Tema 1- O espacio xeogrfico

espaol: diversidade
xeomorfolgica
Caractersticas do espacio
xeogrfico espaol

O relevo peninsular

O relevo insular
Localizacin: Zona templada (latitudes medias) do Hemisferio
Norte.
- A Espaa peninsular: Situada entre Europa e frica e rodeada de
mar: O. Atlntico e M. Mediterrneo a sa extensin e de
493.516 km
- A Espaa insular
0 arquiplago balear: situado ao leste da pennsua, atpase no mar
Mediterraneo o seu tamao e de 4992 km
El arquiplago canario: situado no ocano atlntico a 100 km das
costas africanas, sendo o seu tamao de 7447 km
- Ceuta y Melilla

Caracterstica principal: A diversidade natural que da lugar a gran
variedade de relevos e a contrastes climticos que van a determinar
diferentes paisaxes naturais.

O espacio xeogrfico espaol
O relevo insular
Arquiplago
canario (7447 km)
Arquiplago balear (4992 km)
1-Caractersticas do relevo peninsular
A grandes rasgos, o relevo peninsular caracterizase por:
A-FORMA MACIZA
Gran extensin en lonxitude e latitude da pennsula
Costas: son pouco articuladas, existen poucos
entrantes e salintes (salvo)
Consecuencia: gran distancia entre o interior e as
costas.
B-ELEVADA
ALTITUD MEDIA
660 m. de media (2 de Europa tras Suiza)
Debese existencia da Meseta, non a abundancia
de cordilleras
18% territorio supera los 1000 m.
71% sitase entre los 1000 m. e os 200 m.
11% est por debaixo dos 200 m.
Os grandes
sistemas
montaosos da
pennsula
localzanse na
periferia

O centro da
pennsula est
ocupado por
unha gran
chaira elevada
ou Meseta

Esta
configuracin
explica o
carcter
continental do
clima e a rede
hidrogrfica
peninsular
C- DISPOSICIN PERIFRICA DOS RELEVOS MONTAOSOS
Unidades do
relevo

Unidades
morfoestructurais
MODELAXE
(axentes
atmosfricos e
seres vivos)
ESTRUTURA
XEOLXICA
(FORZAS
INTERNAS
DA TERRA)
UNIDADES MORFOESTRUCTURAIS


A- Os zcalos: Chairas ou mesetas formadas na Oroxenia herciniana (era
primaria ou paleozoico)
Materiais: Roquedo silceo: Granito, lousas, xistos. Materiais moi duros non
pregan, fracturan.
Actualidade: Penillanuras salmantinas y extremeas

B-Macizos antigos: rexuvenecemento dun zocalo (fracturada) no Terciario.
Serras interiores da Meseta (Sistema Central e Montes de Toledo), Macizo
Galaico, Montes de Len, parte occidental da Cordillera Cantbrica e Serra
Morena.
Materiais: Os mesmos que os dos zcalos

C- As cordilleras de plegamento (ALPINAS)
Elevacins montaosas xurdidas na oroxenia alpina (terciario), por pregamento
de materiais sedimentarios. Cordilleiras escarpadas.
Materias: Principalmente sedimentarios calizos do secundario
Actualidade: Sistema Ibrico, parte oriental da Cordillera Cantbrica,
Cordillera Costero-Catalana, Pirineos e Bticas

2-TIPOS DE UNIDADES MORFOESTRUCTURAS
D- As concas sedimentarias (DEPRESINS TERCIARIAS)
Bloques afundidos no terciario e recheos de materiais
sedimentarios
Materiais: Terciarios, arxillas e calizas ,alternancia
duros/blandos
Actualidade: relevos planos xa que non foron afectados por
oroxnes posteriores: Depresiones del Duero, Tajo, Guadiana,
Ebro e Guadalquivir



2-TIPOS DE UNIDADES MORFOESTRUCTURAIS

2-TIPOS DE UNIDADES MORFOESTRUCTURAIS
Historia xeolxica na que alternan fases oroxnicas con
outras nas que predomina a erosin e a sedimentacin
Era arcaica o precmbrica (4000-600 millones de aos),
xurde unha banda montaosa de NO-SE, Galicia e puntos do
sistema central e montes de Toledo, arrasado pola erosin e
cuberto polos mares paleozoicos
3- A evolucin xeolgica peninsular
Era Precmbrica (4000-600 millns de anos)
Macizo
precmbrico,
formado por
rocas
silceas,
arrasado pola
erosin e
cuberto polos
mares
paleozoicos.
Orientacin NO-SE
3- A evolucin xeolgica peninsular
Era primaria o Paleozoico: (600-225 millones de aos):
Oroxenia Herciniana: Dos mares que cubran a maioria da
pennsula xurden as cordilleiras hercinianas arrasados por la
erosin na era primaria. Macizo Hespricoa ao Oeste,
macizo do Ebro, e macizo betico rifeo ao sur.
Os materiais que as forman sern granitos, lousas, e
cuarcitas.
Era Primaria (600-225 millones de aos)
Xurden as cordilleras
hercinianas. Arrasadas
pola erosin e convertidas
en zcalos ao longo do
Primario e Secundario.

- Macizo Hesprico
- Macizo de Aquitania,
Catalano-Balear, Ebro
- Macizo Btico-Rifeo
3- A evolucin xeolgica peninsular
Era Secundaria o Mesozoico (225-68 millones de aos): periodo de
calma donde predomina a erosin e a sedimentacin. Erosin nos
relevos hercinianos e sedimentacin no bordo oriental da actual
Meseta (antiguo Macizo Hesprico) e nas fosas Btica e Pirenaica.
Era Secundaria ou Mesozoico (225-68 millns de anos)
Acumulacin de
sedimentos por
transgresins
marinas no
bordo oriental
do Macizo
Hesprico
Gran acumulacin de
sedimentos nas fosas que
forman os actuais Pirineos e
nas Bticas
OS MATERIAiS ACUMULADOS SON
PRINCIPALMENTE CALIZAS
Fonte: Isaac Buzo
3- A evolucin xeolgica peninsular
Era Terciaria (68-1,7 millones de aos): Oroxnese Alpina
Levntanse cordilleiras alpinas ao se pregaren os sedimentos
acumulados nas fosas pirenaica e btica e os macizos antigos que farn
de topes. Xurdindo os pirineos, e as bticas.
Frmanse as depresins prealpinas a do Ebro e a do Guadalquivir
A meseta inclnase cara ao atlntico
Formanse os rebordos montaosos orientais e meridionais da meseta,
sistema ibrico e parte oriental da cordilleira Cnatbrica, No sur os
montes de Toledo
O zcolo da Meseta : de materiais rxidos fractrase dando lugar a un
relevo Xermnico de bloques levantados (horst) e bloques afundidos
(graben).


Era Terciaria (68-1,7 millones de anos): os efectos
da oroxnese alpina
Se levantan las
cordilleras alpinas
Formanse as depresins
prealpinas
SE levantan los bordes
oriental y meridional
del zcalo
O zcalo fracturase; unhos
bloques se levantan (horst) e
otros se afunden (Graben)
O zcalo pasa a estar
inclinado cara ao oeste.
Fonte. Isaac Buzo
A oroxnese alpina sobre os materiais
paleozoicos do zcalo.
GRABEN O
FOSA TECTNICA
FALLA
HORST O
PILAR TECTNICO
As oroxneses en funcin dos
materiais
Si os materiais son
plsticos plieganse pola
accin das forzas
tectnicas formando
anticlinais e sinclinais
Si os materiais son
rxidos fracturanse e se
fallan formando Horst e
Graben
O glaciarismo.
Tipos de glaciares:

-De circo: Acumulacins de xeo na cabeza dos vales (circo) a maioria
dos glaciares que temos na pennsula, cando se funden os xeos dan lugar
a lagos.

-De val: Son ros de xeo que se desprazan polo val abaixo.

As terrazas fluviais:
Tratase de franxas planas i elevadas formadas nas marxes de un ro. A
sa orixe dbese s alternancias climticas do cuaternario. Maior ou
menor caudal do rio en funcin do perodo galciar ou interglaciar.
Localizanse: no Douro, Texo, Guadiana, Guadalquivir i Ebro.
Era Cuaternaria (1,7 millones ata a actualidade).
Era Cuaternaria (desde fai 1,7 millones de
anos): glaciarismo e terrazas fluviais
Estructura dun glaciar
Glaciar de val
Lingua do glaciar
Morrena lateral
Circo glaciar
Lago glaciar
Terrazas fluviais
A-En periodos glaciares a corrente do rio e escasa e
acumlanse aluvins e sedimentos na canle
B-Nos perodos postglaciares o caudal aumenta e tamn a
capacidade erosiva do ro aumenta e afonda a canle
C-a repeticin deste proceso glaciar postglaciar xenera as
terrazas graduadas.

Terrazas fluviais
4- O rochedo e os tipos de relevo.
Na pennsula contamos con
tres areas diferentes de
tipos de rochedo cada unha
da lugar a un tipo de
modelado, mis un:
- rea silcea (modelado
grantico)
- rea caliza(Crstico)
- rea arxilosa (arxiloso)
- Relevo por erosin
diferencial
Localizacin: Oeste pennsular
Orixen: Rochas antigas da era precmbrica e primaria
Materiales: A rocha predominante e o granito
Tipos de relevo que orixina:
1- Alteracin qumica: descomposicin dos cristales pola auga.
Arenas pardoamarillentas
2- Alteracin fsica por fracturas o diaclasas, en areas de alta
montaa a auga fltrase polas fracturas das rochas conxlase
e rompeas, formando cristas e pedregais a o p das
montaas.
En reas de menor altura depende do sentido das fracturas
ou diaclasas si son paralelas superficie da lugar a domos, si
son perpendiculares formnse bolas que poden quedar
amontoadas formando barrocais, tores ou rochas
cabaleiras, cando se dispoen caprichosamente ao pe da
montaa forman os caos granticos.
A rea silcea
1. A rea silcea
Cristas granticas
Cumes
escarpadas,
agudas e
dentadas
provocadas por
procesos de
xelivacin)
Canchais
Acumulacin de
fragmentos de
rochas ao p
das montaas.
Rochas
fracturadas por
un proceso de
xeo/desxeo
Domos granticos
En zoas non
moi elevadas
e cando as
fracturas
(diaclasas)
son
paralelas
superficie
da rocha.
Barrocais
Acumulacins de
rochas con
formas de bolas
debido a
fracturas
perpendiculares
superficie da
rocha
Tor grantico
Pedra cabaleira
Caos grantico
Orixe: era secundaria pregamentos no terciario
Localizacin: Z invertida dende os prepirineos, montes
vascos, oriente C. Cantbrica, Sistema Ibrico, Cordillerira
Costero-Catal e Sub-btica
Materiais: rocha predominante a calcaria, rocha dura que se
disolve coa auga, dando lugar ao relevo crstico.
Relevo crstico:
Lapiaces: Sucos formados pola escorrenta (lapis de
vertente) ou en superficies chairas nas fisuras (lapis de
mesa)
Gargantas: ou foces, son vales estreitos feitos polos ros.
Poljes: depresins alongadas e horizontais, enmarcadas por
vertentes abruptas, as correntes de auga desaparecen nun
pozo chamado pnor.
Dolinas: Cavidades donde se acumula auga unidas unhas s
outras dan lugar a uvalas
Covas formadas por augas subterraneas, podense formar
estalactitas e estalagmitas as aberturas estreitas que
comunican a superficie coas galeras chamase Simas
A rea calcaria
Z invertida
Esquema do relevo carstico
Lapis crstico
Sucos ou
cavidades
separadas
por tabiques
Poljs crstico
Depresin
alongada e
chaira rodeado
de vertentes
abruptas.
Ponor: sumidoiro
por donde
desaparece a agua
e continua
circulando baixo
terra
Dolina crstica
Grandes
cavidades
que se
forman onde
a agua se
estanca.
Uvala krstica
Garganta
Os ros encaixanse
nos materiales
calizos formando
profundos i
estreitos vales
Covas
Estalactitas
Estalagmitas
Orixe: Rochas sedimentarias da era terciaria e cuaternaria
Localizacin: Concas da submeseta sur e norte, depresins do
Ebro e Guadalquivir e chairas coasteiras mediterrneas.
Materiais: arxilas pouco resistentes dan lugar a unha paisaxe
horizontal, xa que non sufriron pregamentos posteriores
Tipos de relevo:
Campias tratase de chairas suavemente onduladas onde os
ros abren vales que separan estructuras horizontais.
Crcavas (badlands) en aquelas zonas donde alterna periodos
secos con choivas torrenciais e non existe proteccin
vexetal, dan lugar s crcavas, sucos profundos i estritos
separados por arestas.
A rea arxilosa
Badlands


Cando os estratos estn horizontais e alternan duros e brandos, os
ros abren vales separando amplas plataformas (pramos) de cumio
horizontal(duro) e flancos cncavos(materiais brandos). Os prmos
debido forte erosin covirtense en outeiros de cumio plano ou en
cerros testemua cando desaparece o material duro do seu cumio o
mesmo sucede cando os estratos estn suavemente inclinados.
Relevo por erosin diferencial
Depresions:
Relevo por erosin diferencial
Relevo por erosin diferencial con
estratos inclinados
Estratos duros
Estratos
brandos
A erosin acta de
maneira diferente
sobre un estrato duro
ou nun brando.
Relevo por erosin diferencial en
estratos pregados
Cordilleiras
Cando os estratos estn pregados e formados por materiais duros e
brandos
Tipos de relevo
Relevo apalachense: materiles hercinianos rexuvenecidos, crestas duras
e paralelas separadas por vales abertos pola erosin de materiais
brandos.
Relevo xursico: formados por dobras convexas e cncavas anticlinais e
sinclinais, nos anticlinais frmanse vales perpendiculares ao cumio
cluses e tamen vales paralelos ou combes. Unha vez perforado o estrato
duro a erosin e rpida formando valesentre os cales quedan levantados
os vales sinclinais.
Relevo apalachense
Alternancia de
materiais duros e
brandos.
Son materiais do
herciniano
rexuvenecidos no
terciario
Os materiais duros
quedan en resalte
formando serras
paralelas e
alongadas.
Os materiais
brandos forman o
fondo de amplios
vales
Materiais duros Materiais brandos
Exemplos encontramos na parte
occidental da C. Cantbrica, Montes
de Toledo e Serra Morena
Relevo xursico
Sobre materiais
xvenes
(secundario)
pregados
formando
anticlinais e
sinclinais
alternando
materiais duros e
brandos
Cluse: val
perpendicular ao
cumio
Combes: val paralelo
ao cumio
C. Cantbrica,
Pirineos, Bticas, S.
Ibrico
1-Meseta
Antiguo zcolo
Serras interiores
Concas sedimentarias interiores
2-Rebordos montaosos da Meseta
Macizo Galaico-Leons
Cordilleira Cantbrica
Sistema Ibrico
Serra Morena
3-Depresins exteriores da Meseta
Depresin do Ebro
Depresin do Guadalquivir
4-Cordilleiras exteriores da Meseta
Pirineos
Cordillera Costero-Catalana
Montes Vascos
Sistemas Bticos

As grandes unidades morfoestructurais
do relevo peninsular
Macizo
Galaico-
Leons
Cordilleira
Cantbrica
Montes
Vascos
Serra Morena
Depresin
del Duero
Penichairas
salmantino-
extremeas
Serra da
Demanda
Moncaio
Serrana de Cuenca
Serra de Albarracn
Serra de
GRedos
Serra do
Javalambre
Montes Malditos
Serras exteriores
Depresin
do Ebro
Depresin do
Texo
Depresin do
Guadiana
Serra de
Grazalema -
Serra de
Cazorla Sierra Nevada
Depresin do
Guadalquivir
Cordillera Costero-
Catalana
Montes de
Toledo
Trtase dunha chaira elevada entre 600 e 800 m, dbese ao proceso erosivo do
antigo Macizo Hesprico, rexuvenecida e deformada na oroxenia alpina, na
Meseta poden diferenciarse tres tipos de unidades morfoestructurais.

Antigo zcolo paleozoico

Localizacin: Oeste peninsular penichairas zamorano-salmantina e estremea

Materiais: Erosin elimina materiais terciarios, quedando ao descuberto
materiais siliceos: Granito,lousa e cuarcita.

Tipos de relevo:
1- Penichairas mis chairas as feitas sobre granito que as feitas na lousa,
salpicadas de montes illa de cuarcitas (roca mis dura)

2- Formndose gargantas nos cauces dos ros nas zonas de contacto entre as
penichairas e as concas sedimentarias.

A Meseta
Serras interiores: Formadas na era terciaria polo
levantamento de bloques na meseta.
Localizacin:
1-Sistema Central: Mis elevada e divide mesta pola metade.
Somosierra,Guadarrama, Gredos e Gata
2-Montes de Toledo: de meor altura divide en dous a
submeseta sur. Serra de Guadalupe.
Materiais: Rochedo primario(granito, lousa e gneis)
Tipos de relevo: superficies de erosin levantadas (cumbres
redondeadas)

A Meseta
A Meseta
As concas sedimentarias interiores (Graben)

Localizacin: Submeseta norte e sur.
Materiais: Recheos de materiais terciarios, primeiro de rochas
brandas, arxilosas (arxilas, areas, xesos) e duros na parte superior,
calizas.
Tipo de relevo:
Pramos: Submeseta norte y zona este de la sur, trtase de
estructuras planas elevadas formadas por estratos calcreos.( A
Alcarria, A Mancaha)
Campias: Cando desaparecen os materiales duros (pramos) e
afloran os materiais brandos areniscas ( ver Pag 35).
Costas: Zonas inclinadas entre os pramos e as campias.

Formronse na era terciaria polo levantamento de bloques da Meseta ou polo
pregamentos dos materiais sedimentarios depositados polo mar no bordo oriental da
mesma.
1- Macizo Galaico-Leons:
Orixen: Terciario por levantamiento do zcolo na oroxenia alpina
Formas do relevo: Montaas suaves de cumios redondeados, cortadas por multiude de
faias.
:paleozoicos
2-Cordillera Cantbrica
Sector oeste: Levantamento zcolo;
Materiais paleozoicos.
Relevo apalachense no seu extremo occienta l(lousas, e cuarzitas) afloramento de
calcarias primarias, atopndose as maiores altitudes nos Picos de Europa (Pea
vieja, Naranjo de Bulnes)
Sector leste: pregamento alpino sobre materias sedimentarios depositados polo mar
no bordo da meseta, sobre todo calcarias,a diferencia na dureza dos materiais da
lugar a un relevo xursico.(Ver pax 37)
3- Sistema Ibrico
Origen: Terciario por plegamiento de materiales secundarios depositados polo mar no
bordo oriental do zcolo da meseta,
Materiais sobre todo calcarios, sectores paleozoicos do zcolo da meseta e rochedo
arxiloso enchendo foxas internas.
Terzo norte: serra Demanda, paleozica, serra do Moncayo calcaria.
2- Centro y sur: Albarracn,paleozoica, Serrana de Cuenca, Clacaria. Gdar e
Javalambre, calcarias.
4- Serra Morena: escaln entre a Meseta e a depresin do Guadalquivir. Rochedo
paleozoico de cor escura o que lle da nome,
Principais cordilleras Madrona, Pedroches e Aracena
Os rebordos montaosos da Meseta.
Trtase de concas ou foxas prealpinas formadas na era terciaria de
xeito paralelo as cordilleiras alpinas; mais tarde recheas de
sedimentos terciarios e cuaternarios.
Depresin do Ebro
Localizacin: rodeada de sistemas montaosos.
Evolucin xeolxica: antigo macizo do Ebro que se afunde no terciario
e queda cuberto polo mar, logo convertido en lago e posteriormente
no val do Ebro.
Materiais: Sedimentarios: grosos nos bordes (conglomerados) que
constituen os somontes (pes de montes dos Pirineos e Sistema
Ibrico, terras chairas levemente inclinadas). Nos somontes
aparecen Mallos (torrens) e foxas.
materiais finos no centro (calizas, duras, e arxilas, brandas) dando
lugar a un relevo de mesas, e bandlans debido a aridez da zona.
Depresin do Guadalquivir
Localizacin: Entre as Bticas, Serra Morena e o Atlntico.
Evolucin xeolxica: Mar-lago- depresin colmatada con marismas
pantanosas, predominio de arxilas que dan lugar a un relevo de
campias onduladas en zonas de calcarias formnse mesas e cerros
testemua.
Depresins exteriores da Meseta.
Pramo e mesas
Outeiro
Orixen: Terciario por plegamiento de los sedimentos del secundario..
Pirineos
1-Eixe: materiais paleozoicos rexuvenecidos (macizo de Aquitania). Relevo
abrupto. Maiores alturas. Aneto e Monteperdido.
2- Prepirineos: Plegamento de materiais, depositados no secundario na foxa
pirenaica, na era terciaria.
Materiales calizos. Relevos menos altos. Estructura: das alineacins serras
interiores e exteriores.
3- Depresin media: entre las sierras interiores y exteriores. De materias
brandos: magras.
Montes Vascos: prolongacin das serras exteriores pirenaicas. Materias
calcareos nos prepirineos e paleozoicos donde aflora o pirineo axial.
Cordillera Costero-Catal: metada norte materiais paleozoicos rexuvenecidos
do macizo herciniano cataln-balear. A metade sur terreos calcareos
pregados na oroxenia alpina.
Das alineacins unha paralela costa (Garraf) e outra interior mis alta
Montseny e Montserrat separadas por unha foxa tectnica rechea de
materiais terciarios e cuaternarios
Cordilleiras exteriores da Meseta.
D- Cordilleras Bticas
- Penibtica: materiales paleozoicos rejuvenecidos
(macizo btico-rifeo). Mayores alturas.
- Depresin intrabtica: rellena de materiales
terciarios (arcillas); badlands
- Subbtica: Plegamiento de materiales del
secundario en el terciario. Alternancia de
materiales duros y blandos (mantos de
corrimiento).

Cordilleiras exteriores da
Meseta.
Mantos de corrimiento en las Bticas
Mantos de corrimiento:
Desplazamiento lateral
a grandes distancias de
una gran masa de
materiales sobre el
roquedo anterior.
Corte geolgico de los Pirineos
As formas do relevo costeiro

Cabos: Saintes da costa cara ao mar
Golfos: entrantes do mar cara a costa (profundos)
Acantilados: Costas que penetran no mar con fortes pendentes
Covas:Frmanse nos acantilados ao mar desgastar as zoas msi brandas.
Arcos marios: perforacins nas partes inferiores dos acantilados
Farallns: Agullas por desprenderse a parte superior do arco
Praias:Extensins planas e pouco pendentes formadas por sedimentos,
continentais e marios
Rasas:Plataformas de erosin na costa, elevadas sobre o nivel do mar
Ras: Entrantes costeiros por invasin do mar no tramo final dun val fluvial.
Marismas:Chairas de lama, mezcla de sedimentos arrastrados polo ro e polo mar
que as cobre na pleamar.
Frechas litorales: Barras de areaque prolongan una costa areenta e rectilinea
hacia o interior dunha baha. Por transporte de area da costa cara o interior
da baha. Se pecha crea un cordn litoral
Albufeiras: lagos costerios salgados por terse pechado unha baha cun cordn
litoral.
Tmbolos: Barras de area que unen illotes rochosos na costa, pode formar unha
lagoa.
Deltas: Saintes costeiros formados por sedimentos que o mar e incapaz de
redistribuir.
Dunas:montculos de area propios de costas areentas, frmanse polo tranporte e
acumulacin de area polo vento

O relevo costeiro peninsular.
Arcos marios
Farallns
Rasas
Plataformas
de erosin
que
quedaron
elevadas
sobre o
nivel do mar
Marismas
Frechas litorales
Albufeiras
Tmbolos
Delta
Dunas
Complexo
dunar de
Corrubedo
Costa cantbrica
Acantilados e rasas e ras xeralmente curtas e de boca
estreita como as do Naln e o Nervin.
Praias areentas e tmbolos
Ras galegas: Costa mis articulada de Espaa, resultante
da invasin dos vales fluviais abertos nas fracturas do
macizo galaico. Ras altas e Baixas (mis grandes e
profundas)
Costa atlntica andaluza
Marismas no Guadalquivir Frechas e Dunas en Doana
As costas atlnticas
Ras
Tmbolo
Tmbolo
en
Cantabria
Dunas
Complexo
dunar en
Doana
O sector btico: Dende Xibraltar ao cabo da Nau. Presenta
tramos acantilados donde as bticas discorren paralelas ao
litoral, tamn tramos de chaira debido s aportacins
sedimentarias da Btica. Son frecuentes tamn as albufeiras
(mar menor), dunas e terrazas marias por levantamento da
costa dende o terciario.
Golfo de Valencia: Dende o cabo la nau ao delta do Ebro,
caracterizada por enormes praias de area formdas por
depsitos marinos e polos sedimentos do Sistema Ibrico.
Albufeiras como a de Valencia e tmbolos como o dom peon de
Ifach xunto con pequenos deltas completan este tramo de
costa.
Litoral cataln: Desde o delta do Ebro ata a Costa Brava.
Presnta acantilados donde a Cordilleira Costero-Catal chega ao
mar (Costa Brava), praias, pequenas chairas litorais e deltas
como o do Ebro e Llobregat completan a paisaxe.
As costas mediterrneas
O arquiplago balear: Mallorca, Eivissa e Formentera son afloramentos da
Btica, mentras menorca e un afloramento da Cordilleira Costero-Catal.
Mallorca: 3 conxuntos:
Serra da Tramuntana: calcaria maiores altitudes.
Serras de Llevant: de menor altura non pasan dos 500 metros. No extremo
sur da illa se sumerxe e logo aflora dando lugar, cabrera.
Depresion central ou Pla: entre ambas de materiais arxilosos e relevo
suave.
Eivissa e Formentera: Repiten o esquema mallorqun.
Menorca: Parte norte, a tramuntana, de materiais paleozoicos enlaza coa
cordilleira Costeiro-Catal. A outra zona e o sur, o Migjorn, chaira de
materiais calcareos.
As costas baleares: Acantiladas ao norte donde as montaas chegan ao
mar, no resto alterna praias longas con calas abertas por torrentes.
Tamn aparecen albufeiras como a de Alcudia
O arquiplago Balear
O arquiplago canario: Orixe volcnico frmase no terciario ao romperse o fondo
atlntico.
Tipos de relieve caractersticos:
Conos volcnicos: Abertas no cume, formanse por amontoamento de materiais
arredor da boca de emisin. Algns continan activos.
Caldeiras: Grandes crteres circulares, orixinados porla explosin ou afundimento
dun volcn.
Malpases: Terreos abruptos formados ao solidificarse rapidamente as coladas de
lava.
Diques: muretes volcnicos, cando unha fisura e horizontal
Roques: Cando a chimenea e vertical.
Barrancos: Vales estreitos, escarpados e de pouco percorrido creadas por torrentes
no terreo volcnico. Formronse en pocas mis hmidas que a actual.
As Costas: Predomino dos acantilados sobre as praias, formanse de nova coas
repetidas erupcins volcnicas.
Grandes acantilados: Entre 100 e 500 metros (los Gigantes) os mis baixos se
corresponden con erupcins recentes
Praias: Nas illas occidentais son de cantos nas orientais de maior plataforma litoral
son de area.


O arquiplago Canario
Bloque diagrama volcnico
Cono Volcnico
Caldeira
Malpases
Diques volcnicos
Roques
Barrancos volcnicos
As costas
As costas