Wybrane choroby

zawodowe w rnych
gaziach przemysu w
ostatnich latach w Polsce

Agata Zabraniak
Natalia Gobiewska
Julia Skuza

Definicja choroby zawodowej

Za chorob zawodow uwaa si chorob
wymienion w wykazie chorb
zawodowych, jeeli zostaa spowodowana
dziaaniem czynnikw szkodliwych dla
zdrowia, wystpujcych w rodowisku
pracy lub w zwizku ze sposobem
wykonywania pracy

Podstawy prawne
Rozporzdzenie Rady Ministrw z 25 listopada
2013 r w sprawie wykazu chorb zawodowych,
szczegowych zasad postpowania w
sprawach zgaszania podejrzenia,
rozpoznawania i stwierdzania chorb
zawodowych oraz podmiotw waciwych w tych
sprawach.
Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z 29 lipca
2013 r. w sprawie sposobu dokumentowania
chorb zawodowych i skutkw tych chorb.

Wykaz chorb zawodowych

Choroby zawodowe

1.

Zatrucia ostre albo przewleke lub ich nastpstwa

wywoane przez substancje chemiczne

Okres, w ktrym wystpienie

udokumentowanych objaww chorobowych
upowania do rozpoznania choroby
zawodowej pomimo wczeniejszego
zakoczenia pracy w naraeniu zawodowym
w przypadku zatru ostrych - 3 dni,
w przypadku zatru przewlekych
- w zalenoci od rodzaju substancji

2.

Gorczka metaliczna

3.

Pylice puc:

W zalenoci od rodzaju

Choroby opucnej lub osierdzia wywoane

pyem azbestu:

W zalenoci od rodzaju

4.
5.

Przewleke obturacyjne zapalenie oskrzeli, ktre

spowodowao trwae upoledzenie sprawnoci
wentylacyjnej puc z obnieniem natonej objtoci
wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) poniej 60 %
wartoci nalenej, wywoane naraeniem na pyy lub
gazy dranice, jeeli w ostatnich 10 latach pracy
zawodowej co najmniej w 30 % przypadkw
stwierdzono na stanowisku pracy przekroczenia
najwyszych dopuszczalnych ste

3 dni

1 rok

Wykaz chorb zawodowych

6.

Astma oskrzelowa

1 rok

7.
8.

Zewntrzpochodne alergiczne zapalenie

pcherzykw pucnych:
Ostre uoglnione reakcje alergiczne

1 dzie

9.

Byssinoza

7 dni

10.

Beryloza

nie mona okreli

Choroby puc wywoane pyem metali twardych

11.
12.

Alergiczny nieyt nosa

nie mona okreli

1 rok

Zapalenie obrzkowe krtani o podou alergicznym

13.
14.
15.
16.
17.

1 rok
Przedziurawienie przegrody nosa wywoane
substancjami o dziaaniu rcym lub dranicym
Przewleke choroby narzdu gosu spowodowane
nadmiernym wysikiem gosowym, trwajcym co
najmniej 15 lat:
Choroby wywoane dziaaniem
promieniowania jonizujcego:
Nowotwory zoliwe powstae w nastpstwie
dziaania czynnikw wystpujcych w
rodowisku pracy, uznanych za rakotwrcze u
ludzi:

2 lata
W zalenoci od rodzaju
W zalenoci od rodzaju
W zalenoci od rodzaju

Dominujce choroby zawodowe

w Polsce w 2013 r

Co grozi pracownikom
biurowym?
Wedug danych Centralnego Instytutu
Ochrony Pracy, na ble w obrbie rk,
ramion, barkw i szyi skary si nawet 44%
pracownikw biurowych. Obok dolegliwoci
zwizanych z obcieniem ukadu
miniowo-szkieletowego, problemem s
zaburzenia funkcjonowania narzdu
wzroku. Czstotliwo i stopie ich
dokuczliwoci zaley od iloci czasu
spdzanego dziennie przed komputerem.

Co grozi pracownikom
biurowym?
Zgodnie z prawem, kady pracownik, ktrego obowizki
wi si z obsug komputera, powinien co godzin
skorzysta z trwajcej co najmniej 5 minut przerwy od
patrzenia w ekran. Wedug danych zaprezentowanych w
raporcie Ergotest 2009, regularnie robi to 60% respondentw.
33% pozwala odpocz oczom, jeli dysponuj chwil
wolnego czasu. 7% badanych nie robi tego nigdy. Prcz
dugotrwaego skupiania wzroku na nieoddalonych obiektach,
komfort pracy obnia rwnie szereg czynnikw zwizanych z
nieodpowiednim owietleniem. Na stan oczu pracownikw
biurowych negatywnie wpywaj takie zjawiska, jak: przykry
efekt olnienia spowodowany zastosowaniem opraw
owietleniowych nieprzystosowanych do pomieszcze z
ekranami monitorw oraz zbyt niskie natenie wiata na

Profilaktyka problemw stanu

zdrowia pracownikw biurowych
Pracodawcy mog przeciwdziaa tego typu problemom
(i wynikajcym z nich dodatkowym kosztom zwizanym z
pogorszeniem stanu zdrowia i absencj pracownikw),
zapewniajc odpowiednie wyposaenia stanowiska pracy.
Wedug Rozporzdzenia Ministerstwo Pracy i Polityki
Spoecznej, zalecane s takie sprzty, jak: monitor regulowany
w dwch paszczyznach (5 do przodu, 20 do tyu i po 60 na
boki wok wasnej osi), st pozwalajcy na swobodne
umieszczenie klawiatury 100 mm od jego przedniej krawdzi
oraz krzeso, dziki ktremu zachowany bdzie kt minimum
90 midzy ramieniem a przedramieniem. Dodatkowo,
wysoko siedziska powinna umoliwi obserwacj monitora w
zakresie 20-50 poniej linii oczu pracownika.

Ustawienie komputera w biurze

Choroby zawodowe nauczycieli

problem spoeczny
Wedug danych Instytutu Medycyny Pracy,
przewleke choroby narzdu gosu od lat s
najczciej rozpoznawan chorob zawodow i
stanowi ponad 20% wszystkich chorb
zawodowych stwierdzanych kadego roku w Polsce,
np. w 2006 r. 24,4%. Zdaniem Centralnego
Instytutu Ochrony Pracy obserwuje si brak
rwnowagi pomidzy skutkami spoecznymi
zwizanymi z chorobami narzdu gosu wrd
nauczycieli, a dziaaniami podejmowanymi w celu
przeciwdziaania tym skutkom.

Choroby zawodowe nauczycieli

Przewleke choroby narzdu gosu
spowodowane nadmiernym wysikiem
gosowym, trwajcym co najmniej 15 lat:
1/ guzki gosowe twarde
2/ wtrne zmiany przerostowe fadw gosowych
3/ niedowad mini przywodzcych i
napinajcych fady gosowe z niedomykalnoci
fonacyjn goni i trwa dysfoni

Przyczyny chorb narzdu gosu

nieprawidowa emisja
gosu
brak higieny gosowej
napicie, gwnie mini
szyi i krtani towarzyszce
fonacji
stany chorobowe krtani
hipotonia miniowa i
niewydolno narzdu
gosowego

ze warunki akustyczne
sal wykadowych
brak wyposaenia sal w
aparatur naganiajc
nieprawidowy
mikroklimat sal (niska
wilgotno, podwyszona
temperatura, zapylenie)
due szkoy, liczne klasy
brak konsultacji
foniatrycznych
brak zaj z emisji gosu

Profilaktyka chorb zawodowych

nauczycieli
- zapewnienie obowizkowego ksztacenia
w zakresie emisji gosu (na studiach i
cyklicznie w trakcie kariery zawodowej)
- zapewnienie regularnych konsultacji
foniatrycznych
- ograniczenie liczebnoci klas
- zapewnienie prawidowej organizacji
pracy, uwzgldniajcej przerwy w wysiku
gosowym

Profilaktyka chorb c.d.

- wyposaenie klas w mikrofony i sprzt
naganiajcy
- zapewnienie komfortu pracy gosem (prawidowy
mikroklimat i jako powietrza)
- wczesna identyfikacja wrd kandydatw na
studentw wydziaw pedagogicznych osb z
predyspozycjami do chorb narzdu gosu
- zwikszenie wiadomoci wrd nauczycieli o
innych zachowaniach prozdrowotnych (np.
niepalenie papierosw)

Okres upowaniajcy do
rozpoznania choroby zawodowej
Zgoszenie podejrzenia choroby
zawodowej oraz jej rozpoznanie moe
nastpi u pracownika lub byego
pracownika w okresie jego zatrudnienia w
naraeniu zawodowym lub po
zakoczeniu pracy w takim naraeniu, nie
pniej jednak ni w okresie okrelonym w
wykazie chorb zawodowych.

Upowanieni do przeprowadzenia
oceny naraenia zawodowego
lekarz sprawujcy profilaktyczn opiek
zdrowotn nad pracownikiem
lekarz zatrudniony w jednostce orzeczniczej I lub
II stopnia w toku ustalania rozpoznania choroby
zawodowej
pastwowy powiatowy inspektor sanitarny
(waciwy terytorialnie) w toku podejmowania
decyzji o stwierdzeniu bd braku podstaw do
stwierdzenia choroby zawodowej

Obowizki pracodawcy w zakresie

profilaktyki chorb zawodowych
ocenianie i dokumentowanie ryzyka
zawodowego
informowanie pracownikw o ryzyku
zawodowym
stosowanie rodkw zapobiegajcych chorobom
zawodowym
zgaszanie PIS i inspektorowi pracy podejrzenia
lub wystpienia choroby zawodowej
analizowanie przyczyn choroby zawodowej

Obowizki pracodawcy w razie podejrzenia o

wystpieniu choroby zawodowej

ustali przyczyny powstania choroby

zawodowej, rozmiar i charakter
zagroenia
przystpi do usuwania czynnikw
powodujcych powstanie choroby
zawodowej
zapewni realizacj zalece lekarskich
przenie pracownika do innej pracy

Zgoszenia podejrzenia choroby

zawodowej dokonuje:
pracodawca zatrudniajcy pracownika
lekarz, ktry podejrzewa chorob
zawodow
sam pracownik za porednictwem lekarza
sprawujcego nad nim profilaktyczn
opiek zdrowotn
lekarz stomatolog

Podejrzenie choroby zawodowej

zgaszamy:
waciwemu pastwowemu inspektorowi
sanitarnemu
waciwemu inspektorowi pracy
Zgoszenia dokonuje si na formularzu
okrelonym w rozporzdzeniu
Ministerstwa Zdrowia z 1 sierpnia 2002 r.
w sprawie sposobu dokumentowania
chorb zawodowych i skutkw tych chorb

Postpowanie w sprawie
podejrzenia choroby zawodowej
Pastwowy inspektor sanitarny
- kieruje pracownika na badanie do
jednostki orzeczniczej I stopnia
- powiadamia pracodawc
- powiadamia jednostk podstawow
suby medycyny pracy

Orzekanie o rozpoznaniu choroby

zawodowej
O rozpoznaniu lub braku podstaw do
rozpoznania choroby zawodowej moe
orzeka lekarz speniajcy okrelone
wymagania kwalifikacyjne, zatrudniony w
jednostce orzeczniczej I lub II stopnia

Jednostki orzecznicze I stopnia

1/Poradnie i oddziay chorb zawodowych
wojewdzkich orodkw medycyny pracy
2/Katedry, poradnie i kliniki chorb
zawodowych akademii medycznych
3/Przychodnie i oddziay chorb zakanych
poziomu wojewdzkiego
4/Jednostki organizacyjne zakadw opieki
zdrowotnej, w ktrych nastpia
hospitalizacja

Jednostki orzecznicze II stopnia

S to jednostki odwoawcze od orzecze
wydanych przez lekarzy zatrudnionych w
jednostkach orzeczniczych I stopnia
- dla wymienionych w punktach 1,2,4
przychodnie, oddziay i kliniki chorb
zawodowych jednostek badawczo-rozwojowych
w dziedzinie medycyny pracy
- dla wymienionych w punkcie 3 katedry,
poradnie i kliniki chorb zakanych i inwazyjnych
akademii medycznych

Orzeczenie lekarskie przesyane

jest:
waciwemu pastwowemu inspektorowi
sanitarnemu
zainteresowanemu pracownikowi
osobie zgaszajcej podejrzenie choroby
zawodowej
jednostce orzeczniczej I stopnia, jeeli
orzeczenie wyda lekarz zatrudniony w
jednostce orzeczniczej I stopnia

Odwoanie od orzeczenia
Pracownik, ktry nie zgadza si z treci
orzeczenia, moe wystpi z wnioskiem o
ponowne badanie przez jednostk
orzecznicz II stopnia w cigu 14 dni od
dnia otrzymania orzeczenia za
porednictwem jednostki, zatrudniajcej
lekarza, ktry wyda to orzeczenie.
Orzeczenie wydane w wyniku ponownego
badania jest ostateczne.

Decyzja o stwierdzeniu choroby

zawodowej
Decyzj o stwierdzeniu bd braku
podstaw do stwierdzenia choroby
zawodowej wydaje pastwowy inspektor
sanitarny.
Od decyzji tej przysuguje odwoanie do
pastwowego wojewdzkiego inspektora
sanitarnego. Kolejnym organem
odwoawczym jest Naczelny Sd
Administracyjny.

Roszczenia z tytuu choroby

zawodowej
Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej jest
dla pracownika podstaw do zgoszenia
roszczenia o wiadczenia z tytuu chorb
zawodowych.
Roszczenia okrela ustawa o ubezpieczeniu
spoecznym w z tytuu wypadkw przy pracy i
chorb zawodowych.

wiadczenia z tytuu choroby

zawodowej

zasiek chorobowy
wiadczenie rehabilitacyjne
zasiek wyrwnawczy
jednorazowe odszkodowanie
jednorazowe odszkodowanie dla czonkw rodziny
zmarego ubezpieczonego
renta z tytuu niezdolnoci do pracy
renta szkoleniowa
renta rodzinna
dodatek pielgnacyjny
pokrycie kosztw leczenia (stomatologia, szczepienia
ochronne, zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne)

Jednorazowe odszkodowanie
Wniosek o jednorazowe odszkodowanie
ubezpieczony skada do patnika, a patnik
po skompletowaniu dokumentacji do
ZUS.
ZUS w cigu 7 dni wyznacza termin
badania przez lekarza orzecznika.
Decyzja o stwierdzeniu choroby
zawodowej jest wica dla orzecznika.

Wysoko odszkodowania
Kwota jednorazowego odszkodowania
zaley od ustalonego przez orzecznika
procentu uszczerbku na zdrowiu.
Wysoko odszkodowania za jeden
procent uszczerbku na zdrowiu wynosi
20% przecitnego wynagrodzenia w
poprzednim roku.

Renta z tytuu niezdolnoci do

pracy
Prawo do renty reguluje art. 17ustawy o
emeryturach i rentach z FUS.
Przy zbiegu prawa do renty z prawem do
emerytury uprawnionemu przysuguje renta
powikszona o poow emerytury albo
emerytura powikszona o poow renty. W
przypadku osigania jakichkolwiek przychodw,
prawo do jednego wiadczenia ulega
zawieszeniu.

Dzikujemy
za uwag