KD

KASLAR Vcudun en byk organ olan deri

epidermis ve dermis

olarak iki tabakadan oluur. Ter ve ya bezleri, vcudun her yerinde bulunur. Ya bezleri; el ayas ve ayak tabannda, ter bezleri de glans
penis, dudak kenarlar, trnak yataklar, kulak zar ve labium minuslarn en i ksmlarnda bulunmaz. Fascia subcutanea): superficialis (hypodermis, fascia subcutanea, tela

Dermisin

altnda

bulunan

fibrz

ba

dokusudur.

ki

yaprakldr. Yapraklar arasnda kan damarlar, deri sinirleri, meme bezi, lenf damarlar ve mimik kaslar bulunur.
Fascia superficialis; derinin serbest olarak hareket etmesini salar,

vcudu mekanik etkilerden korur, s kaybn nler, su ve ya depo eder.

Fascia profunda; fascia superficialisin altndaki fibrz yapraktr.

Kaslar rter. Yz blgesi hari, tm vcutta bulunur ve bulunduu blgenin ismini alr.
Fascia profunda kaslar sarar, birarada tutar, orijin yeri oluturur ve

serbeste hareket etmelerini salar. Kaslar arasna septum intermusculare denilen blmeler verir.
KASLAR

Kasn yapsal niti olan kas lifi (kas hcresi), dtan sarkolemma denilen bir zar ile sarlmtr. Sitoplazmasna sarkoplazma ad verilir. Kaslarn % 70 - 75i sudan oluur. Kontraksiyonlar iin gerekli enerjiyi; ATP, fosfokreatin ve glikojenden salar. Yetikin bir insanda 600n zerinde iskelet kas vardr ve vcut arlnn yaklak % 40n oluturur. % 5 - 10nunu dz kaslar ve kalp kas yapar. Vcudun en uzun kas m. sartorius, en ksa ve kk kas m.
stapedius, en kaln kas m. gluteus maximus, en byk kas m. quadriceps femoris, en geni kas ise m. latissimus dorsi dir.

Bir iskelet kas epimysium denilen ba dokusundan bir klf ile sarlmtr. Epimisyumdan ayrlan blmeler, kas iindeki kas lifi demetlerini sarar ve perimysium ad ile bilinir. Perimisyumdan ayrlan ince ba dokusu lifleri de, her bir kas lifini ayr ayr sarar. Buna da
endomysium ad verilir.
1

Bir kasn en geni yerinden geen kesitten elde edilen liflerin toplam alanna anatomik kesit, tm liflerin tek tek kesitlerinden elde edilen alanlarn toplamna da fizyolojik kesit ad verilir. Lifleri origodan insersiyo noktasna kadar birbirine paralel seyreden kaslarda her iki kesit alan birbirine eittir. Bir kasn kuvveti, fizyolojik kesiti ile doru orantl olarak artar.

Motor nit (fonksiyonel nit)

Bir motor nron tarafndan uyarlan toplam kas lifine motor nit denir. Ortalama olarak bir motor nron, 100 kas lifini uyarr. nce hareketleri yapan kaslarda (el ve gz kaslar gibi) bir motor nron ok az sayda (6-30) kas lifini uyarrken, kaba hareketleri yapan kaslarda daha fazla sayda (1000in zerinde) kas lifini uyarr.
Bir kasn kaslma kuvvetini ; kas liflerinin miktar ve kalnl

(fizyolojik kesitinin bykl), kasn kitlesel bykl ve insersiyo yerinin ekleme olan uzakl artrr. Vcuttaki kaslarn ou
mezodermden

geliir. Sadece irisde

bulunan m. sphincter pupilla ve m. dilatatr pupilla, corpus ciliarede bulunan m. ciliaris ve derideki kllar dikletiren m. arrector pili ektoderm kkenlidir.
BA KASLARI

Kafa kemikleri, 5 tabakal bir yap ile rtldr. Bu tabakaya, her katn ba harflerinin temsil ettii SCALP ad verilir.
S (Skin, deri) C (Connective doku, fascia superficialis) A (Aponeurosis epicranialis, galea aponeurotica) ; derin fasiyay

temsil eder.
? Bu tabaka balantldr ve bu nedenle tek bir tabaka olarak

kabl edilip, scalp proper olarak bilinir. Scalp, bu tabaka nedeniyle hareketlidir. Otomobil yada i kazalarnda, yada scalp flepi yapldnda tek bir kat olarak ayrlan tabakadr.
L (Loose areolar doku, gevek areolar tabaka) ; kk arterleri ve

nemli emisserian venleri ierir. Bu tabaka gevek yapl olduundan, kafa travmalarnda byk hematomlarn olumasna neden olabilir. Ayrca enfeksiyonlar da bu tabakadaki emisserian venler aracl ile meninkslere geebilir. Bu nedenle scalpn en tehlikeli tabakasdr .
P (Pericranium) ;

kafa

kemiklerinin

yzlerini

rten

periosteumdur.
M. EPICRANIUS

ki paradan oluur. 1. M. occipitofrontalis, 2. M. temporoparietalis.

M. occipitofrontalis: Bu kasn venter frontalis denilen paras kavga,

dehet, hayret yada aknlk ifadelerindeki gibi kalar yukar kaldrr. Aln derisinde transvers krklklar oluturur.

YZ KASLARI

Yzeyel fasiyasnn iki yapra arasnda yer alan yz kaslar, ikinci faringeal arkustan geliirler ve bu arkn siniri olan n. facialisin dallar tarafndan uyarlrlar.
Yzn derin fasiyas yoktur.

Yzn esas arteri, a. carotis externann dal olan a. facialistir. Yzn deri duyusu, angulus mandibula ile parotis bezini rten kk bir alan hari (bu blgelerin deri duyusunu plexus cervicalisin dal olan n.
auricularis magnus tar), n. trigeminusun dallar tarafndan tanr.

Aln, st gz kapa, konjunktiva ve burnun byk blmnn deri duyusunu n. ophtalmicus, Burnun lateral blmleri, alt gz kapa, st dudak, zigomatik blge, temporal blgenin alna yakn kk bir blm ve st eneyi rten derinin duyusunu n. maxillaris, Temporal blgenin byk blm, alt dudak, alt ene ve m. buccinatoru rten derinin duyusunu n. mandibularis tar.

M. ORBICULARIS OCULI

Gz
palpebrae

kapaklarnn
superioris

sfinkteridir. bu kasn

Gz

kapan

aan

m.

levator

antagonistidir.

Gz

yann

saccus

lacrimalise tanmasnda rol oynar. Gze gelen k miktarn azaltr. Bu srada burun kknn hemen yukarsnda kalan deride vertikal krklklar oluturur.
M. CORRUGATOR SUPERCILII

Gne nn fazla olduu durumlarda, kalar aa - ie doru ekerek gzleri korur. Ka atlmas hareketini yaptrr. Burun kknn hemen yukarsnda kalan deride vertikal krklklar oluturur.
M. PROCERUS

Gze gelen n miktarn azaltr. Ka atlmas hareketine de yardm eder. Bir konuya konsantre olunduunda aktiftir. Burun srt zerindeki deride transvers krklklar oluturur.
M. NASALIS

ki paras

vardr.

Pars

transversa

(compressor

naris)

burun

deliklerini daraltr , pars alaris (dilatator naris) ise geniletir. M. DEPRESSOR SEPTI NASI

M. nasalisin pars alarisi ile birlikte alarak burun deliklerini

geniletir. M. LEVATOR LABII SUPERIORIS M. LEVATOR LABII SUPERIORIS ALAEQUE NASI

Burun deliklerini geniletir.

M. ZYGOMATICUS MINOR M. LEVATOR ANGULI ORIS (CANINUS)

Infraorbital sinir ve damarlar, bu kas ile m. levator labii superioris

arasndadr. Az kesini yukar eker.
SULCUS NASOLABIALIS DERNLETREN KASLAR

M. levator labii superioris, m. levator labii superioris alaeque nasi, m. levator anguli oris, m. zygomaticus minor
M. ZYGOMATICUS MAJOR

Az kesini yukar ve da eker. Glme hareketini yaptrr.

? A. facialis, seyri srasnda m. buccinator ve m. levator anguli

orisin stnden geer. Komu olduu dier mimik kaslarn ise altndan

geer.
M. DEPRESSOR ANGULI ORIS

znt ifadesi verdirir. M. DEPRESSOR LABII INFERIORIS Sabrszlk ifadesi verdirir. M. MENTALIS Kuku ifadesi verdirir.
M. RISORIUS

Tebessm (srtma) hareketini yaptrr. Varyasyonu en ok grlen

mimik kastr.
M. ORBICULARIS ORIS

Emme srasnda yada slk alarken kullanlr. Konuma ve ineme hareketlerinde alr. M. buccinator ile birlikte yiyecein diler arasnda tutulmasna yardm eder. Bu nedenle fonksiyon ynnden m. buccinatorla benzerdir.
M. PLATYSMA Azn almasna yardm eder. Altndan v. jugularis externa geer. Korku, znt ve srpriz ifadelerinde az kelerini ve alt duda

aaya eker.
M. BUCCINATOR

Yz kaslarnn en derinde olandr. Ductus parotideus, bu kas deler ve st 2. molar di seviyesinde vestibulum orise alr. ineme ve
yutmaya yardm eder. Emme ve fleme hareketlerini yaptrr. Trompet ve

saksafon gibi mzik aletlerinin alnmasnda nemli fonksiyonu vardr. Bu nedenle fleme kas olarakta bilinir.
RAPHE PTERYGOMANDIBULARIS

Fibrz bir yapdr. Arkada m. constrictor pharyngis superior , nde de m. buccinator iin tutunma yeri oluturur.
NEME KASLARI

Her bir tarafta drt tanedir. N. mandibularisin kasla ayn isimli dallar tarafndan uyarlrlar.

M. MASSETER

Kasn stnden ductus parotideus ve n. facialisin dallar geer.

M. TEMPORALIS M. PTERYGOIDEUS LATERALIS

ki baldr ve balar arasndan a. maxillaris ile n. buccalis geer.

Az aan tek ineme kasdr.

? M. digastricusun venter anterioru, m. geniohyoideus, m.

mylohyoideus ve m. platysma mandibulay aa eker ve az aar. M. PTERYGOIDEUS MEDIALIS BOYUN KASLARI Vagina carotica, lamina superficialisin kalnlamas ile oluan bu

klf iinde; medialde a. carotis communis ve a. carotis interna, lateralde

v. jugularis interna, arkada n. vagus ve nde ansa cervicalis bulunur.

Derin boyun lenf dmleri v. jugularis internann anterolateralinde olarak klf boyunca dizilidir.
M. STERNOCLEIDOMASTOIDEUS

Manubrium sterni ve claviculadan iki bala balar, processus mastoideusa insersiyo yapar. ki ban origolar arasnda kalan ukura
fossa supraclavicularis minor ad verilir.

Boynun anahtar kasdr. Boynu n ve arka olarak iki gen alana ayrr.
V. jugularis externa ve n. auricularis magnus, kasn stnde

seyreder. Vagina carotica, plexus cervicalis ve a. subclavia kasn altndadr.

N. accessoriusun spinal paras tarafndan uyarlr.

Tek tarafl altnda ba alt tarafa eer ve yz kar tarafa

baktrr. ki tarafl altnda baa ekstensiyon yaptrr. Torticollis, m. sternocleidomastoideusun kontraktr sonucu oluan

boynun postural bir deformitesidir.

HYOD ST KASLAR (SUPRAHYOID KASLAR)

Bu kaslar, genel olarak hyoid kemii kaldrrlar.

1. M. DIGASTRICUS

ki karnl bir kastr. Venter anterior, 1. brankial arkustan, venter posterior ise 2. brankial arkustan geliir. Bu nedenle venter anterior n. trigeminusun dal olan n. mandibularisten, venter posterior da
facialis tarafndan uyarlr.
2. M. STYLOHYOIDEUS 3. M. MYLOHYOIDEUS

n.

Az boluunun tabann yapar.

st yz glandula sublingualis ve ganglion submandibulare ile komudur.

4. M. GENIOHYOIDEUS

Az tabann ksaltr, farinksi geniletir.

HYOD ALTI KASLAR (NFRAHYOID KASLAR)

Yutma ve konuma srasnda hyoid kemii aa ekerler. Bu nedenle suprahyoid kaslarn antagonistidirler. M. thyrohyoideus C1 spinal sinir, dierleri ansa cervicalis tarafndan uyarlr.
ANSA CERVICALIS (ANSA HYPOGLOSSI)

C2,3 spinal sinirlerin n dallar tarafndan oluturulan radix inferior (n.

descendens cervicalis) ile, nce n. hypoglossusa katlan ve sonra tekrar ondan ayrlan C1 spinal sinirin n dalnn oluturduu radix superiorun (n. descendens hypoglossi) birlemesi ile meydana gelir. Vagina caroticada gml olup, m. omohyoideusun ara tendonunun stndedir.
1. M. STERNOHYOIDEUS

Dil, farinks ve larinksin hareketleri srasnda hyoid kemii sabitler. Bu nedenle ineme ve konumada nemli rol oynar.
2. M. OMOHYOIDEUS

ki karnl bir kastr. Scapulaya tutunmas olan tek hyoid kastr .

M. omohyoideus, boyun n ve arka genlerini daha kk genlere ayrr.
3. M. STERNOTHYROIDEUS

Laringeal girii aar.

4. M. THYROHYOIDEUS

Yutma srasnda laringeal girii kapatarak lokmann larinkse girmesini nler. BOYUN GENLER

Boyun, m. sternocleidomastoideus ile n ve arka olarak 2 gen blgeye ayrlr.

I - BOYUN N GEN

Boyun n geni m. digastricusun n ve arka karn ile m. omohyoideusun st karn tarafndan birisi tek, ift 4 kk gene ayrlr.
TRIGONUM MUSCULARE

Snrlar Alt kenarn; m. sternocleidomastoideusun n kenar st kenarn; m. omohyoideusun venter superioru n kenarn; hyoid kemikten sternuma uzanan median hat yapar. Hiyoid alt kaslar, larinks, trakea, tiroid bezi ve paratiroid bezler bu gendedir.
TRIGONUM CAROTICUM

Snrlar Arka kenarn; m. sternocleidomastoideusun n kenar Alt kenarn; m. omohyoideusun venter superioru st kenarn; m. stylohyoideus ve m. digastricusun venter
posterioru yapar.

Karotid gen iinde bulunan oluumlar; a. carotis communis ve u dallar olan a. carotis externa ve interna, a. carotis externann dallar (a. facialis, a. lingualis, a. thyroidea superior, a. occipitalis, a. pharyngea ascendens) ve karlklar olan ayn isimli venler, v. jugularis interna , n.
hypoglossus, ansa cervicalisin radix superioru, n. vagus, n. laryngeus internus ve externus, derin servikal lenf dmleri TRIGONUM SUBMENTALE (SUPRAHYOD GEN) Tek olan boyun genidir . ki taraf m. digastricusun venter anteriorlar ile hyoid kemiin gvdesi arasndadr.

inde;

submental

lenf

dmleri

ile

v.

jugularis

anterioru

oluturmak iin birleen bir ka kk ven vardr.

TRIGONUM SUBMANDIBULARE (DIGASTRIK GEN)

Snrlar Yukarda; mandibulann alt kenar Arkada; m. digastricusun venter posterioru ve m. stylohyoideus

nde, m. digastricusun venter anterioru gen iinde;

glandula submandibularis, a.v. facialis ,

a.v.

submentalis, a.v.n. mylohyoideus, submandibular lenf dmleri, parotis

bezinin alt ksm, a. carotis externa, a. carotis interna, v. jugularis interna, n. vagus, n. hypoglossus, n. glossopharyngeus bulunur. II - BOYUN ARKA GEN

M. sternocleidomastoideusun arka kenar, m. trapeziusun n kenar ve claviculann 1/3 orta paras ile snrlanr. Boyun arka geni, m. omohyoideusun venter inferioru ile st ve alt iki gene ayrlr. TRIGONUM OCCIPITALE Daha byk olan stteki gendir. Snrlar nde; m. sternocleidomastoideusun arka kenar Arkada; m. trapeziusun n kenar Altta; m. omohyoideusun venter inferioru gen iinde; a. occipitalis, n. accessorius, v. jugularis externa,
plexus cervicalisin deri dallar, a.v. transversa colli (cervicis), plexus brachialisin st blm, a.v.n. suprascapularis ve lenf dmleri bulunur. TRIGONUM SUPRACLAVICULARE (OMOCLAVICULAR GEN)

Daha kktr. Bu genin bulunduu yere uyan ukur, fossa

supraclavicularis major ad ile bilinir.

Snrlar nde; m. sternocleidomastoideusun arka kenar Yukarda; m. omohyoideusun venter inferioru Altta; clavicula yapar. genin iinde; a. subclaviann 3. paras, plexus brachialisin
trunkuslar, a.v. transversa colli (cervicis), a.v. suprascapularis ve lenf

dmleri bulunur. V. jugularis externa, bu genin tavann deler.

VERTEBRAL KASLAR
LATERAL VERTEBRAL KASLAR M. SCALENUS ANTERIOR

Birinci kaburgaya insersiyo yapar. Boyunda nemli bir anatomik iarettir. nnde v. subclavia, n. phrenicus ve v. jugularis interna bulunur. Arkasnda ise cupula pleura, a. subclavia ve plexus brachialisin kkleri vardr. A. subclavia ve plexus brachialis kkleri, bu kas ile m. scalenus medius arasndadr. A. subclavia bu kasla olan komuluuna gre incelenir. Plexus brachialis ve a. subclaviann kasla olan yakn komuluu, bu yaplarda kompresyon sendromlarna
(Thoracic outlet sendromu, Scalenus anticus sendromu) neden olabilir. M. SCALENUS MEDIUS

Birinci kaburgaya insersiyo yapar. N. thoracicus longus ve n.

dorsalis scapulae bu kas deler. M. SCALENUS POSTERIOR M. SCALENUS MINIMUS (M. PLEURALIS)

? nspiryum srasnda skalen kaslar (zellikle m. scalenus medius) aktiftirler. 1. ve 2. kaburgalar kaldrarak inspiryuma yardm ederler.
PREVERTEBRAL KASLAR

Columna vertebralisin n tarafnda yer alan bu kaslar, baa fleksiyon ve lateral fleksiyon yaptrrlar.
M. LONGUS COLLI (CERVICIS): En uzun prevertebral kastr. M. LONGUS CAPITIS M. RECTUS CAPITIS ANTERIOR M. RECTUS CAPITIS LATERALIS SUBOKSPTAL KASLAR

Baa ekstensiyon ve alt tarafa lateral fleksiyon yaptrrlar.

M. RECTUS CAPITIS POSTERIOR MAJOR

M. RECTUS CAPITIS POSTERIOR MINOR M. OBLIQUUS CAPITIS INFERIOR M. OBLIQUUS CAPITIS SUPERIOR
TRIGONUM SUBOCCIPITALE

Kafann arkasnda oksipital kemiin altndadr.

Snrlar

st - i; m. rectus capitis posterior major st - d; m. obliquus capitis superior alt - d; m. obliquus capitis inferior yapar. genin iinde a. vertebralis ile n. suboccipitalis (1. servikal spinal sinirin ramus dorsalisi) vardr. N. occipitalis major (2. servikal spinal sinirin ramus dorsalisinin medial dal), genin tavanndan geer. SIRT KASLARI Derinde yer alan srt kaslar, postrn devam ile ilgilidir. Bilateral altklarnda columna vertebralise ve baa
ekstensiyon,

unilateral

altklarnda ise lateral fleksiyon yaptrr.

M. SPLENIUS CAPITIS M. SPLENIUS CERVICIS (COLLI)

Tek tarafl altklarnda boynu yana eer ve yz altklar tarafa evirirler. Bu hareket srasnda kar tarafn m. sternocleidomastoideusu ile sinerjist alr.
M. ERECTOR SPINAE (MUSCULI SACROSPINALES)

Columna vertebralisin esas ekstensor kasdr.

BAA FLEKSYON YAPTIRAN KASLAR

M. longus capitis ve m. rectus capitis anterior

YZ ALITIKLARI TARAFA EVREN KASLAR

M. splenius capitis ve cervicis, m. rectus capitis posterior major, m. obliquus capitis inferior, m. longissimus capitis
YZ ALITIKLARI TARAFIN KARISINA EVREN KASLAR

M. semispinalis capitis, m. sternocleidomastoideus, m. trapezius

M. SERRATUS POSTERIOR SUPERIOR

Romboid kaslarn altndadr. Inspiryuma yardm eder.

M. SERRATUS POSTERIOR INFERIOR

Ekspiryuma yardm eder.

GRYNFELT GEN

Yukarda 12. kaburga ve m. serratus posterior inferior , ite m.

erector spinae, alt - d tarafta m. obliquus internus abdominis ile

snrlanr. Lumbal hernilerin gelitii zayf bir blgedir.

M. TRAPEZIUS M. levator scapulae ile birlikte omuzumuzda bir yk tarken

omuzun kmesini nler. N. accessoriusun spinal paras tarafndan uyarlr. Bu sinirin felcinde grlen omuz dklnn nedeni bu kastaki fonksiyon kaybdr. Kolun 900 den sonraki abduksiyonunda (hiperabduksiyon)
m. serratus anterior a yardm eder. Bu hareket srasnda, scapula yukar

doru rotasyon yapar (cavitas glenoidalis yukarya bakar). Omuz sabitken, tek tarafl altnda ba ve boynu alt tarafa bker ve yz kar tarafa baktrr. ki tarafl altnda ise ba ve boynu arkaya eker (ekstensiyon).

M. LATISSIMUS DORSI

Humerustaki sulcus intertubercularisin tabanna insersiyo yapar. N.

thoracodorsalis tarafndan uyarlr. Kola adduksiyon, ekstensiyon ve

zellikle i rotasyon yaptrr. Fonksiyon bakmndan m. pectoralis majora benzer.

Derin inspiryumda ve kuvvetli ekspiryumda (ksrme, aksrma gibi

durumlarda) alr. ? Bir yere trmanrken (rn. barfiks ekerken) m. pectoralis majorun
sternokostal paras, m. teres major ve m. deltoideusun arka lifleri ile

birlikte gvdeyi yukar ve ne doru eker. Bu kasn fonksiyon kaybnda kiiler koltuk denei kullanamaz . Omuz koltuk denei tarafndan yukar doru itilir. Ayn zamanda kiiler bir yere trmanrken gvdelerini de kaldramazlar.
M. teres major

ile birlikte plica axillaris posterior u oluturur.

OSKLTASYON GEN

Dta; scapulann medial kenar , ite; m. trapeziusun d kenar ve aada; m. latissimus dorsinin st kenar ile snrlanan bu genin tabannda m. rhomboideus major bulunur.
PETIT GEN (TRIGONUM LUMBALE)

Altta crista iliaca, ite m. latissimus dorsi ve dta m. obliquus

externus abdominis tarafndan snrlanan bu gen, lumbal hernilerin

gelitii zayf bir blgedir. Tabann m. obliquus internus abdominis yapar.

M. LEVATOR SCAPULAE - M. RHOMBOIDEUS MAJOR - M. RHOMBOIDEUS MINOR N. dorsalis scapulae tarafndan uyarlan bu kaslar, scapulann

medial yapar).

kenarnn

yzne

insersiyo

yaparlar

(romboid

kaslarn

antagonisti olan m. serratus anterior, ayn kenarn i yzne insersiyo Scapulann medial kenarn ie ve yukar ekerler. Bylece m.
pectoralis minor ile birlikte scapulaya aa doru rotasyon yaptrarak, cavitas glenoidalisi aaya baktrrlar. M. levator scapulae , omuz zerinde bir yk tarken omuzun

kmesini nlemede m. trapeziusa yardm eder. Romboid kaslar,

kaldrlm st ekstremiteyi kuvvetle indirirken

(balyozla bir kazk

akarken) kullanlr.
M. PECTORALIS MAJOR

Humerustaki crista tuberculi majorise insersiyo yapar. N. pectoralis medialis ve lateralis tarafndan uyarlr. Kola adduksiyon ve i rotasyon yaptrr. Klavikular paras kola
fleksiyon yaptrr.

Fossa axillarisin n duvarnn byk ksmn yapar. Kasn lateral kenar plica axillaris anterior u oluturur. Derin inspiryumda aktiftir.
DELTOPEKTORAL GEN (FOSSA INFRACLAVICULARIS)

Claviculann 1/3 d parasnn altnda yerlemi kk bir gen alandr.

Claviculann 1/3 d ksm , - m. pectoralis major, - m. deltoideus

ile snrlanr. inden v. cephalica geer. Bu ven, v. axillarise dklr.

M. PECTORALIS MINOR

Fascia clavipectoralis tarafndan sarlr. Scapuladaki processus coracoideusa tutunan kastan (m. coracobrachialis ve m. biceps
brachii, caput breve) birisidir. N. pectoralis medialis ve lateralis tarafndan uyarlr. Scapulaya

aa doru rotasyon yaptrarak cavitas glenoidalisi aaya baktrr. M. pectoralis minor axilladaki oluumlar iin nemli bir iarettir. A.v. axillaris kasn arkasndan geer. A. axillaris, bu kasla olan komuluuna gre blme ayrlarak incelenir. Kas, derin inspiryumda aktiftir.
M. SUBCLAVIUS

Claviculann altndadr. Fascia clavipectoralis tarafndan sarlr. Omuzun hareketleri srasnda claviculay tespit eder. Clavicula krklarnda
plexus brachialis dallarn ve a.v. subclaviay korur. Halat ekme gibi

benzeri

hareketlerde

claviculann

sternal

bann

sternoclavicular

eklemden kmasn nler.

FASCIA CLAVIPECTORALIS

N. pectoralis lateralis, a.v. thoracoacromialis, v. cephalica ve nodi infraclavicularesin (nodi deltopectorales) efferent damarlar tarafndan

delinir.
M. SERRATUS ANTERIOR

lk sekiz kaburgann d yzlerinden balar, scapulann medial kenarnn tmne insersiyo yapar. N. thoracicus longus (Bell siniri) tarafndan uyarlr. Yumruk atma hareketi srasnda aktif olduu iin boksr kas ad ile bilinir. Angulus inferioru aaya ve da ekerek cavitas glenoidalisi yukar eder. baktrr. Bylece kolun ban zerine kaldrlmasn
(hiperabduksiyon) salar. Bu hareket srasnda m. trapezius ona yardm

st lifleri m. trapezius ve m. levator scapulae ile birlikte scapulay askda tutar. Gvdenin n tarafnda bir arlk tandnda scapulann arkaya doru rotasyonunu nler. Sinirin felcinde kii koluna hiperabduksiyon yaptramaz. Ayrca scapulann medial kenar toraks duvarndan ayrlarak kanat eklinde bir grnm alr (Winged scapula, Kanat skapula).
SKAPULAR HAREKETLER YAPTIRAN KASLAR

Protraksiyon (ne eken); m. serratus anterior, m. pectoralis minor Retraksiyon (arkaya eken); mm. rhomboidei, m. trapezius Elevasyon (yukar eken); m. levator scapulae, m. trapezius (st lifleri) Depresyon (aa eken); m. pectoralis minor, m. trapezius (alt lifleri) Yukarya rotasyon (cavitas glenoidalisi yukar baktranlar); m. serratus

anterior, m. trapezius
Aaya rotasyon (cavitas glenoidalisi aaya baktranlar); m. levator

scapulae, m. pectoralis minor, mm. rhomboidei

ST EKSTREMTE KASLARI M. DELTOIDEUS

Multipennat bir kastr. Omuzun karakteristik kabarntsn oluturur. N.

axillaris tarafndan uyarlr. Sinirin felcinde kas atrofiye gider ve omuz

kabarnts kaybolur. Kolun btn hareketlerinde fonksiyon gren tek skapular (omuz
blgesi) kastr.

Kasn orta paras (pars acromialis) kolun 150 den 900 ye kadar olan abduksiyon hareketini yaptrr.
M. TERES MAJOR

Humerustaki

crista

tuberculi

minoris e

insersiyo

yapar.

N.

subscapularis tarafndan uyarlr.

Fossa axillarisin arka duvarnn oluumuna katlr. M. latissimus

dorsi ile birlikte plica axillaris posterior u yapar.

ROTATOR CUFF KASLARI (STS)

Bu kaslar, articulatio humerinin stabilizasyonunu salayan esas yapdr.

1. M. SUBSCAPULARIS

Humerustaki tuberculum minusa insersiyo yapan tek kastr. Fossa axillarisin arka duvarnn byk ksmn yapar. Siniri, n. subscapularistir.
2. M. SUPRASPINATUS

Humerustaki tuberculum majusun st ksmna insersiyo yapar. Siniri, n. suprascapularistir. Kolun abduksiyon hareketini balatan kastr. Kola ilk 150 lik abduksiyon hareketini yaptrr. M. deltoideusun fonksiyon kaybnda bu kas ile kola ksmen abduksiyon yaptrlabilir. Tendon yrtna en ok rastlanan rotator cuff kasdr. Baseballda topu frlatan oyuncularda sk olarak yrtlr.
3. M. INFRASPINATUS

Tuberculum
suprascapularistir.

majusun

orta

ksmna

insersiyo

yapar.

Siniri,

n.

4. M. TERES MINOR

Tuberculum majusun alt ksmna insersiyo yapar. tarafndan uyarlr.

OMUZ EKLEMNDE KOLA HAREKET YAPTIRAN KASLAR

N.

axillaris

Fleksiyon; m. deltoideus, m. pectoralis major, m. coracobrachialis Ekstensiyon; m. deltoideus, m. latissimus dorsi, m. teres major Abduksiyon; m. supraspinatus, m. deltoideus, m. serratus anterior Adduksiyon; m. pectoralis major, m. latissimus dorsi, m. coracobrachialis,

m. teres major, m. subscapularis, m. deltoideus

D rotasyon; m. infraspinatus, m. teres minor, m. deltoideus rotasyon; m. subscapularis, m. latissimus dorsi, m. deltoideus, m.

pectoralis major, m. teres major

FOSSA AXILLARIS

Snrlar

Apexi; 1. kaburga, scapulann st kenar, clavicula ve processus coracoideus Tabann; deri ve fascia axillaris, n duvarn; m. pectoralis major, m. pectoralis minor, m. subclavius, clavicula ve fascia clavipectoralis, Arka duvarn; yukardan aaya scapula m. subscapularis, m. latissimus dorsi ve m teres major duvarn; ilk 4 kaburga ve aralarndaki interkostal kaslar ile m. serratus anteriorun st paras oluturur. Bu duvarda nemli oluumlar bulunmadndan en tehlikesiz duvardr ve cerrahi giriimler bu duvardan yaplr. D duvar; sulcus intertubercularis, m. biceps brachii ve m. coracobrachialis tarafndan yaplr. En dar ve en tehlikeli duvardr. nemli nrovaskler oluumlar bu duvara komudur. Fossa axillariste; a.v. axillaris, plexus brachialisin infraklavikler
paras ve dallar, interkostal sinirlerin lateral dallar, n. intercostobrachialis, axillar lenf dmleri, memenin axillar uzants, ve ya-ba dokusu bulunur. KOL KASLARI M. CORACOBRACHIALIS

Scapuladaki processus coracoideustan balar. Humerus gvdesine insersiyo yapar.

Kola

fleksiyon

ve

adduksiyon

yaptrr.

N.

musculocutaneus seyri srasnda bu kas deler. M. BRACHIALIS

Ulnadaki processus coronoideusa ve tuberositas ulnaeya insersiyo yapar. nkolun esas fleksor kasdr. n kolun fleksiyonu srasnda her zaman aktiftir ve primer olarak fleksiyonun devamndan sorumludur .
M. BICEPS BRACHII

nkolun en gl supinator kasdr. zellikle hzl ve kuvvetli

supinasyonda aktiftir (bir tornavida ile vida sktrlrken). Ayrca nkola

fleksiyon da yaptrr. Uzun bann tendonu, sulcus intertuberculariste seyreder ve omuz

ekleminin iinden geer . Kasn esas tendonu radiustaki tuberositas

radiiye insersiyo yapar.

Aponeurosis bicipitalis (lacertus fibrosus)

denilen aponrotik

yapdaki dier tendonu ise fascia antebrachiiye karr. Aponeurosis bicipitalisin, stnden v. mediana cubiti , altndan ise a. brachialis ve n.
medianus geer.

? kasn siniri de n. musculocutaneustur. N. musculocutaneus felcinde n kola supinasyon hareketini n. radialis tarafndan uyarlan m.
supinator , fleksiyon hareketini ise yine n. radialis tarafndan uyarlan m. brachioradialis

yaptrr.

M.

brachioradialis

ayn

zamanda

kola

midpronasyon yaptrr.

N. musculocutaneus, kol kaslarna motor liflerini verdikten sonra n.

cutaneus antebrachii lateralis ad ile el bileine kadar n kolun d

yznn deri duyusunu alr.

M. TRICEPS BRACHII

nkolun esas ekstensor kasdr. bal olan bu kas, n. radialis tarafndan uyarlr ve ulnadaki olecranona insersiyo yapar. Tuberculum infraglenoidaleden balayan uzun ba (caput longum), m. teres major ile m. teres minor arasndan geerek, bu iki kas ve humerus arasnda kalan kama eklindeki boluu ikiye bler.
SPATIUM AXILLARE LATERALE (HUMEROTRICIPITAL ARALIK, QUADRANGULAR ARALIK)

Lateralden humerus, medialden caput longum, stten m. teres minor ve m. subscapularis, alttan da m. teres major ile snrlanan bu aralktan, n. axillaris ile a.v. circumflexa humeri posterior geer.
SPATIUM AXILLARE MEDIALE (SCAPULOTRICIPITAL ARALIK, TRIANGULAR ARALIK)

Lateralden caput longum, stten m. teres minor ve alttan m. teres major ile snrlanan bu aralktan, a.v. circumflexa scapulae geer.

NKOL KASLARI

FLEKSOR GRUP KASLAR Bu kaslardan m. flexor carpi ulnaris ile m. flexor digitorum
profundusun ulnar yarm n. ulnaris ile, geriye kalanlarn hepsi n. medianus tarafndan uyarlr. M. PALMARIS LONGUS

Tendonu, palmar yz derisine ve aponeurosis palmarise insersiyo yapar. Kasn tendonu n. medianusu rter ve bu nedenle sinir iin yararl bir klavuzdur. El bilei yaralanmalarnn cerrahi tedavisinde kasn tendonu n. medianus ile kartrlabilir.
M. PRONATOR TERES

ki ba vardr. N. medianus iki ba arasndan geer. Kasta meydana gelen hipertrofi siniri sktrarak pronator sendroma neden olabilir. nkola pronasyon ve fleksiyon yaptrr. Ancak sadece hzl ve
kuvvetli pronasyon hareketinde alr. Dier pronator kas olan m.

pronator quadratus, pronasyon hareketinin her devresinde aktiftir.

FOSSA CUBITI

Dirsek ekleminin nnde yer alan gen eklinde ukur bir alandr.
Snrlar

Lateralde; m. brachioradialis Medialde; m. pronator teres Taban; humerusun iki epikondilini birletiren transvers hat ats ; deri, fascia ve bicipital aponeurosis (lacertus fibrosus) Fossann demesini, dta m. supinator, ite m. brachialis yapar. Fossada medialden - laterale doru; n. medianus, a. brachialis ve
u dallar (a. ulnaris ve a. radialis), m. biceps brachiinin tendonu, n. radialis ve onun derin dal vardr. Fossann atsn yapan yzeyel fasiya

iinde bir yada iki tane supratrochlear (cubital) lenf dm bulunur. V. mediana cubiti atsndan geer. V. cephalica fossann atsnn lateral kenarnda, v. basilica ise medial kenarnda yukar doru seyreder. N.
ulnaris ile n. musculocutaneusun fossa ile ilgisi yoktur . M. FLEXOR CARPI RADIALIS

Kasn sonu tendonu a. radialis iin bir klavuzdur. Arter, n kolun distalinde bu kasn tendonunun lateralindedir.
M. FLEXOR DIGITORUM SUPERFICIALIS

Parmaklarn

hzl ve kuvvetli fleksiyon hareketini yaptrr. Orta

falankslara fleksiyon yaptrr.

M. FLEXOR CARPI ULNARIS N. ulnaris ve a. ulnaris, bu kasn tendonunun lateralinde yer alr. Bu

nedenle kasn tendonu bu yaplar iin faydal bir klavuzdur. Hipotenar kaslarn fonksiyonu srasnda os pisiformeyi sabitler.
M. FLEXOR DIGITORUM PROFUNDUS

Kasn ulnar yarm (4. ve 5. parmakla ilgilidir) n. ulnaris, radial yarm (2. ve 3. parmakla ilgilidir) n. medianusun n. interosseus anterior dal tarafndan uyarlr. Distal falankslara fleksiyon yaptrr. Parmaklarn yava fleksiyon hareketinde tek bana alr.
Mm. lumbricales, bu kasn tendonlarndan balar.

? M. flexor digitorum superficialis ve m. flexor digitorum profundus birlikte altklarnda nce 2., sonra 3. ve en son 1. falanks fleksiyon hareketi yapar. Bylece el yumruk yaplr ve cisimler kavranabilir.
M. FLEXOR POLLICIS LONGUS

Baparman distal falanksna fleksiyon yaptrr.

M. PRONATOR QUADRATUS

n kolun fleksor (n) yznde en derinde yer alan kastr. nkolun

esas pronator kasdr ve bu hareket srasnda daima aktiftir. Pronasyon

hareketinde ilk olarak alan kastr. Hzl ve kuvvetli pronasyonda hareketinde m. pronator teres etkilidir. EKSTENSOR GRUP KASLAR M. brachioradialis ve m. extensor carpi radialis longus n. radialis tarafndan, dier kaslar bu sinirin derin dal olan n. interosseus posterior
(r. profundus) tarafndan uyarlrlar. M. BRACHIORADIALIS

nkolun radial tarafnda en yzeyeldeki kastr. N. radialis tarafndan uyarlmasna ramen nkola fleksiyon yaptrr.

zellikle hzl fleksiyon hareketinde fonksiyon yapar . Fleksiyona hz ve g kazandrr. nkol midpronasyonda iken ok aktiftir . Tam pronasyondaki n kolu midpronasyon pozisyonuna getirir.
N. musculocutaneus felcinde nkola fleksiyon bu kas ile yaptrlr . M. EXTENSOR CARPI RADIALIS LONGUS M. EXTENSOR CARPI RADIALIS BREVIS M. EXTENSOR DIGITORUM

M. extensor digitorum, 2-5. parmaklara ekstensiyon yaptrr. Drt tendonu, connexus intertendineus denilen fibrz yapdaki transvers ara balantlarla birbirine balanr.
M. EXTENSOR DIGITI MINIMI
M. EXTENSOR CARPI ULNARIS

ELE FLEKSYON YAPTIRAN KASLAR

M. flexor carpi ulnaris, m. flexor carpi radialis ve m. palmaris longus Parmaklarn fleksor kaslar olan m. flexor digitorum superficialis ve profundus elin fleksiyon hareketine yardmc kaslardr.
ELE EKSTENSYON YAPTIRAN KASLAR

M. extensor carpi ulnaris, m. extensor carpi radialis longus ve m. extensor carpi radialis brevis Parmaklarn ekstensor kas olan m. extensor digitorum elin ekstensiyonuna yardm eder.
ELE ADDUKSYON (ULNAR DEVASYON) YAPTIRAN KASLAR

M. flexor carpi ulnaris ve m. extensor carpi ulnaris

ELE ABDUKSYON (RADAL DEVASYON) YAPTIRAN KASLAR

M. flexor carpi radialis, m. extensor carpi radialis longus ve m. extensor carpi radialis brevis.
M. SUPINATOR Yava supinasyon hareketinde tek bana alr. Kuvvetli ve hzl

supinasyonda m. biceps brachiiye yardm eder. N. interosseus posterior

(n. radialisin r. profundusu) , bu kasn iinden geer. M. M. M. M. ABDUCTOR POLLICIS LONGUS EXTENSOR POLLICIS LONGUS EXTENSOR POLLICIS BREVIS EXTENSOR INDICIS

FOVEA RADIALIS (ANATOMK ENFYE UKURU, SNUFF BOX)

Snrlar

Arkada (yada medialde); m. extensor pollicis longus un tendonu, nde (yada lateralde); m. abductor pollicis longus ve m. extensor
pollicis brevisin tendonlar tarafndan snrlanr.

ukurun iinden a. radialis geer. V. cephalica bazen ukurun tavanndan geebilir. Tabannda proksimalden - distale; radiusun processus styloideusu,
os scaphoideum, os trapezium ve I. metakarpal kemiin bazisi bulunur. Os scaphoideumun muayenesi bu fossadan yaplr . EL BLENDEK RETNAKULUMLAR Retinaculum musculorum flexorum: Karpal oluu, bir kanal haline (canalis carpi) getirir. Yzeyelinden (nnden) geen oluumlar; lateralden - mediale

N. medianusun palmar deri dal M. palmaris longusun tendonu N. ulnarisin palmar deri dal A. ulnaris N. ulnaris M. flexor carpi ulnarisin tendonu M. flexor carpi radialisin tendonu M. flexor pollicis longusun tendonu N. medianus (Carpal tunnel sendromu; n. medianusun tnel sonucu oluan bir tuzak nropatidir.)

Altndan (arkasndan) geen oluumlar; lateralden - mediale

iinde skmas stte m. flexor digitorum superficialisin, altta m. flexor digitorum profundusun tendonlar
Retinaculum musculorum extensorum Yzeyelinden (nnden) geen oluumlar; lateralden - mediale

N. radialisin r. superficialis

V. cephalica V. basilica N. ulnarisin dorsal deri dal

Altndan (arkasndan) geen oluumlar; lateralden - mediale

Bu retinakulumun altnda 6 tane kanal vardr. Anatomik pozisyonda bu kanallardan lateralden - mediale;

I. kanaldan; m. abductor pollicis longus ile m. extensor pollicis

brevisin tendonlar,

II. kanaldan; m. extensor carpi radialis longus ve brevisin tendonlar, III. kanaldan; m. extensor pollicis longusun tendonu, IV. kanaldan; m. extensor digitorum ile m. extensor indicisin tendonlar,

V. kanaldan m. extensor digiti minimi nin tendonu, VI. kanaldan m. extensor carpi ulnarisin tendonu geer.

EL KASLARI Aponeurosis palmaris Derin fasiya tarafndan oluturulan kaln, kuvvetli ve gen biiminde bir yapdr. M. palmaris longus'un tendonu bu aponroza yapr. Arcus
palmaris superficialis bu aponrozun altndadr.

El parmaklarnn hareketlerinden sorumlu olan bu kaslar, grupta toplanr.

I - BA PARMAA HAREKET YAPTIRAN KASLAR (TENAR BLGE KASLARI)

M. ABDUCTOR POLLICIS BREVIS; siniri; n. medianus. M. FLEXOR POLLICIS BREVIS; yzeyel ba n. medianus, derin ba n.

ulnaris tarafndan uyarlr.

M. OPPONENS POLLICIS; n. medianus tarafndan uyarlr. M. ADDUCTOR POLLICIS; n. ulnaris tarafndan uyarlan bu kasn, oblik ve

transvers olarak iki ba vardr. Transvers ba, ba parmak la ilgili kaslarn en

derinde olandr. Arcus palmaris profundus, m. adductor pollicisin oblik bann

altndadr.
II - KK PARMAIN HAREKETLER LE LGL KASLAR (HPOTENAR BLGE KASLARI)

Bu kaslarn tm n. ulnaris tarafndan uyarlr.

M. ABDUCTOR DIGITI MINIMI M. FLEXOR DIGITI MINIMI BREVIS M. OPPONENS DIGITI MINIMI
M. PALMARIS BREVIS

Hipotenar kaslardan deildir, ancak bu blgede yer alr. Hipotenar blgenin yzeyel fasiyas iinde ince, drtgen bir kasdr. Altndan geen a.
ulnaris ve n. ulnarisin r. superficialisini korur. Avu iini derinletirir ve

avucun ulnar taraf derisini buruturur.

III - PARMAKLARA HAREKET YAPTIRAN KASLAR

MM. LUMBRICALES

M. flexor digitorum profundusun tendonlarndan balayan drt kastr. 1. ve 2. lumbrikal kas n. medianus ile, 3. ve 4. lumbrikal kas ise n.
ulnaris

tarafndan

uyarlr.

Bu

kaslar,

2-5.

parmaklarn

proksimal

falankslarna fleksiyon, dier falankslarna ekstensiyon yaptrr. Yaz yazarken fonksiyon gren kaslardr.
MM. INTEROSSEI PALMARES

Metakarpal kemiklerin palmar yzlerinden balayan drt kastr (baz kaynaklarda tane olarak verilir). Orta parman palmar interosseus kas yoktur. Bu kaslar, sabit durumdaki nc parmaktan geen longitudinal eksene gre dier parmaklara adduksiyon yaptrr
(PAD; palmaradduksiyon) . MM. INTEROSSEI DORSALES

Komu metakarpal kemiklerin birbirlerine bakan taraflarndan iki orijinle balayan drt kastr. Birincisi bazen m. abductor indicis olarak isimlendirilir. Kaslar iki orijinle baladklar iin, aralarnda bir aklk bulunur. Birinci kasn bu aklndan a. radialis geer. Dierlerinden ise, arcus palmaris profundustan gelen perforan bir dal geer. kinci ve ncs orta parmaa tutunarak bu parma sabitler. Dorsal interosseus kaslar, orta parmaktan geen longitudinal eksene gre dier parmaklara abduksiyon yaptrrlar (DAB; dorsal-abduksiyon) . ? nterosseus kaslar, esas fonksiyonlarna ilaveten lumbrikal kaslar gibi proksimal falankslara fleksiyon, dier falankslara ekstensiyon da yaptrr. Daktilo kullanrken, yaz yazarken ve piyano alarken fonksiyon grrler. ? nterosseus kaslarn hepsi n. ulnaris tarafndan uyarlr.
Oppozisyon, el ba parmann srasyla ekstensiyon, abduksiyon, fleksiyon, i rotasyon ve adduksiyon yaparak, dier parmaklarn palmar

yzlerine dedirildii kompleks bir harekettir. Kalem tutarken yada bir ey kstrlrken kullanlr. Balca articulatio carpometacarpalis pollicis de ve ksmen de articulatio metacarpo- phalangealis Ide yaplan bu hareket, n. medianus felcinde bozulur. inde oppozisyon szc olan btn kaslar,
bu harekette fonksiyon yapar .

ALT EKSTREMTE KASLARI UYLUUN N VE LATERAL BLGESNN KASLARI

M. ILIOPSOAS

M. psoas major ve m. iliacus denilen iki kasn birlemesi ile meydana gelir. Femurda trochanter minora tutunan tek kastr. Plexus lumbalis, m. psoas majorun altndadr. Uyluun en kuvvetli fleksor kasdr. M. gluteus maximusun antagonistidir.
N. femoralis ile birlikte ligamentum inguinalenin altnda bulunan lacuna musculorum dan geer.

M. iliacusun n tarafndan n. cutaneus femoris lateralis geer. Sa tarafta nnde caecum, sol tarafta ise colon descendensin iliak paras bulunur.

M. psoas majorun n yz bbrekler, a.v. renalis, ureter, a.v.

testicularis (a.v. ovarica) ve n. genitofemoralis ile komudur. Ayrca sa

taraftaki v. cava inferior tarafndan rtlr. Plexus lumbalis, kasn arka paras iinde gmldr. Uylukta n tarafnda a. femoralis, i kenarnda v. femoralis, d kenarnda n. femoralis bulunur.
M. PSOAS MAJOR LE PLEXUS LUMBALISDEN IKAN SNRLERN LKS

Kas lateral kenarndan terk eden sinirler; yukardan - aaya doru - N. iliohypogastricus - N. ilioinguinalis - N. cutaneus femoris lateralis - N. femoralis Kas medial kenarndan terk eden sinirler; yukardan - aaya doru - N. obturatorius - N. obturatorius accessorius - Truncus lumbosacralis Kas delip, n yznden terk eden sinir; - N. genitofemoralis M. iliacus n. femoralis, m. psoas major ise lumbal pleksustan (L1,2) gelen dallar tarafndan uyarlr.
M. QUADRICEPS FEMORIS Vcudun en byk kasdr .

Drt

paraldr.

Sonu

tendonu

patellann bazisine insersiyo yapar. Bir ksm uzantlar patella apeksinden tuberositas tibiaeya uzanan ve ligamentum patella ad ile bilinen ligamente karr. M. vastus lateralis, kasn en byk parasdr. M. quadriceps femoris, bacaa ekstensiyon yaptrr. M. rectus
femoris ek olarak uyluk fleksiyonuna yardm eder. Trmanma, koma,

atlama ve sandelyeden kalkma srasnda fonksiyon grr. Diz ekleminin

stabilitesini salayan esas yapdr . M. SARTORIUS Vcudun en uzun kasdr . Terzi (sartor) kas olarakta bilinir. A. femoralisi rter. N. femoralis tarafndan uyarlr. Spina iliaca anterior

superiordan balar, diz ekleminin medialinde bulunan bir aponrozda (pes anserinus) sonlanr.

Uylua ve bacaa fleksiyon yaptrr.

PES ANSERINUS (KAZ AYAI)

M.

sartorius,

m.

gracilis

ve

m.

semitendinosusun

tibiaya

tutunduklar yerde oluturduklar geni aponroza verilen isimdir.

TRIGONUM FEMORALE (SCARPA GEN)

Snrlar

Medialde; m. adductor longus Taban; lig. inguinale

Lateralde; m. sartorius

Apeksi; lateral ve medial snr yapan oluumlarn kesime noktas. genin demesini lateralden mediale doru; m. iliopsoas, m. pectineus ve m. adductor longus yapar. atsn ise fascia lata yapar. gen iinde femoral sinir ve damarlar ile inguinal lenf dmleri bulunur.
CANALIS ADDUCTORIUS (SUBSARTORIAL KANAL, HUNTER KANALI)

Trigonum femoralenin apeksinden balayp, uyluk arkasnda m. adductor magnusta bulunan hiatus adductorius isimli aklkta sonlanan 15 cm uzunluunda intermuskler bir kanaldr. M. sartoriusun altndadr.
Snrlar

n-dta; m. vastus medialis n-ite (ats); adduktor kaslar ile m. vastus medialis arasnda uzanan aponroz Arkada; m. adductor longus ve magnus Kanal iinden,
a.v. femoralis,

derin

lenf

damarlar

ve

n.

obturatoriusun terminal paras, vastus medialise giden sinir geer. N.

femoralisin en uzun deri dal olan n. saphenusta kanal iindedir, ancak kanal hiatus adductoriustan terketmez. Diz ekleminin medialinde derin fasiyay delerek, bacan medialinden ayan medial kenarna kadar v. saphena magna ile birlikte seyreder.
N. FEMORALIS TARAFINDAN UYARILAN KASLAR

M. quadriceps femoris, m. iliacus, m. sartorius ve genellikle m. pectineus

M. TENSOR FASCIAE LATAE

Fascia

latann

iki

yapra

arasndadr.

Spina

iliaca

anterior

superiordan balar. N. gluteus superior tarafndan uyarlr. Fascia latann uyluun lateralinde kalnlamas ile oluan tractus iliotibialisi gererek, bacaa ekstensiyon ve d rotasyon, uylua i rotasyon,
fleksiyon ve abduksiyon yaptrr.

UYLUUN MEDIAL BLGESNN KASLARI Uyluun adduktor kaslar olarak bilinir. Genellikle pubisden balayp femur gvdesine uzanrlar ve n. obturatorius tarafndan uyarlrlar.
M. GRACILIS

Adduktor kaslarn en yzeyelde ve en zayf olandr. Sonu tendonu pes anserinusa karr. Uylua adduksiyon, bacaa fleksiyon ve i
rotasyon yaptrr. M. PECTINEUS

n yz n. femoralis, a.v. femoralis ve v. saphena magna ile komudur. Genellikle n. femoralis tarafndan uyarlr. Ancak bazen n. obturatorius yada varsa n. obturatorius accessorius tarafndan uyarlr. Uylua fleksiyon ve adduksiyon yaptrr.
M. ADDUCTOR LONGUS

Adduktor kaslarn en nde olandr. Kasn n yz funiculus

spermaticus ve v. saphena magna ile komudur. M. ADDUCTOR BREVIS M. ADDUCTOR MAGNUS

Uyluun en kuvvetli adduktorudur . Canalis adductoriusun uyluk arkasndaki akl olan

hiatus adductorius, bu kasn aponrozundadr.

GLUTEAL BLGE KASLARI

M. GLUTEUS MAXIMUS

nsan vcudunun en kaln ve en ar kasdr. N. gluteus inferior tarafndan uyarlr. Uyluun esas ekstensor kasdr.
M. iliopsoasn

antagonistidir. Yrmede ok az kullanlr. Ancak koma ve trmanmada ok aktiftir. En ok oturur pozisyondan gvdeyi kaldrrken kullanlr .
M. GLUTEUS MEDIUS Uyluun en kuvvetli abduktor kasdr . Yry ve koma srasnda pelvisi yere basan ayak tarafna eker . N. gluteus superior tarafndan

uyarlr.
M. GLUTEUS MINIMUS

M. gluteus mediusla ayn fonksiyona sahiptir. Siniri, n. gluteus

superior.

? M. gluteus medius ve m. gluteus minimusun fonksiyon kaybnda, kii etkilenen taraf ekstremitesi zerinde ayakta dururken, pelvis kar (desteklenmeyen) taraf zerine der (Trendelenburg belirtisi). Bu durum kala k, femur boynu krklar ve coxa varada grlr. UYLUUN DI ROTATOR KASLARI Uylua d rotasyon, fleksiyondaki uylua da abduksiyon yaptrrlar. Articulatio coxaey stabilize ederler. M. obturatorius externus n. obturatorius ile, dierleri plexus sacralisten gelen dallar tarafndan uyarlrlar.
M. PIRIFORMIS Foramen ischiadicum majustan geer. Pelvis iinde n yz plexus sacralis, rectum (zellikle sol taraftaki) ve a. iliaca interna nn dallar ile

komuluk yapar.
M. OBTURATORIUS INTERNUS Membrana obturatorium un i yz ve foramen obturatoriumdan

balar. Pelvisi foramen ischiadicum minustan geerek terk eder.

Fossa ischioanalisin (fossa ischiorectalis) lateral duvarn yapar . M. OBTURATORIUS EXTERNUS Membrana obturatorium un d yz ve foramen obturatoriumdan

balar.
M. GEMELLUS SUPERIOR M. GEMELLUS INFERIOR M. QUADRATUS FEMORIS

D rotator kaslarn en kuvvetlisidir.

ALT EKSTREMTENN BAZI KASLARININ FONKSYONLARI

M. sartorius; uylua ve bacaa fleksiyon M. tensor fasciae latae; uyulua fleksiyon ve i rotasyon, bacaa

ekstensiyon ve d rotasyon
M. gracilis; uylua adduksiyon, bacaa fleksiyon skiokrural kaslar (m. semitendinosus, m. semimembranosus, m. biceps femoris); uylua ekstensiyon, bacaa fleksiyon M. gastrocnemius; bacaa ve ayaa fleksiyon

UYLUK ARKA BLGESNN KASLARI

Hamstring kaslar, yada iskiokrural kaslar olarak bilinirler. Tuber ischiadicumdan balarlar, tibia ve fibulaya insersiyo yaparlar. Hem kala eklemi hem de diz eklemini aprazladklar iin uylua ekstensiyon, bacaa da fleksiyon yaptrrlar. Ayrca bacak yar fleksiyondayken yada uyluk ekstensiyondayken, m. biceps femoris bacaa d rotasyon , m. semitendinosus ve m. semimembranosus da i rotasyon yaptrr. M. semitendinosus ve m. semimembranosus n. tibialis, m. biceps femoris ise n. ischiadicus tarafndan uyarlr.
M. BICEPS FEMORIS

Bu kasn tendonu ile m. gastrocnemiusun lateral ba arasndan n.

fibularis communis geer.

Caput longum n. tibialis, caput breve ise n. fibularis communis tarafndan uyarlr. Bu nedenle alt ekstremitede n. ischiadicus tarafndan
uyarlan tek kastr. M. SEMITENDINOSUS

Sonu tendonu pes anserinusa katlr.

M. SEMIMEMBRANOSUS

Sonu tendonu diz ekleminin d ligamentlerinden birisi olan lig.

popliteum obliquum u oluturur.

? N. tibialis yada n. ischiadicus felcinde bacak fleksiyonu n.

femoralis tarafndan uyarlan m. sartorius ile, n. obturatorius tarafndan

uyarlan m. gracilis tarafndan yaptrlr. BACAK KASLARI

N BLGESNN KASLARI

Ayaa

dorsal

fleksiyon

(ekstensiyon)

yaptrrlar.

N.

fibularis

profundus tarafndan uyarlrlar. M. TIBIALIS ANTERIOR

Sonu tendonu ayak ekstensiyon yaptnda ayak bileini rten deride kabarnt yapar. M. tibialis posterior ile birlikte ayan esas
invertr kasdr.

Kas, ekstensiyon ve inversiyon birlikte yapld zaman (yrme

srasnda) ok aktiftir. Arcus longitudinalis medialis i destekler.

M. EXTENSOR HALLUCIS LONGUS

N. fibularis profundus ve a.v. tibialis anterior, bu kas ile m. tibialis anterior arasnda seyreder.
M. EXTENSOR DIGITORUM LONGUS M. FIBULARIS (PERONEUS) TERTIUS

Eversiyona yardm eder.

LATERAL BLGESNN KASLARI

Ayaa eversiyon (pronasyon + abduksiyon) yaptrrlar. Ayan esas

evertr kaslardrlar. N. fibularis superficialis tarafndan uyarlrlar. Sinir,

fibular kaslar ile m. extensor digitorum longus arasnda seyreder.

M. FIBULARIS (PERONEUS) LONGUS

Sonu tendonu, arcus transversusun devamllnda en nemli yapdr.

M. FIBULARIS (PERONEUS) BREVIS

Ayan inversiyonunu snrlar.

ARKA BLGESNN KASLARI N. tibialis tarafndan uyarlrlar. Ayaa plantar fleksiyon (fleksiyon)

yaptrrlar. M. gastrocnemius, m. soleus ve m. plantaris, yrme, dans etme ve

parmaklar zerinde dururken, vcut arlna kar topuu kaldrrlar . M. gastrocnemius + M. soleus = M. triceps surae ad ile bilinir.

Bacak arkasndaki kabarnty yapar. Sonu tendonlar birleip tendo

calcaneus ad ile calcaneusa yapr. M. gastrocnemius, hem bacaa hem de ayaa fleksiyon yaptrr.

Caput laterale iinde bazen fabella denilen sesamoid bir kemik bulunur.
TENDO CALCANEUS (ACHILLES TENDONU)

M. gastrocnemius ile m. soleusun tendonlarnn birlemesi ile oluan ve calcaneusun arka yzne yapan, yaklak 15 cm uzunluunda olan bir tendondur. nsan vcudunun en kuvvetli ve en kaln tendonudur. Tenis oyuncularnda sk olarak yrtlr. Yrtlma genellikle insersiyo noktasnn
yaklak 5 cm yukarsndan olur. Buras tendonun en zayf yeridir .
FOSSA POPLITEA

Snrlar

Medialde; yukarda; m. semimembranosus ve m. semitendinosus aada; m. gastrocnemius caput mediale Lateralde; yukarda; m. biceps femoris aada; plantaris n duvar (demesi); femurun popliteal yz ve m. popliteus m. gastrocnemius, caput laterale ve m.

Arka duvar (ats); deri ve fasiya. Fossa iinde;

a.v. poplitea, v. saphena parva, n. fibularis communis, n. tibialis, n. cutaneus femoris posterior, n. obturatoriusun genikular dallar, konnektiv doku ve popliteal lenf dmleri bulunur.

M. POPLITEUS

Fossa popliteann demesini yapan bu kasn balang tendonu, diz eklemi iindedir (intrakapsler). Tam ekstensiyonda bir bacak fleksiyona getirilirken hareketin balangcnda meydana gelen diz eklemi
kilitlenmesini zer. A. poplitea, bu kasn alt kenarnda a. tibialis anterior ve a. tibialis posterior denilen u dallarna ayrlr. Bu arterlere elik eden ayn isimli

venler, ayn seviyede birleerek v. popliteay oluturur.

M. FLEXOR HALLUCIS LONGUS M. FLEXOR DIGITORUM LONGUS M. TIBIALIS POSTERIOR

Fleksor grup kaslarn en derinde yer alandr. A.v. tibialis anterior, n. tibialis ve a.v. fibularis bu kasn zerinde aa doru seyreder.
M. tibialis anterior ile birlikte ayan esas invertr kasdr . Sonu tendonu en fazla yere tutunma gsteren bacak kasdr.

Arcus longitudinalis medialisin devamllnda nemli rol oynar. AYAK BLENDEK RETNAKULUMLAR Fascia latann bacaktaki devam olan fascia cruris, ayak bileinde kalnlaarak retinakulumlar yapar.
Retinaculum musculorum extensorum superius Retinaculum musculorum extensorum inferius

Ayak bileinin n tarafndadrlar. Bu retinakulumlarn yzeyelinden (nnden) geen oluumlar; lateralden - mediale N. fibularis (peroneus) superficialis N. saphenus V. saphena magna

Retinaculum musculorum flexorum

Altndan (arkasndan) geen oluumlar; lateralden - mediale

M. flexor hallucis longusun tendonu N. tibialis ? Fibular kaslar ve m. triceps suraenn

(m. soleus ve

A. v. tibialis posterior

m.

gastrocnemius)

tendonlar

gemez.

M. flexor digitorum longusun tendonu M. tibialis posteriorun tendonu

Retinaculum musculorum fibularium (peroneorum) superius Retinaculum musculorum fibularium (peroneorum) inferius

? N. saphenus ve v. saphena magna malleolus medialisin nnden geer. ? N. suralis, v. saphena parva ve m. peroneus longus ile brevisin tendonlar malleolus lateralisin arkasndan geer. AYAK KASLARI
M. EXTENSOR DIGITORUM BREVIS

Ayak srtnda bulunan bu kas, n. fibularis profundus tarafndan uyarlr. En medialdeki parasna bazen m. extensor hallucis brevis ad verilir. AYAK TABANI (PLANTAR YZ) KASLARI N. tibialisin u dallar olan n. plantaris lateralis ve n. plantaris medialis tarafndan uyarlan ayak taban kaslar drt tabaka oluturur.
N. plantaris medialis tarafndan uyarlan plantar kaslar

M. abductor hallucis M. flexor digitorum brevis M. lumbricalis I M. flexor hallucis brevis ? Bu kaslarn dndaki plantar kaslar n. plantaris lateralis tarafndan uyarlrlar.
I - BRNC TABAKA KASLARI

rter.

M. ABDUCTOR HALLUCIS: Plantar damar ve sinirlerin balanglarn M. FLEXOR DIGITORUM BREVIS M. ABDUCTOR DIGITI MINIMI

II - KNC TABAKA KASLARI

Bu tabakada m. flexor hallucis longus ile m. flexor digitorum longusun tendonlar da bulunur.
M. FLEXOR ACCESSORIUS (M. QUADRATUS PLANTAE)

Kasn sonu tendonu m. flexor digitorum longusun tendonunun lateral kenarna insersiyo yapar. Ligamentum plantare longum, bu kasn iki ba arasndan geer. ? A.v.n. plantaris medialis, m. abductor hallucis ile m. flexor
digitorum brevis arasnda, a.v.n. plantaris lateralis ise, balangta m. flexor digitorum brevis ile m. quadratus plantae arasnda, distalde ise; m. flexor digitorum brevis ile m. abductor digiti minimi arasndadr. MM. LUMBRICALES M. flexor digitorum longus un tendonlarndan ayrlan drt kk

kastr. Fonksiyonlar eldekilerle benzerdir. Birinci falankslara fleksiyon, dierlerine ekstensiyon yaptrrlar.
III - NC TABAKA KASLARI M. FLEXOR HALLUCIS BREVIS M. ADDUCTOR HALLUCS

? Ayak tabanndaki arteryel arkus (arcus plantaris), m. adductor

hallucisin oblik ba ile mm. interossei plantares arasndadr. M. FLEXOR DIGITI MINIMI BREVIS

Bazen, derin liflerinin bir ksm beinci metatarsal kemiin distal yarmnn lateral ksmna insersiyo yapar ve m. opponens digiti minimi ad ile bilinir.
IV - DRDNC TABAKA KASLARI

Bu tabakada m. fibularis longus ile m. tibialis posteriorun tendonlar da bulunur.

MM. INTEROSSEI DORSALES

Metatarsal kemikler arasnda yer alan drt kastr. Komu metatarsal kemiklerin komu yanlarndan iki ba ile balarlar. Birinci kasn balar arasnda kalan aklktan a. dorsalis pedisin terminal ksm ayak tabanna geer. Dierlerindeki bu aklklardan perforan arterler geer. Sabit olan ikinci parmaa gre 3-5. parmaklara abduksiyon yaptrrlar (DAB; dorsalabduksiyon) .

MM. INTEROSSEI PLANTARES

tanedir. Sabit olan ikinci parmaa gre 3-5. parmaklara adduksiyon yaptrrlar (PAD; plantar-adduksiyon). ? nterosseus kaslar, esas fonksiyonlarna ilaveten lumbrikal kaslar gibi proksimal falankslara fleksiyon, dier falankslara ekstensiyon da yaptrrlar.

SOLUNUM KASLARI
nterkostal boluklar dolduran bu kaslar, toraksn transvers ve anteroposterior aplarn artrrlar. Toraks duvarnn i yzn rten fasiyaya fascia endothoracica ad verilir.
MM. INTERCOSTALES EXTERNI 11 ifttir. Kostokondrol birlemeden sonra membranz bir yap

kazanr ve membrana intercostalis externa ad ile sternuma uzanr. Bu kas, aada karn n-yan duvarn kapatan m. obliquus externus
abdominis ile devam eder. MM. INTERCOSTALES INTERNI 11 ifttir. Angulus costaedan itibaren membranz bir yap kazanr

ve membrana intercostalis interna ad ile arkaya doru uzanr. Bu kas, aada karn n-yan duvarn kapatan m. obliquus internus abdominis ile devam eder.
MM. INTERCOSTALES INTIMI

zellikle alt interkostal boluklarda grlen bu kaslar, boluklarn orta ksmlarn doldurur. ? nterkostal sinir ve damarlar, seyirleri srasnda mm. intercostales interniler ile mm. intercostales intimiler arasndadr.

MM. SUBCOSTALES

Toraksn sadece alt parasnda iyi gelimilerdir.

MM. TRANSVERSUS THORACIS (M. STERNOCOSTALIS)

Toraks n duvarnn i yznde bulunan bu kaslar, aada karn nyan duvarn kapatan m. transversus abdominis ile devam eder. A.v.
thoracica interna lar, bu kas ile mm. intercostales interni arasnda

seyreder.
MM. LEVATORES COSTARUM

Toraks arka duvarnda bulunan bu kaslar 12 ifttir.

DIAPHRAGMA

Apertura thoracis inferioru kapatr. nspiryumun esas kasdr. Toraksn vertikal apn artrr. Diafragmann kubbeleri midclavicular hatta sada 5. kkrdak
kaburgann st kenar, solda ise 6. kkrdak kaburga seviyesindedir.

Kuvvetli inspiryumda sa kubbesi 11. torakal vertebra seviyesine, sol

kubbesi ise 12. torakal vertebra seviyesine kadar iner.

Kuvvetli ekspiryumdan sonra sa kubbesi nde 4. kaburga, yanda 5,6,7. kaburgalar ve arkada da 8. kaburga seviyesinde iken, sol kubbesi bu seviyelerin biraz daha altnda yer alr. Ligamentum arcuatum mediale, m. psoas majoru rten fascia
iliaca tarafndan oluturulur.

Ligamentum arcuatum laterale ise, fascia thoracolumbalisin m.

quadratus lumborum un st parasn rten n yaprann kalnlamas ile

oluur. Diafragmann st lumbal vertebralardan balayan crus dextrum ve crus sinistrum denilen iki tendinz uzants, aortann nnde ve torakolumbal disk seviyesinde ligamentum arcuatum medianum denilen bir ligament ile birletirilir. Centrum tendineum; diaphragmann parasna ait kas lifleri, orta ksmda bir araya gelerek bumeranga benzeyen centrum tendineum isimli birleir. Diafragmada bulunan aklklar bir aponroz oluturur. Bu yap,
ksifosternal eklem (T9)

seviyesindedir ve st yz ksmen pericardium fibrosumun alt yz ile

Foramen venae cavae; 8. ve 9. torakal vertebralar aras discus

intervertebralis seviyesinde, centrum tendineumun zerindedir. Bu

aklktan v. cava inferior ve sa n. phrenicusun terminal dallar geer. Bazen sa v. hepaticada bu delikten geip v. cava inferiora alr.

Hiatus oesophageus; 10 torakal vertebra seviyesindedir. Bu aklktan;

oesophagus, sa ve sol n. vaguslar, a.v. gastrica sinistra larn

zofageal dallar ve zofagusun alt 1/3 ksmndan gelen lenf damarlar geer.

Hiatus aorticus; kruslar arasnda, 12. torakal vertebra gvdesinin alt kenarnn nndedir. Bu aklktan; aort, ductus thoracicus ve bazen
v. azygos ile v. hemiazygos geer.

Her bir crusta bulunan ikier kk akln birisinden n. splanchnicus

major, dierinden n. splanchnicus minor geer. V. hemiazygos sol

crustan geer.
A.v. epigastrica superior lar

genellikle trigonum sternocostaleden

geerler. V.a.n. subcostalis, ligamentum arcuatum lateralenin arkasndan geer. Truncus sympathicus, her iki tarafta ligamentum arcuatum medialenin arkasndan geer. Damarlar A. musculophrenica ve a. epigastrica superior (a. thoracica internann u dallar) ile a. pericardiacophrenica (a. thoracica internann yan dal) A. phrenica superior ve son a. intercostalis posterior (aorta thoracicann dallar) A. phrenica inferior ve stteki aa. lumbales (aorta abdominalisin dallar) Venz kan ayn isimli venler tarafndan tanr. Lenfi st yznn lenfini tayan lenf damarlar, frenik lenf dmlerine gelir. Bu dmlerin lenf damarlar da parasternal ve posterior mediastinal lenf dmlerine gider. Alt yznn lenf damarlar lateral
aortik lenf dmlerine boalr.

Siniri Motor siniri, plexus cervicalisden gelen n. phrenicus (C3,4,5)dur. Santral ksmlarnn duyusunu da bu sinir tarken, periferik ksmlarnn duyusunu son alt interkostal sinir tar.
N. phrenicus pleura, pericardium ve peritoneumun da duyusunu tar. Bu serz zardan duyu tayan tek sinirdir.
SOLUNUM KASLARI

Diaphragma, toraksn vertikal apn artrarak, dier kaslar ise, kaburgalar yukar doru kaldrp toraksn anteroposterior ve transvers apn artrarak inspiryumda fonksiyon yapar. Baz kaslar ise kaburgalar aa ekip bu aplar azaltarak ekspiryumda fonksiyon yapar. I- Normal solunumda fonksiyon gren kaslar - nspirasyon kaslar; diaphragma ve mm. intercostales externi - Ekspirasyon, pasif olarak yaplr. II - Derin ve kuvvetli solunumda fonksiyon gren kaslar - nspirasyon kaslar; diaphragma, mm. intercostales externi, m. pectoralis major ve minor, mm. scaleni, m. latissimus dorsi, m. quadratus lumborum, mm. levatores costarum, m. serratus posterior superior. - Ekspirasyon kaslar; m. intercostales interni, mm. intercostales intimi, mm. transversus thoracis, m. latissimus dorsi, m. obliquus internus abdominis, m. obliquus externus abdominis, m. transversus abdominis, mm. subcostales ve m. serratus posterior inferior

KARIN DUVARI KASLARI

A - KARIN N VE YAN DUVARI KASLARI

Karn n duvarn rten fascia superficialis umbilicus altnda iki tabakal bir yap gsterir. Ya dokusundan zengin yzeyel yapra Camper
fasias ad ile bilinir. Scrotumda ya dokusunu kaybeder ve dz kas

liflerinden zenginleerek m. dartosu (tunica dartos) oluturur. Yzeyel fasiann Scarpa fasias denilen derin yapra, membranz yapdadr. Orta hatta yakn rektus klfndan balayan ve iki bant halinde

penis srt ile yanlarna tutunan uzantlar ligamentum fundiforme penis ad ile bilinir. Karn n duvarnn fascia profunda s (Gallaudet fasias) penisin derin fasias (Buck fasias) ile birleen lig. suspensorium penis (kadnlarda
ligamentum suspensorium clitoridis) denilen ligamenti oluturur.

Karn duvarndaki sinirler ve damarlar, m. obliquus internus

abdominis ile m. transversus abdominis arasnda seyreder. M. OBLIQUUS EXTERNUS ABDOMINIS

Toraks duvarnda m. intercostalis externusla devam eder. Kasn aponrozunun alt paras spina iliaca anterior superior ile tuberculum pubicum arasnda kalnlaarak yetikinlerde 12 - 14 cm uzunluunda olan ligamentum inguinale yi (Poupart ba) oluturur. Bu ligamentin medial ucundan iki grup lif balar. Birisi pecten ossis pubise yapan ligamentum lacunare (Gimbernat ba) , dieri de rektus klfna ve linea albaya yapan ligamentum reflexumdur (Colles ligamenti). Lig. lacunareden balayan ligamente
ligamentum pectineum (Cooper ligamenti) denir.

Ligamentum aponrozunda

inguinalenin gen

medial

ucunun

tam

stnde

kasn

bulunan

eklindeki

akla

anulus

inguinalis

superficialis ad verilir. Bu aklk inguinal kanaln d azdr.

Kasn aponrozunun alt paras funiculus spermaticusu en dtan saran fascia spermatica externay oluturur.
M. OBLIQUUS INTERNUS ABDOMINIS

Toraks duvarnda m. intercostalis internuslarla devam eder. En alt ksmnn aponroz yapsndaki lifleri, falx inguinalisin (tendo conjunctivus) oluumuna katlr. Funiculus spermaticus, kasn alt kenarnn altndan geerken bir miktar kas lifini ve fasiyasn da srkler. Bu kas lifleri m. cremasteri, fasiyada fascia cremastericay yapar.
M. CREMASTER

Funiculus spermaticus boyunca bulunan bu kas, m. obliquus

internus abdominisin en alt lifleri oluturur.

Spermatogenesisi devam ettirmek iin testislerin ssn dzenler. Bu amala ortam ssnn dk olduu durumlarda testisleri yukar

ekerek, karna yaklatrr. izgili kas olmasna ramen genellikle istemli

kontrol altnda deildir . Cremaster refleksi bu kasla ilgilidir. Refleksin hem afferent hem de

efferent yolunu n. genitofemoralis (afferent yolu; r. femoralis, efferent yolu; r. genitalis) oluturur.
M. TRANSVERSUS ABDOMINIS

Toraks duvarnda mm. transversus thoracis ile devam eder. Alt parasnn aponrozu, falx inguinalisin (tendo conjunctivus) oluumuna katlr.
Falx inguinalis (tendo conjunctivus); esas olarak m. transversus

abdominisin aponrozunun alt paras tarafndan oluturulur. Yapsnda m. obliquus internus abdominisin aponrozuna ait lifler de vardr.
LINEA ALBA

Processus

xiphoideus

ile

symphysis

pubica

arasnda

uzanan

tendinz bir yapdr. M. rectus abdominisler arasndadr. ki taraf oblik ve transvers kaslarn aponrotik liflerinin rektus klfn oluturduktan sonra orta hatta karmas ile olumu bir yapdr. Karn duvarnn zayf yerlerinden birisidir (diastasis recti).
M. RECTUS ABDOMINIS

Linea albann her iki tarafnda, rektus klf iinde yer alan bu kas, symphysis pubicadan processus xiphoideusa uzanr. zerinde intersectio
tendinea denilen ve genellikle tane olan fibrz band bulunur.

Her iki tarafta kasn lateral kenar, karn duvarnda 9. kkrdak kaburgann ucundan tuberculum pubicuma uzanan bir oluk oluturur. Buna linea semilunaris (Spiegel izgisi) ad verilir.
M. PYRAMIDALIS

M. rectus abdominisin alt parasnn nnde, rektus klf iinde bulunan, gen eklinde bir kastr. Linea albay gerer.
FASCIA TRANSVERSALIS

M. transversus abdominisin i yz ile ekstraperitoneal ya dokusu arasndadr. Periton ile abdominal duvarlar arasndaki genel fasiyann bir

parasdr. Toraks duvarnn i yzn rten fascia endothoracica ile devamllk gsterir. nguinal kanaln i az olan anulus inguinalis profundus , fascia transversalis zerindedir. M. transversusun alt kenarna tutunan fasiya, anulusun medial kenarnda kalnlaarak
ligamentum interfoveolare (Hesselbach ligamenti) denilen ligamenti oluturur. Fascia transversalis,

inguinal kanaldan geerek funiculus spermaticusun rtlerinden olan

fascia spermatica interna y oluturur.
HESSELBACH GEN

Altta lig. inguinale, dta a.v. epigastrica inferior lar ve ite m.

rectus abdominisin d kenar ile snrlanan bu gen alan, direk inguinal

ftklarn gelitii zayf bir blgedir.

CANALIS INGUINALIS

Karn n duvarnn alt parasnda ligamentum inguinaleye paralel seyirli, oblik bir pasajdr. Her iki cinsde de vardr. Adultlerde ortalama uzunluu 4 cm dir. Kadnlarda daha kktr. Kanaln iki akl vardr.
Anulus inguinalis profundus, fascia transversalisdeki bir aklktr.

Medialinde

inferior

epigastrik

damarlar

ve ise

ligamentum
m.

interfoveolare
externus

(Hesselbach ligamenti) vardr.

Anulus inguinalis superficialis obliquus abdominisin aponrozunda bulunan gen eklinde bir aklktr.

Testisler 28. haftada kanaldan gemeye balar ve yaklak 4 hafta

sonra (32. haftada) scrotuma iner ve kanal kontrakte olur.

CANALIS INGUINALISN DUVARLARI

n duvar; tm uzunluunca m. obliquus externus abdominis in

aponrozu yapar. D 1/3 lk ksm i oblik karn kasnn lifleri ile

kuvvetlendirilmitir.
karsndadr.

Bu

duvar,

anulus

inguinalis

profundusun

Arka duvar; fascia transversalis yapar. Kanaln en zayf duvardr. Ligamentum reflexum ve falx inguinalis (tendo conjunctivus) duvar kuvvetlendirir. Bu duvar, anulus inguinalis superficialisin karsndadr . Alt duvar (taban); lig. inguinale ve lig. lacunare yapar st duvar (ats);
m. obliquus internus abdominis

ile

m.

transversus abdominisin en alt lifleri tarafndan oluturulur.

nguinal kanaldan: erkeklerde funiculus spermaticus (iinde ductus

deferens, a. ductus deferentis, a. testicularis, v. testicularis yada plexus pampiniformis, m. cremaster, a. cremasterica, lenf damarlar, processus vaginalisin kalntlar ve otonom sinirler bulunur), kadnlarda lig. teres uteri geer. Ayrca her iki cinste orta olarak n. ilioinguinalis ile n. genitofemoralisin genital dal geer.

VAGINA MUSCULI RECTI ABDOMINIS (REKTUS KILIFI )

M. obliquus internus abdominisin aponrozu m. rectus abdominisin d kenarnda iki yapraa ayrlr. n yaprak m. rectus abdominisin nnden geer ve m. obliquus externus abdominisin aponrozu ile birleerek klfn n duvarn oluturur. Arka yaprak ise kasn arkasndan geer ve m. transversus abdominisin aponrozu ile birleerek fascia transversalisle birlikte klfn arka duvarn yapar. n ve arka duvarlar, rektus kasnn medial kenarnda linea albaya katlr ve klf tamamlar. Umbilicus ile symphysis pubica aras orta noktada klfn arka duvar
linea arcuata (Douglasn semisirkler izgisi) denilen bir kavis yapar ve

n yapraa karr. Linea arcuatann altnda kasn aponrozu rektus kasnn nnde bulunur. Klfn arka duvarn linea arcuatann altnda sadece fascia transversalis yapar. Rektus klf iinde bulunan yaplar M. rectus abdominis M. pyramidalis A.v. epigastrica superior ve inferiorlar Alt 5 interkostal sinirlerin son ksmlar ve v.a.n. subcostalis.

KARIN DUVARI TABAKALARI VE DERVASYONLARI DER

FASCIA SUPERFICIALIS; K YAPRAKLIDIR.

CAMPER FASYASI; DI (YADA ST) YAPRAK

M. DARTOS (TUNICA DARTOS)

SCARPA FASYASI; (YADA ALT) YAPRAK

LG. FUNDIFORME PENIS

FASCIA PROFUNDA (GALLAUDET FASYASI)

LG. SUSPENSORIUM PENIS (CLITORIDIS)

M. OBLIQUUS EXTERNUS ABDOMINISN APONROZU

FASCIA SPERMATICA EXTERNA; FUNICULUS SPERMATICUSUN EN DI TABAKASIDIR LIG. INGUNIALE (POUPART BAI); K LGAMENT DOURUR. 1. LIG. LACUNARE (GIMBERNAT BAI) LIG. PECTINEUMU (COOPER BAI) DOURUR. 2. LIG. REFLEXUM ( COLLES BAI)

nguinal kanaln d az (ANULUS INGUINALIS SUPERFICIALIS) bu kasn aponrozu zerindedir. M. OBLIQUUS INTERNUS ABDOMINISN APONROZU
FALX INGUINALIS (TENDO CONJUNCTIVUS); KISMEN KATILIR. FASCIA CREMASTERICA; FUNICULUS SPERMATICUSUN ORTA

TABAKASIDIR M. CREMASTER (KASIN EN ALT LFLER TARAFINDAN OLUTURULUR )

M. TRANSVERSUS ABDOMINISN APONROZU

FALX INGUINALIS (TENDO CONJUNCTIVUS) ; ESAS OLARAK BU KASIN APONROZU TARAFINDAN OLUTURULUR.

FASCIA TRANSVERSALIS
FASCIA SPERMATICA INTERNA ; FUNICULUS SPERMATICUSUN EN TABAKASIDIR. LIG. INTERFOVEOLARE (HESSELBACH BAI)

Fascia transversalis, toraks duvarnn i yzn rten FASCIA

ENDOTHORACICA ile devamllk gsterir.

nguinal kanaln karn boluuna bakan az ( ANULUS INGUINALIS

PROFUNDUS) fascia transversalis zerindedir.

KARIN DUVARININ ZAYIF BLGELER

Karn n duvarnn zayf noktalar Linea alba (epigastric herni), umbilicus, linea semilunaris (Spiegel izgisi), linea arcuata (Douglasn linea semicircularisi), anulus femoralis, anulus inguinalis superficialis, anulus inguinalis profundus, Karn arka duvarnn zayf noktalar Trigonum lumbale (Petit geni) ve Grynfelt geni Bu zayf alanlardan lumbar herniler geliir.
B - KARIN ARKA DUVARI KASLARI

Karn arka duvarn kapatan kaslar; m. psoas major, m. psoas

minor, m. iliacus ve m. quadratus lumborum dur. M. psoas major ve m.

iliacus birleerek m. iliopsoas oluturur ve uyluun fonksiyonu ile ilgilidir. Fascia iliaca M. psoas major ile m. iliacusu rter. M. psoas majorun st ksmnda kalnlaarak ligamentum arcuatum medialeyi oluturur. Bu fasiyann bir uzants ligamentum inguinalenin altnda kalan boluu ikiye bler. Lateralde kalanna lacuna musculorum denir ve iinden m. iliopsoas ile birlikte n. femoralis geer. Medialde olanna lacuna vasorum ad verilir ve iinden a.v. femoralis geer. Fascia iliaca, aada vagina femoralisin arka duvarn oluturur.
Vagina femoralis,

ligamentum damarlarn

inguinalenin nnden,

arkasnda

fascia ise

transversalisin kompartman kompartmanda

femoral vardr.
v.

fascia
a.

iliacann klfta da

arkasndan geerek oluturduu tbler bir yapdr. Femoral Lateral kompartmanda ve medial
femoralis

femoralis,

orta

kompartmanda

canalis

femoralis bulunur. M. QUADRATUS LUMBORUM

12. kaburgay sabitleyerek inspiryuma yardm eder. Pelvis sabitken, columna vertebralisi ayn tarafa eer. ki taraf kas birlikte altklarnda columna vertebralisin lumbal blgesinin ekstensiyonuna yardm eder.

CANALIS FEMORALIS

Femoral klf iindedir. Yaklak 1.25 cm uzunluunda olan kanal kadnlarda daha byktr. inde lenf damarlar ve bir adet lenf dm
(Rosenmller yada Cloquet lenf dm) vardr. Kanaln karn boluuna

bakan proksimal ucuna anulus femoralis denir. Funiculus spermaticus (kadnlarda lig. teres uteri), anulusun n kenarnn hemen stndedir. Anulusu extraperitoneal doku younlamas olan septum femorale kapatr.
Anulus femoralisin snrlar

nde; ligamentum inguinale Arkada; m. pectineus ve fasias te; ligamentum lacunare DIAPHRAGMA PELVIS M. levator ani ve m. coccygeus ile fasialar apertura pelvis inferioru kapatan diaphragma pelvisi oluturur. Diaphragma pelvis, pelvis boluunu perineumdan ayrr. Fascia pelvis ile mesanenin n yz arasnda kalan bolua
spatium retropubicum (Retzius boluu, spatium prevesicale) ad verilir.

Dta; v. femoralis

Mesanenin genilemesine olanak tanyan bu bolukta gevek konnektif doku, damarlar (Santorini ven pleksusu) ve sinirler bulunur. Fascia pelvis, m. obturatorius internusun pelvise bakan yz zerinde fascia obturatoria adn alr. Obturator sinir ve damarlarn altnda bir arkus yaparak
obturator kanal

tamamlar.

Canalis

pudendalisin de oluumuna katlr. M. LEVATOR ANI

ki tarafn kas, diaphragma pelvisin byk ksmn oluturur ve komu medial kenarlar arasndan urethra, rectum ve kadnlarda ilaveten vagina geer. Kasn paras vardr.
M. pubococcygeus; kasn esas parasdr . En i lifleri m. sphincter

urethrae ile karr. Baz lifleri erkeklerde prostata (m. puboprostaticus =

m. levator prostatae),

kadnlarda

da

vaginann

duvarlarna

(m.

pubovaginalis = m. sphincter vaginae) insersiyo yapar.

Anus, rectum ve urethray evrelediinden obstetrikte nemlidir. Doum srasnda yaralanma olasl en fazla olan paradr. Yaralanmas durumunda cystocel, cystourethrocel yada rectocel geliebilir. Diaphragma pelvisin zayflamasna bal olarak stress incontinence oluabilir. Bunlar nlemek amacyla doumda episiotomy yaplr.
M. puborectalis; iki tarafn kas anorektal birlemenin arkasnda

birleerek U ekilli bir halka oluturur. Bu halka, anorektal fleksurann

devamlln salar . M. iliococcygeus M. COCCYGEUS

M. levator anilerin arka-st tarafndadrlar. M. levator aniye yardm eder.

FOSSA ISCHIOANALIS (FOSSA ISCHIORECTALIS)

Canalis analisin her iki tarafnda anal blge derisi ile diaphragma pelvis arasnda kama ekilli boluktur. Ligamentum anococcygeum zerinde iki tarafn fossas irtibatlanr.
Snrlar

Medialde; m. sphincter ani externus , m. levator ani ve onu rten

fascia diaphragmatis pelvis

Lateralde; tuber ischiadicum , m. obturatorius internus ve onu rten fascia obturatoria Arkada; m. gluteus maximus ve lig. sacrotuberale nde; uzanabilir) Taban; deri ve fascia Apeksi; m. levator ani ile m. obturatorius internusun birleme noktasndadr. Fossa iinde; ya doku, a.v. rectalis inferior lar ve perineal sinirler bulunur.
CANALIS PUDENDALIS (ALCOCK KANALI)

rogenital

gendeki

kaslarn

arka

taraflar

(bazen

retropubik bolua

Fossa ischioanalisin lateral duvar zerinde , fascia obturatoria

tarafndan oluturulan fibrz bir kanaldr. N. pudendus ve a.v. pudenda

interna, foramen ischiadicum minustan geerken bu kanala girer.

PERINEUM
Perineum, diaphragma pelvisin altnda, apertura pelvis inferiorla ayn snrlara sahip bir blgedir. Perineumun yzeyel fasias; karn n duvarnn Camper fasiyas ile, derin tabaka (membranz tabaka, Colles fasiyas) ise Scarpa fasiyas ile devam eder.
Derin fasiya (Gallaudet fasiyas) , yzeyel perine kaslarn rter.

Yukarda karn n duvarnn derin fasiyas, aada penisin derin fasiyas

(Buck fasiyas) ve uylukta da fascia lata ile devam eder.

Perineumun

derin

fasiyasnn

alt

yapra

fascia

inferior

diaphragmatis urogenitalis (membrana perinei) , st yapra da fascia superior diaphragmatis urogenitalis olarak bilinir. Perineumun snrlar ; apertura pelvis inferiorun snrlar ile ayndr.

nde; arcus pubicus ve ligamentum pubicum inferius (ligamentum

arcuatum pubis), arkada; coccyxin ucu yapar.

Her iki yanda; ramus inferior ossis pubis, ramus ossis ischii, tuber
ischiadicum ve ligamentum sacrotuberaleler ile snrlanr.

Perineum, tuber ischiadicumlardan geen transvers bir hat ile iki gen blgeye ayrlr. Canalis analisin bulunduu arkadakine trigonum
anale,

rogenital

yaplarn

bulunduu

ndekine

de

trigonum

urogenitale ad verilir. TRIGONUM ANALE

Anal gen iinde yer alan yaplar; m. sphincter ani externus, ligamentum anococcygeum, fossa ischioanalis ve canalis analistir.
M. SPHINCTER ANI EXTERNUS

Canalis analisin alt 2/3n kuatr. N. rectalis inferior ve S 4n perineal dal tarafndan uyarlr. Rectum ile canalis analisin birleme yerinde m. sphincter ani
externus, m. sphincter ani internus ve m. puborectalislerin lifleri birlikte

anorektal halkay oluturur.

TRIGONUM UROGENITALE

Urogenital gen iinde spatium perinei superficiale ve spatium perinei profundum denilen iki boluk vardr. Spatium perinei profundum,
diaphragma urogenitale olarakta bilinir.

SPATIUM SUPERFICIALE PERINEI (YZEYEL PERNE ARALII)

Altta yzeyel fasiann membranz yapra (Colles), stte fascia inferior diaphragmatis urogenitalis (membrana perinei) arasnda yer alan bir boluktur. Erkeklerde; radix penis (bulbus penis + crus penisler) ve spongioz uretrann proksimal ksm Kadnlarda; radix clitoridis (bulbus vestibuli + crus clitoridisler),
glandula vestibularis major (Bartholin bezi)

Ortak

yaplar;

m.

ischiocavernosus,

m.

bulbospongiosus,

m.

transversus perinei superficialis, corpus perineale (centrum perinei), n. pudendusun perineal dallar ve a.v. pudenda internann perineal dallar bulunur.

SPATIUM PROFUNDUM PERINEI = DIAPHRAGMA UROGENITALE (DERN PERNE ARALII)

Altta fascia inferior diaphragmatis urogenitalis (membrana perinei), stte fascia superior diaphragmatis urogenitalis arasnda yer alan her taraftan kapal bir boluktur.

Erkeklerde;

pars

membranacea

urethrae,

glandula

bulbourethralisler (Cowper bezleri), n. dorsalis penis

Kadnlarda; urethrann ve vaginann bir ksm, n. dorsalis clitoridis Ortak yaplar; m. transversus perinei profundus, m. sphincter urethrae externus, a.v. pudenda interna ve dallar bulunur. ? Perineum blgesinde bulunan kaslar, n. pudendusun perineal dallar tarafndan uyarlr. N. pudendusu oluturan aksonlarn nronlar medulla spinaliste S2 iindedir.
CORPUS PERINEALE (CENTRUM PERINEI)
4

segmentlerinde dizili olan Onuf ekirdei

Diaphragma urogenitalenin arka kenarnn orta noktasnda lokalize kk bir fibrz doku kitlesidir. Erkeklerde ans ile bulbus penis arasnda, kadnlarda ise ans ile vagina arasndadr. zellikle kadnlarda nemli bir yapdr. Doum srasnda yrtlabilir ve vagina arka duvarnn alt ksmnn destei ortadan kalkt iin, ostium vaginadan kabilir (prolapsus vagina). Yrtlmasn nlemek amacyla episiotomy yaplr.
Corpus perinealeye tutunmas olan kaslar M. sphincter ani externus, m. sphincter ani internus, m. bulbospongiosus, m. transversus perinei superficialis, m. transversus perinei profundus, m. levator ani (erkeklerde m. levatores prostatae,

kadnlarda m. pubovaginalis paras), m. sphincter urethra (externus), m.

sphincter vesicae

(m.

sphincter de

urethrae (fascia

internus), inferior

m.

sphincter

urethrovaginalis ve bazen m. compressor urethrae. Membrana perinealisin diaphragmatis urogenitalis) centrum perineiye tutunmas vardr.
M. SPHINCTER URETHRAE

Bu kasn bir ksm lifleri urethrann membranz parasn, bir ksm lifleri de mesane boynunu kuatr. Urethrann membranz parasn kuatan lifleri (m. sphincter urethrae externus ) istemli alr. Mesane

boynunu kuatan ve mesanenin dz kas ile birleen lifleri ( m. sphincter

urethrae internus = m. sphincter vesicae) ise otonom kontrol altndadr.

Mesane dolu iken, uretray kapatr. Miksiyon srasnda gever. drar yada meninin son damlas membranz uretradan getikten sonra kaslr. Mesane boynunu kuatan lifleri nn. splanchnici pelvici (OSS), membranz uretray kuatan lifleri ise n. pudendusun tarafndan uyarlr.
M. TRANSVERSUS PERINEI SUPERFICIALIS M. TRANSVERSUS PERINEI PROFUNDUS

perineal dal

M.

transversus

perinei

superficialis

ve

profundus,

corpus

perinealeyi tesbit eder ve bylece visseral kanallar orta hatta tutarlar.

M. BULBOSPONGIOSUS

Erkeklerde bulbus penis ve corpus spongiosum penisi, kadnlarda bulbus vestibulileri ve glandula vestibularis majorlar rter. Miksiyonun son safhasnda kaslarak urethra iinde kalm olan idrar yada meninin dar atlmasn salar. Miksiyon srasnda gevektir. Ejakulasyon srasnda m. sphincter urethrae ile birlikte aralkl olarak devaml kaslr.
M. ISCHIOCAVERNOSUS

Erkeklerde crus penisleri, kadnlarda ise crus clitoridisleri rter. Cruslara bas yaparak, venz dn geciktirir. Bylece penis ve clitoridisin ereksiyonunun devamlln salar.