You are on page 1of 59

1

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 1


2

wm0ef c H p mwnf ;
vS[ef
wGJbuf omaZmfarmifarmif
jrodef;
rS
pmrlrsm;udk }udKqdkvSsuf
pmwnf ;
0if;atmif -'Drdkua&pDpHepf awG;ac:usifhoHk;a&;
ausmnf eG f h -vl@tcGifta&;av;pm;vdkufemqufqHa&;
omEdk;xGef; -trsdK;om;EdkifiHa&;pdwf"gwf&Sifoefxufjrufa&;
wdk t
h wGuf
taxmuftuljyKonfh pmr_rsm;udk
pmpD p m&k d u f av;pm;pGmjzifh zdwfac:tyfygonf//
oef@aZmfrif; / xG%f;jrifh qufoG,f&ef
atmifudkudkZif / 0if;aZmfaxG; w,f v D z k e f ;
03-5974-1981
b ¾ma&; 090-4532-0568
xGef;+idrf; 090-6040-8282
rmrmoef;
zuf p f
"gwf y H k 03-3362-1594
auoDoed ;f / nDnx D eG ;f
pkd;atmif0if; tD ; ar;vf
shweratueditors@gmail.com

pmtk y f c sKyf pmrlrsm;ay;ydk &h ef


ausmfrdk;Edkif
NLD(LA)JB
OFFICE
jzef @ csd a &; (303)Villapallet Bldg,
cifpdk; 1-3-23 Nishi Sugamo
odef;Om%f0if; Toshima-ku,
Tokyo 170-0001
Japan
rsuf E S m zH k ; http;//www.nldlajpbranch.com/index.htm
aZ,smrif;xGef; / udkwGwfa&$/ pmrlrsm;udk ay;yd@k &mwGif uavmiftrnf/ trnf&if;/ qufo, G &f efz;kH eHygwf
vdypf mrsm;udk yl;wGaJ zmfjyay;yg&ef txl;arwWm&yfct
H yfygonf//
aZ,sm0if;

2 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


3

rmwdum
a&$&wk tmabmf aqmif;yg;rsm;
*syefedkifiH&Sd'Drdkua&pDtiftm;pkrsm;. t&Sifxm0&. a&$0ga&mifed'gef;
xkwjf yefajunmcsuf pm-24-26
OD;xm0& pm- 9-11
=refrmhwyfrawmfom;rsm;odk hyef=um;csuf
a':atmifqef;pk=unf pm- 6-7 'l;axmuftnHcHrnfr[kwf
a':atmifqef;pk=unf.rSm=um;csuf 9csuf pm-8 OD;0if;wif pm- 12-14
ra[mo"m owif;ESifhpme,fZif;ynm
tnwokawoDFwOD; pm- 51-52 vS[ef pm- 15-17
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
rw&m;wJhtrdefhtm%m[lor#
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
jrode;f pm- 27-30
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
rD;v#HxJu=um
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
Zifvif; pm- 30-36
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
&Spfav;vkH;rsKd;quf
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
OD;atmifcif pm-50-51
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
owif;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
{&m0wDwdkif;c&D;pOf
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
'k-OuUX OD;wifO;D pm-36-37
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
2010 a&G;aumufyJG OD;F wnf
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
NLD a0zef pm- 38-39
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
jynfyrD'D,mqdkif&moabmxm;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
OD;0if;wif pm- 40
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
NLD ygwu
D akd xmufcH
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 jAdwed t
f pd;k & pm- 40-41
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
owif;vGyfvyfcGifhta&;}uD;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456 a':atmifqef;pk=unf pm- 55-56
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
a&G;aumufyGJrJray;&ef
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
a':atmifqef;pk=unf pm- 56-57
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
tcef;qufaqmif;yg;rsm;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
wyfrawmfta=umif;waphwapmif;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
'k-Adv
k rf LS ;}uD;at;jrifh pm- 18-23
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456
oZifeD rif;[ef pm- 42-49
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 3


4

jrefrmEdkifiHa&;ordkif;rSm 2010 a&G;aumufyGJvdk udpPrsKd;wcgru=uHKzl;ygw,f/


'DvdkbJ olwyg;t,ltq udk,fht,ltqawG wif=u/acs=u/jiif;=u/ckH=u aemufqkH;
awmhtkyfcsKyfolawG &J h tvdkus }udK;qGJ&mu=u&wmcsOf;ygbJ//
ocifbaomif;pum;eJ ah jym&&if u|eef J 'h g\ tac:bJumG wm t"dyg` ,u f t
wl w l y J / / 2010 a&G ; aumuf y G J q d k w mvnf ; 'D o abmbJ ppf t m%m&S i f
pepfatmufrSmaerSmvm; &kyfao;tpdk;&atmufrSmaerSmvm; 'gudka&G;Edkifwmyg
a&$ trsK;d om;'Dru kd a&pDtzGJ ch sKyfuawmh 'Dru
2010 a&G;aumufy&JG J o
kd a&pDpepfuo kd m xlaxmifr,fvkd ah jzygw,f/
f ¾efawG[mvnf; yDjyifvm+yDrkd h awG;a0ae&rhJ
h &kyo
tqifh r[kwfygbl; vlpnf;/ bDvl;pnf; jcm;&awmhrJhtaetxm; a&mufaeyg+yD//

& ppftm%m&SifawG [m a&G;aumufyGJ&v'f&J htajzudkxkwf+yD;om;yg jynfol hqEN


ud k t od t rS w f j yKrnf r [k w f y g// ok l w d k h u sif ; ywJ h a &G ; aumuf y G J u d k jynf o l a wG
axmufcHw,f jynfolawGyl;aygif;yg0ifw,fqdkwJh jy,k*fudk urBmudkjycsifvGef;vdk h

wk a&G;aumufyq JG w kd rhJ ufv;Hk ay;+yD; jrLqG,w


olwkd ah wGqrD mS &S+d yD;om;yg// jynfoal wGbmudb
a&G;jyD;om; a=unmcsufbJjzpfygw,f//
f myg// a=unm&r,fh a&G;aumufy&JG J t
k qJ ENjyKjyK &v'fuawmh tm%m&Siaf wG
h ajzu

udvk ekd aD cwfw;Hk uvnf; jrefrmjynfrmS wGaJ &;/ cGaJ &; qdw k u
hJ pd aP y:cJb
h ;l ygw,f/

tm tJ'w D ;Hk uvnf; ,QKvdb k J t,ltqawG olbufu,


ckH=u&SdwmygbJ 'Dae&mrSm ocifbaomif;u vkH;0vGwfvyfa&;bJvdk ha=uG;a=umf+yD;
'dk hArmtpnf;t&kH;eJ h vGwfvyfa&;udk t&,lay;cJhw,f// wGJa&;/ cGJa&;rSmvnf;
kd b f uf wif=u/ acs=u/ jiif;=u/

abmf wGJa&;bufuEdkifayrJh udkvdkeDtpdk;u cGJ+yD;tkyfcsKyfr,fvdk h a=unmawmhvnf; jynf


ol q h ENwaJG &;jzpfrvmbJ udv
ygbJ a&G;aumufyq JG w
k ekd t D pd;k & cGaJ &;jzpf oGm;wmygbJ 2010 vnf;'Doabm
kd m rufv;Hk wckyg// urBmrSm qd&k , S f vpfawG acwfpm;vmawmh
jrefrmhq&dk , S vf pfvrf;pOfygw}D uD;udk ypfaxmufccH =hJ uwJh Edik if aH &; orm;awG&J b h 0awG
ordkif;awG ,ae htxd ajymcHae&qJ/ tudk;tum;cHae&qJ 'gawGudkod xm;oifh
ygw,f// ordkif;rod&ifawmh vltbJ//
,ae h 2010 a&G;aumufyGJESifhygwfoufIvnf; trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ h
csKyf. rwfv 29 &ufae q h ;Hk jzwfcsuo f nf ordik ;f wGif &pfonfh rwfv 29 &ufae h
aemufydkif; trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf. &yfwnf csufrsm;udk jynfwGif;jynfy
tif;tm;pkrsm;ESifhEdkifiHbufrS0dkif;&Hr_/axmufcHtm;ay;r_rsm;u oufaojyaeonf//
odk haomf ppftm%mydkifrsm;. tE W&,fay; r_uvnf; tcsdefra&G;usa&mufEdkifonf/
,ae humv trsKd; om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf. v_yf&Sm; r_rsm;udk apmifh=unfhcH
aejcif;onf rkew f ikd ;f a&m avajynSi;f oabmyifjzpfonf// 2010 a&G;aumufyJG t=uyf
twnf; umvESifh EdkifiHwum zdtm;ay;r_rsm;udk ajz&Sif;ae&aom 'kuQudk&if
qd k i f a e&onf h u mvrS m txd k u f t av#muf tcG i f h t cgoif h a ejcif ; omjzpf o nf / /

4 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


5

trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf. acgif;aqmif rsm;uvnf; tE W&,f=um;rS &J&J&ifh&ifh wdkufyGJ0ifae=uonf/


tE W&,fonf vufwurf;rSm&Sdaeonf// 'DvdktcsdeftcgrsKd;wGif jynfytiftm;pkrsm;u bkH&efoludk wpk
wpnf;wnf; wdkufae&rnfhtcsdefumvjzpfonf/trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf. jynfyt"dujzpfaom
tiftm;pkrsm; NLD(LA) NCGUB NCUB MPU wdk hu jynfwGif;tzGJ hcsKyf. r_0g'rsm;udktajccHI
EdkifiHwum tultnDrsm;ESifh owif;Xme.tul tnDrsm;udk,lI jynfwGif;tzGJ hcsKyf.vkyfaqmifcsuf/
&nf&G,fcsufrsm;ESifh 2010 a&G;aumufyGJqef husif oydwfarSmufa&;udpPudk t"duxm; wpdkufrwfrwf
aqmif&u G &f awmhrnft h csed jf zpfonf// xdo
k kd ah omtaetxm;rsK;d wGif NLD(LA) NCGUB NCUB MPU
wdk hrS trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf. tcuftcJESifh jrefrmEdkifiH tem*wfEdkifiHa&; a&S hvkyfief;pOfrsm;udk
aqG;aEG; wdkifyifqkH;jzwfcsufrsm;udk &,l=ujyD; a&S hvkyfief; pOfqkH;jzwfcsufrsm;ay:tajccHI jynfya&muf
tiftm;pkrsm;udk pnf;&kH;aygif;pnf;I EdkifiHa&;a&S hvkyfief;pOfrsm;tay: yl;aygif;aqmif&GufEdkifvma&;udk
OD;pm;ay;aqmif&Gufoifhae+yD[k wdkufwGef; Ed_;aqmftyfygonf//

“usrwdk [ h m trsm;jynfou l ae+y;D awmh ”


a&G;cs,w f ifajrmS ufxm;wJh
v$waf wmfukd ud, k pf m;jyKwJh tzGJ h jzpfygw,f//
tJ'v D w$ af wmf&J h ud, k pf m;vS,(f 50)&mcdik Ef e_ ;f ausm&f J h
vkyaf qmifyikd cf iG u hf kd &&Sx d m;wJh tzGJ v h nf;jzpfygw,f//
'ga=umifrh kd v h kd h
usrwdk &h J v h yk af qmifcsuaf wGukd
wyfrawmfom;rsm; tygt0if
Edik if oH El ikd if oH m;tm;vk;H
0dik ;f 0ef;+y;D awmh axmufc=H uygvkd h
usrtaeeJ h arwWm&yfccH siyf gw,f//

a':atmifqef;pk=unf//
19-9-1998

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 5


6

a':atmifqef;pk-unf.
jrefrmhwyfrawmfom;rsm;odk hyef-um;csuf
=o*kwv
f 20 &uf/ 1998 ckEpS f

trsK;d om;'Dru kd a&pDtzGJ ch sKyfu tm%mydik af wGukd (21)&ufae h =o*kwv f rwdik rf DS v$waf wmfac:ay;
bdk h awmif;qdck yhJ gonf// 'Dawmif;qdck suaf wGukd tm%mydik af wGu ae+yD;awmh vpfvsL&_cyhJ gw,f// 'ga=umifh
rdk v
h kd h trsK;d om;'Dru kd a&pDtzGJ ch sKyfu wm0eft&v$waf wmfac: ,lay;bdk u h kd p+yD;awmhppD Ofaewmjzpfygw,f/
'Dv$wfawmfac:,la&;udpPqdkwm jynfolvlxktm;vkH;eJ hqdkifwJhudpPyg//
jynfolvlxkxJrSm wyfrawmfom;rsm;vnf;yg0ifygw,f// jynfolvlxkeJ h wyfrawmfqdkwmcGJjcm;
vdk &h wJu h pd rP [kwyf gb;l // usrwdk t h rsK;d om;'Dru kd a&pDtzGJ ch sKyfukd wyfrawmf+ydKuGJ atmifvyk w f ,f/ wyfrawmf
eJ h jynfo=l um;rSm pdw0f rf;uGaJ tmifvyk w f ,fvkd h pGypf cJG suaf wG &Scd yhJ gw,f// 'D[mawG[m vk;H 0r[kwyf gb;l /
usrwdk h[m wyfrawmfeJ hjynfol vkH;vkH;ruGJapcsifygbl;//jynfolvlxkxJrSm wyfrawmfom;awGvnf; yg0if
aew,fvdk h usrwdk hajymwmyg// 'ga=umifh jynfolvlxkua&G;cs,fwifajrSufwhJ v$wfawmfay:aygufa&;[m
wjcm;jynfol jynfom;rsm;ESifhtwl wyfrawmfom;rsm;&J hwm0efvnf;yJjzpfw,fvdk qdkwm h usrajym
csifygw,f//
usrwdk h/trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf[m wyfrawmfudkyHhydk;xm;ygw,f// usrudk,fwdkifuvnf;
azazxlaxmifcJhwJhwyfrawmfudk trsm;=uD; wefzkd;vnf;xm;ygw,f/ arwWmvnf;xm;ygw,f// 'DudpPudk
r[kwfrrSefwJh pmum;awGeJ husrwdk h tzGJ hcsLyfeJh wyfrawmftjcm;rSm pdwf0rf;uGJatmifvkyfaewJh tpdwf
t
f ydik ;f awG &Sw d ,f qdw k mvnf; usrwdk o h yd gw,f// 'ga=umifh usrwdk &h J h wyfrawmftay:rSm xm;wJph w d x f m;udk
usrwdk h&Sif;jycsifygw,f// wyfrawmfqdkwm[m jynfolvlxku ,kH=unfudk;pm;cspfcifwJh wyfrawmfjzpf
zdk hvdkygw,f// ,QKacwfrSmqdk&if acwfrDjynfpkHwJhwyfrawmfwckjzpfvmzdk h acwfrD*k%foduQm&SdwJh wyfrawmf
wckjzpfvmzdk hqdkwm[m jynfolvlxkeJ h wyfrawmf[mvufwGJ+yD;awmh tm;vkH;0dkif;vkyfrSjzpfr,fhudpPyg//
acwfrDwJhwyfrawmfqdkwm[m t&nftcsif;eJ hjynfhpkHwJhwyfrawmfqdkwm[m rdrdwdk h&J hwm 0efjzpfwJhEdkifiH
eJ h Edik if o
H El ikd if o
H m;wdk u h kd umuG,&f r,fu h pd P qdw
k m oD;oD;oef o h ef v h yk zf kd v
h ykd gw,f// tJ'h v D kd oD;oD;
oef hoef hvkyfrSomv#if *k%foduQm&Sd +yD;awmh/acwfrD+yD;awmh/ tqifhtwef;jrifh+yD;awmh jynfolvlxku
cspfcifav;pm;wJh wyfrawmf wckjzpfvmrSmyg//
usrwdk htrsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyftaeeJ h wyfrawmfudk EdkifiHa&;rSm0ifjyD;awmh pGufzufwmudk
oabmrwlygbl;// 'J'Dvdkoabmrwlwm[m wyfrawmfudkwefzdk;rxm;vdk h r[kwfygbl;/ wu,fawmh
wyfrawmfudkwefzdk;xm;vdkudk wyfrawmfwefzdk;usaprJhudpPrsm;rSm0if+yD;awmh pGufzufapcsifwmyg//
jrefrmEdkifiHtwGuf wyfrawmfudk azazxlaxmifcJhpOfu EdkifiHa&;xJrSm0if+yD;awmh pGufzufzdk hxlaxmif
cJw
h mr[kwyf gb;l // jynfov l xl &k J h Edik if aH &;usK;d pm;r_ukd yHyh ;kd zdk x
h al xmifcwhJ myg// 'ga=umifrh kd v h kd h Edik if u
H ckd spw
f hJ

6 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


7

wyfrawmfom;rsm;tm;vkH;&J hwm0ef[m jynfolvlxk&J h}udK;pm;r_awG/ EdkifiHa&;}udK;yrf;r_awG jynfolvlxk


&J hvdkvm;csufawG/ jynfolvlxk&J h qENawGudk0dkif;0ef;+yD;awmh yHhydk;ay;wJhwm0efjzpf&r,fvdk h usrwdk hajym
csiyf gw,f// tJ'v D kd 0dik ;f 0ef;+yD;awmh yHyh ;kd ay;wJw h yfrawmfq&kd if Edik if u H a&m urBmua&m tm;vk;H 0dik ;f 0ef;+yD;awmh
av;pm;=urSmjzpfygw,f//
,QKtcsed rf mS qdv k kd &h &dS if jynfov l x l [ k m v$waf wmfac:,la&;udpu P kd trsm;}uD;vdv k m;aew,f qdw k m
xif&mS ;ygw,f// tJ'aD wmh jynfov l xl &k J vh v kd m;csuu f kd wyfrawmfom;rsm;[m 0dik ;f +yD;awmh yHyh ;kd apcsiyf gw,f/
tm;vk;H uae+yD;awmh jynfov l xl k a&G;cs,w f ifajrSmufxm;wJh ud, k pf m;vS,rf sm;eJ zh JG h pnf;xm;wJh v$waf wmf
wckckay:aygufa&;udk 0dkif;0ef;+yD;awmhvkyfay;zdk hvdkygw,f// wyfrawmfom;rsm; [mvnf; jynfolvlxk
awmifwaewJh v$waf wmfay:ayguaf &; twGuf 0dik ;f 0ef;+yD;awmh ulnzD kd v h ykd gw,f// usrwkd t h rsK;d om;'Dru kd
a&pDtzGJ hcsKyfu wyfrawmf taeeJ hvkyfapcsifwm usrwdk hjzpfapcsifwmudk xkwfazmfajymx,fqdkvdk h&Sd&if
usrwdk [ h m wyfrawmfuu kd aJG tmifvyk w f ,f / usrwdk [ h m wyfrawmf udx k yd g;w,fq+kd yD;awmh 'Dvykd pJ yG pf JG
csufawGwGufavh&Sdygw,f//
'Dawmh usrwckaxmufjycsifygw,f// wyfrawmft&m&Sda[mif; wOD;jzpfwJh OD;atmif }uD;[m
EdkifiHjcm;owif;Xmersm;uae+yD;awmhwqifh wyfrawmfeJ hygwfoufwJh jyifjyifxefxef a0zefoGm;wm/
ykwfcwfoGm;wm/'gtrsm;jynfol=um;cJhwJhudpPawGyg// tJh'D[mudk tm%mydkifrsm;u bmwcGef;rS rwkef hjyef
ygbl;// rauseyfw,fqdkwmvnf;rajymygbl;// OD;atmif}uD;udka0zefwmvnf;r&Sdygbl;// OD;atmif}uD;udk
zrf;wmqD;wmvnf;r&Syd gb;l // bmrSurkd ajymbJ eJ b h mrSrjzpfovdak eygw,f// usrwkd t h rsK;d om;'Dru kd a&pDt
zGJ hcsKyfu apoemtjynfht0eJ h wyfrawmf&J hwm0efawG[m bmvJvdk haxmufjywJhtcgusvdk h&Sd&ifawmh
usrwdk hudktrsKd;rsKd; pGyfpGJcsufawGwifygw,f// 'Dvdk pGyfpGJcsufawGwifwJhvlawG&J h apoem[m rSefovm;
rrSefbl;vm; qdkwm jynfoljynfom;tm;vkH;a&m wyfrawmfom;rsm;tm;vkH;a&m qkH;jzwf=uygvdk husr
ajymcsifygw,f//
jynf o l w d k h & J h o m;aumif ; rsm;jzpf w J h wyf r awmf o m;rsm;[m “jynfolomv#iftrd jynfol
omv#iftz”qdkwJhr_udk cdkifcdkifrmrmudkifpJG+yD;awmh jynfolvlxk&J hqENrsm;jynfh0zdk htwGuf 0dkif;0ef;
vkyaf qmifay;=uygvkd u h srawmif;qdck siyf gw,f// jynfoel J t h pOft+rJ pdww f l oabmwl vky=f uygvkd h usr
arwWm&yfcHcsifygw,f// usrwkd hjynfoljynfom;rsm;[mvnf; wyfrawmfom;rsm;[m usrwdk htwGif;
uae+yD;awmh aygufzGm;vmwJh usrwdk h&J hom;aumif;&wemrsm;tjzpf jrifEdkifatmifvdk h0dkif;+yD;awmh}udK;
yrf;apcsifygw,f//
usrwdk hvkyfaewJhEdkifiHa&;qdkwm[m trsKd;om;EdkifiHa&;yg// trsKd;om;EdkifiHa&;qdkwm 'DEdkifiHrSm&SdwJh
EdkifiHol EdkifiHom;tm;vkH;eJ h oufqdkifwJh EdkifiHa&;jzpfygw,f// 'ga=umifhusrwdk htm;vkH; vufwGJ+yD;awmh
usrwdk h Edik if o
H m,m0ajyma&;/ at;csr;f a&;twGuv f yk zf kd vh ykd gw,f/tm;vk;H twlwl vky=f uygpkd v h kd u
h srarwWm
&yfccH siyf gw,f// yxr ajcvSr;f taeeJ h usrwdk t h m;vk;H [m jynfov l x
l w
k ifajrSmufxm;wJh ud, k pf m;vS,rf sm;
eJ h v$wfawmfay:aygufa&;twGuf 0dkif;0ef;+yD;awmh}udK;yrf;=uygpdk hvdk h usrarwWm&yfcHcsifygw,f//

a':atmifqef;pk=unf//
pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 7
8

vlxak cgif;aqmif a':atmifqef;pk-unfrS


a&S ah e}uD; OD;Om%f0if;odrŒk mS -um;csuf (9)csuf
1? NLDrygvdkŒb,folŒudkrJxnhf&rvnf;qdk&if udk,f=udKufwJhygwDryg&if
rJrxnhyf aJ eyg?
2? jynfyowif;awGrSmaum jynfwGif;pme,fZif;awGrSmyg jynfolawGem;r
vnfwmudk tcGit fh a&;,ljyD; vSnpfh m;ajymaewmawGuŒkd uefŒuGuw
f ,f?

3? bDbDpD jrefrmydkif;XmerSm &HyHkaiGenf;aewJhtwGuf &yfwnf&cufaewmudk


pdwrf aumif;a=umif;?
4? a&G;aumufyJG &ufukd tcsed w f akd v; uyfjyD;a=ujimwm[m raumif;bl;?

5? jynfoal wGtaeeJΠtckxu G af ewJOh ya'awGukd em;vnf&r,f? em;rvnfyJ


eJŒrJomG ;xnh&f if bmrSt"dyg` ,rf &db
S ;l ?

6? rJq,G pf nf;&H;k a&;wdŒk a&G;aumufyJG Oya'wdŒk eJŒqefŒusijf yD; rormr_awG&&Sd if


jynfoal wGtaeeJΠw&m;pG&J r,f &Jpcef;udw k ikd &f r,f?

7? a&G;aumufyeJG ŒJ yufoufjyD; owif;&,lciG fh /owif;xkyjf yefciG fh r&db


S ;l ²²² tJh
'guu kd efŒuGuw f ,f?
8? 2008 zGŒJ pnf;yHt k & 2010a&G;aumufyu JG v
kd yk w
f ,f tJ'h u
D xGuvf mr,hf
orRwudk v$waf wmfurv$r;f rd;k Edik bf ;l orRw uyJtm;vH;k udk v$r;f rd;k
csKKyfuikd o
f mG ;rSm jzpfw,f?

9? tckxu G af ewJh Oya'awGu w&m;rSswr_r&db


S ;l tJ'h gawGuakd wmif rvku
d ef m
Edik &f if 'g[mrif;rJph &du
k yf ?J

8 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


9

t&Sifxm0&. a&$0ga&mifed'gef;

OD;Zif;wdk@jrefrmEdkifiH[m ajray:ajratmuf o,HZmwayg=uG,f0wJh EdkifiHwpfEdkifiH jzpfw,fqdkwm


urBmtodyJ jzpfygw,f? 'gayrJh OD;Zif;wd@k &ŒJ jynfov l xl ak wG[m q,fpEk pS if g;}udrx f ufru qif;&JraJ$ wr_ukd
qdk;oxufqdk;oGrf;pGm ydk+yD;awmh cHpm;vm&w,f? 'g[m ppftm%m&Sifpepfqdk;udk pwif+yD; arG;xkwf
ay;vmcJw h hJ tm%m&Siaf [mif; OD;ae0if; 1962 ckEpS f awmfveS af &;aumifpD pepfrpS I ,ae@txd tm%m¶l;
vufopf OD;oef;a&$ 2008 ckEpS f txdygy?J 'Dqefa&pyg;aygrsm;=uG,0f wJh wdik ;f jynfjzpfayr,fv h nf; OD;Zif;wd@k
awmif,morm; vlwef;pm;awG[m udk,fpdkufwJhpyg;udk eyfrSefatmifudk rpm;EdkifcJh&&Smbl;? xdkenf;twl
ajray:ajratmuf a&ay:a&atmuf a&$/ aiG/ ausmuf/ oH/ ykv/J uGse;f opfEiS hf a&eH/ obm0"mwfaiG@awGvnf;
tHrh cef;avmufatmif xGu&f adS ewmudk jrefrmjynfoal wGEiS t hf wl urBmjh ynfoal wG todvnf; jzpfygw,f?
'gawGudk tm%m&Sif ppfAdkvfwpfcsdKŒu wdkif;jynfzGH@+zdK;wdk;wufr_udk wefzdk;&Sd&Sd pGrf;aqmifEdkifjcif;
r&Sdonfhtjyif rdrdwdk@&JŒ a&&Snftm%mwnf+rJz@dktwGuf ppftiftm;udk vdkonfxufydkIwdk;csJŒ+yD; rdrdwdk@&JŒ
tm%m&Sif todkif;t0dkif;wpfpk aumif;pm;zdk@twGufESifh ,Ofaus;aom jrefrmjynfolvlxk wdkif;&if;
om;awGtay:rSm enf;rsdK;pHkaom Oya'rJhenf;vrf;ESifh Adkvfuspdk;rdk; tkyfcsKyfaejcif;[m jrefrmjynfoljynf
om; awGtwGuf i&Jom;yrm cHpm;ae&jcif;ozG,f tvGet f ifrwefrS &ifemp&m aumif;vSygw,f? 'gt h jyif
Oya'udk vdkovdk trsdK;trsdK; jyXmef;+yD; jynfolvlxkawG&JΠbdk;bGm;tpOftqufuwnf;u ydkifqdkifvmwJh
tdr&f m+cHajrawGukd rdrw d @kd ppftyk pf u
k Zdrcf t H usKd ;pD;yGm;twGuf Oya'rJh twif;t"rR odr;f ydu k +f yD; ukr%
` }D uD;
awG&ŒJ vufxu J kd a&mif;cswmawGtjyif tca=u;ray;bJ twif;vkyt f m;ay; apcdik ;f wmawG[m ,Ofaus;wJh
urBmol urBmom;awG vdu k ef musio hf ;kH aeonfh vl@tcGit hf a&;qdwk hJ aqmify'k u
f kd ay:ay:wifwif csKd ;azmuf
aejcif ; [m jref r ma&m/ urB m }uD ; a&m tod y J j zpf y gw,f ? 4if ; ppf t k y f p k a wG & J Πyg;pyf z sm;u r=umc%
ajymajymaewJh trSefw&m;ESifh Oya'pdk;rdk;a&; qdkwJha0g[m&awG[m rw&m;wmawG@&I rw&m;vkyfwm[k
xkwfajymwJhvlawGudk axmifoGif;tusOf;cs nêOf;yef;ESdyfpufr_ jyKjcif;[m trSefw&m;ESifh Oya'pdk;rdk;a&;
r[kwaf wmhbJ rrSew f &m;&JŒ Oya'pd;k rd;k a&;tjzpfukd vufawG@usus rD;armif;xd;k jycJah om oHCmawmfrsm;&JŒ
a&$0ga&mif ta&;awmfyHk}uD;u urBmodatmif 2007 ckESpf pufwifbmv 5 &ufrSm xGif;azmufoufao
jycJhygw,f? jynfolvlxkawG qif;&JrGJawaeonfh =um;xJrSmyJ wzef avmifpmqDESifh obm0"mwfaiG@
tvSst H y,f xGu&f adS eonfh jrefrmjynfrmS avmifpmqD aps;E_e;f tqrwef jrifw h ufomG ;onft h wGuaf =umifh
vufvkyfvufpm;ESifh qif;&Jom; tvkyform;awG[m rdrdwdk@tdrfrS vkyfief;&Sd&m +rdKŒrsm;qDudk 0rf;pm&Sm
azGa&;twGuf roGm;EdkifjzpfcJh=uygw,f? 'DvdkeJ@ avmifpmqDaps;E_ef;[m rusonfhtjyif wufoxufydkI
wufvmwJhtwGufa=umifh +rdKŒa&m/ e,frSma&m &Sdae=uwJh jynfolvlxkawG[m aomupdwfawG xdcdkuf

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 9


10

pGmcHpm;vmcJh=u&&Smw,f? 'Djy\emudk udkifwG,fajz&Sif;ay;Edkifzdk@twGuf tm;i,f&Smaeonfh jynfolvlxk


awG&ŒJ ud, k pf m; wdik ;f cspjf ynfcspf rsKd ;cspyf *k Kd~ vfawGjzpf=uwJh 88 ausmif;om; udrk if;udEk ikd /f udu k }kd uD;/ reDvmode;f /
udak tmifEikd /f udak X;=uG,/f ud*k sirf /D udrk if;aqGw@kd wawG[m &J&&J if&h ifh ra=umufr&GŒH etz&JŒtrSew f &m;ESihf
Oya'pdk;rdk;a&;ESifhtnD trSefw&m;udk 2005 ckESpfESifh 2007 ESpfwdk@wGif ESpf}udrfwdkifwdkif jynfol vlxkawG&JŒ
udk,fpm; etztm; avmifpmqDaps;E_ef; tjrefqHk; avSsmhcsay;zdk@twGuf awmif;qdkcJhwmudk trSefudk
}udKufESpfoufygonfqdkonfh etz u xdkyk*~dKvftm;vHk;udk zrf;qD;tusOf;cscJhygw,f? 'gudk etzu
rw&m;vkyw f myg[k trsKd ;orD; tmZmenfrsm;jzpf=uonhf rrD;rD; (c) roif;oif;at;/ pkpak EG;/ udb k b kd 0kd if;ESihf
twl ausmfudkudk (Auo) wdk@tzrf;cHxm;&onfh ausmif;om; acgifaqmifawGudk tjrefqHk;jyefv$wfay;zdk@
twGuf etz ppftm%m¶l;awGxHY awmif;qdkchJ&m trSefw&m;ESifh Oya'pdk;rdk;a&;udk vdkvm;onfh etz
u trSex f w k af zmfajymqdo k nfh rsKd ;qufopf ausmif;olausmif;om;rsm;udk rdrw d @kd &ŒJ tESprf hJ tumvdk Oya'udk
wefzdk;rJhpGmxkwf+yD; trsdK;rsdK;ta=umif;jyum xyfcgwvJvJ zrf;qD;ae=ujyefw,f?
ukefaps;E_ef;awG jrifhoxufjrifh/ avmifpmqDaps;awG }uD;oxuf}uD;? awmif,morm;awGu
csOfaygif/ uefpGef;&Guf ta&usJwpfcGuf/ v,form;awGu qefuGJ=urf;pm;ae&+yD; avxdk;avatmifh
a&m*gjzpfvdk@ aq;0g;rukoEdkifbJ ao;qHk;oGm;&olawGvnf;rsm;+yD? trSefxkwfazmfajymqdkwJh vlawGudk
vnf;zrf;qD; axmifoiG ;f tusO;f csc&H aom ta=umufw&m;awGEiS hf zdEydS cf sKyfcs,jf cif; cHpm;ae&&SmwJh jrefrm
jynfolvlxkESifh wdkif;&if;om;awG&JŒudk,fpm; OD;Zif;&ifxJrSm uav;b0t&G,fuwnf;u t+rJwrf;
pdwrf aumif; jzpfc&hJ ygw,f? 'gudk OD;Zif;wd@k &[ef;oHCmawmfawG[m Ak'b < &k m;&Sif ud, k af wmfjyXmef;xm;wJh
vrf;pOftwdik ;f w&m;a'oemESit hf nD tukov kd q f ;kd }uD;a=umifh 'kuaQ &mufae=uwJh jrefrmjynfojl ynfom;
awGtwGuf +idr;f +idr;f csr;f csr;f ESihf arwœmyd@k qak wmif; tr_jyKwmudk etz qdw k hJ rif;qd;k rif;rdu k af wGu OD;Zif;wd@k
&[ef; oHCmawmfawGudk &efolvdkoabmxm;+yD; rdkufrdkufuef;uef; qufqHjyKrlcJhwm[m tvGeftif
rwefudkrS 0rf;enf;zdk@aumif;vSygw,f?
Ak'<bk&m;&Sif udk,fawmfjrwf}uD;[m t+rJwrf; pdwfESvHk;=unfvifoef@&Sif;+yD; rdrdudk&efrlvmwJh
&efoludkawmif wpdk;wpdrSs a'goarm[ yGm;rsm;r_r&Sdonfhtjyif rdrd.&efoludk }uD;rm;aom teEœarwœm
tqufrjywfy@kd +rJy@kd ae+yD; &efou l kd t+rJwrf;arwœmpdwEf iS hf atmifyt JG vDvD qifcyhJ gonf? Ak'b < &k m;&Sif ud, k f
awmfjrwf}uD;&JΠjrifhjrwfaomvrf;pOfudk qef@usifaoGznfonfh yk*~dKvfaomfvnf;aumif;/ &efjyKrlvdkonfh
&efolonfaomfvnf;aumif;/ Ak'<bk&m;&Sif udk,fawmfjrwf}uD;[m t+rJwrf;yJ xdkolawGudk cGifhv$wfay;+yD;
oem;=uifempGm cspfcifr_rysuf tpOf&SdcJhygw,f? aemufqHk;rSm Ak'<bk&m;&Sif udk,fawmfjrwf}uD;&JŒ arwœm
apwemudk od&adS omolrsm;[m pdw. f csr;f omjcif;/ ud, k . f csr;f omjcif; qdak om ylyifa=umif=h ur_ uif;a0;
aom edAmŠ efukd a&mufc=hJ u+yD;/ rodem;rvnfbJ qufvuf qd;k oGr;f rdu k ¶f ;l &Jaom olrsm;[m aemifwrvGeb f 0
i&Jom;u vuf&Sdb0wGifvnf; ysufjcif;w&m;qdkwJh i&Jtukodkvf&JΠtusdK;ay;r_ qdk;usdK;udkvnf;
csufcsif;vufiif;qdkovdk cHpm;ae&wm OD;Zif;wdk@ rsufjrifyJjzpfygw,f?
acwftqufquf&JΠordkif;a=umif;wpfavSsmufrSm rif;qdk;rif;rdkufwdk@&JΠZmwfodrf;cef;[m
ordkif;rvSbJ tvGeftusnf;wef¶kyfqdk;pGm ed*Hk;csKyfoGm;cJhwmudkvnf; OD;Zif;wdk@ todyJjzpfygw,f?
jrefrmEdik if rH mS vnf; trSew f &m;qdw k chJ pH m;csuEf iS hf jzpfay:vmwJh jynfo&l ifziG o hf rH sm;eJ@twl rw&m;r_qakd om
Adv
k uf sp;kd rd;k ovdk etz wd@k &ŒJ twœveG u f rJ _ t&dyq f ;kd 0g;atmufrmS jzLpifoef@&iS ;f wJh Ak'b < &k m;&Siu f ,kd af wmfjrwf

10 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


11

+idrf;csrf;a&;vrf;pOfudk tajcjyKonfh &[ef;oHCmawmfrsm;[m etz ppftkyfpk. ¶dkif;pdkif;=urf; wrf;r_awG


a=umifhyJ ywœeduUKZ…e uHaqmif oydwfarSmufjcif; jyKcJh=uwm jzpfygw,f?
ywœ e d u U K Z… e uH a qmif & onf h t csuf r sm;rS m
(1) &[ef;oHCmawmfwdk@tm; ypPnf;av;yg;r&pdrfhaomiSm vHk@vjyKjcif;?
(2) &[ef;awmfwdk@tm; ab;tE W&m,fjzpfap&ef/ rwdk;yGm;ap&ef vHk@vjyKjcif;?
(3) &[ef;awmfw@kd tm; Tae&m/ xdak e&mwd@k Y rae&pdrahf omiSm vH@k vjyKjcif;?
(4) &[ef;awmfwdk@udk qJa&;jcif;q,fyg;wdk@jzifh qJa&;a&&Gwfjcif;?
(5) &[ef;wpfyg;ESifhwpfyg; pdwf0rf;uGJjym;atmif vHk@vjyKjcif;?
(6) bk&m;&Sif. aus;Zl;rJhudk uJh&JŒajymqdkjcif;?
(7) w&m;awmf. aus;Zl;rJhudk uJh&JŒajymqdkjcif;?
(8) oHCmawmf. aus;Zl;rJhudk uJh&JŒajymqdkjcif;?
ponf h txuf y g tcsuf & S p f c suf j zif h &[ef ; oH C mawmf r sm;[m
uHaqmifoydwfarSmufcJh=uygw,ff?
xdkuHaqmif oydwfarSmufcJhjcif;udk -
5/ 9/ 2007 ckEpS f jrefrmEdik if H tv,fyikd ;f yckuLU +rdKŒrS pwifIOD;aqmif+yD; &[ef;oHCmawmf tyg;
500 ausmfjzifh jynfwGif;rSm jynfolvlxkpm;0wfaea&; ajyvnfEdkifap&efESifh ukefaps;E_ef; tjrefusqif;Edkif
apzdk@twGufpDwef;vrf;avSsmufum arwœmydk@+yD; etz ppftkyfpkudk awmif;qdkcJh=uygw,f?
'gudk etz ppftkyfpku Ak'<bk&m;&Sif udk,fawmfjrwf. om;awmfrsm;jzpfonfh oHCmawmfawGtay:rSm
omoemudkvnf;rod/ bmoma&;udkvnf; vspfvsL¶_+yD; rdrdwdk@&JŒ=oZmtm%m wnf+rJa&;wpfckudk
ta=umif;jyK+yD; OD;ynmpuU ESihf OD;ynmeEN wd@k ukd "mwfwikd rf mS }udK;ESiw hf yk +f yD; i&Jra=umuf &uf&ufpufpuf
¶du
k Ef u
S o f wfjzwfra_ wG vkycf =hJ uw,f? wpfcsed w f nf;rSmyJ etz wd@k . &ufpufrE_ iS t hf wl rdu
k ¶f ;l &J urf;ukef
aom vky&f yfawG[m OD;Zif;wd@k &[ef; oHCmawmfawG&ŒJ a&$0ga&mifawmfveS af &;v_y&f mS ;r_}uD; w&yf jzpfay:
apcJh+yD; urBm@jynfolawGvnf; etz ppftkyfpk&JŒ&ufpuf=urf;=uKwfr_udk uGif;uGif;uGufuGuf jrifawG@cJh=u
&ygawmhw,f?

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 11


12

jrefrmh'Drdku&ufrsm; ppftm%m&SifxH OD;0if;wif


'l;axmuftnHhcHrnfr[kwf 04 =o*kwf 2010
acwf+ydKif
+yD;cJw
h v
hJ u jrefrmEkid if t H wGi;f tjyifu 'Dru dk a&pDbufawmfom; trsm;tjym;wk@d [m usaemfw@dk &ŒJ
acgif;aqmif a':atmifqef;pk=unf&JΠ(65) ESpfajrmuf arG;ae@txdrf;trSwfyGJrsm;udk usif;ycJh=uygw,f?
1990 ckESpfrSm usif;ycJhwJh trsKd;om;v$wfawmfa&G;aumufyGJrsm;rSm tEkdif&&Sdatmif trsKd;om; 'Drkdua&pD
tzG@J csKyf (teft,fv'f )D ukd olrOD;aqmifcchJ sed u f pvd@k ay:aygucf w hJ hJ 'Dru
kd a&pDa&; v_y&f mS ;aqmif&u G rf j_ zpfpOf
tay: &ufpuf=urf;=uKyfpGm +zdKcJGcHcJh&ykHta=umif; vltawmfrsm;rsm;u tJ'DarG;ae@rSm jyefajymif;awG;awm
qifjcifrd=urSmyg?
tckawmh jrefrmEkid if &H ŒJ t"duEkid if aH &;twku d tf cHygw[ D m ppfaf cgi;f aqmifawGu a&;qGJ twnfjyK
xkwjf yefcw hJ hJ twkta,miftvdrt f nm a&G;aumufyw JG cke@J ywfoufqufE, $ rf ,fvh rf;tpm; ygwt D zsuf
odrf;cH&zG,f&SdwJhvrf;udk a&G;cs,favSsmufvSrf;cJh+yD;jzpfygw,f? tJ'DqkH;jzwfcsuf[m tm%m&SifawG&JŒ
enf;y&d,m,fawGukd eufeuf¶d_if;¶d_if; em;vnfoabmaygufxm;w,fqkdwJh tcsufay:rSm tajcjyKygw,f?
usaemfw@dk tay: axmufco H w l csKŒd u usaemfw@dk &ŒJ qk;H jzwfcsuu f dk em;rvnf=uygb;l ? b,fvydk jJ zpfjzpf
usaemfw@dk [m 'Dru kd a&pDukd ouf0if,=Hk unfoal wG jzpf=uwJt h avsmuf tjrifoabmxm; rwlorl sm;taeeJ@
olw@dk &ŒJ tjrifudk vGwv f yfpmG ukid pf cJG iG &hf w
dS ,fqwdk hJ tcsuu f kd tav;xm;ygw,f? wcsed w f nf;rSm usaemfw@dk ukd
a0zefae=uolawG taeeJ@ tckusaemfwkd@ }uHKawG@&ifqkdifae=u&wJh ta&;udpPeJ@ywfouf+yD; E_dif;E_dif;csdefcsdef
okcrdefqdkwJh pum;yrm aphaphpyfpyfaoaocsmcsm qef;ppfokH;oyfEkdif=uvdrfhr,fvkd@ usaemfwkd@ arSsmfvifh
ygw,f? trsm;tjym;[m tJovkd rqef;ppf rokH;oyf=ubl;qdkwm &Sif;ygw,f?
'DESpftwGif; jrefrmjynfrSm usif;yzkd@pDpOfxm;wJh a&G;aumufyGJudk ykdif;jcm;pdwfjzm okH;oyfae=uol
tm;vk H ; twG u f yxrqk H ; xnf h o G i f ; pOf p m;&r,f h t csuf u tJ ' D a &G ; aumuf y G J u k d arG ; zG m ;ay;vk d u f w J h
tajccHOya'yJjzpfygw,f? 2008 ck ESprf mS twnfjyKcJw h hJ tJ't D ajccHOya'[m 'Dru kd a&pDvyk if ef;pOftwGuf
0efxkyf0efykd;wykH}uD;udk wnfaxmifzefwD;zdk@ }udK;yrf;xm;+yD; opfykyfopfaqG;udk 'Drdkua&pDeJ@ zGH@+zdK;
wkd;wufr_qdkwJh tay:,Ha&$r_ef@}uJ+yD; ygvpfokwfta&mifwifzkd@ }udK;yrf;wJh t¶kyfqdk;tusnf;wefwJh
vkyf&yfwckqkdwmxuf ykd+yD; aumif;wJht&mtjzpf ,lqvdk@ b,fvkdrSrjzpfEkdifwJh tajccHOya'jzpfygw,f?
ay:vGifxif&Sm; tjrifomqkH;tcsufuawmh tJ'DtajccHOya'u v$wfawmfwkdif;&JΠudk,fpm;
vS,af e&m av;ykw H ykuH kd ppfwyfu tvdt k avsmuf&&Sad eapzk@d tmrcHxm;wJh tcsuyf gy?J 'g@tjyif ppfbuf[m
a&G;aumufyGJrSm wjcm;rsufESmzkH;wckck pGyfxm;wJh ppfwyfykdifEkdifiHa&;ygwDwckukd yg0if,SOf+ydKifapjcif;jzifh
v$wfawmfwkdif;rSm trsm;pktaetxm;udk xyfwkd;&&Sdatmifvnf; }udK;yrf;xm;ygao;w,f?
'ga=umifh taumif;qkH;qkdwJh ¶_axmifhu=unfh+yD; ajymr,fqkd&ifawmifrS ppfbufu jrefrmjynfol
awGudk 'Drdkua&pD av;ykHokH;ykH 'grSr[kwf 'g@xufydkenf;wJh 'Drdkua&pDudk urf;vSrf;aewmjzpfw,fvkd@

12 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


13

qkd&ygvdrfhr,f?
'DESpfxJrSm usif;yr,fvkd@ a=unmxm;wJh a&G;aumufyGJ[m tJ'D 2008 tajccHOya'atmufrSm usif;yrSm
jzpfygw,f? tJ'DtajccHOya'u 'Drdkua&pDtay: xkd;ESufwkdufcdkufr_wykHwyif}uD;udk o,faqmifvmrSm
jzpfygw,f?
Oyrmwckajym&&if tJ'aD &G;aumufyu JG tpd;k &w&yfudk a&G;cs,w f ifajrêmufay;&rSm r[kwb f J Oya'
jyKr,fholrsm;ukdom a&G;cs,frSmjzpf+yD; a&G;aumufcH&olrsm;[m tpkd;&tzG@Jt}uD;tuJrsm;udk a&G;cs,fay;zkd@
wm0ef&Sdolrsm;om jzpfvmrSm jzpfygw,f?
tJ'Dvkyfief;pOftao;pdwf b,fvkdoGm;r,fqkdwmeJ@ ywfouf+yD;awmhvnf; tJ'D tajccHOya'rSm
&Sif;&Sif;vif;vif;azmfjyrxm;ygbl;? orRwa&G;cs,fa&;tzGJ@ (ppfwyfyg0ifaewJh ygvDref) u orRwopfwOD;
a&G;cs,fa&;udpPukd qkH;jzwfvdrfhr,f qkdwJhtcsufudkom arSsmfrSef;=unfhvdk@&ygw,f? orRwa&G;cs,fa&;rSm
ygvDreftrwftrsm;pk&JΠoabmwlnDr_vkdtyfw,fvkd@ ,lqEkdifw,fqkd&if v$wfawmfrSm trwfae&m
( 25) &mckdifE_ef; &&Sdxm;wJh ppfwyftzkd@ orRwopfwOD; a&G;cs,fEkdifzkd@twGuf aemufxyftrwf (26)
&mckdifE_ef;ukdyJ qGJaqmifEkdifzdk@ vkdtyfwJhoabm&Sdaewma=umihf orRw[m ppfwyfausmaxmufaemufcHjyK
orRwopfjzpfr,fqkdwm odyfudk aocsmaeygw,f? wcg tJ'DorRwrSm tpdk;&tzGJ@udk zGJ@pnf;EkdifwJh
tm%m&Sdwmrdk@ olzGJ@wJhtpdk;&tzGJ@[m ppfwyfuzGJ@wJh tpkd;&tzGJ@ jzpfvmrSmyJjzpfygw,f?
'ga=umif h tJ ' D a &G ; aumuf y G J [ m vuf a wG @ rS m tcuf t vuf t&G u f t uk d i f ; tyG i f h t oD ;
bmwckrrS &Sw d hJ opfiw
k w f v
dk dk ygvrD efwck ay:xGuv f mapzk@d azmfenf;um;wckom jzpfygw,f? a&G;aumufyJG
vkyfief;pOf&JΠta&;ygwJh tpdwftydkif;wck[m ododomom &Sif;&Sif;vif;vif;}uD; 'Drdkua&pDenf;vrf;rus
jzpfaewm[m ,kwdWrwefygbl;? 'Dtajctaeu a&G;aumufyGJ vkyfief;pOfwckvkH;twGuf Oya'oukd
jyÏmef;xm;+yD; 'Drdkua&pDvdkvm;wJhygwDawGeJ@ vlyk*d~KvfawG tJ'Da&G;aumufyGJrSm yg0if,SOf+ydKifjcif;[m
'Drdkua&pDqkdvkd@ rl;vkd@awmif ¶SLp&mr&SdwJh tajctaersKd;xd qkdufa&mufoGm;apEkdifw,f qkdwJhtcsufudk
aocsmcdkifrmapygw,f?
tjcm;aom tajccHOya'qkdif&m jy\emawGuvnf; wykHwyifygyJ? tJ'gawGxJu wcku
a&G ; aumuf y G J r S m yg0if , S O f + yd K if r ,f h uk d , f p m;vS , f a vmif ; awG t wG u f rS w f y k H w if w J h u d p P e J @
rJqG,fv_yf&Sm;wJhudpPawG vkyfaqmif&mrSm }uHKawG@&r,fhtcuftcJeJ@ ukd;¶dk;um;&m;EkdifvSwJh aiGa=u;okH;pGJr_
tajctaeygy?J Oyrmjy&&if a&G;aumufyrJG mS yg0if,OS +f ydKifvw dk hJ uk,
d pf m;vS,af vmif;wOD;[m rSwyf w Hk ifa=u;
tar&duefa':vm (500) eJ@ nDrSswJhjrefrmaiGudk ay;aqmif&rSmjzpfygw,f? wu,fvkd@om ygwDwck[m
rdrd&JΠukd,fpm;vS,favmif;awGudk wEkdifiHvkH;u rJqENe,fajrtm;vkH;rSm yg0if,SOf+ydKifapr,fqkd&if
uk d , f p m;vS , f a vmif ; (498) OD ; ud k rS w f y k H w if & rS m jzpf y gw,f ? (498) OD ; uk d a':vm (500) eJ @
ajrê m uf = unf h v k d u f & if a':vmod e f ; aomif ; csD + yD ; uk e f & rS m jzpf y gw,f ? 'g[m jref r mEk d i f i H v k d
urm?@tqif;&JqkH;EkdifiHwckrSm enf;enf;aemaem aiGyrm% r[kwfygbl;? a&G;aumufyGJ+yD;&ifvnf;
tJ'DaiGawGudk tpdk;&u jyefay;rSmr[kwfbJ EkdifiHawmfb¾mtjzpf odrf;,lrSmjzpfygw,f?
'g@tjyif ygww D ck[m rSwyf w Hk ifciG &hf &Szd @dk twGuf tenf;qk;H ygw0D if (1˜000) &S&d rSmjzpf+yD; tJ'yD gw0D if
awG&ŒJ uk, d af &;tcsut f vufrsm;udk aumfr&Six f w H ifjy&r,fv@dk Oya'u awmif;qkx d m;ygao;w,f? 'g[m
tpdk;&eJ@ oabmxm;uGJvGJolawG[m b,folawGjzpfw,f/ olwkd@ b,frSm&Sdw,fqkdwmudk tpdk;&u

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 13


14

tvG,fulqkH;od&dSEdkifwJh enf;vrf;jzpf+yD; a&G;aumufyGJ+yD;oGm;wJhtcg tJ'DvlawG[m jzKwfxkwfz,f&Sm;


'kuQay;wm cH&EkdifwJh tEœ&m,f&Sdaew,fvkd@ wcsKdŒu apm'uwufxm;=uygw,f?
aemufq;Hk wcku jrefrmEkid if rH mS xif&mS ;ta&;ygwhJ vlrsK;d pkawG[m Ekid if aH &;jzpfpOftwGi;f 0ifa&muf
v_y&f mS ;aqmif&u G cf iG hf jiif;y,fjcif;cHxm;=u&wmjzpfygw,f? 'Dtcsuaf =umifh jrefrmjynfol rJqEN&iS t f m;vk;H &JŒ
}uD;rm;wJh tcsKd;tpm;w&yf[m olwkd@&JŒ'Drdkua&pDtcGifhta&;awGudk tokH;jyKcGifhr&SdwJh taetxm;rsKd;
qdkufa&mufoGm;ygvdrfhr,f?
usaemfwdk@ trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf (teft,fvf'D) [m vGwfvyfr_eJ@ nDrSsr_qkdif&m tjrifhqkH;
aom tajccH r l r sm;tay: tajcjyKxl a xmif x m;wJ h / 'D r d k u a&pD u d k ouf 0 if , k H = unf o l r sm;&J ΠygwD
w&yfjzpfaewma=umifh usaemfwkd@&JΠ&oifh&xkdufwJh tcGifhta&;rsm; (Oyrm usaemfwkd@ygwD[m 1990
a&G;aumufyGJrsm;rSm wcJeuf tEkdif&xm;wJh ygwDjzpfw,fqkdwJhtcsuf) udkomru usaemfwkd@eJ@ b0wl
jrefrmhEkdifiHa&;tiftm;pkawGudk EkdifiHa&;vkyfief;pOftwGif;rSm oifhjrwfavsmfuefpGm yg0ifaqmif&GufcGifh
tcGifhta&;awGukdygjiif;y,fxm;wJh pepfwcktwGif;rSm 0ifa&mufaqmif&Gufjcif; rjyKEkdifygbl;?
'DvkdrsKd;tm%m&Sif tiftm;pkawGa&SŒarSmuf 'l;axmuftnHhcHr,fh tvkyfrsKd;udk ukd,fhoduQmudk,f
¶dak owJh b,f'rD u kd a&pDEidk if aH &;orm;rS vufcEH idk rf mS r[kww f m odyu f akd ocsmygw,f?tqk;H pGeaf jym&&ifawmh
tef t ,f v f ' D [ m Ek d i f i H a &;ygwD w ck jzpf w meJ @ trS s vl r _ a &;vk y f i ef ; awG u d k v nf ; wygwnf ; v_ y f & S m ;
aqmif&u G of mG ;r,fh tzG@J wckjzpfygw,f? usaemfw@dk &ŒJ &nfreS ;f csuu f olw@dk jzpfapcsio f vkrd sK;d usaemfw@dk ygwu
D kd
a&mif;pm;vdkufapzkd@eJ@ olwkd@&JΠ,dk,Gif;ysufpD;aewJh tm%m&SiftkyfcsKyfa&;twGif; 'l;axmufacgif;ikH@
ae&r,fhygwDtjzpf toGifajymif;ypfvdkufapzkd@ acsmhvkH;ajcmufvkH;awGeJ@ qG,fw&m;a[maewmudk em;r
a,mifbJ usaemfwkd@ygwD&JΠEkdifiHa&;ygwDw&yftjzpfukda&m usaemfwdk@&JΠvlr_a&;v_yf&Sm;aqmif&Gufr_
tcef;u¾udkyg }uHh}uHhcH+yD; qufvufxdef;odrf; apmifha&SmufumuG,foGm;zkd@jzpfygw,f?
b,fvadk &G;aumufyv JG yk if ef;pOfrmS rqdk usaemfw@dk &ŒJ yg0ifaqmif&u G rf [
_ m 2009 ckEpS f {+yDvtwGi;f
usaemfw@dk ygwu D xkwjf yefcw hJ hJ a&$*w Hk ikd af =unmcsurf mS yg0ifwhJ tajccHral v;csut f ay: rlwnfaeqJjzpfygw,f?
tJ'DtajccHrlav;csufawGuawmh EkdifiHa&;tusOf;om;tm;vkH;udk v$wfay;a&;/ a':atmifqef;pk=unfeJ@
awG @ qk H a qG ; aEG ; a&;/ 1990 a&G ; aumuf y G J & v'f u d k tod t rS w f j yKa&;/ 2008 tajccH O ya'ud k
jyefvnfokH;oyfjyifqifa&; qkdwmawGyJjzpfygw,f?
tJ ' D t ajctaeawG e J @ jynf h p k H r _ & S d r S o mvS s if jref r mEk d i f i H r S m 'D r d k u a&pD [ m &S i f o ef p nf y if
zGHŒ+zdK;wkd;wufvmEkdifrSm jzpfygw,f?
OD ; 0if ; wif
rSwfcsuf
Zlvdkifv (9) &ufae@xkwf Sydney Morning Herald
owif;pmyg teft,fvf'D A[kdtvkyftr_aqmiftzGJ@0if
OD;0if;wif. ‘ Burma’s Democrats will not cave in to
dictatorship ’ ukd zd;k aZmf bmomjyefqy
kd gonf?

14 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


15

pme,fZif;ESihf owif;ynm
A[kow
k rSwpf &mrsm; armifv[
S ef
,QKaz: jyyg pmpkawG[m (24-01-98)rS(8-2-98)twGif; q&mOD;atmifjrifhxGef;&J h pme,fZif;ESifh
owif ; ynmjyef h y G m ;a&;ES i f h vG w f v yf a om toH v G i f h & k H r sm; ay:ayguf a &;twG u f oif w ef ; ay;&mrS m
oif=um;ay;cJw h hJ oifcef;pmawGyg// q&mu pmtkyw f tkyt f aeeJ h xkwrf ,fvkd &h nf&, G +f yD; a&;cdik ;f wJph mawGyg
oifcef;pmawGeJ yh gwo f ufwhJ tydik ;f udak wmh udak usmaf usmpf ;kd (LDB )eJ h ud0k if;atmif (DPNS)wdk u h t"du
xm;a&;ygw,f// u|efawmfutzGifhed'gef;ydkif;udk a&;wmyg// q&muG,fvGefoGm;+yD; pmtkyfrxkwfjzpfawmh
'Dpmr_awG u|eaf wmfwkd q h rD mS use&f pfygw,f// trsm;avhvmEdik b f kd th wGuf q&m&J h ynm'geudw k qifh
jzef hcsDay;vdkufygw,f//
oifwef;. t"du&nf&, G cf suo f nf pme,fZif;ESihf owif;ynmjyef yh mG ;a&;ESihf vGwv f yfaomtoH
vGifh&kHrsm; ay:aygufvmapa&;yifjzpfonf// oifwef;onf tcsdefwdkoifwef;jzpfonfhtwGuf q&m OD;
atmif j rif h x G e f ; u rd r d u sif v nf c J h & aom vk y f i ef ; tawG h t =uH K rsm; rd r d b 0wav#muf v k H ; avh v m
vdkufpm;cJh&aom ynmrsm;/ A[kokwrsm;udk tajccHI vufawG hvkyfief;wGif tokH;csEdkifavmufaom
tqDtESpfrsm;udk xkwfay;cJhonf// jrefrmjynfudk 'Drdkua&pDEdkifiHawmf=uD;tjzpf +yD;ajrmufjynfhpkHatmif
wnfaqmuf&mwGif q&m.tkyfwcsyfoJwyGifh ynm'gejyKyGJyifjzpfonf//
pme,fZif;ESio hf wif;ynmjyef yh mG ;a&;twGuf &nfoefaomfvnf; q&mu (Broadcast Journal-
ism ) toHvi G phf me,fZif;udOk ;D pm;ay;oifomG ;rnf[ak jymygonf// ynmoif,&l mwGif ay;a0olEiS hf vufco H l
ES p f r sKd ; &S d o nf h t euf ay;a0aomynmud k vuf c H o if , l o l u av;av;pm;pm;oif , l r S o m tjynf h
t0&Edik rf nf// ynmoif=um;a&;ESiyhf gwo f ufI q&mwynfh ykpH rH sK;d jzifh oif=um; a&;onf vufawG u h sus/
"rR"dXmefusus rSefuefonf[k q&mu,kH=unfonf// xdk ha=umifh oifwef;wav#mufvkH; q&mwynfh
ynmoif,lenf;ykHpHtwdkif; q&mu usifhokH;cJhonf//
toHviG jhf cif;udpEP iS yhf gwo f ufI jrefrmvlrsK;d trsm;pk tm;vk;H enf; yg;yif tpd;k & vkyif ef;wm0ef[yk if
odrw S x f m;=uonf// pme,fZif;ESihf owif;vGwv f yfro_ nf (odk )h yk*v
~ u d ydik q
f ikd f r_taeESihf r*~Zif;/ *sme,fEiS hf
owif;pm;onfavmufom &Sdonf[k &kd;&if;pGJ &Sdwwf=uonf// trSefwu,f tm;jzifhtpdk;&wOD;wnf;
ydik q
f ikd jf cif;onf 'Dru kd a&pD rus / tpd;k &onf toHviG t hf pDtpOfrsm;ukd vufuikd f wkwjf yKvkyI f jynfou l kd
vSnfhpm; wyfonf 0g'jzefhwwfonf// jynfolawGuvnf;toHvGifhowif;ay: rlwnf Iom qkH;jzwf
a0zef w wf = uawmh o nf / / Tt&monf u m; trS m ;[k r qd k E d k i f ,S O f x d k ; pOf p m; &aom tcsuf r &S d
aoma=umifhrSef.// ,SOfxdk;pOfpm;p&mtcsuf&SDygu ,SOfxdk;pOfpm;rnfrSm rvGJ/tpdk; &toHvGifh&kH tjyif
vG w f v yf a om w&m;r#waom toH v G i f & k H r sm; ay:ayguf v mygu Tjy\emrS m aysmuf j y,f o G m ;
rnfomjzpfonf// xdkodk haysmufjy,foGm;rS trSm;ESifhtrSef E_dif;,SOfpOfpm;p&m trsm;tjym;ay:ayguf
vmEdkifrnf//
toHvGifh&kHay:xGef;a&;onf toHvGifhpme,fZif;twwfynm&Sifrsm;&SdrSom t"du atmifjrif

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 15


16

Edkifrnf// toHvGifhtwwfynm&Sif&Sdygaomfvnf; rdrdaumif;pm;a&;twGufom =unfhwwfol qdkyguvnf;


vGwv f yfaomtoHviG &hf Hk wnfaqmufa&;twGuf &mE_e;f jynfrh atmifjrifEikd f ynmoif,l vdak om pdw"f gwf
tjyif wdkif;cspf jynfcspfpdwf wdkif;jynfaumif;pm; a&;udk vdkvm;aompdwf/ vGwfvyfr_udk vdkvm;aompdwf/
trSew f &m;udv k v
kd m;aompdwf y&[dwpdw"f gw&f o dS rl sm; jzpfro S m 'Dru
kd a&pDEikd if H wnfaqmuf&mwGiv f nf;
aumif; vGwv f yfaom oHviG &hf w
Hk nfaqmuf&mwGiv f nf;aumif; &mE_e;f jynfah tmifjrif Edik rf nf// xdk t h wGuf
a=umifhrdrd udk,fusKd;pDyGm;xuf wdkif;jynfESifhvlrsKd;wdk;wufa&;udk aqmif&Gufae=uolrsm; xdkvkyfief;udkpdwf
0ifpm;aomvli,frsm;ESifh tajccH&Sdaomvli,frsm;xJrS ynmoif,lr_udk pdwf0ifpm; &Sd=uaom vli,f
rsKd;qufrsm;udka&G;cs,fI ynmrsKd;aphcsay;cJhjcif;omjzpfonf//
oifwef;onf tcsdefwdk &ufwdkoifwef;omjzpfonfhtwGuf q&m.ynm/ A[kwkw tawG ht
=uHKrsm;tay:r_wnfI tvkyjf zpfajrmufa&;twGuf tajccHusaomtcsurf sm;udk rD;armif; xd;k jyooif=um;
ap+yD; avhvmp&m A[kokw&Sm;rSD;p&mrsm;udk nGefjyap=um;jcif;jzifhoif=um;ydk hcs cJhygonf//
oifwef;om;rsm;taejzifhvnf; rdrdudk,fudkrdrd jyefvnfqef;ppfI t"duESifhomrn udkcGJjcm;
aponf// wm0ef,al omu¾ tykid ;f tjcm;wGiv f nf; rdrq d ;Hk jzwf&,l+yD;aom tr_upd w P &yfukd aqmif&u G I
f
jzpfay:vmaom qdk;arG/aumif;arGrsm;udk rdrdudk,fwdkif wm0ef,l &Jaom pdwf"gwfudk arG;,l&rnf//24
em&Dqdkaom wae htcsdeftwGif; tajccHusaomtvkyf t"duusaomtvkyf omrnxm;&aomtvkyf
ponfjzifhtcsdefudkt=udK;&Sd&Sd (Time )tokH;csa&;udk xm;oifhonf//
tcsdefudkpepfwusZ,m;cs+yD; tokH;jyKjcif;tm;jzifh tcsdefudktusKd;&Sd&Sd tokH;cswwf+yD; qdk&if
atmifjrifa&;twGuf vrf;pawGudk awG h&Sd&awmhrnf// tJh'DawG h&SdwJh atmifjrifa&;udk jyD;jynfhpkHwJh
atmifjrifr_w&yfjzpfatmif vdkufemjyKusifh&rJh tcsufawGuawmh yxrqkH;rdrdvkyfaqmif&rnfh jy\em
wckckudk wm0ef,loifh r,loifhpOfpm;yg// pOf;pm;+yD vkyfr,fvdk qkH;jzwfcsufcsvdkuf&ifawmh vkyfjzpf
atmifvkyfvdkufyg// tJh'Dvkyfaqmifcsufu jzpfay:vmwJh &v'fudk jyefvnfokH;oyfyg// rdrdokH;oyfcsufrSefudk
cGJjcm;jyD;rS rSefuefw,fvdk h,l;qwJh vkyfaqmifcsufudkom qufvufvkyfaqmifoGm;oifhygw,f// 'grSvnf;
rSefuefjynfhpkHwJhatmifjrifr_rsKd;udk cHpm;&rSmyg//
'Dae&mrSm xyf+yD;awG h=uHK&wJh jy\emwcku rdrdajz&Sif;&r,fh udpPudk pwifvkyfaqmif &mrSm
yxrqk;H ( Mind mapping ) vdk q h wkd hJ pdwrf eS ;f eJ h yk=H urf;azmfru _ rdrad jz&Si;f &rJu h pd u
P kd OD;wnf+yD; tajctaeawG
tcsd e f t cgawG ud p P & J h t"d u vd k & if ; awG & J h twd w f / tem*wf / ypP K y` e f pwJ h t&mawG u d k pd w f u l ; eJ
hpm&Gufay:rSmcsa&; tJ'Dvdkcsa&;&if;eJ h rdrdaqmif&Guf&r,fh udpP tajzudk&Edkifygw,f//
aemufwenf;uawmh rdrw d a,mufwnf; pdwu f ;l eJ yh =Hk urf;azmfa&;rSm tcuftcJawG jy\emawGu
rajyrvnfjzpfaer,fqdk&if rdrdeJ hpdwfwludk,fwl/0goemwl/cH,lcsufwlolawGudk 0dkif;0ef;t=uHOm%fay;zdk h
awmif;cHyg tJh'Dt=uHOm%fay;csufrsm;xJrS taumif;qkH;eJ hteD;pyfqkH;ajz&Sifcsuftay: r_wnf+yD; rdrdu
qufvuftaumiftxnfazmf aqmif&Gufjcif; qdkwJhenf;eJ h pOf;pm;qkH;jzwfr_uvnf; jy\emudpPrsm;udk
ajz&Sif;&mrSm taxmuftuljyK Edkifygw,f//
owif;ordik ;f udk qufvufavhvmwJt h cg owif; Medaia udpu P kd 1770 ckEpS u f srS t*FvefEikd if o
H m;
(Edmund Burke).pGrf;aqmifr_a=umifh pwkwˆr¾dKif[k xifxif&Sm;&Sm; owfrSwfjzpf vmygw,f//
txufvw $ af wmf/atmufvw $ af wmf/ ausmif;awmfq+kd yD; r_v&S+d yD;om; r¾dKifrsm; eJ &h ifabmifwef;+yD; ,ae

16 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


17

urBmrSm tar&duefuJhodk haom r[mtiftm;}uD;EdkifiHawGrSmqdk Media &J h xda&mufr_u tawmf


c&D;a&mufaewmudk awG &h ygw,f//
owif;pmudkpwifwnfaxmifpOfu ydkif&SifuyJ owif;pmudkpwifwnf;jzwf+yD; xkwfvkyfwJhykHpHrsKd;eJ
taumiftwnfaz:cJhayrJh aemufydkif;rSm tajctae ta=umif;a=umif; awGa=umifh xkwfvkyfol&,f/
t,f'w D m&,f/ pmzwfo&l ,fq+kd yD; ok;H acsmif;axmufypHk rH sK;d yJ Media u ,ae w h ikd &f iS o
f efaeqJyg//
pwif;pm(odk )h owif;udk t"dyg` ,t f rsK;d rsK;d eJ h zGiq
hf xkd m;wmawG &h ygw,f/ a,sb&l tm; jzifu h awmh
owif;qdkwm tjzpftysuf/ ta=umif;t&mawGudkwifjywm/ pkHprf;awG h&SdcsufawG udk trsm;jynfol
awGoad tmif wifjywmbJ jzpfygw,f// 'Dae&nrSm wifjyykw H ifjyenf;u owif;ESihf &opmayudk cGcJ jJG cm;jcm;
odbkd v h ykd gw,f// &opmayqdw k mu a&mifpjHk rifuiG ;f =u,f oabmyg// pma&;ol&J t h zGJ t h EGJ ah wGrsm;ygw,f/
a0g[m&=uG,=f uG,ef J ch ikd ;f E_id ;f wifjyr_awG uavmifpeG ;f jyr_awGa=umifh ta=umif;t&mxuf cHpm;r_tzGJ t h EGJ
awGrsm;ygw,f// owif;uawmh 'Dvdkr[kwfygbl; ta=umif;t&m tcsuftvufawGay:omr_wnf+yD; t&Sd
t&Sdtwdkif; &kd;&kd;&Sif;&Sif;eJ h qdkvdk&if;udk wdkwdka&;+yD; trsm;jynfolawGudk odjrifvG,fatmif t"duxm;jyD;
a&;&ygw,f//
owif;udak &;wJah e&m0,f jrefrmvdak wmh “b” uke;f ajcmufv;Hk jynfph rHk ,fvkd q h ykd gw,f/
t*Fvdyfvdk twdkaumufuawmh 5 W eJ 1h H yg/ tJw h mawGu Who,What,Where, Why,When and How
awGygyJ/ 'gawGjynfhjynfhpkHpkHygygu owif;tcsuftvuf jynfhpkHw,fvdk h t=urf;zsif;qdkEdkifygw,f//
owif;a&;wJhae&mrSmvnf; txufuaz: jycJhwJh “b” ukef; ajcmufvkH;jynfpkHwJh owif;udk
ppcsif;a&;wJh0gus okH;a=umif;twGif;ygatmif a&;wwfzdk hvdkygw,f/ 0gusokH;a=uif; a&;wJhae&mrSmvnf;
0guswa=umif;pDrSm jrefrmpum;vkH;eJ hqdk 32 vkH;avmuf/ t*FvdyfpmvkH; aygif;eJ hqdk 27 vkH;avmuf
twdkif;twmtwGif; 0ifatmifa&;Edkif&if ydkaumif;w,fvdk hq&mu qdkygw,f// aemufpmydk'fawGrSm
owif ; ud k c sJ h a &;oG m ;vd k h v nf ; &ygw,f / 'D o k H ; a=umif ; rS m awmh ud k , f a &;r,f h o wif ; rS m ygwJ h
tcsuftvufawGudk tm;vkH;ygatmifvdk ha&;wwfzdk hvdkygw,f/ qdkvdkjcifwmuawmh udk,fuowif;udkydk
vd k u f a yrJ h toH v G i f h t pD t pOf a wG r sm;+yD ; t,f ' D w mu jzwf & awmuf & +yD a [h q d k & if t,f ' D w m
vkyfxkH;vkyfenf;t& owif;atmufajcu pjzwf&awmh wmygyJ/ udk,fowif;u tpokH;a=umif;rSmyJ
jynf h j ynf h p k H p k H y gae+yD q d k t,f ' D w mb,f a vmuf j zwf jzwf 'D o k H ; a=umif ; avmuf y J u sef a eapOD ; awmh
udk,fay;csifwJhowif;jynfhpkHae+yDyJ/ t,f'Dwmu vnf;'grsKd;qdkydk=udKufrSmyg/ olvnf;oufomw,f/
owif;vnf;pkHw,f/ udk,fowif;u&Snf+yD tcsuftvufawGuvnf; jyef h}uJaer,fqdk&if jzwf&wm
vnf;cuf/ rjywfvkd u h vnf;rjzpf pOf;pm;=unfah ygh b,favmufcufrvJ/ ud, k af y;csio f avmufvrJ ay;Edik b f ;l /
'guo kd wdxm;wwf zdk v h w kd ,f owif;aqmif;yg;a&;wJt h cgrmS vnf; 'DoabmyJ/ yxrok;H a=umif;rSm “b”
ukef; ajcmufvkH;tukefygatmifa&;/ aemufpmydk'fawGrSm ta&;}uD;jyD; udk,ftxl;jyKvdkwJh “ b” ukef;
awGudkqGJxkwf+yD; csJ ha&;vdkufyJ// owif;a0zefcsufqdk&ifvnf; tJh'D “b” ukef;awGcsJ ha&; &if;eJ h
udk,fxifjrifcsufawGxnfh+yD; a0zefokH;oyfcsufawGa&;vdkuf/ tifwmAsL;u&wJhtcsufawG udk uGefrm
( “ ” )jyD; xnfhay;vdkuf&if ydk+yD;+rdKifoGm;wmaygh 'guowif;a&;ykHa&;enf;eJ h owif;orm; aumif;w
a,mufjzpfzdk r&SdrjzpfvdktyfwJh tajccHtcsufawGyJ//
pmrsuEf mS 42 odk h

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 17


18

wyfrawmf
ta=umif;
waphwapmif;
odaumif;p&m
tcef ; quf ( 27)
'kAdkvfrSL;}uD;at;jrifh (+idrf;)
ppfqifa&;wwd,tqif/h rdik ;f [ef ygusiu f kd
qufwdkufrvm;/ rdkif;qyfudk wdkuf rvm;/qifjcif rdkif;qwfudk cufcufcJcJeJ@ ppfqifwdkufyGJ&ef tvm;
oHk;oyfqHk; jzwfcsufcsrSwf&ef twGuf/ rdkif;wHkudk tumu &Sdaeygw,f? rdkif;[ef-yGefygusif ppfe,f
odrf;ydkuf &&Sd+yD;aemufrS/ &efol@tajctae/ cHppf 0ef;taetxm;t& rdkif;qwfavmufcufcJr_@r&SdEkdif/
cif;usi;f yHk taetxm;udk qef;ppftuJjzwf+yD;rSom rdkif;[ef-yGefygusifudk rdkif;qwfudk wdkufcdkufodrf;
xd;k ppfqifwu kd &f ef pDrjH yifqifxm;cJyh gw,f? tu,fI ydkuf+yD;rS qufvufwdkufcdkuf&ef pOf;pm;oHk; oyfcJ@
om &efolu acgif;rmrmeJ@uwkwf usif;cHppfjzihf =uygw,f?
tqifhqifhcif;usif;ckcHaeao;onfqdkygu rdrdwdk@ ,if;odk@ tzufzufrS pDppfoHk;oyf +yD;vsif
&J@wikd ;f jynf/ Armjynftay: &efow l @kd pd;k rd;k +cdr;f ajcmuf ppfqifa&;trnfudk qifjcifar#mfjrif oHk;oyfum
Ed k i f w J h t "d u tajccH a'ojzpf a om rd k i f ; [ef - a&G;cs,cf yhJ gw,f? ppfqifa&;e,f ajrrSm xdik ;f -jrefrm
yHkygusifppfrsufESmudk OD;pGmzGifhI wdkufppfqif&ef/ e,fpyfteD;0ef;usifwGif qifEGJ&rSmjzpf+yD;/ xdkif;eJ@
'grSr[kwf &efol pdwf "gwfajcmufjcm;+ydKuGJum/ jrefrmwdk@onf twdwfordkif; a=umif;t& ppfyGJ}uD;
cGgppfqif aeyg u/ ta&;ygwhJ rdik ;f qwfukd ppfw;kd um/ rsm; cif u sif ; qif E G J c J h & onf u d k v nf ; arh x m;I
rdik ;f qwf vuf0,f&+yD;csed rf o S m rdik ;f [ef-yGeyf gusiu f kd r&Edkifyg? xdkif;wdk@taeeJ@ olwdk@&J@e,fpyfteD;wGif
qufvufxdk;ppfqif&ef }uH&G,f pDrHxm;cJhygw,f? qifEGJaewJh Armhwyfrawmftay: oHo, pdwfrsm;
tajccHEikd if aH &;/ ppfa&;tjrift& rdik ;f qwf uif;ap&efESifh pdk;&drfa=umifh=ur_@uif;pGmjzihf tjrif
onf t"du&nf&G,fcsufeJ@tusKH;0if wdkuf&dkufygwf =unfvifap&efvnf; &Sdap&efudk &nfpl;vdk@ xdkif;-
oufrKS @r&Sd aomfvnf; Edik if H wumeJ@ jynfow l @kd t jrefrm ESpfEdkifiHcspf=unf &if;ESD;r_@&Sdaeap&efvnf; vdk
=um;/ *,uf&dkufr_@ tvGef}uD;rm;EdkifI‚/a&&Snf tyfonfudk em;vnfo abmayguf=uygw,f?
wGif w&kwjf zL wd@k tiftm; }uD;xGm;wd;k wuf rsm;jym; xdkif;-jrefrmwdk@&J@ twdwfuppf ordkif;wGif
vm apa&;twGuf zefw;D cGirhf ay;&ef vdt k yf onfu jrefrmbk&if/ bk&ifhaemifonf ppf a&;wGif xl;cíef
wa=umif; wdk@a=umifh rdkif;qwfudk rdrd u tajct xufjruf+yD; ,dk;',m;udk ppfatmifEdkifol yk*d~Kvf
aezefw;D cGi&hf ap&ef vufO;D rSK@ ,lum wdu k cf u kd f odr;f xl ; }uD ; [k qd k & ayrnf / ppf E d k i f o l b k & i f } uD ; wyg;
,l&ef qifjcifcjhJ cif; jzpfygw,f? tu,fI &efol u taejzihf ,dk;',m;udk odrf;ydkuftkyfcsKyf&mwGif ,dk;
rdkif;qwfudk jyif;jyif;xefxefckcHvdk@ wGef;vSefcJhygu/ ',m;jynf olwdk@ tay: rsm;pGmusifemum/ arwWm

18 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


19

tcef;quf
w&m; a&S@ xm;vdk@ tkyfcsKyfchw J mawG@&ygw,f? &dkif; ppfupm;r_@rsm; eJ@ xdxrd rd d vSnphf m;xdr;f csKyfxm;&ef?
pdkif; =urf;wrf;/ apmfum;jcif;r&Sd/ avsmfuef/ awmf - t"d u xd k ; ppf / [ef j ywd k u f p pf w d k @ ES i f h
rSepf mG jyKusiv hf y_ &f mS ;cJah oma=umifh ,d;k ',m; wd@k [m tcsd e f w nf ; / w+yd K if w nf ; ppf y d & d , m,f ºu,f
bk & if h aemif r if ; }wD ; }uD ; ud k =unf n d K av;pm; ºu,f j zih f / rd r d w d k @ bk & if a emif ppf q if a &;wd k u f
ESpfoufvdkvm;jcif;&SdcJhwm ordkif;rSm arhr&wJhom" yG0J ifwyfrsm;[m tiftm;rsm;jym;pGmjzihf jynfhpHkuHkvHk
u&Scd b hJ ;l ygw,f? 'gawG a=umifh yJ bk&ifah emif ppfqif pGm zGJ@xm;um ypftm;pDrH r_wGif tajr‡muf/ oHcsyf
a&;trnfudk xdkif;wdk@ =um;vsif Armwdk@tay:rkef; um rsm;tygt0if ava=umif;ypfurl sm;eJ@yg aygi;f pyf
wD;r_@/ r,HkouFm jzpfr_@ pwJh oHo, pdwfrsm;uif; vd k @ =unf ; -av yl ; aygif ; ppf q if a &; toG i f j zif h
&Sif;oGm; ap&efudk &nfpl;vdk@ bk&ifhaemifppfqifa&; xd;k ppfqif vsuf &Sad =umif;/ jynfwiG ;f / jynfy/ owif;
trnfukd a&G;cs,o f wfrw S cf w
hJ m[k tqd&k cdS hJ ygw,f? rD'D,m rsm;rS wqifh 0g'jzef@um pdwf"gwfppfqif
tJ ' D v d k buf a ygif ; pH k u pH e pf w us a&; udk yDyDjyifjyif tusdK;&Sd&SdvkyfaqmifoGm;&ef?
qifjcifpOf;pm;oHk;oyf+yD;umrSbk&ifhaemif ppfqifa&; - quf o G , f a &;pepf / taumif ; qH k ;
pD r H c suf r sm;ud k a&;qG J twnf j yKcJ h =ua=umif ; jzpfap&ef pDrHxm;ygonf?
avh v mrS w f o m;/ od & S d c J h & ygw,f ? ppf q if a &;pD r H - tkyfcsKyfr_@qdkif&m taxmuf tyHhrsm;
csuft&- udkvnf; pepfwuspDrHpdkif;jyI/ a&S@wef; aq;xnfh
- ppf q if a &;pwif q if E G J r nf h a e@&uf u d k pcef ; / aemuf w ef ; ,m,D a q;&H k / v_ y f & S m ; aq;
(,)&uftjzpfowfrSwfum rwfv(1)&uf ae@wGif tzGJ@rsm;ygrusef pkzGJ@v_yf&Sm; apygonf?
pwif w d k u f c d k u f I arv (15)&uf r d k ; r usrS D t +yD ; bk&ifhaemif ppfqifa&;}uD;udk ppfqifa&;
tydkifwdkufcdkuf odrf;ydkuf&ef/ twnfjyKcJh=uygw,f? rSL;}uD;/ ajrmufydkif;wdkif;ppfXmecsKyfwdkif;rSL;/ Adkvf
- ppf q if a &;&nf & G , f c suf r S m w&k w f j zL rS L ;csKyf ausmf a Zm ud k , f w d k i f wd k u f & d k u f t eD ;
usL;ausmfwyfrsm; trdjrefrmEdkifiH awmftay:0if uyf u G y f u J u m wd k u f y G J 0 if c J h a oma=umif h rl v
a&muf usL;ausmf Edik rf nfh tajccHa'orsm;jzpfaom ppfqifa&; pDrHcsufrsm;twdkif; tH0if *Gifus jzpfum
rdkif;wHk-rdkif;[ef/ yGefygusifvGifjyifa'oeJ@ rdkif;qwf usL;ausmo f l w&kwjf zLwd@k tay: &mE_e;f jynfh atmif
vGijf yif ppfe,f0rS ;f rsm;udk wdu k pf pfqiford ;f ydu
k &f ef? fyGJcHEdkifcJhwm ordkif; rSm awG@&ygw,f?
- t"du xdk;ppf/ acsr_ef;a&;ppfa=umif; udk bk & if h a emif ppf q if a &;}uD ; ord k i f ; 0if
rdik ;f yefrS 0rfqvm;od@k xd;k &efjzpf+yD;/ rdik ;f wk csO;f vrf; atmif j rif r _ @ ay: avh v moH k ; oyf u m jyef v nf
twdkif; csDwufwdkufppfqifEGJ&ef? qifjcif&mwGif -
- &efol&J@ t&Hwyfrsm;udk xdrf; csKyfppf - &efol&J@ tm;omcsufrsm;udk rdrdwdk@ .
upm;&eftwGufESifht"du xdk;ppfudk [efcsufnDnD tm;omcsu/f &efo@l tm;enf;csurf sm;eJ@ aygi;f pyfum
taxmuftul jyKEdkif&ef rdkif;[efodk@ OD;wnfum pepfwus tusdK;&Sd&Sd xdxdrdrd vSnfhpm; ppfupm;
(,)&ufae@wiG f wcsed w f nf;/ w+ydKifwnf;/ c&D;wdw k kd EdkifcJhvdk@ &efol@ cHppfusdK; aygufysufpD; &H_;edrfhoGm;
azgupf pf qifa&; ppfa=umif; wck ( S R P ) tm; cJh&onf?
ap v$wfI [efjy+cdrf;ajcmufppfupm;&ef? - rdrdwyfrsm;[m ypftm;eJ@ tEdkif,ljcif;
- tjcm;ppfrsufESmtuef@rS&ef ol@wyfrsm; ( WIN THE FIRE FIGHT ) qd k w J h
a&$@ajymif;v_yf&Sm;r_@rjyKEdkifap&ef rdrdu ypftm; enf;AsL[mt& vufeuf}uD; tajr‡mufypf uleJ@

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 19


20

ava=umif;ypfulrsm;&J@ aygif;pyfypful pDrHcsufudk cJ,rf;ypPnf;odrf;ausmftjyif aq;0g;rsm;yg vuf


xdxdrdrd jyif;jyif;xefxef &,lum ypftm;eJ@ ppf &zrf ; qD ; &cJ h v d k @ Armjynf tm;+cd r f ; ajcmuf r _
upm; r_@udk [efcsufnDnD csDwufacsr_ef; wdkufyGJ0if tE W&m,frS t+yD;tydkif z,f&Sm;EdkifcJhygw,f?
EdkifcJhonf? bk&ifah emif ppfqifa&;}uD;wGif t"d uwdu k f
- xd k p pf q if & mwG i f t"d u acsr_ e f ; a&; yG}J uD;jzpfaom 0rfqvm;ul;wd@k qyd f wdu k yf tJG m; OD;pD;
ppfa=umif; [efjyppfa=umif;rsm;tjyif/ tjcm;aom uGyfuJ atmifyGcJ Hppfxdk; cJholrSm trSwf(1)Armh ao
ppfrsuEf mS tuef@ vdu k /f uef@ owf wdu k pf pftpDtrH/ eyf udkifwyf&if;&J@ wyf&if;rSL; 'kwd, AdkvfrSL;}uD;
tcif;tusif;rsm;eJ@ [efcsufnDnD vSnfhpm;/ ppf wifOD; jzpfw,f [k od&ygw,f? AdkvfrSL;}uD; wifOD;
upm;EdkifcJhvdk@ atmifjrifcJhwm jzpfa=umif; oHk;oyf [m (1962) ckESpfavmufwGif ta&S@awmifwdkif;
&&So d nf? ppfXm ecsKyf/ 'kwdkif;rSL;(63)wGif (ewc)wdkif;rSL;/
- t"du xd;k ppfwal =umif;udk 0rfq vm;- (64) wGif (vyc)wdkif;rSL;? (72)wGif 'kumuG,f
rdkif;wHkcsef;vrf;twdkif; a&G;cs,fcJhr_@ rSefuefa=umif; a&;OD ; pD ; csKyf (74)wG i f / umuG , f a &;OD ; pD ; csKyf /
awG@&w,f? &efoltaejzihf acgif;rmrmcHppfqifI AdkvfcsKyf}uD; aZ,sausmfxif ol&wifOD; &,fvdk@
jyif;jyif;xefxef ckcHcJhygu rdrd. ypftm;pDrHcsufudk wyfrawmfrSm emrnfausmf=um;/ vl}udKufrsm;cJhol
xyfrH tm;jznfhaygif;pyfEdkif&ef tajr‡muf}uD;rsm; yk*K~d vfx;l tjzpf ordik ;f tpOf tvm}uD; rm;cJh oljzpf
tm; tvG,fwula&$@ajymif;&eftwGuf um;vrf; fygw,f?
ayguw f ahJ e&mjzpfygw,f? rdr&d @J wdu k pf pft&Sed f t[kef avmavmq,f ( N L D ) &J@ 'kOuUX
udk ydkrdkxdrf;EdkifwJhtajctaeaumif; wck&&Sdjcif; jzpf + yD ; (etz)jynf w G i f ; jzpf zuf q pf j yKwf r El ; /
vnf; jzpfygw,f? tm%m&l;/ Adkvf,kwf &l;wck&J@ tjypfrJh tusOf;
- rdrd&J@ ( S R P ) c&D;wdkxdk;azgufa&; om;b0rSm a&mufae&ygw,f? ol@&@J om;}uD;=o&o/
ppfa=umif; rdkif;[efudk OD;wnf xdk;cJhvdk@ &efol@ &J@ OD;oef@ZifO;D [m N LD ( L A ) JAPAN rSm
aoe*F AsL[m t&Hwyfukd v_y&f mS ;r_@rjyKEdik yf J aomif OuUXtjzpfwm0ef xrf;aqmifaew,fvdk@ od&yg
wifatmifpGrf;aqmifEdkifcJhwmawG@ &ygw,f? rdrd&J@ w,f?
ppfqifwyftm;udk &efol&J@wyfr_;[m oJoJuGJuGJ tcef; 28
ra0cGJEdkifcJhyJ/ wyftif tm;omvGefrsm;jym;onf[k Armh w yf r awmf & J @ ord k i f ; t&qd k y gvsif
txif&SdoGm;um ol&J@t&Hwyf oHk;pGJr_@udk tv[ jynfyrS usL;ausmfol w&kwfjzLwdk@tay: atmifjrif
ojzpfoGm;apcJhwmvnf; owdjyKrdygw,f? pGm xdk;ppfqif acsr_ef;EdkifcJhwJh/ bk&ifhaemif ppfqif
- w&kwjf zLwd@k tm; olw@kd &@J tajccH a'o a&;}uD;[m or&dk;us/ }uD;rm;us,fjyef@+yD; EdkifiHw
rdik ;f qwf/ rdik ;f wH/k rdik ;f [ef-yGeyf gusi/f w0du k rf S wdu k f um wyfrawmfrsm;uyifvsif tHh=ocsD; usL;axm
cd k u f / armif ; xk w f v d k u f E d k i f I &ef o l w d k @ [ef c suf yemjyK=uwJhtxd awG@jrifod&SdavhvmrSwf om;cGifh
ysuf u m xk d i f ; e,f p yf t eD ; / a0;vH a cgif z sm;aom &cJyh gw,f? jynfwiG ;f aomif;use;f r_@ ESrd ef if;a&;ppfqif
t&yfrsm;odk@ qkwfcGgoGm; apcJhwm awG@&ygw,f? r_rsm;wGif “ tif;pdew f u
kd yf pJG Of ”[m }uD;rm; jyif;xef
- yG e f y gusif t a&S @ buf xd k i f ; e,f p yf e J @ ausmf=um; vlodrsm;cJhovdk/ jynfy usL;ausmfol
uyfvsuftajcjyKxm;wJhw&kwfjzL/ XmecsKyf udkyg w&kwjf zLwd@k tm; ppfqif acsre_ ;f cJ&h wJh “ bk&ifah emif
0if a &muf p D ; eif ; wd k u f c d k u f o d r f ; yd k u f v d k u f E d k i f v d k @ ppf q if a &; ” }uD ; [mvnf ; ord k i f ; wG i f a tmif

20 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


21

ausmf = um; atmif j rif c J h w mrd k @ xd k p Of u mvu jzpfajrmuf wm&,fvdk@ r&SdcJhavawmh (zqyv)
Armhwyfrawmf&J@ ppfpGrf;&nfxufjrufr_udk urBm tpd;k &eJ@ “&efuek +f rdK@” udk (KNDO) wd@k vufrus
wcGifrSm jyef@vGifhawmufajymif cJhwmudk owd&rSwf a&;twGuf u,fwif&Sif AdkvfrSL;}uD; ausmfaZmudk
om;rdcJhygw,f? tjrefac:vd@k umuG,u f ,f wifcikd ;f cJ&h wmyJ cifAsm?
Armhwyfrawmf&@J *k%af &mifukd xGe;f ajymif *ED N p mcsKyf t & (7-9-45)rS m jyef v nf
awmufyatmif pGrf;aqmifcJh olu awmh xdkacwf/ pk z G J @ pOf u (oeu-3)ud k A d k v f a usmf a Zmu OD ; pD ;
xd k u mvu wyf r awmf & J @ ppf o l } uD ; &J a bmf o H k ; pkzGJ@cJhovdk (oeu-4)udk Adkvfae0if;u OD;pD;cJh+yD;
usdyf0if rsdK;cspfol&J aumif;/ ppfacgif;aqmif ajrmuf (oeu-5)ud k a wmh Ad k v f a Z,su OD ; pD ; vd k @ pk z G J @
ydkif;wdkif; ppfXmecsKyf/ wdkif;rSL; =unf;-3504 AdkvfrSL; cJh=uygw,f? vGwfvyfa&;r&rSDumv ysOf;rem;
csKyf ausmfaZmbJ jzpfygw,f? AdkvfrSL;csKyf ausmf e,frmS Adv k w f m&mwd@k vlwpk qlyal omif;=urf; wmudk
aZm[m vGwfvyfa&; t}udKumv wHk;u vnf; +id r f 0 yf y d j ym;r_ & apbd k @ (FLUSH FORCE)
&cdkifjynfe,fwcGifu bHkaygufomausmfeJ@ OD;pENm txl ; ppf q if a &;wck o m Ad k v f a e0if ; OD ; pD ; cJ h w m
wdk@acgif;aqmifaom uGefrsLepf rsm;udk pGrf;pGrf;wrH &Sm;&Sm;yg;yg; ordkif;rSm zwfbl;rSwf bl;cJhygw,f?
OD;pD;acsre_ ;f ppfqifco hJ vdk rl*sm[pf ukvm;qd;k olyek f 'g[mvnf;jyif;jyif;xefxef ppfqifESdrfESif;cJh&wJh
rsm;tay:rSmvnf; vsr;f vsr;f awmuf acsre_ ;f atmif wd k u f y G J r sd K ;r[k w f y gbl ; ? ol O D ; pD ; wJ h (oeu-4)u
jf rif/ ordik ;f wGicf o
hJ l ppfqifa&;rSL;vnf;jzpfcyhJ gw,f? +Adwdo#ppfwyfeJ@ aygif;pyf+yD; &Jabmf/ &Jbufa[mif;
tJ'o D rdik ;f tqpftauG@/ &cdik jf ynfppfqifa&; &+yD;csed f Adv
k w f m&m wd@k qlyt l ºkH ur_@ukd pnf;&H;k a&;enf;AsL[meJ@
(4-11-48)rSm/ ajrmufydkif;wdkif;ppfXmecsKyf wdkif;rSL; tiftm;jy avppfqifr_@wckom jzpfygw,f?
tjzpfcef@tyfwm0efay;jcif; cH&ygw,f? aoG;xGufoH,dk usOf;wnf;/ usyf wnf;/
(1949)ckESpf/ ESpfprSm ( K N D O ) wd@k cufcufcJcJ oufpGef@ qHzsm; wdkuf&wm &,fvdk@
olykefxum tif;pdef+rdK@udk odrf;ydkufvdk@ tm%m& rawG @ cJ h & yg? (48)ck E S p f ocif o ef ; xG e f ; wd k @
(zqyv) tpd;k &udk Edik if jH cm;o wif; rD', D mrsm;u (Auy)ykefuefxºu/ olykefxcsdefrSmawmh (oeu-
&efukeftpdk;& &,fvdk@ uifrGef; wyfavSmifajymif 4)wyfcGJrsm;udk jrpf0u|ef;ay:a'o ykodrfeJ@ tjcm;
oa&mf ac:a0a&; om;ae=u wJu h mv “wdik ;f jynfu aom+rdK@rsm;udk jzef@usufcsxm; umuG,fr_@,l&+yD;
EkEk rkef;wdkif;u xefxef ”r&SK@om r&_dufom jzpf ol u awmh ud k , f w d k i f O D ; pD ; wd k u f y G J 0 if c J h w m
aewJhtcsdef (5-2-49)rSm emrnfausmf ppfol}uD; rawG@cJh&ygbl;?
AdkvfrSL;}uD;ausmfaZmudk ajrmufydkif;wdkif;rS ta&; xdkpOfumvwdkufyGJjzpfpOfrsm;rSm (oeu-
ay:ac:,lum awmifydkif;wdkif; ppfXmecsKyfrSL;tjzpf 4)&J@wyfcGJrSL; Adkvf}uD;rif;odef; (aemifAdkvfrSL;}uD;)
ajymif;a&$@cef@tyfum tif;pdefwdkufyGJudk OD;pD;wdkufyGJ wdk@uawGom ykodrf+rdK@ (KNDO) wdk@udk OD;pD;
0ifapcJhwm awG@&ygw,f? xdktcsdefu wyfrawmf&J@ uG y f u J w d k u f y G J 0 if w m rsm;om zwf b l ; / rS w f b l ;
ppfOD;pD; csKyf[m AdkvfcsKyfprpf'Gef;tm;z,f &Sm;+yD; cJh&ygw,f? xdkpOfu Adkvfae0if;[m AdkvfaZ,seJ@
wdik ;f jynfe@J wyfrawmfukd o'Ngvef atmifzsuq f ;D rJ/h umuG,fa&; 0ef}uD;ae&mpm;cGufvkaewmawG +rdK@cdk
ordkif;w&m;cH Adkvfae0if;u ylylaEG;aEG; ppfOD;pD;csKyf (Auy)wuf bke;f }uD;ode;f az/ tjzpfvJ OD;ode;f azjrifh
jzpfcgp tcsdefayghAsm/ ol@&J@ ordkif;pOfwav#mufrSm eJ@ vuf0g;csi;f &du k +f yD; “vuf0n J ! D w G af &;aumf rwD”
ppfqifa&;qdkvdk@ om w ckrS xGef;xGef;aygufayguf rS m OD ; pD ; OuU X ae&m,l v d k @ umuG , f a &;0ef } uD ;

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 21


22

Adv
k v f uFsm/ trSL; jyKwJv h +kH cHKa&;aumifpu D kd qef@usif Ad k v f r S L ;csKyf a usmf a Zm[m w&k w f j zL usL;ausmf
wdkufyGJ0ifaewmawG AdkvfvuFsmudk umuG,fa&; ol w d k @ tm; “bk & if h a emif p pf q if a &;” eJ @ qif E G J + yD ; /
0ef}uD;ae&mu wGe;f cswu kd cf u
kd af ewmawGyJ zwfb;l / wyfrawmf&J@ordkif;a=u;udk xJxJ0if0if/ yDyDjyifjyif
rSwfbl; cJh&ygw,f/ tJ'Dtcgom r,u Adkvfae0if; jyefqyfvdk@ wyfrawmf &J@*k%fa&mifudk xGef;ajymif
OD;pD;+yD; b,fwdkufyGJrSm0ifcJh w,fqdkwmawG/ b,f awmuf y apcJ h w m awG @ &ygw,f ? bk & if h a emif
a'oudk Adv k af e0if; OD;pD;um/ wdu k yf 0JG if OD;pD;umuG,f ppf q if a &;}uD ; &J @ ta&;ygvS w J h “0rf q vm;”
cJhw,fqdkwm/ =um;bl;em;0 bmwckrSr,fr,f && ul;wd@k qyd f wdu k yf }JG uD;udk uk, d wf ikd u
f ,
kd uf s OD;pD;uGyu
f J
avhvmrSwfom;cJhbl;wm r&Sdbl;cifAsm? um wd k u f y G J 0 if a tmif j rif c J h w J h ppf a cgif ; aqmif /
ppfOD;pD;csKyfjzpfvmawmhvnf; udk,fwdkif wyf r S L ;wOD ; uawmh (oeu-1)&J @ wyf & if ; rS L ;
OD;pD;wdu k yf 0JG ifwmrsKd ; a&S@wef;ppfqifa&; e,fajrudyk if 'kwd,AdkvfrSL;}uD; wifOD; (aemifwGif ppfOD;pD; csKyf
ntdy/f naeoGm;bl;wmvnf; rawG@b;l / r=um;bl; jzpfvmcJo h l Adv k cf sKyf}uD; aZ,sausmx f if/ ol&wifO;D )
ygbl;? c%wjzKwf rsufESmjy,Hkavmufom/a&muf jzpfa=umif; zwf&/ rSwf&ygw,f? 'Dae@rSm jynfwGif;
bl; wmqdkyJAsm? ppfqifa&;rSm pdwf0ifpm;rSK@ r&SdyJ/ jzpfzufqpf/ tm%m±l;/ OpPm±l;/ jyKwfrEl;/ oef;a&$
ESmx/ jrif; avmif;/ t&ufaomuf/ zJ&u kd ef @J a0av &J@tus,cf sKyfpH ae&ol ( N L D ) &J@ 'kw, d OuUX
av ppfOD;pD;csKyfb0rSmom ,pfrl;aysmfyg;/ t±_wf OD;wifOD;yJjzpfygw,f?
awG v k y f / tcsd e f + zH K ;aeygowJ h A sm? wu,f w ef ; (1984)ckESpfrSm “bk&ifhaemifppf qifa&;”
ppfqif&rJhtvkyfrsdK;=uawmh wuJh ppfol}uD; Adkvf }uD;atmifjrif+yD; ajrmuf+yD; aemufydkif;rSm tcsuf
rS L ;csKyf a usmf a Zmud k o m tm;ud k ; tm;xm;jyK+yD ; / tjcm;e,fajra'orsm;rS w&kwjf zLwd@k ukd armif;xkwf
awmifyikd ;f udk qGcJ s vdu k /f ajrmufyikd ;f udk xd;k wifvu kd ef @J wGef;ypfvdkufEdkifvdk@ e,fajra'orsm; at;aq;wnf
ppfqif upm;cJhwmyJ awG@&ygw,f? tif;pdefudk w +idrfr_@ &vmcJhaomfvnf; w&kwf jzLwyfwcsdK@[m
u,f umuG,fwdkufcdkuf OD;pD;cJholrsm;uawmh Adkvf xdkif;-jrefrme,fpyfwckrSm cdkuyfae=umao;wmrdk@
rS L ;}uD ; ausmf a Zm/ Ad k v f r S L ;}uD ; bvd y f / Ad k v f pd w f c s/ vuf c sawmh r&S d a o;wmud k Ad k v f r S L ;csKyf
rS L ;}uD ; [&ef o D , d k (usqH k ; ) Ad k v f r S L ;}uD ; cspf + rd K if / ausmaf Zmu pdwrf at;Edik yf J &Scd u hJ m t+yD;tydik f vuf
Adv
k rf LS ;}uD;apmjrifh Adv k rf LS ; }uD;pde0f if; ponfh ppfacgi;f pwH k ; acsr_ e f ; armif ; xk w f E d k i f & ef “&ef } uD ; atmif ”
aqmifrsm;om jzpf=uygw,f? ppfqifa&;eJ@ qifEGJwdkufcdkuf&ef }uH&G,fpDrHcJh &jyef
awmifydkif;u jynfwGif; a&mifpHkolykef awG ygw,f? &ef}uD;atmifppfqifa&; twGuf t"du uef@
tm;aysmh c sd e J @ oG m ;csd e f r _ e f w d k i f ; pJ p umvrS m owfcsufu e,fpyfjy\em&Sdaewmrdk@ xdkif;EdkifiHeJ@
w&kwjf zLusL;ausmf olw@kd u wpcef;x vmcsed f (7- em;vnfr_&,lbdk@ vdktyfvmcJhwmawG@&ygw,f?
7-53)rSm Adv k rf LS ;csKyfausmaf Zmudk Adv k rf LS ;csKyfbvdyef @J tjcm;tcuftcJwcku wyftiftm;pkzGJ@
vJvS,fum ajrmufydkif;wdkif; ppfXmecsKyfwdkif;rSL; &ef twGuf wyfxw k Ef w _ &f mrSm jy\emawG@ &jyef
tjzpf c ef @ tyf w m0ef a y;+yD ; w&k w f j zLrsm;ud k ygw,f? tm%m& (zq yv)tpdk;&tzGJ@wnf;rSm
OD;pD;wdkufcdkufap cJhjyefygw,f? AdkvfrSL;csKyfausmfaZm qd k & S , f v pf r sm;u v$ r f ; rd k ; cs,f v S , f a e=uwJ h t
rwd k i f c if u qd k & S , f v pf w yf r S L ;}uD ; wOD ; jzpf w J h avsmuf w&kwjf zLudk wdu k bf @kd xuf uGerf sLepf (Auy)
Adv
k rf LS ;}uD; ausmpf ;kd udk OD;pD;um “e*g;Edik ”f ppfqifa&; wd k @ ud k tjywf a csr_ e f ; &S i f ; vif ; vd k = uwJ h qEN u
}uD ; qif E G J a pcJ h & m “e*g;&_ H ; ” ppf q if a &;&,f v d k @ ydrk }kd uD;rm;+yD;/ “armifrmC”ppfqif a&; EGb J @kd zdtm;
ordkif;wGifcJhwm rSwfom;rdygw,f? 'ga=umifh vnf; ay;pDrHpdkif;jyif;ae=uwmawG@ae&ygw,f? wyftif
22 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2
23

tm;trsm;pkudk xkwfE_wfpkzGJ@um yHkatmppfqif bdk@ ppf q if a&;umvtwG i f ; bmtcuf t cJ r sm;&S d


pdwftm;xuf oefae=u ygw,f? tajctaeu ygovJ vdk@ ar;awmhwmygyJ?
vnf; qdk&S,fvpfEdkifiHa&;orm;wdk@&J@ }uH&G,fcsufudk 'DrSmwGif AdkvfrSL;csKyfausmfaZmu w&kwfjzL
wyf x J u qd k & S , f v pf w yf r S L ;rsm;uyg tm;xuf wdk@tm; xdkif;e,fpyfwckrSm wdkuf &wm xdkif;e,f
oa&m axmuf c H t m;ay; ae=uwm&S d y gw,f ? edrw d jf y\em &Sad =umif;/ w&kwf jzLrsm;[m xdik ;f e,f
txl ; jzif h (Auy)wd k @ &J @ A[d k X me csKyf [ m (r) edrdwfuef@owfr_tay: tcGifhaumif;,lum ckcH=u
oH;k vH;k e,fajr/ rdwv Dˆ m/ jrif;+cH/ rauG; a'ow0du k rf mS aoma=umifh/ xdkif;eJ@ jrefrme,fpyfjy\ emrjzpf
cdkatmif;v_yf&Sm; aewJh owif;uvnf; cdkifvHkpGm a&;udk tav;*&kjyKwdkufcdkuf&vdk@ tcuftcJrsm;pGm
jzpfxGef;aygufajrmuf aewmawG@&ygw,f? &Sda=umif; ususeetao;pdwf &Sif;vif;wifjycJhyg
(Auy) A[dkudk rdrd&& 0dkif;ygwf/ ydwfqdk@ w,f? w&kwjf zLrsm;[m Armhwyfrawmf&@J xd;k ppfukd
acsr_ e f ; vd k u f E d k i f v sif (Auy)wd k @ +yd K uG J c sKyf + id r f ; +yD ; / a&SmifuGif;um xdkif;EdkifiHxJodk@0ifa&muf cdkvSHKa&Smif
(zqyv)tpdk;& tbdk@tm%mwnfjrJum/ ydkrdk&Sif wd r f ; oG m ; =uwJ h t wG u f wyf r awmf & J @
oef v mrS m jzpf o vd k qd k & S , f v pf w d k @ &J @ t"d u &ef ppfqifwdkufcdkuf r_@rsm;[m tusdK;&Sdoifhoavmuf
ol[mvnf;/ wylat;um/ jynfwGif;rSm ydkrdk+idrf;csrf; r&SdcJh a=umif; jzpfEdkifrnfqdkygu w&kwfjzLwdk@tm;
vmr,fvdk@ cef@rSef;,lq wGufcsufxm;=uygw,f? xdkif;e,fajr (3)uDvdkcef@ txdvdkuf ppfqifwdkuf
ajrmufyikd ;f wdik ;f ppfXmecsKyf uGyu f rJ @_ atmuf/ acsmuf cdkufcGifhay;yg&ef wifjyvdkufygw,f?
wGif tajcjyKxm;wJh/ wyfr[m (10)&J@wyfrif; Adkvf wqufwnf;rSmyJ Armhwyfrawmf av,Of
rSL; }uD;=unf0if;u “armifrmC” ppfqifa&;udk rsm;udk xdik ;f Edik if &H @J ava=umif; e,ferd w d f (5)uDvckd ef@
}uD ; rm; jyif ; xef p G m qif E G J b d k @ pd w f t m;xuf o ef ysoH ef;cGijhf yK&efEiS hf Armhwyfrawmf&@J tajrmuf/ pdwf
wuf º upG m pD r H c suf a &; qG J j yif q if a eygw,f ? ajymif; usnrf sm;udv k nf; xdik ;f Edik if eH ,ferd w
d t f wGi;f
Adv
k rf LS ;}uD;=unf0if;[m umuG,af &;0ef}uD; OD;AaqG (2)uD v d k c ef @ txd u s cG i f h j yKyg&ef u d k y g Ad k v f r S L ;csKyf
(usm;}uD;) qdk&S,fvpfxyfoD;eJ@ r,m;nDtudkawmf ausmfaZmu pepfwus tav;xm; wifjyawmif;
pyfol jzpfygw,f? qd k c J h w mawG @ &ygw,f ? tH h = opG m yif Ad k v f c sKyf } uD ;
AdkvfrSL;csKyfausmfaZmqifEGJvdkwJh “&ef}uD; azgif;u rqdkif;rwG cGifhjyKcJhwmawG@&ygw,f? 'g[m
atmifppfqifa&;” jzpfajrmufatmif rar#mfvifhyJ vnf; ta=umif;&Sdygw,f? w&kwfjzLwdk@[m bdef;
xl;jcm;wJh tajctaew&yfu trSwfrxifayguf vkyfief;rsm;vkyf&mrSm AdkvfcsKyf}uD;azgif;udk ynmygyg
ajrmufjzpfxGef;cJhwm/ owdjyKrdygw,f? xdkif;EdkifiH npfywfvSnfhpm;cJhwmrdk@ AdkvfcsKyf}uD;azgif;uvnf;
&J @ =oZm wuU r }uD ; vS w J h jynf x J a &;0ef } uD ; eJ @ &mZ0if a=u;qyfwt hJ aeeJ@ wdwyd y jyefvnf*vJph m;
ykvdyfrif; }uD;jzpfol AdkvfcsKyf}uD;azgif; (GEN: acsvu kd w f mvd@k tqd&k cdS yhJ gw,f? Adv k cf sKyf}uD;azgi;f [m
PAO) [m Armjynfukd vma&muf vnfygw, f if; xdkif;ppfbuf t&m&SdtcsdK@udk AdkvfrSL;csKyf ausmfaZm
ar+rdK@odk@ygwufvmum/ AdkvfrSL; csKyfausmf aZmeJ@ &J@ ppfqifa&;uGyu f rJ @_ tzG@J e@J twl xm;&Sad y;rSmjzpf+yD;
awG@qHkaqG;aEG;cJh=uygw,f? ajrmufydkif;wdkif; ppf xd k i f ; e,f p yf o d k @ Armh w yf r awmf j zwf ausmf 0 if
XmecsKyf/ wdkif;rSL; AdkvfrSL; csKyfausmf aZmeJ@ twl a&mufvykd gu xdik ;f t&m&Srd sm;u qufo, G rf @_ ,u
l m
w&kwfjzLwdk@tm; atmifjrifpGm wdkufcdkufarmif; ES p f E d k i f i H w yf r awmf w d k @ jy\em rjzpf a p&ef
xkwcf w hJ hJ “bk&ifh aemif ppfqifa&;” wdu k yf 0JG ifwyfrLS ; !SEd id_ ;f aqmif&u G af y;rnf[k *wdjyK tmrcHcsurf sm;yg
rsm;eJ@yg awG@qHk cJh+yD; csD;usL;pum;rsm;ajym=um;um &&SdcJh=uygw,f?
'kAdkvfrSL;}uD;at;jrifh (+idrf;)
pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 23
24

2010 a&G;aumufyGJeSifh ywfoufI *syefedkifiH&Sd jrefrmtodkif;t0dkif;rS


'Drdkua&pD tiftm;pkrsm;. xkwfjyefajunmcsuf
25-8-2010
1² jrefrmppftpd;k &u usi;f yrnfqakd om 2010 a&G;aumufyo JG nf ppftpd;k &u wbufoyfa&;qGx J m;
cJah om 2008 edik if zH phJG nf;tkycf syk yf kH tajccHOya't& ppftm%mydik w f hkd tvdu k s tkycf syk &f rnf&h yk af o;
tpd;k &ay:ayguaf &; jzpfonf?
2² tqdkyg 2008 tajccHOya't& jynfolwdkhtaejzifh vlhtcGifhta&;rsm;eSifh 'Drdkua&pD &ydkifcGifhrsm;
cHpm;cGihf r&Syd jJ zpfaeonf?
3² edik if w H iG ;f Y vlt h cGit hf a&; cs;dk azmufr_ trsm;tjym;udk tpd;k &rS qufvuf us;l vGeaf eqJ jzpfonf?
4² ppftm%m&Sif vufxufwiG f w&m;Oya' pd;k rd;k r_ r&So d jzifh jynfow l . hkd touft;kd tdrf vHjk cHrk t _ ay:
tmrcHcsuf r&Syd J jzpfaeonf? tu,fI vmrnfh a&G;aumufyu JG kd usi;f yedik f cJvh #if &kyaf o;tpd;k &
vufxuf wGiv f nf; tvm;wlyif aocsmayguf jzpfaeOD;rnf?
5² trskd;om;'Drdkua&pDtzGJhcskyf acgif;aqmif a':atmifqef;pkjunfu 'Drdkua&pDtwGuf r&Sdrjzpfonfh
tajccHvt kd yfcsujf zpfaom trs;dk om; &ifjum;apha&;twGuf awGq h kH aqG;aeG;yGu J kd t}udr}f udrt f cgcg
awmif;qdk aecJah omfvnf; vuf&dS ppfacgi;f aqmifwu hkd vpfvs&l x _ m;onf?
6² trskd;om;'Drdkua&pDtzGJhcskyf. a&$*Hkwdkif ajunmpmwrf;rS awmif;qdkxm;csufrsm;jzpfonfh edkifiHa&;
tusO;f om;rsm;tm;vH;k udk jyefvw $ af y;a&;/ 2008 edik if zH phJG nf;tkycf syk yf kH tajccH Oya'ud'k rD u kd a&
pDpeH e_ ;f rsm; eSit hf nD jyefvnfjyifqifa&;/ 1990 a&G;aumufyJG &v'fukd todtrSwjf yka&;eSiehf ikd if aH &;
aqG;aeG;yGrJ sm; usi;f ya&;wdu hk kd ppftm%mydik rf sm;u vpfvs&l _ xm;onf?
7² 2010 a&G;aumufyt JG wGuf a&G;aumufyJG aumfr&Siu f kd etz ppfacgi;f aqmifrsm;uom pdwjf udu k af &G;
cs,f zGphJ nf;cJjh yD; wzef a&G;aumufyJG Oya'onfvnf; 'Dru kd a&pD pHee_ ;f rsm; r&Syd J jzpfaeonf?
8² rnfonfh jypfr_r# usl;vGefcJhjcif; r&SdyJ rw&m; tr_qif zrf;qD;xdef;odrf;cHae&aom
a':atmifqef;pkjunf eSiw fh uG edik if aH &; tusO;f om;wdhk a&G;aumufyw JG iG f yg0if,OS jf ydik cf iG hf r&Sad p&ef
wrifwum &nf&, G v f yk af qmifaom a&G;aumufyJG jzpfaeonf?
9² vuf&dS jrefrmheikd if aH &; tcif;tusi;f rsm;eSihf 2010 a&G;aumufyJG (tjudu k mv)udk avhvmjunfyh gu
ppftm%m&Siw f rhkd S usi;f yrnfh 2010 a&G;aumufyo JG nf jrefrmedik if w H iG f jzpfysuaf eaom edik if aH &;/
pD;yGm;a&;/ ynma&;/ use;f rma&;/ vlra_ &; tp&Sad om jy\emt&yf&yfukd ajz&Si;f ay;edik rf nf r[kwyf g
ppftm%m&Sif oufq;kd &Snaf &;twGuf ppftm%m&Sipf epf w&m;0if jzpfvma&;udo k mOD;wnfae
a=umif; xif&mS ;onf?
10² 'Dru kd a&pD wnfaqmufa&;twGuf vH;k 0(vH;k 0) rjzpfeikd af om a&G;aumufyJG jzpfonfh twGu*f syef
edik if &H dS jrefrmh 'Dru kd a&pDta&; v_y&f mS ;aeaom tiftm;pkrsm;u 2010 a&G;aumufyu JG kd vH;k 0(vH;k 0)
qefu h siaf jumif; xkwjf yefajunmvdu k of nf?
11² jrefrmhta&;wGif *syeftpd;k &eSihf jynfow l rhkd S 'Dru
kd a&pD vdv k m;aom edik if w H umeSit hf wl wufjuGpmG
qufvuf yl;aygi;f yg0ifru _ v kd nf; uGseykf wf u hkd ar#mv f ifo h nf?

24 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


25

*syefedkifiH&Sd jrefrmtodkif;t0dkif;rS 'Drdkua&pD tiftm;pkrsm;

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 25


26

26 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


27

etz. 2010 a&G;aumufyGJudk qef husif-u


rw&m;aom trdef t
h m%rSeo
f r#wm0eft& zDqef-u
jrodef;
etz. 2010 a&G;aumufyGJESifh2008 tajccHOya'onf 'Drdkua&pDESifhvl htcGifhta&; EdkifiHwum
pHcsdefpHE_ef;rsm;ESifh udkufnDr_r&Sdaoma=umifh ppftm%m&Sifwdk houfqdk;&Snfa&;udkom t"duxm;+yD; jynfol
jynfom;rsm;udk ppfu|efb0a&mufatmifa&;qGJxm;wmawG h&ygw,f// wpfcgwkH;u t*FvdyfudkvdkeDb0
'dik tf mcDqakd om vufa0cHtyk cf sKyfa&;vufxufrmS t*Fvyd b f &k ifccH ef Eh ikd f jzKwfEikd f vkycf siw
f mvkyEf ikd af om
tkyfcsKyfa&;rsKd;udkac:onf//
a':atmifqef;pk=unfqdkonfrSm vGwfvyfa&;zcif}uD;/ jynfol@wyfrawmfudk pwifwnfaxmif
cJhaom AkdvfcsKyfatmifqef;. orD;&wemjzpfonfudk jrefrmEdkifiHolEkdifiHom;tm;vkH; od&Sd=uaonf?
&kd;om;ajzmifhrwfI opPm&Sd+yD; trSefw&m;udkjrwfE_d;olwOD;tjzpf urBmwGifxif&Sm;ygonf// 1988 ckESpf
Ekid if v
H ;Hk qkid &f m ausmif;om;v_y&f mS ;r_}uD;rS ay:xGuv f maom acgi;f aqmifrsm;teuf jynfov l x
l .
k wcJeuf
axmufct H m;ay;/ ,k=H unfu;kd pm;jcif;cH&aom wpfO;D wnf;aom trsK;d om;acgi;f aqmif wpfa,mufjzpfonf/
e0w/etzrSrw&m;pGJqdkxm;aom EdkifiHawmftm; aESmifh,SufzsufqD;vdkolrsm;. ab;tE W&m,frS
umuG,fapmifha&Smufonfh Oya'udk 1975 ckESpfwGif jynfol@v$wfawmfOya' trSwf (3) tjzpf pwifjy
Xmef;chjJ cif;jzpfayonf? Edik if o H m; wOD;OD; onf Edik if aH wmf. tcsKyftjcmtm%mESihf Edik if aH wmfv+Hk cHKa&;udjk zpfap/
trsm;jynfolwdk@. at;csrf; om,ma&;udkjzpfap xdyg;tEœ&m,f jzpfaprnfh jyKvkyfr_wckckudk jyKvkyfcJhonf
(odk@r[kwf ) jyKvkyfaeonf (okd@r[kwf) jyKvkyfawmhrnf[k ,kH=unfavmufaom ta=umif;&SdvSsif
0ef}uD;tzGJ@onf ,if;yk*~dKvf. rlvtcGifhta&;w&yf&yfudk vdktyfovdk uef@owfrdef@ csrSwfEdkifonf[lI
xdkOya'. yk'fr (7) wGif jyXmef;xm;ayonf?
wenf ; qd k & ygvS s if xd k O ya'onf Ed k i f i H o m;rsm;. vl @ tcG i f h t a&;rsm;ud k tk y f c sKyf o l r sm;u
w&m;0if csKd;azmufcGifh&ap&ef umuG,fay;xm;jcif;jzpfonf? xdkOya'udk rjyXmef;&ao;cifu 1975
ck E S p f jynf o l @ v$ w f a wmf O ya'trS w f (2) ud k jyXmef ; cJ h y gao;onf ? ,if ; Oya'rS m Ed k i f i H o m;rsm;.
tcGifhta&;rsm;udk umuG,fapmifha&Smufay;onfh Oya' yifjzpfonf? EdkifiHom;wkdif;onf tajccHOya'yg
tcG i f h t a&;rsm;ud k vnf ; aumif ; / &S d & if ; pG J O ya'yg tcG i f h t a&;rsm;ud k vnf ; aumif ; tjynf h t 0
&&S d a p&rnf [ l I jyXef ; xm;onf / /
EdkifiHawmftm; aESmifh,SufzsufqD;vdkolrsm;. ab;tE W&m,frS umuG,fapmifha&Smufonfh Oya'
onf Oya't& ta&;,ljcif;udk (okd@r[kwf) pD&ifydkifcGifhudk 0ef}udD;tzGJ@okd@ ay;tyfxm;jcif;yif jzpfonf?
xdk0ef}uD;tzGJ@onf rdrd.udk,fpm; ta&;,laqmif&GufEdkif&ef jynfxJa&;ESifh omoema&;0ef}uD;Xme
0ef}uD;rsm;u OuUX tjzpf vnf;aumif;/ umuG,af &;0ef}uD;XmeESihf Edik if jH cm;a&;0ef}uD;Xme 0ef}uD;rsm;u
tzGJ@0ifrsm;tjzpfvnf;aumif; yg0ifaom A[kdtzGJ@udk zGJ@pnf;aqmif&Gufap&ef jyXmef;xm;onfhtjyif
EdkifiHom;wkdif;onf w&m;0if&&SdcHpm;cGifh&Sdaom tcGifhta&;rsm;&&Sdap&ef EdkifiHawmfu umuG,fapmifh
a&Smufay;&rnf[lI xdkjynfol@v$wfawmfOya'trSwf (2) wGif jyXmef;xm;onfudk vspfvSL h&_aeonf//
xdkaemuf jynfol@v$wfawmfOya' trSwf (3) udk jyXmef; vdkufjcif;jzpfonf? vlxkacgif;aqmifukd
jynfo@l vw $ f awmf Oya' trSwf (3) t& 1989 ckEpS /f Zlvikd v f (20) &ufae@wiG f yxrqk;H t}udrf aetdrf
pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 27
28

tus,fcsKyf csrSwfcJhonf? xdkokd@ aetdrftus,fcsKyfcsrSwfvdkuf onfhtcsdef/ csKyfaESmifvkdufonfhtcsdefwGif


A[kdtzGJ@onf EdkifiHawmftm;xdyg;rnfh tEœ&m,frS }udKwifumuG,fjcif;twGuf atmufygvkyfydkifcGifh
rsm;&Sdonf[k yk'fr (10) wGif jyXmef;xm;+yD; ,if;yk'fr 10(u) wGif ta&;,ljcif;cH&oltm; w}udrfvSsif
&ufaygif; 60 xufrydkapbJ pkpkaygif;&uf 180 txd zrf;qD;csKyf aESmifxm;Edkifonf[lIvnf;aumif;/
yk ' f r 10(c) wG i f ta&;,l j cif ; cH & ol t m; wES p f t xd wm;qD ; r_ j yKvk y f E d k i f j cif ; [l I vnf ; aumif ;
jyXmef;xm;ygonf?
xdu k o hJ @kd A[ktd zG@J ukd zG@J pnf;aqmif&u G af ponfw h ikd af tmif pD&ifyikd cf iG t
hf m%monf tkycf sKyfa&;tzG@J .
tm%mpuf atmufwGifom &Sdaea=umif; xif&Sm;ayonf? xdkA[kdtzGJ@onf yk'fr 10(u) t& jzpfap/
yk'fr 10(c) t&jzpfap zrf;qD;csKyfaESmifxm;jcif;cH&ol (okd@r[kwf) wm;qD;ydwfyifjcif; cHxm;&olwdk@udk
qufvufzrf;qD;csKyfaESmif wm;qD;ydwfyifxm;vdkygvSsif 0ef}uD;tzGJ@. }udKwifcGifhjyKcsufudk awmif;cH&
,lEkdifayonf?
w}udrv f sS if &ufaygi;f 180 xufrykad pbJ pkpak ygi;f 3 ESpt f xd cGijhf yKEdik af vonf? “Edik if aH wmftm;
aESmif, h u S zf suq f ;D vdok rl sm;. ab;tEœ&m,frS umuG,af pmifah &Smufonf” [laom pum;vk;H udk ckw;Hk vkyI f
tkyfcsKyfolwdk hupdwf}udKuf EdkifiHom;wkd@. vl@tcGifhta&;udk csKd;azmufcGifhay;xm;avonf?
vlxkacgif;aqmiftm; ,if;Oya'ESifh yxrqkH;t}udrf ta&;,lvkdufonfhtcsdefwGif ,if;Oya'udk
e0w tpdk;&u jyifqifjcif;rjyKvkyf&ao;rDtcsdefu jzpfonf? xdkuJhodk@ ta&;,lxm;onfh umvtwGif;
e0wtpdk;&onf Oya'trSwf (11§91) jzifh rlvOya' yk'fr (14) jyXmef;csufyg w}udrfvSsif &ufaygif;
180 xuf rydkapbJ pkpkaygif; 3 ESpf qdkonfh pum;&yftpm; w}udrfvSsif wESpfxufrydkapbJ pkpkaygif;
5 ESpftxd qdkonfh pum;&yfudk tpm;xkd; vkdufavonf Oya'udk rdrdwdk hpwf=udKuf ajymif;csif
ovdkajymif; jyifcsifovdkjyif jyKvkyfcJhonfrSmxif&Sm;aeonf// 1995 ckESpf/ Zlvkdifv (10) &ufae@wGif
aetdrftus,fcsKyfrS jyefv$wfay;vkdufonf? 5 ESpf wif;wif;jynfh&ef 10 &ufomvdkonfh tcsdefwGif
jyefv$wfay;vkdufonfhtwGuf (11§91) jyifqifonfh Oya't& xdef;odrf;xm;jcif;[k rSwf,l&rnfjzpfum
Oya'oabmt& =unf h v S s if rnf o nf h O ya'rS aemuf a =umif ; jyef tm%mouf a &muf r _ r &S d a p&
[l o nf h rl o abmud k e0wtpd k ; &u azmuf z suf v k d u f j cif ; yif j zpf o nf ?
xkdaemufykdif; 2000 jynfhESpf/ =o*kwfvwGif w}udrf/ pufwifbmvwGif w}udrf xyfrHaetdrf
tus,fcsKyf csrSwfcH&ao;onf[k od&Sd&um ,ckaemufqkH; 2003 ckESpf/ arv 'DyJ,if;+rdKŒ/ usnf&GmteD;
t=urf ; zuf v k y f } uH wk d u f c k d u f c H & +yD ; Ed k i f i H a wmf + id r f ; csrf ; om,ma&;ES i f h z G i f h + zKd ; a&;aumif p D OuU X
Ad k v f c sKyf r S L ;}uD ; oef ; a&$ OD ; aqmif a om }uH c d k i f z G i f h + zd K ;a&;tzG J h E S i f h Ed k i f i H a wmf t }uD ; tuJ r sm;
yg0ifygwo f ufaeaoma=umifh tr_reS u f kd ,ae th csed t
f xd az:xkwaf y;jcif;r&Sb d J trsK;d om;'Dru kd a&pDtzGchJ sKyf
'kOuUX OD;wifOD;ESifh a':atmifqef;pk=unfwdk hudkom w&m; Oya't& ta&;,l+yD; aetdrftus,fcsKyf
csrSwfum yk'fr (22) jzifhyif w&m;pGJqdk cHxm;&ayao;onf? w&m;cHt=urf;zuform;rsm;tm; zrf;qD;
ta&;,ljcif;r&SdbJ xdktzGJ htpnf;udkyifEdkifiHawmf. axmufcHr_jzifh a&G;aumufyGJ0if&ef 0ef=uD;rsm;
u=udK;yrf;aejcif;onf t=urf;zuftpdk;&ygwDtjzpfaz:aqmifaejcif;udk txl;owdjyKoifhonf// a':atmif
qef;pk=unfonf 2003 ckESpf arv 30 &ufaerS pwifxdrf;odrf; xm;cJh&m 'kOuUX OD;wifOD;tm; 2010
ckESpf azaz:0g&Dv 13 &ufae hwGif jyefvnfvGwfajrmuf vmcJh+yD; a':atmifqef;pk=unf wOD;wnfom

28 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


29

vGwfajrmuf&ufeD;aecsdefwGif EdkifiHjcm;om; *|ef,ufawm cdk;0ifr_ESifhtr_qifum qufvufxdrf;odrf;


xm;cJhonf//
a':atmif q ef ; pk = unf . aetd r f t aemuf j crf ; wG i f Ad k v f r S L ;}uD ; armif y g.aetd r f wnf & S d + yD ;
ta&SŒbufjcrf;wGif tajccHynmrlvwef;ausmif;wausmif;&Sdonf? rlvwef;ausmif;0if;xJwGif &Jwyf&if;
rsm;rS vkH+cHKa&;rsm; wyfpGJaexdkif apvsuf vrf;rbufrsufESmpmwGif vkH+cHKa&;*dwfrsm;xm;&Sdum vrf;rudk
wm;qD;ydwfyifxm;onf? tif;vsm; uefbuf wGifvnf; b,fbuftjcrf;a&m/ nmbuftjcrf;wGifyg
vkH+cHKa&;*dwfrsm;udk tif;vsm;ueftwGif;okd@ xkd;xGufaqmufvkyfxm;&Sd+yD; 24 em&DywfvkH; vkH+cHKa&;
tapmifhrsm;xm;&Sdygonf?
xduk ohJ @kd aom vlxak cgi;f aqmifwpfO;D onf e0w/ etz. trsK;d rsK;d aomtr_qifum Edik if aH wmftm;
aESmif,h u S zf suq f ;D vko
d rl sm;. ab;tE &W m,frS umuG,af pmifah &Smufonfh Oya'jzifh 14 ESpaf usmf vl@ tcGihf
ta&;rsm;udk t}udrf}udrf wm;qD;ydwfyif cHcJh&ayonf? ,ckaemufqkH; ,if;Oya'udkyiftokH;jyKum
aetdrt f us,cf sKyf uscaH e&aomumvtwGi;f rdr. d aetdro f kd h zdwaf c: jcif;r&Sb d J Edik if aH wmf. tkycf sKyfa&;
ESifhvkHjcKHa&;tjynfhcsxm;aomjcm;rS EdkifiHjcm;om;wOD;u cdk;0ifcJhr_onf EdkifiHawmf. Oya' udkcsKd;azguf
onfhtjyif vkHjcKHa&;wm0efudk ,lxm;aom axmufvSrf;a&;ESifh e,fajrxdrf;odrf;a&;&JwyfzGJ h. wm0ef
0wW&m;aygq h r_a=umifjh zpfay:vmjcif;jzpfI wm0ef&o dS rl sm;udk ta&;,ljcif;r&Sb d J olom;wa,muf taejzifh
vlom;jcif;pmemaomtm;jzifh awGqcHk jhJ cif;tm; Edik if aH wmftm; aESmif, h u
S f zsuq f ;D vko
d rl sm;.ab;tE &W m,f
rS umuG,af pmifah &Smufonfh Oya'udk csK;d azguo f nf[q k u
kd m axmif'%f 3ESpf rw&m;w&m;pD&ifjypf'%f
ay;jcif;cHcJh&ygonf?
xdkodk ha':atmifqef;pk=unfudk 2010 a&G;aumufyGJwGifyg0ifcGifhray;jcifaoma=umifh tr_qifum
a&G ; aumuf y G J a usmf v G e f o nf h t xd axmif ' %f u d k c srS w f c J h + yD ; (vG vG w f v yf a &;.zcif } uD ; orD ; jzpf
aeaoma=umif h q d k u m trd e f h rcsrS w f c if x J u Ad k v f c sKyf r S L ;}uD ; oef ; a&$ . trd e f h t m%mjzif h 1 ES p f
6v avsmhcsvdkufjcif;onf ppftpdk;&. AdkvfcsKyf a&$ref; wkwfaz:ajym=um;cJhwJh “ Oya'txufwGif
rnfolr#r&Sdap& ” [laomajymqdkcsufudk qef h usifaeonfudkawG h&ygonf///) ppftm%m&Sifwdk hu
Oya'udk xifovdkcsKyfcdkifxmjyD; vdk&mqGJokH;aeaom AdkvfcsKyfrsm;. vkyf&yfonf jynfoljynfom;rsm;tzdk h
Oya' rSay;xm;aom tumtuG,fudk r&&SdEkdifaom tm%m&Sifpepfqdk;}uD;atmufwGif ESpfaygif;rsm;pGm
cg;pD;cHae&ayonf// jrefrmEdik if o H nf Oya' pd;k rd;k r_r&Sad om xdyq f ;Hk Edik if pH m&if;wGif a&muf&adS ejyD; Edik if w
H um.
a0zefr_rsm;udkcHae&ygonf//
etz.2010 a&G;aumufyGJonf ppfrSefaom 'Drdkua&pDudk&&Sdrnfr[kwf etz ppftm%m
&Sifrsm;ajymaeaom pnf;urf;&Sdonfh 'Drkua&pDom&&Sdrnfjzpfonf// pnfurf;&Sdaom'Drdkua&pD[kqdk&m0,f
pnfrsOf;/ pnf;urf;rsm;wif; usyfpGmjzifh a&;qGJxm;aom ppftkyfcsKyfa&;pepf oufqdk;&Snfaprnfh pepfrsKd;
udkqdkvdkonf wenftm;jzifhqdk&aom acwfaemufjyefqGJaom udkvdkeDacwf 'dkif,mcDtkyfcsKyfa&;ykHpHjzifh
tm%mudt k }uD; tuJppfAv kd cf sKyfrsm;u csKyfcikd x
f m;jcif; pepfuq kd v kd o kd nf// tm%m&So d rl sm;cGit
hf a&;&&Sad &;/
aiGa=u;pepfudkxdrf;csKyfxm;a&;/ jynfol htusKd;jyK vkyfief; rsm;wGiftm%mydkifrsm;uyg0ifjcif;/ usrf;rma&;
vkyfief;rsm;udktm%mydkiftzGJ htpnf;rsm;u vkyfaqmifjcif; Oya'vdkovdktokH;csjcif;ponfh xdrf;csKyfr_
trsKd;rsKd;jzifhcsKyfudkifxm;EdkifaompepfrsKd;udkom etzuajymaom pnfurf;&Sdonfh'Drdkua&pDjzpfonf//

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 29


30

xdak =umifh etz. 2008 zGJ ph nf;ykt H ajzcHOya'onf trsK;d om;nDvmcHut kd a=umif;jyI wbuf
owfa&;qGJcJh +yD; jynfolxlxk.oabmxm; vGwfvyfpGmaz: jycGifhray;bJ jcdrf;ajcmufI qENcH,lyGJjyK
vk y f c J h o nf / / xd k a emuf wif ; usyf a om a&G ; aumuf y G J Oya'rsm;xk w f j yef u m (a&G a&G ; aumuf y G J w G i f
zrf ; qD ; xd r f ; od r f ; cH & qJ E S i f h tjzpf ' %f csrS w f c H x m;&ol r sm; yg0if c G i f h r &S d a p& yg0if a eygu ygwD u d k
zsufodrf;cH&rnf )[k xkwfjyefxm;aoma=umifh a':atmifqef;pk=unftyg0if EdkifiHa&;tusOf;rsm;tm;
a&G;aumufyGJwGifyg0ifcGifhr&atmif Oya'jzifhuef howfxm;onf/ xdktcsufudk=unfhjcif;tm;jzifh vGwfvyfI
w&m;r#waom a&G;aumufyGJrjzpfEdkifonfrSm aocsmaeygonf//
xdk a&G;aumufyGJwGif a':atmifqef;pk=unfudk ryg0ifEdkifatmifpepfwus tpDtpOfcsxm;+yD;
ppftpd;k &ESihf tjrifoabmxm;jcif;rwlaom Edik if aH &;orm;rsm;udk Oya' yk'rf trsK;D rsK;D wyfum zrf;qD;xdr;f
odrf;xm;+yD; jyKvkyfaom 2010 a&G;aumufyGJonf ‘ vGwfvyfIw&m;r#waom ’a&G;aumufyGJrjzpfEdkif
twkta&mif a&G;aumufyGJ omjzpfonf// EdkifiHwumESifh urBmhukvor*~rSawmif;qdkaeaom‘‘ vGwfvyf
Iw&m;r#waom’’ trsm;yg0ifEdkifaom a&G;aumufyGJrjzpfEdkifyg// wdkif;jynfonf 26 ESpf=um ppfwyfESifh
Iw&m;r#waom
wygwt D m%m&Sipf epf/ 22 ESp=f um ppfwyfrS tm%m odr;f ,lxm;+yD; ppftm%m&Sipf epfjzifh tkycf sKyfcahJ om
a=umifh wdkif;&ifom;a'orsm;onf vkHjcKHa&;uif;rJhaeaom ppfovif;ozG,f vlrsKd;pkrsm; a&G hajymif;aexdkif
ae=u&aoma=umifh trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;ESihf wdik ;f &if;om;pnf;vk;H nDnw G af &;onf vdt k yfaeaom
a=umifh rjzpfrae aqmif&Guf=u&rnfjzpfonf//
o,HZmway:=uG,f0aom jrefrmEdkifiHonf tqif;&JqkH;EdkifiHtjzpf a&muf&SdcJh&onf// wdkif;jynf.
b¾m rsm;onfvnf; ppfAv kd cf sKyfrsm;. vuf0,fa&muf&adS eum wdik ;f oljynfom;trsm;pkrmS qif;&J=uyfwnf;
aom 'kuQtrsKd;rsKd;ESifh &ifqdkifae=u&onf// wdkif;jynf.zGifhjzdK;wdk;wufr_vnf;vkH;0usqif;aeI tem*wf
ta&;onf rawG;0ifah vmufatmifyifjzpfaeavonf// w&m;Oya' pd;k rd;k a&;onf wdik ;f jynfwjynf. tajc
cHOya' cdkifrmuspfvpfr_tay:wGifr_wnfaeygonf// w&m;Oya' pdk;rdk;r_&SdrSom EdkifiHom;wdk honf Oya'.
ay;xm;aom tcGifhta&;rsm;&&Sd Edkifrnfjzpfonf// w&m;r#wr_r&Sdaom a&G;aumufy GJESifh rw&m;aom
Oya'rsm;u
Oya'rsm;udk wm0eft& awmfvSef=u &rnfjzpfayonf//
jrodef;
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

rD ; v#H xJ u =um Zifvif; 05 =o*kwf 2010

ord k i f ; 0if &S p f a v;vk H ; ta&;awmf y k H } uD ; jzpf y G m ;cJ h o nf r S m ,ck E S p f w G i f (22) ES p f jynf h a y+yD ?
Tta&;awmf y k H u d k jref r mh r suf a rS m uf o rd k i f ; . tcsKd ; tauG @ }uD ; wck t jzpf rS w f w rf ; wif = uonf ?
tb,fa=umifhenf;? vlxkta&;awmfykH}uD;tawmtwGif; vludk vlvdkrjrifaom rqv ppftm%m
&Sifpepftm; ckwfydkif;+zdKvSJEdkifcJhonf? vGwfvyfa&;/ w&m;rSswa&;ESifh wef;wla&;qdkonfh 'Drdkua&pDESifh
vl @ tcG i f h t a&; tod t jrif r sm;ud k ta&;awmf y k H u &S i f o ef a pcJ h o nf ? ppf t m%m&S i f p epf u d k
pdefac:tefwkEdkifpGrf;&Sdaom vlxkacgif;aqmifwa,mufudkvnf; ta&;awmfykHu arG;zGm;ay;cJhonf?

30 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


31

wcsdefwnf;wGif trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfESifh 1990 a&G;aumufyGJ&v'fwdk@onfvnf; ta&;awmfykH.


atmifoD;atmifyGifhrsm;yifjzpfonf? Tae&mY ydkrdkta&;ygonfh xl;jcm;csufwckrSm ta&;awmfykH.
oufa&mufr_t&Sdefa=umifh jrefrmhEdkifiHa&;tawG;tac: tvSnfhtajymif; odompGm jzpfay:cJhjcif;jzpfonf?
xdt k vSnt hf ajymif;u ppf0g'/ ppftm%m&Si0f g'/ ‘yk&o d y"me0g'’ v$r;f rd;k aer_ukd wyfveS @f ped af c:vdu k o f nfh
toHvnf;jzpfonf? yk&do0g' odk@r[kwf ppf'\e0g'tm; pdefac:oltjzpf &Spfav;vkH;ta&;awmfykHu
arG;xkwfay;vdkufolrSm vlxkacgif;aqmif a':atmifqef;pk=unfyifjzpfonf?
2010 ZGefvwGif a':atmifqef;pk=unf. arG;ae@aygif; (65) }udrfwdkifcJh+yD? (15) }udrfaom
arG;ae@rsm;udk aetdrftus,fcsKyfb0jzifh wdwfqdwfpGm jzwfoef;cJh&onf? odk@aomfvnf; a':atmif
qef;pk=unfudk cspfcifav;pm;=uaom jrefrmhjynfolrsm;ESifh urBm@jynfolrsm;u ol@arG;ae@a&mufwdkif;
urBmhae&ma'o tESH@tjym;wGif wcrf;wem; usif;y=up+rJjzpfonf? xdkae@a&mufwdkif; EdkifiHwum tpdk;
&acgif;aqmifrsm;/ +idrf;csrf;a&;Edkb,fvfqk&Sifrsm;/ urBmhukvor*~ESifh EdkifiHwumvl@tcGifhta&;tzGJ@rsm;/
jynfwiG ;f jynfyrS 'Dru kd a&pDjrwfE;kd olrsm;u ppftm%m&Siw f @kd . vl@tcGit hf a&;csK;d azmufrr_ sm;tm; uef@uu G f
¶_wfcs+rJjzpfonf?
wzef &Spfav;vkH;ta&;awmfykH ESpfywfvnfonfh =o*kwfva&mufwdkif;vnf; etzppftkyfpk
txdwfxdwftjymjym rsufESmromr,m jzpfavh&Sdjyefonf? ,ckESpfwGifrl ppftkyfpk. qdk;npfaumuf
uspfonfh vkyf&yfrsm; vGefuJvGef;vmojzifh EdkifiHwum. jypfwifa0zef zdtm;ay;r_rsm;uvnf; txGwf
txdyfodk@ a&mufvmonf? txl;ojzifh Oya'udk rapmifhpnf;bJ rawmfrw&m; uvdef^m%fqifum
a':atmifqef;pk=unfudk jypf'%fxyfwdk; csKyfaESmifcJhonf? wzef Oya'rajrmufaom rawmfrw&m;
wm;jrpfuef@owfcsufrsm; jyÏmef;vsuf trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfESifh a':atmifqef;pk=unfwdk@tm;
jrefrmhEdkifiHa&;wGif yg0ifcGifhr&Sdatmif npfywfcJhonf? xdkodk@aom tajctaersm;a=umifh EdkifiHwumzdtm;
ydkrdkrsm;jym;vma=umif; awG@&onf?
Ttcsif;t&mrsm;udk=unfhvSsif a':atmifqef;pk=unfonf jrefrmwEdkifiHwnf;ESifhom oufqdkif
onfh yk*~dKvfwOD;rSsr[kwfouJhodk@ “a':atmifqef;pk=unfESifh etzppftkyfpkyÉdyuQ” onf jrefrmEdkifiH.
jynfwGif;a&;udpPoufoufrSs r[kwfonfrSm xif&Sm;ayonf? txl;ojzifh etzwGif 1990 a&G;aumufyGJ
&v'fudk ypfy,f&ef vkyfaqmifydkifcGifhr&Sday? jrefrmEdkifiH jynfolvlxku olwdk@.tajccH EdkifiHom;&ydkifcGifhudk
tokH;jyKvsuf olwdk@}udKufESpfoufonfh acgif;aqmifudk olwdk@. udk,fpm;vS,ftjzpf wdkif;jynftkyfcsKyf&ef
tcGifht%m tyfESif;cJh=u&mrS xGufay:vmaom &v'fjzpfonf? odk@jzpfI xdk 1990 a&G;aumufyGJ&v'fudk
zsufodrf;&ef etzwGif tcGifhtm%mr&Sday? vlxkxHYom tcGifhtm%m&Sdayonf?
xdkjyif jrefrmonf tmqD,HtzGJ@0if EdkifiHwEdkifiHjzpfojzifh “tmqD,H vl@tcGifhta&;aumfr&Sif
(AS E AN Intergovernmental Commission on H u man R i gh t s – AICH R ) ” wG i f v nf ;
tzG@J 0ifjzpfonf? xd@k a=umifh trSew f u,f apwemxm;vSsif jynfov l x
l u k a&G;cs,x f m;aom acgi;f aqmifEiS hf
wdkif;jynf f+idrf;csrf;om,ma&;twGuf awG@qkHaqG;aEG;Edkif&rnfjzpfonf? a':atmifqef;pk=unftm;
wef;wl&nfwl av;pm;todtrSwjf yKI pm;yG0J ikd ;f xdik f pum;ajymEdik &f ayrnf? a':atmifqef;pk=unf. ¶d;k om;
ajzmif h r wf r _ tm; ppf A d k v f c sKyf r sm;u aumuf u spf p Of ; vJ p G m wd k u f c d k u f a v/ ppf t k y f p k t m; vl x k u
atmh E S v k H ; emav jzpf r nf ? a':atmif q ef ; pk = unf . ud k , f u sd K ;pG e f @ tepf e mcH r _ u d k ppf A d k v f c sKyf r sm;u

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 31


32

oa&mf a rmf u m;vk y f a v/ ppf t k y f p k t m; vl x k u qef @ usif a vjzpf r nf ? a':atmif q ef ; pk = unf .


EdkifiHa&;tcef;u¾udk ppftkyfpku zdESdyfav/ a':atmifqef;pk=unf. EdkifiHa&;acgif;aqmifr_ykH&dyfu ydkIydkI
}uD;rm;jrifx h nfavjzpfrnf? xd@k jyif a':atmifqef;pk=unf. Edik if aH &;jy\emudk Edik if aH &;enf;t& ajz&Si;f &ef
awG@qaHk qG;aEG;a&; urf;vSr;f csut f m; ppftyk pf u
k ausmcdik ;f ypfy,fav/ ppftm%m&Siw f @kd tzd@k tem*wfrahJ v
jzpfayrnf?
pifppf ,ae@jrefrmhEdkifiHa&;jy\emrSm ‘trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&;’ u ‘yxr’ jzpfonf?
‘a&G;aumufyGJ’ u ‘'kwd,’ jzpfonf? trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&; rwnfaqmufEdkifbJ a&G;aumufyGJ
vkyfjcif;rSm tcsnf;ESD;tm;xkwfr_jzpfonf? xdk@jyif ,cifa&G;aumufyGJ&v'fudk vlxkvufcHEdkifrnfhenf;
vrf;jzifh rajz&Sif;ao;bJ aemufa&G;aumufyGJwck vkyfjcif;rSm yÉdyuQtopfwck zdwfac: jcif;jzpfonf?
,if ; jy\emES i f h pyf v sOf ; I a':atmif q ef ; pk = unf u 1998 ck e S p f / arv (28) &uf w G i f ,ck u J h o d k @
a0zefcJhzl;onf?
“usrwk @ d E d k i f i H & J h t awG t }uKH t & jznf h p G u f a jymqk d v k d w muawmh a&G ; aumuf y G J u sif ; y+yD ; &if
a&G;aumufyGJ&v'fudk taumiftxnfrazmfwm[m xrif;pm;zdwf+yD; xrif;yGJjyif/ pm;yGJrSm xkdifckdif+yD;rS
rpm;&bl;qk+d yD; xrif;[if;awG jyef+yD;odr;f oGm;ovkyd gy?J {nfo h nfawGukd apmfum;wJv h yk &f yfyg? 1990 ckepS f
a&G ; aumuf y G J & v'f u d k taumif t xnf razmf a y;wm[m jynf o l w &yf v k H ; ud k vd r f v S n f v S n f h j zm;
apmfum;&ma&mufw,f? tm%mydik af wG[m rdrw d @dk oabmrusw@J a&G;aumufy&JG v'fq&dk if vspv f sL¶_vu dk /f
vkdcsifwJh &v'fjzpfvmEdk;Edk; a&G;aumufyGJtopfawG usif;yvkdufeJ@ vkyfaer,fqkd&ifawmh wkdif;jynf&J
@tem*wfeJ@ upm;&ma&mufygvdrf@r,f? wkdif;jynf&J @tem*wfqkdwm[m upm;&r,fht&mr[kwfygbl;?
wav;wpm;eJ@ apmifah &SmufomG ;&r,ft h &mom jzpfygw,f? 'ga=umifh 1990 jynfEh pS f a&G;aumufy&JG v'fukd
taumif t xnf r azmf b J aemuf a &G ; aumuf y G J t opf usif ; ya&;ud k trsd K ;om;'D r k d u a&pD t zG J @ csKyf u
vkH;0vufcHrSmr[kwfbl;vkd@ qkH;jzwfxm;wmjzpfygw,f”
a':atmifqef;pk=unf axmufjyouJo h @kd 1990 &v'fukd taumiftxnfrazmfjcif;onf vlxu k kd
apmfum;jcif;jzpfonfrSm xif&Sm;onf? Todk@ ppfAdkvfrsm; rdkufrJpGm jyKrlcJh=ujcif;rSm acwftajymif;tvJ
tawG;tac:tajymif;tvJudk vufrcHEdkifI[k qdk&ayrnf? jrefrmEdkifiHwGif a,musfm;om;ppfAdkvfrsm;
xif&mpdik ;f }uD;pd;k aeonfrmS tawmf=um+yD? vl@tzG@J tpnf;. OD;aqmifrt _ cef;u¾rsm;wGif rde;f rom;rsm;udk
uef@owfcsKyfcs,f ae&mray;bJ cGjJ cm;qufqcH o hJ nfrmS =umvS+yD? a&SŒaecsKyf/ w&m;ol}uD;csKyf/ pm&if;ppfcsKyf/
ygarmuQcsKyfuJhodk@aom &mxl;rsKd;rSmyif trsKd;orD;rsm;udk ae&may;jcif;r&Sd? 'k-0ef}uD;/ 0ef}uD;qdkonfh
&mxl ; rsKd ; uawmh yd k I a0;ygao;onf ? ? Tonf r S m ppf t m%m&S i f r sm;. ya'o&mZf q ef q ef
tawG;tac:rsm;a=umifhjzpfonf?
,if;odk@aom tajctae tcsdeftcgrsKd;wGif jynfolu ‘a':atmifqef;pk=unf’ udk vlxkacgif;
aqmiftjzpf todtrSwfjyKvdkufjcif;rSm ta&;}uD;onfh tawG;tac:tvSnfhtajymif;[k qdkxdkufonf?
TtvSnfhtajymif;udk vufrcHEdkifaom ppftm%m&Sif}uD;wpku ,ae@xufwdkif ya'o&mZf tawG;
tac:a[mif;bufrS ckcw H u kd cf u
kd af ejcif;jzpfonf? 2008 ppftm%mOD;pm;ay; zG@J pnf;ykw H iG f trsK;d orD;rsm;udk
y"meusonf h acgif ; aqmif r _ a e&mrsm; &,l c G i f h r &S d a tmif jyÏmef ; [ef @ wm;xm;onf ? Tvk y f & yf r S m
‘a':atmifqef;pk=unf’ udkomru trsKd;orD;EdkifiHom;tm;vkH;udkyg cGJjcm;ESdrfhcsvdkufjcif; jzpfonf? 1990

32 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


33

a&G ; aumuf y G J & v'f u d k ES p f a ygif ; rsm;pG m jiif ; qef v uf r cH c J h j cif ; onf v nf ; ,if ; tawG ;
tac:tvSnfhtajymif;wdkufyGJ. tquf[kyif qdk&rnf?
trsKd;orD;rsm;tm; rl0g'a&;&mcsrSwf&mwGif yg0ifcGifhr&atmif ydwfyif[ef@wm;aeolrsm;rSm
ya'o&mZf t awG ; tac:a[mif ; vuf c H o l vuf & S d p pf t m%m&S i f r sm;yif j zpf o nf ? vuf & S d Ad k v f
oef;a&$ppftkyfpkonf tawG;tac:tvSnfhtajymif; ordkif;jzpfpOfudk tcsnf;tESD; ckcHtefwkaeayonf?
“trsdK;orD;rsm;tay: cGJjcm;zdESdyfr_rsm; yaysmufa&;qdkif&m EdkifiHwumoabmwlnDcsuf” The Conven-
tion on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (CEDAW) udk Edi k if aH ygi;f
(130) . axmufcrH j_ zifh ukvor*~taxGaxGnv D mcH qk;H jzwfcsuf (34§180) t& 1979 'DZifbm (18)
rSm twnfjyKxm;+yD;jzpfonf?
,if;oabmwlnDcsufudk jrefrmEdkifiHuvnf; vufrSwfa&;xdk;xm;+yD;jzpfI vdkufemusifhokH;&rnfh
wm0ef&Sdonf? vufrSwfa&;xdk;xm;aom tzGJ@0ifEdkifiHonf trsKd;orD;rsm;udk trsKd;om;rsm;ESifhwef;wl
tajccHEikd if o H m;&ydik cf iG /hf tajccHv@l tcGit hf a&; &ydik cf iG rhf sm;ay;&ef wm0ef&o dS nf? Edik if t
hH a&;t&mudprP sm;udk
pDrcH ef@cq JG ;Hk jzwf&mwGiv f nf; trsK;d orD;rsm;udk wef;wlyg0ifciG ahf y;&rnfjzpfonf? vuf&dS ygvrD ef v$waf wmf
rsm;or*~ (IPU) . okawoejyKcsuft& EdkifiHwum ygvDrefv$wfawmfrsm;wGif trsKd;orD; v$wfawmf
udk,fpm;vS,f (8˜437) a,muf&Sd+yD; trsKd;om;v$wfawmfudk,fpm;vS,fu (35˜638) OD; &Sdaoma=umifh
ygvDrefv$wfawmfrsm;wGif trsKd;orD;udk,fpm;jyKr_ (19²14) &mcdkifE_ef;&Sdonf? 'Drdkua&pDpepfusifhokH;aom
EdkifiH (189) EdkifiHteuf EdkifiH (30) wGif trsKd;orD;EdkifiHhacgif;aqmifrsm; OD;aqmifaeonfudk awG@&onf?
v$wfawmf (41) ckwGif trsKd;orD; ygvDrefv$wfawmfOuUÏrsm; a&G;cs,fwifajrêmufcH&onf? TonfrSm
,ae@urBmwGif jzpfay:aeaom trsKd;orD;tcGifhta&;qdkif&m ordkif;jzpfay:wdk;wufr_ !$ef;udef;jzpfonf?
Tordkif;yifra&pD;udk Adkvfoef;a&$ppftkyfpkonf rdkufrJpGm ckcHqef@usifaeonf?
a':atmifqef;pk=unfonf omreftrsdK;orD;acgif;aqmifwOD;rSsom r[kwfqdkonfudk Adkvfoef;a&$
odzdk@aumif;onf? a':atmifqef;pk=unfonf “&Spfav;vkH; jynfol@'Drdkua&pDta&;awmfykH” rS wifajrêmuf
vdkufaom acgif;aqmifjzpfonf? wdkif;&if;om;vlrsKd;aygif;pkH vufcHtodtrSwfjyKjcif;cH&aom acgif;aqmif
vnf;jzpfonf? &Spfav;vkH; jynfol@'Drdkua&pDta&;awmfykH. awmif;qdkcsufonf EdkifiHa&;jyKjyifajymif;vJr_
(Political System Change) jzpf o nf ? ‘vG w f v yf a &;/ w&m;rS s wa&;ES i f h wef ; wl a &;qd k a om
'D r d k u a&pD y d k i f c G i f h ’ ud k awmif ; qd k j cif ; jzpf o nf ? ‘wef ; wl a &;’ [k ajym&mY vl r sd K ;/ vl w ef ; pm;/
Edik if aH &;,k=H unfcsuEf iS hf ud;k uG,f onfh bmomrSsomru ‘vdi’f cGjJ cm;qufqrH _ rjyKvkyaf &;vnf; yg0ifonf?
vGwfvyfa&;/ w&m;rSswa&;ESifh wef;wla&;qdkaom 'Drdkua&pDydkifcGifhrsm; jzpfxGef;wdk;wufa&;twGuf
wdik ;f &if;om;jynfov l xl u
k a':atmifqef;pk=unftm; olw@kd u, kd pf m;vS,t f jzpf a&G;cs,x f m;jcif;jzpfonf?
1990 a&G;aumufyGJ&v'fudk okH;oyfvSsifvnf; jynfolu a':atmifqef;pk=unf. udk,fpm;
vS,rf sm;tm; wcJeuf qENraJ y;cJ=h ujcif;jzpfonf? wenf;tm;jzifh a':atmifqef;pk=unfukd olw@kd .ud, k pf m;
wdkif;jynfta&;t&mrsm;udk pDrHtkyfcsKyfEdkif&ef tcGifhtm%m (Authorization or Mandate) v$Jtyf
vdkuf=ujcif;jzpfonf? wdkif;jynfat;csrf;om,mr_udk trSefvdkvm;vSsif a':atmifqef;pk=unf. tcef;
u¾udk Adv k of ef;a&$w@kd ppftyk pf t k aejzifh rodusK;d uGserf jyKoifah y? urBmu h v
k or*~EiS hf Edik if w
H um acgi;f aqmif
rsm;u wpdkufrwfrwfawmif;qdkaeonfhtwdkif; a':atmifqef;pk=unftm; tjrefqkH; tusOf;rSv$wfI

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 33


34

jrefrmhEdkifiHa&;wGif yg0ifwm0efxrf;cGifhay;&ayrnf?
txl;ojzifh ukvor*~taxGaxGnv D mcHrS q,fpEk pS w f ckrsS ru tpOfwpdu k f qk;H jzwfwu kd w f eG ;f vsu&f adS om
Edik if aH &;awG@qaHk qG;aEG;yGrJ sm;rSwqifh trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;udk &SmazG&ayrnf? ,ae@ a':atmifqef;
pk=unfonf wdik ;f &if;om;aygi;f pkH vlxt k rsm;pk. axmufcrH u _ kd &&Sx
d m;¶krH u Edik if wH um acgi;f aqmifrsm;.
,kH=unftm;xm;r_udkyg &&Sdaeonfh EdkifiHa&;acgif;aqmifwOD;jzpfonf? xdktcsufudk Adkvfoef;a&$ppftkyfpku
rsufuG,fjyKvSsif jynfwGif;ppfuif;&Sif;I EdkifiHa&;wnf+idrfaom vlr_b0ywf0ef;usifudk &&SdEdkifzG,fr&Sday?
odk@jzpf&m ppfAdkvfcsKyfrsm;taejzifh ^m%ftajrmftjrif}uD;rm;I &ifhusufaom EdkifiHa&;acgif;
aqmifa':atmifqef;pk=unftm; atmufvrf;enf;toG,foG,fokH;um jrefrmhEdkifiH a&;rS0dkif;y,f&ef
tm;xkwjf cif;rSm tHzh , G o f &l J tod^m%fEcHk smr_[k qd&k efrw S yg; tjcm;pum;yif r&Sad wmh? vufiif; ppftyk pf k
}uHpnfaeaom 2010 a&G;aumufyo JG nfyifvsS if t"duypfrw S uf a':atmifqef;pk=unfjzpfaeonf? 1990
a&G;aumufyGJ&v'fESifh a':atmifqef;pk=unf. tcef;u¾udk 2010 a&G;aumufyGJtopfjzifh acszsuf
&efjzpfonf?
xdkodk@ rlv&nf&G,fcsufudk,fYu r¶dk;om;onfhtavsmuf ppftpdk;&. 2008 em*pfzGJ@pnf;ykHESifh
EdkifiHa&;ygwDrsm; rSwfykHwifOya' ponfwdk@onf ‘'Drdkua&pDqef@usifa&;/ a':atmifqef;pk=unf qef@usif
a&;pDrcH su’f jzpfaea=umif; txift&Sm;awG@&onf? xd@k a=umifv h nf; jynfwiG ;f jynfy Edik if aH &;tuJcwfrsm;u
2010 a&G ; aumuf y G J u d k twk t a,mif [ k tuJ j zwf x m;=ujcif ; jzpf a yonf ? t"d u twd k u f t cH
teft,fv'f u D kd a&G;aumufyw JG iG f yg0if,OS +f ydKifciG hf ray;vdo k nfo h abm/ a':atmifqef;pk=unftm; vlxu k
xyfrH ra&G;cs,fapvdkonfh oabmyifjzpfonf?
odk@aomf vlxk. &ifxJtonf;xJrS a':atmifqef;pk=unfudk z,f&Sm;ypf&ef etz. qdk;npf
aomt}uHrmS atmifjrifz, G &f mr&S?d ta=umif;rSm vlxt k ay: a':atmifqef;pk=unf xm;&So d nfh apwemrsK;d
ppfAdkvfcsKyfrsm;wGif wa&G;om;rSs r&Sdojzifhjzpfonf? a':atmifqef;pk=unfu vlxktay:xm;&Sdaom
apwemudk ,ckuJhodk@ azmfjyzl;onf? “jynfolvlxktwGuf usr tvdkcsifqHk;uawmh ppfrSefwJh vGwfvyf
cGiahf tmufrmS vHv k +kH cHK+cHKae&zd@k e@J ppfreS w f hJ vH+k cHKr_atmufrmS vGwv f wG v
f yfvyf aexdik Ef ikd zf @kd ygy?J ta=umuf
w&m;}uD;pd;k r_ taESmiftzG@J awGukd z,f&mS ;Edik w f hJ vlxt k jzpf usr jrifawG@vykd gw,f? vGwv f yfwhJ vlom;awG
tjzpf jrefrmjynfolawG acgif;armh&ifaumhaeEdkifwmudk usr jrifawG@vdkygw,f? usrwdk@tm;vHk;twGuf
yd+k yD;om,mcsr;f ajrhw/hJ yd+k yD;vk+H cHKr_&w dS hJ vl@abmifwckukd pnf;pnf;vH;k vH;k aysmaf ysm&f i$ &f i$ f }udK;yrf; wnfaqmuf
ae=uwmudk usr jrifawG@vdkygw,f?” (“vGwfvyfr_udkyJ usrwdk@ vdkcsifw,f Parade r*~Zif;/ rwfv 9
&uf 2003)
EdkifiHa&;jy\emudk EdkifiHa&;enf;t& ajz&Sif;&ef a':atmifqef;pk=unfu wpdkufrwfrwf arwWm
&yfcHcJhaomfvnf; ppftkyfpku t+rJOayuQmjyKcJhonf? 1995 =o*kwfv (1) &ufae@ n (9) em&DwGif
xk w f v $ i f h c J h o nf h xd k i f ; Ed k i f i H ae;&S i f ; owif ; pmES i f h a':atmif q ef ; pk = unf . tif w mAsL;wG i f a':pk .
¶dk;om;ajzmifhrSefaom EdkifiHa&;,kH=unfcsuf apwemudk ,ckuJhodk@ awG@Edkifonf?

ae;&Sif;t,f'Dwm ? ? ppfrSefwJh jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHudk trSefwu,f xlaxmifr,fqdk&if b,fvdk


avsmfuefoifhjrwfwJh rlabmifcs&rSmygvJ?

34 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


35

a':atmifqef;pk=unf ? ? yxrqk;H ‘,k=H unfry_ wf0ef;usi’f wck wnfaqmuf=u&rSmyg? 'D ‘,k=H unfr’_
[m jrefrmEdkifiHrSm uG,faysmufaewJht&m jzpfygw,f? ‘,kH=unfr_ywf0ef;usif’ wck rwnfaqmuf
Edkifao;orSs ‘xda&mufr_&SdwJh aqG;aEG;yGJ’ rsKd; usrwdk@ pwifEdkifrSm r[kwfygbl;? aqG;aEG;a&;pm;yGJrSm
0dkif;xdkifvdkufzdk@qdkwmuawmh vG,fygw,f? 'gayr,fh vlwdkif;u wOD;tay:wOD; oHo,awG yGm;ae=u&if
trsm;vufcHEdkifwJh oabmwlnDr_wck &&Sdatmif ajz&Sif;EdkifrSm r[kwfygbl;? 'ga=umifh wdkif;&if;om;awG
,k H = unf p d w f c sEd k i f w J h tpd k ; &w&yf & S d w ,f q d k w m usrwd k @ taeeJ @ jyozd k @ vd k y gw,f ? tJ ' D t pd k ; &[m
wdkif;&if;om;awG&JΠarSsmfrSef;csufawGeJ@ jy\emawGudk pmemaxmufxm;a=umif;vnf; jyo&ygvdrfhr,f?
jy\emud k tJ ' D u aep+yD ; ud k i f w G , f & r,f xif y gw,f ? wcsKd Πwd k i f ; &if ; om;tif t m;pk a wG t aeeJ @
‘xda&mufr_&SdwJh aqG;aEG;yGJ’ awG rpwifrD olwdk@jzpfapcsifwJh rlabmifqdkif&m t}uHjyKp&mawG &Sd+yD;jzpf
Edik yf gw,f? vdt k yfcsuef @J udu k n f w
D hJ rlabmifwck&&Szd @kd twGuf ndêEid_ ;f aqG;aEG;=ur,fq&kd ifvnf; jzpfEikd yf gw,f?
ae;&Sif;t,f'Dwm ? ? ppfacgif;aqmifrsm;eJ@ aqG;aEG;wJhtcg wdkif;&if;om;vlrsKd;rsm;&JΠjy\emudk
OD;pm;ay;udpPtjzpf oabmxm;Edkifygrnfvm;?
a':atmifqef;pk=unf ? ? yxrqk;H vky&f rSmu tjyeftvSef pum;pwifajymEdik =f uzd@k jzpfygw,f?
tJ'aD emufrmS trSet f wdik ;f ajym&&if aqG;aEG;yGrJ mS wdik ;f &if;om;awG yg0ifvmzd@k jzpfygw,f? wdik ;f &if;om;awG
ryg0ifcJh&if t&SnfwnfwHhwJh +idrf;csrf;a&;udk usrwdk@ r&Edkifygbl;? 'ga=umifh aqG;aEG;yGJrSm wdkif;&if;om;awG
rkcsyg0if&rSmyg?
ae;&Si;f t,f'w D m ? ? t*wdvu kd pf m; tusiahf zmufjym;r_jzpfapwm ‘tm%m’ a=umifrh [kw?f
‘tm%mudk vufv$wfqkH;¶_H;&rSm a=umuf&GHŒjcif;’ a=umifh jzpfw,fvdk@ cifAsm;a&;wJh ‘a=umuf&GHŒjcif;rS
uif;vGwfa&;’ pmtkyfrSm a&;xm;wm awG@&ygw,f? cifAsm;udk,fwdkifa&m rsufarSmufumvrSm bmudk
a=umuf&GHŒygovJ?
a':atmifqef;pk=unf ? ? usrtay:rSm ,kH=unftm;xm;ae=uwJh jynfolvlxkudk usru
pdwfysufatmifvkyfrdrSm ta=umufqkH;ygyJ? vlxkudk pdwfysufatmif vkyfrdrSmxuf usrudk,fwdkifu
t&nf t csif ; usqif ; oG m ;wmjzpf z d k @ u yd k r sm;ygw,f ? ol w d k @ jzpf c sif w J h t&mwd k i f ; ud k usrtaeeJ @
vk y f r ay;Ed k i f a yr,f h ol w d k @ pd w f y suf a tmif a wmh usr vk y f r S m r[k w f y gbl ; ? 'gayr,f h ol w d k @ ud k wck c k
vkyfay;r,fvdk@ usr uwday;xm;wmawmh r&Sdao;ygbl;? usr taumif;qkH; }udK;yrf;aqmif&Gufyghr,fvdk@
¶dk;¶dk;om;om; ajymxm;wmyJ &Sdygw,f?
ed*kH;csKyf&vSsif a':atmifqef;pk=unfonf q&mOD;0if;wif tuJjzwf azmf!$ef;onfh “rD;vSsHxJu
=um” qdkonfh *k%fj'yfESifh nD!GwfvSonf[k qdkcsifygonf? 1999 ckESpfukefydkif;wGif q&mOD;0if;wifu
a':atmif q ef ; pk = unf u d k &nf p l ; I (3) a=umif ; [d k u U K uAsmwyk ' f axmif w G i f ; Y a&;zG J @ cJ h y gonf ?
uAsmtrnfu ‘rD;vSsHxJu =um’ jzpfonf?
‘rD;vSsHxJu =um’
&J ZGJ ^m%f pnf; wm
ra=umufw&m; aw;uAsm
rD;vSsHxJu =um?
‘&J’ qdo k nfrmS &J&ifjh cif;/ ‘ZG’J qdo k nfrmS pG+J rJjcif;/ ‘^m%f’ qdo k nfrmS ^m%ftajrmftjrif}uD;jcif;/

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 35


36

‘pnf;’ qdkonfrSm pnf;urf;}uD;jcif; pnf;urf;odjcif; pnf;urf;xdef;jcif;/ ‘wm’ qdkonfrSm wm0efodjcif;


wm0ef,ljcif; wm0efcHjcif;[k q&mu teufzGifhjyygonf? oef@&Sif;jcif;/ pif=u,fjcif;/ jzLpifjcif;wdk@jzifh
wifhw,fvSaom ‘=umyef;’ onf rD;vSsHwGif;Y yGifh&onfjzpfaomfvnf; wkefv_yfjcif;r&Sd/ “&J ZGJ ^m%f
pnf; wm” wnf;[laom *k%fowdWwdk@jzifh qufvuf vef;qef;oif;ysHŒaeOD;rnfjzpfonf?
ppftm%m&Sifpepf rD;vSsHjzifh a':atmifqef;pk=unf. pGrf;&nfowdWwdk@udk acsr_ef;&ef tm;xkwf
aomfvnf; jynfolvlxkaxmufcHr_a=umifh a':atmifqef;pk=unf. ykH&dyfonf }uD;jrifhonfxuf }uD;jrifh
vmzdk@om&Sdonf? oHr%dudk aq;om;wifay;ouJhodk@omjzpfrnf? a':atmifqef;pk=unfonf rdrd.
udk,fydkifb0/ rdrd. rdom;pk b0ESifhwuG rdrd. pnf;pdrfOpPm *k%fynmwdk@udk wGef@qkwfjcif; tvsOf;r&SdbJ
pGef@v$wfI rdrdEdkifiHESifh vlxktwGuf vGwfvyfa&;/ w&m;rSswa&;ESifh wef;wla&;qdkonfh 'Drdkua&pD
ydkifcGifhrsm;&&Sda&; wdkufyGJvrf;udk a&G;cs,fcJhol jzpfonf? w&m;rSswr_ESifh opPmw&m;bufu &yfwnf
ol j zpf I vnf ; wae@wG i f ‘rD ; vS s H x J u =um’ [l a om *k % f y k ' f E S i f h t nD urB m h t v,f Y xnf 0 gpG m
*k%fjyKcH&OD;rnfrvGJjzpfonf?
Zifvif;

'kuUX OD;wifOD;.
{&m0wDwdkif;c&D;pOfpwif
VOA 2010-08-28

NLD'kOuUÏ OD;wifOD;eJ@ A[kdaumfrDwD0ifwcsKdŒ ykodrf+rdKŒeJ@ teD;tem; ywf0ef;usif rSm&SdwJh


+rdKŒe,ftoD;oD;u tzGJ@0ifawGeJ@ awG@qkHt+yD;rSm tzGJ@csKyf[m EkdifiHa&;tzGJ@tpnf; tjzpfeJ@ qufvuf
wnf&Sdaeao;wJhta=umif; OD;wifOD;u ajymvkdufwmyg?
“tckavmavmq,frSm tzGJ@csKyfu EdkifiHta&;/ ygwDta&;awGeJ@ b,folawG bmyJajymajym
Edik if aH &;tzG@J tpnf;t& &Sw d ,f? olw@kd vnf;yJ olw@kd bufu 'D[m eJ@ywfoufwmudk vH;k 0 cH,x l m;w,f?
tJ'Dawmh EdkifiHa&; tzGJ@tpnf;w&yf taeeJ@ EdkifiH a&;udpP t00udk vkyf&r,f? qdkvdkwmuawmhAsm
EdkifiHa&;tzGJ@tpnf;udk txl;ojzifh ydkrdk uspfuspfvspfvspfeJ@ ydk+yD; jzpfoifhwmjzpfatmif vkyfEkdifr,fhudpPudk
ydk+yD;awmh 0dkif;0ef;=ur,faygh? aemuf+yD;awmh tjcm;tjcm;aom tiftm;pkawGudkvnf; olwdk@tm;vHk;eJ@
ydkrdk ndêEd_if; aqmif&Gufzdk@ta=umif;aygh? usaemfwdk@ tzGJ@csKyfu tckvkyfaewJhudpPawGeJ@ywfoufvdk@
EdkifiHa&;udpPt00awG &Sdygw,f?”
tzG J @ csKyf vk y f a qmif a ewJ h Ek d i f i H a &;ud p P t&yf & yf q k d w muawmh Ek d i f i H a &;&nf r S e f ; csuf & S d w J h
vlr_taxmuftuljyK vkyfief;awGukd qkdvkdwmjzpfwJhta=umif; OD;wifOD;u ajym ygw,f? 'ghtjyif

36 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


37

ae&mt&yf&yfrmS v,f,majr twif;t"rR odr;f qnf; cHae&wmawG ukv d nf; ILO Ekid if w H um tvkyo f rm;
tzG@J csKyfe@J nêEd id_ ;f wkid yf if+yD; Oya'enf;vrf;t& ulnD vkyaf qmifay;oGm;zd@k pDpOfaewJh ta=umif; OD;wifO;D u
ajymygw,f?
“ae&mt&yf & yf r S m &S d w J h v,f , majrawG u d k od r f ; oG i f ; wJ h u d p P a wG rd k ; uk w f b uf u ud p P a wG /
{&m0wD w d k i f ; buf u ud p P a wG 'gawG t ay:rS m vnf ; jynf o l a wG b uf u ae+yD ; awmh &yf w nf + yD ; awmh
ajz&Sif;aqmif&GufoGm;r,f qkdwmawGudk usaemfwdk@ vlxktwGuf aqmif&GufaewJhudpPt00 tjzpf
qufvuf+yD; aqmif&GufoGm;rSmawGudkvnf; vkyfief;awG csrSwf+yD; usaemfwkd@ ajym=uqdk=u vkyfcJhwmyg?
'gawG t ay:rS m trsm;}uD ; &S d y gw,f ? oabmuawmh A sm Ed k i f i H a &;ygwD w &yf t aeeJ @ Ek d i f i H a &;t&ud k
jynfol=um;xJ 0if+yD;awmh v_yf&Sm;r,fhudpP&yfawGudk usaemfwdk@u vkyfief;vrf;p azmfay;wJhtwGuf olwkd@
wuf w uf = uG = uG e J @ yg0if a qmif & G u f = u&r,f q d k w J h t yd k i f ; awG r S m vnf ; 'D x uf wk d ; wuf + yD ; awmh
vkyf&r,fqdkwmawG ygygw,f? aqmif&GufEkdifpGrf; &SdwJh[mawGudkvnf; Oya' taxmuftulydkif;eJ@
ndêE_dif;aqmif&GufoGm;r,f?”
e,fawGrmS &S=d uwJh LN D tzG@J 0ifawG[m rD', D mawGuwqifh a':atmifqef;pk=unf&ŒJ nGe=f um;csuu f dk
tcdsefeJ@wajy;nD =um;od&+yD; jzpfwJhta=umif;eJ@ tzGJ@csKyf&JΠOD;aqmifr_ atmufrSm qufvuf &yfwnf
oGm;=uzkd@ jyefvnf aqG;aEG;cJh=uw,fvkd@ qkdygw,f?
“a':atmifqef;pk=unfukd wae@wkef;u OD;u^m%f0if; oGm;awG@+yD; jyefvmwJhxJrSm ajymwJh
wcsd K Œtcsuf t vuf a wG u d k v nf ; ol w k d @ oabmayguf u w,f ? ol w d k @ od w ,f ? ol w k d @ u ajymygw,f ?
'DudpPawGeJ@ywfouf+yD; olwkd@odw,fwJh? olwdk@u rD'D,mawGeJ@ ywfoufwmudk tm;vHk; em;axmifawmh
usaemfw@kd ajymwJu h pd &P yfawGukd olw@kd tm;vH;k od+yD;om;awGygy?J tcsut f vufawG tay:rSm olw@kd =um;+yD;+yD?
=um;em+yD; od+yD;+yD? em;vnf+yD; oabm aygu+f yD;+yD? t"dyg` ,u f awmh ckeuajymwJh NLDudk ay;csiw f mudk
ay;p&mr&Sd&if ray;eJ@ ayghqdkawmawG olwdk@ tukefvHk; odygw,f? tJ'Dawmh rD'D,m&JΠaus;Zl;vnf;
trsm;}uD; &Sw d ,f aygAh sm? usaemfw@kd ajymwmawGtm;vH;k udk rD', D mawGuvnf; =um;ygw,f? txl;ojzifh
usaemfw@kd tzG@J csKyfu vl}uD;awG ajymwJh pum;udk olw@dk tm;vH;k =um;w,f? olw@kd tm;vH;k em;axmif+yD;awmh
odoifo h xd udk w f mawG od&wJt h wGuf aqmif&u G &f r,fh wcsKd ΠudpaP wGuv kd nf; em;vnfygw,fw?hJ tJ'aD wmh
usaemf w d k @ ck e uajymcJ h w J h a&G ; aumuf y G J usif ; ywJ h t csd e f r S m b,f v d k oabm obm0eJ @
&yf w nf & r,f q d k w muvnf ; tck ol w k d @ &S i f ; vif ; ajymjywJ h t xJ r S m em;vnf = uw,f qd k w J h o abm
twdkif;twm wck olwkd@&Sd=uw,f qdkwJhoabmrsdK; olwdk@ ajym=uygw,f?”
OD;wifOD;eJ@twl tzGJ@csKyf A[kdaumfrDwD0if OD;0if;jrifheJ@ OD;vSazwkd@vnf; vkdufyg oGm;=uw,fvkd@
od&ygw,f?
OD;wifOD;[m ZmwdajrjzpfwJh ykodrf+rdKŒukd ESpfaygif; 24 ESpftwGif;rSm yxrqkH;t}udrf jyefa&mufcJh
wmjzpf+yD; tJ'DurSwqifh wjcm; {&m0wDwkdif;twGif;u +rdKŒe,fawGrSm&Sd=uwJh NLD tzGJ@0ifawGukdoGm;
a&muf awG@qkHzkd@&Sdw,fvdk hod&ygw,f//

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 37


38

jrefrmppftm%m wnf+rJa&;twGuf
2 =o*kwf 2010
2010 a&G;aumufyJG OD;wnf NLDa0zef VOA

jrefrmEkid if rH mS ESpf 20 twGi;f yxrqk;H t}udrt f jzpf 'DEpS t f wGi;f usi;f yzk@d pDpOfxm;wJh a&G;aumufyJG
&J h r l 0 g'awG [ m tajccH t m;jzif h 'D r k d u a&pD enf ; ruswJ h t jyif ppf t pk d ; &&J h tm%m wnf + rJ a pzk d @
&nf&G,fwmawG h&w,fvdk@ EkdifiHwum a&G;aumufyGJawGudk apmifh=unhfaewJh tar&duef tajcpkduf NDI
ac: trsKd;om; 'Drkdu&ufwpftzGJ htpnf;}uD;u a0zefvdkufygw,f?
jrefrmppftpdk;&u b,fawmh usif;yay;r,fqkdwJh &uftwdtus ra=unmxm; ayrJhvnf;
'DEpS t f wGi;f usi;f yay;r,fv@kd a=unmxm;wJh a&G;aumufy[ JG m Ekid if w
H umpHEe_ ;f tedrq hf ;Hk eJ@awmif jynfrh jD cif;
r&Sb d ;l vd@k vGecf w hJ hJ ESpaf ygi;f 25 ESpu
f p+yD; Ekid if w
H um a&G;aumufyaJG ygi;f 150 udk avhvm apmih=f unfah ewJh
tar&duef tajcpku d f NDI ac: trsK;d om; 'Dru dk &ufwpf tzGJ t h pnf;}uD;u we*FaEGae@u xkwjf yefvu dk w f m
jzpfygw,f? rufo&l; z&l;rif (Mathew Frumin) [m tpD&ifcpH mudk }uD;r_K;jyKpkco hJ l jzpfygw,f?
vuf&SdrSmawmh a&G;aumufyGJ Oya'awG[m usaemfwdk@ tjrift& 'Drkdua&pDenf; rusygbl;?
usaemfw@dk tzGJ t h pnf;u a&G;aumufyaJG wGukd Ekid if w H um pHEe_ ;f awGt& avhvm pdppfwmyg? 'Dae&mrSmawmh
usaemfw@dk awG &h wmu Ekid if w H um pHEe_ ;f eJ@q&dk if tedrqhf ;Hk tqifh awmif rrDwmudk awG &h ygw,f?'gt h jyif
atmuf w k d b mv twG i f ; rS m usif ; yay;r,f v d k @ vl t rsm;pk ,l q xm;wJ h vuf & S d a&G ; aumuf y G J [ m
jref r mppf t pd k ; & tm%wnf + rJ a &;twG u f }ud K wif } uH p nf yk H p H c s a&;qG J pD p Of x m; wmrk d @ tajz[m
}udKxGuf+yD;om; jzpfw,fvdk@vnf; rpPwm z&l;rifu ajymygw,f?
ar;cGef;xkwfp&m wckuawmh zGJ hpnf;ykH tajccH Oya'eJ@ qkdifygw,f? v$wfawmftrwf 25%udk
ppfwyftwGuf vsmxm;ygw,f? tJ'Dv$wfawmfuyJ orRwudk a&G;r,f/ tpdk;&ukd zGJ h pnf;r,fqkdawmh
ppf w yf u tompD ; ae&mu,l x m;+yD ; tpk d ; &ud k x d e f ; csKyf r S m jzpf y gw,f ? aemuf w csuf u awmh
Ek d i f i H a &;ygwD a wG r S m ppf w yf u t&m&S d a wG u ,l e D a zmif ; csG w f / t&yf 0 wf v J + yD ; a&G ; aumuf y G J r S m
0if+ydKif=ur,fqadk wmh trwfae&mtrsm;pkukd ppfwyfucsKyfuidk x f m;rSm jzpfygw,f? ppfwyfuyJ wkid ;f jynfudk
quf+yD;tkyfcsKyfoGm;rSm jzpfygw,f?
jrefrmEkdifiHrSm 'Drkdua&pD &&Sda&;twGuf 1995 ckup+yD; }udK;yrf;aqmif&Gufr_rSm yg0ifcJhwJh NDI
[m jrefrmEkid if rH mS usi;f yr,fh a&G;aumufyeJG @J ywfoufv@kd a&G;aumufyJG Oya'awG/ zGJ ph nf;ykH tajccHOya'
awGeJ@ vl@tcGifhta&; Oya'awGtay: tajccH+yD; EkdifiHwum pHE_ef;awGeJ@ ,SOfum avhvm okH;oyfcJh
wmjzpfygw,f? NDI &J havhvmcsufrSm EkdifiHwum pHE_ef;awGeJ@ rudkufnDwJh t"du csKd h,Gif;csuf 4 csuf
awG h&w,fvdk@ rpPwm z&_;rifu ajymygw,f?
+cKH+yD; ajym&r,fqkd&ifawmh zGJ hpnf;ykH tajccHOya'u vlxk&J hoabmxm; qENudk tajcrcHygbl;?
'ga=umifh vlxkoabmus a&G;aumufwifajremufEkdifwJh tpdk;&rsKd; jzpfrvm Ekdifygbl;? 'kwd,uawmh
t"dy`m,f&SdwJh a&G;aumufyGJ usif;yEkdifzkd@ vGwfvyf+yD;w&m;rSsw&r,f/ vl@tcGihfta&; cHpm;cGifh &Sd&r,f/
vGwfvyfpGm ajymqkdEkdifcGifh/ rJqG,f pnf;&kH;EkdifcGihf/ 'gawG &Sd&ygr,f? tckawmh 'gawGr&SdbJ vl@tcGihfta&;
csKd;azmufr_awGyJ &Sdaeygw,f?

38 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


39

wwd,uawmh a&G;aumufyrJG mS yg0if,OS +f ydKifciG yfh g? ppftpd;k &u twku d t


f cH Ekid if aH &; orm;awGukd
zd E S d y f x m;w,f / zrf ; qD ; xm;w,f / a&G ; aumuf y G J Oya'awG t&vnf ; twd k u f t cH a wG yg0if c G i f h u d k
ydwfyifxm;w,f? pwkwˆuawmh a&G;aumufyGJ aumfr&Sifu ppftpkd;&&J hvufukdifwkwf jzpfaewmygyJ//
vuf & S d a&G ; aumuf y G J r S m Ek d i f i H w um&J h , k H = unf u k d ; pm;r_ &&S d + yD ; xif o mjrif o m&S d E k d i f z k d @ u
a':atmif q ef ; pk = unf tygt0if Ek d i f i H a &; tusOf ; om; tm;vk H ; uk d jyef v $ w f a y;+yD ; 'D r k d u a&pD
ul;ajymif;a&;umv azmfaqmifz@dk e@J a':atmifqef;pk=unf tygt0if Ekid if aH &; tusO;f om;awG/ wkid ;f &if;om;
vlenf;pkawGudk a&G;aumufyGJrSm yg0ifcGihf jyKzdk@tjyif vGwfvyfpGm pnf;&kH;ajymqkd rJqG,fv_yf&Sm;cGihf jyKzdk@eJ@
zGJ hpnf;ykHtajccH Oya'ygwcsKd? tcsuftvufawGeJ@ a&G;aumufyGJ Oya' wcsKd htcsuftvufawGudk
jyefvnfjyifqifzkd@ NDI u wku d w f eG ;f xm;ygw,f? wu,fv@dk a&G;aumufy[ JG m vuf&dS taetxm;wkid ;f om
quf o G m ;r,f q k d & if NDI taeeJ @ a&G ; aumuf y G J apmif h = unh f a vh v mzk d @ zd w f = um;jcif ; cH & awmif r S
jrefrmppftpdk;&udk w&m;0ifapr,fh a&G;aumufyGJrSmawmh NDI taeeJ@ vufcHrSm r[kwfbl;vdk@ rpPwm
z&k;rifu ajymygw,f? NDI &J t h ckvkd xkwjf yefa=unmcsuef @J ywfoufv@kd a[mifaumif tajcpku d f AHRC
tm&S vl@tcGifhta&; aumfr&Sif&J h Oya' t}uHay;yk*~dKvf OD;rif;vGifOD;u tckvdkokH;oyfygw,f?
usaemfwkd@ jrefrmEkdifiHrSm 2008 zGJ hpnf;ykH tajccHOya'rSmu Oya'jyK¾/ tkyfcsKyfa&;¾
w&m;pD&ifa&;¾/ pwJh u¾wkdif;rSm ppfwyfu av;ykHwykH yg0ifaewJh udpP&yfawG awmfawmfrsm;rsm;
&Sdaew,f? +yD;awmh a&G;aumufyGJudk 0ifa&muf,SOf+ydKifr,fh EkdifiHa&;ygwDawG xJrSmvnf; tckqkd&if }uHhzGH
ygwu D tiftm;t}uD;qk;H taeeJ@ olu enf;rsK;d pkeH @J pnf;&k;H jyD; tEkid &f zk@d 0ifa&muf,OS +f ydKif aewm jzpfw,f?
+yD;awmh zGJ ph nf;ykH tajccHOya'udk jyefvnf jyifqifr,f qk&d ifvnf; tvG,w f ul jyefvnf jyifqifEidk jf cif;
rjyKEkdifatmif a&;qGJxm;wmjzpfwJhtwGuf 'gawGu EkdifiHwumpHudk vkH;0 rrDbl;qkdwmudk olwkd@taeeJ@
axmufjy+yD; ajymqkw d m awG &h w,f?
aemufwcg a&G;aumufyu JG kd xde;f ausmif;ay;r,fh aumfr&Siu f vnf; vGwv f yf rSswwJh aumfr&Sit f zGJ
r[kwfbl;qkdwm/ t"dutm;jzifh aumfr&Sif OuUX tjzpf wm0ef,lxm;wJh OD;odef;pdk;uvnf; t&if
ppfOya'csKyf&kH;uae 'kwd, w&m;ol}uD;csKyftjzpf ajymif;a&$ hvmwm jzpfw,f? jrefrmEkdifiH&J h w&m;&kH; 2
ck / aejynf a wmf w&m;&k H ; csKyf & ,f / &ef u k e f w&m;&k H ; csKyf & ,f r S m 'k w d , w&m;ol } uD ; tjzpf
wm0efxrf;aqmifaewJh OD;odef;pdk;&,f/ OD;xGef;xGef;OD;&,f qkdwmu ppfOya'csKyf&kH;uae ajymif;a&$
vmwJhvlawG jzpfw,f? t}uH^m%f vdktyfw,f/ awmif;Ekdifw,f qkd&ifvnf; ay;r,fholu olwkd@yJ
jzpfwJhtwGuf 'D[mu vkH;0 vGwfvyfcGifh r&Sdbl;/ rSswwJh qkH;jzwfr_ rjzpfEkdifbl; qkdwmudk olwkd@taeeJ@
ajymvkdjcif; jzpfw,fvdk@ usaemfuawmh xifjrif ,lqygw,f//
AHRC Oya't}uHay; OD;rif;vGifOD; ajymjyoGm;wm jzpfygw,f?

jynfoal wGtaeeJ ah &G;aumufyaJG umfr&SiOf ya't&


rJay;ydik cf iG &hf o
dS vdk rJray;bJvnf; aecGi&hf o
dS nf//

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 39


40

OD;0if;wif. jynfy rD'D,mqdkif&m oabmxm;


2010-08-03
ppftpk;d &u a&G;aumufyJG usi;f yzkd h tm;,ljyifqifaewJh tckvt dk csed rf mS jynfyu
xkwv f iG ahf ewJh owif;rD',
D mawG&hJ tcef;¾[mtxl;ta&; }uD;w,fvdk NLD
acgif ; aqmif w OD ; jzpf o l [H o m0wD owif ; pmq&m}uD ; OD ; 0if ; wif u
a0zefvkdufygw,f?
ppftpd;k &u 19ESp}f um zrf;qD;xm;cJo h nfh owif;pmq&m}uD; [Hom0wD OD;0if;wif (0J) 2008 pufwifbm
23&ufae hu axmifrSvGwfvmcJh+yD;aemuf olaexdkifrnfh tif;pdef&Sd rdwfaqG. tdrfodk h a&muf&SdvmpOf
0rf;omvd_ufvJSpGm qD;}udK E_wfqufaeyHk jzpfygonf?
RFA BBC VOA DVB pwJh jynfyu xkwfvGihfwJh toHvGifhXmeawG owif;rD'D,mawG[m
wkdif;jynfwnfjidrf at;csrf;aecsdefrSm rdrdwdk h&Jh pme,fZif; rl0g'awG usifh0wfawGtwkdif; waoGrwdrf;
apmifx h ed ;f vku
d ef m aqmif&uG o
f ifah yrJh jynfoal wG rw&m;r_eJ h ezl;awG h 'l;awG h &ifqidk f }uHKawG
ae&csed rf mS awmh trSew f &m;zufuae rm;rm;rwfrwf&yfwnf+yD; wku d yf 0JG ifzkd o
h ifw
h ,fvdk h olu ajymygw,f?
○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

jAdwdo# pd;k &opfu


NLD ygwDukd qufvufaxmufcH BBC

jAddwdo#oHtrwf=uD; rpFwm tif'&l;[def;eJ h ol h&Jh twGif;0efwdk h[m


NLD ygwa D cgi;f aqmifawGeJ h =o*kwv f 4 &uf 'Duae h reufyikd ;f u NLD
'k OuU OD;wifO;D &Jh aetdrrf mS awG q
h cHk ahJ =umif; od&ygw,f?
(tif'dkeD;&Sm;EdkifiH *smumwm+rdK hjAdwdo#oH&Hk; tjyifzufY rwfv 1 &ufae hu csdwfqGJxm;aom
ykdpwmwGif jrefrmh'Drkdua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pk=unfudk jyefvGwfay;&ef awmif;qkdxm;jcif;
jzpfygonh/f / ydpk wma&S w h iG f &yfaeolrmS oH&;kH ,m,Dwm0efcH Mr2 Matthew Rous jzpfygonf?)
tJh'DawG hqkHyGJudk NLD ygwD acgif;aqmifawGjzpfwJh OD;wifOD;/ OD;0if;wifeJ h OD;Om%f0if;wdk h
wufa&mufcahJ =umif; od&ygw,f// jAdwed Ef ikd if H uGeq f maA;wpfAf tpd;k &opftaeeJ hNLD ygwu D kd qufvuf
axmufcHtm;ay;oGm;rSm jzpfovdk NLD acgif;aqmifawGeJ hvnf; tcGifhtcgoifhwdkif; awG hqkHvdka=umif;
jrefrmEdik if q
H ikd &f m +Adw
d o
d # oHtrwf}uD;u arwWm&yfccH w hJ ,fvkd h NLD ygwD ajymcGi&hf yk*Kd~ vf OD;Om%f0if;u
ajymygw,f//
Ambassador rpPwm tif'&k; oleJ o h l &h hJ twGi;f 0ef &kow
f kd v
h mw,f/ t"du vmajym wmu
vuf&Sd,laurSm wufwJh 0ef}uD;csKyf udk,fwdkifu trsKd;om; 'Drdkua&pD tzGJ hcsKyf&Jh 'Drdku a&pDa&;
v_yf&Sm;r_awGudk tjynfht0 axmufcHa=umif; ol hqDuae rufaqhcsf udk vmajymwm aemufwcsufu
olu pOfqufrjywf trsKd;om;'Drdkua&pD tzGJ hcsKyf vl}uD;rsm;eJ hawG hqHkcGifhvnf; olucGifhawmif;w,f?

40 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


41

'ghtjyif EdkifiHjcm;om; urBmvSnfh c&D;onfawGjrefrmEdkifiHudk vma&mufvnfywfwJh udpPeJ h


ywfoufvkd +h Adw
d o
d #ot H rwf}uD; rpPwm [de;f u NLD ygwD acgi;f aqmifawG&hJ oabmxm;ukd ar;jref;cJ+h yD;
NLD zufu b,fvkd ajz=um;cJw h ,fqw kd mudv k nf; OD;Om%f0if;u tckvkd quf ajymygw,f?
Tourism eJ y h wfouf+yD;awmh b,fvkd oabmxm;vJvkd ah r;w,f// Tourism eJ h ywfouf+yD;awmh
wdk;&pfawG Armjynfvmwmudk u|efawmfwdk hbmrSuef huGufp&m r&Sdbl;// 'Dvdk vmwJhtcgrSm 'Dwdkif;jynf&Jh
vuf&dS tajctaeawGukd olwkd h ud, k wf ikd u
f ,
kd u f odEikd w
f ,f? 'Dvkd odEikd w
f thJ wGuf international com-
munity uvnf; odEi kd wf ,f? 'ga=umifh u|eaf wmfwkd h u 'Dw;kd &pfvmwmeJ yh wfouf+yD;awmh u|eaf wmfwkd
u
h b,fvrkd S uef u h u G zf kd t
h a=umif;vnf; r&Sb d ;l ? uef v
h nf;ruef u h u
G zf ;l qdwk m ajymjyvdu
k w
f ,f? olwkd
u 'D subject u EdkifiHwumtwGuf ta&;}uD;w,fvdk hxifvdk har;wJhta=umif; tJ'Dvdk ajymjyD;awmh
ar;wmyg? u|eaf wmfwkd h tJ'v D kd &Si;f jyawmh olwkd h bmr#xyf+yD;awmh rajymawmhygb;l / NLD ygwD a cgif ;
aqmifawGuawmh NLD ygwD[m w&m;Oya'a=umif;t& qufvuf wnf&SdaejyD; jynfoltrsm;pku
tm%m tyfoGif;xm;wJh ygwDjzpfw,fvdk h &Sif;jycJha=umif; OD;Om%f0if;u RFA udk ajymygw,f?

owif;ESifhynmtquf
aemuf owif;aumif;aumif;wyk'f jzpfzdk@twGufu pD(C)ig;vHk;vdk@ twdkaumuf rSwfxm;wJh Correct,
Current, Clear, Concise, Comprehamsive awGyJjzpfygw,f? yxr‘C’u Clear yJ&Sif;&r,faygh/
owif;qdkwmu &opmayeJ@rwlbl;qdkwm a&SŒrSmajymcJh +yD;+yDaemf/ 'Dawmh udk,fa&;csifwJhtcsufudk
0uF0kwWdawG oHk;raeeJ@awmh/ t&Sdudk t&Sdtwdkif; &Sif;&Sif;vif;vif;a&;csvdkuf? aemuf‘C’u Concise yJ/
vdk&if;udka&;wm/ 'gvJ&Sif;ygw,f/ owif;qdkwm uAsm/ vuFma&;wmr[kwfbl;/ yef;qdk&if bmyef;vJ
ESif;qDvm;/ pHy,fvm; 'gyJa&;csvdkuf? tzGJ@tEGJ@awGeJ@ ay&SnfraeeJ@? owif;pmzwfol/ em;axmifolu
t&omcH em;raxmif b l ; / tcsuf t vuf t a=umif ; t&mud k o m od c sif w m? wwd , ‘C’ u
Comprehamsive yJ/ owif;&JŒ tajccHtcsufawGjzpfwJh ‘b’ukef; ajcmufvHk; jynfhjynfhpHkpHk ygzdk@yJ/ 'grSvJ
owif ; rnf r S m ud k ; ? owif ; zwf y gw,f / em;axmif y gw,f qd k y grS rjynf h r pH k e J @ AD e yf p f ±k y f x k v d k
vduk jf znf+h y;D cHpm;&r,fqkd r[kwaf o;bl;/ News is what is say. It is not olds. qdx k m;wmyJav? uk, d o f +d y;D qdk
b,foluowif;pmzwfrSmvJ/ a&'D,dkem;axmifrSmvJ/ aemufqHk; ‘C’uawmh Correct owif;rSefzdk@yJ/
&Sif;awmh&Sif;ygw,f rrSefbl;/ jrefawmhjrefygw,f trSm;}uD; qdkvJ rjzpfao;bl;/ wcgw&Hqdk udpPr&Sdbl;
cGifhv$wfEdkifao;w,f/ rsm;vm&ifawmh y&dwfowfu Sorry jyrSmyJ/ tifayyg}uD; jzpfoGm;vdrfhr,f/ tJ'D
‘C’ig;vH;k eJ@ abmifowf+yD; owif;a&;pm; &ifawmh owif;orm;aumif;jzpfwt hJ jyif/ owif;ta&;tom;
tustayguaf umif;wJ/h pnf;urf;uvem;&Sw d /hJ owif;aumif;awGa&;wwfw/hJ xl;c|ew f thJ qifu h &kd Edik wf ,f?
'guowif;pmawG&ŒJ ordik ;f eJ@/ owif;orm;awG&ŒJ &So d if&h t
dS yfw/hJ vkyo
f ifvh yk xf u kd w
f hJ tcsuaf wGy/J
'gawGudkodxm;&r,f/ tJ'Dpnf;urf;awG owfrSwfcsufawG abmifawG0ifatmif a&;wwfzdk@ udk,fhudkudk,f
avhusifh,l&r,f/ yxrawmh usOf;ovdk usyfovdkawmh &Sdr,faygh/ aemufawmhvnf; rkqdk;pdkifoifqdkovdk
tvkyu f vlukd oifvmawmhvJ bmyJa&;a&; wa&;Ed;k xa&;awmif tJ'aD bmifawGpnf;awGxJ 0ifomG ;rSmyg/
tpuawm avhusifh,l&rSmaygh/ rodwmeJ@pm&if odxm;awmh olrsm;awGxuf ESmwzsm;omwmaygh/
}udK;pm;&rSmu udk,fhtvkyfyJav? armifvS[ef
pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 41
42

tcef;quf

a':atmi
a':atmifqf ef;pk=unf
( odk hr[kwf)
oZi
oZifef D
rif ; [ef
( MIZZIMA WEB)
(55)
rdcif=uD;. psmyeudpP+yD;ajrmufI 12 &uf
t=umwGif a':atmifqef;pk=unfonf tzGJ@csKyf. fc&D;pOftm; a'gufwmoufrif;wdk@ESifh ndêE_dif;=u.?
pnf;¶k;H a&;c&D;pOftm; pwif&jyefonf? {&m0wDwikd ;f c&D;pOfu rtlyif/ usKrH ai;/ 0g;c,fr/ ajrmif;jr/ ykord /f
jrpf0uGse;f ay: taemuf zufjcrf;qDo@kd --- xkpd Ofu iyk a wm/ omaygif ; / +yD ; vS s if - -- yk o d r f o d k @
ppf t k y f p k t wG i f ; ‘Ad k v f a usmf b / Ad k v f x G e f ; =unf / 'k w d , t=ud r f jyef 0 if r nf ? yk o d r f r S w qif h ---
Adkvfjrifhatmif’ponfh wkdif;rª; 3 a,mufwdk h"m; ausmif ; uk e f ; / td r f r J / a&=unf / ig;od k i f ; acsmif ; /
xuf a eonf h u mv ---? Ad k v f j rif h a tmif u --- usKHajym/ [oFmw/ ZvGef/ jrefatmif/ =uHcif;---?
{&m0wD w d k i f ; . wk d i f ; rª ; ---? Ad k v f x G e f ; =unf u =uH c if ; wG i f y if {&m0wD w k d i f ; c&D ; pOf t m;
rEœav;wdkif;/ Adkvfausmfbu ucsifjynfe,f/ t tqH;k owf+yD; yJc;l wkid ;f rSwqifh &efuek o f @kd jyef0ifrnf?
aemufajrmufwdkif;. wkdif;rª;---? a':atmifqef;pk=unf. {&m0wD wdik ;f c&D;u +rdKŒe,f
‘ atmif / b/ =unf ’*d k % f ; u e0w . 17 +rdKŒe,fESifh aus;&Gmaygif;--- 22 &Gmodk@oGm;
xdyfydkif; acgif;aqmifrsm;udkyif--- ‘ xD ’ xif=u a&mufrnfh c&D;jzpfonf? Adv k cf sKyfjrifah tmif. e,fo@kd
onf h o l r sm;r[k w f ? we,f w rif ; qef E d k i f & ef 3 oGm;a&muf&rnfhc&D;u wdkif;rª;AdkvfcsKyf ^m%fvif;.
a,mufaygif;+yD; vHk@vxkwfae=u onfhumv? rGefjynfe,f c&D;xuf ydkrdkI wdkufcdkufr_rsm;ESifh &if
{&m0wD w d k i f ; / jrpf 0 uG s ef ; ay: taemuf qdkif&rnfudkrl a':atmifqef;pk=unfwdk@ em;vnf
bufjcrf;od@k 1989 ckEpS f Zefe0g&v D 14 &ufae@ wGif xm;.? taES m if h t ,S u f / t[ef @ twm;rsm;u
pwifI c&D;xGufEkdif&ef a':atmifqef;pk=unfwdk@ rnfrSstxd =uD;rm;rnfenf;---?
jyifqif=u.? oGm;&rnfhc&D;u a&vrf; c&D;---?
oabFmESihf oGm;=u&rnf? ‘ jrwfarwWm ’oabFmu pd e f a c:r_ r sm;ES i f h &if q k d i f & rnf h jrpf 0 usG e f ; ay:c&D ; -
a':atmifqef;pk=unf. c&D;pOfwavSsmufv;kH twGuf (56)
wm0ef , l I yd k @ aqmif a y;rnf ? vH k + cH K a&;twG u f 1989 ckEpS /f Zefe0g&v
D 14 &uf?
vl i ,f r sm;ygrnf ? jyef = um;a&;ES i f h rS w f w rf ; tzG J @ ‘ jrwf a rwW m ’oabF m OD ; u a&jyif t m;
rsm;vnf; yg=urnf? vl=uD;ydik ;f rSr-l -- OD;=unfarmif/ xkd;cGJI ta&SŒodk@ ckwfarmif;.? vd_if;wdk@u oabFm
OD ; 0if ; xd e f (Ak d v f = uD ; a[mif ; )wk d @ vk d u f y g=urnf tm;cGI jyef@um;cg urf;ESpfzufqDodk@ vSdrfhI---

42 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


43

vSdrfhI uyf.? vd_if;ESifhtwl aA'gwdk@onfvnf; tm; ay;wm trsm;=uD; aus;Zl;wifygw,f? usrwdk@


jrpfv,frSonf urf;ajcqDodk@ ---? aA'gyGifhjym pdwfxJrSm {&m0wDwkdif;rSm vlwa,muf[m wjcm;
&if h & if h w d k @ u a&jyif w G i f ed r f h v d k u f / jrif h v d k u f E S i f h wkid ;f awGrmS vlwaxmife@J rSsw,fv@dk usr xifygw,f?
oabF m u wG H a w;wl ; ajrmif ; tm; vG e f I rtl tJ'Dawmh 'Davmufvlrsm;w,fqkd&if wjcm;wdkif;awG
yif+rdKŒe,ftwGi;f od@k 0ifvm av+yD---? ta&SŒwGif rSmaomif;eJ@ odef;eJ@ csDavmufudk tzdk;wefw,fvdk@
‘ xeD; ’od@k a&mufrnf? ‘xeD;’ u wku d f e,f+rdKŒ usr pd w f x J r S m xm;ygw,f ? 'ga=umif h r d k @ vd k @
av;---? jynf o l v l x k & J Πaxmuf c H r _ u d k trsm;=uD ;
rtlyif r0w +rdKŒe,faumifpu D rtlyif+rdKŒ aus;Zl;wifygw,f? tm; vnf; tm;udk;ygw,f?
e,ftwGi;f &Sd vlxt k m; trde@f trsK;d rsK;d xkwjf yefI 'Drdkua&pDv_yf&Sm;r_qdkwm jynfolvlxkudk
csKyf c s,f x m;.? a':atmif q ef ; pk = unf w k d @ tm; tm;udk;+yD; vkyf&wJh v_yf&Sm;r_yg xeD; vlxkuurf;
r=udKqdk&/ vufrjy&/ yef;pnf;rquf&/ vufckyf vH;k jynfh a':atmifqef;pk=unf. E_wcf eG ;f quf pum;
rwD;&/ tdrf+cH0if;twGif;rS rxGuf&// qH k ; onf E S i f h vl x k . vuf c k y f = obmoH r sm;u xeD ;
r0w . trdef@rsm;u trsKd;rsKd;/ ocif urf;yg;rSonf {&m0wDjrpfjyiftwGif;odk@ pD;arsmI
ud k , f a wmf r _ d i f ; om ouf & S d &S d a eao;vS s if --- oGm;awmhonf?
rnfodk@rsm; pmcsKd;avrnfenf;---rod? (57)
{&m0wDwkdif; jrpf0uGsef;ay: pnf;¶kH;a&;c&D;.
a':atmifqef;pk=unfw@kd . oabFm‘xeD;’ yxrae@c&D ; pOf u jyD ; +yD ? pd e f a c:r_ r sm;/ [ef @ wm;
od@k a&muf.? xeD; vlxu k yxrwGif &GŒH aeonfh aES m if h , S u f r _ r sm;url xd y f w k d u f a wG @ onf h t qif h x d
[ef&. dS ? a':atmifqef;pk=unfwkd ‘xeD;’tzG@J csKyf¶;Hk rjzpfcJhao;? oHyk&macsmif;/ uGsJ'Hk;/ a&$'*F g;/ a&$avmif;
od@k omG ;onf? ¶k;H twGi;f Yyif tzG@J 0ifrsm;ESihf awG@.? &Gmrsm;wGif tm%mydik rf sm;. [ef@wm;aESmif, h uS rf r_ sm;
tzGJ@0ifrsm;tm; tm;ay;onf? jynfolvlxktm; r&SdI acsmacsmarG@arG@ESifhyif +yD;qHk;cJh.? rtlyifwGifu
owWd&Sd=u&ef wdkufwGef;.? ‘xeD;’tzGJ@csKyf¶kH;rS rtlyiftm%mydkifwkd@onf a':atmifqef;pk=unfwdk@
a':atmifqef;pk=unfwkd@ jyefxGufvmonfhtcg oGm;rnfh vrf;rsm;tm; ‘&yfxm;yg &yfxm;yg ’&yfxm;
wGifrl ‘xeD;’vlxkonf tdrf+cH0ef;twGif;rS vrf; zdk@ awmif;yefaeygw,fwyf=uyfu a':atmifqef;
rsm;ay:odk@ xGufvm=u.? a':atmifqef;pk=unf pk=unfwdk@tm; aoewfESifhcsdef+yD; trdef@ay;aeonf?
tm; yef ; pnf ; rsm;urf ; um =ud K qd k = uawmh . ? ppftkyfpku a':atmifqef;pk=unftm; aoewfESifh
ta=umufw&m;pnf;tm; ausmfvGefEdkifcJh=u+yD? csed I
f xdyw f u dk af wG@vm.? xdyw f ukd &f ifqikd rf u_ ‘tjrifh
rw&m;onfh trde@f trsK;d rsK;d tm; zDqef&I J vm=u qHk;odk@’a':atmifqef;pk=unfu csed x f m;onfh aoewf
+yD? vlxu k a':atmifqef;pk=unfw@kd EiS t hf wl xeD ajymif;0rsm;a&SŒY wnf+idrfpGmESifhyifwpfvSrf; csif;vSrf;
qdyfurf;qDodk@ vdkufygcsDwuf.? jrwfarwWm vsu?f puUe@f i,faygi;f rsm;pGmu ordik ;f a&;I ae=u.?
oabFmay:rSyif a':atmifqef;pk=unfu xeD; tk d - -jrpf 0 usG e f ; ay: wk d u f y G J a c:av? ta&;awmf y H k
vlxktm; E_wfcGef;qufpum;qkd.? atmif&rnf---
zrf;qD;w,f trsK;d rsK;d csKyfcs,w
f ,f qkwd m vrf;ydwfxm;onf--[lonfh qdkif;bkwf rsm;
usrwd@k =um;&ygw,f? 'Davmufvyk af ewJh =um;xJ uyfI ydwq f @kd .? vlxu k vkd nf; trde@f trsK;d rsK;d xkwI f
u 'Davmuftxd owWd&Sd&SdeJ@ vm+yD;awmh =udKqdk vrf ; ay:od k @ rxG u f & ef wm;qD ; .? r&/ vl x k u
rw&m;onf h trd e f @ tm%m[l o rS s tm; zD q ef I
pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 43
44

` rf;rsm;ay:odk@ xGuf.? a':atmifqef;pk=unf --


v rdef@ay;xm;wm r&Sdygbl;---rdrd&JΠae&mXmeudk jyef
use;f rmygap[lI a=uG;a=umf=u.? aomif;ESichf saD om vnfcsw D ufz@kd arwWm&yfcH ygw,f---a&SŒu csw D wf
rtlyifvlxktm; rtlyiftzGJ@csKyf¶kH;a&SŒY a':atmif vmwJhol c%&yfxm;yg--&yfxm;yg---&yfxm;yg-
qefpk=unfu pum;ajym.? ra=umufw&m;a[m --wyf = uyf u a':atmif q ef ; pk = unf w d k @ tm;
&.? a':atmifqef;pk=unfvx l Ek iS hf pum;ajymaepOf aoewfESifhcsdef+yD; trdef@ay;aeonf? ppftkyfpku
tm%mydkifwkd@u rdk;ay:odk@ axmifI aoewfrsm; a':atmif q ef ; pk = unf t m; aoewf E S i f h csd e f I
ypfazmuf+yD; vlxt k m; ajcmuf.? vlxu k ra=umuf/ xd y f w k d u f a wG @ vm.? xd y f w d k u f & if q d k i f r _ u … ²
vlxu k vlp+k yD; a':atmifqef;pk=unf. a[majymyGJ tjrifq h ;kH od@k ²… ? a':atmifqef;pk=unfu csed x f m;onfh
tm; +yD;qHk;onftxd em,lcJh=u.? aoewf a jymif ; 0rsm;a&S ΠY wnf + id r f p G m ES i f h y if
TrS s qd k v S s if - -- {&m0wD c &D ; pOf t pu wpfvSrf;csif; vSrf;vsuf…²? puUef@i,faygif;rsm;pGmu
xif x m;oavmuf rqd k ; ao;[k a':atmif q ef ; ordkif;a&;I ae=u.?
pk=unf awG;xifxm;vkduf.? tkd---jrpf0usGef;ay: wkdufyGJac:av? ta&;awmfyHk
(58) atmif&rnf---
a':atmifqef;pk=unfwkd@. {&m0wDwkdif; (59)
c&D;pOf 'kwd,ae@c&D;u usHKrai;odk@ jrwfarwWm 1989 ckEpS /f Zefe0g&v D 17 &uf//
oabFm usKH rai;qdyu f rf;od@k eHeufapmapmyifa&muf t*F gae@//
.? qdyfurf;wGif uyfcGifh&aomfvnf; urf;wuf&ef ajrmif;jrjrpfESifh i0efjrpfwdk@.qHk&m jrpfqHk&Sd/
twGuf tm%mydkifrsm;ESifh ndê&onf? urf;wwf a&jyifonf yifv,fi,fav; wckyrmtvm; t
cGijhf yK&ef toHcsŒJ pufEiS hf cGiahf wmif;&onf? arwWm&yf ajymus,f.? a&.ta&mifu ‘a&=unfjym’ jymvJh
cH&.? aemufqHk; urf;wufcGifh&I a':atmifqef; vJhaumif;uifESifh i0efjrpfa&=unfjym a&miftqif;
pk=unfw@dk tm;vH;k jrwfarwWm oabFmay:rS usKH rai; u ‘orl[’ jzpfIaeonf? jrwfarwWmoabFmu
qdyu f rf;od@k wufc=hJ uonf? a':atmifqef;pk=unfu ajrmif;jrjrpftwGif;rS tHusvm+yD; i0efjrpftwGif;odk@
ta&S ΠqH k ; rS --tem;wG i f r l OD ; 0if ; xd e f (Ad k v f = uD ; tvdu k o f if/h pD;arsmI 0ifa&mufomG ;jyef.? a&,mOf
a[mif;) ESifh OD;=unfarmif (NLD) A[dktvkyftr_ a=umu---ajrmif;jrjrpf,HrSonf i0efjrpfjyifqDodk@
aqmiftzGJ@0if) wdk@ yg.? ul;cJh+yD? jrpfqHkrS ykodrfodk@ i0efjrpfa=umif; c&D;u
usKHrai;urf;odk@a&muf+yD; usKHrai;+rdKΠaps; tqefc&D;jzpfaomfvnf; i0efonf yOPvufqef
&yfuGuf&Sd tajccHynm rlvwef;ausmif;a&SŒodk@ a': pGmESihf rSeo f mjyifuo hJ @kd +idraf e.? uefa&jyiftvm;-
atmifqef;pk=unfwdk@tzGJ@ a&mufonfhtcgwGifrl -? a&pD;a&vm[lIr&Sd--? i0efjrpfa&u ‘tD ’I
wyf=uyfwOD; OD;aqmifonfh wyfpdwfwpdwfESifh xdyf aeonf? atmufa&wkd;rnfh [eftm; awG@&.? t
wkud w f ;kd .? wyfpw d u f vufeuftoifEh iS hf a':atmif aemuf awmifavtaESmw h iG f v_id ;f =uufcyG f av;rsm;
qef;pk=unfw@kd . ta&SŒ--- vrf;rxufrS a':atmif u aomhIaomhI? ‘vwmjyifxuf’rS ‘vrkyif ’
qef;pk=unfwkd@ tzGJ@tm; aoewfESifhcsdefI usnfxdk; rsm;tm; awG@&.? vwmyifwdk@u ndKndKr_dif;rd_if;
aemufutzGJ@awG &yfxm;zdk@ awmif;yefygw,f--- tkyftkyfqdkif;qdkif; ? qyfozl;yif/ r'ryif/ "edawm/
aemufutzGJ@awG &yfxm;zdk@ awmif;yefygw,f--- AsKdufawmwdk@ESifh i0efonf ol. tem;owftm;
aemufutzGJ@awG wufzkd@twGuf usaemfwdk@rSm t pdrf;IpdkvGifaom taoG;ESifh vSypGm uGyf xm;.?

44 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


45

yifv,f0rS wkd;a&a=umifh jrpfa&onf jrpfnmqDodk@ wdik ;f rª; jrifah tmifu rauseyfao;---? vufajzmifh
vGefI pD;.? yxrwGif nêif;nêif;oGJ@oGJ@ ? wyfom; rsm;udkvnf; toHwdwf armif;jyef¶dkifz,f
r=umi0ef o nf ajy;vrf ; 0Y OD ; armh & ef rsm; wyfqif+yD; (w²0²w) ¶kH;ESifh ta&;=uD;onfh
toifjh zpf aeonfh av,mOfwpif;tvm;/ t&Sed Ef iS hf ae&mrsm;wG i f vS s Kd Π0S u f I ae&mcsxm;ao;.?
pD;awmh.? i0efu Zuf=udK;v$wfxm;aom jrif;¶dkif; ykodrf+rdKŒ. vrf;rsm;udkvnf; oHql;=udK;acGrsm;ESifh
waumufuJhodk@ uqkefaygufav+yD? a&pD;a=umifh ydwfxm;.? vufeufudkif ppfom;rsm; wifaqmif
jrwfarwWmonf oGuv f ufpmG ESihf ykord o
f @kd taomh xm;onf h ppf u m;rsm;/ taygh p m;wif h u m;rsm;/
ESifav+yD? toHcsŒJ puf wifaqmif xm;onfh um;rsm;onfom
ajrmif;jrrS rxGufcGmrDuwnf;u ykodrf. ykodrf. vrf;rsm;ay: Y ae&m,lxm;=u.? +rdKŒu
tajctaersm;tm; a':atmifqef;pk=unfwdk@ =um; &Sif;I---wpjyiftvm;---? vlxkonfjidrfae.?
odxm;cJ+h yD; jzpfonf? ykord t f ajctaeu raumif;- +idrfoufr_u--a=umuf&GHŒI--+idrf0yfaejcif;rsKd;u
-? usKH rai;xufq;kd onfh tajctaersK;d ESihf &ifqikd =f uHK r[kwf---? rkefwdkif;rxefrD---jidrfoufr_rsKd;---?
awG@&Ekdifonf? ` jrwf a rwW m onf Ta&pD ; / Tarmif ; ES i f
{&m0wD w k d i f ; (w²0²w) OuU Ï / wk d i f ; rª ; tm;ESifhqdkvSsif---aemufxyf 2 em&DtwGif; ykodrf
Adkvfrª;csKyfjrifhatmifu ykodrf+rdKŒtm; ‘ae@rxGuf& odk@a&mufrnf? ykodrft0iftxGufjyifqif ndêE_dif;
trdef@’xkwfjyefxm;.? ‘trdefhae0ifrD;+idrf;’ trdef@ p&mrsm;tm; a':atmifqef;pk=unfonf OD;=unf
r[k w f ‘ aexG u f rD ; +id r f ; ’ trd e f @ ? &,f p &mvnf ; armif/ OD;0if;xdew f @kd EiS hf aqG;aEG;.? vli,frsm;udv k nf;
aumif;.? vkyfcsif&m vkyfae=uonfh acwf=uD;--? &Si;f jy.? yxr ta&;=uD;qH;k tcsuu f ---ykord q f yd f
ykodrf&Sdaps;rsm;tm; ydwfap.? a&,mOfrsm;/ armf urf;wGif qdkufuyfcGifh&+yD; ykodrfqdyfurf;ay:odk@
awmf,mOfrsm;tm; oGm;vmr_ rjyK&[lI trdef@ wufcGifh&a&;---? ykodrftm%mydkifwdk@u tp&Sm
xkw. f ? pmoifausmif;rsm;url 1988 ckEpS u f wnf; Ir&atmif rdrw d @kd bufrS pnf;urf;&Szd @kd wnf+idrrf &_ zdS @kd
u ydwfxm;jcif;jzpfI xyfIydwf&ef trdef@xkwfp&m vdkrnf?
rvdk…²? odk@aomf ausmif;q&m/ q&mrrsm;ESifh tpdk; t=urf ; zuf r _ r sm;ES i f h &if q k d i f & Ed k i f r nf ?
&0efxrf;rsm;udkrl tpnf;a0;[kqkd+yD; cef;rtwGif;Y t=urf;zufr_tm; t=urf;zufr_ESifh jyefI rwk@Hjyef
pk ¶ k H ; xm;.? 0ef x rf ; rsm;tm; cef ; rtwG i f ; ac: I rd&ef tm;vHk;u xdef;odrf;=u&rnf? ykodrf+rdKŒt0if
tus,fcsKyf csKyfxm;onfuJhodk@? eHeufu rnfodk@pdefac:r_rsm;ESifh &ifqkdif&rnfenf;-
ykord t f m; &Si;f xm;jcif; jzpfonf?a':atmif --? rodEikd af o;---? vli,frsm;u ‘urBmra=ubl;’
qef;pk=unfwdk@ ykodrfodk@a&mufvSsif vlxkr&Sdap&ef oDcsif;tm; oH+ydKifoDqdk&if;---owWdarG;ae=u.?
vlxEk iS hf rxdawG@Eidk af p&ef wdik ;f rª;u a&$^m%fawmfp;l awmfvSefa&;---igwdk@aoG;eJ@
xm;jcif;jzpf.? +yD;vSsif--a':atmifqef;pk=unfwdk@. a&;cJh=uwJh armfuGef;awG---
oabFmykodrfqdyfurf;wGif qdkufuyfyguvnf; -- urBmra=ubl;---
urf ; ay:od k @ rwwf a &muf E d k i f & ef qd y f c H a bmwH (60)
wm;rsm;tm; jyKjyif&ef[I l ta=umif;jy+yD; qdyf cHwH {&m0wD---
wm;tcif; ysOfrsm;tm; cGmxm;=ujyefonf? atmifpnfaqmfavmh
xdrk sS aESmif,
h u
S [ f ef@wm;onfh tpDtpOfEiS hf jynf a wmf 0 if c ef ; a&muf a cs+yD - --jrwf a rwW m u

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 45


46

eHeuf 11;00 em&Dcef@wiG f ykord o f @kd qdu


k .
f ? ykord +f rdKΠpdwfxJrSm xm;ygw,f? {&m0wDwkdif; c&D;udk vm
…² udk,fhrif;udk,fcsif; wHwm;wGif `jrwfarwWm--tm; wJhtcgusawmh vrf;wvrf;vHk;rSm jrifcJh&wm[m
qduk u f yfc.
hJ ? ykord u
f rf;ay:od@k wufa&;u taESmifh tzG J @ csKyf 0 if r sm;[m b,f a vmuf o wW d & S d & S d e J @
t,Surf &S?d a':atmifqef;pk=unfw@kd tm;vH;k ykord f vk y f a ew,f q d k w m jrif c J h & vd k @ trsm;=uD ; tm;
qdyfurf;ay:odk@ wufcJh=u.? ykodrfvrf;rsm;tm; wuf y gw,f ? tcuf t cJ & S d w ,f v k d @ ajymayr,f h
&S i f ; xm;onf h =um;rS y if yk o d r f v l x k o nf awG@&wm rsufESmawG=unfhawmh +yHK;+yHK;&$if&$ifyJ/
a':atmifqef;pk=unfwdk@tm; xGufI =udKqkd=u.? zrf;qD;wJhta=umif; ajym&ifvnf; +yHK;+yKH;&$if&$ifyJ?
ra=umufr&GHŒ--? 'DavmufawmifrS pdwftm;wuf=uGpGmeJ@ vkyfaewJh
jynfolvlxk=uD;[m rkcsatmifjrif&r,fvdk@ usr
tm%myd k i f w k d @ . ‘ ae@rxG u f & ’ trd e f @ --vl x k . ,Hk=unfygw,f? tck 'Drkdua&pDvkdcsifwJh pdwfqEN
&J & if h r _ a tmuf Y a=uysuf I oG m ;av+yD ? vrf ; rsm;[m jrpf = uD ; ozG , f pD ; qif ; aeygw,f ? 'D j rpf
wavSsmufY-- ppfom;rsm;u vrf;ab;0J,mY a&awGukd b,forl S wm;Edik rf S r[kwyf gb;l ? tJ'h aD wmh
ypfcwf&eftoifhESifh apmifhae=uonf? a':atmif usrwdk@tzGJ@csKyf[m 'Djrpfa&awGudk rSefwJhuefwJh
qef;pk=unfw@dk tzG@J ykord +f rdKΠa&$0gvrf;od@k ta&muf vrf;uae+yD;awmh oGm;Ekdifatmifvkd@ jrpfa&awG[m
wGif 12 ESpt f &G,rf sS &rdS nfh ausmif;om;vli,fEpS Of ;D u vSs+H yD;awmh tEœ&m,frjzpfEikd af tmifqw kd hJ wm0efawG
a':atmifqef;pk=unfwkd@tm; vufckyfwD;I =udKqkd &Sdygw,f?
=obmay;.? rGef;vGJ 12;15 em&Dcef@wGifrS trsKd; jynfov l x
l &k ŒJ tifrwefrS wwf=uGwhJ pdwq f ENawGukd
om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf {&m0wDwkdif;/ wkdif;¶kH;odk@ xdef;xdef;odrf;odrf; vkyfzkd@vdkygw,f? 'ga=umifhrkd@vdk@
a&muf=u.? a':atmifqef;pk=unfw@kd tzG@J csKyfwikd ;f 'Dv_yf&Sm;r_xJrSm nDn$wfr_eJ@ xyfwlta&;=uD; wm
¶k H ; od k @ a&muf r S - --² a&$ 0 gvrf ; wG i f vuf c k y f w D ; uawmh pnf ; urf ; &S d r _ y J v d k @ twef w ef ajymae
=obmay;cJhonfh vli,fav;ESpfOD;tm; vrf;rxuf wmjzpfygw,f---//
wGifyif ppfom;rsm;u 0dkif;I¶dkuf=ua=umif; owif; (61)
tm; pdwfarmpGmESifhyif a':atmifqef;pk=unf em; eH e uf 10;00 em&D r S nae 16;00 em&D t wG i f ;
axmif&onf? rnfolrSs tdrfjyifrxGuf&---armfawmfum;/ qkduf
cwW t em;,l + yD ; onf E S i f h tzG J @ csKyf um;/ jrif ; vS n f ; / avS / orR m ef a rmf a wmf o abF m
wkdif;¶kH;wGifyiftzGJ@0ifrsm;ESifh a':atmifqef;pk=unf rnfonfh,mOfrSsoGm;vmjcif;rjyK&--- 2§88 tm;
awG@+yD; pum;ajym.?trsK;d rsm;&JŒe,fukd vmw,fv@kd rnfolrqdk wdwdusus vdkuf em&rnf---
usr pd w f x J r S m xm;ygw,f ? awmif w G i f ; =uD ; / yHk
ewfarmuf/ a&eHacsmif;[m azazhe,fjzpfovdk ykord /f jrifah tmif
ajrmif;jr/ [oFmwqkdwm ararh&JŒ e,fjzpfygw,f? (Akv d rf ;ª csKyf)
zdk;zkd;uqkd&if [oFmwu vmw,f? 'gayrJh ajrmif; OuUÏ
jrrSm aeoGm;
w,f ? usrtzG m ;rsm;&J ΠtrsKd ; rsm;[m yk o d r f u {&m0wDwidk ;f +idr0f yfyjd ym;r_wnfaqmufa&;
jzpfygw,f? ykodrf/ ajrmif;jr/ [oFw[m usrwdk@&JŒ tzGJ@ ykodrfwGifu---wkdif;rª;jrifhatmif. trdef@
aqGrsKd;rsm;e,fajrjzpfvdk@ usr 'Dudkvm&wm wcg a=umifh ,mOftoGm;tvmtm;vHk; &yfqdkif;ae.?
rSrvmzl;ayr,fv h nf; ud, k t hf rd f jyefvm&ovdyk J usr
46 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2
47

a':atmifqef;pk=unf. c&D;pOfu---18 &ufae@ (62)


wGif iykawm ---[kid ;f =uD;uGse;f bufo@kd oGm;&ef&. dS ? [dkif;=uD;rStjyef 'kwd,ajrmuf ykodrft0if
odk@aomf---rnfonfha&,mOfrSs iSm;Ir&? trdef@ c&D;u rkew f ikd ;f rxefrD +idro f ufonfh +idro f ufrr_ sK;d [k
a=umifh vkyif ef;&Sirf sm;u a=umuf=uonf? vlvwf a':atmifqef;pk=unf. pdwt f wGi;f Y xifr. d ? ykord f
wef;pm; "e&Sifaygufpwdk@. ^mOftwkdif; rdrdtusKd; t0if rSepf uf¶t Hk eD;wGif ykord af &wyfXmecsKyfrS ppfa&
pD ; yG m ;tm; txd c d k u f r cH & J = u? tusKd ; ud k = unf h I ,mOfESpfpD;tm; awG@&.? +yD;vSsif---ppfwyfpuf
ta=umif;tm; vkyf.? TwGif---a':atmifqef; avS i ,f a v;rsm;u i0ef j rpf t wG i f ; ae&mtES H @ Y
pk=unf pOf;pm;&+yD? eHygwfwpf---? Adkvfrª;csKyfjrifh i0efjrpfjyifxufwGifum;---a':atmifqef;pk=unf
atmiftaeESihf ykord t f m; rnfrsS txd qufo, G af &; wk@d . armfawmfEiS hf ppfa&,mOfrsm;om &S=d u.?tjcm;
vrf;a=umif;rsm; tm;vHk;tm; jzwfawmufxm; rnfonfha&,mOfrSsr&Sd---? &Sif;aeonf? urf;em;
rnfenf;---? wywfvm;---wvvm;---? wavSsmufwiG v f nf; vlorl &S?d t&m&mu &Si;f I +idrf
eHygwfESpf---? ae@rxGuf&[lonfh trdef@ oufae.? a':atmifqef;pk=unfw@kd . c&D;pOfwidk ;f Y
tm; ykodrfwGif rnfrSs=um&Snf xkwfjyefxm;Edkif t+rJvv kd ydk if pDpOfrw _ cku &S. d ? +rdKŒw+rdKŒ---&Gmw&Gm
rnf e nf ; ? tcsd e f = umvmonf E S i f h t rS s jy\em od k @ qd k u f a &muf a vonf h tcgwd k i f ; ---a'ocH
t&yf&yf. tusKd;w&m;onf Adkvfrª;csKyfjrifh atmif pnf;¶k;H a&;rª;rsm;u qwfom;tjzpf t&ifqufo, G f
xHodk@om pk+yHKI 0ifvmayvdrfhrnf? vm=u+yD; qkdufa&mufrnfh a'o/ tajctaetm;
TtwGuf---a':atmifqef;pk=unfonf =udKI&Si;f jyrdwq f ufay;.? ,ckvnf; [kid ;f =uD;rStjyef
olr. pnf;¶kH;a&;c&D;pOf tpDtpOfrsm; tm;vHk;udk ykord t f 0ifwiG f ykord Yf use&f pfco hJ nfh tzG@J csKyf &Jabmf
ajymif;vJypfvdkuf.? rsm;u pufavSi,frsm;ESihf vma&mufI tajctae
b,fqDrSs oGm;Ir&vSsif---ykodrfrSmyif tm;ajymjy&ef pDpOfxm;cJh+yD; jzpfonf? ,ckrl--
tajcjyK+yD; aernf? ykord rf S ajcvsio f mG ;I&onfh &yf ykodrfrS tzGJ@csKyf&Jabmfwdk@. t&dyfta,mifudkrSs
uGuf/ aus;&Gmrsm;odk@ oGm;rnf? ykodrfwGifyif &uf rawG @ &---ppf o m;rsm;ES i f h p uf a vS r sm;ud k o m
&Snaf eI pnf;¶k;H a&;tm; jyKvkyrf nf? vlxb k 0tm; i0ef t wG i f ; awG @ ae&.? wck c k - --? wck c k a wmh
avh v mrnf ? Tod k @ a':atmif q ef ; pk = unf qH k ; xl;jcm;ae+yD[k a':atmifqef;pk=unf awG;xifrd.?
jzwfvdkuf.? ppfa&,mOf=uD; ESpfpif;ay:rS ppfcsDaw;rsm;
ajymif;vJvu kd of nfh a':atmifqef;pk=unf. tm; zGifhvdkuf.? ppfcsDaw;oHonfom i0efjrpffjyif
pnf;¶kH;a&;enf;AsL[mopfu wkdif;rª;/ Akdvfrª;csKyf 0,f nHpDae.? 1988 ckESpf pufwifbm 18 &uf
fjrifhatmiftm; xdwfvef@wkefv_yfoGm;aponf[k tm%modrf;onfh ae@uJhodk@---? a':atmifqef;
qdk&rnf? csufcsif;yif Adkvfrª;csKyfjrifhatmif tavSsmh pk = unf rS tzG J @ 0if r sm; tm;vH k ; tm; yk o d r f u rf ;
ay;&.? a':atmifqef;pk=unf. [dkif;=uD;usGef; c&D; twuf wG i f yd k I owd x m;=u&ef rS m .?
pOftwGuf---Adkvfrª;csKyfjrifhatmifonf armfawmf yk o d r f u rf ; od k @ a&muf onf E S i f h tzrf ; tqD ;
wpif; &Smay;.? 18 &ufae@wGif a':atmifqef; owif;rsm;tm; a':atmifqef; pk=unf=um;&.?
pk = unf w d k @ tzG J @ onf rl v tpD t pOf t wk d i f ; yif tzG J @ csKyf Ek d i f i H v H k ; qk d i f & m A[d k O D ; pD ; tzG J @ 0if /
{&m0wDpnf;¶kH;a&;c&D;tm; quf=u.? {&m0wD w k d i f ; pnf ; ¶k H ; a&;wm0ef c H a'guf w m
ykodrf ---rSonf---[kdif;=uD;odk@---? oufrif;ESifh pnf;¶kH;a&;rª; 13 OD; tzrf;cH=u&+yD?

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 47


48

a':atmif q ef ; pk = unf w d k @ {&m0wD j rpf &yf e m;xm;¶k H y if / yk o d r f w G i f y if a e+yD ; yk o d r f Y


0usGef;ay:a'o odk@ pnf;¶kH;a&;c&D;xGufcJh=uonfrSm pnf ; ¶k H ; a&;/ avh v ma&;rsm; jyKvk y f r nf ? Tod k @
7 &uf&Sd+yD? xkd 7 &uftwGif; zrf;qD;cHcJh=u&onfh a':atmifqef;pk=unf qHk;jzwf &jyef.?
tzGJ@csKyftzGJ@0ifrsm;u 19 OD;&SdcJh+yD? Adkvfrª;csKyfjrifh
atmifu vuf&ZJ uf&J Edik v f eG ;f vSonf? Tod@k w&m; Zefe0g&v D 21 &uf?
rJhzrf;qD;r_/ zdESdyfr_/ ydwfyif[ef@wm;r_rsm;atmufY ykodrf&Sd a0ÉK0efausmif;wkdufokd@ eHeufapmapmyif
vGwfvyfI w&m;rSswaom a&G;aumufyGJ[lonf a':atmif q ef ; pk = unf w d k @ tzG J @ xG u f c J h = uonf ?
rnfodk@rSs jzpfay:rvmEkdif? Todk@yif a':atmifqef; a':atmif q ef ; pk = unf E S i f h t wl OD ; =unf a rmif /
pk=unf oHk;oyfrd.? {&m0wDwkdif;twGif; jzpf&Sdae OD;0if;xdefESifh vli,frsm; ygvm=u.? ykodrfwkdif;¶kH;rS
onfh tajctaersm;tm; vGwfvyfI w&m;rSsw xGufonfESifh vufeufudkif ppfom;rsm;u wm;.?
onfh ygwDpHk'Drkdua&pD taxGaxG a&G;aumufyGJ=uD; a` jcvsiaf omfvnf;aumif;/ ,mOfwckcEk iS ahf omfvnf;
tm; usi;f yay;&ef vH@k vxkwaf e=uonfh a` umfrD &Sirf S aumif;/ oGm;vmcGifhrjyKa=umif;…² trdef@ay;xm;
vl=uD;rif;rsm; od&efvdkrnf? TtwGuf a':atmif onf[k qko d nf?
qef;pk=unfonf pnf;¶k;H a&;c&D; 7 &uf twGi;f =uHK a':atmif q ef ; pk = unf - -usrwd k @ [m
awG@ ae&onfh [ef@wm;aESmifh,Sufr_ trsdK;rsKd;tm; tusOf;uscHae&wJh tusOf;om;rsm; r[kwfygbl;/
tzGJ@csKyfA[dkodk@ owif;ydk@onf? A[kdrS twGif;a&; vGwfvyfwJh EkdifiHom;awGyg? vGwfvyfwJh EkdifiHom;
rª;tzGJ@0if OD;0if;wif ([Hom0wD OD;0if; wif) ESifh rsm;[m vGwv f yfwhJ Edik if t
H wGi;f rSm---vGwv f yfpmG
OD;cspfcdkif (,ckuG,fvGef/ Akdvfrª;=uD;a[mif;) wkd@ 2OD; oGm;vmydkifcGifh &Sdygw,f//wm;jrpfaeonfh vHSpGyfwyf
ygwpD kH 'Dru dk a&pD taxGaxGa&G;aumufyJG usi;f ya&; aoewfrsm; t=um;rSyif wnf+idrfat;aq;pGmESifh
aumfr&Sifodk@ oGm;a&muf+yD; {&m0wD wkdif;. tajc a':atmifqef;pk=unfonf qufIavSsmufonf?
tae rsm;tm; wif j y.? rxl ; jcm; aumf r D & S i f a':atmifqef;pk=unftm; aoewfjy+cdrf;ajcmuf+yD;
ud k , f w k d i f u ppf z d e yf a tmuf a&muf ae&onf h wm;Ir&rSef;odonfh tcgwGifrS Adkvfjrifhatmifonf
tajctae aoewf E S i f h tcsd e f c H x m; &onf h b 0 vrf ; avS s muf I rl roG m ;ygES i f h a rmf a wmf u m;ES i f h
jzpfaeonf? oGm;yg[lI acsmqGJxm;aom armfawmf,mOftm;
xkwfay;.? rvG,f?
(63)
reufjzefc&D;pOftwGuf armfawmf,mOfrsm; &SmI (64)
iSm;=u&rnf? reufjzefc&D;u a&vrf;c&D; r[kwf-- {&m0wDwkdif; c&D;pOfwpfavSsmufvHk; tzGJ@csKyfA[dkESifh
armfawmfum;rsm;ESifh ausmif;ukef;/ tdrfrJ--odk@oGm; a':atmifqef;pk=unfwkd@ tquftoG,frjywf…²?
=u&rnfhc&D;---? ykodrfwGif &Sdonfh um;rsm; tm; w,f v D z k e f ; quf o G , f r _ u ae@pOf v d k v d k & S d = u.?
vH k ; tm; a':atmif q ef ; pk = unf w d k @ iS m ;Ir&&ef c&D;pOftajctaetm; ae@pOfyif A[do k @dk tpD&ifc. H ?
(w²0²w)u armf a wmf , mOf r sm; tm;vH k ; tm; A[d k r S quf I vk y f a qmif f o if h o nf w d k @ tm;
acsmtjzpf qG J x m;.? rnf o nf h u m;rS s rtm; aqmif&Guf.? ,ckvnf; &efukefrS a':atmifqef;
(w²0²w) acsm/ (r²0²w)acsm/ ppfXmecsKyfacsm-- pk = unf x H o d k @ w,f v D z k e f ; 0if v monf ? c&D ; pOf
jy\emr&S d u m;iS m ;r&vS s if v nf c&D ; pOf t m; tajctaeESihf ywfoufI Ekid if jH cm;owif;XmewckrS

48 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


49

owif;axmufu ar;jref;vdI k [k qko


d nf? a':atmif +idrf0yfydjym;a&;eJ@ bmrSrqkdifbl;? vkH+cHKa&;eJ@vnf;
qef;pk=unfESifh EkdifiHjcm;owif;axmufwkd@ w,f bmrSrqdkif;bl;
vDzkef;vkdif;ay:rSyif tifwmAsL;.? (65)
a':atmifqef;pk=unf{&m0wDwkdif; [m ykord w f iG f tm%mydik rf sm;.zdEydS rf r_ sm;u wef@Irae…²
qk d v d k @ &S d & if tck usrpnf ; ¶k H ; a&;c&D ; xG u f v mu wdk;Iyifvm.? 22 &ufae@ rGef;vGJydkif;wGif i0efjrpf
wnf;u tzGJ@csKyf0ifrsm;/ pnf;¶kH;a&;wm0efcHrsm;/ taemufbufurf;&Sd oabFmusi;f &yfuu G f tzG@J csKyf¶;Hk
wk d i f ; wm0ef c H r sm;ud k zrf ; wm[m 19 a,muf od k @ a':atmif q ef ; pk = unf w k d @ oG m ;&ef j yif q if . ?
&So
d mG ;yg+yD? wywftwGi;f rSm 19 OD; zrf;vdu k yf gw,f? puf a vS t cuf t cJ a =umif h =uef @ =umr_ r sm;&S d c J h . ?
'D zrf ; wJ h u d p P [ mvnf ; bmrS Oya'rJ h v k y f c J h v d k @ oabFmusif;&yfuGuftzGJ@csKyfrS pnf;¶kH;a&;rª;rsm;u
r[k w f b l ; ? jynf o l v l x k b uf u &yf w nf c J h v d k @ ? a':atmif q ef ; pk = unf w k d @ tm; =ud K qk d & ef j yif q if
'grrS [kwf jynfov l xl u k usrwk@d ukd v_u d v f u d_ vf v JS JS ae=u.? Tonfudk a&wyfrS ppfAkdvfwa,mufrS
=udKqdkcJhvdk@qkd+yD;awmh zrf;wJhudpPawG jzpfygw,f? tzG J @ csKyf p nf ; ¶k H ; a&;rª ; rsm;tm; qJ q k d ¶ d k u f E S u f . ?
Adkvfrª;csKyfjrifhatmif vkyfaewJhyHkeJ@ {&m0wDwdkif;rSm '%f&mtemw& &cJh=u.? +yD;vSsif--pnf;¶kH;a&;rª;
vGwfvyf+yD;awmh w&m;rSswwJh a&G;aumufyGJawG ESpOf ;D udv
k nf; zrf;qD;oGm;jyefonf? 'Dae@txdqv kd sS if
rjzpfEkdifbl;? tJh'Dawmh EkdifiHawmf +idrf0yfydjym;r_ rw&m;zrf;qD;cHae&onfh tzGJ@csKyf tzGJ@0ifaygif;u
wnf a qmuf a &; tpk d ; &u wu,f p pf r S e f w J h 30 ausmf + yD ? rnf o d k @ vk y f r nf e nf ; a':atmif
apwemeJ @ vG w f v yf + yD ; awmh w&m;rS s wwJ h qef;pk=unftaejzifh a&SŒqufrnfh pnf;¶kH;a&;c&D;
a&G ; aumuf y G J a wG jzpf a pcsif w ,f q d k v d k & S d & if pOfrsm;tm; zsuf+yD; ykodrfwGifyif qufIzdESdyfr_rsm;/
Adkvfrª;csKyfjrifhatmif vkyfyHkvkyfenf;awGudk ESmap; rw&m; zrf ; qD ; xd e f ; od r f ; r_ r sm;ES i f h ywf o uf I
aevdk@ rjzpfbl; vspfvsL&_aevdk@ rjzpfbl;? ta&; oufqkdif&mwdk@ESifh awG@qHk+yD; &ifqdkifajz&Sifrnfvm;?
,loifhygw,f? &efukefESifh wkdifyif=u&onf?
usr[m vl w a,muf u d k emrnf w yf + yD ; &cd k i f j ynf e ,f pnf ; ¶k H ; a&;c&D ; pOf r S OuU Ï
awmh 'Dvdkwkdufcdkuf+yD;awmh rajymcsifygbl;? 'gayrJh OD ; wif O D ; onf 22 &uf a e@wG i f &ef u k e f o d k @
{&m0wDwidk ;f rSm vkyyf u kH ikd yf akH wGu w&m;vGev f eG ;f vk@d ta&mufjyefcJhrnf? +yD;vSsif 25-26 &ufrsm;xuf
ajym&wmjzpf y gw,f ? 'ga=umif h r d k @ vd k @ Ek d i f i H a wmf aemufrusapbJ ykodrfodk@ vkdufvmrnf? ykodrfwGif
+id r f 0 yf y d j ym;r_ wnf a qmuf a &; tpk d ; &[m rw&m;zrf;qD;r_rsm;/ zdESdyfr_rsm;ESifhywfoufI OuUÏ
ppfrSefwJhapwem jynfolvlxktay:rSm &Sdw,fqkd&if OD;wifOD;udk,fwkdif ajz&Sif;rnf? a':atmifqef;pk
Adkvfrª;csKyfjrifhatmifvdk wkdif;rª;rsKd;udkawmh ta&; =unfwkd@tzGJ@u rlvtpDtpOftwkdif; {&m0wDwkdif;
,l&rSmyJ? jrpf0usGef;ay:pnf;¶kH;a&;c&D;pOftm;qufIvkyfaqmif
c&D;vrf;wavSsmufvHk;rSm vkH+cHKa&;/ +idrf0yf &ef[lIqHk;jzwf=u.?
ydjym;a&;qkdwJh qifajcawGjy+yD;awmh jynfolvlxkudk
trsK;d rsK;d +cdr;f ajcmufaew,f/ [ef@wm;aew,fqw dk m
usrwkd@ awG@cJh&ygw,f? 'gawGudk usrwkd@ vufrcH
rif ; [ef
Ekdifygbl;? uav;vli,frsm;u usrudk vufjyvdkuf
vd@k /vufcyk w f ;D vdu
k vf @kd ¶u
kd w f ,f/ ESuw f ,fqw dk m[m qufvufaz: jyygrnf

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 49


50

'Drk dua&pDeJ@ &Spfav;vkH;rsKd;quf


OD;atmifcif acwf+ydKif
6 =o*kwf 2010
jynf o l @ 'D r k d u a&pD t a&;awmf y k H } uD ; 1988 rS m jzpf y G m ;awmh usaemf h r d o m;pk jref r mjynf u
t+yD;tykdifxGufvmwm (10) ESpf&Sdae+yD? usaemf EkdifiHjcm;a&mufaewmu (15) ESpf&Sdae+yD? rqv
vufatmufuxGufzkd@ yxrqkH;ynmawmfoif oGm;&ao;w,f? ynmoifoGm;+yD;bGJ@&awmh &efukefjyef
tvkyx f u G +f yD; ZeD;eJ@om;ukv d ufq+JG yD; ae0if;}uD;pk;d wJh rqv wkid ;f jynfu t+yD;tykid xf u G cf w
hJ ,f? usaemfv h ydk J
xG u f = uol a wG &S d w ,f ? 'gayr,f h enf ; enf ; yg;yg;rk d @ a&wG u f v k d @ &w,f ? usaemf w k d @ rsKd ; quf u
EkdifiHjcm;rSmtvkyfcef@pm&+yD;rS EkdifiHul;vufrSwfavSsmuf+yD; wkdif;jynfuae t+yD;tykdifxGufwm rsm;w,f?
tJ'Dacwfuvnf; wkdif;&if;om;vufeufukdifv_yf&Sm;r_awG &SdcJhwmyJ? ausmif;om;eJ@tvkyf
orm;qENjyyGJawGukd aoewfeJ@ypf+yD; +zdKcGJcJhayr,fh rqvppftpkd;&&JΠvkyf&yfukd EkdifiHjcm;u uef@uGuf
ta&;,lwmrsKd;r&SdcJhbl;? rqvppftpkd;&ukd a0zef¶_wfcsa&;om;wJh t*Fvdyfbmomxkwf pmapmifokH;ckukd
tar&duef/ uae'geJ@ t*Fvefae ArmokH;OD;u xkwfa0w,f? 'gayr,fh taemufwkdif;tpkd;&awGu
ta&;r,lwJhtwGuf Adkvfae0if;[m t*FvefeJ@ qGpfZmvefukd r=umc% taysmfc&D;xGufavh&Sdw,f?
0ef}uD;csKyfa[mif; OD;Ekacgif;aqmifwJh vufeufukdifawmfvSefa&;v_yf&Sm;r_vnf; ysufjym;oGm;+yDrkd@
awmfvSefa&;orm;awG EkdifiHa&;ckdv_H=uw,f? rqvtpkd;&vdrforSs urBmu,kHae+yD; jynfwGif;rSmvnf;
qk d & S , f v pf r _ d i f ; wk d u f x m;awmh uvd r f + cH K rqv ouf q k d ; &S n f r ,f h y k H ayguf a ew,f ? tJ ' D t cgrS m
&Spfav;vkH;ta&;awmfykH jzpfyGm;wmrkd@ yg0ifqifE$JwJh ausmif;om;vli,fawGukd tvGefav;pm;rdw,f?
owWdajymifajrmuf=uygayw,f? usaemfu b,frSoGm;wJh vlr[kwfawmh &Spfav;vkH;rsKd;qufta=umif;
olrsm;ajymwmyJ =um;zl;w,f? vef'efa&mufvmwJh oli,fcsif;armifatmif (OD;Ek&JŒom;) ukd ar;&w,f?
aemufawmh vef'efa&mufvmwJh &Spfav;vkH;rsKd;qufukd awG@&w,f? ukdrkd;oD;ZGef/ ukdatmifEkdifeJ@
uk d 0 if ; rk d ; wk d @ jzpf w ,f ? 'D r k d u &uf w pf j ref r mh t oH t wG u f aemf a 0;rS m tvk y f o G m ;vk y f a wmh
&S p f a v;vk H ; rsKd ; quf a wG ywf v nf 0 k d i f ; aeawmh w maygh ? &S p f a v;vk H ; rsKd ; quf t rsm;tjym; Ek d i f i H j cm;rS m
quf v uf v _ y f & S m ;wm&S d o vk d jynf w G i f ; rS m vnf ; v_ y f & S m ;=uw,f ? &S p f a v;vk H ; a=umif h Ek d i f i H a &;
orm;a[mif ; tcsKd Πjyef v nf & S i f o ef v m=u+yD ; ud k w if a rmif 0 if ; u acwf + yd K if u k d wnf a xmif w ,f ?
xkid ;f tajcpku d f ausmif;om;vli,ftzG@J awGxw k af 0wJh t*Fvyd -f jrefrmpmapmifawG trsm;}uD;xGuv f mw,f?
uG e f y sLwmtif w meuf u k d Ek d i f i H j cm;a&muf &S p f a v;vk H ; rsKd ; quf u t&if w wf + yD ; Armppf t pk d ; &u
aemufrSwwfwm?
1988 aemufykdif; jynfwGif;rSm a':atmifqef;pk=unf &Sdaewmuvnf; jynfol@ta&;awmfykHukd
EkdifiHwumodatmif vkyfEkdifwJhtcsufwckjzpfw,f? ukvor*~rSm tr_xrf;cJhzl;+yD; EkdifiHjcm; ynmwwf
tok d i f ; t0k d i f ; rS m usif v nf c J h w J h a':pk [ m e0wppf t pk d ; &&J Πvl @ tcG i f h t a&;csKd ; zsuf r _ u k d Amnesty
urBmv h @l tcGit hf a&;tzG@J udk ta=umif;=um;cJw h ,f? w&m;r0ifwhJ ppftpk;d &ukd ukvor*~taxGaxGnv D mcHu
ta&;,lzkd@vnf; &efukefae EkdifiHjcm;oHtrwfawGukd pma&;yef=um;cJhw,f? EkdifiHwum Oya'ynm&Sif
rsm;tzGJ@ukdvnf; a':pku pma&;+yD; wkdif=um;cJhw,f? a':atmifqef;pk=unf&JΠ}udK;yrf;r_a=umifh &uf&uf
pufpufypfowfcH&vkd@ &yfwef@oGm;wJh 'Drkdua&pDv_yf&Sm;r_[m jyefvnf&Sifoefvmwmvkd@ ajym=uw,f?
88 ckESpfaemufykdif;rSm jrefrmjynfuxGufvmwJh ausmif;om;OD;a&rsm;vmwJhtwGuf EkdifiHjcm;rSm
50 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2
51

ppftm%m&Siq f ef@usiaf &; tm;aumif;vmw,f? uk, d w


f wfEidk w f ehJ nf;eJ@ Armppftpk;d &ukd qef@usi=f uw,f?
uk d , f h w m0ef uk d , f o d = uw,f ? od y f a umif ; w,f ? uk d , f w wf w J h t vk y f uk d , f v k y f w m trS e f w &m;yJ ?
uk, d v
f yk &f r,ft h vkyu f dk wu,fem;vnfatmifavhvm+yD; &mxl;rrufbJ wwfEidk w f bhJ ufu ulnw D m[m
taumif ; qk H ; ygvk d @ ajymyg&ap? owif ; rD ' D , mavmuuk d &S p f a v;vk H ; rsKd ; quf a wG 0if p D ; Ek d i f w m[m
'Drkdua&pDa&;twGuf tcGifhaumif;wckyJ?
'Drkdua&pDEkdifiHawGqD a&mufoGm;wJh &Spfav;vkH;rsKd;quf[m 'Drkdua&pDwu,f&oGm;w,fvkd@
ajymwmrsKd ; vnf ; &S d w ,f ? uk d , f a &muf w J h E k d i f i H & J Π'D r k d u a&pD p epf u k d em;vnf a tmif } ud K ;pm;wm[m
ukd,fhEkdifiHtwGuf tusKd;&Sdw,f? ynmwykdif;wpeJ@ EkdifiHjcm;a&mufvmwJh &Spfav;vkH;rsKd;qufxJrSm
ynmquf o if o l a wG & S d o vk d t&uf o rm;jzpf o G m ;ol a wG v nf ; &S d w ,f ? qif ; &J w J h ' %f u k d c H E k d i f + yD ;
csrf;omwJh'%fukd rcHEkdifwJhvlawGvnf; &Sdw,f? jrefrmh'Drkdua&pDv_yf&Sm;r_}uD;rSm tm;omcsuf&Sdovkd
tm;enf;csufvnf; &SdrSmaygh? 'g[m obm0yJ?
acwfopfeJ@twl vkdufEkdifolawG&Sdovkd rvkdufEkdifolawGvnf; &Sdw,f? 'DtxJrSm xl;jcm;wm
av;wck ajymyg&ap? &Spfav;vkH;rSm tajccHynmtxufwef;ausmif;om;b0eJ@v_yf&Sm;&if; EkdifiHjcm;ukd
a&mufvmwJh vli,fwOD;ta=umif;ygyJ? 'Dvli,f[m jrefrmjynfrSm q,fwef;pmar;yGJawmif ajzzl;wm
r[kwfbl;? 'gayr,fh ukd,fxlukd,fx}udK;pm;olqkdawmh pum;ajym=unfhwmeJ@ bGJ@vGefausmif;om;
tqif&h w dS mukd odEidk w f ,f? umvDz;dk eD;,m;jynfe,f eB rkeel y wuUov kd uf tar&duefygarmuQawGuvnf;
'Dtwkdif;yJjrifw,f? 'ga=umifh wuUodkvfpnf;rsOf;awGukd ab;csdwf+yD; bmwef;rSratmifwJh jrefrmvli,fukd
r[m0dZ…mwef;wufcGifhjyK+yD; enf;jyq&mtjzpf tvkyfcef@vkdufao;w,f? 'DESpfxJ r[m0dZ…mbGJ@&vkd@ yg&*l
bGJ@oifwef;ukdyg wuUodkvf&JΠaxmufyHha=u;eJ@ wufcGifhay;vkdufw,f? a'gufwmbGJ@&rSm aocsmw,f?
tJ'Dawmhvnf; a'gufwm rif;ZifjzpfoGm;wmaygh?
EkdifiHjcm;rSm tywfwukwfavhvmqnfyl;+yD; ynm&Smwm[m 'Drkdua&pDtwGuf aumif;rGefwJh
tvm;tvmjzpf w ,f ? 'D r k d u a&pD t a&;rS m vl w k d i f ; yg0if E k d i f w ,f ? um;armif ; wwf o l u um;
armif;+yD;ulnw D ,f? xrif;csuw f wfou l csujf yKwf+yD; ulnw D ,f? wcsKŒd uvnf; qENjyyGw J idk ;f rSm ‘'k@d ta&;’
rSefrSefatmf+yD; &efykHaiGxnfhw,f? 'Drkdua&pDorm;awG a&mufvm&if ukd,fhum;ukd,farmif;+yD; rnnf;rnL
yk d @ w,f } ud K Œw,f ? {nf h o nf v mwk d i f ; um;armif ; yk d @ yg rsm;vmawmh um;armif ; wmuk d Ek d i f i H a &;vk d @
xifvmw,f? [kwyf gw,f ol@tzk@d um;armif;wm[m Ekid if aH &;yg? uk, d wf wfwt
hJ vkyef @J 'Dru kd a&pDta&;ukd
ulnDwmyg? xrif;csuf+yD; ulnDolvnf; 'Drkdua&pDorm;awGukd xrif;csufausG;&wm[m EkdifiHa&;aygh?
ol@twGufuawmh xrif;csufwm[m EkdifiHa&;yg? wm0efukd,fpDxrf;aqmif=uwm 0rf;omtm;&p&myg?
'gayr,fh um;orm;eJ@ xrif;csu[ f m tod^m%fwxGmwrku d ef @J Ekid if aH &;rSm xif&mjrif&m a0zefvmwJt h cg
jy\emay:+yD; etzvufyg;ap jzpfukefwmaygh? um;armif;/ xrif;csufavmufom vkyfwwfayr,fh
ae&mvkdcsif/ q&mvkyfcsifwm[m ‘rqvacwf’ &JŒ tarGqkd;yg?
tod^m%fwxGmwrkdufeJ@ rdrd^m%frrDwkdif; olrsm;ukd rSm;w,fvkd@,lqwm[m b,fol@twGufrS
raumif;ygbl;? EkdifiHa&;ynm[m tvGefus,f0ef;wJh bmom&yfjzpfvkd@ tywfwukwfavhvm qnf;
yl;&ygvdrfhr,f? tajccHynm&Sdolwkdif; av;av;eufeuf}udK;pm;tm;xkwf&if em;vnfEkdifygw,f? pmawG@
A[kokwpkaqmif;+yD; a=ua=unufnuf avhvmwJhtcgrSm vufawG@EkdifiHa&;avmuukd t&ifuxuf
ykd+yD;em;vnfvmrSm aocsmw,f? pmawG@u vufawG@ukd ul;ajymif;&mrSm avhvmol&JΠyifukd,fobm0/
t}uH^m%fvufcHEkdifr_/ tyifyef;cHEkdifr_ pwmawGukdvkduf+yD; tcsdeftenf;trsm; =umwwfygw,f?
OD;atmifcif
pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 51
52

tcef;qufaqmif;yg;

EdkifiHa&;o&kyfazmf
ra[mfo"m Zmwfawmf
tydkif;(3)
tn-w okawoDw
F OD;F

twkrJ eh ikd if aH &; okcrderf a[mo"m (4) a&$eef;awmfxuf0,f


ra[mo"mtavmif ; awmf o nf ynmpG r f ; tm;tH h z G , f r sm;a=umif h 0d a '[&mZf r if ; =uD ; .
ok c rd e f w pf O D ; tjzpf a&$ e ef ; awmf od k h a &muf & S d c J h y gjyD ? ok d h y gaomf v nf ; tavmif ; awmf . b0onf
a&$eef;awmfxuf0,f yef;cif;aomvrf; avSsmufvSrf;&$ifaysmf&jcif;um; r[kwfygay? 0da'[&mZfrif;=uD;eSifh
aoeu/yuUKo/umrdEN/a'0dEN trwf=uD;rsm;. 0da&m"d=um;0,f Om%ftm;/arwWmtm; yGm;rsm;cGJoHk;
&ke;f uefvy_ &f mS ;&ygonf?xdv k y_ &f mS ;r_rsm;um; twk,zl , G f =unfnKd zG,yf &kH yd rf sm;ygyifwnf; tavmif;awmf.
a&$eef;awmf xuf b0yHk&dyfwdkh udk &_jriftm;usygOD;pdk h?
1?us;D odu k xf u
J ywWjrm;
tavmif;awm af &$eef;awmfokd ah &muf&jdS yD;r=umrD jy\emwpf&yfay:vmygonf? rdxv Dˆ mjynf.
awmifzuf wHcg; teD;0,f a&uef&Sdonf ? xdkda&uefab;0,f xef;yif&Sdonf?xdkxef;yifxufu usD;odkuf
xJ0,f ywWjrm;&wemwpfvHk;&Sdaeonf ?xdkywWjrm;&wem. t&dyfonfa&uefxJ0,f xifaeonf?
a&uefxJ0,fywWjrm;&wem wpfvHk;&Sdaeonf[k &_jrif&onf?
ywWjrm;&wem. owif;udk jynfol/om;wdku 0da'[&mZmfrif;=uD;tm; wifavSsmuf
vmonf?rif;=uD;eSifh xdkufwefyga=umif; avSsmuf=um;vmonf?0da'[&mZfrif;=uD;onf ywWjrm;&wemudk
xkwf,lqufo&ef aoeu okcrdeftm; wm0efay;onf? aoeu okcrdefvnf; jynfom;/olwdk@udk
a&ueftwGif;rS a&/n$ef wdk hudk xkwf,lap / ajrudk wl;az:apjyD; ywWjrm;&wemudk &SmazGav onf?
oHk;=udrfwdkif &SmazGaomfvnf; ywWjrm;&wemudk rawG hygay? ywWjrm;&wemwnf&Sdaomae&mudk Om%f
ynmjzifh rSefuefpGm rodjrifyJ&SmazGrdaom aoeu okcrdef. trSm;vrf;n$efcsufa=umifh jynfom;/
olwdk@yifyef;qif;&J=u&onf? a&uefawmfvnf; tvSysuf&onf?
0da'[&mZfrif;=uD;vnf; aoeu okcrdefrpGrf;edkifaom ywWjrm;&wem&SmazGa&;0efwm]jy\emudk
tavmif;awmfra[mfo"mtms; ay;tyf&ygjyD ? Om%f&edS =f uD;rm; ra[mfo"mokcrdeu f m; ywWjrm;&wem.

52 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


53

wnfae&mtrSeu f udk wduscikd rf mpGm oH;k oyfazG&mS edik yf gjyD? a&uefteD;xef;yifay:&Sd uus;D odu k xf u
J
ywWjrm; &wemudk xkwf,lqufoedkifygjyD? jynfom;/olwdk hudk tylray;yJ 0da'[&mZfrif;=uD;. pdwf
eSvHk;udkvnf; &$ifjyHK;apedkifcJ hygjyD?
0da'[&mZfrif;=uD;vnf; tavmif;awmf. Om%fynmudk csD;ajrSmufonhftaejzifh rdrd. vnfqGJ
ykv&J wemudk tavmif;awmftm; ay;pGef o h nf? tajcGt&H wpfaxmifw@dk uv kd nf; ykvJ vufaumufwpf&pH D
ay;pGef oh nf?tavmif;awmfeiS hf tajcGt&Hwkd u h kd rdrx
d oH kd h twm;tqD;rJ h 0ifxu G zf ;l ajrSmef ikd cf iG fh udv
k nf;
qkay;onf?
ywWjrm;&wemjy\emudk zwf&&_ if; trdjrefrmjynf. ekid if aH &;udk oH;k oyfro d nf?trdjrefrmjynf
. jynfol/om;wdk@um; ywWjrm;&wemeSif hwlaom 'Drdkua&pDESifh jynfol/om;tm;vHk; vGwfvyf csrf;om
edkifaompepfudk &SmazGae=uonf?trdjrefrmjynfudk ywWjrm;&wem]'Drdkua&pDpepfjzifh tvSqifzdk h=udK;pm;
ae=uonf?
odk ah omf aoeu okcrdeu f Joh kd h &SmazGenf;rSeu f kd rodjrifbJ &SmazGae=uygvsS if tcsed af wG=umjyD;
yifyef;qif;&Jjcif;=uD;rm;=uygrnf?tavmif;awmf ra[mfo"guJ o h kd &h mS azGenf;rSeu
f kd (jrefrmjynftwGi;f 0,f
rSDwif;aexdkifoltm;vHk;eSif hjynfya&muf jrefrmjynfom;tm;vHk;wdk@) yl;aygif;=uHqedkifygvSsif ywWjrm;
&wem]'Drdkua&pDpepfudk tcsdefjrefjyD; 'kuQenf;pGm &,ledkifvdrfhrnf[k ,Hk=unf&ygonf?
odk t
h wGuf jrefrmjynfom;taygi;f wdk o h nf tavmif;awmfra[mfo"muJ o h kd Oh m%fynm
=uD;rm;olrsm;jzpfatmif =udK;pm;=u&if; rdrw d kd .
h Om%fprG ;f tm;jzifh trdjrefrmjynfukd 'Dru kd a&pD] ywWjrm;
&wemjzifh tvSqifedkif=uygap[k arwWmydk@owdkufwGef;vdkuf&ygownf;?
1? t&[E dW *k%*ƒ\ owWocF g& =oumo
0ENaee t[HÁ" 6?tekwWa&myk&do 'rR
[ae,sH udavom&Dp om&xd *k%0ENem
ylZmeOP yÉd*a~ [? tanoawW ,xmom"l
2?orRmorŠK'<*k%\ 'ar,sH oku&H t[H?
0ENaee t[HÁ" 7?owWma'0 rekomeH
Zdea'odw "arRok rdwd *k%\ 0ENem
oaAŠok yg&*l ba0? omao,san ,xm oaE mW
3?0dZ…mp&% or`EM Ak'0< g'ge*k grad em?
*k%0EMe awZom 8?Aka'<g Áwd *k%*ƒ\
p&a%ep 0dZm… , udwaW ee okcH t[H
okorda'<g b0gr[H? 0dZmae,sH "rRH oAŠH
4?ok*awmwd *k%*ƒ\ ,xm Aka'<e a'odw?H
Ak'\< 0ENaee[H 9?b*0gwd *k%Cd\
*ap?,sH okE&N XmeH 0ENaeae0 aomt[H
ua&,sH okE&N u H xH? b*grd b*or`aEMm
5?avmu0d'lwd *k%\ ZmemeH *&kwH *ar?
Ak'\< 0ENaee[H
tn-w okawoDw
F OD;F
pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 53
54

owif;vGwfvyfcGifhta&;}uD;
a':atmifqef;pk=unfajym=um;
vGwfvyfrSswwJha&G;aumufyJGjzpfa&;
VOA
vGwv f yfrsS wwJh a&G;aumufyGJ jzpfa&;owif;vGwv f yfciG hf ta&;}uD; w&m;rSswwJh a&G;aumufyw JG ck
ay:ayguf z k d @ twG u f owif ; vG w f v yf c G i h f &S d z d k @ ta&;}uD ; w,f v d k @ jref r mh ' D r k d u a&pD acgif ; aqmif
a':atmifqef;pk=unfu ajymvkdufygw,f? jynfolawGtay: vdrfvnf vSnfhzsm;wmrsKd;awG rvkyfoihfwJh
ta=umif;eJ@ twnfjyKxm;wJh zGŒJ pnf;ykt H & ay:ayguv f mr,fh tpd;k &udk aoaocsmcsm avhvmoihw f ,fv@kd
ajymygw,f? tjynft h pHu
k kd uko d ed ;f xku
d Of ;D u wifjyay;xm;ygw,f?t*F gae@wek ;f u a':atmifqef;pk=unfe@J
awGŒqkHcJhwJh NLD ajyma&;qkdcGifh&Sdol a&SŒae}uD; OD;^m%f0if;u a':atmifqef;pk=unfbufu a&G;aumufyGJeJ@
ywf o uf w J h oabmxm;awG u d k jyef a jymjycJ h y gw,f ? jref r mEk d i f i H r S m ppf t pd k ; &u a&G ; aumuf y G J
usif ; yr,f h & uf u d k uyf + yD ; a=unmwmu jynf o l a wG & J ΠqEN u d k rav;pm;&m a&muf w ,f v d k @
a':atmifqef;pk=unfu qkdygw,f? w&m;rSswwJh a&G;aumufyGJwck ay:aygufvmzkd@twGuf vlawG&JŒ
vGwv f yfpmG xkwaf zmf ajymqkcd iG /fh owif;awG vGwv f wG v f yfvyf &,lyidk cf iG /fh owif;vGwv f yfciG fh ta&;}uD;wJh
ta=umif;udkvnf;xnfhoGif;ajymqkdcJhw,fvdk@qkdygw,f?“a&G;aumufyGJ usif;yr,fhae@ukd tcsdefwkdav;rSm
a=unmwm[m vkH;0 rw&m;bl;wJh? ol@tjrifuawmh 'g jynfolawGudk rav;pm;wmvkd@ jrifa=umif;
ajymygw,f? aemuf Freedom of Expression eJ@ Freedom of Information owif;&,lciG /fh owif;xkwjf yefciG /fh
vG w f v yf p G m rd r d q EN xk w f a zmf c G i h f / tJ ' gawG rygbJ e J @ w&m;rS s wwJ h a&G ; aumuf y G J q k d w m b,f r S m rS
r&SEd idk yf gb;l wJ?h ”vGwv f yfrsS wwJh a&G;aumufyw JG ckjzpfz@dk owif;vGwv f yfciG fh ta&;}uD;wJt h a=umif; ajymjywJh
wcsd e f w nf ; rS m yJ ol e J @ jref r mjynf o l a wG tm;xm;&wJ h owif ; XmeawG ta=umif ; ud k v nf ;
a':atmifqef;pk=unfu xnfhoGif; ajymqkdcJhygw,f? 'Dta=umif;ukd OD;^m%f0if;u tckvdk &Sif;jyygw,f?
“tck owif;XmeawGuae+yD; =um;ae&w,f? wcsKdŒu +cdrf;ajcmufpum; owif;pmrSmawGŒw,f/
rD ' D , mrS m awG Πw,f ? wcsKd Πu vS n f h z sm;wJ h pum;/ wcsKd Πuawmh jynf o l a wG & J Πem;rvnf r _ u d k
tcGit hf a&;,lwm? 'gawGe@J ywfouf+yD; ol@taeeJ@ vk;H 0 vufrcHEidk b f ;l wJ?h aemufwcku owif;Xmewcke@J
ywfouf+yD;awmh a':pkajymvku d w f m usaemf 'DrmS yJ ajymvku d rf ,f?“a':pku ol owif;wck =um;aew,fw/hJ
bDbpD D jrefrmykid ;f Xme[m wkid ;f jynf&ŒJ pD;yGm;a&; tajctaea=umifh Funding rSm aiGa&;a=u;a&; tcuftcJ
&Sdw,fvdk@ =um;w,fwJh? ol pdwfraumif;bl;wJh? bDbDpD&,f r[kwfbl;/ bDbDpD/ AGDtdkat 'Dowif;Xme
tm;vkH;[m usaemfwkd@ jynfolawGa&m/ a':atmifqef;pk=unf tygt0if tm;ukd;&myJwJh? 'DtwGufawmh
pdwfraumif;bl;qdkwJh owif;udk ajymvkdufygw,f?”a&G;aumufyGJrSm NLD trsKd;om; 'Drkdua&pD tzGJŒcsKyf
ryg0ifwJhtwGuf NLD ukd rJay;csifwJh jynfolawG taeeJ@ bmvkyfoihfovJqkdwJh ar;cGef;rsKd;awGvnf;
r=umc% xGuaf y:aewJt h a=umif;/ 'Dta=umif;eJ@ ywfoufv@kd a':atmifqef;pk=unf&ŒJ oabmxm; NLD
udk rJay;vkw d ,f/ NLD r&Sv d @kd &&dS if b,fo@l rJay;&rvJ/ bmvky&f rvJ? a':atmifqef;pk=unfu 'Dar;cGe;f &JŒ
tajzukd ajymygw,f? NLD udyk J rJay;csiw f ,f/ NLD r&S&d if ray;eJ@aygw h /hJ 'gy?J 'Dar;cGe;f u r=umc%vnf;
=um;=um;ae&vd@k ygw?hJ ”jrefrmEkid if rH mS tck twnfjyKxm;wJh 2008 ckEpS f zGŒJ pnf;ykH tajccHOya't& aemif
54 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2
55

ay:ayguv f mr,fh tpk;d &[m jynfo@l vw $ af wmfu xde;f csKyfEidk rf ,fh tpk;d &rsK;d r[kwb f ;l qkw
d mudk jynfoal wG
em;vnfzdk@/ avhvmzkd@ vdkw,fvdk@vnf; 'Drkdua&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pk=unfu ajymygw,f?
“vuf & S d 2008 zG J Œ pnf ; yk H tajccH O ya't& aemif j zpf v mr,f h tpk d ; &[m jynf o l @ v$ w f a wmf u
xde;f a=umif;Ekid w
f /hJ jynfo@l vw
$ af wmfu wnfrh wfEidk w f hJ tpd;k & r[kwb f ;l wJ?h orRwu v$r;f rk;d wJh tpd;k &rsK;d
jzpfw,fqw dk m jynfoal wG avhvmoihyf gw,fv@kd ajymvku d yf gw,f?”OD;^m%f0if; jyefajymjycJw h m jzpfygw,f?
a&G;aumufyJG Oya'[m w&m;rSswr_ r&Sb d ;l qkad yrJv
h nf; 'D w&m;rSswr_ r&Sw d hJ a&G;aumufyJG Oya'udak wmif
vkdufem&JŒvm; jynfolawGtaeeJ@ apmihf=unhfzdk@ vdkwJhta=umif;/ vkyfukdif aqmif&GufykHawG[m Oya'eJ@
nDrnD/ a&G;aumufyGJqkdif&m jypfr_awG usL;vGefr_ &Sdr&Sd/ 'gawGudkvnf; apmifh=unhf&r,f qkd+yD;a':atmif
qef;pk=unfurSm=um;cJhwJhta=umif;OD;^m%f0if;ujyefajymjyygw,f?

a&G;aumufyGJ rJray;&ef
a':atmifqef;pk-unf wdu
k w
f eG ;f
27 &uf 8v 2010 ckEpS f {&m0wD
trsKd ;om; 'Dru kd a&pD tzGŒJ csKyf (NLD) udk ,H=k unf axmufcH tm;ay;aom jynfol vlxk taejzifh
a&G;aumufyGJwGif rJray;bJ aeEdkifa=umif; NLD acgif;aqmifrsm;u ajymqdkvdkufonf?
“a':atmifqef;pk=unfu ajymygw,f/ a&G;aumufyrJG mS NLD udyk J rJay;csiw f ,f NLD a&G;aumufyJG
r0ifawmh usaemf usrwd@k bmvky=f urvJ/ 'Dvkd ar;cGe;f rsKd ;awGukd rD', D mawGuae =um;& w,fw/hJ tJawmh
NLD ud k y J rJ a y;csif w ,f qd k w J h jynf o l a wG t aeeJ @ NLD r&S d & if rJ r ay;bJ a e&H k y J & S d w ,f v d k @ a':atmif
qef;pk=unfu ajymvdkufygw,f” [k a':atmifqef;pk=unf. a&SŒae OD;^m%f0if; u ajymonf?
aetdrf tus,cf sKyf uscaH e&aom NLD acgi;f aqmif a':atmifqef; pk=unfEiS hf a&SŒae rsm; =o*kwv f
24 &ufae@u awGŒqHkcGifh &&mrSm a':atmifqef;pk=unfu jynfolvlxkudk rSm=um; vdkufjcif;jzpfa=umif;
OD;^m%f0if;uajymjyonf?
a':atmifqef;pk=unfu a&G;aumufyGJ usif;yrnfh&uf Edk0ifbm 7 &ufrSm tcsdef wdkvGef;I
rw&m;[k ajymqdka=umif;/ jynfolrsm;udk rav;rpm; vkyfjcif;[k jrifa=umif;/ a&G;aumufyGJ umvtwGif;
vG w f v yf p G m owif ; xk w f j yef c G i f h / vG w f v yf p G m owif ; &,l c G i f h / rd r d qEN x k w f a zmf c G i f h r&jcif ; [m
w&m;rSswonfh a&G;aumufyGJ rjzpfEdkif[k ajymqdka=umif;/ jynfol vlxktm; 2008 zGJŒpnf;yHk tajccHOya'
t& aemifjzpfvmrnfh tpdk;&onf jynfol@ v$wfawmfu xdef;ndê Edkifaom/ jynfol@ v$wfawmfu
wnfhrwfEdkifaom tpdk;& r[kwfbJ/ orRw v$rf;rdk;rnfh tpdk;&om jzpfonfudk jynfolrsm; avhvmoifh
a=umif;/ xd@k tjyif tajccHOya'wGif jyXmef;xm;aom w&m;rSswr_r&So d nft h csurf sm; a&G;aumufyJG qdik &f m
Oya'rsm;rS w&m;rSswr_r&Sdonfh tcsufrsm;ukdjynfolrsm;od&ef wwfEdkiforSs Oya'ynmay;&ef vkdtyf
a=umif;/ ,if;wdk@udk rodbJ rJqEN&Sifrsm;u rJay;ygu t"dy`m,frSr&SdEdkif[k ajymvdkufa=umif;vnf;
OD;^m%f0if;u qdkonf?

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 55


56

NLD tzGJŒcsKyf 'kwd, OuUÏ OD;wifOD;uvnf; a&G;aumufyGJudk ,Hk=unfr_ r&Sdolrsm; taeESifh


rJ r ay;bJ aeEd k i f a =umif ; / rJ r ay;ol r sm;ud k v nf ; ta&;,l c G i f h r &S d a =umif ; / jynf o l v l x k taejzif h
a=umufp&mrvdka=umif; ajymqdkonf?
“rJomG ;ray;vd@k ta&;,lp&mr&Sb d ;l qdw
k muvnf; &mZowf=uD;rSm yg+yD;om;yg/ &mZowf=uD;rSm
xnfhoGif;xm;wmu vlwdkif;[m rJay;ydkifcGifh&Sdonf/ rJray;bJvnf; aeydkifcGifh&Sdonf vdk@ &Sdxm;+yD;om;yg/
'g vl@tcGifhta&;yg”[k OD;wifOD;u ajymqdkonf?
NLD acgif ; aqmif wOD ; jzpf a om owif ; pmq&m=uD ; OD ; 0if ; wif uvnf ; tajccH O ya'ud k vuf r cH E d k i f
aoma=umifh tzGJŒcsKyf taeESifh EdkifiHa&;ygwD tjzpf rSwfyHkrwifcJhbJ a&G;aumufyGJ udkvnf; oydwfarSmuf
xm;a=umif;/ oydwaf rSmufonf qdjk cif; rSmvnf; rJray;bJae jcif;jzpf a=umif;/ xd@k a=umifh NLD udk tm;ay;
axmufcH,Hk=unfolrsm; taeESifh uvnf; rJray;bJ aecGifh&Sda=umif;/ rJray;aoma=umifh Oya't&
ta&;,ljcif;rjyKEdkifa=umif;ajymqdkonf?
“a&G;aumufyGJ Oya'rSmvnf; 'DudpPu ygw,f/ vlxktaeeJ@ rJay;cGifh&Sdovdk/ rJray;bJeJ@vnf;
aeydkifcGifh&Sdw,fqdkwmudk/ a':pkuvnf; 'gudk tav;teufxm;+yD; ajymygw,f/ vlxktaeeJ@ NLD udk
axmufcH tm;ay;w,fqdk&if rJray;bJ aecGifh &Sdw,fqdkawmh jynfolvlxk w&yfvHk;taeeJ h NLD vdkyJ
qHk;jzwfusygvdk@ wdkufwGef;csifygw,f”[k ?u ajymonf?
a':atmifqef;pk=unf. ud, k af &;t&m&Sad [mif; Adv
k =f uD;a[mif; OD;0if;xdeu f vnf; tajccHOya'udk
vufrcHEkdifaoma=umifh a&G;aumufyGJr0ifonfudk oabmwla=umif;/ tajccHOya'udk vufrcHolwdkif;
rJxnfhp&mrvdktyf[k em;vnfrda=umif;ajymonf?
“usaemfhoabmuvnf; 'Dvdk&SdwJh/ udkufnDwJhtwGufa=umifh tzGJŒcsKyfu a&G;aumufyGJ r0ifzdk@
qH;k jzwfwmukd usaemfu u oabmvnf;usw,f/ axmufvnf; axmufcw H ,f/ usaemfu, kd wf ikd u
f vnf;
rJray;bl;/ jynfolvlxk taeeJ@vnf; rJray;bJ aeEdkifcGifh&Sdygw,f”[k OD;0if;xdefu ajymqdkonf?
ppftpdk;&u ygwDpHk 'Drdkua&pD taxGaxG a&G;aumufyGJudk 2010 jynfhESpf Edk0ifbm 7 &ufae@wGif
v$wfawmf toD;oD; twGuf usif;yoGm;rnf[k =o*kwfv 13 &ufae@wGif xkwfjyef a=unmxm;onf?

pepf[m vlxt k wGuv


f m; vlx[ k m pepftwGuv f m;
vlx[ k m tpd;k &twGuv f m; tpd;k &[m vlxt k wGuvf m;
'DEikd if rH mS ta&;t}uD;qk;H [m vlxb k v
J kd h tajzrwGuf
rjcif; om,mEdik rf mS wd;k wufEikd rf mS r[kwb f ;l //

1996 ckEpS f a':atmifqef;pk-unf


aetdrfjcHa&S h rdef hcGef;rS

56 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


57

'DyJ,if; EdkifiHawmfv_yfr_rS 86 vjynfh 0rf;enf;jcif;tcrf;em;udk


*syefEdkifiH wdkusKd+rdK h jrefrmoH&kH;a&S hwGif usif;ycJhonf//

teft,fvf'DtzGJ hcsKyfacgif;aqmif}uD;rsm;tm; vli,frsm; oGm;a&muf


uefawmh/EdkifiHa&;tusOf;om;rdom;pkrsm;ESifh awG hqkH

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 57


58

&Spfav;vkH; vlxkta&;awmfykH}uD; 22 ajrmufae h


*syefEdkifiHwdkusKd+rdKhwGif csDwufqENjyyGJ

trsKd ; om;acgif ; aqmif a':atmif q ef ; pk = unf u d k rw&m;zrf ; qD ; xd r f ; od r f ; &m


1ESpfjynfhajrmufae hwGif 'Drdkua&pDtiftm;pkrsm; yl;aygif;I
tjrefqkH;jyefvGwfay;&ef awmifqdkqENjy=uonf//

58 pufwifbm twGJ 10 trSwf 2


59

pufwifbm twGJ 10 trSwf 2 59

You might also like