You are on page 1of 8

ruseT saqarTvelos omis

kiber aspeqtebi

ანა სულაქველიძე

ინფორმაციული უსაფრთხოების კვლევებისა და ანალიზის ცენტრის სტუდენტი


informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka

saavtoro uflebebi

mocemuli publikacia warmoadgens arasaidumlo wyaroebsa da pirad dakvirvebebze agebul


sainformacio-SemecnebiTi xasiaTis dokuments, romlis sxvagvarad gamoyenebazec avtori
pasuxs ar agebs. masSi mocemuli dakvirvebebi da rekomendaciebi ar unda iqnes gagebuli
rogorc oficialuri pozicia informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centrisa, romelic
Tavismxriv warmoadgens am dokuments.

© ana sulaqveliZe
yvela ufleba daculia

akrZalulia am dokumentis an misi romelime nawilis kopireba, gavrceleba an sxvagvari


gamoyeneba mis avtorTan winaswari SeTanxmebisa da werilobiTi nebarTvis gareSe.

ruseT-saqarTvelos omis kiber aspeqtebi

2
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka

ruseT-saqarTvelos 2008 wlis agvistos omi


saerTaSoriso sazogadoebisTvis
saintereso da sagulisxmo iyo ara
mxolod imiT, rom es iyo klasikuri
magaliTi didi da Zlieri saxelmwifos
mier misi patara da susti mezoblis
okupaciis mcdelobisa, aramed imiTac
rom konvenciuri omis pararelurad
xorcieldeboda saqarTveloze kiber
Tavdasxma. ruseT-saqarTvelos omis
kiber aspeqtebma msoflio aalaparaka,
rogorc es Tavis droze estoneTze
masiurma kiber Setevam gaakeTa.

mniSvnelovania is faqti, rom kiber


SetevebisTvis mzadeba konvenciur
omamde adre daiwyo socialuri
qselebis, mediisa da zogadad internetis
gamoyenebiT. 1 Tumca omis dawyebis Semdeg masiuri kiber Setevebis ganxorcieleba gacilebiT ufro
“usafrTxo” da pragmatuli iyo ruseTis specsamsaxurebisTvis. Setevebis Sedegad erTdroulad dazianda
saqarTvelos mTavrobis, sainformacio saitebisa, da pro-qarTuli veb gverdebis umravlesoba. 2 Sedegad
Seiqmna informaciuli vakuumi, rac warmoadgenda rusuli mxaris umTavres mizans. qveyanas
romelsac realurad mxolod saeraSoriso mxardaWeris imedi SeiZleba qondes araproporciuli
dapirispirebis dros, CixSi aRmoCndeba Tu mas sainformacio wyaroebs Cauketaven. asec moxda,
saqarTvelo faqtiurad gamoeTiSa msoflios.

kiber Seteva saqarTveloze klasikuri da sakmaod gavrcelebuli sqemiT ganxorcielda, es iyo botnetis
sqema, romelSic hakerTa mcire jgufi koordinirebasBAuwevs danarCen kompiuterul resurs, aniWebs
ra TiToeul kompiuters specifikur daniSnulebas, raTa am Sekrulma jgufma daazianos msxverpli
udidesi raodenobis qseluri trafikis gagzavniT. 3

sakmaod mniSvnelovani da yuradsaRebi gamoxmaureba mohyva ruseT-saqarTvelos kiber


dapirispirebas saerTaSoriso masStabiT. sainteresoa aRiniSnos, rom New York Times wamyvani
Jurnalisti, jon markofi, Tavis statias saqarTvelos kiber sivrceze Setevis Sesaxeb iwyebs swored im
informaciiT, rom kiber Setevebi saqarTvelos samTavrobo saitebze omamde gacilebiT adre daiwyo,
magaliTad 20 ivliss roca prezidenti saakaSvilis veb gverdze ganxorcielda e.w. DDoS Seteva. 4
sakmaod rTulia imaze danamdvilebiT saubari Tu vin edga saTaveSi kiber Setevebs saqarTvelos kiber
sivrceze: ruseTis xelisufleba, specsamsaxurebi, Tu ubralod hakerebi romelTac protestis gamoTqmis
cifruli gza airCies; Tumca faqti, rom saqarTvelos kiber sivrcis e.w. gaTiSvis mcdelobebi win
uswrebdnen da Tan sdevdnen ruseT-saqarTvelos oms, naTelia.

1
laSa pataraia. kiber reporti 2008-2010.
2
sia ixileT: kiber reporti 2008-2010.
3
laSa pataraia. kiber reporti 2008-2010
4
Before the Gunfire. John Markoff. New York Times.

3
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka

sainteresoa, rom natos saparlamento asambleis kiber politikisa da kiber usafrTxoebis mimoxilvis
dokumentis mixedviT, saqarTveloze 2008 wlis zafxulSi ganxorcielebuli kiber Setevebis kvali gaxsnili
teqstiT ruseTisken midis. miuxedavad imisa, rom Setevebis avtorad miCneulia peterburgis
“Crdilovani” organizacia “rusuli biznesis qseli”, TviT ruseTis xelisuflebis kavSiri momxdarTan
mainc mWidro unda yofiliyo, natos saparlamento asambleis SefasebiT. 5

aris kidev erTi saintereso detali, romelic erTgvari mtkicebulebis saxiT gvevlineba saqarTveloze kiber
Setevis warmomavlobasTan dakavSirebiT. Shadowserver Foundation mixedviT, Setevebi saqarTvelos
kiber sivrceze sul cota eqvsi sxvasxva serveridan mimdinareobda. mniSvnelovania is faqti, rom erT-
erTi serveri rusuli warmoSobis iyo, da rom am serveris mier gamoyenebuli Setevis modeli rusi botnet-
specialistebis xelweraa. 6

mravali sxva Sefaseba da gamoxmaureba miiRo ruseT-saqarTvelos kiber dapirispirebam saerTaSoriso


Tanamegobrobis mier, rac Zalian mniSvnelovan faqtors warmoadgens saqarTvelos samomavlo kiber
ganviTarebis saqmeSi. garda imisa, rom agvistos omis kiber aspeqtebis marTebulma Sefasebam
ruseT-saqarTvelos konfliqtis ufro sruli da obieqturi suraTi Seqmna, amave dros Zalian
mniSvnelovania isic, rom saqarTvelom sakuTari kiber sivrcis sisuste da SeRwevadoba realurad
dainaxa. kompiuteruli samyaros axalbeda monawile, saqarTvelo, uSualod dadga kiber safrTxeebis
winaSe, rac SeiZleba efeqtur stimulad iqces momavalSi qarTuli kiber sivrcis daxvewisTvis.
miuxedavad imisa rom am saqmeSi Zalian bevria gasakeTebeli, magaliTad: mekobreobis aRmofxvra,
sazogadoebis codnis donis amaRleba mocemul sakiTxSi, saqarTvelos eleqtronuli sivrcis ruseTze
damokidebulebisgan gaTavisufleba da a.S., es procesi aucileblad etapobrivad, magram droulad unda
daiwyos.

5
NATO and Cyber Defense. 173 DSCFC 09 E bis.
6
Cooperative Cyber Defence Center of Excellence (CCDCE). Cyber Attacks Against Georgia: Legal Lessons
Identified.

4
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka

organizaciis Sesaxeb

informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri warmoadgens kavkasiis regionSi


pirvel da dResdReobiT erTaderT organizacias, romelic orientirebulia informaciul
usafrTxoebaze.
aRniSnuli organizaciis dafuZneba ganapiroba saqarTvelo-ruseTis omis Semdeg qveynis
winaSe damdgarma axalma realobam. rogorc 2008 wlis agvistos omma dagvanaxa, qveyanaSi
faqtobrivad ar arsebobs sainformacio omis warmoebisa da kiber-terorizmisgan dacvis

5
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka

Camoyalibebuli meqanizmebi, rac Tanabrad uqmnis safrTxes rogorc sajaro, ise kerZo seqtors.
ar arsebobs Sesabamisi sakanondmeblo baza, saxelmwifo institutebi da materialur teqnikuri
infrastruqtura kiber terorizmTan da kompiuterul danaSaulTan sabrZolvelad. rac garda
saxelmwifos Tavdacvisunarianobisa, aseve axdens mkveTr negatiur gavlenas qveynis
ekonomikaze.
ukanasknel periodSi rogorc kerZo, ise saxelmwifo seqtoris yvela mimarTulebiT
mimdinareobs Tanamedrove teqnologiebis intensiuri danergva. rac ufro metia procesebis
avtomatizaciis masStabi miT ufro rTulia maTi kontroli. aseT pirobebSi, roca SpionaJi da
qveynis usafrTxoebis sxva gamowvevebi teqnologiur xasiaTs iZenen, Cndeba axali
safrTxeebi. Sesabamisad aRniSnuli informaciis saTanado dacva sasicocxlo mniSvnelobisaa
aramxolod saxelmwifo, aramed kerZo organizaciebisTvisac.
zemoT aRniSnuli safrTxeebisa da gamowvevebis winaaRmdeg Cveni organizaciis garSemo
Seikriba gamocdili profesionalebis gundi. rac saSualebas iZleva pirvelad saqarTveloSi
Camoyalibdes kiber terorizmTan, mekobreobasTan, korporaciul SpionaJTan da sxva saxis
teqnologiur safrTxeebTan brZolis instituciuri meqanizmebi.

organizaciis saqmianobis Sesaxeb

informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri warmoadgens unikalur serviss


rogorc kerZo, ise saxelmwifo seqtorisTvis, romelic moicavs mravalprofilian momsaxurebas:
kadrebis rekrutireba
sxvadasxva rgolis personalis momzadeba (treiningebi);
informaciuli usafrTxoebis sxvadasxva aspeqtebis auditi da Sesabamisi daskvna-
rekomendaciebis momzadeba;
standartebisa da Sida protokolebis SemuSaveba;
organizaciuli erTeulebis Seqmna safrTxeebis monitoringisa da incidentebze reagirebisTvis;
sakonsultacio momsaxureba rogorc IT infrastruqturul sakiTxebze, ise iuridiuli mxareze
sxvadasxva tipis IT proeqtebTan dakavSirebiT;
Sesabamisi programul-aparaturuli gadawyvetilebebis SemuSaveba, danergva da miwodeba;
IT auTsorsingi, daculi hostingi aSS-s serverebze, da sxva...
amavdroulad centris umTavres prioritets warmoadgens qveynis winaSe arsebuli sxvadasxva
saxis teqnologiuri, geopolitikuri da samxedro gamowvevebis Seswavla, maTi srulyofili analizi
da amaze dayrdnobiT sazogadoebisTvis amomwuravi da obieqturi informaciis drouli
miwodeba, risTvisac informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centris analitikuri jgufi
periodulad amzadebs sajaro publikaciebis serias Tanamedrove safrTxeebisa da globaluri
tendenciebis Sesaxeb.
Cven varT maqsimalurad gaxsnili sakuTar saqmianobaSi da vexmarebiT am sferoTi
dainteresebul pirebs. vaZlevT maT Sesabamis codnasa da saSualebebs raTa Tavad gaxdnen
nawili am sistemis da monawileoba miiRon centris mier ganxorcielebul sxvadasxva
proeqtebSi.

6
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka

Cveni mizania viTanamSromloT rac SeiZleba met organizaciasTan, saxelmwifo


struqturasTan da saganmanaTleblo dawesebulebebTan raTa kidev ufro efeqturad vebrZoloT
Tanamedrove safrTxeebs, SevqmnaT saerTo standartebi da am standartebis Sesrulebis
instrumentebi, avamaRloT sazogadoebrivi informirebis xarisxi am sakiTxSi da mivawodoT
Cveni servisi maT, visac es namdvilad Wirdeba.

es publikacia sxva mraval saintereso TemasTan erTad ganTavsebulia informaciuli


usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centris el-biblioTekaSi

http://www.issac.ge

7
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka

You might also like