Professional Documents
Culture Documents
ေရႊရတု အတြဲ ၁၀ အမွတ္ ၂
ေရႊရတု အတြဲ ၁၀ အမွတ္ ၂
wm0ef c H p mwnf ;
vS[ef
wGJbuf omaZmfarmifarmif
jrodef;
rS
pmrlrsm;udk }udKqdkvSsuf
pmwnf ;
0if;atmif -'Drdkua&pDpHepf awG;ac:usifhoHk;a&;
ausmnf eG f h -vl@tcGifta&;av;pm;vdkufemqufqHa&;
omEdk;xGef; -trsdK;om;EdkifiHa&;pdwf"gwf&Sifoefxufjrufa&;
wdk t
h wGuf
taxmuftuljyKonfh pmr_rsm;udk
pmpD p m&k d u f av;pm;pGmjzifh zdwfac:tyfygonf//
oef@aZmfrif; / xG%f;jrifh qufoG,f&ef
atmifudkudkZif / 0if;aZmfaxG; w,f v D z k e f ;
03-5974-1981
b ¾ma&; 090-4532-0568
xGef;+idrf; 090-6040-8282
rmrmoef;
zuf p f
"gwf y H k 03-3362-1594
auoDoed ;f / nDnx D eG ;f
pkd;atmif0if; tD ; ar;vf
shweratueditors@gmail.com
rmwdum
a&$&wk tmabmf aqmif;yg;rsm;
*syefedkifiH&Sd'Drdkua&pDtiftm;pkrsm;. t&Sifxm0&. a&$0ga&mifed'gef;
xkwjf yefajunmcsuf pm-24-26
OD;xm0& pm- 9-11
=refrmhwyfrawmfom;rsm;odk hyef=um;csuf
a':atmifqef;pk=unf pm- 6-7 'l;axmuftnHcHrnfr[kwf
a':atmifqef;pk=unf.rSm=um;csuf 9csuf pm-8 OD;0if;wif pm- 12-14
ra[mo"m owif;ESifhpme,fZif;ynm
tnwokawoDFwOD; pm- 51-52 vS[ef pm- 15-17
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
rw&m;wJhtrdefhtm%m[lor#
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
jrode;f pm- 27-30
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
rD;v#HxJu=um
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
Zifvif; pm- 30-36
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
&Spfav;vkH;rsKd;quf
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
OD;atmifcif pm-50-51
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
owif;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
{&m0wDwdkif;c&D;pOf
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
'k-OuUX OD;wifO;D pm-36-37
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
2010 a&G;aumufyJG OD;F wnf
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
NLD a0zef pm- 38-39
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
jynfyrD'D,mqdkif&moabmxm;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
OD;0if;wif pm- 40
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
NLD ygwu
D akd xmufcH
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 jAdwed t
f pd;k & pm- 40-41
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
owif;vGyfvyfcGifhta&;}uD;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 a':atmifqef;pk=unf pm- 55-56
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
a&G;aumufyGJrJray;&ef
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
a':atmifqef;pk=unf pm- 56-57
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
tcef;qufaqmif;yg;rsm;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
wyfrawmfta=umif;waphwapmif;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
'k-Adv
k rf LS ;}uD;at;jrifh pm- 18-23
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
oZifeD rif;[ef pm- 42-49
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
udvk ekd aD cwfw;Hk uvnf; jrefrmjynfrmS wGaJ &;/ cGaJ &; qdw k u
hJ pd aP y:cJb
h ;l ygw,f/
a':atmifqef;pk=unf//
19-9-1998
a':atmifqef;pk-unf.
jrefrmhwyfrawmfom;rsm;odk hyef-um;csuf
=o*kwv
f 20 &uf/ 1998 ckEpS f
trsK;d om;'Dru kd a&pDtzGJ ch sKyfu tm%mydik af wGukd (21)&ufae h =o*kwv f rwdik rf DS v$waf wmfac:ay;
bdk h awmif;qdck yhJ gonf// 'Dawmif;qdck suaf wGukd tm%mydik af wGu ae+yD;awmh vpfvsL&_cyhJ gw,f// 'ga=umifh
rdk v
h kd h trsK;d om;'Dru kd a&pDtzGJ ch sKyfu wm0eft&v$waf wmfac: ,lay;bdk u h kd p+yD;awmhppD Ofaewmjzpfygw,f/
'Dv$wfawmfac:,la&;udpPqdkwm jynfolvlxktm;vkH;eJ hqdkifwJhudpPyg//
jynfolvlxkxJrSm wyfrawmfom;rsm;vnf;yg0ifygw,f// jynfolvlxkeJ h wyfrawmfqdkwmcGJjcm;
vdk &h wJu h pd rP [kwyf gb;l // usrwdk t h rsK;d om;'Dru kd a&pDtzGJ ch sKyfukd wyfrawmf+ydKuGJ atmifvyk w f ,f/ wyfrawmf
eJ h jynfo=l um;rSm pdw0f rf;uGaJ tmifvyk w f ,fvkd h pGypf cJG suaf wG &Scd yhJ gw,f// 'D[mawG[m vk;H 0r[kwyf gb;l /
usrwdk h[m wyfrawmfeJ hjynfol vkH;vkH;ruGJapcsifygbl;//jynfolvlxkxJrSm wyfrawmfom;awGvnf; yg0if
aew,fvdk h usrwdk hajymwmyg// 'ga=umifh jynfolvlxkua&G;cs,fwifajrSufwhJ v$wfawmfay:aygufa&;[m
wjcm;jynfol jynfom;rsm;ESifhtwl wyfrawmfom;rsm;&J hwm0efvnf;yJjzpfw,fvdk qdkwm h usrajym
csifygw,f//
usrwdk h/trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf[m wyfrawmfudkyHhydk;xm;ygw,f// usrudk,fwdkifuvnf;
azazxlaxmifcJhwJhwyfrawmfudk trsm;=uD; wefzkd;vnf;xm;ygw,f/ arwWmvnf;xm;ygw,f// 'DudpPudk
r[kwfrrSefwJh pmum;awGeJ husrwdk h tzGJ hcsLyfeJh wyfrawmftjcm;rSm pdwf0rf;uGJatmifvkyfaewJh tpdwf
t
f ydik ;f awG &Sw d ,f qdw k mvnf; usrwdk o h yd gw,f// 'ga=umifh usrwdk &h J h wyfrawmftay:rSm xm;wJph w d x f m;udk
usrwdk h&Sif;jycsifygw,f// wyfrawmfqdkwm[m jynfolvlxku ,kH=unfudk;pm;cspfcifwJh wyfrawmfjzpf
zdk hvdkygw,f// ,QKacwfrSmqdk&if acwfrDjynfpkHwJhwyfrawmfwckjzpfvmzdk h acwfrD*k%foduQm&SdwJh wyfrawmf
wckjzpfvmzdk hqdkwm[m jynfolvlxkeJ h wyfrawmf[mvufwGJ+yD;awmh tm;vkH;0dkif;vkyfrSjzpfr,fhudpPyg//
acwfrDwJhwyfrawmfqdkwm[m t&nftcsif;eJ hjynfhpkHwJhwyfrawmfqdkwm[m rdrdwdk h&J hwm 0efjzpfwJhEdkifiH
eJ h Edik if o
H El ikd if o
H m;wdk u h kd umuG,&f r,fu h pd P qdw
k m oD;oD;oef o h ef v h yk zf kd v
h ykd gw,f// tJ'h v D kd oD;oD;
oef hoef hvkyfrSomv#if *k%foduQm&Sd +yD;awmh/acwfrD+yD;awmh/ tqifhtwef;jrifh+yD;awmh jynfolvlxku
cspfcifav;pm;wJh wyfrawmf wckjzpfvmrSmyg//
usrwdk htrsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyftaeeJ h wyfrawmfudk EdkifiHa&;rSm0ifjyD;awmh pGufzufwmudk
oabmrwlygbl;// 'J'Dvdkoabmrwlwm[m wyfrawmfudkwefzdk;rxm;vdk h r[kwfygbl;/ wu,fawmh
wyfrawmfudkwefzdk;xm;vdkudk wyfrawmfwefzdk;usaprJhudpPrsm;rSm0if+yD;awmh pGufzufapcsifwmyg//
jrefrmEdkifiHtwGuf wyfrawmfudk azazxlaxmifcJhpOfu EdkifiHa&;xJrSm0if+yD;awmh pGufzufzdk hxlaxmif
cJw
h mr[kwyf gb;l // jynfov l xl &k J h Edik if aH &;usK;d pm;r_ukd yHyh ;kd zdk x
h al xmifcwhJ myg// 'ga=umifrh kd v h kd h Edik if u
H ckd spw
f hJ
a':atmifqef;pk=unf//
pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 7
8
t&Sifxm0&. a&$0ga&mifed'gef;
qkd&ygvdrfhr,f?
'DESpfxJrSm usif;yr,fvkd@ a=unmxm;wJh a&G;aumufyGJ[m tJ'D 2008 tajccHOya'atmufrSm usif;yrSm
jzpfygw,f? tJ'DtajccHOya'u 'Drdkua&pDtay: xkd;ESufwkdufcdkufr_wykHwyif}uD;udk o,faqmifvmrSm
jzpfygw,f?
Oyrmwckajym&&if tJ'aD &G;aumufyu JG tpd;k &w&yfudk a&G;cs,w f ifajrêmufay;&rSm r[kwb f J Oya'
jyKr,fholrsm;ukdom a&G;cs,frSmjzpf+yD; a&G;aumufcH&olrsm;[m tpkd;&tzG@Jt}uD;tuJrsm;udk a&G;cs,fay;zkd@
wm0ef&Sdolrsm;om jzpfvmrSm jzpfygw,f?
tJ'Dvkyfief;pOftao;pdwf b,fvkdoGm;r,fqkdwmeJ@ ywfouf+yD;awmhvnf; tJ'D tajccHOya'rSm
&Sif;&Sif;vif;vif;azmfjyrxm;ygbl;? orRwa&G;cs,fa&;tzGJ@ (ppfwyfyg0ifaewJh ygvDref) u orRwopfwOD;
a&G;cs,fa&;udpPukd qkH;jzwfvdrfhr,f qkdwJhtcsufudkom arSsmfrSef;=unfhvdk@&ygw,f? orRwa&G;cs,fa&;rSm
ygvDreftrwftrsm;pk&JŒ oabmwlnDr_vkdtyfw,fvkd@ ,lqEkdifw,fqkd&if v$wfawmfrSm trwfae&m
( 25) &mckdifE_ef; &&Sdxm;wJh ppfwyftzkd@ orRwopfwOD; a&G;cs,fEkdifzkd@twGuf aemufxyftrwf (26)
&mckdifE_ef;ukdyJ qGJaqmifEkdifzdk@ vkdtyfwJhoabm&Sdaewma=umihf orRw[m ppfwyfausmaxmufaemufcHjyK
orRwopfjzpfr,fqkdwm odyfudk aocsmaeygw,f? wcg tJ'DorRwrSm tpdk;&tzGJ@udk zGJ@pnf;EkdifwJh
tm%m&Sdwmrdk@ olzGJ@wJhtpdk;&tzGJ@[m ppfwyfuzGJ@wJh tpkd;&tzGJ@ jzpfvmrSmyJjzpfygw,f?
'ga=umif h tJ ' D a &G ; aumuf y G J [ m vuf a wG @ rS m tcuf t vuf t&G u f t uk d i f ; tyG i f h t oD ;
bmwckrrS &Sw d hJ opfiw
k w f v
dk dk ygvrD efwck ay:xGuv f mapzk@d azmfenf;um;wckom jzpfygw,f? a&G;aumufyJG
vkyfief;pOf&JŒ ta&;ygwJh tpdwftydkif;wck[m ododomom &Sif;&Sif;vif;vif;}uD; 'Drdkua&pDenf;vrf;rus
jzpfaewm[m ,kwdWrwefygbl;? 'Dtajctaeu a&G;aumufyGJ vkyfief;pOfwckvkH;twGuf Oya'oukd
jyÏmef;xm;+yD; 'Drdkua&pDvdkvm;wJhygwDawGeJ@ vlyk*d~KvfawG tJ'Da&G;aumufyGJrSm yg0if,SOf+ydKifjcif;[m
'Drdkua&pDqkdvkd@ rl;vkd@awmif ¶SLp&mr&SdwJh tajctaersKd;xd qkdufa&mufoGm;apEkdifw,f qkdwJhtcsufudk
aocsmcdkifrmapygw,f?
tjcm;aom tajccHOya'qkdif&m jy\emawGuvnf; wykHwyifygyJ? tJ'gawGxJu wcku
a&G ; aumuf y G J r S m yg0if , S O f + yd K if r ,f h uk d , f p m;vS , f a vmif ; awG t wG u f rS w f y k H w if w J h u d p P e J @
rJqG,fv_yf&Sm;wJhudpPawG vkyfaqmif&mrSm }uHKawG@&r,fhtcuftcJeJ@ ukd;¶dk;um;&m;EkdifvSwJh aiGa=u;okH;pGJr_
tajctaeygy?J Oyrmjy&&if a&G;aumufyrJG mS yg0if,OS +f ydKifvw dk hJ uk,
d pf m;vS,af vmif;wOD;[m rSwyf w Hk ifa=u;
tar&duefa':vm (500) eJ@ nDrSswJhjrefrmaiGudk ay;aqmif&rSmjzpfygw,f? wu,fvkd@om ygwDwck[m
rdrd&JŒ ukd,fpm;vS,favmif;awGudk wEkdifiHvkH;u rJqENe,fajrtm;vkH;rSm yg0if,SOf+ydKifapr,fqkd&if
uk d , f p m;vS , f a vmif ; (498) OD ; ud k rS w f y k H w if & rS m jzpf y gw,f ? (498) OD ; uk d a':vm (500) eJ @
ajrê m uf = unf h v k d u f & if a':vmod e f ; aomif ; csD + yD ; uk e f & rS m jzpf y gw,f ? 'g[m jref r mEk d i f i H v k d
urm?@tqif;&JqkH;EkdifiHwckrSm enf;enf;aemaem aiGyrm% r[kwfygbl;? a&G;aumufyGJ+yD;&ifvnf;
tJ'DaiGawGudk tpdk;&u jyefay;rSmr[kwfbJ EkdifiHawmfb¾mtjzpf odrf;,lrSmjzpfygw,f?
'g@tjyif ygww D ck[m rSwyf w Hk ifciG &hf &Szd @dk twGuf tenf;qk;H ygw0D if (1˜000) &S&d rSmjzpf+yD; tJ'yD gw0D if
awG&ŒJ uk, d af &;tcsut f vufrsm;udk aumfr&Six f w H ifjy&r,fv@dk Oya'u awmif;qkx d m;ygao;w,f? 'g[m
tpdk;&eJ@ oabmxm;uGJvGJolawG[m b,folawGjzpfw,f/ olwkd@ b,frSm&Sdw,fqkdwmudk tpdk;&u
pme,fZif;ESihf owif;ynm
A[kow
k rSwpf &mrsm; armifv[
S ef
,QKaz: jyyg pmpkawG[m (24-01-98)rS(8-2-98)twGif; q&mOD;atmifjrifhxGef;&J h pme,fZif;ESifh
owif ; ynmjyef h y G m ;a&;ES i f h vG w f v yf a om toH v G i f h & k H r sm; ay:ayguf a &;twG u f oif w ef ; ay;&mrS m
oif=um;ay;cJw h hJ oifcef;pmawGyg// q&mu pmtkyw f tkyt f aeeJ h xkwrf ,fvkd &h nf&, G +f yD; a&;cdik ;f wJph mawGyg
oifcef;pmawGeJ yh gwo f ufwhJ tydik ;f udak wmh udak usmaf usmpf ;kd (LDB )eJ h ud0k if;atmif (DPNS)wdk u h t"du
xm;a&;ygw,f// u|efawmfutzGifhed'gef;ydkif;udk a&;wmyg// q&muG,fvGefoGm;+yD; pmtkyfrxkwfjzpfawmh
'Dpmr_awG u|eaf wmfwkd q h rD mS use&f pfygw,f// trsm;avhvmEdik b f kd th wGuf q&m&J h ynm'geudw k qifh
jzef hcsDay;vdkufygw,f//
oifwef;. t"du&nf&, G cf suo f nf pme,fZif;ESihf owif;ynmjyef yh mG ;a&;ESihf vGwv f yfaomtoH
vGifh&kHrsm; ay:aygufvmapa&;yifjzpfonf// oifwef;onf tcsdefwdkoifwef;jzpfonfhtwGuf q&m OD;
atmif j rif h x G e f ; u rd r d u sif v nf c J h & aom vk y f i ef ; tawG h t =uH K rsm; rd r d b 0wav#muf v k H ; avh v m
vdkufpm;cJh&aom ynmrsm;/ A[kokwrsm;udk tajccHI vufawG hvkyfief;wGif tokH;csEdkifavmufaom
tqDtESpfrsm;udk xkwfay;cJhonf// jrefrmjynfudk 'Drdkua&pDEdkifiHawmf=uD;tjzpf +yD;ajrmufjynfhpkHatmif
wnfaqmuf&mwGif q&m.tkyfwcsyfoJwyGifh ynm'gejyKyGJyifjzpfonf//
pme,fZif;ESio hf wif;ynmjyef yh mG ;a&;twGuf &nfoefaomfvnf; q&mu (Broadcast Journal-
ism ) toHvi G phf me,fZif;udOk ;D pm;ay;oifomG ;rnf[ak jymygonf// ynmoif,&l mwGif ay;a0olEiS hf vufco H l
ES p f r sKd ; &S d o nf h t euf ay;a0aomynmud k vuf c H o if , l o l u av;av;pm;pm;oif , l r S o m tjynf h
t0&Edik rf nf// ynmoif=um;a&;ESiyhf gwo f ufI q&mwynfh ykpH rH sK;d jzifh oif=um; a&;onf vufawG u h sus/
"rR"dXmefusus rSefuefonf[k q&mu,kH=unfonf// xdk ha=umifh oifwef;wav#mufvkH; q&mwynfh
ynmoif,lenf;ykHpHtwdkif; q&mu usifhokH;cJhonf//
toHviG jhf cif;udpEP iS yhf gwo f ufI jrefrmvlrsK;d trsm;pk tm;vk;H enf; yg;yif tpd;k & vkyif ef;wm0ef[yk if
odrw S x f m;=uonf// pme,fZif;ESihf owif;vGwv f yfro_ nf (odk )h yk*v
~ u d ydik q
f ikd f r_taeESihf r*~Zif;/ *sme,fEiS hf
owif;pm;onfavmufom &Sdonf[k &kd;&if;pGJ &Sdwwf=uonf// trSefwu,f tm;jzifhtpdk;&wOD;wnf;
ydik q
f ikd jf cif;onf 'Dru kd a&pD rus / tpd;k &onf toHviG t hf pDtpOfrsm;ukd vufuikd f wkwjf yKvkyI f jynfou l kd
vSnfhpm; wyfonf 0g'jzefhwwfonf// jynfolawGuvnf;toHvGifhowif;ay: rlwnf Iom qkH;jzwf
a0zef w wf = uawmh o nf / / Tt&monf u m; trS m ;[k r qd k E d k i f ,S O f x d k ; pOf p m; &aom tcsuf r &S d
aoma=umifhrSef.// ,SOfxdk;pOfpm;p&mtcsuf&SDygu ,SOfxdk;pOfpm;rnfrSm rvGJ/tpdk; &toHvGifh&kH tjyif
vG w f v yf a om w&m;r#waom toH v G i f & k H r sm; ay:ayguf v mygu Tjy\emrS m aysmuf j y,f o G m ;
rnfomjzpfonf// xdkodk haysmufjy,foGm;rS trSm;ESifhtrSef E_dif;,SOfpOfpm;p&m trsm;tjym;ay:ayguf
vmEdkifrnf//
toHvGifh&kHay:xGef;a&;onf toHvGifhpme,fZif;twwfynm&Sifrsm;&SdrSom t"du atmifjrif
wyfrawmf
ta=umif;
waphwapmif;
odaumif;p&m
tcef ; quf ( 27)
'kAdkvfrSL;}uD;at;jrifh (+idrf;)
ppfqifa&;wwd,tqif/h rdik ;f [ef ygusiu f kd
qufwdkufrvm;/ rdkif;qyfudk wdkuf rvm;/qifjcif rdkif;qwfudk cufcufcJcJeJ@ ppfqifwdkufyGJ&ef tvm;
oHk;oyfqHk; jzwfcsufcsrSwf&ef twGuf/ rdkif;wHkudk tumu &Sdaeygw,f? rdkif;[ef-yGefygusif ppfe,f
odrf;ydkuf &&Sd+yD;aemufrS/ &efol@tajctae/ cHppf 0ef;taetxm;t& rdkif;qwfavmufcufcJr_@r&SdEkdif/
cif;usi;f yHk taetxm;udk qef;ppftuJjzwf+yD;rSom rdkif;[ef-yGefygusifudk rdkif;qwfudk wdkufcdkufodrf;
xd;k ppfqifwu kd &f ef pDrjH yifqifxm;cJyh gw,f? tu,fI ydkuf+yD;rS qufvufwdkufcdkuf&ef pOf;pm;oHk; oyfcJ@
om &efolu acgif;rmrmeJ@uwkwf usif;cHppfjzihf =uygw,f?
tqifhqifhcif;usif;ckcHaeao;onfqdkygu rdrdwdk@ ,if;odk@ tzufzufrS pDppfoHk;oyf +yD;vsif
&J@wikd ;f jynf/ Armjynftay: &efow l @kd pd;k rd;k +cdr;f ajcmuf ppfqifa&;trnfudk qifjcifar#mfjrif oHk;oyfum
Ed k i f w J h t "d u tajccH a'ojzpf a om rd k i f ; [ef - a&G;cs,cf yhJ gw,f? ppfqifa&;e,f ajrrSm xdik ;f -jrefrm
yHkygusifppfrsufESmudk OD;pGmzGifhI wdkufppfqif&ef/ e,fpyfteD;0ef;usifwGif qifEGJ&rSmjzpf+yD;/ xdkif;eJ@
'grSr[kwf &efol pdwf "gwfajcmufjcm;+ydKuGJum/ jrefrmwdk@onf twdwfordkif; a=umif;t& ppfyGJ}uD;
cGgppfqif aeyg u/ ta&;ygwhJ rdik ;f qwfukd ppfw;kd um/ rsm; cif u sif ; qif E G J c J h & onf u d k v nf ; arh x m;I
rdik ;f qwf vuf0,f&+yD;csed rf o S m rdik ;f [ef-yGeyf gusiu f kd r&Edkifyg? xdkif;wdk@taeeJ@ olwdk@&J@e,fpyfteD;wGif
qufvufxdk;ppfqif&ef }uH&G,f pDrHxm;cJhygw,f? qifEGJaewJh Armhwyfrawmftay: oHo, pdwfrsm;
tajccHEikd if aH &;/ ppfa&;tjrift& rdik ;f qwf uif;ap&efESifh pdk;&drfa=umifh=ur_@uif;pGmjzihf tjrif
onf t"du&nf&G,fcsufeJ@tusKH;0if wdkuf&dkufygwf =unfvifap&efvnf; &Sdap&efudk &nfpl;vdk@ xdkif;-
oufrKS @r&Sd aomfvnf; Edik if H wumeJ@ jynfow l @kd t jrefrm ESpfEdkifiHcspf=unf &if;ESD;r_@&Sdaeap&efvnf; vdk
=um;/ *,uf&dkufr_@ tvGef}uD;rm;EdkifI‚/a&&Snf tyfonfudk em;vnfo abmayguf=uygw,f?
wGif w&kwjf zL wd@k tiftm; }uD;xGm;wd;k wuf rsm;jym; xdkif;-jrefrmwdk@&J@ twdwfuppf ordkif;wGif
vm apa&;twGuf zefw;D cGirhf ay;&ef vdt k yf onfu jrefrmbk&if/ bk&ifhaemifonf ppf a&;wGif xl;cíef
wa=umif; wdk@a=umifh rdkif;qwfudk rdrd u tajct xufjruf+yD; ,dk;',m;udk ppfatmifEdkifol yk*d~Kvf
aezefw;D cGi&hf ap&ef vufO;D rSK@ ,lum wdu k cf u kd f odr;f xl ; }uD ; [k qd k & ayrnf / ppf E d k i f o l b k & i f } uD ; wyg;
,l&ef qifjcifcjhJ cif; jzpfygw,f? tu,fI &efol u taejzihf ,dk;',m;udk odrf;ydkuftkyfcsKyf&mwGif ,dk;
rdkif;qwfudk jyif;jyif;xefxefckcHvdk@ wGef;vSefcJhygu/ ',m;jynf olwdk@ tay: rsm;pGmusifemum/ arwWm
tcef;quf
w&m; a&S@ xm;vdk@ tkyfcsKyfchw J mawG@&ygw,f? &dkif; ppfupm;r_@rsm; eJ@ xdxrd rd d vSnphf m;xdr;f csKyfxm;&ef?
pdkif; =urf;wrf;/ apmfum;jcif;r&Sd/ avsmfuef/ awmf - t"d u xd k ; ppf / [ef j ywd k u f p pf w d k @ ES i f h
rSepf mG jyKusiv hf y_ &f mS ;cJah oma=umifh ,d;k ',m; wd@k [m tcsd e f w nf ; / w+yd K if w nf ; ppf y d & d , m,f ºu,f
bk & if h aemif r if ; }wD ; }uD ; ud k =unf n d K av;pm; ºu,f j zih f / rd r d w d k @ bk & if a emif ppf q if a &;wd k u f
ESpfoufvdkvm;jcif;&SdcJhwm ordkif;rSm arhr&wJhom" yG0J ifwyfrsm;[m tiftm;rsm;jym;pGmjzihf jynfhpHkuHkvHk
u&Scd b hJ ;l ygw,f? 'gawG a=umifh yJ bk&ifah emif ppfqif pGm zGJ@xm;um ypftm;pDrH r_wGif tajr‡muf/ oHcsyf
a&;trnfudk xdkif;wdk@ =um;vsif Armwdk@tay:rkef; um rsm;tygt0if ava=umif;ypfurl sm;eJ@yg aygi;f pyf
wD;r_@/ r,HkouFm jzpfr_@ pwJh oHo, pdwfrsm;uif; vd k @ =unf ; -av yl ; aygif ; ppf q if a &; toG i f j zif h
&Sif;oGm; ap&efudk &nfpl;vdk@ bk&ifhaemifppfqifa&; xd;k ppfqif vsuf &Sad =umif;/ jynfwiG ;f / jynfy/ owif;
trnfukd a&G;cs,o f wfrw S cf w
hJ m[k tqd&k cdS hJ ygw,f? rD'D,m rsm;rS wqifh 0g'jzef@um pdwf"gwfppfqif
tJ ' D v d k buf a ygif ; pH k u pH e pf w us a&; udk yDyDjyifjyif tusdK;&Sd&SdvkyfaqmifoGm;&ef?
qifjcifpOf;pm;oHk;oyf+yD;umrSbk&ifhaemif ppfqifa&; - quf o G , f a &;pepf / taumif ; qH k ;
pD r H c suf r sm;ud k a&;qG J twnf j yKcJ h =ua=umif ; jzpfap&ef pDrHxm;ygonf?
avh v mrS w f o m;/ od & S d c J h & ygw,f ? ppf q if a &;pD r H - tkyfcsKyfr_@qdkif&m taxmuf tyHhrsm;
csuft&- udkvnf; pepfwuspDrHpdkif;jyI/ a&S@wef; aq;xnfh
- ppf q if a &;pwif q if E G J r nf h a e@&uf u d k pcef ; / aemuf w ef ; ,m,D a q;&H k / v_ y f & S m ; aq;
(,)&uftjzpfowfrSwfum rwfv(1)&uf ae@wGif tzGJ@rsm;ygrusef pkzGJ@v_yf&Sm; apygonf?
pwif w d k u f c d k u f I arv (15)&uf r d k ; r usrS D t +yD ; bk&ifhaemif ppfqifa&;}uD;udk ppfqifa&;
tydkifwdkufcdkuf odrf;ydkuf&ef/ twnfjyKcJh=uygw,f? rSL;}uD;/ ajrmufydkif;wdkif;ppfXmecsKyfwdkif;rSL;/ Adkvf
- ppf q if a &;&nf & G , f c suf r S m w&k w f j zL rS L ;csKyf ausmf a Zm ud k , f w d k i f wd k u f & d k u f t eD ;
usL;ausmfwyfrsm; trdjrefrmEdkifiH awmftay:0if uyf u G y f u J u m wd k u f y G J 0 if c J h a oma=umif h rl v
a&muf usL;ausmf Edik rf nfh tajccHa'orsm;jzpfaom ppfqifa&; pDrHcsufrsm;twdkif; tH0if *Gifus jzpfum
rdkif;wHk-rdkif;[ef/ yGefygusifvGifjyifa'oeJ@ rdkif;qwf usL;ausmo f l w&kwjf zLwd@k tay: &mE_e;f jynfh atmif
vGijf yif ppfe,f0rS ;f rsm;udk wdu k pf pfqiford ;f ydu
k &f ef? fyGJcHEdkifcJhwm ordkif; rSm awG@&ygw,f?
- t"du xdk;ppf/ acsr_ef;a&;ppfa=umif; udk bk & if h a emif ppf q if a &;}uD ; ord k i f ; 0if
rdik ;f yefrS 0rfqvm;od@k xd;k &efjzpf+yD;/ rdik ;f wk csO;f vrf; atmif j rif r _ @ ay: avh v moH k ; oyf u m jyef v nf
twdkif; csDwufwdkufppfqifEGJ&ef? qifjcif&mwGif -
- &efol&J@ t&Hwyfrsm;udk xdrf; csKyfppf - &efol&J@ tm;omcsufrsm;udk rdrdwdk@ .
upm;&eftwGufESifht"du xdk;ppfudk [efcsufnDnD tm;omcsu/f &efo@l tm;enf;csurf sm;eJ@ aygi;f pyfum
taxmuftul jyKEdkif&ef rdkif;[efodk@ OD;wnfum pepfwus tusdK;&Sd&Sd xdxdrdrd vSnfhpm; ppfupm;
(,)&ufae@wiG f wcsed w f nf;/ w+ydKifwnf;/ c&D;wdw k kd EdkifcJhvdk@ &efol@ cHppfusdK; aygufysufpD; &H_;edrfhoGm;
azgupf pf qifa&; ppfa=umif; wck ( S R P ) tm; cJh&onf?
ap v$wfI [efjy+cdrf;ajcmufppfupm;&ef? - rdrdwyfrsm;[m ypftm;eJ@ tEdkif,ljcif;
- tjcm;ppfrsufESmtuef@rS&ef ol@wyfrsm; ( WIN THE FIRE FIGHT ) qd k w J h
a&$@ajymif;v_yf&Sm;r_@rjyKEdkifap&ef rdrdu ypftm; enf;AsL[mt& vufeuf}uD; tajr‡mufypf uleJ@
ausmf = um; atmif j rif c J h w mrd k @ xd k p Of u mvu jzpfajrmuf wm&,fvdk@ r&SdcJhavawmh (zqyv)
Armhwyfrawmf&J@ ppfpGrf;&nfxufjrufr_udk urBm tpd;k &eJ@ “&efuek +f rdK@” udk (KNDO) wd@k vufrus
wcGifrSm jyef@vGifhawmufajymif cJhwmudk owd&rSwf a&;twGuf u,fwif&Sif AdkvfrSL;}uD; ausmfaZmudk
om;rdcJhygw,f? tjrefac:vd@k umuG,u f ,f wifcikd ;f cJ&h wmyJ cifAsm?
Armhwyfrawmf&@J *k%af &mifukd xGe;f ajymif *ED N p mcsKyf t & (7-9-45)rS m jyef v nf
awmufyatmif pGrf;aqmifcJh olu awmh xdkacwf/ pk z G J @ pOf u (oeu-3)ud k A d k v f a usmf a Zmu OD ; pD ;
xd k u mvu wyf r awmf & J @ ppf o l } uD ; &J a bmf o H k ; pkzGJ@cJhovdk (oeu-4)udk Adkvfae0if;u OD;pD;cJh+yD;
usdyf0if rsdK;cspfol&J aumif;/ ppfacgif;aqmif ajrmuf (oeu-5)ud k a wmh Ad k v f a Z,su OD ; pD ; vd k @ pk z G J @
ydkif;wdkif; ppfXmecsKyf/ wdkif;rSL; =unf;-3504 AdkvfrSL; cJh=uygw,f? vGwfvyfa&;r&rSDumv ysOf;rem;
csKyf ausmfaZmbJ jzpfygw,f? AdkvfrSL;csKyf ausmf e,frmS Adv k w f m&mwd@k vlwpk qlyal omif;=urf; wmudk
aZm[m vGwfvyfa&; t}udKumv wHk;u vnf; +id r f 0 yf y d j ym;r_ & apbd k @ (FLUSH FORCE)
&cdkifjynfe,fwcGifu bHkaygufomausmfeJ@ OD;pENm txl ; ppf q if a &;wck o m Ad k v f a e0if ; OD ; pD ; cJ h w m
wdk@acgif;aqmifaom uGefrsLepf rsm;udk pGrf;pGrf;wrH &Sm;&Sm;yg;yg; ordkif;rSm zwfbl;rSwf bl;cJhygw,f?
OD;pD;acsre_ ;f ppfqifco hJ vdk rl*sm[pf ukvm;qd;k olyek f 'g[mvnf;jyif;jyif;xefxef ppfqifESdrfESif;cJh&wJh
rsm;tay:rSmvnf; vsr;f vsr;f awmuf acsre_ ;f atmif wd k u f y G J r sd K ;r[k w f y gbl ; ? ol O D ; pD ; wJ h (oeu-4)u
jf rif/ ordik ;f wGicf o
hJ l ppfqifa&;rSL;vnf;jzpfcyhJ gw,f? +Adwdo#ppfwyfeJ@ aygif;pyf+yD; &Jabmf/ &Jbufa[mif;
tJ'o D rdik ;f tqpftauG@/ &cdik jf ynfppfqifa&; &+yD;csed f Adv
k w f m&m wd@k qlyt l ºkH ur_@ukd pnf;&H;k a&;enf;AsL[meJ@
(4-11-48)rSm/ ajrmufydkif;wdkif;ppfXmecsKyf wdkif;rSL; tiftm;jy avppfqifr_@wckom jzpfygw,f?
tjzpfcef@tyfwm0efay;jcif; cH&ygw,f? aoG;xGufoH,dk usOf;wnf;/ usyf wnf;/
(1949)ckESpf/ ESpfprSm ( K N D O ) wd@k cufcufcJcJ oufpGef@ qHzsm; wdkuf&wm &,fvdk@
olykefxum tif;pdef+rdK@udk odrf;ydkufvdk@ tm%m& rawG @ cJ h & yg? (48)ck E S p f ocif o ef ; xG e f ; wd k @
(zqyv) tpd;k &udk Edik if jH cm;o wif; rD', D mrsm;u (Auy)ykefuefxºu/ olykefxcsdefrSmawmh (oeu-
&efukeftpdk;& &,fvdk@ uifrGef; wyfavSmifajymif 4)wyfcGJrsm;udk jrpf0u|ef;ay:a'o ykodrfeJ@ tjcm;
oa&mf ac:a0a&; om;ae=u wJu h mv “wdik ;f jynfu aom+rdK@rsm;udk jzef@usufcsxm; umuG,fr_@,l&+yD;
EkEk rkef;wdkif;u xefxef ”r&SK@om r&_dufom jzpf ol u awmh ud k , f w d k i f O D ; pD ; wd k u f y G J 0 if c J h w m
aewJhtcsdef (5-2-49)rSm emrnfausmf ppfol}uD; rawG@cJh&ygbl;?
AdkvfrSL;}uD;ausmfaZmudk ajrmufydkif;wdkif;rS ta&; xdkpOfumvwdkufyGJjzpfpOfrsm;rSm (oeu-
ay:ac:,lum awmifydkif;wdkif; ppfXmecsKyfrSL;tjzpf 4)&J@wyfcGJrSL; Adkvf}uD;rif;odef; (aemifAdkvfrSL;}uD;)
ajymif;a&$@cef@tyfum tif;pdefwdkufyGJudk OD;pD;wdkufyGJ wdk@uawGom ykodrf+rdK@ (KNDO) wdk@udk OD;pD;
0ifapcJhwm awG@&ygw,f? xdktcsdefu wyfrawmf&J@ uG y f u J w d k u f y G J 0 if w m rsm;om zwf b l ; / rS w f b l ;
ppfOD;pD; csKyf[m AdkvfcsKyfprpf'Gef;tm;z,f &Sm;+yD; cJh&ygw,f? xdkpOfu Adkvfae0if;[m AdkvfaZ,seJ@
wdik ;f jynfe@J wyfrawmfukd o'Ngvef atmifzsuq f ;D rJ/h umuG,fa&; 0ef}uD;ae&mpm;cGufvkaewmawG +rdK@cdk
ordkif;w&m;cH Adkvfae0if;u ylylaEG;aEG; ppfOD;pD;csKyf (Auy)wuf bke;f }uD;ode;f az/ tjzpfvJ OD;ode;f azjrifh
jzpfcgp tcsdefayghAsm/ ol@&J@ ordkif;pOfwav#mufrSm eJ@ vuf0g;csi;f &du k +f yD; “vuf0n J ! D w G af &;aumf rwD”
ppfqifa&;qdkvdk@ om w ckrS xGef;xGef;aygufayguf rS m OD ; pD ; OuU X ae&m,l v d k @ umuG , f a &;0ef } uD ;
Adv
k v f uFsm/ trSL; jyKwJv h +kH cHKa&;aumifpu D kd qef@usif Ad k v f r S L ;csKyf a usmf a Zm[m w&k w f j zL usL;ausmf
wdkufyGJ0ifaewmawG AdkvfvuFsmudk umuG,fa&; ol w d k @ tm; “bk & if h a emif p pf q if a &;” eJ @ qif E G J + yD ; /
0ef}uD;ae&mu wGe;f cswu kd cf u
kd af ewmawGyJ zwfb;l / wyfrawmf&J@ordkif;a=u;udk xJxJ0if0if/ yDyDjyifjyif
rSwfbl; cJh&ygw,f/ tJ'Dtcgom r,u Adkvfae0if; jyefqyfvdk@ wyfrawmf &J@*k%fa&mifudk xGef;ajymif
OD;pD;+yD; b,fwdkufyGJrSm0ifcJh w,fqdkwmawG/ b,f awmuf y apcJ h w m awG @ &ygw,f ? bk & if h a emif
a'oudk Adv k af e0if; OD;pD;um/ wdu k yf 0JG if OD;pD;umuG,f ppf q if a &;}uD ; &J @ ta&;ygvS w J h “0rf q vm;”
cJhw,fqdkwm/ =um;bl;em;0 bmwckrSr,fr,f && ul;wd@k qyd f wdu k yf }JG uD;udk uk, d wf ikd u
f ,
kd uf s OD;pD;uGyu
f J
avhvmrSwfom;cJhbl;wm r&Sdbl;cifAsm? um wd k u f y G J 0 if a tmif j rif c J h w J h ppf a cgif ; aqmif /
ppfOD;pD;csKyfjzpfvmawmhvnf; udk,fwdkif wyf r S L ;wOD ; uawmh (oeu-1)&J @ wyf & if ; rS L ;
OD;pD;wdu k yf 0JG ifwmrsKd ; a&S@wef;ppfqifa&; e,fajrudyk if 'kwd,AdkvfrSL;}uD; wifOD; (aemifwGif ppfOD;pD; csKyf
ntdy/f naeoGm;bl;wmvnf; rawG@b;l / r=um;bl; jzpfvmcJo h l Adv k cf sKyf}uD; aZ,sausmx f if/ ol&wifO;D )
ygbl;? c%wjzKwf rsufESmjy,Hkavmufom/a&muf jzpfa=umif; zwf&/ rSwf&ygw,f? 'Dae@rSm jynfwGif;
bl; wmqdkyJAsm? ppfqifa&;rSm pdwf0ifpm;rSK@ r&SdyJ/ jzpfzufqpf/ tm%m±l;/ OpPm±l;/ jyKwfrEl;/ oef;a&$
ESmx/ jrif; avmif;/ t&ufaomuf/ zJ&u kd ef @J a0av &J@tus,cf sKyfpH ae&ol ( N L D ) &J@ 'kw, d OuUX
av ppfOD;pD;csKyfb0rSmom ,pfrl;aysmfyg;/ t±_wf OD;wifOD;yJjzpfygw,f?
awG v k y f / tcsd e f + zH K ;aeygowJ h A sm? wu,f w ef ; (1984)ckESpfrSm “bk&ifhaemifppf qifa&;”
ppfqif&rJhtvkyfrsdK;=uawmh wuJh ppfol}uD; Adkvf }uD;atmifjrif+yD; ajrmuf+yD; aemufydkif;rSm tcsuf
rS L ;csKyf a usmf a Zmud k o m tm;ud k ; tm;xm;jyK+yD ; / tjcm;e,fajra'orsm;rS w&kwjf zLwd@k ukd armif;xkwf
awmifyikd ;f udk qGcJ s vdu k /f ajrmufyikd ;f udk xd;k wifvu kd ef @J wGef;ypfvdkufEdkifvdk@ e,fajra'orsm; at;aq;wnf
ppfqif upm;cJhwmyJ awG@&ygw,f? tif;pdefudk w +idrfr_@ &vmcJhaomfvnf; w&kwf jzLwyfwcsdK@[m
u,f umuG,fwdkufcdkuf OD;pD;cJholrsm;uawmh Adkvf xdkif;-jrefrme,fpyfwckrSm cdkuyfae=umao;wmrdk@
rS L ;}uD ; ausmf a Zm/ Ad k v f r S L ;}uD ; bvd y f / Ad k v f pd w f c s/ vuf c sawmh r&S d a o;wmud k Ad k v f r S L ;csKyf
rS L ;}uD ; [&ef o D , d k (usqH k ; ) Ad k v f r S L ;}uD ; cspf + rd K if / ausmaf Zmu pdwrf at;Edik yf J &Scd u hJ m t+yD;tydik f vuf
Adv
k rf LS ;}uD;apmjrifh Adv k rf LS ; }uD;pde0f if; ponfh ppfacgi;f pwH k ; acsr_ e f ; armif ; xk w f E d k i f & ef “&ef } uD ; atmif ”
aqmifrsm;om jzpf=uygw,f? ppfqifa&;eJ@ qifEGJwdkufcdkuf&ef }uH&G,fpDrHcJh &jyef
awmifydkif;u jynfwGif; a&mifpHkolykef awG ygw,f? &ef}uD;atmifppfqifa&; twGuf t"du uef@
tm;aysmh c sd e J @ oG m ;csd e f r _ e f w d k i f ; pJ p umvrS m owfcsufu e,fpyfjy\em&Sdaewmrdk@ xdkif;EdkifiHeJ@
w&kwjf zLusL;ausmf olw@kd u wpcef;x vmcsed f (7- em;vnfr_&,lbdk@ vdktyfvmcJhwmawG@&ygw,f?
7-53)rSm Adv k rf LS ;csKyfausmaf Zmudk Adv k rf LS ;csKyfbvdyef @J tjcm;tcuftcJwcku wyftiftm;pkzGJ@
vJvS,fum ajrmufydkif;wdkif; ppfXmecsKyfwdkif;rSL; &ef twGuf wyfxw k Ef w _ &f mrSm jy\emawG@ &jyef
tjzpf c ef @ tyf w m0ef a y;+yD ; w&k w f j zLrsm;ud k ygw,f? tm%m& (zq yv)tpdk;&tzGJ@wnf;rSm
OD;pD;wdkufcdkufap cJhjyefygw,f? AdkvfrSL;csKyfausmfaZm qd k & S , f v pf r sm;u v$ r f ; rd k ; cs,f v S , f a e=uwJ h t
rwd k i f c if u qd k & S , f v pf w yf r S L ;}uD ; wOD ; jzpf w J h avsmuf w&kwjf zLudk wdu k bf @kd xuf uGerf sLepf (Auy)
Adv
k rf LS ;}uD; ausmpf ;kd udk OD;pD;um “e*g;Edik ”f ppfqifa&; wd k @ ud k tjywf a csr_ e f ; &S i f ; vif ; vd k = uwJ h qEN u
}uD ; qif E G J a pcJ h & m “e*g;&_ H ; ” ppf q if a &;&,f v d k @ ydrk }kd uD;rm;+yD;/ “armifrmC”ppfqif a&; EGb J @kd zdtm;
ordkif;wGifcJhwm rSwfom;rdygw,f? 'ga=umifh vnf; ay;pDrHpdkif;jyif;ae=uwmawG@ae&ygw,f? wyftif
22 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2
23
xdak =umifh etz. 2008 zGJ ph nf;ykt H ajzcHOya'onf trsK;d om;nDvmcHut kd a=umif;jyI wbuf
owfa&;qGJcJh +yD; jynfolxlxk.oabmxm; vGwfvyfpGmaz: jycGifhray;bJ jcdrf;ajcmufI qENcH,lyGJjyK
vk y f c J h o nf / / xd k a emuf wif ; usyf a om a&G ; aumuf y G J Oya'rsm;xk w f j yef u m (a&G a&G ; aumuf y G J w G i f
zrf ; qD ; xd r f ; od r f ; cH & qJ E S i f h tjzpf ' %f csrS w f c H x m;&ol r sm; yg0if c G i f h r &S d a p& yg0if a eygu ygwD u d k
zsufodrf;cH&rnf )[k xkwfjyefxm;aoma=umifh a':atmifqef;pk=unftyg0if EdkifiHa&;tusOf;rsm;tm;
a&G;aumufyGJwGifyg0ifcGifhr&atmif Oya'jzifhuef howfxm;onf/ xdktcsufudk=unfhjcif;tm;jzifh vGwfvyfI
w&m;r#waom a&G;aumufyGJrjzpfEdkifonfrSm aocsmaeygonf//
xdk a&G;aumufyGJwGif a':atmifqef;pk=unfudk ryg0ifEdkifatmifpepfwus tpDtpOfcsxm;+yD;
ppftpd;k &ESihf tjrifoabmxm;jcif;rwlaom Edik if aH &;orm;rsm;udk Oya' yk'rf trsK;D rsK;D wyfum zrf;qD;xdr;f
odrf;xm;+yD; jyKvkyfaom 2010 a&G;aumufyGJonf ‘ vGwfvyfIw&m;r#waom ’a&G;aumufyGJrjzpfEdkif
twkta&mif a&G;aumufyGJ omjzpfonf// EdkifiHwumESifh urBmhukvor*~rSawmif;qdkaeaom‘‘ vGwfvyf
Iw&m;r#waom’’ trsm;yg0ifEdkifaom a&G;aumufyGJrjzpfEdkifyg// wdkif;jynfonf 26 ESpf=um ppfwyfESifh
Iw&m;r#waom
wygwt D m%m&Sipf epf/ 22 ESp=f um ppfwyfrS tm%m odr;f ,lxm;+yD; ppftm%m&Sipf epfjzifh tkycf sKyfcahJ om
a=umifh wdkif;&ifom;a'orsm;onf vkHjcKHa&;uif;rJhaeaom ppfovif;ozG,f vlrsKd;pkrsm; a&G hajymif;aexdkif
ae=u&aoma=umifh trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;ESihf wdik ;f &if;om;pnf;vk;H nDnw G af &;onf vdt k yfaeaom
a=umifh rjzpfrae aqmif&Guf=u&rnfjzpfonf//
o,HZmway:=uG,f0aom jrefrmEdkifiHonf tqif;&JqkH;EdkifiHtjzpf a&muf&SdcJh&onf// wdkif;jynf.
b¾m rsm;onfvnf; ppfAv kd cf sKyfrsm;. vuf0,fa&muf&adS eum wdik ;f oljynfom;trsm;pkrmS qif;&J=uyfwnf;
aom 'kuQtrsKd;rsKd;ESifh &ifqdkifae=u&onf// wdkif;jynf.zGifhjzdK;wdk;wufr_vnf;vkH;0usqif;aeI tem*wf
ta&;onf rawG;0ifah vmufatmifyifjzpfaeavonf// w&m;Oya' pd;k rd;k a&;onf wdik ;f jynfwjynf. tajc
cHOya' cdkifrmuspfvpfr_tay:wGifr_wnfaeygonf// w&m;Oya' pdk;rdk;r_&SdrSom EdkifiHom;wdk honf Oya'.
ay;xm;aom tcGifhta&;rsm;&&Sd Edkifrnfjzpfonf// w&m;r#wr_r&Sdaom a&G;aumufy GJESifh rw&m;aom
Oya'rsm;u
Oya'rsm;udk wm0eft& awmfvSef=u &rnfjzpfayonf//
jrodef;
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○
ord k i f ; 0if &S p f a v;vk H ; ta&;awmf y k H } uD ; jzpf y G m ;cJ h o nf r S m ,ck E S p f w G i f (22) ES p f jynf h a y+yD ?
Tta&;awmf y k H u d k jref r mh r suf a rS m uf o rd k i f ; . tcsKd ; tauG @ }uD ; wck t jzpf rS w f w rf ; wif = uonf ?
tb,fa=umifhenf;? vlxkta&;awmfykH}uD;tawmtwGif; vludk vlvdkrjrifaom rqv ppftm%m
&Sifpepftm; ckwfydkif;+zdKvSJEdkifcJhonf? vGwfvyfa&;/ w&m;rSswa&;ESifh wef;wla&;qdkonfh 'Drdkua&pDESifh
vl @ tcG i f h t a&; tod t jrif r sm;ud k ta&;awmf y k H u &S i f o ef a pcJ h o nf ? ppf t m%m&S i f p epf u d k
pdefac:tefwkEdkifpGrf;&Sdaom vlxkacgif;aqmifwa,mufudkvnf; ta&;awmfykHu arG;zGm;ay;cJhonf?
a&G ; aumuf y G J & v'f u d k ES p f a ygif ; rsm;pG m jiif ; qef v uf r cH c J h j cif ; onf v nf ; ,if ; tawG ;
tac:tvSnfhtajymif;wdkufyGJ. tquf[kyif qdk&rnf?
trsKd;orD;rsm;tm; rl0g'a&;&mcsrSwf&mwGif yg0ifcGifhr&atmif ydwfyif[ef@wm;aeolrsm;rSm
ya'o&mZf t awG ; tac:a[mif ; vuf c H o l vuf & S d p pf t m%m&S i f r sm;yif j zpf o nf ? vuf & S d Ad k v f
oef;a&$ppftkyfpkonf tawG;tac:tvSnfhtajymif; ordkif;jzpfpOfudk tcsnf;tESD; ckcHtefwkaeayonf?
“trsdK;orD;rsm;tay: cGJjcm;zdESdyfr_rsm; yaysmufa&;qdkif&m EdkifiHwumoabmwlnDcsuf” The Conven-
tion on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (CEDAW) udk Edi k if aH ygi;f
(130) . axmufcrH j_ zifh ukvor*~taxGaxGnv D mcH qk;H jzwfcsuf (34§180) t& 1979 'DZifbm (18)
rSm twnfjyKxm;+yD;jzpfonf?
,if;oabmwlnDcsufudk jrefrmEdkifiHuvnf; vufrSwfa&;xdk;xm;+yD;jzpfI vdkufemusifhokH;&rnfh
wm0ef&Sdonf? vufrSwfa&;xdk;xm;aom tzGJ@0ifEdkifiHonf trsKd;orD;rsm;udk trsKd;om;rsm;ESifhwef;wl
tajccHEikd if o H m;&ydik cf iG /hf tajccHv@l tcGit hf a&; &ydik cf iG rhf sm;ay;&ef wm0ef&o dS nf? Edik if t
hH a&;t&mudprP sm;udk
pDrcH ef@cq JG ;Hk jzwf&mwGiv f nf; trsK;d orD;rsm;udk wef;wlyg0ifciG ahf y;&rnfjzpfonf? vuf&dS ygvrD ef v$waf wmf
rsm;or*~ (IPU) . okawoejyKcsuft& EdkifiHwum ygvDrefv$wfawmfrsm;wGif trsKd;orD; v$wfawmf
udk,fpm;vS,f (8˜437) a,muf&Sd+yD; trsKd;om;v$wfawmfudk,fpm;vS,fu (35˜638) OD; &Sdaoma=umifh
ygvDrefv$wfawmfrsm;wGif trsKd;orD;udk,fpm;jyKr_ (19²14) &mcdkifE_ef;&Sdonf? 'Drdkua&pDpepfusifhokH;aom
EdkifiH (189) EdkifiHteuf EdkifiH (30) wGif trsKd;orD;EdkifiHhacgif;aqmifrsm; OD;aqmifaeonfudk awG@&onf?
v$wfawmf (41) ckwGif trsKd;orD; ygvDrefv$wfawmfOuUÏrsm; a&G;cs,fwifajrêmufcH&onf? TonfrSm
,ae@urBmwGif jzpfay:aeaom trsKd;orD;tcGifhta&;qdkif&m ordkif;jzpfay:wdk;wufr_ !$ef;udef;jzpfonf?
Tordkif;yifra&pD;udk Adkvfoef;a&$ppftkyfpkonf rdkufrJpGm ckcHqef@usifaeonf?
a':atmifqef;pk=unfonf omreftrsdK;orD;acgif;aqmifwOD;rSsom r[kwfqdkonfudk Adkvfoef;a&$
odzdk@aumif;onf? a':atmifqef;pk=unfonf “&Spfav;vkH; jynfol@'Drdkua&pDta&;awmfykH” rS wifajrêmuf
vdkufaom acgif;aqmifjzpfonf? wdkif;&if;om;vlrsKd;aygif;pkH vufcHtodtrSwfjyKjcif;cH&aom acgif;aqmif
vnf;jzpfonf? &Spfav;vkH; jynfol@'Drdkua&pDta&;awmfykH. awmif;qdkcsufonf EdkifiHa&;jyKjyifajymif;vJr_
(Political System Change) jzpf o nf ? ‘vG w f v yf a &;/ w&m;rS s wa&;ES i f h wef ; wl a &;qd k a om
'D r d k u a&pD y d k i f c G i f h ’ ud k awmif ; qd k j cif ; jzpf o nf ? ‘wef ; wl a &;’ [k ajym&mY vl r sd K ;/ vl w ef ; pm;/
Edik if aH &;,k=H unfcsuEf iS hf ud;k uG,f onfh bmomrSsomru ‘vdi’f cGjJ cm;qufqrH _ rjyKvkyaf &;vnf; yg0ifonf?
vGwfvyfa&;/ w&m;rSswa&;ESifh wef;wla&;qdkaom 'Drdkua&pDydkifcGifhrsm; jzpfxGef;wdk;wufa&;twGuf
wdik ;f &if;om;jynfov l xl u
k a':atmifqef;pk=unftm; olw@kd u, kd pf m;vS,t f jzpf a&G;cs,x f m;jcif;jzpfonf?
1990 a&G;aumufyGJ&v'fudk okH;oyfvSsifvnf; jynfolu a':atmifqef;pk=unf. udk,fpm;
vS,rf sm;tm; wcJeuf qENraJ y;cJ=h ujcif;jzpfonf? wenf;tm;jzifh a':atmifqef;pk=unfukd olw@kd .ud, k pf m;
wdkif;jynfta&;t&mrsm;udk pDrHtkyfcsKyfEdkif&ef tcGifhtm%m (Authorization or Mandate) v$Jtyf
vdkuf=ujcif;jzpfonf? wdkif;jynfat;csrf;om,mr_udk trSefvdkvm;vSsif a':atmifqef;pk=unf. tcef;
u¾udk Adv k of ef;a&$w@kd ppftyk pf t k aejzifh rodusK;d uGserf jyKoifah y? urBmu h v
k or*~EiS hf Edik if w
H um acgi;f aqmif
rsm;u wpdkufrwfrwfawmif;qdkaeonfhtwdkif; a':atmifqef;pk=unftm; tjrefqkH; tusOf;rSv$wfI
jrefrmhEdkifiHa&;wGif yg0ifwm0efxrf;cGifhay;&ayrnf?
txl;ojzifh ukvor*~taxGaxGnv D mcHrS q,fpEk pS w f ckrsS ru tpOfwpdu k f qk;H jzwfwu kd w f eG ;f vsu&f adS om
Edik if aH &;awG@qaHk qG;aEG;yGrJ sm;rSwqifh trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;udk &SmazG&ayrnf? ,ae@ a':atmifqef;
pk=unfonf wdik ;f &if;om;aygi;f pkH vlxt k rsm;pk. axmufcrH u _ kd &&Sx
d m;¶krH u Edik if wH um acgi;f aqmifrsm;.
,kH=unftm;xm;r_udkyg &&Sdaeonfh EdkifiHa&;acgif;aqmifwOD;jzpfonf? xdktcsufudk Adkvfoef;a&$ppftkyfpku
rsufuG,fjyKvSsif jynfwGif;ppfuif;&Sif;I EdkifiHa&;wnf+idrfaom vlr_b0ywf0ef;usifudk &&SdEdkifzG,fr&Sday?
odk@jzpf&m ppfAdkvfcsKyfrsm;taejzifh ^m%ftajrmftjrif}uD;rm;I &ifhusufaom EdkifiHa&;acgif;
aqmifa':atmifqef;pk=unftm; atmufvrf;enf;toG,foG,fokH;um jrefrmhEdkifiH a&;rS0dkif;y,f&ef
tm;xkwjf cif;rSm tHzh , G o f &l J tod^m%fEcHk smr_[k qd&k efrw S yg; tjcm;pum;yif r&Sad wmh? vufiif; ppftyk pf k
}uHpnfaeaom 2010 a&G;aumufyo JG nfyifvsS if t"duypfrw S uf a':atmifqef;pk=unfjzpfaeonf? 1990
a&G;aumufyGJ&v'fESifh a':atmifqef;pk=unf. tcef;u¾udk 2010 a&G;aumufyGJtopfjzifh acszsuf
&efjzpfonf?
xdkodk@ rlv&nf&G,fcsufudk,fYu r¶dk;om;onfhtavsmuf ppftpdk;&. 2008 em*pfzGJ@pnf;ykHESifh
EdkifiHa&;ygwDrsm; rSwfykHwifOya' ponfwdk@onf ‘'Drdkua&pDqef@usifa&;/ a':atmifqef;pk=unf qef@usif
a&;pDrcH su’f jzpfaea=umif; txift&Sm;awG@&onf? xd@k a=umifv h nf; jynfwiG ;f jynfy Edik if aH &;tuJcwfrsm;u
2010 a&G ; aumuf y G J u d k twk t a,mif [ k tuJ j zwf x m;=ujcif ; jzpf a yonf ? t"d u twd k u f t cH
teft,fv'f u D kd a&G;aumufyw JG iG f yg0if,OS +f ydKifciG hf ray;vdo k nfo h abm/ a':atmifqef;pk=unftm; vlxu k
xyfrH ra&G;cs,fapvdkonfh oabmyifjzpfonf?
odk@aomf vlxk. &ifxJtonf;xJrS a':atmifqef;pk=unfudk z,f&Sm;ypf&ef etz. qdk;npf
aomt}uHrmS atmifjrifz, G &f mr&S?d ta=umif;rSm vlxt k ay: a':atmifqef;pk=unf xm;&So d nfh apwemrsK;d
ppfAdkvfcsKyfrsm;wGif wa&G;om;rSs r&Sdojzifhjzpfonf? a':atmifqef;pk=unfu vlxktay:xm;&Sdaom
apwemudk ,ckuJhodk@ azmfjyzl;onf? “jynfolvlxktwGuf usr tvdkcsifqHk;uawmh ppfrSefwJh vGwfvyf
cGiahf tmufrmS vHv k +kH cHK+cHKae&zd@k e@J ppfreS w f hJ vH+k cHKr_atmufrmS vGwv f wG v
f yfvyf aexdik Ef ikd zf @kd ygy?J ta=umuf
w&m;}uD;pd;k r_ taESmiftzG@J awGukd z,f&mS ;Edik w f hJ vlxt k jzpf usr jrifawG@vykd gw,f? vGwv f yfwhJ vlom;awG
tjzpf jrefrmjynfolawG acgif;armh&ifaumhaeEdkifwmudk usr jrifawG@vdkygw,f? usrwdk@tm;vHk;twGuf
yd+k yD;om,mcsr;f ajrhw/hJ yd+k yD;vk+H cHKr_&w dS hJ vl@abmifwckukd pnf;pnf;vH;k vH;k aysmaf ysm&f i$ &f i$ f }udK;yrf; wnfaqmuf
ae=uwmudk usr jrifawG@vdkygw,f?” (“vGwfvyfr_udkyJ usrwdk@ vdkcsifw,f Parade r*~Zif;/ rwfv 9
&uf 2003)
EdkifiHa&;jy\emudk EdkifiHa&;enf;t& ajz&Sif;&ef a':atmifqef;pk=unfu wpdkufrwfrwf arwWm
&yfcHcJhaomfvnf; ppftkyfpku t+rJOayuQmjyKcJhonf? 1995 =o*kwfv (1) &ufae@ n (9) em&DwGif
xk w f v $ i f h c J h o nf h xd k i f ; Ed k i f i H ae;&S i f ; owif ; pmES i f h a':atmif q ef ; pk = unf . tif w mAsL;wG i f a':pk .
¶dk;om;ajzmifhrSefaom EdkifiHa&;,kH=unfcsuf apwemudk ,ckuJhodk@ awG@Edkifonf?
a':atmifqef;pk=unf ? ? yxrqk;H ‘,k=H unfry_ wf0ef;usi’f wck wnfaqmuf=u&rSmyg? 'D ‘,k=H unfr’_
[m jrefrmEdkifiHrSm uG,faysmufaewJht&m jzpfygw,f? ‘,kH=unfr_ywf0ef;usif’ wck rwnfaqmuf
Edkifao;orSs ‘xda&mufr_&SdwJh aqG;aEG;yGJ’ rsKd; usrwdk@ pwifEdkifrSm r[kwfygbl;? aqG;aEG;a&;pm;yGJrSm
0dkif;xdkifvdkufzdk@qdkwmuawmh vG,fygw,f? 'gayr,fh vlwdkif;u wOD;tay:wOD; oHo,awG yGm;ae=u&if
trsm;vufcHEdkifwJh oabmwlnDr_wck &&Sdatmif ajz&Sif;EdkifrSm r[kwfygbl;? 'ga=umifh wdkif;&if;om;awG
,k H = unf p d w f c sEd k i f w J h tpd k ; &w&yf & S d w ,f q d k w m usrwd k @ taeeJ @ jyozd k @ vd k y gw,f ? tJ ' D t pd k ; &[m
wdkif;&if;om;awG&JŒ arSsmfrSef;csufawGeJ@ jy\emawGudk pmemaxmufxm;a=umif;vnf; jyo&ygvdrfhr,f?
jy\emud k tJ ' D u aep+yD ; ud k i f w G , f & r,f xif y gw,f ? wcsKd Œ wd k i f ; &if ; om;tif t m;pk a wG t aeeJ @
‘xda&mufr_&SdwJh aqG;aEG;yGJ’ awG rpwifrD olwdk@jzpfapcsifwJh rlabmifqdkif&m t}uHjyKp&mawG &Sd+yD;jzpf
Edik yf gw,f? vdt k yfcsuef @J udu k n f w
D hJ rlabmifwck&&Szd @kd twGuf ndêEid_ ;f aqG;aEG;=ur,fq&kd ifvnf; jzpfEikd yf gw,f?
ae;&Sif;t,f'Dwm ? ? ppfacgif;aqmifrsm;eJ@ aqG;aEG;wJhtcg wdkif;&if;om;vlrsKd;rsm;&JŒ jy\emudk
OD;pm;ay;udpPtjzpf oabmxm;Edkifygrnfvm;?
a':atmifqef;pk=unf ? ? yxrqk;H vky&f rSmu tjyeftvSef pum;pwifajymEdik =f uzd@k jzpfygw,f?
tJ'aD emufrmS trSet f wdik ;f ajym&&if aqG;aEG;yGrJ mS wdik ;f &if;om;awG yg0ifvmzd@k jzpfygw,f? wdik ;f &if;om;awG
ryg0ifcJh&if t&SnfwnfwHhwJh +idrf;csrf;a&;udk usrwdk@ r&Edkifygbl;? 'ga=umifh aqG;aEG;yGJrSm wdkif;&if;om;awG
rkcsyg0if&rSmyg?
ae;&Si;f t,f'w D m ? ? t*wdvu kd pf m; tusiahf zmufjym;r_jzpfapwm ‘tm%m’ a=umifrh [kw?f
‘tm%mudk vufv$wfqkH;¶_H;&rSm a=umuf&GHŒjcif;’ a=umifh jzpfw,fvdk@ cifAsm;a&;wJh ‘a=umuf&GHŒjcif;rS
uif;vGwfa&;’ pmtkyfrSm a&;xm;wm awG@&ygw,f? cifAsm;udk,fwdkifa&m rsufarSmufumvrSm bmudk
a=umuf&GHŒygovJ?
a':atmifqef;pk=unf ? ? usrtay:rSm ,kH=unftm;xm;ae=uwJh jynfolvlxkudk usru
pdwfysufatmifvkyfrdrSm ta=umufqkH;ygyJ? vlxkudk pdwfysufatmif vkyfrdrSmxuf usrudk,fwdkifu
t&nf t csif ; usqif ; oG m ;wmjzpf z d k @ u yd k r sm;ygw,f ? ol w d k @ jzpf c sif w J h t&mwd k i f ; ud k usrtaeeJ @
vk y f r ay;Ed k i f a yr,f h ol w d k @ pd w f y suf a tmif a wmh usr vk y f r S m r[k w f y gbl ; ? 'gayr,f h ol w d k @ ud k wck c k
vkyfay;r,fvdk@ usr uwday;xm;wmawmh r&Sdao;ygbl;? usr taumif;qkH; }udK;yrf;aqmif&Gufyghr,fvdk@
¶dk;¶dk;om;om; ajymxm;wmyJ &Sdygw,f?
ed*kH;csKyf&vSsif a':atmifqef;pk=unfonf q&mOD;0if;wif tuJjzwf azmf!$ef;onfh “rD;vSsHxJu
=um” qdkonfh *k%fj'yfESifh nD!GwfvSonf[k qdkcsifygonf? 1999 ckESpfukefydkif;wGif q&mOD;0if;wifu
a':atmif q ef ; pk = unf u d k &nf p l ; I (3) a=umif ; [d k u U K uAsmwyk ' f axmif w G i f ; Y a&;zG J @ cJ h y gonf ?
uAsmtrnfu ‘rD;vSsHxJu =um’ jzpfonf?
‘rD;vSsHxJu =um’
&J ZGJ ^m%f pnf; wm
ra=umufw&m; aw;uAsm
rD;vSsHxJu =um?
‘&J’ qdo k nfrmS &J&ifjh cif;/ ‘ZG’J qdo k nfrmS pG+J rJjcif;/ ‘^m%f’ qdo k nfrmS ^m%ftajrmftjrif}uD;jcif;/
'kuUX OD;wifOD;.
{&m0wDwdkif;c&D;pOfpwif
VOA 2010-08-28
ae&mt&yf&yfrmS v,f,majr twif;t"rR odr;f qnf; cHae&wmawG ukv d nf; ILO Ekid if w H um tvkyo f rm;
tzG@J csKyfe@J nêEd id_ ;f wkid yf if+yD; Oya'enf;vrf;t& ulnD vkyaf qmifay;oGm;zd@k pDpOfaewJh ta=umif; OD;wifO;D u
ajymygw,f?
“ae&mt&yf & yf r S m &S d w J h v,f , majrawG u d k od r f ; oG i f ; wJ h u d p P a wG rd k ; uk w f b uf u ud p P a wG /
{&m0wD w d k i f ; buf u ud p P a wG 'gawG t ay:rS m vnf ; jynf o l a wG b uf u ae+yD ; awmh &yf w nf + yD ; awmh
ajz&Sif;aqmif&GufoGm;r,f qkdwmawGudk usaemfwdk@ vlxktwGuf aqmif&GufaewJhudpPt00 tjzpf
qufvuf+yD; aqmif&GufoGm;rSmawGudkvnf; vkyfief;awG csrSwf+yD; usaemfwkd@ ajym=uqdk=u vkyfcJhwmyg?
'gawG t ay:rS m trsm;}uD ; &S d y gw,f ? oabmuawmh A sm Ed k i f i H a &;ygwD w &yf t aeeJ @ Ek d i f i H a &;t&ud k
jynfol=um;xJ 0if+yD;awmh v_yf&Sm;r,fhudpP&yfawGudk usaemfwdk@u vkyfief;vrf;p azmfay;wJhtwGuf olwkd@
wuf w uf = uG = uG e J @ yg0if a qmif & G u f = u&r,f q d k w J h t yd k i f ; awG r S m vnf ; 'D x uf wk d ; wuf + yD ; awmh
vkyf&r,fqdkwmawG ygygw,f? aqmif&GufEkdifpGrf; &SdwJh[mawGudkvnf; Oya' taxmuftulydkif;eJ@
ndêE_dif;aqmif&GufoGm;r,f?”
e,fawGrmS &S=d uwJh LN D tzG@J 0ifawG[m rD', D mawGuwqifh a':atmifqef;pk=unf&ŒJ nGe=f um;csuu f dk
tcdsefeJ@wajy;nD =um;od&+yD; jzpfwJhta=umif;eJ@ tzGJ@csKyf&JŒ OD;aqmifr_ atmufrSm qufvuf &yfwnf
oGm;=uzkd@ jyefvnf aqG;aEG;cJh=uw,fvkd@ qkdygw,f?
“a':atmifqef;pk=unfukd wae@wkef;u OD;u^m%f0if; oGm;awG@+yD; jyefvmwJhxJrSm ajymwJh
wcsd K Œtcsuf t vuf a wG u d k v nf ; ol w k d @ oabmayguf u w,f ? ol w d k @ od w ,f ? ol w k d @ u ajymygw,f ?
'DudpPawGeJ@ywfouf+yD; olwkd@odw,fwJh? olwdk@u rD'D,mawGeJ@ ywfoufwmudk tm;vHk; em;axmifawmh
usaemfw@kd ajymwJu h pd &P yfawGukd olw@kd tm;vH;k od+yD;om;awGygy?J tcsut f vufawG tay:rSm olw@kd =um;+yD;+yD?
=um;em+yD; od+yD;+yD? em;vnf+yD; oabm aygu+f yD;+yD? t"dyg` ,u f awmh ckeuajymwJh NLDudk ay;csiw f mudk
ay;p&mr&Sd&if ray;eJ@ ayghqdkawmawG olwdk@ tukefvHk; odygw,f? tJ'Dawmh rD'D,m&JŒ aus;Zl;vnf;
trsm;}uD; &Sw d ,f aygAh sm? usaemfw@kd ajymwmawGtm;vH;k udk rD', D mawGuvnf; =um;ygw,f? txl;ojzifh
usaemfw@kd tzG@J csKyfu vl}uD;awG ajymwJh pum;udk olw@dk tm;vH;k =um;w,f? olw@kd tm;vH;k em;axmif+yD;awmh
odoifo h xd udk w f mawG od&wJt h wGuf aqmif&u G &f r,fh wcsKd Œ udpaP wGuv kd nf; em;vnfygw,fw?hJ tJ'aD wmh
usaemf w d k @ ck e uajymcJ h w J h a&G ; aumuf y G J usif ; ywJ h t csd e f r S m b,f v d k oabm obm0eJ @
&yf w nf & r,f q d k w muvnf ; tck ol w k d @ &S i f ; vif ; ajymjywJ h t xJ r S m em;vnf = uw,f qd k w J h o abm
twdkif;twm wck olwkd@&Sd=uw,f qdkwJhoabmrsdK; olwdk@ ajym=uygw,f?”
OD;wifOD;eJ@twl tzGJ@csKyf A[kdaumfrDwD0if OD;0if;jrifheJ@ OD;vSazwkd@vnf; vkdufyg oGm;=uw,fvkd@
od&ygw,f?
OD;wifOD;[m ZmwdajrjzpfwJh ykodrf+rdKŒukd ESpfaygif; 24 ESpftwGif;rSm yxrqkH;t}udrf jyefa&mufcJh
wmjzpf+yD; tJ'DurSwqifh wjcm; {&m0wDwkdif;twGif;u +rdKŒe,fawGrSm&Sd=uwJh NLD tzGJ@0ifawGukdoGm;
a&muf awG@qkHzkd@&Sdw,fvdk hod&ygw,f//
jrefrmppftm%m wnf+rJa&;twGuf
2 =o*kwf 2010
2010 a&G;aumufyJG OD;wnf NLDa0zef VOA
jrefrmEkid if rH mS ESpf 20 twGi;f yxrqk;H t}udrt f jzpf 'DEpS t f wGi;f usi;f yzk@d pDpOfxm;wJh a&G;aumufyJG
&J h r l 0 g'awG [ m tajccH t m;jzif h 'D r k d u a&pD enf ; ruswJ h t jyif ppf t pk d ; &&J h tm%m wnf + rJ a pzk d @
&nf&G,fwmawG h&w,fvdk@ EkdifiHwum a&G;aumufyGJawGudk apmifh=unhfaewJh tar&duef tajcpkduf NDI
ac: trsKd;om; 'Drkdu&ufwpftzGJ htpnf;}uD;u a0zefvdkufygw,f?
jrefrmppftpdk;&u b,fawmh usif;yay;r,fqkdwJh &uftwdtus ra=unmxm; ayrJhvnf;
'DEpS t f wGi;f usi;f yay;r,fv@kd a=unmxm;wJh a&G;aumufy[ JG m Ekid if w
H umpHEe_ ;f tedrq hf ;Hk eJ@awmif jynfrh jD cif;
r&Sb d ;l vd@k vGecf w hJ hJ ESpaf ygi;f 25 ESpu
f p+yD; Ekid if w
H um a&G;aumufyaJG ygi;f 150 udk avhvm apmih=f unfah ewJh
tar&duef tajcpku d f NDI ac: trsK;d om; 'Dru dk &ufwpf tzGJ t h pnf;}uD;u we*FaEGae@u xkwjf yefvu dk w f m
jzpfygw,f? rufo&l; z&l;rif (Mathew Frumin) [m tpD&ifcpH mudk }uD;r_K;jyKpkco hJ l jzpfygw,f?
vuf&SdrSmawmh a&G;aumufyGJ Oya'awG[m usaemfwdk@ tjrift& 'Drkdua&pDenf; rusygbl;?
usaemfw@dk tzGJ t h pnf;u a&G;aumufyaJG wGukd Ekid if w H um pHEe_ ;f awGt& avhvm pdppfwmyg? 'Dae&mrSmawmh
usaemfw@dk awG &h wmu Ekid if w H um pHEe_ ;f eJ@q&dk if tedrqhf ;Hk tqifh awmif rrDwmudk awG &h ygw,f?'gt h jyif
atmuf w k d b mv twG i f ; rS m usif ; yay;r,f v d k @ vl t rsm;pk ,l q xm;wJ h vuf & S d a&G ; aumuf y G J [ m
jref r mppf t pd k ; & tm%wnf + rJ a &;twG u f }ud K wif } uH p nf yk H p H c s a&;qG J pD p Of x m; wmrk d @ tajz[m
}udKxGuf+yD;om; jzpfw,fvdk@vnf; rpPwm z&l;rifu ajymygw,f?
ar;cGef;xkwfp&m wckuawmh zGJ hpnf;ykH tajccH Oya'eJ@ qkdifygw,f? v$wfawmftrwf 25%udk
ppfwyftwGuf vsmxm;ygw,f? tJ'Dv$wfawmfuyJ orRwudk a&G;r,f/ tpdk;&ukd zGJ h pnf;r,fqkdawmh
ppf w yf u tompD ; ae&mu,l x m;+yD ; tpk d ; &ud k x d e f ; csKyf r S m jzpf y gw,f ? aemuf w csuf u awmh
Ek d i f i H a &;ygwD a wG r S m ppf w yf u t&m&S d a wG u ,l e D a zmif ; csG w f / t&yf 0 wf v J + yD ; a&G ; aumuf y G J r S m
0if+ydKif=ur,fqadk wmh trwfae&mtrsm;pkukd ppfwyfucsKyfuidk x f m;rSm jzpfygw,f? ppfwyfuyJ wkid ;f jynfudk
quf+yD;tkyfcsKyfoGm;rSm jzpfygw,f?
jrefrmEkdifiHrSm 'Drkdua&pD &&Sda&;twGuf 1995 ckup+yD; }udK;yrf;aqmif&Gufr_rSm yg0ifcJhwJh NDI
[m jrefrmEkid if rH mS usi;f yr,fh a&G;aumufyeJG @J ywfoufv@kd a&G;aumufyJG Oya'awG/ zGJ ph nf;ykH tajccHOya'
awGeJ@ vl@tcGifhta&; Oya'awGtay: tajccH+yD; EkdifiHwum pHE_ef;awGeJ@ ,SOfum avhvm okH;oyfcJh
wmjzpfygw,f? NDI &J havhvmcsufrSm EkdifiHwum pHE_ef;awGeJ@ rudkufnDwJh t"du csKd h,Gif;csuf 4 csuf
awG h&w,fvdk@ rpPwm z&_;rifu ajymygw,f?
+cKH+yD; ajym&r,fqkd&ifawmh zGJ hpnf;ykH tajccHOya'u vlxk&J hoabmxm; qENudk tajcrcHygbl;?
'ga=umifh vlxkoabmus a&G;aumufwifajremufEkdifwJh tpdk;&rsKd; jzpfrvm Ekdifygbl;? 'kwd,uawmh
t"dy`m,f&SdwJh a&G;aumufyGJ usif;yEkdifzkd@ vGwfvyf+yD;w&m;rSsw&r,f/ vl@tcGihfta&; cHpm;cGifh &Sd&r,f/
vGwfvyfpGm ajymqkdEkdifcGifh/ rJqG,f pnf;&kH;EkdifcGihf/ 'gawG &Sd&ygr,f? tckawmh 'gawGr&SdbJ vl@tcGihfta&;
csKd;azmufr_awGyJ &Sdaeygw,f?
owif;ESifhynmtquf
aemuf owif;aumif;aumif;wyk'f jzpfzdk@twGufu pD(C)ig;vHk;vdk@ twdkaumuf rSwfxm;wJh Correct,
Current, Clear, Concise, Comprehamsive awGyJjzpfygw,f? yxr‘C’u Clear yJ&Sif;&r,faygh/
owif;qdkwmu &opmayeJ@rwlbl;qdkwm a&SŒrSmajymcJh +yD;+yDaemf/ 'Dawmh udk,fa&;csifwJhtcsufudk
0uF0kwWdawG oHk;raeeJ@awmh/ t&Sdudk t&Sdtwdkif; &Sif;&Sif;vif;vif;a&;csvdkuf? aemuf‘C’u Concise yJ/
vdk&if;udka&;wm/ 'gvJ&Sif;ygw,f/ owif;qdkwm uAsm/ vuFma&;wmr[kwfbl;/ yef;qdk&if bmyef;vJ
ESif;qDvm;/ pHy,fvm; 'gyJa&;csvdkuf? tzGJ@tEGJ@awGeJ@ ay&SnfraeeJ@? owif;pmzwfol/ em;axmifolu
t&omcH em;raxmif b l ; / tcsuf t vuf t a=umif ; t&mud k o m od c sif w m? wwd , ‘C’ u
Comprehamsive yJ/ owif;&JŒ tajccHtcsufawGjzpfwJh ‘b’ukef; ajcmufvHk; jynfhjynfhpHkpHk ygzdk@yJ/ 'grSvJ
owif ; rnf r S m ud k ; ? owif ; zwf y gw,f / em;axmif y gw,f qd k y grS rjynf h r pH k e J @ AD e yf p f ±k y f x k v d k
vduk jf znf+h y;D cHpm;&r,fqkd r[kwaf o;bl;/ News is what is say. It is not olds. qdx k m;wmyJav? uk, d o f +d y;D qdk
b,foluowif;pmzwfrSmvJ/ a&'D,dkem;axmifrSmvJ/ aemufqHk; ‘C’uawmh Correct owif;rSefzdk@yJ/
&Sif;awmh&Sif;ygw,f rrSefbl;/ jrefawmhjrefygw,f trSm;}uD; qdkvJ rjzpfao;bl;/ wcgw&Hqdk udpPr&Sdbl;
cGifhv$wfEdkifao;w,f/ rsm;vm&ifawmh y&dwfowfu Sorry jyrSmyJ/ tifayyg}uD; jzpfoGm;vdrfhr,f/ tJ'D
‘C’ig;vH;k eJ@ abmifowf+yD; owif;a&;pm; &ifawmh owif;orm;aumif;jzpfwt hJ jyif/ owif;ta&;tom;
tustayguaf umif;wJ/h pnf;urf;uvem;&Sw d /hJ owif;aumif;awGa&;wwfw/hJ xl;c|ew f thJ qifu h &kd Edik wf ,f?
'guowif;pmawG&ŒJ ordik ;f eJ@/ owif;orm;awG&ŒJ &So d if&h t
dS yfw/hJ vkyo
f ifvh yk xf u kd w
f hJ tcsuaf wGy/J
'gawGudkodxm;&r,f/ tJ'Dpnf;urf;awG owfrSwfcsufawG abmifawG0ifatmif a&;wwfzdk@ udk,fhudkudk,f
avhusifh,l&r,f/ yxrawmh usOf;ovdk usyfovdkawmh &Sdr,faygh/ aemufawmhvnf; rkqdk;pdkifoifqdkovdk
tvkyu f vlukd oifvmawmhvJ bmyJa&;a&; wa&;Ed;k xa&;awmif tJ'aD bmifawGpnf;awGxJ 0ifomG ;rSmyg/
tpuawm avhusifh,l&rSmaygh/ rodwmeJ@pm&if odxm;awmh olrsm;awGxuf ESmwzsm;omwmaygh/
}udK;pm;&rSmu udk,fhtvkyfyJav? armifvS[ef
pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 41
42
tcef;quf
a':atmi
a':atmifqf ef;pk=unf
( odk hr[kwf)
oZi
oZifef D
rif ; [ef
( MIZZIMA WEB)
(55)
rdcif=uD;. psmyeudpP+yD;ajrmufI 12 &uf
t=umwGif a':atmifqef;pk=unfonf tzGJ@csKyf. fc&D;pOftm; a'gufwmoufrif;wdk@ESifh ndêE_dif;=u.?
pnf;¶k;H a&;c&D;pOftm; pwif&jyefonf? {&m0wDwikd ;f c&D;pOfu rtlyif/ usKrH ai;/ 0g;c,fr/ ajrmif;jr/ ykord /f
jrpf0uGse;f ay: taemuf zufjcrf;qDo@kd --- xkpd Ofu iyk a wm/ omaygif ; / +yD ; vS s if - -- yk o d r f o d k @
ppf t k y f p k t wG i f ; ‘Ad k v f a usmf b / Ad k v f x G e f ; =unf / 'k w d , t=ud r f jyef 0 if r nf ? yk o d r f r S w qif h ---
Adkvfjrifhatmif’ponfh wkdif;rª; 3 a,mufwdk h"m; ausmif ; uk e f ; / td r f r J / a&=unf / ig;od k i f ; acsmif ; /
xuf a eonf h u mv ---? Ad k v f j rif h a tmif u --- usKHajym/ [oFmw/ ZvGef/ jrefatmif/ =uHcif;---?
{&m0wD w d k i f ; . wk d i f ; rª ; ---? Ad k v f x G e f ; =unf u =uH c if ; wG i f y if {&m0wD w k d i f ; c&D ; pOf t m;
rEœav;wdkif;/ Adkvfausmfbu ucsifjynfe,f/ t tqH;k owf+yD; yJc;l wkid ;f rSwqifh &efuek o f @kd jyef0ifrnf?
aemufajrmufwdkif;. wkdif;rª;---? a':atmifqef;pk=unf. {&m0wD wdik ;f c&D;u +rdKŒe,f
‘ atmif / b/ =unf ’*d k % f ; u e0w . 17 +rdKŒe,fESifh aus;&Gmaygif;--- 22 &Gmodk@oGm;
xdyfydkif; acgif;aqmifrsm;udkyif--- ‘ xD ’ xif=u a&mufrnfh c&D;jzpfonf? Adv k cf sKyfjrifah tmif. e,fo@kd
onf h o l r sm;r[k w f ? we,f w rif ; qef E d k i f & ef 3 oGm;a&muf&rnfhc&D;u wdkif;rª;AdkvfcsKyf ^m%fvif;.
a,mufaygif;+yD; vHk@vxkwfae=u onfhumv? rGefjynfe,f c&D;xuf ydkrdkI wdkufcdkufr_rsm;ESifh &if
{&m0wD w d k i f ; / jrpf 0 uG s ef ; ay: taemuf qdkif&rnfudkrl a':atmifqef;pk=unfwdk@ em;vnf
bufjcrf;od@k 1989 ckEpS f Zefe0g&v D 14 &ufae@ wGif xm;.? taES m if h t ,S u f / t[ef @ twm;rsm;u
pwifI c&D;xGufEkdif&ef a':atmifqef;pk=unfwdk@ rnfrSstxd =uD;rm;rnfenf;---?
jyifqif=u.? oGm;&rnfhc&D;u a&vrf; c&D;---?
oabFmESihf oGm;=u&rnf? ‘ jrwfarwWm ’oabFmu pd e f a c:r_ r sm;ES i f h &if q k d i f & rnf h jrpf 0 usG e f ; ay:c&D ; -
a':atmifqef;pk=unf. c&D;pOfwavSsmufv;kH twGuf (56)
wm0ef , l I yd k @ aqmif a y;rnf ? vH k + cH K a&;twG u f 1989 ckEpS /f Zefe0g&v
D 14 &uf?
vl i ,f r sm;ygrnf ? jyef = um;a&;ES i f h rS w f w rf ; tzG J @ ‘ jrwf a rwW m ’oabF m OD ; u a&jyif t m;
rsm;vnf; yg=urnf? vl=uD;ydik ;f rSr-l -- OD;=unfarmif/ xkd;cGJI ta&SŒodk@ ckwfarmif;.? vd_if;wdk@u oabFm
OD ; 0if ; xd e f (Ak d v f = uD ; a[mif ; )wk d @ vk d u f y g=urnf tm;cGI jyef@um;cg urf;ESpfzufqDodk@ vSdrfhI---
yifv,f0rS wkd;a&a=umifh jrpfa&onf jrpfnmqDodk@ wdik ;f rª; jrifah tmifu rauseyfao;---? vufajzmifh
vGefI pD;.? yxrwGif nêif;nêif;oGJ@oGJ@ ? wyfom; rsm;udkvnf; toHwdwf armif;jyef¶dkifz,f
r=umi0ef o nf ajy;vrf ; 0Y OD ; armh & ef rsm; wyfqif+yD; (w²0²w) ¶kH;ESifh ta&;=uD;onfh
toifjh zpf aeonfh av,mOfwpif;tvm;/ t&Sed Ef iS hf ae&mrsm;wG i f vS s Kd Œ 0S u f I ae&mcsxm;ao;.?
pD;awmh.? i0efu Zuf=udK;v$wfxm;aom jrif;¶dkif; ykodrf+rdKŒ. vrf;rsm;udkvnf; oHql;=udK;acGrsm;ESifh
waumufuJhodk@ uqkefaygufav+yD? a&pD;a=umifh ydwfxm;.? vufeufudkif ppfom;rsm; wifaqmif
jrwfarwWmonf oGuv f ufpmG ESihf ykord o
f @kd taomh xm;onf h ppf u m;rsm;/ taygh p m;wif h u m;rsm;/
ESifav+yD? toHcsŒJ puf wifaqmif xm;onfh um;rsm;onfom
ajrmif;jrrS rxGufcGmrDuwnf;u ykodrf. ykodrf. vrf;rsm;ay: Y ae&m,lxm;=u.? +rdKŒu
tajctaersm;tm; a':atmifqef;pk=unfwdk@ =um; &Sif;I---wpjyiftvm;---? vlxkonfjidrfae.?
odxm;cJ+h yD; jzpfonf? ykord t f ajctaeu raumif;- +idrfoufr_u--a=umuf&GHŒI--+idrf0yfaejcif;rsKd;u
-? usKH rai;xufq;kd onfh tajctaersK;d ESihf &ifqikd =f uHK r[kwf---? rkefwdkif;rxefrD---jidrfoufr_rsKd;---?
awG@&Ekdifonf? ` jrwf a rwW m onf Ta&pD ; / Tarmif ; ES i f
{&m0wD w k d i f ; (w²0²w) OuU Ï / wk d i f ; rª ; tm;ESifhqdkvSsif---aemufxyf 2 em&DtwGif; ykodrf
Adkvfrª;csKyfjrifhatmifu ykodrf+rdKŒtm; ‘ae@rxGuf& odk@a&mufrnf? ykodrft0iftxGufjyifqif ndêE_dif;
trdef@’xkwfjyefxm;.? ‘trdefhae0ifrD;+idrf;’ trdef@ p&mrsm;tm; a':atmifqef;pk=unfonf OD;=unf
r[k w f ‘ aexG u f rD ; +id r f ; ’ trd e f @ ? &,f p &mvnf ; armif/ OD;0if;xdew f @kd EiS hf aqG;aEG;.? vli,frsm;udv k nf;
aumif;.? vkyfcsif&m vkyfae=uonfh acwf=uD;--? &Si;f jy.? yxr ta&;=uD;qH;k tcsuu f ---ykord q f yd f
ykodrf&Sdaps;rsm;tm; ydwfap.? a&,mOfrsm;/ armf urf;wGif qdkufuyfcGifh&+yD; ykodrfqdyfurf;ay:odk@
awmf,mOfrsm;tm; oGm;vmr_ rjyK&[lI trdef@ wufcGifh&a&;---? ykodrftm%mydkifwdk@u tp&Sm
xkw. f ? pmoifausmif;rsm;url 1988 ckEpS u f wnf; Ir&atmif rdrw d @kd bufrS pnf;urf;&Szd @kd wnf+idrrf &_ zdS @kd
u ydwfxm;jcif;jzpfI xyfIydwf&ef trdef@xkwfp&m vdkrnf?
rvdk…²? odk@aomf ausmif;q&m/ q&mrrsm;ESifh tpdk; t=urf ; zuf r _ r sm;ES i f h &if q k d i f & Ed k i f r nf ?
&0efxrf;rsm;udkrl tpnf;a0;[kqkd+yD; cef;rtwGif;Y t=urf;zufr_tm; t=urf;zufr_ESifh jyefI rwk@Hjyef
pk ¶ k H ; xm;.? 0ef x rf ; rsm;tm; cef ; rtwG i f ; ac: I rd&ef tm;vHk;u xdef;odrf;=u&rnf? ykodrf+rdKŒt0if
tus,fcsKyf csKyfxm;onfuJhodk@? eHeufu rnfodk@pdefac:r_rsm;ESifh &ifqkdif&rnfenf;-
ykord t f m; &Si;f xm;jcif; jzpfonf?a':atmif --? rodEikd af o;---? vli,frsm;u ‘urBmra=ubl;’
qef;pk=unfwdk@ ykodrfodk@a&mufvSsif vlxkr&Sdap&ef oDcsif;tm; oH+ydKifoDqdk&if;---owWdarG;ae=u.?
vlxEk iS hf rxdawG@Eidk af p&ef wdik ;f rª;u a&$^m%fawmfp;l awmfvSefa&;---igwdk@aoG;eJ@
xm;jcif;jzpf.? +yD;vSsif--a':atmifqef;pk=unfwdk@. a&;cJh=uwJh armfuGef;awG---
oabFmykodrfqdyfurf;wGif qdkufuyfyguvnf; -- urBmra=ubl;---
urf ; ay:od k @ rwwf a &muf E d k i f & ef qd y f c H a bmwH (60)
wm;rsm;tm; jyKjyif&ef[I l ta=umif;jy+yD; qdyf cHwH {&m0wD---
wm;tcif; ysOfrsm;tm; cGmxm;=ujyefonf? atmifpnfaqmfavmh
xdrk sS aESmif,
h u
S [ f ef@wm;onfh tpDtpOfEiS hf jynf a wmf 0 if c ef ; a&muf a cs+yD - --jrwf a rwW m u
tcef;qufaqmif;yg;
EdkifiHa&;o&kyfazmf
ra[mfo"m Zmwfawmf
tydkif;(3)
tn-w okawoDw
F OD;F
wnfae&mtrSeu f udk wduscikd rf mpGm oH;k oyfazG&mS edik yf gjyD? a&uefteD;xef;yifay:&Sd uus;D odu k xf u
J
ywWjrm; &wemudk xkwf,lqufoedkifygjyD? jynfom;/olwdk hudk tylray;yJ 0da'[&mZfrif;=uD;. pdwf
eSvHk;udkvnf; &$ifjyHK;apedkifcJ hygjyD?
0da'[&mZfrif;=uD;vnf; tavmif;awmf. Om%fynmudk csD;ajrSmufonhftaejzifh rdrd. vnfqGJ
ykv&J wemudk tavmif;awmftm; ay;pGef o h nf? tajcGt&H wpfaxmifw@dk uv kd nf; ykvJ vufaumufwpf&pH D
ay;pGef oh nf?tavmif;awmfeiS hf tajcGt&Hwkd u h kd rdrx
d oH kd h twm;tqD;rJ h 0ifxu G zf ;l ajrSmef ikd cf iG fh udv
k nf;
qkay;onf?
ywWjrm;&wemjy\emudk zwf&&_ if; trdjrefrmjynf. ekid if aH &;udk oH;k oyfro d nf?trdjrefrmjynf
. jynfol/om;wdk@um; ywWjrm;&wemeSif hwlaom 'Drdkua&pDESifh jynfol/om;tm;vHk; vGwfvyf csrf;om
edkifaompepfudk &SmazGae=uonf?trdjrefrmjynfudk ywWjrm;&wem]'Drdkua&pDpepfjzifh tvSqifzdk h=udK;pm;
ae=uonf?
odk ah omf aoeu okcrdeu f Joh kd h &SmazGenf;rSeu f kd rodjrifbJ &SmazGae=uygvsS if tcsed af wG=umjyD;
yifyef;qif;&Jjcif;=uD;rm;=uygrnf?tavmif;awmf ra[mfo"guJ o h kd &h mS azGenf;rSeu
f kd (jrefrmjynftwGi;f 0,f
rSDwif;aexdkifoltm;vHk;eSif hjynfya&muf jrefrmjynfom;tm;vHk;wdk@) yl;aygif;=uHqedkifygvSsif ywWjrm;
&wem]'Drdkua&pDpepfudk tcsdefjrefjyD; 'kuQenf;pGm &,ledkifvdrfhrnf[k ,Hk=unf&ygonf?
odk t
h wGuf jrefrmjynfom;taygi;f wdk o h nf tavmif;awmfra[mfo"muJ o h kd Oh m%fynm
=uD;rm;olrsm;jzpfatmif =udK;pm;=u&if; rdrw d kd .
h Om%fprG ;f tm;jzifh trdjrefrmjynfukd 'Dru kd a&pD] ywWjrm;
&wemjzifh tvSqifedkif=uygap[k arwWmydk@owdkufwGef;vdkuf&ygownf;?
1? t&[E dW *k%*ƒ\ owWocF g& =oumo
0ENaee t[HÁ" 6?tekwWa&myk&do 'rR
[ae,sH udavom&Dp om&xd *k%0ENem
ylZmeOP yÉd*a~ [? tanoawW ,xmom"l
2?orRmorŠK'<*k%\ 'ar,sH oku&H t[H?
0ENaee t[HÁ" 7?owWma'0 rekomeH
Zdea'odw "arRok rdwd *k%\ 0ENem
oaAŠok yg&*l ba0? omao,san ,xm oaE mW
3?0dZ…mp&% or`EM Ak'0< g'ge*k grad em?
*k%0EMe awZom 8?Aka'<g Áwd *k%*ƒ\
p&a%ep 0dZm… , udwaW ee okcH t[H
okorda'<g b0gr[H? 0dZmae,sH "rRH oAŠH
4?ok*awmwd *k%*ƒ\ ,xm Aka'<e a'odw?H
Ak'\< 0ENaee[H 9?b*0gwd *k%Cd\
*ap?,sH okE&N XmeH 0ENaeae0 aomt[H
ua&,sH okE&N u H xH? b*grd b*or`aEMm
5?avmu0d'lwd *k%\ ZmemeH *&kwH *ar?
Ak'\< 0ENaee[H
tn-w okawoDw
F OD;F
pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 53
54
owif;vGwfvyfcGifhta&;}uD;
a':atmifqef;pk=unfajym=um;
vGwfvyfrSswwJha&G;aumufyJGjzpfa&;
VOA
vGwv f yfrsS wwJh a&G;aumufyGJ jzpfa&;owif;vGwv f yfciG hf ta&;}uD; w&m;rSswwJh a&G;aumufyw JG ck
ay:ayguf z k d @ twG u f owif ; vG w f v yf c G i h f &S d z d k @ ta&;}uD ; w,f v d k @ jref r mh ' D r k d u a&pD acgif ; aqmif
a':atmifqef;pk=unfu ajymvkdufygw,f? jynfolawGtay: vdrfvnf vSnfhzsm;wmrsKd;awG rvkyfoihfwJh
ta=umif;eJ@ twnfjyKxm;wJh zGŒJ pnf;ykt H & ay:ayguv f mr,fh tpd;k &udk aoaocsmcsm avhvmoihw f ,fv@kd
ajymygw,f? tjynft h pHu
k kd uko d ed ;f xku
d Of ;D u wifjyay;xm;ygw,f?t*F gae@wek ;f u a':atmifqef;pk=unfe@J
awGŒqkHcJhwJh NLD ajyma&;qkdcGifh&Sdol a&SŒae}uD; OD;^m%f0if;u a':atmifqef;pk=unfbufu a&G;aumufyGJeJ@
ywf o uf w J h oabmxm;awG u d k jyef a jymjycJ h y gw,f ? jref r mEk d i f i H r S m ppf t pd k ; &u a&G ; aumuf y G J
usif ; yr,f h & uf u d k uyf + yD ; a=unmwmu jynf o l a wG & J Œ qEN u d k rav;pm;&m a&muf w ,f v d k @
a':atmifqef;pk=unfu qkdygw,f? w&m;rSswwJh a&G;aumufyGJwck ay:aygufvmzkd@twGuf vlawG&JŒ
vGwv f yfpmG xkwaf zmf ajymqkcd iG /fh owif;awG vGwv f wG v f yfvyf &,lyidk cf iG /fh owif;vGwv f yfciG fh ta&;}uD;wJh
ta=umif;udkvnf;xnfhoGif;ajymqkdcJhw,fvdk@qkdygw,f?“a&G;aumufyGJ usif;yr,fhae@ukd tcsdefwkdav;rSm
a=unmwm[m vkH;0 rw&m;bl;wJh? ol@tjrifuawmh 'g jynfolawGudk rav;pm;wmvkd@ jrifa=umif;
ajymygw,f? aemuf Freedom of Expression eJ@ Freedom of Information owif;&,lciG /fh owif;xkwjf yefciG /fh
vG w f v yf p G m rd r d q EN xk w f a zmf c G i h f / tJ ' gawG rygbJ e J @ w&m;rS s wwJ h a&G ; aumuf y G J q k d w m b,f r S m rS
r&SEd idk yf gb;l wJ?h ”vGwv f yfrsS wwJh a&G;aumufyw JG ckjzpfz@dk owif;vGwv f yfciG fh ta&;}uD;wJt h a=umif; ajymjywJh
wcsd e f w nf ; rS m yJ ol e J @ jref r mjynf o l a wG tm;xm;&wJ h owif ; XmeawG ta=umif ; ud k v nf ;
a':atmifqef;pk=unfu xnfhoGif; ajymqkdcJhygw,f? 'Dta=umif;ukd OD;^m%f0if;u tckvdk &Sif;jyygw,f?
“tck owif;XmeawGuae+yD; =um;ae&w,f? wcsKdŒu +cdrf;ajcmufpum; owif;pmrSmawGŒw,f/
rD ' D , mrS m awG Œ w,f ? wcsKd Œ u vS n f h z sm;wJ h pum;/ wcsKd Œ uawmh jynf o l a wG & J Œ em;rvnf r _ u d k
tcGit hf a&;,lwm? 'gawGe@J ywfouf+yD; ol@taeeJ@ vk;H 0 vufrcHEidk b f ;l wJ?h aemufwcku owif;Xmewcke@J
ywfouf+yD;awmh a':pkajymvku d w f m usaemf 'DrmS yJ ajymvku d rf ,f?“a':pku ol owif;wck =um;aew,fw/hJ
bDbpD D jrefrmykid ;f Xme[m wkid ;f jynf&ŒJ pD;yGm;a&; tajctaea=umifh Funding rSm aiGa&;a=u;a&; tcuftcJ
&Sdw,fvdk@ =um;w,fwJh? ol pdwfraumif;bl;wJh? bDbDpD&,f r[kwfbl;/ bDbDpD/ AGDtdkat 'Dowif;Xme
tm;vkH;[m usaemfwkd@ jynfolawGa&m/ a':atmifqef;pk=unf tygt0if tm;ukd;&myJwJh? 'DtwGufawmh
pdwfraumif;bl;qdkwJh owif;udk ajymvkdufygw,f?”a&G;aumufyGJrSm NLD trsKd;om; 'Drkdua&pD tzGJŒcsKyf
ryg0ifwJhtwGuf NLD ukd rJay;csifwJh jynfolawG taeeJ@ bmvkyfoihfovJqkdwJh ar;cGef;rsKd;awGvnf;
r=umc% xGuaf y:aewJt h a=umif;/ 'Dta=umif;eJ@ ywfoufv@kd a':atmifqef;pk=unf&ŒJ oabmxm; NLD
udk rJay;vkw d ,f/ NLD r&Sv d @kd &&dS if b,fo@l rJay;&rvJ/ bmvky&f rvJ? a':atmifqef;pk=unfu 'Dar;cGe;f &JŒ
tajzukd ajymygw,f? NLD udyk J rJay;csiw f ,f/ NLD r&S&d if ray;eJ@aygw h /hJ 'gy?J 'Dar;cGe;f u r=umc%vnf;
=um;=um;ae&vd@k ygw?hJ ”jrefrmEkid if rH mS tck twnfjyKxm;wJh 2008 ckEpS f zGŒJ pnf;ykH tajccHOya't& aemif
54 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2
55
ay:ayguv f mr,fh tpk;d &[m jynfo@l vw $ af wmfu xde;f csKyfEidk rf ,fh tpk;d &rsK;d r[kwb f ;l qkw
d mudk jynfoal wG
em;vnfzdk@/ avhvmzkd@ vdkw,fvdk@vnf; 'Drkdua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pk=unfu ajymygw,f?
“vuf & S d 2008 zG J Œ pnf ; yk H tajccH O ya't& aemif j zpf v mr,f h tpk d ; &[m jynf o l @ v$ w f a wmf u
xde;f a=umif;Ekid w
f /hJ jynfo@l vw
$ af wmfu wnfrh wfEidk w f hJ tpd;k & r[kwb f ;l wJ?h orRwu v$r;f rk;d wJh tpd;k &rsK;d
jzpfw,fqw dk m jynfoal wG avhvmoihyf gw,fv@kd ajymvku d yf gw,f?”OD;^m%f0if; jyefajymjycJw h m jzpfygw,f?
a&G;aumufyJG Oya'[m w&m;rSswr_ r&Sb d ;l qkad yrJv
h nf; 'D w&m;rSswr_ r&Sw d hJ a&G;aumufyJG Oya'udak wmif
vkdufem&JŒvm; jynfolawGtaeeJ@ apmihf=unhfzdk@ vdkwJhta=umif;/ vkyfukdif aqmif&GufykHawG[m Oya'eJ@
nDrnD/ a&G;aumufyGJqkdif&m jypfr_awG usL;vGefr_ &Sdr&Sd/ 'gawGudkvnf; apmifh=unhf&r,f qkd+yD;a':atmif
qef;pk=unfurSm=um;cJhwJhta=umif;OD;^m%f0if;ujyefajymjyygw,f?
a&G;aumufyGJ rJray;&ef
a':atmifqef;pk-unf wdu
k w
f eG ;f
27 &uf 8v 2010 ckEpS f {&m0wD
trsKd ;om; 'Dru kd a&pD tzGŒJ csKyf (NLD) udk ,H=k unf axmufcH tm;ay;aom jynfol vlxk taejzifh
a&G;aumufyGJwGif rJray;bJ aeEdkifa=umif; NLD acgif;aqmifrsm;u ajymqdkvdkufonf?
“a':atmifqef;pk=unfu ajymygw,f/ a&G;aumufyrJG mS NLD udyk J rJay;csiw f ,f NLD a&G;aumufyJG
r0ifawmh usaemf usrwd@k bmvky=f urvJ/ 'Dvkd ar;cGe;f rsKd ;awGukd rD', D mawGuae =um;& w,fw/hJ tJawmh
NLD ud k y J rJ a y;csif w ,f qd k w J h jynf o l a wG t aeeJ @ NLD r&S d & if rJ r ay;bJ a e&H k y J & S d w ,f v d k @ a':atmif
qef;pk=unfu ajymvdkufygw,f” [k a':atmifqef;pk=unf. a&SŒae OD;^m%f0if; u ajymonf?
aetdrf tus,cf sKyf uscaH e&aom NLD acgi;f aqmif a':atmifqef; pk=unfEiS hf a&SŒae rsm; =o*kwv f
24 &ufae@u awGŒqHkcGifh &&mrSm a':atmifqef;pk=unfu jynfolvlxkudk rSm=um; vdkufjcif;jzpfa=umif;
OD;^m%f0if;uajymjyonf?
a':atmifqef;pk=unfu a&G;aumufyGJ usif;yrnfh&uf Edk0ifbm 7 &ufrSm tcsdef wdkvGef;I
rw&m;[k ajymqdka=umif;/ jynfolrsm;udk rav;rpm; vkyfjcif;[k jrifa=umif;/ a&G;aumufyGJ umvtwGif;
vG w f v yf p G m owif ; xk w f j yef c G i f h / vG w f v yf p G m owif ; &,l c G i f h / rd r d qEN x k w f a zmf c G i f h r&jcif ; [m
w&m;rSswonfh a&G;aumufyGJ rjzpfEdkif[k ajymqdka=umif;/ jynfol vlxktm; 2008 zGJŒpnf;yHk tajccHOya'
t& aemifjzpfvmrnfh tpdk;&onf jynfol@ v$wfawmfu xdef;ndê Edkifaom/ jynfol@ v$wfawmfu
wnfhrwfEdkifaom tpdk;& r[kwfbJ/ orRw v$rf;rdk;rnfh tpdk;&om jzpfonfudk jynfolrsm; avhvmoifh
a=umif;/ xd@k tjyif tajccHOya'wGif jyXmef;xm;aom w&m;rSswr_r&So d nft h csurf sm; a&G;aumufyJG qdik &f m
Oya'rsm;rS w&m;rSswr_r&Sdonfh tcsufrsm;ukdjynfolrsm;od&ef wwfEdkiforSs Oya'ynmay;&ef vkdtyf
a=umif;/ ,if;wdk@udk rodbJ rJqEN&Sifrsm;u rJay;ygu t"dy`m,frSr&SdEdkif[k ajymvdkufa=umif;vnf;
OD;^m%f0if;u qdkonf?