TAØI LIEÄU HUAÁN LUYEÄN

TOÂNG ÑOÀ ÑOÄI TRÖÔÛNG

NHAÂN BAÛN
& ÑÔØI SOÁNG

CHUNG TAY GOÙP SÖÙC

2006
2
 BAØI 1: HOÏC CAÙCH YEÂU MEÁN BAÛN THAÂN
“Baïn phaûi yeâu thöông baûn thaân tröôùc roài môùi coù theå
yeâu thöông ñöôïc ngöôøi khaùc”.
1. TAÏI SAO PHAÛI YEÂU MEÁN BAÛN THAÂN?

- Neáu baïn khoâng bieát yeâu meán baûn thaân baïn, ai seõ
yeâu baïn? Khoâng bieát yeâu mình thì laøm sao coù theå yeâu ngöôøi
ñöôïc? Neáu baïn thöïc söï yeâu meán baûn thaân mình, baïn seõ yeâu
nhöõng öu ñieåm cuûa mình vaø chaáp nhaän caû nhöõng khuyeát
ñieåm cuûa mình vaø tìm caùch vöôn leân.
- Yeâu meán baûn thaân giuùp nhaän roõ giôùi haïn cuûa moãi
ngöôøi vaø traân troïng öu ñieåm cuûa ngöôøi khaùc.
- Khoâng thích baûn thaân, baïn deã coù xu höôùng gheùt
ngöôøi gioûi hôn mình.
VD: Baïn raát khoù chòu, böïc boäi khi thua ñieåm baïn
mình trong baøi kieåm tra
- Khi ñoái dieän vôùi thaønh tích cao cuûa ngöôøi khaùc, baïn
khoâng hoå theïn, giaän baûn thaân vaø cau coù vôùi ngöôøi khaùc. Bôûi
ñieàu quan troïng khoâng phaûi laø baïn hôn ai, hay ai hôn baïn,
nhöng laø baïn hôn chính mình. Ngaøy hoâm nay, toâi phaûi coá
gaéng ñeå hôn “toâi ngaøy hoâm qua”. Theá laø thaønh coâng!
2. YEÂU MEÁN BAÛN THAÂN ÑEÅ VÖÔÏT QUA CHÍNH MÌNH

- Neáu chuùng ta chæ nhìn thaáy loãi cuûa mình, chuùng ta

coù xu höôùng cho raèng ngöôøi khaùc cuõng chæ nhìn thaáy loãi cuûa
chuùng ta. Vaø nhö theá, chuùng ta deã töï ti, maëc caûm.
- Töï kyû aùm thò laøm chuùng ta maëc caûm vôùi söï thaáp
keùm, thua thieät cuûa mình vaø khoâng maáy thieän caûm vôùi ngöôøi
xung quanh.
- Khi chuùng ta ñaùnh giaù thaáp veà baûn thaân thì ngöôøi
thaân vaø baïn beø chuùng ta phaûi chòu khoå laây.

3
 - Ñaùnh giaù baûn thaân mình döïa treân thaønh coâng cuûa
ngöôøi khaùc laø caùi baãy laøm chuùng ta ñau khoå. Chuùng ta neân
caûi thieän baûn thaân hôn laø so saùnh: taäp trung vaøo öu ñieåm vaø
chaáp nhaän khuyeát ñieåm.
- Baïn khoâng theå thoaùt khoûi caùi hoá baèng caùch keùo
ngöôøi khaùc cuøng xuoáng hoá vôùi mình. Vaø chaúng theå leân khoûi
hoá ñöôïc neáu baïn nghó mình khoâng theå naøo leân khoûi hoá ñöôïc.
3. LAØM CAÙCH NAØO ÑEÅ YEÂU CHÍNH MÌNH?

- Deïp boû ñònh kieán: neáu anh hay hôn töùc laø toâi dôû
hôn. Moãi ngöôøi laø moät chuû theå ñoäc laäp.
- Neáu baïn khoâng thích chính baïn thì baïn ñöøng mong
ai ñoù seõ thích baïn.
- Baïn neân chaáp nhaän baûn thaân vaø thaäm chí yeâu
thöông baûn thaân mình vì taát caû nhöõng öu khuyeát cuûa noù.
Haïnh phuùc tuøy thuoäc vaøo vieäc baïn caûm thaáy theá naøo veà baûn
thaân mình.
- Söï giôùi haïn cuûa baûn thaân laøm cho baûn bieát soáng
khieâm toán vaø deã caûm thoâng vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Song baïn
cuõng haõy nhôù raèng Chuùa ban cho baïn nhieàu khaû naêng khaùc,
baïn caàn khaùm phaù vaø phaùt huy noù.
Thaùnh Phaoloâ bò moät caùi “nhaèm” laøm cho ngaøi ñau
ñôùn. Nhieàu laàn ngaøi xin Chuùa caát noù ñi, nhöng Chuùa baûo “ôn
Ta ñuû cho con”. Theá neân ngaøi ñaõ chaáp nhaän noù. Coù laàn ngaøi
noùi raèng neáu coù chi ñeå khoe khoang, töï haøo, toâi töï haøo veà
nhöõng yeáu ñuoái cuûa toâi, vì chính khi toâi yeáu laø luùc toâi maïnh
vì luùc aáy söùc maïnh cuûa Thieân Chuùa ñöôïc toû hieän trong thaân
xaùc hay cheát cuûa toâi.

4
 BAØI 2: ÑIEÀU LUAÄT QUAN TROÏNG LUAÄT COÁ GAÉNG
“Con ngöôøi sinh ra ñeå chieán ñaáu khoâng phaûi ñeå yeân nghæ.”
(Emerson)
Luaät muoân ñôøi daïy: Maøy phaûi laáy moà hoâi traùn maø
mua laáy cheùn côm cuûa maøy. Ñôøi soáng vaên minh hieän nay laø
keát quaû cuûa bao nhieâu coá gaéng lieân tieáp cuûa bao lôùp ngöôøi”.
1. COÁ GAÉNG CHINH PHUÏC BAÛN THAÂN

- Chinh phuïc baûn thaân laø moät cuoäc chieán dai daúng vaø
gian khoù nhaát.
- Coá gaéng ñeå thaéng vöôït nhöõng ham muoán baûn naêng,
thoûa maõn tham voïng, taåy tröø nhöõng thoùi hö. Ñaây laø cuoäc
chieán ñoøi baïn phaûi coá gaéng moãi ngaøy.
- Coá gaéng suy nghó nhöõng tính thieän. Giöõ cho taâm trí
thanh thaûn baèng caùch öôùp noù bôûi nhöõng tö töôûng tích cöïc.
Napoâleâon noùi “Thaéng vaïn quaân khoâng khoù baèng
thaéng chính mình”. Ñoù laø ñieàu baïn ñaùng suy gaãm.
2. COÁ GAÉNG CHINH PHUÏC CUOÄC ÑÔØI

- Khoâng bao giôø coù thaønh coâng ñích thöïc caùch deã
daøng. Thaønh coâng maø khoâng ñöôïc reøn maøi qua nöôùc maét, chæ
laø thaønh coâng aûo.
- Choïn ñieàu phuø hôïp vôùi ñôøi soáng mình vaø quyeát thöïc
thi ñeán cuøng. Ñöøng bao giôø ñöùng nuùi naøy, maø troâng nuùi noï.
- Baïn chæ laø ngöôøi giaøu khi ñaõ traûi qua thôøi gian soáng
ngheøo.
VD: Thaønh coâng cuûa ñoäi boùng ñaù, thaønh coâng trong
kyø thi cuûa hoïc sinh.
- Thoâng thöôøng, chuùng ta chæ thaáy caùi keát quaû tröôùc
maét, ít ai chòu nhaän thaáy nhöõng ngaøy thaùng gian khoå maø hoï
ñaõ coá gaéng vöôït qua.

5
 - Chinh phuïc cuoäc ñôøi laø hoïc ñöùng treân ñoâi chaân cuûa
mình trong moïi caûnh huoáng.
3. COÁ GAÉNG ÑEÅ ÑAÏT VAØ BAÛO VEÄ HAÏNH PHUÙC

- Haïnh phuùc khoâng bao giôø laø caùi do ngöôøi khaùc

mang laïi. Noù chæ hieän dieän do haønh ñoäng cuûa chính mình.
- Chính moãi ngöôøi môùi taïo laáy haïnh phuùc cho rieâng
mình. Vaø haïnh phuùc ñöôïc taïo neân do coâng söùc môùi toàn taïi
laâu daøi.
- Chuùng ta haïnh phuùc khi thaønh coâng. Nhöng khoâng
phaûi thaønh coâng naøo cuõng mang laïi haïnh phuùc.

6
 BAØI 3: GIAÙ TRÒ CUÛA LÔØI KHEN
“Lôøi noùi khoâng maát tieàn mua
Löïa lôøi maø noùi cho vöøa loøng nhau”
1. GIAÙ TRÒ CUÛA LÔØI KHEN

Thöôøng taâm lí cuûa con ngöôøi raát mong ñöôïc nhöõng

ngöôøi xung quanh thöøa nhaän moät ñieàu maø hoï ñaõ coá gaéng hay
thích ñöôïc nhaän moät lôøi khen ngôïi veà moät öu ñieåm naøo ñoù
cuûa hoï. Nghieân cöùu taïi nhöõng nôi laøm vieäc, caùc nhaø chuyeân
moân cho ta bieát nhu caàu tieàn baïc ôû haøng thöù yeáu trong nhu
caàu cuûa ngöôøi laøm vieäc. Nhöõng nhu caàu nhö ñöôïc coâng ty
coâng nhaän, khen ngôïi khi laøm ñöôïc vieäc, hay coù ñoùng goùp
cho coâng ty laø nhöõng nhu caàu treân caû tieàn baïc. Baát cöù ai vaø
trong baát cöù hoaøn caûnh naøo ngöôøi ta cuõng muoán ñöôïcï khen ngôïi.
Khoâng ai xung quanh baïn thöøa nhaän laø hoï ñuû veà moät
ñieàu gì ñoù, ngoaøi maët hoï coù veû töï tin nhöng beân trong hoï
caûm thaáy baát an, khoâng thaáy thoûa maõn vaø luoân caàn nhöõng lôøi
khen ngôïi, ñoäng vieân ñuùng luùc, ñuùng caùch. Vì theá neáu baïn
noùi vôùi hoï moät caùch hieån nhieân “anh raát thaønh coâng, anh neân
töï haøo veà thaønh tích cuûa mình” hay “hoâm nay baïn maëc chieác
aùo xinh quaù” hoaëc “baïn laøm toát laém” thì noù nhö ngoïn gioù
trong laønh thoåi qua loøng hoï.
Ñoâi khi lôøi khen mang laïi nhöõng giaù trò to lôùn, laø
nguoàn ñoäng löïc maõnh lieät ñöa con ngöôøi vöôn tôùi nhöõng
thaønh coâng cao hôn. Vaø giaù trò lôùn nhaát cuûa lôøi khen chính laø
giuùp con ngöôøi xích laïi gaàn nhau, thieát laäp aán töôïng vaø moái
töông quan toát ñeïp giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi, xaây döïng tình
ngöôøi lôùn maïnh.
Vaäy thì sao ta laïi tieác nhöõng lôøi khen höõu ích nhæ?

7
2. ÑEÅ COÙ THEÅ KHEN TAËNG, KHEN KHI NAØO VAØ KHEN THEÁ NAØO?

Taát nhieân con ngöôøi khoâng phaûi luùc naøo cuõng deã
daøng trao cho ngöôøi khaùc nhöõng lôøi khen ngôïi. Ñeå coù theå saün
saøng khen taëng ngöôøi khaùc moãi ngöôøi caàn taäp cho mình loøng
bao dung, söï khieâm toán, vui vôùi thaønh coâng cuûa ngöôøi khaùc
vaø bieát môû roäng loøng mình ñeå ñoùn nhaän moïi ngöôøi.
Khoâng phaûi luùc naøo lôøi khen cuõng mang laïi giaù trò
tích cöïc. Neáu khen khoâng ñuùng luùc, ñuùng choã thì lôøi khen coù
theå phaûn taùc duïng, thaäm chí trôû thaønh lôøi mæa mai, cheâ bai.
Ta neân quan saùt hoaøn caûnh chung quanh vaø nhaän ñònh ñuùng
möùc veà möùc ñoâï thaønh coâng cuûa ngöôøi caàn khen ngôïi, lôøi
khen caàn yù nhò, chaân thaønh. Vaø ta phaûi hieåu raèng khen
khoâng coù nghóa laø haï mình quî luïy ngöôøi khaùc (seõ trôû thaønh
nònh noït). Khoâng caàn tuoân ra nhöõng lôøi khen giaû taïo quaù
möùc. Chæ caàn nhaän ra ñieåm toát cuûa hoï vaø cho hoï bieát, hoï seõ
nhôù baïn.
Khen khoâng phaûi laø ñaët ñieàu taâng boác ngöôøi khaùc
nhöng laø thöøa nhaän khaû naêng cuûa hoï, ñoâïng vieân hoï coá gaéng
hôn. Khoâng neân hình thaønh maàm moáng töï kieâu nôi ngöôøi
ñöôïc khen.
Vaäy muoán aûnh höôûng ai ñoù - haõy khen hoï
3. NHÖÕNG CAÙCH THÖÙC ÑEÅ KHEN

Coù hai caùch thöùc ñeå baïn coù theå khen moät ai ñoù:
- Khen tröïc tieáp: laø caùch thöùc phoå bieán maø chuùng ta
vaãn thöôøng laøm haèng ngaøy, ñoù laø nhaän ñònh vaø ñöa ra lôøi
khen ngôïi maø ñoái töôïng ñöôcï khen chính laø ngöôøi ñang giao
tieáp tröïc tieáp vôùi chuùng ta.
- Khen giaùn tieáp: coù hai caùch ñeå khen giaùn tieáp.

8
 + Moät laø baïn coù theå thuaät laïi moät lôøi khen cuûa moät
ngöôøi khaùc vôùi ngöôøi ñang giao tieáp vôùi baïn.
Vd: coâ aáy noùi raèng baïn noùi chuyeän deã thöông laém
+ Hai laø baïn trao taëng lôøi khen veà nhöõng ngöôøi lieân
quan tôùi ngöôøi maø baïn ñang giao tieáp.
Vd: oà! Caäu beù deã thöông quaù, gioáng meï gheâ.
Ñuùc keát: con ngöôøi ai cuõng thích ñöôïc coâng nhaän.
Neáu baïn hoïc ñöôcï caùch nhìn ra ñieåm toát cuûa ai ñoù vaø
khen ngôïi hoï thì hoï seõ caûm thaáy vui söôùng vaø baïn cuõng
vui theo.

9
 BAØI 4: SOÁNG GIAÂY PHUÙT HIEÄN TAÏI
“Hieän taïi laø taát caû nhöõng gì chuùng ta ñang coù”.
1. SOÁNG GIAÂY PHUÙT HIEÄN TAÏI

Taát caû nhöõng gì chuùng ta coù laø hieän taïi. Thöôùc ño söï
bình an tinh thaàn vaø hieäu quaû caù nhaân ñöôïc theå hieän ôû khaû
naêng soáng cho hieän taïi cuûa chuùng ta.
Ñieàu quan troïng ñeå haïnh phuùc laø baïn phaûi hoaøn toaøn
quan taâm ñeán hieän taïi. Chuùng ta höôûng nieàm vui trong caû
chuyeán ñi, khoâng phaûi chæ khi ñaõ ñeán ñích.
VD: Ñi daõ ngoaïi, …
Soáng cho hieän taïi coøn coù nghóa laø chuùng ta thích thuù
baát kyø ñieåm gì chuùng ta ñang laøm chöù khoâng phaûi laø keát quaû cuûa noù.
VD: Baïn haïnh phuùc ñang ñöôïc hoïc döï bò GLV chöù
khoâng chôø khi laø GLV.
Soáng trong hieän taïi laø môû roäng taàm hieåu bieát ñeå laøm
cho giaây phuùt hieän taïi trôû neân quyù giaù hôn laø luoân soáng kheùp kín.
Soáng trong hieän taïi luùc naøy laïi coù nghóa laø haønh ñoäng
maø khoâng sôï seät haäu quaû. Ñoù laø söï coáng hieán noã löïc cuûa
mình ñeå daán thaân maø khoâng lo laø mình coù ñöôïc phaàn thöôûng
xöùng ñaùng hay khoâng?
VD: Tu hoäi Nöôùc Haèng Soáng phuïc vuï nhaø haøng.
Soáng trong hieän taïi laø loaïi boû nhöõng phuùt giaây xao
laõng, vaø taäp trung veà nhöõng gì quan troïng vaøo luùc naøy. Baïn
laø ngöôøi taïo ra hieän taïi cho mình baèng chính nhöõng gì baïn coù
theå laøm ngay baây giôø.
Khoâng ai tröôûng thaønh maø khoâng coù vaáp ngaõ. Haõy
nhìn vaøo nhöõng laàm loãi trong quaù khöù, ruùt ra baøi hoïc coù giaù
trò. Roài aùp duïng chuùng ñeå laøm cho hieän taïi toát hôn.

10
 Thaønh coâng chính laø trôû thaønh ngöôøi baïn muoán trôû
thaønh! Laø tieán daàn ñeán nhöõng muïc ñích vaø yù nghóa cuûa cuoäc ñôøi. Chæ
coù baïn môùi hieåu ñöôïc nhö theá naøo laø thaønh coâng cuûa chính mình.
Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavieâ noùi raèng: “Chæ caàn
laøm… trong giaây phuùt hieän taïi laø neân Thaùnh. Moät khaùm phaù,
moät maëc khaûi ñem bình an vaø phaán khôûi cho taâm hoàn con.”
2. QUAÙ KHÖÙ ÑAÕ QUA, TÖÔNG LAI CHÖA TÔÙI

Ngöôøi ta thöôøng noùi tuoåi treû höôùng veà töông lai, ngöôøi
giaø quay veà quaù khöù. Coøn baïn, phaûi chaêng baïn ñang soáng
giaây phuùt hieän taïi?
Baïn treû höôùng veà töông lai vaø ñeà ra nhöõng döï phoùng
cho cuoäc soáng cuûa mình. Coøn ngöôøi giaø thöôøng hay keå veà
quaù khöù nhaát laø nhöõng thaønh coâng cuûa mình. Coù nhöõng ngöôøi
laïi caûm thaáy hoái tieác vì mình ñaõ coù quaù khöù khoâng ñeïp ñeû gì.
Theá nhöng, neáu baïn coù töông lai ñeïp, neáu baïn coù quaù khöù veû
vang, ñieàu coát yeáu laø baïn soáng giaây phuùt hieän taïi.
Ñöùc Hoàng Y Phanxicoâ Xavie Thuaän khuyeân baïn haõy
phoù thaùc quaù khöù cho loøng nhaân töø cuûa Chuùa. Haõy daâng
töông lai cho söï quan phoøng cuûa Chuùa. Coøn hieän taïi baïn haõy
soáng trong söï hieän dieän cuûa Ngaøi.
Khoâng ai trong chuùng ta coù theå söûa ñoåi ñöôïc quaù khöù.
Nhöng quaù khöù laïi ñöôïc ñan deät baèng giaây phuùt hieän taïi, neân
ñeå coù quaù khöù ñeïp khoâng coøn caùch naøo khaùc laø soáng giaây
phuùt hieän taïi. Coøn veà töông lai, duø ta coù nhöõng döï phoùng cho
töông lai, nhöng khoâng ai chaéc ñöôïc töông lai seõ theá naøo, theá
neân ta haõy xaây döïng töông lai baèng caùch soáng giaây phuùt hieän
taïi. Hieän taïi laø quaù khöù cuûa töông lai.
Moät lôøi baøi haùt sau ñaây nghe hay hay, baïn coù theå suy
gaãm: “Vì ngaøy mai con lo hoâm nay, vì töông lai con lo hieän taïi”.

11
 BAØI 5: ÑÒNH HÖÔÙNG CUOÄC ÑÔØI
1. HIEÄN TRAÏNG NGÖÔØI TREÛ HOÂM NAY

Chuùng ta bieát raèng ngöôøi treû laø chuû theå cuûa töông lai,
laø vaän meänh cuûa xaõ hoäi, laø maàm soáng cuûa ñaát nöôùc. Ngöôøi
treû laø söùc maïnh, laø haêng say, laø nhieät tình. Theá nhöng, chuùng
ta thaáy gì trong lôùp ngöôøi treû hieän nay. Bieát bao baïn treû soáng
vaät vôø, hoang mang, baát maõn veà hieän taïi, maát tin töôûng vaøo
töông lai, thích höôûng thuï maø khoâng quyeát chí.
2. NHÖÕNG NGUYEÂN NHAÂN THÖÔØNG GAËP

a. Neàn giaùo duïc gia ñình

- Gia ñình gaëp nhieàu khoù khaên veà kinh teá, con caùi
khoâng theå tôùi tröôøng. Cha meï khoâng hoïc haønh cao daãn ñeán
vieäc khoâng quan taâm ñeán vieäc lo tri thöùc cho con caùi.
- Cha meï khoâng thích öùng ñöôïc vôùi söï bieán ñoåi cuûa
xaõ hoäi: daïy con theo loái coå xöa gaây söï maâu thuaãn trong vieäc
phaùt trieån nhaân caùch.
- Baïn treû khoâng ñöôïc giaùo duïc ñuùng möùc vôùi söï phaùt
trieån taâm sinh lyù. Töø ñoù baïn treû ñaâm ra buoâng xuoâi, phoù maëc
cuoäc ñôøi cho söï may ruûi.
VD: Söï phaùt trieån sinh lyù trong tuoåi daäy thì  hoang
mang, maëc caûm.
b. Tình traïng xaõ hoäi
- Söï bieán ñoåi xaõ hoäi keùo theo nhieàu haäu quaû tieâu cöïc
tieâm nhieãm vaøo taâm hoàn baïn treû: toaøn caàu hoaù, buøng noå
thoâng tin, tieän nghi…
VD: phim aûnh, saùch baùo xaáu, internet vôùi nhöõng hình
aûnh gôïi caûm, kích duïc.

12
 - Giaù trò vaät chaát mang tính thöôïng phong. Baïn treû rôi
vaøo loái soáng thích höôûng thuï, ñua ñoøi. AÛo giaùc veà haïnh phuùc
ñöa baïn treû rôi vaøo caûm baãy.
- Giaù trò ñaïo hieáu ñang daàn bò thay theá. Con caùi boû
tieàn möôùn ngöôøi chaêm soùc cha meï trong tuoåi giaø. Moïi vieäc
ñeàu ñöôïc ño löôøng baèng vaät chaát. Nhieàu ngöôøi con maëc caûm
vôùi ngöôøi meï queâ muøa.
- Neàn luaân lyù ñaïo ñöùc ngaøy caøng bò bieán chaát. Söï
bieán ñoåi töø caùch aên maëc, theå hieän loái soáng buoâng thaû, ñam
meâ vaø thích thuù ñöôïc thoûa maõn thaân xaùc.
c. Moâi tröôøng giaùo duïc
- Baïn treû khoâng ñöôïc giaùo duïc chu ñaùo, kyõ löôõng.
Nhieàu baïn treû khoâng ñöôïc hoïc nhöõng baøi hoïc laøm ngöôøi töø
maùi aám gia ñình: giaùo duïc baèng roi ñoøn, loái soáng buoâng thaû
cuûa cha meï.
VD: Toâi gaëp em beù 6 tuoåi, hoûi:
Ba em laøm ngheà gì? – Ba con laøm ngheà ñaù gaø.
Maù em laøm ngheà gì? – Maù con laøm ngheà ñaùnh baøi.
- Moâi tröôøng hoïc ñöôøng khoâng chuù taâm vaøo nhöõng
baøi hoïc laøm ngöôøi, daãn ñeán ngöôøi treû maát ñònh höôùng.
- Baïn treû khoâng tham gia vaøo taäp theå. Bôûi moâi tröôøng
taäp theå seõ giaùo duïc mang tính töï giaùo duïc.
- Khi gaëp hoang mang, thaùch ñoá, baïn treû khoâng coù
ngöôøi coá vaán hay vì chuùt maëc caûm sôï haõi maø khoâng daùm thoå
loä, töï quyeát ñònh theo suy nghó.

13
3. ÑÒNH HÖÔÙNG CUOÄC ÑÔØI LAØ GÌ?

a. Ñònh höôùng caùi gì?

- Ñònh höôùng ngheà nghieäp: baïn phaûi töï hoûi mình:
“Toâi seõ laøm gì?” Baïn muoán laø linh muïc, laø nöõ tu, laø baùc só,
kyõ sö... Suy nghó vaø choïn löïa ñi baïn ôi! Ñieàu naøy aûnh höôûng
caû cuoäc ñôøi baïn.
- Ñònh höôùng veà gia ñình töông lai: Neáu khoâng ñi tu,
baïn phaûi ñònh höôùng laäp gia ñình. Gia ñình laø chuyeän daøi
taäp-caû moät ñôøi ngöôøi. Thaø khoâng coù moät gia ñình, coøn hôn coù
moät gia ñình baát haïnh, hoân nhaân bieán thaønh goâng cuøm, toå aám
trôû thaønh toå quyû, gia ñình trôû thaønh hoûa nguïc.
- Ñònh höôùng veà nôi aên choán ôû, tieàn baïc, ñoà duøng
laøm sao coù cuoäc soáng töï laäp. Bieát chi tieâu caàn thieát vaø ñuùng vieäc.
b. Ñònh höôùng nhö theá naøo?
- Söï soáng laø hoàng aân cuûa Thieân Chuùa.
- Moãi ngöôøi chæ coù moät laàn soáng, khoâng coù cô hoäi thöù
2 ñeå laøm laïi. Theá neân, haõy soáng cho ñuùng phaåm giaù con ngöôøi.
- Ñeå ñònh höôùng, baïn caàn:
+ Nhaän ñònh roõ khaû naêng cuûa mình: söùc khoûe, trí
khoân, caùi hay, caùi dôû … Choïn löïa ñieàu hôïp vôùi sôû
thích vaø theo khaû naêng coù theå.
+ Chuù yù ñeán hoaøn caûnh cuï theå cuûa gia ñình.
+ Khi ñaõ ñònh höôùng, phaûi quyeát taâm ñi tôùi cuøng.
Treân ñöôøng ñi tôùi, chaéc chaén seõ gaëp nhöõng khoù khaên,
thöû thaùch. Phaûi can ñaûm vöôït qua vaø tieán veà phía
tröôùc. Vieäc gì muoán thaønh coâng cuõng ñoøi hoûi nghò löïc
vaø quyeát chí.

14
 BAØI 6: SUY NGHÓ VAØ HAØNH ÑOÄNG
“Töông lai thuoäc veà nhöõng ai bieát tin vaøo caùi ñeïp
trong nhöõng giaác mô cuûa mình”.
Eleanor Rooseveh
1. TAÏI SAO PHAÛI SUY NGHÓ TÍCH CÖÏC?

Suy nghó tích cöïc giuùp ta laïc quan, tin töôûng hôn vaøo keát quaû.
Suy nghó tích cöïc laø caùch toát nhaát tieán daàn ñeán thaønh coâng.
Suy nghó tích cöïc loaïi ñöôïc yeáu toá tieâu cöïc ra khoûi taâm trí.
Suy nghó tích cöïc laø caùch toát nhaát cho thaáy giaù trò cuûa
coâng vieäc. Chính suy nghó tích cöïc quyeát ñònh phaàn lôùn cho
phaàn thaéng maø baïn mong öôùc.
Suy nghó tích cöïc khoâng ñaûm baûo moät keát quaû chaéc
chaén laøm cho baïn choïn löïa ñöôïc cô hoäi toát nhaát.
Ngöôøi thaát baïi taäp trung vaøo caùi khoâng theå cho ñeán
khi hoï thaáy ñieàu khoâng theå thöïc hieän. Ngöôøi suy nghó tích
cöïc suy nghó ñeán caùi coù theå, nhôø taäp trung vaøo khaû naêng coù
theå, baïn laøm cho söï vieäc xaûy ra.
2. SUY NGHÓ TÍCH CÖÏC HÌNH THAØNH TRONG TIEÀM THÖÙC
CUÛA BAÏN

Tieàm thöùc laø moät söï choïn loïc taát caû yù nghó cuûa chuùng
ta. Suy nghó chung cuûa taát caû chuùng ta ñaõ taïo ra nhöõng haønh
vi tieàm thöùc maïnh meõ nhaát.
Baát kyø yù nghó coù yù thöùc naøo ñöôïc laëp ñi laëp laïi moät
thôøi gian thì seõ trôû thaønh moät chöông trình.
VD: Thoùi quen ñi leã moãi ngaøy, thoùi quen nguû ñuùng
giôø, hoïc thuoäc baøi tröôùc khi ñeán lôùp…
Suy nghó tieâu cöïc raát haïi cho haønh vi. Ña soá nhöõng
haønh vi tieâu cöïc seõ huûy hoaïi cuoäc ñôøi vaø söùc khoûe maø ta
khoâng theå suy nghó.

15
 Töông lai cuûa baïn tuøy thuoäc vaøo nhöõng yù nghó coù yù
thöùc cuûa baïn. Khi baïn baét ñaàu aùp ñaët kyû luaät cho trí oùc cuûa
mình, nhöõng yù nghó coù yù thöùc môùi cuûa baïn taïo ra nhöõng
chöông trình tieàm thöùc môùi.
Suy nghó tích cöïc khoâng laøm thay ñoåi söï vieäc moät
ngaøy maø ñoøi hoûi noã löïc trong thôøi gian daøi. Laøm trong saïch
suy nghó cuûa baïn laø moät coâng vieäc laâu daøi. Ñeå coù theå coù tö
töôûng tích cöïc, baïn haõy naêng suy gaãm Lôøi Chuùa, ñoïc haïnh
caùc thaùnh, tö töôûng hieàn nhaân, tieáp xuùc vôùi nhöõng ngöôøi toát…
3. SUY NGHÓ GIEO HAØNH ÑOÄNG

Neáu ñieàu gì baïn khoâng thích thì ñöøng noùi vaø lo laéng
veà noù nöõa. Chính söùc löïc daønh cho vaán ñeà ñoù laøm cho noù toàn
taïi maõi.
Baát cöù khi naøo baïn lo laéng, boái roái hay suy nghó veà
vieäc gì ñoù, baïn seõ noùi veà chuyeän ñoù. Khi baïn lôø ñi thöïc söï
moät vieäc gì thì noù seõ bieán maát.
Baïn suy nghó ñieàu gì, baïn seõ haønh ñoäng ñieàu ñoù.
Khoâng ai coù theå ngay laäp töùc coù haønh ñoäng baùc aùi, cuõng
khoâng ai ngay töùc thì trôû thaønh toäi nhaân. Baïn laøm ñöôïc vieäc
toát laø do trong loøng baïn ñaõ aáp uû tö töôûng toát. Baïn phaïm toäi laø
do trong loøng baïn ñaõ aáp uû tö töôûng xaáu aáy roài.
Chuùng ta cho ngöôøi khaùc ra sao, hoï seõ nhö vaäy trong
taâm trí baïn. Haõy suy nghó ñeán ñieàu toát, chuùng ta seõ thaáy hoï
ñaùng yeâu.
Haõy chaáp nhaän ngöôøi khaùc vaøo cuoäc soáng cuûa baïn vaø
taäp trung vaøo ñieàu baïn thích ôû hoï. Baïn seõ caûi thieän ñöôïc moái
quan heä. Hoï seõ meán baïn hôn möùc baïn töôûng.

16
 BAØI 7: SÖÏ BÌNH AN TAÂM HOÀN
1. CHUÙNG TA CAÀN TÌNH YEÂU THÖÔNG

Tình yeâu thöông vaø söï bình an khoâng theå taùch rôøi
nhau. Tình yeâu thöông khoâng phaûi laø moät xuùc caûm. Tình yeâu
khoâng phaûi laø “sôû höõu” moät ngöôøi hay vaät gì.
Yeâu laø caûm nhaän maø khoâng phaùn xeùt. Caøng tìm tình
yeâu, chuùng ta caøng thaáy theâm söï bình an. Ngöôïc laïi, neáu tìm
söï bình an chuùng ta coù theâm tình yeâu.
Bình an khoâng phaûi laø lieàu thuoác an thaàn. Ñoù laø söï
caân baèng. Söï caân baèng – bình an noäi taâm laø nguoàn söùc maïnh
giuùp chuùng ta vöôn tôùi haïnh phuùc. Bình an laø nhìn thaáy moät
böùc tranh toång quaùt vaø khoâng quaù baän taâm ñeán caùi chi tieát.
Chuùng ta coù maët treân ñôøi ñeå giuùp nhau thaêng tieán. Vì
vaäy, chuùng ta caàn hieåu roõ veà tình yeâu:
- Chuùng ta haïnh phuùc nhaát khi giuùp ngöôøi khaùc haïnh phuùc.
- Chuùng ta coâ ñôn nhaát khi chuùng ta chuù taâm lo cho sö
söï an toaøn caù nhaân mình.
VD: Nhieàu baïn thích ñi tu nhöng sôï mình khoâng
thaùnh thieän. Caùi sôï ñoù laøm baïn khoâng daùm maïo hieåm,
sôï thaát baïi neân khoâng daùm haønh ñoäng.
2. LAØM THEÁ NAØO CHUÙNG TA COÙ ÑÖÔÏC SÖÏ BÌNH AN?

Bình an laø daáu chæ Thieân Chuùa hieän dieän. Chuùa Gieâsu
hieän dieän vaø ñaõ ñem laïi cho caùc toâng ñoà söï bình an. Theá
neân, ñeå coù bình an saâu thaúm trong taâm hoàn, baïn caàn coù söï
hieän dieän cuûa Chuùa.
Ñeå coù söï bình an, baïn caàn taùi laäp traät töï noäi taâm maø
Añam – Eva ñaõ phaù ñoå. Ñoù laø yù chí vaâng phuïc lyù trí. Tình
caûm vaâng phuïc yù chí vaø lyù trí. Lyù trí vaâng phuïc Thieân Chuùa.

17
Hay noùi caùch khaùc, ñeå coù bình an, baïn caàn soáng theo Lôøi
Chuùa vì khi soáng theo Lôøi Chuùa, baïn taùi laäp ñöôïc traät töï noäi taâm.
Moät caùch thöùc khaùc ñeå coù ñöôïc bình an laø baïn phaûi
ñoái maët vôùi söï khoâng chaéc chaén cuûa cuoäc ñôøi. Ñoù laø Baïn cöù
chaáp nhaän noù. Baïn haõy thích thuù noù. Chuùng ta bieát: “Moät
nöûa caùi thuù vò cuûa cuoäc ñôøi naøy laø bieát ñöôïc raèng moïi caùi ñeàu
coù theå xaûy ra”.
Baïn haõy nhìn thaúng vaøo söï vieäc vaø cam keát vôùi chính
mình raèng: “Duø cho chuyeän gì xaûy ra, toâi seõ xöû lyù noù.”
Bình an ñöôïc ñònh hình phaàn lôùn do thaùi ñoä cuûa mình.
Ñieàu quan troïng ñeå coù bình an laø “hình thaønh thoùi quen thö
giaõn ñaàu oùc moãi ngaøy”.
Thö giaõn laø ñeå cho ñaàu oùc trôû neân troáng khoâng. Vaø
chính ñoù chuùng ta môùi ñi vaøo noäi taâm beân trong cuûa mình,
thaáy ñöôïc caùi beân ngoaøi cuûa mình.
Chuùng ta thöôøng duøng quaù nhieàu thôøi gian ñeå tieác
nuoái quaù khöù hay lo sôï cho töông lai. Soáng giaây phuùt hieän taïi
môùi thaät caàn thieát. Ñieàu naøy gioáng nhö ñi treân daây thöøng.
Baïn raát deã bò rôi nhöng thöïc haønh maõi seõ thaønh coâng.
3. BÍ QUYEÁT GIUÙP BAÏN COÙ BÌNH AN

a. Haõy ôû laïi beân Chuùa Gieâsu Thaùnh Theå.

Neáu baïn muoán coù söï bình an, baïn haõy naêng ñeán vôùi
Chuùa Gieâsu Thaùnh Theå vì Ngöôøi chính laø Hoaøng Töû Bình An
nhö Isaia ñaõ loan baùo. Neáu baïn muoán söï bình an taâm hoàn
ñöôïc vöõng beàn, baïn haõy ñeán vôùi Thaùnh Theå.
Neáu trong cuoäc soáng, baïn gaëp nhieàu khoù khaên, gian
khoå, baát bình vaø chaùn chöôøng, baïn haõy ñeán vôùi Thaùnh Theå
tröôùc khi coù quyeát ñònh. Thaùnh Theå luoân ñem laïi cho baïn söï
bình an vaø saùng suoát ñeå quyeát ñònh.

18
 b. Haõy chu toaøn boån phaän.
Baïn haõy chu toaøn boån phaän. Ñoù laø caùch theå höõu hieäu
ñeå ñöôïc bình an. Boån phaän quan troïng nhaát laø soáng thaùnh
töøng giaây phuùt hieän taïi, laø chu toaøn phuùt giaây hieän taïi. Coâng
vieäc quan troïng nhaát laø coâng vieäc toâi ñang laøm. Ngöôøi quan
troïng nhaát laø ngöôøi toâi ñang gaëp. Thôøi gian quan troïng nhaát
laø giaây phuùt toâi ñang soáng.
c. Haõy daønh nhieàu thôøi gian baïn caàn ñeå laøm moïi vieäc.
Ñöøng soáng cuoäc ñôøi voäi vaõ. Khi baïn tin mình khoâng
coù ñuû thôøi gian, baïn seõ chaúng bao giôø coù ñuû! Duø coù laøm gì,
baïn haõy töï nhuû: “Khi ñang laøm vieäc gì …. (vieát thö, röûa cheùn),
toâi chæ chuù yù ñeán nhöõng vieäc toâi laøm, caàn bao nhieâu thôøi gian
thì toâi seõ daønh baáy nhieâu giôø”.
Thöïc haønh kyõ naêng nhaän bieát cuûa loaøi vaät.
VD: Quan saùt con choù ñeå ruùt kinh nghieäm.
Haõy khaúng ñònh vôùi mình: “Toâi coù nhieàu thôøi gian.”
Söï khaúng ñònh laëp ñi laëp laïi seõ trôû thaønh moät tieàm thöùc.
d. Caùch thöùc thö giaõn ñeå coù bình an
Khi ñôøi soáng quaù baän roän vaø oàn aøo, chuùng ta khoâng
nghe ñöôïc gì. Khi chuùng ta thoaùt khoûi nhöõng gì xaûy ra beân
ngoaøi, chuùng ta nghe thaáy tieáng noùi beân trong cuûa mình. Söï
nhaïy caûm luoân coù saün, nhöng chuùng ta thöôøng khoâng laéng
nghe noù.
Nhöõng caùch thö giaõn:
Thö giaõn phaûi laøm haèng ngaøy. Neân thöïc haønh moät giôø
nhaát ñònh, buoåi saùng laø toát nhaát.
Thö giaõn trong tö theá ngoài, ñi daïo boä vaø hít thôû saâu.
Neáu khoâng coù thôøi gian thö giaõn, baïn cöù thö giaõn.

19
 BAØI 8: BAÏN HAÕY LAØ CHÍNH MÌNH
“Baïn khoâng theå xaây döïng uy tín döïa treân nhöõng caùi
baïn ÑÒNH laøm”
Henry Ford
1. HAÕY BAÉT ÑAÀU NGAY HOÂM NAY

Moïi söï vieäc chæ coù keát quaû khi noù ñaõ ñöôïc rôøi khoûi
vaïch xuaát phaùt.
Chuùng ta khoâng ngoài chôø ñôïi cô hoäi ñeán môùi laøm
nhöng haõy laøm ñeå cô hoäi coù dòp ñeán. Baïn haõy laøm taát caû
nhöõng gì hoâm nay coù theå.
Chuùng ta coù naêng löôïng vaø loøng nhieät tình ñoái vôùi
coâng vieäc sau khi ñaõ baét ñaàu thöïc hieän. Vaø chuùng ta seõ haïnh
phuùc khi tham gia vaøo vieäc ñoù. Bí maät khoâng ôû choã caùi ñieàu
chöa ñöôïc laøm maø chính laø choã baét ñaàu laøm.
Moät khi sôï thaát baïi maø khoâng daùm baét ñaàu nghóa laø
ñaõ thaát baïi
VD: moät soá ngöôøi muoán leo ñeán ñænh nuùi nhöng sôï
meät khoâng leo ñöôïc ñeán ñænh neân khoâng daùm khôûi haønh.
Khoâng coù moät söï vaät naøo mang giaù trò tuyeät ñoái.
Ñöøng chôø ñôïi söï hoaøn haûo tuyeät ñoái. Haõy chuaån bò caøng
nhieàu caøng toát vaø baét ñaàu haønh ñoäng ngay hoâm nay.
2. NGHIEÂM TUÙC VÔÙI BAÛN THAÂN

Caùc nhaø taâm lí ñeàu khuyeân chuùng ta phaûi tin vaøo chính
mình. Ñieàu naøy thaät coù yù nghóa. Nhöng tröôùc khi tin vaøo
chính mình baïn phaûi laø ngöôøi töï tin.
Chuùng ta chæ coù theå thaønh coâng khi bieát nghieâm tuùc vôùi
nhöõng suy nghó vaø haønh ñoäng ñang dieãn ra.
Chuùng ta chæ cam keát thöïc hieän vieäc gì maø bieát laø mình
seõ laøm ñöôïc. Neáu caàn neân höùa heïn vaø cam keát ít hôn. Nhöng

20
ñaõ noùi thì phaûi nghieâm tuùc trong haønh ñoäng. Töø ñoù lôøi noùi
cuûa baïn seõ coù uy tín ñoái vôùi ngöôøi khaùc. Vaø ñoù laø caùch ñeå
baïn thaät töï tin vaøo baûn thaân mình.
Chuùa Gieâsu traùch nhöõng ngöôøi Phanrisieâu vaø caùc kinh
sö vì hoï noùi maø khoâng laøm (x. Mt 23, 3). Theá neân, uy tín cuûa
hoï seõ bò giaûm. Coøn Chuùa Gieâsu, Ngaøi noùi vaø Ngaøi laøm, vaø
ngöôïc laïi, Ngaøi laøm göông tröôùc roài môùi noùi sau. Ñoù laø
göông maãu ñeå chuùng ta noi theo.
3. CAN ÑAÛM KHAÚNG ÑÒNH MÌNH

Ngöôøi khaùc chæ coù theå ñaùnh giaù baïn qua nhöõng haønh
ñoäng ñaõ laøm. Söï can ñaûm khoâng phaûi chæ laø khoâng bieát sôï
maø laø haønh ñoäng thay vì lo sôï.
Nhöõng ngöôøi khoâng laøm gì caû cuõng heøn nhaùt nhö
nhöõng ngöôøi voâ cuøng lieàu lónh.
Khoù khaên thöû thaùch laø caùch giuùp baïn khaúng ñònh loøng
can ñaûm. Can ñaûm khaúng ñòng mình nghóa laø khoâng luøi böôùc
tröôùc baát kì hoaøn caûnh naøo. Bôûi vì khoù khaên laø moät phaàn taát
yeáu cuûa cuoäc soáng. Haõy say meâ, haõy quan taâm. Haõy vui leân
vaø baïn haõy tìm nieàm vui trong luùc buoàn khoå.
Khaúng ñònh chính mình nghóa laø baïn phaûi töï ñöùng treân
ñoâi chaân chính mình. Muoán vaäy baïn haõy nghe theo löông
taâm ngay chính cuûa mình. Ñeå coù löông taâm ngay chính, baïn haõy
taäp soáng theo söï höôùng daãn cuûa Lôøi Chuùa.
4. SÖÙC MAÏNH ÑÖÔÏC BÍ AÅN TRONG MOÃI CON NGÖÔØI.

Neáu baïn laøm ñieàu maø baïn thöôøng laøm thì baïn seõ nhaän
ñöôïc caùi baïn thöôøng nhaän ñöôïc.
Söùc maïnh bí aån ñöôïc thöïc hieän, baïn haõy baét ñaàu thöïc
haønh sau:

21
 + Soáng giaây phuùt hieän taïi: chuùng ta thöôøng thaát baïi vì
suy nghó quaù nhieàu ñeán noù. Caøng ít lo laéng veà söï thaát baïi vaø
nhöõng gì ngöôøi khaùc nghó, baïn caøng deã thaéng.
+ Ñöøng baét eùp baát cöù chuyeän gì. Söùc maïnh thaät söï
ñeán khi baïn coù traïng thaùi taâm hoàn thoaûi maùi. Chuùng ta maïnh
nhaát khi khoâng coá chöùng mình laø mình maïnh nhaát.
+ Giöõ cho mình thoaûi maùi. Khoâng ai thaéng cuoäc trong
luùc noåi giaän. Ngöôøi thaønh coâng luoân coù traïng thaùi bình taâm.
Baïn nghó theá naøo, söï vieäc xaûy ra nhö suy nghó ñoù.
Neáu baïn cho laø moïi ngöôøi ñang choáng laïi baïn thì noù seõ laøm
nhö vaäy.
Khi baïn cho laø moïi caùi ñeàu khoâng oån: hoïc haønh thua
keùm, hoaøn caûnh gia ñình khoù khaên… ñaõ laøm hoûng ñôøi baïn thì
seõ xaûy ra ñuùng nhö vaäy. Ngöôøi thaønh coâng laø ngöôøi daùm
nhaän traùch nhieäm toái ña. Hoï khoâng ñoå loãi cho ai caû.
Thaønh tích xuaát saéc baét nguoàn töø söï noã löïc toái ña. Taát
caû moïi söï vieäc ñeàu coù moät giaù trò nhaát ñònh. Chuùng ta chæ ñaït
ñöôïc mong muoán khi ñaõ boû ra moät coâng söùc töông xöùng.
Trong cuoäc soáng, baïn phaûi taäp trung vaøo ñieàu baïn
muoán. Neáu baïn nghó ñeán ñieàu baïn khoâng muoán xaûy ra, noù seõ
xaûy ra. Vì luùc ñoù, ñaàu oùc baïn seõ bò chi phoái naëng bôûi hình
aûnh ñoù. Noãi sôï laø moät caûn trôû tröôùc moãi coâng vieäc hay luùc
baïn caàn phaûi bình tónh. Khi baïn veõ ra tai hoaï trong ñaàu baïn
ñang höôùng ñeán ñeán tai hoaï. Haõy taäp trung vaøo caùi baïn muoán.

22
 BAØI 9: ÑOÁI DIEÄN VÔÙI CHÍNH MÌNH
1. KHI ÑOÁI DIEÄN VÔÙI CHÍNH MÌNH

Taát caû chuùng ta ñeàu coù nhöõng loãi laàm nhöng laïi
khoâng muoán thöøa nhaän no.ù
Ñoái dieän vôùi chính mình laø töï ta nhìn laïi, xeùt ñoaùn
cho tinh töôøng vaø ñaùnh giaù chính con ngöôøi ta, ñöøng neân ñem
mình so saùnh vôùi ngöôøi khaùc. Chæ coù nhöõng ñieàu chính chuùng
ta suy nghó, xem xeùt vaø haønh ñoäng môùi thuoäc rieâng ta maø
thoâi, ñeå ta coù theå soáng thaät vôùi mình hôn.
Ñoái dieän vôùi chính mình khoâng phaûi ñeå ta laáy thoùi
quen toäi loãi cuûa con ngöôøi maø che laáp nhöõng maët haïn cheá
cuûa mình ñeå töï an uûi. Phaûi thaúng thaén nhìn nhaän nhöõng
khuyeát ñieåm baûn thaân, bieát baên khoaên vaø khao khaùt söûa ñoåi.
Khoâng neân ñem taâït xaáu cuûa mình ñeå so saùnh vôùi taät
xaáu cuûa ngöôøi khaùc vaø töï maõn raèng mình ít xaáu hôn. Khi
chuùng ta chòu ñoái dieän vôùi chính mình ta seõ nhaän ra loãi laàm
cuûa mình khoâng gioáng vôùi loãi laàm cuûa ngöôøi khaùc.
2.. PHÖÔNG PHAÙP KHAÛO SAÙT CHÍNH MÌNH

a. Khaûo saùt baèng ñöùc khieâm toán

Tröôùc heát caàn khieâm toán nhìn nhaän söï yeáu ñuoái cuûa
baûn thaân, ñöøng quaù töï maõn vôùi chính mình. Nhaän thöùc raèng
ta chæ laø moät giaù trò nhoû moïn cuûa cuoäc ñôøi.
Can ñaûm töø choái nhöõng “toân kính beân ngoaøi”. Coù öôùc
mô nhöng khoâng aûo töôûng.
Chuû yù tìm xem mình phaûi töï phaùn ñoaùn veà mình nhö
theá naøo qua nhöõng haønh ñoäng maø ta cö xöû thöôøng ngaøy trong
cuoäc soáng. Saùng suoát vaø nghieâm khaéc trong vieäc töï ñoái dieän
vôùi chính mình.

23
 b. Töï khaûo saùt
Chia cuoäc soáng thaønh nhöõng giai ñoaïn khaùc nhau lieân
tuïc, tìm moät ñieåm noåi baät cuûa moãi giai ñoaïn so saùnh vôùi caùc
ñieåm lu môø hôn ñeå coù theå nhìn nhaän nhöõng loãi laàm haïn cheá
ñaõ phaïm phaûi.
Haõy ñeå tö töôûng bieát xaáu hoå veà nhöõng thoùi hö taät xaáu,
can ñaûm thuù nhaän vôùi löông taâm vaø thaønh khaån muoán söûa ñoåi.
Nghieâm khaéc vôùi baûn thaân veà nhöõng vieäc toát giaû taïo
khoâng xuaát phaùt töø baûn naêng höôùng thieän.
Xeùt xem mình coù ñaùng ñöôïc yeâu meán vaø tin caäy, coù
ñaùng ñöôïc höôûng danh döï toaøn veïn khoâng, hay coù nhöõng luùc
ta ñaõ ñeå toäi loãi chi phoái quaù nhieàu.
Ñoái dieän vôùi chính mình ñeå thaáy ta ñaõ laø moät con
ngöôøi soáng coù lyù töôûng hay chöa ? Neáu chöa, haõy coá gaéng
löïa choïn cho mình moät lyù töôûng vaø phaán ñaáu ñaït ñeán. Bôûi
chính lyù töôûng seõ naâng cao con ngöôøi ta, giuùp ta khaúng ñònh
nhaân vò cuûa mình vaø giuùp phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän
Ñoái dieän vôùi chính mình trong khieâm toán seõ giuùp ta
xua ñuoåi ñöôïc moïi laàm laãn trong töông lai vaø seõ khoâng coøn
vaáp phaïm nöõa

24
 BAØI 10: LOØNG BAO DUNG
1. BAO DUNG LAØ YEÂU TA VAØ YEÂU NGÖÔØI

Moät khi ta bieát môû loøng yeâu meán baûn thaân vaø ngöôøi
khaùc chính laø luùc maàm bao dung ñaõ trieån nôû trong ta.
a. Vì sao phaûi yeâu meán baûn thaân vaø moïi ngöôøi
Trong cuoäc soáng, con ngöôøi khoâng toàn taïi moät mình
maø phaûi ñaët mình trong moái quan heä vôùi nhöõng ngöôøi khaùc,
cuøng ñoùn nhaän vaø trao ban tình yeâu meán ñeå cuøng toàn taïi.
Ñôøi soáng tình caûm cuûa loaøi ngöôøi ñaõ trôû thaønh moät
thöù chaát lieäu quan troïng vaø caàn thieát giuùp con ngöôøi soáng oân
hoøa, haïnh phuùc vaø laøm phong phuù ñôøi soáng tinh thaàn. Neáu
khoâng coù tình yeâu con ngöôøi seõ trôû neân hung baïo vaø taøn
nhaãn voâ cuøng.
Khoâng coù tình yeâu meán thì ta khoâng ñöôïc goïi laø con
ngöôøi. Yeâu ñeå ñöôïc yeâu – ñoù laø moät ñònh luaät cô baûn.
b. Yeâu laø theå hieän loøng bao dung
Ñoâi khi con ngöôøi hay maëc caûm veà nhöõng loãi laàm maø
hoï phaïm phaûi vaø cuõng töôûng raèng moïi ngöôøi ñeàu ñang
nghieàn ngaãm, soi moùi sai laàm cuûa hoï. Vì vaäy, bieát yeâu meán
baûn thaân con ngöôøi deã daøng xoa dòu nhöõng thaát baïi, nhöõng
loãi laàm cuûa chính mình, deã daøng soáng bao dung. Trong moïi
hoaøn caûnh, ta luoân tin töôûng raèng moïi ngöôøi vaãn ôû beân uûng
hoä vaø giuùp ñôõ ta. Vaø qua moãi laàn thaát baïi laø ta ñaõ ruùt ra ñöôïc
moät giaù trò quyù baùu cuûa cuoäc soáng, haõy traân troïng chuùng.
Khoâng ai maø khoâng moät laàn maéc sai laàm, ñieàu quan troïng laø
coù daùm ñöùng leân ñeå vöôn leân vöôït thaéng baûn thaân mình. Vaäy
neân bieát yeâu meán baûn thaân seõ laøm cho suy nghó con ngöôøi
tích cöïc vaø cuoäc soáng deã daøng, maïnh meõ.

25
 Loøng bao dung khoâng chæ goùi heïp trong phaïm vi baûn
thaân nhöng coøn theå hieän ôû caùch ta cö xöû vôùi ngöôøi khaùc. Vaø
ôû ñaây, söï tha thöù chính laø moät khía caïnh quan troïng cuûa
loøng bao dung. Thöôøng chuùng ta ñaët ra trong ñaàu mình moät
quy taéc veà caùch cö xöû cuûa ngöôøi khaùc vaø ta seõ raát khoù chòu
neáu nhö caùch cö xöû cuûa hoï hoaøn toaøn khaùc nhöõng quy taéc
trong ñaàu ta. Thaät khoù ñeå maø tha thöù cho moät ai ñoù khi hoï
laøm moät ñieàu gì ñoù baát lôïi cho ta, hay khi hoï xuùc phaïm vaø
laøm ta böïc boäi, phieàn loøng, laøm toån haïi ta vaø moïi thöù thuoäc
veà quyeàn sôû höõu cuûa ta. Nhöng chính trong nhöõng hoaøn caûnh
nhö vaäy, neáu ta bieát kieàm cheá baûn thaân mình vaø giöõ nuï cöôøi
luoân treân moâi, moät nuï cöôøi töôi taén vaø noùi vôùi hoï moät caùch
chaân thaønh raèng: “toâi chaúng coù gì phieàn loøng caû vaø toâi seõ laïi
baét ñaàu laïi”. Khi ñoù baïn ñaõ ñaït ñöôïc yù nghóa cuûa cuoäc soáng
roài ñaáy. Coù ngöôøi noùi vôùi toâi raèng: “Taát caû ñeàu phaûi ñöôïc
luyeän taäp”, vaäy haõy coá gaéng leân baïn. Ñieàu ñaàu tieân ngay töø
hoâm nay ta haõy taäp tha thöù cho cha meï mình khi caùch cö xöû
cuûa hoï khoâng nhö ta muoán vì hoï yeâu ta hôn ta töôûng ñaáy, baïn
aï! Haõy tha thöù khoâng chæ baûy laàn nhöng laø baûy möôi laàn baûy.
2. VÌ SAO PHAÛI SOÁNG BAO DUNG.
Soáng bao dung seõ laøm cho tinh thaàn baïn thoaûi maùi,
baïn seõ chaúng bao giôø phaûi thöùc traéng ñeâm ñeå nghieàn ngaãm
loãi laàm cuûa mình hay suy tính moät keá hoaïch ñeå khieån traùch
hoaëc traû thuø ai ñoù. Baïn seõ chaúng bao giôø bò ñau bao töû hay
stress. Cuoäc soáng thaät deã chòu.
Khi bieát soáng bao dung, baïn seõ ñöôïc moïi ngöôøi yeâu
quyù, duy trì haøi hoøa nhöõng moái quan heä, taïo ñöôïc daây thaân aùi
vôùi ngöôøi xung quanh. Ñöôïc moïi ngöôøi cö xöû bao dung vaø
tích goùp ñöôïc bieát bao kinh nghieäm ñoái nhaân xöû theá.
Vaäy coøn chôø gì maø khoâng baét ñaàu töø hoâm nay ñi baïn.
Ngaøy naøo chöa bieát soáng bao dung thì ngaøy ñoù baïn
coøn laøm khoå cuoäc ñôøi mình.

26
 BAØI 11: SUY NGHÓ CUÛA TA
1. TA CHÍNH LAØ NHÖÕNG GÌ TA SUY NGHÓ!

Baïn noùi nhöõng gì, laøm nhöõng gì, caûm thaáy nhöõng gì –
taát caû ñeàu coù nguoàn goác töø taâm trí baïn, chuùng ta baét ñaàu
baèng moät suy nghó.
Nhöõng suy nghó cuûa chuùng ta cuõng gioáng nhö nhöõng
haït gioáng, moãi suy nghó taïo ra moät hoa quaû rieâng. Nhöõng suy
nghó coù theå taïo neân moät ñieàu gì ñoù, coù theå huûy hoaïi coù theå
mang ñeán söï yeâu thöông, caêm gheùt, haïnh phuùc hay phieàn
naõo. Khi chuùng ta hieåu va hoïc vaø hoïc caùch kieåm soaùt nhöõng
yù nghó cuûa chuùng ta thì chuùng ta seõ coù moät söï bình an “lôùn
hôn” cuûa taâm hoàn, moät haïnh phuùc vaø söï oån ñònh lôùn hôn.
Suy nghó tích cöïc daïy chuùng ta caùch haønh ñoäng thay
vì phaûn öùng, “höôùng daãn” cuoäc ñôøi ta thay vì ñeå cho haønh vi
cuûa ngöôøi khaùc vaø cuûa hoøan caûnh höôùng daãn tinh thaàn cuûa ta.
Baïn ñaõ bao giôø döøng laïi ñeå quan saùt taâm trí cuûa baïn
vì nhöõng suy nghó taâm trí maø baïn taïo ra? Ngöôøi ta ñaõ tính
toaùn laø chuùng ta coù khoaûng 30.000 – 50.000 yù nghó moãi
ngaøy. Trí oùc chuùng ta coù khaû naêng raát lôùn. Trí oùc luoân luoân
laøm vieäc thaäm chí khi ta nguû. Nhö ñaõ ñeà caäp, suy nghó chính
laø haït gioáng cho nhöõng haønh ñoäng vaø caûm xuùc cuûa chuùng ta.
Baèng caùch taïo neân nhöõng suy nghó tích cöïc vaø “khoûe maïnh”,
chuùng ta ñaõ chaïm vaøo naêng löïc tích cöïc cuûa chính chuùng ta.
2. SUY NGHÓ CUÛA CHUÙNG TA CHÍNH LAØ NHIEÂN LIEÄU CHO TRÍ
OÙC CUÛA CHUÙNG TA.

Thöïc phaåm maø chuùng ta aên cung caáp nhieân lieäu cho
cô theå chuùng ta. Neáu baïn muoán tham döï cuoäc chaïy
maratoâng, baïn caàn tieâu thuï nhieàu chaát ñaïm vaø nhöõng thöùc aên
giaøu naêng löôïng ñeå coù ñuû naêng löôïcg chaïy moät quaõng ñöôøng

27
xa nhö theá. Maët khaùc neáu baïn tieâu thuï thöùc aên khoâng toát cho
cô theå baïn, baïn coù theå maéc beänh bao töû, caûm thaáy lôø ñôø meät
moûi. Cuõng cuøng moät caùch nhö theá, suy nghó cung caáp nhieân
lieäu cho trí oùc. Neáu baïn coù nhöõng suy nghó tích cöïc, chuùng seõ
“naïp naêng löôïng” cho trí oùc, laøm cho baïn coù ñuû naêng löôïng
vaø söùc maïnh ñeå ñoái ñaàu vôùi nhöõng thöû thaùch vaø khoù khaên
trong cuoäc soáng haøng ngaøy.
Suy nghó Caûm giaùc Lôøi noùi/ Haønh ñoäng

Cô theå Baàu khoâng khí Moái quan heä

Gioáng nhö moâ taû trong sô ñoà, suy nghó cuûa chuùng ta
chính laø khôûi ñieåm. Neáu baïn kieåm soaùt ñöôïc suy nghó cuûa
baïn, baïn coù theå kieåm soaùt caûm giaùc, lôøi noùi vaø haønh ñoäng.
Suy nghó cuõng aûnh höôûng ñeán cô theå cuûa chuùng ta.
Thaät vaäy, theo nghieân cöùu y khoa, khoaûng 70% - 90%
caùc chöùng beänh thuoäc veà theå chaát coù moät nguoàn goác töø tinh
thaàn. Noùi moät caùch ñôn giaûn, chaát löôïng cuûa yù nghó aûnh
höôûng ñeán chaát löôïng söùc khoûe. Ñieàu ñoù xaûy ñeán cho cho
chuùng ta khi giaän döõ hay caêng thaúng? Caùc baép thòt cuûa chuùng
ta caêng leân laøm haïn cheá söï löu thoâng maùu, taïo neân nhöõng
ñieåm aùp löïc – chính chuùng gaây ñau cho cô theå. Ñau coå, ñau
vai, ñau ñaàu thöôøng laø keát quaû nhöõng suy nghó caêng thaúng
hay giaän döõ. Traùi laïi, khi ta taïo neân nhöõng suy nghó tích cöïc
vaø bình an trong taâm trí, caùc cô cuûa cô theå ñöôïc thö giaõn,
löôïng maùu oâxy naïp vaøo giaûm, huyeát aùp haï, tyû leä maéc beänh
tim cuõng giaûm ñaùng keå.
Hieäp hoäi nghieân cöùu veà khoa hoïc “Thöôûng thöùc cuoäc
soáng” ñaõ xaùc nhaän moái lieân heä giöõa caùch maø chuùng ta caûm
giaùc vaø caùch maø cô theå chuùng ta “phaûn öùng hoùa hoïc”. Khi

28
nhöõng ngöôøi tham gia trong cuoäc nghieân cöùu coù nhöõng suy
nghó tích cöïc vaø haïnh phuùc, cô theå saûn xuaát ra moät löôïng lôùn
chaát khaùng theå. Moät loaïi khaùng theå baûo veä cô theå töø nhöõng
laây nhieãm qua ñöôøng hoâ haáp. Traùi laïi, khi hoï coù nhöõng suy
nghó buoàn, tieâu cöïc, cô theå hoï traû lôøi baèng caùch kieàm haõm
chöùc naêng mieãn dòch. Nhöõng suy nghó tích cöïc nhö “haïnh
phuùc” cuõng taïo ra nhöõng chaát giaûm ñau töï nhieân ñöôïc xem
nhö laø coù theå choáng laïi beänh ung thö vaø nhöõng aûnh höôûng
cuûa “stress”. Suy nghó tích cöïc laáp ñaày khoâng gian xung
quanh ta baèng nguoàn naêng löôïng tích cöïc.
3. SUY NGHÓ CUÛA CHUÙNG TA VAØ MOÁI QUAN HEÄ CUÛA CHUÙNG TA.

Suy nghó tích cöïc cuõng daãn ñeán nhöõng moái quan heä
haøi hoøa hôn; trong khi suy nghó tieâu cöïc gaây ra nhöõng maâu
thuaãn vôùi baát hoøa vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Suy nghó tieâu cöïc
gaây ra nhöõng maâu thuaãn vaø baát hoøa vôùi nhöõng ngöôøi khaùc.
Suy nghó tieâu cöïc veà ngöôøi khaùc seõ laøm cho “möùc ñoä khoan
dung” cuûa ta xuoáng thaáp vaø taïo ra söï caêng thaúng trong moái
quan heä.
Moät khi ta chaáp nhaän raèng ta coù theå aûnh höôûng ñoái
vôùi ngöôøi khaùc; nhöng ta khoâng thaät söï coù theå “kieåm soaùt”
hoï; nhö theå ta caûm thaáy ñöôïc töï do. Toâi khoâng theå kieåm soaùt
ngöôøi khaùc nhöng toâi coù theå hoïc caùch kieåm soaùt phaûn öùng
cuûa toâi vôùi ngöôøi khaùc. Coù theå hoï cö xöû toài, nhöng toâi coù
quyeàn löïa choïn caùch traû lôøi ñoái vôùi caùch cö xöû cuûa hoï. Ñieàu
naøy coù nghóa laø duø ñoâi khi quanh ta laø nhöõng ngöôøi “tieâu
cöïc” nhöng ta coù theå choïn löïa ñeå haønh ñoäng tích cöïc.
Haàu heát chuùng ta traûi qua phaàn lôùn thôøi gian “phaûn
öùng” nhöõng haønh vi cuûa ngöôøi khaùc ñeå roài thaáy thaát voïng,
buoàn chaùn vaø giaän döõ khi hoï khoâng cö xöû trong caùi caùch maø
chuùng ta muoán. Neáu baïn coù chaáp nhaän nhöõng yù töôûng cuûa hoï

29
vaø taäp trung chuù yù vaøo nhöõng ñieåm toát cuûa hoï, baïn seõ thaáy
haïnh phuùc hôn khi coù hoï hieän dieän; ñoàng thôøi cuõng coù theå
taïo aûnh höôûng tích cöïc ñoái vôùi hoï.
Baïn chaáp nhaän raèng baïn laø taùc giaû taïo ra nhöõng suy
nghó cuûa baïn – Khi baïn taïo neân nhöõng suy nghó haïnh phuùc,
bình an, tích cöïc chuùng seõ lan toûa ra vaø aûnh höôûng nhöõng
ngöôøi chung quanh baïn. Ñaây laø caùch ñôn giaûn nhaát maø baïn
coù theå chia seû söï tích cöïc vôùi nhöõng ngöôøi khaùc – gioáng nhö
moät vieân ñaù neùm xuoáng hoà – seõ laøm gôïn soùng, soùng seõ lan ra.
YÙ nghó “Toâi gheùt ngöôøi ñoàng nghieäp cuûa toâi”.

Caûm giaùc Giaän döõ, böïc boäi, caêng thaúng.

Haønh vi Khoâng hôïp taùc, khieâu khích.

Haäu quaû Thoâng tin giao tieáp khoâng roõ raøng,

caêng thaúng trong moái quan heä, ít hieäu quaû, moät moâi tröôøng
khoâng haïnh phuùc vaø caêng thaúng.
Sô ñoà treân chæ roõ aûnh höôûng cuûa suy nghó tieâu cöïc –
“Toâi gheùt ngöôøi ñoàng nghieäp cuûa toâi”. Nhöõng suy nghó nhö
theá coù aûnh höôûng maïnh leân ñôøi soáng cuûa chuùng ta. Haàu heát
chuùng ta phaûi traûi qua 8 giôø moät ngaøy nôi laøm vieäc – Neáu
chuùng ta ñeå nhöõng suy nghó tieâu cöïc (Hinh 3); cuoäc soáng
choán laøm vieäc cuûa baïn coù nhieàu nieàm vui hôn. Ñieàu naøy cuõng
coù hieäu quaû ñoái vôùi nhöõng moái quan heä caù nhaân cuûa chuùng ta.
YÙ nghó “Toâi seõ hôïp taùc vôùi ñoàng nghieäp cuûa toâi”
Caûm giaùc Bình tónh, haøi loøng, haïnh phuùc.
Haønh vi Hôïp taùc, coâng vieäc coù keát quaû.
Keát quaû Thoâng tin roõ raøng, moái quan heä toát hôn, thu
ñöôïc keát quaû trong coâng vieäc

30
4. NHÖÕNG LOAÏI SUY NGHÓ

Chuùng ta coù 4 loaïi suy nghó sau ñaây:

a. Suy nghó tích cöïc
Suy nghó mang laïi ích lôïi cho baûn thaân baïn vaø cho
nhöõng ngöôøi khaùc. Ñoù laø nhöõng suy nghó veà söï chaáp nhaän,
hoøabình, laïc quan, khoan dung,… Suy nghó tích cöïc laø thaáy
moät chieác ly “ñaày nöûa ly” thay vì “roãng nöûa ly”; nghóa laø
thaáy caùi gì maø baïn coù vaø taäp trung vaøo ñoù thay vì caûm thaáy
caùi gì maø baïn coù vaø taäp trung vaøo ñoù thay vì caûm thaáy thaát
voïng veà nhöõng caùi maø baïn khoâng coù. Suy nghó tích cöïc giuùp
baïn haïnh phuùc hôn nhieàu trong cuoäc soáng.
b. Suy nghó tieâu cöïc
Nhöõng suy nghó coù haïi cho chính baïn vaø cho nhuõng
ngöôøi khaùc. Ñoù laø nhöõng suy nghó theå hieän söï giaän döõ, khoâng
theå chòu ñöïng, chæ trích, phaân bieät chuûng toäc …
c. Suy nghó voâ ích
Suy nghó veà quaù khöù hay nhöõng thöù vöôït qua kieåm
soaùt cuûa baïn: “Taïi sao?”; “Giaù nhö…” …Suy nghó loaïi naøy
bao goàm caû söï nghi ngôø, hoái tieác, aûo voïng khoâng thöïc teá, lo
laéng veà nhöõng vieäc nhoû nhaët.
d. Suy nghó caàn thieát
Nhöõng suy nghó ñeå laäp keá hoaïch cho ngaøy laøm vieäc
cuûa baïn; “Toâi caàn phaûi gaëp ngöôøi naøy vaøo moät thôøi ñieåm
naøy, toâi caàn phaûi ñi ñeán nôi naøy…”

31
5. NGÖÔØI KIEÅM TRA CHAÁT LÖÔÏNG.

Neáu baïn sôû höõu moät nhaø maùy vaø coù moät daây chuyeàn
saûn xuaát, baïn caàn phaûi coù moät ngöôøi kieåm tra chaát löôïng ñeå
kieåm tra tieâu chuaån saûn phaåm. Neáu ngöôøi kieåm tra chaát
löôïng khoâng chuù yù ñeán coâng vieäc cuûa hoï; moät soá saûn phaåm
seõ khoâng ñaït tieâu chuaån ôû moät khía caïnh naøo ñoù khi xuaát
xöôûng. Chuùng ta phaûi laø “ngöôøi kieåm tra chaát löôïng” cho trí
oùc chuùng ta, phaûi “loïc” nhöõng yù nghó ñeán vôùi taâm trí ta; chæ
choïn, chaáp nhaän nhöõng haønh ñoäng nhöõng yù nghó “coù lôïi”.
Chuùng ta luoân suy nghó, vì theá phaûi ñaûm baûo laø “boä
loïc” cuûa chuùng ta ñang hoaït ñoäng ñeå kieåm tra chaát löôïng cuûa
nhöõng yù nghó vaø töø choái baát cöù yù nghó naøo “khoâng coù lôïi”
hoaëc “coù haïi”.
Baøi taäp:
Ngoài moät caùch thoaûi maùi vaø thö giaõn. Coù theå baïn bình
tónh, cho pheùp baïn nhôù laïi mình baét ñaàu moät ngaøy nhö theá
naøo. YÙ nghó ñaàu tieân cuûa baïn khi thöùc daäy vaøo saùng nay? Ñoù
laø loaïi suy nghó gì? Noù tích cöïc, tieâu cöïc hay caàn thieát …?
Baïn ñaõ coù nhöõng loaïi suy nghó naøo khi baïn gaëp vaø tieáp xuùc
vôùi moïi ngöôøi trong ngaøy? Haõy theo doõi chính baïn qua buoåi
saùng, chieàu toái. Suy nghó tích cöïc chieám bao nhieâu thôøi gian
cuûa ngaøy. Haõy ghi chuù moät caùch ñôn giaûn. Neáu baïn coù quaù
nhieàu suy nghó tieâu cöïc trong ngaøy; haõy suy nghó tích cöïc vaøo
ngaøy hoâm sau.
Nhöõng suy nghó cuûa chuùng ta “ñöôïc taïo ra” töø nhöõng
gì xaûy ra quanh ta, töø quan ñieåm cuûa chuùng ta, kí öùc vaø
nhöõng kinh nghieäm.
Baøi taäp:
Ñeå kieåm soaùt nhuõng suy nghó cuûa baïn, “thuû thuaät”
sau coù theå giuùp ích raát nhieàu: SOS. Trong caùc hoøan caûnh,

32
baïn haõy “Standing back” (ñöùng phía sau) vaø baïn coù theå nhìn
thaáy moät trieån voïng môùi. Baïn “observe” (quan saùt) loaïi yù
nghó maø baïn ñang taïo ra vaø nhôù raèng baïn coù quyeàn choïn löïa
caùi maø baïn nghó. “Steer” (laùi) moät caùch yù thöùc “toâi taïo ra suy
nghó theo löïa chonï cuûa toâi”.
6.TAÂM TRÍ BAÏN VAØ HOØAN CAÛNH CHUNG QUANH.

Taâm trí baïn thöôøng ñöôïc quyeát ñònh bôûi ngoaïi caûnh
maø ngöôøi khaùc ñoái xöû vôùi baïn. Toâi thaáy vui khi ngöôøi khaùc
ñoái xöû toát vôùi toâi vaø toâi thaáy khoù chòu khi hoï khoâng toát vôùi
toâi. Haïnh phuùc cuûa baïn coù theå phuï thuoäc vaøo ngoaïi caûnh.
Neáu trôøi möa toâi thaáy buoàn, neáu thôøi tieát toát toâi thaáy vui. Noùi
chung, chuùng ta khoâng theå naøo kieåm soaùt ñöôïc ngoaïi caûnh
nhö: caùch moïi ngöôøi cö xöû vôùi ta, nhö thôøi tieát, tình traïng
coâng vieäc … taát caû luoân coù theå thay ñoåi. Neáu ta phuï thuoäc vaøo
ngoaïi caûnh, taâm trí cuûa ta cuõng bieán ñoåi theo ngoaïi caûnh.
Thay vaøo ñoù haõy taäp trung vaøo phaåm chaát beân trong. Neáu ta
“ñònh nghóa” ta baèng nhöõng phaåm chaát beân trong, ta seõ oån
ñònh vaø ít bò aûnh höôûng “thaêng traàm” cuûa ngoaïi caûnh.
Nhöõng “vai” maø chuùng ta “ñoùng” trong ngaøy coù theå
aûnh höôûng ñeán caù tính cuûa ta. Neáu ta “ñoùng” moät vai naøo
naøo ñoù caøng laâu thì aûnh höôûng cuûa noù vôùi ta caøng lôùn. Ñeå
ñoùng nhöõng “vai” cuûa ta hieäu quaû ta caàn phaûi nhôù raèng ñoù laø
nhöõng vai troø maø ta phaûi thöïc hieän chöù khoâng phaûi laø chính
ta: Nhö theá ta coù theå söû duïng nhöõng phaåm chaát tích cöïc cuûa
ta ñeå thöïc hieän nhöõng vai aáy maø khoâng ñaùnh maát caù tính cuûa
ta. Neáu ta “nhaän daïng” chính ta qua vai cuûa ta vaø ñeå cho
haïnh phuùc cuûa ta phuï thuoäc vaøo “caùi vai” aáy thì neáu nhö vai
kòch aáy thay ñoåi hay neáu noù bò ñe doïa ta seõ caûm thaáy bò caêng
thaúng vaø sôï haõi. Neáu ta nhaän daïng qua nhöõng nhaân vaät maø ta
coù; ñieàu naøy seõ taïo neân noãi lo sôï seõ maát chuùng hay khoâng

33
haïnh phuùc khi ngöôøi khaùc coù nhieàu hôn ta. Ta cuõng seõ nhìn
ngöôøi khaùc baèng moät caùi nhìn giôùi haïn tuøy thuoäc vaøo vai troø
maø hoï dieãn. Neáu ta nhaän daïng ta qua caùi toâi beân trong ta vaø
nhöõng phaåm chaát tích cöïc beân trong ta; ta coù theå duy trì ñöôïc
söï oån ñònh lôùn hôn beân trong ta thaäm chí vaøo nhöõng luùc
ngoaïi caûnh raát baáp beânh. Ta seõ thaáy ngöôøi khaùc qua söï hieåu
bieát, taàm nhìn roäng hôn vaø tích cöïc hôn. Ñieàu naøy cuõng taïo
ra cho ta moät loøng töï troïng saâu saéc vaø beàn vöõng thaäm chí khi
ta bò ngöôøi khaùc chæ trích hay bò hoaøn caûnh thaùch thöùc.
Taàm quan troïng cuûa caùc baøi taäp thö giaõn
Khi ta daønh vaøi phuùt ñeå ngoài yeân laëng vaø thö giaõn cô
theå ta, taâm trí ta; ta coù theå quan saùt roõ raøng hôn ôû nhöõng loaïi
tö duy maø ta ñaõ taïo ra trong taâm trí ta.Khi ta ngoài thö giaõn, ta
thöïc haønh taïo neân nhöõng suy nghó tích cöïc veà söï bình an vaø
haïnh phuùc. Trong tình traïng thö giaõn naøy soá nhòp tim ñaäp,
huyeát aùp, toác ñoä tö duy; vieäc tieâu thuï oâxy ñeàu giaûm. Thay
vaøo ñoù tinh thaàn cuûa ta ñöôïc “laøm môùi” vaø naïp naêng löôïng.
Baøi taäp thö giaõn 1:
Ta ngoài thoaûi maùi …Ta thö giaõn cô theå ta …Ta thôû saâu
vaøo.. vaø khi thôû vaøo ta caûm thaáy chính ta ñang mang vaøo söï
bình an vaø thö giaõn …
Khi thôû ra xua tan baát cöù söï caêng thaúng naøo trong taâm
trí vaø cô theå ta …Ta caûm thaáy cô theå ñeàu nheï nhoõm vaø thö
giaõn …Taâm trí ta bình tónh …Töï do khoûi baát cöù söï lo laéng naøo
…Bình an …Giôø ñaây nhöõng suy nghó cuûa ta chaäm hôn …Ta nheï
nhaøng mang taâm trí ta trôû laïi caên phoøng vaø nhöõng caûnh vaät
xung quanh ta nhöng ta vaãn duy trì caûm giaùc bình an naøy.
Baøi taäp thö giaõn 2:
Ta ngoài thoaûi maùi …Ta thôû saâu vaøo vaø xua tan baát cöù
söï caêng thaúng naøo trong cô theå vaø taâm trí ta …Ta nghó veà ñoâi

34
chaân cuûa ta …Haõy cho pheùp chuùng coù ñöôïc caûm giaùc nheï
nhaøng vaø thoaûi maùi..Ta nghó veà ñoâi chaân ta …Ta xua tan baát
cöù caêng thaúng naøo trong ñoâi chaân ta. Ta nghó veà bao töû ta
…Ta cho pheùp taát caû caùc cô ôû ñaây thö giaõn vaø tónh laëng …Ta
taäp trung vaøo ngöïc cuûa ta …Ta caûm thaáy chính ta ñang
thôû..Hôi thôû ta trôû neân tónh laëng vaø deã daøng …Vôùi moãi hôi
thôû, ta caûm thaáy chính ta trôû neân bình an vaø thö giaõn hôn …Ta
xua tan baát cöù caêng thaúng naøo treân ñoâi vai …Ta cuõng ñeå cho
maët vaø ñaàu thö giaõn hoaøn toaøn …Ta nghó veà caùi caùnh tay
…Baây giôø chuùng ta trôû neân nheï nhaøng khoâng troïng löôïng
…Taâm trí ta tónh laëng vaø bình an …Ta taän höôûng caûm giaùc thö
giaõn naøy.
Baøi taäp thö giaõn 3:
Ta ngoài thoaûi maùi vaø thö giaõn cô theå ta …Ta thôû saâu
vaøo vaø khi ta thôû ra. Ta xua tan baát cöù söï caêng thaúng naøo
…Khi ta ngoài ñaây ta hình dung nhöõng ngoâi sao vaø chuùng ta
caûm thaáy chính ta ñöôïc bao quanh bôûi moät ñaùm maây bình an
…Baát cöù khi naøo ta caûm thaáy lo laéng vaø sôï haõi …Ñieàu caàn laøm
laø nghó veà ngoâi sao saùng bình an treân baàu trôøi ñeâm vaø ta nhôù
raèng ta cuõng laø moät ngoâi sao bình an.
Moät baøi taäp giuùp thay ñoåi caùch cö xöû khoâng mong muoán.
Ngoài thoaûi maùi vaø thö giaõn cô theå baïn …Thôû saâu
vaøo vaø xua tan baát cöù caêng thaúng naøo trong taâm trí. Hình
dung moät tình huoáng maø baïn thöôøng giaän döõ vaø bò xoác
…Quan saùt tình huoáng naøy vaø nghó xem baïn phaûn öùng ra sao
…Nghó veà moät phaåm chaát môùi hay moät caùch phaûn öùng ñeå
thay theá caùch cö xöû khoâng tích cöïc naøy …Nghó xem baïn muoán
phaûn öùng theå naøo trong tình huoáng naøy …Baây giôø haõy taùi hieän
laïi tình huoáng naøy vaø phaûn öùng trong caùch maø baïn muoán söû
duïng phaåm chaát naøy trong cuoäc soáng haèng ngaøy cuûa baïn.

35
 Nhöõng böôùc giuùp thay ñoåi phaûn öùng tieâu cöïc sang
tích cöïc:
Ngaøy 1 – Toâi chuù yù nhöõng gì toâi noùi vaø caùch toâi phaûn
öùng vôùi ngöôøi khaùc. Toâi kieåm tra vaø thay ñoåi chính toâi – chöù
khoâng phaûi nhöõng ngöôøi khaùc.
Ngaøy 2 – Neáu toâi thaáy chính toâi bò chæ trích vaø phaûn
öùng nhöõng ngöôøi khaùc, toâi thay theá nhöõng yù nghó naøy baèng
nhöõng yù nghó, phaûn öùng höõu ích vaø tích cöïc.
Ngaøy 3 – Baát cöù khi naøo toâi coù nhöõng yù nghó tieâu cöïc
veà chính toâi, ngöôøi khaùc vaø hoaøn caûnh, toâi taäp trung nhìn vaøo
nhöõng khía caïnh toát vaø tích cöïc.
Ngaøy 4 – Khi toâi ñoái maët vôùi nhöõng thöû thaùch – Toâi
chaáp nhaän raèng toâi khoâng theå thay ñoåi vaø taäp trung tìm kieám
nhöõng giaûi phaùp coù lôïi vaø hieäu quaû.

36
 BAØI 12: HAÏNH PHUÙC
Haïnh phuùc seõ ñeán vôùi nhöõng ai coù haønh ñoäng, thaùi ñoä
vaø nhöõng ñoùng goùp trong saïch vaø vì nhaân loaïi.
Moïi ngöôøi chuùng ta ñeàu nghe ñeán caùc teân nhö Thieân
Ñaøng, El Dorado, Khu vöôøn cuûa Eden, Thaùnh Allah, Chuû
nghóa khoâng töôûng …Ñaây laø theá giôùi cuûa hoøa bình, söï trong
laønh vaø thònh vöôïng. ÔÛ nhöõng nôi naøy, moãi con ngöôøi ñeàu laø
moät boâng hoa, moãi quoác gia cuõng töïa nhö moät ñoùa hoa vaø
theá giôùi laø moät khu vöôøn ñaày hoa. Maët trôøi chieáu nhöõng tia
naéng vaøng treân khaép khu vöôøn hoa. Caùnh coång haïnh phuùc
ñang roäng môû, ñoùn chaøo nhaân loaïi böôùc vaøo khu vöôøn Vaøng.
1.THEO ÑUOÅI HAÏNH PHUÙC.

Ngaøy nay raát nhieàu ngöôøi ñang töï ñaët caâu hoûi cho
chính mình veà muïc ñích cuûa cuoäc soáng. Moät soá ngöôøi chaùn
soáng, moät soá ngöôøi laïi maát nieàm tin, hy voïng. Moät soá ngöôøi
laïi coù söùc laøm giaøu vaø tin töôûng raèng cuûa caûi seõ ñem ñeán
haïnh phuùc cho hoï. Moät soá ngöôøi coù taøi saûn nhöng laïi khoâng
coù söùc khoûe vaø theá laø cuõng chaúng caûm thaáy haïnh phuùc. Moät
soá ngöôøi choïn cho mình moät ngheà ngieäp naøo ñoù vaø tin tuôûng
mình seõ haïnh phuùc vôùi coâng vieäc naøy. Moät soá ngöôøi khaùc laïi
tìm haïnh phuùc ôû caùc moái quan heä giao tieáp. Tuy nhieân, cho
duø chuùng ta coù haïnh phuùc ñeán ñaâu ñi nöõa, taát caû ñeàu coù giôùi
haïn vaø con ngöôøi chuùng ta phaûi traûi qua nhöõng noãi buoàn vui
laãn loän.
Chuùng ta khoâng theå giöõ ñöôïc haïnh phuùc trong laønh,
beàn vöõng chính laø söï suy suïp caùc giaù trò tinh thaàn vaø söùc
maïnh. Nhaän thöùc ñuùng vaø bieát caùch aùp duïng caùc giaù trò tinh
thaàn seõ laø nguoàn haïnh phuùc thaät söï. Söï giaøu sang aån chöùa
qua söùc maïnh cuûa söï thaät. Söùc khoûe theå hieän qua söùc maïnh

37
cuûa söï hoøa bình. Keát hôïp cuûa hai yeáu toá naøy laïi chính laø
haïnh phuùc. Cuõng gioáng nhö moät lieàu thuoác boå vaäy, söï hieåu
bieát tinh thaàn seõ mang ñeán hy voïng cho nhöõng ngöôøi thaát
voïng. Haïnh phuùc trong laønh seõ ñi veà vôùi nhöõng ai ñi tìm chaân
trôøi môùi traøn ñaày hy voïng. Nhöõng ñieàu quan troïng ñaõ ñi vaøo
queân laõng seõ ñöôïc nhôù laïi. Caûm giaùc nhö moät ngöôøi ñi xa
ñang haùo höùc trôû veà queâ nhaø – nhìn thaáy caây coái, hít thôû
khoâng khí thaân quen vaø bieát ñöôïc mình ñang ñeán raát gaàn vôùi
nhöõng gì thaân thuoäc vôùi con ngöôøi mình. Hôi aám vaø söï thoaûi
maùi cuûa haïnh phuùc ñöôïc che daáu beân trong caùi toâi cuûa con
ngöôøi. Khi con ngöôøi theå hieän mình vaø duøng söùc maïnh nhöõng
noäi löïc cuûa söï bình yeân, thanh bình, con ngöôøi seõ laøm hoài
sinh laïi nhöõng giaù trò ñaïo ñöùc vaø haïnh phuùc baét ñaàu daâng
traøo. Taâm hoàn trôû neân roäng môû ñoùn nhaän nhöõng bí maät cuûa
cuoäc soáng, hoïc caùch soáng ñeå khoâng trôû thaønh naïn nhaân cuûa
theá giôùi vaät chaát. Caùc haønh ñoäng ñuùng ñaén laø tinh khieát vaø söï
tinh khieát chính laø nguoàn haïnh phuùc vaø thoaûi maùi. Caùc haønh
ñoäng ñuùng ñaén seõ mang ñeán söùc maïnh vaø haïnh phuùc cho
chính mình vaø cho nhöõng ngöôøi khaùc. Caùc giaù trò tinh thaàn
cuõng laø kim chæ nam höôùng daãn chuùng ta töï söûa chöõa caù tính
vaø haønh ñoäng cuûa mình. Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, quaù trình töï
phaùt trieån vaø thay ñoåi caùc nhaân laø chieác chìa khoùa môû caùnh
coång haïnh phuùc.
2. HAÏNH PHUÙC TINH THAÀN.

Con ngöôøi thöôøng noùi ñeán söï thanh thaûn tinh thaàn.
Haïnh phuùc tinh thaàn. Haïnh phuùc tinh thaàn chính laø traïng thaùi
cuûa söï thanh thaûn. Söï thanh thaûn ôû chính mình giuùp taïo neân
nieàm tin. Haïnh phuùc roài seõ ñeán vôùi nhöõng ai coù ñöôïc nieàm
tin. Cho duø gaëp phaûi hoøan caûnh ñaày thöû thaùch, khoù khaên,
ngöôøi ñoù cuõng khoâng sôï haõi. Söùc maïnh cuûa nieàm tin seõ giuùp

38
ñôõ hoï vaø höôùng hoï ñeán thaønh coâng. Khi con ngöôøi coù ñöôïc
söùc maïnh tinh thaàn soi saùng, con ngöôøi seõ giaûm bôùt lo laéng,
öu saàu trong loøng. Con ngöôøi seõ daàn thoaùt khoûi ñau khoå vaø
duy trì ñöôïc moät haïnh phuùc laønh maïnh. Soáng trong moät theá
giôùi coù haïnh phuùc vaø buoàn khoå, con ngöôøi neân ghi nhôù baøi
hoïc lôùn nhaát veà haïnh phuùc, ñoù laø “haõy cho haïnh phuùc vaø ñoùn
nhaän haïnh phuùc, ñöøng gieo buoàn ñau ñeå ñoùn nhaän buoàn ñau”.
Haïnh phuùc seõ ñeán vôùi nhöõng ai laøm chuû ñöôïc chính
mình – thoâng suoát veà tinh thaàn, caù tính, cô theå con ngöôøi,
hoaøn taát vôùi moïi söùc maïnh vaø ñaït ñöôïc söï caân baèng hoaøn
haûo giöõa caùc caù tính nam vaø nöõ. Moãi moät taâm hoàn cuûa con
ngöôøi ñeàu coù söï hoaøn haûo ñoù.
3. TAØI SAÛN VOÂ GIAÙ.

Haïnh phuùc khoâng theå mua, baùn hoaëc trao ñoåi ñöôïc.
Haïnh phuùc seõ ñeán vôùi nhöõng ngöôøi coù haønh ñoäng, thaùi ñoä vaø
nhöõng ñoùng goùp ñuùng ñaén, khoâng chæ vì baûn thaân mình. Hay
noùi caùch khaùc, söï nhaän thöùc vaø haønh ñoäng cuûa moãi caù nhaân
quyeát ñònh giaù trò cuûa cuoäc soáng.
Tuy nhieân, söï oån ñònh veà xaõ hoäi, kinh teá vaø chính trò
nhö ñaõ neâu treân cuõng laø nguoàn haïnh phuùc trong cuoäc soáng.
Vaø moät khi moät trong nhöõng ñieàu naøy gaëp trôû ngaïi thì nieàm
haïnh phuùc trong moãi caùc nhaân cuõng tan vôõ. Con ñöôøng ñi
ñeán haïnh phuùc ñang roäng môû vôùi nhöõng cô hoäi vaøng. Moãi
haønh ñoäng vaø moãi böôùc ñi treân con ñöôøng töïa nhö moät caây
vieát ñang veõ höôùng ñi cuûa moät ñôøi ngöôøi. Vaø moãi con ngöôøi
chuùng ta cuøng nhau böôùc treân con ñöøông naøy, cuøng giuùp ñôõ
nhau thì nieàm haïnh phuùc ñaït ñöôïc seõ caøng quyù giaù hôn.

39
 BAØI 13: TÍNH KHIEÂM TOÁN.
1. LÔØI MÔÛ ÑAÀU

Ngöôøi khieâm toán seõ bieát laéng nghe vaø tieáp thu quan
ñieåm cuûa ngöôøi khaùc duø noù traùi ngöôïc vôùi quan ñieåm cuûa
mình. Khieâm toán laø phaåm tính cuûa ñöùc yeâu thöông. Ñeå bieát
baïn coù khieâm toán hay khoâng, baïn haõy laáy “vaâng lôøi” vaø
“laéng nghe” laøm thöôùc ño.
Taïi sao baïn laáy “vaâng lôøi” vaø “laéng nghe” laøm thöôùc
ño? Ñoái vôùi caáp treân, baïn laø ngöôøi bieát vaâng lôøi. Ñieàu naøy
khoâng coù nghóa laø baïn phaûi “vaâng lôøi toái maët”, nhöng laø söï
vaâng lôøi trong “ñoái thoaïi”. Coøn ñoái vôùi nhöõng ngöôøi döôùi
quyeàn, baïn laø ngöôøi bieát laéng nghe. Cho duø baïn laøm ñuùng,
laøm hay, nhöng baïn khoâng bieát laéng nghe ngöôøi döôùi, baïn
vaãn laø ngöôøi kieâu ngaïo khoâng hôn khoâng keùm. Laéng nghe
ngöôøi döôùi khoâng coù nghóa laø baïn nhu nhöôïc, heøn nhaùt,
nhöng ñoù laø theå hieän moät taâm hoàn khieâm toán, traøn ñaày yeâu
thöông.
Trong cuoäc soáng, coù nhöõng ngöôøi mau maén vaâng lôøi
beà treân, nhöng laïi khoâng chuùt ngaïi nguøng phôùt lôø yù kieán cuûa
beà döôùi. Nhöõng ngöôøi nhö theá ñöôïc ñaët cho 2 chöõ “ÑÑ” töùc
laø “Thöôïng Ñoäi, Haï Ñaïp”.
Xeùt veà maët tu ñöùc, khieâm toán laø nhaân ñöùc neàn taûng vì
khoâng coù ñöùc khieâm toán, baïn chaúng theå coù ñöôïc nhaân ñöùc
naøo caû. Loøng ñaïo ñöùc, tinh thaàn phuïc vuï, tình yeâu thöông…taát
caû phaûi phaùt xuaát töø taâm hoàn khieâm toán. Neáu baïn haêng say
phuïc vuï nhöng ñeå ñöôïc khen taëng thì vieäc phuïc vuï cuûa baïn
coù yù nghóa gì? Neáu baïn laøm vieäc ñaïo ñöùc ñeå cho ngöôøi khaùc
thaáy maø ca tuïng baïn, vieäc ñaïo ñöùc ñoù coù giaù trò gì nöõa.
Khieâm toán khoâng phaûi laø coi thöôøng mình, nhöng laø
ñaùnh giaù ñuùng möùc con ngöôøi mình. Neáu baïn coù khaû naêng

40
maø baïn khoâng ñem khaû naêng ñoù ñeå phuïc vuï thì khaùc gì
ngöôøi ñaày tôù ñem choân giaáu neùn baïc Chuùa trao vaø ñaày tôù aáy
bò Chuùa khieån traùch. Ñoù laø moät hình thöùc kieâu ngaïo. Ngöôïc
laïi, neáu baïn khoâng coù khaû naêng veà laõnh vöïc naøo ñoù maø baïn
töï nhaän mình coù khaû naêng thì ñoù laïi laø moät daïng kieâu ngaïo.
Daïng naøy ngöôøi ta thöôøng goïi laø “noå”. Ñöøng bao giôø baïn ñeå
toàn taïi nhöõng hình thaùi kieâu ngaïo naøy nôi baïn.
Soáng khieâm toán baïn seõ ñöôïc ngöôøi khaùc yeâu meán vaø
kính. Moät lôøi khieâm nhöôøng ví nhö ngaøn lôøi noùi bình thöôøng
khaùc.
Tính khieâm nhöôøng naèm saâu döôùi nöôùc tónh laëng
trong ñaïi döông meânh moâng. Saâu taän ñaùy laø loøng töï troïng.
Tröôùc heát, ñi vaøo loøng ñaïi döông nhö cuoäc du ngoaïn vaøo
vuøng ñaát bao la chöa heà bieát ñeán. Nhöõng cuoäc thaùm hieåm coù
theå daãn ñeán caùc kho baùu ñöôïc choân giaáu; ngöôøi tìm kieám theá
giôùi noäi taâm cuûa mình coù theå tìm thaáy chaâu baùu choân saâu. Vaø
choân saâu nhaát – toûa saùng nhaát – laø tính khieâm toán. Vaøo
nhöõng luùc ñen toái nhaát, caùc tia saùng cuûa tính khieâm toán
xuyeân qua raát roõ. Tính khieâm toán xua tan sôï haõi, baát an vaø
môû ra caùi toâi chaân lyù vuõ truï.
2. NHIEÄM VUÏ CUÛA NGÖÔØI ÑÖÔÏC UÛY THAÙC.

Tính khieâm toán laø chaáp nhaän caùc nguyeân taéc töï nhieân
maø khoâng bò kieåm soaùt. Moïi thöù ta coù – töø theå xaùc ñeán
nhöõng taøi saûn quyù giaù nhaát – ñeàu laø thöøa höôûng maø coù. Do
ñoù söû duïng caùc taøi saûn theo caùch töø thieän vaø roäng raõi trôû
thaønh tieâu chí ñaïo ñöùc. YÙ thöùc cuûa ngöôøi ñöôïc uûy thaùc veà
quyeàn löïc voâ taän vaø voâ haïn nhö theå chaïm vaøo choã saâu thaåm
cuûa linh hoàn con ngöôøi vaø ñaùnh thöùc noù nhaän ra raèng khi
thöøa höôûng caùc nguoàn aáy luùc chaøo ñôøi thì ñeán luùc cheát seõ ñeå
laïi caùc nguoàn aáy. Trong caùi cheát moïi thöù thuoäc veà caù nhaân seõ

41
laø nhöõng aán töôïng veà caùch duøng caùc nguoàn löïc ñoù vaø söï keát
hôïp vôùi söï thoâng thaùi cuûa ngöôøi ñöôïc uûy thaùc.
YÙ thöùc traùch nhieäm ñöôïc uûy thaùc seõ ñaët loøng töï troïng
ôû vò trí cao nhaát vaø laøm toát hôn caùc quan heä khaùc trong cuoäc
ñôøi. YÙ thöùc ñoù ñöa con ngöôøi vaøo traïng thaùi suy ngaãm, queân
caû thôøi gian nhìn ñôøi döôùi quan nieäm khaùc. Tìm caùi môùi
trong soá caùc quan heä vôùi caùi toâi vaø theá giôùi nhö theå nhaän ra
traùch nhieäm ngöôøi ñöôïc uûy thaùc cho caù nhaân ñoù.
3. XOÙA BOÛ “TOÂI” VAØ “CAÙI CUÛA TOÂI”.

Loøng khieâm toán laø ñeå ñi vaø ñeå laïi. Hoøn ñaù maâu thuaãn
naèm trong yù thöùc veà caùi “Toâi” vaø “Caùi cuûa toâi” vaø naèm trong
söï sôû höõu veà vai troø, hoaït ñoäng, moät vaät theå, moät con ngöôøi
thaäm chí treân theå xaùc. Ngöôïc laïi, yù thöùc ñoù laøm con ngöôøi ta
maát caùi maø ta muoán coù – töùc laø nhöõng giaù trò vuõ truï quyù giaù
vaø coù yù nghóa ñoái vôùi cuoäc soáng. Söï khieâm toán xoùa boû loøng
ham muoán vaø quan ñieåm heïp hoøi taïo neân ranh giôùi caûm xuùc,
trí tueä vaø cô theå. Caùc giôùi haïn ñoù phaù vôõ loøng töï troïng vaø
döïng neân nhöõng böùc töôøng kieâu ngaïo vaø kieâu haõnh ngaên
caùch vôùi ngöôøi khaùc. Loøng khieâm toán nheï nhaøng len qua caùc
keõ hôõ taïo neân nhöõng ñoät phaù.
Khi ngöôøi ta coù loøng khieâm toán, moïi ngöôøi cuùi ñaàu
chaøo kính neå vì moïi ngöôøi cuùi ñaàu nhöõng ai cuùi ñaàu tröôùc.
Do ñoù, daáu hieäu cuûa loøng bao dung laø loøng khieâm toán. Loøng
khieâm toán laøm con ngöôøi trôû neân ñoäc laâp, linh hoaït vaø deã
thích nghi. Xa hôn nöõa laø con ngöôøi trôû neân khieâm toán cuõng
laø möùc con ngöôøi trôû neân quan troïng hôn trong tim ngöôøi
khaùc. Ngöôøi khieâm toán coá laéng nghe vaø thöøa nhaän ngöôøi
khaùc. Thöøa nhaän ngöôøi khaùc caøng nhieàu, ngöôøi ñoù caøng ñaùng
kính hôn vaø caøng ñöôïc nghe theo. Loøng khieâm toán töï ñoäng
laøm con ngöôøi ñaùng khen.

42
4. YEÂU CAÀU PHUÏC VUÏ.

Thaønh coâng trong coâng vieäc xuaát phaùt töø loøng khieâm
toán. Caøng khieâm toán ngöôøi ta caøng gaët haùi nhieàu thaønh quaû.
Coâng vieäc ñöôïc thöïc hieän toát nhaát khi:1/ ngöôøi ta xem caùi toâi
laø söï uûy thaùc hay moät duïng cuï vaø 2/ con ngöôøi baét ñaàu chaáp
nhaän ngöôøi khaùc voán khaùc vôùi mình. Ngöôøi khieâm toán coù theå
laøm vieäc trong moïi moâi tröôøng duø xa laï hay khoù khaên. Loøng
khieâm toán ôû trong thaùi ñoä, quan ñieåm, lôøi noùi vaø caùc moái
quan heä.
Treân phöông dieän quan heä con ngöôøi, loøng khieâm toán
laø ngoïn haûi ñaêng cung caáp caùc daáu hieäu veà nhöõng con ngöôøi
mong ñôïi töø xa. Ñeå lieân laïc ñöôïc vôùi caùc daáu hieäu naøy, taâm
trí vaø tinh thaàn phaûi minh maãn, trong saùng. Loøng khieâm toán
mang laïi quyeàn löïc naém baét tình hình, nhaän thöùc roõ caùc
nguyeân nhaân khoù khaên, trôû ngaïi vaø duy trì söï im laëng. Ñoù laø
khi moät ngöôøi boäc loä yù kieán, yù kieán ñoù ñöôïc trình baøy vôùi
moät tinh thaàn côûi môû vaø vôùi söï nhaän thöùc veà nhöõng ñieåm ñaëc
bieät söùc maïnh vaø söï hieåu bieát cuûa baûn thaân vaø cuûa ngöôøi khaùc.
Loøng khieâm toán laø caàu noái giöõa caùc nguyeân taéc töï
nhieân veà thaùi ñoä cuûa caù nhaân, caùc quan heä vaø söï phaùt trieån
khaùc cuûa con ngöôøi. Neáu khoâng coù loøng khieâm toán, chuùng ta
khoâng theå xaây döïng xaõ hoäi vaên hoùa vaên minh cuõng khoâng
theå phuïc vuï theá giôùi vôùi taám loøng quaûng ñaïi, thieän taâm.

43
 BAØI 14: TINH THAÀN HÔÏP TAÙC
Laøm vieäc chung, noùi caùch khaùc laø “hôïp taùc” laø vieäc
gaây nhieàu khoù khaên, nhaát laø ñoái vôùi ngöôøi Vieät chuùng ta.
Caùc baïn laø toâng ñoà ñoäi tröôûng vaø seõ laø nhöõng giaùo lyù vieân, aét
haún baïn caàn hoïc sao ñeå bieát laøm vieäc chung. Moät mình baïn
duø coù yù kieán hay, keá hoaïch xuaát saéc, cuõng khoâng theå thaønh
coâng neáu thieáu söï hôïp taùc cuûa caùc ñoàng nghieäp vaø caùc thaønh
phaàn khaùc.
Baøi hoïc veà söï hôïp taùc maø baïn coù theå nhaän ra ñöôïc ñoù
chính laø caáu truùc cô theå con ngöôøi. Con ngöôøi duø nhieàu chi
theá, nhöng caùc chi theå hôïp taùc vôùi nhau moät caùch hoaøn haûo
ñeå baûo veä söï soáng cuûa chính mình.
1. TINH THAÀN HÔÏP TAÙC CUÛA CON NGÖÔØI

Con ngöôøi bieát ñoaøn keát giuùp ñôõ laãn nhau seõ nhaän
ñöôïc söï ñoaøn keát giuùp ñôõ töø ngöôøi khaùc. Phöông caùch ñeå coù
ñöôïc tinh thaàn hôïp taùc laø söû duïng naêng löôïng cuûa trí oùc ñeå
taïo ra rung ñoäng töø nhöõng mong öôùc toát ñeïp vaø nhöõng caûm
xuùc trong laønh ñoái vôùi ngöôøi khaùc vaø ñoái vôùi coâng vieäc.
Baèng caùch duy trì nhöõng ñoäng löïc ñaõ bò taùc ñoäng bôûi nhöõng
giaù trò noäi taïi chöù khoâng phaûi hoaøn caûnh beân ngoaøi, tinh thaàn
ñoaøn keát, hôïp taùc ôû moãi con ngöôøi seõ troãi daäy.
Caùc thaønh coâng cuûa con ngöôøi cuõng töïa nhö moät daõy
nuùi vôùi nhöõng doác nuùi, vaùch ñaù vaø thung luõng. Muoán vöôn
ñeán thaønh coâng thì moãi ngöôøi ñeàu mong öôùc leo leân ñeán ñænh
nuùi. Ñeå ñaït ñöôïc nhö vaäy, moãi moät ngöôøi leo nuùi phaûi töï
trang bò cho mình nhöõng kó naêng, kieán thöùc caàn thieát vaø moät
söùc maïnh cuûa yù chí vaø nghò löïc. Tuy nhieân, ngöôøi leo nuùi
khoâng theå treøo leân ñeán ñænh nuùi neáu thieáu moät duïng cuï: sôïi
daây an toaøn cuûa tinh thaàn hôïp taùc. Tinh thaàn hôïp taùc seõ taïo

44
neân söùc maïnh, söï haêng say vaø thoaûi maùi – Tinh thaàn hôïp taùc
chính laø ngöôøi trôï giuùp ñaéc löïc cho moãi ngöôøi leo nuùi cho duø
chaëng ñöôøng coù nhieàu gian truaân, traéc trôû.
2. LÔÏI ÍCH CHUNG.

Söï hôïp taùc thaønh coâng khoâng phaûi laø moät troø chôi
maëc caû ôû ñoù coù söï thaønh coâng cuûa ngöôøi khaùc. Muïc ñích
chính cuûa söï hôïp taùc laø lôïi ích chung cuûa caû hai phía. Söï hôïp
taùc ñöôïc xaây döïng treân söï toân troïng laãn nhau. Söï hôïp taùc laãn
nhau ñöôïc phaùt trieån döïa treân neàn taûng cuûa söï chaêm soùc,
quan taâm vaø chia seû laãn nhau.
Söï hôïp taùc chæ coù theå ñaït ñöôïc trong söï thoaûi maùi, chöù
khoâng phaûi söï naëng neà. Söï thoaûi maùi nghóa laø coù moät taám
laøng thaønh thaät vaø roäng môû. Söï côûi môû, thoaûi maùi seõ giuùp
chuùng ta nhaän ñöôïc söï hôïp taùc ôû moïi ngöôøi. Neáu chuùng ta coù
nieàm tin ôû ngöôøi khaùc vaø ngöôïc lai nhöõng ngöôøi ñoù cuõng taïo
döïng nieàm tin ôû chuùng ta, caùc caûm giaùc naøy seõ taïo neân moät
baàu khoâng khí thoaûi maùi, nieàm tin, söï toân troïng, uûng hoä vaø
cuøng nhau hôïp taùc.
3. TINH THAÀN TRAÙCH NHIEÄM.

Tinh thaàn hôïp taùc cuõng chính laø traùch nhieäm cuûa moïi
ngöôøi, tuy nhieân cuõng caàn phaûi coù loøng can ñaûm vaø noäi löïc
tieán trình hôïp taùc dieãn ra deã daøng.
Ñoâi khi nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm laïi trôû thaønh muïc
tieâu cho nhöõng söï chæ trích, xuùc phaïm. Caàn phaûi coù söï chuaån
bò cô baûn ñeå moãi caùc nhaân coù theå töï baûo veä mình vaø giöõ ñöôïc
söï thanh thaûn, caân baèng. Moät trong nhöõng thaùi ñoä caàn thieát
ñoù laø thaùi ñoä voâ tö, khaùch quan vaø chæ bò taùc ñoäng bôûi nhöõng
yeáu toá baûn thaân, chöù khoâng heà bò aûnh höôûng bôûi moâi tröôøng
beân ngoaøi, tinh thaàn hôïp taùc döôùi söï khoân ngoan seõ troãi daäy.

45
Haõy coù caùi nhìn thaân thieän; hôïp taùc vôùi moïi ngöôøi, ngay caû
sau khi ñoù ñoái xöû khoâng toát vôùi mình. Nhö vaäy, nghóa laø baïn
coù moät taám loøng khoan dung. Nhöõng ngöôøi coù thaùi ñoä thoâng
caûm, tha thöù, kieân trì vaø thaáu hieåu …raát deã laøm lay ñoäng
nhöõng ngöôøi thôø ô vaø khuyeán khích tinh thaàn hôïp nhaát troãi daäy ôû hoï.
Söï hôïp taùc ñoøi hoûi moãi caù nhaân duy trì ñöôc thaùi ñoä
thaønh thaät vaø tích cöïc. Nhöõng suy nghó tích cöïc trong moãi caùc
nhaân seõ töï nhieân vaø deã daøng taïo ra caûm giaùc hôïp taùc trong
taâm trí cuûa ngöôøi khaùc. Phöông caùch hôïp taùc laø duøng naêng
löïc trí tueä ñeå gaây aûnh höôûng ñeán nhöõng ngöôøi khaùc veà caùi
thieän chí cuõng nhö caûm giaùc toát ñeïp cuûa mình. Nhôø vaäy seõ
taùc ñoäng ñeán moâi tröôøng xung quanh theo caùch tích cöïc. Taäp
hôïp nhöõng aûnh höôûng do caùc noã löïc ñaày thieän chí seõ taïo neàn
taûng cho thaùi ñoä côûi môû vaø tinh thaàn hôïp taùc thaønh coâng.
4. THÔØI GIAN LAØ ÑAÂY.

Cuøng vôùi thôøi gian vaø vôùi traät töï töï nhieân cuûa caùc söï
kieän seõ taïo neân loøng kieân nhaãn. Thôøi gian raát quyù giaù vaø thôøi
gian luoân mang ñeán nhöõng cô hoäi duy nhaát ñeå ñaït ñöôïc
nhöõng gì toá ñeïp vaø caàn thieát nhaát. Thôøi gian hôïp taùc vôùi moãi
ngöôøi chuùng ta neáu chuùng ta nhaän bieát roõ taàm quan troïng cuûa
thôøi gian
Trong quaù trình chuyeån ñoåi cuûa theá giôùi, moãi ngöôøi
chuùng ta haõy cuøng nhau goùp söùc moät ít – neáu khoâng baèng trí
oùc, thì baèng cô theå, hay baèng tieàn cuûa; neáu khoâng baèng tieàn
cuûa thì baèng caùch khuyeán khích hay thuùc giuïc ngöôøi khaùc
cuøng hôïp taùc. Neáu moãi ngöôøi cuøng goùp söùc moät ít thì coù theå
naâng caû ngoïn nuùi cao! Moät khi sôïi daây lieân keát giöõa moãi
ngöôøi treân theá giôùi ñöôïc keát laïi vaø beàn chaët, tinh thaàn hôïp
taùc ñöôïc taïo döïng vöõng beàn, chuùng ta seõ cuøng nhau vöôn ñeán
nhöõng ñænh cao môùi ngaøy caøng cao hôn.

46
 BAØI 15: CÔ HOÄI ÑEÁN CHÆ MOÄT LAÀN
Neáu cam ñaûm nhìn thaúng vaøo lòch söû ñôøi mình,chuùng
ta thaáy raèng mình quaù phí phaïm thôøi gian:hoïc taäp quaù ít,thôøi
gian voâ boå quaù nhieàu.Con ngöôøi theå xaùc vaø taâm linh vaãn
phaûi lôùn leân.Neáu baïn khoâng vun troàng,aét seõ khoâng sinh
traùi.Cô hoäi khoâng chôø ñôïi baïn haønh ñoäng,haõy naém baét kòp
thôøi.Muoán vaäy:
1. DÖØNG LAÏI

- Baïn chính laø ngöôøi ñi qua lòch söû ñôøi mình.Baïn chæ
laø ngöôøi neáu baïn bieát taän duïng thôøi gian,söùc löïc vaø taâm trí
nhaèm ñöôïc phaùt trieån trong baïn,vôùi baïn,do baïn chöù khoâng
phaûi ngoaøi baïn
- Beân ngoaøi baïn coù quaù nhieàu söï vieäc, lôøi môøi
moïc,ñam meâ haáp daãn vaây quanh.Caùch toát nhaát laø baïn phaûi
thöôøng xuyeân döøng laïi ñeå choïn loïc,ñoùn nhaän söï soáng,nhìn noù
vaø nhìn laïi noù.Nhôø ñoù baïn môùi coù theå laøm chuûû ñöôïc noù.Noù
seõ laø cuûa baïn vaø laøm cho baïn thaønh “chính mình”.
- Döøng laïi ñuùng nôi ñuùng luùc seõ khoâng laøm cho baïn
chaäm treã.Traùi laïi giuùp baïn tieán vaø tieán raát nhanh.Moãi
giôø,haõy döøng laïi vaøi phuùt ñeå nhìn laïi caùc vieäc ñaõ laøm vaø döï
ñònh nhöõng vieäc seõ laøm.Moãi ngaøy haõy daønh ít phuùt nhìn laïi
toång theå coâng vieäc ruùt öu –khuyeát ñeå soáng ngaøy hoâm sau.
- Döøng laïi ñeûâ naém baét cô hoäi treân ñoâi tay mình.Khoâng
bao giôø coù moät cô hoäi ñuùng nghóa khi chuùng ta chæ laø “thaân
taàm göûi”
2. GIAÙ TRÒ CUÛA NHAÄN THÖÙC:

Ñaây laø moät ñieàu kieän caàn- ñuû cho nhöõng ai muoán trôû
thaønh ngöôøi toaøn dieän
- Chuùng ta thöôøng :

47
 + Hít thôû “maø khoâng ñeå yù”
+ Aên “moät caùch maùy moùc”
+ Mô moäng vaø suy töôûng maø “khoâng haønh ñoäng”
+ Haønh ñoäng maø “khoâng nghó ñeán”
Soáng nhö vaäy laø chuùng ta ñang daàn ñaùnh maát “chính mình”
- Ngöôøi tröôûng thaønh phaûi bieát yù thöùc moät caùch troïn
veïn. Baïn seõ laø “Ngöôøi thöïc söï khi baïn laøm cho cuoäc soáng voâ
yù thöùc cuûa baïn trôû neân caøng yù thöùc hôn”.
- Baïn ñöøng ñeå cho “Söï soáng trong baïn” bò döøng laïi
hoaëc cheát ñi vì moät thoûa maõn naøo ñoù. Vd: baïn chæ thích chôi
vôùi ngöôøi baïn thích… Ngöôøi naøo töï cho mình laø “ñuû”seõ khoâng
theå nhaän ñöôïc gì caû. Neáu baïn naém tay, nhaém maét, bòt tai,
kheùp con tim vaø tinh thaàn laïi, nhöïa soáng seõ khoâng vaøo, baïn
seõ khoâng theå lôùn leân vaø mang hoa traùi ñöôïc.
- Baïn ñöøng boùp ngheït caùc öôùc muoán trong baïn. Vì
nhö theá baïn ñang boùp ngheït söï soáng cuûa öôùc muoán. Haõy nhôù
raèng moät ngöôøi khoâng coù öôùc muoán, khoâng coù ñam meâ,
ngöôøi ñoù ñaõ cheát. Phaûi ñònh höôùng vaø ñöøng bao giôø boû cuoäc.
Neáu haønh ñoäng sai haõy döøng laïi ñeå nhaän thöùc roõ raøng, ruùt tæa
baøi hoïc vaø tieáp böôùc. Thaát baïi laø caùch toát nhaát giuùp baïn ñi
ñeán thaønh coâng.
- Neáu baïn nhaän thaáy mình ñang “buoâng thaû” “khoâng
laøm chuû ñöôïc mình, ñöøng quaù oaùn gheùt hoaëc thaát voïng. Baïn
haõy döøng laïi vaø haõy nhaän thöùc veà nhöõng “sai laàm”. Khi ñaõ
nhaän thöùc roõ baïn ñöøng:
+ Nhai ñi nhai laïi nhöõng hoái haän cuûa mình
+ Tìm lyù do bieän minh cho haønh ñoäng sai ñoù
- Can ñaûm nhìn nhaän con ngöôøi thaät cuûa mình.Chaáp
nhaän mình ñaõ laøm nhöõng ñieàu sai ñoù vaø ñònh höôùng trôû laïi.

48
Chính vieäc laøm naøy giuùp baïn queân ñi loãi laàm cuûa mình vaø
tröôûng thaønh hôn.
- Cho duø laø nhöõng theøm muoán, öôùc mô, hay“caùm doã”
taát caû chuùng laø nhöõng quaø taëng ban cho töï do cuûa baïn ñeå
giuùp banï neân ngöôøi hôn. Baïn seõ khoâng deïp boû ñöôc söï soáng
baèng caùch xua ñuoåi noù, caøng khoâng theå baèng caùch gieát cheát
noù. Muoán chieán thaéng noù vaø ñònh höôùng cuoäc ñôøi, tröôùc heát
phaûi can ñaûm nhaän thöùc veà moïi söï vaø choïn caùch thöùc haønh
ñoäng môùi.

49
 BAØI 16: KHI TA NOÙI
“Khieáu aên noùi cuûa toâi laø ôû choã toâi khoâng noùi gì caû”
Robert Benchley
1. COÙ PHAÛI MOÏI LÔØI NOÙI ÑEÀU COÙ GIAÙ TRÒ

Ngöôøi ta thöôøng yeâu thích nhöõng ngöôøi coù tính khí

vui veû, deã chòu vaø bieát gôïi chuyeän trong nhöõng hoaøn caûnh
thích hôïp. Nhöng khoâng phaûi luùc naøo cuõng coù theå noùi vaø
khoâng phaûi lôøi noùi naøo cuõng khieán ngöôøi khaùc vui vaø ñem laïi
lôïi ích cho baûn thaân mình. Caàn phaûi nhaän thöùc ñöôïc luùc naøo
neân vaø luùc naøo khoâng neân noùi, khi naøo caàn noùi nhöõng gì,
nghieäm xem lôøi noùi cuûa baïn aûnh höôûng tôùi nhöõng ngöôøi xung
quanh nhö theá naøo.
Ñoâi khi, neáu baïn noùi khoâng ñuùng luùc ñuùng choã coù
theå aûnh höôûng tôùi uy tín, danh döï cuûa ngöôøi khaùc vaø thaäm chí
ñeå laïi aán töôïng khoâng toát veà baïn vôùi ngöôøi khaùc, ngöôøi ta coù
theå naém ñöôïc yeáu ñieåm cuûa baïn.
Vd: Khi ngöôøi khaùc ñang baøn veà moät vaán ñeà caàn
thieát, baïn ñeán, xen vaøo vaø keå luyeân thuyeân chuyeän naøy
chuyeän kia, aán töôïng veà baïn ñaõ bò nhoøa roài ñaáy.
Coù nhöõng tröôøng hôïp khoâng noùi gì laïi laø caùch
thöùc toát. Baïn coù theå hoïc ñöôïc moät trong nhöõng baøi hoïc
cuûa cuoäc soáng khi baïn giöõ im laëng.
2.. NOÙI KHI NAØO, NOÙI ÔÛ ÑAÂU VAØ NOÙI NHÖÕNG GÌ

Taâm lí cuûa con ngöôøi laø thích noùi ñeå goùp vui, gaây
baàu khoâng khí soâi ñoäng, ñoâi khi thích keå leå naøy noï ñeå nhaän
ñöôïc söï caûm thoâng vaø cuõng khoâng loaïi tröø khaû naêng thích
khuyeân raên ngöôøi khaùc. Noùi khoâng phaûi laø xaáu nhöng bieát
noùi ñuùng choã seõ coù lôïi cho baïn raát nhieàu. Neáu muoán taâm söï

50
rieâng vôùi ngöôøi baïn thaân baïn coù theå löïa luùc chæ coù hai ngöôøi
vaø noùi chuyeän nheï nhaøng. Neáu muoán taâm tình ñeå ñöôïc chia
seû baïn cuõng caàn löïa luùc thích hôïp vaø vieäc keå leå caàn coùù giôùi
haïn. Ñaëc bieät khi muoán khuyeân ngöôøi naøo ñoù baïn cuõng caàn
löïa luùc thích hôïp, coù theå luùc ñoù ngöôøi ñang noùi chuyeän vôùi
baïn khoâng muoán nhaän lôøi khuyeân hay lôøi khuyeân luùc ñoù ñaõ
khoâng coøn coù taùc duïng. Neáu muoán goùp yù veà moät khuyeát
ñieåm maø ngöôøi naøo ñoù maéc phaûi baïn coù theå choïn luùc ngöôøi
ñoù ñaõ hoaøn thaønh coâng vieäc roài goùp yù nheï nhaøng. Nhaát laø
ñöøng neân chen ngang khi ngöôøi khaùc ñang noùi hay ñang trình
baøy. Ñöøng ñeå lôøi noùi cuûa mình thöøa.
Vd: Trong moät taäp theå ñang cuøng sinh hoaït, coù theå
trong baïn hình thaønh nhöõng caâu noùi vui nhoän nhöng baïn
ñöøng neân noùi khi thaáy coù ngöôøi ñang trình baøy, haõy ñeå daønh
caâu noùi vaøo luùc thích hôïp baïn nheù!
Baïn coù theå noùi moïi ñieàu nhöng khoâng phaûi moïi
ñieàu baïn noùi ngöôøi khaùc ñeàu muoán nghe. Trong töøng hoaøn
caûnh haõy ñöa ra nhöõng caâu noùi phuø hôïp vôùi chuû ñeà vaø moâi
tröôøng vaø ñoái töôïng maø baïn ñang troø chuyeän. Chaúng haïn ñoái
vôùi nhöõng ñöùa treû khoâng bieát chöõ hay khoâng ñöôïc ñi hoïc,
baïn khoâng neân noùi quaù nhieàu chuyeän veà tröôøng hoïc nhöng
coù theå hoûi chuùng veà nhöõng kinh nghieäm daân daõ, nhöõng ñieàu
ñoù seõ laøm cho chuùng haøo höùng raát nhieàu, baïn cöù thöû xem.
3.NHÖÕNG ÑIEÀU MAØ NGÖÔØI KHAÙC KHOÂNG MUOÁN NGHE.

Döôùi ñaây laø moät vaøi yù maø thöôøng ngöôøi khaùc khoâng
muoán nghe:
Nhöõng caâu than vaõn nhö: toâi ñau ñaàu, toâi heát tieàn,
toâi gheùt chính toâi, toâi xaáu, toâi teû nhaït, nhaøy sinh nhaät cuûa baïn
laøm toâi toán tieàn quaù ñaáy(tuy laø ñuøa nhöng cuõng laøm cho
ngöôøi khaùc caûm thaáy khoâng vui ñoù baïn)…

51
 Nhöõng caâu baét ñaàu baèng: baïn neân, ñaùng leõ hoâm qua
anh neân, baïn neân baét chöôùc mình, baïn khoâng neân xaáu hoå…
Nhöõng caâu noùi voâ tình nhö: coâ kia xaáu quaù, oà noù bò taät…
Vaø moät soá caâu noùi cheâm xen khaùc: vd: khi ngöôøi khaùc
ñang noùi thì baïn quaùt thaät to ngöôøi beân caïnh “baïn laøm gì vaäy”
Baïn coù theå noùi: em laøm gaàn toát roài nhöng khoâng neân
noùi: em laøm teä quaù. Ñoù cuõng laø ngheä thuaät ñoù baïn.
4. NGHE LAØ MOÄT NGHEÄ THUAÄT NOÙI

Thöôïng ñeá taïo ra con ngöôøi coù hai tai nhöng chæ coù
moät caùi mieäng. Theá neân bieát laéng nghe cuõng chính laø moät
caùch troø chuyeän kín ñaùo vaø teá nhò. Naém baét ñöôïc taâm lí thích
noùi cuûa moïi ngöôøi, neáu baïn kieân nhaãn vaø kheùo leùo trong vieäc
laéng nghe nhöõng taâm tö, thaäm chí laø nhöõng lôøi keå leå cuûa hoï
thì baïn cuõng thaønh coâng raát nhieàu ñaáy. Nghe laø moät ngheä
thuaät vaø caàn phaûi ñöôïc taäp luyeän raát nhieàu. Coá gaéng leân baïn!
5. KHI BÒ XUÙC PHAÏM

Nhaân ñaây, xin ñöôïc trình baøy vôùi baïn moät vaøi öùng
xöû khi chuùng ta caûm thaáy bò xuùc phaïm. Thöôøng khi nghe ai
ñoù nhaän xeùt veà moät ñieàu xaáu veà mình ta thöôøng caûm thaáy
khoù chòu, nhaát laø khi nhöõng ñieàu ñoù hoaøn toaøn khoâng coù thaät.
Ñieåm naøy thuoäc veà taâm lí chung cuûa con ngöôøi. Trong hoaøn
caûnh ñoù thöôøng ngöôøi ta coá gaéng bieän minh, giaûi thích ñieàu
noùi veà mình vaø cöù coá gaéng ñeå thuyeát phuïc nhaèm caûi thieän
suy nghó cuûa ngöôøi khaùc hay böïc mình vôùi ñieàu maø ngöôøi ta
vöøa noùi. Khoâng neân ñaâu baïn, theo nghieân cöùu chung thì
trong hoaøn caûnh ñoù nhöõng caùch cö xöû sau ñöôïc coi laø toát:
- Duø cho ñoäng cô coù laø gì thì baïn neân mæm cöôøi vaø
khoâng noùi gì caû
- Ñoàng yù vôùi ngöôøi noùi

52
 - Noùi raèng baïn seõ xem xeùt laïi
- Chæ mæm cöôøi vaø queân chuyeän ñoù ñi
- Ñöøng cho pheùp baïn böïc mình vaø coá giöõ thaùi ñoä thaûn nhieân.
- Tuy nhieân neân ñeå yù nhöõng lôøi goùp yù chaân thaønh
- Haõy coá gaéng phaùt trieån kó naêng nghe coù choïn loïc
Vd: Ngöôøi khaùc noùi vôùi baïn raèng: toâi thaáy baïn
khoâng hoïc baøi nhieàu laém nhöng sao baïn ñaït ñieåm cao quaù
vaäy. Baïn haõy mæm cöôøi vaø noùi : nhö theá khoâng tuyeät sao.

53
 MUÏC LUÏC
Baøi 1: HOÏC CAÙCH YEÂU MEÁN BAÛN THAÂN .......................................... 3
1. Taïi sao phaûi yeâu meán baûn thaân? .......................................................... 3
2. Yeâu meán baûn thaân ñeå vöôït qua chính mình.......................................... 3
3. Laøm caùch naøo ñeå yeâu chính mình? ...................................................... 4
Baøi 2: ÑIEÀU LUAÄT QUAN TROÏNG LUAÄT COÁ GAÉNG ........................ 5
1. Coá gaéng chinh phuïc baûn thaân.............................................................. 5
2. Coá gaéng chinh phuïc cuoäc ñôøi .............................................................. 5
3. Coá gaéng ñeå ñaït vaø baûo veä haïnh phuùc................................................... 6
Baøi 3: GIAÙ TRÒ CUÛA LÔØI KHEN ............................................................ 7

1. Giaù trò cuûa lôøi khen .............................................................................. 7

2. Ñeå coù theå khen taëng, khen khi naøo vaø khen theá naøo? ...................... 8
3. Nhöõng caùch thöùc ñeå khen..................................................................... 8
Baøi 4: SOÁNG GIAÂY PHUÙT HIEÄN TAÏI .................................................. 10
1. Soáng giaây phuùt hieän taïi ...................................................................... 10
2. Quaù khöù ñaõ qua, töông lai chöa tôùi ................................................... 11
Baøi 5: ÑÒNH HÖÔÙNG CUOÄC ÑÔØI ......................................................... 12
1. Hieän traïng ngöôøi treû hoâm nay............................................................ 12
2. Nhöõng nguyeân nhaân thöôøng gaëp........................................................ 12
3. Ñònh höôùng cuoäc ñôøi laø gì? ............................................................... 14
Baøi 6. SUY NGHÓ VAØ HAØNH ÑOÄNG ..................................................... 15
1. Taïi sao phaûi suy nghó tích cöïc? ......................................................... 15
2. Suy nghó tích cöïc hình thaønh trong tieàm thöùc cuûa baïn ...................... 15
3. Suy nghó gieo haønh ñoäng.................................................................... 16
Baøi 7: SÖÏ BÌNH AN TAÂM HOÀN ............................................................. 17
1. Chuùng ta caàn tình yeâu thöông ............................................................ 17
2. Laøm theá naøo chuùng ta coù ñöôïc söï bình an? ....................................... 17
3. Bí quyeát giuùp baïn coù bình an: ............................................................ 18

54
BAØI 8: BAÏN HAÕY LAØ CHÍNH MÌNH .................................................... 20

1. Haõy baét ñaàu ngay hoâm nay ................................................................20

2. Nghieâm tuùc vôùi baûn thaân ....................................................................20
3. Can ñaûm khaúng ñònh mình .................................................................21
4. Söùc maïnh ñöôïc bí aån trong moãi con ngöôøi. .......................................21
BAØI 9: ÑOÁI DIEÄN VÔÙI CHÍNH MÌNH .................................................. 23

1. Khi ñoái dieän vôùi chính mình ...............................................................23

2.. Phöông phaùp khaûo saùt chính mình....................................................23
BAØI 10: LOØNG BAO DUNG .................................................................... 25
1. Bao dung laø yeâu ta vaø yeâu ngöôøi ........................................................25
2. Vì sao phaûi soáng bao dung. ................................................................26
Baøi 11. SUY NGHÓ CUÛA TA .................................................................... 27

1. Ta chính laø nhöõng gì ta suy nghó!.......................................................27

2. Suy nghó cuûa chuùng ta chính laø nhieân lieäu cho trí oùc cuûa chuùng ta. ..27
3. Suy nghó cuûa chuùng ta vaø moái quan heä cuûa chuùng ta. ...................29
4. Nhöõng loaïi suy nghó ...........................................................................31
5. Ngöôøi kieåm tra chaát löôïng..................................................................32
6.Taâm trí baïn vaø hoøan caûnh chung quanh. ............................................33
Baøi 12. HAÏNH PHUÙC ............................................................................... 37
1.Theo ñuoåi haïnh phuùc...........................................................................37
2. Haïnh phuùc tinh thaàn...........................................................................38
3.Taøi saûn voâ giaù. .....................................................................................39
Baøi 13. TÍNH KHIEÂM TOÁN. ................................................................... 40
1. Lôøi môû ñaàu .........................................................................................40
2. Nhieäm vuï cuûa ngöôøi ñöôïc uûy thaùc. .....................................................41
3. Xoùa boû “toâi” vaø “caùi cuûa toâi”.............................................................42
4. Yeâu caàu phuïc vuï. ................................................................................43

55
Baøi 14. TINH THAÀN HÔÏP TAÙC ............................................................. 44

1. Tinh thaàn hôïp taùc cuûa con ngöôøi ....................................................... 44

2. Lôïi ích chung...................................................................................... 45
3. Tinh thaàn traùch nhieäm........................................................................ 45
4. Thôøi gian laø ñaây. ................................................................................ 46
Baøi 15: CÔ HOÄI ÑEÁN CHÆ MOÄT LAÀN .................................................. 47

1. Döøng laïi ............................................................................................. 47

2. Giaù trò cuûa nhaän thöùc:........................................................................ 47
Baøi 16: KHI TA NOÙI ................................................................................ 50
1. Coù phaûi moïi lôøi noùi ñeàu coù giaù trò ...................................................... 50
2.. Noùi khi naøo, noùi ôû ñaâu vaø noùi nhöõng gì............................................. 50
3.Nhöõng ñieàu maø ngöôøi khaùc khoâng muoán nghe. .................................. 51
4. Nghe laø moät ngheä thuaät noùi................................................................ 52
5. Khi bò xuùc phaïm ................................................................................. 52
MUÏC LUÏC ................................................................................................. 54

56