FINANSIJSKE INSTITUCIJE OBEZBIJEENA KADROVSKA, TEHNIKA I ORGANIZACIONA OSPOSBLJENOST ZA OBAVLJANJE BERZANSKE TRGOVINE, ODNSONO DRUGIH POSLOVA KOJE BERZA

OBAVLJA, KOMISIJA DAJE DOZVOLU ZA OSNIVANJE BERZE KADA UTVRDI DA SU ISPUNJENI USLOVI ZA RAD BERZE , BERZA STIE SVOJSTVO PRAVNOG LICA UPISOM U SUDSKI REGISTAR Imaju posebno mjesto u funkciji ureivanja i nadzora nad sistemom funkcionisanja finansijskog trita, odnosno trita novca, FINANSIJSKO TRITE:

-trite novca,predstavlja sistem unutar koga se kreira novac i kratkoroni finanansijski instrumenti,realizuju se transakcije i ostale aktivnosti u vezi sa novcem i kratkoronim finansijskim instrumentima. DEFINICIJA FIN.INSTITUCIJA Fin.posrednici koji sakupljaju tednju pojedinaca, korporacija, vlade, i iz inostarnstva i proslijeuju sredstva firmama, vladi ,stanovnitvu i inostranstvu , koji koriste taj novac da finansiraju svoje investicije u postrojenja, opremu, razvoj, potronju itd. KATEGORIJE FINANSIJSKIH INSTITUCIJA DEPOZITNE ORGANIZACIJE KOMERCIJALNE BANKE TEDNO KREDITNE ZAJEDNICE TEDIONICE OSIGURAVAJUDE KOMPANIJE PENZIONI FONDOVI BERZE, INVESTICIONI FONDOVI, BROKERSKO-DILERSKE KUDE, FINANSIJSKE KOMPANIJE TA SU OSNOVNI FINANSIJSKI INSTRUMENTI NA TRITU NOVCA-

-centralna banka povedava ili smanjuje novanu masu sa ciljem da u uravnoteenom odnosu dri vrijednos robne i novane mase u zemlji, - susredu se oni koji raspolau sa slobodnim novanim sredstvima i oni, koji ele da posude novac, Formira se cjena novca i kratkoronih finansijskih instrumenata, -razmjenjuje se jedna valuta u drugu valutu, Formira se devizni kurs domade prema stranim valutama, Realizuje se platni promet, obrazuju se i djeluju razliiti fondovi, i neke druge aktivnosti vezane za novac trite novca nalazi se u meusobnom odnosu sa tritem kapitala, prije svega sa tritem hartijama od vrijednosti, u zavisnosti od odnosa kamatne stope na tritu novca i profitne stope na tritu hartijama od vrijednosti, slobodna novana sredstva sele se sa jednog na drugo trite.

DEFINICIJA NOVCA:

Osnovne funkcije novca su: -opta mjera vrijednosti, -zakonsko sredstvo pladanja, -sredstvo razmjene. U TEORIJI I PRAKSI RAZLIKUJU SE: naturalni novac, zlatni i iroko rasprpostranjen simboliki novac ZATO SU NASTALA PRAVILA NA FINANSIJSKOM TRITU

- nunost obezbeivanja stalnog, potenog i sreenog odvijanja trgovine, radi podsticanja privrednog rasta, -spreavanje krize na finansijskom tritu. PRAVNI IZVORI REGULISANJA FINAN.TRITA PREMA PODRUJU REGULISNJA RAZLKUJU SE MEUNARODNI I NACIONALNI PRAVNI IZVORI KOJI REGULIU FINANSIJSKA TRITA. NACIONALNI IZVORI-VAE ZA PODRUJE JEDNE DRAVE, OBAVEZUJU UESNIKE FINANSIJSKOG TRITA JEDNE DRAVE.

NACIONALNI PRAVNI OKVIR INE:ZAKONIPOSLOVNOPRAVNI IZVORI,OBIAJI I SUDSKA PRAKSA.

U SISTEMSKE ZAKONE ULAZE: ZAKON O CENTRALNOJ BANCI, ZAKON O BANKAMA, ZAKON O DEVIZNOM POLSOVANJU, ZAKON O KREDITNIM INSISTUCIJAMA, ZAKON O FINANSIJSKOM LIZINGU, ZAKON O ELEKTRONSKOM NOVCU, ZAKON O OSIGURANJU DEPOZITA, ZAKON O KAMATAMA, PLATNOM PROMETU , REVIZIJI MEUNARODNI-prelaze granicu jedne drave, rezultat su odreenih usaglaenih stavova unutar odreenih meunarodnih organizacija. Proces globalizacije i internacionalizacije finansijskih trita ne priznaje granice drava i nacionalnih ogranienja, Eu regulativa iz finansijske oblasti i berzanske trgovine

Sva prava i obaveze invenstitora novca i kapitala u svim zemljama EU su ravnopravno zatidena Berzanska , dilerskobrokerska i cjelokupna finansijska trgovina su jedinstveno regulisana Nacionalni propisi nisu suspendovani ved je izvrena harmonizacija tih propisa Zadrani su tradicionalni nazivi i pojmovi koji u savremenim uslovima i praksi imaju mnogo ire znaenje,

Radi se o pravnoj regulativi kojom se ureuju finansijska trita, finansijska trgovina i materijalnopravni odnosi izmeu finansijskih trgovaca, i dilerskobrokerska djelatnost BANKARSKO PRAVO

regulie skup pravnih normi kojima se ureuju drutveni odnosi, stvara odreeni pravni poredak prema dravi i reguliu robonovani odnosi. Odnosi izmeu uesnika na finansijskom tritu ureuju se posebnim pravilima. BANKARSKO PRAVO

o o

-skup pravnih normi koje reguliu status i poslovanje banaka i drugih finansijskih organizacija. -prva grupa normi koja ureuje pravni poloaj banaka i drugih finansijskih organizacija( osnivanje, organizaciju djelovanja, imovinske odnose, statusne promjene)

-druga grupa normi koja ureuje ugovore i druge pravne poslove koje banka i druge finansijske organizacije zakljuuju sa klijentima. -Povezano je sa trgovakim pravom, pravom privrednih drutava,pravom hartijama od vrijednosti,

IZVORI BANKARSKOG PRAVA -nacionalni zakoni (Zakon o bankama i drugim finansijskim insistucijama, Zakon o obligacionim odnsoima regulie ugovorne odnose bankarskog prava, -podzakonski akti, -bankarski obiaji i uzanse(ukljuujudi i meunarodne obiaje i jednoobrazna pravila) -opti uslovi poslovanja imaju u bankarskom pravu veliki znaaj, uslove poslovanja stvaraju banke , koristedi se naelom slobode ugovaranja radi ujednaavanja i standardizovanja svog poslovanja koje uglavnom donose udruenje banaka

-tipski i formalni ugovori prihvadeni odreenim formularima to ubrzava poslovanje Ostali izvori su: 2.meunarodno prihvadene konvencije, 3.potpisani meunarodni ugovori. SUBJEKTI BANKARSKOG PRAVA Lica koja uestvuju u bankarskim poslovima . Prva kategorija tih lica su banke i druge finansijske organizacije koja se bankarskim poslovima bave profesionalno kao osnovnom djelatnodu radi sticanja dobiti. Druga kategorija su banini klijenti.

Banini klijenti se ne bave profesionalno bankarskim poslovima, nemaju za predmet zakljuivanje i izvravanje bankarskih poslova i oznaavaju se kao subjekti bankarskog prava u irem smislu.

BANKE POJAM BANKE Najznaajnije i najvede depozitne finansijske insistucije,

-etimoloki pojam banka vodi od latinske rijei banca to znai klupa ili sto za razmjenu novca

-poetak bankarstva vezuje se za srednji vijek na podruju sjeverne Italije , dok se prvi elementi bank. mogu nadi u Grkoj i Rimu BANKA OSNIVANJE BANKE o o o osnivanje banke,poslovanje, upravljanje, supervizija i prestanak rada banke ureuje se posebnim zakonom, u FBIH ta pitanja su regulisana Zakonom o bankama Federacije BiH. KO MOE BITI OSNIVA BANKE?

-domada i strana, fizika i pravna lica, -najmanje dva osnivaa, -dozvolu za rad banke daje Agencija za bankarstvo FBIH, -uz zahtjev za izdavanje dozvole za rad osnivai podnose:ugovor o osnivanju banke pozpisan od svih osnivaa, nacrt statuta i drugih osnivakih akata prema odluci Agencije, podatke o kvalifikacijama i iskustvu lanova nadzornog odbora i uprave banke, iznos osnivakog i drugih oblika kapitala, spisak osnivaa banke, Dozvola za rad banke je uslov za upis u sudski registar. Dozvola za rad banke izdaje se na ne odreeno vrijeme i nije prenosiva, Dozvolom za rad odreuju se poslovi kojim se banka moe baviti, TA SU USLOVI ZA IZDAVANJE DOZVOLE ZA RAD?

-Ako je prethodno upladen novani iznos osnivakog kapitala minimalno 15.000. 000 KM -Ako se Agencija uvjerena da de banka ispunjavati uslove iz Zakona o bankama o o o Ako se Agencija uvjerila da de banka ispunjavati uslove iz Zakona o bankama, dokumentovana perspektiva za budude finansijsko stanje banke, da predvieni lanovi nadzornog odbora i uprave banke imaju visoku strunu spremu i iskustva na poslovima za koje se banci izdaje dozvola, da se protiv tih lica ne vodi krivini postupak i da nisu osuivani. da sva lica koja imaju znaajan vlasniki interes imaju zadovoljavajudu finansijsku sposobnost i odgovarajude poslovno iskustvo, niko ne moe koristiti rije banka ili izvednicu te rijei u smislu oznaavanja djelatnosti,proizvoda ili usluga , bez dozvole za rad ili ovlatenja banke osim ako je ta upotreba odreena posebnim zakonom Banka ne moe u svom nazivu koristiti rije koja bi mogla asocirati na bilo koju ustanovu Federacije ili Bosne i Hercegovine ukoliko bi to po ocjeni Agencije moglo dovoditi javnost u zabunu. Banke sa sjeditem izvan Federacije BiH mogu osnovati predstvanitvo u Federaciji uz ovlatenje Agencije. UPRAVLJANJE BANKOM

organi banke su: Skuptina, Nadzorni odbor i Uprava. 1.Skuptinu banke je najvedi organ uprave kojeg ine svi akcionari, -odluuje o formiranju osnovnog kapitala banke putem emisije ili povedavanja obinih akcija i emisija, o povedanju ili smanjenju kapitala, o godinjem finansijskom izvjetaju, sa izvjetajem vanjskog revizora, nadzornog odbora i odbora za reviziju, raspodjeli dobiti i isplati dividendi, nainu pokrida gubitaka, razdvajanja i prestanka rada banke, Spajanju sa drugim drutvima i pripajanja drugih drutava banci, drugim bitnim pitanjima. Skuptina se odrava najmanje jednom godinje, a saziva je predsjednik Nadzornog odbora.

2. NADZORNI ODBOR -najmanje predsjednik i etiri lana, koja imenuje Skuptina na period od etiri godine,i upisuju se u registar kod Agencije.Biraju se glasanjem, na prijedlog akcionara ili grupe akcionara koji imaju najmanje 5%a Nadlenost Nadzornog odbora:

-nadgleda poslovanje banke,rad uprave, -podnosi Skuptini godinji izvjetaj o poslovanju banke , imenuje upravu banke,imenuje revizora banke, predlae raspodjelu i nain upotrebe dobiti,nain pokrivanja gubitaka, saziva Skuptinu, odobrava emisiju novih akcija , donosi interne akte banke,poslovne i druge politike i procedure. 3.UPRAVA o o uprava organizuje rad i rukovodi poslovanjem, Upravu banke ine direktor i izvrni direktori, zamjenik direktora kojeg moe imenovati nadzorni odbor na osnovu diskrecionog prava. NA nivou banke formiraju se: Odbor za reviziju (odbor za pradenje poslovanja banke) Kreditni odbor, Komitet za upravljanje aktivom i pasivom.

1. 2. 3.

1.ODBOR ZA REVIZIJU Banka mora formirati odbor za reviziju imenovan od nadzornog odbora, Odbor ima pet lanova koji se imenuju na etiri godine, Nadzornom odboru i Skuptini prezentuje

kompletnu reviziju godinjeg finansijskog izvjetaja, Odgovoran je za provoenje odluka nadzornog odbora u vezi sa izborom i angaovanjem vanjskog revizora, Direktno odgovara nadzornom odboru.

2.KREDITNI ODBOR

U kreditni odbor ulaze rukovodioci banke i njenih filijala. Kreditni odbor odluuje o: - kreditnoj politici banke, ocjeni loih plasmana, - odobravanju kreditnih linija po filijalama i namjenama, -redovnom pregledu kredita(visina, oroenost, naplativost), - produenje kredita, izdavanje garancija,i neka druga pitanja 3.Komitet za upravljanje aktivom i pasivom Ulaze lanovi nadzornog odbora, izvrni direktori sredstava i likvidnosti, raunovodstva i izvrni direktori za strateko planiranje. U okviru ovog odbora odluuje se o:

- politici upravljanja trinim rizicima, nalazima uticaja trinih rizika na sve pozicije aktive i pasive definisanje strukture kapitala banke, -definisanje politike cjena, -definisanje novih proizvoda (usluga), - izvjetavanje o upravljanju rizicima, - Izvjetavanje o stepenu izvrenja poslovnih planova banke. STATUSNE PROMJENE BANKE

Banka kao i svako privrdno drutvo moe da: -se fuzionie (spoji) sa drugom bankom, - pripoji drugoj banci, -se podjeli na vie banaka ili finans. Organizacija.

POSLOVANJE BANKE Banka moe obavljati djelatnosti: -primanja novanih depozita i drugih novanih sredstava, -davanje i uzimanje kredita i finansijsksih lizing, -davanje svih oblika jemstva, -kupovina i prodaja instrumenata trita novca,

-kupovina i prodaja instrumenata trita novca i kapitala za svoj ili tui raun , - usluge domadeg i meunarodnog platnog prometa i prenosa novca, kupovina i prodaja strane valute,

- izdavanje i upravljanje sredstvima pladanja ukljuujudi kreditne kartice putne i bankarske ekove, - uvanje i upravljanje hartijama od vrijednosti, -usluge finansijskog menamenta, -kupovina i prodaja hartija od vrijednosti, -druge poslove. STEAJ I LIKVIDACIJA BANKE Banka ulazi u steaj kada Agencija za bankarstvo oduzme dozvolu ili kada vlasnici banke donesu odluku o likvidaciji. Postpak steaja i likvidacije banke ureuje se posebnim Zakonom , i jednim dijelom Zakonom o bankama. Zakon o bankama utvruje razloge kada Agencija imenuje privremenog upravnika banke:

- kada ocijeni da je prekren Zakon , propis ili doluka Agecije ili su ozbiljno ugroeni interesi deponenata, - Ako je banka svojim poslovanjem prouzrokovala tetu ili moe prouzrokovati znaajno pogoranje kapitala ili finansijskog stanja, ili druge ozbiljne rizike po interese deponenata Ako je Agencija odredila odreene mjere prema banci, lanovima nadzornog odbora, upravi, radnicima banke, licima koja imaju znaajan vlasniki interes ili povezanim licima . Banka moe odrediti jednu od mjera: Izdati pismeno upozorenje, Sazvati Skuptinu akcionara ili drugih vlasnika banke u cilju rasprave i razmatranja sanacionih mjera koje treb preduzeti,

-Izdati pismeni nalog kojim nalae: - da banka prestane ili da se suzdri od krenja Zakona i propisa Agencije i da preduzme mjere sanacije, Posebne zahtjeve za oprezno poslovanje koje se razlikuje od onih koji se inae primjenjuju, - izdati pismeni nalog koji sadri upute u vezi kamatne stope , rok dospjeda ili drugih uslova koji se primjenjuju na bilo koji vid finansiranja kojeg je banka izvrila ili primila , -izdati pismeni nalog o privremenoj suspenziji lanova skuptine, nadzornog odbora, uprave, ili radnika banke ako utvrdi da su poinila prekraj propisan Zakonom o bankama ili ako utvrdi da ne ispunjavaju uslove u pogledu kvalifikacije, iskustva ili drugih uslova koji su odreeni propisom Agencije. -imenovati savjetnika banke sa odreenim ovlatenjima, -ukinuti bankarsku dozvolu, - odrediti dpdatne uslove za bankarsku dozvolu u obimu koji je potreban da se ispravi uinjeni prekraj, - imenovati privremenog upravnika u skladu sa odredbama Zakona o bankama, - imenovati vanjskog revizora na troak banke kako bi on izveo finansijsku i operativnu reviziju pod uslovima koje je postavila revizija, i druge mjere Posebnim zakonom o likvidaciji i steaju banaka definiu se sledee grupe pitanja: -pokretanje steajnog postupka, -organi steajnog postupka(Agencija za osiguranje depozita, nadleni sud, steajni upravnik, odbor poverilaca), Prenos sredstava izAgencije za osiguranje depozita,

ta se isplauje na teret steajne mase prije glavne diobe: Neisplaene neto zarade zaposlenih u visini minimalnih zarada za poslednju godinu dana prije otvaranja steajnog postupka, Neisplaeni doprinosi za penzijsko i invalidsko osiguranje zaposlenih za posled. dvije godine prije otvaranja steaja Mjesene zarade lica u radnom odnosu kod steajnog dunika, Trokovi steajnog postupka ,

Druge trokove i obaveze nastale poslije otvaranja steajnog postupka Potraivanja poverioca ispladuju se po slededem redosledu(isplatni redovi): Potraivanja Agencije po osnovu osiguranja depozita fizikih lica umanjena za iznos osiguranog depozita, -potraivanje po osnovu javnih prihoda dospjelih u poslednja tri mjeseca prije otvaranja steajnog postupka , osim doprinosa za pio azposlenih, potraivanja ostalih poverioca Potraivanje akcionara banke. AGENCIJA ZA BANKARSTVO FBIH OSNOVANA JE ZAKONOM , DJELUJE ZA PODRUJE FBIH KAO SAMOSTALNA NEPROFITNA INSISTUCIJA, CILJ OSNIVANAJ: ODRAVANJE ZDRAVOG I STABILNOG BANKARSKOG SISTEMA FBIH, UNAPREENJE NJEGOVOG SISGURNOG , KVALITETNOG I ZAKONITOG POSLOVANJA. TA OBUHVATA BANKARSKI SISTEM FBIH? -banke, mikrokreditne organizacije , tedno-kreditne organizacije i druge finans. organizacije ije se osnivanje i poslovanje ureuje posebnim zakonima u kojima je propisano da Agencija izdaje dozvole ili odobrenja za rad, nadzire poslovanje i vri druge poslove u vezi s njima. ta je djelatnost Agencije? -izdaje dozvole za osnovanje i rad banaka, dozvole za svaku promjenu organizacije i vrste poslova koje obavlja, Nadziranje poslovanja banaka,kontrolu rada banaka pregledom rauna i druge dokumentacije, Ukida dozvole za rad, Donosi podzakonske akte kojima se regulie rad banaka, Vri ocjenu ispunjavanja uslova i daje saglasnost za izdavanje akcija narednih emisija, Preduzima odreene mjere to moe biti i blokiranje rauna klijenata u bilo kojoj banci ili bankama na podruju cijele FBIH, Sastavljanje i obajvljivanje u subenom gl. U mjesenim intervalima spiska blokiranih rauna, PREDSTAVLJA FBIH, NA MEUNARODNOM KONFERENCIJAMA, SKUPOVIMA I ORGANIZACIJAMA.

OBAVEZE BANAKA PREMA AGENCIJI - dostavljanje izvjetaja i drugi podataka po vrsti, obimu i rokovima prema zahtjevima Agencije, - predaju bilansni i drugi finansijski izvjetaja do 31. marata tekude godine AGENCIJA MOE DA ODBIJE IZVJETAJ I DA ZAHTIJEVA NOVI IZVJETAJ KOJI DE IZRADITI OVLATENI REVIZOR KOJI IMENUJE AGENCIJA, NA TERET BANKE KOME AGENCIJA PODNOSI IZVJETAJ? PARLAMENTU FBIH, PODNOSI IZVJETAJ O STANJU U BANKARSKOM SISTEMU, IZVJETAJ O POSLOVANJU I REZULTATIMA RADA SA FINANSIJSKIM IZVJETAJEM AGENCIJE, NAJKASNIJE DO 30. JUNA NAREDNE GODINE.

DOSTAVLJA CENTRALNOJ BANCI BIH

INFORMACIJE VEZANE ZA POKUAJE TRANSAKCIJA NA ILI SA BLOKIRANIH RAUNA KLIJENATA OD DANA STUPANJA NA SNAGU NALOGA ZA BLOKIRANJE. OSIGURANJE DEPOZITA ZAKON O OSIGURANJU DEPOZITA U BANKAMA BOSNE I HERCEGOVINE AGENCIJA ZA OSIGURANJE DEPOZITA BOSNE I HERCEGOVINE Kriteriji za lanstvo: Kapital, Likvidnost, Kvalitet aktive, Upravljanje, Profitabilnost, Raunvodstveni standardi, rezerve i trini rizik. Odnos izmeu Agencije i svake banke regulie se ugovorom o lanstvu, koji je jedinstven za svaku banku lanicu , precizira prava i obaveze Agencije i banaka, Agencija izdaje certifikat o lanstvu. Agencija otvara raun Fonda u Centralnoj banci i na njega deponuje premije dobijene od banaka lanica. Agencija se sastoji od sjedita i filijale u Osnovni zadaci Agencije su: -osiguranje prikladnih depozita fizikih i pravnih lica u bankama lanicama, svakom entitetu. Osigurava sve prikladne depozite fizikih lica u bankama lanicama u BiH, Sve banke koje su dobile dozvolu za rad od Agencije za bankarstvo FBiH I RS dune su postati banke lanice.

Izdavanje certifika o lanstvu, Invenstiranje sredstava u Fond za osiguranje depozita, Isplata osiguranja depozita u sluaju prestanka rada banke lanice , Donoenje podzakonskih akata kojima se regulie osiguranje depozita i poslovanje Agencije. Kada Agencija ocjeni da banka lanica ne ispunjava obaveze pladanja premije osiguranja ima pravo:

- da zvanino obavijesti Agenciju za bankarstvo FBIH I RS, da planira preduzeti mjere u vezi sa aktivnostima banke lanice ili stanja koje moe uticati na lanstvo te banke u Fondu, Podnese tubu nadlenom sudu, Uvede proces suspenzije, ili okonanja nede isplatiti osiguranje depozita za osigurani dio depozita. Saradnja sa Centarlnom bankom BiH: Na osnovu pismenog zahtjeva Centralne banke duna je dostaviti informacije do kojih je dola u okviru ovlatenja propisanih zakonom, Isto tako i Centralna banka dostavlja informacije Agenciji koje su potrebne za nadgledanje poslovanja banaka u pogledu ispunjenosti kriterija za lanstvo.

Bankarska tajna Vai pravilo bankarske tajne , sve informacije su zatidene Kodeks bankarskog poslovanja. Dobri poslovni odnos zasniva se na povjerenju, U odnosu sa klijentima, etino i profesionalno ponaanje, primjena i potivanje zakona i drugih propisa, uvanje tajnosti bankovnih informacija, objektivnost u poslovanju sa klijentima, kompetentna primjena novih znanja, sigurnost i pouzdanost bankovnih i poslovnih sistema, ispravljanje mogudih greaka uz brze i brze odgovore.

Centralna banka Bosne i Hercegovine Ustavna kategorija lan VII Ustava BiH propisuje da je to jedina vlast za emitovanje novca i monetrnu politiku u BiH, Parlamentarna skuptina de odrediti nadlenost Centralne banke Osnovana je Zakonom o centralnoj banci Bosne i Hercegovne

Centralna banka BiH

Cilj osnivanja Da se postigne i odri stabilnost domade valute (KM)

Osnovni zadaci : Da definie, usvoji i kontrolie monetarnu politikumBiH putem izdavanja domade valute,

- Da upravlja domadim deviznim rezervama Da potpomogne ili uspostavi i odrava odgovarajude platne i obraunske sisteme, Da izdaje propise za ostvarivanje navedenih aktivnosti, Da provodi monetarnu politiku, Da prima depozite od BiH i komercijalnih banaka radi ispunjavanja zahtjeva za obaveznim rezervama, Da stavlja i povlai iz opticaja domadu valutu,

Meunarodna sardanja -zastupa BiH na svim meuvladinim sasatancima, tijelima i organizacijama po pitanju meunarodne politike, Sastoji se od Upravnog vijeda , uprave koja se sastoji od guvernera i tri Viceguvernera, i strunog osoblja. Prikuplja statistike podatke direktno ili preko glavnih jedinica od nadlenih institucija BiH, RS I FBIH, o ekonomskim i finansijskim pitanjima , pod uslovom da se to ne smatraju povjerljivim informacijama.

CENTRALNA BANKA BIH CENTRALNA BANKA , NJENA IMOVINA I AKTIVA OSLOBOENI SU OD SVIH POREZA I CARINA.

OSTALE FINANSIJSKE INSISTUCIJE MIKROKREDITNE ORGANIZACIJE

- obavljaju djelatnost mikrokreditiranja ,s ciljem poboljanja materijalnog poloaja korisnika mikrokredita , povedanja zaposlenosti, pruanja podrke razvoju prduzetnitva i sticanja dobit, osnivanje, djelatnost, oblik organizovanja i registracija, poslovanje, nain upravljanja, nadzor poslovanja i prestanak rada mikrokreditnih organizacija. Osnovna djelatnost mikrokreditne organizacije je davanje mikrokredita, Mikrokredit u smislu Zakona o mIkrokreditnim organizacijama je kredit odobren u maksimalnom iznosu od 50.000. KM od strane mikrokreditnih drutava ili 10.000 KM od strane mikrokreditne fondacije. Pored davanja mikrokredita , mogu u manjem obimu ili privremeno obavljati i druge djelatnosti koje slue i koje se uobiajeno obavljaju uz djelatnosti mikrokreditiranja, ukljuujudi: -primanje i davanje poklona i donacija i pribavljanje novanih sredstava i drugih oblika imovine iz bilo kojeg zakonitog izvora, davanje i uzimanje u zalog imovine, ukljuujudi mikrokredite, radi osiguranja pozajmica, kreditne konsultacije, poslovno savjetovanje i tehniku pomod u cilju unapreenja kreditnih aktivnosti mikrokreditne organizacije i poslovnih aktivnosti korisnika mikrokredita, ne moe primati novane depozite i uloge na tednju od fizikih i pravnih lica. poslove mikrokreditne organizacije mogu obavljati iskljuivo organizacije koje su dobile dozvolu za rad od Agencije za bankarstvo, -dozvola za rad izdaje se na neodreeno vrijeme i nije prenosiva, svojstvo pravnog lica stie upisom u sudski registar,

Osnivanje mikrokreditne organizacije -mogu je osnovati najmanje tri domada ili strana fizika lica ili najmanje jedno domade ili strano pravno lice, pod uslovima koji su utvreni Zakonom o mikrokreditnim organizacijama obavzna je Agenciji za bankarstvo RS dostaviti godinji izvjetaj , zajedno sa revizorskim izvjetajem, najkasnije pet mjeseci po isteku poslovne godine na koju se izvjetaj odnosi, -skradeni revizorski izvjetaj objavljuje u jednom ili vie dnevnih listova, -isto kao i komercijalne banke duna je Agenciji dostavljati izvjetaje o poslovanju u obliku, sadraju i rokovima koje utvruje Agencija, staviti na uvid poslovne knjige i dokumentaciju radi obavljanja kontrole. Nadzor nad poslovnjem mikrokreditnih organizacija vri Agencija, i moe oduzeti dozvolu za rad. Oblik organizovanja: -mikrokreditna dutva , osnivaju se i posluju u pravnom obliku privrednog drutva kapitala kao akcionarsko drtvo ili kao drutvo sa ogranienom odgovornodu,(primjenjuju se odredbe Zakona o privrednim drutvima), ako nije drukije propisano Zakonom o mikrokreditnim organizacijama) Naziv drutva mora da sadri i oznaku

mikrokreditno drutvo - minimalan iznos osnovnog kapitala mikrokreditnog drutva je 500.000 KM i u cjelosti mora biti upladen Organi mikrokreditnog drutva su: - skuptina, upravni odbor, direktor i odbor za reviziju kojegimenuje Upravni odbor. - drugi oblik organizovanj su mikrokreditne fondacije, (primjenjuju se odredbe Zakona o udruenjima i fondacijama ako Zakonom o mikrokreditnim organizacijama nije drugo propisano, - pored obaveznih elemenata , naziv fondacije mora da sadri oznaku mikrokreditna fondacija Ulozi u novcu osnivaa moraju biti upladeni u iznosu od 50.000 KM

-dozvolu za rad izdaje Aencija TEDNO KREDITNE ORGANIZACIJE ZAKON O TEDNO-KREDITNIM ORGANIZACIJAMA CILJ OSNIVANJA:

- PROMOVISANJE TEDNJE MEU LANOVIMA PUTEM PRIKUPLJANJA NJIHOVIH TEDNIH ULOGA. -OSNIVAJU SE UPRAVNOJ FORMI DRUTVA S OGRANIENOM ODGOVORNODU OSNOVNI KAPITAL INE UPLADENI ULOZI LANOVA , A MINIMALAN IZNOS OSNOVNOG KAPITALA JE 60.000 km I UPLADUJE SE U CJELOSTI, - ZA OSNIVANJE JE POTREBNO NAJMANJE 30 OSNIVAA , REZIDENATA, OSNOVNA DJELATNOST JE ODOBRAVANJE KREDITA I DAVANJE GARANCIJE LANOVIMA , - USLUGE FINANSIJSKOG KNJIGOVODSTVA I KONSALTING USLUGE ZA LANOVE,

-MOGU VRITI POZAJMLJIVANJE SREDSTAVA, PRIMATI DONACIJE, POKLONE ORGANI UPRAV: -SKUTINA, -UPRAVNI ODBOR, -NADZORNI ODBOR, -KREDITNI ODBOR. BERZA Trite hartija od vrijednosti Organizovano trgovanje hartijama od vrijednosti vri se na tritu, Poslove povezivanja ponude i potranje hartija od vrijednosti mogu obavljati samo berze i drugo ureeno javno trite, Uslove pod koji se havo trguje na berzi propisuje Komisija za hartije od vrijednosti BERZE SE OSNIVAJU I POSLUJE KAO AKCIONARSKO DRUTVO, NA OSNIVANJE, POSLOVANJE BERZE, IZBOR, NADLENOST I RAD ORGANA BERZE I DONOENJE OPTIH AKATA, PRIMJENJUJU SE ODREDBE ZAKONA KOJIM SE REGULIE OSNIVANJE I POSLOVANJE AKCIONARSKOG DRUTVA TA SU POSLOVI BERZE? ORGANIZOVANJE POVEZIVANJA PONUDE I TRANJE U PROMETU HVO, DAVANJE INFORMACIJA O PONUDI I TRANJI , TRINOJ CJENI, I OSTALIM PODACIMA O HVO, UTVRIVANJE I OBJAVLJIVANJE KURSNE LISTE HVO, DRUGI POSLOVI PROPISANI ZAKONOM. TA OBEZBEUJE BERZA? DA SVI UESNICI U TRGOVINI NA BERZI MOGU ISTOVREMENO, RAVNOPRAVNO POD JEDNAKIM USLOVIMA DAVATI I PRIHVATATI NALOGE ZA KUPOVINU I PRODAJU HVO, SVI UESNICI U TRGOVINI NA BERZI IMAJU U ISTOM TRENUTKU JEDNAK PRISTUP INFORMACIJAMA O HVO KOJIMA SE TRGUJE I DA SVI MOGU PRODAVATI, ODNOSNO KUPOVATI HVO POD JEDNAKIM USLOVIMA, UESNICI NA BERZI SU BERZANSKI POSREDICI

(BROKERSKO-DILERSKA DRUTVA, BANKE OVLATENE ZA BERZANSKO POSLOVANJE,) PREMA POSLOVIMA SA HVO BERZE SE DIJELE: -OPTE TRGUJE SE SVIM HVO, SPECIJALIZOVANE-TRGUJE SE SAMO ODREENIM HVO U FIRMI BERZE OBAVEZNO SE NAVODI VRSTA I OBLIK HVO ZA KOJE JE BERZA SPECIJALIZOVANA OSNIVANJE BERZE:Berzu osniva najmanje pet berzanskih posrednika za poslovanje sa hvo, tako da broj lanova i akcionara berze ne moe biti manji od pet,

lan berze ne mora da bude akcionar berze,

KOJI SU USLOVI ZA OSNIVANJE BERZE? - OBEZBIJEEN MINIMALAN IZNOS OSNOVNOG KAPITALA , 1.000.000 KM, OBEZBIJEENA KADROVSKA, TEHNIKA I ORGANIZACIONA OSPOSBLJENOST ZA OBAVLJANJE BERZANSKE TRGOVINE, ODNSONO DRUGIH POSLOVA KOJE BERZA OBAVLJA, KOMISIJA DAJE DOZVOLU ZA OSNIVANJE BERZE KADA UTVRDI DA SU ISPUNJENI USLOVI ZA RAD BERZE , BERZA STIE SVOJSTVO PRAVNOG LICA UPISOM U SUDSKI REGISTAR OPTI AKTI BEZE; -STATUT, PRAVILA BERZE, AKT O NAKNADAMA I DRUGI OPTI AKTI KOJIMA SE UREUJE POSLOVANJE BERZE, NA OPTE AKTE BERZE KOMISIJA DAJE SAGLASNOST, TA SE UTVRUJE OPTIM AKTIMA? - PRISTUPNE LANARINE ZA LANOVE BERZE, GODINJE LANARINE ZA LANOVE BERZE, NAKANADE ZA USLUGE KOJE BERZA PRUA LANOVIMA I TREDIM LICIMA, DOPRINOSI LANOVA BERZE U FOND SIGURNOSTI, KAZNE ZA POVREDE BERZE, ORGANI BERZE. SKUPINA, UPRAVNI ODBOR, NADZORNI ODBOR, DIREKTOR.