Professional Documents
Culture Documents
twlwuG rQcHpm;a0 ... t okawoDawGjzpfwJh a'gufwm tonf;ykHuav;yg wJGzufokH; rkdY tavmif;ckd;orm; (Body tJ'Drwkdifcifuqkd&if w a[mif;u ESvkH;oDtkd&DvkdY ac:
onf;ESvHk;u 'DavmufcspfMu atpDADwkd? a'gufwmvlpDb cJh? azmfjycJhMuygw,f/ Snatcher) awGvkdY rSwfwrf;awG ½kwfwkdif;&if;aq;ynmrSm t NyD; pdw\f wnf&monf ESv;Hk vkYd
... wa,mufeJYwa,muf t a&mif;? a'gufwm v,f&D,ef; bmjzpfvYdkcv k tdk ,ltqay: rSm &SdcJhwmjzpfygw,f/ rsm;tm;jzifh awG;ac:&Sifrsm;&JU ,lqajymqkd okH;pGJcJhygw,f/
ay: tonf;toufwrQ a& wkYd&UJ OD;aESmuftm½kaH Mum qkid &f m cJh&wmvJ/ [kd;a&S;a&S;wkef;u urÇmtaemufzufjcrf;Ekid if H xufjrufwJh tawG;tac: t ckacwfrSmvkd OD;aESmufukd r
ajrqkH;wdkif ,HkMunfMu ...} okawoejyKrIawG[m odyeHÜ nf; aq;odyÜHynm&yf[m ckvkdodyf *&d? a&mr? tD*spf? yg&Sm;? tm&S ,ltqawGeJY? obm0w&m;ukd ajymeJY ESvkH;ukdvnf; cGJpdwfavh
aw;jyKpmqkdawG? uAsmq us vufawGUqefwJh t,ltq tEkpdwf rwkd;wufao;ygbl;/ tv,fykdif;EkdifiHawGrSmomru tajccHNyD; ,if; (Yin)tr? ,ef; vmcGifhr&awmh pdwfvIyf&Sm;
&mawG a&;oDzUJG qkcd ?hJ MumcJNh yDjzpf awG jzpfygw,f/ aemufNyD; ckaemufyidk ;f acwf t&SUbufEidk if aH wGjzpfwhJ tdE, ´d ? (Yang)tzk"d mwfeYJ pwifcw hJ hJ a&S; wkdif; qufpyfajymif;vJjzpfay:
wJh t,ltq? tawG;tac:w a&S;ESpaf ygif;rsm;pGmuwnf; rSmvkd vlawGut dk aoa&m t&Sif w½kwfEkdifiH pwJhEkdifiHawGrSm a[mif;w½kww f idk ;f &if;aq;ynm wwfwJh aoG;ckefEIef; ESvkH;ckef
&yf/ u ]pdwfESvkH;}qkdNyD; wGJokH;cJhwJh b0rSmyg pl;prf;rIawGvyk Ef idk Mf u vnf; 'Dtwkdif;ygbJ/ [m ,aeYxd ESpfaygif; 5000 EIef; jrefwm? pdwfqkd;a'gojzpf
ckawmh tHhrcef;wkd;wufae t,ltqa[mif;w&yf&SdcJhwm wmr[kwfygbl;/ ,kwfpGtqkH; w½kwaf q;rSww f rf;awGt& xufrenf; MumcJah yr,fh tok;H &if rsufESmeDjref; aoG;awG b
wJh aq;odyÜHynm? okawoe vlwkdif;vkdvkdodMurSmyg/ vlaocE¨muk, d u f adk wmif w&m; tapmqk H ; rS w f w rf ; wif c J h w J h 0ifaeqJjzpfygw,f/ waeYw avmifql? &ifawGwqwfqwf
awGU&SdcsufawGaMumifh t,lt aemufyidk ;f *&d? a&mr? tD*spf 0ifxifxifay:ay: cGpJ w d ?f jzwf aq;usrf;awGrSm yxrqkH; vlY jcm; xif&Sm;acwfpm; vmaewJh wkef? &ifckefwJhjzpf&yfawGukd
qa[mif;?tawG;tac:a[mif; EkdifiHawGrSm awG;ac:ynm&Sif awmuf? avhvmEkdifMuwmr&SdcJh cE¨mukd,fukd cGJpdwfjzwfawmuf w½kwftyfpkdufukynm[m a&S; avhvmokH;oyfNyD; pdwf&JUwnf
awG ajymif;vJypf&awmhrSmyg/ awG? tEk&opmqk&d iS af wG xGuf ygbl;/ ykef;vQdK;uG,fvQdK; wdwf avhvmEkdifcJhwm[m ÓPft a[mif;w½kwfwkdif;&if;aq;y &m[mESvkH; qkdwJh t,ltq
tar&duefEkdifiH e,l;a,mh ay:wJah cwfrmS usawmh tonf; wdwfckd; avhvmMu&wmyg/ 'g ajrmftjrif&SdwJh a&S;w½kwf{u nm t,ltqyg/ ay:aygufcJhwm jzpfygw,f/
Nrd K Y t,f v bwf t k d i f p wk d i f ; qkdwmukdyg xyfrHwGJxnfhcJhNyD; aMumifh nbuf vlajcwdwfcsdef &mZf bk&ifwyg;&JU cGifhjyKckdif;ap taemufEkdifiHawGrSma&m acwfrDaq;odyÜHynmtjzpf
aq;aumvdyfeJY a*smf*sD,mjynf ]cspfjrm;ewfarmif}vkdY ac:wJh usrS ocsØKif;awGrSmoGm;NyD; vl csufaMumifhom ao'Pfay;cH& ta&SUwkdif;EkdifiH tdE´d,? w½kwf pwifay:xGufcJhwJh *&d? a&mr?
e,f tufwvefwm&Sd tdrkd&D usL;ypfu ]av;}eJYcspfjrm;awG aotavmif;awGukd wl;azmfckd; wJh tusOf;om;wOD;ukd pwifcGJ EkdifiHawGrSmyg tJ'Dacwfwkef;u pmrsuEf mS (3) odYk ```
2 NIGHTINGALE use;f rma&;*sme,f trSw-f 24? pufwifbm? 2010-ckEpS f
vkyfief;awGtjyif umuG,fa&; usyfjcif; ponfhvu©Pmrsm;
t,f'w D mcsKyf - a'guw f mpifo, D mar mif eJh ynmay;a&;vkyfief;awGudk jzpfay:onfudk awGU&Sd&NyD; t
wm0efct H ,f'w D m -a'guw f mvGP;f aqG vnf; wdk;jr§ifhvkyfaqmifaeyg oufaoqHk;Edkifaponfh ul;
t,f'w D mtzG0JU if -a'guw f mcifapm0if; w,f} [k ajymonf/ pufa&m*gwrsdK;jzpfonf/
a'guwf moD[armif A-H1N1 ac: Swine Flu tqkdyga&m*g jzpfyGm;ap
*grPd? &Jacgirf Jarmif 0ufwkyfauG;a&m*gjzpfyGm;rIudk onfh A-H1N1 Adik ;f &yfpyf ;kd wdu k f
Layout & Design - ausmt f Je,f rxdef;cskyfEdkifygu vlOD;a&rsm; ½dkufxdawGUjcif; (ESmacsjcif;?
pmpDpm½du k f - apmtJtJ jym;onfh pcef;twGif; tEÅ acsmif;qdk;jcif;) rSwqifh aomf
&m,fBuD;rm;Edkifonf[k q&m vnf;aumif;? Adik ;f &yfpyf ;kd udk w
t ,f 'D w mh t m a b mf apmaeqJu ajymonf/ qifhcHxdawGU&mrS (vltokH;
A-H1N1 a&m*gydk; awGU&Sdol aqmifypönf;rsm;rS) aomfvnf;
A (H1N1) owd rjywfapmifMh unfh uav;i,f (2) OD;rSm (1) eSpf aumif; a&m*gul;pufapEkdif
2009 ckEpS f {NyDvwGif yxrqH;k ]0ufwyk af uG;} trnfjzifh
r,fv'kuo© nfpcef;wGif (4) vom;t&G,f wOD;eSifh (2) onf/
vom; t&G,fwkdYjzpfNyD; vuf&Sd xdik ;f jrefrme,fpyf rJaqmuf
ruúqDudkEdkifiHü pwifcJhNyD; aemufydkif;wGif A (H1N1) trnf
ajymif;vJac:a0:cJhaom ul;pufa&m*gonf urÇmhEdkifiHtoD;
uav;i,f(2)OD;0ufwyk af uG;jzpf tcsdefwGif ¤if;uav;ESpfOD; t NrdKUajrmufbuf uDvrkd w D m (50)
oD; ae&mtESYH tvsiftjrefysHUyGm;jzpfay:cJah omaMumifh 2009 xdkif;-jrefrme,fpyf&dS r,f i,frsm;teuf 0ufwkyfauG; ygt0if tqkyfa&mif a0'em cH cefYtuGm&dS r,fv'ku©onf p
ckESpf ZGefvwGif urÇmhusef;rma&;tzGJUBuD; (WHO) u urÇmh v jrefrm'ku©onfpcef;wGif vu©Pm[k ,lq&onfh u pm;ae&onfh uav;vlemrsm; cef;wGif 'ku©onf (5) aomif;
uyfa&m*gBuD; (Pandemic) tjzpf aMunmcJhonf/ uav;i,f (2) OD;ü 0ufwkyf av;i,f (5) OD;\ ESm&nf tcsKd U udk r,fvpcef;aq;½Hk&dS txl; cefY aexdkifvsuf&dSonf/
odYk&mwGif aq;ynm&Si?f odyyHÜ nm&Sirf sm; BudKwifwuG q
f auG; jzpfyGm;aeonfudk awGU&dS udk rJaqmuf aq;½HkBuD;odkY ydkY MuyfrwfaqmifwGif aq;uko ,refESpf Mo*kwfvüvnf;
cefYrSef;cJhonfhtwdkif; ,cifurÇmay:wGif tBuD;tus,f t &aomajumihf ul;pufrI rjzpf aqmifppfaq;&mwGif A-H1N1 ay;vsuf&dSonf/ A-H1N1 a&m*gyd;k &So d l vlem (4)
aotaysmufrsm;pGmjzifh jzpfyGm;cJhbl;onfh ul;pufa&m*gqdk; yGm;&ef ta&;ay: wm;qD;um 0ufwkyfauG;a&m*g jzpfyGm;ae tqdkyga&m*g qufvuf OD;udk prf;oyfawGU&Scd &hJ mrS quf
BuD;rsm; (Oyrm- ordkif;0if urÇmausmf vef'efyvdyf? pydef uG , f a &; vk y f i ef ; rsm; vk y f onfh uav;i,f (2) OD;udk ul;pufjyefYymG ;rI rjzpfymG ;Edik &f ef pyf (3) vtwGif; aemufxyf
wkyfauG;uyfa&m*g? tm&SwkyfauG;? a[mifaumif qm; aqmifaeaMumif; od&onf/ pufwifbm (17) &ufwGif ppf r,fvpcef;rS pcef;wm0ef&Sdol vlem (26)OD;udk prf;oyfawGU&Scd hJ
(SARS) a&m*guJhodkY urÇmw0Srf; aoqHk;rIEIef;rrsm;bJ urÇmh ,ckvtwGi;f wGif r,fvp aq;awGU&dScJhjcif;jzpfonf[k rsm;eSifh usef;rma&;qkdif&m wm aomfvnf; aoqH;k rIr&Sad Mumif;
ae&mtESHYwGifom jzpfyGm;cJhonf/ cef; aq;½kHokdY vma&mufjyo r,fvpcef; aq;½Hkwm0efcH q 0ef&Sdolrsm;u &yfuGuftvkduf od&onf/
xdktcsufrsm;aMumifh WHO u 0ufwkyfauG;a&m*gtm; onfh uav;i,f tcsdKUwGif &mapmaeqJu ajymMum;onf/ uGi;f qif;ynmay;rIrsm;vkyaf qmif A-H1N1 0ufwkyfauG; ul;
urÇmhuyfa&m*gtjzpf owfrSwfcsufudk 2010 ckESpf Mo*kwf udk,ftylcsdefjrifhrm;um ESmap; ¤if;u ]r,fvpcef;xJrSm vsuf&o dS nf[k pcef;OuúX ref; pufa&m*gonfNyD;cJo h nfh 2009
v (10) &ufaeYwGif tqHk;owfvdkufaMumif; aMunmcJh acsmif;qkd;? vnfacsmif;emjcif;? &dw
S hJ 'kuo© nf (5) aomif;eD;yg; xGef;xGef;u ajymonf/ ckESpf {jyDvtwGif;u ruúqD
onf/ tqkyfa&mifjcif;? touf½SL udk 0ufwkyfauG;a&m*g ul;puf 0ufwkyfauG;a&m*gonf udkEkdifiHwGif pwifjzpfyGm;cJh&mrS
xdkodkY aMunmcJhaomfvnf; WHO ESifh urÇmhw0Srf; aq; usyfjcif; ponfhvu©Pmrsm; jyefhyGm;rI rjzpf&atmif pcef;xJ udk,fylcsdefjrifhrm;jcif;? ESmap;? urÇmw0ef;odkY ysHYESHYcJhonf/
ynm&Sifrsm;taejzifhrl A (H1N1) a&m*g wzefjyefí acgif; udk awGU&ojzifh ,if;uav; rSm usef;rma&;apmifha&SmufrI vnfacsmif;emjcif;? touf½SL NEJ, Sep 29, 2010
axmifvmEdik af omaMumifh rjywfaomowdjzifh apmifMh unf&h ef
wdkufwGif;ajymqdkcJhonf/ wkyaf uG;a&m*gaMumifhr,fvtl;pcef;wGif wef;ausmif; 1ausmif;? rlv
ajymqdkcJhonfhtwdkif; ,cktcg xdkif;-jrefrme,fpyf&Sd wef;ausmif; 2ausmif;eSifh rl
r,fv'ku©onfpcef;wGif uav;i,f (2)OD;ü A (H1N1) pmoifausmif;tm;vH;k ydwx
f m;& Bud K ausmif ; 7ausmif ; &S d N yD ;
a&m*g awGU&SdaMumif; twnfjyKowif;ESifhtwl r,fa[mif vlrqHhvdkh wcsdKUvlemawG aq; pkpkaygif; ausmif;om;OD;a&
aqmifc½dik t f wGi;f &Sd r,fvtl;'kuo
© nfpcef;wGiv f nf; wkyf ½HkrSm aq;vm,lNyD; tdrfrSmyJ 7000ausmfeSifh ausmif;q&m
auG;ul;pufa&m*grsm; ul;pufysHYyGm; jzpfay:aerIaMumifh ae&w,f/} [k ajymonf/ 300 ausmf &Sdonf/
ausmif;ydw&f onftxd jzpfymG ;aeaMumif; NyD;cJo h nfth ywfu wkyfauG;a&m*g ul;pufcH& NyD;cJhonfh eSpfrsm;twGif;
owif;rsm; xGufay:vmcJhonf/ olrsm;wGif vnfacsmif;emjcif;? ,ck pufwifbmvü r,fvtl;
xdkif;-jrefrm e,fpyf&Sd 'ku©onfpcef;rsm;onf vlOD;a& rsufpdemjcif;? ESm&nf,dkjcif;? pcef;wGif wkyfauG;a&m*g jzpf
xlxyfNyD; ul;pufa&m*grsm; jzpfyGm;ygu tvG,fwul ysHY acgif;udu k jf cif;? ud,
k yf jl cif;? rl; yGm;rIrsm;&SdcJhaomfvnf; ,ckuJh
yGm;Edkifonfh tajctaersm;pGm&Sdojzifh tqdkyga&m*grsm; a0jcif;eSifh touf½SLMuyfjcif; odkY qdk;&Gm;onfh jzpfyGm;rIrsm;
qufvufu;l pufysUH yGm;rI rjzpfymG ;ap&ef BudKwifvyk af qmifrI ponfhvu©Pmrsm;udk awGU& r&Scd ahJ Mumif; r,fvtl; aq;0ef
rsm; txl;vdktyfayonf/ NyD; uav;? vlBuD; touft xrf;rsm;u qdkonf/
xdYk aMumifh ]BudKwifumuG,jf cif;onf ukojcif;xuf ydrk kd &G,rf a&G;wGif ul;pufjzpfymG ;ae u&ifjynfe,f? aumhu&dwf
aumif;rGefonf} qdkonfh qdk½dk;pum;twdkif; vdktyfaom aomfvnf; aoqHk;rIrsm; r&Sd NrdKUe,f? usHKbdkif;aus;&Gmtkyfpk
usef;rma&; ynmay;vkyfief;rsm; BudKwifpDrHumuG,frIrsm; aMumif; ¤if;aq;0efxrf;u ud;k 0ghz;kd &GmwGiv
f nf; tvm;wl
wdk;jr§ifhvkyfaqmifoGm;Mu&ef usef;rma&; 0efxrf;tm;vHk;ESifh qufvuf ajymqdkonf/ wk y f a uG ; a&m*grS m td r f v H k ;
ta0;a&muf jrefrmjynfom;rsm;tm; wdkufwGef;EdI;aqmfvdkuf pmoif a usmif ; rsm; yd w f uRwf jzpfyGm;vQuf&Sdonf[k
ygonf/ xm;jcif;eSifh ywfoufí u&if &Gmoltrskd;orD;wOD;uvnf;
'ku©onfrsm;qdkif&m aumfrwD ,ckvdk &Sif;jyonf/
xdkif;EdkifiH? rJa[mifaqmif w,f/ usaemfwdkY ausmif;w (autm&fpD)eSifh r,fvtl; pm ¤if;u ]usrwdkh usHKbdkif;
c½dkiftwGif;&Sd r,fvtl;'ku© ausmif;wnf;rSmyJ wkyaf uG;a&m oifausmif;rsm;udk axmufyHhrI aus;&G m tk y f p k r S m vnf ; jzpf
onfpcef;wGif NyD;cJhonfh t *g ul;pufcH&wJh ausmif;om; ay;aeonfh tpdk;&r[kwfaom w,f/ tck tdrfajc 20 ausmf&Sd
ywfu ul;pufjzpfyGm;cJhonfh ausmif ; ol O D ; a& 200ausmf tzGUJ (tJe*f sDt)kd rsm;udk wywft wJh usrwdkY &GmrSmqdk&if NyD;cJh
pmrlzdwfac:jcif; wkyfauG;a&m*gaMumifh pmoif avmuf &Sdr,f} [k ajymonf/ xd ydwx f m;rnf[k w&m;0if t wJv h uwnf;u zsm;emwmawG
ausmif;tm;vHk; ta&;ay: ydwf r,fvtl; aq;0efxrf;w oday;xm;aomfvnf; wkyaf uG; jzpfw,f/ wkyfauG;vdkY xif&
yHkrSefxkwfa0aeonfh Edkufwifa*;vfusef;rma&;*sm xm;&onf[kpHkprf;od&Sd&onf/ OD;jzpfol apmrme,fu ]jzpfwm a&m*g ul;pufrIeIef; avQmhoGm; wmyJ/ jzpfvdkuf&if tdrfvHk;
e,ftwGuf pmrlrsm; a&;om;ay;ydkYMuyg&ef av;pm;pGm r,fvtl;pcef; trSwf(1) uawmh wkyfauG;yJ/ aoG;ppf? jcif; r&Sdygu xyfrH ydwfxm; uRwfyJ/ jzpfwJhol 10 a,muf
zdwfac:tyfygonf/ txuf w ef ; ausmif ; rS q&m qD;ppfawmhvnf; bma&m*g zG,f&Sdonf[k r,fvtl; pcef; ausmf &SNd yD/ aysmufwo hJ al ysmuf?
apmzd k ; eD ; eD ; u ]ausmif ; ol vu©PmrS ray:bl;/ xl;jcm; OuúXjzpfol apmaumf0g;u ajym jzpfwJhol qufjzpfaewkef;yJ/
tcuftcJtrsdK;rsdK;aMumifh jynfwGif;rS pmrl&Sifrsm;xH ausmif;om;awGu wkyaf uG;jzpf wmu wywftwGif;rSm wkyf onf/ 'DrSmu aq;yJ 0,fpm;NyD; uk&
cGifhjyKcsuf rawmif;cHEdkifonfhtay: em;vnfcGifhvTwfay; Muwm usaemfwdkY ausmif;rydwf auG ; a&m*g ul ; puf c H & wm 'k u © o nf O D ; a& 12000 wmyJ/ a&m*gu bmjzpfvYkd jzpf
yg&ef arwåm&yfcH yefMum;tyfygonf/ &ifvnf; ausmif;vmwufwo hJ l 1000 ausmf &Sdr,f/ yHkrSefqdk&if ausmf & S d o nf h r,f v tl ; 'k u © wmvJawmh usrwdkYvnf; rod
t,f'DwmtzGJU awG &SdawmhrSm r[kwfbl;/ tck wvudk vlem 300avmufyJ &Sd onfpcef;wGif txufwef; bl;/ aowJholawmh r&Sdbl;/}[k
Edu
k w
f ifa*;vfuse;f rma&;*sme,f jzpfwmu wpcef;vH;k jzpf wm/ wm/ tcku r,Hkedkifp&myJ/ vGefausmif; 3ausmif;? txuf ajymonf/
ul;pufEIef;uvnf; t&rf;jref aq;½Hrk mS u vltjynfyh /J aq;½Hk wef;ausmif; 5ausmif;?tv,f KIC, Sep 27, 2010
trSw-f 24? pufwifbm? 2010-ckEpS f
``` a&SUzHk; rS ykdif; MEDULLA OBLONGATA bl;/ ukd,fwGif;aoG;,kdxGufrI okH; pufud&d,m (tmvx&m
use;f rma&;*sme,f NIGHTINGALE 3
tD*spof rm;awmfBu;D awGvufxuf qkdwJhtykdif;rSm ESvkH;ukd xdef; vGefuJNyD; touftvsiftjref aqmif;) (TV "mwfrSef) qkdwm
usrS vlYcE¨mukd,fukd cGJpdwfjzwf csKyfwJhae&m (CARDIAC CEN- qkH;½IH;apygw,f/ awG u ae wjznf ; jznf ; wk d ;
awmufavhvmcGi&hf cJMh uNyD; tJ'D TER) qkdwm wnf&Sdygw,f/ 'gayr,fh aq;odyÜHokaw wufvmvkdufwm (MRI) oH
txJu xif&Sm;olwOD;u cE¨m cktcgrSm odvm&wmu oDawG[m 'DrSmwif&yfraeyg vkdufpGrf;tm;okH; &SmazGpufqkd
aA'ynm&SifeJY orm;awmf *&d pd w f q k d ; ? a'gojzpf w J h t cg bl;/ OD;aESmuf&UJ b,fae&mrSm 'D wm vGefcJhwJh ESpftenf;i,f
vlrsdK; tif'&D;,yf Aaq;vd tuf'&De,fvif"mwfawG ykd cspfpwd af wGudk twdtusayguf awGrSm ay:aygufcJhygw,f/
,yfyg/ aemufwOD;u 0DvQH[m xGufvmvkdY aA;*wfpfemAfeJY zGm;apwmvJ? b,fvkdypönf; ckqkd&if 'Dxufykdtqifhjrifh
aA; qkdol orm;awmfjzpfNyD; ol ANS uwqifh OD;aESmufuae awGu tcspfpdwfukd Ekd;<uap vmwmu vlwOD;wa,muf
u cE¨muk, d f aoG;vnfywfru I dk ESvkH;ukd qufoG,fnTefMum;NyD; wmvJ qkdwm&SmazG pl;prf;rI bmukdpdwful;BuHpnfaew,f?
pepfwus avhvmcJhol jzpfyg ESv;Hk ckeEf eI ;f ykjd refvmwmukd jzpf qufvkyfygw,f/ pdwfxJrSm bmawG&Sdaew,f qkd
w,f/ apygw,f/ tuf'&De,fvif; tcspfpdwfwnf&m b,fae wmukdyg wkduf½kdufodEkdifwJh
tJ'Daemufykdif; cE¨maA' cGJ aMumifh OD;acgif;ykdif;ukd aoG; &m rSmvJ? bmaMumifch sppf w
d af wG Ek;d (FMRI) pufwkdY PET (POSITR-
pdwaf vhvmrIawG pOfqufrjywf oGm;vmvnfywfrIrsm;vmNyD; <uvmovJ/ ON EMISSION TOMOGRAP-
quf v uf j yKvk y f c J h M uwmrk d Y rsuf E S m eD j ref ; vmwm jzpf y g tcspaf Mumifh toufuadk y; HY) SCAN pufqkdwmawG &Sdae 'em ajc&mcH vu©Pm (HEART av;awGeJYvnf; prf;oyfcJhMu
acwfodyÜHt,ltqtjzpf ]pdwf w,f/ tJ'gaMumifh yd#uwfokH; qufMu? tcspfaMumifhppfyGJawG ygNyD/ BROKEN SPOT) vkdY qkdEkdif ygw,f/
\wnf&monf tonf;ESvkH; ykH w&m;awmfjrwfxJu tbd jzpfMu (tJ'u D ae? tcspef YJppfrmS wOD;wa,muf&UJ pdwx f rJ mS aMumif;yg/ wcsdKUokawoDawG aemufqkH;wifjycsifwmu
r[kwf OD;aESmufjzpfonf} qkw d hJ "r®musrf;rSmyg0ifwJh ([',) bmyJvkyfvkyf w&m;w,fqkdwJh bmawG&Sdw,fqkdwmygrusef uawmh tcspfpdwf&r®ufjyif; awmh tcspfpdwfawG b,fvkd
t,ltqay:aygufvmcJyh gw,f/ 0w¬KaMumifh tJ'aD y:rSmrlwnfNyD; pum;ay:vmw,f xifyg&JU) eJY od&EdS idk wf phJ ufawGyg/ Oyrm- zJ xefwyfruf pdwfysufvu©Pm vkyf&if Ekd;<uvmEkdifovJ qkd
tusOf;csHK;ajym&&if ]ESvkH;} (pdwf) awGjzpfw,f/ ([',) wcsdKUusawmhvnf; &ifeift h oJ upm;aewJhol qkdygawmh/ zJ vkdY qkdMuygw,f/ wmygbJ/
qkdwJh aoG;vSnfhtzGJU&JU t"du 0w¬K[m pdw&f UJ wnf&mrS&D mqkw d hJ pGJatmif cspfjrwfEkd;ygw,f? b,fvkdnm½kduf&rvJ pOf;pm; cspfjcif;arwÅma0'emqkdif okawoDawGtqkt d &uawmh
t*Fg&yfeYJ tm½kcH pH m;rIt"du t tawG ; tac:[m CARDIAC tcspfBuD;ygw,fqkdcJh&muae ae&ifawmif tJ'DpufeJYquf &m tJ'Dae&mawG[m 'kdygrif ckajymjycJhwJh OD;aESmufae&mawG
waeYaeYrSm tcspfvrf;cGJMuvkdY oG,fppfaq;&if OD;aESmuf&JU (DOPAMINE)? qD,kdwkdeif (SE- ukd vif;vufawmufy touf
(BROKEN HEART) ac:wJ h oufqkdifwJhae&mrSm vmjyyg ROTONIN) pwJh a[mfrkef;"mwf 0if vIyf&Sm;apwJh vIHYaqmfrIawG
tcspfem toJuGJa0'em cHpm; w,f/ wkdY? zD,kdrkef; (PHEROMONES) [m rcufygbl;wJh/
Mu&eJY tcspfjyóemawG wykH 'Dawmh tcspfpdwfwnf&m "mwfwYdkeYJvnf;qufpyfy;l aygif; ork',? t,kt,? cspf
wyif&Sdavawmh aq;odyÜHok ae&mawGukd jyefquf&&if apm vkyfief;taumiftxnfazmf pdwfawGeJY MunfMunfEl;El; ayGU
awoD a wG u tcsd e f e J Y trQ apmuajymjycJhwJh VTA tjyif Muygw,f/ zuf erf;½IHUrI? xdawGUrItxdt
(tcspfokawoe) wdwdusus aemufxyf 3 ae&mawGU&Sdyg okawoejyKrIawGrSm vl awGUawGvkdYyJqkd aMumif;yg/
qkd&&if tcspfpdwfeJY OD;aESmuf w,f/ e,luvd,yf aturf awGrmS a&m? vlawGay:rSmprf;r& pm½Iol rdwfaqGtaygif;
qufoG,frI okawoeawG jyK bif (NUCLEUS ACCUMB- wmukd y½kid &f AD ;dk (PRARIE VOL- cspfwwfcifwwf tcspfpw d f &pf
vkyfcJhMuwmaMumifh aemufqkH; ENS)? Aifx&,fyvD'ef (VEN- E) ac:wJh tNrD;wkd<uufuav; ywfzGJUaESmif arwåmaw;ukd t
ay: awGU&SdcsufawG xGufay:cJh TRAL PALLIDUM)? &mzD;e,l awG? tvm;wl (MEADOW V- wlwuG oDqkdEkdifMuygap/
wmyg/ uvd,yfpf (RAPHE NUCLE- OLES) rJ'kd;Akd;vfac: <uufu a'guw f mZD0u (uarÇmZ)
okawoeawGU&SdcsufawG US) qkw d mawG yg0ifygw,f/ ae
tqk d t & tcspf p d w f w nf & m &mwckeYJwck vkyif ef;aqmif&u G f Edkufwifa*;vf usef;rma&;*sme,f
pwifarG;zGm;aygufyGm;&mESvkH; oufqidk yf aHk wG rwlMuygbl;/ xkwfa0jcif;\ &nf&G,fcsuf
(&ifacgif;wGif;) r[kwfygbl;/ ROMANTIC LOVE ac:wJh
1/ jynfolvlxk\usef;rma&;todynmrsm; jrifhrm;wdk;wuf
OD;acgif;ykdif; (OD;aESmuf) u jzpf ork', pGJvrf;cspfcifpdwf[m
vmap&ef/
ygowJh/ aq;0g;ok H ; pG J r I pG J v rf ; pd w f
OD;aESmuf&UJ twGi;f ykid ;f wae (DRUG ADDICTION)eJYwlNyD; 2/ jynfolvlxk\usef;rma&;todtjrif? A[kokwrsm;udk
&mrSm rsuf&nfpuf? a&pufvkd aumif;wJhtpdwftykdif;&Sdovkd jr§ifhwifay;NyD; usef;rma&;apmifha&SmufrIvkyfief;rsm;wGif
wGJvGJav;&SdaewJh VENTRAL raumif;wmvnf;&Sw d ,fvYdk qkd yl;aygif;yg0ifaqmif½Gufvmap&ef/
TEGMENTAL AREA qkdwJh ae ygw,f/ aumif;wmu ork' 3/ jynfov l x l t
k aeESihf ½kyyf ikd ;f ? pdwyf ikd ;f qdik &f m vlraI &;udp&ö yf
&mav;[m tcspfpdwfwkdY pwif ,pGJvrf;cspfcifpdwfeJY Muifem rsm;wGif vHkNcHKrI&SdapNyD; tem*wfb0udk ydkrdkwdk;wufaumif;
aygufzGm;&m ae&mjzpfw,fvkdY ,k,ykdufaxG;vkdpdwf&Sdayr,fh rGefatmif zefwD;vmEdkifap&ef/
qkdygw,f/ raumif;wJt h ykid ;f u pGv
J rf;wyf 4/ usef;rma&;qdkif&mem;vnfwwfodrI? uRrf;usifrIESifh *kPf
*FgjzpfwJh OD;aESmufeJY tm½kHaMum THEORY aMumifheJY OD;aESmuft FMRI (FUNCTIONAL MA- rufrIjyif;xefwJhtcg tcspf
odu©m&Sdonfhusef;rma&;vkyfom;rsm; arG;xkwfay;Edkifa&;
tzGUJ wkYd Mum;rSm qufo, G rf aI wG aMumif;aumif;pGm rodcifu GNETIC RESONANCE IMAG- aMumifh owfMu jzwfMu ukd,fh
twGuf taxmuftuljyKEdkif&ef/
trsm;BuD;&Syd gw,f/ t"dutm; tXuxmq&mawmfawG&UJ jznfh ING) ac: txl;pDrHjyKvkyfxm; zmomtqkH;pD&ifwwfMuwm
wJh oHvkduf"mwftm;okH; "mwf awGygbJ/ 5/ usef;rma&;vkyfom;tcsif;csif; usef;rma&;todynmrsm;?
jzifh OD;aESmufuxGufwJh trSwf pGufcsufom jzpfygw,f/ odyÜH
(10) OD;aESmuftm½kHaMumBuD; enf;us vufawGUrqefwJh t rSefprf;oyfud&d,meJY OD;aESmuf txl ; ojzif h VENTRAL owif;tcsuftvufrsm; zvS,fEdkif&efESifh a0rQvufqifh
aA;*wfpfemAf(VAGUS NERVE) ,l t qa[mif ; wck o m jzpf ukd "mwfrSef½kdufppfaq;wJhtcg PALLIDUM ae&m[m a[mfrkef; urf;Edkif&ef/
eJY tvkdtavsmufodtm½kHaMum w,fvkdY qkdEkdifygw,f/ wpkw H a,mufaomolu tcspf "mwfwcsdKUeJYwGJzufNyD; tcspf 6/ e,fpyfa'owGif usef;rma&;jyKpkapmifha&SmufrIvkyfief;rsm;
tzGJU (AUTONOMIC NERVO- aqmif;yg;tp ]cspfpdwf}ukd pdwfawG wzGm;zGm;ay:vm&if pdwfeJYykdifqkdif&,lvkdrI (ATTAC- vkyfudkifaeMuonfh usef;rma&;vkyfom;rsm;taeESifh EdkifiH
US SYSTEM) vkdYac:wJh qify jyefaumuf&&if cspfpdwfwnf tJ'D VTA ae&m[m vif;vuf HMENT)eJYywfoufygw,f/ wumwGif a&muf&Sdaeonfh usef;rma&;vkyfom;rsm;\
oufwpftzGUJ (SYMPATHETIC &m[m ]ESvkH;} r[kwfbJ? ]t vmw,fvkdY vufawGUprf;oyf tcspfpw d af wGeYJ MunfE;l ae usef;rma&;todtjrifrsm;ESifh csdwfqufrdap&ef/
NERVOUS SYSTEM)eJY yg&m onf ; } r[k w f b J OD ; aES m uf awGU&Sd&ygw,f/ MuwJh cspfpcifpMuifpOD; pkHwGJ
7/ usef;rma&;qdkif&mvkyfief;rsm; zGHUNzdK;wdk;wufrI&Sdapa&;
qufyoufwpftzGJU (PARA- omvQifjzpfw,fvkdY pm½Iolt 'Dae&mrSm ckaemufqkH;ay: awGrmS VTA ae&meJYtwl (VEN-
twGuf vdktyfonfhqef;ppf&SmazGazmfxkwfcsufrsm;udk wif
SYMPATHETIC NERVOUS aqG &Sif;avmufygNyD/ a&m*gprf;oyf&mS azGpufu&d , d m TRAL PALLIDUM) (RAPHE
wcsd K Uuk d rd w f q uf a y;vk d y g NUCLEUS) ae&mawG vif; jyay;jcif;jzifh jyKjyifajymif;vJrIvkyfaqmif&mwGif taxmuf
SYSTEM) qkdNyD;&Sdygw,f/ 'gh tonf;qkdwJh t*Fg&yf[m
tjyif tuf'&De,fvif;? tuf vnf; tpmacstzGJUeJY qufpyf w,f/ vufaewmukd FMRI pufawGrmS tyHh jzpfap&ef/
qDwkdif;ckdvif;pwJh a[mfrkef; ywfoufaewJh ukd,fwGif;t*Fg t&ifwkef;u "mwfrSef (X awGU&ayr,fh tcspfpdwfaMumifh 8/ vlrItzGJUtpnf;twGif; wm0efxrf;aqmifaeonfh usef;rm
(cE¨mukd,fwGif; ppfxGuf&nf) &yfwckjzpfNyD; oMum;"mwft RAY)? CAT (COMPUTERIZED pdwfaomua&muf& toJuGJol a&;vkyo f m;rsm;xHoYkd aemufq;kH &&So d nfh use;f rma&;owif;
awG&JU "mwfjyKulnDrIawGeJY OD; rsm;tjym; okdavSmif&mXme? t AXIAL TOMOGRAPHY) wcsdKU awGrSmusawmh NUCLEUS AC- rsm;ESifh todynmrsm;udk jzefYa0ay;&ef/
aESmuf[m ESvkH;ckefrI taES;t qdyf"mwfawG ysufjy,fapwJh uvnf; uGefjyLwmokH; "mwf CUMBENS ae&myg vif;vuf 9/ vlYtcGit hf a&;? usef;rma&;qdik &f musif0h wfrsm;ESihf qufE, G f
jrefukd zefwD;xdef;csKyfxm;yg ae&mwckomyg/ tonf;w rSef (CT SCAN)? (ULTRASO- vmwmukd awGU&ygw,f/ w aeonfh usef;rma&;A[kokwrsm;udk jr§ifhwifay;&ef/
w,f/ OD;aESmuf&JU atmufajc u,fuGJ&if toufr&SifEkdifyg UND) tBudrfEIef;jrifh toHvIdif; enf;tm;jzifq h &dk &if toJuaJG 0
4 NIGHTINGALE use;f rma&;*sme,f
ta<u;pm&if;eJYxGif; qkdovkd
trSw-f 24? pufwifbm? 2010-ckEpS f
arT;ESifh rkwfqdwfarT;rsm;ukd owfvkduf\/)
vkyf&ufMuw,fAsm/ (em;axmifaeoltm;vHk;) / / tJ'gvnf;]<uufuswmyJ} tJ'g[m
qdek rD ;kd ausmf / / bmvJAs/ ]<uuf} <uufuswmyJrSwf/ (oabmuspGm &,farmMuwm jrif&\/)
owday;qkw d m/ wd&pd mä ef <uuf a'guw f mvGP;f / / [kd;...[kd;? pawmh(yf) ukdawmaysmf/ 'Davmufqkd
ukd ajymwmvm;? vl<uuf (yk &if pmzwfolawG aygufavmufygNyDav/ yvdyfa&m*gul;pufEkdif
vdy)f ukd ajymwmvm;/ &Si;f &Si;f wJh taumif;qkH; tylcsdefqkdwm&Sdw,fAs/ pkdxkdif;q 68 'D*&D zm&if
ajymavAsm/ [ku d u f ae 77 'D*&Dzm&if[u dk t
f xd[m taumif;qk;H ul;pufEidk w f hJ
awmaysmf / / cifAsm;wkdY[mav/ tylcsdefyJ/ 'ghtjyif pkdxkdif;q 60 &mcdkifEIef;txufrSmqkd&ifawmh
qifwaumifv;Hk jyaewmawmif ykdrkdvsifjrefpGm ul;pufysHUESHYEkdifw,fvkdY awGU&Sd&w,fAs/ tJ <uuf
oef;a½TBuD;BudKufw,fqkdNyD; aygrsm;&wJh t"dutaMumif;&if;ukd Munfh&ifvnf; <uufawGt
aejynfawmfukdac: (tJav) wGuf pm;p&meJYaep&m &&Sad ewmaMumifyh AJ s/ 'gaMumifh <uufawGudk
qifwaumifv;Hk jyaewmawmif pm;p&m? aep&mr&Sad tmif (0g) r&atmif jzwfav;jzwf xufruyJ
qifajc&mukdvkduf&Sm qkdovkd jzwfw&mjzwfavmufeJY jzwfawmufxm;rS wefumusr,faemf/
jzpfaeNyDAs/ tck[mu tckvkd *k½q k ef / / rdwfaqGrsm; aqG;aEG;oGm;wm tm;vk;H aumif;ygw,fAsm/
]0oEÅ} rnfpG rkd;umvrSm wGif; ]<uufowfaq;}u okH;rsdK;okH;pm;&Sdw,fav/ (1) ½kwfw&uf ao
atmif;? csHKatmif;? tdrfatmif;? apwJh tqdyf"mwfaiGU (2) ½kwfw&ufaoapwJhtqdyf (3) aoG;,kd
NcHatmif;? xyfckd;atmif;? tBudK pdrfhNyD;awmh wjznf;jznf;aoapwJhtqdyf..pojzifhayghaemf/ a'guf
tMum;atmif; pwJh <uufrsdK; wmvGPf; a&SUuajymoGm;ovkd <uuf&Sdr,fh ae&m? <uufckdatmif;
aygif;pkHwkdY[m x<uaomif; Ekdifr,fh ae&mtm;vkH;ukd ydwfqkdY&r,f? jzwfawmufypf&r,fxif
usef;MuwmrkdY ukd,f&,f? rif; w,f/
&,f? ydawmuf&,fqw dk m&Sod vkd qdkeDrdk;ausmf / / tarav;Asm/ ]<uuf}qkdwJhtaumifBuD;ukd ESdrfESif;
<uuf&,f? yvdyfa&m*g&,f? a&;xuf ]<uufoef;}qkdwJh <uufcE¨mukd,fay:u taumifav;
a':oif;ar(aorif;)&,f qkd rsm;pGmukd ESdrfESif;a&;ut&rf;t&rf;ukd wef;vef;BuD; (tJ ... [kwf
wmvnf; {ueftrSef &Sdw,f aygif) t&rf;t&rf;ukd ta&;BuD;vSygoAsm/ OyrmAsm cifAsm;wkYd u
qefwmuavmh(pf) aemf/ayghayghav;rawG;MueJY/ <uufaxmifacsmufeYJ zrf;rdwhJ <uufawG&vmw,f qkyd gpkYd / 'Daumif
a'gufwmvGPf; / / [k w f w m awGukd bmvkyfrvJ/ t&ifqkH; a&aEG;usufusufql (tyl) xJrSm
OD;aESmuftajr§;yg;a&mifa&m*g rif;ol&ed f
&Sd^r&Sd ppfaq;Munfhyg/ (aoG;
pufaNymufi,f-teDa&mif t
pufrsm;jzpfNyD; rDeifukdaumh
ukdif; OD;aESmuftajr§;yg;a&mif
onf/)
- rd o m;pk w G i f wD b D a &m*g
&Sdjcif;/
- tm[m&csdKYwJhrI&Sdjcif;/
aumif;rGeNf yD; tzsm;usvmygu
pm;aq; ajymif;ay;yg/ aq;t
csdetf qukd 12.5mg/kg QID EIe;f
pkpak ygif; (10) &uf jynfh atmif
OD;aESmuftajr§;yg;a&mifa&m xm;wJhtajr§;yg; ½kwfw&uf wwfygw,f/ okdYr[kwf vlem a&m*gwGif cE¨muk, d af tmufyidk ;f Akid ;f &yfpyf ;dk aMumifh OD;aESmuf tajr;§ ay;yg/
*g (Meningitis) [m touf (5) a&mifjcif; (okdY) a&m*gykd;0if &JU usefoufwrf;wavQmuf ESifh ta&jym;tcsdKifhrsm;Mum;ü yg;a&mifjcif; (Viral Meningitis) Chloramphenicol aq;
ESpaf tmuf uav;rsm;wGif awGU a&muful;pufjcif;aMumifhjzpfyg vkH;rSm tm½kHaMumcsdKY,Gif;rI jzpf awGYEkdifonf/ bufwD;&D;,m;ykd;aMumifh tm; ukd,f0efaqmifrdcifrsm;ukd
&wwfaom a&m*gwckjzpfyg w,f/ OD;aESmuftajr§;yg; (Me apwwfygw,f/ OD;aESmuftajr§;yg;a&mifa&m jzpfaom OD;aESmuftajr§;yg; ray;&yg/
w,f/ uav; touf (3) v ninges) - A[kdemAfaMumtzGJU a&m*gtoGit f jyif *gESifh aoG;pufajymufBuD; rsm; a&mifa&m*gESifh qifwlonf/ uk,d 0f efaqmifrcd ifrsm;twGuf
uae (5) ESpfavmuftwGif;rSm (Central Nervous System) OD ; aES m uf t ajr§ ; yg;a&mif yl;wGJawGUygu tvGefYtvGef okdYaomf y#dZD0aq;rsm;ESifh uk Ampicillin IV 2g QID (10)
jzpfwJh OD;aESmuftajr§;yg;a&mif jzpfwJh OD;aESmufeJYausm½kd; emAf a&m*g[m ½kwfw&ufjzpfaom ul;pufEkdifonf/ tvGefjyif; oygu xda&mufrIr&Sdyg/ olY &uf ay;yg/
a&m*gawG&JU (50) &mckdif;EIef; aMumrBuD; (Spinal Cord) ukd a&m*gjzpfNyD; em&Dtenf;i,f xefonf/ vlemukd vG,fulpGm a&m*gjzpfpOftwkid ;f qufjzpfrnf/ Dexamethasone ('ufpmrD
avmuf [ m Haemophilus vT r f ; NcH K xm;wJ h tajr§ ; yg; twGif; (okdY) &uftenf;i,f aoapEkdifonf/ a&m*gtrnfowfrw S jf cif; (Diag- omZkH;) IV 0.15 mg/kg QID (4)
Influenzae Type B (Hib) vkdYac: rsm;jzpfw,f/ A[kdemAfaMumt twGif;ü jzpfay:vmygw,f/ xl;jcm;aom tajctae rsm; nosis) &ufqufay;yg/
wJh bufwD;&D;,m;ykd;aMumifh zGJUeJY tvTmrsm;tMum;wGif t a&m*gjyif;xefrI[m jzpfyGm;ap uav;rsm;wGijf zpfaom OD;aESmuf - a&m*gvu©PmtoGiftjyif taxmuftuljyK ukorIrsm;
jzpfygw,f/ tcsKd YrmS Streptococ &nfwcsdKY&SdNyD; ¤if;ukd OD;aESmuf aom a&m*gyk;d eJY vlem&JUtouf tajr;§ yg; a&mifa&m*g t&vnf;aumif; (Supportive Treatment)
cus pneumoniae, Neisse ria emAfaMumrt&nf (Cerebro- t&G,af y: vk;H 0rlwnfygw,f/ - tpmrpm;csifjzpfjcif; - OD;aESmufemAfaMumr t&nf - tzsm;usap&ef Aspirin (okdY)
meningitidis eJY Meningo cocci Spinal Fluid - CSF) [kac:yg a&m*gvu©Pmrsm; - ikdoHtm;aysmhjcif; (CSF) ukd (Lumbar Punct- Paracetamol ay;yg/
bacteria wkdYaMumifhvnf; OD; w,f/ ¤if;t&nf[m A[kdemAf - ukd,fyljcif; (tjyif;zsm;NyD; - taxGaxG <uufom; wif; ure) cg;qpf½kd;rS azmuf,lNyD; - wufjcif;twGuf Diazepam
aESmuf tajr§;yg;a&mif a&m*g& aMumtzGJUukd umuG,frIay;NyD; ukd,ftylcsdef 39 'D*&D pifwD tm; avsmeh nf;jcif; (General "mwfcGJcef;wGif prf;oyfppf 0.5mg/kg rectally (ptkdvrf;
wwfygw,f/ wDbD (TB) ykd; tm[m&vnf; jznfhwif;ay; *&dwfxuf ausmfvGefjcif;) Hypotonia) aq;jcif;t&vnf;aumif; aMumif;rS) trsm;qkH;10mg
aMumifhjzpfwJh OD;aESmuf tajr§; ygw,f/ - acgif;ukdufjcif;/ rDeifukdaumhukdif;aMumifh - vlemwGif iSufzsm;ykd; &Sd^r&Sd (okdY) 0.3 mg kg IM ay;yg/
yg;a&mifa&m*gtjyif Akdif;&yfpf uREkfyfwkdY rnfuJhokdY OD;aESmuf t - t½Sdefjzifh jyif;xefpGm tef jzpfaom OD;aESmuftajr§;yg; aoG;azmufppfaq;jcif; (Mal- - a&"mwfqkH;½IH;jcif; rjzpfap
yk d ; aMumif h v nf ; aumif ; ? OD ; ajr;§ yg;a&mifa&m*g jzpf&oenf; jcif ; (Strong & Powerful a&mif j cif ; (Meningococcal aria smear)t&vnf;aumif; &ef t&nf r sm; (Fluids)
aESmufxJ iSufzsm;ykd;0ifjcif; tvGefao;i,faom ykd;rTm; Projectile Vomting) Meningitis) a&m*gtrnf owf r S w f ay;yg/
aMumifhvnf;aumif; 'D a&m*g rsm; (tPkZ0D yk;d rsm;) tajr§;vTm - vnfyif;aMum awmifhwif; - rDeifuadk umhuidk ;f (ac:) buf onf/ iSufzsm;ykd; OD;aESmuf - aumif;aom tm[m& ay;
&wwfygw,f/ ckct H m;usqif; rsm;xJokdY xkd;azmuf0ifa&muf jcif;/ wD ; &D ; ,m;yk d ; aMumif h jzpf xJ 0ifygu OD;aESmuftajr§; yg/ vkdtyfygu ESmacgif;rS
wJh vlemwcsKd YwiG v f nf; Crypto- aomtcgü jzpfwwfygw,f/ *½kjyK&ef onf/ yg;a&mifa&m*gyg yl;wGjJ zpfEidk f tpmtdrfykduf (Naso-gastric
coccal meningitis vdkY ac:wJh OD; - 'Pf&m&SdrIaMumifh tajr§;rsm; touf(12-18)v atmuf - ta&jym;twG i f ; ok d Y aoG ; onf/ Tube) ukd tokH;jyKyg/
aESmuftajr§;yg;a&mif a&m*g ysufpD;&mrSwqifh 0ifa&muf uav;rsm;ü xGufjcif;aMumifh aoG;puf ukocsuf (Treatment) - owdarhaeygu - touf
tjzpfrsm;wmukdvnf; awGU& jcif;/ - vnfyif;awmifhwif;rI r&SdbJ ajymufBuD;rsm; jzpfaponf/ jrefrme,fpyfvrf;nTeft& ½SLvrf;aMumif;ukd &Si;f yg/ vkd
wwfygw,f/ - avxJ&Sd trIefrsm;? wHawG;? aysmhaeEkid Nf yD; taxGaxGwif; vsifjrefpGm aoqkH;Ekdifonf/ (Burmese Border Guidelines) tyfvQif atmufp*D sif ay;yg/
'Da&m*gawG&JUobm0t& ovdyfwkdYwGif ygvmaom tm;avsmhjcif;&Sd/ - xkdYaMumifh ta&jym;ukd ppf - csufcsif; aq;½kHwifyg/ yg;pyf? rsufpdukd oefY&Sif;yg/
aoaysmufrEI eI ;f uawmh jzpfymG ; a&m*gyk d ; rsm; aoG ; xJ o k d Y - i,fxyd u f dk MunfNh yD; prf;oyf aq;yg/ - y#dZD0 (Antibiotics) aq;0g; tdy&f mem (Bed sore) rjzpfap
ol (100) rSm (10) &mckdifEIef; a&muf&Sd&mrS wqifho,f,l ygu i,fxdyfonf a&mifí wDbyD ;dk aMumifjh zpfaom OD;aESmuf rsm; ay;yg/ &ef vlemtm; (2) em&Djcm;
uae (20) &mckdifEIef;txd &Sd vmjcif;/ tay:okdY azmif;aernf/ okdY tajr;§ yg;a&mifjcif;(TB Meningitis) - yxrOD;pm;ay; aq;0g;rsm; wcg vSnfhay;yg/
Ekdifygw,f/ raobJeJYtouf - teD;tem;&Sd t½kd;a&m*grS aomf ukd,fyljr§ifhNyD; tefjcif; - þa&m*gonf wjznf;jznf; (First Choice Drugs) umuG,fjcif;
&Sifusef&pfwJh uav;awGrSm 0ifa&mufjcif; (Mastoid)? t aMumifh t&nf"mwfqkH;½IH;rI pjzpfonf/ (2) vtxuf uav;rsm;ESifh vl ,cktcg r,fawmfaq;cef;
vnf; (30) &mckdif EIef;avmuf ½kd;a&mifjcif;? xdyfcyfemjzpf BuD;rsm;twGuf wGif OD;aESmuftajr§;yg;a&mif
txd qGUH tem;rMum;wmwkYd ? OD; jcif; (Sinusitis)? emwm&Snf pufx&D,mZkH; (Ceftriaxo a&m*gtwGuf umuG,faq;r
aESmuftwGif; a&tdwfBuD;NyD; em;jynf,kdjcif; (Chronic Oti- ne) taMum^tom;aq; IV/IM xkd;ay;ao;yg/ avmavmq,f
acgif ; BuD ; wm (Hydrocepha tis) ponfwkdYrSwqifh 0if 50mg/kg/day BD waeY 2 Budrf q, af &m*grul;puf&eftwGuf
lus)? ÓPf&nfcsdKYwJhwm? rpGrf; a&mufjcif;/ (or) 100 mg/kg/ day OD waeY vlemukd oD;oefYcx JG m;yg/ vlem
roefjzpfwm pwJh aemufquf rsm;aomtm;jzifh t&G,f wBudrf \ aqGrsdK;rsm;ESifh xdawGUrdol
wGJqkd;usdK;awG usefwwfwJht a&mufvli,frsm;ESifh uav; (Oyrm-uav;50mg/kg rsm;ukd umuG,f&eftwGuf u
wGuf jzpfjzpfcsif; xdxda&muf rsm;wGif OD;aESmuftajr§;yg; BD, vlBuD; 2 gBID waeYESpf av;rsm;tm; Ciprofloxacin
a&muf uko&r,fh ta&;BuD;wJh a&mif a&m*gjzpfavh&Sdygw,f/ Budrpf )D 15mg/kg stat ESihf vlBuD;twGuf
a&m*gwckjzpfygw,f/ ¤if;a&m*g[m jyif;xefaom (2) vatmuf uav;i,frsm; 500 mg stat csufjcif; yg;pyfrS
OD;aESmuftajr§;yg;a&mifa&m ul;pufa&m*gwckjzpfNyD; OD; twGuf wkdufyg/
*gqkdwm OD;aESmufukd zkH;tkyf aESmufukd &moufyefysufpD;ap Ampicillin IV/IM 50mg/kg rif;ol&ed f
trSw-f 24? pufwifbm? 2010-ckEpS f
roefpGr;f rI/ ajy;jcif;eJY at
use;f rma&;*sme,f
pxa&m) tqifhukd wkd;rsm;
NIGHTINGALE 11 pGrf; BuD;xGm;zGHUNzdK;rIukd wkd;
½kd;bpfavhusifhcef;awG[m t vmapEkdifygw,f/ wufatmif tulnDay;Ekdif
oufBuD;ykdif;a&mufvmvkdY r - aoG;zdtm;jr§ifhrm;rIukd avQmh ovkd olwYdk&UJ pGr;f tifxed ;f nd§
oefrpGrf;jzpfvmrIawG&JU zGHUNzdK; csay;Ekdifygw,f/ rI? pdwyf idk ;f qkid &f m aumif;rGef
vmrIawGukd qkdif;iHhxm;Ekdifwm - t½kd;a&m*gukd umuG,fEkdifzkdY rI? vlrIqufqHa&; tajct
qkdwmukd jyoaeygw,f/ t½kd;awG&JUodyfonf;jcif;ukd aeukd aumif;rGefatmif xdef;
cE¨ m uk d , f ½ k y f y k d i f ; qk d i f & m wkd;jr§ifhay;ygw,f/ odrf;ay;Ekdifygw,f/
oGufvufvIyf&Sm;rIukd xdef; - wu,fvkdY cifAsm;wkdYrSm t avhusiv hf yI &f mS ;rItrsKd ;tpm;
odr;f xm;Ekid rf ,fq&dk if t"dut qpftjrpfa&mifa&m*geJY cg; awGuawmh ...
ema&m*gawGukd tumtuG,f atmufykdif;emusifrI cHpm; vltawmfrsm;rsm;u tif
ay;EkdifrSmjzpfovkd ykdrkdusef;rm ae&w,fq&dk if aumif;rGew f hJ tm;ok;H &wJh avhusichf ef;awG 'g
oefpGrf;wJhb0aexkdifrIykHpHwck tusdK;tmedoif &&SdEkdifyg rSr[kwf tm;upm;enf;awGukd
twGuftajccHukdvnf; &&Sdap w,f/ yJ usef;rmapwJhukd,fvufvIyf
ygw,f/ - uifqmjzpfyGm;EkdifwJh tvkH;pkH &Sm;rItjzpf ,kHMunfxm;Muyg
NAdwed tf pk;d &uawmh t&G,f tEÅ&m,fukd avQmhcsay;NyD; w,f/ 'gayr,fh txl;jyKvkyf
&NyD;olawG[m tv,ftvwf tpmtdrfuifqmukdvnf; t xm;wJh ud&, d mypön;f awGrvkyd J
tqifhtm;pkdufxkwf&wJh avh umuG,f ay;Ekdifygw,f/ avmufavmufvm;vm;&SdwJh
usifhvIyf&Sm;rIawGukd waeYukd aoG;qkH;NyD;trsdK;orD;awG&JU use;f rma&;tusKd ;aus;Zl;awGudk
tenf;qkH;rdepf 30 avmufeJY &ifom; uifqmjzpfEkdifwJh ykrH eS u
f ,dk v
f ufvyI &f mS ;rIavhusihf
wygwf r S m 5 &uf 6 &uf tEÅ&m,fukdvnf; avQmhcs cef;awGu cifAsm;wkdY&&SdEkdifyg
avmuf vkyfMuzkdYeJY uav;awG ay;Ekdifygw,f/ w,f/
eJY i,f&, G of al wGuawmh aeYpOf - tpmtm[m&xdef;nd§rIeJY wGJ t"duuawmh oifhwifhrQ
aeYwkdif; rdepf 60 avmuf avh NyD; usef;rmoefpGrf;wJh ukd,f wwJh ukd,fvufvIyf&Sm;rIavh
usifhcef; vkyfay;zkdY wkdufwGef; tav;csd e f u k d v nf ; xd e f ; usifhcef;ukd tenf;qkH;rdepf30
uk,d pdv
f ;k aevif
ufv; yI &f mS ;upm;rI
xm;ygw,f/ odrf;xm;Ekdifatmif tult avmuf wygwfrSm(5)&uf(6)
&&S d x m;wJ h ouf a ot nD ay;ygw,f/ &ufavmufvkyfay;zkdYygyJ/ oifh
axmuftxm;awGt& ykHrSef - wu,f v k d Y cif A sm;wk d Y [ m wifrh QwwJt h iftm;pku d xf w k rf eI YJ
ESifh ukd,fvufvIyf&Sm; avhusifhcef; ukd,ftav;csdefrsm; (okdY) t ukd,fvufvIyf&Sm;rIvkyfaewJh
usef;rma&;tusdK;aus;Zl;rsm; awGu
- eH y gwf 2 trsd K ;tpm;qD ; csd K
a&m*gjzpfEkdifwJhtEÅ&m,fukd
0vGefNyD;jzpfr,fqkd&if usef;
rma&;qkd;0g;vmrI? aoqkH;rI
tEÅ&m,fawGukd avQmhcsay;
tcsdefrSm awGU&r,fhvu©Pm
awGuawmh ...
- touf½SLEIef; jr§ifhvmjcif;
ukd,fvufvIyf&Sm; tm;u tm;jzifh ESvkH;a&m*geJY avjzwf awmfrsm;rsm;ukd jzpfapEkdifwJh w0ufavmuf avQmhusoGm; Ekdifygw,f/ - ESvkH;ckefEIef;[m aoG;ckefEIef;
pm;rI[m tusdK;aus;Zl;taeeJY wmawGudk tumtuG,af y;Ekid f t"du tEÅ&m,fjzpfwhJ t0vGef apEkdifygw,f/ - toufBuD;ykdif; pdwfusqif; ukd odvmwJt h xd wk;d jr§iv hf m
ukd,ftav;csdef xdef;csKyfEkdifrI zkdY tultnDjzpfapygw,f/ tJ rIukd tumtuG,fay;Edkifyg - qD;csdKukd xdef;csKyfwJhae&mrSm rIeJYpdwfcsdKU,Gif;rItEÅ&m,f jcif;
xuf trsm;BuD;ykdvGef;ygw,f/ 'D vkyfief;aqmifwmtoD;oD; w,f/ tul t nD j zpf a povk d w awG u k d avQmh c say;Ek d i f y g - cE¨mukd,f ylaEG;vmjcif;
usef;rma&;apmifha&SmufrI ok ukd taeawmfaumif;rGefatmif cg;em/ ykHrSef udk,fvufvIyf u,fvkdY qD;csdK&SdESifhNyD;jzpf w,f/ pwmawGygyJ/
awoeawGu ykHrSefukd,fvuf vkyfaqmifay;Ekdifwmu wjcm; &Sm;avhusifhcef;awG[m <uuf w,f qk&d ifvnf; emwm&Snf - pdwfusqif;rIukd oufom cifAsm;wkYd [m a[m[Jvu dk f
vIyf&Sm;avhusifhcef;awG[m vl omrefaoG;aMumqkdif&ma&m*g om;awG&JU tiftm;eJY cHEkdif&nf ykdNyD; wjcm;a&m*gawGeJY ½Iyf atmif vkyfay;Ekdifygw,f/ aewJhtajctaer[kwfbJ p
awGukd a&m*gtawmfrsm;rsm; awG&JU tEÅ&m,fawGukd avQmhcs ukd wkd;rsm;vmapjcif;? aysmh axG;qkd;0g; vmEkdifajcukd - udk,fhukdukd,f ½IjrifokH;oyfrI um;aumif;aumif;ajymvkdY&ae
jzpfyGm;EkdifwJh tEÅ&m,fuae ay;Ekid wf hJ aemufqufwJG tusKd ; aysmif;rIeJY ukd,fae[efxm;ukd vnf; tumtuG,fay;Ekdif ykrd adk umif;rGev
f matmif tul &ygr,f/
avsmhyg;oGm;apEkid o f vkd vlawG aus;Zl;l awGuv dk nf; &&Sad pEkid yf g wkd;wufvmapjcif;tm;jzifh cg; ygw,f/ nDay;Ekdifovkd pdwfzdpD;rI uJb,favmufrsm;vG,u f l
&JUusef;rma&;tajctaeeJY b0 w,f/ ema&m*grjzpfatmif tumt - ESv;Hk aoG;aMumqkid &f m a&m*g ukdvnf; oufomvmapEkdif tusdK;rsm;vkdufygovJ/ us
&JU wckv;Hk qkid &f m t&nftaoG; aoG;zdtm;jr§ifhrm;rI/ yk H r S e f uG,fay;Ekdifygw,f/ awGjzpfvmEkdifwJh tEÅ&m,f ygw,f/ aemfwYdkawG oifw h ifrh QwwJu h , dk f
ukdvnf; wkd;wufaumif;rGef ud, k v
f ufvyI &f mS ;avhusichf ef;vkyf t½k;d a&m*g/ ykHrSef tav;r ukd w0ufavmuf avQmhus - tdyfpuftem;,lrIukdvnf; vufvyI &f mS ;rIavhusifch ef; vkyf
vmapEkid w f ,fqw dk mukd jyaeyg wm[maoG;aMumawGxrJ mS aoG; avhusifhcef;u t½kd;zGJUpnf;rI oGm;apEkdifygw,f/ wkd;wufvmapEkdifygw,f/ oifh rvkyfoifhpOf;pm;wJhtcg
w,f/ ykHrSefukd,fvufvIyf&Sm; zd t m;jr§ i f h r m;aewJ h t qif h u k d ukd aumif;rGew f ;dk wufvmapo - HDL(aumif;rGew f hJ aumfvuf - uav;awG&JU usef;rmoef txufrSmwifjycJhwJh tusdK;
avhusifch ef;vkyw f m[m cifAsm; avQmhcsay;Ekdifygw,f/ aoG;zd vkd touft&G,fBuD;&ifhvmvkdY aus;Zl;awGudk owdxm;oifMh u
wkdYukd atmufrSmazmfjyxm;wJh
usef;rma&;jyóemawGukd um
tm;jr§irfh m;vmrIeYJ qufpyfaewJh
cE¨mukd,frSm&SdwJh tqD"gwfukd
jzpf&wJh t½kd;qkH;½IH;rIykHpHtrsdK;
rsdK;ukdvnf; umuG,fay;Ekdifyg
]]'grrS vl[ktwawmff tm;upm;enf
rsm;rsm;u tiftm;okH;&wJh avhusifhcef;awG
;awGuydk J use;f rmapwJh uk,
d v
f uf
ygw,f/ aiGtukeftusr&Sdo
vkd tcsdefvnf;trsm;BuD;ay;zkdY
uG,fwJhae&mrSm taxmuftyHh vnf; avQmhcsay;Ekdifygw,f/ w,f/ vIyf&Sm;rItjzpf ,kHMunfxm;Muygw,f/ 'gayr,fh txl;jyK rvkdtyf? uRrf;usifrIvnf;rvkd
jzpfapygw,f/ oMum;"mwftrSDjyK qD;csdK/ rdrdukd,fukd av;pm;wefzkd; tyfyJ usef;rma&;aumif;rGef
vkyfxm;wJh ud&d,mypönf;awGrvkdyJ avmufavmufvm;
ESv;Hk a&m*geYJ ½kwwf &uf avjzwf cE¨mukd,ftqD"mwfavQmhcsay; xm;rIeYJ pDrBH u;D Muyfr/I uk, d vf uf jcif;qkw d hJ BuD;jrwfvw S v hJ 'fBuD;
jcif;/ jcif;tm;jzifh ukd,fvufvIyf&Sm; vIyf&Sm;avhusifhcef;&JU pdwfykdif; vm;&SdwJh usef;rma&;tusdK;aus;Zl;awGukd ykHrSefukd,fvuf wyg;ukd &&SEd idk yf gaMumif; wifjy
vIy&f mS ;rIavhusichf ef;awGu cifAsm;wk&Yd &SEd idk yf gw,f/
aeYpOf ukd,fvufvIyf&Sm;rI
avhusifhcef;u vlawG&JU ESvkH;
<uufom;awGukd oefpGrf;vm
avhusifhcef;awGu tJ'DtrsdK;t
pm;qD;csdKa&m*gukd umuG,f
xdef;csKyfEkdifatmif tultnDt
qkid &f m oufa&mufraI wGudk avh
vmrIt& ykHrSefukd,fvufvIyf
&Sm;rIavhusifhcef;awG[m vl
}} vkduf&ygw,f/ pk;d aevif;
t&ufoknaMumif
r,m; tqifrajyMubl;/ t rxifrdbl;/ t&rf;aMumufvefY ae&w,f? tdyrf ufxrJ mS ajy;ae aeawmhw,f/ usKyfu tJ'Dvkd
&ufrl;vm&if ykdqkd;w,f/ b,f oGm;w,f/ ckawmh avQmah omuf &ovk?d wdraf wGMum;rSm ajy;ae atmfvYdk vm;rodb;l / aemuf o
vkdrS&Sif;vkdYr&bl;/ olYt&if aeNyD/ csucf si;f rSjzwfvYdkr&wm/ &ovkdyJ/ ajy;rvGwfrSmpkd;vkdY &Jqkdwmvnf;ygawmh rdef;ru
aumifeJY jzpfcJhw,fvkdY xifrSm pdwt f vkvd u dk w
f mvnf;ygwmaygh/ vrf ; rBuD ; twk d i f ; rajy;bJ aMumufvmvkdYxifw,f/ vlpk
usKyft&ifu t&ufaMumif rsdK;txd ra&mufwm jzpfrSmyg/ aygh/ waeYusawmh a,musfm; usKyfaMumifwJhnuqkd&if &yf vrf;BudKvrf;Mum;u jzwfajy; em;ukd uyfvmw,f/ 'DawmhrS
wJholawGtaMumif;ukd trsm; 'gayr,fhvnf; 'Di,fjzLawGqkd jzpfolu t&ufrl;NyD; jyefvm uGufxJrSm ajAmif;qefoGm;wm wm/ armvkdufwm/ usKyfvnf; rde;f rrsufEmS ukd ao
BuD; Mum;cJhzl;ygw,f/ aMumuf wJo h al wGu nbufwa&;Ek;d NyD; w,f/ NyD;awmhAsm r½kdrao yJ/ tJ'Dnu usKyftawmfrl; usKyfoli,fcsif;tdrfvnf; csmMunfhvkdufawmh [kwfom;
vefYNyD;xGufajy;wm? tdrfacgif jyeftdyfr&wm? rSwfÓPfcsdKU pum;/ rdef;rukd aemufbufu vmw,f/ tdraf &mufawmh vif a&mufa&m taemufukd vSnfh yJAs/ usKyfrdef;rtppfyg/ owd
rkd;ay:uckefcswm? a&wGif;xJ ,Gi;f wm? pdwcf pH m; vG,w f mrsKd ; ae qufqzH Ydk ajymw,f/ tJ'rD mS r,m;&efjzpfMuw,f/ b,fvkd Munfhvkdufw,f/ b,folrSr&Sd &vmNyD/ ][m ig t&ufaMumif
ckefcswm? cE¨mukd,ftpdwft awG a wmh BuH K awG U &wwf y g jyóemwufawmhwmyJ/ 'Dvkd pjzpfvnf;awmh rrSwfrdawmh bl;/ b,f&SdrSmwkef;/ ukd,fhbm aeNyD}/ aemufawmh rde;f reJYtwl
ykdif;awGukd jzwfawmufwm? w,f/ usKyfuawmhAsm b,fvdk qufqHaewJhtcsdefrSm rdef;r bl;/ usKyfrdef;rvnf;tawmfh om aMumifNyD;ajy;aewm/ awmf jyefvmw,f/ wvrf;vkH;rSm
ckwfxpfwmawG ponfjzifh t tusifh qkd;rsdK;ygvmovJawmh ukd,fu avxGufwJhtoHrsdK; ukd pdwq f ;dk aew,f/ usKyftay: ao;w,f/ oli,fcsif;tdrf&Sd vnf; usKyfyg;pyfu wcgrSr
rsm;BuD;ygyJ/ t&uf&JUqkd;usdK; rqkdwwfbl;/ t&ufqkd tao Mum;vkduf&w,f/ ]rif;olrsm;eJY rSmvnf; wcgrSrokH;EIef;zl;wJh vkdY/ r[kwf&if vrf;rBuD;ay: xGufzl;wJh bk&m;pmawG b,f
awGaygh/ pdwu f sa&m*gpGu J yfae &&? t&Sif&&yJ/ t&uform; azmufjyefaew,f} rdef;rukd pGyf pum;vkH;rsdK;awGeJY ajymqkdcJh xGufajy;rdrSm trSefyJ/ um; ua&mufvmovJrodb;l / rde;f
wm? yef;aoyef;ndK;eJY avjzwf i,fjzLawmhr[kwfbl;aemf/ 'g pGJw,f/ aemufykdif;&ufawGrSm wm/ ]'if;ubmvkdY 'Davmuf wkduf&if wkduf? r[kwf&ifawmh ru ar;w,f/ ]bmaMumifae
olawGvnf; awGUcJhzl;ygw,f/ ayr,fh usKyfrSmvnf; vpfrpf vnf; jyóemtBuD;tus,f aomufae&wmvJ} ]'if;ukduGm tcsKyfxaJ &mufrmS aocsmw,f/ wmvJ}wJ/h uJ aBomfAsm ... t&uf
usKyf a bmf ' gawG x J r S m vnf ; &Sdw,f/ yg;pyfxJ t&uf0if&if wufMuw,f/ aemufq;Hk rde;f r r,f} bmnmaygh/ trlt&mu aq;aMumifw,fvkdYawmif t aMumifaeygw,fq/dk okn
'Dvt dk jzpfrsKd ;eJYBuHKae&wJo h al wG awmfNyD qkw d hJ vlpm;rsKd ;/ NyD;awmh jzpfolu BuH&mr&jzpfNyD; olY&JU
&Sdygw,f/ usKyfukd,fwkdifu tcsdef? tcg? ae&ma&G;raebl;/ q&mjzpfcJhzl;wJh q&m0efukd t ``` pmrsufESm (7) rS 0efBuD;u ½kwfw&uf a&rD; ][m q&mBuD;&,f ajymay;
vnf; ]ig'Dvrdk jzpfEidk yf gbl;} qkd wa,mufwnf;vnf;aomuf ultnDawmif;ygava&m/ 'D &maumif;&atmif igzefwD;ay; ½Sm;ukd zuferf;vkdufw,f/ ygw,f}
NyD; aomufaewmawmhr[kwyf g w,f/ taygif;toif;eJYvnf; awmhrS q&m0efBuD;ua,musmf ; rSm/ rif;bmrS odyfvkyfp&mrvkd ]tkd cpfcpfcwf} ]aemufwcg 'D0efBuD; vm&J
bl;/ ysif;vkYd ? aysmfvYdk ? pdwx f u G f aomufw,f/ usKyf&JUarG;ord jzpfou l adk c:NyD; ajz&Si;f ay;vku d f bl;/'Drkdua&pDenf;usukda&G; rk d ; a[uk d r S m &,f a rmae vmMunfh/ igawmh jyefqJrSmyJ/
aygufay;wmwkdY ponfjzifhaygh cif aus;Zl;&Sifu wcgwkef;u w,f/ a,musfm;jzpfolu t rSm/ a&rD;&Sm;rD', D mrSm 15 rdepf a&m/ rkd;eJYeD;zkdYta&; a,mu©r rif;MunfhavuGm/ 0efxrf;awG
av/ qifajc? qifvuf? qif ar;cJ h z l ; w,f / ]b,f o l e J Y &ufaMumifwmawmhr[kwyf gbl;/ avmuf vlvkH;xGufjyvkduf&if zuferf; cH&wm MuufoD;xrd a&SU? rif;a&SUrSm ighukd&uf&uf
em;&Guaf wGay;p&m trsm;BuD;&Sd aomufvmcJhwmvJ} wJh/ ]w t&uf r aomuf w J h a eYqk d & if NyD;NyD/ igyJa[m&rSm/ yGJodrf;/ yg&JU/ erf;½keH rf;vkYd awmfygao;/ puf p uf a jymaevk d u f w m/
ygw,f/ wenf;tm;jzifhawmh a,mufwnf; aomufvmwm} pum;wcGe;f rSuadk jymwmr[kwf oabmaygufw,faemf/ 'geJY [if; igvnf;vufpm;jyefacs aemufqkd qJjzpfatmifukd qJ
odoBd uD;eJYru dk af ecJrh w
d mayghAsm/ vkYd ajzawmh tarubmjyefajym bl;/ t&ufrl;vm&ifawmh tysdK aeygOD; rif;wkdYaq;½kHrSm vlem r,f/ olY ukad wmhr[kw/f Aku d yf ?l
r,f}
vlwa,muf&JUpdwfcHpm;rIukd w,fxifvJ/ ][Gef; wa,muf rppfwmwkdY? azmufjyefwmwkdY aoqkH;rI (Zero) okn qkdwm xdyfajymifBuD;ukdawmh &GHw,f/ ]q&mBu;D b,fvq dk rJ mS vJ[if}
vku d Nf yD; aomufwmrsm;oGm;&if wnf;vnf;aomufwwfwmyJvm;} avQmufajymukefa&m/ q&m0ef [kwv f m;/ igawmh tlww l il ndK a&rD;½Sm; pyfpkvkdufw,f/
(aeYpOf & uf q uf ) ? tpm;t wJh/ pOf;pm;MunfhygAsm/ t&uf BuD;u aocsmar;awmh tysdKr ukd odyfr,kHbl;uG} naeapmif; 0efBuD;jyefomG ; ]t[J [kwu f hJ [kwu f v
hJ Ydk yJ
aomufrrSefwJhtcgrsdK;rSm r&Sd aomufwmyJ/ zJ½u dk w
f mrSr[kwf ppf b l ; vk d Y a jymwmu aoG ; r ]t[J tJ'gvm;/ usaemfh w,f/ rkd;a[udkvnf; ygoGm; jyefqJrSmaygh}
wmukd&Sdw,fxif? rjzpfEkdifwm wm/ usKyfvufwbufxJeJY t xGufvkdYwJh/ 'gu wcsdKUa,m vufcsufyg} wmaygh/ aq;½kHtkyfBuD;eJY 0ef ]&Sm; vm;vm;}
ukdjzpfw,fxifNyD; txifrSm;t &ufcu G u
f dk rzkYd wwfEidk yf gw,f/ usfm;awG&JU pdwftpGJwckyg/ t ][if rif;vufcsuf} xrf;tm;vkH; vkdufygykdYaqmif
jrifrSm;wmawG jzpfvmwwfyg ESpfa,muf? okH;a,muf 0kdif;ul ysdKppf&if aoG;xGuf&r,faygh/ tonf;ESv;Hk av; rk;d a[ukd EIwqf ufMuygw,f/ aemufq;Hk 'kH&if;aq;½kHBuD;uawmh 'kH
w,f/ ajym&OD;r,f/ t&uf nDp&mrvkdygbl;/ uJ usKyfw rdef;rukd,ftajr§;yg;[m tvGef ta&SUrSm cyf<um;<um;jzifh/ c&D; tJ aemufqkdvTwfawmft &if; 'kH&if;aygh/ ukwif 50 rS
aomufwJholawGxJrSm i,fjzL a,mufwnf;aomufwm bm yg;vTmae&if aygufomG ;ayr,fh ][kwu f thJ bvG,yf gw,f/ rwfeJY &mxl;BuD;&r,fholukd/ ukwif 100 jzpfoGm;vnf;
awGqw dk m&Sw
d ,fAs/ 'Dval wGu qef;vkYd vaJ emh/ 'DtaMumif;awG aoG;rxGufbl;vkdY q&m0efBuD; 10 ta&SUu 1 ukdjcpf? oknjzpf cspfoel YJ e;D zkYd ta&; a,mu©rBuD; ajymif;vJr,frxif/ aq;0g;r
aomufwJhae&mrSm pnf;eJYurf; ajymae&wm ukd,fhaygifukd,f u &Sif;jyygw,f/ a&csdK;&if; aygh/ 100 a&SUu 10 jcpf okn u enf ; vrf ; ay;vk d u f a wmh &S/d 0efxrf;awGvnf; tyifpu dk f
eJYaomufMuwm/ aomufNyD;&if vSef axmif;ovkd jzpfaeNyD/ jzpf jzpfjzpf? pufbD;pD;wJhtcgjzpf jzpf .... jzpf} vG,fvG,fav;qkdNyD; a&rD;&Sm; &if;xrif;iwf/ olwkdY 'Drkdua&
vnf; tpm;jyefpm;Muw,f/ ygapav/ rwwfEkdifygbl;/ jzpf? wukd,fwnf; pdwfajzwJh ]w,fawmfyguvm;/ ighajc awG;NyD; aysmfaewkef;/ pD q k d w muvnf ; ][k w f u J h
wcgwavrsm;oG m ;wm? x ukd,fhbmomukd,faxmif;awmh tcgjzpfjzpftajr§;yg;[m ayguf &meif ; rJ h a umif / igh o ruf ]a[h rD;&Sm;/ rif;uvnf; [kwfuJh} yJjzpfrSmyg/ wcsdKUvl
rif;arh oGm;wmrsdK;vnf;&Sw d wf oufomwmaygh/ olrsm;vm NyJoGm;wwfygw,f/ 'gaMumifh avmif;av;a& 'gqkdrif;vGwf uGm/ rifah ,mu©ravmif;BuD;ukd awGuawmh vlemtwkvkyf&
ayr,fh wcgwavygyJ/ 'g axmif;&if tawmfemrSm/ tck aoG;rxGuw f idk ;f tysdKrppfz;l vkYd awmftrwfvkyfvkdY&NyD/ tm;yg; wcsufrSighaumif;aMumif; ulr r,fh aeYav;awGukd arQmfaerSm
aMumifhvnf; qkd;0g;wJh tqifh usKyft&ufaMumifwJh tqifht ajymvkdYr&ygbl;wJh/ aemufwck tm*a,musfm;} ajymay;bl;} aygh/ a'guw f ma&rD;&Sm;
trSw-f 24? pufwifbm? 2010-ckEpS f use;f rma&;*sme,f
apEkdifygw,f/ wcsdKUuawmh
NIGHTINGALE 13ukd Feed Back rsm;rsm;ay;zkdY
vlemapmifh&if;tysif;ajytaeeJY awmif;qkv d ydk gw,f/ 'grSvnf;
&kyjf ypmtkyaf wGzwfwm&Syd gw,f/ usaemfwkdYbufu jyKjyifp&m?
b,fpmtkyfyJzwfzwf t"du jznfhpnf;p&mav;awGukd vkyf
pmzwfzkdYta&;BuD;ygw,f/'g aqmifEkdifrSmyg/
u usaemfh&JUtjrifayghav/ w
csKd Uu uk, d rf Ekid w
f phJ mtav;BuD; vlxkawG&JU usef;rma&;t
awGzwfNyD; bmrSvnf;em;r odynm wkd;wufzkdY? usef;rm
vnf/ aemufydkif;pmzwfysif; a&;apmifah &Smufrv I yk if ef;awGrmS
oGm;wmrsdK;jzpfwwfygw,f/ yl;aygif;yg0ifvmapzkYd ? vlYtcGihf
[kwfuJh/ r,fawmfaq;cef; pm a&;? use;f rma&;qkid &f musi0hf wf
Munfw h u dk tf aeeJY aemufxyfbm rsm;ES i f h q uf E G , f a eonf h
awGqufNy;D vkyaf qmifoGm; zk&Yd ydS g usef;rma&;A[kow k rsm;ukd jr§ihf
ovJ/ wifay;EdkifzkdY? usefrma&;vkyf
a&SUqufNyD;vkyfaqmifzkdYt om;rsm;taeeJY usef;rma&;t
wGufu pmtkyfawGukd pepfw odynmrsm; owif;tcsuft
uspkpnf;?jzefYa0wmrsdK;aygh/ vufrsm; vufqifhurf;cH,lEkdif
avmavmq,frmS awmhtcuft zkdY? vlxktaeeJY ½kyfykdif;? pdwf
cJawGawmh&SdaerSmygyJ/ aemuf ykdif;qkdif&m vlrIa&;udpö&yfrsm;
wcku pmzwfolawG at;csrf; vkHNcHKrI&SdapNyD; tem*wfb0ukd
tm;enf;olwYdk tm;xm;&m
pGmzwfEkdifzkdYtwGuf wdwfqdwf ykrd w
dk ;dk wufaumif;rGeaf tmif zef
NidrfoufwJh pmMunfhwkdufav; wD;vmapEkdifzkdYtwGuf r,f
jzpfzkdY pnf;urf;ykdif;qkdif&mav; awmfaq;cef;pmMunfhwkduf&JU
]pmtkyfpmayvlYrdwfaqG} qkd apmtJtJ &if pmtkyfukd jyefvmtyf/ &uf awGuv dk nf; jyKjyifzYdkvydk gw,f/ tcef;u@uvnf; ta&;BuD;
ovkd todynm A[kokwawG ajrmufNyD;xm;wJh ynmawGukd aygh/ 'DvkdyJrQNyD; 0,f&ygw,f/ jyefwkd;NyD; xyfiSm;ygw,f/ pmtkyfvmiSm;wJh 0efxrf;awG? aMumif;wifjyvkdufygw,f/
wkd;wufzkdY? OmPf&nfjr§ifhrm;zkdY rarhaysmufEkdifatmif? qkH;cef; pmtkyfaumif;wtkyf&JU aps;u w&ufub dk ,fEpS af ,mufavmuf vlemapmifhawGvnf; usaemfwkdY apmtJtJ
twGuf pmrsm;rsm;zwfzkdYvkdtyf rwkdifEkdifwJh ynm&yfawGukd vnf;tm;vkH;odygw,f/ &o vmiSm;MuovJ/
ygw,f/ 'DuaeYwkd;wufaewJh qufNyD;awmh avhvmEkid af pzkYd t avmufeJYrQNyD; vkdtyfwmukd t ok H ; q,f ? av;q,f u ausmufyef;awmif;wGif
urÇmBuD;xJrSm aexkdifolawG wGuf&nf&G,fygw,f/ aemuf &if 0,f&w,f/ aemufwcku awmh ykHrSefaygh/ wcgwav &Spf
tm;vkH;[m aeYpOfeJYtrQajymif; NyD; 0efxrf;awGtaeeJY pdwfzdpD; oGm;a&;vma&;twGufaygh/ t q,f ? uk d ; q,f v nf ; vmyg ul;pufa&m*gaMumifhaoqH;k rIrsm;
rIawG? rGef;usyfrIawGukd pmayeJY ajctaet& aps;xJu pmtkyf w,f/ rsufpdcGJwJhumvrsdK;qkd
vJwkd;wufaewJh enf;ynmt
qifhwef; bmom&yfawGaemuf ukpm;ay;zkYd twGuv f nf; jzpfyg qkdifudkoGm;zkdYvnf; cufcJyg &if w&mausmfoGm;ygw,f/ vl
&SNd y;D ausmif;rsm;ydwx
f m;&
ukd trSDajy;vkdufae&ygw,f/ w,f/ w,f/ emu trsm;pkayghav/ 0efxrf; rEÅav;wkdif;? ausmufyef; wGifvnf; pmoifMum;rIrsm;udk
uk, d o f cd sifwhJ bmom&yf? enf; [kwfuJh/ 'gqkd&if vlemawGtae [kwfuJhyg/ aemufwcku pmtkyf awGuawmh enf;ygw,f/ awmif;NrdKUwGif aoG;vGefwkyf acwå &yfqikd ;f xm;&aMumif; a'
ynm? owif;tcsuftvuf eJaY &m 0efxrf;awGtaeeJyY g ud, k f awGudk iSm;wJah e&mrSm tcuftcJ 'gqkd&if 0efxrf;awG pmzwftm; auG;ESihf OD;aESmuf tarS;yg; ocHu ajymonf/
awGukd teD;uyfajzMum;ay;Ekdif odvkdwJhtaMumif;t&mawGukd awGa&m &Syd govm;/ enf;wJhoabmvm;/ a,mif a&m*grsm;aMumifh vl OD;aESmuftarS;yg;a,mif
wmuawmh pmtky?f pmayawG yg zwf½IEkdifzkdYtwGuf pmMunfhwkduf 'guawmh trsm;BuD;&Sdyg 'guvnf; 0efxrf;awGpm (4)OD; aoqHk;rIrsm;&SdaeNyD; , a&m*gaMumihf abmf'gaqmifae
yJ/ 'gaMumifhvnf; vlrItokdif; rSm pmtkyrf sKd ;pkH xm;&rSmaygah emf / w,f/ pmMunfhwkdufwkdif;rSm zwftm;enf;w,fvkdYawmh r refaeYrS pwifí pmoifausmif; ausmif;olwOD; aoqHk;cJhNyD;
0kdif;? vlYtzGJUtpnf;Mum;rSm pm [kwyf gw,f/ aq;ynm&yf vnf; pmtkyfaysmufwJh udprö sdK; [kwfygbl;/ trsm;pku vpOf rsm; ydwfxm;&onf/ vufwavmwGif tjyifvlrsm;
Munfhwkdufqkdwm tifrweft qkdif&m? taxGaxGA[kokw? awGudk BuHKzl;rSmyg/ usaemfwYdku xkwf r*¾Zif;awG? aq;buf ausmufyef;awmif;NrdKUay: yg a&m*gjzpfyGm;rI&SdaeaMumif;
a&;ygw,fqw dk mjiif;r&ygbl;/ EkdifiHa&;? bmomjyef? vpOf pm&if;pmtkyfxJrSm taotcsm qkdif&m pmtkyfukdtzwfrsm;Mu wGif aoG;vGefwkyfauG;ESihf OD; ¤if;u qufajymonf/
ta&;ygt&ma&mufwhJ pmMunfh xkwf r*¾Zif;? *sme,f? tywf rSwfom;xm;ayr,fh wtkyfp w,f/ EkdifiHa&;pmtkyf? bmom aESmuftarS;yg;a,mifa&m*g ]abmf'gaqmifu aooGm;
wkdufvkyfief;pOfeJYywfoufNyD; pOfxkwf*sme,f? bmoma&;pm ESpftkyfpqkdovkdawmh aysmuf jyef p mtk y f ? &ou@awG u k d rsm; vGefcJhonhfwywfcefYrS p wJh aumifrav;udkawmh ppf
r,fawmfaq;cef;pmMunfw h u dk f ay? &opmay? aemuf 0w¬K? u wmygyJ/ ausmif;ydwcf geD;tcdsef vnf; zwfMuygw,f/ wm0ef wifjzpfyGm;aejcif;jzpfonf/ aq;aeMuw,f? &mpkveG f abmf
wm0efcH udkbZHeJY ckvkdar;jref; Asm? ½k y f j y? umwG e f ; ? bef rsdK;awG? vufawGUvmqif;wJh csdefawG? pmar;yGJawGaMumifh tqdkyg a&m*grsm;aMumifh 'gu zl;zl;qdkwJh aumifrav;?
xm;ygw,f/ aumufypdk hf ponfjzifah ygh/ tpk&H dS usef ; rma&;vk y f o m;awG t vnf; pmMunfhwkdufukd t0if ausmufyef;awmif;NrdKUay:&SSd aowmu av;ig;&ufavmuf
r,fawmfaq;cef;pmMunfw h u dk &f UJ ygw,f/ ajymif;tvJjzpfwJhtcsdefrsdK;awG enf;wmyJ jzpfygw,f/ vlem yk*¾vdu pmoifausmif; (30) &SdNyD? qHk;oGm;wkef;uawmh zkH;
&nf&G,cf suu f dk ajymay; ygvm;/ [kwfuJh/ 'DpmtkyfawGukd t"du rSm trsm;qkH;jzpfwwfygw,f/ awGtaeeJYvnf; usefrma&; A ydwfvdkufNyD; tpdk;&ausmif; (3) xm;wmaygh tckawmh ay:vm
t"du&nf&G,fcsufuawmh jref r mjynf x k w f p mtk y f a wG u k d 'gaMumifh wcsdKUpmtkyfawGukd [kow k qkid &f m pmtkyaf wGtay: ausmif ; rS ausmif ; om;rsm; w,f? NyD;awmh bkef;BuD;ESpfyg;
ESpfykdif;cGJNyD;ajymvkdY&ygw,f/ b,fvkdrSm,lygovJ/ ykdif&SifrJhtaeeJYjyefodrf;vmcJh& rSm pdwf0ifpm;rI&Sdygw,f/ ausmif;rwufbJ aeEdik af Mumif; u aoG;vGefwkyfauG;eJY ysHvGef
yxrtykdif;u aq;ukoaewJh rJaqmufuaeNyD;awmhw wmvnf; tMudraf ygif;reJawmh aemufwjcm; bmawGrsm;vkyf tmPmydkifrsm;udk,fwdkif ajym awmfrlw,f/ t&yfom;wOD;eJY
vlemawGeJY ywfoufygw,f/ qifhrSm,lwmygyJ/ rJaqmuf ygbl;/ 'gaMumifhtckaemufykdif; aqmifay;ygao;ovJ/ Mum;cJhaMumif; a'ocHwOD;u ausmif;olzl;zl;qdkwJh aumifr
vlemawGtaeeJY aq;ukorIcH aMumifESpfaumifqkdifuyg/ rSmawmh usaemfwYdkpmMunfw h udk f usaemfwkdYqDrSm&SdwJh pmtkyf ajymonf/ av;u OD;aESmuf tarS;yg;
,laecsed rf mS A[kow k &apzkYd? Ekid f 'Dvrdk mS ,lwJah e&mrSm ukb d ZHwt Ydk pnf;urf;csufawGukd jyifxm; awGudk ok;H vwMudr?f ajcmufv ]raeYu r,u OuúXu t a,mifa&m*geJY aowm} [k ajym
iHa&;todwkd;wufapzkdY? tysif; aeeJY tcufcJwpkw H &mrsm; &Syd go wm&Sdygw,f/ wBudrfavmuf ausmif;awGukd jyifabmf'gausmif;ydkif&SifawGudk onf/
ajypdwfazsmfajzrIw&yftaeeJY vm;/ b,fvkdjyifxm;ygovJ/ jyefjzefYa0ay;ygw,f/ ac:awGYw,f? ausmif;awGyw d zf Ykd ,ckuJhodkY ul;pufa&m*g
pmtkyfawGukdzwf½IzkdYtwGuf &Sdygw,f/ wcgwavrSm pmtkyfawGukd trsdK;tpm; [kwfuJh/ 'Dr,fawmfaq;cef; pm aygh? 'DaeYawmh ydwfvdkufNyD? t aMumihf vlaoqHk;rIrsm; jzpfyGm;
&nf&, G yf gw,f/ aq;ukorI cH XmetwGuf owfrSwfxm;wJh okH;rsdK;cGJxm;vkdufw,f/ uefY MunhfwkduftaeeJYaygh r,fawmf pdk;&ausmif;awGuawmh vHk;vHk; aeonfhtwGuf aejynfawmfrS
,laepOfrSm cHpm;ae&wJh a0' aiGaMu;twdkif;twmeJY udkuf owfpmtkyf? oD;oefYpmtkyfeJY aq;cef;&JUuse;f rma&; apmifah &Smuf yd w f w J h o abmr[k w f b l ; r aq;ynm&S i f o rm;awmf r sm;
emawGudk oufomapzdkY jzpfyg nDatmif oHk;pGJ&wJhtwGuf vkd pmtkyfta[mif;qkdNyD;awmh cGJ rIvkyfief;jr§ifhwifrItay:rSm tul wufcsifvnf;&w,fqdkwJh o vma&mufNyD; ppfaq;rIrsm; jyK
w,f/ aemufwcsufu 'DrSm tyfoavmufukd xyfrjznfhEkdif vkdufw,f/ uefYowfpmtkyfeJY tnDw&yfjzpfapw,fvYdk jrifygo abmeJYajymwm? pmvnf; roif vkyfaeaMumif; a'ocHu quf
wm0efxrf;aqmifaewJh apw bl;/ Oyrm 'DvtwGuf bmom oD;oefYpmtkyfawGukd wcgiSm; vm;/ ygeJY w&m;0ifydwfw,fqdkwm ajymonf/
emh0efxrf;awGtwGufyg/ 0ef jyef0w¬KawGukd OD;pm;ay;0,f &if wpftkyf? okH;&uf/ iSm;xm; trsm;BuD;jzpfapygw,f/ tmPmydkifawGu rvdkvm;vdkY ]tck aejynfawmfu q&m
xrf;awGtaeeJY topftopf r,fqkd&if wjcm; 0w¬K? r*¾Zif; wJh pmtkyfjyefvmykdYNyD;rS aemuf 0efxrf;awGomru vlemawGt xifw,f} [k a'ocHu ajym 0efBuD;awGudk,fwdkif qif;ukae
awG jzpfay:aewJh aq;ynm t awGukd r0,fEkdifwmrsdK;&Sdyg xyfiSm;ay;rSmjzpfygw,f/ pm aeeJYvnf; usef;rma&;qkdif&m onf/ w,f? 'DaeYawmh aowm rMum;
csuftvufawGukd vufvSrf;rD w,f/ r*¾Zif;? 0w¬KawGukd OD; tkyfta[mif;ukdawmh ESpftkyf? owif ; tcsuf t vuf a wG u k d ausmufyef;awmif;NrKd Uay:wGif ao;bl;? aq;½Hkxyfwufwm
apEkdifzkdY? aq;0g;awG? ukorI pm;ay;0,f&ifvnf; bmom okH;&uf iSm;ay;ygw,f/ w vufvSrf;rDapEkdifovkd taxG txu(1)? txu(2)ES i f h rMum;ao;bl;} [k ajymonf/
awGudk od&EdS idk zf Ydk? oifMum;wwf jyefpmtkyfawG r0,fEkdifwmrsdK; u,fvYdk ok;H &ufeYJ zwfrNyD;zl;qkd taxGA[kow k awGvnf;wk;d yGm; NrdKUopf txu ausmif;rsm; YOMA3, Oct 5, 2010
14 NIGHTINGALE use;f rma&;*sme,f y,fvfu rD;zGm;cGifhumvrSm rd
trSw-f 24? pufwifbm? 2010-ckEpS f
twGuf tav;xm;p&mjzpfNyD;
cifu nbuf ydkwm0ef,lwm 55 ESpfatmufrSm awGY&if odyf
jzpfoifah yr,fh rD;zGm;cGiu
hf ek q
f ;kH ta&;rBuD;wJhoabm jzpfyg
vdkY rdcif tvkyfjyef0ifcsdefrSm w,f/ touf 55 ESpfatmuf
vifr,m; 2 a,muf[m nx rSm tav;xm;&r,fh vu©Pm
wJh wm0efudk w0ufpD wm0efcGJ 2 ckuawmh trsKd;om;awGrSm
,loifhw,fvdkY ajymygw,f/ rd qD;tBuw d u f kd ptdx k u
J vufEu dI f
bESpfyg;pvHk;u toif;tzGJYw prf;&mrSm rlrrSefwmawGYrIeJY t
ckwnf; pdwf"mwfeJY vkyfrS tck rsKd ; orD ; awG &if o m;rS m t
vdkcufcJMuyfwnf;wJh uav; BudwfawGY&SdrIwdkYbJ jzpfygw,f/
arG;ptcsdefudk ausmfvTm;EdkifrSm touf 55 ESpftxuf trsKd;
jzpf w ,f / tJ o vk d t csd e f r S m om;awGrSm tpmrsKd&cuf&if
uav;tareJY uav;taz tazawGu tdyf&murxbJae tpmrsKd>yefuifqmjzpfEdkifNyD;
rdcifeJYuav; r*¾Zif;rSm tdyfa&;ysufwmeJY zcifawGt wm &Sufp&maumif;w,fvdkY uifqmvu©Pm (8) ck touf 60 txuf trsK;d om;?
azmfjyxm;wJh avhvmqef;ppf ay: rauseyf w mwd k Y a Mumif h t,fvDemuajymygw,f/ NAdwed Ef ikd if H uD;vfwuúov kd f touft&G,feJYvnf;qdkifw,f trsKd ; orD ; awG qD ; xJ a oG ;
csuft& zcifxuf0ufausmf td r f a xmif a &;jyóemawG 'ghtjyifvuf&SdrD;zGm;cGifh 6 okawoDawG[m xdyfwef;uif vdYk oak woDawGuajymygw,f/ yg&if pdk;&drfp&m jzpfygw,f/
[m uav;i,f nbufidk&if rMumcPjzpfvmwwfygw,f/ vudk 12 vtxd wdk;ay;oifh qma&m*g vu©PmawGukd azmf 'Dvu©PmawG&&dS if uifqm 'gayr,fh ,lauuifqm
vHk;0rxbJ aytdyfaew,fvdkY rdcif 10 a,mufrSm 6 a,muf w,f? tvkyf&SifawGuvJ em; xkwf axmufjycJh&mrSm qD;xJ a&m*gvdkY aocsmayguf rajym okawoetzGYJ ajyma&;qdck iG hf &Sd
azmfjyxm;ygw,f/ zcif 25% [m a,mufsm; xrMunfw h mudk vnfrI ay;oifhw,fvdkY rdb aoG;ygwm? aoG;tm;enf;wm? Edkifayr,fh 'Dvu©Pm&Sdol 20 olu 'D 8 csuu f b
kd J vH;k 0ta&;
bJ uav;idk&if xvmwwfNyD; rauseyfMuygbl;/ rdcifav;yHk aygufpawGu qdkygw,f/ aeY 0rf;oGm;&ifaoG;ygwm? acsmif; rSm 1 a,muf[m uifqmjzpfzdkY xm;vdYk rjzpfb;l vdYk qdyk gw,f/
20% uawmh rdcifxrS vdkuf oH;k yH[
k m tdyaf &;ysufwt
hJ wGuf pOf w&ufav;em&DbJ tdycf sde&f qd;k &ifaoG;ygwm? &ifom;rSm t tvm;tvmrsm;wmudk jyyg uifqma&m*g trsKd;tpm; 200
xvmw,fvdkY qdkygw,f/ tdrfaxmifa&;udk pdwfysufNyD; &if MumvmwJhtcg vifr,m; zktBudwfawGYwm? tpmrsKd& w,f/ tjrefqHk;prf;oyf ppf ausmf&SdwJhtwGuf a&m*gvu©
rdb 2000 udk avhvmcsuf trsm;pk u vd i f q uf q H w m qufqHa&;rSma&m vkyfief;cGif cufwm? (trsKd;orD;awG) aoG; aq;rIawGvyk Nf yD; uifqmEkwek ;f PmtrsKd ; rsKd ; jyEd k i f w ,f ? 'g
t& zcif 52% [m uav; xuf tdyfwmudk ydkrufw,fvdkY qufqHa&;rSmyg xdcdkufvmEkdif qHk;NyD;aemuf aoG;qif;wmeJY odEdkifukEdkifatmifvkyfzdkY q&m aMumifh cE¨mudk,frSm xl;xl;jcm;
idkaeayr,fh quftdyfae odkYr ajymMuygw,f/ ygw,f/ vifr,m;em;vnfr&I dS (trsK;d om;awG) ya&mpwdwf t 0efawGu tMuHay;ygw,f/ jcm; rlrrSefwm owdjyKrd&if q
[kwf tdyfcsifa,mifaqmifae rdcifeJYuav; r*¾Zif; t,f zdkY[m uav;i,fcsdefrSm ta&; Budwf rlrrSew f mwdYk ukd owfrw
S f 'Dvu©Pm 8 ckrSm 6 ck[m &m0efeJYppfaq;zdkY ta&;BuD;
wm od&ygw,f/ rdcifawG[m 'Dwm t,fvDem ',fvf&if tBuD;qHk;jzpfygw,f/ BBC cJhygw,f/ 'Dvu©PmawG[m touf 55 ESpfausmfolawG w,fvdkY ajymygw,f/ BBC
``` pmrsufESm (5) rS vu©Pmrsm;rSm ykdNyD;aoG;rsm;eJYpkdpGwfjcif;? aoG; rxdef;Ekdifjcif; aqmif&ef? a&Smif&eftcsuft csif; vdifqufqHwmukd a&Smif
av;twGuf tEÅ&m,fvu©Pm 1/ uav;tvG e f a o; qif;wmenf;oGm;&r,fhtpm; 6/ csKyf½kd;rsm;wGif emusif vufrsm;od&Sdapjcif;/ &ef (okdY) 45 &ufausmfrS vdif
rsm;uk d Bud K wif o d & S d x m;&if i,fjcif; rsm;vmjcif; NyD; jynfwnfvmjcif; oaE¨om;ykHrSefBuD;xGm;rI&Sd? qufqH&ef/
tvGeftusdK;&Sdygw,f/ 2/ touf½SL&cufaejcif; 2/ wufjcif; 7/ rD;aeaoG;teYHqkd;jcif; r&Sd ppfaq;ay;jcif;/ tm[m&qkdif&m udprö sm;ukd
rdciftwGuf aq;½kcH sujf cif; 3/ wufjcif; 3/ touf½SLjref? cufjcif; wkdYjzpfygw,f/ arG;NyD;awmhvnf; rdcifEkdY vnf; qufvuftBuHay;&m
oGm;&efvw dk hJ tEÅ&m,fvu©Pm 4/ zsm;jcif; 4/ zsm;jcif;eJYtdyf&mrS rx 'gaMumifhvnf; rdcifawG wkdufauR;enf;ukd oifjyay; wGif tpmrsdK;pkHpm;&ef? tpm;r
rsm;rSm 5/ at;pufaejcif; Ekdifavmufatmif tm;enf;jcif; [m AN care eJY PN care qkdwJh jcif;/ a&Smif&ef? ykHrSeftpm;rsm;ukd t
1/ a&qif;NyD; ajcmufem&D 6/ aoG;,kdpD;jcif; 5/ jyif;xefpGm Akdufemjcif; uav;rarG;cifjyKpkapmifah &Smuf rD;zGm;wJhtcsdefrSm tcuft csdefrSef pm;ay;&ef? EkdYpkdYuav;
MumwJt h xduav;rarG;ao;jcif; 7/ EkdYwkdufír&jcif; atmufazmfjyygvu©PmawG jcif;? uav;arG;NyD;aemuf jyKpk cJay:aygufvm&if qufvuf ukd rxdcu dk Ef idk af Mumif; ajym&ef/
2/ 12 em&DausmfwJhtcsdef 'D v u© P mawG & S d v m&if [m aq;½kHrS uav;arG;NyD; apmifha&Smufjcif;rsm;ukd aocsm apmifha&SmufrIrsm;ay;jcif;/ Oy t&rf ; yd e f w J h r d c if a wG e J Y
umv&Sdayr,fh uav;rxGuf aq;½kHcsufjcif;oGm;jyyg/ tdrfjyefem;aewJh rdcifawGeJY ykd pGm cH,loifhygw,f/ uRrf;usif rm ud&d,mpkHvifwJh aq;½kHBuD; q,fausmfoufrcd ifawGudk tm
jcif; uav;arG;NyD;awmhvnf; oufqkdifygw,f/ wJh usef;rma&;0efxrf;rsm;u rsm;ukd vGJajymif;ukoay;jcif;/ [m&jznfw h if;a&;ukd ykrd w dk ;dk jr§ihf
3/ uav;arG;NyD;wJhtcsdef tEÅ&m,fvu©Pmrsm;ukd od&Sd aq;½kHukdapmEkdiforQ apm tEÅ&m,fvu©Pmrsm;ukd ajymjy aemufxyf ukd,f0efquf vkyfaqmif&ef/
5 rdepftwGif; aoG;yrmPrsm; xm;oifhygw,f/ (aq;½kHrSmqkd apmjyefjy&r,fh vu©PmawGu ygvdrfhr,f/ AN care eJY PN wkdufraqmifap&ef om;quf rl;,pfaq;rsm; rokH;pGJ&ef/
jym;pGmqif;jcif; vnf; 'DtEÅ&m,fvu©PmawG awmh care udkvnf; rdcifavmif;rsm; jcm;enf;vrf;rsm;ukd tBuHOmPf rD;aeonfrsm;ukd tvkyf
4/ arG;vrf;aMumif;rS aoG; ukd owdxm;Muygw,f) aq;½kH 1/ zsm;jcif; od&Sdap&ef tusOf;csKyf wifjy rsm; ay;ygvdrfhr,f/ Murf;rsm;rckdif;ap&ef/
qif;ykdrkdrsm;vmjcif; csufjcif;oGm;jy&r,fh tEÅ&m,f 2/ Akdufemjcif; ay;yghr,f/ PN care rSmawmh uav; uav;arG;pm&if;&,lcikd ;f &ef
5/ uav;arG;NyD;tcsif;rSm vu©Pmrsm;rSm 3/ aexkdifraumif;jcif; AN care rSm usef;rma&;0ef arG;zGm;NyD; jyKpkapmifah &Smufenf; eJY arG;uif;papmifha&Smufwwf
wem&DMumNyD;wJhtcsdeftxd r 1/ arG;vrf;aMumif;rSaoG; 4/ &ifom;wGif eD&J?emusif xrf;rsm;u ukd,f0efaqmifrsm; rsm;ukd usef;rma&;0efxrf;rsm; ap&ef ponf ponfwkdYukd od&Sd
xGufvmjcif; qif;jcif; (arG;NyD; rdepf20-30 NyD; temcGufrsm; &Sdvmjcif; tm; atmufyg0efaqmifrIrsm; u ajymjyygvdrfhr,f/ Muygvdrfhr,f/
uav;rSmtEÅ&m,f&SdEkdifwJh twGi;f yuf (pads)2ck? 3ckxuf 5/ qD;oGm;emusifNyD; qD; ukd jyKvkyfay;ygw,f/ uav;arG;zGm;NyD; yxr 24 ukd,f0efaqmifrdcifavmif;
tEÅ&m,fjzpfapwJh tajct em&DtwGif; rdciftajctaeukd awG[m jynfhpkHwJh usef;rma&;
aersm;&Sdr&Sd ppfaq;ay;jcif; owdxm;apmifMh unfEh idk rf ,fh vl apmifah &SmufrrI sm;ukcd , H Nl yD; azmf
Oyrm t&yfyv k eG ;f jcif;? touf emapmifhwOD;xm;&Sd&ef/ jycJw
h hJ tEÅ&m,fvu©Pmrsm;ukd
i,f v G e f ; ? BuD ; vG e f ; jcif ; / arG;vrf;aMumif;xJ bmrS od & S d j cif ; jzif h rd c if e J Y u av;
tEÅ&m,fvu©PmawG&adS eygu xnfhrxm;&ef/ usef;rma&;ukd apmifha&Smufum
oifhawmfwJhusef;rma&;apmifh aumif;rGefpGmtdyfpuftem; uG,fEkdifygw,f/
a&SmufrIukd tcsdefrD&Ekdifatmif ,l&ef/ 'Daqmif;yg;rSm azmfjycJhwJh
aqmif&Gufay;jcif;/ wukd,f&nfoefY&Sif;a&;&JU tcsuftvufrsm;rSm ukd,f0ef
uav;ukd tEÅ&m,fuif; ta&;BuD;ykHawGukd od&Sdap&ef/ aqmifrsm;twGufomru rd
ab;&Si;f pGm arG;Ekid zf YdkprD aH y;jcif;/ Oyrm arG;puav;ukd rukdifcif om;pk0ifrsm;? jynfolvlxkt
aoG;tm;enf;a&m*g um vufukd aoaocsmcsm aq; rsm;od&Sdap&ef &nf&G,fjcif;jzpf
uG,fEkdifzkdY oH"mwftm;aq;ay; aMumjcif;/ ygw,f/ jynfhpkHjcif;r&Sdayr,fh
a0jcif;/ arG;vrf;aMumif;t0ESiphf tkd ukd,f0efaqmifrsm;twGuf wpkH
HIV ESifh tjcm;aom umv ab;ywfywfvnfukd aocsmpGm w&m tusd K ;&S d r nf q k d y gu
om;a&m*grsm; &Sd^r&Sd ppfaq; aq;aMumjcif;/ pma&;ol &nf&G,fcsufjynfhrD
ay;jcif;/ aeYwkdif;ukd,fcE¨mukd aq; onf[k ,kHMunf&if; .../ /
ar;ckdifa&m*gumuG,faq; aMumjcif;/ ab;roef;yJ at;csrf;ygap
rsm; xkd;ESHay;jcif;/ arG;'Pf&mrsm;uk*d ½kpu dk jf cif;/ aMumif; qE´jyKvkdufygw,f/
uk,
d 0f efaqmifpOf?rD;zGm;pOf arG;'Pf&mrsm; rusufr a'guw f mwifah Zmf
trSw-f 24? pufwifbm? 2010-ckEpS f use;f rma&;*sme,f NIGHTINGALE 15aq;awG[m aq;awG trsm;
rsufreS af cwf ukeaf wmhrvm; BuD; pm;&wJh oufBuD;&G,ftdk
av; 4000 udk 12 ESpfMum avh ydkrsm;oGm;ygw,f/ awG t wG u f txl ; oif h a wmf
vmNyD; ta0;rIefADZudk azmf ta0;rIeform;rSm rsufvHk; w,fvdkY axmufcHxm;ygw,f/
xkwEf ikd cf w
hJ m jzpfygw,f/ e,f tdrfu jzpfoifhwmxuf ydkBuD; tar&duefEdkifiH tdk&D*Gef
omvefEdkifiHrSm oD;jcm;okaw oGm;vdkY rSefbDvl;u yHk&dyfrzrf; usef;rma&;eJY odyÜHwuúodkvfu
oejyKcsufwckrSmvnf; ta0; Edkif jzpfoGm;ygw,f/ tcktcg wGb J ufygarmu© a'gufwma&mf
rIefADZ aemufwckudk awGY&SdcJhyg rsuf r S e f r wyf c sif o l a wG [ m *smcsKduvnf; vdrf;aq;[m
w,f/ ta0;rIerf rI mS ADZwckru rsufuyfrSefwyfwm odkYr[kwf pm;aq;xufydkNyD; oufqdkif&m
ywfoufEikd w f ,fvYkd a'gufwm avqma&mif j cnf e J Y xd k ; NyD ; t½d;k tqpf<uufom;rSm yrmP
odyÜHynm&SifawG[m rsufpd [,frGefu ajymygw,f/ rsuv f ;kH udyk g;atmifvyk w f mawG y½kyq
f rD [kww
f hJ tudu
k t
f cJaysmuf vdr;f aq; rsm;rsm;pl;pdkufrI&Sdw,f? aoG;
teD;rIef jzpfapwJh rsKd;½dk;ADZw ta0;rIew f m[m uav;b vkyMf uygw,f/ teD;rIeu f awmh tm;upm;vkyf&if; jzpfap rSm pm;aq;vdkbJ xda&mufrI &Sd aMumxJrSmvnf; pm;aq;&JU
ckudk awGY&SdazmfxkwfEkdifcJhwJh 0 uwnf ; u pwmjzpf v d k Y toufBuD;vm&if obm0t rawmfwqxdcdkufvdkY jzpfap wmudk awGYcJhygw,f/ 'Dvdrf; 5% bJ 0 if w ,f v d k Y ajymyg
twGuf tem*wf wcsdefrSm ]av;vH;k } ]rSeaf Mumif} ]ykvif;zif} avsmuf tvdkvdkjzpfvmNyD; av tqpfawG emusifudkufcJwm? aq;udk jrefrmawGuawmh 'Pf w,f/ NSAID vdrf;aq; roHk;
rsufreS w
f yfzYkd rvdak wmhwhJ tajc pojzifh uav;b0 vli,fb0 qmeJYvnf; ukvdkYr&EkdifbJ r <uufom;awG a&mif&rf;emusif aMuvdrf;aq;tat;? y½kyfqD oifhwJha&m*gawGuawmh w
tae jzpfoGm;Edkifygw,f/ vm rSm avSmifajymifcH&wmukd rsuf vGJraoG rsufrSefwyf&rSmjzpf wmtwGuf pwD;½GdKufr[kwfwJh tat;vdkY ac:Muygw,f/ ud, k vf ;kH udu
k cf eJ musifwmawG?
r,fh 10 ESptf wGi;f rSm ta0;rIef rSeform;tm;vHk;vdkvdk MuHKcJhzl; ygw,f/ wzufrmS awmh 'DuaeY ta&mifusaq; NSAID pm;&if 'D NSAID vdrf;aq;&JU tm; t½dk;usKd;wm? taMumjywfwm
a&m*gudk rsufpOf;cyf½Hk odkYr rSm jzpfygw,f/ ta0;rIefjcif; zuf&iS af cwfrmS rsurf eS uf kd wrif emusifa&mif&rf;rI xdxda&muf omcsufu tpmtdrfudkrjzwf? awG jzpfygw,f/
[kwf aq;pm;½HkeJY yaysmufoGm; [m rsKd;½dk;vdkufwwfwJhtwGuf tvS0wfwmawGvnf; &Sv d mvdYk a&mufoufomvdYk toH;k rsm;Mu aoG ; aMumxJ u roG m ;wJ h t NSAID vdrf;aq;awGudk O
Edkifw,fvdkY 'Dokawoe vkyf rdbwOD;OD; rsufrSefwyf&&if rsufrSefvHk;0aysmufuG,foGm;zdkY ygw,f/ wGuf tpmtdrfaoG;,dkwm? t a&myrSm us,fus,fjyefYjyefY
ief;udk OD;aqmifwJh vef'efNrdKU om;orD;vnf; rsufrSefwyf& rjzpfEdkifbl;vdkY Esquire r*¾Zif; tcktcg vdrf;aq;toGif onf;eJY ausmufuyfxdcdkufwm vGwfvGwfvyfvyf a&mif;csoHk;
bk&ifhaumvdyfu a'gufwmc Edkifygw,f/ rdb 2 yg;pvHk; zuf&Sif'g½dkufwmtrsKd;orD; vkyfxm;wJh 'D NSAID aq;udk pwJh ab;xGuf qdk;usKd;awG pGaJ ewm MumNyDjzpfayr,fh tar
&pö [,frGefuqdkygw,f/ rsufrSefwyf&ifawmh om;orD; uufo&if;a[;0g'fhu ajymae NSAID pm;aq;? tyl"mwfyg avsmhenf;apEkdifygw,f/ wcsKdU &duefrSmawmh vGefcJhwJh 3 ESpf
'DavhvmcsufrSm t>rmu rsufrSefwyf&r,fhtvm;tvm ygw,f/ BBC 'PfaMuvdr;f aq;awG? y½kyq f ?D aq;0g;awGqdk&if ESvHk;udk xd urS poH k ; cG i f h & NyD ; q&m0ef
jiKwftqDawGeJY pepfwus EIdif; cdkufwm? avjzwfwmawG jzpf vufrSwfeJYrS 0,fcGifh&Sdygw,f/
,SOfokawoejyKcJhvdkY t½dk; t ap Edik yf gw,f/ umvDz;kd eD;,m; toHk;trsm;qHk; vdrf;aq;u
qpfa&mifa&m*g osteoarthritis? avmhpt f ed *f s,fvd wuúov kd u
f awmh 'dkifuvdkzif;epf Diclofe-
<uufom;xdcdkufemusifrIeJY t tqpf t jrpf a A'ygarmu© nac ygwJhvdrf;aq;awG jzpfyg
aMuma&mifa&m*g tendonitis awG a'gufwmtJvfhrif;u 'Dvdrf; w,f/ New York Times
wGi;f ud, k 0f efxyfaqmifwm t usefrma&;Xmewckuawmh aMumifh AdkufcGJarG;xm;wJh trsKd;
oifhawmfqHk;jzpfw,fvdkY qdkyg ud, k 0f efysux f m;wJt
h rsK;d orD;udk orD;awGudk aemufwcg rD;zGm;
w,f/ ud, k 0f efysufuswJh trsKd; uav;ysufusvdkY pdwfxdcdkufrI &ifvnf; AdkufcGJarG;wmawG jzpf
orD;awG[m aemufxyf udk,f ajyaysmufzdkYeJY "r®wmpuf0ef; avhjzpfx&Sdaeygw,f/
0efaqmifcsif&if tenf;qHk; 6 yHkrSefjyefjzpfzkdY 3 vapmifhNyD;rS tck tar&duefEdkifiHrSm rD;
vjcm;NyD;rS aqmifoifhw,fvdkY udk,f0efxyfaqmifzdkY tMuHay; zGm;rItm;vHk;&JU oHk;yHkwyHkeD;yg;
WHO tygt0if aq;ynm&Sif xm;ygw,f/ txl;ojzifh t [m Adu k cf aJG rG;wmjzpfaeNyD; vGef
awG ajymwmud k tck a wG Y &S d ouf 35 ESpt f xuf trsKd;orD; cJw
h hJ ESpf 20 u Adu k cf aJG rG;xm;wJh
csufu acszsufvdkufygw,f/ awGtzdkY 6 vtwGif; udk,f0ef trsKd;orD; 25% [m ½dk;½dk;arG;
okawoDawG[m 1981 u xyfaqmifrS atmifjrifwJh rD; vrf;aMumif;twdik ;f uav;jyef
ae 2000 jynfhESpftxd trsKd; zGm;rI jzpfzdkY tcGifhtvrf;ydkrsm; arG;cJhayr,fh 'DuaeYrSmawmh
orD; 30000 udk avhvmcJw h thJ w,fvdkY okawoetzGJYacgif; 9% avmufbJ obm0enf;
aemufq;kH ay: rD;zGm;owif;rsm; cg udk,f0efysufusNyD; 6 v t aqmif a'gufwmb'´csm&D,u twdkif; xyfarG;Muygw,f/
(1) qGD'ifEkdifiHu okawoD awG[m tvGeftrif; n§pf&wJh tyfbDu qdkygw,f/ wGi;f aemufxyfu, kd 0f efaqmif ajymygw,f/ obm0twdkif;arG;wmrSm
awG[m rD;zGm;r,fhtrsKd;orD; tcg vufwpftufqpfawG 'Dprf;oyfppfaq;csuaf Mumifh olawG[m aemufxyfudk,f0ef (3) AdkufwcgcGJarG;xm;wJh tEÅ&m,f tvm;tvm trsm;
Adu Yk rkd vdk prf;oyfEdkifwJh
k cf GJarG;zdv xGufvmwwfygw,f/ 'gay rvd k t yf b J A d k u f c G J a rG ; wmawG ysufuszdkY? 'grSr[kwf om;tdrf trsKd;orD;trsm;pk[m yHrk eS af rG; qH k ; u om;td r f u G J x G u f w m
enf;udk wDxGifvdkufygw,f/ r,fh 'Dvufwpftufqpf[m avsmhoGm;NyD; rD;rzGm;EdkifbJ t tjyifudk,f0efaqmifzdkY tvm; vrf;aMumif;eJY xyfarG;vdkY&w,f jzpfNyD; obm0rD;zGm;rItm;vH;k &JU
olwdkY[m a&rTmaygufwJhtcg yrmPrsm;vm&if <uufom; csed t
f MumBuD; a0'emcHpm;&wm tvm avsmhenf;oGm;wmudk vdkY tar&duefom;zGm;rD;,yf 0.5% uae 0.9% (vl 1000
xGufvmwJht&nfxJrSm vuf n§pfwmudk jyefwm;qD;vmyg awG v J avsmh o G m ;rS m jzpf y g udef;*Pef;awGt& awGYcJhyg aumvdyfu vrf;ñTefcsuft rSm 5 a,mufuae 9 a,muf)
wpftufqpf lactic acid yrmP w,f/ om;tdrn f p§ t
f m;enf;wJh w,f/ w,f/ opf xkwfjyefvdkufygw,f/ 'g jzpfwwfygw,f/ 'gaMumifh
jrifhrm;ae&if yHkrSefarG;vrf; rdcifavmif;awGukd atmufqw D kd aumif;aumif;rD;zGm;a&;Xme 'gwifru 'DtrsKd;orD;awG ayr,fh aq;½Hkaq;cef;awG&JU obm0rD ; zG m ;rI t m;vH k ; rS m
aMumif;u arG;vdYkrjzpfEikd w f mudk pif a[mfrek ;f xd;k ay;avh&adS yr,fh u ygarmu¨ qlqefa&;uawmh [m AdkufcGJarG;&r,fh tvm;t ay:vpDawG? Oya'ydkif;pdk;&drf ta&;ay:tajctaeudk udkif
awGY&SdcJhygw,f/ 'gaMumifh em&D trsKd ; orD ; tm;vH k ; rS m rxd om;tdrfn§pftm;udk[efYwm;wJh vm? vraphbJarG;r,fh tvm; csufawG? touftmrcH usef; wG,fajz&Sif;EdkifzdkY ynm&SifawG
aygif;rsm;pGm Adkufem? cufcuf a&mufyg/ vufwpftufqpfukd acszsufzYkd tvm? arG;vmwJhuav; aygif rma&;tmrcHpnf;rsOf;awGeJY q u&d , mawG tqif o if h & S d z d k Y
cJcJn§pfae&NyD; tEÅ&m,fuif; q&m0efawG[m a&rTm&nf aq;0g;opf wDxiG o f ifw h ,fvYkd csderf jynfrh ,fh tvm;tvmawG &m0ef odkYr[kwf vlem&JU ukd,fh vrf;ñTefcsufxJrSm owfrSwf
uif; rD;rzGm;Ekdif jzpfr,fhtpm; rSmygwJh vufwpftufqpf y rSwcf sucf sygw,f/ vGecf w hJ hJ ESpf vnf; enf;ygw,f/ udk,fudk ,HkMunfrIjyóemawG xm;ygw,f/ BBC
apmapmpD;pD;AdkufcGJarG;zdkY a&G; rmPudk wdkif;wmjcif;tm;jzifh 60 u atmufqDwdkpifaq;
cs,fEdkifrSm jzpfygw,f/ ½dk;½dk;arG;vrf;aMumif;u arG;Edkif ay:aygufcJhNyD;aemufydkif;rSm rD;
'Dppfaq;enf;udk atmhbfp rarG;Edkif qHk;jzwfEdkifrSmjzpfyg zGm;jcif;eJYywfoufvdkY aq;opf
wufuJ qdkwJh qGD'ifukrÜPDu w,f/ vufwpftufqpf yrm wckrSay:xGufwm r&SdcJhbl;vdkY
azmfxw k cf w hJ mjzpfNyD; NAdwed Ef ikd if H Prsm;wm[m om;td r f n § p f q&mruajymygw,f/ rD;zGm;rI
vDAmyl; wuúodkvfeJY vDAmyl; tm; *dwfqHk;a&mufaewJh t 10 ckrSm wck[m tcsdeftMum
trsKd;orD;aq;½HkwdkYu OD;pD;wJh "dyÜm,fjzpfNyD; 'Drdcifavmif;udk BuD; AdkufemNyD; arG;&cufwm
okawoevkyif ef;utaxmuf atmufqDwdkpif aq;oGif;ay; jzpfwwfygw,f/
tuljyKcJhygw,f/ tcktcg Oa &if rm&oGeftajy;orm; w (2) NAdwdoQaq;ynm*sm
&mywdkufu aq;½HkawGrSm 'Dppf a,mufudk yef;0ifNyD;aemuf rD e,frmS azmfjyxm;wJh tbm'if;
aq;enf;udk usifo h ;kH aeNyDjzpfyg wm 10000 qufajy;cdkif;ovdk wuúodkvf&JU okawoejyKcsuf
w,f/ jzpfr,fvdkY atmhbfpwufuJ wckrSmawmh trsKd;orD;awG[m
vlYcE©mudk,fu <uufom; ukrÜPDu aq;ynm&Sif *sKd[ef udk,f0efysufusNyD; ajcmufvt
16 NIGHTINGALE use;f rma&;*sme,f 0ufwkyfauG;a&m*g[m aq;y
trSw-f 24? pufwifbm? 2010-ckEpS f
awGomru aqGrsKd;awGxJu
nm&Siaf wG pd;k &dro f vdk taot odkYr[kwf rdwfaqGtaygif;t
aysmuf tBuD;tus,f rsm;jym; oif;awGxJu t0vGefolawG?
wmrsKd; rjzpfcJhbJ yHkrSefwkyfauG; aq;vdyform;awG? t&ufo
a&m*gawG avmufbJ jyif;xefrI rm;awG[m uav;oli,fawG
&SdcJhygw,f/ Oyrm-0ufwkyf twGuf pHjyusef;rma&; erlem
auG;ay:cgpu NAdwdefEdkifiHrSm jzpfatmif BudK;pm;MuzdkY a'guf
vl 65000 avmufaor,fvdkY wmpwdAfzD;vfu wdkufwGef;yg
cefYrSef;xm;cJhayr,fh tcktcsdef w,f/
xd vlaygif; 450 bJ aocJhyg um;xJrmS aq;vdyaf omuf
w,f/ wmwifru tdrfxJrSm om;o
tck q H k ; jzwf c suf a Mumif h um;pD;&if; aq;vdyaf omufwm uav;n§O;f yef;rI rD;awGa&SU aq;vdyfaomufwm
0ufwyk af uG; urÇmu
h yfab; NyD;qH;k 0ufwyk af uG;[m &moDay: wkyf uav;awG e J Y twl armf owif;pmudk ay;pmwapmifa&; [mvnf; tvm;wl jypfrIusL;
WHO urÇmhusef;rma&; t csKyf a'gufwmrm*&ufcsefu auG;awGeYJ wwef;pm;wnf; o awmf u m;pD ; &if ; aq;vd y f ydkYNyD; tckvdk pGJcsufwifvdkuf vGew f mjzpfw,fvYkd q&mBuD;u
zGJYcsKyfBuD;u 0ufwkyfauG;a&m aMunmygw,f/ abm jzpfoGm;ygw,f/ 2009 aomufwm[m uav;udk rw wmjzpfygw,f/ qdkygw,f/ tar&duefEdkifiHrSm
*gudk urÇmhuyfa&m*g Pande- 0ufwyk af uG;a&m*g[m2009 ckESpfu urÇmhuyfa&m*g owf &m;vkyfwJh yHkpHwrsKd; usL;vGef rdbawG[m om;orD;awG uav;oli,fawG[m rawmfw
mic tjzpf owfrSwfcsufudk Mo ckESpf {NyDvrSm ay:aygufcJhNyD; rSwfwJh qHk;jzwfcsufcs&mrSm wm jzpfw,fvdkY NAdwdefEdkifiH usef;rma&;eJY ywfoufNyD; wm q xdcdkufrIawGaMumifh aoqHk;
*kwfv (10)&ufaeYrSm w&m; aemuf wurÇmvH;k udk tvsift WHO [m wkyaf uG;aq;ukrP Ü D taxGaxGa&m*guk awmf0if 0efrv hJ yk &f if a&m*gxlajymwmeJY wmxuf rdbawG aq;vdyf
0if tqHk;owfvdkufygw,f/ jref ysHUESHYoGm;NyD; 2009 ZGefvrSm awGeJY aygif;NyD; tMuHtzefvkyf aumvdyf OuúX ygarmu© pwdAf tcsdefrwdkifcifaowmawG jzpf aomufvYkd qifyh mG ;xdcu
kd Nf yD; t
0ufwkyfauG;Adkif;&yfydk;[m ]t WHO u urÇmu h yfa&m*gtjzpf cJhw,fvdkY emrnfysufcJhygao; zD;vfu ajymvdkufygw,f/ yg wwfw,fvYkdou l ajymygw,f/ oufqHk;wm ydkrsm;aeygw,f/
pGrf;ukefoGm;NyD} vdkY WHO ñTef aMunmcJhygw,f/ 'gayr,fh w,f/ BBC armu©BuD;u atmhbfqm;Am; 'gaMumifh rdbawG? rdcifavmif; BBC
t&ufonf aq;
tqpf t jrpf a &mif a &m*g 0ifNyD; t&ufaomufEIef;awGudk
rheumatoid arthritis vu©Pm ar;jref;? tqpfawGudk avhvm
awGudk t&ufaomufjcif;jzifh "mwfrSef½dkuf? aoG;azmufppf
oufomapEkdifNyD; a&m*gjyif; vkyfcJhygw,f/ t&ufrsm;rsm;
xefru I v
kd nf; avsmhusapw,f aomufolawG[m tqpfawG
vdkY &SufzD;vfwuúodkvfu odyÜH ysufpD;rIenf;wm? a&mif&rf;rI
ynm&SifawGu ajymygw,f/ enf;wm? emusifreI nf;wmawG
t&ufudk rMumcP aomufol jzpfMuygw,f/ 'ghtjyif a&m*g
awGrSm tqpfa&mif&rf;rI enf; r&So
d al wGxrJ mS vnf; t&ufv;kH
ydecf sif&if a&aomuf ovkd emusifrIvnf; enf;wm
awGY&ygw,f/
0 raomufolawG[m wvudk
tenf;qHk; 10 &uf t&uf
t&uf[m tqpfa&mifa&m
*gtay: b,fvdkoufa&muf
rufq0Ju ,lqygw,f/
'DokawoejyKcsufaMumifh
xrif;rpm;cif a&aomuf Ekdifw,fvdkY prf;oyfawGY&SdcJh okawoejyKcsurf mS tqpf aomuf o l a wG x uf tqpf ovJ qdkwJhtaMumif;&if;udk r vlawGudk t&ufaomufzdkY rD;
wm[m cE¨mud, k tf av;csed f us ygw,f/ a&mifa&m*gonf 873 a,muf a&mifa&m*gjzpfvmr,fh tvm;t od&ayr,fh t&uf[m udk,fcH pdrf;jywJhoabm r,lqapcsif
apw,fvdkY tar&duefEdkifiH Am okawoDawG[m touf eJY vlaumif; 1004 a,muf yg vm 4 qydrk sm;wmawGY&ygw,f/ tm; pepfudk csKd;ESdrfwJhtwGuf bl ; vd k Y yg&*l a wG u ajymyg
*sD;eD;,m;jynfe,fu odyÜHynm 55 ESpfeJY 75 ESpfMum; vlBuD; tqpfawGukd ud, k cf t
H m;u rSm; w,f/ tckprf;oyfcsufrSmygwJh
&Siaf wGu tar&duef "mwkaA' 48 a,mufudk 2 zGJYcGJNyD; 12 ywf ,Gif;wdkufcdkufvdkY jzpf&wJh RA t&uf a omuf o l a wG [ m w
toif; EdkifiHvHk;qdkif&mtpnf; Mum prf;oyfcJhwmjzpfygw,f/ tqpfa&mifa&m*gtwGuf t ywfudk t,fvfudka[m 10 ,l
ta0;rSm wifjycJhygw,f/ t0 a&aomufwJhtwGuf u,fvdk&D usK;d jyKwm jzpfaumif;jzpfr,fvYkd epf (t&uf 10 yuf? bD,m
vGeo f al wG? ydecf siof al wG[m t rwufbJ Adu k jf ynfo
h vdk cHpm;& okawoDacgif;aqmif tqpf rwfcGuf 10 cGuf) xuf ydkr
pm;rpm;cifa& 2 cGuf waeY 3 Edik w
f ,f/ 'gayr,fh a&taomuf a&mifaA' ynm&Sif a'gufwm aomufcJhMuygbl;/ BBC
Budrfaomuf&if wvudk udk,f rsm;&ifvnf; usef;rma&; xd
tav;csdef 5 aygifavmuf us cdkufEdkifygw,f/ BBC
<uyf<uyftw
d Nf yD;awmh a7oefb
Y ;l
Edk uf w if a * ; vf u m wG ef ; temwjcm; aq;wjcm; Adik ,
f m*&m yvyfpwpf<uyf<uyftdwf vIyf&Sm; aeMuygw,f/ <uyf
yef;nd§K;a&m*gjzpfNyD; touf awGaMumifh ywf0ef;usif xdcu kd f <uyftdwfawGwifrubJ tJo
tm;aumif ; armif ; oef e J Y
40 ausmfa,mufsm; 40% rSm rIawG t½kyfqdk;rIawG qdk;qdk;0g; vdk ae&mtESHYysHU? raysmufr
pdwfoGm;wdkif; udk,fygapwJh
jzpfaew,fvdkY qdkygw,f/ 'g 0g; jzpfvmvkdY tcktcg jrefrm ysufEdkifbJ aemufrsKd;qufawG
a,mufsm;tm;aq;tjzpf em
EdkifiHtygt0if wurÇmvHk;rSm vufxuftxd ywf0ef;usifukd
rnfausmfwJh Adkif,m*&m Viagra ayr,fh tJ'Da,mufsm;awGxJrSm
20% [m wufpwdpk wD½;kH a[mf <uyf<uyftdwfqefYusifa&;? t vTrf;rdk;npfnrf;apEdkifwJh a&
tygt0if aemufqHk;ay: yef;
rke;f (zdak [mfrek ;f ) tm;enf;vdYk yef; pm;xd k ; a&;awG tm;aumif ; pmrsufESm (8) odkY ```
aoyef;n§dK;aysmufaq;awGudk
a,mufsm;awG tifrwef oHk;ae aoyef;nd§K;jzpfwmvdkY a'guf
Muayr,fh a,mufsm;xuf0uf wm[ufuufu ajymygw,f/
ausmfrSm ckwf&mwjcm; &S&m w wufpwdkpwD½Hk;a[mfrkef;
jcm;jzpfaew,fvdkY qD;vrf; tm;enf;&if qD;csKdeJY ESvHk;aoG;
aMumif;a&m*g ynm&Sif a'guf aMumjyóemawG y g 0if v m
wm a*smfz&D[ufuufu &ifh wwfvdkY 'Dtcsufudk azmfxkwf
oefr*I sme,feYJ vlom;rsK;d atmif EdkifzdkY ta&;BuD;w,f? a[mfrkef;
rI*sme,fxJrSm azmfxkwfwifjy tm;enf;wJha,mufsm;awG[m
xm;ygw,f/ Adkif,m*&mpm;vdkY tusKd; rxl;
NAdwed Ef ikd if H bmrif*rfNrdKU *G'f bl;vdkY a'gufwm[ufuufu
[kyfaq;½Hku vdifusef;rma&; ajymygw,f/ 'Dvdka&m*gonf
yg&*l a'gufwm[ufuufu awGrSm a[mfrkef;"mwfjznfhqD;
q&m0efudk trsm;qHk;tultnD wJhukxHk;eJY uk&r,fvdkY a'guf
awmif ; wJ h a,muf s m;awG & J U wm[ufuufu qdyk gw,f/
usef;rma&;jyóemu yef;ao BBC