You are on page 1of 38

rma&aus

rma&ausmma&a& wHwHwwdkidkif;f;awG
awGaatmuf
tmuf t&d
t&dyyfafaysysmmufufaapp

Weekly
2 4

N o v e m b e r

2 0 1 3

News

w e *F aEG a eY wdk if; xk wf a 0 o nf

V o l

1 ,

N o . 4 8

aMumfjim

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

jynfwGif;owif;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

xdkif;&dS jrefrmtvkyform;rsm; tvdrfrcH&ap&ef


jrefrmtvkyform;a&;qdkif&m oHt&m&dSowday;
xdik ;f Edik if o
H aYkd &muf&aSd eaom jrefrm
a&TUajymif;tvkyo
f rm;rsm;\ADZmoufwrf;
wd;k rnfu
h pd E iS hf vuf&u
Sd ikd af qmifxm;onfh
,m,DEdkifiHul;vufrSwfudk EdkifiHul;vuf
rSwftBuD;ESifh ajymif;ay;rnfqdkaom
owif;rsm;xGuaf y:ae&m tqdyk gudpr sm;
ESifh ywfouf xdkif;a&mufjrefrmtvkyf
orm;rsm;taejzifhtvdrrf cH&ap&eftwGuf
jrefrmoHt&m&du
S owday;ajymMum;vdu
k f
onf/ADZmoufwrf;wd;k rnfh udpE iS hf Edik if H
ul;vufrw
S t
f Bu;D ajymif; rnfu
h pd r sm;onf
tpDtpOftwdik ;f vkyaf qmifay;oGm;rnfjzpf
onfhtwGuf tvkyform;rsm;taejzifh
yGpJ m;rsm;ESihfaiGuek af Mu;usc
H vkypf &mrvdk
aMumif; xdik ;f Edik if q
H ikd &f m jrefrmtvkyo
f rm;
a&;&m oHt&m&dS OD;ausmaf usmv
f iG u
f Ed0k if
bm 18 &ufwiG f owday;ajymMum;vdu
k f
onf/
oHt&m&du
S tvkyo
f rm; rsm;vufxJ
&dS c&rf;a&mifpmtky\
f oufwrf;&daS eao;
rnfqykd gu qufvufuikd x
f m;oifah Mumif;?
c&rf;a&mifpmtkyfoufwrf;r&dSawmhygu
teDa&mifpmtkyftjzpf ajymif;ay;&
aMumif;? Edik if u
H ;l vufrw
S t
f Bu;D jzpfonfh
teDa&mifpmtkyo
f nf &efuek rf mS yif jyKvyk f
&rnfjzpfonft
h wGuf &efuek f aps;EIe;f onf
om twnfjzpfaMumif;? tqdyk g teDa&mif
pmtkyjf yKvyk jf cif;ESiyhf wfouf e,fpyf rsm;
wGif rnfa&GUrnfrQ owfrw
S x
f m;jcif;r&dS
aMumif; qdo
k nf/

xdik ;f Edik if aH &muf jrefrmtvkyo


f rm;
rsm; Mum;wGif c&rf;a&mif pmtkyrf S teDa&mif
Edik if u
H ;l vufrw
S t
f Bu;D odYk ajymif;ay;rnfh
udpE iS yhf wfouf ukeu
f sp&dwrf sm;onf
Edik if u
H ;l vufrw
S yf pJG m;aps;uGux
f w
J iG f ow
if;trsKd;rsKd;xGufay:aeonfjzpf&m t
vkyform;rsm;tae jzifh &wufrat;Edkif
pdwyf al e& aMumif; od&onf/ ADZmoufwrf;
wd;k jcif;ESihf Edik if u
H ;l vufrw
S t
f Bu;D vJv,
S f
jcif;wdkYESifhywfoufNyD; owif;tcsuf

tvufrsm;udo
k &d v
Sd ykd gu xdik ;f Edik if &H Sd jrefrm
oHHk;rS tvkyform;Xmetjyif tvkyf
orm;ta&; aqmif&u
G af eaom tzGUJ rsm;odYk
wdu
k f u
kd f aqmif&u
G f Ekid af Mumif;? txufyg
udp& yfEpS cf k ESiyhf wfoufNy;D Edik if u
H ;l vuf
rSwf yGpJ m;aps;uGuw
f iG f xdik ;f bwfaiG ESpf
aomif;txd awmif;aeaom owif;rsm;
xGuaf y:aeonft
h wGuf oHt&m&SdOD;ausmf
ausmt
f aejzifh rJaqmuftxd oGm;a&muf
&Si;f vif;ajymMum;cJjh cif;jzpfonf/ atoif

&JwyfzGJY0ifrsm;vkyf&yf
*sme,fvpfuGef&ufuefhuGuf
vuf&t
Sd csed x
f d ajyvnfEikd f jcif;r&daS o;aom rH&k mG cdik f qm;vif; Bu;D NrKd Ue,f
rdk;BudK;jyif&Gm\ awmif buf ykodrf-rHk&Gmvrf;ray:wGif *sme,fESpfapmifrS
owif;axmuf ESpOf ;D udk &Jt&m&dES iS hf &JwyfzUJG 0ifrsm; u Edik x
f ufp;D eif; jyKvyk cf o
hJ nfh
tay: jrefrm*sme,fvpfueG &f ufu tqdyk gtjyKtrlonf w&m;Oya'ESihf nDnw
G f
jcif;r&d[
S q
k u
kd m Ed0k ifbm 18&ufwiG f oabmxm;wpf&yfxw
k jf yefvu
kd o
f nf/
tqdyk gvrf;ray:wGif,lewD owif;*sme,frSowif;axmuf OD;ausmEf ikd Ef iS hf
tm&Stvif;owif; *sme,frS owif;axmufO;D rsK;d jrifh aZmfw\
Ykd uifr&mrsm;tm;
vHx
k ed ;f &Jrsm;u Edik x
f ufp;D eif;ppfaq; owif;"mwfyrkH sm;tm; t"rzsucf ikd ;f cJh
aMumif;? owif;rD',
D morm; rSe;f odvsuEf iS hf dik ;f pdik ;f pGmjyKral jym qdjk cif;? rnfonfh
taMumif;jycsurf &db
S J owif;axmufEpS Of ;D pD;eif;vmonfh qdik u
f ,fvikd pf ifEiS hf
wnf;cdo
k nfah e&mwdu
Yk kd w&m;cHwpfO;D ozG,pf pfaq;cJah Mumif;? ,if;uJo
h Ydk vkyf
aqmifaepOf owif;axmufwpfO;D u &Jt&m&dw
S pfO;D udk &mxl;tac:ta0: rSm;
,Gi;f ac:qdrk cd hJ &m 'k&t
J yk t
f qif&h o
Sd u
l tqdyk gowif;axmufukd dik ;f pdik ;f pGmqJa&;
wdik ;f xGmcJah Mumif; oabmxm;xkwjf yefcsut
f & od&onf/
vHNk cKH a&;wm0ef,x
l m;olrsm; taejzifh wdik ;f jynf\ pwkwr @dKif vnf;jzpf?
em;? rsupf o
d zG,v
f nf; jzpfaom owif;rD',
D mrsm;tay: ,ckuo
hJ Ykd jyKrjl cif;onf
w&m;Oya' ESihf nDnw
G jf cif; r&So
d uJo
h Ydk'Dru
kd a& pDpepf\ tajccHusonfh yGiv
hf if;
jrifomrIEiS hfvGwv
f yfpmG xkwaf zmf ajymqdrk u
I kdxdcu
kd af paMumif;? owif;rD',
D mrsm;
owif;vGwv
f yf pGm&,lciG u
hf kd Bu;D rm;pGmxdcu
kd af ponfh Ncrd ;f ajcmufrw
I pf&yftjzpf
Ijrifonf[k *sme,fvpf uGe&f ufuqdo
k nf/
owif;axmufEpS Of ;D udk w&m;cHozG,f ppfaq;aqmif&u
G f jcif;? vGwf vyfpmG
owif;&,lcGifhudk xdyg;jcif;? Ncdrf;ajcmufjcif;wdkYESifh ywfoufNyD; jynfxJa&;
0efBu;D Xmetaejzifh pHpk rf;ppfaq;um w&m;Oya'pd;k rd;k rI&aSd &;? owif;vGwv
f yfpmG
&,lciG u
hf kd todtrSwjf yKapa&;wdt
Yk wGuf vdt
k yfonfah qmif&u
G rf rI sm; jyKvyk f
ay;&ef jrefrm*sme,f vpfueG &f ufu jynfxaJ &;0efBu;D Xmeudkawmif;qdv
k u
kd o
f nf/
atoif

t,f'Dwmha&;&m

trIaqmift&m&Scd sKyf
a'guw
f mtdtpd H
t,f'w
D mcsKyf
armifjrifjh rwf
tkycf sKypf rD t
H ,f'w
D m
ausmrf if;cdik f
wm0efct
H ,f'w
D m
atmifoefY (usKad um)f
trIaqmift,f'w
D m
[efopf
t,f'w
D mtzJUG
pdeo
f mG ;jrm;
pmjyift,f'w
D m
&Jp;kd
'DZikd ;f wm0efcH
[efjrifrh &kd f
owif;axmufcsKyf
ode;f rif;atmif
tBu;D wef;owif;axmuf
atmifcikd Of ;D ? ZJG ? ajr;cspn
f Kd ?rif;0ef
owif;axmuf
0wf&nf? xGe;f xGe;f OD;? nDaZmf(aejynfawmf)
bmomjyef
cspaf q G ? aZmfrif;OD;? ausmo
f &l
pmrsuEf mS tjyiftqif
NzKd ;pnfol ? eE ? ppf&D
taxGaxGrefae*sm
xGe;f xGe;f Ekid f
aMumfjimwm0efcH
atmifausmrf ;dk ( 09 4211 07903)
aMumfjimtzJUG
&efuek -f pdik ;f pdik ;f ? csKad 0vGi?f *l;*l;
rEav;-rsK;d 0if;oef;
vlxq
k ufqaH &;
*Reaf omif;
k;H tzJUG
pka0? tdtad xG;
yHEk ydS w
f m0efcH
atmifoufO;D
jzefcY sad &;
&efuek f -aZmfxeG ;f ? atmifjrifh ? wif0if;
rEav;-ae0if;
xkwaf 0ol
OD;pHwif(,m,D-2010)
yHEk ydS f
vrif;yHEk ydS w
f u
kd f ( Nr-J 09947)
trSwf-113(ajrnD)?
32vrf;(v,f) ? yef;bJwef;NrdKUe,f/
apmifa& - 1000
wefz;kd - 300 usyf
H;k csKyf

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

&efukef refpD ajymif;jyefjzpftif


rMumao;aom&ufyikd ;f u autdik f
at 'kwd,ppfOD;pD;csKyf AdkvfcsKyf*Grfarmf
&efuek o
f Ykd a&mufvmcJo
h nf/ tpd;k &wm0ef
&So
d rl sm;ESihf awGUonf/ t&yfbuf vlY tzJUG
tpnf;tcsKUd ESiahf wGUonf/ a':atmifqef;
pkMunfEiS ahf wGUonf/ ucsiv
f x
l Ek iS hf awGU
onf/ rD',
D mESihf awGUonf/ Nird ;f csr;f a&;?
'Dru
kd a&pDta&;? ppfa&; tm;vH;k aqG;aEG;
Muonf/ refpw
D iG af wmh xdo
k Ykd r[kw/f
autdik af tAdv
k cf sKyf &efuek af &muf
csed w
f iG f refpD tpd;k &wyfEiS hfautdik af twdYk
qufwu
kd q
f o
kd vdk wdu
k yf rGJ sm;jzpfaeonf/
Mum;xJu "m;pmcHrSm a'ocHrsm;jzpfNyD;

axmifESifhcsDaom a'ocHwdkYonf ppfESifh


a0;&modYkxGuaf jy;wdr;f a&SmifaeMu&onf/
tpdk;&wyfa&m autdkifata&m ESpfzuf
pvH;k uolreS o
f nf/ud,
k rf eS o
f nfajymaeMu
Ny;D ESpzf ufpvH;k ppftiftm; jznfw
h if;aeMu
qJ jzpfonf/
ukvor*uvnf; ucsipf pfyrGJ sm;
tjrefqHk; &yfwefY&ef wGef;tm;ay;onf/
rMumao;rDu vdik Zf mwGif Nird ;f csr;f a&;udp
aqG;aEG;ovdkjrpfBu;D em;wGiv
f nf; aqG;aEG;
cJMh uonf/ tajz[l wdwu
d susxu
G v
f m
wm odyrf &S/d bm;tHwiG v
f nf; Nird ;f csr;f a&;
aqG;aEG;yJGvkyfOD;rnf[k qdkxm;jyefonf/

trSwf-(104)? 26bDvrf;? 82 x 83
vrf;Mum;? atmifajrompHNrdKUe,f/
rEav;NrdKU/ 02 -33774

Nird ;f csr;f a&;aqG;aEG;yJrG sm; wpfyNGJ y;D wpfyo


GJ m
Ny;D oGm;aomfvnf; ucsijf ynfe,f\ tcsKUd
ae&mrsm;onf ppfwvif;tjzpf &Sad eqJyif
jzpfovdka'ocHrsm;onfvnf;ppfa&Smif&if;
owfowfomvkyfaeMu&onfhoabm&Sd
aeonf/ pD;yGm;a&;? vlrIa&;? ynma&;
tm;vH;k cRwNf cKH usae&onf/
tcsKUd uaxmufjyonf/ typf&yfEiS hf
Nidrf;csrf;a&; b,f[mt&ifjzpfoifhovJ
qdak omtcsujf zpfonf/ typf&yfu t&if
vm;? Nird ;f csr;f a&;ut&ifvm;[l ar;cGe;f
xkwaf eMuaomfvnf; xJx0J if0if aqmif
&Guaf eMuolrsm;bufu bmudk t&ifvq
J kd

wm tajzwpfck ,aeYwikd f ray;Edik af o;


onfukd awGUae&qJjzpfonf/
'Dru
kd a&pDEikd if w
H pfEikd if t
H wGuf Nird ;f
csr;f a&;vdt
k yfonf/ Edik if w
H iG ;f &Sd wdik ;f &if;
om;vlrsKd;pktm;vHk; wef;wl&SdzdkY vdkonf/
wpfO;D omNy;D wpfO;D emr&/ tm;vH;k omwl
nDrQ&adS tmif vkyaf qmifEikd v
f Qif rNird ;f csr;f
[lr&S/d rwlonfrsm;udkcPab;z,fxm;
Ny;D ae&yfpeG
Yf ppfa&SmifaeMu&onfh jrefrm
Edik if o
H m;rsm;\ Nird ;f csr;f a&;twGuf tpd;k &
wyf? autdkifat ESpfzufpvHk;taejzifh
tjrefq;kH aqmifusO;f ay;Edik &f ef arQmv
f ifh
&ygonf/ t,f'w
D m(20-11-2013)

ocifvSBudKif\tvSLaiGrsm;udk aumfrwDzGJUum
xdef;odrf;ay;jcif;tay: vltrsm;pk a0zefajymqdk
yJcl;wdkif;a'oBuD; yJcl;NrdKU
aexdik v
f su&f aSd om ocifvBS uKd i\
f
b0taMumif;rsm; tGev
f ikd ;f rS ysUH ESYH
cJNh y;D aemufyikd ;f tvSL&Sit
f rsm;pkrS
vma&mufvLS 'gef;Muaom aiGaMu;
rsm;udk tvSLaiGxed ;f odr;f a&;aumf
rwDzGJUum xdef;odrf;ay;aejcif;
tay: trsm;pku a0zefajymMum;cJh
onf/
xdkuJhodkY tvSLaiGxdef;odrf;
ay;jcif;ESifhpyfvsOf; trsm;pku
ajymqdak 0zefrrI sm; &daS eaomfvnf;
tvSLaiGxed ;f odr;f a&;aumfrwD0if
wpfO;D u um,uH&iS f OD;vSBuKd i\
f
qEt& xde;f odr;f ay;xm;jcif;jzpf
onf[k ajymonf/
]]um,uH&SifjzpfwJh tbOD;
vSBuKd iu
f ,
kd w
f ikd u
f olu
Y v
kd ma&muf
vSL'gef;wJah iGawGukd,lrxm;csib
f ;l /
aumfrwDtaeeJyY J xde;f odr;f ay;yg
vdYk ajymw,f/ ol&Y UJ vuf&rSd o
d m;pk
eJY rjzpfb;l av/ 'gaMumifh xde;f odr;f
ay;xm;wmyg}}[k aumfrwD0ifwpf
OD;jzpfonfh Adv
k Bf u;D vSwifO;D (Nird ;f )
u ajymonf/
'dAYk rmtpnf;tH;k tzGUJ 0if

wpfO;D jzpfaom ocifO;D vSBuKd it


f m;
vma&mufvSL'gef;onfh aiGrsm;udk
aumfrwD\ vufwiG ;f xde;f odr;f
xm;jcif;rsK;d rjyKvyk b
f J yJc;l NrKd U&SdurmY
&wembPftyfEaHS y;xm;aMumif;
vnf; od&onf/ xkw,
f o
l ;kH pGv
J ykd g
uvnf; um,uH&iS \
f qEjzifo
h m
xkw,
f o
l ;kH pGEJ ikd af p&ef pDpOfay;xm;
aMumif; od&onf/
]]ykwcf wfajymqdw
k m r[kwf
ygbl;/ olwaYkd wGu tvSLaiGawGukd
wu,fxed ;f odr;f ray;&if b,fvkd
vkyrf vJ/ aemuf 'DtvSLaiGawG tck
&ae&JUom;eJY OD;vSBuKd iBf u;D u bmrS
oHk;pGJ&wmrsKd; rawGUao;vdkYyg}}[k
yJc;l NrKd UcH OD;atmifoef;u qdo
k nf/
wpfywfwmumvtwGif;
ocifO;D vSBuKd it
f wGuf vma&muf
vSL'gef;aiG pkpak ygif; 10 ode;f ausmf
&daS eNyjD zpfum yJc;l NrKd Ue,f ppfrx
I rf;
a[mif;rsm;tzGJUrS vpOfusyf ESpf
aomif;? jynfaxmifp0k efBu;D OD;tke;f
jrifu
h vpOfusyf ajcmufaomif;cefY
vSL'gef;oGm;rnfjzpfonf/
rif;0ef

owif;rsm;ay;ydkYEdkifygonf
txufjrefrf mjynf;kH cJG

t,f'Dwmhpum;

&efuek w
f ikd ;f a'oBu;D tygt0if wdik ;f a'oBu;D rsm;ESihfjynfe,f
toD;oD;wGiaf exdik Mf uaom wdik ;f oljynfom;rsm;taejzifh rdrw
d Ykd
&ifqikd f BuKH awGU&aomowif;rsm;tjyif eD;pyf&m a'o&yf0ef;rsm;rS
owif;rsm;udk qufo,
G af y;ydEYk ikd yf gonf/
09-5404289? 09-421076796? 09-43132789
e-mail: middaysun.news@gmail.com

yk*HwGif vlpD;rdk;ysHylazmif; 10 vHk;txd FMI wdk;jrifhrnf


yk*H ? Ed0k ifbm-20
Chindwin Holdings Pte.Ltd

\ yxrqH;k &if;ES;D jrK yEf rHS jI zk pfonfh


''Bollons over Bagan'' vkyi
f ef;onf
vuf&dSyk*HwGif vlpD;rdk;ysHylazmif;
ckepfv;kH jzifh vkyif ef;vnfywfvsuf
&dNS y;D rMumrDwiG f vlp;D rd;k ysyH al zmif;
10 vHk;txd wdk;jrifhoGm;rnfjzpf
aMumif; FMI (First Myanmar
Investment) \ 2012 ckEp
S rf S 2013
ckEpS \
f ESpyf wfvnf tpD&ifcpH m
t& od&onf/
Chindwin onf yxrqH;k &if;
ES D ; jr K yf E S H r I t jzpf ''Bollons over
Bagan'' 2013 ckEp
S w
f iG f 75 &m
cdik Ef eI ;f yg0ifjrK yEf cHS NhJ y;D ''Bollons over
Bagan'' onf vkyfief;vnfywfcJh
onfh 17 ESpfwm umvtwGif;
tqifjh rifv
h yk if ef;rsm; aqmif&u
G cf hJ
rIaMumifh trnfaumif;&xm;NyD;

a&S;a[mif;yk*EH iS hf cGrJ &Edik o


f nfh vkyf
ief;wpfcjk zpfaMumif; od&onf/
FMI bkwftzGJUonf a'o
wGi;f tvm;tvmaumif;onfhc&D;
oGm;vkyif ef;wGif &if;ES;D jrK yEf &HS ef pif
umylEdkifiHwGif wnfaxmifxm;
onf/ tqdyk g Chindwin Holdings
Pte.Ltd \ ydi
k q
f ikd rf I 30 &mcdik Ef eI ;f udk
0,f,
l yxrqH;k tBurd f &if;ES;D jrK yf
EScH o
hJ nf/ 2013 ckEpS w
f iG f jrefrmEdik if H
odYk jynfyc&D;oGm; ESpo
f ef;cefY vm
a&mufrnf[k cefrY eS ;f xm;csurf sm;
&do
S nft
h wGuf jrefrmEdik if cH &D;oGm;
vkyfief;tem*wfonf awmufy
vsuf&dSNyD; c&D;oGm;vkyfief;u@
wGif pD;yGm;a&;csJUxGifEdkif&ef enf;
vrf;aumif;rsm; &SmazGvsuf&dS
aMumif; FMI \ Ou|jzpfol OD;odr;f
a0u ajymonf/
]]tjrwfceG rf sm;pGm&r,fh c&D;

oGm;vkyif ef;eJY qufpyfwhJ pD;yGm;a&;


vkyif ef;awGrmS &if;ES;D jrK yEf NHS y;D tzGUJ
0ifukrPDawGeJY yl;aygif;um c&D;
oGm;vkyfief;qdkif&m xkwfukefawG
udk xkwfvkyfoGm;r,fqdk&if tjyK
oabmaqmifwhJ wd;k wufraI wGukd
rMumrDtcsed rf mS cHpm;oGm;Edik rf ,fvYkd
uReaf wmf,MkH unfygw,f}}[k if;u
ajymonf/
FMI ukrP
o
D nf vlraI &;t&
xl;jcm;onfha&&Snpf rD u
H ed ;f jzpfonfh
oDv0gtxl;pD;yGm;a&;ZkefpDrHudef;
ESihf ywfouf txl;pD;yGm;a&;Zkef
OD;aqmifaumfrwDrS zdwfMum;cJh
aMumif;? vdiI o
f m,mNrKd Ue,f bk&ifh
aemifcHk;ausmfwHwm;pDrHudef;wGif
vnf; aqmufvyk af &;ydik ;f qdik &f m
udk wm0ef,l aqmufvyk v
f su&f Sd
aMumif;od&onf/
0wf&nf

owif;aqmif;yg;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

]]uRefawmfuawmh ppfom;vkyfzdkY
0goemrygygbl;/ tckuawmhawmfveS af &;
vkyaf ewmyg/ aemufyikd ;f rSmawmh ppfom;
rvkyfawmhbl;}} vdkYajymvmolu teuf
a&mifucsiw
f idk ;f &if;om;tusu
kd ukwyf pkH H
'DZdkif;csKyfxm;yD; ppfpdrf;a&mif abmif;bD
tazsmu
h kd 0wfqifxm;Ny;D owif;axmuf
awG&UJ ar;jref;rIukd NyKH ;Ny;D pdw&f n
S v
f uf&n
S f
jyefajzqdak ewJo
h jl zpfygw,f/
ol[m 2009 ckEpS u
f vnf; jrefrmEkid if H
om; rSwyf w
kH if&w
dS v
hJ w
l pfa,mufvv
Ykd nf;
olu*kP,
f pl mG tckvakd jymcJyh gw,f/
]]rSwfyHkwif&NyD;ygNyD/ 2009 rSm&yg
w,f/ uRefawmfEdkifiHom;yg}} qdkNyD;awmh
&,farmajymqdck yhJ gao;w,f/
olqw
kd o
hJ u
l awmh ucsiv
f w
G af jrmuf
a&; wyf r awmf & J U 'k w d , ppf O D ; pD ; csKyf
Akv
d cf sKy*f rG af rmfjzpfygw,f/
Adv
k cf sKy*f rG af rmf[m &efuek Nf rKd Uudk vm
a&mufNy;D Ekid if u
H ;l vufrw
S &f &Szd eYkd YJ xdik ;f Ekid if H
csi;f rdik u
f kd w&m;0ifomG ;a&mufzYkd ADZmvm
a&mufavQmufxm;wmawG vkyfaqmif
aewmjzpfygw,f/
'kppfO;D pD;csKyf wpfa,mufjzpfayr,fh
olrY mS vHNk cKH a&;awG rsm;rsm;pm;pm;ac:rvm
ovd k c&D ; pOf & J U &nf & G , f c suf u vnf ;
,HMk unfryI Nkd y;D cdik Nf rzJ Ykd jzpfw,fvv
Ykd nf; olu
wevFmaeYuvkyw
f hJowif;pm&Si;f vif;yGrJ mS
ajymqdv
k u
kd yf gw,f/
ol&Y UJ tckc&D;pOf t"du&nf&,
G cf suf
uawmh rMumao;cifu NyD;qHk;oGm;wJh
vdik Zf maqG;aEG;yGrJ mS zGUJ pnf;cJw
h hJ wpfjynfv;kH
typftcwfa&;qdkif&m ndEdIif;a&;tzGJU
(NCCT) &JUvkyfief;wm0efeJY &efukefNrdKUudk
vma&mufNy;D jrefrmNird ;f csr;f a&;pifwmu
wm0ef&o
dS al wGeYJ awGUqHck yhJ gao;w,f/
ol&Y UJ c&D;pOfawGtwGi;f rSm &efuek rf mS
&Sw
d hJ ucsiw
f idk ;f &if;om;awGeYJ awGUqHck o
hJ vdk
88 rsK;d qufausmif;om;acgif;aqmifawGeYJ
vnf; awGUqHck yhJ gao;w,f/
ucsifvGwfajrmufa&; wyfrawmf
autdik af tu tpd;k &ppfwyfeYJ wdu
k yf aJG wG
jzpfaewm? vuf&SducsifvGwfajrmufa&;
wyfrawmfu ppfwu
kd af e&wm[m zuf'
&,fta&;eJY wef;wlnDrQa&;twGuf jzpf
w,fvdkY cH,lNyD;ppfwdkufaewmvdkY ajymyg
w,f/ trSew
f u,fawmh vwfwavmjzpf
yGm;aewJh wdu
k yf aJG wGukd olt
Y aeeJY qufjzpf
rvmzdkY vdkvm;olwpfa,mufjzpfNyD;awmh
vuf&w
dS u
dk yf aJG wG jzpfae&wm[m wkid ;f &if;
om;awGbufu tmrcHcsurf &Sv
d Ykd jzpfw,f
vdo
Yk u
l qufajymygw,f/
]]wdu
k yf aJG wGvnf; qufrjzpfapcsif
ygbl;/ 'gayrJh wkdif;&if;om;awGbufu

awmfvSefa&;NyD;&if

ppfom;rvkyfawmhr,fh ol
wifx#
G E
f i
kd f

pOf;pm;wmu udk,fhbufrS tmrcHcsuf


wpfpw
kH pf&mr&&Sb
d J wdu
k yf rJG sm;udk qufNy;D
wkdufyGJ0if&r,fqdkwJh cH,lcsuf&Sdygw,f/
'gaMumifv
h nf; wdu
k yf aJG wG qufjzpfae&wm
yg}} vdaYk jymygw,f/
vwfwavmrSm autdik af teJY tpd;k
&wyfawGtMum; refpND rKd UrSm wdu
k yf aJG wGt
jyif;txefjzpfae&wm[m ESpzf ufwyf awG
t&rf;eD;uyfaevdYk jzpfaewmvdv
Yk nf; Adv
k f
csKy*f rG af rmfuajymygw,f/
]]tckuReaf wmfwb
Ykd ufrmS u wyfawG
eD;eD;uyfuyf&ydS gw,f/ enf;enf;av; vIyf
vdu
k w
f meJYwyfawGxad wGUrIawG jzpfygw,f/
tckjzpfaewJh a'orSmu wyfawmf tawmf
rsm;ygw,f/ uReaf wmfwYkd wyfawGuvnf;
tiftm;tawmftoif&h w
dS ,f/ tpd;k &wyf
awGvnf; trsm;Bu;D &Sw
d ,f/ enf;enf;av;
vIyv
f u
kd w
f meJY wyfawGu csucf si;f xdawGU
rI&ydS gw,f/ t"duuawmh wyfawG odyef ;D
uyfveG ;f vdyYk g}} vdaYk jymygw,f/
wpfEidk if v
H ;kH twkid ;f twmeJY aoewf

azmufwmudk &yfr,fq&kd ifawmh wyfawG


twl&adS evJ wdu
k yf aJG wG xyfjzpfrmS r[kwf
awmhb;l vdYk Ijrifw,fvv
Ykd nf; oluajym
ygw,f/
]]wyfae&mcsxm;a&;udpuawmh
tpdk;&&JU oabmxm;uawmh wyfae&m
csxm;a&;udk typf&yfvufrSwfxdk;NyD;rS
wyfae&mcsxm;a&; aqG;aEG;r,fvYkd ajymyg
w,f/ uReaf wmfwb
Ykd ufuvnf; typfcwf
&yfqJa&;csKyfqdkzdkY tqifoifhrjzpfao;yg
bl;/ tJ'gaMumihf cufcaJ ewmyg/ wyfae&m
csxm;a&;udk OD;pm;ay;Ny;D raqG;aEG;ygbl;/
EkdifiHa&;aqG;aEG;yGJudk wu,fvkyfrvm;
qdw
k mudk aqG;aEG;ygw,f/ Ekid if aH &;aqG;aEG;
yGaJ wG wu,fvyk rf ,fq&kd if? wpfEidk if v
H ;kH
typftcwfawG &yfr,fq&kd if wkid ;f &if;om;
vufeufuikd af wGukdppfqifa&;pDru
H ed ;f awG
&yfxm;zdkYvdkygw,f/ &yfxm;&if wyfawG
twlwal eaomfvnf; wdu
k yf aJG wG &yfqikd ;f
oGm;r,fvYkd,HMk unfygw,f}} vdaYk jymygw,f/
typfr&yfxm;bJ tpd;k &tzGUJ tmPm

oufa&mufwJh'kwd,NrdKUawmf &efukefudk
vma&muf&wm[m olykefacgif;aqmif
wpfO;D taeeJY awmfo
kH wde YJ vma&mufwm
r[kwfbl;qdkNyD;awmhvnf; jynfwGif;Nidrf;
csr;f a&;apmifMh unfh tuJjzwfawGuajymyg
w,f/
KIA eJYtpdk;&tMum; tcktcsdefxd
typftcwfr&yfp&J ao;r,fv
h nf; ol&ef
ukefNrdKUudk vma&mufwm[m wpfzufeJY
wpfzufMum; ,HMk unfraI wG yd&k vmEkid w
f ,f
vdYk Adv
k cf sKy*f rG af rmfu ajymygw,f/
]]uReaf wmfvmwmuawmh NCCT &JU
vkyif ef;wm0efawG aqmif&u
G zf jYkd zpfygw,f/
tJ'aD wmh vHNk cKH a&;qdw
k muawmh uReaf wmf
wdYk xnfph Of;pm;&r,fh udpj zpfaomfvnf;yJ
'Dupd u
awmh vlxu
k v
kd nf; tckvo
kd mG ;Ny;D rS
oufaojyzdv
Yk ykd gw,f/ ESpzf uf&UJ ,HMk unfrI
udk 'Dvdkenf;eJYwnfaqmufaewm jzpfyg
w,f}} vdkYajymygw,f/ tpdk;&wyfawGeJY
wku
d yf aJG wG jzpfaeayr,fh wpfEidk if v
H ;kH Nird ;f
csr;f a&;&Ekid rf ,fvYkd ,HMk unfcsuf cdik cf ikd rf m

rm Adv
k cf sKy*f rG af rmfrmS &Sad ewmudk ol&Y UJ ajym
qdck suw
f pfcrk mS oGm;awGU&ygw,f/
]]tcktcsdefrSmawmh autdkiftdku
wdu
k yf aJG wGjzpfaew,f/ 'Dwu
kd yf rJG sm;udk &yf
qJNy;D Ekid if aH &;aqG;aEG;yGjJ zpfzYkd BuKd ;pm;w,f/
atmifjrifatmifvyk zf v
Ykd nf; qE&ydS gw,f}}
vdaYk jymygw,f/
vwfwavmrSmawmh autdkifat
taeeJY uav;ppfom; yaysmufzYkd ynmay;
wmawG vkyaf eNy;D awmh tpd;k &u rMumcP
ajymaewJh vufeufzsuo
f rd ;f a&;[mvnf;
aqG;aEG;yGJawG atmifjrifNyD;&if &SdwJhvuf
eufawGtyfrmS ygvdYk Adv
k cf sKy*f rG af rmfuajym
ygw,f/
]]autkid t
f rkd mS uav;ppfom;vuf
rcH&qdkwJh tcsuf&Sdygw,f/ a&SUqufNyD;
uav;ppfom;awG enf;trsK;d rsK;d eJY a&muf
vmwmawG&ydS gw,f/ uav;awGukdjyefcikd ;f
wmwd?Yk ynmoifcikd ;f wmwdYk vkyaf eygw,f/
tckxufxdawmh vHk;0yaysmufoGm;wm
awmh r&Sad o;ygbl;/ wyfxrJ mS awmh tenf;
eJt
Y rsm;&Sad eygao;w,f/ aemufuReaf wmf
wdx
Yk rJ mS todynmawGay;w,f/ ausmif;
awGrmS vnf; todynmawGay;w,f}}
]]vufeufupd q
w
kd mu wu,fawmh
rlydkif;t& oabmwlnDcsuf &&ifawmh
tifrwefao;i,fwhJ udpj zpfygw,f/ pm
&if;ay;wmwd?Yk tyfEw
HS mwd?Yk pGeyYf pfwmwdYk
qdw
k muaemufyikd ;f rSm ygvmr,f/ b,fvkd
yHpk eH YJ aqG;aEG;Ny;D b,fvykd pkH eH YJ pGeyf pfrvJ
qdw
k maqG;aEG;&r,f/ uReaf wmfwaYkd y;oifh
wJh tcsed rf mS ay;rSmyg}} vdo
Yk u
l ajymygw,f/
wdu
k yf aJG wGaMumifh ae&yfuae xGuf
ajy;vmwJh'kuonfawGudk KIA xdef;csKyf
e,fajrawGrSmvnf; tultnD&&SdrIawG
twGuf jynfwiG ;f ? jynfyu tultnDay;
olawGev
YJ nf; csw
d q
f ufvyk af qmifaew,f
vdYk ajymygw,f/
]]uReaf wmfwb
Ykd ufu 'kuo
nfrsm;udk
vnf; wwfEidk o
f avmuf BuKd ;pm;Ny;D rS tul
tnDay;aeovdk wjcm; NGO awG? INGO
awGev
YJ nf; yl;aygif;Ny;D rS tultnDay;vsuf
&Syd gw,f}} vdaYk jymygw,f/
KIA,KIO taeeJY tpd;k &eJt
Y ypftcwf
&yfpaJ &; vufrw
S rf xd;k wm[m wpfzufeYJ
wpfzuftMum; ,HMk unfraI wG wnfaqmuf
Ekid af tmifvYkd jzpfNy;D awmh ,HMk unfraI wG jyef
&Nyq
D &kd if vufrw
S x
f ;kd wm[m tcsed rf a&G;
jzpfEidk w
f ,fvv
Ykd nf; oluajymygw,f/
KIA udw
k kwEf idk if u
H taxmuftyHh
ay;aewmawG? KIAe,fajrxJrmS wkwEf idk if H
u vufeufpufkH wnfaqmufxm;wmrsK;d
awmh vHk;0r&Sdygbl;vdkY olutwdtvif;
ajymqdck yhJ gw,f/

jynfwGif;owif;

jrpfausmufrsm;ay:wGif
qD;*drf;vdk*dka&;qGJa&mif;cs

ES p f a ygif ; 40 ausmf M um
jrifNh y;D rS jrefrmEkid if u
H tdr&f iS t
f jzpf
'kwd,tBudrfajrmuf usif;yrnfh
ta&SUawmiftm&S tm;upm;NydKif
yGJtrSwfw& ypnf;rsm;xkwfvkyf
a&mif;cs&mwGifjrpfausmufrsm;ay:
wGif qD;*dr;f vd*k rkd sm;udk a&;qGjJ yKvyk f
a&mif;csvsu&f adS Mumif; od&&dS onf/
&efuek Nf rKd U Nobel Art Garden
rS jrpfausmufrsm;ay:wGif yef;csD
a&;qGJNyD; Stone Art tjzpfxkwf
vkyaf &mif;csjcif;jzpfaMumif; od&&dS
ygonf/
tqdyk g Stone Art ausmufw;kH
av;rsm;udk rEav;NrdKUwGifvnf;
a&mif;csvsu&f &dS m Ekid if jH cm;om;rsm;
yif pdwf0ifwpm; 0,f,lvsuf&Sd
aMumif; trSww
f &ypn;f a&mif;cs
onfh trsK;d orD;wpfO;D u ajymMum;
onf/
]]ausmufw;kH yef;csu
D kd ZD;uGuf
vmbfaumifyekH YJ tjcm;tm;upm;
enf;yHak wGuv
kd nf; a&;qGx
J m;wm&Sd
ygw,f/ 'DrSmvm0,fwJhtxJrSm
Ekid if jH cm;om;awGvnf; pdw0f ifpm;
NyD; 0,fMuwmrsKd;awG&Sdw,f}} [k
ypn;f a&mif;csol,if;trsK;d orD;u
ajymMum;onf/
qD;*dr;f ausmufw;kH yef;csrD sm;
udk wpfcv
k Qif aiGusyo
f ;kH axmifrS
ig;axmifausmt
f xd aps;trsK;d rsK;d
&SNd y;D rdrBd uKd uEf pS o
f uf&m 'DZikd ;f rsm;
udkvnf; rSm,lEkdifaMumif; if;u
qufvufajymMum;onf/
ajr;cspn
f Kd

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

qD;*drf;xdcdkuf'Pf&m&olrsm;twGuf rEav;aq;HkBuD; oD;oefYukoaqmifxm;&Sdrnf


27 Burd af jrmuf qD;*dr;f NyKd if
yGw
J iG f rEav;NrKd U trsK;d orD;abm
vH;k NyKd iyf u
JG kd usi;f yjyKvyk o
f mG ;rnf
jzpfaomaMumifh vma&mufMunfh I
olrsm;ESifh tm;upm;orm;rsm;
xdcu
kd 'f Pf&m&&Srd rI sm; jzpfay:vQif
tvsiftjrefukoay;Ekdifa&; oD;
oefu
Y o
k aqmifxm;&So
d mG ;rnfjzpf
aMumif; od&onf/
qD;*drf;NydKifyGJtwGuf aq;
ukorIay;EkdifzdkYtwGuf oD;oefY
tzGUJ wpfzUJG eJY vlta,muf 20 pm
vlemckwifawGukd tqifo
h ifh vkyf
aqmifxm;rSmjzpfygw,f/ vlemwif
,mOfuv
kd nf; ESppf ;D tqifoifx
h m;
&Srd mS jzpfygw,f/ abmvH;k upm;wm
jzpfwJhtwGuf tdk;usKd;wmawG
jzpfvmEkdifwJhtwGuf tqifoifh

aq;0g;awGudk pkaqmif;xm;&SdNyD;
jzpfygw,f}} [krEav;taxGaxG
a&m*gukaq;HkBuD;rS wm0ef&Sdol
wpfO;D uajymonf/
oD;oefYtzGJUrsm;udk zGJUpnf;
xm;&Sdonfhtjyif NydKifyGJusif;y&m
wGifvdt
k yfcsujf zpfaom rl;,pfaq;
oHk;pGJxm;&SdrI &Sd? r&Sd? a,musfm;?
rdef;rcGJjcm;Ekdif&eftwGuf prf;oyf
ppfaq;rIrsm; jyKvyk Ef idk ?f ppfaq;Ekid f
onfh q&m0ef? pufud&d,mrsm;?
tpmtqdyo
f ifrh jI zpfymG ;vQif uko
rIay;Ekdif&eftwGuf ukoa&;tzGJU
rsm; ponfwu
Ykd kdvkyaf qmifomG ;rnf
jzpfonf[k od&onf/
NyKd iyf u
JG si;f yrnfh rEvmoD&d
upm;uGi;f wGiv
f nf; uGi;f twGi;f
vlemwif,mOfESpfpD;? uGif;jyify

rEav;wGif ,mOfwdkufrIaMumifU
aehpOfvlESpfOD;cefh aoqHk;ae&
rEav;wkdif;a'oBuD;wGif
,ckEpS f 10 vydik ;f txd ,mOfwu
kd f
rIjzpfpOfaMumifhwpf&ufvQiv
f El pS Of ;D
eD;yg;aoqH;k aeNy;D ud;k OD;cef'Y Pf&m&
vsu&f adS Mumif; rEav;wkid ;f a'o
Bu;D ,mOfxed ;f &JwyfzUJG rS pm&if;Z,m;
rsm;t& od&&dS onf/
xdkuJhodkY,mOfwdkufrIrsm;rSm
armif;ESifolrsm;\ pnf;urf;rJhrI
onf 95 &mcdkifEIef;&SdaMumif;udk
trSwf (11) ,mOfxdef;&JwyfzGJUrS
wm0ef&SdolwpfOD;u ,ckvdk ajym
Mum;cJo
h nf/
]],mOfwu
kd rf jI zpfpOf av;rsK;d
&Sw
d t
hJ xJu armif;ESio
f al wG pnf;
urf;rJv
h jYkd zpfwmu 95 &mcdik Ef eI ;f &Sd
w,f/ rEav;wkdif;a'oBuD;rSm
,mOfwdkufrIjzpfpOfawG avsmhus
atmifvYkd,mOfxed ;f &JawGu zrf;qD;
ta&;,lwmrsKd;awGyJ vkyfaeyg

w,f/ pnf;urf;eJn
Y &D ifawmh zrf;r&
bl;aygh}} [k tqdkygwm0ef&Sdolu
ajymonf/
qufvufNyD; if;u,mOf
wdu
k rf jI zpfpOfaMumifh 'Pf&m&olEiS hf
aoqHk;rIpm&if;rSm rESpfuxuf
avsmhenf;cJhaMumif;ESifh ,cifESpf
xuf 'Pf&m&ol 25 OD;ESihf aoqH;k
ol 47 OD;avsmeh nf;cJo
h jzifh xde;f
odrf;BuD;MuyfrIatmifjrifaMumif;
ESihf2012 ckEpS f Zefe0g&DvrS atmuf
wdb
k mvtxd 2914 OD; 'Pf&m&
553 rI jzpfymG ;cJah Mumif; ajymMum;
cJo
h nf/
odaYk omf'Pf&m&olpm&if;ESihf
aoqHk;olpm&if;rSm rESpfuxuf
rsm;pGmavsmu
h saeaomfvnf; ,mOf
wdkufrIEIef;rSmrl 10 &mcdkifEIef;om
avsmu
h saMumif;udv
k nf; ,mOfxed ;f
wyfzUJG pm&if;rsm;t& od&&dS onf/

vlemwif,mOfEpS pf ;D wdYk udk tqif


oifx
h m;&Srd nfjzpfaMumif; ESihf uGi;f
twGi;f wGif aq;ukorIrsm;jyKvyk f
Ekid af om t"duusaom ae&mrsm;

wGif q&m0efrsm;udk xm;&So


d mG ;rnf
jzpfonf[k od&&dS onf/
NyKd iyf u
JG si;f ywJah e&mrSm aq;
ukrt
I wGuf vkyaf qmifrnft
h jyif

rEav;NrdKUrSm wnf;cdkr,fh jynfy


tm;upm;orm;awG? rD'D,mawG?
ygvmwJhoufqkdif&m wm0ef&Sdol
awG&UJ use;f rma&;eJY vdt
k yfcsuaf wG
udk vkyaf qmifay;zdt
Yk wGuf olwaYkd e
xdik rf ,fh [dw
k ,fawGjzpfwhJ qD';kd em;
[d k w ,f ? rif ; om;BuD ; [d k w ,f ?
[d k w ,f r E a v;? a&T j zL[d k w ,f ?
*&dwfa0gvf[dkw,fawGrSm aq;
ukorIay;wJt
h zGUJ awGukd xm;&So
d mG ;
rSmjzpfygw,f}} [k wdkif;a'oBuD;
use;f rma&;OD;pD;XmerS wm0ef&o
dS l
wpfO;D u ajymonf/
rif;cef-Y rEav;(jrpfrc)

t*Fvdyfpm q&m^q&mr rsm; ESpfywfvnfnDvmcH


rEav;wGif wwd,tBudrf jyKvkyfrnf
NAdwdoQaumifpDrS rEav;&Sd t*Fvdyfpm
bmompum;oifMum;olq&m^q&mrrsm;tcsi;f
csi;f oifMum;rIenf;vrf;ESihf tavhtxaumif;
rsm;udk a0iSEkdif&ef ESpfywfvnf nDvmcHtcrf;
tem;udk 2012 ckEpS Ef iS hf 2013 ckEpS w
f u
Ykd o
hJ Ykd 2014
ckEpS w
f iG v
f nf; usi;f yoGm;rnfjzpfaMumif; NAw
d o
d Q
aumifprD S owif; xkwjf yefxm;ygonf/
tqdyk gnDvmcHukd 2014 ckEpS f Zefe0g&D 25
&ufEiS hf 26 &ufww
Ykd iG f Mandalay Hill Resort wGif
jyKvkyfrnfjzpfonf/ q&m^q&mraygif; 100
ausmcf efY wufa&mufrnf[k cefrY eS ;f xm;Ny;D t"du
a[majymyGJ wpfcEk iS hf tvkyf akH qG;aEG;yGaJ ygif; 20
ausmyf g0ifrnfjzpfaMumif; NAw
d d oQaumifpD(jrefrm
Ekid if )H \ynma&; XmeTeMf um;a&;rSL; Susana Galvan u ajymMum;onf/
,ckEpS t
f crf;tem;\ aqmify'k rf mS ]]Innovations: Making Learing Engaging, Interactive,

rEav;cdkif ckepfNrdKUe,f
twGi;f ,ckEpS Zf efe0g&DvrS atmuf
wdb
k mvxd ,mOfwu
kd rf aI ygif; 354
rI? 'Pf&m&ol 432 OD;ESihf aoqH;k ol
154 OD;&Sad Mumif; od&&dS Ny;D aoqH;k

Accessible and Fun}} jzpfumt*Fvy


d f bmompum;

oif,rl u
I kdpdw0f ifpm;zG,jf zpfap&efqef;opfwx
D iG f
aom enf;vrf;rsm;\ ta&;ygyHrk sm; udk rD;armif;
xd;k jyoGm;rnfjzpfonf [k NAw
d o
d QaumifpD (jrefrm
Ekid if )H \ ynma&;Xme refae*sma'gufwm cdik jf zL
xG#u
f &Si;f jycJo
h nf/
aqG;aEG;yGJ\ yifrrdefYcGef;udk Macmillan
Education \ tm&S a'owm0efcH rpwm uvdi
k 'f f
azmif;vf (Product Development and Teacher
Training) rSif;\ t*FvdyfpmoifMum;rIqkdif&m
bmompum;tpDtpOfrsm;? tkycf sKyrf q
I ikd &f mESihf
q&m? q&mr oifwef;ay;rIrsm;qkid &f m ESpf 20
ausmt
f awGU tBuKH rsm;udk tajccH ajymMum; ay;
oGm;rnfjzpfonf/ if;onf Sheffield Hallam
wuov
kd rf S M.A TESOL &&Scd NhJ y;D t*Fvyd pf m oif
Mum;rIEiS hf oufqidk af om aqmif;yg;rsm;pGmwGif a&;
om;azmfjycJo
h jl zpfonf/
ajr;cspn
f Kd

rIjzpfpOfrsm;rSmvnf; ZGefvwGif
trsm;qH;k jzpfaMumif; od&&dS onf/
]]rESpu
f ZGev
f rSm ta,muf
20 aoqH;k Ny;D 'DEpS Zf eG v
f xJrmS awmh
19 a,muf a oqH k ; rI & S d y gw,f /

'g[muReaf wmfwYkd ,mOfxed ;f tzGUJ


u trIziG o
hf avmufox
d m;wJ[
h m
awGyg}} [k ,mOfxed ;f wyfzUJG rS wm0ef
&So
d w
l pfO;D u ajymonf/
ajr;cspn
f Kd

urmESifhjrefrm

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

jynfyom;rsm; ajymwJh jrefrmtaMumif;


ZMO

pkpnf;wifjyonf
xGuaf jy;ae&wJo
h al wG tultnDawG&,l
Edik zf Ykd jzpfymG ;aewJh wdu
k yf u
GJ kd csucf si;f &yfyg}/
ucsijf ynfe,fwiG f wdu
k yf rGJ sm; quf
vufjzpfymG ;aeaomaMumifh wdu
k yf rGJ sm;udk
&yfwef&Y ef Ed0k ifbm 18 &ufu urmu
h v
k
or*u awmif;qdkvdkufjcif;jzpfonf/
tqdkyg xyfrHjzpfyGm;aeaom wdkufyJGrsm;
aMumifhrefp&D dSjynforl sm;tcufBuKH ae&ovdk
tpdk;&wyfrsm;u pmoifausmif;rsm;udk
0ef;&H ydwq
f cYkd
hJ ausmif;om; 700 eD;yg;
twGuf pd;k &dryf yl efrrI sm; jzpfapcJo
h nf/ 0ef;&H
cH&aom ausmif;om;rsm;ESihf q&m? q&mr
rsm; jyef v G w f a &;twG u f uuf o vpf
bke;f awmfBu;D rsm;u arwm&yfcrH rI sm; vkyf
aqmifc&hJ onf/

ukvor*tzJGU
]2013 ckESpftukefrSm vTwfr,fqdk
wJt
h wdik ;f Edik if aH &;tusO;f om;tm;vH;k udk
jyefvw
T af y;oifw
h ,f/ Edik if aH &;orm;awG&UJ
tcGit
hf a&;eJY vGwv
f yfciG ahf wG tjynft
h 0
&atmif vkyaf y;apvdw
k ,f/ jrefrmEdik if rH mS
vlt
Y cGit
hf a&;vIy&f mS ;ol? Edik if aH &;vIy&f mS ;ol?
ajr,modr;f rI? t"rusirhf aI wGeYJ ywfouf
vdYkpd;k &draf e&qJyg/ 'gawG[m vlom;rqefwhJ
tjyKtrlawGvYkd qdEk ikd w
f ,f}/
Ed0k ifbm 19 &ufu urmu
h v
k or*

usi;f yaom tpnf;ta0;wGif ukvor*


aumfrwDu xnfo
h iG ;f ajymqdo
k mG ;jcif; jzpf
onf/ jrefrmEdik if H ppftpd;k &wm0ef,pl Ofu
EdkifiHa&;vIyf&Sm;olrsm;udk zrf;qD;cJhovdk
vuf&u
dS mv Edik if aH &;vIy&f mS ;oltcsKUd udk
xde;f odr;f ae Edik if aH ygif; 193 Edik if yH g0if
aom ukvor*aumfrwDu pdk;&drfrIudk
azmfjyjcif; jzpfonf/
]ucsijf ynfe,frmS xyfrjH zpfymG ;aewJh
wdu
k yf aGJ wGaMumifh jynfoal wG xdcu
kd af e&
w,f/ 'kuonfpcef;awGeJY tdk;rJhtdrfrJh

jrefrmEdkifiHqdkif&m tar&duefoHHk;
]vuf&adS y;wJt
h axmuftyH[
h m Edik if H
ta&SUawmifbufae&mjzpfwhJ ucsief YJ &cdik f
a'otwGuf vlom;csi;f qdik &f m ta&;ay:
tultnDjzpfw,f/ tJ'aD 'oawG&UJ jynfol
awG[m a&TUajymif;aexdkif&rIawGaMumifh
tcuftcJjzpfaew,f}/
Ed0k ifbm 19 &ufu jrefrmEdik if q
H ikd &f m
tar&duefoH ;kH u xkwjf yefaom aMunm
csuf xnfo
h iG ;f azmfjycJjh cif;jzpfum &cdik Ef iS hf
ucsijf ynfe,f&dS jynforl sm;twGuf tar&d

uefa':vm 25 oef;udk xyfrHaxmufyHh


vSL'gef;oGm;rnfjzpfaMumif; od&onf/ &cdik f
jynfe,fwiG f jzpfymG ;aom y#dyursm;? ucsif
jynfe,fwGifjzpfay:cJhaom wdkufyJGrsm;
aMumifh &cdik w
f iG f vlaygif; wpfoed ;f td;k rJh
tdrrf jhJ zpfum ucsif vnf; vlaygif;rsm;pGm
tdk;rJhtdrfrJh jzpfaeonf/ ,if;tdk;tdrfrJh
ajymif;a&TUaexdkif&olrsm;udk ulnDEdkif&ef
jrefrmtpd;k &taejzifhjynfwiG ;f tzJUG tpnf;
rsm;ESihf eD;pyfpmG yl;aygif;&ef tar&duefoH ;kH
u qE&adS eonf/
*syef (Jica)
]jrefrmEdik if rH mS &Sw
d hJ avqdyt
f rsm;pk
[m ao;i,fw,f/ ab;tE&m,fuif;&Si;f
rIeYJ vHNk cKH a&;ydik ;f [m tm;enf;ovdk avqdyf
awG[m tE&m,fBuKH vmEdik w
f t
hJ aetxm;
&Sw
d ,f}/
&efukefNrdKUwGif tajcpdkufxm;aom
*syefEikd if w
H umyl;aygif; aqmif&u
G af &;tzJUG
ESiShf umitomo corp \ wm0ef&o
dS l Akitcito
u axmufjyajymqdkvdkufjcif;jzpfonf/
vuf&t
dS csed w
f iG f jrefrmtpd;k &rSm avqdyf
rsm;\ tqift
h wef;aumif;rGe&f ef jynfy
ukrPDrsm;udk zdwfac:vsuf&SdNyD; EdkifiH
wpf0ef; avqdyf 69 ck&o
dS nft
h euf 32 ck
jzifo
h m toH;k jyKae&um avqdy0f efaqmifrI

ydik ;f ESihfyH&k yd yf ikd ;f aumif;rGeaf tmif vkyaf qmif


vdak eonf/
,leDqufzf
]jrefrm&Sd usef;rma&;apmifha&SmufrI
ydik ;f [m jynfph rkH &I adS yr,fh arG;uif;puav;
awG&UJ use;f rma&;0efaqmifryI ikd ;f [m pd;k &drf
p&m&S d w ,f / arG ; uif ; puav;i,f & J U
use;f rma&;0efaqmifrw
I u
d swhJ rl0g'? tpD
tpOfcsvyk af qmifzv
Ykd akd ew,f/
,leq
D ufz\
f uav;i,frsm; zHUG NzKd ;
wd;k wufa&; tpDtpOfrmS wm0ef&o
dS l Maharajan Muthu u jrefrmEdkifiH&Sd arG;uif;p
uav;i,frsm;tay: aqmif&u
G rf EI iS yhf wf
ouf ajymqd k j cif ; jzpf o nf / 2013
ckEpS t
f wGuf urmu
h av;i,frsm; axmufyhH
ulnaD &;tzJUG tpDt&ifcpH m jrefrmEdik if &H dS
arG;uif;puav;i,frsm;rSm tm[m&csKUd wJh
aom a&m*g? iSuzf sm;a&m*g? aoG;tm;enf;
a&m*grsm;jzpfymG ;avh&u
dS marG;uif;puav;
i,frsm; aoqH;k rIEeI ;f jrifah eaMumif; azmfjycJh
onf/ jrefrmEdkifiH ta&SUydkif;a'orsm;
arG;zGm;aom uav;i,f 1000 vQif 73 OD;
cefY aoqH;k Ny;D arG;zGm;Ny;D rS touf (5)ESpf
twGi;f aoqH;k aomuav;ta&twGurf mS
wpfEpS v
f Qif 56000 ausmf &Sad eonf/

*syefukrPDrsm;ESifh yl;wGJvkyfaqmifrnfh xm;0,fa&eufpDrHudef; atmifjrifvmzG,f&Sd


&if;ES;D jrK yEf v
HS o
kd nfh vkyif ef;
&Sirf sm;tm; xifoavmufqaJG qmif
Ekid jf cif;r&Sad omaMumifh jrefrmEkid if H
taejzifh xdkif;tajcpdkuf Italian
Thai Development(ITD) ESifhxm;
0,fa&eufqdyfurf; pD;yGm;a&;Zkef
wGif a':vmbDvD,Haygif;rsm;pGm
ukeu
f srnfh vkyif ef;pOfrsm;tm; yl;
aygif;vkyfaqmifawmhrnfr[kwf
aMumif; od&onf/ xm;0,fa&euf
qdyu
f rf;onf 250 puG,
J m;uDvkd
rDwmus,0f ef;Ny;D a&eufqyd u
f rf;
wnf&&dS m uRe;f qG,o
f nf ypdzw
d f
ork'& mESihf tdE,
d ork'& mudk ydik ;f

jcm;xm;onf / xd k u Ref ; qG , f
ay:wGif tBuD;pm;pufrIvkyfief;
rsm; vkyaf qmifrnfjzpfonf/ ,ck
tcg xm;0,f a &euf q d y f u rf ;
pD;yGm;a&;Zkef (SEZ) rSowif;&if;jrpf
ESpcf t
k & &if;ES;D jrK yEf v
HS o
kd nfh vkyf
ief;&SiBf u;D rsm; jyefvnfpw
d 0f ifpm;
vma&;ESifh pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;
jyef v nf O D ; armh v ma&;twG u f
uRrf;usifolrsm;ESifh yl;aygif;um
tpGr;f ukev
f yk af qmifawmhrnfjzpf
onf/ xm;0,fa&eufqdyfurf;
onf ta&SUawmiftm&S\ zGHUNzdK;
wd;k wufrI tvm;tvmtaumif;

qH;k pufrZI ek w
f pfct
k jzpf pD;yGm;a&;
vkyfief;&Sifrsm;u jiif;cHkvsuf&Sd
onf/ xm;0,fpDrHudef;refae*sm?
ITD ESiv
hf yk u
f ikd rf nfh ukrP
rD sm;u
yl;aygif;vkyfaqmif&ef oabmwl
pmcsKyrf sm; csKyq
f x
kd m;cJah omfvnf;
,cktcgtqH;k owf vufwjJG zKwf
&ef qH;k jzwfvu
kd Mf uNyjD zpfaMumif; ESihf
Ekid if w
H umrS uRr;f usiyf nm&Sirf sm;
xHrS tultnDrsm;jzifh xyfrt
H qifh
jri w
hf ifEidk &f ef vkyaf qmifomG ;rnf
jzpfaMumif; tpd;k &tzGUJ rS xdyw
f ef;
wm0ef&o
dS w
l pfO;D \ ajymMum;csuf
t&od&onf/ xm;0,fprD u
H ed ;f udk

jyefvnfoHk;oyfMunfhrnfqdkygu
ESpf&Snfvrsm; pD;yGm;a&;EGHxJwGif
ke;f uefae&onfh taetxm;udk
awGU&S&d rnfjzpfNy;D xdt
k csed Mf uefMY um
rIuyif *syefEidk if rH S pufv
kH yk if ef;&Sif
rsm;udk xm;0,fa'owGif pD;yGm;a&;
vma&mufvyk u
f ikd &f ef pdw0f ifpm;rI
udk wdk;jrifhvmapcJhonf/ *syef
ukrPDBuD;rsm;jzpfonfh Honda,
Toyota,Canon Inc ESihf Toshiba uJh
odkY ukrPDBuD;rsm;u e,fpyfteD;
tem;jzpfaom xdkif;EkdifiHwGif
atmfwrkd b
kd ikd ;f ukrP
rD sm;? pGr;f &nf
jrifph uf ypn;f xkwv
f yk o
f nfu
h rk P
D

rsm; zGifhvSpfvm&jcif;u xm;0,f


a'owdik af tmif pD;yGm;a&; csUJ xGif
vmap&ef wGef;tm;ay;ouJhodkY
jzpfapcJhonf/ *syefEkdifiHrS vm
a&mufvyk u
f ikd &f ef ajruGu0f ,f,l
xm;Ny;D jzpfum pwD;t&nfusKpd uf?kH
oefYpifpufEkH iS hf"mwftm;ay;pufkH
wpfckwdkY wnfaqmuf&ef ae&m
&mxm;NyD ; jzpf a Mumif ; ES i f h Aef
aumufoaYkd ygufonfh um;vrf;ESihf
qufoG,f csdwfqufxm;onfh

tjyif xdkif;ta&SUydkif;pufrIZkefESifh
vnf; csdwfqufxm;ao;onf/
xdu
k o
hJ jYkd zpfvmNyq
D ykd gu xm;0,f
a&eufqyd u
f rf;onf urmt
h vkyf
tIyfqHk; a&vufMum;wpfckjzpf
onfh rvuma&vufMum;udk ausmf
vGefonfESifh ta&SUawmiftm&S
twGuf pufrIZkefESifh t"duukef
oG,af &;vrf;aMumif;wpfck jzpfvm
awmhrnfjzpfonf/
cs

wkdif;&if;om;a&;&m

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

tkdtdkifpDtaeeJY bufESpfbufudk rQrQwwulnDcsifwJh qE&dS&if


tpdk;&qDuwpfqifh pDpOfwmyJ jzpfoifhygw,f . . . .
&cdkifwyfrawmfrS 'kwd,AdkvfrSL;BuD;ausmf[efESifU awGYqHkjcif;
&cdik w
f yfrawmfonf 2008 ckEpS f rSpwifzUJG pnf;wnfaxmifcNhJ y;D vuf&Sd tcsed w
f iG f
,m,DXmecsKyt
f jzpf autdik t
f kd xde;f csKyaf 'owGif zGiv
hf pS x
f m;&du
S m vuf&t
Sd csed w
f iG f &cdik f
wyfrawmf\ ppfO;D pD;csKyt
f jzpf Adv
k rf LS ;Bu;D xGe;f jrwfEifkd Ef iS hf 'kw,
d ppf OD;pD;csKyrf mS a'gufwm
ndKxeG ;f atmif tygt0if tiftm; 500ausmjf zifh zGUJ pnf;xm;aMumif; od&onf/ ,if; tjyif
&cdik w
f yfrawmfonf Nird ;f csr;f a&;vkyif ef;pOfrsm;ESihf pyfvsO;f tpd;k & Nird ;f csr;f a&;tzGUJ ESihf
awGUqHak qG;aEG;rIr&db
S J Ny;D cJo
h nfv
h aemufq;kH tywfrpS wif av;&ufMum autdik t
f Xkd me
csKyw
f nf&o
Sd nfh vdik Zf mNrKd UwGif jyKvyk cf o
hJ nfh wpfEikd if v
H ;kH typftcwf&yfpaJ &; aqG;aEG;yGt
J m;
yg0if aqG;aEG;cJNh y;D vdik Zf mbHo
k abmwlncD sut
f m; oabmwlvufrw
S af &;xd;k cJu
h m ,if;
aqG;aEG;rIupd & yfrsm;ESiphf yfvsO;f &cdik w
f yfrawmfrS 'kw,
d Adv
k rf LS ;Bu;D ausm[
f eftm;
atmufygtwdik ;f ar;jref;cJo
h nf/
ar;/ /Ny;D cJw
h hJ jrpfBu;D em; aqG;aEG;yGrJ mS
wdik ;f &if;om;awG&UJ vdik Zf moabmwlncD suf
eJY tpd;k &Nird ;f csr;f a&; azmfaqmifa&;vkyif ef;
aumfrwDMum; tcsuw
f csKUd uGv
J rJG I &dcS w
hJ ,f
vdYk od&ygw,f/ tJ'u
D v
JG cJG suaf wGeYJ ywf
oufNy;D vmr,f'h ZD ifbmv u&ifjynfe,f
bm;tHNrKd UrSm jyKvyk rf ,fh aqG;aEG;yGrJ mS b,f
vdn
k Ed idI ;f rIawG jyKvyk o
f mG ;zdYk &do
S vJqw
kd m
odv&Ykd &if odcsiyf gw,f/ aemufNy;D 'DjrpfBu;D
em;aqG;aEG;yGt
J ay:rSm aqG;aEG;cJw
h meJY ywf

oufNy;D &cdik w
f yfrawmf&UJ oabmxm;udk
vnf; odcsiyf gw,f/
ajz/ / jrpfBu;D em;aqG;aEG;yGrJ mS wdik ;f &if;
om;vufeufuikd f tzGUJ tpnf;awGbufu
wifjywJh vdik Zf mbHo
k abmwlncD suf (11)
csut
f m; tpd;k &Nird ;f csr;f a&; azmfaqmifa&;
vkyif ef;aumfrwDukd csjyEdik cf o
hJ vdk tpd;k &
Nidrf;csrf;a&;azmfaqmifa&; vkyfief;aumf
rwD (UPWC) bufuvnf; olw&Ykd UJ rlawGukd
wdkif;&if;om;vufeufudkif tzGJUtpnf;

tay:csjyEdkifcJhwmrdkY a&SUqufaqG;aEG;yGJ
awGtwGuf wd;k wufrv
I uPmwpf&yfjzpf
w,fvdYkjrifw,f/ vmr,fh 'DZifbmv u&if
jynfe,f bm;tHNrdKUaqG;aEG;yGJrSm b,fvdk
ndE iId ;f rIawG jyKvyk o
f mG ;rvJqw
kd hJ ar;cGe;f
tay:rSmawmh UPWC &JUrleYJ vdik Zf moabm
wlncD suaf wGMum;rSm b,ftcsuaf wG uGm
[rI&w
Sd ,fqw
kd hJ tajccHay:rSmyJ tajccH
Ny;D ndE iId ;f &rSmyg/
ar;/ / tck &cdik jf ynf e,fpyfrmS &dw
S hJ &cdik f
wyfrawmftaeeJY NyD;cJhwJh vlrsKd;a&; y#d
yutoGiaf qmifwhJ vlxq
k yl rl u
I pd e YJ ywf
oufNy;D b,fvrkd sK;d oabmxm; &do
S vJqkd
wm&,f? 'Dvu
kd pd & yfrsK;d awG xyfrrH jzpfymG ;
ap&ef b,fvkd pDpOfxm;&dyS govJqw
kd meJY
tpd;k &tzGUJ &JU 'Dupd a wGtay: xde;f csKyrf I
udk b,fvkd oH;k oyfajymqdv
k ykd govJcifAs/
ajz/ /'Dy#dyueJYywfoufNyD; jyem
wpfcck si;f pD jzpfay:cJrh t
I ay:rSm ,cif
uwnf;uyif uRefawmfwdkY &cdkifwyf
rawmf&UJ tjrifawGukd awmfawmfajymcJNh y;D

ygNy/D 'Dvkd jyemawG jzpfay:cJrh t


I ay:rSm
vnf; uReaf wmfwdYk oHo,awG trsm;Bu;D
&dcS yhJ gw,f/ 'DaeY 'Dtcsed rf mS xyfNy;D rajym
awmhygbl;/ 'gayrJh vuf&t
Sd pd;k &taeeJY
jynfolvlxkeJY o[Zmw jzpfaprnfh
rlabmifawGay:u w&m;Oya'pd;k rd;k a&;
&moDOwktajctaewpfcu
k kd zefw;D zdv
Yk kd
tyfygvdrrhf ,f/
ar;/ /tcktcsdefrSm EdkifiH 57 EdkifiHeJY
zGUJ pnf;xm;wJh tpvmrpf yl;aygif;aqmif
&Guaf &;tzGUJ (OIC) taeeJY jrefrmEdik if rH mS
H;k zGiv
hf pS w
f t
hJ cgrSm jrefrmEdik if t
H ay: b,f
vdrk sK;d tcsut
f vufawGeYJ OD;pm;ay; vkyf
ief;aqmifwmrsKd; vkyfaqmifoifhovJqdk
wJt
h ay: &cdik w
f yfrawmftaeeJY b,fvkd
oabmxm; tjrifrsm;&do
S vJqw
kd m odcsif
ygw,f/
ajz/ / OIC taeJY y#dyuawGudk ajy
vnfapcsi&f if jrefrmjynfoal wG&UJ qEukd
vspv
f sLrjyKzv
Ykd w
kd ,f/ jynfwiG ;f a&;rSm 0if
a&mufpu
G zf ufaew,fvYkd tjrif&aSd eMuwJh

tay:rSm OIC H;k rajymeJY NGO ? INGO wdYk


udk toHk;csNyD; ywfoufvm&ifawmif
y#dyuawG jzpfvmEdkifp&m &dSw,f/ OIC
taeeJY bufEpS zf ufukd rQrQww ulncD sif
wJh qE&&Sd if tpd;k &qDuwpfqifh pDpOfwmyJ
jzpfoifyh gw,f/
ar;/ /aemufq;kH taeeJY &cdik w
f yfrawmf
u &cdkifjynfe,fudk udk,fydkifjy|mef;cGifh
awmif;qdzk Ykd &dS ? r&dq
S w
kd meJY zuf'&,f jynf
axmifpkwyfrawmfay:aygufa&;rSm tpd;k &
tzGUJ tpnf;taeeJY b,fvt
kd csut
f vuf
awG xnfo
h iG ;f a&;qJo
G ifw
h ,fvYkd ,lqxm;
wmrsK;d &d&S if odcsiyf gw,f/
ajz/ /uReaf wmfwYkd wdik ;f &if;om;ygwDawG
pkaygif;Ny;D csrw
S af &;qGx
J m;wJh tajccH
rlabmifawGrmS uReaf wmfwYkd oabmxm;
awG ygNyD;om;jzpfw,f/ xnfhoGif;a&;qGJ
p&m&d&S ifvnf; 'Dpzk UJG rI rlabmifxrJ mS yJ aqG;
aEG;Ny;D oabmxm;&,lrmS jzpfygw,f/
aus;Zl;wifygw,f cifAsm/
atmifatmif

KIA 'kwd,ppfOD;pD;csKyf tpdk;&Nidrf;csrf;a&;tzGJUESifh Nidrf;csrf;a&;vkyfief;pOftaMumif; &Sif;vif;


atmufwb
kd m 19 &ufuprf;
acsmif;NrdKUe,fwGif &efukefucsif
ESpfjcif;c&pf,mefausmif;awmf
&ef u k e f N rd K UwG i f aexk d i f M uonf h
ucsifvlxkESifh ucsifvGwfajrmuf
a&;wyf r awmf ( autd k i f a t)\
'kw,
d ppfO;D pD;csKyf Adv
k cf sKy*f rG af rmf
wdYk awGUqHrk w
I pfcjk yKvyk cf &hJ m ucsif
vlxk 300 cefYwufa&mufcJhNyD;
autdik af t\ 'kw,
d ppfO;D pD;csKyu
f
tpdk;&tzGJUESifh if;wdkY\ Nidrf;csrf;
a&;vkyif ef;pOfrsm;tygt0if wpf
Edik if v
H ;Hk typftcwf&yfpaJ &;udp& yf
rsm;tm; &Si;f vif;ajymMum;cJo
h nf/
tqdyk gawGUqkrH w
I iG f autkid f
atESifh tpdk;&wyfzGJUwdkY\ wdkufyGJ
jzpfymG ;&onfh taMumif;t&if;rsm;
tygt0if ,cifppftpdk;&vuf

xufwiG f if;wdEYk iS hf ppftpd;k &tzGUJ


Mum; Nid r f ; csrf ; a&;n d E d I i f ; rI w G i f
e,fjcm;apmifw
h yfEiS hf jynfopYl pfrsm;
tjzpf toGifajymif;vJay;&rnf
qdo
k nfh udp& yfrsm;tay: e,fjcm;
apmifw
h yf\ tajctaevkyyf ikd cf iG hf
ESifh zuf'&,fjynfaxmifpkwyfr
awmf ay:aygufa&;udp& yfwt
Ykd m;
xnfhoGif; &Sif;vif;ajymMum;oGm;
onf/
'kwd,ppfOD;pD;csKyf AdkvfcsKyf
*Graf rmfO;D aqmifonfh autdik af t
tzGUJ onf &efuek rf S xdik ;f Ekid if eH ,f
pyfcsi;f rdik Nf rKd UwGif jyKvyk rf nfh wpfEidk f
iHv;kH typftcwf&yfpaJ &; aqG;aEG;
yGo
J Ykd oGm;a&muf&eftwGuf a&muf
&Sv
d mjcif;jzpfonft
h wGuf,ckuo
hJ Ykd
&efuek &f dS ucsijf ynfov
l x
l Ek iS hf awGU

qH&k jcif;jzpfum 'kw,


d ppfO;D pD;csKyf
Adv
k cf sKy*f rG af rmfonf vdik Zf m usi;f
yjyKvyk cf o
hJ nfh wkid ;f &if;om;vuf
eufudkifawmfvSefa&; xdyfoD;t
pnf;ta0;wGif zGJUpnf;vdkufonfh
wpfEkdifiHvHk;typftcwf &yfpJa&;
qkid &f m nEd iId ;f a&;tzGUJ (NCCT) wGif
twGi;f a&;rSL; (2) tjzpf wm0ef,l
xm;olvnf;jzpfonf/
xdjYk yifxikd ;f Ekid if eH ,fpyf csi;f
rdik Nf rKd UodY&ef
k uek rf w
S pfqifhoGm;a&muf
&eftwGuf autdik af t\ 'kw,
d
ppfOD;pD;csKyf AdkvfcsKyf*Grfarmfonf
Ed0k ifbm 18 &uf pwifa&muf&v
dS m
NyD; jynfwGif;pD;yGm;a&;vkyfief;&Sif
wpfO;D jzpfolOD;awZESifhcifrif&if;ES;D
rIyHkpHrsKd;jzifh awGUqHkcJhonfhtjyif
t&yfbufvlrItzGJU tpnf;wpfck

jzpfonfh Nird ;f csr;f a&;ESihf yGiv


hf if;vlY
tzGUJ tpnf;jzpfonfh 88 rsK;d quf
ausmif;om;rsm;ESihf vnf; awGUqHrk I
rsm; jyKvyk cf ahJ Mumif; od&onf/
xd k Y a emuf ucsif j ynf e ,f
twGi;f wdu
k yf rJG sm;jzpfymG ;aerItm;
tjrefq;kH &yfwef&Y efqo
kd nfh udp& yf

ESihf pyfvsO;f ukvor*rS wdu


k f
wGe;f xm;um ucsiaf 'orS ppfab;
a&Smif'kuonfrsm;\ pm;0wfae
a&;ESifh usef;rma&;apmifha&Smuf
rItygt0if jrefrmEkdifiHwpf0ef;
y#dyursm;aMumifh 'kua&mufae
onfh jynfov
l x
l t
k wGuf &efuek f

tajcpdkuftar&duefoHHk;rS uef
a':vm 2 'or 5 oef ; ul n D
oGm;rnfjzpfaMumif; od&onf/
,if;odt
Yk qdyk g&efuek u
f csif
ESpjf cif; c&pf,mefausmif;awmfwiG f
autdkifat 'kwd,ppfOD;pD;csKyf
Adv
k cf sKy*f rG af rmfEiS hf ucsijf ynfov
l l
xkawGUqHkrI 'kwd,ppfOD;pD;csKyf
Adv
k cf sKy*f rG af rmfonf 'kw,
d ppfO;D pD;
csKyfwm0efjzifh yxrOD;qHk;tBudrf
vma&mufawGUqHjk cif;jzpfum ,cif
tcsdefrsm;wGif &efukefusif;ycJh
onfh trsKd;om;nDvmcHrsm;uJhodkY
aqG;aEG;rIypkH rH sK;d rsm;tm; G2 &mxl;
tqifjh zifh oH;k Burd cf efv
Y ma&mufchJ
zl;aMumif; autdik af tESihf eD;pyfol
wpfO;D \ ajymjycsut
f &od&onf/
atmifatmif

jynfwGif;owif;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

vufyHawmif;wif;rmrI
vHkxdef;bufrS enf;enf;avQmh

tkdtdkifpDudkvm;? bmoma&;udkvm;
uRefawmfwdkYEdkifiH w&m;Oya'&JU orD;ysKd[m t"rtBudrfBudrf tusifhcHvdkuf&ygNyD/
(zD',fvfuufpxdk)
'Dpum;uawmh tm;vk;H odNy;D om;
jzpfwJhusL;bm;EdkifiH&JUawmfvSefa&; acgif;
aqmif zD',fvu
f ufpxdak jymcJw
h hJ pum;
yJjzpfygw,f/ uufpxd[
k m ppftmPm&Sif
awGjzpfwb
hJ mwpfpwmtpd;k &udkawmfveS cf hJ
wJh Oya'ausmif;om; wpfa,mufuae
usL;bm;jynfov
l x
l &k UJ awmfveS af &; acgif;
aqmifwpfa,muf jzpfco
hJ yl g/
ol&Y UJ awmfveS af &;vkyif ef;awG aMumifh
uufpxdu
k kd tmPm&Sit
f pd;k &u zrf;qD;
tusOf;csNyD; kH;xkwfppfaq;wJh tcgrSm
w&m;Oya't& ud,
k w
f ikd af vQmufvcJ suf
ay;cJNh y;D usL;bm;Edik if &H UJ rw&m;wJh Oya'
awGukd axmufjyajymqdk avQmufvcJ suf
ay;cJw
h hJ pum;awGyg/ uufpxd&k UJ avQmuf
vJcsuaf wGuvnf; urmausmf avQmufvJ
csurf sm;tjzpf ordik ;f wGicf w
hJ myg/
'ghtjyif uufpxd[
k m usL;bm;
w&m;k;H rSm Oya'eJt
Y nD rqk;H jzwf? rvkyf
udik &f w
J hJ w&m;olBu;D rsm;udv
k nf; tckvkd
a0zef jypfwifcyhJ gw,f/ w&m;olBu;D rif;
rsm;cifAsm; w&m;olBu;D rif;rsm; &Suw
f wf
r,fq&kd ifvBl u;D rif;wd&Yk UJ ud,
k af y:rSmkx
H m;
wJh 0wfrHk sm;udk cRwv
f u
kd o
f ifyh gNyD qdNk y;D
w&m;olBu;D rsm;udv
k nf; a0zefcyhJ gw,f/
tckuReaf wmfwYkd Edik if rH mS vnf; tJ'v
D kd
ajym&r,fh tjzpftysufawGu wpfcg
r[kw?f ESpcf gr[kwf jzpfysuaf ewmu

trsm;jynfoal wGo;Hk pGaJ ewJh qd&k ,


S rf 'D ,
D m
awGeYJ aeYpOfxw
k o
f wif;pmawG ? *sme,f
awGrSmyg jrifawGUae&NyDjzpfayr,fhvnf;
w&m;Oya'eJY oufqdkifwJholawGuawmh
tJ't
D jzpftysuaf wGukd rodusK;d csiaf ,mif
aqmifaeovm;awmif atmufarhryd g
w,f/
Ny;D cJw
h t
hJ ywfu jrefrmEdik if u
H akd &muf
vmwJh tpvmrpfyl;aygif;aqmif&Gufa&;
tzGUJ ( OIC ) vma&mufru
I kd uefu
Y u
G f qE
xkwaf zmfraI wGukd jrefrmEdik if &H UJ ae&m tESYH
tjym;rSm vkyaf qmifaewmudk awGUjrif&yg
w,f/ tJ'D OIC qdw
k t
hJ zGUJ Bu;D u kd zdwaf c:
cJw
h mawmh wdik ;f &if;om;ArmrGwpf vifawG
r[kwo
f vdk d[
k if*sm (b*FgvD[k pGypf cJG &H
olrsm; ) vnf;r[kwyf gbl;/
jynfov
l x
l &k UJ axmufcrH J trsm;qk;H eJY
wufvmygw,fqw
kd hJ t&yfom; tpd;k &vdYk
ac:wJh OD;ode;f pdet
f pd;k &u 'D OIC tzGUJ udk
zdwaf c:cJv
h Ykd a&mufvmwmyg/ OIC tzGUJ
Bu;D vnf;vmr,fqakd &m 'Dtcsuu
f akd pmifh
aewJo
h rl sm;uBuKd wifqEjyrIawGukd pDpOf
vmyg awmhw,f/ 'Dru
kd a&pDpepft&vGwf
vyfpmG qExw
k af zmfciG &hf w
dS ahJ e&mrSm qE
xkwaf zmfru
I kd rjiif;ckv
H akd yr,fh qExw
k f
azmfwahJ e&mrSm udik af qmifxm;wJh ADEG ikd ;f ydpk
wmrSm a&;xm;wmawGuakd wmh 'Dae&mu
ae a0zefcsiyf gw,f/

] om;azmufEeI ;f jref
tpvmrf?
wd& pme0f g' qefu
Y siMf u } qdw
k hJ pmom;ygwJh
ADGEdkif;udk qdk&S,frD'D,mwpfckjzpfwJh azhcf
bGwpf mrsuEf mS awGrmS tcsed ef YJ wpfajy;nD
wufvmwm jrifvu
kd &f awmh tvGet
f if
rwefrS tHMh ozdaYk umif;avmufatmifuykd J
jzpfr&d ygw,f/ bmvdv
Yk q
J akd wmh tJ'AD EGD ikd ;f
qdik ;f bkwu
f kd udik af qmifxm;olrsm;[m
oHCmawmfrsm;jzpfaevdyYk gyJ/
tifrwefrS odum orm"dejYJ ynfph NHk y;D
wnfMunfwhJ aexdik rf rI sm;eJY aexdik Mf uwJh
bk&m;om;awmf &[ef;awmfrsm;&JU qGrf;
pm;wJyh pHk u
H kd tHMh orIrsm;eJw
Y uG Edik if w
H um
urmvSnchf &D;onfrsm;u wul;wuvm
MunfMh u ? "mwfyHk u
kd Mf ueJY vkyaf ewJt
h csed f
rSm tcsKUd aom &[ef;rsm;u wjcm;bmom?
omoemudk ajymifajymifwif;wif;yJ apmf
um;ykwcf wfcw
hJ m[m tvGet
f ifrwefrS
&Supf &m aumif;ygw,f/
'Dru
kd a&pDacwfBu;D rSm vGwv
f yfpmG
qExw
k af zmfciG &hf adS yr,fh tJ'v
D kd qExw
k f
azmfwahJ e&mrSm ig;&ufBuKd Ny;D cGijhf yKcsuf
,l&wmwdYk ?qExw
k af zmfwahJ e&mrSmygr,fh
vlO;D a& ? qdik ;f bkwaf xmifr,fq&kd ifvnf;
bmpmom;awGygrSmvJ ? a<u;aMumfoq
H &kd if
vnf; b,fvkd a<u;aMumfrmS vJqw
kd mawGukd
oufqikd &f mudk t&ifwifjy&ygw,f/
pm - 24okYd

Ny;D cJah om&ufu vufyaH wmif;awmif aMu;eDprD u


H ed ;f a'o&dS rd;k BuKd ;jyif&mG
xdyw
f iG f &Juif;rsm;aqmufvyk x
f m;jcif;ESihf ywfouf vHx
k ed ;f &JwyfzUJG 0ifrsm;ESihf
a'ocHrsm;Mum; y#dyujzpfymG ; cJ&h m ESpzf ufxcd u
kd rf rI sm;jzpfay:cJh Ny;D aemuf Ed0k ifbm
18&ufwiG f tqdyk g&Gmxdyrf S &Juif;rsm;udk a'otmPmydik rf sm;u a&TUay;vdu
k f
aMumif; owif;&&do
S nf/
v,fwo
D rd t
f a&;oydwpf cef;zGiu
hf m qEazmfxw
k af eMuaom oHCm
awmfrsm;\ Mum;0ifzseaf jzay;rIaMumifh ,ckvkd a&TUay;vdu
k jf cif;jzpfonf[k qdk
onf/xdu
k o
hJ Ykd rd;k BuKd ;jyif&mG xdyrf S &Juif;rsm; a&TUay;vdu
k af omfvnf; &GmteD;tem;
wGif &Juif;rsm;&daS eao;onft
h wGuf a'ocHrsm;taejzifh vHNk cKH pw
d cf s&rIr&d[
S k
vnf;qdo
k nf/
vufyHawmif;awmifaMu;eDpDrHudef;ESifhywfoufNyD; avsmfaMu;udprsm;
rajyvnfao;aomajrrsm;ay:wGif &Juif;rsm;aqmufNy;D a'ocHrsm;\ toGm;
tvm? t0iftxGuu
f kd rSww
f rf;&,laejcif;ESihf ywfoufNy;D Ny;D cJah om Ed0k ifbm
14 &ufrS pwif Ed0k ifbm 18 &uftxd a'ocHrsm;u qEjycJMh uonf/ Ed0k ifbm
14 &ufwiG f &Gmxdy&f u
J if; wnfaqmufjcif;udpE iS yhf wfoufNy;D a'ocHEiS hf vHx
k ed ;f
&JwyfzUJG 0ifrsm;tMum; y#dyujzpfc&hJ m a'ocHrsm;bufrS a&mfbmusnrf eS
f xdcu
kd f
'Pf&m&&dcS o
hJ rl sm;&do
S vdk vlpck rJG ;D cd;k AH;k aMumifh xdcu
kd 'f Pf&m&&dcS o
hJ rl sm;vnf; &dS
aMumif;? tvm;wl a'ocHrsm;\ jyefvnfcck rH aI Mumifh &JwyfzUJG bufrv
S nf; xdcu
kd f
'Pf&m&&dcS jhJ cif;rsm;&daS Mumif; od&onf/
vufyaH wmif;awmifaMu;eDprD u
H ed ;f ESiyhf wfoufNy;D y#dyujzpf yGm;csed f wpfEpS f
cef&Y v
Sd mNyjD zpfaomfvnf; tqdyk gudpu
akd jz&Si;f Edik jf cif; r&daS o;onft
h ay: jrefrmh
Edik if aH &;todik ;f t0dik ;f u a0zefajymMum; vsu&f o
Sd nf/ tqdyk gaMu;eDprD u
H ed ;f onf
wkw0f rfaygifurk P
ED iS hf ppfwyf\ vkyif ef;Bu;D wpfcjk zpfaom OD;ydik u
f rk P
w
D Ykd
yl;aygif;vkyu
f ikd jf cif;jzpfonf/
NyD;cJhaomESpf wefaqmifrkef;vjynfhaeYuvnf; vHkxdef;wyfzGJU0ifrsm;\
tiftm;oH;k NzKd ciG ;f rIaMumifh qEazmfxw
k af eonfh oHCmawmfrsm;tygt0if
a'ocHrsm; Bu;D rm; aom xdcu
kd 'f Pf&mrsm; &&dcS MhJ u onf/ &Juif;rsm;a&TUay;vdu
k jf cif;
&daS omfvnf;&Jum;rsm;udkxyfrHcsxm;qJjzpfaMumif;a'ocHrsm;\ajymMum;csut
f &
od&onf/

atoif

10

tvkyform;a&;&m

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

tjynfjynfqdkif&mrSmyJjzpfjzpf? jrefrmjynfrSmyJjzpfjzpf pepfeJYvkyfzdkYvdkw,f


uRefawmfwdkYoGm;aewmuvnf; tjynf jynfqkdif&mrSm&SdwJh tvkyform;or*awG&JU pHcsdefpHnTef;eJY oGm;w,f
jrefrmEkdifiHtvkyform;tzGJUcsKyf taxGaxGtwGif;a&;rSL; OD;armifarmif(c) jynfopfnGefYESifhawGUqHkjcif;
jrefrmEkid if rH mS vwfwavm tvkyf orm;tcGit
hf a&;qdik &f m udpa wGrmS wd;k wufraI wG&adS eNyv
D m;? tvky&f iS f tvkyf orm;Mum;rSma&m
qufqaH &;tajctaeawGu aumif;rGeaf eNyv
D m;/ jrefrmEkid if u
H tvkycf iG af wGrmS a&m tvkyo
f rm;tcGit
hf a&;awG tjynf&h aeNyv
D m;/
Ny;D awmhjrefrmEkid if x
H u
J tvkyo
f rm;a&;ulnaD qmif&u
G o
f al wGua&m b,fyb
kH ,fenf;tvkyo
f rm;awGuu
kd n
l aD eMuvJ/pwmawGeYJ ywf
oufNy;D jrefrmEkid if t
H vkyo
f rm;tzGUJ csKyt
f axGaxGtwGi;f a&;rSL; OD;armifarmif(c) jynfopfneG aYf 0eJY awGUqHak r;jref;cJyh gw,f/
ar;/ / FTUM taeeJY jynfwGif;rSm b,f
vdktvkyform;ta&;awGudk OD;pm;ay;NyD;
aqmif&u
G af evJcifAs/
ajz/ / tvkyo
f rm;a&;eJY ywfoufNy;D
awmh tukev
f ;kH yJ vkyaf ew,f/ tckrpS um
p&Sad o;wJt
h wGuaf Mumifh tukev
f ;kH udk vkyf
ae&w,f/ tck tvkyo
f rm;or* zGUJ Ny;D
oGm;ygNy/D 500 avmuf&w
Sd ,f/ 'gayrJh tJ'D
500 rSm tajccHtvkyo
f rm;or*qw
kd m
bmvJ/ aemuftvkyform;or*wpfck&JU
wm0ef? aemufwpfcg or*tzGUJ 0ifawG&UJ
wm0ef? trIaqmifawG&UJ wm0ef? tJ'gawG
tm;vH;k u bmvJqw
kd mudk jyefNy;D training
vkyaf y;aew,f/ 'gawGuo
kd rd S tvkyo
f rm;
or*qw
kd m zGUJ vd&Yk rSmyg/ 'gzGUJ Ny;D Hek YJrNy;D ao;
bl;/ ud,
k &hf UJ wm0efawGu bmvJqw
kd modzYkd
vdw
k ,f/ 'grS ud,
k &hf UJ tzGUJ tpnf;u cdik cf hH
rSmyg/ tajccHtaeeJaY jym&&if tvkyf
orm;or*qw
kd m Independent jzpf&r,f/
Ny;D awmh Democrative jzpf&r,f/ Independent jzpfzdkYbmvdkvJqdkawmh Funding
utpoD;jcm;vGwv
f yf&r,f/ 'gaMumifrh Ykd
membership fees vpOf tzGUJ 0ifaMu;qdw
k m
xm;&w,f/ 'Dvkd Independent funding jzpf
rS ud,
k q
f ;kH jzwfcsiw
f mudk vGwv
f w
G v
f yfvyf
qHk;jzwfvdkY&r,f/ aemuf'Drdku&ufwpf
jzpf&r,fqv
kd nf; a&G;aumufay;Hek w
YJ if
rNyD ; ao;bl ; / Principle twd k i f ; trI
aqmiftpnf;ta0;awGyg wuf&r,f/
member awGy;l aygif; yg0if&r,f/ member
awGq;kH jzwf&r,f/ 'grsK;d av;awGukd uRef
awmfwu
Ykd enf;enf;av; pepfusatmif
aqG;aEG;ay;wmayghaemf/
aemufwpfck constitution aygh/ tajc
cHvw
l ef;pm;tvkyo
f rm;or*awGrmS vnf;
constitution &Sw
d ,f/ b,ftzGUJ rSmrqdk con-

k m&Sw
d ,f/
stituton qdw

'gawGukd practice
vkyfvm;qdkwmMunfhw,f/ Training ay;
w,faygh/ 'gaMumifh'DtcsdefrSmawmh 'Dvdk
tvkyo
f rm;or*awG (pm;aomufuek v
f yk f
ief;u tvkyform;or*awG? aemufydkY
aqmifa&;atmufu rD;&xm;? jynfwGif;
a&aMumif;pwmawG) tJvt
kd zGUJ tpnf;awG
cdik rf mzdt
Yk wGuf tajccHwnfaqmufyakH v;
awGukd training ay;aew,f/
kH if
ar;/
/ vuf&adS &m FTUM urSwyf w
xm;Nyv
D m;cifAs/
ajz/ / tckrw
S yf w
kH ifxm;w,f/ 'D{NyD
xJrmS wifxm;w,f/ FTUM tzGUJ 0iftaeeJY
wifxm;w,f/ tzGUJ atmufrmS yg0ifr,fh
tzGUJ aygif; 104 zGUJ &Sw
d ,f/ 'gawGu tajccH
tzGJUawGaygh/ tJ'DtxJrSmrS c&rf;NrdKUe,f
pdkufysKd;a&;or*u NrdKUe,ftqifh&Sdw,f/
aemufxyfESpfcg yJc;l wkdif;a'oBuD;xJrmS
'dkufOD;NrdKUe,fu NrdKUe,ftqifh&Sdw,f/
aemufxyfwpfck anmifav;yifNrKd Ue,fu
pdkufysKd;a&;or*NrdKUe,ftqifh&Sdw,f/
aemufxyfwpfcg arSmfbDu vloHk;ukef
or*NrKd Ue,ftqifh &Sw
d ,f/ NrKd Ue,ftqifh
&Sw
d mav;zGUJ ygw,f/usew
f mutajccHawG/
ar;/ / jynfwGif;rSm tvkyform;?
tvky&f iS f 0efBu;D XmetMum;rSm trsm;Bu;D
jyemawG&adS ewmawGukd bmajymcsiv
f J
tpfu/kd
ajz/ / ud,
k w
f v
Ykd yk w
f mu ud,
k w
f cYkd ek u
ajymovdk or*upd vkyw
f myg/ or*upd
vkyw
f ,fqw
kd m 0efBu;D Xme&JU tvkyaf wGukd
vkyw
f mr[kwb
f ;l / or*upd a wG vkyw
f ,f
qdw
k m ckewnfaqmufrI vkyif ef;awGxu
J
wpfcak yghaemf/ aemufwpfcg vkyif ef;cGief YJ

ywfoufvYkd tjiif;tcHk jzpfv&Ykd &dS if ud,


k f
wdu
Yk Negotiation aphpyfa&;qdw
k hJ udpu
kd
uReaf wmfwu
Ykd aZmif;ay;w,f/ bmvdv
Yk J
qdkawmh tvkyf&SifeJY tvkyform;onf
tusK;d wl vkyif ef;orm;awGygyJ/ bmvdv
Yk J
qdak wmh tvky&f iS &f rdS S tvkyo
f rm;&Srd mS
jzpfovdk? tvkyform;&SdrSvnf; tvkyf
&Siu
f jzpfrmS qdak wmh we are not enemy
&efolawG r[kwfbl;/ olYbufuvnf;
0ifaiGeYJ &if;xm;&ovdk ud,
k b
hf ufuvnf;
vkyftm;eJY &if;xm;&w,f/ 'Dawmh 'gudk
wd;k wufomG ;atmif b,fvv
kd yk rf vJqw
kd hJ
tjrifeYJMunfhwwfzv
Ykd w
kd ,f/aemufwpfcu
k
pkaygif;awmif;qdkwJh tcgrSmvnf; ILO
standard awG &Sw
d ,f/ aemuf tjynfjynf
qdik &f m tvkyo
f rm;or*awG&UJ pHawG&dS
w,f/ tJ'gawGukd&Si;f jyxm;w,f/ tJv&kd iS ;f
jyxm;wJh tcgusawmh tck argument
awGenf;vmwmaygh/ 'gudq
k EjywJt
h xd
ra&mufbeJ YJ atmufajcrSmwif b,fvkd
awmif;qdrk vJ/ tpd;k &utck ,E&m;awG
azmfxm;wmyJav/pufb
kH ufuqd&k ifvnf;
nEd iId ;f zseaf jza&;qdNk y;D tvky&f iS b
f ufu
ESpaf ,muf? tvkyo
f rm;bufu ESpaf ,muf
xm;xm;w,f/ puft
kH wGi;f rSm vkyif ef;nd
EdiI ;f a&;aygh/ tJ'rD mS wif nEd iId ;f vd&Yk rvm;/
r&vdkY&Sd&if NrdKUe,ftqifh ndEdIif;a&;udk
oGm;ayghaemf/tqifq
h if&h w
dS hJ ,E&m;awGukd
toH;k cswwfzYkd vkyaf y;w,f/
ar;/ / aphpyfndEdIif;a&;ydkif;rSm tm;
enf;aewmawGeYJ ywfoufNy;D awmha&m/
ajz/ / ESpf 50 avmufu aphpyfnEd iId ;f
w,fqw
kd m r&Scd b
hJ ;l / ud,
k Bf uKd uo
f vdk ud,
k f
vkyw
f myJ/ tJ'gawGuw
kd jznf;jznf;eJY em;
vnfzu
Ykd kd education program awGtck ILO

&Ja0atmif(csif;wGi;f owif;Xme)
u0ifaeygw,f/ workshop awGvnf;ac:
w,fav/ tvkyo
f rm;a&m? tvky&f iS af wG
udka&m? 'gayrJh ILO wpfckwnf;eJY b,f
avmufvyk Ef idk rf mS rdv
Yk v
Ykd /J 'gayrJt
h enf;qH;k
awmh tvky&f iS af wGtaeeJY zGUJ pnf;xm;Ny;D
or*awGukd wef;wl&nfwq
l ufqzH Ykd tod
trSwfjyKzdkYudk jznf;jznf;csif;oGm;ae&wm
aygh/ tvky&f iS af wGuvnf; vGwv
f w
G v
f yf
vyfvyk cf w
hJ m Mumvmwmuwpfc?k aemuf
wpfcu
k wcsKUd u tvky&f iS t
f ppfawGr[kwf
bl;/ 'DrmS &Sad ewJh olawGu decision making
level r[kwfbl;/ refae*smvdkYyJajymajym?
tkyfcsKyfa&;t&m&SdyJajymajym 'DvlawG&JU
aemufu,
G rf mS ydu
k q
f H xkw,
f x
l m;wJh
EkdifiHjcm;u ukrPDawGjzpfaeawmh awmf
awmftcuftcJ&w
dS ,f/ 'Dawmhoifwef;vm
onfw
h idk af tmif bmrStusK;d rxl;bl;/
ar;/ / tpfub
kd mrsm;ajymcsiw
f m&Sd ao;vJ/
ajz/ / vdt
k yfcsuaf wmh&rdS mS yJ/ bmjzpf
vdv
Yk q
J akd wmh tJ'rD mS &Sw
d hJ olawGu,
kd w
f idk f

u b,favmuftxd exposure &SNd yv


D q
J kd
wm ta&;Bu;D w,f/ tjynfjynfqidk &f mrSm
yJjzpfjzpf? jrefrmjynfrmS yJjzpfjzpf pepfeYJ vkyf
zdv
Yk w
kd ,f/ uReaf wmfwo
Ykd mG ;aewmuvnf;
tjynfjynfqkdif&mrSm&SdwJh tvkyform;
or*awG&UJ pHcsed pf n
H eT ;f eJo
Y mG ;w,f/ tJ'g
udkawmh uRefawmfwdkYu rdwfqufay;Ekdif
w,f/ oifMum;ay;wJv
h yk if ef;awG vkyEf idk f
w,f/bmjzpfvv
Ykd q
J akd wmhjrefrmjynftwGi;f
rSm tcsi;f csi;f a0zefaewmxuf tpd;k &u
vnf; tmqD,rH mS xdyw
f ufzBYkd uKd ;pm;aewJh
tcsed f uReaf wmfwu
Ykd vnf; tvkyo
f rm;
awG? v,form;awGudk tmqD,Htqifh
vpm&zdkY vkyfr,fqdk&ifawmh tmqD,H
twkid ;f awmh oGm;zdv
Yk w
kd ,f/ tvkyo
f rm;
or*awGu &if;ESD;jrKyfESHrIawG 0ifvmvdkY
vpmawGwdk;ukefrSmr[kwfbl;/ tqifh
twef;rDr&S rSm/
tckvakd jzMum;ay;wJt
h wGuf aus;Zl;wif
ygw,f/

urmvSnfhvuPmtBuHay;ynm&Sif ygarmua'gufwmOD;pHwifatmif(a&Tbdk)\om;

q&mpHausmf[ef0if;
vuPmtBuHay;ynm&Sif
B.A(Palmistry)(Kol.India),
Gold-Prize@Life Membership,(M.A.R.P)

uRefawmf awmf? wwfr[kwfyg/ bk&m;ocif\ pGrf;tm;ay;rIESifU teaEm?


teEig;yg;\ *kPfaus;Zl;aMumifU tBuHay;a[majym vkyfudkifaeygonf/
(zcifudk,fpm;) &efukefNrdKYESifU rEav;NrdKY&Sdzcif\ Hk;cef;rsm;wGifvuPmynmjzifU
tBuHay;a[majymjcif;ESifU oifwef;ay;jcif;rsm;udk jyKvkyfay;aeygonf/
uav;trnfay;jcif;? arG;zGm;&ufa&G;ay;jcif;? r*Fvm&ufa&G;jcif;? tdrf? NcH? ajr?
,mOfum;a&mif;0,fjcif;rsm;ESifU qdkif;bkwfwHqdyf? ukrPDtrnfay;jcif;rsm;udk
pepfwusjyKvkyfay;aeygonf/

acwcPrQ tcsdeftenf;i,fay; q&mESifhvma&muf


aqG;aEG;Munfhyg/ tusKd;xl;rsm;&&Sdygvdrfhrnf/

: 09-49 28 94 33 : 09-444 00 62 16
ygarmua'gufwm OD;pHwifatmif (a&Tbdk)Hk;cef;
trSwf(264)? yxrxyf? 28 vrf;/ 82_83 vrf;Mum;? rEav;NrdKY/ - 02-39949

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

aMumfjim

11

12

EdkifiHa&;

EkdifiHawmforw OD;odef;pdefv uf
xufrmS 'Dru
kd a&pDpepfukd ul;ajymif;vmwJh
twGuf A[du
k ae xde;f csKyx
f m;wJh tajc
taeudkajymif;vJEidk zf YkdpwifBuKd ;pm;vmwm
awGUjrif&ygw,f/jrefrmtpd;k &taeeJv
Y nf;
A[dx
k ed ;f csKyrf I avQmch sa&;awGukdjyKvyk af eNyD
jzpfayr,fh ajymif;vJaepOfumvrSmvnf;
jyemaygif;pH&k adS ewJt
h wGuf A[dck sKyu
f ikd f
rI avQmch s a&;qdw
k hJ acgif;pOfeaYJ qG;aEG;yGaJ wG
jyKvyk v
f mMuwmudk awGU&ygw,f/
A[dkcsKyfudkifrIeJY ywfoufNyD;awmh
vTwaf wmfxu
J vli,fawG? Ekid if aH &;ygwD
awG? wkid ;f &if;om;vufeufuikd t
f zGUJ tpnf;
xJu vli,fawG? t&yfbufvlrIa&;vkyf
ief;awGrmS yg0ifaewJh vli,fawGukd zdwf
Mum;cJNh y;D Ny;D cJw
h EhJ 0dk ifbm 9 &ufuae 10
&uftxd aejynfawmf&ZdS ALoD&[
d w
kd ,frmS
vli,frsm;twGuf A[dkcsKyfudkifrIavQmhcs
a&;aqG;aEG;yGJudk The Innovative upDpOf
usi;f ycJMh uw,f/
jrefrmjynfrSm tpdk;&tqufquf
A[dck sKyu
f ikd rf rI sm;cJw
h t
hJ wGuf wkid ;f &if;om;
tcsi;f csi;f t,Ht
k Munfrv
hJ mjcif;? jynfwiG ;f
ppfrD;awmufavmif&jcif;awG[m tzGJU
wpfcu
k xde;f csKyx
f m;vdYk jzpfvm&wmawG
jzpfaMumif;eJY ckv'kd rD u
kd a&pDpepfajymif;ae
csed rf mS 'DjyemawGukd ajz&Si;f Ekid zf t
Ykd
wGufA[dck sKyu
f ikd rf aI vQmch szu
Ykd ta&;Bu;D ae
w,fvYkd usm;jzLygwDu &Sr;f jynfe,fajrmuf
ydkif; oDaygNrdKUuae a&G;cs,fjcif;cHcJh&wJh
jynfov
Yl w
T af wmfu,
kd pf m;vS,f OD;&JxeG ;f u
qdyk gw,f/
]]wkid ;f jynfrsuEf mS Munfw
h mr[kwb
f ;l /
olw&Ykd UJ ud,
k Bf uKd ;pD;yGm;udMk unfNh y;D awmh A[dk
csKyfudkifrIavQmhcsa&;udk rvkyfcsifbl;/ tJ
awmh uRefawmfwdkYu tck[muwdkif;&if;
om;pnf;vHk;nDnGwfa&;eJY wef;wltcGifh
ta&;&zdb
Yk ufuaeNy;D awmh A[dck sKyu
f ikd rf I
avQmch swmawGukd vkycf siw
f ,f/ wpfzuf
uusawmhvnf; wkid ;f jynfzUHG NzKd ;wd;k wufzYkd
qdNk y;D awmh 'DtusK;d pD;yGm;u oGm;udu
k af e
w,f}}vdYk jynfov
Yl w
T af wmfu,
kd pf m;vS,f
OD;&JxeG ;f uajymygw,f/
tckvkd toGiu
f ;l ajymif;aecsed rf mS
t"dujyemu bmawG&SdvJqdkawmh
tpd;k &tzGUJ qdw
k mu tzGUJ wpfcjk zpfaew,f/
wpfEkdifiHvHk;udk udk,fpm;jyKxm;wJh tpdk;&

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

'D rdkua&pDpepfESifh

A[dkcsKyfudkifrI avQmhcsa&;
aroBuFe[
f e
d (f jrpfrc)

tzGUJ jzpfaomfjim;vnf; tzGUJ wpfcw


k nf;u
wpfEidk if v
H ;kH rSm&Sw
d hJudp& yfawGukdaumif;rGef
atmifvyk zf q
Ykd w
kd m b,fawmhrrS jzpfEidk f bl;/
tJ'gaMumifhA[dck sKyu
f ikd rf aI vQmch szu
Ykd ta&;
Bu;D vmaMumif;udk oH;k oyfajymqdv
k mMuyg
w,f/ vTwaf wmfxrJ mS ud,
k pf m;vS,t
f rsm;
qH;k a&muf&adS ewJh jynfcikd Nf zKd ;ygwDtaeeJY
vnf; A[dck sKyu
f ikd rf aI vQmch sa&;eJY atmuf
ajcvkyfydkifcGifh tjynfht0ay;a&;twGuf
ygwDrSmvnf; aqmif&Gufvsuf&Sdw,fvdkY
jynfcikd Nf zKd ;ygwDu a&G;cs,jf cif;cHc&hJ wJh yJc;l
wkdif;a'oBuD; vTwfawmfudk,fpm;vS,f
OD;wifv
h iG u
f vnf; ajymygw,f/
]]toif;umvwpfavQmufvHk;rSm

vnf; uReaf wmfwu


Ykd trsK;d om;Ekid if aH &;udk
OD;wnfNy;D awmh aqmif&u
G w
f t
hJ oif;jzpfwhJ
twGuaf Mumifh aemufNy;D awmh 'Dvykd v
J Bl u;D
awGuvnf;yJ vTwaf wmfxu
J vlBu;D awGu
a&m vuf&SdygwDu vlBuD;awGua&myJ
tNrJwrf;uRefawmfwdkYudk oGefoifwmrsKd;?
aemufNy;D awmh aumif;rGew
f v
hJ rf;udv
k nf;
yJ vrf;nTerf aI wGa&m tNrw
J rf;ay;aew,f}}
vdkYwkdif;a'oBuD;vTwfawmfudk,fpm;vS,f
OD;wifv
h iG u
f ajymygw,f/
jynfcikd Nf zKd ;ygwDtaeeJY ,ciftoif;
tjzpfaqmif&u
G pf Ofuwnf;u A[dck sKyu
f ikd f
rI avQmch sa&;eJY ywfoufNy;D oifwef;ay;
jcif;? aqmif&u
G jf cif;rsm; &Scd o
hJ vdk vuf&dS

tajctaerSmvnf; A[dkcsKyfudkifavQmhcs
a&;eJY atmufajcxdvkyfydkifcGifhay;a&;
twGuf aqmif&u
G af ew,fvYkdajymygw,f/
EkdifiHa&;t& yGifhvif;vGwfvyfvm
wJhtwGuf t&yfbuftzGJUtpnf;awGu
OD;aqmifNyD;awmh tvkyfHkaqG;aEG;yGJawG?
Ekid if aH &;ygwDu vli,ftiftm;pkawGtae
eJY vkyfydkifcGifh&vmwJhtcgrSm vkyfEkdifzdkYt
wGuf t&nftcsi;f jri w
hf ifzYkd vkt
d yfaMumif;
eJY jrefrmEkid if rH mS jzpfymG ;aewJh y#dyuawGeYJ
Ekid if aH &;udp& yfawGtwGuf A[dck sKyu
f ikd rf I
avQmch svu
kd f ekH YJ tm;vH;k aumif;Ny;D jyem
awGukd tm;vH;k ajyvnfomG ;r,fvYkd rqdEk idk f
ayr,fv
h nf; a&&Snt
f wGuf aumif;rGeEf idk f

aMumif; The Innovative Institute of Political


Leadership rS OD;rsK;d aZmfatmifu oH;k oyfyg
w,f/
]]pepfBu;D wpfcv
k ;kH tajymif; vkyzf u
Ykd s
awmh rvkyfEkdifbl;/ uRefawmfwdkYpepfBuD;
tajymif;tvJxrJ mS vky&f if;eJaY wmh yg0if
wmayghaemf/ yg0ifw,fqw
kd t
hJ qifyh &J w
dS m
aygh/ 'gayrJh olYrSmtm;omcsuf&Sdwmu
jynfov
l x
l u
k kd wdu
k f u
kd t
f ultnDay;Ekid f
w,f/ jynfov
l x
l v
k akd ewJh ynm&yfawGukd
uReaf wmfw&Ykd mS ay;Ekid w
f ,f/avmavmq,f
rSm tajymif;tvJukd vkyyf gr,fqw
kd hJ olawG
udv
k nf; uReaf wmfwu
Ykd wjcm;ynm&yfawG
&SmNyD;awmh olwdkYvdkaewJhynm&yfawGudk
uReaf wmfwyYkd yhH ;kd ay;Ekid rf ,f/ tpd;k &taeeJY
vnf;A[dck sKyu
f ikd rf I avQmch sNy;D wm0efawGukd
cGaJ 0ay;vdu
k w
f t
hJ wGuftpd;k &&JU pGr;f aqmif
&nfuvnf; ydw
k ufvmr,f/ jynfoal wGu
vnf; wm0efcEH idk w
f hJ t&nftaoG;awG&dS
vmr,f}} vdOYk ;D rsK;d aZmfatmifu ajymygw,f/
vuf&jdS refrmhEidk if aH &;rSm 'Dru
kd a&pD
rSm jynfoel YJ eD;Ekid o
f rQe;D atmif? jynfoal wG
ydrk ykd g0ifEidk o
f rQ yg0ifatmif vkyw
f ahJ e&m
rSm (decentralization) A[dck sKyu
f ikd rf I avQmch s
a&;eJY (devolution) atmufajcudk vkyyf ikd cf iG hf
tjynft
h a0ay;a&;awG[m t"du tcef;
u@u yg0ifvmwmawGU&wJt
h wGuf tJ'D
vdyk J vkyyf ikd cf iG &hf vmwJt
h cgrSm vkyEf idk zf Ykd
twGuv
f nf; t&nftcsi;f awG? wm0ef,rl I
awGvdktyfw,fvdkY olY&JUjrefrmhEkdifiHa&;
ta&GUeJt
Y jrifukd ckvakd jymygw,f/
jrefrmEkid if rH mS A[dck sKyu
f ikd rf I avQmch s
a&;qdw
k hJ acgif;pOfukd Ekid if aH &;todik ;f t0dik ;f
eJY t&yfbufvrl aI &;tzGUJ tpnf;awGMum;
us,fus,favmifavmif aqG;aEG;ajymqdk
vmMuayr,fhA[dck sKyu
f ikd rf I avQmch swm[m
Ekid if v
H ;kH qdik &f m rl0g'awGukd nEd iId ;f aqmif
&Guf&wmjzpfwJhtwGuf txl;pdefac:rI
wpf&yfvnf; jzpfw,fvYkdoH;k oyfMuygw,f/
'ghtjyif wkdif;&if;om;vlrsKd;pkawGeJY
zGUJ pnf;xm;wJh jrefrmEkid if rH mS jynfe,fawG
rS m o,H Z mwwnf & S d r I t aetxm;u
tcsK;d rnDwt
hJ wGuf o,HZmwtusK;d t
jrwfukdjynfe,fwikd ;f u rcHpm;Ekid w
f t
hJ wGuf
*kjyKzv
Ykd t
kd yfw,fvv
Ykd nf; oH;k oyfajymqdk
aeMuygw,f/

c&D;oGm;{nfUonfvma&mufrIjrifUcsdefwGif pdefac:rIrsm;ESifUBuHKawGY&zG,f&dS
jrefrmEdik if o
H Ykd a&muf&v
Sd m
aom c&D;oGm;ta&twGuf wd;k jrifh
vmcsed w
f iG f c&D;oGm;vkyif ef;rSm pdef
ac:rIrsm;ESifh &ifqdkifae&aMumif;
heraldsun \ azmfjyrIt& od&onf/
jrefrmEdik if H 1996 ckEpS w
f iG f c&D;
oGm;vkyif ef;udk pwifvyk af qmifchJ
aomfvnf; pD;yGm;a&;ydwq
f rYkd aI Mumifh
EdkifiHjcm;c&D;oGm; vma&mufrIEIef;
arQmv
f ifo
h avmuf jrifw
h ufrI r&dS

cJhaMumif;od&onf/ppftkyfcsKyfrIrS
t&yfom;tpd;k &odYkajymif;vJcsed w
f iG f
pD;yGm;a&;ydwfqdkYrIrsm; ajzavQmh
vdu
k af om 2011 ckEpS f aemufyikd ;f
c&D;oGm;{nfo
h nfvma&mufrEI eI ;f rSm
2010 jynfEh pS w
f iG f c&D;oGm;{nfo
h nf
oH;k ode;f cefY vma&mufrI jrifw
h ufchJ
Ny;D 2020jynfEh pS w
f iG f c&D;oGm; {nfh
onf ckepfoed ;f xd jrifw
h ufvmEdik f
onf[k cefrY eS ;f xm;onf/

odkYaomf jrefrmhc&D;oGm;vkyf
ief;twGuf BuKH awGU&Edik af om pdef
ac:rIrsm;teuf aps;EIef;BuD;jrifhrI
vnf ; wpf c k t ygt0if jzpf E d k i f
aMumif; oHk;oyfrIrsm; &dSaeonf/
NAw
d ed Ef ikd if o
H m; Marcus Allender u
jrefrmEdik if \
H tcsKUd ae&mrsm; [dk
w,faps;EIef;BuD;jrifhrIudk c&D;oGm;
{nfo
h nfrsm; BuKH ae&aMumif; ajym
qdck o
hJ nf/ Allender u ]]jzpfoif?h &dS

oifw
h hJ aps;EIe;f xuf jrifah ew,f/
&efuek Nf rKd UjyifbufrmS vnf; aps;EIe;f
rsm;w,f/ vGecf w
hJ hJ av;ESpaf vmuf
u Park Royal [dw
k ,frmS wpfn
wnf;cdw
k ahJ ps;EIe;f [m a':vm 60
&dSayr,fh vuf&dSrSm a':vm 60
ausmfjrifhwufaew,f/ tajccH
taqmufttHyk ikd ;f wd;k wufaumif;
rGeaf tmifvnf; vkyaf qmif&r,f/
jrefrmEdkifiHtwGif;&dS ae&mtrsm;

tjym;udk oGm;vdkY&ayr,fh vrf;


aumif;rGerf I r&dw
S maMumifh tcsed ,
f l
&r,f}}[k ajymqdo
k nf/
,ckESpfrukefrD c&D;oGm;rsm;
e,fpyfrw
S pfqifh 0ifa&mufEikd &f ef
rlq,fEiS ahf &Tvw
D w
Ydk iG f e,fpyf*w
d f
rsm; zGihf vSpo
f mG ;rnfjzpfaomfvnf;
,if; a'o wdik ;f &if;om;vufeuf
udik rf sm;ESiw
hf u
kd yf rJG sm;jzpfymG ;cJ&h mNird ;f
csrf;a&;oabmwlnDrI vufrSwf

a&;xd;k Ny;D aemuf c&D;oGm;{nfo


h nf
rsm; uke;f vrf;rSwpfqifh 0ifa&muf
Edik zf ,
G &f aSd eonf/ &efuek Ef iS rhf Eav;
NrKd Uwdo
Yk nf c&D;oGm;{nfo
h nf rsm;udk
qGaJ qmifrt
I &dq
S ;kH ESihf pdwf 0if pm;rI
jzpfapNy;D apwDyx
k ;kd 2000 ausm&f Sd
aomyk*NH rKd UrSmvnf;uarm'D;,m;\
emrnfausmf tefaum0yfausmif;
awmfBu;D ESit
hf wl c&D;oGm;rsm;u
pdw0f ifpm;Muonf/
ZMO

vli,fa&;&m

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

13

tem*wfrIef0g;aeonfh jrefrmuav;vkyfom;rsm;b0
cifEi
S ;f Munfom(jrpfrc)
]]vufzuf&nf usqrd w
hf pfcu
G f 'Dbuf 0dik ;f a[h}}
ykq;kd wdw
k Ekd iS hf ta&mifviG ahf eonfh teDa&miftusu
0kd wfqifxm;onfh uav;i,f
wpfO;D onf ycH;k ay:rS ykq;kd pkww
f pfxnfjzifh pm;yG0J idk ;f tm; oef&Y iS ;f a&;vkyaf e&if;rS toH
us,u
f s,jf zifh pm;p&mrsm;tm; qufwu
kd &f w
G jf y&if; pm;vufp xrif;yef;ueftm; wpfcsuf
vSnMhf unf&h if; aemufxyfa&mufvmonfh pm;oH;k oltopfrsm;xHoYkd ajy;vTm;oGm;avawmh
onf/NzdK;ausmf(trnfvTJ) touf (12) onf {&m0wDwkdif;a'oBuD; a';'&JNrdKUe,frS
&efuek Nf rKd Uv,f&dS vufzuf&nfqidk w
f pfqidk o
f Ykd vma&muftvkyv
f yk u
f ikd af eonfh uav;
i,fwpfO;D jzpfonf/vufzuf&nfqidk rf sm; tvkyv
f yk f ae&onfh pm;yGx
J ;kd uav;i,frsm;\
tvkycf sed rf mS eHeufav;em&DcefrY S pwifum n 10 em&Dtxd&adS Mumif;? abmvH;k yGjJ yonfh
qkid rf sm;qd&k ifawmh n 12 em&D/ tcsKUd qdv
k Qif eHeufvif;tm;Bu;D csed t
f xd tvSnu
hf svyk u
f ikd f
&avh&NdS y;D wpfcgwpf&q
H v
kd Qif abmvH;k yGjJ yoaecsed f acwtyd Mf u&Ny;D eHeufqikd zf iG &hf ef
jyefvnfjyifqif&onf[k pm;yGx
J ;kd vkyu
f ikd af eonhf uav;i,fwu
Ykd qdo
k nf/
&efukefNrdKUwGif; vufzuf&nf
qdik rf sm; tawGU&rsm;vmNy;D bD,mqdik rf sm;
rSm tawGU&trsm;qHk;aom 'kwd,qdkif
trsK;d tpm;jzpfvmonf/ xdb
k ,
D mqdik rf sm;
vnf; uav;vkyo
f m;wdu
Yk kdpm;yGx
J ;kd tjzpf
cdik ;f aprIrsm; &Sv
d maMumif;udv
k nf; od&&dS
onf/ ]]t&ufqikd w
f ?Ykd pm;aomufqidk w
f rYkd mS
&Sad ewJh uav;awGtwGuaf wmh avmavm
q,f bmtpDtpOfrrS &Sad o;ygbl;/ wcsKUd
u rdbawGu,
kd w
f ikd f tcaMu;aiG,Nl y;D oGm;
xm;wmqdak wmh olwrYkd o
d m;pk pm;0wfae
a&;t& uav;udktrSDjyKxm;wmqdkawmh
bmrSvyk af y;vdrYk &bl;}} [k uav;oli,f
apmifah &Smufa&;tzGUJ rS &JrLS ;trfacgif'ifu
ajymonf/
uav;oli,fOya'onf ,ckacwf
ESihf rudu
k n
f o
D nft
h wGuf jyifqif&ef tqdk
jyKxm;aMumif;? vlr0I efxrf; u,fq,fa&;
ESihf jyefvnfae&mcsxm;a&; 0efBu;D Xmeu
vnf; uav;oli,fjyKpkapmifha&Smufa&;
ESio
hf ufqikd o
f nfhOya'udak &;qGw
J ifjyxm;
aMumif;? uav;oli,frsm;tm; apmifh
a&SmufEidk af &; tpDtpOfrsm;udk aqmif&u
G f
Ekid &f ef jyifqifaeonf[k if;uqufajym
onf/
Ekid if aH wmftpd;k &taejzifh rlvwef;
ynma&;tm; tcrJyh nma&;tjzpf owf
rSwx
f m;aomfvnf; tpdk;&ausmif;rsm;odYk
vma&mufynmoif,cl iG rhf &onfh uav;
rsm;rsm;jym;pGm&Sad eao;onf/xdu
k av;i,f
rsm;twGi;f vrf;ab;ae avvGiu
hf av;
i,frsm;tm; tpd;k &rS zGiv
hf pS x
f m;onfh vl
i,favhusifhxdef;odrf;a&;ausmif;rsm;ESifh
jyifyvlrt
I zGUJ tpnf;rsm;u ynmoifMum;
ay;aeMuaomfvnf; qkid rf sm;wGif tvkyf
vk y f u d k i f a eMuonf h uav;i,f r sm;\
ynma&;twGuf xnfo
h iG ;f pOf;pm;onfukd
rawGU&ao;ay/
]]ynma&;avmuu vlwpfa,muf
taeeJaY &m Ekid if o
H m;wpfa,muftaeeJY yg
ajym&r,fqdk&if aps;qkdifawGrSm tvkyf

vkyaf eNy;D t&G,rf a&mufao;wJh uav;


awG&UJ ynmoifMum;a&;eJYywfoufvYkdouf
qdkif&mvlrI0efxrf;0efBuD;Xmeujzpfap?
ynma&;0efBu;D Xmeujzpfap wpfpw
kH pfck
aom rl0g'csrSwfNyD; taumiftxnf
azmfr,fq&kd ifawmif atmufajcuaepNy;D
taumiftxnfazmf&r,fh taetxm;
&Sdygw,f}} [kEkdifiHjcm; bmomwuodkvf
'eduaA'XmerS wGzJ ufygarmu(Nird ;f )
OD;pd;k atmifuoH;k oyfonf/
t&G,fra&mufao;aom uav;
oli,frsm; ynmoifMum;Ekdifa&;rSm EdkifiH
twGi;f om jzpfonft
h wGuf vlr0I efxrf;
0efBu;D XmerS taumiftxnfazmfaqmif
&Guaf eonfh csrw
S x
f m;aom rl0g'rsm;yg?
rygqdkonfudk wyftyfrajymEkdifaMumif;?
vlr0I efxrf;u,fq,fa&;ESihfjyefvnfae&m
csxm;a&;0efBuD;Xmetaejzifh tqdkyg
uav;i,frsm;\ ynma&;udk taumif
txnfazmfaqmif&u
G af y;&ef jynfot
l rsm;
uarQmv
f ifah eaMumif;udv
k nf;if;uqdonf
k /
&efukefNrdKUtjyif tjcm;zGHUNzdK;NyD;
vlaersm;aom wkid ;f a'oBu;D ESijhf ynfe,f
rsm;? NrKd UBu;D rsm;vnf; toufrjynfah o;
onfh uav;i,frsm;tm; cdkif;aprIrsm;
jym;vmaMumif;? ,if;uJo
h Ykcdd ik ;f ap&eftwGuf
rdbrsm;udk,fwkdif vma&muftyfESHcJhNyD;
uav;i,frsm; &&Sdonfh vpmaiGrsm;
udv
k nf; ajcmufvpmtxd BuKd wifxw
k ,
f l
aeMuonf[k vufzuf&nfqidk yf ikd &f iS rf sm;
ESihf bD,mqdik &f iS yf ikd rf sm;u qdMk uonf/
]]uReaf wmfq
h ikd rf mS awmh tvkyo
f rm;
17 a,mufavmuf&w
dS ,f? aeYqidk ;f ? nqdik ;f
eJYxm;w,f/ t&rf;i,fwJhuav;awGudk
awmh qkid rf mS ac:rcdik ;f ygbl;/ uReaf wmhq
f D
rSmawmh15ESpef Y16
J ESpt
f &G,af wGy&J ydS gw,f}}
[kajrmuf'*HNk rKd Ue,f Adv
k rf LS ;Axl;vrf;ray:
wGif zGifhvSpfxm;aom bD,mqdkifydkif&Sif
wpfO;D uajymonf/
vufzuf&nfqidk rf sm;u uav;i,f
rsm;tm; cdkif;ap&ef ydkrdkBudKufESpfoufMu

aMumif;? e,fNrKd Ursm;rS uav;i,frsm;udo


k m
cefYxm;aMumif;? {&m0wDwkdif;a'oBuD;
bufrS uav;i,frsm;onf &efukefNrdKU&Sd
vufzuf&nfqkdifrsm;odkY tvkyfvkyf&ef
ydkrdka&mufvmwwfonf[k qkdif&Sifrsm;u
qdo
k nf/
]]e,fu uav;awGqakd wmh tdrjf yef
ajy;zdv
Yk nf;rvG,b
f ;l / &efuek v
f nf;roGm;
wwfawmh aumif;wmaygh? vlBu;D xuf cdik ;f
vdyYk akd umif;w,f/ jyefrajymwwfb;l ? aqmh
wwfayr,fh aMumufwwfw,f? 'gaMumifh

tm;vH;k onf aeYpOfeeH uf 5 em&DrS n 10


em&Dtxd tvkyv
f yk &f Ny;D ausmif;rwuf&
aMumif;? ausmif;wufvykd gu rdbac:um
tdrfjyefcdkif;onf[k tqdkygqdkif&Sifuqdk
onf/ rdbrsm;taejzifh toufi,fonfh
uav;rsm;tm; cdik ;f ap&ef rydo
Yk ifah Mumif;?
toufi,fonfhuav;rsm;onf tvkyf
cGit
f wGi;f apmpD;pGm0ifa&mufygu pdw'f Pf
&mrsm;&um aiGaMumift
h usiphf m&dwy supf ;D
rIrsm;aMumif;? uav;i,frsm; cdkif;aprI
rsm;jym;um ausmif;raeEkdifonfh ta&

wdkif;jynfwdk;wufvm&if
avvGifhuav;i,fawG
avsmo
h mG ;rSmyJqw
kd m rjzpfoifb
h ;l /
uRefawmfuawmh 'Duav;awG
wkdif;jynfwdk;wufvmwmudk aeylxJuae
yifyef;qif;&JpGm &yfapmihfae&wmrsKd;
rjzpfapcsifbl;/
uav;yJac:ygw,f}} [k prf;acsmif;NrKd Ue,f
twGif; vufzuf&nfqkdifBuD;wpfqdkif
zGiv
hf pS x
f m;onfh qdik &f iS w
f pfO;D uqdo
k nf/
tqdyk gqdik Bf u;D uav;i,f 20 cefY
tvkyfcefYxm;NyD; trsm;tm;jzifh touf
ckepfESpfrS 12 ESpft&G,ftxdom&Sdonfh
uav;rsm;jzpfMuonf/ xdkuav;rsm;

twGuf rsm;jym;vmjcif;onf Ekid if zH UHG NzKd ;rI


aemufusum vlpY rG ;f tm;t&if;tjrpfrsm;
qHk;HI;aMumif; uav;oli,fapmifha&Smuf
rIrsm; jyKvyk af eonfhtzGUJ tpnf;rsm;u ajym
onf/
]]wdkif;jynfwdk;wufvm&if avvGifh
uav;i,fawG avsmo
h mG ;rSmyJqw
kd m rjzpf

oifhbl;/ uRefawmfuawmh 'Duav;awG


wkid ;f jynfw;kd wufvmwmudk aeylxu
J ae
yifyef;qif;&JpmG &yfapmihaf e&wmrsK;d rjzpf
apcsib
f ;l / 'Duav;awGukd vlt
Y odik ;f t0dik ;f
xJ jyef0ifqHhapcsifw,f/ uav;tcGifh
ta&;csKd;azmufcHaewmawGudk umuG,f
ay;apcsiw
f ,f}} [kycJ ;l wkid ;f a'oBu;D jynf
NrKd U&St
d ajctaerJh vrf;ab;uav;i,frsm;
ulnDapmifha&Smufa&;aqmif&Gufaeonfh
ukPmvufrsm;uGe&f uf(jynf)\ twGi;f
a&;rSL;udyk n
k u ajymonf/
jrefrmEkdifiHynma&;pepf\ oifdk;
nT e f ; wrf ; jyKjyif a jymif ; vJ & ef t wG u f
ynma&;pepf jyKjyifajymif;vJa&;uGe&f uf
tjyif tjcm;tzGUJ tpnf;rsm;onf oif;kd
nTe;f wrf;topfrsm; a&;qGu
J m ynma&;0ef
BuD;Xme? ynma&;jrifhwifrIaumfrwDESifh
Ekid if aH wmforwwdx
Yk H wifjyxm;um ,ck
usif;yaeonfh vTwfawmfumvtwGif;
aqG;aEG;Ekdif&ef BudK;pm;aeonfhumv
ausmif;pmoifcef;ESifh a0;uGmaeonfh
tvkycf iG t
f wGi;f rS oufi,fuav;rsm;\
tem*wfudkvnf; xnfhoGif;aqG;aEG;ap
vdak Mumif; uav;oli,fapmifah &Smufa&;
tzGUJ rsm;u tBujH yKajymqdMk uonf/
]]qdik w
f pfqikd rf mS uav;i,ftenf;
qH;k 10 a,muf&w
dS ,f/ tJvq
kd ikd rf sK;d wpf&m
&Sw
d ,fq&kd if uav;i,f b,fEaS ,muf&dS
rvJwu
G Mf unfah ygh/ Ekid if t
H wGufuav;awG
pmroifEikd b
f ;l / vkyif ef;cGiu
f 0kd ifNy;D cdik ;f ap
cHae&wm wkdif;jynftwGuf trsm;BuD;
epfemygw,f/ tpd;k &taeeJaY &m jynfoal wG
uyg vufw&JG r,fu
h pd y g}} [kwpfu,
kd af wmf
y&[dworm;rsm;uGe&f ufrS twGi;f a&;rSL;
ud&k 0J if;uajymonf/
pm - 27 odYk

14

tdwfzGifhay;pm

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

ol&d,ae0ef;*sme,fodkY

m
p
;
y
a
h
f
i
G
tdwfz
atmif[P
d ;f (usKduaf xmf)

ol&,
d tvif;*sme,fukd uReaf wmf rzwfjzpfcyhJ g/ e,frmS a&mufaecJo
h vdk *sme,frsm;eJY tvSr;f a0;vdYk pmiwf? ayiwftaeusypf mG eJyY J
rjzpfraeaecJ&h &if; tcsed jf zKe;f cJ&h w,f/ &efuek f jyefra&mufrrD mS ol&d,tvif;*sme,f 0ifa&muford ;f qnf;cHchJ&aMumif; Mum;odvu
kd &f w,f/
uReaf wmft'J u
D pd u
kd ar;jref;&if; avhvmMunfrh w
d ,f/ tjcm;*sme,fawGuv
kd nf; tuJcwf w,f/ uReaf wmfi,fi,fu owif;pm? *sme,f
avmuukd us;D uef;awGyrm ud,
k t
hf rsK;d xdvYkd 0dik ;f tmrvm;? xd;k r,f? qdwrf ,fvnf; vkyMf urvm;vd/Yk [kww
f ,fav? owif;*sme,fvYkd
urn;f wifvu
kd w
f meJYtrsK;d wltrsK;d t&if;awGjzpfomG ;Ny/D tJ'rD mS t,ltq? cH,cl suw
f cl sirf S wlrmS aygh/ 'gayrJhjynfoUl ta&;twGuw
f ikd ;f jynf
twGuaf wmh oabmxm;wpfcw
k nf;&d&S rSmaygh/
tJ'gaMumifh tpd;k &&JU rSeu
f efrI tm;
enf;wmjzpfjzpf? tpd;k & odrYk [kwf tmPm
&do
S al wGeYJ yl;aygif;xm;wJh yk*v
u
d vkyif ef;
&Sifjzpfjzpf jynfolYtay: apmfum;&if
owif;*sme,fyo
D pGm azmfjy&r,f/ a&;om;
Mu&r,f/ 'DaeY pme,fZif; vGwv
f yfciG &hf aSd e
Ny;D yJ/ t*Fvyd af cwf? *syefacwf owif;pm
q&mBu;D rsm;udak wmh uReaf wmfrrDyg/ ocif
udk,fawmfrIdif;? q&mAef;armfwifatmif?
*sme,fausmOf ;D cspaf rmif/ tJ'gawGuakd wmh
pmxJrmS zwf&orQ rSwpf w
JG mav;awG ajym
wm/ uReaf wmfi,fi,fu OD;tke;f cif&UJ rd;k
BuKd ;owif;pmwdu
k u
f kd ausmif;om;awG0ikd ;f
&mrS &Jt&m&dw
S pfO;D u aoewfeyYJ pfvYkd[,f
&DwefaoqH;k &wJu
h pd ? aemufwpfaeY aMu;rHk
owif;pm rsuEf mS zH;k rSm tyDtjyif ygvmcJh
wmudk awGUcJ&h zl;w,f/ owif;t&awmh olY
xufigaumif;? xl;atmif? OD;atmifvYkd &Sm
azG,&l w,f/ owif;pmwdu
k ?f *sme,fwu
kd f
eJYywfouf&ifawmh us;D uef;rsm;vdyk J trsK;d udk
xd&if 0dik ;f tmwwfwt
hJ usirhf sK;d &dMS u w,f/
'DaeY&UJ yk*v
u
d owif;*sme,fawG?
yk*vduowif;pmawGuawmh wpfapmif
avsmo
h mG ;&if NyKd ib
f ufavsmw
h ,fqw
kd hJ yk*
vdu pD;yGm;a&;qefwhJ t,ltqrsK;d awGyJ
&dyS &kH w,f/ wcsKUd *sme,facwfrYkd a&ma,mif
Ny;D tusK;d tjrwf jzpfvjkd zpfjim; vkyo
f rl sK;d

awGvnf;ygw,f/ wcsKUd tmPm&&daS &;


ykwfcwfa&;om;NyD; *sme,fMoZm wnf
axmifMuwJhta,mifaqmif *sme,frsK;d awG
vnf; &dw
S ,f/ wcsKUd pmaypdppfa&;wifNy;D
tppfrcH&awmhbl;qdkwmawmif ordkif;
aMumif;trSeu
f kd jzwfawmufNy;D 'DaeYtxd
taMumufw&m;awG&dSwJh *sme,frsKd;awG
vnf; &dw
S ,f/ uReaf wmfi,fi,fu tm;us
cJh&wJh yk*vdu *sme,fawG? r*Zif;awGeJY
awmh jynfrh MD ua&; vdak o;w,f xifyg&JU/
'gayrJh owif;*sme,fawGu 0,frzwfEikd f
avmufatmif rsm;vGe;f ygw,f/
'DaeY y&dowf[m cyfpmG pGm*sme,frsK;d
udk BudKufw,f/ bmvdkYvJqdkawmh olrsm;
tpGmcH? tEdik u
f sichf &H wm tESpf 50 qdak wmh
cH&vGe;f awmh emMunf;Muwmud;k / 'gayrJh
tJ'pD mG vGe;f wJh*sme,fukdavhvmMunfah wmh
tJ'D*sme,f&JU ausmaxmufaemufcHu
b,ftzGUJ tpnf;uqdw
k hJ rSwcf suBf u;D awG
ay:vmw,f/ tJ'rD mS bmpOf;pm;&ovJ/
rsuu
f ef;wapraMumufoal wGu ajymcsif
wmawG cyfMurf;Murf;0ifajymwmrsKd; &dS
w,f/ tJ'g &efo&l UJ ppfjrL wJh y&d,m,fxJ
uR0H ifomG ;awmhwmaygh/ tckacwfu wdik ;f
jynfeYJ jynfot
l wGuf r[kwb
f ;l / tmPm
twGuf tuGucf s jrL qG,f rm,m<u,fMu
w,f/tifrwefvyS wJt
h cif;tusi;f awGyg/

a[m tckMunfh/ ]]ol&d,tvif;}}


owif;*sme,f&JU pl;&SxufjrufrIaMumifh
todr;f cH&awmh csucf si;f ]]ol&,
d ae0ef;}}
wJh/ xyfxu
G Ef ikd yf u
kH qef;aejyefw,f/ wcsKUd
u ajymw,f/ *sme,frw
S yf w
kH ifu BuKd us
xm;wmwJ/h xm;ygav/ bmyJjzpfjzpf xuf
xufjrufjruf raMumufr&GUH ajymifajrmuf
wmuawmh jynfoal wG tm;ud;k p&m/ Munfh
&wmvnf; Edik if aH &;trIeYJ axmifxrJ mS ESpf
awGMumvmcJah wmh olwt
Ykd wGuf axmifqkd
wm tyef;ajz tem;,lpcef;tjzpf em;vnf

ygrS awmfveS af &; atmifjrifw,f/ jrefrm


jynf&UJ vGwv
f yfa&;twGuf Adv
k cf sKyaf tmif
qef; awmfveS o
f mG ;wm vGwv
f yfcsiw
f hJ jynf
olawG ygMuwmyJav/ tJ'rD mS vGwv
f yfrI
xuf ud,
k u
f sK;d pD;yGm; tmPmrufMuwJh vl
awGu t*Fvyd af cwfrmS bk&m;xl;Ny;D tvdk
awmf&jd zpfMu/ *syefacwfrmS pum;jyefjzpf?

yk*vdu owif;*sme,fawG?
yk*vduowif;pmawGuawmh wpfapmifavsmhoGm;&if
NydKifbufavsmhw,fqdkwJh yk*vdu pD;yGm;a&;qefwJh
t,ltqrsKd;awGyJ &dSyHk&w,f/ wcsKdU*sme,facwfrdkY
a&ma,mifNyD; tusKd;tjrwfjzpfvdkjzpfjim;
vkyfolrsKd; awGvnf;ygw,f . . . .
xm;yH&k w,f/ Edik if aH &;orm;qdw
k m axmif
usrmS raMumufoifw
h mawmh trSe/f pma&;
q&mBuD ; q&mAef ; armf w if atmif [ m
axmifoufeYJ tjyifrmS ae&wJh toufwu
G f
Munf&h if axmifoufu rsm;ygw,f/ 'gayrJh
[dk; zqyv ocifEk&JUacwfrSm EdkifiHa&;
orm;twGuf axmifqw
kd m ]]at uvyf}}?
]]bD uvyf}}&,fvYkd Edik if aH &;tqifh tedrhf
tjrifh cGx
J m;w,f/ cHpm;cGihf tjynf&h w
Sd ,f/
jrefrmhq&kd ,
S v
f pfqNkd y;D ta&mifjywJh ppftm
Pm&Siaf cwfa&mufawmh Edik if aH &;orm;qdk
&if zufqpftusOf;pcef;xJ xnfhw,f/
pdw"f mwfawG ysujf ym;atmif ESyd pf ufw,f/
use;f rma&;csKUd wJah tmif ESyd pf ufw,f/ ESyd f
pufvdkY 0&if jyefvTwfay;w,f/ EdkifiHa&;
orm;&JU axmifwiG ;f tcGit
hf a&;u ESyd pf uf?
nOf;yef;cH&wJh tcGihfta&;yJvdkY ajymvdkY&
w,f/ jrefrmjynf&UJ w&m;Oya'qdw
k m jynf
olukd ESyd u
f yG af &; owfowfy/J
b,fvykd J jzpfjzpfav/ Edik if aH &;orm;
r&d&S if jyKjyifajymif;vJrI rjzpfb;l / urmBu;D
udkjyefMunf/h ya'o&mZfacwfutmPm&Sif
awG?ppftmPm&Siaf wGukdawmfveS w
f u
kd cf u
kd f
wm[m Edik if aH &;orm;awGy/J t,ltq
awmh uGejf rLepfawG? qd&k ,
S v
f pfawG? 'Dru
kd
a&pDawG trsK;d rsK;d aygh/ tJ'ED ikd if aH &;orm;
awG[m jynfou
l kd pnf;H;k w,f/ jynfol awG

owif;ay;jzpf? trsK;d opmazmuf olrsK;d awG


uawmh 'DaeYvnf; &dw
S myJ/ tJ'v
D kdvlrsK;d awG
[m vljzpfNy;D vlt
Y odpw
d f r&dMS uwJh tcGihf
ta&;orm;? tacsmiform; trsKd;tpm;
awGygyJ/
tck ol&d,ae0ef;*sme,fxGufvm
awmh cyfMurf;Murf;yJ / cHpm;rIawGukd tm;r
emwrf; azmfxw
k ?f vkyu
f ikd af &;om;aeol
awGuawmh wuov
kd af usmif;om;awGyg/
'gayrJh olw&Ykd UJ Edik if aH &;b0 Murf;wrf;pGm
cHpm;cJ&h vGe;f vdYk emusirf aI wGaMumifh Murf;
wrf;&J&ifv
h eG ;f wmvm;/ olw&Ykd UJ ppfO;D jrm;
awG[m tqdyv
f ;l xm;[ef? xdcu
kd t
f qdyf
wufawmh ol&,
d tvif; todr;f cH&wJh
tjzpf/ tJ'g xyfxu
G v
f mw,f/ &J&ifjh cif;?
awmufajymifjcif;awGeJYyJ/ 'DaeY *sme,f
avmurSm]]ol&,
d ae0ef;}}udkpmzwfy&dowf
txl;tmHpk u
kd v
f mMuw,f/ tJ'g atmifjrif
rIy/J awGUzl;wJh *sme,fEpS af pmifq&kd ifvnf;
jynforl BuKd uw
f hJ ygwDukd ypfcwfwu
kd cf u
kd f
w,f/ csKUd ,Gi;f rIawG azmfjyw,f/ y&dowf
tmHv
k nf; pdu
k af &m yHrk eS jf yefjzpfomG ;w,f/
tJ'g *sme,faps;uGu&f UJ pnf;H;k a&;yJ/ 'gay
rJh tJ'*D sme,fEpS af pmif[m jynforl BuKd uf
wJh ygwD&UJ aiGeyYJ /J
bmyJjzpfjzpfav/ odrw
d hJ taMumif;
t&mav;u 'kw,
d urmppfumv *smreD?

tDwvD? *syefw[
Ykd m zufqpf0g' r[mrdwf
zGUJ Ny;D tiftm;xlaxmifatmifjrifcMhJ u&mu
*smreD [pfwvmu k&mS ;Edik if BH u;D udk odr;f
ydu
k af &;twGuf ppftiftm;rsm;pGmeJY jyif;
jyif;xefxef wdu
k cf u
kd w
f ,f/ &ufpufw,f/
tJ't
D csed rf mS pwmvif[m &JabmfveD ifeYJ
twlwuG awmfveS af &;wdu
k yf rJG mS yg0ifchJ
ovdk ppfr[mAsL[mudv
k nf; uRr;f usicf o
hJ l
jzpfw,f/ url;&SL;wd;k 0ifwu
kd v
f mwJh [pf
wvm&JU wyfawGukd rwdu
k b
f J ][}ay;xm;
w,f/ [pfwvm&JU wyfawGuvnf; zuf
qpfqw
kd t
hJ wdik ;f urf;ukeaf tmif &ufpuf
w,f/ ypfcwfwu
kd cf u
kd f pD;eif;vmw,f/
k&mS ;ppfwyfBu;D uvnf; tonf;,m;aeNy;D
wdu
k cf siaf eNy/D u&ifrvifeef;awmfu pwm
vif;&JU trdefYr&vdkY rwdkufbJ ae&w,f/
tJ'v
D ekd YJ [pfwvm&JU emZDzufqpfawG[m
k&mS ;jynfxJ ppfuRNH y;D trsm;Bu;D 0ifvmcJh
wmu u&ifrvifeef;awmfeyYJ g eD;vmNy/D
pwmvif[m tJ't
D csed u
f srS olpY pfwyfukd
wdu
k rf ed aYf y;vdu
k w
f ,f/ k&mS ;ppfwyf&UJ b,f?
nm w&Murf;wdu
k cf u
kd w
f m cHvu
kd &f awmh
[pfwvm&JU emZDwyf[m rIrvSaoaus
ukew
f ,f/ emZDwyfawGvnf; tajctae
r[efbJ tustqH;k awGrsm;vGe;f awmh wyf
qkww
f ,f/ pwmvif[m k&mS ;wyfukd tyD
tjyif aemufuvdu
k Nf y;D zdwu
kd cf ikd ;f w,f/
'Dvv
kd u
kd w
f u
kd &f if;u *smreDEikd if u
H kd wpf0uf
odrf;NyD;om; jzpfoGm;w,f/ tar&duefeJY
r[mrdwf wyfawGuvnf; [pfwvm&JU
emZDwyfawGukd vdu
k w
f u
kd &f if; *smreDEikd if H
udk wpf0uford ;f vdu
k Mf uw,f/ tJ'aD wmhrS
zufqpfemZDacgif;aqmifBuD; [pfwvm
vnf; udk,fhukd,fudk,f owfNyD;ao&wJh
tjzpf a&mufcw
hJ ,f/
ajymcsiw
f muawmh 'Dtjzpftysuef YJ
jrefrmjynf&UJ vuf&t
Sd ajctaet& r[m
AsL[menf;awGeYJ a&S;a&SUu qEjyrIawGukd
tomapmifMh unfh &Hxm;Ny;D vdck siw
f t
hJ csed f
t"rtMurf;zufNzKd ciG ;f cJw
h mawGvnf; &dv
S Ykd
ol&d,ae0ef;*sme,f[m b,fvdkausm
axmufaemufc&H rSd ,fqw
kd m rodayr,fh
jynfot
Yl wGuf xufjruf&w
J if;wJh *sme,f
wpfapmif&dSoifhwmrdkY nufnufuav;eJY
vSywJh y&d,m,f tcif;tusi;f eJq
Y &kd if jynf
olrsm;twGuf tNrw
J rf;&daS ezdYk wifjyvdu
k f
&ygw,fqykd gawmh/ /

EdkifiHa&;tifwmAsL;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

15

vuf&SdpepfrSm tjyeftvSefxdef;ndwJhoabmxuf

xdef;csKyfwJhoabm jzpfaew,f
2010 t&yfom;tpd;k &opf\ oH;k ESpw
f mumvtwGi;f Ekid if t
H wGi;f 'Dru
kd a&pDp;kd rd;k rI&jdS cif;?r&Sjd cif;Check & Balance jzpfjcif;? rjzpfjcif;?
h nf/
vuf&EdS idk if aH &;tajctaewdEYk iS hf pyfvsO;f NDF ygwDOu| OD;cifarmifaqGtm; awGUqHak r;jref;cJo

rif;0ef

ar;/ / 'Dru
kd a&pDEidk if t
H jzpf toGif
ul;ajymif;rI[m yDjyifNyv
D m;/
ajz/ / ygwD pHk 'D rd ku a&pD a cwfo pf
wpfcu
k kd 0ifa&mufaew,fqNkd y;D jynfou
l
a&G;cs,x
f m;wJh tpd;k &tzGUJ awG ay:ayguf
vmNy/D 'g[mEkid if aH &;tul;tajymif;umv
rSmyJ &Sad o;w,f/ 'Dru
kd a&pDacwfopfxu
J kd
awmh ra&mufao;bl;/ 'Dru
kd a&pDvm;&m
udk a&SUqufNy;D oGm;aeqJyg/
ar;/
/ 'Dru
kd a&pDpepfrmS ta&;Bu;D wJh
Check and Balance udb
k ,fvjkd rifv/J
ajz/
/ tjyeftvSex
f ed ;f nw
d o
hJ abm
u tajccHOya'jy|mef;xm;wJh tcsuaf ygh/
wu,f t jyif r S m u tjyef t vS e f x d e f ;

ausmif;rIxuf ydu
k aJ ewJh taetxm;udk
a&mufaew,f/ tjyeftvSex
f ed ;f csKyrf u
I kd
a&mufaew,f/ r@dKifwpfcku wpfckudk
xde;f csKyaf ewm[m vGwv
f yfru
I kd uefo
Y wf
aewmyg/ vGwfvyfpGmusihfoHk;cGifh&SdrS 'Drdk
ua&pD vuPmyDjyifrmS aygh/
ar;/
/ t&yfom;tpd;k &oufwrf; oH;k
ESpw
f mumvtwGi;f 'Dru
kd a&pDenf;vrf;
wusjzpfwhJ udp& yfav;awG ajymjyay;yg/
ajz/ / &Sm;&Sm;yg;yg;xJu OyrmoH;k ck
avmufxw
k jf yr,faemf/ usio
hf ;kH wmr[kwf
bJeJY wGef;tm;aMumifhjzpfwmawGvnf;&Sd
w,f/ jrpfqHkpDrHudef;rSmqdk jynfolYqEudk
tpd;k &u rwGe;f vSeEf idk b
f ;l / vdu
k af vsmay;

cJ&h w,f/ 'g[musio


hf ;kH rIxrJ mS wpfpeG ;f wpfp
ygaew,fvaYkd jymvd&Yk w,f/ yk'rf 18 udzk suf
r,fqw
kd hJ toHMum;&wmvnf; 'Dru
kd a&pD
oabmw&m;yJav/ aemufqHk;wpfcku
tck v Qyf p pf r D w mcawG a ygh / jynf o l u
vufrcHEidk v
f Ykdvmr,fb
h wf*sut
f xd qkid ;f iHh
xm;r,f q d k w J h tajzxG u f v mwmaygh /
'gawG[m 'Dru
kd a&pDqefwmaygh/
ar;/ / vTwaf wmfwiG ;f tcif;tusi;f
udk b,fvo
kd ;kH oyfrvJ/
ajz/
/ vTwaf wmfqw
kd m Oya'jyKru
I kd
aqmif&u
G &f wmud;k / Oya'qdw
k m[m tpd;k &
udk tusK;d jyKwhJ Oya'r[kwb
f eJ YJ jynfou
l kd
tusK;d jyKwhJ Oya'toGiaf qmifvmatmif
ajymif;vJypfzdkY vdkw,fav/ 'Drdkua&pD
rajymif;ao;wm Oya'awGrjyifEidk af o; vdYk
'Drdkua&pDajymif;zdkY vTwfawmfu p&rSmyJ
av/ uReaf wmfww
Ykd ifxm;wJh Anti Monopoly Law aygh/ pD;yGm;a&;vuf0g;Bu;D tkyr
f I um
uG,af &;Oya'aygh/ 'gawG[m jynfot
l m;
vHk;yg0ifEkdifwJh pD;yGm;a&;tuGufBuD; jzpf
vmatmif? pD;yGm;a&;tkypf ;D olr&Sad tmif
wifwOhJ ya'/ wifwmyJ&w
dS ,f/ vTwaf wmf
xJrmS cdek aD wG? cdek eD YJ ywfoufoal wGygae
w,f/ 0efBu;D awGu,
kd w
f ikd f pD;yGm;a&; ukrP
D

ydik x
f m;Muw,f/ rcsKycf s,&f bl;qdw
k hJ Oya'
Bu;D csvu
kd &f if tmPm&Sif t0ef;t0dik ;f xJ
u vlawGyJxdrSmrdkY 'gBuD;utoufr0if
ao;bl;/
ar;/
/ 2015 rSm PR usio
hf ;kH jcif;? rusihf
oH;k jcif;&JU tusK;d qufb,fv&kd rdS vJ/
ajz/
/ usio
hf ;kH r,fq&kd if ygwDi,fawG?
ygwDvwfawGyg rJay;wJhjynfol&JU qEeJY
vTwaf wmfxaJ &mufrmS yJ/ rusio
hf ;kH &ifawmh
trsm;pktEkid &f wJh yk*Kd vaf wGyJ vTwaf wmf
xJa&mufrmS / jynfo&l UJ qEukd tukev
f yk f
ray;Ekid b
f jJ zpfwmaygh/ trsm;pktEkid ,
f pl epf
udk usio
hf ;kH r,fq&kd if ygwDp'kH rD u
kd a&pDqw
kd hJ
pdu
k o
f bm0eJY rudu
k n
f b
D ;l /
ar;/ / 2008 zGUJ pnf;yHt
k ajccHOya'
jyifqifjcif;? topfjyefvnfa&;qGJjcif;eJY
ywfoufvt
Ykd efu,fo
h abmxm;u/
ajz/
/ rMumcPajymygw,f/ jyifoifh
w,fv?Ykd jyif&r,f[
h mawGawmif 65 csuyf Ykd
xm;wm&Syd gw,f/ jyifzyYkd J vdv
k m;ygw,f/
ar;/ /orwudk jynfou
l ,
kd w
f ikd f wdu
k f
du
k af &G;aumuf wifajrm ufciG &hf &if Ekid if rH mS
'Dru
kd a&pDtjynft
h 0&vmEkid rf vm;/
ajz/ / 'Dru
kd a&pDqw
kd m rd;k ay:uus
vmwmr[kwyf gbl;/ orwudk vGwv
f yfpmG

a&G;cs,fwifajrmufcGifh&onfhwdkifatmif
vnf;yJ tjynft
h 0&zdYk odyaf rQmv
f ifv
h Ykd r&
ygbl;/
ar;/ / Political Economy em;vnf
uRr;f usio
f o
l m orwjzpfoifw
h ,fq&kd if
2015orwb,fojl zpfEidk rf vJ/
ajz/ /vlyk*dKvfudkvufndK;xdk;jyvdkY r&bl;
av/ olrY mS wnfaqmufxm;wJhtzGUJ tpnf;
&S&d r,f/ pD;yGm;a&;tjrif&&dS r,f/ Ekid if aH &;
oabmyg0ifwJh EkdifiHwumtjrifus,frI
vnf;&S&d r,f/ 'Dvv
kd rl sK;d aygh/ ta&;Bu;D wm
EkdifiHudkcspf&r,f/ EkdifiHay:opm&Sd&r,f/
Ekid if aH &;tawG;tac:&S&d r,f/ b,fo&l ,f
vdYk ajymzdu
Yk apmao;w,f/ jrifuiG ;f xJrmS
vnf;ay:rvmao;bl;/uefv
Y efu
Y maemuf
uG,rf mS vnf; &Sad umif;&Sad eEkid w
f maygh/
ar;/
/,aeYvuf&EdS ikd if aH &;tajctae
udk oH;k oyfay;yg/
ajz/ / olY&JUqHkcsufaygh/ olY&JUt"du
qHck suu
f awmh Nird ;f csr;f a&;yJav/ ckvt
kd ekH YJ
usi;f eJY oGm;wmrsK;d t&ifur&Scd b
hJ ;l / trsK;d
om;nDnw
G af &;udo
k mG ;zdYkvdt
k yfaewJhtajc
taeyg/ Ekid if rH mS tajccHOya'jyifzv
Ykd w
kd ,f/
Nidrf;csrf;a&;&zdkYvdkw,f/ 2015 ua&muf
vmawmhrmS yg/
tckvakd jzMum;ay;wJt
h wGuf aus;Zl;wif
ygw,f/

{&m0wDbPf\ ATM pufrsm;wGif Master Card ESifh China Union Pay Card rsm;jzifh aiGxkwf,lEdkifNyD
&efuek ?f Ed0k ifbm-20
{&m0wDbPfrS wyfqifxm;onfh jrefrmEdik if H
tESt
H jym;&dS ATM pufrsm;wGif Master Card ESihf China
Union Pay Card rsm; aiGxw
k ,
f o
l ;kH pGEJ ikd Nf yjD zpfaMumif;
Ed0k ifbm 19 &ufwiG f xkwjf yefvu
kd o
f nf/ tqdyk g xkwf
jyefcsuo
f nf aejynfawmfwiG f usi;f yrnfh (27) Burd f
ajrmuf ta&SU awmiftm&Stm;upm;NyKd iyf EJG iS hf tcsed rf D
xkwjf yefjcif;jzpfaMumif;od&onf/
]]{&m0wDbPfu 'D0efaqmifru
I kd (27) Burd f

ajrmuf tm;upm; NyKd iyf u


JG kd vma&mufMur,fh Edik if jH cm;
c&D;oGm;{nfo
h nfrsm; tqifajyvG,u
f pl mG toH;k jyKEikd f
a&;twGuf Master Card eJY China Union Pay Card
wd&Yk UJ pnf;rsO;f pnf;urf;rsm;eJY tnD aqmif&u
G cf w
hJ ,f}}
[k {&m0wD bPf refae*si;f 'gdu
k w
f m OD;NzKd ;atmifu
ajymonf/
Master Card ESihf China Union Pay Card rsm;
yl;aygif;jcif;jzifh{&m 0wDbPfonf if;\ tvH;k pHyk g0if
Edik af om b@ma&;pepftm; OD;aqmifjcif;ESihf aiGom;

oH;k pGjJ cif;tm; avQmch s&ef AIM Network rsm;udk csUJ xGif
oGm;rnfjzpfaMumif;od&onf/
{&m0wDbPfonf 2013ckEpS t
f xd jrefrm
jynftESYH bPfcaJG ygif; 52 ck wd;k csUJ zGiv
hf pS cf NhJ y;D ATM
pufaygif; 73 ckukdwyfqifcahJ Mumif;? vlpY rG ;f tm; t&if;
tjrpf zGUH NzKd ;wd;k wufa&;udk tav;ay;aqmif&u
G f
oGm;rnfjzpfaMumif; od&onf/
0wf&nf

16

Oya'a&;&m

jynfaxmifpkorwjrefrmEkdifiHwGif
vlrsK;d aygif;pH?k Edik if o
H m;aygif;pHak exdik v
f suf
&Syd g onf/ vlrsK;d ESihf ud;k uG,o
f nfb
h momudk
,SOw
f
JG Edik if o
H m;owfrw
S
f r&yg/ trsK;d
om;wpfOD;ESifh trsKd;orD;wpfOD;vufxyf
jcif;rSm y#dnmOfOya'ESihf if;wdu
Yk ;kd uG,f
,HMk unfonfh bmom? "avhx;kH wrf;wdEYk iS hf
wku
d f u
kd o
f ufqikd yf gonf/ vlrsK;d toD;oD;?
bmomtoD;oD;onf rdrw
d b
Ykd mom"avh
xHk;wrf;t& vufxyfavh&SdMuygonf/
vufxyfjcif;qdkonfrSm trsKd;orD;ESifh
trsKd;om;wdkY\ cspfjcif;arwmtay:wGif
tajccHygonf/ vufxyfMuolEpS Of ;D onf
rdrw
d "Ykd avhx;kH wrf;t& toufjynfNh y;D ol
rsm;jzpfygu vGwfvyfaomoabmqE
tavsmuf y#dnmOfjyKEidk Mf uygonf/ jrefrm
Ekid if w
H iG f t&G,af &muforl sm; tufOya'
t& vufxyfxrd ;f jrm;&mwGif trsK;d orD; rSm
touf 18 ESpjf ynf&h rnfjzpfNy;D rdbtkyx
f ed ;f
ol\ oabmwlcGifhjyKcsuf&Sd&rnfjzpfyg
onf/ touf (20) jynfNh y;D ygu cGijhf yKcsuf
rvdktyfyg/ tdrfaxmifjyKzl;aom rkqdk;r?
uGm&Sif;NyD;olrsm;rSm touf>cif;csuf&Sdyg
onf/
jrefrmEkid if w
H iG f Ak'b
mom0if jrefrm
Ekid if o
H m;rsm; vufxyfxrd ;f jrm;&mwGi-f
(u) ESpOf ;D oabmwl vufxyfxrd ;f jrm;vQif
ta&SUckepftdrf? taemufckepftdrfodNyD;
bk&m;oGm;? ausmif;oGm;twlwl ykq;kd wef;
wiftMuifvifr,m;t&m a&mufonf[k
vufcx
H m;Muygonf/
(c) w&m;H;k wGif vufxyfrw
S yf w
kH ifonf
vnf; &Syd gonf/
(*) vlBu;D tod oufaopH&k ma&SUwGif aphpyf
aMumif;vrf;Ny;D todtrSwjf yKr*Fvmaqmif
Muonfvnf; &Syd gonf/
(C) tcsKUd u r*FvmqGr;f auR;Ny;D td;k tdrf
xlaxmifMuonfh "avhvnf;&Syd gonf/
tpvmrfbmom0ifrsm;u tpvmrf
bmomw&m;awmfEiS t
hf nD todoufao
rsm; a&SUarSmufwGif ]]aeum[f}} jyKvkyf
vufxyfxrd ;f jrm;Muygonf/ ]]aeum[f}}
rjyKvyk b
f J aygif;oif;qufqcH iG hf vH;k 0r&Sd
yg/ c&pf,mefbmom0ifrsm;uvnf; c&pf
,mefbmom"avhxHk;wrf;Oya'ESifhtnD
bk&m;ausmif;wGif vufxyfxrd ;f jrm;Muyg
onf/ [dELbmom0ifrsm;uvnf; [dEL
bk&m;ausmif;wGif vufxyfxrd ;f jrm;Muyg
onf/
bmomw&m;tm;vH;k vdv
k w
kd iG f bm
om0if?bmomwljcif;omvufxyfxrd ;f jrm;
Mu&ef twdtvif;jy|mef;csufrsm; &Sdyg
onf/ tpvmrfomoem? usr;f jrwfu&k f
tmeftapmif2 (2;221) wGif tpvmrf bm
om0iftrsK;d om;wpfO;D onf tpvmrf bm
om,HkMunfouf0ifolr[kwfonfhtrsKd;
orD;tm; xdrf;jrm;vufxyfjcif; rjyK&ef
vnf;aumif;? tpvmrfbmom0if trsK;d
orD;wpfO;D onf tpvmrfbmom ,HMk unf
ouf0iforl [kwo
f nfh trsK;d om;ESihf xdr;f
jrm; vufxyfjcif;rjyK&efvnf;aumif; twd
tvif;qH;k roGeo
f if vrf;nTex
f m;Ny;D jzpfyg
onf/
xdrf;jrm;r*FvmrIonf tMuifvif
r,m;ESpfOD;wdkY\ bmomt,l0g'wljcif;?
wpfOD;ESifh wpfOD;cspfcifpHkrufjcif;? udk,fh
tusK;d olt
Y usK;d udv
k v
kd m;jcif;? oem;Muifem
nmwmjcif;? oabmrQjcif;ESihf pnf;vH;k nD

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

xdrf;jrm;vufxyfjcif;ESifh pyfvsOf; rsKd;dk;jcm;em;jcif;?


wdkif; jynfjcm;em;jcif;? taoG;ta&mifjcm;em;jcif;?
vlwef;pm;uGJjym;jcif;wdkYonf xdrf;jrm;jcif;rjyK&ef
t"dutaMumif;w&m;rsm; r[kwfyg . . .
nGwjf cif;wdt
Yk ay: wnf&NdS y;D ,if;tcsuf
rsm;ESifh jynfhpHkaom tMuifvifr,m;wdkY
onfom OruGJodkufrysuf t"GefY&SnfpGm
aygif;oif; aexdkifEkdifMurnfjzpfaMumif;
&Si;f jyxm;Ny;D jzpfygonf/ xdr;f jrm;vufxyf
jcif;ESihf pyfvsO;f rsK;d d;k jcm;em;jcif;? wdik ;f
jynfjcm;em;jcif;? taoG;ta&mifjcm;em;
jcif;? vlwef;pm;uGjJ ym;jcif;wdo
Yk nf xdr;f jrm;
jcif;rjyK&ef t"dutaMumif;w&m;rsm;
r[kwyf g/ ud;k uG,,
f MkH unfrrI wlvQif bm
omrwlolwpfOD;u tpvmrfbmomudk
ouf0if,MkH unfvmygvQif xdr;f jrm;ydik cf iG hf
&Sdygonf/ xdrf;jrm;vufxyf&eftwGuf
tpvmrfbmomodkY0ifa&muf&ef twif;
t"rjyKvyk cf iG &hf adS Mumif; usr;f jrwfu&k t
f mef
rnfonfrh uygXfawmfwiG rf Qjy|mef;xm;jcif;
r&Syd g/ tpvmrfomoemwGifxdr;f jrm;vuf
xyfjcif;onf Civil Contract r[kwfbJ
wrefawmfr[
kd mr'\
f vdu
k ef maqmif&u
G f
&rnfh usiphf Ofwpf&yfjzpfaMumif; rSwo
f m;
&ygonf/
usr;f jrwfu&k t
f meftapmif 6(5;5)
wGif rGwpf viftrsK;d orD;rsm;ESihf ,cifusr;f
*ef cs;D jri ahf y;oem;jcif;cH&aom vlrsK;d wdYk
teufrS um,da`Ea pmihx
f ed ;f aom trsK;d

orD;rsm;tm; tpvmrfbmom0if trsKd;


om;u r[&f(ac:) xdrf;jrm;aMu;wifNyD;
tajrm ifr,m;r[kwb
f J w&m;0ifZeD;tjzpf
odum apmifx
h ed ;f jcif;jzifh xdr;f jrm;vufxyf
Mu&ef qH;k roGeo
f ifvrf;nTex
f m;ygonf/
]]tDrmef}} [kac:wGiaf om ,HMk unfru
I kd z,f
&Sm;NyD; xrf;jrm;vufxyfjcif;onf tv
[ tcsn;f ES;D yifjzpfaMumif;ESihfaemifwiG f
tusK;d ,kwyf supf ;D apaom taMumif;jzpf
aMumif; owday;xm;ygonf/
cspjf cif;arwmw&m;onf qef;Mu,f
ygonf/ tcsprf mS rsupf rd &Syd g[kvnf;
qdMk uygonf/ xdaYk Mumifv
h rl sK;d rwl? bmom
rwlolrsm;vnf; rdrdwdkY\ vGwfvyfaom
oabmqEtavsmuf y#dnmOfjyK vufxyf
Muonfrsm;&Syd gonf/
xdo
k v
Ykd ufxyf&mwGifESpOf ;D \bmom
wpfcck t
k & vufxyfMuonfrsm;vnf; &Syd g
onf/ vufxyfxdrf;jrm;jcif;rsm;rSm wpf
enf;enf;w&m;0ifaomfvnf; tcsKdUenf;
vrf;rusjcif;om&Syd gonf/
urmBu;D wGif Ekid if w
H pfcw
k nf; wHcg;
ydwfNyD;aer&yg/ tjyeftvSeful;vl;
qufqMH uygonf/ xdo
k EYkd idk if &H yfjcm;rS Ekid if H
jcm;om;rsm; jynfyEkid if t
H oD;oD;rS jrefrm

EkdifiHodkY 0ifa&mufvmMu&mwGif EkdifiHjcm;


om;tcsKdUonf jrefrmtrsKd;orD;rsm;ESifh
xdr;f jrm;vufxyf&ef w&m;H;k wGifusr;f used f
vTmrsm;jyKvkyfavh&SdMuygonf/ odkY&mwGif
tcsKdUaomEkdifiHjcm;om;rsm;onf jrefrm
trsK;d orD;ESihftrSew
f u,f vufxyfvjkd cif;
r[kwb
f J Ekid if jH cm;odYkjrefrmtrsK;d orD;rsm;udk
ac:aqmifum? tusio
fh u
d m ysujf ym;onfh
tvkyrf sm;apcdik ;f onft
h wGuf jrefrmtrsK;d
orD;rsm; twd'u
k a &mufum b0qH;k H;I &
rnfhtE&m,frsm; awGUBuHKcJhMu&onf[k
w&m;H;k csKyu
f oH;k oyfcyhJ gonf/
xdkYaMumifhEkdifiHawmfw&m;Hk;csKyfu
(1.7.1998)&ufpyJG gnTeMf um;csuftrSw-f
2^1998 udx
k w
k jf yefcu
hJ m jrefrmEkid if o
H m;
trsK;d orD;wpfO;D tm; Ekid if jH cm;om;wpfO;D ESihf
xdr;f jrm;vufxyfaMumif; usr;f used v
f mT jyK
vkyfa&;wifjyvmygu rnfonfhw&m;Hk;
urQ vufcaH qmif&u
G jf cif;rjyK&ef nTeMf um;
cJah Mumif; od&&dS ygonf/ (jrefrmtrsK;d orD;
qdkonfrSm Ak'bmom0ifArmtrsKd;orD;
wnf;udq
k v
kd jkd cif;r[kwyf g/ jrefrmEkid if o
H m;
trsK;d orD;tm;vH;k yg0if tusKH ;0ifygonf/)
xdo
k n
Ykd eT Mf um;csufxkwjf yefNy;D aemuf?
w&m;H;k rsm;u jrefrmEkid if o
H m; trsK;d orD;

wpfO;D OD;ESihf Ekid if jH cm;om;wpfO;D OD;udk xdr;f


jrm;vufxyf&ef usrf;usdefvTmjyKvkyfay;
jcif;r&So
d jzifh trSew
f u,fvufxyfvo
kd l
Ekid if jH cm;om;ESihf jrefrmtrsK;d orD;wdt
Yk wGuf
tcuftcJrsm; jzpfay:&aMumif;? jrefrm
trsK;d orD;rsm; &xdu
k o
f nfh tcGit
hf a&;rsm;
epfemqH;k H;I rIrsm; jzpf&aMumif;awGU&Sv
d m&
EkdifiHjcm;om;ESifh xdrf;jrm;vufxyfvdkol
jrefrmtrsK;d orD;wdYk epfemqH;k H;I rIrjzpfap&ef
twGuf Ekid if jH cm;om;ESihf jrefrmtrsK;d orD;
rsm; xdrf;jrm;vufxyfjcif; usrf;usdefvTm
jyKvyk af y;&ef wifjyvmygu w&m;H;k rsm;u
atmufygtcsufrsm;udk a&S;OD;pGm pdppf
aqmif&Guf&ef jynfaxmifpkw&m;vTwf
awmfcsKyu
f nTeMf um;csut
f rSw-f 1^2012udk
(9.5.2012) &ufwiG f xkwjf yefcyhJ g onf/
(u) w&m;H;k u usr;f used v
f mT jyKvyk v
f o
kd l
wdkYonf trSefwu,f tMuifvifr,m;
tjzpf ESpOf ;D oabmwl aygif;oif;&ef &nf
&G,
f xdr;f jrm;vufxyfvjkd cif; [kw^f r
[kwu
f kd cdik v
f o
kH nfh taxmuftxm; wifjy
Ekid jf cif; &S^d r&S?d
(c) usrf;usdefvTmjyKvkyfvdkolwdkYonf Ak'
bmom0ifrsm; [kw^f r[kw?f
(*) xdr;f jrm;vufxyfEidk o
f nfht&nftcsi;f
rsm;ESihf jynfph o
kH w
l Ykd [kw^f r[kw?f
(C) usr;f used v
f mT wGif azmfjycsurf sm;onf
rSeu
f efjcif; &S^d r&S?d
(i) vdrv
f nftvGaJ jymqdjk cif;? jzm;a,mif;
aoG;aqmifjcif;? Ncdrf;ajcmufjcif;wdkYr&SdbJ
rdrw
d \
Ykd oabmqEtavsmuf vGwv
f yf
pGm oabmwlusrf;usdefvTm jyKvkyfjcif;
[kw^f r[kw?f
w&m;H;k rsm;u txufygtcsuf ig;
csufudk pdppfNyD;aemuf oabmus aus
eyfrrI &Syd gu um,uH&iS Ef pS Of ;D ESpzf uftm;
w&m;olBu;D ESihfoufaorsm;a&SUarSmufwiG f
usr;f used af p usr;f used v
f mT wGif azmfjyyg
&Sad om tcsut
f vufrsm; rSeu
f efaMumif;
uwdc0H efcsuf vufrw
S af &;xd;k ap&rnf[k
nTeMf um;xm;ygonf/ xdo
k u
Ykd sr;f used v
f mT jyK
vky&f mwGif w&m;olBu;D u usr;f used o
f u
l kd
rodvQif usrf;usdefolonf rnfoljzpf
aMumif;ajymjyol\ trnf? Edik if o
H m;pdppf
a&;uwfjym;trSwf? ae&yfvdyfpmtjynfh
tpHu
k kd usr;f used v
f mT atmufajcwGif azmfjy
yg&Sad p&rnf[v
k nf;aumif;? usr;f used o
f u
l
rdrad &SUwGif vufrw
S rf xd;k onfh usr;f used f
vTm? usrf;usdefol\trnf? rdbtrnf?
tvkyt
f udik ?f ae&yfvyd pf m tjynft
h pHu
k kd
azmfjyxm;jcif; r&So
d nfu
h sr;f used v
f mT rsm;udk
jyKvkyfay;jcif; rjyK&[k nTefMum;xm;yg
onf/
xdjYk yifA'k b
mom0if jrefrmtrsK;d orD;
ESifh Ak'bmom0if EkdifiHjcm;om;wdkYjyKvkyf
onfh xdr;f jrm;r*Fvmusr;f used v
f mT jyKvyk f
jcif;udkoD;jcm;rSwyf w
kH ifpmtkyw
f iG f a&;om;
rSwyf w
kH ifvufrw
S af &;xd;k &rnf[knTeMf um;
xm;ygonf/ xdkodkYAk'bmom0if jrefrm
trsK;d orD;ESihf Ak'b
mom0ifEidk if jH cm;om; wdYk
jyKvyk o
f nfh xdrd ;f jrm;r*Fvmusr;f used v
f mT
jyKvyk jf cif;udkcdik w
f &m;H;k ? cdik w
f &m;olBu;D
uom jyKvyk af y;&rnf[k nTeMf um;xm;yg
onf/ tqdkygnTefMum;csuft&qdkvQif
trsK;d om;onf Ak'b
mom0ifjzpfvQif Ekid if H
jcm;om;jzpfvnf; jrefrmtrsK;d orD;ESihf xdr;f
jrm;vufxyfciG &hf adS Mumif; jrifomygonf/
(qufvufazmfjyygrnf/)

owif;pBuF H

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

17

w p f y wf t wG i f ; vd I i f ; jyif ; av x ef o w if ; t o H
tckwpfywf wpfywftwGif; vdIif;
jyif;avxefowif;toHtjzpf yxrOD;qH;k
ajymcsifwmuawmh vufyHawmif;ta&;
cif;yJ jzpfygw,f/ vufyaH wmif;a'o qm;
vif;Bu;D NrKd Ue,frmS &dw
S hJ rd;k BuKd ;jyif&mG eJY qnf
wnf;&Gmudkqufo,
G x
f m;wJv
h rf;aMumif;udk
vHNk cKH a&;wyfzUJG awGu ydwq
f w
Ykd m;jrpfxm;wJh
twGuf oGm;r&? vmr& jzpfum &GmcH? a'o
cHawGeYJ vH;k NcKH a&;wyfzUJG awG y#dyujzpfMu
wmyJ jzpfygw,f/
tJ'v
D kd ydwq
f x
Ykd m;wJah e&mrSm vHNk cKH
a&;tiftm; 200 avmuf&NSd y;D vufeufawG
vnf; udik af qmifxm;cJMh uygw,f/ &GmESpf
&Gmul;wJhvrf;udk oHql;BudK; twm;tqD;
tydwt
f qdaYk wGeYJ ydwq
f x
Ykd m;wmaMumifh rd;k
BuKd ;jyif&mG eJY tvnf&mG u aus;&Gmol? aus;
&Gmom; pkpak ygif; 150 cefu
Y z,f&mS ;ay;zdYk
awmif;qdck MhJ uygw,f/ vHNk cKH a&;wyfzUJG awG
ydwq
f x
Ykd m;wJh vrf;[m a'ocHjynfoal wG
pm;0wfaea&;twGuf aeYpOftoH;k jyKae&
wJv
h rf;jzpfNy;D jzwfoef;oGm;vm&wJh ajr{&d
,mawGuvnf; avsmaf Mu;,lxm;wJh ajr
awGr[kwb
f ;l vdYk a'ocHawGu ajymMuyg
w,f/ NyD;awmh wkwfukrPDeJY vkyfudkif
aqmif&u
G af ewJhpDru
H ed ;f e,fajrawGev
YJ nf;
a0;w,fvdkY qdkygw,f/ vlrIa&;udpawG
twGuv
f nf; roGm;&? EGm;awGtwGuf jruf
&dw?f aumuf;kd &dwzf v
Ykd nf; ay;roGm;? vSn;f
awGuv
kd nf; jzwfoef;armif;ESicf iG hf rjyKbJ
wif;wif;usyu
f syf wm;jrpfxm;wmyJ jzpfyg
w,f/
wu,fvYkd oGm;csi?f vmcsiw
f ,fqkd
&if 'Dyw
d q
f x
Ykd m;wJh vrf;{&d,mtwGi;f rSm
&dw
S hJ ,mcif;ydik &f iS af wGtaeeJY trnfpm&if;
ay;&r,fvYkdqdyk gw,f/ xGu&f ifvnf; vuf
rSwx
f ;kd Ny;D rS xGu&f r,fvYkd vHNk cKH a&;wm0ef&Sd
olawGajymwmudka'ocHawGu vufrcHbJ
twm;tqD;awG z,f&mS ;ay;zdo
Yk m t"du
xm;Ny;D awmif;qdck MhJ uygw,f/ aemufq;kH
qm;vif;Bu;D NrKd Ue,f tkycf sKyaf &;rSL;a&muf&dS
vmNy;D pDru
H ed ;f e,fajrjzpfvYkd wm;qD;ydwf
yifwmjzpfaMumif;? tifMuif;awmifay:rSm
oydwpf cef; zGix
hf m;wJt
h wGuv
f nf; ydwf
xm;wmjzpfaMumif;eJYtckajymaewJh,majr
awGudk tpdk;&ykdifNyD; aus;&GmawGuvnf;
w&m;0if aus;&Gm;awG r[kwfwJhtwGuf
tcsdefra&G; zsufodrf;vdkY&w,fqdkwmudk
ajymMum;cJah Mumif; owif;rsm;u qdyk gw,f/
'Dvekd YJ wpfzufew
YJ pfzuf ajz&Si;f vdYk
r&bJ jzpfae&muae aemufq;kH ESpzf uf y#d
yujzpfymG ;cJNh y;D a'ocHtcsKUd eJY &JwyfzUJG 0if
ud;k OD; xdcu
kd 'f Pf&m &&dcS MhJ uygw,f/ 'Pf&m
&&dcS MhJ uwJh &JwyfzUJG 0ifawG rH&k mG jynfoaYl q;
HBk u;D udw
k ufa&mufuo
k cJMh uayr,fha'ocH
awGuawmh vma&mufuo
k rI r&db
S ;l vdYkod&
ygw,f/ 'gayrJh 'Pf&m&&dcS w
hJ hJ a'ocH ig;OD;
udak wmhrEav;jynfoaYl q;HBk u;D udkydYkaqmif
vdu
k w
f ,fvYkd ajymygw,f/ tcif;jzpfymG ;rI
eJY ywfoufNyD; vHkNcHKa&;wm0ef,lxm;wJh
olawGajymwmuawmh a'ocH ta,muf
80 avmufu vHNk cKH a&;uif;wJuv
kd ma&muf

wpfZGwfxdk; waZmufuef; vkyfcJhorQ

jynfolawG cHaeMu&
a'ocHawGqDu ]tarpkudk
vufvTwfqHk;HI;vdkuf&NyD}qdkwJh
pum;eJY a':atmifqef;pkMunfqDu
]EdkifiHa&;vkyfw,fqdkwm tm;vHk;cspfatmif
vkyfaewmr[kwfbl;? tm;vHk;
cspfatmifqdk&if ZmwfurSmaygh}
Ny;D cJawGeYJ ypfcwfwu
kd cf u
kd cf v
hJ Ykd vHNk cKH a&;
wyfzUJG 0ifawGu toHjrnfwhJaAsmuft;kd awG?
a&mfbmusnaf wGeYJ jyefvnfypfcwfNy;D vlpk
cGcJ &hJ w,fvYkd qdykf gw,f/ 'gayrJh &JwyfzUJG 0if
awG ypfvu
kd w
f hJ aoewfusnq
f efxrd eS Nf y;D
rEav;aq;HBk u;D udk aq;ukozdYk a&muf&Sd
vmwJh rd;k BuKd ;jyif&mG u rat;pef;uawmh
]],mcif;awGqDoGm;wJh vSnf;vrf; (qnf
wnf;-ZD;awmoGm;wJv
h rf;) ay:wnfw
h nfh
rSm &Jpcef;vmcsxm;wmyg/ tJ'v
D kd tum
tuG,af wGecYJ sxm;awmh tpfrwdu
Yk z,f
ay;zdaYk wmif;qdck MhJ uwmyg/ tJ'v
D kdawmif;qdk
wmudk olwu
Ykd rausreyfjzpfNy;D nydik ;f us
awmh zrf;r,f? qD;r,fqNkd y;D jzpfvmwm/ n
ykdif;usawmh vluvnf; enf;oGm;w,f/
tJ'rD mS zrf;r,f? qD;r,fqNkd y;D jzpfvmwm/
ydwx
f m;wJv
h rf;udkjyefvnfziG ahf y;zdt
Yk wGuf

naecif;uwnf;u awmif;qdkMuwm/
uRerf wdYk pdwv
f nf; npfygw,f ? pdwv
f nf;
qif;&Jygw,f/ wd&pmefawGvnf; pnf;d;k
ydwx
f m;wJt
h wGuf ajzmifah jzmifw
h ef;wef;
roGm;&ygbl;/ uRerf wdu
Yk &Jpcef;vmcsxm;
wmudk a&TUay;yg? a&TUay;ygqdNk y;D awmif;qdk
Muwmyg/ tJ'gudkolwu
Ykd awmif;qd&k rvm;
qdNk y;D ae0ifwmeJY vrf;ay:rxGuef ?YJ xGuf
&ifzrf;r,faygh/ awmifoal wGuv
kd nf;oGm;
Mu? roGm;ao;bl;vm;? roGm;vdYk &d&S if &Jum;
ay: zrf;wifr,fqNkd y;D ajymw,f/ vlawGu
vnf; aemufqw
k ?f aemufqw
k o
f mG ;wJh tcg
usawmh olwu
Ykd vdu
k zf rf;w,f/ tJ't
D csed f
rSmyJ 0rfaygifqku
d x
f u
J ae &Jum;awG rD;
armif;xd;k vmwmudk awGU&w,f/
&Gmom;awGu &Jum;awGukfd t0ifrcH
bJ wm;w,f/ tJ'v
D kdwm;&rvm;qdNk y;D olwYkd

bufuav;cGeYJpypfw,f/ olwu
Ykd pypfwm
yg/ &Gmom;ESpaf ,mufukd xdw,f/ xdawmh
wdu
Yk akd wmh wu,fvyk yf gvm;qdNk y;D 'Dbuf
uvnf; jyefypfw
f ,f/ &Gm;om;awGu cJeYJ
jyefypfawmh &JawGu aoewfeJYypfw,f/
tcsuf 30 avmufawmh &drS ,fxifw,f/
olwYkd tiftm;u 40 avmuf&rdS ,f xifyg
w,f/ &Gmom;u 100 avmufyJ &dyS gw,f}}
(The Voice )

'DajymMum;csufawGudkMunfh&if ESpf
zufuv
JG aJG ewmudk awGU&rSmjzpfygw,f/ vHk
NcKH a&;wyfzUJG 0ifawGuvnf; &Gmom;awGpNy;D
ypfw,fvYkd ajymovdk &Gmom;awGuvnf;
vHkNcHKa&;wyfzGJUawGupNyD; ypfvdkY olwdkYu
vnf; jyefNyD;ypfw,fvdkY qdkygw,f/ 'gu
vnf; y#dyujzpfMuwJh ESpzf uf&UJ xH;k pHygyJ/
ud,
k b
hf ufu trSm; r[kwaf Mumif;udk uk,
d f
pD?ud,
k pf aD jymwwfMuygw,f/'gayrJhESpzf uf
pvH;k upNy;D wpfNyKd ief ufwnf; ypf cwfwu
kd f
cdu
k Mf uwmawmh r[kwyf gbl;/ wpfzufu
uk,
d x
f v
d ufa&muf usL;vGev
f o
Ykd m usew
f pf
zufu ud,
k u
hf ,
kd u
f ,
kd cf ck u
H muG,w
f hJ tae
eJY jyefNy;D ypfcwfwmuawmh aocsmygw,f/
pNy;D usL;vGew
f o
hJ u
l ow&d &Sd Sd trSeu
f kd trSef
twdik ;f wdwu
d sus ajymzdv
Yk t
kd yfyg vdrrhf ,f/
tckawmh ESpfzufpvHk; 'Pf&mawG
ud,
k pf &D cJMh uygw,f/ 'DEpS zf ufpvH;k uvnf;
jrefrmEdik if o
H m;awGcsn;f yJ jzpfMuygw,f/
&Gmom;awGbufu rdrw
d &Ykd UJ bd;k bGm;ydik v
f ,f?
,majrawGukd umuG,zf Ykd BuKd ;pm;&if; 'Pf
&m&cJMhuwmjzpfayr,fhvHNk cKH a&;wyfzUJG 0ifawG
uawmh wkw0f rfaygifurk P
&D UJ tusK;d udk

&JacgifraJ rmif
umuG,&f if; 'Pf&m&cJMh uwmyJ jzpfygw,f/
NyD;cJhwJhESpfwkef;uvnf; 'DvufyHawmif;
awmiftwGufa'ocHawGeo
YJ C
H mawmfawG
tBu;D tus,f 'Pf&mawG &&dcS MhJ uygao;
w,f/ tJ'w
D ek ;f u a'ocHukd vHNk cKH a&; wyfzUJG
0ifawGu rD;avmifAHk;eJYypfw,fvdkYtcdkif
trmajymcJMh uayr,fhtmPmydik af wGuawmh
rsu&f nf,Akd ;kH yJ oH;k cJw
h ,fvYkd qdyk gw,f/
'Dupd a wGukd ajz&Si;f aqmif&u
G zf Ykda':
atmifqef;pkMunf OD;aqmifwJh vufyH
awmif;ta&;cif; pHpk rf;ppfaq;a&; tzGUJ udk
zGUJ pnf;cJyh gao;w,f/ pHpk rf;ppfaq;a&; tzGUJ
&JU tpD&ifcpH m xGuaf y:vmwJt
h cgrSmawmh
a'ocHawG ,lusK;H r& 0rf;enf;aMuuGJ jzpfchJ
Mu&ygw,f/ a'ocHjynfoal wG arQmv
f ifh
xm;wmu vufyHawmif;pDrHudef;BuD;&yf
qdik ;f zdeYk YJ rD;avmif'Pf&m &&do
S mG ;MuolawG
twGuf w&m;cH tppftrSeaf zmfxw
k af y;zdYk
yg/ 'gayrJh tpD&ifcpH mu xdu
k w
f efwahJ vsmf
aMu;aiGay;NyD; 'DpDrHudef;udk qufvkyfzdkYeJY
vufyaH wmif;awmif qEjyrIukd ESrd ef if;cJ&h m
rSm rD;avmifA;kH awGukd roH;k bJ d;k d;k rsu&f nf
,dAk ;kH awGomoH;k cJw
h ,fvYkazmf
d jyxm;ygw,f/
'DtpD&ifcHpmudk a'ocHjynfolawG
tygt0if wpfjynfvHk;twdkif;twmt&
auseyfrI r&dMS uwmaMumifh a':atmifqef;
pkMunfudk,fwdkif vufyHawmif;awmif
a'ocHawGeYJ oGm;a&mufawGUqHNk y;D tpD&if
cHpmeJyY wfoufvYkd &Si;f vif;cJyh gao;w,f/
tJ'v
D &kd iS ;f vif;&mrSmawmh a'ocHawGqu
D
]]tarpkukd vufvw
T q
f ;kH H;I vdu
k &f Ny}D }qdw
k hJ
pum;eJY a':atmifqef;pkMunfqu
D ]]Edik if H
a&;vkyw
f ,fqw
kd m tm;vH;k cspaf tmif vkyf
aewmr[kwb
f ;l ? tm;vH;k cspaf tmifq&kd if
ZmwfurSmaygh}h }qdw
k hJ pum;ESpcf eG ;f uawmh
rSwaf vmufom;avmuf use&f pfcyhJ gw,f/
'DtpD&ifcpH mt& a'ocHtcsKUd avsmaf Mu;
aiG &,lcMhJ uayr,fhr,lwhJa'ocHawGvnf;
trsm;Bu;D useaf eygao;w,f/
bmyJajymajym 'DuaeY vufyaH wmif;
awmifprD u
H ed ;f tajctae[m yGNJ y;D rD;ao
r[kwaf o;ygbl;/ BuKd ;p&Sn&f n
S u
f kdrD;IUd xm;
wJh 'dik ;f erdu
k w
f pfv;kH vdk tajctaersK;d ygyJ/
'Dvdkjzpf&wmvnf; t&ifppftpdk;&vuf
xufu aus;Zl;cH? aus;Zl;pm;awGtaeeJY
]]ADw}kd } ydik &f iS Bf u;D tBuKd uf yGiv
hf if;jrifomrI
uif;rJph mG eJY vkyaf qmifcw
hJ hJ vky&f yfawG&UJ
tusK;d aus;Zl;awGyJ jzpfygw,f/ rdrt
d mPm
wnfNraJ &;twGuf aoewftm;ud;k eJY wpf
aZmufuef; vkycf o
hJ rQ jynfoal wGcg;oD;pGm
cHpm;aeMu&wJh tjzpftysurf sm;pGmxJu
wpfcyk J jzpfaMumif;yg/
/

18

owif;ESifhtjrif

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

OD;ae0if;\ ajr;rsm;vwfwavm

rnfonfhtzGJUtpnf;rS zGJU&efr&Sd
OD;ode;f pdef OD;aqmifonfh tpd;k &wufvmNy;D aemufwiG f tusO;f axmif toD;oD;&St
d usO;f om;rsm;tm; vGwNf ird ;f csr;f omcGijhf zifh
12 Burd v
f w
T af y;cJNh y;D aemufq;kH tBurd t
f jzpf Ed0k ifbm 15 &ufwiG f yxrOD;qH;k taejzifh Ekid if aH &;tusO;f om;[k oH;k EIe;f um
vTwaf y;cJNh y;D tusO;f axmif toD;oD;rS tusO;f om; 69 OD;vGwaf jrmufvmcJo
h nf/ vGwaf jrmufvmaom tusO;f om;rsm;xJwiG f Ekid if aH wmf
ykeu
f efrjI zifh jypf'PfusccH &hJ onfh tmPm&Siaf [mif; OD;ae0if;\ ajrESpOf ;D jzpfaom udak usmaf e0if;ESihf udak t;ae0if;wdEYk pS Of ;D vGwNf ird ;f
csr;f omcGijhf zifh vGwaf jrmufvmonft
h ay: taumif;jriforl sm;ESihf a0zefajymqdo
k rl sm; yg&Sad eMuonf/ xdjYk yifEikd if aH &;tusO;f om; a[mif;
tiftm;pkrS tmPm&Siaf [mif;OD;ae0if;\ ajr;ESpOf ;D jzpfaom udak usmaf e0if;ESihf udak t;ae0if;wdo
Yk nf jrefrmEkid if u
H kd tmPm&Sit
f jzpf
qufvuftyk pf ;kd Ekid &f ef tmPml;vky&f yfaMumifh tmPm&Sit
f csi;f csi;f tmPmvkyJG H;I edrchf &hJ Ny;D axmifusc&hJ olrsm; jzpfaMumif;? if;wdu
Yk kd
Ekid if aH &;tusO;f om;pm&if;wGif xnfo
h iG ;f jcif;twGuf Ekid if aH &;tusO;f om;a[mif;rsm; apmifah &Smufa&; toif; (AAPP) rS OD;bdMk unftm;
Iwcf sco
hJ nf/ Ekid if aH &;tusO;f om;rsm;tm; ulnaD pmifah &Smufaeaom tzGUJ ig;zGUJ rS xkwjf yefaompm&if;wGif Ekid if aH &;tusO;f om; 66 OD;om
pm&if;&Sad omfvnf; trSefwu,fvw
G af jrmufvmcsed w
f iG f 69 OD;jzpf aejcif;udv
k nf; a0zefrrI sm;&Sad eMuonf/ xdaYk MumifhrGe;f wnfah e*sme,frS
udak usmaf e0if; ESihf udak t;ae0if;wdYk vGwaf jrmufvmjcif;tay: taumif;ESihf tqd;k a0zefajymqdrk rI sm;tm; owif;ESit
hf jriftjzpf azmfjyay;
vdu
k yf gonf/
Ekid ^f usO;f vdo
Yk wfrw
S rf vm;/ trsm;jynfol Munf&h w,f/ 5(n) qd&k ifp;D yGm;a&;? 5(n)
udkoufOD;
udak zmufcw
JG mvm;? ppf,mOfwikd ;f udk azmuf vnf;&Sw
d ,f/ OD;ae0if;ajr;awGu Ekid if aH &;
(Ekid if aH &;tusO;f om;a[mif;rsm; tzGUJ )
J mvm; Munfzh v
Ykd w
kd ,f/ OD;ae0if;ajr;awG yk'rf pm&if;awmh0ifaew,f/ Ekid if aH &;yk'rf
yk'frawGuawmh EkdifiHa&;yk'frawG cGw
f mwmudak wmh rk'w
d myGm;Ekid yf gw,f/ r[kwaf yr,fhaumfrwDu Ekid if aH &;jzpfpOfxJ
ygyJ? pm&if;xJrSmawmhrygbl;? EkdifiHa&; vGwv
tusOf;om;a[mif;rsm; pdppfwJhaumfrwD udak usmpf ;kd (Edik if aH &;tusO;f om; ulnaD pmifh rSmtusKH ;0ifae&ifppfaq;ay;&w,f/ uRef
awmfwpYkd pfaq;csed rf mS Ekid if aH &; tusO;f om;
wifwo
hJ u
l vnf;wifw,f/ orwqDvnf; a&Smufa&;toif; AAPP)
wifwm&Sw
d ,f/ vufusepf pd pfa&;aumfrwD
Ekid u
f sO;f ? Ekid cf sKy?f AAPP? 88 yGiv
hf if; tjzpf od&SdrSwfwrf;wifEkdifzdkY eHygwfwpf
rSm tpnf;ta0;xkdifMuw,f/ t&ifu eJY SSNLD tzGUJ ig;zGUJ a&;qGw
J hJ Ekid if aH &; t ta&;Bu;D w,f/ vTwaf y;jcif;? ray;jcif;u
f ;kH Edik if H
vnf;'Dtwkid ;f ygyJ/ trsm;oabmeJY vky&f
usO;f om;pm&if;udk uReaf wmfwjYkd yKp&k w,f/ orway: rlwnfw,f/ twwfEidk q
wm&Sdw,f/ trsm;oabmwlwJhtwGuf tJ't
D zGUJ &JUpm&if;rSm 66 a,muf&w
dS ,f/ tJ'D a&;tusO;f om;awGygEkid af tmif tukef
t&ifutwkid ;f vky&f wmawGvnf;&Sw
d ,f/ pm&if;xJrmS ausmaf e0if;? at;ae0if;? bd;k pdppfaeygw,f/ Ekid if aH &;tusO;f om;rSe&f if
OD;jrifh0ifhatmif
awmfpMumatmifyGifhwdkY rygbl;/ olwdkY&JU orwuvnf; vTwaf y;csiaf Mumif; 0efBu;D
h ,f/Ekid if aH &;tusO;f om;
(Ekid if aH &;tusO;f om; a[mif;rsm;tzGUJ csKy)f yk'rf awGu 122^1? 5(n)? 5(Z) ygw,f/ OD;pd;k ode;f uajymcJw
ausmfae0if;eJY at;ae0if;udk EkdifiH jrefrmjynfrmS &Sw
d hJ yk'rf awGxrJ mS tBu;D qH;k ukef? rukefu vTwfay;wmeJYwifr&bl;/
a&;tusO;f om;tjzpf owfrw
S w
f mrBuKd uf yk'rf eJYtjrifq
h ;kH jypf'PfawGjzpfw,f/ rdom; vTwaf y;jcif;?ray;jcif;updppfa&;aumfrwDeYJ
bl;? axmifuvGw&f if b,foyl v
J w
G v
f w
G f pk0ifawGu pm&if;wifwm&Sw
d ,f/ AAPP rqdik fbl;/yk'rf -18vdrk sK;d xyfrzH rf;qD;wmawG
vGwNf ird ;f csr;f omcGihfay;wmuawmh aumif; uEkid if aH &; yk'rf tjzpfowfrw
S w
f hJ yk'rf awG? &Sdaeoa&GUEkdifiHa&; tusOf;om;tm;vHk;
ygw,f/ ppftpdk;&vufxufrSm rQwpGm rlawGawmh&w
dS ,f/ toif;&JUrlt& aqmif quf&adS erSmyJ/
OD;oka0 (Ou|? 'Dru
kd &ufwpfygwD? jrefrm)
w&m;pD&ifyikd cf iG hf ? xkacsyikd cf iG rhf &Scd b
hJ ;l / Ekid if H &Gu&f wmawGawmh&w
dS ,f/
bmyJjzpfjzpfvw
G Nf ird ;f cGiehf YJ vGwv
f m
a&;yk'frwpfckwnf;udkyJ MunfhvdkYr&bl;/ OD;&Jatmif (vufuseEf idk if aH &; tusO;f
wmuawmh 0rf;omp&mudpy gyJ/ tckum
5(n) &Sw
d ,f? Ekid if aH &;[kw?f r[kwv
f nf; om;pdppfa&;aumfrwD)
Munf&h w,f/ tcky'k rf -122^1 tBu;D qH;k
pdppfa&;aumfrwDu t"dutm;jzifh vrSm tusO;f om;awG vTwaf y;aewm olwYkd
Ekid if aH wmf ykeu
f efryI 'k rf jzpfw,f/ wcsKUd trI tcsuEf pS cf suu
f Mkd unfw
h ,f/ eHygwfwpfu vnf ; vG w f o if h y gw,f / em;vnf o if h
D akd wmhvnf; tck
awGrmS ESpv
f ;kH xD? oH;k vH;k xDuvnf; Ekid if aH &; yk'rf ? eHygwfEpS u
f b,fvt
kd aMumif;t&m oavmuf em;vnfvmNyq
f mwm0rf;omrdygw,f/
yk'rf jzpfaewmawG&w
dS ,f/ jzpfpOfuv
kd nf; awGaMumifh tusOf;uswmudkMunfhw,f/ tcsed rf mS vGwv
cdik cf ikd f
Munf h z d k Y v d k w ,f / azmuf c G J a &;yk ' f r ud k yk'frMunfhwJhtcg vHk;0EkdifusOf;yk'frvm;

Ed0k ifbm 15 &ufu tif;pdef tusO;f axmifwiG ;f rS vGwaf jrmuf vmaom


AdkvfcsKyfBuD;ae0if;\ajr;rsm;taejzifh rnfonfhw&m;0iftzGJUtpnf;udkrS
zGUJ pnf; vkyu
f ikd o
f mG ;&ef vwfwavmr&Sad o;aMumif; if;wdYk\ ajyma&;qdck iG &hf o
dS l
OD;aomif;nGeYf u w&m;0ifajymqdo
k nf/
]]bmtoif;tzGUJ rSvnf; vkyzf rYkd &Syd gbl;/ w&m;0ifzUJG pnf;Ny;D bmtoif;
tzGUJ rSvnf; vkyu
f ikd zf Ykd r&Syd gbl;}} [kif;uajymonf/
rMumao;cifu Radio Australis ESijhf yKvyk af om tifwmAsL; wpfcx
k w
J iG f
vnf; Adv
k cf sKyBf u;D ae0if;\ ajr;tBu;D qH;k jzpfaom udak t;ae0if;u vwfw
avmEkid if aH &;vky&f ef tpDtpOfr&S[
d v
k nf; ajymqdx
k m;onf/
]]uReaf wmfEidk if u
H ckd spw
f ,f/ Ekid if t
H wGufvdt
k yfwt
hJ csed rf mS wu,fvt
kd yf
wJhwm0efrsK;d qd&k if tNrw
J rf;xrf;aqmifay;zdYktqifoifyh g/ 'gayrJt
h ckcsed rf mS u
wu,fwrf;t&nftcsi;f &Sw
d o
hJ al wG tpd;k &bufua&m twdu
k t
f cH bufu
a&m tm;vH;k aygif;Ny;D vkyaf eNy/D Ny;D awmhvuf&dS tckEidk if aH &; ygwDBu;D awG&UJ
xdyfydkif;acgif;aqmifawGuvnf; uRefawmfwdkY rdom;pkeJYu yk*dKvfa&;t&
&if;ES;D aeMuw,f/ tpuwnf;uvnf; uk,
d t
fh odik ;f t0dik ;f u cyfBu;D Bu;D qdk
awmh olwu
Ykd ykd t
J ck ygwDtBu;D Bu;D awGrmS acgif;aqmifNy;D vIy&f mS ;ae Muwmqdk
awmholw&Ykd UJ t&nftcsi;f udv
k nf;,HMk unfygw,f/'DawmhuReaf wmfwt
Ykd aeeJu
Y
'DygwDBu;D awGxu
J wpfzufzufu&kd yfNy;D vkyo
f mG ;rSmxufpm&if 'Doufqikd f
&mygwDawG(ud,
k ef YJ cifrif&if;ES;D wJo
h )l udv
k t
kd yfcsut
f Bu
H Pfav;awGay;
oGm;wm ydak umif;r,fvYkd xifygw,f/ 'Dawmhcifrif&if;ES;D Ny;D om; acgif;aqmif
ydik ;f awGukdwdu
k f du
k t
f BujH yKwifjyzdu
Yk vG&J if a&SU xGuNf y;D Ekid if aH &;tcif;tusi;f rSm
vkyzf rYkd &Syd gbl;}} [k if;uajymMum;cJo
h nf/
OD;ae0if;\ajr;rsm;taejzifh vuf&SdvGwfvmNyD;aemufydkif; rnfonfh
pD;yGm;a&;vkyif ef;udkvkyu
f ikd frnfqo
kd nfukdwdwu
d susajz&efapmvGe;f aeao;Ny;D
pD;yGm;a&;vkyif ef;rsm; vkyu
f ikd rf nfqykd guvnf; rdom;pkt&Sed t
f 0gjzifh pD;yGm;a&;
vkyu
f ikd &f ef vH;k 0tpDtpOfr&S[
d k ajymqdx
k m;onf/
]]pD;yGm;a&;eJY ywfoufNy;D awmh tckem&Dyikd ;f twGi;f rSmyJ vkypf &m awGvyk f
vd&Yk wmawGukd awGUxm;yg w,f/ 'gayrJh b,fp;D yGm;a&;udk vkyf r,fqw
kd mawmh
wdwu
d susajymzdYkuawmh apmaeygao;w,f/ aocsmwmwpfcu
k awmh b,fp;D
yGm;udkyJ vkyfvkyf&yfwnfcsufonf tckrSr[kwfygbl; [dk;t&ifuwnf;u
rdom;pkt&Sed t
f 0gudo
k ;kH Ny;D awmh ravsmMf oZmeJYpD;yGm;a&;tcGihftvrf;&,lwmrsK;d
rvkyfcJhygbl;/ 'DvdkrvkyfcJhbl;qdkwmudk vufawGUtm;jzifh vuf&Sd'DrSmacgif;
aqmifBu;D awGjzpfaewJh OD;ode;f pdew
f ?Ykd OD;a&Tref;wdu
Yk kd ar;Munfv
h &Ykd ygw,f/
wjcm;vlBu;D awGvnf; ar;Munfv
h &Ykd ygw,f/ uReaf wmfweYkd mrnfeYJ ajrwpf
uGuu
f m;wpfp;D awmif;cJzh ;l wm &Sv
d m;qdw
k m ar;Munfv
h &Ykd ygw,f/ tJvrkd &Sd
ovdb
k J wjcm;b,foal wGu b,favmuf pGypf pJG yG pf JG uReaf wmfwYkd rdom;pku
ravsmMf oZmoH;k Ny;D rrSerf uefenf;eJY &SmazGxm;wJh ydik q
f ikd rf &I w
dS ,fvYkd ouf
aojyEkid &f ef tJ'v
D u
l kd uReaf wmf oljyEkid w
f hJ twkid ;f twmaiGaMu;&JU 10 q
uReaf wmfjyef&mS Ny;D avsmaf y;zdYk tqifo
h ifyh gyJvYkd uReaf wmftmrcH&yJ gw,f/
bmvdv
Yk q
J akd wmh uReaf wmfwrYkd mS rw&m;wJeh nf;eJY &SmazGxm;wJh ydik q
f idk rf q
I w
kd m
r&Sv
d yYkd gbJ/ aemufuReaf wmfwYkd rdom;pk [m jrefrmhEidk if aH &; avmurSm ESpf aygif;
60 ausmf 70 avmuf usiv
f nfvmcJah yr,fh
pmrsufEmS 19 odYk

owif;tjrif

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

ausmufjzLNrdKUay: AvDtzsufcH&rI

&Sd&if;pJGNrdKUcHwdkYrvdkvm;
Ed0k ifbm 18 &uf nydik ;f u
jzpf y G m ;cJ h a om &cd k i f j ynf e ,f
ausmufjzLNrdKUe,f urf;em;vrf;
oefyef&yfuGuf&Sd pGED*smarAvD
tzsucf &H rItay: awm&GmbufrS
ausmufjzLNrdKUay:odkY ajymif;a&TU
aexdkifolrsm;rSty &Sd&if;pJG NrdKUrd
NrdKUzrsm;u auseyfrI? vdkvm;rI
r&S d a Mumif ; ausmuf w pf v H k ;
(ausmuf j zL) 'k u o nf p cef ; rS
a'ocHwpfOD;u rGef;wnfhaeodkY
ajymonf/
]n 8 em&Davmufu ausmuf
jzLaps;em;rSm vlawGpNk y;D 8 em&DcGJ
avmufrmS AvDpzsuw
f ,f/ AvDeYJ
&Jpcef;u ay 200 avmufyJ a0;
w,f/&JawGurdepf40avmufaeNy;D
rS a&mufvmawmh AvDzsuzf Ykd olwYkd
twGufrdepf40avmuftcsed &f oGm;
wmaygh}[k if;u ajymonf/
tcif;jzpfymG ;cJo
h nfh n 11
em&DccGJ efw
Y iG yf if rGwpf vif tdrf
rsm;udk cJaygufrrI sm; xyfrjH zpfymG ;
cJNh y;D aemuf Ed0k ifbm 19 &uf nwGif
oHo,&So
d [
l k ,lq&ol armifvOS ;D
(b)OD;vSapmxGe;f qdo
k l udkzrf;qD;Ny;D
xdak eYnwGi;f jyefvnf vTwaf y;cJh

aMumif; od&onf/
zsufqD;cH&rIaMumifh *smar
AvD\ tkwfeH&H NydKusysufpD;cJhNyD;
pmoif a qmif ta&S U rsuf E S m pm
ysupf ;D oGm;um ysO;f uwd;k Murf;cif;
udkvnf; dkufcsKd;zsufqD;cJhaMumif;
od&onf/
]AvDeJY pmoifausmif; vm
zsuw
f ,fqw
kd m [kwyf gw,f/ vl
ig;a,mufavmuf vma&muf zsuf
qD;w,fvYkdowif;&vdYkuReaf wmfwYkd
9 em&DavmufrmS tcif;jzpfwahJ e&m
udk vdu
k o
f mG ;ygw,f}[k ausmufjzL

&Jpcef;rS wm0ef&o
dS w
l pfO;D u ajym
onf/
xdu
k o
hJ Ykdvma&mufzsuq
f ;D ol
rsm;tm; oufqikd &f mrS zrf;qD;&&Srd I
r&Sad o;aMumif;ESihfvuf&t
dS csed w
f iG f
&Jtiftm;? wyftiftm;csxm;um
vHkNcHKa&;ay;xm;aMumif;udkvnf;
tqdyk g ausmufjzL&Jpcef;rS wm0ef&dS
olu twnfjyKajymMum;cJo
h nf/
]ausmuf j zLrS m raeY n
(t*FgaeY)uvl 600 avmuf abm
vH;k uGi;f rSmpkNy;D rGwpf vif tdraf wGukd
zsufqD;zdkYvkyfw,f/ tmPmydkif

OD;ae0if;\ ajr;rsm;vwfwavm . . . .rS tquf


'DaeYtxd rdom;pkwpfcv
k ;kH udk vnf;aumif;? wpfO;D wpfa,mufwnf;udv
k nf;aumif; b,fEidk if u
H rS 0ifciG hf
ADZmydwyf ifc&H wmrsK;d ? ydik q
f ikd rf aI wGuykd w
d o
f rd ;f cH&wmrsK;d wpfcgrS rcH&ygbl;}} [k if;uajymonf/ Adv
k cf sKyBf u;D a[mif;
OD;ae0if; \ ajr;oH;k OD;ESihf if;wd\
Yk zcifjzpfol OD;at;aZmf0if;wdu
Yk kd 2002 ckEpS u
f Ekid if aH wmftmPmodr;f &ef
BupH nfrEI iS hf tif;pdet
f usO;f axmifxw
J iG f typfay;ta&;,lxm;Ny;D aemuf Ny;D cJo
h nfEh pS u
f OD;at;aZmf0if;ESihf
udZk aJG e0if;udv
k nf;aumif;? ,ck 2013 ckEpS w
f iG f udak t;ae0if;ESihf udak usmaf e0if;wdt
Yk m; jyefvw
T af y;cJjh cif;jzpfonf/
Chindwin

awGu odomG ;awmh vHNk cKH a&; tjynfh


csxm;w,f}[k ausmufjzLNrdKUae
a'ocHwpfO;D u ajymonf/
pGED*smarAvDonf 1881
ckEpS u
f wnf;uwnfaqmufcahJ om
AvDjzpfNy;D 1950 jynfEh pS w
f iG f jyef
vnfrrG ;f rHxm;aMumif; od&onf/
]uReaf wmfwYkd 'kuo
nfpcef;
udka&mufwm wpfEpS Mf umNy/D [dw
k ek ;f
u ta&;tcif;jzpfymG ;cJw
h t
hJ csed u
f
tdraf wG? ypn;f awGukd rzsuq
f ;D cJh
bl;/ uRefawmfwdkY 'kuonfpcef;
a&mufomG ;wJt
h csed ?f ta&;tcif;
jzpfNy;D wpfvtMumrSm tdraf wGukd
vnf;zsuq
f ;D cJw
h ,f/usecf w
hJ yhJ pn;f
awG ZGe;f wpfacsmif;rusef ,lomG ;
w,fxifygw,f}[kausmufwpfv;kH
'k u o nf p cef ; a&muf & S d a eol
ausmufjzLNrKd UcHwpfO;D u ajymonf/
ausmuf w pf v H k ; 'k u o nf
pcef;wGif Ossam NGO tzJUG rS a&
&&Sad &;? rdvm oef&Y iS ;f a&;ESihf td;k cGuf
yef;uefrsm; ay;a0jcif;wdu
Yk kd aqmif
&Guaf y;Ny;D WSP NGO tzJUG rSvnf;
qef? qDEiS hfyJrsm;udk'kuo
nfpcef;odYk
vma&mufay;a0aMumif;od&onf/
0wf&nf

19

EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;tm;vHk;
ESpfukefwGifvTwfay;rnf[k
orwuwdjyKxm;cJUaomfvnf;
EdkifiHa&;tusKd;aqmifrsm;
,HkMunfjcif;r&Sdao;[kqdk
t&yfom;tpd;k & orw OD;ode;f pdet
f aejzifh ,ckEpS u
f ek yf ikd ;f
wGif tusO;f om;rsm;tm;vH;k tm; jyefvw
T af y;oGm;rnf[q
k akd omf
vnf; Edik if aH &;tusK;d aqmifrsm;ESihfavhvmapmifMh unfo
h rl sm;tae
jzifh ,HMk unfrrI &Sad o;aMumif; ajymMum;cJo
h nf/
]orwBu;D taeeJY jynfyc&D;pOfawGrmS ajymcJzh ;l wJ?h ay;cJh
zl;wJhuwdawG&w
dS ,f/'DZifbmtukerf mS Edik if aH &;tusO;f om;tukef
vTwaf y;r,fvYkd ajymxm;cJah yr,fh tckjzpfaewJyh pkH aH wGt& ,Hk
MunfzYkd cufcaJ eao;w,f/ bmaMumifv
h q
J kd 505(c)? yk'rf (18)
eJYzrf;qD;rIawGukdpOfqufrjywfqo
kd vdkawGUae&w,f}[k Edik if aH &;
avhvmolwpfO;D u ajymonf/
rMumrD&ufyikd ;f twGi;f u orwtaejzifhvGwNf ird ;f csr;f om
cGijhf zifh Edik if aH &;tusO;f om; 69 OD;udk jyefvnf vTwaf y;cJo
h nf/
]jyefvw
T af y;w,fqakd yr,fh tusO;f axmifxrJ mS Edik if aH &; tusO;f
om;awG trsm;BuD;&Sdaeao;w,f/ ck jyefvGwfvmwJhtxJrSm
tefwaD emf wdv
Yk kd vlawGygvmvdYk t&rf;0rf;om ygw,f/ 'gayrJh
axmifusao;wmvnf;r[kwb
f J w&m;pJq
G ckd x
H m;&wJh olawGyg
w,f/ 'Dval wGu Edik ^f usO;f xJ pm&if;xnfw
h u
G v
f Ykd r&ao;bl;
av}[k jynfot
Yl usK;d aqmif uGe&f ufrS wuf<uvIy&f mS ;olwpfO;D
u qdo
k nf/
vufuseEf ikd if aH &; tusO;f om; pdppfa&;aumfrwD\ pm&if;
Z,m;rsm;t&wpfjynfv;kH &Sad xmifrsm;tm;vH;k wGifEdik if aH &;tusO;f
om;aygif; 60 0ef;usio
f muse&f o
dS nf/ ]ESpu
f ek rf mS tukev
f w
G rf ,f
qd&k ifawmif yk'rf (18)wdYk yk'rf 505 (c)wdu
Yk awmh usecf rhJ ,fxif
w,f/ wcsKUd u trderYf cs&ao;awmhav}[k pdppfa&;aumfrwDrS
OD;ndKxeG ;f u oH;k oyfajymMum;onf/
rif;0ef

20

bmomjyefowif;aqmif;yg;

]tvm[ft&SifjrwfxHawmfrS Nidrf;
csr;f om,mrItjzmjzm toifwt
Ykd ay:odYk
usa&mufygap}[k tpvmrfbmomt&
EIwcf eG ;f qufpum;qdck o
hJ l OIC twGi;f a&;
rSL;csKyfu ppfawG'kuonfpcef;odkY oGm;
a&mufcphJ Ofu olcY pH m;csurf sm;udk ajymjycJh
onf/
jrefrmEdkifiHorw OD;odef;pdeftyg
t0if tpd;k &0efBu;D rsm;? bmoma&;acgif;
aqmifrsm;? ukvor*at*sifpDrsm;ESifh
awGUqHak qG;aEG;cJah om av;&ufMum jrefrm
Edik if o
H v
Ykd ma&mufco
hJ nfh Edik if H 57 Edik if H
yg0ifzJGUpnf;xm;aom OIC tzJGUacgif;
aqmifu ]uReaf wmfb
h 0rSm 'grsK;d wpfcgrS
rcHpm;cJ&h ygbl;/ b,fvckd pH m;cJ&h ovJqw
kd m
rajymjywwfatmifygyJ/ t&rf;cHpm;&yg
w,f/ olweYkd aYJ wGUcJw
h t
hJ csed rf mS uReaf wmf
idkaecJhygw,f}[k tMurf;zufcH&rIaMumifh
'kuo
nfpcef; cdak e&aom d[
k if*smrsm;\
tajctaeudk vufawGUjrif&aomtcg
cHpm;vm&rIrsm;udk xkwaf jymcJo
h nf/
OIC twGif;a&;rSL;csKyf ygarmu
tufpfr,fvuf'ef tDqmEdk*vlOD;aqmif
aomtzJGUonf aejynfawmfwGif orw
OD;ode;f pdeEf iS ahf wGUqHNk y;D jrefrmEdik if EH iS hf OIC
qufqHa&; yl;aygif;aqmif&Gufa&;? &cdkif
jynfe,f&Sd tcuftcJrsm; ausmfvTm;Edkif
atmif jynfe,fwpfcv
k ;kH udk tultnDay;
a&;rsm; aqG;aEG;cJo
h nf/
ukvor*rSNyD;vQif urmhtiftm;
tBu;D qH;k tzJUG tpnf;Bu;D jzpfonfh OIC rS
ud,
k pf m;vS,t
f zJUG onf jrefrm&Sdd[
k if*smESihf
rGwpf vifrsm;tay: tMurf; zufaerIrsm;udk
avhvm&ef vma&mufco
hJ nf/
vlom;rsm;aexdkif&ef oifhwifh
avsmufywfrrI &Sad om pkwjf ywfEckH smedru
hf s
vGe;f onfhwJi,frsm;wGifaexdik f 'kua &muf
aeMuaomolrsm;udk awGUjrif&onfrmS pdwf
ESv;kH aMuuJzG ,f&mjzpfc&hJ onf/
bmompum;ajym tcuftcJaMumifh
'kuonfrsm;\ &ifqdkifcHpm;csufrsm;udk
vH;k aphywfaph em;vnfEikd o
f nfhtcGit
hf vrf;
r&Scd ahJ omfvnf; vufawGU aexdik af e&onfh
tajctaeudk Munfjh rifEkH iS yhf if OIC tzJUG
0ifrsm; pdwx
f cd u
kd cf &hJ onf/ ppfawG'u
k o
nf
5000\ vuf&t
dS aetxm;udMk unfNh y;D
]olww
Ykd pfawGpw
d yf sut
f m;i,f aMumuf&UHG
aeMuygw,f/ uReaf wmfwaYkd &mufvmvdYk
olwdkYawG aysmf&TifcJhygw,f/ aysmfvGef;vdkY
rsuf&nfawG NzdKifNzdKifuscJhMu&ygw,f}[k
vlom;rsm;Mum; ESv;kH om;csi;f em;vnfcpH m;
Edik rf u
I kd yHak zmf ajymjycJo
h nf/ bmoma&;?
vlrsKd;a&;qefonfh tMurf;zufrIjyem
tusK;d qufrsm;udk rajz&Si;f Edik yf gu Bu;D rm;
aom jyem&yfrsm;jzpfymG ;vmEdik af Mumif;
axmufjycJhNyD; ]tvmt&SifjrwfxHawmfrS
umuG,fvHkNcHKay;rI usa&mufygap}[k
awmif;qka>cay;cJo
h nf/
OIC tzJUG 0if Edi
k if jH cm;a&;0efBu;D rsm;
jrefrmEdik if o
H Ykdvma&mufrt
I ay: rESpNf rKd UMu
aom Ak'b
mom0iftcsKUd u uefu
Y u
G q
f Ejy
cJo
h nf/ qEazmfxw
k rf I vGeu
f t
J pGe;f a&muf
um tcsKUd aom Ak'b
mom bke;f Bu;D rsm;u
tpvmrfomoemwpfcv
k ;kH tm; apmfum;
jyKrcl surf sm; jyKvyk v
f mum ] om;azmufEeI ;f
jref tpvmrf? wd&pmef0g'qefYusifMu}
[laom ADEG ikd ;f rsm;udik u
f m tvGet
f usL;jyKchJ
Muonf/ xdu
k o
hJ Ykd tpvmrfomoemtm;
apmfum;jyKrcl surf sm;ESihf pyfvsO;f rav;
&Sm;Edik if H tpvmrftzJUG tpnf;twdik yf ifcH
aumfrwDu jyif;xefpmG Iwcf svu
kd o
f nf/
tpvmrfomoemtm; wd&pmef0g'
ESihf EdiI ;f ,SOaf zmfjyvdu
k jf cif;onf apmfum;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

autrf
onfhvkyf&yfjzpfHkomru tpvmrf om
oemtay: tNidK;tmCmwBuD;pGm ppf
aMunmouJo
h Ykd jzpfaeonf[k xdx
k w
k jf yef
csufwGif azmfjyxm;onf/ xdkuJhodkY rGwf
pvifrsm;ESihf tpvmrfomoemudk tpGe;f
a&mufrek ;f wD;aerIukd jrefrmtpd;k &tmPm
ydik rf sm; ud,
k w
f ikd f &nf&,
G cf su&f &dS dS wdu
k cf u
kd f
azmfxw
k jf cif;jzpfonf[k oH;k oyfaMumif;?
xdak pmfum;rIjyKaom pmwef;udik af qmifjycJh
aom bke;f Bu;D rsm;\ vky&f yfEiS chf ,
H cl suu
f kd
pufqyk &f &HG mS rdaMumif;? xdu
k o
hJ Ykd dik ;f pdik ;f apmf
um;pGm uefu
Y u
G q
f Ejya&;udk tmPmydik f
rsm;rScGijhfyKcsuaf y;cJo
h nf[kod&onft
h ay:
tHMh owkev
f yI rf ad Mumif;? 0efBu;D tqif&h o
dS l
wpfOD;u tifwdkuftm;wdkuf yg0ifcJhrIudk
owif;&cJhaMumif;? urmhrGwfpvifxk\
onf;cHEikd pf rG ;f udk tuJprf;aeonfh vky&f yf
qd;k rsm; qufjzpfatmif jrefrmtpd;k &u cGijhf yK
csufray;&ef jyif;jyif;xefxef azmfxkwf
awmif;qdx
k m;onf/
uJhodkYaom tuJqwfvGef;onfh
bmoma&;ykwcf wfrrI sm;ESihtrk
f e;f w&m;rsm;
udk,ckuo
hJ Yk,Of
d aus;rItqift
h wef;jrifrh m;
aeaomacwftcgor,wGif jrefrmtpd;k &
ESihf tqdyk gbke;f Bu;D rsm;u tb,faMumifh
jyKrlaeMu&ygoenf;/ jrefrmtpdk;&onf
tpG e f ; a&muf A k ' b mom0if t csKd U ud k
vufuikd w
f w
k o
f zG,ftoH;k jyKNy;D tMurf;zuf
rIrsm;jzpfymG ;apaomrl0g'udk vufvw
T o
f ifh
ygonf/ xdb
k ek ;f Bu;D rsm;\ vky&f yfrmS vufcH
Edik zf ,
G &f mr[kw[
f k Iwcf sMu&ef? bmoma&;
vlrsKd;a&;trkef;w&m; vHIYaqmfaeaom
tpGe;f a&mufrsm;rS uif;a0;&ef jrefrmtpd;k &
tm; zdtm;ay;Mu&ef tmqD,EH ikd if rH sm;odYk
Ed;I aqmfxm;onf/
xdt
k zJUG rS tpvmrfomoem\ *kPf
odum udk ndK ;EGr;f tusn;f wefapaom aoG;
xd;k vHaYI qmfaerIrsm;udk vspv
f sLIciG hf jyKxm;
onft
h ay: wdusreS u
f efaom ajz&Si;f csuf
wpfpw
kH pf&mray;Edik yf gu tpvmrfbmom
0ifrsm;u rodbmom EIwq
f w
d af e ab;&yf
Munfah ernfhtaetxm;rsK;d r[kwaf Mumif;
tpGef;a&mufbkef;BuD;rsm;tm; owday;
vdu
k o
f nf[k a&;om;xm;onf/ jrefrmESihf
oHwref tquftqHjyKxm;aom OIC tzJUG
0ifEikd if rH sm;&Sd jrefrmoH;kH rsm;xHoYkdtvm;wl

jrefrmEdkifiH&Sd dk[if*sm
&Spfodef;cefYrSm 1982
EdkifiHom;Oya't&
EdkifiHom;tjzpf
todtrSwfjyKcHcGifh
tjiif;yGm;zG,f&m
&ifqdkifaeMu&onf
taMumif;Mum;today;&ef? rGwpf vifEikd if H
rsm;rS jrefrmtpd;k &tm; tifwu
kd t
f m;wdu
k f
zdtm;ay;awmif;qd&k ef? zdtm;ay;jcif;jzifh
txda&mufygu oHwref qufqaH &;jzwf
awmufjcif;udo
k m a&G;cs,&f ef awmif;qdk
xm;onf/
vGecf ahJ om wpfEpS af usmu
f wnf;u
tBurd Bf urd jf zpfymG ;cJah om rGwpf vifrsm;tm;
OD;wnfwu
kd cf u
kd f tMurf;zufrrI sm;aMumifh
urmt
h odik ;f t0dik ;f u pdwyf sucf &hJ onf[k
tar&dueforwa[mif; bDvu
f vifwef
u ajymMum;cJo
h nf/ "m;? wkwrf sm; a0S,
Y rf;
um &uf&ufpufpuf owfjzwfcMhJ uaom
Ak'b
mom0if a'goxGuaf eaom vltyk f
BuD;aMumifh vlaygif;&mcsDowfjzwfcH&NyD;
ode;f cs
D td;k tdrrf jhJ zpfum 'kuy ifv,fa0cJ&h
onf/ vHNk cKH a&;wyfzUGJ 0ifrsm;u &yfMunfah e
Ny;D tm;ay;tm;ajrm ufjyKcu
hJ m tpd;k &u xd
a&mufpGmta&;,lwm;jrpfcJhjcif; r&Sday/
tmPmydkifwdkYESifh jynfolrsm; xl;jcm;pGm
vspv
f sLI EIwq
f w
d af eonft
h ay: urmrS
&wufrat;jzpf&aMumif;? aumif;owif;
rsm;udo
k m Mum;vdak Mumif;? cJjG cm;rI? tMurf;
zufrIrsm;udkzwfo
I jd rifonft
h cgwdik ;f pdwf
ysu&f aMumif;? urmajr\ ae&mwdik ;f wGif
rwlujGJ ym;rIrsm;udk taMumif;cHum wpfO;D

ESiw
hf pfO;D tjyeftvSef owfjzwfaerIrsm;?
wdu
k cf u
kd af erIrsm;udk urmBu;D u pdwyf suf
aeNyjD zpf aMumif; jrefrmEdik if o
H Ykdvma&mufpOf
ajym Mum;cJo
h nf/
jrefrmEdik if &H dS d[
k if*sm &Spo
f ed ;f cefrY mS
1982 Edik if o
H m;Oya't& Edik if o
H m;tjzpf
todtrSwfjyKcHcGifh tjiif;yGm;zG,f&m
&ifqikd af eMu&onf/ d[
k if*smrsm;u vGecf hJ
aom ESpf&mcsDuwnf;u jrefrmEdkifiHwGif
tajccsaexdik cf MhJ uonf[krSw,
f o
l ufao
cHaeMuNy;D jrefrmtrsm;pkurl NAw
d o
d Quv
kd ekd D
vufxufEiS hf b*Fvm;a'h&b
fS ufrS cd;k 0ifcyhJ g
onf[k ,HMk unfpyG pf aGJ eMuonf/
Edk0ifbm 18 &ufu usif;ycJhaom
ukvor*vlt
Y cGit
hf a&;taxGaxGnv
D mcH
wGif EdkifiHrJhjzpfaeaom dk[if*smrsm;tm;
Edik if o
H m;tcGit
hf a&; wef;wlay;a&;ESihf Ak'
bmomrsm;u dk[if*smESifh tjcm;aom
rGwpf vifrsm;tm; tMurf;zuf wdu
k cf u
kd af e
rIrsm; ta&;,l&yfwefaY &; tjrefq;kH vkyf
aqmifay;&ef jrefrmtpd;k &tm; zdtm;ay;
awmif;qdv
k u
kd Nf y;D vlt
Y cGit
hf a&; aumfrwD
u oabmwltwnfjyKco
hJ nf/
jrefrmEdkifiH&Sd dk[if*smtygt0if
rGwfpvif jynfolrsm;\ vlYtcGifhta&;?
Edik if o
H m;jzpfciG ?hf pD;yGm;a&;tcGit
hf vrf;

rsm;ESihf pyfvsO;f tqH;k owfajz&Si;f ay;&ef?


rw&m;rIrsm;tm; ta&;,laqmif&u
G af y;
&ef?tumtuG,ay;&ef
f
aqmf't
D ma&AsEikd if H
0efBuD;rsm;aumifpDu wdkufwGef;cJhonf/
jrefrmEdik if H twGi;f nO;f yef;ESyd pf ufcaH e&Ny;D
vlt
Y cGihf ta&; csK;d azmufcaH e&olrsm;udk
ulnaD xmufyahH y;cGi&hf &S&d efEiS hf xdv
k rl sm;
tm; vlYtqifhtwef;odumjynfh b0
&yfwnfrI &&Sdvma&;ulnD&ef? xdkulnDrI
rsm;udk wdus aocsmpGmaqmif&u
G af y;&ef
aqmf'Dtdrfa&SUrif;om;plavref biftA
'lvt
f Zpf? 'kw,
d 0efBu;D csKyEf iS hf umuG,f
a&;0efBu;D csKyw
f Ykd yg0ifonfh uwfbed ufu
wdu
k w
f eG ;f cJo
h nf/
tar&dueftpdk;&ESifh EdkifiHwum
todik ;f t0dik ;f rS xdxad &mufa&muf yl;aygif;
yg0ifulnDrSom jrefrmEdkifiH&Sd dk[if*sm
rsKd;EG,fpktygt0if vlenf;pkrsKd;EG,frsm;
tay: cJjG cm;ESrd cf squfqjH cif;? tMurf;zuf
aejcif;rsm; ed*;kH csKyt
f qH;k owfEikd rf nf[k vlY
tcGit
hf a&;qdik &f m q&m0efrsm;tzJUG PHR
u xkwjf yefco
hJ nf/ jrefrmEdik if \
H vlt
Y cGihf
ta&;qdik &f m csK;d azmufaerIrsm;udk umv
&S n f Mum apmif h Munf h a vh v maeNyD ; xd k
jyem&yfrsm; tqH;k owftajz&SmEdik &f ef
t"dutcef;u@rS yg0ifay;aeaom PHR
tzJUG rS urmt
h zdEydS cf &H qH;k rsK;d EG,pf t
k jzpf
owfrw
S cf x
H m;&aom d[
k if*smvlrsK;d pkrsm;
tay: tMurf;zufEydS pf ufaerIrsm;udkEdik if H
wumtodik ;f t0dik ;f u vspv
f sLIco
hJ nf[k
xkwfjyefcJhonf/ xdkxkwfjyefcsuf cJGjcm;
zdESdyfrIrSonf tMurf;zufrIrsm;? ESdyfpuf
nO;f yef;rIrsm;txd qd;k &Gm;vmcJ&h Ny;D xdt
k ul
tnDrhJ rsK;d EG,pf t
k ay: trke;f rD;yGm; tMurf;
zufrrI sm;udkjrefrmtpd;k &taejzifhtjrefq;kH
&yfwefv
Y yk af qmifay;&eftar&dueftpd;k u
zdtm;ay;oifah Mumif; yg&So
d nf/ d[
k if*sm
tygt0if vlenf;pkrsK;d EG,rf sm;tay: nO;f
yef; cJjG cm;aerIrsm;udk &yfwefNY y;D vlenf;pkrsK;d
EG,frsm;ESifh bmomjcm;tkyfpkrsm;tay:
av;av;pm;pm; qufqu
H m tajccHtcGihf
ta&;rsm; tjynfht0azmfaqmifa&;udk
rD;armif;xd;k jycJo
h nf/
axmifaygif;rsm;pGmaom d[
k if*smrsm;
vlrsKd;rsm;\ tajccHvdktyfcsufrsm;udk
rsuu
f ,
G jf yKNy;D xdrk sK;d EG,pf w
k pfcv
k ;kH tay:
cJjG cm;ESrd cf squfqaH eaMumif;? vHNk cKH rrI &So
d nfh
tjyif Ncrd ;f ajcmufrrI sm;ESihf&ifqikd af e&aom
aMumifh aeYpOf ae&yfrpS eG cYf mG xGuaf jy;ae&
aMumif;? aqGpOfrsKd;qufaexdkifcJhaom
arG;&yfajrrS rsK;d okO;f vke;D yg;? uG,af ysmufvk
eD ; yg;rsKd ; jzpf o G m ;rS m pd k ; &d r f & aMumif ; ?
rw&m;rrQwrI? rnDrQrrI sm;udk jrefrmESihf
Edik if w
H um acgif;aqmifrsm;taejzifh tjref
qH;k tajz&Sm qH;k jzwfvyk af qmif ay;oifh
aMumif; dk[if*smrsKd;EG,fpk acgif;aqmif
wpfO;D u wifjyxm;onf/
dk[if*smr[kwfaom tjcm;aom
wdkif;&if;om; tpvmrfbmom0ifrsm;rSm
vnf; tMurf;zufwdkufcdkufcHae&rIrsm;?
cJGjcm;zdESdyfcHae&rIrsm;ESifh &ifqdkifae&um
tpkvu
kd t
f NyKH vu
kd f owfjzwfc&H onftxd
qd;k &Gm;cJ&h onf[k PHR \ rdwv
D mtMurf;
zuf r I oH k ; oyf c suf w G i f azmf j ycJ h o nf /
rGwpf vifqefu
Y siaf &; trke;f w&m;yJrG sm;ESihf
tMurf;zufrrI sm;udktpd;k &taejzifhMum;ae
um xdxad &mufa&muf ta&;,l ajz&Si;f oifh
onf/
,ckvqef;ydik ;f u jrefrmEdik if q
H ikd &f m
tar&duefot
H rwf 'J&pfrcD sv
J Ef iS t
hf zJUG u
&cdik af 'o&Sd 'kuo
nfpcef;rsm;\ vuf&Sd
tajctaersm;oGm;a&mufMunfh cI o
hJ nf/
pmrsufEmS 26 odYk

twKywdorkdif;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

]]OMoa&aomuf rkead &muf}}qdpk um;


t& jrefrmou&mZf 1146 ckEpS w
f iG f jrefrm
bk&ifu &cdik u
f kd ppfEikd
f yifah qmifcahJ om
rked yk yf mG ;awmf rEav;odaYk &mufcsed w
f iG f
&cdik t
f jyefc&D; ac:aqmifvmcJah om
urefac:av;onfawmfwyfzUJG rdom;pkrsm;
udk rEav;ESihf ausmufqnfe,f vufyef
&Gm? ppfuikd ;f wkid ;f a'oBu;D uefb
Y vl? yif;
w,? a&Tbekd ,f? ajrxl;paom t&yfa'o
rsm;wGif vkyt
f m;ajrESiw
hf uG ae&mcsay;cJh
aMumif; ordik ;f ygarmu a'gufwmoef;xGe;f
\ aqmif;yg;(tawG;tjrifpmapmif)wGif
zwfrI w
S o
f m;cJ&h onf/
rEav;NrKd UopfwiG f ,ckaexdik v
f suf
&daS om pma&;q&m ordik ;f okawoD armif
armifBu;D (ref;)\ uGi;f qif;okawoerSwf
wrf;t& 1147 ckEpS w
f iG f urefav;onf
awmf wyfrLS ; OD;atmifom\ nD? OD;a&Tt;kd
ZeD; a':jynfEh iS hfurefav;onfawmf rdom;
pk ckepftrd u
f kd rEav; a&Tbek ;f &deS &f yf ae&m
csxm;ay;cJah Mumif;? urefav;onfawmf
wyfrLS ; OD;,m,m? OD;a&TyEkd iS hf rdom;pk ckepf
tdru
f kd ,cif cdik &f mG (,ck uH&mG ) ae&mwGif
ae&mcsxm;ay;cJhaMumif; azmfjyod&dS&ay
onf/ a&Tbek ;f &deS &f yfonf r[mrkeb
d &k m;Bu;D
\ ajrmufbufteD; wnf&NSd y;D cdik &f mG ac:
uH&Gm&yfrSm r[mrkedbk&m;BuD;\ awmif
buf wnf&o
Sd nf/ q&mewfarmuf xGe;f
&deS \
f trsK;d om;pmayqk& ]]0if;awGEiS hf ae
cJo
h nfh rif;aejynf}}pmtkyf r[mrkeb
d &k m;
&wemrsm; vHNk cKH a&;twGuf a&Tbek ;f &deS Ef iS hf
cdkif&Gm(uH&Gm)&yfrS urefav;onfawmf
tEG,rf sm;udk pE&aD c: tapmifw
h yfzUJG um
tr&yl&- y'Hkrif;acwfrS rEav;aejynf
awmf rif;wke;f rif;acwfwikd f (ygawmfrcl sed f
xd) aeY? n tapmifhwm0efrsm; csxm;cJh
aMumif;? xD;awmfr;kd ? a0gawmfxrf; tvkyf
ESihfbk&iftrd zf efapmifhwm0efrsm;udyk g uref
av;onfawmf tEG,rf sm;udk ,HMk unfpw
d f
cspmG wm0efay;cJah Mumif; azmfjyxm;onf/
ordkif;ygarmua'gufwmoef;xGef;
\ aqmif;yg;(tawG;tjrifpmapmif)wGif
urefav;onfawmf wyfzGJUrsm; opm&dS?
uwdwnfMunfyHkudk azmfjyxm;onfrSm
&cdkifrif;qufwGif rif;qdk;ESpfyg; ay:cJh&m
jynfow
l Ykd rcHr&yfEikd f &dMS uojzifh rSL;rwfwYkd
wdik yf ifum &cdik rf if;qd;k tm; eef;csay;&ef
bk&ifo
h ufawmfapmifhurefav;onfawmf
tzGJUudk wdwfwqdwf qufoG,f tul
tnDawmif;&m bk&ift
h rd zf efapmifh av;
onfawmfwu
Ykd bk&ifq;kd udk vkyBf ueH ef;cs
rSL;rwfwYkd ESpo
f uf&m bk&ifukd a&G;cs,w
f if
ajrm ufyg[k vTt
J yfcahJ Mumif;? bk&ifeef;csol
bk&ifjzpfap rlpepfukd vH;k 0rusio
hf ;kH bJ tm
Pmrruf? uwdrysu?f opm&dcS ahJ Mumif; azmf
jyxm;onf/ xdo
k Ydk urefav;onfawmfwYkd
opm&daS Mumif; ordik ;f oufaorsm;aMumifh
yif tr&yl&acwfrS rEav;aejynfawmf
acwfow
Ykd ikd f jrefrmbk&ifwu
Ykd urefav;
onfawmf tEG,rf sm;udk ,HMk unfpmG teD;
uyf wm0efBu;D rsm; ay;tyfcjhJ cif; jzpfay
onf/ aoG;aomuf? wyfrLS ;? Adv
k rf LS ; ? Adv
k cf sKy?f
NrKd U awmf0ef&mxl;rsm; ay;tyfcyhJ kH ordik ;f rSwf
wrf;rsm; &dyS gonf/
&cdik rf aS c:vmcJah om urefav;onf
awmfwu
Ykd kdud,
k &f aH wmf[v
k nf; ac:cJo
h nf/
bk&ifu
h ,
kd &f aH wmfwyfzUJG wm0efxrf;aqmif
&aomaMumifh jzpfonf/ tr&yl&ac:
awmifNrKd UESihf rEav;NrKd UwGif ud,
k &f aH wmf
AvD[
l ,aeYwikd f wnf&o
Sd nf/ rqv
acwfwiG f yHEk ydS x
f w
k af 0cJah om ]]jynfaxmifpk
wdik ;f &if;om;vlrsK;d rsm;\ d;k &m,Ofaus;rI
"avhx;kH pHrsm; (&cdik )f }}qdak om pmtkyw
f iG f

21

urefav;onfawmfrsm;ESifh yoDvlrsKd;wdkY

a&S;acwfrif;rIxrf;ESifh

bk&ifhtoHk;awmfcHtjzpf
bmaMumifh b,fodkY xrf;&GufcGifh&cJhMuovJ
armifaMumhO;D

urefwdkif;&if;om;rsm;onf
&cdkifjynfe,f oHwGJcdkif aexkdifMu
jrefrmvdk0wfqif? jrefrmpum;ajymqdkum
tpvmrfbmom udk;uG,fMuonf/
toufarG;rIvkyfief;tjzpf
pdkufysKd;a&;? arG;jrLa&;? wHigvkyfief;ESifh
xD;cdkifvkyfief;vkyfudkifMuonf
]]urefwikd ;f &if;om;rsm;onf &cdik jf ynfe,f
oHwcJG dik f aexkid Mf u jrefrmvd0k wfqif?
jrefrmpum;ajymqdu
k m tpvmrfbmom
udk;uG,fMuonf/ toufarG;rIvkyfief;
tjzpf pdu
k yf sK;d a&;? arG;jrLa&;? wHigvkyif ef;
ESifh xD;cdkifvkyfief; vkyfudkifMuonf}}[k
azmfjyxm;avonf/ wdik ;f &if;om;vlrsK;d
135 rsK;d wGif &cdik v
f rl sK;d ckepfrsK;d pm&if;
]]uref}}[lwpfrsK;d yg0ifaMumif;awGU&onf/
yoDvrl sK;d qdo
k nfrmS ]]zm&pD}}bmom
pum;ajymolrsm;udk yg&oDvrl sK;d [k ac:&m
rS yoDvlrsKd;[k ac:wGifvmcJhMuaMumif;
okawoDwdkY\ a&;om;csufudk zwfI&yg
onf/ yg&oDac: yoDvrl sK;d wdo
Yk nf yifv,f
a&aMumif;ukepf nfu;l oef;&mrS ykord Nf rKd U
ESihf Nrw
d u
f Re;f pkww
Ydk iG f yg&oDac: yoDvrl sK;d
(tD&efE,
G )f wdYk tajccs aexkid v
f mcJMh uNy;D
ykord Nf rKd Uqdak om pum;rSm yoDNrKd UrS qif;
oufvmaMumif;? yoDvrl sK;d wdYk tajccs ae
xdkifcJh&mrS ykodrfNrdKU[k ac:wGifcJhaMumif;
ordkif;ygarmu a'gufwmoef;xGef;\
(tawG;tjrifpmapmifyg) {&m0wDwkdif;
a'oBu;D NrKd Utrnfrsm; aqmif;yg;wGif rSwf
csujf yK azmfjyxm;avonf/
yoDvlrsKd;wdkYonf ,leefjynfe,frS
qif;oufvmcJah om yef;ao;ac: wkwf
rGwpf vifwu
Ykd o
hJ yYdk if jrefrmEdik if o
H Ykd a&muf
&dv
S mcJo
h nfrmS ordik ;f acwfawG Mumjrifch hJ
avNy/D tr&yl&acwf y'Hrk if;vufxufwiG f
a&Tawmifom*olbGJUjzifh &r0wDNrdKU0ef
tjzpf csD;ajrmufcH&aom pmqdkOD;Ekac:
b*Fvm;oGm;&wky'kd pf kH a&;zGUJ qufoiG ;f cJo
h l
rSm yoDvrl sK;d (yoDrw
G pf vif) wpfO;D jzpfyg
onf/ bk&if;rif;jrwf\ wm0efay;csut
f &
pmqdOk ;D Ekonf tdE,
d okYd tcgcgoGm; aq;
usr;f ? "mwfusr;f ? tvuFmusr;f ? qef;usr;f

wdu
Yk kd ygVdEiS hf [if'b
D mompum;rS jrefrm
jyefqq
kd ufoiG ;f cJ&h onf/
tr&yl&acwf y'Hrk if;onf tajrmf
tjrifBuD;rm; vlrsKd;? bmom rcGJrjcm;
av;pm;rIxm;um pmqdOk ;D Ektm; yoDrw
G f
pvifw\
Ykd ,HMk unfrEI iS hf ,Ofaus;rI"avh
rsm;udk a&;om;qufoGif;&ef trdefYawmf
owfrw
S o
f jzifh pmqdOk ;D Ekonf oHawmfO;D
wifvmT &wky'kd Ef iS w
hf uG (35) cef; usr;f ac:
yoDrw
G pf vifw\
Ykd ,HMk unfrEI iS hf ,Ofaus;rI
pnf;urf;"avhtaMumif; usrf;jyKpk? a&;
om;qufoGif;cJh&m pmqdkOD;Ek\ tquf
tEG,w
f u
Ykd ,if;usr;f tm; acwftquf
qufjyefvnfyEkH ydS x
f ed ;f odr;f cJah omaMumifh
,aeYwikd f cdik Nf rv
J su&f aSd eayonf/
rEav;aejynfawmf rif;wke;f rif;
vufxufawmfwiG f yoDvrl sK;d xJrS t&nf
tcsif;&dSolrsm;udk a&G;aumufum bk&ifh
toH;k awmfcrH sm; ceft
Y yfwm0efay;cJo
h nf/
bk&ift
h oH;k awmfcq
H o
kd nfrmS eef;awmf? tdrf
awmfrsm;twGuf vdt
k yfaom ypn;f rsm;udk
jynfwiG ;f ? jynfy? &Edik af omae&mrsm;rS &Sm
azG0,f,lpkaqmif;qufoGif;&olrsm; jzpf
onf/ yoDvrl sK;d rsm;xJrS bk&ift
h oH;k awmfcH
rsm;rSm ukeo
f nfawmf [mZDrefonf bBu;D
awmf ppfuikd ;f rif;vufxuf tif;0NrKd U zGm;
jrifonf/ i,fpOfu rdbrsm; uG,fvGefcJh
onf/ tr&yl&eef;OD;wnfausmif; jrefrm
pmay? uAsm? vuFmrsm; oifMum;cJo
h nf/
1175 ckEpS w
f iG f ]]jrwfq&k vuFmusr;f }}a&;
om; bk&ifx
h H qufoiG ;f cJo
h nf/ rif;wke;f
rif;vufxufrS oDaygrif;vufxufwdkif
eef;awmfoYkd txnftvdyf trsK;d rsK;d quf
oGi;f cGihf &cJo
h nf/
yoDvlrsKd; OD;a&TiHkonf eef;wGif;u
bk&ifo
h rm;awmfBu;D rsm; tvd&k aSd om y&

aq; trsK;d rsK;d udk jynfwiG ;f r&vQif tdE,


d
umvuwm;NrdKUodkYwdkifoGm; 0,f,lpk
aqmif;um eef;awmfoYkd qufoiG ;f &onf/
t*Fvyd af cwf rEav;NrKd U uG,v
f eG cf o
hJ nf/
yoDvrl sK;d OD;tke;f yGio
hf nf ig;? ykpeG f t0,f
awmf wm0efxrf;aqmif&onf/ rif;wke;f
rif;w&m;Bu;D u OD;tke;f yGit
hf m; ,if;vkyf
ief; toH;k jyK&eftwGuf oabFmi,fwpf
pif;ay;xm;onf/ ,if;oabFmjzifh rEav;?
&efuek (f '*H)k tacgufacguf pke?f qefum ig;?
ykpeG ?f iyd? ig;ajcmufrsm; 0,f,q
l ufoiG ;f
&onf/yoDvrl sK;d OD;bd;k nGeo
Yf nf eef;awmf
odYk oGi;f &ef t0wftxnfEiS hf zefxnf? rSef
xnf? toH;k taqmifrsm;udk tdE,
d Edik if H
umvuwm;NrdKUESifhbHkabNrdKUrsm;odkY oGm;
a&muf0,f,u
l m qufoiG ;f &onf/ tif;0
yoDrS qif;oufol OD;bd;k nGe\
Yf orD;rSm pdef
ukeo
f nf t&D;oef[
Y k xdak cwfu vlord sm;
cJo
h nf/
yoDE,
G f toH;k awmfcH pderf rcsKrd mS eef;
awmfu vdktyforQ pdefbD;? pdefem;uyf?
pdeb
f ,uf? pdev
f ufaumuf? pdev
f ufpyG ?f
pdefMu,foD;paom pdefxnftrsKd;rsKd;udk
yef;xdrq
f &mrsm;ESihf tuGi;f ? tcs?D txnf
jyKvkyfqufoGif;&onf/ pdefrrcsKdonf
Mumoyaw;aeYwikd ;f vlrsK;d ? bmom ra&G;
qef(oH;k wif;tdw)f wpftw
d u
f ek af tmif vSL
'gef;cJo
h nf[k zwfrI w
S o
f m;&onf/
yoDvrl sK;d xJrS ausmufuek o
f nf OD;
a&To;D ? OD;ESp?f OD;a,mwdo
Yk nf rif;wke;f rif;
w&m;Bu;D \ ausmuft0,fawmf? ta&mif;
awmfrsm; jzpfMuonf/ ausmufa&mif;&m
wGifbk&ifrif;jrwfbufrSyGpJ m;tjzpf aqmif
&Guaf y;&onf/ rd;k ukwaf usmufrsm;udk pdppf
0,f,v
l suftdE,
d Edik if H umvuwm;NrKd UESihf
bHb
k ikd Nf rKd Ursm;odYk oGm;a&mufa&mif;csay;&

onf/yoDvrl sK;d rkeaYf wmfacgif;OD;&Guo


f nf
rif;ESpq
f ufwikd f eef;awmftwGuf rkeaYf wmf
acgif; trIukd xrf;&Gucf o
hJ nf/ 12 axG rkeYf
trsK;d rsK;d udk wynfrh sm;ESihf tjcm;zdak xmif
av;OD;wdu
Yk OD;&Gux
f H yd&Yk Ny;D OD;&Guu
f eef;
wGi;f odYk qufoiG ;f &onf/ OD;&Gux
f w
H iG f rkeYf
vkyo
f m; 100 ausm&f NSd y;D rkerYf sm;aMumfavSmf
&ef rif;w&m;Bu;D u OD;&Gut
f m; tif;bJ &yf
uGuu
f kd ay;xm;onf/
aiGwu
kd af wmf t&m&dSOD;cifonfvnf;
yoDvrl sK;d jzpfNy;D ol<u,frif; OD;pHaysm\
f om;
Bu;D jzpfonf/ oDaygrif;vufxufwiG f aiG
wdkufpma&;b0rS aiGwdkufawmf t&m&dS
tjzpf wk;d jri x
hf rf;&Gucf &hJ onf/ toH;k awmf
pma&; OD;uif;rSm yoDvrl sK;d yif jzpfonf/
bk&ifEiS hf rdz&k m;tay: tvGeo
f pm&do
S l jzpf
aersKd;rif;xif&mZmbGJU csD;ajrmufcH&
onf/
jrefrmbk&ifrsm;onf urefav;onf
awmfrsm;ESifh ,if;tquftET,frsm;tm;
ud,
k &f aH wmf? tdrzf efapmif?h xD;awmfr;kd ? ,yf
awmfuikd ?f a0gawmfxrf; paom bk&ift
h eD;
uyfwm0efrsm; xrf;&Guaf pjcif;ESihf rEav;
r[mrkeb
d &k m;Bu;D rS a&T? aiG? &wemrsm;udk
aeY? napmifMh uyf&ef pE&w
D yfzUJG wm0efay;
cJjh cif;rSm vlrsK;d ? bmom rcGjJ cm;bJ opm&do
S ?l
t&nftcsi;f &do
S w
l u
Ykd kda&G;aumufceft
Y yfchJ
jcif;jzpfaMumif; pHerlem,lz,
G f awGU&d&S ay
onf/jrefrmhvGwfvyfa&; tBudKacwfESifh
vGwv
f yfa&;&Ny;D p acwfww
Ykd iG f jrefrmrGwf
pvifac: yoDE,
G f wdik ;f &if;om;wdt
Yk m; wm
0efay;tyfc&hJ m yifvpkH mcsKyw
f iG f Adv
k cf sKy\
f
tyg;awmfNrJ xrf;aqmif&olEiS hf ynma&;
0efBu;D wm0efxrf;aqmif&if; Adv
k cf sKyEf iS hf
wuG usq;kH cJ&h aom tmZmenfacgif;aqmif
Bu;D rsm;wGif yg0ifco
hJ l q&mBu;D OD;&mZmwf
wdrYk mS pHerlem om"ursm; jzpfayonf/
a&S; tpOftvm jynfjrefrmwGif Nird ;f
csr;f pGm twlwuGaexdik ?f nDnmpGm wdik ;f
jynftusKd;aqmif? vGwfvyfa&;twGuf
twlwuG wdu
k yf 0JG if? aoG;ajruscMhJ uaom
bmomrwl? vlrsK;d rwl? wdik ;f &if;om;tm;vH;k
at;twl yltrQ cHpm;cJMh uygvsuf ,aeY
wdik ;f jynfEikd if aH &; tajymif;tvJwiG f Edik if H
a&;t& b,folaoao iawrmNyD;a&m
pdwx
f m;ESihf ud,
k u
f sK;d &SmMuaom rsuEf mS zH;k
pGyf vltkyfpkwpfpk\ aoG;xdk;vHIYaqmfrI
aMumifh jynfot
l csKUd em;a,mifum y#dyu
rsm;wGif a&maESmyg0ifaeMuonfrS vGepf mG
pdwrf csr;f ajrzh ,
G &f m jzpfayonf/
Edik if aH wmf jynfot
l m;vH;k vHNk cKH at;
csr;f pGm rSw
D if;aexdik cf iG u
hf kd rIqw
d jf zpfum
[efw
Y m;aESmif,
h u
S af eMuonfrmS tawG;
tac:? todtvdrm ? ,Ofaus;rI acgif;yg;ol
tcsKUd &daS ejcif;jzpfonf/ Edik if aH wmfukd cspf
vQif pdw"f mwfawG jyKjyifMuygpd/Yk
/

22

jynfolYa&;&m

jrefrmwpfEikd if v
H ;kH MunfnKd
av;pm;Ny;D urmuyg av;pm;onfh
trsKd;om;acgif;aqmif AkdvfcsKyf
atmifqef;\ kyyf rkH sm;jzifh aiGpuL
rsm;\ wefz;kd toD;oD;wGif ,cif
acwftqufqufutwdik ;f jyef
vnftpm;xd;k xkwaf 0ay;&ef tqdk
udk oCFe;f uRe;f rJqEe,frS jynfoYl
vTwaf wmfu,
kd pf m;vS,fOD;ode;f nGeYf
wifoiG ;f cJo
h nht
f qdu
k kd A[db
k Pf
'kw,
d Ou| a':cifapmOD;u jrefrm
Edik if w
H iG f aiGpuLtopfrsm; xyfrH
xkwaf 0rnft
h csed w
f iG f Edik if aHh cgif;
aqmifrsm;? Edik if \
H xif&mS ;aom
taqmufttHkrsm;? Icif;txdrf;
trSwyf rkH sm;ponfwu
Ykd kdtajctae
tcsed t
f cgESihf vdu
k af vsmnDaxG&Sd
rnfyh rkH sm;tm; tpd;k &tzGUJ \ oabm
wlncD sujf zifh xkwaf 0oGm;rnfjzpf
aMumif; jyefvnfajzMum;cJo
h nf/
a&S;,cifEpS rf sm;pGmu toH;k
jyKcMhJ uaom aiGpuLrsm;ay:wGif
xif&Sm;onfh EdkifiHhacgif;aqmif
rsm;\ kyyf u
kH kd du
k Ef ydS x
f w
k af 0cJMh u
Ny;D ,ck vuf&Sd toH;k jyKaeaom aiG
puLrsm;ay:&dS kyyf rkH sm;rSm wd&pmef
kyyf rkH sm;jzpfNy;D
vuf&t
Sd csed x
f d
toH;k jyKvsu&f o
Sd nf/
jynfot
l rsm;uvnf; vuf
&dStoH;k jyKaeaom aiGpuLrsm;ay:&dS
wd&pmefyk yf rkH sm; ae&mwGif xif&mS ;
onfEh ikd if ahH cgif;aqmifrsm;\ kyyf kH
rsm;om &daS pcsiMf uNy;D aemufxyf
xyfrH u
kd Ef ydS rf nfh aiGpuLrsm;ay:
wGif Edik if ahH cgif;aqmifyk yf kH du
k Ef ydS f
rnft
h ay: xGuaf y:vmonfh jynf
olrsm;\toHukd azmfjyay;vdu
k &f
ygonf/

r0if;0if;cdik (f arSmb
f ND rKd U)
uRerf wdYk wefz;kd xm; oH;k pGaJ e
wJh ydu
k q
f aH wGrmS Edik if ahH cgif;aqmif
awGyHkeJY jyefvnfdkufESdyfawmhr,f
qdkawmh 0rf;omwmaygh/ tcku
ydkufqHawGrSm wd&pmefyHkawGeJYqdk
awmhbk&m;rSmuyfvLS xm;&ifawmif
t&ifAv
kd cf sKyyf kH ydu
k q
f aH wGe,
YJ OS &f if
pdwx
f rJ mS wpfrsK;d Bu;D yJ/ aemufNy;D
ydu
k q
f aH wGrmS Edik if ahH cgif;aqmifBu;D
awG&JU yHkawGeJYqdk ydkNyD;wefzdk;xm;
odr;f qnf;Mur,fxifw,f/ t&if
u uRerf awmif Adv
k cf sKyyf ykH gwJh ydu
k f

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

qHawG odr;f xm;wm &dw


S ,f/ Edik if Hh
acgif;aqmifBu;D awG&UJ yHu
k kd ydu
k q
f H
awGrmS
du
k Ef ydS x
f m;wJt
h wGuf
uav;oli,fawGu ar;&ifvnf;
vlBu;D rdbawGtaeJY b,fo?l b,f
0g bmvkycf w
hJ ,fqw
kd m ajymjyvdYk
&wmaygh/ acwfvil ,fawmfawmf
rsm;rsm;uvnf; Adv
k cf sKyaf tmif
qef;avmufyJ odMuwmrsm;w,f/
usef xif&Sm;wJh vlyk*Kdvfqdk odyf
rodMuawmhb;l / bmyJjzpfjzpf tck
vdk wd&pmefyHkawGeJYpm&if EdkifiHh
acgif;aqmifBuD;awG&JU yHkeJYydkufqH

awG xkwfa0wm ydkNyD;t"dym,f


&drS mS yg/
ukad usmpf ;kd rd;k
(Munfjh rifwikd f NrKd Ue,f)
aiGpuLay:rSm EdkifiHhacgif;
aqmifawG&UJ yHak wGeYJdu
k Ef ydS x
f w
k af 0
r,fqw
kd m aumif;ygw,f/ tckvkd
rsKd; wd&pmefyHkawGeJY xkwfa0r,fh
tpm; acgif;aqmifBu;D awG&UJ yHak wG
eJY xkwfa0wmu ydkNyD; *kPf,lzdkY
aumif;ygw,f/ olwu
Ykd v
kd nf; *kPf
jyKovdyk gyJ/ Edik if t
H awmfrsm;rsm;rSm
vnf; olwdkYMunfndKav;pm;&wJh

EdkifiHhacgif;aqmifBuD;? orkdif;0if
txifu& taqmufttHk yHBk u;D
awGeYJ xkwaf 0Muwmyg/ wd&pmef
yHak wGeYJ aiGpuL xkwaf 0wmawmh
&Sm;ygw,f/ ydu
k q
f q
H w
kd mu wpf
Edik if v
H ;kH ? jynfow
l pf&yfv;kH u oH;k pGJ
MuwmjzpfwJhtwGuf jynfolYukd,f
pm;jyK BuKd ;yrf;aqmif&u
G cf MhJ uwJh vl
yk*Kd vaf wG&UJ yHek YJ xkwaf 0wmu ydNk y;D
rSeu
f efygw,f/ t&ifuqdk Adv
k cf sKyf
atmifqef;? q&mpH? ocifz;kd vSBu;D
wdYk yHak wGeYJ du
k Ef ydS x
f w
k af 0cJw
h hJ aiG
puLqdk MunfhwmeJY awmfawmf
usuo
f a&&dyS gw,f/ vuf&Sd tajc
taeawGt&awmh rwwfEdkifay
r,fh aiGpuLawGudk wd&pmefyakH wG
eJY xkwfa0wm uRefawmfuawmh
rESpo
f ufygbl;/
OD;jrifah t;(A[ef;NrKd Ue,f)
Adv
k cf sKyf yk yf ykH gwJhaiGpuLawG
xkwfr,fqdkawmh 0rf;om;p&myJ/
tpwke;f u oH;k wJah iGpuLawGay:
rSmu xif&mS ;wJh Edik if ahH cgif;aqmif
yHak wGcsn;f yJ/ ig;usyw
f ef? 10 wef ?
45 usyfwef ? 90 wefwdkYawGrSm
dkufESdyfxm;wmu EdkifiHhacgif;
aqmifawGcsn;f yJ/ tckvuf&o
Sd ;kH ae
wJh ydu
k q
f aH wGu tukev
f ;kH wd&pmef
yHkawGcsnf;yJ/ tckvdk topfxyf
du
k rf ,fh aiGpuLay:rSm Adv
k cf sKyyf kH
awG jyefvnfu
kd Ef ydS Nf y;D xkwrf ,fqkd
wmudak wmh vH;k 0axmufcyH gw,f/
vlwikd ;f vnf; 'Dvkd u
kd Ef ydS x
f m;wJh yHk
awGuykd J arQmv
f ifah eMuwmyg/
a':a0(oCFe;f uRe;f NrKd Ue,f)
Adv
k cf sKyyf ekH YJ ydu
k q
f aH wG jyef
xkwfa0awmhr,fqdkwm t&rf;
aumif;ygw,f/ tckacwf uav;

awGu q&mpHw?Ykd ocifz;kd vSwq


Ykd kd
pmxJrmS yJ awGUzl;Muwm/ oifwhJ ESpf
yJrSwrf Md uw,f/aemufarhomG ;a&m/
tckvkd xif&mS ;wJh Edik if ahH cgif;aqmif
yHak wGeYJ ydu
k q
f x
H w
k rf ,fq&kd if
uav;awG&UJ rsupf x
d rJ mS a&m ? pdwf
xJrmS yg Edik if ahH cgif;aqmifyakH wGeYJ
&if;ES;D Ny;D tNrw
J rf; rSwrf ad eygvdrhf
r,f/ ud,
k u
f ,
kd w
f ikd f oH;k aewJh aiG
puLay:rSm ud,
k Ehf ikd if &H UJ xif&mS ;wJh
EdkifiHhacgif;aqmifyHkawGeJY dkufESdyf
xkwaf 0xm;wJh ydu
k q
f u
H kd oH;k &wm
*kP,
f zl Ykd aumif;ygw,f/
OD;cifarmif(tif;pdeNf rKd Ue,f)
Adv
k cf sKyyf ekH YJ aiGpuLawG xkwf
r,fqw
kd muawmh 0rf;omp&m udp
yJav/ [d;k t&ifwek ;f u Edik if ahH cgif;
aqmifyHkawGeJY ydkufqHawGawmif
wcsKUd qdk tjrwfwEd;k eJY odr;f xm;wk;H /
bmyJjzpfjzpfav Edik if ahH cgif;aqmif
awG&JU kyfyHkawGeJY aiGpuLtopf
du
k Ef ydS rf ,fqw
kd muawmh t&rf;udk
aumif;ygw,f/ jzpfvnf; jzpfoifh
ygw,f/ tJ'grS aemufval wGu ig
wdYk Edik if ahH cgif;aqmifyykH gvm;qdNk y;D
tNrw
J rf; trSw&f aerSm/
o&zD
(tvGww
f ef;owif;axmuf)
aumif;wmaygh/ tJ'v
D kd ydu
k f
qHawGxw
k &f if Edik if t
H wGuf tusK;d
jyKwhJolawGukdaemifvmaemufom;
rsK;d qufopfawGyg odrkH ubJ vuf
&dv
S il ,fawGutp odwmaygh/ tJ'D
vdk rxkwcf v
hJ Ykd Adv
k cf sKyf b,forl eS ;f
rod? OD;&mZwf b,forl eS ;f rodwhJ
vlawG trsm;BuD;yJ/ txl;ojzifh
ynma&; rzGUH NzKd ;wJah e&mrSm ydak wmif
qd;k ao;w,f/
cdik cf idk ?f PT

EdkifiHa&;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

jrefrmEkid if &H UJ ordik ;f udck &pfou&mZf


1044 ckESpfu pcJhw,fvdkY NAdwdoQ ynm
&SifBuD;rsm;jzpfMuwJh rpwm[maA;eJY
ygarmuvk(cf)wdu
Yk rSww
f rf;jyKcMhJ uygw,f/
1044 &JUa&SUydkif;umvrsm;udkawmh
orkdif;taxmuftxm; cdkifvHkpGmjyqdk&ef
tcuftcJ&SdwmaMumifh ordkif;0iftjzpf
pmwifjcif;rjyKEidk v
f Ykd tqd&k cdS yhJ gw,f/
jrefrmhorkdif;ynm&Sifrsm;&JU t,l
tquawmh jrefrmtp waumif;u[k
a<u;aMumfum AdEd;k NrKd Ua[mif;? [efvif;
NrdKUa[mif;? oa&acw&mNrdKUa[mif;wdkYudk
oufaojyKum c&pfEpS f 500 ausmu
f wnf;
u pcJhw,fvdkY ,lqcJhMuw,f/ ysLonf
jrefrm? jrefrmonfysL[laom cH,cl suu
f kd
ESv;kH ydu
k u
f m c&pfEpS f 801-802 rSmysLbk&if
wdkY[m oa&acw&mjynfudk tkyfcsKyfcJh
w,fvdkYvnf; taxmuftxm;jyqdkcJhyg
w,f/
bmyJjzpfjzpf jrefrmorkdif;[m yk*H
acwf 1044 upcJw
h ,fq&kd if 1885 Ed0k if
bm 28 &uftxdukd &mZ0ifumvvdYk qdMk u
&ygr,f/ tJ'u
D mvu jzpfymG ;cJah om ppfyJG
rsm; [m jynfov
l x
l &k UJ tusK;d pD;yGm;ryg&Sb
d J
&Sib
f &k ifac:wJh ya'o&mZfawG&UJ tusK;d
pD;yGm;rsm;omjzpfvrYkd Ykd jynfov
l x
l &k UJ Ekid if H
a&;orkid ;f xJ qGrJ xnfo
h ifyh gbl;/ 1886 rS
1906 ckEpS f tESpf 20 twGi;f rSmjzpfay:cJh
wJh rif;om;NrdKUpm; ppfol&Jaumif;rsm; OD;
aqmifcw
hJ hJawmfveS af &;rsm;udv
k nf; rcHcsif
pdwef YJ x<uykeu
f efcMhJ uwJh tydik ;f rdYk jynfol
vlx&k UJ Ekid if aH &;ordik ;f xJrmS crf;crf;em;em;
xnfo
h iG ;f azmfjyvdpk w
d rf &Syd gbl;/
'gayrJh 1906 ckEpS f 0dik t
f rfbaD t Ak'
bmomuvsmP,k0toif;Bu;D ay:ayguf
vmNy;D 1948ckEpS f vGwv
f yfa&;BuKd ;yrf;rI
umv42ESpw
f idk w
f idk fvIy&f mS ;ke;f uefrBI u;D udk
awmh jynfov
l x
l &k UJ Ekid if aH &;vIy&f mS ;rI? awmf
vSerf BI u;D taeeJY wcrf;wem;azmfjyvdyk g
w,f/1906 ckESpfrS 1920 jynfhESpftxd
0kid t
f rfbaD tacwf&,fvYkdydik ;f jcm;owfrw
S f
csiyf gw,f/0kid t
f rfbaD t acwfrmS Ekid if aH &;
t& &Si;f &Si;f jywfjywf vkyaf qmifEidk jf cif;r&Sd
cJah yr,fh jrefrmwpfrsK;d om;vH;k udk trsK;d om;
a&;pdw"f mwfE;kd Mum;vmatmif taumif;
qH;k vkyaf qmifay;Ekid cf yhJ gw,f/ 1911 ckEpS f
ar 7&ufrmS yxruGezf &ifu
h kd usi;f yEkid cf hJ
w,f/ 1914ckESpfrSm 'kwd,uGefz&ifhudk
usif;ycJhw,f/ wwd,uGefz&ifhudkawmh
1915 ckEpS w
f iG f rEav;rSm usi;f yEkid cf w
hJ ,f/
1916ckESpf a&mufawmh [oFmwNrdKUrSm
ajymif;vJusi;f ycJw
h ,f/ pwkwu
eG zf &ifNh y;D
awmh ysOf;rem;NrdKUrSm yOruGefz&ifhudk
ajymif;a&TU usi;f ycJw
h ,f/ tJ'ED pS u
f 1917
ckEpS jf zpfw,f/ 1918 ckEpS rf mS awmh armfv
NrKd iNf rKd UrSm q|ruGezf &ifhudkajymif;a&TUusi;f y
cJw
h ,f/ owr uGezf &ifu
h akd wmh ykord Nf rKd UrSm
usi;f yNy;D t|rtBurd u
f eG zf &ifu
h kd jynfNrKd U
rSm ajymif;a&TUusi;f ycJyh gw,f/ 'DEpS u
f 1920
jynfhESpfyg/0kdiftrfbDatuae *sDpDbDat
jrefrmtrsKd;om;rsm; 0HomEktoif;csKyf
Bu;D &,fvYkdtrnfajymif;usi;f yEkid cf yhJ gw,f/
tJ'v
D kd NrKd UawGajymif;Ny;D usi;f ycJw
h m[m
wpfwdkif;jynfvHk; 0HomEkpdwf"mwfudef;
atmif;apzdYkjzpfw,f/0kid t
f rfbaD tacwfrmS
xl;jcm;wJh vkyaf qmifEidk rf u
I awmh yJc;l a&T
armfa"mbk&m;ay:'kwd,bk&ifcHcsKyf qm
&,f*seD ,fu&uf a'gufzed yfrcRwb
f J wuf
&mu zdeyfjyem udk OD;wnfaqG;aEG;uefY
uGuEf idk cf MhJ uw,f/ ynma&;eJY ywfoufvYkd
vnf; t*Fvyd rf suEf mS jzLrsm;eJY wef;wl tcGihf
ta&;&a&;udktqifq
h ifah wmif;qdv
k mwm
awGU&ygw,f/ pD;yGm;a&;eJY vlrIa&;udp

1300jynfhta&;awmfyHk pdef&wkyGJawmfBuD;ESifh

jrefrmhNidrf;csrf;a&;tvm;tvm
rsm;udv
k nf; wef;wl nDrQa&;twGuf tBuH
ay;awmif;qdv
k mwmrsm;udk awGU&w,f/
*spD b
D aD t acwfjzpfvmawmh 1920
jynfhESpfrSmyJ yxrausmif;om;oydwfBuD;
jzpfay:vmcJyh gw,f/ tJ't
D csed t
f cgrSmyJ
*sDpDbDat&JUBudK;yrf;rIaMumifh trsKd;om;
ausmif;rsm;EkdifiHeJYt0ef; xlaxmifvm
Ekid cf MhJ uw,f/ wkid ;f &if;jzpf yifeeD YJ a,mxrD?
a,mvHkcsnfrsm; 0wfqifa&;? EkdifiHjcm;
jzpfEkdifvGeftusrsm; r0wfqifa&;wdkYudk
vIaYH qmfwu
kd w
f eG ;f Ekid cf w
hJ ,f/ tkycf sKyaf &;eJY
ywfoufvdkYvnf; 'dkiftmcDtkyfcsKyfa&;rS
[kr ;l tkycf sKyaf &;udk ajymif;vJawmif;
qdkvmcJhMuw,f/ aemuftdEd,jynf&JU
jynfe,fb0rS cGx
J u
G af &;udk awmif;qdv
k m

olyek w
f yfBu;D [m om,m0wDcdik f a&wdu
k f
&GmrS pwifNy;D vufeufuikd af wmfveS af &;udk
qifEcJT w
hJ ,f/
tJ'DESpfrSmyJ aumvdyfausmif;om;
armifbaomif;? udv
k aS bmf("mwkaA') udk
odef;armiftjrwfawmfaMu;Hk;rS pma&;
udt
k ek ;f cifwu
Ykd pwifNy;D wdAYk rmtpnf;tH;k
BuD;udk pwifxlaxmifcJhw,f/ t*Fvdyf
tpd;k &u vlxu
k rkd supf v
d nfatmif ukvm;Armt"dukPf;jzpfatmif azmfaqmifcJh
w,f/ wdkYArmtpnf;tHk;BuD;uawmh
wdAYk rmoDcsi;f eJt
Y wl wpf[ek x
f ;kd Bu;D xGm;cJh
w,f/ tm;vH;k tm;vH;k Ekid if aH &;orm;tm;
vH;k ociftzGUJ 0ifawGjzpfuek w
f ,f/ ausmif;
om;acgif;aqmif ocifatmifqef;? ocifE?k

vSausmfae
[m wuodkvfor*trIaqmiftzGJUrSm
taxGaxGtwGi;f a&;rSL; wm0efxrf;aqmif
aecsdefjzpfw,f/ tdk;a0r*Zif;rSm ocif
atmifqef;u t,f'Dwmvkyfaew,f/
r*Zif;rSm i&JacG;Bu;D vGwaf eNyaD qmif;yg;
u tmPmydik af vmuudk wkev
f yI af csmuf
csm;oGm;apcJw
h ,f/ ausmif;tkyBf u;D rsuEf mS
jzLrpwm'Da*spavmh Mr.D.J sloss urcsd
atmifemNyD; ausmif;om;acgif;aqmif
udkatmifqef;udk aqmif;yg;&Sifudk razmf
xkwfcJhwJhtwGuf ausmif;xkwfypfvdkuf
w,f/ tJ'rD mS wif 1936 ckEpS f azazmf0g&D
25 &ufrmS 'kw,
d ausmif;om;oydwBf u;D

tdk;a0r*Zif;rSm ocifatmifqef;u t,f'Dwmvkyfaew,f/


r*Zif;rSm i&JacG;BuD;vGwfaeNyDaqmif;yg;u tmPmydkifavmuudk
wkefvIyfacsmufcsm;oGm;apcJhw,f/ ausmif;tkyfBuD;rsufESmjzL
rpwm'Da*spavmh Mr.D.J sloss u rcsdatmifemNyD;
ausmif;om;acgif;aqmif udkatmifqef;udk aqmif;yg;&Sifudk
razmfxkwfcJhwJhtwGuf ausmif;xkwfypfvdkufw,f . . . .
Ekid cf MhJ uw,f/1929 ckEpS rf mS urmph ;D yGm;ysuf
uyf qdu
k cf w
hJ ,f/ awmifov
l ,form;awG
&moDOwkaMumifh oD;ESHxGufuscJhw,f/
pyg;aps;uscw
hJ ,f/ OD;pd;k ode;f acgif;aqmifwhJ
*spD b
D aD ttzGUJ Bu;D u ]]bl;}} toif;rsm;
xlaxmifum tcGefawmfaumufcHygu
ray;bl;/ Hk;uqifhac:ygu rvmbl;/
tpd;k &eJY rqufqb
H ;l [laom ]]bl;}} 0g'jzpf
ygw,f/ 'gaMumifh 1930 jynfEh pS f 'DZifbm
22&ufrmS q&mpHOD;pD;wJawmif
h
ov
l ,form;

ocifA[de;f wdu
Yk ,
kd w
f idk f wdAYk rmtpnf;tH;k
tzGUJ 0ifrsm;jzpfvmMuw,f/
'gaMumifhwdAYk rmtpnf;tH;k acwfukd
1930 rS 1941 ckESpftxd owfrSwfvdkY&
w,f/ tJ'rD mS 1938 ckEpS f 1300 jynft
h a&;
awmfyHkeJY wwd,ausmif;om;oydwft
aMumif; ajymzdv
Yk v
kd mw,f/
'kwd,ausmif;om;oydwfuawmh
tm;vH;k rSwrf Md ur,fvx
Ykd ifygw,f/ Adv
k cf sKyf
atmifqef;qdw
k hJ ausmif;om;acgif;aqmif

ay:xGe;f vmcJw
h ,f/
1937 ckESpf {NyDvqef; 1 &ufrSm
jrefrmEkid if [
H m tdE,
d jynfu cGx
J u
G cf iG &hf cJh
w,f/ 1938 ckEpS rf mS awmh a&eHajrvkyo
f m;
rsm;&JU taxGaxGrauseyfru
I ae oydwf
arSmufrIBuD; pwifjzpfyGm;cJhw,f/ tJ'DrSm
acsmufbt
D pkd u
D tvkyo
f rm;acgif;aqmif
wpfa,mufukdtmPmydik af wGu taMumif;
rJhtvkyfxkwfypfcJhw,f/ 'gaMumifh 95
&mcdik Ef eI ;f aom a&eHajrtvkyo
f rm;rsm;u

23

jyif;xefpmG aygufuJG qEjyvmMuw,f/


ocifzdk;vSBuD;acgif;aqmifwJh a&eH
ajrwyfom; 2000 cef[
Y m &efuek Nf rKd Uudk c&D;
&Sncf sw
D uf&ef pwifvu
kd Mf uw,f/ yxr
qH;k acsmufrS a*G;csKu
d akd &mufw,f/ a*G;csKrd S
a&eHacsmif;? anmifajcaxmuf? rauG;udk csD
wufcMhJ uw,f/ rauG;a&mufawmh ocif
zd;k vSBu;D eJY tvkyo
f rm;acgif;aqmiftcsKUd
udk tmPmydik rf sm;u zrf;qD;oGm;cJyh gw,f/
rauG;jrovGeb
f &k m;teD;rSm pcef;csaewJh
oydww
f yfBu;D udv
k nf; t*Fvyd w
f &Ykd UJ jrif;
wyf? vSpH yG w
f yf? eHygwfww
k u
f ikd yf v
k yd w
f yf
wdu
Yk 0ef;&HNy;D aMumufatmifajcmufveS cYf hJ
ygw,f/ oydww
f yfBu;D [m rauG;rSm &uf
20 cefYaomifwifcJhygw,f/ tpmiwfcH
oydwfarSmufaeMuw,f/ tJ'DrSmausmif;
om;acgif;aqmifocifA[de;f eJYausmif;om;
acgif;aqmif oHk;OD;wdkY oydwfwyfeJYvm
a&mufy;l aygif;vdu
k Mf uygw,f/ tpmiwfcH
oydwrf arSmufbJ yk'rf 144 udw
k eG ;f vSeu
f m
tmPmzDqefNyD; &efukefta&mufazmuf
xGucf sw
D ufzYkdvm&mufa[majymcJyh gw,f/
ocifA[de;f &JU ordik ;f 0ifa[majymcsuu
f
awmh jrif;cGmwpfcsuaf ygufvQifrD;[ke;f [ke;f
awmufap&r,f/ toufyifaoao? td;k
yifausausyef;wdik t
f a&muf rrSw
d rf okef
csw
D ufMuygukeq
f w
kd hJ ordik ;f 0ifred cYf eG ;f jzpf
w,f/ 'DyGJrSm ocifA[def;eJY ausmif;om;
acgif;aqmifrsm;udk e,fcsJUykvdyfrsm;u
zrf;qD;oGm;cJhMuw,f/ oydwfwyfrsm;u
awmh ig;yg;oDvcH,lvdkufMuw,f/ rdrd
udk,fudkrdrd o&Pm*HkwifvdkufMuw,f/
twif;xdk;azmufcsDwufMuw,f/ eHygwf
wkwfudkifykvdyfrsm;u txuftrdefYt&
oydwfwyfudk dkufESufMuw,f/ vJolvJ?
uGJoluGJjzpfukefw,f/ oydwfwyfuawmh
qufvufcsDwufqJyJ/ eHygwfwkwfudkif
ykvyd w
f yfvufavQmv
h u
kd &f w,f/ vSpH yG w
f yf
udak c:vdu
k w
f ,f/ taocHtzGUJ u wpf[ek f
xdk;ZGwfwdk;csDwufMuw,f/ ykvdyfwyfeJY
oydww
f yfwYkd a&maESmukew
f ,f/ NrKd UolNrKd U
om;rsm;uvnf;0ifa&mvdu
k w
f ,f/ vH;k axG;
ukeaf wmh rsuEf mS jzL&mZ0wf0efaxmufu
jrif;wyfut
kd rdeaYf y;vdu
k w
f ,f/ NrKd Uvlxu
k
rcHr&yfEidk jf zpfNy;D cJawG? ykvif;awGeYJ jyefypf
Muw,f/ oydwfwyfrsm;eJY vlxkuvnf;
wpfceJ ufnmoHay;atmf[pfMuw,f/ jrif;
rsm;vefNY y;D xGuaf jy;ukew
f ,f/
tJ'DtcsdefrSm csdwfqufvkyfxm;wJh
oydwaf cgif;aqmif tzrf;cHwpfO;D u axmif
trd;k udak zmufNy;D axmifay:uae w&m;
a[mw,f/ axmifqNl yx
D ifrw
S Nf y;D vHNk cKH a&;
wyfrsm; ae&majymif;ukefw,f/ tJ'DrSm
a&eHajroydww
f yfBu;D rauG;NrKd UrS xGucf mG
Ekid cf w
hJ ,f/ vrf;c&D;&Sd NrKd UBu;D ? NrKd Ui,ftaygif;
rS jynfov
l x
l u
k pnfawmf&rG ;f aomif;
aomif;jzjzBudKqdkMuygw,f/ pm;aumif;
aomufzG,frsm;csufjyKwfvnf;aumif;?
rkeyf o
J a&pm taMumftavSmt
f csKyd rJG sm;eJY
vnf; {nfch BH uKd qMkd uygw,f/ zsm;emayguf
Ny'J Pf&m&olrsm;udv
k nf; aq;0g;ukoay;
Muygw,f/ xD;? zdeyf? vHjk cnf? tus? rsuEf mS
okwfy0gtopfrsm;vnf; vJvS,fay;Mu
ygw,f/a&eHajroydww
f yfBu;D &efuek Nf rKd U
a&mufcsdefrSm om,m0wDbufrS csDwuf
vmwJh v,form;wyfBuD; a0g? jzL;? yJcl;?
oxHb
k ufrS vlaomif;ausmyf g0ifwhJ v,f
orm;wyfBu;D wd[
Yk m a&eHajroydww
f yfBu;D
eJY yg0ify;l aygif;vdu
k Mf uygw,f/ oefvsirf S
csw
D ufvmwJh a&eHajrvkyo
f m;sm;uvnf;
tcsed u
f u
kd yf J a&muf&v
dS mcJMh uw,f/ ckawmh
oydww
f yfaygif;pkBu;D [m azG;azG;vIyyf gyJ/
pm 26 okYd

24

jynfwGif;owif;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

bmoma&;udk toa&ysufapaompmom;ygojzifh orwxHtpvmrfbmoma&;tzJGY wdkifMum;pmay;ydkh


jrefrmEkdifiHodkY tpvmrpf
yl;aygif;aqmif&u
G af &;tzGUJ ( OIC )
vma&mufonfukd rauseyf qE
xkwaf zmfrrI sm;&Scd &hJ m tqdyk g qE
xkwaf zmfrw
I iG f udik af qmifco
hJ nfh
pmom;rSm tpvmrfbmomtm;
taoa&ysufapomtokH;tEIef;
rsm;jzif h a zmf j yxm;aomaMumif h
ta&;,lay;&eftwGuf Edik if aH wmf
orwxHodkY tpvmrfbmoma&;
tzGUJ Bu;D ig;zGUJ rS vufrw
S x
f ;kd wifjy
xm;aMumif; od&&dS onf/
tqd k y gwd k i f M um;pmtm;
Edik if aH wmforw[lvdyrf x
l m;Ny;D
Ed0k ifbm 18 &ufu jrefrmEdik if v
H ;Hk
qdik &f mtpvmrfbmoma&;tzGUJ Bu;D
rS ae pmtrSwf rtb^ pDrH^
77^ 2013(tp-4)jzifh ay;ydYk wdik f
Mum;cJjh cif;jzpfonf/
wdkifMum;pmwGif tcsuf&Spf
csuu
f kdazmfjyxm;Ny;D tqdyk g tcsuf
rsm;xJrS eHygwf(5)tcsuw
f iG f Edik if H

awmftwGif; aexdkifMuaom vl
wpf p m;\ bmoma&;pd w f u d k
emMunf;ap&ef wrif rormaom
tBujH zifhrnfolrqdkpum;jzifjh zpfap?
pmjzif h j zpf a p? xif & S m ;onf h yk H
oPmefjzifhjzpfap xdkvlwpfpm;
ud;k uG,o
f nfh bmom omoemudk
vnf;aumif;? bmomomoema&;
,kHMunfrIudkaomfvnf;aumif;?
apmfum;jcif; odw
Yk nf;r[kwf apmf
um;&ef tm;xkwfjcif; rjyKvkyf&
aMumif;?jypfrIqdik &f mOya'&mZowf
Bu;D yk'rf (295-u)wGiftwdtvif;
azmfjyxm;onf[k xnfo
h iG ;f a&;
om;xm;onf/
tqdkygudpESifhywfowf
tpvmrfomoema&;&maumifprD S
wm0ef&SdolwpfOD;jzpfonfh OD;wif
armifoef;tm; rGe;f wnfah erS quf
oG,af r;jref;cJ&h m ,ckuo
hJ Ykd wifjy
wdkifwef;&jcif;rSm rdrdwdkYtaejzifh
tjcm;bmom0ifrsm;ESihf cspMf unfrI

rysujf ym;vd
k orwtm; today;
wdik Mf um;cJjh cif;jzpfaMumif; ajymMum;
cJo
h nf/]tpd;k &ud,
k w
f ikd u
f 'Dupd u
kd
ta&;,laqmif&Guf&rSmyg/ uRef
awmfwdkYuae w&m;pGJr,fqdk&if
wpfbmomeJYwpfbmom ,kMH unfrI
ysufjym;oGm;wmawGjzpfvmrSmyg/
'Dudpudk tpdk;&u rodcsifa,mif
aqmifNy;D aer,fq&kd ifawmh 'Dxuf
Bu;D rm;wJjh yemawG ydjk zpfvmOD;
r,fvYkd xifygw,f } [k OD;wifarmif
oef;u ajymMum;onf/
qufvufNy;D if;u tpvmrf
bmomtay: xdu
k o
hJ Ykd taoa&
zsurf t
I m; tpd;k &u rodusK;d uRef
jyKNy;D aeNrt
J wdik ;f qufvufaeygu
urmwGi&f adS om tjcm;bmom0if
rdom;pktzGJUrsm;url qufvuf
MunfhaevdrhfrnfrxifaMumif;udk
vnf; ol\xifjrifcsut
f m; ajym
Mum;cJo
h nf/
OIC tzGUJ tm; uefu
Y u
G q
f E

tkdtdkifpDudkvm;? bmoma&;udkvm; . . .rStquf


tJ'v
D rkd sK;d awGvyk Nf y;D rSom w&m;0if
qExkwfazmfcGifh&&SdrSmqdkawmh'Dvdkpmom;
awGuikd af qmifNy;D qExw
k af zmfwmudv
k yk w
f hJ
tcsdefrSm tjcm;bmom? omoemudk
w&m;0if ykwcf wf apmfum; ESrd chf svu
kd w
f m
uawmh oufqidk &f m tzGUJ tpnf;rsm;u rod
wmvm;? odvsuef v
YJ w
T af y;vdu
k w
f mvm;qdk
wmpOf;pm;zdYk jzpfvmNy;D aemufu,
kd u
f BuKd ;
udik o
f l b,fov
l q
J w
kd hJ ar;cGe;f uvnf; xyf
ar;p&m rvdak wmhb;l vdyYk J qk;H jzwf&ygvdrhf
r,f/
'ghtjyif Edik if aH wmf zGUJ pnf;ykt
H ajccH
Oya'&JUtcef;(8) Edik if o
H m; ? Edik if o
H m;rsm;
rlvtcGit
hf a&;ESihf wm0efrsm;qdw
k hJ tcef;
&JU yk'rf -347 wGif Edik if aH wmfonf rnfou
Yl kd
rqdk Oya'a&;&mwGif wef;wlnrD sS tcGihf
ta&;&Sad p&rnfvYkd azmfjyxm;ygw,f/ odYk
ayrJv
h nf;Edik if aH wmfwiG ;f rSw
D if;aexdik af e
MuwJh tcsKUd aomEdik o
H m;rsm;uawmhtxuf
azmfjyyg tajccHOya'udk cHpm;cGirhf &&Sb
d J
Edik if aH wmf&UJ wm0ef&o
dS rl sm;uyg rodusK;d
uRejf yKjcif;udk cHae&ygawmhw,f/

xdt
Yk jyif tqdyk gtcef;(8) yk'rf (354)
wGif Edik if o
H m;wdik ;f onf Edik if aH wmfvNHk cKH
a&;? w&m;Oya'pd;k rd;k a&;? &yf&mG at;csr;f
om,ma&; odrYk [kwf jynfow
l \
Ykd ud,
k u
f sihf
w&m;tusK;d iSm jy|mef;xm;onfOh ya'rsm;
ESirhf qefu
Y siv
f sS if vGyv
f yfpmG ok;H pGaJ qmif
&Gucf iG &hf o
dS nfqNkd y;D azmfjyxm;onf/ tqdyk g
yk'fr(354)\ tydkifcGJ(u)wGif rdrd\,kH
Munfcsuf ?xifjrif,lqcsufrsm;udk vGwf
vyfpmG xkwaf zmfajymqdck iG ehf YJ a&;om;jzefY
a0cGihf ? tyd'k cf (JG C)wGiv
f nf; wdik ;f &if;om;
vlrsK;d wpfrsK;d ESiw
hf pfrsK;d odrYk [kwf wdik ;f &if;
om; vlrsK;d tcsi;f csi;f udak omfvnf;aumif;?
tjcm; bmom? omoemudk vnf;aumif;
xdcdkufepfemrIr&SdapbJ rdrdcspfcifjrwfEdk;
onfhpum; ? pmay ? ,Ofaus;rIu;kd uG,o
f nfh
bmom? omoemESihf "avhx;Hk wrf;rsm;udk
vGyfvyfpGm aqmif&GufydkifcGifhqdkNyD; azmfjy
xm;ygw,f/ 'gaMumifh txufrmS azmfjycJh
wJh tcsufrsm;t&qdk&ifawmh OIC udk
qefYusifqEjywJhyGJrSm ] om;azmufrIjref
tpvmrf ? wd&pmef0g' qefu
Y siMf uqdNk y;D

xk w f a zmf M u&mwG i f yg0if a om


&[ef ; rsm;ud k i f a qmif x m;onf h
qdik ;f bkwrf sm;wGif ]om;azmufEeI ;f
jreftpvmrf? wd&pmef0g' qefu
Y sif
Mu? vlowf0g'? rk'drf;usifh0g'udk
vuf u d k i f j yKxm;onf h &S & D ; ,m;
(tpvmrfOh ya') tvdrk &S?d urmBu;D
onf rGwfpvifawGtwGufom
r[kwfvlom;wdik ;f twGujf zpfonf}
[laompmom;rsm;yg0ifonfh qdik ;f
bkwrf sm;udk udik af qmifxm;Mujcif;
jzpfonf/
or w xH w if j yxm;aom
wdkifwef;pmeHygwf(7)tcsufwGif
txufygtwdkif; pGyfpGJazmfjyxm;
aompmwef;rsm;onftajccHOya'?
jypfrIqdkif&mOya'(&mZowfBuD;)
jy|mef;csufrsm;ESifh qefYusifae
aMumif;ESihfurmb
h momBu;D wpf&yf
tm; wd&pmef0g'[kazmfjyxm;jcif;
onf bmom0if r sm;\pd w f u d k
emMunf;ap&ef wrif&nf&,
G jf yKvyk f

Ak'&JU &[ef;awmfrsm;u udkifaqmifNyD;


qExw
k af zmfaewm[m tjcm;omoemudk
twdtvif; apmfum;cJw
h mjzpfNy;D tqdyk g
apmfum;ykwcf wfru
I kd ta&;r,lbJ aejcif;
[mvnf; Edik if aH wmfbufuae tajccH
Oya'udck sK;d azmufNy;D tvdw
k l tvdyk g yl;
aygif;aqmif&u
G af ewmyJ jzpfygw,f/
'DvdkudkifaqmifNyD; vkyfaew,fqdk
wmu tjcm;bmom? omoemudk xdcu
kd f
apNyq
D &kd ifawmh uReaf wmfwEYkd ikd if &H UJ zGUJ pnf;
ykt
H ajccHuv
kd nf; qExw
k af zmfaeolrsm;u
csK;d azmufaewmyJ jzpfygw,f/ 'Dae&mrSm
BuKBH uKd uv
f Ykd wpfcak jymcsiw
f mu jrefrm
Edik if rH mS qExw
k af zmfrjI yKwikd ;f rSm Edik if aH wmf
tpd;k &wm0ef&o
dS rl sm;uawmh olwt
Ykd usK;d
udx
k cd u
kd af pr,fu
h pd r sm;udak wmhciG jhf yKcsurf
ay;wJhtjyif pDwef;yk'fr (18) eJY zrf;qD;
w,fqNkd y;D za,mif;wdik x
f eG ;f Ny;D qExw
k f
azmfwhJ jynfoal wGukd zrf;wmwdYk ? atmufajc
aps;onfrsm; epfemrI&v
dS Ykd qExw
k af zmf&if
zrf;qD;wmawG &Sw
d ,fqw
kd m pmzwforl sm;
todyjJ zpfNy;D tpd;k &tusK;d xdcu
kd af pwJv
h uf
yHawmif; qExw
k af zmfyaJG wGq&kd if &[ef;
oHCmygrusef aoewfeJYypfwJhtxd vkyf
aqmifwmawG[m urmodyjJ zpfNy;D tckvkd

jcif;jzpfojzifh tpvmrfbmoma&;
tzGJUcsKyfrsm;u vkH;0vufrcHEdkif
aMumif;udk xnfhoGif;azmfjyxm;
onf/
tp v mrf o moema&;&m
aumifpDrS OD;wifarmifoef;u
tpvmrftzGUJ Bu;D rsm;onf bmom

rsK;d tajccHOya'udk csK;d azmufum tjcm;


bmom ? omoemudk apmfum;aewmudk
ta&;r,lbJ tpd;k &u vufyu
kd Nf y;D Munfh
aew,fqakd wmh olw&Ykd UJ tusK;d rxdcu
kd v
f Ykd
rsm;ta&;r,lwmvm;vkYd pOf;pm;p&myg/
'g[m trke;f w&m;awG jzpfay:ap
r,ft
h aMumif;t&mawGuo
kd v
d suef YJ vTwf
ay;aewmyJvaYkd jymcsiyf gw,f/ b,forl qdk
ud,
k b
hf mom? omoemudrk ajymeJY ud,
k u
hf kd
r[kwfr[wf pGyfpGJ&ifawmif BudKufwm
r[kwfygbl;/ 'DvdkrsKd; omoemeJYudkifNyD;
vufvw
G pf y,f ajymvm&ifawmh oufqikd f
olrsm;pdwrf mS pdw'f Pf&m &apygw,f/
'gqd&k if usL;bm; awmfveS af &;acgif;
aqmifBu;D ajymcJo
h vdyk J uReaf wmfwYkd jrefrm
Edik if aH wmfBu;D rSmvnf; w&m;Oya'&JU orD;
ysKd[mt"rtBudrfBudrftusifhcHae&NyDjzpf
NyD;xdkorD;ysKdudk t"rusifholrsm;uawmh
oufqdkif&mtmPmvuf0,f&SdoltcsKdUeJY
y#dyursm;udk azmfaqmifvo
kd rl sm;yJ jzpfyg
w,f/ zGUJ pnf;ykt
H ajccHOya'&JU tcef;(8)
yk'fr(373)wGif jypfrIusL;vGefol rnfol
udrk qdk ,if;jypfru
I sL;vGeo
f nfh tcsed u
f
twnfjzpfvsuf&Sdaomoufqdkif&mOya'
t&om jypfrx
I if&mS ;pD&if&rnf[k azmfjy

0ifrsm;\ tcGit
hf a&;ESiyhf wfowf
trsm;a&SUrSaeum &J&0J 0hH hH ajym
Mum;Edik &f eftwGufzGUJ pnf;xm;onfh
tzGJUrsm;jzpfaMumif;ESifh rnfonfh
ta&;udprqdk qufvufajymqdk
oGm;rnf jzpfaMumif; rGe;f wnfah eodYk
qufvufajymqdck o
hJ nf/ 0wf&nf

xm;onf/ xdo
k q
Ykd v
kd sS iaf wmh txufyg
twdik ;f yGiv
hf if;jrifompGm tjcm;bmom?
omemudk apmfum;vdu
k w
f mudak wmh ouf
qdik &f mu ta&;r,lbJ aernfvm;? ta&;
,lrnfvm; qdw
k mudak wmh pdw0f ifwpm;yJ
apmifMh unf&h rSm jzpfygw,f/
aemufq;Hk ajymcsiw
f hJ pum;wpfceG ;f
&Syd gw,f/ 'Daqmif;yg;&JUtzGirhf mS usL;bm;
EdkifiH&JU awmfvSefa&;acgif;aqmifBuD;
zD',fvu
f ufpxdk ajymcJw
h hJ rdecYf eG ;f eJzY iG chf hJ
ovdak qmif;yg;tydwu
f akd wmh uReaf wmfwYkd
jrefrmEdik if &H UJ acgif;aqmifvnf;jzpf? vGwf
vyfa&;zcifvnf;jzpfwhJ Adv
k cf sKyaf tmif
qef;ajymchw
J hJ pum;wpfceG ;f eJY tqk;H owf
vdu
k yf gr,f/
] vGwv
f yfa&;&Nyq
D w
kd ikd ;f vrf;ay:
wufaq;d;k vSe;f vdYk r&bl; }wJ/h [kwu
f hJ ?
vGwv
f yfpmG ajymqdck iG hf ?vGwv
f yfpmG pDwef;
vSnv
hf nfciG ahf wG &Sad yr,fv
h nf; xdak jym
qdck iG hf ? vSnv
hf nfciG ahf wG[m wjcm;olrsm;
udx
k yd g;apwJu
h pd ? wdik ;f &if;om;pnf;vk;H
nDnw
G rf u
I ykd sujf ym;apr,fh udpr sm;udak wmh
zGUJ pnf;ykt
H ajccHOya'u cGijhf yKrxm;ygbl;
qdw
k mygyJ/
ajr;cspn
f Kd

oabmxm;tjrif

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

jrefrmEdik if w
H iG f Oya'pd;k rd;k rI
r&d[
S k ajymMu? a&;Muonf/ wpfEikd if H
vH;k twdik ;f twmESihf NcKH irkH ajymEdik f
yg/ odaYk omf armif0wfvu
kH ,
kd w
f ikd f
vkyfudkifaqmif&Gufaeaom trI
wpfcu
k kd pHerlemxm; wifjyvdyk g
onf/ OD;xGe;f qdo
k o
l nf OD;aX;qdo
k l
xHrStdrEf iS ahf jruGuu
f kdusyo
f ;kH ode;f
ESifh 0,f,lcJhonf/ xdkodkY0,f,lcJh
aMumif; t&yfpmcsKyfudk rdrdwdkY&yf
uGut
f yk cf sKyaf &;rSL;H;k wGif pmcsKyjf yK
vkyfMuonf/ pmcsKyftwGuf tkyf
csKyfa&;rSL;Hk;okdY tvSLaiGusyf oHk;
axmif xnfh0ifcJhonf/ pmcsKyf
twGuf 300 wef wHqyd af cgif;udk
tcGef ;kH wGif 0,fr& tvG,&f
aom jyifyqdik w
f pfqikd rf S 0,fc&hJ
onf/ 1000 ay; vdu
k &f onf/
pmcsKyyf g owfrw
S &f uf ukef
Ny/D OD;aX;u tdrEf iS ahf jruGuf rtyf/
xdaYk Mumifh OD;xGe;f u &yfuu
G t
f yk f
csKyaf &;rSL;H;k odYk wdik o
f nf/ &yfuu
G f
wm 0ef&o
Sd rl sm;u ESpzf ufnEd idI ;f ay;
onf/ OD;aX;u OD;xGe;f xHrS aiGusyf
wpfodef;cGJacs;jcif; jzpfaMumif;?
ig;vpm twd;k ygaygif; oH;k ode;f
jzpf&aMumif;? OD;xGe;f u tdrEf iS ahf jr
uGuu
f ktmrcH
d
oabmpmcsKyaf y;&ef
ajym tm;emojzifh pmcsKyaf y;jcif;
om jzpfaMumif;? xdaYk Mumifh tdrEf iS hf
ajruGurf ay;Edik af Mumif;? oH;k ode;f
vnf; ray;Edik af Mumif;? wpfoed ;f cGJ
udkom t&pfusay;Edkifrnf jzpf
aMumif; wifjyonf/ OD;aX;u pm
csKyyf gtwdik ;f om aqmif&u
G af y;&ef
awmif;qdo
k nf/ ndE idI ;f r&ojzifh &yf
uGuf ;kH u oufqikd &f modYk wdik Mf um;
&ef vTpJ ma&;ay;vdu
k o
f nf/ taxG
axGp&dwt
f wGuf &yfuu
G t
f yk cf sKyf
a&;rSL;H;k odYk usyf 1000 tvSLaiG
xnf0h ifc&hJ onf/
vTJpm&ojzifh OD;xGef;u &J
pcef;odYkoGm;wdik o
f nf/ wm0ef&&Sd u
J
OD;aX;udk qifah c: ppfar;onf/
OD;aX;u &yfuu
G f ;kH wGif ajymonfh
twdik ;f om xGuq
f o
kd nf/ wm0ef&Sd
&Ju &Jta&;rydkifaom trI[kqdk
um w&m;H;k odYk OD;wdu
k af vQmufvmT
wifay;vdkufonf/ wm0ef&dS&Judk
usyf 3000 *g&0jyKvu
dk &f onf/
w&m;H;k a&mufomG ;onf/ OD;
wdkufavQmufvTmwGif 200 wef
wHqyd af cgif; uyf&onf/ w&m;H;k
atmufu avQmufvmT pma&;av;
xHrS 0,f&onf/ wHqyd af cgif; 200
weftwGuf 500 ay;vdu
k &f onf/
trI wifvufc&H mae&mwGif 3000

*g&0jyKvkduf&onf/ oufqdkif&m
w&m;cGio
hf Ykda&mufNy/D OD;xGe;f wpfO;D
wnf; udk usr;f used
f ppfar;onf/
a<u;udp? taygifupd ? tmrcHupd
awG ygae jypfrrI ajrmuf/ w&m;
raMumif;ESio
hf m w&m;pG&J rnf jzpf
onfhtwGuf ,cktrIudk tusOf;
enf;ESihf yvyfvu
kd af wmhonf/
w&m;raMumif;ESihfpG&J rnf qdk
awmh a&SUaeygrS &rnf/ w&m;pGJ wH
qdyaf cgif;0,f&rnf/ a&SUaeBu;D u
oabmaumif;onf/ w&m;H;k ukef
usp&dwo
f mcH&ef/ aiGjyef&vQif oH;k
aomif;ay;&ef awmif;qdkonf/

OD;xGef;rSm OD;aX;udk rcHcsifpdwfjzifh


w&m;Oya't& tqifhqifhta&;
qdkcJhonf/ odkYaomf aiGukef? vlyef;?
tcsdefukef? tiftm;cef;jzpfchJ&&Smonf/
w&m;Hk;aMumufygNyD[k
atmfoGm;awmhonf . . .

w&m;NyKd iOf ;D aX;buf ajym? rajym?


ay;? ray; rod&/ w&m;olBu;D u
trdecYf sNy/D wpfoed ;f cGJt&if;omay:
aomaMumifh wpfoed ;f cGaJ y;ap&ef
trdecYf sonf/trdeEYf iS hf'Du&Dqo
kd nf
udk ul;&onf/ rdwLul;yHkpHjznhf?
wHqyd f acgif;200 wefuyf ? pkpak ygif;
1000avQmufvmT pma&;udk ay;
vdu
k &f onf/rdwL ul;c?wHqyd af cgif;c
tygt0if rdwL ;pma&;udk4000 ay;
vdu
k &f onf/
wpfywftMum trdeEYf iS hf'Du
&D&onf/ Zm&DypkH jH znf?h wHqyd af cgif;
200wefuyf? pkpkaygif; 1000

w&m;Hk;? aiG? tcsdef?


pdwf&SnfrI? onf;cHrI

OD;aX;uvnf; oabmwlonf/
uGeyf sLwm pmdu
k cf ? rdwL qGcJ 5000
ukeo
f mG ;onf/ tcGef ;kH wGif w&m;pGJ
wHqyd af cgif; 1500 zd;k 0,f&m 2000
ay;vdu
k &f onf/ w&m;NyKd ifOD;aX;udk
qifah c:&ef 200 wef wHqyd af cgif;?
a&SUaeud,
k pf m;vS,af y:wGif 200
twGuf1000 ay;vdu
k &f onf/ trI
vufc&H mae&mwGif 3000 *g&0 jyK
vku
d &f onf/
ouf q d k i f & m w&m;cG i f o d k Y
a&mufNy/D w&m;olBu;D u vufcNH y;D
w&m;NyKd if OD;aX;udk qifah c:&ef ckepf
&uf cGmcsdef;vdkufonf/ w&m;cGif
pma&;rav;udk qifah c:pmxkw&f ef
ESihf a&SUaeyg0gc[kqu
kd m 2000 ay;
vdkuf&onf/ yxrtcsdef; OD;aX;

vmonf/ a&SUaeiSm;&ef wpfcsdef;


awmif;onf/ ckepf&ufcmG csed ;f vdu
k f
onf/ a&SUae ud,
k pf m;vS,pf mwif
onf/ xkacsvTmwif&ef wpfcsdef;
awmif;onf/ ckepf&uf cGmcsed ;f vdu
k f
onf/rnfonfwYtj
kd iif;yGm;aMumif;
jiif;csuftrdefYxkwf&ef ckepf&uf
cGmcsed ;f onf/ jiif;csux
f w
k o
f nf/
pm&Gupf mwrf;rsm; wif&onf/ouf
aopm&if; wif&onf/
w&m;vdkOD;xGef;udk csdef;&ef
ckepf&uf cGmcsed ;f vdu
k o
f nf/ w&m;
vdk OD;xGe;f udk ppfonf/ w&m;vdjk y
oufao ESpOf ;D udk ppf&ef ckepf&uf
cGmcsdef;onf/ oufao ajcmufOD;
twGuf oH;k csed ;f csed ;f &onf/ ouf
aowpfO;D vQif p&dwf 2000 ay;

armif0wfv(kH ajrmif;jr)
ac:&ojzifh oufao ajcmufOD;
twGuf 12000 ukefoGm;onf/
w&m;NyKd if OD;aX;udk ppfonf/ w&m;
NyKd ifoufao av;OD;ppf&ef ckepf&uf
pD cGmcsed ;f ojzifh ESpcf sed ;f csed ;f &onf/
w&m;vdb
k uf?w&m;NyKd ib
f uf
oufaorsm; tukefppfaq;NyD;
aemuf a&SUaeBu;D u avQmufvcJ suf
wifay;onf/ avQmufvJcsufpm
uGeyf sLwmdu
k cf ? rdwL ul;c 3000
ukefoGm;onf/ trdefYtwGuf 10
&ufcGmcsdef;onf/ pma&;rav;u
w&m;olBuD;twGuf *g&0jyK&ef
w&m;vdk OD;xGef;udk vrf;cif;ay;
onf/ OD;xGe;f vnf; rwwfEifkd &f mS /

avQmufvTmpma&;udk ay;vdkuf&
onf/ trI wifvufc&H mae&mwGif
2000 *g&0 jyKvu
dk &f onf/ ouf
qdkif&m w&m;cGifodkY a&mufNyD/
w&m;olBu;D u vufcNH y;D w&m;I;H
OD;aX;udk qifah c:&ef ckepf&ufcmG
csdef;vdkufonf/ w&m;cGifpma&;
rav;udkqifah c:&ef 1000ay;vdu
k f
&onf/
w&m;I;H OD;aX;vmNy/D rdrrd mS
wpfaeYvkyf wpfaeYpm; jzpfojzifh
wpfvvQif usyfwpfaomif;cGJjzifh
t&pfusay;qyfciG jhf yK&ef avQmuf
xm;onf/ w&m;Edik Of ;D xGe;f u rdrd
vnf;epfemvGe;f ojzifhusyw
f pfoed ;f

25

cGJ wpfv;kH wpfcw


J nf; ay;qyfap&ef
avQmufxm;onf/ trdecYf s&ef 10
&uf cGmcsed ;f vdu
k jf yefonf/ w&m;H;k
u wpfBurd v
f Qif usyo
f ;kH aomif;EIe;f
jzifh vpOf wpf&ufaeYwikd ;f ig;&pfus
ay;qyfap&ef trdefYcsrSwfvdkuf
onf/ ig;&pfay;&ef jzpfaomfvnf;
w&m;IH;OD;aX;u tBurd fBudrfysuf
uGu
f &Sp&f pfcefYjzpfomG ;onf/ wpf
&pf usyo
f ;kH aomif;ay;wdik ;f a&SUae
Bu;D udk a&SUaectjzpf 5000 ? w&m;
olBuD;udk 3000? pma&;rav;udk
2000 *g&0 jyKvu
dk &f onf/ H;k csed ;f
&ufwikd ;f oGm;? vm? pm;? aomuf
ukeu
f sp&dwrf sm;udkrazmfjyawmhyg/
trIawmh Ny;D oGm;Ny/D oH;k ode;f
&a&; w&m;pGJ&m &yfuGufHk;wGif
5000? &Jpcef;wGif 3000? OD;wdu
k rf I
wGif 3500? w&m;rrIwiG f 24000?
oufaop&dwf 12000? Zm&Drw
I iG f
4000? pkpak ygif; 41000 ukeu
f schJ
&m aiGwpfoed ;f cGJ ay;ap&ef trdeYf
'Du&D &onf/ ,if; 'Du&DusaiGukd
ay;qyfonft
h cgwdik ;f a&SUaecay;
aiG pkpak ygif; 25000 ? w&m;olBu;D
udk *g&0jyKaiGppk ak ygif; 15000? pm
a&;rav;ud k ay;aiG p k p k a ygif ;
10000? pkpak ygif; 50000 ukeu
f schJ
onf/ xdaYk Mumifh pkpak ygif; 91000
uk e f u scJ h o nf / 'D u &D u saiG
150000 jzpfojzifh 59000 usef
onf/ odaYk omf ,if;aiGukd &Sp&f pfcJG
&ojzih f aiG a cgif ; uG J o G m ;onf /
aiG&zdYk &yfuu
G f ;kH ? &Jpcef;? OD;wdu
k f
rIwdkYwGif ESpfv? w&m;rrIBuD;wGif
av;v? Zm&Drw
I iG f &Spv
f ? pkpak ygif;
wpfEpS Ef iS ahf v;vcefYMumoGm;onf/
OD;xGe;f rSm OD;aX;udk rcHcsipf w
d jf zifh
w&m;Oya't& tqifq
h ift
h a&;
qdck o
hJ nf/ odaYk omf aiGuek ?f vlyef;?
tcsdefukef? tiftm;cef;jzpfchJ&&Sm
onf/ w&m;H;k aMumufygNy[
D k atmf
oGm;awmhonf/
ud,
k af wGUjzpf&yfreS f wpfcu
k kd
avQmah yghwu
G cf suaf &;om; azmfjy
jcif;jzpfygonf/ &yfuu
G f ;kH ? &Jpcef;?
w&m;Hk; rnfonfhXme? rnfonfh
0efxrf;udrk Q tjypfwifv
kd r[kwf
yg/ tjzpfazmfjyjcif;om jzpfygonf/
txufyg erlem jzpf&yfukd axmuf
I jrefrmEdik if t
H ESYH &yfuu
G f ;kH ? &J
pcef;? w&m;Hk;wdkYwGif jzpfyGm;ae
aom trIrsm;ESiyhf wfouf rnfoYkd
aumufcsuq
f rJG nfenf;/ jrefrmEdik if H
wGif w&m;Oya'pdk;rdk;ygonf/ odkY
aomf aiG? tcsed ?f pdw&f n
S rf ?I onf;cH
rI vdak eygonf/ /

26

owif;ESifhtjrif

OIC ? kd[if*sm? jrefrmtpdk;&rS . . . . tquf


&cdik af 'ocHtcsKUd \ Ncrd ;f ajcmufaESmif,
h u
S af erIrsm;aMumifh Edik if w
H umvlom;csi;f pmemrI
taxmuftulay;a&;tzJGUrsm;rSm xdka'orS pGefYcGmay;ae&NyD; 'kuonfpcef; rsm;&Sd
d[
k if*smrsm;\ vlaerI? use;f rma&; tajctaeqd;k qd;k &Gm;&Gm;jzpfvmae&onf/ e,fpnf;
rjcm; q&m0efrsm;tzJUG tygt0if ukvor* vlt
Y cGit
hf a&;aumfrwDvuf atmuf&dS NGO,
INGO rsm;rSm xdkvkyf&yf tay: uefYuGufIwfcsMuonf/ 'J&pfrDcsJvf ESifhtzJGUu &cdkif
wdkif;&if;om; rsm;wGif pdk;&drfaMumifhMurIrsm;&Sdaeonfudk awGUcJhMuaMumif;? odkYaomf
trsK;d om;a&;pdu
k f vuPmESihf tjcm;taMumif;acgif;pOfwyfum vlom;rsK;d EG,w
f pfcu
k kd
qefu
Y siv
f suf vlom;csi;f pmemaxmufxm;aom toufu,ftultnDrsm; jzefaY 0jcif;
vkyif ef;tay: rnfonfh pGuzf ufrrI sK;d udrk qdk Edik if w
H umtodik ;f t0dik ;f u rnfonfeh nf;
ESirhf Q vufcv
H rd rhf nf r[kwaf Mumif;udk tcdik t
f rm owif;yg;cJah Mumif;? aMumuf&UHG rIEiS hf
rvHNk cKH rrI sm; cHpm;ae&jcif; onf olwpfyg; tay:apmfum;&efp&ef? rw&m;ojzifh jyKusi&hf ef
tcGifhtmPmtyfESif;xm;jcif;r[kwfaMumif;? w&m;Oya'pdk;rdk;a&;? w&mrQwnDrQa&;?
ESpzf ufawGUqHk aqG;aEG;a&;rsm;ESihf vlt
Y zJUG tpnf;rsm;Mum; tMurf;zufrrI sm; tqH;k owf
a&;rsm;udk tm;ay;aMumif;? &cdik jf ynfe,ftwGi;f rSw
D if;aexdik f olrsm;tm;vH;k \ tem*wf
zHUG NzKd ;wd;k wufvNkHcKH a&;udkNcrd ;f ajcmufaeaomaoG;xd;k vHaYI qmfrI?trke;f w&m;aoG;cJpG um;rsm;ESihf
tMurf; zuf owfjzwfa&;aqmfMoaerIrsm;udk vH;k 0onf;cHrnfr[kw[
f al om orw\
cH,cl sO;f uyfyu
kH kd axmufcH aMumif;? Edik if w
H um todik ;f t0dik ;f u vdt
k yfovdk ulno
D mG ;&ef
toif&h adS Mumif; tar&duef oH;kH u xkwjf yefco
hJ nf/
ppftpdk;&tkyfcsKyfrIatmuf ESpf 50 ausmf zdESdyfcJGjcm;tkyfcsKyfcHcJh&NyD; 'Drdkua&pD
ul;ajymif;a&; toGiaf jymif;vkyaf qmifvmonfh jrefrmEdik if w
H iG f OD;ode;f pdef tpd;k & tmPm
&vmNy;D uwnf;u bmoma&;? vlrsK;d a&;toGiaf qmifonfh rGwpf vifqefY usiaf &;tMurf;
zufrIrsm; tBudrfBudrfjzpfyGm;um ed*Hk;owf tajz&Smr&EdkifbJ jzpfaeonf/ Ak'bmom
umuG,af &;? trsK;d aysmufrmS pd;k aMumufaeMuonf[k bmoma&; Aef;jy um 969 vIy&f mS ;rI
rsm; jyKvyk Nf y;D rGwpf vif qefu
Y siaf &; OD;wnfwu
kd cf u
kd rf rI sm; jyKvyk f vmum bke;f awmfBu;D tcsKUd
OD;aqmifyg0ifaerItay:jrefrmtpd;k &ESihfEdik if aH &;acgif;aqmiftcsKUd uta&;,lajz&Si;f rIrjyK
bJ bufvu
kd u
f muG,af y;aeMuonf/ trsK;d ? bmom? omoemtaMumif;jyum tpGe;f a&muf
oabmxm;Bu;D xGm;atmif trke;f w&m;rsm; jzefMY uufaeMuonf/ 'Dru
kd a&pD\ vGwv
f yf
cGiu
hf kd wvJt
G oH;k csum Edik if aH &;vSnu
hf u
G ?f rD',
D mtarSmifvrT ;f rIEiS t
hf wl vlt
Y cGit
hf a&;
csK;d azmufrrI sm;udk bmomuJjG ym;rItay: OD;vSnv
hf mMuonf/ ppftpd;k &vufxuf usL;vGef
cJah om vlt
Y cGit
hf a&; csK;d azmuf aecJrh rI sm;ESirhf wl wpfrlxl;jcm;qef;jym;aom bmoma&;t&
cJjG cm;zdEydS rf rI sm;jzifhvlxt
k mHu
k kdvSnjhf zm;vmMuonf/ vlt
Y cGit
hf a&; apmifMh unfah vhvmol
rsm;ESihfEdik if H wum todik ;f t0dik ;f rS oufaotaxmuftxm; cdik cf ikd f vHv
k kHazmfxw
k w
f ifjyNy;D
nOf;yef;tEdkifusifhaerIrsm;udk 0dkif;0ef;Iwfcsay;jcif;tm;jzifh jrefrmEdkifiHtwGif; rSDwif;
aexdik Mf uolrsm;tm;vH;k \ w&m;rQwa&;udk azmfaqmifEikd &f ef arQmv
f if&h ygonf/

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

bmoma&;taqmufttHkrsm;tm; azmufcJGrIrsm;jyKvkyf&ef
pDpOfaqmif&GufcJhonfh qufpyfw&m;cHrsm; qufvuf&SmazGvsuf&Sd
bmoma&;taqmufttHkrsm;tm; azmufcJGrIjyKvkyf&ef
aqmif&u
G cf o
hJ nft
h zJUG udk Ed0k ifbm 13 &uf eHeuf 11 em&D 15 rdepfu
azmufcGJ rIjyKvyk &f ef BupH nfaeolwpfO;D udk zrf;qD;&rdcNhJ y;D if;ESihf
qufpyf w&m;cHrsm;udk qufvuf&mS azGvsuf &Sad Mumif;od&onf/
&efuek w
f ikd ;f a'oBu;D vdiI Nf rKd U e,f y'Jaus;&Gm trSw(f 3^4)&Sd
Sky tat;cef;{nf&
h yd o
f mwGif wifarmif(c)cdik af erif;(34)ESpf (b)
OD;pd;k pH0if;tm; azmufcaGJ &;ypn;f rsm;ESit
hf wl zrf;qD;&rdaMumif;?
if;onf 2013 ckEpS f Zlvikd f 3 &ufrpS wifum e,fpyfwiG f rdik ;f
axmifenf; oifwef;wufa&mufco
hJ jl zpfaMumif; od&onf/

wifarmif(c) cdik af erif; tm; ppfaq;csut


f & ode;f Ge(Yf 31)
ESpf (b)OD;ode;f ausmaf tmifEiS hf bdb
k kd (c) bdb
k x
kd eG ;f (28)ESpf (b)
OD;odef;xG#fwdkYtm; xyfrHzrf;qD;&rdcJhNyD; if;wdkYonf bmoma&;
taqmufttHrk sm;tm; azmufcrGJ rI sm; jyKvyk w
f u
kd f cdu
k &f ef &nf&,
G f
aMumif; jrefrmEdik if H &JwyfzUGJ rS od&onf/ aemufu,
G w
f iG f qufpyfyg
0iforl sm;ESihf ajray:tzJUG tpnf;tcsKUd yg0ifaerIaMumifh qufpyf
w&m;cHrsm;tm; azmfxw
k af &; aqmif&u
G v
f su&f adS Mumif; od& onf/
0wf&f nf

1300 jynfhta&;awmfyHk pdef&wkyGJawmfBuD; rS . . . tquf


oydwfwyfaygif;pkBuD;udkMunfhNyD;
t*Fvdyftpdk;& NzHKavmufygw,f/ 'Dwyf
aygif;pkBu;D u a&Tw*d akH jcawmf&if;rSm pka0;
vdu
k Mf uw,f/ wdAYk rmtpnf;tH;k tzGUJ 0if
rsm;u ]]wdAYk rmoDcsi;f }} jzif*h P
k jf yKBuKd qMkd u
w,f/ ocifjrOD;pD;NyD; Awvp ArmEkdifiH
awmifolv,form; tpnf;tHk;BuD;udk
vnf; zGUJ pnf;Ekid cf w
hJ ,f/ 'D 1300 jynft
h a&;
awmf y H k B uD ; taMumif ; ajym&if ; wwd ,
ausmif;om;oydwfBuD;taMumif;vnf;
rajymvd k Y r &bl ; / rauG ; oyd w f p cef ; rS m
ausmif;om;acgif;aqmif ocifA[def;eJY
tzGUJ udk zrf;qD;vdu
k w
f meJY wpfNyKd ief ufwnf;
&efukefwuodkvf? ,k'efaumvdyfeJY
&efuek Nf rKd U&Sd ausmif;aygif;pHk wuo? &uo
tm;vH;k [mzrf;qD;cHxm;&wJh tvkyo
f rm;?
v,form;eJY ausmif;om;tm;vH;k vTwaf y;
&ef twGi;f 0ef;kH udk vSnv
hf nfqEjyMu
w,f/ e,fcsUJ ppfyv
k yd af wGu jrif;pD;wyfawG

eJY eHygwfwkwfjzifhdkufum tMurf;zufESdrf


eif;cJw
h ,f/ ausmif;om;acgif;aqmif Adv
k f
atmifausmu
f sq;kH cJ&h w,f/ aumvif;0ef
odktif;awmfrJZmbufrS v,form;wyf
Bu;D [mvnf; a&eHajrvkyo
f m;rsm;enf;wl
aumvif;rS ZmbufocYkd sw
D ufatmifjrif
cJMh uw,f/ rEav;NrKd UrSm vlxq
k EjyyGBJ u;D
qifEcJT &hJ m vlxBk u;D [m 26 bDvrf;twdik ;f
ta&SUbufudk OD;wnfcsDwufcJhMuw,f/
aMu;eef;Hk;teD;a&mufwJhtcg rsufESmjzL
t*Fvyd f ta&;ydik u
f ypfred aYf y;um NzKd ciG ;f
cJw
h ,f/ tJ'gaMumifh oHCmawmf ckepfyg;eJY
12 ESp ft&G,f ausmif; om;av;wpfO D;
tygt0if tmZmenf 17 OD;usqHk;cJh&yg
w,f/ tJ'Dtjzpftysuftm;vHk;uawmh
1300 jynft
h a&;awmfyBkH u;D &JU tcif;tusi;f
tusO;f csKyyf gyJ/
2013 ckESpfvmr,fh 'DZifbmqdk&if
1300 jynft
h a&;awmfyBkH u;D [m 75 ESpw
f idk f

wkid f pde&f wkyaJG wmfBu;D udk a&mufcNhJ yjD zpfyg


w,f/
'DZifbmvxJrmS yJ wkid ;f &if;om; tzGUJ
tpnf;aygif;pHkeJY vuf&Sd OD;atmifrif;
acgif;aqmifwhJtpd;k &Nird ;f csr;f a&;azmfaqmif
rItzGUJ [m u&ifjynfe,fbm;tHNrKd UrSm 'kw,
d
tBudrf awGUqHkaqG;aEG;MuOD;rSm jzpfyg
w,f/
tm;vHk;aomEkdifiHa&;acgif;aqmif?
ppfa&;acgif;aqmifrsm;[m &Snv
f sm;aom
jynfwiG ;f ppf 65 ESpcf &D;udk tqH;k owfEidk f
Muzd?Yk vGwv
f yfa&;BuKd ;yrf;rI umvu 1300
jynft
h a&;awmfyrkH mS ay;qyfcMhJ u&wJht&if;
tES;D rsm;pGmudk jynfvnfowd&&if; nDnw
G f
a&;? Nird ;f csr;f a&;? 'Dru
kd a&pDa&;? rkcOf ;D rsm;
qDoYkdaysmaf ysmyf g;yg; vufwt
JG wlcsw
D ufMu
ygpdkYvdkY av;av;eufeufvIHYaqmf&if; &if
wGif;apwemwvHk;w0eJY azmfjya&;om;
vdu
k &f ygw,fcifAsm;/

tawG;tjrif

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

jrefrmEkid if rH mS Ny;D cJw


h EhJ pS u
f pNy;D awmh
vlrsKd;a&;toGifaqmif tMurf;zufrIawG
jzpfcJhygw,f/ 'DvlrsKd;a&;toGifaqmif
tMurf;zufvyk &f yfawG[m jrefrmEkid if w
H pf
ckwnf;rSmyJ jzpfaewmawmhr[kwfygbl;/
bmomrwlo?l vlrsK;d rwlo?l t,l0g' ud;k
uG,,
f MkH unfrI rwlo?l "avhx;kH wrf;uGjJ ym;
olawGMum;rSm tNrBJ uKH awGUae&wJh jyem
wpf&yfjzpfNyD;awmh 'DvdkjyemawG[m
urmhEkdifiHtESHYtjym;rSmvnf; yHkoPmef
trsK;d rsK;d eJYjzpfay:aew,fvYkdrMumao;rDu
jrefrmEkid if u
H kdvma&mufomG ;wJhNAw
d ed 0f efBu;D
csKyw
f ekd b
D vJuoH;k oyfajymMum;cJyh gw,f/
21 &mpkrmS urmay:u vltrsm;pk
udk t"duNcdrf;ajcmufvmwJh jyemu
awmh t,l0g'rwl? bmomrwlolawG
tMum;twlwuGwpfae&mwnf;rSm ,SOw
f JG
aexdik Ef idk af &;qdw
k hJtcsujf zpfw,fvv
Ykd nf;
NAdwdef0efBuD;csKyfa[mif;u axmufjycJhyg
ao;w,f/rSefygw,f/ 'DaeYjrefrmEkdifiHrSm
vnf; vlrsK;d rwl? bmomrwloal wG Mum;rSm
,SOfwGJraeEkdifwm[m jrefrmEkdifiH&JU
jynfwGif;a&;eJY EkdifiHa&;jyemawGudk
pdefac:vmw,fqdkwJhtcsufyg/ 'gayrJh
'Dupd [m
'Dae&mrSmwifrNy;D qH;k Ekid af o;ygbl;/
ESpf 50 eD;yg;avmuf ppftmPm&Siaf wG&UJ
vufxrJ mS wkid ;f jynf&UJ pD;yGm;a&;rl0g'awG
cdkifcdkifrmrm r&SdcJhbJ tckrSEkdifiHwum

tpGef;a&mufrIrsm;\ wpfzufwGif
tv,frmS rwfwyf &yfzBYkd uKd ;pm;wJt
h csed rf mS
bmoma&;? vlrsKd;a&;t,l0g'pGJawGeJY
usO;f ajrmif;wJt
h jrif oabmxm;? t,l
tqawGaMumifhjzpfwJh jyemawG[m
Ekid if w
H um&JU &if;ES;D jrK yEf rHS w
I pfenf; jrefrm
jynftwGuf pD;yGm;a&;wdk;wufrItwGuf
t[efYtwm;jzpfapwJh pdefac:rIwpf&yf
vnf; jzpfvmcJyh gw,f/
urmay:rSm&Sw
d hJ ud;k uG,w
f b
hJ mom
wdkif;rSm raumif;rIvkyfzdkY wGef;tm;ay;
wdu
k w
f eG ;f xm;wmwpfcrk S r&Syd gbl;/ ud,
k hf
,HMk unfr?I ud;k uG,rf aI wGt&om uGmjcm;
ayr,fh tm;vH;k uawmh ud;k uG,w
f b
hJ mom
0ifawG aumif;zdt
Yk wGuf vrf;nTex
f m;wm
udk awGU&rSmjzpfygw,f/ 'gayrJh tJ'b
D mom
0ifawGxrJ mS ud;k uG,w
f t
hJ ,ltqudk wvGJ
t"dym ,faumufNy;D tpGe;f a&mufae MuwJh
tpGef;a&mufawGawmh bmomwdkif;rSm
&Sad eMuygw,f/
urmt
h v,frmS rGwpf vifEidk if aH wGu
taocHAHk;azmufcGJw,fqdkwJh vkyf&yf[m
tifrwefxif&Sm;ygw,f/ awmfHkvlom;
wpfa,muf[m rdrdwdkYudk,fcEmrSmAHk;awG

tem*wfrIef0g;aeonfh . . .rStquf
&efuek w
f idk ;f a'oBu;D twGi;f touf
ajcmufESpfrS touf 15 ESpftwGif;&Sd
uav;i,frsm;tm; NrdKUe,ftoD;oD;&Sd
vrf;ab;ta&mif;qdik rf sm;? vufzuf&nf
qk d i f r sm;? bD , mES i f h t&uf q d k i f r sm;?
pm;aomufqidk rf sm;? aps;qdik rf sm; cdik ;f aprI
rsm;jym;NyD; uav;i,fwpfOD;onf ysrf;rQ
tvkycf sed f 16 em&Dx&d o
dS nf/
]]ausmif;pdrf;jrif&ifawmh ausmif;
wufcsiyf gw,f/ 'gayrJ&h mG rSmvnf;tqif
rajyawmh 'DrmS vkyaf e&wmav? rvkycf sif
bl;/ &GmyJjyefcsiw
f ,f? 'DrmS ae&wm t&rf;
yifyef;w,f}} [k {&m0wDwdkif;a'oBuD;
a';'&JbufrS vma&mufNy;D vufzuf&nf
qkid f pm;yGx
J ;kd vkyu
f ikd af eonfh touf 12
ESpt
f &G,f armifNzKd ;ausmu
f ajymonf/
jrefrmEkid if t
H wGi;f orwOD;ode;f pdef
wm0ef,Nl y;D aemufyikd ;f qif;&JraJG wrI avQmh
csa&;tpDtpOfrsm; aqmif&u
G cf ahJ omfvnf;
vrf;ab;avvGiu
hf av;i,frsm;? vrf;ab;
aeoufBu;D &G,t
f rkd sm;om ydrk rkd sm;jym;vmNy;D
xdjk yemrsm;tm; rajz&Si;f Ekid af o;onfh
tcsed w
f iG f bD,mqdik rf sm; tvkyv
f yk af e

onfh uav;i,frsm;\ ynmoifMum;a&;


udrk l tav;xm;aqmif&u
G Ef idk af &;rSm a0;OD;
rnf[k cefrY eS ;f rdaMumif; txufwef;a&SUae
wpfO;D uoH;k oyfonf/
]]'DudpurvG,fbl;As? vrf;ay:u
uav;awGuakd wmifpmoifcef;xJ qGo
J iG ;f
zdkY&m rvkyfEkdifao;wm? tvkyfvkyfaewJh
uav;awGpmoifzq
Ykd w
kd m tawmfMumOD;
r,fAs/ 'DEkdifiHrSmuvnf; uav;awGudk
cdik ;f &wm ydak umif;w,fqw
kd hJ pdw"f mwfyikd ;f
udk t&ifjyif&vdrrhf ,f/ vlxv
k nf;yg0ifzv
Ykd kd
w,f? rdbawGuv
kd nf; ynmay;aqG;aEG;
wmawGvyk &f vdrrhf ,f/ nbufoifNy;D tpd;k
&pmar;yGJajzwmrsKd; vkyfEkdif&ifvnf;
aumif;r,f? nbufausmif;wufaygh/ ck[m
u tvkycf sed ef aYJ usmif;csed f b,fvv
kd yk rf vJ}}
[k txufwef;a&SUaewpfO;D uajymonf/
Ekid if aH wmftpd;k &taejzifh uav;ol
i,fumuG,fapmifha&Smufa&;Oya'udk
jy|mef;xm;aomfvnf; vdu
k yf gaqmif&u
G f
rI tm;enf;aeaMumif;? ynma&;0efBu;D Xme
onf ,leq
D ufEiS hf yl;aygif;umausmif;jyify
ynma&;pDru
H ed ;f taejzifh touf 10 ESpf

ywfywfvnfcsdwfNyD; aovrf;udka&G;zdkYqdk
wm pdwaf wmifu;l &JrmS r[kwyf gbl;/ olwYkd
ubmaMumifh vkyEf idk o
f vJvYkd qef;ppfMunfh
&ifawmh olwaYkd cgif;xJrmS tpGe;f a&mufqef
wJh bmoma&;acgif;aqmifawG&UJ bmom
a&;qkid &f m ppfyv
JG t
Ykd rnfwyfNy;D rdiI ;f wdu
k f
ay;xm;wJh vky&f yfawGaMumifrh o
Ykd m 'Dvjkd zpf
&yfawGukd vkyzf v
Ykd uf&ZJ uf&MJ uwmyg/

wu,f a wmh rG w f p vif w d k i f ; [m


tMurf;zuforl [kwo
f vdk tpvmrfwidk ;f
[mvnf; AH;k cGaJ ewJh olawGawmhr[kwyf g
bl;/ 'Dae&mrSmwpfck oGm;owd&rdwmu
urmausmfkyf&SifZmwfum;BuD;wpfum;
jzpfwhJ ]]My Name is Khan}} ky&f iS Zf mwfum;
rSmyg/ tJ'ZD mwfum;rSm t"du okyaf qmif
jzpfwhJ&pfAef;cef;udkol&UJ rdcifjzpfwo
hJ u
l tck

b,fbmomurS aumif;w,f?
qdk;w,fqdkwmr&SdwJUtaMumif;eJh
vlawGudk MunfUr,fqdk&if
aumif;wJUvleJhqdk;wJUvl ESpfrsKd;om&Sd
olw&Ykd UJ vky&f yfawG[m umv&SnMf um
'DvdkvkyfvmwJhtwGuf urmay:u EkdifiH
tawmfrsm;rsm;u tpvmrfbmom0ifawG?
rGwpf vifawGq&kd if tMurf;zufoal wGqkd
Ny;D awmh IjrifvmMuygw,f/

vdq
k ;kH rcJw
h phJ um;av;wpfcyk g/ tJ'g uawmh
urmrSm&Sw
d hJ b,fbmomurS aumif; w,f?
qdk;w,fqdkwmr&SdwJhtaMumif;eJY vlawG
udMk unfrh ,fq&kd if aumif;wJv
h el q
YJ ;kd wJv
h l
ESprf sK;d om&SNd y;D vlq;kd uvlq;kd tvkyv
f yk Nf y;D

jynfhNyD;jzpfonfh uav;i,fwpfOD;onf
(NFPE Level 1) odw
Yk ufa&mufNy;D atmifjrif
ygu (NFPE Level 2) odw
Yk ufa&mufEidk u
f m
atmif j rif y gu tpd k ; &ausmif ; rsm;
tv,fwef;ynmtm; qufvufoifMum;
Ekdifonfh ausmif;jyifyrlvwef;ynma&;
pDru
H ed ;f (NFPF) tm;taumiftxnfazmf
um tqdkygpifwmrsm;tm; wpfEkdifiHvHk;
twkid ;f twmjzifh 10 ckausmcf efY xlaxmif
xm;Ekid Nf yjD zpfonf[k od&onf/
]]rdbwpfa,muftaeeJY ajym&&if
qdik af wGrmS 'Dvu
kd av;awGukd awGUae&wm
raumif;ygbl;/ qJvu
kd q
f v
kd u
kd ef YJ t&G,ef YJ
rvdkuf dkif;aewmawGudkvnf; jrifae&
w,f / qd k i f & S i f awG u vnf ; p&d w f N id r f ;
ac:xm;w,fqakd yr,fh olw&Ykd UJ use;f rma&;
wpfudk,fa&oefY&Sif;rI? pm&dwydkif;qdkif&m
awGuykd g aqmif&u
G af y;oifw
h ,f/ aiGwpfck
wnf;udkyJ tmHkpdkufraeoifhygbl;}} [k
prf;acsmif;aexdik o
f nfh uav;i,fEpS Of ;D
\ rdcifroDwmuajymonf/
jrefrmEkid if o
H nf zGUH NzKd ;rItedrq
hf ;kH Ekid if H
(LDC) rsm;twGi;f 0ifa&mufco
hJ nft
h wGuf
jyefvnfemvefxEl idk af &; aqmif&u
G &f ef &if;
ESD;jrKyfESHrIrsm; zdwfac:jcif;? pDrHudef;rsm;
aqmif&u
G &f ef vufrw
S af &;xd;k um Ekid if \
H

o,HZmwtcsKdUudk wifydkYa&mif;csaqmif
&Guaf eNy;D vTwaf wmftwGi;f vnf; Ekid if H
wnfaqmufjyKjyifa&;rsm;tm; tBuw
d t
f
e,faqG;aEG;aeonfh tcsdefumvjzpfae
aomfvnf; uav;i,frsm;\ tcef;u@
um; arS;rdeS v
f suyf if &Sad eqJjzpfavonf/
uav;oli,f tvkyo
f rm;rsm;tm;
tqd;k &Gm;qH;k yHpk jH zifh cdik ;f apjcif;yaysmufa&;
tm; jrefrmEkdifiH usifhoHk;a&;udk tvkyf
orm;? tvkyt
f udik Ef iS hf vlrzI v
l akH &;0efBu;D
XmeESifh tjynfjynfqkdif&m tvkyform;
a&;&mtzGUJ (ILO) wdo
Yk nfEh 0kd ifbm 15 &uf
wGif aejynfawmf aqG;aEG;cJMh uonf/
tpd;k &taejzifh jrefrmEkid if t
H wGi;f &Sd
uav;vkyfom; ppfwrf;rsm;ESifh ausmif;
tNy;D vkyif ef;cGi0f ifa&mufrItul;tajymif;
qef;ppfjcif;ppfwrf;rsm; aumuf,lrnf
jzpfaMumif; tqdyk gyGJ tvkyo
f rm;? tvkyf
tudkifESifh vlrIzlvHka&;0efBuD;XmerS jynf
axmifpk0efBuD; OD;at;jrifhu ajymMum;cJh
onf/ uav;oli,f tvkyo
f rm;rsm;tm;
tqk;d &Gm;qH;k yHpk jH zifh cdik ;f apjcif;yaysmufa&;
qkid &f m ILO jy|mef;csuf trSw-f 182 tm;
1999 ckEpS Zf eG v
f wGif Ekid if aH ygif; 177 Ekid if rH S
vufrw
S af &;xd;k cJNh y;D 2000 jynfEh pS Ef 0dk ifbm
rS pwifum tmPmoufa&mufonf/ ,if;

27

aumif;wJv
h u
l awmh aumif;wJhtvkyyf v
J yk f
w,fqNkd y;D awmh qH;k rcJw
h myg/ tJ'v
D q
kd ;kH rrI
rsK;d awG[m b,fpmoifcef;rSmrS oifMum;
ay;wmr&Sb
d ;l qdNk y;D awmhvnf; ajymqdo
k mG ;
wmudk awGU&ygw,f/
rwl n D w J h v l o m;awG aexd k i f w J h
urmBu;D rSm wpfbmomeJY wpfbmom cspf
cspcf ifcifaexkid zf Ykd ,HMk unfraI wG&adS ezdq
Yk kd
wm[m rwlno
D al wGtMum; eD;eD;pyfpyf&dS
rSom wpfbmomeJY wpfbmomtMum;
em;vnfraI wG &Ekid rf mS yg/
oD;jcm;aexkdifrIaMumifh rwlnDwJh
vlrsKd;awGtMum; eD;pyfrIawG r&Ekdifovdk
tpGef;a&mufvkyf&yf vkyfaqmifolawG&JU
aoG;xdk;rIaMumifh wpfzufeJYwpfzuf r,Hk
MunfraI wG ydNk y;D awmhjzpfEidk yf gw,f/
udk,f,HkMunf&m udk,fudk;uG,f&m
bmomay:rSm odyfNyD;t,l0g'qefqef
tawG;tac:awG 0ifvmNyq
D &kd ifawmh 'Dvl
[m tpGe;f a&mufwhJ vlwpfa,mufjzpfvm
Ny;D ol&UJ vlawGay: pnf;H;k rIawG[mvnf;
wjznf;jznf; tpGe;f a&mufvmEkid yf gw,f/
'gaMumifhudk;uG,fwJhbmomwdkif;&JU
tpGe;f a&mufaewJh vlawGaMumifw
h pfzuf
rSm bmoma&;? vlrsK;d a&;y#dyuawG wpf
enf;r[kwf wpfenf;jzpfvmEkid w
f ,fqw
kd m
udak wmh owdBu;D Bu;D xm;apcsiyf gw,f/
&wem
jy|mef;csuf uav;i,frsm;tm; uReu
f o
hJ Ykd
cdkif;apjcif;? vlukeful;? ppfom;tjzpfpk
aqmifjcif;? npfnrf;onfhvkyfief;rsm;ESifh
jynfw
h efqmvkyif ef;rsm; toH;k csjcif;? rl;
,pf a q;0g;vk y f i ef ; rsm; cd k i f ; apjcif ; ?
uav;rsm;\ use;f rma&;? tusiphf m&dw
xdcu
kd o
f nfh vkyif ef;rsm;udk vkyu
f ikd af pjcif;
wdt
Yk m; wm;qD;wdu
k zf su&f ef jy|mef;xm;jcif;
jzpfonf/
tjynfjynfqikd &f m tvkyo
f rm;a&;
&mtzGUJ 0if 185 Ekid if t
H euf Ekid if aH ygif; 177
cku ILO jy|mef;csuf trSw-f 182 tm;vdu
k f
em&ef vufrw
S af &;xd;k xm;Ny;D tqdyk gpmcsKyf
tm; vdu
k ef moabmwl vufrw
S af &;xd;k &ef
use&f adS eao;onfh &SpEf idk if H jrefrmEkid if yH g
0ifaeao;onf/
Ekid if jH cm;abmvH;k yGt
J m; tm;ay;onfh
kww
f &ufatmf[pforH sm;um; ywf0ef;usif
udk xdk;azmufoGm;um arSmif&dyftwGif;&Sd
pm;yGJay: arSmufvsuftdyfaysmfaeonfh
NzdK;ausmfwpfa,muf vefYoGm;aomfvnf;
acgif;raxmifEidk b
f J jyefvnftyd af ysmo
f mG ;
onf/ olYtdyfrufrsm;um; v,fuGif;xJrS
pyg;yifprd ;f pdr;f rsm;? 'grSr[kwf ausmif;cef;
xJrS ausmif;0wfppkH rd ;f pdr;f av;rsm;om/

28

enf;ynm

av,mOfoGm;&mvrf;aMumif;wpfavQmuf a&SUwGif
rD;awmifjymrsm;&Sd? r&Sdudk &SmazGazmfxkwfEkdifrnfh Sensor
rD;awmifrsm;aygufuGJjcif;
(odkY) jymrsm;rIwfxkwfaomtcg
avaMumif;c&D;pOfrsm; zsufodrf;
vdkuf&onhftcuftcJudk ajz&Sif;
&ef NAd w d e f a vaMumif ; uk r P D
Easyjet urD;awmifjymrsm;udk &SmazG
azmfxkwfay;Ekdifrnfh Sensor tm;
wDxiG v
f u
kd o
f nf/ xkd sensor onf
av,mOfoGm;&mvrf;aMumif;a&SU
62 rdik t
f uGmrSp rD;awmifjymrsm;
&S?d r&Su
d &kd mS azG tcsuaf y;Ekid rf nf
jzpfonf/ xdaYk Mumifah v,mOfrLS ;rsm;
taejzifh vrf;aMumif;ajymif;um
a&S m if & S m ;oG m ;Ek d i f & ef j zpf o nf /
AVOID (Airborne Volcanic Object
Identifier and Detector) System wGif
infra-red a&mifjcnftoH;k jyKxm; Ny;D

tjrifah y 5000 ESihf 50000 Mum;


wGif&Sdaomav,mOfudk taESmifh
t,Sufay;um ysufpD;apEkdifrnfh

rD;awmifjymrsm;udk &SmazGtcsuf
ay;EkdifNyD; &&Sdvmonfh tcsuft
vufEiS hf yH&k yd rf sm;udv
k nf; ajrjyif&dS
avaMumif; xde;f csKyaf &;pcef;rsm;
odaYk y;ydu
Yk m tjcm;av,mOfrsm;udk
a&Smif&Sm;oGm;vm&ef ulnDay;Ekdif
rnfh pepfwpfcjk zpfonf/
Easyjet rSwDxGifaom tzGJU
onf A400M Airbus av,mOfjzifh
AVOID pepftm; prf;oyfcjhJ cif;jzpf
onf/ ]]2011ckEpS rf mS tdu
k pf vefr;D
awmifujymawGrw
I x
f w
k w
f maMumifh
avaMumif;c&D;pOfawG tcuftcJ
trsm;Bu;D BuKH c&hJ ovdk qH;k H;I rIawG
vnf;rsm;cJhygw,f/ 'DjyemrsKd;
aemufwpfcgrjzpfzYkdAVOID System
uulnDay;ygvdrfhr,f}}[ktqdkyg
enf;ynmtm; wDxiG cf o
hJ l Easyjet
tif*sief ,
D mIanDaviesuajymonf/
ausmo
f &l ?Ref:DM

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

yifv,fjyifrSm a&ay:a&atmufavh vmr,fh okawoepifwm,mOfBuD;


yifv,fork'&mtwGif;&Sd
xl;qef;tHMh ozG,&f mrsm;?a&atmuf
ow0grsm;? &moDOwkajymif;vJrI
rsm;ponfwdkYudk okawoejyKavh
vmrnfh ,mOfBu;D &JU 'DZikd ;f udjk yifopf
Adou
k mynm&Sif Jacques Rougerie
uxk w f azmf j yocJ h y gw,f / Sea
Orbiter vdt
Yk rnfay;xm;wJh tqdk
yg okawoe,mOfBuD;[m tjrifh
ay 170 cef&Y NdS y;D oH;k yHEk pS yf [
kH m a&
atmufxJrSm epfjrKyfaerSmjzpfyg
w,f/ 'gaMumifah &ay:a&atmuf
ESpfckvHk;udk avhvmEkdifrSmjzpfyg
w,f/ tP0gZD0ynm&Siaf ygif; 18
OD;rS22OD;xdvdu
k yf gEkid Nf y;D okawoe
"mwfccGJ ef;rsm;? aexdik pf &mtcef;
i,frsm;ESihf rD;zdak csmifwpfcu
k v
kd nf;
xnfhoGif;wnfaqmufrSmjzpfyg

w,f/
tav;csed w
f efaygif; 1000
&SdwJh Sea Orbiter ,mOfBuD;&JU a&
atmuftydik ;f xJrS a&atmufrw
D m

6000 ausmx
f d &Si;f vif;jywfom;pGm
jrifawGUEkdifNyD; yifv,faeow0g
topfawG? rod&Sdao;wJh ow0g
awG&UJ ZD0zGUJ pnf;wnfaqmufrpI epf

eJY pdu
k v
f uPmawGukd avhvmrI
awG tvG,fwuljyKvkyfEkdifrSmjzpf
ygw,f / a&atmuf o bm0ud k
uGjJ ym;pGmawGUjrifEidk af tmif Bu;D rm;
wJhrD;armif;rsm;vnf; xdk;xm;yg
w,f/ ,mOfBuD;&JUa&ay:ydkif;rSm
{&d,mpwk&ef;rDwm 350 cef&Y w
dS hJ
qdkvmjym;rsm;udk jzefYMuufwnf
aqmufxm;NyD; aea&mifjcnfpGrf;
tifomru aveJv
Y iId ;f pGr;f tifwYkd
udkvnf; pkyf,l ,mOfBuD;&JUpGrf;
tiftwGuf 24 em&Dv;kH axmufyhH
Ekid af tmif pDrx
H m;ygw,f/ tqdyk g
ya&m*suftwGuf ukefusp&dwf
a':vm 52 'or 7 oef;vsmxm;
Ny;D 2014 ckEpS f rwf 31 &ufrmS
pwifwnfaqmufrmS jzpfygw,f/
ausmo
f &l ?Ref;DM

Samsung uaemufxyf prwfzkef;topftm;

oHk;zufjrif Screen 'DZdkif;jzifh xkwfvkyfrnf[kqdk


&JUrsKd;qufopf S
(od)Yk Note zke;f udo
k ;kH zufjrif Screen
'D Z d k i f ; jzif h xk w f v k y f v d r f h r nf [ k
owif;rsm;uazmfjyaeMuonf/
,if;zke;f topfukd vmrnfEh pS v
f ,f
ydkif;wGif rdwfqufjyovdrfhrnf[k
qdNk y;D auG;nGwaf om Screentqef;
wpfrsK;d jzpfonfhaxmift
h pGe;f ESpzf uf
Samsung

pmrludp
qufoG,fvdkvQif

trSw-f 174?(y-xyf)? Adv


k q
f eG yf ufvrf;(v,f)?
yef;bJwef;NrKd Ue,f/ zke;f -01-378697? 252815

u tydik ;f av;udk ab;zufrMS unfh


vQif jrifEidk af om'DZikd ;f jzifh xkwv
f yk f
rnf[kqdkonf/
Wraparound
Screen [kac:onft
h qdyk g 'DZikd ;f rSm
ab;zufoYkd auG;nGwx
f m;Ny;D toH;k
jyKolrsm;Mum; qef;opfay:vGif
aom yHpk jH zpfaevdrrhf nf[kxifaMu;
ay;aeMuonf/

ukrP
&D UJ eD;pyfaom todik ;f
t0dkif;rSvmaom owif;rsm;t&
Samsung &JU Youm enf;ynm tydi
k ;f
tm; screen version topftwGuf
toH;k csvdrrhf nf[kqko
d nf/ Samsung &JUr[mNydKifbuf Apple u
vnf; yd
k Bu;D aom auG;nGwf onfh
screen jzifz
h ek ;f topftm; xkwv
f yk f

awmhrnf[kowif;rsm; xGufay:
vm aomaMumifh Samsung uvnf;
Apple xufom vGea
f p&ef screen
'DZikd ;f udk qef;opfatmif wDxiG jf cif;
jzpfonf[k Bloomberg owif;wGif
azmfjyxm;onf/
ausmo
f &l
Ref;Bloomberg

usef;rma&;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

29

ESm&nf,kdum tpdrf;ykyfa&mif ESyfacs;xGufwdkif; y#dZD0ydk;owfaq;rsm; aomufoHk;&efroifh


ESm&nf,dkjcif;ESifh tpdrf;ykyf
a&mif ESyfacs;rsm;xGufjcif;onf
Anti-Biotic ac: y#dZD0(ydk;owf)
aq;rsm; aomufo;kH &ef wpfxpfcs
vdt
k yf onf[x
k ifjrif,q
l jcif;rSm
r[kwaf Mumif; q&m0efEiS hf vlxk
use;f rma&;t&m&Srd sm;uaj ymMum;
vku
d o
f nf/
ESpfaygif;twefMumatmif
xku
d o
hJ Ykda&m*gtajctaersKd ;jzpfymG ;
vmygu ydk;owfaq; rjzpfrae
aomufoHk;&rnf[k xifjrif,lq
vm jcif;rSmrSm;,Gif;aMumif;od&
onf/t*Fvefvx
l u
k se;f rma&;Xme
Public Health in England ESihf Royal
College of General Practitioners

awmf0ifaumvdyfrS uRrf;usifol
rsm;u txufyga&m*gt ajctae
onf rsm;aomtm;jzifh Adik ;f &yfpyf ;kd
rTm;rsm;aMumifo
h m tjzpfrsm;aom

aMumifh Aufw;D &D;,m;yd;k rTm;aMumifh


jzpfyGm;onfh a&m*grsm;wGif oHk;&
onfhyd;k owfaq;rsm;udkaomufo;kH
&ef rvdt
k yfaMumif;ajyMum;cJo
h nf/
yd;k owfaq;rsm;udk xdu
k o
hJ kd t
h vG,f
wul a omuf o H k ; aernf q d k y gu
aq;,Ofyg;jcif;uJhodkYaom tajc
taersKd;ESifh &ifqdkif&EdkifaMumif;
od&onf/ Public Health in England
rS udk,fwkdifudk,fusjyKvkyfonfh
okawoe wpfckt& acsmif;qdk;
jcif;ESihf wG
J jzpfymG ;onfh ESm&nf
tpdr;f ykyaf &mifxu
G jf cif;rsKd ;jzpfymG ;
yguvl e m 40 &mcd k i f E I e f ; onf
yd;k owfaq; aomufo;kH ygu tusKd ;
xl;Edik o
f nf[k,HMk unfaeMuonfukd
awGU&S&d onf[q
k o
kd nf/
]tpdrf;ykyfa&mifESyfxGufwJh
tajctaersdK;[m Adkif;&yfpfydk;rTm;
awGaMumifh t"dujzpfyGm;wmudk

odxm;oifyh gw,f/ tJ'v


D akd &m*grsK;d
[mvnf; &ufowywf tenf;i,f
avmuf cHpm;ae&Ny;D rMumcif ol h
tvdv
k kd aysmufuif;wwfygw,f/
ud,
k cf t
H m;ay: rlwnfygw,f/ tck
qd&k if urmwpf0ef;vH;k rSm yd;k owf
aq; ,Ofyg;wJh jyemeJY &ifqikd f
ae&ygw,f/ 'DvdktjzpfrsdK;uae
ke;f xGuzf t
Ykd wGuf vlwidk ;f vlwidk ;f
[m tajctaeqdk;&Gm;jcif;r&SdwJh
a&m*grsK;d cHpm;ae&csed ?f txl;ojzifh
Adik ;f &yfpyf ;kd vuPmeJY a&m*gcHpm;
ae&wJt
h csed rf sKd ;awGrmS yd;k owfaq;
aomuf r ,f h t pm; raomuf b J
aeay;jcif;tm;jzifh ulnaD y;zdYk wdu
k f
wGe;f vdu
k yf gw,f}[k Public Health
in England rS a'gufwmCliodnaMc
Nulty uajymMum;cJ h o nf / rvd k
tyfbJ ydk;owfaq;tvGeftuRH
aomufo;kH jcif;onf vlxu
k se;f rm

a&;udkqd;k &Gm;pGmxdck u
kd af pEdik af Mumif;
Royal College of GPsrS Ou|jzpfol
a'gufwm Maureen Baker u qdyk g
w,f/
tpdr;f ykyaf &mif ESyaf cs;xGu&f

jcif;taMumif;t&if;rSm cEmud,
k \
f
ckct
H m;pepfrS a&m*gyd;k tm; wku
d f
cdu
k pf Of xkwv
f yk o
f nfh ydw
k ed ;f wpf
rsdK;aMumifhjzpfaMumif; od&onf/
,ckowday;csuu
f kd Oa&my y#dZ0D

aq;rsm;qdik &f m apmifMh unfah &;ae h


wGiaf jymMum;cJjh cif;jzpfonf/
Ref : BBC

ausmo
f &l

urmh vlOD;a& oHk;yHkwpfyHkcefh oefY &Sif;onfh tdrfomrsm;oHk;pGJrIr&Sd[k befuDrGef;ajymMum;

wpf&ufvSsif pD;u&uftvdyf40aomufonfh
tif'dkuav;i,f pD;u&ufjywfNyD
Aldi Rizal trnf&dS tif'kd eD;&Sm; uav;i,fonf if;\touf
ESpEf pS cf efrY pS wif wpf&ufvQif pD;u&uftvdyf 40 aomufo;kH
rIaMumifh urmhtHhzG,fpm&if;0ifcJhNyD; emrnfBuD;cJhonf/ ,cktcg
owif;aumif;wpfct
k aejzifh Rizalonf pD;u&ufjzwfvu
kd Nf yjD zpf
aMumif;ESio
hf a&pmrsm;udk ESpNf cKd upf mG pm;oH;k aeaomaMumifh ud,
k f
tav;csed rf sm;yif jrifw
h ufvmNyjD zpfonf/
Aldi Rizal \owif;onf vGec
f o
hJ nfo
h ;kH ESpcf efu
Y urmh rD',
D m
Bu;D rsm;\ acgif;pnf;ydik ;f wGif ae&m,lcNhJ y;D "mwfyrkH sm;? kyo
f AH 'D ,
D kd
rsm;vnf;xGu&f cdS o
hJ nf/ touf ESpEf pS f t&G,u
f av;wpfO;D wpf&uf
vQif pD;u&uf tvdyf 40 aomufaejcif;onf vltrsm;tm; tHMh o
wkev
f yI af pcJo
h nf/ ,cktcg Aldionf toufo;kH ESpt
f &G,&f jdS yD jzpfNy;D
aq;vdyaf omufonfh tusihf qd;k rS tm[m&rjzpfonfh oa&pmJunk
Food rsm;pm;onfh tusiq
hf ;kd odYk xyfraH jymif;vJcjhJ yefonf/ xdYk aMumifh
olonf aygifcsed f 56 aygif wufvmcJNh y;D Edk Eh iS hf trdu
I o
f du
k f tpmrsm;
udak eYpOf use;f rma&;ESihf nDw
G rf rI &Sd pm;aomufvsu&f o
dS nf/
]olawmfawmftpm;Bu;D w,f/tdrrf mS vlawGuvnf;trsm;Bu;D &Sd
awmh olu
Y kd tvGet
f uRH rpm;jzpfatmif vdu
k x
f ed ;f &wm wu,fukd
cufcw
J t
hJ vkyw
f pfcyk g}[k Rizal \touf28 ESpt
f &G,&f rdS cd ifjzpfol
Dians uajymMum;onf/ ,cktcg Aldi Rizal tm;cspo
f nfh rdom;pk0if
rsm;u use;f rma&;ESin
hf
D w
G u
f mtm[m&jzpfaponfh opfo;D rsm;ESihf
t&Gurf sm;udBk uKd uw
f wf&eo
f ifay;umpm;oH;k ckid ;f aeaMumif;od&onf/
Ref: nypost ?ausmo
f &l

oef h&Sif;onfh tdrfomrsm;


r&Sdjcif;onf urmay:&SdvlOD;a&
oH;k yHw
k pfyt
kH wGuf [movkypf &m
udpwpfckr[kwfonfhtjyif ao
a&; &Sifa&;udpwpfckozG,f jzpf
onf/ ukvor*\ajymMum;csuf
t& urmhvlO;D a& 2 'or 5 bDv,
D H
onf oef&Y iS ;f onfh tdro
f mrsm;jzifh
tnpftaMu;pGefYjcif; rjyKvkyfEkdif
aMumif;ESihvl
f aygif;wpfbv
D ,
D o
H nf

tqifajyonfh udk,fydkifenf;jzifh
rd r d w d k Y \ oef Y & S i f ; a&;ud p r sm;ud k
ajz&Si;f aeMuonf/ xdjk yemonf
umuG,f&Edkifonfh a&m*grsm;
tvG,fwufysHUESHYapjcif;ESifh vl
aoqH;k rIrsm; xifomjrifom &Sv
d m
aeaMumif; od&onf/
]uRefawmfwdkY twm;tqD;
awGudk ausmfjzwfNyD; oefY&Sif;rIudk
urmhta&;tBuD;qHk; udpwpfck

tjzpfowfrw
S u
f mvkyaf qmifomG ;&
ygr,f}[k ukvtaxGaxG twGi;f
a&;rSL; rpwm befurD eG ;f u Ed0k ifbm
19 &ufwiG f usa&mufonfh urmh
tdro
f maeY (World Toilet Day)wGif
ajymMum;vku
d o
f nf/ ESppf OfEpS w
f idk ;f
toufig;ESpaf tmufuav;oli,f
aygif; 800000 onf 0rf;ysuf
0rf;avQmaMumifh touf qH;k H;I ae&
aMumif;ESihf trsm;pkrmS oef&Y iS ;f onfh

tdrfomrsm;r&Sdjcif;aMumifh jzpf
aMumif; ukvor*u ajymMum;cJh
onf/ ]oef&h iS ;f rIqw
kd m vlom;awGeYJ
obm0ywf0ef;usiw
f &Ykd UJ t"du vkd
tyfcsufwpfckyg/ oefY&Sif;rI[m
zGUH NzKd ;wd;k wufjcif;? tcGit
hf vrf;rsm;
tm;omjcif;ESifh *kPfodum&Sdjcif;
wdkYudk &&SdapEkdifygw,f}[k befuD
rGe;f u qufvufajymMum;onf/
Ref: ABC?ausmo
f &l

oHk;ESpfESifUtxuf umv&SnfMum wm;aq;aomufoHk;ygu


a&wdrfrSwpfqifU rsufpduG,fonftxd jzpfyGm;Ekdif
ud,
k 0f efwm;aq;rsm;udk oH;k
ESpEf iS hftxufumv&Snfaomufo;kH
ygu omreftrsKd ;orD;wpfa,muf
xuf rsupf ad 0'emudkESpq
f ydrk ckd pH m;
&Ekid Nf y;D tjrifu,
G o
f nftxdjzpfymG ;
apEkid af Mumif; okawoDrsm;u awGU
&SdcJhMuonf/ okawoet& wm;
aq;aomufonfh trsdK;orD;rsm;
wGif a&wdrf Glaucoma jzpfEidk o
f nf
[k od&onf/
xdka&m*gonf rsufvHk;tdrf
twGif;&Sd t&nfrsm;pD;qif;onfh
taMumrsm;ydwfqdkYoGm;jcif;jzpfNyD;
t&nfrsm;aumif;rGefpGm rpD;qif;
EkdifawmhonfhtwGuf pkpnf;um
zdtm;rsm;vmNy;D rsupf t
d mkaH Mum

ESihf yH&k yd zf rf;onfh tpdwt


f ydik ;f wdk h
tm; ysufpD;xdcdkufapEkdifonf[k
qdkonf/ t*FvefwpfEkdifiHwnf;
twkid ;f twmjzifh a&wdrjf zpfaeol
480 000cef h&SdNyD; Oa&my vljzL
tEG,f0ifrsm;wGif xdka&m*gonf
tjzpfrsm;onf/ ,ckokawoe

jyKvyk cf suw
f iG rf S wm;aq;aomuf
oH;k onft
h rsK;d orD;rsm;wGif a&wdrf
jzpfymG ;apEkid af Mumif; od&cdS MhJ uonf/
om;zG m ;rD ; ,yf q &m0ef r sm;ES i f h
rsupf dtxl;ukq&m0efrsm;taejzifh
trsKd;orD;rsm;udk ,ckawGU&Sdonfh
a&m*gjzpfymG ;Edik af jcudpr sm;udktod
ay;ajymMum;&efESifh yHkrSefprf;oyf
ppfaq;rIrsm;jyKvkyfckdif;&ef odyH
ynm&Sirf sm;u wku
d w
f eG ;f EI;d aqmf
xm;onf/ rnfonft
h rsK;d tpm;yif
jzpfonfh wm;aq;rsm;udk oH;k ESpEf iS hf
txuf a omuf o H k ; onf h trsKd ;
orD;rsm;onf omrefvrl sm;xuf 2
'or 05 q ydrk u
kd m a&wdrf jzpfymG ;
Ekdifajc&Sdonf[k okawoDrsm;u

ajymMum;onf/ odaYk omfvnf; wm;


aq;rsm;aMumifh a&wdru
f w
kd u
kd f u
kd f
jzpfymG ;apEdik o
f nft
h aMumif;t&if;
udrk l awGU&Sjd cif;r&Sad o;aomfvnf;
a&wdrfjzpfyGm;&ef tvm;tvm&Sd
onfh taMumif;t&if;wGif yg0if
onf[k qdo
k nf/
NyD;cJhonfh okawoewpfck
wGif ]r} [drk ek ;f jzpfonfh tDpx
f d*k sif
onf a&wdrjf zpfymG ;apEkid af Mumif;
avhvmawGU&Sd cJah o;onf/ touf
(40)ESpftxuf Oa&myvljzL 50
wGif wpfOD;ESifh touf(75)ESpf
txuf vl 50 wGif10 OD;EIe;f a&wdrf
jzpfymG ;cHpm;&vsu&f o
dS nf/
Ref: DM?ausmo
f &l

30

EdkifiHwum

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

tD&efoHHk; taocHAHk;cGJwdkufcdkufcH& 23 OD;xufrenf; aoqHk;? 146 OD;'Pf&m&


vufbEGeEf ikd if H ab&GwNf rKd U&dS
tD&efoH ;kH jzpfay:cJah om aygufuJG
rI ESpcf ak Mumifh vlaygif; 23 OD;xuf
renf; aoqH;k cJNh y;D vlaygif; 146
OD;xufrenf; 'Pf&m&&dcS ahJ Mumif;
od&onf/
vufbEGefvHkNcHKa&;qdkif&m
txufwef;t&m&dSu NrdKUawmf
awmifyikd ;f Jahan wGif um;AH;k ayguf
uGNJ y;D aemuf taocHA;kH cGw
J u
kd cf u
kd f
um tD&efoHHk;udk wdkufcdkufoGm;
jcif;jzpfaMumif; pDpDwDADGrSwfwrf;
rsm;u azmfjyonf[k ajymqdo
k nf/
,if;a'orSm [pfZb
f v
kd mtkypf rk sm;
t"ducdak tmif;&m ae&mjzpfaomf

vnf; wdu
k cf u
kd rf rI mS rnfonft
h zGUJ
\ vufcsujf zpfonfukd twdtus

trSm;rsm;twGuf
awmif;yefrnf r[kwf[k
tar&duef wHkYjyef
tmz*efepwefukd 0ifa&mufwu
kd cf u
kd cf ahJ om ppfyt
JG wGi;f
t&yf om;rsm; BuKH awGUcJ&h aom tcuf tcJrsm;tjyif tar&duef\
trSm; rsm;twGuf jyefawmif;yefrI vkyf aqmif&ef rvdt
k yfaMumif;
tar&d uef trsK;d om;vHNk cKH a&;tzGUJ (NSA) \ txl;tBuaH y; Susan
Rice u xkwa
f zmfajymqdv
k u
kd o
f nf/
Ny;D cJah om &ufyikd ;f rsm;u tmz*efepweforw umqdik ;f u
or wtdb
k m;rm;xHpmyd
Yk ppfyt
JG wGi;f rSm;,Gi;f rIrsm;udk jyefawmif;
yef&ef awmif;qdck NhJ y;D aemuf Rice u ,if;uJo
h Ykd ajymqdv
dk u
kd jf cif;
jzpfonf/tar&duefEiS hfaewd;k wyfzUJG 0ifrsm;rSm2001ckEpS u
f wnf;u
tmz*efepwefoYkd 0ifa&mufwu
kd cf u
kd cf NhJ y;D wyfpcJG &hJ m 2014 ckEpS f
tukew
f iG fwyfrsm;jyefvnfqw
k cf mG rnfjzpfaomfvnf;tar&duefu
wyfpGJrI qufvufvkyfaqmifa&; aqG;aEG;aeqJjzpfaomfvnf;
tmz*efepwef orwumqdik ;f u vufc&H ef vdv
k m;rI r&daS y/
Ref;Press TV, ZMO

rod&ao;ay/
,if;wdkufcdkufrIwGif qD;&D;

,m;jynfwGif;ppfESifh qufET,fae
aom tzGJUrsm;\ vufcsufjzpf

aMumif; ,lqrIrsm; &daS eonf/ tD&ef


Edik if u
H rl oH;kH udk taocHA;kH cGw
J u
kd f
cdu
k rf \
I aemufu,
G f Edik if jH cm;om;
rsm; wpfpw
kH pf&m yg0ifywfoufz,
G f
&daS Mumif;? tpa&;\ vky&f yfjzpfz,
G f
&daS Mumif; pGypf x
JG m;onf/
tD&efEikd if jH cm;a&;0efBu;D Xme
\ ajyma&;qdck iG &hf o
Sd l Afkham u
,if;wdkufcdkufrIaMumifh tpvmrf
Edik if rH sm;tay: tD&ef\ axmufyhH
ulnDrIudk xdcdkufzG,f r&dSaMumif;?
tpa&;wdYk aemufu,
G f &daS Mumif;
ajymqdo
k nf/ tpa&;url ,if;wdu
k f
cdu
k rf EI iS hf ywfouf pGypf rJG u
I kd jiif;
qdx
k m;qJ jzpfonf/ Ref;BBC

taqmufttHkNydK vlaygif; 60 ausmf

tkwfyHkMum; ydwfrdae
awmiftmz&du EdkifiH
aqmufvyk v
f su&f aSd om taqmuf
ttHNk yKd usc
hJ vlo;kH OD;aoqH;k um
60 xufrenf; ydwrf v
d su&f aSd Mumif;
Ed0k ifbm20&ufuCNNowif;wGif
azmfjyonf/
awmiftmz&duEdik if H 'gbef
NrKd UteD;&dS wGe*f wfwiG f taqmuf
ttHNk yKd uscjhJ cif;jzpfaMumif;? tjrifh
100 rDwm 18 vufr txl&aSd om
bdvyfajravmif;aecsed w
f iG f NyKd us
rI pwifcjhJ cif;jzpfaMumif;? aps;0,f
pifwmzGifh&ef aqmufvkyfaejcif;
jzpfaMumif; owif;rsm;u azmfjy
onf/taqmufttHkNydKusrIESifh
ywfouf tao;pdwfpHkprf;ppf

tBudrf 400 eD;yg;


tzrf;cH&NyD; rS
aemifw&wJh trsKd;orD;

tar&duefEidk if H csu
D m*dNk rKd UrS
touf 52 ESpt
f &G,&f dS trsK;d orD;
&Smrde;f rdik ;f pf[m Ed0k ifbm 19 &ufu
zrf;qD;cH&rIrmS jyefvw
G cf yhJ gNy/D olr
[m jyefvw
G v
f mcsed rf mS t&m&mwdik ;f
udk jyKajymif;vJzYkd pdwu
f ;l aeygw,f/
bmaMumif h v J q d k a wmh ol r [m
1978 ckESpfuwnf;u zrf;qD;rI
tBudrfBudrfBuHKawGUcJh&oljzpfyg
w,f/ zrf;qD;cH&rI tBudrfta&
twGu[
f m pkpak ygif; 396 Burd x
f d
&SdaecJhvdkY trsKd;orD;wpfa,muf
taeeJY tzrf;cH&wJhta&twGuf
rsm;w,fvdkYqdkEkdifygw,f/ vuf&Sd
tcsed rf mS awmh rdik ;f pfu ]]t&uf? rl;
,pfaq;0g;oH;k pGrJ u
I kd pGev
Yf w
T af wmh
r,f/ axmifxu
J akd emufwpfcg jyef
vmawmhrmS r[kwyf gbl;/ uRerf &JU
b0udak jymif;vJawmhr,f/ t&uf
aomufoHk;rIaMumifh &ufpufqdk;
oGr;f oljzpfc&hJ w,f}} vdaYk emifwawG
eJY ajymqdo
k mG ;w,f/
ZMO:Ref;UPI

aq;aeqJjzpfum taqmufttHk
vkyo
f m;tcsKUd 'Pf&m&um ydwrf d
rIrsm;vnf; &daS eonf/ awmiftmz
&duEdik if H Crisis aq;0g;ukorIvyk f
ief;rS 'gdu
k w
f m Neil Pousell u
]]taqmufttHk NyKd usvYkd vlawG
ydwrf ad ew,f/ u&de;f awGa&muf&Sd

aew,f/ vuf&t
Sd csed rf mS NyKd uscw
hJ hJ
taqmufttH&k UJ tkwt
f usK;d tyJh
awGudk &Sif;vif;aew,f/ tkwf
tusK;d awG &Si;f vif;Ny;D csed rf mS ydwrf d
aewJh vlawG&JU touftE&m,f
rjzpfatmif BuKd ;pm;uko&r,f}}[k
ajymqdo
k nf/

tqdkyg taqmufttHkrSm
rDwm 200 jrifrh nfh taqmufttHk
jzpfum 'Pf&m&&do
S l rsm;aMumif;?
NyKd usraI Mumifh eH;kd usK;d rIrsm; &do
S vdk
tjcm;td;k rsm;vnf; usK;d cJah Mumif;
awmiftmz&du q&m0efwpfO;D u
twnfjyK ajymqdo
k nf/ Ref;CNN

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

n 7;15em&D
n 9;30em&D
n 9;30em&D
n 9;30em&D
n 9;30em&D
n 9;30em&D

0ufp[
f rf; - csv
J q
f ;D
refp;D wD; - pyg;
um'pfz f - ref,l
26-11-2013(t*FgaeY)

eHeuf 02;30em&D

0ufpb
f &Ge;f - tufpwGeAf v
D m
pydev
f mvD*gyGpJ Of(14)
23-11-2013(paeaeY)

eHeuf 02;30em&D A,fvm'dv


k pf - tdq
k mqlem
n 9;30em&D
bmpDvekd m - *&efem'g
n 11;30em&D
qdpk 'D uf - qJvw
f mAD*kd
24-11-2013(we*FaEGaeY)
eHeuf 01;30em&D tJvrf m&D;,m; - &D;&Jvrf uf'&pf
eHeuf 03;30em&D tufovufwu
D kd - *Dwmaz;
nae 5;30em&D
vDAefaw; - ADvm&D;&Jvf
n 10;30em&D
A,fvufumEd k - tufpyf efnKd
25-11-2013(wevFmaeY)
eHeuf 00;30em&D
eHeuf 02;30em&D

tJvcf s D - Avifp,
D m
qDAv
D m - bufwpf
26-11-2013(t*FgaeY)
eHeuf 03;30em&D
rmvm*g - bDvb
f mtdk
tDwvDp;D &D;atyGpJ Of(13)
23-11-2013(paeaeY)

n 11;30em&D

ADekd m - csaD ,Adk


24-11-2013(we*FaEGaeY)

eHeuf 02;15em&D
atpDrv
D ef f - *sED t
kd m
eHeuf 02;15em&D
emydv
k D - yg;rm;
n 8;30em&D
vDaAmfE kd - *sLAifwyf
n 8;30em&D
qrf';kd &D;,m; - vmZD,kd
n 8;30em&D
qufqt
l v
kd kd - twvEm
n 8;30em&D
wd&k ED kd - umwmeD;,m;
n 8;30em&D
tl';D edp f - zDt&kd ifw;D em;
25-11-2013(wevFmaeY)
eHeuf 02;15em&D

bdak vmh*ef m - tifwmrDvef


26-11-2013(t*FgaeY)

eHeuf 02;15em&D

d;k rm; - uuf*vD,m&D

*smrefbeG 'f ufpv


f *D gyJpG Of(13)
23-11-2013(paeaeY)





eHeuf 02;00em&D
pwk*wf - *vufbwff
n 9;00em&D
Ek&ifbwf f - 0kzb
f wff
n 9;00em&D
atmhpb
f wf - a[mhzef[rd ;f
n 9;00em&D
tde;f x&ufcs f - zdik ;f bwf
n 9;00em&D
z&efzY wf - a&Smaf u;
n 9;00em&D
[mombmvif - avAmulqif
f
24-11-2013(we*FaEGaeY)

eHeuf 00;00em&D
n 9;00em&D
n 11;00em&D

a'hgref - bdik ,
f efjrL;epff
[rf;bwf - [efEAkd m
0g'gb&Drif - rdeZYf f

31

jyifopftoif; urmhzvm;ajcppfyJGatmif

y&D;rD;,m;vd*yf pGJ Of(12)


23-11-2013(paeaeY)
tJAmwef - vDAmyl;
tmqife,f - aqmuforfwef
zlv[
f rf - qGrq
f ;D
[m;vfp;D wD; - c&pw,fyaJ vhpf
e,l;umq,f - aemf0pfcsf
pwkwpf ;D wD; - qef;'g;vef;
24-11-2013(we*FaEGaeY)

eHeuf 00;00em&D
nae 8;00em&D
n 10;30em&D

tm;upm;

pDa&mfe,f'dk\*dk;rsm;jzifh ay:wl*DajcppfyJGatmif
2014 urmzh vm;NyKd iyf GJ 0ifciG &hf &Sad &;twGuf aemufq;kH tcGit
hf a&;
wpfcjk zpfonfh Oa&myZkePf lay-off 'kw,
d tausmyh pGJ Ofrsm;udk upm;cJ&h mwGif
ay:wl*t
D oif;u ta0;uGi;f qD'G iftoif;udk pDa&mfe,f'\
kd [ufx&pf
*d;k jzift
h Edik &f &Su
d m urmzh vm;NyKd iyf 0GJ ifciG &hf &Scd o
hJ nf/
ay:wl*t
D oif;onf yxrtausmu
h vnf; qD'G iftoif;udk pDa&mf
e,f'\
kd wpfv;kH wnf;aom aemufusoiG ;f *d;k jzifh tEdik &f &Scd o
hJ vdk ,ck'w
k ,
d
tausmyh pGJ OfwiG v
f nf; pDa&mfe,f'u
kd yif ay:wl*t
D wGuf [ufx&pf*;kd
oGi;f ,lNy;D 3-2 *d;k jzift
h Edik &f &Scd jhJ cif;jzpfonf/ xdaYk Mumifh ay:wl*t
D oif;
onf ESpaf usmah ygif; 4-2 jzifh qD'G ifukd tEdik &f Ny;D ajcppfyaGJ tmifjrifcjhJ cif;
jzpfonf/ ay:wl*eD nf;jy bifwu
kd if;wd\
Yk &nfreS ;f csurf sm;rSm pDa&mfe,f'kd
aMumifh atmifjrifcjhJ cif;jzpfonf[k qdck o
hJ nf/

toif;\ajcpGrf;udk enf;jy dGKif;a[mh*fqefpdwfysuf


t*Fvefvufa&G;piftoif;\enf;jyjzpfol dKG i;f a[mh*q
f efu ajcprf;
yJrG sm;wGif ;IH edrchf &hJ onfhtoif;\&v'fyikd ;f rsm;udktvGeyf ifpw
d yf surf ad Mumif;
nnf;wGm;ajymqdck o
hJ nf/ xdt
Yk jyif if;u t*Fvefupm;orm;rsm;taejzifh
,ckxufyrkd o
kd nfh t&nftaoG;rsm;&Sx
d m;&efvt
kd yfaMumif; qufvufajym
Mum;cJo
h nf/
t*Fveftoif;onf jynfwiG ;f vd*yf pGJ Ofrsm; wpfywfom&yfem;xm;
csed w
f iG f tdru
f iG ;f jzpfonfh 0ifbavajcprf;yJEG pS yf v
GJ ufcu
H pm;cJ&h m yxr
yJpG OfwiG f csv
D t
D oif;udk 2-0 *d;k jzifh ;IH edrchf NhJ y;D 'kw,
d yJpG OfwiG v
f nf; *smreD
toif;udk aemufcu
H pm;orm;rmwDqufum\ wpfv;kH wnf;aomoGi;f *d;k
jzifh H;I edrchf &hJ onf/ xdaYk Mumifh enf;jy dKG i;f a[mh*q
f efu rdrt
d oif;\ &v'f
ykid ;f rsm;udt
k m;&auseyfrrI &Sb
d J upm;orm;rsm;tay: jypfwifa0zefrrI sm;
jyKvyk cf o
hJ nf/

aomrwfpftifhudkac:,l&ef qGrfqD;jyifqifae
y&D;rD;,m;vd*w
f iG f &v'fyikd ;f
wnfNird rf rI &So
d nfh qGrq
f ;D toif;
onfbvufy;l toif;rSvil ,fuiG ;f
v,fupm;orm; aomrwfpt
f ifu
h kd
ac:,l&efjyifqifaeaMumif; od&
onf/ aomrwfpt
f ifo
h nf vDAmyl;
tu,f'rDoYkwuf
d a&mufco
hJ jl zpfNy;D
aemhpaf umifwt
D oif;odYk tiSm;cs
xm;jcif;cHc&hJ Ny;D aemufwiG f 2011
ckEpS rf pS bvufy;l toif; yg0if
upm;aeoljzpfonf/
aomrwfpftifhonf t*Fvef ,l-17? ,l-19toif;wdkYwGif
upm;cJhzl;ovdk vuf&SdtcsdefwGifvnf; t*Fvef ,l-21toif;\
vufa&G;pifupm;orm;jzpfonf/ if;onf vuf&dSbvufy;l toif;udk
enf;jytjzpfuikd w
f ,
G af eonfh ref,u
l pm;orm;a[mif;aygvftif\
h
om;vnf;jzpfonf/ aomrwfpftifhonf,ckESpfabmvHk;&moDwGif
bvufy;l toif;twGuf 12 yJG yg0ifupm;ay;cJNh y;D ajcmuf*;kd oGi;f
ay;xm;Edik cf o
hJ nf/ if;udk qGrq
f ;D toif;u ac:,l&efjyifqifae
onf[q
k akd omfvnf; pyg;toif;uyg pdw0f ifpm;rIrsm;&Sad eaMumif;
od&onf/ aomrwfpftifhonf bvufyl;toif;\ awmifyHwGif
omru t*Fvef ,l-21toif;wGiv
f nf; ajcpGr;f jyaeoljzpfonf/

jyifopftoif;onf urmzh vm;ajcppfyGJ Play-off yJpG Oftjzpf ,lu&de;f


toif;ESiu
hf pm;cJ&h mwGif yxrtausmt
h a0;uGi;f ESp*f ;kd jywfjzifh H;I edrchf hJ
aomfvnf; 'kw,
d tausmt
h rd u
f iG ;f wGif oH;k *d;k jywfjzifh jyefvnftEdik &f &Su
d m
ESpaf usmah ygif; 3-2 *d;k jzift
h Edik &f &SNd y;D 2014 urmzh vm;NyKd iyf 0GJ ifciG hf &&Scd NhJ yD
jzpfonf/ jyifopftoif;onf ,ck'w
k ,
d tausmyh pGJ OfwiG f taumif;qH;k
ajcpGr;f ydik ;f udjk yoEdik cf NhJ y;D yJcG sed f 22 rdepfwiG f qmcd?k yJcG sed f 34 rdepfwiG f befZD
rmwdu
Yk oGi;f ,lcNhJ y;D yGcJ sed f 72 rdepfwiG f vlpm;0ifupm;orm; [l,ufAu
f
ud,
k *hf ;kd ud,
k f oGi;f ,lcjhJ cif;jzpfonf/
Oa&myZkef ajcppfyGJ tkypf yk pGJ Ofrsm;wGif &v'fyikd ;f qd;k &Gm;cJo
h nfh jyifopf
toif;onf a0zefrrI sm;ESihf BuKH awGUcJ&h ovdk enf;jy'pfcsrphf t
f ay: zdtm;
rsm; usa&mufco
hJ nf/ ,cktcsed w
f iG f jyifopftoif;twGuf befZrD m\
ajcpGr;f jyrIEiS t
hf wl enf;jy 'pfcsrphf t
f aejzifh 2014 urmzh vm;NyKd iyf 0GJ ifciG hf
tdyrf uf &Sio
f efcNhJ yjD zpfonf/

SHORT

NEWS

(27)Burd af jrmuf qD;*dr;f NyKd iyf \


GJ abmvH;k yJpG Ofrsm;twGuf uGi;f 0if
aMu;rsm;udkowfrSwfvdkufNyDjzpf&m &efukefNrdKU ok0PuGif;ESifh
aejynfawmf&dS aZ,smoD&u
d iG ;f wdw
Yk iG u
f pm;rnfh trsK;d om;tkypf k
NyKd iyf rGJ sm;twGuf uGi;f 0ifaMu;rSm txl;wef; aiGusyf 4000 ESihf
d;k d;k wef; aiGusyf 2000 jzpfonf/ tBuKd Av
kd v
f yk EGJ iS hf aemufq;kH
Adv
k v
f yk pGJ OftwGuf uGi;f 0ifaMu;rSm txl;wef; aiGusyf 5000
jzpfNy;D d;k d;k wef; aiGusyf 3000 jzpfonf/
2014 urmzh vm;NyKd iyf 0GJ ifciG hf Oa&myZkef Play-off yJpG Ofrsm;tNy;D
wGif ay:wl*?D jyifopfwEYkd iS t
hf wl cdak t;&Sm;ESihf *&dtoif;wdYk
vnf; ajcppfyaGJ tmifjrifco
hJ nf/
tmqife,ftoif;\uGi;f v,fupm;orm; 0D&&DS u
D rdr\
d ajcpGr;f
ydkif;udk ,kHMunfrItjynfht0&Sdaeovdk tmqife,ftoif;udk
vnf; OD;aqmifraI y;Edik rf nf[q
k ckd o
hJ nf/
qD'G ifwu
kd pf pfrLS ; tDb&m[DrAkd pfu ay:wl*u
D kd ;IH edrNhf y;D 2014
urmzh vm;NyKd iyf EGJ iS hfvJaG csmcf &hJ rsm;pGm pdwyf surf ad Mumif; ajymqdk
cJo
h nf/
usLyDtmenf;jy &ufeyfutoif;&Sdb&mZD;*d;k orm; *sLvD,q
kd q
D m
udk vmrnfZh efe0g&Dtajymif;ta&TUumvwGif tvGwaf jymif;a&TU
aMu;jzifh xGucf mG cGijhf yKrnf[q
k o
kd nf/
pyg;upm;orm; AmwGe*f efu y&D;rD;,m;vd*w
f iG u
f pm;orm;
tawmift
h wif;qH;k ESihftaumif;qH;k toif;rSmrefp;D wD;toif;yif
jzpfaMumif; cs;D usL;ajymMum;cJo
h nf/
bmpDvekd mtoif;\*d;k orm; AJv'f pfonf ajcovH;k <uufom;
'Pf&maMumifh tenf;qH;k av;ywfceft
Y em;,l&awmhrnfjzpf
aMumif; od&onf/
ref,luGif;v,fupm;orm; rdkufu,fum&pfonf toif;ESifh
ESpEf pS cf o
GJ ufwrf;wd;k pmcsKyw
f pf&yfcsKyq
f &kd ef oabmwlncD NhJ yD
jzpfaMumif; toif;0ufbq
f u
kd w
f iG f azmfjyxm;onf/
csv
J q
f ;D enf;jya[mif; pudv
k m&Du if;taejzifh wpfcsed cf sed w
f iG f
y&D;rD;,m;vd*o
f Ykd wpfausmjh yefa&muf&v
dS mzG,&f adS Mumif; t&dyf
t>ruf ajymMum;vdu
k o
f nf/
csv
J q
f ;D twGuf armf&if[akd c:,lco
hJ nfh upm;orm;rsm;xJwiG f
vDAmulqiftoif;rS *smrefupm;orm; &Sm&,frmS xdyw
f ef; 10
OD;pm&if;wGiyf g0ifco
hJ nf/
yDtufpf*sDtoif;rS b&mZD;aemufcHupm;orm; oD,m*dk
aq;vfAm;u ,ckEpS t
f wGufurmt
h aumif;qH;k upm;orm;qkukd
rufqt
D m;ay;rnfqu
kd rSm;,Gi;f onfv
h yk &f yfjzpfrnf[q
k o
kd nf/
*smreDvufa&G;piftoif;enf;jy *sKdtmcsifvdkuajcprf;yJGwGif
t*Fveftoif;tm; tEdik &f &Scd jhJ cif;tay: rsm;pGmauseyf*P
k ,
f rl d
aMumif; xkwaf zmfajymqdv
k u
kd o
f nf/
e,l;a,muf&ufbl;vftoif;wGifupm;aeonfh tJAmwef
uGif;v,fupm;orm;a[mif; wifuma[;vfu tcGifhta&;
&rnfqv
kd Qif y&D;rD;,m;vd*o
f Ykd wpfausmjh yef vma&mufupm;vdk
aMumif; ajymqdck o
hJ nf/

32

EdkifiHwum

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

wdbwfwGif vlrsKd;okOf;owfjzwfch JrIaMumifh wkwfacgif;aqmifa[mif;rsm;udkzrf;qD;&ef pydefw&m;Hk;trdefYcs

wdbwfwiG f vlrsK;d okO;f owf


jzwfrIrsm; usL;vGefcJhonfqdkonfh
pGypf cJG sujf zifh wkwo
f rwa[mif;
usefZDrif;ESifh 0efBuD;csKyfa[mif;
vDyif;wdkYtm; jynfyodkY xGufcGm

onfESifh zrf;qD;&ef pydefw&m;Hk;


wpfcu
k ta&;qdpk cJG suw
f ifcahJ omf
vnf; ayusi;f url t"dym ,fro
hJ nfh
pGyfpGJcsuf[k jyef vnfwHkYjyefum
y,fcsco
hJ nf/

pydefEkdifiH\ Oya't& vlY


tcGit
hf a&; csK;d azmufrrI sm; usL;vGef
&ef Bud K ;pm;tm;xk w f c J h o nf [ k
oHo,&So
d rl sm;tm; w&m;pGq
J Ekd idk f
jcif;jzpfNy;D usL;vGecf &H olwiG f pydef
EkdifiHom;wpfOD; tenf;qHk;yg0if
&rnfjzpfonf/ xdaYk Mumifh wdbwf
axmufco
H nfh vlt
Y cGit
hf a&;tzGUJ
tpnf;ESpcf Ek iS hf pydeEf idk if o
H m;cH,l
xm;ol wdbwfbkef;BuD;wpfyg;u
2006 ckEpS w
f iG f wdbwf usL;vGef
cJo
h nfh trItcif;rsm;ESihf qufvsO;f
wkwaf cgif;aqmifa[mif;rsm;
udk w&m;pGcJ jhJ cif;jzpfonf/ [D;rm;
vD;,m;a'owGif 1980 jynfv
h eG f
ESpEf iS hf 1990 jynfv
h eG Ef pS rf sm; vlY
tcGit
hf a&;csK;d azmufrrI sm; usL;vGef

cJhonf[k pGyfpGJcH&olrsm;wGif t
xufygacgif;aqmifa[mif;ESpfOD;
tygt0if x d k p Of u tpd k ; &tzG J U
twGif; wm0efxrf;aqmifcJhonfh
tqif h j rif h t &m&S d a [mif ; oH k ; OD ;
vnf;yg0ifaMumif;od&onf/ pydef
w&m;H;k u tqdyk gtrIukd twnf
jyKcJhNyD; pyfpJGcH&olrsm;taejzifh
pydeEf idk if t
H ygt0if pyde\
f Oya'
tm; vufco
H nfEh idk if rH sm;udk oGm;
a&mufygu zrf;0&rf;xkwu
f m zrf;
qD;cH&awmhrnfjzpfonf/
xdkuJhodkY pGyfpGJcsufrsKd;jzifh
1998 ck E S p f u csD v D t mPm&S i f
Augusto Pinochet onfpydefEkdifiH
wGif r[kwcf ahJ omfvnf; vef'efNrKd U
wGif zrf;qD;cHc&hJ Ny;D xdpk Ofu w&m;

pGJqdkolrSm pydefw&m;olBuD;csKyf
a[mif; Baltasar Garzon jzpfonf/
vG e f c J h o nf h vuvnf ; wk w f
orwa[mif;wpfO;D jzpfco
hJ l [lusif
awmiftm; ,ckw&m;pGo
J nfh pydef
w&m;H;k rSyif wdbwfwiG f usL;vGef

cJ h o nf h vl r sKd ; ok O f ; owf j zwf r I


aMumifh zrf;qD;&ef trdecYf srw
S cf NhJ y;D
wkwftpdk;&tzGJUurl rdrdwdkYjynf
wGif;a&;tm; 0ifa&mufpGufzuf
onf[q
k u
kd m Iwcf sco
hJ nf/
CS:Ref;Reuters

tD&ef\ EsLuvD;,m;aqG;aEG;rIrsm;
*sDeDAm jyKvkyf

tusifUysufrIwdkufzsuf&ef orwrm'ldkudk AifeDZGJvm;vTwfawmf tmPmtyfESif;


AifeZD v
JG m;vTwaf wmftrwf
rsm;onf orweDuv
kd yfrm'lt
kd m;
wpfEpS Mf um txl;tmPmtyfEiS ;f
&ef Ed0k ifbm 19 &ufu oabmwl
cGijhf yKcahJ Mumif; od&onf/ ,if;cGihf
jyKcsut
f & rm'lrkd mS Edik if w
H pf0ef;
trdepYf nf;urf;rsm; xkwjf yefEikd rf nf
jzpfNy;D vTwaf wmf\ cGijhf yKcsu&f ,l
&ef rvdkbJ trdefYpnf;urf;rsm;udk

wpfESpftwGif; xkwfjyefcGifh&rnf
jzpfonf/
Ed0k ifbm 14 &ufwiG f txl;
tmPmtyfEiS ;f a&;twGuf AifeZD JG
vm;vTwaf wmfwiG f pwifzwfMum;rI
rsm; jyKvyk cf NhJ y;D Ed0k ifbm 19 &ufwiG f
cGijhf yKvu
dk jf cif; jzpfonf/vuf&u
Sd m
v AifeZD v
JG m;wGif tusiyhf sujf c
pm;rIrsm;? vkyif ef;&Sirf sm;\ aps;

upm; aiGaMu;azmif;yGaerI
rsm;udk wdu
k zf su&f ef orwrm'lu
kd
if;tm; txl;tmPmtyfEiS ;f &ef
vTwaf wmfxH awmif;cHco
hJ nf/
vuf&dSumvwGif ukefpnf
rsm;\ tajccHaps;EIe;f udk owfrw
S f
aps;EIe;f rsm;udk xde;f csKy&f ef BuKd ;
yrf;zG,&f aSd eonf/ Ed0k ifbm 9 &uf
u orw\ tmPmudo
k ;kH aps;

EIe;f rsm; avQmch s&efEiS hf pwifBuKd ;yrf;


vmcJ&h m txl;tmPm&csed f trdeYf
rsm;oH;k ydrk Bkd uKd ;yrf;vmzG,f &daS e
onf/ AifeZD v
JG m; pD;yGm;a&;tcuf
tcJjzpfraI Mumifh tpm;taomuf
rsm; aps;Bu;D aeovdk tpd;k &0efxrf;
rsm;rSm tusiyhf surf ?I cd;k rIrsm; jyKvyk f
vsu&f aSd eonf/

Ref;Washington Post

Ed0k ifbm 20 &ufwiG f &yfem; xm;&aom tD&ef\ EsLuvD;


,m;qdik &f m aqG;aEG;rIukd tD&efEiS hf tar&duef? wkw?f k&mS ;? NAw
d ed ?f
jyifopf? *smreDwYkd aqG;aEG;rIrsm; jyKvyk cf &hJ m wif;rmrIrsm; jzpfvm
zG,&f aSd eaMumif; oH;k oyfxm;onf/ vuf&t
Sd csed w
f iG f tD&ef\
EsLuvD;,m; ta&;ESiyhf wfouf tpa&;u uefu
Y u
G af eovdk
vufbEGef&dS tD&efoHHk;AHk;cGJwdkufcdkufcH&rIaMumifh ,if;uJhodkY
oH;k oyfajymqdjk cif; jzpfonf/
k&mS ;orw ylwifu tD&eforwl[meDukd tcGit
hf a&;
ay;&ef tpa&;0efBu;D csKyfaewef&m[kxHzke;f jzifhtaMumif;Mum;cJh
ovdk NAdwdef0efBuD;csKyf a';Apfuifr&Gef;uvnf; tD&eforw
l[meDtaejzifh zke;f qufaqG;aEG;cJo
h nf/ qGpZf mvef Edik if H *seD AD m
NrKd U aqG;aEG;yGJ jyefvyk af ecsed w
f iG f tar&duef txufvw
T af wmf
uvnf; tD&efEikd if aH &;udk pD;yGm;a&;ydwq
f rYkd I jyKvyk o
f ih?f roifh
qdak om tcsut
f m; rJcq
JG ;kH jzwf&ef &yfqikd ;f xm;a&;udkoabmwlnD
cJo
h nf/
tD&ef\ EsLuvD;,m;ta&;ESihf ywfouf tar&duef
tygt0if urmEY ikd if rH sm;u tD&efukd pD; yGm;a&;ydwq
f rYkd rI sm; jyKvyk f
cJ&h m pD;yGm;a&;usqif;cJ
h orwl[meD vufxufwiG f ,if;
EsLuvD;,m; jyemudk urmEY ikd if rH sm;ESihf aqG; aEG; tajz&Sm&ef
jyifqifvmcJ&h m aqG;aEG;rIrsm; jyefvyk Ef ikd cf o
hJ nf/ vuf&aSd qG;aEG;rI
rQwrIrw
S pfqifh EsLuvD;,m;qdik &f m oabmwlnrD I pmcsKycf sKy&f ef
tD&efu vdv
k m;aeonf/
Ny;D cJah om oDwif;ywfrsm;uvnf; tD&efonf IAEA ESihf
oabmwlnDcsuf&um EsLuvD;,m;pufHkrsm;odkY EdkifiHwum
tzGUJ rsm; vma&muf&ef cGijhf yKcahJ omfvnf; tpa&;url tD&ef\
EsLuvD;,m; tpDtpOfukd ,kMH unfrrI &daS Mumif; a0zefaeonf/

ZMO

ZMO , Ref;Press TV

ZMO , Ref;Press TV

*sDba&mfwm a&vufMum;odkY pydefoabFmrsm; xyfrH0ifa&mufvm NAdwdefjypfwifrIrsm;jyKvkyf


tjiif;yGm;vsu&f aSd eaom *sD
ba&mfwm a&vufMum;odYk pydef
oabFmrsm; xyfrH0ifa&mufvmrI
aMumifh Ed0k ifbm 20 &ufwiG f pydef
oHtrwfBu;D udk NAw
d ed Ef ikd if u
H qifh
ac: ajz&Si;f csuaf wmif;um jypf
wifrrI sm; jyKvyk cf ahJ Mumif; od&onf/

NAdwdefEdkifiHjcm;a&;0efBuD;
usL;ausm0f if
a&mufvmrIudk vufrcHaMumif;?
,if;uJo
h Ydk xyfrjH yKvyk rf I vky&f yfrsK;d
vufcrH nf r[kwaf Mumif;? *sb
D a&mf
wm\ tcsKyt
f jcm? vHNk cKH a&;ESihf pD;
yGm;a&;twGuf umuG,frIrsm;udk
David Lidington u

tvHk;pHk vkyfaqmifoGm;rnf jzpf


aMumif; ajymqdv
k u
kd o
f nf/
*sb
D a&mfwmESihf ywfouf
Ny;D cJah om vrsm;wGif pydeEf iS hf NAw
d ed f
wdt
Yk jiif;yGm;rIrsm; &daS ecJu
h m Ed0k if
bm 18 &ufu pydeo
f abFmrsm;xyf
rH0ifa&mufco
hJ nf/

*sb
D a&mfwmodYk 0ifa&mufchJ
aom oabFmwm0ef&dSolu pydef
tpdk;&\ cGifhjyKcsufaMumifh 0if
a&mufjcif;jzpfaMumif; wHkYjyefxm;
onf/ yifv,fa&aMumif; ydik ef uf
t& *sb
D a&mfwmrSm NAw
d ed \
f vuf
atmufwiG &f aSd Mumif;? Ny;D cJah om ESpf
ESpt
f wGi;f tjiif;yGm; *sb
D a&mfwm
odYkpydeo
f abFmESihfavSrsm;rSm w&m;
r0if 0ifa&mufvmaMumif;? wpfv
vQif oabFmig;pif;rS tpif; 40
txd &daS eaMumif; NAw
d ed Ef ikd if jH cm;
a&;0efBu;D Xmeu owif;xkwjf yef
xm;onf/

EdkifiHwum

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

33

b*Fvm;a'h&SftxnfcsKyf
tD&eftay: ta&;,lydwfqdkhrIrsm; xyfrHvkyfaqmif&ef
vkyfief;twGwf ILO owday; qD;edwftxufvTwfawmftm; tdkbm;rm;wdkufwGef;
b*Fvm;a'h&EfS ikd if \
H txnf om;rsm;ESifh EdIif;,SOfvQif rsm;pGm
csKyv
f yk if ef;qdik &f m vkyx
f ;kH vkyef nf;
rsm;udk jyKjyifajymif;vJrrI sm; jyKvyk f
&rnf jzpfaMumif;? tvkyf ab;
tE&m,fuif;&Sif;a&;ESifh vkyfc
vpmrQwa&;rS m b*F v m;a'h & S f
txnfcsKyfvkyfief; vdktyfum
ta&;Bu;D aeaMumif; Ed0k ifbm 18
&ufu urmt
h vkyo
f rm;tzJUG csKyf
( ILO )u owd a y;vd k u f o nf /
b*Fvm;a'h&EfS ikd if H 'gum&dS txnf
csKyf p uf H k r sm;rS m txyf j rif h
taqmufttHrk sm; aqmufvyk f
jcif;jzpfum rD;avmifrrI sm;? NyKd usrI
rsm; rMumcP jzpfc&hJ Ny;D vGecf ahJ om
vrsm;u taqmufttHkNydKus
tvkyo
f rm; 1200 ausmfaoqH;k cJ&h
onf/
tvk y f o rm;rsm;rS m rQw
aom vpmr&aomaMumifh NyD;cJh
aomoDwif;ywfrsm;b*Fvm;a'h&fS
wGif tvkyform;rsm; qEjycJhMu
onf/ b*Fvm;a'h&fStxnfcsKyv
f yk f
om;rsm;rSm uarm'D;,m;? AD,uferf?
ygupwef? tdE,
d &SdtxnfcsKyfvkyf

enf;yg;Ny;D wpfvvQif a':vm 30


odrYk [kwf 40om&&Sad eMuonf/ xdYk
twGuaf MumifhILO u b*Fvm;a'h&fS
\ tvkyo
f rm;aps;uGuEf iS hf rl0g'
rajymif;vQif pD;yGm;a&;zHGUNzdK;rIESifh
vlrt
I qift
h wef;rsm;pGm edru
hf sae
rnf[kowday;cJo
h nf/ txnfcsKyf
vkyfief;rSm b*Fvm;a'h&SfEdkifiH\
t"du 0ifaiG&&m pD;yGm;a&;vkyif ef;
jzpfNyD; txnfcsKyfvkyfief;rsm;rSm
a':vm 22 bDv,
D zH ;kd jynfyodYk
ESppf OfwifyaYkd eonf/,if;yrmPrSm
jynfyodkY wifydkYaeaom ukefpnf
yrmP\ 80 &mcdik Ef eI ;f eD;yg;&Sd
aMumif; pm&if;rsm;t& od&onf/
txnfcsKyv
f yk if ef;rS 0ifaiGrsm; &&Sd
aomfvnf; vkyfom;rsm;\ ab;
tE&m,fuif;&Si;f rIukd tjynft
h 0
umuG,fray;Edkifovdk txnf
pufHkrsm;\ vkyfief;ESifh tqifh
twef;rSm rsm;pGmedru
hf saMumif; ILO
\ xkwfjyefaompm&if;t& od&
onf/
ZMO, Ref: BBC

urmt
h iftm;Bu;D Ekid if rH sm;rS
tD&efEidk if \
H EsLtpDtpOftay: xd
a&mufpmG udik w
f ,
G &f ef tcsed t
f vHk
tavmuf&a&;twGuftar&duef
vT w f a wmf t rwf r sm;taejzif h
tD&eftay: ta&;,lyw
d q
f rYkd rI sm;
wd;k jri chf srw
S &f ef xyfrt
H qdw
k ifoiG ;f
oifah Mumif; ueforwtdb
k m;rm;
u wdu
k w
f eG ;f ajymMum;vdu
k o
f nf/
tD&ef\ EsLtpDtpOftm; xda&muf
pGmudkifwG,fEkdifjcif; r&Sdjcif;ESifh
oabmwl n D c suf r &,l E k d i f y gu
tD&efonf ,la&eD,o
H efpY ifa&;udk
wd;k wufvyk af qmifaevdrrhf nfjzpf
aMumif; tdrjf zLawmfajyma&;qdck iG hf

&So
d w
l pfO;D uqdo
k nf/
P5+1 Eki
d if rH sm;tzGUJ rS ud,
k f
pm;vS,t
f zGUJ onf *seD AD mNrKd U tD&ef
ESifhawGUqHkndEdIif;rIrsm; jyKvkyf&ef
tpnf;ta0;opfwpf&yfudk vkyf
aqmifaeNyDjzpfonf/ tD&efEkdifiH
jcm;a&;0efBuD;url jyemtm;
ajyvnfatmifajz&Si;f Ekid v
f rfrh nf
[k ,HkMunfaMumif;ajymMum;cJh
onf/ orwtdb
k m;rm;ESihfEkid if jH cm;
a&; 0efBuD;*Refu,f&D? trsKd;om;
tBuaH y;t&m&Sdqlqefu
kd pf w
f t
Ykd yg
t0if qD;edwv
f w
T af wmftrwfrsm;
onf tdrjf zLawmf txufygudp
ESihfywfouf ESpef m&DMum aqG;aEG;
yGjJ yKvyk cf o
hJ nf/
rMumao;rD&ufrsm;twGif;
tar&duefEidk if aH &; obmywdrsm;
u tar&dueftaejzifh tD&ef
ta&;udk udik w
f ,
G af eyHrk mS avmae
Ny;D cdik rf monfhtaMumif;t&mwpfck
tay:om wD[&D efEiS hf wpdu
k f
rwfrwfaqmif&GufoifhaMumif;
a0zefco
hJ nf/
2013 ckEpS Ef 0kd ifbm 19 &uf
uvnf; tD&efausmif;om;rsm;
onf Ekid if \
H EsLtpDtpOftm; um
uG,af xmufco
H nft
h aejzifh uGirf f
NrdKU&Sd Fordo Uranium Conversion
pufHkjyifywGif qExkwfazmfyGJ
wpfck jyKvyk cf ahJ o;onf/
CS
Ref;BBC

34

okwa&;&m

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

urmEh ikd if rH sm; vGecf o


hJ nfEh pS af ygif;
rsm;pGmuyif ul;oef;a&mif;0,fa&;? tjyef
tvSeq
f ufqaH &; tqifajyap&eftwGuf
aiGaMu;rsm;udk oH;k pJcG o
hJ nf/ oH;k pGaJ omaiG
aMu;udkac:a0:aom toH;k tEIe;f rsm;vnf;
uJjG ym;Muonf/ '*Fg;? aiGpuLrsm;udk trsm;
qH;k oH;k pJcG MhJ u&m aiGpuL? '*Fg;wdYk du
k Ef ydS yf kH
azmfxm;aom kyyf rkH sm;vnf; wpfEikd if EH iS hf
wpfEdkifiH rwlnDMuay/ EdkifiH\ ordkif;udk
*kPfjrifhapcJhol? vGwfvyfa&;BudK;yrf;rI
ordik ;f pGr;f pGr;f wrHtm;xkwcf o
hJ ?l Edik if \
H
txGwt
f jrwfxm;&mrsm;udk aiGpuL\ a&SU
buf?aemufbufrsm;du
k Ef ydS x
f m;Muonf/
,if;uJhodkY vkyfaqmifjcif;rSm ordkif;
wGiaf tmif pGev
Yf w
T Bf uKd ;yrf;ol? cs;D usL;*kPjf yK
xm;olrsm;\ ordik ;f *kPaf &mifukd aemifvm
aemufom;rsm; twk,l tm;us trSw&f
ap&ef &nf&,
G o
f nf[k qdMk uonf/ ordik ;f
*kPrf rSed af paom yk*Kd vrf sm;udk aiGpuLrsm;
du
k Ef ydS af zmfjycJah om Edik if rH sm;ESihf vly*k Kd vf
rsm;udk tm&Swpf0ef; avhvmMunfhrnf
qdv
k Qi-f
MopaMw;vsEikd if H
MopaMw;vsEikd if \
H aiGpuLrSm urmh
Edik if rH sm; oH;k pJaG eaom aiGaMu;wefz;kd
tar&duefa':vmESihf NAw
d ed af ygifNy;D vQif
wwd,ae&m &yfwnfvsuf&Sdaeonf/
MopaMw;vs\ aiGpuL 50? 100? 20? 10
rsm;wGif *kPjf yKxu
kd af om yk*Kd vrf sm;\ kyyf kH
rsm; du
k Ef ydS x
f w
k af 0xm;onf/ 100 wef
aiGpuL Dame Nellic Melba \ kyyf u
kH kd
a&SUbufwiG f du
k Ef ydS x
f m;um if;rSm urmh
todtrSwfjyKxm;aom ynm&SifjzpfNyD;
Adv
k cf sKy*f Rerf eG q
f uf\ kyyf u
kH kd ausmbuf
du
k Ef ydS x
f m;onf/ xdjYk yif 50 wef puLvnf;
wDxiG rf rI sm; jyKvyk o
f l David Unaipon ESihf
MopaMw;vsvTwfawmf yxrqHk; trsKd;
orD; vTwaf wmfu,
kd pf m;vS,jf zpfco
hJ l Edith
Cowan \ kyy
f u
kH kd du
k Ef ydS u
f m if;wd\
Yk
ordik ;f *kPu
f kd azmfusL;xm;onf/
jrefrmEdik if H
jrefrmEdkifiHvnf; t*Fvdyf vuf
atmufrS vGwfajrmufa&;BudK;yrf;pOfu
acgif;aqmifrsm;jzpfcMhJ uaom tvkyo
f rm;
xk\ pHjyacgif;aqmif ocifz;kd vSBu;D ? v,f
orm;acgif;aqmif q&mpHESifh tmZmenf
armfueG ;f ESihf vGwv
f yfa&;twGuf touf
ay; BuKd ;yrf;cJo
h l Adv
k cf sKyaf tmifqef;yHw
k \
Ykd
yHkrsm;udk dkufESdyfxkwfa0cJhzl;onf/ 1962
ckEpS f OD;ae0if;tpd;k &vufxuf if;wd\
Yk
kyyf ykH g aiGpuLrsm;oH;k pJcG iG &hf cJah omfvnf;
1988ckEpS af emufyikd ;f if;wd\
Yk kyyf ykH g aiG
puLrsm; oH;k pJrG eI nf;yg;vmcJo
h nf/ topf
xkwaf 0aom aiGpuLrsm; xifay:ausmf
Mum; *kPaf jymifco
hJ rl sm;\ kyyf rkH sm; xkwaf 0
jcif;r&SdcJh&m ,aeYumvwGif vTwfawmf
twGif; toufpGefYcJhol AdkvfcsKyfatmif
qef;yHyk g aiG puLjyefvnfu
kd Ef ydS x
f w
k af 0&ef

aqG;aEG;cJhonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;yHkyg
aiGpuLrsm;rSm wpfusyw
f ef? ig;usyw
f ef? 10
wef? 15 usyw
f efrsm;udk vGecf ahJ om 10 pk
ESprf sm;u du
k Ef ydS x
f w
k af 0cJzh ;l onf/
AD,uferf
AD,uferfEikd if o
H rdik ;f *kPjf yKrItjzpf
awmfvSefa&;acgif;aqmifBuD; [dkcsDrif;udk
NrKd Ursm;? vrf;rsm; trnfay;owf rSwcf o
hJ vdk
aiGpuLrsm;vnf; [dkcsDrif;\ kyfyHkudk
du
k Ef ydS af zmfjycJo
h nf/ AD,uferf\ aiGpuLudk
a'gif[k ac:MuNy;D AD,uferfaiG puLrsm;
0efBuD;csKyfa[mif;ESifh
EdkifiHa&;acgif;
aqmifjzpfaom [dkcsDrif;kyfyHk? [dkcsDrif;
i,fpOfuav;b0upm;onfah e&mrsm;udk
du
k Ef ydS x
f m;Ny;D aiGpuL 10000 ESihf 20000

wefrsm; [dck srD if;\ kyyf w


kH u
l kd a&SUbuf
odkYr[kwf ausmbuf dkufESdyfjcif;jzifh
AD,uferfuav;rsm;udk [dck srD if;\ vky&f yf?
pdw"f mwfukd twk,t
l m;usap&ef aqmif
&Gucf o
hJ nf/
zdvpfyikd f
zdvpfyikd af iGpuLrsm;udkyDq[
kd ak c:Mu
NyD; aiGpuLkyfyHkrsm; *kPf,lxdkufaom
acgif;aqmifrsm;? pmaytEkynm&Sirf sm;\
kyyf u
kH kd du
k Ef ydS x
f m;Muonf/ zdvpfyikd f aiG
puL 20? 50? 100? 200? 500 ESihf 1000
rsm; zdvpfydkifordkif;wpfacwf xifay:
ausmMf um;olrsm;\ yHw
k u
l kddu
k Ef ydS x
f m;onf/
500 wefwiG f Edik if ahH cgif;aqmifa[mif;rsm;
jzpfco
hJ nfh um&mqGet
f uDEG Ekd iS hf bif;epfEYkd

G su&f adS eMuonf/


tuDGEdkudk dkufESdyfxm;um 1000 wefrl oH;k pJv
aq;ynm? tEkynm&Sifrsm;jzpfMuaom
atbwfqef;wdkYpf? ADqefwDvif? *sKdqDzm xdik ;f ESihf uarm'D;,m;
xdik ;f ESihfuarm'D;,m;Edik if rH sm;vnf;
tufu'kd gwd\
Yk yHrk sm;udk du
k Ef ydS x
f m;onf/
oH;k pJv
G su&f adS om aiGpuLrsm;wGif av;pm;
tm;us&aombk&ifrsm;\yHrk sm;udk du
k Ef ydS f
tdE,
d
tdEdaiGaMu;udk lyD;[kac:NyD; vGwf azmfjyxm;onf/ xdik ;f Edik if H vnf; xkwaf 0
vyfa&;BuKd ;yrf;rIordik ;f toufpaw;um aom aiGpuLrsm;wGif eef;ouftMumqH;k
k Ef ydS f xm;onf/
ay;qyfomG ;aom acgif;aqmifBu;D r[wr bk&if blrad xm\ yHrk sm;udkdu
xdkYtjyif uarm'D;,m;EdkifiHvnf;
*ED\
kyyf rkH sm;udk du
k Ef ydS x
f m;cJo
h nf/ tdE,
d
Edik if H r[wr*EDu
kd*kPjf yKrt
I jzpf vrf;rsm;? 1941 ckEpS rf S 1955 ckEpS f ESihf 1993 ckEpS rf S
yef;NcrH sm;udk if;\trnfay;cJo
h vdk ly;D 2004 ckESpftxd bk&ifjzpfcJhaom eDdk'Gef
kH kd du
k Ef ydS x
f m;onf/ uarm
50 wefvnf; *ED\ kyfyHkrsm;jzifh azmf oD[mEk\ kyyf u
'D;,m;\ 100000 wef aiGpuLrl bk&if
usL;xm;onf/ ly;D 50 wefukd1975 ckEpS u
f
pwif xk w f a 0cJ h u m ,aeY u mvtxd oD[mEkESifh bk&ifr eDdk'Gef rdkeD;edpf\yHkudk
k Ef ydS f xkwaf 0xm;cJo
h nf/ aZmfrif;OD;
oH;k pJcG NhJ y;D *ED\
kyyf ykH gaom 50 wef ly;D udk du

jyefawmif;yefrIrvkyf tif'dkeD;&Sm;ESih f MopaMw;vsqufqHa&; wif;rmvm


MopaMw;vs0efBu;D csKyf wdek t
D wfabmhu tif'kd
eD;&Sm;orw qlqv
D b
kd efbef;ESihf tjcm;0efBu;D rsm;udk
pHkprf;rIjyKvkyfjcif;ESifhywfouf jyefawmif;yefrnf
r[kwaf Mumif; Ed0k ifbm 19 &ufu xkwaf zmfajymqdk
vdu
k &f m ESpEf ikd if q
H ufqaH &;Mum; wif;rmrIrsm;&Sv
d m
aMumif; od&onf/
MopaMw;vs(ABC) owif; Xmeu MopaMw;vs
EdkifiHrSm 2009 ckESpfu tif'dkeD;&Sm;xdyfwef;acgif;
aqmifrsm;\ zke;f ajymqdrk u
I kd teD;uyfaxmufvrS ;f cJh

aMumif; azmfjyNyD;aemuf qlqDvdkbefbef;u jyef


awmif;yef&ef awmif;qdck jhJ cif;jzpfonf/ xdjYk yif tif'kd
eD;&Sm;orwbefbef;u MopaMw;vsqikd &f m tif'kd
eD;&Sm;oHtrwfBu;D udkac:,l um tif'Ekd iS hfMopaMw;vs
qufqaH &;udk jyefvnfo;kH oyf&ef aqG;aEG;cJo
h nf/
odaYk omf MopaMw;vs0efBu;D csKyf twfabmh\
aMunmcsuf rl Edik if \
H tpd;k &t"duwm0efrmS Edik if H
ESifh EdkifiHom;tusKd;pD;yGm;udk umuG,f&rnfjzpf
owif;tcsut
f vufrsm; pkaqmif;MuaMumif;? tif'kd

eD;&Sm;ESihf qufqaH &;aumif;rGepf mG &So


d vdk av;pm;rI
tjynf&h adS Mumif;? vuf&dS ESihf vGecf ahJ omumvuvnf;
MopaMw;vsEikd if H umuG,af &;udo
k m OD;wnfaqmif
&Guaf eaMumif; azmfjyonf/ tif'ekd ;D &Sm;Edik if rH mS Mop
aMw;vs\vky&f yftwGuf a'gojzpfaeum jyefvnf
axmufvrS ;f rIrsm; jyKvyk &f ef pDpOfaeonf[k owif;
rsm;vnf; xGuaf y:aeonf/ tar&duefu urmEh ikd if H
rsm;&Sd oH;kH ? tzJUG rsm;ESihf 0efBu;D csKy?f orwwd\
Yk zke;f
ajymqdrk u
I kd axmufvrS ;f &m MopaMw;vsEikd if u
H wpf

pdww
f pfyikd ;f yg0ifun
l cD hJ aMumif; pGypf rGJ rI sm;&Sad eonf/
ZMO, Ref: ABC

azsmfajza&;

t wJG ( 1 ) ? t rS wf ( 4 8 )
w e *F a EG ? 2 4 ? Edk 0if b m ? 2 0 1 3

35

&efukefNrdKU\ xifay:ausmfMum;jywdkufrsm;
aomf vnf; 2012 ckEpS f rwf 24 &ufwiG f
yHrk eS Mf unfh v
I nfywfciG jhf yKay;cJo
h nf/

jrefrmEdik if H &efuek Nf rKd UodYk Edik if jH cm;c&D;


oGm;{nfo
h nfrsm; vma&mufcsed w
f iG f a&Tw*d kH
bk&m;ESihftjcm; bmoma&;taqmufttHk
rsm;udk &uftenf;i,fEiS yhf if oGm;a&muf
vnfywfavh &SMd uonf/ odaYk omf a&S;a[mif;
taqmufttHrk sm;aom &efuek Nf rKd Uordik ;f
0if taqmufttHrk sm;odv
Yk nf; oGm;a&muf
vnf y wf a vh & S d M u&m ,if ; ord k i f ; 0if
taqmuf t tH k j ywd k u f r sm;ud k avh v m
Munfrh nfq
f v
kd Qi-f
trsK;d om;jywdu
k f
jynfvrf;&Sd qdAk ,
D ufpwdik f aqmuf
vkyx
f m;aom trsK;d om;jywdu
k rf mS txyf
ajcmufxyf&NdS y;D Edik if o
H rdik ;f udk azmfjyaom
jycef;? d;k &mtpOftvmudk azmfusL;aom
jycef;? 0wfpm;qif,ifr?I tEkynmrsm;udk
azmfjyaom tcef;rsm; &So
d nf/ yxrxyf&dS
jycef;rsm;rSm tjcm;jycef;rsm;xuf ydpk w
d 0f if
pm;p&maumif;NyD; jrefrmbmompum;
ajymif;vJrIjzpfpOfrsm;vnf; &Sdaeonf/
xdt
Yk jyif uke;f abmifrif;qufrsm; oDaygrif;?
rif;wke;f rif;wd\
Yk kyyf rkH sm;? jcaoFyh akH zmfxm;
aom &mZyviBf u;D vnf;&Sad eonf/ ,if;
yviBf u;D rSm oDaygrif;tkypf ;kd pOfu use&f pf
aomwpfcw
k nf;aomyviBf u;D vnf;jzpfae
onf/ trsK;d om;jywdu
k u
f kd 1952 ckEpS w
f iG f

euww
f m&mjycef;
euww
f m&mjycef;udk *syeftpd;k &u
jrefrmudk vufaqmiftjzpfay;cJNh y;D 1987
jynfhESpfwGif zGifhvSpfcJhonf/ jywdkufudk
0ifa&mufcsed w
f iG f vma&muforl sm;udk rsm;
pGmtHt
h m;oifah ponf/tqdyk gjycef;twGi;f
euwfwm&mESifhqdkifaom yHkrsm;tjyif
tjcm;pdwf0ifpm;zG,f kyfyHkrsm;udk csdwfqJG
jyoxm;onf/

*sLAvDa[m pwifziG v
hf pS cf NhJ y;D 1970 jynfh
ESpfwGifyef;qd;k wef;vrf;odYkajymif;vJziG v
hf pS cf hJ
um 1996 ckESpfwGif vuf&Sdjynfvrf;odkY
xyfrHajymif;a&TUcJo
h nf/,if;jywdu
k t
f wGi;f
jrefrmEdik if EH iS hf oufqikd af om pmay? ,Of
aus;rI? ordkif;tcsuftvufqdkif&mrsm;
tjyif a&S;a[mif; vuf&mrsm;pGm&Sad eonf/

Adv
k cf sKyjf ywdu
k f
Adv
k cf sKyaf tmifqef;jywdu
k rf mS A[ef;
NrKd Ue,fwiG &f u
dS m 1962 ckEpS u
f wnfaxmif
zGiv
hf pS cf NhJ y;D Adv
k cf sKyv
f yk Bf urH cH&rDu aemuf
qH;k aexdik o
f mG ;aomae&mudk jywdu
k t
f jzpf
vkyaf qmifxm;jcif;jzpfonf/ ,if;jywdu
k rf mS
ESpx
f yfjzpfNy;D Adv
k cf sKyaf tmifqef; ouf&dS

xif&mS ;&Spd Ofu toH;k jyKcahJ om t0wftpm;


rsm;? pmtkyrf sm;? rdom;pk"mwfyrkH sm;ESihf pD;cJh
aomum;rsm;udk jyoxm;onf/ tqdkyg
jywdu
k rf mS &efuek Nf rKd U&Sd a&S;a[mif;ordik ;f 0if
taqmufttHkpm&if;wifoGif;xm;NyD;
,ciftpd;k &vufxufu jywdu
k u
f kd Munfh
IciG t
hf wGuf uefo
Y wfrrI sm; vkyaf qmifchJ

rl;,pfaq;0g;jywdu
k f
rl;,pfaq;0g;jywdu
k u
f kd 2001 ckEpS f
wGif zGiv
hf pS cf u
hJ m urm&GwNf rKd Ue,ftwGi;f
&Sdonf/ ,if;taqmufttHkudk 1990
jynfEh pS u
f wnf;u pwifwnfaqmufcNhJ y;D
rl;,pfaq;0g;tE&m,fukd urmEh ikd if rH sm;ESihf
twl yl;aygif;aqmif&u
G af Mumif; jyovd
k
,ciftpd;k &uaqmufvyk cf jhJ cif;jzpfonf/
,if;jywdu
k t
f wGi;f rl;,pfaq;0g;ESio
hf uf
qdik af omyHrk sm;? rl;,pfaq;0g;oH;k pJrG yI rkH sm;?
bdef;yifrsm;ESifh vlom;wdkY rl;,pfaq;0g;
oHk;pJGrIaMumifh 'kujzpf&yHkrsm;tygt0if
yef;csu
D m;rsm;udk csw
d q
f jGJ yoxm;onf/
aZmfrif;OD;

You might also like