берзНИК - GODINA III - BROJ 78 - 15 ЈУНИ 2009 GODINA (PRILOG NA TENDERNIK)

www.berznik.com.mk

Кризата нуди можности

за оние кои можат и
знаат да ги искористат
 4 берзНИК broj 78
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 06. 2009

годишна конФЕрЕнција за унаПрЕдувањЕ на МакЕдонСкиот извоз

зголемената конкурентност – основа

за поголем пласман во странство
Зајакнувањето на капацитетот на Република
Македонија за решавање на проблемите од
областа на трговската политика и креирањето
соодветни решенија за нивно надминување
беше темата на Петтата годишна конференција
за унапредување на извозот на Република
Македонија, што се одржа во Скопје. Главна
цел на конференцијата, организирана од
Министерството за економија и Проектот
на УСАИД за деловно опкружување
(БЕА), е создавањето дијалог меѓу приватниот
сектор и Владата во креирање на надворешно-
трговската политика во функција на унапреду-
вањето на извозот.
Министерот за финансии Трајко Славески
истакна дека извозот за мала и отворена еко-
номија како македонската претставува основа
за креирање на БДП и нови работни места. -
Малите и отворени економии по дефиниција се
економии кои разменуваат голем дел од својот
БДП со останатиот свет. Малкумина во јавно-
ста успеваат да разберат дека меѓународната
размена се сведува на размена на реални
стоки и услуги со реални стоки и услуги, а
парите се само посредник, рече Славески. Тој
посочи дека, дoколку Македонија сака да има
економска активност потребни се средства од
надвор во вид на опрема, машини, суровини.
За животот, како што кажа се потребни автомо-
били и течни горива неопходни за нивниот
погон, како и редица други стоки за широка
потрошувачка за кои нема капацитет да се про-
изведат кај нас.- За да платиме или да ги
добиеме тие добра во земјата треба да имаме
домашни стоки кои треба да ги понудиме на
останатиот свет. Тоа можеме да го постигнеме
тоа може да се постигне со намалување на трошоците за реализација на
бизнис, подобрување на деловната клима, воведување про-бизнис ори-
ентирана даночна политика, натамошна либерализација на трговијата
и намалување на царините и царинските стапки за репроматеријали и
опрема за компаниите, порача министерот за финансии, Фатмир Бесими
доколку имаме компании кои имаат можност да него има објаснувања за движењата на надво-
пласираат свои производи на странски пазари. решната трговија во изминатите десет години,
Оваа конференција е можност да се побараат заклучно со 2008 година, како и за активности-
оптимални решенија, инструменти и политики те, мерките и политиките за подобрување на
за подобрување на условите на компаниите надворешната трговија на Република
што извезуваат заради одржување на макро- Македонија. Бесими истакна дека согласно
економската стабилност на државата, вработе- Извештајот, извозот во минатата година бележи
носта, растот на БДП, платниот биланс и поли- пораст од 18,47 отсто, а увозот за 29,65 отсто
тиката на стабилен девизен курс, рече во однос на 2007 година.
Славески. - За да се подобри извозот треба да се зго-
Директорот на Мисијата на УСАИД во леми конкурентноста на нашите компании. Тоа
Македонија, Тимоти Донеј посочи дека годиш- може да се постигне со намалување на трошо-
ната Конференција за унапредување на маке- ците за реализација на бизнис, подобрување
донскиот извоз претставува важен форум за на деловната клима, воведување про-бизнис
дијалог меѓу јавниот и приватниот сектор за ориентирана даночна политика, натамошна
начинот на кој треба да се подобри трговската либерализација на трговијата и намалување на
политика за земјата и деловното опкружување. царините и царинските стапки за репромате-
- Конкурентните и ефективни политики во ријали и опрема за компаниите, изјави Бесими.
областа на надворешната трговија се клучен Во однос на субвенционирањето на про-
елемент на вкупниот напор за зацврстување на изводството на извозно ориентираните фирми,
односите на Македонија со останатите земји, а Бесими рече дека тоа треба да биде во рамки-
денешната конференција е многу важна за тоа, те на принципите кои важат во СТО, чија член-
рече Донеј. ка е и Република Македонија. - Ќе преземеме
Во рамките на конфернецијата министерот мерки што се фискално издржани, пазарно
за економија Фатмир Бесими го презентира- ориентирани и што не значат протекционизам,
ше Извештајот за надворешната трговија на а што ќе значат поддршка и олеснување на
Македонија за 2009 година изработен од реализација на бизнис во Македонија, рече
Министерството за економија и БЕА. Во тој.

ПрЕзЕнтација на ангола во СтоПанСката коМора на МакЕдонија

Можна дестинација за македонскиот бизнис

Стопанската комора на Македонија, во сора-
ботка со Амбасадата на Ангола со седиште во
Белград, Република Србија, организираше пре-
тставување на Ангола како можна нова бизнис-
дестинација
- Ангола е подготвена за соработка со маке-
донски компании во речиси сите области.
Особено сме заинтересирани за јакнење на
партнерства меѓу компании од двете земји.
Како атрактивни за инвестирање се издвојува-
ат земјоделството, градежништвото, електрич-
ната енергија и водата, развојот на инфра-
структурата, туризмот и угостителството,
рударството, рибарството и образованието, -
им порача на македонските деловни луѓе
Винсенте Муанда, советник во Амбасадата на
Ангола.
Инаку, во последните неколку години оваа
африканска држава бележи економски раст кој
се движи околу 25 отсто, што ја вбројува во
една од најбрзорастечките економии во светот.
Инфлацијата е се уште двоцифрена, и лани
изнесувала 13,2 отсто, но Владата на оваа
земја прави напори драстично да ја намали.
При презентацијата беше соопштено дека на
странските инвеститори им се нудат погодно-
сти за вложувањата и за таа цел државата е
поделена во три зони. Во првата, во која спаѓа
и главниот град Луанда, инвеститорите се
ослободени од сите давачки во време од 3
години, во втората 4, а во третата зона дури 6
години.
Позната по своите богати нафтени извори и
дијамантски наоѓалишта таа се повеќе се иден-

Економски показатели тификува како важна инвестициска дестина-

ција од страна на големите светски корпора-
Анголската висока стапка на пораст е резултат на нафтениот сектор, кој има предност во однос ции. Покрај нафтата и дијамантските наоѓа-
на високите меѓународни нафтени цени. Производството на нафта изнесува околу 85% од БДП. лишта, природни ресурси со кои располага
земјата се и петролејот, фосфорот, бакарот,
Во 2005 година Владата почна да користи кредитна линија од 2 милијарди САД долари, неодам- златото, железната руда, манганот и ураниумот.
на зголемена на 7 милијарди, од Кина за изградба на јавната инфраструктура, при што неколку Во 2008 година Ангола бележи извоз од 72,58
големи проекти беа комплетирани во 2006 година. Ангола има земено големи кредитни линии од милијарди долари, а најчести извозни партнери
Бразил, Португалија, Германија, Шпанија и ЕУ. Централната банка во 2003 година имплементи- се САД, Кина, Франција и Тајван. Во земјата се
раше програм за стабилизација на девизниот курс, користејќи странски девизни резерви да купи присутни компании од Балканот, а пред се од
кванза (локална валута) надвор од циркулацијата. соседна Србија.
 Data 13. 06. 2009 broj 78
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
S O D R @ I N A 1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Економијата на еврозоната ќе се намали за 4,6 проценти
НАМЕСТО VOVED................................................3 во 2009 година, соопшти Европската централна банка
(ЕЦБ), што е многу поголемо намалување од претходните
предвидувања за 2,7 проценти. Банката соопшти дека
BERZNIK - PONEDELNIK SREDA ....................................5-7
очекува видливо подобрување идната година, а
позитивниот развој да се врати кон средината на 2010
РЕГИОНАЛНИ БЕРЗИ.............................................8-9 година, пренесе Утрински весник.
Коментарите следеа откако ЕЦБ ги задржа каматните
стапки во еврозоната на еден процент, чекор што беше
очекуван од аналитичарите. Тие истакнаа дека ЕЦБ сака
СООБРАЌАЈ............................................10-11 да избегне поттикнувачка дефлација, откако податоците за
инфлација во еврозоната во мај покажаа 0,0 проценти.
Банката на Англија, исто така, ги задржа британските
стапки на 0,5 проценти.
нА ДОмАшен ТеРен..............................12-13
Случајот Фершпед се политизира;Фершпед ги подели
Власите; Груевски ги скара Власите.... Ова се насловите за
сучајот Фершпед- Царина, што и денес е топ тема во
КОнФеРенЦИЈА нА УСАИД...................14-16 печатените гласила.-Случајот со одземањето на
лиценцата на Фершпед доби политички димензии, а
воедно ги разедини и партиите на Власите во Македонија.
Откако Демократскиот сојуз на Власите од Битола излезе
СВЕТ ВЕСТИ.........................................................18-19 со став дека Владата, на чело со ВМРО-ДПМНЕ, почнува
хајка против Власите, вчера Партијата на Власите на
Македонија, која е во коалиција со владејачката ВМРО-
БЕРЗНИК - ЧЕТВРТОК-САБОТА ............20-23 ДПМНЕ, ги отфрли ваквите обвинувања оценувајќи ги како
смешни. Во меѓувреме, ниту првиот цариник Ванчо Каргов,
НЕДЕЛАТА ЈА ОДБЕЛЕЖАА................................24 ниту премиерот Никола Груевски не знаат кој стои зад
фирмата, МКД шпед, која го презема приматот на
Фершпед како единствена фирма со голема царинска
БЕРЗА..................................................25-26 гаранција. Со контраставови вчера излезе Партијата на
Власите на Македонија, според која, тие како партија која
е во коалиција со ВМРО-ДПМНЕ, се вистински репрезент
на Власите во Македонија. Тие сметаат дека тврдењата за
I M P R E S S U M вршење хајка против оваа заедница се смешни. За
претседателот на оваа партија, Митко Костов, кој како да
сакаше однапред да пресуди, рече дека не смее да се
дозволи поради заштита на еден човек со сомнително
минато и сомнително здобиен имот да се оцрнува една
Izdava: INTERNACIONAL NIK AD - Skopje цела заедница. Воедно, тој смета дека за сето ова е
Mediumska biblioteka i digitalna arhiva виновен лидерот на опозиционата СДСМ, Бранко
Црвенковски....- Одлуката на Царинската управа е за 31
Redakcija na царински прекршок, направени од 2004 до 2008 година,
Adresa: Plo{tad MAKEDONIJA bb, p.fah 882 Skopje, 1000, односно по 5 прекршоци годишно собрани кумулативно,
R.Makedonija што не е во согласност со законот кој се однесува на 12
Tel. 02/25.32.800 faks: 02/25.32.839 последователни месеци. Значи, законот не е ’оче наш‘ за
Internet: www.interNIK.com.mk; директорот кој така се претставува, стои во реакцијата на
e-mail: info@interNIK.com.mk Фершпед. Оттаму додаваат и дека Комисијата за царински
прекршоци почнала со работа од октомври 2007 година, а
изменетиот Царинскиот закон се применува од 18 јануари
Izvr{en direktor: Zdravko Josifovski 2008 година. Вечер пренесува: Откупот на 3.000
Marketing: Ivona Josifovska пштествени станови се пролонгира за 1,5 година.-И по
IKT Menaxer: Kiro Velkovski речиси 20 години откако почна приватизацијата на
Menaxer za delovni odnosi: Divna Pe{i} станбената област, државата не може да се ослободи од
над три илјади станови што го носат титуларот
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI
MEDIUMI 2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI
e osnovan 2007 godina. 1. „ФЕРШПЕД” ГИ ПОДЕЛИ ВЛАСИТЕ (*****)
2. MЕНАЏЕРИТЕ ДА КРЕИРААТ СОПСТВЕН МОДЕЛ ЗА СПРАВУВАЊЕ СО КРИЗАТА (***)
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI
ДНЕВНИК
MEDIUMI
с.3 „ФЕРШПЕД” ГИ ПОДЕЛИ ВЛАСИТЕ
Broj: 56
с.6 ЕВН ГИ ДОБИ ШТИПСКИТЕ ТРАФОСТАНИЦИ
Data: 01.12.2008
с.6 ПРВОБИТЕН КАПИТАЛИЗАМ ВО БИТОЛСКА ШЕЌЕРАНА
SE DISTRIBUIRA SAMO SO PRETPLATA
с.7 НАЕСЕН-ДИГИТАЛНА ТЕЛЕВИЗИЈА
с.7 КВАЛИТЕТОТ НА МЕСОТО ПОЧНУВА ОД ФАРМИТЕ
FOTO NASLOVNA:
ПРИСТАП ДО КАПИТАЛ с.9 ММФ И НАТАМУ ЌЕ ПОМАГА ПРОТИВ КРИЗАТА
Foto: БИЗНИС
Robert Spasovski с.4 МАКЕДОНСКАТА ВОЗДУХОПЛОВНА НАВИГАЦИЈА ВО
НОВА ФИРМА М-НАВ
Redakcija na с.5 МАКЕДОНСКАТА ВОЗДУХОПЛОВНА НАВИГАЦИЈА ВО
Internet distributiven sis- НОВА ФИРМА М-НАВ
tem: www.interNIK.com.mk
с.7 MЕНАЏЕРИТЕ ДА КРЕИРААТ СОПСТВЕН МОДЕЛ ЗА
Glaven i odgovoren urednik: Makedonka Baldazarska СПРАВУВАЊЕ СО КРИЗАТА
Novinari: Vaska Mickoska
с.8 НАМАЛЕНА СТАПКАТА НА АДЕКВАТНОСТ НА КАПИ-
Evoluator na vesti: Renata Tasovska
ТАЛОТ НА БАНКАТА
operatori: Mare Lazarevska, Martin Arsovski, \or|e Rexi} i
Darko Tripunovski с.9 ОБВРЗНИЦИТЕ ОД ОСМАТА ЕМИСИЈА ОСТВАРИЈА
Fotoreporter: Robert Spasovski НАЈГОЛЕМ ПРОМЕТ
Marketing, distribucija i proda`ba: УТРИНСКИ ВЕСНИК
INTERNACIONAL NIK AD - Skopje с.3 СЛУЧАЈОТ „ФЕРШПЕД” СЕ ПОЛИТИЗИРА
с.8 „БУЈОТО-ИНВЕСТ” СЕ ПРОДАВА НА БЕРЗАТА
берзНИК
5
8.06.2009 g. PONEDELNIK
општествени. Во нив се вселени лица со договори за
користење на становите - носители на станарски права и
истите досега не ги откупиле во согласност со условите
што ги нуди Законот за продажба на станови во
општествена сопственост. Министерот за транспорт и
врски Миле Јанакиески вели дека со преодните одредби
на новиот Закон за домување, што е усвоен од Владата и
е испратен во собраниска процедура, се продолжува рокот
за откуп на општествените станови од страна на
корисниците и тоа до крајот на 2010 година.
Утрински весник, пак нотира:-Oпштините во иднина ќе
можат да издвојуваат средства во посебни фондови за
изградба на непрофитни станбени згради со социјални
станови. Ова е една од суштинските новини што ги
регулира новиот Закон за домување, кои вчера на прес-
конференција ги претстави министерот за транспорт и
врски, Миле Јанакиески.
-Бујото-инвест а.д. Скопје утре ќе се продава на Берзата.
Се продаваат изложбено-продажниот салон за мебел и
маркетот за производи за домаќинство БХЦ, објект што е
на 7 километри од центарот на Скопје, на патот кон
Драчево.
Домашните инвеститори ја одржуваат зелената треска на
берзата- Мајскиот промет на Македонската берза за
хартии од вредност е речиси преполовен во однос на
април. Истргувани се 13,9 милиони евра што е за 43,6
проценти помалку од април кога беа свртени 24,6 милиони
евра. Во мај повеќе се тргуваше на класичен начин, а
помалку имаше блок трансакции. Пазарната капитација на
акциите порасна за 6,43 проценти и достигна вредност од
105,3 милијарди денари. Во мај најмногу тргува
домашните физички и правни лица, додека странските
физички и правни лица речиси беа незначителни.
Изразено во проценти тоа е 78,45 проценти домашни
инвестициии, наспроти 21,55 отсто странски вложувања.
На продажба ќе бидат понудени 222.962 обични акции,
што се 99,95 отсто од вкупната вредност на друштвото, со
почетна цена од 1.800 денари за акција. Номиналната
вредност на акцијата е 600 денари, а висината на
основачкиот капитал изнесува 133.848.000 милиони
денари. Продажбата ќе се врши по пат на јавна берзанска
аукција и тоа по моделот се’ или ништо, а акциите кои се
сопственост на Љупчо Стојковски ќе се продаваат
исклучително во готово.
Водечкиот иноватор во сферата на телекомуника-циските
услуги за фиксната и мобилната телефонија, австриската
компанија Kapsch CarrierCom отвора свое претставништво
и на македонскиот пазар, како дел од својата стратегија за
проширување во источна и југоисточна Европа. По
отворањето на фирми - ќерки во Хрватска, Србија,
Бугарија, Словенија и Белорусија, сега и Македонија
влегува во редот на земји во кои се препознаваат развојни
потенцијали и услови за успешно дејствување и покрај
актуелната светска финансиска криза.
ВРЕМЕ
с.2 ФЕРШПЕД НЕ Е ЖРТВА НА АНТИВЛАШКА ХАЈКА
с.4 ЛОТАРИЈАТА НИКАКО ДА ПОПОЛНИ ЛИВЧЕ
с.7 СИТЕ ИМААТ ЗА ЗЕМАЊЕ, А НИКОЈ НЕМА ЗА ПЛАЌАЊЕ
с.7 МОНОПОЛ ВО ШПЕДИТЕРСКИОТ БИЗНИС?
ВЕЧЕР
с.6 ПРЕТСТАВНИШТВО ВО СКОПЈЕ
с.6 КАН: ПОМОШ ЗА НАЈПОГОДЕНИТЕ ЗЕМЈИ
с.6 ДОМАШНИТЕ ИНВЕСТИТОРИ ЈА ОДРЖУВАТ ЗЕЛЕНА-
ТА ТРЕСКА НА БЕРЗАТА
ВЕСТ
с.6 ГРУЕВСКИ ГИ СКАРА И ВЛАСИТЕ
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.9 НЕМА ЈУНАК ЗА АМНЕСТИЈА НА ВАЛКАНИТЕ ПАРИ
с.9 КОСТОВ: ПРЕКУ „ФЕРШПЕД” НЕ СЕ ВРШИ ХАЈКА
ПРОТИВ ВЛАСИТЕ
ШПИЦ
с.6 ВЛАСИТЕ СЕ ПОДЕЛИЈА ЗА „ФЕРШПЕД”
с.8 ИЗГЛЕДА НЕ ГИ САКАМЕ ПАРИТЕ ОД ЕУ
 6 берзНИК broj 78
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 06. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Алармантните податоци за дефицитот во трговс-
ката размена со странство, кој се приближува до
износот од една милијарда долари, -се топ вест во
сите денешни весници. Имено, минусот во разме-
ната за еден месец се продлабочи за уште 200
милиони долари и за периодот од јануари до април
достигна 837,7 милиони. Притоа, црвеното салдо
во трговијата најмногу се должи на драматичниот
пад на извозот на храна, вино, тутун, суровини и
минерални горива кои се наши главни стоки со кои
конкурираме на странските пазари. Според пода-
тоците што ги објави Државниот завод за статисти-
ка, побарувачката за домашните суровини во
странство речиси тројно е намалена. За првите
четири месеци од годинава извезени се суровини
во вкупна вредност од 37 милиони долари, за раз-
лика од истиот период минатата година кога нив-
ниот извозот вредел 100 милиони долари. Двојно
паднал и извозот на минерални суровини, кој годи-
нава изнесува 46 милиони долари. Вредноста на
извезената храна бележи пад од 12 милиони, а на
тутунот- осум милиони долари. Најмногу се нама-
лиле паричните трансакции кон странство, кои
паднаа за 93,7 отсто споредено со лани. Поради се
помалата побарувачка за македонските производи
во странство, се намалува и обемот на работа на
компаниите кои пак отпуштаат дел од вработените.
Статистичките податоци покажуваат дека од поче-
токот на годинава околу 7.500 работници во инду-
стријата добиле откази поради намалениот обем
на работа и затворањето на странските пазари.
Најголемиот дел од нив се вработени во текстил-
ната индустрија, рударството и производството на
метали.
Сите печатени медиуми ја одбележуваат и сред-
бата на претседателот на Македонија, Ѓорге
Иванов, со бизнисмените, која се одржа во
Стопанската комора. На барањето од деловната
заедница за поголема политичка поддршка во нив-
ното натамошно работење, претседателот Иванов
вети дека во иднина можат да сметаа на тоа. -Иако
немам големи ингеренции во бизнисот, ќе се зала-
гам за создавање поволен амбиент во земјата за
негов развој. Моја стратегија е при секоја посета во
странство со мене да доаѓа и бизнис-делегација,
односно претставници на компании кои имаат
соработка со фирми од тие земји, како и со оние
кои се подготвени да се вклучат во нови соработ-
ки. Тоа ќе стане практика во наредниот период и за
таа цел е потребно Комората да подготви список
на компании, а од наша страна листа на редослед
на државнички посети, рече Иванов.
Весниците ја најавуваат и посетата на директорот
на ММФ за Европа, Марек Белка, кој задутре во
Скопје ќе се сретне со премиерот Никола Груевски,
министерот за финансии, Трајко Славески и гувер-
нерот, Петар Гошев. Тој треба да се информира од
првите луѓе на финансискиот систем во
Македонија какви се состојбите со државната каса,
банкарскиот систем, дефицитот во платниот
биланс и во трговската размена. Владата ги
отфрла информациите дека посетата значи дека
се премислила и ќе бара аранжман од
Меѓународниот монетарен фонд. -Остануваме на
ставот дека засега не ни треба заем од Фондот и
дека доколку состојбите во втората половина од
годинава тргне на полошо тогаш ќе побараме
аранжман- вели министерот Славески. Тој тврди
дека засега единствените пари што на Владата
годинава и требаат од ММФ се тие од нејзината
квота во институцијата, која изнесува околу 100
милиони евра. Инаку, Македонија е единствената
држава во регионот која нема склучено аранжман
со ММФ. Уште пред глобалната финансиска криза
да се прошири врз реалниот сектор, Романија,
Унгарија, Албанија, Босна и Херцеговина и
Бугарија побараа и добија аранжман од Фондот.
Државата ќе го поттикнува искористувањето на
обновливи извори на енергија. Според информа-
циите во печатените медиуми, државата ќе обезбе-
ди девет милиони денари за околу 500 семејства
во земјава кои во своите домови ќе инсталираат
сончеви колектори. Со тоа ќе им бидат покриени
30 проценти од трошоците, односно ќе добијат до
9.06.2009 g. VTORNIK
300 евра за оваа инвестиција. Според министерот
за економија, Фатмир Бесими, досега се пристиг-
нати околу 600 барања, а само на првите 500
семејства ќе им бидат покриени 30 отсто од трошо-
ците. Во Министерството за економија се форми-
рани три групи кои на терен по случаен избор ќе
исконтролираат околу 100 семејства што веќе
поставиле колектори. Економските бенефити од
овој проект ќе бидат од големо значење на дома-
ќинствата, особено сега, во време на криза,
бидејќи се штедат пари од околу 900 денари
месечно, односно во текот на целата година околу
7.000 денари.
Весникот Бизнис го најавува влезот на уште една
австриска компанија во земјава. Водечкиот инова-
тор во сферата на телекомуникациските услуги за
фиксна и мобилна телефонија, Капш КериерКом,
основа фирма - ќерка во Македонија, со што ком-
панијата ја реализира својата стратегија за проши-
рување во Источна и Југоисточна Европа. Притоа,
претставништвото на Капш, во Скопје тесно ќе
соработува со седиштето во Виена, како и со фир-
мите-ќерки во Софија, Загреб и Минск и ќе ја зајак-
не понудата на атрактивните проекти и услуги во
регионот и пошироко на источноевропскиот пазар.
Бензинот поскапува. Македонските возачи од
денеска, по осуммесечна пауза, повторно плаќаат
над едно евро за литар бензин. Регулаторната
комисија за енергетика вчера донесе одлука да ги
поскапи нафтените деривати за околу шест отсто.
Бензините поскапеа за два денара, а дизел - гори-
вата за 2,5 денара за литар. Последен пат бензи-
нот во Македонија се продаваше за повеќе од едно
евро во октомври 2008 година, кога литар безоло-
вен чинеше 64,5 денари. Највисоката цена нафте-
ните деривати ја достигнаа кон крајот на јуни мина-
тата година, кога возачите за еден литар евросу-
пер 95 плаќаа 77,5 денари, а цената беше најнис-
ка во почетокот на годинава, кога суперот се про-
даваше за 46 денари. Од јануари наваму цената на
бензините постепено расте по одлуките на
Регулаторната комисија за енергетика.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. ДЕФИЦИТОТ СЕ ПРИБЛИЖИ ДО МИЛИЈАРДА ДОЛАРИ (*****)
2. ВЛАДАТА ТРЕБА ДА ИНТЕРВЕНИРА ВО ОДДЕЛНИ КОМПАНИИ (****)
ДНЕВНИК с.7 СПАСОТ Е ВО ФАБРИКА ЗА МЛЕКО ВО ПРАВ
с.7 ИЗВОЗОТ ДЛАБОКО ЗАГАЗИ ВО МИНУС с.7 УВОЗОТ ДВОЈНО ПОГОЛЕМ ОД ИЗВОЗОТ
с.9 БЕНЗИНОТ ПАК НАД ЕДНО ЕВРО
с.9 BO ЈУЛИ ЌЕ ЗЕМЕМЕ ПАРИ ОД ММФ ВЕЧЕР
с.11 ЕВН И „ШТАТКРАФТ” ЌЕ ГРАДАТ ТРИ ХИДРО-ЦЕНТРАЛИ ВО АЛБАНИЈА с.5 ПРЕСУДАТА ЗА ЕВН-ЕЛЕМ НЕМА ДА ЈА РАЗРЕШИ СУДИЈКАТА
БИЗНИС с.6 БЕНЗИНИТЕ ПОСКАПЕА ДВА ДЕНАРА
с.2 БЕНЗИНИТЕ ПОСКАПИ ЗА ДВА, ДИЗЕЛОТ ЗА 2.5 ДЕНАРИ ПО ЛИТАР с.6 СЕ ПРОДАВА ОБЈЕКТОТ НА БУЈОТО ИНВЕСТ
с.2 ТРГОВСКИОТ ДЕФИЦИТ КОКНА НА 832 МИЛИОНИ ДОЛАРИ с.7 УТРЕ ОДЛУКА ЗА СТЕЧАЈ?
с.5 КРЕДИТНИОТ РАСТ И ПОНАТАМУ НА “ТУРКАЊЕ” ВЕСТ
с.7 „КАПШ КЕРИЕРКОМ,, ОСНОВА ФИРМА - ЌЕРКА ВО МАКЕДОНИЈА с.2 БЕНЗИНИТЕ ПОСКАПЕА ЗА ДВА, А ДИЗЕЛОТ ЗА 2,5 ДЕНАРИ ПО ЛИТАР
с.8 ПАЗАРИТЕ НА КАПИТАЛОТ „ПОЗИТИВНИ” ТРИ НЕДЕЛИ с.5 НЕМАМ НИШТО ПРОТИВ ШТЕРЈО
с.8 БУЈОТО ИНВЕСТ ГО ПРОДАВА ДОМИНАНТНИОТ ПАКЕТ АКЦИИ с.8 МАКЕДОНИЈА СО ТРГОВСКИОТ ДЕФИЦИТ ОД 831
с.9 „ТРГОЈУГ” СКОПЈЕ-НАЈТРГУВАНА ХАРТИЈА НА ЦЕЛИОТ ПАЗАР
НОВА МАКЕДОНИЈА
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.4 СУДСКИОТ СОВЕТ, ЗАСЕГА, НЕ СЕ МЕША ВО СЛУЧАЈОТ СО ЕВН! с.8 ВЛАДАТА ТРЕБА ДА ИНТЕРВЕНИРА ВО ОДДЕЛНИ КОМПАНИИ
с.8 ММФ ПАК ДОАЃА ВО СКОПЈЕ - НЕМА АБЕР ОД АРАНЖМАН ШПИЦ
с.8 БЕНЗИНИТЕ ПОСКАПИ ЗА 2, ДИЗЕЛОТ ЗА 2,5 ДЕНАРА
с.9 БИЗНИСОТ БАРА ПОГОЛЕМА ПОДДРШКА ОД ПОЛИТИКАТА с.10 ПОВИСОКИ ЦЕНИ ЗА БЕНЗННИТЕ
с.10 СУДСКИОТ СОВЕТ МОЛЧИ ЗА СЛУЧАЈОТ „ЕВН”
ВРЕМЕ
с.12 СУБВЕНЦИИ ЗА КОРИСНИЦИ НА СОНЧЕВА ЕНЕР-ГИЈА
с.5 БЕНЗИНИТЕ ПОСКАПЕА
с.12 ИВАНОВ: ИНВЕСТИРАЈТЕ ВО ОБНОВЛИВИ ИЗВОРИ НА ЕНЕРГИЈА
 Data 13. 06. 2009
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK pREglED NA NASTANI
Сведмилк оди во стечај. Сите денешни весници
информираат дека Судот го прифати барањето на
привремениот стечаен управник Богољуб
Макревски и на четворицата доверители да се
отвори стечајна постапка во шведската
млекарница. Судските власти го отфрлија
барањето на сопственикот Моше Баум, стечајот да
се одложи до 15 јуни за да се подмири долгот од 32
милиони евра кон доверителите. Доверителите во
Сведмилк ја отфрлија понудата на Баум како
неоснована, незаконска и невалидна. Според
Макревски, последниот финансиски извештај за
состојбата во Сведмилк вели дека фабриката
подолго време работела со загуби, дека имала
блокирани сметки и била неликвидна. Причина за
ваквата состојба, смета Макревски, е лошото
менаџирање и немањето заокружен техничко-
технолошки процес. Сведмилк има материјална
вредност од околу 25 милиони евра, а вкупниот
долг е проценет на околу 32 милиона евра. На
фармерите-кооперанти млекарницата им должи
повеќе од четири милиони евра.
На насловниците на печатените медиуми и денес
се најде случајот Фершпед. Синдикатот на оваа
компанија побара од Царинската управа и од
Владата преиспитување на одлуката за одземање
на лиценцата за застапување во царински
постапки. -Ја повикуваме Царинската управа, но
првенствено Владата да ја преиспита одлуката,
имајќи ги предвид негативните последици, кои ќе
настанат од нејзината реализација, изјави лидерот
на синдикатот на Фершпед, Витомир Трајковски.
Напоменувајќи дека со наведената одлуката се
загрозува егзистенцијата на 1.000 семејства,
Трајковски прашува дали Владата во своето
брзање да ја затвори компанијата заборава на
придонесите што ги плаќа, кои во минатата година
изнесуваат 161 милиони денар (2,6 милиони евра).
Помина стравот – граѓаните ги враќаат парите во
банките. Ова е насловот на текстот во Бизнис, каде
може да се прочита дека вкупниот депозитен
потенцијал на банките, во април годинава, оствари
пораст на месечна основа од 1.924 милиони
денари, или за 1,1%, по минатомесечниот пад од
broj 78
еден процент, на месечна основа. Депозитите на
домаќинствата беа повисоки за 2,3% , a 0,1 % беа
во претходниот месец, што е највисока стапка на
месечен раст од октомври 2008 година. Овие
движења се објаснуваат и со остварените
дополнителни приливи на домаќинствата врз
основа на исплатата на редовната рата од
обврзницата за старо девизно штедење.
Во економските рубрики на весниците може да се
прочита дека Народна банка на Македонија од 4
мај го реализира договорот со Мастеркард
интернејшнел инкор-порејтид за национално
порамнување на безготовинските плаќања во
трговската мрежа во земјава и подигања на
готовина во банка или од банкомат со картички
мастеркард издадени од деловните банки.
Националното порамнување треба да придонесе
за намалување на трошоците на деловните банки
врз основа на овој вид трансакции што во крајна
линија би требало да се одрази со намалување на
трошоците на давателите на услуги во трговската
мрежа. Придобивката од порамнувањето е
очекуваното зголемување на бројот на уредите
преку кои се врши безготовинско плаќање во
трговска мрежа, a со тоа и намалувањето на
готовите пари во оптек.
Зголемување на акцизите и царините за увозните
автомобили и луксузни стоки, државни субвенции
за поттик-нување на извозот на земјоделски
производи и суровини, владина помош за
отворање нови странски пазари се дел од мерките
за кои економистите, земјоделците и стопанстве-
ниците сметаат дека ќе помогнат во намалу-
вањето на рекордниот трговски дефицит.
Професорот на Американ колеџ, Томе Неновски,
за Дневник изјавува дека Владата треба да
преземе и непопуларни мерки за да го
дестимулира увозот, со што ќе постигне
општествена корист. Неновски предлага
зголемување на акцизите за поскапите авто-
мобили, нафтата, цигарите, алкохолот,
благородните метали и слични стоки, со што ќе
поскапи нивниот увоз. Исто-времено, предлага
зголемување на постојните или воведување нови
берзНИК
7
10.06.2009 g. SREDA
царини.
Во берзанските извештаи може да се прочита
дека нa европските пазари на капиталот владее
оптимизам. Индексот на европски акции
FTSEurofirst 300 вчера порасна за 0,6 проценти,
надоместувајќи ја загубата од понедел-никот.
Енергетскиот и рударскиот сектор пораснаа
поради растот на цените на стоковите берзи.
FTSEurofirst 300 индексот на европските акции
пораснал за 35 проценти над своето рекордно
ниско ниво, кое го допре на 9.март годи-нава. Низ
Европската унија, клучниот австрискиот индекс
АТХ пораснал за 1,85 проценти, германскиот DAX
30 пораснал за 0,38 проценти, а британскиот FTSE
100 остварил пораст од 0,34 проценти.
На македонскиот пазар на капитал вчерашниот
промет 19 милиони денари. Поголемиот дел од
вкупниот промет се оствари на Официјалниот
пазар и изнесуваше 17.466.419,10 денари со 111
реализирани трансакции. На Редовниот пазар
прометот изнесуваше 1.632.830 денари, а беа
склучени 41 трансакција. МБИ-10 продолжи со опа-
ѓачкиот тренд намалувајќи се за 1,76% при
вредност од 2.444,64 индексни поени. МБИД се
намали за 2,29% и се спушти на ниво од 2.416,31
индексни поени. ОМБ оствари пораст од 0,37%
зголемувајќи ја својата вредност на 104,85
индексни поени.
Весниците ја најавуваат и денешната промоција
на анализата Препораки за развој на патната и
железничка инфраструктура во Република
Македонија, од експертите Зоран Кракутовски,
Љупчо Тодоровски и Горан Мијоски. Според
авторите, за да не стане тесно грло и да не биде
заобиколена во меѓународниот превоз,
Македонија ќе мора во развојните програми како
приоритет да го стави развојот на
инфраструктурата, односно доизградба на
меѓународните патни коридори 8 и 10, излезот на
морските пристаништа Бургас, Варна, Драч,
Валона, донесувањето национална стратегија за
железничките коридори Север-Југ и Исток- Запад,
осовременување на системот за наплата на
патарина...

2. TOp VESTI - RElEVANTNOST pO BROJ NA OBJAVI

1. ОДЗЕМЕНА ДОЗВОЛАТА ЗА РАБОТА НА „ФЕРШПЕД” (*****)
2. СТЕЧАЈОТ НА “СВЕДМИЛК” ЌЕ СЕ ЗНАЕ ЗА ТРИ ДЕНА (****)
ДНЕВНИК ГРАЃАНИТЕ ВО БАНКИТЕ ВРЗАА 1,5 МИЛИЈАРДА ЕВРА
с.6 АНГОЛА НЕОТКРИЕНА ДЕСТИНАЦИЈА ЗА МАКЕДО-НСКИОТ БИЗНИС с.5 „СВЕДМИЛК” ОДИ ВО СТЕЧАЈ
с.6 „ФЕРШПЕД” САКА ДА СЕ ОДЛОЖИ ЗАБРАНАТА
с.7 ЕВН И ВЛАДАТА РИЗИКУВААТ МИЛИОНИ
с.7 СВЕДМИЛК” ОТИДЕ ВО СТЕЧАЈ
с.7 ПОСКАПИ АКЦИЗИ ЗА ПОМАЛ УВОЗ ВЕЧЕР
с.5 ЗГОЛЕМЕНИ КАМАТИ
БИЗНИС
с.2 ПОРАМНУВАЊЕ НА ПЛАЌАЊАТА СО „МАСТЕР-КАРД” с.6 ЕВН ЌЕ ГРАДИ ТРИ ЦЕНТРАЛИ ВО АЛБАНИЈА

с.4 ПОМИНА СТРАВОТ - ГРАЃАНИТЕ ГИ ВРАЌААТ ПАРИТЕ ВО БАНКИТЕ с.7 ЦАРИНАТА ДА ЈА ПРЕИСПИТА ОДЛУКАТА ЗА ФЕР-ШПЕД

с.5 ПОМИНА СТРАВОТ - ГРАЃАНИТЕ ГИ ВРАЌААТ ПА-РИТЕ ВО БАНКИТЕ с.7 СВЕДМИЛК ВО СТЕЧАЈ

с.8 НЕТРГОВСКИ ТРАНСФЕР НА НОВИ АКЦИИ НА ДРУШТВАТА

ВЕСТ
с.8 СТОКОВИТЕ БЕРЗИ ГИ ПОРАСНАА ЕВРОПСКИТЕ АКЦИИ
с.3 “СВЕДМИЛК” ВО СТЕЧАЈ
с.8 ВИТАМИНКА ПОНИШТУВА 2730 СОПСТВЕНИ АК-ЦИИ
с.6 “МКД” Е ПРВА ШПЕДИЦИЈА, НО НИКОЈ НЕ ЗНАЕ КОЈА Е
с.9 ПРОМЕТОТ ОД ТРГУВАЊЕТО - 19 МИЛИОНИ ДЕНАРИ
с.6 “СЕ ПЛАШАТ ОД ФЕРШПЕД, ЗАТОА ГО ЗАТВОРА-АТ”

УТРИНСКИ ВЕСНИК
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.7 ИЗВОЗОТ ТОНЕ, ТРГОВСКИОТ ДЕФИЦИТ ГАЛОПИ-РА
с.7 АВСТРИСКАТА „КАПШКЕРИЕРКОМ” ВЛЕГУВА ВО МАКЕДОНИЈА
с.7 БЕРЗАТА ПОВТОРНО ВО ЦРВЕНО
с.7 ПРВО ДОИЗГРАДБА НА КОРИДОРИТЕ, ПА ЕКОНОМСКА ПРЕРОДБА
с.7 ПОРАМНУВАЊЕ НБМ - “МАСТЕРКАРТ”
с.7 СТОПАНСТВЕНИЦИ ОД РЕГИОНОТ ЗАЕДНИЧКИ ЌЕ БАРААТ ПАРИ ОД ЕУ
с.7 “СВЕДМИЛК” ОДИ ВО СТЕЧАЈ
ШПИЦ
ВРЕМЕ
с.10 CO КЛУЧОТ ЗА „ФЕРШПЕД 1.000 СЕМЕЈСТВА НА УЛИЦА
с.2 СЕ БАРА ОДЛОЖУВАЊЕ НА ОДЛУКАТА ЗА „ФЕР-ШПЕД”
с.10 „СВЕДМИЛК” ОДИ ПОД СТЕЧАЈ
10 берзНИК broj 78
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 06. 2009

ЕкспЕртскИ прЕпОракИ за разВОјОт на патната И жЕлЕзнИчката Инфраструктура

ВО рЕпублИка МакЕдОнИја

Вложувањата во транспортот
– силен импулс за економски раст
И Експертите од Институтот за економски стратегии и меѓународни
ако се наоѓа во центарот на Балканскиот
полуостров, Република Македонија,
поради недоволниот развој на инфра- односи Охрид препорачуваат подобрувањето на транспортниот
структурата, особено во насоката Исток - систем во државава да биде приоритет, бидејќи развојот на патната и
Запад, досега ги нема искористено предности-
те што ги носи нејзината географска положба, железничката инфраструктура, покрај другите бенефити, ќе ја напра-
односно, позицијата на сообраќаен крстопат ви државата поконкурентна и попривлечна за странски инвестиции
на Балканот. - Подобрениот транспортен
систем ќе го поттикне економскиот раст, ќе ја
подобри персоналната мобилност на граѓани-
те, ќе ги намали трансакционите трошоци за
бизнис и ќе ја направи државата поконкурент-
на и попривлечна за странски инвестиции,-
истакна билјана јанева, извршен директор на
Институтот за економски стратегии и меѓуна-
родни односи Охрид, на минатонеделната про-
моција на книгата Препораки за развој на
патната и железничката инфраструктура во
Република Македонија, од авторите м-р Љупчо
Тодоровски, д-р Зоран Кракутовски и м-р Горан
Мијоски. Со оглед дека патната и железничка-
та инфраструктура се од особена важност за
целосниот развој на државава, Институтот го
започна овој проект во кој се дава пресек на
моменталната состојба во транспортната
инфраструктура, како и стручни препораки за
подобрување на актуелните состојби.
Презентирајќи го историскиот развој на патиш-
тата во Република Македонија, Љупчо
тодоровски, потенцираше дека на развојот на
патната и железничката инфраструктура во
државава не смее да се гледа парцијално,
само во локални рамки, бидејќи развојот на
патната и железничката инфраструктура кај
нас е во интеракција со инфраструктурата во
соседните земји, со што се придонесува и
форсира интеграцијата на Република
Македонија во регионот и во Европа.

жЕлЕзнИцата на слЕп кОлОсЕк

На моменталната состојба и препораките за

развој на железничката инфраструктура во
Република Македонија се осврна зоран
кракутовски, кој истакна дека во изминативе
50 години во сообраќајниот систем на земјава,
постоеше исклучително неусогласен развој во
одделни сообраќајни гранки, а тој неповолен
однос особено беше изразен помеѓу патниот и
железничкиот транспорт. Така, патниот сообра-
ќај од околу 8 проценти во 50-тите години,
денес е зголемен на околу 92 проценти во
патничкиот и околу 89 проценти во товарниот
сообраќај.
Инаку, постојната состојба на железничката
инфраструктура е следна: Должината на
отворени пруги, заедно со главните колосеци
во железничките станици во изнесува 669
километри, од кои магистрални се со должина
од 391 км, а електрификација е извршена на
околу 233 км отворени пруги или околу 35% од
вкупната должина. И, иако Македонија го
завзема централниот дел на Балканот, сé уште
не е обезбедено поврзување со железнички
пруги со Бугарија и Албанија. Железничките
пруги, освен Табановце – Гевгелија (делница
од Пан-Европскиот Коридор 10) и Скопје -
Волково, завршуваат како слепи колосеци.
Пругата Битола - Кременица (делница од Пан-
Европскиот Коридор 10-Д) иако продолжува за
Грција, поради актуелната состојба на
колосекот практично и таа завршува како слеп
колосек.
Во однос на финансирањето на железничка-
та инфраструктура, законски е определено
средствата да се обезбедуваат од Буџетот на
Р.М, сопствени средства на Македонски
железници, наплата на траси, кредити, заеми,
концесии и други извори. Но, од извршените
превози до сега се обезбедува мал обем на
средства, приближно за покривање на платите
на вработените, додека од Буџетот се
издвојуваат помалку од потребните средства
за нормално редовно одржување на
железничката инфраструктура. Имајќи во
предвид дека над 80% од возовите кои
сообраќаат по железничката мрежа во
државата патуваат по пругата од Коридор 10,
се наметнува неопходна потреба од ремонт на
горниот строј на оваа пруга.
Според експертите од Институтот
Охрид, за да не стане тесно грло или да не
биде заобиколена во меѓународниот превоз,
РМ во развојните програми треба да го внесе
како приоритет развојот на инфраструктурата
на меѓународните железнички коридори што
поминуваат низ нашата држава.
пруга дО бугарИја И дО албанИја
Што се однесува до коридорот Исток –
Запад, (пан-европски транспортен Коридор 8),
со протоколот е предвидена железничката
пруга на територијата на Македонија, во
должина од околу 60 км, да се проектира за
брзина од 80-100км/час и во перспектива за
160км/час, а на територијата на Бугарија за
брзина од 130км/час и во перспектива за
160км/час. -Работите што се изведуваа до сега
на долниот строј заедно со објектите (мостови
 data 13. 06. 2009
BERZANSKI pREglEdNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEdIUMI
и тунели) се за елементи димензионирани за
статички и дополнителни динамички влијанија
од брзини со 100км/час, па поради тоа и
поради неповолните теренски услови
практично не ќе може перспективно да се
обезбеди брзина од 160км/час. Упатно би било
да се извршат дополнителни испитувања за
можност на изнаоѓање на решенија за
обезбедување на брзини од 160км/час- потен-
цираше Кракутовски. -Заслужува внимание да
се проучи природниот најповолен коридор за
железничко поврзување со Бугарија, а тоа е од
Струмица до Петрич со приближна должина од
30 км на територија на Република Македонија
(проценетата вкупна инвестиција би била за
три до четири пати помала во однос на
потребните средства за довршување на веќе
почнатата пруга на Коридор 8 преку Крива
Паланка).
Како предности што би се добиле со изград-
ба на оваа пруга наведени се непречено
користење на водните потенцијали на Вардар;
добивање на поголеми брзини во експлоатција
со изградба на траса која релативно би била
со еквивалентни инвестициони вложувања во
однос на оние потребни за реконструкција на
постоечката пруга; опслужување со
железнички транспорт на региони во кои има
големи потенцијали за земјоделско
производство. Поврзаноста на овој регион
преку Струмица со железницата во Бугарија би
ја олеснил трговската размена со државите од
Источна Европа.
Од особено важна стратешка гледна
точка може да биде етапната изградба на
пругата од коридор 8 и железничко
поврзување на Македонија со пругите во
Албанија. Ваквото поврзување во прва фаза
може да биде со изградба на пруга од Струга
до преминот Ќафасан на границата со
Албанија каде од другата страна на границата
во непосредна близина е железничката пруга
на територијата на Албанија. Во прашање е
изградба на околу 10 км пруга на македонска и
2 км на албанска територија, како и изградба
на стокова контејнерска железничка станица
во Струга целосно опремена за комбиниран
транспорт.
НациоНалНа стратегија
Имајќи ги предвид компаративните
предности на железничкиот сообраќај во однос
на патниот, а за да може железницата да биде
од интерес за помасовен превоз на патници и
стока, експертите од Институтот Охрид смета-
ат дека ќе мора со национална стратегија да
се обезбеди порамноправен третман и да се
создадат услови за одржлив развој на
broj 78
Финансирање
на патната
инфраструктура
Според предлогот на експертите, сред-
ствата за финансирање на патната
инфраструктура би се прибирале од
горивата, околу 50%, од наплата на пата-
рина (приближно 20%), од регистрација
на возила ( околу25%), од транзитирање
на возила би се прибирале од 3 до 4% од
потребните средства, а околу 1 отсто од
камати и провизии од банките.
акционен план за денивелирани решенија на
вкрстувањата со патната мрежа, воведување
на интегрален блок систем за управување на
сообраќајот како и воспоставување на
поголема контрола на состојбата на
железничките возила.
-Имајќи во предвид дека цената во патниот
транспорт во голема мера ќе зависи од цените
на нафтата на светските берзи, железницата
треба да посвети посебно внимание во
работата за да ги искористи овие екстерни
фактори за поголемо привлекување на
патници. Од огромно значење ќе биде
зголемувањето на брзините на патување на
патничките возови за кое што покрај набавка
на нови возила треба да следи и
реконструкција на постоечките пруги за траса
која ќе овозможи поголеми брзини, особено на
пругата од коридор 10.
-Одржувањето на пругите треба да биде
базирано на разработен систем за
менаџирање на работите. За подготовка на
ваков систем потребно е да се создадат
соодветни бази на податоци поврзани со
состојбата на самата инфраструктура,
податоци кои се однесуваат на сообрќајот,
податоци кои ги рефлектираат природните
влијанија и податоци поврзани со
одржувањето на пругите. Обработката на вака
обемни бази на податоци нема да биде
едноставна, ако не се применат соодветни
софтверски решенија.
Потреба од модерНизација На ПатНа-
та мрежа
Во делот за патиштата, презентација на тру-
дот даде м-р горан мијоски, кој изнесе ретро-
спективен поглед на досегашниот развој на
берзНИК
11
патиштата во Република Македонија, пресек
на моменталната состојба, како и препораки и
заклучоци за одржлив развој на патиштата и
патната инфраструктура.
Посебен осврт се даде и на едно од најдоми-
нантните прашања во однос на патиштата и
патниот сообраќај - безбедноста на сообра-
ќајот, каде беше потенциран податокот дека во
кибернетскиот модел возач – пат – возило,
факторот пат како генератор на причини за
сообраќајни несреќи учествува со една трети-
на или 33%. Според податоците на Светската
здравствена организација, вкупната материјал-
но финансиска загуба во за 2007 година во
Европската Унија се проценува на
180.000.000.000 евра, а сообраќајните незгоди
како причинител за смртност на луѓето од 9
место во 1990 година, во 2020 година се
искачуваат на 3 место во светот.
Интересно беше и излагањето во поглед на
изградбата на патишта (и други инфраструк-
турни проекти) со концесии. Беше кажано дека
примената на концесиите започнува како
резултат на појавеното незадоволство од
функционирањето на јавните монополи, а со
цел за нивно растурање и зајакнување на кон-
куренцијата (примарна цел), при што исто така
се ослободуваат големи буџетски средства
(секундарна цел). За разлика од развиените
земји, земјите во развој како и Република
Македонија, секундарната цел (ослободување
на буџетски средства) може да има примарно
значење, бидејќи тие финансиски средства
можат да бидат пренасочени за реализација
на други приоритетни проекти. Но од друга
страна, беа изнесени искуства од праксата на
повеќе држави, каде концесиите не се покажаа
како доволно добри решенија.
Во поглед на изградбата на патишта во РМ од
страна на м-р Горан Мијоски беше истакната
потребата од доизградба на двата меѓународ-
ни патни коридори (Коридорот 8 и Коридорот
10) со компарација на конкурентните коридори
во нашата околина и потребата од нивна
доизградба, како би се анулирала опасноста
од нивна маргинализација и спречила можно-
ста за постанување на РМ за т.н. „слепо
црево“ на меѓународната патна карта. Посебен
осврт беше даден и за состојбите со одржува-
њето на јавните патишта. Јасно е дека патиш-
тата во Република Македонија се одржуваат
онолку колку што има планирано средства со
Годишната програма за одржување на магист-
ралните и регионалните патишта. Начините и
методите на одржување на патиштата, најче-
сто се во функција на усвоената политика во
областа на одржувањето, која секогаш е одраз
на финансиските можности.

Препораки за патниот сообраќај

железницата.- Треба да се воспостави и
поправедна конкуренција помеѓу железничкиот
и патниот сообраќај, односно да се утврдат
екстерните трошоци кои ги предизвикува
патниот транспорт и да се усмери
транспортната политика кон нивно покривање
од самите учесници во сообраќајот. Со тоа
може да се влијае врз вкупните транспортни
трошоци и врз изборот на транспортно
средство за реализирање на превозот- вели
Кракутовски.
Покрај овие, како мерки за подобрување на
состојбите се препорачува и да се направи
листа на законски и подзаконски акти и
динамика за усогласување на нашето
законодавство со директивите и законската
регулатива од ЕУ; да се одредат приоритети
за изградба на интермодални терминали за
поврзување на железницата со патниот
транспорт со цел да се искористат
предностите на двата транспортни системи;да
се зголеми сигурноста и безбедноста на
железничкиот транспорт со подготовка на
Во книгата Препораки за развој на патната и железничката инфраструктура во Република
Македонија, во однос на патната мрежа се предлага: Донесувањето на суштински и квалитет-
ни измени на Законот за јавни патишта, кои ќе придонесат тој да биде во согласност со
европската регулатива; Прецизно и законски регулирано финансирањето на правниот субјект,
кој ќе управува со патниот сектор; Трансформација на патниот сектор, со нов систем на упра-
вување и одржување на патиштата; Корекција на веќе усвоените технички правилници од
областа на патиштата како и донесување на сите правилници предвидени со Законот за јавни
патишта; Доизградба на меѓународните патни коридори 8 и 10 кои поминуваат низ РМ, не
само на правецот север-југ, туку и правецот исток- запад, како алтернатива и можност за
поврзување и излез на други морски пристаништа (Бургас, Варна, Драч, Валона); Да се зголе-
ми нивото на одржлива безбедност во сообраќајот, како и итно решавање на црните точки на
патиштата; Снабдување со софистицирана мерна опрема и уреди за следење на состојбата
на патиштата; Создавање и ангажирање на врвен професионален и стручен кадар, со што ќе
се зголемат постојните професионални капацитети во институциите на управувањето со
патиштата; Создавање на банка на податоци преку следење на основните индикатори за
состојба на патиштата и воведување на соодветна софтверска техника; Почитување на струч-
ното мислење на инженерската фела и користење на нивните искуства, како и соработка со
стручните здруженија на патните инженери; Изработка на комплетна техничка документација
и физибилити студии за неизградените патни правци.
12 берзНИК broj 78
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 06. 2009

НА ДОМАШЕН ТЕРЕН....
австриски капШ отвори фирма во македонија

софтверски решeнија
за железницата и патарините
Австриската компанија Капш кериер ком,
која е специјализирана за комуникациски
решенија за провајдери на фиксни и мобилни
мрежи за пренос на говор и податоци, и ги
покрива сите области, од анализа, советување,
дизајни, развој, интеграција, инсталација,
тренинг, до одржување комплетни мрежни
системи, отвори фирма во Македонија. Влезот
на македонскиот пазар е дел од успешната
меѓународна стратегија на фирмата, која е дел
од Групацијата Капш, за проширување на паза-
рот во југоистoчна и источна Европа.
Објаснувајќи го влезот на македонскиот пазар,
сопственикот на компанијата Кари Капш, истакна
дека отворањето на фирма во Македонија е во
согласност со компаниската стратегија -следи го
клиентот, односно обезбедување поддршка на
клиентите кои се присутни во Македонија. Инаку,
претставништвото во Скопје ќе го опслужува
целиот регион. -Сметам дека сега е вистински
момент да се инвестира и да се биде чекор
компанијата најавува можности и планови за учество во
изработка на гсмр систем за мЖ и за подготовка на софтверско
решение за проектот за дигитална наплата на патарини во земјава
понапред од конкуренцијата, појасни Капш зошто Кауфман, веќе се реализирани одредени
во услови на светска економска криза се решиле проекти за клиентите во Македонија. Во
да го прошират својот бизнис и во Македонија. подготовка е радиосистем поинт ту поинт за
Инаку, компанијата е присутна во Хрватска, потребите на ЕВН, што треба да го поврзе
Србија, Бугарија, Словенија и Белорусија, а а центарот на потрошувачи со интернет и ИТ
нејзини клиенти, меѓу другите, се и Телеком системите на претпријатието. Кауфман наведе
Австрија, ВИП и други. дека Капш ја купил фирмата ТИС Македонија,
Капш КариерКом, инаку, веќе е во преговори која е специјализирана за развој, спроведување
со Македонски железници за изработка на ГСМР и одржување софтверски решенија и апликации.
систем, што ќе овозможи радиоповрзување на Сметаме, таа ќе биде корисна за нашето
локомотивите со диспечерските центри. работење во земјата, вели Кауфман, според која,
Истовремено, компанијата најавува можности и нивни потенцијални клиенти овде се и
планови да учествува и во подготовка на телекомуникациските компании, бидејќи
софтверско решение за Проектот за дигитална обезбедуваат услуга.и решенија за фиксни,
наплата на патарини во земјава. Според мобилни и алтернативни оператори, како и за
раководителката на Капш ДООЕЛ Скопје, Астрид интернет провајдери.

ттк Банка нБрм

повисоки камати за
депозитите и кредитите
Н овите каматни стапки за физички лица
се движат од 6,6% до 13,3% за орочени
депозити во денари, а каматните стапки за
скалестите депозити во денари се до
13,9%. Новите камати важат за постоечките
и за новите депозити За правни лица
новите камати се движат од 4% за орочени
средства на 15 дена, до 11,5% за орочени
денарски депозити на три години и важат
за сите нови депозити, како и за
постојните, освен за оние по договор.
инвестБанка
гратис период за користење сеф
Инвестбанка АД Скопје, членка на
СтеиермУркисцхе Спаркассе, започна со
промотивната летна понуда на сефови. На
клиентите им се нуди гратис период за
користење на сефовите до крајот на
годинава, доколку склучат договор за годишно
Зголемени се и каматните стапки за сите
новоодобрени и постоечки кредити за
физички лица, и тоа од 0,5% до 1,22%.
Каматните стапки за кредити за правни
лица се зголемуваат од 0 2%. Променетите
каматни стапки важат и за веќе одобрените
кредити, a се применуваат од први
месецов. Зголемени се икаматите за
пречекорување на трансакциска сметка и
изнесуваат 13,5% за дебитна и 15,12% за
кредитна картичка.
изнајмување на сеф во банката. Услов за
користење на оваа промотивна понуда е да
се склучи договор за годишно изнајмување на
сеф од моделот маратон, така што важноста
на изнајмениот сеф ќе трае заклучно со 31
декември наредната година.
порамнување на без-
готовинските плаќања
со мастеркард
Народната банка на Република Македонија, почну-
вајќи од 04.05.2009 година, започна да го реализира
договорот со Мастеркард интернејшнал инкорпорејтид
за национално (домашно) порамнување на безгото-
винските плаќања во трговската мрежа во Република
Македонија и подигања на готовина во банка или од
банкомат со дебитните и кредитните картички
Мастеркард, издадени од деловните банки во
Република Македонија.
Националното порамнување треба да придонесе за
намалување на трошоците на деловните банки врз
основа на овој вид трансакции, што во крајна линија би
требало да се одрази со намалување на трошоците на
давателите на услуги во трговската мрежа.
Придобивката од воведувањето на националното
(домашното) порамнување во Република Македонија е
очекуваното зголемување на бројот на уредите преку
кои се врши безготовинско плаќање во трговска мрежа
во Република Македонија, а со тоа и намалувањето на
готовите пари во оптек, со што на индиректен начин би
се намалиле вкупните трошоци во платниот промет во
Република Македонија.

Шпанска компанија ќе гради три фарми на ветерници во македонија

За струја од ветар -740 милиони евра

Шпанската фирма Инвал грин енерџи ќе
инвестира 740 милиони евра во изградба на
ветерници во источна и североисточна
Македонија. Изградбата на ветерниците ќе
започне од следното лето, до кога ќе биде
обезбедена целокупната документација.
Проект менаџерот на Инвал грин енерџи,
Жорди Мулиер информира дека во првата
фаза се предвидува изградба на 66
ветерници меѓу Штип и Радовиш, со вкупна
моќност од 198 мегавати, а за што ќе бидат
потребни 240 милиони евра.
-Следната ветрофарма, што ќе се гради е
во Свети Николе, со 80 ветерници по
тримега вати или вкупно 240 мегавати со
инвестиција од 300 милиони евра, во Крива
Паланка имаме планирано 50 ветерници со
инвестиција од 180 до 200 милиони евра,
рече Мулиер. Тој потенцира дека
градежните работи ќе ги вршат домашни
фирми, а целиот проект ќе заврши за 18
месеци. Во наредните 20 години, за
одржување на ветерниците, само во Штип
ќе бидат вработени 40 лица, а вкупно за
трите фарми ќе бидат потребни од 100 до
120 работници.
Трите фарми на ветерници во источна и
североисточна Македонија ќе
произведуваат електрична енергија, која ќе
ги задоволи потребите на 350.000
домаќинства, со што ќе се оневозможи
продукција на 155.000 тони токсични
гасови.
 data 13. 06. 2009
BERZANSKI pREglEdNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEdIUMI
НА ДОМАШЕН ТЕРЕН....
Заеднички проект на СојуЗ на СтопанСки комори и миниСтерСтвото
За транСпорт и врСки
Берзата- најбрза врска меѓу
превозниците и компаниите
Брзо поврзување на транспортерите и фир-
мите кои имаат потреба од транспорт за увоз и
за извоз е целта на проектот за изработка на
транспортна берза, што го најавија првите луѓе
на Сојузот на стопански комори и на
Министерството за транспорт и врски.
Транспортната берза чија подготовка е во ини-
цијална фаза, ќе функционира преку интернет
портал на кој ќе бидат поврзани со база на пода-
тоци транспортерите, производителите, трговци-
те, шпедициите и царинските складишта.
Со изработката на проектот ќе се надминат
проблемите во транспортот со недоволната
комуникација меѓу транспортерите и фирмите
кои имаат потреба од транспорт, истакна
Златко Калеников, претседател на Сојузот на
стопанските комори по потпишувањето
Меморандум за соработка за проектот со
министерот за транспорт Миле Јанакиески.
Според Калеников, сега најмногу проблеми
има со збирните пратки за кои не може да се
постигне конкурентна цена и брз и експедити-
вен транспорт. Транспортната берза ќе го реши
проблемот со нетранспарентноста при обезбе-
дување податоци, посочи Калеников, наведу-
вајќи примери со кои сега фирмите за да
добијат добра понуда треба да се јават во
најмалку 10 институции и пет шпедиции.
Министерот за транспорт и врски најави
охридСка Банка – СоСиете
женерал, охрид
крводарителска
акција на
вработените
Во пресрет на Светскиот ден на
крводарителството - 14 јуни, Охридска банка,
во соработка со Црвениот Крст на Македонија,
ќе организира крводарителска акција на
вработените во банката. Како што се наведува
во соопштението, крводаритеската акција, што
ќе се одвива секаде каде Охридска банка има
свои експозитури, ќе биде дел од Неделата на
солидарноста што на ниво на групацијата
Сосиете женерал ќе се одвива од 15 до 21
јуни.Охридска банка, според начелата на
својата политика за корпоративна-општествена
одговорност, ќе ги поддржува и ќе земе активно
учество во напорите на Црвениот крст на
Македонија, да ја поттикне свеста и да регрути-
ра нови крводарители.
broj 78
дека проектот за транспортната берза во идни-
на треба да овозможи дополнително регулира-
ње на транспортниот систем во земјава.
Јанакиески најави и оти Министерството за
транспорт при реализацијата на проектот ќе
помогне со обезбедување и размена на
потребните информации за важечките празни
регулативи за транспорт склучени меѓу
Македонија и други земји и со информации за
издавање лиценци за меѓународен транспорт.
- Проектот ќе овозможи покрај организирано,
едноставно и брзо поврзување на транспорте-
рите и корисниците на транспортот, и размена
на мислења, знаења, поставување прашања
по електронски пат, достапност до информации
за правила, закони, прописи и документи, како
и достапност за општи информации како што
се објави, новости, состојба на патишта, вре-
менска прогноза и статистика, рече
Јанакиески.
Од Сојузот на стопански комори не прецизи-
раа кога точно ќе профункционира транспорт-
ната берза, а најавија можен старт на интер-
нет-порталот за септември годинава. Во меѓу-
време ќе се работи на обезбедување податоци
од транспортните фирми, ќе се склучуваат
договори со Асоцијацијата на камионските
транспортери, како и со останатите стопански
комори во државата
проГрама За рурален раЗвој
Субвенција за фабрика за млеко во
прав- до 50 милиони денари
За 37 милиони денари се зголемува кофи-
нансирањето за набавка на опрема за про-
изводство на млеко во прав. Наместо досега
предвидените 13 милиони, ќе изнeсува 50
милиони денари, соопшти министерот за
земјоделство, шумарство и водостопанство,
Ацо Спасеноски.
- За оваа мерка од Програмата за рурален
развој може да аплицираат сите правни лица
во Македонија кои сакаат да инвестираат во
набавка на опрема за отворање погон за про-
изводство на млеко во прав.
Рокот е до 30 јуни, но ако нема доволно
интерес, ќе се пролонгира за уште еден месец.
Се кофинансираат 50 проценти од инвести-
цијата или максимум 50 милиони денари, рече
Спасеноски. Целта е, да се реши проблемот со
берзНИК
13
меморандум За раЗБирање меѓу
СтопанСките комори на македонија,
алБанија, Црна Гора и коСово
Заедничко аплици-
рање за развојните
програми на еу
Стопанските комори на Македонија,
Албанија, Црна Гора и Косово заеднички ќе
аплицираат кај институциите на ЕУ и кај
други меѓународни организации за развојни
програми фокусирани на нивните земји. За
таа цел, во Валона, Република Албанија,
претседателите на стопанските комори на
овие земји, Бранко Азески, Илир Жила,
Миодраг Мијушковиќ и Бесим Беќај, потпишаа
Меморандум за разбирање. Со овој
Меморандум, се предвидува и покренување
иницијативи пред владите за унапредување
на патната инфраструктура со цел подобра
комуникација, заеднички настап на саемски
манифестации, заеднички туристички пакети,
едукација.
Меморандумот за соработка меѓу стопан-
ските комори има за цел, не само да се пре-
вземаат конкретни чекори за помош на бизни-
сот, туку и да се изнајдат конкретни реше-
нија за проблемите што произлегуваат во
регионот, потенцираа претседателите на сто-
панските комори од регионот на средбата во
Валона.
-Време е да дејствуваме конкретно и да му
помогнеме на бизнисот, но и директно да се
вклучиме во конкретни проекти и развојни
програми. -нагласи Илир Жила, претседател
на Унијата на трговските и индустриските
комори на Албанија. - Треба да изградиме
заеднички институции со цел зголемување
на работната ефективност во иднина.
Претседателот на Стопанската комора на
Македонија, Бранко Азески, ја потенцираше
користа што ја имаат бизнисмените од овие
земји за натамошно продлабочување и про-
должување на меѓусебна соработка. Тој
посебно нагласи дека се уште постојат многу
области каде што соработката може успешно
да се конкретизира.
шпицот на производство. Млекото во прав ќе го
користи главно кондиторската индустрија која
засега е зависна од увоз на овој тип суровина.
Според него, годинава има огромен интерес за
инвестиции во земјоделството. Лани за
Програмата за рурален развој биле поднесени
680 барања, а годинава пристигнале 2.400.
Годинава Програмата е проектирана на 422
милиони денари што е речиси три пати повеќе
во однос на 2008 кога сумата изнесуваше 180
милиони денари. Најголем дел од средствата
се наменети за подобрување на конкурентно-
ста на земјоделските стопанства и нивна
модернизација. Во 2006 година сумата за рура-
лен развој изнесуваше 45 милиони денари, а
беа поднесени 404 барања. Во 2007, пак, за 74
милиони денари конкурираа 533 лица.
14 берзНИК
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
КОнференција на ПрОеКтОт за КОнКурентнОст на усаиД на тема ПристаП
ДО КаПитал вО услОви на рецесија
Кризата нуди можности за оние кои
можат и знаат да ги искористат
Глобалната економска криза не ги погодува
сите еднакво. Одредени компании и во услови
на намалена побарувачка остваруваат профит
и освојуваат нови пазари. Ова е една од кон-
статациите изречена конференцијата Пристап
до финансии во време на рецесија, организи-
рана од Проектот за конкурентност на УСАИД,
а на која водечки македонски банки и финан-
сиски институции, ги презентираат своите
финансиски продукти и услуги во корпоратив-
ното финансирање пред повеќе од 50 компа-
нии. Оваа конференција инаку претставува дел
од финансиската платформа на Проектот за
конкурентност, кој им помага на компаниите
успешно да ги задоволат потребите од капитал
за развој на бизнисот, и да развиваат инвести-
циски стратегии за пристап до голем број на
финансиски продукти и услуги, вклучително и
комерцијални заеми и финансирање на капи-
тал, во време на слаба ликвидност и тешкотии
за пристап до кредити.
Од самото отпочнување на финансиската
платформа во септември 2008, до денеска
Проектот за конкурентност има помогнато на
11 македонски компании да добијат пристап до
заеми од банки и лизинг на услуги во вредност
од 2, 75 милиони долари, со што се овозможе-
ни нови инвестиции со вкупна вредност од 4,
65 милиони долари. Овие инвестиции беа
овозможени од групата на финансиски консул-
танти на Проектот, кои им помогнаа на компа-
ниите да развиваат свои инвестициски страте-
broj 78
Data 13. 06. 2009
гии, и да изготвуваат добри бизнис планови за чекори за да ги затворат непрофитабилните
пристап до локално расположливите финан- производни линии.
сиски продукти и да го прошират своето делов- - Овие компании во основа учат дека еден
но работење. мудар бизнис произлегува од многу мудро и
- Сето ова покажува дека, не само што внимателно планирање. Бидејќи, кога компа-
финансиските институции имаат доверба во ниите ги презентираат својата билансна
нивните проекти, туку и на нивната посвете- состојба, тие всушност го земаат во предвид
ност навистина да ги реализираат тие проекти. своето работење. Кога тие имаат јасни цели,
Доколку сите 37 компании со кои што во значи дека имаат и добри бизнис планови, а
моментов работиме во Македонија успеат да тогаш и финансиските институции во нив имаат
добијат финансии, тоа ќе значи реализација на доверба – рече Џавери. -Барањето финансии
инвестиции од околу дваесетина милиони не значи да се аплицира за заем до финансис-
долари, а и отворање на повеќе од 600 нови ките институции, туку дека на поинаков начин
работни места – потенцира нимиш Џавери, се обмислува бизнис. - Проблемот на реце-
директор на Проектот за конкурентност. сијата не е проблем околу продажбата.
Она што е многу поважно, е фактот што тие Рецесијата нуди стратешки можности за оние
компании сега внимателно размислуваат каде кои што можат и знаат да ги искористат. А тоа
да ги инвестираат своите пари за новиот биз- значи дека ќе треба на поинаков начин да го
нис и на поинаков начин го користат својот при- обмислите вашиот бизнис. Компаниите кои се
лив на готовина. Тие сега инвестираат во нив- зафатија со поинакво обмислување на својот
ниот пристап на новите пазари, пример во бизнис, работењето на нивните компании го
Албанија, Косово и Грција. Преземаат храбри мерат со поинакви мерки.
Одредени компании и во услови на намалена побарувачка оства-
руваат профит и освојуваат нови пазари. Барањето финансии не
значи да се аплицира за заем до финансиските институции, туку
дека на поинаков начин се обмислува бизнис. Кога компаниите
имаат јасни цели, значи дека имаат и добри бизнис планови, а
тогаш и финансиските институции во нив имаат доверба
 Data 13. 06. 2009
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Пред претставниците на компаниите беа
претставени финансиските услуги на Инвест
Банка а.д. Скопје, Земјоделскиот кредитен
дисконтен фонд и на развојната фондација
Кримсон Капитал. Искуствата на терен во
работата со компании и банки ги презентираше
Гоце Мојаноски, од консултанстската фирма
Мегас 2006 Прилеп, додека Марта Марта
Наумовска –Грнарова, од компанијата Завар
зборуваше како финансиските консултанти од
Проектот за конкурентност им помогнале да го
осознаат сопствениот бизнис.
УслУга -Договор за Деловна соработка
Инвест банка а.д Скопје е дел од
ШтаермаркишеШпаркасе, која е доминантен
сопственик, со над 95% од капиталот на
Инвест Банка а.д. Скопје, а сопственик на 25 %
од капиталот на ШтаермаркишеШпаркасе е
Ерсте банка од Австрија. Во делот на поранеш-
ните републики се присутни во Хрватска,
Словенија, Србија, БиХ, Црна Гора и во
Македонија. Во Македонија во постапка е фор-
мирање на С лизинг, која очекуваме наскоро да
стане оперативна компанија. Билансната вред-
ност на ШтаермаркишеШпаркасе Групацијата
на крајот на минатата година изнесуваше 13,9
милијарди евра, коефициентот на расходи и
приходи е 50,5%, со 470 филијали и регионал-
ни центри, 5800 вработени и 1,9 милиони кли-
енти.
Инвест Банка минатата година ја заврши со
билансна сума од 7,9 милијарди денари, со 28
експозитури и 67.985 клиенти.
Кредитните производи на Инвест Банка ги
претстави викторија Јовановска, која кажа
дека Банката нуди можност за краткорочни и
долгорочни кредити, кредити од кредитни
линии, денарски и девизни. Кај краткорочните
денарски кредити Банката нуди максимален
рок на отплата до 12 месеци, а намената им е
за обртен капитал, односно тековно работење.
Каматната стапка на овие кредити во овој
момент е 12,5% на годишно ниво, а каматата
се плаќа месечно, додека главницата може да
се отплаќа месечно, тромесечно, полугодишно,
во зависност од видот на бизнисот или од
потребата на самото финансирање. Ова се
работи кои може да се договорат во соработка
со странките.
Кај краткорочните девизни кредити условите
горе-долу се исти во делот на краткорочните
денарски кредити, со тоа што девизните креди-
ти се наменети за плаќање на дознаки во
странство или за компании кои што имаат
девизно работење. Каматната стапка кај овие
кредити е 11,5% на годишно ниво.
-Во делот на долгорочните денарски креди-
ти, ние ги зголемивме роковите на финансира-
ње и од она што беше практика, 5 до седум
години, согласно можностите и изворите на
средства, банката сега нуди кредити до 10
години. Тоа се кредити претежно за основни
средства – тоа се инвестициони проекти, дали
за изградба на капитални објекти, купување
деловни простории, магацини и слично, купува-
ње опрема и инсталирање на истата, како и
купување на транспортни средства за деловна
намена. Каматната стапка кај овие кредити во
овој момент е 12 проценти на годишно ниво.
Кај овие кредити има можност за грејс период,
кој се структуира од видот на инвестицијата и
бизнисот. Кредитите може да се повлекуваат
еднократно или на транши, кредитите да се
реализираат етапно. Враќањрто на овие креди-
ти, и каматата и главницата, може да се стру-
курира по потреба на бизнисот- објасни
Јовановска. -Долгорочните девизни кредити
соодветствуваат на долгорочните денарски
кредити. Разликата е во каматната стапка, која
broj 78
-Најдобрата стратегија да се најде Македонија на вистинскиот пат во време на глобална криза
е да се најдат алатки со кои ќе се зголеми вашата конкурентност во глобалната тешка економ-
ска состојба. Македонските компании треба да инвестираат во нови технологии и подобрени
бизнис практики за да се стимулира развојот на компаниите и способноста за конкурентност
на глобалниот пазар. Имањето пристап до голем број на финансиски продукти може да напра-
ви разлика помеѓу опстанокот и неуспешноста на компанијата. – рече Тим Хаман, директор за
канцеријата за економски развој во УСАИД.
во моментов е 10,5% на годишно ниво.
Претежно се наменети за инвестициони добра
коишто се купуваат претежно во странство.
Банката нуди во моментов и долгорочните
девизни кредити од кредитна линија. Кај овие
кредити каматната стапка е врзана со шестме-
сечниот еурибор, зголемен за 5 проценти
маржа на банката, што во моментов изнесува
8,04. Оваа каматна стапка се менува двапати
годишно, од причина што референтната стапка
за којашто се врзани овие кредити се менува
на 1 јануари и први јули. Инаку, и овие кредити
се наменети во дел за кратки рокови, кога се за
тековни средства, а за инвестициони проекти
банката ги нуди со рок до 10 години.
За обработка на кредитните барања Банката
наплатува и провизии за обработка на кредит-
ните барања, кои изнесуваат 1,5% од износот
на кредитот еднократно, на почеток на одобру-
вање на кредитот.
Инвест Банка е присутна во финансирањето
на аграрот, како преку индивидуално земјодел-
ци, така и со финансирање на преработувачки
капацитети. Сега кредитираме преку
Земјоделскиот кредитен дисконтен фонд.
Максимални рокови на отплата во вој момент
се до 84 месеци, каматни стапки од 4 до 7 %.
Плаќањето на каматата е различно од гранка
до гранка и банката договара таков вид на
отплата каков што најмногу одговара на клиен-
тот.
Банката во моментов нуди и кредити што се
обезбедени со наменски орочен бескаматен
депозит. Тоа значи дека, во зависност од обез-
бедувањето, зависи и каматната стапка. Со
110% депозит којшто не носи камата со себе,
банката нуди кредити со 2 проценти, како за
денарски, така и девизни кредити. Со 100%
депозит, максималната камата е од 3 проценти.
За 70 % депозит од износот на кредитот, камат-
ната стапка во овој момент е 4,5 % и кај креди-
ти со 50% депозит, каматната стапка се разли-
кува – во делот кај денарските кредити е 7%, а
кај девизните е 6%.
Како потреба што се јави во изминатите
години, а Банката го разви како свој производ,
е договорот за деловна соработка. Тој подраз-
бира лимит во време, во пари и обезбедување
коешто е врзано со самиот договор за деловна
соработка. Имено, кога се работи за конкретен
кредит, ако во прашање е компанија која рабо-
ти подолгорочно, која ќе има континуирани
потреби од средства, дали како кредитен плас-
ман или гаранција или акредитив, банката за
секој од нив, го понуди овој договор, кој обезбе-
дувањето го врзува за себе. И секој поедине-
чен пласман внатре го врзува со овој договор.
Тоа ја скратува процедурата во делот на одоб-
рувањето, затоа што хипотеката е веќе напра-
вена и од моментот на кредитниот одбор може
многу брзо да се дојде до реализација на сред-
ствата. Доколку нема договор за деловна сора-
ботка и се работи за конкретен пласман што
треба да с е обезбеди, следи процедура на
нотар. Овој договор сам по себе не значи пари,
не носи каматна стапка. Но, секое конкретно
барање во него е поединечно и е предмет на
разгледување согласно кредитните политики и
процедури на банката.
зкДФ -креДИтИ со ФИксна камата
берзНИК
15
Земјоделскиот кредитен дисконтен фонд
(ЗКДФ) работи во рамките на Министерството
за финансии веќе 6 години и тоа е државен
кредиотен фонд кој што обезбедува понуда на
поволни кредити наменети за индивидуалните
земјоделски производители и агро-инду-
стријата, со цел подобрување на животниот
стандард на населението во руралните среди-
ни, како и за подобрување на конкурентноста
на македонските компании, објасни горан
ковачев, од Министерство за финансии. -
Инаку, заклучно со 15 мај 2009 година, бројот
на одобрени кредити е 4149, со вкупна вред-
ност од 35,2 милиони евра, од кои ЗКДФ рефи-
нансирањето е преку 26,5 милиони евра.
Структурирањето на ЗКДФ како фонд е на
три нивоа, при што ЗКДФ единица е независна
единица во рамки на Министерството за
финансии одговорна за администрирање и
раководење со кредитниот фонд. Комитетот за
политики на ЗКДФ е надлежен за креирање на
политики за кредитирање, согласно стратешки-
те определби на Владата на Република
Македонија. Има и Дисконтен кредитен комитет
кој е надлежен за носење одлуки за кредитни
барања.
- Модел на рефинансирање преку нашата
институција е пласман на средствата преку
селектирани финансиски институции и
заедничко финансирање на инвестицијата,
каде што во рамките на институцијата учеству-
ваат ЗКДФ, финансиска институција и кредито-
корисникот. Ова значи дека, ако еден клиент
има потреба од кредити од 10 илјади евра,
осум илјади се средства од ЗКДФ, две илјади
ги обезбедува самата финансиска институција,
а кредитобарателот во рамките на инвести-
цијата треба да учествува со најмалку 2000
евра сопствени средства, што не значи дека се
финансиски средства, туку може да биде опре-
ма, обртни средства, механизација и тн.- истак-
на Ковачев.
Посебно важно во работењето на фондот е
што се работи за строго наменски користење
на средствата од страна на кредитокорисници-
те за агроиндустриско производство.
Кредитниот ризик е на товар на финансиските
институции, што значи дека тие квартално ги
отплаќаат обврските кон ЗКДФ врз основа на
кои се прави рефинансирање на тие средства,
независно од тоа како кредитобарателите ги
враќаат средствата кон финансиските институ-
ции. Анализите на ЗКДФ покажуваат дека тие
се мошне ревносни во исплатата на средствата
и стапката на поврат на клиентите спрема
финансиските институции е 95%.
Целна група на ЗКДФ се носители на
земјоделски стопанства кои имаат поднесено
барање за упис во ЕРЗС (тоа се индивидуални-
те земјоделци регситрирани според зконза
земјоделска дејност), мали и средни пре-
тпријатија кои се занимаваат со примарно
земјоделско производство, мали и средни пре-
тпријатија кои вршат преработка на примарни
земјоделски производи и мали и средни пре-
тпријатија чија основна дејност е извоз на при-
марни земјоделски производи.
Кредитите можат да бидат: за примарно
земјоделско производство, до 100,000 евра,
кои може да се користа за основни и обртни
средства. Втора категорија се кредити за пре-
работка на земјоделски производи – до 300,000
евра, освен за млинови, кои може да се задол-
 Data 13. 06. 2009
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
ВеСти... БалКан
СрБија
Проблематично исполнување
на обврските кон ммФ
Србија тешко ќе ги исполни обврските, кои
произлегуваат од спогодбата со Меѓународниот
монетарен фонд, што ја крие опасноста да не
ја добие втората транша од кредитот од фон-
дот, изјави гувернерот на Српската централна
банка Радован Јелашиќ, пренесува АФП.
-Веќе е сигурно дека ќе ни биде тешко да ги
исполниме критериумите, договорени со ММФ,
за даночниот дефицит за првата половина од
оваа година, изјави Јелашиќ.
ММФ кон крајот на април на Србија и одоб-
ри заем од 2,9 милијарди евра за спречување
на последиците од глобалната економска криза
врз српската економија.
Белград кон крајот на мај ја прими првата
транша од кредитот од околу 800 милиони
евра. За да го добие овој кредит, Белград пре-
зема ангажман да направи буџетска ревизија,
која предвидува дефицит од 742,4 милиони
евра, кои не треба да надминат три проценти
од бруто домашниот производ.
-Во случај Србија да не ја исполни оваа
обврска, ние нема да можеме да ја добиеме
втората транша од кредитот, подвлече
Јелашиќ.
романија
Сивата
економија -
една третина
од БДП
Една третина од бруто домашниот
производ на Романија е од сивата еко-
номија, соопшти весникот Адеварул.
Според делот на сивата економија
во БДП-то (33 проценти), Романија
минатата година го зазеде петтото
место во европски рамки, што ја наре-
дува по Летонија, Бугарија, Естонија и
Хрватска, се посочува во истражува-
њето на меѓународната консултантска
фирма АТ Kearnes. Просечната вред-
ност на соодносот меѓу неофицијална-
та економија и БДП-то за Европската
унија е 16 проценти.
Најмногу случаи на неофицијални
плаќања за вложен труд има во гра-
дежништвото, покажува истражување-
то. Факторите од кои зависи обемот на
нелегалната економија се размерот на
даночното оптоварување на осигурува-
њата и на акцизите.
Романија е и рекордерот во ЕУ за
исплата на платите во коверт” - 23
проценти од вработените на овој
начин добиваат надомест за сработе-
ното. Малку над половината од насе-
лението во земјата има банкарски
сметки, а и кога платите се префрлаат
по банкарски пат, повеќето од корисни-
ците на банкарски картички ја повлеку-
ваат целата сума од сметката и пла-
ќаат во кеш.
broj 78
БиХ
рејтингот - на исто ниво
За разлика од повеќето земји во Регионот,
Босна и Херцеговина успеа да го задржи истиот
рејтинг. Во јунското издание, светската бонитетна
куќа Dun&Bradstreet (D&B) на БиХ и додели
рејтинг DB5c, кој значи дека сепак Босна и ната-
му е земја со висок ризик за вложување.
Иако трендот е опаѓачки, БиХ успеа да го
задржи минатомесечниот рејтинг, што не им
успеа на многу земји во регионот. На пример,
рејтингот на Хрватска е снижен од DB3c на, а на
Црна Гора
Вкупните депозитите помали
за 585 милиони евра
Вкупната актива на црногорските банки на
крајот на март годинава изнесуваше 3,16
милијарди евра, што е за речиси 150 милиони
или 4,9 отсто помалку во споредба со крајот на
2008 година. Вкупните депозити изнесуваат
1,76 милијарди евра, додека вкупните кредити
на крајот на март годинава биле 2,68 милијар-
ди евра, што претставува разлика од 920
милиони евра во корист на граѓаните и стопан-
ството, соопшти Централната банка на Црна
Гора.
Вкупните депозити од ланскиот август, кога
беа највисоки и изнесуваа 2,34 милијарди
евра, се намалија за 585 милиони евра.
Депозитите на населението изнесуваат 780
милиони евра и континуирано опаѓаат од
август 2008., кога изнесуваа 1,12 милијарди
евра.
Странските директни инвестиции во првите
берзНИК
17
СлоВенија
Косовските граѓани
нема да добијат
дозвола за работа
Словенечката Влада одлучи привремено
да прекине со издавање дозволи за работа и
престој во Словенија на граѓани од Косово
поради злоупотреба на овие документи.
Владата донесе ваква одлука поради
многубројните предупредувања од земјите
во Шенген зоната за гранична контрола, каде
драстично е зголемен бројот на косовски
граѓани кои таму работат со дозволи
издадени во Словенија. Најголем број
предупредувања доаѓаат од Германија, како
и од Швајцарија, која е најчеста крајна
дестинација на жителите од Косово.
Швајцарските власти дневно регистрираат
околу 15 случаи за злоупотреба на
словенечки работни дозволи, а досега
поради нерегуларности 11 жители на Косово
се вратени од Швајцарија во Словенија.
Словенија ќе го забрани и сезонското
работење за косовските граѓани во
градинарството, туризмот, земјоделството и
шумарството, а ограничувањето за работа ќе
важи и за стриптизетите, кои ќе можат да
работат замо на едно место, пишува
љубљанскиот весник Дневник.
Австрија од DB1d на DB2a, се наведува во ана-
лизата на D&B. На Словенија уште претходниот
месец рејтингот и е намален од DB2b на DB2c, a
А Србија и натаму има рејтинг DB5a, Албанија
DB4a и Македонија DB4d.
-Ова е последица на влијанието на глобалната
економска криза на земјите кои се повеќе извоз-
но ориентирани, додека земјите кои немаат голе-
мо учество на извозот, имаат непроменет рејтинг,
проценува D&B.
четири месеци изнесуваа 190 милиони евра,
што е за 38 отсто помалку споредено со
истиот период лани. Разликата меѓу приливот
и одливот на странските директни инвестиции
е 124,4 милиони евра, што значи дека нето
странските инвестиции биле за една третина
помали од истиот период лани.
Од вкупниот прилив, 121,4 милиони евра се
купување на капитал на берзата, додека на
недвижности отпаѓаат само 48,5 милиони
евра, односно 30 отсто од вкупните инвести-
ции. Вложувањето на странски капитал во
домашни компании изнесуваше 72,6 милиони
евра. Од Црна Гора се одлеани 32,9 милиони
евра, што е 73% помалку во споредба со
истиот период лани. Од вкупната сума, 6,1
милион се однесуваат на недвижности, додека
10,2 милиони евра граѓаните на Црна Гора
вложиле во странски компании.
18 берзНИК
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
СВЕТ... ВЕСТИ...
рУсија
најголемата криза во
последниве десет години
Русија се соочува со најголемата криза во
последниве десет години, а премиерот
Владимир Путин со потенцијално најголемите
протести низ земјата, пишува неделникот
Обсервер.
Фабриките во Русија се почесто пропаѓаат,
забрзано се зголемува бројот на
невработените, а бруто националниот
производ во првиот квартал од оваа година е
помал за 9,5 отсто, додава неделикот.
Лондонскиот весник открива дека
штрајковите и протестите на далечниот исток
на Русија се оддржуваат речиси секоја недела,
откако Владата во Москва одлучи да ја
зголеми царината за увоз на стари возила од
Јапонија, со цел да го поттикне производството
и побарувачката на домашната автомобилска
индустрија.
Протестираат и работниците од едно мало
место близу до Санкт Петербург, откако
УнГарија
пад на
индустриското
производство
Индустриското производство во Унгарија,
според најновите статистички податоци, во
април падна за 27,1 отсто во однос на
истиот месец минатата година, што според
укажувањето на аналитичарите, навестува
дека стопанството на таа земја и во второто
тримесечје од 2009 година ќе го продолжи
падот. Во првите четири месеци оваа година
производството е намалено за 23,5
проценти и тоа речиси во сите индустриски
гранки, наведе претставникот на унгарскиот
статистички завод Миклош Шиндел,
додавајќи дека најголем пад бил забележан
во производството и извозот на автомобили.
Во освојување на американскот пазар
Руски компанија Гаспром оценува дека до
2020 година да заземе од пет до десет отсто од
американскиот пазар, додека сега поседува 0,5
проценти, изјави заменик-претседателот на
Управниот одбор, Александар Медведев, на
тркалезната маса во организација на Шел. Тој
истакна дека пазарот на Северна Америка е
едно од најперспективните кога се во прашање
испораките на рускиот течен гас.
Гаспром на Северна Америка ќе испорача
околу 17 отсто произведен гас од наоѓалиштето
Штокман во централниот дел на руското
крајбрежје на Баренцовото Море, чии резерви
се проценуваат на 3,8 билиони кубни метри. Во
првата фаза на експлоатацијата на тоа
наоѓалиште предвидена е годишно
производство на 23,7 милијарди кубици, а
првите испораки на гас се планирани за 2013
година.
Втор извор на гас за Америка ќе биде полу-
broj 78
сопственикот на локалната цементарница,
рускиот олигарх Олег Дерипаска одлучи да ја
затвори фабриката поради нерентабилност, а
луѓето што беа вработени да останат без
работа. Весникот тврди дека ваква судбина им
се заканува на уште 700 градови низ Русија,
каде вработеноста зависи од делувањето на
една голема фабрика.
- Цела една деценија Русија бележеше
забрзан подем, пред се, поради високите цени
на нафтата на гасот, како и од профитите што
Владата во Москва ги собираше продавајќи ги
скапо своите енергетски суровини. Тоа меѓутоа
е минато време, па премиерот Путин сега е
соочен со незадоволството на поранешниот
советски пролетеријат кој повеќе не сака да
поднесува репресии во името на подоброто
живеење, констатира Обсервер, не верувајќи
дека во Русија е можно нешто налик на
украинската портокалова револуција.
Кина
откажани 156 проекти поради
намалување на емисиите на Цо2
Кина минатата година се откажа од
реализација на енергетските проекти во вкупна
вредност 473 милијарди јуани (69 милијарди
долари) повикувајќи се на повиците од разни
земји да ја намали емисијата на јаглерод-
диоксид (ЦО2), изјави висок функционер на
кинеското Министерство за заштита на
животната средина, Џанг Лиѓун.
Кина е најголем светски произведувач на
штетни гасови кои предизвикуваат ефект на
стаклена градина.
Кинеските власти нагласуваат дека подобро ќе
ја зголемат енергетската ефикасност и употреба
на обновување на изворите за енергија отколу да
прифатат ограничувањето на емисиите на ЦО2
Гаспром
Data 13. 06. 2009
аВиосообраќај
Компаниите ќе
загубат девет
милијарди долари
поради кризата
Авиокомпаниите во светот оваа година најве-
ројатно ќе загубат девет милијарди долари поради
глобалната економска криза, предупреди
Меѓународната асоцијација за воздушен транспорт.
- Ова е најтешката ситуација со која се соочува
секторот, изјави генералниот директор на
Асоцијацијата Џовани Бизињани на годишната кон-
ференција на оваа организација, која се одржува
во Куала Лумпур.
Асоцијацијата само пред три месеци прогнозираше
дека авиокомпаниите во светот оваа година ќе
загубат два пати помалку пари - 4,7 милијарди
долари.
- Нашата иднина зависи од една драстична проме-
на на нашите партнери, владите и од самиот сек-
тор, нагласи Бизињани.
Тој напомена дека даночното олеснување на авио-
компаниите е премногу високо, а нивните партнери
ја злоупотребуваат својата монополска позиција.
затоа што тоа би можело да го ограничи
економскиот развој на земјата. -
Земјите во развој кои не се членки на
Организацијата за економска соработка и развој
(ОЕЦД) ќе допринесе вкупно зголемување на
емисиите ЦО2 до 2030 година за 97 отсто, изјави
на Азиската конференција за нафта и гас во
Куала Лумпур извршниот директор за
Меѓународната агенција за енергетика, Нобуо
Танака. Кина во 2006 година стана најголем
светски емитер на штетни гасови, кои
настануваат со согоруваањето на нафта и јаглен,
пред САД, Русија, Индија и Јапонија, покажуваат
податоците на американското Министерството за
енергетика.
островот Јамал на кој Гаспром поседува
лиценца за експлоатација на две наоѓалишта
Експлоатацијата на тамбејски наоѓалишта ќе
почне во 2020 година, а рускиот концерн
моментално ги проучува можностите за
изградба на фабрика на телчен гас на Јамалу.
Независен руски аналитичар оценува дека
планот на Гаспром за освојување на
американскиот пазар е реално остварлив.
Гаспром меѓутоа на американскиот пазар на
течиот гас (ЛПГ) ќе наиде на остра
конкуренција од компаниите од Тринидад,
Египет, Алжир, Нигерија и други земји, така што
притисокот на цените ќе биде многу голем.
Експертите предупредуваат дека рускиот
холдинг ќе биде принуден на многу голем
попуст како би го зголемил својот удел на
пазарот така што маржата од продажбата на
ЛПГ ќе биде помала отколу при продажбата на
природниот гас.
 Data 13. 06. 2009
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
СВЕТ... ВЕСТИ...
растот на светските резерви на храна
зависи од инвестициите во ЗнД
Водечките учесници на светскиот пазар за
житарки апелираа до владите на земјите на
поранешниот Советски Сојуз да ги стимулираат
приватните инвестиции, неопоходни за да се
искористи огромниот стопански потенцијал во
регионот. Основен проблем во зголемувањето
на светските резерви на храна е создавање на
услови кои ќе им овозможат на Русија,
Украина, Казахстан и на други земји на
Заедницата на независни држави (ЗНД) во
целина да го реализираат својот стопански
потенцијал, заклучија приватните произведува-
чи на собирот на Светскиот форум за жито,
одржан во Санкт Петербург по иницијатива на
Европската банка за обнова и развој (ЕБРД).
ЕБРД и Организацијата на Обединетите
нации за храна и земјоделство (ФАО) сметаат
дека најмалку 13 милиони хектари земјоделско
земјиште во Русија, Украина и Казахстан може
повторно да се користи за производство на
храна без големи вложувања, се наведува на
Интернет страницата на Банката.
E.ON
Продажба на 13 електрани
Германскиот енергетски гигант
E.ON се согласи да продаде 13 елек-
трани на австрискиот енергетски
снабдувач Вербунд. Со продажбата
двете енергетски компании ќе ги
исполнат мерките наложени од
Европската унија со цел за јакнење
на пазарниот натпревар на енергет-
скиот пазар. Компаниите, меѓутоа, не
ја објавија продажната цена на елек-
траните кои се наоѓаат во германска-
та сојузна држава Баварија, а распо-
лагаат со капацитет од 312 мегавати
електрична енергија.
Оваа трансакција е дел од
обврските на E.ON кон европската
комисија, превземени во мај 2008
година, спрема кои мора да продаде
околу 5.000 мегавати производни
капацитети, како и далноводи со
ултра-висок напон во Германија.
ЛЕТонија
нов пакет строги
мерки на штедење
Владата на Летонија изготви план за ната-
мошни кастрења на државниот буџет. Според
планот, најавени се буџетски намалувања за
10 отсто со цел да им се излезе во пресрет на
барањата на меѓународните заемодавачи,
јави Шведската телевизија СВТ. Тоа ќе овоз-
можи давање зелено светло за кризен заем
за Летонија во висина од 7,5 милијарди евра
од Меѓународниот монетарен фонд (ММФ),
ЕУ и Шведска. Заемот се очекува да ја стаби-
лизира тешко погодената економија на оваа
прибалтичка земја.
Пред да бидат спроведени новите мерки на
штедење, Парламентот во Рига претходно
треба да го усвои предложениот владин пакет,
околу што се очекува позитивен исход.
broj 78
берзНИК
19
ЕБрД
Само во Русија може повторно може да се За да се искористи големиот земјоделски
ангажираат шест милиони хектари земјоделско потенцијал на членките на ЗНД, неопходна е
земјиште. Русија е еден од најголемите извоз- квалификувана работна сила, што бара инве-
ници и произведувачи на житарки и на трето стиции во образованието и обучување на нови-
место во светот по извоз и на петто место по те генерации на аграрни експерти, заклучено е
производство. на Форумот.
Водечките учесници на светските пазари за ЕБРД е подготвена да го финансира про-
жито во текот на Форумот ги разгледаа можно- изводство на храна во земјите на ЗНД, како и
стите за реализација на овој потенцијал и се да обезбеди средства за реализација на важни
согласија дека тоа е возможно само со зголе- инфраструктурни проекти, кои се клучен про-
мување на инвестициите на приватниот сектор блем во зголемување на земјоделското про-
вклучени во тој процес. изводство во регионот.
Високи владини претставници и бизнисмени од Меѓутоа, најавата за создавање житен ОПЕК
повеќе од 30 земји собрани на Светскиот го поттикна функционерот на американското
форум за жито заклучија дека за реализација министерство за земјоделие да ги предупреди
на земјоделскиот потенцијал на поранешните Русија дека идејата за зелен ОПЕК ги крши
советски републики е неопходна прецизна и прописите на Светската трговска организација
стабилна политика насочена кон пазарот на и дека би можела да влијае на руската аплика-
долгорочен и слободен капитал, со цел форми- ција за членство во оваа организација.
рање на економско-правните услови за поттик- Русија е трет светски извозник на жито, а на
нување на масовни приватни инвестиции во нејзината територија е една десетина од обра-
развој на крајно неопходната инфраструктура. ботливата земја во светот.
алжир и нигерија се
договараат за гасовод до Еу
Алжир и Нигерија наскоро треба да потпишат договор за
изградба на гасовод од 4.128 километри наменет за користење
нигериски гас, преку Сахара и Европа, изјави алжирскиот мини-
стер за енергетика и рударство, Шакиб Халил.
Во изјава за државната телевизија тој потенцира дека двете
страни постигнале договор за проектот, а договорот може наско-
ро да биде потпишан бидејќи сите проблеми се решени. Халил
објасни дека проблеми нема да има ниту при финансирање на
проектот кој треба да чини околу 13 милијарди долари.
Од нив, 10 милијарди долари ќе чини самиот гасовод, а уреди-
те на приклучните точки уште три милијарди долари. Со тој гасо-
вод, во Европа годишно треба да бидат испорачувани околу 30
милијардо кубни метри гас. Заинтересирани се и руски Гаспром,
францускиот Тотал и британско-холандскиот Шел.
Нигерија поседува седми по големина резерви на природен
гас во светот. Испораката на гас, според аналитичари може да
биде проблематична - бунтовници од Движењето за еманципа-
ција на делтата на Нигер се заканија со напади врз гасоводот.
Постојат и други сензитивни точки - како што е северен Нигер од
кој дел контролираат бунтовници од номадското племе Туарег,
како и јужен Алжир каде дејствуваат исламски милитантни групи.
ЕвроПска унија
Преговори со Турција за
енергетскиот сектор
Европската унија годинава треба да отпочне
преговори со Турција за сихронизирање на
енергетскиот сектор со критериумите на ЕУ, изјави
шведскиот премиер Фредрик Рејнфелд, чија земја
од идниот месец го презема претседателството со
Унијата. Тој изрази надеж дека тоа поглавие од
преговорите за присоединувањето на Турција ќе
биде отворено, додавајќи оти не е сигурен дали
тоа е можно.
- За сите во ЕУ би било мудро да ја ангажираме
Турција во енергетските разговори, но за тоа
потребна е поширока поддршка, за да може да се
отвори тоа поглевие, истакна Рејнфелд.
Турција за членство во ЕУ преговара од 2005
година но досега има отворено само една третина
од вкупно 35 поглавија.
20 берзНИК broj 78
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 06. 2009

1. KRATOK pREglED NA NASTANI
Иако од завчера Сведмилк и официјално отиде во
стечај, аферата со шведската млекарница и натаму е
топ вест во весниците. Имено, денешните изданија на
печате-ните медиуми, покрај хронолошкиот приказ на
пропаѓањето на оваа инвестиција, заклучуваат дека
на јавноста се уште и останаа нејасни многу работи,
за кои нема никаков одговор. Така, Утрински смета
дека остана нејасна улогата на Владата, која, всуш-
ност, го договараше купувањето на млекарницата од
страна на Феникс енерџи, а сега сосема се трга
настрана од случувањата. Владата не даде ниту
објаснување како претходниот менаџмент на млекар-
ницата успеа за толку кусо време, само за една годи-
на, да направи долгови од дури 32 милиони евра и
дали некој ќе одговара за испарувањето на тие пари.
Остана неодговорено зошто, по многубројните проте-
сти, власта не испраќаше инспек-циски и други
истражни органи да го проверат работењето на мле-
карницата, како што тоа се прави во многу други
фирми. Покрај ова, Дневник се осврнува на улогата на
Моше Баум во целиот случај и ги пренесува изјавите
на вработе-ните дека кога дошол Баум, затекнал
околу 800 тони јогурт во магацинот, кои ги продавал по
дампинг цена од 15 до 20 денари за литар бидејќи
количините биле пред истекување на рокот... Весникот
Вечер го пренесува и ставот на Федерацијата на фар-
мери, да се изнајдат пари за рестартирање на мле-
карницата Сведмилк, односно да се најде нов инве-
ститор, бидејќи стечајната маса не ги покрива побару-
вањата на доверителите.
Се огласи и Драган Даравелски за да демантира
дека има врска со газдите на МКД шпедиција. Во
соопштението кое го пренесуваат весниците,
Даравелски демантира дека ги познава газдите на
оваа шпедиција или лица кои сега се во оваа шпеди-
ција, а претходно имале врска и со други шпедиции.
Инаку, што се однесува до случајот Фершпед, весни-
ците информираат дека, според извори од компа-
нијата, луѓе од Царинската управа интензивно работат
на терен и бараат нови докази за да најдат нови забе-
лешки за работењето на компанијата.
Австриската компанија Капш КариерКом е во прегово-
ри со Македонски железници да изработи ГСМР
систем што ќе овозможи радио поврзување на локо-
мотивите со диспечерските центри. Оваа компанија
која деновиве формираше фирма - ќерка во
Македонија, планира да учествува и во подготовка на
софтверско решение за проектот за дигитална напла-
та на патарини во земјава, а истовремено да биде и
оператор кој ќе ја наплатува патната такса. Според
раководителката на Капш во Скопје, Астрид Кауфман,
за нив потенцијални клиенти во земјава им се и теле-
комуникациските компании бидејќи обезбедуваат
услуги и решенија за фиксни, мобилни и алтернатив-
ни оператори, како и за интернет провајдери.
Сопственикот на Капш Групацијата, Кари Капш, објас-
нувајќи ги стратегиските причини за влез на македон-
скиот пазар, рече дека решиле да инвестираат и
покрај тоа што е глобална криза и светот е во реце-
сија. За него, Македонија била логичен следен пазар
во рамките на проширувањето на Капш во Централна
и Источна Европа.
Своја фирма во Македонија отвори и Сага, најголе-
миот систем интегратор во Србија, во сферата на
информатичката и на телекомуникациската техноло-
гија. Според Зоран Крстевски, директор на Сага
Македонија, фирмата ќе нуди консалтинг услуги,
софтверски и хард-верски решенија, а една од нови-
ните што се подготв-уваат е понуда на лизинг на ИЦТ
опрема, како и друг вид облик на финансирање.
Весниците информираат и дека државата ќе ја даде
гаранцијата за 100 милиони евра заем од Европската
инвестициска банка наменети за поддршка на малите
и на средните претпријатија, како една од пакетот
антикризни мерки на Владата. Предлогот за гаранција
на Македонија за заемот вчера помина во собраниска-
та Комисија за финансирање и буџет, добивајќи под-
дршка и од мнозинството и од опозицијата.
Министерот за финансии, Трајко Славески, очекува
дека до крајот на годината претпријатијата ќе можат
да искористат од 40 до 60 милиони евра. Средствата
ќе одат до крајните корисници преку деловните банки,
11.06.2009 g. ЧЕТВРТОК
кои со посебен договор ќе се обврзат каматната стап-
ка да не биде повисока од шест проценти.
- Подобрениот транспортен систем ќе го поттикне еко-
номскиот раст, ќе ја подобри персоналната мобилност
на граѓаните, ќе ги намали трансакционите трошоци
за бизнис и ќе ја направи државата поконкурентна и
попривлечна за странски инвестиции - посочи
извршниот директор на Институтот за економски стра-
тегии Охрид, Билјана Јанева, на промоцијата на пуб-
ликацијата Препораки за развој на патната и желез-
ничка инфраструктура. Целта на Институтот Охрид со
издавањето и промоцијата на овој труд не е само да
се даде придонес во развојот на патната и железнич-
ката инфраструктура во Република Македонија, туку и
да отвори простор за понатамошни стручни размислу-
вања во оваа област, како една од носечките за еко-
номската преродба во државата.
В купно 349.063 се регистрирани како невработени
во Агенцијата за вработување на Македонија на крајот
на мај. Според податоците на Агенцијата, бројот на
невработените во мај годинава е намален за 816 лица
во однос на април, кога биле регистрирани 349.879
лица без работа. Најмногу невработени 351.278 лица
од почетокот на оваа година биле регистрирани во
март, додека во февруари без работа биле 351.115
луѓе. Од вкупно регистрираните невработени во мај,
278.139 лица активно бараат работа, додека остана-
тите 70.924 луѓе се пријавуваат само за остварување
на правото на здравствено осигурување.
Советот на ЕУ ги прифати новите правила за роаминг,
со кои би требало да поевтинат меѓународните пови-
ци за корисниците на мобилни телефони во земјите-
членки на Унијата. Новите правила би можеле да
повлечат 60 процентно намалување на телефонските
сметки на корисниците, а тие ќе стапат во сила од 1
јули во сите 27 земји-членки на ЕУ. Меѓутоа, Ова не
значи дека ќе се намалат цените за роаминг и кон
земјите кои не се членки на Унијата. Македонските
корисници се уште ќе плаќаат изгор цени за роаминг
кога се наоѓаат во странство.

2. TOp VESTI - RElEVANTNOST pO BROJ NA OBJAVI

1. КОЈ ИЗМОЛЗИ 32 МИЛИОНИ ЕВРА ОД „СВЕДМИЛК” (*****)
2. ДАРАВЕЛСКИ: НЕМАМ ВРСКА СО „МКД ШПЕДИЦИЈА” (****)
ДНЕВНИК
с.5 ВИСОКИ ЦЕНИ ЌЕ ПОТЕЧАТ ОД ЗЛЕТОВИЦА ВРЕМЕ
с.6 ДРЖАВАТА НА ГРАДЕЖНИЦИТЕ ИМ ДОЛЖИ МИЛИОНИ ЕВРА
с.6 САМО МОШЕ БАУМ ЌАРИ OД СВЕДМИЛК
с.6 ЕВТИНИТЕ КРЕДИТИ ЌЕ СЕ ДАВААТ СО ГАРАНТИРАНА КАМАТА
с.6 ЕВТИНИ КРЕДИТИ ЗА ФИРМИТЕ ДУРИ НАЕСЕН
с.7 РАБОТНИЦИТЕ СЕ ВРАЌААТ ОД ПРИНУДНА ПАУЗА
с.7 ДАРАВЕЛСКИ: НЕМАМ ВРСКА СО „МКД ШПЕДИЦИЈА”
с.7 ПРОДАВАМЕ ДОБРО, ВО ОДНОС НА КРИЗАТА

БИЗНИС ВЕЧЕР
сс.2 ПОГОЛЕМИ КАМАТИ ЗА ДЕПОЗИТИТЕ И КРЕДИТИТЕ
с.7 ЖЕЛЕЗНИЦАТА И ПАТАРИНИТЕ СЕ ТАРГЕТИ НА КАПШ
с.2 ГРАТИС ПЕРИОД ЗА КОРИСТЕЊЕ СЕФ
С.7 ФЕРШПЕД НЕ СЕ ЖАЛЕЛ
с.2 АВСТРИСКИ „КАПШ” СО РЕШЕНИЈА ЗА ЖЕЛЕЗНИЦАТА И ПАТАРИНИТЕ
с.7 ДА СЕ НАЈДАТ ПАРИ ЗА СВЕДМИЛК
с.2 ВЛАДАТА СЕ УШТЕ НЕМА ДОБИЕНО ЖАЛБА
с.3 ЗЕЛЕНО СВЕТЛО ЗА ЗАЕМОТ ОД ЕВРОПСКАТА ИНВЕСТИЦИСКА БАНКА ВЕСТ
с.4 БАНКИТЕ СОБИРААТ СЕ ПОМАЛКУ ПАРИ ОД ДОЛЖНИЦИТЕ с.6 СЛАВЕВСКИ НЕМА ДA ПОДЛЕГНЕМЕ НА ПРИТИСОЦИ ЗА “ФЕРШПЕД”
с.5 БАНКИТЕ СОБИРААТ СЕ ПОМАЛКУ ПАРИ ОД ДОЛЖНИЦИТЕ с.6 ДАЛАВЕРСКИ: НЕМАМ BPCKA СO ЛУЃЕТО OQ “MKД ШПЕДИЦИЈА”
с.8 БАНКИТЕ ГО ПОНЕСОА ПОРАСТОТ НА ЕВРОПСКИТЕ АКЦИИ
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.9 ОБВРЗНИЦИТЕ ОД ОСМАТА ЕМИСИЈА ОСТВАРИЈА НАЈГОЛЕМ ПРОМЕТ
с.8 „АГРОКОР” НЕМА ДA ГРАДИ АГРОБЕРЗА ВО СТРУМИЦА
УТРИНСКИ ВЕСНИК с.8 „ФЕРШПЕД” СЕ ЖАЛИ ДО ЦАРИНСКАТА УПРАВА
с.6 АВСТРИСКИ „КАПШ” ОТВОРИ ФИРМА ВО МАКЕДОНИЈА с.8 ДА СЕ НАЈДЕ МОДЕЛ ЗА РЕСТАРТИРАЊЕ НА „СВЕДМИЛК”
с.7 КОЈ ИЗМОЛЗИ 32 МИЛИОНИ ЕВРА ОД „СВЕДМИЛК” с.9 МЕТАЛУРЗИТЕ ПРЕДОЛГО ЧЕКААТ ДРЖАВАТА ДА СЕ СЕТИ НА НИВ
с.7 ЗЕЛЕНО СВЕТЛО ЗА ЗАЕМОТ ОД ЕИБ
с.8 ДАРАВЕЛСКИ ОДРЕКУВА ВРСКА СО „МКД ШПЕДИЦИЈА” ШПИЦ
.9 ФАРМЕРИТЕ БАРААТ РЕСТАРТИРАЊЕ НА „СВЕДМИЛК”
с.8 НИКОЈ НЕ САКАШЕ ДА ГО КУПИ „БУЈОТО ИНВЕСТ”
с.8 НАФТАТА НАД 71 ДОЛАР ЗА БАРЕЛ с.9 „ФЕРШПЕД” НЕ СЕ ЖАЛЕЛ КАЈ ВЛАДАТА
с.9 „КАПШ” СЕ ШИРИ И ВО МАКЕДОНИЈА
 Data 13. 06. 2009
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK pREglED NA NASTANI
Зајакнување на конкурентноста на македонските
компании и подобрување на деловната клима се клуч-
ните фактори за зголемување на македонскиот извоз.
Ова го истакна македонскиот министер за економија
Фатмир Бесими, за време на Конференцијата за уна-
предување на македонскиот извоз, што се одржа
вчера во Скопје, а за која информираат денешните
весници. Бесими посочи дека за постигнување на таа
цел потребни се преземање на нови мерки за намалу-
вање на трошоците за работење, преку соодветна
даночна политика и отстранување на бариерите, како
и намалување на царините на репроматеријали, и
понатамошна либерализација на трговијата. На кон-
ференцијата беше укажано дека трговскиот дефицит
на Македонија расте, додека извозот и покриеноста на
увозот со извоз опаѓаат. Дел од претставниците на
извозно ориентираните компании укажаа дека се
соочени со скапа струја за производство, големи
транспортни трошоци и скап увоз на репроматеријали,
па бараат Владата го субвенционира извозот. И екс-
пертите сметаат дека е потребна итна поддршка од
државата за поттикнувањето на извозот бидејќи голем
број текстилни фирми, кожарски и од металуршкиот
сектор ќе останат без работа и нема да можат да ги
обноват договорите со странските партнери.
Нов финансиски инструмент - државни хартии од
вредност со девизна клаузула воведе од вчера
Министер-ството за финансии. Како што се вели во
соопштението од Министерството за финансии кое го
пренесуваат денешните изданија на весниците, со
воведувањето на овие државни хартии од вредност
Владата сака да испрати јасен сигнал дека и поната-
му верува во стабилноста на домашната валута, а
целта е да се поттикне развојот на финансиските паза-
ри и конкуренцијата во финансискиот сектор и да се
зголеми бројот на финансиски инструменти.
Истовремено се укажува дека воведувањето на овие
финансиски инструменти е во насока на долгорочната
ориентација за приклучување кон Европската моне-
broj 78
тарна унија. Првата аукција на краткорочни државни
записи со девизна клаузула е планирана да се реали-
зира на 16 јуни, при што Министерството за финансии
ќе издаде тримесечни и 12-месечни државни записи
со девизна клаузула. На првата аукција на тримесеч-
ните државни записи ќе бидат понудени 650 милиони
денари со каматна стапка од 5,25 отсто, а на аукцијата
на 12-месечните државни записи ќе се понуди износ
од 350 милиони денари со каматна стапка од 7 отсто.
Над 30 милиони евра од годинашните субвенции се
веќе во рацете на земјоделците, околу 25 милиони ќе
бидат исплатени следните три месеци, а до крајот на
годината ќе се реализираат и останатите средства,
соопшти министерот за земјоделство, Ацо
Спасеноски. Како што може да се прочита во весници-
те, од Програмата за поддршка во млечната инду-
стрија се инјектира значителна сума пари по повеќе
основи. Вкупно 300 милиони денари се распределени
за млекото откупено од октомври 2008 до октомври
2009 година, 180 милиони за говедата буша, 200
милиони за високопродуктивните раси говеда.
Од Министерството за земјоделство, шумарство и
водостопанство е и новината од Програмата за рура-
лен развој, според која секое правно лице кое ќе гради
производен капацитет за млеко во прав, може да кон-
курира за 50 отсто кофинансирање со државата или
максимум до 50 милиони денари. -Во Македонија
имаме одредени шпицови на производство на млеко и
тоа во летниот период, објасни министерот Ацо
Спасеноски, додавајќи дека на овој начин може да се
решат проблемите со вишоците млеко и ова произве-
дено млеко во прав ќе може да се користи за конди-
торската индустрија. Аплицирањето ќе се врши до
крајот на јуни, но ако нема доволен број апликанти,
овој рок, најверојатно, ќе биде продолжен за уште
еден месец.
ЕВН Македонија ја обжали одлуката на
Регулаторната комисија за енергетика да не и ги при-
знае трошоците од 117 милиони евра, кои влегуваат
берзНИК
21
12.06.2009 g. ПЕТОК
во пресметките при формирање на цената на струјата.
Компанијата поднесе жалба до Второстепената собра-
ниска комисија за прашања од енергетиката против
одлуката на РКЕ, која ја сметаат за спротивна на
Законот за енергетика и на новата методологија за
пресметување на цената на струјата. Имено, Законот
за енергетика предвидува регулаторот да им овозмо-
жи на носителите на лиценци да си ги покријат трошо-
ците и да добијат соодветен поврат на капиталот.
Одлуката е спротивна на Методологијата за утврдува-
ње на трошоци на енергетските компании - велат во
ЕВН Македонија.
Мобилниот оператор Т-мобиле стартува со 3Г-техно-
логијата, која на корисниците ќе им овозможи врвни
технолошки решенија и услуги, како што се брз моби-
лен Интернет и видеотелефонија. Оваа мрежа на Т-
мобиле нуди пристап за брз мобилен Интернет со
брзина до 7,2 мбпс., која ќе биде овозможена автомат-
ски за сите Т-мобиле корисници и тарифни модели,
припејд, постпејд и бизнис. Користењето на оваа
мрежа на Т-мобиле ќе биде овозможено доколку
корисникот поседува телефон, кој поддржува 3Г, да се
наоѓа во 3Г мрежно покривање и да се најави за 3Г
мрежата. Цените на видеоповиците и на Интернет по
завршувањето на промоцијата се дефинирани посеб-
но за секој тарифен модел и ќе бидат објавени на
Интернет-страницата на Т-мобиле. За почеток, мреж-
ното покривање ги опфаќа поголемите градови во
Македонија, а понатаму ќе се проширува и во другите
населени места низ Македонија.
Драстичениот скок на МБИ-10 е забележан во бер-
занските извештаи во весниците. Овој индекс вчера
втор ден едноподруго оствари пораст во висина од
6,18 отсто, а вредноста му се покачи на 2.667,30
индексни поени. Наспроти него, МБИД загуби 0,86
отсто од својата вредност, која на крајот од денот изне-
суваше 2.371,84 индексни поени. ОМБ оствари пад од
0,27 проценти, намалувајќи ја својата вредност на
104,86 индексни поени.

2. TOp VESTI - RElEVANTNOST pO BROJ NA OBJAVI

1. ВЛАДАТА ВОВЕДУВА ЗАПИСИ СО ДЕВИЗНА КЛАУЗУЛА (*****)
2. Т-МОБИЛЕ” СТАРТУВА СО 3Г- ТЕХНОЛОГИЈА (***)
ДНЕВНИК с.6 СУБВЕНЦИЈА ЗА ИЗГРАДБА НА ФАБРИКА ЗА МЛЕКО ВО ПРАВ
с.7 ФИРМИТЕ НЕ СЕ КОНКУРЕНТНИ НА СТРАНСКИОТ ПАЗАР с.7 КРИЗАТА ГИ СОШИ ТЕКСТИЛНИТЕ ФАБРИКИ
с.7 ДРЖАВАТА ЌЕ НУДИ ХАРТИИ ОД ВРЕДНОСТ СО ДЕВИЗНА КЛАУЗУЛА с.7 ЕВН-МАКЕДОНИЈА; ОБЖАЛЕНА ОДЛУКАТА НА РЕГУЛАТОРНАТА КОМИСИЈА
с.8 ЕВН ЈА ОБЖАЛИ ЦЕНАТА НА СТРУЈАТА с.7 Т-МОБИЛЕ СО МОБИЛЕН ИНТЕРНЕТ
с.8 ДРЖАВНИ ПАРИ ЗА МЛЕКО ВО ПРАВ
с.8 Т-МОБИЛЕ” СТАРТУВА СО 3Г- ТЕХНОЛОГИЈА ВРЕМЕ
с.5 ШПЕДИЦИИТЕ СЕ СТЕПАА ЗА БИЗНИСОТ НА „ФЕРШПЕД”
с.5 HA СЕВЕРОИСТОКОТ 50 ВЕТЕРНИЦИ
БИЗНИС с.5 ЕВН ПОДНЕСЕ ЖАЛБА ЗА ЦЕНАТА
с.2 АНГОЛА - НЕОТКРИЕНА БИЗНИС ДЕСТИНАЦИЈА с.7 ЗАЕМИТЕ СО ДЕВИЗНА КЛАУЗУЛА
с.2 АВТО КРЕДИТИ ЗА БИЗНИСМЕНИ
с.5 ЗАОЃААТ ЛИ ПРОИЗВОДИТЕ СО “СОНЦЕ”?
ВЕСТ
с.5 Т-МОБИЛЕ ВОВЕДЕ ЗГ ТЕХНОЛОГИЈА И УСЛУГИ
с.3 ЕВН ЈА ОБЖАЛИ ОДЛУКАТА ЗА НЕПОСКАПУВАЊЕ НА СТРУЈАТА
с.8 „БУЈОТО ИНВЕСТ” НЕ ДОБИ ПОНУДА ЗА КУПУВАЊЕ
с.6 ВЛАДАТА СО ДРЖАВНИ ЗАПИСИ ГАРАНТИРА ДЕКА НЕМА ДЕВАЛВАЦИЈА
с.8 СЕ ВОВЕДУВААТ ДРЖАВНИ ЗАПИСИ СО ДЕВИЗНА КЛАУЗУЛА
с.6 ИЗВОЗОТ ПАЃА ДВАПАТИ ПОБРЗО OД УВОЗОТ
с.8 ИНДЕКСИТЕ ВО ЕВРОПА И АЗИЈА ВО ПОРАСТ - ДОЛАРОТ КОЛАБИРА
с.9 МБИ-10 ГИ ВРАЌА ЗАГУБИТЕ
НОВА МАКЕДОНИЈА
УТРИНСКИ ВЕСНИК с.6 ЗА КВАЛИТЕТНО ОСИГУРУВАЊЕ НЕМА АЛТЕРНАТИВА
с.3 ВЛАСТА ГО ПРОЗИВА ГУВЕРНЕРОТ ГОШЕВ ЗА ПРЕРЕСТРИКТИВНОСТ с.8 НОВ ПАКЕТ МЕРКИ ЗА УНАПРЕДУВАЊЕ НА ИЗВОЗОТ
с.7 ЕВН ЈА ОБЖАЛИ ОДЛУКАТА НА РКЕ ЗА ЦЕНАТА НА СТРУЈАТА с.8 ВЛАДАТА ВОВЕДУВА ЗАПИСИ СО ДЕВИЗНА КЛАУЗУЛА
с.7 КОМПАНИИТЕ ОФКААТ ЗА ИТНИ МЕРКИ, ВЛАДАТА СЕ ФАЛИ с.8 „ЕВН” ЈА ОБЖАЛИ ОДЛУКАТА НА РЕГУЛАТОРИТЕ
с.8 ОТКАКО ГИ КАЧИ КАМАТИТЕ, ВЛАДАТА ВО ОБИД ДА ГИ СИМНЕ с.8 „СКОПСКИ ПАЗАР” ОТВОРИ ДИСКОНТ „МАКСИ Д” И ВО СТРУГА
с.8 ДРАСТИЧЕН СКОК НА МБИ-10
с.8 „Т-МОБИЛЕ” СТАРТУВА СО ЗГ-ТЕХНОЛОГИЈАТА
с.8 ИСПЛАТЕНИ 30 МИЛИОНИ ЕВРА ОД СУБВЕНЦИИТЕ ШПИЦ
с.8 И ВЛАДАТА ГО ЧУВА ДЕНАРОТ
ВЕЧЕР с.8 Т-МОБАЈЛ ВОВЕДЕ ЗГ
с.6 НА АУКЦИЈА И ДРЖАВНИ ЗАПИСИ ВО ЕВРА
с.8 „СВЕДМИЛК” ЌЕ ПРОРAБОТИ
с.6 ПРОДАЖБА НА ПЛАЦЕВИ ЗА БИЗНИС ВО ВЕЛЕС
22 берзНИК broj 78
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 06. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Најавата за склучување аранжман со ММФ – топ
вест во сите денешни весници. -Меѓународниот
фонд ја следи состојбата во Македонија и е
подготвен да и помогне на Владата на начин кој
ќе го побара од неа. Владата смета на поддршка
од ММФ во повеќе форми, не исклучувајќи ја и
можноста во втората половина од годината, ако
работите на глобален план во опкружувањето и
во Македонија не одат кон добро, односно ако се
влошат, да размислиме и за финансиска
поддршка, изјави министерот за финансии Трајко
Славески.
ММФ ќе и помогне на Македонија, порачува
извршниот директор за Европа во ММФ, Марек
Белка, во интервјуто во Утрински весник. -
Македонија ќе има потреба од позатегната
монетарна политика, позатегната фискална
политика или, пак поголемо надворешно
финансирање, вели Белка. -Охрабрени сме дека
банкарскиот систем изгледа дека е релативно
моќен. Веројатно кредитниот растеж нагло ќе
забави по минатогодишното ниво, бидејќи
банките се соочуваат со позатегнати услови на
ликвидност, но билансите покажуваат доволно
силни за да го издржат опаѓањето без поголема
штета. Секако, секогаш е потребна будност за
властите да можат да одговорат на секаков
проблем, веднаш кога би се појавил. Во однос на
светската криза, Белка изјавува дека глобалната
економија останува во рецесија, но стапката на
опаѓање се ублажува и се приближуваме
повторно кон развојот. Резултатите за БДП од
првиот квартал беа многу слаби. Сепак,
скорешните податоци наведуваат дека стапката
на намалувањето на потрошувачката, трговијата
и на производството се смирува, додека
довербата на потрошувачите се помести од
ниското ниво, а продажбата на мало, главно, се
зацврсти. Но, банкарските системи во развиените
економии остануваат под стрес, a и ризиците за
опаѓање се уште се присутни.
Министерството за финансии очекува да паднат
каматите на кредитите со воведувањето на
државни записи со девизна клаузула,
информираат печатените медиуми. Тоа треба да
биде сигнал и до Народната банка во следниве
неколку месеци да се придонесе за
поевтинување на заемите. -Ние на овој начин им
гарантираме на субјектите кој купуваат државен
долг дека денарот останува стабилен, односно
инвестициите во овие хартии од вредност не
подлежат на ризик на валутата -објаснува
министерот за финансии Трајко Славески. -
Каматните стапки што се нудат за државните
записи се веќе на пониско ниво и тие ќе бидат
5,25 проценти за тримесечните записи и 7
проценти за 12-месечните записи. Од почетокот
на годинава, заклучно со последната аукција,
Министерството за финасии има прибрано околу
100 милиони евра. За Славески тоа е минимално
во однос на вкупната маса на депозити и кредити
во македонската економија. -Тоа значи дека нема
никаво влијание со расположливоста на
кредитните средства за македонската економија
укажува Славески.
Македонските компании имаат претприемачки
дух и идеи како да се развиваат, но се уште им е
проблем подготвувањето добри бизнис планови
за да добијат банкарски кредити. Тие мора да
инвестираат во нови технологии и во подобрени
деловни практики ако сакаат да бидат
конкурентни на глобалниот пазар. Ова е пораката
од вчерашната конференција Пристап до
финансии во време на рецесија, што ја
организира УСАИД во рамки на Проектот за
конкурентност. -Сега, во услови на криза, банките
се попретпазливи при одобрувањето кредити, но
ако клиентот има добри финансиски показатели и
кредибилитет, ако понуди издржан проект и добра
инвестициска програма, воопшто не е проблем да
се дадат средства, изјави Јасмина Диневска од
ТТК Банка.
Потпишан меморандум за изработка на
транспортна берза меѓу Сојузот на стопански
комори, и Министерството за транспорт и врски.
Фирмите кои имаат потреба за превоз на стоки во
и надвор од земјава, од есен ќе можат со
едноставно кликнување на веб-сајтот на
транспортната берза, да се информираат за
податоците на транспортните компании. На тој
13.06.2009 g. САБОТА
начин, фирмите и транспортерите брзо ќе се
поврзат, што ќе придонесе пратките навреме да
стигнуваат и да имаат конкурентна цена. Носител
на проектот за транспортната берза е Сојузот на
стопански комори, а Министерството за
транспорт ќе ја има логистичката и
информативната улога да ја храни интернет
страницата со свежи информации и за било какви
измени и дополнувања на законите и
подзаконските акти од транспортната сфера.
Инаку, транспортната берза чија подготовка е во
иницијална фаза ќе функционира преку интернет
портал на кој ќе бидат поврзани со база на
податоци транспортерите, производителите,
трговците, шпедициите и царинските складишта.
Весниците го пренесуваат соопштението од
Цементарница Усје, каде се вели дека
компанијата склучила индивидуални договори со
вработените кои сакаат доброволно да ја
напуштат фирмата, а за што ќе добијат
испратнини во износ од 1,2 милион денари или
20.000 евра. Менаџментот на Цементарница Усје
изрази жалење што и покрај отвореноста и
транспарентноста на процедурата, како и
алтернативните предлози што биле понудени,
синдикатот не покажал интерес за наоѓање
заеднички најприфатливо решение за
социјалната сигурност на сите вработени, чии
работни места се укинуваат поради деловни
причини што произлегуваат од глобалната
економска криза.
Вештачењето за приватизацијата на Фершпед
ќе заврши до крајот на август, по што судот во
Скопје ќе одржи рочиште на кое ќе треба да се
изјасни за законитоста на сопственичката
трансформација на оваа шпедитерска компанија,
информира Нова Македонија. Вештачењето го
прави независна и реномирана ревизорска куќа,
со цел да се добие релевантно и стручно
мислење за извршената приватизација во
Фершпед. Ревизорите ќе треба да го дадат
клучниот одговор, кој ќе придонесе за затворање
на целиот предмет, кој се во ди неколку години на
предлог на Државното правобранителство на
Република Македонија.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. ДОБАР ПЛАН ЗА ДОБАР КРЕДИТ (*****)
2. АРАНЖМАН СО ММФ ДО КРАЈОТ НА ГОДИНАВА? (****)

ДНЕВНИК ВРЕМЕ
с.7 „УСЈЕ” ОТПУШТИ 139 ВРАБОТЕНИ с.7 ЌЕ ПАЃААТ КАМАТНИТЕ СТАПКИ?
с.7 ВЛАДАТА ПАК ИМ КОНКУРИРА НА БАНКИТЕ
с.7 ПАРИ ИМА, ПРОЕКТИ НЕМА
с.9 ДОБАР ПЛАН ЗА ДОБАР КРЕДИТ
с.7 „ТОПЛИФИКАЦИЈА” ТУЖИ, НЕ ПРАШУВА
УТРИНСКИ ВЕСНИК ВЕСТ
с.4 ММФ ЌЕ И ПОМОГНЕ НА МАКЕДОНИЈА с.6 АРАНЖМАН СО MMФ ВО СЕПТЕМВРИ?
с.7 АРАНЖМАНОТ СО ММФ СЕ ПОИЗВЕСЕН
с.7 ОД “УСЈЕ” ЗАМИНУВААТ ОД РАБОТА УШТЕ 91 РАБОТНИК НОВА МАКЕДОНИЈА
с.8 ВЛАДАТА ОЧЕКУВА ПАД НА КАМАТИТЕ с.9 ПО 20.000 ЕВРА ЗА ДОБРОВОЛЕН ОТКАЗ ВО „УСЈЕ“
с.8 ДО КРЕДИТ САМО СО ДОБАР, ИЗДРЖАН БИЗНИС-ПЛАН с.9 ВЕШТАЧЕЊЕТO ЗА ПРИВАТИЗАЦИЈАТА НА „ФЕРШПЕД” ВО АВГУСТ
с.8 „ЕВН МАКЕДОНИЈА” НУДИ ПЛАЌАЊЕ НА ДОЛГОВИТЕ НА РАТИ
с.9 ТЕ-МОБАЈЛ СО ЗГ-ТЕХНОЛОГИЈА
ВЕЧЕР ШПИЦ
с.6 ПОДАТОЦИ ЗА ТРАНСПОРТНИ УСЛУГИ ЌЕ ИМА НА ВЕБ САЈТ
с.11 ВИСОК НАПОН ЗА ГРАТИС-СТРУЈА
с.6 ДОЛГОВИТЕ ЗА СТРУЈА НА РАТИ
с.11 НАСКОРО ТРАНСПОРТНА БЕРЗА
с.6 ОТВОРЕН МАКСИ Д ДИСКОНТ
с.11 ЗА КРЕДИТИ СЕ ПОТРЕБНИ ДОБРИ ПРОЕКТИ
 Data 1.06.2009 broj 76
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK PREGLED NA NASTANI VO NEDELNICITE
ГЛОБУС
с.20 СИРОМАШТИЈАТА - БОДИГАРД НА ДЕНАРОТ
Aко земјата не најде „прозрец“ преку кој би се слеале во земјата меѓу
500 милиони и евентуална милијарда евра, промената на паритетот на
денарот со кошничката доминантни валути во светот би се случила прак-
тично спонтано - таа мерка едноставно е „анте портас”!
Македонија напнато очекува дали ќе има девалвација на национал-
ната валута. За разлика од народот кој изгледа се уште верува во при-
спивните бајки на провладините телевизиски канали, според кои кај нас е
се во ред, дури малку подобро отколку во белиот свет,
с.44 MАКЕДОНСКАТА АВИЈАЦИЈА СО СКРЖЕНИ КРИЛА
Општ заклучок за македонскиот авиобизнис e дека ситe се обидуваа
да летаат во матно. Затоа континуирано ни се појавуваат ситуации со
дупликат билети за летовите со нашите авиокомпании, карања на патни-
ците со претставниците на компаниите, често откажување на летовите,
забрана за летови по одредени коридори... нo и закани дека ќе ни бидат
запленети авиони, забрани на слетување и полетување од некои европ-
ски аеродроми
Работата е готова. Македонија најверојатно ќе остане без национа-
лен авиопревозник. MAT има мораториум за летање, a поголем дел од
патниците кои ова лето планираа да патуваат со националната авиоком-
панија и веќе извадиле или резервирале билети за месец јуни или ќе оста-
нат дома шш ќе мора да ја променат авиокомпанијата со која ќе патуваат.
ФОКУС
с.8 ГАЗДА ШТЕРЈО ЌЕ ИЗВЛЕЧЕ ПРОФИТ ДУРИ И ОД ОДЗЕМЕНАТА
ЛИЦЕНА
Само наивните може се уште да веруваат во „силните“ напади на
власта по најмоќното бизнис другарче на Црвенковски. Доколку нависти-
на се бореа против незаконитостите на Штерјо Наков, тогаш и судскиот
процес за приватизацијата на Фершпед ќе мрднеше од мртва точка, наме-
сто да се оддолжува веќе втора година. Тоа е чист случај, но, власта се
прави слепа пред очигледното. Зошто?! Заради лични интереси. He
мислевте, белким, дека преродбенициве играат за „пољупци“!
с.34 БИКОТ И МЕЧКАТА НИКАКО ДА ИЗБЕГААТ ОД ДОМАШНИТЕ
ЅВЕРКИ!
He може да не изненадува како домашните компании и по тринаесет
години на Берзата гледаат само како можност за ефтин маркетинг. Па,
така, со огромно задоволство се задолжуваат во домашните банки со
камати од 10-12 отсто, иако истите финансиски средства можат да ги
соберат преку емисија на акции како многу подобар начин за финансира-
ње на развој, особено во држава каде банкарските кредити имаат повисо-
ки камати отколку заемите од лихварите во другите земји!
КАПИТАЛ
с.8 ПО ЗАТВОРАЊЕТО НА ФЕРШПЕД, МКД ШПЕДИЦИЈА ГО ПРЕЗЕ-
МА ЦЕЛИОТ БИЗНИС
По одземањето на лиценцата за шпедиција на најголемата шпеди-
терска куќа Фершпед, единствена компанија во шпедитерскиот бизнис со
голема гаранцијо остонува Шпедиција МКД. Бидејќи објасну-воњота на
органите на власта за причините зошто е одземена дозволата за шпеди-
ција на Фершпед се прилично бледи, во јавноста веднаш се појавија шпе-
купации деко е можно овој потег да се прави со цел да се остови повеќе
простор за Шпедицијата МКД. И логично веднаш почнаа јавно да се поста-
вуваат прашањата кој стои зод фамозната Шпедиција МКД.
с.32 КАМАТА ОД 10% Е ОЧАЈНИЧКИ СИГНАЛ ЗА МАКЕДОНИЈА
Финансиските аналитичари кои го познаваат функционирањето на
светските финансиски пазари велат дека ако Македонија за своите евро-
обврзници понуди камата од 10%, тоа ќе биде сигнал за инвеститорите
дека земјата е во очајна потреба за пари, што може уште повеќе да го
берзНИК
23
OD 8.06 DO 13.06.2009 g. PONEDELNIK-SABOTA
загрози регионот.
Иако прилично долго живеевме во убедувањето дека кризата нема
да биде толку трагична за Македонија, сега веќе станува јасно дека свет-
ската криза удира по најслабите точки на македонската економија.
с.36 ЌЕ СЕ ТРГУВА CO ХАРТИИ ИЗВЕДЕНИ ОД МАКЕДОНСКИ АКЦИИ?
Компонијата Dow Jones Indexes, изработувач на берзански индекси и
Федерацијата на Евро-Азиски берзи (FEAS) најавија лансирање на нови
DowJones FEAS индекси, во кои ке влезат и македонски ком-пании. До
затворањето на овој број на Капитал ин-дексите се уште не беа пуштени,
а од Македонска берза за жал не знаеја да кажат кои домашни коти-рани
компании ке бидат дел од новите индекси.
с.37 НА УДАР Е ПРОФИТАБИЛНОСТА НА БАНКИТЕ
Бернард Коениг – претседател нa УО на Охридска банка
Последните мерки на Централната банка се насочени кон поддршка
на финансиската аабилност на економијата и на денарот. Потполно сме
свесни за апсолутната потреба од зачувување на стабилноаа на денарот.
За жал, овие мерки, со високо зголемување на стапката на задолжителна
резерва, за девизни и за денарски депозити со девизна клаузула, веднаш
ќе се одразат на профитабилноаа на банките и врз Охридска банка, осо-
бено поради нејзината висока ликвидност.
с.58 ПОТРОШУВАЧОТ САКА ДА ЗНАЕ ШТО КУПУВА И ОД КОГО
Љупчо Ќосев - менаџер за надворешна соработка во Промес
Основна филозофија на нашата компанија е дека со квалитетот и
безбедноста на производите нема ком-промис. Мора да се направи се
што е потребно за на нашите потрошувачи да им понудиме здрави, свежи
и проверени месни производи. Во прилог на ова зборува фактот дека ние
бевме првата компанија од месната индустрија која го воведе НАССР
системот за безбедност на храната.
ФОРУМ
с.32 НАЈГОЛЕМОТО ИСКУШЕНИЕ НА ГАЗДИТЕ НА ФЕРШПЕД
Платите на вработените, Фершпед годишно го чинат 4,4 милиони
евра. Сега, кога има забрана за работа, што ќе одлучи менаџментот? Ако
отпушта, ќе се соочи со потенцијален револт на работниците-акционери
од што може да произлезе понуда на акциите на берзата. Тоа ќе значи
дека некој непосакуван за внатрешните акционери може да влезе во игра.
Ваквото сценарио, со вакви ниски цени, многумина ќе се обидат да го
валоризираат... Како и да е, актуелните основачи на Фершпед сега се пред
големо искушение
с.36 КЕШИРАЊЕ
Македонска берза - минатата недела
Првите два дена растот беше силен и МБИ10 бележеше дневен раст
од по 5%, а поединечните акции достигнуваа уште поголеми проценти. Но,
веќе во следните два дена инвеститорите како да се задоволија со оства-
рените добивки, па секој брзаше да си го земе тоа што сметаше дека е
негово. Како последица, индексите паѓаа и двата дена, а особено падот
беше изразен во четвртокот. На крајот, сепак, МБИ10 успеа даја заврши
актуелната недела со солиден раст од 3,8%, достигнувајќи ниво од
2.594,36 поени
с.37 HE ГO ПОТЦЕНУВАЈТЕ ПАЗАРОТ
Светски берзи - минатата недела
Дента кога Џенерал моторс банкротираше, или поточно кажано влезе
во процесот на преструкту-ирање, берзите растеа, нешто налик на задуш-
ница, кога живите се собрале за да оддадат почит на мртвите, ама соби-
рот се претвора во дружење на живите, среќни и весели што воопшто се
се уште живи, потсетени дека смртта е зад аголот и дека треба да се
ужива во животот додека трае. Како и да е, чувството дека најлошото е
зад нас, заразно се шири низ светот, како што пред неколку месеци зараз-
но се ширеше стравот дека светот, ете, само што не пропаднал
24 берзНИК broj 78
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 13.06.2009

НЕДЕЛАТА ЈА ОДБЕЛЕЖАА...
СЕ ВоВЕдУВА НоВ фИНАНСИСКИ ИНСТРУМЕНТ

државни записи со девизна клаузула

Државни хартии од вредност со девизна
клаузула е новиот финансиски инструмент што
Министерството за финансии го воведува на
пазарот на државни хартии од вредност.
Првите аукции ќе се одржат на 16 јуни при што
ќе се понудат тримесечни и 12-месечни држав-
ни записи.
Целта на воведувањето на овој финансиски
инструмент, како што соопштува
Министерството за финансии, е поттикнување
на натамошниот развој на финансиските паза-
ри во Република Македонија, пред се на при-
марниот пазар на државните хартии од вред-
ност преку зголемувањето на интересот на
потенцијалните инвеститори за државните хар-
тии од вредност, поттикнување на побарувачка-
та за државните хартии од вредност, како и
продолжување на нивниот рок, зголемување на
бројот на финансиски инструменти кои и стојат
на располагање на фискалната власт за ефи-
касно управување со јавниот долг, односно за
обезбедување парични средства за финанси-
рање на потребите на државата со пониски
трошоци, на среден и долг рок, и со одржливо
ниво на ризик.
Новиот инструмент треба да креира нови
финансиски инструменти на пазарот кои се во Во соопштението се наведува дека воведу- сии на својата веб страна редовно ќе го објаву-
согласност со краткорочните и долгорочните вањето на овие финансиски инструменти е во ва Календарот на аукции во кој однапред се
преференции на инвеститорите и кои ќе овоз- насока на долгорочната ориентација на утврдени датумите на одржување на секоја
можат структуирање на нивното портфолио од Република Македонија за приклучување кон аукција, додека останатите карактеристики
аспект на валутниот ризик, да ја поттикнува Европската Монетарна Унија. (износ, тип на тендер, со или без девизна клау-
конкуренцијата во финансискиот сектор која Првата аукција на краткорочни државни зула) ќе бидат дополнително утврдувани во
треба да придонесе за воведување нови записи со девизна клаузула е планирана да се Проспектот за аукција на државни хартии од
финансиски инструменти како и подинамичен реализира на 16 јуни 2009 година, при што вредност, кој ќе биде објавен на веб страна на
развој и одржување на ефикасни домашни Министерството за финансии ќе издаде 3- Министерството за финансии пред одржување
финансиски пазари. месечни и 12-месечни државни записи со на аукцијата.
Со воведувањето на државни хартии од девизна клаузула. Во зависност од тоа како ќе На првата аукција на тримесечните државни
вредност со девизна клаузула, односно индек- бидат прифатени краткорочните државни запи- записи ќе бидат понудени 650.000.000 денари
сирани за вредноста за еврото, Владата на си со девизна клаузула од страна на инвести- со каматна стапка од 5,25 проценти, а на аук-
Република Македонија сака да испрати јасен торите, во идниот период се планира и воведу- цијата на 12-месечните државни записи ќе се
сигнал дека и понатаму верува во стабилноста вање на долгорочни хартии од вредност со понуди износ од 350.000.000 денари со камат-
на домашната валута, односно денарот. девизна клаузула. Министерството за финан- на стапка од 7 проценти.

ЈАВНА БЕРЗАНСКА АУКЦИЈА ВИТАМИНКА А.д. ПРИлЕП

Бујото инвест
го продава
доминантниот
пакет акции
На Македонската берза на 10.06.2009
година по пат на јавна берзанска аукција на
акции при продажба на големи пакети на
акции, се понуди за продажба пакет од
222.962 акции издадени од Бујото Инвест
а.д. Скопје, што претставува 99,95% од
основната главнина на друштвото.
Почетната продажна цена е од 1.800
денари по акција преку моделот се или
ништо.
Внесот на продажната цена за пакетот
акции го врши членката што го доставува
барањето за организирање јавна берзанска
аукција до 09:30 часот на 10.06.2009
година. Внесот на куповните цени ќе се
одвива на начин регулиран со Правилата за
тргување на Македонска берза.Инаку, за
понудата на акциите, Илирика Инвестментс
има изработено и Информативен
Меморандум, кој е објавен на интернет
страницата на Бујото Инвест.
Поништени 2730 сопствени акции
Акционерското друштво Витаминка од
Прилеп ќе поништи 2730 сопствени акции.
Номиналната вредност на акциите изнесува
50 евра, a се купени од посебно
формираниот фонд за купување на
сопствени акции. Поради поништувањето на
акциите, бројот на обичните акции се
намалува од 80.980 акции на 78.250 акции, а
основната главнина на друштвото останува
непроменета. Инаку, фондот формиран
Т-МоБИлЕ
Стартува 3Г-технологијата
Мобилниот оператор Т-Мобиле ја воведе
3Г-технологијата, која на корисниците ќе им
овозможи врвни технолошки решенија и
услуги, како што се брз мобилен интернет и
видеотелефонија. Мрежата од третата
генерација на Т-Мобиле нуди пристап за брз
мобилен интернет со брзина до 7,2 мегабајта
во секунда, а истата ќе им биде овозможена
на сите нејзини корисници и тарифни
модели.
наменски за купување на сопствени акции се
издвојувани од средства по годишните
сметки со одлуките за распределба на
добивката. Во фондот за купување сопствени
акции, издвоени се 48.692.466 денари, а од
нив се потрошени 25.986.703 денари.
Акциите на Витаминка на Берзата котираат
на Официјалниот пазар во Берзанската
котација - обични акции.
За почеток, мрежното покривање ги
опфаќа поголемите градови во Македонија:
Скопје, Битола, Прилеп, Тетово, Гостивар,
Охрид, Струга, Велес, Куманово, Штип и
Струмица. Набрзо 3Г-мрежата ќе се прошири
и во Кочани, Кичево и Кавадарци, а понатаму
ќе се проширува и во другите населени
места низ Македонија. Повици во 3Г-мрежа
досега нудеше само мобилниот оператор
Космофон.
Data 13. 06. 2009 broj 78
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
берзНИК
25
NEDELEN PREGLED NA MAKEDONSKA BERZA
za period od 8.06. - 12.06. 2009 godina

VKUPEN PROMET NA MAKEDONSKATA

BERZA AD SKOPJE U^ESTVO NA ODDELNI PAZARNI
SEGMENTI VO VKUPNIOT PROMET

PREGLED ZA NAJTRGUVANI AKCII NA OFICIJALEN PAZAR

10 NAJTRGUVANI HARTII OD VREDNOST

NA OFICIJALEN PAZAR
26 берзНИК broj 78
OFICIJALEN PAZAR ZA PERIOD OD 8.06. D0 12.05. 2009
Data 13. 06. 2009