Üriner Enfeksiyonlar

Prof.Dr.A.Haluk Ander
 Üriner Enfeksiyon
Tanım

‘Mikrobiyal invazyona bağlı, bakteriüri ve

piyüri ile karakterize semptomatik urotelyal
inflamasyon’
 Tanımlar

 Bakteriüri: İdrarda bakteri bulunması

 Asemptomatik bakteriüri: 24 saat ara ile alınan
kültür örneklerinde aynı üropatojenin üremesi
(≥100.000)
 Piyüri : Santrifüj edilen idrarda her büyük
büyütmede (400) 10’dan fazla lökosit görülmesi
 Tanımlar
 Komplike olmayan: Yapısal ve fonksiyonel olarak
normal bir üriner sistemi olan sağlıklı kişideki
enfeksiyon,
 Komplike : Genel durumu bozuk ve/veya
enfeksiyon olasılığını artıran ya da tedavinin
etkinliğini azaltan yapısal veya fonksiyonel
bozukluğu olan hastalardaki enfeksiyon
 Sınıflama

İzole enfeksiyonlar
Tedavi edilemeyen (unresolved)
enfeksiyonlar
Tekrarlayan Enfeksiyonlar

Re-enfeksiyon

Bakteriyal persistans
 İzole Enfeksiyon

 İlk enfeksiyonlar veya,

 Önceki enfeksiyonla arasında en az 6 ay olan
enfeksiyonlar
 30-40 yaşındaki kadınlarda %25-30

 Normal üriner sistemi olan erkeklerde nadir

 Tedavi edilemeyen (unresolved)
enfeksiyonlar
 İlk tedavinin yetersiz olması,
 En sık nedeni seçilen antimikrobiyal ajana karşı
olan direnç
 Diğer nedenler;
- Duyarlı organizmada tedavi sırasında direnç gelişmesi
- İkinci dirençli bir suşun varlığı
- Tedavi sonlanmadan yeni, dirençli bir suşla re-enfeksiyon
- Azotemi
- Papiller nekroz
- Staghorn kalkül
 Re-enfeksiyon

 Üriner sistem dışından re-enfeksiyonla tekrarlayan üriner

enfeksiyonlar
 Kadınlardaki tekrarlayan enfeksiyonların %95’den fazlası re-
enfeksiyon
 Erkeklerde nadir
 Vezikovajinal vezikointestinal fistüller nadir fakat cerrahi
olarak düzeltilebilecek re-enfeksiyon nedenleridir.
 Bakteriyal persistans
 Bakteriüri ortadan
kalktıktan sonra
Enfeksiyon taşları
(antimikrobiyal tedavi


 Kronik bakteriyel prostatit

sonrası idrarda üreme  Unilateral enfekte atrofik böbrek
Ureteral duplikasyon ve ektopik
olmaması) üriner

ureterler
sistem içindeki bir  Yabancı cisim
 Papiller nekroz
odaktan kaynaklanan,  Uretral divertikül
aynı organizma ile  Nefrektomi sonrası enfekte
ureteral güdük
tekrar enfeksiyon
 İnsidans-Epidemiyoloji
 Kadınlarda daha sık
 Kadınlarda doktora başvuruların
%1,2’si İYE
(Erkeklerde %0,6)
 Bakteriüri prevelansı %3,5
* Yaşla doğru orantılı artış
* 5-14 yaş arası kız çocuklarda
%1; genç erişkin dönemde %4
 Semptomatik İYE 20-40 yaş
arası kadınların %30’unu
etkilemekte (erkeklere oranla
30 kat daha fazla)
 Patogenez
Enfeksiyon yayılım
yolları;
 Asendan

 Hematojen

 Lenfatik

 Desandan : Üriner
tbc
 Patogenez
Asendan yol:
 Fekal rezervuar uretra mesane
 Piyelonefritlerin coğu bakterilerin
mesaneden renal pelvis ve parankime
ureter yoluyla retrograd yayılımına bağlıdır
 Asendan yayılım adhesinleri (P pilileri)
veya normal ureteral peristaltizme göre
değişir
 Patogenez
Hematojen yayılım:
 Normal kişilerde nadir
 Genellikle oral kaynaklı Staphylococcus
aureus bakteriyemisi veya Candida
fungemisine sekonder
Lenfatik yayılım:
 Çevre organlardan direk yayılım
 Ciddi bağırsak enfeksiyonları veya
retroperitoneal abselere sekonder
Üriner Patojenler
 Bakteriyal Virulans Faktörleri
 Hemolizinler
 CNF-1(cytotoxic
necrozing factor)
 K antijenleri,
 Serolojik O grupları
 Adhesinler (Pili
veya fimbriyalar)
 Ureaz
 Konağa ait faktörler
 İdrar akımı-miksiyon
- Düşük p H ve osmolarite;
üre, organik asitler
- Tamm-Horsfall proteini,
- İdrarın antegrad akımı
 Lokal antikorlar, PMN,
sitokinler (IL-6; IL-8)
 Vajinal Flora
- Normal Laktobasili
florasının azaldığı
durumlarda artmış ÜSE
riski
 Konağa ait faktörler

 Prostattan salgılanan
çinko potent bir
antibakteriyal
 Prepisyum : patolojik
bakteriyal
kolonizasyonu
 Sık ÜSE, piyelonefrit:
Önlem amaçlı erken
dönemde
sirkumsizyon
 TANI
 >1 cfu/ml suprapubik aspirasyon
 >100 cfu/ml kateter ile alınan örnek
 >1000 cfu/ml orta akım idrar örneği
- Semptomatik
- Piyüri
- Tek organizma varlığı
- Tekrarlayan kültürlerde aynı
organizmanın üremesi
 Üriner Sistem Enfeksiyonları
Sınıflama
 Akut komplike olmayan sistit
 Akut piyelonefrit
 Komplike olmayan
 Komplike
 Komplike üriner sistem enfeksiyonları

 Sepsis sendromu - ürosepsis

 Diğerleri
 uretrit
 prostatit
 epididimit
EAU Guidelines, 2001
 Akut komplike olmayan sistit
Tedavinin Amaçları

 Klinik semptomların ortadan kaldırılması

 Morbiditenin azaltılması
 Re-infeksiyon profilaksisi

Kısa dönem antibiotik tedavisi

 Akut komplike olmayan sistit
Klinik
 İrritatif semptomlar
- Sık idrara çıkma, sıkışma hissi, dizüri
suprapubik ağrı
 Bakteriüri, piyüri, hematüri
 İdrar kültürü: Semptomatik hastada ≥102
cfu/ml üreme enfeksiyonu gösterir.
 Akut komplike olmayan sistit
Sık rastlanan Ampirik oral tedavi
patojenler
 trimethoprim (TMP) or
 Escherichia coli TMP/SMZ (3 gün)
 Klebsiella sp.  florokinolonlar (3 gün)
 Proteus sp.  Alternatifler:

 Staphylococci  fosfomisin trometamol

Tedavi süresi:  pivmecillinam (7 gün)
(1)-3-(7) gün  nitrofurantoin (7 gün)

EAU Guidelines, 2001

 Akut Piyelonefrit:
Klinik Sınıflama

 Komplike olmayan akut piyelonefrit

 ürolojik anomaliler veya diğer neden olan

hastalıkların eşlik etmediği

 Komplike akut piyelonefrit

 diğer hastalıkların eşlik ettiği (e.g. diabet)

 renal parenkim bozukluğu ile beraber

(nefropati)
 ürolojik anomaliler ile beraber (uropati)
 Akut Piyelonefrit
Klinik
 Titreyerek yükselen ateş
 Yan ağrısı
 Sistit semptomları (sık
idrara çıkma,
dizüri,sıkışma hissi)
 Bulantı, kusma
 Çocuklarda tam lokalize
olmayan karın ağrısı
 Lab: Piyüri, hematüri,
Lökositoz, CRP artışı
Akut Pyelonefrit
 Akut komplike olmayan Piyelonefrit
Sık rastlanan Ampirik tedavi
patojenler  Fluorokinolonlar (7
gün)
 Escherichia coli
 sefalosporin 2K vaya
 Proteus sp. 3K
 Klebsiella sp.  aminopenisilin + beta-
laktamaz inhibitörü
Diğer
aminoglikozid
enterobacteriaceae 

 Kotrimoksazol*(14
 staphylococci gün)
Tedavi süresi
7-14 gün * Yalnız patojeninin
duyarlılığı biliniyorsa
 Komplike Üriner Sistem Enfeksiyonları
Nedenler, Lokalizasyonlar & Komplikasyonlar

Nedenler:

• Komplike eden faktörler (e.g. obstrüksiyon, taş)

• Ürolojik girişimler
• Kateterler
Lokalizasyonlar:

• Alt üriner sistem

• Üst üriner sistem
Komplikasyonlar:

• Patojen değişimi
• Rezistans gelişimi
• Biofilm enfeksiyonu
 Pyonefroz
 Toplayıcı sistemde
kalıcı ekojenite
 İdrar-debris
seviyesi
 Dens periferal
ekojeniteler
 İnfekte olmayan
hidronefrozdan
ayrılması önemli
 Komplike üriner sistem enfeksiyonlarında tedavi

Tedavi şekli İlaç

Süre
 Orta derecede hasta, : Oral Florokinolon
10-14 gün
bulantı kusma yok

 Ciddi semptomatik, : Paranteral Florokinolon

14-21 gün
Sepsis? (Yatırılarak) Ampisilin+genta
Seftriakson
Imıpenem-
silastatin
Aztreonam
Tikarsilin-
Klavalunat
 Kronik Piyelonefrit

 Tekrarlayan enfeksiyonlar
sonucu skarlı veya atrofik
böbrek gelişmesi
 Çoğu hasta asemptomatik,
insidental tanı
 Kronik azotemi:
hipertansiyon, görme
bozuklukları, başağrısı,
yorgunluk, poliüri, polidipsi
 Lab: Piyüri, proteinüri
 Amfizamatöz piyelonefrit
 Akut nekrotizan parankimal
ve perirenal infeksiyon  Tanı: Radyoloji (BT, USG, IVP)
 - İntraparankimal gaz
 Gaz oluşturan üropatojenler
 Tedavi
sorumlu
- Antibiyoterapi
 Patogenez?
- Diabet regülasyonu
 Sıklıkla diyabetik hastalarda - Obstrüksiyon varsa ortadan
gelişir kaldırılmalı
 Diğer faktörler: Obstrüksiyon, - Nefrektomi
papiller nekroz
 E.Coli (en sık); Klebsiella,
Proteus
 Mortalite: %20-%43
 Klinik: ateş, yan ağrısı, kusma
 Renal Abse (Karbankül)
 Renal parankim içinde pürulan
materyal birikmesi
 Antimikrobiyal tedavi öncesi
Staphylococcus ‘un hematojen
yayılımına sekonder
 1970’lerden itibaren Gram negatif
organizmalar sorumlu
 Ateş (titreyerek yükselen), yan
veya abdominal ağrı, daha
nadiren kilo kaybı, yorgunluk
 Tedavi: Perkütan veya açık
drenaj; IV antibiyoterapi
 Perinefrik abse
 Gerota fasyası içinde
oluşan abse
 Hematojen veya
asendan ÜSE’ye
sekonder
 Gerotayı aşarak
pararenal alana
yayılabilir (‘pararenal
abse)
 Tedavi: Drenaj (USG,
BT)
Nefrektomi
Antibiyoterapi
 Ksantogranülomatöz Piyelonefrit

 Diffüz renal hasara yol açan ağır bir

kronik renal enfeksiyon
 Granülamatöz infiltrasyon : Lipid
içeren makrofajlar
 Primer faktörler: Obstrüksiyon, ÜSE
ve nefrolitiazis
 Lipid içeren makrofajlar, berrak
hücreli adenokarsinom ile
karışabilmekte
 Tedavi: Nefrektomi
 Üreter Enfeksiyonları

 Malakoplaki
 Lökoplaki
 Ureteritis cystica
 Tüberküloz
 Şistozomiazis
 Prostatit
I. Akut bakteriyal prostatit

II. Kronik bakteriyal prostatit

III. Kronik Pelvik Ağrı Sendromu

IIIa. inflammatory KPPS

IIIb. non-inflammatuar KPPS

IV. Asemptomatik prostatit

 Prostatit
 Akut prostatit:
- Akut ağrı (perineal, suprapubik) obstrüktif ve
irritatif semptomlar, ateş
- Tedavi : (Parenteral) 3.kuşak sefalosporin,
Florokinolon
aminoglukozid-penisilin türevleri
 Kronik bakteriyal prostatit :
- Tekrarlayan ÜSE
- Akut ataklar arasında asemptomatik olabilir
- Tedavi : 4-6 hafta, florokinolon, TMP-SMX
Prostatit
TANI
 Prostatit
 Kronik pelvik ağrı sendromu (III)
A- İnflamatuvar: EPS / VB3 / semen analizinde
WBC görülmesi
B- Non-inflamatuvar: EPS / VB3 / semen
analizinde WBC görülmemesi
- Suprapubik, perineal, penil ağrı
- İrritatif, obstrüktif semptomlar

 Asemptomatik enflamatuar prostatit (IV)

- Histolojik tanı
Prostatit
 Epididimit
 Etiyoloji: <35 yaş : Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
(e.g.N.Gonore, C.Trachomatis uretriti)
>35 yaş : ÜSE’ye sekonder
 Klinik: Skrotal ağrı, şişlik, eritem; epididimal
hassasiyet, endürasyon
 Ayırıcı tanı : Testis torsiyonu!!, testis tümörü,
travma
 Tüberküloz epididimiti:
- Genital tbc’nin en sık rastlanan şekli
- Epididimde ‘tesbih tanesi’ şeklinde düzensizlikler
 Orşit
 Bakteriyal orşit:
- Genellikle epididimite
sekonder
- Nadiren izole enfeksiyon
 Kabakulak orşiti:
- Postpubertal erkek
çocuklarda görülür
- Parotit gelişiminden 4-6
gün sonra
- Kabakulak geçiren
erkeklerin %30’unda gelişir
- İnfertilite riski yüksek