Kk ve orta lekli iletmelerde tehlike riski deerlendirmesi iin klavuz

Makine ve Dier Ekipmanlarnn Yol At Tehlikeler

Tehlikelerin saptanmas ve deerlendirilmesi; gerekli nlemlerin alnmas

Demir ve Metal Blm Elektrik Blm Makine ve Sistem Gvenlii Blm

Kk ve orta lekli iletmelerde tehlike riski deerlendirmesi iin klavuz

Makine ve Dier Ekipmanlarnn Yol At Tehlikeler

Tehlikelerin saptanmas ve deerlendirilmesi; gerekli nlemlerin alnmas

Demir ve Metal Blm Elektrik Blm Makine ve Sistem Gvenlii Blm

Knye Yazarlar: Dipl.-Ing. Marlies Kittelmann, Dipl.-Ing. Evelyn Tschcke, -Sal ve Gvenlii Enstits, Almanya. Ing Mag Christian Schenk, ISSA metal, AUVA Avusturya. Dipl.-Ing. Dr Hana Pacaiov, Yrd., Ksice Teknik niversitesi, Slovakya. Dr Hans-Juergen Bischoff, ISSA Makina ve Sistem Gvenlii Dairesi, Almanya. Stefan Drodofsky, BGETEM, Almanya. Dipl.-Ing. Ivan Majer, Ksice Teknik niversitesi, Slovakya. Dr.h.c. prof. Dipl.-Ing. Juraj Sinay, Dr.Sc., Ksice Teknik niversitesi, Slovakya. Genel retim: Verlag Technik & Information e.K., Wohlfahrtstrae 153, 44799 Bochum, Alemanya Tel +49(0)234-94349-0, Faks +49(0)234-94349-21

Almanyada baslmtr Ekim 2010 ISBN ISBN 978-3-941441-86-6

2

Giri
Bu rehber, makine ve dier i ekipmanlarnn kullanmndan kay-naklanan risklerin deerlendirilebil-mesi amacyla hazrlanmtr. Rehber ierii aadaki balklar altnda toplanmtr:Bu bror u ekilde yaplmtr: 1. Temel lkeler 2. Risk deerlendirmesi ve risk azaltc nlemler Adm 1 Tehlikelerin tespiti Adm 2: Risk lme ve deerlendirme Adm 3: Alnacak nlemlerin tespiti Not: Bu rehber, Avrupa Ekonomi Topluluu ereve Gvenlii Ynetmelii (89/391/AET) ve spesifik direktiflerle (Ek-Ie baknz) gvence altna alnm olan, i yerlerinde ii sal ve gvenliinin salanmas ve iyiletirilmesi konularnda yar-dmc olmas amac ile hazr-lanmtr. Ulusal hukukta bu konu ile ilgili dzenlemeler ve talimatlarvarsa bunlarn da mutlaka gz nnde bulundurulmas gerek-mektedir (Sayfa 23e baknz). Risk deerlendirmesinin dokmantasyonu ye lkelerin bu alanda farkl standartlar kullanyor olmas nedeniyle bu rehberin konusu deildir. Bu konu ile ilgili tavsiyeler Ek-IIde gsterilmitir. Bu rehberin yan sra aadaki konu balklar iin de yardmc klavuzlar mevcuttur: m Grlt m Kimyasal tehlikeler m Elektriksel tehlikeler m Yangn ve patlama tehlikeler m Vcut, el-kol ve titreim tehlikeleri m Dme ve arpma m Fiziksel yk (rnein ar ve tek tarafl alma) m Psikolojik bask

1. Temel lkeler
1.1 Yasal lkeler i Gvenlii
Makine ve dier i ekipmanlarnn kullanmndan kaynaklanan tehlikelere kar iilerin korunmas iin asgari gereksinimlerin salanmas, 30 Aralk 1989 tarihli 89/655/AET sayl Ekipmanlar Ynetmelii (89/391/AET sayl ereve Gvenlii Ynet-meliinin ikinci direktifi) ile yasal olarak gvence altna alnm, 95/63/AB ve 2001/45/AB sayl ilgili Avrupa Birlii ynetmelikleriyle revize edilmitir. Bu ynetmelik i ortamnda ii sal ve gvenliinin salanmas iin gereken asgari artlar dzenler. Bu talimatlarn tm Avrupa Birlii yesi lkelerde ulusal hukuka da tanmas gerekir.
Ekipmanlar: iler tarafndan kullanlan btn makineler, cihazlar, aralar ve tesislerdir.

1.2 Hukuki Temeller Makinelerle lgili retici Ykmllkleri

Makineler piyasaya srlmeden nce, henz tasarm ve retim aa-masndayken, uyulmas gereken gvenlik esaslar retici tarafndan gz nnde bulundurulmaldr. Bylece, kullanc ekipman phe duymadan kullanabilir. retici ve kullanc ykmllkleri ekil1de gsterilmitir. 98/37/AB sayl Makine ynetmelii (2010dan itibaren 2006/42/AB sayl yeni ynetmelik yrrlktedir) retici ve datclarn uymas gereken Makine gvenlii ile ilgili yasal ykmllkleri iermektedir. Bu ynetmelie uyulmas gereken durumlar unlardr:
4 1995 ylndan bu yana Avrupa

Birlii ierisinde makinelerin ilk pazara srmnde, Makinenin iyerinde kullanc tarafndan devreye almnda, Makine zerinde gvenlii etkileyen byk deiiklikler yaplmas durumunda, Birok makinenin balantl olarak alt sistemlerin kurulumunda.

Makine ynetmeliinin yan sra reticilerin uymas gereken dier yasal ykmllkler de vardr, rnein 2006/95/AT sayl Alak Gerilim Ynetmelii, 97/23/AT sayl Basnl Ekipmanlar Ynetmelii veya 2004/108/AT sayl Elektromanyetik Uyumluluk Ynetmelii.

Makine Tasarm ve retimi

Tehlikelerin tespiti RiskTahmini Risk deerlendirmesinin Risklerin Elimine yads Minimize Edilmesi retici veya Yetkili Temsilci Ynetmelik 98/37/AB (2006/42/AB)

Artl Riskler

Pazarlama ve Artl Riskler

Kabul Edilebilir Riskler

Hakknda kullanc Bilgileri

Tehlikelerin tespiti RiskTahmini Risk deerlendirmesinin Risklerin Elimine yads Minimize Edilmesi

veren/Kullanc Ynetmelik 89/391/AET 89/655/AET

Montaj, Kullanm, Bakm, Devre, Da Brakma, mha Etme

Bilgi, renim, letme Talimatlar

Kiisel Koruyucular

Resim 1: Makine reticisi ve Kullanclar iin Yasal Ykmllkler 5

kaz

Ekipman Kontrolleri

Eitim

Msteri Talepleri/SZLESME

retici makinesinin ynetmeliklere uygun olduunu rnn zerine koyaca CE Logosu (ekil-2) ile teyit eder. Makine Emniyeti Ynetmelii veya dier spesifik direktifler kapsamna girmeyen ekipman tipleri iin 2001/95/AB sayl rn Gvenlii Ynetmelii geerlidir.
Resim 2: CE Logosu

1.3 Hukuki Temeller Makinelerle lgili retici Ykmllkleri

verenler makine ve dier i ekipmanlarnn seimini yaparken, yrtlmekte olan i faaliyetine, i ortamndaki koullara ve i sal ykmllklerine uygun ekipmanlar semekle ykmldrler. Yeni veya kullanlm bir ekipman alrken u sorular gz nnde bulundurulmaldr:
Ekipman (rnein makine) Bu Risklerin azaltlmasyla ilgili

retici nerileri mevcut mu (rnein grltnn azaltlmas)?

yrtlen i faaliyetine uygun mu (Ek-3e baknz)? bakm ve onarm, servis, test gibi konularda bilgilendirmeler ieriyor mu? yapmakla) ykml alanlar gerekli kalifikasyonlara sahipler mi veya ekipman kullanm konusunda zel bir eitim gerekli mi?

Kullanm klavuzu bulunuyor mu,

Ekipmann gvenlikle alakal tm dokmanlar mevcut mu? AB Uygunluu, CE Logosu, Ekipmann gvenlii ile alakal, Makine Emniyeti Ynetmeliine uygun, bilgi ve belgeler, uyarc iaretler ve hesaplamalar, Dier riskleri de ieren, ekipmann kullanlaca lke dilinde kullanm klavuzu.
retici ile mutabk kalnp, gvenlikle ilgili tm gr ve taleplerin detaylaryla satn alma anlamasna tanmas nerilmektedir.

Makineyi kullanmakla (veya bakmn

Ekipmandan kaynaklanan, ii

saln tehdit eden tehlikeler var m (rnein grlt, toz, kimyasal maddeler)?

Bir makinenin ii sal ve gvenlii iin risk tekil etmeyecei garanti altna alnamayaca iin, iveren olas riskleri tespit etmeli ve deerlendirmelidir.

Bunu takiben, riskleri minimize edecek nlemler kararlatrlmal ve uygulanmaldr. Makinelerde kullanm srasnda oluan anma ve ypranmalarn tehlikeli durumlara yol amamas iin, konusunda eitimli elemanlar tarafndan dzenli kontrollerin yaplmas gerekir. Kontrol skl gibi teknik konular ilgili lkenin konuyla ilgili talimatnameleriyle dzenlenmitir.

Bu kontrollerde elde edilen sonular kayt altna alnmaldr. Almanyadaki mevcut uygulama: Tehlike potansiyeli yksek, srekli gzetim altnda tutulan belirli tesislerde kontroller ilgili gzlem birimleri tarafndan yaplr.

2. Risk Minimizasyonu iin Risk Deerlendirme ve nlemler

Makine ve dier i ekipmanlarndan kaynaklanan riskler, 89/391/AET sayl Gvenlii ereve Ynetmeliince tanmlanan risk derecelendirme metoduna uygun olarak tespit edilip deerlendirilir. Adm 3: Risklerin Tahmini ve Deerlendirilmesi Bir kazann riski ya da oluturduu salk tehlikesi, iki etki faktr; kaza vahameti ve kazann ortaya kmas olaslna bal olarak bulunur. Adm 3: nlemlerin Belirlenmesi nlemler tehlikelerden kanmak veya minimum dzeye indirmek amacyla belirlenir. Bu mmkn deilse teknik koruyucu nlemler ve koruyucu dzenlemeler gz nne alnr. Kalan riskler organizasyonel veya kii odakl nlemlerle (Eitim, kiisel koruyucular, iletme talimatnameleri) azaltlr.
7

Risk Deerlendirmesi ve nlemlerin Belirlenmesinde Takip Edilecek Admlar

Makine ve dier i ekipmanlarndan kaynaklanan risklerin deerlendirilmesinde aadaki admlar takip edilir (ekil-3 Sayfa 8): Adm 1: Risklerin Tespiti ekipmanlarnn kullanmyla ortaya kan riskler, ilgili ynetmeliin 3. Maddesine uygun olarak tespit edilir.

Risklerin tespiti srasnda iverenlerin aadaki bilgileri gz nnde bulundurmas gerekir:

Makine ve dier ekipmanlarn kulla-

nm ile ilgili kural ve ynetmelikler riskler hakknda gerekli bilgi

Risk tespiti yaplrken makine ile ilgili tm srelerin deerlendirilmesi gerekir. rn. Montaj, yerletirme, kurma, bakm, onarm, servis, demontaj ve imha.
2006/42/AB sayl ynetmelik uyarnca, iveren retici tarafndan yaplm olan risk deerlendirmelerini tekrarlamak ve test etmekle ykml deildir. veren makinenin yap-sndan kaynaklanan kanlmaz riskleri belirlemek ve bunlarla ilgili olarak alanlarn gvenli a-lmasn salamakla ykmldr.

retici talimatlar ve zellikle artl alanlarn maruz kald tehlike-

lerden kazanlan tecrbeler hakknda gerekli bilgi

kazalar ve meslek hastalklar ortamndaki zel koullar

Makine/ Ekipmani

1.

Risklerin Tespiti

2.

Risklerin Tahmini ve Deerlendirmesi

Risk Deerlendirme

Riskler Kabul Edilebilir mi? 3.

Hayr

Evet

Son

Risk Minimizasyonu
Resim 3: Risk Deerlendirme Sreci- Risk Ynetimi 8

Adm 1: Risklerin Tespiti

Risk Tespiti Kontrol Listesi (Makine ve Dier Ekipmanlar)
Kolu: __________________________________ Kontrolr: _________________________________ Kayt Numaras: _______________ Tarihi: ________________________

Makinesi / Ekipman Tipi: _____________________________________________________

Risk Tipi Mekanik Risk Tanm C Gvenli olmayan hareketli paralarn yol at riskler rn. kesilme, batma, arpma, makaslama, skma C Tehlikeli yzeyi olan paralar. rn. sivri ve kesici kenar, ke ve ular, kaba paralar C Kayma, taklma, dme, burkma C Kontrolsz hareket eden paralardan kaynaklanan riskler rn. salnan, yuvarlanan, veya frlayan paralar C Hareketli Tama Ekipmanlarndan Kaynaklanan Riskler. rn. arpma, devrilme, ezme. Elektriksel C Elektrik arpmas C Voltaj ykl paralarla temas C Elektrostatik yk Termik Grlt C Scak yzeyler C Souk yzeyler C Grlt seviyesinin snr deerleri amas (makine, ekipman veya evre grlts) C Vcut vibrasyonu C El kol vibrasyonu Enerji Yaym C Radyoaktivite C Elektromanyetik alan C yonize olmayan rn. lazer C yonize rn. rntgen nlar Tehlikeli Madde C Tehlikeli gazlar, svlar, katlar, buhar ve aerosoller C Biyolojik mikroorganizmalar C Yanc/patlayc maddeler Ergonomik Kusurlar C Ar yklerin ellelenmesi C Tekrarlanan hareketler C Statik yk tama Belli Risklerin C Hava kirlilii C Yetersiz aydnlatma C Toz ve grlt C klimsel faktrler Ynetmelik 98/24/AB Ynetmelik 2000/54/AB Ynetmelik 2000/54/AB Richtlinie 90/269/EWG Ynetmelik 90/269/AET Ynetmelik 89/654/AET Ynetmelik 2004/40/AB Ynetmelik 2006/25/AB Ynetmelik 2006/95/AB Mevcut Gereklilik evet hayr lgili AB Mevzuat

Ynetmelik 2006/42/AB

Ynetmelik 2003/10/AB Ynetmelik 2002/44/AB Ynetmelik 2002/44/AB

Vibrasyon

Not:

Bu kontrol listesi yalnzca rnek verme amaldr ve btn riskleri iermemektedir.

9

Mekanik risk rnekleri:

Adm 2: Risklerin tahmini ve deerlendirmesi

Genel olarak makine ve ekipmanlar iin risk tahmini, risk deerlendirmesi yaparken ve kabul edilebilir risk seviyeleri belirlenirken, mevcut gereksinimlere ve ynetmeliklerde bulunan limit ve norm deerlere uyulmas gerekir. Bu norm ve limit deerlerin bulunmamas durumunda, kaza vahameti ve kaza ortaya kma olasl gz nne alnr. n Dolanma Kaza Vahameti Faktr Kaza vahameti faktr belirlenirken kullanlabilecek farkl yntemler mevcuttur. Bu rehberde vahamet faktr kazalnn i yapamaz durumda geirdii sreye dayandrlmtr. n Makaslamak Kaza Ortaya kma Olasl Faktr Kazann ortaya kma olasl aadaki admlarla tayin edilir: 1. Makinenin veya yaplan iin tipinden kaynaklanan tehlikenin ortaya kmas olasl, n Kaptrma 2. Tehlikeli alanda geirilen sre 3. Tehlikeden kanma veya tehlikeyi snrlandrma imkn. lk safha zellikle makine kaynakldr ve gerekli bilgiye kaza istatistii verilerinden de ulalabilir. Tehlikeli alanda geirilen sre, organizasyonel dzenlemelerle ynetilebilir. Son safha zellikle personelin bilgi, eitim, tecrbe ve tehlike annda doru aksiyonu alma yetileriyle belirlenir. Uyarc ikazlarn kullanlmas da yararl olur.

n Kesme

n Skma

Resim 3: Mekanik Risk rnekleri 10

Not: EN ISO 14121-1 ve EN ISO 13849-1e baknz. Risklerin Deerlendirilmesi Risk deerlendirmesi yaplrken olas kaza vahameti ve kazann ortaya kma olasl birlikte deerlendirilir. Risk deerlendirmesinin amac yasal gerekliliklerin her durumda salanm olmas kaidesiyle, makul masraflarn miktar ve alnmas gereken nlemlerin aciliyetinin belirlenmesinde yardmc olur. Risk deerlendirmesi her eyden nce gvenlik hedeflerini belirleyen talimatnamelerin olmad alanlarda ve minimum standartlarn salanamad koullarda uygulanr.

Risk deerlendirmesinin temelinde, alnacak nlemlerin belirlenmesinde aadaki kuraln uygulanmas yatar:
Risk miktar (beklenen deer) ne kadar fazla ise nlemler o derece hzl alnmaldr.

Risk Deerlendirme Modeli Aadaki matris vastasyla Adm 1 de listelenmi riskler ve her birinin ait olduu risk grubu belirlenebilir. Bu matris risk deerlendirme iin sadece bir yntemdir, alternatif yntemler de mevcuttur. Risk azaltc nlemlerin gereklilii iletmedeki kabul edilebilir risk seviyesi ile belirlenir. Her durumda yasalarn gerektirdii asgari gvenlik seviyesi salanm olmaldr.

Olas Zararlar

Kazann ortaya ckma olaili

Basit yaralanmalar veya hastalklar 1 2 3 4 Risk

az orta yksek

Orta seviye yaralanmalar veya hastalklar 2 3 4 5

Ar yaralanmalar veya hastalklar 3 4 5 6

lm veya sakatlk

ok az Az Orta Yksek Dereceler

12 34 57

4 5 6 7

nlemin aciliyeti
Risk kabul edilebilir Risk azaltc nlemler gereklidir Acil nlem alnmas gerekir

Tablo 1: Risk derecelendirme Risk Matrisi 11

Adm 3: nlemlerin Belirlenmesi

Risk minimizasyonu iin gerekli nlemler belirlenirken makine ve dier i ekipmanlar iin geerli olan yasal temeller baz alnmaldr. nlem Sras Makine ve i ekipmanlarnn yol at tehlikeleri nleyici nlemler konu olduunda sklkla dier olas zmler aratrlmadan, eitim ve kiisel ko- ruyucular yeterli nlemler olarak deerlendirilir. Ancak temel prensip:
Tehlikelerden kanma veya minimize etme srecinin akabinde nce teknik nlemlere daha sonra ise organizasyonel ve insan odakl nlemlere odaklanmaktr.

1. Tehlikelerden Kanma ve Minimizasyon Doru nlemi ararken sorulmas gereken ilk soru Bu tehlikeyi elimine etmek veya riskleri kabul edilebilir seviyeye indirmek mmkn m? olmaldr. Bu nlemler sklkla makinenin tasarm ve imalatyla ilgili olduu iin makine tasarmc ve reticilerinin bu zmlerin bulunma-snda rol byktr. (ekil-5e baknz.)

Bunu yaparken aaidaki nlem hiyerarisi takip edilmelidir: 1. Tehlikelerden Kanma ve Minimizasyon 2. Teknik Koruyucu nlemler 3. Organizasyonel nlemler 4. Kii Odakl nlemler

Resim 5: Scher- und Quetschgefhrdung Kesilme ve Skma Tehlikesi ve bu tehlikenin tasarimsal 12

Tehlikeli blgelere eriimleri engelleyici tasarmlar iin EN ISO 13857da belirlenmi olan gvenlik mesafelerine uyulmaldr.

ekil-6daki ilgili rneklere baknz.

Tm kol: 850 mm

El: 230 mm

620

Bilee kadar: 550 mm

Parmak: 130 mm

300 mm

720

Resim 6: Gvenlik mesafesi rnekleri (Aklk Aral 120 mm) 13

zu 2.: Teknik Koruyucu nlemler Tehlikelerin tasarm aamasnda yeteri kadar minimize edilememesi durumunda, bir sonraki aamaya geilir ve teknik koruyucu nlemlerin uygula-nabilirlii kontrol edilir. Koruyucu donanmlar EN 12100-2 sayl ynetmelik uyarnca aadaki gibi snflandrlr:
Ayrlabilir teknik koruyucular Ayrlmaz teknik koruyucular

Gerekli olmas durumunda ayarlan-

mas, mas.

Asla devre d veya etkisiz kalma-

Uygun Koruyucu Donanmn Seilmesi Koruyucu donanmlar seerken aadaki hususlar gz nne alnmaldr (ekil-7,8 ve 9u inceleyiniz):
Ekipman zerinde yaplan bakm,

Bu donanmlar aadaki gereklilikleri salamak zorundadr: Stabil retilmi olmaldrlar,

Yeni risklere yol amamaldr, Kolay bir ekilde devre d

temizlik, hata arama, takm deiimi veya olaan i faaliyetleri iin operatrn ihtiya duyduu gei alanlarna izin vermelidir,

aknn kompleksitesi, Ergonomik hususlar, Koruyucu donanmlar i akn

brakla-bilmesi veya etkisiz hale getirilebilmesi engellenmelidir, konulandrlmaldr, g-letirmemelidir,

ge-reksiz yere gletirmemeli, g-r asn ve ekipman zerinde yaplmas gereken kontrolleri gletirmemeli, risklere yol amamal (rnein hareketli paralar ile koruyucu donanmlar arasna parmak skmas riski),

Tehlike blgesine yeterli mesafede faaliyetini gereinden fazla Montaj, takm deiimleri, bakm,

Koruyucu donanmlar operatrn

Koruyucu donanmlar yeni

tamir gibi faaliyetler olabildiince koruyucu donanmlar devre d brakmadan yaplabiliyor olmal ve sadece mdahalenin yaplaca blgeye eriime olanak salamaldr

Koruyucu donanmn kaza emniyeti.

Bir makinenin operatr koruyucu donanmlarla ilgili olan aadaki hususlardan emin olmaldr:
Donanmn yerinde olmas, Srekli iler durumda ve altrlma-

Bir koruyucu donanm makineye olabildiince entegre olmal, operatre ve yrtlen i faaliyetine olabildiince az engel olmaldr.

ya hazr olmas (Kullanmdan nce vardiya kontrolleri), mas,

Gereince ve doru ekilde kullanl-

14

Resim 7: Ayrlabilir Teknik Koruyucular - Gvenlik Teli ve Gvenlik Duvar

Resim 8: Ayrlabilir Teknik Koruyucular - Kapama

Resim 9: Ayrlmaz Teknik Koruyucular Sensrl Bariyer Sistemi 15

zu 3.: Organizasyonel nlemler Organizasyonel nlemler kiilere veya iletmelere zg nlemlerdir. veren bu nlemler vastasyla riskleri olabildiince drebilir. rnek nlemler:
Tehlike blgesinde olabildiince az

Dier gerekli kiisel koruyucu

nlemler ve davranlar.

Eitimler aadaki gibi planlanmal ve uygulanmaldr. Eitimler:

Sonular kantlanabilir ve belgele-

sayda personel altrma,

nebilir olmal,

Risk kaynana olan mesafeyi

Makinelerin yenilenmesi, i

ola-bildiince arttrmak, rnein yksek sesli alan bir makineyi per-sonelden uzaa konulandrma, ve metotlar, mesi,

aknda veya makine zerinde deiiklikler yaplmas durumunda gncellen-melidir, yeni risklere uyumlu olmaldr, bunlara kar alnan nlemleri kapsamaldr, tek-rarlanmal, hatal davranlarn zerinden geilmelidir, a-lanlar tarafndan tamamen anlaldndan emin olmaldr.

Mevcut riskler ve oluabilecek Bilinen iletme arzalar ve

Optimum gvenlie sahip i aklar Spesifik kalifikasyonlarn belirlen Makine tipine gre minimum Girileri snrlandrma, Tehlike blgelerinin iaretlendirilme, Tehlikeli makine ve grev tipleri iin

Gerektiinde dzenli aralklarla

ope-ratr yann belirlenmesi,

Anlalr olmal, iveren eitimin

personeli zel olarak eitme,

Dzenli eitimler, Periyodik ekipman kontrolleri.

Eitimler Ekipman eitimleri aadaki balklar iermelidir:

Makineyi devreye alma ve kullanm, Gerekmesi durumunda makinenin

89/655/AB sayl Ekipman Ynetmeliine gre iveren i talimatlarnn ve gvenlik talimatlarnn yerine getirilip getirilmediini takip etmekle ykmldr. Bununla ilgili gerekli eitimleri mmkn klmak iverenin sorumluluudur. veren aada sralanan maddeleri salamakla ykmldr
le ilgili eitimlerin ve i talimat-

montaj, demontaj, lklardan kanma,

ak srasnda hata ve aksak Gerektiinde ekipmann kurulmas, Kullanm amacna gre gereken

namesindeki grevlerin yerine getirilmesi, lerle ilgili gerekli eitimi alm olmalar, ilere, bu konuda eitimli ve yetitirilmi personelin atanmas,

alanlarn kullandklar makine-

koruyucu donanmlar ve bu donanmlarn fonksiyonlar,

Bakm gibi zellikle tehlikeli olan

16

 ak ve koordinasyonun zerinde

anlalm ve gvenilir olmas,

Gerekli kiisel koruyucularn

durumlarda kii odakl nlemler planlanr. Bu nlemler aadaki ekillerde olabilir:

Makine ve dier i ekipmanlaryla

mevcut olmas ve alanlar tarafndan kullanlmas..

gvenli alabilme eitimi, mesi,

Makine ve Ekipmanlarnn Kontrolndeki Gereklilikler yerlerinde kullanlan makine ve ekipmanlarn kullanma bal olarak ortaya kan, gvenlii tehdit eden anma ve ypranma gibi etkenlere karn dzenli aralklarla, bu konuda uzman personel tarafndan kontrol edilmelidir. veren aadaki hususlar gz nnde bulundurarak kontroln tipi ve araln belirlemelidir:
Kullanm: sk, orta sklkta veya

Kiisel kalifikasyonlarn gelitiril Kiisel koruyucular,

(ekil-10a baknz)

nadiren,

Hava artlar, ya etkisi, kazalar, Bakm nlemleri (Kontrol aralklar kapsam artrlm Resim 10: Kiisel koruyucu rnekleri

bakmlarla geniletilebilir),

Kiisel koruyucular alanlar tarafndan giyilen veya kullanlan, onlar mevcut alma ortamnda bulunan, gvenliklerini veya salklarn tehdit eden risklere kar koruyan tehizatlarn tamamna kiisel koruyucular denir. Kiisel koruyucularn iveren tarafndan bulundurulmas ve alanlar tarafndan kullanlmas 30 Kasm 1989 tarihli 89/656/AET sayl ynetmelikteki kiisel koruyucu kullanmyla iyerlerindeki ii sal ve gvenliinin salanmasn salayan, asgari standartlar belirleyen spesifik direktifle salanmtr (89/391/AET sayl ynetmeliin 3. Spesifik direktifinin 16. Maddesinin 1. Bendine gre).
17

ekipman zerinde yaplan

g-venlikle ilgili deiikliler rnein yeni bir yazlm, deien ekipman hz, deien devir says, ara-lklar.

Yasal olarak belirlenmi kontrol

Bu kontrollerin sonular not edilmesi ve gerektii durumlarda ilgili makamlara gnderilmesi gerekir (Ek-4e baknz) . zu 4.: Kii Odakl nlemler Teknik ve/veya organizasyonel koruyucu nlemlerin riskleri eleme veya minimize etme konusunda yetersiz kald

Kiisel koruyucu kullanm ihtiyac iverenlere sorumluluklar ykler.

veren Avrupa ynetmeliklerine

uy-gun olarak tasarlanm ve retilmi kiisel koruyucular semek ve bulundurmakla ykmldr. bror, kullanlacak tm kiisel koruyucularla birlikte verilmelidir. Bu bror reticinin isminin yan sra kullanm, depolama, kontrol, gvenlik ve kullanm alanna ilikin snr deerler, son kullanma tarihi veya kullanlabilirlik sresi, bakm, garantisi, zerindeki iaretlemelerin anlamlar gibi konularda bilgiler iermelidir. olarak kullanma sunmal ve bu koruyucularla ilgili gerekli servis,

tamir, yedek nlemlerin alnmas, kullanmlarna ilikin doru ve salkl artlarn salanmas ve bunlarn hatasz ve fonksiyonel almasn salamakla ykmldr.
veren bu bilgileri iletme

retici tarafndan hazrlanm olan

talimatve eitimlerde de kullanmaldr. ki-isel koruyucular iin gerekli kullanm bilgilerini anlalr bir formda ve doru dilde salamakla ykmldr. manlarn gvenli bir ekilde kullanmlar konusunda retici bilgilerine uygun olarak eitmekle ykmldr. Gerekli olmas durumunda bu kullanmlar konu-sunda egzersizler planlamaldr.

veren, kullanma sunulan tm

veren alanlar koruyucu ekip-

veren kiisel koruyucular cretsiz

18

Ek-I
Bu rehberde ad geen yasal ynetmelikler Avrupa Ynetmelikleri 89/391/AET Gvenlii ereve Ynetmelii 89/655/AET Ekipmanlarnn Kullanmnda Salk ve Gvenlik artlar Hakknda Ynetmelik 95/63/AB 89/655/AET Sayl Ynetmelik zerinde Yaplan Kanun Deiiklii 2001/45/AB 89/655/AET Sayl Ynetmelik zerinde Yaplan Kanun Deiiklii 89/654/AET yeri Bina ve Eklentilerinde Alnacak Salk ve Gvenlik nlemlerine likin Ynetmelik 89/656/AET Kiisel Koruyucular Ynetmelii 90/269/AET Elle Tama leri ile lgili Ynetmelik 98/24/AB Kimyasal Malzemeleri Ynetmelii 2000/54/AB Biyolojik Malzemeleri Ynetmelii 2003/10/AB Grlt Ynetmelii 2002/44/AB Vibrasyon Ynetmelii 2006/42/AB Makine Ynetmelii 2006/95/AB Alak Gerilim Ynergesi (50 1000 V) 97/23/AET Basnl Ekipmanlar Ynetmelii 2004/108/AB Elektromanyetik Uyumluluk Ynetmelii Normlar EN ISO 12100-1 EN ISO 12100-2 EN ISO 14121-1 EN 1088 EN ISO 13849-1 EN 953 EN 894 EN ISO 13850 EN ISO 13857 Makinelerde Gvenlik- Terminoloji, Metodoloji Makinelerde Gvenlik Teknik Prensipler Makinelerde Gvenlik Risk Deerlendirmesi Prensipler Makinelerde Ara Kilitleme Tertibatlar Makinelerde Gvenlik- Kumanda Sistemlerinin Gvenlikle lgili Ksmlar Tasarm in Genel Prensipler Makinelerde Gvenlik- Sabit ve Hareketli Koruyucularn Genel zellikleri Makinelerde gvenlik - Gstergelerin ve kumanda tahrik tertibatnn tasarm iin ergonomik kurallar Acil Durumlarda Durdurma Tehizat Makinelerde gvenlik- Kol ve bacaklarn ulaabilecei blgelerde tehlikenin nlenmesi iin gvenlik mesafeleri
19

20 Dokman No:

Risk Deerlendirmesi ve Belirlenen nlemlerin Dokmantasyonu

Ek-II

letme Adresi Tel. No: sim Kolu, Faaliyet Alan / Kii, Aktivite: Tarih/mza mza

Yetkili Kii

Devreye alma evet/hayr

Tarih

Makine Tipi:

No. Risk nlemler Belirlenen nlemler evet/hayr Yetkili

Tehlike tipi

Tehlike Kayna, Koullar

Tarih gg/aa/yy

o.k. evet/ hayr

Alnan nlemlerin Kontrol Efektif Evet Hayr sim: mza:

Dnceler:

No:

Tarih

nlemler

Ek-III
Bir Ekipmann Yrtlen Faaliyete uygunluunun kontrol
Ekipmann Tanm: __________________________________________________________________ Sipari No: __________________ Envanter No.: _________________ Muhasebe: _________________ Temel lkeler Performans Deerleri (rnein saat ba para says): ____________________________________ ___________________________________________________________________________________________________ CE-Logosu eve/hayr __________________________________________________________________ Personel Gerekleri ve Kalifikasyonlar Bulunduu Yer: ___________________________________________________________________ Hizmet Gerekleri (rnein Elektrik, Su): __________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________ evresel Etkenler (rnein Ses, Toz, Zararl Maddeler):__________________________________ ____________________________________________________________________________ Fikirler: __________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ Geerlilik: _________________________________________________________________
sim Tarih mza

Yaplan Kontrol ve Fonksiyonel Testler Fonksiyon Testi, Uygulayan: __________________________________________Tarih: _____________ Fikirler:_______________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ Elektrik/elektronik Kusurlar: ___________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ Eitimli Personel: _______________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________ Dokmantasyon (rnein kullanm klavuzu, izimler) _____________ tarafndan teslim alnmtr. Eylem plan: _________________________ tarihinde: ________________ tarafndan hazrlanmtr. Risk deerlendirmesi: _______________ tarihinde ______________________ tarafndan yaplmtr Dzenli kontrollerin kayd: Bu ekipmann kontrolnden sorumlu kii: ______________________________________________________________________________________
sim Tarih mza

evet/hayr

21

22

Ekipman Kontrollerinin Dokmantasyonu

Ek-IV

alma Alan:

Ekipman ) Makine Bilgi Klavuzu 2 Yl Seyrek Kullanm Kontrol Kitap

Envanter No. Kontrolr4)

Kontrol Aral2)

zel koullar3) Deiim Neden Aral Son Kontrol Kontrol Sonucu Dokmantasyon Tipi

Torna Tezgah 1

Yllk

Merdiven

Yllk

) Ekipmanlarn her vardiya banda, kullanlmadan nce operatrleri tarafndan genel bir vardiyalk kontrole tabi tutulmas gerekir.

) Dokmann kontrol aral.

) Dokman kontrol aralnn yaplan risk analizleri srasnda tekrar gzden geirilmesi gerekir ar.

) ontrol yapacak kiilerin yetkinliklerinin iveren tarafndan tanmlanm olmas gerekir.

Ulusal Uygulamalar Almanya 89/391/AB numaral AB ereve ynergesinin ulusal dzlemde uygulamas Almanyada alanlarn korunmasn dzenleyen kanun kapsamnda ele alnmaktadr. Kanunun amac alanlarn yaptklar i kapsamnda gvenlik ve salk koruma kapsamnda emniyet altna almay ve daha da gelitirmeyi amalamaktadr. veren, alanlarn korunmasn dzenleyen kanun kapsamnda alma koullarn deerlendirmek ve alanlarn korunmasna ynelik gerekli nlemleri almakla ykmldr. Tehlike riskinin deerlendirilmesine ynelik talep baz ksmi alanlarda baz ynergelerle somutlatrlmaktadr, rnein iletme gvenlii talimatnamesi veya tehlikeli maddeler ve ar yklerin tanmasn dzenleyen ynerge gibi. Avusturya 89/391/AB numaral AT ereve ynergesinin ulusal dzlemde uygulamas Almanyada alanlarn korunmasn dzenleyen kanun kapsamnda ele alnmaktadr. veren bu kanunun 4. Maddesine gre ile balantl olarak ortaya kan tehlikeleri deerlendirmek ve buna gre baz nlemler saptamakla ykmldr. Bu srece iyerinin deerlendirilmesi ad verilir. alanlarn korunmas kanununun 5. Maddesi ve (belgelendirme talimatnamesine gre) bu deerlendirmenin gvenlik ve salk korumas ile ilgili belgeler kullanlarak kaytlara geirilmesi gerekmektedir. Burada hedef alanlarn gvenlik ve saln emniyet altna almak ve srekli olarak gelitirmek olmaldr. Baz ksmi alanlarn deerlendirilmesine ynelik talep baz talimatlarla dzenlenmitir (rnein grlt, titreim, tehlikeli maddeler, patlama tehlikesi). Uygulamaya ve belgelendirmelere destek olmas asndan AUVA tarafndan sosyal partnerlerle birlikte www.eval.at isimli internet portal gelitirilmi olup dierlerinin yan sra 450 farkl makine, alma mahalli ve i ak izin temel deerlendirmeleri sunmaktadr.

23

Muhatap Almanya: Burada muhatabnz kaza sigortalarnn yetkilileri ve devletin denetim kurumlarnn alanlardr. Avusturya: Bu konu ile ilgili sorularnz iin AUVAnn yetkili eyalet temsilciliinden danmanlk hizmeti alabilirsiniz.

24

Bu brore nleme amal hizmet veren aadaki IVSS blmleri katkda bulunmulardr. Bunlar ayn zamanda yetkili muhataplardr:

IVSS Sektion fr Eisen und Metall (IVSS Demir ve Metal Blm)

IVSS Elektrik Blm

IVSS Sektion fr Maschinen- und Systemsicherheit (IVSS Makine ve Sistem Gvenlii Blm) Dynamostrae 7-11 68165 Mannheim Almanya Telefon: +49 (0) 621-4456-2213 Faks: +49 (0) 621-4456-2190 E-posta: info@ivss.org

c/o Genel Kaza Sigorta Kurumu Uluslararas ilikiler ve Kongre Blm Adalbert-Stifter-Strae 65 1200 Viyan Avusturya Telefon: +43 (0) 1-33 111-558 Faks: +43 (0) 1-33 111-469 E-posta: issa-metal@auva.at

c/o Meslek Birlii Enerji, Tekstil, Elektro Medya rnleri Gustav-Heinemann-Ufer 130 50968 Kln Almanya Telefon: +49 (0) 221 - 3778 - 6007 Faks: +49 (0) 221 - 3778 - 196007 E-posta: electricity@bgetem.de

www.issa.int
Direkte Links adresinde Sektionen fr Prvention linkine tklayabilirsiniz.
ISBN 978-3-941441-86-6