б е р з Н И К - GODINA III - BROJ 71 - 27 APRIL 2009 GODINA (PRILOG NA TENDERNIK)

берзанска алијанса - спас

www.berznik.com.mk

Интегрирањето во поширока
 Data 27. 04. 2009 broj 71
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
С
АД во голема мера се виновни за сегашната
економска криза во светот, призна
американскиот министер за финансии Тимоти
Гајтнер, додавајќи дека цел свет мора да
соработува со цел таа да биде надмината.
- Мораме да тргнеме по патот, на кој една земја
или група земји нема премногу да трошат, а други
нема премногу да произведуваат, истакна Гајтнер
во говорот во Економскиот клуб во Вашингтон.
Гајтнер нагласи дека САД во моментов се
подготвени да имаат голем буџетски дефицит за да
ја поттикнат економската активност, но оти од
витално значење е потрошувачката да се стави под
контрола на среден рок.
- Мошне е важно тоа да се направи, бидејќи
американскиот народ и инвеститорите мораат да
сфатат дека имаме волја и оти како држава сме
одлучни да се вратиме до точката на која живееме
со она што го имаме, рече американскиот
министер. Тој додаде дека за да се стигне до таа
точка, потребно е да заздрави стопанството.
Тоа е признанието на една страна на земјината
Признанија
топак, на другата пак признание по друга основа...
Во ек на глобалната економска криза во
централните книжарници во Москва се зголеми
побарувачката за позната книга ,КАПИТАЛ во која
оснувачот на теоријата на научниот социјализам
Карл Маркс ја истражува историјата на
политичката економија и критички го анализира
капитализмот.
Во московската книжарница, Москва, од
февруари оваа година неделно се продаваат по 20
примероци на делото на Маркс во два тома. Цената
на книгата е 890 рубљи (20 евра), пренесе РИА
Новости.
-Интересот за делата на Маркс без сомнение е
поврзано со тешката економска криза која го
зафати целиот свет, па и Русија, но и со фактот
дека сега се појавува нова генерација на читатели
која го прифаќа Маркс не како идеолог на
комунизмот, туку како економист и сериозен автор,
сметаат руските соговорници.
Книгата се рекламира како одличен подарок за
претставниците на политичката и економската
елита, како и за секој свечен настан.
Медиумите известуваат дека делото на Маркс,
поради финансиската и економска криза, во Европа
е многу популарно и дека продажбата во Германија
и Велика Британија пораснала три пати.
Во Македонија, немаме сознанија дали постои
интерес за марксовиот Капитал, иако верувам дека
дел од Владата (иако се млади) беа ученици на
марксизмот.... И без разлика дали се сеќаваат на
некои проучувања од ова капитално издние, тие
неделава ( на големо задоволство и на
експертската јавност и на граѓаните ,а и на
Makedonka Baldazarska опозиционерите) направија капитален рез на добар
Glaven i odgovoren дел од јавната потрошувачка... направија ребаланс
urednik na берзНИК на буџетот кој ќе се намали за околу девет
e-mail: проценти од актуелниот. Значи Владата си призна:
berzNIK@interNIK.com.mk Сметаме дека врз основа на сегашните анализи и
врз основа на резултатите за април, ова
намалување ќе биде сосема доволно за да не се
надмине проектираниот дефицит на Буџетот од 2,8
проценти. За да се одбранат ваквите бројки ќе
бидат пролонгирани повеќе проекти како што се
берзНИК
3
купување амбасади, автобуси, проекти во МВР, во
Министерството за одбрана, како и проекти на
Агенцијата за млади и спорт, меѓу кои и изградбата
на источната и западната трибина на стадионот во
Скопје и други.
Но, Премиерот не потсети дека засега не е
предвидено вклучување аранжман со ММФ за
владините мерки. Наспроти ваквото владино
размислување монетарците предвидоа дека
државава ќе ја заврши годинава со длабока
рецесија од минус два отсто. Експертите се
пооптимистични од ММФ и веруваат дека се уште
има простор економијата да оствари раст од околу
еден отсто, колку што е најновата коригирана
проекција на владата откако се откажа од првично
проектираниот раст од 5,5 отсто. Познавачите
оценуваат дека економскиот пад од минус два
отсто за Македонија би значело состојба што води
до дефлација, која е многу пострашна од
инфлација.
Ставрески и Славески, кои присуствуваат на
Пролетните средби на ММФ и Светска банка, си
стојат на ставот на Владата дека во моментов
државава нема потреба од некој пообврзувачки
аранжман со ММФ. А, ако во текот на годината се
укаже влошување на економската ситуација,
секако ќе биде легитимно да се побара поблиска
соработка со фондот. Во врска пак со најновите
проекции на ММФ за раст од минус два проценти
во Македонија, министерот Славески дециден: ММФ
новите проекции ги базира на општата состојба во
светот како целина, додека Владата ги прави
проекциите врз попесимистички проекции.
-Стимулативните пакети за поддршка
на економијата веќе ги даваат првите резултати,
што се потврдува со јасните сигнали од Кина, а тоа
го најавуваат и прелиминарните податоци од САД,
уверува и генералниот секретар на Организацијата
за економска соработка и развој (ОЕЦД) Ангел
Гуриа. Но, тој и покрај тоа, апелира владите да
бидат подготвени доколку има потреба на
своите економии да им дадат натамошна помош.
ОЕЦД минатиот месец прогнозираше дека БДП на
30 земји членки во 2009 година ќе се намали за
4,3 проценти. Гуриа предвидува дека благодарјеќи
на стимулативните пакети, кои би требало да
придонесат за заживување на кредитните
активности, 2010 година може да биде преодна
година кога ќе биде запрен економскиот пад, а
светската економија повторно ќе бележи раст.
И без сомнение, секако владите на овие 30 земји
ќе искористат дел од марксовите критики на
капитализмот. Доказ за тоа е и се поголемата
продаваност на неговото дело. Капиталот, во
октомври минатата година, на последниот
Меѓународен саем на книгата во Франкфурт, била
најпродавана книга, а повторно започнала да се
издава и во Турција, каде не многу одамна била на
списокот на забранети книги, наведува руската
агенција. Пред две години, во Германија на сцена
била поставена театарска претстава според
Капитал, додека во Јапонија оваа книга е издадена
како стрип во 25.000 примероци и е продаван како
бестселер.
Недостига само мјузиклот на Капитал, што го
подготвува Кина, чија премиера е планирана за
почетокот на идната година, најверојатно кога
сигналите од оваа земја за излез од кризата ќе
бидат веќе видливи.
До следниот
понеделник
 4 берзНИК
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
СРЕДБА НА ГОШЕВ СО МАЦАФЕРО, ДИРЕКТОР НА СЕКТОРОТ ЗА СОСЕДНИ РЕГИОНИ НА ЕУ ВО ЕЦБ
Зајакнување на соработката за
справувањето со кризата
Гувернерот на Народната банка на
Република Македонија Петар Гошев се
сретна со директорот на Секторот за
соседни региони на ЕУ во Европската
централна банка Франческо Мацаферо, на
кој се дискутираше за идната соработка
помеѓу двете институции.
Како што соопшти Народната банка на
Република Македонија, Мацаферо и
евроамбасадорот Ерван Фуере, кој
присуствуваше на средбата, разговараа за
важноста што ЕЦБ ја придава на
техничката соработка со централните
банки во Југоисточна Европа. Дискусиите
се фокусираа на учеството на НБРМ во
пакетот за одговор на кризата за земјите-
кандидатки и потенцијални кандидатки,
што во моментов го подготвува
Европската комисија. Дел од пакетот е
наменет за давање помош од ЕЦБ и од
централните банки на земјите-членки за
зајакнување на капацитетите за
финансиска супервизија на централните
банки во овие земји и за зајакнување на
соработката во контекст на справувањето
КОМИСИЈАТА ЗА ЗАШТИТА НА КОНКУРЕНЦИЈАТА
Создавање ефикасен и европски
систем на заштита
Комисијата за заштита на
конкуренцијата на Република Македонија
со помош од британската Влада,
реализирана преку Британската амбасада,
ќе го зајакнува својот капацитет што има
за цел подобрување на конкурентната
средина во земјата.
Договорот за проектот, кој покрај
зајакнување на административниот
капацитет, има за цел усогласување на
законската рамка за заштита на
конкуренцијата со европската, како и
подигнување на јавната свест за
придобивките од слободен, отворен и
конкурентен пазар, го потпишаа
британскиот амбасадор Ендрју Ки и
претседателот на Комсијата за заштита на
конкуренцијата Чедомир Краљевски.
Според Краљевски, овој проект ќе
придонесе за натамошниот развој и
унапредување на системот на заштита на
конкуренцијата во Македонија. - Со
проектот на британската Амбасада
обезбедува поддршка на Комисијата на
патот кон создавање еден ефикасен и
европски систем на заштита на
конкуренцијата, истакна Краљевски,
кој изрази надеж дека преку искуството и
експертизата обезбедени преку овој
проект, Комисијата ќе може уште
broj 71
Data 27. 04. 2009
Европската комисија подготвува пакет за одговор на кризата за
земјите-кандидатки и потенцијални кандидатки. Дел од пакетот е
наменет за давање помош од ЕЦБ и од централните банки на
земјите-членки за зајакнување на капацитетите за финансиска
супервизија на централните банки во овие земји
со глобалната финансиска криза. од Европската комисија и дадена од
На средбата се дискутираше и за страна на Европската централна банка е
планираниот проект што ја вклучува наменета за одржување и за зајакнување
НБРМ според програмата ИПА за 2009 на улогата на НБРМ како независна
година. Се предвидува НБРМ и ЕЦБ, со институција, за остварување на нејзините
вклучување на неколку централни банки функции во согласност со најдобрите
од Европската унија, заеднички да практики на централното банкарство во
спроведат проект насочен кон Европската унија.
разгледување на правните, Во соопштението се додава дека НБРМ
организациските и аспектите на целосно е посветена на соработката со
управување со човечки ресурси на НБРМ. централните банки во регионот и високо ја
Целта на проектот е да се зајакне цени улогата на Европската централна
капацитетот на централната банка за банка и Европскиот систем на централни
нејзино натамошно усогласување со банки во негувањето на соработката меѓу
институционалната и оперативната рамка централните банки и во промовирањето и
на Европскиот систем на централни банки. водечката улога во напорите за
Во текот на дискусиите е истакнато дека обезбедување техничка помош во
помошта што треба да биде финансирана регионот.
Со помош на британската влада, реализирана преку Британската
амбасада, КЗК ќе реализира проект, кој има за цел усогласување
на законската рамка за заштита на конкуренцијата со европската,
како и подигнување на јавната свест за придобивките од
слободен, отворен и конкурентен пазар
поуспешно да се справува со сите подеднакви можности за деловно
предизвици на современите економски работење. - Се надевам дека со проектот
текови. Комисијата ќе продолжи да ја зајакнува
Проектот, што ќе се спроведува во својата улога во подобрување на
наредните две години, според британскиот економските прилики во земјава, истакна
амбасадор во земјата Ендрју Ки, ќе биде британскиот амбасадор, додавајќи дека
придонес за европската интеграција на конкурентната средина е важна за
Македонија и економскиот развој. - домашните бизниси и за зголемување на
Проектот придонесува за економскиот раст.
евроинтеграцијата на Република Комисијата за заштита на конкуренцијата
Македонија и сметам дека резултатите ќе на Република Македонија како самостоен и
претставуваат важен чекор напред во независен државен орган функционира од
исполнување на критериумите. Владата 2005 година. Во рамки на своите законски
вложува многу напори на ова поле, а надлежности утврдува и санкционира
граѓаните го посакуваат членството во ЕУ постоење на забранети договори меѓу
и го заслужуваат тоа. Велика Британија ја претпријатијата на пазарот, утврдува и
гледа иднината на земјата во ЕУ, кога ќе санкционира злоупотреби на доминантната
се исполнат условите за тоа, истакна Ки. позиција на пазарот, врши оценка на
Тој порача дека за успешно концентрациите со цел спречување на
функционирање на претпријатијата кои ја создавање или зајакнување на
регулираат заштитата на конкуренцијата е доминантната позиција на пазарот и врши
нивната независност, со истовремена контрола на доделувањето и користењето
промоција на здрава конкуренција и на државната помош.
 Data 27. 04. 2009 broj 71
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
НАЈНОВИОТ ПАКЕТ МЕРКИ НА ВЛАДАТА И РЕБАЛАНСОТ, ПРЕТСТАВЕНИ
S O D R @ I N A
ПРЕД ММФ И СВЕТСКАТА БАНКА
VOVEDNIK ............................................3 Засега, нема потреба од
BERZNIK - PONEDELNIK SREDA ....................................5-7
аранжман со ММФ
РЕГИОНАЛНИ БЕРЗИ.............................................8-9 Вицепремиерот Зоран Ставрески и
минитерот за финансии Трајко Славески, кои
претстојуваат во Вашингтон, на претставниците
РЕБАЛАНС НА БУЏЕТОТ........................10-13 на Меѓународниот монетарен фонд и
Светската банка ќе им ги претстават најновиот
пакет мерки на Владата и ребалансот на
ДЕСЕТА ГОДИШНА КОНФЕРЕНЦИЈА НА Буџетот за 2009 година.
Ставрески и Славески, кои присуствуваат на
МАКЕДОНСКА БЕРЗА..........................14-17 Пролетните средби на ММФ и Светска банка,
ќе се сретнат со потпретседателот на
Светската банка задолежен за Европа и
СВЕТ ВЕСТИ.........................................................18-19 Централна Азија Такатоши Като, заменик-
директорот на ММФ Руд Треферс, извршниот
БЕРЗНИК - ЧЕТВРТОК-САБОТА ............20-23 дирецтор во Светската банка Ејџ Бакер, шефот
на Мисијата на ММФ во Република Македонија
НЕДЕЛАТА ЈА ОДБЕЛЕЖАА................................24 Вес Мек Гру и со регионалниот директор во
Светска банка Џејн Армитаџ.
БЕРЗА..................................................25-26 Министерот Славески од Вашингтон во
изјава за новинарите го повтори ставот на
Владата дека во моментов Република
Македонија нема потреба од некој
I M P R E S S U M пообврзувачки аранжман со ММФ и додаде
дека доколку во текот на годината се укаже
влошување на економската ситуација според
сите параметри секако ќе биде легитимно да
Izdava: INTERNACIONAL NIK AD - Skopje
се побара поблиска соработка со фондот.
Mediumska biblioteka i digitalna arhiva Според министерот Славески, најважна е
Redakcija na берзНИК фундаменталната политика на државата и оти
Adresa: Plo{tad MAKEDONIJA bb, p.fah 882 Skopje, 1000, најновото кратење на расходите на максимум е
R.Makedonija сигурно и она што би го побарал и ММФ од
Tel. 02/25.32.800 faks: 02/25.32.839 Македонија. Тој го посочи примерот на Србија,
Internet: www.interNIK.com.mk; дека и склучен аранжман со Фондот не е
e-mail: info@interNIK.com.mk гаранција дека состојбите нагло ќе се
подобрат. Новиот пакет мерки на Владата,
Izvr{en direktor: Zdravko Josifovski како што истакна министрот за финансии,
Marketing: Ivona Josifovska значи поддршка за македонското стопанство,
IKT Menaxer: Kiro Velkovski
со цел да се оствари барем минимална стапка
Menaxer za delovni odnosi: Divna Pe{i}
на раст која е проектирана на еден отсто од
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI
БДП. Тој потенцира дека новопроектираните
MEDIUMI берзНИК приходи во буџетот ќе се реализираат според
берзНИК e osnovan 2007 godina. новата проекција на растот, а потребните 120
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI
MEDIUMI берзНИК АЛКАЛОИД А.Д. СКОПЈЕ
Broj: 56
Data: 01.12.2008
Стратешки договор so NIPRO Corporation
SE DISTRIBUIRA SAMO SO PRETPLATA Фармацевстката компанија Алкалоид АД
Скопје потпиша Договор за партнерство со
FOTO NASLOVNA:
светскиот производител на дијализери и
ИНТЕГРИРАЊЕТО ВО
ПОШИРОКА
потрошен материјал за хемодијализа NIPRO
БЕРЗАНСКА АЛИЈАНСА Corporation од Осака, Јапонија.
- СПАС Генералниот директор на Алкалоид АД
Скопје Живко Мукаетов истакна дека станува
Foto: збор за стратешки договор за соработка, со
Robert Spasovski кој NIPRO ќе ги користи растворите за
хемодијализа на Алкалоид АД во сите свои
Redakcija na берзНИК
болници, објекти и центри за хемодијализа
Internet distributiven sistem: www.interNIK.com.mk
Glaven i odgovoren urednik: Makedonka Baldazarska кои ги има во регионот.
Novinari: Vaska Mickoska - Алкалоид АД Скопје е единствениот
Evoluator na vesti: Renata Tasovska производител на раствори за хемодијализа на
operatori: Mare Lazarevska, Martin Arsovski, \or|e Rexi} i македонскиот пазар. Тоа е производствен
Darko Tripunovski погон изграден 1990 година. NIPRO е еден од
Fotoreporter: Robert Spasovski трите најголеми светски производители на
опрема и потрошен медицински материјал за
Marketing, distribucija i proda`ba:
хелодијализа. Минатата година почнавме со
INTERNACIONAL NIK AD - Skopje
берзНИК
5
до 150 милиони денари за финансирање на
дефицитот, кој е проектиран на 2,8 отсто од
БДП, ќе се обезбедат од државни записи што е
постојана пракса во Македонија, како и
средства од странски извори на начин што ќе
биде исплатлив. Славески ги спомна
еврообврзниците, билатерален заем со една
банка или заем од неколку банки.
Во врска со најновите проекции на ММФ за
раст од минус два проценти во Македонија,
министерот Славески рече дека ММФ новите
проекции ги базира на општата состојба во
светот како целина.
Тој додаде дека кога Владата ги прави
проекциите, прави попесимистички проекции,
за да се види што значи еден или два
проценти поени повеќе или помалку што, пак,
на општата проекција на приходите ќе значи
премногу намалување или зголемување.
– Станува збор за еден процентен поен
нагоре или надолу на БДП што при вака
дизајниран даночен систем на приходи значи
некаде повеќе или помалку 300-400 милиони
денари, истакна министерот за финансии.
Вицепремиерот Ставрески и министерот за
финансии Трајко Славески во Вашингтон, пред
официјалниот почеток на Пролетните средби
присуствуваа на состаноци кои се однесувале
на нивните проценки за ситуацијата во светот.
– Не може ништо ново да се слушне. Ние
редовно сме информирани со нивните
проценки. Ова беше прилика да се видиме со
некои луѓе и да размениме мислења, рече
министерот Славески, кој додаде дека на
средбите од словенечкиот колега Франц
Криќањи добил понуда за секаква помош за
Македонија во рамки на нивните можности и
правните процедури и оти во наредните денов
ќе се испитаат начините на кои Словенија
може да и помогне на Македонија и на
финансиски план.
една соработка во делот на застапување на
опремата на NIPRO за македонскиот пазар.
Ќе видиме натаму каде се може да продолжи
соработката, посочи Мукаетов.
Тој додаде дека капацитетот на
производство во Алкалоид на раствори за
хемодијализа е зголемен и изнесува 15 тони
дневно. Извршниот директор на NIPRO
Европа НВ, Свен Аксел Кренторз, истакна
дека растворите за хемодијализа ќе ги
користат кај нивните клиенти на Балканот.
- Кога зборувам за наши клиенти мислам
на деловна соработка со локални партнери на
Балканот, каде ги вбројувам Романија и
Бугарија. Нашето партнерство значи
соработка со центри за хемодијализа кои
функционираат во соработка со локалните
партнери. На Балканот има пет такви центри,
потенцира Кренторз.
 6 берзНИК broj 71
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 27. 04. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Топ вест во денешните весници е дека
Владата повторно бара заем од повеќе од 42
милиони евра. Министерството за финансии на
аукцијата на државни записи закажана за денеска
на пазарот ќе понуди едномесечни државни записи
во вредност од над 16 милиони евра и тримесечни
државни записи вредни околу 26 милиони евра.
Новото задолжување преку државни записи доаѓа
откако Министерството за финансии на аукцијата
што се одржа пред седум дена, поради слабата
побарувачка, успеа да собере само 5,5 милиони
евра. Поради намалените приходи во буџетот,
Владата очигледно е принудена да се задолжува
преку државни записи, коментираат печатените
медиуми. Министерството за финансии продолжува
со зачестени аукции, иако само пред неколку дена
министерот Трајко Славески најави дека државата
ќе се обиде да го смали притисокот на пазарот и,
наместо дома, буџетскиот дефицит ќе го финансира
со пари од странство. Поради честите аукции на
Народната банка и на Владата на благајнички и на
државни записи по високи камати од 9 отсто,
банките веќе ги зголемија каматите на кредитите и
до 2 проценти. Инаку, од почетокот на годината беа
издадени државни записи во вредност од над 150
милиони евра.
-Аранжманите со ММФ во досегашниот период се
покажаа како позитивна и поповолна опција од
понудите на банките. Лично сметам дека е
потребно колку што е можно побрзо да се согледа
можноста за повторно воспоставување аранжман
со ММФ, и тоа не само во мониторинг-мисија туку и
како гаранција за амортизирање на евентуалните
поместувања на фискалниот, а уште повеќе на
надворешниот сектор – вели Билјана Ангелова,
научен советник во Економскиот институт, во
интервјуто за Утрински весник.
Странските деловни партнери се уште не
доживуваат како несериозни играчи во бизнисот,
информира весникот Бизнис. Нивните критики одат
на адреса на домашните компании кои извезуваат
на европските пазари. Според странските
експерти, компаниите кои се извозно ориентирани,
се уште не се сериозни партнери и ги немаат
сфатено строгите правила на игра. Странските
консултанти им препорачуваат на домашните
извозни компании, да посветат внимание на
внатрешната организација и посериозно да се
ангажираат околу воспоставување на систем на
работење кој ќе може да се вклопи во европските
стандарди. Во изминатиот период се спроведувани
и многу проекти и програми со цел да се помогне на
компаниите да се насочат кон вистинскиот пат што
води до европските пазари, но може само да се
констатира дека стопанствениците се уште не се
свесни за високите стандарди што треба да ги
достигнат и за промените кои треба да ги направат
во своите компании за да можат да одговорат на
строгите европски критериуми.
Во истиот весник може да се прочита и
оптимистичката вест дека преработувачите на
зеленчук оваа година најавуваат зголемување на
извозот, дури и за трипати повеќе од ланскиот
девизен прилив, кога остварија околу 36 милиони
евра од разни преработки и македонски
специјалитети од зеленчук. Тоа е зголемување за
десеттина милиони евра од претходната година, но
со многу поголем оптимизам за новата извозна
сезона, кој се базира на стимулативните мерки со
кои градинарскиот сектор веќе две години е под
државната закрила, со исплатата на субвенции
како директна финансиска поддршка за
земјоделците.
Во повеќето печатени медиуми е застапена и
веста дека половина од фирмите во Македонија
своите барања за добивање увозни и извозни
дозволи од Царината ги поднесуваат електронски.
Едношалтерскиот систем што го воведе Царината
минатата година официјално почна да
функционира на 3 ноември и него го користат
увозно-извозните компании, шпедициите и над 15
институции. Стопанствениците преку овој систем
поднесуваат само едно барање по електронски пат,
со што се скратува времето и средствата за
завршување на царинските постапки, а почне да се опоравува во првата половина на 2010
придонесува и за олеснување на постапката, побрз
проток на информации и намалување на трошоците
при тргување.
21.04.2009 g. VTORNIK
Беспарицата не направи шампиони во коцкање,
информира Дневник. Масовното обложување на
спортска во Македонија неодамна го констатира и
интернет-пребарувачот Гугл, според кој ние
убедливо сме на прво место, додека далеку зад нас
се Англија, Ирска, Мјанмар, Маврициус,
Австралија, Костарика, Босна и Херцеговина,
Хрватска и Јужна Африка. Угледниот американски
весник Форбс на истава тема неодамна објави дека
40 отсто од Македонците се обложуваат на
спортска. Дека обложувањето не е забава, туку
сериозен бизнис, се заклучува и од податоците
дека лани спортските обложувачници оствариле
вкупен приход од 62,8 милиона евра. Од треската
што ги зафати граѓаните ќар има и државата, која
лани остварила приход од 3,5 милиони евра од
надоместоците за лиценци и од давачката од 4
отсто, што обложувачниците ја плаќаат за вкупно
остварените уплати од продажба на талони.
Цената на зелените картони во земјава е највисока
во споредба со земјите од регионот бидејќи само
една третина од возилата се осигурени. Во поголем
број од државите на ЕУ, сите сопственици на
автомобили плаќаат единствена премија за
осигурување и за зелена карта.- Кога би се вовела
единствена премија, и другите две третини од
сопствениците на автомобили ќе треба да плаќаат
повисока цена на осигурување од автомобилска
одговорност иако не патуваат во странство. Ова ќе
значи дека трошокот на тие што патуваат ќе се
подели на сите учесници во сообраќајот - велат во
Националното биро за осигурување.
Весниците ја најавуваат и новата, ревидирана
прогноза на ММФ за развојот на глобалната
економија, која, според извршниот директор на
ММФ, Доминик Штрос-Кан, ќе биде полоша од
претходната. Шефот на ММФ посочува дека во
светската економија се појавиле првите позитивни
сигнали, но оти оживување на економијата засега
не се очекува. Тој предвидува дека економијата ќе
година. Штрос-Кан предупредува дека моментално
заканата за дефлација претставува поголема
опасност за економијата од инфлацијата.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1.ВЛАДАТА ПРОДОЛЖУВА СКАПО ДА СЕ ЗАДОЛЖУВА (****)
2.ЗЕЛИК: ЦЕНТРАЛНА И ИСТОЧНА ЕВРОПА СИЛНО ПОГОДЕНИ ОД КРИЗАТА (***)
ДНЕВНИК
ВРЕМЕ
с.6 ВЛАДАТА ПРОДОЛЖУВА СКАПО ДА СЕ ЗАДОЛЖУВА с.6 БАНКИТЕ НАПРАВИЈА ЅИД ЗА КУПУВАЊЕ ПРЕКУ ИНТЕРНЕТ
с.6HA ПРОДАЖБА ТРИ БИТОЛСКИ ФИРМИ ВО СТЕЧАЈ с.6 САМО СКОПЈАНИ ЈАДАТ ПОЕВТИН ЛЕБ
с.7 САМО ИЗВОЗ МОЖЕ ДА ГО СПАСИ ДОМАШНОТО МЛЕКО с.6 CE ЗГОЛЕМУВААТ КАМАТИТЕ ЗА ШТЕДЕЊЕ
с.7 КРИЗАТА ЈА ОДЛОЖИ СТРУМИЧКАТА АГРОБЕРЗА
ВЕЧЕР
с.9 ММФ: РЕЦЕСИЈАТА ЌЕ БИДЕ ДОЛГОТРАЈНА И ЖЕСТОКА
с.6 ФИНАНСИИ СТАВА НА ПРОДАЖБА 42 МИЛИОНИ ЕВРА

БИЗНИС с.6 СЛАБ ПРОМЕТ НА БЕРЗАТА

с.3 ПРЕРАБОТУВАЧИТЕ ПРОГНОЗИРААТ ТРОЈНО ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА ИЗВОЗОТ с.7 ТРИ КОМПАНИИ НА ПРОДАЖБА
с.7 СТРАНЦИТЕ НЕ ДОЖИВУВААТ КАКО ЛОШИ ПАРТНЕРИ с.7ИМА ПОЗИТИВНИ СИГНАЛИ, НО ОЖИВУВАЊЕ ЗАСЕГА НЕ СЕ ОЧЕКУВА
с.9 ОБВРЗНИЦИТЕ ГО НАПРАВИЈА ПРОМЕТОТ ОД ТРГУВАЊЕТО
ВЕСТ
с.10 ОСМАТА ЕМИСИЈА НА ОБВРЗНИЦИ ВКЛУЧЕНА ВО ИНДЕКСОТ ОМБ с.6 ПЕНЗИСКИТЕ ДРУШТВА ЌЕ ВЛОЖУВААТ ПОВЕЌЕ ПАРИ ВO СТРАНСТВО
с.11 ЗЕЛИК: ЦЕНТРАЛНА И ИСТОЧНА ЕВРОПА СИЛНО ПОГОДЕНИ ОД КРИЗАТА с.10 ЕВРОПСКИТЕ АКЦИИ ПАЃААТ
с.12 ПАДОТ НА ПОБАРУВАЧКАТА КЕ ЈА НАМАЛИ ЦЕНАТА НА НАФТАТА
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.8 ВЛАДАТА ПАК БАРА ЗАЕМ ОД НАД 42 МИЛИОНИ ЕВРА
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.8 ПЕДЕСЕТ ОТСТО ОД КОМПАНИИТЕ БАРААТ ДОЗВОЛИ ПО ЕЛЕКТРОНСКИ ПАТ
с.3 ДРЖАВАТА ФИНАНСИСКИ ГИ ИСЦРПУВА РУДНИЦИТЕ, ТИЕ СЕ ЗАКАНУВААТ
СО ЗАТВОРАЊЕ ШПИЦ
с.6 ДЕНАРОТ ИСПЛАШЕН КАКО СРНА
с.4 ВОЗДРЖАНО ТРОШЕЊЕ И ПОГОЛЕМО БУЏЕТСКО ШТЕДЕЊЕ
с.6 МАВРОВЦИ ОЧЕКУВААТ СРЕДБА СО „ИНГРА”
с.7ВЛАДАТА НЕ СОПИРА СО НОВИТЕ ЗАДОЛЖУВАЊА
с.8 ВЕРУВАМЕ ВО МАКЕДОНСКИОТ ПАЗАР с.9 ТЕКСТИЛЦИТЕ ПАК СО РАКА КОН ВЛАДАТА
 Data 27. 04. 2009
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Владините 70 антикризни мерки, од
кои првиот сегмент е ребалансот на буџетот,
денес топ тема во сите печатени медиуми.
- Владините мерки опфаќаат и ребаланс на
буџетот, ревидирање на макро-економските
проекции и соодветно намалување на приходите и
расходите, со цел да се реализира пораст на
бруто-домашниот производ од еден процент и
стапка на инфлација од еден процент. Во целина
буџетот е намален за 9 проценти, а расходите се
рацио-нализирани и намалени за 10,6 милијарди
денари, односно 173 милиони евра. - Владата
обезбеди кредити од Европска инвестициона
банка во износ од 100 милиони евра за малите и
средни фирми наменети и ќе го олесни извозот на
стоки кај фирмите, со што ќе се намалат
трошоците.
-Со цел да се штеди, Владата става привремена
забрана за вработувања во јавниот сектор, со што
ќе се заштедат 327 милиони денари. Потоа, се
одложува најавеното зголемување на платите на
администрацијата, односно наместо во септември
годинава, административците ќе го добијат
зголемувањето следната година, со што ќе се
заштедат 531 милион денари, најави вчера
Груевски. Владата најавува намалување на сите
јавни трошења, а продолжува и забраната за
набавка на мебел. Се намалуваат службените
патувања и бројноста на тимовите што ќе патуваат
во странство, а во најава се и ригорозни контроли
на надоместоците за членови на управните
одбори, нама-лување на лимитите за службените
мобилки за сите јавни институции, контрола на
привремените вработувања. Ќе има намалување
на капиталните расходи во јавните прет-пријатија
и укинување на бонусите во сите јавни претп-
ријатија, како и во акционерските друштва во
државна сопс-твеност.
Сите денешни весници ги пренесуваат и
резултатите од продажбата на државните хартии
од вредност коишто вчера беа понудени на
аукција. Државата собра 10,5 милиони евра од
продажба на државни хартии од вредност, од кои
комерцијалните банки за еден ден купија записи
вредни 5,7 милиони евра. Над 4,9 милиони евра
broj 71
банките купија едномесечни записи и над 813
илјади евра тримесечни. Според извештајот што
по аукцијата го објави Министерството за
финансии, вчера државата понуди над 42 милиони
евра од кои, 16,2 милиони едномесечни и 26
милиони евра тримесечни записи. Најновото
емитување на државните записи уследи откако на
аукцијата одржана изминатата недела беа собрани
5,5 милиони евра. На аукцијата на едномесечните
записи со рок на достасување од 28 дена,
побарувачката изнесуваше 7,8 милиони евра, а
беа реализирани 7,1 милион евра.
Меѓу најзастапените вести и информацијата
дека ЕВН-Македонија ќе бара меѓународната
арбитража во Вашингтон, САД, да одлучи дали
дистрибутивната компанија на ЕЛЕМ треба да и
плати 93 милиони евра плус камати за сите
ненаплатени побарувања од потрошувачите пред
приватизацијата на компанијата.
Од ЕВН вчера беа шокирани од, според нив,
скандалозната одлука на Основниот суд - Скопје 2
кој пресудил во корист на државната компанија
Електрани на Македонија и најавуваат жалба до
Апелациониот суд.
-Таквата обврска не беше вклучена во билансите
на ЕСМ и на ЕЛЕМ во времето на приватизацијата
и Владата писмено им гарантираше во договорот
за купопродажба на акции на сите учесници на
тендерот за време на длабинското скенирање.
Освен тоа, ако таквите обврски беа дел од
приватизацијата, никој учесник немаше да
достави понуда за ЕСМ и компанијата немаше
воопшто да се приватизира. Дополнителен
шокирачки факт е дека судот во експресна
процедура ги одби сите понудени докази, особено
стручното мислење издадено од Правниот
факултет, кое во целост и тотално ги одби таквите
барања. Затоа сега, правдата ќе ја бараме во
меѓународна арбитража, а одлуката ќе обжалиме
и пред Апелациониот суд - соопштија вчера од
ЕВН-Македонија.
Судбината на фармерите и натаму неизвесна. -
Фармерите кои имаат кредити од банките, а не ги
плаќаат редовно поради проблемот со исплатата
на предаденото млеко од Сведмилк, вчера од
берзНИК
7
22.04.2009 g. SREDA
банкарите добија можност за репрограмирање на
долгот откако ќе ги платат ратите што им се
заостанати.
-Долговите кон банките се големи. Должиме по
осум рати кои не се отплаќани откако ’Сведмилк‘
престана да го исплаќа предаденото млеко, рече
Драги Нечевски, кој додаде дека фармерите го
продаваат сточниот фонд за да ги отплаќаат
долговите што ги имаат и кон банките и кон
ветеринарните станици и за храна за стоката.-
Пелагониските фармери, кооперанти на шведската
млекарница, се враќаат на улица. Се закануваат
со блокада на Битола и со радикални протести за
идната среда. Во градот ќе се собираат
кооперантите од цела држава со поддршка на
нивните семејства, но и со добитокот што остана
во нивните штали.
Корејската компанија Тривју, која како што
најави во предизборието, месецов требаше да ги
удри лопатите на фабриката за ЛЦД-екрани во
технолошко-индустриската развојна зона
Бунарџик, се’ уште не почнала со активности на
терен. Во Владата велат дека до крајот на месецов
ги очекуваат претставниците на корејската
компанија за да го потпишат финалниот договор
по што во најкраток можен период ќе почнат да ја
реализираат инвестицијата.
- Се’ оди според планот и очекуваме набрзо по
потпишувањето на договорот да почне изградбата
на фабриката. Подготвителниот процес не трае
два-три дена, тоа е долг процес. Нивните
подготовки се во тек, регистри-рана е фирма во
земјава и до крајот на месецов ги очеку-ваме
претставниците на компанијата да го потпишеме
финалниот договор - изјави Виктор Мизо,
директор на Аген-цијата за странски инвестиции.
Од вестите во светот, американскиот претседател
Барак Обама му предложи на Конгресот да издвои
100 милијарди долари заем за јакнење на
Меѓународниот монетарен фонд. Обама во писмото
до лидерите на конгресот укажува дека
наведеното финансирање -нема да значи буџетски
трошок, или зголемување на дефицитот, туку
размена на добра.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. ВЛАДАТА СКАСТРИ 173 МИЛИОНИ ЕВРА ОД БУЏЕТОТ (*****)
2. ЕВН ТРЕБА ДА И ПЛАТИ 100 МЛН. ЕВРА НА ЕЛЕМ (****)

ДНЕВНИК с.6 БАНКИТЕ ПОМАЛКУ ЗАЈМАТ

с.5 БУЏЕТОТ ЌЕ СЕ СКРАТИ ЗА 173 МИЛИОНИ ЕВРА
с.5 ЛОПАТИТЕ НЕ ЗАИГРАА ВО БУНАРЏИК ЗА „ТРИВЈУ”
с.5 МЕТРУДХЕМ” УПЛАТИ ЗА МХК „ЗЛЕТОВО”
с.7 ЕВН ТРЕБА ДА ИМ ПЛАТИ 100 МИЛИОНИ ЕВРА НА ЕЛЕМ
с.7 КРАВИ ЌЕ ЈА БЛОКИРААТ БИТОЛА
ВЕЧЕР
с.4 ВЛАДАТА ДОНЕСЕ 70 АНТИКРИЗНИ МЕРКИ
с.6 ДИВИДЕНДАТА НА АЛКАЛОИД ПОРАСНА ЗА 23 ОТСТО
с.7 ЕВН КЕ ЈА ТУЖИ ДРЖАВАТА ПРЕД МЕГУНАРОДНА АРБИТРАЖА

БИЗНИС с.7 ДРЖАВАТА ОЖНЕА 10,5 МИЛИОНИ ЕВРА

с.3 ОТПЛАТА НА ДОЛГОТ И РЕПРОГРАМИРАЊЕ НА КРЕДИТИТЕ
ВЕСТ
с.3 ВЛАДАТА ОДНОВО СЕ ЗАДОЛЖИ КАЈ СТОПАНСТВОТО И ГРАЃАНИТЕ
с.2 ФАРМЕРИТЕ И БАНКИТЕ ДОГОВОРИЈА ОТПЛАТА НА ДОЛГОВИТЕ
с.4 И ОСИГУРИТЕЛНИТЕ КОМПАНИИ ЈА ЧУВСТВУВААТ КРИЗАТА
с.4 СЕ ЗАМРЗНУВААТ ПЛАТИТЕ НА АДМИНИСТРАЦИЈАТА
с.5 И ОСИГУРИТЕЛНИТЕ КОМПАНИИ ЈА ЧУВСТВУВААТ КРИЗАТА
с.10 ЦЕНАТА НА БАРЕЛ НАФТА ПАДНА ПОД 46 ДОЛАРИ с.5 СЕ ЗАМРЗНУВААТ ПЛАТИТЕ НА АДМИНИСТРАЦИЈАТА

с.12 ВЛЕЗ ВО „ЦРВЕНАТА ЗОНА“ СО 3,6 ПРОЦЕНТИ
с.13 ПО ОБЕМОТ НА ТРГУВАЊЕ - ПРВОТО МЕСТО ЗА ОБВРЗНИЦИТЕ
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.2 ЕВН ТРЕБА ДА И ПЛАТИ 100 МЛН. ЕВРА НА ЕЛЕМ
с.6 ФАРМЕРИТЕ ЌЕ ЈА БЛОКИРААТ БИТОЛА
с.7 ВЛАДАТА ОБЈАВИ РЕБАЛАНС ПЛАТИТЕ ПОД МРАЗ
с.8 ГРАЃАНИТЕ И ФИРМИТЕ НАВАЛИЈА НА ЗАПИСИ СЕ ТОПАТ ВЛОГОВИТЕ
с.6 ЕВН ЌЕ ЈА ТУЖИ МАКЕДОНИЈА
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.8 ЕВН ТРЕБА ДА МУ ИСПЛАТИ 93 МИЛИОНИ ЕВРА НА ЕЛЕМ
с.8 СЕЛСКА БУНА НАЈАВИЈА ПЕЛАГОНИСКИТЕ ФАРМЕРИ
с.8 ФАРМЕРИТЕ ОД „СВЕДМИЛК” ПРЕД ФИНАНСИСКИ КОЛАПС
с.9 ВЛАДАТА СКАСТРИ 173 МИЛИОНИ ЕВРА ОД БУЏЕТОТ
‘ШПИЦ
с.7 ВЛАДАТА ЕКОНОМСКИ КАПИТУЛИРА

ВРЕМЕ с.7 БАНКИТЕ ЌЕ ИМ ГО РЕПРОГРАМИРААТ ДОЛГОТ НА ФАРМЕРИТЕ

с.6 БУЏЕТОТ ИМА МИЛИЈАРДА ЕВРА ЗА ОДБРАНА ОД КРИЗАТА с.10 ЕВН ЌЕ ЈА ТУЖИ ДРЖАВАТА
с.6 „СВЕДМИЛК” ГИ ЗАГЛАВИ ДО ГУША
8 берзНИК broj 71
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 27. 04. 2009

NAJTRGUVANI HARTII OD VREDNOST VO REGIONOT ZA PERIOD OD 17- 24. 04 2009

Data 27. 04. 2009 broj 71
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
берзНИК
9
NAJLIKVIDNI HARTII OD VREDNOST VO REGIONOT ZA PERIOD OD 17 - 24.04 2009
10 берзНИК
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
ВЛАДАТА, КОНЕЧНО СЕ ОДЛУЧИ:
И ребаланс на буџетот
и антикризни мерки
Претседателот на Владата на
Република Македонија Никола Груевски
на прес- конференција минатата недела
го изнесе вториот пакет на антикризни
мерки кој го донесе Владата на 21 април
2009 г.
- Владата на Република Македонија
донесе нов, Трет пакет на антикризни
мерки кои имаат за цел ублажување на
последиците од светската економска
криза врз македонската економија.
Мерките од првиот пакет од ноември
2008 година во износ од 330 милиони
евра, беа насочени кон претпријатијата
со нарушена ликвидност и наталожени
проблеми од минатото, но и кон фирмите
кои што добро работат (преку
олеснувањата кај данокот на добивка,
намалените царини и социјални
придонеси, намалените даноци за
земјоделците итн.). Благодарение на
овие мерки се спречи пропаѓањето на
голем број стопански субјекти и
broj 71
останувањето без работа на илјадници
работници.
Дополнително Владата како втор пакет
на мерки донесе осум годишна Програма
за реализација на инфраструктурни
проекти во вкупен износ од околу осум
милијарди евра. Таа опфати проекти во
патната и железничката инфраструктура,
енергетскиот сектор, станбената
изградба, животната средина, спортската
инфраструктура и други капитални
проекти. Реализацијата на оваа Програма
на краток рок ќе го помогне економскиот
раст во услови на криза, преку поддршка
на градежништвото и други сектори,
додека на долг рок ќе ја подобри
конкурентноста на македонската
економија.
Во првите месеци од 2009 светската
економска криза дополнително се
продлабочи и проекциите за економскиот
раст на земјите од ЕУ и САД за 2009 се
понегативни од првичните проекции.
Data 27. 04. 2009
Влијанието на светската рецесија врз
македонското стопанство е се
поизразено, при што погодени се сите
сектори.
Владата на Република Македонија во
иэминативе месеци детално ги следеше
и аналиэираше состојбите и иэврши
опсежни консултации со бизнис
заедницата и економски експерти. Врэ
таа основа, дефиниран е и денес
Владата го усвои третиот пакет на анти-
кризни мерки, кои се насочени кон
ублажување на последиците од светската
економска криза врз Република
Македонија.
Пакетот опфаќа 70 антикризни мерки
кои се однесуваат на 3 сегменти:
1) ребаланс на буџетот, кој вклучува
ревидирање на макроекономските
проекции и соодветно намалување на
приходите и расходите на буџетот
согласно новонастанатите околности.
2) кредитна поддршка на
 Data 27. 04. 2009
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
претпријатијата преку кредитна линија
од ЕИБ во износ од 100 милиони евра
наменети за: а/ долгорочни,
инвестициони кредити, б/ краткорочни
кредити за обртни средства в/
субвенционирање на каматните стапки за
претпријатијата и г/ издавање на
гаранции и
3) други мерки за поддршка на
претпријатијата, вклучително мерки за
олеснување на извозот на стоки,
намалување на трошоците и сл.
I. РЕБАЛАНС НА БУЏЕТОТ ЗА 2009
ГОДИНА
Со ребалансот на Буџетот кој денес го
усвоивме, извршивме прилагодување на
приходите и расходите, со цел да се
сообразат со ревидираните
макроекономски претпоставки за пораст
на БДП од 1% и стапка на инфлација од
1% за 2009.
Во целина, буџетот е намален за околу
9%. Расходите се рационализирани и
намалени за 10,6 милијарди денари,
односно за 173 милиони евра.
Со ова, Владата испраќа јасна порака
до стопанствениците и граѓаните дека
буџетскиот дефицит нема да го надмине
проектираното ниво од 2,8% од БДП.
За финансирање на буџетскиот дефицит
и релаксирање на домашниот пазар на
пари, Владата, привремено оваа година,
драстично ќе го намали финансирањето
на дефицитот преку аукции и ќе го
замени со финансирање од надворешни
извори (евро обврзници, задолжување кај
комерцијални банки или задолжување кај
меѓународни финансиски институции).
Со ребалансот на Буџетот ќе се обезбеди
значајна заштеда на средства, што ќе
овозможи да се задржи
макроекономската стабилност,
вклучително и одржлив дефицит во
платниот биланс и што е најважно,
стабилен девизен курс на денарот.
Меѓу позначајните мерки во насока на
намалување на трошоците, би ги издвоил
следните:
-Времена забрана за нови вработувања
во 2009 година во државната
администрација и јавниот сектор (освен
за вработувањата што се предвидени
согласно Националната програма за
усвојување на правото на ЕУ и
реализација на рамковниот договор). За
сите трајно испразнети работни места
(пензионирање и сл.) не се предвидува
прием на нови вработувања. Со оваа
мерка ќе се оствари заштеда во
буџетот во износ од 327 милиони
денари.
-Одлагање на 10%-тното зголемување на
платите во државната администрација и
јавниот сектор предвидено за октомври
2009, за следната година. Заштедите во
буџетот по овој основ изнесуваат 531
broj 71
милиони денари.
-Намалување на ставката за тековни
расходи кај сите буџетски корисници во
просек за 16% во однос на постојниот
буџет, односно за 3,6 милијарди денари.
-Продолжување на забраната за набавка
на мебел, опрема, возила и други
непродуктивни расходи кај сите буџетски
корисници до 31.12.2009.
-Намалување на бројот на службени
патувања и значително намалување на
бројот на членови на делегации при
патувања во странство.
-Намалување на трошоците за
репрезентација, реклами и спонзорства
кај сите буџетски корисници
-Ригорозна контрола на надоместоците и
другите трошоци на членовите во
управни и надзорни одбори во јавните
претпријатија, агенциите, фондовите,
СОЈУЗ НА СТОПАНСКИ КОМОРИ
Брза имплементација на мерките
Со вбризгувањето на 100-те милиони евра од Европската
инвестициона банка за кредити за малите и средни
претпријатија се ослободува исто толкав кредитен потенцијал кај
домашните банки којшто тие можат да го насочат кон големите
фирми или кон било кого за кој ќе оценат дека е профитабилен
како компанија и како проект
Новите владини антикризни мерки се во
добра насока и може да се карактеризираат
како мерки кои директно влијаат врз
стопанството во услови на економска
криза, оцени Сојузот на стопански комори на
Македонија.Ваквата оценка следеше по
објавувањето на новиот владин пакет кој
опфаќа 70 антикризни мерки, што се
однесуваат на ребаланс на буџетот,
кредитна поддршка на претпријатијата преку
кредитна линија од Европската инвестициска
банка во износ од 100 милиони евра и други
мерки вклучително и олеснување на извозот
на стоки и намалување на трошоците.
- За нас е многу важно во реалниот сектор
овие мерки веднаш да се спроведат и
начинот на којшто може стопанствениците
да дојдат до нив да биде брз и ефикасен,
изјави претседателот на ССК Златко
Калеников по средбата со вицепремиерот за
економски прашања Зоран
Ставрески. Калеников изрази задоволство
што нивните барања се имплементирани во
новиот пакет мерки за ублажување на
последиците од кризата.
Вицепремиерот, Ставрески рече дека
Владата е подготвена да одговори најбрзо што
е можно да се имплементираат овие мерки.
берзНИК
11
институтите и акционерските друштва во
доминантна државна сопственост и
намалување на трошоците за мобилни
телефони, патувања во странство и сл.,
како и предвидување исплата на
паушали по учинок (присуство на
седница).
-Забрана за исплаќање на хонорари за
комисиите формирани во рамки на
министерствата, агенциите, фондовите,
институтите, јавните претпријатија и
акционерските друштва со мнозински
државен капитал при извршување на
своите редовни активности.
-Намалување на лимитот за користење
на службен мобилен телефон на цела
јавна администрација и препорака за
сите министерства, јавни претпријатија,
агенции, фондови, институти да ги
усогласат условите за издавање службен
мобилен телефон.
-Контрола на вработувањата преку
-Верувам, рече Ставрески, дека кога
станува збор за 100 милиони евра и
субвенционирањето на камати за фирмите
ќе може кон крајот на јуни или најдоцна на
почетокот на јули да се одобруваат првите
кредити.
- Како и сите други земји остануваме
отворени за понатамошни мерки и идеи како
на најдобар начин да се помогне на
стопанството. Ова е светска криза којашто
има најголеми размери и којашто никој не
може да предвиди како ќе се развива
понатаму. Значи, Владата останува отворена
за понатамошни идеи коишто можат да им
помогнат на македонските фирми но, добро
е што овие мерки беа оценети како
најопсежни, најквалитетни и дека се
дизајнирани на начин којшто ќе им помогне
на компаниите, подвлече Ставрески.
Тој потенцира дека со вбризгувањето
на 100-те милиони евра од Европската
инвестициона банка за кредити за малите и
средни претпријатија се ослободува исто
толкав кредитен потенцијал кај домашните
банки којшто тие можат да го насочат кон
големите фирми или кон било кого за кој ќе
оценат дека е профитабилен како компанија
и како проект.
12 берзНИК
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
агенциите за времени вработувања, како
и контрола на платите кои се исплаќаат
на времено ангажираните лица во
јавните институции.
-Намалување на тековните и капитални
расходи на јавните претпријатија,
фондовите, агенциите, институтите,
акционерските друштва во доминантна
државна сопственост.
-Задолжително укинување на бонусите и
намалување на другите трошоци кај
јавните претпријатија, агенциите,
фондовите, институтите, акционерските
друштва во доминантна државна
сопственост.
-Препорака за намалување на
издатоците за локалната администрација
во поглед на репрезентации, патувања во
странство и сл.
-Дел од проектите на Владата во делот
на капиталните расходи се пролонгирани,
односно добиваат нова динамика на
реализација и исплата.
II. МЕРКИ ЗА КРЕДИТНА ПОДДРШКА
НА ПРЕТПРИЈАТИЈАТА
Во услови кога стопанството се судира со
проблем на пристап до поволни кредитни
средства како за одржување на
ликвидноста, така и за инвестиции,
Владата донесе пакет на мерки за
директна кредитна поддршка на
приватниот сектор.
За оваа цел, обезбедивме кредитна
линија од ЕИБ во износ од 100 милиони
евра за поддршка на малите и средни
претпријатија. Уште најмалку
дополнителни 50-100 милиони евра
очекуваме да бидат обезбедени од
комерцијалните банки, од нивните
сопствени средства, како
кофинансирање.
Средствата се претежно насочени кон
малите претпријатија (до 50 вработени) и
средни претпријатија (до 250 вработени).
Овие претпријатија се носители на
најголем дел од вработеноста во
Република Македонија, што значи
поддршката ќе помогне да се задржат
работните места на најголем дел од
вработените. Затоа, основен услов за
користење на поддршката ќе биде
одржување на постојниот број на
вработени од страна на претпријатијата
корисници.
Поддршката на претпријатијата ќе се
реализира преку МБПР и комерцијалните
банки, при што оценката на одржливоста
на проектите, нивниот ризик и подобност
за поддршка ќе биде целосно
извршувана од страна на комерцијалните
банки.
broj 71
Средствата ќе можат да се користат за
поддршка на извозно ориентирани
активности до 50%, а останатите и за
други деловни активности од кои до 50%
за репрограмирање на постојни кредити
кај иста банка.
Одобрувањето на средствата ќе започне
во јуни - јули 2009 година.
Пакетот опфаќа четири програми за
поддршка на стопанството:
*кофинансирање на долгорочни кредити
за инвестиции во износ од 50% и целосно
гарантирање на кофинансираниот дел,
како и субвенционирање на каматата;
*кофинансирање на краткорочни кредити
за обртни средства во износ од 50% и
целосно гарантирање на
кофинансираниот дел, како и
субвенционирање на каматата;
*субвенционирање на камати на кредити
одобрени од комерцијалните банки;
*издавање на гаранции
1. Програма за кофинансирање и
гаранции за долгорочни инвестициски
кредити и субвенционирање на камата
Преку оваа програма МБПР ќе врши
кофинансирање и гарантирање на 50%
од износот на кредитите. Останатите 50%
ќе бидат сопствени средства на
комерцијалните банки. Воедно, МБПР ќе
го гарантира 100%-тно сопствениот
кофинансиран дел од кредитот.
Максималниот износ на кредитите ќе
изнесува:
- за микро претпријатија (трговец
поединец) до 20.000 евра;
- за мали претпријатија до 150.000
евра;
- за средни претпријатија до 500.000
евра.
Рокот на отплата ќе биде до 5 години со
грејс период до 12 месеци.
Највисоката каматна стапка за
корисникот на кредит изнесува ЕУРИБОР
3 месечен+4% на годишно ниво (најмногу
6% годишно).
За оваа програма ќе бидат издвоени 70
милиони евра, од кои 35 милиони евра ќе
обезбеди Владата на Република
Македонија од кредит од ЕИБ, а
останатите 35 милиони евра
комерцијалните банки од нивни
сопствени средства.
2. Програма за кофинансирање и
гаранции за кредити за обртни
средства и субвенционирање на
камата
Преку оваа програма МБПР ќе врши
кофинансирање и гарантирање на 50%
Data 27. 04. 2009
од износот на кредитите за обртни
средства. Останатите 50% ќе бидат
сопствени средства на комерцијалните
банки. Воедно, МБПР ќе го гарантира
100%-тно сопствениот кофинансиран дел
од кредитот.
Максималниот износ на кредитите ќе
изнесува:
- за микро претпријатија (трговец
поединец) до 10.000 евра;
- за мали претпријатија до 70.000 евра;
- за средни претпријатија до 200.000
евра.
Рокот на отплата ќе биде до 12 месеци.
Највисоката каматна стапка за
корисникот на кредит изнесува ЕУРИБОР
3месечен+4% на годишно ниво (најмногу
6% годишно).
За оваа програма ќе бидат издвоени 90
милиони евра, од кои 45 милиони евра ќе
обезбеди Владата на Република
Македонија од кредит од ЕИБ, а
останатите 45 милиони евра
комерцијалните банки од нивните
сопствени средства.
3. Програма за субвенционирање на
камати за краткорочни кредити за
обртни средства
Преку оваа програма МБПР ќе
субвенционира 5 процентни поени од
вкупната камата, под услов останатиот
дел кој ќе го плаќа кредитобарателот кон
банката да не е поголем од ЕУРИБОР
3м+4% на годишно ниво (најмногу 6%
годишно).
За програмата ќе бидат издвоени 5
милиони евра.
Услови:
Максималниот износ на кредитите ќе
изнесува:
- за микро претпријатија (трговец
поединец) до 10.000 евра;
- за мали претпријатија до 70.000 евра;
- за средни претпријатија до 200.000
евра.
Рокот на отплата е 12 месеци.
4. Програма за гаранции
Со оваа програма се предвидува МБПР
да издава чинидбени и друг тип гаранции
за извршување на договорните обврски,
настап на македонски фирми на странски
пазари, гаранции за добро извршување
на услугите и други типови на гаранции.
Износот на средства за оваа намена е
15 милиони евра.
III. ДРУГИ МЕРКИ ЗА ПОДДРШКА НА
ПРЕТПРИЈАТИЈАТА
1. Владата донесе 54 мерки за
поедноставување на царинското
работење и побрз проток на стоките на
граница, во рамки на Регулаторна
гилотина II фаза.
Најзначајните мерки опфаќаат:
 Data 27. 04. 2009
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
-Континуирано 24 часовно присуство на
инспекциските органи од ветеринарна и
фитосанитарна управа на граничните
премини и нивно групирање при
контролите. Рок: 30 јуни 2009.
-Зголемување на бројот на гранични
премини (пред се Табановце и Ќафасан)
каде ќе се спроведува целодневно 24/7
увозно и извозно царинење. Рок: 31
декември 2009
-Воведување на принципот на
селективност и анализа на ризик при
вршење контрола од страна на
ветеринарните и фитосанитарните
инспектори. Рок: 30 јуни 2009
- Воведување можност за одложено
плаќање на ДДВ при увоз. Рок: 30 јуни
2009
-Поширока примена на поедноставени
царински постапки, со што се очекува
зголемување на бројот на компании кои
ги користат истите. Рок: 30 јуни 2009
-Електронско поврзување на
Царинската управа со другите надлежни
институции, со што ќе се избегне
поднесување на иста документација на
повеќе места. Рок: 30 септември 2009
-Укинување на административните
такси за поднесување царинска
декларација и издавање на доказ за
потекло ЕУР-1. Рок: 15 јуни 2009
-Намалување на надоместоците кои се
плаќаат за ветеринарско-санитарен
преглед на граничните премини. Рок: 1
јуни 2009
-Намалување или укинување на
царинските стапки за некои
репроматеријали, особено за
чевларската и прехранбената индустрија.
Рок: 30 јуни 2009
-Обезбедување на зелена лента на
граничните премини за празни возила и
возила кои пренесуваат лесно расиплива
стока. Рок: 31 мај 2009
Реализацијата на овој пакет мерки
значително ќе го олесни работењето на
фирмите, ќе ја зголеми нивната
конкурентност и ќе го забрза протокот на
стоки на граница.
Врз основа на консултациите со
стопанските комори, Владата прифати
10-тина мерки предложени од нивна
страна
-Регулирање на побарувањата и
обврските меѓу компаниите и државата
по сите основи. Владата ги задолжи сите
органи на државна управа и им
препорача на јавните претпријатија и
акционерски друштва со мнозински
државен капитал своите обврски да ги
намируваат во рок не подолг од 45 дена.
-Целосно почитување на законскиот
рок за враќање на данокот на додадена
вредност.
-Ребаланс на буџетот со цел да се
задржи макроекономската стабилност и
стабилноста на девизниот курс
broj 71
СТОПАНСКА КОМОРА НА РМ
Кредитната поддршка –добар чекор
- Стопанската комора на Македонија
изрази задоволство од новиот владин пакет
мерки за надминување на последиците од
светската економска криза и смета дека во
моментот најважна е нивната итна
имплементација.
Комората преку соопштение информира
дека и натаму ќе ги следи состојбите во
реалниот сектор и по барање на нивните
членки ќе доставува дополнителни
предлози.
Според Стопанската комора на
Македонија, за бизнис заедницата најважен
е оној дел од мерките што се однесува на
кредитната поддршка на претпријатијата, а
во делот на ребалансот на
буџетот најважно е со него да се задржи
макроекономската стабилност, односно и
натаму да се задржи стабилен девизен курс
на денарот.
Во Комората се особено горди на фактот
што Владата прифатила значаен дел од
нивните долгогодишни барања во рамките
на регулаторната гилотиња, меѓу кои
најбараните се однесувале на следното:
Намалување или укинување на царинските
стапки за некои репроматеријали,особено
за прехранбената индустрија, итн.
-Целосно реализирање на
инфраструктурните проекти предвидени
во буџетот за 2009 година.
-Целосна исплата на земјоделските
субвенциите предвидени во буџетот за
2009.
-Поактивна улога на МБПР
(вклучително и можност за директно
кредитирање на фирмите). Рок: Законот
ќе се донесе од страна на Владата до 10
мај, по што ќе започнат подготовките на
МБПР за кадровско екипирање, софтвер
итн. Директната кредитна поддршка ќе
започне од 1 јануари 2010.
-Поддршка на малите и средните
претпријатија преку олеснет пристап до
кредити по пониски трошоци и поддршка
на извозно ориентирани компании.
-Забрзување на активностите заедно со
општините за основање на индустриски
зони.
-Зајакнување на контролата на
квалитетот на увозните производи,
согласно ЕУ стандардите.
3. Во транспортниот сектор, за
поддршка на превозниците, Владата
прифати дел од мерките предложени
од Макамтранс (Асоцијацијата на
независни синдикати на транспортери на
Република Македонија)
Мерките се однесуваат на:
берзНИК
13
Континуирано 24 часовно присуство на
инспекциските органи од ветеринарна и
фитосанитарна управа на граничните
премини и нивно групирање при
контролите.
Намалување на надоместоците кои се
плаќаат за ветеринарско-санитарен преглед
на граничните премини.
Електронско поврзување на Царинската
управа на РМ со другите надлежни
институции, со што ќе се избегне
поднесување на иста документација на
повеќе места, и други.
Стопанската комора на Македонија
очекувајќи соодветни владини активности
за што поитна импленетација на мерките од
третиот пакет, како клучен императив за
соодветно справување со економската
криза и помош на фирмите во се повеќе
изострените услови на стопанисување, и
натаму во континуитет интензивно ќе ги
следи состојбите во реалниот сектор. По
барање на членките ќе доставува
дополнителни аргументирани предлози,
посебно за ефектите од горенаведените
мерки, како и за проблемите кои се
условени од спецификите кај големите
фирми и трудоинтензивните дејности, кај
кои кризата најсилно се манифестира.
-Намалување на цените за добивање на
сертификати за стручна компетентност на
управители и оспособеност на возачи за
меѓународен транспорт, од постојните 500
и 400 денари, на 200 и 100 денари.
-Намалување на надоместоците кои
транспортерите ги плаќаат за фито и
ветеринарен преглед на граничните
премини.
-Намалување на цените за хомологација
и дополнителните технички прегледи,
добивање на разни видови на
сертификати и потврди (атести, проверка
за подготвеност на возилата согласно
еуро стандардите).
-Иницирање на постапки за потпишување
на билатерални договори за одбегнување
на двојното оданочување.
-Разгледување на можноста за
намалување на премијата за авто
одговорност (зелени карти) и побрза и
поефикасна наплата на штети.
-Разгледување на можноста за измени на
-супервизорскиот циркулар- со кој ќе се
предвиди времена можност за
пофлексибилни услови на
осигурителните компании при наплата на
премија за одговорност од штети
направени од трети лица.„
14 берзНИК
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
ДЕСЕТТА ГОДИШНА КОНФЕРЕНЦИЈА НА МАКЕДОНСКА БЕРЗА
Интегрирањето во поширока
берзанска алијанса - спас
С
е соочуваме со најголемиот
предизвик во светската економија
во поново време, со криза која има
влијание врз животот на сите луѓе и во
секоја земја поради што е потребна
заедничка акција за нејзино решавање
затоа што просперитетот е недделив. Тоа
беше причина да се пристапи кон
изнаоѓање на нови мерки за ублажување
на негативните последици. Активностите
треба да бидат израз на интересите не
само на денешните генерации, туку и на
идните поколенија. Верувам дека
единствено решение за зголемување на
просперитетот за сите е отворена
економија базирана на пазарни принципи,
ефективна регулација и цврсти домашни
институции-регулатори.
Глобалните финансиски регулаторни
институции паднаа на тестот адекватно да
одговорат на развојот на пазарот на
капитал кој што се случуваше во
претходните години, со што се потврди
дека нивните активности не ги исполнија
сите барања на денешницата. Затоа, во
услови на глобална финансиска криза
мора да се напуштат традиционалните
пристапи за развој на пазарот и да се
прифатат модели кои ги бараат
актуелните состојби. Вака, Марина
Наќева-Кавракова, претседателот на
КХВ, ј а отвори 10-та конференција на
Македонска берза.
-Во овој период кога пазарот на хартии од
вредност е под негативен притисок, многу
е важно да се зголеми одговорноста на
менаџментот на јавно поседуваните
компании спрема акционерите, со што би
се зајакнала довербата во компаниите.
broj 71
Data 27. 04. 2009
Комисијата ја поддржува примената на регионот и пошироко и не сме имуни на
добрите практики на корпоративното светските случувања . Видливо е дека
управување во акционерските друштва. економските перспективи за голем број
Напорите се насочени кон усовршување економии не се оптимистички, пазарот и
на меѓународните стандарди за натаму е колеблив, ликвидноста е на
обелоденување на информации за ниско ниво, а довербата на инвеститорите
финансиските и нефинансиските се уште не е целосно вратена. Нивото на
активности на компаниите. Финансиските цените на пазарот на хартии од вредност
извештаи, податоците за големите зделки, денес, утре или во кој било друг ден е
спојувањата и преземањата, разумна рефлексија на економската
информациите за менаџерите на реалност заради што е потребно да
компаниите, најголемите акционери како и имаме подобро разбирање за факторите
засегнатите лица кои имаат влијание врз кои ја обликуваат долгорочната
донесувањето на одлуките на компаниите, перспектива на пазарот. Како што
треба да бидат достапни не само на многумина го нарекуваат икона на
регулаторот, туку и на сите потенцијални инвестирањето, познатиот Ворен Бафет
инвеститори. Своја улога во вели дека обидот да заработите
обезбедување на релевантни и точни екстремно многу пари, а за кратко време е
информации за природата на пазарните губитничка опција со долгорочни
ризици имаат и ревизорите, финансиските последици. Затоа, доколку барате
консултанти, инвестициските советници инвестиции кои нудат голема стапка на
и.т.н. поврат, мора исто така да претпоставите
Оваа конференција ќе ни овозможи на дека со тоа имате голема стапка на ризик.
едно место релевантните фактори да Многу брокерски куќи и друштва за
дадат предлози и решенија за кризата од управување со фондови се соочуваат со
кои корисните и прифатливите во потешкотии во секојдневното работење.
наредниот период ќе се имплементираат. Неколку брокерски куќи самоиницијативно
Ова е добра можност да се продискутира одлучија да прекинат со работа,
за перспективите на пазарот на хартии од неможејќи да се снајдат со овие услови
вредност. Иако сме мал пазар, сепак сме на пазарот. Други пак, го намалуваат
поврзани со останатите пазари во бројот на вработени и ги кратат тековните
Директната порака од Хенри Бергстром, првиот човек на берзата
НАСДАК е дека тие не се заинтересирани за влез во Македонската
берза. Главна причина е тоа што овдешниот пазар е премногу мал.
Изолирани и несигурни берзи кои не се дел од регионалниот агол,
не се дел од нивната стратегија
 Data 27. 04. 2009
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
трошоци. Препорака на Комисијата е
преку заеднички програми, да се изнајде
начин за опстојување во овој период,
особено чувствителен на пазарот на
хартии од вредност. Кога го велам ова,
мислам на законската можност за
спојување на брокерски куќи, што е
практика во другите земји како одговор
на моменталната состојба на пазарот. Во
овој турболентен период, КХВ во рамките
на своите надлежности, придонесе за
релаксирање на пазарот на капитал,
намалувајќи ја висината на надоместоците
кои ги плаќаат инвеститорите.
Комисијата за хартии од вредност ги
охрабрува и поддржува сите друштва да
емитираат акции, корпоративни обврзници
и слични финансиски инструменти преку
кои полесно, побрзо, поефикасно и
поевтино ќе дојдат до потребните
финансиски средства за реализација на
своите бизнис проекти. Воедно, со
издавањето на нови хартии од вредност
се збогатува и понудата на пазарот на
капитал, со што тој станува поинтересен
за инвеститорите. Можеби е време да се
реализира идејата за интеграција на
македонскиот пазар на хартии од вредност
на пошироки платформи на тргување, на
почетокот регионални, а подоцна и
европски, заради збогатување,
продлабочување и обезбедување на
поголема ефикасност на нашиот пазар.
Ако за ова треба да размислува бизнис
секторот, тогаш можеби е време ние како
регулатор да размислуваме за
интегрирана супервизија на поважните
институционални чинители на пазарот на
капитал како што се инвестициските и
пензиските фондови и осигурителните
компании по примерот на земјите на
Европската Унија. Ценам дека заеднички
треба да ги преземаме сите овие мерки и
активности, зашто тие ќе ни овозможат
прво заздравување, а потоа и развој на
пазарот на хартии од вредност, како и
зголемување на довербата и стабилноста.
ВРЕМЕНСКА ТРКА – ПАЗАРНА
РАМНОТЕЖА
Иван Штериев, директорот на
Македонска берза поздравниот говор го
започна со потсетување на деновите кога
берзата го доживуваше својот бум.
-Пред точно две години, од ова исто
место, во екот на тогашниот берзански
бум, порачав дека: – сите ние во
индустријата за хартии од вредност во РМ
живееме во историски времиња. Прометот
од три-четири милиони ера дневно беше
нешто сосема нормално, а домашните и
странските инвеститори задоволно ги
триеја рацете. Медиумите, по првичната
изненаденост, здушно се свртеа кон
берзанските анализи и прогнози. Се
правеа прилози, се снимаа емисии, а се
претураше вода од полни во празни чаши,
и обратно. Некој доста инвентивно сето
тоа го нарече – македонска берзанска
пролет. Заради долгорочноста и
историјата, ние не забораваме да
потсетуваме дека американскиот
берзански маг, J.P. Morgan, на прашањето
како ќе се движи пазарот во иднина,
broj 71
ШТЕРИЕВ: Акционерите процесот за продажба на берзата го започнаа изминатата година.
Предуслов за тој процес да продолжи да се одвива се измените во законската регулатива. По
моите информации тие се интензивираат. Факт е дека амбиентот е променет и ќе видиме по
измените на законот каков ќе биде епилогот на целиот процес. Она што е битно е дека повеќе
акционери на МБ, вклучувајќи го и раководството дефинитивно сметаат дека интегрирањето
во некоја поширока алијанса е среднорочната стратегија на којашто ќе се опстои.
секогаш одговарал: ќе осцилира. Други
пак, токму на таа берзанска конференција
проговорија за неминовноста на
цикличните берзански движења.
По пролетта, дојде летото, и буквално, и
берзанско. Цените отидоа уште погоре, а
за очекувањата ни небото не беше
доволно високо. Периодот на раст беше
толку долг што никој не веруваше во брз
негативен пресврт. Како што впрочем не
веруваа во такво нешто ни на Волстрит, ни
во лондонско City… Сепак, цените почнаа
да паѓаат под влијание на светската
финансиска криза. Патем, ќе остане вечна
енигма какви ќе беа регионалните и
локалните берзански движења во 2008
година доколку светската криза толку не
се размавнеше. Од почетокот на годинава
па наваму, берзанската динамика е уште
позабавена. Цените одат надолу и се
некаде на нивото од август 2005 година, а
прометот, што е уште поважен индикатор
за вистинската берзанска динамика и
ценовните нивоа, се спушти на нивото од
почетокот на 2004 година.
Оттука, повеќе од јасно е дека
овогодишната конференција, односно
денешниот македонски берзански амбиент
е под силно влијание на она што ни се
случуваше или престана да ни се случува.
Но, нема одење напред доколку во даден
момент не се повлече линија, не се
сумира минатото и не се проговори за
иднината, колку таа да е неизвесна и
тешко предвидлива.
Во ова ново, не така розово берзанско
време, сметам дека од суштинско значење
за иднината се следниве неколку пункта:
Прво, овој негативен пресврт, како и кај
другите берзи во регионот, се случи во
исклучително интересен временски
момент. Имено, токму кога во новите пост-
транзициони општества правните и
физичките лица започнаа да ја откриваат
берзата како место за оплодување на
слободните средства и кога созреваа
условите конечно да започне да се
развива и примарниот пазар (преку кој
компаниите ќе можат да го финансираат
својот развој), позитивниот развој на
настаните беше пресечен како со нож.
Одеднаш, сите учесници на пазарот на
хартии од вредност се вратија пет години
наназад, но во различен амбиент од
аспект на инфраструктурна и
организациона поставеност, кадровска
екипираност и направените инвестиции и
билансни позиции. Притоа,
сопственичките структури во
акционерските друштва кои тргуваат на
берзата се променети, странските
инвеститори се се уште значително
присутни ( до крајот на првиот квартал на
2009 година поседуваат 30,7% од
капиталот на сите котирани компании,
наспроти 32,2% односно 29,4% на крајот
берзНИК
15
на 2007 и 2008 година). А цените се
депресирани.
Следи период на преоценување на
настанатите состојби и преиспитување на
досегашните концепти на вреднување на
средствата. Очекувањата на
инвеститорите ќе бидат поскромни, а
нивните одлуки порационални. Оттука,
најверојатно, ни претстои своевидна
временска трка- зависно од
макроекономските состојби,
ликвидносните потреби, аквизициските
афинитети, регулаторните и капитални
прописи и персоналните преференции –
во која по извесно време ќе се формира
пазарна рамнотежа за секоја поединечна
акција на нови ценовни нивоа, по што
може да следува повторно интензивирање
на тргувањето. Секако, клучно прашање е
со која динамика ќе се случува и за кои
временски мерни единици зборуваме. Тие
што ова добро ќе го проценат, ќе бидат
новите добитници. Како ќе функционира
оваа матрица, на пример, ќе покаже
претстојното објавување на кварталните
финансиски резултати на компаниите и
последователните реакции на
инвеститорите.
Второ, изминатиот период покажа дека
на Македонската берза се во определена
корелација со случувањата на
регионалните и глобалните берзи. Не сме
веќе изолирани и автархични.
Трето, предизвиците кои се наметнуваат
пред берзата, во одржувањето и
унапредувањето на пазарната
инфраструктура, во партнерските односи
со нејзините членки и како акционерско
друштво, се огромни и надминувањето на
истите ќе подразбира редефинирање на
нејзината стратегија и прилагодување на
очекувањата од неа од страна на
нејзините акционери, членки, регулаторот
и јавноста. Притоа, еден ќе биде правецот
на развој во услови на нејзино брзо
интегрирање во некоја поширока
берзанска алијанса, а сосема друг доколку
таа остане локална институција.
Четврто, во моменталните услови кога
токму пазарите на хартии од вредност се
најпогодени од финансиската и
економската криза, би било погрешно да
не се размисли за нивно повторно
системско стимулирање и вклучување во
плановите и мерките за ублажување од
кризата.
НИНЏА-КРЕДИТИТЕ, БАЗА НА
ФИНАНСИСКАТА КРИЗА
До кога ќе зборуваме за кризата? беше
насловот на првиот панел на
конференцијата, во која дебатираа повеќе
експерти водени од модераторот Зоран
Ивановски, декан на Европски
16 берзНИК broj 71
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 27. 04. 2009

универзитет на РМ.
-Поголемиот дел од економистите на
САД сметаат дека кризата започна од
една исклучително интересна идеја на
клинтоновата администрација од
1996.г.Тие посакаа секој Американец да
има можност да купи куќа за првпат. Идеја
која генерално беше насочена кон
афроамериканците, латиноамериканците
и порториканците. Исклучително
интересна идеја, добра популарна и
политичка, рече Иванов.
-Истовремено сите економисти знаат
дека станбената изградба е пропулзивна
гранка и ја влече целата економија
напред. Што беше проблемот?
Американците се обидоа една социјална
програма да ја исфинансираат или
реализираат на капиталистички начин и
преку капиталистички институции.
Појавата на оваа криза и денешните
нејзини размери е токму во тоа? Што се
случи да имаме создавање на нова ера на
т.н. креативни финансии. Американците
веќе се шегуваат и велат главните
резултати на креативните финансии се
–нинџа кредити. Кои доаѓаат од
кратенката сите кои имаат новинка, нов
чад и нов аспект... Факт е дека, од нинџа
кредитите банкарите се плашеле, меѓутоа
добиле помош, ветување дека сите нивни
хипотеки ќе бидат брзо трансферирани во
парите коишто требало да ги одбиваат од
самите агенции. Всушност во игра
влегуваат и државни клиенти а пакетите
на популарните ХВ зад кои стојат
хипотеките на куќите, се повеќе се во
функција. Целата економија влегува во
бунт, почнуваат и да емитираат....
подоцна утврдени неисправни ХВ кои
биле атрактивни .... Значи креативните
финансии создаваат многу интересен
балон, динамичен, но балонот е осуден да
доживее крај ... Но, факт е дека тие не
тргуваа така неразумно туку беа понесени
од еуфоријата на растот на цените на
недвижностите, на крај никој не веруваше
дека може да се случи, ваква криза.
Меѓутоа кога првите корисници на нинџа
продуктите почнаа да не ги враќаат,на
пазарот почнаа да се нудат многу куќи,
тогаш цените почнаа да паѓаат , па и оние
кои можеа да ги плаќаат немаа интерес да
ги плаќаат. Што се случи со таа програма?
Сега анализите покажуваат дека само 9%
од луѓето кои немале куќа го користеле тој
кредит, повеќето биле за втора, трета и
т.н. Која е загубата? Оценките во
американската економија се дека загубите
се околу 12 илјади милијарди долари (
трилиони) а која всушност е цело БДП на
САД.
НЕГАТИВНИ,РЕАЛНИ КАМАТНИ
СТАПКИ- СТИМУЛ ЗА ЕКОНОМИЈАТА
На прашањето каква е академската
економската заедница и дали би можела
да издвои некоја одредена стратегија за
излегување од кризата, говореше Горан
Петревски, доцент на Економскиот
факултет.
-Позицијата на академската заедница е
одлична и таа е веројатно во моментот
единствената заедница во светот која не е
погодена од кризата. Погледнете
инвеститорите ги губат парите, банкарите
ги губат работните места, а на
академските економисти не им се случува
ништо. Всушност, тие се во ситуација како
еден вид доктор, кој не е сигурен во
одредена дијагноза на пациентот. Тој
започнува со една терапија, па во
зависност од тоа дали се подобрува или
влошува состојбата се дава и друга
терапија... значи лекарот може тоа да го
прави затоа што сите ефекти, позитивни
или негативни ги поднесува пациентот ...
Во таква ситуација сме сега и
академските економисти, кои најчесто во
вакви состојби се сметаат за спасители и
пророци...Иако ако зборуваме за улогата
на науката, оваа криза преставува удар и
за самата економска професија и
економските академисти... Инаку, сите го
поставуваат прашањето, како се случи од
десетици илјади економисти само неколку
да ја предвидат кризата,а сите останати
да бидат изненадени. Од тука се
наметнува уште едно прашање, што тие
правеле со проучување на толку многу
модели, толку многу наука, а не биле
способни да го видат овој драстичен рез
што му се случи на светот.
Ставот на академската заедница е
мешавина на традиционални мерки и на
нови дилеми. Тоа произлегува од таму
што колку и да е нова некоја криза по
својата манифестација, сепак оваа криза
во повеќе димензии е слична со кризата
од 30-те години. Токму затоа и не е
случајност што спасот од кризата се бара
во фискалната експанзија. Економистите
се согласни дека за излез од кризата се
потребни не фискална експанзија, туку
многу голема фискална експанзија.
Впрочем тоа што и го прават западните
земји, посебно Америка. Тука се појавува
уште еден лајв мотив, кој не е нов туку
датира од 30-те години. Тоа е проблемот
на замката или ако сакате стапицата на
ликвидност- нулата како природна граница
на каматните стапки. Она што ние го
предававме на студентите, како теоретска
можност, таа замка на ликвидност сега се
манифестира во најдрастична форма.
Погледнете, западните централни банки
пумпаат ликвидност во неверојатни
огромни количини. Но работата застанува
тука, ефектите не се пренесуваат
понатаму на кредитните пазари, не се
вградуваат врз инвестиционата активност
и врз агрегатната побарувачка. Така што
сега очигледно е дека товарот мора да го
понесе фискалната политика, затоа што
монетарната, во услови кога не можете да

НАСДАК не е заинтересиран
за Македонска берза
Директната порака од Хенри Бергстром, првиот човек на берзата НАСДАК е дека тие
не се заинтересирани за влез во македонската берза. Главна причина е тоа што
овдешниот пазар е премногу мал.
Насдак е најголема берза во светот. Работиме на глобално ниво со седишта во 13
земји во светот. И нашите централни седишта се во САД, во нордиските земји и во
пазарите во подем каско што е пазарот на Кина. Пазарите коишто се во подем се во
најголем интерес за НАСДАК. Има некои поголеми во Европа како што се Полска,
Украина, Русија. И секако овие се земјите за кои што постојано сме заинтересирани да
добиваме најнови информации во однос на пазарот на капитал и во однос на
берзанското работење. Како изолирана инвестиција во РМ тоа не е во рамките на
нашата стратегија.
Знам дека македонската берза е на продажба и сме во контакт со менаџерите, но во
моментот таа не е во наш интерес...Некаде во 2007 година започнавме да ги
разгледуваме можностите коишто доаѓаат од ЈИЕ. И имавме сериозни разговори со
берзата во Љубљана и во Чешката во Прага. И во таа смисла ги разгледуваме
можностите за целиот регион и како што реков имавме разговори и со одборот за
акционерите од Македонија. Македонија во моментот не е на нашата карта на интерес.
Затоа што РМ сама по себе е премногу малечка, а и околностите кои произлегуваат
од финансиската криза, неодамнешните случувања на МБ. Исто така и некои одлуки
кои што беа донесени во РМ ја прават Берзата понеатрактивна...Меѓутоа изолирани и
несигурни берзи кои не се дел од регионалниот агол, тоа е нешто што нема да го
разгледуваме како дел од нашата стратегија.
 Data 27. 04. 2009
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
се движите подолу од нула каматна стапка
не е ефективна. Но, и во тој поглед
постојат мислења дека централните банки
треба да одат чекор понапред и иако
номиналните каматни стапки не можат да
паднат под нула, ова секако може да се
случи со реалните каматни стапки. Значи,
централните банки треба да креираат
негативни, реални каматни стапки, кои би
ја стимулирале економијата.
Што се однесува до академската заедница
кај нас во Македонија, тука рецептите кои
се нудат се спротивни од оние кои ги
нудат светските. Тоа не е чудно затоа што
позицијата на РМ е далеку поинаква.
Значи за разлика од светската академска
заедница која препорачува фискална
експанзија, кај нас најголемиот дел од
економистите се согласуваат дека овде
состојбата во тековната сметка,а со тоа и
девизните резерви и одржливоста на
фиксниот девизен курс е најбитна.
Рецептот е намалување на јавната
потрошувачка ... што сега гледаме дека и
Владата (под влијание или не ) го прифати
и така и ќе постапи во иднина...
Постои дилема кај нашите економисти
како да се финансира тековната смета,
поради која најверојатно или не
Македонија ќе мора да обезбеди екстерни
извори на кредитирање, бидејќи тоа од
една страна ќе ги пополни девизните
резерви, а од друга ќе го намали
притисокот врз каматните домашни
стапки. Сега дилемата е дали да се оди
преку зајмување од ММФ или пак од
приватниот сектор. И едниот и другиот
имаат и предности и недостатоци. Заемот
од приватниот сектор е со повисоки
трошоци на финансирање поради
високиот ризик. А, ако се избере ММФ, пак
нивните заеми се условени, и ќе мора да
има одредено приспособување.
БАРАМЕ РЕГИОНАЛНИ ЕНТИТЕТИ
Хенри Бергстром, директор на NASDAQ
OMX group.
- Можеби она што јас ќе го кажам нема
да биде во согласност со тоа што НАСДАК
го мисли, но во основа се согласувам со
вашите забелешки, теоретските гледишта
како кризите се создаваат и како да се
решат. И јас ќе потсетам дека кризите
биле или создадени или поттикнати...
Едниот беше веќе посочен, а тоа е
шемата за компензација. Како последица
на тоа отворено и прекумерно
дистрибуирање, веројатно не само во САД
туку и во другите земји во светот може да
бидат фактор на поттикнување на пазарот
на кредити без покритие. За тоа сега
секаде се зборува, која е цената за
надомест за компензација и како тие
треба да се реализираат на начин којшто
нема да ја зголеми поттикнувачката моќ за
измамничко играње туку за фер
однесување. Другата работа беше со
недостатоците на кредитните агенции за
рангирањето на трговските друштва кои
што нудеа кредити,но кои имаа биланси
broj 71
Каде ја гледате МБ во
оваа кризна година?
Штериев: Она што е битно е дека
берзанските движења се циклични и јасно
е дека циклусот ќе се промени. Само
прашањето е кога? А тоа зависи од низа
фактори,а јас би споменал неколку:
макроекономските состојби, финансиските
резултати и дивидендните политики на
компаниите. Аквизициските афинитети, па
ако сакат и личните преференци на
инвеститорите колку можат да издржат
влезени во хартии и по кои цени ќе
продаваат ќе допринесе по некоја
динамика да се формираат нови т.н.
пазарни рамнотежи и да се динамизира
тргувањето...
на состојби преку свобови. Патем и
пазарот беше доста нетранспарентен,
затоа сметам дека треба да се регулира
со поголема транспарентност и со
поголем кредибилитет.
Еден начин да се реши овој проблем е
да се погледне како решенијата за
посрангирање се разгледуваат... И добар
пример е што Леман брадрес падна и
немаше ниту една област каде
инвеститорите не се изгореа... Затоа што
решенијата на банката се третираа со
пострејтинг решинија, без соодветна
регуларност и ревизија...Систем на
противтежа која ја немаше во САД за
разлика од Европа.
Друга област е регулација на пазарот на
деривати. Големиот дел од дериватите кои
што и ја предизвикаа светската криза
треба да се стават во регулаторна
средина. Да се зголеми кредибилитетот на
транспарентоноста ... И тоа се главни
области кои се на врвот на дневниот ред
на регулаторите и на пазарот. Но сепак
сметам дека Комисиите за хартии од
вредност не треба да го регулираат
пазарот кој е веќе доволно регулиран и
транспарентен... посебно Берзата...
Инаку, единични помали берзи во
Југоисточна Европа не се нашиот
директен фокус. Изолирани единични
можности во овој дел не е нешто по кое
сме тргнати, ние сме тргнати по поголеми
ентитети. Ако има консолидација на
регионот, која што ја отпочна Виенската
берза со купување на некои од берзите во
Централна и источна Европа би можело
да го повлече нашиот интерес во светот.
Интересот го привлекува и Варшавската
берза која е интересна за создавање
пазари на земјите во развој, па Русија.
Значи бараме поголеми ентитети ,
регионално консолидирани...
АРАНЖМАН СО ММФ- ДОБИТНА
КОМБИНАЦИЈА
Зоран Јовановски, генерален директор
на одделот за супервизија при НБРМ се
обиде да одговори како кои мерки НБРМ
ги презеде за да ги одржи во ваква
кондиција нашите банки.
берзНИК
17
- Македонските банки многу прудентно
се однесуваа и пред кризата, но особено е
важно што навреме реагираа и почнаа да
ги затегаат критериумите за кредитирање,
паралелно со вестите што доаѓаа за
големите финансиски шокови од надвор.
Тие стабилноста ја ставија во прв план,
пред нивната експанзија во нивните
планови за 2009 г. и што е најбитно се
задржа довербата во нив. Значи и во
последниот квартал од 2008 г. кога имаше
многу силен притисок од лоши вести од
глобалните пазари, ние не ја делевме
нивната судбина.Кај нас депозитите
останаа во банкарскиот систем и
продолжија да растат. За разлика од
Америка, во Македонија воопшто не се
постави прашањето која банка ќе опстане,
солвентноста на домашните банки остана
на значително високо ниво. Стапката на
адекватност на крајот на 2008г. беше 16%,
односно двапати поголема од минимумот
што го бара Законот. Но, имаше
дополнителни причини за кои не се
зборува многу. НБРМ има одлична
соработка со другите супервизорски
органи, така што информациите
циркулираат и секогаш сме информирани
што се случува со банките мајки на
странските подружници во РМ.
Имавме добри информации за
ризиците, па оттука НБРМ правовремено
презеде мерки и тоа не беше лесно да се
направи во време кога оптимизмот се
уште траеше. Кога ги видовме првите
сигнали на влошување на квалитетот на
кредитното портфолио на банките, кај тие
сегменти каде се влошуваше го
зголемивме пондерот за пресметка на
ризичноста. И тоа веќе значеше дека на
банките им одзема повеќе капитал ако
продолжат да бидат агресивни во
областите кои им го влошуваат
портфолиото. На крајот на годината ја
донесовме мерката за минималната
стапка на ликвидност, која како мерка
дополнително ќе влијае на одбраната од
негативните ефекти...
Клучно за банкарскиот сектор е како ќе
се имплементираат, односно спроведуваат
макроекономските политики. И мислам
дека за банкарскиот сектор и за
финансиската стабилност, од суштинско
значење е одржувањето на стабилноста
на девизниот курс . Тоа го имаат истакнато
и меѓународните финансиски институции.
Мислам дека во тој поглед склучување
аранжман со ММФ е нешто што е добро од
повеќе аспекти и во поглед на цената на
задолжување во странство и како
поддршка во платнобилансната позиција
на земјата. А, исто така мислам дека тоа
би бил силен сигнал до кредит рејтинг
агенциите коишто вршат ревизија на нашиот
кредитен рејтинг. Во отсуство на аранжман
се плашам дека ќе го влошат тој рејтинг, а
ако го влошат рејтингот ќе ни биде потешко
да ги привлечеме странските директни
инвестиции за кои што се прават големи
напори. Така што во овој момент
банкарскиот сектор е добро позициониран,
добро капитализиран, еѓутоа одлуките се
макроекономски.
18 берзНИК broj 71
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 27. 04. 2009

СВЕТ... ВЕСТИ...
ХИПО ГРУП АЛПЕ АДРИА РУСИЈА

За следните пет години Енергетски

-2.100 работни места помалку
Австриската Хипо груп Алпе Адриа која во
минатата година забележа загуба од 520
милиони евра, мора да оздрави со
намалување на бројот на вработени, оцени
претседателот на УО Тило Берлин. Во изјава
за новинарите тој наведе дека во следните пет
години околу 2.100 работни места мора да
бидат укинати. Таа мерка ја потврдил и
мнозинскиот сопственик Баерн ЛБ кој исто така
се наоѓа во големи тешкотии во работата.
Фит 2013 е назив на програмата за штедење
за Хипо во рамки на проектот Херкулес кој во
целата Баерн ЛБ предвидува намалување од
5.600 работни места.
Заменикот на Берлин, Андреас Дерхефер,
кој до преземањето на должноста на новиот
претседател на УО Франц Пинкл ќе биде
САД ЈА МЕНУВА ПРАКТИКАТА
вршител на должноста претседател на Хипо,
истакна дека проблемите во таа банка почнале
поради пребрзиот раст. Тој додаде дека сега
треба да се води грижа за постоечките клиенти
со ограничуавње на трошоците.
Според него, во иднина Хипо ќе се
концентрира само на пазарот во поранешна
Југославија, Австрија и Италија додека за
другите држави ќе се направи анализа дали
работењето е корисно. Австриски медиуми
јавуваат дека Хипо ќе остане само во шест
држави - Австрија, Италија, Словенија,
Хрватска, БиХ и Србија, а ќе се повлече од
Унгарија, Бугарија, Црна Гора, Македонија,
Украина и Германија.
форум без
учество на Путин
На Енергетскиот форум во Софија не
присуствуваше рускиот премиер Владимир
Путин, објави Независимаја газаета.
Бугарскиот претседател Георги Прванов
изјави дека постојат несогласувања меѓу
Бугарија и Русија во врска со проектот
Јужен поток. Руската делегација ќе ја
предводи министерот за енергетика, Сергеј
Шматко.
Според советници од тимот на рускиот
премиер, во форумот ќе учествуваат главно
експерти, и покрај тоа што организаторите
го нарекуваат средба на највисоко ниво,
наведува весникот.
Аналитичар од консултантската фирма Ај
Ејџ Ес Глоуб инсајт, Едрју Неф, изјавил за
весникот дека отсуствувањето на Путин е
неможност во Софија да бидат потпишани

Нема веќе високи камати и задолжувања
Американскиот претседател Барак Обама ги
повика компаниите за издавање кредитни
картички да ја променат практиката која
предизвика високи камати и големи
задолжувања. - Уверени сме дека можеме да
најдеме решенија близу до здравиот разум,
изјави Обама на прес конференција по
средбата со шефовите на 13 водечки
американски компании за издавање кредитни
картички.
- Сакаме да го зачуваме пазарот на
кредитни картички, но да го направиме на
начин на кој ќе се надминат злоупотребите и
проблемите со кои се соочени многу луѓе.
Сметам дека се неопходни силни и надежни
заштити на клиентите, додаде тој.
Средбата на која присуствуваа шефовите на
големи компании меѓу кои Американ експрес,
Виза и Мастер-кард се одржа ден подоцна
откако во Претставничкиот дом се дебатираше
за закон кој треба да спречи оние кои издаваат
такви картички да овозможуваат на
корисниците слободно формирање камати и
друга измамничка практика.
Сенатот исто така разгледува варијанта на тој
закон.
какви било документи на меѓународно ниво
во сферата на енергетиката.
Според него, за тоа се потребни
дополнителни преговори. Јужен поток се
потпира на реални инвестиции и
гарантирано од Газпром користење на
капацитетите за пренос. Во исто време
Набуко се соочува со нерешени проблеми,
наведува Неф.
Во целина, работата на форумот нема да
мине без спорови бидејќи се судираат
интересите на потрошувачите, операторите
на преносни мрежи и доставувачите.
Инвеститорите исто така имаат свои
интереси, дополнува весникот.

Бројот на САД во голема мера се виновни за светската криза

отпуштени на
рекордно ниво
Бројот на отпуштени лица од
работа во САД достигна
рекордно ниво од времето на
Втората светска војна, соопшти
Министерството за труд во
Вашингтон.
Според податоци на
Министерството, во март од
различни компании биле
отпуштени 2.933 лица, а
вкупниот број на отпуштени од
работа во последните неколку
месеци е околу 300.000 луѓе.
Во бирото за работа се
регистрирале 6,14 милиони
лица. Само минатата седмица
во нив се пријавиле 640.000
Американци.
Националната асоцијација за
бизнис во САД прогнозира дека
до крајот на годината нивото на
невработеност може да
достигне девет проценти.
САД во голема мера се произведуваат, истакна Гајтнер во направи, бидејќи американскиот
виновни за сегашната економска
криза во светот, призна денеска
говорот во Економскиот клуб во
Вашингтон.
народ и инвеститорите мораат
да сфатат дека имаме волја и
американскиот министер за Гајтнер нагласи дека САД во оти како држава сме одлучни
финансии Тимоти Гајтнер, моментов се подготвени да имаат да се вратиме до точката на
додавајќи дека цел свет мора да голем буџетски дефицит за да ја која живееме со она што го
соработува со цел таа да биде поттикнат економската активност, имаме, рече американскиот
надмината.- Мораме да тргнеме но оти од витално значење е министер. Тој додаде дека за
по патот, на кој една земја или потрошувачката да се стави под да се стигне до таа точка,
група земји нема премногу да контрола на среден рок. потребно е да заздрави
трошат, а други нема премногу да - Мошне е важно тоа да се стопанството.
RAIFFEISEN ZENTRALBANK
Емисија на обврзници од 1,5
милијарди евра
Raiffeisen Zentralbank Österreich Емисијата предизвика голем интерес
(RZB) ја издаде третата, во оваа кај инвеститорите, а најголема
година, емисија на бенчмарк побарувачка има во Европа, претежно
обврзници, во вредност од 1,5 во Германија, Велика Британија,
милијарди евра. Двогодишната земјите на Бенелукс и Италија.
обврзница, издадена со гаранција на Првата емисија на обврзниците на
австриската влада, носи годишна RZB беше на крајот на јануари, со
каматна стапка од 2,5 отсто. Цената вкупна вредност од 1,5 милијарди
на емисијата е фиксирана на mid- евра, а втората, во вредност од 1,25
swaps плус 62 базни бодови, објави милијарди евра, на почетокот на
банката.. март.
 Data 27. 04. 2009
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
СВЕТ... ВЕСТИ...
ВЕЛИКА БРИТАНИЈА
Лојдс укинува околу илјада
работни места
Британската банкарска групација Лојдс
Банкинг Груп (ЛБГ) соопшти дека укинува
околу илјада работни места во следните две
години. Оваа банкарска организација, која 43
отсто е во сопственост на британската Влада
по кредитниот удар минатата есен, потврди
дека со оваа одлука ќе бидат погодени повеќе
филијали и единици на банката во
внатрешноста на Велика Британија. ЛБГ е
создадена со спојување на поранешните
британски банки Лојдс ТСБ и ХБОС
(Халифакс-Банк оф Скотланд), откако
ПОЛСКА
Приватизација на Варшавската
берза –до есен
Варшавската берза би можела да биде
приватизирана во рок од шест месеци,
најави членот на УО, Adam Maciejewski, при
што крајниот рок за приватизација е
годинешнава есен, пренесува Ројтерс.
Берзата бара стратешки партнер кој ќе
преземе 51 до 75 отсто од нејзиниот
сопственички капитал и ќе продолжи со
натамошно развивање на пазарот на
капитал во Полска, па затоа ги повикаа
водечките светски играчи на ова поле да
учествуваат во приватизацијата: NYSE
broj 71
групацијата ХБОС се најде на работ од
финансиски колапс во ноември минатата
година и беше спасувана со државна
интервенција од десетици милијарди фунти,
за да се изврши рекапитализација на банката.
Ова е прво отпуштање од работа во новата
банкарска организација, која има 140 илјади
вработени.
Претставник на британските синдикати изјави
дека се стравува оти ваквата мерка на ЛБГ
нема да биде последна и оти ќе има уште
отпуштања од работа.
Euronext, Nasdaq, London Stock Exchange и
Deutsche Boerse. Се очекува дека со
доаѓањето силен странски стратешки
партнер Варшавската берза може да
профитира преку засилен промет и со
самото тоа пораст на добивката, како и со
привлекување на нови силни
институционални вложувачи и зголемување
на бројот на јавни понуди на акции на
странските компании.
Варшавската берза се спомнува како еден
од можните купувачи на Загребачката берза.
берзНИК
19
Пад на БДП за 1,9 отсто
Британската економија го продолжува својот
пад започнат во 2008, па на крајот од март оваа
година бруто домашниот производ (БДП) е
намален за 1,9 отсто, соопшти денеска државната
Агенција за статистика. Овој податок е полош од
очекувањата, па падот во оваа година, заедно со
оној забележан во последните три месеци од
претходната, се смета како најлошото
постигнување во стопанството откако агенцијата
за статистика ги бележи овие податоци.
Само намалувањато на БДП во периодот меѓу
јануари и март се оценува како најголем пад на
британската економија уште од постигањата
забележани во третиот квартал од 1979 година.
Најголемиот придонес за ваквите негативни
резултати кои покажуваат дека се продлабочува
рецесијата на британската економија, има
производниот сектор. Само земјоделството,
шумарството и рибарството бележат сосема благ
пораст на почетокот од годинава од само 0,3
отсто.
Британската Влада и натаму тврди дека кон
крајот на оваа година се очекуваат првите знаци
за опоравување на домашната економија.
Меѓународниот монетарен фонд, меѓутоа, во
последниот свој извештај најавува дека
рецесијата во Велика Британија ќе биде наголема
и најдолга во споредба со другите големи
европски држави. Според ММФ, британскиот БДП
на крајот од оваа година ќе се намали за 4,1
отсто.

NOMURA HOLDINGS MORGAN STANLEY

Загуба од 2,2 Квартална загуба од 177 милиони долари

милијарди долари
Најголемата јапонска брокерска куќа,
Nomura Holdings, објави квартална загуба
поголема од очекуваната, што се должи на
двојното зголемување на трошоците на
вработените, по аквизацијата на работата на
Lehman Brothers Holdings. Загубата на
компанијата изнесува 2,2 милијарди долари
заклучно со 31 март.
Загубата на Nomura е во спротивност со
повратот на добивката на Goldman Sachsa и
Bank of America во истиот квартал, што би
можело да предизвика зголемен притисок врз
извршниот директор Kenichiо Watanabe да ги
скастри трошоците. Токиската компанија
потроши околу 2 милијарди долари да ги
апсорбира вработените кои ги презеде од
Lehman во октомври. Трошоците за работа во
четвртиот квартал пораснаа од 78,4, во
претходната година, на 161,7 милијарди јени.
Компанијата ја презеде работата на Lehman во
Азија, средниот Исток и Европа во ланскиот
септември, гарантирајќи им на поранешните
вработени плати и бонуси.
Компанијата имаше 709,4 милијарди јени
загуба во фискалната година која заврши на
31 март, во споредба со 67,8 милијарди јени
една година порано, прокнижувајќи 230
милијарди јени трошоци поврзани со
аквизицијата.
Петтата американска банка по
големината на имотот, Morgan Stanley, за
првиот квартал објави загуба од 177
милиони долари, односно 57 центи по
акција. Компанијата во декември, пред
почетокот на новата фискална година,
имаше загуба од 1,3 милијарди долари.
Банката ја намали дивидендата на 5
центи по акција.
Главниот извршен директор,
John Mack, ја претвори минатата година
Morgan Stanley, втората по големина
осигурителна компанија во САД во банка
и во јануари објави план за преземање на
контролата над берзанското посредување
на CitiGroup. Компанијата во првиот
квартал имаше загуба од една милијарда
долари, поврзани со недвижностите, и
дополнителни отписи во вредност од 1,5
милијарди долари.
UNICREDIT BANK
Кредит од 40 милиони евра од ЕИБ
UniCredit Bank Hungary потпиша со образованието, туризмот, инфраструктурата,
Европската инвестициона банка кредитен енергетиката и екологијата.
аранжман од 40 милиони евра. Заедно со овие средства, UniCredit од ЕИБ
Средствата ќе се искористат за досега доби околу 300 милиони евра за
финансирање на малите и средни финансирање на малите и средни
претпријатија и проекти на локалните власти. претпријатија во Унгарија, како и поддршка на
Кредитите ќе бидат наменети за проекти во проектите кои се под контрола на локалните
индустријата, задравствената заштита, власти.
20 берзНИК broj 71
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 27. 04. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Првичните реакции на стопанствениците за
владините антикризни мерки и мислењата на
експертите за кратењето на буџетот ги преплавија
денешните изданија на печатените медиуми.
Владата пак ги пушта нозете подолго од чергата, е
генерално ставот на повеќето експерти во земјава.-
Владата треба да го скуси буџетот за 20 проценти,
а не само за 9 отсто, за да може да се задржи
проектираниот дефицит од 2,8 проценти,
порачуваат експертите. За дел од нив, спакуваниот
ребаланс на буџетот е само шминка на власта, со
која се добива впечаток дека нешто се прави за да
се заштити земјава од ударот на економската
криза. Со ребалансираниот буџет и со новите
економски проекции за оваа година, според
експертите, нема да добијат подобар живот ниту
граѓаните ниту стопанството, кое веќе диши на
жабри. Ова од причина што се работи за безначајно
намалување на буџетот, кое е дури помало од
процентот на намалените државни приходи за
првите три месеца од годинава.
Заедничка е оцената дека Владата се’ уште ги
пушта нозете повеќе отколку што и’ е долга
чергата. „Намалувањето на буџетот и буџетските
трошења е недоволно. Требаше да се крати многу
повеќе, бидејќи во буџетот се’ уште останува
високиот буџетски дефицит, кој во однос на БДП е
2,8 отсто, но во однос на буџетските расходи е од 9
до 10 проценти.
Големите компании пак извисија- Тие повторно
реагираат и сметаат дека и во овие мерки нема
директна помош за главните полначи на буџетот.
Како најголеми извозни компании, не гледаме
некоја директна помош во овие нови мерки на
Владата, како што не видовме ниту досега. За
металната и текстилната индустрија, кои како
гранки се најпогодени од кризата, нема ништо
рапидно да се промени. Со овие мерки се
стимулираат и извозот и увозот, не се прави реска
граница кој го полни најмногу буџетот...
Првичните оцени на стопанските комори се дека од
сетот мерки, позитивен ефект може да даде
субвенционирањето на кредитирањето. Сепак,
сметаат дека 100 милиони евра обезбедени од
Европската инвестициона банка не се доволни за
да се задоволат потребите на целото стопанство.
При одобрувањето на овие пари од ЕИБ било
побарано од Владата да не ги троши за
непродуктивни цели, туку со нив директно да му
помогне на стопанството.
Бизнисмените се прашуваат колку брзо
ќе можат да ги добијат овие пари кои им се
неопходни за да го одржат производството. Тие се
сомневаат во капацитетот на Македонска банка за
поддршка на развојот брзо да ги спроведе овие 100
милиони евра, а не им е познат ниту концептот,
каде ќе треба да аплицираат за да ги добијат овие
средства....
Од коморите сметаат дека Владата треба да се
потруди да најде повеќе пари од странските банки
и институции, кои би биле директно инјектирани во
стопанството.
Меѓу најзастапените вести е и отворањето на
понудите на десетте компании заинтересирани за
изградба на мали хидроцентрали... Тендерот за
изградба на 20-те мали хидроцентрали беше
објавен на 15 декември минатата година. Рокот за
пријавување заврши во јануари годинава, вкупно
30 компании, домашни и странски, подигнаа
документација и се стекнаа со правото за
доставување понуди.
Ова е третиот пакет за мали хидроцентрали од
вкупно 60, предвидени за изградба во земјава
Денес ќе читате и дека Македонскиот индекс на
десетте најликвидни компании МБИ 10 вчера
потона за 2,57 отсто и заврши на 1.826,47
индексни поени. Ваквата завршница на МБИ 10
беше последица на падот на акциите на
земјоделскиот комбинат Пелагонија од 7,41 отсто,
акциите на Макстил паднаа за малку над 6%,
додека цената на акциите на Комерцијална банка
се стопија за 5,5 отсто. Индексот на јавно
поседуваните друштва падна за 0,31 отсто, а
индексот на обврзниците забележа пад од 0,18
проценти. На вчерашниот трговски ден на пазарот
на капитал беше остварен промет од 14,2 милиона
денари, при што повторно обврзниците од осмата
емисија имаа најголемо учество во вкупниот
23.04.2009 g. ЧЕТВРТОК
промет.
За можниот исход од кавгата меѓу ЕЛЕМ и ЕВН,
пишуваат речиси сите денешни весници. Еден од
насловите е дека тие ќе одат на арбитража во
Вашингтон. -Македонија може да биде казнета со
голема казна ако го загуби спорот што ЕВН го
почнува пред Арбитражниот суд во Вашингтон.
Тужбата е реакција на завчерашната одлука на
Основниот суд Скопје 2 дека ЕВН Македонија треба
да и’ врати над 160 милиони евра на државната
компанија, Електрани на Македонија. По одлуката
на Судот, прво реагира австриски ЕВН најавувајќи
дека ќе покрене спор против Република
Македонија бидејќи ЕЛЕМ на скандалозен начин
бара од ЕВН да и’ ги плати сите ненаплатени
побарувања од потрошувачите пред
приватизацијата на компанијата. Покрај
меѓународно оспорување на одлуката на скопскиот
суд, Австријците може да се повикаат и на
прекршување на билатералниот Договор за
промоција и заштита на инвестициите склучен меѓу
владите на Австрија и Македонија во 2002 година.
Во овој договор, покрај другото, се вели дека
договорните страни ќе обезбедат фер третман и
целосна и постојана заштита и сигурност на
инвестициите на другата страна. ЕВН би можела да
се повика и на мултилатералниот договор за
формирање на Енергетската заедница на
Југоисточна Европа....
Студентите и младата популација до 24 години
најмногу купуваат домашни производи. Ова го
покажа истражувањето на компанијата ГФК Скопје,
што го спроведе минатиот месец, на
репрезентативен примерок на 2.500 граѓани
постари од 15 години. Според истражувањето, од
оние што купуваат домашни производи, дури 61
процент се на возраст од 18 до 24 години, како и
60 отсто од анкетираните студенти. - Акцијата -
Купувајте македонски производи, која веќе
неколку години се спроведува кај нас е добро
позната и прифатена од страна на граѓаните.
Поттикнати од тоа, нешто повеќе од четвртина од
македон-ските граѓани или 27 проценти од нив,
денес купуваат домашни производи повеќе од
порано - велат од ГФК Скопје.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. ТРОЈЦА КАНДИДАТИ ЗА „ЧЕБРЕН” И „ГАЛИШТЕ” (*****)
2. XEЦ “MAТКA” ПОДНОВЕНА ВO 2009 НАМЕСТО ВO 2005 (****)

ДНЕВНИК с.6 ЕЛЕМ: АВСТРИЈЦИТЕ ГИ ПРЕЗЕДОА МИЛИОНСКИТЕ ПОБАРУВАЊА

с.6 КРИЗАТА БРЗО ЌЕ ГИ ИЗЕДЕ МЕРКИТЕ НА ВЛАДАТА
с.7 ЕЛЕМ И ЕВН НА АРБИТРАЖА ВО ВАШИНГТОН
с.7 ТОПИЛНИЦАТА ПАК ЌЕ ГИ ТРУЕ ВЕЛЕШАНИ
БИЗНИС
с.4 УЧЕСТВОТО НА НБРМ ВО ПАКЕТОТ ЗА ОДГОВОР НА КРИЗАТА
с.4 СТОПАНСКАТА КОМОРА БАРА ИТНО СПРОВЕДУВАЊЕ НА МЕРКИТЕ
с.4 ГОЛЕМ ИНТЕРЕС ЗА ИЗГРАДБА НА ХИДРОЦЕНТРАЛИТЕ
с.5 СТОПАНСКАТА КОМОРА БАРА ИТНО СПРОВЕДУВАЊЕ НА МЕРКИТЕ
с.6 КРИЗАТА ДОАЃА - ОБИДИ ДА НЕ ВЛЕЗЕ HA ГОЛЕМА ВРАТА
с.7 КРИЗАТА ДОАЃА - ОБИДИ ДА НЕ ВЛЕЗЕ HA ГОЛЕМА ВРАТА
с.11 ГОТОВИНАТА ВО БАНКИТЕ - ВО ПОРАСТ
с.13 ПАЃААТ АКЦИИТЕ - ПАЃА И МБИ-10
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.5 CO ГОЛЕМ ПРИТИСОК ЕВН СЕ БРКА ОД ДРЖАВАВА
с.5 ЕЦБ ЌЕ И ПОМАГА НА НБМ ВО СПРАВУВАЊЕТО СО КРИЗАТА
с.9 ГОЛЕМИТЕ КОМПАНИИ ПАК ИЗВИСИЈА
с.10 ВЛАДАТА ПАК ГИ ПУШТА НОЗЕТЕ ПОДОЛГО ОД ЧЕРГАТА
с.10 ГОЛЕМ ПАД НА БЕРЗАНСКИОТ ИНДЕКС
с.10 ОТВОРЕНИ ПОНУДИТЕ ЗА ИЗГРАДБА НА 20 МАЛИ ХЕЦ
ВЕЧЕР
с.5 СЕ ЗАЈАКНУВА СОРАБОТКАТА СО МАКЕДОНИЈА
с.7 БИЗНИСМЕНИТЕ ОЧЕКУВААТ ПРЕРОДБА, ТРАНСПОРТЕРИТЕ СЕ ЖАЛАТ
с.7 10 КОМПАНИИ СО ПОНУДА ЗА МАЛИ ЦЕИТРАЛИ
ВРЕМЕ
с.2 ДРЖАВАТА ИМА ПАРИ, НО НЕ ГИ ТРОШИ ДОМАЌИНСКИ
с.3 ПОЛЕКА СЕ ЛИЗГАМЕ КОН РЕЦЕСИЈА
с.3 ПОЛОВИНА КРЕДИТИ НА СМЕТКА НА ДРЖАВАТА
с.6 ОТВОРЕНИ ПОНУДИТЕ ЗА 20 МАЛИ ХИДРОЦЕНТРАЛИ
с.6 ЕВН СО ГОЛЕМ ДОЛГ ИЛИ ВЛАДАТА СО ДОЛГА РАКА?
с.7 ИМА ЗА СПОМЕНИЦИ, А НЕМА ЗА ЖИВИ КРАВИ
ВЕСТ
с.7 ЕВН ЗНАЕЛО ЗА ДОЛГОТ И НЕМА ОСНОВА ДA ЈА ТУЖИ MAКEДOНИЈA
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.2 ПРЕКУ ММФ ДО СПАС ИЛИ ВО ПРОПАСТ?
с.3 ПРЕКУ ММФ ДО СПАС ИЛИ ВО ПРОПАСТ?
с.8 ЕЛЕМ: АВСТРИЈЦИТЕ ЗНАЕЈА ЗА ДОЛГОВИТЕ НА ЕСМ
с.9 ДЕСЕТ ПОНУДУВАЧИ ВО ТРКА ЗА 20 МАЛИ ХИДРОЦЕНТРАЛИ
с.9 ВЛАДАТА МОРА ИТНО ДА ГИ РЕАЛИЗИРА АНТИКРИЗНИТЕ МЕРКИ
ШПИЦ
с.5 ВЛАДАТА НЕ ДAВA ЛЕК ЗА ЕКОНОМИЈАТА
с.6 EBH ДA СЕ ЖАЛИ ДОМА?
 Data 27. 04. 2009
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Рецесија, пад на цените и раст на минусот во
тековната сметка ќе ја снајдат годинава
Македонија. Ова е содржано во анализата Криза и
закрепување, што вчера ја објави ММФ,
непосредно пред пролетното заседание на
институцијата и на Светската банка. Како што
пренесуваат весниците, ММФ предвидува дека
домашното стопанство ќе го снајде погубно
сценарио - негативна стапка на раст од 2 отсто,
наместо од 1 отсто, колку што Владата очекува за
годинава. Негативни се и процените за платниот
промет во земјава. Фондот прогнозира дека
годинава ќе имаме еден од највисоките минуси во
тековната сметка во централна и источна Европа од
минус 14,1 отсто од БДП. Според ММФ,
регионалниот просек ќе биде минус 4,1 отсто.
Највисок платен дефицит Фондот сепак прогнозира
за Црна Гора, - 23,2 отсто. Трета, по Македонија, е
Србија - со 12,2 отсто. Тесно поврзано со
песимистичките очекувања на Фондот дека
годинава ќе паднеме во рецесија е и тоа дека ќе
имаме голем пад на малопродажбените цени. Лани
општото ниво на цените на мало изнесуваше 8,3
отсто. Меѓународниот монетарен фонд очекува
дека во 2009 година тие ќе паднат на 1 отсто, што
значи дека економијата ќе влезе во дефлација. Во
прво време тоа е добро за граѓаните. Но, ако
потрае, а очекувањата на економските експерти е
дека тоа ќе ја снајде македонската економија,
поевтинувањето ќе биде лошо и за стопанството и
за граѓаните. Бидејќи ќе се обезвреднуваат
производството и услугите на фирмите, тие ќе
немаат пари за плати, па ќе отпуштаат вработени.
Според Светската банка, растот на невработеноста
е најлошиот ефект од кризата врз националните
економии. Исто така, ММФ очекува дека во нашето
соседство најлошо ќе помине Романија, каде што се
очекува негативен раст од 4,1 отсто. Хрватската
економија годинава ќе влезе во рецесија со раст од
минус 3,5 отсто, а босанската со 3 отсто.
Негативниот раст во српската економија ќе биде
еднаков на македонскиот. Според Фондот, најдобро
ќе помине албанската економија, која за малку ќе
се извлече од рецесијата, со раст од 0,4 отсто.
На средбата на ММФ и СБ во Вашингтон,
како што пренесуваат печатените медиуми, ќе
учествува и македонската делагација, предводена
од вицепремиерот Зоран Ставрески и министерот за
финансии, Трајко Славески, кои за време на
broj 71
претстојот ќе имаат повеќе средби со високи
претставници на меѓународните финан-сиски
институции.
Владината антикризна инфузија ќе ја
спаси Берзата, информира Вечер, бидејќи новиот
пакет мерки директно ќе влијае на компаниите, а
индирекно и на пазарот на капитал. Позитивните
вибрации брокерите ги очекуваат во вториот и во
третиот квартал годинава, односно по
заживувањето на мерките во реалниот сектор. Тие
тоа го објаснуваат со фактот што прво се очекува
фирмите внатрешно да се консолидираат, да го
осетат бенефитот, а потоа тоа ќе се одразело и на
берзата. Инаку, на македонскиот пазар на капитал
се регистрирани и одредени специфичности. Иако
глобалната криза најмногу се одрази врз
металскиот и градежниот сектор, на Македонската
берза за хартии од вредност токму акциите на овие
компании се во подем. Феноменот експертите го
објаснуваат со податокот дека на пазарот растат
хартиите од вредност токму на овие компании, оти
во овој сектор и покрај рецесијата се прикажуваат
неревидирани финансиски извештаи со добивки од
милиони евра. Некои од нив, дури оствариле и
поголеми добивка од онаа во 2007 година кога
стопанството беше стабилно и никој не
претпоставуваше дека го демне криза од вакви
размери.
Цената на струјата можно е да се
намали од следниот месец, а во текот на летото
може да поевтини и парното греење, најавија од
Регулаторната комисија за енергетика на
вчерашната собраниска комисија за економски
прашања. Евентуалниот пад на цената на струјата
ќе се должи на намалената побарувачка и на се
поевтината увезена електрична енергија, а
сметките за парно би се намалиле поради
пониските цени на мазутот и на природниот гас на
светските берзи. Дали и за колку ќе поевтини
струјата, ќе се знае в четврток, откако РКЕ ќе ги
разгледа пресметките на трите енергетски
компании ЕВН, ЕЛЕМ и МЕПСО.
Од областа на енергетиката е и веста
дека ЕВН Македонија директно го информирала
еврокомесарот Оли Рен и Европската енергетска
заедница за нивното мислење за судската пресуда
со која на компанијата и беше наложено да и плати
160 милиони евра на државната Електрани на
Македонија. Покрај тоа, ЕВН вчера за сите детали
берзНИК
21
24.04.2009 g. ПЕТОК
во врска со нерегуларниот и скандалозен случај ја
информирала и Владата, односно министерот за
економија Фатмир Бесими, како и вицепремиерот
Зоран Ставрески. ЕВН најави дека ќе поведе
постапка пред Арбитражниот суд во Вашингтон
против Република Македонија, каде што ќе бара
стотици милиони евра отштета поради одлуката на
Основниот суд Скопје 2, но и за сите пречки во
функционирањето со кои досега се соочија
Австријците.
Стартува третиот столб на пензискиот
систем. Управниот одбор на Агенцијата за
супервизија на капитално финансирано пензиско
осигурување, донесе одлука со која на
Акционерското друштво за управување со пензиски
фондови, Нов пензиски фонд Скопје му се издава
дозвола за вршење дејност управување со
доброволни пензиски фондови и условно
одобрение за управување со доброволниот
пензиски фонд Отворен доброволен пензиски фонд
НЛБ пензија плус.
Весниците ја пренесуваат и пораката од
Форумот за иновации и семинарот за технолошки
модернизации што се одржаа во Скопје, во
организација на ,Мајкрософт Македонија, дека
иновациите во фирмите се клуч за пребродување
на економската криза, а информатичката
технологија е платформата од која можат да
произлезат таквите решенија. Според директорот
на Мајкрософт за централна и источна Европа,
Џереми Гитинс, иако после-диците од кризата ќе се
одразат и врз новите пазари, токму периодот на
рецесија ги прави позначајни информатичката
технологија и софтверите, кои се незаменливи во
изнаоѓањето нови деловни решенија за фирмите.
Со мерките за справување со
последиците од глобалната финансиска криза нема
да се скусат парите за аграрот, вели министерот за
земјоделство, Ацо Спасеноски. - Ќе настојуваме
земјоделците да добијат по последно евро од
планираните 70 милиони евра за оваа година -
вели Спасе-носки. Во Министерството за
земјоделство ќе ги разгледаат барањата од бизнис
заедницата, кои препорачуваат 24-часовно
работно време на фитосанитарните и на ветери-
нарните гранични инспекции заради побрзо
одвивање на извозот и увозот, како и тоа да се
намалат таксите при тие контроли за околу 30
проценти.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. УЧЕСТВО НА ПРОЛЕТНИТЕ СРЕДБИ НА ММФ И СВЕТСКА БАНКА (****)
2. ЕВН ВРАЌА ПЕТ ПАТИ ПОСИЛНО (***)

ДНЕВНИК с.10 „КБ ПУБЛИКУМ БАЛАНСИРАН” ПОЧНА ДА ЗАПИШУВА УДЕЛИ

с.7 МАКЕДОНИЈА ЌЕ ПОТОНЕ ВО РЕЦЕСИЈА с.10 КАШКАВАЛИТЕ НА ИМБ И ВО АМЕРИКА
с.10 МЕЃУНАРОДНА НАГРАДА ЗА „МЕКЕН ЕРИКСОН” СКОПЈЕ
с.7 СТРУЈАТА И ПАРНОТО ЌЕ ПОЕВТИНАТ
с.8 ЕВН СО МЕЃУНАРОДНА ПОДДРШКА ПРОТИВ ЕЛЕМ ВЕЧЕР
с.6 ПО САД, ПЕКОРИНОТО И ИА МАКЕДОНСКИТЕ ТРПЕЗИ
БИЗНИС
с.7 ВЛАДИНАТА АНТИКРИЗНА ИНФУЗИЈА ЌЕ ЈА СПА-СИ БЕРЗАТА
с.3 УЧЕСТВО НА ПРОЛЕТНИТЕ СРЕДБИ НА ММФ И СВЕТСКА БАНКА ВРЕМЕ
с.3 СТАРТУВА ТРЕТИОТ СТОЛБ с.7 ЕВРАТА ВЕЌЕ НЕ СЕ РАЗГРАБУВААТ
с.4 МЕРКИ ЗА СТИМУЛИРАЊЕ НА СТОПАНСТВОТО с.7 НА ТУЃ ГРБ И ПОКРАЈ СВОИ ПАРИ
с.5 МЕРКИ ЗА СТИМУЛИРАЊЕ НА СТОПАНСТВОТО
ВЕСТ
с.8 ЦЕНИТЕ НА УДОЛНИЦА
с.8 МЕККЕН ЕРИКСОН - СКОПЈЕ НАГРАДЕНА ЗА КРЕАТИВНОСТ ВO ВАЛЕНСИЈА
с.9 И НАТАМУ ПРЕДНИЧАТ ОБВРЗНИЦИТЕ
с.10 „ПЕКОРИНО“ И ВО МАКЕДОНИЈА НОВА МАКЕДОНИЈА
с.8 НИЕ НЕ СМЕ ФАРМЕРИ, НИЕ СМЕ ГОЈДАРИ!
УТРИНСКИ ВЕСНИК с.8 „НЛБ ПЕНЗИЈА ПЛУС” ЌЕ БИДЕ ПРВИОТ ДОБРОВОЛЕН ПЕНЗИСКИ ФОНД
с.5 СПОРОТ МЕЃУ ЕЛЕМ И ЕВН МОЖЕ ДА ГИ ПИШМАНИ СТРАНЦИТЕ
ШПИЦ
с.8 ВЛАДАТА ГИ ПРИТИСКА ФАРМЕРИТЕ ДА СЕ ОТКАЖАТ ОД БЛОКАДАТА НА
БИТОЛА с..6 КАЈ ММФ, АМA САМО НА ГОСТИ

с.8 ОД МАЈ СТРУЈАТА И ПАРНОТО ЌЕ ПОЕВТИНАТ? с.6 ЕВН ВРАЌА ПЕТ ПАТИ ПОСИЛНО

с.9 МИНИСТРИТЕ ВО ВАШИНГТОН, ЗАСЕГА „НЕ” ЗА АРАНЖМАН СО ММФ с.6 СТРУЈАТА ПОД ПРИТИСОК ДА ПОЕВТИНИ
22 берзНИК broj 71
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 27. 04. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
И денеска во печатените медиуми
најактуелен е извештајот на ММФ движењето на
светската економија, според кој Македонија
годинава ќе се соочи со рецесија, поточно ќе
влезе во зоната на негативен раст од минус 2
отсто на БДП, со пад на цените и огромен раст
на минусот на тековната сметка. Оваа најава
практично ја прегазува ревидираната стапка на
раст која пред неколку дена ја најави Владата и
која предвидува раст од 1 отсто. Токму врз
основа на оваа стапка на раст е скроен
ребалансот на Буџетот, кој ја намали
проекцијата за раст, но не и буџетскиот
дефицит што е задржан на 2,8 отсто од БДП.
ММФ во извештајот за Македонија има
негативни процени и за платниот промет во
земјава. Фондот прогнозира дека годинава ќе
имаме еден од највисоките минуси во тековната
сметка во Централна и во Источна Европа од
минус 14,1 отсто од БДП, додека регионалниот
просек ќе биде минус 4,1 отсто. Една од
можностите за излез од рецесијата би било
склучувањето нов аранжман со ММФ, за што до
скоро нашата Влада не сакаше да чуе. Овие
денови во Вашингтон се наоѓаат министерот за
финансии Трајко Славески и вицепремиерот
Зоран Ставрески на пролетни средби со ММФ и
СБ и тоа во време кога се погласни се апелите
на експертите за склучување аранжман со ММФ.
Вчера првпат дури и НБМ отворено повика на
колку што е можно побрзо случување аранжман
со Фондот, што би го кренало кредитниот
рејтинг на земјава и би дало позитивен сигнал
на инвеститорите.
За извештајот на ММФ и на анализите
на Светската банка, весникот Вечер пак, смета
дека податоците зборуваат дека Македонија се
покажува како една од најотпорните земји кога
станува збор за светската економска криза.
Според пресметките на овие две институции, во
југоисточна Европа најлошо ќе помине
Романија, каде се очекува негативен раст од 4,1
отсто, за Хрватска се смета дека ќе влезе во
рецесија со раст од минус 3,5 отсто, а
босанската економија со 3 отсто. Негативниот
раст во српската економија ќе биде еднаков на
2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI
1. НЕМА ИНТЕРЕС ЗА КУПУВАЊЕ НА МАКЕДОНСКАТА БЕРЗА (*****)
2. ОПАСНИ ПРОГНОЗИТЕ НА ММФ (****)
ДНЕВНИК
с.11 СТРАНСКИ ИНВЕСТИТОРИ СЕ СПАС ЗА БЕРЗАТА
с.11 ПРЕДНОТО ТРКАЛО ГО СОПНА MAT
с.12 ВЛАДАТА ПO ПАРИ ВО ММФ
с.12 УСПЕШНА ГОДИНА ЗА ТУТУНСКА И ПРОКРЕДИТ БАНКА
с.13 ОТКАЗИ ВО „ХИПО” ПОРАДИ ЗАГУБИ
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.5 ДАЛИ РЕГУЛАТОРНА ЌЕ ЈА ПОЕВТИНИ СТРУЈАТА БЕЗ АМИН НА ЕЛЕМ?
с.5 ПРИЗЕМЈЕН „БОИНГОТ” НА МАТ
с.7 НЛБ ТУТУНСКА ЌЕ ПОДЕЛИ 10 МИЛИОНИ ЕВРА ДИВИДЕНДА
с.7 ВЛАДАТА ДОНЕСЕ И ТРЕТ ПАКЕТ АНТИКРИЗНИ МЕРКИ
с.7 ММФ ПРОГНОЗИРА РЕЦЕСИЈА ЗА МАКЕДОНИЈА
с.8 ЈАПОНСКА КОРПОРАЦИЈА ЌЕ КОРИСТИ РАСТВОРИ ЗА ХЕМОДИЈАЛИЗА НА
„АЛКАЛОИД”
с.8 ПРОКРЕДИТ БАНКА СО НЕТОПРОФИТ ОД 2 МИЛИОНА ЕВРА
с.8 НЕМА ИНТЕРЕС ЗА КУПУВАЊЕ НА МАКЕДОНСКАТА БЕРЗА
25.04.2009 g. ЧЕТВРТОК
македонскиот. Најпесимистички се сценаријата Алкалоид, Живко Мукаетов, и извршниот
за Латвија, Литванија и Естонија. Во рецесија директор на НИПРО Европа НВ, Свен Аксел
ќе влезе и Турција со минус од 5,1 отсто пораст, Кренторз, предвидува центрите за дијализа на
што е далеку повеќе од Македонија. јапонската корпорација во регионот да ги
Топ вест во денешните весници е и користат растворите за дијализа кои ги
одржувањето на десеттата годишна произведува Алкалоид во својот реновиран
конференција на Македонската берза што се погон. Капацитетот на погонот, кој е единствен
одржува во Охрид, а на која е заклучено дека во Македонија, е 15 тони дневно. Првата
случувањата на Македонската берза за хартии испорака ќе биде во центарот за хемодијализа
од вредност во минатата година не беа одраз на на НИПРО во Албанија, а потоа сукцесивно и во
објективна финансиска и економска состојба. другите кои ги има во земјите од регаонот,
Во претходниот период состојбите на Берзата вкупно пет.
беа премногу надуени, а ова паѓање во еден Весниците информираат и за
дел е и враќање кон нормалното ниво, кое е резултатите од работењето на македонските
одржливо на долг рок. Според Горан Петрески, банки во минатата година. НЛБ Тутунска банка
доцент на Економскиот факултет во Скопје, оствари чиста добивка од 10 милиони евра, што
ребалансот на буџетот и промената во макро- е за 23 проценти повеќе од лани. Акционерите
економската политика нема да имаат големо се согласија да распределат 92 процента од
влијание врз Македонската берза, затоа што добивката, a осум проценти од парите да ги
случувањата на пазарот на капитал биле под вложат во развојот на банката. Порастот на
доминантно влијание на два фактори- нето-профитот се должи на зголемувањето на
хистерична еуфорија кај домашните билансната актива од 20 проценти, а бројот на
инвеститори и отсус-твото на активност на кпиентите е зголемен за 42 проценти. Со нето-
странските инвеститори. Директорот на добивка од 2 милиони евра и со вкупна актива
Македонската берза, Иван Штериев во однос на од 185 милиони евра, минатата година ја
најавата за продажба на Македонската берза заврши Прокредит банка, која и натаму ќе
рече дека е рано да се даваат конкретни остане посветена на кредитирањето на малите и
одговори. - Она што е важно е дека повеќето на средните бизниси, кои сочинуваат
акционери на Македонската берза, вклучително доминантен дел од нејзините активности. Во
и раководството, дефинитивно сметаат дека банката очекуваат да го задржат високото петго
интегрирањето во некоја поширока алијансасна место меѓу банките во Македонија според
е среднорочната стратегија на која ќе се вкупната актива и четвртото според кредитното
опстои, рече Штериев. Хенри Бергстром, портфолио, кое лани достигна 130 милиони
директор на берзата Насдак, ги отфрли евра.
информациите дека се заинтересирани за Австриската групација Хипо Алпе Адрија, која
купување на Македонската берза поради тоа во Македонија е присутна преку лизинг
што, според него, Македонија е премногу мала компанија, ќе се повлече од земјава, јавуваат
земја, a влијание имаат и околностите кои австриските медиуми. Според пишувањата,
произлегуваат од еко-номската криза. Хипо ќе остане само во Австрија, Италија,
Најголемата домашна фармацевтска Словенија, Хрватска, БиХ и Србија, а ќе се
компанија скопски, Алкалоид ја прошири повлече од Унгарија, Бугарија, Црна Гора,
соработката со третиот по големина Македонија, Украина и од Германија. Ова
производител на опрема за дијализа во светот, следува откако групацијата, која во минатата
јапонската корпорација НИПРО од Осака. година забележа загуба од 520 милиони евра,
Договорот за стратегиско партнерство, кој најави дека мора да се спасува со намалување
вчера го потпишаа генералниот директор на на бројот на вработени.
с.6 НЕТО-ДОБИВКА ОД ДВА МИМОНИ ЕВРА
с.6 ХИПО СЕ ПОВЛЕКУВА ОД МАКЕДОНИЈА?!
с.7 ПРИЗЕМЈЕН АВИОНОТ HA MAT
ВРЕМЕ
с.7 КРАВАРСТВОТО ЌЕ ОСТАНЕ САМО СО БРОНЗЕНИОТ БИК
с.7 ММФ НИ ПРЕДВИДЕ РЕЦЕСИЈА
с.7 ГО КУПИВМЕ ЕСМ ЧИСТО, А СЕГА НИ КАЛЕМАТ ДОЛГОВИ
с.7 ТУТУНСКА СО НОВИ ИНВЕСТИЦИИ
ВЕСТ
с.2 ПРИЗЕМЈЕН ЕДИНСТВЕНИОТ AВИОН НА MAT
с.4 MMФ: MAКEДOНСКАТА ЕКОНОМИЈА ГОДИНАВА ВO МИНУС ДВА ОТСТО
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.8 ПОЧНА ПРОДАЖБАТА НА УДЕЛИ ВО ИНВЕСТИЦИСКИОТ ФОНД ПУБЛИКУМ
с.8 АВИОНОТ НА MAT ПРИЗЕМЈЕН ОД АЦВ
с.8 НАСДАК НЕ ЈА САКА „МАКЕДОНСКА БЕРЗА”

ВЕЧЕР ШПИЦ
с.3 МАКЕДОНИЈА НАЈОТПОРНА НА СВЕТСКАТА ЕКОНОМСКА КРИЗА с.6 ОПАСНИ ПРОГНОЗИТЕ НА ММФ
с.4 АЛКАЛОИД И ЈАПОНСКИ НИПРО - СТРАТЕШКИ ПАРТНЕРИ с.6 АЦВ ПРИЗЕМЈИ АВИОН НА MAT
с.6 ВЛАДИНИТЕ МЕРКИ ВНЕСОА ОПТИМИЗАМ НА БЕРЗАТА с.6 КАМАТИТЕ ЌЕ БИДАТ ЖРТВА НА ВЛАСТИТЕ
с.6 10 МИПИОНИ ЕВРА ЗА ДИВИДЕНДА
 Data 13.04.2009 broj 69
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK PREGLED NA NASTANI VO NEDELNICITE
ФОКУС
С.24 ИЗБОРНАТА ОПЕРАЦИЈА УСПЕШНА, ЕКОНОМОЈАТА
НА СМРТНА ПОСТЕЛА!
Дијагнозата е конечно јасна, но нималку охрабрувачки се
повторните најави за осум милијарди евра инвестиции,
антикризни мерки со веќе видено дејство, како и по којзнае кој
пат бомбардирањето со нереални предизборни ветувања.
Нејасно е зошто Владата реши толку доцна да излезе со
дијагноза, зошто воопшто се одлучи да зајми од домашните
банки, кога е јасно дека со тоа го истиснува приватниот сектор?!?
Статистиката сурово покажува дека бројот на невработени
секојдневно се зголемува, фирми се затвораат, сиромаштијата
зема замав. Оттаму и не изненадува зголемениот број девијантни
однесувања, убиства, самоубиства, силувања, родосквернавење.
С.28 КАКО СЕ УКРАДЕНИ 800.000 ЕВРА ОД АКЦИОНЕРИТЕ
НА АДГ МАВРОВО
Хрватската компанија Ингра ДД. минатата година го купи ДДГ
Маврово со повеќе блок трансакции на Македонската берза. Но,
на тоа му претходеше серија на потези од страна на
раководството на АДГ Маврово, забрана за тргување на
Македонската берза на АДГ Маврово, потоа симнување на
забраната, по што уследија чудни масовни продажби на акциите,
за на крајот хрватската Ингра д.д официЈално да влезе во АдГ
Маврово и да ги откупи акциите по многу повисока цена од
претходните котирања на берзата... Анализата на целата таа
приказна открива дека всушност се случило со закон
недозволено инсајдерство при тргувањето со акциите, по кое
многу акционери на АДГ Маврово биле ограбени за околу 810.000
евра.
КАПИТАЛ
С.10 СЕ БАРААТ ПАРИ НА СИТЕ СТРАНИ
Најистурени играчи на Владата во моментот се вицепремиерот
Зоран Ставрески и министерот за финансии Трајко Славески. Тие
се во мисија до нојдат извори за да ја наполнат државната каса,
каде има се помалку пари. До пред некое време тие го шетаа
светот во потрага по странски инвестиции амасега бораат
финансиери. Работите се менуваат. Глобалната економска криза
удри по другите, но и по нас. Сакале да си признаеме или не,
работите не одат како што треба, посебно во остварувањето на
планираните буџетски приходи.
С.14 ИВАН ШТЕРИЕВ - ДИРЕКТОР НА МАКЕДОНСКАТА
БЕРЗА
И покрај влијанието на кризата врз македонската економија и
врз пазарот на капитал, Македонска берза и годинава
продолжува со традицијото на собирање на сите берзански
роботници, бизнисмени и брокери на едно место на Годишнота
берзанска конференција. A годинава е и јубилејна бидејќи
конференцијата ќе се одржи по десетти пат. Менаџментот на
Берзата, предводен од главниот извршен директор Иван
Штериев, и годинава одбра интересни теми на кои ќе
дискутираат домашни и странски експерти.
С.32 СО ПОМОШ НА ИНОВАЦИИ ПРЕТВОРЕТЕ ЈА КРИЗАТА
ВО ШАНСА
Познатиот светски мислител и автор од областа
берзНИК
23
OD 20.04 DO 25.04.2009 g. PONEDELNIK-SABOTA
иновативните бизнисстратегии, Роуан Гибсон, пред македонската
публика ги претстави алатките за раст и профит во услови на
криза
Производителот на автомобили Хјундаи, по соочу-вањето со
големиот пад на продажбата во Америка при крајот на минатата
година, на купувачите им понудил опција што е тешко да ја
одбијат: ако купат автомобил од нив и во блиска иднина им се
случи да ја загубат работата, може да го вратат автомобилот и да
ги добијат своите пари назад.
С.38 ПОСКАПУВААТ И БИЗНИС-КРЕДИТИТЕ!
По поскапувањето на кредитите за граѓаните, банкарите
најавуваат скок на каматите и за бизнис кредитите до 2% од
почетокот на мај. Ова е уште еден шок за компаниите, по
заоарувањето на условите за кредитирање кои им ги наметнаа
банките како резултат на финансиската и економската криза.
Додека земјите од регионот прават напори да ги намалат
каматите за бизнис -кредитите, во Македонија бизнисмените се
оставени сами да се снаоѓаат и да бараат начини за
финансирање на своиге бизниси и инвестиции
С.41ДО КОГА ЌЕ ЗБОРУВАМЕ ЗА КРИЗА?
И оваа година на јубилејна година конференција на Берзата во
Охрид, реномирани учесници од земјава и регионот ќе се обидат
да одговорат на најактуелните прашања врзани со пазарите на
капитал
Влијанието на кризата врз македонскиот пазар на капитал и
стратегиите за негов понатамошен развој ќе бидат лајтмотив на
десепата, јубилејна, годишна конференција на Македонска
берза, што и оваа година се одржува во Охрид, од 23 до 25
април.
С.54 ТРГОВИЈАТA ГИ СОЗДАДЕ НАЈГОЛЕМИГЕ БОГАТАШИ
НА БАЛКАНОТ
Мирослав Мишковиќ, сопственик на српска Делта, Ивица
Тодориќ, сопственик на хрватски Агрокор и Мирко Туш,
сопственик на Туш, стојат рамо до рамо со најбогатите луѓе во
светот.
Трговијата, поточно малопродажбата, ги создаде најголемите
богаташи на Балканот. Во деведесеттите години на минатиот век
се создадоа погодни услови за развој на бизнисот во трговијата,
така што денес трговските синџири се и најголеми и финансиски
најдоходовни бизниси, кои ги кренаа своите сопственици високо
на листите на најбогати и најмоќни луѓе.
С.58 ПЛАНИРАМЕ ДА ГИ ИНТЕНЗИВИРАМЕ ИНВЕСТИЦИИТЕ
ВО МАКЕДОНИЈА
Костас Теодосиадис генерален менаџер на Веро
Ефектите од економската криза се уште не се рефлектираат
негативно врз работењето на големиот трговски синџир Веро во
Македонија. Првиот човек на компанијата во интервју за Капитал
говори за теко-вните и планирани инвестиции на македонскиот
пазар во блиска иднина, за променетите навики на потрошу-
вачите под влијание на понудата и начинот на работа на трговски
те синџири и за влијанието на еконмската криза врз
на
малопродажбата
24 берзНИК broj 71
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 27.04.2009

НЕДЕЛАТА ЈА ОДБЕЛЕЖАА...

Обврзниците од осмата емисија и натаму на врвот

Изминатава недела на македонскиот
пазар за хартии од вредност, помина во
знакот на обврзниците од осмата емисија
од денационализацијата. Имено, во текот
на целата недела тие убедливо го држеа
првото место во однос на остварен
промет и тоа, со учество од над 50% во
вкупниот промет.На неделно ниво на
Македонската берза се направи промет
од 58,7 милиони денари, во којшто
обврзниците од осмата емисија
учествуваа со промет од 27,3 милиони
денари. МБИ не бележеше некои
поголеми падови и скокови, генерално се
движеше во зелената зона , завршувајќи
во петокот на 1,841,48 индексни поени,
односно нешто пониско во однос на
неговото движење во седмицата пред
неа. Индексот на јавно поседуваните
друштва,МБИД ја започна неделата во
негатива, но последните два дена од
тргувањето имаше позитивен тренд, а
заврши со раст од 0,75%. Спротивно од
него, индексот на обврзниците бележеше
падво текот на целата недела.
Покрај обврзниците од осмата емисија
кои остварија убедливо најголем промет,
во текот на неделата најмногу се
тргуваше со акциите на Алкалоид кои
остварија 7,9 милиони денари.
Просечната цена на истргуваните акции
во оваа компанија се движеше околу
3,237 денари. Веднаш зад нив, како
најтргувана се најде акцијата на
Комерцијална банка Скопје со неделен
промет од 4,2 милиони денари и цена од
1,984 денари. На неделно ниво најголем
раст доживеа акцијата на Земјоделски
комбинат Пелагонија од Битола со пораст
од 12,64 проценти. Ваквиот пораст е
резултат пред се на одлука за исплата на
дивиденда за минатата година во вкупен
бруто износ од 111 милиони денари, која
беше донесена на одржаното годишно
акционерско Собрание. Инаку,
последниот ден на тргување за оваа
акција со право на дивиденда е 18. мај
оваа година, а прв ден на тргување без
право на дивиденда е следниот, 19.мај.
Всушност, ова беше причина за големиот
скок на акциите кои во четвртокот
достигнаа цена од 2.921 денари.
Местото на најголем губитник во
изминатите четири работни дена и
припадна на акцијата на ОХИС Скопје
чија цена се спушти на 150 денари по
акција што претставуваше пад од 25%
кај оваа акција.
Инаку, покрај ЗК Пелагонија, одлука
за исплата на дивиденда донесе и
Алкалоид Скопје, каде што нето износот
на дивиденда по акција е 123 денари. За
исплата на дивидендата друштвото одвои
195,6 милиони денари. Последниот ден
на тргување со право на дивиденда за
акционерите од ова друштво е
29.04.2009г., а прв ден на тргување без
право на дивиденда е 30. април 2009
година.
Американските берзи тргувањето
неделава го започнаа со индекси во црвено.
Сличен почеток имаше и цената на нафтата
која падна на 45 долари за барел.
Нестабилноста беше предизвикана од
најавата на финансискиот гигант, Банка на
Америка дека и покрај остварениот профит
за првиот квартал од годинава, сепак ќе
треба да издвои 13,4 милијарди долари за
да ги покрие направените загуби. Но, и
покрај ваквиот почеток на неделното
тргување, индексите до крајот се опоравија
и во петокот завршија во зелено.
Слична беше ситуацијата и со европските
индекси, па така лондонскиот ФТСЕ заврши
во позитива од 2,25%, германскиот ДАКС
порасна за 2,25%, а францускиот ЦАЦ 40
забележува пораст од 1,93 проценти.

НЛБ ТУТУНСКА БАНКА ЈА РАСПРЕДЕЛИ ДОБИВКАТА ПРОКРЕДИТ БАНКА

За акционерите по 786
денари за акција
- Акционерите на НЛБ Тутунска
банка, на минатонеделното годишно
Собрание ги усвоија Годишниот
извештај за работењето, Извештајот
за економско-финансиската
ревизија за 2008 година и
Стратешките насоки за развојот и
работењето на Банката. Тие ја
потврдија и предлог-одлуката на
Надзорниот одбор за распределба
на 92 отсто од добивката остварена
во 2008 година за дивиденда за
акционерите, која изнесува 786
денари по акција или 78,6 отсто од
номиналната вредност на акцијата.
Банката ја заврши 2008 година со
нето добивка од 677 милиони
денари, што е за 23 отсто повеќе од
претходната година. Остварен е
пораст на билансната актива од 20
отсто, при што кредитирањето на
приватниот сектор е зголемено за
33 отсто. Истовремено и депозитите
се зголемени за 33 отсто. Бројот на
клиенти на Банката во 2008 година
е зголемен за 42 отсто, а Банката
вработи и 135 нови
висококвалификувани кадри. Растот
на Банката беше поддржан со
докапитализација од НЛБ во висина
од 10,8 милиони евра, со што
вкупниот капитал на Банката
достигна 74 милиони евра, а
гарантниот капитал 86 милиони евра.
Минатата година Банката оствари
билансна актива од 51,1
милијарди денари или 832
милиони евра, вкупни депозити од
36,3 милијарди денари или 591
милиони евра, вкупни кредити од
30 милијарди денари или 488
милиони евра, поврат на капиталот
РОЕ од 21,4 отсто и поврат на
активата РОА од 1,6 отсто.
За постигнатите резултати НЛБ
Тутунска банка трет пат едно по
друго и четврти пат севкупно ја
доби престижната награда на The
Banker, Банка на годината за 2008
во Македонија, и втор пат едно по
друго, сертификатот за Компанија
со добро корпоративно управување
за 2008 година од Транспарентност
- нулта корупција.
Лани со профит од
два милни евра
- Прокредит банка а.д. Скопје од почетокот на
економската криза евидентирала намалување на
побарувачката на кредити за околу една
третина, информира менаџерскиот тим на
Прокредит банка.
Според Јованка Јолевска - Поповска, генерален
директор на Прокредит банка, минатата година
банката остварила вкупен нето профит од два
милиони евра, износ кој е сличен на заработката во
2007 година.
- Очекувањата за годинешниот профит не може
да се кажат бидејќи плановите се менуваат со
оглед на новите околности, но износот ќе
биде помал од минатогодишниот, рече Јолевска -
Поповска.
Генералниот директор на Прокредит банка
соопшти дека во 2008 година вкупната актива на
банката изнесува 185 милиони евра, депозитното
портфолио 128 милиони евра, а кредитното 130
милиони евра.
- Фокусирани сме на кредитирање многу мали,
мали и средни претпријатија, а само процент од
кредитното портфолио отпаѓа на потрошувачки
кредити. Се обидуваме да го забрзаме економскиот
развој на Македонија со тоа што го поддржуваме
развојот на приватниот бизнис,посочи Јолевска -
Поповска. Менаџерскиот тим на Прокредит банка
планира годинава да го зголеми кредитното и
депозитното портфолио за 10 до 15 проценти.
Data 27. 04. 2009 broj 71
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
берзНИК
25
NEDELEN PREGLED NA MAKEDONSKA BERZA
za period od 21.04. - 24.04. 2009 godina

VKUPEN PROMET NA MAKEDONSKATA

BERZA AD SKOPJE U^ESTVO NA ODDELNI PAZARNI
SEGMENTI VO VKUPNIOT PROMET

PREGLED ZA NAJTRGUVANI AKCII NA OFICIJALEN PAZAR

10 NAJTRGUVANI HARTII OD VREDNOST

NA OFICIJALEN PAZAR
26 берзНИК broj 71
OFICIJALEN PAZAR ZA PERIOD OD 21.04. D0 24.04. 2009
Data 27. 04. 2009