หนวยการเรียนรูที่ 3

ระบบสมการเชิงเสน

มาตรฐานการเรียนรู ผลการเรียนรูที่คาดหวัง
มาตรฐาน ค 4.2 : ขอ 3, 4 และ ขอ 5 1. อานและแปลความหมายของกราฟของ
มาตรฐาน ค 6.1 : ขอ 1 และ ขอ 2 ระบบสมการเชิงเสนได
มาตรฐาน ค 6.2 : ขอ 1 2. แกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรได
มาตรฐาน ค 6.3 : ขอ 1 3. นําระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรไป
มาตรฐาน ค 6.4 : ขอ 1 และ ขอ 2 ใชแกปญหาได
มาตรฐาน ค 6.5 : ขอ 1 4. ตระหนักถึงความสมเหตุสมผลของ
คําตอบที่ได

สาระการเรียนรู

3.1 ระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร (3 คาบ)

3.2 การแกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร (6 คาบ)
3.3 โจทยสมการเชิงเสนสองตัวแปร (6 คาบ)

พรอมหรือยัง ? ถาพรอมแลว ก็เริม่ เรียนแลวนะครับ

101
102 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

อุนเครื่องกับชวนคิดคณิตศาสตร

จงใชวิธีการ +, −, ×, ÷, และเลขยกกําลังเพื่อหาคําตอบของ
แตละขอตอไปนี้

1) 5 6 7 3 เทากับ 24

2) 9 3 4 1 เทากับ 24

3) 1 2 3 5 เทากับ 24

หมายเหตุ
จํานวนแตละจํานวนนําไปใชไดเพียงครั้งเดียวเทานั้น

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 103
MATH

Series
3.1 ระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร

จุดประสงคการเรียนรู
ดานความรู : นักเรียนสามารถ
1. เขียนกราฟของระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร และแปล
ความหมายกราฟของ ระบบสมการได
2. หาคําตอบของระบบสมการเชิงเสสองตัวแปรจากกราฟ
ที่กําหนดใหได

ดานทักษะ / กระบวนการ : นักเรียนมีความสามารถใน

1. การคิดคํานวณ
2. การแกปญหา
3. การใหเหตุผล
4. การสื่อสาร การสื่อความหมาย และการนําเสนอ
5. การเชื่อมโยง
6. ความคิดริเริ่มสรางสรรค
ดานคุณลักษณะ : ปลูกฝงใหนักเรียน
1. มีความรับผิดชอบ
2. มีความสนใจใฝรู
3. มีความรอบคอบ มีระเบียบวินัย
4. มีความเชื่อมั่นในตนเอง
5. มีวิจารณญาณและทํางานอยางเปนระบบ
6. ตระหนั ก ในคุ ณ ค า และมี เ จตคติ ที่ ดี ต อ วิ ช า
คณิตศาสตร

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

104 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

ระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร
ใหนักเรียนพิจารณาผลไมสองอยางไดแก สมและมะมวง ซึ่งมีจํานวนผลรวมกันเปน 10 ผล
ถามีสมอยู x ผลและมีมะมวงอยู y ผล จะเขียนสมการไดเปน ………………………… แลวนํามา
เขียนในรูปตารางดังนี้
x 1 2 3 4 5 6 7 8 9
y 9 8
จากตาราง เมื่อนํามาเขียนเปนคูอันดับ จะได
(1, 9), (2, 8), ………………………………………………………………………………….
ซึ่งคูอันดับทุกคูขางตนเปนคําตอบของสมการ ………………………… เมื่อ x แทนจํานวน
สม และ y แทนจํานวนมะมวง นอกจากจะเขียนในรูปคูอันดับแลว ยังสามารถนํามาเขียนกราฟแสดง
ความสัมพันธไดดังนี้
Y

9 •
8 •
7
6
5
4
3
2
1

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 X
จากกราฟ จะพบวา ถามีสม 1 ผล จะมีมะมวง ……… ผล และถามีสม ……… ผล จะมี
มะมวง 5 ผล
สมการ x + y = 10 เปนสมการเชิงเสนสองตัวแปร และคําตอบของสมการ x + y = 10 เปน
คูอันดับของจํานวนเต็มบวกเทานั้น ลักษณะของกราฟจึงเปนจุดเรียงในแนวสวนของเสนตรง
เมื่อ x และ y เปนจํานวนจริงใด ๆ กราฟของสมการเชิงเสนสองตัวแปรดังกลาวจะเปน
เสนตรง ดังนี้

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 105

9
8
7
6
5
4
3
2
1

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 X
นอกจากนี้นักเรียนเคยทราบมาแลววาสมการเชน x + 3y = 2, 2x – y = 4 และ 3x + 2y = 6
เปน สมการเชิงเสนสองตัวแปร ซึ่งรูปทั่วไปเปน
Ax + By + C = 0 (*)
เมื่อ x, y เปนตัวแปร และ A, B, C เปนคาคงตัว โดยที่ A ≠ 0 และ B ≠ 0
คูอันดับ (x, y) ที่สอดคลองกับสมการ (*) เรียกวา คําตอบของสมการ และกราฟแสดงคําตอบ
ของสมการ Ax + By + C = 0 นี้ จะเปนเสนตรง
ใหนักเรียนพิจารณาสมการตอไปนี้
x – 3y = 6 (1)
2x – 6y = 8 (2)
ระบบที่ประกอบดวยสมการ (1) และสมการ (2) ขางตนเปนตัวอยางของระบบสมการเชิงเสน
สองตัวแปร
ให a, b, c, d, e และ f เปนจํานวนจริงที่ a, b ไมเปนศูนยพรอมกัน และ c, d ไมเปนเปน
ศูนยพรอมกัน เรียกระบบที่ประกอบดวยสมการ
ax + by = e
cx + dy = f
วา ระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรที่มี x และ y เปนตัวแปร
และกลาววา a และ c เปนสัมประสิทธิ์ของ x และ b และ d เปนสัมประสิทธิ์ของ y

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

106 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

นอกจากนี้คําตอบของระบบสมการ คือ คูอันดับ (x, y) ที่สอดคลองกับสมการทั้งสองของ

ระบบสมการ หรือ คูอันดับ (x, y) ที่คา x และคา y ที่ทําใหสมการทั้งสองของระบบสมการเปนจริง
ใหนักเรียนพิจารณาการหาคําตอบของระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรดวยการเขียนกราฟ
ของแตละสมการบนระนาบโดยใชแกนคูเดียวกัน ดังตัวอยางตอไปนี้
ตัวอยางที่ 1 กําหนด
x+y = 6 (1)
2x – y = 3 (2)
จงเขียนกราฟของสมการทั้งสอง
วิธีทํา ……………………… ………………………
x x
y y

จากกราฟ จะพบวา มีคูอันดับมากมายที่เปนคําตอบของสมการ x + y = 6 และมีคูอันดับ

มากมายที่เปนคําตอบของสมการ 2x – y = 3
เนื่องจากกราฟของสมการทั้งสองเปนเสนตรงสองเสนซึ่งตัดกันที่จุด ……………… เพียงจุด
เดียว แสดงวามีคูอันดับเพียงคูเดียว คือ ……………… ที่เปนคําตอบของระบบสมการ
ดังนั้น ระบบสมการนี้จึงมีคําตอบเพียงคําตอบเดียว คือ ………………

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 107

ตัวอยางที่ 2 กําหนด
x+y = 2 (1)
2x + 2y = 4 (2)
จงเขียนกราฟของสมการทั้งสอง
วิธีทํา ……………………… ………………………
x x
y y

จากกราฟ จะพบวา มีคูอันดับมากมายที่เปนคําตอบของสมการ x + y = 2 และมีคูอันดับ

มากมายที่เปนคําตอบของสมการ 2x + 2y = 4
เนื่องจากกราฟของสมการทั้งสองเปนเสนตรงสองเสนซึ่ง ……………… แสดงวามีคูอันดับ
เพียงทุกคูที่เปนพิกัดของจุดบนเสนตรงที่ทับกันนี้ เปนคําตอบของระบบสมการ
ใหนักเรียนยกตัวอยางคําตอบของระบบสมการมา 5 ตัวอยาง
………………………………………………………………………………………………..
ดังนั้น ระบบสมการนี้จึงมีคําตอบมากมายไมจํากัด คือ ………………

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

108 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

ตัวอยางที่ 3 กําหนด
y–x = 3 (1)
y = x+3 (2)
จงเขียนกราฟของสมการทั้งสอง
วิธีทํา ……………………… ………………………
x x
y y

จากกราฟ จะพบวา มีคูอันดับมากมายที่เปนคําตอบของสมการ y – x = 3 และมีคูอันดับ

มากมายที่เปนคําตอบของสมการ y = x + 3
เนื่องจากกราฟของสมการทั้งสองเปนเสนตรงสองเสนซึ่ง ……………… จึงไมมีคูอันดับใด
เปนคําตอบของระบบสมการ
ดังนั้น ระบบสมการนี้จึงไมมีคําตอบ
จากตั ว อย า งทั้ ง สามข า งต น จะพบว า ลั ก ษณะของคํ า ตอบของระบบสมการเชิ ง เส น
ตัวแปรเดียว มีดังนี้
(1) ระบบสมการอาจมีเพียงคําตอบเดียว
(2) ระบบสมการอาจมีหลายคําตอบ
(3) ระบบสมการอาจไมมีคําตอบ

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 109

กิจกรรมที่ 3.1 : ทักษะการสื่อสาร สื่อความหมายและการนําเสนอ

1. จงเขียนกราฟ แลวหาวาระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรตอไปนี้ มีคําตอบเดียว มีหลาย
คําตอบ หรือไมมีคําตอบ
1) x + 2y = 4, 2x + 3y = 7 ตอบ……………………………………………
วิธีทํา ……………………… ………………………
x x
y y

2) y + x = -2, 2y + 2x = -4 ตอบ……………………………………………
วิธีทํา ……………………… ………………………
x x
y y

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

110 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

3) x – 3y = 6, 2x – 6y = 8 ตอบ……………………………………………
วิธีทํา ……………………… ………………………
x x
y y

4) 2x + y = -3, 4x + 2y = -6 ตอบ……………………………………………
วิธีทํา ……………………… ………………………
x x
y y

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 111

5) 2y – x = 6, 2y = x – 4 ตอบ……………………………………………
วิธีทํา ……………………… ………………………
x x
y y

6) 2x – 3y – 14 = 0, 3x + 2y = 8 ตอบ……………………………………………
วิธีทํา ……………………… ………………………
x x
y y

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

112 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

2. จากกราฟของระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรตอไปนี้ จงหาวาแตละระบบสมการมีคําตอบ
หรือไม ในกรณีที่มีคําตอบใหระบุคําตอบนั้น
1)

6y + 4x = -12

3y + 2x = -6

ตอบ………………………………………………………………………………………
2)
2x + y = 3

2x + y + 5 = 0

ตอบ………………………………………………………………………………………

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 113

3)

x + 2y = 4
2x - 3y = 1

ตอบ………………………………………………………………………………………
4)

x+y=0 x–3=0

ตอบ………………………………………………………………………………………

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

114 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

5)

x + 2y = 4 y=x+5

ตอบ………………………………………………………………………………………
6)

ตอบ………………………………………………………………………………………

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 115

MATH

Series
3.2 การแกระบบสมการเชิงเสน
สองตัวแปร

จุดประสงคการเรียนรู
ดานความรู : นักเรียนสามารถ
1. แกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรโดยใชสมบัติของการเทากันได
2. ตระหนักถึงความสมเหตุสมผลของคําตอบที่ได

ดานทักษะ / กระบวนการ : นักเรียนมีความสามารถใน

1. การคิดคํานวณ
2. การแกปญหา
3. การใหเหตุผล
4. การสื่อสาร การสื่อความหมาย และการนําเสนอ
5. การเชื่อมโยง
6. ความคิดริเริ่มสรางสรรค
ดานคุณลักษณะ : ปลูกฝงใหนักเรียน
1. มีความรับผิดชอบ
2. มีความสนใจใฝรู
3. มีความรอบคอบ มีระเบียบวินัย
4. มีความเชื่อมั่นในตนเอง
5. มีวิจารณญาณและทํางานอยางเปนระบบ
6. ตระหนั ก ในคุ ณ ค า และมี เ จตคติ ที่ ดี ต อ วิ ช า
คณิตศาสตร

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

116 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

การแกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร
ในชั้นมัธยมศึกปที่ 1 และชั้นมัธยมศึกปที่ 2 นักเรียนเคยไดเรียนเรื่องการแกสมการมาแลว
ซึ่งการแกสมการเปนการหาคํ าตอบของสมการ ในทํานองเดีย วกัน การแกระบบสมการเชิงเสน
สองตัวแปรเปนการหาคําตอบของระบบสมการดวย
การหาคําตอบของระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร นอกจากจะใชกราฟแลว เราอาจหา
คําตอบโดยใช สมบัติของการเทากัน ซึ่งไดแก…………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
การหาคําตอบของระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรโดยวิธีนี้ ในทางคณิตศาสตรถือวา เมื่อใช
สมบัติดังกลาวแลวจะไดระบบสมการเชิงเสนใหมที่มีคําตอบเดียวกันกับคําตอบของระบบสมการ
เชิงเสนที่โจทยกําหนดให หรือกลาววาระบบสมการทั้งสองสมมูลกัน
การแกระบบสมการดวยวิธีการแทนคา
การแกระบบสมการโดยการเขียนกราฟในบางครั้งอาจจะไดคําตอบที่ไมชัดเจน ดังนั้นจึง
สามารถแกระบบสมการดวยวิธีการแทนคา ซึ่งมีวิธีการดังนี้
1) แกสมการโดยใหตัวแปรตัวหนึ่งอยูในรูปตัวแปรอีกตัวหนึ่ง (ถาเปนไปไมไดควรทําใน
รูปเศษสวน)
2) แทนคาตัวแปรที่ไดจากขอ 1) ในสมการอีกสมการหนึ่ง ทําใหเหลือตัวแปรเพียงตัวเดียว
3) แกสมการที่ไดจากขอ 2)
4) แทนคาคําตอบที่ไดจากขอ 3) ลงในขอ 1) ก็จะไดคําตอบทั้งหมดของระบบสมการ
ตัวอยางที่ 1 จงแกระบบสมการ x + y = 16 และ y – x = 2
วิธีทํา x + y = 16 (1)
y–x = 2 (2)
จาก (2) ในรูปตัวแปร x จะได y = 2 + x (3)
แทนคา y จาก (3) ในสมการ (1) จะได
x + (2 + x) = 16
2x + 2 = 16
2x = 16 – 2 = …………
2x = …………
2
x = …………

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 117

แทนคา x = 7 ใน (3) จะได

y = 7+2 = 9
ตรวจคําตอบ แทนคา x และ y ใน (1) และ (2) จะได
7+9 = 16
9–7 = 2 ซึง่ เปนจริง
ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ (7, 9)
ตัวอยางที่ 2 จงแกระบบสมการ x – y = 6 และ 2x – y = 4
วิธีทํา x–y = 6 (1)
2x – y = 4 (2)
จาก (1) ในรูปตัวแปร y จะได x = 6 + y (3)
แทนคา x จาก (3) ในสมการ (2) จะได
2(6 + y) – y = 4
12 + 2y – y = 4
12 + y = 4
y = …………
y = …………
แทนคา y = -8 ใน (3) จะได
x = 6 + ………… = …………
ตรวจคําตอบ แทนคา x และ y ใน (1) และ (2) จะได
………………… = 16
………………… = 4 ซึ่งเปนจริง
ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ ……………………

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

118 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

กิจกรรมที่ 3.2 : ทักษะการคิดคํานวณ แกปญหา และการเชื่อมโยง

จงแกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรตอไปนี้
1. x + y = 20 และ x – y = 4
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
2. x + y = 12 และ 2x – y = 3
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 119

3. 2x + y = 6 และ 3x + 4y = 4
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
4. x + 2y = 1 และ x – 2y = 5
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

120 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

การแกระบบสมการดวยวิธีการทําใหสัมประสิทธิ์ของตัวแปรเทากัน
นอกจากจะแกระบบสมการดวยวิธีการแทนคาแลว ยังสามารถการแกระบบสมการดว ย
วิธีการทําใหสัมประสิทธิ์ของตัวแปรเทากัน ซึ่งมีวิธีการดังนี้
1) เขียนสมการทั้งสองใหอยูในรูป Ax + By = C เมื่อ A, B, C เปนคาคงตัว
2) ถาจํานวนนั้นเปนเศษสวนหรือทศนิยมใหทําใหเปนจํานวนเต็ม โดยถาเปนเศษ จะตอง
คูณดวย ค.ร.น. ของตัวสวน และถาเปนทศนิยม จะตองคูณดวย 10 หรือ 100 หรือ 1,000, … เพื่อทําให
เปนจํานวนเต็ม
3) ทําสัมประสิทธิ์ของแตละตัวใหเทากัน โดยนําตัวเลขมาคูณตัวแปรแตละตัว
4) ทําสัมประสิทธิ์ของตัวแปรแตละตัวใหหมดไป โดยการบวกหรือลบสมการทั้งสอง
5) เมื่อแกสมการไดคําตอบของตัวแปรตัวหนึ่งแลว ใหนําคาของตัวแปรไปแทนในสมการ
เพื่อไดคําตอบของตัวแปรอีกตัวหนึ่ง
ตัวอยางที่ 3 จงแกระบบสมการ 5x + 3y = 17 และ -5x + 2y = 3
วิธีทํา 5x + 3y = 17 (1)
-5x + 2y = 3 (2)
นําสมการ (1) + (2) จะได
สมการ (1) + (2) หมายถึง นําจํานวนทีอ่ ยูขาง
(5x + 3y) + (-5x + 2y) = 17 + 3 เดียวของเครื่องหมายเทากับของ (1) และ (2) มา
5y = 20 บวกกัน เพื่อทําใหสมการมี x เปนตัวแปรตัวเดียว
………… = ………………
แทนคา y = ………… ในสมการ ……… จะได
………………………… = ………………
………………………… = ………………
………………………… = ………………
………………………… = ………………
………………………… = ………………
ตรวจคําตอบ แทนคา x และ y ใน (1) และ (2) จะได
………………………… = ………………
………………………… = ……………… ซึ่งเปนจริง
ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ ………………

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 121

ตัวอยางที่ 4 จงแกระบบสมการ 3x + 3y = 15 และ 2x + 6y = 22

วิธีทํา 3x + 3y = 15 (1)
2x + 6y = 22 (2)
นํา (1) × 2 จะได 6x + 6y = 30 (3)
นําสมการ (3) – (2) จะได
นํา (1) × 2 เพื่อทําให
(6x + 6y) – (2x + 6y) = 30 – 22
สัมประสิทธิ์ของ y เทากัน
………………………… = ………………
………………………… = ………………
แทนคา …………… ในสมการ ……… จะได
………………………… = ………………
………………………… = ………………
………………………… = ………………
………………………… = ………………
………………………… = ………………
ตรวจคําตอบ แทนคา x และ y ใน (1) และ (2) จะได
………………………… = ………………
………………………… = ……………… ซึ่งเปนจริง
ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ ………………
ตัวอยางที่5 จงแกระบบสมการ 2x + 4y = 3 และ 3x + 6y = 8
วิธีทํา 2x + 4y = 3 (1)
3x + 6y = 8 (2)
นํา (1) × 3 จะได 6x + 12y = 9 (3)
นํา (2) × 2 จะได 6x + 12y = 16 (4)
นําสมการ (3) – (4) จะได
(6x + 12y) – (6x + 12y) = 30 – 22
………………………… = ………………
………………………… = ………………………………………………..
ดังนั้น ระบบสมการนี้ไมมีคําตอบ

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

122 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

ตัวอยางที่ 6 จงแกระบบสมการ x – 2y = -3 และ -3x + 6y = 9

วิธีทํา x – 2y = -3 (1)
-3x + 6y = 9 (2)
นํา (2) ÷ (-3) จะได ……………… = ……………… (3)
จะเห็นวาสมการ (3) ที่ไดจากสมการ (2) เปนสมการเดียวกับ (1)
แสดงวา สมการ (1) และสมการ (2) มีคําตอบเปนอยางเดียวกันซึ่งมีมากมายไมจํากัด
ดังนั้น จึงหาคูอันดับที่เปนคําตอบของระบบสมการนี้ไดจากสมการใดสมการหนึ่ง
ดังนี้ จากสมการ (1) จะได 2y = x + 3
…………… = ………………
ดังนั้น ระบบสมการนี้จึงมีคําตอบมากมายไมจํากัดอยูในรูปคือ ……………………
ตัวอยางที่ 7 จงแกระบบสมการ -0.3x + 0.5y = -0.1 และ 0.01x – 0.4y = -0.8
วิธีทํา -0.3x + 0.5y = -0.1 (1)
0.01x – 0.4y = -0.8 (2)
นํา (1)×10 จะได ……………… = ……………… (3)
นํา (2)×……… จะได x + 40y = -38 (4)
นํา (4)×3 จะได ……………… = ……………… (5)
นําสมการ (3) + (5) จะได
………………………… = ………………
………………………… = ………………
………………………… = ………………
แทนคา …………… ในสมการ ……… จะได
………………………… = ………………
………………………… = ………………
………………………… = ………………
………………………… = ………………
………………………… = ………………
ตรวจคําตอบ แทนคา x และ y ใน (1) และ (2) จะได
………………………… = ………………
………………………… = ……………… ซึ่งเปนจริง
ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ ………………

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 123

ตัวอยางที่ 8 จงแกระบบสมการ 1 x + 2 y = 1 และ 3 x – 1 y = 2

2 3 4 3
วิธีทํา 1x+ 2y = 1 (1)
2 3
3x– 1y = 2 (2)
4 3
นํา (1)×…… จะได ……………… = ………………
……………… = ……………… (3)
ค.ร.น. ของ 2 และ 3 คือ…………

นํา (2)×…… จะได ……………… = ………………

……………… = ……………… (4)
ค.ร.น. ของ 4 และ 3 คือ…………

นําสมการ (3) + (4) จะได

………………………… = …………………………………
………………………… = …………………………………
………………………… = …………………………………
แทนคา …………… ในสมการ ……… จะได
………………………… = …………………………………
………………………… = …………………………………
………………………… = …………………………………
………………………… = …………………………………
………………………… = …………………………………
………………………… = …………………………………
ตรวจคําตอบ แทนคา x และ y ใน (1) และ (2) จะได
………………………… = …………………………………

………………………… = ………………………………… ซึ่งเปนจริง

ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ ………………

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

124 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

กิจกรรมที่ 3.3 : ทักษะการคิดคํานวณ แกปญหา และการเชื่อมโยง

จงแกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรตอไปนี้
1. x + 3y = 7 และ -x + 4y = 7
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
2. x – 2y = 6 และ -x + 3y = -4
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 125

3. x + 7y = 8 และ 3x + 2y = 5
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
4. 3x – y = 7 และ 4x – 3y – 11 = 0
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

126 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

5. x + 2y – 1 = 0 และ 2x + 4y = 5
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
6. 4x – 3y = 12 และ x = 3 y + 3
4
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 127

7. 0.2x + 0.3y = 0.1 และ 0.03x – 0.01y = 0.07

วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
8. 3 x + 2 y = 14 และ 3 x – 1 y = 14
5 3 4 3
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

128 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

นักเรียนไดเรียนการแกระบบสมการดวยวิธีการแทนคาและวิธีการทําใหสัมประสิทธิ์ของ
ตัวแปรเทากันแลว นักเรียนจะเห็นวา จะใชวิธีการใดก็ได ซึ่งคําตอบของระบบสมการจะเทากัน แต
การใชวิธีการแกระบบสมการที่เหมาะสมจะชวยทําใหหาคําตอบของระบบสมการไดรวดเร็ว
ตัวอยางที่ 9 จงแกระบบสมการ 2x = 5y + 1 และ 24 – 7x = 3y
วิธีทํา 2x = 5y + 1 (1)
24 – 7x = 3y (2)
จากสมการ (1) จะได
x = ……………… (3)
แทนคา x = ………… ในสมการ (2) จะได
………………………… = ………………
………………………… = ………………
………………………… = ………………
………………………… = ………………
………………………… = ………………
แทนคา y = ………… ในสมการ (3) จะได
………………………… = ………………
………………………… = ………………
………………………… = ………………
ตรวจคําตอบ แทนคา x และ y ใน (1) และ (2) จะได
………………………… = ………………
………………………… = ……………… ซึ่งเปนจริง
ดังนั้น คําตอบของระบบสมการ คือ ………………

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 129

กิจกรรมที่ 3.4 : ทักษะการคิดคํานวณ แกปญหา และการเชื่อมโยง

จงแกระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรตอไปนี้
1. 11x + 8y = -12 และ 13x – 6y = 83
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
2. 2x + 3y = 1.6 และ 3x – 4y = 4.1
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

130 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

3. x + 7y = 8 และ 3x + 2y = 5
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
4. 2x – 3y = -9 และ 3(x – 1) = 5(y – 4) + 2
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 131
MATH

Series
3.3 โจทยสมการเชิ
สมการเชิงเสนสองตัวแปร

จุดประสงคการเรียนรู
ดานความรู : นักเรียนสามารถ
1. ใชระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรแกโจทยปญหาได
2. ตระหนักถึงความสมเหตุสมผลของคําตอบที่ได

ดานทักษะ / กระบวนการ : นักเรียนมีความสามารถใน

1. การคิดคํานวณ
2. การแกปญหา
3. การใหเหตุผล
4. การสื่อสาร การสื่อความหมาย และการนําเสนอ
5. การเชื่อมโยง
6. ความคิดริเริ่มสรางสรรค ดานคุณลักษณะ : ปลูกฝงใหนักเรียน
1. มีความรับผิดชอบ
2. มีความสนใจใฝรู
3. มีความรอบคอบ มีระเบียบวินัย
4. มีความเชื่อมั่นในตนเอง
5. มีวิจารณญาณและทํางานอยางเปนระบบ
6. ตระหนั ก ในคุ ณ ค า และมี เ จตคติ ที่ ดี ต อ วิ ช า
คณิตศาสตร

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

132 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

โจทยสมการเชิงเสนสองตัวแปร
การใชระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรแกโจทยปญหานั้น เปนการแกปญหาเพื่อหาคําตอบ
ของโจทยปญหาโดยจัดใหอยูในระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปร ซึ่งขั้นตอนการแกโจทยปญหาโดย
ใชระบบสมการเชิงเสนสองตัวแปรนั้นมีขั้นตอนดังนี้

รูแลวหรือยัง??
ขั้นตอนการแกโจทยปญหาระบบสมการ มี 5 ขั้นตอนดังนี้

ขั้นที่ 1 อานและวิเคราะหโจทย เพื่อหาวา โจทยกําหนดอะไรมาให และใหหาอะไร

ขั้นที่ 2 กําหนดตัวแปรแทนสิ่งที่โจทยกําหนดใหหาหรือแทนสิ่งที่เกี่ยวของกับสิ่งที่โจทยใหหา
ขั้นที่ 3 เขียนระบบสมการตามเงื่อนไขที่โจทยกําหนด
ขั้นที่ 4 แกระบบสมการเพื่อหาคําตอบที่โจทยตองการดวยวิธีการที่เหมาะสม
ขั้นที่ 5 ตรวจสอบคําตอบที่ไดกับเงื่อนไขในโจทย

ตัวอยางที่ 1 ถาครึ่งหนึ่งของผลบวกของจํานวนสองจํานวนเปน 43 และสามเทาของจํานวนนอย

มากกวาสองเทาของจํานวนมากอยู 23 จงหาจํานวนสองจํานวนนั้น
วิธีทํา ให x แทนจํานวนมาก และ y แทนจํานวนนอย
ครึ่งหนึ่งของผลบวกของจํานวนสองจํานวนเปน 43 จะไดสมการเปน
1 (x + y) = 43 (1)
2
สามเทาของจํานวนนอยมากกวาสองเทาของจํานวนมากอยู 23 จะไดสมการเปน
3y – 2x = 23 (2)
นํา (1)×2 จะได ……………… = ………………… (3)
นํา (3)×2 จะได ……………… = ………………… (4)
นําสมการ (2) + (4) จะได
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
แทนคา …………… ในสมการ ……… จะได
…………………………………. = …………………………………

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 133

…………………………………. = …………………………………
ตรวจสอบ ถาจํานวนสองจํานวนนั้นคือ ……… และ ……… จะไดครึ่งหนึ่งของผลบวกเปน
……………………………………………………………………………………….
และสามเทาของ ……… มากกวาสองเทาของ ……… อยูเทากับ
……………………………………………………………………………………….
ซึ่งเปนจริงตามเงื่อนไขในโจทย
ตอบ……………………………………………………
ตัวอยางที่ 2 ในกระจาดใบหนึ่งมีจํานวนมะมวงและจํานวนสมรวมกันอยู 78 ผล ถาจํานวน
มะมวงนอยกวาจํานวนสมอยู 24 ผล กระจาดใบนี้มีมะมวงและสมอยางละกี่ผล
วิธีทํา ให x แทนจํานวน………………และ y แทนจํานวน………………
จํานวนมะมวงและจํานวนสมรวมกันเทากับ 78 ผล จะไดสมการเปน
……………… = ………………… (1)
จํานวนมะมวงนอยกวาจํานวนสมอยู 24 ผล จะไดสมการเปน
……………… = ………………… (2)
จาก …… จะได ……………… = ………………… (3)
แทนคา …………… ในสมการ ……… จะได
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
แทนคา …………… ในสมการ ……… จะได
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
ตรวจสอบ ถาจํานวนมะมวงเปน ……… ผลและจํานวนสม ……… ผล จะไดจํานวนมะมวง
และจํานวนสมรวมกันเทากับ………………………………………………………..
และจํานวนมะมวงนอยกวาจํานวนสมอยูเทากับ…………………………………….
ซึ่งเปนจริงตามเงื่อนไขในโจทย
ตอบ……………………………………………………

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

134 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

ตัวอยางที่ 3 ลวดหนามขดหนึ่งยาว 36 เมตร นําไปลอมรอบพื้นที่รูปสี่เหลี่ ยมผื นผ าที่มีด านกวาง

สั้นกวาดานยาว 4 เมตร ไดพอดี จงหาขนาดของรูปสี่เหลี่ยมผืนผานี้
วิธีทํา ใหพื้นที่รูปสี่เหลี่ยมผืนผา ยาว ……… เมตรและกวาง ……… เมตร
ลวดหนามขดนี้ยาว 36 เมตร นําไปลอมรอบพื้นที่
รูปสี่เหลี่ยมผืนผาไดพอดี จะไดสมการเปน
2x + 2y = 36 (1)
ดานกวางสั้นกวาดานยาว 4 เมตร จะไดสมการเปน
……………… = ………………… (2)
นํา (1) ÷ 2 จะได ……………… = ………………… (3)
นําสมการ (2) + (3) จะได
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
นําสมการ (3) – (2) จะได
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
ตรวจสอบ ถาพื้นที่รูปสี่เหลี่ยมผืนผายาว ……… เมตรและกวาง ……… เมตร จะไดวาเมื่อนํา
ลวดหนามขดหนึ่งนําไปลอมรอบพื้นที่รูปสี่เหลี่ยมผืนผาจะยาวเทากับ
……………………………………………………………………………………….
และดานกวางของพื้นที่รูปสี่เหลี่ยมผืนผา สั้นกวาดานยาวเทากับ
……………………………………………………………………………………….
ซึ่งเปนจริงตามเงื่อนไขในโจทย
ตอบ พื้นที่รูปสี่เหลี่ยมผืนผายาว ……… เมตรและกวาง ……… เมตร
ตัวอยางที่ 4 ผสมแปงสาลีชนิดราคากิโลกรัมละ 4 บาท กับแปงมันชนิดราคากิโลกรัมละ 5.50
บาท จงหาวาจะตองใชอัตราสวนผสมของแปงสาลีตอแปงมันโดยน้ําหนักเปนเทาไร
จึงจะขายแปงผสมในราคากิโลกรัมละ 6 บาทแลวยังไดกําไร 20 %
วิธีทํา สมมติวาซื้อแปงสาลี x กิโลกรัม คิดเปนเงิน 4x บาท
ซื้อแปงมัน y กิโลกรัม คิดเปนเงิน 5.50y บาท
ซื้อแปง x + y กิโลกรัม คิดเปนตนทุน 4x + 5.50y บาท
ขายแปงผสมกิโลกรัมละ 6 บาท ไดกําไร 20 % หมายความวา

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 135

ถาขายไป 120 บาท ลงทุน 100 บาท

ถาขายไป 6 บาท ลงทุน 100×6 = 5 บาท
120
ดังนั้นตนทุนของแปงผสมราคากิโลกรัมละ 5 บาท
ตนทุนของแปงผสมคิดเปนเงิน 5(x + y) บาท
ดังนั้น 4x + 5.50y = 5(x + y)
4x + 5.50y = 5x + 5y
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
ตรวจสอบ ถาใชแปงสาลี ……… กิโลกรัม ผสมกับแปงมัน ……… กิโลกรัม จะมีตนทุนเปน
……………………………………………………………………………………….
ถาขายแปงผสม 3 กิโลกรัม กิโลกรัมละ 6 บาท ไดเงิน…………………………บาท
ขายแปงผสม 3 กิโลกรัม ไดกําไร……………………………………………….บาท
คิดเปนกําไร………………………………………ซึ่งเปนจริงตามเงื่อนไขในโจทย
ดังนั้น อัตราสวนผสมแปงสาลีตอแปงมันเปน 1 : 2 โดยน้ําหนัก
ตอบ ………………
ตัวอยางที่ 5 พี่เคนมีเงิน 9,600 บาท เขาลงทุนสวนหนึ่งไดดอกเบี้ย 6% ตอป สวนที่เหลือลงทุน
ไดดอกเบี้ย 8% ตอป ถาในหนึ่งปเขาไดดอกเบี้ยทั้งหมด 632 บาท จงหาวาเขาลงทุน
แหงละเทาไร
วิธีทํา ให x เปนจํานวนเงินที่เขาลงทุนไดดอกเบี้ย 6%
y เปนจํานวนเงินที่เขาลงทุนไดดอกเบี้ย 8%
พี่เคนมีเงิน 9,600 บาท จะไดสมการเปน
x + y = 9,600 (1)
เขาลงทุนสวนหนึ่งไดดอกเบี้ย 6% ตอป คิดเปนเงิน 6 x บาท
100
สวนที่เหลือลงทุนไดดอกเบี้ย 8% ตอป คิดเปนเงิน 8 x บาท
100

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

136 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

ถาในหนึ่งปเขาไดดอกเบี้ยทั้งหมด 632 บาท จะไดสมการเปน

………………………… = 632 (2)
นํา (2)×100 จะได …………………… = ………………… (3)
นํา (1)×……จะได 6x + 6y = 57,600 (4)
นําสมการ (3) – (4) จะได
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
แทนคา …………… ในสมการ (1) จะได
…………………………………. = …………………………………
…………………………………. = …………………………………
ตรวจสอบ พี่เคนลงทุน ………… บาท ที่ไดดอกเบี้ย 6% และลงทุน ………… บาท ที่ได
ดอกเบี้ย 8% จะไดวาเขามีเงินเทากับ……………………………………………….
เขาลงทุนสวนหนึ่งไดดอกเบี้ย 6% ตอป คิดเปนเงิน……………………………บาท
สวนที่เหลือลงทุนไดดอกเบี้ย 8% ตอป คิดเปนเงิน…………………………….บาท
ดังนั้น เขาไดดอกเบี้ยทั้งหมดเทากับ……………………………………………บาท
ซึ่งเปนจริงตามเงื่อนไขในโจทย
ตอบ พี่เคนลงทุน ………… บาท ที่ไดดอกเบี้ย 6% และลงทุน ………… บาท ที่ได
ดอกเบี้ย 8%

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 137

กิจกรรมที่ 3.5 : ทักษะการคิดคํานวณ แกปญหา สื่อสาร นําเสนอ และเชื่อมโยง

1. ผลตางของจํานวนสองจํานวนเปน 16 ถาสามเทาของจํานวนมากเทากับเกาเทาของจํานวนนอย
จงหาจํานวนทั้งสอง
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
2. ปานอยขายแอปเปล 2 ผลกับสาลี่ 3 ผล ในราคา 35 บาท แตถาลูกคาซื้อแอปเปล 3 ผลกับสาลี่ 6 ผล
จะขายในราคา 60 บาท แอปเปลและสาลี่แตละผลราคาเทากัน ปานอยขายแอปเปลและสาลี่ราคา
ผลละเทาไร
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

138 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

3. สวนดอกไมรูปสี่เหลี่ยมผืนผาแหงหนึ่งมีความยาวรอบรูปเทากับ 628 เมตร ถาความยาวของสวน

ดอกไมยาวกวาดานกวาง 6 เมตร จงหาความกวางและความยาวของสวนดอกไมแหงนี้
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
4. ตองผสมน้ําตาลทรายชนิดราคากิโลกรัมละ 12 บาท กับน้ําตาลทรายชนิดราคากิโลกรัมละ 14 บาท
จงหาวาจะตองใชอัตราสวนผสมเปนเทาไร จึงจะขายน้ําตาลทรายผสมในราคากิโลกรัมละ 15 บาท
แลวยังไดกําไร 20 %
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

หนวยการเรียนรูที่ 3 ระบบสมการเชิงเสน 139

5. พี่แบงกนําเงิน 880,000 บาท ไปลงทุนทํากิจการสองอยาง เมื่อสิ้นปไดกําไร 132,600 บาท ถาพี่

แบงกลงทุนกิจการอยางแรกไดกําไร 14% และลงทุนกิจการอยางที่สองไดกําไร 16% อยากทราบ
วาพี่แบงกลงทุนกิจการแตละอยางไปเทาไร
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
6. นองฝนสะสมเหรียญชนิด 10 บาท และ 1 บาท รวมกันได 200 เหรียญ คิดเปนเงินรวมกัน 920 บาท
อยากทราบวานองฝนมีเหรียญแตละชนิดอยางละกี่เหรียญ
วิธีทํา ………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………..

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3

140 สื่อเสริมสาระการเรียนรู คณิตศาสตรพื้นฐาน ม.3

ชวนคิดคณิตศาสตร

กลอน…เจาปญหา

ลองทํากิจกรรมดู แลวคุณจะรู

กาลครั้งหนึ่งมีพญายูงฝูงปกษา บินรอนมาลงสระใหญในไพรสณฑ
เกาะบัวตัวละใบทั่วอุบล แลวบินวนเหลือหลามอยูสามตัว
บินใหมเกาะใหมใบละสอง ใบบัวทองเหลือหนึ่งไมพึงทั่ว
จงแกโจทยประจักษอยาหมองมัว วาสระบัวมีนกกี่ตัว บัวกี่ใย

…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………

ครูครรชิต แซโฮ โรงเรียนจันทรประภัสสรอนุสรณ สพท.ยะลา เขต 3