MAKNA LEKSIKAL DALAM

BAHASA MELAYU

1. Sinonim, Antonim
2. Hiponim, Homonim (Homograf, Homofon)
3. Polisem
DIBENTANGKAN OLEH :
AMIRUL HAIZAT KHAIR BIN SAHROM
MOH AFIFI BIN JAFRI
SANGEETHA A/P BALASUBRAMANIAM
NURUL HUSNA BT. MOHD PUAT
MAKNA LEKSIKAL DALAM
BAHASA MELAYU
Makna leksikal bermaksud makna yang terdapat
dalam kamus atau makna perkataan yang terlepas
daripada hubungannya dengan perkataan lain dalam
ayat.

Contohnya, perkataan lari, selari, berlari, berlarian,
melarikan, larian, pelari dan pelarian memiliki makna
leksikal, kerana maknanya dapat dirujuk dalam kamus.

Urutan huruf se+, ber+, ber+...+an, me+ (... +kan), +an,
pe+, (pe+...) +an tidak memiliki makna leksikal
melainkan memiliki makna gramatis.


SINONIMI
Sinonimi merujuk kepada hubungan natara sinonim.

Sinonim ialah kesamaan makna perkataan, iaitu kata-
kata yang mempunyai makna yang sama atau hampir
sama.

Disebut juga sebagai perkataan seerti.

Contoh perkataan :
sejuk = dingin
suka = gemar
Pemilihan penggunaan perkataan yang
bersinonim bergantung pada penutur itu
sendiri.

Contohnya :
Dia sedang menyiapkan kerjanya.
Dia sedang menyiapkan tugasnya.

Persamaan semantik antara perkataan
bergantung pada ciri semantik yang dikongsi
bersama.
Terdapat perkataan yang tidak bersinonim
tetapi berkongsi ciri semantik yang sama.

Contoh :
wanita, gadis
Merujuk kepada manusia yang sama jantina.
wanita mempunyai ciri semantik dewasa
gadis mempunyai ciri semantik muda

Sukar menemukan perkataan yang seratus
peratus bersinonim.
Terdapat perkataan yang sama makna dan kelihatan
bersinonim tetapi mempunyai nilai rasa yng berbeza.

Perkataan hangat dan panas
- maksud sama jika merujuk air (boleh bertukar ganti)
Air itu hangat. = Air itu panas.

- merujuk cuaca (tidak boleh ditukar ganti)
Hari ini cuaca panas. / Hari ini cuaca hangat.

Sesetengah perkataan hanya memberikan makna
yang sama dalam konteks tertentu sahaja.
ANTONIMi
Antonimi mempunyai maksud yang berlawanan
daripada sinonimi yang merujuk hubungan antara
antonim.

Antonim ialah pertentangan makna perkataan atau
kata-kata yang mempunyai makna yang tidak sama.

Disebut juga sebagai perkataan berlawanan.

Contoh perkataan :
sejuk - panas
baik - jahat


Tidak semua perkataan mempunyai
pertentangan makna satu lawan satu.

Kata nafi tidak digunakan bagi menunjukkan
pertentangn makna tersebut.

Contohnya :
lena tidak lena
mati tidak hidup
Jenis antonim :
Jenis Antonim Keterangan Contoh
i. pasangan
komplemen
pasangan perkataan
berlawanan yang
melengkapi
antara satu sama lain.

i. tidur jaga
ii. hidup mati
iii. tidak tidur - tidur


ii. menunjukkan
hubungan darjah
Makna kata adjektif yang
menunjukkan pasangan
darjah ini mempunyai
hubungan rujukan dengan
benda yang dimaksudkan.
i. besar kecil
ii. tebal nipis
iii. hubungan
bertentangan
Kedua-dua pasangan kata
tersebut dari segi
semantiknya membawa
makna yang setara.
i. jual beli
ii. pekerja - majikan
Hiponi,
Homonim
(Homograf, Homofon)
1. Hiponim ialah kata yang mempunyai
lingkungan dalam struktur makna,iaitu
makna sesuatu ungkapan itu merupakan
sebahagian daripada makna ungkapan ini.
2. Sebagai contoh, kerusi ialah hiponim terhadap
perabot kerana kerusi
tergolong dalam makna perabot.

Dalam hal ini, kerusi memang perabot tetapi
perabot bukanlah kerusi semata-mata
sebaliknya merangkum perabot lain.
3. Hal ini dapat difahami daripada rajah yang
berikut.

PERABOT
(mempunyai makna umum)

Kerusi Meja Almari Katil
(mempunyai makna khusus)


Rajah 2 Pembentukan hiponim
4. Berbeza daripada sinonim dan antonim,
hubungan antara dua kata yang
berhiponim adalah satu arah.

Contohnya, kata kerusi berhiponim dengan
kata perabot tetapi kata perabot tidak berhiponim
dengan kata kerusi.


Hal ini
demikian kerana kata perabot meliputi/melingkungi
pelbagai jenis perabot yang lain seperti yang
terdapat dalam Rajah 2.
Homonim, Homofon dan Homograf

1. Homonim ialah dua kata atau lebih yang
memiliki bentuk yang sama,
sama ada daripada segi sebutan, ejaan, atau
kedua-duanya tetapi
mempunyai makna yang berbeza.
2. Antara kata bahasa Melayu yang tergolong
sebagai homonim termasuklah kata ketam.


Kata ini popular dalam bahasa Melayu
sehingga dijadikan teka teki oleh orang
Melayu.
3. Dalam kamus, kata ketam ini memiliki tiga
pengertian yang berbeza (kamus membezakan
ketiga-tiganya dengan meletakkan angka
Roman selepas setiap kata masukan)

I. ketam pisau tidak berhulu untuk menuai padi
II. ketam alat untuk melicinkan kayu
III. ketam binatang berkulit keras dan berkaki
sepuluh
4. Contoh lain homonim termasuklah
lompang, pasang, rawan, sari, ulas, buku,
batu, dan sebagainya.
5. Homofon pula merujuk kepada kata-kata
yang sama sebutannya/bunyinya tetapi
berbeza daripada segi ejaan dan maknanya.
6. Yang berikut ini adalah antara kata bahasa Melayu
yang tergolong sebagai homofon.

baka (asal keturunan) dengan baqa (kekal)
bang (seruan azan) dengan bank (institusi kewangan)
duet (nyanyian berpasangan) dengan duit (wang)
jin (makhluk halus) dengan jean (sejenis seluar tebal)
kari (gulai rempah) dengan qari (pembaca Quran
lelaki)
kota (bandar/pekan) dengan kuota (had minimum)
masa (waktu) dengan massa (jumlah yang banyak)
7. Homograf pula merujuk kepada kata-kata
yang sama ejaannya tetapi mempunyai
sebutan yang berbeza dan sudah tentulah
maknanya juga berbeza.
8. Antara kata bahasa Melayu yang tergolong
sebagai homograf termasuklah bela, perang,
rendang, selak, semak, dan sepak. Jadual
yang berikut memperincikan kata yang
disenaraikan itu.
POLISEMI
Polisemi merujuk kepada hubungan antara polisem.

Polisem perkataan yang mempunyai bentuk yang sama tetapi
mendukung banyak makna.

Contohnya, perkataan berat mempunyai sembilan makna
yang berbeza.



i. tekanan benda

iv. amat sangat, kuat

ii. tidak ringan

v. menyebelah, memihak

iii. sukar (dilakukan, diselesaikan)

vi. berkenaan dengan novel, drama
yang mengisahkan perkara yang serius
(seperti pergolakan rumah tangga,
perjuangan politik, dan sebagainya.)

Mempunyai makna yang lebih luas daripada
homonim.

Tidak terbatas pada perkataan sahaja tetapi juga
kelompok kata dan ayat.

Contoh:

Pemenggalan bunyi am/bil/kan/tong

Imbuhan pe+latih Oraang yang melatih atau
orang yang dilatih
Kelompok kata makan nasi, makan gaji,
makan garam

Kesimpulannya, setiap perkataan mempunya makna
yang tersendiri berdasarkan penggunaanya.

Perkataan adalah berhubung antara satu dengan yang
lain melalui pelbagai cara mengikut kesesuaian.

Istilah untuk menjelaskan hubungan antara perkataan
dapat dilihat dalam :
- sinonim
- antonim
- homonim
- hiponim
SEKIAN
TERIMA KASIH