You are on page 1of 303

uHhaumf0wf&nfpmay

51? a&ausmfvrf;?
ykZGefawmif? &efukefNrdKU/

yHkESdyfrSwfwrf;
pmrlcGihfjyKcsuftrSwf - 500 5100506
rsufESmzHk;cGifhjyKcsuftrSwf - 5005280605

yHkESdyfjcif;
yxrtBudrf - 2006 ckESpf? arv/
tkyfa& - (500)

rsufESmzHk;
OD;wdk;0if;? aeva&mifyHkEdyS w
f dkuf?
96 (c)? (11)vrf;? &efukefNrdKU/

twGif;yHkESdyfol
a':cifcif0if;? uvsmyHkEdyS fwdkuf?
152? uRef;a&TNrdKifvrf;? ok0P? &efukefNrdKU/

xkwfa0ol
a':rdk;aucdkif? csdKaw;oHpmay
a&TeHYomaus;&Gm? ykvJNrdKU (3)
r*Fvm'Hk? &efukefNrdKU/

rsufESmzHk;yef;csD
jrifharmifausmf

wefzdk;
4000 usyf


1/ vGrf;ovm;arysKd

NcdrfhoJ

11

2/ vlaumif;vlcRef

nDykav;

19

3/ tpdrf;a<u

ra&Tpk

31

4/ ol...ol...ol...ol...

cifyefESif;(ajrmif;jr)

39

5/ tjym&ifhordkif;

cufrm

45

6/ jrwfEdk;pdrf;

udkcsKd

59

7/ oif;uGJiSuf r[kwfwJh...

vlyefYi,f

79

8/ a&

roDwm(prf;acsmif;)

99

9/ r*ftrwm wufcgeD;csdefrkdY

atmifausmfqef;(rEav;)

105

10/ MuufOpm;olrsm;

&JeEmrdk;

115

11/ a&m*geHygwf (97)

0if;pnfol

127

12/ a&ajrmif;xJu n

aZ,smvif;

137

13/ pdwfwap

vGe;f xm;xm;

153

14/ zdeyfuav;wpfzuf

cifndrf;quf

163

15/ vlrJGawGu raES; acwfrD

rdk;csKdoif;

173

16/ ESvHk;om;prf;acsmif;av;

rdk;csmh

181

17/ 'DZdkif;rJh rsufESmzHk;

aexGef;opf

197

18/ a&Ttzsm;

jrwfyGifh

205

19/ aiGUysHatmif;ol

odkufxGef;ouf

213

20/ Al;

ae0if;jrifh

223

21/ a&xJuiSuf

aqGOD;jrifh

235

22/ OmOf

jraESmif;ndK

245

23/ uRefrcspfol

oHAsifOD;

253

24/ pmwef;pdwZ

ausmf&ifjrifh

261

25/ wpfodef;cGJ+0=0

armifwifqifh

267

26/ a&cJrkefwkdif;

tmum

273

27/ wkdufpm;jcif;

0if;0if;jrifh(eef;awmfa&SU)

287

28/ 'dkAmrif

armifpde0f if;(ykwD;ukef;)

299

29/ taz r[kwyf gbl;aemf

EkEk&nftif;0

307

30/ 0wKzwfolrsm;

rkd;eDvGif

317

31/ azmufonf

atmifausmfwkd;

329

ESif;qDeD

337

33/ [dkwkef;u rd*'g0kef

tP0gpdk;rkd;

347

34/ orkdi;f OD;a0'em

udkcspf

353

35/ ydk;pm;jcif;

udkaqG

363

36/ olYZmwm

r0ifh(jrpfi,f)

371

37/ zdk;armifBuD;

Zif0kdif;

381

32/ rdef;rwpfa,muf\
qef;Mu,faomtcspf

38/ raysmfajcmufv aysmfajcmufv aqmif;0if;vwf

389

39/ toHrJhoGm;wJhoDcsif;
tvif;rJhoGm;wJhMu,f

olndK

397

40/ &efjzpfaeaom ajcvSrf;rsm;

rDrdk;

411

41/ ykqkd;ykcuf vwufcsdwfr,f

udkNidrf;(rEav;)

419

42/ bdodufausmf

ql;iSuf

435

43/ cJwHESifhvl

eDaoG;

445

44/ a&wdrfMumodkY wrf;wjcif;

eef;ul;

451

45/ Munfvifaoma&

rsKd;Nidrf;aqG

457

46/ yef;qE

cdkifEG,foefY(rEav;)

473

47/ aZm

wifjrifhOD;(oHwGJ)

491

48/ em&DxJu wHvQyfrsm;

*sKdaZmf

501

49/ OD;&JUudkudk

ndKxGef;vl

511

50/ tm'HoD;

jr'if

523

51/ eHYomukef;rSm

a'gif;aerif;

531

52/ unmar Asmau0dkufu,fu cspfp&m

541

53/ atmifbmavESifh
a&Tig;av;ig;aumif

armifudkudk(tr&yl&)

551

54/ auGUaomjrpfwGif arsmygjcif; aroufpk

559

55/ yHkqkd;r

cifcifxl;

573

56/ qifq,fwef

uHcRef

583

57/ jrLrIew
f pfck\xkxnf

armifausmfom(yJcl;)

589

58/ rkdYrdkjrifhatmifewf

okarmif

599

59/ ysKdUcef;om 0dkufum arT;w,f MuL;epf

609

60/ qHk;oGm;wJhta<u;

625

ZifoefY

a&TtjrKawr*Zif;udk pDpOfwnf;jzwfvmcJhwm 16 ESpaf usmf? 17


ESpftwGif; csOf;eif;0ifa&mufcJhygNyD/ yxrydkif;rSm vli,fy&dowfudk
qGJaqmifEkdifzkdYtwGuf a&TtjrKawr*Zif;udk ayghyfaqmif;yg; cyfrsm;rsm;eJY
zefwD;cJhayr,fh aemufydkif;rSmawmh &opmayudk cspfjrwfEkd;MuwJh pmzwf
y&dowfrsm;twGuf aZmif;ay;cJyh gw,f/ 'gaMumifv
h nf; pmzwfy&dowfrsm;
u a&TtjrKawrSm ygwJh 0wKwkdtrsm;pkukd ESpfNcdKuftm;ay;cJhMuygw,f/
2006 ckESpf arv 28 &ufaeYrSm uRefawmf touf 60 jynfhyg
awmhr,f/ tJ'DaeYrSm a&TtjrKawpmayqkudk wpfESpftwGif; xGuf&SdwJh
r*Zif;rsm;xJu a&G;cs,fNyD; qk 7 qk csD;jrihfr,fvdkY pmayuRrf;usifol
ynm&Sifrsm;eJY wkdifyifNyD; a&G;cs,faeygw,f/ tJ'gtjyif trSwfw&tjzpf
a&TtjrKaw&JU 0wKwdkwcsKUd udkvnf; a&G;cs,fpkpnf; xkwaf 0r,fvkYd pOf;pm;
wJhtcg r*Zif; trSwf (1) uaepNyD; jyefzwfjzpfygw,f/ uRefawmf
BudKufvkYd azmfjycJw
h hJ 0wKawGjzpfwmaMumihf 0wKwkdi;f [m uRefawmfhtwGuf

trSww
f &awGcsnf; jzpfaeygw,f/ tm;vHk;udk pkpnf;zkYq
d dkwm rjzpfEkid fwm
aMumihf azmfjycJw
h hJ 0wKrsm;xJu pdwBf udKuf0wK (60) udk a&G;cs,yf gw,f/
a&G;cs,fwJhae&mrSm pma&;q&mwpfOD;vQif wpfyk'fom a&G;cs,fr,fvkdY
qHk;jzwfxm;wmaMumihf uRefawmfhpw
d x
f rJ Sm pGJpJGxifxif&w
Sd Jh 0wKawG trsm;
BuD; &Sdayr,fh csefvSyfxm;cJh&ygw,f/ tJ'Dvkd pkpnf;jzpfwJh 0wK tyk'f
(60)udkvnf; pmzwfy&dowfrsm;vufodkY ]trSwfw& a&T (60)} tjzpf
wifqufay;vdkufygNyD/
uRefawmfhenf;wl pmzwfy&dowfrsm; ESpfNcdKufMuvdrfhr,fvkdY
arQmfvifhygw,f/ 'Dpkpnf;rIrSm tcsKdU0wKrsm;[m a&SUu xkwfESifhNyD;MuwJh
0wKwkdaygif;csKyfrsm;xJrSm ygNyD;om; jzpfaumif;jzpfygvdrhrf ,f/ 'gayr,fh
uRefawmfhpdwfBudKuf jzpfjcif;aMumifh tckpkpnf;rIrSm xnfhoGif;xm;jcif;
jzpfaMumif; wifjyvdkygw,f/
av;pm;pGmjzifh

0if;Nidrf;

tJ'yD ufvufukvm;xkid u
f OD;avsmifww
d f xkid af ewJh aumifwm&JU
nmbufab;rSm/ aumifwmu qkdifcef;&JU tvnfruswusqkdawmh
yufvufukvm;xkid u
f avsmifww
d pf m;awmfquf&JU tv,fwnfhwnfrh mS yJ/
ukvm;xdkifay:u xkdif&if; Munh&f if; pm;aomufaewJholawG tm;vHk;udk
jrif&w,f/ yufvufukvm;xkdifqkdayr,fh odyfom;om; em;em;BuD;vnf;
r[kwyf gbl;/ opfrmom;eJY vkyfxm;NyD; ukvm;xkid t
f cif;udkawmh cPcP
f m;w,f/ uRefawmf qkid x
f J0ifomG ;awmh
rjyJrpkwaf tmif wmvywfpeJY vkyx
vlawmfawmf rsm;aeNyD/ pm;yGJwkdi;f vlawG&Sdw,f qkyd gawmh/ t&ufykvif;
awG axmifvkYd/ OD;avsmifww
d q
f kid fu t&ufyg a&mif;wmudk;/ t&ufqkad y
r,fh &rfwkdY? a*smfeD vrf;avQmufwkdY r[kwfygbl;/ vmaomufwJhvlawGu
vnf; raomufEkdifMubl;av/ EGm;aps;jyefwJh awmu vlawGeJY NrdKUay:u
t&uform;vkdY owfrSwfxm;MuwJholawGyJ vmwwfMuwmyJ/ (NrdKUu
i,fawmh b,folt&ufpGJaeNyD? b,f0g&JUom;u t&ufaomufwwfaeNyD
qkdwm odMuw,f) 'gaMumihf avsmifww
d fqikd fxJ 0ifoGm;NyDqk&d if ywf0ef;
usiu
f pl;prf;wJrh suv
f kH;awGeYJ Munfhaewwfw,f/ t&ufaomufaewmrsm;
jrifvkdYuawmh aemufaeYaps;xJrSm b,folYom; t&ufaomufwwfaeNyD
awmh/ tif;av? rxl;qef;ygbl;/ olYtazuvnf; t&uform;yJ/ 'grS
r[kwf jzpfrjS zpf&yav/ olt
Y az 'Dt&G,u
f tm;upm;orm;yg/ bmvkrYd sm;

rqHk;rMuygvdrhfeJY owif;xl; owif;qef;BuD;udk jzpfvkdY/ 'ghaMumihf


avsmifwdwfqkdifxJ taMumftavSmfwpfckck 0,fzkdYoGm;&if qkdif0u tus,f
BuD; atmfrSm&w,f/ 'grS ywf0ef;usifu t&ufaomufzkdY vmwmr[kwf
rSef; odrSm/ uRefawmfvnf; tJ'Denf;twkid f; acgufqGJaMumf Muufom;eJY
wpfxkyfvkdY vSrf;atmfvdkuw
f ,f/ 'gayr,fh qkdifxJrSm vlawGpnfNyD; toH
awGu us,af eawmh OD;avsmifww
d f Mum;[efrwlb;l / 'gaMumifh aumifwm
em;txd oGm;NyD; ajym&w,f/ OD;avsmifwdwfu aemufaz;rD;zdkqDudk vSrf;
atmf&if; a&ToGm;awG t0if;om;eJY jyHK;NyD; olYa&SUu xkid cf HkrmS xkid fckdi;f w,f/
uRefawmfvnf; acgufqGJaMumfapmifh&if; qdkix
f Judk avQmufMunfhrdw,f/
qkdifxJrSm pm;yGJ0dkif;av;vHk;? 0dkif;wkdif;rSm xkdifaewJholawGu awmu
vlawGrsm;w,f/ yufvufukvm;xkdifay:rSmawmh OD;bkdeD xkdifaew,f/
jrifwmeJY t&ufcsKd;BuD;rSef; odomygw,f/ rsufESmu eDpyfpyf yGa,mif;
a,mif;? rsuv
f k;H awGuvnf; eDaMumifaMumif? vQmeJYEIwcf rf;udk owfaewm
vnf; cPcP/ olYvufxJrSm t&ufjzLxnhfxm;wJh zefcGufudk udkif&if;
uRefawmfhudk rsufvHk; arS;Munfhaew,f/
]a[h.. uav;? rif; b,folYom;vJuG}
]OD;tkef;jrifh a':av;rl om;ygAs}
]aMomf... tkef;jrihfom;vm;/ rif;taz aeaumif;vm; uav;}
][kwf}
olu acgif;wqwfqwfNidrhfNyD; a&SUu pm;yGJ0kid f;tao;uav;
ay: wifxm;wJh yef;uefjym;xJu 0uftlacsmif;wpfzwfudk c&if;eJYxkd;NyD;
wcrf;wem; ,lpm;vdkufw,f/
olar;wJhtoHeJY uRefawmfajzwJhtoHu odyfrus,fvSayr,fh
wjcm;pm;yG0J kid ;f awGu vlawGtm;vHk; oleu
YJ Refawmf ajymaewmawGukd NidrNf yD;
em;axmifaeMuw,f/
]b,fESwef; a&mufNyDvJuG}
t&ufudk t&omcHaomuf&if; OD;bkdeDu uRefawmfhudk vSrf;ar;
vdkufjyefw,f/
]&Spfwef; ajzxm;ygw,f cifAs}

]at;at; pm;BudKpm;uG Mum;vm;/ avmurSm ynmwwfrSuG?


ynmrwwfvkdYuawmh "m;raemufydwfacG; jzpfrSm Mum;vm;}
][kwf}
]ynmwwfNyD;&if vkycf siw
f mvky?f tukew
f ifhw,fw,f [kwv
f m;
uav;}
uRefawmf acgif;yJ ndwfjyvdkufygw,f/ uRefawmf qkdifxJu
jyefxGufcsifNyD/ raecsifawmhbl;/ OD;bkdeD Munhf&wmvnf; wpfrsKd;BuD;yJ/
,Of,Ofaus;aus;awmh ajymaeyg&JU/ olYyufvufukvm;xkid af y: xkid af ewJh
yHkBuD;udkvnf; rBudKufygbl;/ olu bmvdkY olrsm;awGvkd pm;yGJrmS oGm;rxkid f
d u
f vnf;
bJ 'Dyufvufukvm;xkid Bf uD;ay:rSm xkid af e&wmvJ/ OD;avsmifww
olYudk bmrSrajymbl;vm;/ wjcm;pm;yGJu vlawGuvnf; olYudk bmvdkY
txifBuD;wJhrsufvHk;awGeJY Munfhae&wmvJ uRefawmf rodbl;/
OD;bkdeDu pum;wpfcGef;rS qufrajymbJ uRefawmfhudk pdkufMunfh
aew,f/ NyD;rS olYtdwfxJu pD;u&ufbl;udk xkwf? wpfvdyf,lNyD; olY&JU
rD;jcpfeJY jcpfw,f/ rD;jcpfqH,rf;tm; raumif;vdkYeJY wlyg&JU/ rD;rawmuf
bl;/ OD;bdkeDu rD;jcpfbl;udk vufeJYawmufNyD; qkdiftjyifbufa&mufatmif
vTifhypfvkdufw,f/ NyD;rS olYnmbufpm;yGJ0dki;f u vlwpfa,mufqDudk vSr;f
NyD;...
]a[h... rD;wpfwkdYavmuf ay;prf;yguGm}wJh/
awmu vluvnf; dkdkaoaoyJ/ olYqDudk vmNyD; "mwfrD;jcpf
teDav;udk jcpfNyD; ay;&Smw,f/ yufvufukvm;xkdifay:u rx/ olY
pD;u&ufudk rD;ndNyD;...
]oifhu,l;uGm}wJh/
awmu vluawmh olu
Y kd aus;Zl;wifygw,fvkYd ajymwm em;vnf
vm;? rvnfvm;awmh rodbl;/ olYae&mol jyefxkdifNyD; t&ufaomuf&if;
jrnf;zkdYcsay;wJh ZD;oD;av;wpfvHk; aumuf0g;aew,f/
awmfygao;&JU/ rSmxm;wJh acgufqGJaMumf&vmvkdY OD;avsmifwdwf
udk ydkufqHay;NyD; qkid fxJu uRefawmf jrefjrefjyefxGufcJhw,f/ qkdifjyif
a&mufvkdY qkdifxJ tomvSnhfMunhfvdkufawmh OD;bkdeD yufvufukvm;xkdif

ay:rSm vufESpfzufauG;NyD; acgif;atmufrSm cH&if; Zdrf,laewJhyHkudk jrif


vkduf&ao;w,f/
tdraf &mufvkYd acgufqx
JG kyaf jz&if; tazhukd jyefajymjyawmh tazu
&,fw,f/
]tJ'g olt
Y az OD;omat;eJY wpfyHkwnf;uG/ olYtazwke;f uvnf;
ighom;ajymwJh yufvufukvm;xdkifrSm xkdifNyD; t&ufaomufcJhwmyJ/
OD;omat;u atmufwef;a&SUae/ tazwkdYacwfu ckepfwef;atmif&if
atmufwef;a&SUae ajzvdkY&w,f/ OD;omat;u a&SUaeom vkyw
f m/ em;u
tifrwefav;wm/ wpfcg Hk;awmfu olt
Y rIonfukd w&m;aovTwf w,fvkYd
trdecYf s wm OD;omat; b,fvkMd um;w,f rodygbl;uGm/ w&m;olBuD;rif;
cifAsm;? uRefawmfrsKd; dkaopGm avQmufxm;yg&ap/ uRefawmfrsKd;&JU
trIonfudk axmufxm;pmemaomtm;jzihf Budrf'Pfrsm; ay;oem;oifhyg
w,fvkdY avQmufvYkd wpfHk;vHk; &,fvu
kd Mf uwm/ awmu trIao; trIrTm;
awG vmtyfMuwmayghuGm/ nae Hk;qif;&if avsmifwdwfqkid f OD;omat;
a&mufNyD/ ighom;ajymwJh yufvufukvm;xkdiBf uD;ay: xkid Nf yD; wpfqikd v
f Hk;
vmorQolawGudk tay:pD;BuD;eJYayghuGm}
]OD;avsmifwdwfu pm;yGJrSmxkdifzdkY rajymbl;vm; taz&}
]b,fajymrvJuGm/ olY tjrJwrf; azmufonfBuD;yJ/ aemufNyD;
,pfrsKd;av; bmav;qkd&ifvnf; ol&Sdawmh tm;udk;&wmaygh/ trdefYawmf
&rif; udk,w
f ikd f aomufaewJh qkid af yghumG / OD;omat;uvnf; avsmifww
d f
yufvufukvm;xkdifudk xkid fNyD;awmh t&ufaomuf&wmudk *kPfodyf,l
wmuG ighom;&/ avsmifwdwf&JU txl;{nfhonfawmfayghuGm/ awmu
vlawGuvnf; yufvufukvm;xkid fBuD;eJY qkid t
f v,frSm t&ufaomufae
wJh trdefYawmf&BuD;qkNd yD; txifBuD;[ef&Sdygw,f/ tr,f wpfcgwpfcg
qkdifxJrSmwif trIvufcHvdku&f wmawG &Sdw,f/ qdkifxJrSm trItyfvkdYu
f kid f ta&SUckepftrd f taemufckepftrd f tukeMf um;&w,f/
awmh avsmifww
d q
atmfajym&wmudk;uG/ OD;omat; aoawmhvnf; 'Dt&ufeJY aowmygyJ/
qkdifu tjyef vrf;ab;vJaowmyJavuGm/ tJ'Dwkef;u bkdeDu touf
tpdwfavmuf rde;f r r&ao;bl;/ 'gayr,fh tazwkdY abmuefaewJhtcsdef

olu cGufyHk;jzpfaeNyD}
]OD;bkdeDom; ti,fu uRefawmfeJY wpfwef;wnf;taz pdk;eDwJh}
]aMomf...aMomf q,hfav;ESpfavmuf &SdNyDaygh}
b,fa&mufa&muf b,ftpm pm;&pm;& OD;avsmifww
d f acgufqJG
udkawmh uRefawmf pGJw,f/ &efukefa&mufvkdY pm;yGJHkrSm acgufqGJpm;wkid f;
OD;avsmifww
d f acgufqJG owd&awmhwmyJ/ tom;Ekid ;f csi;f bJOBuD; wpfvk;H
vHk; tjym;vku
d f aMumfNyD; tkyx
f m;wJh OD;avsmifww
d f acgufq[
JG m uRefawmf
pm;zl;orQ acgufqGJxJrSmawmh taumif;qHk;vdkY xifwmyJ/ 'gaMumifh
&efukefu t&yfjyefa&mufwikd ;f OD;avsmifwdwf acgufqaJG Mumf pm;jzpfatmif
JG ikd fxJ xkid Nf yD; pm;r,fvkYd pdwu
f l;
udk pm;w,f/ 'Dwpfacgufawmh acgufqq
rdwmeJY tpfuked YJuRefawmf avsmifwdwfqdkifxJ 0ifoGm;vdkufw,f/ OD;avsmif
wdwaf wmh r&Sdawmhbl;/ qkdifuvnf; awmfawmfom;om;em;em; jyifxm;
w,f/ azmfrkdufum pm;yGJ0dkif;awG bmawGeJY tcef;av;awG zGJUvdkY/ tcef;
zGJUxm;w,fqkdayr,fh OD;avsmifwdwfom; udkusdww
d f xkdifwJhaumifwmu
awmh tukefvSrf;jrif&ygw,f/
]a[haumif rif;atmifBuD;ygvm;/ b,fwke;f u jyefa&mufovJ}
[if... yufvufukvm;xkdifay:rSm xkdifaewm pdk;eDygvm;/
olt
Y az OD;bdkeDvkyd J rsuEf mS yGa,mif;a,mif;? eDpyfpyf? olt
Y ar;udk uRefawmf
awmfawmfeJY rajzEkdiaf o;bJ olYudk aoaocsmcsm MunfhNyD;rS...
]at;... oli,fcsif;/ raeYuyJ aeaumif;w,faemf}
]tkdauygyJuGm/ bmvJ rif;aomufwwfaeyvm;}
]raomufygbl;uGm/ acgufqGJvmpm;wmyg}
]at;at; raomufwwf&if raomufeY/J aomuf&ifvnf; r&rf;eJ/Y
tJ... aomufNyD;&rf;&if udk,fhtrIjzpfNyD; tJ'Dxufqkd;NyD; vlawGbm awG
owfrdNyDqkd&ifawmh yk'fr 320 yJ/ aq;Hka&mufrS aovnf; 304 vdkY
&Ju trIzGifhwm r[kwfbl;/ 320 u vlowfrIavuGm/ ae&mwif
aowmayghuGm/ 304 u vlaorI csufcsif; raobl;ayghuGm}
uRefawmfu acgif;wpfcsuf ndwfNyD; oleJYta0;qHk; pm;yGJ0dkif;udk

oGm;xkdiv
f ku
d fw,f/ wpfqkdifvHk; olajymaewJh yk'frawGudk em;axmifae
vdkufMuwm NidrfvkY/d
]pdk;eD t&ufcsKd; jzpfaeNyDyJ}
uRefawmfu tpfuu
kYd kd wdk;wdk;av;ajymvku
d af wmh tpfuu
kd wlb;l
xJu wlESpfpHkudk vufokwfy0geJY okwf&if;...
]rif;jrifwJhtwkdif;yJ/ naeqkd tJ'Dyufvufukvm;xkdifBuD;ay:
rSm xkdifNyD; t&ufvmaomufwJh awmu vlawGudk Oya'taMumif;awG
&Gwjf yaeawmhwmyJ/ tr,f olYt&yfeYJ olZY mwfawmh udkuv
f kydY Ja[h/ awmu
vlawGuvnf; ol&GwfjywJh Oya'awGudk wav;wpm; em;axmifMuwm
uG/ pdk;eDuawmh yufvufukvm;xkdifay: xkdi&f if; t&ufuav; aomuf
vkduf? 0uftlacsmif;av; cuf&if;eJY xkd;pm;vdkuf? 'l;,m;pD;u&ufav;
zGmvdkuef JY}
]ck olu bmtvkyfvkyfaevJ}
]olYtaz OD;bkdeD aooGm;awmh olYtazae&maygh/ w&m;Hk;rSm
avQmufvTmpma&;ayghuGm/ awmu vlawGuawmh olYudk A[dkw&m;Hk;
a&SUaeavmuf xifaewm}
]oluvnf; tJ'D yufvufukvm;xkdifBuD;ay: xdkifNyD; bDtD;'DpD
wpfq,fzdk;aomuf&wm &efukefu [dkw,fwuf&ovdk *kP,
f laewmAs/
rif;Munfhygvm; olYyHkudk}
tpfukdajymwm [kwfw,f/ pdk;eDu t&ufuav; aomufvkduf?
0uftlacsmif;av; pm;vku
d ?f ab;0dkif;u awmom;awGudk Oya'taMumif;
ajymvdkuf? vufESpfzufauG;NyD; acgif;ck yufvufvSefvdkufeJY tawmf
oabmusaeyHk &w,f/
]tif;... pdk;eDvnf; olYtazvkd vmwmyJaemf}
]olYtbkd;vdkY ajymyguGm/ olYtbdk;tarG olYtaz OD;bkdeDu &NyD;
OD;bked DtarG pdk;eD&wmyJ/ usdwdww
f ku
Yd awmh rsKd;pOfabmifquf azmufonf
&wmyJuG}
]tJ'Dukvm;xkdifBuD;ay:rSmyJaemf}
uRefawmfu pdk;eDudk vSrf;Munhf&if; tpfudkYudk jyefajymjyawmh

tpfudk jyHK;w,f/
]bmjyHK;wmvJAs}
]tJ'D yufvufukvm;xkid Bf uD;ay:udk rMumcif azmufonf topf
uav;wpfa,muf a&mufvmawmhr,favuGm/ pdk;eDom;av/ ighom;eJY
&G,fwlyJ/ ckqkd ausmif;ajy;NyD; xef;&nfawG bmawGawmif aomufwwf
aeNyD}wJh/
atmifausmfwkd;
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 38? 'DZifbmv? 1992

]rde;f rwpfa,muf&JU a,musfm;wpfa,muftay: twGif;usus


cifrifrI[m olr&JU txifBuD;jcif; twdrt
f eufeJY wkdi;f wmydkif;jzwfw,f}
qkw
d Jh uRefrMum;zl;aom pum;[m rSefrsm;aeovm; rodygbl;/ bmvdkYvJ
qkad wmh uRefr olYudk txifBuD;oabmusrv
d dkYygyJ/ uRefreJY ol odyfrawGU
pum;rajym&ayr,fh uRefr\ t&if;ESD;qHk;ESihf t,HkMunf&qHk;oltjzpf
owfrSwfxm;rdvdkYaygh/ 'guvnf; olYkyf&nfacsmarmrI? ynmwwfrIwkdY
aMumihf r[kwfwmvnf; aocsmygw,f/ olY&JU tjcm;a,musfm;tawmfrsm;
rsm;eJY uGmjcm;wJh xif&Sm;csufawGaMumifhyJ jzpfr,f xifygw,f/ olYrSm
uRefrudk tHhMooGm;apwJh t&nftcsif;rsKd;awG &Sdaew,f/ uRefr wGuq
f
h ,f/ pum;ajym
rdxm;wmrsK;d eJY uGmjcm;vSpmG olu xufjrufNyD; b0ifjrifw
vnf; odyfaumif;w,f/ oDcsif;qkdwJhtoHvnf; tvGefaumif;ygw,f/
t"du uRefr tESpfNcdKufqHk;uawmh olY&JU vQKdU0Suw
f wfrIESihf EIwfvHkrIyJ
jzpfygw,f/ uRefr&,f? ol&,f? uRefrtcspfqHk; oli,fcsif; tdrfh&,f
'DoHk;a,muftMum; jzpfysufcJhorQ Zmwfvrf;rSm olY&JU tJ'Dazmfxkwfrajym
wwfreI YJ vQKdU0u
S rf t
I wGuf uRefr olu
Y kd odyfaus;Zl;wif&ygw,f/ (wpfNydKif
wnf;rSm tdrfhuawmh olYudk vQKdU0Suf&aumif;vm;vdkY rausreyf &SdaecJhyg
d JhokdY tdrhu
f pGypf JcG Jhw,f)
w,f) uRefrukv
d nf; 0ifa&mufpu
G zf ufjcif; (xku
twGuf rkef;wD;oGm;cJhw,f/ tdrfhu olYudk t&rf;yJ cspcf ifpGJvrf;aevkdYaygh/

wu,fawmhav... olu uRefrtay: opmapmifhxed ;f cJw


h m r[kwyf gbl;/
ol&Y UJ yifukd,pf dkuu
f ku
d rvkt
d yfb;l vdkY ,lq&if b,folYrS xkwaf zmfrajym
wwfwmrsKd;yg/
tdrfhuawmh olYtaMumif; uRefr odyfrodygbl;vdkY tjrJajymyg
w,f/ uRefr txifuawmh olu
Y kd uRefru tdrhx
f uf ydkrod&ifomaer,f/
ydkawmh em;vnfw,fvdkY/ olYudk ydkodvmatmif ydkem;vnfvmatmif uRefr
b,fwkef;urS BudK;pm;zkdY rvdkcJhygbl;/ 'gayr,fh wjznf;jznf;csif;awmh
vnf; ol[m b,fvdkvlqkdwmudk awG;Munfhwwfvmwmaygh/ oleJY rqHk
awGUzl;cif tdru
hf olt
Y aMumif;udk xyfcgwvJvJ ajymjycJph Ofuawmh ol[m
b,fvdkvlpm;ygvdrhfvkdY cGJjcm;ydkif;jzm MunfhrdcsifwJhpdwf jzpfcJhzl;w,f/
bmjzpfvdkYvJqkdawmh tdrhaf jymwm em;axmifMunhf&wm ol[m tenf;i,f
xl;qef;NyD; qGJaqmifrI tvGef&Sdr,fh vlwpfa,mufvdkY em;vnfcJhvdkYygyJ/
(aemufydkif; olYudk uRefru em;vnf&tcufqHk; vlvdkY trnfwyfawmh
f Hk;awGudk arS;pif;vkdY
olY&JU tdyfcsifaeyHkaygufwJh Garfield vkd &Da0a0rsuv
nifomwkd;nif;pGm &,farmaecJhzl;w,f/ tJ'DyHkpHuvnf; odyfudk pGJruf
p&m aumif;wmaygh) tNyD;owfusawmh ol[m rmeBuD;aom? cyfwnf
wnfaewwfaom? olwpfyg;ay: vTr;f rk;d csiw
f hJ pdw&f aSd om? udk,hu
f k,
d u
f k,
d f
,HkMunftm;xm;vGef;aom vlwpfa,muf oufoufrQom jzpfygw,f/
wpfcguawmif oludk,fwkdif 0efcHzl;ao;w,f/ ol[m tvGef
wpfudk,faumif; qefwmvkdY/ uRefru oli,fcsif;qkd&if a&G;aygif;wwf
vdkY oli,fcsif; oHk;av;a,mufxuf ydk&SdawmhrSm r[kwfbl;vdkY a0zefcJh
ygw,f/ uRefruawmh vlawGudk odyftqifajyatmif aygif;wwfwm
r[kwfayr,fh cifrdoGm;&ifawmh wrf;wrf;pGJ cifwwfwJh pdwf&Sdygw,f/
oluawmh odyfcifw,fqkdwJh tdrfhudkawmifrS wnfhwnfhawGUwm
awmif wpfcsuyf J MunhfNyD; EIwrf qufbJ qufavQmufoGm;wwforl sK;d aygh/
tdrhu
f vdkufac:&w,f/ bmvJqkdawmh pNyD; EIwq
f uf&wmudk atmufus
w,fvdkY rmearmufwJholaygh/ tJ'Dvdk vludkyJ bmvdkY xl;xl;jcm;jcm;
cifrifaerdovJvYkd awG;vdkrY &bl;/ uRefr&JUrdwaf qG taygif;toif; vkyaf zmf
udkifzufawG[m uRefrpdwf0ifpm;wJh taMumif;t&m awmfawmfrsm;rsm;rSm

pdwf0ifpm;rI r&SdMuwJhtjyif pdwf0ifpm;wmcsif;vnf; rwlvSbl;/


(Oyrm- tao;trTm;udpwpfckjzpfwhJ oDcsi;f em;axmifwJh udpr mS
qdkMuygpdkY/ oli,fcsi;f awmfawmfrsm;rsm;u uRefrBudKufwJh tzGJUawG? tqkd
awmfawG? oDcsif;awGukd wcsKdUujzifh Mum;awmifrMum;zl;bl;/ Mum;zl;wJh
oluvnf; bmrSrcHpm;rdbl;/ rBudKufbl;aygh) oluawmh tJ'DtaMumif;
t&mawGeJY ywfoufvm&if uRrf;usiyf kid fEikd fpmG aqG;aEG;Ekdiw
f o
hJ l jzpfw,f/
tBudKufcsif;vnf; wlaewwfjyefw,f/ wlcJh&ifvnf; olY,lqcsufuom
rSefuefaMumif; rjzpfrae csKdcsKdomomeJYyJ tEkdifykid f;&Sif;jya0zefwwfwJh
tusifh&Sdw,f/ uRefruawmh oleJYpum;ajymwJhtcg dk;om;yGifhvif;pGm
ajymavh&Sad yr,fh oluawmh uRefr&JU True Colour (pdkufrSe)f udk b,fawmh
rS odrSmr[kwfbl;vkdY ajymw,f/ ]rdef;uav;awG[m ar;cGef;oHk;ckudk
trSerf ajzMubl;/ qHyifta&miftppf&,f? touf&,f? &nf;pm;&Sv
d m;qkdwJh
ar;cGef;&,f} wJhav/ oleJYpum;ajym&wJhtcg tJvdkaysmf&Tifp&maumif;wJh
tcsed af wG tjrJ&SdcJhygw,f/ ol[m uRefrudk b,fvdkpum;ajym&r,fqw
kd m
udk odaeovdk qGJaqmifaewJt
h oHrsKd;eJv
Y nf; wrifvkyaf jymwwfao;w,f/
udk,b
hf ufukd ,ufw,fvkYad wmh rxifryd gbl;/ 'gayr,fh olrY mS rde;f uav;
taygif;toif;&Sm;r,fvdkY ,lqEkdifwJhtwGuf 'DvdkavoHrsKd;eJY vlwkdif;udk
ajymr,fvdkYawmh rxifygbl;/
wu,fawmh uRefrxuf ol[m touf 10 ESpfavmufawmif
i,fw,f/ 'Dtcsufudkvnf; olu 8 ESpfvkdY twdtusjyefjyifay;avh
&Sw
d ,f/ 'gayr,fh olu ody&f ifhusuw
f o
hJ yl g/ olepYJ um;ajym&wm uRefr&JU
&nf;pm;awGeYJ pum;ajym&wmxufawmifrS MunfE;l p&maumif;ao;w,f/
uRefr&JU&nf;pm;awGtaMumif;awmh ol vHk;0rar;ygbl;/ NyD;awmh uRefru
av vlawG&JUtoHudk odyfrrSwfrdwwfbl;/ olY&JUtoHudkawmh jrefrmvkdyJ
jzpfjzpf? t*Fvyd v
f ykd Jjzpfjzpf vHk;0rrSm;,Gi;f ygbl;/ pGv
J rf;rIjzpfr,f xifw,f/
tdrfh rodcJhzl;wJh rodapcsifwJhtaMumif;awG (olYtdrfrSm uRefrwk dY
qHkawGUcJhwm&,f? Scorpions oDcsif;acG&,f? uRefroli,fcsif;a&;wJh On
wings of magic 0wKpmtkyf&,f? trnfrazmfwJh arG;aeYvufaqmifay;
wm&,f) tm;vHk;[mvnf; aysmfp&mygyJ/ uRefray;wJhvufaqmifawGudk

wjcm;vl awGudk ESpfoufaMumif; wduspGm xkwfazmfrajymayr,fh uRefr


odomatmif oG,0f ku
d af jymcJw
h ek ;f ujzihf odyu
f kd aysmcf &Jh wmaygh/ uRefra&;wJh
pm aMumif;av;awGukv
d nf; avcRefNyD; cs;D usL;cJw
h ,f (tar&duefvrl sK;d awG
vkdaygh)
tdrhf remvdkjzpfr,fq&kd ifvnf; jzpfavmufp&mygyJ/ uRefrcsed ;f wJh
vufzuf&nfqkdiu
f dk ta&mufvmwm&,f? tdrfhudkqkd&if tMumBuD; zkef;
rajymwwfwmawG&,f pojzifah ygh/ uRefreJYqk&d ifawmh uRefru rkd;vnf;
csKyf? ajymwmvnf; MumvSNyDqkd&if wpfckckvkyfzkdY tcsdefwefNyDvdkY (OyrmpmusufzY?kd tdyf&m0ifzkdY pojzih)f oG,0f dkuaf jym&if ol vHk;0rBudKufygbl;/
]ol zkef;cscsi&f if 'Dvkyd J}vdkY avoHcyfrmrmeJY jyefajym&if uRefr odyaf emifw
&oGm;wmaygh/ zkef;cszkdYvnf; 0efav;oGm;awmhw,f/ tJ'DtcgrSm olu
cyfavSmifavSmif El;El;nHhnHh &,farmwwfygw,f/ uRefr&JUtm;enf;csuf
awGudk olaumif;aumif; odxm;ovdkyJ/
uRefrwkYd oHk;OD;tMum; ckvdkjzpfcJhwmawGudk ol tawmfpdwfysuf
oGm;cJw
h m aocsmw,f/ ]'Dupd [m bmrSrjzpfavmufwJh tao;tzGJwpfck}
]olu uRefrwkdYESpfa,mufvHk;&JU rdwfaqG}vdkY olu oabmxm;cJhwmudk;/
uRerf bufu Munfjh yef&ifvnf; uRerf &JUtcspq
f ;Hk oli,fcsi;f tdr?hf olaY Mumifh
cHpm;ae&wmawG? pGJvrf;aewmawGudk odaecJhvdkY oem;pmemrdwmaygh/
'Dvdk pmemrIuyJ olwkdYESpfa,muf ydkrdkcifrifeD;pyfvmzkdY MuHzefay;wJh 0if
a&mufpGufzufrIudk vkyjf zpfatmif uRefrudk wGef;ydkYcJhw,f xifygw,f/
tdrhf ,HkMunfaewmuawmh uRefraMumihf olu tdrfhtay: txifao;oGm;
w,f/ wpfrsKd;jzpfoGm;w,f/ odkYr[kwf&ifvnf; tcifavsmhoGm;w,f/
t&ifvkd ,HkMunfwkdifyifrI r&SdawmhwmvdkygyJaygh/ tdrfh&JUpGyfpGJcsufawGu
uRefrudk odyftae&cufapw,f/ bmvdkYvJqkdawmh tJ'gawG[m rrSefbl;
vdkY aocsmodaeayr,fh xkwfrajymomvdkYygbJ)/
uRefr awG;MunfhvkYd &oavmufuawmh ol[m &G,w
f al ,musmf ;
av; oli,fcsif;awGeJY aygif;oif;oGm;vm&wmudk ydkNyD; pdwo
f ufomovdk
cHpm;&wJholrsKd;yg/ bmoma&;eJY xdef;uGyfrIvnf; ygr,fxifw,f/ o0ef
vnf; cyfaMumifaMumifyJ/ wpfcgu olYudk zke;f qufwm ol tjyifoGm;ae

vkdY olYtpfudkBuD;u uRefreJY azmfazmfa&Ga&G ajymwmudk jyefodoGm;ovm;


rodbl;/ pdwfqkd;yHk&w,f/ olYtpfudkvwfuvnf; uRefrarmifav;eJY i,f
oli,fcsif;qkdawmh uRefrtay: oHa,mZOfwpfpGef;wpfp &SdyHkyJ/ olwkdY
nDtpfukd av;a,mufvHk;[m wpfEpS fpDom uGmjcm;MuNyD; aq;ausmif;om;
rsm; jzpfMuovdk English vnf; odyaf umif;Muygw,f/ 'gudkvnf; uRefr
txifBuD;rdwm trSefygyJ/
aemufqHk;rSmawmh uRefr oleYJ zke;f ajymjcif;? awGUqHkzdkY BudK;pm;jcif;
tm;vHk;udk &yfqkdif;cJhw,f/ tdrhf&JU pdwfxdcdkuaf MuuGJrIudk rvkdvm;vdkYyg/
'DtwGuf uRefr[m udk,hu
f dk,u
f dk,f 'Pfcwfxm;cH&olvkd cHpm;&ygw,f/
wpfcgwpfcg udk,&hf UJ qEawGukd rsKo
d yd &f vGe;f vdkY usw
d if krd w
d maygh/ olu
Y kad v
f pf&wmawG? tvkyrf Sm tqifrajywmawG? aysm&f Ti&f wmawG?
uRefr&JUpw
d n
atmifjrifrI qHk;IH;rIawGeJY vQKdU0Sucf sufawGukd ajymjy&JcJhw,f/ olu uRefr
&JU raysm&f iT Ef ikd rf IeJY qHk;IH;rIrsm;twGuf txifao; ESrd cfh srrI &So
d vdk atmifjrif
rIrsm;twGufvnf; *kP,
f lpum; ajymwwfolyg/ pdwfaysmfvmatmifvnf;
ajymif;vJajzodrfhay;EkdifpGrf; &Sdolaygh/ uRefr pdwfaysmfaewmudk pdwfnpf
oGm;atmifvnf; puefYydkif;twGif; tl;vkyfwwfwmvnf; wpfcgwav
&Sad o;w,f/
uRefreJY ol tcsdefawmfawmfMuma0;aecJh&mu pum;jyefajymjzpf
awmhvnf; uRefrtay:xm;wJh olY&JUpdwf"mwfudk ajymif;vJoGm;cJhyHk r&yg
bl;/ t&ifuvdk csKdompGmeJY vGwv
f yfayghyg;pGm ajymaecJhwmyJ/ uRefrbuf
uawmh dk;om;pGm pum;ajymwmvdkYyJ awG;rdayr,fh olYukd zkef;ac:zdkY
awmfawmf0efav;rdw,f/ tdrhftay: opmazmufrdovdk cHpm;rdvdkYaygh/
uRefrudk,w
f ikd u
f kd qufvuf'Pfcwfxm;ayr,fv
h nf; olu uRerf &JU&ifxJ
rSm tawG;xJrSm &if;ESD;wJholwpfOD;taeeJY tjrJ&SdwmygyJ/ wpfcgwpfcg
awmh udk,fhudk,fudk,fvnf; olYoGm;&nfeJYol auseyfaewJh acG;uav;vdk
cHpm;rdygw,f/
olYtaMumif; pdwful;aejcif;jzihf olYtay: cifrifpGJvrf;rIukd tjrJ
xdef;odr;f xm;Ekdifw,fqv
kd nf; rrSm;ygbl;/ txD;usefb0rsKd; cHpm;ae&wJh
tcgrSmawmh uRefr&JU&nf;pm;awGudk vHk;0arhaewwfNyD; olYudkyJ wrf;wrd

ygw,f/ olYudk awGUcsifayr,fhvnf; qHkEkdifzdkYuawmh rawmif;qkdrdygbl;/


bmvdkYvJqdkawmh odyfvdkcsifwJht&mwpfckudk t&,lEkdifwJhtcg r&,loifh
wJhtcgrSm t"renf;eJY r&,lzkdYqkdwhJ pdwf"mwfeJY r&ayr,fhvnf; a&mifh&J
aeEkdifwJhpdwf"mwfudk arG;jrLydkifqkdifEkdifcJhvdkYygyJ/ tdrfhuawmh uRefrudk
udk,fcsif;rpmemwwfolvkYd xifaewmrdkY uRefr ckvdkjzpfaecHpm;ae&wmawG
udk odcJh&if 0rf;omaumif; omygvdrhfr,f/ wu,fawmhvnf; pmemvkdY
f kd qHk;HI;oGm;wJh &v'f
0ifa&mufpu
G zf ufrjd cif;u tcspq
f Hk;oli,fcsi;f tdrhu
&chJjcif;yJ &SdcJhygw,f/ xkdpOfuawmh tdrfhuvnf; 0ifa&mufulnDapcsifcJh
wmudk;/ tdrfhwpfck oabmaygufrdaewmuawmh tcspfqkdwm udk,f
vdkcsifwkdif;vnf; zefwD;,lvdkY r&bl;qkdwmygyJ/ tdrfhtay:rSm ol[m
aoG;at;w,f/ olreJyY wfoufwJh pdwyf kid ;f jzwfrrI mS vnf; jywfom;vGe;f w,f
qdkwJh tcsufygyJ/ tdrhfudk ol rcspfygbl;/
uRefrudkvnf; ol rcspfygbl;/ uRefrbufuawmh olYtay:
xm;&SdaerdwJh xl;jcm;pGm cifrifpGJvrf;rIudk tcspfvkYd owfrSwfcH&r,fqkd&if
]qef;Mu,faom tcspf}vdkY trnfwyf&rvdkygyJ/ ol[m uRefrtcspfudk
vnf; b,fawmhrS em;vnfvmrnfhol r[kwaf vawmh olY&JUwHkYjyeftcspfukd
r&vnf;bJ uRefr &yfwnfaeEkdiw
f ,f/ 'Dvkad e&vdkv
Y nf; tjrJwrf; aMuuGJ
raerdygbl;/ 'ghtjyif olYudk cspfaerdwmudkvnf; aoonfhwkdifatmif
rajymif;vJbJ xdef;odrf;oGm;Ekid frSmrkdYvdkY jzpfygw,f/
wpfreufvHk; pdwfawG qif;&Jaerdw,f/ Computer Class oGm;cg
eD;rS um;u ysufaevdkY bwfpfeJY oGm;&w,f/ c&D;onfawGuvnf; Personal Hygene odyfr&SdMuvdkY pdwfysufp&m/ rkd;uvnf; pGwfHkom&Gmxm;vdkY
vrf; avQmufw dki f; AG ufupifawmh tvS toefYBudKufwJh uRefr
pdwfawGwkdaerd awmhw,f/ Class a&mufjyefawmhvnf; vljynhfaevdkY
tay:xyfrmS wpfa,mufwnf; oGm;avhusih&f w,f/ Class vnf; qif;a&m
Hk;oGm;zkdY tvkyfrSm rkd;u oJBuD;rJBuD; &Gmcsvdkufawmh xD;ygayr,fhvnf;
eD;&mqkdif NASA aw;oHoGif;xJudk cGifhawmif;NyD; cP0ifcdkvdkuf&w,f/
tJ'Dtcsdef rSm qkdifxJ tajy;0ifvmwm awGUvdku&f w,f/

uRefr&JU udk,fykid frsufvHk;awGawmif rSm;rsm;aeovm;vdkY r,HkEkdif


jzpfoGm;&w,f/ uRefr tjrJawGUcsifaewJh pdwu
f l;ae&wJh olukd wkduw
f kduf
qkdifqkdif vmqHkaevkdYaygh/ &ufpufpdrf;um;vGef;oludk ezl;awGU 'l;awGU
&ifqkdifvdkuf&awmh bmrSrajymEkdifatmif qGHUtoGm;rdw,f/ oluawmh
r&,frjyHK; rsufESmxm;eJY "Hi" vdkY pwifEIwfqufygw,f/ olYrsufESmudk
jrifvdkuf&wmeJY ol[m uRefrudk pdwfqkd;aew,f/ rausreyf jzpfaew,f
qkw
d mudk odvu
kd &f vdkY tydkpum;awG bmrSrajymaeawmhygbl;/ wu,fawmh
olu
Y kd odyfawGUcsif? odypf um;ajymcsifwmyg/ zke;f ac:vdkY ol r&S&d if zke;fab;
rSm ililidkifikdifxkdifNyD; bmrS vkyfcsifpdwrf &Sad wmhatmif EkH;csdawGa0oGm;avh
&Sw
d Jh uRefru ckawmh ol&Y UJ rsuv
f kH;pdr;f awGukyd J ai;aerdygw,f/ oluawmh
jywfom;ygw,f/
olY&JU Jet Hair awGudk wpfcsufoyfvkdufNyD;awmh ]ajymp&m&SdvkdY
wpfae&mcPoGm;r,f} vkdY cyfjywfjywfyJ ajymygw,f/ uRefru tm;em
wwfol r[kwo
f vkd pdwfaysmhvGe;f olvnf; r[kwyf gbl;/ trdeaYf y;wwfol
udk rBudKufovdk uRefrudpuko
d m a&SUwef;wifwwfrIukd rMumcP *kP,
f l
avh &Sdygw,f/ oleJYqkd&ifawmh Lionel Richie &JU oDcsif;xJuvdk My wish
is your Command vdkYyJ ajym&rvm;yJ/ oluawmh &Sif;p&m&Sd&if csufcsif;
&Si;f r,fqkdwJh yHkpHeJY rkd;pJatmifvnf; rapmifhygbl;/ rrDwJht&yfeJY olYudk
xD;rdk;ay;awmhvnf; uRefr pdwu
f l;,Of tdyfrufxJuvdk Lady First qkdwJh
yHkpHeJY xD;,lrkd;ay;zdkYawmh a0;vdkYaygh/ uRefr&JUwdwfqw
d af erI[m tqrwef
pdwv
f yI &f mS ;rIvkYd ol enf;enf; owdjyKrdoGm;ovm;awmh rodb;l / ]ajymp&m
awG &Sdaew,f bmawGvJvkdY rar;awmhbl;vm;}vdkY ajymygw,f/ uRefru
awmh ol &efawGUrSm? rkef;wD;rIawG xyfaqmif;vmwm pojzihfawGudk
odkYavm odkYavm awG;aerdvkdY OD;wnf&mrJh wdrfwdkufxJ vrf;avQmufae&
ovdk jzpfaeygw,f/ ol ajymwmudkawmif rMum;EkdifjzpfaevkdY ol &dyfrd
oGm;ygw,f/ uRefrudk vSrf;MunfhvdkufpOfrSm olY&JUoem;&dyf orf;ovdk
rsuf0ef;udk vSpfceJ jrifvkdufro
d vdkyJ/ uRefr b,fvkjd zpfoGm;rSe;f rodbl;/
&ifxJrSm 0rf;enf;rIeJY vIdufqkdYvmawmhw,f/ rsuf0ef;u rsuf&nfawG
jynhfvQHvmwm ol rjrifatmif acgif;udk iHkYxm;rdw,f/ owd&wJhtcgrSm

awmh tcef;wpfcef;udk a&mufaeMuw,f/ olu ]'g udk,af jymwJhtdrfaygh/


'DrSm udk,fwpfa,mufwnf; pmusufw,f/ tdyfw,f}wJh/ olu ajymp&m
awGudk rajymao;bJ Kitchen vkdY ,lq&wJh taemufbufudk 0ifoGm;NyD;
Coffee azsmfovdk toHMum;&ygw,f/ owdjyKrdwJhwkdufcef;[m us,f0ef;
NyD; &Sif;vif;aewmyJ/ uRefr&SdaewJh {nfhcef;qufwDeJY uyfvsufrSm aphkH
aphxm;wJh wHcg;eJY tcef;udk ajcvSr;f rsm;u tvkv
d kd OD;wnfro
d Gm;ygw,f/
wHcg;udk tomwGe;f vdkuaf wmh us,fjyefYwJh ckwifay:rSm oefY&Si;f wJh tdy&f m
eJY tdyf&mab;u pmMunfhpm;yGJeJY rSefwifcHkudk awGU&w,f/ rSefwifcHkem;
oGm;rdawmh acgif;tHk;ab;rSm &Sad ewJh r*Zif;pmtkyu
f kd awGUvdku&f wm uRefr
wkev
f yI o
f mG ;&awmhw,f/ aocsmatmif odaewJph mrsuEf mS udk vSef vdkuaf wmh
uRefremrnfeJY a&;xm;wJh0wKwku
d dk rrSm;Ekdifatmif awGUvdku&f w,f/
tJ'DtcdkufrSm wHcg;0rSm vufydkufNyD; wHcg;abmifrSm udk,fudk avsmhrDS
uRefr\ vkyf&yfudk at;vlpGm &yfMunfhaewJh olYudk jrifvdku&f awmh
olck;d rdovkd cHpm;vdku&f NyD; [efrysuf pmtkyu
f ko
d m tomcsvku
d f ygw,f/
tcef;xJu xG ufr,f BudK;pm;zk dYMuHv kd ufa wmh uRefr pdw ful; udk
BudKodaeyHk&wJh olu wHcg;udk ydwv
f ku
d yf gw,f/ tJ'DtwGuf uRefrpdwaf wG
odyfvIyf&Sm;oGm;&wmaygh/ obm0usus ajym&&ifawmh ol tcGifhaumif;
,lrSmudk pdk;&drfvkdY r[kwfbl;/ xdyfwkdu&f ifqkdif&r,fh tcsdefusaeNyDqkdwm
odvyYkd g/ uRefrvnf; tjyifrSm aumfzDomG ;aomuf&atmifvYdk ajcmufaoGUaoGU
toHeJY ajymvdkufrdw,f/ 'gudk olu rxDovdk [ufceJwpfcsuf &,f
vkdufNyD; aumfzDudk uRefr pdwfr0ifpm;ygbl;vdkY qkdvmw,f/ NyD;awmh
uRefr&JUtjypf&Sdovdk cHpm;ae&wJh yHkpHudk xyf[yfapwJh rsuf0ef;awGudk
aphaphMunfhNyD;awmh Am I the Character? uRefr0wKxJu Zmwfaumif[m
olygvm;vdkY yGihv
f if;pGm ar;vmygawmhw,f/ uRefr ajz&cufr,f qkdwm
udkvnf; odae&uf? uRefrcspfwmudkvnf; odae&ufeJY 'Dvdk ar;vmawmh
&ufpufvGef;wJh olYudk ajzp&mr&SdbJ &Sufpdwf? 0rf;enf;pdwfuom rTefxl
aevdkY ]&Sif odyf&ufpufwmyJ}vdkY ajym&if; olYukd pGJcsufwifrdygw,f/
olu uRefrudk bmrSjyefrajymayr,fh odrf;zufNyD; olYtdyf&mqDudk ac:,l
oGm;ygw,f/ NyD;awmh r,HkEkdiaf vmufatmifbJ rGwo
f yd pf Gm uRefr&JUEw
I fcrf;

awGudk erf;aewmudk odvdkuf&awmh uRefrukd 'Pfcwfovm;vdkY oHo,


pdwfawG 0ifvmygw,f/ 'gayr,fhvnf; olY&JUcsKdNrdefvGef;wJh terf;awGudk
vnf; NidrfoufpGm wHkYjyefcH,laerdw,f/ pdwfESpfcku vGefqGJaew,f/
'gayr,hf om,maerdwJh pdwfudk oHo,pdwfu tEkid f,loGm;wJh
tcgusawmh olu
Y kd wGef;z,fxkwfryd gw,f/ olYudk emMunf;pGm Munfhvku
d f
rdNyD; pdwfxJrSmvnf; olY&JUEl;nHhvSyaom yg;jyifawGudk aoG;xGufatmif
vufonf;&SnfeJY ukwfjcpfaerdw,f/ olu bmrSjzpfoGm;yHk ray:ygbl;/
NyD;awmh at;at;aq;aq;yJ ajymw,f/ uRefr[m aemufqufwGJawGudk
rpOf;pm;wwfaomol? pmusufaewJh olYukd pdw'f kua &mufatmif vkyaf om
olvkdY pGyfpGJygw,f/ uRefrudk oem;zdkYa0;vdkY olYudkyJ jyefawmif;yef&rvdk
jzpfaewmaygh/
ol bmudk qkdvdkovJawmh wdwdusus rodyg/ odkYayr,fh uGm[
wJh toufudk qkdvdkw,fvkdY ,lq&wmygyJ/ uRefrvnf; kef;xGuv
f u
kd Nf yD;
&Sihaf r;cGef;udk &Sif;&Sif;ajz&&ifawmh ]&Sifudk uRefr cspfaew,f/ &Sif rcspf
wmudkvnf; odaew,f}vdkY ajymNyD; xGufoGm;zdkY vkyfawmh ]udk,u
f vnf;
f mudk
rif;udk cspw
f ,fqw
kd ma&m em;raxmifomG ;awmhb;l vm;}vdkY ar;vdkuw
udk,fhem;udk r,HkEdkifatmif Mum;vkduf&w,f/
uRefraysmfvGef;vdkY r&Sufrdawmhygbl;/ olYudk wif;usyfpGm zuf
vkdufrdw,f/ oluvnf; uRefr&JUqHEkawGudk EIwfcrf;eJY tomt,m zdwdkY
upm;aew,f/ avmuBuD;[mvnf; uRefrtwGuf tvSqHk;jzpfoGm;awmh
w,f/ uRefr[m t&m&m NyD;jynfhpHkoGm;olwpfa,mufvdk cHpm;ae&NyD;
vlawGajymaeMuwJh l;aMumifaMumif tcsuw
f pfck[m trSefqHk;yJvkYd pdwx
f J
rSm axmufcHaerdawmhw,f/
ESif;qDeD
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 38? 'DZifbmv? 1992

tE&m,fuif;twGuf oHCmawmfig;yg;yifNh yD; qGr;f av; wpfeyf


auR;csif ZeD;onfESifhtwl aps;jcif;ulqGJ&ef aps;xJvdkufoGm;rdonf/
vdktyfonfh om;ig;ESihf [if;oD;[if;&Gurf sm; 0,fNyD;aomtcg uefawmhyGJ
twGuf iSufaysmoD;? tkef;oD;ESifh uGrf;aq;tpHk 0,f&jyefonf/
aeYpOf pm;aeaom qef? qD? qm;ESifh om;? ig; aps;EIef;awGudk
om ZeD;onf\ nnf;oHaMumifh odaeonf/ iSuaf ysmoD;? tke;f oD; aps;EIe;f
awGudkrl odp&mtaMumif; odyfr&Sd rodyg/ uRefawmfwdkY rsKd;dk;udku
tke;f vnf;rqGJ? yGJvnf;rxdk;? ewfudkvnf; rudk;uG,fawmh iSufaysmoD;?
tkef;oD;ESifh odyfr&if;ESD;jzpfaeonf/ tck taMumif;&Sd 0,fMunfhawmhrS
od&onfh aps;EIef;awGu iSufaysmwpfzD; 25 usyf? <uufNrD;yg tkef;oD;
wpfvHk; 45 usyf? uGrf;wpfydm 100 usyf? uGr;f oD; wpfydm 150
usyf[k odvdkuf&aomtcg uRefawmf bk&m;wvdkufrdygonf/ udk,ehf m;udk
yif udk,fr,HkjzpfoGm;ygonf/ ZeD; rjzLwkwu
f ,Hkygonf[k qdkygonf/
]r,Hkr&Sed JY oHk;usyf jym;ESpfq,fuae oHk;q,fhig;usyf jzpfaewm
&Sio
f dw,f r[kwfvm;}wJh/
rSef\/ tukefwufaeawmh r,HkvdkY rjzpf? wpfyufudk jym;
G kad wmh &Hzef&cH g
oHk;q,facwfuwnf;u aomufvmcJw
h m tck wpfusycf Jq
avmufom rS0D EJ kid af wmhonf/ 'DMum;xJ qdki0f efxrf;awGu ykvif;acgif;csK;d ?

yufcsifcdk;qdkawmh t&ufaomuf&wm &ifemvGef;vdkY jywfvkeD;yg; jzpfae


ygNyD/ iSuaf ysmoD;? tkef;oD;ESifh pm;oHk;ukef? aomufoHk;ukef? vloHk;ukef
ypnf;trsKd;rsKd;wdkY\ aps;EIef;awG BuD;jrifhaewmudk odvdkuf&aomtcg
[dkwkef;u rd*'g0kef w&m;yGJBuD;udk jyefvnf jrifa,mifrdygawmhonf/
Mumawmh MumygNyD/ 1950 ckESpfavmufu qdkawmh uRefawmfh
touf 8 ESpft&G,fwkef;u jzpfygonf/ uRefawmfhtbdk;\ Zmwdjzpfaom
MumndKawm&GmwGif MuHKawmifhMuHKcJ uxdefyGJBuD;wpfck jyKvkyfcJhzl;onf/
(MumndKawm&Gm q&mawmfbk&m;BuD;onf rd*'g0kefawmBuD;xJwGif wynfh
'g,um 'g,dumrrsm;udk w&m;a&at; tNrdKufaq; wdkufauR;awmfrl
d mrsm;
rnf)qdkonfh owif;pum;aMumihf rd*'g0keaf wmBuD;qdkwm b,fvk[
ygvdrfh[k odcsio
f lrsm;rSm uxdeyf GJ usif;yrnfh &GmOD;ausmif;0if;BuD;xJwGif
aqmufvkyfxm;aom w&m;a[mr@yfudk ajy;MunfhMu&awmhonf/
MumndKawm &GmOD;ausmif;BuD;onf abmvHk;uGif; ig;uGif;pmrQ
us,faom pm;yifoD;yifO,smOfBuD;twGif;rSm vnfay: bHktqifhjzifh
wifhw,fpmG aqmufxm;aom ESpx
f yfausmif;BuD; jzpfygonf/ ausmif;BuD;
\ a&SUaemuf0J,mrSmawmh tkef;? uGrf;? iSufaysm? MoZm? OoQpf? o&uf?
rmvum? a&SmufoHy&myifysKdwdkYjzifh pdrf;pdkndKUrIdif; tkyfqdkif;aeNyD; &GufvS
yGifhvS ta&mifrsKd;pHkonfh yef;yif yef;tdk;wdkYjzifh vSyaeygonf/
ausmif;BuD; a&SUrsufESmpm&Sd w&m;a[mr@yfBuD;udk aqmufvkyf
&mwGif r@yfwdkif oD;jcm;rpdkufbJ tkef;yif? uGrf;oD;yif? iSufaysmyifrsm;
udkyif r@yfwdkiaf wGtjzpf toHk;jyKxm;ygonf/ tkef;yif? uGr;f oD;yifwkYd\
vlwpf&yfausmf tjrifhwiG f 0g;vHk;&Snfrsm;udk pDwef;,Suo
f G,f csnfaESmif
tke;f vufrsm;? iSuaf ysmvufrsm;? opfukid f;opfcufrsm;? yef;csKHyef;EG,frsm;
udk r@yfBuD;\ trdk;tjzpf toHk;jyKxm;ygonf/ trdk;atmuf&Sd tkef;yif
r@yfwkid rf sm;wGif tvHk;BuD;NyD; toD;vSonfh tkef;oD;cdkifBuD;rsm;udk vnf;
aumif;? uGr;f oD;yif r@yfwkid rf sm;wGif >ywfoyd Nf yD; oD;aeMuonfh uGr;f oD;
cdkit
f pdr;f ? trSnahf &mifpHkrsm;udkvnf;aumif;? BudK;jzifph nf;xm;ovm;? oHeYJ
uyfdkufxm;ovm; rrSwfrdawmhyg/ tedrfhav;rSm obm0twdkif; oD;ae
ouJhodkY vSyaeonfudkom rSwfrdygonf/ oD;cdkifBuD;rsm;? tzl;BuD;rsm;yg

onfh iSuaf ysmyifrsm;udkvnf; t&if;rS jzwf,Nl yD; r@yfBuD;\ rkcOf ;D t0ifESihf


w&m;a[mpifjrifh rsufEmS pmwGif nDnmpGm pDwef;pdkux
f lxm;onf/ a&mifpkH
&GufvSyef;yif yef;tdk;rsm;udkvnf; r@yfBuD;twGi;f w&m;emolwdkYtMum;
ae&mtESHYtjym;wGif csxm;ygonf/ r@yfBuD;udk pDpOfzefwD;ol Adokum
ynm&Sio
f nf tawmfpw
d u
f l;aumif;ol jzpfonf/ r@yfBuD;udk vmMunfo
h l
rsm;rSm Ak'jrwfpGm w&m;OD;a[mawmfrl&m rd*'g0keaf wmBuD;twGif; a&muf
vmonfodkY cHpm;&rnf xifygonf/
w&m;em;olrsm;rSmvnf; rd*'g0keaf wmBuD;twGi;f awmyef; awmif
yef;awGtMum;rSm w&m;emaeMu&ouJhodkY cHpm;Mu&ayvdrhrf nf/ rd*'g0kef
qdkwmu &SifawmfAk'&JU ukPmawmf t&dyfatmufrSm om;orif wdkYudk
ab;rJhay;&m oD;pHk yef;pHkaygonfh arwmawmfBuD;ayudk;/
tJ'Dwkef;u uRefawmfu i,fao;ordkY bmrSrcHpm;wwf? r@yf
BuD; vSwmyJ odonf? iSufaysmcdkifBuD;awGu rSnfhvmwJh iSufaysmoD;awG
jzKwfpm;vdkY &wmyJ odonf? udk,fh[m udk,fawmif acgif;wHk;av;eJYvm;?
bdkaueJYvm;? qH&pf0kid ;f eJv
Y m; rrSwrf ad wmhyg/ jzpfEkid w
f muawmh acgif;wHk;
av; ajymifpp? vHkcsncf g;yHkp wGaJ vmif;us? tusv
ufwkd tjzLyGyaG v;eJY[k
xifygonf/ ckepf&ufwdkifwdkif w&m;yGJ usif;y&m ausmif;0if;BuD;xJu
pwk'domr@yfudk aeYwdkif;oGm;NyD; 0ufom;[if;eJY xrif;pm;cJhaomfvnf;
q&mawmfbk&m;BuD; bmw&m;awG a[mawmfrlcJhonfudk rodyg/ opm
av;yg;ESifh edAmefa&mufaMumif; w&m;awmfrsm;jzpfrnf xifygonf/
tJ'Dwkef;u uRefawmfhtbdk;wdkY&GmrSm iSufaysmwpfzD;udk ESpfjym;eJY
0,fpm;rnfhol r&S?d uRefawmfhtbGm;rSm NcHxGuftke;f oD;awGudk tajcmufcH
NyD; avSmifukeftjzpfeJY a&mif;wmawmif ajcmufvHk;rS wpfusyfyJ &onf/
uGr;f oD;qdkwmuawmh a&mif;pm;vdkY&wJh ypnf;r[kw
f pD;yGm;a&;vkyif ef;
xJ xnfhpOf;pm;vdkY&wJh toD;vnf;r[kw?f o&ufoD;? r&rf;oD;? rmvum
oD;awGqkdwmrsm; uRefawmfwdkY tdrfaemufu tyifawG atmufrSm rSnfhNyD;
a<uusaewm b,folrS aumufpm;rnfhol r&Sd npOfvmNyD; tm;ay;
aeMuonfh vif;EdkYBuD;awGukd aus;Zl;wifae&awmhonf/
tJ'Dwkef;uyJ qdkygawmh/ iSufaysmoD;? tkef;oD;ESihf uGrf;oD;awG

[m bmwefzdk;rQ r&Sdoavmuf aygrsm;vGef; rd*'g0kefawmBuD;tjzpf


r@yfBuD;udk okyaf zmf&mrSm taxmuftulypnf;awGtjzpf aygaygoDoD
toHk;jyKEdkifcJhMuonf/
atmf...ckrsm;awmhvnf; &Sm;yg;ypnf;awG jzpfaeyga&mvm;[k
owdxm;vdkurf yd gonf/ Mumvnf; MumcJNh yDuk;d / tJ'Dwke;f u jrefrmEdkifirH mS
vlOD;a& oef;ESpq
f ,fcefYom &SdOD;rnf xifygonf/ trdajrya'omu
a0qmpGm zl;yGifhay;aeonfh o,HZmwESifh obm0 pm;oHk;oD;ESHawGu
tvQHy,fayg<u,fvGef; vl oef;ESpfq,ftwGuf vHkavmufHkomru
jynfyodkYyif wifyakYd &mif;csay;ae&onf/ 'DaeY uRefawmfwkYd Edkiif rH mS vlO;D a&
av;q,fhESpfoef;cefY &Sda&mhrnf/ pm;oHk;ol vlOD;a&ESifh oD;ESHo,HZmw
xGufEIef;wdkY tcsKd;rnD? rrQrw jzpfaeNyD xifygonf/ bmaMumifhrsm;
ukefaps;EIef;awG rQ jrifhwufvmygvdrfh/
'Djyem&JUtaMumif;&if;udk pdppf&mS azGvdkuaf wmh vlawGuvnf;
vlawGygyJAsm/ ajym&wm cufygw,f/
uJ...tJ'aD wmh bmrsm;wwfEkdifMuygOD; rnfenf;/ uRefawmfonf
<uufNrD;ygonfh 45usyw
f ef tke;f oD;BuD;udk uReaf wmfeh zl;ajymifBuD;eJY aqmifh
aqmifhNyD; aps;BuD;OD;[m aps;BuD;OD;[m[k atmfypfvdkufcsifygawmhonf/
atmf...[dkwkef;uawmh rd*'g0kefyg cifAsm/
oarowmta0&ma[mEK/
tP0gpdk;rdk;
SEATTLE, U.S.A 4th SEPT, 1992

a&TtjrKawkyfpHkr*Zif;? trSwf 43? arv? 1993

1/
NrdKUra&mufcifu &GmwGJzuftv,fwef;ausmif;rSm axG;armif
ckepfwef;txd aecJhao;w,f/ ckepfwef;ESpf0ufavmufrSmyJ rEav;udk
xGufvmcJhwmqkdawmh urmhorkid f;udk oifcJzh l;wmaygh/ vlo
Y rkdif;tprSm
vlawG[m ausmufvP
kd f? ausmuf*lawGxJrSm tkypf kzGJUaecJhMuw,f/ aemuf
awmh todPfjrifhrm;vmNyD; ,Ofaus;rIqkdwmuvnf; wkd;wufvmawmh
rS *lxJuae uGif;jyifawGay: wufvmNyD; tdrf&maqmufvkyfaexdkifvm
wwfMuw,f/ axG;armif&ifxJrSm odcsifwmwpfck &Sdw,f/ ausmif;quf
raeawmhvdkY rodwmrsm;vm;vdkY pEdk;paemifhvnf; jzpfrdw,f/ vlawGudk
*lxJu xGufNyD; uGif;jyifrSm tdrfeJY&meJY aewwfvmatmif b,folupNyD;
awG;ac:OD;aqmifcJhwmvJ/ tJ'Dyk*Kdvf b,folvJ/ 'gudk axG;armif odyf
odcsifaew,f/
2/
wpfrkd;vHk; arSmifvmNyD/ vQyfw0if;0if; rkd;oHw*sdrf;*sdrf;Mum;rSm
avuvnf; wpfcsuaf 0hvu
kd af o;w,f/ avxJrmS rk;d eHyY gvmw,f/ pOfhukid f
'grSr[kwf jrpfi,favmufqDrSm &GmaeavmufNyD/
axG;armif aumif;uifudk wpfcsufarmhMunfhvku
d fNyD; um;*dwfeJY
rsufESmcsif;qkdifu uGrf;,mqkdifudk cyfokwfokwf vSrf;cJhw,f/ uGrf;,m

qkdifaemufrSm axmifxm;wJh pufbD; u,f&D,may:udk vufayGUqGJjcif;


wifvku
d fNyD; qGJjcif;xJu yvwfpwpfwpfpudk qGJxkwfvkdufw,f/
qGJjcif;xJu axG;armif&JU a&mif;ukefypnf;awGu rkd;xdvkdY rjzpf
bl;/ xkd;rkefY? {vrkefY? 'l;,m;bl;? rD;jcpf NyD;awmh c&D;oGm;&if;zwfzdkY
kyfjypmtkyf? pwD&D,dkoDcsif;pmtkyf? bk&m;&Sdckd;enf;? tE&m,fuif; *gxm
pmtkyftrsKd;rsKd;? aemuf tdyfcsifajy tcsOfxkyfrsKd;pHk? tcsOfxkyfawGuawmh
BudK;eJYoDNyD; udk,frSm pvG,fodkif;xm;&w,f/
atmifol um;xGufoGm;&if rHk&mG um;*dwu
f kd quful;NyD; a&mif;zdkY
f aeyJ vSnhfjyef
pdwu
f l;&Sdayr,fh rkd;u pdwfrcs&awmhbl;/ atmifol *dwu
&awmhr,fh tajctaeyJ/ reuftapmBuD;x Aef;armfoabFmtrD a&mif;NyD;
'g;wef;u vm;I;d *dw?f rk;d ukwu
f m;*dw?f aemuf awmifBuD;um;*dw?f tJ'u
D rS
anmifOD;eJY ausmufyef;awmif;*dwf? xrif;jyefpm;NyD; tck atmifol *dwf?
'DaeYtzkdY odyfawmh rqkd;vSbl;/
qGJjcif;udk u,f&DrSm aocsmatmif nyfvkdufNyD; yvwfpwpfeJY
vHkatmifywfvku
d w
f ,f/ NyD;rS tay:uae Ekid v
f GefBudK;eJY ywfcsDNyD; aomhziG fh
vdkufw,f/ rkd;uvnf; rnf;oxuf rnf;vmNyD/ tdrf tjrefa&mufrSjzpf
r,f/
aq;Hku qif;cJhwm oHk;&ufyJ &Sad o;wJh Ek&DwkdYom;trdtwGuf
&ifxJrSm tawmfyloGm;w,f/ Ek&Du aoG;EkEkeJY rkd;a& vHk;0xdvkYd rjzpfbl;/
tdru
f vnf; rk;d rvHkbl;/ nqkd&if Mu,fjrifvjrif/ NyD;awmh om;OD;qkad wmh
Ek&D em;vnfyghrvm;/ rkd;a&wkdY qyfjymwkdYeJYvnf; rwnfhbl;qkdwmudk
aq;Hkuvnf; usef;rma&;aumif;vdkYuawmh arG;NyD; aemufwpf&uf qif;
awmhyJ/ aq;HkrSmqkd&if pdwcf sao;w,f/
axG;armif pufbD;cGaxmufudk rwifvkdufNyD; oHk;q,fhESpfvrf;
twkdif; taemufwnfhwnfh oGufoGufeif;vdkufw,f/
axG;armifw&Ykd mG u yckuLe,fbufrmS / rk;d cPcPacgifawmh bmrS
vkyfpm;vdkY r&awmhavmufatmif jzpfwJhjyif EGm;pmawmifrS tEkdifEkdif/
'Dawmh ausmif;xGufNyD; NrdKUwufvmcJhw,f/ rEav;a';0ef;&yfxJrSm &GmcH

aqGrsK;d eD;pyfwpfOD; &Sdw,f/ olwdYku xkd;rkeY?f vrkeYf vkyfawmh olwdYq


k Duae
rkefY,la&mif;Mu&wmaygh/ a&mif;NyD; aiGacsay;wJhtjyif &Gmu wufvmwJh
vlukd qGJjcif;wpfvHk; qD;ay;vdkufwmyJ/ olwkdYvnf; tqifajy? &Gmom;
tcsif;csif; ulnDapmifr&mvnf; a&mufw,fav/ axG;armifvdk vlaygif;
tpdwfoHk;q,favmuf &Sdw,f/ tm;vHk; tJ'Dtdrfay:rSmyJ tdyfMuw,f/
reufvif;wmeJY xGu?f vrf;rSmpm;? nrkd;csKyfrS jyeftdyfHkoufouftwGuf
ae&mvnf; ay;xm;w,f/ wpfvESpfq,fawmh ay;&w,f/ olwdkYtac:
awmh wpfausmhESpfq,f/
rEav;a&mufNyD; oHk;ESpfavmuftMumrSm Ek&DeJYawGUMuw,f/
&wem*lyGJaeYuaygh/
tJ'aD eYq&dk if rEav;NrdKUay:rSm ajcmufuyfoGm;awmhwmyJ/ tm;vHk;
u OD;ydew
f w
H m;? awmiforeftif;pyf r,fp,fyifwef;? txufeef; atmuf
eef; tJ'Dae&mawGrSm tukefa&mufukefMuw,f/ wcsKdUu bwfpfum;eJY
wcsKdUu udk,fydkifum;? qkdifu,f? wcsKdUu pufbD;eJY ydkaysmfp&maumif;wm
u vSnf;wef;&SnfBuD;yJ/
axG;armifwYu
kd aMu;ZGe;f cwfwef;avmufuae apmapm oGm;apmihf
Muw,f/ vmorQvSnf;awGxJu udk,foabmuswJh vSn;f aemufu uyf
vkdufMuwmyJ/ Ek&DwkdYvSnf;udk pawGUawmh vSnf;NrD;rSm ajcwGJvJcsNyD; xkdif
vdkufwJh av;a,mufxJrSm Ek&Dudk rsufpduscJhw,f/
f D;0dki;f eJYudk,f wD;Mu
vSn;f wef;wpfavQmufvHk; pyDumoH? udk,hw
rIwfMuwJh toHawG? pMu aemufMuwJh toHawGu axmif;xaewJh
zkefvHk;BuD;awGeJY vHk;axG;&pfywfaew,f/
]tdrfudk jrefjrefjyefyg? uav;awG idkukefNyD}
]aMomf... rif;uawmh 'DrSmaysmfvkdYaygh/ ighrSmawmh uav;rae
vdkY vdkufvmcJh&wm? a&mh... uav;}
yvwfpwpf kyfuav;wpfkyfudk wkwf&Snf&Snfwpfacsmif;rSm
BudK;eJYcsdwfqGJxm;NyD; a&SUvSnf;NrD;udk vSrf;pol pw,f/
]usKyf rjraoG;udk apmifhvmcJhwm ESpfaygif;ESpfq,f &SdoGm;NyD}
&Da0aewJh bkd;awmfuvnf; vSnf;ay: rwfwwf&yfNyD; a&SUu

vSnf;udk vSrf;ajymvdkufao;w,f/ *si;f abmif;bD? wD&Syef JY vli,fwpfpku


t*FvdyfoDcsif;udk zGifhNyD; wpfvrf;vHk; vSnf;ay:rSm uMuw,f/
]tarhorD; tar Munhfajymaemf/ uRefawmf twefwefwm;&uf
eJY oloGm;wm 'grsKd;awG uRefawmf rBudKufbl;}
]a[h...csmwdwf}
b,folawG b,fvdkatmfaeae axG;armifuawmh Ek&DwdkYvSnf;
aemufem;u dkdkusKd;usKd; uyfvdkufaecJhw,f/ rsufvHk;csif;qHkatmif
MunfhzdkYxuf ydkr&JcJb
h ;l / r,fp,fyifwef;rSm xrif;pm;Muawmhvnf; Ek&DeJY
f w
H m;ay: avQmufawmhvnf;
rvSr;f rurf;rSm axG;armif &Sad ew,f/ OD;ydew
Ek&DwYakd emufrSm axG;armifygw,f/ acsmif;xJiSupf D;NyD; txufeef; atmuf
eef;ul;awmhvnf; axG;armifwkdYiSufu olwkdYaemufrSm/ aemufqHk; nae
apmif;vdkY jyefMuawmh Ek&DwkdYvdyfwJh jrif;nKdaq;vdyfcHka&mufonfxd
axG;armif uyfygaeqJyJ/ vlawG tukefqif;? ypnf;awGcsNyD; Ek&DwkdY
om;tzESpfa,muf vSnf;armif;jyefoGm;awmhrS axG;armif tdrfjyefw,f/
&wem*lu pcJhwhJ axG;armif Ek&DZmwfvrf;u Ek&Dudk aq;vdyf
vdyfoifay;wJh tysKdBuD;rtkef;&JU ulnDapmifrrIaMumifh tqifajycJhw,f/
Ek&D nvdyfvdyf&if axG;armif aps;rxGufawmhbl;/ Ek&Dtjyefudk
ab;rJh bkef;BuD;ausmif;axmifhu apmifh&w,f/ Ek&DwkdYtdrfeJY rvSrf;rurf;
a&mufonfxd vkdufydkYay;&w,f/ aemufawmh Ek&Dtazu owif;oJhoJh
Mum;wmeJY Ek&Dudk tjrJvmBudKawmhwmyJ/
axG;armifuawmh olt
Y azBuD; rjrifEikd w
f Jhae&muae acsmif;Munfh
jyHK; jyefvkyaf e&awmhw,f/ tbk;d BuD; vSn;f xGuo
f mG ;wJhtcsed u
f kd aps;a&mif;
tysufcHNyD; awGU&w,f/ 'DvdkeJY wpfESpfvnfvmcJhNyD/ &wem*lyGJ usif;ywJh
0gacgifvudk wpfausmhjyefa&mufvmw,f/
Ek&DwkdY tdrfaemufaz;udk 0if;x&HtjyJuae wkd;0ifvkduw
f ,f/
EGm;wif;ukyfatmuf cyfarSmifarSmifae&mrSm tomxdkifvkdufw,f/ aumif;
uifwpfckvk;H rnf;arSmifaeNyD; rdk;oHawG Mum;ae&w,f/ rk;d oHawGMum;xJrmS
Ek&Dtaz bk&m;&Sdckd;oHudkvnf; roJruGJ Mum;&w,f/ rkd;u wajzmuf
ajzmufusvmNyD/ EGm;NrD;cwfoH wzswfzswfudk rk;d aygufoHMum;u Mum;ae

&w,f/
Ek&Dwt
Ykd rd x
f u
J aMu;pnfoHMum;&NyD; x&HMum;u jrif&wJh rD;a&mif
vufvufuav; aysmufoGm;w,f/ tdyf&m0ifoGm;NyD/ rkd;u ydkonf;vm
w,f/ EGm;wif;ukyfu rk;d odyfrvHkwmeJY vSn;f ay: wufxkdifaevkdufw,f/
reufudk &wem*l ydk&Y rSmqkad wmh vSn;f uyfMurf;ay:rSm aumufk;d
xlxlcHNyD; zsmMurf;wpfcsyf cif;xm;w,f/ aerylatmif vSnf;aygif;rkd;u
vnf; tqifoihf wyfNyD;om;/ aygif;rkd;zsmMurf;ay:rSm yvwfpwpftkyf
NyD; BudK;eJYodkif;xm;NyD;om;qkdawmh rkd;vnf; pdwfcs&w,f/
]Ek&Duvnf; Mumvdkufwm}
uif;wJu oHacsmif;acgufoH Mum;&w,f/ axG;armifpdwfxJu
vku
d fa&Munfhw,f/ q,fhwpfcsuf/ rkd;u onf;oxuf onf;vmw,f/
vSnf;atmufrSm cRwfxm;wJh &mbmzdeyfudk rkd;a&pD;xJ ygroGm;atmif
ukef;aumufNyD; vSnf;&HwkdifrSm csdwfxm;vkdufw,f/
watmifhavmufMumrS Ek&D tdrfaemufaz; wHcg;yGifhvmw,f/
Ek&D carmufwpfcsyf acgif;ay:wifNyD; xGufvmw,f/ axG;armifukd EGm;
wif;ukyfxJ vSrf;MunfhNyD; &Smao;w,f/
]Ek&D... a[h... Ek&D ig 'DrSm? vSnf;ay:rSm}
Ek&D vSnf;NrD;udk a&mufvmNyD; tay:wufvdkuw
f ,f/ carmufukd
aygif;rkd;ay: vSrf;wifvku
d fw,f/ axG;armifay;xm;wJh &Sifrawmifoeyf
cg;eHYu arT;BudKifvkdY/
]apmifhvdkuf&wm Ek&D&m}
]SL;... wkd;wkd;? tazu apmapmav;urS tdyfaysmfoGm;wm
tdyf&mxJ a&mufayr,fh awmfawmfeJY tdyfwmr[kwfbl;}
]eif reuf &wem*l vdkufOD;rSm r[kwv
f m;}
]at;... eifvnf; vmrSmr[kwfvm;}
]vmawmhvmrSmaygh/ awmfMum eifwakdY q;vdycf Hku aumifrav;
awG ighrsufpdusae&if eufcufr,f}
]atmifrm... tl;? vlMunfhawmh dk;yHkdk;vufeJY}
]ighudk eifu vldk;vdkY xifw,f[kwfvm;}

ajymajymqkdqkd Ek&Dudk odkif;zufNyD; zsmMurf;ay: vSJcsvdkufw,f/


]axG;armif? eifaemf ruJeJY? igatmfrSm}
]Ek&Duvnf;[m...}
]aumifpkwf igajymwm r&bl;vm;/ rsufESml; vTwf[m}
]eifeJYig pawGUwm b,fES&uf&SdyvJ/ awGUwkef;av;udk r[kwf
vnf; ,lMurSmyJ Opm}
]......}
]......}
vSn;f ay:rSm vHk;axG;ke;f uefaeMuawmh vSn;f udk axmufxm;wJh
vSnf;axmufcGu &THUxJusoGm;w,f/ 0kef;ceJ vSnf;xrf;ydk; jyKwfusoGm;
wJh toHu rkd;oHxJrSm [def;xGufvmw,f/
axG;armifvnf; vSnf;ay:u 'vdrhfacgufauG; a&SUpdkufusoGm;
&if; aemufapheJY vSnf;xrf;ydk;eJY dkufrdNyD; rsufpdxJrSm jymoGm;w,f/
axG;armif em;xJrSm olckd; olcdk;vdkY atmfwJh toHawGvnf;
Mum;&w,f/ 0if;ceJ vufceJ vufESdyf"mwfrD;tvif;a&mifudkvnf; rsupf d
xJrSm &JceJ jrifvdkuf&ovdky/J NyD;awmh aemufqHk; Mum;vku
d w
f m Ek&DtoH/
]taz rvkyfeJY? rvkyfygeJY... orD;wkdYyg}
axG;armifvnf; owdvpfoGm;w,f/
0guRwfawmh bke;f BuD;q,fyg;? t&yfxJu vlBuD;wcsKUd eJY r*Fvm
qGr;f auR;vdkuMf uw,f/ axG;armifvnf; wpfausmhESpfq,f tdrBf uD;uae
Ek&DwkdYtdrfudk a&mufoGm;w,f/ axG;armifwkdY &NyD; oHk;vavmufrSm Ek&D
taz qHk;w,f/
axG;armif 'Dtdraf y:a&mufuwnf;u usK;d wkd;usJwJ tdrftrkd;udk
owdxm;rdw,f/ aemufwpfrk;d qk&d if aerjzpfbl;qkw
d mvnf; wGurf w
d ,f/
0efeJYtm; rrQvkdYudk Munfhae&wm/
wGufMunhfav? ESpfcef;ywfvnftdrfqkdawmh uyfESpf&mhig;q,f
avmuf rkd;&r,f/ uyfwpfcsyfudk aygufaps;u ajcmufusyfcGJ/ 'gawmif
r&rf;jcHuyfyJ &r,f/ taumif;pm; r&Ekdifbl;/ uyfzkd;wif axmifhig;&m/

oHu wpfy
d m wpf&mavmuf&w
Sd ,f/ wpfy
d mawmh ukerf mS yJ/ NyD;awmh
zsufcsvku
d w
f Jh uyfta[mif;awG pGeYyf pfc ay;&ao;w,f/ t&yfxJ yHkxm;
vdkY&wm r[kwfbl;/ 'Dawmh vufxJ ESpfaxmifavmuf&SdrS uyfrk;d EkdifrSm/
axG;armif&wmu wpfaeukef a&mif;EkdifrS wpfaeYajcmufq,f
ywf0ef;usif&w,f/ 'gu vlESpfa,mufpm;zdkYudkyJ tawmfacRwmEkdifrS/
Ek&Duvnf; udk,0f efeJq
Y kdawmh tvkyfvkyzf kYd rckid ;f &ufbl;/ Ek&Dtaz aoNyD;
vSnf;eJY EGm;a&mif;wmuvnf; tokbp&dwfeJY &ufvnfqGrf;uyfwmeJY/
NyD;awmh oHo&ma<u;vGwfatmifvkdY qkdNyD; olYtaz ,lcJhwJh ta<u;awG
tukefxkd;qyfvkdufw,f/ tydkrusefcJhbl;/
rkd;rvHk&if rjzpfwJhtaMumif; Ek&Du ajymawmh axG;armif xHk;pH
twkdif; cwf&Twf&Twf jyefajzwwfw,f/
]rylygeJYuGm/ 'Dwpfouf rkd;EkdifzdkY rvG,fygbl;}
3/
pufb;D udk tdr0f if;xJ csK;d 0ifvu
dk af wmh rk;d wpfaygufp? ESpaf ygufp
uspjyKvmNyD/ pufbD;udk ,dkif&GJUaewJh EGm;wif;ukwfwdkifukd rSDvdkufw,f/
u,f&D,mtay:u jcif;awmif;udk jzKwfNyD; tdrfxJudk 0ifvkdufw,f/
Ek&Duawmh wpfzufwpfxnfacgif;aygif;xm;NyD; uav;udk EkYd
wkdufaew,f/
]axG;armif? rkd;&Gmawmhr,f/ b,fhES,fvkyfrvJ}
axG;armif jyefrajzbl;/ jcif;awmif;ay:u EkdifvGefBudK;awGeJY
tvkyfIyfaew,f/
]uav;tdyNf yDvm;}
]tif;... tdyNf yD}
axG;armif aemufaz;udk uwef;uref; xGuv
f mcJw
h ,f/ EGm;wif;
ukyfpifay:u 0g;wpfvHk;,lNyD; cGJpdwyf pfvkdufw,f/ aemuf pdwfNyD;om;
0g;jcrf;awG ,lNyD; tdrfxJjyef0ifvmw,f/
0g;jcrf;xdyw
f pfzufudk ckwifabmifeJY csnfvdkufw,f/ aemuf
0g;jcrf;udk auG;NyD; usefwJhxdyfwpfzufukd usefwJhckwifabmifeJY wGJcsnf

vdkufw,f/ acgif;&if;uae ajc&if;xd ig;acsmif;csnfNyD; oGm;wJhtcg


ckwifay:rSm aygif;rkd;av;wpfyHk ay:vmw,f/ tJ'Dig;acsmif;udk uefYvefY
jzwfNyD; 0g;jcrf;oHk;acsmif;eJY wGJcsnfvdkufjyefw,f/ awmfawmfav; awmihf
oGm;NyD/
Ek&Duawmh uav;ab;rS vSJaeNyD; em;rvnfwJhrsufESmeJY
axG;armif&JU vIyf&Sm;rIawGudk vkdufMunfhaew,f/
rkd;uvnf; enf;enf;ydkpdyfvmw,f/ zsmMurf;tpkwfwpfcsyfudk
aygif;rkd;ay:tkyfNyD; csnfvkdufjyefw,f/ zsmMurf;ay:udk yvwfpwpf jzefY
tkyv
f dkufw,f/ ajc&if;u enf;enf;vkdaewmudk a>ra&cGHtdyfcGHeJY tkyv
f dkuf
w,f/ NyD;rS EkdifvGefBudK;awGeJY tay:uae odkif;NyD; csnfvku
d fw,f/
aps;jcif;awmif;? qDtkd;? qm;tkd;? qefyHk;awGudk ckwifatmuf
oGif;vdkufw,f/ t0wftpm;xnfhwJh oHacs;wufaowmudkawmh ckwif
ajc&if;aygif;rkd;atmuf oGif;vkdufw,f/ NyD;awmh Ek&D ab;udk 0ifvSJvdkuf
w,f/ rkd;u wu,f&GmaeNyD/
]uJ... vHkoGm;NyD r[kwfvm;}
]MuHMuHzefzef vkyfvnf;vkyfwwfw,f}
]ckvdkqkdawmh eifeJYig csdef;awGUwhJnudk owdr&bl;vm;}
]oGm;... rsufESml;}
Ek&D&JU jyHK;pprsufESmudk Munfh&if; axG;armif [uf[ufyufyuf
&,fvdkufw,f/
'gayr,fh axG;armif&ifxJrSm odyfodcsifaewm wpfck&Sdw,f/
vlawGudk *lxJuae uGif;jyifxGuNf yD; tdrfeJY&meJY aqmufvkyfaexkdifwwf
vmatmif b,folupNyD; awG;ac:OD;aqmifcJhwmvJ/ ol b,folvJ/
axG;armif odyfodcsifw,f/ jzpfEikd &f if 'Dyk*Kv
d fudk awGUcsifw,f/ awGU&&if
axG;armif &ifxJrSm ajymp&mawG trsm;BuD;&Sw
d ,f/
udkcspf
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 44? ZGev
f ? 1993

1/
tcef;usOf;uav;\ tvif;a&mif ra&mufEkdifaom? cyfarSmif
arSmif? axmifhcsK;d auGUxJrS? awmufwJhatmfoH xGufay:vm\/ anmifyif
ay:u anmif&Gufaw;oHvnf; w&SJ&SJtoHay;vkdY? aMumufrufacsmufcsm;
zG,f/ n&JU aemufcHwD;vHk;awGvm;/
ckwifwpfckay: arhavsmhjcif; &Sd\/ avmuBuD;eJY tqufjywf
vkY?d tjcm;ukwifwpfckay: apmihBf udKjcif; &Sd\/ vlYb0&JU aemufqHk;xGuf
aygufwpfckjzpfwJh aojcif;taMumif;w&m;/ aq;Hktjyifbuf aoG;vSL
rnfholESifh vlem&Sif aps;pum;ajymaeqJ ykvif;xJrS aoG;rsm;rSm atmhtef
NyD; atmfaeMu\/ aiG? aiG? aiG/ [dkbufem;rSmawmh ckwifay:u vlem
[m rsufjzLqkdufae&Smaygh/
xbDeD0wf wd,av;&JU vufxJrSm aq;xk;d tyfwpfckudk udkif
xm;w,f/ aemufqHk; oufapmihfaq; xkd;awmhr,fwJhvm;/ uRefawmf\
d nfukyd if rodEikd af wmh/
oufjyif;csoH wkecf gEIe;f b,favmufygovJ qko
ZeD;jzpfolrSm idk&vGe;f aom? tdyfysufaom rsufESmjzihf jzLazsmhEGrf;vsae\/
]om;uav;? tarhom;uav;? Munfyh gOD; armif&,f/ tdyaf ewm
rS [kwf&JUvm;}
trSefawmh om;uav;rSm raoao;/ yifyef;BuD;pGm toufSL

aewkef;ygyJ/ 60 0yftm;? rD;vHk;em; vdyfjymBuD;wpfaumif &pf0JysHoef;


ae\/ a[m... wjznf;jznf;eJY atmufukd edrv
fh mNyD/ tcef;&JUatmufajcrSm
uyfNyD; wkd;a0SYoGm;aewkef; uRefawmfhajcaxmufeJY eif;owfvkdufrdw,f/
]tkd... bmjyKvdkY owfvdkuf&wmvJ armif&,f/ 'DrSm udk,fhom;
orD;u aeraumif; jzpfae&wJhtxJ}
]at;uGm? armifvnf; b,fvdkjzpfoGm;rSef; rodbl;/ pdwfxJrSm
raumif;qkd;0g;awG? vdyfjyma,mifaqmifNyD; om;uav;udk ajcmufzkdY vSefY
zdkY vmw,f atmufarhvkdY}
uRefawmfZh eD;rSm ydwfxm;aom wHcg;\ oHqefcguGurf sm;Mum;rS
tjyifbufodkY t"dym,frJh ai;Munfhaeavonf/ ydwfxm;wJhwHcg;[m
'Dtwkdif;yJ ydwfaeygapav/ 'grS om;uav;0dnmOf[m olYudk,fxJrSm
wnfaerSm/ 'grS tjyifxGufvkdY r&rSm/ uRefawmf[m jym;csyfydefuyfaewJh
caygif;pD;&ufudk aomufNyD; tquftpyfr&Sd awG;&if;eJY tdyfcsifpdwfudk
tefwkae&w,f/ oli,fcsi;f uAsmq&m armifacsmEG,f&UJ ]caygif;wpfvyd f
eJY aumif;edrdwfarQmfMupdkY} qkdwJhpum; Mum;a,mifNyD; ukefvGefvmcJh&wJh
nawGvnf; renf;awmhbl;/
aemufaeY reufydkif; vlemvdkufMunfhaom q&m0efrav; ckwif
teD;okdY a&mufvm\/ aemufu ygvmwJh olemjyKq&mrav;awG wcsKdU
azmfa&GwJh rsufvHk;eJY? wcsKdU rmewHcGefxlvdkY/
]uav;u a&"mwftm; enf;vGef;vdkY tom;0ga&m*g &wmyJ/
jzpfEkdif&if &efukefoGm;ukMunhfygvm;/ [dkrSm ypn;f pHk? aq;pHkawmh uRefr
wkYd e,frSmukwmxuf ydkaumif;r,f xifw,f/ 'DaeY tdrfjyefac:csif&if
vnf; ac:Ekid fygNyD/ tdrfus&if *vl;udkYpfeJYa& cPcP wkdufay;aemf}
q&m0efrav;rSm olemjyKq&mrrsm; jcH&Hvsuf aq;Hk Hk;cef;okdY
jyefoGm;avNyD/ uRefawmfonf ZeD;onf\ rsufESmudk vSr;f Munfhvku
d rf \
d /
rsuf&nfaygufBuD;ESpfayguf ,dkpD;usvmonf/ yg;ay:rSm tpif;aMumif;
BuD;awGeJY ylaEG;aom rsuf&nfrsm;yif jzpfrnfxif\/
]ridkygeJYuGm/ wkdi;f &if;q&meJY ajymif;ukao;wmaygh/ odrf;oifh
wm odrf;xm;/ armifjrif;vSnf; oGm;ac:vkdufOD;r,f}

aq;HkrSmyif om;uav;udk arG;cJhonf/ &ufowywfjynfhNyD;


tdrjf yefcJh\/ tdrfrSm ESpf&ufavmufaeNyD; aq;HkokdY a&mufcJh&jyefonf/
'DaeYqkd&if wpfvjynfhNyDaygh/ wpfvom; uav;av;\ ydefIHUaeaom
wifyg;uav;wGif aq;tvHk;aygif; oHk;q,fausmrf u xk;d cJ&h onf/ bmrS
rxl;jcm;cJh/ odkYjzihf uRefawmfwkdY rdom;pk tdrfjyefcJhMu&onf/
2/
ta0;ajy;vrf;rBuD;ay:wGif tvGefvsifjrefpGm ajy;aeaom
armfawmfum;udk aES;onf[kyif xifaeMuonf/ toHxufjrefaom tvif;
xuf jrefaom,mOfrsm;udk vlESiv
fh rl [kwaf om tqihjf rifholrsm;u wDxiG f
zefqif;EkdifcJhMuayvdrfhrnf/ pdwfqkdwmrsKd;udkawmh b,f,mOfu rDatmif
NydKifarmif;EkdifrSmvJ/
om;uav;rSm apmifjcHKatmuf wtiftifnnf;vsu/f jcHKxm;wJh
apmifxJrSm tkyfaq;eHY oif;ysHUae\/ vrf;ab;v,fuGi;f xJ ajcwH&Snf
AsKdif;oHk;av;aumif? tpm&Smaeonf/ EGm;ausmif;om;av; wpfa,muf?
avmufav;cGudk udkifvdkY/ olYrSmawmh tyltyifr&Sd aysmfaevkdufwm/
uRefawmfwkdY pD;vmaom um;av;rSm kwfw&uf xk;d &yfoGm;\/ uRefawmfh
ZeD;rSm om;uav;udk iHkYMunhfae&mrS rsufESmudk armhvkduf&if; ]um;ysuf
wm? edrdwfraumif;bl; armif&,f}[k wkd;wdk;av; ajymaeonf/ em&D0uf
rQ jyKjyifNyD; qufarmif;vmcJh&if; vrf;rBuD;ay:rS zJhqif;oGm;aom vSnf;
vrf;aMumif;twkid ;f vku
d fc&hJ m &GmteD;odkY a&mufvm\/ vrf;rSm Murf;wrf;
vGef;vSonfjzpf&m um;armif;yif r&awmh/ ajcvsifqif;avQmuf&if;
wkdif;&if;aq;q&m aexkdif&mtdrfodkY a&mufcJhavonf/
("mwfeuwfq&mxkd)
'DrSmvnf; vlawG jynfhusyfvkdY/ rpnfum;tyfwJhae&mawGrSm
pnfum;aevdkYygvm;/ tvSnfu
h saomf uRefawmfwkdYom;uav;udk q&mu
ppfaq;\/ aq;wku
d faq;vdrf;&ef nTefMum; oHk;&ufcGmcsdef;NyD; olYxH
jyefvmjy&ef ajymonf/ uRefawmfwkdYrdom;pkrSm jyKwfusvkwJwJ arQmfvifh
csufuav;udk zdwfpOfvGifhusroGm;atmif owdBuD;pGm xdef;csKyfqkyfudkif
&if; tdrfokdY jyefvmcJhMu&jyefonf/

3/
Hk;&JUjywif;aygufu Munfhvdkufawmh uGefu&dydkufvdkif;awG&JU
[dkbufem;rSm wHvQyfawG w&dyf&dyfvIyfcwfae\/ NyD;awmh "mwfwdkifav;
wpfwikd fjrif&w,f/ tJ'D"mwfwdki&f JU [dk;ta&SUbufu opfyif tkyftkyaf wG
udkawmh aumif;aumif; rjrif&bl;/ rIefrIef&Djym? jrLawGzkH;vkdY aMomf...
aEGOD;umv jrLxaomcg/
wpfzufcef;rS vufESdyfpufoH xGufay:vmNyD; Nidrfoufjcif;udk
zsuq
f ;D aejyef\/ (Nidro
f ufjcif;[m a&Txufwefzk;d &Sw
d ,f) qkw
d m vufEySd f
pufdkufaewJh rrBuD; rodava&mhovm;[k uRefawmf awG;aeqJrSmyif
wpfudk,v
f Hk; rD;ck;d a&mif0wfpHk 0wfxm;aom pma&;rwpfa,muf tcef;a&SU
rS jzwfavQmufoGm;\/ Hk;&JU pBuvrf;ay: olr&JUzdeyfu yJhwifoH a0h0J
aewkef;rSmyJ ae&JU aus;uRefjzpfwJh em&Du rGef;wnfhq,fhESpf*Pef;udk
nTejf yaeNyD/
uReaf wmf aeY0ufciG ,
hf Nl yD; tdrjf yefcrhJ nf[k ajymxm;cJh&m tvkyrf sm;
udk vufpowfae&\/ Hk;a&SUrS ,luvpfyifrsm;rSm ,drf;EGJUaeMuavonf/
avylwdkufcwfvm\/ uRefawmfhpdwfawGvnf; a&qltrSwf&JUtjrifhqHk;udk
a&mufaeNyD/ Hk;&,f? Hk;xJu kef;xGufvdkufcsifw,f/ tom;0ga&m*g&
f nf tvkyrf S tdro
f kYd wpf[kex
f ;kd
aewJh om;uav; b,fvkad eao;vJ/ pdwo
xGufajy;oGm;awmh\/ cEmudk,f[m awmifhawmifhBuD; taetxm;rSm/
aea&mifatmufrSmawmh ,luvpfyifawG[m vSypdrf;pdkaewmyJ/
kyf&SifxJrSm jrifzl;wJh oJuEm&xJu pGefyvGeyf ifawG 0dkif;&Hxm;aom
tkad tppfuav;ESihf wlae\/ om;uav;a&? om;om;[mvnf; uRefawmf
wdkY ZeD;armifESH&JU tkdatppfuav;ygyJ/
aq;ayghvyd rf S rD;cdk;aiGUrsm; xGuv
f monf/ w,fvzD ke;f oH jrnfvm
jyefaygh/ a&eHa&mif tom;ydkif&Sif acsmufolpma&;rav;onf w,fvDzkef;
udk rESpfrsKdUaom tMunfhjzifh Munfh&if; ]'kuygyJ/ w,fvDzkef;aMumihf
'DaeY tvkyfNyD;rSm r[kwfawmhbl;}[k tjypfwifvkduf\/ w,fvDzkef;rSm
uRefawmfhtwGuf qkd pum;ajymcGufudk udkifvkduf&onf/ om;uav;
wufaeowJh/ Hk;um;MuHKjzifh tdrfodkY tjrefjyefcJh&\/

4/
1973? ylaEG;aom rwfv aeY&ufrsm; tdrrf Sm vlawG0dki;f tHkae\/
uRefawmfhtwGuf vrf;z,fay;Muonf/ a&SUokYw
d k;d Munfhvku
d rf \
d / rsupf d
rSdwfvsuf zkwfvIdufjzihf yifyef;BuD;pGm toufSLae&aom om;uav;\
a0'emcHpm;rIrSm Munfh&ufp&myif r&Sd/
tdref D;csi;f rde;f rBuD;wpfa,mufu ajymvdkuo
f nf/ q&m0ef ac:yg
vm;wJh/ vcrxkwf&ao;wJh 3 usyf 85 jym;yJ &wJh aeYpm; Hk;tulpma&;
av;[m orm;awmf&JUajc<ucudk b,fvkday;EkdifrSmwJhvJ/ uRefawmfwkdY
tdrfaemufbufwGif a&Tbke;f yGifhbk&m; &Sd\/ bk&m;tkwfwHwkdif;wGif wG,f
uyfaeaom a&ndrsm;udk cGmNyD; ausmufjyifrSm aoG; om;uav;\
qD;tdrt
f xufem;udkom vdr;f ay;Mu&onf/ ydkuq
f rH &Sw
d Jh vlwpfa,muftzkYd
Armaq;rD;wdkrSwpfyg; tm;udk;&m r&Sdbl;/
om;uav;rSm wpfcgESpfcgrQ wufNyD;aomf NidrfusoGm;awmh\/
touf0dnmOf uif;rJhoGm;NyD/ EIwfcrf;EkEkav;? c&rf;jyma&mif jzpfaeNyD/
aqGrsKd;rdwfo*F[awG&JU rsufESmrsm;ay:rSm tylkyfrsufESmzHk;awG wyfqif
xm;Muw,f/ idkoH usdwNf yD; Iu
d fvkdufwJh toH? 'DtoHawG[m b0&JU
psmyeaw;wpfyk'ftwGuf oHNydKifvdkuaf y;aeMuwmrsm;vm;/
d Qif
aooGm;aomuav;\ atmuf aemufxyfuav;ti,f r&Sv
ausmaEG;atmif rxm;&[laom uRefawmfwkdY jrefrmvlrsKd;rsm;\ tdk;pGJ
t,l0g'aMumihf om;uav;udk 0atmifrS rMunh&f cif qkdufum;iSm;um
okomefodkY ydkYvdkuf&awmhonf/
okb&mZm ajrusif;wl;aepOf zkH;xm;aom tESD;udk zGifhvsuf
om;av;rsuEf mS udk Munfhaerdjyefonf/ wpfuk,
d v
f k;H 0gxdeaf evsuf rsuEf mS
ae&m ydk0gNyD; vSyvGef;ae\/ aoyef;yGifhw,fqkdwm 'grsm;vm; om;
&,f/
ajrusif;wl;NyD;NyD/ aemufqHk; EIwfqufjcif;tjzpf erf;vdkufrd\/
a,musfm;wefr,fh rsuf&nfusonf/ cEmudk,fxJrSm pum;vHk;awG[m
toHrjrnfbJ xGufay:aew,f/
d m [dk;rdk;aumif;uif
]om;av;a&? wu,fawmh at;Nidr;f jcif;qkw

ay:rSm &Sdwm r[kwfbl;/ ajrBuD;xJrSmyJ &Sdw,fqkw


d m taz em;vnfcJh
NyD}
tkwf*lrsm;Mum;rS jzwfoef;vmonfh roefY&Sif;aom avonf
ykyfa[mifnDeHYoif;vsuf *EmHk vmxd\/
5/
kyf&SifNyD;csdef tdrfjyefvmolawG&JU ajcoH? pum;ajymoHawG[m
vIdi;f wkd? vIdif;&SnfawGjzpfNyD; ydwfxm;wJhwHcg;udk ausmfjzwfcg tdrfxJudk
0ifvmMu\/ uRefawmfhrSm tdyfcsifpdwfr&Sd/ wpfudk,fvHk; 0gxdefaeaom
toufr&SdawmhNyD jzpfaom om;uav;udkom jrifa,mifaerdawmhonf/
pm;yGJay: ckezwfNyD; csxm;onfh zl;cspf\ BudK;pifay:rS rSwfwrf;pmtkyf
yGihfvsuftaetxm;wGif &Sad e\/ rD;a&mifatmufrSmawmh rSief Dwm;xm;wJh
pmaMumif;awG[m txif;om; ay:aewmyJ/

udkaqG
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 46? Mo*kwfv? 1993

ukdatmifodef;onf aA'if,Mwmrsm;udk odyfNyD; pGJpGJvrf;vrf;


,Hkwwfol r[kwfacs/ onfMum;xJ olESifhrsufESmaMum rwnfhvSaom
a,murjzpfol OD;bpHu &GmxJrSm aA'ifq&m wpfqljzpfaeavawmh
aA'ifudkyg a&mNyD; txifao;ovdk jzpfrdwmvnf; ygonf/
OD;bpHrSmvnf; udkatmifodef;tm; orD;ay;vdkuf&ojzihf oruf
awmfae&aomfvnf; enf;enf;rQ Munhf&onf r[kwfacs/ odkYjim;.../
olwwfxm;wJh aA'ifynmjzihf oruf\Zmwmudk ppfMunfhvdkuf
awmh aumif;pm;rnfh udef;awG ygaeonfudk awGU&avonf/
]atmifodef;qkdwJh aumifuGm/ vluom aomufoHk;ruswm/
ZmwmcGift& olaX;jzpfudef;uG/ 'Daumif vlu ysif;oavmuf oufouf
omom aeEdkifwmusawmh olYrdbrsKd;dk;xufawmif omao;}
udkatmifode;f onf rdrdtm; toHk;ruswma&m? ysif;wmawGyg
aygaygoDoD oHk;xm;aom olaX;jzpfued ;f aA'ifa[mw&m;udk em;uavm
pGm Nidrfaevdku&f aomfvnf; enf;enf;rQ rauseyfay/
]nnf;tazu ighudk olaX;jzpfudef;&Sdw,fvdkY a[mcsifrSmaygh/
nnf;wkdYudk vkyfudkifauR;arG;aewJh ig olaX;jzpfygrS nnf;wkdYom;trd
wpfawGvnf; csrf;omMurSmudk;}
a,murudk rauseyforQ ZeD;onfrwifrdtm; odkY pum;em

xkd;wwfonf/
]bmvJuG? igu rdbxufawmif aumif;pm;OD;rwJh/ xGD... 'g
oufouf ighrdbawGudk ESdrfwm/ ajr&Sd&if xrif;&SdwJh v,form;uG/
b,fwkef;urS rqif;&JcJhbl;rSwf}
udkatmifode;f \ pum;vHk;aygif;rsm;pGmudk at;at;aewwfaom
rwifrd\ ]awmfygawmhawmf} qkdaom pum;vHk;rsm;u &yfwefYap\/
ZeD;jzpfol\ rsufESmaMumihf ausat;vdkuf&aomfvnf; olY&ifxJ odyfNyD;
MunfMunfvifvif r&SdvS/
pifppf udkatmifoed ;f onf rpm;&0cref; pdwu
f l;,OftawG;tac:
rsm;udk vufrcHwwfacs/ rpm;&rSawmh iwfHkayghuGmqkdwhJ pum;u
udkatmifodef;\ vufawGU0g'pum;om jzpfonf/
udkatmifode;f wGif vufawGUrqefEdkifaom >cif;csufwpfckawmh
&Sd\/ tJonf>cif;csufukd olYtdrfu bk&m;pifatmufwGif cHhnm;pGm csdwfqGJ
xm;aom iSufBuD;awmif "m;wpfvufu oufaocHavonf/
]a[monf"m;u tbk;d wkdYacwf cspw
f D;jyefcswke;f u usKyf tbk;d
udkifcJhwJh "m;aygh/ v,form;orkdi;f pcJhwJh "m;vdkY ac:&rSmayghAsm/ "m;
taMumif; ajym&&if <um;&musr,f/ usKyfwkdYtaz vufxufusjyefawmh
vnf; *syefawGudk cHcscJhwJh zufqpfawmfvSefa&;"m; jzpfoGm;jyefa&m Asm;}
udkatmifodef;\ "m;Zmwfvrf;udk ,mawmfwpf&GmvHk; odMu\/
udkatmifodef; udk,w
f kdiu
f &GmxJu vlawGukd rvGwfwrf;ajymxm;aom
aMumihf jzpfavonf/
pifppf a,murjzpfolESihf roihfrjrwfjzpf&jcif;rSmvnf; onf"m;
ya,m* ruif;ay/ OD;bpHrmS zufqpfawmfveS fa&; umvtwGif;u aA'if
q&m a,mifa,mif? aq;q&mvdkvdkESifh udk,fESifhrqkdifovkd taeacsmif
vmcJhol jzpfavonf/ udkatmifoed f;u olYzciftaMumif;? "m;taMumif;?
awmfvSefa&;taMumif; tm;yg;w& ajymonfudk Mum;&wkdif; OD;bpHrSm
olYtm; wrifapmif;csdwfajymaeonfhtvm; cHpm;&avonf/
onfawmhvnf; OD;bpHrSm orufjzpfoltm; tvkdvdkae&if; rkef;
vmawmhonfrSm rqef;acs/

apwemt&if;twkdif;om qkdvQif udkatmifodef;tm; aA'ifa[m


&if; a&mNyD; cyfESdyfESdyfuav; wG,fypfrrd Sm aocsmonf/ cufonfu
udkatmifode;f \ ZmwmrSm odyfaumif;aejcif;yif/ olZY mwm aumif;aMumif;
tdk;cHtwkdif; ajymvkdufjyefvnf; a&Torufawmfu aoG; em;xifa&muf
NyD; rmeBuD;aeayawmhrnf/
aemufqHk;awmh aA'ifvnf; rrSm;atmif orufvnf; r<um;
atmif udkatmifodef;tm; ESdyfuGyfxm;aom uHaumif; aA'ifa[mpmwrf;
wpfck xGufay:vmcJhjcif; jzpfavonf/
udkatmifoed ;f wpfouf nu tdyrf ufavmuf xifxif&mS ;&Sm;BuD;
wpfcgrQ rrufzl;bl;acs/ tdy&f mrSEkd; tdyfrufudk jyefpOf;pm;vdkufwkdif;
AD'D,dkMunfhae&ovdk wpfuGufNyD;wpfuGuf pDum pOfum ay:vm\/
tdyrf ufxJrSm olt
Y rd u
f wku
d Ef iS hw
f mESihf jzpfaeonf/ &Gmv,fvrf;
awGuvnf; NrdKUrSmvkd uw&mvrf;awG jzpfNyD; rJajymifvkdY/ ti,fqHk;
aumifav;udk NrdKUu vlawG&SifjyKovkd trkd;zGifhum;jzLjzLav;rSm a&TxD;
aqmif;NyD; &Sifavmif;vSnfhvkdY/
tdyfrufxJrSmudkyJ tawmfaysmfp&maumif;onf/ udkatmifodef;
pdwx
f J aA'ifr,Hkayr,fh tdyrf uferd w
d u
f akd wmh ,Hck sio
f vdkvkd jzpfvmonf/
tdyfrufudk awG;&if; jyHK;pdjyHK;pdjzpfaeojzifh rwifru
d yif ll;rsm;aeovm;
vdkY taigufcH&onf/
rwifrdESihf pum;zufNydKifajymaevQif aysmf&TifaewJh t&omav;
aysmufqHk;oGm;rnf pdk;ojzihf &GmxJxGufvmjyefawmhvnf; ajcaxmufawG
u ajrmuf<u ajrmuf<u/ olYpum;em;axmifrnfhol awGUygu &Gmxdyf
um;vrf;ab;u vufzuf&nfqkdifwGif 'umcH&if; tdyfruftaMumif;
ajymypfvdkufrnf[k tm;cJxm;\/ a[m... [dkrSm xGef;aomifBuD;ygvm;/
udkatmifodef; 0rf;omoGm;onf/
]a[haumif... atmifoed f;/ &GmxJ Hk;rSm ajrzdk;awG trf;aewm
oGm;rxkwfao;bl;vm;}
udkatmifoed f;\ a,mifee rsufESmaMumifh udkxGef;aomif xyf

ajymonf/
]a[haumif... bmaMumifaewmvJ/ NrdKUcsJUawmhrSmrkYd v,fzkd;awG
trf;aewm oGm;xkwfacs}
udkatmifoed ;f \ ajcvSr;f rsm;u ',D;',dki/f Hk;a&mufawmh pma&;
av;\...
]'gu avQmufvmT pm&Guaf Mu;? 'gu tvSLxnf0h if&aiG wpf{u
av;axmifxJu jyefEkwfawmh} ponfjzihf wGufcsufay;aejcif;rsm;wGif
vnf;aumif;? tdyfarGUcscHxm;&olyrm ai;aMumifjcif;jzihf wHkYjyefjzpfav
onf/ tdrfjyefa&mufNyD; rwifrv
d ufxJ aiGpuLxkyu
f av; xnfah y;awmh
rS...
]ig tdyrf uf rufaewmvm; [if}vdkY av;wGJUpum; qdkjzpfonf/
]'g tdyfrufr[kwfbl;/ reufu awmf ajymaewmawGurS
tdyfruf}
bmaMumifhrod/ rwifrdwpfa,muf udkatmifodef;udk MunhfNyD;
w[m;[m; &,faeonf/ q,fwef;ESpcf gus om;BuD;uawmh pdk;&drfruif;
trlt&mjzihf zcifjzpfoltm; Munhfonf/
]awmf tomaeyg/ usKyfwkdYom;trd aps;xGufa&mif;Mur,f}
om;BuD;u olYtarpum; axmufcHwJhtaejzihf acgif;ndwfjy
onf/ bmyJjzpfjzpf onfwpfBudrfrSmvnf; rwifrd\ tomaeygqkdwJh
pum;wpfcGef;udk taotcsm em;axmifzkdY vdktyfrSef; em;vnfvkdufonf/
udkatmifodef; &Gmhtjyif rxGujf zpfonfrSm MumNyD/ reufvif;
vQif xGef;aomifwkdY? bBuD;rSwfwdkYESifh vufzuf&nfMurf;0dkif; xkdif&if;
pum;aumif;vdkufMu/ tcsdefwefvQif toihfcl;xm;wJh xrif;yGJwGif 0if
pm;vdkufESifh oufomcsifwkdif; oufomae\/
rwifrw
d kYd om;trduvnf; olu
Y kd rjiLplMu/ olwkYd vkyu
f kid af ewJh
pD;yGm;a&; tqifajyovm;vkYd rar;rdatmif ol wm0efrJhaeonf/ Mumawmh
vnf; olrsm;&SmauR;wJh xrif; tacsmif0g;ae&onfudk rsKdruscsifawmh/
olESihf vufzuf&nf0kid f; xkdiaf eusvlawGuvnf; tvkyfxGufvkyfol vkyf?

wjcm;&Gmrsm;odkY ajymif;olajymif;ESifh tazmfrJhaeNyD/


ol tvkyfwpfckckawmh vkyfcsifygNyD/ onfreufawmh rwifrdu
olYtm; xl;qef;pum; ajymvm\/
om;BuD;vkyw
f hJ pufHkrSm napmift
h vkyf 0ifvkyyf gvm;wJ/h pdwx
f J
raysmfawmhrS xGuaf yghwJh/ cyfacsmhacsmhajymonf/ onfawmhrS om;BuD;u
b,fpufHkrSm vkyfovJ ar;jzpfawmhonf/
]qyfjympufHkqkdvm;? EkdYrIeYfpufHk qkv
d m;}
]nnf;pum;u r[kwfao;ygbl;/ udk,fhom;vkyfaewJh pufHkrS
wdwdusus rodbl;vm;}
]pufHkqdkayr,fh avmavmq,f aqmufvufprkdY rodao;wm
ygawmf}
rwifro
d nf uav;qk;d BuD;wpfa,mufukd xde;f ausmif;ae&olvkd
pdwf&Snfonf;cHonfh rsufESmESifh ajymonf/
]'DaeYawmh usKyfeJY vdkufcJhygOD;aemf/ usKyfwkdY&JU uGr;f ,mqkid fav;
vnf; a&mufzl;oGm;wmaygh/ ckqkd&if usKyfwYk&d Gmav;u NrdKUjzpfomG ;NyDawmh/
jynfBuD;wHcGef qkdvm;}
rwifrdonf olYtm; uav;i,fwpfa,mufozG,f vufqGJNyD;
rvmHkwpfrnf *kpdkuf ac:cJhonf/ &Gmhtjyif a&mufawmh aqmufvufp
pufkBH uD;rsm;? cif;vufp uw&mvrf;BuD;rsm;u udk,rfh supf u
d k,
d f r,Hkcsif
p&myif/
rwifrdESihf orD;ESpfa,mufu vrf;ab;rSm uGrf;,mqkdifuav;
zGifhMuonf/ uG rf;,mqk difESifht wl umvom;awG upm;avh&SdwJh
Z,fawmufcHkuav;yg xm;NyD; wpfyGJwpfusyf taumuf,lonfuyif
wpfaeY av;ig;q,fawmh tpDom;/ olwdkYqkdiaf b;rSm 0g;uyfqikd ?f [dkbuf
rSm vufzuf&nfqkdi?f taMumfqkdif? pufbD;jyifqkdif? rkefY[if;cg;qkdif/
]wpf&GmvHk; aps;onfcsnf;ygvm; [dkU}
udkatmifodef; vGwfvyfpGm[pf &,fypfvkdufonf/ t[kefjyif;
pGm pD;qif;aeaom a&pD;aMumif;BuD;wpfcktwGif;odkY a&pufuav;
wpfayguf ckeq
f if;arsmygoGm;avNyD/

xkdpOf om;BuD;onf armfawmfqkdifu,f wpfpif;aemufrS ygvm


\/ qkdifu,farmif;vmwJh tom;jzLjzL vlonf olvkyf&rnfhpufHku
olaX;yJ jzpfrnfvkdY ol wGufqrd\/
]taz? 'gu uRefawmfwkdY&JUabmhpfyg/ abmhpf? 'gu uRefawmfh
tazyg/ tazhudk napmihfcefY&if aumif;aumif;&ygw,f cifAsm}
olaX;u ol\rsufvHk;usOf;uav;rsm; ydwfoGm;atmif jyHK;jy
EIwfqufonf/
]aumif;wD aumif;wD? cDrsm;wkdY odpm&S&d if pDrsm;wkYyd J aumif;pm;
rSm odvm;}
udkatmifodef; bmjyefajym&rSe;f rod/ &ifxJ vSyfceJ jzpfoGm;wm
yif olwkdYr&dyfrdatmif [efaqmifjyHK;jyvkduf&onf/ {nfhonf olaX;jyef
oGm;rS/
]aeygOD;uG? rif;u tJonfpufHkrSm bmvkyf&wmwHk;}
]pma&;aygh taz&m/ olu pmrSaumif;aumif; rwwfwm/
olwdkYuvnf; uRefawmfwkdYbuf pufHkaqmufzkdY a&mufcgp todtuRrf;
uvnf; odyfr&S/d uRefawmfuvnf; uGrf;,ma&mif;&if; olwkdYvdktyfwJh
vufwdkvufawmif; tvkyfuav;awG vkyfay;&if;eJY abmufql;av;
bmav;&/ onfvkduaeNyD; pma&;cefYvdkufwmAs}
om;BuD;u ajymajymqkdqkd xrif;pm;jyefzkdY [efjyifonf/ olYar;
cGef;awGu rqHk;ao;/
]olYemrnfu abmhqkad wmh abmvHk;vdkY t"dym,fvm;/ abmvHk;
rsm; wpfcsufavmuf dkufcsvkduf&if txufudk ydkNyD; ajrmufajrmufwuf
oGm;ovdk olwkdYvnf; csrf;omvm}
]tazuvnf; ae&if;xkdif&if; NrdKUom;yJ jzpfawmhr,f/ abmhpf
qdkwm bkdpum;As/ tvkyf&Sif tBuD;tuJaygh taz&m/ 'gawmif olu
abmhpftppf r[kwfao;bl;/ abmhpftppfu wpfcgwpf&HrS rSeftrnf;BuD;
wyfxm;wJh um;ao;ao;av;eJY vmwm/ olurS pum;0Jwm vGefw,f/
tazomqkd&if bmrSawmifrS em;vnfrSm r[kwfbl;}
om;BuD; jyefoGm;onftxd olai;usef&pfonf/ rwifrdu olYukd

t&dyfwMunhfMunhf tuJcwfonf/ ]napmifhtvkyfu oufomygw,f


awmf/ vkyfr,fr[kwfvm;[if}vdkY wwGwfwGwfar;onf/
ol av;wGJUpGmyif acgif;ndwfvkdufonf/
wHwkdif;cwfxm;aom taqmufttHkrsm;Mum;wGif napmifh
wpfjzpfvJ udkatmifoed ;f wpfa,muftzkYd tarG"m;xrf;&if; usiv
f nfavNyD/
aEG&ufrsm;rdkY nonf wkad wmif;rSef; udkatmifodef; odyg\/
tdyfpufcsdef r&Sd/ wpfa,mufwnf; wm0efxrf;aqmifae&aom udkatmif
odef;twGufawmh nonf ukefcJvS\/
]taz owdxm;Asaemf/ a[monf *kda'gifxJrSm pufHkaqmufzkdY
xm;wJh bdvyfajrtdyfcsnf;u ESpfaxmifausmf &Sdwm/ wpftdwyf goGm;&if
tazhvc ESpfvpm acsmNyD}
om;\ owday;pum;rsm;u udkatmifoed f;\ nrsufvHk;rsm;udk
us,faponf/ v,form;b0u vmwJhaumifyguG/ ttdyrf rufygbl;vdkY
om;udk acsy&if; trIawmfxrf;jrJcJhonf/
tysKdr\ rsucf Hk;oPmef vonf wjznf;jznf; 0dkif;pufjynfh0ef;
vmcJo
h vdk w&d&d ao;auG;rSed af ysmufoGm;jcif;wko
Yd m ajymif;vJjcif; jzpfvrd hf
rnf/
tJonf vrif;aiGa&mifatmufwGif iSufBuD;awmif "m;wpfvuf
udk ycHk;rSmxrf;&if; [dkavQmuf'aD vQmuf rk;d aomufapcJah om udkatmifoed ;f
\ wm0efrsm;um; ajymif;vJoGm;jcif; r&Sd/ ysufuGufjcif; r&Sdygacs/
vrku
d n
f rsm;qkv
d Qifawmh udkatmifoed ;f owd0&D ,
d ydkxm;&onf/
rormol vmvQifawmh ycHk;xufrSm xm;wJh iSufBuD;awmif
"m;csufrSm azG;ceJ vufoGm;ap&rnf/
tJ'Dvdk awG;rdvku
d fwkdif; "m;ydkif&Sif tbkd;udk owd&onf/ tazh
udk owd&onf/ tbdk;ESifhtazonf napmifhjzpfvmrnfh udkatmifodef;
twGuf "m;wpfvuf tarGay;cJhavovm;/
awG;&if; 0rf;enf;vmonf/ tbdk;ESiht
f azudk vGrf;vmonf/
f nf/ awmif;yefcsio
f nf/ ol ukokv
d jf yKcsiw
f t
Jh aMumif; rwifrd
trQa0csio

ESihf wkdifyifMunfhawmh r,frif;BuD;ruvnf; oabmwl&Smonf/


udkatmifoed ;f wpfa,muf ukokv
d af &; pDpOf&onf/ bke;f BuD;ig;yg;
yifhrnf/ &GmxJu bBuD;[efwkdY q&mBuD; OD;ausmfjrwkdYudk zdwf&rnf/
xGef;aomifBuD;wkdY? armifausmhwkdYudkum; zdwf&awmhrnf r[kwfawmh/
pOfhudkifbufu &GmawGrSm v,fulvDvkyfzdkY ajymif;a&TUukeMf uNyD/ apwem
&Sw
d m r&Sdwm tyxm;/ rwifrd auseyfatmif olYzcif OD;bpHudkvnf;
zdw&f rnf/
OD;bpHuvnf; ,ckwavm olYudk om,mpGm qufqHaewwf
onf/ olYxHrS wdwq
f w
d o
f mG ;aom "m;Zmwfvrf;aMumifh arwmawG jyef0if
vmwmvnf; jzpfEkdifonf/ q&mawmfawG qGrf;bkOf;ay;NyD; a&pufcs
w&m;emawmhvnf; OD;bpHESifhtwl uyfvsuf xkdirf dMujyefonf/
]vlYuHZmwmrsm; tvGeq
f ef;Mu,fwm/ Munfyh gvm;/ atmifode;f
wkdY uHaumif;csifawmh q&mabmhwkdYvdk ulnDr,fhvl tqifoihf awGU&
w,f/ olwdkYbmom &Smpm;&r,fqk&d if ckvdkqGrf;auR;zdkY rajymeJY/ xrif;
eyfrSefzdkY cJ,Of;om;}
a&pufcs w&m;remrD tcsed &f cdkuaf v;twGi;f ajymvdkuw
f hJ OD;bpH
&JUpum;u udkatmifode;f &ifxJ 'de;f ceJ 0ifaqmiho
f nf/ q&mawmf\ w&m;
emae&if;vnf; onfpum;u &ifxJ yJhwifxyfae\/ tbkd;wkYdtwGuf
a&pufcGufudkif&if; trQa0rnfvkyfawmhvnf; wpfqkYad eojzifh awmfawmf
ESihf toHrxGufacs/
q&mawmfrsm; jyef<uoGm;awmh OD;bpHtm; tvsipf vdkjzihf ar;cGe;f
wpfckudk ar;jzpfonf/
]bBuD;pH? usKyf Zmwmu wu,faumif;rSmvm;As}
]odyfaumif;wmayghAsm}
]usKyfav? usKyf&JUtbdk;tarG "m;BuD;udk xufaeatmif aoG;xm;
&aumif;rvm;/ bkef;BuD;ausmif;udkyJ vSLypfvku
d &f aumif;rvm; a0cGJr&
jzpfaevkdYygAsm}
udkatmifodef;\ pum;aMumifh OD;bpH xdwfvefYoGm;\/ NyD;awmh
orufjzpfoludk jyL;ysmpGm Munfhjzpfonf/

udkatmifode;f um; ta0;wpfae&modkY ai;&DpGm arQmfMunfhae\/


olYrsufvHk;awGrSm rsuf&nfrsm;jzihf pdrfhjynfhvsuf/
OD;bpHonf oufjyif;wpfcsufudk pdwfcsvufcs rIwfxkwfvdkuf
\/ NyD;awmh udkatmifodef;tm; em;rvnfpGm aemufwpfausmh jyefMunfh
vdkufjyefonf/
ol idkaewm aocsmygonf/
r0ifh?jrpfi,f?
a&TtjrKaw kypf Hkr*Zif;? trSwf 49? Ekd0ifbmv? 1993

zkd;armifBuD;taMumif;om ajym&r,fqkd&if uRefawmfwkdY&GmrSm


ajymcsifolu trsm;om;/ t&yfxJu tdrfwumvSnfhNyD; tESdyfonf vkyf
wJh (t"duuawmh &GmxJu twif;tzsif; owif;pHkudk jzefYa0ay;wJh)
a':pdefvnf; yg&JU/
wpfaeukef jrif;vSnf;armif;? naeapmif;us OD;a0vmqkdifrSm
wpfcGufwpfzvm; armhwwfwJh udkausmfjrifhvdkvluvnf; zdk;armifBuD;
taMumif;omqkd&if t&ufeJYjrnf;&if; tqDwpfxyf? tom;wpfxyfygyJ/
udkausmfjrifhwpfa,muf ajymvnf;ajym? aomufvnf;aomufeJY em;axmif
wJh vlawGrSmawmh acgif;warmharmheJYaygh/
ausmif;q&mav; udkav;vGiu
f vnf; rSwcf suw
f pfck cszl;w,f/
kd w
kd mvJ qkw
d mudkawmh q&mav;
]&Sm;w,f}wJh/ &Sm;w,fqkdwm bmudkqv
yJ todqHk; jzpfrSmyg/
zkd;armifBuD;taMumif; vlwum yg;pyfzsm;rSm 'Davmufa&yef;
pm;aeawmh uRefawmfu &,fcsifrdw,f/ t[kwfav/ taMumif;u olwkdY
ajymaewJh zkd;armifBuD;qkdwmu uRefawmfhbBuD; t&if;udk;/
'gayr,fh uRefawmfuvnf; olrsm;ac:ovdk zkd;armifBuD;vdkYyJ
ac:wmygyJ/ oluvnf; tJhvdkac:rS BudKufw,fav/ olYemrnfa&SUrSm
]OD;}wkdY? ]udk}wkdY wwfac:&if olu pdwfqkd;w,f/

wu,fawmh tarwkY?d zdk;armifBuD;wku


Yd 'D&mG Zmwd r[kwyf gbl;/
'D&Gmajrmufbuf ESpfwkdifavmufu uefBuD;ukef;&Gm Zmwdyg/ tarwkdY
rdbrsm;u tarwkdY i,fi,fuwnf;u wdrf;yg;oGm;&SmMuygw,f/
uRefawmfh tbkd;tbGm; qHk;csdefrSm taru ckepfESpo
f rD;yJ &Sdao;w,fqykd J/
tJ'Duwnf;u vlysKdaygufjzpfaewJh zdk;armifBuD;u nDrav;jzpfwJh tarh
udk jyKpkvkyfauR;cJhwm/ tar tdrfaxmifuswJhtxd qkdygawmh/ tarhudk
vnf; wkefaeatmif cspf&Smw,f/ zk;d armifBuD;wpfa,muf nDrudk cspfwm
wpf&GmvHk;u Mocs,l&w,f qkdyJ/
rdbawG wdr;f yg;NyD; aemufydkif;rSm tarwkdYarmifESr racsmifvnf
Mu&Smygbl;/ 'gayonfh qif;&Jayr,fh zkd;armifBuD;u tarhudk ajcarG;
rD;ravmif? vufarG;rD;ravmif xm;w,f/ tarqkd&if tdrfaxmifusrS
xrif;csufoif&w,fvkdY uRefawmfhudk taru ajymzl;w,f/
reuftkPw
f ufwmeJY xrif;[if; tjynhftpHk csuNf yD;rS zkd;armif
BuD; udkif;xJudk oGm;w,f/ olYqD reufpmxrif;awmif; vmydkY&if olYnDr
av; aeylpyfcg;rSm yifyef;&Smr,fqkdNyD; reuftapmBuD;xJu xrif;udk
xkwfNyD; ,loGm;wwfwm/ ukefukefajym&&if nDrvdrf;zdkY oeyfcg;awmif
udk,fwdkifaoG;ay;&SmowJh/
&,fp&mvnf; aumif;? oem;p&mvnf; aumif;wJh tjzpfwpfck
&Sad o;w,f/ tartysKdabmf0ifvkdY rdef;rwkdYbm0 yxrqHk; &moDyef;yGifhwJh
tcsdefaygh/ taruvnf; odzl; Mum;zl;wm r[kwfavawmh/ aMumuf
aMumufvefYvefYeJY tpfudkYudk zufNyD; idk&Smw,f/ bmajymaumif;rvJ/
zkd;armifBuD;wpfa,muf nDrudk ayGUNyD; &GmOD;ausmif;u OD;Zif;armifarmif
qD ajy;awmhwmyJ/ OD;Zif;armifarmifu aq;av;0g;av;vnf; rawmuf
wpfacguf ukwwfwmudk;/ OD;Zif;crsmvnf; rde;f rudpqkad wmh ajymzdkYu
cufaewke;f OD;Zif;r,fawmf a':a&TOu 0if&Sif;awmhrS jyem Nidr;f awmh
qkdyJ/
tazeJYtaMumif;ygvdkY 'D&Gmudk aoQmifaemufqxHk;yg qkdovkd
tar vdkufvmawmh zkd;armifBuD;wpfa,muf rsuf&nfwkwfwkwfusNyD;
uefBuD;ukef;rSm usefcJh&Smw,f/ tazhudkvnf; rSm&Smw,f/ olYnDrav;udk

bmtaMumif;aMumifhrS rdkufygeJYwhJ/ trSm;t,Gif;&Sd&if olYudk ajymyg/


ol qHk;ray;yghr,fvkdY awmif;yef&Smw,f/
tJ... tarwkYd 'D&mG a&mufNyD; wpfywfavmufyJ Mumr,f/ zk;d armif
BuD; aygufcsvma&m/ tarwkdYeJY twlaeawmhrvdkYwJhav/ uefBuD;ukef;rSm
&Sw
d Jh v,fawG? udki;f awGvnf; a&mif;cJhNyD qdkNyD; ygorQaiGpawGudk tazh
udk tyfw,f/ olYudkvnf; cdkif;csif&m cdkif;wJh/ tazuvnf; arG;csif;u
r&Sd/ zdk;armifBuD;udkvnf; tpfudk&if;vdk cspfwmaMumihf tdrfwpfrkd;atmuf
xJ twlaeoGm;Muwm zkd;armifBuD; aowJhtxdygyJ/
tJ'gawGu olrsm;awGajymjyvdkY uRefawmf Mum;zl;wJh zk;d armifBuD;
taMumif;awGaygh/ uReaf wmfuk,
d w
f ikd f MuHKcJ?h odc&hJ wJh zdk;armifBuD;taMumif;
u tckrS vmr,f/
uRefawmf vlrSe;f odupvdkY q,fESpfom;avmuftxd zk;d armifBuD;
*kwfay:rSmyJ BuD;cJh&wm/ reufrkd;vif;wmeJY uRefawmfhudk *kwfay:wifNyD;
&GmxJavQmufomG ;awmhwmyJ/ xrif;auR;vnf; ol? a&csK;d ay;vnf; olygyJ/
wpfcgwav uRefawmf taqmhvGefvdkY tazu aiguf&if zdk;armifBuD;u
rBudKufcsifbl;/
tarhudk cspfovdk uRefawmfhudkvnf; t&rf;cspfw,f/ udk,hfwl
udk,o
hf m;udk cspw
f m qef;w,fvkYad wmh r[kwb
f ;l aygh/ 'gayr,fh uRefawmf
odwwfvmwJhtcsdefrSm zkd;armifBuD;&JU tjyKtrlawGu awmfawmfhudk qef;
w,f/
oma&;? ema&;eJYywfoufvm&if tm;wufoa&m vkyfudkifay;
wwfwJh vlrsKd; avmuBuD;rSm trsm;om;yg/ 'DtxJrSm zkd;armifBuD;vnf;
wpfa,muftygt0ifvkdY qkd&r,f/ 'gayr,fh olu wpfrlqef;w,f/
tvSLtwef;? r*Fvmaqmif? &SifjyK pwJh pwJh oma&;udpawGudk ol
pdwrf 0ifpm;bl;/ twif;tusyf ac:vGef;ru ac:&ifawmh oGm;ygw,f/
uRefawmf odwwfwJht&G,frSm zdk;armifBuD; toufig;q,fausmfNyD/
'gayr,fh ckeuvdk oma&;udprsKd; oGm;&&if b,fawmhrS tdrfOD;
cef; wufrxkdifbl;/ csufjyKwf? aMumfavSmf? xif;cGJ? a&cyf pwJh atmuf
ajcodrf; tvkyfawGudk vli,fawGeJYtwl 0ifvkyfawmhwmygyJ/ tvSLU&Sif

u tm;emvdkY rvkyfygeJYvkYd awmif;yef&if ]ukov


kd f,lyg&apvdkY} jyHK;jyHK;BuD;
jyefajymwwfw,f/
&GmOD;ausmif;u q&mawmf OD;rIdqkd&if zdk;armifBuD;udk zl;zl;rIwf
aygh/ ausmif;0dki;f xJ wHjrufvSnf;wmutp? ausmif;u uk#DawG? tdrfom
awG tm;vHk; a&jznfh? oefY&Sif;a&;vkyf? 'kwfcaemif;aq; pwJhudpawG
tm;vHk; olYwm0efvkdY zdk;armifBuD;u olYudk,fol owfrSwfxm;wmuvm;/
uJ... zdk;armifBuD;&JU txlqef;qHk; 0goemudk ckrS ajymr,f/
oma&;udprSm odyftm;wufoa&m r&SdvSwJh zkd;armifBuD;wpfa,muf &Gm
xJrSm ema&;rsm; &SdNyDqkd&if tJ'Dtdrfudk ol t&ifqHk;a&mufawmhwmyJ/
tavmif;a&csK;d ? tokbjyifutp ajruswJhtxd ol tukefvkyf
wm/ oufaysmufqGrf;wkdY? &ufvnfqGr;f wkdY pwmawG csufjyKwfvkyfudkif
wJh ae&mrSmvnf; olYajc olYvufcsnf;yJ/
tavmif;a&csKd;wmwkdY? tavmif;jyifwmwkdYudk um,uH&Sifu
tultnDawmif;vdkY vkyfwmr[kwfbl;/ olYoabmeJYol 0ifvkyfwm/ &GmxJ
u acsmifvnfwJh twef;rsKd;rSmvnf; yg? olBuD;a,mufzvnf; jzpfwJh
(tJ'DtcsdefrSm tazu olBuD;jzpfaeNyD) zkd;armifBuD;wpfa,muf 'Dvku
d dp
awG 0ifvkyfawmh taru enf;enf;&Sufcsifw,f/ 'Dawmh zdk;armifBuD;udk
[efYw,faygh/ 'DtcgrsKd;rSm ]ig pdwfcsrf;omovdk aeyg&ap vHkr&,f}vdkY
cGifhawmif;ovdkvkd awmif;yefovdkvdkeJY ajymwwf&Smw,f/ zdk;armifBuD;u
tarhudk vHkrvdkY ac:wwfw,fav/
tJvdkeJY Mumvmawmh &GmxJu vlwcsKdUu zkd;armifBuD;uG,&f mrSm
romuefxdkufvkdY olYudk ac:Muw,f/ olYvnf; jyefMum;wmyJav/
'gayr,fh pdwrf qkd;wJhtjyif ausauseyfeyfBuD; jyHK;aewwfw,f/
wpfcgu a&qdy0f u bBuD;cdk qHk;w,f/ uRefawmfwkdY &Gmemrnf
u ocGyfacsmif;vdkY ac:w,f/ &Gmab;u ywfpD;aewJh acsmif;uvnf;
'DemrnfygyJ/ tJ... &Gmajrmufbufuae acsmif;xJudk qif;wJhae&mudk
a&qdyf0vdkY ac:Muw,f/
tJ'Da&qdyf0u bBuD;cdkqHk;awmh usecf w
hJ hJ om;orD;awGu tarG
vkMua&m/ uRefawmfwkdY t&yfrSm&SdwJh xHk;pHwpfcku vlwpfa,mufao&if

usef&pfwJh om;orD;awG tarGcGJNyD;rS tavmif;ajrcs&w,f/ 'D"avhrsKd;


tnmu tcsKdUt&yfawGrSmvnf; &Sdw,fvkdY Mum;zl;wmyJ/
'Dvked JY tarGcJv
G ku
d Mf uwm q,f&uf? q,fEh pS &f uf ausmv
f mw,f/
tavmif;udkawmh tdraf &SUrSm pifxk;d NyD; jyifxm;Muwmaygh/ &ufu Muvm
awmh tavmif;u ykyyf GNyD; tyky&f nfawG ,du
k swm jrifraumif;? Iraumif;
bJ/ teHYtoufuvnf; wpf&GmvHk; rcHEkdifawmhbl;/ aemufqHk; rwwfom
vkdY tazwkdY &GmvlBuD;awG 0if&Sif;rS tarGudp jywfawmhw,f/
tJ'rD mS tavmif;ajrcszYkd udpa y:vmNyD/ 'Davmuf ykyyf eG HapmfaewJh
tavmif;BuD;udk b,folrS rudkicf sifMubl;/ 'Dwm0efudk ausauseyfeyfBuD;
,lwJholuawmh zkd;armifBuD;yJaygh/
tavmif;udk acgif;xJa &mufwJht xd olwpfa ,mufw nf;
vkyfw,f/ NyD;awmh ocsKif;ta&muf bBuD;cdkom; ti,faumif udkwkd;eJY
ESpfa,mufwnf; xrf;csw,f/ wjcm;vlawGu rxrf;csifbl;av/
ESpfa,mufwnf;qkdawmh ycHk;eJY xrf;rjzpfawmh acgif;eJY&GufNyD;
o,f&w,f/ tavmif;u tawmfykyfaeavawmh t&nfawGu acgif;Mum;
u pdrNhf yD; zdk;armifBuD;ay: pD;uswm ykqkd;xdatmif pdkw,fqkdyJ/ tJhavmuf
txd ema&;udprSm zkd;armifBuD;wpfa,muf tm;oef&Smw,f/
J pfuk,
d f zk;d armifBuD; rsu&f nfuswm wpfcg
uRefawmfhwpfoufeYw
yJ MuHKzl;w,f/ tJ'Dwkef;u uRefawmfu udk&if0wfBuD;eJY/ awmifydkif;u
a':zGm;&SiforD;av; at;bHk a&epfaow,f Mum;awmh uRefawmfvnf;
jzpfwJhae&mudk oGm;pyfpkwmaygh/ aumifrav;u ckepfESpfomomavmufyJ
&Sdao;wm/ aowJholu aoNyD/ 'gayr,fh jyemu rNyD;bl;/ bmvJqkd
awmh ckeifu uRefawmfajymcJhwJh uRefawmfwkdYt&yf&JU "avh/
uRefawmfwkdYt&yfu &GmjyifaowJh rom &GmxJroGif;bl;/ a&rSm
aowJhol ajray:rjrKyf&bl;/ bmrSrjyifrqifbJ 'Dtwkdif; a&rSm arQm&
w,fwJh/ 'DvdkrSr[kwf&if &Gmemw,fqkdyJ/ uJ... rcufvm;/ tJ'Dawmh
at;bHktavmif;udk xHk;pHtwkdif; a&arQm&wmaygh/ um,uH&Sif jzpfwJh
aqGrsK;d wpfodkufuawmh idkMu,dkMueJY 0uf0ufudk uGJa&m/ 'DtxJ aqGrsKd;
wpfodkufeJYtwl IdufBuD;wiif 0ifikad ewmu zkd;armifBuD;yJaygh/

olYrsufpdatmufwif aqmhupm;aewJh uav;rav;/ 'Duav;r


av; aemufqHk;c&D;rSm vSvSyyjzpfatmif ol vkyfay;csif&SmrSmayghav/
idkwmrS taqGtrsKd;wpfa,muf aoovkd xdxdcdkufcdkufBuD;udk idkwm/
uRefawmfhbBuD; zdk;armifBuD;qkdwm tJvdkvlrsKd;/
aemufqHk;ajymcsifwmu tJ...aemufqHk;qkdwmu uRefawmfajym
aewJhtaMumif;t&m&JU aemufqHk;a&m? zkd;armifBuD;b0&JU aemufqHk;tcsdef
a&m qkdygawmh/
tJ'DaeYu uRefawmfwY&kd mG txufbuf vufyv
H u
S acsmif;twkid ;f
pkev
f mwJh abmufwlwpfpD;/ uRefawmfwdkY&Gmem;ta&muf 0rf;uGJNyD; avSepf
aum/ ul;Mu cwfMu? atmfMu[pfMueJYaygh/ aemufqHk; pm&if;csKyfawmh
avSay:u vlwpfa,mufrS taotaysmufr&Sb
d J zdk;armifBuD;wpfa,muf
yJ xl;xl;jcm;jcm; ao&&Smw,f/
jzpfyHku 'Dvdk/ avSuGJNyD; u,fyg,lygeJY atmfaewJh tcsdef?
acsmif;pyfrSm a&csKd;aewh zdk;armifBuD;u a&xJrSm jrKyfcsDay:csD jzpfaewJh
udk,f0efonfwpfa,mufudk qif;u,fw,f/ aemufqHk; urf;em;ta&muf
udk,0f efonfukd raoraysmuf ydkaY y;NyD;a&m ajcrsupf ad vmuf&Sw
d Jh a&xJrSm
zk;d armifBuD; vJusomG ;awmhwmyJ/ tJ'rD mS wif toufxGu&f mS w,f/ tarm
qkdYwmrsKd; jzpfr,f xifyg&JU/
'DrSmwif jyem pawmhwmyJ/ zkd;armifBuD; a&xJrSm aowm
vm;? ukef;ay:rSm aowmvm;/ a&xJarQmrvm;? jrKyfrvm;/ 0d0g'awG
trsKd;rsKd;uGJMu? jiif;MuckeMf uaygh/ zkd;armifBuD; tavmif;udk awmurf;pyf
wif ikwfdkufNyD; vufeJY ikwfwkdBudK;eJY wGJcsnfxm;&w,f/
vlqkw
d mrsK;d u aorsK;d csn;f r[kwv
f m;/ tJawmh vlxu
J vlawG
jzpfwJh uRefawmfwkY&d mG u vlawGvnf; aojcif;w&m;eJY ruif;EkdifMuygbl;/
aojcif;w&m;eJY ruif;wJh uRefawmfwkdY&Gmom;awGtzkdY zkd;armifBuD;eJYvnf;
b,fuif;EkdifyghrvJav/ olwkdYtaqGtrsKd;xJu wpfa,mufa,muf&JU
ema&;eJY ywfoufvkdY zdk;armifBuD; tultnDudk cHcJh&olcsnf;yg/
uJ... tck zkd;armifBuD;ema&;eJY MuHKNyD/ bmvkyfMurvJ/ vlBuD;
awGuvnf; ajymMuqkMd u? vli,fawGuvnf; jiif;MuckeMf u? a&arQmrvm;?

ajrjrKyfrvm;/
olrsm;tokbrSm vSvSyjzpfatmif vkyfay;cJhwJh zdk;armifBuD;udk
olaY emufqkH;c&D;rSmvnf; vSvyS y jzpfapcsiw
f hq
J Eu wpf&mG vHk;&JU &ifxJrSm
&SMd urSmyg/ 'gayr,fh "avhxHk;pHqkdwmuvnf; &Sdao;w,frkdYvm;/ wcsKdU
uvnf; &Gmemr,f? ckdufr,fqkdNyD; a&rSmyJ arQmapcsifMuw,f/ a&xJ
aoovm;? ukef;ay:aoovm;eJY jiif;ckefaeMuwm zdk;armifBuD;tavmif;
vnf; kyyf sufqif;ysufudk jzpfaeNyD/ aemufqHk; tazuyJ olBuD;taeeJY
0if tqHk;tjzwfay;&w,f/ a&xJrSm aow,f? a&rSmarQmap/ a,mufz
jzpfaeawmh vuf&if; ememaxmif;wJhoabmyg/ uRefawmf rSwfrdw,f/
taz 'Dpum;udk ajymwJhtcsdefrSm tazhrSm rsuf&nfawG aygufayguf
aygufaygufeJY/
zkd;armifBuD; tokb[m &GmrSmawmh tpnfum;qHk;yJvdkY qkdprSwf
jyKMuygw,f/ urf;vkH;nGwaf eatmif &Gmol&mG om;awG vmMuwm/ &GmvHk;
uRwfyJvdkYawmif uRefawmf xifrdw,f/
o&P*HkwifwJh tcsdeu
f sawmh q&mawmfOD;rI[
d m urf;ezl;ay:rSm
&Gmu jyifqifxm;wJh oHCmpifay:rSm rxkdifbl;/ zdk;armifBuD;tavmif;
&Sad ewJh a&pyfpyf AGuaf wmxJrmS xkid Nf yD; aemufygoHCmawGet
YJ wl o&P*Hk
wifay;&Smw,f/ odyfudk wnfMunfcHhnm;wJh q&mawmfhrsufESm[m tJ'DaeY
u ododomomBuD; nKd;aeygw,f/
tarqkd ajrrSmvdrahf ewmyJ/ aemufqk;H rawmh zdk;armifBuD;tavmif;
udk csnx
f m;wJh BudK;jzwf? 0g;vHk;eJx
Y ;kd NyD; a&rSm arQmvdkuMf uw,f/ tokbI
y&dowfuawmh idkolidk? Idufol IdufeJYaygh/ zkd;armifBuD;crsmrawmh
um;um;&m;&m;BuD;eJY aygavmBuD; a&xJrSm arsmoGm;&Smw,f/
tif;av... 'gu "avhxHk;pHayyJudk;/
Zif0kdif;
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 50? 'DZifbmv? 1993

reuf rkd;pifpifvif;cJhvQifjzifh tdrfoma&aq;&rnf qkdonfudk


armifzkef;jrifh odNyD;om;/ nu [dkbufcef;rS toHawG Mum;&onf/
tdrf&Sif\om;tBuD;aumif atmifpdk;OD; t&ufaomufvmonfh taMumif;/
tdrfomxJrSm atmhtefxm;onhftaMumif;? 'Daumifav; toufu tvGef
qHk;&SdrS 17 ESpfaygh/ &Spfwef;ESifh ausmif;xGufxm;onf/ usbrf;&&m
tvkyf vkyfaeonf/ olESifhwGJ tvkyfvkyfaeonfh aumifav;uvnf;
olESifh t&G,fcsif; rwdrf;r,drf;/ emrnfawmhrod/ oefvsifrSmaeaom
atmifpk;d OD;wkdY ta':\om;? atmifpdk;OD;ESihf nDtpfukd 0rf;uGJ[k od&onf/
nu atmifpdk;OD; t&ufaomufvmonfukd zkd;wifat;u wwGwfwGwf
ajymaeonf/ zdk;wifat;u atmifpdk;OD;\ OD;av;tvwf/ atmifpdk;OD;
tar rjyHK;\armif/
rjyHK;wdkYu armifESr 4 a,muf&o
Sd nf/ rdbr&SdMuawmh/ wdr;f yg;
oGm;MuNyD/ rjyHK;u rkqkd;r/ touf 30 ausmf/ olYcifyGef;vnf; wdrf;yg;
wm MumNyDwJh/ rjyHK;u tdrfrSm ykpGefawmifu wkwrf wpfa,muf\
pufukd ,lum "m;pufvku
d &f onf/ txnfawGukd "m;pufvu
kd af y;&onf/
reufapmapmydki;f wGif a&ausmrf mS yJjyKwfomG ;a&mif;&ao;onf/ rjyHK;atmuf
u armifyJavSmfu txnfa[mif;a&mif;onfh qkdifwef;rSm aps;ac:vkyfay;
&onf/ &vmvQifvnf; tdrfudk aumif;aumif;ray;/ t&ufpGJaeol/ olY

atmufu zdk;wifat;u yxr&yfuGuf or0g,rqkid rf Sm ta&mif;orm;/


NyD;cJo
h nfh oBuFew
f Gi;f u qkdiw
f m0efcHEiS fh y#dyujzpfum tvkyef m;&onf/
tvkyef m;aeqJwiG f wjcm;&yfuu
G frS aumifav;wpfpkESihf pum;rsm; &efjzpf
Mu&m yJavSmfuyg 0iful&if; nDtpfudkESpfa,muf tifpdeaf xmifrSm 10
&uf tcsKyfcHcJhMu&onf/ jyefvmawmh acgif;wHk;awGESihf/ zdk;wifat;u
av[mjyifaps;rSm ukex
f rf;tvkyf oGm;vkyo
f nf/ olwkYEd pS af ,mufatmufu
nDti,fqHk;av; rkd;ausmf/ olYudk odyfusyfrjynfhbl;[k oabmxm;um
nDtpfudkarmifESrrsm;u ]rkd;aMumif}[k aemufajymifac:a0:Muonf/
rdk;ausmfudk &yfuGufu cspfonf/ olu t&efrD;owfwyfzGJU0ifvnf; jzpf
onf/ nbufrD;uif;vnf; apmifhonf/ NrdKUe,fvlBuD;rsm;rS pDrHudef;cs
aqmif&Guaf eaom ,mcif;uav;wGiv
f nf; rk;d ausmf pdkuyf sK;d a&;tvkyo
f rm;
0ifvkyfcGifh&onf/
rjyHK;u atmifpdk;OD;tygt0if om;orD; oHk;a,muf&Sdonf/
atmifpdk;OD;atmufu qef;xG#0f if;u ig;wef;ausmif;om;/ aEGwke;f u
&yfuu
G x
f Ju AD',
D kjd yonhf HkrSm a&cJxkyo
f Gm;a&mif;&ao;onf/ olaY tmuf
u Zifrif;MuLu wpfwef;/ use;f rma&;raumif;/ tqkwef ma&m*g ukae&
onf/ wpfwef;usonf/ vufarmif;av;awGu wpfusyv
f k;H yif rjynfhcsi/f
reuftyd &f mxonfEiS hf atmfikw
d wfonf/ uav;om qkad omfvnf; toHu
vlBuD;toH/ olYtar ajymyHkqkdyHktwkid f; vdkufaeonf/ vdkufajymonf/
rsufESmuvnf; uav;rsufESmrsKd; r[kwf/ &ifhaeonf/ olYtaruvnf;
tdyfcsdef tvkyfoGm;csdefrSvGJ yg;pyfu wwGwfwGwf/ tck oHAka'oDcsif;
d aMumif; ajymonf/ aps;taMumif;? &yfuu
G f
qko
d nf/ awmfawmfMum AD'D,kt
taMumif;? armifESrawGtaMumif;? rdb? vifom;taMumif;? aqGrsKd;awG
taMumif;? ykpGefawmifrS wkwfrtaMumif;/ tdrfudk tazmftaygif;ac:
ajymonf/ rvmvQif olu oGm;ajymonf/ tdrrf Smvnf; qef;xG#f0if;?
Zifrif;MuLwkdYESifh ajymonf/ ysif;ovm;awmh rar;ESifh/ tkd;wdkufwm?
wHjrufpnf;vSnf;wm? tdrf&Sif;wm? t0wfavQmfwm rawGU&oavmuf/
avQmfawmhvnf; pkavQmfonf/ a&xnfhaom pOfhtkd; ESpftkd;&Sdonf/ t0Dpd
a&puftrd frS a&ydkuEf Sifh a&vmxnfhvQif wpfcgwav wpftkd;xnhfonf/

wpfcgwav wpf0ufpD xnho


f nf/ tdrfoma&tkd;xJvnf; a&rxnhf/
wpfcgrSrxnhf/ rdef;rom;wefrJh yJjyKwfa&mif;u jyefvmvQifyJjzpfjzpf?
ykpGeaf wmifudk txnfydkYNyD; jyefvmvQifyJjzpfjzpf? aps;u tjyifu udp
wpfckckESifh jyefvmvQifyJjzpfjzpf yg;pyfu wwGwfwGwfajym&if; tdro
f m
wef;0ifonf/
][,f... a&uvnf; r&Sdbl;awmh}
olYtoHMum;rS 'Dbufcef;u tdrfiSm; armifzkef;jrifhwkYdu a&r&Sd
awmhaMumif; od&onf/ xnfhovm;/ rxnfyh g/ onftwkid f; tayghtyg;
oGm;NyD; jyefxGufvmwwfonf/ uav;oGm;vQifvnf; 0wfauswef;aus
G o
f mG ;cyfNyD; avmif;csonf/ NyD;NyD/ reufr;kd vif;
tdraf &SUpOfht;kd xJu a&wpfcu
vQif tdrfoma&xnhf&onfu onfbufcef;rS tdrfiSm;? olwkdYxufvnf;
toufBuD;ol armifzke;f jrifh/ wpfaeYvHk;awmh b,fapmifhxnhaf eEkdiyf ghrvJ/
tvkyfoGm;&ao;onf/
]a[haumif atmifpk;d OD;? nu rif;rsm;NyD; tdrfomxJrSm tefxm;
wm rSwfrdvm;}
oefvsifu aumifav;u onfreufapmapmrSm atmifpdk;OD;udk
ar;aewm armifzkef;jrifh tdyf&mxJu Mum;&onf/
]at;... tJ'gbmjzpfvJ}
'gyJ Mum;&onf/ udk,fhtefzwf udk,af q;zdkY wm0efrod/ tdyf&m
u xNyD; armifzke;f jrihf a&qGJ? a&xnhf oefY&Sif;a&; vkyfaewm aemufaz;
wHcg;0rSm vHkcsnfudk jcHK&yfNyD; Munfhaeonf/ olESifhbmrS rqkdifovdk/
NyD;awmh tdrfa&SUpOfhtkd;rSm a&oGm;csKd;wm awGU&onf/ a&SUaemuf rcse/f
a&uvnf; r&Sd/ a&oHk;uvnf; Murf;csifonf/ olwdkYtwGufawmh ryef;
rBuD;/ a&ukefvQif armifzkef;jrifhwkdY a&wkdifuD oHk;vHk;udk rsufapmif;xkd;
onf/
]a&enf;enf;,lr,faemf}
[kawmh 0wfauswef;ausajymNyD; cyf,al wmhonf/ tJ'gu rjyHK;/
a&,lonf/ t0wfavQmfonf/ csK;d Muonf/ wHcg;zGiw
hf mvnf; Murf;vdkuf
d fxm;aom eH&Hyif wkef[D;oGm;onf/
wm/ armifzkef;jrifhwdkY bk&m;pifku

wpfcgwpf&H xkdeH&Hay:wGif a&vJydkif;vHkcsnf? twGif;cHabmif;bD? b&m


pD,m vmvSrf;wifxm;wwfao;onf/ 0,fygvm; 0g,mBudK;av; 2
udkuf? 3 udkufavmuf0,fNyD; vQyfppfr;D zkdukd rD;zdkcef;xJa&TUygvm;/ r[kw/f
yvyfaygufESifh teD;qHk; eH&Hem;rSm rD;zdkudk BuKd;wkdwdkESifhxm;NyD; csufMu
onf/ xkad e&mrSm armifzkef;jrihw
f kYd {nfhcef;bk&m;pifatmufwnfw
h nhf eHH&H/
wpfcsyfjcm;/ qifajczHk;&yfuGuq
f kdawmh nbufrD; cPcP ysufonf/
rD;rvmrS qlMuylMu za,mif;wkdif wpfwkdifajy;0,fMu/
]OD;... rD;jcpfav; cPavmuf}
vmNyD? qef;xG#f0if;/ tJ'gu rD;ysufonfh nwkdi;f / 0,fxm;
ygvm; opfom;rD;jcpfav; wpfvHk;avmuf/ r[kw/f r0,fMu/ tjyifoGm;
zdkY rk;d &Gmae&ifvnf; xD;cPavmuf iSm;ygOD;qkw
d m cPcP/ olwYt
kd rd cf ef;
udk armifzkef;jrifhiSm;wke;fu pabmf ESpfaomif;cGJ? tdrfvc oHk;&m? rDwmc
wpfa,mufwpf0ufwJh/ pmcsKyfonf/ pabmf&awmh zGm&musJaeaom
acgif;rkd;udk oGyfjym;topfrkd;ay;onf/ tdraf &SU twuftqif;qifhuav;
usK;d wk;d usJwJ ,dkief eYJ jYJ zpfaewmawmif jyifray;/ tdro
f mawmh topfaqmuf
f mu 0g;x&HtpawG usawmhvnf; oefvsiu
f aumifav;
ay;onf/ tdro
u tdro
f m0ifwkid ;f csK;d zJhNyD; puLtpm; oHk;aeawmh Mum&if ukeaf wmhrnf/
owif;pmr,l? Avmpmtkyrf &S/d Avmpmtkyt
f a[mif;&Sad wmhvnf; qef;xG#f
0if;wdkY? Zifrif;MuLwkdY [mawG ukvm;qkid frSm a&mif;pm;onf/ pmtkyf?
pm&Guf? pmwrf;ta[mif; r&Sd&ifvnf; a&oHk;ygvm;/ ckawmh wkwfrSwJh/
wkwfoHk;&rSwJh/ oGm;aumufygvm;/ vrf;rSm wkwfww
kd kwpf / 0g;jcrf;jym;/
ckawmh tdro
f meH&x
H &Hu 0g;pawGukd aeYpOf csK;d zJo
h kH;aewm/ aumif;rvm;/
tjyHK;uawmh wu,fhudk rvG,f/ vukef tdrfvcoHk;&may;NyD;
(wpfywfrQ)tMumqkv
d Qif aemufvtwGuf tdrv
f c BudKwif[kqu
kd m ay;yg
OD; wpf&m/ ay;ygOD; ig;q,f/ &Sad e&ifawmh taMumif;r[kw/f armifzke;f jrifh
rSmuvnf; vpmESihf rdom;pkoHk;a,muf pm;a&;aomufa&;u renf;
kef;ae&wm/ r&SdvkYd r&Sdbl;ajymawmh ynmay;onf/ onfbufcef;u
uufqufzGifh oDcsif;em;axmifaevQif pufukd Murf;Murf;csKyfonf/ reuf
tdyfaewkef; acgif;&if;Murf;jyifrSm Zifrif;MuLav;u w'kef;'kef;jrnfatmif

acgufwHakY cgufjyef ajy;aewm rwm;/ armifzke;f jrihu


f tdraf &SUcef; bk&m;pif
atmuf Murf;jyifrSm tdyfwm/ olwdkY tdyf&mxcsdef zsmawGvyd fNyD; Murf;jyif
udk aqmifh zkecf g? Murf;ydk;cgwmuvnf; w'ke;f 'ke;f / rDwmcjzwfykid ;f vmvQif
51 usyf usonf qkdygawmh/
]tpfra&? rDwmc 19 &ufaeY aemufqkH;aqmif&r,f? ay;}
tjyHK;\ toH/ ay;ayawmh 51 usyf/ olu wpf0ufrxkwf/ onfbuf
cef; tdrfiSm;u tjynfhay;/ vukeftdrv
f cay;awmhrS 25 usyfavQmh
olYudkay;/ armifzkef;jrifhZeD;uawmh usdwfcHae&&Smonf/
rdom;pk acR;enf;pmav;pkNyD; tjzLtrnf; epfyGeftrsKd;tpm; 14
vufr kyfjrifoHMum;pufuav; 0,fNyD; armifzkef;jrifhwkdY tysif;ajy
MunfhMuonf/ olwkdYudk vmMunfhcsif MunfhzdkY wHcg;zGifhay;xm;onf/
zsmcif;ay;xm;onf/ atmufusw,fvkdYrsm; xifvkdYvm;? bmaMumifhvm;
awmh rqkdwwf/ ti,fqHk; Zifrif;MuLav;u vGJ wpfa,mufrS
vmrMunhf/ Zifrif;MuLuvnf; vmawmh aumif;aumif;xkdifrMunhf/
tdrcf ef;xJ 0ifonf/ rD;zdkacsmif0ifonf/ upm; aumif;aom tao;trTm;
av;rsm;awGUvQif vufz0g;av;rSm qky
f 0Sux
f m;wwfonf/ armifzke;f jrifh
wkYd bmrSrajymyg/ Zifrif;MuL vmrMunfhonfh nrsK;d qkdvQif qef;xG#0f if;
u aemufovdk ajymifovdkESifh yifr rD;cvkwfudk kwfw&uf xydwfypf
wwfNyD; ]aMomf... rawmfvdkY... rawmfvkdY... uefawmh...uefawmh}[k
atmfum jyefzGihfay;wwfonf/
zdk;wifat;uawmh nn tdyf&m0if bk&m;&Sdcdk;csdefawmh rSefwwf
onf/ ig;yg;oDvcHawmh tpDtpOfawG a&SUaemufajymif;jyef/
]ewf vl jA[m ow0gtm;vHk; usef;rmcsrf;omMuygap}
arwmydkYuawmh rysuf/ ol bk&m;&Sdcdk;NyD; cPtMum olYtpfudk
yJavSmfrl;NyD; tdrfay:wufvmawmh ratESrESihf qJ&jyefawmhonf/
]a[haumif irl;? 'DtdrfrSm rif;tBuD;qHk;? toHk;rusqHk;/ tdrf
a&mif;NyD; a0pkcGJNyD; pD;yGm;a&; vkyfOD;rwJh/ a[haumif jrJjrJrSwfxm;? ig
raorcsi;f 'Dtdrfudk b,fawmhrS ra&mif;bl;/ b,fESodef;&& ra&mif;bl;
rSwfxm;}

wpfcgwpfcg rjyHK;ESihf pum;rsm;awmhvnf; tpfrudk bmajymvJ


qkdawmh...
]romr? aomufuef;r? aemufvif,lNyD; uav;awG acG;jzpf
atmif vkyfzkYd wmplaewJhaumifr/ rSwx
f m; eifhudk 'Dtrd af &mif;jzpf&ifvnf;
b,fawmhrS a0pkray;bl;qkdwm rSwfxm;} wJh/ qifajczHk;&yfuGufuav;
qkdayr,fh ysOfaxmifoGyfrkd; rD;ygonfh tdrfav;qkdawmh olwkdYpdwfxJ 10
odef; ywf0ef;usifrSef;xm;[ef wlonf/ opfawGuawmh raumif;awmh/
rD;uRrf;opfawG/ [dk;wpfcsdef armifzke;f jrifhwdkY vmraerD 3 ESpfavmufu
olwdkYwpftdrfwnf; rD;vefYzl;onfwJh/ rD;avmifzl;onfwJh/ t&yfu Ekdif
rD;Nidrf;oGm;NyD; olwkdY 1 v tjypf'PfcH&zl;onfwJh/ pdwfxdcdkufp&m/
vlrIa&;t& awG;qMunfhrdonf/ tdrfydkifajrydkif &SdonfuvGJ
rdbrJh tkyfxdef;oluif;rJh/ tdrfaxmifOD;pD;uif;rJhaom oem;p&m armifESr
wpfawG ygvm;/ pD;yGm;a&;uvnf; rajyvnfMu&Sm/ &yfuGufrSm? vlrI
ywf0ef;usifrSm tm;i,fpdwf? rcHcsifpdwfuav;awG &SdaeMu&&Smaom
armifESrrsm;/
b0tay;tajctaeu onfvdkjzpfvmawmhvnf; olwdkY pdwfae
pdwfxm;awG oGijf yifvuPmawG? jyKrlusifhMuH aexkdifajymqkdyHkawGu
ta&miftaoG;wpfrsKd; jzpfaumif;jzpfaeayvdrfhrnf/
reuftdyf&mx? a&rkd;csKd;? aps;oGm;ay;NyD; vG,ftdwfvG,fum
tdrfrSxGuf? nrdk;csKyfrS tdrjf yefa&mufwmu armifzke;f jrifh/ olwYEkd Sifh aeYpOf
xdawGUcHpm;ae&wmu armifzkef;jrifh\ZeD;ESifhom;/ onfawmh rdom;pk 3
a,muf qHkpnf;rdcsdef we*FaEGaeYrsKd;rSm wkd;wdk;oufom usdwf aqG;aEG;
Muonf/
]uRefrvnf; udk,cf si;f pmygw,f/ uRefrwko
Yd m olwv
Ydk kd b0uHu
ay;cJ&h if olwdkYvkd jzpfaerSmyJ/ 'gaMumifh om;av;udkvnf; azsmif;zs&w,f/
om;&,f? olwkdY oem;ygw,fvdkY/ om;u uav;qkdawmh wpfcgwpfcg
vnf; a'goxGufwmaygh/ 'gayr,fh om;u em;vnfcGifhvTwfwwfyg
w,f/ 'gaMumifhvnf; 'Du ajymif;wJhxd olwkdYudk bmrSrajymbl;vdkY
qHk;jzwfxm;ygw,f}[k ZeD;onfu armifzkef;jrifhudk ajymonf/ om;u

vnf; ]om;wkdYu tdrfiSm;yJ azaz&,f/ olwkdY&yfuGufxHk;pH tdrf&SiftdrfiSm;


pmcsKyfcsKyfwkef;u olwdkYvrf;xJu vlBuD;wpfa,mufajymwm om; rSwfrd
ygw,f}[k ajymawmh armifzkef;jrifhu bmrsm;ygvdrfhqkdNyD; ar;rdonf/
]tdrf&SifeJY tqifajyonfjzpfap? rajyonfjzpfap tdrfiSm;awG
bufu raysmaf jcmufv aysmfajcmufv aysmf&if ajcmufv? wpfESpf pmcsKyf
qufcsKyf&r,f qkdwmav} wJh/ om;ajymrS armifzkef;jrifh jyHK;rdonf/
tdrfiSm;b0 jyefawG;qMunfhawmh olwpfyg; t&dyftm0gorSm
aysmfajcmufvqkdwm &SdEkdifyghrvm;/
a[mtck yJavSmfomru [dkaumifav; atmifpdk;OD;yg aomuf
wwfvmNyD/ tdrfomxJrSm tefwwfvmNyD/ aeYpOf tdrfomaq;? tdrfom
a&tkd; a&jznhfae&wJh tdrfiSm;wpfa,muf&JU b0udkvnf; (i,folBuD;ol
tomxm;) tdrfBuD;&Sifrsm; oem;nmwmwwfMuygap/
aqmif;0if;vwf
trSwf 56? ZGefv? 1994
a&TtjrKaw

ol qHk;NyD...wJh/
]"l0HMu,fem;rSm jrifae&wJh cyfreSd frSdef Mu,fav;[m udk,f&JU
Mu,fav;aygh/ olrESpfwkef;u tJ'DrSm r[kwfbl;/ NyD;awmh 'gxufvnf;
vif;ao;w,f/}
...xdkodkY ajymqdkNyD;aomtcg wdrfpifaom naumif;uif\
vif;vufaeaom Mu,fyGihrf sm;udk armharQmMf unfv
h suf ol*pfwmudk wdk;oJhpmG
wD;cwfygonf/ NyD;awmh wnfNidrfat;csrf;aom olYtoHjzifh ESpfav;q,f
t*FvdyfoDcsif;wpfyk'fudk qdkonf/ oDcsif;emrnfu "Look for a star"/
]b0eJY &Sifoefae&jcif;[m t"dym,frJhvmwJhtcg....
b0&JU a&pkefrSm rif;udkrif; arQmypfvdkucf sifvmwJhtcg...
rif;tem;rSm tm;vHk;r&SdMuawmhwJhtcg...rif;
Mu,fav;wpfyGifhudkMunfhvdkufyg...}
Nidrf;csrf;aom nwpfn/ &efukefNrdKUv,faumifu &Spfxyfwdkuf
acgifrk;d wpfckay:rSm? tylaiGaY EG;aEG; useaf eao;onfh oGyjf ym;ay:vSJavsmif;
&if; olYoDcsif;udk cHpm;vsuf Mu,fyGif;rsm;udk ai;armMunfhaeonfu
bmrSef;rodcJhaom t"dym,f &SdaecJhonf/
xdkpOfu uRefr q,fih g;ESprf jynfah o;cJ/h xdknu acgifrf k;d jyifay:

rSm uRefrwdkYESifhtwl azazvnf; &SdaecJhonf/


]wpfa,mufwnf; usef&pfNyDvdkY rif;odvdkuf&wJhtcg...
tm;vHk;u rif;udk pGefYoGm;MuwJhtcg...
rif;vrf;udk vrf;jyzdkYwpfa,mufawmh &Sdaeygao;w,f...
rif;...Mu,fav;wpfyGifhudk Munfhvdkufyg..}
... ... ...
]rif; tvkyftqifrajybl;vm;../ wu,fqdk rif;u *pfwm
wD;pm;zdkYaumif;wm}
azazajymawmh olaMuuGJpGm &,farm\/ oGyfjym;csyfay:
*pfwmcsvdkufawmh xdoH vHk;0rMum;vdkuf&/ weffzdk;BuD;rm;vSaom
,mrm[m*pfwmu ESpftawmfMumcJhNyD qdkaomfvnf; topftwdkif;
awmufajymifaeonf/
]uRefawmfu bmrSr[kwfwJhaumifyJ tpfudk&m bmrSr[kwfwJh
vlwpfa,mufu b,folrSr[kwfwJh vlawGeJYaygif;NyD; *pfwmwD;awmif;
pm;zdeYk nf;vrf; wpfckwnf;&Sad wmhwmyJ/ wu,fawmh uReaf wmfu *pfwmrSm
vlwpfa,muf r[kwaf o;ygbl;/ toHuvnf; tqdkawmfjzpfzkYd rwefrSe;f
uRefawmf udk,fhudk,fudkawmif odaewm...}
]igodoavmufawmh rif;wdkY 'DZdkif;orm;awG tqifajyaewm
ygyJ..}
]'gawmh..[kwfuJh..ajyovdkvdkygyJ tpfudk.../ 'gayr,fhAsm...
ae&mwum tESdrfcH&wmeJY/ acgif;yHkjzwfcH&wmeJY/ ckwHk;tvkyfcH&wmeJY..}
ol aq;ayghvdyf rD;ndonf/ aiGawmifwHqdyf aq;ayghvdyfudk
yef;a&mif *ufprf D;jcpfuav;ESihf rD;njd cif;jzpf rD;cdk;aiGYawGu navnif;
xJrSm kwfjcnf;upOfhuvsm; vTifhygaysmufqHk;oGm;Mu\/
]...uRefawmf pdwf"mwfusaecJhwm ESpfeJYcsDNyD}/
]'geJY tbGm;BuD; aeaumif;w,f r[kwfvm;/ ignbuf
acsmif;oHrMum;&wm tawmfMumNyD}
]tpfudk owdrxm;rdvdkYaerSmyg/ ararh tajctaeu ydkqdk;vm
w,fAs/ tm;vnf;enf;onfxuf enf;vmw,f/ acsmif;qdk;wJhtcg aoG;

vnf; ydkrsm;vmw,f...aq;zd;k uvnf; awmfawmfaxmifvmwmyJ..NyD;awmh


uRerf bufvn
S
hf ]at;vmNyD uav;..atmufqif;awmhav}[k qdkygonf/
av;eufaomtMuifemw&m; tjynfhygonfhtoH/
olu uRefrudk ]uav;}[kyJ ac:onf/ olu azazxuf
&SpfESpfomi,f\/ toufESpfq,fhajcmufESpf &SdNyDjzpfaom olYudkuRefru
pdwx
f J? uRefrxuf av;ig;ESpf ydkBuD;ol wpfa,mufvdkom oabmxm;
aerdonf/ 'gu..tom;jzLjzL ydeyf defyg;yg;? t&yfjrifhjrifh? av;euf wnf
Munfaom olrY sufEmS wdkYaMumifh r[kwf/ lyaA'bmomwGJjzifh odyb
H &YJG cJNh yD;
f m&Sad o;aomaMumifv
h nf;
NrdKUxJ oHk;q,fEh pS v
f rf;rSm 'DZkid ;f a&;ouf av;ESpo
r[kwf/ ta0;a&mufaeaom armifESrrsm; pGefYy,fxm;&pfonfh tqkwf
uifqm jzpfaeaomfvnf; toufodyfrBuD;ao;aom rdcifukd wpfa,muf
wnf; jyKpkvkyaf uR;ae&jcif;aMumifv
h nf; r[kw/f olu tjyifrmS olt
Y &G,f
xuf q,fESpfavmuf ydk vlBuD;qefaomfvnf; olY tara&SUrSm q,fESpf
avmuf ydkuav;qefonfukd uRefr jrifawGYae&avh &Sdjcif;aMumifhvnf;
r[kw/f
f J
bmtaMumif;aMumif[
h k raocsmaomfvnf; xdkpOfu uRefrpdwx
rSm ]t&G,f}[laom uefYowfcsufaMumifh olESifha0;uGm roGm;vdkyg/
uRefrawG;aewkef;/ azazu cyfa0;a0;rSm jrifae&aom a&Twd*HkapwD
awmfBuD;qD arQmfai;aewke;f / olu uRefrudk jyHK;vsuf xyfajymonf/
]uav;...? oGm;tdyfawmhvdkY udk,fajymaew,f}
tJ'DESpfrSm/ (olESihf ab;csif;uyfvsuf tcef;odkY uReffrwdkY ajymif;
vmNyD; olESifh &if;ESD;cifrifcJh&aomESpf) Zlvdkifvavmufu ausmif;rS
tdrt
f jyef vrf;avQmufvm&mrS uRefrb0\ yxrajrmufjzpfaom &nf;pm;
pmwpfapmifukd pwif&&Scd o
hJ nf/ uRefr oli,fcsi;f wpfa,muf tultnDjzifh
uRefrf rodatmif vG,t
f dwfxJ xnfhay;cJhjcif;jzpf\/ pmESihf ywfouf
ararh tjyif;txef qlypl um;aMumifh aMuuGJjcif;wpfckom cHpm;cJh&onf/
uRef r id k o nf / td r f a &S U 0&ef w mMurf ; jyif r S m xd k i f v suf
0rf;enf;qdkYepfpGm idka<u;cJhjcif;jzpf\/ b,frQMumoGm;onfrod/
]uav;...pmwpfapmifrdoGm;vdkY tqlcH&w,fqdk}

El;nHh wnfNidraf om toHukd Mum;vdku&f onf/ wpfzuf0&efw


f mrSm
ol/ &SufcJo
h ifhonf xifaomfvnf; xdkpOfu &Suf&GUH zdkY uRefr owdr&cJyh g/
]tif;..[kwfw,ff OD;rsKd;&m../araru odyfvGefwmyJ/ orD;
r[kwfwm vkyfwmvnf; r[kwfbJeJY}
]r[kww
f mvkyrf S tqlc&H aMu;qdw
k m r[kwaf o;ygbl; uav;&JU/
a&SUavQmuf avmuBuD;rSm nnf;[kwfwmvkyfwmvkyfvkyf? r[kwfwmbJ
vkyv
f kyf tqlc&H rSm trsm;BuD;yg/ nnf;taru rqlvnf; avmuBuD;u
qlrSmyJ/ ...NyD;awmhvnf; r[kww
f mvkyfrS xdkux
f kduw
f efwef tqlc&H r,f
qdk&ifa&m..nnf;u ridkbJ aerSmwJhvm;}
ol NyHK;vsuf ajymonf/ racsmarmaom rsufESmonf bmaMumifh
onfrQ MunfhvdkY aumif;oGm;vJrod/ olY pum;aMumifh uRefr ]awG}oGm;
onf/
][kwfw,faemf..OD;rsKd;ajymwm [kwfw,f/ 'gayr,fh tJ'Dvdkqdk
orD;u idkp&m&Sdwmawmif ridk&awmhbl;vm;}
]idk&ygw,f uav;...'gayr,fh wwfEdkif&ifawmh ridkwm
taumif;qHk;aygh/ ridkbJ raeEdkifvkYd idkw,fqkv
d nf; wwfEkdif&if udk,if dkwm
vlrodapeJYaygh}
kd m vload wmhvnf;
]ridkbJraeEdkiv
f kYd idkvku
d &f NyDyJ OD;rsK;d &/ udk,if w
bmjzpfovJ}
]...nnf;aysmn
h hw
H ,fqw
kd m vloo
d mG ;rSmaygh uav;&,f/ odawmh
nnf;&JUaysmn
h hrH u
I kd tcGit
hf a&; wpfck taeeJY toH;k csomG ;Muawmh rSmaygh.../
udk,fidkwmvnf; vlodoGm;cJhzl;w,f orD;/ tJ'DodoGm;wJhvlu udk,fudk
xyfcgxyfcg idk&atmif vkyfawmhwmyJ...}
arar qlcJhorQudk uRefr arhoGm;NyD/ pdwf0ifwpm;jzifh olY teD;
0&efwm tpGef;odkY uRefr a&TUxdkif\/ ol uRefrrsufESmudk tMunfhjzifh
pl;prf;&if;...
]nnf;u odcsifvdkYvm; uav;}
uReffr acgif;ndwfjyvdkufygonf/
]tif;...[dk;a&S;a&S;wke;f u...vdYk tpcs&D avmufeD;yg; wpfcsed w
f ke;f

u udk,fwdkY rdom;pkeJY cifw,fqdkHk cifcJhMuwJh rdom;pk wpfpkxJ rSm


udk,fxuf oHk;ESpfavmufBuD;wJh udkwdk;eJY &G,fwlavmuf&SdwJh 0g0gqdkwJh
trsKd;orD;wpfa,muf &SdcJhzl;w,f/
udkwdk;u tm&ftkdifwD wufaewkef;/ atmifpm&if; xGufwkid f;rSm
dk;vf0rf;wl zdkufMum; tjrJ&wJh tem*wftwGuf tvm;tvm trsm;BuD;
&SdaewJh vlcRef vlaumif;av; jzpfaewkef;rSm 0g0geJY olrY b
d awGu udkwdk;udk
pdwful;,OfcJhMuw,f/
tJ'Dwkef;u 0g0gu tD;ar*smeJYausmif;wufaewkef;/ udk,fu
q,fwef;a&mufNyD/ tJ'DrSm 0g0gu udk,fhudk t*Fvdyfpmvmoifay;NyD;
udkwdk;eJY eD;pyfzdkY BudK;pmcJhw,f/
0g0gu vSw,f/ t&yfjrifhjrifh/ qHyift&SnfBuD;eJY/ t0wfftpm;
taetxdkifuawmh a&S;rqefygbl;/ 0g0geJY olY rdbawGu bmpdwu
f l;,Of
cJhMuovJqdkwm udk,fuawmh b,fodrSmvJ/ udk,f... 0g0gudk cspfrd
oGm;w,f/
uRefr&ifxJ aEG;oGm;onf/ olYpum;udk 0ifaxmufay;rd\/
]'geJY...}
]'geJY udk,o
f Dcsi;f awG a&;wwfvmawmhwmaygh/ rajym&Jayr,fh
ol odvdkodjim; qdkNyD; tJ'DoDcsif;awGudk cPcP qdkjywmaygh/
0g0gu oGm;p&mvmp&m &Sd&if udkwdk;udk tazmfac:w,f/
udk,fuvnf; MuHzefNyD; olwdkYeJY r&ru vdkufwmyJ/
'gayr,fh udkwdk;eJY0g0g ESpaf ,mufwnf; vrf;xGufwm cPcP
d avmufbJ/
yJ/ udk,feJY0g0g ESpaf ,mufwnf; vrf;xGu&f w,fqdkwm r&So
'DrSm ywf0ef;usifu udkwdk;eJY0g0gudk wpfrsKd;wpfrnf owfrSwfaeMuNyD/
udk,u
f awmh bmrSrodbl;/ 0g0gu 'gawGudk oabmusaewkef;rSm udkwk;d
u udk,fhr&D;eJY &nf;pm;jzpfoGm;awmhw,f/
trSefrSm olu dk;om;ygw,f/ 0g0ghudk wu,fudk rdwfaqG
wpfa,mufvdk oabmxm;cJhwm taotcsmyJ/
tJ'DrSm 0g0g &SufoGm;w,f/ olu olYpdwful;awGeJYudk udkwdk;
odomG ;w,fxifNyD; &Suw
f ,f/ ywf0ef;usiu
f olYukd udkwkd;tdrf aeYwkid ;f vm

aewmawG? udkwdk;eJY wGJoGm; wGJvmvkyfaewmawG 'Davmuf jrifxm;NyD;rS


odumusw,fqdkNyD; emMunf;oGm;w,f/
'Dwke;f u 'gawGudk udk,fa&m? udkwdk;yg rodcJhMuygbl;/
'gayr,fh 0g0geJYudk,fwdkY? udkwdk;wdkY tajctaeu bmudkrqdk
rodcsifa,mifaqmifNyD; yHkrSet
f wdkif; qufaevdkY&wJh tajctaeqdkawmh..}
ol uRef r buf vSn f hN yD; ...]udk , f u Hqd k ; oG m ;w,f . ..tJ 'D
tjzpftysufawGMum;xJ? udk,u
f q,fwef; pmar;yGJBuD;rajzcif wpfywf
tvdkrSm t&JpGefYNyD; 0g0gudk &nf;pm;pm ay;cJhrdw,fav}[k ajymonf/
bmqufjzpfonf rod&ao;bJESifh pum; wpfcGef;aMumifh uRefr
aemufwpfBudrf idkcsifvmygNyD/
]0g0gu olY ydkufqHtdwfeJY pmtkyfawGudk pm;yGJay: jyefcsvdkuf
w,f..} NyD;awmh pm;yGJrSm jyefxdkifNyD; udk,fhpmudk udk,fa&SUrSm csufcsif;
zwfawmhwmyJ/ 0g0g odyf&ufpufwmyJ/ udk,hpf mudk toHxGuf zwfw,f
uGm/ NyD;awmh pmqHHk;awmh rsufESmwnfwnfeJY udk,fhudk pdkufMunfhNyD;
]irsKd;? rif;[m awmfawmfapmfum;&Jygvm;/ Armpum;yHk wpfcku acG;onf
xrif;auR;aom vufukd rudkuv
f kYd qdkxm;w,f/ rif;u acG;xufawmifrS
edrhaf o;wJh aumifyJwJh/
S fvku
d w
f m/
awmuf... (ol wufwpfcsuf acgufonf/) udk,f&u
udk,fodyfcspf&wJholu tJ'Dvdk ajymvdkufvdkY 0rf;enf;vdkufwm/ pdwfxJrSm
emMunf;zdYak wmh enf;enf;rS owdr&bl;/ olaY &SUrmS wif pm;yGaJ y: arSmufcsNyD;
udk,ftm;&yg;& idkypfvdkufawmhwmyJ/
..at;/ tJ'Dwkef;u olYrsufESm[m pOf;pOf; vJvJeJY NyHK;aerSmyJ/
udk,fu acgif;iHkYaeawmh rjrifvdkuf&bl;av/
udk,if kw
d m tawmfMumw,f/ em&D0ufavmuf Mumrvm;yJ/ olu
udk,fha&SUrSm at;at;aq;aq; xdkifapmifhaecJhw,f/
tif;..tm;vHk;NyD;vdkY udk,facgif;jyefarmhvdkufwJh tcgrSm 0g0gu
udk,fb,fvdkrS xifrxm;wm wpfckudk xvkyfawmhwmyJ/...rif;b,fvdk
xifovJ uav;.../ 0g0g[m El;El;nHhnHhav;NyHK;NyD; olYydkufqHtdwfxJu
vufukid fyk0gudk xkwfw,f/ NyD;awmh udk,fqDavQmufvmNyD;...udk,fhudk

rsuf&nf okwfay;awmhwmyJ/ NyD;awmh ar;w,f/


]irsKd;...rif; ighudk wu,fcspfovm;}wJh/
olYtoHawGu idkaeovdk jzpfaecJhygNyD/ uRefruawmh b,ftcsed f
uwnf;u pidkaerdovJ qdkwm udk,u
hf k,
d u
f k,
d f rodawmh/ uRefr aMuaMu
uGJuGJ idkaerdcJhjyefNyD/
olYpum;oHu idkoHESifha&m vHk;axG;xGufay:vmjyefonf/
pum;udak wmh oltvGet
Yf vGef tm;,lNyD; ajymvdku&f onfrmS tvGeaf ocsm
yg\/ xdkpum;uawmh...
]udk,f 0rf;omtm;& ajymvdkufw,f...r0gudk..uRefawmf...
t&rf;cspf..wm..yg..vdkY}
rdepftenf;i,fMumatmif uRefrwdkY twlidkcJhMuonf xifonf/
aemufawmh ol uRerf udk vSnhMf unfhawmh olrY suEf SmrSm t&Su&f yd u
f kd jrif&\/
odkYaomf [efrysufpGmyif El;El;nHhnhH qdk&Smonf/
]awmfNyDuGm..udk,fhudk cGifhvTwfaemfuav;}wJh
aemuf a wmh xd k t aMumif ; ud k b,f a wmh r S pum;rquf
jzpfcMhJ uawmhyg/ jrefrf mAD'G ,
D ku
d m;rsm;vdk Zmwffodr;f udk rSef;&cJNh yD jzpfovdk
olYpdwfudk jyefvnf temw& rjzpfapvdkaomaMumifh jzpf\/ NyD;awmh
uRefrESvHk;om;udkvnf; aemufwpfBudrf 'Pf&m xyfr&csifawmhyg/
tjzpftysuf jzpfyGm;cJhNyD;aemufrSm olESifh uRefr tvGefYtvGef
&if;ESD; oGm;cJhMuygawmhonf/
olYzcif uG,fvGefcJhtNyD; ESpfvwdwd tMumrSm olaemufqHk;ESpf
pmar;yGJBuD;ajzqdk NyD;pD;cJh\/ ol atmifaMumif; atmifpm&if;xGufNyD;
ig;vausmf? ajcmufvavmufrmS olw
Y pfO;D wnf;aomnDrav;u vufxyf
NyD; rauG;NrdKUokYd ajymif;a&TUomG ;onf/ aemufawmh olY oli,fcsi;f wpfa,muf
\ atmhzq
f ufzvif tvkyfwdkufodkY 'DZdkif;q&mtjzpf tvkyf0ifcJh\/
olwdkYtdrf {nfhcef;xJu olYtvkyfpm;yGJab;rSm uRefr &yfMunfh
aewke;f u ol ]a&Te*g; rkew
Yf ku
d }f qdak om rkeYw
f ku
d w
f pfck\ bl;cG?H tdww
f q
H yd ?f
h nf/ tjzLa&mif? teufa&mifwkYjd zifh a&;aom uwfxl
ydkpwmwdkYukd a&;aecJo

'DZkid ;f pm&Guaf y:rSm qDprd pf uLyg;udk uyfNyD; ta&mifawG avQmufjc,fonf/


]tJ'Dwkef;u udk,ftESdrfcHvdkuf&wm..uav;a&/ 'Daumifu
oli,fcsif; qdkayr,fh odyft&if;ESD;BuD;awmh r[kwfbl;/ 'gayr,fh
awmfawmfhudk rdkufdkif;wmyJ/ onf;rcHEdkifawmhwJh tqHk;rSm udk,ftvkyf
xGufjzpfcJhw,f}wJh/
aemufawmh yHkEdyS fwdkufwpfckrSm NrdKUe,fr*Zif; pmtkyf twGuf
ol 'DZkid ;f vkycf jhJ yefygonf/ wdku&f iS u
f vufoyfarG;xm;aom 'DZkid ;f q&mudk
ol tvkyfoifay;cJhovdk jzpfoGm;\/
udk,fhvl tawGYtBuHK&NyDqdkawmh wdkuf&Sifu olYudk uefxkwfcJh
onf/ aiGaMu;t&vnf; olrsm;pGm acgif;yHkjzwf cHc&hJ ygonf/ aemufawmh
olausmv
f nf; rausmMf um;? rQwaom vkycf vnf; r&aom vkyif ef;'DZkid ;f rsm;
a&;onfh avmuxJrSm ]&yfwnfjzpfHk}tajctaeav;jzifh &yfwnfcJh&
jyefygonf/
rifxnfah &;&aom iSuEf w
I o
f D;yHk uavmifoGm;rsKd;ygonfh uGeyf g
cRefudkoHk;NyD; pmvHk;rsm;jzpfvmatmif uRefrvSnfhMunfhonf/ uRefr
vufzrdk;ay: tkyfudkifxm;aom olYvuffrsm;u aEG;axG;El;nHhae\/
pmvHk;vSnfhaomtcg &&pf? ,yifh paom rsOf;ajzmifhrsm;ESifh 0paygufwdkY
uJhwdkYaom tpufrsm;udk csefvSyfxm;cJh&onf/ uRefru ]OD;rsKd; tbdk;BuD;
jzpfaeNyD}[laom pmaMumif;udk a&;vdkufonf/ olu ]uav;uawmh
wu,fh csmwdwfuav;yJ jzpfaeao;w,f}[k jyefa&;jy\/ NyD;awmh
cyfwnfwnfjzifh...
]&ufaygif;av;axmifavmuf a0;aeao;w,f uav;&m/
a&SUa&mufaewJh vlu taMumay;csifvkYd 'grSr[kwf apmifhac:csifvdkUvnf;
r&/ aemufvluvnf; a&SUvludk rDzdkYqdkNyD; 'kef;pdkif;ajy;vdkY r&wJh
wpfckwnf;aom ajy;yGJ[m ]t&G,f}yJaemf...}ajymonf/
rnfodkYqdkap wuodkvaf &mufawmh uRefr t*Fvdyfpm t"du
bmomwGJ,ljzpfcJhjcif;uawmh olYtay: rdk;ajzmifhaom oabm;xm; &Sd
r[kwfyg/ oluawmh ]uav;vnf; 'DykwfxJ a&mufoGm;NyD/ 'DyJjzpf

vmrSm...}[k bmvdkvdk usDp,favonf/ olY udk,fa&;ordkif;xJu


]0g0g}qdkaom trsKd;orD;udk ola&m uRefryg rarhMuao;aMumif; tvdkvkd
odaecJhMu\/
ausmif;wufNyD; ESpyf wfavmuftMumrSmawmh ol vmvnfonf/
vlrsKd;pHk? ta&miftaoG;pHk a&mIyfaeaom &efukefwuokv
d f(vIdife,fajr)
ausmif;0ef;xJrSm olYukd b,folrS owdrxm;rdMu/ uRefr vIu
d v
f du
I fvSJvSJ
aysmfoGm;cJhwmawmh trSefyJ jzpfonf/ tJ'DrSm olpajymonfh yxrqHk;
pum;u ]uav; 'DrSmaysmf&JUvm;}wJh/ uRefr b,fvkt
d ajzay;cJhonf
Ykd movJ
qdkwm aocsmrrSwrf ad omfvnf; tJ'aD eYu ol ausmif;udk bmjzpfvv
qdkonfhudpESifh ywfouf olESifhuRefr bmrQrajymjzpfMuwmawmh
aocsmrSwfrdaeonf/ tpydkif;tcsdefrSmawmh wpfywf wpfBudrf? ESpfBudrf/
aESmif;ydkif; umvrsm;rSmawmh ol aeYpOf ausmif;tjyef vmBudKawmhonf/
]udk,fvmwm uav; auseyf&JUvm;}[k ol cPcPar;wdkif;
cPcP acgif;ndwfajzcJh&\/
... ... ...
] Look for a star oDc sif; xJ uvd k ? ud k , f M u,f a v;Munf hN yD;
qkawmif;vdkufwm...}
1984 arvavmufrSm jzpfonf/ tJ'Dpum; Mum;&awmh uRefr
&ifckerf cd w
hJ m/ wpfNydKifwnf;rSm wpfckwpfck jyefajymvdku&f rSmudk bmaMumifh
rSef;rod? aMumufaecJhrdwm/
]'gayr,fh udk,f jyefqkawmif;ygw,f/ ]udk,fqEawG rjynfh&
ygapeJY}vdkY}
olaY rar qHk;awmh olwdkYtcef;rSm ol wpfa,mufwnf; usefawmh
\/ roifhawmfawmhaomaMumifh olESifhuRefr ausmif;tjyefvrf;rSm om
awGYMu&awmhonf/ ESpfckESpfq,f vlYoufwrf;ESifhpmvdkuv
f Qif wu,fh
umvwdkav;/..tJ'Dumvwdkav; tqHk;rSm...
]udk,f'Du ajymif;&awmhr,f uav;}
pD;qif;aeaomaoG;? a&GUvsm;aeaom tcsdew
f dkYudk &yfwefaY paom
rdk;Ncdr;f oH r[kwfcJhonfh rdk;Ncdrf;oH/

]uav;...uav;}
ntcsdefjzpfcJv
h Qif a<uusvmaom Mu,fuav; wpfyGihaf wmifrS
vrf;rSm wefY&yfqJ &SdOD;rnf/ tcsdefumvESifh uRefrudk ol vIyfEdI;awmh
]uav;...bmjzpfoGm;wmvJ}olYpum;tqHk;rSm rsuf&nfrsm;tm;wm;r&
acsawmh/ tcef;a&mif;jzpfNyDaygh/ OD;rsKd; rEav;ajymif;jzpfNyDaygh/ orD;udk
bmjzpfvdkY BudKrajymcJhwmvJ/ bmjzpfvdkY.../ ar;cGef;rsm; rvdktyfawmhyg/
]'Dvked yYJ J cGcJ mG Mu&rSmyJ uav;&,f..b0rSm wpfBudrrf u &Scd o
hJ vdk
&Sv
d nf;&SdvmOD;rSmyg...}
olYESpfodrfhpum;u 0wKawGxJrSmom &SdzdkYaumif;onfh yHkpHrsKd;/
uRefru l;rdkufpGm...
][ifhtif;...orD;u 'DwpfcgyJ &Sdwmyg}
uRefrpum;udk uRefrrcsufcsif; jyefjyifrdonf/
][ifhtif;...r&Sd&ygbl;...r&Sdcsifbl;}
pum;quf puefYtenf;i,f jywfoGm;NyD;rS...
]r&SdvdkufygeJY OD;rsKd;&,f...}
]... ... ...
... ... ...}
][if..(olyY kck;H udk udkiv
f yI rf v
d su)f r&Sb
d ;l r[kwv
f m; OD;rsK;d &,f..
orD;udk r&Sdbl;vdkY ajymprf;yg..}
uRefr olYrsuEf Smudk pdkufMunfhrdonf/ uRefr tBudrBf udrfjrifzl;?
pGJvrf;zl;aom wnfNidrfjcif;? at;csrf;jcif;/
]uav;...udk ,fw dkYu vrf;avQmuf&if ;eJY vrf;rMunf hbJ
tdyfrufrufaecJhwm..rufzdkYraumif;wJh tdyfruf&SnfBuD;/ toHk;ruswJh
tdyrf uftpkwftjywfBuD;yg/ udk,fwdkYtwl rufcJhMuovdk twl vefYEI;d vm
MuzdkY aumif;ygNyD/}
raumif;ygbl;/ vHk;0raumif;ygbl;/ vefYEId;awmhvnf; bmjzpf
ovJ/ 'g tdyrf ufrS r[kww
f mbJ OD;rsK;d &JU/ tdyrf ufr&S&d ifawmifrS xnfrh uf
&rSm/ wjcm;tdyfrufawG rufae&ifawmifrS zsufNyD; ajymif;ruf& rSm/
b,fuvm tpkwt
f jywfBuD;&rSmvJ/ tJ'aD vmufrufzkYd aumif;wJh tdyrf uf

rsK;d [m b,frmS rS &Srd Smr[kw.f ..tpcsaD om ajymp&m pum;rsm;udk tpDtpOf


jyKae&if;ESifh ajymzdkYtcsdef? ajymzdkYpk,lcJhaom tiftm;rsm;om vsifpGmyg;vs
aysmufqHk;cJhonf/
ol..av;uefpGmyifhoufIduf...
]owdr&SdcsifygeJY...udk,fvnf; owdr&Sdcsifbl; uav;..}
tdrfa&SUavSum; tuG,fav;a&mufawmhrS ajcpHk&yfNyD; uRefr
rsuEf mS udk olv
Y ufESpzf ufjzifh xde;f udkif wnfrh wfapNyD; at;csr;f wnfNidrpf mG
pdkufMunfhonf/
]uav;..rif; vlBuD;qefawmhuGm/ uav;eJYudk,ef JYu rdwfaqG
awGyJ/ oli,fcsif;awGyJ/ bmrSvnf;? [kwfwmvnf; r[kwfbJeJY/
..oGm;&r,fh &ufuvnf; vdkygao;w,f...}
]..tif;yg OD;rsK;d &,f/ orD; ridkawmhygbl;}ol auseyfoGm;yHkygyJ/
uRefru...
]OD;rsKd;vnf; cPcPvmvnfaygh/ orD;vnf; vmvnfrSmyJ}
olNyHK;onf/ tNyHK;\ teuft"dym,fudk aemufrS uRefr
em;vnf&\/ xdkpOfu...
]uav; udk,fhudk owd&&if udk,fajymcJhwJh Mu,fav;awGudk
MunfhNyD; wvdkufaygh...}
][if...'gqdk OD;rsKd; a&mufvmrSmvm;...}
uRefr tm;wufoa&m &SdoGm;wm trSefyg/
ol &,fonf/
]tif;..wpfa,mufa,mufayghuGm}
txdkuftavsmuf pdwfvufayghyg;pGm wpfnwm cGJjzpfcJhMuNyD;
onfh eHeuf rdk;aomufrSm ol c&D; xGufoGm;cJhygNyD/ uRefr qufoG,f&ef
vdyfpm tjzpfawmifrS ol TefjycJhzl;wm Mu,fav;wpfyGifhom xm;&pfcJh
yg\/ qdEkY pS af MuuGpJ mG jzifh raeYnu olY tNyHK;udk uRefr wu,f em;vnfciG hf
&vdkufygonf/
ol qHk;NyDwJh/

araru bmrS rjzpfovdkyif...


][dkbuftcef;rSm aeoGm;wJh armifrsK;d awmif qHk;oGm;&SmNyD qdkyJ/
ausmufwl;&if;iSufzsm;jzpfvdkYqkv
d m;/..wpfvESpfvavmuf &SdoGm;NyDwJh}
tdrfacgifrdk; avScg;xpfawGukd uRefr kwfw&uf eif;wufoGm;
rdcNhJ yD; nOD; rdk;aumif;uifudk armyef;wBuD; armhMunfah wmh aumif;uifrmS
rdk;wdrfawG xlxyfpGm zHk;ydwfaeonf rdk;zGJav;rsm;awmif usvdkY/ olY
Mu,fav;u b,frSmvJ/
".... ... ...
...When the life dosen't seem worth the leaving
And you don't really care who you are
When you feel there is no one beside you look for a star.
When you know you're alone and so lonely
And your friends have travelled a far
There is some one waiting to guide you
Look for a star.
For everyone has a fucky star that Shines in the sky up-above
If you wish on you lucky star you're sure to find someone to love
A rich man, a poor man, a begger
No metter who ever you are
There's a friend who's waiting to guide you look for a star.
Hm...look for a star....

olndK
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 58? Mo*kwfv? 1994

a':&D&D aemufqk;H qkawmif;wpfck tmHkjyK qkawmif;NyD;csed rf mS awmh


vuftkyfcsDvsufom; jrwfpGmbk&m; ociftm; armhMunfhrd\/ NyHK;awmfrl
aeaom kyyf mG ;awmfukd zl;ajrmfvkdu&f csed f rdr\
d twrsm;twGuf &Surf dovdk
vdk? rqHk;Edkifaomqkawmif;rsm;? rdrdtwGufawmif wpfckrSrygEdkifbJ
'if ;twG ufcsnf;om qka wmif;wd k Y onf xyfvsuf ? [d k aeYu vnf;
bkef;bkef;uawmif NyHK;NyHK;BuD;vkyf ]'umrBuD; aocsm&JUvm;}wJh?
]aocsmygw,fbk&m; aocsmygw,f}[k wGifwGifjyefavQmufcJhrdayr,fh
bke;f bke;f rsuEf mS udk &J&rJ Munf&h cJ yhJ g? &ifxJu arQmfvifhcsuaf wG uawmhjzifh
&mEIef;jynfh eD;yg;yif?
]a'gufa'guf}
]Aka'g? jrwfpGm}
yg;pyfu a&mif&rf;w&if; wHcg;ayguf&Sd&modkY vSrf;vmaom
ajcvSrf;wdkY ,dkifcsifaeNyD? &ifawGwvSyfvSyf wkefvsufeJYyif acsmif;Munfh
aygufrS wpfqifh Munfhvdkufrdawmh rsufpdawG jymum rdkufceJ? oydwfudk
Munfhum iHkYaeaom OD;jynf;pdrf;u axmifrwfvmcsdefrSmawmh jrifuGif;u
t&Si;f om; jzpfomG ; &ifxJrSm tvHk;BuD;onfvnf; *vk[k jrnfawmhrwwf
tylvHk;usoGm;cJhum cyfjrefjref wHcg;zGifhay;vsuf ae&may;rd\/
aMomf... qGrf;cH<uaom udk,fawmfudkawmifrS rrSwfrdEdkifatmif

pdwrf sufpdrSm 'if;kyfoGifu pGJxifaeygayghvm;/


2/
tdrfxJ&Sd yufvuf ukvm;xdkifwGif xdki
f ykwD;pdyf ae&onfrSm
tanmif;rdvSonfrdkY 0&efwmxGuf vrf;avQmuf pdyfvdkufjcif;rSm r[m
tukokdvf 0ifjcif;yif/ tmHkawG axGaxGjym;jym;ESihf tdrb
f ufudk apmif;ief;
ief; Munfhaeaom rnf;rnf;ydeyf ed af umifxHrSmom rsuv
f Hk;awGu rcGmEdkif?
earmaw *gxmawmfudk pdyfaeaom ykwD;vHk;rsm;onf tckefckefausmfausmf
vGJrSm;vdkY&,f/
tapmuwnf;u jrifaeonf/ yxr vufazsmufwD;vdkY aemuf
awmh yg;pyfu wuRwfuRwf toHay;ac:vdkY? aemufwpfBudrf tavQmuf
rSmawmh 0D;[dk? 0D;[dkeJY avcRefoHay;awmh aocsmayguf odvdkufNyD/ ]zdk;csKd?
zdk;csK}d [laom trnfukd avcRefoaH y;ac:onfh tukokdvw
f Hk; odMu aya&mh
BuHvsuf a':&D&D ykwD;vGwu
f m vuftpHku cg;ay:axmufNyD; om;
jzpfoGm;\/ tdrfa&SUwnfhwnfh a&mufaeNyDjzpfaom irnf;MuKwfudk
]bmvJ}[laom tar;oabmjzifh toHwdwf ar;qwfjyvdkufawmh? olcdk;
vlrdoGm;ovdk rsufESmESihf ]zdk;csKd &Sdvm;}[k r&Jw&J vSrf;ar;awmhonf/
f wl yufyufpufpuf ajymvdkufrnf
axmif;ceJxoGm;aom a'gopdwEf Siht
BuH&G,fvdkufcsdefrawmh ab;cef;rS t&dyfwpf&dyfudk rsufvHk;axmifhu
jrifjzpfatmif jrifvdkufr\
d ? a`Ejyefqnfum rsufESm cyfwif;wif;jzifh
acgif;cgjyvdkuftNyD; tdrfxJ jyefvSnfh0ifcJhrdonf/ irnf;MuKwfuawmh
b,fvdkyHkpHESifh usefcJhrnfrod/
oGm;NyD/ wpfaeYvHk;,lcJhaom Oykof? xdef;cJhaom oDvwdkYrSm
wxdwfxdwf ckefaeaom aoG;vnfywfEIe;f eJYtnD w&dyf&dyf ysufpD;awmh
wmyif/ ]bmjzpfvdkYvJ tar}[k ar;aeaom om;BuD;udk ],rrif;awG
[dkaumifudk vmac:aevdkY om;a&}[k ajym rsufpdrSdwf&ef jyifaecsdef
]ighom;a&... 'gav; azhudk vkyfay;prf;yguGm}[k pm&Guaf v;udkudkifum
tcef;xJrS xGufvmaomolYudkjrifawmh rsufvHk;u tvdkvdkjyefyGiho
f Gm;\/
yef;Eka&mif&Syftpif;ESihf jrL;<uoGufvufaeaom olYkyfoGiu
f bmy&da'0
aomurS r&Sd/ aMomf... wpf0rf;xJrS qif;oufvmaom aoG;csif; twlwl

ighom;? rif;om;[k cGJjcrf;um rsufESmvTJaeEdkifNyDrdkY pdwfysKdum udk,fEkae


onfaygh/ tjypfr&Sdyg/ olvnf;yJ rsuf0ef;xJrS rsuf&nfawG ukecf ef;awmh
rwwf? &ifuGJvkrwwf qHk;rcJh toem;cHcJh enf;rsKd;pHk oHk;NyD;rS vufukef
vufavQmhoGm;aom zcifwpfa,mufyJ/ zcifwpfa,muf&JU wm0ef[m
twdkif;twm wpfcktxdyJ &SdEdkifNyD; rdcifwpfa,muf&JU wm0ef[mawmh
ol&Y UJ aoG;wpfpuf urmajrjyifuae aysmufu,
G rf oGm;rcsi;f tqHk;rJh arwm
awGeYJ rqHk;aom aomujrpfukd vufypfu;l vdkY vl;umvSrd u
hf m &SMd u&rSmaygh/
'DaoG;u csKdonf? [dkaoG;u cg;onf[k a&G;cs,fydkifcGifh? a&G;cs,fMudk;
b,frdcifrS jyKvkyfMurSm r[kwfay/
a':&D&D oufjyif;csvsuf ykwD;udk jyefudkifrdonf/ ]earmaw}
*gxmawmf? tusOf;tusyfrS vGwfowJhav? EIwfzsm;rS pwif&Gwfum
ykwD;wpfvHk; cs\? wpfywf...
ESpfywf...
oHk;ywf...
.......
.......
ESpfq,fhig;ywf... ESpfq,fhig;ESpfwdkifatmif rdkufvHk;BuD;aeao;
aom cg;onfhaoG;twGuf...
3/
]OD;yOif;&,f b,fvdk vkyfvmwmvJ}
]'umrBuD;uvnf;... ausmif;rSm 'DtoD;BuD;awG jrifae&awmh
'umrBuD;BudKufwm owd&NyD; vmydYw
k mav? bke;f bke;f vnf; cGiyhf efNyD;ygNyD}
]BudKufw,frvm; 'umrBuD;? pm;aemf? tdrfeD;csif;awGvnf;
a0aygh}
]wifyg}
]aMomf..'geJY qdkufum;c oGm;ay;csnfOD;? OD;yOif; qdkuu
f m;eJY
<uvmwm}
ydkufqHtdwfudk cyfoGufoGuf qGJ,ltNyD; qdkufum;c oGm;acs&
ao;\? jyefvmawmh arT;yGvufukid yf 0geJY rsuEf mS rS acR;rsm;udk okwaf eaom

OD;yOif;udk jrif&um &ifrSmeifhceJ? cspfygonf[k qdkaom cifyGe;f ? vdrmyg


onf qdkaom om;BuD; 'Dvdk vkyf&yfrsKd; b,fESpfcg vkyfjyzl;vJ[kom
olwkYdudk ajy;ar;um <um;vdkufcsifao;awmh/
atmufrSm cyfusKHUusKHUav; xdkifvsuf MunfhvdkYr0Edkif/ tJ...
MunfndKvdkY r0Edkif/ rsufcHk;rnf;rnf;BuD;awGu PftawG;tac: xuf
jrufru
I kd jyrnfhyHk&dy/f rjzpfvkYo
d m rjzpfcw
hJ m oli,fpOfuqdk&if ]wdkYAkv
d fu
"m;qGv
J dkY a&SUu wdkuyf gr,f}qdkwJh oDcsi;f udk qdkrS tdyaf wmhwm? awG;cJhwm
aygh? arQmfvifhcJhwmayghav? olYtwdwf erdwfudk olaqmifwJh uav;yJvdkY
a':&D&D BuHK;0g;cJhzl;wmaygh/ 'gayr,fh BuD;vmawmhvnf; tif;...
Munfyh gOD;/ rsuv
f Hk;awmufawmuf 0dkif;0dki;f BuD;eJY tom;ta&awGuvnf;
pdkjynfvkYyd gvm;/ bk&m;om;awmf tjzpfeo
YJ m wpfoufvk;H cH,v
l ku
d yf gawmh
arhom;&,f/ a':&D&D 0Jwufvmaom rsuf&nfprsm;udk tomodrf;um
]OD;yOif;? qGrf;pm;cJhNyD;NyDvm;}
]NyD;ygNyD ar? tJ... 'umrMuD; pm;apcsifvdkY vmydkYwm/ 'geJY
OD;Oif;vSLzdkY ay;vdkufygOD;}
kwfw&uf jzpfay:vmaom pdk;&drfpdwfukd MunfEl;pdwf MunfnKd
pdwfwdkYu zHk;vTrf;um ESpf&mwef wpf&Gufudk cyfoGufoGuyf if xkwfrd\/
]OD;Oi;f ? vrf;rBuD;u jyef<uaemf? wynfhawmf tdrfay:uae
Munfhaer,f? 'Dbufjzwfvrf;u jyef&ifraumif;wJh olawGeYJ awGYaerSmpdk;vd}Yk
]aMomf... 'umrBuD;uvnf; OD;Oi;f twGuf bmrSrylygeJ/Y OD;Oi;f
vdrmaeygNyD/ wpfoufvHk; 0wfEdkifatmifawmif OD;Oi;f u BudK;pm;aewm/
odyfat;csrf;w,f 'umrBuD;&JU}
a':&D&D 0rf;omvGe;f vdkY pum;awmifrjyefEkid f/ acgif;wndwfnw
d f
om vkyfjy&if; OD;Oif;jyef<u&m vrf;wpfavQmuf ai;arQmfMunfhrd\/
MunfhEkid foa&GU tjriftmHktwGi;f rSm t0ga&miftpufuav; uG,af ysmuf
oGm;csed rf Sm tdrfxJvSnh0f ifvdkuaf wmh {nfch ef;rSm ydEo
J ;D BuD;ESpv
f kH;u qD;BudK
vsufom;/ rSnfhawmifaeNyD/ tdref D;csif; t&ifa0&vQif aumifrnfvm;/
aMomf... ighES,f bk&m;t&ifuyfrSaygh/ bk&m;uyfNyD;&ifawmh pdwfat;
csrf;ompGmeJY bk&m;&Sdck;d ypfvkduOf ;D r,f/ bk&m;&Sdck;d NyD;&ifawmh... NyD;&ifawmh

xHk;pHtwdkif; om;yOif;twGuf qkawmif;&OD;rSmayghav/


4/
][Jh... nnf;qDvmwm b,faeYuvJ}[k a':&D&D &ifbwfzdum
ar;rd\? oem;pzG,f rsuEf mS av;jzifh ]raeYuygtar}[k jyefajzoH tMum;
a':&D&D wu,fyif rdkufceJ jzpfoGm;awmhonf/ ]oluajymw,f/ taru
jyefvmaezdkY ac:w,fvdkY ajymvdkY orD; tarhqD vmwmyg}wJh/ ]a[hat;
ig rajymrdaygifat/ nnf;om nnf;vifpum;udk aoatmif,k}H [k b,fvkd
rsufEmS xm;rsKd;ESihf ajymxGuf&ufyghrvJ/ aeylxJrS vmoludkvnf; qD;ruef
&ufyg? olu a,musfm;0#fcHae&ol? udk,fwdkifu om;0#fcHae&ol[kom
a':&D&D aMuaMuuGJuGJ awG;rdawmh\/
a':&D&DrSm orD;r&Sdayr,fh &SdcJh&if [laom tawG;jzifh udk,fcsif;
pmygonf/ bmrS rpOf;pm; rqifjcifbJ rdef;uav;uvnf; 'DvdkvlrsK;d udk
,lcJh\/ NyD;awmh a,musfm;yDyD vkyfrauR;bJ tdrfay:ac:wifvmum
aemufqHk; 'if;qdk;vGef; rdef;uav;udk rdbtdrfjyefaeygawmh[k a':&D&D
rsufpdrSdwfum jyefvTwfcJh&wmyif/ tck wpfzufvSnfhjzifh a':&D&DuyJ
tac:vTwfoa,mifESifh vSnfhjzm;cJhjyefNyD/
xm;ygawmh? 'Dxuf ta&;BuD;wmu rdef;uav;qD raeYu
a&mufvmwmqdkawmh tdrfudk ydEJoD;vmay;wmu vGefcJhwJh oHk;&ufu/
bk&m;... bk&m;... b,ftcsed u
f rsm; vlxu
G o
f mG ;vJ/ 'geJrY sm; wpfoufwm
0wfOD;r,fwJh/ bkef;bkef;udk a':&D&D b,fvdkrsufESmjy&yghrvJ/ a':&D&D
pdwfawG xHkayay jzpfaevsuf ililBuD; xdkifaerdawmh\/ pdwfxJrSm aEG;ceJ
jzpfoGm;ovdk cHpm;rIaMumifh yg;jyifudk prf;MunfhrdawmhrS rdrd idkaerSef;
odvdkuf&awmhonf/
]raumif;bl; 'umrBuD;a&? pdwEf dkifrS ouFef;0wfcdkif;/ EdkYrdkYqdk
ol i&Jjzpfr,f/ bkef;bkef; tMuHay;csifwmuawmh wpfckudk pdwfjywfrS
wpfckukd vkycf kid f;/ 'g taumif;qHk;yJ/ 'gaMumifv
h nf; bke;f bke;f vl0wfvJ
ay;vdkufwm}
]wifygbk&m;}[kom wGifwGifqdkvsuf a':&D&D acgif;yif razmf&J
awmhyg/ bke;f bke;f pum;tqHk;rSm ]jyefcGijfh yKygOD; bk&m;}[k cyfoGuo
f Guf

avQmufvsuf tjrefqHk; xGufcJhrdawmh\/


ausmif;0if;tjyifwiG f aeonf cspcf spaf wmuf ylvsu/f udpr &Syd g/
avaMumifh rsufESmyl&onfxufpm&if aeaMumifh wpfudk,fvHk; ylavmif&
onfu tae& oufomvdrfhrnf[k a':&D&D xifrdawmhonf/
6/
rdepfEpS fq,ftMumrSm bde;f bk&if tuf(pf)udkbm&JU rdcifu tcif;
jzpfyGm;&mudk a&mufvmNyD; tuf(pf)udkbm\ kyftavmif;udk Munfhvsuf
]tif;..bk&m;&JU aus;Zl;awmfygyJ/ tckrSyJ om;av; tem;&&Smawmhw,f}
vdkY ajymw,f/
a':&DD&D zwfvufp r*Zif;udk ypfcsvdkuftNyD; em&Dudk armhMunfh
rd\/ av;&uf&SdNyD? jyefvmoifhNyDaygh/ a':&D&Day;vdkufonfh aiGESpf&m&,f
olYrdef;rxHrS ,loGm;aom aiGav;awG&,f b,favmufcHrSmrdkYvJ/ tif;...
nq,fem&Dxdk;aeNyDyJ/ ntarSmifu &ifudk ydkylapawmh\/
a':&D&D bk&m;pifa&SU xdkifrdonf/ arwokwf&Gwq
f kv
d Quf arwm
ydu
kY m pdwjf zifh ac:,laerdonf/ "m&P y&dwf&w
G u
f m tE&m,fuif;atmif
qkawmif;\/ em&DoHu q,fhwpfem&D&SdNyDjzpfaMumif; ajymaeNyD/ pdwfavQmh
um ajcvSrf;rsm;udk tdyfcef;qDodkY vSrf;vkqJrSmyJ ]a'gufa'guf}
a[m.. wHcg;acgufoH? a':&D&DajcvSrf;wpfvSrf;u aemufudk
qkw\
f ? wpfvSr;f u a&SUodkYwdk;\/ a&GUvsm;rIwdkYcsufcsif; jzpfay:rvmcJhyg/
rDrdk;
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 60? atmufwdkbmv? 1994

ighrEav; tem*wf
ykqdk;ykcufrSm acgufacGxnfh
tarwdkY tvkyf0ifNyD.../
uAsmq&monf olYuAsmudk &yfypfvdkuf\/ &yfqkd...qufvuf
a&;zG JUjcif ;iSg rpGrf;awmh/ yifyef;vSNyDy J/ oluajymonf ..]rEa v;
tem*wf}wJh/ xdkpum;vHk;udk olNyHK;rd\/ &nfTe;f wmu rEav;ru/
xd k p um;vH k ; wG i f a v;euf a om tjcm;t"d y m ,f y G m ;rsm; &S d o nf [ k
ol,HkMunfonf/ rsufaygufusOf;olrsm;ESifh wrif arS;MunfhwwfMuaom
rsufaygufus,frsm;udkawmh olbmrS ajymp&m &SdrSmr[kwf/ ]trIduf}ESifh
]jyom'f}wdkY qufpyfwwfaMumif;udk ordkif;awGu olYudk ajymjyzl;\/
olonf zGmjyefYaeaom tawG;prsm;udk vdkufvHpkxkyv
f kduNf yD; ta0;a&muf
rsufvHk;rsm;udkyg a&;vufp uAsmay:odkY jyefwifvdkufonf/
a>ryg;ysOf;ay:u ,dk;',m;yef;pufrsKd;azmfxm;wJh
iSufBuD;awmif "m;wpfvufudkawmh wpf0ufwysuf cspfvdkY.../
uAsmq&monf vufxJrS abmvfyifudk vufId; vufrwdkYjzifh
yGwv
f Snhf aqmhupm;&if; a&;NyD;om;uAsmudk toHxGu
f zwfMunfah ejyef
onf/ ]em;}ESifh ]acsm}aewm jzpfrnf/ aemuf aq;ayghvdyu
f kd zGmdIuf&if;
rD;cdk;rsm; tMum;rS olYuAsmudk yef;csDum; wpfum;Munfhovdk Munfh\/

yxrtydk'f jyefzwfMunf&h if; rBudKufovdk jzpfvmonf/ xdak Mumifh jyefa&;zdkY


tm;xkwf jyefonf/
tarwdkY tvkyf0ifMuNyD...
ykqdk;pkwf ykcufxJrSmawmh
ighrEav;&JU tem*wfudk xnfhvdkY/
jyefa&;NyD; jyefzwfMunfo
h nf/ onfvkq
d kad umif;rvm;? vSvyS yrS
zrf;rd&UJ vm;[k txyfxyf ppf&if;rSmyJ? tmHkcpH m;rIonf]xpf}oGm;awmh\/
uAsma&;&m wpfcgwpf&H onfvdkjzpfoGm;wwfonfudk olod\/ ]qGHU}
oGm;jcif; r[kwf awmfao;onf[k atmifharh&onf/ aMomf..uAsm
f yS gvm;/
qdkonfrmS wpfv;Hk NyD;vQif aemufwpfvk;H udk xyf ]wd}kY zdkYyif rvG,v
uAsmq&monf a&;qJuAsmay: yHck sxm;aom rdr\
d tmHkjyefr
wpfaeYu urmay: trSefwu,f jzpfxGef;cJhaom ]ykvJnae}ay:odkY
tmHkukd jyefcsvku
d &f m... ykvJ t&ufqkid w
f iG f vlom;oHk;OD; ay:vmawmh\/
&ufEkaom tjzpftysuf wpfckjzpf xdkoo
l kH;OD;\ tkyfonf yDyjD yufjyuf
&SdvSonf/ &uf&ifhaom tjzpftysufrsm; jzpfygu ]tmHkjym;}onf
tpGef;tuRwf &SEd kid f tkyfrsm; a00g;Edkifonf/ wkefcgEdkio
f nf/ tckawmh
olt
Y mHkjym;u wGeYaf cgufjcif; tpif;xifjcif; r&Sad o;/ xdkYaMumifh tkyrf sm;
yDyDNidrfNidrf &Sdaejcif;jzpfonf/
vlok;H a,muf? wpfa,mufu udk,v
f k;H ao;ao; ESmacgif;vGiv
f iG f
ESihf "mwfyHkq&mav;? aemufwpfOD;u at;pufysO;f wGJaom trlt&m&So
d nfh
ADG'D,dk 'gdkufwm wpfOD;ESifhrdrd? 'gdkufwmrSm at;pufpuf trlt&m&Sd
aomfvnf; tEkynmESihf ywfoufvQif acgif;rmol wpfO;D jzpfonf/ "gwfykH
q&mav;uvnf; trnfwpfvk;H ESihf aeolyif? "mwfyku
H kd "mwfykH rjzpfatmif
dkuu
f ;l jcif; xl;cReo
f lyif/ oif,x
l m;aom "mwfyq
Hk kid &f m yHak oenf;rsm;jzifh
cvkwu
f kd ESyd yf pfjcif;onf tEkynmr[kw[
f k cH,l[efwo
l nf/ "mwfyHkq&m
ESifh 'gdkufwmwdkYu uifr&mtaMumif;rsm; ajymqdkaeMuaomtcg..olu
Edkiif jH cm; r*Zif;wpfapmifwiG f awGYz;l aom uifr&m aMumfjimudk oGm;owd&
aeonf/ aMumfjimolu olwdkY uifr&mudk dkuful;toHk;jyK&m tvGef
vG,fulaMumif;udk xdxdrdrd uspfuspfvspfvspf aMumfjimxm;onf/

aq;0,f&if 'DZlZmrSm pdwfcs&w,f...qdkwmxuf aumif;ao;/ uifr&m


aMumfjimyHku ]'Duifr&mudk tl;awmif dkufvdkY&w,f...}[l jzpfonf/
olYcEmudk,fu a&;qJ uAsmESifh twl&daS eayrifh pdwfuawmh
]ykvJnae}ESifh a&;qJuAsmqDudk ul;csnfoef;csnf vkyfae\/ olu
a&;vufp uAsmay:odkY abmvfyifudk jyefwifvdkufonf/ pm&Gufay:rSm
tvGefao;i,faom rifpdkabmvfyifqHuav; vdSrfhajy;awmh\/
tarwdkY tm;udk;eJY
rdk;udk...
wdkufawG wufxdk;Mu/
csa&;NyD;rS ol jyefzwfMunfo
h nf/ pum;vH;k rsm; taiGYxoGm;NyDvm;
rod? a'goa&monf xif\/ ]tarwdkY tm;udk;eJY}qdkaom pum;vHk;udk
olBudKufaomfvnf;]wdkufawGeJY wuffxdk;Mu}qdkaom pum;vHk;udkawmh
tBudKufBuD; r[kwf/ olvdkcsifwm r&ao;rSef;od\/ odkYaomf avmavm
q,fq,fawmh 'Dtwdkif;xm;vdkufOD;rnf/ uAsmudkawmh qufa&;rnf
[kqHk;jzwf tawG;ydkufuGeftm; [if;vif; aumif;uifqDodkY ypfwif
aejyefonf/
q,fhESpfxyfrQ jrifhaom wdkufBuD;wpfvHk;\ NydKvJoHrsKd;udk
kwfw&uf olMum;vdkuf&&m uAsmtawG;yif aysmufoGm;awmhonf/
ysmysmovJ jzpfum ywf0ef;usifudk txdwfwvefY Munfhvdkufrdonf/
onfawmhrS olYtjzpfudkol NyHK;rdonf/ trSefawmh b,fwdkuBf uD;rS NydKvJ
roGm;/ olYywf0ef;usiw
f iG v
f nf; wdkuEf Siw
hf w
l mqdkvYkd ocsKi ;f a[mif; wpfc\
k
tkwf*li,ftcsKdUom &Sdonf/ aemuf acsmif;uav; wpfck&Sdonf/ NyD;awmh
v,fuGif;rsm; wdwfqdwfvGef;aom ywf0ef;usifaMumifh olYvufxJrS
abmvfyifvGwu
f soGm;jcif; toHudk ol jyefveffYaejcif; jzpfonf/
]tckaersm;..wpfq,fzdk;avmuf xyfusm;uefvdkuf&if igh
wnfaqmufrI[m awmfawmfeJY NydKvJr,f rxifbl;}
NydKp trl;Mum;rS olYrdwfaqG ESpfa,mufudk owd&oGm;onf/
]tif;...'Dtcsed q
f kd [dkcyfnn
hH hH uifr&mESpfvHk; ykvJ a&mufaea&m
aygh}

ajymom ajym&wmyg/ 'DaeY olwkYed JY raomufcsifvkYd udk,b


hf mom
wpfa,mufwnf; 'Dawmqdkifuav; vmwmOpm/ 'DaeYom uifr&m
ESpv
f k;H ESihf twlt&ufaomufjzpf&if jyemjzpfrSm aocsmonf/ jyemudk
ydkuq
f EH iS fh vdku0f ,fovdkjzpfrnf/ NyD;awmh jyemuvnf; aps;aygaygESihf
0,fvdkY&rnf r[kwf/ xdkqdkifu tjrnf;uvnf; pHkygbdoeJY/
awmfNyD/ uifr&mESpv
f Hk;pvHk;uvnf; oHacs;wuf cvkwfawGeJY
csnfh/ tzsif;NydKif&if b,folYudk tEdkifay;&r,fqdkwm bk&m;ocifawmif
acgif;udkufavmufr,fh taumifawG? udkif;... 'DtcGifhta&;rsKd;u vG,f
vG,&f Edkiv
f v
kYd m;/ qifku
d &f ifaum ]t&Sizf rf;}wmrsK;d rjzpfEkdiaf wmh twkyJ&
r,f taotao/ tJ'DaeY ajymawmh reufjzef oGm;dkufvdkufyghr,f}
ajym&JU/ wu,fawmh rdkufjzpffbl;/
ol ESajrmaerdonf/ uifr&mjzifh tvG,fwul zrf;Edkifaom
]&ifckefjrifuGif;}uav;udk/ jrifuGif;uav;u uifr&mrSefbD;vl;rsm;\
vufrS xGuaf jy; vGwfajrmufoGm;NyD/ olvdkcsiaf om &ifckefjrifuiG ;f uav;
tm; t&Sifzrf;rd&ef uAsmjzifh qif;zrf;aejcif; jzpfonf/
BudK;uGi;f udkiaf om vufawGu odyrf Nidrv
f /S onfxJ om;aumif
u ckefaeao;onf/ zrf;&cufbdjcif;/ odkYaomfvnf; ausmufpufa&
pdrho
f uJhodkY &ifrS ESvHk;aoG;wpfaygufonf tm;,lprd h&f mrS tpkta0;wpfck
jzpfum a&;qJ uAsmrsm;ay:odkY ,dkusvmawmh\/
teDa&mif0wfHk NcHKxm;wJh
tvsm;arsmarsm qdkif;bkwfwdkY
ighudk vQmxkwfjyvdkY.../
jrif;pD;orm;onf jrif;udk 'kef;pdkif;&if;jzifh vufxJrS BudK;acGudk
w0SD;0SD;jrnfatmif vSnfhywfvIyf,rf;NyD; ypfvTwfvdkufaomtcg? BudK;acG
ajyjyefY jrif;dkif;wpfaumif\ vnfwdkifudk cGifuspGyf0ifoGm;ouJhodkY
0ifoGm;onf[k olxif\/ tjrefwpfckudk kyfw&uf ]wefY}apEdkifojzifh?
tdki;f wpfckudk wpfrk[kwf ][efY}apEdkifojzifh? ojzifh...ojzifh...ojzifh
ar;zsm;ausmhaom vnfwdkif wpfckudk ol&vdkuf\/
trSeaf wmh 'gawG[m olYtxifomjzpfNyD;? [kwfjcif; r[kwfjcif;

udkawmh oluk,
d fwdkifyif odrnfhyHk ray:acs/ odkYaomf auseyfrI tenf;i,f
awmh &ayonf/ ol uifr&mESifh zrf;,lxm;apcsifaom &ifckefjrifuGif;
uav;udk ta&SUbufrS MunfhvQif jymom'f OD;xkyfaqmif;xm;onfh
NrdKUoauFw em&Dpifyga&m jrif&onf/ tJ'DaeYu oludk,fwdkifvnf;
vrf;ab;rS w,fyifyHkrsm;ESifh a&m tjrifpGJcJhonfyif/ ,ck tmHk
jyeff,lMunfhawmh em&Dpifudk jyef&onf/ odkYaomf oljyef&onfu ]ypf*rD
em&Dpifuav;}/ uAsmq&monf ola&;qJ uAsmxJ em&DpifESifh
pum;vufqHk usaejyefonf...
em&Dpifu ajymw,f...
ig...iHkYay;aewmawmif...wJh
tmom rajyvdkYyg...wJh
ighudk t&om&Sd&Sd xdyfykwfacgif;ykwfvkyfzdkY
igudk,fwdkif cHkwpfckvkyfNyD;...
olwdkY ajcatmuf ]ck}ay;yg...wJh/
tat;"mwf a Mumifh jzpf r Sm yg/ ol Ya usmxJ csrf ; pdr f hp dr f h
jzpfvmonf/ xdktydk'fudk tBudrf rsm;pGm jyeffzwf Munfhaerdonf/
qqMunfh&if; olYacgif;ay:odkY qHyifjzLrsm; xyfxyf pdkufysKd;aerd\/
dk;om;jcif; aps;uGufudk aps;ysufatmif b,fol aps;upm;aevJ/ olonf
olYrsufESmay:u rsufESm ta&jym;udk cGmvSef ypfvdkufcsifvSonf/
olpdwfIyfvm\/ uAsmq&mqdkwm bmvJ? ua0vm;? ua0qdk
awmufpm;rI opf&JUvm;? jyKpm;rI topfawGeJY aexdkiEf dki&f UJ vm;/ zifzsmuyf
vkyfwwfwmav; awGeJYawmh ua0 rvkyfeJY...oGm;/ olaum ua0vm;/
r[kwb
f l;vm;/ [kwf&ifaum cyfnHhnHh ua0vm;/ odkY udk,fhudk,fuk,
d f
wdkufcRwfrdaom tcg [dk uifr&mESpv
f Hk;udk oljyef owd&vmjyefonf/
wu,fqkd AD',
D akd v; wpfuu
G af vmufjzpfjzpf? "gwfykaH v; ESpu
f u
G af vmuf
jzpfjzpf ,lxm;oifhwmaygh/ tckawmh...
tckawmh ]&ifckejf rifuiG ;f uav;}udk uAsmESihf vdkufzrf;&onfrmS
d dk,fwdkif t&Sdefjyif;jyif; ypf
]zrf;um;zrf;\} qdkwmrsKd; jzpfaeonf/ rdru
vTwv
f ku
d af om ]jrm;}udk ypfrw
S q
f D ra&mufrD rdrb
d mom vdkuzf rf;aejcif;ESihf

wlaeNyD/ odkYaomf uAsma&;csifaom pdwfudk csKd;ESdrf[efYwm;&onfrSm


aygufuGJvkvk rD;awmif0udk aygufNf yJxGuf roGm;atmif &if0jzifh ydwf
wm;qD;xm;&ouJhodkY uAsmq&mtwGuf tE&m,frsm;vS\/ 'g...
uAsmq&mrsm;yJ odEdkifrnf/
onfvdkESifh NyD;qHk;jcif;udk ra&mufao;rD uAsmu &yfoGm;jyef
onf/ uAsmpsmefonf uAsmq&mxHrS ajcoHvkHpGm taiGYysHomG ;NyD/ olonf
rwfwwf&yfvdkufum uAsmxGufajy;&m t&yf[k ,lqaom ta&SUbuf
awmifwef;txyfxyfrsm;udkMunfh&if; tqkwfxJrS uAsmaMumifh pdkcJhaom
acR;eHYrsm;udk aeMumcif;BuD; jzwfvmaom avjzifh vSnf;usi;f ypfvku
d f\/
tawmftoiffh ayghyg;oGm;aomtcg olYrsufESm tNyHK;wpfckxGufvm\/
rMumrD y&E0gacsmif; abmifay:rSmyJ ESi;f <uif;pifwJh aEGopfp
nuav;udk ol vufcHvdkufw,f/ nae qdkwmuvnf; wu,fawmh
nEkEkuav; r[kwfvm;/ aEGuvnf; aEGoifpaEG/ olayghyg;pGm vrf;
avQmufvm&if; wpfa,mufwnf; pum;ajymrd\/ acsmif;uav;uawmh
bmxl;vdkYvJ/ acsmif;uav;u ]acsmif;oDcsif;}ESifh/ xdkYaMumifh acsmif;
uav;udk remvdk rIpdrfh jzpfoGm;\/
]a[h acsmif;uav;...NrdKUawmft*Fg&yfeJY
rudkufnDwJh tqiftjyif&SdwJh uAsmq&mawG[m...
trSew
f &m;udk tvefYwMum; cspfaeMuwJh vlawGyg...vdkY
rif;u ajymcJhzl;w,f...qdk..}
acsmif;uav;u rajz/ uAsmq&mudk tzufvkyf rajym/
oDcsif;qdkNrJyif/ awmifay:u wGef;csvdkufaom a&tdkif;rsm;udk olrdkY
,Ofyg;atmif vkyEf kid o
f nf[k xifaeNyDvm; rod/ olonf acsmif;dk;uav;
qufavQmufvmNyD;rS cEmudk,fudk b,fauGY auGYNyD;taemufbuf
ukef;qif;uav;twdki;f qiff;csvdkufonf/ ,cifu 'Dvrf;uav;[m
&Gma[mif;uav;&JU ajrmufbufpnf;dk;ab;u awmvrf;uav;wpfck
jzpfczJh ;l onf/ &ifckepf &m raumif;awmhreS ;f odayr,fv
h nf; 'Dvrf;uav;udk
rMumrMum olavQmufjzpfc/hJ vrf;ajrmufbufrS csKEH ,
G yf w
d af ygif; tcsKUd wiG f
f J awmaeNyDD;
awmaiGYwdkY cdkwwfonf r[kwfygvm;/ NrdKUvnf; r[kwb

awmaysmuf&wJh tjzpf/
ol qufavQmufvm&if; &Gmv,fvrf;ESifh wnfhwnfhavmuf
ta&mufwGif rsufpdu awmifbufodkY trSwfwrJh a&mufoGm;\/
]aMomf... ,k'oef... ,k'oef...}
olYEIwfrS a,mif&rf;xGufoGm;\/ ol&yfaeaom ae&mrS awmif
buf ayESp&f mcefaY vmufwiG f ],k'oef txdr;f trSwf bk&m;ausmif;uav;
&S\
d / vSr;f jrifae&\/ onfawmhrS olu qufpyf tawG;e,f jzefYaerdjyef
onf/ tdk... ig&yfaeaom ae&monf q&m,k'oef tusOf;cHcJh&aom
tusOf;axmifa[mif; ae&mrsm;vm;[k/ MuufoD;jzef;jzef; xoGm;\/
uRef;OD;wnfh oHvsufcHk\ oHvsufonf atmifyifv,fa&muf atmif
]ckef}Edkiyf gvm;/ tif;0 tmPmonf atmifyifv,fudk oHvsufjzifh rk;d \/
ESpfcsif;bk&m;ausmif;uav;rSm a&;xdk;xm;aom 0gusuav;udk ol
kwfw&uf jyefowd&vdkufonf/
]ausmif;ay: ighomoemudk wnfaqmufrnf}
pum;vHk;yJ vGJcsifvGJrnf/ t"dym,fuawmh rvGJ/ 'g tif;0
tmPmudk tmcHvdkufwmvm;/ 'grSr[kwf udk,fhtvkyfyJ udk,fvkyfr,fvdkY
ajymcsifwmvm;/ ,k'oefyJ odrnf/
tif;0acwfu tusOf;om;wpfOD;OD; atmifyifv,f tydkYcH&NyD
qdkvQif arQmfvifch suf odyrf &Sad wmhbl; qdkvm; ol zwfz;l \/ ordki;f aMumif;
udkrl uAsmq&m a0a00g;0g;&SdvS\/ wpfcsdefrSm cdkifrmrI tm;jyKwwfaom
xdkordkif;pmtkyfudk awGY&Sdygu vdkvdkvm;vm; jyefzwfrdrSm aocsm\/
tb,faMumifhqdkaomf oludk,fwdkifvnf; atmifyifv,f tydkUcH&ol
wpfa,mufyJ r[kwfvm;/
ol bk&m;ausmif;uav;udk xyfMunfhvdkufonf? bk&m;ausmif;
uav;rSm cyfyspfyspf? odkYaomf oyfoyf&yf&yfESifh toa&&SdvS\/ tif;0
acwfu ]atmifyifv,f tusOf;om;rsm;}\ b0udkvnf; pOf;pm; pmemrd
\/ wpfqufwnf;rSmyif jrefrmbk&if\ oabmxm;jrifhjrwfrIyg awGY&
onf/
q&m,k'oef atmifyifv,f tusOf;pcef;wGif tusOf;cHae&pOf

twGif; if;\ZeD;onf cifyGef;&Sd&m atmifyifv,fodkY vdkufygcGifh jrefrm


bk&ifokYd awmif;cHc&hJ m jrefrmbk&ifonf cGijhf yKcJo
h nf qdk\/ vlom;ESvk;H ESihf
bk&ifygwum;/
xdkaMumifh uAsmq&m\ ]&if{nfhcef;} vloHk;OD; &Sv
d mjyefonf/
wpfOD;uvlom; ESvk;H om;ESihf bk&if? aemufEpS Of ;D u Edkiif Hjcm;om; omoem
jyK ZeD;armifESH/
xdkvlom;oHk;OD;onf olY&ifxJrS {nfhcef;udk olwdkYydkifaomtdrf
xifaeNyDvm; rod/ ydkipf dk;ydkifeif; xdkif Hkru? Edkiif Hjcm;a&;udp wpfckudkyif
at;at;aq;aq; aqG;aEG;aeMu\/ tdr&f Sifjzpfaomoluawmh xdkyk*dKvf
oHk;OD;\ aqG;aEG;csufrsm;udk pdwfr0ifpm;bJ naewkef;u wdkufcJhaom
avnif;uav;ta&mif[m ajra&mifaysmah ysmh jzpfrvm;/ wdraf &mif aysmah ysmh
jzpf r vm;/ avnif ; uav; ta&mif w pf c k c k &S d & rnf / vl a wG
rMunfhwwfaom ]r&Sda&mif}qdkwm &SdEdkifonf pojzifh awG;aerd\/
xdkpOfu olY {nfhcef;0 zsifMurf;0wfpHk0wf toufoHk;q,f
0ef;usif rdef;rwpfOD; a&mufvmonf/ xdkrdef;ronf acgif;wGiaf ygif;xm;
aom ykqdk;a[mif;udk ajz rsufESm&Sdaom acRprsm;udk okwf&if;
{nfhcef;wGif;rS vloHk;OD;udk vSrf;MunfhNyD; tcef;0rSmyif &yfae\/ 0ifoifh
r0ifoifh csdefqae[ef wlonf/
xdkrdef;ronf ydkif&Sifjzpfaom olYudk cGifhawmif;&rSef; odyHkray:/
tcef;wGif;odkYom Munfhae\/ cPMumaom tcgrS q&m,l'oefu
xdkrde;f rudk jrifoGm;onf/
]vm....vm..}
,k'oefu zdwaf c:vdkufaomtcg xdkrde;f ronf tcef;twGi;f odkY
0ifvm\/ oluydkif&Sifudk {nfhonfvkyf {nfhonfudk ydkif&Sifvkyfaom
xdkrdef;rtm; pdwfysufpGm Munfhaerd\/ olYtwGuf xl;qef;aerd\/
vlom;ESvkH;om;ESifh bk&ifuvnf; aMumiftrf;trf; jzpfae\/ odkYaomf
omoemjyK ZeD;armifESHuawmh tHhMo[efvnf; rjy? xl;jcm;[efvnf;
rjybJ yHkrSefaeNrJyif &Sad eonf/
xdkrde;f ra&mufvm if;wdkY aqG;aEG;rIrsm;udk acw &yfay;Mu\/

xdkjrifuGif;udk tvGeftrif; ol pdwf0ifpm;oGm;\/ aqG;aEG;aeaom


yk*Kd vfrsm;um; ES,Ef S,f&& r[kwf/ aqG;aEG;aom taMumif;t&muvnf;
ayghayghwefwef r[kwf/ &yfoGm;yHkuvnf; wdkif;jynf\ ta&;BuD;aom
tcsuu
f kd owif;aygufMum;rnfpk;d &yfomG ;yHkEiS hf rwlbJ olwYkd i,fi,fu
tmZmenfacgif;aqmifBuD;rsm; usqk;H csed f OMooHMum;vQif Mum;aom ae&m
yif vSrf;qJajcaxmufrsm; &yfomG ;ouJo
h kYd armif;qJ,mOfrsm; &yfoGm;ouJh
odkYyif jzpfonf[k olxifonf/
h m; rod/ {nfhcef;twGi;f &Sad om vlom;av;OD;
xdktxifaMumifv
teuf? ,if;omrefred ;f ronf olY twGut
f "du Zmwfaumif jzpfvmonfrSm
jiif;r&awmh/
xdkred ;f r0ifNyD; jyefxGuo
f mG ;aomtcsed f odyt
f MumBuD; r[kwaf omf
vnf; tcsdef tenf;i,ftwGif;rSmyJ ]dk;om;BuD;us,fjcif;} trIBuD;udk
d &f \/
atmifjrifpmG aqmif&u
G o
f Gm;Edkio
f nfukd olrsu0f g;xifxif awGjY rifvku
tusOf;csKyf jyeffajym&atmif...xdkrdef;r tcef;wGif; 0ifvm\/
,k'oef\ZeD; &ifcGifxJrS uav;i,fudk ,lcsD\/ aemufcHkvGwf wpfckwGif
0ifxdki\
f / NyD;awmh ]EdkY}vSe\
f / NyD;awmh uav;i,fukd EdkYwku
d \
f / NyD;awmh
jyef\/ 'gyJjzpf\/
olu xdkred ;f rom;BuD; tvGeaf v;pm;rd ]b,ft&yf aeovJ}[k
tdrfrS txGuw
f iG f ar;&m rdef;rom;BuD;u ]atmifyifv,fu ayghawmf}[k
jyefajymoGm;onf/ &ifaoG;i,f\ rdcif&if;onf pdwv
f yI f&mS ;rIaMumifh EdkYcef;
oGm;NyDvm;/ 'grSr[kwf tjcm;taMumif; wpfckck &Sdonfvm;awmh ol
rodacs/ xdkred ;f r\ EdYw
k pfpufonf bk&if\ &ifoo
Ykd mG ;]rSe}f cJNh yDvm; rodacs/
ol odonfrSm onfjzpf&yf jzpfNyD;onfh aemufwGif omoemjyK
ZeD;armifESH tif;0jyef&ef txkyftydk; jyifcGifh &oGm;NyDqdkaom owif;yif?
xdkZeD;armifEHS tif;0jyefa&mufoGm;aomfvnf;f ]atmifyifv,fu ayghawmf}
onf olYxH Niduseaf eqJ../ ,if;toHESihf twl olb,fvdk qufpyf&rSe;f
rodaom tusOf;axmifESifh tarhEdkY&nf...tarhEdkY&nfESifh tusOf;
axmif..tusOf;axmifESifh tarhEdkY&nf...tarhEdkY&nf...tarhEdkY&nf
]awmuf..[dkuifr&m ESpfvHk;om igajy;NyD; dkufcGJvdkufcsifw,f}

atmifyifv,f tar\EdkY&nfae&mwGif? yef;&efortarrsm;\


EdkY&nfrsm;u olYudkjyef &GJepf apjyefawmh\/ onfawmh ola&;qJ
uAsmav;udk jyefowd&jyefonf/ uifr&mrsm;\ rSefbDvl; wpfurf;
[dkbufa&mufomG ;aom ]&ifckefjrifuiG ;f }uav;udk uAsmjzifh t&Sizf rf;&OD;
rnf/ rSefbDvl;u vGwfatmif ajy;Edkirf ,f rxifacs/
]tarhEkYd&nf...}
]tarhEkYd&nf...}
]tarhEkdY&nf...}
tarhEY&kd nf qdak wmh *kPaf wmfrsm;ud?k nmvufaf csmif; vufqpfrsm;
ay:odkY vufr xdyzf sm;jzifh axmufum axmufum ykwD;pdyfouJhodkY ol
jyKvkyaf erd\/ vufacsmif;av;acsmif;u vufqpfq,fEh pS fqpf qpfNyD;aom
tcg vufEpS q
f pfukad wmh vufoef;rsm;jzifh vSr;f axmufu
f m ]pdy}f vdku\
f /
xdkpdwef nf;onf oli,fi,fu olYarar oifay;cJhaom ykwD;pdwfenf;yif
jzpfonf/ *syefacwfaemufydkif;avmufu olarG;vmpOf oGm;ikwfwkwf
wpfacsmif;ygvm dk;om;vGef;aom taru olYudk ]bDvl;}xifNyD; awmf
awmfESifh EdkYrwdkuf&JaMumif;udk jyef trSw&f onf/
]uav;awGudk EdkYpdkYcsdef tvHktavmufay;yg...}
olusKH; atmfypfvdkufrdonf/ olYtoHBuD;u aumif;uifu
wdrfarsmoHyif Mum;&avmufonfh wdwfqdw frI BuD;us,fonfhn
[def;csiw
f dki;f [def;xGufomG ;awmh\/ toHaMumifh rvSrf;rurf;wGif &Sad om
tdrfuav;wpftdrrf S jywif;&GufESpf&Guf tvefYwMum; uefxGufvmNyD;
tdrw
f iG ;f rS vQypf pfrD;a&mif tvif;wef;wpfck aqmifx
h u
G v
f mum olt
Y ay:odkY
ydkipf k;d ykid ef if; cket
f kyv
f ku
d af wmh\/ tjzpftysuf jrefqefv
S a&Smifwrd ;f csed yf if
r&vdkuf/ olYEIwfu pum;wcsKdU xGufusvm\/
]'g...tarSmifwdkufxJu
]payghvdkuf}wpfckrSm
oefYoefY&Sif;&Sif; aexdkifrIwpfck
vuffyl;vufMuyf rdoGm;wmyJ...}
jywif;&Sif trsKd;orD;onf ]aMomf..&GmxJu uAsmygvm;/

rl;vmjyefNyDxifw,f...}[k a&&Gwf jywif;wHcg;rsm; 0kef;ceJ jrnfatmif


qGJydwfvdkuf&m olonf tarSmifwdkufxJodkY jyefa&mufoGm;jyef\/
onfawmhrS ol NyHK;rd\/ tawG;uab;acsmfoGm;onfudk;? onf
awmh a&;qJuAsmay:u acsmfusoGm;aom tawG;pudk olYae&m ol jyef
a&muf&ef jyef qGJr&\/
ol uAsmzGJYaeonfu 26vrf;ay:u ausmufao;avmif;aeMu
aom yef;&efortarrsm;\ EdkY&nf taMumif;yif/ [dk uifr&mESpfvHk;udk
ajymjycJhonfh ]&ifckefjrifuGif;uav;}/ tJ'DaeYu ol tvkyfvkyfaom
ydkufusKH;auGYrS tvkyfNyD;csdefrSm 26 vrf;twdki;f pufbD;jzifh jyefvmonf/
em&Dpifudk ausmfNyD; eif;vm&if;? a[m... awmifbuf yvufazmif;ay:u
w,fyifwpfyifrSm ]ykqk;d ykcufuav;}wpfvHk; csdwfqGJxm;onfudk trSwf
rxif awGYvku
d &f onf/ ykcufuav; jyKvkyx
f m;aom ykqdk;rSm a[mif;EGr;f
aom csnMf urf;uav; jzpfonf/ tpuawmh olu cPwpfjzKwf em;ae
aom udp[kxifum w,fNyD; *spfypD qefvdkufygvm;..[k atmufarhvdkuf
ao;onf/ pufbD;udk qufeif;&if; ta&SU0g;ESpfdkufavmufu w,fyif
ESpyf if oHk;yifrSmawmh tm;yg;... enf;wJh ykqdk;ykcufawGvm;/ tarawGu
EdkYpdkYt&G,u
f av;i,fawGudk ykqdk;ykcufuav;awGjzifh w,fyifykuav;
awGrSm csdwfcsdwfxm;Muonfudk &ifckefpGm olawGY&onf/ wcsKdU om;wdkY
tdyv
f kY/d wcsKUd orD;wdkY wGeYv
f rd fvkY/d wcsKUd wcsKUd om;om; rD;rD;wdkY ykqdk;ykcuf
vTJvrf;twdkif; SL;SL;rsm;ayguf\/ yvufazmif; ausmufoifykef;ay:odkY
tajccHrsO;f ajzmifah &;enf;udk avhusiafh eMu\/ ta&SUqkH; ykqkd;ykcufuav;
xJrS wGefYvdrfaeaom orD;uawmh ]0}vHk;a&;zdkY BudK;pm;aom orD;udk
NydKifcsiv
f v
kYd m; rajymwwf/ oHk;OD;om; ykcufcsi;f dku
f yvufazmif;ay:odkY
d nf/
bmomaA' topfjzpfaom ]bl;oD;iaygif;aMumf}udk prf;oyfae[ef &So
wjzeff;jzef;jrnfvdkY/
xdkykqdk;ykcufuav;rsm; oD;aom w,fyifwpfyifatmufwGif
olu tjrpfpGJae&if; ]tdk tdk; at}udk vdkuf&Smaerd\/ rdwDvm uefawmf
atmufrmS zm;awG aysmufukeNf yDvm;[k awG;onf/ NyD;awmh aMumifyg;&,f
NrD;wHwk.d .. cdkjzL cdkjymeuf...b,fxGuaf jy;ukeNf yDvJ/ 'geJrY sm;..'geJrY sm;...

][Jhaumifr... jrefjrefvkyf [dku Munfhaew,f...}


]at;yg...}
wdkufBuD;ESifhtrQ qifxm;aom 0g;jirf;ay:rS ausmufao;xnfh
',ftdk;udk &Gufxm;aom tarwpfOD;\ owday;oHESifh EdkYwdkufaeaom
atmufrS tar\ jyefajzaomtoHaMumifh olYtawG;p jywfoGm;onf/
tay:u tar\ ][dku...}qdkaom &nfTef;csufudkrl ol rod/
vlawGuvnf; trsm;om; r[kwfvm;/
0g;jirf;BuD;udk Munfh&onfrSm ysm;tHkBuD;wpfckudk tvGeftrif;
tus,fcsJUMunfh&onfESifh wl\/ ysm;rsm;ESifh wlaom yef;&eforrsm;u
olYrsufvHk;wGif &G&Ga&GUa&GU &SdvSonf/ ae&mvyfum;&Sm;ygbd/ twufwGif
]tay:ajcatmufacgif;} tqif;wGif ]atmufacgif; tay:ajc}ESihf *Pef;
aygif;pufrS eHygwfrsm; tm;vHk; wpfNydKifwnf; NzdK;NzdK;ajzmufajzmuf ]vuf}
aeouJhokYd jzpfNyD; vlrsm;pGmyg0ifNyD; ujyaeaom u&if0g;nyf uyGBJ uD;udk
tay:pD;tjrifrS jrifaeovdk jzpfaeonf/
owday;cH&aom taronf eDwm&Juav;\ EIwrf S olr\ EdkYukd
qGjJ zKwfvku
d \
f / NyD;awmh Ed0kY [efrwlaom wtif;tif; jrnfaeonfh uav;
eDwm&Jav;tm; ykqdk;ykcuf wpfcktwGif;odkY xnfhvdkufonf/ xdktcgrS
uav;i,f\ idkoHonf ydk us,favmifvmawmh\/
xdkidkoHMum;rSyif uav;taronf t*Faw ',ftk;d udk &Guf
jirf;ay: ysm;wpfaumif jzpfvdkuf? *Pef;aygif;pufay:rS udef;*Pef;
wpfvHk; jzpfvdkufESifh 0g;nyftu ]pnf;0g;tar}jzpfoGm;awmhonfudk
ol awGYvdkufonf/ olu wa0ga0gjrnf vSnfhywfaeaom t*Faw
azsmfpufBuD;udk Munfhrdonf/ xdkpufonf rD;aeo,frsm;udkyg BudwfcGJ
vSnhyf wfa&GUypfaeonfESifhyif wlawm\/
aqmufvufp wdkufBuD;\ ydkif&SifrSmvnf; a0;a0;vHvHrS
r[kwf/ wdkufBuD;ESifh rsufESmcsif;qdkif a'gif;wd armif;wd wdkufBuD;rS
jzpfonf[k od&onf/ xdkwdkuBf uD;\ ajrnDxyfwiG f emrnfay; ykcufwif
yGBJ uD;wpfckudk NcdrfhNcdrfhoJoJ awGY&\/ vufaqmifypnf;rsm;udk rEdkirf eif;
xrf;ydk;xm;aom tvlrDeD,H ykcufuav; wpfvHk;udkvnf; ol tjrpfpGJae

aom ae&mrS vSrf;jrifae&onf/ ykcufuav;u i,faomfvnf; ZmjzL


&ifuGJ jcifaxmifuav;eJYrdkY vlBuD;orI&Sv
d S\/ Munfhav? &ifuGJpESpfpudk
tv,frSodrf; ab;ESpfbuf ykcufwkid frsm;rS zJBudK;0gjzifh GGpnf;
vdyfjymysHyHkudk wifqufjyvdkufao;onf/
uav;i,f\ rdbrsm;jzpf[efwlaom toufav;q,f0ef;usif
trsKd;om;ESifh trsKd;orD;wpfOD;uawmh wpfpm;yGJrS wpfpm;yGJ ul;csnf
oef;csnfjzifh {nfhcHaeMuaomfvnf; armyHkyef;yHk rawGY&/ tawmfvku
d zf uf
twGJnDaom ZeD;armifESH jzpfonf[k ol rSwfcsufcsrdonf/
tqdkyg ZeD;armifESHonf ]tBudKufqHk;ta&mif}vnf; wlnDyHk&
onf/ vifa&m r,m;a&m t0gEkEktusa&mifukd qifxm;Mu\/vSvdkuf
wm/ olwdkYtom;uav;awGeJYudk a&mvdkY... a&mvdkY/ tJ'DaeYu oljyefvm
awmh ]ykvJnae}txda&mufatmif ykqdk;ykcuf em&DpifeJY tvlrDeD,H
ykcufuav;wdkYudk qGJvmcJh\/ xdkypnf;rsm;udk ykvJt&ufqdkifxJrSmyJ
[dkuifr&mESpfvHk;udk yHkay;vdkufonf/ trSefawmh tcGHETm&wmvG,fw,f
vdkY ajymzdkY iSufaysmyif pdkufay;vdkufjcif;jzpfonfyJ/ xdkiSufaysmyifudk ol
arhcsifNyD/
atmifyifv,f\ aumif;uif,HwGif qeff;pvuav;wpfck vm
wifaeNyD/ onftusO;f axmifa[mif; ae&mrS q&m,k'oef\ txdr;f trSwf
bk&m;ausmif;udk vSrf;Munfhvdkufaomtcg apmapmuuJhodkY jyufjyuf
xifxif rjrif&awmh/ ysysom/
olonf tqdkyg bk&m;ausmif;uav;ab;rS jzwf ol\
]va&mifyifv,f}tdrfuav;qDokYd jyeffvmcJhonf/ nOfhum; teufvGeNf yD/
tdrt
f jyefvrf;wGif acG;ESpaf umif oHk;aumifuom olw\
kYd bmompum;jzifh
&efaxmifazmf r&bl;qdkygu xdknwGif touf&SifaexdkifolrSm ol
wpfa,mufwnf;om jzpfrnf[k ajym&Edkifayonf/
&yfaeyHkuvnf; tdrfjyefvmjcif;udpudk arhavsmhaeyHkrsKd;ESifh
wlvSayonf/ olbmvkyfcsifrSef; oludk,fwdkifarhaeNyDvm; rod/ ta&;xJ
tat;"mwfu ydkvmjyefonf/ awmifweff;awGay:u avsmqif;vmwJh
avawGxifyg&JU/ v,fuGif;,mcif;awGudkvnf; jzwfcJhMu[efwl&JU/

avnif;awGu v,feHYoif;oif;awG ,mcif;eHYarT;arT;awG olYudk 0if0if


ay;oGm;Mu\/
olonf olY tdrf0if;xJodkY vSrf;Munfhvdkufonf/ aeYv,fu
vSr;f xm;aom a&vJykqk;d uav; wpfxnfukd 0g;vHk;wef;ay:wGif vSrf;jrif
vdkufonf/ ol bmvkyf&rSe;f rodjzpfaf eNyD;rS 0if;x&H teD;odkYuyfoGm;um
0if;twGif; vSef;xm;aom ykqdk;udk vSrf; qGJ,lvdkufonf/ r&/
ajczsm;axmuf qGJMunfjh yefonf/ aemufawmh tBuH&onf/ x&Hay:wGif
wifxm;aom t0wfvSef;0g;vHk;udk olYbufygvmatmif jznf;jznf;
qGJvdkuo
f nf/ wa,mBudK;ay: bdk;wHqGJovdkrsKd;? tdrfuvlawG Edk;vm&if
b,fhES,fhvkyfrvJ? ykqdk;udk vufESifhrDvmawmh tomqGJ,lvdkufonf/
ykqdk;u csnfom; xlxlESifh ESpfeHpyf ykqdk;uav;yif/ ykqdk;Murf;uav;udk
NcHKvdkufaomtcg tcsrf;'Pfu enf;enf;oufomoGm;\/ tdrfudk EId;zdkY
rEdI;zdkYuawmh qHk;jzwfcsuf rusao;/ wpfa,mufwnf; aqG;aEG;qJ
jzpfonf/ onfvdkESifh olYtpnf;ta0;onf tawmfMumoGm;\/
tdrf eH&HwGif csdwfwG,fxm;aom ]va&mifyifv,f}qdkif;bkwf
uav;uawmh avzdtm;aMumifh BudK;rsm; wvTJvJ,
T rf;&if; eH&u
H kd wAsyAf syf
dkufvdkY? ta&SUbuf ueffa[mif;aygifBuD;ay:u um;vrf;uav;udk vSrf;
Munfhvku
d faomtcg tvGet
f m;enf;aom rD;a&mifav; wpfckukd vif;vdkuf
aysmufvdkufESihfawGYae&\/ 'gqdk..[dkta0;BuD;u um;wpfpD; vmaevdkY
jzpfrnf/ um;vm&m vrf;u auGYauGYaumufaumuf armuf armufcsKid hcf sKid hf
&SdrnfrdkY tviff;a&mifu vmxdk;vdkuf rxdk;vdkuf jzpfaewm jzpfrnf/
olY ajcaxmufu ykef;vdkuf ay:vdkufjzpfaeaom tvif;a&mif
&Sd&mbufodkY a&GUaerdjyefonf/
rMumrD acsmif;uav;wpfck &Sd&modkY a&mufvm\/ acsmif;uav;
ay:rS opfwHwm;av;udk ausmfvku
d faomtcg ukef;armharmhuav;wpfck
awGYjyefonf/ xdkukef;armharmhay:odkY wufum ta&SUpl;pl;qDodkY ol quf
avQmufoGm;awmhav\/ ta0;rS olYqDodkY rD;a&mifawG vSrf;ydkYay;aeaom
um;udkyif vSrf;jrifaeNyD/ t&Sdefjyif;jyif; armif;vmyHk&\/ tif*sifu
atmf[pfae\/ odkYaomf um;onf NrdKUt0ifudk rarmif;bJ b,fbuf

ukef;tqif;wpfckrSm auGYcsaeonfudk vSrf;jrifae&onf/ *syefvkyf


ukefum;t&SnBf uD;ygvm;/ um;aemufydki;f udkawmh xlxJaom rdk;umBuD;jzifh
tvHktNcHK tkyfqdkif;ay;xm;\/ um; csrf;vdkYaerSmaygh/
ol tHhMoaeonf/ vrf;aumif;rBudKufaom um;qdkwmvnf;
&Sdygao;vm;/ um;u v,fuiG ;f rsm;twGi;f jzwfum vrf;rrnfaom vrf;
ay: vdrhv
f drfhvl;vl; ckefckefwGefYwGefY oGm;aeonf/ um;aemufydkif;rS rD;eD
uav;ESpfyGihf zefckew
f rf;upm;aeyHku Munf
h vSvS\/ cPMumaomtcg
tupm;rufaom rD;eDuav;ESpfyGiho
f nf vIyfvIyf&Sm;&Sm; vkyfrjyawmhbJ
hf nf ]tdy}f oGm;awmh\/
NidrNf idrEf iS hf vif;jyaejyefonf/ aemufr;D eDav;ESpyf iG o
tdk... rD;eDuav;ESpyf iG hf tdyo
f mG ;awmh um;BuD;udkvnf; rjrif&awmhygvm;/
olYrsufESmay: tNyHK;wpfckvm ]cdk}ao;\/ ol vrf;avQmuf
Edkifao;onf/ qufavQmuf\/
yxrwGif v,fuGi;f awGudk ausmf&if v,fuGi;f awG rJhvm\/
acsmif;awG ajrmif;awGudk ausmf&if acsmif;awG ajrmif;awGrJhvm\/
awmifwef;awGudkausmf&if awmifwef;awG rJhvm\/ aemufqHk; opfyifrJh?
iSurf Jh? if;tjyif uifr&m ESpfvHk;rJh/
tHhoavmuf rJhaom tjzpfwGifyif/ ]ykqdk;ykcuf}awmhrrJh/ ol
ykqdk;ta[mif;wpfxnf tydkygonf/ rJhjcif;c&D;onfonf ta&SUbuf
aumif;uiftajctxd avQmuf&if; ]udk,yf kid [
f if;vif;jyif}wpfckukd &&Sad wmh
\/ xdk[if;vif;jyifwGif qufavQmuf&if; olonf olYor* ta&;rBuD;
aom tpuftajymuf wpfckozG,f acwaysmufu,
G f oGm;OD;rnfrSm aocsm
onf/
odkYaomf wpfnn wpfcsdefcsdef ykqdk;ykcufuav; vG,fxm;ol
wpfOD;OD; aumif;uifBuD;tm; wG,w
f ufaeonfukd vltrsm; jrifMu&jim;tH/h
xdkolonf tb,forl Q rjzpfEkid /f atmifyifv,fu uAsmq&myif jzpfrnf/
olu ykqdk;ykcufudk v wufcsdwfcsifvdkY... wJh/
udkNidrf;?rEav;?
a&TtjrKaw kypf Hkr*Zif;? trSwf 60? atmufwdkbmv? 1994

awmfawmfqef;wJh &Gmuav;/
wpf&GmvkH; 'Dynmudk 0goemygvdkufykHu pm;vnf;'Dpdwf? oGm;
vnf; 'Dpdwf? x,fxkd;vnf; 'Dpdwf? aygif;aygufvnf; 'Dpdwf? xef;wuf
vnf; 'Dpdwf/
ukefukef ajymyg&apAsm/ tdyfawmif 'DpdwfeJUrdkU tdyfrufxJxd
ygaeOD;rSm/ &Gmwifvm;qkad wmhvnf; r[kwaf ygif/ ta&SUausmif;bke;f BuD;?
tv,fausmif; bke;f BuD;? taemufwkdi;f bkef;BuD; rxl;ygbl;/
a[m... tckvnf;Munfh/ uqkefv csrf;omBuD;yGJrS NyD;um&Sd
ao;/ 0gqkdrSm taemufausmif;u 0gqkdyef;uyfyGJ xnfhOD;rSmwJh/ tv,f
ausmif;u tkwfwkduaf &pufcsu awmfovif;rSm pDpOfNyD;om;aemf/ aemuf
vawG? aemufvawG &Sdao;w,f/ a&TawmifOD;yGJ? a&TjrifwifyGJ? odrfawmf
yGJ...wJh/
waygif;vrSmvnf; tvSLu ESpv
f SL/ 'Dawmh jynfawmfomuGi;f
xJu Zmwfpifudk tcdkiftrm aqmufxm;Mu&NyDaygh/ tjrJwrf; ZmwfkH
ayghav/ 'Davmuf yGJawGvrf;awG rsm;aeawmh yGJiSm;c? ZmwfimS ;ceJU emvef
xlyghrvm;vdkU ar;zdkUaumif;ygw,f/ [kwfuJh/ 'Davmuf yGJrsm;ayr,fh
b,fZmwf? b,ftNidrfh? b,fqdkif;rS iSm;p&m rvdkbl;cifAs/ &Gmav;u
tdraf jcwpf&mausm&f aSd yr,fh ta&SU&yf? taemuf&yfu uGaJ eao;awmh t&yf

Zmwfu ESpfZmwfawmif &Sdwmuvm;/ 'Dawmh b,fZmwf? b,ftNidrfhrS


iSm;p&m rvdkbl;aygh/
iSm;p&m rvdkb;l qkad wmh rkom;ajym&m usOD;r,f/ rk&H mG u rif;orD;
tkH;usi?f tk;H cif nDtpfreJU olUtaz rif;om;BuD; ovmpdeaf wmh iSm;&w,f/
tkH;usif? tkH;cifu aemufydkif;eJU jyZmwftwGuf rif;orD;aygh/ ovmpdef
uawmh Zmwfav;bmav; pDay;zdkYwifyg/ 'gayr,fh uqkefyGJuwnf;u
ovmpdef rvdkawmhbl;/ &GmrSmu 0goemydk; tcHwifrubl;? avhvmvdkuf
pm;rIuvnf; tm;aumif;? bke;f BuD; ok;H ygpvk;H uvnf; 0goemyg? oGeo
f if
jyoqkad wmh &Gmu ESpfZmwfpvkH;u Zmwfq&mawGu awmfkHwefkH Zmwf
q&m rif;om;BuD;avmufawmh rrIbl;/
rESpf odrfawmf qGrf;avmif;yGJwkef;uyJ Munfhav/ ZmwftzGifh
yPmr pum;rSm rif;om;BuD; ovmpdefu...
]t[rf;... t[rf; ,aeU<uvm rdwfo[m csrf;omudk,fpdwf
jrJygap/ obifobifeJU tjrifvG,fayr,fh t[kwfcufwmudk;As}avmuf
oifjyaecsdefrSm ta&SU&yfZmwf Zmwfq&mu vufwef;aumufxnfhNyD;...
]t[rf;... t[rf;... obifvmorQ? yPmo&rSmjzifh ynm
uawmh t&yfom;awGudkAs/ t&yfom;ayr,fh rSwfom;p&m enf;tzkHzkH?
uZmwf? jyZmwf? atmfy&mtqef;awGeJU t&yf&yf aMumfjimurf;p&mawmif
rvdkygbl;/ aMumfjim urf;p&m rvdkwJh oabmrawmh/ tqkd? tajym?
trlt&moifwmu udkawmvl q&mwifNyD; r[mobif pmwifvkdY uMu
f vnf;
pdk&UJ }tpcsDum &Gwo
f mG ;vdkuw
f mudk;/ 'Dwif rif;om;BuD; ovmpdeu
vufajrmufoGm;&awmhwmayhg/
&GmuvlawGu ZmwfynmwifyJvm;qkdawmh r[kwfbl;/ qkdif;
uvnf; &Gmqkdif;/
t&yfom;? &Gmom;qdkif;rdkU ayghaygh rxifeJU/ udkaiGpnfudk rkH&mG
pdef&mxGef;qkdif;uawmif ac:wm/ &GmoHa,mZOfeJUrdkU rvkdufwm/
&Gmqkdif;u pdefaA'gvufayguf? OD;[efyvufayguf tukef &
w,f/ {nfhcHqkdif;? ZmwfydkYqkdif; tukef&w,f/ r&&Sddk;vm;/ &GmokH;ausmif;
pvkH;rSmu "mwfpuf&Sdw,f/ udk,fzGifhem;axmifcsifwJh "mwfjym;zGihf em;

axmifkHyJ/ em;axmifNyD; nus Z&yfuiG f;rSm wD;vkH;wku


d Mf uwmaygh/ tcsed f
jynfh 'Dtvkyfvkyfaeawmh raumif;bJ &Sdyghrvm;/ &Gmu ESpfqkdif;pvkH;u
vufaumif;awGcsn;f /
ta&SU&yfZmwfu ]ykvJ'gk}Zmwfxkyq
f k&d if tydkiyf /J aZmf*s&D UJ orD;
aysmuf tidkvGrf;qdk vufarmif;r rsuf&nfwkdU ,l&owJh/
]c&D;uEm onf;xefpGm[dkuf? vufajctrsm;? rvIyf&Sm;? usKyf
tm;vdIufvdkU? &ifzdkzdk? aorvdkbJ? azvSJvdkUidkvdkufcsif}qkdif&ifyJ rsuf&nf
pdkUvmMuNyD/
taemuf&yfZmwfuawmh ]ausmufwHcg;odkuf ordki;f }qkd tydki/f
tJ'DZmwfxJu &aohavjynfqkd&if y&dowf NidrfusoGm;wmcsnf;wJh/
]urmwapmif; urlUajr yxAsm? odMum;ausmif;trI azG&Sm
NyD;awmh bk&m;tavmif; ,ck raeygbl;&,fvdkU? olUar"m r*fnef;arGU&
atmif qka>cp&m? wzufe&rf; a&TUvkdufawmh}qdkwJh avjynfukd rkH&GmZmwf
wpfZmwfuawmif ul;,loGm;&owJh/
ta&SU&yfZmwf? taemuf&yfZmwfu &GmrSm wpfEpS f av;ig;ajcmuf
yGJqkdwm tenf;qkH; uMu&wm/ 'gvnf; tm;r&bl;/ &Gm;eD;csKyfpyfu
wjcm;&GmawGrmS yGv
J rf;&Sv
d Ukd uawmh udk,hv
f Sn;f udk,pf D;? udk,hpf &dwf udk,pf m;
NyD; tvum; oGm;uMuwmaygh/ &GmcHu ZmwfckHaqmufNyD; uefawmhyGJ
ay;kHeJU wm0efausNyDav/
tr,f... t&yfZmwfawGom jzpfwm/ ud&,
d m wefqmyvmu
tjynfh/ Zmwfqkdif;u yGwfvkH;0dkif;eJU/ ywfrxrf; e,m;kyfeJU tuste/
Zmwfpifuvnf; ezl;pnf;eJU/ tzGifhuwDygum;eJU/ awmum;? awmifum;?
eef;um;? wkdufum;? tdrfum; tpkHygw,f/ ewfacgif;? bDvl;acgif;?
jA[macgif;? "m;? vSH? oHvsuf tpkH&SdMuw,f/ &Gmu tysKdrav;awGqkd
ar;MunfhraeeJU/ kyu
f av; tawmftoifh&&Sd if vufaxmuf rif;orD;
aocsmw,f/ tkyfqdk; tdk;uGJawGawmif ,drf;or tenf;qkH;jzpfNyD/
aMomf... pD;yGm;a&;uvnf; aumif;wmudk;/ ,myJ vkyf&ayr,fh
yJuvnf; &? ESrf;uvnf; &? xef;uvnf; &eJU vSLzdkUwef;zdkYyJ vkH;yef;kH
&Sdawmh qkdzdkU? wD;zdkU? uzdkU? ckefzkdU pDpOfkHaygh/ wpfESpfrSm wpfoD;avmuf

eJU xdkifpm;vdkU&wJh tcsdefudk;/


nydkif; vlBuD; vufzuf&nf0kid f;uvnf; armifarmifu b,fvdk?
wifarmifu b,fhES,fh? tck aemufwuf ausmfatmif toHu wifarmif
rDoAs/ atmifausmfnGefUeJU ausmfwif b,fol omrvJ/ 'Dpum;yJ ajymMu
wm/ Z&yfuGif;u vli,f0dkif;uvnf; a&'D,dkuvmwJh "mwf&SifoDcsif;?
"mwfjym;topfxkww
f hJ jynfvaS zoDcsi;f / ODbarmifBuD; ZmwfykYu
d b,fvkd
eJU pDpDnHaewm/
&Gmu Zmwfq&mawGuvnf; Zmwfxkyftopfukv
d nf; bkwt
f k yf
wpftkyef JU tjrJ a&;cRwfaewm/ idkcsi;f topf? avjynftopf? oDcsi;f topf
eJU ESpZf mwfpvk;H topfNydKifaeMuwmaygh/ zwfMu? rSwMf u? a&;Mu? cRwfMu?
jiif;Mu? ckefMueJU &mZ0if? orkdif;? edygwf? ig;&mhig;q,ff? b,fbufu
prf;rvJ/ avmuD? avmukw&m tuke&f w,f/ t&yfZmwf q&mawGuvnf;
acol a wG r S r[k w f w m/ o' g ? oN* K [f tuk e f N yD ; NyD ; om;/
vlysHawmfawGcsnf;udk;/
'Dvkd vlawmfawG&Sdawmh vli,fav;awGrSmvnf; todawGwk;d vdkU/
NrdKUa0;? &yfa0;ayr,fh A[kokw tawmfpkHMuw,f/ bkef;BuD;ausmif;awG
uvnf; NrdKUu vufvSrf;rDorQ pmtkyfpmwrf;awG 0,fay;xm;w,f/
*Eavmu? BuD;yGm;a&;? '*kefutp r[maqG? jrrsKd;vGif? jrpBuFmtqkH;
zwfvdkU? rSwfvdkU&w,f/
rkH&Gmrif;orD; tkH;usif? tkH;csif nDtpfrqdk &GmolawGjzpfvdkY &Gmu
jyef&w,fr&Sdwm/ &Gmuvnf; apmifha&Smufw,f/ av;pm;w,f/ NyD;awmh
&Sad o;w,f/ &Gmu jyZmwfrif;om;/
olu rkH&GmrSm twef;ausmif; aezl;w,f/ qkH;atmifawmh rae
vdkuf&bl;/ NrdKUta&muftayguf rsm;w,f/ "mwf&SifawG tMunfhrsm;awmh
"mwf&iS rf if;om; tdkufwif? "mwf&iS f oDcsi;f awG tpkH&wmaygh/ oluvnf;
twef;ausmif;om rNyD;om? NrdKUurif;om;awGvdk a&SUrSm wuodkvfqkdwJh
emrnfeJU/
jyZmwfrif;om; wuodkvfa&Twif wJh/
olUynmuvnf; rao;bl;/ acwfoDcsif;tpkH&awmh rkH&GmZmwf

u wpfcgwpfcg ajcaumufac:ao;w,f/ ol ucsiyf kHuvnf; ajymprSwf


ygyJ/ &GmrSmvnf; 'Davmuf u&/ rkH&Gmvnf; vdkuf u&eJU rem;&wJh
Mum;u tv,fausmif;bkef;BuD; OD;oH0& ESmap;acsmif;qkd;jzpfvdkU qGrf;cH
rxGufEkid fwm wpfywfavmufvnf;Muma&m yg;pyfu ]aAxD? aAxD}eJU
jrnfaeNyD/ NyD;awmh ta&SUuGi;f u aumifrav;awGudk wdwfwdwfav;pkNyD;
avSavSmfoHoDcsif; oifay;aevdkY vlBuD;awGu roifhawmfygbl;qkNd yD; wm;
xm;&w,f/
'D&Gmav;&JU &mZ0ifu t&if tJ'Dvdk...
tckawmh &Gmra&mufwmMumNyD/ aqGrsKd;om;csif;awGuvnf; r&Sd
awmhbl;/ tawmfrsm;rsm;uvnf; rsufpdyGihfukefNyD; rkH&Gma&muf? rEav;
a&muf? &efukefa&muf jzpfukefNyD/
'DEpS af EGrmS awmh ra&mufwmvnf; Mum? OD;av;0rf;uGw
J pfa,muf
u vSLrSmqkdawmh udk,fh&yfudk,fh&Gm jyefjzpfwmaygh/
&Gmu tawmfawmh ajymif;vJaeygNyD/ i,fi,fwkef;u jrifzl;wJh
qif0ifcavmufqGJeJU tdrfBuD;awG r&Sdawmhbl;/ tJ'DtdrfBuD;awGae&mrSm
ajcwH&n
S t
f rd af v;awG/ jrifjh rifrh m;rm; ESpx
f yftrd q
f dkvdkU av;ig;tdrfavmuf
&SdawmhrSm/ bkef;BuD;ausmif;BuD;awGuvnf; ausmif;tkdBuD;awG jzpfvkdY/
bkef;BuD;ausmif;u pmtkyfawGxm;wJh pmwku
d fADdkBuD;awGuvnf; a[mif;
avmif;/ tjzLtrnf; wDADav;awmh &Sd&JU/
tvSL0ifr,fhaeUa&mufawmh toHcsJUpufu [Jvdk ? [Jvdk ?
wufpwif 0rf;? wl;? o&D;qkdwJh toHeJUtwl uGDuGD? uGrfuGrf toHMum;
vdkU r@yfxJ oGm;Munfhawmh &GmwD;0dkif;u toHndaewmudk;/ &GmwD;0dkif;
qkdayr,fh uufqD,dkatmf*ifav;wpfvkH;? 'dk;acsmif;eJU tkyfpkHyJ ygwmyg/
&Gmu aumifav;awG ar;jref;Munhfawmh ywf0dkif;Edkifol? ESJEdkifol rajymeJU
'dk;awmif aumif;aumif;wD;wwfwJhol r&Sdawmhbl;wJh/ tck 'dk;q&mudk
omdk;ukef;u ac:xm;&wmwJh/ rkH&GmrSm q,fwef;xd aezl;wJh aumifav;
u uufpD,dk ESdyfwwfw,f/ 'gvnf; awmifwpfvkH; ajrmufwpfvkH;/
nydkif; r@yf0if {nfhcHwD;awmh toHxGufkHygyJ/ em;NiD;kHygyJ/

pnfwdkav;vkH;u 'kH;'kH;'kdif;'dkif;ESufNyD; bmoDcsif;awGrSef; rodawmhbl;/


&Gmu uGr;f awmifudkifawGu wufuMuwmvnf; wpfa,mufwpfayguf/
c&D;uvnf; yef;wmeJU apmapm0iftdyfvdkufwm uHaumif;w,f
ajym&r,f/
reuf tvSL{nfhcHzdkYvnf; xkdenf;vnf;aumif;ygyJ/ 'gayr,fh
Budwrf w
Sd fNyD; 0#fcHkHaygh/ 'DvdkeJU rGef;wnfhavmufa&mufawmh bdodufoGe;f
rSmwJh/ rk&H mG bdodufvm;? tke;f awm bdou
d fvm;qkad wmh/ r[kwb
f l;/ q&m
ausmf bdou
d fw/hJ q&mausmq
f w
kd m 'D&mG om;wJ/h rodbl;vm;? OD;v'ifom;
qef;ausmaf v;qkdrS rSwfrdawmhw,f/ b,fhES,hf qef;ausmfu 'Dvdkif;a&muf
oGm;&wmvJvkYd ar;Munfhawmh...
&Gmuae aygufaygufa&mufa&muf jzpfNyD; NrdKUa&mufa&mwJh/
avuvnf; aumif;? vl&mvnf; 0if? taygif;toif;vnf; qHhordkYvm;/
&GmrSmu pmav;ayav; wD;acgufEkdiw
f m olyJ&Sad wmh [dkyJG? 'DyJG olUa&SUwef;
wif&wmwJh/
aA'ifav; wGufcsufNyD; tcgay;? pmav; a&;cRwfNyD; Mobm
pmzwfeJUqkdawmh 'DtvkyfxJ a&mufrSef;rod a&mufoGm;wmqkdudk;/
bmyJajymajym &Gm&JUtpOftvm rysuv
f kU?d rsKd;dk;raumvdkY 0rf;om
&wmayhg/ 'Dvdk tpOftvm? 'DvdktqufEG,u
f rwdraf umaumif;bl;
r[kwfvm;/
'geJU bdou
d fcsdefa&mufawmh oHCmpifay: 0ifxkdifNyD; udk,fh&Gm
bdoduf tpcsD &GwfqkdNyD;...
]ZrL'Dyg? uRef;vusfm? xef;pGmedrdwf? &Tef;o'gpdwfESifh to
'dtvSL? pdwu
f ,l? ylaZmfb*0g? omoem? "rmEk*[
? cs;D jrijhf cif;tcg
usaomaMumifh? &wemtvS? om;cspfp&m? yg;&Spfjzm? y&du&mtpkHESifh?
pdwfo'g[kef? raemyGm;NyD;vQif} bmnm pt&SdwJh usufxm;wJh pmawG
Muufwla&G;vdk wwGwfwGwf &Gwfawmhwmyg/
bk&m;uefawmh? w&m;uefawmh? oHCmuefawmh? rdbuefawmh?
q&morm; tbdk;tbGm; uefawmhNyD; ewfyifhewfESi?f orm;pOftwkdif;
vkyfoGm;Edkiw
f ,f/ toH uD;rudkuv
f Sayr,fh atmf*if uufp,
D kad umifav;

uvnf; tydkYtaxmuf rqkd;vSbl;/


aemufawmh ajcref;? uGif;pGyf? r*Fvm xrif;cGeUf cef;a&mufawmh
ordki;f ? &mZ0if? pmpum; aypum; ajym&wmudk;/ tJ'Dwif Zmwday:awmh
wmyJ/
]tJovdkeJU &wem*D&d t&SiEf Spfyg;a&SUarSmuf? tb&Gmpm; pdefaA'g
BuD; a&mufoGm;wmudk;/ 'Dwif oDaygt&Siu
f [Jh... eif armifav;vm;[Jh
vkdY ar;w,f/ rSefvSyg bk&m;? uRefawmfrsKd;[mjzifh q&mazBuD; om;armif
av;yg bk&m;vdkY jyeftavQmuf udk,af wmfBuD;u 'gjzifh eif 'Dukd b,fvrf;
u vmcJhovJ[JhvdkY tar; uRefawmfrsKd; ]a&dk;}u vmcJhwmygbk&m;
wJh/ 'Dwif oDaygt&Siu
f ]udki;f a&dk;u vmwJhtwGuf aersK;d Avausmo
f l
bGJUtyfESif;apAsm;qkdNyD; tJovdk bGJUcsD;jrihfcJhwmudk;As}
ywfracsmifu ywfrBuD;udk ]*s}d ueJ jrnfatmif qkaYd y;vdkuw
f ,f/
&Gmy&dowfuvnf; oabmusvGef;vdkY ]bdodufausmf}uGvdkY Mobmay;wJh
txd/
tif;... qef;ausmf? qef;ausmf tawmf[kwaf eygvm;/ qef;ausmf
pum;awmh wpf&GmvkH;u t[kwfrSwfMuawmh rSmyguvm;/ b,fhES,fh
pdefaA'gBuD; ]aersKd;Av}bGJU&wm ]a&dk;}u vmvdkYwJh/ ol ajymykHqkdykHt&
pdefaA'gBuD; uav;wrl;vrf;uoGm;&if bmbGJUrS &ykHray:bl;/
'gvdk awmifa&mufajrmufa&mufeJU bdodufcef; NyD;oGm;w,f/
&Gm y&dowfu BudKufvdkufMuwm/ bkef;BuD;utp uGr;f wNrHKUNrHKUeJU auseyf
vkdY/
'geJU tJ'Dna&mufvkYd qef;ausmef JUawGUawmh rif; t&ifu 'Dtvkyf
r[kwfygbl;/ (------)vkyfaewmqkd? tck b,fhES,fh bdodufq&m jzpf
oGm;wmvJqkdawmh tif;rvIyf? tJrvIyfeJY 'DvdkygyJuGmwJh/ at; vkyfr,fh
vkyfvnf; xGef;xGef;aygufayguf jzpfatmif vkyfuGm/ rif;tbdk; OD;awm
vlujzifh rkH&Gmrif;om;BuD; ovmpdef vufvefatmif pmwwfcJhwmarmif/
rif;usrS aygufwwfu&awG ajymvkyfraeeJY/ pmzwfOD;uGvdkY ajymrdw,f/
qef;ausmfu ]ighvkyd gyJumG ? NrdKUuvlawGvnf; 'Dvkdajyma[mpm;
aeMuwmyg/ wwfvdkY&,f r[kwfygbl;/ a[m... oDcsif;usawmhvnf;

pG,af wmfBuD;&,f? atmifapydkifap&,f &&ifNyD;NyD/ acwfocD sif;xJu &wem


ykHeJY jreEm}vdkY jyefajymw,f/
uufpD,kdwD;wJh aumifav;uvnf; ][kwfw,f OD;av;&}vdkU
tm;wufoa&m axmufcHw,f/
tJ'DaeUu &GmrSm ]bdodufausmf} aumif;csufuawmh ajymrqkH;
Mubl;/
olYt&yfeJY olYZmwfawmh [yfvdkY/
ql;iSuf
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 61? Edk0ifbm? 1994

1/
cRefjraeaom cJwHudk Munfh&if;u olUrsuf0ef;wGif rsuf&nfrsm;
pD;usaeonf/ cJwHuawmh Avmpmtkyaf y:wGif Nidro
f ufpGm vJavsmif;ae
onf/ wu,fawmh cJwHwGif tjypfr&SdaMumif; ol aumif;pGm odonf/
cJwHonf oufrJhkyf0wKwpfckjzpfNyD; ol ausmif;pmrsm; a&;om;&mwGif
ulnDay;Edkif&eftwGuf aeUv,furS olYxHodkY a&mufvmcJhjcif; jzpfonf/
cJwH olUvufxJ a&mufvmcsdefrSpNyD; jyemwufawmhonf/
xdkcJwHrSm ol 0,fvmjcif;r[kw/f trsKd;orD;BuD;wpfOD;u vufaqmifay;
vdku
f &vmjcif; jzpfonf/ cJw&H vmjcif;onf nDtpfukEd pS af ,muftwGuf
tzktxpf tusdwftcJawG jzpfvmaponf/ pum;rsm; &efjzpfMuonf/
nDnu
hD kd ol vufo;D jzifh xdk;vdkuo
f nf/ xkdtjypftwGuf naeausmif;qif;
ausmif;jyefa&mufaomtcg rdcifjzpfo\
l dkuEf u
S rf u
I kd cH&onf/ xdktcg
ol 0rf;enf; rsuf&nfus&onf/ xdktjzpfawGudk cJwHu bmrSrod/
xdkudpESifhywfouf ]'gu 'Dvk&d Sdw,fuG}[k olYudk rajym/ ol pdwfnpf
pGmjzifh acgif;udkukwfvkdufonf/ cJwHonf olUtwGuf tazmfrGefvm;?
'grSr[kwf olwdkY rdom;pk\ pm;0wfaea&;vm;/ nDtpfudkESpfa,muf\
cspfcifrIudk ta0;odkY vTifhxkwfypfcJhonfh oufrJhypnf;vm; pdwfxJrSm
ar;cGef;awG uka#uk#m/

2/
olwkdYnDtpfukEd Spfa,muf &yfuGufxJu tpdk;&rlvwefausmif;
av; wpfausmif;rSm ynmoifMuonf/ olu pwkwwef;? nDnDu
yxrwef;/ olwdkYnDtpfudkwGif zcifr&Sdawmh/ rdcifjzpfol acgufrkefYvkyf
a&mif; &aomaiGaMu;jzifh csKUd csKUd iJhihJ ausmif;wufMu&onf/ olwYrkd o
d m;pk
aexdki&f m &yfuu
G u
f av;wGif udk,yf kid u
f m;pD; ausmif;wuf? ausmif;qif;
vmBudKEdkifaom aMu;&wwf vlwef;pm; odyrf &SdvS/ vufvkyfvufpm;ESifh
tvkyfMurf;orm;rsm; aexdki&f m &yfuGufav;om jzpfonf/
qkdawmh&if ausmif;ol? ausmif;om; trsm;pkonf olvdkudk,fvdk
yif ausmif;0wfpkHrStp ausmif;okH;pmtkyf tqkH; tukefvkH; NyD;jynfhpkHonf
[l odyrf &SMd u/ olwn
kYd t
D pfukEd Spfa,mufwiG v
f nf; vdktyfwmav; wpfck
&Sdaeonf/ 'gu tjcm;r[kwf/ cJwHjzpf\/
rdcif\ aeUpOf0ifaiG rrSefuefrIaMumifh cJwHudk,fpD r&dSMu/ cJwH
wpfacsmif;\wefz;kd rSm rajymyaomfvnf; aeUpOf yg;pyfvyI Ef kid af &;udk t"du
xm;ajz&Sif;ae&ojzifh olu rnfokYdyif ylqmygaomfvnf; 0,fay;rnf[l
aom pum;wpfceG ;f onf ,cktcsed t
f xd taumiftxnf razmfEikd af o;ay/
3/
wpfaeU/ xkH;pHtwdkif; nDnD ausmif;qif;tvmudk ausmif;wHcg;
aygufu apmifhaecsdew
f Gif trsK;d orD;wpfOD; olUtem;odkY a&mufvmNyD;]rif;
b,folYukd apmifah ewmvJ}wJ/h olu nDjzpfot
l m; apmifah eaMumif; ajym&m
xdktrsK;d orD;BuD;u ]a&mh... rif;twGuf ta': 0,fvmwm? ,lyg}wJah v/
tpuawmh ol vufwGefYaerdonf/ ]r,lyg&apeJU}[k ol ajym
onf/ trsKd;orD;BuD;u cJwHukd twif;ay;onf/ olu acgif;udk wGifwiG f
cgonf/ odyfMumMumawmh r[kwf/ cPav;yif jzpfonf/ onfvdkESifh
acG;wHqyd cf JwHwpfacsmif; olUvufxJokYd a&mufvmonf/ xdktrsKd;orD;BuD;
udk aus;Zl;wifonfxuf olYwGif vdktyfaeonfht&m 0wKwpfckudk odEdkif
pGrf;onfh tcsufaMumifh ydk tHhtm;oifhro
d nf/ trSeftwdkif; ajym&ygvQif
pm;0wfaea&;twGuf t"du xm;ae&aom rdcif\ ae&mrS0if ulnD
ajz&Sif;ay;cJhaom trsKd;orD;BuD;udk Munfhum ol 0rf;omyDwdjzpfrdonf/

olonf EdkifiHjcm;rSvmaom acG;wHqdyfcJwHtopfwpfacsmif;ESifh rdwfaqG


jzpfoGm;awmhonf/
jyemu xdktcsdefrSp qkdif;rqifh? AkHrqifhbJ olYxH a&muf&Sd
vmawmhonf/ trsK;d orD;BuD;wpfa,mufu olUtm; cJwHtopfwpfacsmif;
ay;aeonfudk olUab;wGif &yfaeaom nDnDu jrifoGm;onf/ ]udkudk
tJ'cD w
J t
H opfuav; nDnu
hD kd ay;aemf}[k ajymvmonf/ olu aemuf&uf
awGrSm wpfa,mufwpfvSnhpf D a&;Mu&efajymonf/ nDnDu vufrcH/
olUvufwGif a&muf&Sdaeom cJwHudk twif;vkonf/ olu cJwHudk vuf
ESifhwif;usyfpGm qkyfudkifxm;NyD; ]nDnDaemf? 'DvdkrvkyfeJU/ 'DcJwHu rif;eJU
bmrSrqkdib
f l;/ udkukYdudk [dkta':BuD;u ay;oGm;wm}[k ajymajymqkdqdk
ausmif;om;av;wpfa,mufudk vufrSqGJvsuf olwkdUtm; ausmcdkif;um
vrf;rBuD;bufqDodkU xGucf GmoGm;aom trsKd;orD;BuD;tm; vufnKd;nTefjy
vdkufonf/ nDnDu ajymr&/ olUtm; cJwHtwkdav;udk xkwfay;NyD;
olUvufxJrS cJwHudk twif;vk,lonf/ olUvufoD;onf b,ftcsdefu
vIy&f mS ;onfrod/ nDnrhD suEf mS ay:odkY vTrf;rk;d oGm;onf/ nDno
D nf rsufEmS
udk vuf0g;jzifhtkyf olYtyg;rS ajy;xGufoGm;onf/ vSrf;atmfac:aomf
vnf; olUtm; vSnfhrMunfhawmh/
ausmif;wuf acgif;avmif;xdk; twef;xJodkY a&mufaomtcg
olwkdYro
d m;pktaMumif;udk odaeaom oli,fcsif;rsm;u wtHhwMo Munfh
Muonf/ udkudkatmifwkdYu cJwHtopfeJU bmeJUwJh/ wcsKdUu rif;wdkYtar
0,fay;wmvm;wJh/ ol bmjyefajz&rnf rod/ ]bmudp pyfpk&wmvJ
oli,fcsi;f wkdU}[k ol ar;vdkucf sio
f nf/ EIwfu yGihx
f u
G rf vm/ oli,fcsi;f
wpfa,mufu cJwHtopfukd awmif; xkcd w
J rH cS zJ sujf zifh ol\ rSm;aeaom
pmrsm;udk wpftm;BuD; zdzsufonf/ wpfa,mufu olYcJwHudk ,l ykHqGJ
jyefonf/ cJoGm;usKd;aomtcg cRefpufjzifh cJwHudk cRefaejyefonf/
bmyJjzpfjzpf cJwH olUvufxJa&mufvmrS pdwfnpfp&mawGcsnf;
jzpfaeonf/ cJwHuawmh bmrS rodovdkyif/ olUvufacsmif;rsm;\ vIyf
&Sm;rItwdki;f Avmpmtkyrf sO;f aMumif;awGay:rSm ajy;vTm;aeonf/ ausmif;
oifcef;pmrsm;udk olESifhtwl ulnDa&;jcpfaeonf/

rnfodkYyif pmoifae&aomfvnf; aeUv,f ausmif;rwufrDtcsdef


u nDnED iS hf jzpfcahJ om jyem t&dyfrnf;wdku
Y olUab;rSae ajcmufvSeUf
aeonf[k xif&onf/ pma&;ae&if;u cJwHudk ol aocsmpGmpdkufMunfh
rdonf/ cJwHonf olUudk ta&;w,l vkyfrae/ olUwm0ef ol xrf;aqmif
aeaMumif;udkom jyonf/ tdraf &mufvQif ol &ifqdki&f rnfh jyemawGukd
olUvdk ta&;xm;ykH r&aMumif; ol oabmaygufonf/
cJwHrSm tjypfr&Sdbl;qkw
d m ol em;vnfaeaomfvnf; tjypfr&Sd
aom cJwHaMumifh ol tjypf&awmhrnfudkawG; oufjyif;awG csrdonf/
4/
ausmif;qif;aomtcg av;wGJaom ajcvSrf;rsm;jzifh ol tdrfokdY
jyefvmcJo
h nf/ tarhukad wGUaomtcg ,cif&ufrsm;uvdk ]om;BuD;? ausmif;
u jyefvmNyDvm;J}[k rar;/ nDnu
hD kd awGUaomfvnf; rauseyfaom rsuv
f ;kH
awGjzifh olUukd pl;pdkufMunfhaeonf/ tu,f nDnDonf e*g;wpfaumif
jzpfaeygrl ae&mwGifyif ol jymtwd jzpfoGm;Edkio
f nf/
]udkudkatmif vmOD;}[k ac:vdkufaom tarhtoHudk Mum;vdkuf
&onfrSm rdkNcdrf;oHxufyif qkd;vdrfhOD;rnf[k ol xifonf/ tdrfay:odkY
ol wufoGm;onf/ tarha&SUwGif vufydkuf &yfvdkufonf/ ]rif;rSm
tjypf&v
Sd m;}[k rOD;rcRwf ar;vdkufaom tarhudk jyef ]om; &Sif;jyyg
&apOD; tar}[k apm'urwufvdkawmh/ aeUv,fu tjzpftysufawGudk
nDno
D nf olUxuft&if rdcifukd wdkix
f m;ayvdrfrh nf/ ][kwfuh}J [k ajym
acgif;udk ikHUxm;vdkuo
f nf/ 0g;jcrf;jym;ESifh olUausmjyifukd zufvSJwuif;
rdwq
f ufMuonf/ tHukdBudwx
f m;aomfvnf; rsu&f nfwkYu
d yg;jyifxufokYd
woGifoGif pD;usaeonf/ rdciftm; bmrSr&Sif;jyvdkyg/ ]aemufudk rSwf
xm;/ udk,fhxufi,fwJholudk tEdkifusihf&if 'Dxufydkqkd;r,f? oGm;awmh}
[k ajymvdkuaf wmh tarhpum;oHtqk;H wGif tcef;xJo0kYd if idkypfvku
d o
f nf/
idk ae&if;u vG ,ft dw fx JrS cJwHudk xkw f,lMunf hrd onf/
]rif;aMumifh}[k ol ajymaomtcg ]igeJY bmqkdifvdkYvJ? rif;wdkYnDtpfudk
jzpfwJhudpawG ighudk vmrajymeJU}[k cJwHu jyefajymrnftxifESifh ol
Munfhao;onf/ [kwfygNyD/ cJwHu onftwkdif;yJ? a&ikHEIwfydwfaernfh

ypn;f qkdawmh ol bmrSrajymawmh/ cJwHudk pmMunfhckHav;ay:odkY wif


xm;vdkufonf/
aemufwpfaeU ausmif;oGm;csdeftxd taru olUudk pum;rajym/
raeUu udpudk rauseyfao;aMumif; oufaojyvdkufjcif; jzpf[efwl
onf/ nDnDuawmh olUudk cyfa&Smifa&Smif vkyfaeonf/ raeUu tar
aps;odkYoGm; nDnDhtwGuf cJwHtopfwpfacsmif; 0,fay;xm;ykH&onf/
nDnDonf cJwHukd b&dwf"m;ESifh cRefaeonf/ rnfolurQ tac:tajym
rvkyfaomtcg ol pdwfnpfvmonf/
cJwHonf olUudk ta&mif0if;vufaponfvm;? tcsKUd aom oli,f
csif;wdkU\ txifBuD;pdwfrsm; ay:aygufaponfvm;? odkYr[kwf cJwHonf
olUtm; rdcifESifhnDjzpfolwdkY\ cspfjcif;arwmudk &yfqkdif;oGmaponfvm;/
trSepf ifppf cJwHrSm cJwo
H mjzpf\/ bmrSrajymif;vJ/ olUtqif;t*Fg&yfESifh
olyJ jzpfonf/ ajymif;vJoGm;onfrSm olUtar? olUnDav;ESifh olYywf0ef;
usio
f m jzpfonf/ ol pmMunfch aHk v;&S&d modYk wpfcsuf vSr;f Munfv
h ku
d o
f nf/
cJwHonf pmMunfhckHay:wGif NidrfoufpGm vJavsmif;aeonf/
rnfolUudkrSvnf; acsy&Sif;vif;&ef tMuHray;/ ol ausmif;wufvQif
olESifhtwl ausmif;oifcef;pm;rsm; a&;rSwfay;&eftwGuf tm;arG;aeykH&
onf/ olUudk 'kuray;/ txl;ojzifh olYudk aeUpOf ulnDaeonf/ olu
ausmif;odkYac:oGm;vQif jiif;qefjcif;rjyK/ wu,fawmh cJwHrSm tjypfr&S/d
odkY&mwGif tjypfr&Sdaom cJwHwpfacsmif;aMumifh ol pdwn
f pfaewm aocsm
ygonf/
eDaoG;
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 61? Edk0ifbm? 1994

cspfol nDrav; jyefawmhr,fvdkY acgif;iJhtajym? &ifxJ usefvdkY


aeqJ/ cgwdki;f vdk tdrt
f xd (r[kwaf wmif) &yfuu
G f "rmkeH m;txd (r[kwf
awmif) '*kH-vrf;rawmf e,fjcm;avmufxd jyefydkYcsifw,f/ cgwdkif;[m
ck r[kwfvdkY udk,f EIwq
f w
d faew,f/ pdwx
f Jawmh raumif;wm trSefygyJ/
cspfol nDrav;? udk,fwckYd spfjcif;taMumif; vlBuD;awGudk zGiahf jym
jyawmh olwkYu
d oabmrwlbl;wJhvm;/ tJ'DtwGuf nDrav; pdwfustm;
i,faeovm;/ arQmfvifhjcif;? aw;oHom r&Sd&if ypKyef[m BudK;rJhpGef
f J umAGe'f kid af tmufqku
d f
wpfaumifyaJ ygh/ ,kMH unfjcif; uif;rJhch&J if tqkwx
wGom SLoGi;f jzpfaerSmyJ/ b0[m uAsmwpfyk'v
f kd pnf;0g;&pforf um&ef
vSvSjzpfaecJh&if csrf;ajrUyuwd jzpfaecJh&if avmuBuD;tv,f b,frSm
'ku &SdyghrvJ/ 'kuom;vl[m twuftqif;? tjyHK;tidk? oDcsi;f awmuf
acgufoH? aea&mifnwdkYudk rsKd;tqufquf ayGUzufcJhMu&jrJ/ tcuftcJ
tusyftwnf;qkdwm 'DvdkyJ xifygw,f/
a&qefc&D;[m odrMf urf;wrf;aeovm; nDrav;/ a&pD;xJ arsmyg
roGm;apeJYaemf/ cGeftm;eJYrrQ twif;vnf; qefrwufeJY/ atmufcHausmuf
om;awGay: ajcukyfjrJjrJ ,lxm;? tvdkufoifhav; a&TUay;yg/ tm;wif;
xm;zdkYvnf; vdkw,f/ t&nfaysmfoGm;wJh tdyfrufawGeJYtwl aeUaetyl
a&mufvm&if aeylpl;&JxJ jzwf&JwJhowd vlawGrSm &Sdw,f/

urmavmu[m cHpm;zdkYjzpfvmwmyJ/ csK&d ifvnf; csKrd ,f/ cg;&if


vnf; cg;r,f/ MuHKawGUvmwmawGudk &J&JBuD; &ifqkdicf Hpm;vdkuzf dkYygyJ/
vlawG&JU tMunfhudk b,fwkef;urS *krjyKwJh? ayuwfuwfaewwfwJh
udk,f[m udk,fht&dyfeJY wpfxyfwnf; qufoGm;aejrJ/ udk,af vQmufaewJh
b0c&D;xJ wpfckxl;vmwmu udk,f[m cspfolnDrav;udk pl;pl;epfepf
cspfrdoGm;jcif;yJ/ 'Dht&if rdef;rysKdrsm;udk udk,f pdwf0ifpm;jcif;rsm; &SdcJhzl;
w,f/ cspfjcif;eJY pdwf0ifpm;jcif;[m a0;uGmvGef;vSw,fqkw
d m cHpm;odod
vm&w,f/ udk,t
hf m;enf;csuf wpfck[m acgif;rmjcif;yJ/ udk,f r,kHEkid &f if
vufcEH kid jf cif; r&S&d if avukeaf tmif ajymvnf; ajymyJ/ udk,f xifygw,f/
nDrav;avmuf b,folrS udk,f em;0ifatmif rajymEdkif? rif; ajymorQ
udk,f acgif;cgjiif;qefjcif; r&SdEkdif/
]auR;Edkif&ifac:av}vdkY raemufeJYuGJU cspfolnDrav;/
]rauR;Edkifbl; xifvdkY} teufaumufNyD; udk,fac:rdvdrfhrSm
a,mufsm;odumqkw
d m &Sdonf/ auR;awmif rauR;EdkifvQif bmrsm; tokH;
usao;vJAsm/ b0wpfck xlaxmifzdkYqkw
d m vG,fvG,fawG;&if vG,fovdk
tajcwus xlaxmifcsi&f ifawmh tcufom;yJ/ 0rf;0zkq
Yd w
dk mtjyifukd cg;vS
zdkYqkdwmuvnf; &Sdao;onf/ yuwd tcuftcJawGukd rif;udk ukd,f
rajymjycsifbl;/ tcka&m? aemufa&m wpfoufvkH;/ aeylxJ udk,fwpf
a,mufwnf; xGufavQmufNyD; ae&dyfxJrSm rif;udk xm;xm;csifw,f/
rsuv
f kH;ydwfvkrwwf tm;yg;w& &,farmwwfwJh[efukd udk,f oabmus
vdkY rif;udk tjrJ&,farmaeapcsifwm/ taysmfawGudk yef;vdkoDNyD; rif;acgif;
xufrSm yefay;csifwm/ vufazsmufwpfcsufwD;vdkY zswfueJ t&m&m
ajyavsmhapr,fh atmifjrifapr,fholyJ jzpfvdkufcsifw,f/
vufxJ&Sdwm bGJUvufrSwfav;wpfckwnf;? t&if;tESD;qkdwm
oefrmwJh udk,f&JUcGeftm;wpfckwnf; b0udk b,fvdka&rsKd;u jzpfjzpf
kef;uefEdkifayr,fh *kPfj'yfqdkwm &Sdao;onf/ ormtmZD0tvkyfwdkif;
*kPf&w
dS ,fvkYd b,fvkdyJ a<u;aMumfaeae ckaerSm udk,fqdkuu
f m; xGufeif;
NyD; rif;av;udk 0atmifauR;vSatmif qifEdkif&ifa&m olwdkYu oabmwl
r,fwJv
h m;/ 0ef;usit
f odki;f t0ef;u owfrSww
f Jh *kPq
f kw
d Jh twkdif;twm

wpfck &Sad o;onf/


'DvdkrajymygeJY nDrav;&,f/ udk,h&f ifxJrSm emusifw,f/ jzLpif
wJh rif;&JU udk,u
f sifhw&m;? dk;om;wJh udk,fh&JUodumawGtwGuf rif; &J&J
BuD; *kPf,lzkdY arhavsmhaerSmpdk;w,f/ MunfvifaewJh rif;&JU todav;awG
npfax;rSmudk pdk;w,f/
]rrwkdYwkef;uvnf; udkOD; tusifhudk oabmrusvdkY azazwdkU
oabmrwlbl; udk/ ausmif;awmif rNyD;Muao;bJ vGefvGefuRHuRH jzpfMu
awmhvnf; ay;pm;&wmyJaygh/ tJ'Dwkef;ursm; ararhrSm idkvdkuf&wm/
'gayr,fh udkOD;wdkYu t&rf;csr;f omw,f/ ckusawmhvnf; rrudk b,folrS
tjypfajymraeMuawmhygbl;/ tppt&m&m pOf;pm;NyD; a&SUrwdk;jzpfwJh
f k;d ypf
i,fwkUd uu
kd sawmh orD;qdk;qdkNyD; yk'rf awG wpfckNyD; wpfckwyfv/kYd ZGww
&atmif udk&m? NyD;awmhvnf; NyD;oGm;wmyJ}
vG,fvG,frawG;eJY nDrav;&,f/ vlwpfa,mufudk wdkif;wmwJh
aywHwpfacsmif;eJU wpfacsmif;[m ydwfjzwfwJh udkufwHvdk wpfxyfwnf;
rS rusbJ/ rSefjcif;rSm;jcif;qdkwm owfrSwfwJholtay:rSm wnfonf/
tcsed fumveJY tajctae t&yf&yfay:rSmvnf; wnfonf/ rSejf cif;rSm;jcif;
qkdwmvnf; wnfjrJraeygbl;uG,f/
]tdrfrjyefcsifawmhbl;uGm/ i,fhudk ac:oGm;awmh}
tdrfeJY jyemjzpfNyDqdk nDrav; ajymwwfwJh pum;/ ac:wmu
vG,fw,fuGJU/ cspo
f l nDrav;&JJU/ aezdkY udk,fhrdbtdrf&Sdonf/ ESpef yfpmu
udk,f &SmEdkifonf/ onfvdkqkd NyD;a&mwJhvm;/ b0[m wmwdkajy;vrf;
r[kwyf g/ wmxGuaf pmzdkq
Y w
kd m ta&;rBuD;vSygbl;/ wma0;c&D;rdkY oufvkH
aumif;zdkYyJ ta&;BuD;w,f/ ]ac:? pum;awG xyfcg rajymygeJU/ Mum
vmvQif udk,f pdwfrxdef;EdkifrSm pdk;onf}
]pmtkyfwpftkyfrS zwfzl;w,f/ rdb&JU rsuf&nf&if;NyD;awmh
tcspfol&Jaumif;BuD; rvkyfcsifygbl;/ udk,ht
f onf;ESvkH;udk eif;NyD;awmh
vnf; orD;vdrmbGJU rvdkcsifygbl;wJh/ tJ'DpmaMumif;av;udk BudKufw,f}
rSefwmaygh nDrav;&,f? Mum;umvav;rSm tvdkufoifhfaeNyD;
cHEdkif&nf&SdzkYdygyJ/ BudK;pm;&rSmu udk,fhwm0ef/ BudK;pm;cJhw,f/ BudK;pm;

aew,f/ aemifvnf; BudK;pm;aeOD;rSmyJ/ 'g[m b0&JU t"dym,f? cspfjcif;


&JU t"dym,fyJaygh/
]wu,fqkd a,musfm;wpfa,muf&JU wefzdk;udk aiG&Smcdkif;tm;
wpfckwnf;eJU rqkH;jzwfoifhygbl;aemf} 'Dvdk t"dym,feuf pum;awGudk
wpfcgwpfcg rif;av;qDu Mum;&wwfw,f/ wpfcgwavusawmhvnf;
tm;i,faewwf/ tm;ay;uGmqkNd yD; olUvufz0g;ao;ao;av;udk udk,fh
vufz0g;us,fBuD;xJ twif;xnfhNyD; qkyfudkix
f m;cdkif;wwfao;w,f/
rif;av;[m uav;vdkvdk vlBuD;vdkvkdeJY pmzGJU&cufvSw,f/
0efcH&&if udk,f wpfcgwpfcg pdwf"mwfusw,f/ b0udk w,f
tm;r&csifvSbl;/ tjyHK;awGu axmheJUaxmheJU? toHawGrSm cGeftm;crf;
ajcmuf? tjrifrSm &Da0a0/ udk,f0efrcHvnf; udk,fhvufarmif;udk tm;udk;
wBuD; qkyfudkif&if; udk,fhrsufESmudk zwfpmvdkzwfaewwfwJh nDrav;
&ifxJu odaerSmygyJ/ 'gayr,fh zspfnpfNyD; vkyfvdkYr&wJh tajctaerSm
a&Tyavmif awmifwufaES;wJhude;f qku
d &f wmyJaygh/ touf&avav ydkNyD;
yDjyifwJh tem*wfudk ykHazmfcsifav? 'Dawmh toufydkBuD;vmavav
b0qkdwm tdyfrufr[kwfbl; uav;a&/ wa&GUa&GUeJU ausmfjzwfcJhwm
naygif;wpfaxmifeJY wpfn ruawmhbl;/
cspo
f l nDrav; xm;&ufcJhw,f r[kwaf yr,fh acwawmh cGJxm;
cJh&OD;rnf/ rif; wm;vsufeJY c&D;a0;BuD;udk oGm;vdkY udk,fhudk rNidKjiifygeJU/
tem*wftwGuf? b0wpfcktwGuf atmifjrifcsifvnf; atmifjrifr,f/
IH;edrfhcsiv
f nf; IH;edrhrf ,f/ atmifjrifjcif; wpfcktwGuf uH&,f? Pf&,f?
0D&d,&,f vdkw,fwJh/ (&if;ESD;aiG vdkygw,fqkdwmudkawmh cParhxm;&
atmifaemf)/ b,ft&mu &mEIef;b,favmuf yg0ifvdktyfaew,fqdkwm
udkawmh wdkYawG rSef;qzdkY cufvSw,f/ opmw&m;qkw
d mudk ,kHMunf&if
cPawmh rif;udk; xm;&pfcJhr,f/ cGJcGmjcif;&JU b0oDcsi;f wpfyk'fudk oHNydKif
oDqdkMu&OD;r,f/ rsu&f nfawGudk jzKef;wD;rypfygeJU/ txdk;tESuf twkduf
tcdkufawGudk twwfEdkifqkH; onf;cHatmifhtnf;NyD; aeyguG,f/ tm;vkH;
awmh pdwfBudKufacgifyGifhawGcsnf; b,f&rvJ/ vufa>cyGifhyJ&& auseyf
EdkifpGrf;wJh owdudk arG;&r,f/ udk,fhudk,fydkif ysKd;O,smOfrS r[kwfao;bJ/

wpfaeUusqkdwmwdkU acgif;xJrSm&S&d if? &ifxJ ,kHMunf&if t[kwfukd ydkifydkif


qkyfudkifEdkifawmhrS acgifyGifhawGcsnf; acgif;vkH;tjynfhyef/
udk,fawmh jzwfoef;cJh&wmawGudk jyefawG;vdkuf&if MunfEl;rd
w,f/ pdwfwdk pdwx
f dcdkufp&mawGtwGuf em;vnfrIwpf&yf zefwD;Edkifvm
&if pdwfpm yuwdNidrf;at;? MunfEl;w,fqkdwm tJ'DusawmhrS twdtus
em;vnfw,f/ aysmf&Tirf Iqdkwm om,mrIudkyJ ay;w,f/ pdwfnpfwmurS
em;vnfrIukd wnfaqmufEkdifvmwJh tcsed rf Sm MunfEl;rIudk ay;wm/ tcuf
tcJawG trsKd;rsKd;Mum;xJu ESpf&SnfcH cspfjcif;twGuf rif; cPcP
MunfEl;zl;w,f r[kwfvm;/ vl&,fvdkY jzpfvm&if avmu&JU tyltat;?
tvif;tarSmif wkdUawG b,fvdka&SmifrvJ/ &ifqkdifcHpm;&if;eJYyJ ta&jym;&JU
tawGUtod? pdwfEv
S k;H &JU oabmudk em;vnfvm&if t&m&mudk cGihv
f w
T pf rG ;f
&SdvmrSmyg/ Nidrf;at;wJh arwm[m tufqpfNyD;ygw,f/
tajctaeqkd;wpf&yf[m euwfeJYvnf; ,SOfw,f/ aA'a0'
r[kwfbl;/ tcsdefudk qkdvdkonf/ umveJYtrQ arS;rSdefvGifhjy,foGm;rSmygyJ/
tcuftcJawG[m Nidrf;at;wJh arwm&dyfatmufr,f ao;auG;MuHKvSD rSdef
aysmufukefrSmyg/
(tem*wftwGuf cspfolnDrav;twGuf)
udk,f BudK;pm;rnfyJ/ ylaEG;wJh &ifckefoHeJY tem*wfudk ,kHvdkUae
onf/ pdwf&SnfMuHhcdkifzkdyJ vdkonf/ pdwf&SnfMuHhcdkifzdkYyJ vdkrnf/
tajctaeqkd;rsm; rvGifhjy,fcJh&ifa&m...
urmBuD;rSm udk,fwpfa,mufwnf; useo
f nfxd tem*wfwpfck
udk ,kHrSwfpdwfjzifh touf&Sifaernf/
(taMumif;aMumif;aMumifh cspfol cseaf e&pfcJhvnf;) udk,fwpf
a,mufwnf; usefonftxd tem*wfwpfckudk ,kHrSwfpw
d fjzifh touf&Sif
aernf/
],kHMunfrI[m b0udk jy|mef;w,f cspo
f lnDrav;}
eef;ul;
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 62? 'DZifbm? 1994

aqmif;[m ol a&mufvmNyDvdkU ua,mufu,uf tdyrf ufav;


eJU ighukd vIyfEdI;vkduw
f ,f/
nwkef;u tdyf&mr0ifcif wdwfqdwfaewJh nxJudk vrf;xGuf
avQmufawmh ESif;av;awGu wdww
f dwfav; yg;vspGm cdk;usaew,f/
ESif;vdkYawmh xifwmh xifwmyJav/ jrLcdk;jymjymawGuawmh a0aewm
trSefyJ/ acG;avacG;vGifh ESpfaumifuvnf; acGvdyfvdkY tdyfaeMu&JU/ rD;vkH;
0g0geJY zefacsmif;jymjymawGuvnf; ntarSmif aemufcHeJY pl;&Jawmufvuf
vdkY/ tvif;puf0dkif;wpfavQmufrSmvnf; ydk;pyfaumif? ydk;zvHaumifawG
uvnf; tvkt,uf yHsoef;aeMuawmh Mu,fqDudk ysHoef;csifwJh ydk;zvH
aumifav;rsm; ygOD;rSmvm;vkYd &SmMunhfaerdao;&JU/ bmyJajymajymav/
f aiGU
ighem;&Guzf sm;av;awGuvnf; enf;enf;at;vmawmh aqmif;&JU t&dyt
av;udk cHpm;rd&muae ntdyaf wmh uav;ky&f iS fawGvkrd sKd; Zmwfvrf;tpkHpkH
eJY tydkif;ydkif;? tjywfjywfawGudk tdyfrufw,f/ 'gqkd ightwGuf aqmif;
[m wu,f a&mufvmNyDaygh/
tdyfrufu wpfnvkH;eD;yg; xifw,f/ tpydkif;awmh cyf0g;0g;
&,f/ b,folrSef;awmh rodbl;/ tdki;f csi;f uAsmawG &Gwfjyaew,f/ aemuf
awmh pufbD;awG pD;aewm/ uom&xm;wGJ wpfwGJ rD;avmifaewm/
tdk... pkHvkyYd gyJ/ xifxif&mS ;&Sm;eJU &Snv
f sm;pGm rufaewm wpfcku rdk;vif;

txdyJ/ b,folrsm;vJvdkY rpH cifAsm;&,f/ uRefawmfh tdyfrufxJudk wdwf


wdwaf v; 0ifvmcJw
h ,f/ acsmufurf;yg;BuD;xJukd wGe;f csvku
d v
f kYd arm[dkuf
oGm;wmrsKd; r[kwfayr,fh tdyf&muEdk;awmh uRefawmf arm[dkufoGm;wm
trSefyJ/
tdyfruf edrdwfusrf;vnf; zwfp&m rvdkygbl;/ armif&ifarmif
rr,fr 0wKxJu tdyfrufcef;vdkvnf; twdwfaumufp&m rvdkygbl;/
'gayr,fh rpHudk uRefawmf pGJvrf;aerdNyDqkdwmawmh tJ'Dreufu udk,fh
bmom 0efcHrdw,f/
c&prwfrSm arG;w,fqkdwJh aqmif;rif;orD;av; rpH[m aqmif;
0ifawmhr,fqkdwmeJY uRefawmfhudk vIyfEdk;vdkufw,f/
tJ'rD eufu tm;vkH;&JUtp jzpfaecJw
h mudkawmh rodcrhJ b
d ;l / apmpD;
pGm usa&mufvmwJh aqmif;&JU apmvGe;f vSwhJ we*FaEG reufcif;rSm vufzuf
&nfqdkif wHcg;u zGifhump/ cPapmifh&r,fqkdwJh tJ'DaeY&JU tpOD;aom
vufzuf&nfukd apmifah omufNyD; vlawG&iS ;f wJh AEKvvrf;twkdi;f avQmuf
cJhw,f/ av;vrf;avmufavQmufoGm;NyD; teDa&mif t0wfpawG cif;xm;
wJh avScg; 44 xpfudk wufNyD;&ifawmh 'DESpftzkdY tvkypf 0if vkyf&r,fh
jrefrmpm usL&Sifausmif;u ausmif;om;awG&JU pmatmfoHudk Mum;&ygNyD/
][m... vmAsm/ cifAsm;vmrS vmyghrvm;vkYd ylaewm/ 'gNyD;&if

cifAsm; tcsdefAs} vkdY pdk;&drfoHeJU ajymaewJh armifpdk;udk ]vmrSmyguGm}


]rif; uvnf ylraeygeJY/ a[haumif... rif; pm;yGJrSm xdkifaewm/
b,folvJ[}
]aMomf... tJ'gaygh/ q&mOD;at;rif; orD;av/ 'DrSm vlr&SdvdkY
cP ulaewmyg}
]armifpdk; ig BudKufwm tJ'DrsufESmrsKd;uG/ ar;dk;avu cyfum;
um;&,f/ awmufywJh rsufpdta&mifawGu yg;jyifay:rSm [yfaewmuG/
todPf ynmxufjrufr,f/ pdwf&Sif;r,f/ tJ'gawGu rsufESmay:rSm
ay:aewmuG Munfhygvm;/ 0wfxm;wmuvnf; a,musfm;&Syv
f ufwdkeJY
a,mvkHcsnfeJU/ cifAsm;uawmh vkyfNyD/ bmpdwfrS r&Sdbl;/ 'Dua,musfm;
av; tvkyform;awGeJY tukefaygif;w,f/ vufzuf&nf twlaomuf
w,f/ a,musfm;av;vdkygyJ}
]rif; cspfvdkufygvm;}
][m... cifAsm;yJ tck nTef;aeNyD;awmh}
f m/ oabm
]aMomf... igu cspyf gw,fvYdk ajymao;wmrS r[kww
usw,f/ ig pdwful;,Of,OfaewJh rdef;uav;wpfa,muf ykHoPmefeD;yg;
udkufnDaevdkY ajymjywmyg}
]uJ... aemufrS ajym/ [dkrSm q&mBuD;u cifAsm;udk ac:aeNyD/
twef;eJY rdwfqufay;NyD; twef;tyfawmhr,f/ oGm;oGm;}
pmoif&r,fh twef;a&SUu ckHjrifhay: a&mufoGm;&ifyJ ]a[m'D
q&mav;u jrefrmpmeJY bGJU&NyD;om;/ rif;wkdYudk pmpDpmukH;eJY pum;ajy
oifvdrfhr,f/ tJ'gawGuawmhuGm q&mhxufudk tvGefYtvGef omygay
w,f/ olYyg;pyfu xGuforQ rSwfp&mawGcsnf;yJ atmufarhMuayawmh}
vdkY cyfomomav; rdwfqufay;&if;...
]uJ... q&mav; twef;udk tyfygw,f}qkdwJh pum;tqkH;rSm
r*FvmygvdkY EIwq
f ufvdkufawmh rdef;uav; twef;aemufqkH;qDu ]q&m
aygufp axmifajcmufv}vdkY toHao;ao;av;eJY vSrf;atmfvdkufwJh toH
aMumifh [dk;aemufqkH;udk a0SUMunfhvdkufw,f/ atmfvdkufwJh oludk rawGU
ygbl;/ ausmif;pma&;pmyGJrSm xdkiaf ewJh rpH&JU r,kHouFm rsufvkH;wpfpkHukd

awmh zswfceJ awGUvdkuf&&JU/


pmwpfcsdefoifNyD;vdkY ausmif;om;awG&JU ESpfoufoH? tm;&oH?
aysmf&TifauseyfoHawG a&m>yrf;aewJh r*Fvmyg q&mav;vdkY atmf[pfEIwf
qufoHawG&JUtqkH; pmoifckHay:u qif;vmawmh bmrQcHpm;csuf r&SdwJh
rsufESmeJY rpH acgif;jyefikYHoGm;wmudk awGUvdkufw,f/ 'g[m bDatbGJU&
tcsdepf m; usL&Siq
f &maygufpav;eJY trfataemufqkH;ESpfausmif;ol usL&Sif
q&mrav;wdkY&JU rxl;qef;aom yxrqkH; awGUqkHrIav;ygyJ/
tJ'g[m wdkYZmwfvrf;&JU ZmwfysKd;cef;yJ xifyg&JU/
odyrf Mumygbl;/ pum;ajymzdkY bmomwlawGjzpfawmhvnf; tcsdef
wdkwdkav;rSm &if;ESD;Mujyefa&maygh/ rpHu ]tcspfqkH;&,f 0rf;enf;jcif;udk
nTef;qkdwJh qdkufy&yfpfyifawG rpdkufygeJU}qkdwJh uAsmav;udk BudKufw,f/
neJU uRrf;0ifolqkdwJhuAsmav;udk BudKufw,f/ &SifNidrf;r,f tdkifcsif;awG
udk BudKufw,f/ 'DavmufygyJ/ rpH odwm vpfxa&csmeJY ywfouf&if
enf;enf;yJ cHpm;EdkifwmyJ/ c&pfpwDemdkqufwDeJY a&mbwfza&mhpf&JU tJ'D
uAsm rl&if;awGeJY tdkicf sif;uAsmawGudk tvGw&f GwfjycHpm;jy&ifawmh rpH
rsuEf mS av;u tHMh oESpNf cdKufwJh trlt&mawGeYJ vif;vufvYkd ]cifAsm; wu,f
awmfw,fAsmvdkY} csD;rGrf;jyefyga&m/
rpHeJY uRefawmf ESpfa,mufwnf;eJY urmBuD;u us,af ejyefygNyD/
uRefawmf pmoifcsdef wpfcsdefNyD;wkdif; ausmif;cef;eJY vufzuf&nf
qkdif wufvku
d q
f if;vdkuef JY ab;em;uyg ygvmwwfwJh armifpdk;? MunfEkid f
wkdYvnf; Mumawmh olwdkYrodwJh taMumif;t&mawG 'Pfukd rcHEdkifMu
awmhbl;/ 'Dawmhvnf; uRefawmfeJY rpHwdkUu ydkvdkYawmif auseyfvdkY/
aemufawmh urf;em;u qdyfcHaAmwHwm;BuD;awGbufudk ajcOD;vSnhfMu
jyefw,f/ we*FaEGnaeawGqdk&if ESpaf ,mufom xjyefzkdY cufaeMuvdkU/
]tareJY tazhvGrf;awmh aomufawmfa&csrf;? pm;awmfuGrf;eJY
ajyw,f/ armifhudkvGr;f awmh aomufawmfa&csrf; pm;awmfuGrf;eJY rajy
awmhbl;/ aomufawmfa&tdk;? uRrf;xkd;aumifvdk MuHK&wJh &SifNidrf;r,f
d f
uAsmav;rSm edrdwyf kH b,favmufaumif;ovJ/ tdkicf si;f awGtm;vkH; edrw
ykHawG jynfhESufaewmyJ/ anmif&rf;acwfrSmudk edrdwfykHawG okH;vSNyD/

atmufq*D siq
f kdwm [dk;t&ifuwnf;u &Sw
d maygh/ atmufq*D siv
f kYd trnf
wwfrxm;ao;ovdkyJ/ edrdwfykHvdkY anmif&rf;acwfu trnf rwwfao;
vdkYyg}qkdawmh rpHu uRefawmfhudk txifBuD;vdkY/
rpHu ajymjyefw,f/ ][kduLuAsmav;awGvnf; 'DvdkyJaemf/
ayghayghyg;yg;eJU wu,fcHpm;vdkY &w,f/ Munfhprf; You og I Stay, Two
Atoms wJh/ [J... [J... uRefawmfvnf; tJ'DuAsmvdk [dkuL pyfjyr,f}
]vkyfav}
]You Love, I Love, Two Kiss }
][m... cifAsm; wu,fcspfzdkYaumif;w,f}
]wu,fvm;}
][m... wu,faygh}
rpHu dk;dk;om;om; ajymayr,fh uRefawmfhpdwfxJrSm 'def;ceJ
aqmifhoGm;w,f/ tJ'DtcsdefrSmyJ qdyfcHaAmwHwm;udk a&Tjynfomul;wJh
ul;wdkUa&,mOf xifyg&JU/ 'ke;f ceJ 0ifaqmifhawmh vefUzsyfNyD; rpH uRefawmfh
vufarmif;udk qkyfudkifvdkufvdkY a,mif,rf;NyD; acgif;udk ikHYvdkufrdw,f/
aemufusad ewJh &efukejf rpfxJrmS yd;k aumifrnf;rnf;av;awG wGeUf vrd af umuf
auG;vdkY ay:vdkufikyfvdkuf jzpfaewmudk jrifvdkuf&wmu uRefawmfyg/
bmyJajymajym xjyefzkdY cufwJh we*FaEGnaersm;xJrSm rpHeJU
uReaf wmf om,maeMuNyD xifw,f/ oHo&mawGu wpf&ufxuf wpf&uf
&Sn/f BudK;awGu wpf&pfxuf wpf&pfcsnv
f dkY/ rpHu bmompum; (Language) ydkNyD; tm;oefol? ydkNyD; uRrf;usifol/ 'Dawmhvnf; uRefawmfwkdU
ESpfa,mufwnf;eJY us,af ewJh 'DurmBuD;xJrSm bkwu
f sD;ajrmuf? usD;bkwf
ajrmuf&if;eJY uRefawmfuvnf; ysLpmawG ausmufpmawG ydkNyD; cspfwwf?
cifwwfvm/ rpHu ordkif;q&mBuD;wpfa,mufqDu wpfywfrSm okH;&uf
oGm;oifxm;wJh ysLpmawG uRefawmfhukd oifay;jyefyga&m/ oa&cw&m?
AdEdk;? rdkif;armawGeJU auG;auG;aumufaumuf ysLpmawGuvnf; odyf
vSw,fvdkY uRefawmf xif&jyefa&maygh/ rpH we*FaEGawG[m jyu'dex
f JrSm
&J&JeDvdkYygvm;/
uRefawmfZmwfvrf;&JU ZmwfwufvdkY xif&wJh tJ'Dwpf&ufu

oDwif;uRwfwJhaeU/ vlawG? wd&pmefawG? opfyifawG? uefa&jyifawG?


aumif;uifawGu aysmf&Tif? MunfvifawmufyvdkY vef;qef;yGifhvif;ykHudk
jyu'def rMunfheJY oDwif;uRwfNyDdvkYd ajymaeMuNyD/
nusawmh tif;vsm;uefaygifay:rSm uav;? vlBuD;awGtm;vkH;
u rD;SL;rD;yef;awG azmufvdkU aysmf&TifaeMuwm jrifawmh pdwfxJrSmvnf;
rpHudk awGUcsifw,f/ rpHudk ab;uxm;NyD; rD;SL;rD;yef;awG ypfvTwf/
[dkrSm teD? [dkrSm tjym? 'DrSm tpdrf;eJU rpHudk jy&if; aysmf&TifcsifwJh dk;dk;
om;om; pdwt
f wdkif; aemufaeUreufusawmh tJ'DcHpm;rIav;udk a&;xm;
wJh oDwif;uRwfwn
hJ qkdwhJ pmav;udk a&mifpkH pmtdwv
f v
S Sav;eJY ay;vdkuf
w,f/ rpHuvnf; wkdufwkdufqkdifqdkif pmtdwfav; wpftdwf jyefay;&JU/
aeUcif; xrif;pm;csdefusawmh wpfa,mufpm wpfa,muf zwfMuyga&m/
&nf;pm;pmxifNyD; &ifckefraeeJOY D;vdkY pzGihx
f m;wJh rpH&JU pmav;u
]av;av;eufeuf pOf;pm;rdwJhtaMumif;u cifAsm; uRefawmhfukd av;euf
vSyaom pum;wpfck ajymrdrSmpdk;vkYdyg}wJh/ uRefawmf rodao;wJh rpH
taMumif;awGygyJ/ aqGrsKd;wpfa,muf&JU tultnDeJY t*Fvefu wuodkvf
wpfckrSm jrefrmpmoifzkdY tvky&f vkYd usr;f NyD;&if oGm;&awmhrmS rdkY b,foleJUrS
d ku
d f
oHa,mZOfrwG,af ESmifcsifayr,fh cifAsm;udkawmh uRefawmfh&JU tvdkukv
NyD; tvdkufwod ulnDjznfq
h nf;rIawGaMumifah &m? a&pufygwma&maMumifh
yg tpfukw
d pfa,mufvkd cifwG,frdaMumif;qkdNyD; uRefawmfhudk pnf;wm;wJh
pmygyJ/
NydKifwlpmzwfNyD;vdkY rsufvkH;csif; qkHvdkufrdwJh tcsdefrSmawmh
uRefawmfwkEYd Spaf ,mufpvk;H [m 'DZmwfvrf;&JU ZmwfxGwef UJ ra0;awmhNyDvkUd
em;vnfrdwJh t&dyftaiGUawGu uRefawmfwdkUESpfa,muf&JU rsufvkH;awGrSm
pGe;f xifvkY/d 'gawG[m tckcsdef jyefzwfMunfhrrd S ESpfa,mufpvkH; udk,fhenf;
udk,fh[efeJY rsufESmzkH;awG wyfvdkufMuwmygvm;vdkY em;vnfrdw,f/ rpH
vnf; uRefawmf awG;rdovdkygyJ/ 'dkif,m&D pmtkyfxJrSm aemufvmr,fh
&ufpaJG wGxJu yef;a&mifeJY dkux
f m;wJh qef;a'; (we*FaEG)qkw
d Jh pmvkH;awG
udk rpHvnf; a&wGufMunfhaeNyDaygh/
rpHu pnf;wm;ovdk uRefawmfrh mS vnf; wm;&r,fh pnf;aMumif;

BuD;u txlBuD;yJudk &Sdwm/ NyD;awmh rpHu ]uRefawmfhudk cspfwJhpum;


rajymygeJYJ}vdkY a&;xm;ayr,fh uRefawmf em;vnfwmu ajymif;jyef/ tJ'g
]cspfwJh pum;ajymyg}yJ/ bm&nf&,
G cf sufeJU a&;wmvJawmh tcktcsdeftxd
uRefawmf em;rvnfEdkiaf o;ygbl;/ ]cifAsm;udk cifvdkY? pum;ajym&aumif;
vdkY twlwl avQmufoGm;wmaemf/ cifAsm; t"dym,f wpfrsKd; raumufygeJU
vdkY ajymwmuawmh trSet
f wdkif; ajymwmvdkY em;vnfrjd yefw,f/ 'gayr,fh
vnf; rpH xrif;bl;u ESpaf ,mufpmjzpfjzpfvm/ wpfrsK;d rxifeYv
J kUd uvnf;
cPcP ajym/
'DvdkeJY ESpfa,mufom; arsmygaeMuwJh &ufawGxJu wpf&ufrSm
ZmwfxGwfem;udk uRefawmfwdkY uyfoGm;rdw,fvdkY xifw,f/
]rpH bmvkdY a,musfm;av;tusawGyJ 0wfwmwkH;}
]tdk... uRefawmfu a,musfm;av; pdwf"mwfAs/ NyD;awmh tJ'D
tusawG 0wf&wm vGwv
f yfw,f} wpfcgwav jrefrmtusa v;bmav;
0wfMunfhygOD;/ rpHeJY vdkufrSmygvdkY ajymvdkufrdNyD; aemufaeUusawmh rpH
tcsdefydkif;tvkyf0ifwJh Munfhjrifwkdif vkyfom;aumvdyfrSm pmar;yGJapmifh
&w,f/ vmBudKay;ygvdkY ajymvdkY ausmif;ayguf0 apmihaf eawmh ausmif;ol?
ausmif;om;awGaemufu rpHaygh/ eDnKd a&mif a,mvkHcsnt
f 0gEka&mif tus
vufpueJY tus&ifzkH;ay:rSm teDa&mif S qkdwJh pmvkH;eJY q&mruwfjym;
av;csd w f v d k Y teuf a &mif om;a &pvif b uf c f u d k vuf u
ayGUxm;wmawGUawmh ][m rpH wu,fvSw,fuGm}/ rpHrsufESmay:rSm
auseyf E Spf od r hfj cif; ? aysmf & T if 0 rf; omjcif; eJY Munf E l; &Su fj yHK ;awG u
zkH;vdkUr&atmif ay:vGifvdkY/ ]uRefawmfhudk tazu um;eJYvmBudKrvdkYAs/
cifAsm;eJY csed ;f xm;vdkY vmrBudKeJUvdkY ajymxm;wm/ cifAsm; csD;usL;vdkufawmh
tazhum; rvTwf vdkuef aYJ jymwm rSeo
f mG ;NyD/ wefomG ;NyD/ vm vufzuf&nf
wdkufr,fAsm} vdkU t&Sufajyajymayr,fh uRefawmfhpum;oHMum;vdkY
ausmif;om;okH;av;a,muf 0dkif;[m;vdkY rpH xyf&Sufjyefava&m/
uRefawmfwkY&d JU rdk;Edkifaom xkH;pHtwdkif; &xm;oHvrf;ab;u
at;csr;f vSwJh vufzuf&nfqkdiaf v;xJrSm xjyefzdkY cufr,fh tajctaeawG
udk tpysKd;Mujyefw,f/ MunfhvdkYr0wJh uRefawmfh rsufvkH;awGudk rpH jrif

wkdi;f ]cifAsm; tJavmuf rMunhfeJUAs raewwfbl;}vdkY ajym&if; &SufaewJh


rpH[m wu,fhukd q,fah jcmufEpS o
f rD;av; &nf;pm;eJY pawGU ovdkrsKd;ygyJ/
rpH aewwf o G m ;atmif uRef a wmf wjcm;taMumif ; t&mawG
ajymif;jyefawmhvnf; wu,f vSvdkYvm;vkdY rpH ar;jyefw,f/ cifAsm;
0wfcdkif;vdkY 0wfvmwmAsvdkYvnf; ajymjyefa&m/
]'Dvdkqkad wmhvnf; rpHu wu,fhudk vSwm}
][dkvdkusawmha&m}
][dkvdkvnf; vSygw,fAs/ a,musmf;&SyfawG 0wfawmh jrif&wJh
olyg pdwx
f Jayghyg;wmaygh/ rpH bmyJ0wf0wf vSygw,f/ oabmusp&m
vnf; aumif;w,f}
]awmfygNyD/ r[kwfbJeJY/ ajrmufraeygeJU}
]rpHuvnf; wu,fajymwmyg/ vlrSm kyf&nfacsmarmwmxuf
rsufESmay;u t"duyg/ rpH&JUrsufESmu rpH&JU pdwfxm;? wwfxm;wJh
ynm? tJ't
D a&mifawGu [yfNyD;aewm/ MunfvifNyD; dk;om;oefU&Si;f aewm
awG? avmuBuD;&JU tvSnt
fh ajymif;awGukd em;vnfxm;wmawGu ay:vGif
aewm}
]tdk... ynmu 'Davmuf rwwfygbl;}
]ausmif;ynmudk ajymwm r[kwfbl;av/ ausmif;ynmqkdvnf;
rpHtwGuf trfat atmifawmhr,f/ pdwfxm; yGifhvif;w,f/ dk;om;
oefUpifw,f/ armifESrokH;a,mufrSm tBuD;qkH;jzpfw,f/ avmuBuD;
taMumif;udk txkduftavsmuf odw,f}
]trav;... awmfygNyDqkad erS} NyD;awmhvnf; csucf sif;yJ rsuEf Sm
xm;wnfwnfeJY rpH jyefajymw,f/
]'gayr,fh 'Dwpfcgawmh uRefawmf rSefoGm;NyD xifw,f}
]bmjzpfvkdUvJ}
]aMomf... uRefawmfh wefzdk;udk aumif;aumif;odwJhvleJY aygif;rd
vdkUaygh}
][m... rpH ywf0ef;usifu vlwdkif;u rpHukd cspfcifav;pm;
txifBuD;Muygw,f}

]tdk... tJ'Dvkd ajymwm r[kwfygbl;/ cifAsm;uvnf; vnfcsif


wJah e&musawmh vnfNyD/ uReaf wmfrh mS yxrESpw
f ke;f u &nf;pm;wpfa,muf
ysufbl;w,fAs}
rpH uRefawmfhrsufESmudk Munfhw,f/ uRefawmfuvnf; rsufESm
ay:u remvdkcsifrIav; &dyfceJ jzwfoef;oGm;wmudk rzkH;uG,fvdkufyg
bl;/
]tif;... ajymygOD;}
]yxrESpfqkdawmh uRefawmfuvnf; pdwfvIyf&Sm;pt&G,faygh/
'gayr,fh tJ'Dvlu omreforD;&nf;pm;awGvkd ky&f SiMf unfhvdkuf? csdef;awGU
vdkufaecsifwm/ NyD;awmh uRefawmf rdef;uav; odyfrqefwmudkvnf;
tm;r&bl;/ uRefawmfhADZtwkdif; a,musfm;av;? rde;f uav; odyrf cGJjcm;
wmudkvnf; rauseyfEdkifbl;/ olu tvSBudKufAs/ olUywf0ef;usifu
rde;f uav;awGu odyfvSNyD; uRefawmfu odyfrvSbl;/ wdkwdkajym&&ifAsm
uRefawmfhqDu om,mrIawG r&awmh uRefawmfhudk olyJ ypfoGm;w,f
qkdygawmh/ uRefawmfuvnf; tcspfa&;eJYywfouf&if uHraumif;bl;As/
pdwfxJrSmvnf; 'DvdkyJ pGJaew,f/ igu rdef;r rqefbl;/ odyfrvSbl;vdkY
aygh/ 'gaMumifhvnf; b,fa,musfm;av;rS oHa,mZOf odyfrxm;bl;/
udk,w
f dkiv
f nf; a,musmf ;av;vdkyJaeNyD; udk,fhb0wufvrf;twGuyf J tjrJ
BudK;pm;aerdwm/ cifAsm;eJUusawmh uRefawmfhudk awmfawmfem;vnfwJholyJ
qkdNyD; enf;enf;aysmhaysmif;aerdwm}
NrdKUywf&xm;wpfpif; jzwfarmif;oGm;vdkY rpH pum;oH cP wdwf
oGm;csdefrSm rpH 'gawGudk bmaMumifh ajymaeygvdrfh/ pOf;pm;rdwJhpdwfu
&xm;aemufwJeG JY uyfygoGm;&if; vGwx
f GufoGm;ayr,fh rpHuyJ tJ't
D awG;
awGukd qGJjzwfjyefw,f/
]NyD;awmh aA'ifawGbmawG r,kHayr,fhvnf; tar ,kHawmh
uRefawmfhtwGuf cPcP ar;w,f/ tJ'Da[mpmwrf;awG tysif;ajy
zwfMunfhwkdif;vnf; tcspaf &;wGif uHraumif;? udk,u
f cspf&oludk &rnf
r[kwfvkdY tjrJygw,f/ Mumawmhvnf; udk,fhudk,u
f dk,f odwmeJY ,SOpf Of;
pm;vdkufjyef&if tJ'gu [kwfaea&m/ xm;ygawmhAsm}

]cifAsm;uvnf;Asm? aA'ifqkw
d m ol ajymcsif&m ajymwmygyJ/
uRefawmfuawmh aumif;wmqkd rSefw,f? raumif;wmqkd rrSefbl;yJ}
]tr,f... [dkaeUuyJ taru MuHKvdkY ar;vmawmh a,musfm;
&udef;&Sdw,fvdkY a[mvdkufw,fAs/ taru ysmysmovJ jyefppfcdkif;awmh
b,fvdk a[mw,frSwv
f J/ vuf&Sd tvkyt
f wlwlvkyaf eol &G,fwl? ynm?
bmomcsi;f uvnf; twlw?l Mumoyaw;om; jzpfzYrkd sm;NyD; rdru
d kd em;vnf
rnfo
h El iS hf jzpfonfwAhJ s/ uRefawmfjh zifh cifAsm;rsufEmS BuD; bGm;ceJ ajy;jrifrd
wmyJ/ aemufaeUusawmh cifAsm;udk ajymrvdkY/ awmfMum cifAsm;u uRefawmfh
udk wpfrsKd;jrifoGm;rSm&,f? cifAsm; ajrmufum;BuD; jzpfaerSm&,faMumifh
rajymwm}
rpH pum;qkH;awmh uRefawmf owdvGwfvGwfuif;uif;eJY a&aEG;
cGuf aumufaomufvdkufawmh csufcsif; iSJUxm;wJhcGufrSef; rodvdkY yloGm;
vdkufwm vQmudk usufrwwfbJ/
]tr,fav;/ &Suo
f mG ;wmvm;/ b0ifjriho
f mG ;wmvm;/ uRefawmf
u aA'ifvnf; r,kHbl;/ tJ'Dtcsut
f vufawGeJY tm;vkH;eD;yg; udkufnDwJh
a,musfm;av; oli,fcsif;awGvnf; &Sdygao;w,faemf} rpHu av;av;
eufeufajymNyD; jyefazmhvku
d af yr,fh uRefawmfuawmh xdwfceJy/J uRefawmf
aemufrsm; usoGm;NyDvm; rodbl;/
xjyefzdkYcufwJh naea&mufawmhvnf; tdrfa&SUu um;*dwfxd
vdkufydkYygqdkvdkY vdkif;um;udk usyfusyfwnf;wnf; xdkifpD;Muawmhvnf;
rpHeJY uRefawmf&JU vufawGu tjyeftvSef qkyfudkifvdkU tJ'Dnu uRefawmf
tdyfraysmfcJhjyefbl;/
reufjzef[m aemufrusao;bl;vdkY qkMd uayr,fh rpHtwGufa&m
uRefawmfhtwGufyg vkHvkHavmufavmuf aemufusaeNyD xifyg&JU/ rjzpf
awmhbl;/ rpH uRefawmf zGifhajymrS jzpfawmhr,f/
uRefawmfwdkYZmwfvrf;&JU ZmwfxGwfxdyfzsm; cRefcRefav;ay:udk
uRefawmfuyJ t&ifOD;qkH; ckefwufvdkufygw,f/
]rpH uRefawmfhrSm &nf;pm;&Sdw,f}
rpH [efraqmifEdkifygbl;/ wpfudk,v
f kH; wkef,if? rsufESmvnf;

aoG;a&mifawGu &J/ rsufaphawG eD/ rsuf&nfawGvnf&if;eJY ]cifAsm;


raumif;bl;Asm}vdkY wpfcGef;yJ jyefajymEdkifcJhw,f/
uRefawmf rSefovm;awmh rodbl;/ rrSm;bl;qkw
d mawmh aocsm
oavmufeD;yg;ygyJ/ 'Davmufjzpfvdrhfr,fvdkYawmh xifrxm;cJhrdygbl;/
[efaqmifaumif;vdrfhr,fvdkY xifxm;cJhwm/ tJ'DaeUu xjyefzdkY vG,ful
cJhwJhaeU jzpfcJhygw,f/
tJ'aD eUupNyD; w&m;r0ifao;wJh uReaf wmfwkYEd pS af ,muf&UJ oHa,m
ZOf[m ydkNyD;awmh w&m;0if jzpfvmwmawmhwmyJaygh/ xjyefzdkYcufwJh
we*FaEGawGaemufrSm wevFm? t*Fg? Ak'[l;? aomMumawGyg ygvmawmh
wmyJ/ awGUwdkif;vnf; ]uJ... uRefawmf rajymbl;vm; tcspfa&;rSm
uRefawmf uHraumif;bl;qkw
d m rSefygw,f}vdkY rpHu cPcPyJ yg;pyfu
f m;eDaewJh rsu0f ef;awGu ajymvdkuef /YJ tm;enf;olbufukd
ajymvdku?f rsuo
ygwwfwJh uRefawmfu rpHukd tvdkvku
d Nf yD; ydkNyD;jznfq
h nf;uln/D tJ'gudkyJ
rpHu ydkNyD; &,lydkifqkdicf sif/ rpHudk uRefawmf tvdkvdkufwmxuf rpHudk
rpHu ydkNyD;tvdkvdkuf/ aemufawmh rpH&JU l;oGyfrIaemuf uRefawmfu
w&GwfqGJyg/ uRefawmfh&JU l;oGyrf Iaemufu rpHu w&Gwq
f GJyg/ 'gawG[m
rSm;oGm;NyDqw
kd mawmh aemufro
S &d rSmyJav/ &nf&,
G cf suf ajymif;jyefjzpfoGm;
cJh&wm uRefawmfaygh/
oli,fcsif;tcsKdUu rlysufIyfaxG;aewJh uRefawmfh&JUrsufESmudk
zwfEdkifoGm;MuNyD/ zGifhrar;Muayr,fh odcsifaeMuNyD/
tvmpdyfwJh zkef;oHawGuvnf; oufaocHaeMuNyD/ ][kww
f ,f?
rpHrmeudk xdyg;oGm;vdrrhf ,fvkYd xifxm;wm/ cg;cg;oD;oD;awGukd arQmfvifh
xm;wm}qdkwJh uRefawmfh pum;wpfckwnf;eJUvnf; ]zkef;}ab;u oli,f
csif;awGu t"dym,fzGifhqkdEdkifMuNyDaygh/
rpH uRefawmfhwkUd ZmwfxGwu
f kd jznf;jznf;csi;f wufvSrf;cJhMuay
r,fh Zmwfqif;usawmh jrefvdkufwm/ tqif;udk rpH&JU uRefawmfh twlae
oli,fcsif;awG[m olawmfpOfawmhvnf; r[kwfbl;/ acwfvli,fawG
qkdayr,fhvnf; ayghysufysufawG r[kwfovdk uRefawmfxufvnf;
vufawGUusolawGyg/ NyD;awmh ]opm}qkw
d mudkvnf; wdwu
d sus em;vnf

NyD; wefzdk;xm;wwfolawGyg/ olwdkY[m cspfjcif;jrLrIefawG zkH;vTrf;aewJh


rpH&JUrmefawGudk yGwfwdkufay;olawG jzpfoGm;cJhygw,f/
uRefawmf r&Sdwkef; rpHqDu zkef;vmawmh uRefawmfhaumifrav;
emrnfudkar;NyD; ]tckyJ rif;qDoGm;wm/ rif;eJYcsde;f xm;wm r[kwfvm;/
ra&mufao;bl;vm;}qkdwmawGu wkduq
f kdifwm r[kwfbl; rpH/ aoao
csmcsm ajyMuwm/ rpHeJY uRefawmfhudk b0trSefxJ jyefac:Muwm/ rpHay;
wJph mxJrmS ]zke;f udkiNf yD; jyefcs&wm renf;awmhygbl;/ tJ'Demrnf[m cifAsm;
tcef;rSm odyfta&;ygykH&ygw,f/ tJ'Demrnf tar;cH&wkdif; uRefawmfh
cEmudk,fwpfckvkH;[m ao;i,foGm;ovdk cHpm;&w,f/ i,fi,fu
oifcJhzl;ovdk rSefuefjcif; r&Sdawmh &J&ifhrIvnf; r&Sdjyefbl;aygh} wJh/ rpH
tJ'DpmaMumif;awGu uRefawmfhcEmudk,fvnf; ao;i,foGm;ap ygw,f/
rpHeJY awGUwJhtcg yg;pyfawGudkvnf; qGHUtapcJhygw,f/
tar aeraumif;vdYk tnmudk cPjyef&r,fqakd wmh rpHu ]cifAsm;
awmjyef w k e f ; uRef a wmf u td r f r S m w&m;xd k i f a e&pf c J h r ,f } wJ h /
]rdom;pkwcsKdUvnf; w&m;xdkifOD;r,f/ uRefawmfvnf; pdwfawG upOfh
uvsm;rdkY olwdkYeJY twla&mNyD; w&m;0ifxdkifOD;r,f}
uReaf wmfhtxifawmh rpHwpfa,muf MuH&mr& bk&m;uk ukwmae
rSmyJvdkY xifrdw,f/ tnmrSm rarQmfvifhbJ &ufrsm;pGm MumoGm;w,f/
hJ ;l / jyefawmhr,f jyefawmhr,feUJ qkad wmh
'gayr,fh rpHqDukd zke;f rqufjzpfcb
vnf; pmra&;jzpfcJhbl;/ rdk;&moDtwGuf &ufenf;enf;av; usefawmhwJh
umvrSm &efukefajrudk uRefawmf ajccsygw,f/ aemufaeUusawmh rpH
&Sw
d Jh awmifilaqmifudk a&mufcJhygw,f/
ol jyefawmhr,fvkYd owday;kHav; &GmwJhrdk;pufao;ao;av;awG
atmufu &efukew
f uokv
d f awmifilaqmifay:rSm rpHukd &Smayr,fh rawGU
&ygbl;/ jyefqif;cgeD;rSmrS rpHoli,fcsif; usLwmaygufp eDeDu vSr;f ac:
NyD; ]rpH 'DrSm r&Sdawmhbl;/ cifAsm;twGuf pmwpfapmif ay;xm;w,f/
cPapmih/f uRefr oGm;,lvdkufOD;r,f}vdkYajym&if; ysmysmysmysmeJY xGuo
f Gm;
av&JU/ rdk;pufawGu cyfpdyfpdyfusvmw,f/ ydawmufysKdawGu ,drf;EGJU
vIy&f mS ;aeMuw,f/ ]'DrmS a&mh/ uRefr usLwdk&&D ,f apmihpf &m&Sv
d kYd oGm;awmh

r,f/ aemufrSawGU&atmif}qkdNyD; eDeD xGufoGm;awmhrS rpH twef;wufcJh


zl;wJh wD 211 pmoifcef;&JU a&SUrSm pmudkzGifhzwfcJhw,f/
uRefawmfholi,fcsif;awGuyJvm;? Ak'&JUtqkH;tryJvm;? rpH
rdbawGuyJvm;? rpHudk,fwdkifaMumifhvm;qkdwmawmh rawG;wwfawmhyg
bl;/ b,fou
l wku
d fcRwfay;vdkuw
f ,f rod&ayr,fh pm&Guaf cgufuav;
udk jzefUvdkufwmeJY rpH&JU awmufvufaewJh rmea&mifawGudk uRefawmf
awGU&ygNyD/
]uRefawmfhudk uRefawmf taMumif;aMumif;awGaMumifh xdef;Edkif
oGm;NyDqkdwm cifAsm; 'Dpmudk zwfae&if; odEdkifygvdrfhr,f/
uRefawmfh taru ar;vmw,f/ tJ'g &nf;pm;pmvm;wJh/
uRefawmf rajzEdkifcJhbl;/ tazu ajymjyefw,f/ orD;eJU wGJaew,fvdkY
Mum;w,f/ ,lrSmqkd&ifvnf; owd&Sd&Sd? r,lbl;qkd&ifvnf; odum&Sd&Sd
aeygwJh/
uRefawmf tazha&SUrmS owda&m? odumyg aysmufqkH;aecJh&w,f/
tareJYtaztwGuf tajzuawmh 0rf;enf;onf;xefpGm idkauR;vdkuf&jcif;
ygyJ/
uRefawmfhtaz[m wuodkvq
f &mwpfO;D yg/ vli,fawGtay:rSm
em;vnfEdkifwm cifAsm; odygw,f/ uRefawmfh arwma&;udk vGwv
f yfcGifh
ay;ygw,f/ tJ'Dvdk yGihv
f if;vGwfvyfwJh rdbrsKd;&xm;wJh uRefawmhfrSmrS
taz ajymwJh owda&m? odumyg *kPf,lpGm xkwrf jy&JwJhtjzpfeJY MuHK&
w,f/ rdbawGukd i,fpOfuwnf;u atmifjrifrIawG qGwcf ;l ay;Edkicf aJh yr,fh
uRefawmfhuawmh ywf0ef;usifa&SUrSmxuf rdba&SUrSm wpfckck usqkH;wm
t&Suf&qkH;ygyJ/ taz&JU wpfcGef;wnf;aom pum;u cifAsm;udk cspjf cif;
qkdwJh jrLrIefawG zkH;vTrf;aewJh uRefawmfhtjzpfudk jyufjyufxifxif odjrif
apcJhygw,f/ ra&&mrIukd qkyfudkifxm;&wJh uRefawmfhtjzpfukd t&Su&f
0rf;enf;rdygw,f/
tJ'DtcsdefrSmyJ aEG&JUtNrD;vdkU xifcJhwJh rdk;[m aqmif;&JU OD;acgif;
ygvm;vdkY uRefawmf jyefjrifEdkifcJhw,f/ yljyif;wJh&efukefaEG&JUatmufrSm
w&m;xkdiNf yD;wJh tcsdefwdkif; cifAsm;qDu zkef;udk apmifhaerdw,f/ pmudk

arQmrf w
d ,f/ cifAsm;u pqufo,
G rf ,fqakd wmh apmifq
h ikd ;f jcif;udyk J uReaf wmf
ydkifqkdiaf yGUzuf&wmaygh/ cifAsm;qDu bmrSrvmcJhygbl;/ rarQmfvifhxm;
ao;wJh uRefawmf jiif;qefcJhzl;wJh t*Fvefu tvkyu
f 'kw,
d tBudrfvmzdkY
qufoG,fcJhw,f/ cifAsm; tem*wfeJU uRefawmft
h em*wfukd aygif;pnf;vdkU
r&aumif;awmhbl;qdkwm jrifawGUrdvkdY uRefawmfhtem*wfqDudkyJ oGm;vdkuf
ygNyD/ tckaeqkd t*Fvefwuodkvf aygufpav;wpfckrSm jrefrmpmjy
q&mrav;wpfa,muf jzpfaea&maygh/ xifcsifovdk xifEdkifygNyDqkdwJh
pum;udk okH;cGifhjyKygvdkYajym&if; EIwfqufygw,f/ vSywJh tem*wfudk
ydkifqkid f&if; aysmf&Tifcsrf;ajrUEdkifygap}
rpH wu,f oGm;cJhNyDyJ/ rif; ajymwJh aqmif;&JUOD;acgif; rdk;puf
awG ydkNyD; onf;xefpGm usqif;vsufygyJ/ awmifilaqmifa&SUu ydawmuf
yifysKdawGay:udk rdk;pufawGu tNidK;eJU onf;aeygNyD/ taqmifatmufudk
jyefqif;zdkYawmh EIH;csnhfoGm;wJh ighcEmudk,f&JU aemufausmzufu rif;
pmoifcJhzl;wJh tcef;xJrSm q&mopfwpfa,muf 0wKoifcef;pmawG ykdUcs
aeoHawG Mum;vdkuf&w,f/ rif;vnf; oif oGm;cJhzl;rSmyg/ ]tD;trfazmf
pwm}&JU 0wKtwwfynm oabmw&m;awG ydkUcsaewm xifyg&JU/ Zmwf
vrf; yko
H PmeftaMumif;awGyg/ oJem&DykH Zmwfvrf;wJ/h trfat ausmif;ol?
ausmif;om;awG em;axmifaeMuw,f/ rsufrSefeJY tom;ndKndK q&m
wpfa,mufygyJ/ pum;oHwdk;ayr,fh igvnf; Mum;ae&w,f/ ]oJem&DxJ
rSm oJyiG haf v;awG trsm;BuD;&Sw
d ,f/ tJ'o
D yJ iG ahf v;awG tm;vk;H em&Dzefcu
G f
cg;v,ftaygufav;qDukd OD;wnfa&GUvsm;vmMuw,f/ aemufq;kH cg;v,f
taygufrmS oHwpfyiG hu
f t&ifviG u
hf somG ;NyD; aemufoJwpfyiG v
hf nf; wjcm;
wpfae&mudk vGiu
hf somG ;w,f/ tJ'o
D EJ pS yf iG hf jyefrawGUMuawmhbl;/ tJ'Dvkyd J
f pfae&mrSm awGUqw
kH ,f? cspMf uaygif;
wpfae&mqDu ZmwfaqmifwYkd wpfcsed w
Muw,f/ aemuf auGuGi;f jcif;eJUq;kH wJh Zmwfvrf;ykHo@mefukd oJem&Dzefcu
G f
ykHo@mef Zmwfvrf;vkYd rSwf,lEdkifw,f/ em;vnfMuvm;}wJh/
taqmifay:u tjrefqif;vmcJh&if; aemufqkH; vufusef rdk;a&
pufawGeJU aeU&ufawGudk ig armyef;pGm jzwfoef;cJh&awmhw,f/
aqmif;[m ol a&mufvmNyDvkYd ua,mufu,uf tdyrf ufav;eJU

ighudk vIyfE;Id vdkufw,f/ c&prwfrSm arG;w,fqkdwJh aqmif;rif;orD;av;


rpH[m aqmif;0ifawmhr,fqkw
d meJU ightdyfrufxJukd a&mufvmjyefw,f/
[dk;t&ifESpf aqmif;wkef;u rif; &GwfjycJhzl;wJh uAsmav;udkyJ xl;xl;jcm;
jcm; owd&ygw,f rpH/
You Go
I Stay
Two Atoms

rif;oGm;w,f/
igaecJh/
tufwrfESpfckom/
rpH rif;uawmh MunfvifwaJh & jzpfvYkd vGwv
f yfpGm pD;qif;ygav/
igom aemufusdwJha&m jzpfvdkY tenfxkdifatmif BudK;pm;&if;eJUom/
tufwrfESpfckrQom jzpfygw,f/
rsKd;Nidr;f aqG
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;?trSwf 63? Zefe0g&D?1995




vGwfvyfrIxuf udkudkUtm; olr ydk rufarmaomaMumifh
vufxyfjcif;udk vdkufavsmrdonf/
nwGifom oif;ysHUwwfaom xm;0,frIdif;yef;&eHYwdkU olrudk
usDp,fvsuf &Sdonf/ 0if;yaom va&mifatmuf0,f yef;Ek? yef;&ifh?
tjzLa&mif yef;yGifhi,fuav;rsm;udk opf&dyfvGwf&m0,f olr jrifae&\/
olr &yfaeaom tcef;\ jywif;rS arQmfMunhfvQif eufjyma&mif
aumif;uif\ tqkH;tprJhjcif;? Mu,fwdkY\ vif;vufjcif;? ,dr;f EGJUaeaom
opfyifwkYd\ vSyjcif;wkdUudk jrif&avonf/ rD;vnf;vm? vvnf;omaom
wifhw,fonfh ntm; cspfolESifhtwl jzwfausmf&vQifjzifh cspfol\
vufarmif;0,f cdkwG,fvrf;avQmuf&if; cspfol\ yckH;0,f acgif;wifrDSEGJU
&if; pum;rqkdbJ wdwq
f w
d fpGm nudk cHpm&vQifjzifh...
olr&ifxJ emusOfrIu jzwfpD;onf/ jrpfwpfpif;\ a&tvsifvdk
tqufrjywf pD;qif;aeaom emusirf o
I nf emMunf;jcif;odkUonf b0wGif
ajymif;vJoGm;Edkifp&m r&Sad Mumif; olr aumif;pGm odaeygonf/ w&m;cHukd
olr arhxm;onf/ wpfcgwpf&HwGifawmh olronfom w&m;cH[k tjypf
jrifwwfonf/
ckcsdefrSm...

em&DawGudk olr rjrifcsif/


rMunfh&J/
wpfpw
kH pfckaom tawG;0ifvmvQifjzifh olr aoqk;H oGm;csio
f nf/
NyD;awmh udkukUd udk oem;onf/ NyD;awmh olrudk,f olr tjypfwifcsifonf/
(udkudkUudk olr aESmifzGJUcJhrdwm)[k aemifw& rqkH;ay/
udkukdUxuf olrudk,folr a&SUwef;wifrw
d m/ olr wpfzufwnf;
udkom awG;awmpOf;pm;cJhwm/ udkudkUbufudk olr pdk;pOf;rQ iJhrMunhfcJhzl;
ay/
oufjyif;udk csrpd Of wku
d u
f yfem&DrS em&Dou
H kMd um;&\/ ra&wGuf
rdzkdY todw&m;wdkUtm; xdef;csKyfxm;rdaomfvnf; rodpdwfu a&wGufae
onf/ q,fhwpfcsuf/ 'g[m q,fhwpfem&D/
[dkt&ifujzifh udk;em&DausmfvQif pif;usvmwwfaom? idkurf sOf;
vmwwfaom olrrsuv
f ;kH rsm;\ tdypf ufjcif;udk b,fou
l cdk;,lomG ;ovJ/
tdyfpufjcif;udk b,fvdkukefqkH;ap&rnfvJ/ olrtwGuf cufcJvdkYaeonf/
pmzwf 0goem rygaom? oDcsif; rESpfNcdKufaom? pma&;0goem
rygaom olrtwGuf tcsdefwdkUtm; rnfodkY ausmjf zwf&rnfvJ/ apmapm
av;uyif udkudk iSm;vmay;aom jrefrmAD'D,dkESpfacGvnf; NyD;oGm;NyD/
NiD;aiGUrI? ajcmufaoGUrIwkdUjzifh jywif;udk ausmcdkif;vkdufonf/ tjyma&mif
tyGifhtcufwdkU ,SufEG,fxm;aom tdyf&mcif;? acgif;tkH;zkH; wpfpkHjzifh
oyf&yfaeaom tdyf&mudk olr Munfhaeonf/
olronf udkudkESifh olr\ tcef;tm; rjrifzl;ovdkvkd ai;aerd
onf/
edrfhaom ckwifonf tcef;\ wpfzufeH&HteD;wGif &Sdonf/
ADdkESpfckonf tcef;\ ajc&if;rSm ,SOfwGJvsuf/ ADdk\ eHab;wGif t0wf
pifwpfck/ t0wfpifay:wGif rsufESmokwfy0gESpfckESifh acgufxm;aom
ykqdk;wpfxnf? vkHcsnfwpfxnf &Sdavonf/ jywif;\a&SUwGif udkudkU
pmMunfph m;yGo
J nf olr pD&Day;xm;aom pmtkyx
f lBuD;rsm;jzifh Nidrfoufae
av\/
olrwdkUNrdKUESifh a0;uGmaom rdbawGqD pma&;&rnfvm;/

ckcsderf Sm a&;rdaom olr pmonf rnfonfhenf;ESirfh Q pdwaf ysmf&Tif


rIwkUd jzifh jynfEh u
S af ernf rxif/ rdbawGukd olraMumifh pdwrf qif;&Japvdk/
xkt
d odjzifyh if olrom raysmrf &Tirf w
I kUd ukd Budwrf Sdwcf pH m;aewm/ odkUr[kwf
raysmf&TifrIudk olru jrifae&wm/
cspfol\ raysmf&TifrIonf olrtwGuf pdwfqif;&J&rIom/
'gudk... olru aumif;pGmodygonf/
txD;usef... wJh/ odyv
f Saom pum;/ cHpm;zl;aomtcgrSmawmh
qk;d &Gm;vSonf/ tvGefuRrf;jrnfhapaom cHpm;rIygyJ/
olr\ xGuaf ygufonf tawG;om jzpfonf/
olronf ckwifay: cyfjznf;jznf; vSJcstNyD; udkudkESifh olr
taMumif;rsm;udk tprS jyefvnfawG;rdonf/
rpnfum;vSaom vlO;D a&? rrsm;vSaom NrdKUuav;wGif olronf
rdbawG\ om;orD;av;a,mufteuf ti,fqkH;orD;tjzpf at;csrf;pGm
ar;zGm;vmcJhygonf/ pmrxl;cReaf omfvnf; pmrnHhvaS om olronf 'kw,
d
tBudrfajrmuf ajzqdk&mwGif atmifjrifoGm;aom q,fwef;\aemuf0,f
pmay;pm,ljzifhom bGJUwpfck ,lcJhonf/
rdbawGudk olr rcGJEdkif/ olpdrf;awGMum;wGifvnf; olr raysmf
wwfay/
zcif\ txnfpufkHvkyfief;udk olr pdwrf 0ifpm;yg/ aiGwdk;acs;
aom? rdcif\ a&Txnfypnf;a&mif;0,faom rdcif\ vkyfief;udk olr
ruRrf;usifyg/ olr aysmfarGUonfu tdrfwGif;rIom/ [if;csufrnf? tdrf
tvSjyifonf/ qG,fwmxkd;rnf/
rdbawG\ {nhfonfawG tjrJrjywfaom olr\ {nfhcef;onf
tpOf vSyaezdkU? rdbawGa&m*gESifh tqifajyrnfh [if;vsmrsm; a&G;cs,f
csufjyKwfzkdY wl? wlrawGtwGuf qG,fwmrsm; xdk;ay;zdkYonfom olr\
b0 arGUavsm&f mjzpf\/ tdrcf aJG eMuaom tpfr? tpfukrd o
d m;pkrsm;xH wpfcg
wpf&H vnfywfrnf/
olwkdUvmvQif olr cspfaom wl? wlruav;rsm;ESifh aernf/

at;csrf;aom olrb0twGif; olpdrf;a,musfm;wpfa,muftm;


tm;udk;jyKzdkY tpfrawG wkduw
f eG ;f vQif olr vufrcHvkad y/ olr b0twGuf
a,musfm;wpfa,mufa,mufudk vdktyfonf[k rxifyg/ olrb0wGif
rdbawG &Sdonf/ ypn;f Opm&So
d nf/ todki;f t0dki;f &So
d nf/ rmeBuD;onf[k
olr jiif;vdkufolrsm;u qkdMuonf/
olruawmh xdkrmetwGuf *kPf,lonf/
rmerSr&Sv
d Qif rde;f uav;wpfa,muf\ b0udk rnfokYjd zifh &yfwnf
f nf[kvnf; ,kHMunf
&rnfvJ/ odum&SdvQifjzifh olr b0 &yfwnfEdkio
jyefonf/
tpfrawG vufavQmhoGm;csdef...
touf 26 ESpft&G,f uRefrtm; (tysKdBuD;)[k usDp,fpjyKcsed f...
]orD;a&? tarhrdwfaqGawGtwGuf tat;vkyfygOD;/ ESpfa,muf
orD;/ rkefUav;a&m}
][kwfuJh}
ta&mif;t0,fudpjzifh rjywfa&mufvmwwfaom {nfhonfrsm;
tm; {nfh0wfjyK&jcif;onf olrtwGuf tqef;r[kwfawmhyg/ odkUayr,fh
(orD; xGufvmcJhaemf/ rdwfqufay;csifvdkY) [laom tarhpum;ESifh cyf
jyHK;jyHK;rsufESmonfawmh xl;qef;aeygonf/ tarh{nfhonfrsm;twGuf
cgwdkif;qkdvQif uRefr vkyfay;udkifay;NyD; tazmfaumifrav;udkom ydkYcdkif;
vdkuf\/
olr tat;Aef;udkudkifNyD; xGufcJhonf/
]csKda&? 'g uRefr orD; ti,fqkH;av;av/ NrdKifwJh}
]arhorD;u acsmvdkufwmygvm;/ MunfhygOD; qHyifawGuvnf;
aumif;vku
d w
f m/ wifyg;ausmx
f d trsm;BuD;yJ/ rnf;eufaewmyJaemf/ arwdkU
rsm; uRefrqDvm&if orD;acsmudk ac:rvmbl;/ 'gayghav/ olUorD;udk
zGufxm;rSmaygh}
]r[kwyf gbl; csK&d ,f/ orD;u tdrrf mS yJaecsiw
f m/ uRefruvnf;
tvkyfudpeJUyJ ESpf&ufavmuf aeEdkiw
f mqkdawmh ol c&D;yef;wmyJ tzwf
wifrSm/ b,frSvnf; vdkufydkUEdkifrSm r[kwfbl;/ 'geJU ol rvdkufwm/

&efukefudk ol i,fi,fuyJ a&mufzl;wm}


][m... ar[m tawmfaeEdkiw
f Jh rdcify/J rw&m;bl;aemf/ onfrmS
ar? uRefr ajymr,f/ onfwpfcg arhtvkyfudp&SdvdkY vm&if orD;udk
ac:cJ&h r,f/ csKw
d kUd tdrv
f nf; a&mufz;l wmaygh/ orD;udk [dkae&m onfae&m
ydkYzdkY om;&Sdom;yJ/ orD;a&... 'g tefwDhom; rif;acgifwJh/ rSwfxm;aemf}
tarESifh{nfhonf tefwD\ pum;awGatmuf0,f ysif;&daeaom
olronf rsufvTmudk yifhMunfhvdkuf\/
xkdcP....
udkudkonf olr\tjrifvTmrSwpfqifh teufIdif;qkH; cEmudk,f
twGi;f 0ifa&mufae&m,loGm;avawmhonf/
rsufvTmudk jyefcsvdkufaomfvnf; udkudkonf olr\ tmkHxJ
ESvkH;om;xJ0,f tjrJ&Sdaeawmhav\/
tar &efukeo
f dkU ypn;f tyf&ef oGm;pOf olr vdkufoGm;cJhonf/
olrwkdYNrdKUodkU udkukd ygvmpOfu ESp&f ufavmuftwGif; ESpcf gom
jrifzl;aomfvnf; olrwkdU rcifrifrdMuyg/ pum;enf;aom udkudkUudk olr
uvnf; pwifpum; rqkw
d wfyg/ olrxuf q,fEpS af usmBf uD;onfrUkd vnf;
dkaoonfht&Sdefjzifh ruRrf;0if&Jyg/
]uJ... ararwkdU vkyfief;udpajym&if orD; ysif;aevdrfhr,f/
om;u jcHxJukd jyygOD;}
f Gm;onf/
tvGefk;d pif;aeaom udkudkU rdcifpum;wGif olr &ifckeo
]vmav NrdKif? jcHxJrSm arar pdkufxm;wJhtyifawG trsm;BuD;yJ}
][kwfuJh}
El;nHah om rsu0f ef;? jyHK;vJah om EIwcf rf;wdkUwiG f olr &J0v
hH monf/
ol\ tdrw
f iG fawmh udkudkonf ---om;yJ/ olrudkvnf; uav;
av;vdk ,lq[efwlavonf/ jcHxJwGif olr pdwfr0ifpm;aom opfcGyef;
yifrsm;/ udkudk &Gwfjyaom yef;trnfrsm;udk ol pdwfr0ifpm;yg/ olr
pdwf0ifpm;onfu olr\ eab;wGif &Sdaeolom jzpfavonf/ tom;ndK
aom? t&yfrjrifah om? rsuf0ef;El;nHhaom? EIwcf rf;wkUd jzifh jyHK;aewwfaom?

pum;enf;aom udkudkUudk olr vGefpGmjrwfEdk;rdavonf/


olwkdU tdrfxJa&mufonfxd ararESifh udkudkUrdcifwdkU twGif;cef;
xJrS xGufrvmcJhMuao;ay/
]xdkifOD;aemf}
{nfrh cHwwfbJ {nf0h wfauscsiyf &kH aom udkukUd ykHpHukd olr ESpNf cdKuf
aerdonf/
]ausmif;wkef;u kdkufxm;wJhykHawG/ NrdKif ysif;aerSmpdk;vdkU}
][kwfuJh}
"mwfykHpmtkyf okH;ck/
olr Munfhaomtcg *sLwDukw0f wfxm;aom udkukUd ykHpHudk rsupf d
vTrJ &atmif rufarmrdavonf/ Muifemwwfaom rsu0f ef;rsm;onf jzLpif
aom *sLwDukwfESifh ta&mif[yfum ydk awmufyaeovdk/ ndK0if;aom
tom;onf ydk0if;yvmovdk/
wpfckawmh olrpdwfwdkU npfEGrf;&avonf/
udkudkwdkU tkypf kxJrS aumifrav;okH;a,mufonf tvGefacsmarm
vSyavonf/
(armifrif;acgifuav &,f&w,f/ olUtaru orD;taMumif;
ajymawmh NrdKUi,fav;u ]NrdKif}qkdawmh ykHwkH;wkH;av; rSwaf ewmwJh/ igh
orD;taMumif;? bGJUudk pmay;pm,leJU,lNyD; tdrfrSmyJ [if;csuf? tdrfjyifeJU
b,frS roGm;wmMumawmh tkyfqkd;qkd;uav; rSwfaewmwJh/ jrifvdkuf
&awmh awmfawmfacsmwmyJ/ aemufNyD; 0wfwmpm;wmvnf; rdkif;bl;/
rdk;bl;wJh/ oabmusaewmwJh)
&Snfvsm;aom tarhpum;wpfavQmufvkH; jyHK;vsufMunfEl;aerd
aom olronf (uJ ... ighorD;av;ua&m) [laom ar;cGef;wGifawmh
rsufESm razmf&Jatmif &Suf&GHUoGm;avonf/ olrwGif cspfolr&SdaMumif;
tar odae NyDyJ/ olr &Suf&GHU&atmif ar;raeygeJU tar&,f[ k
toHrJhwkdufwGef;rdav\/
t&if tpfrawGuom wpfa,mufNyD;wpfa,muf wdkuw
f Gef;zl;

Muaomfvnf; onfwpfBudrfom tar oabmwlaMumif; owdjyKrdonf/


t&ifvlawGonf oifhawmfygonf[kom rSwfcsufcszl;vsuf rwdkufwGef;?
rzsufqD;cJhzl;acs/ olr oabmom/
,ckawmh udkukd awmfaMumif;? udkudkUrdcif uRefrudk oabmus
aMumif;awGajym&if; tar wdkufwGef;avonf/
]ajzav orD;/ csKdu avmvSNyD/ olUom; tvkyfajymif;&&if
wpfcgwnf; vufxyfay;vdkufcsifvdkYwJh}
]tarh oabmyg}
]tar ,lrSmrS r[kwfwm}
aysmw
f wfaom taru uspD ,faejyefonf/ &,farmaeaom tarh
a&SUrS ajy;xGufvmcJh\/ tarhAdkufxJu orD;wpfa,mufqEudk tar
odrSmyg/
udkukd... [k toHzGzGxGufum xdkaeUu a&&GwfMunfhrdonf/
xdkUaemuf wpfpkHwpfa,muf Mum;oGm;rSm pdk;pdwfjzifh xlyloGm;
jyefonf/
txyfxyf? tvTmvTmwkdUMum;? 0wfqH&Snfuav; xGufaeaom
yef;Eka&mif? teDa&mif? tjzLa&mif? acgif&rf;yef;yGihrf sm;tm; olr rjrifygbJ
ai;aeonf/ 0g;usnaf wmufwpfjcrf;yufvufxJ0,f wGJ&&GJusaeaom
azmif;azmif;jynfhjynfh rjrifzl;ovdk udkifwG,faerdonf/
NrdKif...
ac:oHMum;aomfvnf; olr vSnfhrMunfh&Jay/
wdwfqdwfaeaom olrwdkYNrdKUuav;wGif olr\ &ifckefoHtm;
udkudk Mum;oGm;rvm; awG;yljyefonf/
]&Sif}
kwfw&uf xGufoGm;aom olr toHudk jyefMum;rdonf/
]ararwkdY? tefwDarav;wkdU pDrHxm;wm NrdKif odw,faemf}
][kwfuJh}
d dkU
,ckxufxd ausmcdkif;&yfxm;rdwmaMumif; owd&vQif udkuku

tm;emoGm;onf/
olr udkuku
d dkU rsufESmrlvdkuf\/ rsufESmudkawmh rMunfh&JpGm
tjzLa&mif &Syt
f usrS Mu,foD;uav;udkom ai;aerdonf/
]NrdKif oabmxm;u b,fvdkvJ[if}
]tarhoabmygyJ}
udkudkUrsufESmudk olr rMunfh/ &ifxJwGifawmh tjyif;txef
vIy&f Sm;vdkYaeayonf/
udkudkESifh olrwdkU\ r*FvmyGJtNyD; ESpfywftMumwGif udkudk
wm0efus&m NrdKUuav;odkY olrwdkY ajymif;a&TU&avonf/ tarhrsuf0ef;?
tazhrsuf&nf? tpfudktpfrawG? wl? wlruav;awGtm; olronf udkukdU
vuftm; cdkwGJ&if; ausmcdkif;&JcJhonf/
xkdcPonfawmh olr\ twjzifh aysmfp&mtwd NyD;cJhonf/
Muifemwwfaom? tm;emwwfaom? pum;enf;aom? tvkyrf sm;
aom cifyeG f;tyg;wGif olronf jynfhpkHcsrf;ajrU&aom tdrf&iS frwpfa,muf
jzpf&onf/ udkudkUaMumifh olrb0udk rsm;pGmauseyfrdaeavonf/
udkudkYeHab;wGif olronf jyHK;vsuf tjrJvdkuf\/
taruyif xkdowif;rsm;udk Mum;&pOf olrxH tvnfvmcdkuf
f iG ;f yke;f ruav;u ckawmhvnf; q&m0efuawmfBuD; jzpfNyD;
(tarhorD; tdrw
yGw
J kd;vdkY)[k oabmus&,farmavonf/ tar jyefoGm;aomtcg om;trd
ESpfa,muf rcGJEdkifbJ idk&ao;onf/ tazu tarhudk cPcP roGm;&
[kwm;aMumif; tar pma&;onf/ olrtwGuf cPcP cG&J wm raumif;
bl;[k tarhudk wm;onfwJh/
olr idk&ao;onf/ tarhpmxJ tdrfwGif a,mifcsmcsmjzifh rae
wwf ajr;tBuD;ESpfa,muftm; ac:xm;onf[k ygpOf uRefr ESvkH;om;
awG emusif&awmhonf/ idkaeaom olrtem;odkY udkudk a&mufvm\/
]Nrdif... tefwDhpmvm;}
][kwf/ uku
d dkYtwGuf oHy&m&nf ,lay;r,faemf}
]udk,fhbmom ,lyghr,f NrdKif/ aeyg/ udk,f raomufcsifao;yg

bl;/ NrdKifu uav;av;vdkyJ}


olr jyHK;vkdufonf/ pmudk acgufum tHqGJxJxnfhvdkuf\/
t0wfvJ&if; udkudku NrdKifhudk iJhMunfhonf/ NyD;awmh jyHK;um...
]vmr,fh qef;a';us&if udk,fholi,fcsif;awG vmMuvdrrhf ,f/
udk,fwdkUtkyfpkxJu pED onfudk ydkUpwifuswmudk tm;vkH;vkdufydkY&if;
udk,fhqDvmMurSm/ tJ'g NrdKif vlajcmufa,mufpm tpm;taomuf pDpOf
ay;aemf}
][kwfuJh udkudk}
oli,fcsi;f awG jyefvnfawGUqkHzdkU udku
d dk aysmf&Tiaf eonf/ oli,f
csif; r&Sad om olrtwGuf cspfolxHrS taysmu
f l;pufum tarhudk arhvsuf
tpGrf;ukefcsufjyKwfzdkYudk pOf;pm;avonf/
tazmfr&SdvSaom olrtwGuf rpEDonf taumif;qkH; tazmf
ygyJ[k olr ESpfvdkrdonf/ tpp t&m&m wkdifyifro
d nf/
]orD;... arar pma&;vdkufygw,f} .... tpcsDaom udkudkU
rdcif\ pmudk zwf&pOfwGiaf wmh avmuBuD;wGif olronf tao;i,fqkH;
jzpfoGm;avawmhonf/ ararhylyefrIrsm;xuf rsm;pGmykduJaom ylavmif
jcif;rsm;onf olr &ifcGifwGif; tkHzGJUonf/
rpEDonf udkudkUcspfol/
xdktjzpfonf olrtm; tcsed fjynfh ajcmufvSeaf wmhonf/ rpEu
D kd
olr t&ifvdk cifrifr&awmhaMumif; 0efcH&ayonf/ 0efwkdjcif;vm;? rem
vdkjcif;vm; olr rodyg/ olr odonfu udkudkYudk oem;onf/
f lr pwif rkef;wD;
udkukdUtm; aESmifzGJUrdonfhtwGuf olrudk,o
rdawmhonf/
xdkUaemuf...
udkudk wm0efuscsdefrsm;wGif t&ifuES,f tdrfcsuf&if;? avQmf
&if;? &Si;f &if; at;at;raeEdkiaf wmh/ wkefvIy&f awmhonf/ olr\ at;csr;f
rIrsm;tm; zsufqD;olonf olryJvm;/ rpEDudk araru taetxdkif
Munfhr&NyD; oabmrwlbJ olrESifh pDpOfcJhonf/

udkudk olrudk jiif;cJhovm;/ tarhukd rvGefqefEdkifbl;vm;/


olr ckcsed u
f srS tjyif;txef odcsiaf eonf/ udkuko
d nf a,musmf ;
yDopGm olr oabmxm;tm; t&if ar;cJhonfudk owd&onf/ olru
awmh udkudkUoabmxm;tm; ar;rMunhfcJhzl;ay/
olru twBuD;vdkuw
f m/ wpfuk,
d af umif;qefvdkuw
f m/ (tarh
oabmygyJ) [laom pum;wpfcGef;jzifh udkudkY arQmfvifhcsufawGudk olr
ydwfyifvdkufrdNyD/
aumif;pGm oabmaygufcsdefonf tvGefaemufusoGm;NyD/
(om;[m a,musfm;aumif;wpfa,muf rSefygw,f orD;&,f/
'gayr,fh araruawmh orD;wkYtdraf xmifa&; bmtzktxpfrS r&Sdapcsif
bl;/ ighorD;u dk;vGef;w,f/ onfawmh orD;u om;udk xdef;yg/ rrSm;
ygapeJU) [laom ararhpm/
udkudkUudk xdef;yg/
[ifhtif;... olronf udkudkUtwGuf avSmiftdrfwpfck rjzpfcsif/
jzpfcJhNyD;NyDqkd&ifvnf; tqifoifh wHcg;zGifhay;xm;aom avSmiftdrfwpfck
om jzpfap&rnf/ olr cspfjrwfEdk;aom udkudk xGufoGm;rnfvm;/ olr\
&ifuGJjcif;udk odk0Suv
f suf udkukUd udk,fpm; olr aysmaf y;Edkifrnf/ xdkrQtxd
udkudkUudk olr...
]udkudk xrif;pm;awmhrvm;/ [if; aET;vkdufr,f}
]pm;cJhNyD;NyD NrdKif/ aq;kHrSm onfaeUcGJwJh vlemu acgufqGJawG
wpf0yf'fvkH; auR;w,f}
]aMomf}
]NrdKif ysif;&if udk,fxdkifNyD; [if;pm;r,fav}
odwwfaom udkudkUudk olr ai;&if; idkcsifvmonf/
olr&ifcGifxJrSm udkudk xGufoGm;rnfudk olr &ifrqkdif&Jyg/
olrwGif tiftm;r&Sdyg/ okdYayr,fh olr\ twudk acszsufoifhonf/
olraMumifh cspfolpdwfnKd;EGr;f onfudk rMunfh&ufyg/
oGm;ygawmh udkudk&,f/
eD;ygvsuf a0;ae&jcif; qif;&Jukd udkudk cHpm;&vdrhfrnf/ olr\

taysmfawGudk acszsufvdkufcsifonf/
]pEu
D rSmvdkuaf o;w,f/ olUqD NrdKifrvmwm MumNyDw/Jh &efukef
u odk;arT;uwfwavmuf &xm;w,fwJh}
][kwf/ rtm;wmeJU roGm;jzpfwm/ NyD;awmh rpEDu aq;kHu
armarmyef;yef; jyefvmNyD; em;aewkef; oGm;&wm tm;emvdkY}
][kwfawmh [kwyf gw,f/ q&m0ef rvkHavmufawmh odyfyifyef;
wmyJ/ uJ... NrdKifh[if;awGvnf; udk,f pm;vdkY ukefawmhr,f/ a&csKd;NyD;
tdyfOD;r,f}
udkudk oGm;onfESifh olr qufrpm;jzpfawmh/
aq;kHwGif xrif;vufqkH pm;aeMurnfudkjrifum 0rf;enf;ae
onf/ udkudkUrsuf0ef;awGxJ oHo,jzifh rpl;prf;csif/ udkudkUodumudk
d fxm;&m a&mufvdrrhf nf/
apmfum;&m a&mufvdrhrf nf/ udkudkUudk avSmifyw
udk,fwkdifuawmh rGef;usyfvsuf tcsdefjynfh 0rf;enf;aeonf/
olronf aemufvl... xdktodjzifh raeaysmf/ olronf tvGef
w&m 0efwdkwwfaom rdef;rwpfa,muf r[kwfaomfjim; cspfol\ pdwf
rcsrf;ajrUrIudkjzifh rIpdrfhyg/ NyD;awmh olru w&m;cH jzpfaeao;onf/
olr pdwfraumif;yg/
olrtm; tcGifhta&;ay; oabmxm;ar;cJhaom udkudkUtm;
olruawmh tcGiht
f a&; dkucf sKd;ypfcJrh donf/ wu,fqkd (udkukUd oabmu
a&m[if)[k vrf;zGifhay;cJhoifhonf/ xdkuJhodkYar;cJhvQif udkudk rnfodkY
jyefajzrnfudk ckcsdefusrS tjyif;txef odcsifaerdaom olronf tl;
wpfa,mufom jzpfvdrfrh nf/
pdwfraumif;ygbl; udkudk&,f/
olr\ twwpfckwnf;jzifh cspfoludk rydkifqkdif&ufyg/ pGefUvTwf
Edkifonf r[kwfaomfvnf; aESmifzGJUxm;&ma&mufrSm aMumufonf/
olr jrwfEk;d cJhaom t&Suf? rme? odum tm;vkH;xuf udkudkUudk
ydkwefzkd;xm;rdavonf/ udkukUd aysm&f iT rf x
I uf avmuwGif rnfonfht&m
rS ta&;rBuD;bl;[k olr cH,lonf/
]NrdKifa&}

]vmNyD rpED}
udkudkUt0wfrsm; rD;ylwkdufae&mrS cvkwfydwfum olr xGufvm
pOf tdrf0 cyfjyHK;jyHK; &yfaeaom rpEDudk awGU&onf/ rpED vufxJwGif
txkyftydk;awGESifh/
]NrdKif rvmawmh wkdYuyJ vm&wmaygh}
rpEDudk awGUawmh olr tm;emjyefonf/ olrtay: nDri,f
wpfa,mufvkd cifrifEdkifaom rpEu
D dk olrpdwfxJrSm awmif;yefrdjyefonf/
olronf w&m;cHpifppfyJ/ cspfolwdkUtm; auGuGif;apolyJ/ xdktcg olr
aMuuGJonf/
]NrdKif rtm;vdkyY g rpED&,f/ owdawmh &ygw,f/ raeUuawmif
bmvacsmifaMumfawG udkudkeJY xnfhay;vdkufao;wmyJ}
][J... [J... tJ'gaMumifh reufu xrif;ESpyf ef;uef ukev
f mwm
aygh/ 'gyJaemf wdkU 0vm&if NrdKifaMumifhyJ}
]rpEDu 0vnf; vSygw,f}
]'gaygh/ 'gaMumifh NrdKifhtwGuf tusuav;awG 0,fvmwm/
[dkaeUu wdkUnDr vmoGm;w,fav/ tJ'g wdkUrSmvdkufwJh tusawG ygvm
w,f/ NrdKifhtwGufaygh/ NrdKif BudKufwJh tusuav;awGav}
][if ESpfxnfawmif/ [ifhtif;/ NrdKif r,lyg&apeJU/ [dk...}
]NrdKifaemf? r,l&if udk,f jzJypfvkdufrSm}
rpEDonf apmapmu tuscsKyf&if; csxm;aom uwfaMu;udk
qG,
J al jcmufveS Uf onf/ olr tm;empGm ,lvku
d &f \/ NyD;awmh pdwrf aumif;.
jzpf&jyefonf/ udk,ht
f ay:aumif;Muol ESpOf D;udkrS olru uGJuGmaponf/
]NrdKif rif;acgif ajymrSm pdk;vdkUvm;/ olUudk aq;kHrSm ajymawmh
oluawmif ighrdef;r ydkvSvmOD;rSmyJqkdNyD; auseyfaewm}
olrrsufESm nKd;EGrf;aevdrfhrnf/
rpED\ rsuf0ef;rsm;udk vSr;f MunfhpOf yuwd Munfvifawmufy
rIudk awGU&onf/
tar ydkUvdkufaom tazmfaumifrav; a&mufvmonf/
olronf rSefa&SUwGif rpED ay;aom tusrsm;tm; 0wfMunfh&if;

tvGefw&m 0rf;enf;vmavonf/ oabmxm;jynfh0vdkufwm/ olrudk


nDri,fvkd cspcf ifavonf/ [efaqmifaejcif;vnf; r[kw/f udkuku
d sawmh
a&m/
olrtay: iJhnmwwfonf/
tarwdUk csr;f omayr,fh udkuko
d nf vpOfuefawmh&ef olyJ olrudk
qkH;rcJhonf/
udkudkonf olrtwGuf cifyGef;wpfa,muf? cspfolwpfa,muf?
tpfukw
d pfa,mufygyJ/ onfvkad umif;olrsm;tay: olr emusifapcJo
h nf/
]NrdKif vSw,fuGm/ [if... NrdKif idkaew,f}
udkudk tem;a&mufvmrSef; olr rodvdkufyg/
]tefwDhqDu pmvmvdkUvm;}
olr acgif;cgNyD; wpfcP tjyifzufrS aumifrav;toH ay:vm
onf/ (rrNrdKif [if;aET;vdku&f rvm;)/ udkudku ]at;}[k tjrefajzonf/
xdkUaemuf NrdKifhudk MunfhonfhudkudkUudk armhMunfhonfhtcg olr ydkidkcsif
vmonf/
Idufyif idkvdkuaf om olraMumifh udkudk vefUoGm;ykH&onf/
xdkUaemuf (udkudk NrdKifhudk uGm&Sif;ay;yg)[laom pum;wGifawmh udkudk
cP aoqkH;oGm;ovdkyif/ udkudkUaysmf&Tirf ItwGuf ywf0ef;usifwGif olr
om tjypfwifcHvdkonf/ udkudkYtjypf rjzpfapcsif/ udkudk ajymxGufrnf
r[kwfaom pum;wpfcGef; olruom ajymay;vdkufonf/
udkudkUudk vGwfvyfcGifh ay;vdkvSonf/
]NrdKif bmajymwmvJ[if}
idkoEH iS fhrkYd udkukd em;Mum;vGJovm; xifyk&H &onf/ Iu
d o
f HawGukd
wdwfapNyD;rS (udkudk uGm&Sif;ay;yg/ NrdKif ararwdkYqD jyefawmhr,f/ uGm
ay;ygaemf)[k xyfrHajymvdkufonf/ xdkpum;wpfcGef;twGuf &ifxJ aMurG
oGm;onf/ olr udkudkUudk rMunfh&Jyg/ rpGefUvTwfEdkifjcif; tiftm;wkdUtm;
udkudkU rsuf0ef;rsm;u zsufqD;vdkufrSm pdk;onf/
]bmvkdYvJ NrdKif/ t"dym,f r&SdwmawG rajymygeJU NrdKif&,f/
NrdKif bmjzpfaevJ[if/ udk,fa&m bmvkyfrdvdkYvJ}

][ifhtif;? udkudkUrSm tjypfr&Sdygbl;}


NrdKif acgif;cgvdkufonf/
]tdraf xmifa&;qkw
d m uav;upm;wm r[kwb
f ;l NrdKif/ udk,fhukd
ajymprf;yg/ bmjzpfaeovJ}
]NrdKifhudk roem;ygeJU udkudk/ aemufNyD; tdrfaxmifrI bk&m;wnf
aq;rSif&nf pkwfxdk;awG bmawGaMumifhawmh NrdKifhukd raygif;ygeJU/ vlBuD;
awG rsufESmysufwmwpfckaMumifhawmh NrdKifhudk raygif;ygeJU udkudk&,f/
NrdKif rodcJhvdkUyg/ odcJh&if NrdKifhaMumifh udkudkwdkU ra0;ap&ygbl;/ NrdKif...
NrdKifu udkudkUudk cspfawmh wpfudk,af umif; qefrdw,f/ NrdKif rSm;wm/
NrdKif tjypf&w
Sd m/ ab;u udkudkUudk tjypfrwifatmif NrdKifu uGm&Sif;cGifh
awmif;wmyg}
olronf EIwfrS tqufrjywf a&&Gwfidka<u;um t0wfawG
odrf;&ef ADdkqD tvSrf;wGif olr vufarmif;rsm;tm; udkudku zrf;qGJxm;
avonf/
]NrdKif}
olr kef;vdkufonf/
]NrdKif udk,fhukd Munfhprf;}
olr acgif;cgum ydktm;pdkufkef;pOf udkudku vTwfay;vdkuf
onf/
]NrdKif udk,f pdwfwdkvmNyDaemf/ NrdKif l;aeNyDvm;}
][kwfw,f/ NrdKif l;aeNyD/ NyD;awmh NrdKif aocsifw,f/ udkudk
pdwfqif;&J&wmudk rMunfhcsib
f ;l / vlUtodkif;t0dki;f &JU pnf;rsO;f awGeJU udkukdU
udk rcsKyfaESmifcsifbl;/ udkudkUtwGuf NrdKifyJ w&m;cHav/ NrdKifhrSm tjypf
&Sdw,f/ NrdKif rodvdkYyg/ NrdKif awmif;yefygw,f/ ararwkUd udk NrdKifuyJ
tarudk rcGJEdkiv
f dkY uGmcJhwm udkudkUudk cspw
f ,f xifcJhwm/ tck rcspfawmh
vdkU uGmcJhwmvdkY NrdKifyJ tjypfjzpfcHr,f/ udkudk pdwfnpfaewm NrdKif...
NrdKif rMunfh&ufbl;/ udkukdUudk cspfvkUd NrdKif vufxyfwm/ tJvkyd J udkukUd udk
xifxm;wm/ cspfrSyJ vufxyfyg/ tm;emvdkY rdbawGaMumifhawmh vuf
rxyfygeJU udkudk&,f/ udkudkUararaMumifh NrdKifhaMumifh udkudk b0...

[dk...}
olronf wwGwfwGwf a&&Gwf&if; ADdkzGihu
f m vufqGJaowm
xJ t0wfawG xnfhae&mrS udkudkUxH vSrf;Munfhaomtcg ckwifay:wGif
ajccsxkdif&if; olrtm; jyHK;Munfhaeaom udkudkUudk tawGUwGif olr aMumif
oGm;onf/
]NrdKif kyf&Sifdkufaewm r[kwb
f l;aemf/ ighrdef;ru AD'D,dkawG
MunhNf yD; awmfawmf pdwful;,Ofwmudk;}
udkudkUpum;wGif olr txGefUwufrnfMuHqJ udkudku wm;wmrdkU
olr Nidrfae&onf/
Murf;jyifay: xdkifaevsufrS t0wfrsm; qufrxnhfjzpfbJ udkudkU
udk ai;aMumifMunfhvdkufrdonf/
]NrdKifeJU ae&wm raysmfbl;? udk,f pdwfnpfaew,fvdkY ajymzl;
ovm;}
][kd... 'gayr,fh}
]tl;r}
cyfjyHK;jyHK; a&&Gwfaom udkudkUpum;wGif olr t&nfaysmfonf/
]udk,fhrSm cspfol&dzS l;om;yJ/ cspfzl;om;yJ/ NrdKif odw,frSwfvdkU
ajymrjyjzpfwm/ NrdKifuod&if udk,hu
f kd r,lbl;aygh/ cspfol&dNS yD;om;BuD;qkd
NrdKif rBudKufbl;aygh/ NrdKifhvdk roefUpifvdkU NrdKif rBudKufbl;aygh}
cyfjyHK;jyHK; ar;aighvdkufaom udkudkYykHpHudk ai;&if;...
]tJvdkawmh r[kwyf gbl;/ NrdKifah Mumifh udkudkeJU [dk... [dk tpfreJU
a0;&rSmrsK;d rjzpfapcsiw
f myg/ NrdKifu vlMurf;jzpfrmS aMumufw,f/ udkuUkd ukd
pdwfcsrf;omapcsifw,f}
]wu,faemf}
][kwf}
]aumif;NyD/ 'gqkd NrdKif b,frS oGm;p&mrvdkbl;/ NrdKif&SdrS NrdKifh
tem;rSm ae&rS pdwcf srf;omr,f/ tJ... NrdKifu ajymif;vJvmwJh a,mufsm;
wpfa,muf&JUtcspfudk vufcHEdkifw,fqkd&ifaygh}
][if udkudkuvnf; NrdKifu tJvdk r[kwyf gbl;}

]NrdKifhudk udk,f cspfw,f/ tJ'g NrdKif rodbl;vm;/ [muGm.../


udk,fhrdef;rudk udk,f &nf;pm;pum; ajym&wm redyfygbl;/ &Sufp&mBuD;/
uJ... t0wfawG jyefxnfhawmh/ xrif;pm;r,f/ udk,f qmNyD/ NrdKifvnf;
qma&maygh/ idk&wm armNyD}
olronf ckrS &Suf&GHUpGm rsuf&nfrsm;udk okwfonf/
tusrsm; jyefxnfhaom olrudk udkudkonf Munfhum atmf&,f
avonf/ olronf raewwfatmif &Suf&GHUoGm;vQuf tuswpfxnftm;
vkH;ajcum ypfaygufvdkuf\/ udkudkonf tusudk jyefypfum...
]jyefcsifjyefaemf? rwm;bl;}[k usDp,fonf/
(wu,fjyefrmS )[k olr a&&Gwpf Of udkuko
d nf wrifwum jyKvkyf
xm;aom ysmysmovJykHpHESifh wm;avonf/ &TifjrL;aeaom udkudkYykHpHudk
rjrifzl;aom olronf txl;tqef;jzpfum Munfhaumif;ae av\/
xdkaeUurS...
udkudkESifh olr &if;ESD;uRrf;0ifoGm;avonf/
olr\ &ifxJwGif ,kHMunfjcif;? &J0Hhjcif;? aeaysmfjcif;? jynfhpkH
jcif;wdkU rif;rlawmhonf/
cdkifEG,foefU?rEav;?
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 63? Zefe0g&D? 1995

a[m... usKyfqDudk rnf;rnf;aumifBuD;awG ajy;vmaew,f/


wpfaumif? ESpfaumif? okH;aumif/ tm;... tm; usKyf a&wGufvdkY rEdkif
awmhbl;/ trsm;BuD;ygvm;/ usKyfqDudk ajy;vmaeykH[m ppfyGJwpfyGJudk
qifETJzdkY vmovdkrsKd; vmaeMuygvm;/ vufeufawGuvnf trsKd;rsKd;udkif
vdkU/ cuf&if;cGBuD;awG? "m;armufBuD;awG aemufNyD; usKyf rodwhJ vufeuf
ykHpHtrsKd;rsKd;awG/ tJ'DaumifBuD;awG udk,fay:rSmvnf; csKd(*sKd)awGvdk xdk;
xdk;axmifaxmifeUJ / ta&jym;ay:rSm tuGu?f tuGuBf uD;awGvm;/ ighqu
D kd
bmvdkUvmMuwmvJ/ oGm;Muprf;/ oGm;Muprf;/
usKyf Mum;zl;w,f/ i&Jom;qkdwm 'DvdkyJwJh/ vufeufawGudkif
vdkU/ udk,rf Smvnf; csKdawG? tNrD;awG aygufvkYdqkyd J/ usKyfvdk tdyf&may:rSm
a&m*gjzpfaewJh vlwpfa,mufqDudk bmvkYd vmMuwmvJ/ usKyf aoNyD
aMumifhvm;/ r[kwfbl;/ r[kwfbl;/ usKyf raoao;bl;/ usKyf aovdkY
b,fjzpfOD;rSmvJ/ usKyfrdef;r? usLyfom;ESpfa,mufeJU orD;/ usKyfr&SdwJh
'DavmuBuD;rSm 'D&GmrSm olwdkU b,fvdk kef;uefEdkifrSmvJ/ a[haumifawG
rif;wdkU ighqDudk rvmMueJU/ ig raoao;bl;uG/
wu,fvdkY usKyf ao&ifawmif 'DvkdaumifawG vm&rSm r[kwf
bl;/ usKyfu olrsm;touf rowfbl;/ olrsm; ypnf;udkvnf; rckd;bl;/
udk,pfh D;yGm;a&;udkyJ pdkuv
f dkurf wfwwf vkyfvmcJw
h hJtaumif/ i&Jom;awG

vmp&mrSrvdkwm/ ckawmh 'DaumifwGudk b,folawG vTwfvdkufwmvJ/


jyefpOf;pm;MuygOD;/ usKyf vSLcJhwJh ydkufqHawG? ouFef;awG enf;wmrS
r[kwfwm/ 'DaumifawG vTwcf siw
f mawmifrS tJ'Dukokv
d af wG axmufxm;
NyD; usKyfudk xlxlaxmifaxmifeJU vlYjynfrSm aecGifh 4 ESpaf vmuf tJ...
tJ... aemufxyf 4 ESpfqkd&if usKyfom; ti,fqkH;av; 15 ESpfyJ &SdOD;rSm/
15 ESpq
f w
kd hJ vli,fwpfa,muf[m udk,u
fh k,
d u
f k,
d f xde;f Edkirf mS r[kwaf o;
ygbl;/ usKyf r&SdwJhaemuf 'Dwm0efawGudk usKyf rdef;rwpfa,mufwnf;
b,fvdkxdef;odrf;EdkifrSmvJ/ aemufxyf usKyfudk vlUjynfrSm aecGifh 9 ESpf
avmufawmh ay;ygOD;/ tJ'Dtcgus&if usKyf wu,fudk vdkufyghr,f/
wu,fajymaewmyg/
tckawmh pOf;pm;Munhfprf;/ usKyf om;tBuD;qkH;uvnf; tdrf
axmifom usw,f/ usKyft&mudk vufvTJay;vdkUr&ao;bl;/ tm...
a,murtdrfwdkY? tdrfcGJwdkYxm;vdkU b,fjzpfEkdifrSmvJ/ 'Daumifu bmyJvkyf
vkyf wpfZGwfxk;d / vkyfr,fqkd vkyfr,fyJ odwm/ tdrfaxmifjyKr,fqdkwkef;
uvnf; Munfh/ vlqkdwm tjrihrf Sef;&wmaygh/ ckawmh 'Dvdkr[kwfbl;/
tcspfqkdwJh[mvdkvdk? arwmqkdwJh[mvdkvdkeJU ,lcsifwJhrdef;r aumuf,l
d m r[kwfbl;/ olUred f;r q,fwef;atmif
vdkufwm/ bmtqifhtwef;rS &Sw
wmudkyJ ajymrqkH;jzpfvdkU/
'DacwfaumifawG cufygw,f/ wpfckqkd ynmwwfrS/ ynmu
b,fvdkeJU? NrdKUBuD;jyBuD;rSmqkd usKyf rajymygbl;/ 'Dvdk wHig&GmrSm bmvkyf
rSmvJ/ wpf&GmvkH;vnf; avQmufMunfhOD;/ aiG&SdzdkYyJ vdkwm r[kwfvm;/
aiG&Sd&if bk&m;'umvnf; jzpfw,f/ ac:csifolvnf; aygw,f/ yifv,f
qif;vdku?f v,fxGev
f kduef JU xrif;wpfvkwu
f kd renf; &Smpm;ae&wJt
h csed u
f
qkd b,faumifrS aqGrsKd;vmrawmfbl;/
avmurSm aiG&SdrS/ &ovdkenf;eJY usKyf aiG&SmcJhw,f/ vkyif ef;
aygif;pkHvkyfcJhw,f/ tck csrf;omvmawmh awmfvmvdkufwJh aqGrsKd;? b,f
ES0rf;uGJrSef;awmif rodwJhvlawGuvnf; wpfa,mufxdyf wpfa,muf
eif;qif;wJh nDtpfudkawGvdk/ rSwfxm;As/ usKyfqdkwJhaumifu tazeJUnDr
t&if;udkawmif jyefiJhMunfhwm r[kwfbl;/

vlqkdwm udk,fhb0wdk;wufvrf;udkyJ &Sm&wmyJ r[kwfvm;/


tazuvnf; usKyfb0twGuf bmrS taxmuftyHh ray;cJhbl;/ usKyf
taraowmeJU aemuf rdef;r,lNyD; t&ufeJYaysmfcJhwm/ usKyf vlysKdb0rSm
aiGukd ukwu
f kwjf cpfjcpf &Smw,f/ aemufNyD; taz a&mif;r,fqw
kd Jh v,fawG
udk usKyf 0,fcJhw,f/ udk,fhtazypnf;qkdawmh aps;enf;enf;eJU tacsmif
&vdkufwmaygh/ aemufusawmh tJ'DudprSm jyemwufao;&JU/ usKyf
nDru 'Dv,fawGukd ol ygqkid w
f ,faygh/ tazhypn;f awGaygh/ b,f[kwf
rSmvJ usKyf vlysKdb0eJU ukef;ke;f NyD; &Smxm;&wm/ 'DvdkjzpfrSmawG;NyD;
pmcsKyfpmwrf;eJUudk 0,fxm;wm/ nDrvnf; r&bl;/ oGm;aygh/
usKyfrdef;rbufrSmu ypnf;&Sdw,f/ rdef;rwpfa,muf,lNyD;
udk,fhbufu 'Davmufuav;rS ryg&if b,f rdef;rtodkif;t0dkif;u
MunfjzLrSmvJ/ odw,fr[kwfvm;/ avmurSm aiG&SdzdkYu t"du/ usKyf
tazeJY aqGrsKd; todkuft0ef;udk vkH;0 vspfvsLIvdkuw
f ,f/ olwdkUrSmu
aiGeJYwlwmqkdvdkY ykvif;uGJawmif vufvufr&Sdbl;/ wpfa,mufudk aiG
100 yJ usKyfqD vmacs;/ 'D*sdawm&GmrSm usKyfaqGrsK;d u &Gmwpf0ufavmuf
&Sdw,f/ usKyf rGJa&maygh/ tultnDr&wJh twlwl 'DaqGrsKd;awG bmvkyf
zdkY qufqHaerSmvJ/ olwkdYudkjrif&if jcHwcH g;ydwfyJ/ 'g usKyf&JU ADwdktmPm/
usKyfrdef;rbufu aqGrsKd;awGqkd&ifawmh vmcJh/ usKyfrdef;rxuf
udk usKyfu ysLiSmao;w,f/ rysLiSmvdkY jzpfrvm;/ tm;vkH;vlrSm tenf;
qkH; ausmhydkufwpfazmif? tkef;jcHwpfjcHawmh &SdwmyJ/ vlqkdwm wkd;wuf
csif&if wkd;wufaewJh vleJY aygif;&rSm r[kwfvm;/ ckyJ usKyfudk Munfh
av/ wpfaeUvkH; EGm;eJUke;f ? wpfaEGvkH; yifv,fxJrSm ausmwajymifajymif
b0uaeNyD; aps;qkdifeJY AD'D,dkeJY tkef;jcHeJYudk jzpfvdkY/ ausmhydkufqkdvnf;
ESpfazmif&dw
S ,f/ usKyfydkifwJh uGif;jyifus,fBuD;awG MunfhOD;rvm;/ rsufpd
wpfqkH; Munfhayawmh/
usKyfrdef;ruawmh avmbom&Sdwm bmrS wdk;wufrsufpd&SdwJh
D kpd w
d &f w
dS m wpfcak wmh aumif;w,f/ 'gaMumifh
rde;f r r[kwb
f ;l / olUrmS tJ'v
usKyfvdkaumifeJY &wmaygh/ usKyfqkd 'Dvdkrkqdk;zdk? t&iform;&JU om;udk
r,lwm usdef;aow,f/ ywf0ef;usifrdom;pkuvnf; bmrS axmufyHhr,fh

ol r&S/d udk,u
f yJ vufwaGJ c:&rSm r[kwv
f m;/ usKyfqw
kd Jh taumifuvnf;
usKyfaemf? odw,fr[kwfvm;/ tjrifhudk arQmfrSef;aewm/ udk,fhvdk olUudk
aumifrav;awGqdk&if vSnhfawmifa,mifNyD; rMunfhbl;/
usKyfb0rSm aumifrav;okH;a,mufeJU BudKufzl;w,f/ tm;vkH;
ukefonforD;? ausmhydkuf&Sif orD;? csrf;omwJh todkuft0ef;uyJ/ [dkESpf
a,mufuawmh rdbawG wif;wif;usyu
f syfvkyv
f kYd usKyfpufuGif;u vGwf
oGm;w,f/ ck&wJh rdef;ruawmh 'D&Gmu r[kwfbl;/ usKyfwdkY&GmeJY yifv,f
jcm;wJh ajrmif&n
S &f mG u/ 'D&mG u olUBuD;awmfawG tdrrf mS aeNyD; ausmif;wuf
&if; usKyfeJY jzpfoGm;Muwm/ aumifrav;u 9 wef;ausmif;ol/ i,fao;
w,f/ ausmif;wufcsifao;w,feJY **sD*a*smif vkyfaeao;wm/ usKyfu
vnf; BuD;wJhig;awGqdk vGwfaeusaumifyJ/ b,frSm tvGwfay;vdkU jzpf
rSmvJ/ ]*kPfwHwkdif;? aiGwHwkdif;? wHwkdif; ywfumjcm;}qkdwJh oDcsif;awG
nbuf tdrfa&SUrSm oGm;qdkvdkuaf wmh armifarmifhoabm qkdwmrsKd; jzpf
vma&m/
[kwfw,fav/ i,fwm? BuD;wm rapmifhEdkifbl;/ udk,fhb0
wkd;wufzkdUqk&d if apmonf? aemufusonf r&Sdbl;/ olUrdbawG odoGm;&if
uskKyfvdkaumifeJU b,fvdkvkyf oabmwlrSmvJ/ 'Dawmh ,lNyDaygh/ ck;d NyDaygh/
olUrdbawGqw
kd m ,rf;ykHrD;uswm bmr[kwfao;vJ/ 'gayr,fh rcspfaomf
vnf; atmifhumerf; qkdovdkrsKd;aygh/
usKyfuvnf; tvdkufodwwfw,f/ bmyJcdkif;vdkuf? cdkif;vdkuf
ayghceJyJ/ 'Dtbdk;BuD;eJU tbGm;BuD; bmwif;cHEdkifrSmvJ/ aemufawmh usKyf
udk a&Torufav;? a&Torufav;udk jzpfvma&m/
usKyfrdef;ru wpfOD;wnf;aomorD;/ udk,f vdrm&if a,mur
ypnf;tm;vkH; udk,fhtwGuf r[kwfvm;/ usKyfa,murawGu [dk;acwf
wkef;uyJ ukwu
f kwjf cpfjcpf pkvmcJhwJh aumfwpf&mBuD;awG/ v,fqkdvnf;
Munfhvku
d fOD;/ rsufpdwpfqkH;a&m/ tkef;jcHqkw
d muvnf; vufnK;d xdk; rvGJ
bl;/ ausmhydku?f 0dkif;ydkuf? okH;xyfwef;/ yifv,ftwGufvnf; ypnf;u
tpkHtvif/ bmMumvdkufrSmvJ/ uav;oabmuG,fh tazwkdU? tarwdkU
u toufBuD;vmNyDwJh/

'gayr,fh a,murawG&GmrSm usKyf raeEdkifbl;/ usKyf &Gmudk


jyefajymif;cJhw,f/ tJ'D&GmrSm qufoG,fa&;raumif;bl;aygh/ NrdKUeJYqkd&if
yifv,fjcm;aew,faygh/ a,murawGuvnf; usKyfukd vdkvm;aeNyD r[kwf
vm;/ usKyfpdwful;udk rjiif;bl;/ olwdkYuawmh tJ'DcsufjrKyfu rpGefUEdkif
bl;aygh/ &w,f/ usKyf vdkcsifaewmvnf; tJ'Dtwkdif;yJ/ wpfoufvkH;
'DoufMum;tdkBuD;awG&JU cdkif;wJhuRef? xGefwJhEGm; vkyfaevdkY b,fjzpfrSmvJ/
usKyfu wdk;wufcsifwJhaumif r[kwfvm;/ pifcGJaxmif&rSmaygh/
uJ... usKyfrSmaiG&SdNyD/ ae&mqkdwmuvnf; usKyf&JUv,fuGuf
awGu acwfajymif;vJrIawGaMumifh aps;uGufusvmw,f/ 'Dawmh usKyf&JU
tuGufausmfNyD; jrifwwfwJhPfaMumifh v,fqkdwJh emrnfaysmufoGm;NyD/
ae&mtwGuf bmylp&mvdkvJ NyD;NyDaygh/ pD;yGm;a&;vkyfzdkYtwGuf tquf
toG,fudk MunfhOD;rvm;/ 'gawGudk usKyfu avhvmNyD;om;/ aiGeJY&r,fh
olqkd&if aiG? t&ufqdkwJhvl t&uf? zJvm;&w,f/ [dkudp? 'Dudp vdkcsif
ovm; ryleJU/ t"du usKyf tjrifhudk wufEdkifzdkY avSum;&zdkYav/
usKyfrdwfaqGwcsKdUu usKyfudk ajymifovdkvdk? aemufovdkvdkeJU
ajymMuw,f/ vlyg;? vleyfwJh/ bmaMumifhvJqkdawmh olrsm; vdktifudkyJ
jznfhay;cJhwm/ tJ'gawGudk bmwpfckrS usKyf rvkyfbl;/ ukefukefajym&if
aq;vdyfwdkU uGrf;,mwdkYawmifrS usKyf raomufbl;/ rpm;bl;/ 'gawG
*krpdkufvdkY jzpffrvm;/ usKyf *sdawmrSm jyefaevdkY ESpfESpfyJ Mumw,f/
om;wpfa,muf&NyD/ usKyf r&S&d if olwdkYom;trd b,frsuEf Sm MunfhaerSm
vJ/
]toufudk Pfapmifh}wJh/ usKyfqkd avpdr;f okwrf Smpdk;vdkY tjyif
awmif udpr&SdbJ rxGufbl;/ xrif;pm;&ifvnf; MunfhOD;av/ 0ufom;
qkd&if usKyf rpm;bl;/ tJ... usKyfwif ruygbl;/ ckvuf&Sd om;? orD;
awGtjyif rdef;ryg rpm;&bl;/ 0rf;ysufrSmpdk;vdkY/ Muufom;eJY EGm;om;
qkw
d muvnf; 0rf;udkufwwfw,f r[kwfvm;/ pm;vdkYukd rjzpfbl;/ usKyf
wkdY&Gmu yifv,fem;&Gmqkdawmh ig;BuD;awGvnf; aygw,f/ usKyfu i,f
i,fav;uyJ yifv,fxJrSm kef;uefcJh&wJhtaumifav/ om; ig;BuD;awG
qdkvnf; rpm;oifhbl;/ tqDusdwfawG? twGi;f tlawGu vludk tE&m,f

jzpfapwwfw,f/ awmuf(tqdyfoifh)oGm;&if wpfcgwavqkd vlawmif


aoyg&JU/ 'Dawmh usKyftdrfrSm csufcsif&if acgif;wpf&mom;udkyJ csuf?
toD;t&GufudkyJcsuf/ 'gawGurS vludk tm[m& jzpfapwm r[kwfvm;/
'gayr,fh om;orD;awGuawmh ajym&wm vkH;0em;rvnfbl;/
[efUjyef&ifvnf; tpdk;&drfvGefw,fvkdY ajymjyef&JU/ vkyfief;wpfck wdk;csJU&if
vnf; tazhrSm udk,frEdkib
f JeJU vkyfjyefNyDvkdY tjypfwifa&m/ 'gawG rvkyf
vdkY jzpfrvm;/ 'Dom;orD;okH;a,muf&JU wm0efu usKyfrSmtjynfh/ ckvdk
arQmfvifhNyD; vkyfvmvdkY ckvdkjzpfaewm r[kwfvm;/ usKyf kef;uefcJh&ykHudk
'if;wdkYawG jrifapcsifw,f/
usefwJhvlawGuawmh usKyfudk uG,f&mrSm ajymMuwmaygh/ bdkU
wpfvkH;orm;wJh/ &zdkY? 0zdkYyJ odw,fwJh/ remvdkvdkY ajymwm ajymMuyg
ap/ usKyf &Smwm usKyf rdom;pktwGufyJ jzpf&rSmaygh/ aemufNyD; pD;yGm;&Sm
ygw,fqkdrS a0E&mvkyfaewmrS r[kwfbJ/ aiG&zdkYenf;udkyJ okH;&rSm
aygh/ b,folawG b,fvdkyJajymajym usKyf &SmazGvdkY&wJh aiGawGudk Munfh
vdkuf&if usKyf pdwfcsrf;ajrUoGm;wmyJ/
'gawGaMumifh 'Dvdk ESpfwdkwkdav;twGif;rSm usKyf 'Davmuf vl
wpfvkH;? olwpfvkH;jzpfatmif aeEdkifwmaygh/ pD;yGm;a&;vkyfwmrSm b,folU
udkrS iJhp&mrvdkbl;/ vkyfp&m&Sdwm jywfjywfvkyf? 'gyJaygh/ olwdkYudk
iJhnmaevdkY bmjzpfvmrSmvJ/ a&mifhwufvmkHyJ jzpfr,f/ ausmif;u
q&mawmfukd ouFe;f 0,fvSLvdkufw,f/ 'gu ukodkv&f w,f r[kwv
f m;/
dk m ewfjynfrmS pnf;pdrcf Hpm;Edkizf t
kYd wGuf wwfEkid rf ,fh avSum;yJ/
ukokv
d q
f w
b,fae&mrSmrqdk avSum;udk &Sm&r,f/ 'grS tjrifhudk wufEdkifr,f/
b,fae&myJa&mufa&muf usKyfu tjrifhudk wufcsifwm/
tdrfutaumif usKyfom; ajymygw,f/ bmwpfckrS usKyf pdwf
"mwfrygbl;/ [dk[mvkyfygqkdvnf; rvky?f 'D[mvkyfygqkdvnf; rvkyfeJU/
tm;vkH; rvkyfwmawmh r[kwfbl;aygh/ 'gayr,fh tvkyfqkdwm wpfck
ESpfckwnf;udk vkyfNyD;aevdkY rjzpfbl;/ b,f[mrqdk olrsm;xuf tay:u
aeEdkifrS r[kwfvm;/
orD;uawmh usKyfvdk rmeawmh&Sdyg&JU/ 'gayr,hf wdk;wufzdkYus

awmh olUtarvdk pdw"f mwfrsKd;/ bmrS BudKNyD; wufvrf;udk rjrifwwfbl;/


rmeuawmh awmfawmfBuD;udk &Sdwm/ b,ftcsdefMunfhMunfh EIwfcrf;u
awmhplvdkU/ rsufvkH;uvnf; wpfzufom;udk csK;d ESdrfaewJh ta&mifvufvdkY/
'DvkAd vmcsBD uD;om rmeBuD;aew,f rmeeJU vdkuaf tmif bmwpfckrS wk;d wuf
atmif rvkyfEdkifbl;/
ti,fqkH;om;uawmh ckrS 11 ESp&f Sdao;wmyJ/ ausmif;aewkef;/
olUpdwf"mwfuawmh b,fvdkvmrvJ/ ckom usKyf aooGm;Munfh 'DpD;yGm;
a&;awGeJU 'Drdom;pkawmh 0g;tpnf;ajyovdk ajyoGm;rSm usdef;aow,f/
usKyf&Sdawmh b,fom;orD; tdrfaxmifusus tdrfcGJqif;p&m rvdkbl;/
orD;toufuvnf; 20 ausmfygNyD/ ol tdrfaxmifrusbJeJU usKyf rao
csifao;wm trSefyJ/ rawmfvdkY usKyfvdk ypnf;rufvdkY ,lwJhtaumifeJYus
b,fvdkvkyfrvJ/ usKyfuom wufvrf;twGuf pD;yGm;&SdwJhrdef;rudk ,lcJh
wm/ usKyforD;awmh 'DvdkrsKd; tjzpf rcHEdkifbl;/
odw,fr[kwfvm;? usKyfqkdwJhtaumifu olrsm;udkyJ avSum;
vkyfNyD; eif;r,f? wufr,f/ usKyfudkawmh avSum; vkyfr,f pdwfrul;eJU
acgif;eJUuk,
d f tdk;pm;uGJNyDomrSwf/ q&m rsuf&dyfjy&if vlwpfa,mufudk
jcifwpfaumifvdk owfzdkYavmuf 0efrav;wJh taumifawGvnf; usKyfvuf
d nf; wpfzufvn
S efh JY arG;xm;
atmufrSm wpfykHwpfyif/ 'grsK;d aumifawGukv
&w,f/ udk,fu pD;yGm;a&;vnf; tBuD;tus,fvkyf? Opmypn;f uvnf;
tjynfhqkdawmh tapmifhta&Smufvdkw,f/
*sdawm&Gmudka&muf&if awGUvrd hrf ,fh um;*dwfem;u ESpx
f yfwdu
k f
BuD;udk a&SUrS vufzuf&nfqkdif? ukefpkHqdkif? AD'D,dkeJU/ tJ'g usKyfydkifwm
wcsKdUwpf0ufaygh/ wpf&GmvkH;rSm vdkufMunfh ESpfxyfqdkvkYd usKyf wpfwkduf
yJ&Sdw,f/ om;awG? orD;awG? ajr;awG? jrpfawG&vmr,fh vludk;/ 'Dvdk
tcef;aygif; ajrmufjrm;pGmeJU tdrfBuD;raqmufvkdY jzpfrvm;/ tckawmh
h rQ a&m*g
Munfhprf;/ wjcm;vlawGay:rSm usKyf jzwfausmfNyD; atmifjrifcJo
u usKyfudk oufoufvmtEkdifusifhwmyJ/
ruse;f rrm jzpfrmS pdk;vdkY usKyfqkw
d Jhtaumif t&m&mudk a&SmifMuOf
cJw
h mMunfh/ usKyf jzpfwJh tqkwfa&m*g wjcm;vludk oGm;jzpfygawmhvm;/

usKyf tazqdk t&uf? aq;vdyf? uGrf;,m bmwpfckudkvnf; a&SmifMuOf


cJhwm r[kwfbl;/ toufusawmh 95 ESpftxd aeoGm;&w,f/ usKyf jcH
apmift
h vkyf cefUxm;wJh bdk;clvSBuD;usvnf; touf 80 &SNd yD? oGm;vmNyD;
&SmazGpm;Edkifwkef;/
usKyfrSm a&m*gvuPm jrifwmeJY oGm;ukvdkuf&wJh &efuke/f
tJ'DrSm raekHwpfrnfyJ/ 'gawmif a&m*gu uRrf;uRrf;vmwmqkdawmh
usKyfvdk vlukrd S oufouftEdkifusihw
f maygh/ aeMuygOD;? usKyf &SmazGxm;
wJh ypnf;awGeJY at;at;aq;aq; tem;,lyg&apOD;/ usKyfb0rSm b,f
tcgrS at;at;aq;aq; raecJh&bl;/ aq;ukcHae&wJh tcsdefawGyJ tdyf&m
xJrSm Mum&SnfvJaS ecJhzl;wmyg/ t&ifu aeUaeUnn b,frSroGm;bl;/
usKyf vkyfief;? usKyf rdom;pktwGuf wdk;wufzkdYta&;yJ xdkifNyD; pOf;pm;
aecJhwm/
usKyf at;at;aq;aq; aezdkYtwGuf tcsdefray;Edki&f ifawmifrS
usKyf orD; aumif;aumif;rGefrGef vlcsrf;omwpfa,mufeJY tdrfaxmifuszdkY?
usKyfom;ti,f touf 20 jynfhzdkY/ usKyf vkyfcJhwJhukokv
d fawGudk axmuf
xm;NyD; aemufxyf 9 ESpaf vmuf aecGifhay;MuygOD;/
a[h... a[haumifawG rdpmaumifawG oGm;Muprf;/ ightem;udk
ruyfMueJY/ ighvufawGudkvTwf/ ckvTwf/ usKyf raoao;bl;/ aeMuyg
OD;/ aemuf... aemufxyf 9 ESpf/ [kwfw,f 9 ESpfavmuf/ oGm;...
tm;... tm;... ighvnfyif;udk bmvdkY vmnpw
f mvJ/ a[haumif 'ifBuD;
wkdY bmMunfhaewmvJ vmMuav/ 'DrdpmaumifawGudk owfygawmhvm;/
rif;wkYyd J ajymw,fr[kwv
f m;/ q&mBuD;twGuq
f kd vlawmif owfay;r,f
qk/d wpfuRef;u jyefvGwfvmwmqkduG/ jrefjrefvkyfyg[/ tm;... tm;...
usKyf toufSL rGef;vmNyD/ usKyfudk rowfygeJYOD;/ aemufxyf 9 ESpf
avmuf r[kwf&ifawmifrS 9 v/ r[kwf&if 9 &uf? aeygOD; tm;...
tm;... 9 em&D? tJ... tJ... 9 rdepf tm;.../
wifjrifhOD;?oHwGJ?
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 64? azazmf0g&Dv? 1995/

aEGaeonf yljyif;vGe;f vS\/ rdk;ukwf rEav;um;vrf;wpfavQmuf


wGif wHvQyfwdkYonf a&ta,mifaqmifaeMuav\/
vGefcJhaomq,fpkESpf pGef;pGef;tcsdefu um;vrf;ab; 0J,m&Sd
&Gmuav;rsm;onf vlaeusJyg;ajcmufaoGYcJhaomfvnf; ,aeYtcsed frSmawmh
a&Tusif? a&Twl;? a&Taumuf? a&T0,fonfh a&Tawmpcef; aus;&GmBuD;rsm;
tjzpf pnfum;zGHYNzdK;aeavNyD/
um;vrf;ay:0,f 3u...eHygwf qefeD qlygqvGef; um;uav;
onf wHvQyfrsm;udk xdk;cGJum w&dy&f yd f ajy;oGm;ae&mrS wpfckaomaus;&Gm
pcef;BuD;u aq;cef;BuD;wpfcka&SUrSm Nidrchf eJ xdk;&yfvku
d fav\/ um;armif;
onfh yk*dKvfav;onf aq;cef;xJrSm vl&dyfvla,mif rjrifojzifh wwDwD
[Gef;oHay;vdkuf\/
aq;cef;wGif; q&m0efem;aecef;xJrSm kyfjyumwGef; wpftkyfjzifh
Zdru
f saeaom yk*Kd vfonfvnf; aq;cef;a&SUoYkd uysmu,m ajy;xGuv
f mcJ&h
awmh\/ tzdk;wefum;wpfpD;? ajymifajymifvufvuf 0wfpm;qif,if
xm;onfh vli,fvifr,m; pHkwGJudk jrifawmh rsufarSmifukyfro
d Gm;onf/
]bmudpvJa[h}
ZdrfysufoGm;aomaMumifh yk*dKvfonf olYavoHESifh rsufESmay;
enf;enf;rmoGm;onfudk *kjyKrdvdkufaomfvnf; olYaemifwu aemufus

oGm;NyD/
]aq;xdk;csifvdkYyg a'gufwm}
awmfao;&JU/ a,musmf ;jzpfolu toHtenf;i,f 0Ja,mif&Sdaomf
vnf; yDyDoo? ,Of,Ofaus;aus;yifajymavonf/ aq;xdkcsifvdkYyg
a'gufwm qdkyJ/
a'gufwmonf oabmuspG m jyHK;vdk uf\ / toHudkvnf;
wwfEdkiforQ csKdomap? pum;vHk;udkvnf; wwfEdkiforQcefYnm;apvsuf]tdkau? &wmaygh/ vm...vm? bmjzpfovJ/ c&D;yef;vmMuw,f
xifw,f/}
][kww
f ,f a'gufwm/ uReaf wmfwkYd rd;k ukwu
f vmwm/ rEav;
txd oGm;&rSm/}
]tif;... qdkygOD;/ ck b,folu bmjzpfvdkYvJ}
]olu acgif;rl;vdkYwJh a'gufwm/ tm;aq;ykvif;BuD; oGi;f csifvdkY
wJh/ tJ'g b,favmufusrvJ/ b,favmufMumrvJ/}
][m... avmfyefBuD;uvnf; b,favmufusrvJawGar;raeygeJ/Y
taumif;qHk; vkyfay;rSmaygh/ um;udk t&dyfatmufa&GUxm;vdkufygvm;/
ykvif;BuD;csdwfrSmqdkawmh oHk;em&DavmufawmhMumr,fav}
avmfyefvifr,m;onf wpfa,mufudkwpfa,muf Munfhvdkuf
Mu\/ aemufawmh rdef;rjzpfolu vufudkit
f w
d Bf uD;udkayGYNyD;? aq;cef;a&SU
xdkicf krH mS ajcypfvufypf xdkicf svku
d af vonf/ a,musmf ;jzpfov
l nf; um;udk
ae&dyf&Sd&modkY armif;a&TUaeav\/
a'gufwm jyHK;vdkuo
f nf/ olpY nf;Hk;a&;atmifjrifoGm;NyD/ avmfyef
BuD;[kom ac:vdkuf&onf/ yk*dKvfav;u olESifhrwdrf;r,drf;/ touf
30avmufyJ&SdOD;rnf/ tzdk;weft0wftpm;awG 0wfqifxm;aomfvnf;
olYOy"dkyfu rajymifa&mif? rom;em;/ cEmudk,fuvnf; rxGm;usKdif;?
rqlNzdK;/ vlAvHav;rQom/ eDpyfpyfrsufESmrSm 0ufjcHykef;awGu xlae
vdkuaf o;/ oGm;awGuvnf; uGr;f pm;vGe;f aomaMumifh jzpfrnf/ eDMuifMuif
jzpfae\/
d nf;
xdkicf kaH y:rSm ajcypfvufypff xdkifaeaom avmfyefuawmfukv

MunfhvdkuOf D;/ toufuawmh 20-ausmfausmfavmufyJ&SOd D;rnf/ taMu


aumufqHyifu oefY&Sif;rIenf;ojzifh eDrGJajcmufoa,mif;NyD; ajymifzl;
arG;ajcmufvkd jzpfaeonf/ rdwfuyf? EIwfcrf;eDawGuvnf; vdkonfxuf
ydkaeyHk&onf/ ol rde;f rawGtvSjyifyHkudk tao;pdwf em;rvnfyg/ odkYaomf
vdr;f jc,fxm;rIu Munfrh aumif;wmawmh trSeyf if/ tzdk;weft0wftpm;ESihf
a&TaiGtcsKdU 0wfqifxm;aomfvnf; e*dk&nf r&Sdonfu xif&Sm;vSonf/
{uE onfvifr,m;? yGaygufwpfckck wdk;xm;onfrSm odyfMum
vSao;yHkray:/ ydkifqdkifxm;onfhOpm"eESifh olwdkY\ta&mift0gu
vdkuaf vsmnDaxGr&Sv
d /S onfvkyd gyJav olwakYd vmu u ckvrf;ab;a&muf
aeaomfvnf; awmfMum a&TyHkay:rSm xdkifcsifxdkif&wwfwmrsKd;uvm;/
odkYaomf avmfyefav;um;armif;yHk? um;a&TUyHkawGu txl;yif aooyf
uRrf;usifaejyefawmh tuJcwf&cufvSonf/ bmyJjzpfjzpfav olY[mol
raeYwpfaeYuyJcsr;f om csr;f om? t&ifb0uyJ csr;f om csr;f om? avmavm
q,f udk,ftay:rSm ,HkMunftm;xm;rI tjynfh&SdzdkYESifh udk,af wmif;onfh
aq;zdk;0g;c a&Sma&SmSLSLay;zdkYu t"du r[kwfygvm;/
a'gufwmvnf; avmfyefuawmfav;udk tm;aq;ykvif;csdwfzdkY
xHkpHtwdkif; jyifqif azsmfpyfavawmh\/
a'gufwmtm;aq;ykvif; azsmpf yfaepOf avmfyefvifr,m;uvnf;
aq;cef;wpfckvHk;udk aphaphpyfpyf tuJcwfae\/ vrf;wkef;u emrnfBuD;
onfh aq;cef;udkar;wdkif;? onfaq;cef;udkyJ vufId;GefMuonf/
ckusawmhvnf; vlemwpfa,mufrQ r&Sdygvm;/ NyD;awmh q&m0efuvnf;
ausmif;qif;p jzpf[efwlonf/ emrnf*kPfESifhrvdkuf touft&G,f
i,fvGef;vSonf/ q&m0ef\ Oy"dkyfudkvnf; olwdkYoabmrawGYvS/
[wf[ef ao;EkwfvSonf// awmfao;&JU? aq;cef;tqiftjyif? aq;ADdk
awGujzifh cefYnm;x,f0gygay\/ wDADawG? yefumawG? vQyfppfrD;vHk;
awGESihf aq;ADdkxJrSmvnf; bDyDtdkiaf q;? Edkiif Hjcm;aq;awG pHkvifvSonf/
q&m0efOy"donf t"dur[kwf/ aq;aumif;aumif;udkifzdkY a&m*gjrefjreff
aysmufzdkYu t"du r[kwfygvm;/
a&m*gjrefjrefaysmufzdkY[kom ajym&onf/ olYrdef;r bmrSrjzpfrSe;f

avmfyefav;u odaejyefonf/ c&D;a0;a0;um;pD;&vdkYrl;wmudk BuD;BuD;


us,fus,f tm;aq;ykvif; oGif;csifowJh/ cgwdkif;vdkomqdkvQifawmh
wpfwpfcGcG ajymypfvkdufrdrnfrSm taotcsmyif/ onfaeYawmh olYqEudk
tpp vdkufavsmzdkYqHk;jzwfonf/ NyD;awmh r,frif;BuD;r ykviff;csdwfaepOf
olvnf; tem;,lNyD; wpfcGuf? wpfzvm;armhzdkY pdwful;xm;avonf/
]uRefrudk aoG;csdefay;ygOD; a'gufwm}
]Asm}
]aMomf..aoG;aygifrsm;usaervm;vdykY g/ uRefru aoG;aygifus&if
'DvdkyJ? rl;wwfw,f a'gufwm&JU/}
][kwfvm;/ &w,f? &w,f? csdefay;r,fav}
d mudk awmfawmfyif
a'gufwmonf em;MuyfESihaf oGcsdefwkid f; ud&,
&Sm,lae&\/ aoG;aygifcsdefay;vdkufNyD;
][kwfw,f/ aoG;aygif awmfawmfav;usaew,f/ tJ'gaMumifh
rl;wm/ udpr&Sdygbl;av/ ykvif;BuD;csdwfvdkuf&if aoG;aygifjynfhNyD;
trl;ajyoGm;rSmyg/}
]udki;f ... uRefr rajymvm;? aoG;aygifusaewm? ykvif;BuD;oGi;f rS
aumif;rSmygvdkY}
avmfyefuawmfu olY a,musfm;udk vSr;f NyD;rsufapmif;xdk;\/
avmfyefav;u ig;oHk;vHk;cJ&if; jyHK;vdkYomaeonf/
a'gufwmaoG;aMum&SmyHk? aq;oGif;yHkawGu jrefqefaooyfvS
onf/ awmfawmfemr,f xifxm;wm/ emvnf;rem/ avmfyefuawmfav;u
auseyfpGmjyHK;vsuf? t0ga&mifaq;ykvif;BuD;udk ai;Munfhaeav\/
a'gufwm? em;MuyfawG? aoG;aygifcsdew
f dki;f ud&d,mawG jyefvnf
odr;f qnf;aepOf avmfyefav;onf azmfa&Gaom tjyHK;jzifh tem;uyfvm\/
]pdwfr&SdeJYaemf a'gufwm/ a'gufwmaomufwwfovm;}
a'guffwm rsufcHk;yifhoGm;\/ aemufrS jyHK;pp rsufESmjzifh...
]bD,mavmufawmh aomufygw,ff}
][kwfNyD a'gufwma&? aeyluvnf; jyif;ygbdoeJY/ a&iwfajy
av; vkyfvdkufMu&atmif/ uRefawmfrSm toifhygvmygw,f}

avmfyefav;u um;xJrS bD,moHbl;awGaum &rfykvif;BuD;yg


wpfayGUwpfydkufBuD; ,lcsvm\/ a'gufwmvnf; avcsOfawGwufNyD;
cHwGif;awGpdkvmonf/
]zefcGufawmh vkyfOD; a'gufwm}
avmfyefav;u olYypnf;awG? aq;cef;xJu pm;yGJa y:rSm
wnfcif;jyifqifae\/ a'gufwmaemufaz;cef;xJ 0iffoGm;onf/ jyefxGuf
vmawmh zefcGufESih[
f if;bl;awG tjrnf;awGygvm\/
]tmvl;aMumf&,f? 0uftlacsmif;aMumf&,f? reufu 0,fxm;wJh
udkufvefaMumf&,fawmh &Sdw,f/ 'gqdk tjrnf;&ygNyDaemf}
][m..odyfjynfph kHoGm;NyDaygh a'gufwm/ 'Dxufaumif;wmawmif
'Davmuf raumif;Edkifawmhbl;}
][m; [m;? [m;[m;}
avmfyefav;ESihf a'gufwmav; NydKifwyl if &,farmvdkuMf uav\/
avmfyefav;u bD,mESihf &rf pyfNyD;aomufonf/ a'gufwmav;
u bD,mcsnhf aomufonf/ aomufvku
d ?f pm;vdkuf? ig;oHk;vHk; zGmvdkuf?
pum;awGajymvdkufESifh 0dkif;uESpfa,mufwnf;ESifh pdkjynfae\/
]odyfvnf; rrsm;apeJYOD;aemf? cifAsm; rEav;xd? um;armif;&OD;
rSm}
]&ygw,f a'gufwm&,f/ rylprf;ygeJY/ uRefawmfu arG;uwnf;
u um;armifvmwm/ NyD;awmh arG;uwnf;u t&ufaomufvmwm
[m;... [m;}
avmfyefav;u enf;enf; axGvmawmh ydkNyD; cifrifp&maumif;
vm\/ ckwifay:u vlemu vSrf;NyD; rsufapmifxdk;onf/
]a'gufwm olYudk odyfraomufapeJYaemf/ olu <uufwGif;/
aomufrd&ifawmfcsiw
f m r[kwfbl;/ rl;NyD; rEav;roGm;Edkif jzpfaeOD;r,f}
]pdwfcsyg/ cifAsm; trl;ajywJhtcsed f? olvnf; trlajyoGm;rSmyg/
[J... [J} a'gufwmvnf; bD,mwefck;d jzifh tmoGu?f vQmoGuf jzpfvm\/
b,fb0u a&pufvJ rod/ pum;uvnf; ajymvdkYaumif;
vSonf/ odkYaomf xef;a&rl; uRJcdk;ay:qdkovdk pum;trSm;ryg&atmif?

wpfOD;ESihw
f pfOD; NidKjiifrI rjzpf&atmif ESpOf D;pvHk;yif owduav;awGawmh
xm;aeMu\/
]uRefawmfu vdkif;pHkrudkifbl;/ teDwpfrsKd;yJudkifwm/ teDawmif
tJ... a'gufwmem;vnfatmif ajym&&if ywjrm;aygh a'gufwm/ BudKufwm
awYG&if 0,fw,f/ BudKufaps;&&if a&mif;w,f/ BudKufaps;r&&if odrf;xm;
vdkufwmyJ/ udk,fhaiGeJYqdkawmh at;at;aq;aq;yJav}
][kwfwmayghAsm/ cifAsm;wdkYavmuu aiGt&if;tESD;awmifhav?
ypn;f aumif;udkiEf kid af v? tjrwfBuD;avyJvYkd uRefawmf Mum;zl;xm;ygw,f}
]a'gufwmvnf; 'DrSm tqifajyw,f r[kwfvm;/ uRefawmf
vrf;wpfavQmufvHk; pHkprf;vmwm/ a'gufwmhaq;cef;yJ vlajymrsm;w,f/
'De,frSmawmh a'gufwmwdkYvnf; emrnfwpffvHk;&&if olaX;rubl;/
ol<u,fyJaem}
]tqifajyygw,fAsm? emrnfqdkwmuawmh apwem&,f? twwf
ynm&,f? aq;aumif;0g;aumif; udkifwm&,f? 'DoHk;ckygyJ/ tJ..ol<u,f
awmh rjzpfao;ygbl;Asm}
]'geJY a'gufwm um;0,fr,fqk&d if uRefawmhu
f akd jymaemf/ ypfuyf?
qvGef; vdkcsifwmajym/ uRefawmfu um;vnf; 0,fa&mif;vkyfw,f/
a&mhywjrm;? a&mhum;aygh}
]aus;Zl;ygyJAsm/ 'gayr,fh cifAsm;vdk 3u...qlygqvGe;f em;awmh
ruyfEdkifao;bl;As}
][m..a'gufwmuvnf; tcsif;csif;awG 'dkiv
f QKdaejyefygNyD/ 'Dem;
rSm tjrwfcGefHk; r&Sdygbl;As/ [m;[m;}
avmfyefav;ESifh a'gufwmav;onf udk,hf*kPfudk azmfvdkuf?
olY*kPf udk,af zmfvkdujf zifh twddkit
f azmufnDaepOfrmS yif tm;aq;ykvif;u
ukefoGm;av\/
]a'gufwm jrefjrefav;? uRefr tayghoGm;csifvSNyD}
avmfyefuawmf tdrfomoGm;aepOf avmfyefav;u b,favmuf
usovJ a'gufwm[k ar;\/
a'gufwmvnf; EIwo
f Gut
f moGuyf if xHk;pHtwdki;f ,laeusxuf

ESpfqydkNyD; ajymvdku\
f / avmfyefav;uvnf; oGufoGufvufvufyif
aiGxkw&f iS ;f \/ tenf;i,fykad eaomaiGukyd if jyefrtrf;ygESih?f aus;Zl;wifyg
w,f[k ajymaeao;\/
]b,fES,fhvJ? trl;ajyoGm;NyDvm;}
aemufaz;u xGufvmaom avmfyefuawmfudk a'gufwmu
azmfa&Gaom tjyHK;jzifh ar;vdkuf\/
]aumif;oGm;NyD a'gufwm? a'gufwmhaq;u t&rf;aumif;wmyJ/
'gaMumifhvnf; a'gufwm emrnfBuD;wmyJudk;/ 'gxuf uRefrvlaum
rl;rsm;aeNyDvm;}
]cifAsm;vlu t&ufuk;d armif; wdkuaf wmif? rl;r,fv
h pl m;r[kwb
f ;l
As/ [m;..[m;}
]uJ..oGm;r,faemf a'gufwm? aus;Zl;yJ}
vifr,m;ESpfa,mufpvHk;yif NydKifwlEIwfqufum um;qDodkY
oGm;Muav\/
xdktcsdefwGif rEav;? rdk;ukwf? c&D;onfwif um;wpfpD;onf
aq;cef;a&SUrSm &yfae\/ um;acgif;cef;rS vlvwfydkif;t&G,f yk*dKvfwpf
a,mufqif;vmum avmfyefvifr,m;udk wpfvSnfh? qlygqvGef;udk
wpfvSnfh rsufarSmifukyfNyD; Munfhaeav\/ wpfpHkwpf&m ar;rnfh[efjyif
NyD;rS &yfMunfhaejcif;jzpf\/
aq;cef;xJrS a'gufwmonf rsufvHk; rsufqH tjyL;om;jzifh
wHcg;tuG,frSm ykef;ae\/ c&D;onfwifum;vnf; aq;aowmESpfvHk;udk
csum? rdk;ukwfbufodkY c&D;qufoGm;av\/ avmfyefvifr,m;vnf;
oGm;r,fa'gufwm[k NydKifwlatmfNyD; aq;cef;buf vufjyum rEav;buf
odkY c&D;qufomG ;av\/ xdt
k cgusrS aq;cef;xJu a'gufwmonf pyfNzD;NzD;
jzifh tjyifxGufvm\/
]a[haumif? rif;igr&Sdwkef; bmawGavQmufvkyfaewmwHk;/
aowmawG txJoGif;avuGm}
yk*dKvfu atmfvdkufawmhrS a'gufwmonf uref;uwef;jzifh
aowmawGudk o,fydk;oG m;av\/ NyD;rS vufESpfzufaemufypfNyD;

olYq&ma&SUrSm ukyfacsmif;acsmif; yHkpHjzifh &yfvsuf...


]ckeu twGJu avmfyefvifr,m;q&m/ rdk;ukwu
f wJ/h uRefawmfh
udk q&m0efxifNyD; tm;aq;oGif;cdkif;wm/ tJ'g uRefawmfvnf; q&mhyHkpH
twdkif; tm;aq;oGif;ay;vdkufw,f/ ydkuq
f Hvnf; ydkawmif;vdkufw,f/
bD,mvnf; aomufvdkuf&w,f/ t[J...}
]a[haumif? w[J[JeJY udk,fhuk,
d fudk [kwfvSNyD xifraeeJY/
uGeaf ygif'gu aq;ukw,fqkNd yD; ighaq;cef; emrnfysuaf eOD;r,f/ NyD;awmh
tJ'Dvifr,m;u...}
q&m0efonf pum;udk qufrajymawmhbJ tawG;wpfck&oGm;\/
tJonf vifr,m;onf wu,fawmh avmfyefvifr,m;r[kwaf y/ rdk;ukwf
u olYrdwfaqG &wemukefonfBuD;\ 'dkifbmESifh tdrfazmfvifr,m;om
jzpf\/ olYrdwfaqGBuD;\ um;uav;udkaum? onfvifr,m;udkyg
olaumif;aumif;rSwrf o
d nf/ 'dkifbmvifr,m;u avmfyefvifr,m;*dkuf
zrf;NyD; rEav;oGm;Muwmuawmh olYtaMumif;ESifhol &Sdayrnf/ olYwynfh
uGefaygif'guawmh avmfyefvifr,m; tppfyJxifaeonf/ ]tJonf
vifr,m;u avmfyeftwkuG/ 'dkifbm vifr,m;uG/ rif;wdkYtcsif;csif;
"m;onfeJY qm;onfawYGrS awGYwwfyav}[k &,fyGJzGJYrvdkY pum;pNyD;rS
tawG;wpfck ay:vmjcif;jzpf\/
NyD;cJhonfh 3 em&DtwGif;rSm 'dkifbm vifr,m;onf olYwynfh
uGefaygif'gudk q&m0eftppf[k owfrSwfcJhonf/ olYwynfhuvnf;
q&m0eftppf\ cHpm;rIjzifh ujycJhonf/ okyfaqmifcJhonf/ wpfcg
olYwynfhonf 'dkifbm vifr,m;udk avmfyefvifr,m;tjzpf owfrSwf
cJo
h nf/ 'dkifbm vifr,m;uvnf; avmfyefvifr,m;tjzpf cHpm;rItjynfh
jzifh ujycJhMuonf/ okyaf qmifcJMh uonf/ onf 3 em&D tcsdeyf kdif;twGi;f
onfae&m? onfZmwfvrf;rSm olYwynfhvnf; q&m0ef tppftrSef jzpfcJh
onf/ 'dkifbm vifr,m;vnf; avmfyefvifr,m; tppftrSef jzpfcJhav
onf/
a&SUqufawG;vdkufvQif oluaum/
aq;ausmif;rSbUJG &NyD; q-rvufrSwf&NyD; uwnf;u olYudk,o
f l

q&m0eftppf[k cH,lcJhonf/ ywf0ef;usifuvnf; q&m0eftppf[k


owfrSwfcJhonf/ 'gonfrSev
f S onfwpfb0aygh/ tESpf 30avmufaygh/
olYrdwaf qG &wemukeo
f nfBuD;onfvnf; olYudk,o
f l avmfyefBuD;? olaX;
ol<u,fBuD;[k cH,lxm;onf/ ywf0ef;usifuvnf; onftwdkif; tod
trSwf jyKxm;onf/ 'gvnf;rSev
f S onfwpfb0aygh/ tESpf 30avmufaygh/
3em&DcefY aq;cef;uav;xJrSm rSefuefaejcif;ESifh tESpf 30 cefY
avmuwpfae&mrSm rSefuefaejcif;onf tESpo
f m&tm;jzifh bmrsm;uGJjym;
xl;jcm;ao;oenf;/
q&m0efonf bmpum;rQ xyfrqdkawmhbJ aq;cef;aygufokdY
oGm;um ]aq;cef; acwydwfonf} [laom qdkif;bkwfjym;uav;udkom
qGJjzKwfvdkufavawmh\/
*sKdaZmf
a&TtjrKaw kypf Hkr*Zif;? trSwf 66? {NyDv? 1995

1/
uRefawmfOh ;D av; OD;wk;d wpfa,muf wwd,ajrmuf rdef;r,lvku
d f
onfh owif;udk uRefawmf od&csdefrSmawmh OD;av;onf olY[mrav;eJY
acsmif;omqkdvm;? iyvDqkdvm; aevdkYaumif;onfh t&yfa'owpfckckrSm
taysmu
f sL;aeavmufygNyD/ w0ke;f 0ke;f dkucf wfaeonfh yifv,fviId ;f oHawG
udk em;axmif&if; wpfOD;eJYwpfOD; vku
d fwrf;ajy;wrf; upm;Muavrvm;/
'grSr[kwf avoGif;xm;onfh armfawmfum; uRwfay:odkY wpfOD;eJYwpfOD;
tvkt,uf cHkwufMu&if; ckd;cdk;cpfcpf &,farmMuovm; pojzifh awG;
&if; Mum;u 0ifNyD; pdwful;,Ofvkdufrdonf/ uRefawmfwkdY rEav;u
&wem ta&mif;t0,favmurSm OD;av;&JU rdef;rxyf,lonhf owif;u
vlajymcsifp&m jzpfonf/ wu,fawmh OD;av; rdef;r,lonfowif;onf
qef;Mu,fonfh udp r[kwfygav/ a,musfm;yJAsm/ udk,fBudKufvkYd udk,f
auR;Ekid &f if ,lcsifoavmuf ,lvkdY&wmyJ r[kwv
f m;/ NyD;awmh a,musfm;
aumif; armif;rwpfaxmifvkdY qkdMuonf/ tck OD;av;crsm ol,lonfh
rde;f rta&twGuu
f wpfaxmifrajymeJY/ vufwpf0g;wpfzufpmyif rjynfh
ao;/
'gayr,fh olYtokdif;t0dkif;rSm onfudpukd b,fvkdajymMurvJ
qkw
d mawmh uRefawmf odcsifprf;vSonf/ wkv
Yd Bl uD;uawmh vkyfcsvdkufjyef

NyDa[hvdkY &,fyGJzGJUrvm;/ tif;... toufBuD;awmh zGJEkav; a&pdrfauR;rS


tpm0ifo[JhvdkYrsm; &uf&ufpufpuf ajymMurvm;/ uRefawmf rod/
ta&mif;t0,fudpeJY &yfa0;odkY c&D;xGuf&mrS jyefa&mufa&mufcsif; zifyl
atmif rxkdif&ao;rD ZeD;onfu OD;av;owif;udk uRefawmfhtm; ajymjy
ygonf/ OD;av;&JU wwd,ajrmufrdef;ronf rkd;aumif;NrdKUrS jzpfygowJh/
t&ifu uGJoGm;cJhonfh 'kwd,ZeD;xuf touf 5 ESpfawmif i,fao;
owJ/h Ak'[
l;orD; jzpfayr,fh aumifrav;emrnfu aeYoifeh o
H ihf r[kwb
f J
cifjrwfaxG; jzpfygowJh/
uRefawmfonf tao;pdwf pHkprf;od&orQudk tcsut
f vuf pHkvif
pGmeJY *kPfwifum ajymjyaeonfh ZeD;onftm; rsufvHk;BuD;jyL;um Munhf
aerdonf/ olYtwGufawmh udk,fhvifom; c&D;a0;u jyefvmwm vkyfief;
tajctae tqifajy rajy odzdkYxuf OD;av;udp ajymjyzdkYu tifrwef
ta&;BuD;ae&Smonf/ uRefawmfZh eD;u olMum;&orQ owif;awGukd cP&yf
NyD; rQom rvkyEf kdiaf o;tm; pdw0f ifwpm; pum;qufjyefyg\/ wwd,
ajrmuf aumifrav;onf 'kwd,aumifrav;xuf rsm;pGm rsm;pGm vSy
onf/ udk,v
f Hk;udk,faygufvnf; awmifhwif;onf/ odkYaomf tusifph m&dw
awmh t&if[meJY xl;rjcm;em;/ touf 25 ESpt
f wGi;f rSm vif ESpfa,muf
eJY uGJoGm;cJhNyD;NyD/ OD;av;eJY r&cif av;ig;ajcmufv twGif;rSmyif wjcm;
aom a,musmf ;rsm;eJv
Y nf; Iyf yI o
f wif;Mum;&onf/ (rdk;aumif;u owif;
awGudk rEav;u aeNyD; b,fvk&d atmif pHkprf;ovJqkw
d mudk uRefawmf
ZeD;onftm; tm;vyfonfhtcsderf S ar;&ayOD;rnf) OD;av;uvnf; onf
taMumif;awGudk tm;vHk;odonf/ cGihv
f w
T fEdkifonf/ aumifrav;tjzpfu
qif;qif;&J&JeJY oem;csifp&m aumif;onfudk;/ tJo[maMumifh &ifxJrSm
cspfMuifem oem;jzpfvmum rEav;odkY jyefcgeD;wGif OD;av;u...
][Jh aumifrav;? eifhudk ig rMunfh&ufbl;/ igeJYvdkufcJhygvm;/
eifhudk wifhawmifhwifhw,f xm;r,f}[k ajymowJh/ odkYjzihf aemuf
wpfaeYwGif pef;aomfwm tjref&xm;eJY cifjrwfaxG;udk ac:NyD; rEav;udk
qif;vmcJhMuonf/ tJAsm 'Dvdkawmhvnf; OD;av; rdef;r,lwm vG,fulvS
csnfhvm;/

]olYrdef;rudkrsm; qifxm;vdkufwm nGwfaewmyJawmf/ tukefvHk;


a':av; a':odef;td ypnf;awGcsnf;yJ tpfudk&}
tm;rvkd tm;r&eJY olYpum;udk tqHk;owfNyD; uRefawmfhtm;
jyHK;axhaxheJY Munhfaeacsonf/ uRefawmfu onfvdktjyHK;rsKd; odyfNyD;
oabmrawGU? ZeD;onf&UJ tjyHK;onf b,ft&mudk &nfneT ;f ae&ygoenf;/
a,musmf ;awG[m toufBuD;BuD;i,fi,f 'Dvdkcsn;f yJvkdY 0g;vHk;odrf; ajym
csifovm;/ tJ'grSr[kwf awmfwkdYtrsKd;awGu rdef;rqkd&if irf;irf;wuf
vdkYrsm; qkcd sifoavm/ olYtrlt&mudk uRefawmf rcefYrSef;Ekdif/ uRefawmfu
awmh OD;av;udk enf;enf; oem;rdonf/ olYcrsm wpfa,mufraumif;vdkY
wpfa,muf ajymif;&if; ,ckwpfcg wwd,rd jyefygNyD/ tJonf wwd,
ajrmufev
YJ nf; tdraf xmifa&; okc&yghrwJv
h m;/ aocsmwmuawmh OD;av;
crsm olYtem;rSm rdef;r r&SdvQif raewwfawmhjcif; jzpfygonf/
2/
avmuwGif vldk;rsm; qef;jym;aAGazmufNyD qkdrSawmh b,folrS
vdkurf Dawmhrnf rxifay/ OD;av;wkd;onf trSew
f u,fyJ vlkd;vlaumif;
jzpfygonf/ udk,hOf D;av;rkdY trTr;f wifvkdufjcif; r[kwfyg/ trSefawmh
OD;av;wkd;onf uRefawmfhta': a':odef;tdeJYpyfrS trsKd;awmf&jcif; jzpfyg
onf/ a':av;eJYr&cifu OD;av;wkd;onf uRefawmfwdkY&yfuGuf vrf;xdyf
rSm em&Djyifqkdifav; zGihx
f m;onf/ touft&G,fu 40 ausmf/ rdbr&Sd
awmh/ taomuftpm;uif;? dk;om;BudK;pm;onf/ tm;vyfonfhtcsdefrSm
w&m;tm;xkwfonf/ um; OD;av;wkd;&JU t&nftcsif;/
uRefawmfhtarwGif nDtpfr oHk;a,muf&Sdonf/ tpfrtBuD;qHk;
BuD;awmf a':odef;&Sd? NyD;rS uRefawmfhtar a':odef;rdeJY ti,fqHk; OD;av;
&JUZeD; uG,v
f eG o
f l a':ode;f td jzpfyg\/ nDtpfroHk;a,mufxJwiG f touf
40 eD;wmawmif tdrfaxmifrjyKEkdifao;bJ tpfrBuD;eJY tpfrvwfu arG;
xkwforQ wl? wlrawGudkyJ xdef;ausmif;ae&&Smonf/ a':av;u pD;yGm;
a&; aumif;onf/ aps;csKd a&Tqkdifwef;rSm qkid fcef;&Sdonf/ ausmufpdrf;eJY
ywjrm; ta&mif;t0,fvnf; vkyfao;onf/ odkYayr,fh a':av;crsm
olb
Y 0udk ol rydki/f tqifroifv
h Qif uav;wpfa,mufvdk tpfrESpaf ,muf

&JU tqltaigufukd cH&wwfonf/ olcY rsm aeYpOfeJYtrQ tpfrawG&JU rsuEf mS


&dyf rsufESmuJudkyJ Munfhae&&Smonf/ tvkdrusvkdY tpfrawG&JU tqlcH
xdNyDqkdrSjzihf a':av; aep&m r&SdNyD/ tJonfavmuftxd tpfrawGudk
a':av; aMumuf&&Smonf/ 'gaMumifhvnf; a':av;crsm tysKBd uD; jzpfae
&[ef wlonf/ tonf;ESvkH;eJY vlyJav/ wpfcsed w
f ke;f uawmh tcspq
f o
kd nfh
t&monf olY&ifrSm cdkem;aumif; ckdem;cJhrnfvkdY uRefawmf xifonf/
okjYd zihf udk,x
hf rif; udk,&f mS pm;NyD; wl? wlrawGukd xde;f ausmif;
&if;eJY vlwpfa,muf&JU tedrfhtjrifh r&Sdaom b0wpfckudk ysif;&dpGmjzifh
ukefqHk;vdkufzkdY a':av; pdwful;xm;[ef wlyg\/ 'gayr,fh a':av;rSm
tysKBd uD;jzpfrnfh uHZmwm ygvm[efrwl/ uHaumif;onfvYkyd J ajym&awmh
rnf/ jrm;ewfarmifonf tcsdeftawmfaemufusrS a':av;eJY OD;av;wk;d
udk owd&oGm;cJhonf/
wpfaeYrSm a':av;&JU wpfwdkeD vufywfem&Dav; ysuo
f Gm;onf/
okdYjzihf eHeufcif; aps;oGm;csdefrSm OD;av;wkd;&JU aumif;rSaumif; em&D
jyifqkdifav;qDodkY a&mufvmcJhMuonf/ ]bmudpygvdrfh? aMomf... em&D
ysufvv
kYd m;/ nae aps;tjyefus 0,f,lvSnahf emf/ uRefawmf taumif;qHk;
jzpfatmif jyifxm;vdkufyghr,f}
]b,favmuf ay;&rvJ&Sifh}
]wpf&yfuGufwnf; aeolawGyJAsm/ jyifc r,lygbl;}
]tdk.. r[kww
f m&Sif/ usoifhwm ,lyg}
]uRefawmfh&JU apwemygAsm/ r,lyg&apeJY}[k ajymNyD; wpfwkdeD
em&Dav;udk w,kw,udkif&if; rodef;td&JUrsufESmav;udk pl;pl;pdkufpdkuf
Munfhvku
d fonf/ olYtMunfhawGaMumihf wpfudk,fvHk; tiftm;awG qkwf
,kwo
f Gm;ovdk cHpm;&onf/ ]aMomf...ol&,f} &ifxJrmS zdkvu
Id Nf yD; rode;f td
nnf;vdkurf donf/
0wKa&;vQif olwdkYESpfa,muf awGUqHkcef;av;onf onfvkdyJ
MunfE;l zG,f jzpfatmif a&;zGJUayvdrrhf nf/ 'gayr,fh vufawGUawmh tJovdk
r[kwf/ OD;av;wkd;onf em&Dudk zifjyef acgif;jyef Munfhonf/ NyD;rS...
]em&Dacs;aq;ypf&r,f/ tpdwfusr,f? nae vm,lvSnhf}[k

wHk;wdwdeJY ajymcsvkdufonf/ em&DysufvkdY vmtyfolu b,folb,f0g


qkdwm ODa;v;wkd; armhvnf; rMunhf/ ][kwfuJh&Sifh}[k a':av;u ajym
vdkuo
f nf/ tJ'gygyJ/ uJ... onfEpS fa,muf b,fvkdvkyfNyD; nm;Ekid frvJ/
onftwkid f;qkd b,fvkdrS nm;oGm;p&m taMumif;r&Sday/ 'gayr,fh olwdkY
ESpOf D;&JU zl;pmuH ygvmavawmh a':av;eJYtwl ygvmonfh BuD;awmf
a':odef;&Sdu OD;av;wdk;&JU ajym[efqkd[efawGudk AvmcsD oabmusoGm;
awmfrlonf/ olYpdwfxJwGif touft&G,f rwdr;f r,dr;f 'DESpfa,mufudk
ay;pm;vku
d &f vQif aumif;avpG[k awG;rdonf/ armifwk;d qkw
d m twGi;f od?
tpOf;od? ypnf;Opm csKdUwJhwmu vGJvdkY wjcm;bmrSajymp&m r&Sd/ odkY
jzihf BuD;awmfonf xkdtawG;udk olYacgif;rSm a&cJdkufNyD; MumMum odrf;
rxm;Ekdiftm;bJ uRefawmfhtar &Sd&modkY uwkdufudkuf ajy;vmcJhonf/
taru t0wfawGudk wzkef;zke;f ku
d favQmf&if; BuD;awmf&JUpum;
udk qHk;atmif em;axmifonf/ NyD;rS ]aumif;om;yJ rr&JU/ armifwkd;[m
vldk;vlaumif;av;yJ/ odef;tdtwGuv
f nf; pdwcf s&wmaygh}[k rJay;vdkuf
onf/ rSmyif yGJu jywfoGm;cJhNyD/ a':av;twGu onfESpfa,mufu
]rde;f } r[kwfygvm;/ xkdtcsdefu um,uH&Sif ESpfa,mufcrsm onfudp
udk bmrQrod&Sm/ odp&mvnf; rvdkwmbJ/
3/
tJ'DESpfu cef;r (1)rSm usif;ycJhonfh a':av;wkYd r*FvmyGJonf
tpnfum;qHk; jzpfcJhonf/ onftouf onft&G,af &mufrS vufxyfMu
vdkY tHhMojcif;jzpfum avhvmpl;prf;&if; r*FvmyGJukd vmMuovdk tifrwef
rS **sD*a*smifEkdifwwfaom udk,fhtrsKd;u vGJvQif b,folYudkrS taumif;
rxifwwfaom todki;f t0ef;xJodkY b,fvkv
d lpm;rsK;d a&mufvmovJqw
dk m
odcsi
f vmMuolawGvnf; &So
d nf/ rnfokYyd ifjzpfap? a':av;eJY vufxyf
NyD;aemuf OD;av;vnf; olYem&Djyifqkdifav;udk jzKwfNyD; aps;csKda&Tqkdifwef;
xJokYd a&mufomG ;cJh&\/ a':av;u a&TeYaJ usmufrsu&f wem ta&mif;t0,f
enf;emed,rsm;udk OD;av;tm; oifay;onf/ xkdpOfu ausmufpdrf;
ta&mif;t0,fonf rlq,frSwfwpfqifh wpfzufEkdifiHodkY arSmifcdkydkYEdkifvQif
tjrwftpGef; aumif;aumif;&onf/ a':av; tdrfaxmifruscifwke;f u

awmh tJ'D&wemypnf;awGudk uRefawmfuyJ 'dkifcHNyD; ta&mif;t0,f


vkyfay;&zl;onf/ c&D;a0;oGm;p&m&SdvQif uRefawmfyJ oGm;onf/ ,ck
OD;av;&Sdawmh uRefawmf tultnDay;p&m rvkdawmh/
OD;av;onf wjcm;aom ta&mif;t0,f rdwfaqGtcsKdUeJYtwl
rlq,fodkY c&D;xGufonf/ rEav;rlq,fc&D;onf wpfaeukef um;armif;
&onf/ vrf;yef;tajctaeuvnf; ,ckvdk racsmarGUao;/ armfawmfum;
pxGufuwnf;u bk&m;pm? w&m;pmrsm; &GwfzwfNyD; vdkuf&onf/
tE&m,f wpfckckMuHKvmvQif bk&m;rSv
JG b,ft&mrS tm;udk;p&m r&Sad y/
uJhodkY pGefYpeG Ypf m;pm; oGm;a&mufNyD; a&mif;&aiGonf udef;*Pef; BuD;rm;
f Ykd
onf/ odkYaomf tcsKUd ta&mif;t0,form;awGrSmawmh a&mif;&aiGonf tdro
jyefygrvmwwf/ aiGukepf &m taysmftyg;udpawGuvnf; rsm;onf udk;/
OD;av;uawmh &Si;f onf/ ta&mif;t0,fudpu vGJvdkY wnf;cdk;cef; tjyif
xGufcJonf/ wnf;cdk;cef;xJrSmyif ykwD;pdyf w&m;xkdifonf/ NyD;vQif
olYvufpGJ ZdewyumoeD pmtkyfudk zwfonf/
wufx&Geftusvufwked JY csnfvHkcsnf uGufpdyaf v;yJ tjrJwrf;
0wfqifonfh OD;av;&JU yHkoPmefonf ausmufta&mif;t0,form;vkdY
b,fvdkajymvdkYrS ,HkEkdipf &m r&S/d rsm;aomtm;jzihf ausmuform;rsm;onf
vufxJrSm ydkuq
f Hav; azmazmoDoD&vmvQif jrefrmhowdudk jyMuonf/
aumif;aumif;0wfonf/ aumif;aumif;pm;onf/ t&ufuav; wjrjr
vky&f if; wjcm;aom taysmftyg;udpawGbufokYd a&mufukeMf uwwfonf/
OD;av;uawmh ta&mif;t0,fudpNyD;vQif rEav;odkY csufcsif; jyefqif;
onf/ olYrdwfaqGrsm;u cPwpfjzKwf aeygOD;vdkY ajymwmawmif OD;av;
raeEkdif/
]rtd pdwfylaevdrfrh ,fuGJU}
]rtdu ta&mif;t0,fudp NyD;NyD;csif; jyefvm&rSmwJh}
]rtdu tydkoHk; rBudKufbl;uGJU} pojzifh olYtm; wm;orQ
vlwdkif;udk wtdwnf; tdjy rEav;odkY jyefajy;av\/ 'gaMumifhvnf;
olwkYdvifr,m; pD;yGm;a&;onf wpfr[kwfjcif; wkd;wufBuD;yGm;onf/
wkduf? jcH? um; pojzihf vufxufyGm;ypnf;awGuvnf; renf;raem/

ewfzuf onfh vifr,m;[k vlwkdif;u tm;usNyD; csD;rGrf;Muonf/


aysmf&Tifp&m aumif;onfh okcbHkav;jzpfonf/ odkYayr,fh uHMurmu
aMumufp&m aumif;onf/ onfvifonfr,m;crsm tkdatmifrif;atmif
raygif;oif; vdku&f &Sm/
oBuFefuscgeD;rSm a':av;wpfa,muf kwfw&uf aumufcg
iifcg zsm;onf/ tyltm;BuD;vGef; owdvpfoGm;onftxd jzpfonf/
q&m0efudk tjrefoGm;yifhaomfvnf; a':av;toufudk rrDawmh/ avmu
rSm b,ft&mrS rjrJonfh tedpw
&m;udk OD;av; em;vnfygonf/ b,fvykd J
oHa,mZOfawG wG,fwmvmcJhMuayr,fh tcsdefwefvQif cGJcGmMu&ayrnf/
,ckawmh tcsdefrwefcifrSm cGJcGmcJh&NyD jzpfonf/ ,lusKH;r&onfh ylaqG;rI
awGaMumihf tjrJIrSwfcJhaom tedpw&m;udkyif OD;av; arhoGm;cJhonf/
touf0dnmOf uif;rJhaeonfh a':av;&JU cEmudk,fav;udk ayGUzuf&if;
rsuf&nfawGawG usvsuf &Sdonf/
]rode;f td&,f? rif; ighudk wpfa,mufwnf; xm;cJh&ufw,faemf}
[k idkoHygBuD;eJY atmfajymvkdufonf/ tokbvmMuolwkdif; rnfolrQ
rsuf&nfrqnfEkdiMf u/ OD;av;&JU idku
Id fNyD; ajymvkdufoHu uRefawmfhem;xJ
rSm yJhwif xyfoGm;onf/ aMomf... oem;p&maumif;wJh OD;av;&,f/
a':av;r&SdawmhonfhaemufrSm olYcrsm wpfa,mufwnf; b,fvdkae&Sm
rnfenf;/ OD;av;twGuf awG;&if; uRefawmf &ifarmoGm;cJhro
d nf/
4/
wpfa,mufwnf; ae&wmudk OD;av;crsm raewwf rxkdifwwf
jzpf[efwlonf/ a':av;qHk;oGm;vdkYrS 6 v rjynhfao;/ rde;f rwpfa,muf
aumuf,lvdkuaf v\/ xko
d wif;udk Mum;cgpu udk,fhem;udkyif r,Hkcsi/f
rMumcif jzpfaMumif;ukefpif od&awmhrS tHhMo&ovdk OD;av;twGuf pdwf
raumif;jzpf&onf/ OD;av;,lvu
kd o
f nfh rde;f ru olYxuf toufxuf0uf
cefY i,fonf/ NyD;awmh rdef;raumif; r[kwf/
]wdkYtjypfygyJuGm/ taysmfoabmeJY p&if;eJY olYudk xde;f vkrYd &awmh
bl;a[h}[k olYrdwfaqGwpfa,mufu ajymjyygonf/
]rlq,fu wnf;cdkcef;rSmayghuGm/ rifhOD;av;uawmh xHk;pHtwkid ;f

tcef;ydwfNyD; ykwD;pdwf? w&m;xkdifaewmyJ/ tJ'gudk wkdYwpfawGu taysmf


oabmeJY raumif;wJhaumifrav;udk olYtcef;xJ vTwfvdkufrw
d ,f/ 'gay
r,fh armifwkd;u vufzsm;eJYawmif rwkdYwJhtjyif 'Dtvkyf[m raumif;wJh
taMumif; w&m;a[mvTwv
f kduaf o;wmwJh/ aemufwpfa,muf vTwfvku
d f
awmhvnf; t&ifred ;f uav;twkid ;f yJ/ wkv
Yd nf; armifw;kd &JU udk,u
f siho
f u
d m
udk wu,fav;pm;oGm;rdw,fuG/ tJ'DtcsdefrSm ausmfjru a&mufvmNyD;
tBudKufrawGUao;vdkYygAsm/ olYtBudKufawGU&if bmrSrcHEkid fbl;/ psmef&wJh
&aohawmif psmefavQmao;wmyJwJh ajymawmh wkeYd YJ tajctwif pum;ajym
Mu&if; rqDrqkdif tavmif;tpm;wpfck jzpfoGm;w,fuG/ armifwkd;udk
psmefavQmatmif vkyfEkdifwJh rdef;uav;&Sd&if aiG 5000 usyf qkcsr,faygh
uGm/ tJ'DrSmyJ tck rifhOD;av; ,lvdkuw
f Jh a0a0jrihu
f ol wm0ef,l&Jw,f
wJh/ rif;OD;av; psmefavQmap&r,fwJh/ rMumygbl;uGm/ ajymovdkyJ
armifw;kd psmefavQmawmhwmyJuG/ tif;... avQmHkwif r[kwfbl;/ rif;jrif
wJhtwkdi;f a0a0jrifhudk ,lvdkufwJhtqifhtxd a&mufoGm;w,f/ wkdYu
b,fvkdw&m;cscs b,fvdkajymajym r&awmhbl;/ a0a0jrifhrS a0a0jrifhyJ/
tawGUtMuHKr&Sdawmh pG Jvrf;oGm;NyDavuGm/ pG Jvef;oGm;atmifvnf;
[dkaumifru vkyfxm;wmudk;/ tysufrqkdawmh 'grsKd; aESmaMuaeNyDav/
yxrOD;qHk; rif;OD;av;tcef;udk oGm;yvl;yvJ rvkyfao;bJ rif;OD;av;eJY
pum;ajym? olYtaMumif;awGudk r[kwfu [kwfu oem;p&mjzpfatmif
ajymw,fwJh/ olYcrsm OD;av;r&SdvkdY OD;av;tpm;&vdkY 0rf;omrdw,fwJh/
'gu tpysKd;wJhaeY? aemufwpf&ufa&mufawmh &if;ESD;vmNyDavuGm/ ol
w&m;xkdifaecsdefrSm ,yfcwfay;&wmeJY? a&yla&csrf; urf;vSrf;&wmeJY?
aemufqHk;awmh &ufwpfywfawmif rjynfhvkdufbl;}
,ckrS pdwfraumif;jzpfae&Smonfh xkdyk*Kdvftm; a'gojzpfoGm;
cJhonf/ olYudk ydk;pdk;yufpuf ajymvkdufcsifonhfpdwfudk renf;xdef;xm;&
onf/ olwdkYwpfawG&JU taysmfoabm tavmif;tpm;onf vlwpfa,muf
&JU b0udk trsm;BuD; ajymif;vJoGm;apcJhNyDyJ/
]rodef;tdeJY nm;cJhwkef;uawmh tdyf&mxJrSm ykyfqDteHYyJ SLcJh&
wmudk;uG/ tck ,'f'avwkdY? *dk,mwkdYeJYawGUrS aumif;rSef; odaeNyDav}

olYpum;udk qHk;atmif em;raxmifawmhbJ csmceJ vSnhfxGufvm


cJhonf/ jzpfNyD;rSawmh uRefawmf bmrQrwwfEikd fawmhyg/ b,fvrf; b,f
pcef;txd avQmufvSrf;Murnfukyd J pdwfarmpGm apmihfMunhf&ayawmhrnf/
aoG;ylaecsed frSmawmh *dk,meHYav;udk SLIu
d f&if; aumifrav;qDu udkuk.d ..
udkudkvkYd ac:wJhtoHudkyJ pGJvrf;aerSm jzpfonf/ w&m;orm;udk w&m;jy
zdkY qkdwm vG,u
f laom tvkyfr[kwfay/
5/
uHaumif;csifawmh OD;av;eJY tdrfaxmifustNyD; av;vavmuf
rSm a0a0jrifhu olYZmwdkyfudk rzHk;Ekdifawmh/ OD;av; c&D;xGufaepOf
tdrfu vuf0wf&wem 10 odef;zdk;avmuf,lNyD; wjcm;a,musfm;
wpfa,mufeJY vpfajy;oGm;awmhonf/ tJ'D owif;Mum;&csif; rEav;odkY
a&muf&mt&yfrS OD;av; jyefvmcJhonf/
]armifnKd&m? OD;av;udk ulnDprf;ygOD;uGm/ rdwDvmrSm rif;tar
a&mufaew,fwJh/ rif; vdkufoGm;ay;uGm/ OD;av;u cGifhvTwfw,fvkdY
ajymaemf/ rif;eJYwpfygwnf; ac:jzpfatmif ac:vmcJu
h mG / ajyajyvnfvnf
jzpfatmif vkyfcJh/ rif;taru pdwfBuD;w,fuG}
aqmufwnf&m r&jzpfaeonfh OD;av;udk Munfh&if; pdwfnpf
oGm;&yg\/ uJ... OD;av;pum;udkyJ em;axmifprf;ygOD;/ uRefawmfhxuf
toufi,fwJh olYr,m;av;udk rif;tarwJh/ tr,fh rdef;rysufu vmvm
acsao;/ pdwfBuD;awmfrlowJhAsm/
f Ekid o
f nfh OD;av;&JUpum;udk [kwu
f Jh
rpdwrf eT
f oifrh oihf rcsed q
[k ajymNyD; rdwDvmodkY vdkufoGm;onf/ odkYayr,fh OD;av;rSmovdkawmh
uRefawmf rajymEkdif/ tusihfysufonfh rdef;rwpfa,mufudk arwmw&m;
taMumif; em;vnfatmif w&m;ra[mcsif/ cyfMurf;Murf;av; udkifw,
G rf S
jzpfayrnf/ 'gayr,fh rdwv
D ma&mufawmh uRefawmf uHaumif;oGm; onf/
xkdrdef;r r&SdawmhNyD/ awmifBuD;udk wufoGm;onfhowif; Mum;&onf/
OD;av;qDokYd onfudpudkzkef;qufajymawmh awmifBuD;qufvkdufwJh/ trdefY
d o
f nf/ rvG,fygvm;/ a&ajrqHk;apawmh cifzkef;udkawmh awGU
awmfyg;vku
atmif &Sm&awmhrnf xifonf/ 'gayr,fh awmifBuD;txd uRefawmf

roGm;awmh/ rdwDvmrSmyJ oHk;&ufavmufaeonf/ NyD;rS rEav;udk jyefvm


cJhonf/ ]OD;av;&m? awmifBuD;? uavm? yif;w, ESHYaeatmif &SmwmyJ
Asm/ pHkprf;vdkY r&bl;}
jcLoHygatmif nnf;vkdufonfh uRefawmfhudk Munhf&if; OD;av;
crsm rsufpdrsufESm ysufoGm;&Smonf/ OD;av;udk oem;oGm;rdonf/ 'gay
r,fh Zmwfvrf;u NyD;jywfoGm;wmrkdYvnf; 0rf;omoGm;rdonf/ aemuf
wpfvavmufMumawmh uGm&Sif;jywfpJpmcsKyfeJY pmwdkav;wpfapmif OD;av;
qDodkY a&mufvmcJhonf/
]udkudk&,f...
cspfoltopfawGUcJhrdvkdY &ufpufwJh trkdufr rda0udk
cGifhvTwfygaemf}
OD;av;uawmh pmudk zwfNyD; uav;&,f? rkdufvScsnfvm;vkdY
jrnfwrf; aeacsonf/ aiG 10 ode;f ausmfzkd; ajzmifoGm;wmudkyif pdwf
xdcku
d cf pH m;&[ef rwlay/ uReaf wmfom OD;av;udk raMumuf&vQif wu,f
rkdufwm [dkaumifr r[kwfbl;/ OD;av;As OD;av;[k ajymvdkurf dayrnf/
OD;av;onf av;wGJUpGm oufjyif;rIwfxkwfvkduf&if; eH&HrSm csdwfxm;onfh
a':av;&JU"mwfyHkem;u pdwfykwD;udk udkifum bk&m;cef;xJodkY 0ifoGm;av
onf/ ,ckrSyJ bk&m;udk jyefvnfowd&[ef wl\/
,ckawmhvnf; bk&m;w&m;udk OD;av; arhoGm;jyefNyD xifonf/
xkYt
d wl 'kw,
d ajrmuf rde;f rudkvnf; owd&[ef rwlawmh/ wwd,ajrmuf
uav;eJY ysm;&nfqrf;c&D;onf wpfvcGJavmuf Mumonf/ uRefawmfhqDokYd
vufaqmifypnf;awG ydkYonfh topfpufpuf ZeD;armifESHudk b,fvkd
qkawmif;ay;&rSe;f uRefawmf rod/ yifv,furf;ajcrSm avaumif;avoefY
awG SLIdufvdkY taMumtjcifawG ajy;oGm;onfxifh/ OD;av;&JUkyfcEm
onf tweftoifh EkysKdaeonf/ OD;av;u armfawmfum;xJu rqif;yg/
xD;vif;wdkufudk r*FvmqGrf;uyfzkdY udptwGuf oGm;p&m&Sdao;wmaMumihf
[k ajymonf/
uRefawmfu OD;av;eJY pum;ajym&if; OD;av;&JU wpfzufcHkrSm
d o
f nf/ OD;av;
xkid af eonfh ta':awmf&OD;rnfh trsK;d orD;udk tuJcwfvku

BudKufrnfqkdvnf; BudKufcsifp&m jzpfyg\/ armfawmfum;twGif;odkY uyf


oD;uwfowf 0ifvmcJo
h nhf eHeufcif; aea&mifjcnfrsm;onf OD;av;uawmf
&JU em;ESpfzufu pdefem;uyfudk xif;ceJ &Sif;ceJ vif;vufoGm;apcJhonf/
'gvnf; a':av;&JU pdefem;uyfygyJ/ uRefawmf rSwfrdonfav/ OD;av;u
ta&mif;t0,ftajctaeudk uRefawmfhtm; ar;onf/ vkyfief;udpbuf
a&mufoGm;wmaMumihf pum;trQifu rjywfEkdif/ tem;u racsmu
uRefawmfwkdYESpfa,mufudk Munhf&if; pdwf&Snfawmh[ef rwlay/
d nf;
]udkukd oGm;MupdkYav/ bkef;BuD;ausmif;u jyef&if aps;csKdukv
oGm;OD;rSmaemf} [k OD;av;&JU aygifudk ykwf&if; owday;vdkufonf/
]aMomf...at;at;? uJ... armifnKd? OD;av; oGm;ra[h/ OD;av;
qD vmcJhOD;uGm/ aemufrSyJ tvkyfudptwGuf pum;ajymMu&atmif}
OD;av;&JUtoHu xl;xl;jcm;jcm; jrL;<uvdkYaeygonf/ uRefawmf
onf pufon
H ufanmpGmeJY avQmceJ ajy;xGuo
f Gm;onfh armfawmfum;av;
udkyJ ai;armMunfhaerdonf/ [if... 'Dwpfa,mufuvnf; udkudkvdkY
ac:aejyefygvm;/ OD;av;onf udkudkqkdwJh toHav;udk tvGefw&mrS
em;0ifcsKd[ef &Sdonf/ t&ifudkudkuawmh olYqDrSm 4 vyJ cHonf/ ,ck
ukdudkuawmh b,fESvtxd cHavrnfenf; uRefawmf rodyg/ wwd,
f Qifawmh
ajrmuf udkudku 'kw,
d u udkudkxufrsm; vufoHjyif;vkduv
OD;av;crsm vefuGwfwD 0wfNyD; awm&dyfcdkzdkYyJ usefawmhonf/ OD;av;&JU
udkudkwdkY&,f uRefawmfhOD;av;tay:rSm wpfqdwfavmuf Muifemoem;Mu
yguG,fvdkY &ifxJrS qkawmif;ay;Hku vGJvdkY uRefawmfuaum bmrsm;
wwfEkdifOD;rnfenf;/
nKdxGef;vl
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 69? Zlvdkifv? 1995

1/
avjynfwpfcsuf okwfceJ wdkufNyD; rkd;pufrsm; wzGJzGJusvm\/
tumt&HrjynhfpHkaom wJtwGif;ydkif;odkY avpdrf;rsm; wkd;0ifvmNyD; pdrfhceJ
at;oGm;onf/ rkd;aESmif;rkd;onf aumif;rSaumif;/ bmyJajymajym rkd;udk
aus;Zl;wifae&onf/
rkd;odyfrsm;vmvQif rkd;xm;wm MumNyDjzpfonfh tifzuftaqG;
uav;awG &djyJvmrSmudkvnf; enf;enf;awmh pdk;&dro
f nf/
reuf aps;xJrSm rdef;ru toHvGifvGifpmpmav;jzihf ]uJ...
'Dbufu zm;vwfvwfqwfqwfawGaemf/ 0,fxm;Mur,f/ &yfMunfh
tjrwfr&Sdbl;}vdkY aps;ac:atmf[pfa&mif;Ekdifrnfh ta&; pdwfwGi;f xnfhodk
vdkufrdawmh pdwfu ayghyg;oufomoGm;jyefonf/
&Gmprf;/ rpJwrf; &Gmxm;prf;/
tJ... odkYayr,fh ]aem{}vdk oabFmBuD; aqmuf&avmufatmif
&Gmcsaom rkd;BuD;vdk &Gmcsvku
d fvdkYawmh rjzpfay/
tm;vHk; 'kua&mufukefrSm jzpfonf/
ajzmifhrSefolawG b,favmufenf;enf;? rajzmifhrSefolawG b,f
avmufyif rsm;vmap? toufuav; &Sifoefae&jcif;udk xdyg;vmrnfh
ab;tE&,fukad wmh rvkdcsif/

vlom;tcsi;f csi;f olrsm;udkvnf; raoapcsi/f udk,v


f nf; rao
csifao;/ rQwnDnGwfaom taMumif;w&m; tusKd;w&m;rsm;udkyJ jzpfap
csifonf/ &Sad pcsifonf/
b,ftcsed f b,fumvrSmyJjzpfjzpf rQwnDnw
G o
f nfh pdwEf v
S kH;jzihf
toufarG;rIudkyJ &&SdcsifcJhonf/
vlwpfa,muftjzpf touf&iS f &yfwnfEikd af &;twGuf todPf?
ynmwdk;wufxGef;um;vmrIrsm;ESifh tNydKif owfrSwfjy|mef;csufrsm; azmif;
yGNyD; wjznf;jznf; usyfwnf;usOf;ajrmif;vmaeonfuvnf; trSe/f
]a[mawmf... rkd;awG &GmvmaeNyDav/ roGm;ao;bl;vm;/ bm
vkyfaewmvJ}
tawG;jzifh Nidrfarsmaeawmh rdef;ru owday;BudrfwkYad jymvdkuf
NyD; acgif;&if;rS rD;jcpfudk vSrf;prf;\/
"mwfaiGUrD;jcpfav;udk prf;rd/ zsmESihf yGwfwkduf xdcwfoHxGu/f
vufjzifh udkifNyD; rD;jcpf oHk;csufavmuf jcpfcwfNyD;rS zswfceJ rD;awmuf
vm/ rD;cGufukd vSrf;NyD; rD;ndxGef;/
urmOD;u a,musfm; ]tm'H}tay: rdef;r ]{0} xGe;f ndvdkuf
aom urmwnfrD;ESifh b,fvdkrS uGmjcm;rIr&SEd kdifonfh rD;rsKd; jzpfvdrhfrnf
xif\/
tdyf&may:u xvkdufonf/ oGyfjym;a[mif;rsm;jzihf jyKvkyfxm;
aom rD;tkyfuav;udk oGm;,lvmcJhonf/ Murf;jyifay: wpfcsufaqmifh
rIid f;cgNyD; rD;cGufudk xnfhonf/
'DZ,frD;cGufuav;onf odyfawmhtm;raumif;vS/ rD;cdk;rIdif;
rnf;rnf;rsm;udkom rnf;eufoG,fwef;NyD; xGufaponf/
0wfxm;aom tuscRwf/ naeu a&vJvkyaf om zsipf abmif;bD
wdka&pdk,lvJ0wf/ ykqkd;udk ajcjzifhcwfNyD; rdef;r&S&d m tdyf&mxJydkY/ oHk;aeus
0g;jcrf;jym;udk wdkiEf iS x
hf &HMum;u vSrf;,l/ NyD;awmh ajcwpfvSrf;pm tjrifh
wJay:rS qif;/
rk;d onf oJBuD;rJBuD; &GmvkdY aumif;aeqJ/ vonf urmwpfzuf
jcrf;odkY tvnfvGefae\/ tajctaetm;vHk; aumif;aeonf/

wJaemufaz; acsmif;uav; wpfzufurf;&Sd uGif;jyifBuD;qD jzwf


ul;vmcJh\/ odyfrMumvkduf/
EGm;acs;yHk rkdYrkdYay: tceYfom; pHjref;aeavaom cyfBuDBuD;
wpfaumifudk pawGUonf/ ta&mifvuf awmufyaeaom rsufvHk;rsm;jzihf
tpm0NyD; rkd;pufrsm;\ t&om cHpm;ae&Smwm xif&JU/
]jzef;}
dkufypfvdkufonf/ vufqrSefrSefjzifh xdxdrdrd yGJOD;xGufdkufypf
vdkufjcif;/ rdk;a&El;aeaom EGm;acs;yHk [efysufvGihfpOfoGm;NyD; taumif
um;ceJ jzpfoGm;onf/ 0g;jcrf;jym;udkiaf om vufjzifh aumuf,Nl yD; yvdki;f
wGif; xnhfvkdufonf/
]aps;OD;ayguf... a'gufa'guf? urm[if;oD;? urm[if;&Guf}
pdw"f mwfowdudk jrihfwifaeus *gxmav;awG &Gwfonf/
a[m... vlomG ;vrf; jrufcif;prSm wpfaumif/ wDacGBuD;wpfykid ;f
wpfpudk rsKdcsaeqJ/
]jzef;}ceJ dkufcsypfvkdufonf/
touf b,fvdk b,fyHkpHjzihf xGufvGiho
f Gm;onfudk rod&aom
taumifudk aumufxnfhvkdufonf/
a&SUa&mufomG ;avav rsm;rsm;awGUav/ pdwrf eS f;udkuNf yD; vufu
wjzef;jzef;dkuf&if; aumufxnhf/ wpfaumifwavrS rvGwfao;/
b,fvGwfrnfvJ/ vufusiho
f nf enf;awmhwmrS r[kwfwm/
pdwfrSef;ESifh vufusifh qufoG,frIoabmu onftwkid f;ygyJ/ tquf
rjywf jyKusiv
fh kyu
f kdiaf eEkid zf kYo
d m vdkonf/ Mum&if tm;aumif;vmawmhwm
ygyJ/ wdwdusus aoaooyfoyf toHk;csvkdY&rIudk tm;aumif;apawmh
wmyJ/ b,ftrIudprSmrqkd tpyJ vkdonf/ tavhtusifhudk tjrpfwG,f
pl;0ifaprnfh tp/
tavhtusihfuav;rS tavhtusihfBuD; tavhtusifhBuD;awG
rsm;vmawmh txHkoabm jzpfvm&onf owfrSwf&rnfvm; rod/
c&D; b,frQqefYvmcJhrdavNyD rod/ tmacgifu cRJusdNyD; csOfwif
wif &SdvmonfaMumihf aq;ayghvdyfqD tmHka&mufoGm;onf/ taemuf

buf ta0;odkY jyefvSnhfMunfhum a&muf&SdoGm;&m &yf0ef;udk cefYrSef;vkduf


onf/ tawmfBuD; vSrf;cJhNyD/
acgif;ay:wifaqmif;vmaom carmufwGif;rSm yvwfpwpftw
d f
jzihf xkwf,lvmcJhaom aq;ayghvdyfESifh rD;jcpfygonf/ rkd;onf usqif;ae
qJrkdY aomufzGmvdkY jzpfrnf r[kwfao;/
a&SUtawmfvrS f;vSr;f odkY avQmufvu
kd v
f Qif um;vrf;rBuD;teD;wGif
taMumfzkdav; &So
d nf/ aq;ayghvyd fudk taMumfzkdav; a&mufrS cPem;NyD;
aomufrnf/ onfpyfMum;wGifawmh dkuv
f kdu?f aumufvdkuf? xnfhvdku/f
awGU? dkuf? aumuf? xnfh/ awGU? dkuf? aumuf? xnfh/ awGU/ kdu/f
aumuf/ xnfh/
2/
taMumfzdkav;odkY a&mufoGm;\/
taMumfzdkav; t&dyw
f Gif; 0ifvkdufonf/ cg;avmuf jrifhaom
tkwfcHkay: rD;ykH;av; wifvkdufonf/ 0g;jcrf;jym;udk axmifrSDxm;vkduf
onf/ vG,fodkif;xm;onfh yvkdif;udk ycHk;u cRwf,lvku
d fonf/ yvdkif;
onf tawmfBuD; av;yifaecJhNyDrSef; ,ckrS aumif;pGm owdxm;rdonf/
qefoHk;jynf0if yvkdif;? xuf0ufausmfausmf &SdaecJhNyD/
rD;yHk;av; r,lNyD; rD;cGufa&mifjzihf Munfhonf/ tay:qHk;rS
taumifwcsKdU rsufvHk;rsm; jyL;aMumifaMumifjzihf touf jyef0ifyl;aeMu
\/ rMumcif onfaumifawG acgif;rl;ajyNyD; ckefxGuu
f secf hJMuawmhrnfu
aocsmaeonf/ odkYaMumihf onftwkid f; qufMunfhraeEkdif/
wpfaumifNyD; wpfaumif tomav; zrf;,lNyD; tkwcf HktrmcHay:
udkifaygufvku
d fonf/
wpfaumif? ESpfaumif? oHk;aumif? av;aumif/
tkwcf Hkay: ajcvufuav;awG wqwfqwfwkef&ifNyD; udp
avQmoGm;Muonf/ 'grS onfaumifawGudk pdwfcs&rSm/
aq;ayghvyd Ef iS hf rD;jcpfxkw,
f v
l ku
d o
f nf/ avuG,Nf yD; rD;nd onf/
rD;cGufuav; a&eHqD tv[o rukefap&ef Nidrf;owfxm;vdkuf onf/
aq;ayghvdyf rD; &JceJjzpfoGm;atmif pkyfzGmvdkufNyD; &ifacgif;xJx d

Iu
d foGi;f onf/ wcsKUd wpf0uf rD;cdk;aiGUrsm;udk jyefrw
I x
f kwv
f kduo
f nf/ csuf
csif; tarmajyoGm;ovdk cHpm;vdkuf&\/
taemufawmift&yfqDrS rkd;oufavwpfcsuf a0h&rf;wkdufcwf
vmonf/ abmif;bDwkd a&pdkuav;om 0wfxm;aom udk,fu at;ceJ
pdrfhceJ jzpfusefcJh\/
aq;ayghvdyfwkdtm; cyfydkydkav; pkyfzGmIdufoGif; vkduf&jyefonf/
&ifacgif;wGif; ylaEG;usefcJhap&ef cPatmifhqkid f;xm;NyD;rS tvHk;t&if;jzihf
jyefrIwfxkwfvkdufonf/
hJ hJ vSr;f
[dk;... ta0; oifwef;ausmif;qDrS oHacsmif;acgufoHoo
Mum;&\/ b,fEScsufacgufvkdufrSef; rSwfrxm;rd/ odkYaMumihf b,fESem&D
&SdNyDrSef;vnf; rodvdkuf&/
rD;cGufuav; udkifNyD; vIyf&rf;Munfh\/ a&eHqD vufusefu
tawmfBuD; enf;yg;avsmhusoGm;NyD/ 'DZ,fajcmufusyfzkd;u tawmfav;
awmh xGe;f &om;/ qDa&mif;onfh ig;usyfom; cGuu
f av;jzifh wpfcGuf
oHk;usyf ay;&ayr,fh xGef;aysmfonf/
aq;ayghvdyf IdufzGmvdkY aumif;aeqJ/
taMumfzdkav; taemufbuf a&tdkifpyfqDrS a>rudkufvdkY atmf
onfh zm;oH pl;pl;0g;0g; arG;uif;p uav;i,fidkoHESifhwlpGm Mum;vdkuf
f av; csucf si;f aumufxGe;f
&onf/ b,fodkYrS qifjcifraetm;bJ rD;cGuu
NyD; 0g;jcrf;jym;wkwf,ludkifum zm;atmfoH xGufjyLvm&mqD vkdufoGm;
\/
zm;atmfoHu BuD;onf/ odkYaMumihf a>rvnf; BuD;&rnf/
olwkYdESpfaumifudk jrufdkif;awmMum;rSm udkufcJxm;vsufom;
qkdufqkdufNrdKufNrdKuf oGm;awGUonf/
]jzef;...jzef;}
zm;wpfcsuf? a>rwpfcsuf/
]jzef;...jzef;}
'kwd,rd a>rwpfcsuf? zm;wpfcsuf/
zm;u ESpfcsufavmuf dkufrdawmh pefYoGm;onf/ a>rudk quf

dkuf\/ tcsuftawmfrsm;rsm; dkufrdawmh a>rvnf; NidrfoGm;onf/


a>raoudk tvsifOD; aumufvu
kd o
f nf/ uav;i,f vufarmif;
avmuf vif;a>rBuD; wpfvHausmfausmf &Snfrnf/
0rf;Akdufom; azG;aeaom yufvufvef aoqHk;aeonfh zm;ao
udkvnf; aumufvdkufonf/ taMumfzdkav;qD jyefvmcJNh yD; yvdkif;xJ xnfh
awmh yvdkif; jynfharmufoGm;\/
awmfNyD? auseyfNyD/
yvkid ;f udk aumuf,v
l ,
G ?f rD;tkyEf iS 0fh g;jcrf;jym;wkw,
f lNyD; taMumf
zkdav;xJrS xGufvmcJh\/
tjyifrSmvnf; rkd;onf pJwdwfoGm;cJhNyD/
[dk;ajrmufbuf NrdKUjy&Sd&m rkd;aumif;uif rkd;rIefrsm;Mum;wGif NrdKU
wGif; vQyfppfrD;a&mifu a&mifjyef[yfjyLxGufaeaom tvif;xkudk vSrf;
jrifae&onf/
{&mr uGif;jyifBuD;udk jzwfavQmufonf/
uGif;jyifBuD;tqHk; acsmif;uav;qD ta&muf wpfzufurf;
ul;vdkufawmh pHeef;awmfwJuav;odkY a&mufoGm;onf/
rde;f ru ajrpdkufr;D zdkaqmifwiG f {&mr rD;zdkBuD; zkNd yD; rD;aoG;cs&if;
apmifhaeonf/ vG,o
f kid ;f vmcJo
h nfh yvkid ;f udk jzKwfay;vdkuo
f nf/ a>rao
udk ,lxm;cJhNyD; rD;tm;aumif;aeaom rD;zdkwGif csufcsif;uifNrdKufvdkuf
onf/ rdef;ru zm;aorsm;udk oHqefcgjzifh usyu
f ifonf/
a>rrD;NrdKufNyD;om;udk Akducf GJ? aq;aMum? wHk;wpf? ckwpf if;? [if;
tkd;xJ toihfxnhfxm;cJhNyD; tdrfay: wufvmcJhonf/ tdyf&mu rEkd;Mu
ao;onfh uav;rsm; eHab;ae&mvGwrf mS 0ifvJStyd fvdkuo
f nf/ wpfnwm
twGuf ,ckrS pwiftdyfpufjcif;jzifh.../
3/
reuf q,fem&Davmuf t&SdwGif uav;rsm; atmf[pfqlnHoH
rsm;aMumif ol Ekd;vmcJh\/
rde;f ronfvnf; aps;rS jyefa&mufaeNyD/ ajrpdkufrD;zdkaqmifwGif;
wukwfukwf csufjyKwfaeonf/

uav;rsm;onf tdrfajc&if; refusnf;&dyf upm;aeMuonf/


ausmif;aewwfonfht&G,f oHk;a,muf&daS eNyD jzpfaomfvnf; ausmif;rae
Mu/
ol tdyf&mrS Ekd;NyD; tawmfav;Mumawmh xrif;[if;usufonf/
odkYaMumihf &Spfa,mufwnf;[laom rdom;pk reufpmxrif;0dkif;u pdkpkd
jynfjynf NrdKifNrdKifqkdifqkdif qlqlnHnH &SdvGef;pGm touf0ifaeavonf/
reufpm xrif;pm;aomuftNyD;wGiaf wmh uav;rsm;onf rk;d vGwf
onhf tdrfajc&if; refusnf;yifatmufwGif upm;Mujyef\/
qlqlnHnH? NrKdifNrdKifqkdifqkdif/
a,musfm;ESifhrdef;ronf wpfa&;wpfarm tem;,ltdyfpuf&ef
wJacgif;&if;cef; ausmvSJMuonf/
a,musmf ;u bmrSqufrajymawmhbJ aevku
d favonf/ rded f;ru
a,musfm;tHk;aeonfh acgif;tHk;wpfjcrf;odkY 0ifvSJcsvkdufonf/ rde;f rxHrS
[if;a<u;eHYoJhoJh? tmcHwGi;f eHYu a,musfm;qD &pf0Ja&mufvmonf/
rkd;aESmif;rdk;onf &Gm&ef [efjyifaejyef\/
xkdtcsdef tdrf\OD;acgif;t&yfrS urmOD;usrf;? usrf;pmwpfydk'f
&GwfoHonfvnf; xGufay:vmavonf/
]bk&m;ocifonf yHkoPmefawmfESifhtnD vla,musfm;? vlrdef;r
udk zefqif;NyD;vQif tcsi;f wkdY rsm;jym;pGm arG;zGm;Muavmh/ yifv,fig;wkdY
udk vnf;aumif;? rkd;aumif;uifiSufwkdYudkvnf;aumif;? touf&Si
f ajr
ay:rSm vIyf&Sm;wwfaom wd&pmeftaygif;wkdYudk vnf;aumif; tkyfpdk;Mu
avmh[k rdefYawmfrl olwkdYudk aumif;csD;ay;awmfrl\/
.....................
olwdkYudk aumif;csD;ay;awmfrl\/
jr'if
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 71? pufwifbmv? 1995

13 ESpft&G,f cifodkufqkdwJh rde;f uav;&JU pdwfpGrf;tifa[majym


rI[m aoG;xGufatmif rSefw,fvdkY r*Zif;wpfapmifuae kyf&Sifrif;orD;
wpfOD;eJY awGUqHkcef; tifwmAsL;rSm olr udk,fawGUtaeeJY azmfjyay;vdkuf
wJhtcg wdwfqdwfNiD;aiGUzG,faumif;vSwJh eHYomuke;f &Gmav;[m vIyfvIyf
&G&G jzpfoGm;w,f/
1/
eHYomukef;&Gmqdkwm &Gmi,fZeyk'fvdkYawmif ajymvkdY&wJh wu,fh
ao;ao;auG;auG; zdkz&Jav;/ tvGefqHk;&SdrS tdrfajc&Spfq,f wpf&myJ/
&GmxJrSm xnfxnfchHchH oGyfrk;d ysOfaxmiftrd q
f kdvYkd oHk;av;tdrv
f m;yJ &Srd ,f/
usefwmawGu jzpfovdk aqmufxm;MuwJh oufi,frkd; x&HumawGcsn;f
yg/
a&SUrD aemufrD vlBuD;awG ajymom; tvkd&qkd tvsifu eHYom
ukef;[m &Gmawmif r[kwfbl;wJh/ wJpkav;qkdyJ/ tJ'gaMumifh bkef;BuD;
ausmif;awmif r&Sb
d l;/ &Gmhajrmufbuf (wpfqufwnf;vkdYvnf; ajymvdkY
&wJh) a&jym&Gmbke;f BuD;ausmif;udk eHYomuke;f &Gmom;awG udk;uG,Mf u&wm/
a&jym&Gmu &GmBuD;ayghav/ tkyfcsKyfa&;ydkif;t&vnf; eHYomukef;eJY a&jym
udk tkyfpkwpfpkwnf;yJ owfrSwfw,f/
a&jymxufpm&if eHYomukef;[m vrf;yef;qufoG,af &; ydkaumif;

w,fvkdY ajymvdkY&r,f/ bmjzpfvkYdvJqkdawmh eHYomuke;f [m [dkif;a0;vrf;r


BuD; eab;wif uyfaewmudk;/ a&jym&Gmom;awG NrdKUoGm;csi&f if eHYomuke;f
udk jzwfNyD;rS vrf;ray:udk a&muf&wm/
eHYomukef;&GmeJY [dkif;a0; vrf;rBuD;Mum;rSmawmh t&dyfaumif;
aumif; ay;EkdifwJh ukuKdvfyifBuD;wpfyif &Sdw,f/ pdwful;aumif;wJh
vlwpfa,mufu 0g;vHk;av;awGudk wef;vsm;av;vdk dkufNyD;xm;wmrkdY
tanmif;ajy xkid fem;vdkYvnf; &w,f/ 'grSr[kwf tarmajy a&aomuf
csifw,fqkd&ifvnf; tem;rSm a&tkd;pifav;u tqifoifh/
cyfvrS ;f vSr;f um;vrf;ab;rSmawmh aq;om;awG uGJtufxu
G af e
NyD; zkeftvdyv
f yd w
f ufaewJh eHYomuke;f &GmqdkwJh qkid ;f bkwfav;[m um;ay:
u c&D;onfawG vQyfwpfjyuf zwfr&d if bma&;xm;rSef; rodEkdifavmuf
atmifudk kyfysuf qif;ysuf jzpfaeNyD/
a&tkd;pifuae vSrf;Munfh&if cifokdufqkdwJh aumifrav;aewJh
tdrfudk vSrf;jrifEkdiw
f ,f/ oyfoyf&yf&yfav;yg/ cifodkufrSm rdbESpfyg;
pvHk; r&Sdbl;/ i,fi,fuwnf;u tazeJYtar[m tdrfaxmifysufNyD;
upOfu
h vsm;jzpfoGm;w,fajymwmyJ/ b,fa&mufukefreS ;f vJ rodb;l / tJ'g
aMumihf tbGm;u apmihfa&Smufxm;&wm/ vlysKdBuD; OD;av;wpfa,muf
uvnf; olwdkYeJY twlaew,fav/ 0dkif;vkyf 0dkif;pm;aygh/
xl;jcm;wmu cifodkuf i,fi,fav;uwnf;u pum;udk oGuf
oGuv
f ufvuf ajymwmr[kwb
f l;/ wjcm;uav;awGeJY ta&mw0if aqmh
upm;wmvnf; r&Sdoavmufudk enf;wm/ bmomaewmyJ/ *sDvnf;
rusbl;/ t&G,fav;a&mufvmawmh tbGm;aps;a&mif;wm 0dkif;ul? tdrfrI
udpvkyf tm;&if bk&m;pmawG&Gwf? bk&m;&Sdckd; 'gyJ/ &GmxJrSmawmh olYudk
odkufu vmwm? Opmapmih?f vl0ifpm;qkNd yD; trsKd;rsKd;ajymMuw,f/ wpfcg
wpfcg cifoku
d w
f pfa,mufwnf;ae&if; yg;pyfu wwGwfww
G f &Gwaf ewm
rsKd; wpfpHkwpfa,mufeJY pum;ajymovkdrsKd; vkyfaewmudk jrifwJhvlu
jrifvmwmudk;/ tpuawmh cifodkuu
f dk aemufaemufajymifajymifeJY [dkar;
'Dar; vkyfwJhvluvnf; r&Sm;bl;/ a&TaiGawmif;wJhvlvnf; &Sd&JU/ twdwf
udk jyefajymcdkif;wJhvluvnf; tysif;ajyayghav/

cifokduu
f ody&f if;ESD;aewJhvlqk&d if [dkajymonfajymeJY jyefaemuf
wwfwmrsKd;awmh &Sdwmayhg/ olYudk vlawG txl;tmHkpdkufvmapwJh
tcsufwpfcsufuawmh wpfcgu &GmrSm EGm;cdk;cH&wJh jyemwpfck MuHK&
w,f/ b,frSmrS &SmrawGUvdkY pdwfysufaewJh EGm;&SifeJY vkduf&SmwJhvlwpfpk
[m cifodkufwkdYtdraf &SUrSm pkrdMuw,f/ wpfa,mufwpfcGef; ajymMuqkdMu
wmvnf; yGufavmudk dkufaewmyJ/ tJ'DrSmwif cifodkufu aumufum
iifum 0ifwJhNyD; ]OD;BuD;wkYEd mG ; towfcH&w,f/ ocsKi ;f u *lysufwpfckrSm
0Sufxm;Muw,f}vdkY ajymawmh tm;vHk;u r,Hkwpf0uf Hkwpf0ufeJY/
wpfa,mufu oGm;&Smawmh wu,fyJ tydkif;ydkif; vSD;jzwfxm;wJh EGm;ao
udk awGUwm/ tJ'rD mS if cifoku
d &f JU ausmaf Zmowif;[m ydkNyD;BuD;oGm;cJhw,f/
&GmeD;csKyfpyfuqdk uRJaysmuf? EGm;aysmuf? ypn;f aysmuf? tdraf xmif
a&;? pD;yGm;a&;utp cifodkufqD rar;zl;wJhvlqkd cyf&Sm;&Sm;/ rSefwJhtcg
&So
d vdk rSm;wJhtcgvnf; b,folurS a&;BuD;cGifus,fvkyNf yD; ajymraebl;/
jzpfcsifawmh &efukefuae tnmbufukd kyf&SifdkufzYkd tzGJUwpfzGJU
u eHYomuke;f &Gmxdyaf &mufawmh um;ysuyf gava&m/ ysufwmu rif;orD;
f vnf; tku
d rf kYd um;jyifaewke;f
um;? ylnyH lnjH zpfvk/dY aeuvnf; yl? tkduu
tzGJUom;awGtm;vHk; ae&dyfaumif;wJh ukuKv
d yf ifBuD;atmuf 0ifem;Mu
w,f/ rD;xkd;orm;eJY &GmcHwpfa,muf pum;ajymjzpfMuw,f/ qkdygpdkY/
cifokduftaMumif; a&mufoGm;w,f/
udk,&hf mG &UJ *kPfodumudk wifcsiv
f Ge;f wJh tJ'&D Gmom;[m cifokduf
taMumif; wcrf;wem; trTef;wifvdkufwm a,musfm;eJYuGJaewJh rif;orD;
vTwpf w
d 0f ifpm;oGm;w,f/ olt
Y azmf rdwu
f yfq&m rde;f rvsmuvnf; oJoJ
vIyfqkdawmh odyfawmif pOf;pm;csdefr&vdkufygbl;/ cPMum cifodkuftdrf
csDwufMuygava&m/ plygrif;orD;wpfa,muf 'D&mG udk a&mufaew,fqkw
d Jh
owif; csufcsif;ysHUoGm;w,f/ Munfhcsiv
f Ge;f wJY &GmxJu ysKdysKdtt
kd kd rSeforQ
vkyfaewJhtvkyfawGypfNyD; ajy;vTm;vmvkdufMuwm wcsKdUqkd xbDawmif
uRwfusqkdyJ/ kyf&Sifrif;orD;uawmif cifokdufqDudk vmar;w,fqkdwJh
owif;u [dk;av;wausmfausmf/ trSefu um;ysufvdkY? MuHKvdkY0ifwm/
xm;ygawmh/ bmyJjzpfjzpf rif;orD;&JU yg;pyfzsm;u ]aoG;xGuf

atmif rSefvkdufwm q&m&,f}vdkY 'gdkufwmudk jyefajymwm tm;vHk;Mum;


&w,f/ rif;orD; &efukefjyefa&mufawmh tifwmAsL;wpfckrSm tJonfh
taMumif;udk xnfhvkdufwm wDADrSm aMumfjimc rukeb
f J aeYcsif;ncsif;
qkdovkd cifodkufowif;u [kef;ceJ emrnfBuD;oGm;w,f/ vmvdkufwJh
vlawG vlawG/ wcsKUd u udk,yf kid u
f m;awGeJY/ wcsKUd u vkid ;f um;eJY/ wcsKdUqkd
ukef;wpfwef? a&wpfwef ae&mrsKd;uae a&mufvmwJh vlawmif&Sd&JU/
tJ'DrSmwif eHYomuke;f &Gm[m vIyv
f Iy&f G&G jzpfukeMf uw,f ajymyg
awmh/
2/
eHo
Y muke;f rSm vufzuf&nfqikd w
f pfqikd f aumif;aumif;zGizhf kYd yxr
OD;qHk; pdwful;ay:wJhvlu a&jym&Gmu ausmif;q&m udknKdjrqdkwJhvlyJ/
olu acwfynmwwf bGJU&wpfa,mufqkdawmh NrdKUjy&JUvlaerItusihfudk
odaew,f/ Munhaf v? ckqkd cifou
kd q
f Dar;zdkY vmwJhvlawG[m tvsiu
f vdk
vG,fv,
G u
f luleJY udpN yD;Muwm r[kwfb;l / rsm;vGe;f vdkY wkeu
f ifeYJ jzpfoGm;
NyD/ e*dkuwnf;u cifokduf[m a&m*gonf/ csLcsmwmvnf; vGefyga&m/
13 ESpfxJ 0ifvmwmawmif zGHUNzdK;rItm;enf;vGef;vdkY yg;yg;uyfuyfav;/
enf;enf;av; vIyfvIyf&Sm;&Sm;vkyfwmeJY armaewwfwm/ vlBuD;awGudk
udk,fhusef;rma&;udk csdefqwwfwm r[kwfbl;/ 'gaMumihf &GmvlBuD;awG
u {nhfonfawGudk awmif;awmif;yefyefajymNyD; em;em;aeae cifodkufudk
a[mcdkif;&wm/ tJ'Dawmh udk,fhtvSnfhruscif apmifh&wJhvlawGu wpfyHk
BuD; jzpfvmw,f/ em;cdkzdkYae&meJY tcsdefjzKef;Ekdizf kYq
d kdwm r&Sdrjzpf vdktyfvm
NyD/
tJ'gaMumifh vufzuf&nfqikd zf iG &hf if wGuaf jcudkurf ,fvkYd pdwu
f ;l
rdwJh udknKdjrwpfa,muf tajy;tvTm; pDpOf&NyDaygh/ ajymr,fo
h m ajymwm
d w
f ikd u
f vufzuf&nfwpfcGuu
f kd aomufHo
k m aomufwwfwm/
yg/ oluk,
tpyft[yfwnfhatmif azsmfwwfwJhvl r[kwfbl;/ 'Dawmh vufzuf&nf
orm;wpfa,mufukd NrdKUwufNyD; oGm;iSm;&w,f/ wpfzufuvnf; ausmif;
rSm pmoifae&ao;wmrkdY om;ESpfa,mufeJY rdef;rudk qkdifrSm wm0ef,lzdkY
&mxm;&w,f/ ae&mtwGuaf wmh tm;vHk;eJY tqifajy&if BudKufwJhae&m

aqmufyJ/ udk,fh&GmeJYudk,fqkdawmh b,folurSvnf; uefYuGufr,fhvl r&Sd


ygbl;/ tJ'DrSmwif vufzuf&nfqdkifav; oyfoyf&yf&yf vSvSyyav;
jzpfatmif udknKdjrwpfa,muf vHk;yef;&NyD qkdygawmh/
bmyJajymajym t&D;av; r,fwkwfawmif qefwpfjynfcsufudk
xrif;aMumfNyD; vufwnfhprf;vku
d fwm reufydki;f rSmwif NydKufceJ ukefoGm;
vkdY [efusNyD[JhqkdNyD; xrif;jzLeJY [if;ygwGJa&mif;wm vufrvnfbl;
qkdy/J wpfa,mufwnf; rEkid freif;jzpfwmeJY wlrvkyfwJh *Gufaxmfudk aeYpm;
eJY iSm;xm;&w,f/
h m;
trSefu eHYomuke;f [m NrdKUeJYeD;wm r[kwb
f ;l / b,foaumifo
rS "mwfqDtukefcHNyD; tpm;wpfvkyfeJY pm;aomufqikd af umif;aumif; &SmrSm
r[kwfbl;/ r&Sd &Sdwmpm;rSmyJ/ r,fwkwfudk tm;usvdkY &GmxJu rdef;rawG
vnf; pyg;&dwfrvkduf? ajryJaygif;oif rxGufawmhbJ aumufnif;xkyf
utp rkefY[if;cg;tqHk; vkyfwwfovkv
d kyfNyD; a&mif;Muygava&m/ tJ'g
vnf; ukefwmygyJ/
tJ'v
D rf;rBuD;ay:u jzwfomG ;wJh c&D;onfawGqkd um;awG vlawG
tazG;om;awGU&wJh 'D&Gmudk bmvkyfwmvJvkdY ar;,l&avmufxd pnfum;
aewm/ vluHkxHawG ygovdk omrefvufvkyfvufpm;awGvnf; ygw,f/
vmar;wJhvludk PfylaZmfc b,fa&GUb,frQ owfrSwfxm;wm r[kwfbJ
apwem&So
d avmuf tvSLcHyk;H xJ xnf&h wmqkad wmh vlwef;pm;ra&G; rsuEf Sm
ri,f&bl;/ &SdwJhvluvnf; udk,fwwfEkdifoavmufvSL? rwwfEkdifwJhvl
uvnf; o'goavmufaygh/ cifoku
d ftwGuf &nfpl;NyD; bk&m;wnfzkdY?
tvSLtwef;vkyfzdkYuvnf; oyfoyf tvSLcHyHk;eJY/ 'Dawmh vlwef;pm;ra&G;
a&mufvmMuwm rqef;ygbl;/
eHYomuke;f rSm pD;yGm;a&;ajyvnfwJh udkk;d uawmh &efukex
f q
d if;NyD;
rD;pufwpfvHk; csufcsif;ajy;0,fw,f/ olvnf; tuGufjrifNyD;om;rkdYvm;/
wcsKdUqkd eHYomukef;a&mufvmNyD;rS tcsdefr&Sad wmhvdkY rxl;bl;qdkNyD; ntdyf
apmifhwJhvlu wpfaeYudk r&Sdbl;qkdwmawmif oHk;av;q,fa,muf &Sdwm/
tJ'Dawmh ntdyfzkdY tcuftcJ &Sdvmw,f/
bke;f BuD;ausmif;u r&Sdjyef? eD;pyf&mtdrrf Sm wnf;ckzd dkYqkdwmvnf;

wpf&ufwefonf ESp&f ufwefonf r[kwaf wmh vufczH kaYd wmh rjzpfjyefb;l /


'Dawmh udkk;d u uem;zsif;wpfvHk; xkd;vkdufw,f/ NyD;awmh ntdyf&if
b,favmuf? zsmwpfcsy?f apmifwpfxnfqk&d if b,favmufqkdNyD; iSm;pm;
w,f/ tvkyfjzpfwm rusefbl;/ 'gayr,fh nbuf arSmifarSmifrnf;rnf;
qkdawmh odyf[efrusbl; jzpfaew,f/
udknKdjru olYvufzuf&nfqkdit
f wGuf rD;,lcsifw,f/ r,fwkwf
eJY wjcm;aps;onfawGuvnf; rD;&r,fqkd&if nbufyg aps;a&mif;vdkY
&w,fqkad wmh udk;kd pOf;pm;oGm;NyD/ ydkaocsmoGm;wmu NrdKUrmS AD',
D kjd ypm;
wJh udkaomif;pdeu
f yg rD;puftqifajy&if tJ'rD mS vmjyr,fvkq
Yd kdwmaMumifh
udkdk;wpfa,muf rD;puf0,fjzpfvkdufwm/
aemufydkif;rSm eHYomukef;&Gmav;[m NrdKUtao;pm;av;eJY bmrS
rjcm;awmhb;l / tylaomufrvm;? tat;aomufrvm; tuke&f w,f/ nqkd
&GmxdyfrSm uufqufoHwnHnH? tif*sifrD;wvufvufeJY/ wpfcg wpfcg
AD'D,dkHku a0gceJ a0gceJ &,farmvkdufwJhtoHawGuvnf; rMum; csif
rqHk;/ odyfra0;vSwJh a&jym? ZD;ukef;? tif;r? vufwufBuD;&Gmu
umvom;awGawmif nbuf tysif;ajy vufzuf&nfxGufaomufol
&Sd&JU/ jzpfaeMuyHkrsm; ajymygw,f/ bmyJajymajym cifodkufaMumihf 'Dvdk
jzpfvmwmudkawmh b,folrS rjiif;Ekdifygbl;/
csuBf uD;qkd eHYomuke;f &JU wk;d wufajymif;vJvmwJh tajctaet&yf
&yfudk tuJjzwfNyD; vliSm;tvkyfu xGufvkdY a&xrf;a&mif;w,f/ a&
wpfxrf;udk ig;usyfqkdvnf; [kwf? wpfq,fqkdvnf; [kwfaeawmh
csufBuD;vufrSm aiGoD;aew,f/ vufxJrSm ydkufqHav; pdkpdkydkydkoHk;vm&
awmh vufzuf&nfqkdif xkdifwwfwJhtusihfav; jzpfvmw,f/ wpfvae
vdkY wpfcgaomufcGifhrMuHKwJh vufzuf&nfudk reufwpfcGuf nwpfcGuf
hf maMumifv
h nf; ygw,f/ 'gwif
yHkrSeaf omufjzpfw,f/ udk,&fh mG rSm qkid fziG w
rubl;/ [JyD;r,fw,f oDcsif;awGyg t&omcHem;axmifwwfwJh tusihf
jzpfvmw,f/
][Jy;D r,fw,f}qdkwm bmvJvkYd csuBf uD;udk oGm;rar;eJ/Y ausmif;
q&m udknKdjr bmomjyefay;vdkY av;vHaom owK 'grSr[kwf tjyif;pm;

oDcsif;awG qkw
d mavmufuvGJ&if ydkrodbl;/ Sound Box u ckex
f GufysHUviG hf
vmwJh oDcsif;wpfyk'u
f kd rsufvHk;av;arS;pif;xm;NyD; cyfzzG Gav; vkdufatmf
&wmudku csufBuD;twGufawmh ZdrfyJ/
tpuawmh eHYomukef; &Gmom;awG[m cyfdk;kd; cyfttygyJ/
'gayr,fh NrdKUjy{nfhonhfawG a&mufvmawmhrS tjriftrsKd;rsKd; MuHK&NyD;
txl;tqef;qkd owdxm;wwfvmw,f/ txlojzifh &GmxJu umvom;?
umvorD;awG[m NrdKU&JU0wfpm;qif,ifyk?H tjyKtrltaexkid u
f tp rodrom
twkcdk;vmw,f/ yxrawmh a,musfm;t&ifhtrmBuD; jzpfygvsuf eJY
qHyifudk aemufu pkpnf;NyD; zGwfNrD;uspfxm;wmwdkY? em;wpfzufwnf;
rSmwif em;uGi;f awG oHk;av;uGi;f azmufwyfxm;wmwkYu
d kd &,fyJGzUJG pum;
0dkif;rSmom uJh&JUajymMuayr,fh tjrifrsm;vmawmh dk;oGm;wmygyJ/
rMumygbl;/ eHYomukef; vli,fydkif;rSm acwfpm;vmwmuawmh
*sif;abmif;bDudpyJ/ yxrawmh vlBuD;ydkif;u rsufpdxJ tcsKd;rusyHk
ay:w,f/ 'gayr,fh oyfoyf&yf&yf 0wfpm;xm;wm awGUjyefawmhvnf;
bmrS rajymawmhygbl;/ ta[mif;qkdifwpfqikd u
f aps;aygaygeJY 0,fvmwJh
*sif;abmif;bDwpfxnfudk csufNyD; 0wfjyvdkufwmu pw,fvkdY ajymw,f
vdkY &w,f/ olu tom;vwfvwf? oefoefrmrm wkwfwkwfcdkifckdif
t&yfjrifjh rifrh Ykd abmif;bDeJY vdkuzf ufw,f/ olt
Y aMumif;jycsuaf wGuvnf;
trsm;BuD;/ v,fxJyJ qif;rvm;/ awmif,myJ vkyrf vm; bmyJvkyfvkyf
abmif;bDeJYu tqifajyw,f/ tMurf;cHw,f/ ykq;kd udk cPcP jyifr0wf
&vdkY tvkyfIyfwmvnf; oufomwmaygh/
tJ'geJY vli,fydkif;wcsKdUu csufBuD;tay: tmHkpdkuv
f mMuw,f/
aemufawmh *sif;abmif;bDwpfacwf xvmawmhwmyJ/ cufwmu aus;&Gm
qkdwm wpfa,mufvkyfwmudk wpfa,mufu tm;us&if rMumbl; vdkuf
vkyfMuwm/
eHYomuke;f wpf&GmvHk; *sif;abmif;bD0wfNyD; I;d eJYrkd;eJY pwkid x
f kwaf e
wmudk a&jym? ZD;ukef;? tif;r? vufwwfBuD; &Gmom;awGawmif tm;usNyD;
vdkuf0wfMuwm abmif;bDr&Sd&if acwfrrDawmhwJhtxd jzpfoGm;wm/
'gayr,fh qHyift&SnBf uD;xm;NyD; jrifNrD;vdk pkpnf;wmwkY?d em;&Guf

wpfzufwnf;rSm em;uGif;awG trsm;BuD; azmufwyfwmwkdYudkawmh eHYom


ukef;&Gmom;awG vkdufrvkyfMuygbl;/ olwkdYeJY odyfNyD; tHr0ifvSbl;av/
olwkdYu tvkyMf urf;orm;awG/ 'Davmuf qHyif&SnBf uD;udk oefYoefYjyefYjyef
jzpfatmifvnf; Z,m;tIyfcHNyD; xm;raeEkid fbl;/ zdkoDzwfoDeJY/ csufBuD;
wpfa,mufom ol pxGiw
f mudk aemufvlawG vku
d v
f kyMf uvdkY oabmawG
usNyD; pwefYxGizf uf&iS o
f rm;tjzpf cH,cl siw
f ,feJY wlygw,f/ em;uGi;f awG
wyfjyjyefygava&m/ 'Dwpfcgawmh &Gmom;awGu csufBuD;udk tajcmuf
pdwf 0ifoGm;NyDqkdNyD; 0dkif;aemufMuvdkY em;uGif;awGvnf; b,faysmufukef
rSef; rodawmhygbl;/
cifoku
d f pef;xwJhESprf mS {nfo
h nfvil ,fykid ;f cyfrsm;rsm;&JU pdw0f if
pm;jcif;udk cH&wJholuawmh *Guaf xmfyJ/ aumifrav;u vSw,f? tajym
oGufw,f/ csufcsufcsmcsm &Sdw,f/ jyifwwfqifwwfw,f/ &GmcH
rde;f uav;csif;awmif *Gufaxmfukd remvdk rIpdrhEf dkiMf uwJhtxd/ t&D;av;
r,fwkwfuvnf; 'gudk odvkYd *Gufaxmfukd xrif;qkdifrSm tcsdefjynhf
xkdifa&mif;cdkif;w,f/ aumifav;awGqkd olYqkdifrSmyJ pm;w,f/ wcsKdUu
odro
f drfarGUarGUawG ygovdk wcsKdUuvnf; cyfaemufaemuf cyfajymifajymif
awGyg/ wcsKdUqkd tcsdefwkdwkdtwGif;rSm *GufaxmfeJY &if;ESD;rIawG&NyD; olwdkY
vdyfpmawG ay;vdkY urf;vkdY/
]awmolawG[m NrdKUolawGvdk yJrrsm;bl;/ dk;om;yGifhvif;w,f}
vdrkY sm; *Guaf xmfa&SUrSm ajrmufajym&if oabmawGrsm; usvY/kd bmyJajymajym
pD;yGm;vkyaf e&wmqkdawmh *GufaxmftaeeJYuvnf; vlwkdif;udk tqifajy
atmif aygif;wwfygw,f/
jcHKMunh&f if eHYomukef; &Gmav;[m udk,fusifvnf&mudk vkyfudkif
pm;aomufMu&if; wcsKUd qkd ododomom pD;yGm;a&;ajyvnfvmwm awGU&
w,f/ wjcm;rMunfheJY/ &Gmxdyfu qkdif;bkwfav;awmif yef;csDq&meJY
rGr;f rHjyifqifxm;vkdY oyfoyf&yf&yf cHhcHhnm;nm;eJY vlwikd ;f zwfvkYd vG,ful
aeNyDav/
3/
wpfaeY cifokdufwkdY ajr;tbGm; &efukefajymif;NyD; aeMur,fqkdwJh

owif;u eHYomuke;f &Gmom;awG&JU em;&if;udk jzwfdkufovm; atmufarh


&atmif jzpfukew
f ,f/ tm;vHk;u xdwfxw
d fysmysm jzpfvkdY/ wu,fqkdY
olwkdYtm;vHk; cifodkufudk rSDcdkNyD; vkyfpm;aeMu&wmudk;/ b,folurS
rajymif;apcsiMf ubl;/ vuf&Sd tqifajyaewJhb0udk rqHk;IH;csifMubl;av/
trsKd;rsKd; 0dkif;NyD; awmif;yefMuw,f/
cifodkufwkYd ajr;tbGm;taeeJYuvnf; [dkrSmaezdkY xkdifzdkY tm;vHk;
tqifoihfjzpfaeNyD/ qEtjyif;jyqHk;uawmh cifoku
d fOD;av; qkdygawmh/
emrnfBuD; olaX;wpfa,mufu cifoku
d af Mumihf pD;yGm;jzpfw,fqNkd yD; aus;Zl;
hJ aeeJY &efukerf mS ajruGuef t
JY rd u
f kd wrif0,fay;wm/ b0ay;ukokv
d f
qyfwt
aMumihf uHxl;whJ cifodkuv
f kd yg&rD&Sifwpfa,muftaeeJYvnf; toihfawmf
qHk;u &efukeyf v
J Ykd tm;vHk;u wnDwnGww
f nf; tMuHay;Muw,f/ wpfEpS f
avmuf pkaqmif;xm;wJah iGuvnf; cifoku
d v
f ufxJ enf;wm r[kwfbl;/
udkif;... rwwfEikd fawmh eHYomukef;&Gmom;awG vufavQmhvdkuf&
NyDaygh/ cifodkufwkdY &efukefajymif;oGm;NyD;wJhaemufrSm eHYomukef;&Gm[m
d fqdwfukd jzpfoGm;wm/ tvsif
kwfjcnf;ajymif;vJoGm;w,f/ wdwfww
d q
f w
uqkd uufqufoH wnHnHeJY ausmif;q&m udknKdjr vufzuf&nfqikd fav;
[m ckawmh 0g;uyfav;awGumvdkY ydwfxm;&wJh tajca&mufNyD/ AD'D,kd
jypufuawmh eHYomukef;rSm vlenf;vdkYqkdNyD; ZD;ukef;udk ajymif;oGm;ygav
a&m/ udkdk;rD;pufudkvnf; rdk;wGif; v,fxJa&wifzkdY tvdkuf&wmaMumihf
a&pkyfpufeJY zvS,fvdkufw,f/ t&D;av;r,fwkwfuawmh ajryJEkwf jyef
vkdufaeNyD/ vufzuf&nf raomuf&&if raeEkdifatmif pGJaewJh csufBuD;
f ,f
wpfa,muf NrdKUwufNyD; vufzuf&nfqkdifwpfqkid rf Sm pm;yGJxk;d 0ifvkyw
qkdwmyJ/ *Gufaxmfuawmh NrdKUu *sifrDeJY vkdufajy;w,fvdkY ajymoHMum;
w,f/
eHYomukef;rSm trSwfw&tjzpf usef&pfcJhwJh t&muawmh vli,f
wkdif;rSm&SdwJh *sif;abmif;bDav;awGyJaygh/
a'gif;aerif;
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 71? pufwifbmv? 1995

aus;Zl;wifvkdufwm em&Dr&,f... igav eifhaus;Zl;udk b,fvdk


qyf&rSef;awmif rodawmhygbl;/ igwif r[kwyf gbl;av/ a[m'D tpkef
oabFmBuD;ay:rSm vdkufygcGifh&wJh Zmwform;wkdif;vdkvdk eifhudk xkdif&Sdcdk;
csiaf vmufatmif aus;Zl;wifaeMuwmyg/ tjrJwrf; rl;aeNyD; vlwumudk
vkduf&daewwfwJh vljyuf OD;tkef;yGifhBuD;uawmif vlqkw
d m aysmf&mrae
awmf&mae&owJh orD;a&/ 'DNrdKUav;[m eifeJYawmfvkYd eifae&pfcJh&wmvdkY
qkq
Yd BYkd uD; ajymav&JU/ rif;om;BuD; bpdeaf usmaf &Tuawmh tl;tl;eJY udki;f ...
tck tl;u wpfrl;? wpfyJ? wpfrwf? wpfusyf tukefomoGm;NyD Asm;/
pvmuwnf;u wpfvrf;vHk; ig rsupf ad emufcJhorQ tckrS twk;d cs NyD;om
uefawmhvdkufcsifawmhwmyJw Jh/ oabFmay:udk yJt dw fawG? oum
&nfydkif;awG? ysOfcsyfawG? w'Hk;'Hk; w'def;'de;f wifoHawG? aps;a&mif;aps;0,f
atmf[pfac:xl;oHawG? ae&mvkoH? &efjzpfoHawG tm;vHk;udk azmufcGi;f NyD;
eifqakd eus oDcsi;f oHav; Mum;a,mifaerdw,f/ jrefrmjynf em&DawGursm;
tcsdefawG rSefEkdifygawmhrvm;wJh/ 'DoDcsif;udk tjrJqkdvGef;vkdY eifhudk em&D
rvkdY 0dkif;ac:cJhMuwm r[kwv
f m;/
a[m... oabFmpufEId;NyD; vIid ;f eJpY uf'PfaMumihf oabFmwpfpif;
vHk; wkefcgaew,f/ rMumcif c&D;wpfck p&awmhrSmygvm;qkdwJh tod
udk,fpDeJY oufjyif;awGawmif NydKifwlcsvku
d frw
d ,f xifyg&JUat/ a[m...

OMoqGJNyD; ukef;abmifysOfcsyfawGudk jzKwfaeNyD; &ifxJrSm epf0ifaewJh


ql;wpfacsmif;udk wjznf;jznf;qGJEkwfaeovdk jrnfhjrnfhaqG;aqG; emusif
ae&ygw,f at&,f/ 'DvkdeJY a[m'D a&pkefrSm igwkdYawG arsmygoGm;r,f/
eifuawmhav... tkd... igawG;&if; rsuf&nfawG usvmrdw,f/
]ol aeom;us&if aysmfoGm;rSmyg orD;&,f/ 'g[m 0rf;enf;p&m
r[kwfygbl;/ jzpfwwfwJh "rwmw&m;yg}
tysKdawmf tarpdefu azsmif;zsayr,fh igawmh idkqJ idkqJyg[m/
]eif[m rsuf&nfudk vG,v
f Gef;w,f/ rif;orD; vdkufrubJ
{,ifusL;awGcsnf; oD;oefYvufcHNyD; uaezkYd aumif;w,f}
eifhjypfwifpum;awGav igem;xJu rxGufygbl;/ iguawmh
&ifxJu tyludk rsuf&nftjzpfyJ xkwfypfwwfwmyg/ odrfhceJ wpfcsuf
jzpfoGm;NyD; oabFmOD;vSnhfoGm;NyD/ igwkdY... igwkdY pvmcJh&m vrf;twkdif;
jyefpkefawmhr,f/ em&Dra& ighpdwftawG;awGuawmh oabFmBuD;xuf
t&ifapmNyD; 'Dc&D;tpudk a&mufaeav&JU/
][Jhaumifr? ighudk ESdyfprf;? ig[m nnf;wkdY aus;Zl;&SifjzpfoGm;
NyD? tck ESdyfvdkufprf;}
aiGpuLawG txyfvkdufawG igha&SUrSm ypfcsNyD; jyHK;NzD;NzD; ajym
vmwJh eifhudk wtHhwMo igMunfhaewkef; ighar;aphcRef;cRef;uav;udk
udkifvIyf&if;...
]tcktcsdefupNyD; eifwkYd em&DrtaMumif;udk odaph&r,f/ aiGrSef
&if a&atmufwGif;wl; jrKyfxm;ayhap/ ighvufxJ a&muf&aphr,fa[h}
]aeprf;ygOD;at/ eifaygwJh udpt
omxm;NyD; 'DydkufqaH wGu...}
uwkefu,if ar;vkdufwJh ighpum;rqHk;cif...
]yGJawmh yGJrr&JU? tnmu vmiSm;wJhyGJ odawmfrlNyDvm;/ yGJpm;
awG tvkt,uf 0dkif;qG,faeMuwJhtxJu udk,fhZmwfuav; xnhfygap
awmhqkdNyD; ighr,f rsucf Hk;vIyfjy&? rsufpdvIyfjy&eJY tygqGJac:vm&w,f/
bkef;BuD;ysHyGJ rlwnfNyD;awmh tJ'De,frSm bk&m;yGJ ausmif;yGJawG vkyfrSmaygh
[m/ iSm;wJh vlBuD;awGu aumif;&if aumif;ovdk qkcsr,f? aiGqkdwm?
taMumif; r[kwfyg;bl;wJh/ ig;nudk av;odef;cGJeJY pmcsKyfvdkY Zmwfq&m

u ighudk rkefYzdk;ay;vdkufw,fav/ yGJiSm;wJh vlawGMunhf&wm 'gorm;


awGeJY wlyg&JU}
pum;xJrSm vufxdyfeJY vufcv,fxdyfyGwfNyD; vSnfhjyvdkufrS
aMomf... yGJeJY upm;0dkif;awG xnfhrSmudk;vdkY ig oabmaygufcJh&w,f/
eifuawmh eifhyHkpHtwkdif; rxDw&Dav/ 'gaMumifhvnf; cEmudk,f tcsKd;
tqpfvo
S avmuf rsuEf mS u NydKifvaS eNyD; &nf;pm;xnfvw
J w
GJ wfwJh eifu
h kd
em&DrvkdY em&DrvkdY emrnfajymif;ay;xm;Muwm/
]&nf;pm;qkdwm vufywfem&DawGvdkygyJ/ wpfrsKd;wnf; pGJpGJBuD;
ywfrxm;eJY[Jh/ Mum&if yHkk;d yHktBuD;awG jzpfoGm;wwfw,f/ tajymif;tvGJ
av;awGeJY qkad wmh aysmfp&mraumif;bl;vm;/ eif wpfckaocsmwmawmh
rSwx
f m;/ tcspfpum;awmh yHkprH sK;d pHk Mum;&r,f/ opmpum;vnf; aygif;pHk
yJ/ 'gayr,fh b,folYpum;rS r,HkaveJY/ b,fa,musmf ;opmurS rSefuef
wnfjrJzl;w,f r&Sdbl;/ em&Drsm; csKdU,Gif;csufrsKd;pHkeJY pufysufovdk olwdkY
uvnf; tazhaMumifh? tarhaMumihf? pD;yGm;a&;aMumihf? b0jcif;rwlwm
awGaMumifheJY anmifnKdyifpcef;u vrf;cGJoGm;Muwmcsnf;/ iguawmh
cspfvm; tif;? oGm;awmhr,faemf/ wmhwmyJ/ jrefrmjynfrSm em&DawGrsm;
tcsdefawG rSefEkdifygawmhrvm;? tJ'DoDcsif;om t&usux
f m;a[h}
eifhywf0ef;usifrSm uJh&JUar;aighoHawG vIdifaeayr,fh eif toGm;
tvmrysufbl;/ tjyHK;t&,f rysufbl;/ ]ajymMuygap[,f? udk,fiwf
aeawmh olwdkY qefwpfqkyf a&wpfcGuf wkdufwmr[kwfygbl;/ tvum;
em;anmif;w,f/ ighuG,f&mrSm ightwif;ajymwJh ol[m ighajcaxmufudk
&Sdckd;wmyJ}
tckvnf; Munhf? eifBudK;pm;vdkY 'DyGJuav;&wmudk rvdkwrm
pum;awGeJY 'Daumifru [dkus&if b,fvkdcsLvdkurf vJqkw
d m Munfhom
aeMuwdkY? Zmwfodumuawmh em&DrtwGuf Akef;Akef;usawmhrSmygwdkY a0zef
uJh&JUukefMuNyDav/ 'DyGJu av;ig;cGif ajcmufcGifudk u&if udk,hn
f aMu;
b,favmuf&r,f/ udk,fhrdom;pkawG xrif;tkd; b,fvdkpdkr,fqkdwm
rwGufbl;/ &SdcJhzl;wJh t&dyfrnf;eJY apwemudk vkdufzHk;uG,fypfzkdY BudK;pm;
aeMuwkef;/ 'gayr,fh eifuawmh rrIygbl;/ xHk;pHtwkdif; rJhjyHK;uav;

jyHK;NyD; ightwGuf eif pdwZjzpfraeeJY/ igu rwkefvIyfawmhbl;/ eif


odxm;zdkYu ig[m tqdkawmf jyZmwfrif;orD;? ig oDcsi;f qkdwm BudKuf&if
qkcsrSmyJ/ okyfaqmifwm ESpfouf&if qkcsrSmyJ/ tJ'v
D kd e,frSr[kwfbl;/
NrdKUay:yGJawGrSmvnf; ig qkcs&aewJhOpm/ at;av... oDcsif;qdkw,f
qkrd aS wmh Mumav; Asmygav;awmh xnf&h wmaygh/ vufuav; ajcuav;
enf; enf;vIy&f wmaygh/ tJ'gudk 0efwkdNyD; csLw,f csKdifw,fxif&ifvnf;
[m... ajym&wmudk usuo
f a& r&Sdygbl;/ em;xJ xm;raeeJY[m/ tJvdk
twGef;twkduf? tykwftcwfawG Mum;xJuyJ a[m'D ynmyGJcGifudk uzdkY
c&D;xGucf &hJ a&m qkyd gawmh/ [J.h .. tck igwkYd oGm;u&r,fNh rdKUu em&Dtqef;
av;awG aygavmufw,f r[kwfvm;/ rqDrqkdif ar;vmwJh eifhar;cGef;
udk a,mifvnfvnf igu tkd... eifl;aeovm;/ tck oGm;u&rSmu
pm;yGJwifem&Dawmh aygw,fqkdawmh &,fvdkufwm/ rsupf daygufawmif
ydwv
f krwwf/ NyD;awmhrS cyfwnfwnfuav;eJY igajymwJhem&Du opm
qkdwwfwJh em&D[Jh/ tEkynmudk jrwfEkd;ovkdvdkeJY rif;orD;udk oHa,mZOf
pum;ajymwwfwJh em&D/ yGJwpfyGJudk wpfvHk;yJywfNyD; aemufyGJul;wJhtcg
usawmh oHywfawG tvdkvdk avsmhoGm;NyD; oHa,mZOfawG oHacs;wufoGm;
wwfwJh em&Da[h/ uke;f ywfay:u &,fvkduw
f Jh xdktoHawG[m a&qefudk
usK;H ke;f ae&wJh oabFmpufou
H kd vTr;f vke;D yg;? eHab;u c&D;onfawGawmif
0dkif;MunfhukefMu&JU/ vl&Tifawmf OD;av; udkpuLuawmif pmzwfae&mu
vSr;f NyD; [dkaumifraemf? ighorD;awGudk twwfaumif; enf;aumif;awG
oifwef;ay;raeeJYvdkY vSrf;ajymawmh eifu eihv
f ufaumuf0wf jzLjzLav;
ay:u a&Ta&mifem&Dav;udk ajrmufjyNyD; [dkus&if 'g0,frvkdY OD;av;a&?
wkdifyifaeMuwmqkdawmh OD;av; udkpuLu at;[? ighvnf; wpfvHk;
aumif;avmuf &Smay;MuygOD;vdkY pum;tptqHk; rodbJ 0ifajymawmh
&,fMu&jyefa&m/
vIdi;f oH pufoHawGuvnf; qlvdkY nHvdkYygh/
vufckyfoHawG MobmoHawG qlnHaew,f/ eifhoDcsif;qkdu@
uvnf; aumif;w,fav/ rqkdcifrSm eifajymjyrdwfqufaewhJ pum;oH
uav;udku pGJrufp&mav;/ rdwfuyftvS? udk,fae[efxm;tvS? t&nf

taoG;? tvSawGeJY aygif;pyfvkduaf wmh em&Dr&JU njzpfoGm;awmhrSm aocsm


w,f/ yGJcif;udk 0ef;&Hxm;wJh avmif;upm;0kdif;aygif;pHku atmfoH [pfoH
awGuvnf; yGJcif;xJudk wdk;acGU0ifvmwwfao;&JU/ rSwfrSwf&& igwkdY
Zmwfaxmif q&mBuD; rl;rl;eJY aiGav;aomif;eD;yg; EkdifvmwJh aeYav/
wkdYwpfZmwfvHk;uvnf; 0rf;awGomvdkY? aysmfvdkY a`ErysufwJholqkdvkdY
OD;av; udkpuLBuD;yJ/ oluawmh r&,frjyHK;rsufESmBuD;eJY tif;... &vm
wmav; taumif;rrSwfeJY/ udk,fhtdwfaxmifxJ b,favmuf&SdovJqkdwm
tvnfvmNyD; MunfhwmAsvkdY ajymwmudk Zmwfq&m&JU vl,HkawGu pdwq
f ;kd
csifMuao;w,f/ OD;av;udktkef;yGifhuawmh olYxHk;pHtwdkif; rsufaxmifheD
f ht
J aumif/
BuD;eJY puLudk pdwrf qk;d eJ/Y 'Daumifu avmif;upm;eJY b0ysuw
NyD;atmif apmifhMunhfMuOD;/ at;... tkef;yGifhwkdYuawmh EkdifvmwJh rkefYzdk;
vnf; r,lbl;/ IH;wJhtcgvnf; naMu;udkawmh ig;jym;rS ravQmhEkdifbl;/
jywfjywfyJ/ 'g rl;aewkef; pum;ajymxm;wmvdkY atmfBuD;[pfus,f ajym
aeav&JU/
][Jhaumifr? igawmh em&DwpfvHk; awGUxm;NyDath} jyZmwftNyD;
ESpyf g;twGuf t0wftpm;awGvnf; rdwu
f yfjyefjyifaecsed rf mS &,fow
H pf0uf
eJY ajymvmwJh nnf;udk jyHK;NyD; Munfh&if;...
]b,frSmvJ... b,fuwJhvJ}
nnf;uawmh rxDw&D rJhjyHK;av;eJY ycHk;wGefYjyNyD;...
]'Dem&DrsKd;u pufodyfrrSefwwfbl;ath/ a[mifaumif em&DrsKd;/
f ufomG ;wm upm;orm;qkdwm
upm;0dki;f u Ekid v
f mvdkY ighukd qkcs&if; rdwq
tck o&zlaqmif;ayr,fh awmfMum olawmif;pm;jzpfoGm;wwfwmrsK;d ? yHkrSef
tdwfaxmifr[kwb
f l;/ 'gaMumihf ig cyfrSefrSeyf J qufqHvTwfvkduf w,f/
tajctae apmifhMunfh&OD;r,fav}
nnf;a0zefwm rSefvdkufwm em&Dr&,f? upm;orm;qkdwm tck
o&zlaqmif;ayr,fh awmfMum olawmif;pm; jzpfoGm;wwfwmrsKd;wJh [kwf
wmaygh/ 'kwd,nupNyD; Zmwfq&mBuD; IH;vdkufwJh tIH; cGufcGufudk
vefyga&mvm;/ q&mtxdemawmh wynfhawGu ESmwif; tk;d t&if;avmuf
&wJh naMu;awGeJY oGm;upm;? Ekdicf P IH;awmh xm0&/ a&Taygif? aiGacs;

yGJaMu;awGyg tvGJoHk;pm;jyK 'Dvked JY yGJcGifwpfcGif naMu;r&Sif;Edkif? aemuf


wpfciG f xyful;? xyf;HI tJ'rD mS wjznf;jznf; jyHK;vmwmu OD;av;udkpuL
yJ ]udkif;Asm... b,fES,fh&Sdp? {nfhonfudk ae&may;awmh acG;u wuf
qif;tdyf&udef; qkdufNyD r[kwfvm;/ 'gaMumifh cPtvnfvmwmygvdkY
ajym&ufeJY}
b,folrS rwHkYjyef&JMubl;/ tb pdefausmfa&Tu qkd&if ]t*Fvdyf
acwf upm;0dki;f yGaJ wGuwnf;u ig rif;om; uvmwmyguGm/ b,fobif
onfrS b0uRwfatmif Ekdifw,f rMum;zl;cJhygbl;/ zGwfjzpfzkdYom eD;pyf
wmyg}
OD;av;udktkef;yGifhuawmh...
]rD;avmifwmu a&mif;pm;p&m ajruGuu
f seOf ;D r,f/ avmif;upm;
qkw
d mu tJ'DajruGuyf g? 0g;pm;ypfwmAsKUd / aiGarsm aiGeJYvku
d f? aiGeJY vdkuf Hk
rubl;/ tck zdk;wGrfwD;eJYyg vdkufukefNyD}
vufcHxm;wJh yGJcGifawG ukefoGm;NyD/ yGJaMu;awGuvnf; tzGJUudk
r&Sif;EkdifbJ ukefoGm;NyD/ Zmwfypnf;? wD;0dkif; rD;cGifawGvnf; upm;0dkif;
'dkifawGqDrSm ukefoGm;NyD/ Zmwfaxmifq&mBuD;uawmh aemufyGJwpfyGJ
uay;Muyg? tJ'DcGifrSm ol tukev
f Hk; ajyvnfatmif &Sif;ay;yghr,fvkdY
tpnf;ta0;ac:NyD; vufrw
S x
f ;kd w,f/ tJ'yD cJG iG q
f w
dk m q,fih g;&ufavmuf
em;NyD;rS u&r,fyh /JG a&mufaewmvnf; oHk;vausmfcJNh yD/ Zmwform; vuf
xJrSmvnf; pm;vkduf aomufvkdu?f upm;vdkufeJY aiGr&Sd/ tJ'DNrdKUav;u
ZmwfHktBkd uD;xJrmS uke;f acgifacgif aomifwifoGm;NyD/ em;wJh&ufrmS csupf m;
p&m qefzkd;awmif ewd/
'gawG eif tjynfhtpHk odrSmr[kwaf wmhbl;av/ eifu em&D
topfuav;wpfvHk; &oGm;NyDudk;/
]igav ighb0rSm a,musfm;wpfa,mufudk tm;udk;wBuD; cspfcJh
zl;w,f odvm;/ olYtwGuf tdrfu oabmrwlwJhMum;u b0ygyHkNyD;
vufxyfcJhwm/ igvnf; tNidrhfrif;orD;b0u &mxl;usNyD; AvmZmwfxJ
a&mufvmcJhwmyJ/ aemufwjznf;jznf;eJY a&Tudk,fawmfu cGmrSef;rod cGm
awmfrl&m olu ighatmifjrifausmfMum;rIudk jrwfEkd;wefzdk;xm;wmudk;/

ighukd AmvZmwfrif;orD;tjzpf vlykt


H v,f xkwrf jy&Jwt
hJ csed rf mS olaY rwm?
apwemqkdwJh OpmawGu bmt&ma&mufawmhrSmvJ/ iguvnf; xdyfcsrS
"m;jyrSe;f odwm[J/h 'geJY vlrsm;rsm;rodcif uGmay;vku
d yf gw,f/ tJ'aD emuf
rSmawmh ig tcspq
f kdwmudk ,HkMunfudk;pm;wJh pdw"f mwfawG ukefoGm;a&m/
wu,fawmh a,musfm;qdkwJh ow0gawG[m cspfaezdkYyJaumif;wm/ ,lzdkY
awmh rpOf;pm;eJY? trdwdkY tdyf&mxJrSm vlIyaf ewmyJ tzwfwifwmrsKd;}
eihftawG;eJYeifawmh rSefrSmaygh[,f/ 'gayr,fh eifhvkyf&yfBuD;udk
eHab;u Munfh&wm tE&m,fBuD;vGef;vSw,f/ tckyJMunfhfawmh vkyif ef;
&Sif tusiyfh suw
f mudak wmh rajym&JMubl;/ a&Ta&mifpyl guyfuav;eJY vSpcf eJ
vSpcf eJ aysmufvkduf ay:vmvdkuf eifhudk 0dkif;NyD; vufnKd;xdk; ar;aighae
MuNyD/ oluawmh tBudKufwkd;aewmayghwkdY? 'DvdkaecsifvdkY 'DyGJudk ol
&SmvmwmavwkY?d tk.d .. rvdkwrmpum;awG em;eJYrqHhawmhygbl;/ ajymr,fh
om ajymaeMuwm olwkdYtm;vHk; pm;zdkYqef? qDeJY aps;zdk;awGudk eifu
eifeh m&Dav;qDu enf;trsK;d rsKd;eJY BudK;yrf;zefw;D ay;aewmvnf; olwYt
kd od/
igwkdY Zmwfq&mBuD;eJY wynhaf wGu tI;H orm;wkdY xHk;pHtwkdi;f upm;0dki;f
&Sd&mu jyefrS rvmMuawmhwm/
]rylMueJYaemf? naMu;om &Si;f ray;Ekdifwm/ udk,fhvlawG riwf
atmifawmh MuH&zef&rSm/ udk,fhyGJqkdawmh udk,fhwm0efyJav/ aemufqHk;
udk,fhNrdKUudk,f jyefEkdifatmifxd zefwD;&rSmyJ}
'DvkdeJY rkd;NzdKifNzdKif&ufawGudk a&mufrSef;rod a&mufvmcJhw,f/
avmif;upm;EGHrSm pkef;pkef;jrKyfepfwJh b0a&mufaewJh wkdYZmwfaxmifq&m
BuD; tjzpfuvnf; &ifemp&m/ avmif;upm;'dkif uefxdkufqDudkawmif
ypnf;awGtm;vHk; a&mif;vdku&f wJhb0/ wD;0dkif;orm;wcsKdUvnf; jyefoGm;
MuNyD/ igwkdY rjyefEkdifao;wJh vlpkuom cg;jywftNidrfhyGJuav; uvdkuf?
tqkduav; vkdufvkduef JY toufqufae&wkef;? aemufu&r,fh yGJcGifudk
arQmfvifhaewkef; jAKef;qkd upm;0dkif; trdefYray;awmhbl/ oufqkdif&mu
wm;jrpfzrf;qD;vdkufawmh eifhem&D (,m,D)av;vnf; ygoGm;a&m/
]cufwmyJ? ighvuf0wfvufpm;awGu q&mBuD; ,laygifxm;wm
qkad wmh [dkyaGJ &G;ay;Ek;d ? 'DyaJG &G;ay;Ek;d eJY &ufawGvnf; anmif;aeNyD/ NyD;awmh

eifhrkdY ig ajym&OD;r,f} wdk;wdk;uav; uyfajymvkdufayr,fh ighem;xJrSm


AHk;cGJvkdufovdkyJ/ ig &ifawGwkef ajcawGvufawG wkefeJY jzpfoGm;NyD/
]eif tJ'g b,fvdkvkyfrvJ 'kuygyJ}
]t&yfvufonfwpfa,mufavmuf &Sm&rSmaygh/ 'Dtwkdif;awmh
jyefvdkY rjzpfbl;/ [dkrSmvnf; igu pay:,lNyD;om;}
]'kuyJ em&Dr&,f/ tzGJUurS aomifwifaewJhtxJ}
][Jh rylygeJ/Y eifwu
Ydk kd jyefyYEkd ikd af tmifBudK;pm;aewmyg/ ighupd o
m}
OD;aqmifacgif;&Guf tusiyhf suw
f m aemufvu
kd if ,fom; qkw
d mu
bmom;xkxm;wmrkYd cHEkid rf mS vJ/ avmif;upm;0dki;f Z,m;uGux
f JrSm aiGawG
pnf;pdrfawGwif IH;&wm r[kwfbl;/ tusihfpdkufawG? tEkynmodum
awGyg &if;pm;jyefr&pwrf; pkef;pkef;jrKyfIH;&NyDav/ jrpfusOf;a&pD;xJrSm
tvdkuo
f ifh arsmyg&if; cufcufcJcJ qefwufvmaewJh armfawmfuav;
wpfpif;udk jrif&awmh b0wpfck &Sio
f efrt
I wGuf toufvk&if; ke;f uefae&
&SmwJh eifh&JU onf;xdwf&ifzdk aeY&ufawGukd igjrifa,mifaerdw,f/ 0gazsmh
azsmh tom;ta&? ruRrf;rusif t&yfvufonf&JU trSm;aMumihf aoG;tm;
awG wpfpxufwpfp qkw,
f lvm&if; jynfhazmif;pdktd eifhtvSawG[m
a&pdk0wfudk npfcsvdkufovdk nKd;csKH;EGrf;a&mf rsufESmav;eJY ighvufudk
ua,mifu&rf; qkyu
f kid &f if; ryDro 0l;0l;0g;0g;awG eif atmf[pfaecJw
h m/
uRrf;usifwJh q&m0ef a&mufvmcsdefusawmh...
]aoG;vGefaewJhtcsdefrSm iSufzsm;ydk;0ifoGm;wmyg/ udk,fcHtm;u
enf;aeawmh...}
pum;udk &yfNyD; vlemudk awGawGpdkuf tuJcwfaewJh q&m0ef
rsuEf mS udk Munfv
h u
kd u
f wnf;u eift
h em*wf vHk;0tusn;f wefomG ;NyDqw
kd m
igwkdY odvkduf&w,f}
]rupm;MuygeJ?Y rupm;eJ?Y rEkid af wmhbl;/ jyefr,f/ tm;vHk;jyefMu
r,f/ oabFmBuD;aeygOD;? rEkdifawmhbl;/ ighudk u,fMuyg? eifwkYdeJYtwl
igjyefr,f? ighem&D em&Dav;... oabFmBuD; aeygOD;}
atmfoH? [pfoH? tkef;tuef tidkta<u;awGMum;rSm eif...eif
tm;vHk;udk pGefYcGmoGm;cJhNyD/ eif&Smay;cJhwJh qefawG? qDawG igwkdY rsKdvdkY

usEkdifygawmhrvm; em&Dr&,f/ eifav igwdkYtm;vHk;udk tEkdifeJYydkif;oGm;cJh


wmyg/ tm;vHk; eif&h UJ tavmif;uav;udk jyifNyD; psmyetwGuf pDpOfwkdiyf if
aeMuckduf Zmwfq&mBuD; t&ufcdk;a0aewJh rsufESmeJY a&mufvmw,f/
olY&JU aemufrSmvnf; {nhfonfoHk;a,muf ygvmw,f/ Zmwfq&mrsufESm
ay:u acR;awGokwf&if;...
]uJ... aowJhvlvnf; aooGm;NyD/ 'Dawmh a[m'Dq&mawGu
em&Dr&JU psmyeudk uefxdkufqJcG siw
f ,fw/hJ rif;wkYo
d w
d Jhtwdki;f yJ/ ema&;u
vGJ&if upm;trdeu
fY r&awmhbl;av/ tJ'g olaY emufqHk;c&D;vnf; vSoGm;
atmif olwdkYvnf; tusKd;&So
d Gm;atmif ndMu&atmifuGm}
H ku
d Mf uw,f/ ig;&uf
Zmwfwm0ef&dS yk*K v
d af wG pnf;a0;NyD; vufcv
eJY &ufvnfqGrf; auR;r,fh ukefusp&dwfxd oHk;aomif;&owJh/ em&Dr&,f
eif[m aowmawmif aomif;ausmfwefaewkef;ygvm;/ aiGay;aiG,l vkyf
awmh Zmwfq&mu...
]'g qGrf;auR;p&dwf ig;axmifa&mh? usefwJh a[m'DESpfaomif;
ig;axmifu ightIH;av; jyefq,fzdkY}
]ay;prf;}
OD;av;udktkef;yGifh ydkufqHtxyfvdkufudk qGJvkNyD; idkoHygBuD;eJY
rsuf&nfydk;ydk;aygufayguf us&if;...
]rEav;jyefa&mufrS olYrdbawGudk cifAsm; jyefqyf? 'g... 'g
usKyfwkdYZmwftzGJU tjyefp&dwf}
toufukd wefaMu;jzwfNyD; wkZYd mwfukd p&dwaf y;cJw
h hJ em&Dr&,f/
eif odyfuwdwnfwmyJ/ igwkdYawG udk,fhZmwdajrudk 0rf;enf;pGm
jyefa&mufMu&awmhr,f/ qlnHaewJh oabFmpufoHawGMum;rSm iguawmh
eifhtoH pl;pl;uav;udk Mum;ae&wkef;/
]rupm;eJY rEkdifbl;? tm;vHk;jyefMur,f/ oabFmBuD; aeygOD;...
rupm;MueJY... oabFmBuD;... a&...}
cspfp&m
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 71? pufwifbmv? 1995

1/
*sif;abmif;bDwpfxnf 0wfNyD; tkwfa&uefay: xdkifum tkwf
a&uefxJu a&Tig;rsm;pGmudk apmifhMunfhppfaq;&onft
h vkyfudk uRefawmf
oabmusyg\/ udk,fwdkifpdwful;,OfvdkYvnf; aumif;NyD; ydkufqHvnf;
&onfhtvkyrf dkY a&Tig;arG;NyD; om;azmufa&mif;&wm aysmfp&maumif;yg
onf/
uRefawmfonf 1988 ckESpf aemufydkif;wGif rEav;NrdKU? 84
vrf;ESifh 33 vrf;axmifhu vlxkpmtkyf ta&mif;qdkifav;odkY ra&mufjyef
awmhyg/ vlxkpmtkyfqdkifuav;\a&SUrSm Am'Hyif pdrf;pdrf;0dkif;0dkif;av;
&Sdygonf/ xdkAm'Hyifuav; &Sdjcif;aMumifhyif naecif;awGrSm rGef;vGJydkif;
awGrSm uRefawmfwdkYwpfawG t&dyf&&SdcJhMuzl;ygonf/ pmayorm;b0jzifh
urmavmuudk uRefawmfwdkY &ifqdkif&mrSm b0taetxm; NydKuGJzG,f&m
tufaMumif;rsm;? vlrIa&;? pD;yGm;a&; rvHkNcHKrItay:rSm kww
f &uf xdk;ESuf
ukwjf cpfcv
H ku
d &f aom aoG;pdr;f &Si&f iS f 'Pf&mrsm;vnf; &&Sv
d mwwfygonf/
odkYaomf xdk'Pf&m'Pfcsufrsm;? aoG;pdrf;&Sif&Sirf sm;? tufaMumif;rsm;onf
Am'Hyifav;atmufodkY a&mufaomtcgwGif aoG;wdwfaq;rsm;? tm;aq;
bmyvufrsm;? aq;0g;ukoolrsm;ESifh tvdktavsmuf awGU&wwfygonf/
]'DurmajrrSm igwdkYwpfawG wnf&SdaeMuonf/ igwdkYwpfawGrSm tiftm;

rsm; &Sdonf/ igwdkYonf aq;0g;ukocH,lzdkY r[kwfbJ igwdkYu tNrJ


usef;rmaeNyD; igwdkYu wjcm;vlrsm;udk aq;0g;ukoay;&rnf} xdk tawG;
tac:rsm; uRefawmf &&SdcJhygonf/ Am'HyifatmufrS uRefawmhfrdwfaqGrsm;
Eifh 0dkif;zGJUpum;ajym&aomtcg jzpfygonf/ pdwf"mwfrsm;vnf; topf
wpfzef vef;qwfEkysKv
d k/Yd tJ'DAm'Hyifav;atmufrmS udknKd &Srd nf/ ydkipf kd;a0
&Srd nf/ udkajy &Srd nf/ udkoku
d f &Srd nf/ q&m 0if;pnfol &Srd nf/ udknKd xGe;f vl
&Srd nf/ uRefawmfwdkY trSefwu,f aysmfp&m aumif;cJhMuygonf/
1988 aemufydkif;rSmawmh b0vrf;aMumif;udk,fpD[m wpfrsKd;
wpfzHk ajymif;vJvdkY vmcJhMuonf/ oli,fcsif;wpfa,mufu ukrPD\
refae*sm jzpfaeonf/ rdwfaqGwpfa,mufu EdkifiHjcm; a&mufoGm;NyD;
tjcm;rdwfaqGwpfOD;u b,fa&mufvkdY a&mufaerSe;f uRefawmf rodcJhyg
acs/ oli,fcsi;f wpfa,mufu at;*sifh,lum tDvufxa&mepfypn;f awG
a&mif;aeonf/
2/
uRefawmfhbufuawmh &Sif;yg;onf/ uRefawmfhNcHxJrSm wpfay
omom tjrifh&Sdonfhtkwfa&uefawG wef;pDNyD; wnfaqmufc\
hJ / tJ'w
D ke;f
u tkwfaps;uvnf; rBuD;jrifhvSacs/ aemufNyD; r,fZ,fwef;eHab;rSm
tkwzf kBd uD;awG rsm;BuD; &Sdygonf/ OD;ynmuawmh tkwzf kad wGu tyl"mwf
awG[m? tkwfzkad wGu rD;cdk;awG[m pdr;f arSmifwhJ r,fZ,fyifawG&JU tvSukd
zsufqD;ypfrSmvm; pdk;&drfonf/ rnfodkYyifjzpfap tkwfzdkrsm; atmifjrifpGm
wnf&SdcJhyg\/ uRefawmf vSnf;iSm;um tkwfcJrsm; 0,fygonf/
uReaf wmf a&Tig;uefawG wnfaqmufaecsed w
f iG f vltcsKUd vmMunfh
Muygonf/
]bmvkyfrvdkYvJ? a&csKd;uefawG wnfNyD; a&a&mif;awmhrSmvm;}
vlYobm0twdkif; pyfpkMuygonf/
]r[kwfygbl;...ig;arG;rvdkY}
]ig;[kwfvm;? arG;jrLa&;ig;ayghaemf/ 0vmAD;,m;awGvm;?
aumi;fw,f? aumif;w,f/ aemuf ig;0,f&if 'Dvm0,fr,f? vwfvwf
qwfqwf pm;&wmayghaemf}

]tdk...r[kwfwm uRefawmfu a&Tig;arG;r,fhOpm}


olwdkYawGu wtHhwMo tvefYwMum;jzpfvdkY/
]a&Tig; [kwfvm;? a&Tig;/ aeygOD; a&Tig;u bmvkyfzdkY&mwkH;}
]&GufvSyef;yifav;awG pdkufovdkaygh/ *rkef;yifawG? tif'dkeD;&Sm;
wkwfpum;yef;yifawG? bGefZdki;f awG? uufwyfpf ac:wJh &Sm;apmif;yifyk
av;awG tvSpdkufovdkaygh/ vlawG[m a&Tig;udk tvSarG;Mu? tvSMunfh
Mur,f/ uRefawmfwdkY aexdkifwJh urmrSm ppfr&SdzdkY? Nidrf;csrf;zdkY? vSyzdkY/
tJ'DtwGuf uRefawmfu a&Tig;awG arG;jrLxkwv
f kyfa&mif;csoGm;rSmav}
]aMomf...wjcm;[meJYaMumifvdkY tm;r&vdkY a&Tig;awGeJY aMumif
OD;rSmayghaemf}
uRefawmf bmrQ rwwfEdkifyg/
uRefawmfuawmh bmrsm;wwfEdkifygOD;rnfenf;/ urmBuD;udk
Nidrf;csrf;vdkolwpfa,muftay:rSm pGyfpGJcsifovdk pGyfpGJMuygapawmh/
3/
tkwfuefrsm; wnfaqmufNyD;cJhygNyD/ uRefawmfhvufxJrSm a&Tig;
arG;jrLenf;pmtkyfuav;vnf; wGefYaMuaeygNyD/
uRefawmfonf rEav;NrdKU? 33 vrf;odkY ra&mufjzpfawmhbJ 35
vrf;eHab;u rSefuefawGESifh a&Tig;ta&mif;qdkifrsm;odkYom cyfpdyfpdyf
a&mufjzpfygawmh\/ uRefawmf a&mufzl;csiw
f mu a&Tig; arG;jrLa&;NcHrsm;
odkY jzpfyg\/ rEav;NrdKUrSm tkwfueftBuD; tBuD;BuD;awGESifh a&Tig;awG
tBuD;tus,farG;w,f? om;azmufw,fqdkwm uRefawmf odxm;ygonf/
tJ'Dowif;tcsuftvuf &xm;ayrnfh tJ'Dae&mudk uRefawmfpHkprf;vdkY
r&ao;acs/ wpfqifh,la&mif;onfh 35 vrf;wpf0dkufodkYom a&mufae\/
a&Tig;ta&mif;qdkifrsm;u a&Tig;arG;jrLonfh yif&if;ae&mrsm;odkY
Tefjyonfhtavhtx r&Sdygacs/
]'Da&Tig;awG trsm;BuD;&atmif b,fu 0,fwmvJ}
uRefawmfu ar;Munfhygonf/ pum;a&mazma&m vkyf&if;
ar;Munfhjcif;jzpfygonf/
]'Da&Tig;awGvm;? udk,fwdkY wpfywfwpfcg &efukef oGm;0,fwm

ayghuG}
trsKd;om;BuD;u ajymonf/
]uRefawmfwdkYu tdrfaemufaz;rSm opfom;uefawG &Sdw,fav/
opfom;awGeJY uefcyfedrfherd fhvkyNf yD; yvwfpwpfawGcif; dkux
f m;wmaygh/
a& vHk;0r,dkbl;/ wpfckawmh &Sw
d ,f/ tJ'Dyvwfpwpf opfom;uefudk
ae&dyw
f Jhae&mrSm xm;&w,f odvm;/ opfyif&dyfrSmayghav/ reufaeav;
awmh &rS aumif;wmaygh/ uRefrwdkY a&Tig;om;azmuf&mrSm aea&mifjcnf
EkEkawmh vdktyfwmaygh&Sif}
trsKd;orD;u pum;tajymtqdk acsmarGUonf/
]tJ'aD &Tig;om;azmufwmav;udk uRefawmf cPwpfjzKwf MunfhvkYd
&rvm;cifAsm;}
a&Tig;a&mif;onfh trsKd;orD;u NyHK;ygonf/
]uRefrwdkY a&Tig;om;OawGu arSmfuav;awGrSm uyfaewm tJ'D
Ouav;awGu vlpdr;f 0ifvm&if a&Tig;uav;awG raygufawmhbl;}
uRefawmf olwkYx
d HrS a&Tig;tenf;i,fEiS hf a&*rke;f yifav; wpfyif
0,fcJhygonf/ a&*rkef;yifav;awGu rSefa&uefxJrSm csxm;vQif tvGef
vSyygonf/
rnfodkYyifjzpfap? uRefawmfonf rEav;NrdKU&Sd qdkufum;q&m
awmfawmfrsm;rsm;udk vufzuf&nfwku
d Nf yD; a&Tig;NcH wnfae&mudk ar;jref;
cJyh gonf/ qdkufum;q&m awmfawmfrsm;rsm;ESihf awGUqHk vufzuf&nfwku
d f
NyD;aemuf aemufydwfqHk;rS awGUcJh&aom vli,fqdkufum;q&mav;\ ydkY
aqmifrIaMumifh rEav;taemufydkif; xif;0if;&yfrS a&Tig;arG;jrLa&; NcHBuD;
wpfNcHokYd uRefawmf a&muf&SdcJh&ygonf/ tJ'DNcH\ t0if0rSm av;cef;
tdrfavmuf us,fNyD; uRefawmfhwpf&yfavmuf&o
Sd nfh tkwu
f efBuD;xJrSm
a&arSmfawGa&m? aA'gawGa&m? a&Tig;awGa&m a&ul;aeMuygonf/ wdkuf
aemufaz;rSm a&Tig;uefawGuvnf; rGpmBuJaewmyJ? rSefuefawGuvnf;
trsm;BuD;yJ/
Lion Head ac: jcaoFhacgif;ig;awG? bmomtdkif;awG? bvuf
armfvDawG? tvufrdk;awG? tdef*s,fawG? 'pfpuwfawG? atmfpumawG?

qdkaw;awG? *RKdif;awG? ig;Muif;a&T0gawG? zm;jyKwfvdkvdk vHk;vHk;0dkif;0dkif;


a&Tig;awG? tdk... pHkvdkYygyJAsm/
]uRefawmfu a[m'Dwdkufudk a&Tig;arG;NyD; aqmufcJhwmAs}
olYESpfxyfwdkufBuD;udk MunfhNyD; uRefawmf tm;usoGm;cJhonf/
uRefawmf a&Tig;arG;NyD; armfawmfqdkifu,f 0,fpD;&rnf/
uRefawmfonf olYqD rMumcP a&mufcJhum vufawGUa&Tig;
arG;enf;udk vufzuf&nfaomuf&if; olx
Y rH S oifMum;cJ&h ygonf/ tckawmh
uRefawmfu a&Tig;udk txD;trvnf; cGJwwfygNyD/ rdwfvdkufcdkif;wwfyg
NyD/ om;azmufNyD; aygufvmwJh a&Tig; &maxmifudk a&wDav;awG yvdwf
"m;ESihf awmufawmufpif;auR;um a&Tig; wpfvom;t&G,fa&mufawmh
rEav;NrdKU? 35 vrf;rSm azmufonfay;wwfygNyD/
4/
wpfaeYrSmawmh uRefawmfonf 35 vrf;rSm a&Tig;tpm a&wD
oGm;0,f&if; 33 vrf;odkY 0ifjzpfygonf/ uRefawmfholi,fcsif;uvnf;
a&Tig;qdkio
f kYd vdkuv
f mum a&Tig;udk pdw0f ifpm;oGm;NyD; a&Tig;av; ig;aumif
0,foGm;ygonf/ uRefawmfholi,fcsif;wdkYwku
d f tay:xyf vomaqmifrSm
rSefuefuav;ESihf atmufqD*sif ay;oGif;um a&Tig;av; ig;aumifudk
arG;xm;ygonf/ tif'dkeD;&Sm; wkwpf um;yifawG&UJ tMum;rSm a&Tig;rSeu
f ef
av;u vSyaeygonf/ uRefawmf olESifhtwl vomaqmifay: vdkufNyD;
tif'dkeD;&Sm; wkwfpum;yef;yGifh teDrsm;udk MunfhcGifh&cJhygonf/
aemufwpfBudrf uRefawmf tJ'D 33 vrf;a&mufawmh uRefawmfh
oli,fcsi;f u c&D;wpfckokYd acwxu
G o
f Gm;ygonf/ ol&Y UJ om; atmifbmav
u a&Tig;av;awGudk qufvufxde;f odrf; arG;jrLxm;onf/
atmifbmav&JUbGm;bGm;u]a&Tig;av;awGudk Munfhay;ygOD;uG,f/ vdktyfwmav;awG
jyifqifp&mav;awGvnf; atmifbmavudk ajymjyay;ygOD;/ a&Tig;av;awG
toufSL r0bl;uG,fh? a&aum b,fES&ufrSm wpfcg vJ&wmvJ/ vmyg
uG,f? tay:vomaqmifay: wufMunfhygOD;}
tJvdkESifh atmifbmav&,f? atmifbmav&JU bGm;bGm;&,f?

uRefawmf&,f vomaqmifay:wufNyD; a&Tig; MunfhMujyefygonf/


uRefawmfuawmh tay:a&mufwdkif; pOfhtifwHktBuD;BuD;awGESifh pdkufxm;
aom yifpnfwkwcf kid Nf yD; tcuftvuf a0qmaom tyGiehf eD &D &J rJ sm; yGiahf om
tif'dkeD;&Sm; wkwfpum;yifrsm;udkom wpdrfhpdrfh MunfhaewwfwmygyJ/
a&Tig;av;awGudk xm;yHkxm;enf;? tpmudk cPcP rauR;bJ
reufapmapm wpfcg? nae wpfcgom enf;enf;pD auR;oifhaMumif;
ajymjyygonf/
]a&wDawmh taru rauR;apcsifygbl;uG,f/ olrsm; touf
rowfcsifygbl;/ i&Judk aMumufygw,f}
]&ygw,f tar? auGumtkwfauR;vnf; &wmygyJ/ *sKHeJY
MuufOeJY a&me,fNyD; tvHk;av;awG vHk;NyD; tajcmufcaH uR;vnf; &wmygyJ
tar}
uRefawmfwdkY vomaqmifay:u twlwlqif;vmcJhMuygonf/
5/
uRefawmfonf aemufxyf wpfvcefY Mumaomtcg a&Tig; tpm
0,fwmoGm;&if; atmifbmavESihf atmifbmavwdkY\ bGm;bGm;xH a&muf
cJyh gonf/ atmifbmav arG;xm;onfh a&Tig;awG\ use;f rma&; tajctae
odvdk jzpfygonf/ olYtaz c&D;oGm;aeqJ uav;\ a&Tig;av;awGudk
uRefawmf apmifha&Smufay;&rnf/
atmifbmavudk rawGU&/ atmifbmav\ bGm;bGm;ESifhyJ awGU&
ygonf/
]tar? atmifbmav&JU a&Tig;av;awG usef;rma&; tajctae
aumif;&JUvm;/ a&Tig;awG bmvdktyfaeovJ od&atmif vomaqmifay:
uRefawmf wufMunfhay;r,fav}
atmifbmav\bGm;bGm;u NyHK;ygonf/
xdktNyHK;rsm;onf tMuifemw&m;vnf; &Sd? arwmw&m;vnf;
&S?d aemufNyD; av;eufrIvnf; &Sdum t"dym,fawGvnf; &Sdaeonf[k
uRefawmf cHpm;&ygonf/
f ef
]om;&,f tarhajr;uav; atmifbmavu a&Tig;awGukd rSeu

usO;f usO;f av;xJrSm xm;&wm taetxdkif qif;&J&mS ygw,f? oem;ygw,f


bGm;bGm;&,fvdkY vmajymw,fuG,fh/ tJ'geJY tara&m atmifbmava&m
a&Tig;av;awGudk uRwfuRwftdwfwpfvHk;xJ xnfhvdkY um;q&mudk um;
armif;ydkYcdkif;NyD; {&m0wDjrpfxJudk vTwfvdkufMuNyDuG,fh om;&JU}
{&m0wDjrpfxJrSmvnf; opfyifopfcufawG &Syd gonf/ a&Tig;rsm;
rSm ab;uif;&m cdkvIHwwfMuygonf/ olww
kYd pfawG wpfae&m&mudk oGm;NyD;
touf&Sifatmif aexdkiMf urnf[k uRefawmf ,HkMunfygonf/
xdkaeYu uRefawmfonf vomaqmiftay:xyfodkY rwufcJh&
tif'dkeD;&Sm; wkwpf um;yef;yGifh&J&Jrsm;udk awGUqHkcGifh r&cJhyg/
armifudkudk ?tr&yl?
a&TtjrKawkyfpHkr*Zif;?
trSwf 72^73 ? atmufwdkbm^Edk0ifbmv? 1995

Operasi
Operation

],leDAmpwDaq;Hkqdkwm 'gyJ}[k wupD'dkifbmu ajymvdkYom


qif;vdkuf&onf/ taqmufttHku BuD;rm;crf;em;vGef; b,fae&mrS
b,fudk qufoGm;&rnfrod? acwawGa0oGm;rdonf/ olYvdkyJ wupDESifh
vmolrsm;? udk,fydkifum;ay:rS qif;vmolrsm;? ajcvsifavQmufvmolrsm;
olYa&SUwGif O'[dk oGm;csnfjyefcsnf tqufrjywf awGUae&onf/ b,f
taygufudk 0if rnfolYukd ar;prf;vkyf&rnfudk aeraumif;aeonfhMum;
rS tajy;tvTm; pOf;pm;ae&onf/ aq;HkudpESifhywfoufNyD; ulnDEdkifrnfh
ol\ trnfESifh w,fvDzkef;eHygwfudk rSwfxm;onfh ol\vufwGif;rS
pm&Guu
f kd wpfcsuzf iG Mhf unf&h if; w,fvzD kef; b,fae&mrsm; &Sdygvdrht
f awG;
ESifh [dk'Drsufpdupm;rdjyefonf/ ]'Dtwdkif;aevdkYawmh rjzpfao;bl; udk
0if;vGif? cifAsm; 'DrSm cPxdkifapmifhaeOD;? uRefawmf zkef;&Sdr,fhae&m
vdkuf&SmMunfhOD;r,f}[k ajymum ulnDrpazmf&onfh tazmfvdkufay;ol
udkrif;OD;\ aus;Zl;jzifh zkef;qufzdkY tqifajyoGm;avonf/ ]'DEdkifiHrSm
w,fvDzkef;qdkwm tvG,fav;eJY awGUEdkifrdw,f} olYudk,folajym&if;
w,fvDzkef;eHygwf rSwfxm;onfhpm&Gufudk aemufwpfBudrf aocsmatmif
Munfhrjd yef\/ eHygwf ckepfvHk; ESdyftNyD;wGif wpfzufrS trsKd;orD;wpfOD;\
[,fvkq
d dkonfhtoHudk Mum;&onf/
]udkxifatmif &Sdvm;}

]&Si.f .. udkxifatmif? ckb,fu trdefY&SdaeygvJ&Sif}


][dk...[dk...uRefawmf ,leDAmpwD aq;Hku...}
olYpum;rqHk;rD wpfzufrS toHjzwfNyD; 0ifvmonf/
]aq;Hkuqdkawmh udkxifatmifhrdwfaqGrsm;vm;&Sif}
]r[kwfbl;As? uRefawmfu aeraumif;vdkY? tJ'g udkxifatmifeJY
qufoG,&f if aq;HkrSm tqifajyw,fajymvdkY uRefawmf udkxifatmifeJY
pum;ajymcsifvdkY}
]aMomf...aMomf}
zHk;xJrS aMomf...aMomfqdkonfh trsKd;orD;\toHwGif t"dym,f
wpfrsKd;xGuaf eovm;yJ[k ol awG;jzpf\/
]udkxifatmifvnf; cktcsdef tJ'Daq;HkrSmyJ &Sdaew,fav/ oleJY
pum;ajymcsif&if Pager No. ydwf*smeHygwf 347 o&D;zdk;qJAif;eJYac:NyD; quf
oG,fMunfhyg}
zkef;csoGm;onf/ ydwf*smeHygwf o&D;zdk;qJAif;qdkwm EIwfwGif
&GwfMunfhNyD; tazmfjzpfol udkrif;OD;udk tusKd;taMumif; ajymjyjzpf\/
ydw*f smqdkonfudk olwdkY rMum;zl;cJh? udkxifatmifESifh qufoG,fzdkY vrf;p
jywfoGm;onf/ rwwfEdkifonfhtqHk; yg;pyfyg &Gma&mufxHk; ESvHk;rl
[dkar;onfar;jzifh vlemrSwfyHkwifXmeodkY a&mufoGm;jzpfonf/ Passport
jyNyD; ESpfusyf (rav; 2 a':vm)ay;NyD; rSwfyHkwif&\/ wwforQ rSwf
orQpum;ESifh rdrd aeraumif;jzpfonfhtaMumif;udk abmif;bDtjzL?
qmz&DukwfvufwdktjzL0wf udk,fhwdkif;jynfwkef;u olemjyKrsm; aqmif;
onfh acgif;aqmif;0wfxm;ol trsKd;orD;tm; ajymjy&onf/ 'DEdkifiHu
olemjyKq&mru wpfudk,fvHk; tjzL0wf&wmygvm;[k ol awG;jzpfao;
\/ q&mr ar;orQ ajymqdkNyD;onfESifh q&mru olYtm; cGJpdwfjyify
vlemXmeodkY oGm;&ef Tef;avonf/ vlemrSwfyHkwifukwjf ym; tjymav;udk
olYtm; vSrf;ay;&if; rnfodkY oGm;&rnfudkyg ajymjyay;aeojzifh aus;Zl;
wifaMumif; ajymcJhjzpfao;\/
aq;Hk yxrxyf&dS cGJpdwfjyifyaqmifwiG f vlemrsm; jynfhaeonf/
wkw?f ukvm;? rav;? uav; vlBuD; pHkvS\/ tcef;ayguf0 aumif

wmwGif pm&Gufpmwrf;rsm;ESifh tvkyfIyfaeaom q&mrwpfOD;udk olYuwf


jym; tjymav;udk jyvdkufonfESifh xdkuwfjym;av;udk q&mru odrf;,l
vdkuNf yD; apmif&h ef ajymygonf/ cHkwef;tm;vHk;vdkvkd vlemrsm;ESihf jynfhrwwf
jzpfae\/ olESifh cyfvSrf;vSrf;wGif vlwpfudk,fpm r&Sdw&Sd ae&mvGwf
uav;udk awGU tom wifyg;pGef;udk arS;wifNyD; 0ifxdkifvdkufonf/
tazmfygvmol udkrif;OD;tm; olYvdkyJ wdk;wdk;Id;Id;xdkif&ef tjcm;wpfae&m
udk ar;aighTefjyjzpfao;\/ udkrif;OD;rSm vlvGwf&m tcef;eH&HwpfckwGif
rSD rwfwwf&yfae&if;rS vufumjyaeojzifh ]'Davmuf vlrsm;aewm
wdk;Id;rxdkiv
f kYduawmh cifAsm; anmif;aya&mh} awG;&if; qufapmifhae&
onf/ ]tJ,m;uGef; &SdayvdkY? r[kwf&if ylvdkufr,fhtrsKd;} rsm;vGef;onfh
vlemaygif;pHkudk Munfh&if; pOf;pm;jzpfonf/ wpfem&Dausmfavmuf apmifh
tNyD;wGif olYemrnfudk ac:vdkufonfh q&mr&S&d m tcef;wGif;odkY 0ifvdkuf
onfESihf vlemckwifwpfvHk;? q&mrwpfOD;? q&m0efi,f wpfa,mufudk
awGU&\/ pm;yGJwGif zdkifwGJwpfckudk Munfhvsuf q&m0efu olYudk ckwif
ay: wufcdkif;NyD; prf;oyfppfaq;rI jyKay;onf/ Adkufemwm b,favmuf
MumNyDvJ? b,fwkef;u pzsm;vmovJ? bmaq;awG aomufcJo
h vJ ponf
rsm;udk ar;csnf? pm&Gufrsm;ay: a&;csnfjzifh q,frdepf q,fhig;rdepf
ru Mumrnfxif&onf/ xdktcef;rSmyif aoG;? qD;ponfwdkY ppfaq;ay;
onfhjyif Ultra Sound dkuf&ef tjcm;tcef;wpfckudk xyfrHTef;jyef\/ NyD;rS
ajcmufxyf&Sd a,musfm;cGJpdwfaqmifwGif wufNyD; qufvufukocH,l&
rnf[k qdkavonf/ udk0if;vGif ckrS pdwfoufom&m &Edkifawmhonf/
q&m0ef q&mrrsm;\ prf;oyfukorIudk aeY0ufwmrQavmufom cH,l&
ao;aomfvnf; vlemwpfOD;twGuf vkyfoifhvkyfxdkuo
f nfrsm; tawmf
twef NyD;pD;oGm;NyDjzpf tawmfav; &ifat;oGm;rdonf/
xdkYxufwiG rf l olt
Y wGuf ta&;tBuD;qHk;jzpfonfh aiGukeaf Mu;us
rSwfyHkwifXmewGif ay;cJh&onfh 2 usyfwnf;om&Sad o;onf/ aq;Hka&muf
pu zkef;qufcJh&aom udkxifatmifqdkolxH pdwaf &mufoGm;jyef\/ olESifh
yufyif;rawGUwmbJ awmfvSNyD? ck olYtultnDrygbJESifhvnf; tqifudk
ajyvdkY? wu,fvdkY oleJYom awGUcJh&if olzeforQ ydkufqHukefae&OD;rSm/

tazmfvdkufvmol udkrif;OD;rSm olYvlemckwiff&Sd&modkY ydkYtNyD;


jyefoGm;NyDjzpf oefYjyefYaeaom tdyf&mcif; tjzLay:wGif tarmajz em;ae
&if; a&mufwwf&m&m awG;jzpf\/ Adkufqmvmovdk &Sdvmjyefonf/
]qmNyDaygh? naeydkif; oHk;em&Dawmif cGJawmhrSmyJ}/ vufywfem&Dud
wpfcsufMunfhNyD; ckwifab;&Sd ADdktykav;ay:wGif awGUonfh a&csKdifhrS
a&wpfcGuf iSJY aomufNyD; ]w,f[kwfygvm;? aomufa&vnf; tqif
oifh} yDwjd zpfoGm;rdavonf/ rMumrwifrSmyif q&mrwpfOD;vm aq;Hk
0wfpHk vmydkYoGm;jyef\/ abmif;bDyGyG wpfxnfESifh &Syftuswpfxnf
txufa&m atmufa&m qifwl tjyma&miftpif;rsm; ygonfh'DZdkif;/
udk0if;vGif ywf0ef;usifudk MunfhjzpfoGm;onf/ ]vlemwdkif; 'Dtqifcsnfh
udk;? vlem0wfpHkayghav}awG;&if; tusa&m abmif;bDyg vJvdkuaf omtcg
ae&xdkif& acsmifacsmifcsdcsd jzpfoGm;avonf/ ckwiffay:wGif acGvdkuf&if;
rsufpdrsm;udk rSwfvdkufrS ylaEG;aomcHpm;rIESifh acgif;udkufonfh a0'emudk
wpfNydKifwnf; &vdkufojzifh quf tdyfaysmfatmif BudK;pm;Munfh&onf/
teD;wGif vloHvdk Mum;rd rsufpdjyefzGifhjzpf\/ tdyf&mab; ADdkay:wGif
cGufwpfckrS taiGUwvlvl xGufaeonfudk awGU&onf/ ckwif ajc&if;
bufrS wGef;vSnf;udk wGef; aq;Hk0efxrf;wpfOD; xGufoGm;onfudk jrif
jzpf\/ cGufudk ,lMunfhrdawmh aMomf...aumfzDawGygvm;[k wD;wdk;ajymrd
onf/ ]apmapmu Mum;rdonfu 'Daumfzv
D mydYw
k Jh tvkyo
f rm;&JU toHuk;d }
awG;vsuf aumfzDudk wpfusKdufcsif; armhjzpf\/ olYtar ajymwwfvS
onfph um; ]ewfwkYzd ef a&ueftoifh Mumtoif}h qdkwmrsK;d rsm;vm;/ pOf;pm;
&if; ukefoGm;onf/ aumfzDcGufudk ae&mwus jyefxm; tdyf&may:
jyefvSJjzpfjyefonf/ arS;ceJ tdyfaysmfoGm;\/ ol Edk;vmawmh nae 6 em&D
xdk;vkNyD/
olESihf cyfa0;a0; ckwiff&Sd vlemteD;wGif tustjzL zm;zm;
&SnfBuD;rsm; 0wfxm;onfh vl av;ig;OD;udk awGU&onf/ olwdkYvufxJ
em;Muyfudkifolu udkix
f m;onf/ ]q&m0efBuD;awGygvm;? 'Dtcsdeaf &mufrS
vlemawG vdkufMunfhaeMuwm? olwdkYwpfawG udk,yf dkifaq;cef; b,ftcsed f
rsm; oGm;xdkiMf uygvdr}fh jrefrmjynfwke;f u naeydki;f wGif udk,yf kdiaf q;cef;

xdkifavh&Sdaom olYrdwfaqG a'gufwmrsKd;oefYqD pdwfa&muf&if; awG;rdav


onf/ wjznf;jznf;ESihf q&m0efawG olcY kwifqD eD;uyfvmonf/ ]Edkiif jH cm;
vdkYom qdk&w,f? wcsKdUq&m0efawG&JU kyfuvnf; jrefrmvdkygyJvm;}
vlemwpfOD;NyD;wpfOD; Munfhaeaom q&m0eftzGJUwGif ukvm;qifvdku
wpfa,muf? wkwfujym;vdk trsKd;orD;u wpfa,muf? jrefrmkyf&nfESifh
qifonfu ESpaf ,mufawGU olw
Y pfuk,
d w
f nf; ajymjzpf\/ olcY kwifa&muf
zdkY oHk;av;udkut
f uGmavmufwiG f q&m0efrsm; ajymvmonfh pum;oHrsm;rS
jrefrmqdkaom toHxGufwpfckudk Mum;rd tif;...ightaMumif; ajymwm
xifyg&JUawG;&if; tdyf&mwGif acGNrJ acGaevdkurf donf/ olwkYt
d xJrS touf
tBuD;qHk; q&m0efBuD;vufwGif;odkY ol\ ckwifajc&if;rS vlemrSwfwrf;
uwfjym;udk cyfi,fi,f q&m0efrwpfO;D u vufurf;ay;vdku\
f / q&m0ef
BuD;u olYudk wpfcsufMunfhvdku&f if; rSwfwrf;rsm;udk wpf&Gufcsif; zwfae
onf/ cPMumawmh...
]rif; tjyifaq;cef;rSm ukcJhao;vm;}qdkaom ar;cGef;udk jrefrm
vdk ajymvdkuf tHhMovGef;NyD; tajzudk csufcsif; ray;Edkif/ b,fvdkrS
arQmfrSef;rxm;cJhaomtjzpf? EdkifiHjcm;aq;HkBuD;wpfcktay:wGif b,folESifh
yifawGUawGU tm;vHk;rsuEf Smpdr;f vlrsK;d jcm;rsm;csn;f om/ 'Daq;HkokYd rvmcif
u tjyifaq;cef;rsm;wGif ESpfBudrf? oHk;BudrfrQ jycJhzl;NyD;/ ukvm;q&m0ef?
rav;q&m0efwdkYESiho
f m awGUcJhNrJ/ ol cHpm;&orQudk ajymjy tukocH
cJhaomfvnf; cPyJ oufomNyD; aemufydkif;wGif 'Hk&if;twdkif;yJ jyef
Adkufemavonf/ aemuf tzsm;yg&Sdvmawmh tcef;odkY cPtvnfvmol
wpfOD;u ,leDAmpwDaq;Hk aumif;aMumif;? tukeftusvnf; odyfrrsm;
aMumif; ajymNyD; zke;f eHygwfwpfckESihf udkxifatmifqko
d l\ trnfukd ay;NyD;
qufoG,fMunfhcdkif; ae&modkY a&mufvmcJh&onf/ ,ckvdk jrefrm
q&m0efESifh awGUonftxd tqifajyrnf[k olrarQmfvifhzl;cJh/
q&m0efBuD;\tar;udk [kwfuJh[kom ajzEdkifonf/ ol\ Ultra
Sound udk taotcsmMunfhNyD; q&mBuD;u olYudk yufvuf taetxm;
tdyfcdkif; tusudk zGifhNyD; 0rf;Adkufay: vufwif jznf;aq;pGm prf;oyf
Munfhjyefonf/ q&mBuD; vIyf&Sm;orQudk ab;rS q&m0efi,fav;rsm;u

0dkif; *kpdkufaeMuonfudk owdjyKrdao;\/


]rif;tonf;xJrSm jynfawG &Sdaew,f? txJu jynfawGudk
pkyfxkwfay;r,f? rcGJ&bJ aumif;oGm;rSmyg}
olt
Y usp udk &ifbwfay:wGif jyefzk;H ay;&if; at;aq;pGm trlt&m
jzifh ajymaeaom q&m0efBuD;\rsufESmudk av;pm;pGm jyefvnfMunfh&if;
u acgif;ndwfom tajzay;Edkio
f nf/ q&mBuD;wdkYtm;vHk; wjcm;vlem
rsm;qDodkY ul;oGm;Mu\/ ol rsufpdukd pHkrSdwf vlYuHw&m;taMumif;
awG;rdjyefonf/ tjyifaq;cef;rsm;wGif vlrsKd;jcm; q&m0efrsm;ESifh awGUcJh
&pOfu rwwfwwwf t*Fvdyfpum;udk tdk;eif;cGuef if;jzifh ol cHpm;&orQ
udk ajymjycJh&onfrsm;? taMumaq;ykvif;oGif;Hk? aomufaq;av; ay;Hk
rQjzifh wpfacgufoGm;wdkif; ykdufqHawG oHk;q,fav;q,fru ukefuscJh
onfrsm;? ckawmh...
]reufu wdkYtdru
f dk zkef;qufwm rif;vm;}
ar;oHESifhtwl apmapmu q&m0efBuD;wpfOD;wnf; olYtem;jyef
a&mufvmonf/ ]bk&m;}wjzpf\/ ol tajzray;EkdifrD wnfonfvnf;
r[kwf? jyHK;onfvnf;rrnfonfh rsufESmxm;jzifh]wdkYudk vlemyGJpm;xifrSww
f ,f}
]uRefawmfhtpfudk0rf;uGJ qufwmygAs}
ol ajAmifnmjzpf\/ rwwfEdkifawmh? 'DEdkifiHwGif tvkyyf GJpm;?
vlac:yGJpm;? wHk;twkyGJpm;? yGJpm;awGESifhcsnfh qufoG,fcJh&onfrSm rsm;
vGef;NyDjzpf ,ckaq;HkwufzdkYudkvnf; yGJpm;uwpfqifhyJ oGm;&rnf xif
rSwcf o
hJ nf/ ajymonfo
h u
l vnf; emrnfa&SUu a'gufwmav;awmif xnfh
ajymroGm;cJh/ ol a&;ay;onfhtwdkif; udkxifatmifvdkYyif ac: zkef;quf
rdcJhonf/ ckawmh toufu udk,fhtazt&G,favmuf/ 'ghxuf ta&;BuD;
wmu udk,fha&m*gudk ukoay;rnfh q&m0efBuD;/ 'gaMumifh ig reufu
zkef;ac:awmh [dkajymwJh trsKd;orD;&JU ]aMomf...aMomfqdkwJhtoHu wpfrsKd;
jzpfaeygw,fvdkY xifom;} trQifrjywf awG;&if; q&mBuD;udk bmrS
xyfrajym&JHkru rsufESmcsif;qdkifzdkYyif cufcJoGm;rdonf/ odkYaomf]rif;qD cknaeydkif; b,folrS rvmbl;vm;}

]...b,frSm tvkyfvkyfvJ}
]b,fae&mrSmvJ}ponfwdkYudk q&mBuD;u qufvuf ar;azmf
prf;azmf&onfjzpf ]ighudk pdwfckoGm;NyD rSwfwm? awmfygao;&JU}[k
[if;csEdkio
f Gm;avonf/ aemufaeYrsm;wGif q&mBuD;udk aphaphrMunfh&J?
ar;orQ ajzonfuvGJ twwfEdkifqHk; rsufESmvTJxm;rdonf/ olYudk
q&mBuD;wdkYtzGJU yxrqHk;nae vma&mufprf;oyfppfaq;NyD;onfh nrSp
taMumaq; oGif;ay;onf/ aq;xdk;tNyD; ESpfq,fpDpD0if aq;xdk;>yefudk
cRwfvdkuaf omtcg olYvufaumuf0wfwGif ydkufaysmhwef;vef;ESifh tyf
av;onf taMumxJ oGif;vsuf usefcJh\/ ydkuu
f av;udk tvdkufoifh
acG yvmpwmjzifh tom;wGif uyfxm;cJhonf/ aemuf &Spfem&DMumvQif
wpfcgvm aq;xdk;OD;rnfhtaMumif; ajymoGm;ao;\/ ]aq;xdk;wdkif;
remrusif&avatmif vkyfxm;onfyJ}[k awG;&if; wpfqufwnf; 'Dudk
xGufrvmrD 0rf;udkuf aq;cef;wpfckwGif oGm;jypOf taMumaq;oGif;
cJh&onfudk jyefvnf jrifa,mifrd\/ vufarmif;&if;wGif tyfBuD;ESifh
azmufceJ xdk;oGif;vdkuf? aoG;aMumrawGU jyefqGJxkwfvkduf? aemuf
wpfacguf jyeftaMum&Smvdkuf? (3)Budrfru oGif;csnf? xkwfcsnfvky
f
aq;xdk;cHcJh&onfudk awG;NyD; ycHk;wGeYrf drwwf cHpm;&avonf/
aemufaeYwGif olYvuf,mbuf eHcHkatmufbufudk xHkaq;ay;
twGif;rS jynfrsm;udk pkyfxkwfay;onf/ xGufvmonfh iSufaysmzl;
wpfykvif;pmrQavmuf jynfrsm;udk Munfh&if; pOf;pm;vsuf olYtm; vm
a&muf ukoay;onfh q&m0ef\ vIyf&Sm;rIrsm;udk Munfhaerdonf/
vufaumuf0wfwGif aq;oGif;onfhenf;wl? jynfrsm;udk pkyfxkwfNyD;aom
tcg 0rf;Adkufazmufonfhae&mwGif tke;f wHjrufpnf;wHrQavmuf&Sd ydkuf&n
S f
wpfacsmif;wyfvsuf usecf o
hJ nf/ xdkyku
d \
f xdyt
f pGe;f udk yvwfpwpftw
d f
ESihf wGv
J ku
d
f tdwu
f kd ckwifaf b;abmifwGif csnaf y;cJo
h nf/ tonf;xJwGif
<uif;usef&pfaom jynfpufwdkY wpfpufcsif; tdwfwGif;odkY usvm\/
aq;HkwGif 7 &ufrS 8 &ufokYd ul;vmaomtcg olcHpm;cJh&aom
Adkufemjcif;? w&Sdef&Sdefzsm;aejcif;[laom a0'emrsm; wpfpwpfp olYqDrS
cGmpjyKvmonf/ temrS jynfpufwYv
kd nf; wjznf;jznf; rusqif;oavmuf

&Sdvm 0rf;AdkufrS ydkufudk jzKwfypfvdkufMuNyDjzpf\/ vufaumuf0wfrS


oGi;f aeaom aq;udkrl &Spef m&DMum;wpfcg vma&mufoGif;ay;NrJ? q&mBuD;
OD;xifatmifqdkolrSmvnf; tenf;qHk; wpf&ufjcm;vdk olYqD owif;vm
ar;NrJ? prf;oyfay;NrJ jzpfavonf/ odkY vm&if; ajym&if;qdk&if;rS
aq;Hkwuf&onfhp&dwfputm;vHk;udk aq;Hkqif;csdefrSmrS ay;&onfqdk
onfrsm;udkvnf; q&mBuD;uyif ajymxm; olodNyD; jzpfaeavonf/
okYEd Sifh 12 &ufjynfh naeydkif;wGif xHk;pHtwdkif; q&mBuD; vlemrsm;udk
vmMunfhcdkuf ]reufjzefrSp oltdrfodkY cPjyefaevdkY&NyDjzpfaMumif;?
wpfvjynfhvQif jyefvmjyzdkY vdkaMumif;}rsm; ajymcJh\/ vGecf Jhonfh 2 &uf?
3 &ufuyifp vlaumif;yuwdtwdkif; aeaumif;aeNyDjzpf ol
tdrfjyefcsifaecJhonf/ ,cktxd aq;Hk\ aq;zdk;0g;cudk b,folrS bm
pum;rQ rpvmao; tukeftusr&Sdao;aomfvnf; tvkyrf vkyfEdkifo
0ifaiGr&Sd? olYacgif;xJwGif 0ifaiG...0ifaiG[laom pum;vHk;wdkYonf
emusifudkufcJrIwdkY\ae&mwGif tpm;xdk; 0ifa&mufvm\/ naeydkif;
taMumaq; oGi;f tNyD; vufaumuf0wfrS aq;oGif;ydkuu
f av;udk q&mr
d t
f pOfonf
u jzKwf,v
l ku
d af omtcg aq;HkrS qif;vdkonfh jyif;jyonfhpw
avt[kefwGif vGifhysHrwwf cHpm;rdavonf/
xdkaeYnwmonf cgwdki;f xuf ydkrk&d Snv
f sm;pGm ukev
f eG o
f mG ;cJo
h nf
[kyif olawG;jzpf\/ aemufaeYreuf rdk;vif;onfESifh ygvmaom ausm
ydk;tdwfukd qGJvsuf q,fhESpf&ufwm em;cdkcJh&aom ,leDAmpwDaq;HkrS
ayghyg;vSaomajcvSrf;rsm;jzifh ol xGufcGmvmcJhavonf/
aoG;awG? qD;awG ppfaq;Hkru Ultra Sound dkuf ukoay;cJh
onfrsm;?
q&m0ef? q&mrwdkY\ vdktyforQ jznfhqnf;ay;cJhonfrsm;?
aeYpOfpm;zG,af omufz,
G t
f jynfu
h kd wifaqmifvmaom wGe;f vSn;f
ay:rS ,l pm;oHk;cJh&aom eHeufpm aeYv,fpm naepmrsm;?
rnfonfhwHpdk;vufaqmifrQ ay;urf;rI rjyK&bJ? wef;wlnDrQ
tcGifhta&;&cJhyHkrsm;?
q&mBuD; OD;xifatmif\ MunfhIprf;oyfay;cJhonfrsm;.....

t&m&monf olYaemufausmwGif arS;rSed fpGm usef&pfcJh\/


use;f rm&Tiv
f ef;pGmjzifh udk0if;vGif tvkycf iG o
f kYd jyefvnf 0ifa&muf
EdkifcJhavNyD; &ufrS vodkY ul;ajymif;vm\/ aexdkifraumif;pOfu avsmh
yg;oGm;cJhonfh pkaiGtwGuf ,cktwdk;cs &Smjzpfonf/ wpfvjynfhvQif
jyefvmcJhygqdkonfh aq;HkrS rSmMum;cJhonfudkvnf; arhcsifa,mif aqmif
xm;vdkuf\/ aeaumif;aeNyDyJ/ odkYaomf wpfywfwGif we*FaEGawmh ol
em;jzpfatmif em;onf/ ]MumMum0g;rnfhoGm;? tdk;awmh Munfha&SmifOD;rS}
olYudk,fol qHk;rrIjyK we*FaEGwpfaeYpm &rnfhvkyftm;cudk tavQmhay;
vdkuf&onf/ ol tm;&uf,laom wpfaeYwGif olESifh wpfcef;wnf;aeol
udkpkd;jrifhqdkol\ oli,fcsif; vifr,m;ESpfa,muf tvnfa&mufvmMu
\/ udk,fhjrefrmjynfom;csif; awGUonfESifh udk,fwdkif;jynf\ vuf&Sd
tajctae trsKd;rsKd;taMumif;? ukefaps;EIe;f taMumif;? b,fae&mawGrSm
atmfy&mpD Operasi (Operation udk rav;bmomjzifh ac:onfhpum;) 0if
oGm;onfhtaMumif;? yGJpm;udk...qdkolu 'DEdkifiHt&m&SdwpfOD;ESifh aygif;NyD;
av,mOfESihf vlawGudk oGif;aewJhtaMumif;? pHkwumaphaeatmif ajym
jzpfMuonf/ omrefvli,frsm;wGifru txl;ukq&m0efBuD;rsm;yg 'DEdkifiH
tawmfrsm;rsm; &SdaeaMumif;yg pum;pyfrd q&mBuD; OD;xifatmif
qDodkY udk0if;vGif pdwfa&mufoGm;vdkufao;\/
qufvuf {nfhonftrsKd;orD;u ,cifESpfwGif olYajcaxmuf
emojzihf aut,fvf(uGmvmvmrfyl) aq;HkBuD; olYtodq&m0ef\
axmufyHhrIjzifh "mwfrSef dkufcJh&aMumif;? jyifyaq;cef;rsm;wGif wpf&mh
ig;q,f ESpf&mrQ ukefusrnfudk aq;HkBuD; aq;zdk; wpfq,fh&Spfusyfyif
ukefcJhaMumif;rsm;udk tm;yg;w& ajymjyae\/ wGif udk0if;vGifrSm
aemufwpfBudrf jyef aeraumif;jzpfvQif tqifajyonfh vrf;popfawmh
&NyD[laomtawG;jzifh xdktrsK;d orD;udk Munfh I ulnDcJah om q&m0efBuD;\
trnf? vdyfpm ponfwdkYudk ar;vdkufjzpfonf/
]tr,fav; oGm;zdkYawmh pdwfrul;ygeJY&Sif? ol uRefrudk Munfh
ay;? "mwfrSefdkufzdkY pDpOfay;cJhwJh aus;Zl;&SdvdkY? uRefrav zkef;eJYqufNyD;

ajymvnf; &wJ[
h mudk tyifyef;cHNyD;? olYtrd u
f dk udk,fwkid u
f k,
d fus aus;Zl;
wifaMumif; oGm;ajymygw,f/ BuHKcsifawmh tJ'D&ufu olwdkY wpfrdom;pk
vHk; jrefrmjynf cPjyefcgeD;&ufeJY oGm;qHkw,f/ tJ'Dq&m0efu uRefrwdkY
vrf;xdyfrSm aewmav/ 'geJY uRefru uRefrrdbawGtwGuf yef;oD;
q,fvHk; 0,foGm;ay;yg? ydkufqHay;yghr,fvdkY ajymwmudk q&m0efuawmf
u bmajymw,f xifvJ? ypnf;awG aygifcsdefydkaevdkY olwdkYtdrfzkdYawmif
yef;oD; ro,fbl;wJh/ &efukefu yef;oD;u 'Du[mxufawmif t&om
&Sdao;owJhav/ wu,fqdk [dkq&m0efBuD;uvnf; 'Durdef;uav; wpf
a,mufu ajymaewJh[mudk ,lay;vdkuyf g? bmnmajymay;ygvm;? ckawmh
yg;pyfBuD;udk ydwfvdkY/ tJ'Duwnf;u olwdkYudk uRefr rqufoG,fawmh
bl;}
udk0if;vGiftwGuf ta&;BuHKvQif xGufayguf&SmzdkY vrf;ptwGuf
wGif ydwfoGm;avonf/
]tdk... ig usef;rmaeNyDyJ? jyefjzpfawmha&m ta&;vm;? aq;Hk
&Sm;wmvdkufvdkY} olYudk,fol tm;wif;pum; qdkjzpf\/ odkYaomf *kpdkuf
aeonfhMum;rS tvkyfcsdefrsm;jcif;? tpm;taomuf rrSefjcif;aMumifhvm;
rod/ aq;HkrS qif;tNyD; av;vausmftMumwGif 0rf;Adkufraumif;ovdk
cHpm;& tawmfav; pdwv
f yI &f mS ;oGm;rd\/ aq;HkrS ay;vdkuaf om pm;aq;
rsm;vnf; ukecf JhNyDjzpf tarydkYaom avaq;? vsufqm; ponfwdkYESifh
pdwaf jz&onf/ uHaumif;onfyJvm; rajymwwf? wpf&uf ESpf&ufMum
awmh jyef aeaumif;oGm;aomfvnf; udk0if;vGif aevdkYrajzmifhawmh/
wu,fvdkYom t&ifwpfcgvdk jyefjzpfvQif qdkonfhtawG;onf olYtm;
vTrf;rdk;aeawmhonf/
wpfvjynfhvQif jyefvmygqdkonfudk arhxm;ypfHkru aq;HkrS
olYtwGuf ukefusp&dwfrSeforQudkvnf; rsufuG,fjyKcJhrdNyD/ q&mBuD;
OD;xifatmifudkvnf; tenf;qHk; zkef;av;eJYyJjzpfjzpf aus;Zl;wifaMumif;
av;awmif rajymjzpfcJh/ aq;HkjyefoGm;&rnfh&uf aphpOfu tvkyfysuf
0ifaiGavsmhyg;rSm aq;Hk\ usoifah iGrsm;twdki;f &Si;f ay;vdku&f vQif tenf;
qHk; aiG ig;&majcmuf&mavmuf ukefusoGm;rSm ponfwdkYukd awG;NyD; ol

ta0;BuD;a0;atmif a&Smif&mS ;cJrh \


d / ,ck olaY &m*ga[mif; jyefx jyefavNyD
vm;? pdk;&dryf yl efrw
I kYd a&qltrSwef m;wdkiv
f mavonf/ oleY zl;ESihf vnfyif;udk
olv
Y ufckjH zifh prf;oyfMunfNh yD; ]ig tpdk;&drv
f eG af ewm xifyg&JU? tom;ta&
awGvnf; aumif;vdkYyg} we*FaEGjzpfaomfvnf; tcef;azmf tm;vHk;vdkvdk
tvkyq
f if;olqif;? NrdKUxJ xGuo
f lxGuf jzpfojzifh udk0if;vGif wpfOD;wnf;
a&mufwwf&m&m awG;csnfai;csnfjzifh ajcawGvufawG qGJ rcH&ovdk
cHpm;aerdonf/
][m...wpftrd v
f Hk;vnf; Nidrv
f kyYd gvm;? cifAsm;wpfa,mufwnf;
vm;}qdkonfhtoHMum;rS vIyf&Sm;jzpf\/
]aMomf...udkpkd;Nidr;f ...cifAsm; rvmwmawmif MumNyD? udkwifxeG ;f
OD;eJaY tmufrSm rawGUcb
hJ ;l vm;? apmapmav;uyJ qif;oGm;w,f? cifAsm;udk
apmifhaew,f ajymwmyJ}
udkpdk;Nidr;f qdkolrSm udk0if;vGifESifhtwlaeol udkwifxGef;OD;\ rdwf
aqG&if; jzpf\/ oHk;vwefonf? av;vwefonf wpfcgavmuf vma&muf
vnfywfwwf t&if;ESD;BuD; r[kwfaomfvnf; oduRrf;aeMuolrsm; jzpf
avonf/
][kwfvm;? aq;vdyf qif;0,f xifyg&JU? 'Dvlawmh aq;vdyfzdk;
eJYyJ rGJr,f? &ygw,f? apmifhwmaygh? tcsdef&ygao;w,f} em&Dudk Munfh
vsuf olYvufrS qGJvmaom uRwfuRwftdwfudk cHkwef;ay:wif&if;
udk0if;vGifteD; vmxdkif\/
]'gqdk c&D;qufMuOD;r,f xifw,f}
]at;Asm? yDa*sbuf oGm;rvdkY? 'DvlY vmac:wm? ol [dkwke;f u
yDa*su pufHkwpfHkrSm vkyfzl;awmh tJ'Dbuf uRrf;r,f xifwmyJ}
]udkpdk;Nidr;f u tJ'Dbuf tvkyfajymif;rvdkYvm;}
]r[kwfbl;As? uRefawmf NyD;cJhwJhvu qD;pyfxJu atmifhatmifh
f Juwpfa,mufu Tew
f meJY a'gufwm OD;xifatmif
aevdkYAsm? tJ'g tvkyx
qdkwJh q&mBuD;eJY oGm;jyw,f}
]aq;Hkudkvm;}
udkpdk;Nidrf; pum;rqHk;rD tavmwBuD; ol 0if ar;jzpf\/

]r[kwfbl;? olYtdrfudk tJ'g prf;oyfMunfhNyD; aq; 2 rsKd; 0,f


aomufckdi;f w,f? q,fih g;usyf (rav; 15 a':vm)avmufyJ ukeyf gw,f/
uRefawmf vHk;vHk; aeaumif;oGm;w,f? tJ'g q&mBuD;qD oGm;uefawmh
rvdkY/ udk,fhwdkif;jynfrSmawmif txl;ukeJY jycsif&if? vufrSwf BudK,l&?
[dkvl'Dvludk rsufESmvkyf&NyD; aiGawGvnf; ukefygavh? ck oGm;ajymwmeJY
csufcsif; Munfhay;wm? udk,fu ckvdk oGm;vmxm;w,fqdkawmh aemuf
wpfcg wpfckckqdk&if tultnD awmif;&vG,fwmayghAsm}
udk0if;vGif bmpum;rS rqdkEdkif/ olYpdwfawG ,leDAmpwD aq;Hk
ESifh a'gufwm OD;xifatmifwdkYqD ul;csnfoef;csnf a&mufaeonf/
]'DrSm cifAsm;wdkY vdkwJhtcg oGm;vdkY&atmif 'Duwfjym;av;
,lxm;ygvm;}
udkpdk;Nidrf;u apwemaumif;aejyefonf/ vdyfpmuwfjym;av;
wpfckudk olYtustw
d rf S xkwf,lum udk0if;vGiq
f D urf;vmojzifh tvdkuf
oifh ,lxm;vdkuf&onf/ rsuv
f Hk;wpfcsuf tMunfhwGif 'D*&DawG ESpfck
oHk;ckwef;vsuf pmwef;udk a'gufwmxifatmifqkdonfh trnfatmufwGif
awGUae&\/ NyD;awmh zkef;eHygwf taotcsmygyJ/ vGefcJhaom av;v
ausmfumvu olYvufnKd;jzifh ESdyfcJhrdaom udef;*Pef;rsm;/
udkpdk;Nidrf;rSm pum;ajymNyD; tmajcmufoGm;yHk&\/ rD;zdkcef;buf
0if a&aomuftNyD; wHcg;0qDodkY ajcOD;vSnfh&if;]uRefawmf atmufxyf vufzuf&nfqdkirf Sm wifxGef;OD;udk oGm;
&SmvdkuOf D;r,f? 'Dvl b,fae&mrSm avaMumrdaevJ rodbl;} qdk tjyif
xGufrnf[efjyifonf/ udk0if;vGifonf udkpdk;Nidrf;tm; wHcg;ayguftxd
vdkufygydkYaqmifNyD; tcef;wGif; jyeft0ifwGif udkpdk;Nidrf; ckwifay:wifxm;
cJhonfh uRwfuRwftdwfqD rsufpda&mufjzpf\/ bmawGygvdrfhtawG;jzifh
tomzGihv
f ku
d rf o
d nf/ aumfzrD eI Yw
f pfykvif;ESihf Edkq
Y b
D ;l ig;vHk;? uysmu,m
aps;EIef;avb,fudk Munfhrdawmh aumfzDrIefYu q,fhESpfusyf jym;udk;q,f
(m$ 12.90) EdkYqDbl;u wpfusyfq,fhig;jym; (m$ 1.15) ]tm;vHk;aygif;
vdkuf&if igh&JU wpfaeY 0ifaiGxuf0ufawmif r&Sdygvm;} vufESifhrsufpd
rsm;u vIyf&Sm;onfhenf;wl pdwfuvnf; twGuftcsufjzifh tem;rae

jzpf/ 'Davmuf ukefwmav;eJYvnf; aus;Zl;jyKvdkY &wmjzpfayr,fh ol


wpfcgrQ rpOf;pm;jzpfcJhonfhudpwpfck/ udkpkd;Nidr;f ajymwmawG rSeo
f vdkvdk
&Sdaomfvnf;? tdk...aq;HkyJ[m ay;rSurf;rS vkyfay;wmrsKd;rS r[kwfwm?
olu tdrfoGm;jywmyJ? igeJY bmrS rqdkifygbl;}
rnfoykYd if ]rqdkiyf gbl;}qdkonft
h awG;jzifh wif;xm;ygaomfvnf;
udkpdk;Nidrf;\ ]....wpfckckqdk&if tultnDawmif;& vG,fwmayghAsm}[l
aom pum;onf udk0if;vGifem;wGif yJhwifoHuJhodkY jrnf[D;aeavonf/
aroufpk
a&TtjrKawkyfpHkr*Zif;? trSwf 80 ? ZGefv? 1996

uRefrwdkYrdom;pk b,fvdku b,fvdk uGJuGmvmcJhMuw,fqdkwm


uRefr rodygbl;/ uRefr odwmu uRefr Adkuft&rf;qmaeNyDqdkwmygyJ/
AdkufxJrSm qmvGef;vdkY tpm;pm;&zdkY acsmif;aecJhw,f/ uRefr a&mufaewJh
vrf;rBuD;ay:rSm um;awG wpfpD;NyD;wpfp;D jzwfarmif;aewmuvGv
J Ykd pm;p&m
qdkwm bmrSr&Sdbl;/
wpftrd t
f rd u
f kd tvpf0ifrpm;&if b,furS uRefr pm;&rSm r[kwf
bl;/
um;vrf;ab;rSm wdkufBuD;awGyJ rsm;w,f/ tm;vkH;[m tcdkif
trm vkHjcHKaeavawmh uRefr 0ifzdkYrvG,fbl;/ tJovdk uRefr pdwfnpfae
wkef;rSm um;wpfpD; armif;xGuo
f Gm;wJhjcH[m wHcg;yGifhaewm awGUvdkuf
&w,f/ oHwkdifawG pdkufxm;wJh tkwef H&Hav;ab;rSm ajy;uyfvdkuf&if;
[dk[dkonfonf Munfhvdkufw,f/ vl&yd fvla,mif rjrifwmeJY uRefrvnf;
&J&Jwif;wif;yJ wdkufab;udk auGU0ifvkdufw,f/ aemufaz;bufqDudk ajc
vSrf;zGzGav; vSrf;r,fjyifwkef;...
]a0gif;... a0gif;}
tr,fav;? vefUvdkufwm/ uRefr &ifawG wkefoGm;wmyJ/ toH
vm&mqD Munfhvdkufawmh vm;vm; enf;wJh acG;BuD;vm;/ tarG;awG zGm
&&meJU usm;&JBuD;wpfaumifvkd uRefrudk udkuq
f GJzdkY jyifaew,f/ 'gayr,fh

ol uRefrqD vmvdkYr&bl;/ uRefrvdk vGwfvGwfvyfvyf r[kwfbl;/


aMumufaMumufvefYeJU uRefr pGwfajy;awmh wHcg;ayguf rsufpv
d nfae
w,f/
]bvufuD bma[mifaewmvJ xMunhfprf;}qdkwHtoHeJYtwl
aumifav;wpfa,muf bGm;ueJ ay:vmw,f/
]tdk;... b,fuacG;vJ acG;olcdk; 0ifwma[h}qdkNyD; uRefraemuf
uae vdkuaf csmufMuw,f/ onfawmhrS wHcg;aygufawGUNyD; uRefr wtm;
okwfajy;cJh&w,f/ acG;BuD;&JU wa0gif;a0gif; a[mifoHBuD;uawmh qlnH
ae&pfcJhav&JU/ aMumufvGef;vdkY Adkufqmwmawmif b,faysmufoGm;rSef;
rodawmhbl;/ acG;BuD;udk csnx
f m;vdkYom&,faygh/ csnrf sm;rxm;&if uRefr
tom;awG wpfppD jywfxGufatmif udkufqGJrSmyJ/ vrf;r [dkbufa&muf
awmh jcHwHcg;ydwfoHeJUtwl...
]'Dvdk acG;avacG;vGifhawG 0ifrSmpdk;vdkY wHcg;ydwfxm;&wmaygh/
xGD...}qkdwJh toHudk uRefr Mum;vdkuf&w,f/ cyfvSrf;vSrf;a&mufawmh
vrf;ab; x,fyif&dyfatmufrSm cPem;vdkufw,f/ qmvdkufwm/ onf
twdkif;aevdkYawmh rjzpfao;ygbl;/ vrf;xJu tdrfawGudk vSrf;arQmfMunfh
awmh tm;vkH; tcdkiftrm ydwfxm;wJh wdkufwmawGcsnf;yJ/ uRefr b,f
0ifvdkYjzpfrvJaemf/ uRefrvnf; pdwfysuv
f ufysufeJY taemufpl;pl;udk quf
avQmufvmcJhw,f/
a[m... Munfhprf;? pm;aomufqkid w
f pfqikd yf gvm;/ txJrmS vlawG
pm;aomufaevdkufMuwm/ uRefr[m bmvdkYrsm; apmapmuwnf; u
onfvdkqdkifrsKd;udk rpOf;pm;rdwmygvdrhf/ olaX;wkdufxJ pGw0f ifoGm;rd vdkY
tarmom tzwfwif&JU/ bmteHUrSawmif r&cJhbl;/
qkid af &SUrmS acgufwkHUacgufjyef avQmuf&if; uRefr tNrD;udk wzswf
zswf eefUrdw,f/ 'gayr,fh b,foaumifhom; wpfa,mufurS uRefrudk
ta&;rpdkufMuygbl;/ olwdkY[m pm;vdkuMf u? aomufvdkufMu? w0g;0g;
w[m;[m; &,farmvdkufMueJU/ b,folurS uRefrudk owdrxm;rMu
wm wpfrsKd;awmh aumif;ygw,f/ qkdifxJudk uRefr cdk;0ifvdkufw,f/
tm;yg;... arT;vdkufBudKifvdkufwm teHUwvIdifvIdief JY pm;yGJawG

atmufukd 0ifck&d if; tm;&yg;& arT;Iduv


f dkuw
f ,f/ uRefrrSm tqmajyoGm;
ovdkygyJ/ uRefrudk b,folrS *krjyKrdMubl;qdkwm odawmh qkdifaemuf
az;udk pGwf0ifoGm;vdkufw,f/ jzpfcsif&m jzpfawmhaygh/
tdk... Munfph rf;/ 'Djcif;awmif;xJrmS pm;<uif;pm;useaf wGrS renf;
bl;/ uRefrav pm;csifaZmeJY oGm;&nfawG wjrm;jrm; usvmw,f/
jcif;awmif;udk vufESpfzufeJY wG,u
f kyNf yD; tm;&yg;& pm;r,fvkyfwke;f ...
][JhacG;? tHrm twifh&Jvdkuw
f mAsm/ igwkdYtpkudk eif vmvkwm
ayghav}qdkNyD; qkdifu tvkyform;av;u wkwfeJUvdkufaqmfvdkY z0g;eJY
wifyg; wpfom;wnf;usatmif ajy;cJh&w,f/ uRefr&JU ausmukef;udk
wpfcsuf? zifNrD;udk wpfcsuf? ESpfcsufrdoGm;w,f/ Adkufu qm&wJhtxJ
emwJh'Pfwdk;vmvdkY pdwfawmifysufrdyg&JU/
'geJyY J uRefr c&D;qufcjhJ yefw,f/ 'Dwpfcgawmh vrf;rBuD;twdki;f
roGm;bJ vrf;oG,fxJcsK;d auGUvdkufw,f/ tdrfawGu usyfodyfvkYd? teHYawG
uvnf; vIdifvkdU/ uRefruyJ qmvGef;aevdkYvm; rodbl;/ teHYcHaumif;ae
vdkuyf kH? tdrfBudKtdrMf um;xJ0ifNyD; pm;<uif;pm;useu
f kd &oavmuf aumuf
pm;zdkY qkH;jzwfvdkufw,f/
b,fES,fh&Sif? uRefr qmvGef;aeNyDav/ 'Dawmh tdrfwpftdrfxJ
pGwf0ifvku
d fNyD; teHUvm&m rD;zdkacsmifxJ ta&muf0ifcJhw,f/ ywwf&yfNyD;
[if;tdktzkH;udk EIwfoD;eJY xdk;vSefcsvdkufw,f/ bm&,fnm&,f uRefr
rpOf;pm;awmhygbl;/ twif;xdk;pm;ypfw,f/ pm;aumif;aewkef;&Sdao;&JU
uRefraemufu...
][m? [if;tdk;udk acG;olck;d vSepf m;aew,f? vdkufprf;/ [dkbuf
u wpfa,mufydwf? 'Dbufu wpfa,mufydwf rvGwfapeJU}
nmoHawGay;NyD; uRefrudk xkMuw,f/ wkwf? tkwcf JusKd; cJawG
[m rdk;oD;rdk;aygufawGvkd uRefrudk,af y:udk usvmw,f/ b,fvrkd S a&SmifvkYd
rvGwfbl;/ uRefr&JU ezl;wnfhwnhfudk tkwfcJusKd; 0ifrSefawmh aoG;awG
jzmpD;usvmw,f/ emvdkufwmav/ uRefr w*de*f defatmf&if; xGufajy;cJh
&w,f/ pm;xm;wJh tpm;av;vnf; b,feHrSm uyfoGm;w,f rodvdkuf
&ygbl;/ uRefrav emusifvGef;vdkY rsuf&nfawG usvmw,f/

]aMomf... ightjzpfu [maewJh 0rf;uav; jznfhqnf;zdkYtwGuf


awmif rvG,fygvm;/ [dkuypf? 'DudkufeJY qkd;vScsnf&JU}vdkU awG;rdNyD;
uRefr idkwmaygh/ 'Pf&m'PfcsufawGu emvGe;f vdkY bmrSvnf; pm;csif
pdwf r&Sad wmhygbl;av/ av;uefwJh ajcvSrf;awGeJU ajcOD;wnf&h mudk wa&GU
a&GU avQmufvmcJhrdw,f/ onfwkef;rSmyJ uRefrab;rSm &efolawG 0dkif;vm
w,f/ uRefrudk w*D;*D; w*J*J rmefzDNyD; uRefraemufudk acG;awG tkHvdkuf
vmw,f/ uRefr BudK;pm;NyD; ajy;w,f a&SUrSmvnf; acG;wpftkyf/ uRefr
b,fudk ajy;&yghrvJ&Sif/ rajy;vkdYuvnf; rjzpfbl;/ olwdkYwpfawGuom
0dkif;qGJvdkuf? udkufvdkuf&if uRefr ae&mrSmyJ yGJcsif;NyD;Edkifw,f/
ajy;... ajy;/ uRefrudk uRefr tm;ay;&if wtm;ajy;ayr,fh
rvGwfygbl;&Sif/ olwkdY uRefrudk 0dkif;udkufMuw,f/ uRefr toHukef
atmf&if;u bmrSjyefNyD; rckcHEdkifawmhygbl;/ atmf&vGef;vdkY i,foHawG
awmif ygukefygNyD/
][Jh... acG;awG/ aMomf... 'DacG;rav;udkyJ 0dki;f udkuaf eMuw,f/
oGm;... uJ[m... uJ[m}
aus;Zl;BuD;vdkufygbd&Sif/ uRefrudk 0dkif;udkufaewJhacG;awGudk
armif;xkwaf y;wJh vlBuD;udk aus;Zl;wifvdkufwm/ uRefrudk tEdkifusifhwJh
acG;awG[m olwdkYudk Edkifolay:awmh wcsKd;wnf; vpfawmhwmaygh/ awmf
awmfvnf; [kwfwJh acG;awGav/ uRefrbufu vlwpfa,muf &SdvmNyDrdkU
tm;udk;wBuD; armhMunfhvdkufrdw,f/
]oGm;... w*def*defeJU atmfraeeJY em;nnf;w,f}
tdk... vlqdkwm trsKd;rsKd; ajymif;vJwwfygvm;/ tckyJ uRefr
udk ulnDcJhw,f/ tckyJ armif;xkwfjyefw,f/ ',D;',dkifeJY uRefr xajy;
cJh&w,f/ awmfMum? uRefrudk xuefvku
d f&if 'ku/
onfvdkYeJUom ajy;ae&w,f/ uRefr0rf;xJrSm bmtpmrS aumif;
aumif; roGif;&ao;ygbl;/ wpfudk,fvkH;vnf; emvSNyD/ ezl;xufu
aoG;awGuvnf; pD;usaew,f/ rdk;uvnf; wjznf;jznf; csKyfvmNyD/
tarSmifukd a&mufawmhr,f/ uRefrav Adkuq
f mayr,fh b,fudkrS 0ifrpm;
&Jawmhbl;/ armvdkuw
f mvnf; tvGeyf gyJ/ 'geJU vrf;ab; "mwfwikd af tmuf

rSm acGem;vdkufw,f/ "mwfwkdifu rD;rvmvdkY awmfao;&JU/ uRefrudk


b,folrS aumif;aumif; rjrifawmhbl;aygh/
'gayr,fh rMumygbl;? t&uform;wpfa,muf a&mufvmw,f/
uReffrem;udk uyfvmawmh uRefrudk wufeif;rdrSm pdk;wmaMumihfrdkU a,mif
NyD; olUudk xcJvdkufrdw,f/
][m... 'DacG;? uJ[m}
olu cJwpfvkH;aumufNyD; uRefrudk xkw,f/ uRefrvnf; ajy;&
jyefwmaygh/ awmfao;&JU/ trl;orm;u vufrwnfhvdkY/ vufrsm; wnfh
cJh&if uRefr&if0udk rSefrSm taotcsmygyJ/
wjznf;jznf;eJU ajy;vmvdkufwm wmdk;BuD;wpfckay: uRefr
a&mufvmw,f/ wmdk;ay:rSm acwem;&if; vlawG? acG;awG jrifwmeJU
wmdk;atmufbuf csKdifhxJudk qif;ajy;cJhw,f/ 0if;jcHcwfrxm;wJh tdrfpk
awGudkjrifawmh uRefr tm;enf;enf; wufrdw,f/ nuvnf; tawmf
arSmifvmNyD/
trSefajym&&if uRefr Adkufqmayr,fh pm;csifpdwf r&Sad wmhygbl;/
'Dwpfcg pm;rd&if xyf&r,fh 'Pf&mudkvnf; uRefr rcHEdkifawmhygbl;/
'gaMumifh tawmfav; acsmifuswJh wJuav;wpfvkH;&JU ckwifatmufudk
cdk;0ifvdkufw,f/ uav;atmfoHawG uRwfuRwfnHaevdkY uRefr 0ifwmudk
tdrf&SifawG rodMuygbl;/ uRefrudkvnf; olwkYd owdxm;rdMurSm r[kwf
ygbl;/ olw&Ykd UJ pm;a&;aomufa&;twGuf tckrS xif;rD;vufvufav;awG
eJU csufjyKwfaeMuwkef;/
uRefrvnf; armarmeJU ckwifatmufrSm tdyfaysmfoGm;w,f/
wpfarS;wif&,fyg/ ZvkHoH? ZGe;f oHawGaMumifh uRefrjyefEk;d vmw,f/ Munfh
prf;... uav;awGxrif;pm;aewJhab;rSm xrif;vkH;awG? tdk;awG/ uRefr
AdkufawGjyefqmvmjyefw,f/ 'gayr,fh oGm;rpm;&Jbl;/ pm;&rSmxuf
tdkuftESufcH&rSmudk ydkaMumufaerdw,f/ onfawmh ckwifatmuf rSmyJ
NidrfNidrfav;0yfae&w,f/ wpfudk,fvkH;vnf; emaeavawmh vIyf awmif
rvIyfcsifawmhbl;/ acgif;udk jyeftcsrSm tdk;wpfdk;u uRefreJU rvSrf;
rurf;udk vGifhusvmw,f/ bmajymaumif;rvJ uRefr ajy;[yfrdwmaygh/

]a[h... [dkrSm acG;av;}


]tdkU... tdkU... 'DrSm a&mh? a&mh}
uav;awGuav uRefrudk ac:NyD; xrif;ykHauR;w,f/ olwkUd
xdkifaewJh ajrBuD;ay:rSmyJ ykHauR;wm/ uRefr rpm;&Jpm;&J jzpfaewkef;...
][m... acG;av;rSm aoG;awGeJU}
uRefrtem;udk uav;awG a&mufvmw,f/ uRefrudk 0dkif;tkH
MunfhMuw,f/
]oem;ygw,fuGm/ b,folu dkufvTwfvkdufw,f rodbl;}
]tdk... [kwfyg&JU/ taz? taza& 'DrSm acG;av;As? aoG;awGeJU}
uav;wpfa,mufu atmfajymawmh vlBuD;wpfa,muf uRefr
em;udk a&mufvmjyefw,f/ uRefrvnf; aMumufaMumufeJY xajy;r,f
vkyfwkef; vlBuD;u uRefracgif;udk vmudkifw,f/ NyD;awmh uRefrudk
MuifMuifememyJ aoG;awG aq;aMumokwfoifay;w,f/
]acG;av;udkuGm? bmvdkU 'Davmuf xkvTwfvdkufMuwmygvdrhf/
vlrqefwJh[mawG}
uav;awGu olwYkd ZvkHxJu xrif;awGukd ykHauR;w,f/ uRefr
rpm;&JwmrkdY vlBuD;udk armhMunfhvdkufw,f/
]pm;? pm; nnf; qmaew,frkdUvm;}
tdk... uRefr tdyfrufawGrsm; rufaea&mhovm;/ wpfaeukef
wpfaecef; r&yfrem; ajy;vTm;cJh&wJh uRefrudk Muifemoem;wwfwJh vl
qkw
d m &Syd gao;vm;/ uRefr 0rf;enf;vdkufwmav/ xrif; rpm;Edkiaf vmuf
atmifygyJ/ uRefr ckwifatmufudk jyef0ifcJhw,f/
]oem;ygw,f/ xrif;awmif rpm;Edkif&Smbl;}
uRerf rsupf x
d rJ mS wdkuBf uD;awG? pm;aomufqkid Bf uD;awG? vrf;ay:
u AddkvfuscsifwJh acG;BuD;awGudk jrifa,mifvmw,f/ NyD;awmh uRefr
awGUcJh&wJh vlawG? uRefrudk MuifemwwfwJh rdom;pkav;/ aMomf... vl
rsKd;csif rwlnDMuygvm;aemfvdkUom atmufarhvdkuf&ygw,f/
aemufwpfaeU reufa&mufawmh uav;awGu uRefrudk vmudkif
w,f/ wpfnwm tdyfpufvdkuf&vdkUvm;? uRefrudk,fuRefr pdwfcsae&

vdkUvm; rodbl;? uRefr vef;qef;aew,f/ olwkdY auR;wJh xrif;&nfawG


udk wpf0BuD;aomufypfvkdufw,f/
]azaz? 'DacG;av;udk uRefawmfwdkY arG;&atmifaemf}
]ol aecsif&if aeayhaphayghuGm/ wdkUrSm xrif;&nfawmh wkduf
Edkifygw,f}
tdk... ocif/ 0rf;omvdkufwm/ 'g uRefr&JU yxrqk;H ocifawG
ygyJ/ uRefrav olwdkUudk vQmeJY vdkufvsufw,f/ acgif;eJY yGwfw,f/
tNrD;udk eefUjyw,f? 0yfNyD; &Sdcdk;w,f/
]vdrmw,faemf/ 'gayr,fh tkyfu qkd;w,f}
[kwfyg&JU/ uRefru kyfuodyfqkd;ygw,f/ uRefrudk,fay:u
tarG;wdkwdkav;awG[m tcsKdU 0Jpm;vdkY uRwfaew,f/ uRefr&JU tqif;u
f wdkwk/d rsuEf Smu
vnf; tjzLeJYteuf aMumifaMumifusm;usm;/ em;&Guu
vkH;yGyGeJYrdkY tjrifawmh qkd;o&Si/f
]taz? olUudk emrnfay;&atmif}
]tif;... tkyfqkd;w,fqkdawmh ykHqkd;rvdkU emrnfay;vdkufuGm?
[m;... [m;... [m;...}
Munfhprf;? uHrsm; wufvmcsifawmh acG;olcdk;r? acG;avrqkdwJh
trnfuae uRefrudkav ykHqdk;rvdkY ocifu trnfay;vdkufNyD/
]ykHqdk;r}
aysmv
f kduw
f m/ uRefr odyfoabmuswmyJ/ uRefrrSm ocif &SNd yD/
udk,fydkief mrnf&SdNyD/ udk,fydkifpm;cGuf &SdvmNyD/ uRefr [dk0ifonfxGuf
cdk;pm;p&m rvkdawmhbl;/ uRefr cdk;rpm;awmhbl;/
hf &yfuu
G af v;[m pnf;dk;
olwkYw
d pfawG aewJh wmdk;atmufcsKid u
r&Sd? tumr&Sq
d kdawmh uRefr vGwfvGwfvyfvyf oGm;csif&m oGm;? &efrl
r,fhol r&Sdbl;/ acG;awGtm;vkH;vnf; wpfaumifeJYwpfaumif rudkufMu
bl;/ tm;vkH; wpfom;wnf;/ b,facG;pm;tdk;udk 0ifpm;pm; aigufr,fh
ypfr,fh cwfr,fhol r&Sdbl;/ xrif;&nfawG wif;aeatmif aomuf&wm
udkyJ uRefr auseyfygNyD/
ocifwkYd rdom;pkav;eJY uRefr[m tawmfuav; cspfcspfcifcif

&if;&if;ESD;ESD; &Sdvmw,f/ ocifhuav;awG upm;wJhae&m? a&csKd;oGm;wJh


ae&mawGukd vdkufoGm;NyD; uav;awGudk uRefr apmifah &Smufw,f/ uav;
awGuvnf; uRefrudk wG,fwmMuw,f/
]ykHqkd;r? ykHqdk;r tdkU... tkdU}
uRefrudk ac:oHMum;wmeJU ocifhqD tajy;oGm;vdkufw,f/
ocifu vG,t
f dwfxJudk vufEIduNf yD; xkwfvdkuaf wmh tdk... trJdk;awG/
]pm;prf; ykHqkd;r/ ig aps;xJu aumufvmwm}
uRefrtay: tJovdk apwemaumif;wJh ocifwdkY rdom;pkudk
uRefr toufeJYvJ umuG,fapmifha&Smufr,fvdkY trJdk;pm;&if; opmjyK
vdkufygw,f/
'gayr,fh&Sif? wu,fwrf;usawmh uRefr rwwfEdkifwmawGu
trsm;BuD;yg/ ocifwkdY rdom;pk xrif;csufEdkifwJhtcg ocifhuav;awG
qmavmifidka<u;MuwJhtcg uRefr rwwfEdkifcJb
h ;l / uRefrudk,w
f kid f xrif;
&nf raomuf&wJh &ufawGrSm ocifwdkUudk oem;rdw,f/ uRefr aMuuGJ
&ygw,f/ tJovdk aMuuGJae&wkef; rarQmfvifhbJ uRefr &ifuGJ&awmhwm
ygyJ/ ocifwkdY rdom;pk tdraf jymif;Muawmhr,f/ ocifwkYdwpfawG tdrfav;
udk zsufaeMuNyD/
uRefrudk ac:rSmvm; ocif/ rxm;cJyh geJYaemf/ ocifhem;udk yGwo
f ;D
yGwfoyfvky&f if; awmif;yefayr,fh ocif[m uRefrudk ta&;rpdkufEdkifyg
bl;/ ol vkypf &m&Sw
d Jh tvkyfawGukyd J uke;f usKH;vkyaf ew,f/ uRefr &ifawG
ylvdkufwm/ wzswfzswfeJY a&SUajy;vdkuf aemufajy;vdkuf vkyfaerdw,f/
uRefrudk b,folrS owdxm;rdMuykH r&ygbl;/ uRefrrSmom...
a[m... um;BuD;vmNyD/ ocifwkYd tdrfudk o,faqmifoGm;r,fh
um;BuD; vmaeNyD/ vlBuD;awG ypnf;awG wifMu? o,fMu vkyfaewke;f
uav;awGem; uRefr wk;d uyfoGm;vkdufw,f/ uav;awGu uRefrudk
zufxm;Muw,f/ uRefrvnf; olwkdYvufawG yg;awG ajcaxmufawGudk
tirf;r& vsufaerdw,f/
]uav;awG wufMuav/ aMomf... ykHqdk;r}
ocif[m uRefrudk owd&oGm;NyD; ocifha&SUudk oGm;NyD; uRefr

0yfvkdufw,f/ ocifhajcaxmufudk vQmeJYvsufw,f/ uRefr ajcaxmuf


awGeJU ocifhudk ukwfw,f/ uRefrudk ac:aemfvdkY uRefr ajymaewmaygh/
'gayr,fh ocif[m pdwfIyfaxG;ae[efeJU uav;awGudkyJ vSrf;atmfw,f/
uav;awGu...
]taz ykHqdk;ra&m rac:bl;vm;}
ocifu &iftkHBuD; armuf<uoGm;NyD; oufjyif;udk csvdkufw,f/
]ykHqkd;r&,f? igwkdYawmif b,fvdkae&OD;r,frSef; rodao;bl;/
tqifajy&if eifhudk vmac:r,f? b,frS roGm;eJU Mum;vm;}
uRefrudk ocif xm;cJhr,faygh/ rac:bl;aygh/ uRefrav ocifh
ajcaxmufaemufukd twif;wG,u
f kwv
f ku
d w
f ,f/ um;BuD;ay: ocif wuf
oGm;awmh uRefr vdkufrwufEdkifawmhbl;/ um;BuD; armif;oGm;NyD/ uRefr
tajy;vdkufw,f/
]ykHqkd;r aecJh/ ta&SU&yfxJu acG;awG udkufvdrfrh ,f}
um;ay:u vSr;f aigufvku
d w
f Jh ocifph um;aMumifh uRefr ajcvSr;f
awG &yfypfvdkufw,f/ aMomf... ocif[m uRefrudk ta&SU&yfxJu acG;
awG udkufrSmpdk;owJhvm;/ uRefr aMuaMuuGJuGJeJU ililBuD; &yfaerdw,f/
onfwkef;rSm ab;u um;wpfpD; jzwfarmif;vmvdkY a&Smifvdkuf&w,f/
um;ay:rSm atmifeuf&JUocifawG/
atmifeufa&m ygoGm;vm;/ use&f pfco
hJ vm; odcsiaf ZmeJU &yfuGuf
Ykd m;vk;H
av;xJukd uRefr jyefajy;cJw
h ,f/ atmifeuf? wdk;yGm;? 0dki;f vk.H .. olwt
usef&pfcJhMuwmygvm;/
uRefrvkdyJ olwkYdvnf; v[mjyifuGif;xJ avQmufoGm;aeMuwm
ygvm;/
uRefr&JU ywf0ef;usifrSmawmh uRefrvdk b0wl acG;awG? <uuf
wGif;xJ 0ifvdkufxGufvdkuf vkyfaewJh <uufawG? NyD;awmh bmrS r&Sdawmh
wJh wvif;uGif;jyif uRefrudk ocif b,fawmh vmac:rSmvJ/
cifcifxl;
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 82? Mo*kwf? 1996

]udkopm}
]bmvJ}
]awmfhqD qifq,fwef r&Sdbl;vm;}
]bm qifq,fwefvJ}
]qifkyfeJY wpfq,fwaef tjymav;awmf}
]r&Sdbl;/ rif;u bmvkyfzdkUvJ}
]tJ'Dtay: tif;a&;NyD; aqmifxm;&if aiGrjywfawmhbl;}
]l;yghuGm}
udkopm\ rSwfcsufaMumifh razmhu rsufapmif;udk acgif;yg&rf;
xdk;vdkufonf/
]vlqkdwm udk,fhtm;udk,fudk; &w,fuG}
]usKyftm; usKyfudk;vdkU xrif;pm;ae&wmaygh/ awmhfom tm;udk;
rd&if ig;yg;oDv r,lbJ Oykoaf pmifah e&wm MumNyD/ ck[mu ausmif;awG
zGifhawmh awmfhtm;udk;r&vdkY qifq,fwef tm;udk;rvdkY? tJ'g bmjzpfvJ}
razmh\ pum;aMumifh udkopm NidrfoGm;onf/ a&SUquf wkd;ygu
olom emzG,f&m &SdaomaMumifh Nidrfvdkuf&jcif; jzpfygonf/ razmhu
aq;ayghvdyfukd ESpfzGm? okH;zGm zGmvdkufNyD;rS...
]awmfhqD pmwkdufu pmrlc vmw,fr[kwv
f m;}

]vmvdkY rif;udk av;&m ay;vdkufwmav}


]tJ'gu a<u;qyfvdkY ukeNf yD/ awmf okH;zdkYqdk ,lxm;wJh wpf&m
&Sdao;w,f r[kwfvm;}
udkopmu rsufvkH;tjyL;om;ESihf Munfhvdkufonf/
]tJ'DtxJu usKyfudk ig;q,fay;}
]bmvkyfrvdkYvJ}
]ay;rSmom ay;prf;ygawmf}
odkYjzifh razmhonf udkopmxHrS aiGig;q,fudk ,lum xGufoGm;
awmhonf/ uGrf;wpf&mnufcefUtMumwGif qifq,fwefESifhtwl razmh
jyefa&mufvmonf/
]'Dr,f &cJhNyD}
]b,fu&wmvJ}
]aps;aumuf udkpHjyL;qDu ig;q,feJY 0,fvmwm}
]a[...}
udkopmrSm a[rSwpfyg; tjcm;ajym&ef r&Sd ]a[}[laom
toHudk jyKNyD;aemuf &yfoGm;onf/
]udkpHjyL;qDrSmu qifq,fwef ESpf&Guf&Sdw,f/ 'geJU awmif;yef
NyD; wpf&Guf0,fvmwm/ 'Dr,f... awmfhrsufvkH;BuD;u rif; t&efaum
qkd Munfhaewm r[kwfvm;/ usKyfvnfvdkY ig;q,feJY &cJhwmaemf/ [dk
t&uform; zdk;awqDu qifq,fwefq&kd if pdeyf pJG m; a':rrav;u ok;H &m
ay; 0,foGm;wm}
]aMomf... rif;xuf twJhvl &Sad o;oudk;}
]'Dr,f udkopm}
]ajym}
]raemf[&Dvrf;u a'gufwm pdefat;wkdY aps;axmifhu a&SUaer
a':,k,kwdkYa&m twmyJvm;}
]bmqkdifvdkUvJ}
]oGm;Munhpf rf;? olwkYd wdkut
f 0if0rSm q,fq,fwefukd wGJavmif;
wGJavmif;eJU yvwfpwpfavmif;NyD; qGJxm;wm}

]oGm;MunfhraeeJY [kwfw,f}
razmhbufrS axmufcH&if; 0ifvmolu armifajrzGm; jzpfyg\/
]uRefawmfawmifrS taru qifq,fwef &Smay;ygqdkvdkY &Smay;
cJh&NyD}
]aeygOD;/ tJ'D qifq,fwef Zmwfvrf;u b,fup ay:vmwm
vJ}
]uRefawmfhtdrf o,fvmwmuawmh udkcspfp&myJ}
udkcspfp&mrS rEav;rS vl&Tifawmf pma&;q&m udkcspfp&m jzpf
ygonf/
]udkcspfp&m ajymawmh tif;a&;ay;wmu ]bb}wJh/ rkwfqdwf
arG; jzLjzL&Snf&SnfeJU/ touf 70 avmuf &SdNyD ajymwmyJ}
]udkcspfp&mua&m ,kHowJhvm;}]
]oluawmh t&ifu zJIH;NyDqkd tukefajymifwm/ ckawmh tenf;
qkH; tJ'Dwpf&Gufjzpfjzpf usefae&pfvdkY aiGrjywfbl;qkdwmawmh rSefw,fvdkY
ajymwmyJ}
armifajrzGm;u jyHK;pdpEd Sihf ajymonf/ razmhu rsufapmif;xk;d NyD;
xkdiaf e&mu xxGufoGm;onf/
udkopmonf olUtdwx
f JrS vufuseaf iG ig;q,ftwGuf &ifwrr
jzpfae&ygonf/ raeUu razmhvufrS qifq,fwefu a&mufaeNyD/ 'DaeU
tif;a&;&ef bbqDoGm;rnf[kqkdonf/ bbqD oGm;&ef p&dwfu vdkao;
onf/ udkopmrSm qifq,fwefaMumifh awmfawmf pdwfnpfnL;aeonf/
udk;em&Dxkd;NyD/ ckxdawmh razmhu olUxH p&dwfrawmif;ao;/
razmhonf uav;awGudk ausmif;ydkYNyD;uwnf;u ol\ wpfxnfwnf;
aom taumif;qkH;[k owfrSwfxm;ygonfh ygwdwfvkHcsnfudk xkwf0wf
onf/ tusvJonf/ oeyfcg;vdrf;onf/ oGm;&ef [efjyifNyD;NyD/ udkopm
u rodrom tuJcwfNyD; acgif;udkikHUum pdwrf 0ifpm;bJESifh pmwpftkyfudk
zwfaeonf/
]wDwD}

tdrfa&SUrS um;[Gef;oHaMumifh udkopm vSrf;Munfhvdkufonf/


refae*smwpfa,muf\ ZeD;udk awGU&onf/ r[modyHbGJU &NyD;om;/
]vmNyD? vmNyD}
razmhu toHay;&if; x&yfonf/ udkopm olUrsufvkH; ol
yGwfMunfhonf/ tjrifrrSm;yg/ razmh um;ay:wufaepOf...
]ae&mawmh razmh odw,faemf}
]odygw,f}
]razmhu uHaumif;wm/ uRefr ESpf&mawmif ay;vdkuf&w,f/
&wmuawmh topfuav;udk &wmyg}
uHcRef
a&TtjrKaw kypf Hkr*Zif;? trSwf 83? pufwifbmv? 1996

oefY&Sif;vwfqwfwJh aqmif;OD;avudk SLIduf&wkdif; olY&ifrSm


vGefcJhwJh tESpfESpfq,fausmfudk jyefa&mufoGm;onf[k cHpm;&jrJ jzpf\/
'gayr,fh aqmif;OD;avawGom topf topfjzpfay:vmwwfayr,fh
vlwpfa,mufuawmh aqmif;OD;avawGvkd topf topf rjzpfawmhwm
aocsmaeonf/ aqmifOD;av;awGu tjrJvef;qef;ae\/ vlawGuawmh
wjznf;jznf; &ifha&mfnKd;EGrf;oGm;Muonf/
ckvnf;yJ ywfywfvnfrSm &ifhrSnfh0if;0gp pyg;cif;awG? wjzL;
jzL; jzwfoef;aewJh aqmif;OD;avawG? wa&GUa&GU c&D;ESifaewJh wdrw
f kduf
jzLjzLawG jynfhESufaeonfh v,fuGif;BuD;wpfck &Sdae\/
xkdv,fuGif;jyifBuD;xJrSm awmifESiahf jrmuf jzwfazmufxm;onfh
ta0;ajy; vrf;rBuD;&S\
d / xkdvrf;rBuD;udk ta&SUbufu axmihfrSefus
xdk;0ifvmaom ajreDvrf;wpfck &Sd\/ xkdvrf;u NrdKUopfokomefokdY oGm;
aom vrf;jzpf\/ avmavmq,fawmh xkv
d rf;ay:u tokbydkY,mOfwpfp;D
rSm ol vdkufygvmjcif; jzpfonf/ aumif;uifBuD;uom pD;Munfhvkduv
f Qif
0g0if;pdrf;pdk v,fuGif;BuD;Mum; ajreDvrf;av;ay:rSm 0rf;enf;qdwfNidrfpGm
wa&GUa&GU oGm;aeonfh um;wef;av;udk vSrf;jrif&ayrnf/
ta&SUqHk;u um;av;[m okomefudk t&ifqHk; vmcJh&ol
wpfa,muf&JU um;jzpfNyD; aemufbufu um;awGuawmh okomefudk

taES;ESifhtjref vkdufvmMu&rnfh vlawGygonfh um;awGjzpfonf/


um;ay:rSm vkdufyg&if; vlwpfa,muf\ b0qkdwmudk ol awG;
vmrd/ toufav;q,fqkdwm vlYb0taMumif;udk aoaocsmcsm odEkdif
onfh vHkavmufaom tcsed jf zpfayr,fh oluawmh vlb
Y 0qkdwmudk aoao
csmcsm rodao;wm aocsmaeonf/ onfvkdyJ vlwkdif;[m vlYb0udk
rodbJ a&mufvmNyD; rodbJ jyefoGm;&wmyJvm;/
oli,fcsi;f uAsmq&mwpfa,mufuawmh ]vlb
Y 0qdkwm obm0
&JU rawmfwq vQyfay:avmvDrIAs/ tckawmh 'DvQyfay:avmfvDrI Mum;rSm
usKyfwkdY[m qyfjymylazmif;vdk cPav; jzpfNyD; qyfjymylazmif;vdk cP
av; ysufpD;&awmhr,f}[k olYukd t&ufrl;rl;ESihf ajymjyzl;onf/ xkdoli,f
csif;u uAsmawGudk enf;enf;a&;NyD; t&ufawGudk rsm;rsm;aomufaom
oli,fcsi;f jzpfonf/ ol t&ufaomufonft
h cg olu
Y AsmawGxuf aumif;
aom pum;awG xGufvmwwfonf/
ajcaxmufE Sp f z ufp vHk ; r&S d o nfh oli ,f c sif ; pma&;q&m
wpfa,mufuawmh vlYb0udk wpfrsKd;jrif\/
]vlYb0qkdwm vlawG&JUcHEkdif&nfudk prf;oyfwJh vufonfAs/
cifAsm;om usKyfae&mrSmqkd&if cifAsm; b,fvkdaer,f rodbl;/ usKyf
yxrOD;qHk; vHk;csif;xGufcgeD;rSmyJ usKyfb0u usKyfudk kdufvSJcJhw,f/
ajcaxmufESpfzufpvHk; 'l;qpfem;u jzwf&r,fqdkwJhaeYu usKyf tawmf
udk wkefvIyfacsmufcsm;cJw
h m/ 'DajcESpfzufom r&Sd&if usKyfb0udk b,fvdk
&yfwnf&rvJqkdwm awG;NyD; usKyf wkev
f IyfcJhwm/ usKyf aozdkYtxdawmif
pdwu
f ;l cJw
h m/ 'gayr,fh b0u usKyfukd aocGirhf ay;cJhb;l / b0u usKyfukd
ajcESpfzufyJ jzwfay;cJhw,f/ 'DajcESpfzufjywfb0eJY avmuudk b,fvdk
qufurvJqkw
d m aoG;wk;d prf;cJhw,f/ usKyfom vrf;ravQmuf Ekid &f ifawmh
olu
Y kd OD;nGw&f rSmyJqkNd yD; usKyfukd tEkid u
f sichf w
hJ ,f/ 'gayr,fh ol xifovkd
Y 0qkw
d m vlawG&JU cHEikd &f nfukd aoG;wd;k prf;wJh
jzpfrvmcJb
h ;l / 'gaMumifrh Ykd vlb
vufonfAs}[k xkdoli,fcsif; pma&;q&mu qkdonf/
olu ajcESpfzufjywfvsufyif vHk;csif; ajcmuftkyf a&;EkdifcJh\/
ajcmuftkyfNyD;onfhtcg taMumif;aMumif;aMumifh xkwfa0olu &yfoGm;

cJh\/ 'gayr,fh xkdajcmuftkyfxJu wpftkyfrSm kyf&SifdkufzdkY 0,f,ljcif;


cHcJh&jyef\/ onfvkdESihyf J 0wK&SnfawG cPab;z,fNyD; 0wKwdkawG ol
a&;jzpfcJhonf/ olYtdrfudk a&mufonfhtcg olaeonfhtcef;usOf;av;[m
yltku
d favSmifNrdKufaeonf/
ckepfay ywfvnfcefYom &Sdaom xkdtcef;av;rSm pmtkyfawG?
pm&GufawG? csOaf pmfeHaewJh acgif;tHk;awG? ajc&if;bufrSm axmifxm;wJh
ajcwkawGESift
h wl ow0gwpfaumiffESifhwlaom oli,fcsif; &Sdae\/ olYqD
odkY a&mufoGm;wdkif; ylylavmifavmif tcef;av;xJrSm tusAvmESihf tdyf
aewwfaom oli,fcsif;udk ol EId;,l&\/
wpfcguawmh ]usKyfvnf; vif;EkdYawGvkd jzpfaeNyDAs/ wpfnvHk;
pma&;? rkd;vif;cgeD;rS tdyf? q,fem&DavmufrSm xrif;xpm;NyD; wpfaeY
vHk; jyeftdyf? b,fESihfvJ... usKyfu vif;EkdYwpfaumifeJY rwlbl;vm;}[k
&,f&if; arm&if; oli,fcsif;u qkdzl;onf/
oluawmh oli,fcsif;udk MunhfNyD; &ifarmzl;\/ 'gayr,fh
oli,fcsif;u xkdtcef;usOf;av;xJrmS yJ 0wKawGa&;NyD; pmayAdrmefpmrlqk
wpfqk &atmifvnf; vkyfoGm;cJh\/ NyD;awmh tarESihfnDawGudk NrdKUrSmxm;
cJhNyD; olu trsKd;awG&d&S m awmudk ajymif;\/ awmrSm tdrfwpfvHk;aqmuf
\/ olY0wKawGxJu ol emrnfay;xm;wJh pifa&mrqko
d nfh avSuav;vdk
rsKd; avSav;wpfpif; 0,fNyD; bJawGarG;\/ pyg;ay; yJay; ay;\/
olYavSav;u olYajcaxmufjzpfcJh\/ &GmuxdefrSm olu jyZmwf
a&;NyD; tNidrfhyGJwpfckudk vkyfvku
d fao;\/ 'gaMumifhrkdYyJ ]vlYb0qkdwm
vlawG&JU cHEkdif&nfudk prf;oyfwJh vufonfAs}[k olu qkdcjhJ cif;jzpfonf/
um;awG okomefokYd ra&mufcifrmS yJ okomefbufu jyefvmonfh
um;wcsKdUudk a&Smif&if; vrf;ab;rSm xkd;&yfae&\/ wdrfwdkufwpfcku
aeudk zkH;xm;ojzihf pyg;cif;BuD;wcsKdUrSm aea&mifjcnf awmufyaeonf/
b0qdkwmuvnf; vif;wJhtydki;f u vif;NyD; arSmifwt
Jh ydki;f u arSmifaeonfh
pyg;cif;awGyJvm;/
b0udk ayghayghyg;yg; aewwfaom oli,fcsif;wpfa,muf
taMumif;u olYacgif;xJ 0ifvmjyefonf/ xkdoli,fcsif;u rdef;rbufrSm

pGHonf/ ol rdef;rpGHyHku ab;uvlawG remvkad vmufatmif pGHjcif;rsKd;


jzpfonf/ tdrfaxmif&Sdolaum tdrfaxmifr&Sdolyg rdef;rawGu olYudk
NidaeMu\/ xkdrdef;rawGMum;rSm oli,fcsif;u aevkdY&atmif auGUywfNyD;
aecJh\/ xkrd ed f;rawGudk jrifrSyJ rde;f rqkdwm odrfzsi;f aysmhnNhH yD; qifjcifrJhwJh
ow0g[k ol jrifvmonf/ (olYtjrif rSm;csif rSm;Ekdifygonf) xkdoli,f
csif;u vdrfajymzdkYaum nmajymzkdYaum <um;ajymzkdYaum tcsdefra&G; ajym
&J\/
yxrOD;qHk; rdbawG csrf;omonfh &Spfwef;ausmif;olav;udk
,lonf/ xkdrdef;rESifh uGJonfhtcg om;BuD;? orD;BuD;ESifh q&m0efr
l / xdkq&m0efr ypn;f awG oHk;jzKef;NyD; ukeo
f avmuf
wpfa,mufukd xyf,\
&Sdaomtcg tjcm;ydkuq
f H&Sdonfh tdrfaxmifysuf rde;f rwpfa,mufudk ,ljyef
onf/ xkdred f;r&SdvsufESihfyif tjcm;rdef;uav;awGESihf ajccsif;vdrfaejyef
onf/ a,musfm;jzpfNyD; olYyg;pyfu ajymonfhpum;rSm yufusdwpfaumif
vdk cRJusdusd jzpfaewwf\/
olYusawmhvnf; b0qdkwm rdef;rESifhaiG[k xifxm;yHk&onf/
xkt
d ,ltqESiyfh J taygif;toif;awGu olYukd cGmoGm;Muayr,fh oluawmh
olY0oDtwkdif; rdef;rESifhaiGaemufudkom qufvdkufqJ jzpfonf/ vl[m
qk;d &ifq;dk r,f? ,kwaf wmh r,kwef JY qko
d nfph um;udk Mum;wkid ;f oli,fcsi;f udk
ol owd&ae\/
um;awGu wjznf;jznf; okomefukd a&mufvm\/ tavmif;wif
onhf um;av;u rD;oN*K[fpufa&SUrSm oGm;&yf\/ vlwcsKdUu um;awG
ay:u qif;NyD; vlwcsKdUu um;awGay:rSmwif xkdifapmifhaeMuonf/
aool&JU rdef;ru tavmif;qDodkY ajy;NyD ]tdrfrSm raecsiw
f JhvlBuD;? ckawmh
&Sif tdrfu tNyD;tydkif xGufoGm;&NyDaygh}[k qD;cg atmfidkaejyefonf/
xdkrde;f r idkoHudk Mum;onfhtcg rqDrqkdif olYoli,fcsif; vlay
BuD;wpfa,mufudk ol owd&oGm;jyefonf/ xkdvlBuD;u olESifh BuD;rSod
aom vlBuD;jzpfNyD; olYudk vmcifaejcif; jzpfonf/
wpfESpfrSm oHk;av;acgufavmuf olYtdrfudk a&mufwwfNyD;
usef&ufawGrSm xkv
d lBuD; b,fa&mufaeonfukd olYrde;f ryif rod[k qk\
d /

wpfcgwav awmifBuD;udk xkdvlBuD; a&mufoGm;wwf\/ wpfcgwav


awmhvnf; olYZmwdajrjzpf&m awmifwGif;BuD;udk xkdvlBuD; a&mufaewwf
jyefonf/ wpfcgwavusawmhvnf; ykZGefawmifu bkef;BuD;ausmif;
wpfausmif;rSm xkv
d Bl uD; ntdyf nae uy,
d jzpfaewwfonf/ ydkuq
f jH ywf
onfhtcg pm;aeus xrif;qdkirf Sm xrif; tvum;&atmif awmif;pm;
wwfjyefonf/
xkdvlBuD;u udk,fhbmomudk,f q,fwef;udk tjyifu ajzcJhNyD;
awmBudKtHkMum;rS &efukefNrdKUBuD;odkY a&mufvm&ol jzpf\/ q&mcspfpH0if;
uawmh olYudk toufav;q,frS em&DMunhfwwfol[k olYpmtkyfwpftkyf
rSm a&;cJhzl;onf/
xkdvlBuD;u Ak'pmayawG ESHYpyfol jzpfonf/ Ak'pmayESifh ywf
oufonfh pmpDpmuHk;NydKifyaJG wGrmS ol rMumcP yxr&cJzh l;onf/ NyD;awmh
pmayAdrmef pmrlqkESpfqkvnf; &cJhzl;onf/ odkYaomf olYred f;ruawmh olY
bmom &Smpm;&oljzpf\/
'gaMumifhrkdYvnf; ]usKyfrdef;rudk tdrfaxmifusuwnf;u bm
wpfckrS rSwfrSw&f & ray;zl;ao;ygbl;Asm}[k qkdcg aemufqHk; pmayAdrmef
pmrlqk&wkef;u olYqD vmNyD; vufpGyfwpfuGif; vmvkycf kdif;zl;onf/ xkd
vufpGyfuvnf; aemufawmh rdef;rvufrSm r&SdbJ taygifqkdifokdY a&muf
oGm;yHk &ygonf/
bmyJjzpfjzpf olaysmufaeNyD; olu
Y kd jyefawGUonft
h cg xl;xl;qef;
qef; pmrlawG olYqDrSm ygvmwwfonf/ csif;&GmawGtaMumif;? ytkdY&Gm
awGtaMumif;? em*&GmawGtaMumif; olq
Y rD mS ygvmwwfonf/ olrY de;f rESihf
uav;awGuawmh ol tdru
f xGux
f Guo
f mG ;wwfwmavmufukd dk;aeNyD/
rde;f ru olb
Y momol &SmazGpm;aomufwwfonfh tavhtusiu
fh kd &aewwf
NyD; ,ckvnf; NrdKUopfu aps;wpfckrSm aps;a&mif;aeonf/
wpfcgwav ol tdrjf yefa&mufonfhtcg rde;f rjzpfou
l ]{nfo
h nf
BuD; tdrfrSm b,fESpf&ufavmuf wnf;rSmvJ} ajymwwfonf[k qdk\/
oluawmh xkdtjypfawG tm;vHk;auszkdY pmtkyfkdufjzpfonfhtcg aus;Zl;
wifonhf vlawGpm&if;rSm olYrde;f remrnfudk xnfhwwfonf/

]vlwpfa,muf[m vmwkef;uvnf; trIefav;tjzpf vmNyD;


jyefawmhvnf; trIefuav;tjzpf jyef&wmyJ}
olYab;u toHwpfoHaMumihf olYtawG;rsm;vnf; jywfawmuf
oGm;\/ olYvdkyJ um;ay:rSm xkid fusefaeol wpfa,mufu rD;oN*K[fpuf
acgif;wkdifrS rD;cdk;jymawGudk MunhfNyD; wpfa,mufwnf; ajymaejcif; jzpf
onf/
xkv
d [
l m wu,fyJ vlb
Y 0udk oHa0*&aewmv;? olaum wpfaeY
'Dvkdjzpfr,fqw
kd m awG;rdaevkv
Yd m; qkw
d muawmh olrSyJ odayrnf/ rMum
rD um;awGay:udk vlawG jyefwufMu\/ wcsKdU um;awGuvnf; vlawG
udk rapmifhMubJ ajy;zdkY jyifqifaeonf/ vlwpfa,muf&JU aemufqHk;c&D;
rSm xkdvludk av;pm;aomtm;jzihf 'DavmufBuD; zkwfylrD;wku
d f vkyfzdkYawmh
raumif;ygbl;/
bmyJjzpfjzpf um;awGuawmh olwkdYudprNyD;ao;cif tjrefqHk;
jyefajy;zdkyY J avmBuD;aeMuonf/ xdkvky&f yfawGaMumif vlawGu um;orm;
qkdvQif &GHp&maumif;onfh ow0gvdk jrifvmMuonf/ um;awGu tjyef
vrf;udk olYxufig tavmwBuD; armif;vmMu\/ ajreDvrf;u uw&m
vrf;odkY r0ifcif tauGUtvGerf mS tjcm;tokbum;awGu 0ifvmjyefonf/
xkdum;awGrSm a':oDwmvGif touf 37 ESpf[laom pmwef;udk
ol jrifvdkufonft
h cg olpY w
d x
f JrS 'de;f ceJjzpfomG ;cJo
h nf/ oDwmvGif qkdwm
olcspfcJhzl;onfh (olYbufu wdwfwdwfcspfcJhzl;onfh) rdef;uav;wpfOD;\
emrnfr[kwfygvm;/
vrf;auGUav;rSm um;awG t&Sdeaf vQmhNyD; a&SmifMucdkuf tjyefum;
ay:rS olckefqif;NyD; tvmum;wpfpD;ay:odkY tajy;wufcJhonf/ ol um;
ay:a&mufonft
h cg um;ay:u vlawGu olYukd txl;tqef;vdk vSr;f Munfh
aeMuonf/
olYpdwfxJrSmawmh olY&JUoDwmvGif rjzpfygapESifh[kom wzGzG
qkawmif;aerdonf/ oDwmvGifESihf olu Hk;wpfHk;rSm twlvkyfcJhzl;\/
naejyefonft
h cg z,f&ED iS t
hf wl jyefMu\/ oDwmvGiq
f u
D ydkuq
f o
H kH;q,f
udk oHk;cg ol acs;zl;onf/ oDwmvGifu olYudk vufzuf&nfESpfcg

wkdufzl;onf/ xrif;aygif; wpfcg auR;zl;onf/


'gayr,fh olYpdwfxJrSm oDwmvGifESifh ol rwef[k xifum
oDwmvGifudk nDrwpfa,mufvkdyJ qufqHcJhonf/ oDwmvGif[m &Sm;&Sm;
yg;yg; ESif;qDyef;jymwpfyGifhESifhwlNyD; oluawmh taygpm; ajrtkd;wpfvHk;
ESihf wlonf[k olYudk,fol odrfi,fcJhzl;\/ 'gaMumifhyJ olESifhwefonfh
&Guv
f Syef;wpfcufukd olaY jrtk;d rSm xk;d pdkujf zpfco
hJ nf/ 'gayr,fh ol r*Fvm
aqmifaomaeYu pNyD; oDwmvGif cGifhwpfv ,loGm;cJhonf/
xkdtcsdefusrSyJ oDwmvGifESifhywfoufNyD; trSm;wpfck ol vkyfcJh
NyDudk odvku
d fayr,fh xkdtrSm;u jyifvdkYr&aom trSm;jzpfoGm;cJh\/
f dkif
onfvkdESifhyJ ol Hk;u xGufNyD; tjcm;vkyfief;wpfckudk vkyu
onfhtcg oDwmvGifESihf ydka0;&modkY a&mufoGm;cJhonf/ ig;ESpfceft
Y Mum
rSmawmh oDwmvGif tdrfaxmifusonfhowif;udk ol Mum;cJh&\/ oDwm
vGif tdrfaxmifusonfh owif;udk Mum;wke;f u ol wpfaeYvHk; idkifNyD;
xkdifaecJhonf/ tcktcsdefrSyJ olESihfoDwmvGif[m vHk;0 a0;uGmcJhNyDudk ol
odvdkufaomaMumifh jzpfonf/ xkdtcgrSyJ ol vufxyfpOfu oDwmvGif
b,fvdkcHpm;&rnfudk ol ydkNyD; udk,fcsif;pmvmrdonf/
um;awG okomefudk qkdufcsdefrSmyJ ol um;ay:rS ckefqif;um
vlawG 0dkif;Munfah e&m oDwmvGit
hf avmif; &Sd&modkY tjrefvmcJ\
h / tacgif;
xJukd iHkYMunfhvku
d cf sed rf mS awmh olw
Y pfuk,
d v
f kH; pMu0VmxJ ajrmufwufoGm;
onf[k cHpm;vdku&f onf/ olxifcJhovdkyJ olY&JU oDwmvGifrS oDwmvGif
tppf/
csufcsif;yJ Hk;rSmvkypf Of olESifhcifcJhzl;aom Hk;tkyfBuD;u olYudk
rSwfrdoGm;onf/ olYudk vmEIwfquf&if; ]oDwmvGif qHk;&SmNyDuGm}[k
0rf;enf;yufvuf qkdonf/ NyD;awmh oDwmvGifhudk trdefYpmjyefMuonf/
kH;vkyfief;rSm wm0efausyGefpGm xrf;aqmifonfhtwGuf *kPf,laMumif;?
,cktcgrSm wm0efawGu z,f&Sm;vkdufonfhtwGuf oGm;vdk&m oGm;EkdifNyD
jzpfaMumif; trdefYpmjyefMuonf/ oDwmvGifha,musfm;u pD;usvmonfh
rsuf&nfawGudk vufukid fy0gjzihf okwfypfaeonf/ oDwmvGifhtarESihf
nDrawG Hk;u oli,fcsif;awGuawmh toHxGufNyD; idkaeMuonf/

rMumrD oDwmvGifhtavmif;udk rD;oN*K[fpufxJ xnfhMu\/


rD;cdk;acgif;wkdifrS rD;cdk;awG raysmufrDrSmyJ um;awGuvnf; okomefrS
jyefvnfxu
G cf mG oGm;Mu\/ 'Dvkyd J vlwpfa,muf aooGm;onft
h cg vlawG
[m vG,fvG,fESifh arhypfvdkufMuygovm;/ vG,fvG,fESihf rarhbJ
wjrnfhjrnfh owd&aevdkYaum bmrsm; tusKd;xl;rSmygvJ/
bmyJjzpfjzpf tcktcgrSmawmh oDwmvGifESihf ywfoufvkdY ol
wpfa,mufom okomefrSm usef&pfcJh\/ oDwmvGif[m olYb0rSmaum
avmuBuD;rSmaum wu,f&cSd ho
J vdk oDwmvGi[
f m olb
Y 0rSmaum avmu
BuD;rSmyg wu,fr&Sad wmhonfudk ol odaeonf/ 'g[m avmuBuD;&JU
vSnfhjzm;rI oufoufaygh/
]uReaf wmf apmapmu rde;f uav;&JU jymwpfqkyaf vmuf &Ekid rf vm;
Asm}
rD;oN*K[fpufu yk*KdvfawGudk pD;u&uf xkwfwdkuf&if; ol
ar;vdkufjcif; jzpfonf/
]ckwifyJ tavmif;oHk;avmif;avmuf rD;IUd xm;wm/ cifAsm;vdkcsif
wJh rdef;uav;&JU jymu b,f[mqkdwm aocsmEkdifrvm;Asm/ aeygOD;?
cifAsm;u aoolrdef;uav;&JU a,musfm;vm;}
]aoolu uRefawmfh&JUESrav;vkd jzpfcJhzl;wmyg}
rkom;pum; oHk;vkdufrdNyDudk owd&vdkufayr,fh olYyg;pyfudk
wm;qD;csdef r&vdkufawmh/
]xm;ygav cifAsm; ESrav;yJ jzpfjzpf? bmyJjzpfjzpfayghAsm/
'DjymawGudk cifAsm; ,loGm;awmhaum cifAsm;rSm bmtusKd;xl;vmrSmrkdYvdkY
vJ/ uRefawmfwkdYu 'gawGudk tjrJjrifae&awmh vlYb0[m bmrSr[kwf
bl;qkdwm odvmw,f/ 'Dvdk bmrSr[kwfwJh b0uaeNyD; [kwfatmif
vkyf&wmudkyJ vlYb0vdkY jrifvmw,f/ cifAsm; em;IyfoGm;yvm; rodbl;/
wu,fawmh vlYb0qkdwm udk,ftouf&SifaexkdifcJhpOf umvrSm udk,f
b,fvdkaexkid fcJw
h ,fqw
kd hJ yHkoPmefuvGJ&if bmrSrjzpfEkid fbl;/ usKyfqDu
'Dpum;awG Mum;&vdkY odyNf yD; BuD;us,fw,fvkYdawmh rxifeJYaemf/ usKyfu
yef;csDa&;wJhvlyg/ 'Dbufu v,fuGif;BuD;awG rkd;wdrfawG pyg;cif;awG

[if;vif;jyifwpfck&JU tiftm;awGudk atmuf'k;d vmvma&;&if 'Du tzGJU


awGeJY &if;ESD;vmNyD; olwkdYtvkyfawG 0ifvkyfMunhfaewmyg}
xkdvlYpum;aMumihf xkdvlYudk txl;tqef; ow0gwpfaumifvdk
Munfh&if; ol tHhMoaerd\/ xdkvlu cifAsm;r,Hkb;l vm;qko
d nfh oabmESihf
olYum;qDodkY oGm;NyD; olYyef;csDcef; vdyfpmuwfav;udk olYtm; xkwfay;
vdkufonf/
onfhaemufrSmawmh olESifh yef;csDq&m rdwfaqGjzpfoGm;Muonf/
xkdaeYu okomefrSm yef;csDq&mESifh pum;vufqHkus&if; naeapmif;rS
yef;csDq&mESifh NrdKUbufudk jyefcJhMuonf/ yef;csDq&mu olYrmZ'gqD'if
um;tdkav;ESifh v,fuGif;awGudk jzwfNyD; okomefoGm;onhf vrf;eDav;
twkdif; olYudk wifvmcJhjcif; jzpfonf/
vrf;rSm v,fuGif;jyifBuD;\ ae0ifcsdefudk um;ay:rS qif;Munhf
ckduf aqmif;OD;avawGu olwkdYESpfa,muf\ udk,fawGudk yGwfwkdufjzwf
oef;oGm;Mujyefonf/ yef;csDq&muawmh ]usKyfu 'Dnaecif;BuD; wu,f
&Sw
d ,fqw
dk mudka&m 'Dnaecif;BuD; wu,fr&Sb
d ;l qdw
k mudka&m wpfNydKifeuf
wnf; qJGcsjycsifwm}[k olYudk ajym\/
bmyJjzpfjzpf oluawmh xkdnrSmyJ aqmif;OD;avawGtaMumif;
v,fuGif;jyifBuD;ESifh wdrfawGtaMumif;? NrdKUopfokomefESifh yef;csDq&m
taMumif;? olcspfcJh&aom oDwmvGifESihf oljrwfEkd;&aom vlYb0BuD;
taMumif; pwmawGudk pm&Gufay:rSm a&;csaerdonf/
armifausmfom?yJcl;?
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 86? 'DZifbmv? 1996



. . .

1/
uRefawmfu rdkYrdkYjrifhatmifewf [l acgif;pnf;wyfvdkufojzifh
twGif;tjyif(37)rif; tp&Sad om ewfrsm;udk ,HkMunfudk;uG,Mf uolrsm;u
]atmifrav;? rqDav;&,fwJh bmrqdkif-wef&mwef&m xm;prf;yg}[l
uRefawmfhtm;tjypf rjrifMuygukefESifh/ rdkYrdkYjrifhatmifvdk emrnfBuD;
wpfa,muf olwkYdewfpm&if;xJ 0ifvmNyD[lvnf; 0rf;romygukefESifh/
Oyap'uHjzifah orSewfjzpf&aomaMumifh rdrkY kYu
d kad owGi;f ydY&k ufonf[lvnf;
rdkYrdkYcspfy&dowfu uRefawmfhtm; a&TarwmydkYMurSm aMumufvSygonf/
xdkYtwl ,if;ewftrsKd;tpm;rsm;udk vHk;0 t,HktMunf r&SdolwkYd
uvnf; uRefawmfhtm; ewf,Hkol acwfaemufjyefqGJol[k pGJcsufrwifMu
aphcsifyg/
dk;&m,Ofaus;rIwpf&yf taeESihf vufcHMuaom olawmfaumif;
taygif;wdkYuvnf; ,Ofaus;rI tarGudk kyf&Sifrif;orD;ESifh xyfwljyK
zsufqD;onf[k rsuaf pmif;xdk;awmf rrlMuyg&efAsm.../
uReaf wmfu pma&;vQif acgif;pnf;? acgif;pOfukd qef;qef;jym;jym;
r[kwfaomfvnf; dk;dk;ESifh pdwf0ifpm;zG,af umif;atmif wyfqifwwf
ygonf/ uRefawmf\ pmudk,f? pmpkrsm;udk zwfcsifvmatmif jrLqG,fjcif;
oabm jzpfygonf/ odkYaomf..acgif;wjcm;? udk,fwjcm;awmh uReffawmf

rjyKyg/ ywfouf qufEG,fatmif BudK;pm;ygonf/


,ck pmpkonf rdrYk jYkd rifah tmifESihf ywfoufojzifh rdrYk jYkd rifah tmifukd
toHk;csygonf/ NyD;awmh...ewf/
uRefawmfwdkY jrefrm"avhwGif ewfBuD;onf? ewfcdkufonf?
ewfvdkufonfpojzifh taumiftxnf&Sdonf? r&Sdonf? tyxm;vdkY
]ewf}[laom a0g[m&udk toHk;csaom tavhwpfck &SdcJhNyD; jzpfygonf/
d &f mwGiyf if ]uifr&mewf}BuD;onf[k qdkwwfMuygonf/
qdkygpdY.k .ky&f iS f ku
a&vkyfom; wHigonfrsm;onf ig;r&aomaeYudk ]ewfrvdkufwJhaeY}[k
qdkMuygonf/ 0yfa&Smh q&mrsm;onfvnf; rwwfwwwfESifh pufypn;f
uvdolrsm;udk ]ewfrwifvkYd}[kqkw
d wfygonf/ eifrwwfvkY[
d k ajymif;jyef
t"dym,f aumufjcif;yg/
oabmuawmh...[kwfonf? r[kwfonf tyxm;vdkY wpfpHk
wpf&m xl;xl;jcm;jcm; jzpfvmaom udpr sm;udk ]ewf}ESihf xyfwljyKwwfaom
tavhtxonf ynmwwfa&m? ynmrJhyg tvdkvdk toHk;jyKaerdonf[k
uRefawmfuawmhxifygonf/
ckyifMunfh/ uRefawmfonf rdkYrdkYjrifhatmifudk ewfESifh xyfwljyK
aeygNyD/ tb,faMumifhygenf;/ apmapmuajymovdk xl;jcm;aom
jzpf&yfwpfckESifhvnf; wdkufqdkifaeNyD; rdkYrdkYjrifhatmifESifhvnf; ywfoufae
aomaMumifyh if/ rkrYd jYkd rifhatmif\ t&Sed t
f apmf BuD;rm;jcif;uvnf; uRefawmf
\ toHk;tEIef;udk taxmuftuljyKrnf[k xifygonf/
2/
uRefawmfzh cif OD;om"kydkif jcHBuD;onf oHk;{u us,f0ef;ygonf/
[dk,cif taz0,fpOfuawmh o&ufawmBuD;rQom jzpfojzihf umvwefzk;d
ESihf aps;odyfrBuD;cJhyg[k xifygonf/
tazonf pma&;q&mb0rS kyf&Sio
f rm;b0odkY ul;ajymif;aom
tcg eHygwfwpf jcHajrudk tvsif0,fonf/ aetdrfaqmufonf/ tvkyf
orm;wef;vsm;rsm; aqmufonf/ ky&f Sif ku
d pf wl',
D kd aqmufonf/ NyD;awmh
rS ,if;pwl'D,dkESihf tdrfwef;vsm;rsm;udk 0g&ifhkyf&Siform;BuD;rsm;tm;
aps;oufoufomomESihf kyf&Sifdkuf&ef iSm;pm;onf/ oabmuawmh

olwkdYawG kyf&SifvmdkufMuonfukd tazu pma&;&if;rS waphwapmif;


avhvmonf/ ynmvnf;&? 0rf;vnf;0 oabmjzpfonf/ xkdYaMumihf
q&mBuD; aomfwmaqGu ]rif;tazu odyfvlyg;0wJhaumif}[k rMum
rMum ajymwwfjcif; jzpfygonf/
rnfodkYyifjzpfap? odkY vlvnfuschJaom taz\ tpDtpOfonf
atmifjrifcJhygonf/ rnfolYxHrSvnf; atmufusaemufuscHNyD; ynmoif
p&m rvkd/ vmdkuforQaom kyf&Sifq&mBuD; q&mav;wdkYxHrS taumif;?
tqk;d ynmESpfrsKd;vHk;udkvnf; &vkduo
f nft
h jyif olwYt
kd dwx
f JrS aiGprsm;udk
vnf; w&m;0ifqGJxkwfNyD;om; jzpfcJh&onf r[kwfvm;/ odkYjzifh cyf
wnfwnfyif xkwv
f kyfol 'gdkufwm 0ifvkycf Jhav&m atmifjrifoGm;awmh
\/
odkYaomf a&pD;aMumif;um; ajymif;vGJaeonfh obm0twkdif;
tazudk,fwkdifa&m kyf&Sife,fBuD;wpfckvkH;yg tajymif;tvJ'Pfudk cHMu
&ayonf/ olwYkd ku
d af om ky&f iS u
f m;rsm; aps;uGuo
f yd rf 0ifawmh/ 0ifatmif
dkufzkdYuvnf; olwdkY pdwfESifhrjzpfMuawmh/ txl;ojzihf qufwifac:
tcrf;tem;rsm; aqmufvkyfdkuful;rnfh tavhtxrsm; aysmufysuf
tdrfvHk;csif;iSm;dkuaf om pepfrsm; ay:vmjcif;onf taz\ ky&f iS pf wl',
D kd
BuD; pDrHudef;onf ysufoGm;ygawmh\/ bmyJjzpfjzpf kyf&Sifudk pdwfysuf
vufysufESihf 15 ESpf? tESpf 20 avmuf ypfxm;vku
d fNyD;aom umv
um;/
apmapmuajymaom tazydkijf cHBuD;xJwGif uRefawmfwkdYtygt0if
t&if;tcsmrsm; aqGeD;rsKd;pyfrsm;? tvkyform;rsm; pojzihf udk,fhtrd fudk,fh
&m xlaxmifMu? vuf&dS qufwiftaqmufttHkrsm;wGif aexkdiMf uESihf
&yfuGufBuD;vdk jzpfvmcJh&awmhonf/ ydk qkd;onfrSm awmifbuftdrfrS
orD;ESifh ajrmufbuftdrfrS om; tdrfaxmifus? ta&SUawmifaxmifhwGif
wJxd;k aeMu/ taemufajrmufaxmifrh S oaumifo
h m;ESifh ta&SUajrmufaxmifh
rS rt[GmwkdY [dk'if;jzpfMu? tdrfaemufaz; tzDqG,v
f kdufMuESihf/ aemuf
awmh taz pDrHpOfu qufwifoabm jzpfaomfvnf; ,cktcg wu,fh
tyDtjyif a[mvd0k'fi,fuav;vkd jzpfvm&awmhonf/ wkduBf uD;rsm;rS

tp wJykwif ,ftqHk; jcHxJwGif tukef&Sdaeygonf/ ydkuq


f H&Sdaom vluHkxH
rsm;&Sdovkd uRefawmfwkdYvkd ynm&Sifrsm;vnf; &SdMu\/ tqHk;pGef a&cJa&
a&mif;orm;rStp tESdyfonftqHk; aA'ifq&mygrusef jcHxJrSm tukef&Sd
avonf/
wGif tazom"k uG,v
f eG foGm;aomfvnf; taz\ pDrHued ;f BuD;
onf ,ckrSwpfzef wpfywfvnf acwfpm;vmjyefawmh\/ a[mMunh/f
tck AD'D,kdacwf? qufwiftcrf;tem; rvkd/ wJiSm;? tdrfiSm;? wkdufiSm;
dkuMf uonf/ uRefawmfwYjkd cHBuD;u us,v
f nf; us,fonf/ tESDtaqmuf
ttHk yHkpHrsKd;pHkvnf; &Sdonf/ kyf&Sifyg;0aeaom vlwef;pm;rsKd;pHkvnf;
&So
d nf/ [efudk usvdkY/ cGifwd/
onfvkdESihf om"kjcHBuD;onf AD'D,dkorm;rsm;\ pm;usufBuD;
jzpfvmcJah yacs\/ odkYaomf tazhvufxufwkef;uvdkawmh olwdkYtw
d x
f Ju
aiG uRefawmfwkdY r&yg/ ,lvdkYvnf; roihfyg/ tJ... wJiSm;ol wJc&?
tdrfiSm;ol tdrfiSm;c&/ pm;Muygapaygh/ ukodkvfawmif &ao;onf/
om"kyg/
uRefawmfwkdYuawmh AD'D,dkynmom olwq
Ykd u
D &p&m &Sdygonf/
[kwfygh/ AD'D,dkynm/ aemufwm r[kwfyg/ wu,fhudk ,aeYAD'D,dkynm
uRefawmf rwwfcJhyg/
tif;... a&S;vlBuD;rsm; tajrmftjrif w,fBuD;qkdwm rSev
f Syg
uvm;/ tazonf wpfcsed fcsed f onfvjkd zpfvmvdrrhf nf[k raocif BudKwif
wGufcsufcJhyHk &ygonf/
3/
wjreffaeYqDu rdkYrdkYjrifhatmif wpfa,muf uReffawmfhtdrfab;u
tvkyo
f rm; wJwpfvkH;rSm ky&f iS v
f mdkuyf gonf/ oif;u uRefawmfwkYNd cHxJ
onfwpfcgvm dkufzl;onf/ rif;om; rif;orD; awmfawmfpHkNyD jzpfaomf
vnf; xl;xl;jcm;jcm; rdkYrkYd vmdkufonfqkdawmh wpfNcHvHk; wkef;ke;f aygh/
txl;tqeff; jzpfa ewmvnf;ygygonf/ rd k Y rdk Y qd kwmaMumifhvnf;
ygaumif;ygrnf/ NyD;awmh oif;u uRefawmfhudk cspfonf/(tpfudkBuD;vdk
f monf/ zufvJwuif;aeonf/ uRefawmfhtrd q
f kw
d m
ajymwm)uReaf wmfhtrd v

ol vmdkuaf omaeYu rsuEf SmyGifhvku


d fwm bmajymaumif;rwkH;/ olYrsuEf mS
ESihf uRefawmfhrSm yg;ajymifvkduf&ygonf/
apmapmu ajymovkd jcHxJrSmu vlrsKd; wpf&mhwpfyg; &Sdonf/
tm;vHk;uvnf; ky&f Sifyg;0aeMuNyD; jzpfonf/ awmfHkZmwfykdYavmufu
awmh wjcm; vku
d &f SmiSm;aep&mrvkd/ jcHxrJ mS yif aumufoif;aumufvu
kd f
Hk &Sdonf/ udkif;... onfvkdESihf rkdYrkdYjrifhatmifwkdY uRefawmfhtdrfab;u
wJuav;rSm AD'D,kddkufMuonf qkdMuygpdkY&JU/
vmvmNyD; dkufMuwm rsm;vSayrnhf uRefawmfonf udk,fESifh
tvGef&if;ESD;ol r[kwfvQif cyfuif;uif;om aecJyh g\/ qkv
d kw
d mu olwkdY
xH uRefawmf roGm;/ uRefawmfhtm; cspfcifMuolrsm;u uRefawmfhtdrf
tvnfvmrS odkYr[kwf uRefawmfydkifypnf;rsm; tvum; tultnDvm
awmif;rS olwdkYESifh awGUcGifhMuHKygonf/ bmawGdkufvkdY bmawGjzpfaeMu
onfudk uRefawmf rSwfrSwf&& wpfcgrQ rodcJhzl;bl;yg/
ckvnf; rkYrd kYd rko
Yd m tdrrf Sm acw{nhcf Hpum;ajymvdkuf&aomfvnf;
olwkdY bmdkufaeonf? bmtcef; rar;rdyg/ Munfh&wmuawmh rkdYrdkYonf
pkwfpkwjf ywfjywfESihf olqif;&JroPmef qifjref;xm;ojzihf qif;&Jom;cef;
jzpfrSmygyJ/ rdkYrkYjd zpfaeaomaMumihf weffHk awmfHk qif;&JvkdYr&/ qHxHk;awmf
BuD; wrmoD;ESihf? cg;pnf;0wfvJ? csKyfpjyJudk? wJtyfESihfwG,f... jrifjrif
orQ pdwyf sufatmifvSygwJh ]ra&onf}vdk tcef;rsKd;om jzpf&ayvdrfhrnf/
uRefawmfhtdrfem;u tvkyform; wJykwfrSm tedrfhpm; romtdrf
ozG,f rkdYrkdYjrifhatmif\ idkcsif;&Snfjzifhom wpfaeukefygawmhonf/ nae
ae0ifcgeD;avmufwGif tjyifcef; dkufp&m&Sdonf[k rkdYrkdYu vmEIwq
f uf
vdkufrS uRefawmfhrSm okyfaqmif romtdrf\ 'kurS uif;vGw&f ygawmh
onf [lowwf/
4/
uRefawmfhtrd t
f wGuf bk&m;yef;udk aps;rSm wul;wuefY oGm;0,f
p&m rvkdyg/ jcHxJwGif yef;onf&Sdygonf/ olonf wpfjcHvHk; yef;vnf
a&mif;&if; 'kudw
om;i,fESihf wpf0rf;wpfcg; vSae&oljzpf\/ pum;

ajymvnf; aumif;ygonf/ aumif;rSmaygh/ eHeuf yef;vnfa&mif;NyD; aeYv,f


aeYcif;rSm rawmufwacguf tESdyfonfudk;/
onfreuf uRefawmf tdyf&mu Ekd;awmh uRefawmfhZeD; at;bHku
olYxHrS yef;0,faeonfudk toihfawGU&\/ uRefawmfhudk jrifvkdufawmh
at;bHkESihf ajymvufp pum;jzwfvkdufNyD;...
]vmygOD; q&m&,f? q&mhudkrS ajymcsifaewm}[k txufpD;ESihf
atmufusKdUac:ygonf/ uRefawmfuvnf; onfvdk vlrsKd;awGudkrS ta&;
ay;wwfaom tavh&SdolrkdY olwdkYtem; oGm;xkdifygonf/ uRefawmfu
ukvm;xkdifwGif xkdifaomfvnf; olwdkYu Murf;jyifay:wGif aqmifhaMumifh
xkdifvsufyg/
]q&m rEkd;ao;bl; xifvkdY q&mrudk tm;&atmif ajymaewm/
ck tawmfyJ/ q&mhudk ajym&OD;r,f}
bmtaMumif;t&mrSef; rodaomfvnf; olwkdYaps;onfpum;
wpfvHk;wavonf uRefawmfhtzdkY pmpkwpfpk rjzpfawmif a0g[m& wpfvHk;
awmh wkd;wwfonfrkdY tvkdufod em;axmif&ygonf/
vrf;avQmufaps;onfvnf; jzpf? rawmufwacguf tESyd fonf
vnf; jzpfojzihf pum;aMumu tawmf&Snfygonf/ jrefrm [kw[
f efrwl?
wdkif;&if;om; jrefrmrsKd;EG,fpk jzpfyHk&ojzifh 0Juvnf; 0JvSygonf/
tawmfhuked m;axmif,&l \/ odakY omf olpY um;tESpcf sKyfukd ,lonf&adS omf.../
apmapmu uRef a wmf a jymcJ h o vd k rd k Y r d k Y j rif h a tmif w d k Y tk y f p k o nf
uRefawmftrd fab;u wJi,fwGif romtdrf okyfvkyf AD'D,dkku
d ful;
NyD;oumv atmuf'dk;ac: tjyifcef;dkuf&ef xGufcGmMu&m t&efokyf
aqmifrsm;tjzpf jcHxJrS a&xrf;orm;? ykvif;aumuform;rsm; rSp tJ'h yD ef;
onfrBuD;txdaom vlav;ig;q,fa,mufukyd g ac:aqmifoGm;Muygonf
wJh/ dkuful;rnfh tcef;uvnf; ocsKif;ukef;rSm tavmif; ajrcscef;wJh/
tif; tdrfrSm idkvdkY tm;r&ojzifh uRefawmfwdkY\ ZmwfvdkufrBuD; rdkYrdkY
ocsKif;rSm tm;&yg;& idk&yHkudk rsufpdxJ jrifvmrdygonf/
]q&m&,f..tJ'DrSm rdkYrdkYjrifhatmifu ajryHkab; vl;vSdrfhidk&muae
wufoGm;ygava&m}

]wu,fyJ wufoGm;a&mvm;Asm}[k uRefawmfu &,fusJusJ


ajymvdkuf&m...
]b,fuvm q&muvJ olu tu,f'rD rif;orD;yJ? tdkufwif
vkyfwmaygh/ cufwmu uRefr&Sifh...'Dvdkq&m&JU}
wu,fawmh rdkYrdkYjrifhatmifcrsm idk ,dkjcif;\ txGwftacgif
jzpfaom wufcsufoGm;&jcif; okyfudkaqmifav&m yDjyifvGef;ojzifh
yef f ; onf B uD ; crsm wu,f y if AD ' D , d k d k u f & if ; wuf o G m ;onf [ k
txifa&muf&&Smav\/ oluvnf; Zmwf0ifcef;wGif rif;orD;owdvpfNyD;
wufcsufoGm;ojzifh 0dkif;0ef;az;r&aom tdrfeD;csif; romydkYoltjzpf
yg0ifokyfaqmif&onf jzpfay&m../(uRefawmfajymcJhaom kyf&Sifewf
0ifpD;NyD xifyg\/)
olYcrsm okyfaqmiftmHkpm;oGm;onfvnf; wpfaMumif;?
rdkYrkYjd rifhatmif\ okyyf rD Iukd txifa&mufonfvnf; wpfaMumif; tJ..rlv
tvkyu
f kd tESyd o
f nfqkad wmhum owdvpfoGm;[efaqmifaom rdkYrd kYjd rifhatmif
udk olwwfonfh ynmjzifh &ifbwfzd? ajcrcsKd;? qHyifqGJ? *kwfydk;tkyf
vkyfygavawmhonfwJh/
][D;[D; ckro
S m &,fEkid w
f m q&ma&U... tJ'w
D ke;f ursm; rif;orD;
wpfckck jzpfoGm;rSm pdk;vdkY yl&wmu wpfydki;f ? rif;orD;u emvGef;vdkY
xatmfNyD; idk&muae &,fvdkufwmu wpfydki;f ? 'gdkufwmu Budrf;wmu
wpfydkif;eJY uReffrjzifh aMumufvdkufwmav? olwdkYtvkyf uRefraMumifh
ysuf&w,fr[kwfvm;}
tu,fwnfwk vGecf Jah om ESpaf ygif; 20ausmfumv pma&;q&m
ti,fpm;b0uqdkvQif rQavmuf od&kjH zifh uRefawmfrh mS 0wKwdk wpfyk'f
&aeygNyD / od k Y a omf ck c sd e f r S m um; onf h x uf av;euf N yD ;
onfhxufdk;om;aom taMumif;t&mudk &Smaewwfaom uRefawmfhrSm
jyHK;Hkom jyHK;rdyg\/ uRefawmfu yef;onfrBuD;udk tajymiftjyuf
ar;ygonf/
]okyfaqmifcaum &&JUvm;}
olYrsufESmonf raxhwaxh oabmrsKd;? rxDrJhjrif oabmrsKd;

&GJUoGm;ygonf/
]trav;... q&m&,f 150 &wmyg? [if; bmvkyf&rSmvJ/
uRefr yef;a&mif;wmeJY vnfEySd w
f m? wpfaeY 400 ausmaf vmuf pDaerif[
h m/
uRefrtzdkYawmh rdkYrdkYjrifhatmifeJY wGJvdkuf&wm tjrwfygyJ? bk&m;pl;aph}
olonf olYaps;Aef;udk acgif;&Guf&ef [effjyif&if; wpfckck
owd&[efjzifh tm;udk;wBuD; ajymvdkufygao;onf/
]q&m&,f? q&mwdkY rif;om; rif;orD;qdkwm wpfa,muf
wpfa,muf ajym&if&ygw,f? aemufaemifvnf; rdkYrkYjd rifhatmifeJY wGJ&r,fqkd
b,ftcef;jzpfjzpf ac:oHk;prf;ygvdkY ydkufqH r,lygbl;vdkY}
ajymajymqdkqdkyif ol\ yef;Aef;onf olYacgif;ay: &GufNyD;
toifhjzpfaeygNyD/ tif;...kyf&Sifewfomru rdkYrdkYjrifhatmifewfyg olYcrsm
tpD;cH&ayNyDudk;/
olo nf uRefa wmf ht m; vnf; aumif ; ? uRefa wmf hZ eD; tm;
vnf;aumif; &nf&,
G [
f ef rwlbJ olo
Y abmol nnf;ovdkvkd ajymoGm;aom
pum;oH wdk;wdk;udkum; uRefawmfhem;xJrS xkwfypfvdkYudk r&awmhyg/
rdkYrdkYjrifhatmif\ [dkwjrefaeYu idkcsiff;&Snfxuf ydk pl;&Sonf[k uRefawmf
uawmh xifvdkufygonf/
]tif;..raeYuvnf;xrif;pm; raumif;awmhbl;? 'DaeYvnf;
pm;aumif;rSm r[kwfawmhbl;/ tJ'DaeYu olwdkY AD'D,dktzGJYu auR;wJh
xrif;wpfeyf w,faumif;wmyJ? [if;awGudk pHkvdkY}
uRefawmfuawmh wpfrsKd;om awG;vdkufygonf/ onfrdef;rBuD;
]w}owfESifh]y}owfudk rodbl;xifyg&JU/ ewfESifheyf udkem;vnfzdkY
uRefawmfuawmh b,fvdkvkyfNyD; &Sif;jy&ygrnfenf;/ olYtzdkY&mum;
]w}owfewfwGifomru ]y}owfewfyg pD;oGm;&SmNyDwum;/
okarmif
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 87? Zefe0g&Dv? 1997

ydwx
f m;aom teDa&mifoyG jf ym;wHcg;\ tjcm;wpfzufrS vnfywf
aeaom pufwpfvHk;\ atmfjrnfoHudk olwdkYtm;vHk; Mum;EkdifMuonf/
aeYpOfvkv
d kd jrnfaeus pufoo
H nf olww
Ykd pfawG\ em;tmHkrsm;udk nifnif
omom NiD;aiGUapvdkonfhtvm; nifompGm ysHUvGifhvsuf&Sdonf/ odkYwap
olwkdYrSm NiD;aiGUcsed fr&Muyg/ atmfjrnfaeaompufu olwkYu
d dk pdwftaESmifh
t,Sujf zpfapcJhvQiv
f nf; olwrYdk mS nnf;wGm;jypfwifciG hf r&SMd uyg/ atmfjrnf
Ykd nf; olww
kYd pfawG 0ifa&mufciG rhf &Syd g/ oGyjf ym;
aeaom puf&&dS mtcef;xJov
wHcg;&GufwGif teDcH tjzLa&mifaq;jzifh a&;xm;aom ]r0if&}pmvHk;
jyL;jyL;BuD;u olwdkYukd tjrJwap toHwdwfowday; wm;jrpfaeonfh
tvm;yif jzpfonf/ atmfjrnfaeaom puf&&Sd mtcef;xJodkY olwkdYonf
0ifxGucf Gifh vHk;0r&SMd uyg/ xkt
d cef;onf ]a'0p&m} tom;vSoeyfcg;qD
xkwv
f kyfa&; tdrfwGif;pufrIvufrIvkyfief;\ xdyw
f ef; vQKdU0Suf"mwfcGJcef;
d cef;xJodkY 0ifxGufcGifh
ESihf oeyfcg;qDjznhfqnf;a&;cef;yif jzpfonf/ xkt
&So
d l tenf;i,fxJ touf 30 ausmcf efY tom;nKdarmif;armif;? <uufom;
awmifhxGm;xGm;? rsufvHk;aygufusOf;usOf;ESihf ]wvkwfjzL} yg0ifonf/
wvkwjf zLonf a'0p&m\ ydki&f iS Ef Sihf aqGrsK;d eD;pyfawmfonf[k qkMd uonf/
atmfjrnfaeaom puf&&Sd mtcef;rS teDa&mifwHcg;onf wpfaeY
vQif Budrzf efrsm;pGm yGiv
hf mwwfNyD;vQif yGiv
hf mwdki;f wvkwjf zLu puL*syf

yHk;wpfyHk;udk Ekdifeif;pGm ayGUydkuo


f ,f,lvmwwfonf/ o,f,lvmaom
*syfyHk;udk "mwfccJG ef;ESihu
f yfvsuf ]xkwyf k;d a&;cef;}rS Murf;jyifwpfae&mwGif
csxm;um wvkwfjzLonf ]r0if&}tcef;xJodkY jyefvnf0ifa&mufoGm;avh
&Sd\/ udk,fcEmatmufydkif;ESihf txufydkif;udk wpfqufwnf; zHk;vTrf;xm;
onfh pufjyiftvkyform;0wfpHk]tkdAma&m} ESifhwlaom tjzLa&mif0wfpHk
yGyGBuD;udk 0wfxm;onf/ xGm;usKdif;jrifhrm;aom wvkwfjzLudk olwdkYxJrS
wpfa,mufu ]0ifdk;pGef; 0uf0HjzLBuD;}[k emrnfajymif rSnhfxm;onf/
olwkYt
d m;vHk; &Spaf ,mufjzpfonf/ tm;vHk; touf 20 rausmMf u
ao;onfh rdef;uav;csnf; jzpfonf/ tm;vHk; tdrfaxmifr&Sdolcsnf;
jzpfonf/ odkYaomf tm;vHk;acsmarmvSyolcsnf;awmh r[kwf/ tm;vHk;
kyq
f k;d usn;f wefcsn;f vnf; r[kwf/ xkwyf ;kd a&;pcef;wGif a,musfm;tvkyf
orm;rsm;udk ckid f;ap&ef b,fwkef;urQ pdwful;cJhyHk r&yg/
ausmhausmhpHonf rMumrDu wvkwfjzL pkyHkxm;&pfcahJ om puL
*syyf k;H rsm;qDokYd wusDusDjrnfaeaom wpfzufcef;rS pufo?H wazmufazmuf
ajymaeMuaom vkyaf zmfukid zf ufawG pum;oHrsm;udk jzwfoef; avQmufvm
onf/ puL*syfyHk;wpfyHk;udk anmif;nmxHkusOfaeaom vufESpfzufjzifh
tm;pdkurf ,lonf/ olr\ tvkyrf Sm *kwpku
d cf sonf/ puL*syfyHk;xJwGif
tpDtpOfrusepGm pkyHka&maxG;aeMuonfh tcsif;ESpfvufrcefY txl
wpfvufrcefY&Sd qifpG,fa&mif aumfbl;0dkif;uav; wpf&mcefY&Sdvdrrhf nf/
xkdaumfbl;0dkif;uav;rsm;xJwGif Ekid if Hwpf0ef;toHk;rsm; ausmMf um;aeaom
]a'0p&m} tom;vSoeyfcg;qD ysO;f wGJwGJtESprf sm;udk pepfwus jznfhoiG ;f
xm;NyD; tzHk;vHkatmif pepfwus ydwfxm;cJhNyD jzpfonf/ ausmhausmhpHu
bl;0dkif;uav;\ ywfvnfab;om; trSwfwHqyd fpuLuav;udk a&pdkcH
aumfjzifh oyf&yfnDnmpGm uyfay;&rnf jzpfonf/ ,if;onfyifvQif
a'0p&mtvkyfcef;Hk;uav; ausmhausmhpH &ufowywf wpfywfvQif
6 &ufwdwd aqmif&Guf&onfh tvkyfwm0efjzpfavonf/ vkyfcrSm ykwf
jywfpepfjzpf\/ bl;wpf&mudk wHqyd fuyfNyD;wkid f; ausmhausmhpHudk tvky&f iS f
u aiGusyfESpfq,fay;&aom tvkyfonf anmifnmav;vHjcif;rSty
pdwfysufp&mawmh r&Sd/ pdwfwnfNidrfjcif;udkom &zG,f&Sdonf/ wpfae&m

wnf;wGif wpfrsKd;wnf;aom udk,af e[efxm;jzihf xkid fvsuf wpfyHkpHwnf;


aom vufESpzf ufvIyf&Sm;rIudk wpfem&DNyD; wpfem&D qufwu
kd fxkdifaejcif;
tm;jzihfyif ESvHk;onf wnfNidrfcdkifrwfaom pGrf;tifwpf&yfudk odrf;ydkuf
vmEkid pf rG ;f ygonf/ odaYk omf wpfq,fih g;ESp&f ,
G f tysKzd se;f uav;wpfa,muf
tzdkY&m ok"rmZ&yfxJrS toufajcmufq,fausmft&G,f rdef;rtkd a,m*D
wpfOD;uJhodkY orm"dxlaxmif&ef vkdtyfawmhrSm r[kwf/
a'0p&mrS xkwyf dk;a&;pcefonf vSypGm yGifhvef;aeaom yef;
uav; wpfyGifhom jzpfonf/ oefY&Sif;opfvGifaom t0wftpm;? acwf
aemufrusefaom jc,frIef;jyiforI? vef;&Tifwuf<uaom [efyefpum;oH
wdkYjzihf &SifoefvIyf&Sm;aeMuonfh rdef;ysKduav;&Spfa,mufonf a'0p&m
tvkyf Hk&Sd t&yfcef;rsm;\ wefckd;BuD;aom 0dnmOfwpfyg;ES,/f woD;woefY
pdk;pHvsuf&Sd\/ olwkdYxHodkY a,musfm;wdkif; vmcGifhr&Sd/ oeyfcg;qDbl;rsm;
o,faqmifvmay;onfh wvkwjf zL (wvkwfjzL rtm;? r&Sv
d Qif tvkyfHkrS
taxGaxGvkyfom; tbkd;tkd OD;armifcif)ESihf tvkyf&Sif OD;aZmfnGefYwkdYom
xkwfydk;a&;cef;odkY 0ifa&mufEkdifcGifh &So
d nf/
OD;aZmfnGefYonf a&TbdkZmwd? tonf;rnf;ajymifajymif? t&yf
ajcmufaycefY kyq
f ;kd oGm;acg vlxmG ;BuD; jzpfonf/ olZY eD; a':cifru
l awmh
rkd;OD;useHeufcif;xJrSm ajrom;xJrS xkd;xGufp aumufdk;rIdiHkuav;vdk
jzLoG,af o;vSDoavmuf ,rif;kyfuav;tvm; acsmarmwifhw,fonf/
xkdtom;rnf; vlYbDvl;BuD;u tvSBudKufovdk tarT;eHYomvnf; tvGef
tuJ ckefrifl;oGyfwmawmh tvGefrwef aocsmonf/
ol\ ta&;BuD;qHk; vkyfcGifpnf;urf;rsm;udk Iygbd/ xkyyf dk;a&;
rS rdef;uav;rsm; tvkyfokdY vmvQif a&csKd;? tvSjyif? avQmfzGy?f rD;ylwdkuf
0wfpHkopfudk qifjref;cJh&rnf/ tvkyfcef;odkYr0ifrD ajcvufwkdYudk ajymif
oefpY ifMu,fatmif aq;aMum&ef rarh&/ "rwmyef;yGichf sed w
f iG f tvkyrf qif;
ESi/hf acR;xGuo
f eforl sm;onf 0wfpHktydkrsm; ,laqmifvmzdkY&ef tarhtavsmh
r&SdapESifh/ tvkyfcef;xJrSm rnfonfhtpm;tpmrQ &Sdraeap&/ xrif;pm;
NyD;vQif vufrsm;omru yg;pyfudkyg ajymifpifatmif oefY&Sif;Muyg/
tvkycf ef;xJ zdeyfpD;vQif tvkyfrS xkwfy,fjcif; cH&rnf/ vHk;0 aq;vdyf

raomuf&/ yDau r0g;&/ ESyfnpf? wHawG;axG;vdkvQif tvkyfcef;tjyif


odkY xGuMf u&ef/
]tarT;tBudKifqdw
k m vlwdki;f &JU onf;ajcBudKuf |mHkyJ orD;wkdY
&JU/ ewfawG txufyk*Kv
d af wGvnf; tarT;&eHYukd tvGeEf pS o
f uf oabmus
awmfrlMuw,f/ 'gaMumihf OD;[m tarT;eHYMum&SnfcHwhJtjyif tom;ta&
udk acsmarGUapwJh a'0p&m oeyfcg;rdwfuyfudk wDxGifcJhwmyJ orD;wkdY&JU/
OD;ajymcsifwmu orD;wkdY[m arT;BudKifoif;ysHUwJh tvSukefjyKvkyfaewJhol
awG yDyD orD;wdkYudk,w
f kdif teHYrapmfbJ tjrJwrf;arT;xHkaezkdYyJ}
xkyfydk;cef;xJokYd 0ifvmNyD; rMumcP ajymMum;wwfaom OD;aZmf
nGefY\ Mo0g'uxmwpfyk'f jzpfonf/ olvmwkdif; olYxHrS xkid f;EkdifiH
jzpf acR;eHYaysmufaq;aiGUrsm;onf ausmhausmhpHwkdY &Spfa,mufMum;wGif
vIdif;xaeavh &Sd\/
xkyyf k;d a&;cef;xJokYd a'0p&mydki&f iS f 0ifa&mufvmvQif rdef;uav;
&Spaf ,mufonf aerxd xkid rf xd pdwfusOf;usyfaeavh &SMd uonf/ tb,f
aMumifh[lrl OD;aZmfnGefYonf trIu
d fyHkwpfyHkteD;wGif rdrt
d wGuf pm;aumif;
aomufzG,fwpfckck &SmazGpl;prf;aeaom acG;avwpfaumifES,f rdef;rysKd
uav;wkdYteD;wGif ESmacgif;wIHUIHUESihf teHYcHwwfaomaMumifhyifwnf;/
xkdvlBuD;onf toefYtjyefYvnf; xl;xl;uJuJ BudKufao;\/
]rdrd\ wpfuk,
d af &oefY&Sif;rIESifh ywf0ef;usif oefY&Sif;a&;wdkYjzifh a'0p&m
\ t&nftaoG;udk jrifhoxufjrifhatmif jrihw
f iftHh}[laom aqmifyk'fudk
tvkyfcef;wdkif;wGif xif&Sm;pGm a&;xm;onfudk awGUEkid fMuygonf/ ausmh
ausmhpH pdwfnpfnL;rdaom tao;pdwfEkdifvGef;rIrSm OD;aZmfnGefYu olr\
vufacsmif;rsm;udk trSwrf xif qGJukid Nf yD; Munhf pI pfaq;wwfjcif; jzpfav
onf/
]vufonf;rSerf Sef nyaf emf jzLwkwfuav;? t&Snx
f m;&ifvnf;
vufonf;cGHatmufrSm acs;awG uyfraeapeJY
(ausmhausmhpH\ zGHUxGm;azG;pifaom ukd,af e[efxm;udk &nf&G,f
NyD; OD;aZmfnGefYu jzLwkwfuav;[k ac:wwfjcif;udk olru tenf;i,f
rQyif ESpfNrdKUjcif; r&Sdaomfvnf; xkdodkYrac:&ef wm;jrpfjcif; rjyK0HhcJhyg)

olr\ t&if;ES;D qHk; tvkyaf zmfruav; eDvmaxG;\ tjzpfuawmh


olr\vufudk tbkd;BuD;u udkifqGJcH&jcif;xuf ydkrkdqkd;&Gm;cJhonf/
]rSe;f ... tqkdawmf arcvmeJYwlwJh ighorD; ajconf;awGu
&Snaf eygvm;}
tbkd;BuD;u puuf0wfxm;onfh eDvmaxG;\ 0if;pdkaom ajc
ovHk;wpfzufudk udk,fwG,fqGJ,lcJhjcif;yif jzpfawmhonf/ eDvmaxG;rSm
kwfw&uf toufaysmufoGm;onfhES,f rvIyrf ,Suf jzpfoGm;&Sm\/
]tvum; ESmbl;BuD; rsufpdeJYMunfh&if &&JUom;eJY wrif t&om
cHNyD; udkifwm/ olYyHku ighajcaxmufudk erf;awmhr,fhtwkdif;yJ}
eDvmaxG;onf tvky&f Sifudk &ufaygif;rsm;pGmMumatmif usdefqJ
aecJhonf/
wpfcgwpf&HrSmom ay:aygufwwfonfh ,if;odkYaom tvkyf&Sif
\ twduvGefao pnf;urf;uav;awG? tqDtai:rwnfah om tjyKtrl
uav;awGtjyif "mwfcGJcef;tvkyform; wvkwfjzL\ &Hzef&Hcg tusDpm;
oefrIuav;awGuvnf; rde;f uav;&Spaf ,mufukd uoduatmihjf zpfapwwf
ygonf/ wvkwfjzLonf rdef;uav;wpfOD;OD;\ rsufESmudk vuf0g;wGif
0Sufxm;aom oeyfcg;rdwfuyfap;rsm;jzihf tvpfzrf; wkdYvdrf;wwfonf/
ausmhausmhpHrSm wvkwfjzL\ tajymiftaemufudk tBudrftrsm;qHk; cH&
onf/ cH&wkid ;f &ifw'de;f 'de;f ckeaf tmif a'goxGu&f NyD; &,fjzJjzJvkyaf eonfh
wvkwfjzLtay: tjrpfwG,faeonfh rauscsrf;pdwf wkd;yGm;&onfomyif/
olaX;wlqkdNyD; odyfvuf&JZuf&JEkdifwmyJ/ ESmrcsif; rpmembl;/ 'Dwpfcg
vmp&if olYESr0rf;uGJ olaX;orD; aumvdyaf usmif;olawGudk rdwfuyfeJY
oGm;wkdYNyD; ighudk vkyfovdk yg;udk vdrfqGJckdif;ypfvdkufOD;r,f/ odkYwap
wvkwfjzLudk b,fcgrQ rma&ausma& rajym0HhcJh/ &Tef;awmufzdkY tm;,l
aeaom rsupf u
d sO;f usO;f awGukv
d nf; olr &ifrqkid 0f HhcJh/ wvkwjf zLqkad om
vlonf a'0p&mwGif olaX;\ vufHk; ta&;ygaom yk*Kdvfjzpfonf
qkdonfhtcsufudk ausmhausmhpH arhavQmhayghysuf r&yg/
f u
G fz,
G u
f av;awGudk arhEdik cf hJvQif a'0p&m
odkY ES,f pdwu
onf olrtwGuf aiGaMu;ESifh MunfEl;rI tqufrjywfay;ae&m tvkyf

XmeAdrmefeef;wpfaqmif jzpfvmawmhonf/ olaX;\ ESpfxyfwkduftdrfBuD;


a&SUrmS &yfvku
d &f onfh t&omonfyifvQif cs;D ajrmufurl rnfh ewfueG ;f BuD;
a&SUrSm &yfrdovkd cHpm;&\/ wkduftdrfBuD;aemufbufrSm&Sdaom BuD;rm;
us,jf yefY oefpY ifawmufvuf [dw[
f eftjynfhESihf tvkyf BHk uD;qDokYd avQmuf
tvm t*Fawvrf;eHab;wpfavQmuf&Sd tvSpdkufyef;yiftrsKd;rsKd; t&dyf&
opfyiftrsKd;rsKd;wkdYteD;odkY a&mufpOf urmhtHhzG,f rkd;ysHO,smOfBuD;xJodkY
a&mufoGm;olES,f NrdKUBuD;\ qifajczHk;&yfuGuif ,f toD;oD;rSm vSnhv
f nf
BuD;jyif;chJ&aom wpfq,fhig;ESpforD;uav;rSm Nidrhfarma0&DaewwfjrJ jzpf
onf/ yef;&eHYwkYdukd IdufrufrqHk;rD tvkyfcef;xJodkY 0ifvkdufonfESifh
oif;oif;vIdifvIdif arT;&eHYrsKd;pHku olrudk qD;BudKayGUzufvmayvdrhfrnf/
vkyfazmfrdef;uav;awGMum;rSm jzwfoef;rdjyefaomf nTwfaysmif;ysHUcsKdaom
f k;H
tarT;"mwfu olrudk &pfywford ;f ydkuOf ;D rnf/ olr\ azG;upfupf udk,v
uav;qDrSmawmh tvkyrf S rjywfrvyf vufaqmif&onfh a'0p&mtom;
vS oeyfcg;qD&eHYysysonfom/ 4if;xuf jyif;&Sodyfonf;aom arT;&eHY
xkxnfMum;0,f r0Hhw0Hh vl;vGefYae&Smvdrfhrnf/ vkyfazmfwcsKdUvdk wefzkd;
BuD; Ekid if jH cm;jzpf a&arT; roHk;pGJEikd jf cif;twGuf ausmhausmhpH b,faomtcg
rQ pdwftm;i,fjcif; rjzpfrdyg/
olronf tvkyfpm;yGJwGif pufwpfvHk;udk pnf;csufrSefrSef vIyf
&Sm;vsuf &S\
d / jzL0if;aomfvnf; tenf;i,fwkww
f [
kd ef&aSd om vufacsmif;
uav;rsm;onf bl;0dkif;uav;rsm;? wHqdyfpuLuyfESihf aumfbl;wkdYMum;
wGif t&yftem;r&Sd ouf0ifajy;vTm;aepOf cg;wkdif;cgwkdif; pdefyGifhvdk
awmufpdkonfh rsufvHk;0dkif;uav;awGrSm ykvif;uGJpvdk nKd;azsmhridI f;vsuf?
cgwkdif;cgwkdif; olrESihf rsufESmcsif;qkdifae&mrSm olrvkd wHqdyfuyfonfh
eDvmaxG;ESifh a&mufwwf&m&m pum;zGJUoDaeus yg;pyfuav;tpHku
tMum;tvyfr&Sd yuwdaphyw
d Nf idr0f yfaeMu\/ tjcm;olwpfa,mufa,muf
ESifh olr pum;rajymcsifyg/ EIwzf sm;rS toHwpfpHkwpf&mjyKzkdYyif rpGr;f Ekdif
avmufatmif npfaxG;pdwjf zifh olr\ vnfrsKdxJrSm ylajcmufreG f;avSmifae
onf/
ol wjzn;fjznf; vGefvmNyD/ [dkvlBuD;vnf; 'Dtwkdi;f yJ/ wpfpeJY

uJvmNyD/ olu &Jw,f/ [dkvlBuD;u aysmhaysmheJYeHr,fh aMumifacs;/ olu


tm;vHk;tvpfrSm ighvufarmif;udk olYvufBuD;eJY udkiw
f ,f/ ig[m odyv
f S
w,fwJh/ tvkyform;awGxJrSm tacsmqHk;? tvSqHk;yJwJh/ tvSr,ftjzpf
a&G;vkdufNyDwJh/ wDADaMumfjimkduf&if ighudk oHk;zdkY olaX;udk ajymay;rwJh
av/ we*FaEGaeYus&if oleJYkyf&SifvkdufMunfhygvm;wJh/ Munfhprf;? ighudk
txifao;vdkufwmrsm;/ [dkvlBuD;vnf; ighudk txifao;wmyJ/ [dkvlBuD;
u igtvkyfutjyef vrf;xdyfu apmifhNyD; pum;a&m azma&mvkyfwm
ESpfcg&SdNyD/ t&ufeHYBuD;uvnf; qkd;vdkufwm vGeyf ga&m/ tazhudkom
wkdifvku
d f&if bk&m;... bk&m;.../
]tvkd jzLwkwu
f av;u igvnf; uyfvma&m ESmacgif;IHUaeyg
vm;/ bmvJ? ighudk,fu bmapmfeHaevkdYvJ}
tqDajymifajymif rsufESmBuD;u &Tiyf spGm jyHK;aeonf/ OD;aZmfnGefY
csO;f uyfvmonfudk owdrxm;rdatmif udk,fhtmHkESihu
f dk,f epfarsmrdonf/
]r... r[kwfygbl; tefu,fBuD;? orD; ESmacgif;,m;ovdkvdk
&SdvkdY trSwfwrJh ESmacgif;IHUvdkufwmyg}
[dkvlBuD;yg;pyfu t&ufeHY[m ckxd ighudk 'kuay;wkef;ygvm;/
tJ'DteHYudk awG;rdHkeJY a,mif,rf;NyD; atmf*vDqefrdwmayghav/
]jzLwkwfuav;u abmf'Dpya&;eHYudk rBudKufbl;eJY wlw,f}
a'geqDeHY vGefuJ[ef&Sdaom acR;eHYaysmufaq;teHYonf wdrfwkduf
BuD;wpftkyfvkd ausmhausmhpH\ OD;acgif;xufokYd ydusvmonf/ olr\
tvkyf&Sif\ vuf0g;BuD;atmufwGif olr\ OD;acgif;udk rvIyfra&GU Nidrf
aevdkurf \
d / pueEYf Spq
f ,fcefY Mumatmif zGzo
G mom zdyw
G Nf yD;aomf pufjyif
q&mwpfa,mufvuf0g;vdk Murf;&S&S vufz0g;BuD;onf vif;wwpfaumif
xysHonfhyrm av;wGJUwGJU vGizfh ,foGm;onf/ tbdk;BuD;\ vufacsmif;rsm;
qDrS taEG;"mwfvIdif;onf olr\ qHyifrsm;rSwpfqifh wpfuk,
d fvHk;udk
&Sdef;&Sdef;ylatmif pD;qif;vsuf ajcz0g;qDrSm jznf;jznf;csif; &yfem;jy,f
aysmufoGm;[ef &Sdonf/
]orD;uawmh obBuD;&JU abmf'Dpya&;eHYudk oabmusw,f}
olr pdwftaESmifht,Sujf zpfoGm;yHkudk &dyfrdNyD; olrbufrS pmem

rIjzifh eDvmaxG;u twnfayguf ]&d}vdkufrSef; ausmhausmhpH &dyrf dvdku\


f /
olaX;url olYudk uwDygvuftdwfpGyf xkd;cJhrSef; odyHkr&/ eDvmaxG;udk
om auseyf&TifysrIjzifh jyHK;jyaeonf/
]tefu,fuk,
d w
f ikd f tckok;H aeus abmf'pD ya&;xuf t&nftaoG;
aumif;wJh abmf'Dpya&; vkyfEdkifom;yJ orD;&JU? 'gayr,fh cufwmu
jynfwGif;rSm bl;cGHrvkyEf kdifao;wmbJ/ bl;cGHvkyfEikd fwJhwpfaeYrSm tefu,f
[m jrefrmjynfrSm yxrqHk; abmf'Dpya&;xkwfvkyfol jzpfNyDaygh}
pum;wwGww
f w
G af jym&if; tvky&f iS f vlxGm;BuD;onf eDvmaxG;
teD;odkY wa&GUa&GU vSr;f avQmufomG ;\/ acG;ajccHkay:rSm awmifhawmifhuav;
xkdifaeonfh eDvmaxG;\ ausmjyifESifh rodrom plxGufaeaom ol\
0rf;AdkufwdkY xdrwwf &yfaevdkufjyefonf/
ausmhausmhpHu ,ckcsdew
f iG f xkyfydk;a&;cef;ESihu
f yfvsuf Hk;cef;xJ
rSm &Sdaernfjzpfaom a'0p&m\ wpfOD;wnf;aom pm&if;udkif pma&;r
aroG,pf dk;udk jrifa,mifvu
kd o
f nf/ aroG,fpdk;um; ZmwfcHkay:rS rif;orD;
wpfvufvkd jyifqifjc,frIef;avh &Sdaomfvnf; rif;orD;vdk vSyonfawmh
r[kwf/ olr\cEmrSm &Sd&SdorQaom tom;wkdYonf olr\ wifESifh&if
ESpfae&mwnf;rSmom pka0;aeonf[k xif&avmufatmif olr\tvSjyif
twwfuvnf; nHhzsif;onf/
]tbdk;BuD;&JU um;ay:rSm tbdk;BuD;eJY ESpfa,mufwnf; pD;pD;oGm;
wm ig cPcP awGUaeus/ NyD;awmh kH;cef;xJrSm olwkdYESpfa,mufwnf;
yJ trsm;qHk;&Sdwm/ aumifrav;uvnf; tysKdomqkdw,f? tysKyd HkrxGuf
awmhygbl;[m/ 'DukrPrD mS vkyo
f uftMumqHk; EkEkajymwmuawmh aroG,f
pkd;[m tbdk;BuD;&JU w&m;0if ]uDyif}wJh[}
eDvmaxG;ajymzl;aom pum;vHk;awGukv
d nf; ausmah usmhpH trSwf
rxif Mum;a,mifrdjyef\/ uDyifwJh/ uDyifqkdawmh wdwfwdwfykef;r,m;
aygh/ ausmhausmhpHu olaX;udk ckd;Munfh&if; rkef;wD;&GH&SmpdwfawG arG;xkwf
aerdavonf/ [kwfw,f? eDvmaxG;ajymovdk tbkd;BuD;u ESmAl;yJ/
wvkwfjzLvnf; ESmAl;yJ/ tdrfa&SUtdrfu [dkt&uform;vnf; ESmAl;yJ/
taumif;yuwd taetxm;rSonf olr\OD;acgif;rSm av;vHpmG

vIycf gvmonfodkY xifrSwfvm&\/ tvkyfvkyfcsifpdwf kwfw&uf wefY


ajcmufcef;oGm;&ojzifh olr\vufEpS zf uf NidrfoufoGm;\/ &ufaygif;rsm;
pGmuwnf;u olr\pdwEf v
S k;H udk zGzu
G av; npn
f Of;yrf;vmcJhaom aomu
'Pfonf ,aeY jyif;xefvmcJh&avNyD/ wpfae&mqDrS cGJcGJjcm;jcm; ikyfvQKd;
aecJhMuyHk&aom &ifwGif;'kuoHk;&yfonf ,ckrSyif wpfae&mwnf;rSm
wpfNydKifeufwnf; pkpnf;aygif;pyfvu
dk o
f uJo
h kYd jzpfonf/ olru t&dyt
f aiGU
[k ayghqpGm ,HkrSwfxm;cJhrdonf/ pdwftaESmifht,SufoHk;`rTmonf &GHrkef;
zG,f taumifBuD;wpfaumiftjzpf olrrsufvHk;awGteD;rSm udk,x
f ifjyvm
onfhES,fvnf; jzpfawmhonf/
tvkyrf jS yefvmcsed f bwfpu
f m;ESpq
f ihpf ;D NyD; qif;&rnfrh w
S w
f ikd w
f iG f
qif;cJhaomtcg olronf wpfpHkwpfckaom xl;qef;onfh aMumufrufjcif;
wpf&yfudk cHpm;vm&onf/ olr tdrfrjyefvdkjcif;onf aMumufrufpdwfudk
f sOaf jcaxmufawGurl olrtm;
qefYusifaejcif; jzpfonf/ odkYaomf xHkusOu
olr\tdrf&Sd&modkY wm0efausyGef&ef BudK;pm;aeaom vkyfom;ESpfOD;yrm
o,faqmifaeMuavonf/
bwfpu
f m;ay:rS qif;avQmufcgpwGif olr SLIu
d rf daom avxJ
uw&mvrf;ay:rSm O'[dkajy;vTm;aeMuonfh um;rsm;qDrS avmifpmqD
anmef Y?H um;rSww
f ikd w
f pfwkid &f dS vif;xdeq
f n
l aH om uzD;qkid rf sm;? pm;aomuf
qkdib
f m;rsm;qDrS ysHUvGifvmhonfh tpm;taomuf tanmfeJYrsKd;pHkESifh teHY[k
rodomaom zkefeHYwkdY a&maxG;aeMuonf/ &ufowywf wpfywfwGif 6
h pm; teHYtoufrsm;onf ausmhausmhpH
Budrw
f w
d d SLaeusteHY jzpfvifu
twGuf dk;tDxHkav;oGm;jcif; r&S/d SLdIrw
d kid ;f qef;opfaeonf/ olronf
bwfpu
f m;ay:uwnf;u vufxJrSmudkix
f m;cJhaom vufukid yf 0guav;
jzifh ESmacgif;udk zGzGtkyfxm;&ef rnfonfhcgrQ arhavsmhavh r&SdcJhyg/
a'0p&m tvkyf&cgpwkef;url 0ef;usifrS teHYrsm;udk olr cHEkdif&nf
&Sd ,Ofyg;Ekdicf Jh\/ ,ckvdk a'0p&m tvkyf&NyD; &SpfvMumjrifhcsdefrSmrl
,if;wkdYonf teHYkid f;awG jzpfoGm;MuayNyD/ tqkd;qHk;rSm vrf;axmifhauGU
&Sd vufweG ;f vSn;f yvmwmqkdirf S yvmwmanmef YH jzpfonf/ yvmwmaMumf
pOf xGufay:vmaom anmfeHYuav;onf rnfonfht&yfbufokdY OD;wnf

aeonfjzpfap/ olrxHodkYom wkdufdkufajy;0ifvmonf[k xif&onf/


yvmwmqkid u
f dk tjrefqHk;jzwfausmcf JhNyD;aemuf olronf vrf;rD;
wkdifrsm; cyfusJusJpku
d x
f lxm;aom ajrmif;ykwfapmftjrJeHaeonfh vrf;oG,f
wpfckxJokYd 0ifa&mufomG ;onf/ vrf;oG,\
f tv,favmufwiG f olronf
vrf;rD;wkdirf Jh ydki,faom usO;f aom aumufauGUaom vrf;oG,fuav;
xJodkY csKd;auGU0ifa&mufcJh&jyefygonf/ xkdvrf;oG,fuav;onf vl
ESpfa,muf a&Smifwdrf;omHkuav;om us,f0ef;NyD; rnDracsm zkxpfMurf;
wrf;vsuf &Syd gonf/ tkyq
f ;kd aomvrf;\ rsuEf mS ay:odkY vrf;oG,Ef pS zf uf
&Sd rSdefukyu
f kypf kwfcsmcsm vlaetdrfrsm;qDrS 0gusirf Sdeaf zsmhonfh tvif;wef;
tvif;uGurf sm;ESit
fh wl csK;d a&? oHk;a&pD;aMumif;rsm; zdwf0ifusaeMuonf/
rawmfwqrsm; a&tkid u
f u
G af y:odkY wufeif;rdNyDqkv
d Qif rowDp&mteHq
Y ;kd u
aumif;aumif;pvmwwfawmhonf/ xkdtjzpfxuf qkd;0g;onfuawmh
vrf;ay:&Sd arSmif&dyftuGuftajymufawGxJrSm ykef;atmif;aewwfMuaom
acG;acs;yHkrsm;ay:odkY eif;avQmufrjd cif;om jzpfonf/ olronf t&mtm;vHk;
xuf acG;acs;eHYukd ydk rke;f wD;ygonf/ xkv
d rf;oG,u
f av;udk jzwfavQmuf
&jcif;rSm olrtwGufrl tE&m,f>yrf;onfh a&S;a[mif;0uFyg*larSmifarSmif
BuD;wpfvHk;xJwGif &ifwxdwfxdwfjzifh avQmuf&jcif;ESifh wlvGef;vSonf/
acG;acs;yHkESifh a&tdkifnpfnpfawGuawmh *leH&HtarSmifxkxJrS tqdyfyifhul
awG aoG;pkwfvif;EkdYawG jzpfcsdrhfrnf/
vrf;oG,fuav; tqHk;owfteD;wGif vrf;\0Jbuf 0g;vHk;
oHk;vHk;wGJ tvsm;vku
d cf if;xm;onfh vuf&rf;rJh0g;wHwm; caemfeD caemfeJY
uav;u olrudk arSmif&dyfxJodkY ac:aqmifoGm;ayOD;rnf/ 0g;wHwm;
uav;onf tdrfwpfaqmif\ ajc&if;rS jzwfoef;aeNyD; tjcm;tdrfi,fi,f
pkwfpkwfwpfvHk;url 0g;wHwm;uav;udk rsufESmjyKxm;onf/ olronf
0Jbuf&Sd tdrfeH&HESifh nmbuf&Sd "edwHpufNrdwfwkdYMum;rS a>rwpfaumifvkd
wGefYvdrfwrd f;z,fNyD;vQif rnfonfhyHkpH[k ac:&ef cufcJonfhyHkpHjzifh wnf
f u
kd f
aqmufxm;aom ,dkicf snchf snhf "edrk;d x&Humtdrif ,fuav;qDokYd qdkuq
NrdKufNrdKuf avQmufomG ;cJo
h nf/ xkt
d rd u
f av;onf usO;f ajrmif; tjrJvkv
d dk
a&ykyaf wG0yfaeaom jcH0if;i,fi,fwpfckxJwiG f yl;yl;uyfuyf wnfaqmuf

xm;Muonfh tdrfoHk;vHk;teuf ti,fqHk;ESifh tpkwcf smqHk;yJ jzpfonf/


rnfodkYjzpfap? bHkXmeonf ausmhausmhpHwpfa,muf olr\ rdom;pkESifh
twlwuG aexkid f&m aetdrfom jzpfawmhonf/
tdrfuav;onf tjcm;tdrfig;vHk;\ Mum;xJwGif nyfydwfaeyg
onf/ tjcm;tdrif g;vHk;u olrwkYt
d rd u
f av;udk 0dki;f &HtumtuG,fay;xm;
onf[k xifp&maumif;aeygonf/ tdrfuav;atmufwGif q,fhESpf&moD
ywfvHk; npfaemufaemufa&rsm; jynfhESufaeNyD; xkad &xJwGif ig;tcsKdUESifh
ig;&SOht
f csKUd aysm&f iT pf mG rSw
D if;aexkid v
f su&f aSd Mumif; awGU&ygvdrrfh nf/ xkjYd yif
a&jyifwpfae&m&mwGif olr\ armifi,f? nDri,fuav;rsm; pGefY
ypfxm;aom rpifwHk;tcsKdU aygavmarsmaeMuygao;onf/ xkda&jyif\
teHYonf a'0p&m&Sd tvkyfcef;rS teHYESifh rsm;pGmuGJjym;aeonf/
olr jyefa&mufcsdef tdrfuav;\ 0g;Murf;jyifwpfae&mwGif
olr\ armifi,f? nDri,fig;a,mufonf olr\rdcif yef;em&ifusyf
a&m*gonfrBuD;ESiht
f wl a&eHqDrD;cGuw
f pfck\tvif;udk A[dkjyKvsuf npm
xrif;0dkif;zGJUaeonf/ xrif;0dkif;rS ig;[if;eHYjyif;jyif;onf a&rSefrSerf csKd;
aom uav;ig;OD;\ udk,ef rYH sm;? a&csK;d ysi;f t0wfavQmfysi;f aom rde;f rBuD;
(touf 35 ESpf&G,fudk rdef;rBuD;[k ac:rnfqkdygu)\ udk,frS rD;ckd;eHY?
MuufoGefeDeJY? ig;ydiHjym&nfeJYrsm;ESihf vHk;axG;a&m,SufaerSef; odom\/
uav;ESpfa,mufu yvkwfyavmif; xrif;0g;&if;rS olrudk
AvHk;AaxG; EIwfcGef;qufqD;BudKpOf olruvnf; bmrQpdwf0ifpm;zG,f
raumif;aom pum;vHk;tcsKdUjzifh olr\rdciftm; EIwfqufaeonf/
xkaYd emuf olronf eif;vku
d w
f ikd ;f *sK;d *sK;d a*smif;a*smif;jrnfaeonfh Murf;ay:
rS jzwfvsuf wpftrd fvkH;wGif wpfckwnf;om&Sad om arSmifrnf;onfh tcef;
uav;wpfcef;xJodkY usifhom;&onfh rsufvHk;rsm;jzifh pl;prf;MunfhI&if;
wkd;a0SY0ifvmcJhonf/
arSmifrnf;aom tcef;uav;xJ&Sd cif;xm;aom at;pufpuf
oif;jzL;zsmta[mif;tjrif;uav;ay:0,f olr wGe;f vSJjcif;cH&ovdk wHk;vHk;
ypfvcJS svku
d \
f / olronf toufrSLrdzkYd BudK;pm;aeonf/ olr\ EIwcf rf;
J iG f ydwaf cs zGiahf csjzpfaeonf/ olr\ udk,yf kid f
ESpv
f mT onf arSmifjcnfxkxw

tcef;i,fukd olr rke;f wD;pdwyf suaf erd\/ olr\ nmbuf oHk;aycefYtuGm


rSm usK;d usJjyJaygufp tdref H&H x&H&o
Sd nf/ xkx
d &HtjyifbufwiG f (wpfvufr
yif ruGma0;bJ) olrwkYd ],dktdr}f &Sdaeonf/ ,if;ESifh ausmcsif;uyfvsuf
wGif tjcm;rdom;pkESpfpk twlwuG toHk;jyKaom ,dktdrfwpfvHk; &Sdaejyef
\/ olr\ ESmacgif;ESifh aytenf;i,ftcGmwGif vlta,muf ESp'f gZifausmf
f Hk; &Sad eygonf/ olr\ ausmjyif
toHk;jyKonfh pnf;urf;rJhaom ,dktrd Ef pS v
zduyfxm;&m yg;vSyfaom oifzsL;zsm? xkdzsmESifhuyfvsuf usKd;wdk;usJwJ
0g;Murf;cif;atmufbuf oHk;aycefYtuGmwGif trIduo
f dkut
f npftaMu;
rsm; (tdrfeD;csif; rkefY[if;cgzwfzdkrS pGefYypfaom ykyftJhtJh rkefYodk;&nfrsm;
tygt0if) aysmf0ifpD;a&GUaeonfh a&npfa&qkd; xkxnfjyifvTmBuD;vnf;
&Sad ejyefygonf/ ae&mwGif oefY&Sif;vwfqwfaom avpD;aMumif;rsm;
twGuf ae&mvyfr&Sdyg/ b,faomtcgrQ ae&mvyfr&Sdyg/
tdrfuav;xJwGif ravQmfzGyfbJxm;onfh t0wfa[mif;tcsKdUrS
rIdeHYatmufodk;odk;rsm;? Muyfck;d rD;cdk;rIdif;eHY rTef&S&Srsm;? a&csKd;oefYpifjcif;ESihf
qyfjymtoHk;jyKjcif;udk em;vnfyHkr&onfh vlYcEmudk,t
f csKdUrS a[mifapmf
aom teHYtaiGUrsm;u ae&mrvyf jynfhESufaeonf[k xif&onf/ 0g;vHk;
wef;wpfae&mwGif wGJavmif;csdwaf eonfh ydwjf cifaxmiftdkBuD;qDrS uav;
ao;a[mif;eHY vIid af eonf/ xGe;f ndxm;onfh a&eHqDrD;cGuq
f DrSvnf; a&eH
anmfeHY vGifhaeayao;\/ rMumrD ydkrkdqkd;&Gm;onfh teHYqkd;vIdif;vHk;wpfvHk;
tdrfuav;xJodkY vSdrfh0ifvmOD;rnf/
f rm;onf pufqD
ausmah usmph \
H zcif armfawmf,mOfpufjyiftvkyo
pufacs;rsKd;pHk ayusHaeonfh rlvta&miftaoG;udk cefYrSef; vHk;0
r&awmhonfh0wfpHkjzifh tvkyfrS jyefvmawmhrnf/ olYcEmudk,frS acR;eHY?
pufqDtrsKd;rsKd;\ teHYrsm;ESifhtwl ol\ yg;pyfESifhESmacgif;rS tnHhpm;
t&ufjzLeHYrsm;onf tdrfwGif;&Sd ESvHk;rom,mzG,f teHYaygif;pHkESihf MunfjzL
pGm a&maESmaygif;pnf;oGm;Muvdrhfrnf/ ,ck&ufrsm;twGif; olrrSm zcif
jzpfolteD;odkY oGm; pum;ajym&rnft
h pm; t&Sed fjyif;jyif;armif;ESiaf eaom
x&yfum;BuD;a&SUokYo
d m 0rf;vsm;xk;d 0yfpif;ypfvu
kd cf siaf erd\/ ao;eHaY [mif
aeaom jcifaxmifpkwfBuD;xJrSm uav;ESpaf ,mufESifh olr\rdcifwkdYonf

olr\zcifESiht
f wl npOfnwkdif; nnf;nLjypfwifjcif; r&SdbJ tdyfpufEkdif
Muonfjh zpf&yfrmS olrtwGuf avmurSm em;tvnf&tcufqk;H ykpmwpfyk'f
jzpfaeawmhonf/
pufjyifq&m t&ufcsKd;BuD; jyefra&mufrD a&csKd;xrif;pm;NyD;
apmapmtdyf&m0ifzdkY olr pDpOfonf/ arSmifxJ tvkycf Gif0wfxm;cJhonfh
tusESifhabmfvDtusukd cRwfaepOf olronf pdwrf csrf;ajrhzG,f taMumif;
wpfckudk tvkdtavsmuf awG;rdNyD; &iftckefjrefvmonf/ tom;pdkifawGudk
xkwfydk;um&Hxm;onfh abmfvDonf tcRwf&cufatmif ckrS a[mceJ
xGuftefvmonfh acR;ap;awGESifh Nidaeavonf/
[dkvlBuD; [dkvlBuD; x&Hem;rSm &Sdrsm;aervm;/ vrf;rSmvnf;
rawGUcJhbl;/ t&ufqkdifrSmyJ &Sdaeygap/ tdrfrSm r&Syd gapeJY? r&SdygapeJY/
udk,fhudk,fudk,f ,HkMunfpw
d cf srIrJhpGmjzihf qufwkdufqkawmif;ae
rdaomfvn;f [kv
d Bl uD; (atmfausmpf k;d )\ eDzefzY efrY suv
f k;H BuD;awGukd pdwt
f mHk
rSm xifxif&Sm;&Sm; awGUjrifaeonf/ olrteD;uyfNyD; pum;ajympOfu
vGihyf g;dkufcwfcJhaom pl;&S&St&ufeHYudkvnf; ,ckyif SLIu
d frdonft
h vm;
wkef,ifpGm cHpm;ae&jyef\/
atmifausmpf k;d onf "m;xk;d rIjzifh axmifusz;l NyD; uav;ESpaf ,muf
arG;zGm;cJo
h nfhZeD;ESihf uGu
J mG aeonf/ tpfuk\
d rdom;pkEiS hf twlvmaeonfrmS
vtenf;i,frQom &Sad o;onf/ ol rnfonfhtvkyt
f udkifESihf toufarG;
rSe;f rodaomfvnf; t0wftpm; opfvGifacwfqefpmG 0wfNyD; t&ufrSefrSef
aomufEkdiaf tmif olYrSm aiG&Sdaejcif;uawmh olr rpOf;pm;csifbJ pOf;pm;
rdonfh tHMh op&m ya[Vdjzpfonf/ olv
Y kd olrxuf touf wpfq,fih g;ESpf
cefY ydkBuD;aom wpfckvyft&uform; axmifxGufwpfa,mufu olrudk
xduyg; &duyg; vkyfvmjcif;udk &Spfwef;atmifonfhwkdif ausmif;quf
rwufEkdfibJ rdom;pk0rf;a&; uoDvifw rjzpf&atmif tvkyf0if aiG&Sm
cJh&onfh olr\b0twGuf 0rf;enf;rdjcif;xuf ydk om 0rf;enf;&ifem
&Suf&GHUonf/ qif;&JvdkY ysufpD;oGm;wJh rde;f uav;awGeJY wpfwef;wpfpm;
wnf; ighudk pm&if;oGif;vdkuw
f myJ/ vG,fvG,feJY &r,fqkdNyD; ighukd txif
tjrif ESdrfhcsypfvdkufMuwmyJ/

olr a&csKd;&aomae&mu olrwkdYtdrfuav;a&SUrS olrwkdY\


wpfvHk;wnf;om&Sdaom csKd;a&? oHk;a& a&moHk;onfh oHpnfydki;f uav;rSm
jzpf\/ oHpnfydkif;u atmifausmfpdk;wdkY tdrfa&SUydkif; 0&efwmESifh oHk;aycefY
om a0;rnf/ 0g;jcrf;jym;awG Muufajccwfdkufxm;onfh 0&efwmaemuf
wGif olr a&csKd;csdef atmifausmfpdk;u ra,mifrvnf&yf&if; vpfvQif
vpfovdk taMumif;r&Sd taMumif;&Sm pum;pwwfonf/ bufx&D rD;acsmif;
tvif;xJwGif t&ufqDysHaeonfh rsufESmESifh eDzefYzefYrsufvHk;BuD;awGudk
jrifvkdufrdygu olrrSm vJacGusrwwf wkefvIyf&ifyloGm;rd\/
]nDrav; xrif;pm;NyD;yvm;}
]a&csKd;wm rcsrf;bl;vm; ausmhausmhpH}
]tvkyfu yifyef;vm; nDrav;}
olronf olYtm; wpfBudrfwpfcgrQ pum;wpfcGef;rQ jyefrajym
zl;cJh/ 0&efwmaemufrmS ol&SdaevQif olronf xbDudk vnfyif;atmufajc
ESihf xdrwwf jrihf &ifvsm;um olYudk ausmay; a&csKd;onf/ odkYaomf
olr\ t0wfvGw[
f maom tomrsm;rSm olu vSrf;udkio
f vdk olYEIwfcrf;
arG;oJhoJhjzihf yGwfoyfvmovdk ,m;,HaEG;&Sdef;aewwfonf/
0&efwmaemufbufodkY olr ckd;aMumifcdk;0Suf vSrf;Munfhonf/
ol &Srd aeyg/ &ifxrJ S tusw
d t
f cJ uGJaMuayghyg;oGm;NyD; yxrqHk;a&wpfcGuf
udk vSrf;cyfonf/ ycHk;ay:odkY avmif;csrnfhqJqJ avxJwGif rTefpl;pl;
teHYwpfckukd SLrdvdkuf\/ oHk;aycefYtuGmrS vGiphf ;D vmaom teHq
Y k;d jzpfaomf
vnf; olr\ ESmacgif;xJodkY teD;uyf rIwo
f Gif;ovdk rGef;qkdYvmrd\/
owKa&zvm;onf vufxJrS vGwfusoGm;onf/
[dkvlBuD; 0&efwmaemufrSm a&mufaeNyD/
MuLeSpf
a&TtjrKaw kyfpHkr*Zif;? trSwf 91? arv? 1997

1/
0wKudk zwfaeaomfvnf; pdwu
f pmrsufESmay:rS pmvHk;rsm;wGif
r&Sd/ pmvHk;awGudk Munfhaevsuf pdwftmHkwGif yHk&dyfu ray:/ tmHkwGif
&Sad eonfu wjcm;/
raeYu rdwaf qGwpfa,muf vufaqmifay; Robin Cook aemuf
qHk;a&;onfh Invasion [laom 0wKopfwpftkyf &cJhonf/ Robin Cook
a&;onfh pmtkyrf sm;udk rdrt
d vGeBf udKufojzifh xkpd mtkyfvufaqmifay;aom
rdwaf qGudkvnf; aus;Zl;wifrqHk;/
,ck tvGeBf udKufaom 0wKaumif;wpftkyu
f kd zwfae&aomfvnf;
0wKonf rdr\
d pdwt
f mkHukd zrf;pm;Edijf cif; r&Scd /hJ ajcoHMum;wkid ;f tjyifokYd
vSrf;Munfhae&onf/
acgif;xJwGif aemufusdvmonf/ &ifxJwGif ylavmifvmonf/
xkdYaMumihf pmrsufESmudk puLuav; wpfpnyf rSwfNyD; pmtkyfudk ydwf
onf/ NyD;awmh tjyifukd wpfcsuf vSr;f arQmfMunh\
f / om;\ t&dyt
f a,mif
um; rawGU&ao;/
n &Spef m&DcGJNyD;avNyD/ om; tdrfjyefaemufusvGef;onf xif\/
aMomf... t,f'w
D mqkad wmhvnf; azmifydw&f uf aemufusrnfaygh/ om;u
r*Zif;wku
d w
f pfwku
d w
f iG f vufaxmuft,f'w
D mjzpf rdrad jc&meif;onf[k

qkd&rnf/ rdrduvnf; t,f'Dwma[mif;wpfa,muf r[kwfvm;/ om;


t,f'Dwmtjzpfvm rdrd&if yDwdjzpf&onf/
t,f'Dwmqkad omfvnf; om;u touf 23 ESpfom &Sdao;onf/
wcsKUd uawmh onft&G,u
f kd ri,fawmh[k qko
d nf/ touf 18 ESpfqv
kd Qif
t&G,fa&mufNyD/ taemufEkdifiHrsm;wGif xkdt&G,fwGif rdbESifhcGJ rdrdwkdY
bmom vGwv
f w
G v
f yfvyf aexdkio
f nfrsK;d yif &SdMuonf/ 23 ESpq
f o
kd nfrmS
rdrdbmom vGwfvyfpGm qHk;jzwfvkyfudkifEkdiaf om t&G,f/
odkYaomf om;udkawmh Orr,f? pmrajrmuf uav;wpfa,muf
tjzpfom rdrd jrifaeonf/ &ifcGifwGif ayGUxm;r&onfhwkdif waphaph
Munfhaecsifonf/ ryDuvm pum;awG ajym wawmufawmuf aqmhae
aom ESpfcgvnft&G,f om;i,fudk Munhf yDwdjzpfae&onfrsKd;/
om; tdrjf yefaemufuswkid ;f pdwu
f tjrJylae&onf/ om;uawmh..
]om;twGuf rylygeJY azaz&,f? om;u uav;rS r[kwfwm}
rruvnf;...
]armifav;uvnf; ylwwf&efaumuG,/f rif;&JUom;u uav;rS
r[kwfwm/ vlBuD;jzpfaeNyDyJ/ raevdkY rdef;r,l&if uav;tazawmif
jzpfaeavmufNyD}
nDrjzpfoluvnf;...
]udkudkuvnf; ol 'DvkdyJ aemufusaeus[m/ wpfaeYwav
aemufuswmrS r[kwfwm}
[kwfawmhvnf;[kwfygonf/ om;rSm aeYpOfaemufusaeus/
tvkyu
f apmjyef&vQifvnf; &efuif;rSo&lY nf;pm;atrD\ tdru
f k0d ifaewwf
onf/ om;ESihf xk;d rde;f uav; aphpyfrxm;&ao;aomfvnf; ESpzf ufrb
d awG
u odNyD;om;/ oabmwlMuNyD;om;/ om;\&nf;pm; atrDrmS rdrw
d kYo
d m;tz
Ykd ay:xyfrS rde;f uav;
&efuif;wGif wku
d cf ef;wpfcef; oGm;iSm;aepOfu rdrw
d t
jzpfonf/ jiif;p&mrvdkavmufatmif oihfawmfonfh rdef;uav;yg/
aemufusaeusqkdayr,fh &ifxJu rylatmif rnfodkYrQ wm;qD;
r&/ rdrdi,fpOfu avQmufvnfojzifh tdrfjyefnOfheufvQif azazESifh
arar rtdyfbJ xkdiaf pmifhaeonfukd trSwf&onf/ onfwke;f u rdrv
d nf;

rdbaawGudk ,ckom; rdrdtm;ajymovdk ajymcJhonfav/ azazuawmh...


]at;... rif; om;orD;&rS odr,f}
azazhpum; rSefaeygNyD/ rdbqkdonfrSm ylp&mrvkdygbJvsuf
yl&onf/ um;awG usyaf eonfvm;/ um;ay:rS vdru
hf saernfvm;/ um;udk
aemufu wG,pf D;&mrS aemufum;u 0ifwkdufojzifh ajcaxmufusKd;&onf
rsKd;awGvnf; rdrd awGUzl;aeonf/ om;uav; xkdokdYrsm; jzpfaernfvm;/
wpfcgwav vrf;wGif rl;l;aeonfh vli,fawGESifh qHk&mrS
&efpojzihf &efjzpfaernfvm;/ vrf;ckvwf um;pD;&efcufonfhae&musrS
om;pD;vmaom bwfpfum;ysu
f om; 'kua &mufaeonfvm;txd trsK;d
rsKd; awG;yl&onf/
aemufNyD; om;rSm aoG;usa&m*g &Sdonf/ wpfcgwav aoG;us
f k;H awG jymvmonf/ rl;a0vmonf/ bmudkrQ rjrif&awmh/
NyDqv
kd Qif olrY suv
aemufqHk; xkd;tefypfawmhonf/ xkw
d pfaeYtzdkYawmh tdy&f mxJwGif wHk;vHk;/
oGm;&if;vm&if; onfvkrd sK;d jzpfco
hJ nfrmS vnf; tBudrBf udr/f xko
d Ykd
jzpfvmvQif ol tdrfudk BudK;pm; a&mufatmifjyefonf/ tdrfa&mufawmh
ckwifay: ypfvJawmhonf/ wGif ysm,mcwf&onfu rdrd/ csufcsif;
"mwfqm;xkyaf jy;0,f? NyD;awmh a&usuaf t;BudK? "mwfqm;udk a&usuaf t;
wGif azsmu
f m om;udk wku
d &f onf/ xdkwpfaeYtzdkYawmh auR;orQ tefojzifh
bmauR;rQ r&/ aemufwpfaeYreufusawmh jyefaumif;oGm;wwfonf/
bwfpu
f m;awGuvnf; odyfusyo
f nf/ um;udk wG,pf D;&if; kwf
w&ufaoG;usum um;ay:rSjyKwfusaernfvm;/ ylp&mawGu pHkvkdY/
2/
0wKpmtkyfudkcs tjyifodkY xGucf Jhonf/ &ifxJrSmvnf; qmae
onf/ onftcsed f EGm;EkaYd omuf&vQif aumif;rnf/ EGm;Ekq
Yd kid o
f Ydk ra&mufonf
rSmvnf; MumNyD/ pOf;pm;rdonfESifh EGm;EkdYaomufcsifpdwf jzpfvmrd\/
EGm;EkdYqkdifrSm om; jyefrnfhvrf;ay:wGif &So
d nf/ xkq
d kdiw
f Gif om;
tzESpfa,muf oGm;aomufaeus/ om;u rdrdxuf EGm;EkdYydkBudKufonf/
om;u tcgvnfEiS fh EkjdY zwfc&hJ onfhuav; r[kwfvm;/ tenf;qHk; ESpEf pS f
om;t&G,ftxd rdcifEkdYrpdkY&aom uav;rSm csLcsmwwfonf[laom

taemufwkdif; aq;ynmtqkdudk ajymjyxm;vnf; om;u EGm;EkdYudk ydk


*kpdkufaomufaejcif; jzpfonf/
r*Zif;wku
d frsm;okYd rdrpd mrlomG ;ydkYNyD; jyefvmonft
h cg owd&vQif
om;twGuf EGm;Ek0dY ,fvmavh&o
Sd nf/ rdrad omufcsiv
f Qif ESpx
f kyf0,fonf/
raomufcsifvQif om;twGufom 0,fvmcJhawmhonf/
om;i,fi,fwkef;uawmh rdrd Hk;rSjyefvmvQif ajy;BudKNyD;]azaz
rkefYygvm;}[k ar;avh&Sdonf/ BuD;vmawmh xko
d dkYrar;/ odkYaomf rdrdpdwf
uawmh tpOftvmrysuf 0,fcJhaeus/
olYtwGuf ]azaz rkefYygvm;}[kom ar;p&m&Sdonf/ ]arar
rkefYygvm;}[k ar;p&m r&SdbJ/ om; av;ESpo
f m;jynfh&ef ESpf&uftvdkwGif
om;arar qHk;oGm;onf/ olYrdcif wDbDa&m*gESihf rqHk;rDwiG v
f nf; om;rSm
rdcif&ifcGifwGif ae&onf[l r&SdcJh/ a&m*gul;rnfpdk; tcgvnfESifh
olYudk EkdYjzwfcJhonf/ aemufNyD; om;taru Hk;0efxrf;rkdY EkYdpdkY&pOfuvnf;
reufwpfcsdef? nwpfcsdeo
f m/ rdciftvkyo
f Gm;csderf Smawmh EdkYrIeEfY iS fo
h m pcef;
oGm;cJh&onf/
aemufNyD; om;&Spv
f om;t&G,w
f iG f olYrb
d ESpyf g; uGJomG ;&onfrkdY
tdrfaxmifa&;rkefwkdif;'Pfudk om;u tcH&qHk;/ arG;Zmwm raumif;cJhav
ovm; rod/
om;ararqHk;awmh om;udk rdrdac: arG;jrLcGifh&cJhonf/ tdrfudk
a&mufvmawmh om;rSm tcgvnfEiS ahf v;vom&Sad o;onf/ uav;b0rSm
yif rdbESpfyg;\'Pfudk pdwfa&m kyfyg cHpm;cJh&onhf om;uav;ygay/
tdrfa&mufvmawmh om;udk Munf&h onfrSm tjrJwrf; acsmufcsm;
ae[ef&Sdonf/ awGUorQudk aMumufaewwf\/ olYrdcift&G,f rdef;rawG
udk awGUwkdif; rdciftxifESifh zufwG,fxm;wwfonf/ zcifHk;oGm;onfh
tcgwGiv
f nf; awGU&mvludk uyfum rcGmawmh/
tqkd;qHk;u rdcif\a&m*gudk t&dyftaiGU tarG&cJhjcif; jzpfonf/
xkdtwGuf wpfESpfaq;xkd;um ukcJhom vlpOfrDcJh&jcif; jzpfonf/
onfvkd rdbwk\
Yd 'Pfukd cHc&Jh aomom;tm; aemufykid ;f wGif quf
rcHa pcsifa wmh/ om;uav;udk pdw f"mwft m;tifa wG aumif;um

usef;rma&;jynfhpHkNyD; ynmwwfwpfa,mufjzpfatmif vkyaf y;awmhrnf[k


qHk;jzwfcJhonf/ xkd&nfrSef;csufudk twm;tqD;rjzpfap&ef tdrfaxmifyif
xyfrjyKawmh/
tdrfaxmifouf wpfESpfcGJESifh touf 29 ESpft&G,fwGif rkqkd;zkd
jzpfae&aomfvnf; om;&SdaeNyDrkdY rdrb
d 0twGuf jynfhpHkNyD[k cH,lonf/
aemuftdrfaxmifjyKvkdufvQif xkdtrd af xmifonf rdrdESio
fh m;tMum; umqD;
f vdk
xm;onfh wHwikd ;f wpfckjzpfzkYo
d m &So
d nf/ xkt
d cg om;udk rdrjd zpfapcsio
jzpfatmif jyKjyifEkdifrnf r[kwfawmh/
,ckawmhvnf; rdrd\pDrHudef;awG &mEIef;jynhfr[kwfonfhwkdif
auseyfavmufatmifawmh taumiftxnfazmfEkdifcJhonf/ om;udk rdkuf?
rrmefbJ olu
Y kd t&dyw
f MunhMf unfEh iS hf tuJcwf oGeo
f ifvmcJ&h m om;vdrm
av;wpfa,muf jzpfvmonf/ vli,fawGxJwGifawmh ]awmfowJh}[k
trsm;\ csD;usL;rIudkvnf; ol &cJhonf/
3/
om;vmrnfhvrf;udk vSrf;arQmfMunhf&if; avQmufvmonf/
onftcsdefqkdvQif rdrdwkdYtdrfem;wGif *dwfxkd;aom bwfpfum;vdkif;ydwfNyDrkdY
om;rSm Mum;um;pD;om jyef&zG,&f o
Sd nf/ Mum;um;qkv
d Qif olqif;&rnfh
ae&mrS tdrfodkY rdepf 20 cefY avQmuf&rnf/
olvmrnfv
h rf;ay:wGif EGm;Ekq
Yd ikd &f o
dS nfrYkd xkq
d ikd t
f eD;wGif om;tz
ESpfa,muf qHkvQifaumif;rnf/ ESpfa,muftwl EGm;EkdYaomufMurnf/
avQmufvm&if; [dkwavmu rdrdvJusonfh vrf;ab;wpfae&m
udk a&mufawmh xkdnutjzpfudk jyefowd&rdonf/ xkdaeYu pmrloGm;ydkY
pmrlcxkwfNyD;tjyef oli,fcsif; pma&;q&mawGESifh 0dkif;jzpfcJhonf/
jyefvmawmh tawmfav;nOfheufaeNyD/ rl;vnf; rl;aeNyD/ rl;NyD; ae&m
wGif vJcJhjcif; jzpf\/
t&ufaomufonfudk om;u rBudKufojzifh t&ufudk BudKuf
vsuf aeYpOf raomufjzpf/ ,ckvkd NrdKUxJodkY xGufonfhtcg rdwfaqG
taygif;toif;awGESifhMuHKvQif qHkjzpfMujcif; jzpfonf/
tdrfjyefa&mufawmh om;u tdyfaeavNyD/ wHcg;xzGifhay;&rnf

pdk; wHcg;udk cyf[[vkyfxm;onf/ rdrdvdk rylwwf&efaum[k pOf;pm;


vdkufrdao;onf/ om;aemufus rdrdpdwfylum xGufBudKonfrsKd;om
&So
d nf/ rdrad emufusvQifawmh ol tdrw
f Gif tdyaf &;yifrysu/f olaeraumif;
onfhtcg rdrdrSm ajcrukdifr?d vufrudkifrd/ rdrdaeraumif;vQifrl ol
pdwfyl[efyif r&Sd/ odkYaomf ]pHka&om&So
d nf? qefa&r&Sd}[laom pum;u
&Sad eonf r[kwfavm/
f m;t&G,u
f tjzpfwpfckukd jyefvnf
wpfcsed w
f nf;wGif om;ig;ESpo
jrifa,mifrdonf/
]azaz om;zdeyfjywfoGm;NyD}
om;u odyfaqmhonf/ xkdYaMumifh cdkifonfh&mbmzdeyfuav;
0,fay;xm;&\/ &mbmzdeyfyif rMumcP jywfonf/ jywfawmh aemuf
wpf&H0,fay;&rnf/ odkYaomf zdeyftopfr0,frd/ avmavmq,f pD;&Hk
oGyfBudK;uav;ESifh wkyfay;OD;rS/
om;\zdeyfjywfudk oGyBf udK;ESihw
f ky&f ef vkt
d yfonfyh pnf;rsm;,l
zdeyfcRwfwGif xkdifvkdufpOf rdrd\zcif xkdifaeonfudk rjrifrd/ trSwfwrJh
wifyg;csif;wdkuv
f kdufrdojzihf azazhudk vSnhfum...
]azaz bmvkyfaewmvJ}
]'gav; tckaecsKyfxm;rSuG/ rcsKy&f ifaemufq'kd gxufq;dk oGm;r,f}
Munfhvdkuaf wmh azazonf uRefawmf\om;a&zdeyf acgifjyKwf
aeonfudk BudK;ESihfcsKyfay;aeaMumif; awGUvdkuf&onf/ xkdzdeyfacgifBudK;
jywfaeonfrSm ESpf&ufcefY&SdNyD/ zdeyfqkdiw
f Gif csKyfcdkif;rnfvkyfaomfvnf;
rcsKyfjzpfao;ojzihf onftwkdif;yif pD;aecJhonf/
,ck azazu awGUojzihf raeEkdifbJ csKyfay;aejcif; jzpf\/
]aMomf...}[kom a&&Gwv
f dkurf donf/ NyD;awmh rdrdvnf; rdro
d m;
\ zdeyfjywfuav;udk oGyfBudK;ESifhquf wkyfaerdawmhonf/
4/
rdrd vrf;xdyfyif ra&mufvku
d /f vrf;rD;a&mifrIefysysjzihf om;jyef
vmonfukd vSr;f awGUvdkuf&onf/ ,ckrS &ifxJrStylawGvnf; Nidr;f oGm;&
awmhonf/ EGm;EkdYqkdifrS tawmfav;a0;ao;ojzifh om;tzESpfa,muf

oGm;aomufrnf[kvnf; om;udk rajym&ufawmh/ om; yifyef;vSa&mhrnf/


teD;udk a&mufawmhrS om;vufxJwGif EGm;EkdYxkyu
f av;udk awGU
vdku&f onf/ aMomf... odwwfvkdufwJhom;av/ zat EGm;EkdYaomufcsifae
onfudk tmHkjzihf odaeonfvm; rod/
om;jyefvmNyDrkdY om;twGuf pdwfat;&NyD/ tjyifxGufvufpESihf
[kb
d ufvrf;wGif aqmif&Gupf &mudpw
pfck &Sad e wpfvufpwnf; oGm;vkyf
vkdufOD;rnf/
]om; aemufusvkdufwmuGm}
][kwfw,fazaz/ azmifydwfaevdkY}
rdrd pdwfylwwfom ylaeonf/ azmifydwfonhftcg r*Zif;
t,f'DwmawG onfvkdyJ aemufusjrJr[kwfvm;/ om;rkYd 'Dtcsdejf yefa&muf
jcif; jzpfonf/ rdrdwdkYwkef;uqkdvQif azmifydwfNyD;onfESihf
rEav;uvyfwkdY? yJcl;uvyfwkYu
d dk wef;ajy;aeus/
]azaz [dkbufvrf;oGm;vdkufOD;r,f om;a&/ azazawmh pm;NyD;
NyD/ om;bmom cl;pm;awmh/ 0ufom;[if;vnf; &Sdw,f/ csOf&nf[if;
vnf; &Sdw,f/ a&csKd;wm aemufrusapeJY/ tat;ywfaeOD;r,f}
]tif;...tif;}
om;udk i,fi,fuwnf;u ][kwu
f Jh}[k ajymwwfatmif oifcJh
aomfvnf; BuD;vmawmh xkda0g[m&rSm toHESpfvHk;jzpfae xif\/
wkdwdkwkyfwkyf toHwpfvHk;wnf;aom ]tif;}udkom oHk;awmhonf/
om;xGufoGm;NyD;aemuf [kdbufvrf;udk oGm; aqmif&Guf&ef&Sd
onfrsm;udk aqmif&Gufvkdufonf/ tdru
f dk jyefa&mufawmh om;rSm a&csKd;?
xrif;pm;NyD;jzpf pm;yGw
J iG f xkid u
f m wku
d rf t
S vkyrf sm;udk qufvkyaf eonf/
rdrd yufvufukvm;xkdifwGif xkdifvkdufpOf om;u vkyfvufp
tvkyfuekd m; rD;zdkbufqDodkY xoGm;onf/ jyefvmaomtcg olYvufxJ
rwfcGufwpfckESifh EGm;EkdYxkyfvnf; ygvm\/ NyD;awmh EGm;EkdYudk rwfcGufxJ
odkY oGefxnhfaeonf/
rdru
d om om;twGuf EGm;Ek0Yd ,fvmaeus/ om;u 0,frvmpzl;
wpfBudrf rdrdtwGuf 0,fvmojzifh &ifxJwGif yDwdjzpfovdkvdk &Suf

ovdkvkd jzpfro
d nf/ xkYad Mumifh roda,mifaqmifum rsuEf SmvTJaevdku\
f /
]azaz&,f? atrDzsm;aevkYd reufu aq;cef;oGm;ydkYae&ao;w,f/
q&m0efu &moDzsm;ygwJ?h udpr &Syd gbl;wJh/ 'gayr,fh acsmif;u t&rf;qk;d
aeawmh om; wtm;pdk;&drfoGm;w,f/ 'gaMumifh txl;ukeJY xyfjyw,f/
txl;uknTefwJhaq;awGvnf; ajy;0,f&ao;w,f/ 'gaMumifh reufu
tvkyfawmif aemufusoGm;w,f/ naeuvnf; pdwfylvdkY cP0ifMunfhcJh
&ao;w,f/ 'gaMumifh enf;enf;aemufusoGm;wm}
]aMomf...[kwfvm;? reufjzef q&m0efudk xyfjyvdkufOD;aygh
om;&,f}
d af omuf
om;u olpY um;qHk;awmh rwfcu
G x
f rJ S EGm;EkYu
d kd wpfusKu
vdkufonf/ NyD;awmh...
]azaz... aomufOD;rvm;}
EGm;EdkYa&mifaemufcx
H JrS teufa&mif om;\rsuv
f k;H awmufawmuf
uav;udk pdkufMunfhvdkufrdonf/ pifvkdufygbd/
]raomufawmhygbl; om;&,f/ om; 0atmifaomufyg/ azaz
naeuyJ oGm;aomufcJhao;w,f}
om;udk nmajymvku
d rf o
d nf/ om;u EGm;EkYo
d yd Bf udKufonf r[kwf
vm;/
ZifoefY
a&TtjrKawkyfpHkr*Zif;? trSwf 93? Mo*kwv
f ? 1994

You might also like