OTVORENI UNIVERZITET / SVEUČILIŠTE

„VITEZ“
TRAVNIK

MAGISTARSKI STUDIJ
POSLOVNA INFORMATIKA

Munir Zahirović

VJEŠTAČKA INTELIGENCIJA VS. LJUDSKA

INTELIGENCIJA

Travnik, 2011.
 OTVORENI UNIVERZITET / SVEUČILIŠTE
OTVORENI UNIVERZITET
„VITEZ“ / SVEUČILIŠTE
TRAVNIK
„VITEZ“
TRAVNIK

MAGISTARSKI
MAGISTARSKI STUDIJSTUDIJ
POSLOVNA
POSLOVNA INFORMATIKA
INFORMATIKA

VJEŠTAČKA INTELIGENCIJA VS. LJUDSKA

INTELIGENCIJA
Predmet: Inteligentni informacioni sistemi
Mentor: prof. dr. Branko Latinović
Magistrand: Munir Zahirović
Broj indexa: 003-09/MPI
Smjer: Poslovna informatika

Travnik, 2011.
 Pojava kompjutera i otvaranje neslućenih
mogućnosti njegove primjene pobudili su
inovativnost, nadu, maštu, ali i strah i bojazan
od kompjutera. Kada se shvatilo da kompjuter
ne predstavlja samo električnu pisaču mašinu
i super kalkulator za razna računjanja i
proračune, počelo se razmišljati, ali i
strahovati o tome šta sve kompjuter može a
šta ne.

 Mediji su objavljivali senzacionalne vijesti i

uvijek bili u potrazi za njima. Utrku nisu
propuštali ni autori naučno-fantastičnih
romana, a počeli su se snimati i razni filmovi.
Pojava robota još više je doprinijela sveopštoj
euforiji.

Ubrzo se počelo razmišljati o tome da se

proizvede mašina koja bi bila u stanju razmišljati
poput čovjeka. Nije bilo tako davano kada je
kompjuter nazivan elektronskim mozgom.

Pojavile su se razne kontraverze, različiti stavovi

i diskusije o vještačkoj inteligenciji. Kod nekih se
počela javljati bojazan od nje i osjećaj ugroženosti
za prirodnu inteligenciju. Drugi su opet u tome
vidjeli mogućnost produženja prirodne
inteligencije i u sve to ulagali veliku nadu. Treći su
imali svoju viziju (...).
Veliku buru izazvala je vještačka inteligencija.

Njene mogućnosti budile su nade, ali i strahovanja.

Brzopleti zaključci koje su mnogi iznosili, kao i
senzacionalna predviđanja i najave pojedinih
eksperata izazivale su pažnju i opću
zainteresovanost javnosti.

Počela su velika ulaganja u istraživanja vještačke

inteligencije i njenih mogućnosti.

Istraživale su se, između ostalog, mogućnosti

mašine (kompjutera) da razvije sopstvenu
inteligenciju, odnosno da misli. Istraživao se odnos
ljudske i vještačke inteligencije.
 M otvorila je i
Pojave vještačke inteligencije
mnoga pitanja, kao što su:

Da li će vještačka inteligencija moći

oponašati prirodnu?

Da li će kompjuter moći misliti kao čovjek?

Kako se to i može li se to postići?

Može li razviti sopstvenu inteligenciju?

Kakav je odnos prirodne i vještačke

inteligencije? Koja je superiornija?...
 LJUDSKA INTELIGENCIJA
• Mnogi načni istraživači kroz historiju su se interesovali šta je to
inteligencija. Inteligenciju su posmatrali sa različitih aspekata.

• Tako je, na jednom simpoziju 1921. čija je tema bila definicija

inteligencije, američki psiholog Lewis M. Terman inteligenciju
definisao kao sposobnost da se misli apstraktno, dok je drugi
američki psiholog, Edward L. Thorndike, definisao inteligenciju
kao učenje i sposobnost da se daju dobri odgovori na pitanja.

• Na sličnom simpozijumu održanom 1986. psiholozi su se

generalno složili da je važnost prilagođavanja okruženju ključ
razumijevanja toga šta je to inteligencija i u čemu se ogleda.
Efektivno prilagođavanje uključuje veći broj kognitivnih procesa,
kao što su percepcija, učenje, pamćenje, razmišljanje i rješavanje
problema.

• Ukratko, inteligencija ne predstavlja jednu aktivnost (sposobnost),

nego za sobom vuče više aktivnosti (sposobnosti).
 LJUDSKA INTELIGENCIJA
• INTELIGENCIJA (lat.), razumnost, razboritost,
termin koji se često koristi, ali mu je sadržaj
teško odrediti. Postoje tri osnovne definicije:

1. sposobnost apstraktnog mišljenja;

2. sposobnost učenja;
3. sposbnost snalaženje u novim situacijama.

• Prve dve naglašavaju unutrašnje mogućnosti

organizma, treća je unekoliko „konformistička“;
mada je prva definicija najšira, izgleda da je i
najprihvatljivija, jer se učenje ili bilo koje druge
stvarno inteligentne aktivnosti moraju odvijati na
simboličkom nivou.
 LJUDSKA INTELIGENCIJA
• Kao sposobnost rešavanja zadataka,
prirodno datih ili vještački konstruisanih,
inteligencija se razlikuje od instikta (kao
neposrednog, nesvesnog i biološki prirođenog
nalaženja odgovarajućeg rješenja) svojom
većom univerzalnošću (jer može rešavati
probleme koji nemaju nikakav neposredni
biološki značaj, važan za biološko održavanje
jedinke ili vrste) i od intuicije (kao neposrednog
sintetičkog uviđanja rešenja bez razlaganja
problema, bez uviđanja različitih mogućih
rešenja i bez biranja onog rešenja koje bi logički
najviše odgovoralo).
(natuknica inteligencija: Mala enciklopedija, I tom, Prosveta, Beograd, 1978.,
str. 712.)
 STEPENI SAZNANJA PO LAJBNICU

1. Prvi uslov saznanja je neposredno

imanje prisutnom jedne stvari. Tu
prezentnost stvari kao nje same
Lajbnic prema Dekartu naziva
claritas.

2. Situacija u kojoj jasno saznajemo neku stvar, ali

ne možemo jasno da kažemo u čemu se sastoji
njena razlika prema drugim stvarima. Takvo
saznanje Lajbnic naziva cognitio confusa,
nerazdvojeno saznanje, ono koje ne shvata to što
jedno odvaja od drugog, saznanje koje ne može
da se legitimiše kao saznanje.
 STEPENI SAZNANJA PO LAJBNICU

3. Suprotno cognitio confusa, imamo

obrazloženo saznanje – cognitio distincta.
Određenosti koje razlikuju jedno od drugoga
su istovremeno one oznake jedne stvari po
kojima možemo da je saznamo i prepoznamo.

4. Cognitio distincta ima svoje stupnjeve. Ono što jedna stvar

jeste obuhvaćeno je definicijom. Ova se sa svoje strane sastoji
od pojmova, kojima je opet potrebna definicija. Jednom u
strogom smislu distinktnom saznanju, potreban je povratak na
elementarne pojmove koji se dalje ne mogu razlagati. Takvo
saznanje se naziva cognitio intuitiva ili adekvatno saznanje. Ono
je teško i veoma se rijetko susreće. Od svih nauka matematika
je ta koja ponajpre dovodi do adekvatnog saznanja, tj. do
vraćanja na jednostavne elemente.
 STEPENI SAZNANJA PO LAJBNICU

• Gottfried Wilhelm Leibniz (1646-1716) je njemački

filizof, matematičar i politički savjetnik. Rođen je
luteranskoj porodici pred kraj trogodišnjeg rata koji
se vodio u Njemačkoj. 1661. godine upisao se na
Univerzitet Leipzig kao student prava. Tu je došao
u kontakt sa poznatim ljudima koji su
revolucionizirali nauku i filozofiju, kao što su Galilo
Galilej, Francis Bakon, Thomas Hobbes i René
Descartes.

1666. napisao je djelo De Arte Combinatoria ("On the Art of

Combination"), u kojem je formulisao model koji je,
teoretski, preteča modernih kompjutera: sva rasuđivanje,
sva otkrića, verbalna ili ne, mogu se svesti na niz
kombinacija elemenata, kao što su brojevi, riječi, glasovi ili
boje.
 VJEŠTAČKA INTELIGENCIJA
• umjetna inteligencija Grana računalne znanosti koja se bavi
osposobljavanjem računala za oponašanje nekih vidova
inteligencije, primjerice prepoznavanja govora, zaključivanja,
pretpostavljanja, kreativnog odgovaranja, mogućnosti učenja iz
prošlih iskustava, te sposobnosti stvaranja razumnih pretpostavki
iz nepotpunih informacija. Umjetna inteligencija je složeno polje na
kojem se radi u dva smjera – jedan se bavi istraživanjima kako
živa bića misle, a drugi pronalaženjem načina za ugrađivanje
sličnih sposobnosti u računalne programe. Neke zadaće,
smatrane vrlo teškim za računalo, primjerice igranje šaha,
pokazale su se razmjerno lakima za programiranje. Druge, nekoć
smatrane lakima za programiranje, na primjer prepoznavanje
govora i prevođenje jezika, pokazale su se izrazito teškima.
Djelotvorne aplikacije na ovom polju uključuju računalni šah i
dijagnostiška pomagala, zvana stručnjačkim sustavima, za
upotrebu u zdravstvu i drugim djelatnostima. .
(Natknica umjetna inteligencija: Peter Aitken i et. al: Informaticki rjecnik,
prijevod: Ruđer Jeny i Ranko Petraković, Znak, Zagreb, 1995., str. 350.)
 VJEŠTAČKA INTELIGENCIJA
• Generalno, vještačka inteligencija predstavlja polje
koje se bavi razvojem tehnika koje dozvoljavaju
kompjuteru da djeluje kao jedan inteligentan
ogranizam (biće) poput čovjeka. Ciljevi su različiti,
od onih sa niskim stremljenjima gdje program (treba
da) izgleda ‘malo pametniji’ nego što bi neko
očekivao, do onih s višim stremljenjima gdje se
pokušava razviti svjesno, inteligentno, kompjuterski-
bazirano biće. Cilj koji ima niska stremljenja
konstantno se gubi u generalnoj kompjuterskoj
pozadini kako se softver i hardver razvija.

(Natuknica Artificial Intelligence: William, J. R., Jr.: The International

Dictionary of Artificial Intelligence, The Glenlake Publishing Company, Ltd.,
USA, 1999., str. 13. )
 VRSTE VJEŠTAČKE INTELIGENCIJE

1.Nonpsychological AI – nepsihološka VI

2.Weak Psychological AI – slaba

psihološka VI

3.Strong Psychological AI – jaka

psihološka VI

4.Suprapsychological AI – nadpsihološka
VI
 VRSTE VJEŠTAČKE INTELIGENCIJE

1.Nonpsychological AI – nepsihološka VI

• Istraživanja ove vrste uključuju izgradnju i

programiranje kompjutera da obavljaju
zadatke koji, prema Marvinu Minsky-u,
zahtjevaju inteligenciju kada bismo ih mi
obavljali.
• Istraživači nepsihološke VI nemaju nikakvih
pretenzija za psihološkim realizmom svojih
programa ili uređaja koje izgrađuju hoće li ih
obavljati poput čovjeka ili ne.
 VRSTE VJEŠTAČKE INTELIGENCIJE
2. Weak Psychological AI – slaba
psihološka VI
• Istraživanja ove vrste se vode viđenjem da je kompjuter
jedna korisna alatka u proučavanju mozga (svijesti).
Praktično, mi možemo napisati kompjuterske programe ili
napraviti uređaje koji simuliraju psihološke procese čovjeka i
onda testirati naša predviđanja kako navodni procesi
funkcionišu.
• Mi možemo ispreplesti ove programe i uređaje zajedno sa
drugim programima i uređajima koji simuliraju različite
mentalne procese i pomoću toga testirati stepen do kojeg
sistem VI u cjelosti može da simulira čovjekove mentalne
aktivnosti.
• Prema slaboj psihološkoj VI rad sa kompjuterskim modelima
predstavlja put prečišćavanja i testiranja hipoteza o
procesima koji se odvijaju u čovjekovom umu.
 VRSTE VJEŠTAČKE INTELIGENCIJE

3.Strong Psychological AI – jaka

psihološka VI
• Prema ovom viđenju naši mozgovi (umovi) su
kompjuteri tako da se mogu izraditi duplikati
pomoću drugih kompjutera. Sherry Turkle je
napisala da “prava ambicija mitskih
propozicija jeste napraviti generalnu svrhu
inteligencije - razum.” (Turkle, 1984, p. 240)
Autori koji su pisali o ovome izjavljuju da je
“krajnji cilj VI napraviti osobu ili, daleko
skromnije, životinju.”
 VRSTE VJEŠTAČKE INTELIGENCIJE

4.Suprapsychological AI – nadpsihološka
VI
• Istraživanja u ovoj oblasti, poput jake
psihološke VI, ozbiljno uzimaju
funkcionalističko viđenje prema kojem se
mentalne aktivnosti mogu realizovati na
mnogim različitim tipovima fizičkih uređaja.
• Nadpsihološka VI okrivljuje jaku psihološku VI
da je šovinistička zato što se interesuje samo
za ljudsku inteligenciju. Nadpsihološka VI
tvrdi da je zainteresirana za sve shvatljive
načine inteligencije koji se mogu ostvariti.
 JEZICI VJEŠTAČKE INTELIGENCIJE

• Sistem VI mora imati moć prilagođavanja.

• Nekada je bilo dovoljno napraviti frižider čija je

funkcija bila pohranjivanje namirnica i njihovo
hlađenje kako bi duže trajale.

• Današnji frižideri se prave tako da prate

količinu namirnica unutar frižidera, te ako nekih
namirnica nedostaje oni se povežu na internet i
pravovremeno ih naruče zamjenjujući pri tome
čovjeka u potpunosti.
 JEZICI VJEŠTAČKE INTELIGENCIJE

• Većina programskih jezika vještačke inteligencije

pripada klasi visokih jezika, koji omogućavaju
korisnicima da veću pažnju posvete deklarativnom
ŠTA, to jest suštini zadataka, nego takozvanom
proceduralnom KAKO, odnosno načinu rješavanja.

• Drugim rječima, korisnici na manje ili više uopšten

način opisuju zadatak, a inteligentnom
računarskom sistemu se prepušta da nađe jedno ili
više rješenja. Na taj način moguće je rješavati
probleme kakvi se do njihove pojave nisu mogli
rješiti na kompjuteru (recimo, prelazak s jedne
obale na drugu ljudoždera i misionara, igranje
šaha, hanojska kula...).
JEZICI VJEŠTAČKE INTELIGENCIJE
 OSNOVNE PODOBLASTI VJEŠTAČKE
INTELIGENCIJE
• Ekspertni sistemi (Expert systems)
• Procesiranje prirodnih jezika (Natural language
processing)
• Računarska vizija (Computer vision)
• Robotika (Robotics)
• Rješavanje problema i planiranje (Problem solving and
planning)
• Mašinsko učenje (Machine learning)
• Automatsko dokazivanje teorema
• Automatsko prepoznavanje govora
• Neuronske mreže
• Evolucioni algoritmi
• Fuzzy sistemi
• Rudarenje podataka (Data mining)
• Inteligentne pretrage
 MOŽE LI KOMPJUTER MISLITI?

• Još od 1956., kada je na prvoj konferenciji u

koledžu Dartmat posvećenoj tom pitanju Džon
Mekarti smislio naziv “vJeštačka inteligencija”,
oduševljenja i još više razočarenja ne prestaju.

• Prvo se smatralo da je “pitanje dana” kada

ćemo stvoriti mašinu sposobnu da misli
kreativno kao čovjek, čak i da ga nadmaši,
onda su ciljevi istraživača postali nešto
skromniji, povremeno čak – marginalni.
 MOŽE LI KOMPJUTER MISLITI?

• Još od 1956., kada je na prvoj konferenciji u

koledžu Dartmat posvećenoj tom pitanju Džon
Mekarti smislio naziv “vJeštačka inteligencija”,
oduševljenja i još više razočarenja ne prestaju.

• Prvo se smatralo da je “pitanje dana” kada

ćemo stvoriti mašinu sposobnu da misli
kreativno kao čovjek, čak i da ga nadmaši,
onda su ciljevi istraživača postali nešto
skromniji, povremeno čak – marginalni.
 MOŽE LI KOMPJUTER MISLITI?

• Ovdje bismo mogli izdvojiti tri različita

stanovišta i pogleda na problem:

• 1. Afirmativni (optismistički) pogled na problem

• 2. Oponentno mišljenje

• 3. Širi pogled na problem

 MOŽE LI KOMPJUTER MISLITI?

1. Afirmativni (optimistički) pogled na problem

• Pobornici mišljenja da je moguće kreirati mašinu

(kompjuter) koji misli nisu malobrojni. Oni smatraju da je
vremenom moguće razviti takvu tehniku i tehnologiju koja
će to omogućiti.
• Još 1958. godine Herbert Simon i Alan Newell su izjavili:
“Postoje mašine koje misle, uče i kreiraju. Štaviše, njihova
sposobnost da rade ovakve stvari ubrzano raste sve dok –
u vidljivoj budućnosti – opseg problema koji mogu da
tretiraju ne postane isti kao i opseg problema na koji je
primenjen ljudski um.”
• O mogućnostima VI Minski je izjavio da su “mogućnosti
razvoja vješačke inteligencija praktično neograničene.”
 MOŽE LI KOMPJUTER MISLITI?

1. Afirmativni
(optimistički) pogled
na problem mišljenje softver

• Radikalna verzija ovog

stanovišta smatra ljudski
mozak jednim digitalnim
računarom, a svjest
računarskim programom. mozak hardver
Svjest je za mozak ono
što je program za
računar.
 MOŽE LI KOMPJUTER MISLITI?

2. Oponentno mišljenje

• Nasuprot gore navedenom mišljenju imamo one koji smatraju

da mašina nikada neće biti u stanju da kopira čovjeka ili ga
nadmaši u njegovim intelektualnim sposbnostima, tj. mašina
nikada neće moći da misli. Između ostalog Huber L. Dreyfus
jednostavno zaključuje da “ljudski um niko ne može prevesti u
program.”

• Dreyfus smatra da elektornski računar neće nikada moći da

reprodukuje fenomene takozvane marginalne svjesti kada je
čovjek “samo maglovito svjestan značaja neke nedovoljno
definisane činjenice, pri čemu se cijela struktira problema
organizuje oko nekog pristupa koji samo obećava, ali ne i
garantuje uspjeh. Isto je i sa tolerancijom dvosmislenosti gdje
čovjek ignoriše značenje neke riječi u datom kontekstu, da bi
tek kasnije, u širem kontekstu, prihvatio ono pravo.”
 MOŽE LI KOMPJUTER MISLITI?

2. Oponentno mišljenje

Među onima koji smatraju da kompjuter ne može misliti

je John Searl koji smatra da vještačka inteligencija
ljudskog nivoa nije moguća principijelno (nije moguća
uopšte) na digitalnim računarima. On to potrkreljuje
sljedećim argumentima:
1. mozak uzrokuje svijest;
2. sintaksa nije dovoljna za semantiku;
3. računarski programi su u potpunosti definisani
svojom formalnom (sintaksnom) strukturom;
4. svijest je intencionalna (poseduje mentalni
sadržaj).
 MOŽE LI KOMPJUTER MISLITI?

2. Oponentno mišljenje

Kineska soba

Searl je uveo sljedeći scenario:

• Čovjek koji zna engleski, a ne zna ni jednu riječ kineskog sjedi u izolovanoj sobi
zajedno sa skupom kartica na kojima je ispisan niz instrukcija na engleskom
(simulacija rač. programa).
• Kroz prorez na vratima čovjeku se dostavlja priča na kineskom zajedno sa skupom
pitanja.
• Slijedeći uputstva sa kartica (manipulacija simbolima) čovjek je u stanju da ispiše
odgovore na kineskom i dostavi ih van sobe kroz isti prorez.
• Spoljašnji kontrolor kinez dobija korektne i gramatički ispravne odgovore na
kineskom sa punim uvjerenjem da osoba unutar sobe zna kineski.
• Osoba u sobi je samo na osnovu manipulacije simbola, bez poznavanja kineskog
davala tačne odgovore bez ikakve mogućnosti da zaista razumije dostavljenu priču.
 MOŽE LI KOMPJUTER MISLITI?

3. Širi pogled na problem

• Širi pogled na problem nosi sa sobom i njegovo viđenje u sasvim drugom

svjetlu. Ne pokušava se odgovoriti na pitanje: Da li kompjuter može misliti?,
nego se takvo pitanje smatra pogrešno definisanim sa inženjerskog
stanovišta.
• Kao što možemo postaviti pitanje: Da li mašina može misliti?, možemo
postaviti i pitanje: Da li mašina može letiti? Da li mašina može plivati?
• Odgovor na prvo pitanje je potvrdan, budući da imamo u vidu avion, ali
odgovor na drugo pitanje je po pravilu negativan, iako se brodovi i
podmornice kreću po i ispod vode, ali mi to ne nazivamo plivanjem.
• Na ovu činjenicu je ukazao Alan Turing. On je u svome poznatom radu iz
1950 godine „Computing Machinery and Intelligence“ sugerisao da se
umjesto pitanja 'da li mašine mogu da misle?', treba da zapitamo da li
mašina, pretendent na inteligenciju, može da prođe test inteligentnog
ponašanja, koji je zatim nazvan Tjuringov test.
 MOŽE LI KOMPJUTER MISLITI?

3. Širi pogled na problem

• Širi pogled na problem nosi sa sobom i njegovo viđenje u sasvim drugom

svjetlu. Ne pokušava se odgovoriti na pitanje: Da li kompjuter može misliti?,
nego se takvo pitanje smatra pogrešno definisanim sa inženjerskog
stanovišta.
• Kao što možemo postaviti pitanje: Da li mašina može misliti?, možemo
postaviti i pitanje: Da li mašina može letiti? Da li mašina može plivati?
• Odgovor na prvo pitanje je potvrdan, budući da imamo u vidu avion, ali
odgovor na drugo pitanje je po pravilu negativan, iako se brodovi i
podmornice kreću po i ispod vode, ali mi to ne nazivamo plivanjem.
• Na ovu činjenicu je ukazao Alan Turing. On je u svome poznatom radu iz
1950 godine „Computing Machinery and Intelligence“ sugerisao da se
umjesto pitanja 'da li mašine mogu da misle?', treba da zapitamo da li
mašina, pretendent na inteligenciju, može da prođe test inteligentnog
ponašanja, koji je zatim nazvan Tjuringov test.
 MOŽE LI KOMPJUTER MISLITI?

3. Širi pogled na problem

Tjuringov test je prijedlog testa mašinske sposobnosti da demonstrira

inteligenciju. Alan Tjuring ga je opisao 1950. u radu Računske mašine i
inteligencija. Test se sprovodi na sljedeći način: ljudski sudija se upušta u
konverzaciju prirodnim jezikom sa jednim čovjekom i jednom mašinom, a
oba sagovornika pokušavaju da se predstave kao ljudi. Ako sudija ne može
sa sigurnošću da odredi koji sagovornik je čovjek a koji mašina, onda je
mašina prošla test.

Kako bi test bio jednostavan i univerzalan (da bi se eksplicitno testirala

lingvistička sposobnost mašine a ne njena sposobnost generisanja glasa),
konverzacija se obično odvija nekim kanalom za prenos teksta, kao što je
teleprinter koji je Tjuring predložio, ili u današnje vrijeme IRC ili neki drugi
servis za razgovaranje preko Interneta.

Da bi prošao Tjuringov test računar mora da posjeduje svojstva:

obrade prirodnih jezika (NLP) da bi mogao da komunicira,
reprezentacije znanja, da bi mogao da zapamti šta zna i šta je čuo.
 MOŽE LI KOMPJUTER MISLITI?

3. Širi pogled na problem

Tjuringov test je prijedlog testa mašinske sposobnosti da demonstrira

inteligenciju. Alan Tjuring ga je opisao 1950. u radu Računske mašine i
inteligencija. Test se sprovodi na sljedeći način: ljudski sudija se upušta u
konverzaciju prirodnim jezikom sa jednim čovjekom i jednom mašinom, a
oba sagovornika pokušavaju da se predstave kao ljudi. Ako sudija ne može
sa sigurnošću da odredi koji sagovornik je čovjek a koji mašina, onda je
mašina prošla test.

Kako bi test bio jednostavan i univerzalan (da bi se eksplicitno testirala

lingvistička sposobnost mašine a ne njena sposobnost generisanja glasa),
konverzacija se obično odvija nekim kanalom za prenos teksta, kao što je
teleprinter koji je Tjuring predložio, ili u današnje vrijeme IRC ili neki drugi
servis za razgovaranje preko Interneta.

Da bi prošao Tjuringov test računar mora da posjeduje svojstva:

obrade prirodnih jezika (NLP) da bi mogao da komunicira,
reprezentacije znanja, da bi mogao da zapamti šta zna i šta je čuo.
 MOŽE LI KOMPJUTER MISLITI?

3. Širi pogled na problem

Tjuringov test
 MOŽE LI KOMPJUTER MISLITI?

3. Širi pogled na problem

• Većina filozofa smatra da mašine koje prođu

Tjuringov test ne bi još uvijek zaista mislile, već
simulirale mišljenje.

• Tjuring je ovaj argument nazvao argument svjesnosti:

mašine moraju biti svjesne svojih sopstvenih misli i
mentalnih stanja.

• Geoffry Jefferson kaže: Da bi mašine bile ravne

ljudskom mozgu morale bi ne samo da pišu sonete i
imaju emocije, nego i da znaju da su ih napisale.
 KOMPJUTER VS. LJUDSKI MOZAK

• Što se tiče svih mogućnosti mozga, one su još uvijek

nepoznanica. Otkriveni su samo neki segmenti ove velike
misterije. Dosta je nerazjašnjenih pitanja oko njega.

• S druge strane, hardver i softver koji smo znali prije samo

nekoliko godina nije više isti.

• Danas je normalno imati MP3 ili MP4, ali u ne tako davnoj

prošlosti, ljudi su imali gramofone i gramofonske ploče.
Njih su nasljedile kasete i kasetofoni. Nakon toga dolaze
CD-eovi i CD playeri. U još kraćem intervalu javlja se DVD i
DVD playeri, ali ni oni nisu vrhunac. Tu sada je Blue Ray, a
sutra ko zna šta.
 KOMPJUTER VS. LJUDSKI MOZAK

• Nije bilo tako davano kada je kompjuter nazivan

elektronskim mozgom. Ali i pored toga nije uspio doseći
mogućnosti mozga. Čak i oni koji smatraju da nije moguće
napraviti mašinu koja misli, ograđuju se time da kažu
“sadašnjom tehnologijom”.

• Istraživanja mozga i mentalnih sposbnosti će, vjerovatno,

krenuti novim smjerom. Apsurdno je sada uspoređivati
memorijski kapacitet mozga kod stalnog povećanja
kompjuterske memorije. Međutim, istraživanja mentalnih
sposbnosti mozga mogu unaprijediti VI, a VI unaprijediti
istraživanja mentalnih sposbnosti čovjeka.
 PERSPEKTIVE RAZVOJA VJEŠTAČKE
INTELIGENCIJE
• Još 80-tih godina se razmišljalo o razvijanju biočipa da bi
se vratio vid sljepima. Minijaturni računar, pričvršćen za
lobanju slepog čovjeka, mogao bi da posmatra sredinu
kamerom skrivenom u naočalima ili nekim drugim
optičkim uređajem i da sliku pretvara u digitalne signale,
koje šalje direktno u centar za vid u mozgu.

• Isto tako razmišlja se o spajanju mozga i računara da bi se

dobio super-čovjek.

• U svakom slučaju, već sada imamo bespilotne letjelice, pa

čak i automobile.

• Šta ćemo sutra imati zavisi od mašte čovjeka (ili možda

kompjutera?).
HVALA NA PAŽNJI