MATLAB DERS NOTLARI

BLM 3
DZLER VE MATEMATKSEL LEMLER

Prof. Dr. Asaf Varol

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

TOPLAMA VE IKARTMA
> vektor1=[4 6 2];vektor2=[3 7 7]; >> vektor=vektor1+vektor2 vektor = 7 13 9 >> vek=vektor1-vektor2 vek = 1 -1 -5
Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar 2

DZ ARPIMLARI

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

MATLAB ile arpm

A= 1 4 8 B= 3 2 4 3 6 2 -7 10 12 6 -1 7
>> AVV=[3 4 6] AVV = 3 4 6 >> BVV=[2; -1; 5] BVV = 2 -1 5 >> AVV*BVV ans = 32 >> BVV*AVV ans = 6 8 12 -3 -4 -6 15 20 30
Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar 4

>> A*B ans = 33 45 -12 -27 92 122

zde Matris
zde matrisler kare matris olup diyagonal elemanlar 1 ve dier elemanlar ise sfr olan matristir. Byle bir matris MATLABda eye komutu ile elde edilebilir. zde bir matris dier bir matris ile arplrsa, sonu deimez ayn kalr.
>> A=[4 3 1;-2 5 7] A= 4 3 1 -2 5 7 >> B=[1 0 0;0 1 0;0 0 1] B= 1 0 0 0 1 0 0 0 1 >> A*B ans = 4 3 1 -2 5 7
5

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

Eye ile matris arpm

>> A A= 4 3 1 -2 5 7 >> B=eye(3) B= 1 0 0 0 1 0 0 0 1 >> A*B ans = 4 3 1 -2 5 7 Kare matrislerde AI=IA=A kural geerlidir. Yani bir matrisin sadan veya soldan zde matris ile arpmnn sonucu, gene kendisidir.

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

nvers matris
Bir A matrisinin invers matrisi B matrisi ise, A ve B matrisinin arpm, zde matrisi verir. >> A=[1 3 -5;5 7 -1;4 2 8] A= 1 3 -5 5 7 -1 4 2 8 >> inv(A) ans = 3.6250 -2.1250 2.0000 -2.7500 1.7500 -1.5000 -1.1250 0.6250 -0.5000

>> A*inv(A) ans = 1.0000 -0.0000 0.0000 0.0000 1.0000 0.0000 0 0.0000 1.0000
>> A*A^-1 ans = 1.0000 -0.0000 0.0000 0.0000 1.0000 0.0000 0 0.0000 1.0000
7

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

Determinantlar
Determinantlar kare matris ile ilikilidir.
>> A=[1 2;3 4] A= 1 2 3 4 >> det(A) ans = -2
Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar 8

Blme
MATLABda iki trl blme ilemi vardr. Bunlar sa ve sol blmedir. Sol Blme: Sol blme AX=B matris denklemlerinin zm iin kullanlr. Bu denklemde X ve B kolon vektrleridir.Bu denklem A invers matrisinin soldan arplmas ile elde edilir. A-1AX=A-1B
Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar 9

Sol Blme
A-1AX=IX=X AX=Bnin zm X=A-1B MATLABda sol blme karakteri kullanlarak denklem aadaki gibi yazlr: X=A\B
Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar 10

Sa Blme
Sa blme XC=D matris denkleminin zmnde kullanlr. Bu denklemde X ve D satr vektrdr. C matrisinin inversi alnarak, denklemin her iki taraf ile arplmas ile zlr. X.CC-1=D.C-1 X=D. C-1 X=D/C

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

11

rnek

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

12

zm
>> A=[2 -4 3;1 3 5;5 9 -3]; >> B=[8; 6; -2]; >> X=A\B AX=B eklinde zm X=A\B sol blme kullanlarak yaplan zm

X= 1.1933 -0.4706 1.2437

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar 13

nvers kullanlarak zm
>> Xb=inv(A)*B A matrisinin inversi kullanlarak X=A-1B eklindeki zm

Xb =
1.1933 -0.4706 1.2437
Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar 14

Sa blme
>> C=[2 1 5;-4 3 9;3 5 -3]; >> D=[8 6 -2]; >> Xc=D/C XC=D eklinde zm X=D/C sa blme ile zm

Xc = 1.1933 -0.4706 1.2437

15

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

nvers kullanlarak zm
C matrisinin inversi kullanlarak X=D.C-1 eklindeki zm

>> Xd=D*inv(C) Xd = 1.1933 -0.4706

1.2437
16

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

Elemanlar baznda ilemler

ki vektr veya matrisin elemanlar baznda arpma, blme ve s alma ilemleri iin aritmetik operatrn nne nokta konulur.

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

17

Eleman baznda ilemler

a=[a1 a2 a3 a4] ve b=[b1 b2 b3 b4] vektrleri verilsin. arpma: a.*b=[a1b1 a2b2 a3b3 a4b4] Blme: a./b=[a1/b1 a2/b2 a3/b3 a4/b4]

s alma:

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

18

lemler

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

19

arpma ve blme
>> A=[1 5 7;3 4 2] A= 1 5 7 3 4 2 >> B=[6 8 9;10 12 13] B= 6 8 9 10 12 13 >> A.*B ans = 6 40 63 30 48 26

>> C=A./B C= 0.1667 0.6250 0.3000 0.3333

>> B.^2 ans = 36 64 81 100 144 169

0.7778 0.1538

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

20

rnek
>> x=[1:8] x= 1 2 3 >> y=x.^3-3*x y= -2 2 18

52 110 198 322 488

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

21

rnek
>> z=[1:2:15] z= 1 3 5 7 9 11 13 >> y=(z.^3+5*z)./(4*z.^2-10)

15

y= -1.0000 1.6154 1.6667 2.0323 2.4650 2.9241 3.3964 3.8764 (z vektrnn her bir eleman iin ayr ayr y deerlerinin hesaplanmas)

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

22

Hazr fonksiyonlarla ilemler

>> x=[0:pi/6:pi] x= 0 0.5236 1.0472 1.5708 2.0944 2.6180 3.1416 >> y=cos(x) y= 1.0000 0.8660 0.5000 0.0000 -0.5000 -0.8660 -1.0000 >> d=[1 4 9;16 25 36;49 64 81]; >> h=sqrt(d) h= 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar 23

Dizileri analiz eden hazr fonksiyonlar

mean(A)
A bir vektr ise, elemanlarn ortalamasn bulur.
A bir vektr ise, elemanlar iinden en yksek olan bulur. >> A=[4 3 6 7]; >> mean(A) ans = 5 >> A=[ 1 3 5 -2 9 4]; >> C=max(A) C= 9

C=max(A)

[d,n]=max(A)

A bir vektr ise, d >> [d,n]=max(A) elemanlardan en d= bydr ve n ise kanc 9 eleman olduunu saptar. n= 5
Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar 24

Dizileri analiz eden hazr fonksiyonlar

min(A)
Max(A) ya benzerdir ancak en kk sayy bulur.
>> A A= 1 3 5 4 >> min(A) ans = -2

-2

[d,n]=min(A)

Dizi iindeki en kk sayy ve kanc srada olduunu belirler.

>> [d,n]=min(A) d= -2 n= 4
25

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

Dizileri analiz eden hazr fonksiyonlar

sum(A)
A bir vektr ise, elemanlarnn toplamn bulur.
>> A=[1 -3 6 2]; >> sum(A) ans = 6

sort(A)
median(A)
Rakamlarn dizililerinin artan srada olduuna dikkat ediniz.

A vektrnn elemanlarn >> sort(A) kkten bye sralar. ans = -3 1 2

A bir vektr ise, vektr elemanlarnn medyan deerini bulur. Tek rakaml dizilerde elemanlardan ortadakini bulur. iftlerde ise ortadakilerin toplamnn aritmetik ortalamasn alr.
Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar >> A=[-5 13 20]; >> median(A) ans = 13 >> A=[-5 13 17 20]; >> median(A) ans = 15

26

Dizileri analiz eden hazr fonksiyonlar

std(A)
Standart sapmay bulur.
>> A=[5 9 2 4]; >> std(A) ans = 2.9439 >> A=[1 6;-3 7]; >> det(A) ans = 25
>> a=[1 3 2]; >> b=[2 4 1]; >> dot(a,b) ans = 16
27

det(A)

A kare matrisinin determinantn verir.

dot(a,b)

a ve b den oluan iki vektrn, skalar arpmn hesaplar.

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

Kros vektr
ki vektrn kros arpm, bu iki vektrn dzlemine dik bir nc vektr oluturur.

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

28

Dizileri analiz eden hazr fonksiyonlar

cross(a,b)
a ve b vektrlerinin kros arpmn yapar. Her iki vektrn 3 eleman olmaldr.
Bir kare matrisin inversini bulur.

>> a=[1 3 2]; >> b=[2 4 1]; >> cross(a,b) ans = -5 3 -2

inv(A)

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

29

Kaynaklar
Gilat, A.: MATLAB, An Introduction With Applications, 2nd Edition, John Wiley & Sons, Inc., 2005 Celik, Ismail, B., Introductory Numerical Methods for Engineering Applications, Ararat Books & Publishing, LCC., Morgantown, 2001 Fausett, Laurene, V. Numerical Methods, Algorithms and Applications, Prentice Hall, 2003 by Pearson Education, Inc., Upper Saddle River, NJ 07458 Rao, Singiresu, S., Applied Numerical Methods for Engineers and Scientists, 2002 Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ 07458 Mathews, John, H.; Fink, Kurtis, D., Numerical Methods Using MATLAB Fourth Edition, 2004 Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ 07458 Varol, A., Sayisal Analiz (Numerical Analysis), in Turkish, Course notes, Firat University, 2001

Prof. Dr. Asaf Varol MATLAB Ders Notlar

30