BAB 2 JIRIM DAN BAHAN

Soalan Objektif

1 Atom ialah sfera keras yang tidak boleh dibahagi atau dibelah bahagi.
Antara saintis berikut, siapakah yang mengemukakan model atom seperti di atas?
A Ernest Rutherford
B Sir Joseph John Thomson
C John Dalton
D Neils Bohr

2
K Gas O

L M P
Pepejal Cecair
N
Rajah 1

Rajah 1 menunjukkan perubahan keadaan fizik jirim. Antara proses berikut, yang
manakah melibatkan pembebasan tenaga haba?
A K, M, P
B L, N, O
C L, M, P
D L, M, O

3
Zarah Cas Jadual 1 di sebelah menunjukkan zarah-zarah yang
X Negatif terdapat dalam atom dengan casnya. Antara berikut, yang
Y Positif manakah zarah X, Y, dan Z?
X Y Z
Z Neutral
A Neutron Elektron Proton
Jadual 1 B Elektron Proton Neutron
C Proton Elektron Neutron
D Proton Neutron Neutron

4 Suatu atom mempunyai 9 elektron dan nombor nukleon 19. Berapakah bilangan neutron
bagi atom itu?
A 9
B 10
C 19
D 28

5 Bahan-bahan yang dikelaskan sebagai bahan molekul ialah

A ammonia dan oksigen
B karbon dan sulfur
C besi dan karbon
D natrium klorida dan ammonia

© Pearson Malaysia Sdn. Bhd. 1-1 Bank Soalan BPS Tingkatan 4

6 Antara berikut, yang manakah bukan kegunaan suatu bahan bukan logam?
A Membuat mancis
B Membasmi kuman dalam loji air
C Sebagai bahan api
D Membuat dawai

Soalan 7 dan 8 berdasarkan Rajah 2 di bawah.

7 R V
S T U

Rajah 2

Rajah 2 di atas menunjukkan beberapa unsur yang terletak dalam jadual berkala. Antara unsur
berikut, yang manakah merupakan halogen?
A R
B S
C T
D U

8 Antara pasangan unsur berikut, yang manakah apabila bergabung akan mengalirkan
elektrik dalam keadaan leburan?
A R dan W
B R dan U
C W dan T
D T dan U

9
suhu C
X

YY

masa (minit)

Rajah 3
Graf pada Rajah 3 di atas menunjukkan penyejukan cecair naftalena mengikut masa.
Apakah yang berlaku pada tempoh masa X dan Y?
A Haba diserap dari sekitar
B Suhu naik secara mendadak
C Pergerakan zarah menjadi semakin lambat
D Zarah terpisah semakin jauh

© Pearson Malaysia Sdn. Bhd. 1-2 Bank Soalan BPS Tingkatan 4

10 Suatu bahan X mendidih pada suhu 103 °C. Bahan X mungkin
A larutan natrium klorida
B cecair plumbum iodida
C air suling
D cecair naftalena

11

Rajah 4

Rajah 4 di atas menunjukkan model atom yang dikemukakan oleh seorang ahli sains. Siapakah
ahli sains itu?
A Sir J.J. Thomson
B Sir James Chadwick
C John Dalton
D Ernest Rutherford

12 Antara kumpulan berikut, yang manakah terdiri daripada atom sahaja?

A Magnesium, besi, klorin
B Kalium, kalsium, zink
C Sulfur, plumbum, stanum
D Berilium, fluorin, neon

13 Antara pernyataan berikut, yang manakah benar tentang Jadual Berkala?

A Unsur-unsur disusun berdasarkan nombor proton
B Kumpulan I merupakan unsur lengai
C Terdapat 7 kumpulan dan 8 kala
D Sifat kelogaman berkurangan dari kiri ke kanan Jadual Berkala

14 Antara berikut, yang manakah benar tentang zarah-zarah subatom dalam suatu atom neutral?
A Elektron terletak di dalam nukleus
B Jisim proton sama dengan jisim neutron
C Bilangan elektron sama dengan bilangan neutron
D Bilangan proton sama dengan bilangan neutron

15
Kebolehan mengkonduksi elektrik dalam
Bahan Takat lebur (°C) keadaan
pepejal leburan
X 1 540 Boleh Boleh
Y 800 Tidak Boleh
Z 115 Tidak Tidak
Jadual 2

© Pearson Malaysia Sdn. Bhd. 1-3 Bank Soalan BPS Tingkatan 4

 Jadual 2 di atas menunjukkan sifat-sifat bagi tiga bahan, X, Y, dan Z. Apakah jenis
zarah yang terkandung dalam bahan X, Y, dan Z?

X Y Z
A ion molekul atom
B molekul ion atom
C atom molekul ion
D atom ion molekul

16 Bahan-bahan yang dikelaskan sebagai sebatian molekul ialah

A natrium klorida dan plumbum bromida
B gula dan naftalena
C oksigen dan hidrogen
D aluminium dan zink
17 Atom X mempunyai nombor atom 12 dan nombor jisim 25. Ini bermakna atom X yang
neutral mempunyai
A 12 elektron
B 13 elektron
C 12 neutron
D 13 proton

18 Suatu leburan natrium klorida dibiarkan menyejuk sehingga membeku selengkapnya. Graf
suhu melawan masa yang paling baik untuk menggambarkan perubahan ini ialah
] A C
suhu
suhu

masa masa
B D
suhu suhu

masa masa

19 Oksigen mempunyai nombor atom 8 dan nombor jisim 16. Suatu bahan lain dikatakan isotop
bagi oksigen jika ia mempunyai
Nombor jisim Nombor atom
A 17 8
B 16 9
C 17 9
D 16 7

20 Antara berikut, yang manakah menerangkan sebab hablur mempunyai bentuk yang sekata?
A Zarahnya sangat kecil
B Zarahnya tersusun secara tertib
C Zarahnya berbentuk sfera
D Zarahnya menarik antara satu sama lain

© Pearson Malaysia Sdn. Bhd. 1-4 Bank Soalan BPS Tingkatan 4

21 Suatu atom neutral mempunyai nombor atom 17. Dapat dibuat kesimpulan bahawa atom
itu mempunyai
I 17 neutron
II 17 elektron
III nombor jisim 34
A II sahaja
B I dan II sahaja
C II dan III sahaja
D I, II, dan III

22

elektrod

nukleus
8 proton
8 elektron

Rajah 5

Rajah 5 di atas menunjukkan struktur bagi satu zarah oksigen. Antara berikut, yang manakah
benar tentang zarah itu?
I Nombor atomnya 8
II Nombor jisimnya 16
III Zarah itu merupakan atom oksigen yang neutral
A I dan II sahaja
B I dan III sahaja
C II dan III sahaja
D I, II, dan III

23 Nukleus atom 20 Ca terdiri daripada

I 20 proton
II 20 neutron
III 20 elektron
A II sahaja
B I dan II sahaja
C II dan III sahaja
D I, II, dan III

24 Antara berikut, yang manakah sifat bahan ion?

I Mengkonduksikan elektrik dalam keadaan pepejal sahaja.
II Mempunyai takat lebur dan takat didih yang tinggi.
III Biasanya wujud dalam keadaan cecair dan gas pada suhu bilik.
A I sahaja
B I dan II sahaja
C II dan III sahaja
D I, II, dan III

© Pearson Malaysia Sdn. Bhd. 1-5 Bank Soalan BPS Tingkatan 4

25 Antara berikut, yang manakah adalah sama bagi unsur-unsur sepasang isotop?
I Bilangan proton
II Bilangan neutron
III Bilangan elektron
A I sahaja
B I dan III sahaja
C II dan III sahaja
D I, II dan III

26

Rajah 6

Rajah 6 di atas menunjukkan perubahan jirim bagi suatu bahan. Antara berikut, yang
manakah berlaku semasa perubahan jirim itu?
I Zarah-zarah membebaskan tenaga
II Daya tarikan antara zarah-zarah dilemahkan
III Zarah-zarah terbebas ke udara
A III sahaja
B I dan II sahaja
C I dan III sahaja
D II dan III sahaja

27 Antara berikut, yang manakah benar tentang pepejal?

I Zarah-zarahnya bergerak bebas
II Daya tarikan antara zarah-zarahnya adalah kuat
III Tenaga kinetik zarah-zarahnya bergantung pada suhu
A I dan II sahaja
B I dan III sahaja
C II dan III sahaja
D I, II, dan III

28

Rajah 7
Bahan yang ditunjukkan dalam Rajah 7 di atas berkemungkinan besar ialah pepejal
I aluminium
II naftalena

© Pearson Malaysia Sdn. Bhd. 1-6 Bank Soalan BPS Tingkatan 4

 III natrium klorida
A I sahaja
B II sahaja
C I dan II sahaja
D II dan III sahaja

29 Antara berikut, yang manakah sifat logam?

I Mengalirkan elektrik
II Tidak larut dalam pelarut organik
III Mempunyai daya tarikan antara zarah yang kuat
A I dan II sahaja
B I dan III sahaja
C II dan III sahaja
D I, II, dan III

30 Nukleus atom Cl terdiri daripada

I 17 proton
II 18 elektron
III 18 neutron
A I sahaja
B I dan II sahaja
C I dan III sahaja
D II dan III sahaja

Soalan Struktur

1 I VIII

II III IV V VI VII
R T

Rajah 1

Rajah 1 di atas menunjukkan Jadual Berkala dengan unsur-unsur berhuruf R, S, T, dan U.

Jawab soalan berikut dengan menggunakan huruf-huruf itu.
(a) Apakah yang diwakili oleh nombor Roman I hingga VIII?

___________________________________________________________________

(b) Manakah antara unsur-unsur tersebut mempunyai bilangan proton yang paling banyak?

_________________________________________________________________________

© Pearson Malaysia Sdn. Bhd. 1-7 Bank Soalan BPS Tingkatan 4

 (c) Satu daripada unsur tersebut tidak bertindak balas dengan unsur lain. Apakah unsur itu?

_________________________________________________________________________

(d) Dua daripada unsur itu boleh bergabung untuk membentuk sebatian ion. Pilih pasangan
unsur itu.

_________________________________________________________________________

(e) Jika atom unsur R mempunyai 11 elektron dan 12 neutron dalam nukleusnya, berapakah
nombor jisim unsur R?

_________________________________________________________________________
[5 markah]

2
Unsur Nombor proton Nombor nukleon
A 12 28
B 17 35
C 17 37
D 18 40
Jadual 1
Jadual 1 di atas menunjukkan nombor proton dan nombor nukleon bagi unsur-unsur A, B, C
dan D.
(a) Apakah yang dimaksudkan dengan
(i) nombor proton

______________________________________________________________________

(ii) nombor nukleon

______________________________________________________________________

(b) Tuliskan satu persamaan yang dapat menghubungkaitkan nombor nukleon, nombor proton,
dan bilangan neutron.

_________________________________________________________________________

(c) (i) Berdasarkan Jadual 1, nyatakan dua unsur yang menunjukkan keisotopan.

_____________________________________________________________________

(ii) Berikan satu sebab bagi jawapan anda dalam (c)(i).

_____________________________________________________________________
[6 markah]

© Pearson Malaysia Sdn. Bhd. 1-8 Bank Soalan BPS Tingkatan 4

Soalan Esei

1 (a) Apakah jirim? [1 markah]

(b) Jirim boleh wujud dalam tiga keadaan iaitu pepejal, cecair, dan gas.
Bandingkan keadaan jirim pepejal dan gas dari segi
(i) susunan zarah,
(ii) daya tarikan antara zarah,
(iii) kandungan tenaga kinetik,
(iv) kadar resapan, dan
(v) kemampatan. [5 markah]
(c) Dengan menggunakan Teori Kinetik Jirim, terangkan perubahan keadaan jirim bagi proses-
proses berikut:
(i) peleburan
(ii) pembekuan [4 markah]

2 (a) Apakah perbezaan antara proton, elektron, dan neutron dari segi cas dan jisim relatif?
[2 markah]
(b) Terangkan sejarah perkembangan model atom dari model Dalton hingga model Bohr-
Chadwick. [8 markah]

© Pearson Malaysia Sdn. Bhd. 1-9 Bank Soalan BPS Tingkatan 4

JAWAPAN BAB 2
Soalan Objektif

1C 2B 3B 4B 5A
6D 7D 8B 9C 10 A
11 A 12 B 13 D 14 B 15 D
16 B 17 A 18 C 19 A 20 B
21 A 22 A 23 D 24 C 25 B
26 A 27 C 28 A 29 A 30 C

Soalan Struktur

1 (a) Kumpulan
(b) U
(c) T
(d) R dan S/R dan U
(e) 23

2 (a) (i) Menunjukkan bilangan proton dalam sesuatu atom

(ii) Jumlah bilangan proton dan neutron dalam sesuatu atom
(b) Nombor nukleon = nombor proton + bilangan neutron
(c) (i) Unsur B dan C
(ii) Kerana kedua-duanya mempunyai nombor proton yang sama tetapi nombor nukleon
yang berlainan

Soalan Esei

1 (a) Jirim terdiri daripada zarah-zarah seni dan diskrit serta mempunyai jisim dan isi padu.
(b)
Sifat Pepejal Gas
(i) Susunan zarah Tersusun rapat dan teratur Tidak tersusun, zarah
terpisah jauh
(ii) Daya tarikan antara Sangat kuat Sangat lemah
zarah
(iii Kandungan tenaga Rendah Tinggi
) kinetik
(iv) Kadar resapan Sangat rendah Sangat Tinggi
(v) Kemampatan Tidak boleh dimampatkan Mudah dimampatkan

(c)(i) – Apabila pepejal dipanaskan, zarah pepejal akan menerima tenaga haba dan
bergetar dengan lebih cepat.
– Tenaga kinetik zarah pepejal bertambah dengan kenaikan suhu.
– Pada takat lebur, zarah-zarah memperoleh tenaga haba yang mencukupi untuk
mengatasi daya tarikan antara zarah pepejal. Zarah terpisah dari kedudukan tetap dan
bergerak bebas.

© Pearson Malaysia Sdn. Bhd. 1 - 10 Bank Soalan BPS Tingkatan 4

 (ii) – Apabila suhu diturunkan, zarah cecair akan kehilangan tenaga kinetik.
– Gerakan zarah cecair menjadi lebih perlahan.
– Daya tarikan antara zarah menjadi lebih kuat.
– Pada takat beku, zarah kehilangan tenaga dan tersusun dalam kedudukan yang rapat
dan teratur.

2
Zarah subatom Cas Jisim relatif
Proton Positif 1
Elektron Negatif
1840 = 0.0054
Neutron Tiada 1

(b) 1 Model Dalton (1808)

Atom ialah zarah yang keras, tidak dapat dibahagikan atau dimusnahkan.

2 Model Thomson (1900)

Atom ialah zarah pepejal yang mengandungi cas-cas positif dan negatif.

3 Model Rutherford (1912)

Atom terdiri daripada satu pusat yang bercas positif (nukleus). Di sekeliling nukleus
ialah ruang kosong dan elektron-elektron (bercas negatif) mengorbit nukleus.

© Pearson Malaysia Sdn. Bhd. 1 - 11 Bank Soalan BPS Tingkatan 4

 4 Model Bohr-Chadwick (1932)

Atom terdiri daripada nukleus yang mengandungi proton ( bercas positif ) dan
neutron (zarah tidak bercas). Elektron (bercas negatif) mengorbit nukleus.
 Terangkan berdasarkan nota di atas.
Lukis rajah bagi setiap model.

© Pearson Malaysia Sdn. Bhd. 1 - 12 Bank Soalan BPS Tingkatan 4