EXCEL2000 - BA LANGI

Excel 2000e Giri ..................................................................... 4 Excel 2000de Yenilikler ............................................................ 5 Excel 2000in ehresi ................................................................ 7 Excelde Mouseun nemi........................................................ 10 Blm 1: Excel Kitaplar! .......................................................... 12 Yeni bir Kitap aal!m ............................................................... 13 Excel al! ma Alan!n! zelle tirelim ........................................ 15 Hcreleri Tan!yal!m ................................................................. 16 Hcrelere Ba vuru .................................................................. 19 Hcrelere Bilgi Girelim ............................................................ 20
Metin ........................................................................................................ 20 Tarih ve saat .............................................................................................. 21
Olmayan Gn! ....................................................................................................................................................... 22 Macintosh Tarihi .................................................................................................................................................... 23

Formller .................................................................................................. 23
Kesirli say lar ......................................................................................................................................................... 24

Hcrelerle " lemler ................................................................. 25

Hcrelere a klama koyabilirsiniz ......................................................................................................................... 25 Yeni Pano .............................................................................................................................................................. 27

Otomatik Tamamlama ve Doldurma ........................................ 28 Veri Girme Formlar!................................................................. 30 Blm 2: Formller ve Fonksiyonlar ........................................ 32
!$lem s ras ............................................................................................................................................................ 33 Adland rma ............................................................................................................................................................ 34

Bir forml yazal!m................................................................... 36 Fonksiyonlar ........................................................................... 38

Hata Mesajlar ....................................................................................................................................................... 41

Formllerde Ad Kullanal!m ...................................................... 42

EXCEL 2000 1

Forml Kopyalama ve Mutlak Adres Ba vurusu ....................... 43

D $ ba'lant lar kesebilirsiniz ................................................................................................................................ 46 Ba'lant lar Gncelleme ........................................................................................................................................ 47

Blm 3: Excel Sayfalar!n! Biimlendirelim ............................. 48 Say! Biimlendirme ................................................................. 49 Hizalama................................................................................. 51 Yaz! Tipi Biimlendirme ........................................................... 52 ereve................................................................................... 53 Dolgu Renkleri ve Desenler ..................................................... 54 Stil Yntemiyle Biimleme ....................................................... 55 Stun geni likleri ve sat!r ykseklikleri ................................... 56
Stunlar n z ve sat rlar n z gizlemek iin ............................................................................................................ 57

En Uygun Geni lik ve Ykseklik ............................................... 58 Ko ullu Biimlendirme ............................................................ 59 Blm 4: Verilerin Grsel Sunulu u ......................................... 61 Grafik Sihirbaz!n! Kullanal!m ................................................... 62 Grafik-Veri "li kisi ................................................................... 65 Grafik Unsurlar!n!n Biimlendirilmesi ...................................... 66 Blm 5: Verilerin Analizi ........................................................ 69
zmleme Ara Paketi'ni ykleme ve kullanma ................................................................................................ 69

S!ralama ................................................................................. 70 Szme..................................................................................... 72 Ara-Hesaplamalar: .................................................................. 74 Excel Listesinden Veritaban! Yapma ........................................ 76 zet Tablo-zet Grafik ............................................................ 78 Di%er Analiz Aralar! ............................................................... 82 Blm 6: Yazd!rma ve Yay!nlama ............................................ 84 Sayfa Yap!s! ............................................................................ 84 Excel ile Internet .................................................................... 87
EXCEL 2000 2

Internetin Dili:HTML .............................................................................................................................................. 88 Webdeki Excel Sayfalar ma Ne Oluyor? ............................................................................................................. 92

Webde " birli%i ...................................................................... 92 Ek: Hata Mesajlar! ve Muhtemel Sebepleri: .............................. 94 Ek: Excel 2000de " levler: .................................................... 101 Arama ve Ba vuru i levleri .................................................... 101 Bilgi i levleri ......................................................................... 102 DDE ve D! i levler ................................................................ 103 Finansal i levler .................................................................... 103 "statistiksel i levler .............................................................. 107 Mant!ksal i levler .................................................................. 111 Matematik ve Trigonometri i levleri ...................................... 112 Metin i levleri ....................................................................... 115 Mhendislik i levleri ............................................................. 117 Tarih ve Saat i levleri............................................................ 119 Veritaban! ve Liste Ynetimi i levleri .................................... 120

EXCEL 2000

Excel 2000e Giri

Microsoft Office 2000 ailesinin bir yesi ve Windows ortam!nda en yayg!n kullan!m alan!na sahip olan Excel, belki de i"levini tan!mlamak en zor uygulama program!d!r. Excel ile tablo geli"tirebilirsiniz; liste yapabilirsiniz; tablolar!n!zdaki de#erlerle hesaplar yapt!rabilir; grafikler geli"tirirsiniz. Tablolar!n!zdan veritaban! olu"turabilir; raporlar yazabilirsiniz. Excel ile gnmzn en yayg!n ileti"im arac! olan Internette veritaban!na dayanan siteler yapabilirsiniz. Excel ile "irketinizin veya evinizin btesini dzenleyebilir, defterlerini tutabilirsiniz. Excel bunlar!n hepsidir; ve daha fazlas!d!r. Exceli daha nceki srmlerinden tan!yorsan!z, Excel 2000 bildi#iniz Excellerden hi farkl! de#il; yeni Excelin a# ortamlar!nda (LAN) veya Internette i"birli#i alan!nda yeni bir ok yetene#i oldu#unu greceksiniz. Excele taa bilmem-ka!nc! srmnden beri a"ina bile olsan!z, bu kitap!kta yenilikler, yeni kolayl!klar ve yeni kestirmeler bulacaks!n!z. Excel dnyas!na Excel 2000 ile ad!m at!yorsan!z, bu kitap!kla Exceli birinci gnden itibaren etkin "ekilde kullanabilirsiniz. Bundan nceki srmleri gibi Excel 2000 de kullan!c!n!n sezgisiyle bulabilece#i yntemlere dayan!yor. Siz de benim gibi, bir program!, kitab!n! okuyarak de#il, program! kullanarak #renmeye e#ilimli iseniz, oktan Excel 2000nin ok zelli#ine a"ina olmu" bulunuyorsunuz demektir. Bu kitap!#!, Excelde, tabir yerinde ise, kendi kendinize yapt!#!n!z ke"iflere anlam kazand!rmak amac!yla, nce ba"tan sona bir kere okuyaca#!n!z ve daha sonra ba"vuru kayna#! olarak kullanaca#!n!z varsay!m!yla haz!rlad!m. Bu sebeple, kitap!kla birlikte yapman!z gereken az say!da al!"t!rma bulacaks!n!z.
EXCEL 2000 4

Bu kiapt!#!n dzenlenmesinde izledi#imiz s!ra da benzeri metinlerden farkl! grlebilir. Bu, Excel ve benzeri programlar!n i"levsel zelli#ine uygun bir ders kitab! ve daha sonra ba"vurulabilecek kk bir hat!rlatma kayna#! olu"turma abas!ndan kaynaklan!yor.

Excel 2000de Yenilikler

Excel 2000deki yeniliklere burada topluca bakal!m; bu Excelle daha nce tan!"mam!" olanlar iin de yeni aralar!n!n en geli"mi" marifetlerini bilerek i"e ba"lamalar!n! sa#layacakt!r: A ve Kaydet diyalog kutular!, "imdi yzde 50 daha fazla dosya ad! s!ral!yor. A ve Kaydet diyalog kutular!nda yer alan Bak ubu#u bir ok klasr, yer ve dosyaya eri"imi kolayla"t!r!yor. A ve Kaydet diyalog kutular!ndaki yeni Bul ubu#unda yer alan Gemi" klasr Excelde at!#!n!z son 20 dosyan!n k!sayolunu ierir. A ve Kaydet diyalog kutular!ndaki yeni Geri d#mesi, at!#!n!z bir klasrden bir nceki klasre dnmenizi sa#lar. <excel2k001.tif> Office 2000in birden fazla unsuru kopyalaman!z! sa#layan yeni panosu ile istedi#inizi istedi#iniz s!rayla yap!"t!rabilirsiniz. Office 2000in di#er yeleri gibi Excelin de menlerinde nce temel maddeler, sonra tm maddeler gsterilir; temel maddeler aras!nda bulunmayan bir maddeyi seerseniz, bir

EXCEL 2000

dahaki sefere bu madde de temel maddelerle birlikte grntlenir. &sterseniz menleri derhal bytebilir veya Seenekler yoluyla zelle"tirilmi" men sistemini kapatabilirsiniz. <excel2k002.tif> <excel2k003.tif> S!k kulland!#!n!z d#meler, ara ubu#unda tek s!rada yer al!r; di#er d#meler siz istedike bu s!raya eklenebilir. Ara ubuklar! zelle"tirilebilir. &inde daha ok resim bulunan Kk resim galerisinde arama yapabilirsiniz; buldu#unuz resmi, galeri kutusundan do#ruca Excel belgesine srkleyebilirsiniz; galeri kutusu srekli a!k kalabilir. zet tablo yapma kolayla"t!r!ld!#! gibi zet tabloya dayanan grafik yapmak mmkndr. Excel art!k sadece bilgisayar!n!zda olan verilere de#il, fakat Internette Web sitelerinde ve sayfalar!ndaki veritabanlar!na da eri"ebilir; do#ruca Web sitelerine veri yazabilir. Excel, HTML biimindeki dosyalar! art!k daha becerikli okur; ve kendi belgelerini asl!na ok daha uygun "ekilde HTML dosyas! haline getirebilir. Office 2000 ailesinin btn yeleri aralar!nda, ayn! bilgisayarda, a#da veya Internet yoluyla tablo, liste, zet tablo, grafik ve zet grafik al!p verebilirler. Excel belgelerine, ayn! bilgisayarda, a#da veya Internette bulunan kaynaklar!n ba#lant!lar! (hyper-link) daha kolay konabilir; Excel bu ba#lant!lar!n koptu#unu grrse, kendili#inden onarmaya al!"!r. Excel belgelerini Web amac!yla kaydederken iindeki grafikleri de en uygun biimde, JPG veya GIF olarak, kaydeder.

EXCEL 2000

Excel, Webde sorgu yapabilir; Webde buldu#u kaynaklardan zmleme yapabilir; farkl! yerlerdeki kullan!c!lar Web yoluyla Excel belgeleri zerinde i"birli#i yapabilirler. Excel 2000, 2000 Y!l! Uyumludur; sistem yneticilerinin 2000 y!l! sorunlar!n! zmlemesi iin gerekli aralarla donat!lm!"t!r. Excel 2000in yard!m asistan! Trke konu"ur; sorular!n!z! Ofis Asistan!na istedi#iniz cmlelerle Trke sorabilirsiniz. Ofis Asistan! kapat!labilir. <excel2k004.tif> Excelin yenilikleri, bu kez program!n sadece bir ofis ortam! iinde de#il, fakat ayn! zamanda a#!m!z!n en yayg!n ileti"im ve i"birli#i arac! haline gelen Internet vas!tas!yla kullan!lmak zere tasarland!#!n! gsteriyor. Fakat bu sizi yan!ltmamal!: adeta Internet iin veritaban!, tablo ve liste geli"tirme arac! gibi grnmesine ra#men, Excel, e#er eskiden tan!yorsan!z, o Excel: sadece daha becerikli, daha yetenekli ve daha ok imkanl!. Excel ile yeni tan!"!yorsan!z, bu beceri, yetenek ve imkanlarla derhal tan!"t!raca#!z sizi. Excel, bir Windows program! oldu#u iin kullan!c! arayz, yani ekrandaki penceresinin unsurlar! di#er btn Windows programlar! gibidir. Bununla birlikte Excelin i"levleri itibariyle di#er Windows ve Microsoft Office programlar!nda bulunmayan #eleri vard!r.

Excel 2000in ehresi

<excel2k005.tif> 1. Ba"l!k ubu#u, Excelin ekrandaki penceresinin st erevesinde yer al!r ve a!k olan belgenin ad!n! ierir. Excelin penceresini ekranda ba"ka yere kayd!rmak iin, Mouse i"aretisiyle bu ubu#u tutup, srkleyebilirsiniz.

EXCEL 2000

2. Men ubu#unda Excel komutlar! yer al!r. 3. Standart Ara ubu#u, Excelin en ok kullan!lan Dosya ve Dzen men komutlar!n!n simgeleridir. 4. Biimlendirme ubu#unda s!k kullan!lan Biim men komutlar! yer al!r. (Bu ubu#un yerine veya onunla birlikte, Excel menlerindeki hemen hemen btn komutlar! simgeleyen 12 ayr! Ara ubu#u a!labilir. Ara ubuklar! zelle"tirilebilir; iinde baz! simgelerin bulunmamas! sa#lanabilir. 5. Forml ubu#u, etkin hcrede bulunan forml, ieri#i hcre adresini veya ba"ka hcreye yap!lan gndermeyi gsterir. 6. Pencere Kontrolleri, Excel penceresinin, s!ras!yla, simge haline getirilmesi, eski haline veya en byk hale getirilmesi, ve kapat!lmas! amac!yla kullan!lan, standart Windows d#meleridir. 7. Etkin hcre, imlecin iinde oldu#u veya Mouse i"aretisiyle seilmi" hcredir. Klavyeden o anda yaz!lacak "eyler bu hcreye yaz!l!r; de#ir hcrelerden ay!rt edilmesi iin, bu hcrenin evresindeki k!lavuz izgileri kal!n veya renkli ereve halinde belirtilir. 8. Stunlar: Excel al!"ma alan!, k!lavuz izgilerle blnm" hcrelerden olu"ur; bu hcrelerin yukar!dan a"a#! bir s!ras!na Stun, bunun zerinde iinde harf olan kutuya da stun ba"l!#! denir. 9. &mle veya Mouse &"aretisi, al!"ma alan!nda iken byke ve ii bo" bir art! i"aretine dner; forml ubu#unda ince izgi olur; di#er simge ve menlerin zerinde klasik ok grntsn al!r. 10. Sat!rlar: Hcrelerin sa#dan sola bir s!ras!na sat!r, sat!rlar!n solda ba"!nda iinde rakam olan kutuya da sat!r ba"l!#! denir.
EXCEL 2000 8

11. Sayfa sekmesi: Bir Excel belgesinde birden fazla sayfa bulunabilir. Bu sayfalar!n nalana getirilmesi iin sayfa sekmelerini t!klamak gerekir. 12. Durum ubu#u: Excel penceresinin alt erevesinde belgenin o andaki durumunu gsteren bilgiler yer al!r. 13. Bir Excel belgesi, program penceresinde grntlenden geni" olabilir. Pencere d!"!nda kalan sat!r ve stunlar!n grntlenebilmesi iin kayd!rma ubuklar!n! kullan!r!z. 14. Program!n kullan!m!yla veya yapmakta oldu#unuz i"lemle ilgili sorular!n!z! Ofis Asistan!n! t!klayarak, ve a!lacak diyalog kutusuna yazarak, Excelin Yard!m dosyalar!nda aranmas!n! sa#layabilirsiniz. Ofis Asistan!, Yard!m penceresini ama arac!d!r. Excelde al!"ma alan!n!z!, Grnm mensndeki seeneklerle, haz!rlayaca#!n!z Excel belgelerinin yazd!r!lmas! iin gerekli sayfa dzeni ayarlar!n! da Dosya mensndeki komutlarla belirleyebilir, de#i"tirebilirsiniz. Yazd!rmaya ili"kin sayfa ayarlar!n! 6nc! blmde ele alaca#!z. Ekran grnmyle ilgili konulara burada k!saca de#inelim. Excelin ekrandaki penceresi btn Windows programlar! ile byyebilir ve klebilir. Bundan ayr! olarak isterseniz Excel sayfalar!n!z!, Grnm mensnden zel Grnmler maddesini seerek, zelle"tirebilirsiniz. zel grnmler, sizin arzu etti#iniz ekran blmlerini ierir. Excel sayfalar!n!zda seti#iniz yaz! tipi boyutu ok kkse ve verilerinizi grmekte ve dzenlemekte zorluk ekiyorsan!z, yaz! boyutlar!n! de#i"tirmeden sadece ekran!n grnmn bytebilirsiniz. Bunun iin Grnm mensnden Yak!nla"t!r maddesini ve arzu etti#iniz bytme oran!n! semeniz yeter.

EXCEL 2000

Excelde Mouseun nemi

Btn liste ve veri programlar!nda oldu#u gibi Excel 2000 iin de imledin nerede bulundu#u ok nem ta"!r. Yapaca#!n!z i"lemler, otomatik doldurma i"levleri ve daha bir ok i", imlecin bulundu#u yere gre anlam kazan!r. Mouse i"aretisi, ilmeci Excel al!"ma sayfas! alan! iinde bulundu#u yere gre biimlendirir. Men ve ara ubuklar! zerinde iken ok "eklinde olan Mouse i"aretisi, hcreler ve onlar! bir birinden ay!ran k!lavuz izgilerinden olu"an al!"ma alan!na girdi#inde ii bo" byk art! i"areti "eklini al!r; bu, herhangi bir hcreyi seebilece#iniz anlam!na gelir. &"aretiyi forml ubu#una gtrd#nzde imle, I harfi "eklinde yaz! imleci olur. Bu, oraya klavyeden giri" yapabilece#ini gsterir. Ayr! "ekilde bir hcreyi iki kere t!klarsan!z, bu kez yaz! imleci hcrenin iinde belirir; ve do#ruca hcrenin iine yazabilirsiniz; buraya yazaca#!n!z yaz! ayn! zamanda forml ubu#unun iinde de belirir. Hcreyi bir kere t!klar (yani seer) ve ard!ndan forml ubu#unun iini t!klarsan!z, bu kez yaz! imleci forml ubu#unun iinde olu"ur ve yazd!#!n!z yaz! hem forml ubu#unda, hem de seili hcrede grlr. Excel 2000de Mouse i"aretisini be" "ekilde kullan!r!z: 1. &"aret etme: Mouse i"aretisini istedi#iniz #enin zerine gtrn; ya okun, ya da byk art! i"aretinin ucu #enin zerine veya iine girsin. Bunu menler veya ara ubu#u zerinde yaparsan!z, o #e belirginle"ir. 2. T!klama: &"aret halinde iken Mouseun sol d#mesine basmakt!r: bylece i"aret etti#iniz men veya ara ubu#u #esini veya al!"ma alan!nda iseniz bir hcreyi semi" olursunuz. 3. &ki kere t!klama: artarda sol d#meye iki kere basarak, bir hcreyi iine yaz!labilir hale getirirsiniz. Men ve ara buu#u #eleri iki kere de#il, bir kere t!klanarak a!l!r.
EXCEL 2000 10

4. Srkleme: al!"ma alan!nda bir hcreyi i"aret ederken, Mouseun sol d#mesini tutar ve Mouseu, a"a#!ya, yukar!ya sa#a veya sola do#ru yrtrseniz, imleci srklemi" olursunuz. Bylece birden fazla hcre seilmi" olur. Bir listede birden fazla tabloyu biimlemek amac!yla toptan semek iin, veya otomatik doldurma yetene#inden yararlanmak iin srkleme ynteminden yararlanaca#!z. 5. Sa#-t!klama: &"aret etti#imiz bir hcrenin veya srkleme yoluyla seti#imiz birden fazla hcrenin zerinde Mouseun sa# d#mesini t!klarsak, bir k!sayol mens veya duruma uygun i"lerin listelendi#i bir men grlr. Sa# t!klad!#!n!z hcre. forml ubu#u veya forml ubu#unun nnde ad sekmesi ad! verilen seilen hcre veya hcreler grubunun ad!n! gsteren d#me, o anda seili unsura gre, bir men gsterir. Yani sa# t!klama, o andaki duruma, ba#lama gre anlam kazan!r. Excel 2000in ehresi ve Mouse i"aretisinin kullan!m!n esaslar!n! tan!d!#!m!za gre, art!k Exceli kullanmaya ba"layabiliriz.

EXCEL 2000

11

Blm 1: Excel Kitaplar!

Excel ile liste ve tablo yap!l!r; bu liste ve tablolarda hesaplama i"lemleri varsa, bunlar program taraf!ndan ya otomatik ya da sizin seece#iniz veya yazaca#!n!z formllerle, do#ru ve abuk olarak icra edilir. Excel, liste ve tablolar!n!z! kendisi biimleyip, rapor haline getirip, sunabilece#i veya ka#!da dkebilece#i gibi bu bilgileri ba"ka programlarda biimlenmek ve ka#!da dklmek zere ihra edebilir. Excel belgeleri, Internet arac!l!#!yla da sunulabilir, yay!nlanabilir; dzenlenebilir ve de#i"tirilebilir. Excel dosyalar!, .xls k!salmas!yla kaydedilir. Bu dosyalar! iki kere t!klarsan!z, nce Excel al!"t!r!l!r; sonra Excel bu dosyay! aar. Excel, dosyalar!na Kitap ad!n! verir. (Bence defter ad!n! verseydi, daha do#ru olurdu; program muhasebe defteri mant!#!yla tasarland!#! iin kitap de#il, defter tan!m! daha uygun. Program! Trkele"tirenler, Book kelimesini szl# bakarak evirmi" olmal!lar.) T!pk! bir muhasebe defterinde oldu#u gibi Excel dosyas!nda da bo" sayfalar olur. Sayfa say!s!n! istedi#iniz gibi artt!rabilirsiniz (Ekle mensnden al!"ma Sayfas! maddesini sein) sayfalara isim verebilirsiniz (Sayfa sekmelerinde ad!n! de#i"tirece#iniz sayfay! iki kere t!klay!n). Program! ilk kez al!"t!rd!#!n!zda bo" bir defter ve bo" birinci sayfa a!l!r. Bu sayfa, t!pk! ok-amal! bir muhasebe defterinin bo" sayfas!n! and!r!r. Bo" sayfada hcreler ve sat!rlar vard!r.

EXCEL 2000

12

Yeni bir Kitap aal!m

Excelde al!"maya ba"lamak iin ya mevcut bir dosyay! aman!z gerekir; ya da bo" bir al!"ma kitab!n!. Yeni bir kitap olu"turmak iin: 1. Dosya mensnden Yeni maddesini sein; 2. A!lacak diyalog kutusunda Genel adl! sekme nde de#ilse, t!klay!n; 3. al!"ma kitab! "ablonunu sein; 4. Tamam! t!klay!n. Bunu Ara ubu#unda bo" belge simgesini t!klayarak da yapabilirsiniz. Yeni al!"ma kitab! simgesi, bo" kitap "ablonuna dayanan, bo" bir kitap aacakt!r. Ayn! "eyi, klavyede Ctrl tu"unu tutarken N tu"una bas!larak da yap!labilir. Yeni kitab!n!z!n tmyle bo" de#il de sizin iin nceden biimlendirilmi" bir deftere benzemesi de mmkndr. Excel size nceden biimlendirilmi" "ablondan yola !kma imkan! veriyor. Dosya mensnden Yeni maddesini seer ve a!lan diyalog kutusunda Elektronik Tablo zmleri sekmesini t!klarsan!z, Fatura, Gider Tablosu, Zaman izelgesi "ablonlar! ile Excel i"levlerinin (sanki ba#!ms!z bir programm!" gibi otomatik al!"!r hale getirildi#i) uygulama paketini grebilirsiniz (Excel 2000e Office 97den terfi yoluyla getiyseniz, burada bir nc sekmede Office 97 Excel <excel2k006tif> Bu "ablonlar, adlar!ndan da anla"!lacak olan biimlere getirilmi" Excel kitaplar!d!r. Bu tr biimlendirmeler Makro ad! verilen komut dizileriyle yap!ld!#! ve hatal! (ya da kt niyetle) kaydedilmi" mikrolar!n sadece Exceli de#il, fakat Windows i"letim sistemini bozmas! ve al!"amaz hale getirmesi mmkn oldu#u iin, program "ablonlar! (ve iinde makro
EXCEL 2000 13

ablonlar!n! da grebilirsiniz.)

bulunan di#er kitaplar!) aarken, sizi uyaracakt!r. Bilgisayar!n!zdaki "ablonlar!n Microsoft taraf!ndan haz!rlanm!" orijinal "ablonlar (ve ba"kalar!n!n Excel kitaplar!n! aarken size dosyay! veren ki"inin iyiniyitli ve becerikli) oldu#una eminseniz, a!lacak uyar! kutusunda Makrolar! Etkinle"tir yaz!l! d#meyi t!klay!n. Makrolar! Devre D!"! B!rak d#mesini t!klarsan!z, "ablon veya dosya tasarland!#! gibi al!"mayabilir. <excel2k007tif> Excel 2000de birden fazla dosya (Kitap) aabilirsiniz; bunlar! Excel penceresinde st ste veya yan yana d"eyebilirsiniz (Pencere mensnden Yerle"tir maddesini sein ve a!lacak kutuda tercihinizi belirtin). Bir kitab!n bir sayfas!n!, ad!n! gsteren sekmeyi srkleyerek, di#er kitaba aktarabilirsiniz. Srklemeye ba"lamadan nce klavyede stkarakter (Shift ) tu"unu tutarsan!z, sayfa di#er kitaba kopyalan!r. Hedef kitapta benzer adl! bir sayfa varsa, yeni sayfan!n ad!n!n yan!na parantez iinde say! eklenir. &inde ok sayfa bulunan bir kitapta, farkl! sayfalar! ekran!n!zda grntlemek iin, Pencere mensnden Yeni Pencere maddesini seerseniz, Excel imlecin iinde oldu#u (aktif, etkin) kitab! ieren beri pencere aacakt!r; bu yeni pencerede istedi#iniz sayfay! seebilirsiniz. Bir kitab!n herhangi bir penceresinde yapaca#!n!z de#i"iklik, o kitaba ait di#er btn pencerelere yans!t!l!r. ok sat!rl! sayfalarda al!"!rken, bazen tablonun bir taraf! ile alt taraf!n!n ayn! grntde olmas!n! arzu edebilirsiniz. Bunu sayfay! a"a#!-yukar! kayd!rma ubu#unun en stndeki ince izgiyi Mouse i"aretisiyle a"a#! kayd!rarak, veya sa#a-sola kayd!rma ubu#unun en sa#!ndaki ince izgini sola kayd!rarak yapabilirsiniz. Yukar!daki blme kutusu sayfay! yatay, sa#daki blme kutusu ise dikey bler. <excel2k008tif>
EXCEL 2000 14

Yatay veya dikey (ya da her ikisi birden) ok blmeye ayr!lm!" sayfada her blmenin kendi kayd!rma ubu#unu kullanarak, arzu etti#iniz sat!ra veya stuna gidebilirsiniz. Blmeleri kald!rmak iin ya blme kutusunu yukar! veya sa#a gtrn, ya da blge izgisini iki kere t!klay!n. A!k bir Excel kitab!nda arzu etmedi#iniz bir sayfay! silebilirsiniz. Bunun en kestirme yolu, silmek istedi#iniz sayfan!n ad!n!, ad sekmesinde sa#-t!klamak ve a!lacak menden Sil maddesini semekten ibarettir. A!k bir Excel kitab!nda, bir sayfadan di#erine gemek iin, sol alt kenardaki sayfa sekmelerini t!klayabilirsiniz. Excel kitaplar!n!zda sayfa say!s! artt!#! zaman grntlenen sekme say!s! ve sekmelerin geni"li#i azal!r. Bu durumda sekmelerin solundaki seyir oklar!n! t!klayarak, sayfa arama iy"ini h!zland!rabilirsiniz. Bu oklar! sa# t!klarsan!z, Excel size mevcut sayfalar!n!z!n listesini verir.

Excel al! ma Alan!n! zelle tirelim

Excel ile herkesin ayr! bir al!"ma tarz! vard!r. Ara ubu#undaki simgeleri s!k kulland!#!n!z simgelerle de#i"tirebilir en etkin al!"may! sa#layan "ekle sokabilirsiniz. Ara ubu#unda bo" bir yeri sa#-t!klarsan!z, Excelin sizin iin haz!rlad!#! 14 de#i"ik ara ubu#u bulundu#unu greceksiniz. Excel bunlardan sadece ikisini, Standart ve Biimlendirme ara ubuklar!n! grntler. Excelin haz!r ara ubuklar! ile yetinmek zorunda de#ilsiniz. A!lan mende zelle"tir maddesini seerseniz, Excel kendi ara ubu#unuzu olu"turman!za veya var olan ubuklar!n ieriklerini de#i"tirmesine imkan sa#lar.

EXCEL 2000

15

Excel ile al!"maya ba"larken alman!z gereken bir di#er nlem, a!k dosyalar!n!z!n ne kadar s!kl!kla ve nas!l bir yntemle yedeklenece#ini belirtmeniz olmal!d!r. Aralar mensnden Otomatik kaydet maddesini seerek, Excele a!k kitaplar! ka dakikada bir otomatik kaydetmesini istedi#inizi bildirin. A!lacak kontrol kutusunda otomatik kaydetmenin sizin onay!n!zla yap!l!p yap!lmamas!n! da belirleyebilirsiniz. Bir dosyada yapt!#!n!z de#i"ikliklerin otomatik kaydedilmesini istemiyorsan!z, Kaydetmeden nce sor kutusuna i"aret koyun. Yine al!"maya ba"lerken otomatik hale getirmek isteyebilece#iniz bir di#er ara, Otomatik Dzeltme olmal!d!r. Microsoft Office 2000 ailesini Trke srmnden kurdu iseniz, Excel, otomatik Trke yaz!m k!lavuzuna ve otomatik yanl!" dzeltme imkan!na sahiptir. S!ka yapt!#!n!z daktilo hatalar!n!n otomatik olarak dzeltilmesini, Otomadik Dzeltme kutusunda yanl!" ve do#ru "ekliyle kaydedebilirsiniz. Excelin formllerdeki de#i"ikliklerin sonular!n!n an!nda hesaplamalara yans!t!l!p, yans!t!lmamas!ndan tutun, standart yaz! tipine, varsay!lan Excel dosyalar! dizinine, grafiklerin hcreleri varsay!lan yntem olarak nas!l yerle"tirece#ine ve Web yoluyla payla"mada gzetilecek kurallara kadar, bir ok zelli#ini, Aralar mensnden Seenekler maddesini seerek belirtebilirsiniz. Seenekler kutusunda verdi#iniz baz! de#erleri daha sonra zel amal! diyalog kutular!yla de#i"tirebilirsiniz. Seenekler kutusundaki Web seenekleri konusuna, 6nc! blmde dnece#iz.

Hcreleri Tan!yal!m
Excel 2000, Excel 87 gibi, yeni bir kitab!n yeni bir al!"ma sayfas!nda, her bir hcreye 32,767 karakterlik bilgi kabul eder. Bir sayfada en fazla 65,536 sat!r olabilir. Excel bilgileri, hcrelerin iine yaz!l!r; bunun iin hcrenin seili olmas! gerekir. Bir hcreyi iini t!klayarak
EXCEL 2000 16

sei#iniz zaman hcrenin ad!, Ad Sekmesinin iinde gsterilir. Hcrelerin ad!, bulunduklar! stunun harfi ve bulunduklar! sat!r!n numaras! yan yana getirilerek verilir: A1 gibi. Hcre ad!na Excel dilinde adres, ba"vuru adresi veya referans denir. Bir hcre seildi#i anda, o hcrenin stun ve sat!r ba"l!klar! da koyu harflerle gsterilir. Excel bilgisinin temel ta"!, hcreleri tan!mak ve tan!tmakt!r diyebiliriz. Excele hesap yapt!rmak, bir hcre ile bir di#er hcreyi veri al!"-veri"i ili"kisine sokmak demektir. Ba"ka bir deyi"le Excelde sadece gzel ve dzenli listeler yapmayacak, sayfalar!n!za girdi#iniz bilgilerle hesaplar yapt!racaksan!z, bu, bir hcrenin, bir veya daha fazla say!da di#er hcrede bulunan bilgileri al!p, bunlarla matematik, mal, istatistiksel veya bir ba"ka kategorideki i"lemi yapmas! demektir. Excelde hcrelerin ba"vuru adresi, tek hcreler iin rne#in A1, birden fazla hcre iin ise grubun, ba"lang! ve biti" hcreleri, iki nokta st ste i"aretiyle birle"tirilerek (A1:A10 gibi) yaz!l!r. Birden fazla stunu kaplayan ok say!da sat!r! seerseniz, bu grup birinci stunun ilk hcre ile son stunun son hcresinin ad!yla adland!r!l!r (A1:D10 gibi). Excel dilinde hcre gruplar!na Aral!k (Range) denir. (Excel 2000de Excel 97deki Erim kelimesinin terkedildi#i grlyor!) Excelde bir hcreyi semek iin hcrenin iini t!klaman!z yeterli. Bir birine kom"u olmayan hcreleri semek iin, ilk hcreyi setikten sonra, klavyede Ctrl tu"unu tutun ve bu kez seilecek di#er hcreleri t!klay!n. Ayn! "ekilde bir birine kom"u olmayan hcre gruplar!n! da seebilirsiniz. Bir hcreyi t!klad!#!n!z zaman forml ubu#unun solunda adres sekmesinde hcrenin adresinin belirdi#ine dikkat edin. Birden fazla kom"u hcreyi seseniz de adres sekmesinde bu grubun semeye ba"lad!#!n!z ilk hcresinin ad! yaz!l! olur. //////////////////KK KUTU//////////////////////// Hcreler aras!nda hareket iin klavyedeki hareket tu"lar!n! kullanabilirsiniz.

EXCEL 2000

17

Yukar! ok: Bir hcre yukar! A"a#! ok: Bir hcre a"a#! Sa# ok: Bir hcre sa#a Sol ok: Bir hcre sola Sekme: Bir hcre sa#a st-karakter (Shift )-Sekme: Bir hcre sola Home: Sat!r!n birinci hcresine Page Up: bir pencere dolusu (ekran znrl#nze ve ekran!n!z!n bykl#ne ba#l! olarak, takriben 30-36 sat!r kadar) yukar!. Page Down: Bir pencere dolusu sat!r kadar a"a#! Ctrl+Home: A1 hcresine Ctrl+end: iinde bilgi olan son sat!r!n son stunda hcreye Ctrl+Page Down: Bir sonraki al!"ma sayfas!n!n seili hcresine (seili hcre yoksa A1e) Ctrl+Page Up: Bir nceki al!"ma sayfas!n!n seili hcresine (seili hcre yoksa A1e) //////////////////////KUTU B&TT&///////////////////////// Birden fazla hcre seebilmek iin seece#iniz grubun sol st hcresini t!klay!n; Mouse i"aretisini grubun sol alt hcresine kadar srkleyin. Mouse i"aretisini b!rakt!#!n!z anda, seti#iniz hcreler grubunun evresinde kal!n bir izgi olu"ur; sol-st hcrenin zemini beyaz olmak zere di#er yelerinin zemini renklendirilir.

EXCEL 2000

18

Bir sat!rdaki veya stundaki btn hcreleri semek iin, sat!r!n veya stunun ba"l!#!n! t!klaman!z yeterlidir. Birbirine kom"u sat!rlar!n veya stunlar!n tmn semek iin ilk sat!r veya stunu t!klay!n; Mouse i"aretisini seilecek sat!r veya stun ba"l!klar! boyunca srkleyin. Birbirine kom"u olmayan sat!r ve stunlar!n tmn semek iin, ilk sat!r veya stunu t!klad!ktan sonra klavyede Ctrl tu"unu tutun ve di#er sat!r veya stunlar!n ba"l!klar!n! t!klay!n. Hcrelerin eni-boyu stun veya sat!r ba"l!klar! aras!ndaki izgiler sa#a-sola veya yukar! a"a#! kayd!r!larak de#i"tirilebilir.

Hcrelere Ba vuru
Excelde i"lem yapt!rmak iin hcrelerin ilerindeki de#erin hcrenin adresiyle bilindi#ini, veya ba"ka bir deyi"le bir hcreden tuttu#u de#eri alabilmek iin, bu hcrenin ba"vuru adresini belirtmemiz gerekti#ini sylemi"tik. Excelde hemen her trl i"lem iin hcreleri hcrelere ve formllere tabir yerinde ise tan!tman!z, bilgi derlemek iin ba"vuraca#! adresi bildirmeniz gerekir. Excelde hcreler ya mutlak, ya da greli "ekilde ba"vuru adresine sahip olur. Greli ba"vuru, rne#in B stununda 2nci hcre iin B1 "eklinde yaz!l!r. Birden fazla hcre grubuna (hcre aral!#!na) greli ba"vuru adresi belirtirken, rne#in B2den B10a kadar olan hcrelerin adresini B1:B10 "eklinde yazar!z. Mutlak ba"vuru, ad!ndan da anla"!laca#! zere, bu tr adreslemede hcrenin adresi sabittir; de#i"mez. Bu tr adresler, $B$1 veya $B$1:$B$10 "eklinde yaz!l!r. (Bu adreslerdeki Dolar i"areti daima "eklinde okunmal!d!r: Daima B, Daima 1 ve Daima B Daima 1den Daima B Daima 10a gibi.)

EXCEL 2000

19

Bu ikisinin aras!ndaki fark! daha ok forml kopyalama durumunda grebilirsiniz. Bu konuya, iinde forml bulunan hcrelerden otomatik doldurma yntemiyle di#er hcreleri doldururken geri dnece#iz.

Hcrelere Bilgi Girelim

Bir hcreye bilgi girmek, iine bir "eyler yazmak iin, hcreyi t!klay!n ve klavyeden istedi#iniz yaz!n. Bu bir metin olabilir; say! (de#er) olabilir; tarih veya saat olabilir. Hcrelere forml veya formllerde kullan!lacak mant!ksal sonu (Do#ru ve Yanl!") yaz!labilir. Formller bir de#er, metin veya mant!ksal sonu do#ururlar. Excel sayfalar!n!za grafik veya program!n ynetimi iin olu"turdu#unuz otomasyon i"lemlerini yapt!rtan d#meler ve ba"ka tr nesneler koyabilirsiniz. Bunlar al!"ma sayfas!n!n zerinde olu"turulan izim katman!nda yer al!r. Hcrelerdeki de#erlerden ayr! bu unsurlar!, sayfan!z!n zerine konulmu" bir saydam ka#!da izilen resimlere benzetebilirsiniz. Metin Bir hcreye metin yazmak iin, bir hcreyi seili (etkin, aktif) hale getirin, klavyeden istedi#inizi yaz!n ve ya Enter tu"una ya da hareket tu"lar!na basarak ba"ka hcreye gein. Yazd!#!n!z metin hcrenin geni"li#inden bykse ve yandaki hcreler bo"sa, Excel metni yandaki hcrelerin zerine yazarak gsterir; yandaki hcreler dolu ise hcrenin gsterebildi#i kadar metin gsterilir. Girdi#iniz bilgi kaybolmaz; hcrenin iinde kal!r, sadece grntlenemez. Bir hcrenin iine yazd!#!n!z metinde yeni bir paragraf ba"latmak iin Enter tu"una Alt tu"unu tutarak basar!z. Alt tu"unu tutmadan Enter tu"una basarsan!z, Excel bunu o hcreye girmekte oldu#unuz bilginin bitti#i "eklinde yorumlar. Birden ok hcreye ayn! metni (de#eri, forml veya tarih/saati) girmek iin bu hcreleri sein ve girece#iniz metni

EXCEL 2000

20

veya di#er unsuru klavyeden yaz!n; i"iniz bitti#inde nce klavyede Ctrl tu"unu tutun, sonra Entera bas!n. Excelde metinler girdi#iniz hcrenin varsay!lan biimlendirme "ekliyle biimlendirilir; ve varsay!lan biim olarak metinler sola hizalan!r. Tarih ve saat Bugnk Tarih ve saati girmek iin, iki k!sayoldan yararlanabilirsiniz. Bir hcre veya hcre grubuna bugnk tarihi girmek iin klavyede Ctrl+Shift tu"lar!n! tutun ve noktal! virgl (;) tu"una bas!n. O andaki saati girmek iin ise Ctrl+Shift tu"lar!n! tutun ve iki nokta st ste (:) tu"una bas!n. Tarih ve saat, Excel iin herhangi bir de#erden (say!dan) farkl! de#ildir; sadece zel bir biimlendirmeye sahiptir. Excel, tarihlerle hesap yapt!#! zaman, bunlar! seri numaralar!na evirir. Excelde girebilece#iniz en eski tarih 1 Ocak 1900dr ve bu tarihin seri numaras! 1dir. (2 Ocak 1900, 2 olmak zere, Excelin tarihlere verdi#i seri numaralar! bugne kadar gelir.) kullan!c! olarak biz tarihlerin seri numaras!yla ilgilenmeyiz; Tarihlerimizi Excelin anlad!#! biimde girmek, tarih hesaplar!n!n yap!lmas! iin yeter; tarihlerimizi Excelin tarih de#eri olarak anlamad!#! bir "ekilde girerseniz, bu metin say!l!r ve hesapta kullan!lamaz. Excel, tarihleri ve saatleri hcrenin varsay!lan say! biimlendirme "ekline gre biimlendirir. Tarihler ve saatler siz de#i"tirmedike sa#a hizalan!r; Excel girdi#iniz tarih veya saat biimini tan!yamazsa tarih veya saat metin sayarak sola hizalar. Excel, tarih ve saat biimi olarak denetim Masas!nda Blgesel Ayarlarda seti#iniz biimi tan!r. Tarih iin, blme i"areti (/) veya izgi (-), saat iin iki nokta st ste (:) kullan!l!r. Tarihlerinizde y!l rakam!n! yazmazsan!z, Excel iinde bulundu#unuz y!l! varsayar. Ayn! hcreye tarih ve saat yazacaksan!z, mutlaka araya bir bo"luk koyman!z gerekir. Excel tarih ve saatlerle hesap yapar ve sonucu gn ve saat olarak verir. Tarihi veya saati formlde kullanmak iin, tarihi veya saati, t!rnak iinde yazmak gerekir.

EXCEL 2000

21

//////////KUTU//////////////// Olmayan Gn! Bilgisayara dayal! hesap programlar! ilk geli"tirilmeye ba"land!#!nda, bu zorlu#u yenebilmek iin, belirli bir tarihten belirli bir tarihe kadar btn gnlere bir "seri numaras!" vermek fikri programc!lara cazip grnd. O s!rada mevcut bilgisayarlar!n dz matematik iplerinin adres tutma kapasitesi olan 65,380 say!s!, seri numaras! verilen gnlerin de bu say!y! gememesini gerektirdi#i iin, LOTUS 1-2-3 program!yla birlikte tarihlerin 1 Ocak 1900'den 31 Aral!k 2078'e kadar numaralanmas! kabul edilen standart oldu. 31 Aral!k 2078'den sonras!n! o zaman d"nrz! diyen uzmanlar bu arada bir de hata yapt!lar; 29 ubat 1900'e s!ras! gere#i 60 seri numaras!n! verdiler. Oysa, Papa 12'nci Gregori, 1582'de Sezar'!n takvimini dzeltirken, 00 ile biten y!llar!n 400'e tam olarak blnmyorlarsa, art!k y!l olmamalar!na karar vermi"ti. 1900 de 400'e tam olarak blnmedi#i iin 1900 y!l! ubat ay!, s!ras! geldi#i halde art!k y!l olmad!. Yani 29 ubat 1900 diye bir gn yoktu. Ama LOTUS ile ba"layan ve Excel ile devam eden bu "hata gelene#i" gere#i, 60 seri numaral! olmayan gn var olmaya devam ediyor. Hatan!n 60'dan sonraki seri numaralar!n! etkilememesi iin, di#er gnler bir fazla seri numaras! al!yorlar. Excel'in bu tarih hatas! sizi etkiler mi? E#er Ocak- ubat 1900 tarihlerine ait bir zaman hesab! yap!yorsan!z, etkiler. zaman hesaplar!n!z genellikle gnmze ili"kin ise, yani hesaplamada kulland!#!n!z iki veya daha fazla tarih, ubat 1900'den sonras!na aitse, byle bir hatan!n fark!na bile varmazs!n!z. ////////////////////////KUTU B&TT&//////////////////////// ///////////////////KUTU/////////////////////////////////

EXCEL 2000

22

Macintosh Tarihi Microsoft Windows, dolay!s!yla Excel ve di#er benzeri programlar (rne#in Lotus 1-23) gnleri yzy!l!n ba"!ndan itibaren numaraland!r!l!r; buna kar"!l!k Macintosh (ve dolay!s!yla Macintosh Excel) 1904 tarih sistemini kullan!r. Bu sistemde 1 numaral! gn 2 Ocak 1904 say!l!r. Hesaplamalar!n!zda Macintosh tarihi kullanmak istiyorsan!z, Aralar mensndeki Seenekler'i sein, Hesaplama sekmesinde al!"ma kitab! seeneklerinde 1904 tarih sistemini i"aretleyin. Macintosh kullan!c!lar! ile tarih hesab!na dayanan Excel dosyalar! al!"veri"i yap!yorsan!z tarih ayar!n!z! dzeltmeniz gerekmez. Windows- Excel, MacintoshExcelin dosyas!n! tan!r ve tarihleri otomatik olarak 1900 tarih sistemine gre dzeltir. Ayn! "ekilde, Macintosh-Excel de Windows- Excelin dosyalar!n! tan!r ve tarihleri 1904 tarih sistemine gre de#i"tirir. ////////////////////////////////////KUTU B&TT&///////////////////////////// Formller Excel belgelerini bir kelime-i"lem program!yla yap!labilen listelerden farkl! k!lan, formlleridir. Forml, bir hcreye girdi#imiz ve bize bir sonu bildiren denklemdir. Formlleri, Forml ubu#una, = i"aretiyle ba"layarak yazar!z. Formln sonucu, formln bulundu#u hcrede gsterilir. Bir formlde "u unsurlar bulunabilir: 1. &"lem i"aretleri: art!, eksi, arp!, bl. (Excelin yard!m metinlerinde bunlara i"le dendi#ini greceksiniz.) 2. Hcre veya hcre grubu adresleri (ba"vuru, referans): A1, B2 A1:A15 gibi 3. Say!lar ve metinler 4. Excelin kendi kullan!lmaya haz!r fonksiyonlar! (SUM gibi)

EXCEL 2000

23

Bir hcreye forml, elle girebiliriz. Bunun iin hcreyi seip, forml ubu#una nce e"ittir (=) i"aretini, ard!ndan formln di#er unsurlar!n! yazar!z. rne#in, A3 hcresinde A1deki de#erin A2ye blnmesinin sonucu yer als!n istiyorsak, A3 t!klay!p forml ubu#una =A1/A3 yazmam!z gerekir. Forml giri"inin bitti#ini belirtmek iin klavyeden Enter tu"una basmak veya ba"ka bir hcreyi t!klamak gerekir. Formlleri, Mouse i"aretisiyle, hcrelere, hcre gruplar!na i"aret ederek de girebiliriz. Yukar!daki rne#i i"aretleyerek uygulamak iin, A3 t!klay!p, = i"aretini yazd!ktan sonra, klavyede yukar! ok tu"una iki kere basarak, A1i seilmi" hale getirmek, klavyede bl (/) tu"una basmak, tekrar yukar! oka basarak A2yi seilmi" hale getirdikten sonra Entera basmak yeter. Bu i"lemi yaparken, yukar! oklara bast!#!n!z s!rada Excelin A1 ve A2 hcrelerinin evresine kesik izgili bir ereve koydu#una dikkat edin: bu hcrenin bir formlde referans olarak kullan!laca#!n!n i"aretidir. Excelde formlleri zel bir blmde ele alaca#!z. /////////////////////KUTU////////////////////////////// Kesirli say!lar Excelde bir hcreye 7/8, 12/25 gibi kesirli say! girerseniz, sorunlarla kar"!la"abilirsiniz. Kesirin bleni ve blneni 12den kkse, Excel bunu tarih sanabilir. 6/7 yazarak Entera bast!#!n!zda, hcrede 6 Tem. metni belirir. Her iki say! da 12den bykse, Excel bunu say! olarak de#il, metin olarak de#erlendirir. Excele kesirli say! kabul ettirmek iin, hcreye 0 (s!f!r) rakam!n! yaz!n, klavyede aral!k tu"una basarak bir bo"luk verin ve 6/7 yaz!n. Hcrede 6./ say! olarak belirir; forml ubu#unda ise 0,857 rakam!n! (blmn sonucu) grrsnz. Bir say!n!n kesinli blmn de hcreye girebilirsiniz.

EXCEL 2000

24

rne#in 5 7/8 yazmak iin nce 5 yaz!n; bo"luk verin ve 7/8 yaz!n. Forml ubu#unda 5,875, hcrede ise 5 7/8 say!lar!n! greceksiniz. /////////////////////////////////KUTU B&TT&//////////////////////

Hcrelerle " lemler

Bir veya daha ok hcredeki metni veya di#er unsurlar! silmek iin hcreyi veya grubu sein ve klavyede Del tu"una bas!n; bunu seili hcre veya hcreleri sa# t!klayarak ve a!lacak menden &eri#i Temizle maddesini seerek de yapabilirsiniz. Ayn! mende bir de Sil maddesi greceksiniz. Sil komutu, hcre veya hcre grubunu, tm sat!r! veya tm stunu yok eder; ve size bo"alan yerin nas!l doldurulaca#!na ili"kin drt seenek verir: yok edilecek hcreden bo"alacak yerin sa#daki veya a"a#!daki hcrelerle doldurulmas!; sat!r!n veya stunun tmyle kald!r!lmas!. Hcre veya hcrelerin ieri#inin silinmesi iin Dzen mensnden Temizle maddesini de seebilirsin. Temizle komutu size farkl! seenekler sunar. Bunlar!n aras!nda, seili hcre veya hcrelerin ierikleri ve ieriklere verdi#iniz biimlerin tmn silen Tm maddesi; sadece bu hcre veya hcreler grubundaki de#erlere verdi#iniz biimleri silen Biimler maddesi; biimlendirmeye dokunmadan sadece de#erleri silen &indekiler maddesi; ve biimlere ve ieri#e dokunmadan sadece bu gruba ekledi#iniz a!klamalar! silen A!klamalar maddesi vard!r. /////////////////////////////KUTU/////////////////////////// Hcrelere a!klama koyabilirsiniz Excel belgelerinizi ba"kalar!yla payla"acaksan!z, ya da yapt!#!n!z bir i"i sonradan hat!rlamak iin kendinize, hcre ierikleriyle, formlleriyle veya istedi#iniz konuda a!klamalar koyabilirsiniz. A!klama koymak istedi#iniz hcreyi sa#-t!klay!n; a!lacak
EXCEL 2000 25

menden A!klama Ekle maddesini sein. Excel, o s!rada program!n kullan!ld!#! Windows oturumunu am!" kullan!c! veya program ad!na kay!tl! ki"inin ad!yla bir A!klama kutusu aar: <excel2k009tif> Bu kutunun iine bilgileri girdikten sonra ba"ka bir yeri t!klay!n. A!klama girdi#iniz hcrenin sa# st k"esinde kk, k!rm!z! bir i"aret olu"ur. Mouse i"aretisini bu k!rm!z! i"aretin zerine getirirseniz, Excel a!klamay! grntler. &sterseniz, kutuyu sa# t!klay!p, a!lacak menden A!klamay! Grntle maddesini seebilirsiniz. Ayn! yolla a!klamay! de#i"tirebilir veya tmyle kald!rabilirsiniz. /////////////////////////////////////////KUTU B&TT&////////////////////// &inde bilgi olan hcre veya hcreleri ayn! sayfada ba"ka yere, ayn! kitap iinde ba"ka sayfaya, veya ba"ka kitab!n bir sayfas!na kopyalayabilir veya tmyle aktarabilirsiniz. Bunun en kestirme yolu, srkle-b!rak yntemidir. Bir veya daha ok hcreyi ayn! sayfada ba"ka yere aktarmak iin: 1. Aktar!lacak veya kopyalanacak hcreleri sein; 2. Mouse i"aretisini hcrenin veya grubun evresinde olu"acak erevenin herhangi bir yerine getirin (kal!n art! i"areti "eklindeki imle oka dnecektir); 3. Hcre veya hcreleri yeni yerine gtrp, b!rak!n. Setiklerinizi srklemeye ba"lamadan nce klavyede Ctrl tu"unu tutarsan!z, ok "eklindeki imlecin ucunda bir art! i"areti belirir ve srkledi#iniz hcre veya hcrelerin yeni yerlerinde birer kopyas! olu"ur.

EXCEL 2000

26

Mouse i"aretisini seili bir hcre veya hcrenin erevesine getirdi#iniz oka dnmyorsa, Aralar mensnden Seenekler maddesini sein ve Hcre Srkleme ve B!rakmaya &zin Ver sat!r!n!n nne i"aret koyun. Seti#iniz hcreleri, ayn! kitab!n ba"ka sayfas!na veya ba"ka kitaba ta"!yabilirsiniz. Bunun iin farkl! sayfalar!n yan yana grntde olmas! gerekir. (Bir kitab!n farkl! sayfalar!n! yanmana grntleyebilmek iin Pencere mensnden Yeni Pencere maddesini seebilece#inizi; birden fazla kitap at!#!n!zda ise yine Pencere mensnden Yerle"tir maddesi yoluyla btn a!k kitaplar! ayn! Pencerede grntleyebilece#ini hat!rlay!n.) Hcre veya hcre grubunu, Dzen mensnden Kes veya Kopyala yoluyla panoya alabilir ve ba"ka sayfalara ve kitaplara Dzen mensnden Yap!"t!r yoluyla aktarabilir veya kopyalayabilirsiniz. //////////////////////////KUTU/////////////////// Yeni Pano Office 2000 ailesi, Windowsun sadece son kesti#iniz veya kopyalad!#!n!z unsuru tutabilen panosunu, 12 farkl! #e tutabilir hale getiriyor. <excel2k010tif> Mouse i"aretisini yeni pano kutusunun zerinde dola"t!r!rsan!z, h!zl! n izleme denen yntemle, panoda tutulan kesilmi" veya kopyalanm!" #elerin ieriklerinin bir blmn grebilirsiniz. Bu #elerden arzu ettiklerinizi yeni sayfalar!na veya yerlerine yap!"t!rmak iin panodaki simgeyi t!klaman!z gerekir. Yap!"t!rma i"lemini Excelde Dzen mensnden Yap!"t!r! seerek yapmak isterseniz, panoya en son ald!#!n!z #e yap!"t!r!lacakt!r. ////////////////////////////////KUTU B&TT&////////////////////

EXCEL 2000

27

Bir hcrenin ieri#ini de#i"tirmek istedi#iniz zaman btn yapaca#!n!z, hcreyi seip, yeni metni, de#eri veya forml yazmaktan ibarettir. Bilgi girerken veya mevcut verileri de#i"tirirken hata yapt!#!n!z kan!s!na var!r ve yapt!#!n!z i"ten vazgemek isterseniz, Excelin geriye do#ru 16 ad!m gidebilen Vazge mensnden yararlanabilirsiniz. Bir eylemden vazgemek iin Dzen mensnden Geri Al maddesini sein. Excel, size hangi i"ten vazgemek istedi#inizi sondan ba"a do#ru soracakt!r. Vazgemek istedi#iniz ad!m! buluncaya kadar klavyede Ctrl+Z tu"lar!na veya Ctrl+Backspace tu"lar!na basabilirsiniz. ayn! i"lem, ara ubu#unda Geri Al simgesi t!klanarak da yap!labilir. Bu durumda Excel vazgeebilece#iniz i"leri liste halinde gsterir. Geri almak istedi#iniz ad!m! bu listede t!klayabilirsiniz. Burada dikkat edilecek bir nokta, geri ald!#!n!z ad!mdan sonraki btn ad!mlar!n da kendili#inden geri al!nmas!d!r.

Otomatik Tamamlama ve Doldurma

Excel, bir hcreye yazmaya ba"lad!#!n!z metini tan!yabilir ve kendisi tamamlayabilir. Excelin yazmak istedi#iniz metinle ilgili tahmini do#ru ise Enter tu"una bas!n; de#ilse yazmaya devam edin. Otomatik tamamlanan metinler aras!nda gnn tarihi, ay ve gn adlar!, s!k kulland!#!n!z kelimeler ve kullan!c!n!n ad! bulunur. Excelin bu yetene#inden kestirmeden yararlanmak isterseniz, bir hcreyi sa# t!klay!n ve a!lacak listede Listeden Al maddesini sein; a!lacak listeden istedi#iniz metni seebilirsiniz. Excel, yazmaya ba"lad!#!n!z metni otomatik tamamlam!yorsa, bu zelli#i kapat!lm!" olabilir. Otomatik tamamlamay! etkin hale getirmek iin Aralar mensnde Seenekler maddesinde Dzen sekmesinde Hcre De#erleri iin Otomatik Tamamlamay! Etkinle"tir

EXCEL 2000

28

sat!r!n!n nndeki kutunun iine i"aret koyun. Bu zelli#i istemiyorsan!z, ayn! yolla bu sat!r!n nndeki i"areti kald!rman!z gerekir. Olu"turaca#!n!z liste ve tablolarda dizi olarak girilen bir ok unsuru Excel otomatik olarak doldurabilir. rne#in listenizde bir stuna veya sat!ra aylar! yazacaksan!z, ilk hcreye listenin ba"layaca#! ay! yaz!n ve kutunun kenar!ndaki Doldur tutamac! denen noktay!, Mouse i"aretisiyle tutarak, a"a#! veya sa#a ekin; Excel di#er aylar!n ad!n! dolduracakt!r. Bu listeyi yapmaya istedi#iniz aydan ba"layabilirsiniz. <excel2k011tif> Excel nceden tan!d!#! di#er dizileri, rne#in gn adlar!n! ve tarihi de kendisi doldurur. Excele tan!mad!#! dizileri otomatik olarak doldurtmak iin bu dizinin ilk iki #esini alt alta veya yan yana hcrelere yaz!n ve bu iki hcreyi sein. Alttaki veya sa#daki hcrenin Doldur Tutamac!n! a"a#! veya sa#a srklerseniz, Excel di#er hcreleri, ilk iki hcredeki bilgilerin art!" veya azal!" oran!na gre, doldurur. &lk iki hcreye 1 ve 2 yazarsan!z, Excel geri kalan hcreleri 3, 4, 5... "eklinde; 2 ve 4 yazarsan!z 6, 8, 10 "eklinde dolduracakt!r. Otomatik Doldurma tersine de i"leyebilir. S!k s!k yazmak zorunda oldu#unuz dizileri Excele #retebilirsiniz. Bunun iin, nce listenizi bir kere yaz!n; Aralar mensnden Seenekler maddesini sein; zel Listeler sekmesini ve a!lacak kutuda Listenin Al!naca#! Hcreler d#mesini t!klay!n. Listenin Al!naca#! Hcreler arac! !kacak ve sizin listenizi semenizi bekleyecektir. Yazd!#!n!z listenin bulundu#u hcreleri sein ve bekleyen seim arac!n!n sa#daki Liste Al d#mesini t!klay!n. Seenekler kutusuna geri dnd#nzde, Veri Al d#mesini t!klarsan!z, seti#iniz liste, Excel taraf!ndan #renilecek ve zel Listeler kutusuna kaydedilecektir. <excel2k012tif>
EXCEL 2000 29

Bundan sonra btn yapaca#!n!z zel listenizin ilk kelimesini birinci kutuya girmek ve Doldur tutamac!n! a"a#! veya sa#a ekmekten ibarettir. zel listeleri, iindeki kelimelerden herhangi birini yazarak, o kelimeden de ba"latabilirsiniz. Otomatik doldurma ile doldurdu#unuz bir dizinin sa#daki veya alttaki baz! yelerinin ieri#ini bo"altmak isterseniz, henz btn grup seili ise, en altta veya en sa#da kalan doldurma tutama#!n! tutarak, sola veya yukar! geri gtrn. Grup art!k seili de#ilse, hcre ieri#ini silmek kulland!#!m!z di#er yntemleri kullanabilirsiniz.

Veri Girme Formlar!

Excel en zor hesaplar! bile kendisi yapar; ama bunun gerekli verileri girmek ykml# kullan!c!ya aittir. Excelde kk hcrelere veri girmek, kimi zaman btn otomasyon imkanlar!na ra#men, zor olabilir. Bunun kolayla"t!rmak iin Excelin veri girme formlar!ndan yararlanabilirsiniz. Excel, veri girme formu olu"turabilmek iin sayfan!n birinci sat!r! girilecek verilerin etiketlerini iermelidir (Ad!, Soyad!, Numaras!, Adresi gibi). Veri girece#iniz sayfan!n birinci sat!r!na bu etiketleri yaz!n (Daha sonra kullanamayacak iseniz, sat!r! tmyle silebilirsiniz); ve Veri mensnden Form maddesini sein. Excel, stun etiketlerini bulamad!#!n! bildirerek, birinci sat!rdaki metinleri, stun etiketi olarak kullan!p kullanamayaca#!n! soracakt!r. Tamam! t!klay!n; birinci sat!rdaki metinler stun etiketi olarak kullan!larak, otomatik veri giri" formu olu"turulacakt!r. <excel2k013tif>

EXCEL 2000

30

Veri girme formunda kutular aras!nda hareket etmek iin klavyede sekme tu"una basabilirsiniz. Bir sat!r iin gerekli btn bilgileri girdikten sonra yeni bir sat!r veri girmek iin Yeni d#mesini t!klay!n; girdi#iniz bilgiler tablonuza eklenecektir. &"iniz bitince Kapat d#mesini t!klaman!z yeter. Formdan veri aramak ve silmek iin de yararlanabilirsiniz.

EXCEL 2000

31

Blm 2: Formller ve Fonksiyonlar

Excele listelerimizdeki bilgilerin bir blmn alarak, bizim verece#imiz denklemlerle veya kendi bildi#i i"levlerle (kullan!lmaya haz!r denklemler yani fonksiyonlarla) hesap yapt!rabiliriz. Formller, bir sayfadaki verileri kullanarak i"lem yapan denklemlerdir. Formlle, toplama ve !kartma, blme, arpma gibi matematik i"lemler yapabilece#imiz gibi sayfadaki de#erlerini kar"!la"t!rabilir veya metini birle"tirebiliriz. Bir formlde, ayn! sayfadaki di#er hcrelerde, ayn! kitab!n!n di#er sayfalar!ndaki hcrelerde veya di#er kitaplardaki sayfalar!n hcrelerinde kay!tl! de#erleri veya metinleri kullanabiliriz. Buna Excelin dilinde hcre veya hcre grubuna ba"vurma denilir. rne#in B8 hcresine =(B4+25)/(D5+E5+F5) yazarsan!z, Excel B4 hcresinin de#erine 25 ekler ve sonra sonucu D5, E5 ve F5 hcrelerindeki de#erlerin toplam!na bler. Kimi zaman denklemlerimizde i"levlere (fonksiyonlara) da yer veririz. Excel, ortalama almadan tutun, silindir hacmi hesaplamaya kadar, mal, matematik, geometri, trigonometri, istatistik, mhendislik, tarih-saat, veritaban! ve metin i"levine kadar, yzlerce fonksiyon bilir ve kullan!r. B8 hcresine yazd!#!m!z forml byle bir matematik fonksiyonu kullanarak "yle yazabiliriz: =(B4+25)/TOPLA(D5:F5) Burada kulland!#!m!z SUM, Excele toplama i"levini kullanmas! komutunu verir. Formller verileri zel bir s!rada hesaplar. Microsoft Excel'de bir forml her zaman e"ittir i"aretiyle (=) ba"lar. Bylece Excel'e onu izleyen karakterlerin bir forml olu"turdu#u sylemi" oluruz. Her denklemde, yap!lacak i"lemin bir i"areti (i"le) ve bu i"lemde kullan!lacak #eler (i"lenen) vard!r. Excelde forml zmnde, i"lem i"aretlerinin bir s!ras!
EXCEL 2000 32

vard!r; Excel formldeki her i"lecin zel s!ras!na gre soldan sa#a do#ru hesap yapar. Parantezlerle i"lemlerin s!ras!n! de#i"tirebiliriz. Yukar!daki rne#imizde Excel nce B4+25'i hesaplar; !kan sonucu D5, E5 ve F5 hcrelerindeki de#erlerin toplam!na bler. //////////////////////////////////////KUTU/////////////////// " lem s!ras! Bir formlde birden fazla i"lem i"areti varsa, Excel i"lemleri, "u s!rayla yapar: &"aret Anlam! ^ * / + & = < > <= >= <> s 1 2 2 3 3 4 5 5 5 5 5 5 ncelik s!ras!

arpma Blme Toplama !karma &ki metin dizesi artarda ba#lama E"ittir Kktr Byktr E"it veya kktr E"it veya byktr E"it de#ildir

EXCEL 2000

33

Bir formlde, ayn! nceli#e sahip olan i"aret varsa (rne#in, hem bir arpma, hem de bir blme ieriyorsa) Excel i"lemleri soldan sa#a do#ru s!rayla yapar. De#erlendirme s!ras!n! de#i"tirmek iin, formln ilk olarak hesaplanacak olan paras!n!, parantez iine alabilirsiniz. //////////////////////////////////KUTU B&TT&/////////////////////

Bir formlde sabit de#erlere ve di#er hcrelere ba"vuru yer alabilir. Forml ieren bir hcrenin de#eri di#er hcrelerdeki de#erlere ba#l! ise forml ieren hcre etkilenen hcre diye adland!r!l!r. Bir formln ba"vurdu#u hcre de#i"ikli#e u#rarsa, etkilen hcre de de#i"ir. Formllerimizde hcrelere veya hcre gruplar!na adresleriyle (B2, D4:D9) veya adlar!yla gnderme yapabiliriz. TOPLA(D5:F5) yerine, hcrelere veya gruplar!na, ad vermeniz gerekir. Bu amala nce Excelin formllerdeki etiketleri tan!mas!n! sa#lamam!z gerekir. Formllerde etiket kullanabilmek iin Aralar mensnde Seenekler'i sein ve a!lan kutuda Hesaplama sekmesini t!klay!n. al!"ma kitab! seeneklerinde Formllerde Etiketleri Kabul Et sat!r!na i"aret koyun. Tabi, formllerde hcre ve hcre gruplar!na adlar!yla gndermede bulunabilmek iin hcre ve gruplar! adland!rmam!z gerekir, ////////////////////////////////////KUTU///////////////////////////// Adland!rma Sayfalar!n!zda her stunun stne ve her sat!r!n soluna, ierdikleri verileri tan!mlayan adlar koyabilirsiniz. Formllerinizde bu hcrelerdeki verilere ba"vurmak istedi#iniz zaman, bu adlar! kullanabilirsiniz. Hcre gruplar!n! adland!rma i"lemini iki yoldan yapabilirsiniz. Birinci ve k!sa yolda, adland!rmak istedi#iniz grubu sein ve forml ubu#unun solundaki ad kutusunun iini

EXCEL 2000

34

t!klayarak buraya, gruba vermek istedi#iniz ad! yaz!n. &kinci ve otomatik yolda ise tercihan veri dizininizin stende veya solunda bir isim bulunmas! gerekir: 1. Adland!raca#!n!z hcre grubunu sein; 2. Ekle mensnden Ad maddesini ve a!lacak altmende Olu"tur maddesi sein; 3. Ad Olu"tur kutusunda, semek istedi#iniz isim stte ise st sat!r; solda ise sol stun kutusunu i"aretleyin ve Tamam d#mesini t!klay!n. <excel2k014tif> Buradaki rnekte Excelin seti#imiz veri grubunun stndeki metni isim olarak alg!lad!#!n! gryoruz. Ad olu"turma i"ini Tan!mla maddesini seerek de yapabiliriz. Bu durumda hcre aral!klar!na verece#imiz adlar! kendimiz yazmak zorunday!z. Excel, veri gruplar!n!n adlar!n!n mutlaka harf veya altizgi (_) ile ba"lamas!n! ister; adlar 15 karakterden uzun olamaz. Adlar!n anlaml! olmas!, daha sonraki seme i"lemleri s!ras!nda kullan!c!lara kolayl!k sa#lar. Bir Excel kitab!ndaki btn sayfalarda mevcut veri gruplar!n!z! da sayfa ad!n! vererek, adland!rman!z mmkndr. Tan!mla maddesiyle a!lacak Ad Tan!mla kutusunda veri grubu ad!n! verirken Ba"vuru Yeri olarak, rne#in Sayfa2!$D$2:$D$10 yazarsan!z, Excel bu addaki veriyi, kitab!n ikinci sayfas!nda D2 ile D10 stunlar! aras!nda arar. Buna Greli Ba"vuru yntemi denir. /////////////////////////////////////////////KUTU B&TT&//////////////////////////// Excelde formllerde mutlak hcre veya hcre grubu adresi vermek yerine ad kullanmak tercih edilmelidir. Sayfalar!n!zda listelerinize yapaca#!n!z ilaveler, bu suretle otomatik olarak hesaplamalara dahil edilir ve hesap sonular! gncellenir.

EXCEL 2000

35

Bir forml yazal!m

Yeni bir bro kurmaya al!"t!#!m! ve bu amala baz! bro malzemeleri ald!#!m!z! varsayal!m. una benzer bir masraf tablomuz olsun: Malzeme Ka#!t Kalem Dosya Mrekkep Z!mba Teli Delge Dolap Masa Sandalye Birim Fiyat! 150.000 TL 169.000 TL 238.000 TL 55.000 TL 78.000 TL 87.000 TL 350.000 TL 250.000 TL 190.000 TL Adet 450 299 150 5 5 2 2 1 8 Tutar!

Bu tabloda, ka#!t giderimizi hesaplamam!z iin 150.000 ile 450 rakam!n! arpmam!z gerekir. Diyelim ki, ka#!d!n tutar! hcresinin denk geldi#i D2 hcresine, "u forml girmemiz gerekir: =150000*450 Excel, sonucu 67500000 olarak verecektir. ayn! i"lemi s!ras!yla D2, D4, D5..D10 hcrelerinde de yapabiliriz. Fakat bu, Excel kullanmam!z!n anlam!n! da ortadan kald!r!r. Oysa Excelde her trl hesap i"lemini daha becerikli formllerle otomatik hale getirebiliriz. Bunun birinci yolu, bizi uzun rakamlar yazmaktan (ve dolay!s!yla hata yapmaktan) kurtaran,
EXCEL 2000 36

formllere hcre adreslerini girmektir. Ka#!t tutar!n! hesaplatmak iin (ka#!t birim fiyat!n!n B2, ka#!t miktar!n!n da C2 hcrelerinde oldu#unu ve B2 hcresinin para birimi olarak biimlendi#ini varsayarak) D2 hcresine "u forml girebiliriz: =B2*C2 Excel sonucu 67.600.00 TL olarak verecektir. Burada iki formln sonular! aras!ndaki fark, B2 hcresini para birimi olarak biimlendirmi" olmam!zdan gelmektedir. Daha sonraki blmde al!"ma sayfalar!m!z! ve verilerimizi biimlendirme yntemlerinden sz edece#iz. Di#er birimler iin de s!ras!yla D3, D4, D5..D10 hcrelerine benzeri formller girebilir, rne#in D6ya, =B6*C6 formln yazabiliriz. Fakat bu da hesap i"ini gerekti#i gibi otomatik hale getirmek say!lmaz. &ki ya da sat!rl!k bir tablo iin bu belki zor olmayabilir; ancak sat!r say!s! binleri buluyorsa, hesap yap!lacak her hcreye, k!sa da olsa, elle forml girmek zahmetli olabilir. Oysa Excel, di#er hcrelere, D2deki forml kopya ekebilir ve bunu yaparken, her formlde B ve C hcrelerinin sat!r numaralar!n! de#i"tirebilir. Bunu yapmak iin, iine =B2*C2 yazd!#!m!z D2 hcresini seeriz; Doldur Tutama#! denen noktay! Mouse i"aretisiyle tutarak, D10u iine alacak "ekilde a"a#! ekeriz: <excel2k015tif> Excel, tablomuzdaki btn tutarlar! hesaplayacakt!r. Bu yapt!#!m!z i"e forml o#altma veya forml uyarlama (replication) denir. Forml o#altma Dzen mensnden Doldur maddesini ve a!lan altmenden yapmak istedi#iniz doldurma i"leminin ynn, (a"a#!, yukar!, sa#, sol) seerek de yapabilirsiniz. Seti#iniz bir hcresi, yukar!daki hcrenin ieri#i veya kendisine uyarlanm!" formlyle doldurmak isterseniz, klavyede Ctrl+D, soldaki hcrenin ieri#i veya uyarlanm!" formlyle doldurmak iin Ctrl+R tu"lar!na basabilirsiniz.
EXCEL 2000 37

Birim Fiyat! grubundaki verilerle, Miktar grubundaki verileri de#i"tirdi#iniz taktirde Tutar grubundaki sonular!n kendili#inden gncellendi#ini greceksiniz. Araya yeni bir sat!r ekledi#iniz, mesela bronuza bir de hal! ald!#!n!z taktirde, tablonuz bir sat!r uzayarak, araya ekledi#iniz sat!r!n D hcresindeki tutar da otomatik olarak hesaplanacakt!r. Formller de t!pk! di#er veriler gibi de#i"tirilebilir, silinebilir, yeniden yaz!labilir.

Fonksiyonlar
&"lev (fonksiyon), Excelin kullan!lmaya haz!r formlleridir. Bu denklemleri, kendi formllerimizde kullanabiliriz. Excelin i"levleri, kullan!ld!klar! alanlara gre "u gruplara ayr!l!r: Arama ve Ba"vuru, Bilgi, DDE ve D!", Finansal, &statistiksel, Mant!ksal, Matematik ve Trigonometri, Metin, Mhendislik, Tarih ve Saat, Veritaban! ve Liste Ynetimi. Bu gruplarda yer alan 333 fonksiyonun adlar!n! ve yapt!klar! i"i bu kitap!#!n ek blmnde bulabilirsiniz. Grup adlar!ndan da anla"!ld!#! zere bu i"levler Excelin sadece tablo ve tablolardaki say!lar!n toplan!p !kart!lmas!yla s!n!rl! olmad!#!n! gsteriyor. Ancak Exceli bilimsel ve mal i"lerde kullananlar!n i"ine yaramakla birlikte, bunlar Excelin gnlk i"lerinde kullananlar!n her an ba"vuraca#! i"levler de de#ildir. Bununla birlikte Excel ile ok daha ileri dzeyde ba"ar!ya ula"mak iin i"levleri kullanmak gerekir. &"levler, genellikle bir ya da daha ok de#er alarak, ortaya bir de#er !kart!rlar. Bir formlde i"lev kullanma rne#ini birlikte yapabiliriz. Diyelim ki yukar!daki rnekte yapt!#!m!z sat!n almalara dedi#imiz paran!n ortalamas!n! bulmak istiyoruz. Bu hesab!, ka#!t kalemle yapsayd!k, D2den D10a kadar olan btn rakamlar! toplar, ald!#!m!z mal adetine blerdik. Buna gre, ald!#!m!z dokuz kalem mala toplam 157.390.000 TL dedi#imize gre, ortalama masraf!m!z 17.487.778 TL olurdu. Fakat listemiz byle dokuz kalemlik de#il de 10 binlerce

EXCEL 2000

38

sat!r ieriyorsa, bu hesab! ancak bir formlle ve formln iine bir fonksiyon koyarak yapabiliriz. Yukar!da rne#ini grd#nz sayfada 11nci sat!ra Toplam masraf!m!z! yazd!rd!#!m!z! d"nrsek, 12nci sat!rda D stununa ortalama hesab!n! yapt!rtabiliriz. Bunun iin D12yi seip, forml ubu#undaki e"ittir i"aretini t!klay!n; Excel forml ubu#unun alt!nda forml paleti ad! verilen kutuyu aacakt!r. Palet a!lmadan nce ad kutusunun bulundu#u yerde, bu kez iinde son kulland!#!n!z i"levin ad! yaz!l! olan i"lev seme kutusunu greceksiniz. Bu kutunun sa#!ndaki a"a#! oku t!klarsan!z, Excelin s!k kullan!lan i"levlerden derledi#i bir liste grntlenir. Arad!#!n!z i"lev bu listede yoksa, listenin alt!ndaki Ek i"levler sat!r!n! t!klayarak, Excele i"lev seme diyalog kutusunu at!rabilirsiniz. Arad!#!m!z Ortalama adl! i"lev bu listede bulundu#u iin, i"lev seme kutusunu am!yoruz; Ortalama kelimesini t!kl!yoruz. <excel2k016tif> Excel, seili D12nin zerinde yer alan ve ortalama hesab!na kat!labilecek btn hcrelerin ortalama hesab!na kat!lmas!n! arzu edebilece#imiz varsay!m! ile D2den D11e kadar olan hcreleri formle dahil ediyor. Fakat D11i bu hesab!n d!"!nda tutmak zorunday!z. Dolay!s!yla, Say!1 kutusunun sa#!ndaki hcre grubu seme simgesini t!kl!yoruz; forml paleti, btn tablonun grnmesine izin verecek "ekilde yukar! kalk!yor. imdi istedi#imiz hcreleri ortalama hesab!na kat!lmak zere seebiliriz. Mouse i"aretisini D2den D10e kadar srklyoruz. Bu hcrelerin evresinde kesik izgili hareketli ereve olu"uyor. <excel2k017tif> Dikkat ederseniz; Excel seti#imiz hcrelerin aral!#!n!, hem forml ubu#una, hem klm" olan forml paletine, hem de formln iine konulaca#! D21ye yazm!" bulunuyor.
EXCEL 2000 39

Paletin sa#!ndaki kk tablo simgesini t!klayarak paleti tekrar geni"letebiliriz. Bu kez Say!1 kutusunda do#ru hcrelerin adresi (D2:D10) yer ald!#!na gre, Tamam d#mesini t!klayabiliriz. Bu noktada forml paletinin forml icra edilmi" gibi sonucu hesaplad!#!na ve gsterdi#ine dikkat edin. Formlmz ve seti#imiz fonksiyon bir sebeple sonu vermeseydi, burada hata mesaj!n! grebilirdik. Kimi zaman buradan formln hatal! sonu verece#ini anlamak ve daha fazla ilerlemeden forml dzeltmek imkan! da olabilir. Forml paletini kapatt!#!m anda, D12de arad!#!m!z ortalama hesab!n!n sonucu gsteriliyor. Excelin forml paletini aman!n ba"ka bir yolu, bir hcre seili iken, ara ubu#unda &"lev Yap!"t!r simgesini t!klamakt!r. <excel2k018tif> Exceli tasarlayanlar, bu gl i"levlerinden en ok kullan!lan!, otomatik toplam i"levini ara ubu#una da koymu" bulunuyorlar. <excel2k019tif> Bu simge Excelin TOPLA i"levini harekete geirir. Excele otomatik toplama yapt!rmak iin: 1. Toplam!n iine yaz!laca#! hcreyi sein. E#er bir stunda alt alta bulunan hcreleri toplam!n! alacaksan!z, dizinin en son rakam!n!n alt!ndaki hcreyi sein. 2. Ara buu#unda otomatik toplam simgesini t!klay!n. Excel, forml ubu#una, seili hcreden yukar! do#ru, matematik i"lem yap!labilir yani iinde metin olmayan btn hcreleri otomatik olarak seecek ve bunlar! kullanan bir TOPLA i"levi forml yazacakt!r. 3. Yapt!rmak istedi#ini otomatik toplama i"lemi bu hcreleri ierecekse, yani Excel do#ru seim yapm!"sa Entera bas!n. Excelin tahmini do#ru de#ilse, Mouse i"aretisiyle, istedi#iniz hcreleri seebilirsiniz.
EXCEL 2000 40

Otomatik Toplam i"levini bir birine kom"u olmayan hcrelerin ieri#ini kullanarak yapt!rmak istiyorsan!z, Excelin seimi srd# s!rada, klavyede Ctrl tu"unu tutarak ve Mouse i"aretisiyle tarayarak, di#er hcre veya hcre gruplar!n! seebilirsiniz. rne#in, =TOPLA(C2:C4;C6:C7;C9:C10) geerli bir otomatik toplama i"levi olur. ////////////////////////////////////KUTU////////////////////////////////// Hata Mesajlar! Excel, formllerde hata affetmez; buna kar"!l!k hatan!n neden kaynakland!#!n! da geni" bir biimde anlatmaz. Excelin belli ba"l! hata mesajlar! "unlard!r: ##### Bulunan sonu hcrenin gsterebilece#inden daha geni"; stun geni"li#!ini artt!rmal!s!n!z. Yapt!rd!#!n!z hesap eksi sonu veren bir tarih ve/veya saat forml ieriyorsa yine bu hata mesaj!n! grebilirsiniz. #AD? #BA V! Bir formlde tan!mlanmam!" bir grup veya hcre ad! kullan!yorsunuz. Formlnz art!k varolmayan bir hcre veya hcre grubundan de#er almaya al!"!yor. #BO ! Birbirine dokunmayan hcreleri bir grup olarak belirtiyorsunuz; muhtemelen grup adreslerinden birinin nnde bo"luk var. #BL/0! Bir formlde bir say! s!f!ra blnmek istenirse ortaya !kar; formllerinizin bo" bir hcreden de#er istememesine dikkat edin. #DE)ER! Formlnzde bir metni i"lem maksad!yla kullan!yorsunuz veya yanl!" tr de#i"ken kullanmak istiyorsunuz. Bu hata Forml Otomatik Dzelt komutunun forml dzeltemedi#i durumlarda da do#ar.

EXCEL 2000

41

#SAYI!

Bir formldeki veya fonksiyondaki bir say! geerli de#il; ya da Excel formlde kullanaca#! bir say!y! henz hesaplam!" de#il.

#YOK

Bir de#er, bir i"levde veya formlde herhangi bir sebeple kullan!lam!yorsa ortaya !kar. Doldurmakta oldu#unuz bir tabloda baz! hcrelerde de#er yoksa, yazd!#!n!z formllerin sizi uyarmas! iin bu hcrelere #YOK yaz!n; formller #YOK mesaj! verecektir.

(Excel hata mesajlar!n!n tam listesi ve muhtemel sebepleri iin ek blme bakabilirsiniz) /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Formllerde Ad Kullanal!m
Excel sayfalar!n!zda hcre gruplar!n! adland!r!rsan!z, formllerinizde bu adlar! kullanabilirsiniz. Sayfalar!n!zda veri gruplar!n! adland!rmak forml yazmay! ve okumay! kolayla"t!r!r. rne#in, =TOPLA(C2: C10) "eklindeki bir forml sayfan!z! bir sre at!#!n!zda anlaml! gelmeyebilir. Buna kar"!l!k =TOPLA(Toplamlar) formlnn size byk toplam! vermek zere yaz!ld!#!n! ne zaman grseniz, anlaman!z daha kolay olur. Daha nce hcreleri nas!l adland!rd!#!m!z! ele alm!"t!k. imdi bu adlardan yararlanarak, yukar!daki rneekte yazd!#!m!z forml yeniden yazal!m. (Yukar!daki al!"t!rmay! yapt!ysan!z, toplamlar!n yaz!l! oldu#u D2:D10 aral!#!ndaki btn hcrelerin ieri#ini silmeniz gerekir.) D2 hcresine toplamada kullan!lacak veri grubuna ad!yla hitap etti#imiz (ieri#ini istedi#imiz veya Excelin deyimi ile ba"vurdu#umuz) bir forml yazmak iin, D2yi seiyoruz; ve forml ubu#una = i"aretini yaz!yoruz; veri adlar!n!z! aynen olu"turdu#unuz veya tan!mlad!#!n!z "ekliyle ezbere biliyorsan!z, bu noktada gerekli veri gruplar!n!n adlar!n!
EXCEL 2000 42

klavyeden yazmaya devam edebilirizsiniz. Fakat Excel bunun kolay bir yolunu sa#l!yor. Bu noktada men ubu#unda Ekle mensnden, Ad maddesini, onun aa#! altmensden de Yap!"t!r maddesini sein. Excel, a!k sayfada daha nce olu"turulmu" btn isimlerin listesini ieren Ad Yap!"t!r kutusunu a!yor. <excel2k020tif> Veri gruplar!m!za verdi#imiz isimlerin anlaml! olmas!n!n nemi burada !k!yor: Birim_Fiyat! ad!n! seerek, Tamam! t!klay!n. Forml ubu#una seti#iniz ad yap!"t!r!l!nca. arp! i"aretini (*) koyun ve ayn! yolla Adet ad!n! yap!"t!r!n. Klavyeden Enter tu"una bast!#!n!zda, formlnz hesaplanacakt!r. imdi, D2nin Doldur Tutama#!n! seerek, D10a kadar olan hcrelerinize ayn! forml yazd!rtabilirsiniz. <excel2k021tif>

Forml Kopyalama ve Mutlak Adres Ba vurusu

Excelin yukardaki rneklerde iine forml yazd!#!m!z bir hcredeki forml Otomatik Doldurma yntemiyle, ba"ar!l! "ekilde di#er hcrelere de uygulad!#!n! grdk. imdi Excele yeni bir formlle yeni bir i"lem yapt!ral!m; ve bu forml di#er hcrelere kopyalayal!m. Bakal!m o kadar ba"ar!l! olacak m!? Yukar!daki rneklerde geen sat!n alma i"lemlerinden sonra, ald!#!m!z her bir bro malzemesinin toplam masraflar!m!z iindeki oran!n! belirlemek istersek; ka#!t kalemle bir yzde hesab! yapabiliriz. rne#in, ka#!da verdi#imiz 67.500.000 TLnin toplam masraf!m!z olan 157.390.000 TL iindeki oran!, % 42.89 veya yakla"!k yzde 43 olarak bulunabilir. Bu hesab!, yukar!daki rnekte E2 hcresine, #rendi#imiz forml girme tekniklerinden biriyle girelim: =D2*100/D11 (veya D2/D11*100). Bu noktada, Excel, B2:B10 aral!#!ndaki
EXCEL 2000 43

veriler para birimi olarak biimlendirildi#i iin E2de buldu#u de#eri TL olarak gsterebilir. Bunu sonra dzeltebiliriz. imdi E2nin otomatik doldurma tutama#!n! tutarak, E10a kadar ekelim. Ortaya "una benzer bir grnm !km!" olmal!: <excel2k022tif> Bu ba"ar!s!zl!#!n sebebi, hcre ba"vurular!n!n greli veya mutlak olmas!na ili"kin kurala uymam!" olmam!zda gizli. Hat!rlarsan!z, Daima diye okunan $ i"aretiyle, mutlak hcre adresi yazabildi#imizden sz etmi"tik. Otomatik doldurma ynteminde Excelin btn yapt!#!, bir nceki de#eri veya de#i"keni alarak, bir artt!rmak ve yeni hcreye yazmaktan ibarettir. E3 ve di#er hcreleri t!klar ve ilerinde yaz!l! olan formllere bakarsan!z, Excelin sadece E2deki forml al!p, hcre ba"vurular!n!n sat!r blmn birer artt!rd!#!n! greceksiniz. Oysa biz burada genel toplam rakam!n!n yaz!l! oldu#u D11in adresinin de#i"mesini istemiyoruz. Bu adresin btn formllerde mutlak kalmas! gerekir, ki btn hcreler iin uyarland!#!nda, oran hesab! do#ru yap!labilsin. Bunu sa#lamak iin, hcre adres sistemimizde, ba"vurunun mutlak adrese yap!lmas! gerekti#ini belirten Daima ($) i"aretine ba"vurmam!z gerekir. imdi, tutama#! kaybetmi" oldu#umuza gre (Aral!ktaki bir di#er lcreyi t!klad!#!m!z iin otomatik doldurulan E2:E10 aral!#!n!n tm seili de#il; dolay!s!yla E10da tutamak yok!) bu hcreleri t!klay!p, klavyeden Del tu"una basarak ilerini bo"altal!m ve E2yi yeniden t!klayal!m. Forml kutusunda, biraz nce yazd!#!m!z forml greceksiniz. Forml kutusunu t!klayarak iinde, D11i mutlak hale getirelim: =D2*100/$D$11 (veya D2/$D$11*100). Sonra, E2nin tutama#!n! tutup, E10a kadar srklleyelim. Sonu "una benzer olmal!: <excel2k023tif>

EXCEL 2000

44

Hcre ieriklerini "ekillendirme i"ini sonra yapabiliriz. Hesab!n do#ru olup olmad!#!n!, E11e otomatik toplam i"leviyle E2:E10un toplam!n! yazd!rabilirsiniz. imdi, E3 ile E10 aras!nda bir hcreyi t!klarsan!z, forml ubu#unda, bu sat!ra ait tutar rakam!n!n ba"vuru adresinin de#i"tirildi#ini, rne#in E6 iin D6 oldu#unu, fakat D11in de#i"meden kald!#!n! greceksiniz. Bunu, D11 adresini formle Daima D, Daima 11 "eklinde yazd!rm!" olmam!z sa#l!yor. Kimi hesaplarda stun ad!n!n mutlak kalmas!n! (rne#in $B11) veya sat!r say!s!n!n mutlak kalmas!n! (B$11) sa#lamak gerekebilir. Bazen bir sayfada ald!#!m!z bir sonucu veya yazd!#!m!z bir de#eri, ba"ka bir sayfada kullanmak isteyebiliriz. Diyelim ki, a!k kitab!n 2nci sayfas!nda bir hcreye birinci sayfan!n A1 hcresindeki de#er ile ikinci sayfada A1deki de#eri al!p, arpmas!n! sa#layan bir forml girmek istiyorsunuz. rne#in =Sayfa1!A1*A1 byle bir i"lemi sa#lar. Ya da Excelde iki kitap at!n!z ve kitaplardan birinde, di#erininin bir sayfas!nda bir hcreye ba"vurmak istiyorsunuz. Diyelim ki Excelde kitap birden a!k ve Kitap1de, bir hcrede, Kitap2in ikinci sayfas!ndaki C2nin de#eri ile Kitap3n nc sayfas!ndaki E8in de#erini arpmas!n! gerektiren bir forml girmek istiyoruz. Bunu "yle yapabiliriz: =[Kitap2]Sayfa1!C2*[Kitap3]Sayfa2!E8 Buna ba#lant! ba"vurusu ad! verilir. asl!nda ba#lant! ba"vurusu yapabilmek iin Excel kitab!n!n a!k olmas! bile gerekmek. Sadece Excele kitab! sabit diskte nerede bulabilece#ini ayr!nt!l! olarak sylemek gerekir. rne#in: =c:\Belgelerim\[Kitap2]Sayfa1!C2*c:\Belgelerim\[Kitap3]Sayfa1!E8 Burada dikkat edece#iniz nokta, disk ad!ndan sayfa ad!na kadar olan blmn tek t!rnak i"areti iine al!nd!#!d!r. Ayr!ca ba"vuruda bulundu#unuz Excel kitab!n!n ad!nda bo"luk

EXCEL 2000

45

varsa tek t!rnak zorunlu#u yine vard!r. rnek olarak biraz nce olu"turdu#umuz bro hesaplar! kitab!na ba"vuruda bulunurken, formlmz "yle olmal!d!r: ='[bro hesabi]Sayfa1'!C2*'[bro hesabi]Sayfa1'!C8 /////////////////////////KUTU////////////////////////////////// D! ba%lant!lar! kesebilirsiniz zellikle grup al!"mas! yap!lan ortamlarda, Excel sayfalar!n!za d!"ar!daki Excel dosyalar!ndan ba#lant! ba"vurular! koydu#unuzda, bu dosyalar!n silinmesi veya ba"kara yere aktar!lmas!, sizin Excel sayfalar!n!zda hataya yol aar. Bu tr bilgileri forml yoluyla elde ettikten sonra ba#lant!y! kesebilirsiniz. Bu dosyalar henz yerinde durdu#u s!rada: 1. D!" ba#lant!s! olan hcre veya hcre aral!#!n! sein; 2. Klavyeden Ctrl+Cye basarak, ara ubu#unda Koplaya simgesini t!klayarak, hcreyi veya grubu sa#-t!klayarak a!lacak menden veya Dzen mensnden Kopyala maddesini seerek, bu hcreleri panoya kopyalay!n; 3. Dzen mensnden zel Yap!"t!r maddesini sein; 4. A!lan zel Yap!"t!r kutusunda De#erleri seene#inin nne i"aret koyun, Tamam! t!klay!n. Sayfan!z!n d!" ba#lant!lar! kesilmi"; d!" ba#lant!l! formller hesaplanarak verdikleri sonular yerine yaz!lm!" olacakt!r. Bunun bir sak!ncas! o Kitaplar gncelle"ti#inde, sizin sayfan!zdaki hesaplar gncellenemeyecektir.

EXCEL 2000

46

Ba%lant!lar! Gncelleme Excel sayfalar!n!zdaki d!" ba#lant!lar, ba#lant!l! olduklar! dosyalar yerinde duruyorsa, Excel ba#lant! ieren kitab! at!#!n!zda di#er kitaplardaki de#i"ikli#i farkederek sizi uyaracakt!r. <excel2k023tif> Bu uyar!da Tamam! t!klamak hesaplar!n!z! gncelleyecektir. Kimi zaman a!k kitaptaki ba#lant!lar! gncellemek isteyebilirsiniz. Bunun iin Dzen mensnde Ba#lant!lar! sein; a!lacak kutuda imdi Gncelle"tir d#mesini t!klay!n. //////////////////////////////KUTU B&TT&///////////////////////

EXCEL 2000

47

Blm 3: Excel Sayfalar!n! Biimlendirelim

Excel gibi, on parma#!nda on marifet olan bir uygulama program!n!n, sayfalar!n! grnd# kadar biimsel gzellikten uzak tutmas! beklenemez. Excel ile masast yay!nc!l!k yapamazs!n!z, ama sayfalar!n!z! tabir yerinde ise insan iine !kabilir hale getirebilirsiniz. Sayfa <BURAYA RES&M EXCEL2K021.TIF&N BULUNDU)U SAYFA NO G&RECEK>de <da> grd#nz Excel sayfas!n!n, byle bir hcre ve metin biimlendirme abas!ndan sonraki grnm "yle olabilir: <excel2k025.tif> Excel, sayfalar!n i"levselli#ini ve okunurlu#u artt!rabilmek amac!yla, alt! grupta toplayabilece#imiz biimlendirme imkan! sa#lar: 1. Say!lar! biimlendirme 2. Hizalama 3. Yaz! tipi belirleme 4. Hcre ve hcre gruplar!na ereve (kenarl!k) verme 5. Hcre ve hcre gruplar!na desen verme 6. Stun ve s!ralar! biimlendirme Excel, bu biimlendirmelerden bir o#unun uyguland!#! ok say!da otomatik biimlendirmeye sahiptir. o#u zaman byle bir otomatik biimlendirmeyi seip, sonra bu biimi arzu etti#iniz "ekle kavu"turmak daha kolay olabilir.
EXCEL 2000 48

Say! Biimlendirme
Herhangi bir hcreye yazd!#!n!z de#er, metin veya girilmesini sa#lad!#!n!z di#er #eler, Excel taraf!ndan varsay!lan biimlendirme tr olan Genel grubuna sokulur ve zel bir biim verilmez. Bu grupta say!lan verileriniz girdi#iniz gibi grntlenir. Bununla birlikte isterseniz say! olan verilerinizi "u gruplardan birine sokabilir ve bu gruplar iin sa#lad!#! nceden tan!mlanm!" biimleri uygulatabilirsiniz: t Say!: Genel say! grnmnde, istedi#iniz kadar ondal!k basamak ve binler basamaklar!n! ay!ran nokta bulunabilir; negatif say!lar k!rm!z! olarak gsterilebilir. t Para Birimi: Para birimi grnmnde, istedi#iniz kadar ondal!k basamak bulunabilir. &sterseniz rakam!n arkas!na bir para birimi simgesi (TL, $, vs.) koyabilirsiniz. Para birimlerinde binler basamaklar!n! ay!ran nokta bulunur; negatif say!lar k!rm!z! olarak gsterilebilir. t Finansal: Finansal say! grnmnde, istedi#iniz kadar ondal!k basamak bulunabilir. &sterseniz rakam!n arkas!na bir para birimi simgesi (TL, $, vs.) koyabilirsiniz. t Tarih: Tarih belirten veriler, 15 ayr! grnmde biimlenebilir (5 Temmuz 1999, Temmuz 5, 1999, 05-07-99 gibi). Bu tr i"aretlenen say!larla tarih hesaplar! yap!labilir. t Saat: Saat belirten verilen 8 ayr! grnmde biimlenebilir. &sterseniz saat ve tarihi birlikte kullanabilirsiniz (5/7/1999 14:55 gibi). Bu tr i"aretlenen say!larla saat (ve tarih) hesaplar! yap!labilir. t Yzde Oran!: Yzde grnmnde, istedi#iniz kadar ondal!k basamak bulunabilir. (Bu, yzde oran! olarak tayin edilen say!lar!n hesaplanmas!nda kullan!lan genel grnmdr; dolay!s!yla yzde i"areti say!dan sonra kullan!l!r.)

EXCEL 2000

49

t Kesir: Kesir biiminde say!lar!n!z ya sizin verdi#iniz hane say!s!na gre (4/5, 67/88, 356/789 gibi) ayr! trde, ya da 2, 4, 8, 10, 16 ve 100 tabanl! olarak grntlenir. t Bilimsel: ok uzun say!lar!n!z!n k!sa yaz!lmas!nda kullan!lan bilimsel notasyona evrilmesini sa#lar (123456789=1,23E+08 gibi) t Metin: Metin say!lan rakamlar!n!z!n zel bir grnm yoktur. Bunlar! di#er metinleri biimlendirdi#iniz gibi biimlendirebilirsiniz. t zel: Excel, Posta kodu, telefon numaras!, (ABD iin) sosyal sigortalar numaras!, ondal!k blm olmayan yzde ve ondal!k blm olan yzde grnm "eklinde be" zel tre sahiptir. Buradaki yzdelerde % i"areti say!n!n nne konur. Bu "ekilde i"aretlenen say!larla genel say! i"lemleri yap!l!r. t &ste#e Uyarlanm!": Excel, say!lar!n! iste#inize gre biimlendirme imkan! ver verir. Bu yolla girilen veya hesap yoluyla bulunan de#erlerin nne, arkas!na istedi#iniz kadar s!f!r koymak, belirli bir biimde ve basamak say!s!nda girilmesini sa#lamak (rne#in bir stuna mutlaka 5 basamakl! say! girilmesi gibi), rakam yerine yanl!"l!kla harf girilmesini veya bo" b!rak!lmas!n! nlemek gibi imkanlar!n!z olabilir. Say! olan de#erlerinizi belirli grnmlere kavu"turmak iin bulunduklar! hcre veya hcreleri sa# t!klayarak ve a!lan yerel menden Hcreleri biimlendir maddesini veya Biim mensnden Hcreler maddesini seerek, Hcreleri Biimlendir kutusunu aman!z gerekir. Fakat baz! s!k kullan!lan biimlendirmeler Ara ubu#unda Para Birimi, Yzde Stili, binler basamaklar!n! ay!rma stili, virglden sonraki ondal!k basamaklar! artt!rma ve azaltma d#meleri ile sa#lanabilir. <excel2k026.tif>

EXCEL 2000

50

Hizalama
Excel, hcre ieriklerinin hizaland!r!lmas! iin bir ok seenek bulabilirsiniz. Hcreleri Biimlendirme diyalog kutusunun ikinci sekmesi olan Hizalamada bulabilece#iniz imkanlar! "yle s!ralayabiliriz: <excel2k027.tif> t Metin Hizalama: Hcre ieni#inin hcrenin kenar!na gre konumunu belirler: Yatay: Metnin, sola, ortaya veya sa#a hizalanmas!n! sa#lar. Dikey: Metnin hcrenin st kenar!na, ortas!na veya alt kenar!na konumlanmas!n! sa#lar. Girinti: Metnin hcrenin sol kenar!ndan itibaren ka aral!k ierde konumland!r!laca#!n! belirler. t Ynlendirme: Metnin hcre iinde ka derece e#itimli konumland!r!laca#!n! belirler. Metnin e#imli de#il, harfler dz, fakat birbirinin alt!na dikey olarak konumland!r!lmas! iin iinde dikey Metin yaz!s! bulunan kutuyu t!klay!n!z. t Metin Denetimi: Metnin hcre iinde nas!l geni"letilece#ini veya daralt!laca#!n! bu kontrollerle sa#layabiliriz. Kimi zaman bir hcreye girdi#imiz metin, hcrenin geni"li#inden fazla olur. Bu durumda seene#iniz olabilir: Metin kayd!r: Hcrenin yksekli#ini artt!rarak metni hcreye s!#d!rmay! sa#lar. Uyacak "ekilde daralt: Metnin yaz! tipinin boyutunu (puntosunu) klterek, yaz!n!n kutuya s!#mas!n! sa#lar. Hcreleri birle"tir: Metnin hcre yksekli#i ve puntosu ayn! kalmak zere, s!#abilece#i kadar sa#daki hcreyi birle"tirmeyi sa#lar. Bu seene#in i"leyebilmesi iin sa#daki hcrelerin bo" olmas! gerekir.
EXCEL 2000 51

Hcre biimlendirme ayarlar! ieri#e de#il hcreye aittir: bir hcrenin ieri#ini silyseniz bile hcreye uygulanan biimlendirme yerinde kal!r. Hcreye yazaca#!n!z yeni #eler, bu biimleri al!rlar. Metin biimlendirme komutlar! ara ubu#undaki simgelerinden kullan!labilir. Ayr!ca Biim mensnden Hcreleri seerek veya klavyede Ctrl+1e basarak da Hcreleri Biimlendirme kutusunu aabilirsiniz. Birle"tirilmesini istedi#iniz hcreleri siz de seebilirsiniz. Birle"tirilerecek hcreleri tarayarak sein ve ara buu#unda Birle"tir ve Ortala simgesini t!klay!n. <excel2k028.tif> Seti#iniz hcrelerden birden fazlas!nda veri varsa, Excel sizi bu birle"tirmenin sonunda sadece en soldaki hcrenin de#erinin korunaca#!n! di#erlerinin silinece#ini belirterek uyar!r.

Yaz! Tipi Biimlendirme

Excel hcrelerindeki metin, de#er ve di#er #elerin ekranda ve ka#!t stnde grntlenece#i ve yazd!r!laca#! harf trlerini belirlemenizi de sa#lar. Windows sisteminizde kurulu btn yaz! tiplerini (font) kullanabilirsiniz. Yaz! tipi, kullan!lacak yaz! ailesini (Arial, Times Roman, vs.); Yaz! tipi stili, yaz!lar!n normal, kal!n, italik veya kal!n-italik olmas!n!; Boyut, yaz!lar!n punto cinsinden bykl#n (1 punto ile 409 punto aras!nda) semenize imkan verir. Ayr!ca seti#iniz yaz! tipinin alt!na izgi konulmas!n!; varsay!lan renk olan siyah yerine ba"ka bir renkle grntlenmesini ve bas!lmas!n! sa#layabilirsiniz. <excel2k029.tif> Hcreleri biimlerdir kutusunda yaz! tipi sekmesindeki di#er denetim unsurlar!n! kullanarak yaz!lara e"itli etkiler (efektler) de uygulayabilirsiniz. zellikle bitmi", iptal
EXCEL 2000 52

edilmi" veya silindi#i belirtilmek istenen birimlere ili"kin yaz!lar!n ortas!na bir izgi izdirmek iin st izgili kutusunu i"aretleyebilirsiniz. ayn! blmdeki st simge ve alt simge kontrolleri, a!klama veya dipnot etkisi vermekte kullan!labilir. Bir hcrenin iindeki metnin sadece bir k!sm!n! biimleyebilirsiniz. Bunu yapabilmek iin hcreyi iki kere t!klay!n ve metin imleci hcrenin iinde belirince arzu etti#iniz karakterleri sein. Seme i"ini Mouse i"aretisiyle yapabilece#iniz gibi, klavyede stkarakter (Shift) tu"unu tutarak ve sa#-sol ok tu"lar!na basarak arzu etti#iniz harf, rakam ve di#er i"aretleri seebilirsiniz. Bu tr yerel biimlendirme yapaca#!n!z zaman, Hcreleri Biimlendir diyalog kutusunu amak isterseniz, bu kutunun sadece Yaz! Tipi sekmesi a!l!r. Yerel biimlendirmeyi ara buu#undaki simgeleri seerek de yapabiliriz. Biimlendirme Ara ubu#unu setiyseniz, Excelin ara ubu#unda yaz! biimlendirme kontrollerinin simgelerini greceksiniz. Bu simgeler!n aras!nda, Hcreleri biimlendirme kutusundaki kontrollerin o#unu bulabilirsiniz.

ereve
Excelin Hcreleri Biimlerdirme kontrolleri aras!nda hcreleri veya hcre gruplar!na, ierdikleri #eler bak!m!ndan anlaml! ereve verme imkan! vard!r. ereve ve kenar izgileri, hcreleri di#er hcrelerden ay!rt ederek, iindeki bilgilerin daha kolay grlmesini sa#lar. Hcre Biimlendirme kutusunun Kenarl!k sekmesini t!klayarak, ereve ve kenar izgileri seeneklerinizi grebilirsiniz. Ara ubu#unda da ereve kenar izgileri seeneklerini kolayca semenize imkan veren Kenarl!klar simgesi bulunur. Bu simgeyi t!klarsan!z, son yapt!#!n!z kenar veya ereve tercihi. o anda seili hcreye uygulan!r.

EXCEL 2000

53

Simgenin sa#!ndaki kk oku t!klarsan!z, btn ereve ve kenar izgisi tercihlerini gsteren bir kutu a!l!r. <excel2k030.tif> Bu kutudan veya Hcreleri biimlendirme kutusunun Kenarl!klar sekmesini t!klayarak aaca#!n!z kutudaki kontrolleri kullanarak bir hcrenin drt taraf!na izgi koyabilece#iniz gibi kenarlardan sadece birine de izgi verebilirsiniz. izgileriniz e"itli stillerde ve kal!nl!klarda olabilir. <excel2k031.tif> Bu noktada, hcrelerdeki verilerin yaz! tipini belirlerken, altizgili stilini seerek. sadece verinin alt!n! izdirebilirsiniz ve bu izgi btn hcrenin enince uzamayabilir. Hcrenin iindeki her"eyin bir utan tekine alt! izildi#i grnmn verebilmek iin hcrenin alt kenar!na izgi koyabilirsiniz.

Dolgu Renkleri ve Desenler

Excel hcrelerin iine, varsa metin, de#er ve di#er #elerin arkas!na renk ve desen koyarak, hcrelerin ieri#ini daha belirgin hale getirmesini sa#lar. <excel2k032.tif> Ara ubuklar!nda hcrelere dolgu rengi vermeyi sa#layan simge bulunmakla birlikte, Hcreleri biimlerdir kutusuyla daha ok seenek elde edilebilir. Bununla birlikte koyu renkler ve karma"!k desenler, hcrelerin ieriklerinin grnmesine engel olabilir. ok koyu renk verdi#iniz hcrelerde yaz! rengini beyaz yaparak, de#i"ik etkiler elde edebilirsiniz.

EXCEL 2000

54

Ara buu#undaki Dolgu Rengi simgesi, kulland!#!n!z son rengi hat!rlar. Bir hcrenin rengini kald!rmak iin bu simgenin yan!ndaki kk oku t!klayarak, Dolgu Yok maddesini seebilirsiniz.

Stil Yntemiyle Biimleme

Excel sayfalar!n!z! hcreler veya hcre gruplar!n! tabir yerinde ise tek-tek biimlendirmek biraz zahmetli olabilir. Hcreleri biimlerdirme konusunda, seenekleri tan!d!ktan ve olu"turduklar! etkileri iyice #rendikten sonra, kendinize kullan!lmaya haz!r stiller yapabilir ve daha sonra kolayca kullanabilirsiniz. Microsoft Office ailesinin yesi di#er programlara ve zellikle Wordn stil arac!n! kullanmaya al!"!ksan!z, Excelin stil olu"turma ve uygulama i"levini rahatl!kla kullanabilirsiniz. Stil, yukar!da sayd!#!m!z tm biimlerdirme unsurlar!n!n kullan!ld!#! (veya kullan!lmayarak biimi varsay!lana b!rakt!#!) toplu biimlerdirme komutlar!d!r. Bir hcreyi seer ve ona bir stil uygularsan!z, hcre o stilin ierdi#i btn biimlerdirme zelliklerine toptan kavu"ur. Biim mensnden Stil maddesini seti#inizde Excel size var olan stilleri gsteren bir kutu sunacakt!r. <excel2k033.tif> Bu kutuda Normal ad! verilen ve btn biimlerdirme zellikleri normal olarak varsay!lan de#erlerde bulunan bir stilin seildi#ini greceksiniz. Btil ad! kutusunun seme okunu t!klarsan!z, Excelin mevcut sekiz stilinin adlar!n! grebilirsiniz. Stil ad! kutusunun iini t!klayarak buraya yeni bir stil ad! yazabilir ve De#i"tir d#mesini t!klayarak yeni stilinize kazand!rmak istedi#iniz zellikleri belirleyebilirsiniz. S!k kulland!#!n!z metin (ba"l!k, altba"l!k,
EXCEL 2000 55

dipnot gibi) ve de#er stilleri olu"turarak, bunlar! kullanabilirsiniz. Bir hcreye haz!r stillerden birini uygulamak iin, hcreyi setikten sonra, Biim mensnden Stil maddesini, a!lan kutuda Stil ad! blmnde istedi#iniz stili seerek, tamam d#mesini t!klaman!z yeterlidir.

Stun geni likleri ve sat!r ykseklikleri

Bir hcredeki veriler, hcreye s!#m!yorsa, Excel s!#mayan unsur metin ise s!#mayan blmn gstermeyerek, de#er ise hcreyi # i"areti ile doldurarak kar"!l!k verir. Hcrenin stun geni"li#ini de#i"tirerek, veriye yer aabilirsiniz. Bir hcreye girdi#iniz veri ne kadar uzun olursa olsun, girildi#i s!rada yandaki hcre veya hcrelerin zerine gelecek "ekilde grntlenir. Yandaki hcre i"gal edildi#i anda uzun metnin veya de#erin yeri daral!r. Hcre ieriklerini oldu#u gibi grntleyebilmek ve yaz!c!da yazd!rtabilmek iin iki yol izleyebilirsiniz: Mouse i"aretisi ile stun ba"l!#!n!n sa# s!n!r!n! sa#a do#ru srklemek veya Biim mensnden yararlanmak. Mouse i"aretisini stun harflerinin yaz!l! oldu#u kutular!n aras!ndaki s!h!r izgisinin zerine gtrrseniz, okun veya byk art! i"aretinin, iki taraf! oklu dik izgiye dn"t#n greceksiniz. <excel2k034.tif> Mouse i"aretisi bu durumdayken, Mouseun sol d#mesini tutarak, i"aretiyi gerekti#i kadar sa#a srklerseniz, stun geni"li#i de#i"ecek ve tm grntlemeyen metin veya veri grnr hale gelecektir. Ayn! yntemle, stunlar!n!z! daraltabilirsiniz. u i"lem s!ras!nda stunun yeni geni"li#ini gsteren yukar!dan a"a#! kesik bir izgi karar vermenizi kolayla"t!racakt!r.

EXCEL 2000

56

Seti#iniz bir yaz! tipi boyutunun bykl# dolay!s!yla veya hcrenizde bir sat!nrdan fazla bilgi bulunuyorsa, bu kez stunun geni"li#i kadar sat!r!n yksekli#i de az gelebilir. Mouse i"aretisini bu kez sat!r adlar!n!n bulundu#u kutular!n aras!ndaki s!n!r izgisine gtrrseniz, i"aretisinin alt ve st oklu yatay izgi oldu#unu greceksiniz. Stun geni"liklerini de#i"tirmekte yapt!#!n!z gibi Mouse i"aretisini bu kez a"a#! ve yukar! oynat!rsan!z, sat!r!n yksekli#i de#i"ecektir. Sat!r yksikli#i ve stun geni"li#i de#i"tirme i"lemi sadece o s!rada seili hcre iin de#il, yksekli#i de#i"en sat!rdaki veya geni"li#i de#i"en stundaki btn hcrelere uygulan!r. Ayn! anda birden fazla sat!r veya stunun geni"li#ini de#i"tirmek iin, birinci sat!r veya stunu t!klad!ktan sonra, klavyede Ctrl tu"unu tutarak ikinci sat!r veya stunu t!klay!n; sonra en sa#daki stunun sa# s!r!r!n! veya en alttaki sat!r!m alt s!n!r!n! tutarak, tmnn geni"li#ini de#i"tirin. Bu i"lemleri, Biim mensnden Stun veya Sat!r, a!lacak alt menden Geni"lik veya Ykseklik maddelerini seerek de yapabilirsiniz. Stun iin geni"lik kutusunu at!#!n!zda geni"lik ls normal metin harf boyutu ile harf say!s! olarak verilir. Sat!r iin ykseklik kutusunda ise l puntodur. /////////////////////////////////KUTU////////////////////////////// Stunlar!n!z! ve sat!rlar!n!z! gizlemek iin Diyelim ki "irketinizin ne kadar zarar etti#ini btn ortaklar!n grmesinin moralleri zerinde olumsuz etki yapaca#!n! d"nerek, byk kr-zarar tablosunda zarar stununu herkesin grmesini istemiyorsunuz. Zarar rakamlar!n!n yaz!l! oldu#u stunu sein ve Biim mensnden Stun maddesini ve Gizle seene#ini sein. Stunun yerinde kal!n bir izgi belirecektir. Ayn! i"lemi sat!rlara da yapabilir, o sb!rada grnmesini istemedi#iniz sat!rlar!
EXCEL 2000 57

gizlelebilirsiniz Stun veya sat!r siilinmi" olmaz; hala Excel sayfas!n!n iinde yer al!r. Bu imkandan ortaklar!n!z!n moral kntsn nlemekten ok, fazla geni" sayfalar! zerinde kolay al!"abilir hale getirmekte ve yaz!c!dan abuk !kmas!n! sa#lamakta yararlanabilirsiniz. Gizlenen stun veya sat!r! tekrar grnr hale getirmek iin gizlenmi" sat!r veya stunun iki taraf!ndaki sat!r veya stunlar! sein ve Biim mensnden, Sat!r veya Stun maddesinden Gsteri sein. /////////////////////////////////////////////////////////////////////

En Uygun Geni lik ve Ykseklik

Excel sayfalar!n!zda nce h!zl! "ekilde bilgi giriyor ve biimlerdirme i"ini sonraya b!rak!yorsan!z, s!ra biimlendirmeye geldi#inde hcrelerinizdeki bilgilerin boyunu tam olarak hat!rlamayabilirsiniz. Sat!r ve stun geni"liklerini aradaki s!n!r izgisini oynatarak veya men yoluyla de#er girerek ayarlayarak s!nama-yan!lma yoluyla en uygun geni"li#i ve yksekli#i aramak zahmetli ve hatta eksik bilgilerle yaz!lacak sayfalar! d"nrseniz masrafl! olabilir. Oysa Excel hcrelerinizin ieri#ini tek tek elden geirerek, en uygun geni"lik ve yksekli#i kendisi hesaplayabilir. Bunun iin geni"li#i veya yksekli#i de#i"tirilecek stun ve sat!rlar! seerek, Biim mensnden Stun veya Sat!r maddesinden En Uygun Geni"lik ve En Uygun Ykseklik maddelerini seebilirsiniz. En uygun lnn belirli bir hcreye gre bulunmas!n!, di#er hcrelerin bu hesaplamada dikkate al!nmamas!n! istiyorsan!z, nce bu hcreyi sein; sonra En Uygun i"lemine ba"layan. Excel en uygun geni"lik ve yksekli#i bu hcreye gre belirleyecektiir. Bu durumda hala baz! hcrelerin ierikleri grntelenemiyor veya yaz!lam!yor olabilir.

EXCEL 2000

58

Hcrelerinizde metin biimlendirme s!ras!nda Hcreleri Biimlendirmede Hizalama sekmesinde Kelime Kayd!r seene#ini i"aretlemi"seniz, hcrelerininiz a"!r! geni" olmaz.

Ko ullu Biimlendirme
Excelin kullan!c!ya hayat! nemli lde kolayla"t!ran zelliklerinden biri, hcrelere verdi#iniz veya hesaplama sonucu bulanacak de#erlere gre biim vermesidir. Bu, ok geni" bilgi ieren sayfalarda, belirli de#erler aras!ndaki verileri bulmay! kolayla"t!r!r. Diyelim ki, bir Excel sayfas!nda, sat!" personelinin ayl!k sat!" rakamlar! veya bir s!n!ftaki #rencilerin notlar! var. Bu de#erlerden sz gelimi ortalaman!n alt!nda olanlar!n k!rm!z! ile gsterilmesini sa#layabilirsiniz. Belirli "artlar! yerine getiren verilerin bulundu#u hcrelerin biimini de#i"tirmeye Ko"ullu Beimlendirme denilir. Ko"ullu biimlendirme uygulayaca#!n!z hcre grubunu sein; ve Biim mensnden Ko"ullu Biimlendirme maddesini t!klay!n. Bunu bir rnek zerinde gsterebiliriz. Elimizde on #rencinin y!lsonu notlar! var; ve ortalaman!n alt!nda kalan #rencileri grmek istiyoruz. Bu notlar!n yaz!l! oldu#u hcreleri (ama yaln!zla bu hcreleri) seelim ve Biim mensnden Ko"ullu Biimlendirmeyi t!klayal!m. A!lan ko"ul belirtme diyalog kutusunda, birinci ko"ulla ilgili unsurlar! greceksiniz. <excel2k035.tif> Bu kutudaki birinci unsur ko"ulun hcre de#erine veya bir formln sonucuna ba#lanmas!n! sa#lar; biz hcre de#erlerimizi bir ko"ulla kar"!la"t!raca#!m!za gre, hcre de#erini seiyoruz. &kinci kutuda hcre de#erinin belirtece#imiz ko"ulla kar"!la"t!r!lmas! yer al!yor; ortalaman!n alt!nda kalan #rencilere ait verileri zel biimlendirmek istedi#imize
EXCEL 2000 59

gre, bu kutuda kk maddesini semek zorunday!z. nc kutuya, arad!#!m!z "art! yazaca#!z. #rencilerimizin ald!#! notlar!n ortalamas!n! hesaplam!" olsayd!k, burada bu rakam! sabit de#er olarak yazabilirdik. Bu hesab! Excel7e de yapt!rabiliriz. Kutunun iine forml yazaca#!m!z iin nce e"it i"aretini koyuyoruz, ard!ndan ko"ulumuzu belirtiyoruz: ORTALAMA(B2:B7). Buradaki e"it i"areti kafam!z! kar!"t!rmamal!: bu i"aret yznden "art!m!z notu ortalamaya e"it #renciler "eklini alm!yor; "art yine ortalamadan kk de#erleri belirlemek. E"ittir i"areti sadece Excele yazd!#!m!z ifadenin forml oldu#unu belirtiyor. Sonra kutunun iinki blmnde ku ko"ul yerine gelirse, hcreye uygulanmas!n! istedi#imiz biimi, Biim d#mesini t!klayarak belirtiyoruz. Tamam! t!klad!#!m!zda, ortalaman!n alt!nda kalan notlar verdi#imiz yeni biime uygun grntlenecektir. <excel2k036.tif> Ko"ullu biimlendirmelerimize ikinci ve nc "artlar! da, bu kutudaki Ekle d#mesini t!klayarak ekleyebiliriz. Gere#i kalmayan ko"ullar bu kutudaki Sil d#mesiyle silinir. Ko"ulun kar"!la"t!r!laca#! de#er olarak hcre de#erinini de#il bir d!" "art! verebiliriz. Mesela, ev devlerine nem veren bir #retmek olarak, ev devi notu 3 veya d"k olan #rencilerin y!l sonu notlar!n!n mavi renkle gsterilmesini sa#layabiliriz. Bu durumda, ev devi notlar!n!n C2:C7 aral!#!nda oldu#unu varsayarsak, Ko"ullu Biimlendirme kutusunda ikinci ko"ulun birinci unsuru olarak Forml seer, kar"!s!na =C4<3 yazar!z. E"it i"areti yine Excele bu ifadenin bir forml oldu#unu hat!rlat!yor. Bir ok hcre iin geerli bir ko"ula uygulanacak bir forml yazd!#!m!z halde burada sadece C4e ba"vuru yap!lmas! dikkatinizi ekmeli: Excel seili di#er hcreler iin forml otomatik olarak de#i"tirecektir. <excel2k037.tif>

EXCEL 2000

60

Blm 4: Verilerin Grsel Sunulu u

Excel, verilerin daha kolay anla"!lmas!n! sa#layan grafikler olu"turabilir. Veriye dayana grafikler, bir sayfan!n iine gmlebilece#i gibi, kendi ba"lar!na bir sayfada da bulunabilirler. Excel grafikleri, ait oldu#u sayfayla ve ba#!ms!z sayfa halinde Excel dosyas!n!n paras!d!r; bununla birlikte Windows panosu yoluyla veya bulundu#u sayfan!n Webde kullan!labilecek dosya biimlerinde kaydedilmesi halinde ayr! dosya olarak kaydedilmesi mmkndr. Bu yolla ba"ka programlara al!nan Excel grafiklerinin kendilerini olu"turan veri ile ba#lar! kopar ve gncelle"tirilemezler; Excel sayfas!ndaki grafikler ise veri de#i"tikte kendili#inden gncelle"irler. Excel sayfalar!nda grafik sadece verileri daha anla"!l!r hale getirmek iin kullan!l!r. Sayfalara grsel etkiler kazand!rmak iin izim aralar!n! kullanmak gerekir. Excelin grafik sihirbaz!, hemen her say!sal veriye dayanan grafik olmu"turur. Excelin diliyle bir ad!mda grafik olu"turma imkan!ndan yararlanarak etkili grafikler yap!labilir. Excel, bu grafikleri verilerin ba"l!klar!, adlar! ve di#er zelliklerini kullanarak en anl!"!l!r "ekilde sunar. Ancak isterseniz, grafik aralar!n! kullanarak, grafiklerinizi siz de biimlendirebilirsiniz. Grafikler, ustaca tasarland!#! ve geli"tirildi#i taktirde, verilere yeni boyutlar, hatta yeni anlamlar kazand!rabilirler. Verilerinize uygun grafik seerken verinin anlam!na uygun grsel ara kullanmal!s!n!z. rne#in bir geli"me e#ilimi gsteren zaman dizisine pasta dilimi grafi#i uygun olmaz. Bir grubun belirli bir btndeki pay!n! gsteren veriye de izgi grafik kullanmamal!d!r.

EXCEL 2000

61

Grafik Sihirbaz!n! Kullanal!m

Grafik sihirbaz!n! kullanabilmek iin, sayfan!zdaki bir veri grubunu sein, ve ya ekle mensnden Grafik maddesini sein, ya da ara ubu#unda Grafik Sihirbaz! simgesini t!klay!n. <excel2k038.tif> Grafik sihirbaz!, verinizi drt ad!mda grafi#e dn"trr. Birinci ad!mda, kullanabilece#iniz grafik trlerini greceksiniz. Bunlar ikiye ayr!l!r: Standart grafikler, ve zel trler. Bu iki grubun aras!ndaki ba"l!ca fark, zel trlerin arka planlar! ile ubuk, izgi pasta dilimi gibi unsurlar!n!n boyutlu olmas!d!r. Grafik sihirbaz!n!n birinci ad!mda grntledi#i grafik trlerinin o#unun alt-tr vard!r; bunlar! kutusun sa# taraf!ndan izim olarak grebilirsiniz. Bu kutuda ayr!ca seti#iniz bir grafi#in verilerinize uygulanmas! halinde ortaya nas!l bir grnm !kt!#!n! o anda grntlemenizi sa#layan bir de d#me vard!r. Verinize uygun grafik trn ektikten sonra &leri d#mesini t!klayarak ikinci ad!ma geebilirsiniz. Bu ad!mda grafik iin kullan!lacak veri kayna#!n! seebilirsiniz. Grafik sihirbaz!n! al!"t!rmadan nce verilerinizi setiyseniz, Veri Aral!#!-Seriler adl! bu kutuda, seti#iniz hcre aral!#! gsterilir. Bu noktada hata yapt!#!n!z! grrseniz, Veri aral!#! sat!r!nn!n sa#!ndaki &leti"imi Daralt simgesini t!klarak, bu kutuyu kltebilir ve yeni veri aral!#! seebilirsiniz. Do#u seimi yapt!ktan sonra ayn! simgeyi t!klayarak kutuy"u geni"letebilirsiniz. &leri d#mesini t!klarsan!z, Grafik sihirbaz!n!n nc ad!m!na geersiniz. (Kimi zaman Excel, diyelim bir #rencilerin not da#!l!m!yla ilgili bir veri dizisi kendisine verildi#inde isimlerin rerede, notlar!n nerede oldu#unu birbirine kar!"t!rabilir. Bu isim yerini tutan verilerin de rakam oldu#u durumlarda ortaya !kabilir. Veya Excel do#ru seim yapar,
EXCEL 2000 62

fakat sizin i"inize iki dizinin yerini de#i"tirmek gelir. Byle durumlarda bu kutudaki Seri yeri blmnde verilerin stunlarda m!, yoksa sat!rlarda m! oldu#unu belirtebilirsiniz.) &leriyi t!klad!#!n!zda, grafi#inizin alt! g#esini belirleyebildi#iniz nc ad!m gelir. Buradaki tercihleriniz "unlar! olabilir: 1. Grafikte ana ba"l!k ve eksenlerde a!klay!c! kategori ad! istiyorsan!z, bunlar! ba"l!klar sekmesinde belirtebilirsiniz. 2. Eksenler sekmesinde, grafi#inizin sol ve alt kenarlar!nda (X ve Y eksenlerinde) ne gibi kategori yer verilmesini istedi#inizi belirtebilirsiniz. Verileriniz, zaman serisi ise (ve Excel bunu anlamam!"sa, bunu bu kutuda i"aret edebilirsiniz. 3. Grafi#in daha anla"!l!r hale gelmesi iin sol ve alt eksenlerdeki de#erlere gre izilecek k!lavuz izgilerini koydurtmak, kald!rtmak veya biimi de#i"tirmek iin kl!vuz izgileri sekmesine gitmeniz gerekir. 4. Her grafi#in veri ubuklar!na veya dilimlerinde renkli olarak gsterilen etiketlerini a!klayan bir gsterge blm bulunabilir. Grafi#inizde bu gstergenin yer al!p almamas!n!, almas!n! istiyorsan!z grafik#e gre yerini Gsterge sekmesindeki seeneklerle belirtebilirsiniz. 5. Verilerin etiketleri (rne#in #rencilerin adlar!) ve her bir #enin de#eri (notlar) tek tek ubuklar!n veya dilimlerin zerinde gsterilmez. Gsterildi#i taktirde grafi#i tabloya evirmi" ve anla"!lmas!n! gle"tirmi" olursunuz. Fakat yle durumlar olabilir ki, ubuklar!n, izgilerin ve dilimlerin zerinde verinin ait oldu#u unsurun ad! (etiketi) ve verinin de#erini gstermek isteyebilirsiniz. Bunu Veri etiketleri sekmesinde yapabiliriz. 6. ok seyrek de olsa, grai#in alt!nda veri tablosunun yer almas! anlamay! glendirir. Bunu, Veri tablosu sekmesinde Veri tablosunu gster seene#ini i"eretleyerek
EXCEL 2000 63

yapabilirsiniz. Bu kutudaki Gsterge tu"lar!n! gster seene#i, grafikte hangi veri dizisinin ne renk veya desende gsterildi#ine ili"kin a!klaman!n tabloda da yer al!p-almamas!n! belirler. (Grafi#in alt!nda, stnde, sa#!nda veya solunda Gstergeye yer vermek iin Gsterge sekmesinden yararlanabilirsiniz.) Bu kutunun &leri d#mesini t!klayarak Grafik Sihirbaz!n!n son ad!m!na gelir ve grafi#imizin hangi sayfada ve ne adla yer almas!n! istedi#imizi belirtiriz. Excel grafiklere s!rayla numara verir ve bunu varsay!lan ad olarak nerir. Fakat siz grafiklerinize anlaml! adlar verebilirsiniz. Grafik sihirbaz!n!n Geri d#mesi ile bir nceki ad!mda yapt!#!n!z tercihleri de#i"tirmeniz mmkndr. Excel grafiklerinin, di#er izim #eleri gibi boyutlar! de#i"tirilebilir, oradan oraya aktar!labilir, kopyalanabilir ve yap!"t!r!labilirler. Excelin izdi#i boyut size kk geliyorsa, grafi#in iinde bir yeri t!klay!n; drt k"esinde belirecek tutamaklar! Mouse i"aretisiyle d!"ar!ya do#ru ekerek, grafi#in boyutunu bytn. Ayn! yntemle grafiklerinizin boyutlar!n! kltebilirsiniz. Excel grafik #elerini birbirine ok yak!n koydu ise, her bir #eyi Mouse i"aretisiyle tutarak, okunabilece#i, di#er #elere kar!"mayaca#! yerlere kayd!rabilirsiniz. Ve nihayet, Grafik sihirbaz!na olu"turttu#unuz bir grafi#in baz! zelliklerini be#enmediyseniz, i"e ba"tan ba"lamadan be#enmedi#iniz unsurlar!n! yeniden biimleyebilirsiniz. olu"turulmu" bir grafi#i seerek yeniden Grafik sihirbaz! simgesini t!klarsan!z, Sihirbaz, mevcut grafi#i de#i"tirmek zere a!l!r. Olu"turmada izledi#iniz ad!mlar! izleyerek grafi#e yeni bir "ekil verebilirsiniz. Bu yolu tmyle yeniden izlemek istemiyorsan!z, grafi#in e"itli unsurlar!n! sa# t!klay!n; a!lacak menlerde o #eyle ilgili olarak yap!labilecek dzenlemelerin listesini greceksiniz. Bu yolla grafi#in hemen her #esini yeniden biimleyebilirsiniz. Grafik #eleri yerine bo" bir yerini sa# t!klasan!z, bu kez, sihirbaz!n drt
EXCEL 2000 64

ad!m!nda yapt!#! dzenlemeleri yapabilece#iniz seenekleri ayr! maddeler halinde greceksiniz. Bu maddeler sizi do#ruca Grafik tr, Veri kayna#!, Grafik seenekleri, Konum ve Alan biimleri kutular!na ve sekmelerine gtrecektir.

Grafik-Veri "li kisi

Grafik sihirbaz!n!n becerikli bir yard!mc! olmas!na ra#men, grafiklerinizle veriler aras!ndaki ili"kiyi iyi bilmek, grafiklerin etkisini artt!racak dzenlemeler iin "artt!r. Grafiklerdeki her nokta, ubuklar!n, pasta dilimlerinin veya izgilerin de#erleri, Excel sayfalar!ndaki bir hcreden al!nmaktad!r. Grafiklerle verilen aras!ndaki ili"ki daima canl!d!r. Bir hcredeki de#eri de#i"tirmekle grafi#in bir izgisinin, ubu#unun boyu, geni"li#i, alan! veya yksekli#i de#i"ir. Grafiklerdeki de#erleri de#i"tirerek de, hcrelerdeki de#erleri de#i"tirebilirsiniz. <excel2k039.tif> Burada, Excel seti#imiz noktan!n hangi seride, hangi ncreye ait oldu#unu, verinin etiketini belirtmek suretiyle gsteriyor. Veri de#erini belirten noktan!n zerine geldi#inde Mouse i"aretisinin Windowsun srkleme i"aretisine dnd#ne dikkat edin. Bu noktalar! a"a#! yukar! (yerine gre sa#a, sola) oynatt!#!n!zda, tablodaki de#erin de artt!#!n! veya azald!#!n! greceksiniz. Bir grafi#in olu"turulmas!nda kulland!#!n!z veri grubuun veya sayfay! silmek istedi#inizde Excel sizi uyaracakt!r. Byle bir "eyi kazara yaparsan!z, Geri Al yntemlerinden biri kullanabilirsiniz. Veriye dayanan istatistiksel grafikler, bir ya da daha ok veri dizisinden olu"ur; Excel veri dizilerine Seri veya Veri Serisi ad!n! verir. Yukar!da ele ald!#!m!z rnekte, Y!lsonu notu Excel iin Seri 1, Ev devi notu ise Seri 2 say!l!r. Bu seride yer alan her notun, bir de#eri

EXCEL 2000

65

(9,75, 7, 4, vs.) ve bir de etiketi (#renci 1) bulunur. Grafiklerde, etiketler genellikle bir eksene, serilerin de#erleri ise di#er eksene yaz!l!r. Y!l, not, ulusal gelir, ya" gibi seriler genellikle yatay eksende, etiketler dikey eksende gsterilir. Excelin Veri Serilerinde her bir de#er bir veri noktas! olarak gsterilir. Excel, her noktay! bir hcreye dayanarak belirledi#i iin grafikte her nokta di#erinden ba#!ms!z bir nesnedir. dolay!s!yla grafiklerinizi olu"turduktan sonra veriler toplu halde veya tek tek de#i"tirilebilir. Bunu yapmak iin, ya grafi#i sa#-t!klay!n; her veri serisinin evresinde denetim noktalar!n!n olu"tu#unu greceksiniz. Bunlardan herhangi birini Mouse i"aretisiyle tutarak, veri de#erini de#i"tirebilirsiniz. Yine bu noktac!klardan birini sa#-t!klayarak, Veri Serilerini Biimlendirme kutusunu da aabilirsiniz. Grafi#inizin kaynak verilerini tmden de#i"tirmek ve yeni veri gruplmar! (hcre aral!klar!) semek istiyorsan!z, grafi#in bo" bir yerini sa# t!klayarak, a!lacak menden Kaynak Verisi maddesini sein. A!lacak kutuda iki sekme greceksiniz: Veri aral!#! ve Seriler. Veri aral!#! sekmesinde Veri Aral!#! sekme simgesini t!klayarak, sayfada yeni bir hcre aral!#! seebilece#iniz gibi, sat!rlarla stunlar!n yerini de#i"tirebilirsiniz. Byle bir de#i"iklik veri a!s!ndan tamamen anlams!z olabilir. (Not olarak 5e d"en #rencilerin adlar!n!n grafi#i hi bir anlam ta"!mayacakt!r.) Bu kutuda ikinci sekme olan Serilerde kullan!lan veri gruplar!n! (hcre aral!klar!n!) semeniz veya mevcut seimi de#i"tirmeniz ve bunlara ad vermenizi sa#layan kontroller vard!r. Yine bu kutuda kategori eksenine (yatay eksen, X ekseni) verece#iniz isimlerin alan!ca#! hcre aral!#!n! belirleyebilirsiniz.

Grafik Unsurlar!n!n Biimlendirilmesi

Grafiklerinizde, seti#iniz grafik trne gre e"itli elemanlar bulunabilir. Mouse i"aretisini grafi#in zerinde e"itli unsurlar!n zerinde tutarsan!z, Excel bu unsurun ad!n!
EXCEL 2000 66

kk sar! bilgi kutusunda grntleyecektir. Bu unsurlar!n hemen hepsi, kendi dzenleme imkanlar!na sahiptir. Bir grafik unsurunu biimlemek amac!yla semek iin zerini t!klaman!z yeter. Bir grafikte, ba"l!ca iki blm vard!r: Grafik alan! ve izim alan!. Grafik alan!n! sa#t!klayarak grafi#inizin trn, kaynak verisi iin hcre aral!klar!n! ve di#er bir ok grafik zellikleri biimlendirebilece#iniz dzen kutular!na gidebilirsiniz. izim alan!n! sa# t!klayarak bu alanda yer alan #elerin yeniden biimlerdirilmesini sa#layabilirsiniz. Grafi#in tr, veri kaynaklar!, eksek adlar! gibi asl unsurlar!n!n dzenlenmesi yntemlerinden yukar!da sz ettik. imdi k!saca bu unsurlar!n biriysel olarak biimlendirilmesinden sz edelim. Biim mens, Grafiklerinizin e"itli unsurlar!n!n biimlendirilmesi iin gerekli aralar! sa#lar. Grafi#inizin iinde bo" bir yeri t!klay!n ve Biim mensnden SBeili Grafik Alan! maddesini sein. Bunu klavyede Ctrl+1 tu"lar!na basarak da yapabilirsiniz. Grafik alan!n!n iini sa# t!klarsan!z, a!lacak mende birinci s!radaki Grafik Alan!n! Biimlendir maddesi de, ayn! kolayl!#! sa#lar. Bu yntemle aaca#!n!z Grafik alan! biimlendirme kutusunda sekme greceksiniz: Desenler: Grafi#inizin kenar erevesi bulunup bulunmayaca#!n! ve grafik alan!n!n renk ve desen unsurlar!n! burada belirleyebilir veya de#i"tirebilirsiniz. Yaz! Tipi: Grafikte kullan!lan temel yaz! tipini, byklkleri ve renkleri bu sekmede kontrol edebilirsiniz. zellikler: Grafi#inizin bireysel nesnelerinin ta"!nabilir ve boyutlar!n!n de#i"tirilebilir olmas!s! veya olmamas! bu sekmede belirlenir. Ayr!ca sayfa yaz!c!ya gnderildi#inde grafi#in de yazd!r!l!p yazd!r!lmamas! buradan kontrol edilir. Buradaki Kilitli kutusunun i"aretli olup olmamas! ise grafi#in veri de#erlerinin de#i"tirilip de#i"tirilemeyece#ini belirler. Burada

EXCEL 2000

67

dikkat etmeniz gereken nokta, grafi#in bulundu#u sayfa parola ile korunmam!"sa, sadece grafi#i kilitlemeniz, korunmas! iin gvence sa#lamayaca#!d!r. Grafik unsurlar!n!n bu yollarla genel biimlendirilmesinden farkl! olarak, etiketler, veri simgeleri (ubuklar, pasta dilimleri, vs.), gsterge kutusu unsurlar!, tek tek de biimlendirilebilir. Bu unsurlar! sa# t!klayarak, a!lacak menden ..Biimlendir maddesini seerseniz, sadece bu unsurun biimlendirilmesi imkan! olan zelliklerine ili"kin denetim kutusu a!lacakt!r. Sa# t!klad!#!n!z unsur metin ise, biimlendirme kutusu yaz! tipi seme kutusu olur. Seti#iniz unsur izim #esi ise daha ok seenekli kutular! aabilirsiniz. rne#in, grafi#inizin ubuklar, izgiler veya pasta dilimleri iin ana grsel unsurunu sa#t!klarsan!z, biimlerdirme seene#iniz, Veri Serisini Biimlerdir olur. Bu kutuda, seti#iniz grafik tipine gre, veri serisinin grntlenmesinde kullan!macak "ekilleri, renkleri, dolgu efektlerini belirlemeniz veya de#i"tirmeniz mmkn olur. Grafi#inizi olu"turmaya ba"larken tip olarak boyutlu "ekillerden birini setiyseniz, a!lacak yerel biimlerdirme menlerinde 3B Grnm maddesi de bulunacakt!r. Bu maddenin aaca#! kontrol kutusu, grafi#inizin dikey ve yatay eksenlerde grnm a!s!n!n de#i"tirilmesini (dndrlmesini), grafi#in bakana gre perspektifinin de#i"tirilmesi sa#lar. <excel2k040.tif>

EXCEL 2000

68

Blm 5: Verilerin Analizi

Amac!m!z sadece dzgn bir liste elde etmek de#ilse, Excel ile al!"ma sayfalar!, al!"ma kitaplar! olu"turmam!z!n asl!nda verileri s!ralama, szme, iinden belirli llere gre yeni gruplar !kartma, zetle, verileri zmlemektir. zmleme, bir veri y!#!n!n!n iinde gizli ili"kileri ve e#ilimleri ortaya !kartmak, ba"ka bir deyi"le dizi dizi rakamlar!n ve kelimelerin iinde gizli anlam! bulmak demektir. Bu amala Excelin bize sundu#u aralarla, verilerimizi liste haline getirebiliriz; s!ralayabilir, szebiliriz; d!"ardaki veritabanlar!na ula"abiliriz, verilerimizin belirli bir boyuta ula"mas! iin gerekli zaman veya olmas! gereken de#i"ikleri tahmin ettirebiliriz; Excel yard!m!yla verilerimize ..yleyse.. ne olur? sorusunu sorar ve cevap arayabiliriz. Bu aralar!n o#u Excelin yapabilece#i ok kolay i"ler olmakla birlikte, tm Excel kullan!c!lar!n!n srekli kulland!#! kolayl!klar da de#ildir. Bu sebeple Excel kurulurken, zmleme Ara Paketi, varsay!lan unsurlar aras!nda kurulmaz. zmleme aralar!n!z al!"m!yorsa, zmleme Ara Paketi'ni yklemeniz gerekir. Excel 19 ayr! zmleme arac! sa#lar. ////////////////////////////////////KUTU//////////////////////// zmleme Ara Paketi'ni ykleme ve kullanma Excelin sundu#u zmleme aralar!n! kullananabilmek iin sayfam!zda, verilerimiz olmas! gerekir. Veri zmleme komutu, Aralar mensnde grnmyorsa, zmleme Ara Paketi'ni Excel'e yklememiz gerekir.

EXCEL 2000

69

Bunun iin, Aralar mensnden Eklentiler'i t!klay!n. Eklentiler ileti"im kutusunda, zmleme Ara Paketi yoksa, Gzat'! t!klay!n ve zmleme Ara Paketi eklenti program! olan Analys32.xll'in srcsn, klasr ad!n! ve dosya ad!n! belirtin (muhtemelen Microsoft Office\Office\Library\Analysis dizininde). Program yklenmemi"se Kur program!n! al!"t!r!n. zmleme Ara Paketi'ni kullanmak iin 1. Aralar mensnden Veri zmleme'yi t!klay!n; 2. zmleme Aralar! kutusunda, kullanmak istedi#iniz arac! t!klay!n; 3. Girdi aral!#!n! ve !kt! aral!#!n! girin ve sonra istedi#iniz seenekleri sein. ////////////////////////////////////KUTU B&TT&////////////////////////// zmleme arac!, asl!nda Excelin 300den fazla i"levinden bir blmnn kullan!lmaya haz!r hale getirilmi" olmas!ndan ibarettir. Bu aralar! kullanmadan da Excel verilerinizle, de#me matematik ve istatistik paket program! kullan!c!s!n! k!skand!racak i"ler ve i"lemler yapabilirsiniz.

S!ralama
Excel verilerinizle yapaca#!n!z ilk i"lerden biri, stunlar halinde girdi#iniz bilgileri, ya alfabetik, ya da artan veya eksilen byklk s!ras!na sokmak olacakt!r. S!ralama i"leminin verilerinizin dzenine s!ralar a!s!ndan bir zarar! olmayacaksa, s!ralaman!n en kolay yolu, s!ralamaya esas olacak stunu ba"l!#!ndan sein, ve Ara ubu#unda yapmak istedi#iniz s!ralama ynne uygun simgeyi t!klay!n. <excel2k041.tif>

EXCEL 2000

70

Bu tr s!ralama, bir sat!rdaki hcrelerin birbiri ile ili"kisi bak!m!ndan verilerinizin bozulmas!na yol aabilir. Diyelim ki sayfan!zda her sat!r bir ki"iye ait stunlar halinde bilgiler ieriyorsa, bu stunlardan sadece birini s!ralamak, herkesin verisinin birbirine kar!"mas!na sebep olur. Byle, stunlar!n sat!rlar bak!m!ndan nem ta"!d!#! hcre aral!klar!n!n s!ralanmas!nda Veri mensnden S!rala maddesini seerek, S!rala diyalog kutusunu aman!z gerekir. <excel2k042.tif> Sayfada s!ralanacak hcre aral!klar!n! semeden bu kutuyu aarsan!z, Excel sayfada kendisine gre s!ralanabilecek her trl verinin bulundu#u hcreleri seecek; ve stun ba"l!klar!n! S!ralama lt seme kutular!na kaydedecektir. &ki veya daha fazla stunlu bir veri aral!#!nda s!ralama yapaca#!n!z zaman s!ralaman!n nce hangi stundaki bilgilere gre yap!lmas! gerekti#ini birinci seme kutusunda belirtiriz. Bu kutunun yan!nda, s!ralaman!n artan veya azalan s!raya gre yap!lmas! seene#i yer al!r. Diyelim ki bir Excel sayfas!nda birinci stunda ay, ikinci stunda nbeti eczanelerin adlar! var. Aylara gre alfabetik s!ralamada, her ay grubunda nbeti eczanelerin de alfabetik s!ralanmas!n! istiyorsunuz. S!ralama kutusunda ikinci lt olarak eczane adlar!n!n bulundu#u stunu seebilirsiniz. Bu kutuda, seti#iniz hcre aral!#!n!n birinci sat!rlar!nda stun ba"l!klar!n!z bulunuyorsa, Ba"l!k sat!r! var, yoksa Ba"y!k sat!r! yok seene#ine i"aret koymal!s!n!z. Bu kutadaki Seenekler d#mesini t!klayarak, s!ralama i"leminin ince ayarlar!n! yapabilirsiniz. &lk anahtar s!ralamas! seme kutusunda, Excel kitab!n!zda var olan Excele ait ve sizin olu"turdu#unuz zel listeleri greceksiniz. S!ralaman!n bu listeye gre yap!lmas!n! isteyebilirsiniz. S!ralamada hcrelerdeki metinlerde byk harf veya kk harflerin sizin iin nemli oldu#unu belirtebilirsiniz. Bu durumda ayn! kelimenin kk harfle yaz!lm!" olan! byk harfle yaz!lm!" olan!ndan kk de#er say!l!r. Yine bu kutudaki Ynelim blmnde
EXCEL 2000 71

s!ralaman!n sat!rlar veya stunlar zerinde yap!lmas!n! sa#layan Yukar!dan a"a#! s!rala ve soldan sa#a s!rala seeneklerini greceksiniz. Seimlerinizi yapt!ktan sonra Tamam! t!klad!#!n!zda, verileriniz yeni s!ras!na kavu"acakt!r. S!ralamay! geri ald!rabilirsiniz. Ay s!ralar! gibi alfabetik olmas! anlam ta"!mayan ve sizin iin belirli bir s!rada olmas! gereken (rne#in asker rtbeler veya benzeri i"levsel ayr!mlar gibi) s!ralamalar olabilir. Bu s!ralar! Aralar mensnde Seenekler maddesini ve a!laak kutuda zel Listeler sekmesini t!klayarak verebilirsiniz (Bu konuda bilgi iin sayfa ______ya/_____ye bak!n!z,) //////////////////////////////QUARK NOTU///////////////// Buradaki bo" yerlere <excel2k012tif> ve <excel2k012tif> resimlerinin aras!nda Excel nceden tan!d!#! di#er dizileri, rne#in gn.... diye ba"layan paragraf!n girdi#i sayfan!n numaras! girecek.. Sayfa numaras!na uygun ekin korunmas!, di#erinin silinmesi rica.. Quark de#il de mesela Ventura kullan!yor olsayd!n!z, bunu ben bu metni yazarken otomatik hale getirdim.. Ama yoook! Nedense bu Quarktan kimse bir trl vaz geemez.. Bu konuyu burada de#il sz gelimi yaz!mda ele alsam, daha iyi.. ok te"ekkrler.. //////////////////QUARK NOTU B&TT&///////////////////////////////

Szme
Bazen sadece s!ralamak Excel verilerinize arzu etti#iniz anlam! kazand!rmaz. &steriz ki, sayfam!zdaki veriler belirli bir lte gre seilsin ve bize kriterin alt!nda, stnde,, iinde, d!"!nda veya aras!nda olanlar gsterilsin. rne#in kalabal!k bir s!n!fta, ba"ar!l! #rencileri, btn s!n!f!n listesinde de#il, sadece belirli bir notun zerinde not alm!" kalan #rencilerin gsterildi#i bir listede aramak daha kolayd!r.

EXCEL 2000

72

Excel, verilerinizi Otomatik Szme uygulayabilir; siz daha sonra bu szmenin ltlerini de#i"tirebilirsiniz. Otomatik Szme uygulanacak verilerin birinci sat!rlar!nda stun ba"l!#! olarak kullan!labilecek bir sat!r olmas!na dikkat edir. Szme yapt!!raca#!n!z verilerin hcre aral!#!nda bir hcreyi sein ve Veri mensnden Szme, a!lacak alt menden de Otomatik Szmeyi t!klay!n. Excel bu sayfadaki btn stunlar!n birinci sat!r!ndaki kelimenin yan!na bir seme oku koyacakt!r. Bu oku t!klad!#!n!z zaman Excelin yapabilece#i otomatik szme i"lemlerini greceksiniz. Bu i"lemlerin ba"!nda listenin tmn ve ilk 10unu szp grntlemeye yarayan iki seenek greceksiniz. Bunlar!n alt!nda zel ve onun da alt!nda o stundaki btn de#erleri ieren bir liste vard!r. Bu listeden bir de#eri seerseniz, Excele, Bu stunda bu de#erde olan btn sat!rlar! gster! demi" olacaks!n!z. zel seene#ini t!klarsan!z, Excel size szmeyi ihtiyalar!n!za uydurman!z! sa#layan bir diyalog kutusu aar. <excel2k043tif> Bu kutunun yard!m!yla szme i"lemine iki lt koyabilirsiniz. Kutunun szme lt blmnde E"ittir, E"it de#il, Byktr, &erir, &le ba"lar gibi "artlar!, kar"!s!ndaki kutuda ise bu verece#iniz ltn konusu yer al!r. Diyelim ki rne#imizde Not stununun szme lt seme okunu t!klad!k, listede zel7i setik ve seme lt kutusunda Byktr veya e"ittir seene#ini setik ve kar"!s!ndaki kutuya klavyeden 5 yazd!k. Bu Excele Not stunundaki de#eri 5e e"it veya 5ten byk olan sat!rlar! gster, di#erlerini gsterme! komutunu vermek olur. Excel, seili hcre aral!#!nda, sadece Not stunundaki de#eri 5 ve 5den yukar! olan sat!rlar! grntleyecektir.

EXCEL 2000

73

Byle bir szme i"leminden sonra, grntden kaybolan sat!rlar, Excel sayfas!ndan silinmi" olmaz. Szme ltnz de#i"tirdi#inizde, "u onda grnmeyen sat!r yeniden gsterilebilir. Otomatik szme i"lemini durdurursan!z, btn sat!rlar!n!z grnecektir.

Ara-Hesaplamalar:
Verilerinizi daha anlaml! "ekilde sunma aralar!ndan biri, grupland!r!lm!" dizilerde gruplar!n ara hesaplar yapt!rmakt!r. Excelin diliyle alt-toplamlar! hesaplatt!rd!#!n!z zaman veri gruplar!n!z, kendili#inden seviyelendirelecektir. Excelde ad! alt toplam olmakla birlikte, ara hesaplar, adet sayma, ortalama alma, istatistik hesaplar yapma gibi bir ok i"lemi ierir. Alt toplamlar arac!yla, sayfadaki verileri gruplara ay!rabilir; bu gruplar!n kendi ilerinde adedi, toplam!, ortalamas! gibi hesaplar!n! yapt!rabilirsiniz. Alt-toplamlar! hesaplatt!rd!#!n!z zaman Excel, verilerin en stne veya en alt!na genel toplam! da yazabilir. Excelin bu hizmetinden yararlanabilmek iin veri dizinizin gruplanabilir olmas! gerekir. Mant!ksal olarak gruplanabilir sat!rlar!, sayfada birbirinin alt!na gelecek "ekilde dizin. Bunu yapman!n en kolay yolu, gruplamaya esas olacak verinin bulundu#u stun itibariyle sayfadaki hcreleri s!ralatmakt!r (Personelin Ad!, Bayiliklerin Blgesi gibi). Veri mensnden Alt Toplamlar maddesini sein. Seti#iniz hcre aral!klar!n!n birinci sat!rlar!nda ba"l!k olarak yorumlanabilecek metin varsa, Excel, ara hesaplar! yapaca#! gruplar! nce srece#i iin size bu sat!r!n stun ad! olarak kullanmak isteyip istemedi#inizi soracakt!r. Genellikle bu soruya Evet kar"!l!#!n! t!klayarak cevap vermelisiniz. Excel, "imdi ara hesaplar!n! yapaca#! gruplar! nas!l semek istedi#inizi belirtece#iniz diyalog kutusunu aacakt!r. <excel2k044tif>

EXCEL 2000

74

Bu kutuda birinci sat!rda, veri grubunuzda hangi stundaki verilerin biraraya getirilmesini istedi#inizi belirtebilirsiniz. Bu gruplama, rne#in, bayiliklerin blgesi, #rencilerin ait olduklar! al!"ma blmne, vs., gre yapt!r!l!r. &kinci sat!rda, seti#imiz her grup iin yap!lmas!n! istedi#iniz ara hesaplaman!n trn belirtiriz. nc sat!rda ise bu ara hesab!n veri dizinizde hangi stunda veya stunlarda gsterilece#ini belirtebilirsiniz. &sterseniz, birden fazla stunda ara hesaplama yapt!rabilirsiniz. Kutudaki di#er seenek sat!r!, verilerinize daha nce uygulanm!" ara hesaplamalar!n de#i"tirilip de#i"tirilmemesi, gruplar!n alt!na sayfa-sonu eklenip eklenmemesi, ve verilerin alt!na genel hesap sat!r! konulup konulmamas! konusundaki kararlar!n! belirtmenizi sa#lar. (Sayfa sonu, bir sayfaya yazd!r!lamayacak kadar byk tablolar!n sayfalara blnmesini sa#layan noktad!r.) Seimleriniz tamamlan!nca Tamam! t!klay!n, Excel tablonuza ara sat!rlar ekleyerek ara hesaplar! yapacakt!r. <excel2k045tif> Buradaki rnekte, #rencilerimizin al!"ma gruplar!na gre, not ortalamar!n! hesaplatt!r!yoruz. Bylece her grubun ba"ar! oran!n! grebiliyoruz. Excelin yapabilece#i ara hesaplamalar!, Alt Toplam diyalog kutusunda kullan!lacak i"lem sat!r!nda seebiliriz. Bu sat!rda seme okunu t!klayarak seebilece#imiz ara hesaplar "unlard!r: Toplam: Ara gruptaki stunda yer alan hcrelerin de#erlerini toplar. Say!: Seilmi" grupta ii bo" olmayan hcrelerin adedini verir. Ortalama: Alt gruptaki stunda yer alan hcre de#erlerinin ortalamas!n! hesaplar. En byk: Alt gruptaki stunda yer alan hcre de#erlerinin iinde en yksek de#eri bulur.
EXCEL 2000 75

En kk: Alt gruptaki stunda yer alan hcre de#erlerinin iinde en d"k de#eri bulur. arp!m: Alt gruptaki stunda yer alan hcre de#erlerinin tmnn arp!m!n! hesaplar. Say! adedi: Seilmi" grupta iinde say! olan hcrelerin adedini verir. StdSapma: Seilmi" gruptaki de#erlerin, grubun rneklem zerindeki aritmetik ortalamas!na gre standart sapma de#erini hesaplar. StdSapmaS: Seilmi" gruptaki de#erlerin, rne#in iinden seildi#i varsay!lan genel nfus (poplasyon) zerindeki aritmetik ortalamas!na gre standart sapma de#erini hesaplar. De#i"ken: Seilmi" gruptaki de#erlerin, grubun rneklem zerindeki aritmetik ortalamas!na gre varyans de#erini hesaplar. De#i"ken: Seilmi" gruptaki de#erlerin, grubun rneklem zerindeki aritmetik ortalamas!na gre varyans de#erini hesaplar. Vars: Seilmi" gruptaki de#erlerin, grubun rne#in iinden seildi#i varsay!lan genel nfus (poplasyon) zerindeki aritmetik ortalamas!na gre varyans de#erini hesaplar. Buradaki son drt hesaplama, istatistik amac!yla kullan!l!r; hesap yntemleri ve kullan!ld!klar! yerleri istatistik teorileri belirler.

Excel Listesinden Veritaban! Yapma

Excel sa#lad!#! veri girme kolayl!klar!, ara hesaplamalar, s!ralama ve szme gibi tablo dzenleme i"levleri ile ba"l!ca veri arac!n!z olsa bile, bir veritaban! i"lem program!
EXCEL 2000 76

de#ildir; veritaban! ynetimi bak!m!ndan s!n!rl! imkanlara sahiptir. Fakat Excel sayfalar!ndaki listelerinizi, Microsoft Office 2000 ailesinin veritaban! i"lem yesi Access ile payla"abilirsiniz. Veri-i"lem bak!m!ndan Excel ile Access aras!nda fark, Excelde liste ynetiminin son derece kolay ve etkin olmas!na kar"!l!k Accessin veriler zerinde Excelden daha ok ve daha karma"!k i"ler yapabilmesidir. 300 a"k!n i"lev yapabilmesine kar"!"!k Excel 2000in veri konusunda "u s!n!rlamalar! vard!r: 1. Excelde bir sayfadaki sat!r say!s! en ok 65.536 olabilir. Sz gelimi bu say!dan fazla #rencinin notlar!n! Excel ile tutamazs!n!z. 2. Excelde her hcrenin iine en fazla 256 karakterlik bilgi girebilirsiniz. 3. Excel hcrelerinize resim, ses, video gibi metin ve de#er d!"!nda veri giremezsiniz. 4. Excel listelerinize veri girmek iin seadecie kendi sa#lad!#! veri girme formunu kullanabilirsiniz; kendiniz form geli"tiremezsiniz. Belirli bir noktada Excel sayfalar!ndaki verileriizi Accesse veritaban! olarak gndermek istersiniz; Excel bunu ok kolay yapman!z! sa#lar. Bunun iin, Access ile payla"mak istedi#iniz verilerin bulundu#u sayfay! a!p Veri mensnden MS-Accesse Dn"tr maddesini semeniz yeterlidir. Ayr!ca, Accessi al!"t!r!p, ona bir Excel dosyas!n! at!rabilirsiniz. Bu durumda Access size Excel kitab!n!n hangi sayfas!n! tablo haline getirmek istedi#inizi soracakt!r. Accessi al!"t!r!p, yeni veya mevcut bir veritaban! dosyas! at!ktan sonra Dosya mensnden D!" Veri Al maddesini seerek, bir Excel kitab!ndan sayfa alabilirsiniz. Burada zerinde al!"t!#!m!z rnek #renci listesinin Accesse ithal edilmi" veritaban! tablosunu gryorsunuz: <excel2k046tif>
EXCEL 2000 77

Excel, Accesse gnderdi#iniz tablonun yan!na bu tablonun Access dosyas! ad!n! ve sabit diskinizde nerede bulundu#unu belirten bir not koyacakt!r. Bu notu silebilirsiniz.

zet Tablo-zet Grafik

Excelin liste ynetim i"levlerinin en kullan!"l!lar!ndan biri zet Tablo (Pivot Table) !kartmas! ve bunu rapor haline getirmesiydi. Excell 2000 buna zet Tablo Grafiklerini de eklemi" bulunuyor. zet tablo arac!, bir veya daha fazla Excel sayfas!ndaki sat!r ve stunlar!n!z! yeni bile"imlerde biraraya getirmenizi; farkl! amalar iin listelerden yeni listeler !kartman!z! sa#lar. Excel bunu yapabilmeniz iin size bir de zet Tablo ve zet Grafik Sihirbaz! sunuyor. zet Tablo !kartmak istedi#iniz sayfada bir hcreyi t!klay!n ve Veri mensnden zet Tablo ve zet Grafik Raporu maddesini seerseniz, Sihirbaz, ad!mda kendili#inden ve yapaca#! derlemeler ve gerekti#inde sizin yapaca#!n!z seimlerle ortaya yepyeni bir tablo !kartacakt!r. Bu tablo (ve istiyorsan!z ierdi#i grafik) yeni bir Excel sayfas! olarak kaydedilebilir; ve Access ile payla"!labilir. Excel, zet Tablo Raporuna, a!k olmayan Excel kitaplar!ndan da veri alabilir. zet Tablo ve zet Grafik Raporu Sihibaz!, ilk ad!mda, olu"turmak istedi#iniz raporun yerini (Excel, d!" kaynak, birden fazla Excel sayfas!) ve trn (tablo, grafik) belirlemenizi ister. D!" kaynak, Microsoft Office ailesinin payla"t!#! bir Microsoft Sorgusu sonucu olu"turulmu" veri dizisi de olabilir. <excel2k047tif> Kaynak olarak Excel listesi veya veritaban!n!n, rapor tr olarak da zet tablonun seildi#ine dikkat ederek, &leri d#mesini t!klad!#!n!zda Sihirbaz, ikinci sayfaya geecektir.
EXCEL 2000 78

Sihibaz!, veri bulunan bir sayfada al!"t!rd!ysan!z, burada, sayfadaki verilerin bulundu#u hcre aral!#!n!n seildi#ini greceksiniz. <excel2k048tif> Bu noktada isterseniz ba"ka veri dizisini de seebilirsiniz. Bu seimi yaparken, stun ba"l!#! olarak kullan!lacak sat!r! semeyi unutmay!n. Bunu yapabilmek iin Sihirbaz!n ikinci ad!m! gsterdi#i diyalog kutusunu, Aral!k sat!r!n!n sa#!ndaki kutuyu daraltma simgesini t!klayarak kltn ve arzu etti#iniz sayfada arzu etti#iniz hcre aral!#!n! Mouse i"aretisi ile sein. &leri d#mesini t!klad!#!n!zda Sihirbaz nc ve son ad!ma geecektir. zet Talbo ve zet Grafik Raporu Sihirbaz!n!n nc ve son ad!m!nda, seiminie gre zet tablo veya zet grafi#in yerle"tirilece#i yer (yeni veya mevcut sayfa) ile tablo ve grafi#in Yerle"im ve Seenek zelliklerini belirleyebilece#iniz kutular! aan d#meleri greceksiniz. <excel2k049tif> Excelin daha nceki srmlerine a"ina iseniz, bu noktada kar"!n!za seti#iniz stunlar!n ve sat!rlar!n yeni tabloda nas!l yerle"tirilece#ini belirleyece#iniz tablo alan! kutusu a!lacakt!. Excel 2000 byle bir yerle"tirme i"ini elle yapmak istiyorsan!z bu imkan! Yerle"im d#mesini t!klaman!za ba#l!yor. Aksi taktirde Excel, seti#iniz sat!rlar!n ve stunlar!n yeni tabloda nas!l yerle"tirilece#ini kendisi belirleyecektir. Yerle"im d#mesini t!klad!#!n!zda a!lacak kontrol kutusunda bir yerle"im plan! yer al!r. <excel2k050tif> Eski ynteme al!"!ksan!z ve bu yntemden vazgemek istemiyorsan!z, yerle"im d#mesini t!klayabilirsiniz. A!lacak planda sa# tarafta, seilmi" veri aral!#!nda mevcut stun

EXCEL 2000

79

ba"l!klar!n!z! greceksiniz. Bunlar! Mouse i"aretisi ile tutarak, sayfa plan! zerinde stun veya sat!r olarak yerle"tirebilirsiniz. Seenekler kutusu ise zet Tablo Raporunda yer almas!n! istedi#iniz birimleri, veri seeneklerini ve sayfa dzeni ile setiyseniz d!" verinin biimlendirilmesinde uygulanacak ilkeleri belirlemenizi sa#lar. <excel2k051tif> Bu noktada seimlerinize gre Excel ya yeni bir ad!ma gemeniz iin &leri d#mesini etkin hale getirir, ya da raporun olu"kurulmas! iin Son d#mesini t!klama seene#ini verir. &sterseniz seimlerini de#i"tirmek zere geri de gidebilirsiniz. Sonu t!klad!#!n!zda, Excel, yeni raporun tasar!m sayfas!n! grntleyecektir. Kar"!n!zda normal Excel sayfas!ndan farkl! bir sayfa greceksiniz. Sayfan!z!n zerinde a!lacak zet Tablo diyalog kutusu, yapt!#!n!z seimlere gre kullan!lmaya haz!r veri gruplar!n! yine seti#iniz stun ba"l!klar!na gre Mouse i"aretisi ile srklenmeye haz!r "ekilde iermektedir. Buradaki rnekte, #rencilerimizin ad!n!, y!lsonu notlar!n! (Not) ve ev devi notlar!n! (dev) ieren d#me gryoruz. <excel2k052tif> Mouse i"aretisini zet Tablo kutusundaki bu d#melerden birinin zerine srklerseniz, Excel size bu d#meyle yapabilece#iniz i"lemi bildiren bir pf kutusu grntler. Mouse i"aretisi ile bu kutular! (yani temsil ettikleri veri grubunu) sayfan!zda arzu etti#iniz konuma gtrp, b!rakabilirsiniz. Excelin zet Tablo arac!n!n bize en byk kolayl!#! seti#imiz verileri arzu etti#imiz gibi biimlendirme imkan!d!r. Bu rnekte zet Raporumuzun #rencinin ad!n! ve y!lsonu notunu apraz tablo haline getirmesini isteyebiliriz; bunun iin, Ad! grubundaki verilerin sat!r ba"lar!nda, y!lsonu notlar!n!n ise veri
EXCEL 2000 80

alan!nda yer almas!n! sa#lamak iin Ad! kutusunu sat!r blmne, Not kutusunu ise veri alan!na b!rakabiliriz. Ad! kutusu (ve ierdi#i bilgiler) sayfada yerini ald!#! anda, stun ba"l!#!n!n yan!nda bir seme oku belirecektir. Bu ok, bize, tablomuzda hangi #rencilerin yer almas!n! veya hangilerinin yer almamas!n! istiyorsak bunu seme imkan! verir. <excel2k053tif> &steseydik, notlar! sat!rlar haline getirir, her bir notu alan #rencinin ad!n! veri hanesine koyar ve bylece ayn! not grubundaki #rencileri bir arada grm" olabilirdik. zet tablonun olu"mas!yla her"ey bitmi" demek de#ildir. zet tabloyu sa# t!klayarak Sihirbaz! ve dzenleme kutular!n!n her birini yeniden aabiliriz; yeni veriler alabiliriz; mevcut verileri de#i"tirebiliriz. Olu"turdu#unuz zet tablo raporunu sa# t!klayarak zet Grafik maddesini seerseniz, Excel bu tabloya dayanan grafi#i olu"turacak. zet Grafik de di#er grafikleriniz gibi biimlendirilebilir. zet tablo raporu seti#iniz verilere gre, bir ok hesap yapabilir. Bu hesaplar, Ara hesap arac!yla yapt!rd!#!n!z i"levleri ierir. Bir zet Tabloda yap!lacak hesaplar! tablonun Genel Toplam hcresini sa# t!klayarak a!lacak listeden arzu etti#iniz i"levi semek suretiyle de#i"tirebilirsiniz. zet tablolar!n biimini, tabloyu sa# t!klayarak ve a!lacak menden Raporu Biimlendir maddesini seerek de#i"tirebilirsiniz. Excel kullan!lmaya haz!r 22 rapor "ablonu vermektedir. Bunlardan birini kullanabilece#iniz gibi, isterseniz tek tek stunlar! ve sat!r gruplar!n! biimlendirerek, kendi rapor biiminizi olu"turabilirsiniz.

EXCEL 2000

81

Di%er Analiz Aralar!

Hedef Ara: Excelin sundu#u di#er veri analiz aralar!n ba"!nda bir formle gre, herhangi bir de#ere gre olabilecek de#i"iklikleri hesaplayan Hedef Aray! sayabiliriz. Diyelim ki, adedini 500 bin liraya satt!#!n!z kalemlerden, 300 milyon lira kazanabilmek iin ka adet satman!z gerekti#ini bu arac! kullanarak Excele hesaplatt!rabilirsiniz. Byle bir hesap iin en az hrcreye ihtiyac!n!z var: Kalemin birim fiyat!n! yazd!#!n!z hcre, Excelin sonucu yazaca#! hcre ve bu hesapta kullanaca#!n!z formln yer ald!#! hcre. Buradaki rnekte, B1e kalem birim fiyat!n!, B3e ise gelir hesaplamakta kullanaca#!m!z forml yaz!yoruz. Ara mensnden Hedef Ara maddesini seti#imizde Excel, Ayarlanacak Hcre ad!yla formln bulundu#u hcreyi ve De#i"ecek Hcre ad!yla sonucu yazaca#! hcreyi sormakta, (tamamen yanl!" bir eviri sonucu) Sonu Hcre ad!yla ula"may! istedi#imiz hedef rakam!n! sormaktad!r. <excel2k054tif> Buradaki rnekte, hedefimize ula"mak iin 1,667 adet kalem satmam!z gerekti#i sonucunu al!yoruz. zc: Hedef Ara rne#inde tek de#i"ken kulland!#!m!za dikkat etmi" olmal!s!n!z. Excel, amalar! ve kullan!m alanlar! bir Excele giri" k!lavuzunun kapsam! d!"!nda kalan zc arac!yla, birden fazla de#i"ken ve ok say!da sabit de#er kullanarak, e"itli senaryolar iin i" ve maliye kararlar!nda soru zebilir. Senaryo: Excelin ne kadar gl olsa da Hedef Ara ve zc aralar! bulduklar! sonucu hangi formlle arad!klar!n! kaydetmeyen aralard!r. ayr!ca bu iki arala bulaca#!n!z birden fazla sonucu kar"!la"t!rma imkan!n!z da olamaz. Oysa Excel ad vererek

EXCEL 2000

82

saklayabilece#iniz ve formlleri ile sonular!n! saklayabilece#iniz (ve ayr!nt!lar! giri" k!lavuzunun kapsam! d!"!nda kalan) senaryolar olu"turman!za izin verir.

EXCEL 2000

83

Blm 6: Yazd!rma ve Yay!nlama

Excel ile haz!rlad!#!n!z veri listeleri ve tablolar!, o#unlukla bilgisayar dosyas! olarak tutmakla kalmay!z, yazd!rarak saklar!z veya ba"kalar!yla payla"!r!z. Excel 2000, verilerimizi Web sayfas! olarak kaydetmemize ve Internet yoluyla payla"mam!za da imkan sa#l!yor. Excel sayfas!n!n yaz!c! gznnde tutularak yap!lacak dzeni, bir lde bu verilerin Internette Web sayfas! olarak grnmn de belirleyecektir. Bu blmde nce sayfalar!m!z!n ka#!t zerindeki dzenine ili"kin aralar! ve imkanlar! ele alaca#!z, daha sonra Webde i"birli#i konusuna de#inece#iz.

Sayfa Yap!s!
Excel sayfas!, seti#iniz stun ve sat!r say!s!yla, grafiklerinizin sayfalar zerindeki konumuna gre geni"ler, daral!r. Liste, tablo ve grafiklerinizi ka#!da dkece#iniz zaman, ekrandaki dzenden farkl! olarak sayfan!z!n ka#!t zerinde nas!l duraca#!n! d"nmek ve dzenlemek zorundas!n!z. Excel bunu sizin iin bir lde otomatik yapacakt!r. Ancak Excelin ekrandaki sayfan!z! yaz!c!n!zdaki ka#!t boyutuna uyarlamak iin yapaca#! ayarlamalar, her zaman sizin yapmak istedi#iniz dzenlemeye uymayabilir. Btn Windows programlar! gibi, Excel de yazd!rma konusunda destek ve hizmeti Windowsdan al!r. Bununla birlikte Excel sayfalar!n!za kendi i"levleriyle uyumlu zellikler kazand!rabilir. Bu zellikleri Dosya mensnde, Sayfa Yap!s! maddesinde bulacaks!n!z. <excel2k055tif>

EXCEL 2000

84

Sayfa yap!s! denetim kutusunda ilk sekme olan Sayfada yapaca#!n!z ilk tercih sayfan!n ka#!t zerindeki ynlendirilme biimidir. Excel sayfan!z!n st kenar!n!n ka#!d!n k!sa kenar!na paralel yazd!r!lmas!na Dikey, uzun kenar!na paralel yazd!r!lmas!na ise Yatay ynlendirme denir. Excel listeleri, tablolar! ve grafikleri kendi ayar kutular!nda belirtti#iniz boyutlarda, yani yzde 100 lekle yazd!r!r. Kimi zaman Excel sayfas! yzde 100 boyutta yaz!c!n!zdaki ka#!d!#!n ebad!ndan daha byk (ya da kk) olur. Excel bu konuda iki seenek verir: Excel sayfas!n! ka#!da dkerken le#ini klterek ka#!da s!#mas!n! (ya da byterek ka#!d! kaplamas!n!) sa#lamak; veya ekrandaki sayfay! ka#!t zerinde birden fazla sayfaya blmek. Bir Excel sayfas!n!n ka#!t zerinde nerede kesilece#i ve nereden itibaren bir di#er ka#!da yazd!r!laca#!n! sayfalar!n!zdaki Sayfa sonu i"areti belirler. Excel sayfas!nda bir hcreyi seer ve Ekle mensndeki Sayfa sonu maddesini t!klarsan!z, Excel bu hcrenin bulundu#u stunun nne sayfa sonu i"areti koyar. Sayfa sonu i"areti sayfa zerinde iki hcre aras!nda kal!n kesik izgi olarak belirtilir. Byle bir i"aretten bir sonraki stunda herhangi bir hcreyi i"aretlerseniz, Ekle mensndeki Sayfa Sonu maddesinin yerini Sayfa Sonu &mini Kald!r maddesi al!r. Sayfa yap!s! kontrol kutusunun birinci sekmesinde ka#!t boyutu ve yaz!c!n!z!n uygulamas!n! istedi#iniz bask! kalitesini (inkare veya santimetrekareye bas!lacak nokta say!s!n!) belirleyece#iniz ve sayfalar!n!za verilecek sayfa numaras!n! girmeye yarayan blmleri de greceksiniz. Bu kontrol kutusundaki di#er sekmedeki ayarlarla bir i"iniz yoksa, Yazd!r d#mesini t!klayabilirsiniz. Sayfga ka#!da dklmeden nce, yaz!l!nca nas!l duraca#!n! grmek istiyorsan!z, bask! nizleme d#mesini t!klaman!z da mmkndr. Bu kutudaki seenekler d#mesi ise Excelin de#il Windowsun yaz!c! seenekleri kutusunu

EXCEL 2000

85

at!r!r. Bu kutuda Windowsun yaz!c!n!z iin yklenmi" srcsne gre size sundu#u denetim aralar! ve seenekler farkl! olur. Sayfa yap!s! denetim kutusunun ikinci sekmesinde, Kenar bo"luklar! (marj) ayarlar! iin gerekli seenekler ve Excel listesi, tablosu ve grafi#inin sayfadaki konumunu belirleme kontrolleri bulunur. Excel sayfas! ka#!da dklrken, ka#!t zerinde, stte, altta, sa#da ve solda b!rak!lacak bo"luklar! burada ayarlayabilirsiniz. Excel malzemesi ka#!t zerinde yatak ve d"ey olarak ortalanabilir. Sayfa yap!s! denetim kutusunun nc sekmesinde, btn sayfalar!n!z!n alt ve st kenarlar!nda tekrar edecek olan yaz!lar! belirleyebilirsiniz. Excel, srekli sayfa ba"l!#! ve srekli sayfa altl!#! da denen bu yaz!lar! sizin yazman!za imkan verdi#i gibi, kullan!lmaya haz!r 15 ibare sunar. Bunlar aras!nda sadece Sayfa kelimesi ve sayfa numaras!ndan tutun dosya ad!na, tarihe, hatta rne#in Haz!rlayan: Zeynep Sayl!k 14.8.199 Sayfa 1 gibi olduka ki"iselle"tirilmi" metinler bulunur. Excelin bu haz!r metinlerinden birini semeyecekseniz, zel altbilgi ve ezel stbilgi d#melerini t!klayarak kendi metinlerinizi yazabilirsiniz. Bu d#meleri t!klad!#!n!z zaman, Excel size bu metni yazabilece#iniz ve biimleyebilece#iniz bir diyalog kutusu aar. <excel2k056tif> Bu kutuda srekli ba"l!k veya altl!#!n solda, ortada ve sa#da yer alacak metinlerini yazabilece#iniz gibi, simgeleri t!klayarak ait olduklar! metinleri otomatik olarak yazd!rabilirsiniz. Buradaki yaz! tipi d#mesi, yaz!n!n tipi, boyutu, rengi ve di#er zelliklerini belirlemenizi sa#layan diyalog kutusunu at!r!r. Sayfa yap!s! denetim kutusunun drdnc ve son sekmesi olan al!"ma Sayfas!nda yazd!raca#!n!z sayfa unsurlar!n!, hcre aral!#! vererek seme imkan!n! buluruz. Sayfalar!n
EXCEL 2000 86

st ve alt kenar!nda tekrarlanacak yaz!lar! bile Excel sayfas!n!n bir hcresinden veya hcre aral!#!ndan alma imkan!n!z vard!r. Excel sayfas!n!n al!"ma kolayl!#! sa#layan hcreler aras!ndaki k!lavuz izgilerinin, sat!r ve stun ba"l!klar!n!n, varsa hcrelere ba#lanm!" a!klama kutular!n!n yazd!r!l!p yazd!r!lmamas! da burada belirlenebilir. Renkli sayfalar!n!z! renkli yaz!c!da siyah/beyaz olarak yazd!rtmak da mmkndr. Excel varsay!lan yntem olarak sayfan!z! ka#!da yukar!dan a"a#!ya dkerken, soldan sa#a s!#d!#! kadar!n! yazd!r!r; sa#a do#ru s!#mayan stunlar! di#er ka#!da aktar!r. Bu sekmede, Exceli nce yukar!ndan a"a#!ya de#il, soldan sa#a yazd!rtmaya da zorlayabilirsiniz. Sekmelerin hepsinde, Yazd!r, Bask! nizleme ve Seenekler d#meleri mevcuttur. Yazd!r d#mesini t!klad!#!n!zda Windowsun yaz!c! seenekleri kutusu a!l!r. Sayfa yap!s! denetim kutusunu, Excel dosyas!n!z! yazd!rmadan kapatabilirsiniz. Daha sonra Dosya mensnden Yazd!r komutunu seti#inizde, burada yapt!#!n!z dzenlemeler ve ayarlar geerli olacakt!r.

Excel ile Internet

Excel ile haz!rlad!#!n!z bir fatura "ablonu, ilgili sat!rlar!n kar"!s!ndaki hcrelere girdi#iniz bilgileri alarak, vergi oranlar!n! da ekleyerek, toplam! hesaplar. Bu noktaya kadar byle bir otomatik Excel sayfas! yapacak bilgileri kazand!k. Fakat Excel, de#me Web tasar!mc!s!na ve Web tasar!m program!na ta" !kart!rcas!na Internette kullan!lmak zere etkile"meli Web sayfas! haz!rlayabilir. Excel, sayfalar!n!z! veya sayfada seene#iniz hcre aral!#!ndaki bilgileri statik HTML tablosu haline getirebilece#i gibi, iinde formller olan al!"ma sayfalar!n!z! bu formllerin i"levselli#i bozulmadan, HTML formlar! haline getirir. Bununla birlikte Internetteki Web sitesine koyaca#!n!z Excel Web sayfalar!n!n bir veritaban!na bilgi i"leyebilmesi iin Excelin beceri alan! d!"!nda kalan veri-ynlendirmeli
EXCEL 2000 87

Internet Program! olu"turman!z gerekir. Bunu microsoft Office ailesinin bir di#er yesi Front Page 2000 ile yapabilirsiniz. ///////////////////////////////////////////////KUTU///////////////////////////////// Internetin Dili:HTML Web sayfalar! HTML (HyperText Markup Language) denen bir dille tasarlan!r. Excel ve di#er MS Office 2000 programlar!, dosyalar!n! kendi biimlerinde (ve programa gre .xls, .mdb, .doc, .ppt gibi dosya ad! uzatmalar! ile) kaydedebilecekleri gibi, HTML biiminde de kaydedebilirler. MS Office 2000 ailesine mensup programlar birbirlerinin biimlerini okuyabildikleri halde, iine XML (Extensible Markup Language) kodlar! da katarak yazd!klar! HTML dosyalar! yoluyla da kendi aralar!nda ve ba"ka programlarla bilgi al!"veri"i yapabilirler. Office 2000 programlar!n!n kaydettikleri HTML dosyalar! o#u zaman bayka bir nlem al!nmadan Internette Web sitelerine konulabilir. Ancak bu dosyalarda, kullan!c!n!n sabit diskindeki baz! ek dosyalara ba"vuru ba#lant!lar! olabilir. Bu tr ba#lant!lar Internette al!"amaz. Excel sayfalar!n!z! Internetta bir Web sitesinde ziyaretilerin hizmetine sunacaksan!z, Excele bu sayfalar!n Internete gidecek "ekilde kaydetmesi komutunu vermelisiniz. Bunu Dosya mensnden Web Sayfas! Olarak Kaydet maddesini seerek yapabilirsiniz. MS Office 2000 ailesinin btn yeleri HTML sayfalar! yapabilmekle birlikte, bunlar aras!nda sadece Excel ve Accessin sayfalar! ziyaretilerle etkile"meli "ekilde tasarlanabilir. Word ve PowerPointin HTML belgeleri ise ne kadar dinamik olursa olsun, ziyaretiden girdi kabul etmezler. //////////////////////////////////////////////////////////KUTU B&TT&//////////// Excel, bir Web sitesine bir ok zellikle katabilir:

EXCEL 2000

88

1. Elektronik faturalar, ziyaretilerinizin elektronik ticaret amal! sitenizde yapacaklar! ale"veri"in tutar!n! hesaplayabilmesini ve sipari" belgesi yazd!rabilmesini sa#layabilirsiniz. 2. Ziyaretilerinize veritaban! zmleme aralar! ve rapor yazd!rma imkan! sunabilirsiniz. 3. Ki"isel, kurumsal veya resm istatistikleri tablo halinde sunabilirsiniz; ziyaretiler bu tablolardan kendi zet tablo raporlar!n! !kart!p, kendi yaz!c!lar!nda yazd!rabilirler. 4. Excel grafikleri, Web sitenizde yer alan rakam listelerine ve tablolara grsel zenginlik katabilir. 5. Excelin al!"ma sayfas!nda sa#lad!#! otomasyonu, Web sayfalar!n!zda ziyaretilerle etkile"meye dn"trebilirsiniz ve bu amala yapabilece#iniz i"ler sadece hayal gcnzle s!n!rl!d!r. rne#in, Web sitenizde ziyaretilerinize kendi kendilerine uygulayabilecekleri s!navlar sunabilirsiniz. Excel ile haz!rlayaca#!n!z Web sayfalar! dura#an, ya da Excel al!"ma sayfas!n!n adeta ekran grnts biiminde olabilece#i gibi, Web ziyaretisinin Browser program!nda grntlenecek sayfaya veri girmesini ve bu verilerle hesaplamalar yap!lmas!n! veya ziyaretinin grntlenen verilerden semeler yapmas!n! sa#layacak "ekilde etkile"meli olarak tasarlanabilir. Ziyaretiden girdi kabul edecek ve bu girdilerle baz! i"ler yapacak Web sayfas!n!n Exceldeki tasar!m a"amas!nda gerekli hcrelerin veri kabul edebilir ve yap!labilecek i"lemlere ili"kin forml ve i"levlere sahip "ekilde olu"turulmas! gerekir. Kay!t veya Excelin deyimiyle sayfalar!n Webe yay!nlanmas! a"amas!nda sadece bu etkile"menin kullan!l!r olup-olmamas!n! tayin hakk!n!z bulunacakt!r.

EXCEL 2000

89

Dosya mensnden Web Sayfas! Olarak Kaydet maddesini seti#inizde, Excel, Farkl! Kaydet komutunun at!#!na benzeyen bir diyalog kutusu aacakt!r; ancak bu diyalog kutusunda bir Web sayfas! aas!ndan nem ta"!yan baz! kontrollerin bulundu#unu greceksiniz. <excel2k057tif> Bu kutudaki seeneklerinizin ba"!nda a!k Excel kitab!n!n tmn veya sadece o anda seili Excel sayfas!n! Web sayfas!na evirilmesi gelir. Tm Excel kitab!n! Web sayfas! haline getirmeyi d"nyorsan!z, sayfan!za etkile"me unsurlar! ekleyemezsiniz. Excel bu imkan! sadece tek sayfalara tan!r. Bu kutudaki bir di#er farkl! unsur, Ba"l!k De#i"tir d#mesidir. Web sayfalar!n!n Browser!n penceresinde st erevede program!n ad!yla birlikte grntledi#i bu ba"l!k bir bak!ma sayfan!n ad! say!l!r. Ba"l!k De#i"tir d#mesi Web sayfas!na ba"l!k vermenizi sa#lar. Kutunun di#er farkl! #esi olan Yay!mla d#mesi ise Excel sayfas!n!n Web sayfas!na dn"trlmesi iin nem ta"!yan baz! semelere imkan verir. <excel2k058tif> Excel, al!"ma sayfan!za iki tr i"levsellik kazand!rabilir: Elektronik tablo i"levselli#i: Web sayfas!n!n ziyaretileri, tabloda istedikleri hcrelerin ieri#ini de#i"tirebilirler; tabloda sonu hesaplayan hcreler varsa, ziyaretinin yeni girdi#i veriye gre, tuttuklar! sonucu de#i"tirirler. Excel sayfas!nda, Web sayfas! haline evrildikleri zaman ziyaretilerin bilgi girmeye yarayan kutular ve bu kutulardaki bilgileri al!p bir i"levden geirmeye yarayacak formller bulunan hcreler varsa, Excel sayfas!n! Webe yay!nlan!r hale getirirken, bu i"levselli#i semelisiniz. zet Tablo &"levselli#i: Excelde belirli bir hcre aral!#!n! seerek kendi kullan!m!n!z iin olu"turdu#unuz zet Tablo (Pivot Table) Raporu arac!n!n tm fonksiyonlar!n! Web
EXCEL 2000 90

sayfas!na kazand!rmay! sa#lar. Ziyaretileriniz, sundu#unuz tabloda belirli de#erlere sahip sat!rlar! grntlettirebilir; bylece kendileri iin anlaml! zet tablolar yapabilirler. Excel sayfalar!n!z Webe a!ld!klar! zaman ziyaretilerinize zel tablo imkan! sunmak iin bu i"levselli#i sein. Daha nceki blmlerde verdi#imiz #renciler ve not listesini ieren Excel sayfas!n!, Elektronik Tablo &"levselli#i kazand!rarak, Web sayfas! haline getirdi#imiz ve browserda at!#!m!zda, kar"!m!za !kan sayfan!n bir Excel sayfas!nda bulunan hemen hemen her trl araca sahip oldu#unu gryoruz. <excel2k059tif> Buradaki rnekte dikkat edilmesi gereken nokta, 3 numaral! #rencinin daha nce 5 olan notunu 200 yapt!#!m!zda Web sayfas!n!n ortalamay! yeniden hesaplanmas!d!r. ayr!ca ziyaretiler Web sayfas!nda grntlenen ara ubu#undaki btn aralar! kullanarak, onlara verdi#iniz tabloda sanki Excel kullan!yormu" gibi, s!ralama, szme, kesme ve yapabilirler, hatta grntlenen tablonun zelliklerini bile de#i"tirebilirler. <excel2k060tif> Internette Excel yoluyla yapt!#!n!z Web sayfalar!na Excelin i"levselli#ini kazand!ran, Excel program! de#il, Microsoft Office Web Components (Web Bile"enleri) eklentisidir. Web sayfas!nda Excel tablosuna benzeyen blmn sol st k"esindeki simgeyi t!klad!#!n!zda, Web Bile"enleri, grntlenen sayfadaki tm marifetin kendisine ait oldu#unu ilan edecektir. Bu i"levsellik henz Netscape Navigatorda (4.6 ve ncesi srmleri itibariyle) bulunmamaktad!r. Microsoft Office Web Components, bilgisayar!na MS Internet Explorer 4.1 ve sonras! srmleri kurmu" olan ziyaretilerinizde bulunaca#! iin, Excel sayfalar!n!z!

EXCEL 2000

91

Internete Web sayfas! olarak yay!mlarken, di#er browserlar! kullanan ziyaretileriniz iin gereken nlemi almal!s!n!z. //////////////////////KUTU//////////////////// Webdeki Excel Sayfalar!ma Ne Oluyor? Diyelim ki Internet sitenize bir Excel sayfas!n! Web sayfas! olarak yerle"tirdiniz ve ziyaretileriniz bu sayfa zerinde istedikleri de#i"iklikleri yap!p, tablonuzdan yeni tablolar !kartmaya ba"lad!lar. Yeni bilgiler girdiler; yeni sonular elde ettiler. Peki, sayfalar!n!z de#i"iyor mu? Ziyareti sitenizi terkettikten sonra Internetteki sayfalar!n!za ne oluyor? Hi bir "ey! Internetteki Excel sayfalar!n!z, tabir yerinde ise, sabit diskinizdeki Salt Okunur dosyalar gibidir. Ziyareti sayfan!zda istedi#i de#i"ikli#i yapar; tablolar!!z! kendisi iin anlaml! hale getirir ve bundan muhtemelen kendi sabit diskine kopya al!r; veya yaz!c!s!nda yazd!r!r; fakat sitenizden ayr!ld!#! anda sayfan!z eski "eklini al!r. Asl!nda ziyareti sizin sayfan!zda de#il, bu de#i"iklikleri sizin sayfan!z!n onun bilgisayar!na aktar!lan kopyas! zerinde yapmaktad!r. ///////////////////////////////////////

Webde " birli%i

Microsoft Netmeeting program! ile Webde i"birli#i ortam! kurarsan!z, sizin Excel sayfalar!n!zda ba"kalar!n!n, ba"kalar!n!n Excel sayfalar!nda da sizin de#i"iklik yapman!z imkan! do#ar. Bu tr a# toplant!lar! dzenlemek iin Microsoft Netmeeting program!n! kullanabilece#iniz gibi, Excelde Aralar mensnden evrimii &"birli#i maddesini de seebilirsiniz.

EXCEL 2000

92

Bir Excel sayfas! zerinde Netmeeting toplant!s! amak iin, buna imkan veren bir Server (Sunucu) ile sizin bilgisayar!n!z aras!nda ya a# (LAN) ya da telefon yoluyla ba#lant! kurulmas! gerekir. Bu tr toplant!larda ba"kalar!n!n sizin Excel sayfalar!n!zda de#i"iklik yapabilmesi iin sizin buna izin vermeniz gerekir. Excelin evrimii toplant! seeneklerini etkinle"tirebilmesi iin bilgisayar!n!za Microsoft Netmeeting bile"enini kurman!z gerekir. Bunu, Windows veya MS Internet Explorer Kur CD-ROMlar!ndan yapabilirsiniz. evrimii Toplant! s!ras!nda toplant!ya kat!lanlar birbirlerinin yazd!klar!n! grebilirler; toplant!ya kat!lan tm ki"ilerin bilgisayar ekran!nda ortak olarak grntlenen ve ad!na Beyaz Tahta denilen pencereye istedikleri Excel sayfas!n! srkleyerek, bu dosya zerinde kar"!l!kl! veya tek tarafl! de#i"iklikler yapabilirler.

EXCEL 2000

93

Ek: Hata Mesajlar! ve Muhtemel Sebepleri:

#####

Bir hcre kendisinden daha geni" bir say!, tarih veya saat ierdi#inde veya hcre eksi sonu veren bir tarih ve/veya saat forml ieriyorsa olu"ur. Stunun geni"li#ini artt!rma, bu hatan!n giderilmesini sa#lar. Bunun iin, stun ba"l!klar! aras!ndaki s!n!r! srkleyerek, stunu geni"letebilirsiniz. Veya farkl! bir say! biimi uygulamamak da bu hatay! zmleyebilir. Say!y! hcreye s!#d!rmak iin, hcrenin say! biimini de#i"tirebilir, rne#in ondal!k noktadan sonraki ondal!k basamak say!s!n! azaltabilirsiniz. Kimi zaman bu hata tarih ve saat formllerinin do#ru olmamas!ndan da kaynaklanabilir. Tarihleri ve saatleri !kard!#!n!zda, forml do#ru bir "ekilde olu"turdu#unuza dikkat edin, 1900 tarih sistemini kullan!yorsan!z, Excel'deki tarih ve saatler art! de#erler olmal!d!r. Bu nedenle, daha ileri bir tarihi veya saati daha nceki bir tarih veya saatten !karmak, ##### hatas!na yol aabilir. (1900 tarih sistemini kullanmak iin, Aralar mensndeki Seenekler'i t!klay!n, Hesaplama sekmesini t!klay!n ve 1904 tarih sistemi onay kutusundaki i"areti kald!r!n.) Formlnz do#ruysa, sonu eksi bir de#er olmas!na ra#men, hcreyi tarih veya saat biimi olmayan bir biimle biimleyerek, de#eri grntleyebilirsiniz. Biim mensndeki Hcreler'i t!klay!n, Say! sekmesini t!klay!n ve tarih veya saat biimi olmayan bir biim sein.

EXCEL 2000

94

#AD?

Microsoft Excel bir formldeki metni tan!mad!#! zaman ortaya !kar. Formlde kullan!lan bir ad! silmi" veya varolmayan bir ad! kullanm" olabilirsiniz Ad!n varoldu#undan emin olmak iin Ekle mensnden Ad'! sein, sonra Tan!mla'y! t!klay!n. Ad listelenmemi"se, Tan!mla komutunu kullanarak ad! ekleyin. Ad! yanl!" yazd! iseniz, ya yaz!m! dzeltin, ya da formle do#ru ad! eklemek iin, ad! forml ubu#unda seebilir, Ekle mensnden Ad'! seebilir ve sonra Yap!"t!r'! t!klayabilirsiniz. Ad Yap!"t!r diyalog kutusunda, kullanmak istedi#iniz ad! t!klay!n ve sonra Tamam'! t!klay!n. Formlde do#ru etiket kullanmak iin Aralar mensnden Seenekler'i, sonra da Hesaplama sekmesini t!klay!n. al!"ma Kitab! seenekleri alt!nda Formllerdeki etiketleri kabul et onay kutusunu sein. Bir i"levin ad!n! yanl!" yazm!" olabilirsiniz. Forml Paleti'ni kullanarak, formle do#ru i"lev ad!n! ekleyin. al!"ma sayfas! i"levi, bir eklenti program!n bir paras!ysa, eklenti program!n yklenmesi gerekir. Bir formle, ift t!rnak iine koymadan bir metin girmi" olabilirsiniz. Girdinizi bir metin olarak kullanmak isteseniz bile, Excel girdiyi bir ad olarak yorumlamaya al!"!r. Formldeki metni, ift t!rnak iine al!n. rne#in, ="Toplam miktar "&B50. Formlde aral!k ba"vurusunda iki nokta st ste i"aretini (:) gemi" olabilirsiniz. Formldeki btn aral!k ba"vurular!n!n bir iki nokta st ste imi (:) kulland!#!ndan emin olun. rne#in: TOPLA(A1:C10).

#BA V!

Bir hcre ba"vurusu geerli olmad!#! zaman ortaya !kar. Ba"ka formllerin ba"vurdu#u hcreleri silmi" veya bu hcrenin zerine

EXCEL 2000

95

ba"ka bir hcre yap!"t!rm!" olabilirsiniz. Hatay! gidermek iin formlleri de#i"tirin veya hcreleri sildikten veya yap!"t!rd!ktan hemen sonra, Geri Al simgesini t!klatarak al!"ma sayfas!ndaki hcreleri geri ykleyin. Bu hata, yerine uygun olmayan veya bozuk bir makrodan da kaynaklanabilir. &"levi denetleyerek, ba#!ms!z bir de#i"kenin geerli olmayan bir hcreye veya hcre aral!#!na ba"vurup ba"vurmad!#!na bak!n. Makro, al!"mayan bir programa veya DDEye ba"vuru yap!yor olabilir. Bu durumda ya uygulamay! ba"latmak ya da DDE kullanmak gerekir. #BO ! Kesi"meyen iki alan! kesi"iyormu" gibi belirtti#iniz zaman ortaya !kar. Yanl!" bir aral!k i"lemi veya yanl!" bir hcre ba"vurusu kullanm!" olabilirsiniz. Kesi"meyen iki alana ba"vurmak iin, birle"im i"lecini, yani virgl (,) kullan!n. rne#in, forml iki aral!#! topluyorsa, iki aral!#!n bir virglle ayr!ld!#!ndan emin olun. rnek: (TOPLA(A1:A10,C1:C10)). Virgl geilirse, Excel her iki aral!kta ortak olan hcreleri toplamaya al!"!r, ancak, A1:A10 ve C1:C10 aral!klar! kesi"medi#i iin, ortak hibir hcreleri yoktur. Aral!klar!n ba"vurusundaki yaz!m hatalar!n! gidermeniz gerekir. #BL/0! Bir forml 0'a (s!f!r) blerse, ortaya !kar. Bo" bir hcreye veya bleni s!f!r olan bir hcreye olan hcre ba"vurusu kullanm!" olabilirsiniz &"lenen bo" bir hcreyse, Excel bo"u, s!f!r olarak yorumlar. Hcre ba"vurusunu de#i"tirmek veya blen olarak kullan!lan hcreye s!f!rdan ba"ka bir de#er girmek gerekir. Blen olarak ba"vurulan hcreye #YOK de#erini girebilirsiniz; bu i"lem, formln sonucunu,
EXCEL 2000 96

blen de#erinin kullan!lamad!#!n! belirtmek iin, #YOK yerine #BL/0! olarak de#i"tirecektir. S!f!rla (0) belirtilen blme ieren bir forml girmi" olabilirsiniz; bleni, s!f!rdan farkl! bir say! olarak yaz!n. Bu hata, #BL/0! de#erini veren bir i"lev veya forml ieren bir makroyu al!"t!rd!#!n!z zaman da do#ar. &"levdeki veya formldeki blenin s!f!r veya bo" olmad!#!na dikkat edin. #DE)ER! Yanl!" tr bir ba#!ms!z de#i"ken veya i"lenen kulland!#!nda veya Forml Otomatik Dzelt komutu forml dzeltemedi#inde ortaya !kar. Forml, bir say! veya DO)RU veya YANLI gibi mant!ksal bir de#er gerektirdi#i halde metin girmi" olabilirsiniz Excel, metni, do#ru veri trne eviremez. Formln veya i"levin, gereken i"lenen veya ba#!ms!z de#i"ken iin do#ru oldu#undan ve formln ba"vurdu#u hcrelerin geerli de#erler ierdi#ine dikkat edin. Bir dizi forml girdikten sonra Enter tu"una basm!" olabilirsiniz Dizi formln ieren hcreyi veya hcre aral!#!n! sein, forml dzenlemek iin F2 tu"una bas!n, sonra CTRL+Shift+Enter tu"lar!na bas!n. Bir hcre ba"vurusunu, forml veya i"levi, dizi sabiti olarak girmi" olabilirsiniz Dizi sabitinin, bir hcre ba"vurusu, forml veya i"lev olmad!#!na dikkat edin. Bir tek de#er gerektiren bir i"leme veya i"leve bir aral!k vermi" olabilirsiniz. Aral!#!, tek bir de#erle de#i"tirin. Aral!#!, forml ieren ya ayn! sat!r! veya ayn! stunu ierecek biimde de#i"tirin. oklu toplamlar veya arplamalar yapmak zere diktrtgen de#erler dizisi (dizey) gerektiren i"levlerinin birinde, geerli olmayan bir dizey kullanm!" olabilirsiniz. Dizey'in boyutlar!n!n, dizey ba#!ms!z
EXCEL 2000 97

de#i"kenleri iin do#ru olup olmad!#!na bak!n. Bu hata #DE)ER! veren bir i"lev giren bir makroyu al!"t!rmaktan da kaynaklanabilir. Makrodaki i"levin yanl!" bir ba#!ms!z de#i"ken kullanmad!#!na dikkat edin. #SAYI! Bir formldeki veya i"levdeki bir say!yla ilgili bir sorun ortaya !kt!#!nda olu"ur. Say!sal ba#!ms!z de#i"ken gerektiren bir i"levde kabul edilemez bir ba#!ms!z de#i"ken kullanm!" olabilirsiniz. &"levde kullan!lan ba#!ms!z de#i"kenlerin, do#ru tr ba#!ms!z de#i"kenler oldu#una dikkat edin. &_VER&M_ORANI veya FA&Z_ORANI gibi tekrarlanan bir i"lev kullanma ve i"levin sonucu bulamamas! da bu hataya yol aar. &"lev iin ba"ka bir ba"lang! de#eri kullanman!z gerekir. ok byk veya ok kk bir say! veren bir forml girmi" olabilirsiniz. Excelde say!lar!n -1*10307 ile 1*10307 aras!nda olmas! gerekir. Forml, bu arada bir sonu verecek "ekilde de#i"tirmeniz gerekir. #YOK Bir de#er, bir i"levde veya formlde kullan!lamad!#!nda, ortaya !kar. Belirli hcreler, henz kullan!lamayan veriler ieriyorsa, bu hcrelere #YOK girin. Bu hcrelere ba"vuran hcreler, bir de#er hesaplamak yerine yerine #YOK sonucunu verecektir. YATAYARA, ARA, KAINCI veya D&KEYARA al!"ma sayfas! i"levinde aranan_de#er ba#!ms!z de#i"keni iin uygun olmayan bir de#er vermi" olabilirsiniz. Aranan_de#er de#i"keninin, do#ru de#er trnde oldu#una, rne#in, bir de#er veya bir hcre ba"vurusu oldu#unda, fakat bir aral!k ba"vurusu olmad!#!na dikkat edin. S!ralanmam!" bir tabloda bir
EXCEL 2000 98

de#erin yerini belirlemek iin D&KEYARA, YATAYARA veya KAINCI i"levini kullanm!" olabilirsiniz. Tablolarda veri arayan i"levlerin artan s!rayla s!ralanmas! gerekir. Bununla birlikte, D&KEYARA ve YATAYARA i"levleri, i"leve, tablo s!ralanmam!" olsa bile tam benzerini bulmas!n! neren bir aral!k_ara ba#!ms!z de#i"keni ierir. Tam bir e"de#er bulmak iin, aral!k_ara ba#!ms!z de#i"kenini YANLI olarak belirleyin.

KAINCI i"levi, bir benzer bulmak iin, listenin hangi s!rayla s!ralanmas! gerekti#ini belirten bir e"le"tir_ tr ba#!ms!z de#i"kene sahiptir. E#er i"lev bir benzer bulam!yorsa, e"le"itr_tr ba#!ms!z de#i"kenini de#i"tirin. Bir ba#!ms!z de#i"keni, dizi formln ieren aral!kla ayn! sat!r veya stun say!s!na sahip olmayan bir dizi formlnde kullanm!" olabilirsiniz. Dizi forml ok say!da hcreye girilmi"se, formln ba"vurdu#u aral!klar!n ayn! say!da sat!ra ve stuna sahip oldu#undan emin olun veya dizi formln daha az hcreye girin. rne#in, dizi forml, 15 sat!r yksekli#inde bir aral!#a (C1:C15) girilmi"se ve forml, 10 sat!r ykseklikte bir aral!#a (A1:A10) ba"vuruyorsa, C11:C15 aral!#!, #YOK grntleyecektir. Bu hatay! dzeltmek iin, forml daha kk bir aral!#a girin (rne#in, C1:C10) veya formln ba"vurdu#u aral!#!, ayn! say!da sat!r ierecek "ekilde de#i"tirin (rne#in, A1:A15). Yerle"ik veya zel bir i"levdeki bir veya daha fazla ba#!ms!z de#i"keni unutmu" olabilirsiniz; i"levdeki btn ba#!ms!z de#i"kenleri girmeniz gerekir. Kullan!lamayan bir i"levi kullanm!" olabilirsiniz. &"levini ieren al!"ma kitab!n!n a!k oldu#undan ve i"levin uygun "ekilde al!"t!#!na dikkat edin. #YOK

EXCEL 2000

99

de#eri veren bir i"lev giren makro al!"t!rm!" olabilirsiniz. &"levdeki ba#!ms!z de#i"kenlerin do#ru oldu#una ve do#ru konumda bulundu#una dikkat edin.

EXCEL 2000

100

Ek: Excel 2000de " levler:

Excel, 333 ayr! i"lev ierir. Excelin bu i"levlerinin tm, Trkiyenin akademik geleneklerine uygun bir tarzda, Trkele"tirilmi"tir. Exceli Trke kurdu#unuz zaman, formllerinizde &ngilizce fonksiyon komutlar! girerseniz, program #AD hatas! verecektir. Burada Excelin Yard!m dosyalar!nda a!klamas! yer alan btn fonksiyonlar!n listesini bulanacaks!n!z.

Arama ve Ba vuru i levleri

IADRES ALANSAY ARA DEVR&K_DN M DOLAYLI D EYARA Bir ba"vuruyu, al!"ma sayfas!ndaki tek bir hcreye metin olarak verir. Bir ba"vurudaki alan say!s!n! verir. Bir vektrdeki veya dizideki de#erleri arar. Bir dizinin devrik dn"mn verir. Metin de#eriyle belirtilen bir ba"vuru verir. Bir dizinin ilk stununa bakar ve bir hcrenin de#erini vermek iin sat!r boyunca hareket eder. ELEMAN &ND&S KAINCI KAYDIR
EXCEL 2000

De#erler listesinden bir de#er seer. Ba"vurudan veya diziden bir de#er semek iin, bir dizin kullan!r. Bir ba"vurudaki veya dizideki de#erleri arar. Verilen bir ba"vurudan, bir ba"vuru kayd!rmay! verir.
101

KPR

Bir a# sunucusunda, bir intranette ya da Internet'te depolanan bir belgeyi aan bir k!sayol ya da atlama olu"turur.

SATIR SATIRSAY STUN STUNSAY YATAYARA

Bir ba"vurunun sat!r say!s!n! verir. Bir ba"vurudaki sat!rlar!n say!s!n! verir. Bir ba"vurunun stun say!s!n! verir. Bir ba"vurudaki stunlar!n say!s!n! verir. Bir dizinin en st sat!r!na bakar ve belirtilen hcrenin de#erini verir.

Bilgi i levleri
AREFSE B&LG& BO LUKSAY EBO SA E&FTSE EHATA EHATALIYSA EMANTIKSALSA EMET&NDE)&LSE EMET&NSE ESAYIYSA Say! bir ba"vuruysa, DO)RU verir. Geerli i"letim ortam! hakk!nda bilgi verir. Bir aral!k iindeki bo" hcreleri sayar. De#er bo"sa, DO)RU verir. Say! iftse, DO)RU verir. De#er, #YOK d!"!ndaki bir hata de#eriyse, DO)RU verir. De#er, herhangi bir hata de#eriyse, DO)RU verir. De#er, mant!ksal bir de#erse, DO)RU verir. De#er, metin de#ilse, DO)RU verir. De#er, bir metinse DO)RU verir. De#er, bir say!ysa, DO)RU verir.

EXCEL 2000

102

ETEKSE EYOKSA HATA.T&P& HCRE

Say! tekse, DO)RU verir. De#er, #YOK hata de#eriyse, DO)RU verir. Bir hata trne ili"kin say!lar! verir. Bir hcrenin biimlendirmesi, konumu ya da ieri#i hakk!nda bilgi verir.

S T&P YOKSAY

Say!ya dn"trlm" bir de#er verir. Bir de#erin veri trn belirten bir say! verir. #YOK hata de#erini verir.

DDE ve D! i levler
A)IR Bir dinamik ba#lant! kitapl!#!ndaki (DLL) veya kod kayna#!ndaki bir yordam! a#!r!r. SQLREQUEST Bir d!" veri kayna#!na ba#lan!r ve bir al!"ma kitab!ndan bir sorgu al!"t!r!r, sonra da makro programlama gerektirmeden sonucu bir dizi olarak verir. YAZMA.KODU nceden kaydedilmi" olan, belirtilen DLL'nin veya kod kayna#!n!n kay!t kimli#ini verir.

Finansal i levler
A&VER&MORANI Dnemsel olmas! gerekmeyen bir para ak!"lar! program! iin, i verim oran!n! verir. AMORDEGRC
EXCEL 2000

Her bir hesap dnemindeki y!pranmay! verir.

103

AMORLINC ANBD

Her bir hesap dnemindeki y!pranmay! verir

Dnemsel olmas! gerekmeyen bir para ak!"lar! program! iin, bugnk net de#eri verir.

AZALANBAK&YE

Bir mal!n belirtilen bir sre iindeki y!pranmas!n!, sabit azalan bakiye yntemini kullanarak verir.

BD

Bir yat!r!m!n bugnk de#erini verir.

&FTAZALANBAK&YE Bir mal!n belirtilen bir sre iindeki y!pranmas!n!, ift azalan bakiye yntemi ya da sizin belirtti#iniz ba"ka bir yntemi kullanarak verir. D_&_VER&M_ORANI Pozitif ve negatif para ak!"lar!n!n farkl! oranlarda finanse edildi#i durumlarda, i verim oran!n! verir. DA DAB Bir mal!n bir dnem iindeki do#rusal y!pranmas!n! verir. Bir mal!n amortisman!n!, belirlenmi" ya da k!smi bir dnem iin, bir azalan bakiye yntemi kullanarak verir. DE)ER Dnemsel faiz deyen bir tahvilin fiyat!n! 10.000.00 liral!k de#er ba"!na verir. DE)ER&ND &ndirimli bir tahvilin fiyat!n! 10.000.000 liral!k nominal de#er ba"!na verir. DE)ERVADE Faizini vade sonunda deyen bir tahvilin fiyat!n! 10.000.000 nominal de#er ba"!na verir. DEVRESEL_DEME DNEM_SAYISI Bir y!ll!k dnemsel demeyi verir. Bir yat!r!m!n dnem say!s!n! verir.

EXCEL 2000

104

ETK&N FA&Z_ORANI FA&ZORANI FA&ZTUTARI FA&ZTUTARI GD GDPROGRAM

Efektif y!ll!k faiz oran!n! verir. Bir y!ll!k dnem ba"!na d"en faiz oran!n! verir. Tam olarak yat!r!m yap!lm!" bir tahvilin faiz oran!n! verir. Yat!r!m!n belirli bir dnemi boyunca denen faizi hesaplar. Verilen bir sre iin, bir yat!r!m!n anaparas!na dayanan demeyi verir. Bir yat!r!m!n gelecekteki de#erini verir. Bir seri birle"ik faiz oran! uygulad!ktan sonra, bir ba"lang!taki anaparan!n gelecekteki de#erini verir.

GEREKFA&Z GEREKFA&ZV GET&R&

Belli aral!klarla faiz veren bir tahvilin tahakkuk etmi" faizini verir. Vadesinde deme yapan bir tahvilin tahakkuk etmi" faizini verir. Tam olarak yat!r!lm!" bir tahvilin vadesinin bitiminde al!nan miktar! verir.

HTAHDE)ER

Bir Hazine bonosunun de#erini, 10.000.000 liral!k nominal de#er ba"!na verir.

HTAHE HTAHDEME &_VER&M_ORANI &ND&R&M KUPONGN KUPONGNBD

Bir Hazine bonosunun bono e"de#eri demesini verir. Bir Hazine bonosunun demesini verir. Bir para ak!"! serisi iin, i verim oran!n! verir. Bir tahvilin indirim oran!n! verir. Kupon sresindeki, gn say!s!n!, al!" tarihini de iermek zere, verir. Kupon sresinin ba"lang!c!ndan al!" tarihine kadar olan sredeki gn say!s!n! verir.

EXCEL 2000

105

KUPONGNDSK KUPONGNKT KUPONGNSKT KUPONSAYI L&RAKES

Al!" tarihinden bir sonraki kupon tarihine kadar olan gn say!s!n! verir. Al!" tarihinden bir nceki kupon tarihini verir. Al!" tarihinden bir sonraki kupon tarihini verir. Al!" tarihiyle vade tarihi aras!nda denecek kuponlar!n say!s!n! verir. Ondal!k say! olarak tan!mlanm!" lira fiyat!n!, kesir olarak tan!mlanm!" lira fiyat!na dn"trr.

L&RAON

Kesir olarak tan!mlanm!" lira fiyat!n!, ondal!k say! olarak tan!mlanm!" lira fiyat!na dn"trr.

MSRE

Varsay!lan par de#eri 10.000.000 lira olan bir tahvil iin Macauley de#i"tirilmi" sreyi verir.

NBD

Bir yat!r!m!n bugnk net de#erini, bir dnemsel para ak!"lar! serisine ve bir indirim oran!na ba#l! olarak verir.

NOM&NAL DEME DEME&ND DEMEVADE SRE TEKSDE)ER

Y!ll!k nominal faiz oran!n! verir. Belirli aral!klarla faiz deyen bir tahvilin demesini verir. &ndirimli bir tahvilin y!ll!k demesini verir. Vadesinin bitiminde faiz deyen bir tahvilin y!ll!k demesini verir. Belli aral!klarla faiz demesi yapan bir tahvilin y!ll!k sresini verir. Tek bir son dnemi olan bir tahvilin fiyat!n! her 10.000.000 lirada bir verir.

TEKSDEME

Tek bir son dnemi olan bir tahvilin demesini verir.

EXCEL 2000

106

TEKYDE)ER

Tek bir ilk dnemi olan bir tahvilin de#erini, her 100.000.000 lirada bir verir.

TEKYDEME TOPANAPARA TOPFA&ZTUTARI TOPDENENFA&Z YAT

Tek bir ilk dnemi olan bir tahvilin demesini verir. &ki dnem aras!nda bir bor zerine denen birikimli temeli verir. &ki dnem aras!nda denen birikimli faizi verir. Bir yat!r!m!n verilen bir sre iin faiz demesini verir. Bir mal!n belirli bir dnem iin olan amortisman!n! verir.

"statistiksel i levler
BA)_DE)_DOLU_SAY sayar. BA)_DE)_SAY BASIKLIK BETADA) BETATERS B&NOMDA) BYK BYME ARPIKLIK DRTTEB&RL&K DOT
EXCEL 2000

Ba#!ms!z de#i"kenler listesinde ka adet de#er bulundu#unu

Ba#!ms!z de#i"kenler listesinde ka adet say! bulundu#unu sayar. Bir veri kmesinin bas!kl!#!n! verir. Birikimli beta olas!l!k yo#unlu#u i"levini verir. Birikimli beta olas!l!k yo#unlu#unun tersini verir. Tek terim binom da#!l!m! olas!l!#!n! verir. Bir veri kmesindeki k. en byk de#eri verir. stel bir e#ilim boyunca de#erler verir. Bir da#!l!m!n arp!kl!#!n! verir. Bir veri kmesinin kartil de#erini verir. Do#rusal bir e#ilimin parametrelerini verir.
107

E)&L&M E)&M FDA) FISHER FISHERTERS FTERS FTEST GAMADA) GAMALN GAMATERS GEOORT GVEN&RL&K HARORT H&PERGEOMDA) KESMENOKTASI K&KAREDA) K&KARETERS K&KARETEST K&P KIRPORTALAMA
EXCEL 2000

Do#rusal bir e#ilim boyunca de#erler verir. Do#rusal ak!"ma izgisinin e#imini verir. F olas!l!k da#!l!m!n! verir. Fisher dn"mn verir. Fisher dn"mnn tersini verir. F olas!l!k da#!l!m!n!n tersini verir. Bir F-test'in sonucunu verir. Gama da#!l!m!n! verir. Gama i"levinin do#al logaritmas!n!, +(x) verir. Gama birikimli da#!l!m!n!n tersini verir. Geometrik ortay! verir. Bir poplasyon ortalamas! iin gvenirlik aral!#!n! verir. Harmonik ortay! verir. Hipergeometrik da#!l!m! verir. Do#rusal ak!"t!rma izgisinin kesi"me noktas!n! verir. Kikare da#!l!m!n tek kuyruklu olas!l!#!n! verir. Kikare da#!l!m!n tek kuyruklu olas!l!#!n!n tersini verir. Ba#!ms!zl!k s!namalar!n! verir. Bir veri kmesindeki en s!k rastlanan de#eri verir. Bir veri kmesinin i ortas!n! verir.
108

KORELASYON KOVARYANS KR&T&KB&NOM

&ki veri kmesi aras!ndaki ba#lant! katsay!s!n! verir. E"le"tirilmi" sapmalar!n ortalamas! olan, kovaryans! verir. Birikimli binom da#!l!m!n!n bir lt de#erinden kk veya lt de#erine e"it oldu#u en kk de#eri verir.

KK LOGNORMDA) LOGTERS LOT MAK MAKA

Bir veri kmesindeki k. en kk de#eri verir. Birikimli lognormal da#!l!m!n! verir. Bir lognormal da#!l!m!n!n tersini verir. stel bir e#ilimin parametrelerini verir. Bir ba#!ms!z de#i"kenler listesindeki en byk de#eri verir. Bir ba#!ms!z de#i"kenler listesindeki, say!lar, metin ve mant!ksal de#erleri iermek zere, en byk de#eri verir.

M&N M&NA

Bir ba#!ms!z de#i"kenler listesindeki en kk de#eri verir. Bir ba#!ms!z de#i"kenler listesindeki, say!lar, metin ve mant!ksal de#erleri de iermek zere, en kk de#eri verir.

NEGBINOMDA) NORMDA) NORMSDA) NORMSTERS NORMTERS OLASILIK

Negatif binom da#!l!m!n! verir. Normal birikimli da#!l!m! verir. Standart normal birikimli da#!l!m! verir. Standart normal birikimli da#!l!m!n tersini verir. Normal birikimli da#!l!m!n tersini verir. Bir aral!ktaki de#erlerin iki limit aras!nda olma olas!l!#!n! verir.

EXCEL 2000

109

ORTALAMA ORTALAMAA

Ba#!ms!z de#i"kenlerinin ortalamas!n! verir. Ba#!ms!z de#i"kenlerinin, say!lar, metin ve mant!ksal de#erleri iermek zere ortalamas!n! verir.

ORTANCA ORTSAP PEARSON PERMTASYON POISSON RANK RKARE SAPKARE SIKLIK

Verilen say!lar!n ortancas!n! verir. Veri noktalar!n!n mutlak sapmalar!n!n ortalamas!n! verir. Pearson arp!m moment korelasyon katsay!s!n! verir. Verilen say!da nesne iin, permtasyon say!s!n! verir. Poisson da#!l!m!n! verir. Bir say!lar listesindeki bir say!n!n mertebesini verir. Pearson arp!m moment korelasyon katsay!s!n!n karesini verir. Sapmalar!n karelerinin toplam!n! verir. Bir s!kl!k da#!l!m!n!, dikey bir dizi olarak verir.

STANDARTLA TIRMA Normalle"tirilmi" bir de#er verir. STDSAPMA STDSAPMAA Standart sapmay!, bir rne#e ba#l! olarak tahmin eder. Standart sapmay!, say!lar, metin ve mant!ksal de#erleri iermek zere, bir rne#e ba#l! olarak tahmin eder. STDSAPMAS STDSAPMASA Standart sapmay!, tm poplasyona ba#l! olarak hesaplar. Standart sapmay!, say!lar, metin ve mant!ksal de#erleri iermek zere, tm poplasyona ba#l! olarak hesaplar. STHYX ngrlen bir y de#erinin standart hatas!n!, ak!"madaki her bir x iin verir.
EXCEL 2000 110

TAHM&N TDA) TTERS TTEST STELDA) VAR VARA

Bir do#rusal e#ilim boyunca bir de#er verir. T-da#!l!m!n! verir. T-da#!l!m!n!n tersini verir. T-test'le ili"kilendirilmi" olas!l!#! verir. stel da#!l!m! verir. Varyans!, bir rne#e ba#l! olarak tahmin eder. Varyans!, say!lar, metin ve mant!ksal de#erleri iermek zere, bir rne#e ba#l! olarak tahmin eder.

VARS VARSA

Varyans!, tm poplasyona ba#l! olarak hesaplar. Varyans!, say!lar, metin ve mant!ksal de#erleri iermek zere, tm poplasyona ba#l! olarak hesaplar.

WEIBULL YZDEB&RL&K YZDERANK ZTEST

Weibull da#!l!m!n! hesaplar. Bir aral!ktaki de#erlerin k. frekans toplam!n! verir. Bir veri kmesindeki bir de#erin yzde mertebesini verir. Bir z-testinin iki kuyruklu P-de#erini hesaplar.

Mant!ksal i levler
DE)&L DO)RU E)ER VE
EXCEL 2000

Ba#!ms!z de#i"keninin mant!#!n! tersine evirir. DO)RU mant!ksal de#erini verir. Gerekle"tirilecek bir mant!ksal s!nama belirtir. Btn ba#!ms!z de#i"kenleri do#ruysa, DO)RU verir.
111

YADA YANLI

Ba#!ms!z de#i"kenlerden herhangi birisi DO)RU ise, DO)RU verir. YANLI mant!ksal de#erini verir.

Matematik ve Trigonometri i levleri

ACOS ACOSH ALTTOPLAM A A)IYUVARLA AS&N AS&NH ATAN ATAN2 ATANH BLM ARPIM ARPINIM &FT &FTARPINIM OKTER&ML& COS
EXCEL 2000

Bir say!n!n ark kosinsn verir. Bir say!n!n ters hiperbolik kosinsn verir. Bir listedeki ya da veritaban!ndaki bir alt toplam! verir. Bir say!y!, daha kk say!ya, s!f!ra yak!nsayarak yuvarlar. Bir say!n!n ark sinsn verir. Bir say!n!n ters hiperbolik sinsn verir. Bir say!n!n ark tanjant!n! verir. Ark tanjant!, x- ve y- koordinatlar!ndan verir. Bir say!n!n ters hiperbolik tanjant!n! verir. Bir blme i"leminin tamsay! k!sm!n! verir. Ba#!ms!z de#i"kenlerini arpar. Bir say!n!n arp!n!m!n! verir. Bir say!y!, en yak!n daha byk ift tamsay!ya yuvarlar. Bir say!n!n ift arp!n!m!n! verir. Bir say!lar kmesinin ok terimlisini verir. Bir say!n!n kosinsn verir.
112

COSH DARP DERECE DETERM&NANT D&ZEY_TERS E)ERSAY

Bir say!n!n hiperbolik kosinsn verir. &ki dizinin dizey arp!m!n! verir. Radyanlar! dereceye dn"trr. Bir dizinin dizey determinant!n! verir. Bir dizinin dizey tersini verir. Bir aral!k iindeki, belli bir lt kar"!layan, bo" olmayan hcreleri sayar.

ETOPLA & ARET KAREKK KAREKKP& KOMB&NASYON KUVVET KYUVARLA LN LOG LOG10 MOD MUTLAK NSAT
EXCEL 2000

Belirli bir ltle belirlenen hcreleri ekler. Bir say!n!n i"aretini verir. Pozitif bir karekk verir. Pi say!s!n!n kare kkn verir. Verilen say!da #enin kombinasyon say!s!n! verir. Bir sse ykseltilmi" say!n!n sonucunu verir. &stenen kata yuvarlanm!" bir say! verir. Bir say!n!n do#al logaritmas!n! verir. Bir say!n!n, belirtilen bir tabandaki logaritmas!n! verir. Bir say!n!n 10 taban!nda logaritmas!n! verir. Blmeden kalan! verir. Bir say!n!n mutlak de#erini verir. Bir say!n!n, tamsay! durumuna gelecek "ekilde, fazlal!klar!n! atar.
113

OBEB OKEK P& RADYAN RASTGELEARADA ROMEN S_SAYI_RET SER&TOPLA S&N S&NH TABANAYUVARLA TAMSAYI TAN TANH TAVANAYUVARLA TEK TOPKARE TOPLA.ARPIM TOPLA TOPX2EY2
EXCEL 2000

En byk ortak bleni verir. En kk ortak kat! verir. Pi de#erini verir. Dereceleri radyanlara dn"trr. Belirtti#iniz say!lar aras!nda rastgele bir say! verir. Bir normal rakam!, metin olarak, romen rakam!na evirir. 0 ile 1 aras!nda rastgele bir say! verir. Bir s serisinin toplam!n!, formle ba#l! olarak verir. Verilen bir a!n!n sinsn verir. Bir say!n!n hiperbolik sinsn verir. Bir say!y!, kendinden kk bir say!ya, s!f!ra yak!nsayarak yuvarlar. Bir say!y!, en yak!n daha kk tamsay!ya yuvarlar. Bir say!n!n tanjant!n! verir. Bir say!n!n hiperbolik tanjant!n! verir. Bir say!y!, en yak!n tamsay!ya ya da en yak!n kat!na yuvarlar. Bir say!y! en yak!n daha byk tek say!ya yuvarlar. Ba#!ms!z de#i"kenlerin karelerinin toplam!n! verir. &li"kili dizi bile"enlerinin arp!mlar!n!n toplam!n! verir. Ba#!ms!z de#erlerini toplar. &ki dizideki ili"kili de#erlerin fark!n!n toplam!n! verir.
114

TOPX2PY2 TOPXAY2 S YUKARIYUVARLA YUVARLA

&ki dizideki ili"kili de#erlerin karelerinin toplam!n!n toplam!n! verir. &ki dizideki ili"kili de#erlerin farklar!n!n karelerinin toplam!n! verir. e'yi, verilen bir say!n!n ssne ykseltilmi" olarak verir. Bir say!y! daha byk say!ya do#ru, s!f!rdan !raksayarak yuvarlar. Bir say!y!, belirtilen basamak say!s!na yuvarlar.

Metin i levleri
ASC Bir karakter dizesindeki ift enli (iki byte) &ngilizce harfleri veya katakana'y! yar!m enli (tek byte) karakterlerle de#i"tirir. B&RLE T&R BUL Pek ok metin #esini bir metin #esi olarak birle"tirir. Bir metin de#erini, bir ba"kas!n!n iinde bulur (byk kk harf duyarl!d!r). BYKHARF DAMGA DE)& T&R JIS Metni byk harfe dn"trr. Kod say!s!yla belirtilen karakteri verir. Metnin iindeki karakterleri de#i"tirir. Bir karakter dizesindeki tek enli (tek byte) &ngilizce harfleri veya katakana'y! ift enli (iki byte) karakterlerle de#i"tirir. KIRP KOD KKHARF L&RA
EXCEL 2000

Metindeki bo"luklar! kald!r!r. Bir metin dizesindeki ilk karakter iin say!sal bir kod verir. Metni kk harfe dn"trr. Para birimi biimi kullanarak, bir say!y! metne evirir.
115

M MBUL

Ba#!ms!z de#erlerini metne dn"trr. Bir metin de#erini, bir ba"kas!n!n iinde bulur (byk kk harf duyarl! de#ildir).

METNEEV&R ZDE

Bir say!y! biimlendirir ve metne dn"trr. &ki metin de#erinin zde" olup olmad!#!n! anlamak iin, de#erleri denetler.

PARAAL

Bir metin dizesinden belirli say!da karakteri, belirtti#iniz konumdan ba"lamak zere verir.

SA)DAN SAYIDZENLE SAYIYAEV&R SES SOLDAN TEM&Z UZUNLUK YAZIM.DZEN& YEN YER&NEKOY Y&NELE

Bir metin de#erinin en sa#daki karakterlerini verir. Bir say!y!, sabit say!da ondal!kla, metin olarak biimlendirir. Bir metin ba#!ms!z de#i"kenini say!ya dn"trr. Bir metin dizesinden fonetik (furigana) karakterleri ay!klar. Bir metin de#erinden en soldaki karakterleri verir. Metindeki btn yazd!r!lamaz karakterleri kald!r!r. Bir metin dizesindeki karakter say!s!n! verir. Bir metin de#erinin her bir szc#nn ilk harfini byk harfe evirir. Bir say!y! (yen) para birimi biimini kullanarak metne dn"trr. Bir metin dizesinde, eski metnin yerine yeni metin koyar. Metni, verilen say!da defa yineler.

EXCEL 2000

116

Mhendislik i levleri
BESINIR BESSELI BESSELJ BESSELK BESSELY BIN2DEC BIN2HEX BIN2OCT EV&R Bir say!n!n e"ik de#erinden byk olup olmad!#!n! s!nar. De#i"tirilmi" Bessel i"levi In(x)'i verir. Bessel i"levi Jn(x)'i verir. De#i"tirilmi" Bessel i"levi Kn(x)'i verir. Bessel i"levi Yn(x)'i verir. &kili bir say!y!, ondal!k say!ya dn"trr. &kili bir say!y!, onalt!l!ya dn"trr. &kili bir say!y!, sekizliye dn"trr. Bir say!y!, bir lm sisteminden bir ba"ka lm sistemine dn"trr. DEC2BIN DEC2HEX DEC2OCT DELTA HATA& LEV HEX2BIN HEX2DEC HEX2OCT KARMA IK
EXCEL 2000

Ondal!k bir say!y!, ikiliye dn"trr. Ondal!k bir say!y!, onalt!l!ya dn"trr. Ondal!k bir say!y! sekizli#e dn"trr. &ki de#erin e"it olup olmad!#!n! s!nar. Hata i"levini verir. Onalt!l! bir say!y! ikiliye dn"trr. Onalt!l! bir say!y! ondal!#a dn"trr. Onalt!l! bir say!y! sekizli#e dn"trr. Gerek ve sanal katsay!lar!, karma"!k say!ya dn"trr.
117

OCT2BIN OCT2DEC OCT2HEX SANAL

Sekizli bir say!y! ikiliye dn"trr. Sekizli bir say!y! ondal!#a dn"trr. Sekizli bir say!y! onalt!l!ya dn"trr. Karma"!k bir say!n!n sanal katsay!s!n! verir.

SANBA)_DE)& KEN Radyanlarla belirtilen bir a! olan teta ba#!ms!z de#i"kenini verir. SANBL SANARP SANIKAR SANCOS SANE LEN&K SANGEREK SANKAREKK SANKUVVET SANLN SANLOG10 SANLOG2 SANMUTLAK SANSIN SANTOPLA SANS
EXCEL 2000

&ki karma"!k say!n!n blmn verir. &ki karma"!k say!n!n arp!m!n! verir. &ki karma"!k say!n!n fark!n! verir. Karma"!k bir say!n!n kosinsn verir. Karma"!k bir say!n!n karma"!k e"leni#ini verir. Karma"!k bir say!n!n, gerek katsay!s!n! verir. Karma"!k bir say!n!n karekkn verir. Karma"!k bir say!y!, bir tamsay! ssne ykseltilmi" olarak verir. Karma"!k bir say!n!n do#al logaritmas!n! verir. Karma"!k bir say!n!n, 10 taban!nda logaritmas!n! verir. Karma"!k bir say!n!n 2 taban!nda logaritmas!n! verir. Karma"!k bir say!n!n mutlak de#erini (modl) verir. Karma"!k bir say!n!n sinsn verir. Karma"!k say!lar!n toplam!n! verir. Karma"!k bir say!n!n ssn verir.
118

TMHATA& LEV

Tmleyici hata i"levini verir.

Tarih ve Saat i levleri

AY BUGN DAK&KA ETAR&HL& GN GN360 HAFTANINGN & GN Bir seri numaras!n! aya dn"trr. Bugnn tarihini seri numaras!na dn"trr. Bir seri numaras!n! dakikaya dn"trr. &ki tarih aras!ndaki gn, ay veya y!llar!n say!s!n! hesaplar.. Seri numaras!n!, ay!n bir gnne dn"trr. &ki tarih aras!ndaki gn say!s!n!, 360 gnlk y!! esas alarak hesaplar. Bir seri numaras!n!, haftan!n gnne dn"trr. Belirtilen say!da al!"ma gn ncesinin ya da sonras!n!n tarihinin seri numaras!n! verir. SAAT SAN&YE SER&AY Bir seri numaras!n! saate dn"trr. Bir seri numaras!n! saniyeye dn"trr. Belirtilen say!da ay nce veya sonraki ay!n son gnnn seri numaras!n! verir. SER&TAR&H Ba"lang! tarihinden itibaren, belirtilen say!da ay nce veya sonraki tarihin seri numaras!n! verir. &MD& TAM& GN TAR&H
EXCEL 2000

Geerli tarihin ve saatin seri numaras!n! verir. &ki tarih aras!ndaki tam al!"ma gnlerinin say!s!n! verir. Belirli bir tarihin seri numaras!n! verir.
119

TAR&HSAYISI YIL YILORAN

Metin biimindeki bir tarihi seri numaras!na dn"trr. Bir seri numaras!n! y!la dn"trr. Ba"lang!_tarihi ve biti"_tarihi aras!ndaki tam gnleri gsteren y!l kesirini verir.

ZAMAN ZAMANSAYISI

Belirli bir zaman!n seri numaras!n! verir. Metin biimindeki zaman! seri numaras!na dn"trr.

Veritaban! ve Liste Ynetimi i levleri

ZETVER&AL VAL VSEARP Bir zet Tablo'da saklanan verileri verir. Bir veritaban!ndan, belirtilen ltlerle e"le"en tek bir rapor !kar!r. Kay!tlar!n belli bir alan!nda bulunan, bir veritaban!ndaki ltlerle e"le"en de#erleri arpar. VSEMAK VSEM&N VSEORT VSESAY VSESAYDOLU VSESTDSAPMA Seili veritaban! giri"lerinin en yksek de#erini verir. Seili veritaban! giri"lerinin en d"k de#erini verir. Seili veritaban! giri"lerinin ortalamas!n! verir. Bir veritaban!nda say! ieren hcreleri sayar. Bir veritaban!ndaki bo" olmayan hcreleri sayar. Seili veritaban! giri"lerinden olu"an bir rne#e dayanarak, standart sapmay! tahmin eder. VSESTDSAPMAS Standart sapmay!, seili veritaban! giri"lerinin tm poplasyonunu esas alarak hesaplar.
EXCEL 2000 120

VSETOPLA VSEVAR

Kay!tlar!n alan stununda bulunan, ltle e"le"en say!lar! toplar. Seili veritaban! giri"lerinden olu"an bir rne#i esas alarak fark! tahmin eder.

VSEVARS

Seili veritaban! giri"lerinin tm poplasyonunu esas alarak fark! hesaplar.

EXCEL 2000

121