ΚΩΔΩΝΑΚΗΣ Γ.

ΕΚΦΡΑΣΗ – ΕΚΘΕΣΗ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΘΕΩΡΙΑΣ
Β. ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ

Α. ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΘΕΩΡΙΑΣ

1.α. ΠΕΙΘΩ

Ε ρ ώ τ η σ η : Να βρείτε τον (/ τους) τρόπο (/ τρόπους) και τα μέσα πειθούς

στην… παράγραφο.

ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΣΑ
Επίκληση στη λογική Επιχειρήματα
*
Τεκμήρια
Επίκληση στο συναίσθημα Περιγραφή - Αφήγηση - Χιούμορ -
Ειρωνεία - Φορτισμένος λόγος -
Εικόνες
Επίκληση στην αυθεντία Αναφορά σε διάσημο πρόσωπο (ή
φορέα) και στα λεγόμενά του
Επίκληση στο ήθος του πομπού Αυτοπροβολή του πομπού /
συγγραφέα
Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου Υπονόμευση από τον πομπό/
συγγραφέα αντίπαλων απόψεων
* Είδη τεκμηρίων: Αλήθειες - Γνώμες – Γεγονότα – Παραδείγματα – Στατιστικά στοιχεία &

αποτελέσματα μελετών

Ε ρ ώ τ η σ η : Να βρείτε το είδος της συλλογιστικής πορείας στην …

παράγραφο.

Παραγωγική Πορεία από το γενικό στα ειδικά

Επαγωγική Πορεία από τα ειδικά στο γενικό
Αναλογική Πορεία από το ειδικό στο ειδικό

Ε ρ ώ τ η σ η : Να χαρακτηρίσετε το ακόλουθο επιχείρημα.

Με κριτήριο τη Με κριτήριο τον Με κριτήριο το είδος

συλλογιστική πορεία αριθμό των των προκείμενων
προκείμενων
Παραγωγικό Άμεσο (με μια Κατηγορικό
προκείμενη)
Επαγωγικό Έμμεσο (με Διαζευκτικό (όταν σε
περισσότερες από μια μια τουλάχιστο
προκείμενες) προκείμενη υπάρχει
διάζευξη)
Αναλογικό Υποθετικό (όταν σε μια

www.philomusos.blogspot.com – www.spoudasterion.blogspot.com
ΚΩΔΩΝΑΚΗΣ Γ.
ΕΚΦΡΑΣΗ – ΕΚΘΕΣΗ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΘΕΩΡΙΑΣ
Β. ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ
τουλάχιστο
προκείμενη υπάρχει
υπόθεση)

Ε ρ ώ τ η σ η : Να αξιολογήσετε το ακόλουθο επιχείρημα (γενική αξιολόγηση).

Έγκυρο κατά τη Όταν από δύο ή

μορφή περισσότερες
προκείμενες με κοινό
Όταν, λοιπόν, ένα
όρο μεταξύ τους
επιχείρημα είναι
οδηγούμαστε με
ΕΓΚΥΡΟ + ΑΛΗΘΙΝΟ
λογική αναγκαιότητα
τότε λέμε ότι είναι
στο συμπέρασμα
ΛΟΓΙΚΑ ΟΡΘΟ /
Αληθινό κατά το Όταν τόσο οι
ΑΠΟΔΕΙΞΗ
περιεχόμενο προκείμενες όσο και το
συμπέρασμα είναι
αληθινά

Ε ρ ώ τ η σ η : Να αξιολογήσετε το ακόλουθο επαγωγικό επιχείρημα .

ΕΙΔΗ ΕΠΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ

Με γενίκευση Με αίτιο - αποτέλεσμα Με αναλογία
Όταν από κάτι πολύ Όταν προηγείται ένα Όταν έχουμε
ειδικό οδηγούμαστε σε αίτιο και ακολουθεί το σύγκριση μεταξύ δύο
κάτι πολύ γενικό αποτέλεσμά του πραγμάτων που είτε
(χωρίς να αποκλείεται η ανήκουν στην ίδια
περίπτωση να προηγείται κατηγορία
το αποτέλεσμα και να
(κυριολεκτική) είτε
ακολουθεί το αίτιο)
δεν είναι ομοειδή
(μεταφορική)
Α Ξ Ι Ο Λ Ο Γ Η Σ Η
Τέλεια επαγωγή, Τέλεια επαγωγή, Τέλεια επαγωγή,
εφόσον η γενίκευση εφόσον η αιτία είναι εφόσον οι ομοιότητες
στηρίζεται σε επαρκή αναγκαία &επαρκής
* είναι επαρκείς σε
αριθμό στοιχείων αριθμό και σχετικές με
το θέμα
Ατελής επαγωγή, Ατελής επαγωγή, Ατελής επαγωγή,
εφόσον η γενίκευση εφόσον η αιτία είναι εφόσον οι ομοιότητες
στηρίζεται σε μόνο το ένα από τα δύο των συγκρινόμενων
ανεπαρκή αριθμό ή και τίποτα από τα δεν είναι επαρκείς σε
στοιχείων δύο αριθμό και σχετικές με
το θέμα

www.philomusos.blogspot.com – www.spoudasterion.blogspot.com
ΚΩΔΩΝΑΚΗΣ Γ.
ΕΚΦΡΑΣΗ – ΕΚΘΕΣΗ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΘΕΩΡΙΑΣ
Β. ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ
*

Αναγκαία είναι η αιτία που χωρίς αυτή δεν μπορεί να προκύψει το

συγκεκριμένο αποτέλεσμα.
Επαρκής είναι η αιτία που μόνη της μπορεί να οδηγήσει στο
συγκεκριμένο αποτέλεσμα.

1.β. ΜΟΡΦΕΣ ΠΕΙΘΟΥΣ

Η ΠΕΙΘΩ ΣΤΟ Η ΠΕΙΘΩ ΣΤΟΝ

Η ΠΕΙΘΩ ΣΤΗ Η ΠΕΙΘΩ ΣΤΟΝ
ΔΙΚΑΝΙΚΟ ΛΟΓΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΛΟΓΟ
ΛΟΓΟ
ΤΕΧΝΙΚΕΣ
Συνειρμός ιδεών. Επίκληση στη λογική. Επίκληση στη
Αναλυτική περιγραφή. Επίκληση στο λογική.
Επίκληση στην αυθεντία. συναίσθημα. Επίκληση στο
Επίκληση στο Ρητορεία. συναίσθημα.
συναίσθημα. Επίκληση στο ήθος
Επίκληση στη λογική. του πομπού.
Λανθάνων αξιολογικός
χαρακτηρισμός.
ΓΛΩΣΣΑ
Λεκτικός πληθωρισμός με Πλεονασμοί. Περιγραφικός,
συνέπεια την ασάφεια και Κατάχρηση συνωνύμων. ερμηνευτικός,
την ακυριολεξία. Διατύπωση βεβαιωτική, αποδεικτικός,
Κατάχρηση των επιθέτων δεοντολογική, απρόσωπος και
και επιρρημάτων, στον θαυμαστική. αντικειμενικός
υπερθετικό μάλιστα Έντονη συναισθηματική λόγος.
βαθμό. φόρτιση. Λογική και όχι
Εκφράσεις Μεγαλοστομία. συγκινησιακή χρήση
εντυπωσιασμού. της γλώσσας.
Συναισθηματικός τόνος. Ύφος επίσημο και
ουδέτερο

2. ΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΙΔΗ

Α. ΔΟΚΙΜΙΟ

ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
(τα πολύ βασικά)
Μικρή / μεσαία έκταση.
Εκλαΐκευση ιδεών, επιστημονικών και φιλοσοφικών πορισμάτων.
Πρόκληση προβληματισμού στον αναγνώστη.
Στόχος του η λογική, όταν επιχειρεί να πληροφορήσει, και το συναίσθημα, όταν επιδιώκει τη
συγκίνηση και τέρψη.
Κινείται μεταξύ επιστήμης / φιλοσοφίας και λογοτεχνίας.

www.philomusos.blogspot.com – www.spoudasterion.blogspot.com
ΚΩΔΩΝΑΚΗΣ Γ.
ΕΚΦΡΑΣΗ – ΕΚΘΕΣΗ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΘΕΩΡΙΑΣ
Β. ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ
ΔΙΑΦΟΡΕΣ
ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ
ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΟ ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΟ
ΓΛΩΣΣΑ: αναφορική ΓΛΩΣΣΑ: ποιητική
ΔΟΜΗ: λογική ΔΟΜΗ: συνειρμική
ΣΚΟΠΙΑ: αντικειμενική ΣΚΟΠΙΑ: υποκειμενική
ΣΤΟΧΟΣ: πειθώ + πληροφόρηση ΣΤΟΧΟΣ: αισθητική συγκίνηση + τέρψη

Β. ΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΙΔΗ ΠΟΥ ΔΗΜΟΣΙΕΥΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΤΥΠΟ

ΑΡΘΡΟ ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΗΜΑ

Κείμενο με επικαιρικό
χαρακτήρα, που παρουσιάζει,
απ’ αρχής μέχρι τέλους, και
σχολιάζει γεγονότα της
επικαιρότητας.
Αναφορική λειτουργία της
γλώσσας.
Κείμενο που αναφέρεται σε Κείμενο που καταπιάνεται με
διάφορα θέματα (φιλολογικά, επίκαιρα προβλήματα και τα
επιστημονικά, καλλιτεχνικά, καυτηριάζει, με έντονα σατιρικό
πολιτικά…) και γράφεται από και χιουμοριστικό τρόπο.
ειδικό στο θέμα.
Συχνά αφορμάται από κάποιο
επίκαιρο γεγονός, γρήγορα
όμως το εγκαταλείπει και
προχωρεί σε διαχρονικής αξίας
και γενικές σκέψεις.

3. ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Όταν η θεματική πρόταση διευκρινίζεται με παραδείγματα,
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
πραγματικά ή φανταστικά
Όταν η θεματική πρόταση αιτιολογείται. Οι λεπτομέρειες μας
ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ
πληροφορούν «γιατί» ισχύει το περιεχόμενο της θεματικής πρότασης
Όταν στη θεματική πρόταση παρουσιάζεται ένα αίτιο και στις
ΑΙΤΙΑ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
λεπτομέρειες ακολουθούν τα αποτελέσματά του.
Όταν συγκρίνονται δύο πράγματα, καταστάσεις … και προβάλλονται
ΑΝΑΛΟΓΙΑ
οι ομοιότητές τους.
Όταν συγκρίνονται δύο πράγματα, καταστάσεις … και προβάλλονται
ΣΥΓΚΡΙΣΗ – ΑΝΤΙΘΕΣΗ
οι διαφορές τους.
ΟΡΙΣΜΟΣ Όταν παρατίθενται τα ουσιώδη γνωρίσματα μιας έννοιας.
Όταν διαιρείται ένα όλο (γένος) στα μέρη του (είδη) με βάση κάποιο
ΔΙΑΙΡΕΣΗ
ουσιώδες γνώρισμα (διαιρετική βάση).
ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΜΕΘΟΔΩΝ

4. α. ΣΥΝΟΧΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

.
Οι διαρθρωτικές λέξεις
που αξιοποιούνται για τη σύνδεση συνήθως των παραγράφων
Αντίθεση Όμως, ωστόσο, αλλά, αντιθέτως, από την άλλη πλευρά, στον αντίποδα, εντούτοις,
παρ’ όλα αυτά, απεναντίας, μολονότι…
Αιτιολόγηση Γιατί, ένας ακόμη λόγος, επειδή…
Αποτέλεσμα Γι’ αυτό το λόγο, ως επακόλουθο, κατά συέπεια, απότοκο όλων αυτών…
Διευκρίνιση Λόγου χάρη, για παράδειγμα…

www.philomusos.blogspot.com – www.spoudasterion.blogspot.com
ΚΩΔΩΝΑΚΗΣ Γ.
ΕΚΦΡΑΣΗ – ΕΚΘΕΣΗ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΘΕΩΡΙΑΣ
Β. ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ
Διασάφηση Δηλαδή, αυτό σημαίνει, ειδικότερα, με άλλα λόγια, συγκεκριμένα…
Χρονική σχέση Αρχικά, στη συνέχεια, πρώτα, ύστερα, τέλος…
Γενίκευση Γενικά, τις περισσότερες φορές, ευρύτερα…
Έμφαση Το σημαντικότερο από όλα, το κυριότερο, είναι αξιοσημείωτο ότι, ιδιαίτερα
σημαντικό είναι ότι…
Συμπέρασμα Λοιπόν, επομένως, τελικά, ανακεφαλαιώνοντας…
Προσθήκη Επίσης, ακόμη, επιπλέον, επιπρόσθετα…
Ταξινόμηση Αφενός-αφετέρου, από τη μία-από την άλλη…
Τοπική σχέση Εδώ, εκεί, μέσα, έξω, κοντά…
Με
(επαναληπτικές)
αντωνυμίες
Με επανάληψη
σημαντικών
λέξεων
Μέσω
νοηματικής
συνάφειας

4.β. ΣΥΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Πρόκειται για τη νοηματική σχέση μεταξύ (προτάσεων, περιόδων,) παραγράφων ενός κειμένου.

www.philomusos.blogspot.com – www.spoudasterion.blogspot.com