စာေရ့ဆရာကဗ္ာဆရာေမာငးေသားက (ေခၚ) ဗိုလးမြဴ့ ဘေသား (ှ၉ဿ၈ - ှ၉၉ှ)

ရြစးေလ့လဵု့ လူထု

အေရ့ေတားပဵုႀကီ့ အတျငး့ ရနးကုနး ေဆ့႐ဵုႀကီ့ ေရြ႕မြာ မိနး႕ချနး့ ေ်ပာၾကာ့ ေနတဲံ

ေဒၚေအာငးဆနး့စုၾကညးနဲ ႕ အတူ ဆရာ ေမာငးေသားက (မတးတပး ရပးေနသူ ) ကို

ေတျ႕ရစဥး။

နွတ ႏိုငးငဵေရ့အက္ဥး့သာ့ေတျထဲက NLD အဖျဲ႕ွငး်ဖစးသူ ေနာကးထပး

သာ့ေကာငး တေယာကး ကေတာံ စာေရ့ဆရာေမာငးေသားကလို႕

နာမညးေက္ားၾကာ့ လူသိမ္ာ့တဲံ ဦ့ဘေသားပါပဲ။ သူ႕ရဲ႕ မိတးေဆျေတျ၊

လုပးေဖားကိုငးဘကးေတျ၊ ေလ့စာ့တဲံသူေတျက ခ္စးခငးစျာေခၚသလို ဆရာ

ေမာငးေသားကဟာ ေမံလို႕မရႏိုငးတဲံ ပုဂၢိဳလး တေယာကး း်ဖစးပါတယး။ သူဟာ

်မနးမာံေရတပးမေတားအတျငး့မြာ ႏြစးေပါငး့ မ္ာ့စျာ အမႈထမး့ ခဲံ သူ်ဖစးပါတယး။

ှ၉၅၆ ခုႏြစးမြာ ်မနးမာႏိုငးငဵရဲ႕ အေရြ႕ေတာငးဘကး ပငးလယး ကမး့႐ို့

တနး့တေလြ္ာကး ကငး့လြညးံေနတဲံ ကငး့ေစာငးံ စစးေရယာဥးတစီ့မြာ ကပၸတိနး

အ်ဖစး တာွနးထမး့ေဆာငးေနစဥး သေဘၤာေမြာကးမႈနဲ႕ ႀကဵဳေတျ႕ခဲံရ ပါတယး။

သူ႕ရဲ႕သေဘၤာနစးတဲံအခ္ိနးမြာ ဗုိလးဘေသားနဲ႕ တ်ခာ့ေရတပးသာ့ (ဿ၆) ဦ့တို႕ဟာ

အသကးကယး ရာဘာေလြႏြစးစငး့နဲ႕ သေဘၤာကို စျနး႕ချာခဲံၾကပါတယး။ လူ (၉) ဦ့ပါတဲံ

အသကးကယးေလြတစငး့ဟာ လဵု့ွေပ္ာကးဆဵု့သျာ့ၿပီ့ ဒုတိယ အသကးကယးေလြ

တစငး့ကေတာံ ပငးလယးထဲမြာ (ှဿ) ရကးၾကာ ေမ္ာေနၿပီ့မြ ဂ္ပနးသေဘၤာတစငး့က

ေတျ႕ရြိကာ ကယးတငးခဲံပါတယး။

အဲံဒီအခ္ိနးမြာ အသကးကယးေလြေပၚမြာပါတဲံ (ှ၈) ေယာကးထဲက (၇) ေယာကးဟာ

ေသဆဵု့ခဲံပါၿပီ။ ေနာကးတေယာကး ကယးတငးတဲံသေဘၤာေပၚမြာ ေသဆဵု့ခဲံပါတယး။

ေမာငးေသားကဟာ လူ (ှွ) ေယာကးအတျကး (၀) ရကးစာ အစာနဲ႕ေရ လဵုေလာကး ႐ဵုပဲပါတဲံ

အသကးကယးေလြကေလ့ေပၚက သူ႕နဲ႕ သူ႕ရဲေဘားေတျ ေလာငးကၽျမး့လု မတတးပူ်ပငး့လြတဲံ

ေနေရာငးေအာကးမြာ တုနးလႈပးေခ္ာကးခ္ာ့ ကာ စိတးဓာတး

အႀကီ့အက္ယးက္ဆငး့ခဲံရပဵုအေၾကာငး့ေတျကို အလျနးစိတးွငးစာ့ဖျယးရာ စာအုပး

ငယးေလ့တအုပး ေရ့သာ့ခဲံပါတယး။ ဆရာေမာငးေသားကရဲ႕ တာ့လို႕ဆီ့လို႕မရႏိုငးတဲံ

ဟာသဥာဏးဟာ သူေရ့သာ့တဲံစာေတျမြာ ေပၚလျငး ေနပါတယး။ သူတပါ့ကို ထိခိုကး

နစးနာေစလိုတဲံဆႏၵမပါတဲံ သေရားစာလို႕ ေခၚႏိုငးတာမ္ဳိ့ပါ။ သူ႕ရဲ႕ ဟာသတခုဟာ ်မနးမာ်ပညးကို

ဆိုရယ
ြ းလစးေတျအုပးခ္ဳပးစဥးတုနး့က လူတိုငး့ႀကိဳကးႏြစးသကး ေရပနး့ စာ့ခဲံပါတယး။

သူ႕ရဲ႕စာေရ့ေဖားေရ့ဘကးတဦ့ဟာ တေစၦသူရဲကို ယဵုၾကညးသူ တဦ့်ဖစးတဲံအေၾကာငး့

ၾကာ့ရတဲံအခါမြာ ဆရာေမာငးေသားကဟာ ခ္ကးခ္ငး့ဆိုသလိုပဲ “သူကေတာံ

ဘာမဆိုယဵုတာပဲ၊ ်မနးမာံဆိုရြယးလစးလမး့စဥးပါတီကိုေတာငး ယဵုတာပဲ” လို႕ ေ်ပာခဲံပါတယး။

ဆရာေမာငးေသားကဟာ ကဗ္ာဆရာတေယာကးလညး့ ်ဖစးပါတယး။

ကိုယးပိုငးကဗ္ာေတျလညး့ ေရ့သလို အဂၤလိပးကဗ္ာမ္ာ့စျာကိုလညး့ ်မနးမာဘာသာသို႕

်ပနးဆိုခဲံပါတယး။ တခ္ဳိ႕ကဗ္ာေတျဟာ အဵံၾသစရာေကာငး့တဲံ အခ္စးကဗ္ာေတျ ်ဖစးေနပါတယး။

Shakespeare, Robert Herrick, John Donne နဲ႕ Shelley တို႕ရဲ႕ အခ္စးကဗ္ာေတျကို

ဘာသာ်ပနး ဆိုခဲံပါတယး။ ဒါံအ်ပငး William Cowper ရဲ႕ “The Solitude of Alexander

Selkirk” ကိုလညး့ ဘာသာ်ပနး ဆိုခဲံ ပါတယး။ ဆရာေမာငးေသားကက ဒါဟာ

သူ႕ကိုယးသူရညးရျယးတာလို႕ ေ်ပာခဲံပါတယး။ ဒါဟာ သူ႕ရဲ႕ေနာကးဆဵု့စိတးွငးစာ့ခဲံတဲံ

ကဗ္ာ်ဖစးေကာငး့်ဖစးပါလိမးံမယး။

သို႕ေပလညး့

ပငးလယးငြကးက အိပးတနး့ဘကးဆီ်ပနးသျာ့ၿပီ

သာ့ရဲက သူ႕သာ့ရဲတျငး့ထဲခ္ငး့နငး့လြဲအိပး

ေခၽျ့သိပးရမဲံရာသီ ပီပီပငးေရာကးေသားလညး့

ငါံတဲအိမး ငါ်ပငးဖို႕သျာ့ရဦ့။

ေနရာအႏြဵ႕ ဂ႐ုဏာတရာ့ပဵ္႕ေွ

ဂ႐ုဏာတရာ့အာ့တကးဖျယးအေတျ့ပ

ေႏျ့ေထျ့မႈေလ့ ေပ့သပ၊ ခဵစာ့ရဒဏးရာေတျကို

ရငးၾကာ့လညး့ေစံေပ့ခဲံ လူသာ့နဲ႕ သူ႕ၾကမၼာကို။

ဒါေပမဲံလညး့ ဆရာေမာငးေသားကအတျကး အငး့စိနးေထာငးမြာ အၾကငးနာတရာ့ဆိုတာ

မရြိခဲံပါဘူ့။ ဆရာေမာငးေသားကဟာ ှ၉၈၉ ခုႏြစးမြာ အဖမး့ခဵရၿပီ့ အဲဒီႏြစး ေအာကးတိုဘာမြာ

စစးခဵု႐ဵု့က ေထာငးဒဏးအႏြစး (ဿွ) ခ္မြတးခဵခဲံရပါတယး။ နွတက သူ႕ကို တပးမေတားအတျငး့

ပုနးကနးမႈ်ဖစး ေအာငးလုပးတယးဆိုၿပီ့ စျပးစျဲခဲံပါတယး။ အငး့စိနး ေထာငးထဲွငးသျာ့ခ္ိနးမြာ

ဆရာေမာငးေသားကဟာ ႂကျကးသာ့ေတျ ယိုယျငး့ပ္ကးစီ့တဲံ နာတာရြညးေရာဂါ

ခဵစာ့ေနရပါတယး။ သူ႕မြာ ကိုယးလကးအဂၤါ လႈပးရြာ့ရတာ တငး့တငး့ေတာငးံေတာငးံနဲ႕

ဆတးေတာကးဆတးေတာကး ်ဖစးေနၿပီ့ ေရခ္ဳိ့တာ၊ အွတးအစာ့လဲတာ၊ စာ့ေသာကးတာ

စတဲံ ေန႕တဓူွကိစၥေတျမြာ အကူအညီေပ့မဲံသူမပါဘဲ ၿပီ့ေ်မာကးေအာငးေဆာငးရျကးဖို႕ဆိုတာ

အခကး အခဲေတျ အမ္ာ့ႀကီ့ေတျ႕ရပါတယး။ က္နး့မာေရ့အခကးအခဲေတျနဲ႕ ေတျ႕ႀကဵဳေနရတဲံ

သူ႕လိုလူတေယာကးအဖို႕ အက္ဥး့ခနး့မြာ တဦ့တညး့ ေနရတဲံ ဘွဟာ အစဥးသ်ဖငးံ

ွဋးဒုကၡႀကီ့်ဖစးပါတယး။ ဆရာေမာငးေသားကဟာ ွဋးဒုကၡကို ႀကဵံႀကဵံခဵ ခဲံပါတယး။ ဒါေပမဲံလညး့

အငးမတနးမြ ယိုယျငး့ခ္ိနဲ႕ေနၿပီ်ဖစးတဲံ သူရဲ႕ခႏၶာကိုယးဟာ ၾကမး့တမး့ ဆို့ရျာ့ လြတဲံ

အငး့စိနးေထာငးရဲ႕ဒဏးကို ခဵႏိုငးရညးမရြိေတာံပါဘူ့။ ေရတပးအရာရြိေဟာငး့လညး့်ဖစး၊

သေရားစာေရ့တဲဆ
ံ ရာ၊ ကဗ္ာဆရာလညး့်ဖစး၊ ႏိုငးငဵေရ့လႈပးရြာ့ သူလညး့်ဖစးတဲံ အသကး

(၆၅) ႏြစးအရျယး ဆရာေမာငးေသားကဟာ ှ၉၉ှ ခုႏြစး ဇျနးလမြာ အက္ဥး့ ေထာငးအတျငး့မြာပဲ

ေသဆဵု့ခဲံရပါတယး။ သူ႕ဘွအေမြာငးက္ခဲံရတဲံ အက္ဥး့ေထာငးတျငး့က ကာလေတျမြာေတာငး

ဆရာေမာငးေသားက ရဲ႕ ကဗ္ာဥာဏးဟာ ေပ္ာကးကျယးမသျာ့ခဲံပါဘူ့။ သူဟာ

စစးအာဏာရြငးစနစး ေအာကးမြာ က္ဴ့လျနး ေနတဲံ ႀကီ့မာ့တဲံ မတရာ့မႈႀကီ့ေတျ အေၾကာငး့ကို

လြ္ဳိွ
႕ ြကးစျာ ကဗ္ာေရ့ဖျဲ႕ခဲံပါတယး။ ေရြ့ေခတး အဂၤလိပးကဗ္ာေတျကို သူဘာသာ်ပနးဆိုခဲံပဵု

အႏုအရျ လကးရာမ္ဳိ့နဲ႕ လဵု့ွ်ခာ့နာ့တဲံ၊ ေဒါသအေငျ႕ တေထာငး့ေထာငး့ထျကးေနတဲံ

ကဗ္ာမ္ဳိ့ပါ။ “အႏြစး (ဿွ) ဆိုပါလာ့ေဟံ၊ အေကာငး့အဆို့အေပၚမြာ ရြကးဖျယးလိလိ ဥေပကၡာ်ပဳႏိုငးသူမ္ာ့က ယုတးညဵံသိမးဖ္ငး့မႈနဲ႕

မသနး႕စငးေသာအရာမြနးသမြ္ရဲ႕ မုသာ့ပုဒးမနဲ႕ေလ” ဆိုၿပီ့ သူ႕အဖို႕ ေသဒဏး်ဖစးသျာ့တဲံ စီရငးခ္ကးကို

စကးဆုပးစျာေရ့ဖျဲ႕ခဲံပါတယး။ ။ ("Death in Custody" (2) ႏြငးံ (3) ကို

ေဒၚေအာငးဆနး့စုၾကညးေရ့သာ့ခဲံၿပီ့ ေက္ားေက္ားစို့ ဘာသာ်ပနးဆိုခဲံသညးံ

“်မနးမာ်ပညးကလာတဲံစာ” စာအုပးမြ ကူ့ယူေဖား်ပသညး။)

ေခတး်ပိဳဳငးမြကူ့ယူပါသညး။

ဦ့ဘေသား (ေခၚ) ေမာငးေသားက

အသကး ၃၂ ႏြစးရြိခံဲေသာ ဦ့ဘေကာငး့သညး ေရတပး တပးမြဴ့ေဟာငး့တဦ့ ်ဖစးသညး။ တပးမြ

အနာ့ယူၿပီ့ေနာကး ေမာငးေသားကအမညး်ဖငးံ စာေပမ္ာ့ေရ့သာ့ခံဲရာ သူ႔စာေပမ္ာ့မြာ
မေတားမတရာ့မႈမ္ာ့ကို ေလြာငးေ်ပာငးေသာ ထိမိလြသညးံ သေရားစာမ္ာ့်ဖစးၾကသညး။ ှ၉၉၈
ခုႏြစး ဒီမိုကေရစီ အေရ့ေတားပဵုကာလ အတျငး့ သူသညး ေဒၚေအာငးဆနး့စုၾကညး၏
လုပးေဖၚကိုငးဖကးတဦ့ ်ဖစးလာခံဲသညး။ သူသညး ှ၉၈၈ ခုႏြစးအတျငး့ ေခတၱမြ္
ဒီမိုကေရစီထျနး့ကာ့စဥးကာလကဖျဲ႔စညး့ထာ့ခံဲေသာ စာေပပညာရြငးမ္ာ့အဖျဲ႔ကို
တညးေထာငးခံဲသူ ေခါငး့ေဆာငး်ဖစးသညး။

သူသညး အမ္ဳိ့သာ့ဒီမိုကေရစီအဖျဲ႔ခ္ဳပးဗဟုိအလုပးအမႈေဆာငး ေကားမတီွငး ်ဖစးသညး။ ှ၉၈၉ ခုႏြစး

အတျငး့အဖမး့ခဵရသညး။ ှ၉၈၉ ခုႏြစးေအာကးတိုဘာလအတျငး့ စစးခုဵရုဵ့တခုမြ ှ၉၂ွ ခုႏြစး အေရ့ေပၚ
အာဏာအပးႏြငး့်ခငး့ ဥပေဒအရဟုဆိုကာ သူ႔အာ့ေထာငးဒဏးအႏြစး ဿွ ခ္မြတးခံဲသညး။ နွတအတျငး့ေရ့မြဴ့ ှ
ခငးညႊနး႔က သူ႔အာ့တပးမေတားအတျငး့ ပုနးကနးထႂကျမႈ်ဖစးေအာငး လႈ႔ဵေဆားခံဲသညးဟု စျပးစျဲခံဲသညး။
သူအဖမး့မခဵရမီကပငး ကုမရေသာ အေၾကာေသေရာဂါရြိေနခံသညး
ဲ ။ ှ၉၉ွ ခုႏြစး စကးတငးဘာလ အတျငး့က
အငး့စိနးေထာငးထဲတျငး အစာငတးခဵဆႏၵ်ပစဥး ရိုကးႏြကးခဵရသ်ဖငးံ လဵု့ွေလ်ဖတးသျာ့ခံဲသညး။ အက္ဥး့က္ခံဲသူတဦ့က
သူ႔အာ့ဦ့ေသား အေပါံအေလ့ သျာ့ရနး လမး့ေရာကးရာတျငး ကူညီရနး၊ ေရခ္ဳိ့ေပ့ရနးႏြငးံ ထမငး့ေကၽျ့ရနး
တာွနးေပ့ခဵခံဲရသညး ဟု ေ်ပာ်ပခံဲသညး။

ဦ့ဘေသားသညး ေထာငးဆရာွနး၏ မ်ဖစးစေလာကး ဂရုစိုကးမႈကိုသာရရြိသညး။ အထူ့ကု

ဆရာွနးႀကီ့မ္ာ့်ဖငးံ ကုသရနး ချငးံမ်ပဳ၊ ႏြလဵု့ေရာဂါရသ်ဖငးံ ှ၉၉ှ ခုႏြစးဇျနးလတျငး
ရနးကုနးေဆ့ရုဵႀကီ့သို႔ပို႔ လိုကး ရာ သဵု့ရကးအၾကာတျငး ကျယးလျနးသျာ့သညး။ ဦ့ဘေသား၏
ေလြာငးေ်ပာငးသေရားေသာမိနး႔ခနးျ ့မ္ာ့ ကဗ္ာမ္ာ့ႏြငးံ ေဆာငး့ပါ့မ္ာ့မြာ ်မနးမာႏိုငးငဵတျငး
နာမညးႀကီ့လူႀကိဳကးမ္ာ့လြသညး။“သူ႔စာေပက ်ပညးသူေတျကို ရယးေစတယး။ တခ္ိနးတညး့မြာ
ေဒါသနဲ႔ နာၾကညး့မႈေတျကိုလညး့ လႈ႔ဵေဆားေပ့တယး။” ဟု သူမိတးေဆျတဦ့က ေ်ပာ်ပသညး။
 သူသညး ကမၻာ႔စာေပထဲမြ အေ်မာကးအမ္ာ့ကို ်မနးမာဘာသာသို႔ ်ပနးဆိုေပ့ခံဲသညး။ နွတက
သူ႔အာ့ ဖမး့ဆီ့ေထာငးခ္ထာ့စဥး ကာလမြာ ပငးလြ္ငး သူသညးကဗ္ာမ္ာ့ကို
လြ္ဳိ႕ွြကးေရ့ခံဲေသ့သညး။

ဦ့ဘေသား (ခ) ေမာငးေသားက၏ ကဗ္ာမ္ာ့

ဇာတးဆရာ

ငါံဇာတးစငးငါထို့

ဇာတးပို့ေတာံ ထၿပီေလ။

မကတတး ကတတး

ငါံဇာတး ငါခငး့

ငါမငး့ ငါဘုရငးေပါံ

ထငးခ္ငးရာ ထငးပါဘိ

မငး့ မၾကညးံခ္ငးေန။

စငးေပၚမြာ ကၽျမး့ထို့လို႔

စငးက္ဳိ့ၿပီ့ ေသေပေစ

ေနသာသပ ေလညာက။

စညး့မမြနး ွါ့မမြနး

ကႀကိဳ့ေတျ မဟနးလို႔

တပးလနးကာ

ၾကညးံသူေ်ပာ်ပနးေတာံ

ရုဵေၾက့ေတျ အကုနး

ဒါမြ ငါပ။ ။

(မီ့်ခစးတဆဵ)

(ှ) အႏြစးဿွ ဆိုပါလာ့ေဟံ …။

အ်မငးကပးေလာကးေအာငး ကိုယးံကိုယးကိုယး တပးမကးစိတးရြိသူမ္ာ့က

ေၾကာငးသူေတားေသာကနဲ႔ေလ…။
အႏြစးဿွ ဆိုပါလာ့ေဟံ …။

ေကာကးက္စးေသာ အ်မငးတိုေသာ ကိုယးက္ဳိ့ငဲံ ရနးလိုစိတးနဲ ံ လူလာ့ေ်မာကးလာတဲံ

အာဏာပါ့ကျကးသာ့တို႔က ကိုယးံကိုယးကိုယး ေလ့စာ့်ခငး့ငြာ မတတးစျမး့ႏိုငးတဲံ

ေကာကး႐ို့မြ္ငး ဥပေဒနဲ႔ေလ…။

အႏြစးဿွ ဆိုပါလာ့ေဟံ …။

အေကာငး့အဆို့အေပၚမြာ ရြကးဖျယးလိလိ ဥပကၡာ်ပဳႏိုငးသူမ္ာ့က ယုတးညဵံသိမးဖ္ငး့မႈနဲ႔

မသနး႔စငးေသာအရာမြနးသမြ္ မုသာ့ပုဒးမနဲ႔ေလ…။

အႏြစးဿွ ဆိုပါလာ့ေဟံ …။

႐ုပးမြာ အာဏာနဲ ံက္ညးဆနး နာမးမြာ ဖကးဆစး

မေအာငး်မငးတဲံ သူရဲေကာငး့မ္ာ့ရဲ႕ အာဃာတထကး အဆိပးအေတာကး်ပငး့တဲံ ခုဵ႐ဵု့အမိနး႔နဲ႔ေလ…။

(ဿ) “မီ့ပျာ့ကေလ့ကေနၿပီ့ မီ့ေတာကးႀကီ့်ဖစးလာတဲံအခါမြာ ကမာၻေ်မေပၚမြာရြိတဲံ

အညစးအေၾက့ဟူသမြ္နဲ႔

လူေလလူလျငးံ ဂ္ပို့ေတေလေတျကို ေလာငးစာ့သျာ့လိမးံမယး …” (ေဂၚကီ) ေမာငးေသားကရဲ႕ „မီ့်ခစးတဆဵ‟

ဟာ ေနာငး …

အႏြစး ဿွ ၾကာတဲံအခါမြာ ေလာငးစာမ္ာ့ရဲ႕ ်ပာနဲ႔ထုဆစး

သမိုငး့ဝငးေက္ာကးတိုငး ်ဖစးလာလိမးံမယး ။ ။

မေသေသ့ပါ မေက္ေသ့ပါ
 ဥပေဒကံဲသို႔ အာဏာတညးေသာအမိနး႔

မာရြယးေလာ စစးဥပေဒ

တရာ့လိုမံဲ၊ သကးေသမံဲ၊

ေရြ႕ေနမံဲ ခဵုရုဵ့တံဲ

ေလြ္ာကးထဵု့၊ ်ဖတးထဵု့၊ က္မး့ဓမၼသတး

ရြာဖတးကို့ကာ့၊ အခ္ငး့ပျာ့စရာမလို

„အမြနးတရာ့လိုလာ့သူ‟ သာ်ဖစးပေစ

„ဗမာ‟ „ရြမး့‟ „ကခ္ငး‟ „ကယာ့‟

ဘယး „အမ္ဳိ့သာ့‟ ်ဖစး်ဖစး

„ဒို႔အေရ့‟ တချနး့ဟစး

ေထာငးသဵု့ႏြစး အဖ္ငး့ဆဵု့

„စာသဵု့ေၾကာငး့‟ ်ဖနး႔ခ္ီ

ႏြစးႏြစးဆယးစီ သတးမြတး

„်မနးမာ‟ ဆိုတံဲ အရပးမြာ……။

ဘယးလိုပဲ ်ဖစး်ဖစး

„ဗမာ‟ ဟာ „်မနးမာ‟

ထဵု့ရညးနဲ႔ မ္ကးႏြာသစးေပမယးံ

ဗမာရငး့်မစး

ေထာငးံကို့ရာ ႏြစးဆယးသပိတး

အာဏာတပးမကးစိတးရြငးေတျကို

ဆနး႔က္ငးဖီဆနး မတရာ့တာမြနးသမြ္

မုနး့ခံဲၾကတံဲ „ဗမာအမ္ဳိ့သာ့ေရ့စိတး‟

ဗမာ်ပညးသူေတျရဲ႕ သညး့ေ်ခအိတးထဲမြာ

စိမွ
းံ ငးဆဲ စီ့ဆငး့ဆဲ

ေစ့ပ္စးဆဲ ေစံေဆားဆဲ

စိမး့စိုဆ…
ဲ …။
 ကဲ…..အာဏာရြငးေတျ

အမ္ဳိ့သာ့ေန႔ဟာ

အမ္ဳိ့သာ့ေရ့စိတးရြိတံဲ

်ပညးသူေတျအတျကး

ရကးရာဇာ ်ဖစးေပမယးံ

အမ္ဳိ့သာ့ေရ့စိတးမံဲတံဲ

အတၱအာဏာရြငးေတျ အတျကးေတာံ

်ပႆဒါ့်ဖစးတယးဆိုတာ သိေစပါတယး။ ။

မတရာ့သကးသကး

ရကးစကးေလေတာံသညး

ွမး့ကိုကးတံဲ ေရာဂါေလ့အတျကး

ရငးေခါငး့တခုလဵု့ကို ဖျငးံၿပီ့

ချဲစိတးကုသတယးလို႔

တခါမြ မၾကာ့ဖူ့ပါဘူ့။

စာအုပးပဵုထဲ ွငးသျာ့တံဲ

်ခတေကာငးေၾကာငးံ

စာအုပးေတျ အာ့လဵု့ကို

မီ့ရႈိ႕ပစးတယးလို႔

တခါမြ မၾကာ့ဖူ့ပါဘူ့။

ငိုယိုၿပီ့ မုနး႔ေတာငး့ေနတံဲ

ကေလ့ဆို့ တေယာကးကို

ဓာ့နဲ႔ခုတးၿပီ့ ဆဵု့မတယးလို႔

တခါမြ မၾကာ့ဖူ့ပါဘူ့။

လမး့စညး့ကမး့

မလိုကးနာမႈေၾကာငးံ

ေသဒဏး ေပ့တယးလို႔
 တခါမြ မၾကာ့ဖူ့ပါဘူ့။

ဒါေပမယးံလို႔

တရကးေလာကးသာ

စိတးေကာကးသငးံတံဲ

အ်ပစးကေလ့တခုကို က္ဴ့လျနးလို႔

အမုနး့ေထာငးဒဏး

တသကးတကၽျနး့

က္ခဵလိုကးရတာကေတာံ

တကယးပါပဲဗ္ာ……။ ။

ေၾက့မဵု ဦ့ေသာငး့

လူကိုေချ့သတး်ခငး့

ေၾက့မဵု ဦ့ေသာငး့ လူကိုေချ့သတး်ခငး့

ဗိုလးေသားကအာ့ စတငးေတျ႔ရြိခံဲစဥးက သကးလဵုေကာငး့ေသာ ေခါငး့ေဆာငးတဦ့အ်ဖစး

ေဆာငးပါ့ရြငး သိရြိခံဲရသညး။ စစးအာဏာရြငးအစို့ရ တကးစကာလက
ေၾက့မဵုသတငး့စာတိုကးသို႔ ေရတပးမြ တိုကးေရယာဥးတစီ့ ပငးလယးထဲ၌နစးေၾကာငး့
သတငး့တပုဒး ေရာကးလာ၏။ သဵု့ပတးမြ္ၾကာေသာအခါ ထိုစစးသေဘၤာမြ တပးသာ့မ္ာ့
အသကးမေသဘဲ ်ပနးေရာကးလာၾကေၾကာငး့ သတငး့ဆကးကို ရရြိခံဲ၏။ ယငး့သေဘၤာနစးစဥးက
သေဘၤာသာ့မ္ာ့ကို မာလိနးမြဴ့ ဗိုလးဘေသားက သကးကယးေလြငယးတစီ့ႏြငးံ ဆယးတငးခံဲၿပီ့
ကယးခံဲေၾကာငး့ ပငးလယးထဲ၌ အစာငတးေရငတး ရကးေပါငး့မ္ာ့စျာ ၾကာ်မငးံစျာ ေမ္ာေနစဥး
မာလိနးမြဴ့၏ သကးလဵုေကာငး့ေသာ ေခါငး့ေဆာငးမႈေၾကာငးံ တပးသာ့အမ္ာ့
အသကးရြငးၾကရေၾကာငး့ သိရသ်ဖငးံ ထိုသတငး့ကို တဖျဲ႔တႏျဲ႔ အက္ယးတွငးံ ေဖား်ပခံဲ၏။
မၾကာမီတျငး ဗိုလးဘေသားသညး ေၾက့မဵုသတငး့စာကို ေရာကးလာၿပီ့ ပငးလယး်ပငးမြ
စျနး႔စာ့ခနး့ကို ကိုယးေတျ႔ေဆာငး့ပါ့ေရ့လိုသညးဟုဆိသ
ု ်ဖငးံ ွမး့ေ်မာကးွမး့သာ
ဖိတးေခၚေဖား်ပခံဲ၏။ ဗိုလးေသားကသညး ယငး့ေဆာငး့ပါ့ကို အက္ယးခ္ဲ႕ကာ
အဂၤလိပးဘာသာ်ဖငးံ ေရ့ေလသညး။ အဂၤလိပးဘာသာ စာမူၿပီ့ဆဵု့ေသာအခါ
တညး့်ဖတးမျမး့မဵသူလို သ်ဖငးံ ဂါ့ဒီ့ယနး့သတငး့စာ အယးဒီတာ ဦ့စိနွ
း ငး့ထဵသျာ့ရနး
ေဆာငး့ပါ့ရြငးကပငး အၾကဵေပ့ခံဲမိ၏။ သကးလဵုေကာငး့သ်ဖငးံ ေသရျာမြ်ပနးလာႏိုငးေသားလညး့
ဗိုလးေသားကအဖို႔ ၿဂိဳလးစီ့ၿဂိဳလးနငး့ လတးေသ့ဟနးမတူရြာေပ။

ထိုအခ္ိနးက ဦ့စိနွ
း ငး့အာ့ ရနးသူတဦ့ဟုသတးမြတးကာ စစးစဵုေထာကးတို႔သညး ေန႔ညမလပး
ေစာငးံၾကညးံေနခ္ိနး်ဖစးသညး။အတိုေရ့ရလြ္ငး သေဘၤာပ္ကးသ်ဖငးံ ချငးံရကးေပ့ထာ့ေသာ စစးဗိုလတ
း ဦ့က
ဘာကိစၥေၾကာငးံ တနး်ပနးေတားလြနးေရ့သမာ့၏အိမးသနဵ
ို႔ နကးတိုငး့သျာ့ၿပီ့ ဘာေတျေဆျ့ေႏျ့တာလဲ ဟူေသာ
ေမ့ချနး့ကို စစးေဆ့စဵုစမး့်ခငး့မ်ပဳဘဲဗိုလးေသားကအာ့ ဖမး့လိုကးေလေတာံသညး။ မ္ာ့မၾကာမီ ေဆာငး့ပါ့ရြငးအာ့လညး့
ေၾက့မဵုသတငး့စာတိုကးကိုသိမး့ရနးဖမး့ေလ၏။ ဂါ့ဒီ့ယနး့ဦ့စိနွငး
း ့ကိုမူ ဗိုလးေသားကကို ဖမး့ၿပီ့ တစးႏြစးခနး႔ၾကာမြ
ဖမး့ေလသညး။ ၀ႏြစးၾကာေသာအခါ ေဆာငး့ပါ့ရြငး ေထာငးမြလျတးခံဲၿပီ့ေနာကး ်ပနးၾကာ့ေရ့ွနးႀကီ့ဌာန၌
်ပညးသူပိုငးသတငး့စာမ္ာ့ ႀကီ့ၾကပးေရ့ ရာထူ့ကို ထမး့ေဆာငးရ၏။ သိမး်ဖဴလမး့ရြိ လုပးသာ့သတငး့စာ အေပၚ၌
ရုဵ့တလဵု့ ကေလာငးတစငး့်ဖငးံ အမႈထမး့ေနစဥး မၾကာ်မငးံမီတျငး ေဆာငး့ပါ့ရြငး၏ရဵု့ တဖကးရုဵ့ခနး့သို႔ အရာရြိသစးတဦ့
ေရာကးလာ၏။ ၁ငး့မြေထာငးမြ ထျကးမြလျတးလာေသာ ဗိုလးဘေသား။ သူ၏ ရာထူ့မြာ ေရြ႕သို႔ဂ္ာနယး အယးဒီတာခ္ဳပး။
ယငး့သို႔်ဖငးံ ေဆာငး့ပါ့ရြငးအဖို႔ စာေရ့ဆရာ ေမာငးေသားကႏြငးံ ၉ ႏြစးတာမြ္ ရငး့ႏြငး့စျာ ေပါငး့သငး့ခံဲရေလသညး။ ေန႔စဥး
တရုဵ့တညး့ထိုငးၾကရၿပီ့ ညညးံစဥး ဧညးံခဵပျဲမ္ာ့၊ အစညး့အေွ့မ္ာ့ အတူသျာ့လာခံဲၾက၏။ နယးတို႔၌ က္ငး့ပေသာ
အခမး့အနာ့မ္ာ့၊ ရြငး့လငး့ပျဲမ္ာ့သို႔လညး့ အတူသျာ့ၾကရသညးက မ္ာ့သ်ဖငးံ ပိုမိုခငးတျယးလာခံဲၾက၏။ ဤတျငးမြ
ကိုေသားကသညး စစးထဲသွ
ို႔ ငးခံဲေသားလညး့ စစးစိတးစစးမာနး တစကးတေလမြ မရြိဘဲ စာေရ့ဆရာ၊
သတငး့စာဆရာစိတးသာ အ်ပညးံအွ ရြိေနသညးကို ေတျ႔သိရေလသညး။

ေမာငးေသားကသညး ဟာသစာေရ့ဆရာ်ဖစး၏။ ေလာကႀကီ့၏ ကေမာကးကမမ္ာ့

အထူ့သ်ဖငးံ သာမာနးေလာကးကထကး ပို၍ ကေမာကးကမႏိုငးေသာ စစးွါဒီ၏
အဖုအထစးမ္ာ့ကို သေရားေလြာငးေ်ပာငးေရ့သာ့ရာ၌ဂုဏးေ်မာကးေအာငး ေရ့ႏိုငးသူ
သေရားစာ စာေရ့ဆရာ်ဖစး၏။ ေဆာငး့ပါ့ရြငးအဖို႔ တခါက ်မွတီမဂၢဇငး့၌
ေမာငးေသားကေရ့သာ့ခံဲေသာွတၱဳတိုေလ့တပုဒးကို မၾကာခဏ သတိရကာ ်ပဵဳ့မိေလံရြိ၏။
ဤွတၱဳတိုမြာ စစးတပးမြထျကးလာၿပီ့ အလုပးလကးမံဲ်ဖစးကာ အခကးအခဲေတျ႔ေနေသာ
စစးဗိုလးကေလ့တဦ့၏ အေၾကာငး့ကို ဖျ႔ဲႏ႔ေ
ျဲ ရ့သာ့ထာ့၏။ စစးဗိုလးလူထျကးကေလ့အဖို႔
လိုကးလဵရြာေဖျရာမြ အလုပးမရႏိုငးဘဲ ရြိေနသ်ဖငးံ ေနာကးဆဵု့တျငး ဆပးကပးအဖျဲ႔တခု၌
ရရြိရာအလုပးကို လကးခဵလုပးကိုငးရ ရြာေလသညး။ “အလုပးက လျယးလျယးေလ့ပါ၊ ေဟာဒီ
က္ာ့ေရကိွတး
ု ၿပီ့ က္ာ့ေယာငးေဆာငးယဵု သကးသကးပါ။ ေလြာငးအိမးထဲမြာ က္ာ့လို
ေလ့ဘကးေထာကး လမး့ေလြ္ာကး်ပရုဵပ”ါ ဟု အလုပးရြငးက ေ်ပာသညး။
စစးဗိုလးလူထျကးကေလ့အဖို႔ အ်ခာ့အသကးေမျ့မႈပညာကလညး့ မတတးရြာေလသ်ဖငးံ
လျယးလျယးႏြငးံ ပိုကးဆဵရႏိုငးေသာ ထိုအလုပးကို လကးခဵလုပးကိုငးခံဲရြာ၏။

တကယးအလုပးလုပးရေသာေန႔တျငး က္ာ့ေရကိွတး
ု ဆငးထာ့ေသာ ဇာတးလိုကးကေလ့အဖို႔ ေလြာငးအမ
ိ းႀကီ့ထဲတျငး
မိမိတေကာငးတညး့သာရြိသညး မဟုတးဘဲ ်ခေသၤံတေကာငးႏြငးံ အ်ခာ့က္ာ့တေကာငး ရြိေနသညးကို ေတျ႔ရသ်ဖငးံ
ေၾကာကးရျဵ႕ ထိတးလနး႔သျာ့ရြာသညး။ ေလြာငးအိမးသဵတခါ့ႀကီ့က ပိတးသျာ့ၿပီ်ဖစးသ်ဖငးံ ဇာတးလိုကးအဖို႔ ေနာကးဆုတး၍
မရေတာံဘဲ က္ာ့ေယာငးေဆာငးကာ လမး့ေလြ္ာကးရေလေတာံသညး။ ေၾကာကးရျ႔ဵထိတးလနး႔လျနး့သ်ဖငးံ
တုနးတုနးရီရီ်ဖစးေနေသာေၾကာငးက္ာ့ႀကီ
ံ ့က ဇာတးလိုကးက္ာ့၏ အနာ့သို႔ကပးလာၿပီ့ ေ်ပာေလေတာံ၏။
“မေၾကာကးပါနဲ႔ကျ ငါတို႔အာ့လဵု့ လူေတျပါ။ မငး့က သိပးဣေႁႏၵပ္ကး တာကို့ကျ။ အစမသိခငးေတာံ ဒီလိုပဲ
ေၾကာကးၾကတာေပါံ။ ဟဲ……..ဟဲ….မငး့လဲ ငါံလိုပဲ စစးဗိုလးလူထက
ျ းထငးတယး။…” ေမာငးေသားကသညး ဤသို႔ေသာ
သေရားစာေရ့သာ့ရာ၌ မ္ာ့စျာေ်ပာငးေ်မာကး၏။ ထို႔်ပငး လကးဖကးရညးွိုငး့၊ အရကးွိုငး့တုိ႔၌ က္ပနး့်ပကးလဵု့
ေ်ပာရာ၌လညး့ ထူ့ခၽျနးသူ်ဖစး၏။ သူ၏ ်ပကးလဵု့မ္ာ့သညး အလျနးပျဲက္ၿပီ့ ကာလၾကာ်မငးံစျာ တညးရြိက္နးရစးေလံရြိ၏။
တခုေသာညဥးံတညဥးံတျငး ေဆာငး့ပါ့ရြငး၊ စာေရ့ဆရာ ေလသူရဲတဦ့ႏြငးံ ေမာငးေသားကတို႔သညး ငပလီကမး့ေ်ခ
သဲေသာငး်ပငးေပၚတျငး လသာသာလမး့ေလြ္ာကးၾကရငး့ ေရာကးတကးရာရာ စကာ့ေ်ပာရငး့ သာယာေသာ
ညဥးံ၏အရသာကို ခဵစာ့ေနၾကသညး။ လူရညးခၽျနးေက္ာငး့သာ့စခနး့၏ဧညးံသညးေတားမ္ာ့အ်ဖစး ေရာကးရြိေနၾက်ခငး့
်ဖစးသညး။ တေနရာတျငး ရိပးခနဲ်မငးလိုကးရေသာ ေရလုပးသာ့တဦ့ကို အေၾကာငး့်ပဳကာ စကာ့မြ္ငးသညး
တေစၧအေၾကာငး့ ဆီသို႔ေရာကးရြိသျာ့၏။ ေစာေစာက သတငး့စာေဆာငး့ပါ့ရြငး စာေရ့ဆရာႀကီ့တဦ့၏ အေၾကာငး့ကို
ေ်ပာလကးစရြိသ်ဖငးံ ေဆာငး့ပါ့ရြငးက “ဒီဆရာႀကီ့က တေစၧကိုယဵုတယးဗ”္ ဟုေ်ပာမိ၏။ ထိုအခါ ေမာငးေသာကက
တမဟုတး်ခငး့ ်ပကးလဵု့ထုတးလိုကး၏။ “ဒီဆရာႀကီ့က ဘာမဆို ယဵုတာပါ။ ်မနးမာံဆိုရြယးလစးလမး့စဥးပါတီကိုလညး့
သူယဵုတာပဲ မဟုတးလာ့” ွါ့ကနဲ က္ယးေလာငးစျာ ွိုငး့၍ရယးမိၾကၿပီ့ေနာကး ေမာငးေသားက က
“ရဲေဘားတ…
ို႔ ………..ဒီ်ပကးလဵု့က ရာဇဂိုဏး့မလျတးဘူ့ဗ္ဳိ႕။ ေတာစကာ့ ေတာမြာ ေဖ္ာကးၾကစို႔။ ဒီပ္ကးလဵု့ကို
ရနးကုနးကို မယူခံဲၾကပါနဲ”႔ ဟု ႏႈတးပိတးေသ့ေလသညး။ သို႔ေသား သူအပါအွငး သဵု့ဦ့စလဵု့က တဆငးံ်ပနးကာ
်ဖနး႔ၾကသ်ဖငးံ မဆလေခတးတျငး အေ်ပာငးေ်မာကး ဆဵု့ ်ပကးလဵု့အ်ဖစး တညးရြိက္နးခံဲေလသညး။

ယခု စစးဓါ့်ပအစို့ရလကးထကး၌ စာေရ့ဆရာ ေမာငးေသားကအာ့ မတရာ့ ဖမး့ဆီ့ၿပီ့

ေထာငးဒဏးေပ့ခံရာတျ
ဲ ငး စစးဓါ့်ပမ္ာ့က္ဆဵု့ခ္ိနး၌သူရဲေကာငး့ တဦ့အ်ဖစး ်ပနးလျတး
လာေသာ အခါ ေ်ပာငးေ်မာကးေသာ သေရားစာမ္ာ့၊ ်ပကးလုဵ့မ္ာ့ကို ဖတးၾကရမညး၊
ၾကာ့ရမညးဟု သူ၏ ပရိတးသတးႏြငးံ ေဆာငး့ပါ့ရြငးတို႔က ေမြ္ားလငးံေစာငးံစာ့ေနၾက၏။သို႔ေသား
ေမာငးေသားကကို စစးဓါ့်ပအစို့ရက အေသသတးၿပီ့ ႏႈတပ
း ိတးလိုကးေလၿပီ။ လူကို
ေချ့ကသတးေလၿပီ။ စာေရ့ဆရာ ေမာငးေနွငး့ကိုလညး့ စစးဓါ့်ပအစို့ရက သုတးသငးခံဲသညး။
မတရာ့ဖမး့ဆီ့ထာ့ေသာ သတငး့ေထာကးမ္ာ့၊ စာေရ့ဆရာမ္ာ့၊ ဆရာွနးမ္ာ့စေသာ
ႏိုငးငဵေရ့အက္ဥး့သာ့ မ္ာ့ကို ရကးစကးယုတးမာစျာ သတး်ဖတးေနၾကသညး။
ေထာငးမ္ာ့အတျငး့တျငး ဖမး့ဆီ့ေသာ ႏိုငင
း ဵေရ့အက္ဥး့သာ့မ္ာ့၏ အူအတျငး့သို႔ ေရာဂါပို့မ္ာ့
ေမျ့ေစလ္ကး သတး်ဖတးသညးဟု သိရသညး။ ဤေရျ႕ဤမြ္ ရကးစကးယုတးကနး့ေနေသာ အစို့ရ
ဤကမၻာ၌ မရြိဘူ့ပါေပ။ ကိုေသားကသညး သကးလဵုေကာငး့လြသ်ဖငးံ ပငးလယး်ပငး၌ ေရနစးကာ
မေသေသားလညး့ „ွငး့‟ „ေစာ‟ „ညျန‟း႔ လူသတးဓာ့်ပမ္ာ့လကးခ္ကး်ဖငးေသရရြ
ံ ာသညး။
တိုကးဆိုငးလြေသာ ဦ့ပုည၏ စာတပုဒးကို သတိရမိသညး။ “ဒါယကာတို႔သညး ပငးလယး်မစး၌
ေရနစး၍မေသ၊ ဤကၽျနး့ေရာကးခါမြ အူေပါကး၍ ေသမညးဟု ၾကာ့ဖူ့ယဵုႏြငးံ ရူ့ေလာကးေသာ
ဘီ့လူ့ရျာကို တုေမ အသငးတို႔သညး အာဂစၧနး့တု လာၾကကုနး၏”

Source: ှ။ နွတအက္ဥး့ေထာငးထဲမြ အာဇာနညးမ္ာ့ (Burma Information Group, 1994)

ဿ။ အက္ဥး့ေထာငးထဲမြ အာဇာနညးမ္ာ့ (The Irrawaddy, 1999) တို႔မြ ကူ့ယူ၍

တဆငးံ်ပနးလညးေဖား်ပပါသညး။ စုေဆာငးတငးဆကးသူ - ကိုထျနး့ထျနး့ေအာငး

ေမာငးေသားက (ခ) ဗိုလးမြဴ့ဘေသား

ေရတပးဗိုလးမြဴ့ေဟာငး့ တဦ့လညး့်ဖစး၊ အမ္ဳိ့သာ့ဒီမိုကေရစီအဖျဲ႔ခ္ဳပး

ဗဟိုေကားမတီဝငးတဦ့လညး့်ဖစး၊ သေရားစာအေရ့ေကာငး့သူ စာေရ့ဆရာတဦ့လညး့်ဖစးတဲံ

ေမာငးေသားက (အမညးရငး့ ဦ့ဘေသား)

ှ၉၈၉ ေအာကးတိုဘာတျငး တပးမေတားအတျငး့ ပုနးကနးမႈ်ဖစးေအာငး ်ပဳလုပးသညးဟူေသာ

စျပးစျဲခ္ကး်ဖငးံ စစးခဵု႐ဵု့မြ ေထာငးဒဏးအႏြစး ဿွ ခ္မြတးခဵရၿပီ့ ှ၉၉ှ ဇျနးလ ှှ ရကးေန႔တျငး

ရနးကန
ု းေဆ့႐ဵုႀကီ့ အခ္ဳပးခနး့အတျငး့၌ က္ဆဵု့ခဲံ်ပီ့ ကနးေတားကေလ့စျနးနီ မျတးစလငးမး သုသာနးတျငး

်မႈပးႏြဵသ်ဂိဳလးခဲံသညး။