1. Va bogati roak iz inostranstva eli da Vam da u nasledstvo 100.

000 RSD godinje tokom naredne tri godine, poevi godinu dana od danas. a) Kolika je sadanja vrednost Vaeg budueg nasledstva? b) Koliko ete imati za 3 godine ako svaki "poklon" investirate uz 5 % kamate? Godina 123Sadanja vrednost

100.000 / (1, 05)1 = 95.238,09 100.000 / (1, 05)2 = 90.702,94 100.000 / (1, 05)3 = 86.383,75 272.324,79 RSD ili preko formule
1 1 (1+ r ) n SV = A r

Godina 1 2 3

Budua vrednost

100.000 x (1, 05)2 = 110.250 100.000 x (1, 05)1 =105.000 100.000 x (1, 05) 0 =100.000 315.250 RSD

n (1 + r) 1 BV = A r n

2. Radnik planira da ide u penziju sa 65 godina. Oekuje da e iveti jo 20 godina i troiti 750.000 RSD godinje tokom tog perioda. Izraunajte koliko novca mora utedeti do 65 godine da bi imao dovoljno za podmirenje planiranih trokova, ako je kamatna stopa 6%? Raunamo sadanju vrednost 20-godinjeg anuiteta od 750.000 RSD uz kamatnu stopu od 6 %: SV = GODINJA POTRONJA X ANUITETNI FAKTOR Anuitetni faktor je 1/0,06 - 1/ (0,06 x 1,0620) = 11.47 Dakle, radniku je potrebno da utedi 750.000 x 11,47 = 8.602.500 RSD.

3. Zamislite da ste dobili sedmicu na lotou u iznosu od 123.364.560 RSD, ali da Vam Dravna lutrija Srbije isplauje taj iznos u 20 jednakih godinjih iznosa od po 6.168.228 RSD. a) Uz pretpostavku da je prva isplata bila na kraju prve godine, kolika je sadanja vrednost dobitka? Kamatna stopa u vreme dobitka iznosi 6 %. b) Izraunajte vrednost dobitka ukoliko Vam prva rata bude isplaena odmah. A= 6.168.228 n=20 r=6% SV = 6.168.228 x 20-godinji anuitetni faktor = = 6.168.228 x [1/r - 1/r(1+r)20) = 6.168.228 x [1/0.06- 1/0.06(1+0.06)20) = 6.168.228 x 11.47 = 70.749.089,22 RSD Stvarna vrednost nagrade od 123.364.560 RSD iznosi 70.749.089 RSD b) SV dospelog anuiteta = (1+r) x sadanja vrednost obinog anuiteta = 74.994.034,57 RSD Moemo primetiti da, ukoliko bi Vam prva rata bila isplaena odmah, vrednost dobitka bi se poveala za 4.244.945, 35 RSD 4. Planirate da idete na put oko sveta po odlasku u penziju, za 10 godina. Pretpostavimo da Vam je za put potrebno 1000.000 RSD. Koliko ete morati tedeti svake godine kako biste ostvarili eljeno putovanje, ako je kamatna stopa 7% godinje? Kolika je potrebna tednja ako je kamatna stopa 10%? Da li je iznos vei ili manji od iznosa pri kamatnoj stopi od 7 %? Ako je kamatna stopa 7 %, budua vrednost 10-godinjeg anuiteta od 1 RSD bi bila: (1,07)10 -1/ 0.07 = 13,82 Dakle, moramo odabrati novani tok N (anuitet), tako da je N x 13.82 = 1.000.000 RSD. To znai da je N = 1.000.000 / 13,82 = 72.358,9 RSD Ako je kamatna stopa 10 %, budua vrednost 10-godinjeg anuiteta od 1 RSD bi bila: (1,1)10 -1/ 0.1 = 15.9374 Dakle, moramo odabrati novani tok N (anuitet), tako da je N x 15.9374 = 1.000.000 RSD. To znai da je N = 1.000.000 / 15.9374 = 62.745,492 RSD Potreban je manji iznos za stednju pri kamatnoj stopi od 10 %. 5. Gospodin iz Pirota je sakupljao gvozdene novie 65 godina. Kada je najzad odluio da ih unovi, imao je skoro 8 miliona novia (vrednosti 80.000 RSD), smetenih u 40 konzervi. U proseku, ovek je tedeo 1.230 RSD u dinarima godinje. Koliko bi imao uteenog novca nakon 65 godina tednje da je na kraju svake godine ulagao taj iznos na svoj tedni raun uz sloenu kamatnu stopu od 5 %? Koliko bi vie dinara imao na tedia da ih nije samo odlagao u konzerve? A= 1.455 RSD n= 55 r=7% BVA 55 = 1.455 [(1,0755 -1)/0,07] = 1.455 (575,928) = 837.713,45 RSD Da nije odlagao u konzerve, nego svake godine ulagao u banku, godspodin iz Pirota imao bi 837.713,45 RSD, umesto 80.000 RSD.

6. Stavite se u ulogu investitora. Planirate projekat koji e Vas kotati 500.000 RSD, a stvarae godinje novane tokove od 66.000 RSD narednih 12 godna. Ako je diskontna stopa 5 %, koliko iznosi NSV projekta i da li je ulaganje ekonomski opravdano? A = 66.000 n =12 r =5% Sadanja vrednost 12-godinjeg anuiteta od 66.000 uz 5% SV = 66.000 x 8,8633 = 584.977,8 RSD Projekat se prihvata, jer je sadanja vrednost pozitivan iznos i veca od nule. 8. Ocenite da li je za preduzee VIZOR AD ekonomski prihvatljivo da realizuje investiciju, ako je planirano ulaganje 120.000 dinara, kamatna stopa 12% i ako ima razliite godinje neto prilive u periodima eksploatacije od 4 godine. U prvoj godini 25.000, u drugoj 40.000, u treoj 52.000 i u etvrtoj 75.000 dinara. Koristite metodu NSV. NT4 = 25.000/1,121 + 40.000/1,122+52.000/1,123+75.000/1,124 NT4 = 22.321,43 + 31.887,75 + 37.012,57 + 47.663,85 = 138.886,93 NSV = 138.886,93 120.000 = 18.886,93 dinara. Investicioni projekat se prihvata. 9. Pretpostavimo da e u sledeih pet godina investitor na kraju svake godine dobijati po 1000.000 RSD od nekog ulaganja; to znai da prvu isplatu dobija u t=1 (godinu dana od danas). On planira da svaki put kada primi 1.000.000 RSD novac ponovo uloi po godinjoj kamatnoj stopi od 5%. Koliko e investitor imati na kraju pete godine? Buduu vrednost prvog uloga (investiranog u t=1) obraunavamo za 4 perioda, pa je ona, u t=5, jednaka: 1.000.000(1,05)4 = 1.215.506 Za drugi ulog, u t=2 je: Za trei ulog, u t=3 je: Za etvrti ulog, u t=4 je: Za peti ulog, u t=5 je: Ukupno u t=5
n (1 + r ) 1 BV = A r n

1.000.000.(1,05)3 = 1.157.625 1.000.000.(1,05)2 = 1.102.500 1.000.000.(1,05)1 = 1.050.000 1.000.000.(1,05)0 = 1.000.000 5.525.631

(1 + 0, 05) 5 1 = 5,525631 0, 05

A= 1.000.000, pa je BV5= 1.000.000 . 5,525631 = 5.525.631

10. Pretpostavimo da ste danas kupili obveznicu nominalne vrednosti od 3 miliona RSD sa trajanjem od 10 godina, koja obeava isplatu godinje kamate po stopi od 8%. Kamate se isplauju jedanput godinje na kraju svake godine, pa je prva isplata za godinu dana od danas. Koliko ete imati ako: zadrite obveznicu do kraja 10. godine od danas i ako moete reinvestirati dobijenu godinju kamatu po godinjoj kamatnoj stopi od 7%? Iznos koji ete imati na kraju 10. godine se sastoji od: 1. 2. 3. 3.000.000, kod dospea obveznice 10 godinjih isplata kamata od 240.000 (3.000.000.0,08) kamate zaraene od reinvestiranja kamata

Primenom formule za BV obinog anuiteta izraunavamo sumu iznosa pod 2. i 3.

A =240.000 r =0,07 n =10

(1+ r)n 1 (1+ 0,07)10 1 BV = A = 240000 =3315947,5 r 0,07 n

1. vrednost po dospeu 2. isplaene kamate 3. kamate od reinvestiranja kamata Ukupno

3.000.000 2.400.000 915.947,5 6.315.947,5

11. elite da kupite finansijski instrument koji vam garantuje isplatu od 1.200.000 dinara godinje za period od 5 godina, poev godinu dana od danas. Pretpostavimo da elite (zahtevate) stopu prinosa od 12% godinje. Ako se taj finansijski instrument nudi po ceni od 4.000.000 dinara da li treba da ga kupite? A=1.200.000
1 1 (1 + 0,12) 5 SV = 1.200.000 = 1.200.000 3,604776 = 4.325.731, 2 0,12

r=12% (0,12) n=5

Kada se serija novanih priliva od 1.200.000 u trajanju od 5 godina diskontuje po godinjoj stopi od 12% ona danas vredi 4.325.731 dinara. Treba kupiti finansijski instrument po ceni od 4.000.000 din, jer nam on nudi veu kamatnu stopu od 12%.

12. Koliko vredi prioritetna akcija nominalne vrednosti 8.000 RSD uz nominalnu godinju dividendu od 9% ako je traena stopa prinosa na ovu investiciju 12% godinje? Dpa = 9% od 8.000 = 720 RSD SV= Dpa / Kpa SV= 720/0,12 = 6.000 RSD Prioritetna akcija vredi 6.000 RSD. 13. Kolika je vrednost akcije, ako je dividenda u tekuem periodu 600 RSD, ako se pretpostavlja da e dividende rasti uvek po stopi od 8% i ako je odgovarajua diskontna stopa 10%? Do= 600 s=0,08 r= 0,1 D1= D0(1+s)= 600 (1,08) = 648 RSD Va= D1/(r-s) = 648/(0,1-0,08) = 32.400 RSD Vrednost akcije iznosi 32.400 RSD. 14.Ako je tekua stopa isplate dividendi po akciji preduzea 12%, a prioritetna akcija nominalne (al pari) vrednosti 1.000 RSD kota 930 RSD izraunajte stopu prinosa ove hartije od vrednosti. NV = 1.000 RSD D1= 120 RSD Va0 = 930 RSD kp = Dp/Vao = 120/930= 0.129 =12,9% Stopa prinosa na prioritetne akcije iznosi 12,9 %. 15.Izraunajte trinu stopu prinosa na obinu akciju koja se trenutno prodaje po 950 RSD za ije se dividende oekuje da e rasti zauvek po stopi od 7 % godinje i za ije se dividende oekuje da e sledee godine biti 63 RSD. Va0 = 950 RSD s = 7% = 0.07 D1= 63 RSD r = (D1/ Va0) + s = (63/950) + 0.07 = 0.14 = 14 %

16.Preduzee VIZOR AD poveava dividendu sledee godine na 50 RSD po akciji. Odreena cena za sledeu godinu je 1.050 RSD. Akcije drugih preduzea istog rizika nude oekivani prinos od 10 %. a) Za koliko bi se obina akcija preduzea VIZOR AD trebalo prodavati? 1 = 1.050 RSD r = 10% = 0.1 D1= 50 RSD Va0 = (D1+Va1)/1+r = (50 + 1.050)/1.1 = 1000 RSD b) Pretpostavite da preduzee VIZOR AD oekuje konstantan rast dividendi i cene akcija po godinjoj stopi od 5 % u naredne 3 godine. Izraunajte sadanju vrednost akcije preduzea VIZOR. Trebalo bi da dobijete isti rezultat kao u zadatku pod a). Dividende i akcije rastu po istoj stopi od 5% (s= 5 %): D2 = 50 x (1+s) = 50 x 1,05 = 52,5 RSD D3= 50 x (1+s)2 = 50 x 1,052 = 55,125 RSD Va3 = 1.000 x 1,053 =1.157,625 RSD Va0 = D1/(1+r) + D2/(1+r)2 + [D3 + Va3 /(1+r)3] = (50/1.1) + (52,5/1.12 ) + (55,125 +1.157,625/1.13) = 45,45 + 43,39 + 911,16 = 999,99 RSD 17. Preduzee GELENIKA AD moe da raste 6% godinje neogranieno u budunost. Akcija se prodaje po 10.000 RSD, a dividenda e sledee godine biti 60 RSD. Koja je oekivana stopa prinosa na ulaganje u akciju preduzea ESKING, ako su akcije ESKING-a jednakog rizika kao i akcije preduzea GELENIKA? S obzirom da oba preduzea imaju jednak rizik, moemo se koristiti podacima za preduzee GALENIKA, kako bismo izraunali oekivani prinos na obe akcije: r = (D1/ Va0) + s = 60/10.000 + 0,06 = 0.066 = 6.6 %