denkers en doeners

The cloud
….en de veelzijdigheid der dingen

Op een zonnige zaterdag in april sprak Digitale Bibliotheek ruim een uur lang met dr.
David Weinberger. Via Skype. Interviewers Jan Klerk en Edwin Mijnsbergen maakten
kennis met een man die behalve erg slim, ook zeer bescheiden bleek te zijn.

Jan Klerk en Edwin Mijnsbergen

D
avid Weinberger, auteur van Everything is Miscellane-
ous en co-auteur van Het Cluetrain Manifest, is een
man met een grote staat van dienst. Bij de lancering
van Digitale Bibliotheek omschreef Jan Klerk hem als
“een man met een bovengemiddeld begrip van wat er op inter-
net aan de hand is”. Weinberger is een veelgevraagd spreker, die
vaak wordt neergezet als de tegenpool van Andrew Keen. Door
dat te stellen doe je de man echter tekort. Als je de boeken en
artikelen van Weinberger leest, en zijn indrukwekkende cv1 be-
kijkt, zul je begrijpen dat deze man veel serieuzer genomen zou
moeten worden dan Keen.
Meneer Weinberger, u experimenteerde al in 1999 met weblogs,
u blogt fanatiek op drie weblogs sinds 2001 en u bent ook actief
op Twitter. Denkt u dat Twitter de functie van weblogs zal over-
nemen?
Het is nog te vroeg om in te schatten of Twitter zich als platform
leent voor dezelfde vorm van kennisdeling als weblogs, maar dat
het een platform is met veel impact is inmiddels wel duidelijk.
Ik gebruik Twitter zelf voornamelijk voor het delen van links
waar ik niet uitgebreid over kan of wil schrijven. Ik gebruik het
niet om te melden ‘wat ik aan het doen ben’. Voor mij persoon-
lijk is Twitter in ieder geval geen vervanger van weblogs.
In een recente blogpost , over de toekomst van het boek, omschreef
u boeken als “mogelijke ongelukken van papier”. Wat bedoelde u
daar precies mee?
Het komt erop neer dat boeken uiteindelijk misschien niet de

40 Digitale Bibliotheek dib nummer 3, 2009


meest natuurlijke dragers van kennis blijken te zijn. Dat is nu
nog moeilijk voor te stellen, omdat we niet beter weten, maar
de hyperlink heeft veel meer mogelijkheden voor goede ken-
nisoverdracht dan boeken, met al hun beperkingen.
Betekent dat dan ook dat u informatie zelf alleen nog consumeert
via digitale kanalen? En dat uw bronnenonderzoek ook op die
wijze plaatsvindt?
Nee, dat niet. Ik lees boeken en tijdschriften, blogs en websites
en heb ook de beschikking over een Kindle. De Kindle is echter
niet geschikt voor referenties omdat Amazon geen paginanum-
mering heeft toegevoegd. In die zin is dat apparaat nog net zo
beperkt als het gedrukte boek. Voor recreatief lezen is het ech-
ter zeer geschikt.
Als ik onderzoek verricht bezoek ik ook nog steeds de biblio-
theek, om de doodeenvoudige reden dat veel boeken nog steeds
niet gedigitaliseerd en online zijn. Het gemak van de digitale
wereld geniet echter mijn voorkeur. Denk je eens in hoeveel
extra mogelijkheden onderzoekers hebben als alle relevante
boeken gedigitaliseerd zijn te terug te vinden in een universele
digitale bibliotheek! Een Google-monopolie over gedigitali-
seerde boeken baart me wel zorgen, maar het werk dat zij ver-
richten biedt ongeëvenaarde informatieperspectieven.
En wat zijn volgens u de gevolgen voor bibliotheken van deze ont-
wikkelingen?
Het is niet denkbeeldig dat bibliotheken lokale afspeellijsten
(playlists) worden van die universele digitale bibliotheek. Aan
de andere kant is het voor bibliotheken van belang dat hun
metadata ook ontsloten worden door Google. Als bibliotheken
daar niet voor zorgen, zullen hun eigen catalogi steeds minder
relevant worden.
Hoe zit het eigenlijk met uw eigen boek, Everything is Miscellane-
ous? Wij vinden dat uw boek bijzonder relevant is voor informa-
tiewerkers in het algemeen, en bibliothecarissen in het bijzonder,
maar we hebben ook gemerkt dat de respons op uw uitdagende
stellingen matig was in Nederland. Wij vermoeden dat het feit
dat het boek nog steeds niet is vertaald daar een oorzaak van is.
Waarom is het nooit vertaald?
Natuurlijk zou ik graag willen dat mijn boek in het Nederlands
vertaald wordt, maar klaarblijkelijk zien uitgevers er te weinig
brood in. Ik zou er echter zo voor tekenen.
Het boek van Andrew Keen is wel vertaald en krijgt veel meer
aandacht. Wij denken dat het goed zou zijn als mensen kennis
konden nemen van uw tegengeluid.
(lachend) Dat ben ik met jullie eens.
Bibliothecarissen beginnen in te zien dat ook zij een rol kunnen
spelen op het sociale web. Zij verkennen voorzichtig de netwerken
voor jongeren, de online transparantie van Twitter en blogs, en-
zovoort. Denkt u dat bibliotheekmedewerkers er goed aan doen
om zich in het nieuwe web te bekwamen?
Zonder meer. Bibliothecarissen zijn van nature goed in het leg-
gen van verbindingen. Juist het sociale web leent zich daar heel
denkers en doeners
David Weinberger: “De hyperlink heeft veel meer mogelijkheden voor goede
kennisoverdracht dan boeken.”
goed voor. Het web is feitelijk een grote aanbevelingsmachine
en als bibliothecarissen nu ergens goed in zijn, dan is dat het
wel.
U ziet ook veel parallellen tussen de problemen waarmee kranten
te maken hebben en de toekomst van bibliotheken. Heeft u al een
oplossing voor het probleem van het verdienmodel van kranten?
Kranten maken een belangrijk deel uit van onze dagelijkse rou-
tine, maar hun bestaan is misschien minder vanzelfsprekend
dan we denken. Er wordt ten onrechte vanuit gegaan dat kran-
ten ons goed en volledig informeren. Hier in Boston moet de
Boston Globe binnen twee weken 20 miljoen dollar ophoesten
om te voorkomen dat zij ten onder gaat en als dat gebeurt zou
er ook in mijn informatieroutine een gat worden geslagen. Dat
betekent echter niet dat we niet zonder de krant zouden kun-
nen. Mensen lezen allemaal ander nieuws. Kranten kunnen
daar maar een beperkt deel van belichten. Als iedereen het-
zelfde nieuws zou willen zouden kranten meer bestaansrecht
hebben, maar dat is niet het geval.
Uw boek Everything is Miscellaneous is in 2007 gepubliceerd, wat
betekent dat de tekst al ongeveer klaar was in 2006. Heeft het
internet zich in de afgelopen drie jaar ontwikkeld op de manier
zoals u het in uw boek voorspelde? 
Het is moeilijk om daar een goed antwoord op te geven. Er
zijn sinds de publicatie van Everything is Miscellaneous geen
ontwikkelingen geweest waaruit blijkt dat ik er met de vragen
die ik in mijn boek aan de orde stel, fundamenteel naast zit.
Het semantische web ontwikkelt zich op veel bruikbare ma-
nieren. Ik beschreef het in mijn boek kort als een ontwikke-
ling waar je je zorgen over kunt maken, maar met de manier
waarop het semantische web zich nu ontwikkelt ben ik eigen-
lijk heel gelukkig. Ik ben daar eigenlijk niet erg verbaasd over.
De mensen die zich met het semantische web bezig houden
zijn verschrikkelijk slim en hebben waarschijnlijk gewoon
gelijk.
Digitale Bibliotheek dib nummer 3, 2009 41
denkers en doeners
Onwikkelt het internet zich sneller dan u had gedacht of juist
langzamer?
Sneller dan ik voor mogelijk had gehouden en daar heb ik ook
wel wat verrassende voorbeelden van. Bijvoorbeeld the Library
of Congress, tot voor kort een van de zich langzaamst ontwik-
kelende instellingen, heeft de handschoen goed opgepakt en is
nu een koploper op het gebied van innovatie. Het feit dat ze fo-
toverzamelingen op Flickr hebben gezet en het publiek hebben
gevraagd om daar de informatie bij te verschaffen is opmerke-
lijk. The CIA heeft social software omarmd op een manier die
wel erg moeilijk te voorspellen was. Het feit dat in de VS de
overheid data gaat publiceren in open formats op http://data.
com.gov is net zo opmerkelijk. Die zaken gaan sneller dan ik
ooit voor mogelijk had gehouden.  die een beroep hebben gekozen dat niet bijzonder goed wordt
U bent bijzonder positief in uw boek over ‘tagging’. U stelde dat
door tagging een extra betekenisvolle laag wordt toegevoegd aan
het internet. Tegelijkertijd zie ik dat mensen aarzelen om tags toe
te voegen. Eenvoudigweg omdat ze te lui zijn om dit te doen. Zal
dat ooit gaan veranderen?  Wat zijn uw gedachten over de toekomst van digitale bibliothe-
De websites die zich hebben toegelegd op tagging ontwikkelen
zich veel langzamer dan ik hoopte. Aan de andere kant wordt
tagging in veel websites op een succesvolle manier geïntegreerd.
Daarom denk ik dat tagging belangrijk blijft. Tagging ‘for tag-
ging’s sake’ is vooral belangrijk voor een klein percentage men-
sen dat zich met onderzoek bezig houdt. Maar Amazon laat je
‘Weinig mensen
kunnen tagging
nuttig laten zijn’
taggen, Flickr laat je taggen, et cetera. Kortom, tagging blijft
een belangrijk instrument. Het komt er eigenlijk op neer dat
er slechts een kleine groep mensen nodig is om tagging voor
een grote groep mensen nuttig te laten zijn. Bijvoorbeeld bij
Amazon voegt misschien maar één procent van de gebruikers
actief tags toe maar dat zorgt toch voor de belangrijkste tags die
je nodig hebt om bij het zoeken naar boeken handig te kunnen
navigeren.
Is het noodzakelijk om tagging en andere web 2.0-vaardigheden
te integreren in het onderwijs? Op dit moment zijn het vaardig-
heden die je vooral zelf moet aanleren. Er is geen school die je
leert om te taggen.  ker/introductions.html.
Ik denk niet dat het nodig is dat je taggen leert op school. Er
moet nog wel veel gedaan worden om leerlingen te helpen om
42 Digitale Bibliotheek dib nummer 3, 2009
social software te gebruiken bij het leerproces. Scholen en ook
bibliotheken moeten nog veel doen om mensen te helpen met
het op een goede manier interpreteren van wat ze tegenkomen
op het internet. Dat is absoluut belangrijk. Tagging is iets dat je
in principe zelf binnen vijf minuten onder de knie moet kun-
nen krijgen. Meer algemeen gezegd vind ik wel dat het omgaan
met social software in de onderwijsprogramma’s moet worden
opgenomen. 
U heeft uw boek opgedragen aan de bibliothecarissen. Deed u dat
uit barmhartigheid?
(lachend) Yes! Maar wat belangrijker is, bibliothecarissen zijn
bijzonder bewonderenswaardige mensen. Het zijn mensen
betaald en die dat hebben gedaan uit roeping om het demo-
cratisch proces te verbeteren door onderwijs en informatie. Ik
bewonder ze, omdat het mensen zijn die verstand hebben van
informatie zoeken en verbindingen leggen.
ken. Blijven deze bestaan of gaan ze op in ‘the big cloud’.
Uiteindelijk zullen digitale bibliotheken nog wel van enige
waarde blijven. Maar het belangrijkste is de ontwikkeling van
‘the cloud’2. De content zelf zal uiteindelijk het minst interes-
sant en uitdagend blijken te zijn. Content is een kwestie van
scannen en toevoegen aan the cloud waarna deze content voor
iedereen toegankelijk is. Maar de ontwikkeling van metadata is
een veel grotere uitdaging evenals de zorg voor de door biblio-
theken aan the cloud toegevoegde bronnen. Dat blijft een in-
gewikkelde uitdaging. The cloud, plus de daaraan toegevoegde
metadata zullen zich op een historische, indrukwekkende ma-
nier transformeren tot één gigantisch belangrijke bron. dib
Noten
1
De cv van David Weinberger is te vinden op www.hyperorg.com/spea-
2
De Engelstalige term ‘the cloud’ verwijst vaak naar het internet. Het is
de ‘wolk’ waarin alles gebeurt.
 Klaar voorvande bibliotheek
de toekomst

Gamen in de bibliotheek:
Een nieuwe dimensie dankzij 3M en BeeSmart
Door de inzet van innovatieve en sfeerverhogende producten,
zoals het exclusieve Vikuiti™ scherm van 3M en de
PC gaming oplossingen van BeeSmart.
Wilt u ook een nieuwe dimensie geven aan uw bibliotheek?
Neemt u dan contact op met 3M Bibliotheeksystemen.

Kijk voor meer informatie op www.3M.nl/Bibliotheeksystemen

7438_adv_library_180x115_10.indd 1 12-05-09 08:57

 Congres Kennis in Praktijk – 10 juni 2009
Beurs-WTC, Rotterdam

• MET BEKENDMAKING INFORMATIEPROFESSIONAL VAN HET JAAR 2009

• MET BOEKPRESENTATIE ’15 PRAKTIJKVERHALEN OVER KENNISMANAGEMENT’

Kennismanagement met vallen en opstaan

Kennis in de praktijk – er is geen succesformule werkelijk hebben gepresteerd. In dit unieke congres staat Learning by
Na alle theorieën en opvattingen over wat je met kennismanagement Doing centraal. We nemen afscheid van de stappenplannen en proto-
zou kunnen bereiken, is het nu tijd om te kijken wat organisaties collen. Wat werkt wel en wat werkt niet?
Dagvoorzitter: Erik Boekesteijn, DOK Delft
De ervaringen van onder meer het minsterie van Financiën, McKinsey, ING, e-office,
Basisbibliotheek Maasland en Bibliotheek Vlissingen
Aan de slag met kennismanagement! Learning by doing: de resultaten
In dit congres geen platte cases of snelle snapshots van suc- Kennis is meer dan een theoretische productiefactor – door er mee
cesverhalen, maar alle ruimte voor de dagelijkse praktijk. Volg hoe aan de slag te gaan ervaar je wat het is. Verschillende sprekers ne-
vooraanstaande organisaties als ING, het ministerie van Financiën en men u mee in hun ontwikkeltraject en laten zien dat je op verschillen-
McKinsey een begin maakten met kennismanagement. Wat hebben ze de manieren succes kunt boeken met kennis. Een compleet program-
geleerd en wat zijn de opbrengsten? ma, waardevol voor iedere kenniswerker en informatieprofessional.

Wie wordt de nieuwe Informatieprofessional Presentatie van 15 praktijkverhalen over

van het Jaar 2009?
Tijdens het congres Kennis in Praktijk wordt de winnaar be-
kend gemaakt van de vierde editie van de Prissma-verkiezing
Informatieprofessional van het Jaar 2009. De prijs, de Gouden
Prissma en een door de NVB gesponsorde (studie)reischeque
ter waarde van 2.500 euro, wordt toegekend door een vijfkop-
pige vakjury aan de informatieprofessional die van bijzondere
betekenis is voor het vakgebied. Kandidaten worden aangedra-
gen door de beroepsgroep zelf, maar ook de juryleden hebben
de mogelijkheid iemand voor te dragen. Via www.informatiepro-
fessionalvanhetjaar.nl kan ook worden gestemd op de kandida-
ten voor de door EBSCO gesponsorde publieksprijs.
kennismanagement – nieuw bij Essentials
Voor het boek 15 praktijkverhalen over kennismanagement
hebben auteurs Erwin la Roi (Hatch) en Daphne Depassé (De-
passé Organisatie & Informatie) gesproken met professionals
uit toonaangevende organisaties zoals Shell, ING, McKinsey,
Deloitte en KPMG. Dat heeft geleid tot bijzondere en persoon-
lijke verhalen, los van theorieën, stappenschema’s en voorge-
schreven protocollen. Verhalen over onverwachte tegenslagen
en geweldige successen op de weg naar
kennismanagement. Het boek wordt aan
het eind van de dag gratis meegegeven
aan de congresdeelnemers.

Mathieu Weggeman: “Het mooie van dit boek is dat het

laat zien hoe sommige organisaties nog worstelen met
de traditionele aanpak van kennismanagement − het
managen van kennis − terwijl andere meer moderne
opvattingen proberen toe te passen die vooral geba-
seerd zijn op het produceren en delen van kennis door
kenniswerkers te faciliteren.”

Deelnamekosten en inschrijven
Deelnemers betalen € 75,- incl. koffie, thee, lunch en borrel, excl.
BTW. Iedere deelnemer ontvangt aan het eind van het congres bovendien
gratis het nieuwe boek 15 praktijkverhalen over kennismanagement van
Daphne Depassé en Erwin la Roi. IK- en DB-abonnees krijgen 20% korting.
Meer informatie of inschrijven? Kijk op www.essentials-media.nl.