.

As aventuras de Rinaldo
Rinaldo caeuse un da da bicicleta e volveu a casa cun enorme chichn na fronte. A ta coa que viva (os seus pais viaxaran a Alemaa en busca de traballo) asustouse moitsimo. Era xustamente desas tas que se asustan por todo. Rinaldo, meu pequenio, qu te pasou? Nada malo, ta Rosa. Can da bicicleta, iso todo. Deus meu, qu horror! Pero se nin sequera viches cmo caa Precisamente por so! A prxima vez avsoche antes de caerme. Rinaldo, non fagas bromas con estas cousas! Mellor dime por qu traes casa a bicicleta. A casa? Pero se a deixei no portal, coma sempre. Entn, de qun aquela bicicleta? Rinaldo volveuse seguindo o dedo ndice da sa ta e viu unha bicicleta vermella apoiada nas parede da cocia. Aquela? Non a mia, ta Rosa. A mia verde. Claro, verde. Entn? Non entrara soa? S. Seran os fantasmas? Rinaldo, por favor, non menciones aos fantasmas! Ademais, unha bicicleta moi bonita. A ta Rosa lanzou un berro. Qu pasa ta? Mira, hai outra bicicleta! verdade! Tamn bonita. A seora Rosa retorcase as mans, mis asustada que nunca. Pero, de onde saen todas estas bicicletas?

Bah dixo Rinaldo, un bo misterio. Non haber tamn unha bicicleta no dormitorio? Pois si que a hai : mira, ta Rosa. Con esta fan tres. Se isto contina, dentro de pouco teremos a casa chea de bicicletas. Rinaldo tivo que taparse as orellas ante un novo berro da ta. O caso que apenas terminou de pronunciar a palabra bicicleta a casa encheuse verdadeiramente de bicicletas. S no bao haba doce, como puido comprobar a ta Rosa, ao lanzar unha aterrorizada mirada: das estaban na baeira. Basta, Rinaldo suspirou a pobre muller deixndose caer nunha cadeira, basta, non podo mis. Cmo que basta? Qu pinto eu? Non son eu o que as fabricou. Fxate, nin sequera sei facer un triciclo Driin! Driin! Sobre a mesa apareceu un precioso triciclo, tan novo que anda tia as rodas envoltas en papel de embalaxe: pero o timbre vibraba alegremente, como dicindo: Tamn estou eu!. Rinaldo, por favor! Ta Rosa, non crers de verdade que o que est pasando por culpa mia? Desde logo, fillio. Quero dicir, non o creo, Rinaldo. Pero pdoche que sexas prudente: non pronuncies nin a palabra bicicleta nin a palabra triciclo. Rinaldo botouse a rir Si s iso, podo falar doutra cousa. Queres que falemos de espertadores ou de sandas frescas? De pasteis ou de botas de auga? A ta desmaiouse. Ao tempo que aqueles nomes saan da boca de Rinaldo, a casa poboabase de espertadores, sandas, pasteis e botas de auga. Aqueles extravagantes e incribles obxectos xurdan da nada, coma fantasmas. Ta! Ta Rosa! Eh? Qu pasa? Ah! dixo a muller volvendo en si. Rinaldo, sobrio meu, fillo meu, por caridade, sntate al e queda calado. Queres a tu ta? Sntate e non te movas. Vou chamar ao profesor De Magistris, el nos dir qu facer. Este profesor De Magistris era un profesor que viva ao outro lado do patio da pensin. Cando a ta Rosa tia algn problema corra ao seor De Magistris, que nunca se faca de rogar para escoitala e prestarlle axuda. S os vellos saben ser as de xenerosos e pacientes. Esta vez o profesor tampouco se fixo rogar. Ola, rapaz, qu pasa? Boas tardes, profesor. Non llo sei moi ben. Parece que nesta casa hai Pero antes de que puidera pronunciar a palabra espritos a ta Rosa pxolle unha man na boca.

Seora dixo o profesor De Magistris, explquemo pouco apouco, non entendo o que me quere contar. Pero qu hai que entender? Caeu da bicicleta e golpeou a cabeza. E agora, cada vez que di unha palabra, aquilo, ou sexa a palabra Mire, profesor dixo Rinaldo, eu digo: gato. Miau, fixo o gato materializndose sobre unha cadeira xunto estufa. Hep! dixo o profesor. Hum! Comprendo. Viu qu cousa? E os seus pais en Alemaa. Unha enfermidade similar Pero qu enfermidade! protestou Rinaldo. A min me parece moi cmodo. Se quero un xeado de pistacho Proff! A est o xeado disposto nunha copa de cristal. Parceme estupendo comentou o profesor. Pero, onde est a culleria? Culleria dixo Rinaldo. Mellor, outro xeado e outra culleria, as teremos un para cada Un. Queres tamn un xeado, ta? Pero a ta Rosa non contestou, estaba desmaiada por segunda vez.

Primeiro final
O profesor De Magistris, tras vaciar concienzudamente a sa copa de xeado, volveu a tomar as rendas da discusin. As que dixo Rinaldo, non importa de qu maneira, quiz despois de caerse da bicicleta, adquiru un extraordinario superpoder que lle permite crear calquera obxecto con s pronunciar o seu nome. Caramba! dixo a seora Rosa. Si, seora aseverou o profesor, agora toda a sorte para vostedes. E por que? Por que? Pois moi sinxelo. Rinaldo dir: milln, e sern millonarios. Dir: chalet con piscina, e todo estar disposto para zambullirse. Dir: coche con chofer, e podern marchar de paseo. Seus pais xa non necesitarn irse a traballar ao estranxeiro. E ao mellor Rinaldo tamn acordarase do seu vello amigo o profesor e dir Espera; espera, no digas nada Can; iso lo que tes que dicir. Un bo rateiro, nin moi novo nin moi vello, ser o meu amigo. Saben, non me gusta estar sempre s en casa Rateiro as e as! dixo Rinaldo.

10

E o can rateiro ladrou festivamente, ao tempo que trepaba polos pantalns do profesor De Magistris, que tia lgrimas de gratitude nos ollos.

Segundo final
Para abreviar, o profesor De Magistris explicou de qu se trataba. E, sobre todo dixo, nin unha palabra a ningun. A vida de Rinaldo est en perigo. Misericordia! E por que? O porqu est claro: o superpoder que ten pode ser fonte de incalculables riquezas. Si se soubera por a, non sei cantos maleantes intentaran apoderarse de Rinaldo para aproveitarse do seu don. Ta e sobrio xuraron non abrir a boca. Ma dixo o profesor despedndose decidiremos o que hai que facer. Ma. Pero hai que dicir que aquel De Magistris levaba unha dobre vida: de da era un profesor de pensin; de noite, o xefe dunha banda de ladrns que desvalixaba bancos en toda Europa. De Magistris obligou a Rinaldo a dicir a palabra ouro ata que encheu dez autotrens con remolque. Logo montouse no primeiro autotrn, fixo sonar o claxon e andando. Ningun volveu a velo. Pero mentres tanto Rinaldo cansouse tanto repetindo a palabra ouro que quedouse sen voz. Cando a recuperou, perdera o don. Pero a ta Rosa puido ganar algo vendendo todas aquelas bicicletas, espertadores, sandas, etctera.

Terceiro final
Cando terminou de comer o xeado, Rinaldo pediu outro. Pero fxoo tan de presa que o xeado, en vez de caer suavemente sobre a mesa, caeulle na cabeza. Nada de particular, si s se tratara de xeado. Pero estaba a copa de cristal. Esta golpeou xustamente no chichn que se fixo Rinaldo ao caerse da bicicleta. E o golpe foi fatal. A partir dese momento foi intil que Rinaldo se desgaitara nomeando obxectos: no volveu a aparecer nada, nin un coche nin unha pataca fervida.

Gianni Rodari, Contos para xogar, Bos Aires: Alfaguara, 1990. R R

R Gianni Rodari. Naci en Omegna (Italia) en 1920 y muri en Roma en 1980. Foi mestre e periodista. Entre os seus libros mis importantes estn Gelsomino no pas dos mentireiros, Contos por telfono, Contos escritos a mquina e moitos mis. Na sa Gramtica da fantasa revela secretos para que nenos e adultos escriban as sas historias. un claro representante do conto contemporneo.

11

As aventuras de Rinaldo
1. Gianni Rodari un autor contemporneo moi coecido. Qu situacin familiar, propia da actualidade se menciona ao comezo do conto? 2. Qu situacin, que lle ocorre con frecuencia a calquera neno, provoca neste conto un suceso que se converte no n da trama? 3. Por que apareceron misteriosamente tantas bicicletas? Sublia no conto o enunciado que proporciona a primeira pista que o explica. 4. Realiza un listado cos elementos que fai aparecer o protagonista.

5. Por que a ta Rosa se horroriza pola nova habilidade do seu sobrio? 6. Rele o conto e completa os espazos en branco segundo corresponda. Para a ta Rosa, a partir do golpe que recibiu na cabeza, o seu sobrio padece unha similar dos seus . En cambio Rinaldo opina que o que lle sucede desde entonces moi porque . 7. De acordo coa informacin que te ofrece o conto antes de chegar ao desenlace, caracteriza brevemente a De Magistris. (d como )

8. Agora, explica qu nova faceta deste personaxe te revela a) el final 1: b) el final 2: 9. No caderno, explica en cl dos finais e por qu o desenlace a) resulta desfavorable para o protagonista; b) resulta favorable para De Magistris; c) permite predicir para Rinaldo e a sa ta un futuro de riquezas; d) Rinaldo volve maxicamente realidade. 12

Un conto un relato mis ou menos breve, completo en si mesmo. dicir, que contn todos os elementos esenciais dunha obra literaria. Vamos a recordar algns aspectos que xa coeces. O conto Obra literaria do xnero narrativo presenta Unidade Tema ou eixe central Multiplicidade Situacins en torno do eixe central Beleza Por os seus recursos literarios Sempre debe presentar coherencia e cohesin Extensin Variada, segn a historia, pero dentro dos lmites establecidos Trama Estruturada en: principio medio final Establece as correspondencias entre as partes. PRINCIPIO MEDIO FINAL Desenlace coa solucin dos problemas Marco e presentacin dos personaxes Complicacin ou n

Un novo final
Agora propoemos que imaxines un cuarto final para As aventuras de Rinaldo que resulte mis divertido que os outros tres. A. Primeiro, elixe un dos seguintes elementos: d i n os a u r o pulgas

tarntulas

c u b i os d e xe o

serea

B. Logo, pensa unha situacin na que Rinaldo, en compaa da sa ta e do profesor, sen querer menciona ese elemento e este se faise presente. C. Inmediatamente, imaxina as reaccins dos personaxes ao velo e as consecuencias directas que trae a sa presenza na casa da ta Rosa. D. Pensa tamn cmo resolve Rinaldo ese conflito e se, nese intento, o seu don se fortalece ou se debilita. E. Unha vez que teas a historia na ta cabeza, inicia a aventura de escribila. F. Rele o que escribiches, mellralo, corrxeo e psao a limpo. G. Completa con imaxes, se o desexas.

16

Escritura Ortografa Se escriben con sc, entre outras, as seguintes palabras, e os seus derivados: a ender - escena - disciplina - discpulo - oscilar

sc

1. Forma palabras derivadas (ou familias de palabras) de: escena disciplina ascender Debes prestar especial atencin combinacin sc. Ao escribir, se o fas algo distrado se pdese confundir sc con x. Cando non esteas completamente seguro, consulta o dicionario. 2. Completa cunha palabra que tea sc. No 3. Resolve a grella. estn os actores.

1 Subir. 2 Alumno. 3 Onde se representa a escena. 4 Subiu.. 5 Cancelar. 6 Non se interesa por os bens ou polas riquezas. 5 6

1 2 3 4

E S C E N A

5. rescindir - 6. asceta 1. ascender - 2. discpulo - 3. escenario - 4. ascendeu

Escrbense con xc, entre outras, as seguintes palabras e as sas derivadas: exceder - excelente - exceso - excntrico - excepcin - excitar - exculpar - exclusivo 1. Forma palabras derivadas de: exceder excepcin exclusivo

2. Resolve a grella.

1 1 1 O que non segue a regra. 2 Poer nervioso. 3 Agora militar. 4 O que sobra. 5 Con mis categora que o mellor. 6 Xa non conde (nin se esconde).

5. excelso - 6. exconde 1. excepcin - 2. excitar - 3. excivil - 4. excedente -

19