinii/uzgodnie, publikacje obwieszcze itp. Z dowiadczenia autorw niniejszego przewodnika wynika, e minimalny czas na wydanie DSU dla ldowej farmy wiatrowej to mniej wicej 4 miesice od zoenia wniosku,
pod warunkiem e inwestor dysponuje ju w tym czasie kompletem raportw z bada przyrodniczych (w szczeglnoci z jednorocznych monitoringw ornitologicznych i chiropterologicznych), oraz e organy administracji nie daj uzupenie dokumentacji. W przypadku projektu MFW konieczne bdzie wykonanie licznych, specyficznych bada, ktrych zakres zostanie wskazany w postanowieniu okrelajcym zakres raportu OO. Wykonanie caoci bada potrwa okoo 2 lat, liczc od daty uzyskania postanowienia o zakresie OO (ze wzgldu na ograniczon dostpno specjalistycznego sprztu i warunki meteorologiczne). Mona wic z duym prawdopodobiestwem przyj, e minimalny czas, ktry upynie od momentu zoenia wniosku o wydanie DSU do jej uzyskania, to 2,5 roku
72
terMin
wanoci decyzji o rodowiSkowych uwarunkowaniach
Zgodnie z art. 72 ust. 3 UOO decyzj o rodowiskowych uwarunkowaniach docza si do wniosku o wydanie decyzji, o ktrych mowa w art. 72 ust. 1 UOO (tj. m.in. pozwolenia na budow i decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu). Zoenie wniosku powinno nastpi w terminie 4 lat od dnia, w ktrym decyzja o rodowiskowych uwarunkowaniach staa si ostateczna. Jednoczenie w art. 72 ust. 4 zastrzeono, e zoenie wniosku moe nastpi w terminie 6 lat od dnia, w ktrym decyzja o rodowiskowych uwarunkowaniach staa si ostateczna, o ile strona, ktra zoya wniosek o wydanie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach, lub podmiot,
na ktry zostaa przeniesiona ta decyzja, otrzymali, przed upywem terminu, o ktrym mowa w ust. 3 (tj. 4 lat), od organu, ktry wyda decyzj o rodowiskowych uwarunkowaniach, stanowisko, e realizacja planowanego przedsiwzicia przebiega etapowo oraz e nie zmieniy si warunki okrelone w tej decyzji. Zajcie stanowiska nastpuje w drodze postanowienia, na ktre przysuguje zaalenie. Podsumowujc, decyzja rodowiskowa bdzie wana 4 lata, jeli natomiast udowodni si, e przedsiwzicie przebiega etapowo, wwczas jej wano przeduy si do 6 lat. Do tego czasu naley zoy wniosek o pozwolenie na budow.
Moliwoci
PrzenieSienia decyzji o rodowiSkowych uwarunkowaniach na inny PodMiot
Zgodnie z art. 72a UOO organ waciwy do wydania DSU jest obowizany, za zgod strony, na rzecz ktrej decyzja zostaa wydana, do przeniesienia tej decyzji na rzecz innego podmiotu, jeeli przyjmuje on warunki zawarte w tej
decyzji. Stronami w postpowaniu o przeniesienie DSU s podmioty, midzy ktrymi ma by dokonane przeniesienie decyzji.
wnioSek
o wydanie decyzji o rodowiSkowych uwarunkowaniach
tre
wnioSku w SPrawie decyzji o rodowiSkowych uwarunkowaniach
Zgodnie z art. 73 ust. 1 UOO postpowanie w sprawie wydania DSU wszczyna si na wniosek podmiotu planujcego podjcie realizacji przedsiwzicia. Wniosek o wydanie DSU dla MFW musi spenia wymogi formalne, okrelone w KPA oraz UOO. Zgodnie z art. 63 2 i 3 KPA podanie (wniosek) powinno
zawiera co najmniej wskazanie osoby, od ktrej pochodzi, jej adres i danie oraz czyni zado innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczeglnych, a take powinno by podpisane.
73
zaczniki
do wnioSku w SPrawie decyzji o rodowiSkowych uwarunkowaniach
Zgodnie z art. 74 ust. 1 UOO do wniosku o wydanie DSU naley doczy raport OO, a jeli wnioskodawca wystpi o ustalenie zakresu raportu w trybie art. 69 rwnie KIP. Opracowania te naley zaczy w 3 egzemplarzach w formie wydrukw oraz 3 egzemplarzach w formie elektronicznej (pyta CD/DVD). Obszary morskie RP nie maj map ewidencyjnych ani planu zagospodarowania przestrzennego. W zwizku z tym do wniosku, spord zacznikw wymienionych w art. 74 UOO, naley doczy jedynie raport OO lub KIP. Gdyby inwestor przedkada wniosek o wydanie DSU dla IPZ, a wic obejmujcy rwnie ldow infrastruktur przyczeniow, naleaoby do niego doczy: powiadczon przez waciwy organ kopi mapy ewidencyjnej obejmujcej przewidywany teren, na ktrym bdzie realizowane przedsiwzicie, oraz
obejmujcej obszar, na ktry bdzie oddziaywa przedsiwzicie, dla przedsiwzi, dla ktrych organem prowadzcym postpowanie jest RDO wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeeli plan ten zosta uchwalony, albo informacj o jego braku; wypis z rejestru gruntw obejmujcy przewidywany teren, na ktrym bdzie realizowane przedsiwzicie, oraz obejmujcy obszar, na ktry bdzie oddziaywa przedsiwzicie (wypis ten przedkadany jest wraz z raportem OO, a wic albo jednoczenie z wnioskiem o wydanie DSU, albo w pniejszym terminie). Do wniosku naley rwnie doczy dowd wniesienia na konto organu prowadzcego postpowanie opaty skarbowej.
wnioSek
o uStalenie zakreSu raPortu o oddziaywaniu na rodowiSko (ScoPing)
Najwaniejszym zacznikiem do wniosku o wydanie DSU dla MFW jest raport o oddziaywaniu na rodowisko. Jego zoenie wraz z wnioskiem jest obowizkowe, jeli ocenie podlega przedsiwzicie mogce zawsze znaczco oddziaywa na rodowisko. Wyjtkiem jest sytuacja, gdy: wnioskodawca chce uzyska od organu prowadzcego postpowanie informacje o wymaganym zakresie raportu, wnioskodawca przypuszcza, e przedsiwzicie moe by rdem transgranicznego oddziaywania na rodowisko. W wypadku przedsiwzicia mogcego zawsze znaczco oddziaywa na rodowisko (czyli m.in. MFW) jest moliwo doczenia do wniosku, zamiast raportu, karty informacyjnej przedsiwzicia wraz z wystpieniem o ustalenie
zakresu raportu, w trybie art. 69 UOO. Takie wystpienie jest obowizkowe w przypadku, gdy moe zachodzi oddziaywanie transgraniczne. Inwestor wystpujcy z wnioskiem o wydanie DSU dla MFW ma na tym etapie przedsiwzicia zwykle zbyt mao danych, aby wykluczy oddziaywanie transgraniczne. Zaleca si wic, aby inwestorzy MFW zawsze wystpowali z wnioskiem o ustalenie zakresu raportu. Naley pamita, e zgodnie z art. 68 ust. 1 UOO: Organ, okrelajc zakres raportu, uwzgldnia stan wspczesnej wiedzy i metod bada oraz istniejce moliwoci techniczne i dostpno danych. Nie powinno si wic zaleca przeprowadzania na potrzeby raportu bada, co do ktrych wartoci nie ma zgodnoci wrd naukowcw z danej dziedziny, lub te bada, ktre maj si opiera na trudno
74
dostpnych lub trudnych do weryfikacji danych. Zaleca si, aby organy administracji prowadzce postpowania w sprawie DSU dla MFW szerzej wykorzystyway moliwoci, jakie daje przepis art. 68 ust. 2 UOO. Na jego podstawie mona nie tylko odstpi od wymaga co do zawartoci raportu OO, o ktrych mowa w art. 66 ust. 1 pkt 4, 13, 15 i 16 (o ile jest to uzasadnione), lecz take wskaza: a) rodzaje wariantw alternatywnych wymagajcych zbadania,
b) rodzaje oddziaywa oraz elementy rodowiska wymagajce szczegowej analizy, c) zakres i metody bada. Precyzyjne wskazanie wymienionych elementw w postanowieniach okrelajcych zakres raportu OO bdzie stanowio due uatwienie dla wszystkich podmiotw uczestniczcych w OO dla MFW.
SPoSb
zawiadoMienia Stron PoStPowania w SPrawie decyzji o rodowiSkowych uwarunkowaniach
Na etapie, na ktrym skadany jest wniosek o wydanie DSU dla MFW, trudno jest ustali krg stron postpowania. Wydaje si, e ich liczba przekroczy 20. Przy powyszym zaoeniu do zawiadamiania stron postpowania w sprawie DSU dla MFW winien by zastosowany art. 49 KPA, zgodnie z ktrym strony mog by zawiadamiane o decyzjach i innych czynnociach organw administracji publicznej przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjty w danej miejscowoci sposb publicznego ogaszania, jeeli przepis szczeglny tak stanowi; w tych przypadkach zawiadomienie bd dorczenie uwaa si za dokonane po upywie 14 dni od dnia publicznego ogoszenia. Przepisem szczeglnym, ktry pozwala na zastosowanie tego trybu, jest art. 74 ust. 3 UOO. Tryb art. 49 KPA ma zastosowanie nie tylko w przypadku udziau znacznej liczby osb w postpowaniu administracyjnym,
lecz take wwczas, gdy z gry nie mona ustali krgu podmiotw, ktre powinny uczestniczy w postpowaniu lub w niektrych jego czynnociach14. Organ administracji prowadzcy postpowanie moe jednak uzna, e stronami w postpowaniu w sprawie DSU dla MFW s jedynie Skarb Pastwa i wnioskodawca. W takim wypadku strony powinny by zawiadamiane indywidualnie o kolejnych czynnociach postpowania. Wspomniany problem z pewnoci nie wystpi przy prowadzeniu oddzielnego postpowania w sprawie DSU dla IPZ. Stronami bd tu z pewnoci podmioty, przez ktrych dziaki bdzie przebiegaa ldowa infrastruktura przyczeniowa, a potencjalnie rwnie podmioty, na ktrych dziaki inwestycja moe wywiera wpyw.
14 - . Adamiak, J. Borkowski, KPA. Komentarz, wyd. 10, Warszawa 2009, s. 276.
75
karta
inforMacyjna PrzedSiwzicia w PoStPowaniu w SPrawie decyzji o rodowiSkowych uwarunkowaniach dla MorSkiej farMy wiatrowej
cel
SPorzdzenia karty inforMacyjnej PrzedSiwzicia w PoStPowaniu w SPrawie decyzji o rodowiSkowych uwarunkowaniach
Morskie farmy wiatrowe nale do przedsiwzi mogcych zawsze znaczco oddziaywa na rodowisko, dla ktrych sporzdzenie raportu OO jest obligatoryjne. KIP sporzdzana jest jedynie wtedy, gdy inwestor, przedkadajc wniosek o wydanie DSU, wystpuje jednoczenie o ustalenie zakresu raportu. Sytuacj t opisano we wczeniejszej czci przewodnika.
Sporzdzenie KIP bdzie konieczne w wypadku prowadzenia oddzielnego postpowania w sprawie DSU dla IPZ, jeli jej elementy (np. linia czy stacja elektroenergetyczna) bd naleay do przedsiwzi mogcych potencjalnie znaczco oddziaywa na rodowisko lub gdy wnioskodawca wystpi o ustalenie zakresu raportu.
zakreS
karty inforMacyjnej PrzedSiwzicia
Zakres karty informacyjnej zosta wskazany w art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko i obejmuje w szczeglnoci dane o: a) rodzaju, skali i usytuowaniu przedsiwzicia, b) powierzchni zajmowanej nieruchomoci, a take obiektu budowlanego oraz dotychczasowym sposobie ich wykorzystywania i pokryciu nieruchomoci szat rolinn, c) rodzaju technologii, d) ewentualnych wariantach przedsiwzicia, e) przewidywanej iloci wykorzystywanej wody, surowcw, materiaw, paliw oraz energii, f) rozwizaniach chronicych rodowisko, g) rodzajach i przewidywanej iloci wprowadzanych do rodowiska substancji lub energii przy zastosowaniu rozwiza chronicych rodowisko,
h) moliwym transgranicznym oddziaywaniu na rodowisko, i) obszarach podlegajcych ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, znajdujcych si w zasigu znaczcego oddziaywania przedsiwzicia. Powyszy zakres KIP bdzie wystarczajcy, jeli zostanie ona wykorzystana na potrzeby okrelenia zakresu raportu dla MFW. Jeeli za inwestor bdzie prowadzi oddzielne postpowanie dla IPZ, ktrej elementy (linie lub stacje elektroenergetyczne) bd naleay do przedsiwzi mogcych potencjalnie znaczco oddziaywa na rodowisko, wwczas KIP bdzie suya jako baza danych o projekcie, na podstawie ktrej zostanie wydane postanowienie o koniecznoci (lub o braku koniecznoci) OO. Przy sporzdzeniu KIP naley w tym wypadku pamita, e organ waciwy do wydania DSU, wydajc postanowienie o koniecznoci OO, ma obowizek wzi pod uwag cznie uwarunkowania wymienione w art. 63 UOO, tj.:
76
1) rodzaj i charakterystyk przedsiwzicia, z uwzgldnieniem: a) skali przedsiwzicia i wielkoci zajmowanego terenu oraz ich wzajemnych proporcji, b) powiza z innymi przedsiwziciami, w szczeglnoci kumulowania si oddziaywa przedsiwzi znajdujcych si na obszarze, na ktry bdzie oddziaywa przedsiwzicie, c) wykorzystywania zasobw naturalnych, d) emisji i wystpowania innych uciliwoci, e) ryzyka wystpienia powanej awarii, z uwzgldnieniu uywanych substancji i stosowanych technologii; 2) usytuowanie przedsiwzicia, z uwzgldnieniem moliwego zagroenia dla rodowiska, w szczeglnoci przy istniejcym uytkowaniu terenu, zdolnoci samooczyszczania si rodowiska i odnawiania si zasobw naturalnych, walorw przyrodniczych i krajobrazowych oraz uwarunkowa miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego uwzgldniajce: a) obszary wodno-botne oraz inne obszary o pytkim zaleganiu wd podziemnych, b) obszary wybrzey, c) obszary grskie lub lene, d) obszary objte ochron, w tym strefy ochronne uj wd i obszary ochronne zbiornikw wd rdldowych, e) obszary wymagajce specjalnej ochrony ze wzgldu na wystpowanie gatunkw rolin
i zwierzt lub ich siedlisk, lub siedlisk przyrodniczych objtych ochron, w tym obszary Natura 2000 oraz pozostae formy ochrony przyrody, f) obszary, na ktrych standardy jakoci rodowiska zostay przekroczone, g) obszary o krajobrazie majcym znaczenie historyczne, kulturowe lub archeologiczne, h) gsto zaludnienia, i) obszary przylegajce do jezior, j) uzdrowiska i obszary ochrony uzdrowiskowej; 3) rodzaj i skal moliwego oddziaywania rozwaanego w odniesieniu do uwarunkowa wymienionych w pkt 1 i 2, wynikajce z: a) zasigu oddziaywania obszaru geograficznego i liczby ludnoci, na ktr przedsiwzicie moe oddziaywa, b) transgranicznego charakteru oddziaywania przedsiwzicia na poszczeglne elementy przyrodnicze, c) wielkoci i zoonoci oddziaywania, z uwzgldnieniem obcienia istniejcej infrastruktury technicznej, d) prawdopodobiestwa oddziaywania, e) czasu trwania, czstotliwoci i odwracalnoci oddziaywania. W takiej sytuacji konieczne bdzie dostarczenie w KIP rwnie informacji o wyej wymienionych uwarunkowaniach.
Szczegowy
1. rodzaj,
oPiS karty inforMacyjnej PrzedSiwzicia
Skala i uSytuowanie PrzedSiwzicia
soko (naley poda te dane w kilku rozwaanych wariantach lub w wariancie maksymalnym), przedzia gbokoci, na jakich zostan posadowione elektrownie, opis infrastruktury towarzyszcej (naley poda prze-
W tym punkcie powinny si znale: przewidywana liczba elektrowni wiatrowych i ich wy-
77
widywane na etapie KIP dane o platformie badawczej, stacji elektroenergetycznej, sieci elektroenergetycznej SN), a take podstawowe dane o przewidywanej IPZ, wskazanie wojewdztwa, powiatu, gminy, na ktrych wysokoci bdzie zlokalizowana MFW, mapa z zaznaczonymi granicami obszaru przeznaczonego na lokalizacj MFW, przewidywany harmonogram realizacji przedsiwzicia (w miar moliwoci z opisem poszczeglnych jego etapw). Naley zauway, e w polskich warunkach niezwykle trudne bdzie podanie na etapie KIP dokadnych parametrw IPZ. Przedstawienie przebiegu, rodzaju i miejsca ldowania kabla podmorskiego, a take lokalizacji linii, stacji elektroenergetycznych oraz miejsca podczenia na ldzie bdzie moliwe dopiero po uzyskaniu przez inwestora warunkw przyczenia do sieci, a wic na znacznie pniejszym etapie inwestycji. W zwizku z tym zaleca si, aby w KIP dla MFW opisywano IPZ jedynie oglnie lub wariantowo, bez podawania ostatecznych parametrw (zgodnie z zaleceniem autorw przewodnika IPZ nie powinna by elementem wniosku o wydanie DSU dla MFW, lecz przedmiotem oddzielnego postpowania).
zagospodarowania przestrzennego morza (taki plan obecnie nie obowizuje).
3. rodzaj
technologii
W tym punkcie powinny zosta opisane podstawowe dane techniczne poszczeglnych elementw MFW (turbiny, wiee, fundamenty, linie elektroenergetyczne SN i morska stacja elektroenergetyczna) maksymalna i minimalna wysoko wiey, maksymalna i minimalna rednica rotora, maksymalna moc urzdze, z uwzgldnieniem marginesu moliwych zmian i rozpatrywanych wariantw technologicznych. Powinny by take przedstawione przewidywane technologie, ktre zostan zastosowane w IPZ (w miar dostpnoci tych danych).
4. ewentualne
warianty PrzedSiwzicia
W tym punkcie KIP powinny zosta wskazane rozpatrywane przez inwestora racjonalne (tj. moliwe do wykonania pod wzgldem ekonomicznym) warianty MFW. Mog to by warianty lokalizacyjne, technologiczne lub inne. Wskazane w KIP warianty powinny zosta nastpnie opisane i ocenione pod ktem potencjalnego wpywu na rodowisko w raporcie OO. W KIP powinny by te opisane rozpatrywane warianty IPZ (w miar dostpnoci tych danych i z zaoeniem, e nie mog to by informacje wice i e dla IPZ bdzie prowadzone oddzielne postpowanie OO).
2. Powierzchnia zajMowanej nieruchoMoci, a take obiektu budowlanego oraz dotychczaSowy SPoSb ich wykorzyStywania i Pokrycie nieruchoMoci Szat rolinn
W tym punkcie powinny si znale: okrelenie przyblionej powierzchni obszaru caej farmy wiatrowej, opis dotychczasowego sposobu uytkowania obszaru projektowanej farmy (transport morski i powietrzny, wykorzystanie przez siy zbrojne, rybowstwo, badania obiektw historycznych, eksploatacja surowcw mineralnych, turystyka, podmorskie rurocigi i linie elektroenergetyczne, inne), oglna charakterystyka rolinnoci dna morskiego na terenie projektowanej MFW, przeznaczenie obszaru projektowanej MFW w planie
5. Przewidywana ilo wykorzyStywanej wody, Surowcw, Materiaw, Paliw oraz energii

W tym punkcie wskazane jest okrelenie: przewidywanej iloci materiaw, surowcw, paliw i energii, ktre zostan zuyte na etapie budowy farmy, przyblionej iloci energii wykorzystywanej przez MFW w procesie eksploatacji, co sprowadza si do zuycia minimalnych iloci energii elektrycznej do procesu sterowania w okresach bezwietrznych, kiedy EW nie generuj prdu.
78
6. rozwizania
chronice rodowiSko
W tym punkcie naley opisa zastosowane oraz zaplanowane rozwizania chronice rodowisko na etapie przygotowania projektu oraz takie rozwizania, ktre bd zastosowane na etapie budowy, eksploatacji i likwidacji. Wymieni naley nie tylko rozwizania techniczne, jak np. sposb instalowania fundamentw o niszej emisji haasu, lecz take wykonane i planowane analizy pozwalajce na zoptymalizowanie projektu pod ktem jego oddziaywa rodowiskowych, np.: monitoring ornitologiczny, monitoring ssakw morskich, czy te analizy siedlisk dennych. Zakres analiz rodowiskowych dla MFW wskazano w innej czci niniejszego przewodnika.
elementy ich infrastruktury towarzyszcej linie i stacje elektroenergetyczne. S to obiekty, w przypadku ktrych przepis art. 135 PO przewiduje moliwo utworzenia obszaru ograniczonego uytkowania. Inwestor powinien wic umieci w KIP informacj, czy przewiduje konieczno utworzenia takiego obszaru dla linii elektroenergetycznej lub GPZ farmy. Nie bdzie to jednak najprawdopodobniej dotyczyo projektw MFW, lecz IPZ, trudno bowiem wyobrazi sobie przekraczanie przez MFW standardw jakoci rodowiska na morzu.
8. Moliwo
tranSgranicznego dziaywania na rodowiSko
od-
7. rodzaje
i Przewidywane iloci wProwadzanych do rodowiSka SubStancji lub energii Przy zaStoSowaniu rozwiza chronicych rodowiSko
W przypadku MFW oddziaywanie transgraniczne moe dotyczy przedsiwzi pooonych w takiej odlegoci od granic polskich obszarw morskich, e zasig oddziaywania MFW bdzie t granic przekracza. Moe to by np. oddziaywanie na migrujce ptaki, ryby, ssaki morskie czy nietoperze. Jeli inwestor przewiduje moliwo wystpienia oddziaywania transgranicznego, powinien o tym poinformowa w KIP.
Naley tutaj wykaza przewidywane rodzaje i iloci emisji powodowanych przez inwestycj (po zastosowaniu rozwiza opisanych w punkcie 6 KIP). Naley wzi pod uwag emisje na etapach planowania, budowy, eksploatacji i likwidacji farmy. Typowe emisje wytwarzane przez MFW to: odpady, zanieczyszczenie wd powierzchniowych (w sytuacjach awaryjnych), haas, emisja pola i promieniowania elektromagnetycznego, zanieczyszczenia powietrza (tylko podczas budowy i likwidacji), oddziaywania wynikajce z posadowienia nowych obiektw w dnie morskim. Przepis art. 135 ust. 1 PO wprowadza moliwo utworzenia obszaru ograniczonego uytkowania dla niektrych przedsiwzi, jeli powodowana przez nie emisja uniemoliwia dotrzymanie standardw jakoci rodowiska poza terenem zakadu lub innego obiektu. Wrd przedsiwzi, dla ktrych moliwe jest utworzenie obszaru ograniczonego uytkowania, nie ma elektrowni wiatrowych, s jednak
9. obSzary
Podlegajce ochronie na PodStawie uStawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie Przyrody, znajdujce Si w zaSigu znaczcego oddziaywania PrzedSiwzicia
W tym punkcie powinno si wymieni obszary chronione (w rozumieniu UOP), ktre znajduj si w przewidywanym zasigu znaczcego oddziaywania. Powinny by wzite pod uwag zarwno obszary chronione na morzu, jak i obszary chronione na ldzie, w miejscach lokalizacji infrastruktury towarzyszcej MFW. Trzeba pamita o tym, e obszarowe formy ochrony przyrody to: parki narodowe, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty przyrody, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, uytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne i zespoy przyrodniczo-krajobrazowe. Inwestor powinien okreli przyblione odlegoci MFW od tych obszarw. Kady obszar powinien zosta krtko opisany, ze szczeglnym uwzgldnieniem przedmiotu ochrony, na ktry moe po-
79
tencjalnie oddziaywa MFW. Naley zwrci uwag, e w tym punkcie KIP jest mowa o znaczcym oddziaywaniu. Jednak okrelenie, czy dane
oddziaywanie MFW bdzie znaczce czy nie, moliwe bdzie dopiero po wykonaniu szczegowych analiz, ktre zo si na OO. Na etapie KIP moemy mwi jedynie o potencjalnym znaczcym oddziaywaniu.
raPort
o oddziaywaniu na rodowiSko dla MorSkiej farMy wiatrowej
cel
SPorzdzenia raPortu
oo
stopnia, na wszystkich etapach planowania, realizacji, eksploatacji i likwidacji inwestycji w rnych wariantach, rozpatrywanych na kolejnych etapach przygotowania projektu. W raporcie powinny by opisane metody wykonywania poszczeglnych analiz oraz kryteria, zgodnie z ktrymi byy wycigane wnioski. W raporcie powinny by take jasno sformuowane wnioski wynikajce z dokonanej oceny oraz zalecenia w zakresie dziaa minimalizujcych poszczeglne oddziaywania, a take okrelenie rodowiskowych uwarunkowa realizacji przedsiwzicia.
Raport o oddziaywaniu przedsiwzicia na rodowisko jest dokumentem stanowicym podstaw do okrelenia stopnia wszystkich oddziaywa planowanej inwestycji na poszczeglne elementy rodowiska. Raport powinien przedstawia wszystkie wykonane analizy oddziaywa przedsiwzicia na rodowisko i ich wyniki wskazujce na moliwo wystpowania oddziaywa znaczcych. Raport musi wic by swoistym podsumowaniem caoci wykonanych dziaa, majcych na celu okrelenie moliwoci wystpowania poszczeglnych oddziaywa oraz ich
zakreS
raPortu
Raport jest rozbudowanym dokumentem, ktrego zakres okrelono w art. 66 UOO. Zgodnie z tym przepisem powinien zawiera nastpujce elementy: 1. opis planowanego przedsiwzicia, a w szczeglnoci: 1.1. charakterystyk caego przedsiwzicia i warunki uytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub uytkowania, 1.2. gwne cechy charakterystyczne procesw produkcyjnych, 1.3. przewidywane rodzaje i iloci zanieczyszcze, wynikajce z funkcjonowania planowanego przed-
siwzicia; 2. opis elementw przyrodniczych rodowiska objtych zakresem przewidywanego oddziaywania planowanego przedsiwzicia na rodowisko, w tym elementw rodowiska objtych ochron na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody; 3. opis istniejcych w ssiedztwie lub w bezporednim zasigu oddziaywania planowanego przedsiwzicia zabytkw chronionych na podstawie przepisw o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami; 4. opis przewidywanych skutkw dla rodowiska w przypadku niepodejmowania przedsiwzicia;
80
5. opis analizowanych wariantw, w tym: 5.1. wariantu proponowanego przez wnioskodawc oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, 5.2. wariantu najkorzystniejszego dla rodowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru; 6. okrelenie przewidywanego oddziaywania na rodowisko analizowanych wariantw, w tym rwnie w przypadku wystpienia powanej awarii przemysowej, a take moliwego transgranicznego oddziaywania na rodowisko; 7. uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawc wariantu, ze wskazaniem jego oddziaywania na rodowisko, w szczeglnoci na: 7.1. ludzi, roliny, zwierzta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wod i powietrze, 7.2. powierzchni ziemi, z uwzgldnieniem ruchw masowych ziemi, klimat i krajobraz, 7.3 dobra materialne, 7.4. zabytki i krajobraz kulturowy, objte istniejc dokumentacj, w szczeglnoci rejestrem lub ewidencj zabytkw, 7.5. wzajemne oddziaywanie midzy elementami, o ktrych mowa w pkt 7.1 7.4; 8. opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawc oraz opis przewidywanych znaczcych oddziaywa planowanego przedsiwzicia na rodowisko, obejmujcy bezporednie, porednie, wtrne, skumulowane, krtko-, rednio- i dugoterminowe, stae i chwilowe oddziaywania na rodowisko, wynikajce z: 8.1. istnienia przedsiwzicia, 8.2. wykorzystywania zasobw rodowiska, 8.3. emisji; 9. opis przewidywanych dziaa majcych na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacj przyrodnicz negatywnych oddziaywa na rodowisko, w szczeglnoci na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno tego obszaru;
10. dla drg bdcych przedsiwziciami mogcymi zawsze znaczco oddziaywa na rodowisko: 10.1. okrelenie zaoe do: 10.1.1. ratowniczych bada zidentyfikowanych zabytkw znajdujcych si na obszarze planowanego przedsiwzicia, odkrywanych w trakcie robt budowlanych, 10.1.2. programu zabezpieczenia istniejcych zabytkw przed negatywnym oddziaywaniem planowanego przedsiwzicia oraz ochrony krajobrazu kulturowego, 10.2. analiz i ocen moliwych zagroe i szkd dla zabytkw chronionych na podstawie przepisw o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami, w szczeglnoci zabytkw archeologicznych, w ssiedztwie lub w bezporednim zasigu oddziaywania planowanego przedsiwzicia; 11. jeeli planowane przedsiwzicie jest zwizane z uyciem instalacji, porwnanie proponowanej technologii z technologi speniajc wymagania, o ktrych mowa w art. 143 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska; 12. wskazanie, czy dla planowanego przedsiwzicia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego uytkowania w rozumieniu przepisw PO, oraz okrelenie granic takiego obszaru, ogranicze w zakresie przeznaczenia terenu, wymaga technicznych dotyczcych obiektw budowlanych i sposobw korzystania z nich; nie dotyczy to przedsiwzi polegajcych na budowie drogi krajowej; 13. przedstawienie zagadnie w formie graficznej; 14. przedstawienie zagadnie w formie kartograficznej w skali odpowiadajcej przedmiotowi i szczegowoci analizowanych w raporcie zagadnie oraz umoliwiajcej kompleksowe przedstawienie przeprowadzonych analiz oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko; 15. analiz moliwych konfliktw spoecznych zwizanych z planowanym przedsiwziciem; 16. przedstawienie propozycji monitoringu oddziaywania planowanego przedsiwzicia na etapie jego
81
budowy i eksploatacji lub uytkowania, w szczeglnoci na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno tego obszaru; 17. wskazanie trudnoci wynikajcych z niedostatkw techniki lub luk we wspczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowujc raport; 18. streszczenie w jzyku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, w odniesieniu do kadego elementu raportu; 19. nazwisko osoby lub osb sporzdzajcych raport; 20. rda informacji stanowice podstaw do sporzdzenia raportu; 21. zgodnie z art. 66 ust. 2 UOO informacje, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 4-8, powinny uwzgldnia przewidywane oddziaywanie analizowanych wariantw na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno i spjno tego obszaru; 22. zgodnie z art. 66 ust. 3 UOO w razie stwierdzenia moliwoci transgranicznego oddziaywania na rodowisko informacje, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1-16, powinny uwzgldnia okrelenie oddziaywa-
nia planowanego przedsiwzicia poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 23. zgodnie z art. 66 ust. 4 UOO, jeeli dla planowanego przedsiwzicia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego uytkowania, do raportu powinna by zaczona powiadczona przez waciwy organ kopia mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic obszaru, na ktrym jest konieczne utworzenie obszaru ograniczonego uytkowania; nie dotyczy to przedsiwzi polegajcych na budowie drogi krajowej; 24. zgodnie z art. 66 ust. 5 UOO, jeeli planowane przedsiwzicie jest zwizane z uyciem instalacji objtej obowizkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego, raport o oddziaywaniu przedsiwzicia na rodowisko powinien zawiera porwnanie proponowanej techniki z najlepszymi dostpnymi technikami; 25. zgodnie z art. 66 ust. 6 UOO raport o oddziaywaniu przedsiwzicia na rodowisko powinien uwzgldnia oddziaywanie przedsiwzicia na etapach jego realizacji, eksploatacji lub uytkowania oraz likwidacji.
Opis zawartoci raportu OO dla MFW

Przepis art. 66 UOO okrela zakres raportu OO znacznie bardziej szczegowo ni przepis art. 5 ust. 3 dyrektywy OO. Mimo to nie naley traktowa tego przepisu jako gotowego spisu treci, zawiera on bowiem szereg niejasnoci i powtrze. W dalszej czci rozdziau wskazano zalecany sposb wypenienia wymaga, jakie stawia art. 66 UOO. Odniesiono si przy tym do specyficznego rodzaju przedsiwzicia, jakim jest MFW. 1. Opis planowanego przedsiwzicia, a w szczeglnoci: 1.1. charakterystyka caego przedsiwzicia i warunki uytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub uytkowania Charakterystyka przedsiwzicia powinna zawiera opis jego wszystkich elementw (rwnie za pomoc danych liczbowych). W wypadku raportu odnoszcego si do MFW oprcz elektrowni bd to wewntrzne kable elektroenergetyczne SN czce elektrownie ze stacj transformatorow, kable telekomunikacyjne, ewentualnie platforma badawcza czy zaplecze socjalne. Powinny si w nim znale rwnie dostpne na tym etapie informacje o IPZ (z zastrzeeniem, e IPZ bdzie przedmiotem oddzielnego postpowania OO). Konieczne jest wskazanie podstawowych parametrw technicznych wszystkich elementw infrastruktury. Wszelkie dane liczbowe przedstawione w raporcie OO su ocenie faktycznego wpywu przedsiwzicia na rodowisko i mog zosta przeniesione do decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach, a tym samym zdeterminowa
82
ostateczny ksztat projektu budowlanego. Musz wic one z jednej strony precyzyjnie okrela parametry przedsiwzicia, a z drugiej musz take uwzgldnia margines ewentualnych moliwych zmian na etapie przygotowania projektu budowlanego, niewykraczajcych poza zakres uwarunkowa okrelonych w DSU. Podstawowe parametry elektrowni wiatrowych, ktre powinny zosta okrelone w raporcie, a nastpnie wpisane do DSU, to: minimalna i maksymalna wysoko wiey, minimalna i maksymalna rednica rotora, maksymalna moc akustyczna poszczeglnych elektrowni (okrelona na podstawie wynikw analizy akustycznej). DSU nie powinna natomiast zawiera nazwy handlowej turbiny. Decyzja administracyjna nie moe wskazywa nazw handlowych produktw czy nazw producenta, powinna okrela jedynie parametry techniczne i rodowiskowe uwarunkowania, ktrych naley dotrzyma, przy zapewnieniu moliwoci wyboru pomidzy rnymi modelami urzdze. Dobr turbiny speniajcej wymagania DSU powinno si pozostawi inwestorowi. Zaleca si ponadto okrelenie: geograficznego pooenia przedsiwzicia za pomoc wsprzdnych geograficznych oraz wojewdztwa, powiatu, gminy, ewentualnie miejscowoci, na ktrych wysokoci pooona bdzie MFW, lokalizacji wszystkich projektowanych elementw farmy za pomoc wsprzdnych geograficznych oraz mapy morskiej, przewidywanego okresu i czasu trwania budowy, eksploatacji i ewentualnej likwidacji farmy, wszystkich dziaa skadajcych si na budow, eksploatacj i likwidacj MFW, realizowanych zarwno na morzu, jak i ldzie, zagadnie zwizanych z ldowym i morskim transportem materiaw budowlanych i elementw elektrowni, rodzajw i iloci materiaw i zasobw (woda, energia,
materiay budowlane, paliwo itd.) przewidywanych do zuycia na etapie budowy farmy wiatrowej, sposobu uytkowania obszaru MFW przed rozpoczciem inwestycji oraz zmian, jakie w nim nastpi w trakcie budowy i eksploatacji farmy wiatrowej, wielkoci terenu zajtego przez poszczeglne elementy MFW, a take wielkoci terenu zajtego czasowo w trakcie jej budowy na morzu i ldzie, informacji dotyczcych zgodnoci warunkw uytkowania terenu inwestycji z planem zagospodarowania przestrzennego morza lub informacji o braku planu (obecnie nie ma takiego planu), przedsiwzi, ktrych oddziaywania mog kumulowa si z oddziaywaniami projektowanej MFW. Zagadnieniem budzcym liczne wtpliwoci jest kwestia stopnia szczegowoci, w jakim naley wskaza w raporcie (a w konsekwencji rwnie w DSU) lokalizacj poszczeglnych elementw MFW. W wypadku urzdze MFW zlokalizowanych na morzu nie ma moliwoci podania dziaek. Jednak jest to moliwe w odniesieniu do ldowej infrastruktury towarzyszcej farmy. W przypadku elementw morskich farmy naley opisywa lokalizacj za pomoc wsprzdnych geograficznych, z uwzgldnieniem marginesu zmian, ktre mog nastpi na etapie szczegowych bada geotechnicznych wykonywanych na potrzeby przygotowania projektu budowlanego. Naley stwierdzi, e ani polskie, ani unijne przepisy nie wymagaj wskazania lokalizacji inwestycji przez podanie numerw dziaek ewidencyjnych, co ma szczeglne znaczenie w odniesieniu do infrastruktury przyczeniowej w jej czci ldowej. W art. 66 ust. 1 pkt 1 UOO mowa jest jedynie o zamieszczeniu w raporcie opisu planowanego przedsiwzicia. Art. 5 ust. 3 tiret pierwsze dyrektywy OO mwi natomiast, i wykonawca musi dostarczy opis przedsiwzicia zawierajcy informacje o miejscu, projekcie i wielkoci przedsiwzicia (a description of the project comprising information on the site, design and size of the project). W lipcu 2010 r. na stronie internetowej GDO http://www.
83
gdos.gov.pl/prawo-i-interpretacje/wyjasnienia-i-interpretacje/interpretacje-do-ustawy-z-dnia-3-pazdziernika-2008 pojawia si nastpujca interpretacja, dotyczca tego zagadnienia: Decyzja o rodowiskowych uwarunkowaniach rozstrzyga kwesti co do moliwoci realizacji konkretnego planowanego przedsiwzicia z punktu widzenia przepisw o ochronie rodowiska, dlatego jej rozstrzygnicie powinno okrela pooenie przedsiwzicia. Majc jednak na wzgldzie, e przepisy ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko (Dz.U. nr 199, poz. 1227, ze zm.) nie stawiaj wymogu zamieszczania w decyzji numerw ewidencyjnych dziaek, na ktrych jest realizowane przedsiwzicie, nie ma przeszkd, aby w decyzji w inny sposb okreli pooenie przedsiwzicia, np. poprzez podanie miejscowoci i nazwy ulicy. Naley przy tym mie na wzgldzie, e lokalizacja przedsiwzicia powinna by okrelona jednoznacznie z jak najwiksz dokadnoci, jak rwnie e mog wystpi sytuacje, gdy jednoznaczne opisanie usytuowania przedsiwzicia bdzie moliwe tylko poprzez podanie numerw dziaek. Do raportu naley zaczy rwnie map morsk okrelajc pooenie MFW. 1.2. gwne cechy charakterystyczne procesw produkcyjnych W wypadku farm wiatrowych proces produkcji opiera si na zamianie energii wiatru na energi elektryczn. Naley wic opisa zwile proces produkowania energii przez turbin, a take sposb dostarczenia wyprodukowanej energii do krajowego systemu elektroenergetycznego. Nie oznacza to jednak szczegowego opisu IPZ, ktry powinien znale si w raporcie OO wykonanym oddzielnie dla tej infrastruktury. 1.3. przewidywane rodzaje i iloci zanieczyszcze, wynikajce z funkcjonowania planowanego przedsiwzicia Naley opisa przewidywane rodzaje i iloci zanieczyszcze, jakie powstan w trakcie budowy, eksploatacji i likwidacji MFW.
Do typowych zanieczyszcze, ktre mog si pojawi na etapie budowy farmy wiatrowej, naley zaliczy: odpady budowlane, zanieczyszczenie wd morskich (w sytuacjach awaryjnych, np. wycieku z maszyn budowlanych, oraz w wyniku erozji dna i wzburzania osadw dennych), haas i zanieczyszczenia powietrza wytwarzane przez maszyny i urzdzenia budowlane oraz rodki transportu (ldowe i morskie). Do typowych zanieczyszcze na etapie eksploatacji farmy wiatrowej naley zaliczy: cieki z pomieszczenia socjalnego na platformie stacji badawczej lub stacji transformatorowej (jeli taki jest przewidziany) i cieki ze stacji transformatorowej zanieczyszczone substancjami ropopochodnymi, odpady z eksploatacji i remontw, w tym substancje ropopochodne i pyny eksploatacyjne pochodzce z urzdze serwisu elektrowni i transformatorw, zanieczyszczenia powietrza emitowane przez pojazdy ldowe, migowce i statki serwisujce MFW, zanieczyszczenie wd powierzchniowych (w sytuacjach awaryjnych), haas wytwarzany przez elektrownie, emisj pola i promieniowania elektromagnetycznego. Przewidywany czas eksploatacji farmy wiatrowej to 20-30 lat. Po tym czasie moe nastpi jej likwidacja (np. wskutek postpu technicznego, ktry sprawi, e bd wykorzystywane inne rda energii). Bardziej prawdopodobny jest jednak scenariusz przebudowy farmy, np. montowanie na istniejcych ju wieach turbin nowszych generacji, umoliwiajcych wiksz produkcj energii. Naley pamita, e konieczno likwidacji farmy lub pojedynczych elektrowni moe nastpi wczeniej, np. wskutek katastrofy budowlanej. Do typowych zanieczyszcze, ktre mog si pojawi na etapie likwidacji farmy wiatrowej (lub pojedynczych elektrowni), naley zaliczy:
84
zanieczyszczenie wd morskich (w wyniku erozji dna i wzburzania osadw oraz w sytuacjach awaryjnych, np. wycieku z maszyn budowlanych), odpady z demontau elementw farmy (elektrowni, fundamentw, infrastruktury kablowej, stacji transformatorowej itd.), zanieczyszczenia powietrza ze rodkw transportu oraz maszyn i urzdze budowlanych (ldowych i morskich). 2. Opis elementw przyrodniczych rodowiska objtych zakresem przewidywanego oddziaywania planowanego przedsiwzicia na rodowisko, w tym elementw rodowiska objtych ochron na podstawie UOP W raporcie OO powinny zosta opisane jedynie te elementy przyrodnicze rodowiska, na ktre faktycznie moe oddziaywa farma wiatrowa (rwnie podczas budowy i likwidacji). MFW s zwykle projektowane na bardzo rozlegych obszarach morza, obejmuj zazwyczaj powyej 100 km2. Na etapie przygotowania inwestycji, przed uzyskaniem decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach, naley wykona analizy przedrealizacyjne rodowiska biotycznego i abiotycznego, ktre pozwol na opracowanie szczegowej charakterystyki obszaru morskiego w rejonie inwestycji i w jego ssiedztwie oraz na ocen potencjalnych oddziaywa przedsiwzicia na rodowisko. Elementy przyrodnicze rodowiska, badane na tym etapie inwestycji, naley opisa w tym rozdziale raportu. Analizy przedrealizacyjne powinny obejmowa skadniki rodowiska biotycznego, takie jak: bentos, ichtiofauna, awifauna, ssaki morskie, nietoperze, ludzie,
formy ochrony przyrody, w rozumieniu przepisw ustawy o ochronie przyrody (w tym obszary Natura 2000). Analizy przedrealizacyjne w tym zakresie powinny obejmowa identyfikacj gatunkw oraz liczb osobnikw poszczeglnych gatunkw w rejonie prowadzonych bada, a take siedliska i szlaki migracyjne. Szczegowe analizy migracji ptakw powinny by obowizkowe w zasadzie tylko w przypadku projektw zlokalizowanych w odlegoci do 25 km od brzegu morskiego lub/i obszaru specjalnej ochrony ptakw Natura 2000. Wskazane jest rwnie przeanalizowanie tras migracji ptakw pomidzy pastwami, przebiegajcych nad obszarem morskim, np. midzy Szwecj a Polsk. Pozwoli to na w miar wiarygodn ocen ryzyka kolizji ptakw z elektrowniami wiatrowymi oraz tzw. efektu bariery. Badania powinny take obejmowa abiotyczne skadniki rodowiska, jak: warunki hydrologiczne i hydrochemiczne, budow geologiczn, surowce mineralne, warunki fizyczno-chemiczne osadw, krajobraz. Analizy przedrealizacyjne rodowiska abiotycznego powinny obejmowa: batymetri i geomorfologi, charakterystyk osadw dennych (struktur osadw, topografi dna morskiego, przemieszczanie si osadw), charakterystyk struktury geologicznej obszaru, waciwoci gruntu, pomiary wiatru (prdko i przewaajce kierunki), warunki hydrograficzne (prdy wodne, wysoko fal), uwarunkowania formowania si pokrywy lodowej, dotychczasowe sposoby wykorzystywania przestrzeni morskiej przez innych uytkownikw.
85
W przypadku gdy planowana farma bdzie widoczna z brzegu morskiego, naley opracowa jej wizualizacj. Niezbdne jest rwnie opisanie form ochrony przyrody w rozumieniu art. 6 ust. 1 UOP, ktre znajduj si w zasigu potencjalnego oddziaywania planowanego przedsiwzicia. Nale do nich: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, uytki ekologiczne, zespoy przyrodniczo-krajobrazowe, zwierzta, roliny i grzyby objte ochron gatunkow. Oprcz form ochrony przyrody w rozumieniu ustawy powinno si rwnie opisa takie elementy rodowiska, jak np. korytarze ekologiczne. Przedinwestycyjna inwentaryzacja przyrodnicza powinna zosta wykonana przez dowiadczonych ekspertw, z zastosowaniem odpowiednich metod i urzdze badawczych. 3. Opis istniejcych w ssiedztwie lub w bezporednim zasigu oddziaywania planowanego przedsiwzicia zabytkw chronionych na podstawie przepisw o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami Podczas realizacji projektu MFW mona natkn si na rnego rodzaju obiekty zabytkowe, zarwno na obszarach morskich (np. wraki statkw), jak i na ldzie. W raporcie naley opisa wszystkie zabytki znajdujce si w zasigu oddziaywania MFW.
4. Opis przewidywanych skutkw dla rodowiska w przypadku niepodejmowania przedsiwzicia W tym punkcie naley opisa skutki dla rodowiska w przypadku niepodejmowania przedsiwzicia (czyli tzw. wariantu zerowego). W wypadku zrezygnowania z budowy MFW uniknie si uciliwoci dla rodowiska, wynikajcych z realizacji, eksploatacji i likwidacji tej inwestycji. Zalecane jest, aby w tym punkcie, oprcz opisu uciliwoci, ktrych si unikno, wskaza rwnie utracone korzyci dla rodowiska. Biorc pod uwag wymogi dyrektywy 2009/28/WE o wspieraniu wykorzystania energii z OZE, nakazujce uwzgldnienie przy ocenie projektw polegajcych na wykorzystaniu odnawialnych rde ich wpywu na redukcj emisji oraz realizowanie zasady zrwnowaonego rozwoju, naley stwierdzi, e zrezygnowanie z budowy MFW bdzie rodzio take skutki w postaci nieosignicia redukcji emisji gazw cieplarnianych oraz innych zanieczyszcze generowanych przez energetyk konwencjonaln. 5. Opis analizowanych wariantw, w tym: 5.1. wariantu proponowanego przez wnioskodawc oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, 5.2. wariantu najkorzystniejszego dla rodowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru W raporcie OO naley wskaza co najmniej dwa rozpatrywane przez inwestora warianty MFW: wariant wybrany przez inwestora do realizacji, racjonalny wariant alternatywny. Wariant MFW wybrany do realizacji jest najczciej omawiany szczegowo w ramach opisu planowanego przedsiwzicia, wymaganego przez art. 66 ust. 1 pkt 1 UOO. Jeli wic w raporcie OO takie omwienie ju si znajduje, to jego dokadne powtarzanie nie jest celowe.
86
Za racjonalny wariant alternatywny przedsiwzicia naley uzna taki wariant, ktry jest moliwy do wykonania z ekonomicznego punktu widzenia i wypenia zaoony przez wnioskodawc cel, a wic w wypadku MFW produkcj energii elektrycznej z wykorzystaniem odnawialnego rda, jakim jest sia wiatru. Obowizujce przepisy nie nakadaj ogranicze, jeli chodzi o uznanie wariantu bd wariantw zaprezentowanych w raporcie OO za racjonalne warianty alternatywne. Moe by to wariant lokalizacyjny (inne lokalizacje lub inna liczba elektrowni), technologiczny (np. zastosowanie innego typu turbin i fundamentw), czy nawet czasowy (budowa farmy przez cay rok lub tylko poza sezonem wegetacyjnym, wyczanie turbin w pewnych okresach). W wypadku MFW bardzo istotna bdzie rwnie analiza wariantw dostarczenia energii na ld (rozwaane lokalizacje kabla WN), z zastrzeeniem, e waciwa OO dla IPZ zostanie wykonana w ramach oddzielnego postpowania. W wypadku farm wiatrowych najczstsz (lecz nie jedyn) praktyk jest wskazanie racjonalnego alternatywnego wariantu lokalizacyjnego, ktry polega na budowie wikszej liczby elektrowni wiatrowych ni w wariancie wybranym do realizacji. Wynika to ze sposobu przygotowania inwestycji wiatrowych. Inwestor najczciej wybiera w pierwszej kolejnoci stosunkowo duy teren, na ktrym z ekonomicznego punktu widzenia moliwa jest realizacja MFW. Jest to pierwszy alternatywny wariant przedsiwzicia. Nastpnie na obszarze wskazanym w pierwszym wariancie przeprowadzane s liczne analizy i badania, ktre powoduj zmniejszenie pierwotnie planowanego obszaru farmy z przyczyn: rodowiskowych (np. po wykonaniu monitoringu przedinwestycyjnego ornitolog sugeruje rezygnacj z kilku turbin zlokalizowanych w korytarzu migracyjnym ptakw lub ich przesunicie), spoecznych (np. powstaje konflikt z rybakami, wic inwestor rezygnuje z czci EW, aby ten konflikt zakoczy), prawnych (niezgodno lokalizacji z przepisami szczeglnymi, np. dotyczcymi eksploatacji kopalin), ekonomicznych (np. warunki wietrznoci okazuj si mniej korzystne ni pierwotnie zakadano),
technicznych (np. badania geotechniczne wskazuj na czci dna morskiego, na ktrych nie mona posadowi EW). Powstaj wic kolejne racjonalne warianty alternatywne, bdce w istocie okrojonymi z rnych przyczyn wersjami wariantu pierwszego. W ten sposb metod kolejnych przyblie inwestor dochodzi do wariantu, ktry wybiera do realizacji. Prawidowe bdzie wic wskazanie w raporcie jako racjonalnego wariantu alternatywnego albo wariantu pierwszego, albo jednego (lub kilku) z wariantw porednich. Przywoany przepis UOO nakazuje dodatkowo pokazanie, ktry z rozpatrywanych wariantw jest najkorzystniejszy dla rodowiska. Naley zauway, e w wypadku dokonania wyboru ostatecznego wariantu MFW za pomoc opisanej wyej metody kolejnych przyblie to wanie wariant wybrany do realizacji okazuje si najkorzystniejszy dla rodowiska spord wariantw rozpatrywanych. Wzgldy rodowiskowe nie s jedynymi, ktre decyduj o wyborze wariantu przez inwestora. Bierze on pod uwag wzgldy finansowe, spoeczne, techniczne, prawne itp. Trzeba wyranie podkreli, e wariant wybrany do realizacji nie musi by wariantem najkorzystniejszym dla rodowiska. Musi by jedynie zgodny z przepisami w tym zakresie. Jeli tak jest, organy administracji uczestniczce w postpowaniu nie mog kwestionowa wyboru wariantu dokonanego przez inwestora. 6. Okrelenie przewidywanego oddziaywania na rodowisko analizowanych wariantw, w tym rwnie w przypadku wystpienia powanej awarii przemysowej, a take moliwego transgranicznego oddziaywania na rodowisko Analizy oddziaywania na poszczeglne elementy rodowiska powinny zosta przeprowadzone w odniesieniu do wariantu wybranego przez inwe-
87
stora do realizacji oraz do opisanego w raporcie racjonalnego wariantu alternatywnego (lub wariantw, jeli rozpatrywano ich wicej). Opis charakterystycznych oddziaywa MFW na rodowisko zosta przedstawiony w innej czci przewodnika. Naley jednak pamita, e oddziaywania kadej MFW mog by inne, a ich rodzaj i skala bd zaleay od szeregu czynnikw, ktre musz by wzite pod uwag przez ekspertw wykonujcych poszczeglne analizy i piszcych raport OO. 7. Uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawc wariantu, ze wskazaniem jego oddziaywania na rodowisko, w szczeglnoci na: 7.1. ludzi, roliny, zwierzta, grzyby i siedliska przyrodnicze, wod i powietrze, 7.2. powierzchni ziemi, z uwzgldnieniem ruchw masowych ziemi, klimat i krajobraz, 7.3. dobra materialne, 7.4. zabytki i krajobraz kulturowy, objte istniejc dokumentacj, w szczeglnoci rejestrem lub ewidencj zabytkw, 7.5. wzajemne oddziaywanie midzy elementami, o ktrych mowa w pkt. 7.1 7.4 Autorzy raportu OO musz w nim uzasadni, dlaczego inwestor dokona takiego, a nie innego wyboru wariantu zaplanowanego do realizacji, wskazujc jednoczenie jego oddziaywanie na ww. elementy rodowiska. Naley opisa wszystkie oddziaywania projektowanej MFW w wariancie wybranym do realizacji, po zastosowaniu zaleconych w raporcie rodkw zapobiegawczych i agodzcych. Naley wzi pod uwag oddziaywania na etapie budowy, eksploatacji i likwidacji farmy. 8. Opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawc oraz opis przewidywa-
nych znaczcych oddziaywa planowanego przedsiwzicia na rodowisko, obejmujcy bezporednie, porednie, wtrne, skumulowane, krtko-, rednio- i dugoterminowe, stae i chwilowe oddziaywania na rodowisko, wynikajce z: 8.1. istnienia przedsiwzicia, 8.2. wykorzystywania zasobw rodowiska, 8.3. emisji Raport OO przygotowywany jest przed realizacj inwestycji, w zwizku z czym jego autorzy dokonuj w nim pewnej prognozy oddziaywa na rodowisko. Konieczne jest opisanie metod, jakimi si posuguj. W raporcie OO naley te wskaza, ktre z opisanych w nim oddziaywa MFW na rodowisko autorzy uznaj za znaczce. Najczciej wrd potencjalnych znaczcych oddziaywa farm wiatrowych wymienia si haas, wpyw na krajobraz oraz wpyw na ptaki i nietoperze. Powinno to jednak zawsze by przedmiotem indywidualnej analizy w odniesieniu do danej farmy. Nie naley rwnie pomija pozytywnych znaczcych oddziaywa MFW na rodowisko, wynikajcych z uniknicia emisji zanieczyszcze pochodzcych z konwencjonalnych rde energii. 9. Opis przewidywanych dziaa majcych na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacj przyrodnicz negatywnych oddziaywa na rodowisko, w szczeglnoci na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno tego obszaru W raporcie OO naley przedstawi wszystkie dziaania zapobiegawcze, ograniczajce lub kompensujce negatywny wpyw farmy na rodowisko. Powinny to by dziaania podjte zarwno na etapie przygotowa projektu, jak i na etapie budowy, eksploatacji i likwidacji farmy. Najczciej takie dziaania bywaj ju opisane w innych
88
czciach raportu OO (opis przedsiwzicia, opis oddziaywa wariantw przedsiwzicia na rodowisko). W takiej sytuacji w tym punkcie naley dokona jedynie podsumowania informacji podanych wczeniej. Przykadowe rodzaje dziaa zapobiegawczych lub ograniczajcych wpyw na rodowisko to: wykonanie na etapie projektowania specjalistycznej analizy oddziaywania akustycznego inwestycji, wykonanie na etapie projektowania specjalistycznej analizy pola i promieniowania elektromagnetycznego, wykonanie na etapie projektowania inwentaryzacji przyrodniczych terenu inwestycji, oparta na wielu kryteriach analiza opcji inwestycji, ktra poprzedzia wybr wariantu przeznaczonego do realizacji, waciwy nadzr i organizacja robt budowlanych, co powinno zapobiec zanieczyszczeniu rodowiska morskiego przez substancje ropopochodne z maszyn i urzdze budowlanych oraz rodkw transportu, postpowanie z odpadami, ktre powstan na etapie budowy, eksploatacji i likwidacji, zgodne z przepisami ustawy o odpadach, w szczeglnoci gromadzenie poszczeglnych rodzajw odpadw w przystosowanych do tego celu kontenerach, przekazywanie odpadw do transportu, odzysku lub unieszkodliwiania jedynie wyspecjalizowanym firmom, posiadajcym odpowiednie pozwolenia, rezygnacja z zastosowania turbiny o gorszych parametrach i wybr nowoczeniejszej, bardziej przyjaznej dla rodowiska, odpowiednie usytuowanie elektrowni, minimalizujce ich potencjalny wpyw na przyrod, w szczeglnoci na siedliska bentosowe, ryby, ptaki i ssaki, znaczne oddalenie inwestycji od obszarw chronionych i niewkraczanie na obszary cenne przyrodniczo, malowanie konstrukcji matowymi farbami w jasnych kolorach, w celu eliminacji zjawiska refleksw wietlnych, zwikszenia widocznoci i prawdopodobiestwa dostrzeenia pracujcej turbiny przez przelatu-
jce ptaki, zastosowanie oznakowania przeszkodowego, tj. odpowiednie malowanie kocwek migie oraz lamp umieszczonych w najwyszym miejscu gondoli, oraz zainstalowanie odpowiedniej sygnalizacji dla statkw. Naley jednak podkreli, e doboru propozycji waciwych dziaa minimalizujcych musi dokona ekspert wykonujcy ocen oddziaywania na rodowisko, a ich ostateczn list okreli organ wydajcy DSU. 10. Dla drg bdcych przedsiwziciami mogcymi zawsze znaczco oddziaywa na rodowisko: 10.1. okrelenie zaoe do: 10.1.1. ratowniczych bada zidentyfikowanych zabytkw znajdujcych si na obszarze planowanego przedsiwzicia, odkrywanych w trakcie robt budowlanych, 10.1.2. programu zabezpieczenia istniejcych zabytkw przed negatywnym oddziaywaniem planowanego przedsiwzicia oraz ochrony krajobrazu kulturowego, 10.2. analiza i ocena moliwych zagroe i szkd dla zabytkw chronionych na podstawie przepisw o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami, w szczeglnoci zabytkw archeologicznych, w ssiedztwie lub w bezporednim zasigu oddziaywania planowanego przedsiwzicia Ten punkt najczciej nie dotyczy farm wiatrowych, powinien wic by pominity w raporcie OO. 11. Jeeli planowane przedsiwzicie jest zwizane z uyciem instalacji, porwnanie proponowanej technologii z technologi speniajc wymagania, o ktrych mowa w art. 143 PO Zgodnie z art. 143 PO technologia stosowana w nowo
89
uruchamianych lub zmienianych w sposb istotny instalacjach i urzdzeniach powinna spenia wymagania, przy ktrych okrelaniu uwzgldnia si w szczeglnoci: stosowanie substancji o maym potencjale zagroe, efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii, zapewnienie racjonalnego zuycia wody i innych surowcw oraz materiaw i paliw, stosowanie technologii bezodpadowych i maoodpadowych oraz moliwo odzysku powstajcych odpadw, rodzaj, zasig oraz wielko emisji, wykorzystywanie porwnywalnych procesw i metod, ktre zostay skutecznie zastosowane w skali przemysowej, postp naukowo-techniczny. W raporcie OO naley porwna zastosowane w farmie wiatrowej technologie z wymienionymi wyej uwarunkowaniami. 12. Wskazanie, czy dla planowanego przedsiwzicia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego uytkowania w rozumieniu przepisw PO oraz okrelenie granic takiego obszaru, ogranicze w zakresie przeznaczenia terenu, wymaga technicznych dotyczcych obiektw budowlanych i sposobw korzystania z nich; nie dotyczy to przedsiwzi polegajcych na budowie drogi krajowej Przepisy dotyczce obszarw ograniczonego uytkowania zostay zawarte w art. 135 i 136 PO. Zgodnie z nimi, jeeli z postpowania w sprawie oceny oddziaywania na rodowisko, z analizy porealizacyjnej albo z przegldu ekologicznego wynika, e mimo zastosowania dostpnych rozwiza technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mog by dotrzymane standardy jakoci rodowiska poza terenem zakadu lub innego obiektu, to dla oczyszczalni ciekw, skadowiska odpadw komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej, lotniska, linii i stacji elektroenergetycznej oraz instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej i radiolokacyjnej tworzy si obszar
ograniczonego uytkowania. Elektrownie wiatrowe nie zostay wymienione w katalogu przedsiwzi, w przypadku ktrych jest moliwe utworzenie obszaru ograniczonego uytkowania. Wymienia si tam natomiast linie i stacje elektroenergetyczne, a wic elementy farmy. Naley w zwizku z tym rozway, czy poza terenem, na ktrym przebiegaj linie elektroenergetyczne, oraz poza terenem stacji elektroenergetycznej (GPZ) bd dotrzymane standardy jakoci rodowiska (czyli nie zostan przekroczone dopuszczalne prawem wartoci oddziaywa). Jeli pomimo zastosowania dziaa zapobiegawczych i ograniczajcych oddziaywanie tych elementw farmy na rodowisko takie przekroczenia bd wystpowa, autorzy raportu OO powinni zaproponowa utworzenie dla linii lub GPZ obszaru ograniczonego uytkowania. Dotyczy to jednak przede wszystkim ldowej infrastruktury elektroenergetycznej, bdcej czci IPZ. Jeeli dla planowanego przedsiwzicia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego uytkowania, do raportu OO powinna by zaczona kopia mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic tego obszaru, powiadczona przez waciwy organ. 13. Przedstawienie zagadnie w formie graficznej Istotnym elementem raportu OO powinny by elementy graficzne. Korzystne (jednak nie obowizkowe) bdzie wykonanie wizualizacji projektowanej MFW w ramach analizy jej wpywu na krajobraz, jeli przewiduje si, e bdzie ona widoczna z wybrzea. Materiaem podnoszcym warto raportu OO jest te dokumentacja fotograficzna z analiz przyrodniczych. 14. Przedstawienie zagadnie w formie kartograficznej w skali odpowiadajcej przedmiotowi i szczegowoci analizowanych w raporcie zagadnie oraz umoliwiajcej kompleksowe przedstawienie przeprowadzonych analiz oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko
90
W raporcie OO dotyczcym farm wiatrowych (lub w zacznikach do niego) zaleca si przedstawienie nastpujcych zagadnie w formie map: lokalizacji MFW, przewidywanej lokalizacji IPZ, analizowanych wariantw alternatywnych (lokalizacyjnych), transektw i punktw obserwacyjnych ptakw i nietoperzy, lokalizacji inwestycji wzgldem obszarw objtych formami ochrony przyrody w rozumieniu UOP, gwnych kierunkw przelotu ptakw, nietoperzy, przemieszczania si i bytowania ryb i ssakw, analizowanej farmy i farm, ktrych oddziaywania na rodowisko mog si kumulowa, siedlisk przyrodniczych z zacznika I dyrektywy siedliskowej na terenie farmy oraz w jej bezporednim ssiedztwie, na ktre farma moe oddziaywa, powiadczonej przez waciwy organ kopii mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic obszaru, na ktrym konieczne jest utworzenie obszaru ograniczonego uytkowania (jeli w raporcie stwierdzono konieczno utworzenia takiego obszaru dla stacji transformatorowej lub linii elektroenergetycznej). 15. Analiza moliwych konfliktw spoecznych zwizanych z planowanym przedsiwziciem W punkcie tym naley przeanalizowa moliwoci wystpienia konfliktw spoecznych w odniesieniu do wariantu wybranego do realizacji oraz w odniesieniu do przeanalizowanych w raporcie wariantw alternatywnych. Ewentualne (istniejce lub potencjalne) konflikty naley zasygnalizowa w raporcie OO. Polska procedura oceny oddziaywania na rodowisko umiejscowia konsultacje spoeczne przedsiwzicia dopiero w momencie, kiedy jest ju przygotowany i przedoony raport. Zwykle wic nie jest moliwe przedstawienie w raporcie OO wynikw konsultacji spoecznych, te bowiem, zgodnie z prawem, dopiero zostan przeprowadzone.
Waciwe i zalecane jest jednak przeprowadzenie przez inwestora konsultacji projektu czy akcji edukacyjnej jeszcze przed rozpoczciem procedury OO (i poza t procedur), zgodnie z zasadami opisanymi w rozdziale powiconym dobrym praktykom w zakresie dialogu spoecznego. Takie dziaania s niewtpliwie korzystne dla projektu i przyczyniaj si zwykle do wikszej jego akceptacji przez spoeczestwo. Nie s jednak wymagane prawem. Jeli inwestor przeprowadzi takie dziaania, powinno si je opisa w raporcie OO. Konflikty spoeczne zwizane z budow i eksploatacj MFW powinny by badane z uwzgldnieniem innych uytkownikw i innych sposobw zagospodarowania obszarw morskich, zwaszcza za transportu morskiego, rybowstwa, turystyki, ruchu statkw powietrznych, badania i wydobycia zasobw dna morskiego. 16. Przedstawienie propozycji monitoringu oddziaywania planowanego przedsiwzicia na etapie jego budowy i eksploatacji lub uytkowania, w szczeglnoci na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno tego obszaru W wypadku MFW niezbdne bdzie przeprowadzenie inwentaryzacji ptakw, ryb, ssakw morskich, siedlisk dennych, fitofauny i fitoflory (nazywanej powszechnie monitoringiem), zarwno przed realizacj inwestycji, jak i po jej zakoczeniu. Zakresy i wskazane metody bada monitoringowych, zarwno na etapie przed-, jak i porealizacyjnym, opisuje odrbny rozdzia niniejszego przewodnika. 17. Wskazanie trudnoci wynikajcych z niedostatkw techniki lub luk we wspczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowujc raport OO W tym punkcie raportu OO mona wskaza np. braki lub niecisoci w przepisach prawnych, ktre utrudniay jego prawidowe opracowanie (np. brak planw ochronnych obszarw Natura 2000, brak planw zada ochronnych obszarw Natura 2000).
91
Naley te opisa parametry, ktre mogy mie wpyw na wyniki oblicze (np. w trakcie analizy akustycznej przedsiwzicia). 18. Streszczenie w jzyku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie OO, w odniesieniu do kadego elementu Streszczenie w jzyku niespecjalistycznym to podstawowy dokument, z jakim zapoznaje si spoeczestwo w trakcie konsultacji spoecznych. W zwizku z tym dokument ten powinien przedstawia w przystpny, nietechniczny sposb wszystkie najwaniejsze informacje, zawarte w poszczeglnych rozdziaach raportu OO. Streszczenie powinno zawiera te elementy graficzne, uatwiajce zrozumienie projektu przez osoby nieznajce si na ochronie rodowiska czy zagadnieniach technicznych (np. map z lokalizacj farmy). 19. Nazwisko osoby lub osb sporzdzajcych raport OO 20. rda informacji stanowice podstaw do sporzdzenia raportu OO
92
cz
IV
Charakterystyka potencjalnych oddziaywa morskich farm wiatrowych na rodowisko
W rozdziale tym opisano, na podstawie dostpnej literatury, potencjalne oddziaywania na rodowisko zwizane z realizacj projektu morskiej farmy wiatrowej na rnych etapach inwestycji, a mianowicie: planowania podczas wykonywania analiz przedrealizacyjnych, budowy, eksploatacji oraz ewentualnej likwidacji farmy. Pojawienie si poszczeglnych oddziaywa oraz ich skala to kwestia indywidualna dla kadego projektu, uzaleniona
od jego charakterystyki, w szczeglnoci wielkoci, lokalizacji, zasobw rodowiska w rejonie inwestycji oraz wybranych technologii i metod prowadzenia prac. Nie wszystkie wskazane oddziaywania bd wystpowa w kadym projekcie, dlatego te zestawienie to naley traktowa wycznie jako pewn wskazwk, a nie gotowy wkad do raportu o oddziaywaniu. Potencjalne oddziaywania, ktre zostay przedstawione w niniejszym rozdziale, zostay sklasyfikowane jako potencjalnie negatywne (-) lub potencjalnie pozytywne (+). Zestawienie moliwych oddziaywa wykonano na podstawie dostpnej literatury, ktrej szczegowy spis znajduje si na kocu przewodnika.
etaP
Planowania
Negatywne oddziaywanie na rodowisko na etapie planowania inwestycji zwizane jest przede wszystkim z poruszaniem si po obszarze morskim jednostek pywajcych, niezbdnych do wykonania bada i pomiarw przedrealizacyjnych rodowiska biotycznego i abiotycznego na potrzeby procedury oceny oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko oraz przygotowania projektu budowlanego. Skala tych oddziaywa nie wydaje si jednak znaczca, a wszelkie zaburzenia w rodowisku maj charakter lokalny i krtkotrway. Potencjalne oddziaywania: - emisja haasu, ktrego rdem s jednostki pywajce negatywne oddziaywanie na organizmy wraliwe na haas, - emisja haasu, ktrego rdem s samoloty, z ktrych prowadzone s obserwacje (np. ptakw), -/+ zaburzenie osadw dna morskiego podczas pobierania prbek czy zakotwiczania statkw, ktre moe skutkowa uwolnieniem substancji szkodliwych do rodowiska wodnego, ograniczeniem przezroczystoci wody, ale rwnie pojawieniem si nowych gatunkw w rejonie inwestycji, przycignitych nowymi rdami poywienia uwolnionego z osadw, - wyciek rnego rodzaju substancji z jednostek py-
wajcych do wody podczas ich normalnej eksploatacji lub w wyniku awarii czy zderzenia, ktry moe stanowi zagroenie dla ptakw znajdujcych si w rejonie inwestycji lub przyczyni si do pogorszenia jakoci wd przybrzenych (w przypadku gdy wyciek dotrze do brzegu), - wytwarzanie odpadw przez osoby znajdujce si na statkach biorcych udzia w badaniach, - zaburzenie krajobrazu. Skala oddziaywania: oddziaywanie krtkotrwae, o niewielkiej skali, o zasigu lokalnym, dziaanie to moe stanowi wiksze zagroenie w przypadku awarii lub kolizji statkw.
CZ IV CHARAKTERYSTYKA ODDZIAYWA MORSKICH FARM WIATROWYCH NA RODOWISKO
94
etaP
realizacji
budowa (konStrukcja)
i tranSPort PodzeSPow
Konstrukcja rnego rodzaju elementw oraz budowa podzespow na tym etapie bdzie si odbywa w zakadach produkcyjnych zlokalizowanych na ldzie. Prawdopodobnie bd to zakady ju istniejce, ktre musz prowadzi i prowadz swoj dziaalno zgodnie z obowizujcymi przepisami ochrony rodowiska, dlatego te skala
negatywnego oddziaywania na tym etapie nie wydaje si znaczca. Produkcja powinna si odbywa zgodnie z obowizujcymi normami rodowiskowymi (dotyczcymi np. emisji zanieczyszcze do atmosfery czy wd, skadowania odpadw itp.), a ewentualne negatywne oddziaywanie na rodowisko ograniczy si raczej do miejsca produkcji.
Produkcja elementw/podzespow (fundamentw, wie, gondoli, opat wirnika, generatorw prdu itp.)
Potencjalne oddziaywania: - wzrost wykorzystania zasobw rodowiska naturalnego na potrzeby produkcji (wzrost zapotrzebowania na energi, surowce i materiay konstrukcyjne), - emisja haasu, - emisja zanieczyszcze do atmosfery, - odpady poprodukcyjne, + dodatkowe miejsca pracy (zarwno na etapie produkcji, jak i pniejszego montau i instalacji). Skala oddziaywania: oddziaywanie krtkotrwae, o maej lub redniej skali, o zasigu lokalnym, powstanie nowych miejsc pracy moe by znaczce dla danego regionu.
Transport wyprodukowanych elementw/podzespow z miejsca produkcji do portu (transport na ldzie)

Potencjalne oddziaywania: - zintensyfikowany ruch drogowy/kolejowy, mogcy powodowa zwikszenie oddziaywa na zwierzta, takie jak pazy i ssaki, w wyniku kolizji, - emisja haasu, - emisja zanieczyszcze do atmosfery. Skala oddziaywania: oddziaywanie krtkotrwae, o niewielkiej lub redniej skali, o zasigu lokalnym jednak w wyjtkowych sytuacjach, takich jak np. masowy przejazd przez tereny migracji pazw w okresie ich migrowania, moe by znaczce; w takich przypadkach naley przeprowadzi analiz tego czynnika na etapie sporzdzania raportu OO.
95
Skadowanie/magazynowanie elementw/podzespow w porcie

Potencjalne oddziaywania: - wpyw na krajobraz, + rdo dodatkowych przychodw dla portw. Skala oddziaywania: oddziaywanie krtkotrwae, o maej skali i zasigu lokalnym skadowanie/magazynowanie odbywa si bdzie w miejscach do tego przeznaczonych/zaprojektowanych na terenach przemysowych, dostosowanych do takiego rodzaju dziaalnoci.
Przemieszczanie si jednostek instalacyjnych/montaowych (jak np. platformy samopodnoszce si jack-up, platformy wiertnicze itp.) z portu do miejsca inwestycji
Potencjalne oddziaywania: - zaburzenie dotychczasowego ruchu morskiego na danym obszarze, - emisja zanieczyszcze do powietrza, - emisja haasu, - wyciek rnego rodzaju substancji z jednostek pywajcych do wody podczas ich normalnej eksploatacji lub w wyniku awarii czy zderzenia, ktry moe stanowi zagroenie dla ptakw znajdujcych si w rejonie inwestycji lub przyczyni si do pogorszenia jakoci wd przybrzenych (w przypadku gdy wyciek dotrze do brzegu), - wytwarzanie odpadw przez osoby znajdujce si na statkach, -/+ zaburzenie osadw dna morskiego zwizane z zakotwiczaniem statkw, ktre moe skutkowa uwolnieniem substancji szkodliwych do rodowiska wodnego, ograniczeniem przezroczystoci wody (wywoanym unoszeniem si zawiesiny w toni wodnej), pogorszeniem si jakoci wody itp., ale rwnie pojawieniem si nowych gatunkw w rejonie inwestycji, przycignitych nowymi rdami poywienia uwolnionego z osadw, - zaburzenie krajobrazu. Skala oddziaywania: oddziaywanie krtkotrwae, o charakterze lokalnym, zwizane z normalnym wykorzystywaniem jednostek pywajcych, dziaanie to moe stanowi wiksze zagroenie w przypadku awarii lub kolizji statkw (zaleca si podpisanie stosownych porozumie z odpowiednimi jednostkami w pastwach ssiadujcych, ktre mog by zagroone, w zakresie szybkiego reagowania w razie powanych kolizji czy awarii). Na wstpnym etapie przygotowania inwestycji (nawet na etapie wyboru lokalizacji) zaleca si przeprowadzenie dokadnych analiz dotychczasowego oraz prognozowanego ruchu morskiego na danym obszarze (np. tras eglugi statkw) oraz sposobw wykorzystania obszaru morskiego przez innych uytkownikw. W przypadku gdy kolizje tras statkw instalacyjnych/montaowych oraz innych uytkownikw przestrzeni morskiej s nieuniknione, konieczne jest waciwe zaplanowanie harmonogramu prac, tak aby w jak najwikszym stopniu wyeliminowa kolizje jednostek pywajcych; naley to zrobi z uwzgldnieniem np. okresw intensywnych pooww. Trasy przepywu jednostek pywajcych powinny by wyznaczone w taki sposb, by omijay siedliska ptakw. Harmonogram przepyww powinien uwzgldnia okresy szczeglnej wraliwoci gatunkw naraonych na niebezpieczestwo.
96
Przed rozpoczciem jakichkolwiek prac naley poinformowa wszystkie zainteresowane strony (lokalne spoecznoci oraz zainteresowane grupy zawodowe, np. rybakw) o terminie rozpoczcia prac i obszarze, na ktrym bd one prowadzone. W okresie prowadzenia prac obszar powinien by odpowiednio zabezpieczony, np. przez waciwe owietlenie miejsca inwestycji (naley przy tym pamita o przeanalizowaniu potencjalnego wpywu owietlenia na ptaki i nietoperze), oraz cay czas monitorowany (rwnie przy uyciu radarw) w celu ograniczenia w jak najwikszym stopniu zagroenia kolizji z innymi uytkow-
nikami przestrzeni morskiej. Zaleca si rwnie korzystanie ze statku kontrolujcego bezpieczestwo ruchu morskiego (traffic-security vessel), ktry bdzie monitorowa obszar inwestycji na etapie budowy. W celu opracowania zasad szybkiego reagowania na wypadek awarii czy kolizji zaleca si podpisanie stosownych porozumie w tym zakresie z odpowiednimi jednostkami w pastwach ssiadujcych. Gwarantuje to szybkie podjcie dziaa na wypadek zaistnienia tego typu zdarze.
Transport statkami elementw/podzespow na miejsce inwestycji

Potencjalne oddziaywania: - zaburzenie dotychczasowego ruchu morskiego na danym obszarze, - emisja haasu, - emisja zanieczyszcze do powietrza, - wyciek rnego rodzaju substancji z jednostek pywajcych do wody podczas ich normalnej eksploatacji lub w wyniku awarii czy zderzenia, ktry moe stanowi zagroenie dla ptakw znajdujcych si w rejonie inwestycji lub przyczyni si do pogorszenia jakoci wd przybrzenych (w przypadku gdy wyciek dotrze do brzegu), - wytwarzanie odpadw przez osoby znajdujce si na statkach, -/+ zaburzenie osadw dna morskiego zwizane z zakotwiczaniem statkw, ktre moe skutkowa uwolnieniem substancji szkodliwych do rodowiska wodnego, zaburzeniem przezroczystoci wody (wywoanym unoszeniem si drobnych ziaren piasku w toni wodnej), pogorszeniem si jakoci wody itp., ale rwnie pojawieniem si nowych gatunkw w rejonie inwestycji, przycignitych nowymi rdami poywienia uwolnionego z osadw, - zaburzenie krajobrazu. Skala oddziaywania: oddziaywanie krtkotrwae, o charakterze lokalnym, zwizane z normalnym wykorzystywaniem jednostek pywajcych, oddziaywanie to moe stanowi wiksze zagroenie w przypadku awarii lub kolizji statkw (zaleca si podpisanie stosownych porozumie z odpowiednimi jednostkami w pastwach ssiadujcych, ktre mog by zagroone, w zakresie szybkiego reagowania w razie powanych kolizji czy awarii). Przed rozpoczciem transportu zaleca si przeprowadzenie odpowiednich prac przygotowawczych, w szczeglnoci w zakresie harmonogramu i opracowania tras eglugowych, ktre zostay opisane w poprzednim punkcie.
97
Monta/inStalacja
turbin na Morzu
Jednostki instalacyjne znajdujce si na morzu

Potencjalne oddziaywania: - oddziaywanie na funkcjonowanie dotychczasowych uytkownikw danego obszaru morskiego (np. rybakw, statkw, jachtw i innych) dostp do danego obszaru bdzie dla nich na tym etapie ograniczony, -/+ zaburzenie osadw dna morskiego zwizane z zakotwiczaniem statkw, ktre moe skutkowa uwolnieniem substancji szkodliwych do rodowiska wodnego, zaburzeniem przezroczystoci wody (wywoanym unoszeniem si zawiesiny w toni wodnej), pogorszeniem si jakoci wody itp., ale rwnie pojawieniem si nowych gatunkw w rejonie inwestycji, przycignitych nowymi rdami poywienia uwolnionego z osadw, - unikanie przez niektre gatunki ryb i ssakw morskich rejonu inwestycji, + pojawienie si nowych gatunkw w rejonie inwestycji (nowe rda poywienia uwolnionego z poruszonych osadw dennych), - emisja haasu, - emisja zanieczyszcze do powietrza, - wyciek rnego rodzaju substancji z jednostek pywajcych do wody podczas ich normalnej eksploatacji lub w wyniku awarii czy zderzenia, ktry moe stanowi zagroenie m.in. dla ptakw znajdujcych si w rejonie inwestycji lub przyczyni si do pogorszenia jakoci wd przybrzenych (w przypadku gdy wyciek dotrze do brzegu). Skala oddziaywania: oddziaywanie krtkotrwae, na og o charakterze lokalnym prawdopodobnie w wikszoci przypadkw gatunki, ktre w trakcie budowy farmy wyemigroway z rejonu inwestycji, zasiedl go powtrnie.
Przygotowanie dna morskiego pod fundamenty

Potencjalne oddziaywania: - przypadkowe uwolnienie si do wody substancji chemicznych wykorzystywanych na tym etapie prac, -/+ zaburzenie osadw dna morskiego zwizane z zakotwiczaniem statkw, ktre moe skutkowa uwolnieniem substancji szkodliwych do rodowiska wodnego, zaburzeniem przezroczystoci wody (wywoanym unoszeniem si zawiesiny w toni wodnej), pogorszeniem si jakoci wody itp., ale rwnie pojawieniem si nowych gatunkw w rejonie inwestycji, przycignitych nowymi rdami poywienia uwolnionego z osadw, - skadowanie nadmiaru osadw dennych pod wod skadowane osady denne mog si przyczyni do pogorszenia jakoci wody, a take do zmiany morfologii dna morskiego, co w rezultacie moe prowadzi do zaburzenia falowania; skadowanie nadmiaru osadw dennych pod wod moe rwnie doprowadzi do zmiany dostpnoci poszczeglnych skadnikw odywczych dla organizmw morskich zamieszkujcych rejon inwestycji, a w rezultacie do dugotrwaych zmian skadu gatunkowego w danym miejscu. Skala oddziaywania: oddziaywanie to mona uzna za krtkotrwae, o charakterze lokalnym, pod warunkiem e nie doprowadzi do zaburze toksycznych organizmw morskich wystepujcych w rejonie inwestycji.
98
Budowa/instalacja fundamentw
Oddziaywanie na etapie budowy/instalacji fundamentw jest uzalenione od wybranej technologii fundamentowania, czym w tym wypadku mog by: betonowe fundamenty grawitacyjne zwykle wymagaj przeprowadzenia prac przygotowawczych wyrwnania dna, usunicia warstwy muu i uoenia warstwy zabezpieczajcej przed wymywaniem (np. kamieni, wiru), stalowe fundamenty grawitacyjne lejsza konstrukcja w porwnaniu z betonowymi, a w konsekwencji atwiejszy transport; dostarczone na miejsce inwestycji s dociane wybranym materiaem, np. oliwinem; wymagaj przeprowadzenia prac przygotowawczych wyrwnania dna, usunicia warstwy muu i uoenia warstwy zabezpieczajcej przed wymywaniem (np. kamieni, wiru); dla wd o gbokoci 4-10 m rednica fundamentu wynosi okoo 15 m, monopale stalowe pale o rednicy 1,5-4,5 m; nie wymagaj przeprowadzania prac przygotowawczych dna, ale nie nadaj si do osadzania na nierwnym dnie, np. gdy na dnie s obecne gazy, tripody, quatropody, fundamenty kratownicowe, a take od waciwoci dna morskiego w danej lokalizacji. Potencjalne oddziaywania na tym etapie: - emisja haasu podwodnego (w szczeglnoci podczas wbijania monopali) i jej bezporednie oddziaywanie na ssaki morskie i ryby w okresach ich szczeglnej wraliwoci; emisja haasu podwodnego moe wpywa np. na zmian zachowania ssakw morskich, doprowadzi do uszkodzenia ich tkanek, a nawet w skrajnych przypadkach do mierci, -/+ zaburzenie osadw dna morskiego zwizane z zakotwiczaniem statkw, ktre moe skutkowa uwolnieniem substancji szkodliwych do rodowiska wodnego, ograniczeniem przezroczystoci wody (wywoanym unoszeniem si zawiesiny w toni wodnej), pogorszeniem si jakoci wody itp., ale rwnie pojawieniem si nowych gatunkw w rejonie inwestycji, przycignitych nowymi rdami poywienia uwolnionego z osadw, - oddziaywanie na obiekty cenne z punktu widzenia archeologicznego, znajdujce si na dnie morskim (np. wraki statkw). Skala oddziaywania: Skala oddziaywania jest uzaleniona od kilku czynnikw, przede wszystkim wybranych technologii fundamentowania, charakterystyki dna morskiego w danej lokalizacji oraz wielkoci populacji poszczeglnych gatunkw w danej lokalizacji i ich wraliwoci na zaburzenia rodowiska naturalnego. Skala oddziaywania emitowanego haasu podwodnego jest uzaleniona od jego czstotliwoci i poziomu gonoci, dugoci emisji oraz wraliwoci poszczeglnych gatunkw na haas. W przypadku gdy istnieje due zagroenie wynikajce z emisji haasu, naley zaplanowa dziaania ograniczajce, takie jak np. zastosowanie tzw. kurtyn bbelkowych/kurtyn powietrznych (bubble curtains), oraz opracowa harmonogram prac w taki sposb, by w jak najwikszym stopniu unikn ich prowadzenia w okresach szczeglnie wraliwych, np. podczas tara. Dodatkowo mona zaleci sta obserwacj rejonu inwestycji pod ktem obecnoci ssakw morskich oraz zainstalowanie specjalnych urzdze do wykrywania ich obecnoci. Pozwol one na szybkie podejmowanie rodkw majcych na celu ograniczenie emisji haasu, w sytuacji gdy zagroone gatunki znajd si w pobliu. Mona take wykonywa okresowe wypaszanie ssakw z terenu budowy na czas wykonywania najbardziej konfliktogennych czynnoci. W celu zminimalizowania negatywnego oddziaywania na obiekty cenne archeologicznie na etapie planowania inwestycji naley uzyska od waciwych organw jak najwicej informacji na temat miejsc, w ktrych zatopiono wraki statkw lub w ktrych mog si znajdowa inne tego typu obiekty.
99
Instalacja elementw/podzespow elektrowni wiatrowych (wie, gondoli, wirnika)

Potencjalne oddziaywania: - emisja haasu, - emisja zanieczyszcze do powietrza, - wytwarzanie odpadw komunalnych przez osoby zajmujce si instalacj/montaem, - wytwarzanie odpadw (elementy poinstalacyjne), - zaburzenie krajobrazu elektrownie wiatrowe jako nowe elementy w krajobrazie, - pogorszenie jakoci wody. Skala oddziaywania: oddziaywanie krtkotrwae wyemitowane zanieczyszczenia powinny szybko ulec rozproszeniu, przez co nie przyczyni si do pogorszenia stanu rodowiska w rejonie inwestycji.
Skadowanie odpadw z jednostek pywajcych na ldzie

Potencjalne oddziaywania: - w przypadku niewaciwego skadowania odpadw istnieje zagroenie pogorszenia jakoci wd podziemnych oraz zaburzenia krajobrazu. Skala oddziaywania: skala oddziaywania nie wydaje si znaczca ze wzgldu na to, e skadowanie odpadw na ldzie powinno si odbywa zgodnie z obowizujcymi przepisami.
Ruch helikopterw dowocych pracownikw na miejsce pracy

Potencjalne oddziaywania: - emisja haasu, zagroenie szczeglnie dla ptakw (pojawienie si helikoptera moe spowodowa zaburzenia w dotychczasowych zachowaniach ptakw).
100
ukadanie
kabli (PoMidzy PoSzczeglnyMi elektrowniaMi oraz kabla wyProwadzajcego energi na ld)
Ukadanie kabla (wkopywanie kabla w dno morskie lub ukadanie kabla na dnie)
Potencjalne oddziaywania: -/+ zaburzenie osadw dna morskiego zwizane z zakotwiczaniem statkw, ktre moe skutkowa uwolnieniem substancji szkodliwych do rodowiska wodnego, ograniczeniem przezroczystoci wody (wywoanym unoszeniem si zawiesiny w toni wodnej), pogorszeniem si jakoci wody itp., ale rwnie pojawieniem si nowych gatunkw w rejonie inwestycji, przycignitych nowymi rdami poywienia uwolnionego z osadw, - wzrost miertelnoci organizmw bentosowych wskutek zaburzenia struktury osadu dna morskiego, - obnienie jakoci wody (wzrost iloci czstek staych). Skala oddziaywania: oddziaywanie krtkotrwae jednak w przypadku tak duej inwestycji naley zaplanowa dziaania ograniczajce negatywne oddziaywania w tym zakresie.
Obecno jednostek pywajcych, zajmujcych si ukadaniem kabla
Potencjalne oddziaywania: - oddziaywanie na funkcjonowanie dotychczasowych uytkownikw danego obszaru morskiego (np. rybakw, statkw, jachtw i innych), -/+ zaburzenie osadw dna morskiego zwizane z zakotwiczaniem statkw, ktre moe skutkowa uwolnieniem substancji szkodliwych do rodowiska wodnego, ograniczeniem przezroczystoci wody (wywoanym unoszeniem si zawiesiny w toni wodnej), pogorszeniem si jakoci wody itp., ale rwnie pojawieniem si nowych gatunkw w rejonie inwestycji, przycignitych nowymi rdami poywienia uwolnionego z osadw, - oddalenie si niektrych gatunkw organizmw z rejonu inwestycji,
+ pojawienie si nowych gatunkw w rejonie inwestycji (nowe rda poywienia uwolnionego z poruszonych osadw dennych), - emisja haasu, - emisja zanieczyszcze do powietrza, - wyciek rnego rodzaju substancji z jednostek pywajcych do wody podczas ich normalnej eksploatacji lub w wyniku awarii czy zderzenia, ktry moe stanowi zagroenie m.in. dla ptakw znajdujcych si w rejonie inwestycji lub przyczyni si do pogorszenia jakoci wd przybrzenych (w przypadku gdy wyciek dotrze do brzegu), - wytwarzanie odpadw komunalnych przez osoby znajdujce si na statkach,
101
- wytwarzanie odpadw (elementy poinstalacyjne). Skala oddziaywania: nie wydaje si, eby skala oddziaywania bya znaczca i przyczyniaa si do dugotrwaego pogorszenia stanu rodowiska,
konieczne przestrzeganie procedur dotyczcych postpowania z odpadami.
budowa
infraStruktury towarzySzcej
Przemieszczanie si instalacyjnych jednostek pywajcych z portu na miejsce inwestycji

Potencjalne oddziaywania: - zaburzenie dotychczasowego ruchu morskiego na danym obszarze, - emisja zanieczyszcze do powietrza, - emisja haasu, - wyciek rnego rodzaju substancji z jednostek pywajcych do wody podczas ich normalnej eksploatacji lub w wyniku awarii czy zderzenia, ktry moe stanowi zagroenie m.in. dla ptakw znajdujcych si w rejonie inwestycji lub przyczyni si do pogorszenia jakoci wd przybrzenych (w przypadku gdy wyciek dotrze do brzegu), - wytwarzanie odpadw przez osoby znajdujce si na statkach, -/+ zaburzenie osadw dna morskiego zwizane z zakotwiczaniem statkw, ktre moe skutkowa uwolnieniem substancji szkodliwych do rodowiska wodnego, ograniczeniem przezroczystoci wody (wywoanym unoszeniem si zawiesiny w toni wodnej), pogorszeniem si jakoci wody itp., ale rwnie pojawieniem si nowych gatunkw w rejonie inwestycji, przycignitych nowymi rdami poywienia uwolnionego z osadw, - zaburzenie krajobrazu. Skala oddziaywania: oddziaywanie krtkotrwae.
Dziaania konstrukcyjne prowadzone na miejscu inwestycji

Potencjalne oddziaywania: - emisja haasu, - emisja pyw do powietrza, - wytwarzanie odpadw komunalnych przez osoby zajmujce si instalacj/montaem, - wytwarzanie odpadw (elementy poinstalacyjne), - zaburzenie krajobrazu elektrownie wiatrowe jako nowe elementy w krajobrazie, - pogorszenie jakoci wody. Skala oddziaywania: skala oddziaywania nie wydaje si znaczca, pod warunkiem e przestrzegane s procedury postpowania z odpadami.
102
etaP
ekSPloatacji
Elektrownie wiatrowe
obecno
elektrowni obSzarze MorSkiM
Potencjalne oddziaywania: - przeszkoda dla pozostaych uytkownikw przestrzeni morskiej, np. rybakw, statkw wycieczkowych, - ryzyko kolizji pozostaych uytkownikw przestrzeni morskiej z elektrowniami wiatrowymi zagroenie zanieczyszczeniami wydostajcymi si ze statkw na skutek kolizji, - wpyw na falowanie moliwe zaburzenia rozchodzenia si fal oraz osabienie energii fal docierajcych do wybrzea, - zmiany procesw geologicznych dna morskiego (lokalna erozja podmywanie fundamentw lub nadmierne gromadzenie si osadw w ssiedztwie fundamentw), ktre mog prowadzi do zmian rwnie w strefie przybrzenej, - emisja haasu (zarwno nad wod, jak i pod ni) i jej wpyw na organizmy yjce w danym rejonie, - zaburzenie krajobrazu wpyw na atrakcyjno turystyczn regionu, - przeszkoda dla lotnictwa cywilnego/wojskowego (szczeglnie w warunkach zej widocznoci), - zakcenia w przesyaniu sygnaw pasm mikrofalowych (wykorzystywanych np. w telefonii komrkowej), w przypadku gdy elektrownie zlokalizowane s na trasie takiego przesyu, - oddziaywanie na populacje ptakw (kolizje, efekt bariery, oddziaywanie na siedliska ptakw), - oddziaywanie na nietoperze (kolizje, efekt bariery), - zmiany w skadzie gatunkowym organizmw bento-
wiatrowych
na
sowych (gatunki typowe dla dna mikkiego muy, piaski zostan zastpione gatunkami porolowymi), + nowe elementy znajdujce si pod wod (fundamenty) mog przyciga niektre gatunki ryb i stanowi dla nich np. schronienie przed zagraajcymi im drapienikami istnieje moliwo wzrostu populacji niektrych gatunkw ryb w ssiedztwie inwestycji, -/+ zmiany uwarunkowa w zakresie pokrywy lodowej mog pocign za sob zmiany w sukcesji organizmw bentosowych w pytkich wodach (< 5 m gbokoci) i dostpnoci siedlisk dla ptakw morskich i fok, - zmiany skadu substratowego osadw dna morskiego na skutek wprowadzenia do rodowiska nowych utwardzonych elementw (elementw fundamentw, materiaw zabezpieczajcych przed wymywaniem itp.), + efekt sztucznej rafy pojawienie si nowych gatunkw organizmw w rejonie inwestycji. Potencjalne oddziaywania na ptaki: - zakcenie w miejscach erowania zlokalizowanych w ssiedztwie elektrowni, - kolizje ptakw z turbinami, - wymuszenie zmian trasy przelotw ptakw na danym obszarze, co moe prowadzi do wzrostu zapotrzebowania energetycznego ptakw (ze wzgldu np. na konieczno wyduenia trasy przelotu), - przyciganie uwagi ptakw, a tym samym zwikszenie zagroenia kolizjami, - zmiany w zasobach poywienia, pocigajce za sob zmiany wielkoci populacji ptakw drapienych.
103
obracajce
Si oPaty wirnika
Skala oddziaywania: oddziaywanie krtkotrwae, o charakterze lokalnym.
Potencjalne oddziaywania: - zaburzenie dziaania radarw, - zaburzenia przesyu sygnaw radiowych, telewizyjnych i telekomunikacyjnych, -/+ wpyw na krajobraz ewentualny spadek lub wzrost atrakcyjnoci turystycznej obszaru morskiego, - kolizje ptakw z turbinami zmiany wielkoci populacji, tras migracji ptakw, - emisja haasu i wibracji zarwno nad powierzchni wody, jak i pod ni oddziaywanie na organizmy morskie.
nage
naPrawy
Potencjalne oddziaywania: - zaburzenie osadw dna morskiego zwizane z zakotwiczaniem statkw, ktre moe skutkowa uwolnieniem substancji szkodliwych do rodowiska wodnego, ograniczeniem przezroczystoci wody (wywoanym unoszeniem si zawiesiny w toni wodnej), pogorszeniem si jakoci wody itp., - obnienie jakoci wody na skutek jej zanieczyszczenia rnego rodzaju olejami i pynami. Skala oddziaywania: oddziaywanie krtkotrwae, o charakterze lokalnym.
Produkcja
energii elektrycznej
Potencjalne oddziaywania:
Skadowanie Materiaw uSzczelniajcych (zaPobiegajcych wyciekaniu olerutynowe dziaania kontrolne/SerwiSo- jw itP.)

+ bezemisyjna produkcja energii elektrycznej.
we
Potencjalne oddziaywania: - zaburzenie osadw dna morskiego zwizane z zakotwiczaniem statkw, ktre moe skutkowa uwolnieniem substancji szkodliwych do rodowiska wodnego, ograniczeniem przezroczystoci wody (wywoanym unoszeniem si zawiesiny w toni wodnej), pogorszeniem si jakoci wody itp., - obnienie jakoci wody na skutek jej zanieczyszczenia rnego rodzaju olejami i pynami, ktre s wymieniane podczas dziaa serwisowych, - emisja haasu przez helikoptery.
Potencjalne oddziaywania: - materiay mog stanowi rdo zanieczyszcze. Znaczenie oddziaywania: oddziaywanie na rodowisko zaley od wybranej metody skadowania, w przypadku potencjalnego wycieku ilo substancji byaby na tyle maa, e mielibymy do czynienia z oddziaywaniem krtkotrwaym.
Infrastruktura towarzyszca na morzu i ldzie

Potencjalne oddziaywania: - oddziaywanie napowietrznej linii elektroenergetycznej i dodatkowej infrastruktury przyczeniowej (np. stacji transformujcych) zlokalizowanych na ldzie na krajobraz, ptaki, nietoperze,
104
- emisja pola elektromagnetycznego (zarwno na ldzie, jak i na morzu) i jej wpyw na organizmy morskie oraz ludzi; pole elektromagnetyczne wytwarzane przez kable podmorskie moe odstrasza niektre gatunki wraliwych na ten czynnik ryb i tym samym przyczynia si do zmiany tras ich wdrwek, - tzw. wyadowania koronowe wyadowanie elektryczne spowodowane przez jonizacj pynu lub gazu otaczajcego przewodnik, ktre pojawia si, kiedy gradient potencjau przekracza pewn war-
to, ale warunki s niewystarczajce do przebicia lub powstania uku, - potencjalny wpyw ciepa emitowanego przez kable podwodne na wzrost temperatury panujcej na poziomie dna morskiego, - moliwe zakcenia systemw nawigacyjnych niektrych statkw przez podwodne kable elektroenergetyczne (zjawisko to jest ju jednak bardzo dobrze poznane i mona mu zapobiec, instalujc obok maksymalnie dwa dodatkowe kable).
Jednostki serwisujce i dodatkowe budynki

Potencjalne oddziaywania: - emisja zanieczyszcze do powietrza atmosferycznego, - wytwarzanie odpadw (np. oleje). Skala oddziaywania: skal tego typu oddziaywa mona uzna za nieistotn.
etaP
likwidacji
Fizyczne usunicie elementw inwestycji z rejonu inwestycji

Metoda deinstalacji elementw farmy wiatrowej powinna by dobierana dla kadego projektu indywidualnie, m.in. ze wzgldu na zrnicowane przestrzennie dno morskie. Potencjalne oddziaywania: - krtkotrwae zaburzenie rodowiska ycia organizmw yjcych w rejonie inwestycji (na skutek dziaania platform typu jack-up oraz zakotwiczania statkw), - dodatkowy sprzt w rejonie inwestycji jako przeszkoda dla innych uytkownikw danego obszaru morskiego, - emisja haasu. Skala oddziaywania: oddziaywanie o charakterze lokalnym, na maej powierzchni, prawdopodobna szybka rekolonizacja.
105
Skadowanie usunitych elementw farmy

Elementy, ktre zawieraj oleje, powinny by w caoci usunite z rejonu inwestycji. Jeli chodzi o kable, naley rozway, czy ze wzgldu na oddziaywania na rodowisko lepiej bdzie usun je z rejonu inwestycji, czy zostawi. Harmonogram prowadzonych prac w tym zakresie powinien uwzgldnia okresy szczeglnej wraliwoci organizmw znajdujcych si w rejonie farmy.
Obecno jednostek pywajcych biorcych udzia w likwidacji farmy

Potencjalne oddziaywania: - zaburzenie dotychczasowego ruchu morskiego na danym obszarze, - emisja zanieczyszcze do powietrza, - emisja haasu, - wyciek rnego rodzaju substancji z jednostek pywajcych do wody podczas ich normalnej eksploatacji lub w wyniku awarii czy zderzenia, ktry moe stanowi zagroenie m.in. dla ptakw znajdujcych si w rejonie inwestycji lub przyczyni si do pogorszenia jakoci wd przybrzenych (w przypadku gdy wyciek dotrze do brzegu), - wytwarzanie odpadw przez osoby znajdujce si na statkach, - zaburzenie osadw dna morskiego zwizane z zakotwiczaniem statkw, ktre moe skutkowa uwolnieniem substancji szkodliwych do rodowiska wodnego, ograniczeniem przezroczystoci wody (spowodowanym unoszeniem si zawiesiny w toni wodnej), pogorszeniem si jakoci wody itp., - zaburzenie krajobrazu.
106
cz
Zakres analiz rodowiskowych dla morskich farm wiatrowych
Niniejszy rozdzia przedstawia szeroki zakres bada rodowiskowych, ktrych przeprowadzenie w trakcie przygotowania projektu morskiej farmy wiatrowej moe okaza si konieczne, zwaszcza na etapie procedury oceny oddziaywania na rodowisko oraz wykonania projektu budowlanego (analizy przedrealizacyjne), a take po zrealizowaniu i uruchomieniu inwestycji (analizy porealizacyjne). Opisuje take rne metody poszczeglnych bada, jakie s zalecane w niektrych pastwach europejskich przez przewodniki i wytyczne branowe i eksperckie. Nie wszystkie wskazane metody mog jednak skutecznie zosta przeniesione na polskie obszary morskie. rodowisko Morza Batyckiego jest bowiem znaczco inne ni rodowisko Morza Pnocnego, dla ktrego byo pisanych najwicej przewodnikw metodycznych w tym zakresie. Ze wzgldu na bardzo mae dowiadczenia w badaniu rodowiska mor-
skiego, zwaszcza w polskiej wycznej strefie ekonomicznej, dopiero w najbliszych latach naley si spodziewa wypracowania metod badania poszczeglnych elementw rodowiska morskiego, ktre bd w peni akceptowalne przez krajowe wiodce orodki naukowe. Aby unikn ryzyka wykonania niewaciwych bada, ktre w konsekwencji nie pozwol na wykonanie oceny oddziaywania na rodowisko, zaleca si, aby potencjalni wykonawcy zaproponowali preferowany zakres i metody bada, dobierane indywidualnie do danego projektu. Nastpnie jest wskazane uzgodnienie ostatecznych rozwiza w tym zakresie z waciwym organem, prowadzcym postpowanie OO. Dokonanie takich uzgodnie powinno by zalecane w postanowieniu o zakresie raportu o oddziaywaniu lub/i w PSZW.
analizy zakreS
Przedrealizacyjne
analiz
Na etapie przygotowania inwestycji, przed uzyskaniem decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach, naley wykona badania przedrealizacyjne rodowiska biotycznego i abiotycznego, ktre pozwol na opracowanie szczegowej charakterystyki obszaru morskiego w rejonie inwestycji i w jego ssiedztwie oraz na ocen potencjalnych oddziaywa przedsiwzicia na rodowisko. Analizy przedrealizacyjne rodowiska biotycznego powinny obejmowa: bentos, ichtiofaun, awifaun, ssaki morskie, nietoperze, ludzi, formy ochrony przyrody w rozumieniu przepisw ustawy o ochronie przyrody (w tym obszary Natura 2000).
Badania przedrealizacyjne w tym zakresie powinny obejmowa identyfikacj gatunkw oraz okrelenie liczby osobnikw poszczeglnych gatunkw w rejonie prowadzonych bada, a take siedliska i szlaki migracyjne. Szczegowe rozpoznanie migracji ptakw powinno by obowizkowe w zasadzie tylko w przypadku projektw zlokalizowanych w odlegoci do 25 km od brzegu morskiego lub/i obszaru specjalnej ochrony ptakw Natura 2000. Wskazane jest rwnie przeanalizowanie tras migracji ptakw pomidzy pastwami, przebiegajcych nad obszarem morskim, np. pomidzy Szwecj a Polsk. Pozwoli to na w miar wiarygodn ocen ryzyka kolizji ptakw z elektrowniami wiatrowymi oraz tzw. efektu bariery. Badania i pomiary przedrealizacyjne rodowiska abiotycznego powinny obejmowa: warunki hydrologiczne i hydrochemiczne, budow geologiczn, surowce mineralne, warunki fizyczno-chemiczne osadw,
CZ V ZAKRES ANALIZ RODOWISKOWYCH DLA MORSKICH FARM WIATROWYCH
108
krajobraz. Jeeli istnieje ryzyko kolizji jednostek pywajcych zaangaowanych w realizacj projektu z innymi statkami, zaleca si przeprowadzenie analizy oceny tego ryzyka w dwch wariantach: 1) gdy na skutek kolizji nastpi wyciek substancji chemicznych do wody, 2) bez wycieku substancji chemicznych do wody.
Dopuszcza si przeprowadzenie bada przedrealizacyjnych wsplnie przez kilku deweloperw planujcych budow morskich farm wiatrowych na danym obszarze.
czaS
trwania analiz i okreS wanoci
Zaleca si, aby badania rodowiskowe przeprowadzane w ramach analiz przedrealizacyjnych obejmoway jeden cykl roczny: 12 miesicy plus dodatkowy miesic, w ktrym je rozpoczto, tzn. badania rozpoczte np. w marcu 2011 roku powinny zosta zakoczone pod koniec marca 2012 roku. Jednake celowe moe by przeduenie bada, w razie wtpliwoci co do wiarygodnoci i reprezentatywnoci bada rocznych, ze wzgldu na zrnicowane warunki pogodowe, ktre mog si pojawi w nastpujcych po sobie latach, szczeglnie w okresie zimowym (rnice np. w pojawianiu si pokrywy lodowej), co z kolei moe
pociga za sob zrnicowanie w rozmieszczeniu ptakw i ssakw morskich, szczeglnie w okresie zimowym i wiosennym na przestrzeni kolejnych lat. Wyniki bada przedrealizacyjnych powinny zachowywa swoj wano przez okres 4 lat od ich zakoczenia. W przypadku gdy w pitym roku od ich przeprowadzenia nie uzyskano decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach, naley je uzupeni o jeden dodatkowy cykl roczny.
obSzar
bada
Zarwno badania przedrealizacyjne, jak i monitoringi rodowiskowe prowadzone na etapie budowy (o ile zostay zalecone) i eksploatacji morskiej farmy wiatrowej powinny obejmowa swym zasigiem obszar planowany pod wszystkie elementy inwestycji, tj. elektrownie wiatrowe, stacje transformujce, kable czce poszczeglne elektrownie. Powinny zapewnia reprezentatywny pobr prb lub okrelenie punktw i transektw obserwacyjnych dla caego obszaru bada. Poniej przedstawiono wytyczne dotyczce zakresu bada poszczeglnych elementw rodowiska: dno morskie analizy powinny obejmowa obszar przewidziany na realizacj inwestycji wraz ze stref buforow wok o szerokoci 1 mili morskiej,
organizmy bentosowe analizy powinny obejmowa obszar przewidziany pod realizacj inwestycji wraz ze stref buforow wok o szerokoci 1 mili morskiej, ryby analizy powinny obejmowa obszar przewidziany na realizacj inwestycji wraz ze stref buforow wok o szerokoci 1 mili morskiej, ssaki morskie obszar farmy wiatrowej w przypadku badania dekoderami gosw oraz korelacja z wynikami uzyskanymi na najbliej pooonych dekoderach, rozmieszczonych w ramach programu SAMBAH; w przypadku obserwacji ze statkw: obszar taki sam jak dla bada w zakresie ptakw, obszar odniesienia o takiej samej powierzchni; w przypadku obserwacji z samolotu: obszar bada cznie z obszarem od-
109
niesienia powinien mie powierzchni przynajmniej 2000 km2; obszar bada powinien mie ksztat prostokta; obszar przeznaczony pod projekt powinien znajdowa si mniej wicej w rodku caego obszaru bada, a odlego od granicy farmy do granicy caego obszaru bada powinna wynosi przynajmniej 20 km,
ptaki morskie obserwacje prowadzone ze statkw powinny obejmowa obszar o powierzchni okoo 150 200 km2, obszar bada powinien obejmowa rwnie stref buforow o szerokoci 2 mil morskich wok badanego obszaru.
Monitoring
Porealizacyjny
Analizy porealizacyjne powinny by prowadzone na obszarze inwestycji i obszarze referencyjnym przez okres 3 lub 5 lat. W przypadku okresu picioletniego badania powinny by przeprowadzane w pierwszym, trzecim i pitym roku po uruchomieniu farmy. Monitoring porealizacyjny powinien suy wyjanieniu konkretnych wtpliwoci zwizanych z potencjalnym oddziaywaniem morskiej farmy wiatrowej na rodowisko.
W przypadku gdy dana wtpliwo zostanie wyjaniona przed planowanym terminem zakoczenia monitoringu porealizacyjnego, na podstawie bada prowadzonych na potrzeby danej inwestycji lub innej, monitoring prowadzony w danym zakresie powinien zosta zakoczony. Niezbdne jest zatem dokadne okrelenie przez waciwe organy na etapie wydawania pozwole zagadnie, ktre maj wyjani wyniki monitoringu.
Metodyka badania
bada
geologiczne
1. Na etapie planowania: prace studialne (desk study identyfikacja problemu, wstpna faza bada) na podstawie istniejcej dokumentacji w tym zakresie, badania geofizyczne wstpny raport geologiczny, wstpne badania geotechniczne wstpny raport w zakresie charakterystyki geofizycznej danego obszaru, charakterystyki podoa oraz fundamentw (ocena planowanych metod fundamentowania oparta na wynikach bada dostpnych na tym etapie) na podstawie punktowych bada (w miejscach wybranych losowo) przeprowadzonych metodami bezporednimi i porednimi, analizy wynikw bada geotechnicznych gwny raport geologiczny opracowany na podstawie wyni-
kw prbek z wierce. 2. Na etapie budowy: podstawowe badania geofizyczne raport i ekspertyza dotyczce podoa i fundamentw.
rozeznanie
geologiczne
Metody porednie: hydroakustyczne Metody bezporednie: wiercenia Przewanie stosuje si metody porednie uzupenione ewentualnie o analizy prbek pobranych podczas wierce. Prawidowo przeprowadzone badania geologiczne pozwalaj na zidentyfikowanie ewentualnych miejsc problemo-
110
wych, waciwe zaplanowanie metod bada geofizycznych oraz wyznaczenie waciwych punktw ich przeprowadzania. Badania geologiczne powinny by przeprowadzane dwuetapowo: 1. Przeprowadzenie tzw. rekonesansu geologicznego, ktry ma pozwoli na wstpn ocen danego obszaru pod ktem moliwoci realizacji inwestycji oraz umoliwi wyznaczenie transektw pomiarw do przeprowadzenia bardziej szczegowych analiz. Celem przeprowadzenia rekonesansu geologicznego jest rwnie zbadanie warunkw w rejonie lokalizacji wszystkich elementw farmy, zidentyfikowanie ewentualnych miejsc o niesprzyjajcych warunkach (tak aby na wstpnym etapie planowania moliwa bya zmiana lokalizacji na bardziej korzystn). W przypadku lokalizacji elektrowni wiatrowych badania powinny by przeprowadzane do gbokoci posadowienia fundamentw. 2. Monitoring podczas budowy i eksploatacji przeprowadzany w celu wykrycia ewentualnych procesw wymywania i okrelenia, czy gboko, na ktrej zosta uoony kabel, spenia wszystkie wymagania. W celu zbadania wpywu inwestycji na dno morskie naley przeprowadza badania z wykorzystaniem sonaru. Ich wyniki powinny stanowi podstaw raportw okresowych, ktre bd przedkadane waciwemu organowi w okrelonych przedziaach czasowych. Badania przy uyciu fal sejsmicznych powinny by przeprowadzane w takich miejscach, eby ich wyniki mona byo skonfrontowa z wynikami prbek z wierce. W przypadku gdy rnica wynikw bada dotyczcych danych lokalizacji przeprowadzonych tymi dwoma metodami jest znaczca, badania sejsmiczne naley powtrzy.
lokalizacja kadej turbiny powinna zosta przebadana co najmniej jeden raz, wynik: mapa batymetryczna, b) sonar (side scan sonar, SSS): analiza struktury i rodzajw osadu, kady element farmy wiatrowej powinien zosta przebadany przynajmniej jeden raz, w przypadku gdy dno na obszarze realizacji inwestycji jest heterogeniczne, badania powinny dotyczy caego obszaru, badania powinny by przeprowadzane jednokrotnie, czstotliwo 100 Hz lub wysza, wynik: mapa, c) badania sejsmiczne: zidentyfikowanie jednostek geologicznych, badania powinny by przeprowadzane jednokrotnie dla kadego elementu farmy. 2. Monitoring: a) echosonda: zidentyfikowanie miejsc, w ktrych nastpia zmiana gbokoci, monitoring powinien by przeprowadzony kilka pierwszych lat po zakoczeniu realizacji inwestycji, jednokrotnie w okresie wiosennym, wynik: mapa batymetryczna b) sonar (side scan sonar, SSS): zidentyfikowanie miejsc erozji, wymywania, monitoring powinien by przeprowadzony kilka pierwszych lat po zakoczeniu realizacji inwestycji, jednokrotnie w okresie wiosennym, wynik: mapa.
wyMagania
dotyczce bada geologicznych dla lokalizacji elektrowni wiatrowych:

1. Wstpne badania geologiczne: a) echosonda:
111
wyMagania
dotyczce bada geologicznych dla lokalizacji uoenia kabla :

1. Trasa uoenia kabla: badania batymetryczne i morfologiczne na trasie uoenia kabla, zidentyfikowanie wrakw i innych obiektw znajdujcych si na dnie morskim, ktre mogyby stanowi przeszkod na trasie uoenia kabla, zidentyfikowanie skadu osadw, warstw geologicznych i waciwoci geofizycznych grnej warstwy, zidentyfikowanie istniejcych kabli i rurocigw, wyznaczenie trasy przebiegu kabla i jego dugoci, badania przeprowadzane za pomoc sonaru SSS (side scan sonar) i echosondy wzdu planowanej trasy przebiegu kabla w pasie o szerokoci 200 m, badania powinny by przeprowadzone jednokrotnie, wynik: mapa skala pozioma 1:5000, skala pionowa 1:200. 2. Monitoring: monitoring powinien by przeprowadzony kilka pierw-
szych lat po zakoczeniu inwestycji, w okresie wiosennym, pocztkowo badania powinny by przeprowadzane kadorazowo wzdu caej trasy uoenia kabla, jednak po skompletowaniu odpowiedniej iloci danych, pod warunkiem e sytuacja na to pozwala, mog by przeprowadzane na wyznaczanych odcinkach, np. na tych o podwyszonym ryzyku.
wyMagania nych:
dotyczce bada geofizycz-
badania wstpne: wiercenie + cone penetration test (CPT, klasyczne stosowanie statystyczne) w kadym rogu obszaru przeznaczonego na realizacj inwestycji oraz w jego centrum, a take dla kadej lokalizacji elektrowni wiatrowej, gwne badania geofizyczne: w przypadku w miar homogenicznego dna morskiego badanie powinno by przeprowadzone przynajmniej dla kadej lokalizacji elektrowni wiatrowej, natomiast w przypadku heterogenicznego dna morskiego lub gdy planuje si zastosowanie fundamentw kratownicowych, tripodowych lub grawitacyjnych, miejsc bada powinno by wicej; metoda: wiercenia, CPT lub obydwie metody jednoczenie.
badania
oceanograficzne
Etap przedrealizacyjny Dane oceanograficzne s niezbdne do zrozumienia pionowego rozmieszczenia organizmw morskich w wodzie oraz przestrzennego rozmieszczenia ptakw i ssakw morskich. Zakres analiz powinien obejmowa nastpujce parametry: zasolenie, zawarto tlenu w wodzie, prdy wodne, warunki lodowe.
Zasady przeprowadzania bada: 1) badania bezporednie: pomiary podczas przeprowadzania wszystkich analiz w zakresie bentosu oraz ryb, zarwno na poziomie powierzchni wody, jak i powierzchni dna morskiego; 2) analizy porednie: gromadzenie wynikw pomiarw parametrw przeprowadzonych na innych, ssiadujcych stacjach pomiarowych, opracowanie modelu hydrodynamicznego dla obszarw charakteryzujcych si wyrniajcymi si prdami wodnymi (np. up-welling oddolny
112
prd wznoszcy, prdy przybrzene), zestawienie parametrw dotyczcych zlodzenia (obserwacje zmiennoci pokrywy lodowej, rodzajw lodu, ruchw pokrywy lodowej); dla tych obszarw inwestycji, na ktrych regularnie pojawia si pokrywa lodowa, naley opracowa model pozwalajcy oceni wpyw inwestycji na warunki lodowe (tworzenie si pokrywy lodowej, ruchy pokrywy lodowej itp.); dodatkowo zaleca si przeanalizowanie zmiennoci pokrywy lodowej na podstawie zdj satelitarnych.
Etap porealizacyjny Pomiary powyszych parametrw powinny stanowi rwnie element monitoringu porealizacyjnego. Pomiary powinny by przeprowadzane regularnie, z wykorzystaniem automatycznej aparatury pomiarowej zainstalowanej na elektrowniach albo stacji transformujcej. Naley przeprowadza analizy zdj satelitarnych pod ktem zdefiniowania zmian warunkw lodowych, ktre zaszy po uruchomieniu inwestycji.
analizy
dna MorSkiego (badania geofizyczne)

warunkw pogodowych, SSC (koncentracja osadu zawieszonego). Badania i pomiary powinny dotyczy: charakterystyki lokalizacji,
Etap przedrealizacyjny Analizy dna morskiego powinny stanowi podstaw wszelkich pozostaych bada rodowiska. Badania w tym zakresie powinny by przeprowadzone jednokrotnie. Poniej przedstawiono zakres i metody przeprowadzania bada: rodowisko sedymentacyjne, stopie zwizoci osadw, transport osadw, struktura osadw (np. wielkoskalowe struktury denne) itp. skanowanie sonarem (rozdzielczo 10 cm), batymetria (pomiary gbokoci) echosonda, badania struktury dna (warstw geologicznych) profilowanie akustyczne, przy uyciu sondy subbotom profiler (urzdzenie do badania struktury dna; sonda pozwala na okrelenie warstw geologicznych znajdujcych si nawet do 80 m poniej dna), parametry osadu (np. uziarnienie, geochemia) pobieranie prbek osadw podczas przeprowadzania bada w zakresie bentosu, hydrodynamika (np. fale, pywy) przy uyciu powierzchniowych lub przydennych boi, ADCP (akustyczny dopplerowski prdomierz profilujcy (typ sonaru, ktry pozwala na badanie prdkoci prdw wodnych w zakresie rnych gbokoci wody)); bardzo wane jest zgromadzenie danych dla rnych
moliwych oddziaywa bezporednich, np. na hydrodynamik czy procesy sedymentacyjne, moliwych oddziaywa porednich (np. na bentos, ryby, osad, wod itp.). Ocena potencjalnego oddziaywania powinna obejmowa nastpujce zagadnienia: procesy wymywania wok turbin i ewentualn konieczno zastosowania materiaw je ograniczajcych, procesy wymywania w ssiedztwie kabli pooonych na dnie i ewentualne podwyszenie SSC, wpyw infrastruktury farmy wiatrowej na zmian kierunkw prdw wodnych, pyww i procesw sedymentacyjnych (w bliskim ssiedztwie inwestycji) oraz kierunkw i energii fal (w dalszym ssiedztwie inwestycji), nieliniowe oddziaywania wzajemne fal i prdw wodnych oraz ocen ich wpywu na mobilizacj (przemieszczanie) osadw dennych,
113
ruchliwo osadw i zrnicowanie ich gbokoci na obszarze planowanej realizacji inwestycji, wpyw metod ukadania kabli na SSC. Wszelkie analizy modelowe powinny zosta wykonane dla rnych warunkw pogodowych.
Etap monitoringu porealizacyjnego Po zakoczeniu budowy farmy naley przeprowadzi skanowanie sonarem dna morskiego na obszarze inwestycji.
bentoS
Podczas prowadzenia bada w zakresie bentosu naley dokonywa pomiarw zasolenia i temperatury wody oraz zawartoci tlenu nad dnem, na potrzeby opracowania charakterystyki hydrograficznej danego obszaru. Pobr i analiz prb naley wykona z zachowaniem standardw obowizujcych w procedurach morskich bada biologicznych stosowanych w midzynarodowym monitoringu Morza Batyckiego (http://www.helcom.fi/groups/monas/CombineManual/enGB/main/, Guidelines for monitoring of phytobenthic plant and animal communities in the Baltic Sea, Annex for HELCOM COMBINE programme, 1999) oraz pastwowym monitoringu rodowiska polskich obszarw morskich (Przewodniki metodyczne do bada terenowych i analiz laboratoryjnych elementw biologicznych wd przejciowych i przybrzenych, 2010). Podzia taksonomiczny oraz nomenklatur makrozoobentosu naley stosowa zgodnie z European Register of Marine Species (Costello i in. 2001). Ocena potencjalnych oddziaywa na bentos powinna obejmowa: oddziaywania zwizane z pracami konstrukcyjnymi (w szczeglnoci budow fundamentw i ukadaniem kabli) bezporednie skutki naruszenia/poruszenia osadw oraz porednie, take w zakresie ewentualnego uwalniania si zanieczyszcze z osadw do rodowiska wodnego, oddziaywania zwizane z procesami wymywania osadw w ssiedztwie turbin prognozy ewentualnego wzrostu rnorodnoci biologicznej, zwizanego z pojawieniem si nowych gatunkw, rejon inwestycji jako schronienie dla ryb. Etap przedrealizacyjny Analizy bentosu na etapie przedrealizacyjnym powinny zosta przeprowadzone jednokrotnie. Zakres analiz: identyfikacja taksonomiczna, okrelenie liczebnoci poszczeglnych taksonw, okrelenie biomasy poszczeglnych taksonw, zbadanie struktury wielkociowej may (do gbokoci 20 m baza pokarmowa kaczek morskich). Metodyka przeprowadzania bada: Strategia poboru prb biologicznych 1. Opracowanie map delimitacji siedlisk dna morskiego na podstawie kompilacji mapy sonarowej i batymetrycznej. 2. Wyznaczenie reprezentatywnej liczby i lokalizacji stanowisk poboru prb z dna morskiego oraz badania w kadym wyznaczonych typw siedlisk w przypadku makrozoobentosu lub w wybranym typie w przypadku makrofitw. Pozyskiwanie aktualnych danych o rodowisku badania terenowe 3. Przeprowadzenie bada terenowych w peni sezonu wegetacyjnego. Pobr prb powinien by dokonany w sposb zapewniajcy uzyskanie wynikw speniajcych wymogi jakociowych i ilociowych standardw procedur zapewnienia jakoci i przy uyciu narzdzi zapewniajcych uzyskanie tych wynikw (Report of the
114
ICES/OSPAR/HELCOM Steering Group on Quality Assurance of Biological Measurements (STGQAB) and ACME deliberations, 2007, http://www.helcom.fi/groups/monas/CombineManual/enGB/main/). Analiza prb biologicznych 4. Analiza prb z zachowaniem standardw obowizujcych w procedurach laboratoryjnej obrbki prb biologicznych (http://www.helcom.fi/groups/monas/CombineManual/enGB/main/, Guidelines for monitoring of phytobenthic plant and animal communities in the Baltic Sea, Annex for HELCOM COMBINE programme, 1999, Przewodniki metodyczne do bada terenowych i analiz laboratoryjnych elementw biologicznych wd przejciowych i przybrzenych, 2010). Analiza wynikw z uwzgldnieniem przyjtych kryteriw oceny walorw biologicznych 5. Makrofity: Zastosowanie kryteriw waloryzacji makrofitw zasiedlajcych rne rodzaje podoa (Kruk-Dowgiao i Brzeska 2009, Kruk-Dowgiao i in. 2011). Makrozoobentos: Zastosowanie multimetrycznego wskanika oceny stanu zbiorowisk dennych uwzgldniajcego liczebno, bogactwo gatunkowe i stopie wraliwoci/odpornoci gatunkw makrozoobentosu na stres wywoany antropopresj (Beska 2009). 6. Wykonanie wektorowych map waloryzacji przyrodniczej w odniesieniu do makrofitw i makrozoobentosu. Zrnicowanie cennoci obszaru w odniesieniu do zespow bentosu naley przedstawi w postaci mapy rastrowej i przypisa klasom cennoci (np. od 1 do 5) skal barw.
Oczekiwane wyniki bada: opis skadu taksonomicznego oraz struktury jakociowej i ilociowej zespow bentosu, mapa walorw/cennoci przyrodniczej obszaru inwestycji na podstawie zbiorowisk flory i fauny dennej ze wskazaniem lokalizacji inwestycji gwarantujcej zachowanie fragmentw dna o szczeglnie wysokich walorach bentosu morskiego. Etap budowy W przypadku gdy istnieje zagroenie znaczcego wzrostu mtnoci wody w wyniku prowadzonych prac konstrukcyjnych, na etapie budowy naley przeprowadza analizy mtnoci wody. Metodyka przeprowadzania analiz: analiza koncentracji czstek w supie wody, analiza zdj, np. satelitarnych. Etap porealizacyjny Metodyka przeprowadzania analiz taka sama jak na etapie przedrealizacyjnym. Badania prowadzone przez okres 3 lub 5 lat po uruchomieniu inwestycji. W przypadku okresu picioletniego badania powinny by przeprowadzane w pierwszym, trzecim i pitym roku po uruchomieniu farmy.
ryby
Podstaw do opracowania metodyki przeprowadzania bada ryb powinny by wyniki analiz geofizycznych. Etap przedrealizacyjny Analizy ryb na etapie przedrealizacyjnym w pierwszej kolejnoci powinny obejmowa identyfikacj gatunkw istotnych z komercyjnego punktu widzenia (rybowstwo) oraz W ramach kolejnego etapu analizy naley sprawdzi, czy w rejonie inwestycji oraz w jej ssiedztwie zlokalizowane s tarliska, wylgarnie oraz miejsca erowania zidentyfikowanych wczeniej gatunkw, a take czy przez dany podlegajcych ochronie gatunkowej, obecnych w rejonie inwestycji. Naley zwrci take uwag na gatunki, ktrych populacje na danym obszarze s znaczce.
115
obszar przebiegaj ich trasy migracji. W przypadku gdy w rejonie lub ssiedztwie inwestycji stwierdzono miejsce tara ktrego z gatunkw, naley przeanalizowa, kiedy wypadaj okresy tara, czy budowa farmy bdzie miaa wpyw na siedliska wykorzystywane przez gatunki skadajce jaja oraz jak dziaania konstrukcyjne mog wpyn na zachowanie ryb w okresie tara oraz warunki w miejscu tara. W przypadku gdy dla ktrego z gatunkw zidentyfikowano miejsca wylgarni, naley oceni, jakie znaczenie ma dane siedlisko w skali regionu oraz jak dziaania konstrukcyjne farmy mog ograniczy dostp do danego siedliska. Na tym etapie wymienione analizy mog zosta przeprowadzone w pierwszej kolejnoci na podstawie dostpnych danych (raportw, opracowa naukowych). W przypadku gdy dostpne dane oka si niewystarczajce lub istnieje potencjalnie wysokie ryzyko oddziaywania realizowanego przedsiwzicia na ryby, naley przeprowadzi badania terenowe. Przedrealizacyjne badania ryb powinny obejmowa jeden peny cykl roczny. Naley przeprowadzi co najmniej jedn kampani badawcz wiosn, latem oraz jesieni. Zaleca si przeprowadzenie minimum 5 kampanii badawczych. Naley pamita o tym, by rwnolegle z pobieraniem prbek na potrzeby bada ryb dokonywa pomiarw zasolenia i temperatury wody oraz zawartoci tlenu w wodzie. Dla kadej prbki powinien zosta spisany protok obejmujcy nastpujce informacje: pocztek (zarzucenie sieci) czas, gboko wody, dugo i szeroko geograficzna, koniec (wycignicie sieci) czas, gboko wody, dugo i szeroko geograficzna, informacje dodatkowe np. prdko statku.
Gatunki przydenne Metody bada: badania z uyciem przydennych sieci skrzelowych/ wokw rozpornicowych prowadzone zgodnie z krajowymi standardami, pomiary dokonywane w tzw. stacjach pomiarowych miejscach, w ktrych zlokalizowano zestawy sieci skrzelowych o rnych wielkociach oczek (np. 8 rnych od 14 mm do 60 mm odlegoci mierzone pomidzy wzami), badania prowadzone w stacjach na rnych gbokociach wody, dla kadej gbokoci podczas kadej wyprawy badawczej naley pobra prbki z trzech stacji, minimalna liczba stacji na jedn wypraw dla kadej badanej powierzchni nie powinna by mniejsza ni 8, przy poborze kadej prbki naley zanotowa pooenie (dugo i szeroko geograficzn) oraz wskaniki: zasolenie, temperatur i zawarto tlenu, a take warunki pogodowe panujce zarwno podczas rozkadania, jak i holowania/wycigania sieci, sieci powinny by rozstawione przed zmierzchem i zebrane o wicie. Ryby pelagiczne Ryby pelagiczne to gatunki, ktrych tryb ycia nie jest zwizany ze staym podoem. Nie jest wymagane przeprowadzanie bada w tym zakresie. Etap porealizacyjny Badania ryb przydennych powinny by przeprowadzane podczas drugiego i trzeciego roku po uruchomieniu farmy wiatrowej. Metodyka bada taka sama jak na etapie przedrealizacyjnym.
SSaki
MorSkie
Zakres analiz: identyfikacja gatunkw obecnych na obszarze plano-
wanej realizacji inwestycji, trasy przemieszczania si osobnikw na obszarze
116
inwestycji oraz w jego ssiedztwie, okrelenie znaczenia danego obszaru dla poszczeglnych gatunkw (np. miejsca erowania, rozmnaania si). Naley przeanalizowa moliwe oddziaywania: haasu, wibracji, zwizane z fizycznym pojawieniem si nowych elementw w rodowisku, nowe elementy jako przeszkoda na dotychczasowych trasach przepywu, efektu bariery. Etap przedrealizacyjny Analizy na etapie przedrealizacyjnym powinny obejmowa jeden cay cykl roczny. Badania dotyczce foki obrczkowanej powinny zosta przeprowadzone w dwch kolejnych latach. Metody bada musz by zrnicowane i uzalenione od badanego gatunku. Detektory obecnoci morwinw (POD, Porpoise Detector): urzdzenia rejestrujce podwodne dwiki, analiza nagranych dwikw przy uyciu specjalnego programu komputerowego umoliwia jednoznaczne stwierdzenie obecnoci przedstawicieli tego gatunku w rejonie inwestycji oraz analiz ich zachowania (okrelenie, jak czsto pojawiaj si w rejonie inwestycji, jak dugo pozostaj w zasigu detektorw, a wic w rejonie inwestycji, oraz z jak intensywnoci posuguj si echolokacj, pozostajc w rejonie inwestycji), analiza wykorzystania obszaru farmy wiatrowej przez morwiny powinna opiera si na weryfikacji uzyskanych wynikw z danej lokalizacji, w korelacji z wynikami uzyskanymi w projekcie SAMBAH, wykonywanym w ramach pastwowego monitoringu rodowiska. Nadajniki GPS/GSM na potrzeby bada dotyczcych osobnikw gatunku foki szarej:
nadajniki umieszczane na gowach lub szyjach fok, nadajniki umoliwiaj ledzenie przemieszczania si fok, a tym samym analiz ich aktywnoci w rejonie inwestycji, aby uzyska wiarygodne wyniki, nadajniki powinny zosta umieszczone przynajmniej na 10 osobnikach. Obserwacje z samolotu prowadzone na potrzeby bada gatunku foki obrczkowanej: obserwacje prowadzone wzdu wyznaczonych transektw podczas zalegania pokrywy lodowej (miejsca rozmnaania si fok obrczkowanych) w marcu/ kwietniu w dwch kolejnych latach, obecno fok podczas zalegania pokrywy lodowej powinna zosta spisana dwukrotnie w okresie zimowym w cigu dwch kolejnych lat (na obszarze ok. 1000 km2, przy minimum 15% powierzchni pokrytej lodem), otrzymane wyniki analiz powietrznych, telemetrycznych oraz analiz pokrywy lodowej powinny posuy do wyznaczenia potencjalnych miejsc rozrodu fok, dodatkowo naley opracowa model przewidywanych ruchw pokrywy lodowej. Naley podkreli, e na obszarach polskiej wycznej strefy ekonomicznej, gdzie bd realizowane projekty MFW, pokrywa lodowa wystpuje rzadko, a wic badania fok obrczkowanych na tym obszarze mog by prowadzone z wyczeniem powyszych zalece. Etap porealizacyjny Metodyka bada taka sama jak na etapie przedrealizacyjnym.
117
Ptaki
MorSkie
Badania ptakw morskich powinny by prowadzone ze statkw zgodnie z metodyk opisan w opracowaniu pt. Monitoring ptakw wodno-botnych w okresie wdrwek. Poradnik metodyczny15, wydanym przez Generaln Dyrekcj Ochrony rodowiska. Przyjmuje si, e badania powinny by prowadzone dla wd o gbokoci do 40 m. Badania ptakw morskich prowadzone na potrzeby przygotowania inwestycji, jak jest morska farma wiatrowa, (badania przedrealizacyjne) powinny obejmowa jeden cykl roczny. Jedynie w szczeglnie uzasadnionych przypadkach (np. obszar specjalnej ochrony ptakw lub jego bezporednie ssiedztwo, stae trasy migracyjne lub rozpoznane tereny erowiskowe lub zimowiskowe) moe pojawi si konieczno ich powtrzenia w kolejnym roku, z zastrzeeniem, e na etapie skadania wniosku o wydanie decyzji rodowiskowej powinna istnie moliwo opierania si jedynie na wynikach obserwacji z pierwszego roku, natomiast w przypadku pojawienia si uzasadnionych wtpliwoci co do adekwatnoci otrzymanych wynikw moe zosta zalecone ich uzupenienie o wyniki obserwacji z drugiego roku. Monitoring porealizacyjny naley prowadzi przez dwa kolejne lata od uruchomienia morskiej farmy wiatrowej. Obserwacje transektowe ze statkw Obserwacje ptakw morskich prowadzone ze statkw polegaj na zliczeniu ptakw wzdu wyznaczonych transektw. Uzyskane w ten sposb wyniki ekstrapoluje si nastpnie na powierzchni badanego akwenu, co pozwala na oszacowanie cakowitej liczby osobnikw danego gatunku na danym obszarze. Metodyka (na podstawie opracowania GDO): zliczanie ptakw pywajcych i latajcych wzdu transektu w pasie o szerokoci 300 m z jednej lub
z dwch burt, powierzchnia objta liczeniem nie powinna by mniejsza ni 10% powierzchni caego badanego obszaru, dwa warianty czstotliwoci bada: - wariant minimalny: po jednym rejsie w padzierniku, listopadzie, marcu oraz kwietniu, - wariant optymalny: po dwa rejsy w padzierniku, listopadzie, marcu oraz kwietniu, kontrola pozycji, prdkoci i kursu statku (urzdzenie GPS) oraz gbokoci akwenu (echosonda) dane przydatne podczas interpretacji wynikw, transekty w odlegoci 10 km (dua liczebno) lub 30 km (maa liczebno) od siebie, optymalnie wyznaczone prostopadle do izobat, ptaki latajce zliczane technik snap-shot notowanie ptakw znajdujcych si w danym momencie w trzystumetrowym pasie transektu, obserwacje prowadzone na wysokoci 4 7 m nad powierzchni morza, staa prdko statku: 6 15 wzw, falowanie: maks. 5B. Wyniki: identyfikacja gatunkw i pci, okrelenie liczby osobnikw poszczeglnych gatunkw, okrelenie rozmieszczenia osobnikw na 1 km2 oraz 1 km rejsu, okrelenie kierunkw i puapw przelotw.
15 - Monitoring ptakw wodno-botnych w okresie wdrwek. Poradnik pod red. A. Sikora, P. Chylarecki, W. Meissnerr i G. Neubauera, Warszawa 2011.
118
Ptaki
Migrujce
Przez Batyk migruje okoo 200 gatunkw ptakw rocznie. Ptaki przelatuj na wysokoci do 3000 m. Zaledwie 5-10% przelatuje w cigu dnia poniej 100 m. Okoo 50% przelatuje w nocy. Na terenach, na ktrych stwierdzono w ramach monitoringu standardowego wystpowanie tras migracyjnych, moe pojawi si konieczno prowadzenia przedrealizacyjnych bada w tym zakresie przez kolejny cykl roczny. Badania ptakw migrujcych naley prowadzi w okresie od marca do maja i od poowy lipca do koca listopada.
Monitoring porealizacyjny powinien by prowadzony przez okres od 3 do 5 lat po uruchomieniu inwestycji. Metodyka: obserwacje ze statkw prowadzone w odpowiednich warunkach, zdjcia radarowe: przynajmniej 12-15 zdj na godzin, rejestracja akustyczna w porze nocnej przynajmniej 15 minut nagrania na kad godzin (zalecane 2 razy po 15 minut).
badania
PozioMu haaSu Podwodnego/wibracji

zmiana poziomu haasu zarwno nad powierzchni wody, jak i pod ni w zalenoci od odlegoci od elektrowni wiatrowej; pomiary powinny zosta przeprowadzone w rnych warunkach pogodowych. Dwie metody badania poziomu haasu podwodnego: statyczna (w stale wyznaczonych punktach), wzdu transektw.
Zalecany zakres bada: charakterystyka emitowanego haasu i wibracji w bezporednim ssiedztwie elektrowni wiatrowej, zarwno nad powierzchni wody, jak i pod ni (pomiar czstotliwoci i poziomu gonoci); powinny zosta przeprowadzone pomiary w odniesieniu do jednej turbiny oraz wszystkich turbin pracujcych jednoczenie (oddziaywanie skumulowane), to, ktrego rdem s wiatr oraz fale, zarwno nad powierzchni wody jak i pod ni,
119
Bibliografia
1. Alvarez G. (et al.), Study of the effects of employment of public aid to renewable energy sources, 2009 2. An assessment of the environmental effects of offshore wind farms, Metoc Plc, 2000 3. Analysis of future offshore wind farm development in Ontario, Helimax Energy Inc., 2008 4. Assessment of the effects of offshore wind farms on birds, Ecology Consulting, 2001 5. Atlas siedlisk dna polskich obszarw morskich. Waloryzacja przyrodnicza siedlisk morskich, Broker-Innowacji, 2009 6. Bats and offshore wind turbines studied in southern Scandinavia, Swedish Environmental Protection Agency, 2007 7. Boettcher M., Nielsen N.P., Petrick K., Employment opportunitiesand challenges in the context of rapid industry growth, 2008 8. Boomtown Bremerhaven: The Offshore Wind Industry Success Story, 2009 9. Butterfield C.P., Musial W., Jonkman J., Overview of Offshore Wind Technology, 2007 10. Byrne B.W., Houlsby G.T., Foundations for offshore wind turbines, 2003 11. Cameron A., Britains, Old Industries See Renewable Boost, 2009 12. Camphuysen K., Fox T., Leopold M., Petersen I.K., Towards standardised seabirds at sea census techniques in connection with environmental impact assessments for offshore wind farms in the U.K. A comparison of ship and aerial sampling methods for marine birds, and their applicability to offshore wind farm assessments, 2004 13. Case Study: European Offshore Wind Farms- A Survey for the Analysis of the Experiences and Lessons Learnt by Developers of Offshore Wind Farms, Gerdes G., Tiedemann A., Zeelenberg S., 2005 14. Costello M.K., Emblow C.S., White R., European register of marine species. A check list of the marine species in Europe and a bibliography of guides to their identification, 2011, Patrimoines Naturels 50: 1-463.
15. Danish Offshore Wind Key Environmental Issues, Dong Energy, Vattenfall, Danish Energy Authority, Danish Forest and Nature Agency, 2006 16. Delivering offshore wind power in Europe, EWEA, 2007 17. Desholm M., Kahlert J., Avian collision risk at an offshore wind farm, 2005 18. Desholm M., Wind farm related mortality among avian migrants a remote sensing study and model analysis, 2006 19. Design of Offshore Wind Turbines, BSH, 2007 20. Dolman S.J., Simmonds M.P., Keith S., Marine wind farms and cetaceans, 2003 21. Europes ports compete for new offshore wind business, EWEA, 2009 22. Fishing Liaison with Offshore Wind and Wet Renewables Group (FLOWW). Recommendations for fisheries liaison, BERR, 2008 23. Gill A.B., Offshore renewable energy: ecological implications of generating electricity in the coastal zone, 2005 24. Grainger W., Jenkins N., Offshore wind farm electrical connection options 25. Green Jobs: Prospects for creating jobs from offshore wind in the UK, Greenpeace, 2009 26. Ground Investigations for Offshore Wind Farms, BSH, 2008 27. Guidance Notes Offshore Wind Farm Consents Process, DTI, 2004 28. Guidelines for monitoring of phytobenthic plant and animal communities in the Baltic Sea. 1999. Annex for HELCOM COMBINE programme, Annex C-9. Compiled by Saara Bck, 26 March 1999 29. Guidelines for the Baltic Monitoring Programme for the Third Stage. Helsinki Commission, Baltic Sea Envir. Proc. 12 D, HELCOM 1988 30. Guidelines for the investigation of the impacts of offshore wind farms on the marine environment in the Baltic States, Baltic Environmental Forum, 2009 31. Hiscock K., Tyler-Walters H., Jones H., High Level Envi-
BIBLIOGRAFIA
122
BIBLIOGRAFIA
ronmental Screening Study for Offshore Wind Farm Developments Marine Habitats and Species Project. Report from the Marine Biological Association to The Department of Trade and Industry New & Renewable Energy Programme, 2002 32. Investigation of the Impacts of Offshore Wind Turbines on the Marine Environment, BSH, 2007 33. King S., Maclean I.M.D., Norman T. and Prior A., Developing Guidance on Ornithological Cumulative Impact Assessment for Offshore Wind Farm Developers, 2009 34. Kruk-Dowgiao L., Kramarska R., Gajewski J. (red.), Siedliska przyrodnicze polskiej strefy Batyku. Tom 1: Gazowisko awicy Supskiej, Instytut Morski w Gdasku, Pastwowy Instytut Geologiczny Pastwowy Instytut Badawczy, 2011 35. Lambkin D.O., Harris J.M., Cooper W.S., Coates T., Coastal Process Modelling for Offshore Wind Farm Environmental Impact Assessment: Best Practice Guide, 2009 36. Middelgrunden 40 MW offshore wind farm, a prestudy for the danish offshore 750 mw wind program, ISOPE, 2000 37. Morgan C.A., Snodin H.M., Scott N.C., Offshore wind. Economies of scale, engineering resource and load factors, Garrad Hassan, 2003 38. Nedwell J., Langworthy J., Howell D., Assessment of sub-sea acoustic noise and vibration from offshore wind turbines and its impact on marine wildlife; initial measurements of underwater noise during construction of offshore windfarms, and comparison with background noise, 2003 39. Nielsen P., Offshore Wind Energy Projects Feasibility Study Guidelines, 2003 40. Normark B., Nielsen, E.K., Advanced power electronics for cable connection of offshore wind, 2005 41. NREL Response to the Report Study of the Effects on Employment of Public Aid to Renewable Energy Sources from King Juan Carlos University (Spain), National Renewable Energy Labolatory, 2009 42. Offhore wind onshore jobs a new industry for Britain, Greenpeace, 2004
43. Offshore Wind Farms and the Environment Danish Experience from Horns Rev and Nysted Danish Energy Authority, 2006 44. Offshore Wind Farms: Guidance Note for Environmental Impact Assessment in Respect of FEPA and CPA Requirements, CEFAS, 2004 45. OSPAR Guidance on Environmental Considerations for Offshore Wind Farm Development, OSPAR Commission, 2008 46. Overview of Environmental Impacts of Offshore Wind Energy, COD, 2004 47. Polak K., Tani prd i miejsca pracy,2010 48. Przewodniki metodyczne do bada terenowych i analiz laboratoryjnych elementw biologicznych wd przejciowych i przybrzenych, Inspekcja Ochrony rodowiska, Biblioteka Monitoringu rodowiska, Warszawa, 2010 49. Pure Power Employment, EWEA, 2010 50. Ragwitz M. (et al.), EmployRES. The impact of renewable energy policy on economic growth and employment in the European Union. Final report 2006 51. Renewable energies environmental benefits, economic growth and job creation, Bremer Energie Institut, 2006 52. Report of the ICES/OSPAR/HELCOM Steering Group on Quality Assurance of Biological Measurements (STGQAB) and ACME deliberations, 2007 53. Review of Offshore Wind Farm Projects Features, Garrad Hassan, 2003 54. San Francisco Offshore Wind Farm Analysis Preliminary Report, Stanford University, 2009 55. Scroby Sands - Supply Chain Analysis, Douglas Westwood Ltd., ODE Ltd., 2005 56. Srensen H.C., Hanse, L.K., Mlgaard Larsen J.H., Middelgrunden 40 MW offshore wind farm Denmark lessons learned, 2002 57. Stryjecki M., Mielniczuk K., Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaywa farm wiatrowych na rodowisko, GDO, 2011
123
58. The economics of Wind Energy, EWEA, 2009 59. The environmental impact of wind power - Results from 2005 2007 within the Vindval research programme, Swedish Environmental Protection Agency, 2008 60. Todays investment tomorrows asset: skills and employment in the Wind, Wave and Tidal sectors. Report to the British Wind Energy Association, SQW Energy, 2008 61. UK Ports for the Offshore Wind Industry: Time to Act, Department of Energy and Climate Change, 2009 62. Vella G., Rushforth I., Mason E., Hough A., England R., Styles P., Holt T., Thorne P., Assessment of the effects of noise and vibration from offshore wind farms on marine wildlife, 2001 63. Wind at Work. Wind energy and job creation in the EU, EWEA, 2008 64. Wind energy and the job market, EWEA, 2009 65. Wind power and shipyard industries make joint call for investments in ships for offshore wind expansion, EWEA, 2010 66. Wind Power Pre-Feasibility Study for the East Bay of Rhode Island Technical Proposal, EA Engineering, Science, and Technology, Inc, 2009 67. Work Package 4: Environmental Issues, COD, 2005
BIBLIOGRAFIA
124
Lista sprawdzajca do wniosku o wydanie PSZW
L.p.
Pytanie
Tak/nie /nie dotyczy
Strona opracowania, na ktrej znajduje si informacja
Uwagi/komentarze /informacje do uzupenienia
1. 1.1. 1.2. 1.3. 2. 2.1. 2.1.1. 2.1.2. 2.1.3.
CZY INFORMACJE O WNIOSKODAWCY ZAWIERAJ? Nazw wnioskodawcy Oznaczenie siedziby Adres wnioskodawcy SZCZEGOWE OKRELENIE PRZEDSIWZICIA I JEGO CELU Czy okrelono rodzaj przedsiwzicia, ktrego wniosek dotyczy, i jego cel: Czy okrelono, jakie przedsiwzicie jest przedmiotem wniosku? Czy wymieniono, jakich elementw i jakich czynnoci dotyczy wniosek? Czy wymieniono wszystkie elementy przedsiwzicia i czynnoci niezbdne do realizacji i eksploatacji przedsiwzicia? Czy wskazano, jaki jest cel realizacji i eksploatacji przedsiwzicia? Czy przedstawiono informacje o nastpujcych atrybutach przedsiwzicia: Czy okrelono proponowan lokalizacj za pomoc wsprzdnych geograficznych naniesionych na map morsk? Czy przedsiwzicie bdce przedmiotem wniosku ma by zlokalizowane na morskich wodach wewntrznych czy morzu terytorialnym?
2.1.4. 2.2. 2.2.1.
2.2.1.1.
2.2.1.2. Czy wskazana lokalizacja obejmuje akwen niezbdny do realizacji przedsiwzicia? 2.2.1.3. Czy wskazana lokalizacja obejmuje akwen niezbdny do eksploatacji przedsiwzicia?
2.2.1.4. Czy lokalizacja zostaa wskazana przez obrys granic zewntrznych obszaru okrelonego we wniosku? 2.2.1.5. Czy zostay wskazane dokadne lokalizacje poszczeglnych elementw farmy wiatrowej? 2.2.1.6. Czy wskazany obszar obejmuje zasigiem miejsca lokalizacji wszystkich elementw skadowych farmy wiatrowej na wszystkich etapach zawartych we wniosku? Czy uwzgldniono bufor bezpieczestwa wok zewntrznych elementw farmy wiatrowej? Czy okrelono wielko powierzchni akwenu przeznaczonego na realizacj i eksploatacj przedsiwzicia? Czy wskazano okres niezbdny do realizacji i eksploatacji przedsiwzicia?
2.2.1.7.
2.2.2.
2.2.3.
LISTA SPRAWDZAJCA DO WNIOSKU O WYDANIE PSZW
126
2.2.3.1.
Czy wskazany okres uwzgldnia wszystkie dziaania zwizane z przygotowaniem i realizacj przedsiwzicia od dnia wydania PSZW do czasu oddania do eksploatacji MFW? Czy wskazano okres niezbdny do eksploatacji przedsiwzicia, uwzgldniajcy czas od dnia rozpoczcia eksploatacji do cakowitej likwidacji przedsiwzicia lub wydania decyzji o przedueniu wanoci PSZW w trybie art. 23 ust. 6g UOM? Czy okrelono charakterystyczne parametry techniczne przedsiwzicia?
2.2.4.
2.2.5.
2.2.5.1. Czy parametry techniczne przedsiwzicia zostay przedstawione wariantowo? 2.2.5.2. Czy podano maksymaln liczb elektrowni wiatrowych planowanych do posadowienia na wskazanym obszarze? 2.2.5.3. Czy podano maksymaln i minimaln moc farmy?
2.2.5.4. Czy podano maksymaln i minimaln przewidywan ilo energii, ktra ma by wytwarzana przez MFW16? 2.2.5.5. Czy okrelono maksymaln wysoko wiey i zasig rotora? 2.2.5.6. 2.2.57. . Czy przedstawiono preferowany sposb posadowienia (fundamentowania)? Czy przedstawiono koncepcj zagospodarowania wskazanego we wniosku obszaru? Czy okrelono warto zamierzonego przedsiwzicia? Czy podano sposb wyceny wartoci przedsiwzicia? Czy uwzgldniono przy szacowaniu kosztw ceny rynkowe wszystkich urzdze i usug niezbdnych do cakowitej budowy MFW, aktualne na dzie skadania wniosku? Czy wskazano wartoci referencyjne, ktre suyy do wyceny MFW, i ich rda? Czy wzito pod uwag czynniki charakterystyczne dla danej MFW wpywajce na koszty cakowite: odlego od ldu, gboko, rodzaj turbiny? Czy przy wycenie uwzgldniono zmienno kosztw na poszczeglnych etapach realizacji inwestycji lub/i uwarunkowa wynikajcych z charakterystyki poszczeglnych fragmentw okrelonej we wniosku powierzchni (np. zmienna gboko, odlego od ldu)? Czy zawarto informacj o etapowej realizacji przedsiwzicia?
2.2.6. 2.2.6.1. 2.2.6.2.
2.2.6.3. 2.2.6.4.
2.2.6.5.
2.27. .
16 - Komentarz w rozdziale: Wniosek o wydanie pozwolenia/Wskazanie lokalizacji.
127
2.2.8. 2.2.8.1.
Czy przedstawiono harmonogram realizacji przedsiwzicia? Czy harmonogram uwzgldnia wszystkie dziaania niezbdne do przygotowania i realizacji przedsiwzicia? Czy przedstawiono sposoby przekazywania produktu na ld? Czy wskazano koncepcj przyczenia MFW do krajowego systemu elektroenergetycznego (KSE)? Czy uwzgldniono inne warianty wyprowadzania wytworzonej energii ni do KSE? Czy wskazano planowane miejsca wyprowadzenia kabla morskiego na ld? Czy opisano orientacyjne rodzaje i parametry infrastruktury przyczeniowej wewntrznej i zewntrznej? OKRELENIE SKUTKW REALIZACJI PRZEDSIWZICIA Czy przedstawiono informacj o nastpujcych skutkach realizacji przedsiwzicia: Czy dokonano oceny skutkw ekonomicznych realizacji przedsiwzicia? Czy wskazano wpyw przedsiwzicia na realizacj krajowej polityki energetycznej? Czy wskazano wpyw przedsiwzicia na realizacj polityki klimatycznej? Czy wskazano wpyw przedsiwzicia na bezpieczestwo energetyczne? Czy wskazano wpyw przedsiwzicia na tworzenie miejsc pracy? Czy wskazano wpyw przedsiwzicia na rozwj przemysu morskiego? Czy okrelono ekonomiczne uwarunkowania realizacji przedsiwzicia? Czy okrelono wpyw przedsiwzicia na konkurencyjno gospodarki i przedsibiorstw? Czy dokonano oceny skutkw spoecznych realizacji przedsiwzicia? Czy okrelono wpyw przedsiwzicia na obronno i bezpieczestwo pastwa? Czy okrelono wpyw przedsiwzicia na bezpieczestwo eglugi morskiej? Czy okrelono wpyw przedsiwzicia na bezpieczestwo lotw powietrznych?
2.2.9. 2.2.9.1.
2.2.9.2.
2.2.9.3. 2.2.9.4.
3. 3.1. 3.1.1. 3.1.1.1. 3.1.1.2. 3.1.1.3. 3.1.1.4. 3.1.1.5. 3.1.1.6. 3.1.1.7.
3.1.2. 3.1.2.1. 3.1.2.2. 3.1.2.3.
3.1.2.4. Czy okrelono wpyw przedsiwzicia na rybowstwo morskie? 3.1.2.5. Czy okrelono wpyw przedsiwzicia na podwodne dziedzictwo archeologiczne? 3.1.2.6. Czy okrelono wpyw przedsiwzicia na bezpieczestwo bada i eksploatacji zasobw mineralnych dna morskiego? Czy okrelono wpyw przedsiwzicia na istniejc infrastruktur obszarw morskich?
3.1.2.7.
128
3.1.2.8.
Czy okrelono wpyw przedsiwzicia na turystyk i rozwj lokalnych spoecznoci nadmorskich? Czy okrelono wpyw przedsiwzicia na rozwj regionalny?
3.1.2.9.
3.1.2.10. Czy przy ocenie wpywu przedsiwzicia na bezpieczestwo gospodarki i spoeczestwa uwzgldniono wymogi odrbnych przepisw regulujcych zasady zachowania tego bezpieczestwa? 3.1.2.11. 3.1.3. 3.1.3.1. Czy okrelono wpyw przedsiwzicia na sektor finansw publicznych? Czy dokonano oceny skutkw oddziaywania na rodowisko przedsiwzicia? Czy dokonano analizy alternatywnych wariantw lokalizacyjnych przedsiwzicia? Czy dokonano analizy wpywu przedsiwzicia na warunki hydrologiczne i hydrochemiczne? Czy dokonano analizy wpywu przedsiwzicia na budow geologiczn, surowce mineralne, skad chemiczny osadw? Czy dokonano analizy wpywu przedsiwzicia na fitobentos i zoobentos? Czy dokonano analizy wpywu przedsiwzicia na ichtiofaun? Czy dokonano analizy wpywu przedsiwzicia na awifaun? Czy dokonano analizy wpywu przedsiwzicia na ssaki morskie? Czy dokonano screeningu oddziaywa przedsiwzicia na integralno, spjno i przedmiot ochrony obszarw Natura 2000?
3.1.3.2.
3.1.3.3.
3.1.3.4. 3.1.3.5. 3.1.3.6. 3.1.3.7. 3.1.3.8.
3.1.3.8.1. Czy dokonano charakterystyki obszarw Natura 2000 pozostajcych w strefie potencjalnych oddziaywa przedsiwzicia? 3.1.3.8.2. Czy podano pooenie przedsiwzicia wzgldem obszarw Natura 2000? 3.1.3.8.3. Czy przedstawiono i przeanalizowano potencjalne oddziaywania przedsiwzicia na obszary Natura 2000 pozostajce w strefie oddziaywa przedsiwzicia?
3.1.3.8.5. Czy dokonano oceny wpywu przedsiwzicia skumulowanego z innymi przedsiwziciami i planami na obszary Natura 2000? 3.1.3.8.6. Czy zaproponowano dziaania minimalizujce i wzito je pod uwag przy dokonywaniu oceny oddziaywania przedsiwzicia na obszary Natura 2000? 3.1.3.8.6. Czy stwierdzono, e przedsiwzicie nie bdzie znaczco oddziaywao na integralno, spjno i przedmiot ochrony obszarw Natura 2000?
129
3.1.3.9.
Czy przedstawiono pooenie przedsiwzicia wobec innych obszarw chronionych ni obszary Natura 2000? ZACZNIKI DO WNIOSKU Czy doczono do wniosku aktualny Odpis z Krajowego Rejestru Sdowego? Czy doczono do wniosku Opis technologii planowanego przedsiwzicia? Czy przedstawiono podstawowe parametry lokalizacji determinujce wybr technologii? Czy podano odlego lokalizacji od ldu?
4. 4.1. 4.2. 4.2.1.
4.2.1.1.
4.2.1.2. Czy podano przedzia gbokoci w wybranej lokalizacji? 4.2.1.3. Czy podano redni szacowan prdko wiatru? Czy opisano podstawowe parametry techniczne przedsiwzicia? Czy przedstawiono szacowan produktywno MFW? Czy opisano rozwaane warianty elektrowni wiatrowych? Czy opisano rozwaane warianty fundamentw? Czy opisano wszystkie elementy infrastruktury przyczeniowej wewntrznej? Czy opisano technologie wykonania MFW? Czy doczono do wniosku Informacj o rodowisku znajdujcym si w zasigu oddziaywania planowanego przedsiwzicia? Czy opisano warunki hydrologiczne i hydrochemiczne? Czy opisano budow geologiczn, surowce mineralne oraz skad chemiczny osadw? Czy opisano fitoplankton i zooplankton? Czy opisano zoobentos? Czy opisano ichtiofaun? Czy opisano awifaun? Czy opisano ssaki morskie? Czy przy opisywaniu rodowiska morskiego opierano si na dostpnych, wiarygodnych, naukowych rdach danych? Czy przy opisywaniu rodowiska morskiego opierano si na wynikach bada wykonanych w miejscu realizacji przedsiwzicia lub w jego bezporednim ssiedztwie? Czy doczono do wniosku Opis potencjalnych oddziaywa planowanego przedsiwzicia na rodowisko i jego zasoby naturalne zarwno ywe, jak i martwe oraz ich ocen? Czy przedstawiono potencjalne oddziaywania MFW na rodowisko na etapie planowania inwestycji?
4.2.1.4. Czy podano typ podoa? 4.2.2. 4.2.3. 4.2.4. 4.2.5. 4.2.6. 4.2.7. 4.3. 4.3.1. 4.3.2.
4.3.3. 4.3.4. 4.3.5. 4.3.6. 4.3.7. 4.3.8.
4.3.9.
4.4 4.4.1.
130
4.4.2.
Czy przedstawiono potencjalne oddziaywania MFW na rodowisko na etapie budowy?
4.4.2.1. Czy opisano oddziaywania przedsiwzicia, ktre mog si pojawi w trakcie produkcji i transportu podzespow na ldzie? 4.4.2.2. Czy opisano oddziaywania przedsiwzicia, ktre mog si pojawi w trakcie transportu i montau elementw farmy na morzu? 4.4.2.3. Czy opisano oddziaywania przedsiwzicia, ktre mog si pojawi podczas budowy infrastruktury przyczeniowej wewntrznej?
4.4.2.4. Czy opisano oddziaywania przedsiwzicia, ktre mog si pojawi podczas budowy infrastruktury towarzyszcej? 4.4.3. 4.4.3.1. Czy przedstawiono potencjalne oddziaywania MFW na etapie eksploatacji? Czy przedstawiono oddziaywania elektrowni wiatrowych?
4.4.3.2. Czy przedstawiono oddziaywania powodowane przez fundamenty? 4.4.3.3. 4.4.3.4. 4.4.4. 4.5. 4.5.1. Czy przedstawiono oddziaywania powodowane przez obsug serwisow? Czy przedstawiono oddziaywania infrastruktury przyczeniowej? Czy opisano oddziaywania na etapie likwidacji MFW? Czy zaczono do wniosku Opis rodkw zmniejszajcych szkodliwe oddziaywania planowanego przedsiwzicia na rodowisko morskie? Czy przedstawiono dziaania minimalizujce oddziaywania na oceniany element rodowiska? Czy przedstawiono dziaania minimalizujce na poszczeglnych etapach przygotowania, realizacji, eksploatacji i likwidacji przedsiwzicia? Czy doczono do wniosku Opis przyjtych zaoe i zastosowanych metod prognozy oraz wykorzystanych danych o rodowisku morskim, ze wskazaniem trudnoci powstaych przy gromadzeniu niezbdnych informacji? Czy przedstawiono zaoenia, na podstawie ktrych przygotowano wniosek? Czy przedstawiono metodyk, ktr posuono si przy formuowaniu wnioskw? Czy wskazano rda danych wykorzystanych do przygotowania wniosku? Czy doczono do wniosku Projekt programu monitoringu, w tym monitoringu rodowiska, i zarzdzania procesem inwestycyjnym i eksploatacyjnym? Czy przedstawiono harmonogram przygotowania projektu? Czy przedstawiono zasady zarzdzania na etapie przygotowania projektu?
4.5.2.
4.6.
4.6.1. 4.6.2.
4.6.3. 4.7 4.7.1. 4.7.2.
131
4.7.3. 4.7.4.
Czy przedstawiono harmonogram budowy farmy? Czy przedstawiono zasady zarzdzania na etapie budowy i likwidacji przedsiwzicia? Czy przedstawiono zasady zarzdzania przedsiwziciem na etapie eksploatacji? Czy w przedstawionych zasadach zarzdzania przedsiwziciem zostay okrelone procedury zapewniania bezpieczestwa oraz minimalizacji ryzyka wystpienia awarii, kolizji, wypadkw? Czy przedstawione zasady zarzdzania obejmuj procedury obsugi i serwisu MFW? Czy przedstawiony zosta program monitoringu rodowiska? Czy przedstawiono zakresy bada i pomiarw na poszczeglnych etapach przygotowania i eksploatacji przedsiwzicia?
4.7.5. 4.7.6.
4.7.7.
4.7.8. 4.7.8.1.
4.7.8.2. Czy okrelono czas trwania monitoringu poszczeglnych elementw rodowiska? 4.7.8.3. Czy okrelono, na jakim obszarze powinny by prowadzone badania i pomiary? 4.7.8.4. Czy okrelono metody poszczeglnych bada i pomiarw? 4.7.8.5. Czy program monitoringu obejmuje wszystkie etapy przygotowania, budowy, eksploatacji i likwidacji przedsiwzicia? 4.7.8.6. Czy zaplanowano badania hydrologiczne? 4.7.8.7. Czy zaplanowano badania geofizyczne? 4.7.8.8. Czy zaplanowano badania bentosu? 4.7.8.9. Czy zaplanowano badania ichtiofauny? 4.7.8.10. Czy zaplanowano badania ssakw morskich? Czy zaplanowano badania haasu i wibracji? Czy zaplanowano badania geologiczne? Czy zaczono do wniosku Opis elementw rodowiska objtych ochron na podstawie ustawy o ochronie przyrody, znajdujcych si w zasigu przewidywanego oddziaywania planowanego przedsiwzicia? Czy przedstawiono informacje o znanych gatunkach i siedliskach objtych ochron na podstawie ustawy o ochronie przyrody bdcych w strefie oddziaywa przedsiwzicia oraz bdcych przedmiotem ochrony obszarw chronionych znajdujcych si w promieniu 30 km od granic planowanej MFW? Czy zamieszczono map przedstawiajc lokalizacj przedsiwzicia wzgldem obszarw objtych ochron?
4.7.8.11. Czy zaplanowano badania ptakw? 4.7.8.12. 4.7.8.13. 4.8. 4.8.1.
4.8.2.
132
Lista sprawdzajca do wniosku o wydanie DSU
L.p.
Pytanie
1. 1.1. 1.1.1. 1.1.2. 1.1.3.
WYMOGI FORMALNE WYNIKAJCE Z KPA Czy wniosek zawiera nastpujce elementy: Nazwa wnioskodawcy Adres wnioskodawcy danie wydania decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach na podstawie art. 73 ust. 1 UOO danie ustalenia zakresu raportu na podstawie art. 69 ust. 1 UOO17 Podpis wnioskodawcy lub osoby upowanionej do reprezentowania wnioskodawcy WYMOGI WYNIKAJCE Z UOO Czy do wniosku doczono nastpujce zaczniki: Raport OO w 3 egzemplarzach w formie wydrukw oraz w 3 egzemplarzach w formie elektronicznej (pyta CD/DVD)18 Kart informacyjn przedsiwzicia w 3 egzemplarzach w formie wydrukw oraz w 3 egzemplarzach w formie elektronicznej (pyta CD/DVD)19 Powiadczon przez waciwy organ kopi mapy ewidencyjnej przedstawiajcej teren, na ktrym przewiduje si realizacj przedsiwzicia, oraz obejmujcej obszar, na ktry bdzie oddziaywa przedsiwzicie20 Wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeeli plan ten zosta uchwalony, albo informacj o jego braku21 Wypis z rejestru gruntw obejmujcy teren, na ktrym przewiduje si realizacj przedsiwzicia, oraz obejmujcy obszar, na ktry bdzie oddziaywa przedsiwzicie22 Dowd wniesienia opaty skarbowej
1.1.4. 1.1.5. 2. 2.1. 1.2.1.
1.2.2.
1.2.3.
1.2.4.
1.2.5.
1.2.6.
17 - O ile wnioskodawca zdecydowa si na wystpienie o ustalenie zakresu raportu lub przewiduje si moliwo wystpienia transgranicznego oddziaywania na rodowisko. 18 - Jeeli wnioskodawca nie wystpuje jednoczenie o ustalenie zakresu raportu OO. 19 - Jeeli wnioskodawca wystpuje jednoczenie o ustalenie zakresu raportu OO. 20 - Tylko w wypadku gdy wnioskiem objte s ldowe elementy infrastruktury towarzyszcej MFW. 21 - Tylko w wypadku gdy wnioskiem objte s ldowe elementy infrastruktury towarzyszcej MFW, a organem prowadzcym postpowanie jest RDO. 22 - Tylko w wypadku gdy wnioskiem objte s ldowe elementy infrastruktury towarzyszcej MFW, a wraz z wnioskiem przedkadany jest raport OO.
LISTA SPRAWDZAJCA DO WNIOSKU O WYDANIE DSU
134
Lista sprawdzajca do karty informacyjnej przedsiwzicia
L.p.
Pytanie
1. 1.1. 1.1.1. 1.1.1.1. 1.1.1.2.
RODZAJ, SKALA I USYTUOWANIE PRZEDSIWZICIA Rodzaj przedsiwzicia Czy przedstawiono informacje o nastpujcych atrybutach przedsiwzicia: Nazwa Czci skadowe przedsiwzicia (np. elektrownie wiatrowe, stacja elektroenergetyczna, platforma badawcza, przycze wewntrzne, przycze zewntrzne, zaplecze budowy23) Skala i usytuowanie przedsiwzicia Czy przedstawiono nastpujce informacje: Lokalizacja: a) wsprzdne geograficzne skrajnych punktw MFW, b) mapa z zaznaczonymi granicami obszaru przeznaczonego na lokalizacj MFW, c) pooenie wzgldem miejscowoci przy linii brzegowej, d) wojewdztwo Przewidywana cakowita moc zainstalowana [MW] Przewidywana liczba EW i ich wysoko (maksymalna lub rozwaane warianty) Przedzia gbokoci, na jakich zostan posadowione EW Przewidywany harmonogram realizacji przedsiwzicia Okrelenie, czy przedsiwzicie bdzie realizowane etapowo, a jeli tak to opis poszczeglnych etapw Przewidywane miejsca ldowania kabla podmorskiego oraz miejsca podczenia do KSE (warianty) POWIERZCHNIA ZAJMOWANEJ NIERUCHOMOCI, A TAKE OBIEKTU BUDOWLANEGO ORAZ DOTYCHCZASOWY SPOSB ICH WYKORZYSTANIA I POKRYCIE SZAT ROLINN Powierzchnia zajmowanej nieruchomoci Czy przedstawiono przewidywan powierzchni, ktr zajmie MFW? Dotychczasowy sposb wykorzystania Czy przedstawiono informacje na temat dotychczasowego wykorzystania obszaru projektowanej MFW na potrzeby: Transportu morskiego Si zbrojnych
1.2. 1.2.1. 1.2.1.1.
1.2.1.2. 1.2.1.3. 1.2.1.4. 1.2.1.5. 1.2.1.6.
1.2.1.7.
2. 2.1. 2.1.1.. 2.2. 2.2.1. 2.2.1.1. 2.2.1.3.
2.2.1.2. Transportu powietrznego 2.2.1.4. Rybowstwa 2.2.1.5. Bada obiektw historycznych 2.2.1.6. Eksploatacji surowcw mineralnych
23 - Patrz: wyjanienia w tekcie przewodnika.
LISTA SPRAWDZAJCA DO KARTY INFORMACYJNEJ PRZEDSIWZICIA
136
2.2.1.7. 2.2.1.8. 2.2.1.9. 2.2.1.10. 2.3. 2.3.1.
Turystyki Podmorskich rurocigw i linii elektroenergetycznych Inne Okrelone w planie zagospodarowania przestrzennego morza (o ile obowizuje) Pokrycie szat rolinn Czy przedstawiono charakterystyk rolinnoci dna morskiego na terenie przeznaczonym pod MFW? RODZAJ TECHNOLOGII Czy przedstawiono informacje o elektrowniach wiatrowych: Gwne elementy konstrukcyjne Wysoko wiey (maksymalna lub warianty) rednica rotora (maksymalna lub warianty) Moc turbiny (maksymalna lub warianty) Rodzaje fundamentw (warianty) Czy przedstawiono informacje o stacji pomiarowo-badawczej: Gwne elementy konstrukcyjne Przewidywane rodzaje zainstalowanych urzdze badawczych Czy przedstawiono informacje o stacji elektroenergetycznej: Przewidywane elementy konstrukcyjne Przewidywana liczba stacji elektroenergetycznych Czy przedstawiono informacje o sieci elektroenergetycznej i telekomunikacyjnej: Rodzaje kabli Dugo kabli Sposb uoenia w dnie morskim Sposb podczenia do KSE EWENTUALNE WARIANTY PRZEDSIWZICIA Czy opisano rozwaane warianty przedsiwzicia: Lokalizacyjne elektrowni Przebiegu i miejsca ldowania kabla Miejsca przyczenia do KSE Technologiczne (turbin, fundamentw, kabli itd.) Inne PRZEWIDYWANA ILO WYKORZYSTYWANYCH ZASOBW WODY, SUROWCW, PALIW ORAZ ENERGII Czy wskazano ilo materiaw i paliw przewidywanych do zuycia na etapie budowy: Paliwo Materiay budowlane Energia elektryczna Elementy elektrowni, stacji transformatorowej i badawczej, sieci elektroenergetycznej i telekomunikacyjnej, inne Czy wskazano ilo materiaw, paliw i energii przewidywanych do zuycia na etapie eksploatacji: Paliwo
3. 3.1. 3.1.1. 3.1.2. 3.1.3. 3.1.4. 3.1.5. 3.2. 3.2.1. 3.2.2. 3.3. 3.3.1. 3.3.2. 3.4. 3.4.1. 3.4.2. 3.4.3. 3.4.4. 4. 4.1. 4.1.1. 4.1.2. 4.1.3. 4.1.4. 4.1.5. 5. 5.1. 5.1.1. 5.1.2. 5.1.3. 5.1.4.
5.2. 5.2.1.
137
5.2.2. 5.2.3. 6. 6.1.1.
Czci zamienne Energia elektryczna ROZWIZANIA CHRONICE RODOWISKO Czy wskazano przewidywane rozwizania chronice rodowisko, planowane do zastosowania na etapie budowy MFW? Czy wskazano przewidywane rozwizania chronice rodowisko, planowane do zastosowania na etapie eksploatacji MFW? Czy wskazano przewidywane rozwizania chronice rodowisko, planowane do zastosowania na etapie likwidacji MFW? RODZAJE I PRZEWIDYWANE ILOCI WPROWADZANYCH DO RODOWISKA SUBSTANCJI LUB ENERGII PRZY ZASTOSOWANIU ROZWIZA CHRONICYCH RODOWISKO Czy wskazano rodzaje i przewidywane iloci emisji do rodowiska na etapie przygotowania projektu: Emisja haasu przez jednostki pywajce, samoloty i migowce Zaburzanie osadw dna morskiego podczas pobierania prbek czy kotwiczenia jednostek Wycieki substancji z jednostek pywajcych Wytwarzanie odpadw Zaburzenie krajobrazu Inne Czy wskazano rodzaje i przewidywane iloci emisji do rodowiska na etapie budowy i likwidacji: Emisja haasu przez jednostki pywajce, samoloty i migowce oraz podczas produkcji elementw MFW Zaburzanie osadw dna morskiego podczas ukadania kabla czy kotwiczenia jednostek Wycieki substancji z jednostek pywajcych Wytwarzanie odpadw Zaburzenie krajobrazu Zanieczyszczenie powietrza przez zakady produkujce elementy MFW Inne Czy wskazano rodzaje i przewidywane iloci emisji do rodowiska na etapie eksploatacji: Emisja haasu przez elektrownie, jednostki pywajce, samoloty i migowce oraz podczas produkcji elementw MFW Wycieki substancji z jednostek pywajcych Wytwarzanie odpadw Zaburzenie krajobrazu Emisja pola i promieniowania elektromagnetycznego przez farm Wpyw na flor i faun Inne MOLIWE TRANSGRANICZNE ODDZIAYWANIE NA RODOWISKO
6.1.2.
6.1.3.
7. 7.1. 7.1.1. 7.1.2.
7.1.3. 7.1.4. 7.1.5. 7.1.6. 7.2. 7.2.1.
7.2.2.
7.2.3. 7.2.4. 7.2.5. 7.2.6. 7.27. . 7.3. 7.3.1.
7.3.2. 7.3.3. 7.3.4. 7.3.5. 7.3.6. 7.37. . 8.
138
8.1.
Czy przeanalizowano moliwo wystpienia transgranicznego oddziaywania na rodowisko? OBSZARY PODLEGAJCE OCHRONIE NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY, ZNAJDUJCE SI W ZASIGU ZNACZCEGO ODDZIAYWANIA PRZEDSIWZICIA Czy opisano obszarowe formy ochrony przyrody, znajdujce si w zasigu potencjalnego oddziaywania przedsiwzicia: Parki narodowe Rezerwaty przyrody Parki krajobrazowe Obszary chronionego krajobrazu Obszary Natura 2000
9. 9.1. 9.1.1. 9.1.2. 9.1.3. 9.1.4. 9.1.5.
139
Lista sprawdzajca do raportu OO
L.p.
Pytanie
1. 1.1. 1.1.1. 1.1.2. 1.1.3.
OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIWZICIA Charakterystyka caego przedsiwzicia i warunki uytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji lub uytkowania Czy przedstawiono maksymaln i minimaln wysoko wiey EW? Czy przedstawiono maksymaln i minimaln rednic rotora? Czy przedstawiono maksymalne dopuszczalne moce akustyczne poszczeglnych turbin? Czy opisano wszystkie elementy infrastruktury towarzyszcej EW (maksymalne parametry lub warianty): - kabel podmorski, - stacj pomiarowo-badawcz, - stacje elektroenergetyczne, - linie elektroenergetyczne (przycze wewntrzne i zewntrzne), - linie telekomunikacyjne, - drogi dojazdowe, - zaplecze budowy, - nabrzea, - inne? Czy opisano lokalizacj przez: a) wsprzdne geograficzne skrajnych punktw MFW, b) map z zaznaczonymi granicami obszaru przeznaczonego na lokalizacj MFW, c) opis pooenia wzgldem miejscowoci przy linii brzegowej, d) wskazanie wojewdztwa? Czy opisano za pomoc danych liczbowych (z uwzgldnieniem moliwego marginesu zmian na etapie budowy) wielko terenu zajtego przez poszczeglne elementy MFW, a take wielko terenu zajtego czasowo w trakcie jej budowy (zaplecza, nabrzea itd.)? Czy wskazano dziaki, na ktrych zlokalizowano elementy ldowej infrastruktury towarzyszcej MFW, lub map w skali 1:25 000, przedstawiajc ich lokalizacj (o ile infrastruktura ldowa jest objta wnioskiem o DSU)? Czy opisano sposb uytkowania obszaru MFW przed rozpoczciem inwestycji oraz zmian, jakie na nim nastpi w trakcie budowy i eksploatacji farmy wiatrowej? Czy zawarto informacje dotyczce zgodnoci warunkw uytkowania terenu inwestycji z planem zagospodarowania przestrzennego morza lub informacje o braku planu?
1.1.4.
1.1.5.
1.1.6.
1.1.7.
1.1.8.
1.1.9.
LISTA SPRAWDZAJCA DO RAPORTU OO
142
1.1.10.
Czy opisano zagadnienia zwizane z transportem materiaw budowlanych i elementw elektrowni na ldzie i na morzu (takich jak czstotliwo przejazdw, liczba i rodzaje pojazdw, statkw)? Czy opisano rodzaje i iloci materiaw i zasobw przewidywanych do zuycia na etapie budowy MFW? Czy opisano wszystkie dziaania skadajce si na budow MFW? Czy opisano wszystkie dziaania skadajce si na eksploatacj MFW? Czy opisano wszystkie dziaania skadajce si na likwidacj MFW? Czy raport zawiera harmonogram realizacji projektu (w szczeglnoci przewidywany czas rozpoczcia i zakoczenia poszczeglnych etapw budowy, eksploatacji i likwidacji MFW)? Czy opisano inne istniejce lub planowane przedsiwzicia, ktrych oddziaywania mog kumulowa si z oddziaywaniami MFW? Gwne cechy charakterystyczne procesw produkcyjnych Czy podano przewidywan cakowit moc zainstalowan MFW [MW]? Czy opisano gwne cechy charakterystyczne procesu produkcji energii elektrycznej przez MFW, w tym sposb transportu wytworzonej mocy na ld (przyczenia do KSE)? Przewidywane rodzaje i iloci zanieczyszcze, wynikajce z funkcjonowania planowanego przedsiwzicia Czy opisano wszystkie przewidywane rodzaje i iloci odpadw (w tym niebezpiecznych), ktre powstan w trakcie budowy, eksploatacji i likwidacji MFW? Czy opisano rodzaje i iloci ciekw bytowych i deszczowych, ktre powstan podczas budowy, eksploatacji i likwidacji MFW (w tym w sytuacjach awaryjnych, takich jak np. wyciek ze statku)? Czy opisano rodzaje i iloci zanieczyszcze powietrza, jakie powstan w trakcie budowy, eksploatacji i likwidacji MFW? Czy raport OO zawiera analiz akustyczn przedsiwzicia, uwzgldniajc emisj haasu podczas budowy, eksploatacji i likwidacji MFW? Czy raport OO zawiera analiz oddziaywania pl elektromagnetycznych powstajcych podczas eksploatacji MFW?
1.1.11.
1.1.12. 1.1.13. 1.1.14. 1.1.15.
1.1.16.
1.2. 1.2.1. 1.2.2.
1.3. 1.3.1.
1.3.2.
1.3.3.
1.3.4.
1.3.5.
143
1.3.6.
Czy opisano wielko i rodzaje emisji, jakie mog powsta w wypadku wystpienia awarii podczas budowy, eksploatacji lub likwidacji MFW (takich jak np. wyciek oleju z transformatora, wyciek paliwa ze statku), w tym moliwe powane awarie w rozumieniu przepisw PO? Czy porwnano rodzaje i wielko emisji powodowanych przez farm wiatrow z obowizujcymi normami prawnymi? OPIS ELEMENTW PRZYRODNICZYCH RODOWISKA OBJTYCH ZAKRESEM PRZEWIDYWANEGO ODDZIAYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIWZICIA NA RODOWISKO, W TYM ELEMENTW OBJTYCH OCHRON NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY Czy raport zawiera charakterystyk elementw abiotycznych rodowiska na obszarze MFW i na obszarze, na ktry moe oddziaywa MFW, obejmujc: 1) batymetri i geomorfologi, 2) charakterystyk osadw dennych (struktur osadw, topografi dna morskiego, przemieszczanie si osadw), 3) charakterystyk struktury geologicznej obszaru, 4) waciwoci gruntu, 5) pomiary wiatru (prdko i przewaajce kierunki), 6) warunki hydrograficzne (prdy wodne, wysoko fal), 7) uwarunkowania formowania si pokrywy lodowej, 8) dotychczasowe sposoby wykorzystywania przestrzeni morskiej przez innych uytkownikw? Czy raport zawiera charakterystyk elementw biotycznych rodowiska na obszarze MFW i na obszarze, na ktry moe oddziaywa MFW, obejmujc: 1) makrofity i bezkrgowce, 2) ryby, 3) ssaki morskie, 4) ptaki, 5) nietoperze? Czy wskazano i opisano formy ochrony przyrody (w rozumieniu UOP) oraz korytarze ekologiczne, na ktre moe mie wpyw budowa, eksploatacja i likwidacja MFW? Czy do raportu OO zaczono opracowanie z wynikami przedinwestycyjnej inwentaryzacji ornitologicznej? Czy do raportu OO zaczono opracowanie z wynikami przedinwestycyjnej inwentaryzacji chiropterologicznej?
1.3.7.
2.
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
144
3.
OPIS ISTNIEJCYCH W SSIEDZTWIE LUB W BEZPOREDNIM ZASIGU ODDZIAYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIWZICIA ZABYTKW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISW O OCHRONIE ZABYTKW I OPIECE NAD ZABYTKAMI Czy opisano zabytki chronione na podstawie przepisw o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami istniejce w ssiedztwie lub w bezporednim zasigu oddziaywania planowanej MFW (na morzu i na ldzie)? OPIS PRZEWIDYWANYCH SKUTKW DLA RODOWISKA W PRZYPADKU NIEPODEJMOWANIA PRZEDSIWZICIA Czy opisano skutki dla rodowiska w przypadku rezygnacji z budowy MFW (pozytywne i negatywne)? OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTW, W TYM WARIANTU PROPONOWANEGO PRZEZ WNIOSKODAWC ORAZ RACJONALNEGO WARIANTU ALTERNATYWNEGO I WARIANTU NAJKORZYSTNIEJSZEGO DLA RODOWISKA Czy opisano wariant MFW proponowany do realizacji? Czy opisano przynajmniej jeden racjonalny wariant alternatywny MFW? Czy opisano wariant najkorzystniejszy dla rodowiska, jeli jest on inny od wyej wymienionych? OKRELENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAYWANIA NA RODOWISKO ANALIZOWANYCH WARIANTW, W TYM RWNIE W PRZYPADKU WYSTPIENIA POWANEJ AWARII PRZEMYSOWEJ, A TAKE MOLIWEGO TRANSGRANICZNEGO ODDZIAYWANIA NA RODOWISKO Czy raport OO zawiera opis bezporedniego oddziaywania analizowanych wariantw na etapach budowy, eksploatacji i likwidacji MFW na wody morskie, powierzchniowe i podziemne? Czy opisano urzdzenia suce do zbierania, gromadzenia i oczyszczania ciekw socjalnych i deszczowych (rodzaje, wymiary, pojemno, inne istotne parametry)? Czy wskazano lokalizacj urzdze sucych do zbierania, gromadzenia i oczyszczania ciekw? Czy przeanalizowano oddziaywania na wody morskie, powierzchniowe i podziemne w wypadku awarii (takich jak np. wyciek z transformatora, ze statku)? Czy raport OO zawiera opis bezporedniego oddziaywania analizowanych wariantw na etapach budowy, eksploatacji i likwidacji MFW na powietrze? Czy raport OO zawiera opis bezporedniego oddziaywania analizowanych wariantw na etapach budowy, eksploatacji i likwidacji MFW na klimat akustyczny? Czy zidentyfikowano wszystkie rda haasu na etapie budowy, eksploatacji i likwidacji MFW? Czy analiza akustyczna wskazuje zasig i wielko haasu wytwarzanego na etapie budowy, eksploatacji i likwidacji MFW?
3.1.
4. 4.1.
5. 5.1. 5.2. 5.3.
6.
6.1.
6.2.
6.3.
6.4.
6.5.
6.6.
6.7.
6.8.
145
6.9.
Czy wskazano metody ograniczania oddziaywania akustycznego przedsiwzicia na etapie budowy, eksploatacji i likwidacji MFW? Czy opisano metody zastosowane w analizie akustycznej, w tym rodzaj uytego oprogramowania komputerowego? Czy raport OO zawiera opis bezporedniego oddziaywania analizowanych wariantw na etapach budowy, eksploatacji i likwidacji MFW na pole elektromagnetyczne? Czy zidentyfikowano wszystkie rda pola elektromagnetycznego na etapie budowy, eksploatacji i likwidacji MFW? Czy analiza oddziaywania pl elektromagnetycznych obejmuje elektrownie wiatrowe i infrastruktur towarzyszc (GPZ, linie energetyczne)? Czy wskazano wielko i zasig oddziaywania pl elektromagnetycznych, wytwarzanych w trakcie eksploatacji MFW? Czy wskazano metody ograniczania oddziaywania pl elektromagnetycznych wytwarzanych przez MFW i infrastruktur towarzyszc? Czy opisano metody zastosowane w analizie pl elektromagnetycznych? Czy raport OO zawiera opis bezporedniego oddziaywania analizowanych wariantw na etapach budowy, eksploatacji i likwidacji MFW na gleb? Czy opisano sposoby zbierania, magazynowania, transportu oraz metody odzysku lub unieszkodliwiania odpadw, ktre powstan podczas budowy, eksploatacji i likwidacji MFW? Czy wskazano miejsca, w ktrych bdzie si odbywao magazynowanie, odzysk lub/i unieszkodliwianie odpadw? Czy raport OO zawiera opis bezporedniego oddziaywania analizowanych wariantw na etapach budowy, eksploatacji i likwidacji MFW na warunki ycia i zdrowie ludzi? Czy raport OO zawiera opis bezporedniego oddziaywania analizowanych wariantw na etapach budowy, eksploatacji i likwidacji MFW na flor i faun? Czy raport OO zawiera opis bezporedniego oddziaywania analizowanych wariantw na etapach budowy, eksploatacji i likwidacji MFW na krajobraz?
6.10.
6.11.
6.12.
6.13.
6.14.
6.15.
6.16. 6.17.
6.18.
6.19.
6.20.
6.21.
6.22.
146
6.23.
Czy raport OO zawiera opis bezporedniego oddziaywania analizowanych wariantw na etapach budowy, eksploatacji i likwidacji MFW na dobra materialne, zabytki i krajobraz kulturowy? Czy raport OO zawiera analiz wpywu wariantu wybranego do realizacji na wzajemne oddziaywania pomidzy elementami rodowiska? Czy raport OO zawiera analiz moliwoci wystpienia powanej awarii (w kadym z analizowanych wariantw, na etapach budowy, eksploatacji i likwidacji MFW)? Czy opisano wpyw na rodowisko analizowanych wariantw w wypadku wystpienia powanej awarii przemysowej? Czy raport OO zawiera analiz moliwoci wystpienia oddziaywania transgranicznego (w kadym z analizowanych wariantw, na etapach budowy, eksploatacji i likwidacji MFW)? Czy opisano wpyw na rodowisko analizowanych wariantw w wypadku wystpienia oddziaywania transgranicznego? Czy w wypadku stwierdzenia oddziaywania transgranicznego raport OO w sposb wyczerpujcy okrela oddziaywania planowanego przedsiwzicia poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej? Czy opisano bezporednie oddziaywanie analizowanych wariantw na integralno i spjno zatwierdzonych lub planowanych obszarw Natura 2000? Czy opisano bezporednie oddziaywanie analizowanych wariantw na przedmiot ochrony zatwierdzonych lub planowanych obszarw Natura 2000? Czy opisano skutki porednie (wtrne) ktregokolwiek ze wskazanych wyej oddziaywa MFW na rodowisko? Czy opisano skutki kumulowania si ktregokolwiek ze wskazanych wyej oddziaywa MFW na rodowisko? Czy opisano krtkoterminowe (chwilowe) skutki ktregokolwiek ze wskazanych wyej oddziaywa MFW na rodowisko? Czy opisano rednioterminowe skutki ktregokolwiek ze wskazanych wyej oddziaywa MFW na rodowisko? Czy opisano dugoterminowe (stae) skutki ktregokolwiek ze wskazanych wyej oddziaywa MFW na rodowisko? Czy odpowiednio okrelono obszar geograficzny, czas trwania, czstotliwo i prawdopodobiestwo wystpienia kadego oddziaywania MFW na rodowisko?
6.24.
6.25.
6.26.
6.27.
6.28.
6.29.
6.30.
6.31.
6.32.
6.33.
6.34.
6.35.
6.36.
6.37.
147
6.38. 6.39.
Czy opisano pozytywne efekty eksploatacji MFW? Czy kade opisywane oddziaywanie MFW na rodowisko porwnano z istniejcymi w tym zakresie normami prawnymi oraz aktualn wiedz naukow na temat skali oddziaywa farm wiatrowych? Czy znaczenie kadego opisanego oddziaywania na rodowisko zostao dokadnie wyjanione? Czy wszystkie ww. oddziaywania na rodowisko, wszdzie tam, gdzie to moliwe, zostay opisane rwnie za pomoc danych liczbowych? Czy omwiono wszelkie ryzyko zwizane z projektem? ryzyko zwizane z obsug niebezpiecznych materiaw, ryzyko zwizane z rozlaniem/wyciekiem, poarem, eksplozj, ryzyko zwizane z wypadkami drogowymi, wypadkami statkw morskich i powietrznych, ryzyko zwizane z awari lub defektem procesw lub urzdze, ryzyko zwizane z naraeniem projektu na katastrofy naturalne Czy omwiono sposb postpowania w razie wystpienia wypadkw i nieprzewidzianych zdarze? Czy omwiono element niepewnoci zwizany z obliczaniem emisji? UZASADNIENIE PROPONOWANEGO PRZEZ WNIOSKODAWC WARIANTU, ZE WSKAZANIEM JEGO ODDZIAYWANIA NA RODOWISKO, W SZCZEGLNOCI NA: A) LUDZI, ROLINY, ZWIERZTA, GRZYBY I SIEDLISKA PRZYRODNICZE, WOD I POWIETRZE, B) POWIERZCHNI ZIEMI, Z UWZGLDNIENIEM RUCHW MASOWYCH ZIEMI, KLIMAT I KRAJOBRAZ, C) DOBRA MATERIALNE, D) ZABYTKI I KRAJOBRAZ KULTUROWY, OBJTE ISTNIEJC DOKUMENTACJ, W SZCZEGLNOCI REJESTREM LUB EWIDENCJ ZABYTKW, E) WZAJEMNE ODDZIAYWANIE MIDZY ELEMENTAMI, O KTRYCH MOWA W LIT. A-D Czy uzasadniono wybr wariantu MFW proponowanego do realizacji i wskazano jego wpyw na rodowisko? OCENA ODDZIAYWANIA NA OBSZARY NATURA 2000 Czy opisano elementy przedsiwzicia mogce oddziaywa na obszary Natura 2000 w wariancie preferowanym do realizacji oraz w racjonalnych wariantach alternatywnych? Czy opisano skutki dla obszarw Natura 2000, jakie pocignoby za sob zrezygnowanie z realizacji przedsiwzicia? Czy przedstawiono lokalizacj przedsiwzicia wzgldem istniejcych i planowanych obszarw Natura 2000?
6.40.
6.41.
6.42.
6.43.
6.44. 7.
7.1.
8. 8.1.
8.2.
8.3.
148
8.4.
Czy opisano wszystkie istniejce i planowane obszary Natura 2000 pozostajce w strefie potencjalnego oddziaywania przedsiwzicia? Czy opisano potencjalne oddziaywania przedsiwzicia na przedmiot ochrony oraz integralno i spjno obszarw Natura 2000 na wszystkich etapach jego przygotowania, eksploatacji i likwidacji? Czy dokonano wstpnej oceny (tzw. screeningu), czy istnieje prawdopodobiestwo wystpienia oddziaywa przedsiwzicia na integralno, spjno i przedmiot ochrony obszarw Natura 2000? Czy w przypadku stwierdzenia moliwoci wystpienia oddziaywa na obszary Natura 2000 dokonano szczegowej oceny wpywu przedsiwzicia na poszczeglne obszary? Czy przedstawiono cele ochrony wszystkich obszarw Natura 2000 pozostajcych w strefie potencjalnych oddziaywa przedsiwzicia, na ktre to przedsiwzicie moe wpywa? Czy dokonano oceny stopnia oddziaywa na poszczeglne cele ochrony oraz integralno i spjno obszarw Natura 2000 z uwzgldnieniem wpywu skumulowanego? Czy przedstawiono wnioski dotyczce moliwoci wystpienia znaczcych oddziaywa na przedmiot ochrony oraz integralno i spjno obszarw Natura 2000, przy uwzgldnieniu skutecznoci dziaa minimalizujcych? Czy wzito pod uwag uwarunkowania realizacji inwestycji mogce znaczco oddziaywa na obszary Natura 2000 okrelone w art. 33 i 34 UOP? OPIS METOD PROGNOZOWANIA ZASTOSOWANYCH PRZEZ WNIOSKODAWC ORAZ OPIS PRZEWIDYWANYCH ZNACZCYCH ODDZIAYWA PLANOWANEGO PRZEDSIWZICIA NA RODOWISKO, OBEJMUJCY BEZPOREDNIE, POREDNIE, WTRNE, SKUMULOWANE, KRTKO-, REDNIO- I DUGOTERMINOWE, STAE I CHWILOWE ODDZIAYWANIA NA RODOWISKO, WYNIKAJCE Z: A) ISTNIENIA PRZEDSIWZICIA, B) WYKORZYSTYWANIA ZASOBW RODOWISKA, C) EMISJI Czy opisano zastosowane w raporcie OO metody prognozowania oddziaywa przedsiwzicia na rodowisko i uzasadniono ich wybr? Czy w przypadku wystpienia trudnoci z zebraniem danych wyjciowych do analiz lub trudnoci w zastosowaniu danej metody analizy przeanalizowano w raporcie OO wpyw tych trudnoci na kocowe wyniki?
8.5.
8.6.
8.7.
8.8.
8.9.
8.10.
8.11.
9.
9.1.
9.2.
149
9.3.
Czy wrd opisanych oddziaywa przedsiwzicia na rodowisko wskazano oddziaywania znaczce (pozytywne i negatywne)? OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAA MAJCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE I OGRANICZANIE NEGATYWNYCH ODDZIAYWA NA RODOWISKO, W SZCZEGLNOCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNO TEGO OBSZARU Czy raport OO zawiera opis przewidywanych dziaa majcych na celu zapobieganie i ograniczanie negatywnych oddziaywa na rodowisko (w tym na obszary Natura 2000) na kadym etapie realizacji inwestycji, lub czy wskazano w nim, e takie dziaania nie s konieczne? Czy jeli efekt zastosowania rodkw majcych na celu zapobieganie oddziaywaniom i ich ograniczanie jest niepewny, to zostao to wyjanione? Czy przewidywane dziaania majce na celu zapobieganie negatywnym oddziaywaniom na rodowisko i ich ograniczenie s adekwatne do skali oddziaywania inwestycji w fazie budowy oraz eksploatacji? Czy raport OO jasno wskazuje, kto jest odpowiedzialny za wdroenie dziaa majcych na celu zapobieganie oddziaywaniom i ich ograniczenie, w tym za sfinansowanie tych dziaa? Czy opisano moliwe negatywne dla rodowiska skutki proponowanych dziaa majcych na celu zapobieganie oddziaywaniom i ich ograniczanie? JEELI PLANOWANE PRZEDSIWZICIE JEST ZWIZANE Z UYCIEM INSTALACJI, PORWNANIE PROPONOWANEJ TECHNOLOGII Z TECHNOLOGI SPENIAJC WYMAGANIA, O KTRYCH MOWA W ART. 143 USTAWY PRAWO OCHRONY RODOWISKA Czy raport OO zawiera porwnanie proponowanej technologii z technologi speniajc wymagania, o ktrych mowa w art. 143 PO? WSKAZANIE, CZY DLA PLANOWANEGO PRZEDSIWZICIA JEST KONIECZNE USTANOWIENIE OBSZARU OGRANICZONEGO UYTKOWANIA W ROZUMIENIU PRZEPISW USTAWY PRAWO OCHRONY RODOWISKA, ORAZ OKRELENIE GRANIC TAKIEGO OBSZARU, OGRANICZE W ZAKRESIE PRZEZNACZENIA TERENU, WYMAGA TECHNICZNYCH DOTYCZCYCH OBIEKTW BUDOWLANYCH I SPOSOBW KORZYSTANIA Z NICH Czy raport OO zawiera informacj, e dla planowanej stacji transformatorowej lub linii elektroenergetycznej konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego uytkowania, a jeli tak, to czy wymienia, jakie standardy zostay przekroczone (lub informuje, e nie ma takiej koniecznoci, gdy nie zostay przekroczone okrelone standardy)? Czy informacja o koniecznoci bd braku koniecznoci ustanowienia obszaru ograniczonego uytkowania jest wyczerpujco uzasadniona? Czy w raporcie OO okrelono granice obszaru ograniczonego uytkowania?
10.
10.1.
10.2.
10.3.
10.4.
10.5.
11.
11.1.
12.
12.1.
12.2.
12.3.
150
12.4.
Czy w raporcie OO okrelono ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wynikajce z koniecznoci utworzenia obszaru ograniczonego uytkowania? Czy w raporcie OO okrelono wymagania techniczne dotyczce obiektw budowlanych i sposobw korzystania z nich, wynikajce z koniecznoci utworzenia obszaru ograniczonego uytkowania? PRZEDSTAWIENIE ZAGADNIE W FORMIE GRAFICZNEJ Czy raport OO zawiera dokumentacj fotograficzn terenu inwestycji? Czy raport OO zawiera wizualizacj MFW (o ile farm zaplanowano w odlegoci mniejszej ni 30 km od brzegu)? PRZEDSTAWIENIE ZAGADNIE W FORMIE KARTOGRAFICZNEJ W SKALI ODPOWIADAJCEJ PRZEDMIOTOWI I SZCZEGOWOCI ANALIZOWANYCH W RAPORCIE OO ZAGADNIE ORAZ UMOLIWIAJCEJ KOMPLEKSOWE PRZEDSTAWIENIE PRZEPROWADZONYCH ANALIZ ODDZIAYWANIA PRZEDSIWZICIA NA RODOWISKO Czy raport OO zawiera map morsk przedstawiajc lokalizacj wszystkich planowanych na morzu elementw farmy? Czy raport OO zawiera map lokalizacji ldowej infrastruktury towarzyszcej MFW lub map w skali 1:25 000? (o ile infrastruktura ldowa jest objta wnioskiem o DSU) Czy raport OO zawiera mapy z lokalizacjami analizowanych wariantw alternatywnych MFW? Czy raport OO (lub zaczniki do niego) zawiera mapy dotyczce awifauny i chiropterofauny wymagane przez wytyczne GDO w tym zakresie? Czy raport OO zawiera map z lokalizacj inwestycji wzgldem obszarw cennych przyrodniczo, w tym obszarw wymienionych w art. 6 UOP? Czy raport OO zawiera map wystpowania na terenie MFW oraz w jej bezporednim ssiedztwie siedlisk przyrodniczych oraz stanowisk rolin i zwierzt podlegajcych ochronie, na ktre farma moe oddziaywa? Czy raport OO zawiera mapy gwnych kierunkw przelotu ptakw, nietoperzy, przemieszczania si i bytowania ryb i ssakw? Czy raport OO zawiera map analizowanej MFW i innych przedsiwzi, w tym farm wiatrowych, ktrych oddziaywania na rodowisko mog si kumulowa?
12.5.
13. 13.1 13.2
14.
14.1.
14.2.
14.3.
14.4.
14.5.
14.6.
14.7.
14.8.
151
14.9.
Czy raport OO zawiera powiadczon przez waciwy organ kopi mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic obszaru, na ktrym konieczne jest utworzenie obszaru ograniczonego uytkowania (jeli w raporcie stwierdzono konieczno utworzenia takiego obszaru dla stacji transformatorowej lub linii elektroenergetycznej)? Czy raport OO zawiera map prezentujc rozkad poziomw haasu w rodowisku na etapie eksploatacji MFW, wraz ze wskazaniem granic terenu objtego ochron akustyczn (jeli taki wystpuje)? ANALIZA MOLIWYCH KONFLIKTW SPOECZNYCH ZWIZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIWZICIEM Czy raport OO zawiera wyczerpujc analiz moliwych konfliktw spoecznych zwizanych z planowanym przedsiwziciem? Czy zostay oszacowane i opisane oddziaywania na dobra materialne? Czy opisano wpyw na lokaln infrastruktur? Czy zosta przedstawiony wpyw przedsiwzicia na komfort ycia oraz zdrowie lokalnych spoecznoci? Czy wskazano przewidywan liczb osb zatrudnionych podczas budowy, eksploatacji i likwidacji MFW? PRZEDSTAWIENIE PROPOZYCJI MONITORINGU ODDZIAYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIWZICIA NA ETAPIE JEGO BUDOWY I EKSPLOATACJI LUB UYTKOWANIA, W SZCZEGLNOCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNO TEGO OBSZARU Czy raport OO zawiera opis metod monitoringu terenu MFW (w zakresie ptakw, ryb, nietoperzy, ssakw morskich, siedlisk dennych, fitofauny i fitoflory) na etapach przygotowania i eksploatacji farmy? WSKAZANIE TRUDNOCI WYNIKAJCYCH Z NIEDOSTATKW TECHNIKI LUB LUK WE WSPCZESNEJ WIEDZY, JAKIE NAPOTKANO, OPRACOWUJC RAPORT OO Czy wskazano trudnoci wynikajce z niedostatkw techniki lub luk we wspczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowujc raport OO? STRESZCZENIE W JZYKU NIESPECJALISTYCZNYM INFORMACJI ZAWARTYCH W RAPORCIE OO (STRESZCZENIE NIETECHNICZNE) Czy raport OO zawiera streszczenie w jzyku niespecjalistycznym wszystkich rozdziaw i zagadnie przedstawionych w raporcie? Czy streszczenie zawiera zwizy, ale wszechstronny opis przedsiwzicia? Czy streszczenie dokadnie opisuje wpyw przedsiwzicia na rodowisko i rodki zmniejszajce ten wpyw?
14.10.
15. 15.1.
15.2. 15.3. 15.4.
15.5.
16.
16.1.
17. 17.1.
18. 18.1.
18.2. 18.3.
152
18.4.
Czy streszczenie zawiera opis analizowanych wariantw moliwych do realizacji (w tym wybranego)? Czy w streszczeniu nietechnicznym opisano w sposb wyczerpujcy wnioski z raportu OO i przedstawiono najwaniejsze rekomendacje? Czy streszczenie jest napisane jzykiem niespecjalistycznym, unika si w nim terminw technicznych lub naukowych i szczegowych danych, uywa elementw graficznych (mapy, diagramy, schematy)? NAZWISKO OSOBY LUB OSB SPORZDZAJCYCH RAPORT OO Czy raport OO zawiera nazwisko osoby lub osb sporzdzajcych raport oraz dodatkowe opracowania doczone do niego? RDA INFORMACJI STANOWICE PODSTAW DO SPORZDZENIA RAPORTU OO Czy w raporcie OO wskazano rda informacji stanowice podstaw do jego sporzdzenia?
18.5.
18.6.
19. 19.1
20. 20.1.
153
Fundacja na rzecz Energetyki Zrwnowaonej al. Wilanowska 208 lok. 4, 02-765 Warszawa tel./fax: +48 (22) 412 24 92 www.fnez.org www.morskiefarmywiatrowe.pl Egzemplarz bezpatny ISBN 978-83-934100-1-9

Przewodnik W Zakresie Prowadzenia Procedur Wyboru Lokalizacji I Prognozowania Oddziaływań Na Środowisko Farm Wiatrowych Na Polskich Obszarach Morskich

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Przewodnik W Zakresie Prowadzenia Procedur Wyboru Lokalizacji I Prognozowania Oddziaływań Na Środowisko Farm Wiatrowych Na Polskich Obszarach Morskich

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Przewodnik po procedurach lokalizacyjnych i rodowiskowych dla farm wiatrowych na polskich obszarach morskich

Maciej Stryjecki Krzysztof Mielniczuk Justyna Biegaj

Maciej Stryjecki Prezes Zarzdu FNEZ

decyzja ULICP decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego

MPZP miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

decyzja WZiZT decyzja o warunkach zabudowy

DSU decyzja o rodowiskowych uwarunkowaniach MW megawat dyrektywa OO dyrektywa Rady 85/337/EWG

OO ocena oddziaywania na rodowisko OZE odnawialne rda energii

dyrektywa siedliskowa dyrektywa Rady 92/43/

PO ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony

raport OO raport o oddziaywaniu przedsiwzicia

RDO regionalny dyrektor ochrony rodowiska

Podstawowe informacje o morskiej energetyce wiatrowej

energetyka wiatrowa na wiecie

CZ I PODSTAWOWE INFORMACJE O MORSKIEJ ENERGETYCE WIATROWEJ

CZ I PODSTAWOWE INFORMACJE O MORSKIEJ ENERGETYCE WIATROWEJ

inforMacje o MorSkich farMach wiatrowych

Monopal (Garrad Hassan & Partners Ltd.)

Fundament grawitacyjny (Garrad Hassan & Partners Ltd.)

CZ I PODSTAWOWE INFORMACJE O MORSKIEJ ENERGETYCE WIATROWEJ

CZ I PODSTAWOWE INFORMACJE O MORSKIEJ ENERGETYCE WIATROWEJ

Ilustracja 2. Stacja transformatorowa na farmie Alpha Ventus na Morzu Pnocnym w Niemczech

CZ I PODSTAWOWE INFORMACJE O MORSKIEJ ENERGETYCE WIATROWEJ

CZ I PODSTAWOWE INFORMACJE O MORSKIEJ ENERGETYCE WIATROWEJ

Schemat morskiej farmy wiatrowej i typowej infrastruktury przyczeniowej zewntrznej

Przygotowania, realizacji, ekSPloatacji i likwidacji MorSkiej farMy wiatrowej

1-2 1-2 2 1 1 4-6 4 2-3 2 2-4 1-2 2 1 3-4 1

I A I I I/A I I I A A I O I/0 I/A I

CZ I PODSTAWOWE INFORMACJE O MORSKIEJ ENERGETYCE WIATROWEJ

CZ I PODSTAWOWE INFORMACJE O MORSKIEJ ENERGETYCE WIATROWEJ

1 4 1 2 2 3 2-3 4-8 1-2 2

I I I I A I/A I/A I/A I/A I/A

2 4 2 4 3-8 2-3 3-6 2-4 1-3 2-3 2-3 1-2

realizacji MorSkiej farMy wiatrowej

Wpyw poszczeglnych czynnikw na koszt redni zainstalowania 1 MW w morskiej farmie wiatrowej

CZ I PODSTAWOWE INFORMACJE O MORSKIEJ ENERGETYCE WIATROWEJ

CZ I PODSTAWOWE INFORMACJE O MORSKIEJ ENERGETYCE WIATROWEJ

redni koszt zainstalowania 1MW, na podstawie projektw zrealizowanych w latach 2009-2011

Rok oddania do uytku

Gboko posadowienia [m] 0,5 2 0 12 4 15 0 13 6 12 14 23 17 21 16 19

Odlego od brzegu [km] mniej ni 0,01 11 8 7 8,8 12 9,5 16

2009 2009 2009 2010 2010 2010 2011 2011 REDNIA

Etap decyzji lokalizacyjnej

w ProceSie wyboru lokalizacji MorSkiej farMy wiatrowej

CZ II ETAP DECYZJI LOKALIZACYJNEJ

CZ II ETAP DECYZJI LOKALIZACYJNEJ

na badania naukowe na obSzarach MorSkich

w SPrawie uzySkania decyzji lokalizacyjnej

Procedury w SPrawie wydania

lonej w kilometrach kwadratowych,

minister do spraw gospodarki morskiej,

jt granicami pierwotnego wniosku,

nym z kryteriw okrelonych w art. 27g UOM.

CZ II ETAP DECYZJI LOKALIZACYJNEJ

CZ II ETAP DECYZJI LOKALIZACYJNEJ

CZ II ETAP DECYZJI LOKALIZACYJNEJ

CZ II ETAP DECYZJI LOKALIZACYJNEJ

CZ II ETAP DECYZJI LOKALIZACYJNEJ

Ocena projektu MFW wedug poszczeglnych kryteriw procedury rozstrzygajcej

CZ II ETAP DECYZJI LOKALIZACYJNEJ

CZ II ETAP DECYZJI LOKALIZACYJNEJ

CZ II ETAP DECYZJI LOKALIZACYJNEJ

CZ II ETAP DECYZJI LOKALIZACYJNEJ