You are on page 1of 329

ONICOSES

FUNO DAS UNHAS


h Anexo cutneo situado na extremidade dorsal dos dedos sobre as ltimas falanges

h Age como proteo da poro distal dos dedos, facilitando certos movimentos finos, sua preciso e a capacidade de preenso de pequenos objetos

EMBRIOLOGIA
h O aparelho ungueal desenvolve-se partir da epiderme primitiva entre a nona e vigsima semanas de vida intra uterina h A lmina ungueal j est presente na vigsima semana iniciando o movimento distal que se completa pela 36 semana atingindo a ponta do dedo

ANATOMIA MACROSCOPICA

ANATOMIA MICROSCOPICA
BORDAS OU SULCOS UNGUEAIS h So desprovidas de glndulas pilosebceas e sulcos dermatoglficos h Possuem revestimento granuloso normal h Cutcula: formada por extrato crneo modificado. Proteo especialmente da matriz germinal de agresses como irritantes, alrgenos e patgenos bacterianos e fngicos

ANATOMIA MICROSCOPICA
MATRIZ h Produz a maior parte do corpo da unha h As clulas se diferenciam com expresso de queratina dura tricoctica medida que se incorporam ao corpo da unha h Podem manter seus ncleos at pores mais distais corpos pertinazes ( ncleos retidos)

ANATOMIA MICROSCOPICA
MATRIZ h Melancitos: 6,5/mm de membrana basal da matriz h Raa branca: no produzem melanina em condies fisiolgicas. Doenas inflamatrias, nevos, neoplasias, aparecimento de estrias melanocticas h No brancos: estrias melanocticas so frequentes

ANATOMIA MICROSCOPICA
MATRIZ h Clulas de Langerhans: detectveis na matriz

ANATOMIA MICROSCOPICA
LEITO UNGUEAL h Formado por uma poro epidrmica a matriz ventral e tecido conectivo subjacente aderido ao peristeo da falange distal h No existe gordura subcutnea h As clulas do leito ungueal no apresentam movimento independente

ANATOMIA MICROSCOPICA
LEITO UNGUEAL

h O colgeno drmico do leito ungueal est orientado em sua maior parte verticalmente, aderido falange distal e lmina basal epidrmica. Vasos sanguneos, linfticos, clulas adiposas e glndulas sudorparas na borda distal percorrem seu interior

ANATOMIA MICROSCOPICA
CORPO DA UNHA h Trs camadas horizontais:

ANATOMIA MICROSCOPICA
CORPO DA UNHA (Lmina ungueal) h Camada dorsal : fina h Camada intermediria mais espessa h Camada ventral proveniente do leito ungueal h Microscopicamente: formada por clulas escamosas achatadas, com membranas citoplasmticas tortuosas e entrecruzadas

ANATOMIA MICROSCOPICA
CORPO DA UNHA h Quantidades significativas de fosfolpides, principalmente na camada dorsal e intermediria. Contribuem para sua flexibilidade h Corpo ungueal rico em clcio (fosfato) dez vezes mais que no cabelo - ligado aos fosfolpides nvel intracelular. No contribui para a rigidez da unha h Metais: cobre, mangans, zinco, ferro, etc

QUERATINA DA UNHA
Mesmas fraes existentes no plo h Uma protena fibrilar pobre em enxofre h Uma protena globular da matriz, rica em enxofre h Uma protena da matriz rica em glicina-tirosina h Quantidades maiores de cistena, cido glutmico e serina e menores de tirosina quando comparada com o plo

QUERATINA DA UNHA
h Queratina dura ou tricoctica como no cabelo. Diferente da queratina da pele (branda)

h Alto teor de enxofre confere resistncia queratina h K1/K10 par suprabasal localiza-se na borda proximal e em menor grau na matriz. No encontrada no leito ungueal

QUERATINA DA UNHA
h K5/K14 queratinas da camada basal normal so encontradas no leito ungueal e matriz

h Encontro de K6/K16 no leito ungueal mas no na matriz. Representa estado em repouso do epitlio do leito ungueal

CIRCULAO SANGUINEA

h h

CIRCULAO SANGUINEA
h Leito e matriz apresentam irrigao arterial abundante derivada das artrias digitais h Uma artria digital palmar de grande calibre e uma artria digital dorsal de pequeno calibre em cada lado. h nvel distal as artrias so tortuosas possibilitando sua deformao sem estrangulamento

CIRCULAO SANGUINEA
h Existem dois arcos artrias principais proximal e distal h Corpos glmicos: anastomoses artriovenosas responsveis pela regulao trmica. Importantes na manuteno da circulao distal em condies de frio h Estas estruturas situam-se nos tecidos subdrmicos e seu nmero aumenta em direo ao leito ungueal distal

INERVAO

CRESCIMENTO E MORFOLOGOA UNGUEAL h Matriz: deteco de antgeno nuclear de clulas em proliferao e Ki-67

h Matriz: local de incorporao mxima de timidina tritiada quando injetada em simios h Leito ungueal contribui para o crescimento do corpo ungueal?

CRESCIMENTO LINEAR
Fatores fisiolgicos e do meio ambiente que afetam o ritmo de crescimento ungueal: Rpido Lento
Diurno Gravidez Traumas, onicofagia Unha da mo direita Jovens Dedos das mos Vero Dedo mdio, anular, indicador Homens Noturno 1dia de vida Unha da mo esquerda idosos Dedos dos ps Inverno ou frio Polegar e mnimo Mulheres

CRESCIMENTO LINEAR
Fatores patolgicos que afetam o ritmo de crescimento ungueal: Mais rpido Mais lento
Imobilizao de um dedo Febre, linhas de Beau Metotrexate, azatioprina, etretinato Oniclise idioptica da mulher Denervao Eritrodermia ictiosiforme bolhosa Nutrio deficiente Hipertireoidismo Hipotireoidismo Levodopa Sndrome das unhas amarelas Shunts artrio-venosos Policondrite recidvante Psorase Pitirase rubra pilar Etretinato (excepcional)

CRESCIMENTO LINEAR
h Unhas das mos: crescem cerca de 1 cm a cada 3 meses

h Unhas dos ps: 1/3 do ritmo de crescimento das unhas das mos

ALTERAES UNGUEAIS
h Relativas presena e desenvolvimento da lmina ungueal:

Anonquia Onicoatrofia

ALTERAES UNGUEAIS
ANONIQUIA

ALTERAES UNGUEAIS
ANONIQUIA

ALTERAES UNGUEAIS
ONICOATROFIA

ALTERAES UNGUEAIS
ONICOATROFIA

ALTERAES UNGUEAIS
h Relativas ao tamanho da lmina ungueal: Braquionquia Macronquia Micronquia Doliconquia

ALTERAES UNGUEAIS
Braquionquia

ALTERAES UNGUEAIS
Doliconquia

ALTERAES UNGUEAIS
Macronquia

ALTERAES UNGUEAIS
Micronquia

ALTERAES UNGUEAIS
h Relativas consistncia da lmina ungueal: Hapalonquia Onicosquzia Onicorrexe

ALTERAES UNGUEAIS
Hapalonquia

ALTERAES UNGUEAIS
Onicosquzia

ALTERAES UNGUEAIS
Onicorrexe

ALTERAES UNGUEAIS
h Relativas espessura da lmina ungueal: Paquionquia Onicogrifose

ALTERAES UNGUEAIS
Paquionquia

ALTERAES UNGUEAIS
Onicogrifose

ALTERAES UNGUEAIS
h Relativas curvatura da lmina ungueal: Platonquia Onicogrifose Coilonquia Unha hipocrtica Paquionquia

ALTERAES UNGUEAIS
Coilonquia

ALTERAES UNGUEAIS
Unha Hipocrtica

ALTERAES UNGUEAIS
Paquionquia

ALTERAES UNGUEAIS
Onicogrifose

ALTERAES UNGUEAIS
h Relativas adeso da lmina ao leito ungueal: Oniclise Onicomadese Hiperqueratose subungueal Ptergio ungueal

ALTERAES UNGUEAIS
Oniclise

ALTERAES UNGUEAIS
Onicomadese

ALTERAES UNGUEAIS
Hiperqueratose subungueal

ALTERAES UNGUEAIS
Ptergio Ungueal

ALTERAES UNGUEAIS
h Relativas modificao da superfcie da lmina ungueal: Traquionquia Sulcos de Beau (linhas) Sulcos longitudinais Distrofia canalicular mediana da unha Depresses cupuliformes Onicorrexe Helconixe Unhas de usura

ALTERAES UNGUEAIS
Traquionquia

ALTERAES UNGUEAIS
Linha de Beau

ALTERAES UNGUEAIS
Sulcos longitudinais

ALTERAES UNGUEAIS
Distrofia Canalicular Mediana da Unha

ALTERAES UNGUEAIS
Depresses Cupuliformes

ALTERAES UNGUEAIS
Onicorrexe

ALTERAES UNGUEAIS
Helconixe

ALTERAES UNGUEAIS
Unhas de Usura

ALTERAES UNGUEAIS
h Relativas modificao da colorao da lmina ungueal: Melanonquia Leuconquia Unhas azuladas Unhas avermelhadas Unhas amareladas

ALTERAES UNGUEAIS
Leuconquia

ALTERAES UNGUEAIS
Melanonquia

ALTERAES UNGUEAIS
Unhas azuladas

ALTERAES UNGUEAIS
Unhas avermelhadas

ALTERAES UNGUEAIS
Unhas amareladas

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias h Anonquia = unha que no se desenvolveu Anomalia congnita pouco frequente Carter geralmente recessivo mas h casos descritos de herana ligada ao sexo Geralmente acompanhada de alteraes nos dedos ou outras estruturas

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias Sndrome DOOR (deafness, onychodystrophy, osteodystrophy, mental retardation)

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias h Sndrome steo-Onicodisplasia (unguealpatelar) ou sndrome de Fong Rara Carter autossmico dominante com ligao entre o locus que controla a sndrome e aquele dos grupos sanguneos ABO Anomalias de estrutura ecto e mesodrmicas

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias h Sndrome steo-Onicodisplasia (unguealpatelar) ou sndrome de Fong Unhas dos polegares so as mais afetadas Anomalias diversas das unhas; lnulas podem ser triangulares Patelas hipoplsicas ou ausentes; rudimentares e instveis Cornos nos osso ilacos (Rx); hiperextenso das articulaes, flacidez da pele, hiperhidrose, anomalias renais

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias h Onicodisplasia Congnita dos dedos indicadores, Sndrome de Isso - Kikuchi

A unha do indicador est ausente ou pequena ou representada por duas unhas de tamanho diferente Histria familiar sugestiva de herana autossmica dominante, porm frequentemente no detectado carter gentico, tendo sido descrito comprometimento de outros dedos. Bifurcao da falange distal caracterstica. Pode haver sindactilia em alguns casos

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias h Paquionquia Congnita

Genodermatose rara Hipertrofia das unhas s vezes associada a hiperqueratose do leito ungueal e hiponquia Autossmica dominante mas com casos descritos de herana autossmica recessiva

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias h Paquionquia Congnita

Tipo 1: Jadassohn-Lewandowsky: - Unhas normais ao nascimento - Sofrem descolorao e espessamento nas mos mais que nos ps - Associa-se com hiperqueratose palmo-plantar, leses verrucosas e hiperhidrose. Raramente disceratose oral e corneana

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias h Paquionquia Congnita

Tipo 2: - Aparecimento de espessamento uniforme das unhas - Associao com candidose mucosa crnica sugere defeito imune

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias h Paquionquia Congnita

Tipo 3: Jackson-Lawler - Hiperqueratose e espessamento mais discreto - Associao com: erupo dentria ao nascimento, cistos epidrmicos mltiplos, sebocistomatose, cabelo seco, clios em linha reta, hamartomas

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias h Paquionquia Congnita

Tipo 4: - Espessamento e queratose das unhas associados pigmentao macular disseminada, principalmente flexural

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias h Paquionquia Congnita

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias h Paquionquia Congnita

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias h Paquionquia Congnita

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias h Paquionquia Congnita

Alteraes Ungueais em Doenas Congnitas e Hereditrias h Paquionquia Congnita

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

h UNHA HIPOCRATICA

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

h ONICOSQUIZIA h ONICORREXE

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

h ONICORREXE

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

h COILONQUIA

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

h UNHA EM TORQUS (PINCER NAIL)

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

h BRAQUIONQUIA

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

h LEUCONIQUIA

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

h ONICOLISE

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

h TRAQUIONQUIA

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

h ONICOMADESE

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

h HIPERCERATOSE SUBUNGUEAL

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

h MELANONQUIA

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

h DISTROFIA UNGUEAL DEVIDO A HALUX VALGO

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

QUE ALTERAO UNGUEAL ESSA?

h PARONQUIA

Dermatoses e Onicodistrofias
h PSORASE 50% dos pacientes portadores de psorase apresentam comprometimento ungueal Em crianas o comprometimento oscila de 7% a 39% 5% dos psoriticos apresenta somente comprometimento ungueal

PSORASE
Local
Matriz

Aspecto clnico
Depresses puntiformes Leuconquia Mculas vermelhas na lnula Manchas salmo (oil drops) Hiperqueratose Pontos hemorrgicos Oniclise

Leito Ungueal

Prega ungueal proximal Psorase cutnea Hiponquio Hiperqueratose

PSORASE
h Depresses puntiformes Originam-se a partir do comprometimento da matriz ungueal o comprometimento mais comum da psorase Afetam mais as unhas dos quirodctilos Desde pequenas depresses at grandes ranhuras (indicam alterao antiga da matriz)

PSORASE
h Depresses puntiformes

Ocorre devido a pequenos focos de paraqueratose na lmina ungueal que aps passar pela cutcula, caem formando uma depresso

PSORASE
h Depresses puntiformes

PSORASE
h Depresses puntiformes

PSORASE
h Depresses puntiformes

PSORASE
h Leuconquia

PSORASE
h Mculas vermelhas na lnula (red spots)

PSORASE
h Manchas salmo ou manchas oleosas

Decorrentes de alteraes no leito ungueal e raramente da regio distal da matriz Com o crescimento da unha, a mancha se move distalmente podendo eventualmente se transformar em hiperqueratose do leito ungueal

PSORASE
h Manchas salmo ou oleosas

PSORASE
h Manchas salmo ou oleosas

PSORASE
h Hiperqueratose

PSORASE
h Hiperqueratose

PSORASE
h Pontos hemorrgicos

PSORASE
h Oniclise

PSORASE
h Oniclise

PSORASE
h Oniclise

PSORASE
hPsorase da prega ungueal proximal

Semelhante psorase cutnea Pode estar associada paronquia crnica e anormalidades da lmina ungueal

PSORASE
h Psorase da prega ungueal proximal

PSORASE
h Psorase da prega ungueal proximal

PSORASE
h Psorase da prega ungueal proximal

PSORASE
h Hiperqueratose do hiponquio

PSORASE
h A psorase ungueal geralmente auto-limitada e no resulta em cicatriz

h Fenmeno isomfico de Kebner Trauma mnimo do aparelho ungueal pode levar exacerbao da psorase ungueal

PSORASE UNGUEAL DA CRIANA

Pode se apresentar como psorase clssica ou traquionquia e paraqueratose Ocorre em cerca de 40% das crianas com psorase

PSORASE UNGUEAL DA CRIANA


hTraquionquia

PSORASE UNGUEAL DA CRIANA


hParaqueratose pustular da criana Forma auto-limitada de psorase ungueal que afeta meninas e apresenta resoluo espontnea

ACRODERMATITE CONTINUA DE HALLOPEAU

Pode ser de rpida evoluo e resultar em cicatrizao das unhas

ACRODERMATITE CONTINUA DE HALLOPEAU

PSORASE x ONICOMICOSE

PSORASE x ONICOMICOSE

PSORASE x ONICOMICOSE

PSORASE x ONICOMICOSE

PSORASE x ONICOMICOSE

PSORASE UNGUEAL - TRATAMENTO


hORAL : quando h psorase disseminada, pustulosa ou eritrodrmica

Retinides orais (acitretina): 0,25 a 2 mg/kg/dia Ciclosporina, metotrexate PUVA

PSORASE UNGUEAL - TRATAMENTO


hTPICA: Corticides de alta potncia em creme ou pomada e ocluso de 8 a 12 horas dirias. Adesivo de fluorandrenolida Antralina a 1% por cerca de 30 minutos. Lavar e aplicar etanolamida a 10% para evitar pigmentao pela antralina

PSORASE UNGUEAL - TRATAMENTO


hTPICA: Infiltrao de corticides na matriz ungueal:

( Diluir 40 mg (1 ml ) de triancinolona em 9 ml de gua destilada ou soro fisiolgico. ( Aplicar cerca de 0,5 ml na matriz. extremamente dolorosa

PSORASE UNGUEAL - TRATAMENTO

LQUEN PLANO
Comprometimento ungueal ocorre em 10% dos pacientes portadores de lquen plano

25% dos portadores de lquen plano ungueal apresentam leses cutneas em outros locais, no couro cabeludo ou mucosas, antes ou depois da leso ungueal Bipsia da matriz conclusiva: infiltrado liquenide

LQUEN PLANO
h Quadro clnico: depende da regio do aparelho ungueal comprometido: Onicorrexe: tpica da doena; linhas e fissuras longitudinais

LQUEN PLANO
Pterigio (matriz)

LQUEN PLANO
Anonquia (matriz)

LQUEN PLANO
Bolhoso

LQUEN PLANO
h Tratamento:

Prednisona oral: 1 a 2 mg/kg/dia decrescendo em 4 a 6 semanas Triancinolona intralesional 2,5 mg Triancinolona IM

ALOPECIA AREATA
h Alteraes ungueais so mais frequentes em crianas cerca de 46% h Em adultos cerca de 20% de portadores de alopecia areata do couro cabeludo

h Se o quadro clnico de AA no aparente, bipsia da matriz mostra espongiose que diferenciada do eczema pela ausncia de dermatite periungueal

ALOPECIA AREATA
h Alteraes ungueais : Depresses puntiformes

ALOPECIA AREATA
h Alteraes ungueais : Afinamento da lmina ungueal

ALOPECIA AREATA
h Alteraes ungueais : Mculas vermelhas na lnula (frequentes)

ALOPECIA AREATA
h Alteraes ungueais : Linha de Beau

ALOPECIA AREATA
h Alteraes ungueais : Onicomadese

ALOPECIA AREATA
h Alteraes ungueais : Traquionquia

ALOPECIA AREATA
h Tratamento: Quando no h melhora espontnea, triancinolona tpica em ocluso ou intralesional mensalmente

DOENA DE DARIER
h molstia hereditria,autossmica dominante, tambm denominada queratose folicular

H 90% de envolvimento ungueal em portadores da molstia

DOENA DE DARIER
Hiperqueratose do leito ungueal distal com hiperqueratose e entalhes em V na borda livre

DOENA DE DARIER
Unha do tipo usura (defeito na queratinizao) e linhas brancas

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h Muitas alteraes ungueais so indcios de doenas sistmicas

h Muitos sinais ungueais so especficos de doenas internas, outros no so especficos mas mesmo assim so indcios importantes que auxiliam na busca do diagnstico

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h COILONQUIA: Ocorre quando a borda livre da unha evertida Pode ser idioptica Ou associada a: - Anemia - Hipo ou hipertireoidismo - Ocupacional ou trauma - Comum em crianas no 1 pododctilo

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h COILONQUIA:

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h UNHA HIPOCRTICA: Afeta tanto quirodctilos como pododctilos

H aumento do tecido da ponta da falange distal e aumento da curvatura longitudinal e vertical da lmina ungueal

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h UNHA HIPOCRTICA: Stone e cols. Classificaram a unha hipocrtica em: - Congnita ou hereditria - Adquirida - Idioptica

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h UNHA HIPOCRTICA:

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h UNHA HIPOCRTICA:

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h UNHA HIPOCRTICA:

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h UNHA HIPOCRTICA:

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h UNHA HIPOCRTICA:

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h UNHA HIPOCRTICA: Unha hipocrtica adquirida a mais importante: Patologias pulmonares: neoplasias, bronquiectasia, enfisema, pneumonia, linfoma

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h UNHA HIPOCRTICA: Unha hipocrtica adquirida a mais importante:

Patologias cardiovasculares: ICC, valvulopatias Cirrose heptica, colite ulcerativa

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h LINHAS DE BEAU: So depresses transversas em uma ou mais lminas ungueais So resultado de parada de crescimento da matriz causado por doena sistmica ou trauma severo Estas linhas crescem em direo distal em velocidade constante podendo se calcular o tempo em que houve a injria

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h LINHAS DE BEAU:

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h LINHAS DE BEAU:

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h LINHAS DE BEAU: dermatite de contato

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h LINHAS DE BEAU: 3 sesses de quimioterapia

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h LINHAS DE BEAU: psorase

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h LINHAS DE BEAU: Podem ser fisiolgicas: aparecimento em cada ciclo menstrual, principalmente na dismenorria Sarampo na infncia; sem causa aparente em recm-nascidos Deficincia de zinco (mltiplas) Sndrome de Steven-Johnson, Lyell, drogas citotxicas e eventos inespecficos

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h LINHAS DE BEAU: Sfilis, hipoparatireoidismo Doena mo, p boca Radiao Quando poucos dedos so afetados podem ser causadas por trauma, sndrome do tnel do carpo, eczema, paronquia crnica Incomum: sndrome de Kawasaki

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h UNHAS MEIO A MEIO Metade proximal da unha com colorao branca e metade distal vermelho acastanhada Devido a alterao da colorao do leito ungueal Sinal de insuficincia renal e uremia A colorao retorna ao normal aps normalizao da funo renal ou transplante

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h UNHAS MEIO A MEIO

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h LNULAS VERMELHAS Artrite reumatide Alopecia areata, ICC Patologias pulmonares, envenenamento por monxido de carbono Mecanismo etiopatognico desconhecido

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS


hLNULAS

VERMELHAS

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h UNHA DE TERRY

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h LINHAS HEMORRGICAS Linhas pequenas, de colorao vermelhoacastanhadas no leito ungueal, orientadas no sentido longitudinal So assintomticas e geralmente ocorrem na poro distal da unha So pequenas quantidades de sangue nos sulcos longitudinais do leito ungueal

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h LINHAS HEMORRGICAS A causa mais comum de seu aparecimento o trauma Pode aparecer tambm na psorase Endocardite, eventos emblicos, discrasias sanguneas e medicamentos

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h LINHAS HEMORRGICAS

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h SINDROME DAS UNHAS AMARELAS Unhas amareladas, de crescimento lento podendo estar espessadas. A lnula fica obscurecida e pode haver oniclise Associada com linfedema, bronquiectasia, sinusite, derrame pleural. Sinal de carcinoma do pulmo H relatos de casos que obtiveram melhora com vitamina E

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h SINDROME DAS UNHAS AMARELAS

ALTERAES UNGUEAIS E COLAGENOSES h Esclerodermia Produz isquemia periungueal podendo levar ulceraes na polpa digital dolorosas Os capilares da prega ungueal mostram reas avasculares e capilares novelos de capilares tortuosos

ALTERAES UNGUEAIS E COLAGENOSES h ESCLERODERMIA

ALTERAES UNGUEAIS E COLAGENOSES h ESCLERODERMIA

ALTERAES UNGUEAIS E COLAGENOSES h Dermatomiosite Eritema da prega ungueal Telangectasia. Pode apresentar hemorragia da cutcula e espessamento desta

ALTERAES UNGUEAIS E COLAGENOSES h DERMATOMIOSITE

ALTERAES UNGUEAIS E COLAGENOSES h LUPUS ERITEMATOSO SISTEMICO As alteraes ungueais so variveis - Infarto vascular - Hemorragias na cutcula - Micronecrose da prega ungueal Casos severos: necrose e gangrena devido trombose vascular

ALTERAES UNGUEAIS E COLAGENOSES h LUPUIS ERITEMATOSO SISTEMICO

ALTERAES UNGUEAIS E COLAGENOSES h LUPUIS ERITEMATOSO SISTEMICO

ALTERAES UNGUEAIS E COLAGENOSES h SINDROME DE RAYNAUD As alteraes ungueais so variveis incluindo unhas quebradias e frgeis Casos severos: acroesclerose

ALTERAES UNGUEAIS E COLAGENOSES h SINDROME DE RAYNAUD

ALTERAES UNGUEAIS E COLAGENOSES h SINDROME DE REITER Semelhantes s alteraes da psorase: hiperqueratose subungueal, oniclise, descolorao acastanhada. Depresses puntiformes tambm tm sido descritas.

ALTERAES UNGUEAIS E MOLSTIAS SISTMICAS h SINDROME DE REITER

PERNIOSE h Intolerncia ao frio Mculas e ppulas eritematosas periungueais pruriginosas ou em queimao.

PERNIOSE

ONICOSES E DROGAS h Muitas medicaes so causas potenciais de alteraes ungueais como alteraes na colorao, irregularidades da lmina ungueal e anomalias no tecido periungueal Antibiticos, retinides, antimalricos e antineoplsicos so os maiores responsveis

ONICOSES E DROGAS Minociclina

ONICOSES E DROGAS Hidroxiuria

ONICOSES E DROGAS Xeloda antineoplsico (Ca de mama)

CROMONIQUIA
Alterao da cor da substncia ou superfcie da lmina ungueal ou dos tecidos subjacentes Pigmento pode se acumular por superproduo (melanina p.ex.) ou por deposio na superfcie (hemossiderina, cobre, drogas) A cor tambm afetada pelos vasos cutneos e pelo estado intravascular como anemia, envenenamento por monxido de carbono

CROMONIQUIA
h Leuconquia Leuconquia verdadeira a lmina ungueal est comprometida Leuconquia aparente: colorao branca da lmina ungueal devido a oniclise ou hiperqueratose subungueal ou ainda modificao da matriz ou do leito ungueal surgindo macrolnula Pseudoleuconquia: infeco fngica da lmina ungueal ou quando esmalte de unha

CROMONIQUIA
h Leuconquia Verdadeira Leuconquia total rara. Pode ser hereditria Envolvimento parcial mais frequente - Leuconquia puntata (comum) - Leuconquia estriada (relativamente comum) - Leuconquia distal (rara)

CROMONIQUIA
h Leuconquia Verdadeira Total A lmina ungueal aparece branca e opaca, provavelmente devido difrao da luz nos queratincitos anormais. luz polarizada, as estruturas ungueais aparecem rompidas devido desorganizao da fibrilas de queratina

CROMONIQUIA
h Leuconquia Verdadeira Total As unhas so leitosas, com aspecto de porcelana ou marfim Em pacientes portadores de ictercia colesttica h uma transio distal para a cor preta Crescimento acelerado da lmina ungueal est associado com leuconquia

CROMONIQUIA
h Leuconquia Verdadeira Total

CROMONIQUIA
h Leuconquia Verdadeira Total

CROMONIQUIA
h Leuconquia Subtotal Os 2/3 proximais da unha so brancos e nvel distal observa-se colorao rsea Parece ser causada por retardo de maturao da queratina

CROMONIQUIA
h Leuconquia Transversa Linhas de Mee Reflexo de processo sistmico : quimioterapia ou intoxicao que afeta a funo da matriz uma banda transversal de 1 2 mm de largura localizada na regio arqueada, sendo a lnula anloga linha de Beau qual pode estar associada

CROMONIQUIA
h Leuconquia Transversa Pode afetar o primeiro e segundo pododctilos. So faixas mltiplas Os portadores invariavelmente apresentam estas unhas longas Provavelmente as unhas longas impingem trauma lmina produzindo a leuconquia O corte das unhas faz com que o problema desaparea

CROMONIQUIA
h Leuconquia Transversa

CROMONIQUIA
h Leuconquia Transversa

CROMONIQUIA
h Leuconquia Transversa

CROMONIQUIA
h Leuconquia Transversa

CROMONIQUIA
h Leuconquia Puntata Manchas esbranquiadas de 1 3 mm de dimetro sendo atribuda a traumatismos menores da matriz (manicure) Descrita na alopecia areata O padro e o nmero de manchas pode modificar-se com o crescimento da unha

CROMONIQUIA
h Leuconquia Puntata

CROMONIQUIA
h Leuconquia Longitudinal Foco paraqueratsico na matriz Descrita na doena de Darier, tumor de pequeno tamanho (isolada) , Hailey-Hailey

CROMONIQUIA
h Leuconquia Longitudinal

CROMONIQUIA
h Leuconquia Aparente Causada por alterao do leito ungueal - Hiperqueratose ou oniclise - Anomalias vasculares, anemia

CROMONIQUIA
h Leuconquia Aparente Unha de Terry: na cirrose heptica, ICC e DM Unha de Morey e Burke: - Variao da unha de Terry. A colorao branca se estende para a regio central da unha com uma borda curva

CROMONIQUIA
h Leuconquia Aparente Linha de Muehrcke: na hipoalbuminemia Paralelas lnula no leito ungueal, com colorao rsea entre duas linhas A correo da hipoalbuminemia reverte estes sinais Est presente tambm em indivduos submetidos quimioterapia sistmica

CROMONIQUIA
h Linhas de Muehrcke

CROMONIQUIA
h Linhas de Muehrcke

CROMONIQUIA
h Unha metade metade de Lindsay Uremia

CROMONIQUIA
h Leuconquia Aparente Sndrome de Raynaud

CROMONIQUIA
h Leuconquia Aparente Dermatose que causam oniclise: ex. psorase Macrolnula aparente: um dos primeiros sinais da hansenase

CROMONIQUIA
h Leuconquia Aparente

CROMONIQUIA
h Pseudoleuconquia Onicomicose branca superficial (leuconquia tricoftica de Jessner) Coloraes brancas exgenas Uso contnuo de esmalte sem prvia retirada do anterior pode levar ao amolecimento e colorao esbranquiada da lmina ungueal

CROMONIQUIA
h Pseudoleuconquia Onicomicose

CROMONIQUIA
h Melanonquia UMA FAIXA NICA, ADQUIRIDA DE PIGMENTAO ESCURA MELANOMA AT QUE SE PROVE O CONTRRIO

CROMONIQUIA
h Melanonquia Quando nenhuma causa aparente encontrada as seguintes caractersticas deverm ser sugestivas de melanoma: $ Somente um digito comprometido $ H pigmentao periungueal $ Escurecimento de faixa marrom prvia $ Alargamento de faixa com borramento da borda $ Idade acima dos 50 anos

CROMONIQUIA
h Melanonquia Pigmentao linear que no atinge a borda livre da unha pouco provavelmente tem como origem foco melanoctico na matriz As seguintes condies devem ser excluidas: $ Pigmentao periungueal no melanoma (pseudo sinal de Hutchinson) $ Faixa nica de melanonquia devido a metstase de melanoma
$ Hematoma no migratrio ou corpo estranho

CROMONIQUIA
h Melanonquia Problema do diagnstico errneo:

Tratamento apropriado de melanoma pode ser retardado, levando metastatizao ou mesmo morte Tratamento para melanoma pode incorrer em tratamento agressivo de uma leso benigna com cirurgia desnecessria. A bipsia portanto fundamental

CROMONIQUIA
h Melanonquia Nevo Congnito

CROMONIQUIA
h Melanonquia Longitudinal Congnita

CROMONIQUIA
h Melanoma in Situ

CROMONIQUIA
h Hematoma subungueal

CROMONIQUIA
h Colorao pela Fuccina

CROMONIQUIA
h Colorao pela Henna

CROMONIQUIA
h Colorao pelo Nitrato de Prata

CROMONIQUIA
h Colorao pelo Permanganato de Potssio

CROMONIQUIA
h Colorao pelo Zidovudine

CROMONIQUIA
h Colorao por Nevo Melanoctico

CROMONIQUIA
h Colorao por Deficincia de B12

CROMONIQUIA
h Sndrome de Laugier-Huntzinger: melanonquia longitudinal e mculas melanticas na mucosa oral

CROMONIQUIA
h Sndrome de Laugier-Huntzinger

CROMONIQUIA
h Outras Descoloraes Cosmticos Medicao tpica e sistmica Antisspticos Doenas comuns

CROMONIQUIA
h Devido a antisspticos

CROMONIQUIA
h Sndrome da Unhas amarelas

CROMONIQUIA
h Devido a Antimalricos

CROMONIQUIA
h Devido a Pseudomonas aeruginosa

CROMONIQUIA
h Lnula Vermelha Alopecia Areata

CROMONIQUIA
h Unha Amarela - Esmalte

CROMONIQUIA
h Eritronquia Baran e Perrin: 16 casos dos quais 14 eram onicopapilomas e 2 doena de Bowen Clinicamente: faixa vermelha que pode estar associada queratose subungueal distal e pontos hemorrgicos

CROMONIQUIA
h Eritronquia

Alteraes Ungueais da Forma


h Acropaquia = Unha em vidro de relgio Doena inflamatria intestinal, cirrose, ca de pulmo

Alteraes Ungueais da Forma


h Paquidermoperiostose Osteoartropatia hipertrfica idioptica Rara. Alteraes ungueais tem incio na puberdade A regio distal dos dedos das mos e dos ps tem forma bulbar Sndrome de Touraine-Solente-Gol: paquidermo alteraes das extremidades e da face

Alteraes Ungueais da Forma


h Paquidermoperiostose

Alteraes Ungueais da Forma


h Paquidermoperiostose

Alteraes Ungueais da Forma


h Macro e micronquia Consideradas demasiadamente grandes ou pequenas em comparao com as outras unhas Geralmente associadas a anomalias sseas subjascentes tipo gigantismo local que causa macronquia ou megadactilia. a base para o polegar em raquete (hereditria benigna dominante)

Alteraes Ungueais da Forma


h Macro e micronquia Neurofibromas plexiformes podem provocar alteraes ungueais duplicao das falanges terminais ocasionam unha bfida ou pequena

Alteraes Ungueais da Forma


h Macronquia Sndrome de Proteus Hamartose: assimetria ou macrocefalia, hemihipertrofia, gigantismo parcial das mos ou ps, tumores subcutneos (lipomas, hemangiomas, linfangiomas, nevo epidrmico e espessamento da pele

Alteraes Ungueais da Forma


h Macronquia Sndrome de Proteus

Alteraes Ungueais da Forma


h Macronquia Sndrome de Proteus

Alteraes Ungueais da Forma


h Unha Bfida Duplicao do primeiro quirodctilo sinal de polidactilia H 7 tipos de polidactilia do primeiro quirodctilo de acordo com a bifurcao ssea Pode ter ocorrncia espordica ou mais comunmente herana autossmica dominante com expressividade varivel. Quadro clnico semelhante pode ser visto no primeiro pododctilo. Tratamento cirrgico

Alteraes Ungueais da Forma


h Unha Bfida

Alteraes Ungueais da Forma


h Unha Bfida

Alteraes da Adesividade da Unha


h Queda das Unhas Queda completa em decorrncia da separao proximal : onicomadese a progresso das linhas de Beau Reflexo de doenas locais ou sistmicas

Alteraes da Adesividade da Unha


h Queda das Unhas Locais: doenas bolhosas, paronquia Sistmicas: NET, psorase pustulosa, lquen plano Traumatismos

Alteraes da Adesividade da Unha


h Queda das Unhas Locais: doenas bolhosas, paronquia Sistmicas: NET, psorase pustulosa, lquen plano Traumatismos

Alteraes da Adesividade da Unha


h Queda das Unhas Retinides: queda temporria Cloxacilina, cefaloridina em doses altas em pacientes anfricos

Alteraes da Adesividade da Unha


h Oniclise Separao distal e/ou lateral da lmina ungueal do leito As reas de separao mostram colorao esbranquiada ou amarelada Pode ser idioptica ou primria ou secundria (traumatismo, infeco fngica) eczema e fotooniclise)

Alteraes da Adesividade da Unha


h Oniclise Idioptica Separao da lmina ungueal do leito ungueal no dolorosa Causas: manicure, umidade frequente, pequenos traumas que passam desapercebidos (ocorrem mais em indivduos que mantm unhas grandes) Infeces secundrias: Cndida albicans, Pseudomonas pyocyanea

Alteraes da Adesividade da Unha


h Oniclise Idioptica mais frequente em mulheres Quanto mais prolongado o processo, menor a probabilidade de adeso da lmina ao leito devido queratinizao do leito ungueal

Alteraes da Adesividade da Unha


h Oniclise Idioptica Tratamento: - Cortar a unha afetada - Aplicao de formulao tpica a base de esterides e antibiticos, bem como esmalte de ciclopirox A nova adesividade lenta. O tratamento visa impedir infeces secundrias que possam contribuir para queratinizao do leito ungueal

Alteraes da Adesividade da Unha


h Oniclise Secundria Alteraes dermatolgicas: - Psorase, infeces fngicas = mais comuns - Defeito ectodrmico congnito raro Doenas sistmicas: vasculopatias perifricas, hiper/hipotireoidismo, hiperhidrose, sndrome das unhas amarelas, sndrome da unha em concha

Alteraes da Adesividade da Unha


h Oniclise Secundria Traumatismos Drogas: dimetilclortetraciclina e doxiciclina: pode ocorrer oniclise e foto-oniclise

Alteraes da Adesividade da Unha


h Oniclise

Alteraes da Adesividade da Unha


h Oniclise Auto Induzida

Alteraes da Adesividade da Unha


h Foto-oniclise

Alteraes da Adesividade da Unha


h Oniclise

Alteraes da Adesividade da Unha


h Ptergio Faixa fibrtica central que fragmenta a lmina em duas partes em nvel proximal Pode estender-se a partir do sulco lateral ou do proximal. Um ptergio extenso que compromete toda a lmina pode destru-la totalmente precedido de processo inflamatrio destrutivo. O sulco ungueal sofre fuso com o leito subjacente.

Alteraes da Adesividade da Unha


h Ptergio Ventral (inverso ungueal) Ocorre na superfcie distal da unha com extenso at antes do epitlio ungueal, o qual produz deslocamento do hiponquio e obscurece o sulco distal Causas: traumas, esclerose sistmica, doena de Raynaud, lpus eritematoso familiar, doenas infecciosas. A unha podes ser normal mas os tecidos moles subjacentes so dolorosos

Alteraes da Adesividade da Unha


h Espessamento ou hipertrofia da lmina ungueal Pode estar associada a hiperqueratose subungueal Doena de Darier: hiperqueratose focal. Na sarna norueguesa podem ser encontrados caros sob a lmina ungueal Causas mais comuns: psorase, eczema, traumas, micoses. Pododctilos de idosos, onicogrifose

Alteraes da Adesividade da Unha


h Espessamento ou hipertrofia da lmina ungueal Tratamento: - Extrao da lmina e destruio da matriz - Destruio qumica com uria a 40% - Fenolizao da matriz - Destruio com laser de CO2

Alteraes da Superfcie da Unha


h Sulcos longitudinais No eixo longitudinal, podem se estender por todo o comprimento ou parte deste. Diferenciar das cristas que fazem relevo na superfcie da unha Os sulcos fisiolgicos acentuam-se na artrite reumatide, vasculopatia perifrica, idade avanada e Darier; raramente no lquen plano Tumores: verrugas, cistos mixides, que exercem presso sobre a matriz ou sobre um ptergio do sulco proximal podem ocasionar sulco longitudinal

Alteraes da Superfcie da Unha


h Sulcos longitudinais artrite reumatide

Alteraes da Superfcie da Unha


h Sulcos longitudinais - idosa

Alteraes da Superfcie da Unha


h Sulcos longitudinais idoso com alteraes arteriais crnicas

Alteraes da Superfcie da Unha


h Distrofia Canalicular Mediana de Heller Solenonquia Localizada na linha mdia, aspecto esbranquiado dos sulcos, em ngulos em direo posterior Afetam geralmente os 1s quirodctilos, sendo que os sulcos podem ser simtricos e a cutcula normal

Alteraes da Superfcie da Unha


h Distrofia Canalicular Mediana de Heller Solenonquia Cura aps meses ou anos; recidivas podem ocorrer Traumas, retinides orais, casos familiares foram registrados

Alteraes da Superfcie da Unha


h Distrofia Canalicular Mediana de Heller Solenonquia

Alteraes da Superfcie da Unha


h Distrofia Canalicular Mediana de Heller Solenonquia

Alteraes da Superfcie da Unha


h Onicotilomania Provocada por tique nervoso Trauma na matriz

Alteraes da Superfcie da Unha


h Onicotilomania

Alteraes da Superfcie da Unha


h Onicotilomania

Alteraes da Superfcie da Unha


h Onicotilomania

Alteraes da Superfcie da Unha


h Traquionquia Superfcie rugosa, que compromete toda a lmina ungueal e pode comprometer todas as unhas (Distrofia da 20 unhas) Relacionada principalmente com a alopecia areata, psorase, lquen plano Forma isolada: espongiose e infiltrao linfoctica da matriz

Alteraes da Superfcie da Unha


h Traquionquia Pode se apresentar como processo auto limitado na infncia e crnico na idade adulta Pode responder a esteride potente injetado localmente ou sistmico, porm a resposta pode ser temporal

Alteraes da Superfcie da Unha


h Traquionquia Alopecia areata

Alteraes da Superfcie da Unha


h Traquionquia Idioptica

Alteraes da Superfcie da Unha


h Traquionquia Uma lmina

Alteraes da Superfcie da Unha


h Traquionquia Trabalhador manual

Alteraes da Superfcie da Unha


h Onicosquzia Distrofia em camadas descolamento transversal em camadas, na borda livre da lmina ungueal dos quiro e pododctilos, principalmente em lactentes Pode acarretar descolorao e acmulo de detritos entre as camadas

Alteraes da Superfcie da Unha


h Onicosquzia Raramente associada a doenas sistmicas foi descrita com policitemia M.E.: tendncia da estrutura em camadas se separar aps imerso repetida em gua. Porm, estudos controle no demonstram que a atividade profissional seja determinante importante deste processo

Alteraes da Superfcie da Unha


h Onicosquzia

Alteraes da Superfcie da Unha


h Onicosquzia - Retinides

Alteraes da Superfcie da Unha


h Onicosquzia Amiloidose Sistmica

Alteraes da Superfcie da Unha


h Onicosquzia Tratamento: - Sistmico: biotina - Tpico: Hidratao: luvas, emolientes, base

Alteraes da Superfcie da Unha


h Unhas Quebradias Frequentemente associadas onicosquzia e imerso frequente em gua alcalina Causas: deficincia de ferro, anemia, alteraes na circulao perifrica. Causa rara a alterao do metabolismo da arginina (associada tambm alopecia difusa)

Alteraes da Superfcie da Unha


h Unhas Quebradias Esmalte de unhas

You might also like