You are on page 1of 16

informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

saavtoro uflebebi

mocemuli publikacia warmoadgens arasaidumlo wyaroebsa da pirad dakvirvebebze agebul


sainformacio-SemecnebiTi xasiaTis dokuments, romlis sxvagvarad gamoyenebazec avtori
pasuxs ar agebs. masSi mocemuli dakvirvebebi da rekomendaciebi ar unda iqnes gagebuli
rogorc oficialuri pozicia informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centrisa, romelic
Tavismxriv warmoadgens am dokuments.

© laSa pataraia
yvela ufleba daculia

akrZalulia am dokumentis an misi romelime nawilis kopireba, gavrceleba an sxvagvari


gamoyeneba mis avtorTan winaswari SeTanxmebisa da werilobiTi nebarTvis gareSe.

2
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

avtorisagan

mocemuli publikacia warmoadgens 2008 wlis agvistos ruseT-saqarTvelos omis dros


ganviTarebuli movlenebis kiber analizs, romelic am masStabiTa da formiT pirvelad iqna
Seswavlili lokalurad. raoden paradoqsulic ar unda iyos, am movlenebze ucxouri presis
warmomadgenlebi da eqspertebi ufro bevrs saubroben da met yuradRebas uTmoben maT
vidre Cven, saqarTveloSi. mocemul angariSSi aseve iqneba ganxiluli is damokidebuleba,
romelic am sakiTxebis mimarT arsebobs sazogadoebasa da sxvadasxva wreebSi; aseve
sakanondmeblo xarvezebi informaciuli usafrTxoebis sakiTxebSi; infrastruqturuli problemebi
da informaciuli vakuumi, romelic omma Seqmna. swored am informaciuli sicarielis
Sesavsebad, sazogadoebis meti informirebisTvis da saTanado instituciuri meqanizmebis
Seqmnis wasaxaliseblad Camoyalibda organizacia, romelic am sferoSi pirvelia kavkasiis
regionSi - informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri. igi warmoadgens pirvel da
dResdReobiT erTaderT organizacias saqarTveloSi, romelic uSualod muSaobs informaciuli
usafrTxoebis sakiTxebze da nergavs uamrav inovacias rogorc kerZo, ise saxelmwifo seqtorSi.

3
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

Temebi

kiber omis
qronologia..................................................................................................................... 5
qveynis gaTiSvis
mcdeloba.............................................................................................................. 7
kiber
dapirispireba................................................................................................................................
9
omi romelic precedentad iqca.................................................................................................. 11
informaciuli omi socialur qselebSi............................................................................ 14
organizaciis
Sesaxeb............................................................................................................................... 15

4
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

kiber omis qronologia

2008 wlis agvistos, rodesac msoflio Sokirebuli iyo ruseTis agresiiT saqarTvelos
winaaRmdeg, brZolis asparezze gamoCndnen XXI saukunis axali tipis meomrebi, axali
iaraRiTa da kolosaluri SesaZleblobebiT. mTeli am omis paralelurad, gaimarTa kidev erTi
umniSvnelovanesi brZola kibersivrcesa da mediaSi – kiber omi. socialur qselebsa da mediaSi
hakerebi da sxvadasxva specsamsaxurebis TanamSromlebi yvela resurss iyenebdnen sakuTari
interesebis dasacavad. es yvelaferi omamde gacilebiT adre daiwyo. ruseTi cdilobda
Sesabamisi foni Seeqmna da amisaTvis yvelaze efeqturi saSualebac gamonaxa – socialuri
qselebi, media da zogadad interneti. omis pirveli simptomebi maleve vigrZeniT. masiuri kiber
Setevebi ganoxrcielda erTdroulad ramodenime mniSvnelovan obieqtze.
kiber Seteva ganxorcielda saqarTvelos sagareo saqmeTaA saministros oficialur portalze.
ziani sxva eleqtronul resursebsac miayenes. maT Soris saqarTvelos erovnuli bankisa da
prezidentis veb-gverdebs. hakerebma aseve scades saqarTvelos sakomunikacio da
satransporto eleqtronul infrastruqturaze Seteva, iseve rogorc Setevebi Zalovani uwyebebis
eleqtronul infrastruqturaze. Tumca sabednierod, maT ver SeZles bolomde mieRwiaT
miznisaTvis da gamoeyvanaT mwyobridan qveynis sasicocxlod mniSvnelovani obieqtebi.
kiber Setevebi saqarTvelos winaaRmdeg imgvarad iyo organizebuli, rom obieqtebi
prioritetebis mixedviT gadanawilda da qronologiac paralelur movlenebs emTxveoda. Setevis
ZiriTad obieqtebs warmoadgendnen:
www.president.gov.ge - saqarTvelos prezidentis veb-gverdi
www.government.gov.ge - saqarTvelos mTavrobis veb-gverdi
www.parliament.ge - saqarTvelos parlamentis veb-gverdi
www.nsc.gov.ge - uSiSroebis erovnuli sabWos veb-gverdi
www.constcourt.gov.ge - saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlo
www.supremecourt.ge - saqarTvelos uzenaesi sasamrTlo
www.cec.gov.ge - centraluri saarCevno komisia
www.nbg.gov.ge - saqarTvelos erovnuli banki
www.nplg.gov.ge - saqarTvelos parlamentis erovnuli biblioTeka
www.police.ge - Sinagan saqmeTa saministro
www.mod.gov.ge - Tavdacvis saministro
www.mes.gov.ge - ganaTlebis saministro
www.mfa.gov.ge - sagareo saqmeTa saministro
www.iberiapac.ge - daculi eleqtronuli fostis servisi

5
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

www.mof.ge - finansTa saministros veb-portali


www.newsgeorgia.ru - axali ambebi saqarTvelos Sesaxeb
www.apsny.ge - sainformacio analitikuri portali “Грузия Online”
www.nukri.org - veb-gverdi afxazeTis Sesaxeb
www.opentext.org.ge - qarTuli presis eleqtronuli arqivi
www.messenger.com.ge - inglisur enovani popularlu qarTuli Jurnali
www.abkhazia.gov.ge - afxazeTis avtonomiuri respublikis veb-gverdi
www.naec.gov.ge - gamocdebis erovnuli centri
www.forum.ge - erT-erTi umsxvilesi qarTuli forumi
www.civil.ge - sainformacio resursi
www.presa.ge - axali ambebi qarTuli presidan
www.rustavi2.com - samauwyeblo kompania rusTavi2-is veb-gverdi
www.news.ge - inglisurenovani sainformacio portali saqarTveloze
www.interpress.ge - sainformacio portali
www.tbc.ge - Tibisi bankis veb-gverdi
www.tbilisiweb.info - sainformacio portali
www.newsgeorgia.ru - axali ambebis gverdi
www.os-inform.com - sainformacio saagento “osinformi”
www.kasparov.ru - cnobili rusuli opoziciuri partiis veb-gverdi

raTqmaunda es ar aris sruli sia, Tumca sakmarisia imisTvis rom mivxvdeT Tu ra datvirTva
qonda rusul kiber Setevebs, romelsac zogi upasuxismgeblo adamiani ubralo kompiuterul
xulignobad afasebda, romelsac viTomda kavSiri ar qonda omis movlenebTan.
xarvezi saministros veb-gverze mxolod ori
dRis Semdeg aRmoifxvra, magram es ar
yofila erTaderTi problema. amis
qveynis gaTiSvis mcdeloba
paralelurad daibloka qarTuli sainformacio
eleqtronuli
amgvarad gaCnda axali brZolis veli. aseT kritikul resursebi,
situaciaSi, rodesacsocialuri qselebi
mosaxleoba da
yovel
saxelmwifo
wuTs eloda informacias. rodesac xalxi panikamde mivida daniSnulebis
da warmoiSva mravali
Sida destabilizaciis
saSiSroeba, sando informaciis operatiulad miwodebas gansakuTrebuli mniSvneloba agresiul
eleqtronuli obieqti. ruseTi sakuTar qonda.
moqmedebebSi fokusirebuli iyo
saqarTvelos sagareo saqmeTa saministros veb-gverdis mwyobridan gamosvlis gamo, qveynis Setevebze
mTavar diplomatiur uwyebas isRa darCenoda, romqveynis sasicocxlo
veb-gverdze infrastruqturis
gansaTavsebeli informacia
sainformacio saagentoebis saSualebiT gaevrcelebina.winaaRmdeg. igi mTeli ZalebiT cdilobda
“qveyana gaeTiSa”.

6
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

es ar yofila spontanuri gadawyvetileba, radgan rusuli specsamsaxurebis kiber moqmedebebi


kargad dagegmili strategiis nawili iyo, romlis mixedviTac maT unda gaeneitralebinaT
mowinaaRmdegis yvelaze saSiSi iaraRi – informaciis gavrcelebis saSualebebi. da marTlac,
Tu gavaanalizebT imas Tu rogor ganviTarda situacia naTlad Cans, rom omis SeCereba
moxerxda ara imdenad samxedro ZaliT, ramdenadac informaciis drouli gacvliT, rasac
Tavismxriv moyva Semdgomi mxardaWera qveynis garedan. es mxardaWera kidev ufro
Zlieri SeiZleboda yofiliyo ukeTesi infrastruqtura rom gvqonoda da ukeT rom SegvZleboda
funqcionireba fors maJorul situaciaSi. aseTi patara qveynisTvis sasicocxlod mniSvnelovania
kritikul situaciebSi informaciis gavrcelebis saSualeba, rogorc qveynis SigniT, ise mis
terirtoriebs gareT. swored amitom maT prioritetul mizans warmoadgenda sajaro institutebis
(samTavrobo, saparlamento, Zalovani da sxva) infrastruqturis moSla, aseve media da kerZo
seqtoris infrastruqturis mwyobridan gamoyvana, raTa Seqmniliyo maqsimalurad qaoturi
mdgomareoba. maT aseve ganaxorcieles Seteva qselur infrastruqturaze da am servisebis
momwodeblebze (internet provaiderebi, mobiluri da sakomunikacio operatorebi). rac Seexeba
kiber dapirispirebas, romelSic ruseTi kidev ufro araproporciuli ZaliT dagvipirispirda vidre es
samxedro ZalebiT ganaxorciela, miuxedvad misi masStabisa gansakuTrebul teqnologiur
inovaciurobas adgili ar qonia. misi masStaburoba imiTaa gamowveuli, rom erTdroulad didi
raodenobis adamianuri resursi iyo mobilizebuli. sworedac, rom Cveulebrivi adamianebi da ara
am sferos specialistebi. raTqmaunda iyvnen hakerebic da eqspertebic, magram isini xSir
SemTxvevaSi saorganizacio sakiTxebs ufro iTavsebdnen. am resurss Wirdeboda marTva.
albaT ikiTxavT Tu rogor SeeZloT Cveulebriv adamianebs aseTi operaciebis Catareba –
swored amas moicavda zemoT naxsenebi saorganizacio sakiTxebi. – mTeli saidumlo swori
teqnologiis SerCevaSia, romelic arsebuli situaciis optimalur gamoyenebas gulisxmobs. modiT
ganvixiloT Cveni mxare. asea Tu ise, ruseTTan SedarebiT saqarTveloSi bevrad mcirea
teqnikuri specialistebis raodenoba. es bunebrivicaa radgan, ruseTis mosaxleoba raodenobrivad

7
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

bevrad aRemateba Cvensas. rogorc zemoT aRiniSna am sferoSi arsebuli uaxlesi teqnologiuri
miRwevebi mainc da mainc ar gamoyenebula. es imitom, rom rodesac saqme didi raodenobis
adamianur resursTan gvaqvs, arsebobs mxolod ramodenime teqnologiuri strategia, romelic am
resursis optimalurad gamoiyenebis saSualebas iZleva.

kiber dapirispireba

8
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

kiber Setevis yvelaze gavcelebuli modelis mixedviT hakerebis mcire jgufi organizebas
uwevs mTel danarCen resurss da TiToeul kompiuters masSi aniWebs calkeuli iaraRis
funqcias. am strategias “botnetis” Sekvra ewodeba.
rogrc wesi kompiuterebis umravlesoba ekuTvniT Cveulebriv momxmareblebs, romlebsac

xSirad warmodgenac ar aqvT ra xdeba maT kompiuterebSi. hakerebi axerxeben amgvar

9
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

kompiuterebSi SeRwevas da maTSi sakuTari programis gaaqtiurebas. mas Semdeg rac


programa gaaqtiurdeba kompiuterze is ukve damoukideblad iRebs marTvas da avtonomiuri
xdeba. amgvari programebi SeniRbulad moqmedeben. yvela es calkeuli instrumenti moqceuli
erT mTlianobaSi didi Zalis mqone iaraRad iqceva. teqnologiurad es ase gamoiyureba:
romelime qselSi xdeba kiber gaerTianebis Sekvra, romelSic TiToeuli kompiuteri axorcielebs
arCeuli saerTo obieqtis maqsimalur datvirTvas. anu e.w. gadaWarbebuli “trafikis” (qseluri
informaciis) miwodebas. msxverplis kompiuters uwyvetad egzavneba didi moculobis
informacia, romelsac igi avtomaturad amuSavebs da ase grZeldeba manam kompiuteri
mwyobridan gamova. am sqemis yvelaze gavrcelebuli operacia Ping-is gamoyenebaa. am
dros, rac ufro meti kompiuteri axorcielebs obieqtis erTdroul “dapingvas”, miT metad
itvirTeba igi da rodesac datvirTvis maqsimalur dones aRwevs, sistema mwyobridan gamodis.
teqnikurad “dapingva” aris Zalzed martivi qseluri operacia. misi meSveobiT rogorc wesi,
mowmdeba kavSiri garkveul qselur obieqtTan. am dros igzavneba bitebis garkveuli raodenoba
da pasuxis mixedviT dgindeba kavSiris mdgomareoba. dapingvis procedura Zalian martivia.
calkeuli dapingvisas saWiroa momxmarebelma gamoiZaxos specialuri programa “Command
Promt”, romelSic man Sesabamisi brZaneba unda akrifos. daaxloebiT ase: ping
www.dezinformaciulisaiti.ru (magaliTi) da dapingvis yoveli operaciis dasrulebis Semdeg,
kvlav gaimeoros igive brZaneba minimaluri intervaliT. kompiuteris momxmareblebis
umravlesobisTvis es SeiZleba sirTules warmoadgendes. Tanac misi erTjeradi ganxorcieleba
sakmarisi ar aris da mxolod umniSvnelo efeqts iZleva. aseT dros saWiroa procesis sruli
avtomatizeba. risTvisac idealuri gadawyvetaa msubuqi da martivi programebis dawera,
romlebsac kiber dajgufebis wevrebs ugzavnian da isini aaqtiureben mas. erT-erTi aseTi mcire
programis fragmenti, romelic gamoiyeneboda kiber dajgufebebis mier agvistos informaciuli
omis dros:@echo offSET PING_COUNT=50SET PING_TOMEOUT=1000:PINGecho
vpingavt rusul serverebsping -w %PING_TOMEOUT% -l 1000 -n
%PING_COUNT% “aq
rac Seexeba rusul mxares, maT amas ufro organizebuli saxe misces da kompilirebuli
programebi daugzavnes kiber xulignebs. es programac igive funqcias asrulebda da ase
gamoiyureboda
reportSi specialurad mxolod
ramodenime konkretuli magaliTia
moyvanili, cxadia iyo gacilebiT
rTuli sqemebic. am da sxva
operaciebis ufro meti detalizacia ar
iqneboda swori Tu
gaviTvaliswinebT ra SeiZleba
moyves mis borotad gamoyenebas.
hakeruli teqnologiebi garkveul
doneze kompiuteris damwyebi momxmareblebisTvisac ki gaxda xelmisawvdomi. maTac

10
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

SeuZliaT garkveuli operaciebis ganxorcieleba. saSiSi TiTqos araferia, magram rodesac aseTi
momxmareblebis did raodenobasTan gvaqvs saqme, igi ukve seriozul safrTxed ganixileba.

omi romelic precedentad iqca

daviviwyoT droebiT teqnikuri mxare da mivubrundeT konfliqts. mTeli msoflio Caeba


informaciul omSi, romelmac socialuri qselis yvela komponenti moicva. multimedia video
portalebiT dawyebuli sadiskusio forumebiT damTavrebuli midioda gaafTrebuli omi
propagandistebsa da im adamianebs Soris, visac surda jansaRi, obieqturi informaciis
miwodeba msofliosaTvis. dezinformatorebis organizebulobam ganapiroba is, rom Cven
wavageT informaciuli brZola. miuxedavad imisa, rom masSi yvela Caeba visac ki wvdoma
qonda internetTan. yvela Taviseburad cdilobda daecva sakuTari qveynis interesebi.
cdilobdnen eCvenebinaT danarCeni msofliosaTvis Tu ra xdeboda sinamdvileSi -
araproporciuli dapirispireba, usamarTlo agresia da ruseTis namdvili saxe. Cven wavageT
brZola, magram ara omi, radgan informaciul epoqaSi SeuZlebelia did xans SeniRbo tyuili da
bunebrivia mogvianebiT yvelaferi cxadi gaxda. yvela saubrobda am omze, Tumca ZiriTadad
politikur da dimplomatiur WrilSi, radgan mravali faqti mogvianebiT gaxda cnobili da
mravalsac analizisaTvis dro Wirdeboda. samwuxaroa rom Cveni qveynis diplomatiurma
wreebma im momentSi ver moaxerxes gamoeyenebinaT Zalian kargi SesaZlebloba
mieniWebinaT am movlenebisTvis kiber omis statusic. rac ar unda daujereblad JRerdes
msoflio praqtikaSi es iyo dRemde cnobili erTaderTi SemTxveva, romelsac SeiZleboda
miniWeboda kiber omis statusi. raTqmaunda arsebobs kiber konfliqtebis sxva masStaburi
precedentebic, rogorc magaliTad daniaSi 2006 wels, estoneTSi 2007-Si, litvaSi 2008 wels da
iranSic ki 2009 wels, magram maT ar qondaT Sesabamisi samarTlebrivi baza, raTa kiber omis
statusi mieniWebinaT am movlenebisTvis, radgan arsebobs mxolod ori gza amisaTvis: pirveli
aris swored Sesabamisi samarTlebrivi bazis qona, xolo meore myari argumentacia. es
ukanaskneli ki Cvens SemTxvevaSi sakmarisad gvqonda. amis samarTlebrivi argumenti iyo
is, rom ruseTi saqarTvelosTan awarmoebda realur, konvenciur oms, xolo kiber omi, iyo erT-
erTi paraleluri procesi. es aris erT-erTi gamouyenebeli momenti Tu SeiZleba amas ase
ewodos. problemac albaT teqnikuri xasiaTis ufro iyo, radgan isev da isev am sferos
specialistebis deficitma, arasakmarisma interesma am sakiTxis mimarT Tu kvalifikaciis ar
arsebobam gamoiwvia is, rom veravin urCia diplomatiur uwyebas saTanado reagireba
moexdina am kuTxiT. exla es samwuxarod ukve dagvianebulia. amgvari faqtebi Cndeba
xangrZlivi analizis an ubralod drois gavlis Semdeg. dro gadis, magram am Temisadmi
aqtualoba ar ikargeba. agvistos movlenebis pasiur fazaSi gadasvlidan daiwyo erTgvari Ria
analitikuri ciklic.

11
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

sul male gamoCnda publikaciebi Cveni informaciuli omis Sesaxebac. erT-erTi aseTi
saintereso statia moamzada
“Computerworld”-is cnobilma
mimomxilvelma Greg Kaiser-ma, sadac
man saintereso paralelebi gaavlo
estoneTSi momxdar analogiur
movlenebTan da moiyvana sxvadasxva
saagentos monitoringis Sedegebi.
estoneTis SemTxveva marTlac Zalian
axlos iyo da dRemde axlos aris Cvens
situaciasTan. Cven bevri SegviZlia
viswavloT maTgan, radgan Tavad isini
dRemde swavloben Cvens magaliTze.
saqarTvelo-ruseTs Soris gamarTuli kiber
omi da Semdgomi movlenebi iqca erT-erT
yvelaze aqtualur Temad kiber
usafrTxoebis saerTaSoriso saeqperto wreebsa da institutebSi. daiwera uamravi statia,
gamoqveynda sxvadasxva naSromi da saxelmZRvanelo specialurad am movlenebze
dayrdnobiT. es aqtualoba absoliturad bunebrivia, radgan amgvari faqtebi SesaniSnav masalas
warmoadgenen gaanalizebisaTvis da Semdgomi prevenciuli meqanizmebis SesamuSaveblad.
ucnauri ki is aris, rom es aqtualoba Cveni qveynis gareT ufro iyo da aris, vidre mis SigniT.
Cvens magaliTze sxvebi swavloben, Cven ki aqamde amaze bevri araferi gviTqvams. swored
es reporti, gaxlavT Tundac is dagvianebuli saTqmeli, ramac unda dagvanaxos axali realoba.
estoneTSi momxdar cnobil kiber Setevebis masStabi imis naxevaric ar yofila, rac CvenTan
moxda. estoneTi ki am incidentebis Semdeg imdenad daixvewa am mimarTulebiT, rom erT-
erT wamyvan qveyanad iqca informaciuli usafrTxoebis sferoSi. maT sworad gaanalizes
momxdari faqtebi da sapasuxod Seqmnes mTeli infrastruqtura, axali instituciuri meqanizmebi,
daxvewes da gadaaxalises sakanonmdeblo baza, Camoayalibes saswavlo programebi. erTi
sityviT maT es gakveTili, marTlac gakveTilad miiRes da saSinao davalebac umaRles qulaze
moamzades.
kidev erTi saintereso gamoxmaureba moyva informaciul oms gazeT “New York Times”-Si,
romelic kidev ufro mniSvnelovania Tu gaviTvaliswinebT misi avtoris vinaobas - jon markofi.
igi dakavSirebulia skandaluri hakeris, kevin mitnikis istoriasTan da erT-erTi yvelaze
popularuli mimomxilvelia teqnilogiur sakiTxebSi. es movlenebi Tavidanve gansakuTrebiT
aqtualuri iyo da mravali saintereso gamoxmaureba moyva msoflios sxvadasxva wertilidan.
amgvari masStabis faqtebi iSviaTad xdeba da amitom arsebiTad mniSvnelovania maTi
detaluri Seswavla, ukeTesi TavdacviTi meqanizmebis SemuSavebis mizniT. swored amitom
iyo es sakiTxi aseTi aqtualuri. axla roca oms warsul formatSi vaanalizebT cxadi xdeba
mravali ram. rogorc Zlieri mxareebi, ise sisusteebi, romlebzedac saWiroa meti muSaoba. is
araorganizebuloba informaciul omSi, is dabneuloba eqstremalur situaciaSi, romelic qveyanaSi

12
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

iyo isedac mZime dros, aris Sedegi imisa, rom ar arsebobda informaciuli usafrTxoebis erTiani
Camoyalibebuli politika da Sesabamisi donis infrastruqtura. Sesabamisad ar iyo saTanado
doneze ganviTarebuli institutebi romlebic am problemebs gadaWridnen. garda usafrTxoebis
politikisa, mniSvnelovania sazogadoebrivi azric mis garSemo. problemebze Ria saubari maTi
gadaWris saukeTeso dasawyisia, xolo warsuli Secdomebis danaxva ukeTesi momavlis
perspeqtivaa.

informaciuli omi socialur qselebSi

agvistos omis zustad erTi wlis Tavze moxda morigi skandali internet sivrceSi. 2009 wlis 7
agvistos ganxorcielda mZlavri da masStaburi Seteva msoflios wamyvan socialur qselebze,
rogorebicaa Twitter, Facebook da sxvebi. am faqtma msoflio aalaparaka. rac mTavaria es
movlena isev da isev saqarTvelos ukavSirdeba. Setevis obieqti proqarTuli “blogeri”,
metsaxelad “Cyxymu” iyo. mizezi ki ruseTisTvis gamaRizianebeli faqtebis gamoqveyneba
iyo. eqspertebis azriT, es ar iyo ubralod hakerTa dajgufebis mier organizebuli, aramed igi ufro
waagavda specsamsaxuris doneze ganxorcielebul diversias. am faqtze maleve gaCnda mravali
gamoxmaureba da sxvadasxva saagentos angariSi. erT-erT aseT gamocemaSi kompania F-
Secure-is analitikosma miko hiponenma (Mikko Hyponnen) saintreso citata moiyvana:
“socialur qselebze hakeruli Tavdasxma es igivea, satelevizio sadguri rom dabombo, mxolod
imitom, rom misi romelime wamyvarni ar mogewonaT”. rasac albaT bevri daeTanxmeba.
albaT es faqti ar darCeba gamouZiebeli saerTaSoriso doneze da raTqmaunda arc ukanaskneli
iqneba. ufro metic, yoveldRiurad xorcieldeba aTasobiT kiber Seteva da safrTxis qveS aris
Zalzed sensitiuri informacia da mTeli infrastruqtura. informaciuli omi arasodes damTavrdeba,
igi mxolod transformacias ganicdis da iseT formas iRebs, romelic adekvaturia konkretuli
momentisTvis. interneti dinamiuri cnebaa da mudmivad viTardeba. amitomac
mniSvnelovania, rom SegveZlos swrafi adaptireba. 2008 wlis 23 seqtembers saqarTvelos
prezidentma, mixeil saakaSvilma gaeros generaluri asambleis 63-e yovelwliur sxdomaze
gancxadeba gaakeTa, sadac ruseTis agresiaze saubrisas aRniSna, rom es iyo erT-erTi yvelaze
masStaburi kiber omi. citata: “Cven gamovcadeT kiber omis pirveli srulmasStabiani
kampania, kampania, romelic miznad isaxavda Cemi qveynis ekonomikis ganadgurebasa da
gare samyarosTan komunikaciis SesaZleblobis Sewyvetas. es Zalze aRmaSfoTebelia, rodesac
xedav teqnologias, romelmac gagvaerTiana mTeli msoflio da aseve dagvexmara kulturis
SekavSirebaSi, da romelic iqna gamoyenebuli imisaTvis, rom eTnikuri niSnis mixedviT
dayofil iqnas xalxi da gaxleCili iqnas Cveni msoflio.”
saxelmwifosTvis informaciuli usafrTxoebis mZlavri institutebi iseTive mniSvnelovania,
rogorc fizikuri daculoba. saWiroa swori xedva da prioritetebi, usafrTxoeba ki maTgan
umTavresia, romelsac informaciul epoqaSi ganviTarebuli qveynebi axali meTodebiT icaven.

13
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

organizaciis Sesaxeb

informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri warmoadgens kavkasiis regionSi


pirvel da dResdReobiT erTaderT organizacias, romelic orientirebulia informaciul
usafrTxoebaze.
aRniSnuli organizaciis dafuZneba ganapiroba saqarTvelo-ruseTis omis Semdeg qveynis
winaSe damdgarma axalma realobam. rogorc 2008 wlis agvistos omma dagvanaxa, qveyanaSi
faqtobrivad ar arsebobs sainformacio omis warmoebisa da kiber-terorizmisgan dacvis
Camoyalibebuli meqanizmebi, rac Tanabrad uqmnis safrTxes rogorc sajaro, ise kerZo seqtors.
ar arsebobs Sesabamisi sakanondmeblo baza, saxelmwifo institutebi da materialur teqnikuri
infrastruqtura kiber terorizmTan da kompiuterul danaSaulTan sabrZolvelad. rac garda
saxelmwifos Tavdacvisunarianobisa, aseve axdens mkveTr negatiur gavlenas qveynis
ekonomikaze.
ukanasknel periodSi rogorc kerZo, ise saxelmwifo seqtoris yvela mimarTulebiT
mimdinareobs Tanamedrove teqnologiebis intensiuri danergva. rac ufro metia procesebis
avtomatizaciis masStabi miT ufro rTulia maTi kontroli. aseT pirobebSi, roca SpionaJi da
qveynis usafrTxoebis sxva gamowvevebi teqnologiur xasiaTs iZenen, Cndeba axali
safrTxeebi. Sesabamisad aRniSnuli informaciis saTanado dacva sasicocxlo mniSvnelobisaa
aramxolod saxelmwifo, aramed kerZo organizaciebisTvisac.
zemoT aRniSnuli safrTxeebisa da gamowvevebis winaaRmdeg Cveni organizaciis garSemo
Seikriba gamocdili profesionalebis gundi. rac saSualebas iZleva pirvelad saqarTveloSi
Camoyalibdes kiber terorizmTan, mekobreobasTan, korporaciul SpionaJTan da sxva saxis
teqnologiur safrTxeebTan brZolis instituciuri meqanizmebi.
organizaciis saqmianobis Sesaxeb

informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri warmoadgens unikalur serviss


rogorc kerZo, ise saxelmwifo seqtorisTvis, romelic moicavs mravalprofilian momsaxurebas:
kadrebis rekrutireba
sxvadasxva rgolis personalis momzadeba (treiningebi);

14
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

informaciuli usafrTxoebis sxvadasxva aspeqtebis auditi da Sesabamisi daskvna-


rekomendaciebis momzadeba;
standartebisa da Sida protokolebis SemuSaveba;
organizaciuli erTeulebis Seqmna safrTxeebis monitoringisa da incidentebze reagirebisTvis;
sakonsultacio momsaxureba rogorc IT infrastruqturul sakiTxebze, ise iuridiuli mxareze
sxvadasxva tipis IT proeqtebTan dakavSirebiT;
Sesabamisi programul-aparaturuli gadawyvetilebebis SemuSaveba, danergva da miwodeba;
IT auTsorsingi, daculi hostingi aSS-s serverebze, da sxva...
amavdroulad centris umTavres prioritets warmoadgens qveynis winaSe arsebuli sxvadasxva
saxis teqnologiuri, geopolitikuri da samxedro gamowvevebis Seswavla, maTi srulyofili analizi
da amaze dayrdnobiT sazogadoebisTvis amomwuravi da obieqturi informaciis drouli
miwodeba, risTvisac informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centris analitikuri jgufi
periodulad amzadebs sajaro publikaciebis serias Tanamedrove safrTxeebisa da globaluri
tendenciebis Sesaxeb.
Cven varT maqsimalurad gaxsnili sakuTar saqmianobaSi da vexmarebiT am sferoTi
dainteresebul pirebs. vaZlevT maT Sesabamis codnasa da saSualebebs raTa Tavad gaxdnen
nawili am sistemis da monawileoba miiRon centris mier ganxorcielebul sxvadasxva
proeqtebSi.
Cveni mizania viTanamSromloT rac SeiZleba met organizaciasTan, saxelmwifo
struqturasTan da saganmanaTleblo dawesebulebebTan raTa kidev ufro efeqturad vebrZoloT
Tanamedrove safrTxeebs, SevqmnaT saerTo standartebi da am standartebis Sesrulebis
instrumentebi, avamaRloT sazogadoebrivi informirebis xarisxi am sakiTxSi da mivawodoT
Cveni servisi maT, visac es namdvilad Wirdeba.

15
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - kiber reporti 2008 – 2010

publikaciis eleqtronuli versia SegiZliaT ixiloT

informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centris veb-portalze

http://www.issac.ge

16

You might also like