Professional Documents
Culture Documents
wm0efcHt,f'Dwm
aZmfaZmfxGef;
wGJbuft,f'Dwm
&Jjrifhausmf
xkwfa0ol
okawoeESifh avhvma&;Xme
vl@abmifopf'Drdku&ufwpfygwD (XmecsKyf)
P.O Box (294)
Chiang Mai University Post Office
Chiang Mai, 50202, Thailand
http://www.dpnsburmese.org
http://ahlinyanant.wordpress.com
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
t,f'Dwmhwifjycsuf
Edi
k i
f a
H &;ygwDrsm;ESihf 'Dru
kd a&pD
1
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
awG[m olwdk@&J@ rlvwm0efawGjzpfwJh udk,fpm;jyKjcif;/ v_H@aqmfpnf;&Hk;jcif;/ jynfolawG&J@
vdvk m;csuEf iS hf tjrifoabmxm;awG pkpnf;az:xkwjf cif;qdw k hJ tvkyaf wGe@J ywfoufv@kd
pGr;f aqmifEidk pf rG ;f usqif;vmwJt h wGuaf =umifvh @kd qd=k uw,f? b,fvykd jJ zpfjzpf ud, k pf m;
vS,af vmif;awG &SmazGaz:xkwjf cif;/ ygvrD efEiS hf tpd;k &zG@J pnf;jcif; pwJh vkyif ef;wm0efawG
udkawmh ausaus¹yGef¹yGef xrf;aqmifae=uw,fvdk@ qdkw,f? EdkifiHa&;ygwDawG&J@ vkyfief;
aqmifwmawGe@J ywfoufv@kd tajccHtm;jzifh ESprf sKd ;cGjJ cm; Edik w f ,f? ud, k pf m;jyKr_tydik ;f ESihf
taqmufttHkqdkif&m zGJ@pnf;r_tydkif;wdk@ jzpfw,f? 'ga=umifh 'Drdkua&pD wnfwHhcdkifjrJa&;
twGuf tJh'Dvkyfief;ESpf&yfudk xrf;aqmif&mrSm a0zefolawG&J@tqdkt& udk,fpm;jyKr_
vkyfief;wm0efydkif;rSm wm0efraus t&nftaoG; usqif;r_jzpfaeayr,fh udk,fpm;jyK
'Drdkua&pDpepfrSm t"duuswJh taqmufttHkawGtjzpf wnf&SdaewJh olwdk@&J@ tcef;
u¾ uawmh tcdik t f rm&Sad eqJv@kd qd=k uw,f? tJ'h v
D kd Edik if aH &;ygwaD wG&ŒJ pGr;f aqmifEikd rf _
taetxm;a=umifh jzpfay:vmwJh vufawG@tajctaeu acwfopf'Drdkua&pDpepfrSm
olwdk@&JŒ tcef;u¾/ EdkifiHa&;ygwDawGtay:xm;wJh tjrifoabmxm;awG ajymif;vJvm
wmudk jyqdkaejcif;yJvdk@ avhvmod&Sd&ygw,f?
'gt
h jyif Edik if aH &;ygwaD wGEiS hf ygwpD epfw@kd &@J pGr;f aqmifra_ wGtay: jiif;cHk aqG;aEG;
r_awG/ tJh'Duwqifh 'Drdkua&pD&J@ t"dy`g,feJ@ 'Drdkua&pDpepftwGif; EdkifiHa&;ygwDawG&J@
tcef;u¾awGeJ@ywfoufvdk@ tjiif;yGm;r_awG oabmuGJvGJr_awGvnf; ay:aygufv#uf
&Sdaeygw,f? ygwDawG&J@ pGrf;aqmif&nfavsmhusvmjcif;tay: jypfwifa0zefr_awG/ ygwD
EdkifiHa&;awGtay: rESpf+rdK@r_awG/ EdkifiHa&;ygwDawGESifh EkdifiHa&;orm;awGtay: rauseyf
r_awG/ olwdk@&J@ udk,fpm;jyKEdkifr_pGrf;&nf tm;enf;vmr_awG/ wm0efcHr_ wm0ef,lr_ESifh
w&m;0ifr_qdkif&mjy\emawG tp&SdwmawG[m 'Drdkua&pDESifh 'Drdkua&pDpepf taqmuf
ttHkqdkif&m wefbdk;awGeJ@ ywfoufwJh pHE_ef;,lqcsufawGtay: wenf;tm;jzifh rlwnf
v#uf&Sdaew,fvdk@ qdk=uygw,f? 'Drdkua&pDavhvma&;wifjycsufawGrSm EdkifiHa&;
ygwDawGeJ@ywfoufvdk@ tJh'Dvdk a0zefr_awG &Sdaeayr,fhvnf; olwdk@&J@ tcef;u¾rygbJ
udk,fpm;jyK'Drdkua&pDpepf &yfwnfv_yf&Sm;vnfywfEdkifwJh om"u wpfckckudk avhvm
wifjywmrsdK;udkawmh rawG@&ao;ygbl;?
ÐÐÐÐÐ
2
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
3
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
4
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
acgif;aqmifrsm; vdktyfonf[k qdkonf? 0ufbm. 'Drdkua&pDoabmw&m; t,ltq
wGif EdkifiHa&;ygwDrsm;rSm aomhcsufusaom taqmufttHkrsm;tjzpfomru acwfopf
'Drdkua&pDtwGuf r&Sdrjzpfvdktyfaom tajccHrsm;tjzpf owfrSwfcJhonf?
5
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
6
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
xdkyHkpHudk “umw,fygwDrsm;” cartel parties [k ac:onf? xdkodk@aomygwDrsm;rSm
rdrdwdk@ygwD &yfwnf&Sifoefa&;twGuf EdkifiHawmf. t&if;tjrpfrsm;udk (jynfol@b¾mrS
taxmuftyHhcH,ljcif;/ EdkifiHawmfydkifrD'D,mrsm;udk toHk;jyKcGifh&&Sdjcif; tp&Sdonfwdk@udk)
pnf ; rsOf ; pnf ; urf ; rsm;ES i f h t nD &,l o H k ; pG J E d k i f c G i f h & S d = uonf ? vl r _ t zG J @ tpnf ; ES i f h
EdkifiHawmft=um; aygif;ul;wHwm;ozG,f taetxm;xuf EdkifiHawmfzGJ@pnf;wnf
aqmufr_ taqmufttHktwGif; aygif;pyfyg0ifaeonfh taetxm;odk@ a&muf&Sdvm
=uonf? vlr_vl@tzGJ@tpnf;. toHk;cHud&d,mtjzpfxuf EdkifiHawmf. at;*sifhrsm;
ozG,f jzpfvm=uonf?
7
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
8
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
r_onfvnf; ta&;ygonfh taetxm;wGif r&Sdawmhay? xdktajctaeESifh qufpyf
aeonfh 'Drdkua&pDt,ltqrSm vGwfvyfpGmpkpnf;xm;onfh tusdK;pD;yGm;rsm;t=um;
tav#mhtwif;tay;t,ljzifh vkyfudkifaqmif&Gufonfh EdkifiHa&;jzpfonf? ygwDrsm;
onfvnf; tusdK;pDyGm;tay:tajccHI r[mrdwfzGJ@r_ tjrJajymif;vJaeonfh yHkpHrsdK;udk
awG@&onf?
9
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
'Drdkua&pDESifh udk,fpm;jyKjcif;jy\em
10
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
'Drdkua&pDpepfwGif EdkifiHa&;ygwDrsm;rSm aomhcsufusonfh t"dutaqmufttHkrsm;
tjzpf wnf&Sdaer_ESifh 'Drdkua&pD&Sifoefa&;twGuf vdktyfonfh vkyfief;wm0eftcsdK@udk
xrf;aqmifEdkifpGrf; usqif;vmaer_wdk@udk w+ydKifwnf; &ifqdkifae&jcif;udk qdkvdkjcif; jzpf
onf? rnfodk@yifqdkapumrl EdkifiHa&;ygwDrsm;. aomhcsufusr_udk tajccdkif+yD;jzpfonfh
taemufwdkif;'Drdkua&pDEdkifiHrsm;Y eufeuf±d_if;±d_if; tjrpfwG,faev#uf&Sdonfh ygwDrsm;.
vufawG@om"ursm;u tcdkiftrm oufaoxlaeayonf? wwd,vd_if;[k qdkae=u
aom xGef;opfp'Drdkua&pDEdkifiHrsm;wGifvnf; 'Drdkua&pDzGH@+zdK;wdk;wufa&;wGif EdkifiHa&;
ygwrD sm;. tcef;rSm ydI
k yif ta&;ygvmonfukd awG@jrifae&ayonf? od@k jzpf&m Edik if aH &;
ygwDrsm;.tcef;u¾ yg0ifjcif;r&Sdv#if 'Drdkua&pDEdkifiHa&; vlr_taqmufttHktjzpf
owfrSwf&efyif cufcJayvdrfhrnf[k qdk=uonf? ,ae@umv 'Drdkua&pDpepfwGif
udk,fpm;jyKjcif;qdkonfrSm us,fus,fjyef@jyef@ vufcHxm;=uonfh tajccHrlwpf&yf
jzpfonf? yx0Dtaetxm;t&aomfvnf;aumif; vlOD;a&t&aomfvnf;aumif;
ao;i,fonfh +rdK@jyEdkifiHrsm;ESifh udkufnDonfh 'Drdkua&pDusifhoHk;r_yHkpHudk ,cktcg e,fajr
us,f0ef;+yD; vlOD;a&tqaygif;rsm;pGm &Sdonfh trsdK;om;EkdifiHawmfrsm; odk@r[kwf
jynfaxmifpkEdkifiHawmfrsm;ESifh vdkufavsmnDaxGjzpfEdkifrnfh 'Drdkua&pDusifhoHk;r_yHkpHodk@
toGifajymif;&mY udk,fpm;jyKjcif; tajccHudk vufcHvm=ujcif;jzpfonf?
aemfZdk;
&nf!$ef;
Ingrid van Biezen, "How Political Parties Shape Democracy", Center for
the Study of Democracy (University of California, Irvine) Year 2004 Paper
04-16.
11
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
12
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
wpfckwnf;jzifh rvHkavmufay? 'Drdku&ufwpfEdkifiHa&;wGif EdkifiHa&;ygwDrsm;tm;
EdkifiHa&;ESifh tpdk;&tay: jynfolrsm;/ tusdK;wltkyfpkrsm;u =oZmoufa&muf v$rf;rdk;
Edkifrnfh vrf;a=umif;rsm;tjzpf owfrSwf,lq=uonf? xdkuJhodk@aom tjrifonfvnf;
rsm;aomtm;jzifh csKd @wahJ eavh&odS nf? rsm;aomtm;jzifh Edik if aH &;yg0ifaqmif&u G rf _ jrifrh m;
us,fjyef@a&;/ EdkifiHa&;&mESifh tpdk;&a&;&mrsm;wGif jynfolwdk@. =oZmoufa&mufv$rf;rdk;
Edkifa&;wdk@twGuf ta&;ygonfh EdkifiHa&;ygwDrsm; cdkifrmtm;aumif;vmap&ef EdkifiHa&;
&HyHkaiGpepf xlaxmifa&;udk tav;xm;r_ enf;yg;wwf=uonf? tusdK;quftaejzifh
'Dru kd a&pDo@kd toGiaf jymif;aeaomEdik if t
H rsm;tjym;wGif wdik ;f jynf. Edik if aH &;&HyakH iGqikd &f m
pepf a&;qGJcsrSwfa&;ESifh taumiftxnfaz:a&; vkyfief;pOfudk tm%m&ygwDrsm;u
vkyfaqmifavh&Sd+yD;/ rsm;aomtm;jzifh ‚if;wdk@. tusdK;pD;yGm;udk OD;wnfIom aqmif&Guf
avh&Sd=uonf?
13
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
tm;jzifh EdkifiHa&;ygwDrsm;ESifh vlr_vl@tzGJ@tpnf;toif;tyif;rsm;tm; ta&;ygonfh
t&if;tjrpfrsm; jznfhqnf;ay;Edkif&rnf jzpfonf? t*wdvdkufpm;r_xdef;csKyfa&;
&nf&G,fcsufa=umifh uef@owfcsufrsm;ESifh ygwDrsm;tay: tav;xm;jcif; enf;yg;r_rsm;
&Sdwwfaomfvnf;/ 'Drdku&ufwpfEdkifiHa&;taqmufttHk &Sifoefcdkifrmapa&;twGuf
EdkifiHwpfcktaejzifh EdkifiHa&;&HyHkaiGpepfudk toHk;cs&rnf jzpfonf? xdkodk@aom rl0g'rsm;
a&;qGJ&mwGif rnfolwdk@tm; pGrf;aqmif&nfjynfh0pGmjzifh cdkifrmtm;aumif;vmap&ef
taxmuftuljyKrnf/ rnfodk@aomenf;vrf;rsm;jzifh taxmuftuljyKrnf tp&Sdonf
wdk@tm; tajccHpOf;pm;&rnf jzpfonf?
14
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
EdkifiHa&;wGif yGifhvif;jrifomr_&Sd&ef ta&;}uD;onfrSm rSefaomfvnf;/ tcsdK@ tajctae
tcsdeftcgrsdK;Y EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_rsm;twGuf &HyHkaiGxnfh0ifolrsm;/ qufpyfolrsm;/
vufcHolrsm;ESifh oHk;pGJr_rsm;udk vlod&Sif=um; xkwfaz: jcif;rSm rvdkvm;tyfaom tusdK;
qufrsm;udk jzpfapEdkif+yD; rlv&nf&G,fcsufjzpfonfh 'Drkdua&pDa&;&nfrSef;csufudk wefjyef
oufa&mufr_jzpfapEdkifonf? xdk@tjyif EdkifiHa&;wGif pwifyg0ifvmonfh tkyfpkopfrsm;/
tkyfpki,frsm;udk EkdifiHa&;e,fy,frS wGef;xkwfaprnfhtajctaeudk jzpfapEdkifonf?
tcsdK@udpPrsm;onf trsm;jynfolwdk@. a&&SnftusdK;xuf vwfwavmwGif wpfOD;
wpfa,muf (odk@r[kwf) wpftkyfpk wpfoif;wpfzGJ@udkom tusdK;jzpfxGef;ap+yD;/ r#wonfh
+ydKifqikd rf E_ iS hf jynfow
l @kd Edik if aH &;wGif us,u
f s,jf yef@jyef@yg0ifEidk rf u
_ kd tuef@towf jzpfap
wwfonf? tb,fah =umifq h akd omf t&if;tjrpftay:tajccHI tcsKd @toHrsm;u tjcm;
olrsm;. toHrsm;tay: zHk;v$rf;Edkifonfh tajctaersdK;udk }uHK&wwfonf? odk@aomf
w+ydKifwnf;wGif t*wdvdkufpm;r_rsm;/ &HyHkaiGtvGJoHk;r_rsm;jzifh &ifqdkif&rnfh tE W&m,f
udkvnf; owdxm;&ayrnf? txl;ojzifh xdkodk@aom udpP&yfrsm;udk udkifwG,fonfh
pepftaqmufttHkrsm; tm;enf;aeao;onfh tajctaersdK;wGif ydkI vdktyfonf?
xdk@a=umifh rl0g'rsm; pnf;rsOf;rsm;ESifhywfoufI aoaocsmcsm bufpHkxnfhoGif; pOf;pm;
&ayvdrfhrnf?
15
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
tajccdkifonfh wdkif;jynfrsdK;wGif =oZmv$rf;aom vuf0g;}uD;tkyf aps;uGuf}uD;rsm;
ay:xGef;vmwwf+yD;/ ygwDrsm;ESifh EdkifiHa&;orm;rsm;onf tqdkygaps;uGuf. yk*~vdu
tusdK;pD;yGm;rsm;ESifh rl0g'a&;qGJolrsm;t=um; =um;cHqufoG,faqmif&Gufay;olrsm;
jzpfvmwwf=uonf? xdk@a=umifh udk,fusdK;&Smr_rsm; tvGJoHk;r_rsm;tm; umuG,fjcif;ESifh
az:xkwfjcif;rsm;rSm ta&;}uD;ayonf? odk@aomf a&&SnfwGif }uH@cdkif+yD; vlr_tajccHrsm;
tm;aumif;onfh ta&twGufenf;aom EdkifiHa&;ygwDrsm;t=um; cdkifrmtm;aumif;
yGifhvif;onfh ,SOf+ydKifr_rsm;onf t*wdvdkufpm;r_xdef;csKyfa&;ESifh 'Drdkua&pD&Sifoef
cdkifrma&; twGuf taumif;qHk;aomenf;vrf;wpfck jzpfonf?
16
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
,Hk=unfav;pm;&onfh pepftaqmufttHkrsm;. pnf;rsOf;abmiftwGif; vGwfvyf
yGifhvif;pGm r#r#ww yg0if,SOf+ydKifEdkifr_ tcGifhtvrf;&Sdojzifh EdkifiHom;jynfolrsm;ESifh
tkypf t
k oD;oD;tzd@k ‚if;wd@k . tusKd ;pD;yGm;rsm;udk umuG,Ef ikd rf nf? ‚if;wd@k tav;xm;onfh
udpP&yfrsm;ESifhywfoufI vkyfaqmifEkdifrnf? qHk;jzwfcsufcsolrsm;u wm0efcHr_&Sdvma&;
twGuf tmrcHcsuf&Sdvmayrnf? xdk@tjyif vlr_tajccHtusdK;pD;yGm;rsm;. ,SOf+ydKifr_jzifh
&Sifoefaeonfh pepftaqmuftHkrsm;u yÉdyuQrsm;udk avsmhyg;apEdkifonf? awmif;qdkr_
rsm;udk n‡dEd_if;pkpnf;um jynfol@a&;&may:vpDrsm;tjzpf ajymif;vJEdkifpGrf;&Sdvmrnfjzpf+yD;/
w&m;0ifr_udkvnf; &&SdEdkifayvdrfhrnf?
Edik if aH &;ygwrD sm; cdik rf mtm;aumif;pGm &yfwnfvnfywfI Edik if aH &; pnf;¶H;k a&;
vkyif ef;wm0efrsm; xrf;aqmifEikd &f ef aiGa=u;&HyakH iG vdt k yfonf? Edik if aH &;&HyakH iG &SmazGjcif;
ESihf oH;k pGjJ cif;wd@k onf 'Dru kd a&pDEikd if aH &;jzpfpOf. ta&;ygru
_ kd taxmuftuljzpfaponf?
EdkifiHa&;&HyHkaiGxnfh0ifjcif;onf EkdifiHa&;wGif yg0ifaqmif&Gufjcif;enf;vrf;rsm;teuf
ta&;}uD;aom enf;vrf;yHkpHwpfrsdK; jzpfonf? wpfOD;wpfa,muf. qENtjrifrsm;udk
tav;teufaz: jyjcif;enf;vrf;wpfrsdK;vnf; jzpfonf? EdkifiHom;jynfolrsm;ESifh
vlr_vl@tzGJ@tpnf;twGif; EdkifiHa&;&HyHkaiG awmif;cHjcif;onf ygwDwnfaqmufjcif;
vkyfief;pOfwpf&yfjzpf+yD;/ EdkifiHa&;acgif;aqmifrsm;ESifh EdkifiHom;jynfolrsm;t=um;
qufoG,fr_udk cdkifrmtm;aumif;aponfh enfvrf;wpfoG,fvnf; jzpfonf? ygwD.
wm0efcrH w _ nfaqmufjcif; building party accountability vkyif ef;wGif Edik if aH &;&HyakH iG
&SmazGjcif;. tcef;u¾udk tav;xm;r_ enf;yg;=uonf? ,if;wd@k rmS aiGa=u;oH;k pGrJ p_ epf/
ygwDrsm;. EdkifiHa&;ESifh rl0g'a&;&m r[mAsL[mrsm;csrSwfjcif;/ ygwDwGif;'Drdkua&pD
usifhoHk;jcif; tp&Sdonfwdk@ jzpfonf?
17
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
18
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
rl0g'qdik &f m jy\emwpf&yfjzpfonf? Edik if t
H awmfrsm;rsm;wGif pepfwusjynfph pkH mG csrw
S f
xm;aom EkdifiHa&;&HyHkaiGqdkif&m Oya'rsm; &Sd=uaomfvnf; tawmfrsm;rsm;yif vdkufemr_
enf;yg;=uonfudk awG@&onf?
aZmfaZmfxGef;
&nf!$ef;
19
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
'Drku
d a&pDa&;twGuf
ta&;ygaom ta=umif;w&m;rsm;
0if;jrifah rmif
20 &mpk tqH;k rowfru D mv[m 'Dru kd a&pDukd atmifyef;qifEikd cf chJ sed rf sm; jzpfyg
w,f? 'Drdku&ufwpftdkif'D,m/ 'Drdku&ufwpf tifpwDusL;&Sif;awG&J@ c&D;aygufcJh=uyHkawG
a=umifh vl@ordkif;&J@ 'Drdkua&pDjzpfpOfrSm t+rdKifqdkifqHk;tcsdefvdk@awmif ajymvdk@&ygw,f?
odk@aomf 20 &mpk&J@ 'Drkdua&pDc&D;pOf[m vG,fvG,fululr[kwfbJ/ ta=umif;
rvS ta&;edrfhcJh&r_awG tjzpfqHk;umvvnf; jzpfygw,f? EdkifiHawG[m 'Drkdua&pDukd
wnfaxmifzdk@ vkH;yrf;&if; òydvJoGm;&wJh t}udrfaygif;u (70)xufrenf; &SdcJhygw,f?
tm%m&Sifwykdif; tpkd;&yHkpHawGvufxJ tm%moufqif;oGm;cJhw,f?
'Dae&mrSm ar;cGef;ESpfck jzpfvmw,f? urBmtESH@tjym;u wkdif;jynfawG&J@ 'Drkd
u&ufwpf tifpwDusL; wnfaqmuf=uyHkawGukd b,fvkd &Sif;jy=urvJ? +yD;awmh 'Drkd
u&ufwpf tifpwDusL;&Sif;awG wnfaqmuf&if;eJ@ psefav#m ta&;edrfhwmawGukdaum
b,fvkd oifcef;pm,lEdkif=urvJ qdkwmawGygyJ? tjynfhtpkH &Sif;rjyEkdifayr,fh/ qufpyf
ajc&maumuf=unfhoifhygw,f?
tjcm;0g'rsm;ta&;edrfhjcif;
20
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
zufqpf0g'eJ@ emZD0g'u 'kwd,urBmppftwGif; 0if&kd;pGef;EkdifiHawG tjyif;txef ppf&_H;&
wma=umifh tjyif;txef txdem+yD; aemufqkH; ed*kH;csKyfoGm;cJh&w,f?
&mpk&J@aemufqHk; av;yHkwpfyHkrSmawmh vufwiftar&du&Sd ppftm%m&SifawG
[m pD;yGm;a&;/ ppfa&;/ oHwrefa&;awGrmS ratmifrjrife@J 0efxyk 0f efy;kd awG yd+yD; usq;Hk ukef
ygw,f? 'Dru dk a&pD&@J aemufq;Hk vufusef ,SOb f uftjzpf xif&mS ;wJh tºuGi;f rJt
h m%m&Sif
pepfjzpfwJh qkdAD,ufuGefjrLepfpepf[m 20 &mpkESpf&JŒ aemufqkH; q,fESpfrSm ±kwfjcnf;
òydvJoGm;cJh&w,f? twGif;ykdif; ,kd@,Gif;vmjcif;eJ@ jyifyzdtm;awGa=umifh tzwfq,f r&
atmifudk csdeJ@vm+yD; aemufqkH;òydvJoGm;&wmyg?
'gjzifh 'Drkdua&pDuaum urBmvkH;twkdif;twmeJ@ vkHòcHpdwfcs&+yDvm;? yxr
urBmppft+yD; 1919 rSm tar&dueforw 0k'±f ;dk 0Dvqif taumif;jrifbufu ajymcJo h vkd
urBm}uD;[m 'Drkdua&pDta&;rSm vHk;0 vkHòcHpdwfcs&+yDvm;? ckawmh wvGJjzpfoGm;yg+yD?
'Drkdua&pDu t+yD;owf atmifjrifr_r&ao;ovdk eD;vnf; reD;pyfao;ygbl;?
urBmhtiftm;}uD;EkdifiHvnf;jzpf vlOD;a&trsm;qkH;jzpfwJh w&kwfjynfrSm
'Dru dk &ufwu dk af Z;&Si;f vkyrf &ao;ygb;l ? ESpaf ygi;f 4000 umvtwGi;f w&kwjf ynfoal wG
'Dru dk a&pDudk wpf}udrrf # xdawG@ rcHpm;&ao;ygb;l ? zG@H +zdK;wd;k wufra_ wG&adS eayr,fh w&kwf
jynf}uD; 'Drkdua&pDEkdifiH jzpfvmzkd@qkdwm tvGef'Gd[jzpfp&mygyJ? 'Drkdua&pD r[kwfwJh
tpkd;&awG urBmae&mtESH@rSm trsm;}uD; &Sdaewkef;yg? tmz&du/ ta&SŒawmiftm&S/
ta&SŒtv,fykdif;eJ@ qkdAD,uf&S&Sm;ucGJxGuf+yD; topfay:xGufvmwJh EkdifiHwcsKdŒrSm 'Drkd
ua&pDr[kwfwJh tpkd;&yHkpHaygif;pHkudk awG@Ekdifygw,f?
tJ'DEkdifiHawGrSm a&cHajrcHtaetxm;eJ@ tajctaeawGu 'Drkdua&pD&Sifoef
Ekdifavmufatmif r&Sdao;ygbl;? 'Drkdua&pDwnfaqmufa&;ukd b,fenf;eJ@oGm;=urvJ/
toGiu f ;l ajymif;a&;udk b,fvv kd yk =f urvJ/ =um;cHumv b,favmufxm;rvJ qkw d mawG
&Si;f &Si;f vif;vif; r&S=d uwmygy?J trsm;qENt&tkycf sKyfwhJ tajccH Ekid if aH &;taqmufttkH
awGukd rsKd;aphcs+yD; wnfaqmufay;Edkifr,fh taxmuftul tcif;tusif;awG/ t&Hoifh
tajctaeawG r&Sd=uao;ygbl;?
vkdtyfwJhtcif;tusif;rsm;
21
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
(1) a&G;cs,fcHukd,fpm;vS,frsm;u vufeufukdifwyfzGJ@rsm; (wyfeJ@&J) ukd
xdef;csKyfEkdifjcif;/
(2) jynfolawG 'Drkdua&pDtay: ,kH=unfr_&SdwJh EkdifiHa&;,Ofaus;r_&Sdjcif;
(3) 'Dru dk a&pDudk qef@usiw
f hJ jynfyEkid if rH sm; =oZmavmif;&dyrf S uif;vGwjf cif;
wdk@ jzpf+yD;/
'Dru dk a&pD jzpfwnfz@kd taxmuftulðywJh tajctaersm;rSm (1) wHcg;zGihf aps;uGupf ;D yGm;
a&;ESifh tm;aumif;wJh t&yfzufvl@tzGJ@tpnf;eJ@ (2) A[k,Ofaus;r_ &Sdjcif;wdk@ygyJ? 'gawG
uawmh 20 &mpk jzwfoef;r_ tawG@tóuHuae &&SdcJhwmyg?
'Drkdua&pD&JŒ a&SŒajy;=um;cHumvukd jzwfoef;&if; 'Drkdu&ufwpf tifpwDusL;
&Si;f taqmufttkaH wG ckid rf matmif a&&Sncf aH tmif &mpkEpS rf sm;pGm wnfaqmufco hJ nfh
EkdifiHrsm;/ =um;cHumvwnfaqmuf&if; òydysufoGm;aomEkdifiHrsm;/ =um;cHumv wnf
aqmuf r&onfhEkdifiHrsm; pwJhEkdifiHawG&J@ tawG@tóuHawGukd tajccH+yD; vuf&Sd 'Drdkua&pD
ul;ajymif;aewJhEdkifiHawGu tajz&Sm=u&ygr,f?
jyify0ifa&mufpGufzufr_
22
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
'Drkdua&pDtzl;b0rSmyif aºuGusoGm;&wJh vufwiftar&du&Sd wkdif;jynfawG
rSm tar&duef&JŒ 0ifa&mufpGufzufr_u uif;vGwfcJhr,fqkd&if/ 'Dxufykdaumif;wmu
oufqkdif&mEkdifiHawG&JŒ 'Drkdu&ufwkdufaZ;&Sif; ueOD;ajcvSrf;awGrSm tifeJ@tm;eJ@ &dk;&dk;
om;om; axmufyHhr_ ay;cJhr,fqkd&if 'Drkdua&pDtaqmufttkHawG wjznf;jznf; tcsdefrD
jzpfay:aeavmufyg+yD? 'gawmif 'Drkdua&pDtjynfht0 jzpfrjzpfawmh taotcsm ajym
EkdifOD;r,f r[kwfyg? tqkd;qkH;jzpf&yfwpfcku vlxkukd,fpm;ðyygwDrS vuf0J,drf;orwukd
ðzwfcszkd@ 1954 rSm tar&duefaxmufvSrf;a&; at*sifpDu v#KdŒ0Suf0ifa&mufpGufzuf
cJhwmygyJ?
od@k aomf qkAd ,
D uf,el , D òH yduo
JG mG ;jcif;eJ@twl A[kOd a&myeJ@ abmvwpf a'o
awGrSm 'Drkdu&ufwpftifpwDusL;&Sif;awG wnfaqmufzkd@ tvsiftjref v_yf&Sm;cJh=u
w,f? 'gt h jyif tar&dueJ@ Ekid if w
H umtokid ;f t0kid ;f u vufwiftar&dueJ@ tjcm;ae&m
awGrmS tm%m&Sipf epfawGudk p+yD; qef@usicf w hJ ,f? urBmah e&mtrsm;pkrmS 'Dru dk &ufwpf
tifpwDusL;&Sif;rsm; zGH@òzd;vma&; taxmuftulay;cJh=uygw,f?
'Drkdu&ufwpf tifpwDusL;&Sif;eJ@ tkdif'D,mawGukd taxmuftulay;cJhwJh
EkdifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ ,Ofaus;r_qkdif&mtiftm;pkawG vl@orkdif;rSm ay:aygufcJhwm[m
'DavmufwcgrS rsm;rsm;pmpm; r&SdcJhygbl;? 20 &mpk aemufqkH;q,fpkESpfrSm 'Drkdua&pD
zG@H òzd;wk;d wufz@kd twGuf ar#mv f ifch sut f vm;tvmawG tvGet f &Sed af umif; wk;d wufc+hJ yD;/
urBmhEkdifiHa&;&moDxJrSm tvGef}uD;rm;wJh tjzpftysuftajymif;tvJawG jzpfcJhygw,f?
23
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
ya'ompHk,Ofaus;r_rsm;t=um; aygif;pnf;Edkifjcif;
24
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
tdrfeD;csif;/ {nfhonfpwJh yk*~Kdvfa&;t& qufoG,f=uwJhtcg rdrdtkyfpkwGif;u vlawGukdyJ
OD;vSnfh qufqH=uw,f? tpOftvmyGJawmfusif;y+yD; rdrdtkyfpke,fedrdwfukd owfrSwf
abmifuef@xm;wwf=uw,f? enf;vrf;aygif;rsm;pGmeJ@ jzpfxGef;vmwJh ,Offaus;r_awG
uae b0aexdkifr_yHkpHawGjzpfvmw,f? avS}uD;ay:avSi,fwif/ wkdif;jynf}uD;twGif;
wkdif;jynfi,fwnfovkd jzpfvm=uygw,f?
od@k aomf ,Ofaus;r_ tpmra=u ayguu f rJG a_ wGuwqifh Ekid if aH &;wkud yf t
JG jzpf
aygufxGufvmwwfygw,f? bmomw&m;/ bmompum;eJ@ ausmif;0wfpkH0wfqifjcif;
wkd@vdkudpPawGutp oD;oef@ cGJvkyfvm=uw,f? yÉdyuQqdk&mrSm ynma&;rSm wef;wl
nDr# oif=um;cGifh r&wm/ vlrsdK;pkwpfpkeJ@wpfpk cGJjcm;qufqHwm/ tpkd;&u bmoma&;
(okd@r[kwf) bmoma&;qkdif&m tifpwDusL;&Sif;awGukd taxmuftulay;wm ray;wm
awGtxd yg0ifygw,f?
tJ'DvkdeJ@ tkyfpkwpfpku usifhokH;wJhvkyf&yfu tjcm;wpktwGuf apmfum;&efp
ovkd jzpfoGm;w,f? wm;jrpfwmawG vkyfapcsifvmw,f? ukd,f0efzsufcswm/ EGm;owf
wm/ rvkHwvHk0wfwm pwmrsKd;awGrSm tjrifoabmxm; rwl=ubJ/ tkyfpktvkduf
awmif;qkdr_awG/ udk,fhtkyfpk udk,fh&dk;&myHkpHeJ@ ukd,faezdk@ ykdifeufe,fajrawmif;qdkr_awG
&Sdvmw,f? EkdifiHa&;abmiftuef@awG/ t,ltqawGyg ygvmygawmhw,f?
tJ'DvkdudpP&yfawGu 'Drkdua&pDa&;rSm txl;jy\em&yf jzpfvmwwfygw,f?
oD;jcm;,Ofaus;r_wpfcu k dk vkv
d m;olrsm;u olw@dk &ŒJ Ekid if aH &;awmif;qkcd suaf wG/ rlusi0hf wf/
euf±_dif;wJh bmoma&;,kH=unfcsuf/ ,Ofaus;r_&dk;&mtpOftvm xdef;odrf;a&;/ tkyfpk
&Siof efa&; pwmawG wnf+yD; awmif;qkv d m=uw,f? olw@dk awmif;qkcd suaf wG[m tay;
t,l tavsmt h wif;vkyrf &atmifukd ta&;}uD;w,fv@dk ,lqxm;=uw,f? tusK;d quf
u aphpyf!E‡d id_ ;f vd@k r&awmhwmyg? &d;k &mtpGt J vrf;,H=k unfcsuu f kd enf;enf;tav#mah y;
vdkuf&if vlrsdK;wkHk;r,f/ wdkif;jynfysufr,fqdk+yD; taoudkifxm;wwf=uygw,f?
okd@ESifhwkdif +idrf;csrf;wJh'Drkdua&pDjzpfpOfrSmawmh EkdifiHa&;yÉdyuQajz&Sif;&mrSm
aphpyf!d‡E_dif;jcif;/ tay;t,l tavsmhtwif;vkyfjcif;qkdwmawG r&Sdrjzpf vkdtyfygw,f?
&ifhusuf+yD; wnf+idrfwJh 'Drkdua&pDEkdifiH}uD;rsm;rSm jyif;xeftpGef;a&mufwJh ,Ofaus;r_
yÉdyuQawGukd a&SmifEkdifwJh tpDtrHawG vkyfxm;Ekdif=uygw,f? Oyrm ,Ofaus;r_ yÉdyuQ
awG jynfol=um;rSm }uD;}uD;rm;rm; jzpfcJh&ifawmif/ pD;yGm;a&;vkyfief;awGeJ@ zGH@+zdK;a&;
vkyfief;awGuwqifh em;vnf&if;ESD;r_ &,lEdkifzdk@/ uGJjym;jcm;em;r_awGukd aphpyf!d‡E_dif;Ekdifzkd@
vrf;zGifhay;xm;+yD; EkdifiHa&;jy\embufqD ul;roGm;atmif wm;qD;xm;=uw,f? ,Of
aus;r_ uGJjym;jcm;em;r_ wnf&SdaewJh tar&du/ qGpfZmvef/ b,f*sD,H/ e,fomvefeJ@
uae'grSm txl;ojzifh jrifomygw,f?
25
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
wdik ;f jynfwjynfrmS 'Dru
kd a&pDtwGuf tcgtcGio
hf mapr,fh tcif;tusi;f awG
&Sdr,fqdk&if ,Ofaus;r_uGJjym;r_a=umifh jzpfvmr,fh qdk;0g;wJh EdkifiHa&;tusdK;qufawGudk
ydk+yD;xdef;csKyfxm;Edkifygw,f?
aysmf0ifaygif;pyfjcif;
26
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
uefawmifykdif;om;awGeJ@ ajrmufykdif;eJ@taemufykdif;jynfe,faeolawGt=um;rSm wjynf
axmifxJ twlaeoltcsif;csif;t=um; ESpfjcrf;uGJoGm;jcif;[m jyefaphpyfr&awmhyJ/ xdef;
csKyfr&awmhwt hJ xd jzpfomG ;cJyh gw,f? aemufq;kH ajz&Si;f r&awmhyJ jynfwiG ;f ppfr;D awmuf
avmifoGm;&wJhtxdygyJ?
jynfwiG ;f ppfu av;ESp=f um+yD; vltajrmuftrsm; aoqk;H cJ&h w,f? awmifyidk ;f
u ±_;H edr+hf yD;/ u|epf epfudk zsuo f rd ;f ypfonfw
h idk f yÉdyuQu r+yD;qk;H cJyh g? awmifyidk ;f &JŒ oD;jcm;
,Ofaus;r_eJ@ vlr_taqmufttkHtwGif; tmz&duef-tar&duef jynfolrsm;ukd +cdrf;
ajcmufwm/ t=urf;zufwmawGeJ@ vufatmufcHðyjrJ ðyxm;cJhygw,f? 20 &mpktukef
rSmawmh tar&duef&JŒ orkdif;0if aysmf0ifaygif;pyfa&;vkyf&yf[m wjznf;jznf;rsm;vmwJh
“[pfpfyef;epf” awGudk atmifatmifjrifjrif ukdifwG,fEkdifjcif; r&Sdao;bl;qdkwm xifxif
&Sm;&Sm; awG@&ygw,f?
'Dru
dk &ufwpfusiphf OfatmufrmS ,Ofaus;r_yÉdyuQawGudk +idr;f +idr;f csr;f csr;f ukid f
wG,f ajz&Si;f Ekid yf grh vm;qkw d m oHo,&Szd , G f tajctae qdu k af ew,f? ,Ofaus;r_aygi;f pkH
xGef;um;wJh vl@tzGJ@tpnf;tjzpf tar&du[m qufzGH@òzd;vmrSmvm;/ ,Ofaus;r_
axGjym;r_uwqifh ykdtqifjrifhwJh tjyeftvSef em;vnfr_/ onf;cHr_eJ@ vkdufavsmr_wkd@ukd
arG;xkwfay;EkdifwJh wpfckwnf;aomvltzGJ@tpnf;tjzpf wnf&SdEdkifrvm;qdkwmuawmh
qufapmifh=unfh&ygOD;r,f?
trsm;oabmt& qkH;jzwfjcif;
27
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
ygvDreftrwfawGu ygvDreftwGif; tkyfpkwpfckcsif;&JŒ ukd,fpm;vS,fawGtm;vHk;udk
r#r#ww ukd,fpm;ðyzkd@ taotcsm pDppf&ygw,f? uufbdeufrSmvnf; tkyfpki,f vlrsdK;
pki,fawG&@J uk, d pf m;vS,af wG yg0ifapw,f? vlenf;pk/ ,Ofaus;r_ rwlwhJ tkypf w k pfcck si;f
pD&J@ ukd,fpm;vS,fawG uufbdeufrSm rdrdwdk@ oabmrwlwJh ay:vpDawGtay: “ADwkd”
okH;cGifh&vm=uw,f?
rwluGJjym;wJh vlrsdK;pki,fawG/ tkyfpki,fawGt=um; !$ef@aygif;vkyfzdk@u
acgif;aqmifawGrSm ajyajyvnfvnf vkyfEkdifpGrf;&nf &Sd&ygr,f? tay;t,lvkyf&mrSm
jrifhrm;wJh onf;cHpdwf &Sd=u&ygr,f? yÉdyuQawGeJ@jy\emawG&JŒ tajzukd aphpyf!d‡E_dif;
az:xkwf&mrSm aemufvkdufawG&JŒ oabmwlnDr_&atmif pGrf;aqmif&nf&Sd+yD; av;pm;
xkdufwJh acgif;aqmifrsKd; &Sd&r,f? yef;wkdifeJ@ wefzkd;owfrSwfjyXmef;csufawGu oabmwl
nDcsu&f Ekid af vmufatmif tus,t f jyef@oabm aqmif&ygr,f? csucf si;f cGx J u
G rf ,fqw kd hJ
awmif;qkcd suaf wGudk rawmif;jzpfatmif wGe;f yk@d ay;Ekid w
f hJ trsK;d om;a&;pnf;vH;k r_ wefb;kd
trSwfvuQ%mawG &Sd&ygr,f? t=urf;zufenf;/ awmfvSefa&;enf;awGukd z,f &Sm;EkdifwJh
'Drkdu&ufwpf vkyfxkH;vkyfenf;awGtay: ,Hk,Hk=unf=unf vdkufem=uzdk@ vdkygr,f?
oD;jcm;vGwv
f yfciG ahf y;jcif;
28
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
vGwfvyfa&;&cgeD; &mpkwpfckeD;yg; wGJae+yD;/ 1905 rSm vGwfvyfa&;ukd +idrf;+idrf;csrf;csrf;
&cJhygw,f?
vGwfvyfa&;awmif;qdkwJh e,fajrydkifeufwpfckxJrSmyJ ,Ofaus;r_aygif;pHk
rsdK;EG,fpk aygif;pHkjzpfae&if vGwfvyfa&;twGuf cufcJ=urf;wrf;r_awG jzpfvmapygw,f?
Quebec jynfe,fu uae'guae cGx J uG +f yD; vGwv
f yfa&;vkcd siaf yr,fh tJ'jD ynfe,fxrJ mS
uae'gEkdifiHom;tjzpfeJ@om qufaecsifolawG/ t*Fvdyfpum;ajymolawG/ tjcm;u
0ifvmolawG &Sdaeygw,f? ykdifeufe,fajrt& cGJxGufEkdifw,f qdkayr,fh/ EkdifiHa&;t&
±_yfaxG;aeygw,f?
29
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
- tajccHusaom 'Drkdu&ufwpfEkdifiHa&;taqmufttkHrsm; wnf&Sd&r,f? (ta&G;cs,fcH
uk,
d pf m;vnfrsm;/ vGwv f yfr#waom a&G;aumufyrJG sm;/ vGwv f yfpmG xkwaf z:a&;om;
ajymqkdcGifhrsm;/ owif;&Ekdifonfh trsKd;rsKd;aom enf;vrf;rsm;/ toif;tzGJ@qkdif&m
ukd,fykdifvGwfvyfcGifhrsm;/ EkdifiHom;wpfOD;taejzifh us,fjyef@pGm yg0ifaqmif&GufcGifh
wdk@jzpfygw,f)
aps;uGufpDyGm;a&;ESifh zGH@+zdK;wkd;wufr_
0if;jrifharmif
&nf!$ef;
30
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
odu
k Ef ikd 0f if;
&Dquf&Sif;=um;rS ar#mfvifhcsuf
31
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
tar&duukd bufòydifpufykef;ckwfvmonf? 'ga=umifhyif avhvmoltrsm;pku 'Drkdua&pD
rSm a&csdeftjrifhqkH;trSwfa&mufcJh+yD; qufrwufawmh[k tuJjzwf=uonf? jyefðywfus
oGm;rnfvm;?
xkdokd@ tvG,fwulaumufcsufqGJvkdufv#if wufwufpifvGJoGm;rnf? trSef
rSm ,ae@wurBmvkH;&Sd vl@tzGJ@tpnf;rsm;. tajctaet&yf&yfu ykdrkd¶_yfaxG; eufeJ
onfh tcif;tusif;jzpfpOfukd axmufjyaeonf? 'Drkdu&ufwpf tifpwDusK;&Sif;rsm;ukd
b,fae&m b,ftcsdefrSmjzpfjzpf tvG,fwul xlaxmifI r&Ekdifqkdonfh owif;qkd;u
ajy;aeonfhwkdif ar#mfvifhcsufrsm;ukefqkH; vufr_difcsp&mawmhr[kwfay? vlr_a&;ESifh
,Ofaus;r_tajctae used ;f aor_atmufwiG f 'Dru dk a&pDu &Sio f efjzpfxeG ;f zG,f &Sad eonf?
bk±Sftpkd;&u xkdvufawG@tcsufukd vspfvsLðy+yD; tD&wfrSm 'Drkdua&pD tyif
pkduf&ef óud;pm;cJhonf? t"du tD&wfjynfwGif;vkHòcHa&;udpPukd OD;pGm rwnfaqmuf?
'Drkdua&pD opfyiftm; ukdufzsuf0g;rsKdzsufqD;r,fh ,Ofaus;r_tajctaeqkd;rsm;ukd
rwGufqEkdifbJ acgufxm;ypfcJhonf? xkd@a=umifhyif plygyg0g}uD;crsm pD;yGm;a&;usqif;r_ESifh
*k%foduQmusqif;r_ukd tusKd;&vm'ftjzpf r±SLEkdifru,fEdkif 'kwf'kwfxdcHpm;ae&onf?
okd@aomfvnf; owif;aumif;rsm;&Sdygao;onf? 'Drkdua&pD jzpfxGef;ay:ayguf
Ekid o
f nfh tajctaersm;rSm ‘armf'efEu dk af Z;&Si;f ’ jzpfpOfwiG f &Sad eonf? vufawG@om"u
trsm;pkt& armf'efEkdufaZ;&Sif;u 'Drkdu&ufwpfa&cHajrcH tm;aumif;aponf? armf'ef
EkdufaZ;&Sif;rSm pufr_jzpfxGef;r_ESifh qufpyfaeonfh vlr_tajymif;tvJ tiftm;pkyif
jzpfonf?
armf'efusr_u vlr_b0e,fy,ftm;vkH;ukd pdrfh0ifxkd;azgufwwfonf? u|rf;
usifr_qkdif&m tvkyftukdifopfrsm;tm; o,fvmrnf? òrdŒjyjzpfxGef;r_/ ynma&;tqifh
jrifhrm;r_/ ysrf;r#oufwrf;jrifhwufr_/ tvsiftjrefpD;yGm;a&;wkd;wufr_rsm;tm; ,laqmif
vmrnf? vlr_b0ESifh EkdifiHa&;tifpwDusK;&Sifrsm; tajymif;tvJ&Sdvm+yD;/ EkdifiHa&;wGif
vlxkyl;aygif;yg0ifr_ jrifhvmrnf? a&&SnfY 'Drkdu&ufwkdufaZ;&Sif;jzpfpOftay: yGef;wD;
vm+yD; 'Drkdu&ufwpf tifpwDusK;&Sif; vkyfxkH;rsm;tay: u|rf;0ifvmEkdifrnf?
'Drkdua&pD. c&D;&SnfrSmvnf; t+rJtwuftus avmu"HESifh? ESpfq,f&mpk
tpwGif 'Drkdua&pDwkdif;jynf vufwqkyfpmcef@om&Sd+yD; ,ae@ E_ef;pHESifh=unfhv#if
rufavmufp&mr&Sad y? yxrurBmppftjyD;wGif 'Dru dk a&pDta&twGurf sm;vm+yD;/ aemuf
xyf twufumvrSm 'kwd,urBmppf+yD;csdef jzpfonf? wwd, ta&twGuf '&a[m
wkd;yGm;csdefrSm ppfat;tqkH;owfcsdefyif? twufwpf}udrfjzpfwkdif; tusu xyf=uyf
vkdufaeonf?
,ckEpS qf ,fw
h pf&mpktpwGif wif;jynf'h rD u dk &ufwpfEidk if H 90 cef@&rdS nf[k ,lq
&ygonf? 'Drkdua&pDtrsm;pku tkd;eif;cGufeif; jzpfaomfvnf; òcH=unfhv#if +idavmufzG,f
32
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
tuGuf &Sdygonf? armf'efEkdufaZ;&Sif;u a&&SnfwGif 'Drkdua&pD aqmifusOf;ay;Ekdif
onfqkdonfh tuGufyif?
Taumufcsuft& w¶kwfESifh ¶k&Sm;wkd@. pD;yGm;a&;wkd;wufr_u taygif;
vuQ%moGifjyifrsm;&Sdaejcif;ukd qkdvkdonf? a&SŒvmrnfhESpfrsm;wGif vGwfvyfr_ESifh
'Drkdu&ufwpfEkdifiHa&;pepfrsm; ay:xGufvmOD;rnfh tvSnfhtajymif;rsm;ukd qkdvkdonf?
'Drkdua&pDtwGuf usD;vef@pmpm; jzpfae&ef rvkd? armf'efEkdufaZ;&Sif;ESifh 'Drkdu&ufwkduf
aZ;&Sif;wkd@ ykdrkd&Sif;&Sif;vif;vif; wGJzufvm+yD; a&SŒquf'kdif;erpfjzpfzG,f &Sdaeygonf?
r[m'Dbdwf
33
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
xkd@aemuf tajctaeu pufr_awmfvSefa&;/ pOfqufrjywf pD;yGm;a&;wkd;wuf
r_wkd@ESifhtwl pwifajymif;vJvmonf? t&if;&Sifa&m uGefjrLepfAm;&Sif;ESpfckpvkH;ukd
ukdifv_yfvmonf? tkdif'Dtkdavmf*sDrsm;u oJoJrJrJ òydifqkdifae=uaomfvnf; ESpfckpvkH;u
pD;yGm;a&;wkd;wufr_ESifh vlr_wkd;wufr_ukd uwdu0wfðy=uv#uf/ EdkifiHa&;wGif vlxk
yg0ifatmif zefwD;onf? ESpfbufpvkH;wGif armf'efEkdufaZ;&Sif;tjrif ukd,fpD&Sdaeonf?
wwd,urBmrS zG@H òzd;qJEidk if rH sm; armf'efEu dk af Z;&Si;f vrf;a=umif;aemufygvmatmif tòydif
pnf;¶kH;=uonf?
ppfat;acwf txGËftxdyfa&mufcsdefwGif tar&duY armf'efEkdufaZ;&Sif;
oDt&dk w D pfck ay:xGuv f monf? xko d t
D &dk u
D zG@H òzd;r_ edru
hf s&jcif;rSm oufqidk &f mwkid ;f jynf&dS
pdwfykdif;qkdif&mESifh ,Ofaus;r_p¶kdufvuQ%m c|wfacsmfr_wkd@. wkduf¶kduftusKd;quf[k
a[monf? rlrrSefaom tpOftvmbmoma&;ESifh atmifjrifxajrmufvkdtifukd pGJcs
[ef@wm;xm;onfh a'opHvGJwefzkd;rsm. a&mifjyef[yfr_a=umifh zGH@òzd;r_ edrfhae=u&onf?
oDtkd&Du qufajymonfrSm csrf;omaom taemuf'Drkdua&pDrsm;u ‘"g;raemufydwf’
Ekid if rH sm;ukd pD;yGm;a&;/ ,Ofaus;r_/ ppfa&;tultnDrsm;jzifh wk;d wufatmifvyk af y;Ekid rf nf?
armf'efwefzkd;awG oGwfoGif;ay;Ekdifrnf[k qkdxm;onf?
okd@ESifhwkdif 1970 jynfhvGefrsm;wGifrl ulnDaxmufyHhr_rsm;u csrf;om ºuG,f0r_
ESifh 'Drkdua&pDtwGuf rnfodk@r# wkd;wufatmif rpGrf;aqmifEkdifonfudk &Sif;vif;pGm
jrifawG@vm=uonf? taxmufyHhcHwkdif;jynfrsm;rSm ukd,fpGrf;ukd,fprsm; wkH;oGm;+yD;
,kH=unfpdwfrsm; taiG@ysHukefonf[kyif a0zef=uonf?
xdk@tjyif EkdifiHjcm;rSDckdr_ oDtkd&D dependency theorey bufuvnf; t}uD;
tus,f a0zefra_ wG ðyvmonf? ‚if;wk@d tjrift& csr;f omonfh Ekid if }H uD;rsm;ESihf ukeo f , G f
jcif;u qif;&JonfEh idk if rH sm;tay: acgi;f ykjH zwfaoG;pky+f yD;/ vko d vkd xde;f csKyfcs,v
f ,
S Ef idk rf nfh
taetxm;odk@ ra&mufa&mufatmif wGef;ykd@aeonf[k axmufjyonf?
TtawG;tac:ukd zGH@òzd;qJEkdifiHrsm;rS vl@rvkdifvufwpfqkyfuvnf; bmrod
nmrod óudqkd=ujyefonf? ‚if;wkd@EkdifiHrsm;. qif;&JrGJawr_rsm;rSm jynfwGif;jy\emESifh
rnfodk@r#rqkdif? t*wdvkdufpm;aeonfh ‚if;wkd@acgif;aqmif}uD;rsm;ESifhvnf; rqkdif? urBmh
t&if;&Sifpepf tm;enf;nHhzsif;r_a=umifhom rGJ&ygonf[k ,kd;pGyfonf?
xdk@a=umifhyif 1980 jynfhvGefESpfrsm;wGif dependency theorey rSm zuf&Sif
jzpfvmcJhonf? wwd,urBmrS trGJEkdifiHrsm;rSm t&if;&SifEkdifiH}uD;rsm;. acgif;ykHjzwfr_
atmufrSvGwfatmif *vkdb,faps;uGufrsm;rS jyefqkwfcJh=uonf? xdk@aemuf oGif;ukef
tpm;xkd; ay:vpDusifhokH;+yD;/ jynfwGif;jzpf a&m*gxcJh=uonf?
r=umcifu ESpfrsm;wGifrl wHcg;ydwf oGif;ukeftpm;xkd; r[mAsL[mrsm;
ta[moduHjzpfa=umif; txift&Sm;yif? usK;bm;/ jrefrmESifh ajrmufukd&D;,m;wkd@ukd
34
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
*vkdb,f ukefoG,fa&; ydpdauG;rsm;rSm atmifjrifr_ESifh a0;onfxuf a0;aeonf?
onfaemufwGif ykd@ukefOD;pm;ay;r[mAsL[muom a&&SnfpD;yGm;a&;wkd;wufr_ESifh 'Drkd
u&ufwkdufaZ;&Sif;ukd trsm;}uD; axmufulEkdifa=umif; jrifvm=uonf?
TwGif csdefoD;u bufjyefvmonf? armf'efEkdufaZ;&Sif; oDtkd&Dopftay:
,k=H unfu;dk pm;r_rsm; jyef&vmonf? ta&SŒtm&Sp;D yGm;a&; tvsit f jrefw;dk wufz@HG òzd;r_EiS hf
xkid 0f rf/ awmifu&dk ;D ,m;wk@d . 'Dru
dk &ufwu
dk af Z;&Si;f u tajccHvrf;a=umif;wpfck twnf
ðyvkdufonf? ,if;wdk@rSm (1) urBmhaps;uGuftwGuf xkwfvkyfjcif;u jynfwGif; pD;yGm;a&;
wkd;wufr_ jzpfvmaponf? (2) vlom;&if;jrpftay: &if;ESD;jr‡KyfESHjcif;ESifh hi- tech ukef
ypPnf;rsm;xkwfvkyf&ef vkyfom;tiftm; pkaqmif;jr‡ifhwifjcif;u jyef&csuf }uD;}uD;ESifh
ynmwwfvlvwfwef;pm;tv$m us,fjyef@vmaponf? (3) vlvwfwef;pm; tiftm;
yDjyifvkHavmufvmv#if tqifhjrifhpufr_vl@tzGJ@tpnf;twGuf txda&mufqkH; EkdifiHa&;
pepfjzpfaom vpfb&,f'Drkdua&pDay:xGef;Ekdifrnf? TonfrSm ,cif zGH@òzd;a&;oDtkd&D
rsm;ESifh rwlonfh armf'efEkdufaZ;&Sif; Am;&Sif;topf jzpfygonf?
armf'efEkdufaZ;&Sif;opf
35
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
pufr_jzpfxGef;r_u t"dutajymif;tvJjzpfpOfwpfckqD OD;wnfoGm;+yD; AsL¶kd
ua&pDpepf/ txufatmuftm%mykdifpepf (hierarchy) / A[kdOD;pDpepf/ bmoma&;
ryg avmuDoufouft,lESifh ¶kd;&mtpOftvmrS ody`Henf;usqifjcifr_awGqD ckeful;
EkdifcJh=uonf? aemuf pufr_vGefvl@tzGJ@tpnf;tqifha&mufonfhtcg aemufxyf
rwljcm;em;onfh ,Ofaus;r_tajymif;tvJrsm;tm; wayG@wykdufo,fvmonf? AsL¶kdu
a&pDESifh A[kdOD;pD;wkd@tpm;/ tm%mykdifwkd@atmufu ¶kef;uefaexkdifEkdifcGifh ponfh
vrf;a=umif;opfrsm;qD tav;uJvmonf?
xkd@a=umifh pD;yGm;a&;zGH@òzd;r_ tqifhjrifhwufr_u vlxk. ,kH=unfr_ESifh tjrif
oabmxm;uGJr_tay: &ifhusufonf;cHEkdifpGrf;udk tm;aumif;aponf? rdrdtjrif azmfjy
EkdifcGifhtm;aumif;r_u qkH;jzwfcsufrsm;Y vlxkyl;aygif;yg0ifr_rsm;udk jzpfvmaponf?
xdk@tjyif armf'efEkdufaZ;&Sif;u [kd;,cif 'kH&if;qD aemufa=umif;jyefoGm;zG,f
r&Sday? 1930 ckESpf *smr%D/ tDwvD/ *syefESifh pydefwkd@Y urBmhpD;yGm;ysufuyf Great
Depression 0if o nf h t cg tm%m&S i f p epf r sm; ajrmif ; xJ o d k @ vd r f h u soG m ;wmrsKd ;
&SdcJhonf? okd@aomf armf'efEkdufaZ;&Sif;vrf;a=umif;ay: jyefI zufwufEkdifcJh=uonf?
tvm;wl ,ck óuHawG@ae&onfh pD;yGm;a&;tusyftwnf;u 21 &mpk&JŒ urBmhpD;yGm;
ysufuyf tajcrsKd;qkdufcJhv#if urBm}uD;wGif tm%m&SifpepfESifh jyifya=umufa&m*grsm;
tay: ¶kef;uef &ifqkdif&r_topfawG quf&SdaeOD;rnf?
'kwd,/ ,Ofaus;r_tajymif;tvJESifhqkdifonfh orkdif;udpP? pD;yGm;a&;zGH@òzd;r_u
vlxk. urBmhtjrifus,frnfhtajymif;tvJrsm; o,fvmrnfqkdaomfvnf;/ vl@tzGJ@
tpnf;wGif qufcH&&Sdxm;onfhtarGukd vkH;0z,fxkwfypfzkd@ cufygrnf? y¶kdwufpwifh/
uufovpf/ tpPvrf/ uGefzsK;&SyfESifh uGefjrLepf0g'wkd@ wpfckcku ykHazmfxkqpfxm;onfh
vl@tzGJ@tpnf;.tarGcHukd wHqdyfwkH;ESdyfxm;onfhtvm;/ vlxku pGJ+rJwG,fzufxm;
wwfonf?
armf'efEkdufaZ;&Sif;armif;ESiftm;rsm;ESifh ¶kd;&mtpOftvm =oZmv$rf;r_wkd@
t=um; tjyeftvSef¶kef;qGJr_awG&Sdae+yD;/ vl@tzGJ@tpnf;. wefzkd;pepfu xkd¶kef;qGJr_
tay: a&mifjyef[yfaewwfonf? bmoma&;ESihf rsK;d EG,pf x k ;Hk pHrsm; uG,af ysmufjcif;xuf
¶kef;ºuGwkef@jyefjcif;u rsm;ygonf? pufr_vl@tzGJ@tpnf;. vlxkrsm; ykdIcsrf;om ykdI
ynmwwfvmrnf[k qdEk ikd af omfvnf; nD!w G af om *vkb d ,fpaH wmf0if ,Ofaus;r_wpfck
zefqif;a&;rSm vG,fulrnf r[kwfay? ,Ofaus;r_tarGu azsmufzsufr&atmif xl;jcm;
pGm pGJ+rJ&SifoefvGef;vSonf?
wwd,/ armf'efEkdufaZ;&Sif;u a&S;,cifuuJhodk@ taemufZmwfoGwfoGif;r_
westernization rsLd; r[kwfawmhay? pufr_jzpfpOfu taemufY pwifcJhaomfvnf;
ukefvGefcJhonfh q,fpkESpfrsm;wGif ta&SŒtm&Su urBmhwkd;wufr_E_ef; tjrifhqkH;Y &Sdaeyg
36
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
onf? *syefu ysrf;r#vl@oufwrf;&Snfjcif;ESifh acwfrSDr_oGifjyifvuQ%mtcsKdŒY urBmukd
OD;aqmifaeonf?
tar&du u *vkdb,f,Ofaus;r_tajymif;tvJtwGuf armf',fvfr[kwf?
pufr_vl@tzGJ@tpnf;wkdif; tar&duuJhodk@ykHpHrsm;om jzpfvmrnf r[kwfay? vufawG@
wGif tar&duefv@l tzG@J tpnf;rSm tjcm;0ifaiGjrifv h @l tzG@J tpnf;rsm;xufyif ¶k;d &m tpOf
tvmwefzkd;rsm;tm; xdef;odrf;vGef;vSonf?
pwkwW/ armf'efEkdufaZ;&Sif;u 'Drkdua&pDqD tvkdtavsmuf a&mufoGm;rnf
r[kwf? xdk@tjyif a&&SnfwGif vlr_a&;ESifh ,Ofaus;r_tajymif;tvJrsm;rS 'Drkdu&ufwkduf
aZ;&Sif; wkd;wufjzpfay:vmygrnf? *sD'DyDwpfOD;csif;0ifaiG jrifhrm;r_u 'Drkdua&pD tvG,f
wul xkwfvkyfay;Ekdifrnfr[kwfay? 0ifaiGjrifhI 'Drkdua&pD jzpfpwrf;qkdv#if ul0dwfESifh
tm&yfapmfbGm;rsm;EkdifiHwkd@rSm 'Drkdua&pDarmf',fvfrsm; jzpfae=uayvdrfhrnf? ‚if;wdk@rSm
armf'ef EkdufaZ;&Sif;jzpfpOfxJ c|if;csufvkdjzpfaeonf?
okd@ESifhwkdif pufr_vGefvl@tzGJ@tpnf;ay:xGef;r_u 'Drkdu&ufwkdufaZ;&Sif;ukd
wGef;ay;rnfh vlr_a&;ESifh ,Ofaus;r_tajymif;tvJrsm; ,lvmygonf? todynm vl@
tzGJ@tpnf; knowledge society rsm;rSm ukd,fhbmomawG;ac:EkdifpGrf;&Sdr_ESifh txmus
aeonfh tqifhjrifhynmwwfvlxkr&SdbJ aumif;pGm rvnfywfEkdifay? EkdifiHom;rsm;.
0ifaiGESifh vlaer_tqifhtwef;jrifhvmv#if rdrdqENaz:xkwfajymqkdr_wefzkd;rsm; self-
expression values wufvmrnf? zdtm;ay;rcHvkdbJ vGwfvyfpGma¶G;cs,fr_ ckefrif
vm+yD; EkdifiHa&;ykd; ºuGwufvmrnf?
TtrSwyf KG id u hf dk a&mufvmv#if 'Dru
dk &ufwu dk af Z;&Si;f ukd a&Smif&mS ;&ef cufomG ;
ayrnf? vlxku wHcg;us,fus,f ykdzGifha&; zdtm;ay;awmif;qkdvm+yD;/ ,if;wkd@tm;
a&Smif&Sm;v#if wefzkd;}uD;pGm ay;qyf&ayvdrfhrnf? &SdESifh+yD;om; pD;yGm;a&;t[kefrsm;vnf;
udpPacsmukefrSm aocsmonf? xkdodk@ txufwef;tqifhrsKd;a&mufvmv#if armf'efEkduf
aZ;&Sif;u 'Drkdu&ufwpf tifpwDusK;&Sif;rsm; pnfyifay:xGuf&eftwGuf vlr_a&;ESifh
,Ofaus;r_tajymif;tvJrsm;tm; o,faqmifvmayrnf?
armf'efEkdufaZ;&Sif; oDtkd&D. yifrtkdif'D,mtESpfrSm pD;yGm;a&;ESifh enf;ynm
zGH@òzd;r_awGu vlr_a&;/ ,Ofaus;r_ESifh EkdifiHa&;qkdif&mtajymif;tvJ vkdufzufnD!Gwfr_
[mrkdeDtpkHukd o,faqmifay;r_jzpfonf? xkdtkdif'D,mukd oufaoom"u trsm;pku
axmufcHaeonf?
pD;yGm;a&;zGH@òzd;r_u vlxk.,kH=unfr_rsm;/ wufºuGEkd;=um;r_ tajymif;tvJrsm;
ESifh trsm;}uD;qufpyfaeonf? xdkta¶GŒtajymif;u bmoma&;/ tvkyftukdif/ arG;
zGm;E_e;f / usm;ru¾pHEe_ ;f rsm;tay: oabmxm;ykH xyfajymif;aponf? xkt d a¶GŒawGuyif
xkESifhxnfESifh 'Drkdu&ufwpf tifpwDusK;&Sif;awmif;qkdr_rsm; }uD;xGm;vm+yD; 'Drkdua&pD
37
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
wkd;wuftvkyfjzpfvmzG,f&Sdygonf? wqufxJyif ppfyGJESifh uavuacs usyef; tðytrl
rsm;ukd jynfolu ESpf+cdKufjcif; r&Sdawmhay?
wefzkd;rsm; qef;ppfjcif;
38
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
ykn trsK;d om;a&;rme c|ejf rvGe;f onf? wu,fawmh vl@tzG@J tpnf;rsm;wGif acwfrv DS m
+yD; avmuDoef@oef@ qifjcifawG;ac:EkdifpGrf;jrifhygrS t¶kd;pGJp¶kdufvuQ%mrsm; ajymif;vJ
acsc|wfEkdifygrnf?
rdrd&Sifoefa&;tjrifrS rdrdqENazmfxkwfr_ukd wefzkd;xm;r_qDta¶GŒonf pufr_
vGefvl@tzGJ@tpnf;rsm;wkd;wufvmr_ESifh pyfqkdifaeonf? 'DudpPu i,f¶G,fonfhrsKd;quf
rsm;rSm &Sifoef&yfwnfa&; ylyifp&modyfrvkdbJ }uD;jyif;cGifh&vmv#if vGwfvyfpGm
azmfxkwfr_ wefzkd;awGukd tm¶kHus+yD; ,Ofaus;r_ta¶GŒ jzpfvmonf?
&Sifoefa&;ukdom wefzkd;xm;olrsm;tzkd@ pD;yGm;a&;/ ¶kyfykdif;qkdif&mvkHòcHa&;ESifh
"avhxkH;wrf;wkd@ukd t"du OD;pm;ay;onf? rdrdtjrifqENazmfxkwfcGifh wefzkd;xm;ol
rsm;rSmawmh vGwfvyfpGmajymqkdEkdifr_/ rl0g'qkH;jzwfcsufrSm yg0ifvkdr_/ obm0ywf0ef;usif
umuG,fr_/ usm; r wef;wlnDr#a&;wkd@ukd OD;pm;ay;=uonf? rsKd;EG,fpkvlenf;pk/ EkdifiHjcm;
om;/ rdef;rvsm/ a,muFsm;vsmwkd@tay: onf;cHem;vnfay;zkd@ óud;pm;onf?
rdrdtjrifazmfxkwfr_wefzkd;rsm; tm;}uD;vmv#if vlxk.wpfOD;csif;vGwfvyf
cGifhtay: jrwfEkd;r_jrifhvmrnf? ,kH=unfr_ESifh onf;cHr_ ,Ofaus;r_awG wufvmrnf?
xkdaumif;jrwfr_rsm;onf 'Drkdua&pDtwGuf toufwr# tc&musygonf? pkdufysKd;a&;rS
pufr_/ pufr_rS pufr_vGefvl@tzGJ@tpnf;a&mufatmif vrf;a=umif;wnfhay;Ekdif+yD; 'Drkd
u&ufwkdufaZ;&Sif;ukd OD;wnfoGm;ygvdrfhrnf?
zGH@òzd;r_ESifh 'Drkdua&pD
39
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
ppfwrf;rsm;t& aumufcsufqGJEkdifonfrSm pD;yGm;a&;zGH@òzd;r_u vlr_ taqmuf
ttkHqkdif&mtajymif;tvJ structural changes ESifh ,Ofaus;r_tajymif;tvJukd
o,fvm+yD; 'Drkdua&pDukd OD;wnfoGm;jcif;jzpfonf[kqkdonf? vlr_taqmufttkH
tajymif;tvJrSm t"du todynmu¾ knowledge sector jrifhrm;vmjcif;yif?
,Ofaus;r_qkdif&mtajymif;tvJwGif txl;ojzifh rdrdqENtjrif azmfxkwfr_wefzkd;rsm;u
tc&musonf?
vl@tzG@J tpnf;ajymif;vJrt _ ay: ppfyrJG sm;/ pD;yGm;a&;uyf/ tifpwDusK;&Si;f u¾/
acgi;f aqmifyidk ;f wk@d u =oZmv$r;f rk;d wwfonf? ok@d aomf taqmufttkyH idk ;f ESihf ,Ofaus;r_
tajymif;tvJu 'Drkdua&pD ay:xGef;&Sifoefa&;wGif t"dutusqkH; zufwmrsm; jzpfae
onf?
armf'efEkdufaZ;&Sif;u ynma&;tqifhjrifhrm;r_ESifh vGwfvyfpGm awG;ac:r_
vkdtyfonfh tvkyftukdiftiftm;pkrsm; o,fvmrnf? todynm vl@tzGJ@tpnf;rsm;
ay:xGef;vmv#if vlxku rdrdukd,fykdif }uHqwDwGifEkdifrnfh tvkyftukdifrsm;ESifh tom;
usvm+yD; txufatmuf wif;=uyfonfh tkyfcsKyfykHpepfrsm;ukd ar;cGef;xkwfvm=urnf?
xdxda&mufa&muf 'Drkdua&pD
40
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
vlxk. us,fus,fjyef@jyef@ yl;aygif;yg0ifr_ukd usm;uefay;Ekdifrnfh t&HtaqmufttkH
zGH@òzd;&ef vkdygrnf? xkd@a=umifhyif rdrdtjrifqENxkwfazmfr_ESifh vl@tzGJ@tpnf;. wefzkd;rsm;
onf EkdifiHa&;tifpwDusK;&Sif;wkd@ESifh trsm;}uD;ywfoufqufEG,faeygonf?
wnf+idrfaom 'Drkdua&pDrsm;Y rdrdtjrifqENxkwfazmfr_ tm;aumif;jcif;ukd jy
onf? okd@aomf vufwiftar&duwkdif;jynftrsm;pkrSm 'Drkdua&pD pGrf;aqmif&nfnhHol
rsm; jzpfae=uonf? ta=umif;rSm vlxktjrifqENtm;aumif;+yD; a¶G;aumufyGJrsm;
ykHrSef&Sdaomfvnf;/ Oya'pkd;rkd;r_u pkwfjywfaeI jzpfonf?
tD&efEkdifiHonfvnf; pGrf;aqmif&nfnHhEkdifiHyif? oDtkdca&pDac: bmoma&;
tpkd;&u vlxkqEN&Sdonfxuf 'Drkdua&pDukd trsm;}uD; ESdrfhcsxm;onf? tD&efjynfol
rsm;. vkdvm;axmufcHr_ tm;aumif;aomfvnf; vl@rvkdifEkdifiHa&;ykHpHtqifhrSmyif
aomifwifaeonf?
tD&efeJ@ajymif;jyef qkdufy&yfpf/ tufpwkd;eD;,m;/ [efa*&D/ ykdvef/ vwfAD;
,m;ESifhvpfola&;eD;,m;wkd@wGifrl jynfol@qENxufyif 'Drkdua&pDa&csdefjrifhEkdifiHrsm;
jzpfvm=uonf? Oa&my,leD,HtzGJ@0ifukd,fpDjzpfvmjcif;u 'Drkdua&pD vrf;a=umif;rSef
a&mufatmif trsm;}uD; taxmuftul&cJhonf[k qkd&rnf?
rdrtd jrif xkwaf zmfrt _ m;aumif;jcif;u 'Dru dk a&pDudk OD;wnfaponf[k jzpf&yf
om"uawGu !$efjyonf? 1990 ckESpfwGif tm%m&SifEkdifiHrsm;jzpfonfh ta¶S@*smr%D
ESifh csufukdpvkdAmuD;,m;wkd@Y vlxk. azmfxkwfajymqkdr_wefzkd;tqifh jrifhvm=uonf?
t"du tajymif;tvJjzpfaponfhzufwmrSm EkdifiHa&;pepfr[kwfay? xdkESpfEkdifiHonf
uGefjrLepfurBmY pD;yGm;a&;jrifhrm;onfh EkdifiHrsm;jzpf=u+yD; ynma&;tqifhjrifhr_ESifh
zlvHka&;pepf wkd;wufxda&mufjcif;a=umifh jzpfonf?
rdrdtjrifazmfxkwfcGifh wpwptm;aumif;vmv#if tm%m&Sifpepf. w&m;
0ifr_ legitimacy ukd wku d pf m;òzdzsuyf pfEidk o
f nf? tm%m&Sit
f yk pf b
k ufu ppfwyf/ vkx
H ed ;f
&Jwkd@jzifh 'Drkdua&pDvkdvm;olrsm;ukd xdef;csKyfxm;aomfvnf; todynmu¾ESifh enf;
ynmzGH@òzd;r_ukd ydwfqkd@xm;&ef a&&SnfwGif tcuftcJ óuHawG@=u&rnfom jzpfonf?
armf'ef r[mAsL[m
41
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
vpfb&,f'Drkdua&pDrSm q,fhukd;&mpktapmykdif; pay:uwnf;u tjcm;t,l
0g'rsm;ESifh ppfyGJrsm; w&pyfwkdufckdufcJhjcif;rsm; &Sdonf? okd@aomf vpfb&,ftcsif;csif;
rnfonfhtcgwGifrS ppfrcif;cJhay? 'Drkdua&pD ysHŒESHr_rSm +idrf;csrf;a&;ysHESHr_yif? xkdodk@aom
'Drkdua&wpf+idrf;csrf;a&;jzpfpOfrSm armf'efEkdufaZ;&Sif;u o,fvmonfh ,Ofaus;r_
tajymif;tvJrsm;a=umifh[k qkd&ygrnf?
orkid ;f tapmykid ;f umvrsm;wGif 'Dru dk a&pDtcsi;f csi;f ppfjzpfcjhJ cif;rsm; &Syd gonf?
okd@aomf u|efpepfzsufodrf;r_/ rJay;EkdifcGifhus,fjyef@vmr_/ usm; r wef;wltcGifhta&;
v_yf&Sm;r_ ponfh 'Drkdua&pDpHE_ef;rsm; yDjyifqifhuJ wkd;wufvmonfESifhtr# tcsif;csif;
ppfrcif;&aumif;rSef; odvm=uonf? ppfukd vufcHEkdifr_enf;vm+yD;/ vlxku ay:vpDrsm;
tay: =oZmv$r;f rk;d Ekid v f monf? od@k EiS hf armf'efv@l tzG@J tpnf;rsm;Y ,Ofaus;r_ tajymif;
tvJrsm; jrifhwwfvmonf?
ppfwrf;aumuf,lcsufrsm;t& 0ifaiGjrifh wkdif;jynfrsm;rS vlxkrSm 0ifaiGedrfh
wkdif;jynfrsm;rS vlxkxuf jyifya=umufa&m*g Xenophobia pGJuyfr_ enf;onf?
0ifaiGjrifholrsm;u ‚if;wdk@wkdif;jynf ppfrufðyrSmukd rvkdvm;ay? 0ifaiGedrfholrsm;rSm
xpfueJ&Sd ppfwkduf&ef toifhjzpfaewwfonf?
xdk@tjyif pD;yGm;a&;zGH@òzd;+yD; 'Drkdua&pDrsm;onf EkdifiHtcsif;csif;qufqHa&;wGif
+idrf;csrf;pGmðyr_ykHu qif;&Jonfhwkdif;jynfrsm;ESifh trsm;}uD;uGmjcm;vmonf? zGH@òzd;+yD;
'Drkdua&pDrsm;Y jynfwGif;ppf trsm;}uD; avsmhyg;oGm;+yD;/ trGJwkdif;jynfrsm;wGifrl
wdkufcdkufae=uqJyif?
armf'efEkdufaZ;&Sif;oDtkd&Dopfu tar&duefEkdifiHjcm;a&;rl0g' trSm;uae
oifcef;pm,lonf? 'Drkdua&pDukd ae&mwkdif;wGif tvG,fwul xlaxmifI r&Ekdifonfudk
odvmonf? 'Drkdua&pDu vlr_a&;ESifh ,Ofaus;r_ tcif;tusif; aocsmr_atmufYom
pnfyifEkdifa=umif; owdrlrdvmonf?
q'rf[lpdef zefwD;cJhI vlrsKd;pktuGJt+yJrsm;&Sdaeonfh tD&wfY 'Drkdua&pD
xlaxmifa&;rSm rvG,fula=umif; jrifvmcJh=u+yD;/ q'rf±_H;edrfh+yD;aemuf vkHòcHa&;
ukdifwG,fykHrsm;wGif r[mtrSm;awmfykHrsm;a=umifh t&Suftkd;uGJ&onf? wpfOD;ukd wpfOD;
tjyeftvSe, f =Hk unfr/_ onf;cHem;vnfrr_ sm;&Srd o S m jynfow l @kd Y vkòH cHr&_ o
dS nf[k cHpm;Ekid f
rnf? oHo,rsm;/ vufw@Hk jyefrE_ iS hf &efvrdk r_ sm;jzifh zsuq f ;D ypfcx
H m;&onfh vl@tzG@J tpnf;
wGif 'Drkdua&pDtyif pkduf&ef/ &Sifoef&ef rvG,fay?
&&Sxd m;onfh a'oppfwrf;rsm;t& tD&wfY jyifyEkid if aH =umufa&m*g tjrihq f ;Hk
tqifhodk@ a&mufaeonf? jyifya=umufa&m*gtay: ppfwrf;aumufykHY EkdifiHjcm;om;
rsm;ukd rdrdtdrfeD;em;jcif;tjzpf vufcHvkdpdwf&Sdovm;[k vlxktm; ar;cGef;xkwf=unfh
onf? EkdifiH(80)cef@wGif ppfwrf;,l=unfh&m EkdifiHjcmom;rsm;ukd rdrdtdrfab;wGif rdwfaqG
42
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
tjzpfjrifcsifonfh &mE_ef;wufvmonf? okd@aomf tD&wf/ ygupPwefESifh ZifbmabGom;
wkd@rSm vkH;0 wl;wl;cg;cg; jzpfaeonf? wqufwnf;wGif ‚if;wkd@Y rdrdtjrifqEN xkwfazmf
ajymqkdEkdifcGifhESifh vkHòcHa&;r&Sdr_ukdvnf; ppfwrf;ujyaeonf?
pD;yGm;a&;z@GHòzd;r_rSm 'Drkdua&pDtajymif;tvJtwGuf tajccHususarmif;ESif
rnfo h l jzpfaeonf? tar&duefrmS pD;yGm;a&;zG@H òzd;r_ OD;aqmifay;&ef vkv d monf? usK;bm;
uJhodk@ EkdifiHukd txD;usefypfxm;rnfhtpm; 'Drkdu&ufwpftajymif;tvJrsm; o,faqmif
ay;&rnf? ydwfqkd@r_tcsKdŒ z,f&Sm;+yD; pD;yGm;a&;zGH@òzd;r_ESifh xdawG@qufqHr_rsm; tm;aumif;
atmif xlaxmif&rnf? vlxk. rdrdtjrifqENxkwfazmfcGifhwefzkd; tm;aumif;vmjcif;u
tm%m&Siftpkd;&rsm;ukd csdeJ@apygonf?
avhvmoltrsm;pku w¶kwpf ;D yGm;a&;xºuGvmr_udk vef@ae=uonf? ok@d aomf
xkdodk@wkd;wufr_u a&&SnfY taygif;vuQ%maqmifygvdrfhrnf? w¶kwf. }uD;rm;onfh
Ekid if aH wmf ,E &W m;vufwaH tmufwiG f 'Dru dk &ufwu dk af Z;&Si;f toGijf yifrsm; ay:xGuaf e+yD
jzpfonf? csDvD/ ykdvef/ awmifukd&D;,m;ESifh xkdif0rfwkd@ 'Drkdua&pDul;ajymif;ouJhodk@
w¶kwfwGifvnf; xkxnfjzifh rdrdtjrifqENazmfxkwfEkdifr_ tqifhjrifhvmae+yD jzpfonf?
tD&efwGifvnf; vl@rvkdifwpfpkEkdifiHa&;jzpfaeaomfvnf; vlxk. 'Drkdu&ufwpfa&csdef
jrifhvmaeonf?
w¶kwfuGefjrLepfygwDomru/ tD&efbmoma&;acgif;aqmifrsm;yg ppfwyfESifh
&JvkHòcHa&;ukd xdef;csKyf+yD; 'Drkdu&ufwpf tifpwDusK;&Sif;rsm; wEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh
ray:ayguaf tmif wm;qD;xm;onf? ok@d EiS w hf idk f vpfb&,fvu dk af Z;&Si;f wHcg;zGi&hf ef xkEiS hf
xnfESifh zdtm;rsm;tm; ‚if;wkd@ rnfr#=um=um awmifhxm;Ekdifrnfenf;? pD;yGm;a&; ðywf
uscH+yD; vlxkaoa=upaw;&ef rnfr# &if;&Jrnfenf;?
w¶kwfESifh tD&ef. wkd;wufºuG,f0r_u tar&duef trsKd;om;tusKd;pD;yGm;
jzpfaejyefonf? armf'efEkdufaZ;&Sif;oDtkd&Dtvkdt& wurBmvkH;.pD;yGm;a&;zGH@òzd;r_ukd
tar&du u tm;ay;óudqkd&vdrfhrnf? pD;yGm;a&;zGH@òzd;r_ aqmifusOf;&mY tcuftcJrsm;
¹yGef;wD;aeaomfvnf; a&&Snftaygif;vuQ%m aus;Zl;ðyr_rsm; &Sdaernf?
armf'efEkdufaZ;&Sif;u tjrifoabmxm;rwlr_tay: ykdrkdonf;cHr_/ jyify
a=umuf a&m*gavsmhusr_ESifh aemufqkH; 'Drkdu&ufwpf vl@tzGJ@tpnf;rsm;tm; ay:xGuf
vmapvdrfhrnf?
odkufEdkif0if;
Ref: - Modernization, Cultural Change and Democracy
- How Development Leads to Democracy (Foreign Affairs)
43
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
44
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
a,bl,stjrifrmS awmh oufcsm[m t,mwkv d m/ wde@f w@dk e@J rywfoufovkd
ykyfeJ@vnf; qufEG,fr_udpP r&SdwJhykHyg? Ekd@ayr,fh olwkd@OD;aqmifwJh rwluGJjym;wJh vlxk
toD;oD;ukd csdwfqufvrf;opfxGifay;&mrSm wlnDcJh=uw,f? 'kwd,urBmppft+yD;
EkdifiHa&;tcif;tusif;u v$rf;rkd;xm;wJh ±kyf0g'qefwJh wkd;wufr_&SmykHawmfukd ukd,fhenf;
ukd,fh[efeJ@ arSmufvSefypfzkd@ pwifcJh=uw,f?
ppfat;acwfrSm óuHawG@&wJh pD;yGm;a&;xkdif;r_dif;r_/ AsK±kdua&pD,E W,m;
atmufrSm rGef;usyfr_/ A[kdOD;pD;pepfeJ@ tpkd;&&JŒ vufwHcsJŒum;vGef;r_wkd@atmufuae
±kef;xGuf+yD; ‘orkdif;ed*kH;’ yef;wkdifqD vlom;awGcsDwufzkd@ oufcsmwkd@wawGu t±Sdefjr‡ifh
ay;cJhw,f? 1979 ckESpf tajymif;tvJjzpf&yfawGu wefjyefawmfvSefa&;awGay:atmif
aphaqmf+yD;/ qkdAD,ufuGefjrLepf/ armf0g'/ qkd&S,f'Drkdua&pDeJ@ vuf,mtm%m&Sifpepf
awGukd qef@usifr_awG jzpfapcJhygw,f?
1979 wefjyefawmfvSefa&;awGu ppfat;acwfrSm eufeuf±_dif;±_dif; pGJepf0if
aewJh ‘bkH0g'/ vlwef;pm;nDr#a&;/ qkd&S,fvpfrkcsatmifjrifa&;’ tdyfrufpdwful;awGukd
wkdufckdufypfygw,f? 'Dt,ltqeJ@ pum;vkH;awGukd urBmhjynfolawG wef;wef;pGJ jzpfae
&wmvnf; yxrurBmppft+yD; Oa&mytifyg,mòydvJr_/ ±k&Sm;awmfvSefa&;/ 1929 r[m
pD;yGm;a&;uyfe@J 'kw, d urBmppfatmifyw JG @dk uae arG;xkwvf udk w
f hJ tjrifawGr@dk ygy?J aemuf
ukdvkdeDpepfysufokOf;r_eJ@ urBmtESH@ rwfpf0g'D tpkd;&rsm; jyef@ESH@r_u 'DtjrifawGukd xyf+yD;
avmifyifh csJŒum;ay;ygw,f?
okd@aomf 1970jynfhvGefESpfrsm;a&mufawmh vlxkawGu [ef"gwfckwf avvkH;
xGm;wJh tjrift,ltqawGukd pdwfukefae+yD? ESvkH;om;rJh wzufaygufwapmufuef;
tkyfpkawG&JŒ ukd,fhwkdif;jynfxJ tHacsmfwJht,ltq ±kdufoGif;r_ukd atmfa=umvefae+yD?
±kd;&m,Ofaus;r_wefzkd;/ ,kH=unfukd;uG,fr_eJ@ vGwfvyfcGifhawG zsufqD;+yD; ±kyf0g'oufouf
awG twif;rsKdcsckdif;r_ukd jyefaxG;tHvm=u+yD?
'Dvedk @J 1979 ckEpS f wefjyefawmfveS af &;awG&ŒJ &vm'fa=umifh wvGq J yH ifaumif;
“,lwkdyD,m;’ pdwful;awGukd acgufxm;+yD;/ vufawG@usr_eJ@ ±kd;&mwefzkd;awGukd aygif;pyf
zGifhqkd&if; 'Duae@urBmrSm aexkdifvm=uygw,f?
vG,fvG,fav;awmhr[kwf
45
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
46
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
oufcsm/ a&*iftaemufwcGif
47
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
ckdareDeJ@ ykyf
48
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
*sKd;Zufpwmvifu ajymygw,f? wcgu pwmvifu ykyfukd avSmifajymifzl;w,f?
“ykyfvm;/ ol@rSm wyfawG b,favmuf&Sdvkd@vJ”?
1979 aEG&moDrSm *|efaygvf(2) ykdvefukd orkdif;0ifc&D;pwifawmh 'g[m ykdvef
ukd ajymif;vJapr,fh ‘aoG;pnf;nD!Gwfa&;tzGJ@’ (Solidarity) ay:xGufvmr,fvkd@
b,folrS wGufq rxm;yg? ta&SŒeJ@ A[kdOa&mywcGifrSm t&yfbufvl@tzGJ@tpnf;awG
jyefvnfE;dk xvmr,f/ aemufq;Hk uGejf rLepftifyg,musq;Hk r_udk OD;wnfapr,fv h @dk b,fol
rS rrSef;qcJh=uyg?
orkdif;ynm&Sif wifrkdoD*gweftuf&Sfu “ykyf rygbJ 1980 ykdvefaoG;pnf;
nD!Gwfa&;&JŒ awmfvSefa&;rjzpf/ ykdvefaoG;pnf;nD!Gwfa&; rygbJ a*:bmacsmhAf
vufatmuf qkAd , D uf&ŒJ ta&SŒOa&myay:vpD xl;xl;jcm;jcm; rajymif;vJ/ tJ'hD tajymif;
tvJawGrjzpfbJ 1989 uwWDygawmfvSefa&;awG qufwkdufrjzpf” vkd@ qkdygw,f?
qkdAD,ufukd tmcHwJh ykyf*|efaygvf&JŒ bmoma&;E_d;qGr_ t"duaomhcsufu
‘t=urf;rzufa&;’yg? 1979 ckEpS f ZGev f ol&ŒJ ykvd efu;dk &uf tvnftywfc&D;twGi;f rSm/
ykdvefvlxk(13)oef;u vrf;rawGay:xGuf+yD; ol@ukdóudqkd=uw,f? 'g[m uufovpf
ausmif;awGukd t+rJ'kuQay;aewJh qkdAD,ufukd wkduf±kduftmcHr_ygyJ?
qk&d &if- 1979 ckEpS f jzpf&yfawGu wefjyefawmfveS af &;&JŒ ta&;ygyu Hk dk ajymae
ygw,f? &Sm;/ armf/ qkAd , D ufe@J taemufw@dk rS uk,
d ef nf;uk,d [f efe@J trSm;rSm;t,Gi;f ,Gi;f
awmfvSefa&;awGeJ@ wkd;wufr_&SmykHawmfzGifhaer_ukd/ ckdareD/ wdef@/ oufcsmeJ@ ykyfwkd@u
urBmv h rf;a=umif;ukd jyefwnfah y;w,f? wefjyefawmfveS af &;tkypf [ k m a&S;±k;d vrf;a=umif;
jyefajymwJh uGefqmaA;wpfawG jzpfaumif;jzpfr,f?
okd@aomf 1979 ckESpf&JŒ wefjyefawmfvSefa&; tarGuae oifcef;pmay;wmu
‘vlxk[m t+rJwrf;tem*wfukd ar#mfvifhxm;w,f/ obm0ukd ausmfvGefzsufqD;wm/
±kd;&mtpOftvmwefzkd;awGukd zsufqD;+yD; tarSmifxJoGif;wm/ ±kyf=urf;ZmwfoGif;wm
rsK;d ukd onf;rcHEidk b
f ;l ’ qkw
d mygy?J ,ae@armf'efacwf[m 1979 wefjyefawmfveS af &;uae
oifcef;pm,lp&m trsm;}uD;&Sdygao;w,f?
1989
49
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
50
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
enf ; ynmawmf v S e f a &;u qef ; opf w D x G i f r _ r sKd ; pk H e J @ rk d ; ay:wuf a ecsd e f taemuf
bpfZpfeufpfvkyfief;awGu ta&SŒukd tkyfpD;zkd@ jyifqifaecsdefrSmyJ? qkdAD,ufacgif;aqmif
a*:bmacsmhAfeJ@ tvufZef'g; ,mwkdvufAfwkd@u t&if;&Sifpepf tEkdif&oGm;+yDqkdwm
oabmaygufvkduf=uygw,f? tem*wWdq&mawmfzvmeJ@ zlul;,m;rm;wkd@u wwd,
v_dif;u awmif;qkdvmwJh tkdifwDzGH@òzd;r_twGuf vkHavmufwJh tajccHtaqmufttkH
(infrastructure) r&Sdvkd@ uGefjrLepfwcGifvkH; òydvJawmhr,fvkd@ edrdwfzwfaeygw,f?
EkdifiHawmfpGufzufr_ vufwHtvGef
51
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
tajymif;tvJ oifcef;pmrsm;
aZmfjrifhausmf
&nf!$ef;?
52
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
53
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
54
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
pD;yGm;a&;ynmXmerSm taemufwkdif;pwkdif abm*aA'ynmawG twk,l xlaxmif=u
w,f? okawoepmwrf;awGvnf; yvlysH xGufvmygw,f?
aemuf zkd'fhazgifa';&Sif;u *smumwmrSm ausmif;wpfausmif; wnfaxmifzkd@
ya&mzufqmawG apv$wfvkdufygw,f? azgifa';&Sif;&JŒ &nf±G,fcsufu qlumEkd ðywfus
oGm;+yD;aemuf tif'kdeD;&Sm;ukd OD;aqmifr,fh vli,fawGukd x&defeifay;zkd@ygyJ? qlumEkdukd
ðzwfcswkef;u yg0ifcJhwJhvli,fawGu zkd'fhazgifa';&Sif;&JŒ axmufyHhr_& ausmif;om;awG
jzpfvm+yD; ausmif;y&0%frSmvnf; acgif;aqmifawGaygh?
bmuavrmzD;,m;tkypf u k ql[mwk&d ŒJ ppfwyfe@J eD;eD;uyfuyf yl;aygi;f tvkyf
vkyf=uw,f? uGefjrLepfawG acgif;raxmifEkdifatmifeJ@ tm%modrf;tpkd;&opftwGuf
tpDtpOfopfawG a&;qGJay;ygw,f? bmuavrmzD;,m;wkd@u abm*aA'ta=umif;
euef;wpfvkH;rodwJh AkdvfcsKyf}uD;ql[mwkdtay: trsm;}uD;=oZmv$rf;rkd;xm;Ekdifygw,f?
vli,fynm&Sifrsm;u abm*aA'oifcef;pmawGukd ql[mwkd tdrfrSm em;
axmifzkd@ wdwfacGeJ@ toHzrf; óud;pm;&Sif;jyay;w,f? olwkd@xJu wpfa,mufu *k%f,l
pGm eJ@ “orRwql[mwkd[m usaemfwkd@tzGJ@awGeJ@awG@&if em;axmif±kHrubl;/ rSwfpkawG
csa&;w,f? ppfwyfacgif;aqmifykdif;ukdvnf; usaemfwkd@u vuf&SdpD;yGm;a&; EkdifiHa&;
tcif;tusi;f awG &Si;f jy&w,f? a&SŒoGm;oifw h hJ vrf;a=umif;awG csjy&w,f? aemufawmh
ql[mwku d ,dk wf idk u
f ol@uufbed ufrmS bmuavjyefynm&Sit f yk pf u
k dk b¾ma&;0ef}uD;/
ukefoG,fa&;0ef}uD;/ pD;yGm;a&;t}uHay;/ tar&duefoHtrwfpwmawG cef@xm;vkduf
ygw,f?
bmuavrmzD;,m;tkyfpku tkdif'Dtkdavmf*sDykdif;ukd t&rf;E_duf avhvmcJhol
rsm; r[kwfyg? 'ga=umifh tpGef;a&muf yÉdyuQawGeJ@ EkdifiHawmfykefuefvkdpdwfawG t±Sdef
owfEkdifcJh+yD; vufawG@tvkyfjzpfr,fh vrf;a=umif;qD av#mufEkdifcJh=uw,fvkd@ qkdygw,f?
0g'a&;&mawGtwGuf tcsed u f ek cf rH aetm;? aps;uGut f &if;&Sipf epfudk olw@dk avhvmawmh
tpkd;&0ifrpGufzufa&;qkdwJh oabmw&m; olwkd@jrif=u&w,f? okd@ayr,fh tif'kdeD;&Sm;
jynfwiG ;f pD;yGm;a&; pDrcH ef@c&JG mrSm tpk;d &u¾ ta&;}uD;w,fv@dk olw@dk ,k=H unfxm;w,f?
bmuavjyeftkyfpku EkdifiHjcm;&if;ESD;jr‡KyfESHolawGtay: tvGefoabm
oum, aumif;aewmawmh r[kwyf g? tar&dueforwepfqifajymzl;wJh “ta&SŒawmif
tm&S t}uD;rm;qkH; owWKwGif;eJ@ a&eHokduf&Sd&m tif'kdeD;&Sm;”ukd rkdif;wl;/ a&eHpkyfcsifol
awGu irf;irf;wuf?
&if;ESD;jr‡KyfESHr_qkdif&mOya'awG taocsmjyXmef;+yD;rSom EkdifiHjcm;ukr`%DawGukd
0ifcGifhðyygw,f? trsKd;om;t&if;&SifawGtwGuf tumtuG,fay;xm;ygw,f? a=u;eD/
eDu,f/ opfrm/ &mbm/ a&eHapwJh tif'edk ;D &Sm;&JŒ obm0"eawGudk urBmah &eHurk % ` aD wGe@J
55
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
56
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
pepf a&mufatmifoGm;wJhpepf? csDvDu yDEkdacs; uGefjrLepftvGefrkef;+yD; tar&duef
pD;yGm;a&;ynm&SifawGeJ@ vkH;cJhwmrsKd;yg?
b,fvkdyJjzpfjzpf ql[mwkdwkd@/ yDEkdacs;wkd@ 'kuQywfvnf0kdif;+yD; tm%mu
qif;oGm;cJh&+yD;wJhaemuf/ ,ae@ olwkd@ukd qufcHolawGvufatmufrSm EkdifiHawG tawmf
ukd ‘vef;’ aeyg+yD? orw,m'f[, dk Edk &dk ŒJ tif'edk ;D &Sm;[m ta&SŒawmiftm&SrmS 'Dru
dk a&pD
pef;yGifhaeorkd@ vl±kdao&Sif±kdaoygyJ?
tif'kdeD;&Sm;armf',ftwGuf twkduftcHawGukd ESdyfuGyfowfjzwfr_u ppfat;
acwfrSm jzpfygw,f? tck (21)&mpkrSm aps;uGuft&if;&SifpepfeJ@ 'Drkdua&pDoGm;zkd@ tJ'Dvkd
owfjzwfzkd@ vkdtyfygovm;? jzpfaumjzpfEkdifygŒrvm;? aemuf&&SdwJh oifcef;pmwpfcku
tar&dueftpkd;&rsm;[m olwkd@tusKd;pD;yGm;twGufqkd tm%m&Sifrsm;eJ@ tcsdefra±G;
vuf0g;±kdufzkd@tqifoifh/ vkdtyf&if olwkd@ukd opPmcHolukdawmif xkd;au|;okwfoifypfzkd@
toifhygyJcifAsm;?
&JE,
G rf ;dk
Ref: The Shock Doctrine by Naomi Klein
Free to choose by Milton Friedman
ÐÐÐÐÐ
tvif;&eHŒ*sme,foŒkd 'Dru
kd a&pDavhvma&;/ Edik if w
H nfaqmufa&;qdik &f mavhvma&;ESihf
ywfoufaom pmrlrsm;udk atmufyg vdypf mtwdik ;f pmwdu k rf w
S qifah omfvnf;aumif;/
tD;ar;vfjzifah omfvnf;aumif; ay;ydŒk Edik yf gonf? ay;ydŒk &mwGif pma&;ol. trnf&if;ESihf
qufo,
G &f ef vdypf mtjynft
h pHu
k kd wygwnf; xnfo
h iG ;f ay;apvdyk gonf?
wm0efcHt,f'Dwm
57
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
armfpD
*syeftwduk t
f cHEikd if aH &;ygwt
D m%m&vmjcif;ESihf
*syef-tar&duefqufqaH &;tvm;tvm
2009 ckESpf =o*kwfv a&G;aumufyGJrSm *syef'Drdku&ufwpfygwD (DPJ) u
tjywftowfatmifyGJ&cJhjcif;[m wdkif;jynf&J@ a&G;aumufcHEdkifiHa&;ordkif;rSm tvSnfh
tajymif;wpf&yf jzpfvmcJyh gw,f? 'Drh wdik cf if *syefEikd if &H @J ygvrD ef'rD u
kd a&pDrmS vpfb&,f
'Drdku&ufwpfygwD (LDP) u tm%m}uD;pdk;vmcJhwm vGefcJhwJh &mpkESpf w0ufeD;yg;cef@
&SdcJhygw,f? vpfb&,f'Drdku&ufwpfygwD (LDP) tay: vl}udKufenf;vmr_/ wdkif;jynf
pD;yGm;a&;usqif;aer_eJ@ EdkifiHa&;tay: jynfolvlxk&J@ rauseyfr_awG wdk;yGm;vmr_ pwm
awGa=umifh twdkuftcHygwDtwGuf tcGifhtvrf; yGifhoGm;cJhwmyg? 2007 a&G;aumufyGJ
rSmuwnf;u 'Dru kd &ufwpfygwu D 'dik ;f ,uf Diet (parliament) &J@ txufvw $ af wmfrmS
trsm;pkae&mudk &xm;cJhygw,f? tJh'Dtcsdefupvdk@ 'Drdku&ufwpfygwDudk tvm;tvm
&Sdw,fvdk@ jrifae=uyg+yD? 'Dvdk *syefEdkifiHa&;tvSnfhtajymif;u tar&duef-*syef
r[mrdwfqufqHa&;tay: oufa&mufr_awG jzpfvmEdkifygw,f? txl;ojzifh vHk+cHKa&;
qdkif&mudpPawGrSm jzpfygw,f? 0g&SifweftaeeJ@ ol@&J@ ppfa&;/ pD;yGm;a&;eJ@ EdkifiHa&;rSm
t"du r[mrdwfjzpfwJh *syef[m a'owGif;tar&duefEdkifiHjcm;a&;ay:vpD&J@ ta&;ygwJh
tajccHjzpfw,fvdk@ r=umc% az: jyaecJhwmyg? 'ga=umifh tckvdk tajymif;tvJrSm
0g&SifweftaeeJ@ ol@&J@ *syefeJ@qufqHa&;yHkpHudkvnf; ajymif;vJ&vdrfhr,fvdk@ avhvm
oHk;oyfolawGu ajymae=uygw,f?
58
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
EdkifiHa&;tajctae tpjyKcJhwmyg? *syefa&;&mu|rf;usifolawGu tJh'Dtajctaeudk
“1955 pepf” vdk@ trnfwyfcJh=uygw,f? udkvHbD,mwuUodkvfygarmuQ *s&,f
um;wpfpf u ol@&J@ 1999 ckESpfxkwf ‘*syefEdkifiHa&;,kwWd’ The Logic of Japanese
Politics pmtkyfrSm 1955 pepfudk yHhydk;aewJh a'gufwdkif av;ck&Sdw,fvdk@ axmufjycJh
ygw,f? tJh'gawGu wygwDxJu}uD;pdk;aer_/ taemufwdkif;udk trSDvdkufa&;ay:vpD
awGtay: vlxk&J@ wnDw!$wfaxmufcHr_/ EdkifiHa&;ygwDrsm;eJ@ tusdK;wltkyfpkrsm;
csdwfqufaer_/ tm%mawmifhwif;wJh tcGifhxl;cH AsL±dkua&pD,E W,m;wdk@ jzpfygw,f?
tpOD;ydkif;rSm LDP udk v,form;awG/ ukefonfawGeJ@ vkyfief;&Sifav;awGu
axmufcHcJh=uw,f? 'gayr,fh 1970 vGefESpfrsm;tukefydkif;rSmawmh LDP [m tpOf
tvm uGefqmaA;wpfygwDtoGifuae vlxkvlwef;pm;tv$maygif;pHk &J@ axmufcHr_&wJh
acwfay: ta&mifaoG;pHkygwD catch-all party tjzpf ajymif;vJcJhygw,f? pD;yGm;a&;
evHxla&;/ pufr_ukefxkwfvkyfief; tvsiftjref}uD;xGm;a&;eJ@ tom;wiftrsdK;om;
xkwfukefwefbdk;jrifhwufa&; pwJh OD;wnfcsufawGtay: tav;xm;cJhwma=umifh
jynfolvlxk&J@ axmufcHr_udk &cJhwmjzpfygw,f?
1993 ckESpfrSm LDP [m umvwdkwc% tm%mvufv$wfcJh&ygao;w,f?
tm%m&vmwJh &SpfygwD!$ef@aygif;tpdk;& oufwrf;wpfESpf rjynfhcifrSmyJ LDP u
*syefqdk&S,fvpfygwDeJ@aygif;+yD; !$ef@aygif;tpdk;&tjzpf tm%mjyef&vmcJhw,f? 1994
ckESpfrSm *syefygvDrefuae a&G;aumufyGJpepfudk jyifqifwJh Oya'udk jyXmef;vdkufw,f?
,cifpepft&qdv k #if atmufvw $ af wmftwGuf c&dik w
f ckpu
D ae tcsKd ;ustvdu k f trwf
OD;a&awG a&G;aumufapv$wf&w,f? 1994 rSm ajymif;vdkufwJh pepfopft& atmuf
v$waf wmf trwfae&m(480)teuf (300)twGuf c&dik w f ckukd trwfwpfO;D uspD a&G;cs,f
&w,f? qdkvdkwmu rJqENe,fwckrSm rJtrsm;qHk;&olu tEdkif&wJhpepfyg? usefwJh
trwfae&mawGtwGuf a'o}uD; (11)ckuae tcsdK;usudk,fpm;jyKwJhOD;a&tvdkuf a&G;
aumufay;&ygw,f? tJh'Dvdk ajymif;vJvdkufwJh a&G;aumufyGJpepfu ESpfygwDpepf
jzpfapr,fh tvm;tvmudk zefwD;ovdk jzpfw,fvdk@ ynm&SifwpfOD;u qdkcJhygw,f?
59
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
60
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
jyKjyifajymif;vJa&;uwd
61
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
*syef&J@ vuf&Sd pD;yGm;a&;jy\emudk ajz&Sif;zdk@ DPJ u twdkif;twmyrm%
}uD;rm;wJh pD;yGm;a&;Edk;qGwJhtpDtrHwpf&yf stimulus package udk tqdkjyKxm;ygw,f?
tJh'guawmh tcGefE_ef;av#mhcs+yD; 0ifaiGwdkuf&dkufjzef@cGJa&; ay:vpDudk taumiftxnf
az:+yD; tdrfaxmifpktvdkuf tom;wif0ifaiG jrifhwufvmapr,fh pDrHcsuf jzpfygw,f?
tar&duefa':vm (218) bDvD,HeD;yg; oHk;pGJr,fh ESpfESpfpDrHudef;jzpfygw,f? tJh'DtxJrSm
wpfESpfudk uav;i,fwpfOD;twGuf a':vm (3300) oHk;pGJcGifhvnf; tygt0ifjzpfygw,f?
e,l;a,mufwuUodkvf&J@ *syef-tar&duef pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;ESifh abm*
aA' avhvma&;Xme !$e=f um;a&;rSL; tuf'0yfvifueG ;f u DPJ a&G;aumufyt JG Edik &f wm
*syefpD;yGm;a&;udk taygif;vuQ%maqmifwJh tusdK;oufa&mufr_ jzpfapEdkifw,fvdk@
oHk;oyfygw,f? *syefrJqEN&SifawG&J@ EdkifiHa&;Edk;=um;r_eJ@ tpdk;&tajymif;tvJudk
pGrf;aqmifEdkifwJh &v'fu pD;yGm;a&;tay: pm;oHk;olawG&J@ ,Hk=unfr_udk wdk;jrifhaprSm
jzpfygw,f? tJhvdk jzpfvmwmeJ@tr# oHk;pGJr_vnf; ydkjrifhvmr,fvdk@ olu aumufcsuf
qGJygw,f?
*syefEdkifiHtaeeJ@ ydk@ukeftajccHpD;yGm;a&;uae pm;oHk;olarmif;ESiftm;tajcjyK
pD;yGm;a&; consumer-driven economy udk ajymif;vJz@kd tqdjk yKcJ=h uwJh taemufwikd ;f u
abm*aA'ynm&Siftrsm;tjym;uvnf; tvm;wlyJ jynfwGif;oHk;pGJr_udk wGef;tm;ay;
Edk;qGwJh tpDtpOfudk vdkvdkvm;vm; axmufcH=uygw,f? tJh'DtpDtpOfa=umifh
tar&duefoGif;ukefawG (ukefypPnf;eJ@ 0efaqmifr_) udk ydk+yD; jr‡ifhwifvmEdkifvdrfhr,fvdk@
vnf; ar#mfvifh=uw,f? 'ghtjyif DPJ u tar&duefjynfaxmifpkeJ@ vGwfvyfpGm
ukefoG,fa&;obmwlnDcsuf vkyfa&;udkvnf; tqdkjyKygw,f? 'gudkawmh odyfar#mfvifh
p&m r&Sdbl;vdk@ tuf'0yfvifuGef;u qdkygw,f? ESpfEdkifiHukefoG,fa&;rSm pdkufysdK;a&;
u¾u tzktxpfjzpfaecJhwmyg? LDP vdkyJ DPJ u jynfwGif;v,f,mpdkufysdK;a&;
u¾udk umuG,fwJh ay:vpDawGudkyJ vdkvm;wm jzpfygw,f? wzufrSm tar&duefu
vnf; pdu k yf sKd ;a&;u¾udk vGwv f yfciG jhf yK+yD; oGi;f ukecf eG af v#mch sa&;twGuf *syeftpd;k &udk
wGef;tm;ay;aecJhwm jzpfygw,f?
acgif;cgEdkifpGrf;&SdwJh *syef
62
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
&wm[m tar&duef&J@ tm&Sta&S@ajrmufa'o +idrf;csrf;a&;eJ@ vHk+cHKa&;tpDtrHawG
twGuf ta&;ygaew,fvdk@ qdk=uw,f? txl;ojzifh ,ckvdk ajrmufudk&D;,m; EsLuvD;
,m;ta&;eJ@ w±kwftiftm;}uD;xGm;vmr_tay: owdxm;ae&wJhumvrSm ydkvdkawmif
tar&dueftwGuf ta&;}uD;ygw,f? 'Dvdktaetxm;atmufrSm DPJ u tar&duef
avmif;&dyfatmufu ydk+yD;vGwfvyfwJh/ tar&duefeJ@ wef;wlr[mrdwfqufqHa&;udk
vdkvm;wJh EdkifiHjcm;a&;ay:vpDudk wifjycJhygw,f?
DPJ taeeJ@ ygwDwGif; uGJjym;r_awGudk ajz&Sif;ae&if; wzufuvnf; ,cif
tm%m& LDP eJ@ toGifrwlatmif }udK;pm;&if; tar&duef-*syefr[mrdwfqufqHa&;
ay:vpDrSm qef@usifbuft&dyfta,mifawG jyaewmudk awG@ae&w,fvdk@ udked&Sdu
axmuf j yygw,f ? r[mrd w f q uf q H a &;qd k i f & m ud p P t awmf a wmf r sm;rsm;tay:
avoHav#mhcJhwmawG&Sdovdk ol@&J@ 2009 a&G;aumufyGJa=unmpmwrf;rSm ‘*syef-
tar&duefwyfzGJ@rsm; tqifhtwef;qdkif&m oabmwlnDcsuf’ Japan-U.S. Status of
Forces Agreement ud k jyef v nf o H k ; oyf j yif q if a &;ud k tqd k j yKxm;ygw,f ?
tJh'guawmh *syef&Sd tar&duefppfwyfawGudk jyefvnfae&mcsxm;a&;eJ@ tar&duef
ppfpcef;awG&J@ tcef;u¾udk jyefvnfoHk;oyfa&;wdk@ jzpfygw,f? ,cifuwnf;u DPJ
u tmz*efppfrSm yg0ifaewJh tdENd,ork'N&m&Sd tar&duefppfoabFmawGudk avmifpm
jznfhwif;a&;twGuf *syef&J@ ppfa&;taxmuftyHhudk uef@uGufcJhygw,f? tdkuDem0gu
tar&duefr&dr;f wyfom; (8000)udk *ltefo@kd 2014 ckEpS t f +yD; a&$@ajymif;r,fh tpDtpOfe@J
ywfoufvdk@vnf; DPJ u oabmrwlygbl;? tar&duefwyfzGJ@awG jyefvnfae&m
csxm;a&; 2006 ckESpf tpDtpOft& *ltefudk ajymif;a&$@r,fh cef@rSef;ajc ukefusp&dwf
pkpkaygif; a':vm(10³27)bDvD,Hteuf (6³09)bDvD,Hudk *syefu wm0ef,l&rSm jzpf
ygw,f? 'Dvdk ukefusp&dwf wm0ef,l&rSmudk DPJ u oabmrwlygbl;? 'ghtjyif
tar&duefr&drf;wyfzGJ@avwyfpcef;udk zlwefr uae em*dk udk ajymif;r,fhudpPudkvnf;
DPJ u vufrcHygbl;? zlwef eJ@ em*dk ESpfae&mpvHk;u tdkuDem0ga'owGif;rSmyJ
&Sdaewmyg? DPJ &J@ oabmxm;u tdkuDem0ga'otjyifudk a&$@ajymif;a&; jzpfygw,f?
trftdkifwDu qifjrL&,fu tem*wfrSm *syeftaeeJ@ ol@tusdK;pD;yGm;eJ@
rudkufwJh udpPawGeJ@ ywfoufvm&if tar&duefudk “[ifhtif;” vdk@ ajymzdk@ taetxm;
rsdK; ydk+yD;jzpfvmr,fvdk@ qdkygw,f? 'gayr,fhvnf; r[mrdwfqufqHa&;rSm }uD;}uD;
rm;rm;tajymif;tvJawG jzpfvmrSmudkawmh rawG@&ygbl;vdk@ avhvmoHk;oyfoltrsm;pk
u ajymygw,f? *syeftaeeJ@ urBmhpD;yGm;a&;rSm 'kwd,tiftm;t}uD;qHk;tqifhrSm &Sdae
ayr,fhvnf; EdkifiHwume,fy,frSm ydk+yD;wufºuGwJhtcef;uae yg0ifvmr,fh tae
txm;rsKd ;udak wmh vwfwavmrSm rawG@&ao;bl;vd@k vnf; avhvmolawGu qdyk gw,f?
tJh'Dvdk urBmhta&;t&mawGrSm *syef&J@tcef; usqif;aer_tay: *syefvlrsdK; avhvm
63
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
oHk;oyfolawGeJ@ taemufwdkif;u ynm&SifawGu tm;rvdktm;r& jzpfwmudk r=umc%
xkwfajymavh&Sd=uygw,f? txl;ojzifh a'owGif;eJ@ urBmhta&;awGrSm ppfa&;tcef;u
yg0ifzdk@ *syef&J@ wGef@qkwf wkef@qdkif;r_udkyJ jzpfygw,f?
urBmhukvor*~vHk+cHKa&;aumifpDtjrJwrf;tzGJ@0ifjzpfvma&;eJ@ tJh'Duwqifh
EdkifiHwum0ifqef@r_udk jr‡ifhwifa&; *syef&J@ tm;xkwfr_uvnf; c&D;ra&muf jzpfae
&ygw,f? wu,fwrf;rSm ukvor*~&J@ yHkrSeftoHk;p&dwftwGuf *syef&J@ xnfh0ifr_u
'kwd,trsm;qHk; jzpfygw,f? 2004 ckESpfrSm ukvor*~&J@ vHk+cHKa&;aumifpDwdk;csJ@a&;
twGuf *syef[m tdENd,/ *smr%D/ b&mZD;EdkifiHwdk@eJ@twl vufwGJ}udK;yrf;cJhygw,f?
'gayr,fh bkcsftpdk;&vufxuf tar&duefu *syef&J@ tm;xkwfr_tay: axmufcHcJhay
r,fh/ yl;wGJwifjycsuf tqdkjyKr_udkawmh raxmufcHcJhygbl;? “tzGJ@tpnf;wpf&yfvHk;
jyKjyifajymif;vJa&;tay: us,fus,fjyef@jyef@ tm;vHk&J@ oabmwlnDr_ r&rjcif; vHk+cHKa&;
aumifpDwdk;csJ@a&; rJcGJqHk;jzwfrSmudk uef@uGufw,f” vdk@ tar&duefu qdkygw,f?
wcsed w f nf;rSm w±kwu f vnf; vH+k cHKa&;aumifprD mS *syefu tjrJwrf;tzG@J 0ifjzpfvmrSmudk
t}udrf}udrf uef@uGufcJhygw,f?
rnfodk@yifqdkap taemufu avhvmoltcsdK@uawmh *syeftaeeJ@ tar&duef
-*syefqufqHa&;rSm ydk+yD; tcsdK;nDwJhtaetxm;&vmzdk@&,f/ tm;aumif;+yD; tqifh
ae&mtcdkiftrm&Sdvmzdk@&,f pGrf;tifvHk+cHKpdwfcsa&;eJ@ &moDOwkajymif;vJr_qdkif&m
jy\em&yfawGuykd g xnfo h iG ;f jcif;jzifh vH+k cHKa&;e,fy,frsuEf mS pmudk ydrk u
kd s,jf yef@vmapzd@k
t}uHjyK ajymqdak e=uygw,f? “tJ'h v D kd vH+k cHKa&;qdik &f mrSm rsuEf mS pmopfawGe@J ywfouf
+yD; *syefEdkifiHeJ@ *syefacgif;aqmifr_&J@ ta&;}uD;r_udk jynfolvlxku tav;ay;vmatmif
vkyo f ifw
h ,f” vd@k tar&duefvufaxmufumuG,af &;0ef}uD;a[mif; *sKd ;ZuftufpEf ikd ;f
u r=umcifu usif;ycJhwJh *syef-tar&duef vHk+cHKa&;qdkif&mESD;aESmzvS,fyGJrSm ajymqdkcJh
ygw,f? urBmha&;&me,fy,frSm *syef&J@ tcef;u¾ enf;yg;aecJhayr,fhvnf; w±kwf&J@
yg0ifr_tcef;uawmh wdk;jrifhvmcJhygw,f? tJh'ga=umifh 0g&SifweftaeeJ@ w±kwf&J@ jrifhrm;
vmr_udk b,fvdk vkyf&rvJqdkwmeJ@ywfouf+yD; pdk;&drfr_}uD;vmaeygw,f? *sdK;Zuf
tufpEf ikd ;f &J@ tqdjk yKcsuu f awmh tar&duef&,f/ *syef&,f/ w±kw&f ,f oH;k yGiq hf ikd yf g0ifwhJ
pGr;f tif/ pGr;f tifv+kH cHKa&;eJ@ &moDOwkajymif;vJr_ qdik &f m yl;aygi;f aqmif&u G rf a_ wGuwqifh
*syef&J@ wef;wlvkyfaz:udkifzuftaetxm;eJ@ tcef;u¾udk az:xkwfvmEdkifr,fvdk@
qdkygw,f?
armfpD
Jayshree Bajoria (Council on Foreign Relations) a&;om;wJh The Rise of
Political Opposition in Japan udk qDavsmfatmif bmomjyefqdkonf?
64
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
65
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
66
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
odk@ESifhwdkif armf&J@ oumvl; apwemu i&JygyJ? 1968 ckESpf arvrSm wdef@&J@
t}uD;qkH;om;eJ@orD;udk yDuif;wuUodkvfqD rsufpdydwfac:oGm;jyD; olwdk@taztay:
twif;±_wfcscdkif;ygw,f? wuUodkvfrSm zrf;csKyfxm;wJh vlajcmufq,fausmf udk,fh[m
udk,f owfao=uw,f? tcsdK@u aowJhtxd !‡if;yrf; &dkufESufr_cHcJh&ygw,f?
wdef@&J@ om;}uD; 24 ESpft&G,f "ylzef" [m tay:xyfjywif;aygufu ckefcs
vdkufvdk@ woufvkH; cg;atmufydkif; csdoGm;ygw,f? 'Dowif;udk tus,fcsLyfcH&wJh wdef@wdk@
ZeD ; armif E S H q D wES p f a vmuf = umonf t xd owif ; yd k @ ray;ygbl ; ? 1969 ck E S p f
atmufwdkbmrSm vifr,m; ESpfa,mufpvkH;udk yDuif;uae e,fESif'%f ray;rDrSm olwdk@
&J@ tjcm;uav;awG c%av; =unhfcGifhay;ygw,f? e,fESif'%fcH&awmh wdef@[m usefZD
jynfe,f&J@ v,fxGefpuf puf&kH=urf;jyifay: yifyifyef;yef; tvkyfvkyf&+yD; vufeufudkif
tapmifht=uyfeJ@ tus,fcsLyf apmifh=unhfcHxm;&ygw,f? wdef@ZeD;u ylzefta=umif;
=um;&awmh &ufaygif;rsm;pGm idkaºuG;ygw,f? “olr aovkeD;yg; pdwf"gwfawG usqif;
cJh&ygw,f” vdk@ aemufawmh jyefajymjyygw,f? wdef@[m ol@&J@ csdaewJhom;eJ@ awG@r&
atmif wm;jrpfcHxm;&ovdk/ tjcm;uav;awG bmjzpfaew,fqdkwmvnf; ol odcGifh
r&ygbl;? wcg ol@om;ti,fav; iwfjywfpkwfjywf+yD;/ vrf;ay:aysmufoGm;awmh/
wdef@[m puf&kH=urf;jyifay: t&kyf}udK;jywf ykHvJusoGm;ygw,f?
1971 ZlvdkifvrSm csdaewJh om;}uD; ylzefa&mufvmawmh wdef@crsm pdwf
v_yf&Sm;vGef;vdk@ wkefwkef&D&D? ol@om;}uD; ao&Gmu jyefxvmovdkygyJ? usefZDjynfe,f&J@
jcpfjcpfawmuf ylavmifjyif;jywJh &moDatmufrSm ylzef&J@ '%f&mtemw&awGudk wdef@
udk,fwdkif ,k,jyKpkygw,f? ,Ofaus;r_awmfvSefa&;ESpfrsm;[m wdef@b0twGuf emusif
tcg;oD;qkH; tcsdefygbJ?
aomuzdtm;awGeJ@ wif;=urf;jynfhaevdk@ nn tdyfruffqdk;awGeJ@ a,mif,rf;
atmf[pfvef@edK;wwfygw,f? odk@aomf ,Ofaus;r_awmfvSefa&;ESpfrsm;u w&kwf
uGefjrLepfygwD (CCP) ta=umif; jyefpOf;pm;zdk@ wdef@udk wGef;tm;ay;ygw,f? &vm'fu
awmh armf0g'eJ@ pwmvif0g' vrf;a=umif;uae olausmcdkif;zdk@ pwifjzpfwmygyJ?
armfuG,fvGefwJhaemufawmh w&kwfjynf&J@vrf;a=umif;udk olajymif;ypfcJh
ygw,f? e,fESif'%fb0rSm pum;wvkH; wyg' r[bJ qdwfqdwfaecJhw,f? usef;rma&;
vdkufpm;w,f? EdkifiHa&;ZmwfckHay: jyefwufEdkifzdk@ tcGifhta&; olacsmif;aecJhygw,f?
67
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
68
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
r,fhol &Sdzdk@vdkw,fvdk@ armfpOf;pm;ygw,f? csL &J @ uifqm a0'em qdk;&Gm;vmwJh 1973
ckESpf azazmf0g&DrSm wdef@udk yDuif;jyefac:vdkufygw,f? 'kwd,0ef}uD;csLyf&mxl;eJ@
EdkifiHjcm; u acgif;aqmifawGudk {nfhcHzdk@ jzpfygw,f? wdef@[m pum;enf;vdk@ csLavmuf
ta&mifrxGufayr,fh/ ol@vkyf&nfudkif&nf/ [efyef/ pm&dwW/ jzwfxdk;Om%fwdk@u
ausmf=um;ygw,f?
aemufwESprf mS csL &J@ use;f rma&;u qd;k 0g;vGe;f ae+yD? armfu wde@f tm; ppfwyf
udk udkifwG,fcdkif;zdk@ qkH;jzwfcsuf csvdkuf&ygw,f? ppfwyfu armfhudk ykefuefr,fwuJuJ
jzpfaecsdefrdk@/ wyfudk wnf+idrfatmif xdef;csLyf}uD;=uyfedKifr,fh wpfOD;wnf;aom yk*~Kdvfu
wdef@yg? 'Dvdk yg0gtrsm;pk wdef@vufxJ xdk;xnfh&wmvnf; armf tzdk@ rwwfomvdk@
pGef@pm;&wmyg?
rSefoifhoavmufawmh rSefw,fvdk@ qdk&ygr,f? wdef@[m armf ouf&Sd
xif&Sm;&SdpOf b,fawmhrS eHygwfwpfae&mudk pdefrac:cJh? armf uG,fvGef+yD;aemufrSmvnf;/
b,fawmhrS yk*~Kdvfa&;qefqef r±_wfcscJh? armf &J@ vrf;pOftarGtrsm;pkudkyJ jyKjyifzdk@
tm;xkwfcJhygw,f?
tm%m&+yDqkd&ifyJ wdef@[m ol@ udk,fykdifvkyfief;tpDtpOfawG pwifygawmh
w,f? ,Ofaus;r_awmfvSefa&;trSm;rsm;udk jyefzmax;ygw,f? tjypfay; jzKwfcs
cHxm;&wJh &Jabmfrsm;udk &mxl;ae&m jyefcsay;ygw,f? pdwf"gwfawG jr‡ifhay;w,f?
,Ofaus;r_ tarGawG rzsufqD;zdk@ aqmf=ow,f? vlaer_tqifhtwef;jr‡ifhwifedKifatmif
}udK;pm;w,f? 'ga=umifrh @kd vJ wde@f ukd rwfp0f g'udk jyefvnfjyifqifol (revisionist) tjzpf
a0zef=uygw,f?
armfu ,Ofaus;r_awmfvSefa&;udk 1949 ckESpf ygwDtm%m&+yD;uwnf;u
ol@&J@ r[m}uD;jrwfwJh atmifyGJvdk@ jrifygw,f? 'ga=umihf ,Ofaus;r_awmfvSefa&;rSm
ta&;ygcJhol ol@ZeD; tygt0if av;OD;udk r¾dKifzGJ@jyD; wdef@udk wefjyef xdef;csLyfxm;w,f?
'Dav;OD;tzGJ@[m av;OD;*dk%f;tjzpf emrnf}uD;vmygw,f? av;OD;*dk%f;[m armf&J@
udk,fydkif*dk%f; jzpfjyD;/ ol@ ay:vpDawGudk vdkuftaumiftxnfazmfwJhtzGJ@ jzpfygw,f?
69
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
ZGwfwifr,fh wdef@
vkyyf ikd cf iG &hf uwnf;u wde@f [m ,Ofaus;r_awmfveS af &;tusiq hf ;kd awG ajrcsz@kd
}udK;pm;&if;/ vlaer_ tqifhtwef;jr‡ifhzdk@ vkH;yrf;ygw,f? armfvufatmuf ESpfq,fhig;ESpf
jynfch sed rf mS jynfot l rsm;pk[m tqk;H pGef qif;&JraJG wr_ 'kut Q 00 eJ@ aexkid af e=u&ygw,f?
tcGifhxl;cHqdkwJh +rdK@jya'orSmawmif tpm;/ t0wfeJ@ ae@pOfokH; r&Sdrjzpf ypPnf;&m&Sif
cGJwrf;u qdk;qdk;&Gm;&Gm;yJ?
tbdk;/ tbGm;/ om;orD;eJ@ ajr;jrpftxd rsKd;qufokH;ck[m tcef;usOf;av;xJ
jyGwf=uyfn‡yfae+yD;/ armfvufxuf +rdK@jyvlOD;a&u oef;(150)ausmfxd wufvmygw,f?
tdr&f mopfwnfaqmufr_ r&So d vkd xde;f odr;f r_vnf; r&Syd gw;l ? aus;&GmawGrmS tiwfab;
qdkufae+yD;/ +rdK@awmfrsm;rSm olawmif;pm;awGeJ@ jynfhaeygw,f? wdef@&J@ vlaer_tqifh
70
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
twef ; jrif h r m;a&;aqmif & G u f r _ u d k armf u rD ' D , maºuG ; a=umf o H e J @ wd k u f y gw,f ?
“qd&k , S v f pf0g'&J@ aygi;f yifjrufyifawGu t&if;&Sipf epf&@J oD;ESaH wGxuf ydak umif;ygw,f”
qdkwJh aºuG;a=umfoHyg?
wdef@u q,fpkESpfwpfckeD;yg; ydwfyifxm;wJh pmtkyf/ tEkynmeJ@ azsmfajzr_awG
jyefziG ahf y;zd@k }udK;yrf;ygw,f? csucf si;f yJ &ky&f iS u
f m;wcsKd @ukd vlxt k wGuf azsmaf jzzd@k cGijhf yKcJh
ygw,f? r=umc%vnf; ole@J armf&@J ZeD;wd@k &efjzpfwwf+yD;/ wde@f u atmf[pf&if; pm;yGx J k
ygw,f? 'grsKd; armfrS vGJvdk@ b,folrS vkyf0Hhwm r[kwfygbl;?
armfu wdef@ &J@ a&S@a&mufr_awG &yfzdk@ vkyfygw,f? 1975 ckESpf edk0ifbmvrSm
,Ofaus;r_awmfvSefa&; txdrf;trSwfausmufwdkif pdkufxlzdk@ ygwDqkH;jzwfcsufcs&ef wdef@
udk awmif;qkdygw,f? wdef@u ygwD0g&ifhau'g(130)a&S@arSmufrSm jiif;y,f&kHrubl;/
t"dy`g,fr&Sda=umif; a0zefygw,f? armfu ol@tpDtpOf vufavsmhvdkuf&+yD;/ wdef@udk
z,frS jzpfrSmudk oabmaygufoGm;ygw,f?
csL eJ@ rm&S,af &;wd@k uawmh armfe@J ody+f yD; xdyw f ukd rf wd;k zd@k wde@f ukd ajzmif;zs&if;/
[efjyt}udKufajymqdk+yD; armfaowJhtcsdefapmifhzdk@ wdkufwGef;=uw,f? odk@aomf wdef@u
apmifhraeEdkifyg? armfudk yk*~Kdvfa&;t& rxdcdkufbl;qkd&if/ olvkyfaewmawGudk armf rsKdcs
atmif olwGef;Edkifw,fvdk@ wGufcsufygw,f?
armf&J@ t&dSef=oZmvnf; arS;rSdefvmaeygw,f? avjzwfa0'emu vnf
acsmif;eJ@ twGif;ydkif;txd 'kuQay;+yD; pm;zdk@ aomufzdk@ cufcJaeygw,f? 'gayr,fh ol@
vrf;pOftay: aoonftxd acgif;rmrmeJ@ &yfoGm;zdk@ qkH;jzwf+yD;om;yg?
71
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
armf&J@ aemufqkH;ae@rsm;
72
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
1975 ckESpf uarBm'D;,m;rSm crmeDtpdk;& tm%m&atmif t"du yg0ifulnD
cJhygw,f? crmeDacgif;aqmif ydkvfaygh [m armf0g'D jzpf+yD;/ oltm%m&cJhwJh okH;ESpfwm
twGif; uarBm'D;,m;jynfol av;ykHwykH aocJhygw,f? vlOD;a& (6)oef;&SdwJh wdkif;jynfrSm
1.5 oef;ausmf pkaygif;v,f,mpcef;awGrSm toufqkH;&SLH;cJh=uygw,f?
urBmhqlygyg0g jzpfvma&;&nfrSef;csuf txrajrmufvdk@ }udwfrEdkifcJr& jzpfae
ayr,fhvnf; ol@&J@ tkyfcsLyfr_ rSm;oGm;r_a=umifh jynfoloef;(70)ausmf +idrf;csrf;wJh
umvrSm aoqk;H cJ&h wmudak wmh wcsuw f av aemifwr&yg? ol&@J twdwu f atmifjrifr_
awGeJ@ vuf&Sd qkH;±_H;r_awGt=um; awmifpOfa&r& tem;&dSoludk ajym&if; rsuf&nfawGus
idkaºuG; aewwfygw,f?
armfta=umufqkH;u ol@udk tm%modrf;rSmudkyg? 'ga=umihfvJ r'rfarmf&J@
av;OD;*dk%f;udk zsufqD;ypfr,fh wdef@a&Smifyif;eJ@ ol@vlawGudk xdef;odrf;ajcmufvSef@aewm
jzpfygw,f? ol@udk qufcHr,fholvnf; rxm;awmhyg? t&ifu vifaAsmifudk tm%m
trsm;pkay;cJhovdkrsKd; b,foludkrS ray;awmhyg? olaooGm;&if w&kwfjynftem*wf
bmjzpfvmrvJvdk@ ar;&if “aoG;rdk;awG&GmEdkifw,f? udpPt00awmh aumif;uifbkHom
odrSmyJvdk@” qkdygw,f?
1976 ZlvdkifvrSm &ufpfwm pau; 7.8 &SdwJh ajrivsif yDuif;eJ@ tjcm;+rdK@}uD;
rsm;rSm v_yfcwfoGm;ygw,f? vl (6)odef;ausmf aoqkH;+yD; oef;aygif;rsm;pGm tkd;rJhtdrfrJh
[mvm[if;vif;rSm tdyf=u&ygw,f? armfuawmh ol@xkH;pHtwdkif; jyifyu tultnD
vufurf;r_awGudk y,fcs&if; aoqkH;olpm&if;udkvnf; trsm;}uD; avsmhcsa=unmcJhyg
w,f? 'Dx h ufq;kd wmu rD', D muae “tysut f qD;yk=H um;uae wde@f a&Smifyif;udk &SK@cH s=u”
vdk@ 0g'jzef@aqmf=ojcif;ygyJ?
pufwifbm(8)&ufae@rSmawmh “igaeraumif;bl;/ q&m0efawG oGm;ac:”
vdk@ ol@ eyfpfrav;udk aemufqkH;pum;ajym&if; arhajrmoGm;ygw,f? 1976 ckESpf
pufwifbm (9)&uf noef;acgif,HrSm armf uG,fvGefoGm;yg+yD? aoG;acsmif;pD;zdk@
jy\emawG wykH}uD; vufprowfbJ xm;cJhygw,f? b,fvdk&Sif;p&m tcuftcJawG&Sd&Sd
wdef@a&Smifyif; twGufawmh w&kwfjynf tdyfrufopf pwifzdk@ vrf;yGifhoGm;yg+yD?
0ihfxef;
73
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
&Jjrifah usmf
74
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
w±kwforkdif;ukd rSefrSefuefuefavhvmzkd@vnf; ausmif;om;awGukd cGifhrðyyg?
1989 ckESpf tpkvkduftòyHvkduf owf+yD;uwnfu ppfwyf+ydKuGJ+yD; tm%modrf;r,fvkd@
xifa=u;trsKd;rsKd;ay;cJhayr,fh bmt&dyfta,mifrSm rjrif&yg? urBm}uD;uvnf; pef;yGifh
vGef;wJh w±kwfpD;yGm;a&;aemufyJ oJoJrJrJvkdufae+yD;/ vlxktay: zdESdyfr_awGukdawmh
‘vkyfae=uyJav’ qkd+yD; *±k%moufrd[ef?
75
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
76
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
z±kdufref;&JŒ =oZm
77
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
*k±k}uD;vnf; ru,fEkdif
78
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
z±kdufref&JŒ ausmufeJ@ usefukd ay;wJh t}uHOm%fu csDvDu yDEkdacs;ukd ay;cJhwJh
[mygyJ? ‘zdtm;awGukd OD;r!$wfeJ@/ rsufawmifrcwfeJ@’ (don't bow the pressure
and don't blink) ? yk*v ~ u
d toGiaf jymif;a&;awG qufomvky/f vkt d yf&if qlyu G rf al wGudk
zdESdyfoifhwm zdESdyf?
z±kdufref&JŒc&D;u ay:vpfAsL±kdvl}uD;aygif;pkHeJ@ awG@cJhayr,fh bm&vm'frS
rxifyg? ygarmuQ}uD;ukd ygwDu w&m;0if crf;crf;em;em; óudqkdaqG;aEG;cJhwJhykHawG jynfol
ukd csjyayr,fh pdwfr0ifpm;=uyg? aemufvtenf;i,ft=umrSm wD,efrif&ifjyif
ausmif;om;awG&JŒqENjyr_awG qufwkduf xGufvmygw,f?
trsm;tjrifrSmawmh wD,efrifqENjyyGJawG[m taemufpwkdif 'Drkdua&pD
vkdvm;olawGeJ@ uGefjrLepft,ltq wif;rmolawG=um;u yÉdyuQyGJvkd@yJ odygr,f?
okd@aomf 'Dhxuf av;eufr_awG&Sdaeygw,f? 1989 qENjyyGJukd OD;aqmifcJhol wpfOD;jzpfwJh
0rf[Gmu ol@&JŒ 'China's New Left' pmtkyfrSm ckvkda&;ygw,f?
“qENjyyGJrSm wuUokdvfausmif;om;awGwifru/ puf±kHtvkyform;awG/
q&mawG/ vkyfief;&SifawG/ a&SŒaeawGtxd yg ygw,f? t"duqENjy&jcif;ta=umif;u
wdef@a&Smifyif; vkyfaewJh pD;yGm;a&;ðyjyifajymif;vJr_awGukd róudufvkd@/ rcHpm;Ekdifvkd@? olu
rDvfwefz±kdufrefajymwJhtwkdif;/ t&if;aps;uGufvkdufvkyfawmh ukefaps;E_ef;awGwuf/
tvkyfvufrJhawG rsm;vmw,f? wdef@[m uGefjrLepfzufxm;wm r[kwfbJ uGefjrLepfukd
z±kdufrefeJ@ aygif;+yD; cGmcsaewm? tJ'Dh tajymif;tvJ'%f rcHpm;Ekdif=ujcif;u 1989
tkHºuGr_}uD; jzpfapcJhwm”
wdef@a&Smifyif;u EkdifiHa&;rajymif;bJ/ pD;yGm;a&;yJ ðyjyifajymif;vJcsifawmh
t=uyftwnf; &ifqkdifoGm;&w,f? wu,fu ygwDtwGif;rSm taxGaxGtwGif;a&;r_;
ausmufusd,efvkd pD;yGm;a&;aum EkdifiHa&;yg tcsKd;usus ðyjyifajymif;vJcsifolawG &Sdae
ygw,f? 'gayr,fh ygwDwGif; xdyfwef;tm%mvuf0,f&Sdoltrsm;pku EkdifiHa&;ðyjyif
ajymif;vJzkd@ rpGef@pm;csifyg? 'ga=umifhvJ tajzu qENjyolawGukd acsr_ef;+yD; wdef@&JŒ
pD;yGm;a&;oufouf ðyjyifajymif;vJa&;c&D;qufzkd@ qkH;jzwfvkduf=uwm?
qkdcJhwJhtwkdif; ar (20)&ufrSm tpkd;&u rm&S,favm p+yD;xkwfjyefw,f/ ZGef
(3)&ufae@rSm qENjyolawGqD wifhum;awG armif;0ifvm/ vltkyfxJ óuHovkd ypfxnfh/
zrf;rdoal wG yke;f ckad eolawGudk 'kwaf wGe@J ±ku
d ?f wD,efrifwifru wEkid if v
H ;Hk twkid ;f twm
ESdyfuGyfypfwmyg? aoqkH;ol '%f&m&ol ta&twGuf twdtus uae@xd r&yg? ygwDu
&mausmfaow,fvkd@ 0efcHayr,fh/ rsufjrifoufaorsm;u ckESpfaxmifao+yD;/ okH;aomif;
'%f&m&w,fvkd@ cef@rSef;=uygw,f?
79
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
t&if;&SifpepftwGuf acsr_ef;jcif;
80
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
pwkWrsKd;quf&JŒw±kwfjynf
'Drkdua&pD ul;ajymif;a&;tvm;tvm
81
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
ausmuf&JŒwdwfacGESifh a[mifaumifvGwfajrmufe,fajr
82
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
ygwDwGif; w,loeftpGef;a&muftkyfpk&JŒ om;aumifjzpfcJh&w,f? qENjyr_ukd tiftm;okH;
acsr_ef;zkd@ t"du uef@uGufcJholjzpfw,f?
ausmufu oltus,fcsKyfeJ@ ae&csdeftxd taemuf'Drkdua&pDukd ukd;uG,fol
r[kwf&yga=umif;vnf; 0efcHxm;w,f? xl;jcm;wmu xdyfwef;ppfwyft}uD;tuJ
wpfa,mufwavrS olbufrSm r&SdcJhwmu 0rf;enf;p&mygyJ?
ygwDrD'D,mrsm;uawmh 1989 rSm ajrmif;xJ oduQmxkd;pkdufcJh&wJh ppfwyfukd
‘pde’jynfukd umuG,folrsm;tjzpf tr$rf;wifay;aewkef;ygyJ? +yD;cJhwJhESpf pDc|rfjynfe,f
ivsit f }uD;tus,v f y_ af wmh u,fq,fa&;vkyif ef;awGrmS ppfwyfu tm;csi;f aqmif±u G f
+yD; ygwDu 0g'jzef@ay;w,f? atmufwkdbm (1)&uf/ w±kwftrsKd;om;ae@rSm wD,efrif
&ifjyifay: wifhum;awG w0kef;0kef; armif;ckwfjy+yD; w±kwftiftm;yg0g}uD;xGm;vmr_ukd
jynfolawG oa&usatmif vkyfjyygw,f?
w±kwfjynfolawG=um;rSm wD,efrifta&;tcif;ay: rsKd;qufuGmjcm;wJh
tjrifawG &Syd gw,f? ppfwyf&ŒJ &uf&ufpufpuf acsre_ ;f wmcHc/hJ jrifawG@cw hJ hJ rsK;d qufuawmh
jrnfwGefawmufwD;aewkef;ygyJ? ta&;tcif;umvaemufykdif; }uD;jyif;vmwJh rsKd;quf
rsm;tzkd@awmh wD,efrifaoG;pGef;r_u olwkd@twGuf r_ef0g;0g;eJ@ acgif;±_yfp&myg? wHcg;
zGifhr_u o,fvmay;wJh armf'ef,Ofaus;r_aemufyJ vkdufcsif=uygw,f?
ok@d EiS w
hf idk f w±kwjf ynfrmS wD,efrifta&;ukd trSww f & vlxak &SŒarSmuf usi;f y
wJh ae&mwpfae&muawmh a[mifaumifyg? EkdifiHa&;Ekd;=um;ol axmifaygif;rsm;pGmu
yGJE$Jzkd@ a[mifaumifqDoGm;=uw,f? vGwfvyfr_ukd tmomirf;irf;jzpfaeolrsm;twGuf
a[mifaumif[m w±kwfjynf&JŒ 'Drkdua&pD vGwfajrmufe,fajruav;vkd@ qkd&rvm;yJ?
&Jjrifhausmf
&nf!$ef;
83
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
bdb
k v
kd ef;pif
b0csif;rwlawmhonfh w±kwfjynf
(1)
84
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
ocifEk. *E<mv&mZf (1940)ukd jyefzwfv#if ppfwGif;+rdKŒawmf csHKuif;&Sd
*sief &,fvpfZrD cdk seaf u&Sw d .
f trsKd ;om;a&;0g'D tpk;d &xHo@dk OD;pGm yxroGm;a&mufaom
ocifEk/ 'D;'kwfOD;bcsdK (azbD,efqkd&S,fvpf)/ a': jrpdefwkd@ cspf=unfa&;rdwfquftzGJ@.
vSKyf&Sm;r_ukd awG@&vdrfhrnf? wkd@Armtpnf;t&kH; n$ef=um;csuft& w&kwfuGefjrLepf
acgi;f aqmif armfpw D ;Hk / csLaw;wk@d EiS ahf wG@&ef ocifE}k udK;pm;aomfvnf; awG@ciG rhf omcJyh u
Hk dk
xkdpmtkyfY twdtvif;yif azmfjyxm;.? xkd@aemuf w&kwfjynfwGif pmoifaeaom
zsmykHom; w&kwfocifwpfOD;rSwqifh w&kwfuGefjrLepfESifh quf&ef vuf0Jocifrsm;
}udK;pm;cJhjyefonf?aemufqkH; ocifatmifqef;wkd@ *syefatmufusaeonfh trGdKifwGif
w&kwfuGefjrLepfESifhqufoG,f&ef }udK;pm;&if; ArmhxGuf&yf*kd%f;0if a'gufwmbarmf.
vuf,mtkyfpkrSwqifh Akdvfrkd;}udK;ESifhawG@um *syefokd@ygoGm;av.?
(2)
85
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
acsmifx;dk cHc&hJ avonf? tar&duef. uGejf rLepf ydwq f @dk a&;ay:vpD atmifjrif&eftvk@d imS
'kwd,ukd&D;,m; tjzpfrcHvkdonfh jrefrmtpkd;&tzkd@ ukef;abmifacwfu refcsL;ppfukd
EkdifchJaom wdrf=um;rif;acgifxkH; ESvkH;rlyD; ppftiftm;wkd;csJ@um w&kwfjzLukd Ekdifatmif
wkdufzkd@om &Sdawmhonf?
(3)
86
trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf tvif;&eH@ *sme,f
awmhonf? Auyu w&kwfESifh ykdeD;uyfvmyD; yJcl;&kd;rokd@ ,Ofaus;r_awmfvSefa&;*,uf
&kdufaecsdefwGif +rdK@jyY wifaxG;/ a':trm/ jroef;wifhpolwkd@. w&kwfuGefjrLepfvSKyf&Sm;r_
rSwfwrf;rsm; a&yef;pm;vmr_ukd wefjyef&ef w&kwf-Armta&;tcif;ukd ppftpkd;&u
zefwD;vkdufjcif;onf y'ltkHukd wkwfESifhqGonfxuf qkd;vS.? w&kwfeDESifh Auy.
ta&SŒajrmufykdif;xkd;ppfrsm;u ta&SŒawmiftm&S ppfrD;v#Hrsm; jrefrmjynfukd rul;apvkd
ojzifh wHcg;ydwfxm;onfh jrefrmppfwyf.rl0g'ukd rGrGa=uapawmhonf? tESpf 20
twGif; w&kwftjzLESifh teD. usL;ausmfppfukd =uHh=uHHhcHvkduf&aom ppfwyftwGuf
vlrsdK;jcm;rkef;wD;onfh usOf;ajrmif;aom trsdK;om;a&;pdwf"mwfukd ykdysH@yGm;apouJhokd@
&SdvSonf? w&kwftvkdawmfus aphpyfcsKyfqkdcJh&onfh e,fedrdwfpmcsKyfrSmvnf; yifvkH
pmcsKyfukd ppfwyfzsufcJhouJhokdŒ puULpkwfjzpfcJh&onf?
87
tvif;&eH@ *sme,f trSwf(4)? atmufwdkbmv 2009 ckeSpf
bkb
d v
dk ef;pif
t,f'w
D mrSwcf suf
88