Professional Documents
Culture Documents
2010
KAVRAM HARTALARI
Tanm Hazrlan rnek Kavram Haritalar Puanlandrlmas zet
Kavram Haritalar
retimde eitli emalardan ve farkl grafik trlerinden faydalanrz. Kavram haritalar da bir tr grafik ve ema olmasna ramen yapm ve dayand ilkeler dierlerinden farkldr.
1970li yllarda Novak ve Gowin kavramlarn daha kolay renilmesi iin kavram haritas fikrini gelitirmitir. Novak ve Gowin eitli kavramlarn retimini kolaylatrmak iin eitimcilerin retilecek kavramlar organize etmeleri iin V diyagram ve kavram haritalarn gelitirmilerdir.
Kavramlar arasndaki anlaml ilikileri nermeler eklinde gstermeye yarayan ematik izimlerdir (Novak ve Gowin) Geni bir kavram bal altndaki kavramlarn birbirleriyle ilikilerini gsteren iki boyutlu emalardr (Kaptan). Kavramlar ve kavramlar arasndaki ilikileri gsteren bir emadr (Carin). retim srecinde kavram haritalar, bilgi ve kavramlar arasndaki ilikiyi hiyerarik bir yap iinde genelden zele doru grsel hale getirerek renciye somut veriler sunmay amalayan bir retim tekniidir (Beydoan).
4
Kavramlar daha kolay renilir, anlamlandrlr ve grsel hafza yoluyla bellee daha kolay ve uzun sreli olarak kaydedilebilir. retmenlerin kavram haritalar yoluyla renme akn dzenlemeleri kolaylar.
retmenler bu yolla rencilerin eksiklerini ve yanl kavramsallatrmalar fark ederler. Etkili, kalc, anlaml ve yol gsterici oluu renmeyi kolaylatrr. Novak ve Gowine gre harita yapma sreci yaratc bir etkinlik olabilmekte ve yaratcl gelitirmede katkda bulunur.
6
12.12.2010
ncelikle kavram, nerme, apraz balant szcklerinin anlamlar rencilere aklanr. ki basit kavramla, aralarnda iliki kuran szcn nermelerinin yer ald rneklemeler yaplr ve rencilerin yapmas istenir. Birbiriyle ilikili daha fazla sayda kavram verilerek hep birlikte tepegze veya tahtaya kavram haritas yaplr renciler bu haritalara yeni kavramlar ekler.
10
2 - Kavramlar listesinden en genel veya en st dzeyde olan szck ayr bir sayfann bana yazlr.
Eya ve olaylarn tekil rnekleri, zel adlar kavram olmadklar iin bu listeye alnmaz. lkeler ve kavramlar aras ilikiler de bu listeye dahil deildir.
Bu genel kavram olabilecei gibi bir tema da olabilir. Bundan sonra retilmek istenen ilikili kavramlar aamal bir dzende sayfaya yerletirilir. Dey dzenlemede en genel kavram en stte, eit genellikteki kavramlar ayn satrda, dierleri genellik derecelerine gre azalan srada sayfann altna doru sralanr. Kavram Haritas aamall retecei iin bu sralama nemlidir. Her kavram haritada yalnz bir kez yer almaldr
11
12
12.12.2010
4 - likiler, genelleme ve ilkeler listelenir. retilmek istenilen kavramlar aras ilikiler, genelleme ve ilkeler ayrca listelenir. Dzey ilerledike daha ok sayda kavramlar ieren listeler, takm halinde almalar yaplr.
Merkez Kavram
Alt Kavram
Alt Kavram
13
14
Kavram haritasnda iki kavram arasndaki ilikiyi gstermek zere iki kutu bir izgi ile balanr. liki bu izginin zerine birka kelimelik bir ibareyle yazlr. Bu iliki haritadaki kavramlardan en az birini ilgilendiren bir nermedir. likiler ve ilkeler kutulanmaz. Baz hallerde ilikinin yn nemli olduu iin belirtilecek iliki yn ok ile gsterilir. likileri iermeyen bir kavram haritas daha ziyade bir ak diyagramna benzer; retimde yeterince etkili olmaz.
Kavram haritas gereinden fazla iirilmemelidir. Harita balangta basit tutulmaldr. Harita ok sayda kavram, ilikiyi ve ilkeyi ieriyorsa nce en nemli elemanlar topluca gsteren bir genel harita, sonra genel haritann blmlerini ayr ayr gsteren ayrntl haritalar yaplmaldr
15
16
18
12.12.2010
19
20
21
22
Bu KAVRAM AI dr.
23
24
12.12.2010
Novak ve Gowin(1984) Kavram haritalarnn deerlendirilmesinde eitli alternatifler sunmulardr. renciler kavram haritas yapma konusunda yeterince deneyim edindikten sonra belirli ilkelere dayanlarak haritalar planlanabilir ve puanlanabilir. Kavramlar, kavramlar aras balantlar ve rnekler puanla deerlendirilir.
26
Balant: Anlaml-Doru her balant iin 1 puan Hiyerari: Verilen genel kavramdan sonra gelitirilen her hiyerarik dzey iin 5 puan (Hiyerarik yapnn doru sralamada olmas artyla) apraz Balantlar: Hiyerarik dzenler arasndaki doru apraz balantlarn her biri puanlanr. Bu tr balantlar genelde okla gsterilir. Eer balant iki ynlde geerliyse 10 puan tek ynl geerliyse 2 puan verilir. rnekler: Kavramlarn altna yazlan her doru nesne ya da olay rnek iin 1 puan verilir.
Balant kelimesi
Balant kelimesi
zel Kavram
Balant kelimesi
rnek
rnek
rnek
rnek
rnek
29
30
12.12.2010
Puanlama renciyle Birlikte Yaplabilir Puanlamalarn rencilerle birlikte yaplmas kavramlarn arasndaki ilikilerin yeniden gzden geirilmesi iin bir olanak yaratacaktr.
ZET
Kavram haritalar bir olay veya konuyu topluca gsteren, kavramlar, kavramlar aras ilikileri ve ilkeleri ksaca belirten aralardr. Doru yaplmalar halinde retimin her basamanda kullanlabilir. Haritalar tm snf etkinliinde veya kk grup etkinliklerinde rencilerin katlmlaryla gelitirilebilir. Kavram haritalar dinamiktir. ocuk yeni deneyim kazandka, haritaya yeni kavram ve ilikiler eklenebilir. Haritadaki ilikiler daha derinliine incelendike yeni kavramlar ve ilikiler ortaya karlabilir.
32
31